-If.

Divina PRgt;®sroE Juftitia,

FORUM S. IMPERII
ROMANO-
G E R M A N I C I
PRINCIPUM,

IN CELEBERRIMAACADEMIA
ULTRAJECTINA,

Confenfu

Ampliflimi Senatus Academici,

Ad diem:^l. Januar a ^ c//». lMT)CXCIL

folenniter difquirendum,
exponit

JOHANNES GUILIELMUS
COMES de WURMBRAND.

H. L. Q, C.

TRAJECTI ad rhenum.

Ex Offieina Francisci Halma, Academi«
Typographi.

- i A .

-GT-:

;a i lta g a d a â u 5 h. . i ji o ; : i

ƒ lil n^lfio

tnbsp;-nbsp;- quot; 'nbsp;^nbsp;' ^ -S J . . '

^TT^.:^. ^^ ^nbsp;A B-Olz-

-ïdDga X '..A;
t A' m j a h i o a : a

s t.

.. m:

- m

P R O OE M I u M.

X quo mihi ceîeherrima Ltpßenß
Academia commijfo , honis arti-
hm atque dtfciplinis Uheraïiter ad^
modum, ultra triennii ffatîa'in-
nutriri contigit y jaBis ibidem ,

Almt Numinis aufpicio, haudin-
feliciter ßudiorum fundamentis , fuhinde ßimu-
lavit animum non exigua cupiditas , ingenii vi'
rium , quas pofueram ihi , periculum faciundi
quidque vakant humeri y quid ferre recufent, fpe-
cimine quodam Academico propediem experiun-
di. In me itaque inquirenti mihi , cujufnam gene-
ris materiam ßudiis pariter meis ac indoli accom-
modât am maxime exißimarem , ßuhjiciehat animus y
FORUM S. IMPERII RO MAquot;
N 0-G E R M AN IC I P RINC IPUM

aU

ahîon curd indagandum: Thema quippe trîtum mi-
nus, ßmulque oh materia dignitatem, meo quidem ju-
dicia , nuf quam non commendatijfmum. Egregio huic
argumenta meas devoveram vigilias , cum fuperiorum
Autoritate mandata imponerentur, in Belgium iter
proximè fufcipiendi, quave Uaga Comitum , in con-
ventu tot maximorum Principum , curiofis ocuUs ,
fpeUatU\ digna ohvenire foleant , coràm intuendi .
Itaque turhato confilio , quod recens apud animum
conßitueram , intra vota mihi confit ft endum fuit.
V^rum 'enim vero , pofi hreve intervallum , occaßo-
nem , fuficepto operi ulterius infißendi, naBus l
emenfio neceffario tempore , fummas y pro virilimeo,
lahori tandem impofui manus , eundem, hodierna lu-
ce , publico -Eruditorum examini ohlaturm : Numen
itaque Benignißmum ftagrantihus votis fuhmip ve^
neror , ut conatus meos divino Spiritu moderarif
atque felicißmos largiri velit fuccejfm.

PRO-

PROLEGOMENA.

THESIS I.

On arbitrer neceflum fore, in limine Dif-
fertationis.multa de vocabulis, quibus ar-
gumentum hoc tradandum indigito, ope-
rofe commentari ; benèmemor, exverbo-
rumthefauris eorundem rationem facillimè
depromi poffe , neque notiones iftas cui-
quam, Romanam linguam callenti, pere-
grinas fore, confido. Itaque ne tntis in-
hazfiffe forte nimium videar, fatius futurum
exiftimo, nominali verborum explicatione remiffa, ad realem me
convertere.

II.nbsp;Defcribitur autem Forum Imperil Romano Germanici Prin-
cipum, quod fit Locus vel Judicium, ubi Principum Imperii caufe
controverfae légitimé fccundum jura Sc confuetudines ventilantur
Scdeciduntur. Adeoque in eo pofitum argumenti mei fcopum cu-
pio, utclarè elucefcat, ubi Sc coram quibus Caput S.Rom.Imp.
Imperator, c£CteriveEle6tores Sc Principes Imperii in J us vocari
poffint. Cum autem forum aliud fit Divinum , aliud huraanum ,
depofteriori hoc loco agere confilium eft.

III.nbsp;Imperatoriam Majeftatem quondam apud Romanos ve-
teres in caufis propriis,mortalium nullius agnoviffe Judicium fo-
rumquehumanum quoddam fortitum haud fuifie, ex Jure Civili
evidentiflime conftat. Etenim , par in parem, neque inferior gra-
du in fuperiorem,ImperiumJudiciumve excrcere poteft,
derecept. arbitr. l.'y^.ff'. dejudic. Etfummi Principisfolum Deum
Judicem effe non fubditos, patet ex c. nemo judicat. amp; i^nim-
advertit 5. c. Princeps. qu.j. Qui itaque poterit Imperator,
qui neminem inter homines aequalem,minus fiiperiorem veveretur,
poft Dei O. M. aliud quoddam recognofcere judicium ? . Idcirco
in propria caufa fententiam pronuntiare malueruntlmperatores,
ceu àTiberio memoriee proditum eft, qui in perfona Parthenii
Servi fui Jus fibi ipfi dixit.nbsp;41./. dehared. infttt.

Anbsp;Simili

Simili ratione, D. Antoninus in propria caufa fententiam dicere noo
averfatus eft L pendt. f. de his q. in tefiam. delentur. 'Bnxtorf.Tiifert.
adtyi.B. c. V. concl. 76. Rumclm. ad A. B. Dijfert. F. 6. 5- p.ioi. Et
feculis quoque pofterioribus D. Henricum IV. Imperatorem eo
refpexifle. Se Principis ullius terrarum Orbis tribunal recognof-
cere detreftalTe , patet ex codicillis ad Hildebrandum Pontifi-
cem Rom, datis, quibus inferuit, fefe San6torum Patrum traditio-
ne , folius Dei Judicio fubeffe , ut videre eft apud Goldaft.Tont.
/. Conflit. Imper, fol. 50.

IV.nbsp;Magiftratuum autem Romanorum amp; aulx Imperialis Pro-
cerum magna olim quoque erat autoritas. ItaPrxtorioPrasfe-
âus, fie Exercitus Duces, cubiculique facriPraepofitiMagiftri-
ve oiîiciorura, qui domefticam Scholara regendam fufceperant,
Viri denique alii Illuftres, non honorariam, fed cum adminiftratio-
ne dignitatem habentibus, pulfati crimine, five publicum iftud
fuerit, five privatum, coram alio nullo nifi Caçfate, ejufque £a-
cro cognitore (cui tamen, poft delatam adnotitiamImperatoris
criminis fpeciem,nihil quidquam contra tantos Virosftatuere in-
tegrum erat) fiftere fefe cogebantur , l.f C.ubtSenatores Qarijf.
Man an. ad emd. Tit. Cod. Perez., eod. loc.

V.nbsp;Verùm enim vero, aham jam cum Refpublica noftra referat
faciem, fummus Princeps ejufdem, quamvis mortalium nemini
concédât, infra tamen dignitatem fuam haudexiftimat, humano
Judici amp; Tribunali caufarura fuarum cognitionem fubjicerefen-
tentiseque latse fe conformera reddere. Porro licet fatis olim Ma-
giftratuura Romanorum aula:que ImperialisProcerum confpicua
fuerit autoritas, nullo tamen prorfus modo eofdem cum SerenifT.
Imperii Rom. Germanici Principibus (fi. prtsfentem rerum ftatuffl
intuearis)conferri, minus aequiparari poffe, nemo forte non anim-
advertit. Proinde, ne diutius contemplationi Principum 6c Ma-
giftratuum veteris Roman« Reipubl. immoremur, operis pro-
pofiti régula admonet. Adeoque, remiffis prolixioribus verbo
rum ambagibus , tribus Capitibus Diifert?sionem hanc com-
dlecli, animus eft: deForo Imperatoris, Auguftx, Ro-
manorum Regis , 8c Vicariorum Imperii : Secmdo de Foro
Eleftorum 6c Principum Imperii inGermania: Tertio , de Foro
Principum Imperii in Italia commorantium, aólurus.

c a-

CAPUT I.

De For O Imperatoris, Augufia, Romanorum
Regü (f Vicarionm.

I. T-N laum paulo ante, mortaliura neminem. Jure communi
l_J Romani Imperatoris Judicem conftitui : nihilommus ta-
men ex facris Legum Voluminibus demonftran poteft , morem
iftum hodienum inlmperio noftro receptum, neque prjKjudicium,
afferre Majeftati ImperatoriiE neque imminuere eandem, arg. /. 4.
C. de LL. I. 5. C. de Teßam. J. quihm mod. tefi. infirm. l.x.^z.Ç.
fiadverffifc. t. t. ubi cauf.//^/.'quibus adde 'Bpixtorf. ad A. B. C- V.
Cond. lxxx. ämt.fub tit. E. (3 F. qui hanc fententiam, addudis va-
riis laorum autoritatibus, propugnat, Ita in propria caufa admit-
tere alterius fententiam, amp; natura i aequitate confirmatur, 8c civiU
non répugnât, /. 17. f. de Judic. (3 l.ff. 10. de fttrifd. grot. d. f. B. amp; P.
l. I. c. 5. §. I. n. z. l. 2. c. 20. §. 8. n. 4. Buxtorjf. loc. cit. qui
Todimm quoqufe in Tradatu de Refgt;M. L.4. c.6. fuis partibus adhx-
rentem habet. Quamvis invidiofus ifte Romanae Majeftatis ob-
tredator in eodem operedeRepubHcâ L. i.e. 8 alTererenon eru-
befcat, imminui fummamiftam in terns Majeftatem cum in Jus
vocare Imperatorem noftrum fohtum m Impeno , amp; hne Isis
Majeftatis criminepermiffum fiti pro erronea iftâ opmionelum-
mis viribus contendem velut

T)anais pro navibus Ajax.
Et cum boui Principis non poftrema virtus fit, neque fe fuper Le-
ges efferre, neque Juftitiâfuperiorem effe velle. Grot, de f. B. O
P. I. 2. §. 12. Ö c. 7. §. 11. ?7.2. fed quo plus pofllt, eo modera-
tius Jure fuouti, optimi Imperatoris Trajani egregio exemplo,
qui ftridumPrsfedoPrcEtório enfem porrigens, ejufmodi nego-
tium demandabat: Hoc pro meutere, inquit, fi juftè imperavero,
fin minus,contra me, t/. grot. l.x.c.\.%nbsp;Sic quo-

que honeftati pariter ac modeftiç fumini Principis vel maxime con-
veniens eil;, caufarum fuarumcognitionem non fibi refervare, fed

A znbsp;vel

vel arbitris conftitutis, vel Confiliariis aut fubditi's committere.
Gradum aliorum praeceffit laudatiffimo fuo exemple Fridericus
Imperator, qui PariumJudicio in controverfiâ feudali fubjicere
fefe non indignum Majeftate fuâ judicavit, Tit. de Pac. Confiantia §,
Jententia : verßc. ßqm controverßa. Prœterea conftat, neque Gallia-
rura Reges Patriis fefe exemiffe Judiciis, quin potius, utomnem
iniquitatis fufpicionem à fe depellerent, fententia: à Parlamente la-
^tae, quamvis caufa ceciderint, fubfcripfiffe. Qua in re {Gotho-
quot; fredijCti verba funt) tantum ahefi, utquidquam Majeflatiillorumde-
traElumßtj ut potius eo nomine ficuriorem reddiderint eandem. vià.laud.
Gothofr. ad L. un. C. ne quis in fua caufjudic. Pari modo in Arragonia
Juftitiam Arragonicam effe conftitutam, quœ Régi jus quoque
dicat, teftatur 'Borell. de prdß.Reg.Cathol.c./^S.n.fi^. In Dania au-
tem univerfum Regni fenatum , in caufis Régi cum alio interce-
dentibusjudicioprseelfe, contcnàk Arnifdejur. Majefl. 1.1. c.6.
«.11.8c inCapitu atione Chriftiernill. cautumfuifle ait, utRex
ad poftulata litigantis ufitato Judiciorum more refpondere velit.
Utque pluribus exemplis res magis magifque in aperto fit, Regem
quoqueBohemise rationeSiIefi^,Vratiflavienfe Judicium fubire ait,
Chrad. P. xo.fi.n.i g. Et intuitu Glogovienfis Ducatus Pares Cu-
rias Glogovienfis recognofcere teftatur Beufi, in I. admonendi n. j 94.
f.dejurej. Regem verô Hungariae Palatinum Regni habereJu-
^dicem, omnes confentiunt rerum Pannonicarum fcriptores. Ele-
âores Saxonias coram Curia fuperiori Lipfienfi conveniri, teftatur
Churftirflltche Sachßfihe Ober-Hoffgenchts- Ordnmgzju Leipz.tg.rubr.VIer
vordas Ober-Hof. Gericht. Duces Saxonias coram Provinciali Curia
Jenenfi refpondere, videre eft ex ordmat. rénovât. Curia Provincial,
cap. I f.pr.Straueh. exerc.-^. n. 8. Principes vero Auftriacos à fubditis
fuis conventos Nobili cuidam Judicis munia demandare, Cufpintan^
tn Aufir.p, 57. tradit.

II. Ex dtdis itaque fatis patere fuperque reor, haud infra fum-
mam Imperatons dignitatem pofitum efle , dum à pluribus 'am
feculis invaluifle deprehendimus, Imperatores ab aliis conventos
non indignum Majeftate fuâ judicâfle , coram Judice ,quamvis
inferiore, fefe fiftere. Neque tamen his Judiciumfubeundi mu-
niisPontificem Romanumornatum efle,omninoaflerendumeft.
Quamvis contrariam partem validé tuen fummis adnitantur vi-
ribus.

ribus Canoniftarum non pauci, amp; ex illis vel praecipuè M. Al,
rPereorims de Jure Fifci l. i. tit. i. ». I2. noviflimè autem.
Martha de Jurtfd. Eccleftafi. T. i. c. 24. eo potlffitnum argumen-
to : quod Imperator negare haud poffit, Chrifti Imperio fefc
fubieaum effe, Pontificis autefn Romani amp; Chnfti O. M. cutii
idem velint effe tribunal , atque illum hujus m terris vi»
carium conftitutum, hinc Papa: Jurifdiaionem mfe Caslarem, no-
ftrum detreaare non poffe, Limttamf. T. Li. c.xi.n.iz. ad
c F. obferv. ly. %Hmeltnm ad tA. B. Df(fert. iv. tb. 5-. Epifcopo
namque ifti ceu Vicario Chrifti fupremam poteftatem m Um-
verfura terrarum Orbem eamque diredam^pantenn fpj'tualibus
atque temporalibus tribuere non erubefcunt , Hofltenfa m
cap. qmdÇti^er hü 8. extra de vot. (3 vot. redempt. amp; aht. Bellarmi-
nus autem faniorem paulb ampleaens fententiam L.^. de Rom,.
quot;Tonttf. € ic n.6. cum fuis affeclis in Ecclefiafticis direaam , la
Politicis'indireaam, illimitatam tamen poteftatem (falso quidem).
addicunt; eu jus intuitu fupremum Judicium füper omnes mundi
Poteftates fibi arrogavit Pontifex , ut patet ex c. paflorak d£
[entent, in Clement, c. grandi de fupplend. negl. Prd. in 6. c. intelleBo de
Jurejur. vid. Spreng. J. T.L. 11. C. xxxvi./'. m. 515:. Et licere
ipfi Imperatorem folio Imperiali. exuere , amp; vacante Imperio-.
rerum eubernacula gerere , denique fumma ifta in t^ris po-
teftate ( donicum alius ad faftigium illud Majeftatis eve.aus fue.
rit^ uti ftatuitmodô allegatus Cardinalis Bellarminus cum alits
ac erf isTdomo fuâ teftibus .. .. Apoftcliu z de fentent. ^.
r^l Tfó. cXenerabtlem 34. X de Em. Clmcntin.-B^man. de Ju^

Til. Primùm feculo undecimo Romani Pontifices hune
aàre honorem , eorumque antefignanus extitit Gregorius Vl..
antea Hildebrandus diaus, àzo,^^oOnuphrm Panvimus m depipt
vit£ ejus : Huic , inquit, %omana Ecclefaacceptum ferre debet ,.cjuod-
Imperatoribus, Reg,bus amp; Principibus fu proféra-, amp; paulo poft: Sri-
mus omnmm Pontificum hic, prater majorummoremycontemptaImperatoas
auBoritate (S poteftate , cum fummum Pontificatum obtinuifet, Cafarem
ipfum ( Henricum IV. putat ) ^ ^»quot;rfi naneleBus , filtem confirm^
tus fuLt, non dico excommunicare fed etiam Imperiopnvare aufus
r.. \nte L fecuU inaudita. Pluribus videfis ccleberrjmuta

J'Ctnm Zkglemm Difpui. de Origine amp; kcremenüs Jur, Canen. §. 51.

. Controverfia h«c fepius inter Imperatorem èc fedem Ro-
manam mota, amp; utrinque acriter certatum fuit, maximè Hcn-
rici IV. tempore : Teftis eft ipfe lt;iAlgt;lgt;as Spanheimenßs Trithe.
mius in Chron. Hirfaug. e^. MÇVI. Scholafitci certant, inquit, C3
adhae ßb jttdtce lis efi , uïrum Papa Imperatorem deponere poft ? 'Po-
ilea Friderico I.,deinamp;Friderico II. regnantibus,quorumuter-
que, alter ab Alexandre III. alter ab Innocentio IV. in Concilio
Lugdunenfi Ao. 1245. ab imperio dejedus fuerat, Dan. Otto Jur.
Vubl. c. 10. ƒ. 211. Neque temporibus fubfequentibus abftinue-
runt Imperatorcs fuo huic Juri feriö invigilare $c Pontificum
moliminibus ftrenue fefe opponere, ceu luculenter patet exLu-
dovici Bavari rebus prœclarè geftis, quas vide apud lt;iy4ventinHm
m iAnnalihus Bojorum. Fuit Sc Galliae Regibus , intuitu illius
à Pontifice fibi vindicatas in omnes Chnftianos Principes po-
teftatis politicas , maxima animi conftantia , adeö , ut nun-
quam induci potuerint, vel minimam partem ejufdem Prjefuli
Romano cedere. Ad hanc rem facere videtur refponfum Phi-
lipp! Pulchri Regis Gallis ad Bonifacii VIII. Literas, fatis com-
probans fuperque, quam moleftè tulerit iftam à Romano Prsc-
^le afFedatam potentiam , vide iftud apud Goldafl. Tom. 2.
Çonfttt. Imperial, fol. 407. Verum enim vero , quicquid tan-
dem Juris mimperatores pro Papa fuo prœtendere velintCano-
niftx eorundemque aflecla:, conftanter tamen ipfis hanc prxro-
gativam quovis modo competere negant Sc pernegant Dolores
noftn videfis : prolixe hanc RomamCleri fententiam refutatam
a ßuxtorffi 6c Audores quos allegavit diii: adA. B.c.i. Cond
notas ibt, amp;C.J. Cond, lxxvii. I^umel. ad A. B. Dtf ii ^ ix
in f Lege ommno m Dtfen. v. 5. Parte II. Dijf. y. Qorollar.
prim.

IV. An autem Imperium noftrum , eo fenfu, quatenus abf-
que Imperatore Proceres faltem Sc flatus intelledos volumus,
Imperatorefuperius? Quxftio hxc fa:pius interMagni Nominis
jCtos Verla , filenth velo tegenda non eft ; Hmc enim compe-
tens forte Imperatoris Tribunal univerfum erit Imperium, vel
provocatio ab Imperatore ad idem patebit Judicium , tandem
amp; pœnale feu exaudorationis Judicium contra Ca;farem infti-

tui

tui poterit, quippe quae exinde prono qu. fluuntalvea MuJtï
funt , quibus alfirraativa verior videtur , atque inter eos vel
prjecipuo loco Hypohmk Lapide trailm de ratione flatus P.i.c.^. Se^.z^
5. cujus quoque premit veftigia Ltmnamp;usTom. i.fHr.Publ.L, i.e..
iz.n.zo.fiqq. Tom. F.addk,ademd.loc.p.zo\.l^'\^\nSô.ontÇ\(\\ù.itvs\
faóta inter Majeftatem realem quae fit inRepublica, amp; perfonalem^
alteram eamque fuperiorem univerfo Imperio, hanc velut inferio-
rem ,Imperatori competereaflertum it. Qua ratione inferre non
omninö 'erubefcit, Imperatorem hoftili animo adverfus Rem-
publ. affedum, crimen laefae realis Majeftatis committerej adeo-
que Imperium majus utiquelmperatore efle , cum ifthoc crimen
non nifi in fuperiojrem committatur. Porro Capitulationes in-
troduftas efle, ut liquidé conftet, Imperatorem Imperio mino-
rem hàbendum efle, cuius intuitu videlicet Imperio debeat fi-
delitatem jurato promiflam , Hortlederm ap. Goldafi. Polit. Imper.
Tarte iz. Dtfiurf z. p. 613. tbi: mid ifl dem Retch mit Pflichten ver-
u-'andt : Erkjarmg des Landfridens z.u Jisgspurg de eyfo. 15-00. Tit.
vom aufgerichteten Landfrieden , Sc aliis in locis, Denique mini-
ftrum Imperii Imperatorem vocari ex verbis clarefcere Wen-
ceflai exauftorationis 'formulae infertis apud Goldafl. Tom. un.
Conflit. Imp. p. 579- Neque difllmulafle ifthoc Ludovicum
PiuraImperatorem, cum admimftrationem Imperii Germanica
minifterii appellatione falutaret , capit. I. r. c. 2. cumque Impe-
rii Majeftas Reip. coseva fit amp; longiflimè duratura , quidni 8c
prseftantior Majeftate Imperatoris, veluti cum ipfo efle de^
finente. Contraritftn tuetur Rùnhing. de %egtm. Sec. z3 Ecclef. L
i. Cla(fe\\. c.z.n.j0.jz.feq. amp; ClaJJ'.^. c. g. per tot. C? Ftbig. in eMf,
Jur. Puhl. Semdec. 7. quafl. ult. (5 Semidec. 8. qu. I. hifce potiffi-
mum argumentis : Cum apud Imperatorem légitimé in
Regimine eonftitututn fit Majeftas, hoc eft, fuprema in Republica
poteftas, indefluere, eminentiorem hacMajeftatealiam Imperio
fuperefle non poflTe. Ira namque Imperator Univerfis 8c fingu-
lis Imperii ftatibus fecundum DEI 8c Leges Imperii ex plent-
tudine poteftatis imperare folet^^^o?^ Imp. deAo. i^z\.ff*b Tit. Or-
dnmc des Landfriedens m Princ. ibi : Entbieten allen und ieden Vnferrt
und %s Reichs Chf^rfürflen , Fiirßen , Ptdaten amp;c. Vnfern und des
Tieichs Vmtbmm amp;c,. porro : Aus Romifihi KajferUcher. Mnchi:
^nbsp;stnà.

mâ Vollkommenheit : amp; paffim aliis in Receffibus. Pra:ter enim
DEUM , fuperiorem ullum Imperatorera haud recognofcere,
communi Eleftorum Decreto Ao. 1358. adverfus Pontificem
Romanum publicato, pronunciatumnbsp;/. 8. Nam quem-

admodum caput corporis humani partibus omnibus fuperius, ita
amp; Imperatorem velut caput Politicum Imperii, fupremum mo-
deratorera exiftere; cumque poft DEUMipfi omnes in Imperio
rationem reddere necelfe habeant per i?.A. 15-29. §. mdnach
dem (S c.\hi: Wie ein ieder filches gegen Gott und Seine Majefiat gedenketzju
■verantwortten. omniumque dicatur imperii ftatuum Dominus CIc-
mentiffius R.J.deAo. i^%i^.inpr. ibi: Vnfer Allergnadigfier Herr, Sc
plurimisaliisjin locis. Ipfi autem ordines'in fubfcriptionehumilli-
mosîmperatoris.mterthanfgfie, imo interdum, aller-mterthanigfle
fefe profiteantur, utique poft Deum Imperatorem amp; Univerfo
Procerum-8c ftatuum ordine conjunftim fingulifve merito cen-
feri fuperiorem. Ponderatis duarum fententiarum , quas modo

recenfuimus, fundamentis, utramquefuftineripoffe, inodoquid

per Imperium intelligatur, probè confideraverimus,'f^n,cflz/ an
^.addtta dif^. Fendait^, vult, ejufmodi autem vocis acceptioiiem'
duplici venire fenfu : proprio, quatenus dénotât totum Imperii
corpus iftoc Politicum , Capite Imperatore amp; membris i e Stati-
bus Imperil confiftens, A.B. Tit. z.§. ^ckNErz-Bißhof. R J d
Ä». I yM. §. dergleichen Wir. it. de A. i^^i. in pr. de A. 15-46. §Die.
rveilaber.circafin.deanno 15-25. §.mdßrter. quo fenfu autoritatem
Imperii h.e.Imperatorisamp;Procerum conjundim accepti, majo-
rem effe foliusimperatorispoteftate, ftatuit. Abufivo autem fen-
fu, fi per Imperium Proceres duntaxat ac Status quis intelkaos
cupiat, utm /nfir. Pacis art. 4. Quod ad domum. (S art ixi v ä.
(3%. 3. cenfuram utique mereri Limn^i 8c alii cujufcunque quot;erro
neam fententiam i cum nemo fit qui nefciat. Imperii Principes amp;
flatus m confortium Poteftatis 8c Majeftaris ita receptos efl{ ut
major pars penes Imperatorem refideret, eique foli Majeftatis' Tu-
ra quaedam refervata efle : Hinc etiam Imperii formam adMo-
narchiam magis, quam ad Ariftocratiara inclinare, licet Ariftocra
ticè fit mixta Csterum minus accuratèàLimnxoMajeftasqu^-
£iam PerfonahsCquas fit penes Imperatorem) in refpedu ad rea-
lern (quagaudeat Imperium, proutille Imperii vocem accipit) di-
citur

citui', cum in omni Republ. non nifi una reperiatur Majeftas. Ea
fiquidem divifio , quamvis à Schuz.io traBat, àe flatu Ret Romans
Doctoribufve quibufdam aliis applaufiim meruerit, caeteris ta-
men ob Rerumpubl. genium fufpeflia vifa eft, notante Stamlero
Tr. derefervatü Imperii iz. i. §. 8. k. I. Etenim cum Majeftas
fit in civitate ubique fijprema poteftas, neque à natura fuâSc defini-
tione degenerate unquam, minus alio rcfpeftu utraque fumma,
alio iterum quxdam inferior , quasdam fuperior efle pofiit : ideo
divifionem illam inter Maiefl:atem fummamamp;noii fummam neu-
tiquam admittendam, neque ulla ratione alia excufandam efle, fta-
tuit Oldenbtirger. ad Limn, enucleat. I. i.e. lO. th. 4. feqif. _

V. Ex hujus quseftionis folutione 6c ilia dependere videtur, an ab
Imperatore ad Imperium, hoc eft, Proceres amp; Status ejufdem, pro-
vocare integrum atque perraiflum fit ? fiquidem , fi ponamus,
Imperium fuperiuslmperatorehaud efle, ab hoc ad iftud tribunal
dubio procul non valebit appellatio. Csefar autem nofter folus
dicitur, ad quem ab aliis provocatur, cujufve fententia Legis vim
habet, I. i.%.i.jf. à qmb. appell. non licet. I. f. C. de LL, Proinde
Mauritius Hafllae Landgravius,contra Decretum Cazfaris ad Impe-
ratorem 6c Status appellaturus, provocatione rejeclâ, repulfam tu-
lit. Haud fecus atque Colonienfis Eledor, qui à Csefare malè in-
formato ad melius informandum provocationem interponere, irri-
toquidemfucceflTu, annifus eft: tantum enim abfuit , ut appel-
latio admitteretur, ut potius Notariusfufpenfus ab officio, mftru-
menti hujufmodi confedi pœnasdedent. Verum , an Imperator
ob violatas Imperii Leges fundamentales, ScfifadigravitasSccir-
cumftantiarum pondus requirat, neque faluti Reipublica: aliter
nifi mutatâ Imperatoris perfona, confuli queat, folio Impenali
juftè 6c légitimé exui poflTit? qusftiocertè non levis momenti

oritur. Et partium ftudia vel maximè hic verfari omnino depre-

hendimus. Etenim, quiafiirmativam defendere praeferunt, au-
torum numero non pauci, in eâ hazrent opinione, cum non ab-
folutè nec fimpliciter,fcd certis conditionibus juratô promiflTis, qu^
fub Capitulationisappellatione veniunt, ad gubernacula Reipubli-
cse Imperator admoveatur, quasfinon prasftiterit, jufquejuran-
dum violare,6c impio animoReipublica: interitummeditarinon
erubuerit, eo ipfo Imperii jus ilh refolvi,8c légitimé folio Impe-

Bnbsp;nah

rialiipfum àctmhm^RemkingJeReg.fecul. äEcclef.L.i.Cl.i.c.^,n.^6.
amp; L. \.Cl. 11. c. 2. ». 32. Carpt. de Lege Regia C. uit. n. 2. Nam cuni
Cxfarea, ut vocatur. Capitulatie,fimilisLegiCommiflbrise , fit
conditionalis quafi ftipulatio, cujufque conditio fi deficiat, ipfa
ftipulatiocommitti dicatur %ä,.J.de r.O.\d,tb volunt, neceflitatis
neutiquara fuiffe, expreffis verbis in Capitulationibus deponendi
Juslmperii Ordinibus fartum refervare.cura ex natura contraftus
fatis ld appareat, arg. /. 5. de Reb.cred. Adefle ajuntporro, A-
dolphi amp; Wenceflai Imperatorum depofitorum exempla , ea-
demque haud facti fed juris ; quoniam prsviâdeliberatione dili-
gentifllma confilium deponendi inierunt Principes, qui Imperi;i
bafes funt, amp; libertatis vindices , pro quibus, utpote juramento
Imperio obftri)5tis,pr«fumtio militât,rem omnem ordine pariter amp;
fecundumLegum normam confeftam GÇiQ.Schiitz..tr.deflatuReiRom.
Exerc. 111. s. 30. Lmmm T. 1. Jur, publ. L.x.c. ii.i^Tom.V.inad-
dit. adL.Z, c. 11. (3 traÜat. de C^pitul. Imperat. [eB.s.. p. 53. yï^^.Es
adverfa parte fequuntur negantium cartra , qui in eam abeunt
fententiam, Principibus Imperii Sc Statibus jus deponendi Impe-
ratorem prorfus nullo modo competere, quoniam in Imperio
Lex Commiflbria reperiatur nulla, cujus argumento Ordinibus
in cafu contraventionis jus eligendi alium ÔC deftituendi contra-
venientem permiflum atque refervatum eflet. Diverfum enim re-
medium ifto cafu/'» Capitulationibm Caroli v. art. 33. Ferdmandi I. art.
30. Sc aliis offendi, videlicet: quam primum Imperator limites prœ-
fcript^ régulas tranfire in animum inducat, ut omnia ipfojure
nul a 5c irrita fint.ln textu: Das alles foil Kraftlos todt und abfeyn, inmaf
(en -Wtr ( puta Imperatorem ) es auch iez.o, als dann, und dann als
tez.0, htemtt cafßrentUten und abthun i hue CoWivan traBat lt;iy4rntßi
de potefl.Pnncip. tnpopulum femper inviolabilt. Hinc, ajunt, Sereniffi-
raos Eleftores , iftius remedü intuitu , caute omninö amittendi
Impern fcopulum prsterifle : nam cum Imperator fuam Maie-
ftatem foh DEO acceptam ferat , nemini mortalium inte-
grum efle, foho Imperial! ipfum dejicere, neque Statibus ipfis, cum
m oblcuro lateat, fitneea DEI voluntas, ex confcientiaautem
dubia nihil prorfus agendum efle , optime monet 23». Vitnar.
Infi.f.P.p.mtht.ioi. Prœterea, sternam dicunt adefle Juris divini
regulam , obedientiara prxftandam omnibus Imperils humanis ,

etiam

etiam injuftis atque infeftis.nbsp;Qu am vis autem Impç.

ratorad certa quidam capita juratô promifla, teneatur, non ta-
men ejus perfidiam ,populum , Imperio ejus obfiftentem , judi-
cio divino eximere , neque provifiones Regnorum introduétas,
immortalem Dei Legem imminuere pofle. Unde Felden in Not.
ad Hug. Gm.de J.B.Ç3 P. I. i.e. 4./'. 56: Quod Itberi ,\n(\mt sparen-
tibusdebent, idem (3 fubditi Reg^i, qui civtliter praefi, praflandum ohli-
gantur ; ^ quia fumma funt horum beneficia , injuria farvi facienda ,
factie enim per beneficia reliqua compenfantur. Vide prolixè de his a-
gentem Stamlerumtr.de referv. Imperii 17. n.\. feqq.Q^^.ç.x\xm ad
exempla depofitorum Imperatorum, qujs producuntur, refpon-
dent, abfque dilcrimine collefta efle ea ; Ludovici enim Pii amp;
HenricilV. alterum nefarium amp; injufl;um, alterum quoque per
fadiones Pontificias fuifle conflatum. Adolphi ifl;ud Naflovii
vagè 6c crude allatum , abfque ulla luce hifliorise , cujus tunc
temporis magnus fuit defedus ; neque ex hiftoricis antiquioris
notae , jufl:itiam ejus negotii probari pofle j denique folum Wen-
ceflai fuperefle exemplum , non injuria fbrtè depofiti : Verum
enim vero, exauftorationem iftam legalem fuifle Sc jufl:am, rteuti-
quam affirmari pofle , fique extraordinaria 8c inter dirje neceC-
fitatiscafusreferenda, ideo

tamen fub Juris fpecie 6c pro prseju-
dicio allegari non pofle, cum extraordinaria 8c excepta haud con-
ftituant regulam. Prxfertim cum Principum amp; civitatum Ger-
manias diverfi,defl;itutum Wenceflaum_nihilominus pro Impe-
ratore habuerint, teftante Boeder.

in Notit, Imp, L, iv. c. i. ^.^.p.
m. \ \àf.feqq. junge Grot, de f.B. (3 P.L. I. c.5. §. 9, ^ f.4. Ita-
que, funefl;o hoc occurrente cafu, cum remedia aha non inve-
niant locum , quo ad faniora confilia capeflenda reduci poflet
Imperator , hoilili animo in Rempubl. afFedus , fed pergat,
univerfumpefllindareImperium, Jus defenfionis non autem of-
fenfionis, contra Caefarem Proceribus fartum teftumque rema-
nere, quod pro redigendo in ordinem fummo Principe exercere
poflTent, fl:atuit Stamlerus loco Jupr. alleg. Non minus autem
confultum fore, exifl:imatBoeclerus, quo majores turb« eviten-
tur , Regem Romanorum tunc ad Imperii gubernacula Gmul
admoveri, vid. eund. in Not. ad H. Grotium L.x.c. 4, §. 9.

VI. Admonet verô laboris propofiti régula, confideratisprae-

B znbsp;ceden-

cedentibus foliis, quae pro PontificeRomano mihtare videban-
tur argumentis , ut paginas jam noftras bonori Sereniffimi Pa-
latini Comitis velut certiffimi Majeftatis Imperatorias Judicis, li-
bemus certiffimi,inquam , cuminfigne iftud Domus Palatin^e
Privilegium per Auream Bullam Divi Caroli IV. exprefle con-
firmatum fit , conftietudine quidem feu ufu antiquo jam antea
mtroduftum. Etenim familiare ifthoc Imperatoribus, non tan-
tum ante Auream Bullam compilatam , fed dudum quoque an-
te Adolphi NaflTovii amp; Alberti I. Auftriaci tempora fuit , ut»
fi ab aliquo fefe conveniri paterentur , coram Palatino Comité^
aft liberè amp; proprio motu, fiftere fefe dignarentur , teftante
Buxtorjf. dij]] ad A. B. Cap. v. 79. in not. ubi teftimonium
producit ex Speculi Saxonici. libr, art. 5-2. in f. (3 Vfeichhld. l. i.
«rt. 8. 9, quibus in locis Palatinus Comes Judex Imperatoris
dicitur; nec ifthoc abnuit Speculi Suevici Autor/, z. f. 43. §.6. ibi:
Wann die Fürßen den König wollen beklagen , fo er ihnen Haider recht
thut, das fallen Sie thun vor den Pfal^grafen. Item Der 'Tfaltgraß
vom Rhein iß zu 'Recht Richter über den König und davon hat die Pfalz
vid Ehre. Sed haec Jurium Volumina adhuc ante Alberti I. Im-
perium longo quidem tempore confcripta fuifle, ipfe teftis eft
Goldafi. tn dedicat. der 'Reichs Saz.mgen. Quamvis in contrariam
abeait fententiam , m rationall Conßit, Imp. p. 99. aflerens, hoc
munus communi Principum voluntate ac fuffragio, Rudolpho
Comiti Palatino Rheni primum fuiffe collatum , idque probarc
cupit ex Georgii Alteni Norimbergenfis Chronico, ubi hxc
verba : Darumb finten die andern vornehmßen Fiirßen Teutfcher Na.
tion Herzog Rudolph Pfalsgrafen bej Rhein zu einem Rómifihen leich-
ter des Reichs, alfo , das Sr hinfiiro zu Künftigen zeiten aus feiner Da.
pferkeit dafelbe Ampt vollfuhren fallt, auf das die RÖmtfch Könige beweot
Hürden, nichts übels oder Scheltung-würdiges im Reich vorzunehmen
dadurch Sie der Tiómfiheen Königlichen Hoheit unwürdig gefchaze't
werden mochten. Is namque Alteni fcopus eft, ut recenfeat, quo
pafto Eleftores Ecclefiaftici cum Palatino Comite confiliumce-
perint, Regem Albertum, in quem ofFenfo erant animo , folio
ïmperiali privandi. Verum omni modo eam Goldafti reprobat (tn-
lenthmLimnamobferv.j.adc. F. A. §.5. vehementer miratus,
quibus tandem rationibus adduftus Vir acutiffimialioquin judi-

cii

GÜ earn amplexusfit. Cui quoque calculutn adjicit fuum Thulmarim
Trabl. de OHovir.c.^vwi. affirmans , in fententia exauftorationis
Adol'phi amp; Alberti I. expreffis contineri verbis : SleBores propter,
ea Palatinum elegijfe , ejttod fi Officium Palatma dignitatis, ex qmdam
confnetHdme , de caufa cognofcere , qua tpfi Regi %om. moverentur.
Sed rem earn omnem ambiguam efle atque Hiftoricorum ,
prsfertim Patri« nofl:r3e , negligentias fignum illufl:re tradit
Ltmmm f. P.l.l.c.^.n.-jOf. Libéré tamen amp; fpontaneo motu Pa-
latini Comitis foro atque fententiae Imperatores fefe fubjecifle
olim, ipfis quoque Divi Caroli verbis non obfcure innuitur,
ejus namque mentionem injiciens : faut, mquit , ex confaetudme
mtroduEium ejfe diàtur,èc in Germanicotextu , quem exArchivo be-
reniflTimi Eledoris Palatini Goldaftus exhibet Conflit. Impenal.Tom.
I. fol. 126. ibi : und wie doch , es fe/ von alter gewonheit. ingebracht ,
als man fpricht 6c. adeoque nullum olim legis vinculum adftrin-
xifl'e Imperatores dicendum eft , quoniam vulgo circumfertur,
confuetudine efle receptum. Neque Caefares ipfoseam neccfli-
tatem imponi fibi, omninö indulferunt, quod Alberti 1. Impe-
ratoris comprobatur exemplo : Etenim cum Eleétores tres
Archi-Epifcopi amp; Comes Palatinus, hujus confuetudinis pr^tex-
tum prae fe ferentes, Albertum ,cum quolites ob Adolphi Impe-
ratoris necem agitabant gravifllmas , convenire i-n animum in-
ducerent tantum abfuit , ut fe Judicio ftitepr, ut potius iftam
in lus citationem pro confpiratione amp; rcbellione ducendam
exiftimaverit . belloque aggredi Sc animadvertere m eos fta-
tucrit , precibus tamen ad mitiora conhha revocatus , aii-
um poft alium in gratiam receperit. Ita referunt Alk
ylrvent m Chron. fiii- Tnthem. m Chron. Htrfaug. Jn. igoz. CC
alii , quos vide apud Buxtorf Dijfert. A. S. Cap. V. Con-

cl. 78.nbsp;,

VU. Summum aurem iftud honoris argumentum, quod per
Auream Bullam Sereniflimo Palatino Comiti Eledori, fob qui-
dem (Eleftorem enim Saxoniae déficiente Palatmo, Imperato-
ris Judicem efle,negat Limnaeus ad A.B. C,V.ohf.y.\s.i3 J-P-^-
1. L. III. c. 9. ». 43. Freherus Ong. Palat. c. 16. p. 139-
exprefl:e collatum intelleximus, à veteri Comitiva Palatma de-
fcendere, preherus cum illo Dodorum non pauci ftatuunt.

B 3nbsp;Aputi

Apud Carolingas namque olim iftud ufu receptum erat, ut Pa-
latii PrjEfedus , qui 8c MajorDomusvocabatur, in Aula Rcgia
amp; Prastorio , ampliffimam cognitionem non tantum in omnes
Mmiftros Aulicos, nullo planè exempto, haberet, atque juris-
diftionem exerceret, verïim quoque Regem vel Cœfarem , fi
• ab alio fe conveniri pateretur , judicandi facultate gauderet.
Quod fucceflu temporis eo ufque devenit, ut, quamvis Impe-
num ad Germanos tranflatum fuerit, nihilominus Palatino Co-
mui, tanquam Imperialis Palatii Judici 8c Prjefeéto , caufas fuas
dirimendas atque decidendas commiferint Imperatores : hu-
jufcemodi poftea confuetudini hac Caroli IV. conftitutione fin-
gulare robur atque obligandi vis acceflït. vid. Freher. ad Petr. de
Andla. L. z, c. lo. Neque tamen hxc M. Freheri 8c aliorum
fcntentm obftat, quo minus illud Palatini Comitis jus cum A. B.
cenfuetudine derivari poflït ; neque hac ftante hypothefi con-
luetudinis initium, quod ut plurimum ignoratur, mdagari pot-
eft. Enimvero , nihilominus ifthoc in latebris agere , exinde
patet, quoniam haud probari poteft , quo temporis traftu ,
quifque Francorura Regum primùm ejufmodi confuetudinis
initmm expediverit. Praeterea nec Dodores ifti ftatuunt, Pala-
tu Regii Comiti vi Jurifdiftionis fua:, quam alioquin inPalatio
exercebat, neceffario competiifle facultatem , Jus ipfi Regi di-
cendi , fed virtute confuetudinis fadum, ut fubmiffione libera.
Rex m fuis litibus ipfi cognitionem commiferit. Thnlemanus de
OHoviram C. XFIH. th. 22.23. LimnAus ad A. 'B. C. F. ohferv. XII.
p. 294. pr. Ita apud alias moratiores quoque gentes dignitas Pa-
latina eodem Privilegio ornata fuit. De Anglis namque rre-
ferente Frehero) Pans graviffimus eorundem Hiftoricus memo-
Das prodidit, m defcnptione folennium rituum , quibus Henrici
III. nuptias celebrabantur, Comitem Ceftri« ftrifto S Eduardi
glad.o Regiam Majeftatem praeceffiffe, in fignum Comitis Pa-
latmi munens, cujus mtuitu Regem, fi oberret, cohibere integrum
ipfi atque periniflum fit. Et apud Hungaros obtinet famofiffima de
officio Palatini conftitutio , quae An. MCCCCLXlI Matthia:
Regis 8c Procerum autoritate prodiit, qua prêter alias maxi-
mas priErogativas Palatmo Regni fumma poft Regem Jurisdi-
tho defertur, eoufque, ut fi fortè inter Regem ScOrdines mu-
tua

Cif)

tua orirentur diffidia , proprium ipfi ac perpetuum fit , inter
partes litigantes mediatoris tueri munia , eoque fedulo niti , ut
quam maturiffimèlites componi, ac placidé fine inteftinis turbis
fopiri queant.

VIII. Non defijnt autem , qui eximiam hanc Palatini Comi-
tis praerogativam minus appofitis explicationibus labefaftare, at-
que exprellum A. B. fenfiim invertere adnituntur; quos vali-
dis retundit rationum machinis Lmmus Tom. I. P. L. 5. c. 9;
». 19. feq. Ea tamen exinde originem quazftio trahit, quo re-
fpeftu Palatinum Judicem recognofcat Imperator , an quate-
nus Imperator five Rex Romanorum , (cujus appellatione hoe
AurejE Bulla: loco Rex Romanorum intelligitur , qui vacante
Imperii fede eleftus, nondum tamen Imperiali diademate ( ceu
moris ohm erat) Romse ä Pontifice M. ornatusefl:) anquatenus
Principum alia dignitate prasditus? Et certifilma quidem opinio
nullis propemodum involuta dubiis, Imperatorem non ut v. g.
Archiducem Auftria: vel alium Imperii Principem , fed m
Imperatorem , coram Palatino conveniendum efle. In eanrj
enim cogitationem venifle D. Cxfarem nofl^rum Carolum IV.
videtur , aflerentem quippe , Imperatorem f Regem Roma-
num coram Palatino habere refpondere : amp; clarius idem Ger-
manico A. B. textu innuitur , verbis : Sn ICayfer als ':R^mifiher
Konia. Jus Saxonicum Palatinum f Palanfgravium Judicem Impe-
ratoris non diflfimili argumento flatuit.Speculum autem Stievicunï
/.2. f.42.§.6.jubet: Wann die Fürflen den Komg wollen beklagen, dasfolknße-
thtin vor den pfakgrafen. Etenim Imperator, ut alius Imperii Prin-
ceps conventus , peculiare forum neutiquam fortitur , fed co-
ram Aufl:regis, vel in Camera » haud fecus ac reliqui Principes
Imperii, refpondere tenetur , egregio D. Caroli V. exemplo,
qui coram Imperiali, qu£E tum temporis Augufl.« Nemedum-
erat. Camera, in Jus ut Auftrise Archidux vocatus , mandaflc
fibi ipfi legitur , eum in modum: Wtr Carl (3c, Romifcher Kajfen
entbieten dir Carl Erz.Hertz.ogen von Oflerreich , referente Buxtorjf. Dif-
fert. ad A. Iß. C Canckf 64. Itt. b.. in fn., vij.. Limn. J. P. Tom..

l. L. 3. c. 9. 59-nbsp;„ , .

IX. Caufas quod attinet , quarum ratione coram l^alatin»
Comite Imperator conveniri potelt, quoniam in v^. ^.^peciatim

nnll»

«ullae exprirauntur , akius paulo repetendum eft , nura in hac
latiffima verborum conceptione ad unam omnes , aut quxdara
certas tantum comprehendantur caufe ? Arduam eam mul-
tifque difficultatibus implicitamquseftionem, Autores deprehen-
dunt , ftudiaque in diverfa abeunt. Namque aliis arridet , o-
mnes nullo difcrimine habito, civiles pariter ac criminalesdeni-
que 6c feudales hue traherecaufas. Aliiè contra fatius futurum
exiftimant, civiles tantum amp; pecuniarias in hunc retulifle cenfum.
Utraque opinio fuis non eget rationibus. Priorem fententiam
propugnandam fufcipit Smoldtu difp. de Vicar. Imper. Concluf. 8.
•vol. I. Dijff. P. difp. f. ht. p. ftatuens , ob latiffimam diâras
conftitutionis verborum conceptionem , in omnibus caufis Pala-
tini prscvalere Judicium , quod Imperator expreffis hifce verbis
innuat : fuper cmfis , pro quibm impetitm , i, e. conventus/«f-
r'tt , 6c in Germanico textu : Von Sachen -wegen, darumb Er an-
gemuthet wird. DN. Vttriar Inflit. f. P. Tit. 12. §. 17.;». 294. Sen-
tentiae poftcrioris afleclœ generale ifthoc enunciatum cum grano
falis accipiendum, atque ad caufas modo pecuniarias amp; civiles tra-.
hendum efle exiftimant. Vultejus in l.i.n. j^C. ubi Senat, velCUrtß.
Thulem. de Oüovir. c. xviii. «. 29. pro fuis partibus allegantes
textum Speculi Suevici c. zg. apudÇoldafi. Tom. 1. der Reichs-Sazjun-
gen p.'^J. ibi : Dem König mag niemand an den Leih gefprechen, in wordt
da* Reich ehe urtheilt mit der Fürßen urtheil. Vber des Königs Leib und
aber fein Ehr magniemandurtheilgefprechen, wann die Fürßen, 6c porro:
and kriegt Er mit iemand umb gmh, oderumb andere ding,das des Reiches
ifl, do follen über fprechen die Fürßen und Çrafen, die Freien und des.
Reichs Dienßmann. Hinc Doftores in eam adducuntur fententiam,
Criminalium panter ac Feudalium cognitionem non ad Palatinum
Comitem pertinere folùm, fed amp; reliquorum Sacri Rom.Imp.Ele-
öorum £c Principum s. Curiae Parium judicium requiri: Et ut fpe-
eiatim jam de criminali Jurifdiftione diÜeramus, magnum ecce! al-
legatum cernimus Autorum numerum 7iTpudKnipfchild.de Juribus öquot;
TrtvU.Civ. Imper. L.i.c.y^. n, ioz.p-6zo. prorfus in unam ean-
demque opinionem concedentium , JurifdiÄionem videlicet
criminalem in Imperatorem exercendam .Palatino neuriquain
adfcribi poflquot;e, cui modo allegatus quoque Knipfchild. fubfcribit.
Diverfa iterum ab hac quorundam opinio eft, quit Palatini Judicium

quoad

quoad critninalia, ad depofitioncm amp; mortis ufque fupplicium ex-
tendit, vtd. Limn. J. P. Tom.L L.^.c.f^.n.Imo giojpttor Jum
Saxomciad fin. art. 8./. I. Weichbild, ftatuere non erubefcit, Impe-
ratorem ob caufas tres ibi notatas à Palatino judicatum, inclinata ad
clypei marginem cervice, fecuri aurea ab eodem feralem excipere
iftum. Quo uno , quid delirius febriens ullus fomniaverit ? Eo
nomine, Frehero tefte, Auétor idem Frifchlmo aliifque emunä«
naris virisludibrium debuit. Cxterum, minorem efle modo vocati
in teftimonium Suevici ( ut vocant ) Speculi autoritatem , amp; fu-
fpeaam fidem, ut tribuamus ipfi, Imperatorem in criminalibus, Ju-
diciis vel ullius Principum Imperii fubjeftum efle : cum praefumi
vix liceat, Principem voluifle fefe coërcitioni fubditorum 8c cenfu-
rae eorundem fubjicere, ftatuit fepius citatus Confultifl'. D. Fttrtar.
tn Infi. J. P. p. m. 595'. eorumque fententiam, qui ad caufas tan-
tum civiles amp; pecuniarias Judicium reftringunt Palatini Comitis,
probat quoque Strauchius ; intelligi autem tales cupit, quibus ra-
tione communiflSmx materia Princeps, non fecus ac alius de po-
pulo, obligatur, puta ex contraftu cum privato, vel Principe fibi
iubjefto, celebrato.

X. Num autem Palaiinus eo cafu , quo Imperatorem ob malè
adminiftratum Imperium removeri poffe, fuperius Thef V. citati
Autores numero non pauci, ftatuunt, folus Judicis munus exequa-
tur, jam modo difpiciendum eft. Affirmantium rationes ex parte
non diflimiles funt iis , quas pro criminali in Imperatorem Judicio
Palatino vendicando, opponere allaborarunt, quxve praecedente
thefirecenfitas funt; quas aliis infuper additis cumulate magis ma-
gifque ftudent. Judicium namque Palatini, ajunt, eluforium reddi,
fi fententia: dicendae Jus in caufis Imperatorix Majeftatis ipfi mane-
ret integrum , fublata animadvertendi poteftate ; Quin Sc fupra
thefi VI. ex Georg. Alt. Chronico allegata verba, Palatinum in cafu
quoque depofitionis Imperatoris fuifle Judicem, innuere , 8c verba
Speculi Suevici L. 1 .c.^o.eandem fententiam firmare atque corroborate.-
quoniam ibi Imperator, infimulatus Imperii corruptione obtenti,
coram Palatino querelam inftituere neceffe habet. 'Buxtorf. Dif.ad
A. U. c. V. conclu!. 81.« not. E contra qui Eleftorum partes elegerunt,
non foli Palatino Comiti, fed fimul toti Collegio Eledorali SereniflS-
mo earn poteftatem tribuunt. Proinde Arumasus diftinguere vult,

Cnbsp;inter

inter diredioncrnjudicii, atque cognitionem amp; fententiam ejufdern ;
Alterura facile, ftatuit, indulgeri Palatino Coiniti pofTe, nempè,
ut inexauftorationisjudicio,Primarii JudicisfeuPrsefidis obeatqui-
dem munia, cognitionem tamen caufe amp; fententias pronunciationem
Eledorum omnium confenfu Sc fuffragiis inftituendas pariter at-
que expediendas effe. Vid. cmdem Difeurf ad A. 'S. th. 5quot;Atque
alio haud animo ab Eleftoribus anno fupra millefimum trecentefimo
Rudolphum Palatinum Comitem ad judicium vocatum efle, quam
ut Pra:fidium in Judicio contra Albertum Regem, obimputata cri-
mina Imperio exuendum, gereret, difeitè tradit Carpz.. de L. Ee,nà
c. XIV. feä. VI. n. ^ Stixtorf. Dtfen. ad A. B. c. V. Cond. 81. C^^-
teri, aequitatis rationem poflulare, ajunt, cum Imperator communi
Eleftorum fuffragio ad Principale iftud provehatur faftigium , ut
ex rationibus vel maximi momenti Imperio iterum exuendus, autho-
ritate 8c confenfu haud Palatini Comitis folius , fed univerfi Ele-
ftoralis eminentiffimi Collegii folio imperiali privetur ; idque ex
A dolphi Imperatoris, Sc Wenceflai exauftorationum formulis fatis
elucere fuperque.quippe ubi haudquaquam folus Palatinus Comes,fed
nomirte totius Eledoralis ordinis, Moguntinus Archi-Prieful velut
Collegii Decanus, fententiam pronunciaverit, cujus tenorem vide
Goldafi. Tom. i. Confl. Imp, f. 159. feqq. In ea altioris indaginis funt
Moguntini h^ecEleftoris verba: Pofi mukös vartofijue traElattisconfrl-
tatwnefque, mm inter nos ipfis (puta Collegium Eledorale Sereniff.)
tum eltam cum aliis Principthns Ù Optimatibns Sacri Rom. Imperit ferio ha-
hitiu. Qiiamvis autem conjedura: exinde dari locus poflït, potius
vigore hujüs fententiae, exauftorandi poreftatem univerfo Imperii
Pnncipum Ordini,minus autem folis EleftonbusSereniflîmisadju-
dicandam effe, idque eo magis, cum eundem quoque fenfum réfé-
rant , eo temporis traftu quo de remotione Wenceflai agebatur,
Eledorum S. Impern noftri ad Civitatem Spirenfem dat£e litera;,
quas in promptu habet diligentiffimus Lehmanmis in Qmn. Sptrenß
l. i. c.ji. p. Syo. lit. D. ibi : eJWtf kaht anderer Fiirfien und Herren
Z.U dem Reich gehorig : Nihilô lècius tamen pro Eleóloribus mili-
tantes, refpondent: Statuum confilium hoc cafu neceflitatem haud
poftulaffe i neque alio fine iftud ab Eleftoribus fuifle expetitum »
quam ut pluribus fuffulti fliffi-agiis, validiores fefe redderent, qui
Wenceflao vel affeclis ejus, fi ad bellum res deveniret fortè, refifte-
re poffent. Quod affertum fatis darum- facere ipfam depofirio-

nis

nis fortmilam , ibi efiemm in hapc erumpit r verba Moguntinus
Archi-Epnfcopus : Nos yohmnes Archi-Epifcqpm nomme prudiElomm
Dn.EleÜornmiS mftro, atque iterum paucis interjedis, eadem verba
repetit, (ufiimanus itaque, examinata hae Pnncipum Eledorum
fcntentia, iplis exanélorandipoteftatera tribuitin vitis Imperatorum;
Adoiphi Sc WencdLü. : \Namqne çorum effe deftitutionem , qui-
eleiStioms oiim auâores extitere, mdit Carpzov. Traß. ad L. %eg.-
c. Xir.jeU, FL n. z6. arg.l. de R. f. 8c rejiciendam omninö B^l-
di JCti in l. Barbmm f. de offic. Pm. opinionem, aÜèrentis quippe, nu-
dam eligendi, nullo autem prorfus modo removendi poteftatem,
in Imperatorem exercendam, Eleftoribus falvarn atque conceffam
eftè, fentit Lmn. J. P. i. L. c. n. ubi addif^ probè Ju-
ris fui memorem Eleftorem Moguntinum contra Heijrjcum IV.
Imperatorem llatuiflè, inquiens: cum mentum eum tnveftiverimui.,cur
non immsnrnm deveftiremm. Recedunt abhacopinione,qui jusdepo-
nendi Imperatorem univerfo Imperii Principum 5c Statuum Ordini
adfcribunt, c^oà hokStamlerium traä.de refervat. Imper, ly.n. ii.

Euxtorjf.dtjfert. ad A. B. c. V. Concluf. XI. Neque amplius ifthoc
in dubitationis aleam vocari poflè, tradit Stamlerus, ex quo Pac. Of.
nabrug.artic.'S.^.gaudeant, cautum, ut inprimisCpmitiis de perpé-
tua Capitulationis formula fancienda, lequè reliqui Principes ac Ele-
clores confuli deberent: Proinde credibile effe, etiam de violations
ejus Eleftores haud folos effe cognituros, fed fi tale quid occurrat,
univerfo Statuum Imperii Ordini, illius judicium iri refervatum.
Verba didolnftruraenriPacis loco, fequentis funt tenoris: In pro.
ximts Comitiii de certa confiantiqne Cafarea capitulatione ex commmtSta.
tmm confenfu agatur amp; flatuatur. Quae verba aliis circumfcribendo,
numgenuinum fenfum exprefierit Stamlerus, dubitare videtur,Le-
Êtorifve accuratiori committit difquifitioni Limnam Tom. F. f.P.
in Append, ad. L. z. f.P.c.ii. ». 17. p. 116. Denique Canonift^ re-
movendi ab Imperio fummi Principis facultatem Pontifici Roma-
no falsô quidem tribuunt , quorum rationes praecipute thefi IV.
in medium produdae funt. Fufius hanc materiam apud Armfrum
dejure Majefl. L.z.c.6.n.^. amp; ó. p.zyz. (3fecjcj, traftatam videfis,
ac de ftthjeUione amp; exemttone Clencorum c: p. -jx. feqcj. ubi de Jure
Romani Praefulis in Regna Sc Principatus idem copiosè agip.

XI. Et quid tandem in caufis Feudalibus ftatuendum erit?

C anbsp;Anne

Anne earum intuitu Palatinum Judicem fortè admittit Impera-
tor? Aut iftas aliorum cognitioni exemptas fibi ipfî refervavit? Vel,
fi mavis, Curias Paribus ejus rei copiam fortè fecit Csefar? Ecce! tres
circa unam eandemque quaeftionem fententias, diverfimode ab Au-
toribus fuis ventilatas. Speciofa equidem funt, qus; in favorem
Comitis Palatini adducuntur: Generale enim Scfimplex A.B. effa-
tum nullam plané inter allodiales caufas Se feuda es difterentiam
innuens, conjeétura: aniâm prjebere videtur, Imperatorem certè eo
haud fuiffe animo , ut in allodialibus duntaxat , minus in feuda-
libus caufis , Palatinum Eleftorem voluerit admittere Judicem:
Quin imo, cum ad ea potius jus adaptari fas fit, quas facile atque
rinbsp;m flurimum occurrere, non autem quje perrarô vel

ht lt;!D%«tAóV« exopimto evenire folent, per /. 3. 4. ^.6. f. de LL. TSfov,
94. c. 2. Non autem facile obvium deprehendamus, ut de allodia-
libus meris, fed ut plurimum de feudis Imperii inter Imperatorem
6c Status controverfiâ oriatur : Credibile eft , de his potius quam
de iftis textum hunc accipiendum efie. Ita quoque verifimile
eft, praetuliffe Imperatorem, uni fefe potius Comiti Palatino, quam
Curix' Paribus omnibus fubjicere ; idque vel exinde liquet , quo-
niam Imperator nulla ratione Sereniflimi Saxonia Eleftoris (ut-
)ote Vicarii munia inftar Palatini, fèdeImperii vacante , obeuntis)
labita, foli Palatino Comiti cognitionem atque decifionem caufarum
fuarum impofuit , vi faepius citati ult. A. B. c. F. Quod fortè
haud alia ratione itadifpofitum , quam ut eajudicandi poteftastantô
magis coarctaretur. Caeterum iftam A. B. Conftitutionem una-
nimi confenfu 6c approbatione Eleétorum omnium Principum-
que 5c reliquorum Statuum, coram quibus alioquin ceu Paribus
Curiae , controverfiâ ejufmodi fopienda fuiffet, confeftam effe,
liquet; qui, cum fimpliciter in hanc Conftitutionem confenferint,
neque feudales caufas eximi curaverint , quod interpofita con-
tradiftione obtentu facillimum fuiffet , £c has includere Palatinive
cognitioni fubmittere voluifi^è cenfentur. Hifce rationibus opinio-
nem fuam fuftinere conatur Stxtm. de Regal. L. \. c. 8. n. 53.
Diverfam ab ea ampleéluntur fententiam Doâorum alii apud
Knichen. de Jure Territor. c. 6. n. 3. feqq. inter quos t/£gtd. 'Bojf
m Far. TraB, tit. de Foro compet. ». 170. Imperatori ipfi Judicis

provin-

provinciam in feudalibus caufis tribuerenondubitat, fijfFultus prac-
cipuè hifce fundamentis : Quod in generali loquendi formula
femper excipi necefle fit perfonam diflerentis, arg. I. \o. f. comm.
Prad. Quamobrem,licet D. ImperatorFridericustó. L.i.Feud.%,
■penult, generali verborum conceptione fanciverit, litem inter Senio-
rem Sc Vafallos de Feudo ortam, per Curiaz Pares dirimendam efle:
exinde tamen haud inferendum, voluifle Imperatorem ejufcemodt
confl:itutioni proprio motu fefe fubjicere. Adeoq; in rem hanc optimè
facere,tradit Bojf.c.novit. i '^.^.non emm imrdicimus ext.de^udie.ihi verba:
CHjm cognttio ad ipfum Regem fpeBat. Ita fentit quoque Obrecht. dtfp.
Fend. th. JO. amp; ahi apud Tuxtorf. Dijfert. ad A.B. C. j. foncltef. 81. lit. A.
Tertia denique opinio pro Curije Paribus militans, hifce pvxcipuis
fuflinetur fulcris : adefle videlicet, perhibent ejufdem Autores,genera-
lemJuris feudalis decifionem modo allegatam tit. ff. L. 2. F. §. penult.
Deinde Divi Friderici Conflitutione ttt.de Tac. Confiant. fententia
quoque, verfic. amp; fi qua controverfia , in feudalibus litibiis Parium
Curiae Judicio Imperatorem fubjici ; atque earn fpecialem difpofi-
tionem efl'e, cui nihil Caroli IV. Confl:itutione generali prsejudicii
afFerri pofllt ; quoniammatiifefti Juris fit,pergeneralem legem de-
rogari nunquam legi fpeciali, neque extendendam generalem dii^
pofitionem ad ea, d^e quibus fafta fpecialis provifio : Schrad. traBat.
de Feud. T. lo.feü. f. n. 42. porrô Speculi Suevici textum (quem
fupraadth.IX. retulimus) omni ex parte huic fententiae rcfpondere,
quoniam vel ifto loco Imperii Ordinibus ceu Curite Paribus, Judi-
cium in feudalibus committitur ; accedere Sc eam rationem non
levis fane momenti, quod fpeciali privilegio caufae feudales Seniori
cum Vafallo intercedentes munit«, alium nullum nifi Pares Curi«
Judicem recognofcant : proinde nullo prorfus modo, intuitu Ca-
roli IV. Conrtitutionis inferri pofl'e, hoc ipfarum privilegium eflê
fublatum. Hanc inter eaïteros tuentur fententiam Theod. Remkjng.
de Reg. Seoul. ^ Eccleßafi. L.l. Clajf. 4. cap. y. n.X. amp; feqq. quem omninô
videfis. Schrad. d.i. LtmnausTom. i. f. P. L. III. e.g. n. 5-1. ubicon-
trmis sixtini èc ^»j//^ argumentis operofè refpondet, 6c huic quidem
in fpecie reponit, in generali fèrmone omni haud cafu, fed tune de-
mum, quando rei natura, de qua oratio efl:, répugnât,perfonam
loquentis eximendam efle ; Juris autem Canonici iflud capitulum
quodammodô obfcuritatelaborare,neque circumfl:antias fcituomni-

C g.nbsp;no ne-

nà neceflarias, controverfe illius inter Reges Gallia: amp; Angl'quot;«
^itatie, addu^as efle : c^terum diflimili argumento iftud Juris
Canonici efle exemplum, ex eo quoque apparere , quoniam Jurç
communi Judicium de feudo Gal orum Principi proprium ibi di-
citur, cum hoc noftro cafu Jure civili aliud fit difpoutum Po-
ftea ad Sixtmi ai-gumenta refponfarus, ftatuit, quamvis infidas ire
nemo quidem poifit, de us leges potiffimum condendas efl'e, qu«
ia:penumero in humams occurrunt commerciis: d.Ug. Verum enim
vero, quo minus amp; de illis, qux adeo famiiiaria non lunt, iura
lern integrum fit, rationem prohibitoriam fuperefl^e nullam Je l.

deharcd. petit. Quin potius, ut in rarô emergentibus quoque
caübus, cognitam habeat, quam fequatur Judex, norinam, necefli-
tatem poftulare maxime,ne ea, qus extra ordineminciderefoleant
plane negligantur : Enimvero vel hodienum perraro evemre'
Imperatorera m litem vocare ut quis fufdpiat: Nihilo fecius tamen
m omnem eventum ea dere legem in Aurea Bulla expreflkm latam
efle. Denique, addit, pra-fentiam Procerum amp; Curiae Imperialis Pa
num non inducere, Juri fuo quod haud rite invigilavennt.l Palatino
quoad hoc m feudalibus Judic;um aliquid indulferint ipfi Prin-
cipes : partem, quod filentium, dum cognofcere licuit fartum atque
teélum permanere jus noftrum, pr^judicio non aperiat viam, per tex-
tum tn l. 8. §. is.f qmh. mod.ptgn. l. hypothec, fotó. partem, quod Ca-
rolo Imperator! Conftitutionem iftam laturo, adftiterint Ordines
conüliumve cum ipfo meuntes, eandem fententiam ad unum omnes
amplexi fuerint.

XII. Adum hadenusde pluribus caufis, quarum refpedu Pa-
latim Judicium fubeat Imperator : refidet adhuc Appellationis ne-
gotium. Ubi fententia CÄs gravatum fe animadverritquifpiam,
anne licet ad Palatmum Comitem provocationem inftituere? Af-
firmativanifufcipiendamefle omninö perfuafus eft Au dor libelli in-
foipti -Bedenken ob dte Ch.rßrftUche Tßl^ Ca.ßs
Kayfers Richter fejnKome,apudLondorp. Tom. i.Aaor^uhl.L p 78
adgeneralem Aurele Bulk formulam fupra toties repetitam,'p£vo^
cans. Deinde pro ftabilienda fententia rem exemp o illuftraturus,
refert, Fridericum Burggravmm Noribergenfem à fententia Ca!
roh IV Imperatons ad Rupertum Palatinum provocâOè hunc-
que,fufceptaappellatione, fententiam ab Imperatore latam, prout

fibi

fibi vifum fuit, emcndâfle. Accedit amp; alia ex Speculo Suevico deûmtâ:
dubitandi ratio, ubi L.%, c. 45, §. 6. autor in hxc plané verba ediflè-
rit: Wam die Fiirflen den König wellen beklagen, fo er ihnen wider
Recht ihm, das fallenße thmvor dem Tfalzgrafin. Eam vero prorfus
rejiciunt fententiam DD. alii, validiffirao hocce argumento fuffulti,
ne generalis Caroli IV. verborum conceptio abfurdè in aliumfen-
fum detorqueatur, 8c principia omnino invertantur, quibus à fum-
mo Principe /. \.f.àquib.apfell.nonlicet, vel à fuperiore ad inferio-
rem provocate, hserefis eft. i. §. 3. ^ tot. tit.f. de appellat. Di-
verfum longé ex textu ipfo colligi debere, ibique de caufis querela;
fimplicis tantum agi, ipfa verba accuratiori judicio mveftigantibus,
non obfcurè patebit. Buxtorjf. ad A. quot;B, C. f, concluf 81. in not,
Smoldtu Vol. I. de ßatu rei Rom. Dijp. 7. th. il. ht. e. p. 45-3,

XIII.nbsp;Poftrerao, fi Palatinus Comes in Jus vocare Imperatorem
necefle habeat, anne Ca;far ipfe vel Palatinus Eleflror Judicis Pro.
vinciam occupât? Utrique denegat eandem Fridericus

tn Them. Synopt. th. 11. p.nbsp;Sereniffimo autem Saxonia: Ele-

élori eo fortè cafu poflc tribui Judicium, inde colligere làtagity
quöniam folenni quoque Imperatoris novi Coronationis aftu, Co-
lonienfisperMoguntinum Archi-Epifcopum,6c in revifionispetitio-
ne, hujus partes per Trevirenfem, prjefente impedimento, fuppleri
receptum fit. Legibus autem Imperii cum de eo nihil fit difpo-
fitum, arbitres hoc in paflu eligendos efle, quod remedium^ex com-
muni Doélorum fuiïragio, omnibus fuperiorem non recognofcenti-
bus, honeftum eflb dicitur, quisquis ftatuere malit, vel ideo cen-
foria virgula notandum haud efle, idem d. loco ftatuit.nbsp;_

XIV.nbsp;Abfolutis itaque caufis omnibus, quarum intuitu rei vi-
ces Imperator fuftinens, Palatini Judicium recognofcere haud dedi-
gnatur; videndum jam amp; paulo altius inquirendum, anne 5c idem
adoris munia obitunis, coram Palatino Comite alios in jus vocare
neceflTum quoque habeat ? Et pro Palatino Comite pronuncian-
dum effe videtur ; nam cum idem reo Imperatori jus dicendi potefta-
tem naftus fit, cur alios litibus petiturus C^far , coram Patomo
querelam infinuare fuperfedeat ? arg. l. 12,5-. ff. d. R. J. l. 38. ff. de
re jud. Neque aftori ut integrum fit, quod reo alioqum denega-
tum fuerat, ex xquo efle dicitur. 41. R. f. Quin potius Im-
peratoris efleftatuendum, reum nonfecus ac Fifcusfacit, ad luura

Judi^-

Judicem trahere t. t. C. uhi Cmf. fife. I. i.z.C.fi adverf.fifi. Ni-
hilo tamen fecius negativam hoc cafu pr^ferendam effe , DD. au-
tumant : quoniam Aureae Bullce de Imperatore convento , hoc
loco fermo eft, non de eo, qui alios compeilare in animum indu-
xit \ neque in caufis recenfendis alias profert, nifi: 'Pro cjuibus im-
petitw fnmt. Proinde hanc Conftitutionem utpote Communis Ju-
ris corredoriam, amp; contra ejufdem rationem adhibitam (prout fupra
diftum) ultra fuos tramites extendere,ejufve argumento alios hue quo-
que trahere cafus, omnino prohibitum DD. putant per/. 14. ƒ de Leg.
Atque adeo pro ratione diverfarum caußirum obvenientium aliud
atque aliud adeundum erit forum. Et quidem, fi fifcalis caufa fit,
expediri Juris eft, ad Camerale Imperatoris Judicium eam efle referen-
dam, vi ordmat. Cameral.part.%. tit. 20. ubi dilucidis cautum eft ver-
bis : T)as alle und iede fifcaltfche Sachen an den Kayfirltchen Cammer- Ge-
richt gerechtfertiget werden folten. Sic feudalium controverfiarum
enucleationem Curise Paribus fubjeftam effe, fufius fupra retulij
atque ifthoc de Feudi Domino , five aéboris five rei obeat mu-
nia, percipiendum effe, liquidé conftat. Etenim, Imperator, aliis
Feuda collaturus , fefe liberè Jurisdidioni Parium fubmittit : quip-
pe qui ejufcemodi exercitio, authoritati feudalium confuetudinum
(qu£e Paribus in utrumque ScSeniorem Sc Vafallumjurifdidionem
indulgere folent ) conformem reddere voluiffe fefe prxfumitur. In
Civilibus, quaereftant, caufis, aut ftatumadverfiis mediatumIm-
perii intentatur aftio , aut immediatus ea pulfandus venit. Priori
cafu, licet non pauci in ea hsereant opinione, concurrentem habere
Imperatorem cum quovis ex Ordine Procorum Imperii Jurifdiftio-
nem , ceu traditnbsp;Trun. Conf. 44. ». 4. Sc alii, atque indul-

tum ipfi eflê,fubditos Imperii Procorum ex territoriis eorundera
ad fe evocare per l. 58. jf. d. Judw. Verùm enim verô, longe aliter
noftro feculo in Imperio comparatum effe. Sc fubditos Ordinum
Judiciis ordinariisrelinquendos, neque ad extraneum tribunal vocan-
dos effe, docet quoad Eledorum fubditos Aurea Bulla c.8. c.w.
Dein omnium Ordinum Imperii fubditorum conjunétim mentio fit in
Ordtnat. Cameral. de ex/. 1495'. (S reformatione ejufdemM'ormat. p.i.

i.f. 8. rubr. Dte unterthanen in ihren ordentlichen gericht en blei-
hen Zjt lasfen. Quamobrem Divi Imperatores Carolus V. Sc Ru-
dolphus II. tenore Capitulationum ad idem ièfe obftrinxêre , ne-

que

ique in Imperio quernpiam ab ordinario Judice avocaturos fefe, pu-
blicè fidem dedere. Quorum Capit. lege fis apud Çoldafi. Tom. r.
Conflit. Imperial. p. 3. fol. i. art. ly. apud emdem in Polit. Imper. P. i z.
de leg. Reg. Imper. Germ. fol. 60^. Atque ifthoc invaluifiè jam ÔC ufu
comprobatum efie, binis Gloriofiflimi Rudolphi II. Cffifaris exem-
plis teftatur Buxtorf. d. Dißen. ad A. B. conclnf. 85. m not. ad Ut. E.
referens : Imperatorem fubditos quorundam Imperii Procerum
ad fe evocare volentem , haud obtinere potuifle , ut ab ordina-
riis Judicibus venia coraparendi ob eam rationem citatis indulge-
retur. Poilenori cafu, ubi ex Auguftiflîmo Statuum immediatorum
Ordine quidam ab Imperatore compellandus eft, etfi m Capitulatio-
nibus difpofitum, ut omnia fecundura prœfcnptam Juris regulam ex
jufto amp; «quo inftituerentur, {Zur verhör mdgebiihrlichen Rechtenftellen
und kommen laffen.) Cum tamen neque de modo illo legitimo, ne-
ve de perfona, cui h«c cognitio propria fit, quidquam expreflum fic :
Haud abfonum quibufdam videtur, caufam litigiofam hoc in paflu
ad Comitia Ordinum omnium retuliflé; prout multa Imperatorum.
exempla in promptu funt, qui alios in jus vocare geftientes, ad
Comitia Imperialia convolarunt , ibique juftitiam fibi adminiftrari
defiderârunt, videea apud Buxtorf. d.l. (^oniam tamen hujus ne-
gotii fundamentum neque ex Capitulationibus, neque aliunde de-
duci pofie, certum eft, non immeritô, hanc opinionem indubitatio-
nis revocare aleam , fatius alii duxerunt, diverfàmque ampleden-
tes,tradiderunt: fiquidem ex Rudolphi II. Capitulatione patet, in
legitimo Judicio, coram ordinario Judice, ubi alioqum fui cop^m
facere Princeps Imperii obligatur, quemvis exSereniüimohoeOr-
dine vel ab Imperatore compellatum, ad rationem reddendam ob-
ftringi. Quo pafto , immediati Status Imperii cum habeant com-
petentem Judicem Cameram Imperialem , tenore Ord. Cameral.
part. z. tit. 27. atque aftoris alioquin fit, forum rei fequi l. C. de
rifd. omn. Judtc. à veritate neutiquam alienum eflè videtur, Impera-
tores Sacratifllmos Carolum V. amp; Rudo^ihum II. in Capitulationi-
bus fuis , Statuum intuitu vel Camer« vel Auftregarum Judicium
fubintelligerevoluifle, ex quopolliciti funt, fefe Eledores, Princi-
pes,Comités, Barones, Nobiles aliofve Imperii Status, prout O^r-
dinationes Sc Imperiales Conftitutiones poftulant, abordinarmjudi-

ciis haud avocaturos, licet vel ipfi Imperatores vel alu aftiones

Dnbsp;motun

moturieflêntji'/^. Rumel.'Dijfert. r.ad A.B.n.tt.tl.ßqq. SinoU.vol. i,
de Stam Rei Rom. Dijp.j. th.zi. Itt. H.p,45:y. Idcirco dilucldèpatet, au-
ftorum pluriraos omnino perfuafos efle,Palatino Comiti in Imperato-
rem afloris vices fuftinentem, nullam judicandi potefl:atem compe-
tere. Nihilominus tamen per reconventionem alium ad Palatini tri-
bunal trahere Imperatorem pofle, per /, 14. C- ^^ Sentent. amp; tnterloc. vel
ex compromiflb Judicem Palatinum eligere , ftatuit Ltmnatu ad
A. B. d. C. ohf.S.

XV. Palatinus Comes ubi ifthoc Judicium (in cujus contempla-
tionedefixi fuimus haftenus) contra Imperatorem inftituere neceflè
habeat, ex A. B. tantum nobis fuppetit: ibi namque L.atini textus
haec verba : Illnd y-ndicium ipfe Comes non aliht, priitet-qnam in Imperial
(furia , ubi Imperator feu T^ex Rom. prafens exttterk , potera exercere.
Germanica autem verfio communiter recepta, vel unico verbo di-
fcrepans, fenfum reddit diverfiflïmum ; en namque propria verba:
Jedoch fill der Pfakgraff d^tsfelbige fonfi nirgends haben noch fuchen
dann an einen KayferUchen Hoff, oder wo der Kaffer oder Romifche Konig,
gegenwärtig ifi. Antea fiquidem ad Rheni fluminis ripam, tefte Frehero
ad Petr, de Andlo L.Z.c.io. in fin. feu in Comitiis Regni, ut [onringio
placet, de 'Judiciis Germ. th. 43. ^^ 44. aftus ejuftnodi fi forte recurreret,
confici folebat. Hoc autem textu locorum alter Imperatoria fedes
denominatur, alter, ubicunque alioquin fui Imperator copiam fa-
eere foleat. Deinde in latebris adhuc agit, quid Imperialis Curi®
denominatione intelleétum veniat ; An Sacrum Imperatoris Pala-
tium ? an Comitia Univerfalia ? an Eleârorum conventus deno-
tentur ? Non pauci auftorum numero pro Comitiis fymbolam
foam ferunt ; quoniam familiare admodum Carolo IV. paflim in
A. B. eft, fub Curiae Imperialis nomine Comitia potius Imperii,
quam federn Imperatoriam comprehendere ; quippe eo fenfu acci-
pitur, c. 4. §. 3. c. 6. m pr. c. 12. §. z. lt;r. a i. in fr. c. 32. c. 24. i6.27.28.
unde vix cenfuram mereri ajunt, fi dicatur, hoc quoque intelle-
ftu innoftro textu fumi-. Praefertiro cum anterioribus quoque tem-
poribus in Comitiis ejufcemodi controverfias traélare moris fuerit,
neque alibi uberiori cum fruflu vel fucceffu feliciori quam inComitiis
peragi pofiit , fcilicet ubi totllluftres Palatinus habiturus eflet af-
feflbres, quorum integritas alioquin amp; fides Imperatori perfpeäa ,
minus dubium redderent Judicium , vid, Ltmn. adA. B.d.c. obfiiS,

Carte-

Cseterùtnvalidis non minus incontrariumpugnantargumentis, qui
aulamPnncipishoc a.b. locofubintellexifle,futurumfatiusexifti-
mant Feruntetenim, hancconfuetudinem ad Carolingorum (ex
multorum fententia) exemplum introduclraraeflè, quibus folennc
fuit, non alio quam in Regali Palatio, Comitum Palatinorum Ju-
rifdiftioni locum concedere i amp; cum ejufmodi de Curia fermo ibi fit,
ubi Imperatoris arbitrio, velitne prsfensan abfensefle, plane com-
miffum - Imperialibus autemCuriisfeuComitiisohm, fecus quam

hodiè, omnibus praefederint Caefares, neque per CommilTanos un-
quam comparuermt: adeoque Palatii Imperatoni potius quam Co-
miriorum illo capite mentionem injici, DD ifti perfuafum habent.
Neque exinde,quod frequenter fub univerfaliumConventuumno-
mine' Curiae vocabulum veniat, m neceffitatem rapi potent, reliquis
inlocis non alio fenfu formulam iftam accipiendam efle, ut filentio
iam obliterem , majoris reverentie, quo fummum terrarum Orbis
Principem fufpicerefaseft, ifthoceflfe fignum illuftre, W. D Furtam
Inß 4 P P mhtz'amp;z. Quod reliquum eft, perperam quidam ren-
tur ob intermifliim ultra feculifpatia exercitium, exolevifle iftud
atque efle plané judicium Palatini defiifle: Neque enim Privilegium
ob folum non ufum in defuetudinem abire, vel omnino ceflare lolet,
ubi obvia nulla eft utendi occafio. Enenkel. de Privileg. L. 5. c. 1». 31.
Q „ fifortè occurrerit, probatione opus eft, an Palatinus contra-

Sefeœramp;at^^^^^ rationeejufmodi proceflifle ferunt
SS caufas iftas, quod vel arbitris requ.fitis committendas, vel
abRhSLpretorii Pr^feao decidendaseflè, ftatuent. prout tra-
XVI Tam ad AUGUST^ Imperatons Sandifllm^ ton So-
ci/coraiiquoconvemridebeat, FORUM, progrediendum eft

De'eo quidem Bulla Aurea altum fovet filentium ; Ideoque haud
u^tempeftivè quxftio proponitur: An amp; illa Auguftiflimi Conjugis
forum fequi amp; coram Sereniflimo Palatmo comparere neceflt habeat,

SouTiÄt/9. C. delnM Atqueifthocideoaflirmandumvidetur.

Srivilegia eadem tnbuant Principes illis quibus 8c ipfi gaude^,
T^TIlL l X C.dequadrienn.prajcript. Adeoqueproculdubio Se-

Äa Auguftl in hujus pnvilegü p^arteru cum Augufto Ventura

eft ? Verum cum hxc Conftitutio plane fingularis fit, deinde eX
confuetudine oriunda amp; contra juris rationem recepta, ultra cafum
haud extendenda, neque ad confequentiam trahenda erit. /. 14.de
LL. quid ? quod Imperatoris refpeftu haudfortè dici poflit Privile-
gium. Itaque Sereniffima Augufta ab alio lite pulfanda, coram Im-
peratore utpote fupremo in Imperio Judice, citari debet fingulare
namque illud apud Cxfarem eft, quoduxoriamp;liberis (proutDD.
^^^xxdMemch.Confil. i.w.zx.ftatuunt) jus dicere poffit arg.l. ex
mfira jufione C. de lt;juadr.^praßript. Alioquin ifthoc aliis Judicibus in-
terdiftum legimus, /. lo. f. de Jurtfd. Hanc quidem fententiam
oppugnare ftudet Ltmnamp;m ad A. B. C. F. Obf, IF. textum iftum
/. 4. eo de cafu faltem accipiens, quo ipiä litem intentare fufcipit
Celfiflima Augufta , fecus, quando ab alio aólione petitur: Quod
fi autem Imperatori in animo fit, ei litem denunciare, vi poteftatis (ux
judices ordinäre, illifque Judicium delegare poiJë, idem tradit. Exem-
pla quod attinet , diverfis temporibus Judicia contra Auguftas ab
Imperatoribus fuifle inftituta, hiftoria: fuperioris a:vi memorant.
Ita namque Otto III. Casfar, Mariam Conjugem, ob Mutinenfera
Comitem, ftupri ab ea falfö infimulatum, atque ideo ä nimis credulo
Imperatore innocenter ad fupplicium raptum, cum Veritas longo in-
terjedotemporeinnotefca-et,judiciohabito, igne concremarijuffit.
SicHenricusVI. in Conftantiae fuxadukerium, amp; Sigismundus in
barbaros fu£e Barbara; mores feverius inquifivifTe, accepimus. Sed
quodnam forum fortiatur Augufta, poft fata conjugis viduam quce
vivit vitam , merito difquiritur ? Putant quidam, Imperatoris de-
funfti in Imperiali culmine Succeflbris Jurifdiftioni eam fubjacere,
-vid.Lentium inThem. Sympt. th. XIII. p. 536. In Galliis Reginam
in Senatu Regni, quem Parlamentum vocant , alios per Procura-
torem reos facere, in judicium autem fi ipfa vocata fuerit, per Pro-
curatorem refpondere, tradit Limn. not. Regn. Franc, l. 2. c, 19. hit. E,
/gt;. 891. Quïe de Augufta; foro fufius jamjam difta funt, quo minus
ad LIBEROS SERENiSSIMOS Augufti mviftiffimi applicari
poffint , nulla impedit diverfitatis ratio : eofque fi domicilium a
Parente diverfum inftituant , vel Provinciis fuis pn-eefle incipiant,
non fecus ac ahos Imperii Principes in Judiciis ordinariis conveniri,
in propatulo eft.

XVII. ROMANORUM REGIS FORUM expofiturus,

duphcj

duplid fignificatione iftam Regis Romaiiomm appellationcm apud
Pubiici Juris fcriptores venire, prsemonendum cenfui. Alio enim in-
telleólu in Aurea Bulk dicitur Rex Rom., qui fatis conceflb Im-
peratore, vel alia ratione fua dignitate privato, eligitur, in Impera-
torem, acceptisRomae Imperialibus Infulis, promovendus. Lmn.
ad Cap. Maxtmtl. //. art. XFIH. p. 496. Alio iterum fenfu hodie-
num recepto, Rex Rom, fumitur pro S. Imperii Principe, qui vi-
vo Imperatore rerumque potiente , eo vel conlêntiente vel invito,
abElecloribus eligitur, ut fit perpetuus Imperii Vicarius, amp; Impe-
ratore eflè defmenrc , citra aliam eleólionem, ad Imperiale folium
cvebatur. Prioris Judicem haud alium quam Imperatoris, Palatinum
fcilicet Comitem nominat «^urea 'Bulla. Cap. F. §. fin, Pofte-
rioris autem quifnam fit , paucis hic dicendum eft. Quidam in
eä ha:rent fententia, capitulum ifthoc A. B. f. de eo quoque de-
bere intelligi, in hanc adduöi fententiam, vel eo fundamento, quo-
niam inter Imperatorem amp; Regem Rom, fi aótus fecundi fufpen-
fionem Sc delitefcentiam (ceu loqui amant) excipias, nulla pro-
pemodum reperiatur difteraitia , cum enim ipfi haud fecus ac to-
peratori competat Majeftas , cujus intuitu , Caefare abfente vei
impedito , non ejus fed fuo nomine Imperii gubernaculis prseftj
cur itaque diverfus ab Imperatoris Judice, Rom. Regi attribuendus
fit, haud rationem firmam adcflè, tradit Schuz..deflatu %(gt;m.
Exerc.FlI. th.Xl.junä. Exerc.^. th. iS^oldende quot;^bilitatec. z. ».44.
Neque differentiam alicujus momenri obftare , idem monet, quo
minus vocabulum Regis Rom. c. A. B. etiam de Rege ex-
traordinariè deélo acdpiatur. Econtra magisarridet aliis, Regem
Roman, hoe cafu Imperatoris tribunali fubjeftum ftatuere , quod
rationi magis conveniat, cum ipfe Imperatorem Dominum fuuip
falutare non averfetur, quodCaroloV. imperante probè oblêrvavit
D.FerdinandusI. Ree. Imp., de A. i^^^.in fm.$. folches alles, Re-
ceJJ. lmp.de A. i5'5-9. §. als ßch dann ^c. ubi idem D. Carolo V.
quamvis tum defunéto, Domini fuititulum addit. Ca;terum,Conftiquot;
tutionem iftam A.B. (ceu fupra aliquoties diöum) ad confeqaen-
tiam trahendam haud eflè, cum fingularisfit, l.\/!^. f.de LL.]ahamp;t,
Vid. hujus fententiae aflertores Limn. iS Buxtorf. ad A. B. d. c.

XVIII, VICARII Imperii diverfimodè dividi folent. Alii dicun-
tur totius facri Imperii, ut Rex Romanorum; Alii Perpetui, ue

D 3,nbsp;Duces.

Duces MedioUnenfes I Sabaudiae, MantuaC, Montis-Ferfati, Ma^
tinae ; alii Temporarii, Alii Vicarii Imperii in Germania, ut Sere-
niffimi Eledores, Bavariae, vel Palatinus Comes, 8c Saxonias. De
Rom.Regis, qui totiusImperii Vicariusfalutatur, Judice th. prace-
dente diäum. Casterum Vicarii , qui in Germania fède Imperiali
vacante, fecundum conceflam poteftatem Imperio praefunt, ubi du-
rante Vicariatu conveniri debeant, difpiciendum. Eofque duplici
refpeflucompellandos efle, apparet: alio, ut Vicarios, atque tunc,
cum reprielèntent Imperatoris Perfonam, neque coram Auflregis vel
Camera ïmperiali, fed coram novo Imperatore, arg. ta. A. B, ibi :
qm tamen per Regem Romanorum ; aut, fi caufa moram abfque periculo
nonferat, coram Ordinibus Imperii univerfis, tanquam Principalibus
fuis, quorum funt mandatarii, 8c fubditi conveniendi funt. Si au-
tem tanquam Eleftores vel Principes conveniantur , caufaque ad
Auftregas fpe(5let, non obftante Vicaria dignitate , coram iifliem
fecundum Ord, Cam. p. 2. tit. 3.4. 5. refpondere debent ; exem-
ple Caroli V. Imperatoris, qui ut Archidux Auftrias Marchionem
Badfenfem ratione Sufenberg aólione petiturus ipfum requifivit, uc
vigore Ordinationis Gameralis, Imperii quofdam Principes conièl-
tueret. Pari ratione, fi caufa Camerale Judicium requirat, etiam
Vicarlos tanquam Eledores Sc Imperii Principes eo in jus vocari
poflunt, quemadmodum Carolum V. Imperatorem ut Archiducem
Aufliriae conventum fuifle, fibique ipfi mandafl'e fupra diâium. Bux-
torf. ad A. B. concluf. 64. Sed de Vicariis in Italia, anne eadem, ratione
fori, quae de Germanicis diximus, flratuenda erunt ? Certè, Sere-
niffimorum in Germania Vicariorum Jurifdidioni reliquos omnes
temporeinterregnifubje(5tosefl'e, i'fÄ«^«?« afl'erere non dubitat, de
ßatu quot;R^i Rom. Exerc. F. th. 9. cui fuum quoque adjicit calculum
Dieterich in not. adA. B.p. 38. cum potius Italici fubftituti fint Vi-
cariis nofl:ris, atque ob id ordinati, ut eflent , qui tam latè extenfi
generalis Vicariatus onera allevarent. Verùm, cum probatione in-
digeat, Saxonem Sc Palatinum Sereniflquot;. Eleftoresunquam Vicarios
in Italia confl:itutos fuifle, Ulis fruftra fubftitutos aflignari, ante-
quamde inftitutioneresclara fit, refpondet, aliifquevalidis
plané argumentis contrariam tuetur fententiam in annotat. ad Capit.
CaroU F, art. 5. verf. Pfalz, und Sachfen, num. p. lyo.

C A-

CAPUT IL

De Foro Eleäorum Principum (ß er mania.

I./^Ermaniae populisvel antiquiffimîs temporibus fuas fuifle Ref-

vJ publ. ( in unam antequam Francorum Imperio coiere Rem-
publ.) certamque regiminis formam, indubium vocari haud pot-
efl: :nbsp;autem ipfis nullam, fed apud plures ex arifto-

cratico amp; popular! Statu commixtam fuifle Reip. formam, docet Ce.
leberr. Conrtng. in Tgt;tfp. de Jud. Germ. Quamvis enim quibufdam natio-
nis Germanic« populis Reges pra:fuerint, non tamen eorum infî-
nita aut libera poteftas erat, referente Tacito de mor. Germ. c. -j.vid.
(S Grot, de J. B. Ö T. L.\. c. §. 10. Fuere amp; inter Germanos
eo temporis traftu Principes feu Primores ex populo , qui certis
regionibus vel pagis praeerant, juftitiamque adminiftrabant » y.
Cafar. Comment. L. 6. de Bello Gall, magnas apud fuos auftoritatis,
univerfo tamen Concilio gentis minores, quippe cui fumma rerurrt
erat commiflà ■■, atque hinc de delidis Se controverfiis Pnncipum
five inter ipfos, five cum plebe motis, in Comitiis populi cogno-
fcebatur SC ftatuebatur. Equidem Sacerdotibus belli tempeftate
permiflum fuifle, qui fegniter in acie rem geflîflènt, pro gravitate
delictipœnis afiicere, monaTack.l.c. quorum fuppliciis vel Pnmi-
ceriosfubjeaosfuiflb, exemplo Regii Juvems, ob pr^lium mfehci-
ter commifllim , Sacerdoti ad csdem traditi, teftatur Meibom.
Irmenf. Sax. c. 4. Verum enim verô, fententise quidem executioner
ipfis competiiflè, ex hoc exemplo difcimus; num autem cognofcen-
di de deliélis poteftas eis fimul tributa fuerit, adhucinlatebrisagit,-
quoniam rerum Germanicarum iftorum cumprunis temporum per-
cxigua nobis fupereft cognitio. Gum enim Gcrmani veteres literarum
fecreta ignoraverint ; hinc eorum pariter Refpubl. Se fortia fadaj ma-
ximam partem profundisimmerfatenebris, lucemjuxtaacnotitiaiTS
noftram haclenus fugêre. Proinde ad fçcula ïevo noftro propiora,
lubet defcendere , quaeve vafto illo Fraiicorum Imperio, ma:^me
verô Carolo M. imperante , judicia Principum Sc Procerum Ger-

luani« ftierint, confiderare.nbsp;.

II. Fna»

II.nbsp;Principum autem ScPrimorum Populi, velutDucum, Epi-
fcoporum, 6c proecipuorum Comitum , majoris momenti, 8c qux
Rempubl. attinebant, caufas, in Concilio pertraftatas fuilTe, docet
Eruditilîl Coring. I. c. Hinc .Brunechildis Regina decreto Concilii
capitis damnata eft ; 8c Taffilo Bojarin Dux , multorum crimi-
num infimulatus , à Concilio judicatus legitur , ex cujus quoque
fententia A. 828. Dux ForojuHenfis, ignaviaî convidus, Ducatu
pulfus eft. Hare de majoribus Principum caulis. In reliquis mi-
noris momenti controverfiis , Judicio Regis ejufque Miflbrum lo-
cum fuifle, Caroli Magni lex apud ay^nfrgt^utn Z.. c.jj.Ç^ 4.
c. 66. indicat. Et Specnli Saxomci Amor L. i. art SS I. ■^.art.^z.
Scultetum fcujus officium pofcebat, abfente Comité judicio prœfi-
derc) fui quoque Comitis fortè accufari,conflituit Judicem, haud
fecus ac Palanzgravium (h. e. Palatinum Comitem) Imperatoris,
amp; Burggravlum Marchionis, cujus relatio num veritate nitatur,
minus exploratum eft ; merito tamen dubium exoriri poteft , cum
autoritasSpeculiSaxonicifubleftae alioquin fit fidei, 8c multas ine-
ptasfententias primîàmque natas, pro antiquis legibus in Codice illo,
Autor obtrudat. Quod Epifcopos attinet, eorum caufs perfonales
in Synodo vel apud Metropolitanum agitabantur, quem fi fiifpedum
habebat Praeful, Primati Dioecefeos vel Romano Pontifici contro-
verfia committebatur. Caufam autem talem in Synodo jam ven-
tilatam regiâque autoritate decifam, provocatione ad Pontificem tra-
here , litigantibus integrum erat.

III.nbsp;Subfequentibus poft tempora Francorum feculis ufque ad
ordinatam Cameram Spirenfem, à priftino more, quo controver-
fiae Laicorum Principum non folius Regis, fed fimul Ordinum com-
mittebantur judicio, neutiquam fuifle receflTum, tranflato quamvis
adSaxones Imperio , fepius citatus Incomparabilis C^ring, tradit,
omnium Seculorum teftimonio fufi^ultus : Ita namque'frequenti
Principum Senatu, Eberhardus magnat: audoritatis Comes ab Ot-
tone I. damnatus, Çonradus Bavaria Dux ab Henrico III. 8c
Dux Lotharingiae ab Henrico V. profcripti , Henricus Leo à
Fridericol. Otto Wittdfpachius ab Ottone IV. fuis terris privati,
patriumque vertere folum jufli funt. Sic in Ottocari Bohemia
Regis facinora , Rudolphus I. Imperator juxta ac Collegium
Prmcipum inquifiverunt. Et Cxfar Fridericus IV. in Caufii mter

Ludo-

Ludovicum Bavarum ejufdeûique filium Ikigiofa, colleétis an-
tea Eleiftorum amp; Principum fuffragiis , litem compofiturum fe
promifit. Veriira enimvero, non tantum in fupra allegatis cri-
minalibus caufis, fed etiam in feudalibus omnibus Pares Curi« ,
hoc eft. Duces 8c Comités judicio affidere folitos fuifle, docet
Confltttu. (quot;onrad. Imferat. L. y. Feped. Lpngohard. Quod ad Judicia
Epifcoporam 8c Metropolitanorum, ( quippe qui inter Principes
Imperil eodem modo, ac reliqui fecularesPrincipes referuntur)
ratione caufarum perfonalium attinet,adeôeftàCarohnorum tem-
porum moribus receflum , utpraetextuSardicenGsCanonis, cau-
fas ejufmodi tantum non omnes, ad fuum forum, excluGs Metro-
politanis , Summi traxerint Pontifices. Hujus arrogate Jurif-
diftionis fundamenta pofuit Nicolaus I. Pontifex, caufas in Sy-
nodis vel regia autoritate dedfas, ad fe evocans. Prsterea Gre-
gorioVII. autore, Epifcopi8c Archi Epifcopi Jurifdiftioni Rei-
publ. fubdufti, in unius fermé Pontificis imperium tranfiere.
Slon'tamen femper tales Paparum conatus fuftinuerunt, fed cau-
fas Epifcoporum judicandas interdum ipfi fufceperunt Cxfares,
quod Conradi III. 8c Friderici I. exemplis adamuflim probat 0«o
Fr'tfingenf. de rebus Frtderici I. L. i. c. 6z. L.2.C.9. Cognominis
autem Fridericus ordine fecundus , fua conftitutione de über-
täte Clericorum , plurimum favit Pontificum partibus , diver-
f IS plané à Carolo V. qui antiqua Imperatorum Jura feliciusde-
f ndere cœpit Proinde Johannem Epifcopum Hildeshdmen-
fem, fraax pads publ. conviftum , Ao-. 15^1. e» Decreto Or-
dinum Imperii, profcripfit. Hermamium Colomenfem Archi-
Prsefulem, circa religionem diverfa novantem, citayit, ne quid
ultra machinetur, inhibuit, St dignitatibus fuis exuit; non ex-
peftato quidem Pap« confenfu, cui tamen poftmodum cum Im-
peratote convenir. Quin Sc Archi-Epifcopum Trevirenfem amp;
Cardinalem Clefdium Ferdinand! II. C«fans juflu in VJncula
conieftos fuifle, nemini nonperfpeftum eft. vid. Conring.d.l.

I V Et hsec fuit olim ratio Judidorum m caufis Epifcoporum-
perfonalibus. Controverfi« intuitu Bonorum Epifcopahum
ort« , Advocatorum LaicoramJurifdidioni committebantur, amp;
per Appellationemad regiumforum trahebantur: Deinde,ln-
vilegiis Ipedalibus obtentis, Epifcopi quidam caufas hafce ab orck-

nariis Judicibuseximere cœperunt r Pontifices item fammis con-
tendebant viribus, ut Jus conftituendi Ecclefiarum Advocatos,
Epifcopisacquirerentjpfis, quos olimIblus nominabatRex; fed
irrito primùm fucceflu , cum Imperatores gnaviter ifbi fuo juri
invigilarent ; fidem ejus rei faciunt promulgationes C^efarea: ,
quas vide ap. Goldaft. Tom. H. Imper. Confl.p.'èô. Fridericus au-
tem II. videtur eodem cefliile, tenorepromulgationis luiE, quam
habet (jolàafl. flatut. Imper, fo].-]-^. amp; 74. Poft ejus tempora, fen-
fimplerique Epifcoporum , omiffis advocatis, vi Privilegiorum
Imperialium, Judiciis 8c adminiftrationi bonorum ecclefiaftico-
rum prseffe cœperunt. Hodiè Jurifdiftionem in bona Epif-
coporum Feudalia 8c Regaiia , non minus ac animadver-
tendi poteftatem in violatores Pac. Publ. Epifcopos ( fecun-
dum ea, qus tradit Cjail.L. i. de pac, Publ. c.i.n. ig.c. 8.w. 8. ) Im-
peratorura efle, conftat. Ord.Cam.p,x.tit. y. neque provoca-
tio in ejufmodi caufa ad Pontificem, fed ad Cameram permifla.
Hcec circa Germanise Principum fora antîquitus obtinuerunt ;
jam qnx noftris temporibus Judiciorum Germanie Principum
fit ratio, videamus. Quo autem cunóla magis magifque in aper-
to fint, jufto obfervato ordine,caufas, pro earundemdiverfitate,.
in quinque Clafles dividendas , ftatuij (i.^ de Eccleßaflicis, fz.)
de iJHatrtmonialtbus , (3.) de Chtlibui, ( 4. ) de Crtmtnaltbm, ( y. )
de Feudalibus, adurus.

ClafT. I. Tgt;e Foro (jermanU Principum
in Caußs Eccießaßicis,

I. Ircafpirituales vel ecclefiafticasPrincipumGermanicor.cau-
fas aliud apud Romana; Ecclefiae addiólos, aliud apud Pro-
teftantes (uti vulgo falutantur) ufu venit. De Ecclefiafticorum
Principum Pontificiorum foro in hifce negotiis.proximè fupra egi-
mus. Quod feculares Principes Rom. Ecclefias addiftos attinet,
cum ex hypothefi Pontificiorum omnes laici incapaces fint juris
8c poteftatis fpiritualis, neque ab iftis vel à miniftris eorundem
exerccri poflit illa gt; fed privativè ad forum Ecclefiœ fpeótet: hinc ni-
hil

hil de eaPrincipes fèculares Sc eorum miniftri fibi vindicare poffunr,
fed ipfi potius Principes , quocunque etiam dignitatis emineant'
gradu , hac in parte Romani Pontificis jurifdiftioni fubjacent.
Oltv. de Foro Ecclef. P^rt. i. qn. t. 7. 8.

II. AdConfeffionis Auguft.autem Principes Sc Status,Politica circa
facra poteftas per Pacific, religiös. Ao. ij^i. Norimberga; coeptam,
e^o. 15-5:2, Paffavii repetitam, Sc tandem Ao. i5'fy. Auguflae Vinde-
Hcorum unanimi Imperatoris Sc omnium Ordinum confenfu fanci-
tam , tranflata,Sc juriididio ecclefiaftica, quas penes Clerum Rom.
Catholicum erat,inPrincipibus ScStatibusImperiiAuguftan^Con-
feffioni addidis eorumve territoriis, in omnibus negotiis SccauGs
Religionem concernentibus, plenè fufpenfîi eft. Atque exeo,
EpifcopaleJusfiveDi^cefanum, una cum ecclefiafticorum aclu-
um cognitione, penes territorii Dominum refidet, tanquam fi-
duciarmm pofîeflbrem , ufque ad Chriftianam compofitionem,
ex formula Infir. Pac. art. 5-. §. Dwcefanum. 48. ibi : ßtfpenfa
efio. Deinde ad Reformatos in eod. Inß^r. Pac. art. 7. h«c ex-
tenfa funt, ficque Iis -antea inter Pontificios Sc eofdem ultro ci-
troque agitata graviter, feliciter compofîta efl. Hanc autem li-
bertatera confcientiarum Sc Religionis inter fumma Imperii Prin-
cipum Sc Statuum Privilégia, merito pr^cipuum locum obtine-
re , magnificis teftatur verbis Mauritius HaffisE Landgravius ,
v.Limnseus Jitf- PM.Tom.\. £.4. c. 8.«.ao6. Proinde Confitlo-
riaSc Senatus Ecdefiaftici à Principibus 8c Statibus Euangelicis^
adornantur , qui in caufis fpiritualibus Sc ad Religionem fpe-
ärantibus, tanquam delegatiipfius territorii Domini, cognofcunt
Scjudicant, eofine, ut religio fidei pura 8c intégra maneat, di-
vinus cultus rité celebretur , 8c populus verbo falvifico inibua-
tur, vitiE denique puritas Sc morum landitas confervetur. EjuC.
modi concilio pra:fidet quidam ex Laicorum ordine, casteris Af-
feflbribus partim Theologis, partim JCtis : cui etiam Princeps, fi
caufa fpiritualis Perfonam ipfius concernens, oriatur , cognitio-
nem ejufdem committere, Sc fententise lat^fefe fubjicere, non
dubitat. Interdum Sc peculiare Confiftorium , confenfu partis
adverfiE interveniente , conftituit, coram quo Iis fufcepta agi-
tatur. Neque tamen inferre licet, Confiftoria iftaàScatibuscon-
ftituta, adeoqne inferiora conftituentibus , non poffe in eos ju-

E 2nbsp;rifdi.

rifdiaionetn exercere : Quoniam fpontè , nullove neceffitatis
vinculo cogente, coram Judiciis iftis fefe firtunt, caufafque fuas

exponunt Principes, z'. 'Blum. Proceff.Cam.üt.A,i.n. if. 16. Rek.
king, de Reg. fic. ä Ecclef.L. IW.cl.n. 50.5r.

III. Sed anne in ejufmodi lite decidendâ ad Auftregasfit confu-
giendum, fi ea inter perfonas fit, quae Privilegio Auftregnrum
gaudent, hic difquirere operae pretium videtur, Pro affirmativ â
multiftant ViriEruditiflquot;. FuUejus in caufa illuftri quâdam, pra:-
judicio ifthoc comprobat , à quo non diflentit Mtndmus de Pro-
cejf.c. ig.«.4. Idem ftatuit Zteglerus in comm. concl.%. Aufirega.con-
ciuf.z.n.i-, hifceutenspotiflimumargumentis: Quoniam in
Cam.f.X. tit.4. hoc privilegium prims inftantia:Pnncipibus8c Sta-
tibus immediatis, in gencre in quibufviscaufis, nullo prorfusha-
bito difcrimine, conceditur ; adeoque generalem difpofitionem
generali quoque intelleftu de omnibus caufis aflumendam efle,
ftatuit, per L. I.§. cum urhem f. de of. Praf. Vrb. L. Julianus f. de
Leg.-x. Sc quidem iftud eo magis hoc cafu, verba enim Ord. Cam.
d.i. ibi: Warumb oder urfachen das wäre, fingularem quandam
generalitatis eraphafin fpirare , quippe geminata , quae fimpli-
cibus folent efle nunquam non fortiora, L. la. C. ad SB. Fellej.
8c animum omnino deliberatum 8c deftinatum declarant, L. 4.
f. de Fidejuff. Tut : Quin 8c in ipfo textu Ord. Cam. P. t. tit. z.
inpr. manifeftèquoque caufarum fpiritualium injici mentionem,

verbis: mit Rechtfertigung Chur-Fiirfien, Fiirfien oder Fürßmäjfigen,
Geifilicher oder weltlicher, umb fpruch und forderung , die Ihrer einer
zjtm andern hatte oder gewinne, fill es Öc. Haec quorundam Do-
ftorum fententia ab aliis oppugnatur, rationibus non minus plau-
fibilibus: Etenim, cum in Oi-d. Cam. 8c pafiim à jCtisJudices
Auftret^arum generales Commiflarii Caefarei dicantur , ad co-
gnitionem decifionem illarum caufarum , quae alioquin ad Im-
pcratoriam Majeftatem 8c ad Camerale Judicium pertinebant,
ab ipfo Cxfare conftituti: Haud tamen fpirituales caufas ipfis
eommiffas fuifle,ex eo apparet, quoniam ( ceu Romanœ Eccle-
fite addifti in ea haerent opinione ) Imperatoris veluti fecularis
Principisjurifdiftioinfpiritualibusnon eftfundata , neque eam,
eo , quo Privilegium Auftregarum Principibus conferebatur,

neque hoc temporis tradu, de fado Imperator ufurpat. Por-
^nbsp;ro

rô aiunt , privilégia Auftregarum in effeftu nihil aliud effe,
ruàrexcWLnesIjurifdiaio^eCamer.

ïquininperfonaslmpenoimmediatè fubjeftas, compet^^^^^^^

- -r^foL r^mpr-c Turifdiftionemin fpintualibus non elle tun-
d^J deo quot;c plÄ^^^nbsp;internas effe referendas q-

f Se ri quot;rifdiaione excipiantur ; cum exceptio neceflaiio

eff?debeat-^non modô de régula , fed amp; de contentis fub i^-
elle aeoeac Inbsp;contranum adduaa funt ex Ord. Cam.

gula. Proinde ,nbsp;aflerunt, cum amp; geminatus

polam Poteftatem fit »çc^.endu.nbsp;eo,«^^^^

rem non fu.Oe ,nbsp;fupra dials patere :

Jegvum ^tltSToSSSJnbsp;x. l. z. textun,, ut-

Poftrcmo, altc im quot; ^nbsp;^ ^^

potenbsp;vcrbaque Vv,h Sfrmh „U

„eutiquatn m camrarmmnbsp;q ^^^ e/tendcnda

Controv.Z-''».^- /-^ ^nbsp;'judicium, an pan ratione ac

IV. Imperiale autemUameix
Auftreg« à cogn.tione quot;U^rum pmcu
8c quatenus ifthoc

recipiat, videamus. ^'n'^Alt^F^no^^^^^^

fis, fi lis ortafit, V. g.nbsp;P j^ ca^^^^^nbsp;^

trovertitur, quamvisnbsp;ecclefiafticus Ju-

tamennbsp;cogmtionemnbsp;non Carne^«^^^^^^^nbsp;^^nbsp;^^^

dex fibi vindicat.nbsp;de caufis fpiritualibus amp;

fiafticorum l'^P^quot;», îXnui'n Tu' habent , conventione fic
ecclefiafticis cognofcendinbsp;Jnbsp;rii Ecclcfiaftici

conftituta : Eledoresnbsp;^J^ 'oquot; fS à Pontifice recognof-

îunfdiaionem h^nbsp;/. x.

nicare non potuerunt, neque eo refpeftu, fed ut Principes Imperii,
refpeftu feculanspoteftatis .Cameras Judicium unàcum reliquis
1 nncip. conftituerunt : quoadPrincipes autem Confeflionis Aueu-
ftana;, cum junsdiftio Clen Romano-Catholici in eos fufpenfa pla-
nefir non potu.tdeeaaliquid ad Camera-Judidum derivari .. Ltn-
} J-nbsp;^^^ q^^que Recef. Imp. NovtJT.dc

differentia Jurifdidionis ecc4a.
ftic^ 8c leculans, refpeau Camera fefe prod.t, quando caflano
evocat.onum ad nuntios Pontificis, ad caufas folum profanas re-
Itncla legitur ergo m ecclefiafticis caufis nulla Camera: Ju-
rildietio ; quin 8c exemplo comprobatum efle, in caufa SchmU-
bergs contra monaftenum S. Catharine Trevins, m punftodeci-
marum, ubi , implorato Cameras Imper. auxilio, denegatifunt
Proceflus caflatoru . refert Dn.TexJ, .d R. J,

J. Tf- Add.t tamen citat.loc.ex alleg. -R^cef Imp.Nov,U.Zlsfich
derm ftnngens argumentum defumi non poflb , in caufis fniri
tuahbus ligatas efle Canaeralis Judicii manus , neque appellarioquot;
nem ad iftudinterpofitam, nullamfore , ibiconceptis ilatui ver'
bis, qum potius contrarium aflerentes, obfirmare textum R.J ni
v,f. %.nach Berahtfchkgmg ,24. ubi difpofitum fpeciaii cura legi-
mus,de rev.fionibus caufarum fpiritualium vel religionis inCamera
inftituendis quibus ibidem in fpecie eflf-eftus fufpenfivusdaTu !
atque h.nc dicendum efle caufas etiam fpintuales , quîenu;
m Camera m rev^ono pendere pofliint , etiam in Camerali iu-
dicio ventilan pofle , arg. ord. Cam. P.z.T z-j ^ R 7 de An
1654 § In/Men. Verùm enimverô , hanc dubitationem confe-'
ftirn folvit , qnamvisemm , inquit , de jure fir,pto ea, aua haHenus

fMm.s nono^nUmpMUafirn, ais.d Len fiy/lslapV Z

in popforio m Camera admin JJ-, quo fenjk Ter.
ba diïli . Bera.trcyag.ng ,ccipiend.fiunt. In hanc lenteîiam

prater lupra memoratos, 8c plures alii concednnr fi '
que perfuafum habent, caufas iftas ecclefi?ftquot;c s quot; '
fefllone vel quafi agunt, in Camera vent an ^

Pofleflonum JudiaL neque fubftantiam t^u^q alurm'^d

l\ Oh^'n A:nbsp;'^btinet in pet.torio , Gad

L. 1. Obfi.z^.r,.^. neque etiam caulas ecdefiaftica in mer^ poc'

fef.

feffbrio adipifcend« verfantes, fed tantum recuperandae amp; reti-
nendae , hue trahi pofle , tradit Limn. J. P.T. i. L. IX. c.x. Cas-
terïim , efl: 8c alia ex fpiritualibus controverfiis, quas Judicium
Camera: neutiquam fugit : ut fi qua:fl:io fuper re fpirituah con-
fifl:at in fafto , v. g. fi quieratur ? an quis décimas folvent nec
ne? an quis easpoffideat vel non poflideat ? amp;c. eas enim, cum
in mero facto confiftant caufae , quamvis res ipfa fit fpiritualis ,
non tamen Judicem fecularem averfantur. Simili ratione, quoad
rekxationem juramenti , Camera Imperialis pronunciat. Ord.
Cam. P. X. M. 24. Vide Rmking , de R. S. amp; £. L. III. cl. i. c.

lO. ». 17. 18. 62.nbsp;. r r 0.

V. PrjEterea CamerEe Judicium tanquam m cauia traCtx pa-
cis religionis competens Judex eft , nu la prorfus caufae princi-
palis ad ecdefiafticum forum remiflîone indulgendâ, fi Imperii
immediatum Principem , Statum, vel etiam Nobilem, alius, œque
Imperio immediatèfubjeârus, diverfa: tamen religionis, in exer-
citio divini cultus pofleflione vel quafi , in ordmatione vel re-
formatione minifterii , vel alio Jurifdiftionis ecclefiafticae adu ,
quocunque tandem modo ifthoc fiat , turbare fufceperit.
dezAn.i'y^^. §. Wtr befehlen auch. Çail. L. i. obf. 7. Si autem gra-
vans pariter ac gravatus unius fint religionis , v.g. uterque Au-
guftanîE Confeftionis , proceflus in Camera non ex prxfcripto
conftitutionis Pacis religiofs; decernuntur, fed frafts; Pacis pu-
blic« in communi forma. Pr«terea neceffirium videtur , uc
gravans fit Princeps aut Status Imperii,velNobilrs immediatus.
Si enim fubditus alterius Principis, ejus incumbet officio , ut
vel fubditum debitis coërceat modis, vel pro comCameraagat,
teftante Schuz. vol. 2. ftir.fubl. dif.^. poßt. ij.lit. C. Quodfi utrum-
que negligat , ipfi gravato integrum erit, per viam denegat«
Juftiti«, Cameram Imperialem adiré. An autem gravatus ftatim
in prima inftantia , irrequifito medio proximiore Judice , ,gra-
vantem fubditum vel ftatum Imperii mediatum, in Camer« Im-
perialis Tudicioconvenire poffit,vehementeradhucdifputatur,vid.
rationes negantium apud Rumel. P. 5. ad A. T.difert. FI. Coroll.6.
Affirmativa majoribus votis in Camera conclufa legttur apud
Schwanem. obf Cam. 146. n. 9. Quod Adoris perfonam attmet»

hodiè neceflum haud eft , ut immediatè Imperio fubjeôtus fit:.

natn^

namque amp; fubditum à magiftratu Cuo, religionis gratia inhuma-
nius tradatutn, iramediatè Camerae auxilium implorare pofle,
tradit Myler. ab Ehrenbach , de Pr me. ^ Stat. Imp. P. II c. 87. »,
6. 7. 8. Controverfia autem ejufinodi occurrente, utrum ejus
cognitio etiam ad Imperatorem Judiciumque Auhcum , an
yero ad folam_ Caraeram Imperialem pertineat , gravis efl:
inter DD. diflenfio , aliisj afiirmativam , aliis negativam am-
pleftentibus. Priori fententia adhserent, praeter alios , Peter
Syring. in Difp. de Pace relig. 5-4. Ltt. B. Dtlmgenfes Jefaita m
compoßK Pac. m prafat. Ltt. 00. ac L. 10. 64. Pofl:erio-
rem è contra propugnandam fiifcipit , Autor der beßändigen
Information faüi amp; Jurts wider die Donawerthifche relation p. 3. Ö
multü feqq. quo etiam inclinât Rnmeltn. P. ad A. quot;B. differt. 6. Co.
roll. 5. Rationibus utriufque partis adduétis , in dubio quemli-
bet hœrere pofle, utri palma debeatur , veritatis prsemium, ait
Limn. Jur. P. J. t. L. 9. c. 7. ». 727. feqq. quo , brevitatis me-
mor , Leftorem Benevolum remitto.

Clair II. De Foro Germanm Principum
in Caufis Matrimonialthus.

I. /^aufas Matrimoniales, quas jamaggredimur, tàmàRoma-

^-'nae Ecclefia; quam Augufl;anx Confeflioni addidis inter
res fpirituales numeranturj ideoque, fi inter priores circa Matri-
monium quasdam exoriatur controverfia , Pontificem vel etiam
Epifcopum loci competentem Judicem efle, '^^.x.xxxx. Schubartin de
ey^ußreg. c. f. ». 64. ufqae 107. amp; Dn. Textor ad R. f. novijf. Dijf.
I. 74. Poftenoribus fc. Proteftantibus , Schubartus Imperatoris
confliituit tribunal, cui velut focios confilii addit Statuum Impe-
rn quoquejudicium adL.i. n.^lt;).inf C. ubi Senat, vel Ckrijf.
Cum Schubarto quoque convenit DnoTextori.^ /.c.aflTerenti,Im-
peratoris judicium hifce in caufis pro fundato habendum efle : quia
Jurifdiclio ejus univerfalis, 8c omnibus in cafibus, ubi non le-
ges aliud difponunt, vel confuetudines, aut privilégia fliatuunt,
libéré exercenda efl:, l.^.f.ad L. Rhod.deJaSiu. e? trad. 2)2). J6.
Nihil autem horum à parte Proteftantiura obfl:are , quo minus

in

in eofdem jurifdidionem ccclefiafticam exerceat Imperator : Tta
amp; olim caufas matrimoniales Imperatoris cognirioni fubjeftas
fuifle, tot leges 6c refcripta D. Jufliiniani declarare, tot tin.f.C^
C. de fponf. de rtt. mpt. de Divort. amp; refudtis ßcc. 6c licet Pontifi-
ces fequiori £evo , caufas matrimoniales ad fuum forum, conni-
ventibus Imperatoribus, traxerint, tamen hanc Juris dicendipo-
tefl:atem à fe non plané abdicàfl'e Caefares ; cumque haeccon-
troverfia non pertineat ad Cameram , velut ab hac litium fpecie
per memoride vißt. de zAn. 1570. exclufam, tefte prœjudicio
apud Çylmann. in verb, matrimonium , ergo ad Imperatorem
velut poftliminio cognofcendi de caufis Statuum Evangelicorum
matrimonialibus poteftatem rediifle , dicere non incongruum
efle ; falvis tamen particularibus confuetudinibus Evangelico-
rum Statuum (quippe in multis Juri Canonico contrariis)
quod exprefle jubet Inflr. Pac. art. 8. §. 4. verf. de catero. (3
Ord. aultc. tit. i. §. Vnd weil denn allein, verf wie auch. Vix
autem Casfarem hifce in caufis Judicis obiturum munia , alii
persvafum habent , quoniam ipfe Judex fecularis 8c cui tan-
quam Cathohço , matrimonium Sacramentum eft c. 8. de Di-
■vort. Licet enim de Jure pariter divino ac humano jurifdidio-
nem utramque teneat , tarnen ipfe ecclefiaftica non utitur at-
que ea ratione in caufis matrimonialibus ve! Protefl:antium Prin-
cipum haud facilè cognofcet , proutjamdum fupra monuimus.
Vid. Retnktng. de T{eg.fec. amp; eccl. L. III. Cl. i. c. 10.

11. Quidam Auguftanas Confeffionis Principum controver-
fias matrimoniales , Auftregarum Judicio adfcribere fatius du-
CUnt , quod facit Zigler. in Comment. Concluf^. Auflrega, concluf
Z. (3 Fultejus ad L. i. «. 49. in fin. C. ubi Senatores vel Clartjf ha-
betque adverfarium %einking. de Reg. S. (3 E.L.III. Claff. I. c. x.
». 42. fieq. utriufque argumenta fuperiori capite recenfita ,
jam repetere , fupervacaneum duco. Vmmius Difp. 4. ad Pro-
zeß'. fudw. direEl. Sr. 10. n. yi. hoc controverfiarum genus ad Au-
ftregas quoque refert, quoniam illis etiam poteftas fit , de cri-
minahbus cognofcendi , qus matrimonialibus œquiparantur.
Malunt viciflSm alii, Principes 6c Status immédiates A. C. co-
ram fuis Confiliariis extra Auftregarum ordinationem convenien-

Fnbsp;dos

dos eflè , cum in eccleûaflricis amp; fpiritualihus nrrmf/.ni;,r r
mn«us Tom.L J. P.L. ir .8 « 94 * ^

CaraeraMmpenal,s judicio adfcripfilTe, vel eo fondaSo cùm

oa elt. Venor certe eorum videtur opinio , qui, fi de infa ml
trimonufubftanti-aagatur , vel de jure amp; viribus dus quSratur
Cameras Jud.c.o cognitionem denegandam eflè è rnnf- r

najuTn^rsquot;'^ quot;

quot; ^Hjus neget, Sempomam fuam uxorem eflè • ubi nn^a;^
ZrimTnfJh 'nbsp;=== »quot;quot;'«w in cauamp;

== e

torn potius quàm poflèflbni, uÙ vt fuvîr Jnht quot;quot;

szrm^s

cem ecdefiafticu^nbsp;principal,, adcompetentem Judi-

^era^ecddialticum tranfmitti, teftatur pJejf. Cam. ut.

Poftre:

IV. Poftremè, huic materiae adjicimusquazftionèm unicam :
An Princeps Imperii ad Conjugium , cum cxtera famiha Regia
five aha confpicuae dignitatis amp; poteftatis, celebrandum, Impe-
ratoris confenfiam necefl'ariumhabeat? Quam eleganter, addu-
élis in utramque partem egregiis argumentis juxta ac exemplis
negative decidit Myler. ab Ehrenbach in Gamol, Perf. Imp. III. c.
■S-. 6. ^ 7. Cum Imperii Principum matrimonia fint Iiberrima,
neque conftitutiones Imperii libertärem iftam ullo modo reftrin-
gant, modönein perniciem Scdetrimentum totius Reip.tale con-
jugium contraótum fit.

ClalT. III» Tgt;e Foro ÇermamA Frin-
cïfum ïn Caußs Cïvïlïhm,

I. A D Civilis Fori Sereniffimorum Eleftorum amp; Principutn

/aGermanise cxplicationem accefluru, quo cunfta Leétor
faciliori ratione ingenio aflequi poflït , tribus quseftionibus rem
omnem complefti vifiim eft , quarum prima : Ubi, 8c quo pro-
cedendi modo Eleótores 8c Principes, Ecclefiaftici pariter ac
Seculares, alios Electores vel Principes litibus petere, neceflum
habeant ? Secmda : Ubi , 8c qua ratione Eleftores 8c Principes,
Pr^latis , Comitibus, Nobilibus 8c Civitatibus immediatè juxta
Imperio fiibjedis, ac Principis alicujus fubditis, litem intentare
debeant ? Tertia: Ubi amp; quomodo Pnelati, Comités, Nobiles,
8c Civitates s. mediatè s. immediatè Imperii fiibditi , Eleélor^
8c Principes convenire obligentur ? Jam ad primas quasftionis
explanationem.

II. Olim magno iflo , poft Friderici II. Imperatoris exceflfum,
interregno, cum Germania inteftinis bellis , depopulatiombus
ac devaftationibus tantum non ad internecionem totalem rape-
retur, neque juftitise ulla adminiftratio eflet, bonis legibus quafi
in exilium miflis, caufasque Principum, remotis aftionibus ju-
dicialibus, ftrióto ventilarentur gladio, ex Principum ordineaii-

F anbsp;qui

qui, exitialeifthoc malum falubribus remediis mederi cupientes,
quo abfque csde 6c fanguine controverfix Principum impofte-
rum deciderentur, de arbitrariis f compromiflanis judiciis ordi-
nandis inter fefe convenerunt, quae àGerm^ico Austragen,
Auftreg^ diftae funt. Interjecto deinde tempore , à Maximilia-
no I. Imperatorein ordinatione Camerali Auftreg^iftseconfir-
matas 6c in certam formam redadas funt, eofine, ut Principes 6c
Status, qui Privilegium Auftregarumhabent, non fecus ac Sta-
tus mediati jure duarum inftantiarum gauderent; utque Princi-
pes fuos haberent Judic€s , quo citius finem fortirentur nego-
tia , neque Camera multijugis obrueretur controverfiis. Lmn.
T.I. J. P.L.IX. c. 15-. ». 71. 73. Hanc communiter ferunt Au-
ftregarum originem. Aliis arridet magis prima earundem Maximi-
liano adfcribere fundamenta , pofita in Comitiis Wormatienfi-
bus, (1^0.145-9. 6c novis acceflionibus à Carolo V. in Comit.
Wormat. lyxi.nbsp;Schitbart. de Auftreg. concluf. Z.

Quidam viciffim diverfas hafce fententias conciliare annituntur,
fafta diftinttione inter Auftregas conventionales , Stamm-Çe\i
geu^Ulkßhrte Auflrage , quse à familiis certis amp; univerfitatibus pe-
culianter conftituta: funt, quales inter fe habent Sereniffim« Fa-
miliae, Saxonica,Brandenburgica8c Haifiaca, item Saxonicado-
mus 6c Regnum Bohemise, referente Spreng. J.Puhl. L.z. c.ii.
amp; legales, quœ ex generali difpofitione Imperialium' Decreto-
rum dependent. Priores , ajunt , ante D.Maximilianil. Con-
ftitutionem in ufu fuifle, Sc Statibus competiifle, vixindubita-
tionis aleam revocari pofle: Pofteriores autem , videlicet lega-
les , ante Maximil. I. tempora non obtinuifle ; idque aflertum tam-
dmpro vero habendum efle, donec contrarium probatisdocea-
turmonumentis. L^wB.^f./gt;.ix.c. n.\z feq

III. Itaque, fi quis ex Electorum vel Principum ordine, aliura
xquè Eledorem vel Pnncipem m litem vocare apud animum con-
ft.tuent , ante omnia ejufdem Principis , ut adeat Auftregas,
neceflum eft , obfervato quidem ordine tn Ordwatwne Cameraùjart
2.w.2.pra:fcnpto, fcilicet : Ador per libellum ad notitiam Rei
deferricurat, qua adione contra iplum fitexperturus, admonet
fimul, ut judicio fe fubmittat. Ad hoc reus Princeps, quatuor
ahos pnmi ordinis viros Principes, atque ad rerum gubernacula

jam-

jamdum admotos, Ecclefiafticos partem, partem Seculares, diver-
farum tamen familiarum, dicere tenetur, (alioquin ab aftore Prin-
cipe coram Camera Imperiali in jus vocabitur) ex quibus unum
Aftor ad Judicis obeundum munus eligit,nomenque ejus intra qua-
tuor feptimanas reo per literas exponit. Quo fafto, Judex ab utro-
que litigantium defignatus requiritur; qui,fufceptoJudicis offi-
cio, (quod declinare ei haud integrum ell) tanquam Commifla-
rius Imperatoris, negotii defignatocerto territorii fui loco, amp; fta-
tuto die , opera Confiliariorum fuorum adjutus , cognitionem
fufcipit, qua fedulô habita, fententiam tandem pronunciat.

IV.nbsp;Quod caufas Judicio Audregarum fubjectas attinet, non
paucis ea probatur régula, Principem vel Statum , cui hoc Pri-
vilegium conceflum tû, in omnibus caufis coram Auftregarum
Judicibus conveniendum efll' , nifi in quibus eorum Jurit
diétio ceflat, quod quidam probare conantur ex ipfit Ordinat.
Cam. M'ormat. de sAo. 1495-. tit. Vfir Chnr-Fürflen , Fiirfien amp;c. in
frmc, \h\: Vmb Spruch md Forderung y die ihr einer z.Hm andern hâtt
odergeipünne, quam, ajunt, indefinitam Eequipollereuniverfali,
Limn. J. P. L. 1 x. f. z. n. 6o.feq. Ita 8c Ord. Cameralt P. 2. Ttt. 2.
§. darauf, provocatio ad Cameram ab Auftregarum Judicio conce-
ditur, aftiniis modó caufis, qu« per appeÏlationem alioquin ad
Cameram trahi pofllint , exinde probant , Auftregas etiam in
taiibus locum reperire caufis , qu^ appeÏlationem ad Cameram
non admittunt; ifta fimul ratio contrariam opinionem eorum,qui
eas tantum judicio Auftregarum fubjiciunt caufas, qu« per appeÏ-
lationem ad Cameram deftrri poflunt, tollit ac réfutât. Confule
DN. Fitriarit Infi. f. P.p.688. Caufarum autem, qu« ab Auftregis
Limnms , Frtdericus de Troceß. L. /. c. 20. novendecim indicat:
Limn«us quatuordecim recenfet , inter quas etiam reperiuntur
cauf« feudorum regalium , religionis, pacis publ. profan«, pi-
gnorationis, arreftarum amp;c. vid. Ord. Cam. P. i.,tit. y. 7. 9. 21.
22. add. Blum.de Proceff.Cam.Tit.^y.vw.n.feqq,

V.nbsp;Perafta deliberatione, fententiam à Judice Auftregaruna
ferri th. III. dictum eft , qua fi alter litigantium gravatum fe
fentiat, nec acquiefcere velit, caufa ab Auftregis ad Camer«
vel Aulicum Imperatoris Judicium , ob concurrentera Juri£-
didionem, per viam appellationis devolvitur, modo ne pars ad-

F 5nbsp;vexfa

verfâ fpeciali privilégie , quale habet Dux Burgundias, Lotha-
ringia; , Auftriae , (quod tamen adhuc in dubio) àjurifdi-
âiione Camerae eximatur, vel caufa alioquin per provocationera
eo devolvi non poffit.

VI.nbsp;Cum duorum fummorum in Imperio Judiciorum nimi-
rum Imperatoris Aulici 8c Imper. Camera mentio hîc fa£la fit,
ut de Origine eorundem amp; Conflritutione, antequam progredia-
-inurulterius, pauciflirais difiquot;eramus, monet operis propofiti ré-
gula. Judicium Aulicum non tantum antiquis temporibus Au-
lam fequebatur Imperatoriam, fed amp; hodiè ab ea abefle prohi-
betur per O. fud.Anl. tit. i. %.all€ diefe. Quoad vetufl:atem autem,
Camerale Judicium longé fuperat: neque enim eorum opinio tu-
enda videtur, qui judicii iftius initia à CaroloV. ÔC Ferdinande I.
arcefliint. Solenne vero olim fuit, ut propè omnes cauße, ante
ordinatum Camerx Judicium, ibi exercerentur : etiam poft hu-
jus Conftitutionem, Judicii Aulici juriifdiftiofalva atque intégra
femper manfit , v. R. J. de A.nbsp;zjim dritten, addatur §.55quot;.
^^G.art.V. Inflrum.Pac,it Leopold. Dcferuntur eô cau-
f£E Sc in prima Sculterioriinftantia, neque ab eo appellari poteft.
§.42. Capit. Leop. Supremum hujus fudicii Caput eft Imperator,
Ord.jud.Aul.Ttt.i.inpr. folufque Prïefidem 8c Afleflbres confti-
tuit, qui ex Illuftribus Perfonis 2c Doftoribus conftant; fimul-
que Eleétori Moguntino, velut Archi Cancellario Germanise, ju-
rejurandoobligantur, cujus eft, vifitare Judicium, quoties ne-
ceffitas exegerit, per §.56. art.^.Infir. Pac. Tenore hujus art. Af-
feflbrum ex Proteftanuum numero requiruntur, totidem, quam
ex Pontificiorum : Sed Imperator in Ord. fud. Aulici de ^Ao. 165-4.
%yi'n wollen^^QX Afleflbres A.C. fe conftituturum,promiGt. Cauf^,'
qu£e in Judicio Camerali ventilari poflunt , Sc hujus fori funt:
amp; in Caufisfcudorum regalium, Italicis, confirmationibus Privi-
legiorum Sc aliis pluribus, Judicium Imperatoris Aulicum tantiim
fundatum eft. Vide de eo prolixe agentera Dn. M aunt, in dtßert,
defud. Aul. fl. 14, DifFert ab eojuaicium Imperatoris fecrerifli-
mum, Der Kayferltche gehetmde Rahf,\\h\ negoria, ad Judicium au-
licum Ipedantia, fe non traftaturum, promifit Imperator §. 42.

Capitul. Leopold.

VII.nbsp;Alterum in Imperio fupremum Tribunal , efl: Came-

ras:

C47)

rs:Judicium, cujus origo commum'ter Maximilian© I, adfcrî-
bitur , nam cum Judicmm Aulicum vix par eflèt folum tot
litibus, qu£E indies ibi cumulabantur, efletque maximè fum-
tuofum partibus, Aulicum Judicium, quod nunquam certo con-
fiftebatloco, fed Imperatorem undiquecomitabatur, fequi, tan-
dem D. Maximilianus I. Ao. 1485'. communi Statuum confenfu,
Camerale Judicium ordinavit, ut extremum eflèt Juris afylum :
Das ohifle md lezje Gericht. Habuit varias fedes , tandemque, ut
Spirx perpetuo manfurum eflèt, difpofitum R. J.de Ao. 15-30. §.
darzji meinen und wollen, fed eruta hac funditus urbe pofl:remis hifce
Gallorum motibus, Wezlarisefedemfortitum efl:. Jus reddit no-
mine Imperatoris amp; Statuum per univerfum Imperium. Perfo-
nae. Judiciumillhocconftituentes, funt. Judex , quatuor Praefi-
des, cunfti ex illufl:ri Germano fanguine, duo Pontificii, toti-
dem Augufl:. Confefll addiéii, 6c Aflèffores , quorum, vi Con-
clufi in Diseta Monaft^erienfi, quinquaginta eflè debent, partem
Pontificii, partem Protefl:antes, vid. Blum, ad Proc. Cam. tit. 4.
n. 15:. Quot eorumdem Status Imperii repraefentent, vide in Inßr.
P. art. 5-. §. 5-2. (s R. J. de Ao. 165-4. ^^»^^'^ch m dem Frtedenfcilm
169. Caufas , quœ ad Cameram in prima, quaequein fecunda in-
ftantia trahi debeant, yideantur latè apttd ^Inm. d. I. Casterum ,
in omnibus controverfiis ,qu^ ibi volvuntur. Privilégia Auftre-
garum , exemtionis 6c de non appellando probè obfervanda
funt.

VIII. Hîecduojudiciaomnesconcernuntlmpenicaufas. Sunt
vero 8c alia in Germ-aniâ adhuc judicia, qua: vel unius, vel plu-
rium Provinciarum caufas faltem refpiciunt, vid. Inflr.Tac.an.
5'.§. ao. inf. 'Blum. Procejf. Cam. tit.ä^^. §. i^.feijtji. Pofterioribus
accenfetur Judicium Rothwilenfe , ordinatum à Conrado ill.
Imp. Ao. 1146. Judex vel Prasfes judicii iftius perpetuus eft Co-
mes Sulzenfis, qui adjunftos habet tredecim AflèflTores. Jurifdi»
ftio hujus tribunalis per circulos quofdam Germanias, nimirum
Auftriacum , Saevicum , Franconicum 8c Rhenanum tantum,
fe' extendir. Vide de iis Maxtmiliant /. (3 II. confirmationem pri-,
'vilegii Rotthwilenfium. Habet autem in iftis circulis judicium
Rothwilenfe concurrentem cum Magiftratibus ordinariis j^irif.
diaionem , ita, ut ordinaries Magiftratus praevenire , vel ia

fobfi^

fubfidium etiam cumulativè, jurifdidionem exercere poffit; il-
lis tamen in cafibus tantum, ubi fpeciali privilegie Magiftratus
ordinarius à jurifdiftione R-othwilenfi non eftexemtus, vel Pri-
vilegium exemtionis non rité allegavit, aut juftitix adminiftra-
tionem vel denegavit planè vel protraxit , M'ehn. comment, ad Re-
form.jud. Rothw. P.z. tit.i. f.ji. feq. Appellatur ab hoc judicio
ad Camera vel Aulicuml Imperatoris judicium , 'R^ f. de an.
1570. §, md nachdem Vns fürkommen. Cap». Leap, art. 18. Jurif-
diàionem in omnes perfonas exercere foletqux fub circulis no-
minatiscomprehenduntur ; nifi quidam Status exemtione muniti
fint, ut Eleétores, A.B.tit. 11. Sc plures alii Imperii Principes,
quos recenfet tJM^amit. de judic. 'R^thw. th. 9. Ad quas caufas
fpeftet Privilegium exemtionis , vide ap. T)n. Vitriar.Infi. J. T.
p. m. 720. Csterum w Inftr. Pac. arf f. §.20. conftitutum, ut
deabolendo hoc judicio ( cum Status ejufdem jurifdictioni fubjefti
abrogationem efflagitarent ) in proximis Comitiis ageretur. Atque
idem an. 165-4. Comitiis »ante eleftionem FerdinandilV. in Re-
gem Rom.propofitum eft:quid tuncScineleâioneAuguftiffimr
Imperatoris LEOPOLDI, iteratis Statuum precibus , fuerit
conclufum, vide?« Çapit. Ferdmandi IV. art. (3 Leopold, art. 18.
Sunt Sc ad hanc Judiciorum claflem referendajudscia provincia-
liaSuevis, it. Judicium WmgartenfeSc alia, hinc inde per Im-
perium ufitata, de quibus abolendis deliberatie ad proxima Co-
miaarejeétalegitur «»/«/r.P^îc. art. 5-. §. 20.

IX. Sed de his plus fatis, jam redeundum in viam , à qua in
hoc diverriculum prolapfi fumus. Diftum fupra th. 4. ab Au-
ftregis ad Cameram vel Judicium Imperatoris Aulicum per Ap-
pellationem caufas devolvi , ob concurrentem herum duorum
Judiciorum Jurifdiftionera , fed res non caret dubio : Acriter
enim inter Erudites certatum fuit, an Caufse ad Jurifdiftionem
Cam erae pertinentes,- hoc ad eandem peruneantmodo, utnecef-
lânô ibi fint ventiland^ , nec coram Imperatore ejufque Au-
lico Confilio, proponi atque folvi pofiînt ? Concurrentiam fta-
tnunt gatl.L. i obfizi. «.5. Mynfing. refp. 24. «.20. 0 refponfo^.
». 4. Sc alll. Negant eandem , Schräder, de Fendis Tom. 2. cap. li.
Coml.\.n.-yi.h.m\iQtderbeflandigen Information Fa[li(3 Juris, -wider die
DonatferthtfcherelationP.i.p,'^. feqq. Ltmnms, recenfitis utriufque

partis

partis argumentis, fententiam fuam fufpendit, perfuafus, in mä^
teriâ hac arduâ judicium citra offenfam Auhci Senatus vix ferri
pofle,nbsp;T. i.jf, P. L. IX.C.4. Plures autem hodiè concur-

pntem junfdidionem horum judiciorum ftatuunt , eoque
inclinât lextordtffert, i.adR. J. ult. é. feq. tribus permotus ratio-
njbus : prima efl: ex Capitulation Leopoldina. art. 41. in quo Ord. Aulica
Ferdinandi III. Caefaris (quse w z.huic Confilio ampliflimam tribu-
it jurifdiftionem , nullaquejratione jurifdiftione Camerali mino-
rem) ad interim ßcfub claufula refolutiva,comprobataefl:, atque
hinc utramque jurifdidionem merito dici concurrentem, monet.
Altera defumitur ab ufu,nofl:r£e Eetatis, Sc obfervantiâ extra con-
tradiflionem pofita , dum Judicium Aulicum jurifdiûionem
quotidiè ex ercet decernendocommiflîones, mandata, refcripta
Casfarea, Sc cujufcunque generis proceflTus. Tertia efl: ex Inflr.
Pacis art. 5-. §. quoad procejfum , depromta , ubi difpofitum , ut
Ordinatio Camer« quoad proceflum per omnia fervetur quoque
in Aula Caefarea. E. vel maximè etiam punóto decernendorum
procefluum. Ordinatto Cameral. P. 2. tit. i. (3 feq. in Aulico Ju-
dicio erit obfervanda ; quo autem id fieri poflit, Senatus Aulicus
concurrentem jurifdiftionem habebit.

X.nbsp;An verô Privilegium Aufl:regarum Judicii Imp. Auliciju-
rifdiétionem refl:ringat, opportunè hîc qu^fl:io movetur. Ne-
gat hoc Paurmeifler, L. Z. de Jurtfd. c. 4.. », 159. fl:atuens , in con-
ceflione Aufl:regarura refl:rilt;5tam tantummodo Cameras , non
fimul Aulici Judicii, jurifdiftionem. Ad quod tamen alii repo-
nunt, eandem militare rationem quoad Aulam Caefaream , qu«
pugnat pro Imperiali Camera, videhcet: ne immediati, quoad
inllantias, deterioris videantur conditionis mediatis v. Inflr. Pac.
art. 5-. §. 20. Blum, de Procejf.tit. 27. n. 11. Remktng. de R.fec. amp; ecclef L.
2. Q. z. c. 16. ». xo.Çeq. Rumelm. 'P. z. ad lA. 'S'.'dtjf. i. Çoroll. z. Quod
Rothwilenfejudicium attinet, inapricoefl:, ab eo ad Cameram
Imper, vel Judicium Aulicum provocationem permiflam eflfe, Sc
cum ibi ceflet ratio Aufbregarum induétiva, neque judicium
ifthoc in Circulis quatuor, fu« jurifdiflioni fubjeftis, conftitu-
tionem de Auftregis obfervare teneri. Schubart. de ey^uftreg. c. 2.
«.87. feqq.

XI.nbsp;Gontrovcrfia ad Camer« Imperialis judicium devoluta ,

Gnbsp;, fi ibi

if O)

û rbi dermo vcntilata, Scfêntentiapronunciatafit , parti fuccuffl-
bentiuheriornondaturappellatio: cum ifthoc fupremum amp; ul-
timum in Imperio fit tribunal. Ao^ if^o, §. Diewetlnm. Sc
»elites, pluribus appellationibus interpofitis, immortales fianr.
Quodfi autem alter litigantium fententia ifta inique gravatumfe
cxiftimet, Revifionis beneficium adinventum eft, ab Eledore
Moguntino , vel fiis ex numero litigantium fit, à Trevirenfi pe-
tendum, ea ratione , ut per revifores fententiam à Camera la-
tam in melius formare Sc corrigere dignetur. Idem beneficium
datur poftea quoque ei, qui fententia in Camera lata vifbor exti-
tit, modo.antea à Vifitatoribus fententia Camerae reformata fit.
Dn. Vitnar. J. J. P.p. 702. In Aulico Imper.Judicio, cum nec ibi
appellatiolocuminveniat, pars de iniquitate fententiae querens,
loco Revifionis beneficii, remedio Supplicationis ad Cœfaream
Majeftatemutitur, Inflr.'Pac.an.^.^.io. vel afta Judicialia, ad-
hibitis viris idoneis, neutrique partium addictis , utriufque re-
ligionis Scc. denuo revideri foknt.

XII.nbsp;Quid autem , fi Princeps extraneus , Imperii Princi-
pem convenire velit, anne tune Imperatoris aut Camera: vel
Auftregarum Judicium obtinebit locum ? Putat Dn. Textor
Dtjf. i.ad R.f. Nav. 6.42 , Camerae Imperialis Judicium de lite
cogniturum, cum Ordinatio Cameralis circa Auftregas ea fuerit,
ut certus ordo inftantiarum inter Status Imperii tantum mtro-
duceretur , qu« Sanâriones non extendendse effent ad cafus
nec verbis nec fenfu legis comprehenfosi eamque fententiam am-
plexos effe Statuum refpondentium Legatos in Comitiis daAo.
löi^.afTerentesjextraneum Principem Aftorem.Prmcipemlmperii
immediatè in Camera convenire debere, idemtradit. E contra pro
Auftregis hoc in cafu ftabiliendis major Iftorum numerus laborat.
Non enim juftum, ajunt, ut ob extränei Principis controverfiam
forma jurifdiftionis mutetur L.i. C.uhi tnrem aH. neque fas efle,
ut ejus intuitu, ftylus ac confuetudo judicandi invertatur, fatius
efle , utaftor forum rei fequatur. v. ^mel. P.z, adA, 'B.'Dtfp. r.
Coroll. 4. i3 tAuth. lUalleg. Blum. d. l. n. 5-3.

XIII.nbsp;Alia qusftio hîc locum fibi quoque vindicat : An Prin-
cipes Imperii Panagiarii (utvocantur) non minus gaudeant jure
Auftregarum, quam Principes reliqui, aâ:u regentes ? Er pro

ipfis

ipfis ftatuendum efl'e videtur, ob generatem plané èc indiflrinftam
Ordinationis Cameralis difpofitionem P. 2. t.z. Dein accedit ,quod
Privilegium ifl:hoc Aufl;regarum, nonglebaefitpretium feu patri-
monio inhaerens, fed dignitatis proemium perfonam fequens. Mm-
dan.deProcef.Camer. i.e. 19.».25. atque adeo, quamvis Princeps
Imperil certo quodam Principatu careat, nihilominus, vel con-
tra alios afturus, vcl ab iis litibus petendus, ifl:hoc privilegio gau-
det, quod amp; in Domo Saxo-Lauenburgica prasjudiciofirmatum
legimus : 8c hujufcemodi privilegium prim« infl:antiae ad
Principes foeminas f. uxores f. Sorores , amp; in univerfum ad o-
mnes Liberos Principum, etiam in patria potefl;ate confl:itutos,
extendi, tradunt Dolores. Schuban. de Auflr. c.-^.n. 100. up
queii^.Cffeq.Textor/.c.difput.iiidi^. An autem Vidua illufl:ris
Imperio immediatè fubjefta , «que eleftionem amp; variationem
fori habeat, quam Vidua civic« conditionis obtinuit in L.m. C.
quando Imper. inter pupUl. 6 Fid. ad id, ut caufas controverfas , o-
miffâ prima infl^ntiâ, confefl;im ad fupremum Imperii Judicium
devolverepoffit, qu«ritur? tJUylero, rationibus, incontrarium
non obfl:antibus, affirmativa arridet, legibus pariter amp; rationi-
bus, imo amp; exemplis illufl;rior, additâ tamen limitatione, modo
Vidua illufl:ris , immediatam fiiperioritatem territorialem amp; re-
gimen quafi virile non teneat, hoc enim cafu prœteritâ primâ
inftantiâ ad Camer« f. Aulicum Judicium alium Prmcipem e-
vocare non poteft.Gamolog. rix. 6. v. vi. vii.

XIV Jam ad fecund« qu«ftionisexplicationemproperandu m i
ubi videlicet ÔC quomodo Eleftores Sc PrincipesImperu, Pr«la-
tos. Comités,Barones, Nobiles Sc Civitates, five mediatè five
immediatè Imperio fubjeftos, in jus vocare debeant? In Ord. Co-
meral. P..z. tit. duas reperimus conftitutas vias ; alteram, ut adtor
Princeps ab Imperatore arg. O. C. P. 2.A 4. §.9. Commiflarium ,
sequè Principem, neque tamen fufpeftum, ultrave i2.milliaria
à reo non diffitum, petat, eique caufam controyerfam committat ;
alteram autem, ut adorreum requirat ad nominandos tres Prin-
cipes, haud fubleftjE fidei, neque ab adore ultra duodecim mil-
liaria remotos, ex quibus adorunum, quem vult, eligit, Prin-
ceps autem in Judicem eledus, in Curia fua (quam Cancellariam
communiter vocant) in caufam inquirit , fententiamve pro-

G 2nbsp;nun-

nuntiat, cui fi alter litigantium fe fubjicere nolit, ad Cameram
vel Judicium Aulicum ( eo,quem fupra retulimus, modo) pro-
vocare folet. Civitas vero Imperialis , à Principe lite pulfata
ordmarièin Camera ïmperiali vel Judicio Aulico conveniri folet'
nifi amp; ifta fpecialiter gaudeat privilegio Auftregarum, qo« tune
primüm adeundte funt. Contra mediatos autem Imperii Status
fi quis ex Imperil Principibus agere conftituit, aut ifti fubditi
funt fu., vel alterius Status. Priori cafu , fi fubditi à Domino
conveniantur ut refradarii, vel etiamaliâ de caufa, ad Came-
ram ftatim litem pertrahi pofle, tradit Mynfmg. L.^. obferv. i. Quod
tamen exceptionemadmittic, nifi fcilicet confuetudine inprovin-
cia Ifta receptum, ut Dominus in Curia Provinciali fubditos fuos
convtnxzy GaiLohfi.n.^. Quodficum alterius immediatiStatus
impern fubditoPrmcipi lis fit,iscoram Magiftratu ordinario in
prima inftantiaconvenire ipfum necefle habet, per Ordmat. Cam.
P.1'. ut. I. Haud tamen ademtâ ad Camerale Judicium provo.'
candi facultate , fi fententiâ inferioris magiftratus Princeps era-
vatum fe lêntiat. confer fupr.nbsp;i' amp; quot;

XV. Denique , quod tertiam fupra propoGtam qusftionem
attinet, ubi vice verfa Prslati, Comités, Nobilcs amp; Civitates
nnmediate panter ac mediatè Imperio fubditi, EleftoresSc Prin
eipes m htem vocare debeant? probè notandum, fi immediatis
miatisScc. cum Principe lis fit, octovias in d. Ord:nat. Cam.p.
2-^4. praefcribi; quarum unam fibi eligere poteft actor, inter
eas autem tertiam, quando Princeps reus ad requifitionem acto-
ns tribus Principibus non fufpectis,nomen dare folet, ex auibus
«ctor uiium Judicem digit, d. tit. 4. §. 7. amp; quartam cum\ctor
Commifl-arium, CUJUS fides non eft dubia, abImpemoreexpï

tit §.9. ufu maxime obtinere, tradit DN. Frirtar.p.eZj Cxte
ras brevitatis memor , ficco pede praetereo , Lectorem Bene-
volum ad Lectionem ipfius Ordm. CameraUs remittens Neaue
etiam Civitat. ïmperiali, quae cum Prindpe litemagitat,permif-
fum eft , ejufdem Auftregas in prima inftantiâ prxterire fed ibi
omnino , antequam ad fuperius judicium devolvitur , contro-
verfiâ eft ventilanda, per Ordtnationem Cameralem th. 4 inpr iS
fin. fi autem medians Imperii Statibus cum Prindpe lis fitaut
ejus fubditi funt» ßc tunc Auftregarum Judicium pr^terirenon

poflunt.

poflunt, modo Confuetudine vel privilegie in tcrritorio Princi-
pis receptum non fit, ut is à fubdifis coram Confiliariis, qui eo
fine à juramenti nexu ( qua Hero fuo alioquin obftringuntur)
quo juflas dijudicarioni nihil obfit , diflblvuntur , conveniatur.
Quodfi alium Principem Imperii mediatus Status convenire vult,
rario itidem Aufl:regarum Judicii in prima inflranria efl: habenda,
nifi cafus obveniat, v. g. m mandatis fine claufula , amp; in quibus
periculum fubefl:, qui,non obfl:antibus Aufl;regarum Privilegiis,
confeftim ad Cameram evocantur. vid. Dn. Textor. ad R, J-.
Dtjf. 111. Ô. 71. Reinking d. I. e. xvi. ». z6.

ClafE IV. Tgt;e Foro GermanU Princifum
m Caufis Criminalihus.

I. K NtiquiflSmis temporibus amp; jam Francorum Imperio, Prin-
/icipum Germanic caufas criminales , qu« pœnara cor-
poris inflidivam, vel honoris afilidivam irrogabant , in Con-
cilio omnium ordinum pertraftatas fuifle , fupra Cap. If. th.i,,
Brunechildis Reginas, Taifilonis Bajorum Principis amp; Ducis Fo^
ro-Julienfis exemplis demonftravi , pluribufque tefl:atum facit
Eruditiflquot;. Coming, in Dtfp-. de Jud. Germ. 65. Poflerioribus fequot;-
culis eundem quoque obfervatum fuifl!e morem, caufafque ejuamp;
modi in Senatu Principum ventilatas fuifle , multis teftimow
niis declaratum efl:. Jam quo nofl:ris temporibus irthoc caufa^-
rum genus trahendum quot;fit , difpiciendum. Umntm 'jm. Tubi.
L. ix. c. ». 63. 8c cum eo Autores, quos allegat, cauiàs cri^
minalesPrincipum Imperii, Aufl:regarum judicibus committen-
das efle , fl:atuit, in eam adduftus fententiam : r. quod nut
piam ejufmodi cauf« ab Aufl:regis reperiantur exempt«. 2. quod
comprehendantur 'mOrd. Cam.'P.i.t. z. fub verbis, Spruch und
fordermg. 3. quod Auftregarum Jurifdidio etiam in illis caufis
fundata fit , à quibus non datur ad Cameram provocario, arg.^
d. t. z.Ord. Cam. darauf, inter eas autem vel pr«cipuo loco
efle caufas criminales. Majoribus tamen votis negativa defenj-
ditur : Quoniam in his caufis ceflat ratio Aufl:regarum inda£ligt;-

G 5

va, una quippe inftantiâcum determinanda: fint caufa: crimi-
nales, nec appellatio in iis ;admittatur , R. J. An. 1530. f.
Item aU izjt etltche. Ita etiam caufas criminales fpecialem requi-
rere conceffionera confiât ex L. 7. jf. de off. ejus cui mand. efi
Jurtfd. eam autem Auftregas non habere , tradit Rumel. T. z.
dtjf. ad A. B. I. Cor. F. fic 8c Auftregarum formam aptam non
eflè contra facinorum reos, putat Reinking. d. l. L. 2. cl. 2.
l6.n. 24, Blum. d. l. th. xx. de Aufir. n. 180.

II. Neque ejuimodi caufas Camerae Judicium admittit, quam-
vis KM'tndanm de Proceff. c. 9. n. i. fiqq. variis adduftis rationi-
bus adftruere contendat, in fimplici querela eas ad Judicium
Camerale.trahi poffe, quia, inquit, nullibi repentur prohibi-
tum , in caufis , ubi Auftreg« ceffant , Camerah Judicio lo-
cum non effe ; quin 6c in Ord. Cam. P. 2. t. 28. caufas iftas m
prima inftantia à jurifdiaione Camera Imp. non excipi , fed
folam tantùm appellationem ad ifthoc fupremum tribunal m
ejufmodi caufis , ibi prohiberi. Contranum tamen demonfträt
Rulandusde Cammiff Part. i. L.2. t. 5. 'Blinking, l. c. c. XIV. «.4^-
Blum. d. /.w.45.«. 6. feqq. cum Camerse merum Imperium lege
quadam datum non fit ; neque ftylus Judicii Camerahs caufas

Criminales fuum in forum recipiat, neque quoad Procefium cau-
farum criminalium , in Ord. Cam. à Statibus Imperii , ah-
quid fit fancitum. Et hinc caufae , quîE pcenam corporis
affliaivam irrogant, Sachen die Leibes-firaff auf ihnen tragen , non
minus à Camerae Judicio funt exemtse. Exceptio tamen
eft in Banno imperiali , quatenus illud pcenam corporis afîli-
étivam continet, quod ad Cameram nihilofecius fpeftat. Blum,
d.l.tit.â^ôf. n. 6. neque tamen Banni dedarationem eo cafu , in-
confulto Imperatore Camera Imperialis promulgare poteft ,
Kmpfchild de Jur. (S PrivH. Civit. Imper. L. 2. r. f. n. i ^4. neque
abfolutionem à Banno in caufis majoris momenti amp; delictis atro-
cioribus Camerale Judicium , irrequifito Imperatore impertien-
di facultatem habet , per Ord Çam. P. 2. tit. 18. §. So auch äc.
Novus modus obfervandus in declarando uno vel altero Principe
ex communi Principum confenfu in bannum , proximis Comi-
tiis eft refervatus '\nlnfir. Pac. art. Hîc autem filentii velo quot;on
eft obliterandum , in caufis Criminis Ixüe Majeftatis amp;

Imperialis , Eleftorum quoque confenfum , eorum quidem J
quidelifti non funt participes, requiri, perCap-Leop. art. (At-
que eundem etiam , fi profcriptus in ftatum priftinum reftituen-
dusfit, neceflarium efle, tradit Schüz.. de Statu %ei%smans. dtfp.
4,0. ly.ltt.ß.) quem tamen articulum Principes reliqui amp; Status
non omninô approbarunt, teftibus eoïundem ad Capitulatio-
nem monitis, quibus efllagitârunt , ut Status in pœnam Banni
promeriti non nifi in publicis Comitiis declararentur ; quo etiam
privatim \ncV\mr: Limnmsad Capit. Ferdinandi UI. art. 30. verb. Bes
Heyl-Keichs. ».4. Cajterae criminales cauf«, quae pœnam pecunia-
riam 1. honoris affliftivam irrogant , neque fucceflerunt m lo-
cum poen£e corporalis, Judicium Cameras haud averfantur: qua
ratione etiam hue trahuntqr caufae frafta: pacis publicae,vcïuti,
fi Imperii Princeps alium beJlo, Imperatore inconfulto , aggre-
diatur ; quo tamen cafu, Judicium Aulicum , Imperatoris loco
judieans, non o.mnin6 exeludi, ixzàii^tylcr. de Pnmp. ^ Stan
Impertt. c.zo. «.25. quamvis eo cafu occurrente, Judicium Du-
cale ceteris prsferat Fridberg. ad quot;Bmgold. P. 2. diff. 20. Jurifdi-
étionem autem Confilii Aulici etiam ad proceflum Banni contra
Status eflefundatam, docet Dn. Textor ad R. f. nçv. dfp. 1.6. 75.

III. Caeterum ,an in genere Aulicum Judicium in caufis Cri-
minalibus Principum 6c Statuum fundatam Jurifdiélionem ha-
beat nec ne, adhuc hodie in dubitationem voçatur, cum res hase
decifione nondum fitdeclarata. Quidam volunt, Principem Imp.
pro diverfitate Crimimscommifli, almd quoque atque ahud for-,
tjri forum. Quodfi enim Princepsvel Status Imperu m ternto-
rio alterius delinquat, Dominum iftius territorii Judicem futu-
rum , quamvis minoris forte fit dignitatis 'delinquente , ftatuit
Rumelinus ad A. B.p.z. dijfert.i l 5-, 6c cum eo Mjtler. in addtt ad
em.d. locum, quoniam deliftum nullo dignitatis habito refpectu,
tribuit Jurifdiâionem in loco delifti. auth. qua tnprovinc.C.ftbtde
Crmtn : Modb tamen deliftum corporalem pœnam non irro-
get : eo enim cafu ligatas efiTe Principis iftius territorii ma-
nus , 6c Imperatoris tunc fore munus, caufam pariter cogno-
fcere 6C ftatuere , modo citatus Mylertis de Trine. (S Stat. Imper,
P. I c. zo.n. 51. yJff tradit. Quodfi deliftum in Principis terri-
torii ipfam perfonam commiflTum fit, vel Imperii Status in pro-

pn'o territorio crimen perpetraverit, utrcque cafu Imperato-
rem (per L.f.C.xhi Senat, vel flarif. amp; Text. Spec. Saec.ap. Goldaß.
Von Reichs Saz.mg. Tom. I. fol. 37. ibi : Aber über der Fürßen Leib
md über ihr Guth fill niemand quot;Rechter fejn als der König amp;cc. ) aut
ejus delegatum, Judicem efle, idem ait ; nam priori cafu Aftoris amp;
Judicis perfonam concurrere,fi territorii Dominus judicandi mu-
nus in fe fufcipere vellet , quod prohibet L. 16. C. de Ju.
die. fi tamen poena ad Capitale fupplicium tenderer , vel ho-
norem la:deret, folum haud pofle Imperatorem procedere , fed
in Comitiis publicis totum negotium pertraÄandum eflquot;e , id-
que aufloritate des Fürßen Rechts in notis ad Rumel.di(f. ad A. 'S. l.
c. monet. Huicque fententias fubfcribit Textor , aflerens , in
caufis criminalibus Principum , Imperatori amp; Curix Paribus
fimul Judicii curam efle commiflam. vid. eund. Diß. ad R. f. no.
vißl d. 72. Memorise quidem proditum novimus , fuperiori fe-
culo amp; fub initium jam currentis Carolum V. Imperatorem ,
Johannem Fridericum Eleótorem Saxonia , capitis damnâfle,
Ferdinandumque II. Cxfarem , Fridericum Palatinum, Elefto-
ratu terrifque fuis omnibus exuifle ; fed cum omnia hxc velut
in hoftes aéla fint, amp; fortaflîs, ad terrorem faltem Johanni Fri-
derico Saxonias Eleftori incutiendum , ejufmodi fententia fue-
rit pronunciata, firmum exinde ad alios cafus argumentum vix
defumendum efle , neque quemquam probare pofle, in vitam
Principis propter crimen aliquod commiflum , extra hofl:ilita-
tis refpeétum, capitalem pcenam intentare Imperatorem pofle;
cum Principum perfonx , nofl:ro prxfertim feculo , ferantur
inviolabiles,nbsp;Rhetius Jur. Publ. L. IF. tit. XXIII.

tradit. Eodem tamenrinloco fubnedit: quamvis nullus Imperii
Recefîus de caufis Statuum Imperii criminahbus cognofcendi
potefl;atem in fpecie Imperatori tribuat , tarnen pro ipfo potius
folo , quam quod ifthoc Judicium cum Statibus aliis commune
habeat , pronuntiandum efle , cum illi foli datum fit de
Fortunis Principum judicare ,nbsp;/'.2.m. 7. Judicium

etenim Principum , das Fürßen-Recht ex nullâ Lege publicâ
probari, nequeexempla in hunc finem. tutô fatis produci, argu-
menta autem , qus; vulgo art. S. Inßr. Pac. §. habeantur amp; §.
defumuntur , parùm ftringere , nam licet H'-o

beantur

«

häntm-, dirpónatur de certâ ratione inbannum communi Statuum
confilio declarandi, non tamen ideô inferendum efle , ac fi Status
Imperii etiam ad ipfam declarationem banni concurrere, vel Ju-
dices cum Imperatore in caufâ criminali Status cujufdara Imperii
efle debeant : Proinde fi aliquis Principum vel Statuum Imperii in
crimen incidiflèt, ultra Bannum quidem hodiè propter fupra al-
latam rationem contra eum procedi non pofle , folius tamen
Imperatoris Sc Cameras Imperialis efle (quippe quae ab ipfo po-
tefliatem eam in legibus publicis nafta eft) in Bannum declarare.
Sc ejufmodi procefllim contra delinquentem inftituere.

I V. Illuftriquœftioneadjeaâ, materiahuic finem imponimus;
quaeritur etenim, An Pater Princeps Imperii filium delinquentem
psenâ aliquâ prsfertim corporali afficere , vel etiam ad necem ra-
pere poflit ? Id quod omninô negandum putat dMjler. in Ga-
molog. £•. XXII. th. f. Nam hcet propter deliârum aliàs Privile-
gium dignitatis 8c fori exemtio amittatur. /. i.inßn. C. ubi Senat, vel
Clanjf. amp; Pater Princeps Jurifdidionem contra omnes in tepi-
torio delinquentes exerceat, cura nemo non in Principatu quf-
dem poteftatem agnofcat 8c revereatur.- quamvis eriam Principis Im-
perii in L.iberos foos poteftas longé adhuc exfuperet coercendi fa-
cultatem Parentibus conceflam in L. 3. C. de patr. poteft. 8c aliis j
neque defint exempla in hiftoria tàm veteri quam novâ, quas pro
aflTerto confirmando adduci poflent : Nihilo tamen fecius, cum
Pater 8c Filius pares fint dignitate, nec Jurifdiftio Principum Filios
refpiciat, utpote exemtos ab eadem, fed fubditos, quin 8c mfitus
Parentibus erga Liberos tenerrimus afFeftus hoc neutiquam per-
mittat ,5 6c multa in contrarium adfint clementiae Parentum
in filios'egregia fpecimina: hinc Patrem Imperii Principem in cau-
fis criminahbus |filii ulla jurifdiftione neutiquam gaudere , fta-
tuit. Eam autem fententiam rejiciendam exiftimat DN. Fitriar.
in Inftit. Jur, Publ. p. in med. aflerens : Principes ad fimi-
litudinem Majeftatis in caufis s. criminalibus s. civilibus Libero-
rum Jus dicere pofle. arg. 1. 4.1. f. de hered. inftit. fique Principum
liberi (dequo non dubitat) ftatutis foluti fint, ipfius Principis pri-
vilegio acceptum efle ferendum, arg. l.^i.f.de LL. neque illis
alium Judicem fibi fumere, nifi fpeciah Patris concefljone, hcerei
Parens enim Juri pro fe introduäo renunciare poteft. L ptnnlt. C.

Hnbsp;de

dt TaBù. Quod rationes diffentientium attinet], eas vide refutatas
apud £md. l. c. p. m, 4j8,

ClafT V. Ve Foro GermanU Princfum
m Caufis Feudalthits,

ï» I^Entio jam fupra Fa^aeft, feculis fuperioribtis in Germania
^▼Jufque ad Maximiliani I. tempora, in feudahbus omnibus
Frincipura caufis, Caefaris Judicio etiam Principes feu Pares Curise
aflediflê, quod pluribus allatis exemplis , fufficienter teftatum fa-
citnbsp;Conring. in faepius allegato de Jptdmis Germamcis tradatu,
Etenim, Henricus Leo à Friderico 1. de communi Principum
confenfu terris fuis privatus legitur ; quem nec in prifl:inum fta-
tum folus reftituere potcrat Imperator , fed plaeitum Curije
Farium ut accederet , fimul neceflum erat, tefl:e Arnold. Lubec.
L. 2. c.tl^. Ejufdera Henrici Leonis cum vitrico BavarodeDu-
eatu Bavarix agitatam controverfiam Fridericus Csefar ex Dé-
crété Principum decidit. Otto Frifmgenßs de rebm geflis Fnderici I. L 2.
i. lo. D.io. Rudolphus I. autem in Senatu Imperii Princip. Bavarix
Ducis de recuperandis Auftrix Provinciis defiderium retulit, fci-
fcitans, quid circa Provmcias ifl;as difpofituri eflent Principes? Ita-
que deliberatione habita, ex Senatus Confulto 8c Concilii Decreto in
partemearundem filii Imperatoris, |in partem Tifolis Cornes, vocati
îvxix.. Avent.L.j. SicEleélorum omnium lùfFragio acvoto, Caro-
lus IV. controverfiam de Eleftorali dignitate inter Palatinum 8c
Bavarum fopivit. Hœc majorum noftrorum xvo ufu invaluêre
quid hodiernis monbus circa feudales Principum Imperii contro-
verfias obtmeat, lumma brevitate inquifmfl'e, operse pretium eriquot;
II. Caufas autem Regalium Feudorum, ut fi de Ducatu'
Marchionatu 8cc. hs fit, Auftregarum Judicium recufare com-
munis DD. fententia eft. Cum emm. Auftrega: ftriai Juris fint,
aon licet eas ad caufas, quae pariter de jure feudorum , ac ex
confuetudine totius Germanix, certos eofque ordinarios femper ha-
buerunt Judices , m prxjudicium feudalis ordinarii jurifdiftionis
«xtendcEe. Nou divcrfa: eft ratio in rcliquis feudalibus eaufis,

veluti t

veluti .• fi Valâllus Principem Imperii In caufa feuctali in jus vo-
care conftituerk, ubi nullo prorfiis modo Judices Auftregarum
compétentes eflè, diferte tradit Gail. L.i. Ohf.n. ». Haec-
que de Auftregis Legalibus pariter ac Conventionalibus accipienda
funt : Nam licet amp; has generali Imperii amp; Imperatoris lege con-
firmât® fint, Ord. Cam. P. i. tit. 2. fub eâ tamen confirmationc
non venire, quae in fpeciefummo Principi refemta, concefîîonef-
que fimul ac privilégia fâlvo fuperioritatisjure femper intelligen-
da efTe, tradit Remkjng. d. l. L. i. cl. c. 19. ». 150.

III. Ita etiam hx caufa; Regalmm feudorum totaliter vel adju*
dicandorum vel abjudicandorum , jurifdiftioni Camerx repugnant,
per Ord. Cam. p. 2. tit. 7. §. oigt; attch fachen Neque vel per prx-
ventionem in Camera Imperiaii litis pendentia inducitur, tz^^My-
ler. de fiat. Imp. P. i. c. xx. n, 11. Sed Imperatorem earundem
cognitionem fufcepturum, tradit alleg.text. O. C. Qiii, utrum fo-
lus, an cum eo fimul Pares Curix de iifdem cognitionem habeant,
infra dicendi occafio erit. Cxterum, num d. t. 7. de poflèfTorio
quoque fit accipiendus ( nam de petiroriö nullum prorfus eft du-
bium) ita, ut exclufâ Camera, Imperator de hifcefeudis, etiam
in poflèflbrio judicet, in dubitationem vetiit ?, Reinking. de Reg.
fee. ö Ecclef L. i. Cl. 4. c. 19. p. amp; cum eo pluresalii ne-
gativam fententiam ampleétuntur , jn eam addufti verbis d. tit. 7.
ganzjich find endltch 6c. Qux de poffeflbrio negant poflè accipi,
cum poflèflbrium caufam non terminer, fed tantum fit pr^para-
torium pentorn,per Lordtnarie C. de Diflèntiunt Arumms Dijcnrf
ad A. B. th. 4a. 6 Limn. f. Ptibl. L. 2. c.9. «.81. perfuafiim-
que habent, verba ifta d. tit. 7. commodè uti petitorio, ita amp;pof-
feflbrió applicari poflè , in quem finem fimile exemplum ex Ord.
Çam. P. 2. tit.%1. ubi de poflèflTorio fermo eft, in medium produ-
cunt: prasterea generalem allegant legum difpofitionem, quxcon-
tinentiam caufae non dividendam jubet, L.ntUlt C. dejudtctis. Alii hanc
circa poflèflbrium controverfiam diftinftione tollendam efle, autu-
mant, inter-plenarium fcilicet poflèflbrium amp; fummarium feU mo-
nientaneum : In momentaneo, caufam in Camera, fi Imperatorem illâ
prxveniat, ventilari poflè ; in plenario, neutiquam : cum'fententia
in fummario poflèflbrio lata,fit mera interlocutoria, momentaneum
faltem 6c facilè reparabile prxjudicium afïèrens. Çatl. L. i. Obf

H 2nbsp;7 » 9.

7.». 6. Sententia autem in plenariopofTeflbriopronunciata, fit de-
nnitiva, magnique prsgudicii. Çatl, d. obf. 7. w. Sed ea non fola
eft, qu® circa hunc 7.0.^ textum movetur quaeftio ; quid
enim Juris, fi non dc integro Ducatu vel Comitatu, fed de cer-
tâ ejufdem parte controverfiâ orta fit ? Videtur aliquibus, Impe-
ratoris tune cognitionem in fufpenfo efl'e, quoniam in d.Tit.y.
verba ifta contmenturquot;, fo einem Thed gänzlich, ea autem par-
ticula ganzjtch cum integrum corpus, i. e. integrum v. g. Du-
catum, denotet, hinc fi de parte Regalium feudorum controver-
fiâ moveatur. Camera: Judicium haud fecus ac Imperatorem co-
gnofcere polTe , amp; tune orseventioni locum efle, ftatuit Gjlmann.
voc. Feudum Pimc. Verum contrariam fententiam veritati Sc in-
tcntioni Legiflatoris magis congruam efl'e, alii putant ; cum hoc
cafu eadem militet ratio in parte Ducatus, quae in toto Ducatu,
Sc Imperatoris interfit, ne vel hac occafione Ducatus Sc Feuda
Regalia difmembrentur, vel in Imperatoris aut Agnatorum praeju-
dicium fortè quid difponatur. 'Blinking, de T^g. iec. (3 Ecclef L.i.
Cl. IV. C. XIX. n. 11. ubi etiam ad argumenta difl^entientium re-
ipondet; amp; in arduo quodam negotio fecundum pofteriorem fen-
tentiam in Aulico Imperator. Judicio pronunciatum fuifle, tradit.
Quod fi autem lis inter Proceres Imperii fit de Feudis non Rega-
libus, five de Feudis minoribus, immediatis, regalem dignitatem
annexam non habentibus, Cameram cum Caefare concurrere, Sc
locum fic praeventioni efle, fentit Gail.L. i. Obf.%(). Contra eum
infurgit Leipoldm differt. de concurrent. jurißiÜ. qu. 6. aflerens , five
feudum fit regale, five non regale, modo Imperio immediatè fub-
je£tum , controverfiam de eodem ortam ad folum Caefarem, ex-
clufâ Camerâ , pertinere. Arguinenta utriufque partis recenfet
Limnamp;mnbsp;c.z. n. 15-7./e^. quem videfis. Cacterîim probè no-

tandum , in Feudis tàm minoribus quam majoribus Jurifdiftio-
nem Cameras fundatam efle , fi non ad inveftituram aut privatio-
nem vel aliud Jus iuper feudis, fed interdiftisadipifcendae, retinen-
dae amp;c. vel petitione hereditatis , aut fimili actione agatur. Blum,
ad Proceß. Cam. tit.t^x. ».

IV. Num autem foli Imperatori Jus de Feudis Imperii Regali-
bus cognofcendi, competat ; an verô eidem Pares Curix adjun-
gendi fint, parum inter Dolores con venit î Qui Imperatori Soli

iftam

iftam poteftatem adfcribunt , pro fundamento habent R. f. it
iAn. i^zi.ß^ttt. Römißher Konighcher ^JMajefiât Regiment §. ob auch
Sachen (Sc. quij./'« Ordmattone Cumerdidenbsp;Ordtn. Cum.

P. z. tit, 7. repetitus legitur ; item Legem Conrad! in fr.L.z. F. 24.
amp; in terminis de hujufmodi cafibus concepta eft Ord. Aul, tit. 2.
inpr,^%.pr£terea., adde etiam Ltb.z. F. 55'. verba autem d. Tit. 7.
Ord. Cam. hsec funt : Ob auch Sachen fürfielen, Fürßenthum, Her'
zogt hum, Grajffchajft (Sc. belangend, fi vom %etchz.u Lehen rühren ^
fo einem Thed ganjich und endlich abgefprochen werden folten, derfelbtgen
Erkandtnüs wollen Wir der Kajf Maj. oder in ihrer KayfMaj, Abwefen,
Uns, als Rom, König hierin, doch fonfi, in andern Sachen diefer Ord-
nung unMrüchig , vorbehalten haben, (Sc. Indeque concludunt , fi
Status Imperii eam cognitionem non foli Imperatori refervari volui-
flent,tàm claris totiefque repetitis verbis certè adjeciflTent, ut Parium
confenfus in cognitione tali non excluderetur. 'Rein King. d. l. c. XIX.
«.2i.Pr«tereaadConftltutlonesFridericilI. ScAlbertil. Imperato-
rum apud Çoldaflum T. i, der Reichsfav^ngp.Zl.amp;lJ.ihi verba : felber
richten provocant, utpote non diverfum teftantes. Et cum Principes
creandi vel dignltate exuendi fiicultate non gaudeant Curiae Pares, ne-
que in eorum poteftate eflê, de Principum difceptationibus ratione
Feudorum Majorum , per quas fuccumbens Ducis titulo refpelt;5lu
Feudi orbatur, cognofcere ; fed penes Ca^farem iftam poteftatem
manere utpote, qui folus Principibus dignitatem confert, ftatuic
Aruma. 'lgt;i(J. ^.ad A. B. (S p. 16 f. Porro adjicit, cum Imperialis
Camera, qu« concurrentera cum Imperatore jurifdiaionem habet,
in partem dijudicationis de hifce Feudis non vocetur, multö certè
minus Pares Curi« vocandos effe , velut in jurifdiftione cum Im-
peratore non concurrentes. Arum. Difcurf. Academ. p. 191. Neque
\xc fèntentlaeget exemplis Imperatorum, qui foli horum Feudo-
rum cognitionem in fe fufcepêre : Sic Rudolphus II. in caufa Ju-
llacenfi judicium folus fibi afleruit, approbante Chriftiano 11. Sa-
xon. Eleftore, c«terlfque Principibus, qui Pragx aderant An. 1610.
Pra;terea in ipfis Comitiis Ratisbonenfibus 1613. in controver-
fia de Marpurgenfi ditlone, rejefta fuit Hafli Caflèllenfis adverfus
Darmftadinum petltio, de Pnncipibus Judicio afl'eflbribus dandis,
amp; litigantes ad folum Imperatorem Ferdinand. II. remlfli, quiSc
fententiam An. i623.tulit. Ita quoque Matthias Imperator in negotio

H 3nbsp;de

de Grubenîiagenfi ditione pronunclavit folus, ^«r/«^. Difpm. de Jud..
Germ. Hanc j^entiam ftrenue defendunt, Reinking. L. i. Claß,^.
c. 19. per tot.^(ixtorjf.adA.B.îh.6z. lit. C. (3D. C'^fZ-.deLege regia
c. 9. Seä, Ii. n. 27. Siamlerde Referv. Imper. §. 38. ubi quàm operosè
Limnamp;i contrariam opinioncm impugnat,

V. Hanc qui rejiciunt fententiam , in medium producunt,
Privilegium fingulare Principum Germaniœ , Dm tmfien-Recht^
cujus vigore Imperator in caufis ejufmodi Feudorum Regalium
abfque Confiiio Procerum Imperii tanquam Curiae Parium, nihil
nec poflît nec debeat fl:atuere. Accedit conftitutio Sigifmundi Im-
peratoris 6c Principum Imperii fafta Bafilese, qua fancitum, ut in
caufis, quse Principis Imperii vitara vel honorem aut Feuda concer-
nunt, Imperator in confilium tàm Ercclefiafticos quàm Seculares
Principes imo etiam Abbates Principali dignitate confpicuos, adhi-
beat. Ejufdem tenoris Conftitutio videre eft m R. f.de An. 14.66.
eaque difpofitum, ut controverfiae de Feudis tàm majoribus quàm
minoribus, coram Domino Feudi 6c Paribus Curite agitentur.
Porrô, cum Feuda Regalia ab Imperatore non dependeant folo,
fed infimul ab Imperio, itaque nec cognitionem de iifdem foli Im-
peratori attribuendam eflè, ifti perhibenti eamque Friderici III. Impe-
peratoris quoque fententiam fuiflè, quam inlitteris ad Henricum Ba-
vari« Ducem expreflît: Das Fürßen Sachen ßr den Kay fer allein , mit
z.ttz.tehmg der Fiirften-Genoßen, nach Fiirften'Recht folltn gewtfen wer-
den ö'c. Denique has rationes illuftrant obfervantiâ priorum tem-
porum , Sc exemplo Sigifmundi Imperatoris, qui datis ad Conci-
lium Bafileenfe litteris, controverfiam de Eleftoratu inter Henri-
cum Lauenburgicum Sc Fridericum Saxonia Ducem exortam, Sc
ad Concilium An. 1415-. delatam , ad forum fuum remitti petiit,
Parium Curix adhibito confiiio eam terminaturus. Sic quoque
litem inter Henricum Sc Albertum Duces Bavariae nonnifi acce-
dente Parium Judicio Conftantise terminavit. Eumque moremjara
ab antiquiflümis temporibus in Germania obfervatum fuifle, plura
teftantur exempt. Hsec funt pra:cipua pro Paribus Curix mili-
tantium argumenta , quce latiflimè deducit, amp; argumenta in con-
trarium allata réfutât Limnamp;m L. 2. Jar. Tubl. P.i.c.9.n. 32, feq. Sc
inaddittombtifßih Mim. yj. In eandem quoque abeunt fententiam poft
alios Lehmann, in Chron. Sptrenß L, z.c. 9. Sehr ad. de Fendis p. 10. SeB. 2,

». 14.

«.14. Fridberg.ad'Burcholàum, P.x.DiJf.%o.n,'^.pertot.v!oi Limnmrn
contra Siamlernnt prolixè défendit, Noviffimis , qui pofterio-
rem hanc fententiam defendant, accenfendusDc/», Textor. de
Stat.c.x,p,z^.amp;feqjf. qui in eam adducitur tam audoritate Judicii
Principum , des Fiirflen-Rechts , quam teftimonio §. ^Çi Capitulât,
Leopold. amp; Art. 8. Inßrum. Pac. item §. 188. Recef. Imper. de
ty^n. i6f4. Sed ad has rationes refpondet Rhamp;tius Jur. Publ.. L.IV.
Tit. IF. r^od Judicium Principum concernit, cum iftud nullâ ex»
preflà Lege Imperii probetur, neque conftans obfervantia illud fir-
met vel probet ; deinde Ordinationis Cameralis textus làtis apertus
fic , variifque textibus Juris. Pubiici firmatus, uti exemplum m
art. JF. in fin. Infi. Pac. Osnabrug. merito in ejufmodi caufis folunt
Imperatorem Judicem competentem agnofcendum , prxfertinr ^
quoniam in d. §. 55-. art. F. Infir. Pac. liberum Cœfari relinquitursp
an in talibus caufis Eledorum vel Statuum confilium adhibere fi-
mul velit. Porrô allegntum §.59. Capit. Leopold, non obftare, ait,
nam ibi fermonem eife de caufis extra proceflum , ipfo context®
tefte, Neque §, 188. ^ f. de 165-4. contrarium ferire, ibi
enim verba adjeda eflè, um mehrer des Retches Sicherheit: willen. Ica
etiam. art. 8. Infir. Pac. haud juvare diflèntientes, quod ibi tantura-
modo de caufis ad Comitia pertinentibus agatur qyfmodi auteur,
caufas feudales legitimo proceftu ibidem ventilari debere , negar
Dn. Rhamp;tim l. c. Cxterüni, quod allata exempla attinet Imperato-
rum , qui adh bitis Imperii Principibus , quondam controverfias
Feudorum Regalium decidere foliti fuerunt, quafi in reinu*
nerationem eo temporis tradu Principibus, qui ubique Impe-
ratorem comitari folebant , redditum fuifle , ut ab Imperatori-
bus incontroverfiis ernergentibus, tanquam Confiliarii adhiberenquot;
tur , ftatuit Arum. Tom. I. Jur. Tubl. dtfi.JI p. içi. ifthoc, liceC
à diverfis Imperatoribus, infequentibus quoque temporibus fue^
rit obfervatum : ideo tamen in neceflitacem rapiendum haudt
eflè , quafi Imperator folus in hilce caufis judicium ferre iiec po»
ruerit neque etiamnum poflfit, tradit Carpz.. ad L. Reg.Jj. jx. SeB^.
1.2. «. 27. ^ _

VI. Poftremo circa Conftiîutionem ifl:am in Ordinations Came-
rali, P. 2. 7- aliud adhue dubium movetur , num Icil, de his feuc
dis regalibiis repudiate Imperatore, m arbitvos compromitteie Ii-

csaä.

teat ? Affirmativam quidam defendere conantur, ob generaleni
Juris Feudalis Conftitutionem, qux Vafallis in arbitrum compro-
mittere permittit, text, in C. I. de inveflit. in marit. faB. cap. i. an
apud Judic. vel Domin. Huic fententias inter alios adhxret etiam
Dominus Struv. de Feudis c. i6. th.%. Quamvis autem generalis ifta
Juris Feudalis difpofitio fit, ea tamen ad noftrum cafum trahi non
poterit, fiquidem cognitio de Feudis Regalibus eft de refervatis
Summi Principis, per d. Ordmat. Cameralem P. j. Ttt. 7, ibi : Vns vor-
behalten haben ; de quibus nec ftatuere nec pacifci quilquam, in
prsejudicium Superioris poteft , c. cum inferior de major. zS obedient.
Quod ex Baldo confirmât Reinking d.i. c.XIX.n. 150. exemplo Du-
els Sabaudiae , qui cum Marchione Salutiarum litigans, de Feudis
Imperii in Regem Francise compromittere non potuit.

CAPUT III.

Tie Toto Frmctpum ItalU.

I. T Tallam olim è Provinciis Romani Imperii prxcipuam fu-
J. ille , hodieque indiftblubili vinculo cum Imperio Romano-
Germanico connexam, alterum quidem nemini non perfpeftum
eft, alterum autem ad Lydium , quod ajunt, lapidem adhuc re-
vocandum efle, videtur. Ideo vel maximè, cumItalige Princi-
pum permulti ab Imperii Romano-Germanici poteftate exem-
tos fefe profiteantur. Noftrum erit hîc prscipuos Italice' Prin-
cipes amp; Refpubhcas recenfere , quidque circa earum fubje£bio-
nem , qua Imperio Romano-Oermanico tenentur, vel exemtlo-
nem Juris Publici fcriptores communiter fentiant, habita brevi-
tatis ratione , inquirere.

II. Pontificem Maximum in Italia longé lateque regnare,
iplamque Urbem Romam, Caput olim Romani Orbis, in bonis
fuis numerate, neminem procul dubio fugit. Ampliflimas au-
tem pofleflSones iftas maximam partem è liberalltate Imperato-
rum in ilium promanâfl'e , aliquam tamen prxfcriptione ipfum
acquifivifle , communiter ejus clientes ftatuunt. Enimverô ,

quod

guod urbem Romam attinet, ea tefte Barom in ty4nnal. ad eyf.
ç6z. ab Ottone Magno recuperata , ëC Joanni XII. Pontifici,
cujus PraedeceflTores ejus poflTeflione exuti fuerant , tabulis defii-
per confeétis, de novo dono data eft : (Ecclefiae enim Rom. à
Conftantino M. factam hujus Urbis aliarutnque Provinciarura
donationera , 6c rudioribus annis tantoperè defenfam, ipfe quot;Ba-
ronim ut commentitiamrejicit ) fimulqueconfirmata funt, Pipi-
pini,Caroh M. 6c Ludovici Pii donationes, quibus Exarchatus Ra-
vennae , Pentapohs, Territorium Sabinenfe , Ducatus Spole-
tanus, 6c plures alias terr«, 6c Civitates integrx inPonrificum
Romanorum poteftatem tranfiere. Magni hujus Ottonis Nepos
Otto III. liberalitatem quoque fuam in fedem Apoftolicam ex-
ercuit, Odo Comitatibus videlicet, Sauro, Fano , Senogallia,
Ancona , Foflabro , Callio , Hefio 6c Aufino, Sylveftro Papse
dono oblatis. Dein Mathildis Comitiflk in iedem Apoftolicam
propenfo afFeftu, ditionibus ejus Lombardia 6c Fufcia, ( quod
munus hodiè ko£1'î^oxh S. Petri Patrimonium audit ) acceflêre.
Rudolphus I. Habspurgicus non tantùm donationes prsdeceflo-
rum fuorum confirmavit, fed 6c pleno jure ac intégré (re-
ferente quidem Bz.ovio in Htfloria t^nni izj'é. ) terras Sc provin-
cias , quas pridem acceperant Pontifices , de novo conceflit 6c
contulit , diverfifque additis civitatibus 6c territoriis, Patrimo-
nium D.Petri auxit. Extant porró Tabulas donationis Casfaris
Henrici VII Lucelburgici , quae terras pr^diftas omnes jure
pleniflimo fedi Apoftolic« fubjeftas declarant. Ejufdem tenoris
Caroli IV. funt duo diplomata Pontificibus data , quibus prae-
ter fupra recenfitas urbes 6c provincias, Regnum Sicili« cis 6c ul-
tra Pharum, Sardinia 6c Corfica it. CivitasBeneventi, Comita-
tus Venufinus, Civitafque Avinionenfis fedi Apoftolicas fubjici-
untur. Sic 6c à Carolo V. Caefare Ducatu Parmse 6c Placentiac
bona fedis Romanx aufta fuiffe, aliqui memorant. Cxterum ,
non defunt, qui Imperatoris 6c Imperii fupremum Jus in terras
Pontificis non obftantibus hifce donationibus, gravifllmis defen-
dunt argumentis ; idquenbsp;Traèlanbus de Fimbus Imperii

Ö Germanorum Imperio %omano, 6c Boeclermin notttiaImperii
tè prorfus vindicârunt, atque ad amuflim docuerunt, donatie-
nes Imperatorum femper cum exceptione fupremi Dommii^a-

ôas fuifle j 6c quod in fpecie Ottonis Magni repetitam donatio-
nem Urbis Rom« aliarumqüe Provinciarum attinet , tabulas
ejufdem , produftas ^Baronioadnbsp;pro fuppofititiis réfutât

Conringim de Ftmb. Imperii, c. x. p. 106. amp;c. Sc de Germ. Imper. Rom.
L. i.c.x.p.ó^.feq. Otto III. Gaefar ofto quidem Comitatus Ro-
mano Ecclefiaedonoobtulit, non autem Imperium Urbis ,quin-
imô revocâfle videtur Caroli Calvi concefliones , prout modo
laudatus Conringim tefiiitm de Fin. Imp. L.i.c.i'x.. p. iij.iàeva i.c.p.i 70.
Octonis III.Tabulas examinât amp; contra 'Baroniioh]e.Ù^\or\t% tuetur.
C^uam controverfa fuerit Mathildis donatio , oftenditur ab eo-
dem L.i.C.x.f.iio. 5c reliquaeconceflTionum tabula: Imperatorum
examinantur c. ao. ^Boeclerm Not. Imper. L. u.c. %. ftatuit, Pon-
tificibus donationis Casfarea: titulum allegantibus , incumbere,
ut antea demonftrent : ( i. ) an 8c quomodo faéla; fint iftae dona-
tiones ? tabulis non fummatim excerptis, fed authenticisamp;for-
malibus, ( i. ) an praeter utile Dominium , ipfis aliquid acceflTerit
illis donationibus ? ( 3. ) an Imperator folus potuerit facere , ut
prœter Dominium utile plenum quidquam ad Pontifices pcrve-
niret, aut Caefareum amp; Imperii Jus in eos transferretur? an
hoc potuerit cum confenfu Eleftorum vel quorundam vel Col-
legii totius facere? ( f. ) An confenfus quorundam Electorum
Se quorundam Principum ad hoc fufiicere potuerit ? ( 6. ) An non
claufula falutaris , de juribus Imperii , five Jure Csefareo refer-
vatiä, omni donationi tali tacitè infit, etiamfi verbis non fueric
clarè exprefla ? Confer Çrot. L.i.c. 4. §. 1 o. G? L.i. c. 6. §. 3. 7. At-
beric. Gentil. L. 3. c. 15-. p. 60S. dealienattone Regni ita fcnbit: Etfi
nulla fpeciali lege prohibeatur alienatio, generali tamen omnium
regnorum lege , cum ipfis nata Sc quafi jure gentium videtur
efl'e vetita, vid. Capü. Leap. art. 17.. Cottrtng. de Fm Imper, c. 19.
Nequehîcpraefcriptioni efle locum, idem oftendit: (i.)ex nomi-
ne Romani Cœfaris conftanter retento. Çrot. L. 2. c. 4, §. 6. ^ §. la.
«.2. {z.) ExJureCoronationis Romana: totaque ejus ceremo-
nia, ( 3,) Ex petitione Pontificum à novis Cselaribus , donatio-
nes fibi antea fadas, confirmari defiderantium. (4. j Ex creatio-
ne Equitum 8c Comitum Palatii Lateranenfis Scc. (f. ) ExPri-
vilegiis quae à Cxfaribus indulgentur terris Papalibus. (6.) Ex
praelatione enfis , quem Praefcdus urbis Romae Csefari fem-
per

perprsefert. (7.) Ex adibus furaraae poteftatis aliis. Haec dc
Pontifice Romano: nunc ad alios Italias Principes.

III. Non defiant vel hodienum, qui Ducem Sabaudi/E fuio-
mnino tfiTe Juris, neque Imperii Vafallum, arbitrantur amp; pro-
nuntianr. Inter quos eft Antonius Teffaums in prafat. Decif. n. 13.
0 14. qui contra Bodtnum pro Sabaudiae Principis fiimma poteftatc
difputat , amp; JureConfultorum alii à quot;Bodmo addudi L. i. de Rep.
e.\.n. 129. ipfum autem Bodinum veritatis vis adegit , Imperii
Jurium hoc in paflu quafi defenfionem in fe fufcipere, 8c apertè
manifeftare, fummampoteftatem Duces Allobrogum ab Impe-
ratoribus neutiquam fuifle adeptos, cum ipfi fefe Imperatoris Vi-
carios etiam in fuis terris nominent ; neque tamen quidquam
Majeftati tàm contrarium, quam fe Vicarium ejus profiteri, à quo
Jura Majeftatis habere te putes, in ipfa Provincia cuipraefis. vide
omnino Capit : Leop. an. 4. Accedit 8c ipfa Allobrogum confet
fio, qui Sabaudiam dicunt , Imperii feudum extitifle, 8c Do-
minos ejufdem fiduciaries, ab Henrico V. Imperatore Comi-
tés , 8c Sigifmundi Csefaris bénéficié, Duces creatos, eandem-
que dignitatem à D. Carolo V. clientelari, lege Carolo Duci at-
tributam fuifle ; qui 8c Imperatori fidem deditSc ab eo fiducias for-
inulam Auguftae accepit. Deinde paflSm in Conftitutionibus Im-
perii Sabaudiae Dax audit Princeps 8c VafallusImperii, nemen-
que ejusinmatricula Imperii, onere certoaddito, reperitur. A-
deoque extra dubit ationis aleam pofitum efle , dicendumeft.
Ducem Sabaudix nomine Ducatus cognominis it. Pede-
montii

f de quo tamen dubitat Spreng, ft^r Rubi L. quot;i. c.23.)
8c ratione eerumqux ex Regne Arelatenfi poiüdet, eflTe Pnnci-
pem Imperii Germanici beneficianum , Germaniseque Judicns
obnoxium. Hinc ad eum attinent fententiae Tribunalis Supremi
Camera, amp; mandata publica decernuntur , 8c Bannum in Sa-
baudi« Ducem promulgatum à Camera fuifle, teftatur
ißprajud. Camer. p. 56. Videtur tamen quibufdam, propter Ro-
cheveranum, Olnum 8c Caefolam . Ducem Sabaudix per Pacifi-
cationem Monafterienfem cum Gallo initam, abfolutam omnino
poteftatem obtinuifle, quod ex verbis Inftrumenti Pacis , ibi:

Nullatenus inqtnetentur m Superioruate Çeu füre Superiorïtatts, it :
it 'Romano IrnmiQ nnllatentts dependent, evincere conantur, eoque

Iznbsp;incli-

înclrinat OUevburger. in Limn. Enucl. L. in. C. XXii. ». i. Jnc,
quot;Bern. Mdz.it(s^^\\xres. Placet autem è diverfo aliis ifta Inftru-
menti Pacis interpretari verba , non quod tres prxdifti traftus
ab Imperii fuprema Jurifdidionein univerfum exemti, amp; nulla
prorfus rationç eidem devinfti fint; fed quod terrarum illarum
clientelare jus non dependeat proximè ab Imperio amp; Carfare ,
ut exiftimabatur, fedabunoDuce Sabaudi«: hancque fenten-
tiam probant Conringms, Joh. Vol. Beckmannus 8c Gab. Schweder.
JareConf

IV. Quem fecundo loco confiderandumfiftimus,HEtRORiiE eft
Magnus Dux ejufdemque Poflèflîones. Solet autem Hetrurije
Ducatus in binas vulgo partes dividi, Dominium Vetus fc.amp; No-
vum. Illud Florentin« Pifanasque urbis omnia, hoc Senenfcm
urbem aliaque noviter Magnis Ducibus acquifita , comprehen-
dit. Dominium autem vetus liberum 8c abfolutum à quàm multis
creditur , nullique obnoxium , emtâ à Rudolpho I. Caefare
Florentinac urbis intégra libertate. Tradunt enim Platina
Trithemius , Cufpinianus aliique, interquos ^Sigoniml. zo.de
Z/'rf/^-«,Imperatorem hunc, pretio aceepto , Itali« Urbes
potentiores quaique plena libertate donafle , fed huic tradition!
fidem nullo prorfus modo adhibendam efl'e , monet Conring. de
fin. Imp. L. II. c. Xr///./gt;.496. cum nulls tabulas public«, qui-
bus alioquin tant« res folent in robur 8c memoriam perpetuam
comprehendi, in univerfa Italia reperiantur, neque tales fe vi-
difle unquam , ingenuè fateturipfeSigonius; neque ullam Itali-
carum urbium,mota à fêquentibusimperatoribus de libertate con-
troverfia, aliquam Rudolphi tabulampro caufa fua adducere po-
tuifle, conftat; 8c Genua ipfam et in lite cum Marchione Fma-
lienfi, provocate tantum ad Caroli V.allquod diploma potuit.
Pr«terea obftat , quo minus Sigoniana: narrationi fides haben-
da , nemmem hiftoricorum Rudolphin« «tati faltem propin-
quorumj tale quid memona? prodidiflè, neque auftores fupra
nominatos , qui hujus negotii mentionem fecere , inter fe
convenire, Stgonim enim ait, integr« Italiae hbertatem concef-
fàm. Platma^hünc (tCMÙ Sabellicm , Trithemius (Sc. Lucenfes 8c

Florentinos, ftatuunt, omnino liberos fados, Blondtis ^mcra Cran,
sjpu U alii, in libertate quidem eos dimjflbs, fimul tamen Imperii

fideles

fideîes à Caefare efle pronunciatos. Dehique ex Hiftoria fecuti
sevi conftat , nullam urbium Itaiiae , ftarim à Rudolphi sevo,
omne obfequium negafle Imperatoribus, fed humili modeftia
Dominos eos obfervalfe, portas adventantibus plerifque aperuifl
fe , amp; claves obtuliffe , imô eriam pecuniam miniftrafle , fsepè
fuas controverfias illis detuliffe, amp; fententiae obtemperaffe.
Quodfi interdum qnid fecius accidit, Guelphicae fadioni adfcri-
bendum eft, quse mterdum prsevalebat. Et quamvisconceda-
tur, m plenam libertärem Civitates iftas, accepta ingenti pecuniae
fumma , à Rudolphe fuiffe vindicatas, omni tamen jure defti-
tuitur ejufmodi contraftus, cum ex confenfu Ordinum Imperii
omnium non fuerit initus , qui tamen omninô requiritur. Vide
Cap. Leop. art. 12. Atque ita fentiendurn quoque de Henrici VII.
amp; Caroli IV. venditionibus , quibus Lucenfes amp; Senenfes fui
Juris faâri dicuntur, amp; Gambacurtio Summa in Pifanos poteftas
tradita fuerit i quodfi enim taie quid horum aliquis cominiferit, id
quod haftenus probari nonpotuit, nihilominus tamen falva ma-
nent Imperii Jura, quippe Cxfarum venditionibus neuriquara
obnoxia. Caeterum , cui tandem non cognitum, ipfam urbena
Florenriam à Carolo V.Ciefare bello ad officium revocatam efle,
nam cum adverfum Cœfarem arma fumfiflent ejus Cives, Ma-
jeftatis rei fafti, libertäre amp; antiquis Cxfarum Privilegiis priva-
ti, Alexandrum Mediceum Pnncipem ab Imperatore ac-
ceperunt , teftante Paulo Jovio L. 27. ubi porrô addit, quo-
«lodo Refpublica ab eo , diplomate facto, tune fuerit ordina-
ta, 6c Mediceae familiae principatui fubjeéta, fimul narrans, quem-
admodum diploma illud Florenrias exceptum , 6c ad illam for-
mulam omnia inftituta fuerint. Ex quibus patet omnibus, Do-
minium Hetrurix antiquum Caefaribus obnoxium effe, cum 6c
ipfi Cives Florentini faffi fint , licere Cœfari, Rempublicara
fuam ex arbitrio ordinäre. Porro nemo eft qui nefciat, Mediceos
unicè Principatum novum Cxfari debere,quippe cujus audoritatö
Florentinis praepofiri fuerunt.Nequehîcomittendumeft, Maxi-
miliani II. negotium, quatenus ad dignitatis Magni jDucisCofmo
attributae,confirmationem fpe£tat,quippe quae cum evidenti Clau-
fula 6c exceptione Juris Cxfarei conjunàa cft, ut titulis videlicet
îftis Francifcus Mediceusnbsp;Imperiibenefidarim (ytxh^Thuani

I 3nbsp;funt

fiint L.S.otdam. ify^S gauderet. Ciyae de Florentinâ urbe ac
ditione in medium prolata, ca etiam de Pifana urbe dicenda funt ;
effe eam quippe veterem acveram Imperii portionem, quod nul-
la exemtio ex conceflionum tabulis oftendi poteft; quin potius
fupremum Jus in iftam ditionem verbis claufulifquefignificantibus
à Maximilianoll.fuiffc imperiorefervatum,tradit Dn.Schftrzflet/ch,
difp de divif Imperii Caroliniy circa^K.Diffentiunt quoad Pifanas terras,
cafque foli Magno Principi Hetruriae fubjedas, neque Imperio
in eas quoddam amplius Jus effe,ftatuuntGfor^. Hornius Orh.Pol.P.z.
Spreng.Font. J.P.p.z^T^.hà novum Dominium M.Ducatus Hetrurise
diximus referri etiam Senenfium Rempublicam , quas ficut Sc
Iluas Dominium Regis Hifpaniae beneficiario Jure poffidetur :
utriufque autem nomine Hifpanus fele agnofcit Imperii Vafallum,
adeoque Horum traduum intuitu Sub-Vafallus Imperii M.Hetru-
riae Dux dicendus eft. Eadem eft Ilux conditio,quam ad Csefaream
Jurisfdiétionem pertinere Infulam , non ambigitur. T/;»^«. L. V.
Reliqua Mçdiceorum territoria, ut Filaterra 8c alii Marchiona-
tus olim à Malafpinis pofteffi , vel proximè vel remotè amp; alio
intervcniente, citra tamen controverfiam, ad Imperium pertinent,
amp; clientelam profitentur; de quibus videanturScriptores paflïm,
amp; Feudorum Italiae Index.

V.Extraomnem dubitationem Mantv/äSc MontisFerratx
Ducatus clientelari jure Imperio obftridi funt, idquenon abnu-
untPofleflbres utriufque Mantuse Principes,quin potius fe Impei-ii
Rom. Germaniti Principes,in Imperii Patrocinio ac fiducia
efle profitentur Badin, de %ep.p. 19a. Et verô ufque adeoid cer-
tum eft, ut cum Sabaudix Dux partem Montisferratenfis pro-
vincise tanquam fibi debitam occupaflet , per leges tranfaétio-
nis Cherafci Ao. 1631. inftitutas, 8c poft, Inftrumento pacis Caefar.
Gall, confirmata; , feudali vinculo fele Cxfari obflringere
horumquoque locorum ergo fuerit adadus, vid. Cap, Leopold,
m. 4. Notandum autem , quod Ducatum Montisferratenfem
attinet, Pinarolum in eo fitum cum pertinentiis ab Imperatore
8c Imperio inRegemGalliarumcumJuredirefti Dominn8cSupe-
rioritatis per Pacem Neomagenfem §.xxxi. fuifle tranflatu'm; reliqu®
autem omnes iftius Ducatus partes atque accefliones ditionis
Imperialis funt, 8c inconfulto fuprerao Domino nec alienari, nec

pada

pa£ta fuper îis fada, valida efle aut vim Juris confequi poflÂint, nifi
à Csefare approbentur rataque habeantur. Mantuani Ducatus
quondam fuere partes Guaftella, Novellaria, S, Martino amp; alia
cum Cafl:ellis fiiis, qux minoribus natu Principum filiis obtige-
runt; qui autem illa tenent, Ducem Superiorem non reverentur,
feddireftè fe Cazfaris Vafallos eflè dicunt. Conring. de Finikp.^l6.
Casterùm, quamvis hi Ducatus ad Imperii pertineant patrimo-
nium, non tamen eos membra amp; Status ejufdem eflè,neque prxter
Jus feudale ullam ex illis Imperium utilitatem eapere , Eleûo-
res Ao. 1630. ad Imperatorem Ferdinandum 11. refcripfere. vid.
Limn. ad C^pit.p. 6xy.

Vl.Imperio fundata efle Jura in Mutins amp; Regii Prikcip a-
Tus, nemo efl:, qui ambigat. Hodie ifti penes familiam Efl:enfem
funt; Nam Caefar Eftenfis, Alfonfill. Ducis Ferrarienfisfilius ,
exclufusà Pontificeàfucceflione inDucatu paterno, quod filius
non legitimus effet , Rudolphi II. Imp. gratia natalibus dona-
tus, fimul Regium Lepidi Mutinamque lege beneficiaria pot
fidenda accepit. Ferrarienfem autem Ducatum répétât Cle-
mens IX. nihilo tamen fecius, falvaeflein eundem Caefaris Su-
premum Jus ac poteftatem, dicendum eft.

VII- Caroli V. liberalitate Parmam amp; Pi^acentiam Pontifi-
cum territorio acceflfifle ( prout fupra diftum ) funt, quiraemo-
rant. Vicifllîmalii tradunt, Casfarem, urbes iftas veluti Mediola-
ncnfi Dominio antiquitus attnbutas, atque adeo feuda fimul Im-
perii , injuftc à Pontificibus teneri, œgrè tulifle, quod Paulus
JeviusL.zj. teftatur, htersqueCarohV. ad Clement. VIII. an-
no i fió. fcriptse §. 39. confirmant. Utcunque autem hxc fefc
habeant, illud certum eft, vindicatas eflTe eas ab ImperatoreCa-
rolo V. tanquam Caefarei Juris urbes Se partes Mediolanenfis Du-
catus , indignante quamvis Pontifice Paulo III. Farnefio , qui
illas infilium Aloifium,nominefedisApoftolicx contulerat. Po-
ftea tamen Caefurinvitus quidem, illas Pontifici conceflit; eum-
que Placentia Oétavio Farnefio redderetur , diièrtè adjeélum :
manerent Imperio falvA rationes , f»-« in Parmenß dittone habet.
Etfi verb Principatus illius omnia à Pontifice dependeant proxi-
niè, totus tamen Cxfarei Juris eft faltem remotè, prout omnia
Pontificum clientibus poflèflâ.

VIÎJ»

VIII.Mediolanensis Duc atus à Wenceflao Caefarc inftitu-
tuSjClieritelari legejoanni Galeacio attributus eft. Interjecto dein-
de tempore ,eundemFrancifcus Sfortia arrais occupavit, amp; per
leeatos poftulavità Cfefare, ut Auguftali diplomate confirma-
retur , fed inani fucceflu gratiam Csefarum Francifcus pariter ac
filius ejus Galeacius ambierunt. Ludovicus tamen Galeacii fra-
ter meliori fortune u(us, â Caefare Maximiliano I. voti compoâ
faftus eft. Sfortiis poftea extindis, CasfarCarolus V.Ducatum
ad Imperii Jura devolutum , quodque Francifcus Rex Galliaeju-
ribus, fi qusehabuiflet, reddidiflèt fe indignum, vindicavit, amp;
in filium Philippum tranfcripfit. Ab hoc tempore Ducatus ifte
Cxfarum beneficio , Regibus Hifpaniae conceffus collatufque
cft, quem pariter ac Marchionatum Finalienfem , Senas quo-
queamp;Plombinum in Italia clientelari Jure poflident; ut proinde
clariffimumfit, jam psenè à Rudolphi tempore, citra controver-
fiam ,Principatum illum in Imperii fuiffe obfequio , haud fecus ac
ante ejus ereaionem, terrseill« omnes Imperii legibus parue-

VIII. H«c de prxcipuis amp; potentioribus Italiae Principibus ac
Principatibus : Non videtur autem ex re fore, neque operis pro-
pofiti régula permittit , ut de reliquis omnibus Italise Principibus
numero non paucis, fingulatim hoe loco agatur. Eos autem Impe-
rio fubjeftos efle , minus dubium eft : Nec enim libertatem in-
tegram Sc exceptione carentem fefe confequutum, eorum quifquam
probare hadenus conatus eft ; nihilque certius , etiam antiquis
temporibus eos pariter ac eorundem terras Imperii Leges devote
audiviflè.nbsp;^ . .

-: IX. Pauca de Rebuspublicis Italiae addenda funt : Inter quas
prima fors eft Ducis ScREipuBLiciE Venetorum. Urbem autem
Venetam ipfam inter Adriaticas aquas fubfiftentem, nunquam Ger-
manici Juris fadam, fed fcedere inter Carolum M. Sc Conftantinopo-
litanosCaefares inito, Orientali Imperio redditam, Sc à legibus Occi-
dentals Imperii abfolutam fuifle, ex annotationibusFrancicis probare
contenàkConring.deFm.Imp.i. Cïeterum, nequefucceilu tem-
poris,Imperatores Occidentales velReges kali« in urbem illam pote-
ftatem fibi arrogarunt, vel contra libertatem ejus quidquam moliti
funt,quicquid etiam in contrarium deCaroloCraflTo afferat Si£onmL .4.

de Regno ItalU. Quin potius Duces Venetorum Amicorum Impc
rii, ipfas autem Venetias Regni titulo à Csefaribus condecoratas
cfle,probè conftat : Enimvero, adlunt Henrici V. C^faris tabu-
l£e,qus: hujus rei fidem faciunt, quœve ex Venetorum infubs hber-
tatis illiusfaäaefuerint participes, oftendunt. Hifce teftimoniis non
obftantibus , permulti, Venetam urbem intégra libertate de Jure
non gaudere , allerunt, quod Aafior Scrittimt Libertatù Feneht de-
clarare cupiens, ante annum 1300. Venetos fe pro liberis nunquam
geflîfle , tradit c. 76. amp; Rudolpho I. imperante , privilegium
cudendx moneta: Venetis datum fuifle, ex Samfovtno refert. Pu-
tat autem Eruditiflimus Conringim, confecutos efle Venetos à Rudol-
pho monetx Jus, non fimpliciter, fed ejus monet«, quœm Regni
Italic! vicinis locis poflît valere. Domi enim jam olim ipfis inte-
grum fuerat, monetam pro lubitu cudere , fortaflfis autem ille
nummus extra urbem non valuit. Haftenus de ipfâ Venetâ ur-
be j Jam de iis, qu« Veneti in Itali« continente ora occupave-
runt -, ubi multum difpar eft ratio. Terras enim iftas in ditione
Regni Itahci etiamnum Rudolpho C«fare fuifle, nec ipfi inficias
irepofllint Veneti: Eos namque adhuc Henrico VII. C«fareAn.
1311. tributum ex more veteri folviflé iftarum terrarum intuitu,
qu« Regno Italico tùm adhuc accenfebantur, tradit Conradm Fe-
cerim de rehits geftü Henrici FH. Imp. atque ex eo tempore plera-
que pofleflione Imperii excidifle , Veneti ipfi ultro fatentur. Et
quamvis bello à Scaligeris , Carariis , Vice-Comitibus aliisque
multa occupaverint , hifce tamen non fuir intégra in bona fua
poteftas, adeoque nec Imperium fummam fuam poteftatem in
terras iftas perdidifle, dici poteft, confule de hac materia pr«rer alios
Limn. P. J. P. L.i. c. 9. Ö addit. (5 Remising, de R. S. amp; E.L.i.
Cl. II. c. 9. it. egregium traéVatum Graswinkelii oppofitum Scrurinio
Libertatis Venet« anonym. Autoris.

X. Genuensis RespublicA, licetampliflimajafl tet Privilé-
gia Sc omnimodam exemtionem, nihilo tamen fecius ad Imperium
pertinet : ejufdem caufam defenderunt Jureconfulti prarclari nomi-
nis, inter qaostJ^enochitfs in Refponfo in canfaFinalienfipro Gemenß-
btuconfcripto. art. i.n. 46. Genuenfibus autem à Rudolpho I. libert?.-
tem non fuifle conceflàm, fupra jam demonftratum, neque à C«-
faribus îèquentibusiftosin libertärem fuifle pofitos, argumento eft

Knbsp;id,

id, quod in controverfiâ Finalienfi, prastcr Caroii V.-Csefarls
tabulas nullas alras, pro aflerendâ hac afFeftatâ .libertaté potuermt
in medium producere ; Caroli autem Imper. diplomati ialutaris
claufula falvo Jure Imfern, difertis verbis adjetta eft, amp; non
femel inièrta tabulis ifl is verba : Livitas mfira Gern^, Hiecquc
Imperil Majeftas eluxit etiam Ferdinando I. amp; Maximiliano ft
imperantibus, in negotio Fmalienfi. Cum enim Senatus Genuen»
fis Marchionem Finalienfem fedibusfuis ejeciflet, amp; Cxkr Ferdi*
nandus Senatum evocâflèt, neque ifte Cxfari cauCe cognitionem
utjudici, fed tantum ut Arbitro, committere induci potuiflet; Im^
perator denuo iftos fub gravi poena ad fuum tribunal citavit , ad-
ditis minis, ni ftatuto comparaxnt tempore, fe in favorem partis
adverfx judicaturum. CJuibus permotus.Senatus, Oratores ad Ca:-
farem , qui caufe defenfionem fufciperent, ablegavit; cumquc
caufa cecidifl'entGenuenfes, ab Imperatore ad Summum Pontificem
proyocare pnraô non veriti, paulô tajnen poft , appellatione dc-
fertâ, judicato paruerunt. Pel. BizanL.x^. Hifior. Genuenf. p.^-ji.
adde Limn. L^. i. c. 9. iS pr,tf. addit.

XI.nbsp;LucenfemRempubl. inter eas efle, quiE nummoftbiaRa.
dolpho I Habfpurgico compaiirint libertatem,. vulgo circumfci^
tur, led fusé il am fabulam falfi convincit Coming, de fin. Imp. L.
IX. c. amp; quod fingulatim Lucenfes attinet, Ludovicum ivl
Imperatorem, Caftruccmm Ducem L.ucenfem ac L.unenfem creifle,
eumque Lucenlibus pra:fecifl'e, modo laudatus \utor tradit. Ca-
rolus autem IV. Cardinalem quendam Galium iVicarium urbi Con-
ftituit, qui tamen acceptis 25-000. aureis, demandatam provinaäin
deferverit. Ex eo fibi fuit relida urbs, Cxfarem tamen Carolum V.
cum introimm haberet,prout Dominum fubmiflà revercntiâ except,
tradente Jovto L. z6.nbsp;^^

XII.nbsp;Ergo de Principibus Sc RebufpublicisIcalicis in quantum

Imperio fobjefti funt, hxc fuflîciant. Reftat adhuc vUCdifpiciamus
quod tnbtTnal Principes Italia iiljus.vocati, forum feqg^ntur Caufa^
autem Itahcas à Supremo Camerali Judicio:exemptas ^le cum aöis
.plunbustradit quoque £ w«. L. IX J

Itahcos Pnncp m Judtcio Auftregaruta .^in.quö tämen jus red-

ditur Eledonbus amp; Principibus Germanise ,.:aflèrit i?«.

fieijch, m dijput. de dpvifmt,e -Imperti Cortlmkctrcafia. -jSed in cohtfovei:-

.. inbsp;fiis ad

fiis ad regalia pertinentibus aliifque, Imperatoris 6c Judicii Aulici
Tribunal legitimum eorundem forum efïè , teftatur tj^auritm
Dijp. de quot;Juà. Ad. th. i Fidemque facit adjudicatio Caroli V, in
caufa Montisferratenfi, conftatque fequentium Auguftorum exem-
plis j 8c Jus Caifareum ih'litibus ventilandis panter ac decidendis,
obfervari folet.

X I V. Poftreraó , voto finiendum fit, Deus Une , Vere ,
Optime, Maxime , Audor ac Stator Regnorum omnium , qui
Rom. Germanicum Imperium tantis audibus extulifti, Te pu-
Wicâ vDce obteftor atque oro , confêi-va , protze hunc Sta-
tum , hunc Imperatorem, hos Eleftores atque Principes , eifquç
funäis longiffimâ ftatione mortali, da Succeflbres quàm fêriffi-
mos , amp; quidera eos, qui fortiter fuftinendo R.om. Germanico
Imperio fiifïiciant, quam haftenus fuffeciffe fenfimus , juftifïïmis
eorum armis propitius adfifte , confiliaque pia juxta ac falutariain
fclicem exitum provehe !

ANNUE Ô REX REGUM!

- -- »

Gene-

Illustrissimo Comiti

JoANNl GuiLlELMQ
COMITI DE WURMBRAND:^
s, p. d.

Joannes Georgius-
Graevius.

On Tihr magis gratulor , Ilhßrif-
ßme Comes, quam noftra communi
patria y juxtaque praclaris praßan-
tiftimarum artium difciplinis , qui
in tanto natalium fplendore tantum
in iis colendts ßudii operaque po-
ßiißi, ut y licet non tam in illußri loco natus efes,
tuum tamen excelßtm ingenium, tua eximia virtus,
tuaque ßngularis doBrina in iUum te pof et collocare,

. --nbsp;m

wt tam non Te orne-nt avita j^rofafia tult;é decora;
quam Tu fis ipfis ornamento.nbsp;pauci funt, qtn

doBrina opinione fe fupra fortuna fua humilitatem
extoïïere fiudent, eaque unice cenferi volunt , qui in
ißa afate frogrefii funt ad eam eruditionis fummam ,
ad fuam Te felicitas tui genii, ardenfque ad editum
fapentice mimen enitendi fiudium produxit. Cum
enim in animum id induxiffes , nullam purpuram 3
nullas traheas , nullas infulas tantum honefiare no-
hilitatem antiquam, quam animum excultum illis ar-
tihus ^ virtutihus , quihus vera non fucata gloria
comparatur , qu£ non alieno, fed fuo nitet fplendo-
re y nihil cmlt;e , indufiri^e ^ lahoris pratermififli
non pepercißi tult;e non firmißma valetudini in verfan-
dis noBurna diurnaque manu illis fapientum homiquot;
num monumentis , ex quibus h^ec hauriuntur j 7ion tce-
dia, periculaque.itinerum in longinquas regiones devi-
tdfii \ ad quarenda pulcherrima ifta hona, ut Te ipfe
hujus voti compotem faceres. Gratulor igitur Tili de
hoe animo, qui multis populis faluti, fic augurari li-
het y Tibi tu£que lllufiriffima families fempiterno erit
ornamento. Gratulor etiam Germania , in qua per Tè
revirefcet illa gloria y qua in primis floruif, cum-'tot
tulit viros, quos eequ} ingenii doBrinaque ac nativi-
tatis iUußris claritas confecravit.nbsp;enim nifi-

K 3nbsp;la-V-

^rharus.jgnorar^.y-.'ut alips- innmerbi pratenam y
■Baronem Enenkeliutn yxhem tuum , degantia eruditio-
■nïs Juperiqre féculê , mferiorept.y aut qua modo
in neßri ^pnpms ^nbsp;Celfißimum

Fürßenbergium in hac vicmia.y Generoßffmos Erißos
in Saxómca y lUußr.em Boinehurgium in Moguntma
Aula y qui in tanta fortunce indulgentia y in tant aima-
ginum multitudine , in tantd dignitatis celßtudine,
tantaque male rerum praßantta é' uhrtate doBrina
iis quoquepalmam faciehant amhiguam, qui nihil aliud
per omnem vif am tgerant y quam ut eam in ßudiis tra^
duc er ent y in iifque confenefcerent. Hanc patria no-
ßra dignitatem Tü fußinchis, amp;.propagahisi Grar
tdor etiam noßris artilus , quas muht ad lat ehr as
fcholarumy temphrum y é' trihunalium ahjiciunt,
tanquam nohilitatihus indecoras y qua kcem Aularum
amp; reipuhUcae ferre non poßnt. Tu vero vidißi, qui
ßc fentiunt a vklgo non animo dißare , quamvis di^
ßent copiis ^ fpecie vitae ; équot; mäluißißapere non
modo cum iis y quos commemoravi y immortalis memo^
riaeviris , ßed etiam cum prifcis Ulis heraihus, Ale-
xandro Magno, Julio Caefar.e , Antonino Philoßo-
pho y qui decrerant , nulla fplendidiore gemma dia-
demataßua ornariy quam ingenii^ eruditionis ful-^
gore. Credidißi potius Magno Theodoßo , quam üs

qui

(7P)

qui nihil funt niji Cecropidae , pr^cipienti Jiliis fuis
Arcadio ^ Honorio-,

IntereaMufis, animus dum mollior, infta.
Et c^ux mox imitere legas, nec definac unquam
Tecum Gra a loqui, tecum Romana vetuftas.
MaBe ejio hoe animo ^ hoe conjilio, lllujlrijjlme Co-
mes , Vem Te fervet, incolumem ad Tuos Te redu-
cat , ut patria tua fruffus , quos expeSrat , ex Te
capiat. TrajeBipoJlridieKl.Januar. cidiocxcii.
Juliani.

t liflni t loiilofrt ffhjL zumin::: t zih; s^Dvkal
fnüfipniJ acnilsiS ym «zE^si oiDjirrti xorn ïi^Dp

.?£fiu33V Lnr.friogt;Ï ffiiJ^oJ « ifjpcl r/n^) rniJo^T
rc'0nbsp;^nbsp;^-Sîîl»?.

.iiDX oci CID .-(ïiWu^Vnbsp;.Ww^ft^

AlUiV

tf'p

'i