DISPUTATIO MEDICA

INAVGVRALIS

EMPYÈMATE.

OVAM

FAVENTE TRI-UNO NUMINE
x^uäoritate CMagnifici D. ReBoris,

ACOBI VALLAN,

M. D. Praxeos amp; Inftitut. Med. Profeflbris Ordmaru,
nec NON
AmpUjfiml SenatHS Academici Confenfit , ac Nohilijßm*
Facultatis MEDICt/£ Decreto,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in MEDICINA Hoooribus ac Privilegiis ritè
ac légitimé confequendis,
Publica difquißtioni fitbjicit
JOANNES de WALL, Amstelo - Bat.
Ad diem 19. .Octob. horis locoque folitü.

Trajecti ad Rhenum,

Ex Officinâ Francisci Halma, Academix
Typographi, cb bc xci.

Confulüjfmo Spcäatijjfmoque VIRO,

D. JOANNI HEYCOOP, J.U.D. Am-
ftelodami rerum maritimarum praetori
indefeiTo cognato fno fumme hono-
rando.

Reverendis Tiet ate ^ Erudittone confpenisViris

D. JOANNI O J E R S,
D. ADRIANO van WESEL,

Ecclefîse , quae Cbrifto Amftelodami
Colligitur Paftoribus fidelifîîmis , fa-
cundillimis , cum honoris cultu vene-
randis.

D. PETRO de V R I E S T,

gnaro gnavoque Pharmacopço, multis
lationibus amico.

Hans Bifpmatmern maugaralem
i»[cribU ^ confecrat

' J O A N N E S de W A L L:
Aua. amp; Ref^

DISPUTATIO MEDICA
INAVGVRALI S,
D E

EMPYEMATE.

§. I.

On raro contingit, ut nomina tum morbo-
rum , tum aliarum rerum ambiguitatem con-
tineant ; (de quo apud logicos amp; rhetoricos ex
profeflb docetur) producantque fic fophifma
amp; perverfum de re conceptum , quod varie
contingit, vel cnim vox eadem plurium rerum
fignificationem comprehendit, vel eadem res
plurimis amp; diverfis verbis exprimitur. Non-

--------------nunquam genus ponitur pro fpecie amp; contra:

ut affedus foporofus pro apoplexia : amp;alvi fluxus pro diarrhaea : è
contra venenum amp; peftis pro quovis malo. Nos ergo pro Difputatio-
ne Inaugurali de Empyemate traéiaturi, quid per diftam vocem (fa-
tis alias ambiguam) intelleaum volumus, antequam de re ipfa aga-
mus, in antecelTum explicabimus.

~ §.II. Empyema eft vox ex duabus conflata nempe à prspofitione
iri amp; nomine fubftantivo mov pus (belgicas Cttct) denotante, qus
iterum à themate , putrefacio : quia pus à quadam matenae
putrefadione , hoc eft in fubftantiam' pus diâam converfione,
oritur.

§. irr. Ex his patet Empyema elfecolledionem pun's, fed abfque
aliqua ftipulatione partis in qua: fic apud varios audores fumitur ex.
gr. Hippocratem lib. ^.popul.fiB. 3. äe conflimtione peflilenti nota mihi
50. Plurimis igitur abfceffus ad fuppmationem contigerunt: ubi in Graecis
habetur « fgt;7TwVaS ^iweVz-arS'i': Sic poftea wm 44. (jui quidem horum
abfceßum fecißent, per fuppurationem aut per alvum folvebantur : Qquot;®
in loco habetur rn cuvvn/ual©'.

«. IV. Didum nomen aliquando fuilfe generaliter fumptum, pa-

A anbsp;tet

tet ergo tum ex his, tum ex Etymologia : ufus tamen obtinult, ut
nunc tantum pro colleftione puris in thoracis cavitate ab omnibus ha-
beatur: imo in pulmonibus, aliifque thoracis partibus fuppuratio li-
cet fiat ; non tamen nuncupatur Empyema, nifi materia jam efFufa.

§.V Diäa in pedonscavo colieäio à quibufdam nominatur ab-
fceffus thoracis, fuppuratio pedoris, colledio puris in cavo thoracis»
tKTTvtiy,», JhctTiûnf^ct, l/zTrJ«^«, amp; apud nos belgas, ettcc of ftoeccina m
ße ôoïIiaôfjiD Dan De fao?fl.

VI. Talem morbum etiam nunc dari non eget probatione,
cum adeo manifcfium fit, ut tyrones medicinae id fciant, adeo enim
experientia amp; dv^p'» in hoc frequens. Suo tempore fxpiushunc vidie
affedum Hipp, non enim alias dixiflfet, Aph. 27. Hb. 6. qui pus thorace
celligunt , fi pus confertim effluxerit, omnino moriuntur.
^ §. Vir. In hoc ergo morbo locus affedus, peftus eft: media fc.
jlla cavitas, quam coftas, vertebrae. Sternum, membrana pleuracon-
flituunt amp; claudunt: nobilis locus fane propter contenta, cor amp;pul-
mones, aefophagum, afperam arteriam amp;c. ; quibus infervit continen-
do, confervando , motumque ad refpirationem procurando, ac ita
fpiritus vitales (antiquis diâos) rcficiendo.

§. VIII. Partem afFeflam effe (uti diximus §.7.) peâoris cavum,
ex obfervationibus liquet: fic Ab. Werner, apud Schenk, um fol. zio
invenit mtam mortui ex Empyemate ftudiofi cavitatem peäoris m.
re pleniffimam, ita ut vix exigua portiuncula pulmonis videreturf

Et ne nimis in aliorum obfervationibus haerere videar ('audoribus
reliais) addam unam ex propriis. Cum enim quinque annorum cu-
jufdam cunofilEmi fabri argentarii filiolam aperui, utramque cavita-
tem repen pure repletam . adftante expertiffimo medico D. Ouina
Amftelodami praftico feliciffimo.

J.IX. Forfan alii, quibus plus otii ratiocinatione potius, quam ob-
fervatis, vel utraque via probari vellen t , partem aftäam effe cavum
thoracis verum id forfan incertum, faltem fuperfiuum • nbi enim
rerum teftimoniaadfunt non opus eft verbis: fi tamen iis dekaatu^
quis, fluâuatio, pondus amp; quandoque extenfio pro eo militant.

indLu

§. XL

§. XI. Imminentis vel futuri Empyematis figna ex variis fonti-
bus furauntur, imprimis à caufis, amp; Symptomatiims qua patitur
ager.

§. XII. Caufas quod attinet, fi ills praecefferint, ex quibus fa-
cile fuccedere poteft Empyema, aut cujus vi in aliis faepe excitatum
fuiffe conftet: fane id metum incutit de affedu imminenti : qusenam
autem illae caufs funt in fequentibus explicabitur. §. 18. amp; 19.

§. XIII. Quo ad Symptomata, conqueruntur aegri de dolore 1;}-
teris poft pleuritidem amp; aliam peftoris inflammationem idoneis reme-
diis non cedente , cum febri continua intenfiore : rigor adeft , qui
antea non adfuit : refpiratio difficilior: mutatio acuti doloris in pon-
dus quoddam.

Conqueruntur etiam poft anginam amp; casteros morbos non perfede
Curatos , de refpiratione difficiliori amp;ca;teris, didis fymptomatibus,

§. XIV. Phaenomena feu figna jam confrrmatum empyema deno-
tantia, majoris molis funt : omnia jam diéla graviora proveniunt :
tuGTis frequens vel potius tuffiendi cupiditas nec tamen quicquam ex-
fpuunt : ut Hipp, pranotiomm f. ed. Com. dieit. tuffiendi prompti-
tudo adefl amp; »ihU memorabile exfpuunt équot; p^Z- 435* qui fupparati fiunf,
maxime ex pleuritide amp; peripnemonia nihil memoratu dignum exfpuunt.
Quod amp; Siegins amp; alii confirmant : Pulfus rarior amp; P. N. frequen-
tior: febris lenta partim putrida partim hedica^, quaeexacerbaturhoris
vefpertinis : languores ut Willie dicit pag. w^.partis z.pharmaeeutices ra^
tional amp; tandem animi deliquia Hipp, de locis in homine fo. 70. Corn.
viPili« adfunt immoderats amp; totius inquietudo ; moleftiam park
corporis commotio; gravitas pedoris fentitur , amp; fluftuat^ mat^
ris : Appetitus eft proftratus, nam cibos non appétit ut Htpp. lib.
prlt;enot. ait. ficq. totum corpus emaciatur, attamen fitis adeft : fud(gt;
res frequentes id eft continuos, non femper copiofos exfpefta, maxL
me etiam nofturnos , tamen inutiles id eft fine levamine : tandeta
fsEpe fputum proferunt purulentum , faetidum amp; faniofum ut Carâ.
apud Schink fol. obfervavit : ocuii funt cavi : maxillae rubent,
Hipp.prœnot.fol. 405. Riveritu zàamp;t tres Horas a paftu : unguescur-
vantur: pedes tumefcunt amp; circa corpus ( .^wm«« circa peâus) pa-
ftulae txnm^mt Hipp, frxnot. quo loco addiî calorem digitis praecipue

fummis inefTe.nbsp;^

■ XV. Aliquis fortafle mihi objiciet, me tot figna protuliUe

A 5

pathogoomonica, fed potius communia : refpondeo, nullum hîc
«xjfterepathognomonicum: aggravatio autem didorum Symptomatura
fuflicit: amp; omnia ifta communia fimul. aut plurima, G adfint. ha-
bentur pro pathopomonico, quod amp; in aliis locum habere conftat af-
fcœbm V. Gr. ftaftura cranu , cujus etiam nullum certum patho-
gnomonicum, nifi plunma communia.

§. XVI Non fatis eft figna attulilTe , fed magns con fidcrati on is
eft, ut inter morbum amp; morbum ipfi cognatum differentia inno-
telcat : de ea autem fic agendum.

Confundi poffet cum vomica pulmonis; ab ea vero differt, quod
vom.ca Cwe fcbn amp; phlegmone, fine tuffi immani amp; fputo , imo
abique Ulla fupicioneamp;imminentisempyematis fignis producatur;pa.
tiens quandoque eximprovifo, rupta vomica, interimit. é-T»//,.
obj. Id non in Empyemate.nbsp;^

Ab hydrope pedoris difficile fatis diftinguitur, phenomena in
multis concurrunt, attamen remiffiora fed diuturniora ut Hioo -l
de mcrbü ait amp; Riv. obf. 8S. cent. r. non ita poft aneinam oeri'

^rT? xTnbsp;quot;^que affligit Ferl path.

A phthifi vix etiam dignofd poteft , dum omnia Symptomata
conveniunt. ni confideres abfentiam ponderofitatis amp; fluSion
ut amp; tempus durationis fecundum Hifl Seü. v. aph. eli Z)
mra qmdragmta dies non expnrgamur tabificifiunt.nbsp;quot; ^

Quomodo ab apoftematediaphragmatis, lienis, Hepatis amp; vcntri-
cuh différât, videas apud illos qui de iis ex profefFo fcripfere, fi L
id fount, qui horum figna norunt.nbsp;^ '

§.XVII.In cura etiam magni momenti diftinguere difFerentiam'nrî
On quo fc. latere ) Si in uno latere vix decumbit ^ger poS^s n '
ris prcmit med.aftinum , tumque in altero eft cenfendum et fm
pyema, calor in ^gro latere fentitur , ideoque fi calor r ï
utroque latere fentitur. urrumque latus eftlftflum
Jet cum tangitur. Hippocrates jubet linteum madidum
citius ficcabitur , ibi pus latet quia utnbsp;,0 f ^T '

in parte der aut frigus, morbus to/, ubi v^ro tumot' tquot;'
five fiyn „no five in utroque latere, ibi fufpidrhabebquot;quot;.nbsp;'

XVni. Nunc ad caufas progrediamur, caufam enim frire eft
pnmus gradus ad famtatem; proinde recteC?./.««, Ub. j.^T. Ico^.

Med.

INAUGURALIS. 7

^ed. fecundum loca : Medicus omnino adniti debet , ut fciat cjmy^ua-
Iis amp; quanta fi caufa , ^ ubi ea maxime dominetur, ut videlicet cu-
vatiomm convenientem unicuicjue faciat,

§.XIX. Mults dici poffunt Empyematis caufse.fed vario rcfpedu;
ponamus aliqucm pletiioricum incidiffe , ob frigidum potum poft
calefadionem , in pleuritidem , ex ea ob negledam V.S. in Empye-
ma , tunc fane plethora poffet dici caufa , poffet amp; accufari pleuritis,
poffet amp; omiflio vens feârionis, potus frigidus , amp; ca'cfaRio , non
tamen (ut didum) omnes eodem modo : hinc ergo csufx a\ix di-
cuntur internxaliae externE, aliaz procatardicae amp;c. de omnibus fic
agere effet nimis prolixum , nec etiam neceffarium , cum Empyema
Ut plurimum alias fequi folet afFediones, pleuritidem, anginam, vul-
nus amp;c. de quorum caufis propriis capitibus tradant audores, una-
nimiter eo redeuntes, utaccufentur plethora amp; cacochymia, cujus cau-
fœ res non naturales didae , prascipue fi exceffus in hifce contingat,,
quas in cura attingemus,

§. XX. CaufaEmpyematis hic maxime confiderandae, funt antece-
dentes amp; conjundae : antecedens cft morbus prsgreffus V. Gr. an-
gma, phthifis, peripneumonia, vomica, vulnus vel alio modo vas
vel vafa rupta amp;c.

Conjunda caufa eft colledio puris in cavitate thoracis.

§.XXr. Caufis amp;fymptomatibus enarratis perfede, dari poteft de-
finitio, qu$ tum figna amp; caufam indudit. Dici ergo poteft, quoJ
Empyema (ut vox hodie fumitur) fit refpjratio diffidlis cum cupi-
ditate tuftiendr, expuitione quandoque purulenta, febri lenta , hec-
tica amp; continua ponderofitate fupra diaphragma ex purulenta materia
in cavo thoracis efFufa , orta.

§. XXII. Pauci ea methodo definiunt Empyema, amp; potius dicunr
fimpliciter, eft colledio puris in cavo thoracis : placuit tamen nobis^
hic figna maxime notatu digna amp; frequentia numerare loco unius pa-
thognomici, quod in hoc morbo non dari didum.

§. XXIir. Ut plurimum contingit, quod non contentus fit vuî-
gus, accedente medico, quamvis fefe navare operam fpondeat j. feJ-
exfpedat, ut inftar Dei eventum feu exitium morbi prœdicat, in fu-
per ut tempus durstionis, id eft quo tempore longo fc. an brevionV
^una quo modo morbus terminabitur, proponat: fane Medicus ff
^odo fit attentus amp; prudens, multum hic pofle eflicere, famamque
»ßfius inde augeri, extra litem habemus.nbsp;XXI¥»

S DISPUTATIO MEDICA

§.XXIV. Antca dividimus Empyema in imminens amp; confummatum,
necefle eft, ut ratione ordinis, prognoftica primo imminentis, de-
inde confummati proferamus.

§. XXV. Ad prognoftica imminentis Empyematis ftatuendum»
finoncuretur.aggravantibusfymptomatibus, quotidie tandem in con-
firmatum deflederc.

Si ergo diâafymptomata dolor, tuffis, febris amp;c. Vid.^.M. ido-
neis remediis non cédant, fignum eft ex imminenti tranfire in praefens

amp; cènfummatum.

§. XXVI. Cum nunc tandem ad pertinax genus mali fc, confum-
uiatum Empyema ordo nos duxit, videamus, quid de eoin prognofi

fit ftatuendum.nbsp;.

1.nbsp;Empyema ex fe in omni fexu state amp; caeteris circumftantus cen-

fendum malum.nbsp;• • n.

2.nbsp;Ratione caufs, Empyema à PMjf ortum majoriseftmomenn,
praîcipue hsreditaria amp; confummata.

t. Abamina non ita periculofum, ac à Phthifi.
4. A pertpnettmoma periculofius, facile enim m phthifin tranfit,
5'. Avulnere ratione locidifFert, fi enim locum obtinet in qua para-
centefis poni folet, aut unde facilis evacuatio, minoris eft periculi:
V. gr. fi ad appendices diaphragmatis , inde enim facile evacuatur.

6.nbsp;Ratione partium fimul laefarum , pulmonum fc. vel mediaftini
vel sefophagi, majus periculum portendit, continuo enim nova etiara
ftillat materia in cavum peéloris.

7.nbsp;InDifpoßtione corporis cacochymicahabebiturdeterius, quam in

plethorica pura.nbsp;,nbsp;,

8.nbsp;Quo urgentiora funt fymptomata, eo magis lethale: i. fi igitur
tuflis fitmolefta adftante afthmate vel orthopnea, fi febris non defie-
rit : fi animi languores amp; diliquia proveniunt malum.

II.nbsp;Si aegri non quiefcunt , vigiliae adfunt, délirant Sijadant cor-
pus, ingentes dolores percipiunt, malo eft.

III.nbsp;Si nec fitiunt nec appetunt, corpus emaciatum fit in totum
cum facie Hippocratica , narium flatus adfit, curationem intenderc

. non opus eft.

IV.nbsp;Sudoresfrigidi circa caput, extremitates frigid®, fsetidum fputum
amp; poftea retentum , ut Hipp.incoacid aitj Empyici melius habentes,
amp; qui fere expurgati videntur, fi. fputum faetidum exceraant, cum

«nbsp;récidiva

fetldivs intereunt: amp; fi fpecillum à pure ut ab igne coloratur, inter
funefta recitat figna : cum vero diarrhaea fupervenit extra fpem amp; mail
eventus eftcuratio.

§. XXVII. Non folum ad prsedida, fed quo ad locum affedum
erit prognofis : verum in finiftro latere eft deterius ut River'm tefta-
tur; fed praeterea fi in utroque latere fimul, ut Riveris Cap. de Em-
pjemate dicit, ad astatem etiam , ut amp; temperamentum, tempus anni
amp;c. eft attendendum,ut fecundum hsc cura inftituatur vel relinqua-
lUr; ideoque fi patiens prxter fatalia figna jam obfervata fit decrepitus
Vel temperamenti frigidi amp; pituitofi , Hyberno tempore , periculum
non folum in curatione , led in vita eft.

E contra fi omnia melioris fint notae ; validis fc. viribus, non ur-
gentibus fymptomatibus, fi evacuatio fit fatis copiofa, falus Sperari
poteft.

§.XXVIII. Vidimus eventum , tempus jam declarandum ; folent
enim non tantum qusrere an evafurus fit œger , fed an diuturnum
erit malumirefpondemus, diuturnum plerumque effe Empyema, non
tarnen in omnibus œquè : alii ante quadragefimum diem, quod bre-
ve eft liberantur , amp; hoc per Sputum , alioquin in tabem degene-
rat , ut nofter ingeniofus obfervator aph. 15.ÄS. 5. confirmât, quas
degeneratio iterum longum morbum indicat.

§. XXIX. Famam medico conciliât amp; utile, fi praenofcat modum
eventus : quo ad modumj ad falutem vel ad mortem terminatur.

Qui ad falutem ; liberantur arte vel natura empyi:

1.nbsp;?er anacatharßn quodnbsp;fexro de loc, af. 4. videtur.

2.nbsp;Per minas apud Gal. loco citato, amp; quod Ckrijjlmm Med.DoB.
Profeffor J. Munniks in dilfertatione de Vrims pag. mihi 71- teftatur;
dicens .■ fi pus confpiciatur in urina hominis Empyemaie laborantis,
bonum fignum eft, ac futuram fanitatem praenunciat.

3.nbsp;Per ahum : ut flipp. Hb. z. de morb. Cap. de ßtppurato ex Em-
Pyemate , refert : Saepe (dicens) enim prorumpit ad alvum , amp; fta-
tim melius habere fibi videtur ; ubi ab angufta ad ampliorem regio-
nem devenerit. Explicatio horum , apud audores ut Sandor amp;c.

4.nbsp;Per abfceffum ut Do. Tulpius curlofiffime recitat , de quadam
fponfa liberata per apoftemate fubaxillari amp; poftea apoftemate circa
Umbilicum.

5.nbsp;Tandem notum eft Empyema curatum fuifle aperatione thora-

Bnbsp;eis,

cis, quse iterum natura vel arte producitur ; fic natura refert Scbenh
fo. 174. apertum fuilfc peftus Pueruli , fola (tantum una vice) ap-
plicatione theriacae , quod alias tarnen rariffimum.

Si vero arte aperitur paracenthefis dicitur , cui amp; audores abun-
danter confentiunt : ut ex Fab. ab aqna pend. amp; ipfo Sene Hippocrate
conftat ; quam amp; nos faepius vidimus.

Videamus nunc quo modo, terminetur ad mortem i.perfifoca-
lionem Gal,^. de locü äffquot;, c.7. inquit, quibtu ob magnam pnris copiant
tot M thorax in refpiratione attolliur , celer rime fuffocantur.

2.nbsp;Per Syncopen pereunt : non raro pus ad cor delatum per Syn-
copen interficit : quod tiipp. videtur velle , dicens aph. 8. feSl. 7. a
tuber culi introrfum eruptione exolutio , vomit m équot; «»i»gt;i defeüio gignitur^
quod Heurnius élucidât exemplo cujufdam piftoris, cui hepar in pus
abierat amp; licet ex vomica rupta immediate per venam pulmonalem amp;
in abfceflu hepatis per cavam in cor irruit, ficque mortis caufa fane ex
Empyemate idem contingit, licet non adeo fubito amp; vias adeo pa-
tentes.

3.nbsp;Aliquando tranfit in tabem , fi Empyema poft quadragefimum
diem non expurgetur ut didum.

§. XXX. Habes quaj obfervata funt in fthola mcdica, fed erunt
forte qui rogent modum. quo omnia illa producuntur.

Non dubitandum , quin ex morbis ante enumeratis Vid. §. 18,
39, anginâ amp; caeteris induci poflet Empyema , hoc eft colledio pu-
ris in cavitatem thoracis ; cum tot obfervata id confirmant : fed ta-
men funt nonnuHi folliciti de viis , ad quod alii refpondent rede,
perfpirabile elfe Corpus , amp; fi non patentes, faltem latentes plures
elTe vias, per quas angina amp;:c. eo mittant.

Etut hic aliquid de iis addamus. 1. Anginam vias quserere ftatuo
per afperam arteriam , amp; defcendere in bronchia, unde quandoque fi
magna fimul id fiat copia fuffocetur aeger , , ad hoc pertinet aph. 10.
feä. v. lt;}ui anginam efugiunt , iis in pulmonem veriitur , ^ intra fep-
tem dies intereunt, quos fi evdferint fuppurati fimt. Quandoque mino-
ri copia defcendit , illicque hxrens difiicilem inducit refpirationem ,
amp; exoneratur tandem per poros membranae pulmonis in pedus : vel
per vias efiîcitur aut ignotas aut mediantibus glandulis de quibus amp;
ftatuitur in expofitione C3th3rrhin.4.

2. Qnoà tx peripneumonia pleuritide, intus rupto abfceffu, con-
ïingit; pus eo dum ruit explicationenoneget.nbsp;5. A

5. A Phtifivçto duplicî modo fit , vel tranfudatione , ut de an-
gina diftum, dum pori pulraones ob mollitiem amp; pondus puris adeo
patuli ftint fadi, uc facile tranfmittant id , ex quo Empyema efiîci-
tur , Secundo cum per acrimoniam puris pulmonum membrana adeo
efl: exulcerata , ut commode illuc manare valeat ; de quibus dubitare
nequit, qui injeâiones amaras per vulnus peftoris injedas, tufli ex-
crétas novit : imo nifi fidem derogemus viris fide dignis amp; in praxi
confummatis turundam per tuflim ore rejedam , negligentia amp; obli-
vione chirurgi in vulnere relidam, utTulpius, amp; alii récitant.

4.nbsp;Quomodo a catarrho materia in cavitate thoracis eft congefta
maxime amp; varie contendunt ; alii ob perfpirabiîitatem , yel latentes
vias , dum omnia in corpore humano nondum fint cognita : amp; fe-
cus membranas defcendere arguunt ; At lympham nunc in glandulis
capitis amp; faucium Hsrere, perque eas fecerni , mox fecretione illic
fupprefla vel cefliante , materiam fecerni in pedore aliifve locis non vi-
deo quid obftet.nbsp;œ • /•

5.nbsp;Fm quocunque modo ruptttm , duplici modo efücit fuppura-
tionem pedoris ; vel enim cadit immediate cruor in capacitatem pe-
doris ex vulnere, vel mediance apoftemate ante produdo V. Gr. in-
ter membranam pleuram amp; mufculos intercoftales.

Nunc videamus quomodo ex dida caufa, colledione fc. puris,
recitata fymptomata oriri debent.

Tußs cupidiias ^todacitur, cum vel ipfum pus vel exhalationes acres
a pure faetido ort« pulmones amp; diaphragma amp; pleuram infeftent ôc

irritarvr.nbsp;, .nbsp;, „

Febm contima sque neceflb fequltur, cum materia fumme molefta

partibufque Spiritui vitali dicatis proxima , per fangumis etiam cir-
culationem nonnulls portiuncul® putrid« circumvehuntur , fangui-
nique permifcentur : amp; fic lentam ^ putridam febrem procurm : in-
fuper exhalationes amp; nimius calor continuo cordis fubftantiam infe-
ftantes amp; exficcantes herkam producunt : Fefpenim funt tamen
Ï. quia plersque febres amp; morbi chronici inftante node exacerban-
tur j ratio quare , a cdi conftitutione , Solis fc. abfentia deducunt,
fed id Philofophis reÜnquimus. 2. quia de die plus fe movent, fa-
tigant, amp; alimenta aflumunt, ficque vefperi virK minores. 5-
fo'mnum , tunc refpiratio non ita fit, nec fecretiones; nihil evacua-
tur : omnes enim fomnus fupprimit excretiones ; fudore excepto :

quot; B 1nbsp;nine

hmc vero languores proveniunt, dum expravo fanguine non femren-
tur apt, Sp,ntus, cjuo mept,ores adhuc , eo magi? delilXc
reddunmr, amp; qu.a febres inord.natum Sc œmnnumTo^l
fangumjs producunt, Spmtus animalis acrior generatur quishm
non videc exmde onri debere via,lias . dum rnnr;„., ' ^ l
guis in ordmatus , amp; Sp. continuV^parfnturquot;^ Tï

: proinde laWantur meU Si IctZfZl

truum, quis d.co non percipiet hmc anorexiam feu apetitum prZra

T T • •nbsp;^nbsp;Humim coSmÏ

tur, amp; acns redd.turfanguis amp; lympha. Siüs maxime oritu^^^^^^^^^

nuncnbsp;non eget longa explicatione, ^x ante diâ f

t,s emm darum nec feparatio men'ftrui ventriculi, nec praepar

nec propulfiocbyh. nec fanguificatio rede fit. Sudores in deS° ^

ne fe^mmfuccedere folent. cum febres hic , ut diäum vÏp ^^

non mirum, fi „oaurni Suäores, ea déclinants.nbsp;^ '

Debihtato corpore humores quidem deferuntur ad loca i.Kï „

tvbus apponi folent in nitritione : fed quia hïteropenes non if quot;

dig^orum confumptis, cute tantum teguntur off^nbsp;' quot;quot;

apices infeftanrur calore , forfan ob multa exilia vafa

AlaxtlU rnbem , tres horss a naOnnbsp;__n.

tum. major calefaàio totirfir^ i ^ Poft novum nutrimen-

rubedo, qu. ;nbsp;'nbsp;quot;««illis

minatur ob

Depeäu tumore. nulla alia eft rati^^^q^^Si;?lrnquot;quot;f'•
eIaborat,s fuccs progenita, amp; proindeimminutus X 'IT
cWamp;leucophlegmatis principium, in cuiuLZ^' quot;quot;

Illa ab auftoribus plenius explicantur.nbsp;^nbsp;traflatione,

tur^Xr^m HbtS f^t^™^quot;quot;^ '

contiaeuribusWfcîiamS'^X^^^^^

Sjm-

Symptomatum explicationem per caufas, quantum anguftîa char-
ts amp; fcopus admittit, abfoivimus; reftat ut eadem methodo progo«
ftica repetamus.

De imminenti, ex fe fatis darum, cum gradu tantum différant
minens amp; confummatum Empyema §. 24.

r. Empyemi ex fm natura malum effe, quismiratur, dumpartes
principes exinde patiuntur, imo corrumpuntur.

2.nbsp;Apht)ß onam magnae confiderationis eft, dum pulmones non
facile permittant confoh'dationem ob continuum motum amp; raritatera
ipfius fubftantis : ficque continuo de novo fluit materia purulenta
in cavum thoracis.

3.nbsp;Ab angina non adeo malum , ac a phtyfi, pulmones enim non
ita afFeâi, ideoque Empyema ex phtyfi ortum deterius.

4.nbsp;A ptripneumomagrsviusvide §.11.4.29'. fspeetiam prius mem«-
brana pulmonum fuppurata amp; exulcerata eft.

5.nbsp;Quod de vulnere qtc. dicitur ex fe fatis darum, ideoque esplt-
cationem omittimus.

6.nbsp;Quod amp; de partibus fimul laefis dißum velim.

7.nbsp;In difpofitione plethorica non ita grave quam cacochymica , quia
facilius eft tollere plethoram quam cacochymiam , ex quibus tamen
caufis morbus fovetur, amp; puri fuppeditatur materia.

8.nbsp;Quo ad Symptomata , non mirum corpus labefadatur conti-
nuis infeftationibus, fc. tuffi', febri amp;c.

^quot;ri non quiefcunt, amp;c. illa r. ut caufam confideramus, quia fic
magiî magifque debilitatur aeger 2.ut fignum, quiafignificat Spiritus
amp; fanguinis def^flum , acrimoniam amp; m ordinatum motum.

Defiti amp; appetitu pro{{rito darum, nam non htire , ubi fitis cau--
fs adfunt, notât mentem laborare: non appetunt, quod menftruum,
ut ante didum non fecernitur; deinde Spiritus animales defidunt, Sc
vere facultate proftrata : Corporis emaciatio fequitur chilificationem
laefam ut §. 25. in explicatione diagnoftica ubi amp; de confumptione
mufculorum oculorum amp;c didum : narium flatus %nificat diaphrag-
ma non libéré, ut ante, moveri ob copiam materia amp;c; ut amp; aè'^
liberum acceffum amp; receffum per pulmones denegatum , ut in afth-
maticis amp; moribundis darum , inde fatis patet curationem intendere
non opus efTe.

Sudoresfiigidimilixm, fic extremitatam frigiditas, quod ipfs ant-
^nbsp;B I

DISPUTATIO MEDICA

norunt ; fignificaiit enim fanguinis amp; fuccorum fermentationem amp;
lt;ircuIationem fuffocatam: Sputum fatidnm, fpcciilum quod tingat, fi-
gnificat maximim materise corruptionem, a qua pulmones dum eos tran-
fit, afficiuntur i itidemamp; fanguis. dum portio ad eum defertur, dequo
§.25. n. 5. Rainmrput ob ^feünm virium , vel materix craffitiem,
vel vias non fatis apertas, quod fane malum efle, (cum jam omnis
curatio in evacuaïione illius materix confiftat,) quis non videt?

Diarrlmm efie faftidiofam ex fequentibus fatis notum ; mox enim
{ea apparente) fputum retinetur , quod in aphtis videre efl:, quaï
Diarrhsa orta, evanefcere folent: deinde nihil magis corpus debilita-
tum Sc fucco nutritio fpoliatum , debilitate poteft.

Eis advenit propter ferum forfan amp; pus acre ad inteftina delatum,
eaque ftumulans, quae jam debilitata amp; fpiritibus fuccifque deftituta,
refiftere amp; fefe contrahere non poflunt; ac proinde fluit al vus amp; hoc
ideoque lethale.

In finiflro latere diximus deterius efle dextro ; mucro amp; finifter ven-
triculus cordis in promptu afficiuntur in finiftro latere : e contra in
lt;3extro commodius coquitur , maturatur amp; expellitur materia ob
calorem hepatis, ut amp; quod diaphragma altius elevetur.

Qyid de anni tempore ^tate amp;c fit fentiendum ex fupra didis facile
intelligi poteft Vid. §. z6.

Quis nunc ex melioribm notis, blandiorijbus fc. Symptomatibus
non hauriret bonum prognofticum , dum ex eis conftat vires magis
efle valentes , amp; facultates amp; aóliones minus depravatas.

Quantum vero ad tempm durations pertinet , malum breve dici
poteft , amp; ficfi intra quadraginta dies expurgabitur : fi extenditur
extra illos dies, folet degenerari in phtyfin, laeduntur enim pulmo-
nes. Morbi extra 40. diem extenfi medicis chronici id eft longi nun-
cupantur.

Tandem modum evenim, qus eft vel ad falutem, vel ad mortem, at-
tingemus: amp; primo quidem ad falutem , quod variis modis fit.

1.nbsp;Diximus terminari per anacathafin, yiam maxime commodam,
fitqne cum tuffiendo pus in pulmones excipitur amp; ita expellitur.

2.nbsp;Vel per urinas.

Per alvum.

4. Per abfceffum: Vid.§. 28.'explicatio omnium horum. fiulla,
incdico difficilis; attamen ratio quidem docet, nullis aliis viis, quam

circu-

circulatione effici pofle : quomodo vero materia talis cor tranfire pof-
fit , abfque interitu , amp; extremo vitas die patientis , curio^fis relin-
quimus.

ContigilTe folutionem per fputum Bentd. Sjlvat. zmom\t,ptig, 154.
de quadam patiente quotidie extufliente odo libras amp; fupra puru-
Jentae materia, amp; eo modo fanata fpatio quadraginta dierum.

Per urinas teftatur Schcnkius fel. mihi 240. fieri ut amp; per alvum amp;
abfceffum , vide amp; ego in fene aliquod annos infeftato;. fi inurina ob-
fervabatur materia purulenta, melior, fi vero non, anxius egit vitam.

5. Per paracemhefiny vel perforationem , id efl: apertianem, quo-
cunque modo fiat , facile explicatur : per vulnus enim educitur ma-
teria : injici poffunt detergentia amp; confolidantia amp;c. ut in curatione
patebit.

Ad mortem vero terminatur, 1. Sufocatione dum materia nimus in
copia, in thoracis cavitate co»tenta prohibet extenfionem fulmooisi
ita ut dempto etiam diaphragmatis motu amp; exinde refpiratione (fine
qua homo ne momento vivere potefl:) fufFocatur.

2. Dum portio puris nimis craffi amp; faetidi ad cor delata, ejus mo-
tum fanguinifque elaborationem turbat, retardat, motufque cordis
convulfivos excitât ; tandem fanguinem coagulate, faltem motui ine-
ptum reddit, cujus motu in corde amp; è corde prohibito neceflario-
aeger per Syncopen vitae ultimum terminum accerfit.

Dum à pure pulmones corrupti confolidationem vix aut potius
Bon admittant ; ut ante §.29. ».2. de phthifi didum,fenfim fïtoribu^

amp;c. asgri exflinguuntur.nbsp;• •„ u

§ XXXL Sicque vidimus ut ex diâa caufa , omnia illa phaeno-
mena fequuntur, cave tamen ne ullum phaenomenum nep, licet mej.
explicatio non fufficiat, eorum enim veritas non m exphcatione, fed.
obfervatione confifl:it , nec ignoratio t« eft«T» tollit t« stü

§. XXXII. Delibatis prœmiflis, quantum ad explicationem era-
pyematis duximus neceffe, ad curationem properamus, ut penfumab-
folvatur.

Curatio rationalis debet omnia auferre enarrata Symptomata, idque
non'per imitationem exemplum aut analogiam, fed per indic3tionen3.y
hoc efl, certum fcopum,

Illa vero indicatio hic efl tollere caufara omnium didoru» fym»

Gauâ

Caufa efl: in imminente , materia in cavum thoracis fluens auths-
rens putrefadionem minans: in confummato pus incavothoraciscol-
Iedum, quod neigo negabit; id enim ante probatum.

XXXIII. In imminentis cura fcopus feu indicatio erit curare,
ne ulla materia in cavitatem pedoris fluat, putrcfcat aut putrida de-
feratur.

§. XXXIV. Primum prsftatur, fi omnis materia ülic praeter na-
turam fluentis efFufio impediatur , hjerenfque jam auferatur, five
ßt fangiffs ex vulnere five pituita amp;c.

Id autem fieri nequit, nifi impediatur dida depofitio : id ergo
impedire in fchola medica revellere vocatur : hoc hic primo indica-
tur feu poftulatur : hic erit fcopus ; haec intentio.

Revellere dicimus, ubi materiam ad aliquam partem ruentem il-
linc deducimus, amp; aliorfum ducimus, etiam extra corpus : v. gr.,
dum partem remotam aliquam ita irritamus, ut fluxus, non in locum
de quo metusfit, utdecumbet, fedin alium potius deponatur.

Inter revulfiones ergo fridiones dolorificae , ligaturae cucurbituls
ficcsE imo amp; fcarificatae^ revellimus etiam dum evacuamus feu edu-
cimus humores, metum alias de fluxu incutientes : Hue V. S. cucur-
bitulae fcarificatae, veficatoria, imo amp; purgationes amp;c. pertinent; de
quibus prolixius in mfi:itutionibus : hanc revulfionem natura fine du-
bio medicos docuit: unum hic tantum proferam exemplum tx Mar-
cello apud Schenk' ubi pulchre ille : certe non minus admirandum
pleuritides quafdam per urinas aliquando integrae judicatas ac folu-
tas; quod nos in olitore quodam obfervavimus, cui fanguis multus
per urinae vias effluens , illum à fiva pleuritide , quœ jam raife-
rum hominem in orci fauces traxerat , liberavit.

Hasc ergo , in imminente empyemate , revulfio inftituenda : pro
ratione morbi , caufaj morbific^ , fymptomatum , naturae, astatis
aegri, csterarumque circumftantiarum.

Unum hic addo, maxime notandum in praxi, fc. requiri fummam
prudentiam, amp; attentionem, fi enim aeger jam ante, vel dum angina
vel pleuritide correptus fuit, plures fuftulit evacuationes, revulfio-
nes non adeo celebrandas, ac in aliis.

§. XXXV. Diximus materiae depofitionem impediri, cum alior-
fum deducatur , amp; per alias vias evacuatur : fuper eft ut videamus,
q[uis fit fcopus, ubi materia jam depofitaamp;: haerens, incavopedoris,

nondum

nondum tamen putrida : v.gr. fanguis, ex vulnerein fuperiori pefto
risparte, quaeriturdicoqua;hic indicatio? nulla alia, quam ut putre-
do impediatur amp; ea auferatur.

Ut putredo impeditur ftatim dicemus: primo ut auferatur traâan-
tcs. Rogatur ergo quomodo auferenda? perquasvias?

Vias hic fi confideremus, facile patet nullas dari patentes, perquas
è cavo thoracis evacuari poOTit.

Experientii tamen docuit, fipius per fputum evacuationem fuilTe
inftitutam, materie nempe vel non putridx vel putridae, Vifl.
kium fol.iii. ^ 231. De modo quo per poros pulmonum cogitur:
adum §, 2p.«. r.

Tentandum itaque, ut materia perdidam vlam evacuetur : medica-
menta quaeid prsftant bechica vocantur.

§. XXXVI. Obeiïè poteft huic evacuationi materiae vel craffities
vel tenuitas, ne dicam de viis nimis claufis.

XXXVII. Si materiE craffities obcft ; fcopus erit incidere amp;
attenuate per incidentia amp; attenuantia , in inftitutionibus pedoralia
caüda dida; (quibus addi poffunt incidentia à neotericis in ufum me-
dicum induda) qualia funt , rad. angelicae , arift. utriufque heleni,.
irios, fol.Capill.V. betonicae, Card. b. faenic. hyffop. flor. camom.,
croci, baccsB laur. fem. anifi, f^nicul. nafturtii, flor. fulph. amp;c. amp;
compofita ex his amp; aliis, ut aquae, Syrupi amp; pulveres imo amp; acida
ut oximel. fimpl. amp;rcillit. fpiritus fulphuris, nitri, tartar.vitriol.ut
amp; dulcificatum, fal. prunel.amp;c.

§. XXXVIII. Si vero tenuitas obeft, quod ex materia rejeds
conditione, aliifque fignis cognofcitur fcopus eftincraffare, quod
incraffantiaefficiunt; utrad.liquirit.fymphyt.fol.malvaealtheae, vio-
lariae, flor. nymph$», violar., papaveris rhead. alb., amygd., dadyJi,
jujub. febeft. paffulae maj. amp;'c. fem. frigid, maj. amp; ex his compofita:
fpecies diatragacanth. frig., in fumma etiam illa, quae Chimicis terrea.
craffa cum fale volatil., appellantur, utc.c. pp., raf.ebor., uni cornu,
margaretae, bezoar.or. amp;occid., oc.c.amp;pp.,amp;ejusmagifterium.

§. XXXIX. Etiam, àpedoris morbis fimilibus, v. gr. fero iti
ejus cavitatem effufo, nonnulli liberati funt peraivi fluxum, urinas»
imo fudcues, amp;ut ante diximus perabfceffus.

Per illas vias etiam prsparata materia evacuari poteft , monenda
tamen, quod in pedoris morbis per alvum evacuatio non adeo tuta

C

cflefolet: diarrhaea enim fuperveniens malum diximus:

§. XL. Quod fi per ilias vias non fiiccedat evacuatio amp; tamen
cognofcitur in peâoris cavo materiam hsrere putrefadionem minan-
tem, v. gr. fanguinem, ex vulnere in fuperiori pedoris parte, quale
vidimus; paracenthefis inftitui debetmaturèdequain feq. §.-49.

Prohibetur optime putredo ablata materia, de cujusremotionejam
diftum : verum ubi id tentatur per bechica amp;c. tempus requiritur; co-
gitandumergo, ut interim quantum poffibile putrefaftio prohibeatur;
fitque pervulneraria: ut rad. tormentills , biftorts , galangœ, con-
foiida» utriufque, ariftolochis, falfae, chin®, liquiritis, ligni fandi,
Saffafras : Herb, alchymülae , faniculi, verbense, agrimoniae, folid.
farac. , betonic. pimpinel. card. b. ferpentar. fummit. centaurii min.
amp;c. oc. c. mumiae, tart. vitr, ex quibus comp, ut rad. fymphyt.
gij. herb, alchymî!. pyrolae, faniculf , agrimon. capill. ven. an. Mj.
coq. ad 16 ij. in aq. pura adde Syr. de fymphyt. fern.|j. vel decoa.falf.
amp; chinç, vel çî. oc. c. prsep, rabarb. opt. fem, nafturt. mumie, fpermat
cetian.JJJ, mifc. dofis 5j.

§. XLL Reftat tertio circa imminens: ut cura fit ne materia jam
putrida maxime in loco vicino, ad cavum thoracis deferatur.

§. XLII. Deferri poteft i. poft pleuritidem tam veram quam
notam fuppuratam, curare fi velis, ne id fiat, attende, ut abfceflfu
cito ad maturationem dedudo ad interiora rumpatur: quod effici-
tur maxime topicis, imo amp; apertione in tempore, de quibus topicis
cap. de pleuritide amp; empyemate auöores exhibent formulas fotuum ,
cataplafmatum amp;c. de quibus illosconfule.

2.nbsp;Poft catharrhum delatam materiam putridam, in cavum pedo-
ris non memini me vel vidilTe vel legiflTe.

3.nbsp;Neque etiam poft anginam :

4.nbsp;E pulmonibus putrida non poteft deferri , nifi ulcere in iis he-
rente; non ergocuratur, nifipulmonum ulcere priuscurato:^e quo
capitede phthifi audlores amp; nos pauca §. 29. nota 3.

^.XLIir. Sequitur jam curatio empyematis pr?fentisamp;confirmât!.

Scopus feu mdicatio hic eft tollere materiam-putridam in cavo tho-
racis hçrentem, omnium diöorum fymptomatum caufam.

§. XLIV. Ante fatis didum, bic nullas patentes dari'vias: quan-
doque tamen ea contigiffe per fputa, urinas amp;c. f29. oftenfum.
_ Tentandum ergo an arte id poffit pertuffim, dc quibus cum pro-
tïxcanteaSura, nihil addo, confernbsp;XLV.

î N A u G u R A I. ï s. 13

§. XLV. Quoad evacuationem per urinas ; in illa evacuatione ,
Kic non multum fpei collocandum , cum rarius fucceffus refpondeat:
attamen blandioribus diureticis (pr^cipue fi natura eo déclinât) tenta-
ri poteft. plur. §. 29.

§. XLVI. Per alvum infidelior eft cura, ut ante dicitur attamen
laxantia in hac feu purgantia blandiora conducere poflunt : fi fc. fecun-
dum craflitiem amp; tenuitatem materie prsefcribantur ; ex. gr. polypod,
manna, caflia fift., pruna tam dulcia quam acida, fuccus rof. paUidar,
tartar amp; ejus cremor amp; criilal. , tartar vitriol, Se quoque dulcif amp;c
Si ex his compofita.

§. XLVII. Perabfcefliis /Atrâç-asn fados, tantum obfervandum,
ne claudantur äut confolidentur, nifi materia bene amp; in totum trans-
lata amp; exonerata.nbsp;'

§. XLVIII. Sed praeter didos modos, natura oftendit aliquando
locum in latere thoracis, ut ex Schenckio annotavimus Vid. §. 28. amp;
nos vidimus non femel utrumque vel unum latus extra modum pro-
tuberans , per artem apertum ; sgrumque hac via reftitutum.

§. XLIX. Attamen cum protuberantia illa rarior , etiam ea non ap-
parente , arte eligitur locus aptus intra tertiam amp; quartam coftam , ab
infra furfum numerando, amp; quidem in fpatio a fternoad vertebras ter-
tiam partem retrorfum , propius inferiori coft» , ne finus ille longi-
tudinalis , quo omnes coftx funt prseditas , quorum quifque etiam
condit venam arteriam amp; nervum , tangatur ; «t etiam apud varios
audores monetur , ubi amp; plures haud contemnende cautiones , v. gr.
ne pus fimul amp; confertim effluat, fed partitis vicibus etnittatur , nc
debilitatur aut moriatur seger ; quales cautiones fspe fuis in ledioni-
bus Chirurgicis mom'it chn^Rmus D. Fred. Ruj/fchmUtd. Dodor amp;
Anatomise, Chirurgiae ac Botanices, Amftelodami Profeflor.

§. L. Non tamen paracenthefis inftituitur eodem modo ; an-
tiqui uftionem ufurpavere , ut Aphorißm 44. SeB:- 7. videtur,
ubi Supfurati cum uruntur aut fecantur ^c : (ane uftione curarunt
defperatos antiqui : ut ex Hippocate, Paulo é'C videre eft. At accu-
rata ejus methodi defcriptio amp; explicatio prœcipue Hippocratior ufitac
temporis injuria periit : Paulus , Mercurialü ^ alii nonnulla de iis
notant. Audivimus nos aliquando in auditorio chirurgico de hac
operatione prolixius praelegentem eruditiflimum Dominum Petrun%
Uernagie, cui Studia noftra Medica multum debent.

C inbsp;Tene-

2. Terebra etiam adhibuere , cujus ufus hodie efl obfoletus, ta-
men curiofus ex Hipp. lib. de internis affedionibus methodum expe-
tere poflet, ubi legitur : imlleElo , fc. abfcejfst, coftam tertiam (vcra-
rum fc. , quod Vigierius confentit : dicens , locus autem fspiflïmc
fefe inter tertiam amp; quartam verarum cofl:arum offert.) ab tiltima uf-
que ad os fecato , deinde cum terebra cava ultra perforata ßc porro :
ratio quare illa utebantur, videtur quod terebra apertio rotunda fa-
da , melius Knteo carpto vel turunda obturareturj utH.Fab.ab
ttquap. explicat : addo quod fortaffe vulnus cum denudatione oflTis
fadum , non adeo cito curatur, ideoque pedus certius exoneratum
fuit : fed tranfeamus nos ad hodiernam methodum : nempe quod
fiat

5. Per incifioncm , qus fida manu inflituta afgris raptim non ra-
io auxilium fuppeditat : illa vero fit Scalpello vel, alio modo fado,
inciforioj loco intra tertiam amp; quartam coflam cum cautela §. 4S.
recitata: at fi de incifione amp; ejus dolore abhorreat aeger, praemittitur,

illi loco, cauterium potentiale.

§. LI. Ad curam nunc ulterius producendam pofl: cdudionem
alicujus partis materiae purulentae e cavo thoracis , per Syringam fiat
injedio ut materia fi nimis vifcida dlluatur, temperetur amp; corrigatur,
cum qua injedione , tuffiente aegro , pus per vulnus cfHuere folet j
tales injediones ex variis componi poffunt. Ex. Gr.

Çi. Aq. hordei
Meilis Rofar.
M.

ijt. Aq. hordei. ^viiij.
yini alb. Call. |ij.
Meli, Chelidon. ^ij.
M.

Rad. Canfol. mpr

Ariflol longa an. SjJ.
Herb. Sanicul, mj.
Flor. Hyper.

Centaurii minor an. m^.
ex aq. Hwd, ad pj. cui

INAUGURALIS.

uidde MelL apii gijj.

Aloes pulv.

Mirrha pttlv. an.

Vmi albi Alifie.

§•. Lir. Interim interna medicamenta , qus pus per fputum cdu-
cunt, humorefque corrigunt amp; tempérant, minime negligenda, dé-
coda vulnerariadida amp; bechica , quorum formulas omittimus ne ni-
mis protrahatur difputatio.

§. LIII. Sed fruftra medicamenta aegro mederi valentia praefcribun-
tur ; fi in dista fit negligens j illa ergo ad didas indicationes dif-
ponatur.

De qua prolïxius agenduiu , ni nimis jam fufa haec effet differta-
tio : pauca ergo hic dc dista.

1.nbsp;In revulfione materiae fluentis.

2.nbsp;In evacuatione materis nondum putridae , fed putredinem mi-
nantis in refolutione.

3.nbsp;In jam putridae fluxus ad interiora inhibitione.

4.nbsp;In putridae materiae , e cavo thoracis evacuatione per fputum i
urinas, alvum , abfceflus, paracentefin : Ex gr. fi aer in revulfionis
indicatione , nimis effet calidus emendetur ; cibus amp; potus ne nimis
fit calidus amp; tenuis : ficque de caeteris non naturalibus , quod facile
jam addi potefl.

In materiae jam hirentis in cavo pedoris, non ; tamen putridse re-
folutione, diaeta antecedenti fit contraria , fc. aër ad calidum magis
declinet, fic amp; cibus amp; potus axhibsantur urinas fudorefque moven-
tes: exercitia moderata ne intermittentur, amp;c.

LIV. Csteraex praedidis jam facile colliguntur.

Ordo exegiffet, ut amp; de fymptomatum curatione faltem lenitione
ageremus, v. gr. fi fitis intenfior, fi diarrhaea amp;c. verum anguflia
cliartae prohibuit ; etiam fatis patet, quid agendum, modo
mus ad circumfl:antias omnes, folentque etiam audores in iis effc
prolix iores.

LV. Sicque quod de empyemate proponere mens erat, breviter

traditum, reftat jam ut de cura praefervatoria aliquid addam, (facile,
enim liberati recidivam patiuntur) confiftitdida cura in eo, ut quot;quot;f®
empyematis, de quibus egimus, in anteceffum , vttentur, fciucet
morbus pr^greffus, pleurifis,angina amp;c. quorum morborum caulas

cum außoribus diximus cacociiymiam amp; plethoram, qui iterum iti-
ducuntur ab abufu fex rerum non naturalium , de quibus fatis in
fchola medica agitur , amp; nos paucis egimus : Secundo , ut partes
omnes thoracis roborentur : quod à diaeta petendum fi illa non
fufficiat , adde medicamenta bechica confortantia dilt;5ta : laudanturamp;
fubadftringentia.

COROLLARIA.

I.

Succum pancreatîcum acidum , 'uel non aci-
dum ejfe, exercitii gratia ah utracpue par-
te defendimpps,

I I.

Idem de menftruo ventriculi pt diBum, quam-
vis non abhorremus ah eorum fententia y
qui fuh acidum fiatuunt,

FINIS.