DISPUTAT]rO- P-HILOSQPHICA
I N A V G V R A t I S,
Q^V A M
FAVENTE DEO TER OPT. MAX.
AuBoritate Magnifici T). Re^forü,
M.D- Praxeos amp; Inftitut. MedicinseProfeflbrisOrdiaam
n e c n o n
Amplijjlmi Senatüs Academici confenfa , Snbtilifm^qite
Facultatis PHl LOSOPHICi/£ Decreto^,
^^^r svl^^ doctoratus in philosophia ac
liberalium artium magisterio.
Summifque Honoribus amp; Privikglis rité confequendis,
Erttditorum examini fubjicit
H E N R I C U S V A P O U R , Roterodamo-Bat.
Ö 'É
Ad dim vm. Decemb, hora loco^ue folim.
T r aj e c t i quot;ad R h e n u k,
Ex Officina F r a n c i s c i H a l m a , Academie
Typographi, cb bc xci.
^ quot; C'
i J. i
Reipublic^e Roterodamenfis
Viro Senatorio Seabini olim
munere fundo,Fratri meo,ad
rogum ufque, eo quo par eft
modojHonorandojColendo.
NEC NON
VIRO NO'BILlSSIMO
D. PETRO PAGET
DE BRAGARD, ^rarii
Sereniflimi Domini Comitis
RegentisLippse,iIIique acon-
liliis, adminiftratori fideliffi-
mo, Sterrembergenfium Sa-
trapx digniffimo, Affini meo,
dumVivam , debito amore
__________ .mfiHtationem hmc Imu^ralenti—
'nbsp;D. 1gt;.1gt;edioo. ^ - quot;
H E N R I C U Squot;' y A P O U R, Auaorgt;-
i. (J - ^
-ocr page 3-I N A V G V R A L I s.
D E
t rerum i'nquifitio apud Philofophos tanti
femper habita fuerit, uteum, quifolitöpe-
ninus in arcana earum penetraret, felicem
pronuntiare non dubitaverint , jure multo
potiori, is primas retuliflecenfendus eft, qui,
praiterito, quicquid aliis in rebus, vel incer-
t£e, vel altioris indaginis extiterit, Mentis
fu£e Originem, follicitè, quantum à fefe fie-
ri poteft-, explorât ; prsfertim cura ipfius
materia; nobilitas, difquifitionis utilitas, pariter amp; neceffitas, tan-
tas fint, ut cum hiscollata quscunque fuerit rerum naturalium in-
veftigatio, candela Soli appofita efle videatur. Ut autera Animae
Kationalis , quam omnium rerum Dominam, amp; figillum fummi
Kegis, non obfcuri nominis Philofophus {Tymander inMercurium
TrifmegtßHm ) appellavit, Origo rité explicetur, quid qualifve
fit, in Iirauieexpendendum eft.
Anim^ itaque humanae definitionetn (mifla ilia Neotericorum,
Anbsp;quod
-ocr page 4-quod fit , perpetua cogitatio ) hanc damus ; fpintum depen-.
dentem, ordinatum ad perjonc.lem [ui cum corpore unionem. Ejus defi-
nitionis partes magis principales obiter explicabitnus.
Mentem humanam cum didmusSpiiitum , duo indicamus. Pn-
mo, effe (ubilantiara cogitare pronam , feu , quod commune ha-
bet cum notione cujufcunque fpiritus, habere principium eliciendi
aftiones fuascum confcientia; de quo dubitari non poteft, fi rité
evolvatur natura fpiritus, qui ad fui ipfius efTentiam 8c ex eâ co-
gitandi potentiara attendees, novit feSc efle, Scagerepofle. Se-
cmdo., quemcunque conccptum corporis ab anima , feu fpiritu
elfe removendum , quod probant, diftinfta utriufque eau-
falitas, feuefficacia ifta , qua hic aliquid producit, qua: non eo-
dem modo de corpore dici poteft-, r«»?oppofita Se tota fuanatura
diverfa utriufque attributa. Hoc enim quamcunque pçnetrabi-
litatem refpuit, ut cui fitefle impenetrabile , fpu'itui vero pene-
trare proprium eft, quodpatet, tum ex adu reflexo, quod mu-
nus omnifacultate corporea fuperius ; turn etiam ex modo nobis
prorfus incognito, quo idem fuas cogitationes alten ejufdem eflen-
ti£e, quod animabus feparatisßcangelis proprium eft , communica-
re debet.
Qiiamvis autem Anima noftra Rationalis corpori infinitis quafi
parafangis excellât , non tarnen independens eft. Suae enim de-
pendentias non folum à Deo , verum etiam à corpore (non quoad
effentiam, ea enim fpiritualis , fed quoad operationes) non poteft
non fibi efle confcia , ex multiplici illo defeftu , quo fe fepius
laborare fentit in hocftatu unionis , in quo corpori nexu adeo in
divulfo connexa eft, non pernudam quandam alfiftentiam (qua-
les Intelligentias cslorum motrices finxere quondam Philofophi )
aut meramoperationem i fed nexu, quo res fpiritualis cum corpo-
rea intimé adeo cohasret, ut unum fuppofitum exinde refurgat,
nonnifi morte folvendum , qua nobiliorillius pars , information!
corporis hue ufque deftinata , per totalem hujus indifpofitionem ,
ab illius quafi vinculis liberatur, ut liberius fuas operationes non
impedita exerceat , Uàyïih®' in Eeternum permanfura , nifi ei,
(quod
-ocr page 5-Cquod Tola fide confiât) ex conftitutione divinâ cum corporeite-
rum uniendse , aliter profpeétum fuiffet.
Haec verô omnia immortalitatis Animae ( obludantibus fruftrà
Epicur^is , aliifque recbse rationis hoftibus infenfjflimis, poftea
recenfendis ) charafterem indelebüem exprimunt. Non autem
earn intelligimus , qua Anima Rationalis, adeo neceflarium efle
habet, ut contradiftionemimplicet, iiludamittere,velefie define-
re, in qua acceptione nulla creatura, quantumlibet fpiritualis aut
independens à corpore, fed folus Deus, cujus effe a nulloprorfus
dependet, immortalis efle poteft. lllam vero intelligimus , qua-
tenus ejus efle in fe nullum habet definendi principium, neque ab
ulla caufa phyfica deftrui poteft , amp; ideo natura ejus poftulat, ut
poftquam illud accepit, perpétué retineat, in eoque confer-
vetur.
Hinc merito coHigimus , quemadmodum Anima à nulla caufa
phyfica deftrui poteft , ut qu£e immortalis , eandem etiam illam
nec à materia produci pofle. Etenim res , quae materias mole
caret, etiam parcibus, ex quibus produci poffit, deftituta eft. Qua:
fpontenosadfcopum deducunt, inquifituros, an Anima Rationalis
Originem (nam Deo Creatori debeat, num vera dlicui ret prut er De»m. Qux
quaeftio, utpomum ep//©-, varios ab utraque parte, nec Philofo-
phos folum, verum enam Thcologos , feculi fui facile principes,
fautores fortita eft.
Ad hujus Quseftionis, ne eam in limine modo falutatam relinque-
revideamur, ftatumpropius enodandum, huncordinem fervabi-
mus, prsmiffuri paucis
Primo, Protheoriamhiftoricam, ortum, progreffum ad hascut
que noftrafecula.
Secundo. Ç^a^ftionem ipfam, argumentis amp; rationibus ab utra-
que parte, inferto hinc inde Antiquitatis Ecclefiafticae teftimonio,
fuflFu tam, examinaturi.
Tertio. Aftrudâ creatione Animse Rationalis à Deo, tempus',
an ab asterno fimul amp; femel , an verb in tempore fingulis homi-
nibus indatur , explorabimus.
A anbsp;Qnarto
-ocr page 6-Onmo. Subiunauri aliquid de propagationepeccati originels,
ne Deo ter. opt. max. aliquid indignum , filentio prstermifiis ,
Quas fanftitati ipfius impia adverfanorum cohors aftncare co-
natur , calumniis , adfcribere videamur , colophonem impone-
V II I.
Hsec autem controverfia , in qua cum difficultate ccrtat anti-
Quicas, miffishic, fedfuo loco digito monftrandisPhilofophorum,
anteChriftumnatum, opinionibus, totum ohm Occidentem ex-
ercuit non folum raeàïx xtatis homines ; verum etiam feculis a
Chrifto natoproxiraè elapfis , tnagnos Ecclefis: pnfcte Doftores ,
quos maPnum illud Ecdefias , Arrianorura aliorumque infidns
petite, columen.Hipponenfisexcepitfeculoquarto, Aug.fl.Ep,ft.
K7 palt;r ixS.adlit. E. Hteron. Epifi.ad Marcellw. amp; AmMchtam.-pag.
672 /Ä D Ou^ poftmodum tempore Gregorii Magn., id eft ducen-
tisférmèpottAuguftinumannis. ineademcal,g.neamp;ambiguover-
fabatur, ut pateT ex ipfius ad Secundinum Lpiftola. hb.vii. Epgt;fi.
Nec hic fubfedit, verum ufque ad tempora S. Anfelmi, hoc
eft ad annum Chrifti M. C. in occidente duraffe videtur haîc de
Animarum origine dubitatio; Edinems in vita Anf^m,.nbsp;amp;
hodièmultos, feliciora Euangelii tempora naaoSjDottorcs Luthe-
ranos etiamnum tenet.nbsp;^ ^
Ad arma tandem deventum eft,'in qulbus non minus exercita-
tos quam pertinaces malae caufae defenfores mvenias, qui nega-
te AnimxRationali^Origineper creationem aDeo, earn, fpe-
ciofo peccati originalis praetextu, inferius evolvendo, per genera-
tionem fieri, probare omnibus prafraftè viribus enituntur; ad-
duftis iis , feu potius in fuum fenfum tortis, tum è facro Codice,
(quorum tarnen recenfio , quum hujus non fit loci , ac ne fal-
cem in alienara meffem immittere velle videamur, confulto a
nobis omittitur ) tcftimoniis, cum ex Philofophiâ argumentis,
ouibus, utitadicam, intemeratos nive acprocellis montium ver-
tices ferire fe pofle arbitrantur; verum qux altum minantiaredte
intuentibus bruta fiilmmafint, propius examinemus.
Rationes itaque amp; argumenta, qux Philofophia ipGs fuppe^^^
-ocr page 7-tat, Sc tempus, fimul amp; difquifitionis hujus intentum perpende-
re poftulanr. Statuant enim necefle eft , Animam Rationalem
produci vel ex nihilo, vel ex aliquo. Prius ex Hypothefi non
poflunt admittere , ergo ex aliquo, eoque vel fubftantia, vel
accidente. Pofterius nullus eorum dixerit, ob rationes poftmo-
dum recenfendas, nifi Animx omnem ftatum poft- mortem prx-
cïdat. Priori admiflb, Anima producitur, aut ex ftibftantia cor-
porea materiali, amp; fic ipfa erit corporea, aut fpirituali, idque
vel ex patris , vel matris, vel utriufque fimul Anima, veltota-
li, vel partiali, 6c fic fpiritualis aninia divifibilis, 6c eflentiae non
fimplicis, fed compofitaeex partibus integrantibus, faltem duabus.
Si dato priore, anima ex fubftantia corporea, qualis eft materia
feminalis, producatur, ergo 6c ipfa corporea erit 6c materialis 6c
divifibilis. Et fic recoquitur error, cujus olim AntiquitasTe?-/»/-
liantim, qui Tefte Hieronymo florere incepit fub initia Severi
Imperatoris, anno à Ch. natoipo. accufavit, ut qui non folum in
traètatu de Teflimonio Anmlt;s,^ amp; uberius in proximè fubfequenti,
quem de Anima, conicripfit, verum in libro de refuneBione Garnis,
hanc fententiam omnibus tueri viribus enititur. Hinc animas 8c
pati , 6c ut corpora penes inferos affici paenis aflerit : Nos enim
( inquit ) animam corporalem hic profitemi^r, in fm volamine ( de
Anima J frobamm , habentem proprinm genus fubflantidt , fohditatis ,
per quam quid amp; /entire pati pojjit, nam amp; nunc ammas torcjtteri
foveriqùe penes inferos , licet nudas, licet adhuc exnles carnis, proha-
vit Laz.ari exemplum. Tertull.ltb.âe%e[nrreBione carnis.pag.'^'). Ani-
mam praeterea ab una, videlicet Adamianimâ redundare, 8ccum
carne in utero feminari contendif, cujus errorisnon folum Luci-
ferianos, à Lucifero Carelitani Epifcopo nomen 6c originem ha-
bentes, verum etiam Apollinariftas, quorum Apollinarem, Hie-
rapoleos Phrygiae civitatis Epifcopum, Theodoretiis 6t Eufebius
authorem faciunt, poftmodum feäiatores habuit. islicephorm B.
vwi.cap. 17. Socrates hb. v. cap.^. Theoderet. hb. III. hdretic.fabut
Eufebim hb. r. cap. 16.
Qui autem prudentiores adverfs; fententite patroni animas
humanas oriri per generationem, 6c à parentibus in filios tradu-
ci exiftimant, iftam propagationem fieri putant, vcl per multi-
A 5nbsp;fltca-
-ocr page 8-flicationem , mt divißonem fttbflmtix ipßus Ammâ\ yç\ produBionem
ex alterna materidi fubflantia , fen femme : pra:ter hos alius modus
vel ipfis traduciariis incognitus eft, qui an nullis difficultatibus,
imo quod pejus eft , ablurdis premantur , tempus eft, ut in-
quiramus.
Si dicant , Animam nlii efte per traducem ab anima patris per
ejus divifionem, jam divifibilem facient Animam Rationalem, Sc
per conflt;;quens etiara materiaiem : quod quam indivifibili amp; im-
materiali ejus naturse , ex operationibus plané fpirituahbus afler-
tse , repugnet , quis cft qui non videat ? Egregium hâc de re
Teftimonium Laftantius exhibet. Ltb. de opificto Dei, pag. mtht
49V
Deinde fi animam filii pater generat ex fubftantiâ animas fua?,
cam generat , aut cum Temine , aut fine femine; fi prius, qua;
ratio cur in cafu bovis cornupetse , vel latronis praegnantem gla-
dio percutientis, abortum procurante , Embryoni difciflb capi-
te, manu, aliâve corporis parte , etiam non abfcindatur anima?
prœcipuè cum fernen in genere caufs fecundse fit conftitutivum
primum corporis organici. Si pofterius, utique divifibilis exiftct
Anima Rationalis.
Verum dum hic vix extricandas difficultates fuboriri vident,
fecunda fententia, ut probabilior, ipfis arridet, cjuà putam animas
rationales per muktplicationem jui propagari. Verum à Scylla ad Cha-
rybdim. Etenim fi hoc verum fit, quare non angelus , qui seque
ac Anima Rationalis fpiritus eft, fui fimilem producit, cum enim
eflentias ejufdem fint, amp; differentia ex ordine tantum Dei confti-
tutivo, quohsEc ad corpus, non item ille ordinatus eft, petendafir,
nulla ratio poteft affignari, quare hoe minus angelo, quam Ani-
m£E Rationali proprium fit : fi enim ex immaterialitate arguatur,
non poflé angelum fui fimilem producere per fui multiplicatio-
nem , etiam , cum iftius eflentise fit anima , nec amp; illa poterit.
Adde, quod fi anima parentis, aut patris, aut, matris, Animam Ra-
tionalem filii per fui multipHcationem producat, eam producer,
vel neceffitate nature , vel ex libero arbitrio. Si prius , cum
omnia naturalia pofitis ponendis necelfano femper agant, ut v. c.
gnis neceflario èc. de fado femper urit, fubminiitrata materia
accen-
-ocr page 9-accendibiü , fequeretur anitnam patris femper debere generare
animam fiiii. Deinde quae neceffitate naturs: impelluntur, nullo
prxvio judicii auc voluntatis a6lu eo adiguntur. Qiiod fi verum
in anima, ergo anima parentis nec fciens, nec volens animam fi-
iii fui produceret. Si libéré Sc per confequens fpontè, ergo caufa
ftenlitatisnon almnde, quam ex voluntate petenda erit, quia ne-
gante caufa principali fuum influxum , cfFeftum tollitur , 6c fic
Anima Rationalis, quia fe ipfam transfundere atque multiplicare
recufat , caufa eft non exiftentias, vel fi voluerit, exiftentias A-
nimae Rationalis in factu. Quod quam fit patrocinari caufs for-
nicantium, aliorumque id genus hominum, qui, dum metuunt,
ne facinora fua producantur in dias luminis auras, nihil non mo-
Uuntur, quiseft,qui nonvideat? Sileo, Jacobum Patriarcham Ra-
cheli de fterilitate quaerenti malè regeffiffe, ejfe Jehovam, ^ui ab
eäfruÜHm ventris arceret, cum ex hâc fententiâ ipfius in poteftate
fuerit, quicquid impedimenti in hoc eflet removere. En in quas
difiicultates 8c abfurda non cogantur incurrere, dum fcmel raalè
coeptam opinionem tueri non erubefcunr.
Nec feminis patroni hîc magb fefe expedient. Cum enimquod-
cunque conceperis , corpus fit , amp; quicquid ex corpore nafca-
tur , Cjufdem naturam induat neceffe eft, neceffarió amp; ipfa Ani-
ma erit corporalis: quod quibus abfurdis refertumfit, vel ex hoc
uno attendenti innotefcit. Si enim Anima oriatur ex femine, hoc
idem ad ejus conftitutionem concurreret, vel per modum principii
intrinfecus conftitutivi, quod per particulam ex denotatur , vel
non. Si prius, ergo fequitur Animas 8c corporis principia conftitu-
tiva effe eadem, ergo ^ effentia eadem. Si pofterius,quomodo ani-
ma, quse intrinfeca forma hominis exiftit 8c fpiritualis naturae eft,
poteft habere extrinfecus fui ipfius principium corporeum , tola
fua natura ab eâ diverfum ; natura enim materise feminalis non
permittit effe aliud principium, quam ex ordine conftitutionis di-
vins;, 8c materialitatis (ut itadicam) datum eft ipfi effe, atqui
hoc eft corporeum naturale, ergo non ex femine Anim£Efpi»''t'Ja''s
Origo. Vel extra fernen, 8c fic aliunde ex nihilo, 8c creata. Vel ncgata
creatione à Deo, anima citra fernen fit ex nihilo fubjeèli, cum enim
nec fernen , nec anima parentis fint fubjeólum , ex quo educitur
Anima Rationalis, (Sc tarnen, quodipfaratiodocet, illud, quod
ex aliquo educitur, ineo, ut fubjefto, Screcipiamp;exiftere neceffe
eft) ergo exnihilo praeexiftenti producitur, ergo per creationem,
qu£e cum infinite potentiar fit, nulli nifi Deo competere poteft ; ergo
anima eft à Deo. Prxterea, uc unda pellit undam, fic mala fententia
peflimos matri fimiles abortus enititur , etenim, fi anima fiiii ab
anima patris per fernen educatur, ergo anima filiirea eft omnium
peccatorum parentis, ac ob eapunjenda; contra expreflum Dei
iniquas jud?'orura calumnias feverè corripientis, efFatum. Non
feret filuM imqiihatem patris amp;c. Accedit 6c alia ratio, quod fi ani-
ma ex femine produceretur, fequeretur concurrentibus femini-
bus, ftatim animàri faetum , quod nondum demonftratum vidi-
mus. Saltern id non credidit Hipponenfis Epifcopus , dum hanc
confequentiam format ß jam formata corpore datur, non in concepiK
corporis nafiitur cum femme dertvata ; nam ß cum femme amp; anima ext-
fiit, ex anima multamp; anima (jUotidie pereunt, cum fernen fluxH ^uodam
non proficit nativitati. Auguflin.oper. tom.iw pag.i^l.. col. ad hit.y .
proinde quod 6c alii fequelte via pateat i dum enim à femine in efl!e,
fieri, amp; operari dependeat, fequereturipfam mortalem efle; con-
tra naturam amp; fcripturam.
Neque magis urget fpiritualis , nefcio cujus feminis , oppofi-
tio, quo collimare videntur Patrum plurimi, qui, cum crafla ni-
mis Minerva, de anima ex fubftantia feminali oriunda, difputari vi-
dèrent, eandem de fpirituali quadam propagatione anima; fpiritua-
lis ab anima fpirituali originem trahere afleruerunt j hanc au-
tem fieri pofîe meditabantur : fient Incarna de lucerna accenditur
( ait D. Auguftinus ) (S fine detrimento alterius alter inde ignis exi-
fiit, ßc amma de anima parentis fiat in prole, vel traducatur in prolem.
^ugtifi. Eptfl. 15-7. Hinc volunt , quia flamma per fui multi-
plicationem flammam producit, amp; fc ipfam propagat, atque hoc
modo lumen oritur ex lumine, fic etiam animam ab animâ pro-
pagari. Sciendum autem eft, flammam candelas àrdentis alteriex-
ilinfts admotam, particulas pingues in adipe 6c fomite alterius con-
tas 8c quiefcentes movere , atque ita in ea congeriem particula-
rum talium, quae nihil aliud eft, quam flamma, in adipe 5c fomi-
te latitantium, excitare. Quod fi itaque eodem modo anima pa-
tns
-ocr page 11-tris filii Animam produceret, per fernen aliquod fpirituale, ergo
anima filii latuiflet in hoc femine , vel ut Rationahs, amp; fic ipfum
fernen fuiffet Rationale, ergo foret forma hominis , antequam ho-
minem de fatlo informaret , vel ut vegativaac fenßtiva ,(tà. nequc
hoc, nequeillud , quoniam nondum datur fujeftum habile. Deinde
inftantiâ, quam petunt àflamma flam mam générante nihil abfur-
dius eft , quum flamma 8c ignis fint fubftantia, ignifque invapo-
re,qui accenditur,eft tanquam contentum in continente, utaqua
in fpongia ;
XV.
Aliis infuperhœcfententiade fpirituali femine difiicultatibus ur-
gètur. Etenim fi hicc procedat, dabitur aliquis fpiritus creatus,
feuquocunquemododixeris, effbrmatus,quitertii generis, neque
Angelus, foret neque Anima humana, id autem répugnât do-
ftrinse omnium Philofophorum , ut quiprseter Deumfpiritum in-
creatum, creatorum fpirituum diftributionem duobus abiblvunt,
Angelorum,feu bonorum,feu malorum, amp; AnimarumRationa-
lium. Accedit quod fi fernen fpirituale revera ac realiter ab anima
patris conferatur, idem ante pr£eexftitiflet,omnisenim realisemit
üo reale mefle infert, amutpariin toto, quod fpirituicontrariacur,
atit Ht accidens in fubjeao, quod ei quippe fubftantijE répugnât, am
circamfcriptive, quod refpuitanimae fpiritualis natura.
Adde quod fpirituale hoe lemen, fic vel corruptibtle poft hominis
generationem vd mcormptibile\ ?)i prins', non eft fpirituale, nam
nullum fpirituale corruptibile eft; / incorrtipttbtle, quod poft ge-
nerationem, hominis maneat, ergo duplex in homine fpiritus eft.
Anima Rationalis, 8c femen hoe fpirituale ex quo Anima Rationa-
lis j)rodufca eft. Ergo in homine recens genito , aut exclufioni
proximo 8c confcientix virium nondum capace, duplex ftatueretur
agendi principium ,quod abfurdum.
Denique fi Anima filii producatur ab Anima parentis per fe-
men fpirituale , illud , producta jam anima , convertitur quoad
fubftantiam in animam filii, vel per totalem rei converfz annihilation
fem, qualem in Euchariftia fingunt Pontificii , vel per aMitionem
mim partis ejjentialis illam rem confiituentis, quomodolignugt;ïi igni ap-
pofitum, quibufdam in ignem converti dicitur. Atquihorum neu-
trum dici poteft j non prms quoniam annihilatie rei fpiritualis foli
Deo propria eft, atque, annihilato jam femine, Anima ex nihilo pro-
duci necefle fit, amp; fic ea creatione à Deo. Non pofiertKs, quia ex
hac Hypothefi non minus ac corpora Phyfica, res fpiritualis muta-
tion! obnoxia eflet.nbsp;XVI
Cseterum, cum Animx Humanae Originem non ex fubftantiâ
quadam, aut corporali, aut fpirituali, deducendam effe aliquo mo-
do aftruere conati fueriinus , reftat expediendum, mm eadem fit
modus t^mdam corporis, aut harmonia , ac partium humorumque illu-
ftrts cjmdam contemperatio ; cui fententix jam olim Dicsarchus ,
Ariftoxenus, Andreas, Afclepiades, ipfeque medicorumprinceps
Galenus , tefte Nemefio , fubfcripfifle feruntur. Verum cum
modus, aut hermonia , quodcumque dixeris, (duni fublato cor-
pore deftruftifquepartibus, eadem efl^et operari 8c exiftere) fint ac-
cidentia, ac nihil aliud quam certaqucedam modificatio, cujus efle
fit ineflTe fubftantiœ , atque eadem ipfa non nifi ahcujus rei ad
varies aftus varia determinatio fit , quae naturam fui fubjefti fe-
quitur , darum eft quod fi Anima fit harmonia qucedam corpo-
ris, aut fpedalisquidam fefe habendi materiae modus, ergo deter-
minatio ifta Ù re quadam corporea procedat neceffe eft, atque fe-
pofito amp; in adione fua impedito vel etiam deftrudo corpore, ne-
cefl'e eft amp; Animam non folum ab operationibus ceflare, verum
etiam definere efle, cum fit accidens, nempe ut figura, quae modus
eft quidam corporis, j)lanè evanefcit, dura figuratum immutatur, fic
necefle erit Animam in mortepenitusevanefcere, fi fit aliquis ma-
teria modus. Hujus fententias fuere non tantum Philofophorum
plurimi, Animas (ut eft apud Stobseum ) t* fM Svat abireafle-
rentium, verum etiam eadem videtur occafionem prsebuifle mul-
tisPatribus, Origeni,Theodoreto , Juftino, Gregorio Nazian-
zeno, amp; GregorioNyffeno, Ariftotelem, quafimortalitatis affer-
torem, infedari. Quec omnia repugnant adionibus 8c operatio-
nibus Animae fpiritualibus, praeterquam quod ex axiomate philo-
fophico, inodum operandi fequi modum eflendi, fatis fuperque de-
raonftretnr, Animam , cum operetnr modo à corpore diverfiflî-
mo, id eft , fpirituali, etiam fpiritualiter exiftere, 8c per confe-
quens non effe accidens cum per fe fubfiftere pofllt , hinc nec
modum effe.nbsp;^
Qua;
-ocr page 13-Quas omnia danffimè evincunt Anirase noftrx fpiritualem Onm
nem non nifi a Deo elle pofle; t^men ex ejtn fuhfiatma, cuL
opmionis hiereticEe poft Stoicos , Manichaeos authores fuifle ,
ex Auguftino e^ifi. ad Hieran. , Ladantio , Epiphanio m.
r^. LXVI. pag. zyo. aliisque patet, ut qui ftatuerent , animam eße
-Oei partem, (S ab ipfo avulfam, in captivitate principum, oppoßti prtn-
cipn ac radtcis in corpore conjeßam. Conftat enim, Manetis afleclas
auas m quolibet horaine animas ftatuifle , alteram vitiorum labe
niaculatam 6c à malo principio ortam, alteram à labe immunem
ortumque habentem à Deo illiufqueparticulam eflï; quem errorem
Auguftinus in fcnptis contra Manichîeos multis oppugnat Qui
deinde a Patribus Concilii Conftantinopolitani damnatus eli, ejuf.
que fautores anathemate percuflï , harum rerum curiofi a'deanc
Concilia g ener alia Editionis Btnimai tomo.ii. part. 2. pag. 890. ad An-
mm DcccLXix. in horum fententiam juravere Prifcillianiftx Hi-
fpaniarum olim Hœrefcarchse, àPrifcilliano quodam in Laletanis
populisEpifcopo,denominati. Danam in iAugafi. de Hsrefibm. cap.
7°- p'^g. 181. a Hifce Theodoretm in Epitome divinornm decretorum
cap. ixpag.xy^, adjunxit Cerdonianosamp;Mardonitas, quam fenten-
tiam Marcus Antonmus /« hb.n. nequaquam adverfatur. Verum
cum inhniti Dei fimphcitati compofitio qu^cumque contraria fit;
pra:terquam quod ejus immutabiliras vel umbram mutationis ab-
îion-eat; patet nec habere ipfum pofle partem, qus fit Anima,
neque etiam fi haberet illam amittere in tempore. Deinde quia
particula Dei debet efleinfinita, amp; peccatiincapax, Anima autem
finitje virtutis, non folum capax, verum etiam experientia tefte,
de fado peccato inquinetur , hinc manifeftum eft Animam non
pofle efle particulam Dei. Quod egregiè exequitur Auguftinus,
ß enim inquit, particula Dei ejfet, omnino incommutabilis attjue in-
corruptibUis eJfet, ^uod fi eßet, nec deficeret in determs, nec proßceret in
melim , nec aliqmd in femet ipfa inciperet habere quod non habebat, vel
deßneret habere quod habehat quantum ad ejus ipfins ajfeÜiones pertinet.
iyiugufi. lib. 11. de Origine lt;iyinimiamp; ad Hteronjmum
Inrerea nec fomniis Graecorum de univerfa quadam Mundi
Anima indulgendum eft ; ut enim hi exiftrinarunt fingulorum
Animas particulas efle Animas Mundanse, quarum quœlibetfuo
corpore, ut aqua vafe, includeretur,inquod intrufa, ut in Carce-
rem , qui error etiam Origeni adfcribitur , pxnas lueret nimii
rernm corporearum afleélus j ita 6c reputaruntunarnquamque Ani-
mam, corpore diflbluto, quafi difFrafto vafe efiïuere, ac Animas
Mundanse iterum uniri, nifi quod plerumque ob contrarias in im-
puro corpore fordeis, vitiorumque maculas, non prius uniantur,
quam fenfim omnes fordes exuerint , 5c alias ocyus, alix ferius
repurgatse atque immunes ab omni labe evaferint; hinc Animam
illam Mundanam ob partem illiusprsftantiflSmam, mentem vide-
licet , dixere Deum , cujufcumque autem Animam efle jw/f©-
t) TÎÎçnbsp;quod fiais Auditoribus valdeinculcavitplato, quamvis
alii ac moderationes ipfius affeclx, Platonem hac de reab Ariflro-
tele male notatum ( ut qui allegoricum ipfius fenftim nequaquam
attendent) acriter defendant, ac per Animam Univerfi partium il-
lius svix^SfUv, qua res per fe contrarias in Univerfi illa molecon-
cordi quâdam difcordia copulantur, intelligendam effe contendant.
Cd. Rhodig. l. IX. cap. i2. tametfi nonnulli praeter calorem quen-
dam vivificum in Chaos infufum , ac vim ignificam per quam-
libet partem ad confervationem, nutritionem , ac vivificationem
totius univerfi difFufuni , quo Platonem collimaffe afleverant ;
fublimius quid intendiffe ipfiim volunt, nimirum Spiritum Dei,
omnia ex rudi atque informi materia formantem, quique vi fua
efficaci omnibus rebus eflentiam, vitamSc perfeftionem, indiderit.
Ita Lndov. rtves. in Itb. x. Augufl. de Civitate Dei. C^p. 2g. Hinc Vir-
gilium.lib. vr. ^neid. pag, (S42. Platonicorum mentem reóte afle-
cutum fuifle , cum inquit.
Principio cdPim ac terras campof^ue liquentes
lucentemqtie glohnm Lmit, titaniaque afira
Spiritus intus altt ^ totamque infufa per artusnbsp;'
mens agitat molem i3 magno fe corpore mifcet.
jEgyptiis hac in re longé fapientiores Plaronici, utqui totum uni-
verfum animatum, caelum cerebrum, terram vero ventrem, ana-
logicè forfan, eo quod matrem animantium pleorumque earn con-
fpirerent, aflererent. Platonicorum fententia: in quibufdam pre-
lufit Pythagoras, /^ihiu^v^üffiQ^ ftrenuus affertor, quam à Brach-
mannisIndiîePhilofophis haufl:am primus in Italiarainvexit, à f**-
Im»'
-ocr page 15-uvaiùixa^mei Manichseorum 8c veterum ./Egyptiorüra hac in parte
difcrepans , quod illa tranfmigrationem Animx in aliud ejuf-
dem fpeciei corpus, hsec verö, tefte Theodoreto. lib. i. haretkar.fabHl,
cap.xiivi.pag.ziàf. Animarum in corpora non ejufdera, feddiver-
farum fpecierum, puta volucrum, jumentorum, ferarmn , ferfemmm
tranfmigrationem induceret. Longius autem recedunt, qui cum
Epicureis Animx Originem ex concurfu atomorum certo modo
difpofitarum, aftruunt, fic enim incerto cuidam cafui, Deo inferiora
non curante, totahsecrescommittitur. Qiiaeporro Platonicorum,
veftigia principisfui, vel propepremcncium, velaliquid immutan-
tium, fententia fuerit, quorum quidam Animas in aéra tranßatM, ihiijtie
per tempus aliqmd fuperflttes, mutât as, fufas, fHccenÇas,atqm in femina-
lem univerfi rationem receptas, locum facere aliis intra fedes eafdem injit-
per rectpiendis, autumaverint, hujus rei curiofis videre eft apud Mar-
cum Antoninum , vel ut quibufdam placet, detradtalarva , Anto-
nium de Guevara, lib.\\.^.t\.pag.'ii. edit. Cmtab. cumnotis Ga-
thakeri , qusque multijugae leftionis Doftiffimus Commentator
ad Mare, Anton, in notis ƒlt;gt;/, 159. col. 2. obfervavit, abunde te-
ftantur.
Itaque Animas creationem foli Deopropriam probamus, tum ex
ipfius immortalitatefuperius aflerta, cum ex ejufdem a Deo confer-
Vatione, negantes creationem ullicreaturae, ob finitam ejus natu-
ram cornpetere pofte, five ut caufa principalis, five ut inftrumen-
talis, five ut, loquuntur Scholaftici, ex elevatione Dei. Hanc
veritatem enervare conati funt , quicunque Animarum creatio-
nem minifterio Angelorum , quo ufum efle Deum fingunt m ea-
rum produftione, attribuere non dubitarunt , quod prater Avi-
cennam , Seleucum 8c Hermiam , Corpocrates Hxreticus , qui
omnium primus fenfit, mundum totum (amp; per confequens Am-
mas in eo) ab Angelis creatum fuifle, acerrimè contendit, x.ditIrenamp;o.
lib. i.cap.1/^. Cujus dogmatis fundamentnm ex ipfo Ariftotele hau-
rire videntur. mïihnsdc hmm^.lfb.%.cap.^.text.-ï^/!^ ubi inquit/'e^'/f
feHHmideffe, ejuodaütfdftbißmileprodacat-, fed res immateriales cor-
poreis multo p.erfe£tiores effe, ergo cum hx alias fibi fecundum
fpecies fimiles efficiant, potiori ratione poterunt fubftantiam ali-
^uam inferioris natur«, id eft. Animam humanam, procreare ; Hinc
Deo, quem omnium rerum creatorem Gentiles coluere,nefcio quatn
divinam potentiam, quam Çraterem vocabant , cujufque erat ani-
mas producere, fociam addidere Platonici, quod Produs eorundem
veftigia premens , Theol. Itb. 5-. cap. go. non obfcurè innuit, gigmt
eniminquit, ma cum Deo creatore, Animas laudatißimm Crater. Ve-
rum cum Animae per creationem producantur, ut fufiusdemon-
ftratum eft, eaque infinitam in agente virtutem , quam Angelo-
rum finita natura non patitur, requirat; fequitur , nec ab Ange-
lis Animas Rationalis produci pofle; nequeabfolutèfolum ,verum
nec per modum inltrumenti naturalis, ut quod in fiibjefto prx-
viamaliquam difpofitionem requirat, qux in creatione, quae ex ni-
hil amp; in momento fit, nulla eft. Quod ad perfeftionem eflen-
tise, qu£e objeftionis tota bafis eft, eandem aliter quam de vi-
ventibus corporeis intelligendam effe,nullus dixerit, quiadPrin-
cipis Philofophorum verba vel leviter attendat.
X X.
Neque admittendse hic Scholafticorum cavillationes, negantium
virtutem ad creandum infinitam requiri, eo quod per potentiam
Dei abfolutam velint creaturam poffecreare, etiam ut cauftm princi-
palem, ergo ex creatione non poife inferri animam non poflê produci
àcaufa creata, faltem inftrumentaliter cbncurrere poflé ad creandum,
amp; fic animam produci à Deo, ut caufa principali, ab Animà verô ma-
tris ut ab inftrumentàli. Arriagain Curfu Philofiph.pag. i. feätone x i.
mmer. 310. Verum quocunque res vertatur, fi caufas fecundae
competat creatio, fiveut principalis, fiveut inftrumentalis, ergo
producet Animam, vel ex nihilo, velexaliquo. Non ex nihilo, id
enim , praeterquam quod hoc foli Deo ejufque infinitse virtutt
proprium fit, patet, quia terminus inter creatum Sc nihil infini-
tus eft,quam difproportionem res finita fuperare non poteft, er-
go creaturse non eft creare ex nihilo. Si ex aliquo, idque necef-
fario debebit fieri vel ex aliquo fibi confentaneo, id eft materiali,
vel diflTentaneo, id eft fpirituali, non prius , fic enim ex femine
corporeo Anima incorporea crearetur , non pofterius , quia fic
Anima indivifibilis divideretur. Quod ad potentiam abfolutam
attinet, fi eâ ad creandum creatura gauderet, ea proflueret, vel
ex ipfa ejufdem natura, vel ex libera potentia Dei : prius nullus
dixerit, qui natura: humanse dependentiam agnofcat, praeterquam
quod
-ocr page 17-quod finita ipfius exiftentia , rei infinitse , ut mododiótutu , crea-
tioni repugnet. Vel ex libera Dei potentia, neque ex eâ,' quo-
niam potentie Dei voluntas ejus contraria effe nequit, ac fic na-
turae fu^, propter omnimodam ejus firaplicitatem , obefle ; atqui
naturaDivinae cum fit efle independens, Scomnes reshabere àfe
dependentes, ergo non poteft Deus veile aliquam creaturam effe
fufficientem ad aétum infinitum, quod effet, fi ex potentia abfo-
luta creaturam fufficientem ad creationem, per modum caufa; prin-
cipalis, crearet. Prsterquam quod fimpHcitati Divinas efTentise re-
pugnaret ha:c voluntas, quae, ut alias infinitae ipfius perfeóbiones,
cum ipfa Dei eflentia identificantur. Ex quibus patet Animam
produci non pofle a caufa creata.
Temporis verô rationemfi quiscuriofius inquirat, num eadem
à Deo immediatè poft conceptionem infundatur, an veró organizato
jam corpore, amp; omnibus numeris faltem principalioribus, abfoluto ?
quamviscertiquid hic ftatuere nonpoffimusj tutiorem tamen fen-
tentiam eligens, ne motum nefcio quem automaticum, corpori
nondum animato, attribuera videamur, eandem à Deo prius infundi,
ut prmcipium operationum , faltem vitalium, non illibenter concedi-
mus. Rejicimus interim,quaecumquenugax femperamp;fabulisdedita
udseorum focietas nobis obtrudit, de Animarum una cum Ange-
is creatione, in quam fententiam Origines, quo errante nemo pe-
jor, orthodoxe vix ullus inelior exritit, prolapfus efTe dicicur, ut
qui ftatueret ammAs in hac corpora mittendas, ex quodam velmi
promptuario , in quo aßervarentur, depromi, ac jam pridem antea in
(^œlo vixiße , antequam in corpus hoc , ut in carcerem detruderentur.
Lamb. Banms. in Augufl. de Hdrefihus. £ap. XLlil. pag. 109.
Difîicultati autem, quje, ex independenti mentis à corpore na-
tura, qua ficuti exiftit fine materia, ita etiam ab eâdem indepen-
dens ante unionem exiftere pofl^e videatur , aücui poffet fubo-
riri, occurritur, fi modo reótè attendatur ad Animam, quse, ut
ens incomplerum ,de fe dicitordinem ad materiam, imo cx vi na-
turalis inclinationis femper in materia confervaretur, nifiabagen-
tibus contrariis expelleretur, Sc hinc Animam naturaliterexigere
primo produci in materia, quam vis immaterialis exiftat.
AflertajamAnimse Rationalis creatione à Deo ejufque in corpus
in
-ocr page 18-infufione, non ab jeterno,neque ante materise prefentiam,fed abfoluta
conceptione, ad argumentorum, feu abfurdorum potius, quibus
hanc noftram fententiam prerai dicunt adverfarii, folutionem, mox
majoris difficukatis de peccato originali itnputatione argumenta dilu-
turi, properamus. Primum,quo nosimpetunt,ex generatione ho-
minis Sc bruti defumitur; etenim finullo modo homo generet Ani-
mam, ergo bruta, quae fibi fimilia , fed una.cum anima générant,
nobiliusaliquidhomineproducere; verum ipfis regeritur,ibi non
attendendum effe ad prefens agens, fed ad effefta que ex hoe agente
émanant, qua: brutis immane quantum nobiliora exiftant, ipfa
experientia evincit. Uti nec multum fl:ringunt , qu£e ex pri-
ma omnium rerum creatarum benediótione inferre conantur ,
quamvis enim etiam refpeélrum habeant ad bruta , diverfiffimo ta-
rnen modo dehomine, quam de brutis, hoe intelligendum eft;
augefcunt enim 8c homines 8c bruta, dum ex iifdem alii homines,
alia bruta fecundum fimilitudinem fpeciei producuntur. Fruftra
etiam recurritur ad miraculum in hominis cujufcumque generatio-
ne, ex eo quod caufa prima, Deus videlicet, increationeAnim^
fola operetur, abfque ullo caufa: fecundx interventu; cum mira-
culum tantum obtineat, cum effeélum ordinem naturae ejufque vi-
res exccdat ; fed generare hominem naturae leges, quibus Deus vo-
luit pr£ecedenti tali partium, ut quibufdam videtur,jufta produftionc
eorumque requifita praeparatione, Animam infundi, atque hoe mo-
do cum corpore uniri, nequaquam tranfgreditur, ergo nec miracu-
lum. Denique incaflum Jferiunt, quicunque ex Animx creatione
Deo foli competente, ipfum imperfeótionisargui poffe arbitranturj
quafivero non fummœ perfetStionis fit, divifibile 8c materiale cura
fpituali ÔC immortali in unum idemque fuppofitum unirc.
Hujus autem noftrœ affertionis non folum rationes anteadatas,
fed GAuthoritati locus, muitos antique EcclefiaDoftoresteftes
habere poffemus, ex quorum hac de re fufFragiis, quse multa ex
immenfo hoe Antiquitatis oceanodepromi poffent, unum tantum
aut alterum , dum nos alio res vocat, in medium proferemus : e-
gregiè enim Hieronymus in paraphraß ad verba Eccleaftis: fpiritm redit
ad Deum , qui ilium dédit, réfutât illos , qui putant animas cum cor-
poribus feri : amp; non a Deo : fed à corporibus parentum generari, cum enigt;»
coro
-ocr page 19-caro revermur in tenant fpiritus rede at adillnm qui de dit ilium, mani'.
fefinmefi, Deumpatrem Animarum effe non homines. Eosautera, qui
Animam ab Anima generari contendunt, refellit Ambrofius cap.
Xi. de paradyfo, ejma enim inquit ex corpore cofiam fumfitnon ex Animé,
portionem^ nan Animam ex Amma, fed os de offibus, innuens ad verba,
quibus Adamus uxorem fuam recens ex coftânatamcompellabat,
ex quibus concludit Animam non propagari ab Anima : ipfeque Au-
guftinus, qui cEcteroquin in incerta flucluat, inhoneftum putat,
ßdicantur aAnima cum corporihusgenerari ^ ut Anima nafcatur ex Anima,
quod nec Anim^ipß competit. Augufim^in quafi. V.^ Tefl. quafi.
XX11. His iuque quantum fufficit Antiquitatis Ecdefiaftica: teftimo-
nio comprobatis, ad majoris difficultatis nodum folvendum nos ac-
cingimus.
XXIV.
Cum enim ex ja£tis anteà fundamentis, quibus fubvertltur quic-
quid alius fententise fuerit, conftat Deum effe tantum Animae no-
ftras caufam principalem amp;: unicam , removendus eft error, quo
peccati originalis Authorem ex hâc fententiîc Deum fecere, qui-
cumque extra noftrae Religionis facra, numen pro modulo fuo
concepêre, eique ut rerum omnium Caufe principali , etiam ef-
fedus feu caufati à caufa fecunda profluentis, motiones inordina-
tas adfcribere non dubitarunt. Etenim fi Animje Rationalis o-
rigo nec a parentibus fit per traducem, ergo nec peccatum ori-
ginale, ut accidens, fine fuo fubjefto traduci poteft. Parumat-
tendentes, qusenam concurrant ad peccati originalis propagatio-
nem, 6c quaenam fit caufa proxima efficiens vd defidens potius,
per quam inexiftat, aut inhaereat peccatum originale huic aut
illi immediate, ut ejus fingulare peccatum; quatuor enim ad pec-
cati originalis propagationem caufae concurrentes quasque fin-
gulae fuas, diverfas tamen in hoc negotio, vices fubeunt, im-
primis attendendae funt.
Creatorum primus Adamus, qui ut radix 8c caput,ut itadi-
cam,totiusgenerishumani reprefentativum, peccati Originalis in
pofteros propagatijdum peccaret ,dire«5la quafi caufa eft in primo in-
ftanti conceptionis. Ipfi autem homines qui nafcuntur, concurrunt
ad propagationem peccati Originalis, non folum ut fubjedum ejus,
Verum uc caufa direkte caufans, deficiens, propria proxima, e-
manativa hujus venenata: qualitatisParentes vero per generationem
partes fubeunt caufa: fme qua non exifteret peccatum ongmale
in hominibus ; etenim naturalis generatioconcurrit tanquam cauf-
fa fubftituens amp; appHcans fubjeftum in quo aftuale peccatum Adami
habitum fuum generet. Deus autem qui maximas in hoe negotio
vices obit, concurritad peccatioriginalis propagationem tanquam
creator êcjuftus judex, jufta amp;: efficaci fua providentia, primum
efficienter procurando propagationem hominum , producendo
corpus , creando Animam : fine quo utroque nulla effet peccati
originalis propagatio : deinde ,ut nullis limitibus potefliatis circum-
fcriptus Dominus abfolutiflïmus, permittendo , utiÔC omne pecca-
tum , fic 8c originale ; denique ut in diilributione donorum fuo-
rum liberrimus duTon^raip, non fuppeditando donum imaginis fuas,
quœ non eft adio realis 8c pofitiva, fedceflatio potius, ac defici-
entia ab aftu in Deo, ac jufta hominis psna. Quod ad caufam at-
tinetproximamefficientem feu potius deficientem, perquam pec-
catum originale huic autilli, Petro, vel Paulo, ita mhareat aut in-
exiftat, ut ejus fit fingulare peccatum, nullo modo quasrenda eft in
Deo,ut qui ejus, nec principalis,nec inftrumentalis, nec proxima,nec
remota caufa efle poflïc. Uti nec culpa devivanda eft in parentes, aut
ipfam generationem, quia non funt caufa per fe, aut inftrumentalis:
fed tantum caufa per accidens, hoe eft proprie antecedens, ad quod
neceflTario neceffitate confequentix fequitur peccatum originale,
eofque tantum effe medium aut caufam fine qua non traduceretur
ad Paulum aut in illo exifteret. Itaque cauffa proxima non quidem
efficiens propriè fed deficiens, per quam in exiftat Petro vel Paulo,
eftipfePetrus vel Paulus, 8c unus quifque homo fui peccati ori-
ginalis amp; principium 8c fubjeétum fimul 8c author 8c poflefibr oft.
Ad refutationem argument! quod accidens non poflittraduci fine
fiiofubje£to, obfervandum eft , peccatum originale non effe, ne-
que fubftantiam , neque accidens, fed meram privationem iftius
bonitatis 8c juftitise, imó quod addaro, potentiae ad bonum aliquod
fpirituale, aut falutare, ideoque nullam caufam phyficam aut realem
poftivatn effe quœrendam , fed privativam potius ac moralem.
Sed fpecic quadam objiciant, nullam caufam polTe efïeélum
fuum
-ocr page 21-fuumexerere, nifi eadem de fafto exiftat, non entis enim nulläs
effe afFeftiones. Refpondetur diftinguendo inter caufam phyficam
quatalem, amp; inter cauffa moralem , déprima verum , quod in fe-
cunda , morali videlicet , non femper neceffe eft , quod patet in
a6tionibus Chrifti mediatoriis, quse licet , perxvii. fere fecula
^rteftit^, etiam amp; hodie effeftum fuum exerunt in juftificatione
lominis coram Deo. Atque eodem modo aftuale peccatum ab
Adamo olim commiffum , quotidiè caufat peccatum originale in
infantibus, qui iftiuspeccatifimulacproduftiacconcepti funt, ex
äffe fiunt hœredes amp; poffeftbres ; nonfecusac in juribus aut domi-
niis , filius primo inftanti conceptiî)nis, accipit jura 8c dominfa ex
vi contrarius paterni, qui ante mukös annos innitus eft.
Perverfushàcdereconceptus, ex non fatis diftin6ta de peccati
Adamici a£tualis in nos operatione, obortus, caufa fuit halluci-
nationis, quorundam prifcœEcclefias Doflorum, praefertim D. Au-
guftini, cui ceteroquin deorthodoxiabene merito, tara multum
debet hodierna ecclefia, qui ex hâc re non bene percepta, dubius
cui fententiœ fufFragetur, difilcultatibus longé maximis premî
utramque fententiam, tum de Animarum traduce, cum de nova
Carum creatione, multis probare rationibus enititur, iifque, qui quce-
ftionem movebant , qnomodo H^énima altcnjus , cHm peccatum ntd-
lum habeat , de proprio voluntatis arhitrio , poßit jfifiificari per unuis
obedtentiam , fi per alterim mobedientiam rea non fit, quam ut tra-
duciariorum rejicit, refpondet, Animai (juidem corponhus hominum
Demn novas fingulatim dare , ad hoc , m in carne peccati, de origin-
ali peccato veniente, reüe vivendo carnalefque concupifcentias, fitb Dei
gratia fubigendo , meritum comparent, quo cum ipfi corpore in melius
transferantur tempore refmreüionii. Augufl. hb. x. de geneß ad htteram,
fol.i'^j.col.z. Verum paucisindigitaflefuffecerit, omnem maximi
iftius Patris , Ecclefiaeque Arrianorum aliorumque infidiis petitae
ttieritocolumenhabiti, animi in incerta fluftuationem, ex eo or-
tam efle, quod peccati originalis , rationem , ut ita dicam, for-
malem, inconcupifcentiâ, atque in inordinatis Animae per corpus
operantis motibus, nulla peccati ab Adamo commiifi atque in po-
fteros propagati, habita ratione, conftitueret, neque modum quo
Anima eo inficiatur, dignofceret, adjundahinc nonnunquam opi-
nione de Aniraarum Origine per traducem , quo etiam nomine a
Juliano, ut traductarius amp; traduciana natiomprmoóeft appellatus.
guft, opemm imperfeü: contra fHlumum. lib. i.cap. y. p. z^. Hinc anima infe-
fta irapuritatis labe , etiam corpus afficit, eeque Htitur Jicta faher malleo
-vel tncHde,mqm format omnium turpitudmum Idóla, (3 fabricantur qud-
libet qmrumcumquevoluptatum fimulacra. Cjprianusin prologode T^ativi-
tate Domini. Qu^triftisnimium experientia abunde teftatur.
X X V I 1.nbsp;.
An autem in ipfo femine humano fit morbida aliqua qualitas, feu
peccatifomes, quo Anima Rationalis ei infufa, macula originali
inficiatur? multum difputarunt olim Scholaftici, liacin reAugu-
ftinum, quem hallucinatum fuiflfe in hac materia , fuperius often-
dimus , imitati, qui abfque ea peccati originalis traduftionem,
non bene concepta ipfius imputatione , explicari pofle , cxertim
inficiatur Aagufl. Ub. in. cap. ix. depeccati merito , adduda non-
nunquamcomparatione/jo^/^^^-.«, kparentem filium tranfmrp. Augufl^
oper. torn. I. lib. a. oper. imperfeBorum. Quamobrem nonfemcl , a
Juliano Pelagium fequuto, Ci-laenae Epifcopo, Memorii Capuenfis
Epifcopi, Auguftino quondam chariflimi, filio, irrifus, interro-
gatuseft, quifieripopt, ut res arbitrii, qualis eft culpa, quse a hbe-
ro arbitrio originem ducit, conditioni feminum mifceretur ? Augufl.
Ith.vi. cap. ix. contra Julianum. Cum autem fuperius nonnihil,
caufam principalem iftius impuritatis, non Deo , nec parentibus,
quorum generationem , per modum caufae merè antecedentis
amp; applicantis fubjeaum in quo aftuale Adami peccatum habitum
fuum generet, concurrere diximus; fed ipfi homini in individuo
imputandam effe, aftruxerimus; totam hanc Difputationem, cum
fphseram Philofophicam excedat, ac proprie fori Theologici fit, in-
quehacnoftraThefi, non nifi appendicis, attamen neceflarii, lo-
cum obtineat, alibi amp; aliis decidendam relinquimus.
Atque hoc modo telam, fub aufpicio divino inchoatam, ad fi-
nem ufque pcrteximus. Quid itaque jequius eft, quam receptam
abeo gratiam agnofcere? quid magiscreaturamdecet, quam con-
verfis in caelum oculis, Deum,omnis boni, cujufvi auxihi ac mu-
neris authorem, refpicere. Tu Regum Auguftiflirae , fumme
Deus, quem fupplex veneror , ignofcas, quse minus reftè, mi-
nus
nusappofite, nec gloriae potentix tuae fatis convenientia, de maje-
ftatistuEe operibus, in Animae Rationalis creatione, immanequan-
tumelucentibus , ex mentis mcie caligine afleruerim, ac, difcuffis
ignorantiae meae craffifimis tenebris, m beata tuifruitione aliquando
cx parte ceffaturis,
T)a pater auguftam menti confcendere fedent i
Da fontem lufirare boni ^ da luce repertd
In te confftcuos^nimi defigere vifus.
I.nbsp;pht/ofophia reSîè difinitur, quod fu cognitio rerum ex nmtWA lumim
haufia.
ii.nbsp;Quam-vM vera ejus principium ft mera ratio, ea in Çhrijlianis ta-
men multum adjuvatur authoritate Divina.
III.nbsp;tJA^odus, quoad univerfalem de omnibus rebus dubitationem proce-
ditur, tanqti^^ ^^ verum Ögenuinum Philofophia, principium , omne
rationis lumen exttnguit.nbsp;, rr
IV.nbsp;Cum propofiiombtu velimmedtatc, vel medme verts, ex hac Hy~
pothefi, vi4 pracludatur.nbsp;■„ a
y. ^dreaeWlofophanduminftrumentisopus eft, qHibm tnteimusno.
fier dirigitur in cognitione rerum.
VI.nbsp;Quamp; cum Logica fuppeditat, prafertim ea, qus, praxeos rationemdo-
net, hinc inter artes locum jure fibi vendtcat.nbsp;,
VII.nbsp;Omnium autem rerum, quarum eadem categorias conjîderat, dm-
po fubfiantia Ö accidente, abfolvi potefi.
VIII.nbsp;Subfiantia nan fatis commode defimtur, quod fit ens per fe fubfifteus,
fed potius extfiens. ■
IX.nbsp;8ntium omnium affeUiones Metaphyfiica conflderaf, hinc patet qmm
immenfum dtfiet, tum kPhjftologta, cum ab Ethica, quan^ws etfdem
in nonnullis ufum fubminifiret.nbsp;, r i ■nbsp;/
X.nbsp;Ex quo ckrnm eft, eandem jure memo primam Phlofophtam appeU
-ocr page 24-dart, qaatems agît de virkatihs primo primis in aliis fcientiis ftipp»quot;
nendis.nbsp;•nbsp;. ^
xi.nbsp;Entia vero per feexißentia, negleBo accidente, m cujus ejfe ßt inejje
fubflantiA, retVe diflrtbmntur in increata vel creata.
xii.nbsp;Increati autem entis, quod unicum tantum datur, naturam Tnetf
matica conßderat.
xiii.nbsp;Cquot;^' ' ^^ prima exiflentia negato in caufarum ßsiordinatio'
ne circulo (3progreßu in infinitum , reSlè adßruitur.
xiv.nbsp;Falluntur, qm ex entis tnfinit} perfeBi conceptu, ejus exiflentiampro-
bare conanmr.
XV.nbsp;Hujus attrihuta, quamvis conceptu nofiro diverfa, cum ipfms tarnen
effèntia murr) amp; idem funt.
XVI.nbsp;Qult;amp; ipfum abfolutiffimurrt Deum ejfe manifeflant.
xvii.nbsp;Hinc gentilium deorum multitudo , ut vanum Atque impofßbtls
figment Hm, reßcimus,
xviii.nbsp;Deus independens cfi in operibus fuis.
xix.nbsp;Itaque fcientia media , 'Deum k creatnra , non hanc a fuo
Creatore dependentem facit, impofbtlis exißit.
xx.nbsp;Denm, quamvis ßt ommipotens , contradiäorta fimul vera facere
pojfe, fanüiffima pariter Ö veraciffma ipfms effentta, nequaquam per-
mittit,
xxi.nbsp;Omnium vero pofftbiliHm radicem in Dei fufficientia û» intelltgen-
tia ßtam eße, mento ßatuitHr.
xxii.nbsp;Hinc non procedit Hierum fententia, quipoßibilia nunquam futur A
a Deo independentia, aßerunt.nbsp;-
XXIII.nbsp;Creatorum fpirituum dißributio duplex, in incompletes comple-
tos, quorum hi ordinem ad materiam, Uli vero ficus äicmt.
xxiv.nbsp;Vtrique principium eliciendiaSiones fuas cum confcientia ,habent.
xxv.nbsp;Eos, quamvis immateriales , in materiam agerepoffe, Ö ratio ,
Ö S. S. pagina, omnibus Chrifltanis fummâ veneratione habenda, fi'
mul (S tefimonium, Gentilium non folum, verum ^ antiquorum Ec
clefKt Dotïorum, abunde teflantur.
xxvi.nbsp;Quod tametfi fit humanum , ei tarnen ftt miiverfalißimo propter
omnium gentium confenfum maxime fidelem, ab hominibus doflißimis non
folum, verum etiam valde pits, à mah fidei, in quam vel ipfi Çentt-
les dtteroquin animadvertijfent, fufpicione immunibus , fides dati'
da efl.
xxvii.nbsp;Hinc thefis de negata fpirituum in corpora operatione, non filunf
Hobbefianifmi de Angelis principia , verum etiam Libertinifmum tn
Gallith
-ocr page 25-novat.
XXVIII.nbsp;Accedit, qmd eadem ipfam mftram mentem pur'e paßivam'
pmemte Malehranchio ^ in operaîionihm extemis feu tranfeuntibus*
flatuat. '
XXIX.nbsp;Quam fententiam Neotericorum Trincipiis deberi , libenter aß.
ferimus.
îiXX. Animam Rationalem , quamvis ordinem ad materiam dicat, in
eàcjue extfiat, ab eadem, m quA immaterialts efl, produci non poße,
re'êie concluditur.
XXXI.nbsp;Q»^ , licet unica, fit, omnium operationum principium fuffciens
extßit.
XXXII.nbsp;Ejußdam originem foli tantum Deo deberi, non folum ipja ratio
verum iS SS.^ pagina , luculenter evincit..
XXXIII.nbsp;Quam immortalem ^ amp;pofi fi^arationem à corpore fuperfiitsm,
ejufdem natura poflulat.
XXXIV.nbsp;Status autem hic Anima poß mortem ex confiitutione Divine
corpori iterum uniendiH, naturalis non eß.
XXXV.nbsp;Maie omnium rerum origo , ßli materiamp; amp; motur, adficri-
bitur.
xxxvi.nbsp;Datur in corpore naturali prater materiam amp; ejus accidentia^
fubftantia quadam materia contradtßwBa, ab eâdem tamen depetidens,
quamp; intrinfece unk cum materia conflituit corporis efentiam , illudque
fpecißce ab omni alio corpore dtftinguit, i3 fic fimul exifitt principium
operationum ab eo procedentium,
XXXVII.nbsp;Hinc operationes brntorum ex tali principio orU,. male in au-
tomaticas amp; mechanicas refolvmtur.
XXXVIII.nbsp;JVon dafür motus corporum fure refpeUivHS.
XXXIX.nbsp;Dantur qualitates occulta, quarum nexus inter catiftm ^ ef'
- feÜum hatid definiri potefi.
XL. llt;(on datur vacuum Philofophicum, quale ex antlia pneamaticapro-
hare conantur^
XLI. T{on eß numero eadem motus quantitas, qult;t fuit in primareram
origine.
XLII. Neque verum efi , motum mo ex corpore egredi^ amp; aliud in-
gredi.
3£LIII. Mundus non eß infinitus „ qmmvls talem vortices inirodacere^
quot;oideantur.
XLIV. Hmc exiv4 mundam datar fpatinm imaginarinm.
-ocr page 26-XLV. Comrum fphmcorum in orlem aclorum motm, precedit cnctt
axem. ^nbsp;'nbsp;,nbsp;^. ,.yr i
XLVI. Ingeniofa, Carteßi de afin marino explicatto non caret fris dtfficm
tatihns.
XLVII. Lumen oritur ex globulis igneis ad lineam rectam ver fus terra}}*
pulfis.
XLIII. Luna, ut ^ c£teri planellt;e, fole excepto, gaudet lumine mutu^'
titio, eique ejuod inefi debile lumen ^ in EcclipfibustotalihusconfpicHum't
ex lumine a term athmofphera ad luna regtonem reflexo amp; refraßo,orirfi
non improbabili conjeiïura nititur.
XLIX. Ejufdem autem partes illuflriores amp; objcuriores, non funt tot in-
fula, amp; maria quales doBifiimus Hevelius , cui multum ob accuratas
obfervatioties debent Jfironomi, finxit.
L. Ethices Exifientiam, cum contranum vitium ad qmd corrigendur»
necejfaria efi , tum hominum intenfum fummi bom defiderium, pro-
bant.
LT. Omnes humann aBiones fubfunt legi.
lil lt;iy45Uo ex bona intentione alicm ut mala potefi imputan.
lui. Voluntas determinatur ah ultimo intelleBus praBici judicia.
LIV. Voluntatis humana objeEium, malum qua malum, effe non potefi.
LV. Omnes errores primaria ex infito natura vitio , Ö non ex mero
libertatis abufu, orimtur.
LVI. Deus ut fupremus Dominus amp; legifiator liberrimus, in quibufdanf
hominem potefi difpenfare, in quibufdam non.
LVll. Salus Reipubhcafuprema lex efi amp; fundamentalis.
LVIII. Hinc fupremum magifiratum in hanc trruentem^ fpeüofiffm»
licet pretextu, ut tyrannum imperia exuere licet.
lix. aAvita plactta, pracipue qua in bonum retpublica tendunt, f»ccef^
forihm non fknt mtttanda.
LX. Plures religiones in una eademque republica tolerare , publicum in'
terejfe nonnunquam fuadet.
lxr. /» communi focietate hominum , quodcumque jure naturali per-
mtßitm efi3 non femper exfequi conducit,
LXII- ^y4llquando abfque procejju juris pracedanea animadvertere in aliquot;,
quem publica qmes amp; necejptas pofiulant.
lxiii. Non femper fecundum aBa û» probata judicandum eß. .
lxiv. Tontifici %6mano non competit fubditas ab obedientia quam fquot;^
^rindpibm debent ^ folvere,
Vti
-ocr page 27-Lxv. Vti tiec obligAÜonm de data fide , vet h^retka , amihiïare pe-
nes ipfum efl.
LX VI. Afirohgiam, ut vamjfimum , nec ullis eert a confequentU regw
lis nixumfigmentum, rejictmus.
LXVir. EjuJcjue cultores , qui ex thematibus, ut ajunt, genethliacis,
'DomuPimque, quas certas cdi, in duodecim more regio, veluti pala--
tia diftributi , partes appellant , dtfpoßtionibm, ßgmßcatoribus, pro-
mißoribus, aliifque id genus nugamentis, vitam fibi aut aliis proffer am,
mortem inopinatam, vel truculentara, amicos, filios, bonafortunamp;, ex-
ear um Dominis, planetis fciltcet, harum rerum preßdibus , pradicere
fe poffe arbitrantur, atro carbone notatos, relegamus.
LXVlir. Afironomiam vero, ut laudandam,atque ad enodandas variar
in (acra fcriptura dtfficultates, necejßriam ficientiam fariter (J jucun-
dant omnibus Philofophia cultoribus commendnndam efie , arbitramur,.
LXIX. Galaxiam , quam prifci commentatores meteorum exifitmarunt,
tubus opticus detexit nihil aliud eße , quam infinitam fiellularum, vi-
fum ab remotißmam a nobis dtfiantiam fugientium, S confufaluce ra-
diantium, congeriem.
LXX. Syfiema Tychonicum, miffis Ptolemaico , ^ Copernicano, quamvisi
ultimum hoc explicandis phanomenis , amp;que ac Tychonii inferviat ^ ut
facra fcriptura maxime conveniens, ampleSlimur..
LXXL Non omnes ftella fixa in eadem fuperficie, fed alia aliis altiorcs I
pröfundius immer fa , calo innatare videntur.
LXXII. Cdurnfitdereum unicum ejfe, perfe non moveri ab oriente ver—
fus occident em , reUe dicitur.
LXXIII. Parallaxis ad horiz.ontem maxima , aà venicem vero nul-
la efi.
LXXIV. Stellas fixas ^ planetas fubhorizonteortivoadhuc latentes refra-
ßio élevât, fub occiduo depreffas fupra horiz.ontem confpkuosfacit.-
LXXV. Non inconcimù hac mathefieos pars , qua circa defcriptionem terri
illufque regionum difiributiones verfatur , oculus htftoria dicitur ob
multiplicem illius in variis rebus hiftoriis, problematibus abfque ea neu-
tiquam folvendis, ufum ; prafertim cum inferviat explicandis Us , qua-
altis mera paradoxa viderentur, inter qua.
LXX VI. Quod dult;amp; naves fibi mutuo in eodem loco oecurrentes t earum
tarnen una ex die multum amififfe, altera vero lucratam efie, pojfint dici.
LXXVII. Quod fub eodem latitudinis, tum borea , cum aûfinnagradt4^
viventibus, media nox fimul meridies efie pofiit.
D
-ocr page 28-^nbsp;, .nbsp;,nbsp;^ ______Vi- — ^
CXXVIIl.' Qusà /ah egdem meridiano degéntihus ,. varUßmal temft'
flos anni obtingere fojfit.
LXXIX. ^od iidem gemélB, eodem temporis pmBo nati, eSdem mof'
mi, alter altera fer valde confpicHum horarum intervallumdintiHS
lt; vixife queant did.
LXXX. Pojfunt du£ line£ in eSdem plano , quamvis a fe invicem parut»
- difient, continuo ad fe accédant ab una parte, in sternum tant^n
non concurreren
LXXXr. Voffmt du£. dart quantitates, qnarum major in infinitum potefl
minui, amp; minor in infinitum augeri, quA tamen nunquam äquales
fieri poffunt.
LXXXII. Omnis linea relia angulus reBilinem dividi pofunt bifariam,
proinde atomos negat matheßs.
lxxxiii. Anguli incidentidt. ^ refiexionis^ in omni refikxione ,fuhlato
impedimento, inter fe ßtnt äquales.
lxxxiv. Radius luminis tanto magis refringitur ad perpendiculum ,
quanta medium fuerit denfius if obliquius incidat j tanto minus , fi
lxxxv. F'^o non fit per emißlonem aut luminis aut fpirituum vifualium
ab eculo ad obejamp;um.
LXXXVI. Recle autem fiatmtur vißonem fieri per fufceptiouem fpecierum
ah objeBo in oculum transmiffamm , qua potentiam viftvam per fe ad
objeBum aliquod indifferentem, determiner.
LXXXVII. Sedes autem potentie vtfiva non efi concurfiis nervorum opti'
cor um, uti nec humor crjfirallinus, fed potms in retina collocanda efi.
LXXXVIII. Mechanica reBe definitur qmd fit ars, qua quantitates vi-
rium moventium , (3 tempora in quibus fit motus, explorât j aim eß_
ars facilitandi motum per quamp;dam infirumenta.
lxxxix. Qua, quamvis tria maxime principalia , veBis, trochlea,
planum incltnatum, ad duo forfam redigi poßent, ad veBem (3planunt
mclinatum.