DISSERTATIO JURIDICA
I N AV G V R A L I s/
Q^v A M
AuB oritat e Magnifici Tgt;.Re£toris^
M. D. Praxeos amp; Inftitut. Medicinae Profeffbris Ordinarii
N E C N O Nnbsp;'
Amplißmi Senatûs Academici confenß, SubtiliJfmaqHe
Facultatis JVRIDICty£ Décrété,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in UTROQUE JURE Honoribus amp; Privilegü's
rité ac legitime confequendis,
Erttditorum examim fubjicit
CORNELIUS PHILIPPUS van LIDTH de JEUDE.
Thila-Gelrus.
Ad diem z. Januarii hora locoque folitü.
Officina Francisci Halma, Academie
Typographi ; cb bc xcii.
WBÎLiSSIMIS 'qÂMPLISSIMIS ac
^ GRAVlSSmiS VIRIS\
D.D. Summo Pr^tori, Con-
fulibus, Scabinis , nec non
Confiliariis Civitatis Thila-
nx , Dominis meis omni
obfequio amp; honore pluri-
mum colendis , honoran-
dis.
Bmc 7)iJ^utatmem Inauguraient.
D. D. D.
C. P, V. LID,TH DE JEUDB;
-ocr page 3-DISSERTATIO JURIDICA
INAVGVR^LIS
Ropofitam mihi melius ut perftrin-
gam metam , non inconveniens eric
in limine breviter explanare quid fit
Pignus Se quotuplex. Denotat au-
tem Pignus , omiflîs aliis fignificatio-
nibus , hoc in loco jm m re , Credi.
mi conftmwrrt m fecurimem ejm ,
quod ipß debemr. l. i. fr. amp; i. f-
deptgn. an. Finis enim pignoris eft,
ut Creditoribus fit cautum fuper fuo crcdito , quibus utile
eft ultra perfonam habere 8c res obligatas , plus enim eau-
tionis in re eft quam in perfona, I. zf. jf. de R. J. Atque
in genere confideratum comprehendit etiam hypothecam ,
in fpecie verô diftinguitur ab ilia , quia pignoris pofleffio
tranfit in Creditbrem , hypothecat verô manet penes debi-
torem. §• 7- 'quot;fi'-nbsp;3f ^nbsp;ft-
Conftitukur autem pignus vel cxprefle vel tacite. Ex-
preflè aut ä perfona publica aut a privata. Perfona publi-
ca five Magiftratus introducit pignus praetorium vel judi-
ciale ; illud locum habet, cum ante (èntentiam ahquis ä Prae-
tore in pofleflionem mittitur /. 26. f. de pign. aB. (S tot. tit.
Cod. de pm. pign. hoc cum poft fententiam , pro ejus exe-
cutione judex alicui pofleflionem bonorum debitoris adjudi-
cat. /. 15quot;. §. 2. ff. de re jud. tot^ tit. Cod. fi ex caa. jnd. ptgn.,
tap. Privata authoritate pignus quoque duobus modis con-
ftituitur, vel unius tantum voluntate, quod fit in teftamen-
tis amp;C legatis. l. 12. ff. de ahm. amp; cibar. legat. l. pr. ff. de
pgn. aci. Vel plurium voluntate , diciturque conventio-
nale, amp; quidem fit vel nuda conventione amp; vocatur hypo-
theca. l. 9. §. i.ff. de pign. aei. vel rei traditione, amp; vocatur
pignus in fpecie. Verum haec hic tantum attigifle fufficiat;
tranleamus itaque ad tacitum pignus , de quo notabimus
ejus definitic«iem , Sc quaenam perfonae hoc pignore gau-
deant.
Tackum five legale pignus dkitur, quodcitra conventlonem^
■vel juris difpoßtione , vel ex prafumpta volmtate contrahenttttm
conftitmur.
IV.
Quod ä (bla legis difpofitione fine ullo hominis facto con-
ftituitur, tributumeft i. Uxori in bonis mariti, in fecuri-
tatem
-ocr page 5-tatem confervandac, amp; foluto matrimonio, reftituend^dotis
/. i9. ^ ^o-f ^^ dot. I, mtc. §, i. Cod. de rei uxor. «ß.
/. 12. Cod. qutpot. mpign. auth. ttem frivtlegium. C. de haret.é
mamch. quse hypothecs non tantum propter dotalia bona,
fed etiam nomine alimentorum amp; bonorum paraphernalmm
uxor, datur per I. fin. C. de paB. conv. Et contra marito
m omnibus bonis uxoris , amp; illorum , qui dotem promi-
lerunt, ad hoc ut dos prseftetur. /. mc. C. de rei nxfr. aß.
2. Competit tacita hypotheca ex difpofitione legis pupJI.
lis 8c mmoribus in omnibus bonis Tutorum §c Curatorum
Lpen. C- m qtiib.pign. vel hjpoth. tacit, contrj. ao. Cod. de ad-
min. (3 per. tut. fimä. L ff. de rek auth. jud. po fid. quod
tamen ad ha-redes pupilli aut minoris non extenditur /. m
I.r- de reb. auü. jud. pojjid. Praeterea pupilli habent taci
tam nypothecam m rebus eorum pecunia emtis I. 7 £ qui
pot. mptgn^ Cum enim utilis vindicatio earum rerum ds de-
tur, venfimile eft etiam hypothecariam dari ; eft enim ea
utihs in rem actio I. 8. (^od.. de rei vmd. /.. 3. arbttr. tut. I,
a. fif. quand. ex faB.. tut. min. ag. vel conv. pojf, /. 2.nbsp;c^
'od. I. 26. ff. de reh. credit. Idem competit privilegium il-
lis, qui rerum civitatis adminiftrationem habuerunt, qux
hac in parte minori comparatur , ejufdemque juris eft. K
C. de jure %eip, /. 4. c. ex qmb. caufi maj. junB. 7. 20. Cod.
de admtnifl. tut. amp; /. ult. (quot;od. quo qmfque ord. conv. Item refer-
tur ad Ecclefias , 8c Ecclefiaftica Collegia , uti Xenodochia
aliaque pauperum 8c miferabilium collegia, quse \n omnibus-
niinorum jure , adeoque 8c legalihypothecagaudent, in bo-
nis eorum , qui rerum fuarum adminiftrationem habent. /,.
35-. C- de £ptfc. amp; Qer. quo facit etiam ex I. 10 C. de Sal
^ro Sanft. Ecclefi..
A 3nbsp;Lt-
-ocr page 6-,nbsp;■ VI. ■ .
5, Liberis in bonis patris, à quo res ipforum maternse 5c
fimiles adminiftranmr 1.6. §. ult. Cod. de bon. qm lib. Item in
bonis patris vel matris tranfeuntis ad fecundas nuptias, pro
fecuritate eorum bonorum , quae à parente defunólo perve-
nerint ad fuperftitem /.6. J.x./'B. Cquot;^. de fecund, nupt.
4. Locus eft amp; tacitse hypothec» liberis in bonis vj-
trici, in cafum, quo mater tutrix nondum diftradis rationi-
bus fujE adminiftrationis ad fecunda vota convolât 1.6. C. in
qmb. cauf pign. tacit, idque fmgulari jureSc favore pupillorum
receptum eft. Quare etiam Gdl. lib. %. obferv. cap. 90. refte
inquit : Q^od m magnoi dtfficultates iS Ittes mcidunt, qui
viduoi tutrices, nondum redditu rattontbui , inventario con'
feilo in uxores ducunt ; proinde caveant fibi, rebufque fuis an-
te matrimonium pravidere confulant. Et Bald, in I. penult. C.
in quib. caufi. inquit : Cave tibi , cum contrahis matrimo-
nium cum vidua, ut facia* primo , quod reddat rationem,
fiat ei refutatie , alias bona tua afefia erunt bberts primi ma*
trimonU.
VIII.
y. Concefla eft tacita hypotheca Fifco in bonis eorum,
qui cum Fifco contraxerunt /. C-nbsp;P^Squot;-
6. Cod. de privil. fifci idque ideo , ne quod publicae utilitati
deftinatura privatorum nialitia pereat. Verum ha£c hypo-
theca
theca ceflat , cum Fifcus fuccedit in locum privati /. 6. f,
de jure fifci. ceflat etiam quando pœnam perfequitur /. 17.
57. ^ eod. /. m. Cod. de pœn. fifcal. Praeterea tribuitur ta-
cita hypótheca Fifco in bonis debitorum ex caufa tributi.
Sciendum enim eft , vetus Romanorum inftitutum fuifle.
Ut Gives fingulis luftris bona fua apud Cenfitores profite-
rentur, ut pro eorum modo tributa folverent, pro hifce
tributis bona civium fifco erant tacito pignore, obllriéVa ,
ita ut fi cenfitus fuum aliquod prsedium alienafTet , pro^
quo tributum non folverat, exaftores ejus pofTeflionem fibi
quafi pignorati vindicarent. /. i.C. m qmb. cmf. 0 /. i.. C..Ji
propter pMcas penfiat.
I X.
6. Tacitus pignoris nexus concedituf Legatariis Sc Fi-
deicommiflariis in rebus defunfti pro legato confequendoy
quod faélium eft conftitutione Imperatoris Juliani. /. i. C.
comm. de legat. Ubi tamen obfervandum , quod h^eredes noii
teneantur finguli in folidum , fed pço parte hîereditaria 9,
cum tamen pignoris natura fit indivilà /, ^.jf. depignj.éi^.f.
de eviclton..
■M
7. Tacitas quoque hypothecsejus habet ille quiadreféétioi-
nem infute vel sedificii credidit /. \.ff.in quib. caufpig»..
^ 24. §. 1. de reb. auB.jud. poJf. /.,!ƒ. f. de rek cred. Rati»
eft , quia Creditoris pecunia falvam fecit totius rei caufàm^. '
l. f. ^ 6.ff. qui pot. in pign. Secundo, ne alicui id, quod
publicas utilitatis caufa ad prohibendas aedium ruinas SE
deformitatem oppidoruia ac civitatum fugiendam impea»-
dic»
-ocr page 8-dit, fit damnofum i modo tarnen pecunia in inftauratio-
nera crédita , révéra ad id fuerit impenfa : quae tamen
prîcrogativa minime extendenda eft ad illos , qui vel in
novum sedificium extruendum ; vel in aliam rem , ut pu-
ta navim fabricandam crediderunt /. 17, c. de pgn. I. 7. Cod,
qui pot. iu pgn. Nov. I caf. quoniam hic legum au-
thoritas , fine qua nulla legalis vel tacita hypotheca con-
cedi poteft , deficit. Secus tamen in praxi obfervatnr ubi
etiam in navi 8c qualibet alia re , cui quid in neceflTariam
ejus refeftionem impenfum eft , idem jus obtinet Grot,
inirod. lib. %. cap. 48.
Haflenus oftendimus , quibus concefllim fuerit tacitum
pignus ex fola legis difpofitione ; fequitur Ut paucis videa-
mus cui competat ex praefumpta voluntate contrahentiura,
lege tamen accedente.
Refertur hoc Privilegium ad locatorem praedii urbani
in invedis Sc illatis in a:des pro penfione Sc damno /. z.ff.
in quib. catef pign. tac. non tamen pro omnibus invedis , fed
iis faltem , quas ita inferuntur , ut durante locatione ibi fint
permanfura. /. 7. §. 1. ƒ. eod. Aliud tamen obtinet in inve-
étis Sc illatis in praedium rufticum , in quibus exprefla con-
ventione opus eft ; differentise ratio haec eft , quod in prae-
diis rufticis fatis cautum fit locatori , fruftus enim quotan-
nis nafcuntur , qui tacite cenfentur ipfi obligati , in ur-
banis autem nihil nafcitur , ex quo fecurus effe poffit.
Verum hic quceritur , fi conductor relocaverit aedes , an
fecundi
-ocr page 9-fecundi quoque conduftoris res domino tacito pignoris ju-
re teneantur ? Et refpondemus, non in folidum , fed pro
ea duntaxat penfione , quam fecundus debet primo, elTe
obligatas ii. ^.f. depign. aB.
Verum hic controvcrtitur , an merces in domum con-
du(9:am illatse tacitè oppignoratje fint ? Negant alii , hac
ratione, quod natura 5c conditio merciura fit, ut com-
mutentur amp; vendantur , adeoque non fèmpcr in domo
maneant. Alii tamen affirmant, cum quibus 8c nos faci-
mus , quod fcilicet merces taciti pignoris jure pro penfio-
ne fint obligatEe , non quidem in Ipecie , fed in genere ,
quafi pignus duret per fubftitutionem aliarum mercium in
locum alienatarum I. 54. jf. de pign. Ö hjpoth. hue facit
etiam /. 15. ^ eod. ubi grege pignori obligato , morienti-
bus quibufdani capitibus , fi qua poftea adnafcantur vel
comparentur mhilominus pignori tenebuntur. Quemadmo-
dumamp;illx fpeciesquae mortis tempore inveniuntur , pigno-
ri obligatuc videntur, Sc prsecludi pofllirit. /, fenalt. pr. jf.
de pign, Ö hypoth.
Non inelegans etiam quseftio hue poteft referri , an
fcilicet libri ftudioforum in mufaeum illati tacitè fint obli-
gati ? Et affirmativam fententiam ampleftimur, ratio eft,
quod privilégia ftudioforum eo non pertinent, ut contra-
hens cum ipfis non fit fecurus per tacitam hypothecam ip-
Gs legibus conceflam ; fècundô , quia fi libri ftudioforum
exciperentur à tacito pignore, nihil aliud invedi vel illati
ftipereffet. -nbsp;Bnbsp;Alia
Alia hic quoque dubitatio fuboritur de pecunia , an il-
ia veniat nomine invedorura ? Et diftinguendum puto ,
fcilicet , quod pecunia quae eft deftinata ad quotidianum
ufum , amp; ad prscfentem neceffitatem non veniat fub taci-
ta hypotheca , quoniam ad hoc eft mdufta, ut expenda-
tur • unde etiam dicitur res , quae fervando fervari non
poteft. Pecunia autem quae reconditur ut thefaurus, etiam
tacite obligata eft arg. /. 79. §. i. ƒ. àe legat. 3.
Poftremo etiam de fuppelleaili, an in tacitam obHga^
tlonem veniat qusftio occurrit ? Et quamvis ahi negent,
dudi hoc argumento, quod fuppellex fub exprefla genera-
li non contineatur I 6. f de pigti. (S hypoth. cui tacitaro
hanc fimilem faciunt. Verior tamen eft affirmativa fen-
tentia , quia fupellex eo animo fimihter infertur ut ilhc fit:
manfura , quemadmodum de invedis 8c illatis in pnediuia
urbanum th. xii. oftenfum eft.
J^es aliéna non potefi fignori ohli-
garu
I'aBum cfuodnbsp;evocatur licet prs-
fcrtptum ufuramm modum excedat il--
non eß,
fum uiiorm funt
I V.
hflrmienta • fuUica ^forthra fmt teßi-
'lm.