DISPUTATIO JURIDICA
INAVGVRALI S,
Q^V A M
FAVENTE TRI-UNO NUMINE,
AudtoritateMagn'îfici Tgt;. ReStoris^
M. D. Praxeos amp; Inftitut. Medicinae Profeflbris Ordinarii,
NEC NON
' Anfplijßmi Senat m Academici confenfu, NobilißlmiilMC
FacHltatis JZJRIDIC^ Décrété.
• -nbsp;PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifqueiti UTROQUE JURE Honoribus amp; PrivilegÜs
ritè ac légitimé confequendis,
Eruditorum cxamini fubjicit
JOANNIS MARCUS le M AIRE, Amftelod.Bat.
Ad dicmif. Januarii horà locoque folitù.
Ex Officina Francisci Halma, Academis
Typographi, cb loc xcii.
Nohilißimis, nAmplijjtmis, if oBipm^fym
V I R I Sy
i i
Ecclefîse Amftelodamenfis Paftori Fî-^
deliffimo, Parenti , omni filiali obfer-
vantiâ colendo.
D.D. J A C O B O LE MAIRE,
Juris utriufque Licentiato , nuper ad
Sereniilimum Regem Danias , Norve-
nuper Urbis Amftelodamenfis a fecre-
tis, illi patruo, huic Avunculo , omni
honore amp; ftudio obfervandis.
NEC NON
D. JOANNI VAN DEN BROECK,
J. U. D. gymnafii Amftelodamenfis
Profeffori celeberrimo , deftudiis meis
optime merito.
Ha/ce The fes Inaugurales qua
jpar eß reverentia
offert 6c dedicat
JOANNES MARCUS xe MAIRE.
-'^îi^ AûçtI amp; Resp.
ir
DISPUTATIO JURIDICA
I N AV GV R A L I S,
D E
Thesis I.
D fubftantiam teftamenti inter ce-
tera quoque dcfideratur heredis
injlitutio J ufque adeo, ut illa fit
quafi caput, amp; flindamentum
eîus 344- inft. de legat. I. i.frinc,
ff. h 1.1.19- de tefi. milit. atque
omne negotium, quod teftamen-
_nbsp;ti ordinandi gratia agitur, inter
teftatorem, amp; heredem agi creditur §. 10. inft. de te-
fl am. ord., eft autem heres fuccelfor in univerfum jus,
quod defunOus tempore mortis habuit 1.2^.f.d. V. S,
2 62 ^unde non erit neceffarium, multis mqm-
rerei quid fitüla, fed paucis tantum tradere, mftitu-
' ^nbsp;A 2nbsp;tioaem
tionetn heredis efle fuccefforis defignationem , vel per
fcripturam, vel vivas voois nuncupationem à teftatore
inteftamento expreffam , nec referre quibus verbis il-
le foerit ufus, modo ex iis fatis liquidó conftet ipfius
voluntatis intentio , balbutiente quamvis lingua à te-
ftatore prolata /. 15.C.deteßam. qualis mftitutio, vel
primi graduseft, amp; retinet tale nomen, vel fecundi,
ulteriorifve heredis in locum prions deficieîitis , amp;
vocatur fubßitutionbsp;2. de vuig ^ piptlL fubß.
atque interdum inftitutioni in fpecie ita didtas opponi-
tur, ut in / 1. ff. eodem, de illa pro viribus, hic age-
re fertanimus, materiam fubftitutionis fub ea non ex-
phcaturus.
Inftitiitio heredis vel liber.^ eleaiomV eftquot;, vel eer-
tis adftriaa perfonis, illam Doftores commimiter ap-
pellant volmtariam , qure eft extraneorum amp; proprie
fub titulis ff Cod. ^ inft. de heredibus mfittnendts
êxponitur, quandoteftatorin infinitum, id eft (Theo-
philo interprete) in definitum numerum, quos amp; quot
velit heredes inftituit,nbsp;hoe tit. hanc necejfa^
riam vocant, puta eorum heredum, qui vel necelfa-
rio inftituendi, vel nominatim exheredandi funt/. 30.
de liberis ^ poftlmmis hered. inft. l i.ff. de inj JS
rupt. l. 4. C. de lib.prat ex. unde amp; vivo quoque Te-
ftatore quodammodo domini exiftimantiir §.2. inß.
de hered. qualitate differ, l. 11. ff de liber. amp;
poßh. ôcjure quodam natura ipfis hereditas deberi di-
citur/. 3. C. quor. bonorJ. T-ff de bonis damnat, t.p-
ff. de tnoff. teßam. unde fi amp; ipll filentio praeterean-
tur, totum teftamentum adeo ipfo jure erat nullum,
ut neclegata, necfideiconfimiffa, nec libertates in eo-
dem reliftx valerent, / 8.§. i6. 17./.21. 2 /.28.
ff. de inoff te ft. cui tamen juri nonnullis derogatum;
videtur per ex caufaC.de tib.prat. excerptam
ab Irnerio ex novella 115. ca^. 3 ^ quam tamen ego
litem, hic non facio meam, quandoquidem de prima
tantum, nempe voluntaria heredis inftitutione , fe-
quentia proponere decreverim ; fcilicet de perfonis,
quaeheredes inftitui poffunt, item de partibus heredi-
tariis J ex quibus illas inftituere permiffum , amp; deni-
que quà forma, vel de modis ipfis inftituendi.
III
Qiiantum ad perfonas ; heredes inftituere permif-
fum eft tam fervos homines , quam liberos, inverfa
triboniani elocutione pr.injt.h.t. enunciata /. 31. amp;
4.0 § I ^nbsp;quales etiam exftat in /. y. amp; 8.
ff.'d.'paEi. ë l. 6. /. de F. S. amp; quidem fe^os
lequè alienos , ex perfona dommorum /. 31. ff. h. t.
ac proprios gt; hi namque fimpliciter mftitiiti panter
hereditate ac libertate ïumnKwx, prin. inß. h. tit. l pe-
nult. C. de fervis necejf. hered. idque ex confe-
quentia voluntatis , qua quos fecerint heredes , iis
amp; libertatem deftinaffe praefumuntur domini } cum
nemo, qui liber non fit, heres effe queat} hinc qui
antecedens voluit, etiam neceffarium confequens vo-
luiffe cenfetur §. 2. infl. qui ^ ex quib. catif.mm.
excipe tamen lervum adulterum fuaî dominac, bic
^nbsp;A3nbsp;etenim
etenim ab eadem nullo modo per teftamentum ho-
norari poterit fr. 'mft. h. t. quemadmodum nec idem
aitte fententiam ab adulterii rea poterat manumitti j
n^ qua^ftioni fubducatur d. pr. inf. /. 48. z. ff. h.
p.. adde 1.11. amp; 32. §. I. jf. qui amp; a quib. manu~
wit ^^ /. 32.C ad l.Jul de adult, qualem vero ef-
feftum hsEC inftitutio, tam proprii, quam alieni fer-
yi babeat, conftat ex §. i. inft. de hered. qualit.
^ dijfert. fcilicet ut fi creditonbus non fatisfieret bo-
na teiftatoris nomine fervi, acerbie praeconis voci fub-
jieerentur, ne defiindus ignominiâ afficereturj quin
etiam hereditarius fervus , jacente adhuc , neque a-
dita etiamnum hereditate, inftitui poteft, quia amp;
cum fervis hereditariis teftamenti fadio eft. §. 2 . inft.
h.t. cujus dubitationis fundamentum in eo erat,quod
ejufmodi fervus ^ neque ex fuo , neque ex domini,
ûuem non habet, perfona. hereditatis capax fit, quem
fcrupulum Tribonianus ibidem removet j docendo
quod jacens , vel nondum adita hereditas , defun-
fti, non heredis futuri perfonam fuftineat, d. §.
adde /. 31. §. i. ff. h. t. l. 34. §. 6. ff. d. acq.
rer. dom.
IV.
Inveniuntur etiam aliqui homines liberi qui hc-
redes inftitui nequeunt j quos inter improbi ac inte-
ftabiles /. 18. 2. ff. qui Teßam. facer peregrini,
qui fitre civitatis non gaudent I-ff §. 2. h. t. 1.1.
fr. ff. ad l. fakid. verum hi iure novo capaces ha-
bentur , cum Fredericus in Auth, omnes peregrini
^ ,nbsp;C. comm.
C. comm. de fncces. peregrims teftamenti faffeioncm
Feftitiierit} itemque indigni, qui ob aliquod deliftum
ab bereditate removentur , amp; quorum portio à fifca
vindicatur tot. tit. ff. de his qua m indignis ^ I. i.
^ 2. §. ff. de jure fifci, univerfitatibus, amp; col»
legiis licitis (quamvis olim inftitui non poterant,}
legata amp; hereditates relinqui poffe docet L 12. C. de^
hered. inft. I. i. C. de Jf. eccleffiis quamvis amp; ante
conftitutionem illam etiam jure paiKieftarum videa-
tur indudum , ut amp;; iifdem legata amp; fideicommiffe
prxftari potuerint L Ó. §. 4. /. 26. ff. ad fi. trib.
I 2. ff. der eh. dubiis I. 77. §. tilt, /, 122. ff. p-,
ff. de leg. I. unde 6c populo Romano non tantum-
viritim , fed amp; publicè à Julio cxfare in fuo tefta-
mento hortos reliftos legimus apud Suet, in Julio
eaf. cap. 84. profè finem. quid vero de incertis per--
fbnis ftatuendum fit, docet Juftinianus f. 26. amp; 27..
verèis mn filum fr. hereditatib. infl. de k-^
gatis.
Ha£tenus de perfonis qu£e inftitui poflant itqm-
'tur, ut de partibus hereditariis dilpiciamus } qua-
quidem in re apud JCtos invaluit, ut inter termJiio^'^
Juris appellatio affts reciperetur, ad fignificandam'
univerfam hereditatem , quod vocabulnm ufitatum'
(teftfe Triboniano) in §. here dit as 5 infl, eod. pier
mmque in duodecim partes drviditar , quafum quot;flife
gulcE ab uncia, ufque ad affem fua fortiuntur nomi^'
m, qux quidem enumeratio partium licet maximè
recepta.
-ocr page 8-recepta, non tamen adeo erat perpétua ^ ut nunquam
aliter inftitui queat , fed totidem undx hereditärem
conftituunt, quot voluerit teftator, unde fi tribus he-
redibus inftitutis, fingulis quadrantem hereditatis ad-
Icnpferit, hic dodrans, feu novem unciiE, alfemcon-
ficient, è contra , fi quatuor inftituat, Sc è triente
fingulos, fedecim unciae in hereditate intelligentur §.
7. /nß. h. t. eo fine , ut vel novem vel fedecim un-
ciae tantundem efficiant, quantum alias duodecim ,
conficientes aflem } amp; prioribus continget jus accref-
cendi, pofterioribus jus decrefcendi j imo fi unus è
femifle inftituatur, totus as in femilTe erit, d. §. 5.
inß. eod. cum nemo pro parte teftatus, Sc pro parte
inteftatus decedere poffit, nifi miles l. j. ff. de R.J.
qux de partibus affis di£ta funt, etiam de rebus cer-
tis accipieiida ^ ut fi teftator ex re certa unum , vel
pkires nominaverit heredes, nihilque de reliqua he-
reditate âddiderit, tum heredes fcripti ex afle here-
des intelliguntur l. i. §. 4,. ff. de hered. inß. quod ü
vero unus j vel plures ex re certa fcripti funt, alius
vero ex parte affis , vel indefinitè, priores loco le-
gatariorum habentur, amp; certis hifce rebus prseceptisj
reliquam hereditatem fimpliciter fcripto heredi rehn-
quent /. 13. C. eod. miles vero , aliter ac paganus ,
pro parte teftatus pro parte inteftatus decedere poteft
5. inß. ^ d. l. j. ff de R. J. ideoque fi unum è
re certa, fixndo nempe, vel domo heredem nomi-
naverit , quantum ad refiduum ejus patrimonium }
inteftatus creditur mortuus, 1.6. ff de teßam. mi-
lit. , ,
Quodfi
-ocr page 9-Quodfi plures inftituuntur heredes amp; quidem fim-
pliciter J ideft nuUis (partibus expreffis', conftat fa.,
tis eos ex œquis partibus heredes efle 6. inß. eod.
id eft viriles habere partes j fin vero heredum partes
velit in^quales j id teftator exprimere debet d. §. 6.
inß.
V I L
Reftat denique ut videamus de forma ^ vel modis
inftituendi, de quo §. 9. inß. h. t. agitur, amp; dbce-
tur heredis inftitutionem fieri pofle vel pure, vel fub
conditioner fed in diem, vel ex die ut nominetur he-
res, juris civilis ratio non patitur, quo qui femel fa-
tras eft heres, amplius heres eflTe definere non poteft;
quandoquidem heredis quahtas indelebilis eft, amp; tem-
porariura charafterem non redpit, /. 88. ff. h. 1.1.7.
§. ff. de minorihus J, proindè ^ qui femel fa£tus
eft heres , non poteft non ftatim incipere, nec un-
quam definere defundum repra^fentare , nec magis
quam ipfe defiinftus potuerit a certo tempore, vel ad i-
certum tempus non efle quod fuerit, cum tempus
non foleat mutare rerum naturam , neque tantum in
ultimis voluntatibus , nec in a£tibus inter vivos exer-
cere vim , ut per fe ideft ipfo jure aliquid producat,
finiat, vel fufpendat, quapropter amp; nemo ex tem-
pore , vel ad tempus ipfo jure obligari poterit, cum
tempus nufquam in jure noftro annumeretur niodis
Bnbsp;con-
-ocr page 10-conftituendse , vel finiend2E obligationis §.2. ^ 3.
inj}. de V. O. ita amp;: juri Romano adverfabatur aliquem
efle heredem nominatum, neque tamen pro herede
haberi, quemadmodum contingeret heredi ex die in-
ftituto} fic e contra quoque idem jus non patitur ali-
quem efle, amp; haberi heredem, ac poftea heredem ef-
fe defmere , ita namque defunftum faceret teftatura
amp; inteftatum contra d. Lj.ff. de R. J.
I
Si tamen inveniatur a teftatore certum tempus in-
ftitutioni additum, illius adjedio vitiofa, amp; pro non
adjefta habetur, i 9. inji. fg /. 54. ff. h. tit. quod
tamen accipe, ut tanquam fuperflua, amp; non expref-
fa cenfeaturj non vero , ut univerfae inftitutioni no-
cere dicatur, itemque de certo tantum die illiid in-
tellige, incertum namque diem heredis inftitutionem
admittere certum eft, veluti cum capere poterisheres
efto, l (gt;2. ff. h. t. Vel cum eris annortun 14. here»
efto l. ff, de vuig. Jubfi. fiquidem incertus dies
merito locum conditionis obtinet, l ff. de cond,
^ demonft. adeo , ut nihil diflferat heredem mfil.
tuam te j fi na-vis ex Afia v ener it ^ vel quo die w-
neritj fob qaa conditione heredem inftitui poflecoa-
ftat ex d. §. 9. inf. eod.
Qtia de re antequam plenius ^atnr , priw« ilkm
defiöioj quod conditio fit adjeêtia cafus m futurum
coU
lirquot;!
coUatij in cujus eventum aliquid fuffiendiiur: vul-
go quidem in praefens vel in pra:teritum concipi dici-
tur,. fed magis figura verborum, quam vi ac potefta-
te conditionis , utpote qu2e vix naturam ejus habeat,
nifi futurum tempus refpiciat. l. 39. ff de reb. creà,
■fàcit imperator in I. unica §. 7. C. de cad. toll, tres
conditionum fpecies, nempe quod alia fit cafualis,
alia poteftativa, alia mixta, terminis, ut quibufdam
videtur, parum latinis , quos tamen doftrins caufa
retinebimus'jdummodoaddamus cafualem quandoque
fortuitam appellari, quafi quse ex folo evèntu fortui-
quot;to, ideft , â cafu J vel fortuna dependeat; poteftati-
vam quoque arbitrariam vocari, quie in merum arbi-
trium confertur I. l^- ff- de acq. vel omitt. hered.
mixtam, quae partim in arbitrio , partim in poteftate
non eft, verum etiam ab alterius poteftate vel cafu pen-
det, qualis eft illa fi Corneliam uxorem duxeris.
\
Extraneunj lieredem fub omni, amp; qualibet honefta
ac poflibili conditione, qiix non prorfus facultate ca-
ret, inftitui poffe, tum paflim aliunde, tum ex §. 9,
inß. h. t. item ex d. I. unica de caduc, tol. certum eftj
nec movet in contrarium , quod liipra thef. 7. dixi-
mus heredem ex die certo inftituinonpoffe, per/.24..
ff. de hered. inß. amp; §. 9. inß. h. t. cum hic ceffet
prohibitionis illius ratio ex l. j.ff de R. J. defumpta,
nec metuendum fit, teftatorem hoc cafu partim teftatum
partim inteftatum moriturum , quandoquidem , ex-
iftente poftea conditione, quamvis longo à morte te-
B 2nbsp;ftatoris
-ocr page 12-DISPUTATIOJURIDICA
ftatoris intervallo , attamen retrotrahitur ad id Km-
pus ac proinde habetur gt; acfi adjeda non fuifleti
quod fi deficiat illa , neque exiftat poftea. praefumi-
tur teftator ab initio ftatim inteftatus deceffiffe/. 8./^.
ff. de perte. amp; camm. rei 'vend, fuus tamen heres^ qui
in patria teftatons poteftate eft, proximumque in fa^
milia gradum obtmet, hoc modo amp; fub quacunque
conditione inftitui nequit, fed tantum fub ea, quas
fit in ipfius poteftate, non vero cafuali, vel mixta/. 4.
ff de hered. in ft. L ult. ff de cond. ^ demonft. l. 4,. C
de inß ^ fuhft. cujus prohibitionis hxc videtur ra-
tio, ne conditione, fub qua inftitutus erat filius dé-
ficiente, neque inftitutus, neque exheredatus videa-
tur, atque ita parenti per indireaum liceret, quod
direaoipfi non concedatur , puta filium fine caufa,
amp; quidem tacitè ab hereditate fua excludere ; quam-
obrem turpisvelimpoffibilisconditio, huic inftitutio-
ni adjeda infirmât inftitutionem l. ilt;,.ffdecond. inft.
Se pro non fcripta habetur, adeo ut films, ea non
obftante, perindè ad hereditatem fui patns admitta-
tur, acfi impoflibilis conditio ei adfcripta non finffet
t.iO:ff b. t.
X l.
Phires conditiones ex affe heredi conjunârum impo-
fitoe votum ipfius minime implent, nifi omnibus pa-
ruerit, disjunftum vero fi fcriptiE funt, fufficit cuili-
betparcat, % penult, iitft.h.t. qualis conjundio cen-
fetur , quando copulatîvè eft concepta , disjunftum
vero fadam intelligamus ubi per particulam aut, û-
mu-
-ocr page 13-mulemve cumulaiitur eonditiones , quas fi diverfis te-
ftamenti partibus collocentur plures , ea quae prius
impletur inftitutionem praeftaf l. ff. de cond.inft.
diverfum in legatis, in quibes noviflima , feu poftre-
ma conditio opcratur /. 87.feqq ff. de cond. amp; de-
monft. cujus difcriminis hxc videtur ratio, quod in
inftitutione primani quam citiflimè fieri voluiffe pr£e-
fumitur teftator, ne inteftatus decederet, quce prae-
fumptio in legatis ceflac, ideoque in his teftator ulti-
mam conditionem ad iciendo , reliquis cenfetur de-
rogalTe,. èc in noviflima acquiefcere, ufque adeo, ut
legatum in prima teftamenti parte fimpliciter, amp; pu-
rè, dein fub conditione eidem legatario reli£bum
eenfeatur conditionale /. 89 J^! eod. quod diverfum
obtinet in herede qui primo purè , poftea fub condi-
tione fcriptus, attamen pure inftitutus habetur /. 37.
1. ff. h.t. nifi ex altera hereditatis parte purè, ex
altera conditionaliter fit vocatus, tum enim ut hac
fruatur, conditioni parere debet l.')0.§.'^.ffeodt.
Tandem amp; illud obfen/andum, quod naortiïo ante
conditionis exiftentiam , fub illa herede inftituto, jus
fuuni ad heredes non transmittat, quia id quod cejP
fum non erat, hoc eft ipfi nondum debebatur , here-
di relinquere non potuit; quod idem in legatis fub-
conditione rehftis, nam amp; horum dies non cedit, nec
prius debere incipiebat, quam conditio fuerit imple-
ta, ut eft notifllmi juris , per tot. tit.ff qtiando dies
lelt;iat. cedat. contrarium tamen obtinet ia ftipulatio-
B 3nbsp;ae
-ocr page 14-oeGonditionali, nam ex ea fpes eft debitum iri, eam*.
que ipfam fpem tranfmittimus in heredem, fi priuf-
qyam conditio exftiterit mors nobis contigerit, §. 4,.
inß. deverh.obl. fiquidem ultima vokintates tantum
voiuntate unius ordinantur, qui teftator non eadem j
qua in legatarium , ftatum in heredem ejus voiuntate
benevolentia movetur , nam plerumque ob meri-
tum aliquod indulgentur, /. 9.10. fiqq ff frofocio:
■contraftus autem'^ex reciproca contrahentium con-
ventione fiimt, l.'^.^.i. ff.depa£t. qua non tantum
nobis, verum etiam heredibus noftris caveamus. l. 8.
ff. de f rabat.
w
-ocr page 15-DfuffruBus pars dominiinon efi.
I I.
Exheredato filio pater reUe tutorem dot.
Teftamenta mko contexM ordinanda.
Mulier SCto VeUejano renmctat.
-ocr page 16-Yilimfamilias oMacedomano mn dero-
gat.