DISPUTATIO JURIDICA
INAVGVRALI S, ^^

DE

TUT ELIS,

O^V A M

FAVENTE TRI.UNO NUMINE,

AuBoritate Magnifici T). Re£ioris,

JACOBI VALLAN,

M. D. Praxeos amp; Inftitut. Medicinae Profeflbris Ordinarii,
NEC NON
AmpUJßmi Senatüs Academici confenfu , Nohiüjßmueque
Facultatü JVRlDICiAE Décrété. ,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in UTROQUE JURE Honoribus amp; Privüegüs
ritè ac legitime confequendis,
Eruditorum examini fubftcit

CORNELIUS à CULEMBURCH, Ultraj

Ad diem 8. Februarii hora locoque folitU.

Trajecti ad Rhenum,

Ex Officina Francisci Halma, Academic
Typographi, cb bc xcii.

SpeBaßJßmo Trudentißmoqüe

V I R O,

D. J A G O B O

à CULEMBURCH,

Fratri fuo amore femper fra-
terna profequendo.

Hanc Dfjputatlonem Inauguralem

Offert amp; infcribit
. . - t : quot;CORK, à CULEMBURCH.

ocl cb

D I S PU TATIO JURIDICA
INAV GVKA LIS,
D E

T U T E L I S

T H E s I s I.

E nobiliffima amp; utiliffima tutelsE mate-
ria difputaturus.ordineab ipfa definitio-
ne exordior. Definitur autem tutela vis
ac poteftas in capite libero ad tuendum
eum qui peraetatem fedefendere nequit,
jure civili data ac pemiiffa. l.i. ff.de
tutel. §. I. lt;»y?. eod.

I I.

Dkitur vis ac potefias, quas verba hic
Synonyma effe videntur , uti etiam ita fumuntur m^.l.inft.de
interdiEla amp; /. ij. ff. de legib. amp; nihil aliud dénotant quam fa-
cultatem pro auâoritate aliquid adminiftrandi. Dicitur in capite
libero, Caput liberum procuîdubia hic fignificat hominem libe-
rum, uti ills verba apud bonos autores fumuntur, utrum autem
de tutore an de pupillo intelligenda fint fi quaeratur ; refpon-
demus nihil obfiare quominus de utroque intelligi po(fint. Ra-
tio quare tutor debeat effe liberum caput ilia eft quod fervi non
habent communionem juris civilis I. y-, ff de R. Jur. definitro
autem noftra tutelam ad jus civile rcfert, pupillus etiam debet
effe perfona libera , quia fi fervus fiat eft in poteftate domini,
fi fiiius in poteftate patris. ^ ^ ^

Sequitur in definitione ad tuendum eunt, fub particula eum
ex juris confuetudine etiam continetur fœmina , filiorum enim
appellatione etiam fili$ continentur /. i6. de teflam. tutel. amp;
verbum mafculinum etiam fcemininum comprehendit l.i. ff.de
verb.fgnif. Prxterea haec verba ad tuendum eum illud quoque
dénotant,quod tutor principaliter detur ad defendendam perfo-
nam pupilli, inquodifferta curatore, qui datur ad defendendas
^nbsp;A anbsp;res

res minoris §.4. inß. de teßam.tutel. Attamen etiam per confe-
quentiam tutor datur rebus amp; patrimonio pupiili §. 17. inß. de
excuf.tutor. l. iz. §• a /. de adminißr. amp; periml. tutor. Additur
in definitione qui per at Atem fe defendere »equit, hoc modo etiam
tutela à cura diftinguitur , quas ob alias etiam caufas conftitui
poteftnbsp;de Curator, aetas porro intelligitur impube-

rum ufquç ad annum 14. in mafculis, duodecimum in fœminis
pr. inß. quih. mod,tuiel ßnit. Subjunguntur denique illa verba ja-
rs civili data ac permijfa , quando tutela hic adfcribitur juri ci-
vili , hoc referendum eft ad formam quam à jure Civili accepit,
nam alias quod ad originem fpeftat tutela eft juris naturalis feu
gentium §.pen. inß. de attil. tntor.

I V.

Tutela eft triplex, teftamentaria , légitima amp; dativa /. 12. f.
de epifcop. ^ cleric. Teftamentaria tutela eft cum pater vel avus
Paternus liberis fuis impuberibus , poft mortem fuam in alte-
rius poteftatem non recafuris, tutores dat teftamento velCodi-
cillis teftamento confirmatis /. 5. amp; l. ult. f. de teßam. tutel §. 3.
inß.detutel. Pertinet ad hanc fpeciem tutelae haec quasftio , an
pater in teftamento poffit dare tutorem filiio exhsredato ? afF.
l.i^. f.de teßam. tutel. Ratio, quia exhasredatio eft adhuc in po-
teftate. Quid de matre ? illa non poteft in teftamento dare tu-
tores liberis, nifi eos primo inftituerit hasredes, quia non tam
perfonis dat quam bonis, amp; ideo etiam adhuc confirmatione
opus eft. l. 4. f. de teßam. tutel. él.i.fde confirm, tutor.

V.

Déficiente teftamentaria tutela amp; non ante locus eft tutelaî
h^\(\msl.i\.ff.detutelts. haec légitima vocatur, quia legis be-
neficio citra facium hominis defertur , quo fenfu etiam jurif-
diiSio légitima dicitur. Definiri poteft hoc modo, légitima tu-
tela eft, qu3E ceffante teftamentaria defertur a lege. Hxc tutela
antiquo jure foiis deferehatur agnatis ob fucceffionis emolu-
mentum-, foli enim agnati ab inteftato fuccedebant exdudebant-
que cognatos. tit.infi. delegit.patr. tutell. j^.de R. Juns. verum
imperator Juftinianus hanc differentiam fuftuiit, atque cognatos
cum agnatis a:quali jure ad fucceflionem amp; per con.^equens ad
tutelami vocavit ^tr Nov. 118. cap. 4. j.

VI. Non

INAUGURALIS. j
V I.

Non autem quod dißum eft ad fxminas extendi debet, li-
cet enim illx etiam poffint habere fucceffionis emolumentum,
tamen ad tutelam admitti non poflfunt, quia tutcla eft munus
virile, l.fin.ff.detutel.l i.Cod.qmndo mulier. alibi etiam dicitur
publicum amp; perfonale munus 1.1. §.4. f. de mmerib. faeminae
autem ab omnibus officiis publicis amp; civiiibus remots funt /. 2.
ff.àeR. Jw. Hoc autem quod didum efl: patitur cxceptionem
in matre amp;5 avia , quae etiam ad tutelam liberorum admitti
poilunt Amb. matri ^ avu Cod. quand, mulier, adeo ut legi-
timls tutoribus praeferantur , folis teftamentariis eas prsceden-
tibus Nov. u8. Cap. 5. ut autem matres amp; aviae ad tutelam ad-
mittantur i. renunciare debent SConfuIto Vellejano, a. etiam
fecundis nuptiis dd. f. olim quidem ilJa renunciatio jurato fie-
bat , fed jure novo jus jurandum remiffum eft , Auth. Sacra-
ment. Cod. quib. mulilt;tr A'öv. 94. Cap. 2.

V I I.

Tutela dativa ita vocatur , quia tales tutores à magiftratu fo-
lenniter dari folebant , vocatur etiam honoraria , quia datur ab
iis qui honores gerunt, dicitur etijm Attiliana tit.infi.de Attil.
tutor, quia ex lege Attilia primitusjus dandi tutores concefiumeft.
Tutela dativa eft , qux ceffante teftamentaria amp; légitima datur
à magiftratu cui hoc fpecialiter eft conceflum. Dicitur cui hoc
fpecialiter concejfum eß , nam tutoris datio neque imperii eft ne-
que jurifdiftionis , fed ei loli competit , cui nominatim hoc
dedit vel lex, vel Senatufconfultum , vel Princeps. 1.6.^.2. ff.
de tutelis alioquin jure Romano omnes Magiftratus poffunt da-
re tutores.

V I I L

Haöenus diâum cft quomodo tutores conftituantur per te-
ftamentum per legem amp; per privikgiatum in eo magiftratum.
Ubi autem tutores cognoverunt fe legitime conftitutos efle,
ftatim gerere amp; adminiftrare munus ipfis injundum debent,
alioquin fuo periculo ceffant /. i. §. i. amp; l. 5. §. ult. f. deadmini-
ßr. tutor. Eo amplius extra ordinem ftriftioribus remediis ad
adminiftrationem cogi poffunt l i.pr.ff. deadminiß. tutor. amp; fi
in ea contumacia perfeveraverint, fufpeßi poftulari, amp; remo-

A 5nbsp;veri

veri. l.i.Cod.âefufpeEl. tut, §. fen. inji.defttifd. tutor, cum in-
famia , ob pertinaciam.

.IX.

Prius tamert quam tutores res pupillares attingant , inventa,
fium rerum omnium amp; inftrumentorum fub prxfentia perfona-
rum publicarum Tolenniter facere jubentur /. 24. Cod. de admi-
mjîr.tutor.flat.traj.rdr. 51.§.3. fub poena remotionis amp; infa-
miaf, ne quidem principali refcripto abolendaa /. ult. §. i. Coà.
arbitr. tut. amp; ut infuper teneantur in id , quod intereft pupilli
vel minoris , seftimatione facienda per jusjurandum in litem. /.
7gt; princ. f. de adminijir. tutor. /. 4. Cod. de in lit.jarand.
•Inbsp;X» I

r. Pfxtereadâtis fidejuflbrtbus cavere debent rem pupilli falvam
fore lA.f.etuifatifd.cog.prmc.infi. defati/d. tutor, l. ^.§.i.f.de
Itff. tut. adeo ut fiquae geffennt fatifdatione non praeftita . ipfe
jure irrita fint /. 5. Cod. detutor. amp; carat, quifatif. non dtd. Qua
fatifdatlone foH excufantur tutores teftamentarii amp; ex mquili-
tione dati. fùnc. inft. de fatifd. tutor. Mores hic Varfant : Jura
enimpleraque municipalîaftridius, quam jusRomanum omni-
bus tutoribus hanc cautionem rnjungerevidsmn.Stat.rraj. Ra-
Ir. 5. Chriftin. §.■], Num.âf. tit. i^. ad conf. Afcchlin.

XI.

Adminiftrationisvero , quï tutoribus incumbit,partes funt:
ut pupillus nté tk reftè educetur amp; alatur, commodo amp; fecu-
ro loco commoretur : in quibus tutor fequecur voluntatem
patris vel arbitrium proprium , vel , quad ex omnibus tutius
eft , arbitrium prstoris : habito refpeau facuitatum amp; nata-
lium pupilli. l. iz. l. f.deadminif tut. Titt.f.amp; Cod. ubtpup.
educ.velmor.deb. amp;aUm eiprafland. Item ut pupillus défendatur
/. jo. f. de admi». tut. ut debitores pupillares exigantur Lt^ff-
de adrnin. tutor. Creditoribus folvatur. /. 9, §.6./. 10. f de ad-
tninif. tfuor. Pecunic collpcentur ad prœdiorum comparatio-
nem , vel fi eorum bona conditio non fuppetat, idoneis homi-
nibus fub ufuris credantur : fi neutrum ftcerit, initio quidem
tutelœ poft fex , deinde vero pofl; duos menfes ad ufuras tene-
tur l.-j.^iid. lyf deadmift. tut.

quot; ' 'nbsp;XII. At.

X r I.

Atque îta vidimus quomodo tutor ipfe adminiftret, 'interdum
etiam contingere poteft, ut pupilli gerenti autoritatem praeftep.
Auâoritas tutoris eftexpreffa approbatio ejus quod cum pupil-
lo geritur. Hœc interdum neceflaria eft , interdum non, quod
ita verum eft , fi pupillus conditionem fuam meliorem fecerit,
veluti k ipfum ab obligatione liberando, aliquid fibi acquiren-
do , alium fibi obligando , tune non opus eft autoritata tuta^
ris : contra fi conditionem fuam fecerit deteriorem , veluti fe
jpfum obligando debitorem fuum liberando vel aliquid aliéri'an-
do tune opus eft tutoris autoritate. pr, infl.de auBor.tutor.Lu.
ff. de acqtiir. rerum dominai, i. Cad.de auElor. tutor. Quid fi igitul-
pupillus ißiverit contraâus utrimque obligatorios , tune pilpil-
Jus non obligatur , contra ille qui cum pupillo contraxit, effi.
caciter obligatur. d.pr. 1.15.i^.ff. deaB. empt. fed pupillus fi re
pofleflà faßus fit locupletior, tune obligaretur,/.5./öff^«a/»/.

XIII.

Qucritur an pupillus fine tutoris auâoritate contrahens fal-
tem non obîigetur naturaliter ? quod omnino aflirmandum vi-
detur , modo pupillus fit ejus aetatis , ut intdligere poflît quid
agit, nam ita pupilli obligatio naturalis dicjcur /. 21. f. ad kg.
fatcid. 1.6^, in pr. ff.adfenah.cenfult.Fellej. amp; praeterea acceiforis
obligationes ejus obügationi cum effe^u accedere poflunt, utt
fidejuflio l.iij ff.de verhoru.obl. Novatio /. i. §. i. ff.de mvat.
Interdum tamen JCti negant pupillam naturaliter obligari, uït
in 1.19. ff. deeêfi.^aSi.équot; ff decoftd. indebit. Verum hoc re-
ferendum eft ad illoî effelt;aus , qui pupillo datîxnum adferre

Finitur tutela his 1ère modis i. pubertate, quae in fœminîs
contingit anno duodecimo , in mafculi^ decimo quarto^ prm*
inft.quib.mod. tutel.finit. 2. Morîe natiirali, tam tutoris quam
pupilli., 5. inllyq/ié. mod. tut.fin J. 16. §• ff'de^ tutel. . |. Morts^
civili five capitis deminutione pupilli , etiam mtnlma : maxima
vero amp; media tutoris. infi^quib. mod. tutel fini. 4. jEventi^
lt;liei vet conditionis ad quam tutordatus eft. ^.z, inß. esd.
Remotione fufpefti tutoris^ lt;S. Excufatione perpétua à mtela
%.6.infi.quib. mod. met. finit.nbsp;Ex»

X V.

Excufatio eft allcgatio immunitatis à tutela vel cura , quam
quis habet ex privilegio vel alia jufta caufa. Juftae caulae excufa-
tionis funt variae, quae videri pofTunt. in tit. inß. de excnßtut Caufam
excufationis proponere debet tutor intra quinquaginta dies con-
tinuos, ex quo cognoverit fe tutorem datum elfe , vel etiam
plures habita ratione diftantiae locorum , ubi habitant tutores.

16. inß, 'de excuß tut,

X V L

Tutor vel curator , qui officio non fungîtur, removetur
tanquam fufpeflius. Sufpçiâus eft,qui non ex fide tutelam ge-
rit , vel gefturus effè prèfumitur. §. 5. inß. de fufpeB. tHtorib,
Omnes tutores amp; curatores five fint teftamentarii, five legitimi,'
five dativi, fufpedi fieri poffunt amp; poftulari , §.a. infi. de fu-
fpeä. tut. 1.1. §. 5. eok Tutores fufpedi poffunt accufari à
quolibet, etiam ab ipfis mulieribus %.\.inß.defußp.tut. 1.1. §.
6.ff. eod. Non tamen ab impuberibus , à puberibus ex Confilio
necefTariorum %,^,inß. eod.amp;I. j.pr. f.eod. Effedus accufatio-
nis inftitutae eft interdifbio adminiftrationis pendente cognitio-
ne. §. J. inß. eod. I. J. Cod. eod. Effedus accufationis probatas eft
remotio à tutela, quse fi fiat ob dolum aut culpam latam, tu-
torem facit infamem ob levem non item. ^.6, inß. de fufp, tuto-
rib. quia lata culpa aequiparatur hic dolo. /. 215. amp; 226. ff. de
verb.ßgnif. veluti fi.tutor media node , ubi bona pupilli funt,
domum reliquit apertam , vel fciens ventofa die ignem excitet
vento flammas traduro ad domum pupilli fecus eft in homici-
dii pœnâ. /. 7. ƒquot;. ad I. Corn, deßcar.

c o bToITl a.r iXquot;

I.

Exceptio non nnmerAtct pecunia non potèfi oppom pofl hiennium.

1 I.

PerfeEla emtione periculum rei vendita pertinet ad emtorem,

III.

Bonafidei poffejfor omnes fruBus tam naturales quam induflriales

confumtos facit fuos amp; lucratur.

FINIS.