s I V E
Q^V A M
i_Au6îoritate tJMagnifici T). Reäoris ^
M. D. Praxeos, Sclnftitut. Med. Profeflbris Ordinarii,
NEC NON
A»gt;pltßif»i Semtus Academici Confenfu , ac Nobilifßma
Facultatis ÄdEDICuJß Decreto,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in MEDICINA Honoribus, amp; Privilegiis, rite
amp; légitimé confequendis,
Publice defendendam fufcipit
SAMUEL D E N Y S S E N , SARDAMO-BATAT.
Ad diem lO. Mart H, hork locoque folitù.
Ex Officinâ Francisci Halma, Academiic
Typographi, cb I3C xcii.
deo ter opt. max.
summo medico.
parenti charis-
simo.
cons anguineis
conjunctissi-
mis.
pr^ceptoribus
celeberrimis.
Hanc Tgt;ifputationem Inauguralem
D. D. D.
SAMUEL DENYSSEN,
Auct. 6c Resp.
-ocr page 3-I N A V G V L l S,
D E
Thesis I.
Ualibus ac quantiâ Homo , creaturarum
creatura nobiliffima , fed , proh dolor !
etiam miferrima , continuo omnigenis
prematur miferiis , notius eft, quam ut
prolixâ alicujus explicatione egeat: fuffi-
ciet mihi, proGradu Doftorali difputa-
turo, ex amplo'morborum campo unicum
traftare, Hämoptoen {cil.üvcfangmnü fttt.
tum, in cujus mellem fatcem meam im-
mittere , ac pro mgenii modulo hoc thema refolvere , in ani-
mum induxi.
In hoc itaque morbo, ut amp; in omnibus aliis ritè traflandis,
ordo eft, nec non vulgô recepta methodus, quibus uti non in-
congruum fore exiftimo : non autem Etjmologiam, pro ut uni-
cuique fatis notam , longa quadam feriè deducemus; fed hujus
morbi defimtionem, dijferentiM , caufas tam internas, quam exter..
nM^ßgna dtagnoßica, prognoflica^ ut amp; curationem, breviter da-
bimus.
Hämoptoe, Cive fputum fanguinis, in genere quiàem omnem fan^
guinisper os rejeütonem ßgnificat ; proprie tamen, dequa nobis ptîe-
cipue hic fermo eft , pro eà fanguinis per os ejeSiione, qunt expuU
money t horace, afper a arteria procedit, habetur.
I V.
Data definitione , ad hujus malinbsp;accedimus, quae
innumerae ab Auftoribus recenfentur ; verum paucas , eafque
przecipuas , breviter perftringemus : ratione itaque quantttatis
fanguinis, fputa dilFerunt i vdevära. copiofa, velfunt : ra-
tione qmlttatis ab invicem diftinguuntur i alia enim funt tennU
Sc fimul acria , alia craßiora , 6c mßptda ferè, alia fpumofa , alia
livida, alia mgricantia, vel tmtillo puris permixta : ratione modi
excernendi ultimo difcrepant ; hare enim cum tujjt, illa cum
fcream, hasc cam, illa ßne ejiciuntur.
Hifce prsemifTis, ad caufas tranfeamus, quae varice funt, quae-
que plurimum in internasse externas dividi folent. Interns, refer-
ri poffunt ad materiaturam 8c ßruEiuram : ad materiaturam, qua-
tenus fanguis peccet quant it ate, quahtate, ydmotu: zàfiruiluram
peitinet nimia vaforum vel angufiia vel laxitas.
V I.
Caufii externa immediate hunc morbum produccntcs funt,
icîus, caßn, vulnm, amp;c.nbsp;vero caufx funt omnia illa,
quae maflam fanguineam augere, depravare, Sc motum ejus ac-
celerare valent, ut viólus pleniof, vitiofus , exercitia corporis
vehementiora , Scc. qu£e omnia paffim ab Aucloribus fiib re-
bus non naturalibus comprehenduntur.
Caufis tam internis quam externis breviter recenfitis, adea-
rum facultates accedimus. Inter caufas itaque internas, fub no-
mine materiatura hunc morbum producere aptas , confideravi-
mus. 1. Sanguinis quantitatem \ quae quomodo fputi fanguinis
caufa effe poflit , ex fequentibus facile intelligetur : à nimia
enim fanguinis copia, vafà inimmenfum diflenduntur, poriSc
tubuli nimium dilatantur , Sc particule cum illis ratione figu-
rarum Sc magnitudinis minus convenientes, finiul afiluunt Sc
propelluntur i qu« cum liberum tranfitum non inveniant, ob-
ftruciiiones pariunt, fanguis vero continuo à tergo infequens,
Sc fuo in curfu impeditus, in eas valde impingit ; quo fit, ut
vafà
-ocr page 5-vafa diftendantur ac dilatantur , qux vafa tenuioris textu-
rae, feu anguftiora , feu tantse molis non capacia diftenta
ac dilatata, fanguinem quomodo quaquaverfura emittunt.
2. Loco, in thefi quinta , fanguinem vitiofa qualitate pofle
peccare diximus, quae fua acrimonia , five ea fit falfa^ five
acida i adhuncmorbum producendum quid valeat, breviter
videamus, confiderando nimirum, particulas acres tenerri-
mam vaforum texturam fibrofam faciflime erodere, quâero-
fione undique faftâ aperturâ , fanguinem ubique effluere ,
qui acredine fua pulmonum nervos, velinternam afperje ar-
terie membranam 8cc. irritans ac vellicans, majores fpiri-
tuum influxus feu convulfiones excitât; quo fit, ut tufli ir-
ritatis partibus, materia contenta, nifi tenuis exiflrat nimis,
foras eliminatur ; fanguinis vero particulae falfte ac acidse ,
particulis ab utraque parte fcindentibus confl;antes, fibras
utique 8c vaforum poros diflblvere queunt ; qua fa6ta diflb-
lutione , purpura flia Vitalis largius profunditur , fimili uti
dictum modo.
I X.
5. Ibidem ejus indicavimus, quando nimirum à qua-
cunque caufa fanguis fervidior ac turgidior reddatur , mo-
tufque ei fortior mferatur j unde vafa in majorem moleni
expanduntur, tandemque aperiuntur, 6c exitum fanguis per
continui folutionem fo licitat.
Nec minus ex Vaforum culpa (^dMorbum firuBurä audiens)
hic affeftus exoriri folet, quatenus ifta vel tenera nimis ,
vel gracilia , nonnupquam à motu violentiore, uti à tußt,
ißu, cafu y vociferattone, alioque exercitio vehementi difrum-
puntur ; vel in quantum ea laxa nimis Sc humida quo ad
ofcula fua dehifcunt, 6c fanguinem è Circuitu erumpere
finunt: porro interdum , quatenus venae, à frigore conftri-
äae Sc corrugatac , cruorem non prompte trajiciunt, ifte re-
A 3nbsp;ftagnans
-ocr page 6-ftagnans aiterlolas diftendit, amp; ex earum ofculis erura-
pit.
X I.
Perluftratis quodammodo caußs internis, exponendx nunc
veniunt cauß externa (enfrocatarUica: Inter caufas itaque e.x-
ternas immcdate hunc morbum producentes , thsfi 6. tüm ,
Upftts, ysilnus enumerati fuere , qui fi jufto vehementiores
acciderint, univerfum corpus concutiendo , non modo va-
forum ofcula dilatare , fed amp; difrumpere valent •• à vulnere
quomodo hic affeclus excitetur , accuratiori inquifitione in-
digere non autumo.
Inter caufas denique externas mediate hunc morbum pro-
ducentes, Aert principem locum do , cum ille, amp; nos am-
biens, amp; calefaciens, Sc refrigerans, diverfiflimis quas con-
tinet particulis , fanguinem in pulmone, amp; deinceps pluri-
mum afficere 8c mutare valeat -, ita ab aere ambiente , exi-
ftente frigido, pori occluduntur , infenfibilis tranfpiratio in-
hibetur, fanguifque incraflatur, ficque hic afFeftus caufatur :
hue itaque quadrat Aph. fi5l.y. fi'igida, velut ntx, glacies ^
peElori immica, tußes movent , fanguinis erupttones , ac catarrhes
inducunt: ab aere vero calidiore fanguis agitatur, attenuatur,
ejus fermentationes augentur , motufque ejus acceleratur ,
adeoque ut tandem prsgreflîs quibufdam jam enarratis cau-
fis yaà aperiantur , ac rumpantur : funt amp; prasterea alias
aëris facultates 6c permixtse particulae , quae huncafi«£tum
îroducere valeant, verum illas omnes enumerate non lice-
3it, ne prœfcriptos brevis difputationis limites excedamus.
Quid Cihi 6c potus ad hunc morbum conférant, facile illi
teftari poflunt, qui fuo periculo id habent, quid fit fputum
fanguinis ; à dbo enim generoßore ac fucdpleno fanguinis mafla
rnultum augetur , quse fuâ cop;à, quid poflit, ex th. 7. fatis
videre eft : Qualitate vero cibus peccans, five is fit acris, aci-
dus aut falfus, fanguinem dépravât, qui depravatus fuos
fortitur
-ocr page 7-fortitureflreaus^^.,;amp;. rill. Infuper notandum, vitioGs ci
borum quaht^^.t.bus humores rarefieri , iifque malum T^Z
que impetuofiorem mferri, de quo diximus th. IX. De S:
iumpcs medicaraentis acidis , corrofivis, ac quadam acredine
prasditis, brevitati ftudens nil dicam
potus, qui fi frigidus aflumatur
corpore calente , fangumem mcraflàt, ejufque^motum fi^t-
cahdus veroaflumptus (uti omnia calida frequenter ufurpata
juxta i^ph.xó.Sea.^.) hasafFertnoxas; calts efficmnatLm]
mrvomm mpotentum, mentU torporem , fanguinü emptianes, mimi
deUqma : h^c qmbtu mors ; Idem Celfns teftatur , fie enim air
madefictat, utfang..pror.mpat, effiat. Denique omnes vinipi
ms generofiores hue refern poflunt; fanguini enim
ft.mulum addunt, ac ad exorbitantias invitant: notabileexem-
plum de quodam Studiofo , à vino potu in hoc malum inci-
dente, nzrr^t^ah. m fund. Med. Phyf. Cap. XIII Infuoer ex
nimio potu Coffc., Thée noftrum afeôum oriri pSbu„.
de probant hommes, qui fefe ter quaterve quotidie ad gulam
ufque ingurgitant cm mori licet abominabili hodie uterque
fexus, pr^lertim f^mmeus, utpotepaflionibusfuis magis indul-
gens, ftultas honoris imaginani captationis ergo, obfequitur.
r Änbsp;Pei-gimus, eique oppofitam ; de qui-
bus fufficit cum Ovtdto dixifle, ^^ « ? j Hquot;'
S^d caret alterna requie durahile non efl,
H£C recreat vires, feffaque membra levai.
Otta corptis almt, animtu qtioqne pafcitur zllis,
Immodicus contra carptt utrumque labor
XVI.
^quunturyS«;««^ amp; vigtli^,^ utraqtie modum excedentta
'nbsp;teftatur verbis tAph. 2 Seä % é
^ph.7i.Sea.y. Perfimnum enim fpiritus animales fiunt torpi-
di, ac ad adiones fuas peragendas inepti, hinc omnia fermen-
ta de^
ta debilitantur , ac humores vlfcidi nec non glutinofi generan-
tur : per Vtgilias autem fpiritus animales diffipantur, unde fa.n-
guis à natura fuâ balfamica in acrem amp; noxiam conftitutio-
nem dégénérât.
Denique Animi fathemata huic malo non parum funt obfte-
tricantia , ut funt ira , Utitia nimia , triftitia amp;c. Ira quippe ac
lîEtitia Spiritus perturbant, nec non parvatn fanguini turgefcen-
tiam inferunt; per triftitiam verô fanguinis motus imminuitur,
acidumque acre in eo augetur.
XVIII.
Ex frdternMuraltHm clajje culpandavenit menßum, narinm, hd-
morrhaak, hamorrhoidumque ßtppreßo : hinc cnim fanguims dyf-
crafia : hinc illse lachrymx.
Sic caußs tam internis quam externis , earumque facuUaubus
enarratis, nunc ad hn^^ss ^i^eStns ßgna diagnofttca procedimus,
qux pro caufarum varietate varia fefe produnt ; fi ergo à Ple-
thora hic affedus excitetur, ilico ejus fignaid nobis indicabunt,
qualia funt vaforum tarn arterioforum quam venoforum mtu-
mefcentia, color faciei floridus amp; rubicundus, habitus corpo-
ris carnofus, pinguedine multa obfeflus, appetitus imminutus,
motus quidem moderati, aft graves, ôc laftïtudinibus pleni,
fomnolentia Scc, IquaUtatevexb fanguinis, nimia acredmepec-
cantis , fi hoc malum producatur , ex fignis fupra citatis fere
contrariis id animadvertere licebit.
Prxterea hic inquirendum eflet, qualis fanguis ex arteriis,
qualis veroexvenis, faucibus, a capite , gingivis, pulmonibus,
ex ventriculo , vel thorace promanet : verum ne hxc noftra
difputatio in nimiam molem excrefcat, de hujus difquifitionis
determinatione , Rivenus, Dokus tn fuis Sncjclopamp;dtis , Plateruf,
Willißus, silvius, aliique Praftici, confulantur.
hujus affeftus generatim inftituit , inquiens,
Aph,
-ocr page 9--^/Ȁ.iy. SeB. r Sanguis furfam quidem qualifcunque fuerit, malm-
fat tarnen interdum , ut talis fanguinis excretio innoxiè contin-
gat, natura motu quodam critico fanguinem per illas vias ex-
pungante , uti in menfium fuppreflione Riveris obfervavit :
ratione caufarum a vaforum rarefaElwne minus periculi immil
net. quam ab eorundem apertionej fi verô à vaforum ruptura
ortum ducat fanguinis excretio, fuperioribus fpeciebus pericu-
lofior habetur, tefte Riverio-, nifi enim intra tertium vequar
tum diem confolidetur , inflammatio fuccedit, qua: in fuppu-
rationem verfa ulcus producit, ex quo Phtifis ortum trahit - un-
de Hipp Aph. i^. (3 16. Se». 7. à fanguinis fputo, puris fputum,
expurssfputo, tabes. Vaforum vero erofio omnium periculofiffi.
ma habetur, eamque incurabilem pronuntiat Galenm , partim
proper ulcus mfanabile , Sc «avia fymptomata , qu« illam
confequuntur; partim etiam jS-opter acredmem fanguinis , illa
lymptomata perpetuo foventem.
Tnbsp;XXII.
Jnveftigatâ fic pro ingenii viribus morbi natura atque cogni-
tione, lupereft , ut curandi w«Äo^«;»proponamus; huic fcopo
inferviunt auxilia ex triplici fonte defumpta , Chirurgtco nimi-
rum, Pharmaceutico, atque Diatetico
r ■nbsp;XXIII.
Si Itaque fanguinis copia nimia fuerit, ex (Toyrurgico fontc
primo fubmmiftrat Phlebotomta, qu« pro viribus «gri magis vel
minus larga inftituenda eft , ut fic vafa depleantur, eorumque
pori Sc ofculareftituantur: locum veró quod atrinet', non eft
quod anxiè inquiramus ; Rtverius illam utrobique tam in bra-
chio quam in pede adminiftrandam efle judical ; nec male, pr«-
fertim in pede in mulieribus, quibus menfes non fluunt.
fonte phamaceutico^ tanquam ex largiflimaremediorum fcai
turigine , plura fe ofFerunt media ; Sc primo quidem, fi hu-
morum faburra in corpore fcateat, leniter purgantia. v. g rha-
harbanna, pulpa tamarind, manna calabr. paflbl.pruna, caflia,
ienna, fyrup, rofar. folut. de dehor, fortiora purgantia, ut Sc
ßnbsp;vomi-
-ocr page 10-vomitoria in hoc cafu pro ut damnofa rejicimus : adhibcri
quoque poflunt clyfteres lenientes, fi aivus fegnius fuum
faciat officium.
XXV.
Miflis his univerfalibus, ad fanguinis pravam diathefin re-
fpicimus , nimirura ut ejus orgafmus ac asftus corrigatur ,
fluor inhibeatur, acrimonia temperetur: Hunc in finem fe-
quentia ufitatiorä , inter plurima ab Auftoribus recenfita,
medicamenta excellunt, ut plantago , portulaca , millefo-
lium , flor. rofar. rubr. balaufl;r. rafur. eboni, burfa paftoris
ßcc. facchar. faturni, lapis prunellae , Tin£t. corail. Martis
adfliring. ol. 8c fp. vitrioli. fp. fulphur. p. Campanam , nitri
acetum fl:illatit. amp;c. Camphor, bolus Armena, omnes ter-
rae figillatae, oculi cancri, fanguis draconis: inter compofita
praeprimis conducunt fyrup. de fy m phyto Fernel. myrtinus,
papav. errhat. papav. albi, portulacje, facchar. rorar. Trochi-
fci de terra figillatâ See. ex quibus varias pro aegrorum libitu
aut Medici judicio, formul« componi poflunt. v.g, prsfcri-
batur talis mixtura, de quapatiens fubindc fumat cochlear,
çi. Aq. flantag. §ij.
Cinnamonü Jij.
confeB. de byacynth. gijj.
aceti fiillat. Jiij,
fulv. ocul. cancr,
corail, rubr. fp. an,
fior. halafiflr.nbsp;- ■
fanguin, dracon.
laudani opiati gr. ij.
ßrftp. Mirtini. $j. '
Infuper praefcribi poteft conditum , de quo aeger aliquando
-fuiaat particulam.
Ç1. Conferv, rofar. rnhr. §jß.
carnis Cjdonior. f(5.
Dtajcord.fracafl. giij.
fpirit.
-ocr page 11-fpirit. diatragacatith: frigid. ^Iß.
lapid. Hmmat. pp. g^j,
J;r»p. papav. errhat., vel de ßmphpo Q^S.
«J^. F. (fonditum.
Prxfcribi quoque potefi hic pulvis
Ç4.. Sem. Hpfciamiy
papar. albi. an. ^x.
ferra figill.
corail, ruh, an. ^v.
ßochar. roßt. §iij.
F. pulviß dofis ßj. Mme Sc vefperi prsedidus pul-
vis in pilulas vel tabulas idoneas, adjiciendo folutionem tra-
gacanth. vel fyrupum idoneum, redigi potefi: Gl. Majerne
magnis laudibus hic extollit fuccum tenuiflimum fol. Uiticse
urentis , cujus per fubfidentiam depurati bis in die exhi-
bet |v.
Infuper hic linörus praefcribi poteft, fc.
Çi. Sjrap. de ßmph. mirtini.
^ papav. errat, an. ^j.
papav. alb.
Ai. F. Itnäus.
Ad vafa confolidanda convenit tale vel fimile decoélum ;
de quo ter de die geger largiorem hauflum bibat.
Çi. Rad. Cenfoltd. Major, vel Jjmphj/t, major.
Herb, plantag. poljgami. fiabioß.
flor. papav, errhattci. an. m.j.
pajfülar. major, cum arillis. giij.
liquiritia rhafi §j.
Coq. in S. Ô. aq. Hord. ad ftiij.
II
liß.
Ad praeveniendam fanguinis in pulmonc cfFufi corruptie-
nera in faniem vel pus, nonnulli balfara. fulph. anifat. bis
terre in die ad gut. iv. vel, v. ufurpat. prsefcribunt.
B %
Verum
-ocr page 12-Verum omnia ut breviter comprehendamus, m hujus aP-
feftus curatione prascipue ad caufam attendendum eft ; fic
fi à nimiâ fanguinis copia, vel ejus qualitate vitiofa , raotu-
ve violentiori ortura ducat Hämoptoe^ tunc ea in ufiam ce-
dunt, quse fanguinem minuunt, corrigunt, ac motum vio-
lentiorem inhibent : fi à menfibus , haemorrhoidibus , na-
rium hxmorrhagiis amp;c. fuppreflis hic affeétus excitetur ,
tunc ca profunt, quae in prœdi£torum affeófcuum fuppreflio-
ne praîfcribi folent : fic quoque in aliis.
Non minimum vero hic pondus D/^t'ie ^damp;t ftitttath, unde
amp; illinc petendum auxilium. Aer ergo fit temperatus , Sc
magis ad frigiditatem inclinet : Cibus fit refrigerans, ficcans,
atqui paulo adftringens , glutinofis mixtus , prsefei-tim fi à
vaforum ruptura exorta fit Haf:moptyfis, ut funt pedes vitu-
lorum, hasdorumaut agnorum, itempultes ex amylo, oryza
amp; lade paratXjin pauca tamen quantitate exhiberi debent,
ne fanguis adaugeatur : abftinendum ab omnibus acribus ,
hoc eft fale aut pipere conditis, fimilibufque tufl5m excitanti-
bus : Potus fit Cerevifia tenuis vel chalybeata , Decoélum
hordei mundati cum florib. rofar. rubr. See. paratum, ut Sc
aliquando vinum rubrum adftringens, vel decoft, ex rad*
Chinas, falfa paril. rafur.cc. See. in animali fundione , fom-
nus Sc vigiliae non excedant mediocritatislimites: Motusni-
mius, praecipue pedoris clamores, cachiijnus. Sc cantusfu-
giantur ; quies e contra imperetur: excrementa alvi indies
arte aut natura refpondeant : ab affedibus animi vehemen-
tioribus abftineat xger, praefertim ab ira ; vitet quoque ve-
nerem. Hifce omnibus fecundum artem adminiftratis, nunc
citius nunc tardius expeftari poteft fanitatis amiftx recupe-
ratie , pendens à Providentia Sc Auxilio Divino, fine quo
nil laudabile praeftamus.
■Î il
CO-
-ocr page 13-Omne animal fit ex ovol
Fcetus conceptio non fit in utero fed in ovarii'
Virgo concipere potefi, cm nunquam menfes fiuxm»
Epileptica in ipfo paroxifmo concipere potefi.
Jllud quod mulieres in coitu excernunt non eft verum fimen.
Legitimus effè poteft fœtus undedmo menfe editus.
'.Aftris male propmts oümeftrem naÇci, quirepmat, infeUci fidere
fefe natum prodtt.
Oßa pubis itt partH dißcili dehifcere defendimfts,
Lac non generatm ex fanguin'e, fed ex chjlo.
Çhjlum ex vaßt laBeis intefiinorum immediate mammis comm»-
nicari ahfurdijfimum efi.
Lac in mammiUis non femper probat Çravidationem.
Non femper venlt;tfißio gravidis nocet.
Nec menftruorum fluxusfAtui,
XIV.
Salivam qui humor em inutilem agnofcunt, à reSîo ratiocinMdi de-
fieBunt tramite.
I.
II.
Adagium, fanis omnia fana, falfifiimum.
Bs
Xlohi'
-ocr page 14-t r ,nbsp;XVI. ^
noXutfZliJiaovf quoâinbre efl omni populo proverhttm, ^tmumpofl
lac [dubre, lac poft vinum venenum, non ufque adeo certum qui-
dem , auam tritum,
XVII.'
Num hoc vel illud alimentttm primum pel poftremHm affumatur ^
perinde.nbsp;. .
Calculum in veßca dijfolvt pofte, neg.
\An pojjint parentum morbi jure,heredttario in nepotes transferri in-
taÜA trale intermedia, afT.
In ÇonorrhM virukntA principio injeüiones adftringentes pejftm^
funt.
XXL
Seminarium peftis reBe flatuitur infeÜus ( quo communi frnimur
vitaquot;) aer.
In Chloroß five morbo virgineo 1 prmftans rmedkm conjugiuni
eft.nbsp;. ,nbsp;.
CUM
Tie fanguïnts fputu difput ans , fumma cum laude
Medieinse Dodor crearetur.
Uem Thœbufque ardet, quemqiie amp; Toda-
lyrius ardet,
Ciu Taon dudum fummus amicus erat?
Qiiem fibi Galenus femper gloriatus alum-
niim,
Quemque Machaon amat, qiiemque amat Hippo-
crates ;
Hic fcandit cathedram , doftoque hic differit ore:
Sanguinis hîc Sputum traftat amp; Hic tMe 'dicè.
Hîc, DIO N Y W, nunc debetur digna corona :
Traditiir hîc3 dodum cingit amp; ecce caput?
Hos fruftus veftrûmj Samuel, Medicina labonim
Impertit, genii lucida figna tui.
Pergas nulla dies memori Vos eximet sevo.
Sed manet ceternum laufque decufque tuuin.
FRANCISCUS VAN BERGEN
diaus MONTANUS. J.U.D.
A/tnde HEER, mijn HEER
Toen zijn E. na opentlijke redenkaveling , van het
B L o E d-s P u w E N, tot DoBor in de Medi^ijne
gepromoveerd wierdin Utrecht
den IQ. Maart 1692.
Crefcit, occulto velut arhor avo,
lama Marcelli. Horat.
At fomtijds in een drootn, de waarheyd leid verborgen,
En datze aan ons ontdekt een faak, die naderhand
Zoo te gebeuren ftaat, vernam ik heden morgen.
Daar ik lag uytgeftrekt op't fagte ledekant.
Apollo C droomde Ik ) hy de Mufen neergefe'ten ,
Op Pindus bergy zoo fchoon, gelijk een paradijs.
Liet aan HippocrateSiGaleeNj^» Celsus rpe'ten
Dat hy een bete broods met haar geßnd was te éten ,
Juyfi met het kjokcgeflag van twaleven precijs.
Zy quamen alle dry, en finder lang te vragen''
('iAho de tafel fiond gedekt met fchone fpys )
Begaven zjg ter difch, met hongerige magen,
En peurden lufiig aan het knabbelen, en knagen
Der houten eens Faifants, en fmakelijk. Patrijs.
Wel (zeyde Apollo) na het fpreken van den zégen,
Bekranfl: met Lawiverier om't hoofd, naar de oude wijf',
Hoe is het in de School van Utrecht thans gelégen ?
Slaan nog de Meefters in het fpoor van uwe wégen ?
Of zijn de menfchen daar ook lekker, en wat vijs?
Wie leert'er thans? wie of de Leereling mag wéfen?
Wie heeft de lof? aan wien behoord de hoogfte prijs ?
De goddelijke konft van zieken te genézen,
Is die zo hoog in top, alsze eertijds was, gerézen?
Zeg ongeveynft, geef my uw oordeel, en advijs.
Toen
-ocr page 17-Toen z.eyde HippocRATÊS, ik, fpreek^hier onbedwongen,
dMtjn tonge ts vry, zy geeft aan niemand tol, of ^ijsj
De Meefters alle bey zijn Mannen , dat geen tongen
Ooit hebben naar waardy, haar lof, en roem gezongen.
Als zijnde in kenniffe doorletterd, gauw, en wijs.
En boven andere vermaard in wetenfchappen,
Gehjk eefi diamant blinkt boven glas, en ys,
Hy die althans met lof beklauterd de eeren-trappen ,
En menig man tart, die bejaard is, oud, en grijs,
Hy die zijn Meefters poogd op 't vlytigft na teftappen,
Is mijnen Lieveling, den deftigen Denys.
Hy heeftßg trefttjk^in mtjn Oejfen-fchoolgedragen ^
Hyis.... doch't vordere verftond, of hoorde ik niet.
Als wakker wordende door't hollen van een wagen,
Dp maten, dat de flaap my t'eenemaal verhet.
D« is mijn phgt, terwijl ik wéte, dat mijn dromen
Zijn waar bevonden, u te wenfchen in het kort.
Dat God de Heirxx^ uyt zijn goedheyds volle ftromen ;
Bedauwe met een gonft, die nooit verminderd word^
Dat uwes levéna-loop verlengd zy; Dat de kranken
Genéfen Werden door uw hulp, beleyd, en raad ,
En u dan trouwelijk béloonen, en bedanken;
Dat uwen lof, en roem , zo lang de wereld ftaat,
Zy rugtbaar m den mond van kinderen, en néven ;
De Heelkunft moet door u, gy door de Heelhunfi léven.
OP DE
Bevorderinge van den Heer
Wanneer zijn Ed. met groote Lóf en aller toe-
juichinge ter Artfenije wierd ingewijd.
oor naerßigheid en deugd kan men het al verwinnen,
Tgt;e naerfligheid verheft een Dienaar tót een Heer,.
Ztj voerd, die haar omhelfd tót op den tóp van eer.:
Zij ts de moeder van V geluk., fcherpt de zjnnen.
Zij kan een flegten flaaf doen klimmen op den troon j
Geleerdheid, wijsheid pragt en allerhande gaaven.
Zijn in de naerßigheid en in de deugd hegraa-ven ,
Die naerftig is verdiend eene onverwelkte kroon,
t^^et recht Denyssen dan ver'éere ik^u mijn* dichten,
Vermids ge op deezen dag door de eedle naerßigheid
Ferkrijgen zult den loon van uwen arrehetd.
Vaar voort Galenus Zoon, maak^dat de dood moet zwigtea
Foor u-we konß, en maak_den zieken mens gezond \
Verflerk het lichaam door de kragt van uwe dranken.
Genees, door Godes hulp, geluk^gHji.'^^ kranken:
. Dm blaafd de. faam uw' lóf de gantße waereld rond.