exercitatio philosophica

IN. AVGVRALIS
DE

D E O,

^ QJU A M
Ejufdem fretus Auxilio ,
tAu^oritate Magnifici Z). ReBoris,

JACOBI VALLAN,

M. D. Praxeos amp; Inftitut. Med. Profeflbris lt;.). dinarii,
NEC NON

AmpUjfiml Senattts .Academici Canßnfit, Subtilijfirvtque
Facultatis Philoßphiclt;e Decreto,

PRO GRADUINPHILOSOPHIA DOCTORATUS
AC LIBER ALI UM ARTI UM MAQISTERIQ
Omnibufque Prsrogativis, Honoribus amp; Privilegiis legitimè
folenniter amp; More Majorum confequendis,

Publice tuehitur

johannes

Ad diem XIV. Septemb. horsi locoque Jblitit.

Trajecti ad Rhenum,

Ex Officina F RANcisci Halma, Academia:
Typograplii, cb bc xcr.

V I R I s

Jn CHRISTO Reverendü,

D. HENRICO HICKMAN,

SS. T.B. Lugduni-Batavorum ,
D. JOHANNI HOWE,

L. A. M. Londini,
D, M A T T H O MEAD,

Stepney gt;

D. ROBERTO BRAGGE, P.

Londini, ~
D. OBADI^ hughes,

Enfield,

D. GUILIELMO HAWORTH,

Hartfordias,
D. JOHANNI SHOWER,

Londini,

Ecclefiarum Christi didis lods, Paftoribus
VigilantifTimis, Pietate, amp; Erudirione inaxime
confpicuis, amp; OrthodoxiaDoarinxlonge cele-

berrimis j

Fautoribus fuis benignis,

Sxercitiam hoc Inaugurale ^ ftimmi
reJfieSim ergo facrum faeit

Au£l:or

. JOHANNES WOÖLLASTÖN.

Leduro S.

Vmmi Numinis exifienüam, Mentis HumA-
na àd'a.matav , haßn omnis Religionis agnofiimm
omnes : hanc tribus Dißertationibta in illuftri hac
Academia, ante triennium ventilatis, prolixe ad-
I flruximus \ ac tandem Specimen Inauguiale
Gradu daturo, haud melius vifum , quam illam
huic adjieere j patebit ßc agt;npltus dulctfima t3
T-faV^ y^ (pitpepit fymphonia : Ô quo jure ad ctm-
' mhoytKriav genttbus fufficere natur^E luraen do-
cuit gentium Apoftolus ; Ö' pramp;cipue methodo hac conviürici.

Methodus appellatur Synthetica , in demonfiratione Analytic«
veftiganti , longe ^referenda.

Principiumnbsp;tantumfuppofui,ut obturetur Osfetitionem principii

fieri clamantibtis, alias plura demonftratione non multum indigere fateor.

Verbis qus, aliquam homononiam patiuntur,T)^ûn\tionespr£pofui, circa
quas obfervet Leüor, effe univerfas, ut appellant ^e Nomine ; quaprop-
ter fi aliquis a me exigat, ut definitiones meas probem ; Is nihil aliud mi-
hi dieet, quam quod conceperam , non conceperim ; vel à me exiget, ut
id , quod conceperam , probem me concepiffe ; quoad conceptuum veri-
tatem autem , benevoli LeBoris candido judicio ßibmiße relinquo.

Specimen tantum hic (3 illic de Divinis Attributis dedi ; ulterius
prohibuere Academicae Exercitationis limites.

^od tamen Novatorum Ideas in hoe traSlatu nulHH fitm fiBatm J
tefiisefi ipfi de Ö coram quo fcribo, Deus , tion aliam ob caufam., quam
quod defiruentes non adfiruentes ubtque reperio ; confirmât trifiit Sxpe-
rientia ; confirmant Athei (S eesttap^^o* ex horum fcholis, vix alibi terra-
rum j qmtidie prodeuntes. Nec aliter fieri potefi , inauditum haUenus
Orbinbsp;Numen , inauditum mox omne Numen, Horum caufà re-

vivtfcit Philofophite titulus Haerefium Condimentum, amp; Philofophis^
Hïereticorum Patriarchs. „Interim Tu Domine , cum de te etiam ve-
„ ra dicere periculofum fit, cuvi Mens Humana te concipere mn potefi, nec
„ diffufi fèrmones, nec bibliothecarum volumina explicare, fcribinonpotes,
jjKff concludt'i fine tua luce non efi vâitas, die mihi^ fiat lux ÇSfaUafit
^^lux, fine te adeft error, vamtasf confufio ignorantia, fine te adaltiora,
y.,mens non rapitur ,ergo tene manu tua , ut te duce afcendat in illam re-
itgionem ubertatis, ubi pafcis Ifraël in dternum pabulo veritatis^ m ibi vel
rapidâ cogitatione te attingat : Volitanti ad te multa funt qua obftrepunt ;
i-,iuflu tuo, Domine, conticefcant mihi omnia, ipfa ßbi Animafileat, omnia
n^ertranfeat i ad te perveniat, tibi intendat, Ü dulcißme contempletur.

exercitatio philosophica

INAXJGVRA LIS

D E

D E O.

DEFINI TIONE S.

I. Ens intdÜgo, Qukquld rediter exifiit, vel nemine cogitante

ut\ quot;•'^^Subftanmtn, ^-ns per fe exißem, vel ß„e rjjeßo/

III.nbsp;Per Attnbutum, C^jm Effe eß Subflanm inefe

IV.nbsp;Per Diftinda, habent dtverfas caufas, efeBus, attribut a Ç^c
vel qua pojfunt a fi mutuo feparari-^ aut 'Partes.

v. Per Perfeftionem, Omne Poßttvum vel Ens.

VIII. Ter Independentiam, Sufficientiam kfi ^nbsp;^^

qutrttùr altqmd aliud.nbsp;'

Dependentiam,

X.nbsp;Per Deum J ens Independens , vel Sufficiens.

XI.nbsp;Per Potentiam, Sufficientiam aEhvant.

XII.nbsp;Per Mutationem , ^a aliquid rei accedit, vel decedit, ^daua
Res fit quod non fuit.nbsp;°

ÏÎÎÎ'nbsp;. Cominuationem exifienti^ infinitam.

XIV. Per Neceflarium , ^od non potefl Juer eße

perfecmnts quam comprehendmus fequentem.
XVII. Per Amorem , AfeHum unionem cum terfeBin«^ . .

um Svofeïtem 'nbsp;^appetentem, velfcte»^

XX. Per Poffibile , ^ad Dem potefi producere.

INAUGUR. 1gt;E DE O.nbsp;f

XXI.nbsp;Per Futurs, .Qua veram certo habebunt exiftentiam.

XXII.nbsp;Per Sdentiam Mediam, Quk res conàitionate nofcuntarf

XXIII.nbsp;Per Liberum Arbitrium, Facultatem, poßtis omnibus adageri,
dum recfutfitis , agendi vel non-agendi.

XXIV.P^rnbsp;Decretum, Ordinationem adfuturiticnem vel non-futuriticmem,

XXV.nbsp;Per San6litatem Dei , zAttrihutum quo ßbi ipß , fuißmili
benevult.

XXVI.nbsp;Per Legem, Declarationem voluntatis cui tenemur obedire.

XXVII.nbsp;Per Influxum Dei, Communioationem fujpcientilt;amp; ejus.

XXVIII.nbsp;Per Libertatem , Facaltatem agendi fecundum %ationem.

XXIX.nbsp;Per Peccatum, Diformitatem Legi Dei..

AXIOMA.

Qontradiêforia non poffunt effe ßmul vera.

Scholium.

(^Larius amp; fimplicius nil poteft proponi \ quod afiirmatio 8c no»
gatio non funt exàem j quod idera non poteft; effe 8c non-efle;
fi aliquis dicat fe de hoc dubitare , pfoculdubio non dicet eodem
tempore fe de hoc non dubitare , fi tamen dieat , habemus quod
petitur : profeéto fi non detur aliqua Veritas quae fit veraSc prima,
in teternum manebimus mifèrrimi Sceptici. Hxc contradiftoria cu-
ravimus féepius notare per interpofitam particulam iVo«, quasfurst
verè contradictoria fc. exprefla. Idem hoc eft: ac dicere, nullo mo-
do in conceptu poft'umus unire, irao quaeconcipimus non pofîeuni-
ri nec in conceptu nec re ipsâ. Si non poffunt fimul effe, nec poC-
funt habere Medmm j medium effet vel ex utroque vel neutro : fî
neutro, dicitur unum non effe, fed hoc eft alterum : fî utroque,
dicitur unum effe, tum non potelt effe alterum , nifi fiouxl fit
non-fit. Hoc tandem veritatis Criterium, amp; quod ad hocnonpo-
teft deduci, nequaquam pro vero admittendum : Decantata quo-
rundara cUra amp; dißtnBa perceptto ineptiifima eft:..

POSTULA TU M.

Toßulaturpro Çoncejffo, Dari Entia aliqua realiter

exißentia.

A3nbsp;PRa

Ö EXERCITATIO PHILOSOPHICA

PROPOS ITIONES.

propositio i.

x^ttribütafe habent fecundum naturam Subßantia.

Demonstratio.

fuum Efle äSubftantiis, (perBef.jx.(^iu)
S^bftatid^ non habent, non poteft ex iishaberi, nifi
iimul habeant amp; non-habeant, {cont. Axiom:) Q.E.D.

p r o p o s i t i o il

Omnia funt vel Infinit a ^ vel Finita.
Demonstratio,
jNfimtum amp; Finitum funt contradiftoria {per Bef. vr. vir^
C^E^d'^' ^tW.) proinde non admittunt medium {ibid. \

propositio

Infinitum non habet partes.
Demonstratio.
VEI Infinitas, vel Finitas {per Prop. u.) non finitas, quia parti
finite poteftnbsp;2)./. vn.) amp; fi alicui parti addatur, toLm

effet majus ex ifta additione, nifi quod addatur fit nihil, h e ali'

351Vnbsp;effet Infinitum Infinito t^ajus

Z)^/ vi.) N^ infinitas , quia pars effet œqualis toti. h e effet
pars amp; non effet pars.nbsp;Q^E.D.

propositio iv.

Enfmm feries efi femper finita.

Demonstr a^t i o.
£Ntiajamexiftunt (^perPofi.) funt diftinfta iperTgt;ef.iv.) emo
non infinita iper Prop. m. ) proinde finita Cper Prop. iT.)
Cl. D.

A 11-

I N A u G u R. D E p E o:nbsp;7

Aliter.

TD Ebus , quae jam exiftunt, eft initiura , uti patet , cum enu-
merare incipimus ; 6c quod habet initium , non eft infinitum
{per Def, vi.) amp; quod non infinitum, cft finitum (ƒgt;«)' Trop. 11.}
Q, E D.

propositio v.

'Datur T^em.

demonstratlor

pNcia ab Entibus in infinitum non p.oflunt dependere {per Prop.
iv.) ergo datur quod noa dependet , £c hoc eft Deus , {per

Def.%.) CU^.tf.

P R O P O S I T I O .VL

. Deus efi infinité perfeSius^ ^ - ,

Igt;E3VIONSTB.ATRO.

capax fit ulterioris perfcAionis , capaX eft perfedtionis, quâiîS
non habet à (è , quia quod aliunde venie non eft à fe , alias
aliunde , 6c non aliundè j 8c quod eft aliuni^ë eft dependens {pér
Def. IX.) amp; turn haec perfeaio dependens non fe. habeat fecun-
dum naturam fubjefti independentis {com.Prop.x.) ergo pluris non
eft capax -, 8c quod pluris non eft capax, tantum eft ac efle poteft,
h. c. infinitum {per Def vi.) Q^E. D.

CorollariumI.

Deus eft fibi ipfi ^ aliis omnibus omnia in omnibus.

CI Deus in fe 6c à fe contineat omnes omnino perfeéliones funt
fibi ipfi ; 6c cum omnia omnino contineat, nihil aliunde habe-
tur, nifi fit plus quam omne omnino, (com. Def. vi.) ergo ceteris.

' C o R o I. I. A R I u M II.

Deus efl omni Awore ^ Subfidentia diguus.

pErfeftio enim eft amore digna {pér Dtf.xvn.) amp; fi aljq'^^ P^-
feótio aliquo amore , omnis perfeârio omni amore , nifi^ per-

-nbsp;fedi©

y
V

feaîo fit fimul digna 8c non digna. Item, Infinitum finitum fu:
Pjat yel majus eft C/'^'-ö./: vi.amp;vii.) amp; fuperioritas digna fub-
fidentiâ, XJ-ff. xviii.) ergo.nbsp;amp;

c0r01.1.arium. iii.

Omnia in omnibus à Deo dependent.
QMnc à Deo habecur (fer Corail, i,) proinde omne ab eo de-

pendet (/»f?-Zgt;f/IX.)

C o R o I, L A R I u M IV.

Deus ejl Omnipotens.

f Otentia cft Dei perfeaio {per Def. v. amp; xx. ) ergo infinita
(.per Prof, i.) Patet ultenus {per Cor oil. 1.)

propositio vii.

Nec dantur nec dari poffunt plures Dit.
Demon strati o.

QMnm in omnibus abEnte infinité perfeóto dependent (perProi
VI. Cor. in.) ergo nihil eorum Deus iper Def. x.) Qu^cunl
que et.^ eflepoflunt, eodem modo fe haberent (^..A.^^vi.

A t'1 t e k;
DEus unus continet omnes omnino perfeftiones {per Prop, vi )
Def^Ti Jnbsp;fi«: quam infinitum (conr.

ScHOLItTM.
£X Deo infinité perfedo, colligimus non dari plures Deos Verum
perverse hinc trahuni nonnulli non dari plura Entia fed omne
Ens ve Exiftens elTe Deum vel Dei Attributum Per' parenre!
fcn , hlum demonftrationis non interrumpentem , lubet hunc
AtheifmumScAtheifmi fundamentum verbo tantum notare Pro-
bavimus Deum continere omne quod abfolutè pofitivum eft , vel
mdependens, vel fuffidensj proindè omne tale efle Deum , vel
Uei, rcüe concluditur j cum autem in Mundo nihil tale reperi-

tur.

INAUGUR. De DE O.

tur, ineptiffimè hic ad Deum refertur. Neque tamen quid merè
negativum eft , fic enim merura nihil effet -, fed aliquid quod
neque abfolutè pofitivum , nec merè negativum fic , quale me-
dium eQ:, Dependens y vel Sußciens *, abfolutè enim pofitivum amp; me-
rè negativum nequaquam funt contradiâroriè oppofita. Si aliquid
abfolutè pofitivi habeat talis Exiftentia , reftè illud ad Deum re-
ducitur ; qualis profefto eft ipfa Exiftentia in quantum creata Sc
confervata , quse eft nihil aliud quam fufficientia Dei communica-
ta, vel, ut ita dicara, exerta. Interim hoc mirandum non riman-
dum nimis, lubens fateor. Hxc in tranfitu.

PROPOSITIO VIII.

Tgt;eus nullas habet partes.

nstratio.

r^Ujus natura requirit partes , non poteft exiftere abfque parti-
bus ( per Axiom. ) ergo à partibus dependet ( per Def. ix. )
proinde Deus non habet {per Prop. i. 6C v. ) Q^E.D.

Aliter.

F)Eus eft infinitus (per Prop, vi.) proinde non habet partes (per
Prop. III.) Q.E.D.

Corollarium.
tßfundus non eß TDeus ^ nec ^ars Dei.

J^fUndus habet partes vel diftinaa (per'Def ly.) ergo non Deus
(per hmc Trop. ) 6c fi Deus non habeat partes, non poteft:
efle pars Dei,

PROPOSITIO

^eus eß Jmmutabilis.

Demonstratio.

J)Eus eft Infinitus (fer Trop, vi.) ergo nihil ei poteft addi (per
Def vi.) necdetrahi, cum tum non efl'et Infinitus, (per eand.
Def) h. e. Immutabilis (per Def xii.) Q. E. D.

Bnbsp;PRO-

EXERCITATIO PHILOSOPHICA
PROPOSITIO X.

^eus eß ^ternus.

Demonstratio.

£)Ei Exiftentia tanta eft ac elTe poteft vel infinita (per Prop r amp;

(/'^''-P^^/.iquot;.) h.e. Sterna.

PROPOSITIO XL

Deus neceßario exißit.

Demonstratio.

§1 Deus poflet non exiftere , perfeaiones ejus poflunt efle non
Mntœ ac eflTe poflunt , nifi fimul eflent amp; non eflent i fed Per-
feétiones non poflunt non efle tantas ac efle poflunt (perPrcp.vi.)

neceflario exiftit. {per Def,

PROPOSITIO XII.

T)eus eß Immenfus.
Demonstratio.

^Gere fupponit EjTe , nifi aliquid fit aftuofum amp; non aliquid .

vel ahquid non-aliqu.d ; amp; fi aftio fit alicubi amp; agens non fit,
ibi eflet aftio abfque agente, nifi agens fimul fir amp; non fit; fed
omnia Dei tanta funt ac efl'e poflunt {per Def.vi. Prop i övi.) amp;
fifit ubicunque eft ubi , eft Immenfus (per Def.xy.) Q.E.D.

quot;Deus- eß Omnipr^ef€ns.
Si enim fit in tantoUbi ac efle poteft, cft in omni omnino Ubi

PROPOSITIO XIIL

Omnia Tgt;ei concipere efl 7)eo proprium.
^demonstratio.
£)Eus eft Infinitus (per Prop.vu) Cogitatio Deum plenè reprse-
fentaas eft infiniui G enim infinitum plenè reprfefentet, debet

effe

If

\

I N A u G u R. D E D E O.nbsp;ii

efle per totum Infinitum praefens (per Prop.xn.) amp; fi tantum ex-
tendatur, ac infinitum, eft infinit a, nifi quanta effe poteft: tanta fit
8c non fit; fi Infinita fisli Deo propria (per Prop, i.amp;cyi-) QjE.D.

COROLLARIUM I.
Tgt;eus non poteß ullâ Effigie reprafentarï.
ALiàs repraefentari poflit amp; non poffit. Patet etiam (per Prop.
COROLLARIUM II.
Deus eß Inefabilis.
yErba enim , uti notum , concepta dénotant , fi excédant con-
cepta , dénotent amp; non denotent.

corollarium III.

Deus eß Admtrabilis.

CI enim novimus effe plus in Deo perfeftionis quam comprehend
dimus, neceflario admiramur (per Def.ssi.)

PROPOSITIO XIV,

Deus eß Spiritus.

Demonstratio.

0Eus habet omnes omnino Perfeftiones (per Prop. Vi.) ergo Sc
Aftiones omnes (per Def. v.) inter quas confdentia amp; com-
placentia, quseSpiritum conftituunt (per Def.xiK.) Q^E.D.

PROPOSITIO XV,

Deus eß Omnifeius.
Demonstratio;
pAtet (per Prop. vi. ^ xiv.) Q.E.D.

aliter;
PAtet (per Coroll. Prop. xil. ) QJE- D-

CorOLLARIUM.

Binc Deus novit feipfum^ amp; cater a quavis.

b 2nbsp;pro-

IS EXERCITATIO PHILOSOPHICA
PROPOSITIO XVI.

Scientia. eß Independens © TerfeBißma.
Demonstratio. _
Patec {per Prop, i, v. Ö vi.) E. D.

COROLLARIUM I.

'Dei Scientia eß (^/Eterna.

Quia quod eft independens eft infinitum {per Prop, vi.) Sc quod
-eft infinitum, eft aecernum {per Prop, x.)

corollarium II.

Dei Scientia eß Immutabilh.
Quod eft infinitum eft immutabile {per Prop, ix.)

COROLLARIUM III.

'Dei fcientia nullas habet partes.
QUod eft infinitum nullas habet partes {per Prop, iii.^^vin.)

PROPOSITIO XVII.

Dens novit omnia Toßbilia.

Demonstratio.

r)Eus novit propriam potentiam {per Trop.Coroll. ö Trop.
VIII.) h. e. Poflibilia omnia {per Def.y.y..) Q.E.D.

PROPOSITIO XVIII.

Vieus novit omnia Futura.
Demonstratio.

(^Mnia Futura erunt] talia per fiiffideniam Dei communicatara
^ (per Prop.VI. CoroJI. ill. amp; Def.xxi.) GTgoDd nou {per Prop.
XV. Coroll. ^ Prop. VIII.) Q^E.D.

T K H.

DEus novit res per omnia praedicata {per Prop, xv.) inter quas 8c
futuritio.

pRa

I N A u G u R. D E D E O.nbsp;ij

PROPOSITIO XIX.

In Deo Scientia Media non datur.

Demonstratio.

CCientia Media eft conditionata vel requirit conditiones, (per Def.

XXII.gt; h, e. dependens (per Def ix.) ergo Deo non pertinet
{per Prop. i.amp;xvi.J Q_E.D.

PROPOSITIO XX.

omnia vult.

Demonstratio,

PAtet {per Trop. i. vi. xiv. ) Q. E. D.

COROLLARIUM.
tïinc Deus vult feipfum , Sc caetera quasvis, (per Def. x. amp; i,)

P-ROPOSITIO XXL

Dà Voluntas eß Independens TerfeBißma.
Demonstratio.
PAtet Çper Prop. i. v. vi. amp; xvi.) Q^E. D.

Cokolla^RIUM.

Dei Voluntas eß ^^/Eterna ^ Immutabilis amp; abfque

partibus.

pAtet (per Prop. viii. ix. amp; x.) Etiam (per Prop, xvi, Co^oS-

I. II. amp; HI.)

PROPOSITIO XXIL
Deus non habet Liberum Arbitrium quoad omnia abfolutè.

Demonstratio,

J)Ei voluntas eft immutabilis {per Prop. xxi. Çoroû. \ h.e. noa
poteft velle quod non voluit (per Def.^n.) gt de quo dicitur
non poteft velle,de illo non poteft dici, poteft abfolutè vclle vel
non velle , nift fimul poteft 8c non poteft (cont. Axiom. ) proinde

non habet liberum Arbitrium {per'Defxxiii.) QiE.D.

B 3nbsp;Als-

ËXERCITATIO PHILOSOPHICA
A t I T

R.

£)Ei perfeftiones exiftunt neceflarió (per Prop. xt.) ergo amp; vo-
luntas (perTrop.-aiv.) Sc quod non poteft non-veile, non po-
teft veile amp; non-veile. Q.E.D.nbsp;* V

PROPOSITIO XXIII.

2)« Vokntas circa Res ä fe diftinetas habet
Liberum i^rbitrium.

Dsmonstratio.

51 detur Pofitivum quod Deus non poteft veile , effet perfeftio
quam Deus non haberet (per Def. v.) amp; {com. Prop. v i.) (^E.D.

PROPOSITIO XXIV.

Deus -vult omnia Toffibilia.
Demonstratio.
PAtet {per Prop. VIII. xviT. amp;XX.) Q^E.D.

PROPOSITIO XXV.

Dei decretum ad rerum omnium futuritionem
necejfariö requiritur.

Demonstratio.quot;

QMnia in omnibus ä Deo dependent {per Prop. vi. CoroU. iii,)
ergo 8c quoad futuritionem : fed omnia in Deo circa externa
funt indifferenter libera Cper p,op.-kxih.) non magis ad futuri-
tionem quam non-futuntionem dererminata {per Def.%xi\ i,) fi
habeant ergo determmationem ad exiftentiam abfque Dei Decreto
habent aliunde {cont. Prop. VJ. CoroU. iii.) Q-E.D. ,nbsp;'

e r.

r)Ei Scientia eft immutabilis {per Prop.xvi. CoroU. 11.) h.e, non
poteft efle alia quam eft {per Def. xii.) amp; cum fit vera {per
Prop. XV.) res debent fe habere fecundum eam , ergo non poflunt
efl^evelnon-efle.nam utrumque non poteft eflTe verum {per Axiom.)
Sc Deus tantum unum novic i fed omnia Dei circa externa funt

libera

h'bera ad unum vel alterum , abfque decreto (per Prop. xxiiu)
ergo datur f per Prop. vi. Coroll. lit.) Q,E.D.

Aliter.

T)Ecretum eft perfeftio ( per Def. v. 8c xxiv.) ergo Deo pertinet
(per Prop. VI.) Q,E.D.

PROPOSITIO XXVÏ.

De 't Décréta ßint t^yEternaj Jndependentia ^
Immutabilia ^ abfque partibm.

Demonstratio.
PAret (perP, op. xxi. Coroll. amp; Prop. xxv. gt; Q^E.D.

PROPOSITIO XXVIL

Res femper erunt fecundum Dei Décréta,

Demonstratio.

£)Eus decrevit de omnibus (per Prop. xxv. ) Si autem aliquid fit,
quod non fit fecundum Decretum; non eflet id quod decerni-
tur , Sc il non eflet id quod decernitur , eflèt id quod non decer-
nitur , nifi fimul decernitur Sc non-decernitur (com. Prop.-mv.)

Igt;.

^nbsp;aliter.

•D Es omnes per Decretum determinantur (per Prop.xxv. ) fi au-
tem non (equantur, nulla determinano , nifi determinatio à
qua Res independentes , Sc tum non eflet illarum rerum {per
Def. IX.) Q^E. D.

PROPOSITIO XXVIIL

Non datur in aliquo nifi Deo , K^irbitrium
abfolute liberum.

quot;D Es non poflunt non-agere fecundum Dei Décréta (per Vrop.)

xxvii) Sc de quibus dicitur, non poflunt non-agere , de lis
non poteft dici , poflunt agere vel non-agere nifi fimul poflunt
non-agere. Sc non-poflunt non-agere. (cont. zAxiem.) Q.E. D.

PRO»

^s EXERCITATIO PHILOSOPHICA

PROPOSITIO XXIX.

.Deus eß Sanrnßmm.
Demonstratio.

T)ivina voluntas cft conformis divinje natura Cper Prot,

fui m altero quo-

tÏ •'nbsp;Sc non-vult : amp; h^c œn-

üituunt Divinam Sanaitatera (p^r Def.xxv.) (^E-D.

PROPOSITIO XXX.

Datur LexDei, cui ßibfunt qua norunt Dei volunt at em.

Demonstratio.
51 non fubfunt , funt ab^eâ Independentia {fer Def.vxii)
{corn. Projgt;.vi. Coroll. m.) fi fubfunt eft Lex {perDef.xi^yu)

c o r g l l a r i ü jvi.

^a aSiivè ab hâc Lege fe fubducunt ^
J debmt paßvb reduci.

QUx enira fe fubducunt amp; non reducuntur, non fubfunt, nifi
^^-fimul fubfunt amp; non-fubfunt.

PROPOSITIO XXXI.

Deus non foteß aliquid declarare ^ quod non exaâfè
conveniat cum rebus declaratis.
Demonstratio.

T^Ei Scientia eft fecundum res ipfas {per Prop, xv ) G declantîn
■^non fit , non effet eadem cum fcientia Lt
fcientia fimul rebus conveniat Se non-conveniat Q^E D

PROPOSITIO XXXIL

§luicqnid prater Deum exiftit, à Deo
accepit exißentiam.

Demonstratio.
QMnia in omnibus à Deo dependent {per Vrop. vi. Coroll. 111 )
Quod autem à Deo non accepit exiftentiam à Deo indepen-
dens

INAUGUR. DE DEO.

dens ( per Bef, vi 11. ) fed nihil tale {per Vrop. vi. Coroîl. \\i.)
Q, E. D.

COROLLARIUM I.

Nihil nifi Deus j poteft Non-Enti dare Exiftentiam.

CI enim quod à Deo non accepic exiftentiam non detur, amp; nihil
quod à Deo non omnia habeat {per Prop. vi. Coroll. m.) dari
poteft; nec poteft exiftentia ab ahquo , nifi Deo procedere.

COROLLARIUM. II.

Nihil prater Deum ^ efiç^ternum^ nec efe pot eß.

QUod enim accepit exiftentiam , non habuit antequam data
■erat nifi, exiftebat amp; non exiftebat. Se quod femel nonhabuic
exiftentiam, ejus exiftentia non tanta eft ac efl:e poteft j proinde
nec aeterna {per Bef. xiii.)

Aliter.

^Ternum eft infinitum {per Bef. XMi.) amp;c{Prop.-K.) amp; omne
praeter Deum , finitum {per Prop, vii.) proinde non poflunt
coincidere {per Axiom. amp; Prop. i. ßc 11.)

PROPOSITIO XXXIII.

Deti^ f^on poteft producere ContradiBoria.
Demon strati o.

nEus novit omnia fua opera {per Prop.^v.) fed non novit con-
^tradiftoria {per ^Axiom. Schol.) ergo nequit producere.
Q: E. D.

PROPOSITIO XXXIV.

^icquidprater Deum , in exiftendo continuâtàD^o
hanc habet continuationem.

Demonstratio.

pOntinuata Exiftentia non eft eadem qux data {per Bef iv.)
^fed eft exiftentia, ergo à Deo {per Prop. ■x.^x. ) Q^E.D.

nnbsp;PRO.

nXERClTATIO PHILOSOPHICA

PROPOSITIO XXXV.

^tacunque agunt ^ cum Tiei influxu agunt.
Demonstratio.

A Ctiones à Deo dependent {per Def. i. amp; quot;Prop. vr. Corell. lu.)

fed abfque Dei inftuxuindependentes (perDef.ym amp;xxviiquot;^
CVE. D.nbsp;t j .

PROPOSITIO xxxvr.

Deits influit in applicationem Rerum ad agendum.

Demonstratio.

QMnia in omnibus requirunt Dei influxum (perDef. xxvii. Sc
Prop. VI. Coroll. ii i.) ergo 8c in hâc. Q^E.D.

PROPOSITIO XXXVII,

Deus hoe influxu non toUit Rerum Libertatem.
Demonstratio.

£)Ei influxus nihil tollit {per Def xxvii.) nifi fimul communi-
eet amp; non-communicetimo Sc tollat Sc ponat fimuJ. Q_E.D.

Aliter.
Libertas non poteft tolli {per Def xxviii. ^Trop. i.)

PROPOSITIO XXXVIII.

Deus hoe influxu non. influit in Teccatum..

Demonstratio.

J)Eus influit in pofitiva tantum i^er Prop. xxxv. Sc xxxvi )
fed Peccatum eft quid privativum , (per Def xxix.) ereo 'in
illud non influit. CIE.D.nbsp;^

PROPOSITIO XXXIX.

Deus hoe influxunullam tollit à rebus potentiam.
Demonstratio.
PAtet {per Prop, xxxvi i.) Q. E. D.

PRO-

I N A u G u r: D Ë D E O.nbsp;ï^

PROPO.SITIO XL.

G^amd'm Res agunt^ tamdiu durât hic Dei'inßuxus,
Demonstratio.
PAtet {per Trop, xxxiv. xxxv. 6c xxxvi.) Q^E.D.

PROPOSITIO XLI.
Deus dirigit omnes rerum aBiones fecundum
'voluntatis fuaTlacitum.
Demonstratio-
O Es erant fecundum voluntatem Dei {perProp.-XXVït.) fed hoc
ipfsnon prsftant {per Prop. yi. Cor oil. HI. SC Trop. XXXV.
amp; XXXVI.) ergo Dcus. Q.E.D.

PROPOSITIO XLIL
Res femper erunt fecundum hanc direUionem.

Demonstratio,
r)Eus dirigit fecundum décréta (per Prop, xxv.) amp; res erunt fe-
cundum Décréta (perProp.-KXyii.) ergo 6cfecundum direólio-
nem, nifi fimul fine 8c non-ßnt. Q^. E. D.

PROPO SITIO XLIII.
Deus iffe eß ifß Rerum omnium ultimus finis.

Demonstratio.

CI omnia non vellet propter feipfum , voluntas non tanta e let
•^^c effe poffet; nifi creaturae fint infinitae (perDef.vi.) K {ccnr.
Prop. XX1. 6c XX11. ) Ci.E, D.

EPILOGUS.

TAmque opus exegimus, cujus Divino freti Auxilio à Deo initium
J fecimus , amp; ad Deum tandem omnia deduximus : cum bancto
illo Dei Viro B. Auguftino, Deo gratias, quod auxilium dignatus
eft , afturi, brevi fed jucundo mtuitu , admirandas i^i noitri
Perfeftiones iterum luftremus, „ Imo confitemur te , Domme,
„in fubftantiâ unum, verum Deum , unius fimplicis mcorporese,

Cinbsp;5gt; invi-

ÎO EXER.C. PHILOS. INÄUG. DE DEO.

') invifibilis ÔC iacircumrcriptce naturx, nihil te fuperius, majufve
Ȕhabentem ; fed per omnem modum fine deformitate perfedum ,
»,fine quantitate magnum , fine qualitate bonum , fine tempore
gt;,fempiternum , fine morte vitam I fine infirmitate fortem , fine
„ mendacio verum, fine fitu ubique prsefentem , fine extenfione
, omnia implentem , fine contradiftione ubique occurrentem, fine
„ motu omnia tranfcendencem, fine ftatu intra omnia manentem,
„fine indigentia omnia creantem , fine labore omnia regentem ,
„ fine tui initio omnibus initia dantem , fine tui mutatione omnia
„mutabilia faclentemj in magnitudine infinitum, in virtuteomni-
5,potentem , in bonicate fummum , in fapientia inasftimabilem ,
„in confiliis ternbilem , in judiciis juftum, in cogitationibus fecre-
„tiffimum , in verbis veracem , in operibus fanftum , in miferi-
„cordiis copiofum; erga delinquences patientidimum, erga pœni-
„ tentes piiflîmura, femper id ipfum aeternum ; cui nec oblivio tol-
„lit quicquam nec memoria reddit, nec praeterita tranfcunt , nec
„futura fuccedunt i fed qui ance fas cul a, Se infasculis, amp; per fx-
„cula in œternum viyis ; fit tibi perennis Laus amp; Gloria , fummä
„Poteftas Sc fingularis Honor , perpetuum Regnum Sc fine fine
„ Imperium, per infinita amp; indefefla Sc immortalia Specula Sxcu-
„lorum.

F I N / S,

A N-

A N N E X A.

I. ^Tante Cartefii Prlnc. part. i. §. li. fiat Spinofifinus.

(^rgamentHfn ejnfilem pro extfientia Dei ex Idea , Atheis plus
favet quam ohefl.

III.nbsp;Ideas ejw Innats indiscunt Euthufiafinum Philofophicum.

IV.nbsp;Extfientia Spiritus ab eo ineptijfime invefligatur.

V.nbsp;tJAiom in Antlia 8c tubo retorto vix videtur fieri ob fugam Va-
cui , cum nulla fuffictens ratio , cur altixs ^ quam ad pedes XXX i. ^
femü, aqua non afi:endat.

VI.nbsp;Dart Atomos , exercitii caufa , hoc modo fiatuemus y in materia,
divißone, adpmtones tam exiguas pervemri, qmne per omnt^otenttam
divinam poffunt ulterius dividi, ob multiplicem exinde fi;quentem con-
tradiütonem. St utgeatur, habent partes vel non ? Refp. tantum in.
concept» fieparabiles,proinde non partes materia , fed dividentis con-
ceptus effe m infinitum Aivißbiles.

vil. Figur A habens dua latera , alterius duohus lateribus loooo vidbm
major apoteft ejfe eidem aijualis.

VIII.nbsp;Viiïo fit per recepitonem}^

IX.nbsp;'Aationem Myopias (3 Presbytis expticare.

X.nbsp;Omnia inßrumenta Mechanica pojfunt reduct ad Vcftem,

XI.nbsp;Hora prima, fecunda, tenia, imo omnes hor£ G» tempora fiintßmul.

X!I. Nulla datur aBio humana indifFerens.

XIII.nbsp;Nec involuntaria aut mixta.

XIV.nbsp;*yin Jus Dominationis fit permittendum ?

XV.nbsp;Monarchia efl optima Regiminis forma.

XVI.nbsp;Non datur Dominatus in terris abfolutus.

XVII.nbsp;Tyrannus juflißtme Impcrio exmtur; G» merito S ë n a T u s
Pop u lus Que'a n g li c a n u s JA COB O II. A
flituerunt.

XVIII.nbsp;Romano-Catholicus talh, non potefl efe bonus

XIX.nbsp;.êi?» ff^i^^ Spectra , efi ipfe hoinbile SPECTRUM,

H O-

HONOR DEBITUS
DoBißmo Ornatißtnoque VlRO-jVFENIy

D. JOHANNI WOOLLASTON,

Summa cum laude fro Doctoratus Gradu
in PHILOSOPHIA difputanti
moreque Majorum promovendo,
D E L A T U S.

Uid mihi, qui nunquam verfatus Numine Vh*hi
Raucifona extorques, ingrataque carmina cunftis?
Eft (fateor) virtus, quae me movet, inclyta veftra,
Eftque fatis nulhs decoranda fcientia lauris.
Hos tibi quse meritos perfolvere mandat honores.
Cunftis ingenuas animum cxcoluifle per artes,
Teque finu cafto doftam docuifle iMmervam,
Monftrafti crebro. Quoties indicia veftrse
Publica praebueris doólrina: ? novimus omnes.
Q^uam dextrè Sc folidè multos conftrinxeris hoftes ?
Ac quoties uno veluti deleveris ifbu
Omnes, quotquot erant refti verique inimid ?
Quam nitidè nuper noftram , inter estera , mentem
Pmxens, atque Itatum poft mortem fcripferis ejus?
Haud mirata femel, ftupuitque corona ftudentum ,
Quotquot in hac celebri tunc contigit efle Pakfira.
Longius aft vero ftudiis promotus , Amice,
C^li nec terra; fpatio concluderis ullo :
Nam tua mens , rebus quse non contenta creatis ,
Altius afcendit : rerumque hominumque Satorem
Perluftrare parat. Tu , quae de Numine fiimmo
Nos natura docet, nec non quas credere fas eft ,
Inviftè monftras, ftolidos quoque non fecus omneis
Funditus exturpans errores ; falfaque cunfta.
Laus jam multa quidem , Sc magni debentur honores,
Quos tibi pro meritis referet facundus Apollo:
Nam nunc D o c to r o m meritus tu p Rm i a f r o n tu m
Jure Dus Superis misceri dignus haberis.

%enttentc APOLLINE,
cectnit

JACOBUS de VRIES, Philof. Cmd.

Ai IngenioßjfmHm (J Ertidiüßmum VIRV M-Jv V ENE M'

DJOHANNEM WOOLLASTON

InEgregiam fuam de D SO Difputationem Inaugurakm^
Habendam Ultrajegti, Ipfo die ejus Natalt^
Septem B. XIV. M D C XC L

E T

Congramlatio de Stmmis in T HILOS O PHI A Inßgmbus ,
In eum a Clanßimo Philosophic Profeffore,

D. M. G E R A R D O de VRIES

Solenniternbsp;Majorum paulo poß conferendis,

Ptatutn venit ecce jubar ! frons digna capeffit

Woollaston mentis prscmia jufta fuis Ï
PrEcraia , degentem terris, quae Numine plena

Dis mifcent fuperis !. Numine plenus adeftl
Claulä triumphali poft tot (*) certamina curru,
Tergit fudantes Laurea laeta comas!
jiEternas Lauros, nomenque perenne par.irunt
Chara Deum foboles, fplendida fiiÄa tui.
Annis ter Septem cedat pudefafta feneaus ;

Barbati barbas, te veniente, tegant.
Septem BRis , facra es, post septem septima , vixic

Luce tua primus; te renovante, nevus.
Plaudite lauriferx fcelix O turba cohortis,

Plaudite quod numero Gloria tanta venit.
Adfis, Magna Deus, benedice, diuque beatus
Interfit nobis, feraque f^a trahant.

Sic pofuit

Ï N V I T A MINERVA.
S ymb.

Nos TatrtA fines ^ dulcm Hnquimm arva.

Aen den HEER,

JOHANNES WOOLLASTON

Teen zijn Ed. na gebonden Reden-kaveüng van 6 02?,
14. Se pt. 1691. fnet dgemepe toe.fiemming bequaam geoordeeld wierd
om tot Doctor Philosophi^ te %vorden ingewijd,
QUO NON PR.ESTANTIOR ALTER. Virg.

Et voordeel te hefteden 2i;nen tijd;
De ledigheyd te haten , als afgrijslijk ;
Is by een yder roemens-waard , en prijslijk

Dus volgd men 't fpoor der oude na, met vlijt:
(Wie anders doet is by een menfcfa verfoeylijk)
Des hebt gy W o o L L A s T o N het zoo gemaakt,
Dat gy ten top van kennis zijt geraakt
Langs trappen, om te klimmen fteyl, en moeylijk,
Cetuigen zijn 't gezegend Engelant,
Dees School, vermaard van daar de Sonne-ftralen
Eerft rijfen, tot de plaats alwaar ze dalen.

Hier hebt gy van uw geeft, eti rijp vetftand
Vcrfcheydemaal ons blijk in Schrift gegeven.
Nu (a hoe 't de X^d uyt 't lijf ge^beyden gaal
Dan (b) van der menfchen menfchelijke ftaat f
En noch eens (c) van de Heer Desc Artes levetu

En elke reys gaf u te prijfen ftof,
Genoegen aan de Heeren Profejforen,
Toejuychinge van die u quamen horen,

Want yder ^rak'er van met groote lof.
Nu is 't van God, van godlijke eygenfchappen,
Sc net, fo bondig, en fo wel doorwrogt,
Met woorden,, naar de konft zo uytgeiogt,
Dat niemand is .bequaam u na te flappen.

O fchrand're Philofooph , doorlefen helt l
Gy hebt in kennis boven vele voordeel,
En gy verdiend , naar uwer Meeft'ren oordeel,

Dat u de Lauwer zy op 't hoofd geftelt.
Hebt gy nu treffelijk van God gefproken,
So wenfche ik billijk , dat die zelve God
Uyt gonft deö Heitlel fchenke tot uw lot,
So ras uwe ogen zullen zijn geloken.

Al wat gy van de Z^d fchreeft, en dcjlandt
Der menfchen, na het eynde van haar jaren ,
Moet in volmaakte graat u wedervaren
Gekomen in der Eng'len Heylig-land.

D. HAVART, MED. CAND.