REI VINDICATIONEgt;

Q^V A M .

FAVENTE DEO TER OPT. MAX.

AuEioritate Magnifiei Tgt;. ReBorü y

jacobi vallan,

M. D. Praxeos Se Inftitut. Medicinse Profeflbris Ordinarii,
N Ë c N o N
Amplifimi Senatus Academici confenfu , NobiliffmMue
Facultatis JV RI D IClt;iy£ Décrété, ' '
Î'RO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in UTROQUE JURE Honoribus amp; Privileglis
rite ac légitimé confequendis.
Er »dit or um examinl fubftcit

CORNELIUS S WIEDENS, MofîE-Trajea.

Ad diemxi.Marùihorà loco^ue folitis.

Trajecti ad RhenuM,

Ex Officinâ Francisci Halma, Academia:
Typographi, cb bc xcii.

MI G I s

A '

SUIS OMNIBUSQUE

^ .r

JÜRÏSPRUDENTI^

FAUTORIBUS.

Hanc Vifputationem facram
eJfe vult

CORN. SWILDENS.

AuUor.

\ . M ■ \ i T

DISPUTATIO JURIDICA
IN AVGVRALIS

d e

REI VINDICATIONE

Thesis I.

Uoniam nihil magis humaiisE fo,
cietatis deftrudionem nicere po-*
teft quam libere alterius res pof-
fidere, idcirco tarn remedia uni-
verfalia quam fmgularia Domi-
no , CUJUS res ab alio vel dolo
malo vel bona fide poffidentur
concefla funt; illa petitiones ,
hxc rei vindicationes vocari folent de quibus po-
fterioribus noftrum eriamnum agere propofitura
cft

A 3

I I.

Eft autem vindicatio aftio in rem per quam rem
noftram ab alio pofleflam petimus. Dicitur, rem
noßram quia non agitur cum pofleflbre tanquam
obligato ex contractu , tum enim a£tio in perfonam
deberet dici, fed nomina rei noftrïe, quam poflidet
quod aftionum , in rem proprium eft §. i. infl. de
nBion.

I I L

Dividitur in direfbam amp; utilem ; direfta vocatur
quje illis competit qui jure gentium aut civili Domi-
ni funt. /. ff. h.t. Competit hzec autem Mari-
to refpeftu rei dotalis ftante matrimonio arg. C.
h. t. junfta l. 30. C. de jure dot. non autem uxori,
nifi eo foluto l. ^o. ff. h. t. datur amp; ei qui rem ufu-
cepit, cum poft ufucapionem completam v^rum do-
minium lege adje£tum fit l. ff. de ußicap. uhca-
pione autem adhuc currente pofTeflbri hxc aftio non
competit, quia dominium per legem ei nondfm ad-
je£tum eft , fuccurritur tamen actione Publiciana ,
ut id videndum eft /. 1.^2./. de pél. aB.

I V.

Utilis datur a lege, propter utile dominium vel
ob aliam cequitatis rationem. A 5. §. 3. h. t. amp;

com-

INAUGURALIS. ^

competit fuperficiario, ./. 73. §. i. / Ä. emphy-
theuticario. /. i.§.i.ff.ßag. veäig. uxori, quîE pe-
cuniam marito donaverat, refpeftii rerum ex ea com-

Srataaim , fi donationem revocet amp; maritus non fit
vendo /. ')').ff.^de donat. inter, vir. UKor.
pupillo, minori, ecclefiïE, quorum pecunia Tutor,
Curator Adminiftrator fuo nomine rem emerit. l. 2.
f. qumdo faä. tut. l. 23. Cod. de SSanc. Ecclef.
militi ÔC uxori in fimili fere cafu l. 8. Cod.
h. t.

V.' -

Datur etiam utilis vindicatio contra fidum po-
feflbrem qui fraudulenter fe liti obtulit. /. 25. Ögt;
feq. ff. h. t. vel ante litem conteftatam ^dolo defiic
poflidere l. 27, §. 3. /. 36. princ.ff. h. t. fi bonje fi-
dei pofTeffor polTefllonem licet lata culpa ante litis
conteftationem amiferit, non tenetur arg. /. 27. §. 3.
/ i^i.frinc. h. t. Sin poft litis conteftationem pari
debet aeftimationem , l. 36. §. i. nifi culpa abfijerit
l. 27. §. I. datur contra poffeffonim heredem qua-
tenus poffidet, unum ex pluribus. l. 2. Cod. ß unus
ex pluHb. hared. Si vero defundus dolo poflide-
re defierit, damr contra hxredes adio in fa£lum ,
quatenus ex illa re locupletiores fa£ti fintvel- fi
aliud quid condemnatione dignum poft litem con-
teftatam admiferint, hjeredes etiam licet non pofli-
deant, propterea condamnantur. l. 4,2. f. h. t.

VI. Emtori

V I.

' Emtori autem donatario aliifque fimiiibus non da-
tur antequam iis res tradit^ fuerint, unde in vindi-
catiöne réi duobus venditie , non'prior emptor , fed
cui prius pretio foluto tradita , potior eft l. if.
C.h.t.l.yz.f. h. t. nec competit alicui in rem em-
tani, fua quidem pecunia , fed per tertium /. 6. C.
h.t. excipitur miles, cujus pecunia re ab alio empta,
datur ei utilis vindicatio /. 8. C. Ä. t. empUim quo-
que a tutore vel curatore , pecunia minoris , fingi-
tuY efle in bonis pupilli aut minoris , ut ab eo vindi-
cetur , licet ejus nomine non fit emptum. /. 3- Cod.
arhitr. tut. res quoque Ecclefi« emptx per :eco-
nomum aut adminiftratorem , licet non nomine Ec-
clefi^e , ejus tamen pecunia, utilis illi fit vindica-
tio cum gaudeat jure minoris. /. 23. C. de SS- Ec-
clef.

VIL

Nec competit uxori rei vindicatio in rem dotalem
ftante matrimonio , quia hxc interea eft mariti l. 1.
^.^.if. de jure dot. fi uxoris alienata res alia ftierit;
invita illaj tunc mulieris continuo erit vindicatio,
/. 3. Cod. L t. idqiie inde quod mulier effedu infpe-
£to verè Domina dotis maneat, nifi dos fit data refti-
mata, quia tranfit in plenum viri dominium , qui

tan-

tantum eft debitor œftimationis ut mnlieri earn vin-
dicate non liceat. /.5. eod. de jure dot. -

VIII.

Datur adverfus qiiofvis bonce vel mal-e fideipoflef-
fores eorumque^ hseredes quatenus poffident /. 42.
e^yjf.h.t. poffidere autem quis debet, tempore li-
tis conteftat2eamp;quo res judicatur, /. 27. §. i.ff. h. t.
competit adverfus nudos rerum detentores /. 9.^.
h. t. qui tamen liberantur nominando eum cujus no-
mine poffident L 2. Cod. ubi in rem aä. fi autem non
nominent, ipfi tanquam fe liti offerentes conderona-
buntur, extra Domini pr^ejudiciiim cui jus fuum falvum
fer tot. tit. cod. quib. res jud. non nocet, tenentur
quoque hac adione, qui fe liti obtulerunt, nifi aftor
fciverit eos non poffidere l.j.2^.2^. ff.h.t. ut amp;
qui dolo poffidere defierunt. 1.27. -^.ff. h. t.

I X.

AtElor autem dominium probare adftringitur , I.
ff. h. t. quo déficiente polTeflbr abfolvendus eft arg.
ï. U.C. dé pet. bared. feCundum vulgarem regulam,
adore non probante, reus abfolvitur. Sed quia dif-
ficilis hujus eft probatio , propterea quod aftor non
tantum fuum , fed U antecefforis fui dominium do-
cere ac demonftrare teneatur ; ideo huic aftioni ad-
jici in libello folet aftio Publiciana , ita ut aftor di-
cat fe rem petere jure dominii vel quafi : dominium

autera

autem probatur per, inftramenta, vel teftes amp; alia
documenta légitima, Nov. i'à.c. lo.^ Si tamen pof-
feflbr conventus fe poflidere neget, 6c mendacii con-
vincatur, pofleflionè privatur, ôc in ipfum trans-
fertur probandi onus. /. nit. ff. h, t. arg. I. ff. de
^rob. - -nbsp;h - ■nbsp;. -

, gt; . 1nbsp;t •nbsp;quot;V

. X.

Petuntur hac adione quaelibet res corporales, five
mobiles , five immobiles , five animatas , five inani-
matas /. i. I. ff- h-1. illud etiam quod ex re noftra
fupereft quemadmodum area deftru£ta domo. arg.
/.49.§. i.ff.h.t. Secus in legato cujus dominium an-
te traditionem , folo fifto dominio acquiritur, /, 4.9.
ff. de leg. 2. petitur Sc grex , amp;armenta, qu2E funt
nomina colleftiva , multas res fubjedas fignificantia,
/. I. % fin.ff. h. t. fed peculium eft nomen colleâri-
vum, fua appellatione plures res compleftens : 6c ta-
men negatur ejus recepta vindicatio. 'l. ff.h. t.
quam rationem hanc efle aflTerimus ; Quia grex tan-
tum in corporibus confiftit, ut quafi unum corpus
vindicetur } peculium autem etiam res incorporales
continet, veluti nomina, ut cum unum corpus non
conftituat, nec ut unum corpus vindicetur , fed res
fingulx fint vindicandae, dià.l. 56. Nec hac aftio-
ne res facrse vindicantur, l.i^.nbsp;h. t. licet ini-

quo pofleflbri extorqueri amp; ita generaliter vindicari
poflint l. 21. C. de SSanB. Ecclef. nec res rebus
alienis jundse , fic ut feparari facile nequeant natura

vel

yel legis difoofitione, ut in tigno jedibus iundo , amp;
junftis per ferruminationem, l.'^. 6. f. h. t. ^ ut in
genere dixenm omnes res qux funt extra commer-
cium, üben tamen, licet fmt extra commercium,
quia non propne m dominio ut nec proprie vin-
d^entur , adjeda tamen caufa , ex jure quiritium,
VI patrix poteftatis eorum vindicatio conceiTa l i
§. 2. ff. h.t. ■ ' '

XL

Reflatutio autem rei vindicate una cum frudibus
amp; omni caufa fieri folet l.zo.ff. h. t. idque eo in loco in
quo funt ac petuntur, aut fi alibi funt, petitoris
impenfis , ad locum in quo petuntur transferendse.
l. 10.11.12. ff. h.t. fi poffefTor contumacia reftitue^
re noluerit, manu militari res auferri poterit /. 68
ff h.t l. 15. 2i.ff de damn. infeB. quod fi quis
non dolo led culpa tantum poffidere defierit, fim-
plicem folummodo, non ex affeaione vindicantis
aeftimationem prieftat, eique tunc adiones cedendae
l. Gl-ff h.t.

XII.

Si res autem qu^ vindicatur, lite adhuc penden-
te , cafu fortuito perierit, nec honx nec malse fidei
poftquot;eflbr tenetur, nifi manifeftus prsdo fit, amp; rem
domino non obtulerit l. 8. ff de cond. furt. fin poft

ßnbsp;Ütem

litem conteftatam, malus fidei pofleflbr, qui pr^do
non eft ita demum tenetur , fi ador rem diftraxiflet
atque illa penes a6torem eodem modo non fuilTet
peritura. /. 15. §. u^t-ff- h.t. Magna autem hic diffi-
cultas eft , in eo j An re nimirum poft moram debi-
toris interemta fato aut naturali caufa , eodem modo
peritura apud creditorem , teneatur debitor ? variam
autem in hac re interpretum fententiam animadver-
timus i Diffenfere autem Sabiniani à Proculianis, amp;
alii. Quorum aliqui, ut Sabiniani omnimodo abfol-
vendum voluerunt debitorem , quod aïquum effet
naturalem interitum ad aftorem pertinere, utique
cum interitura res elTet etiam reftituta aftori. Alii
'diftinguunt inter praedonem Sc bonx fidei pofif^o-
rem , illum teneri volunt non item hunc : Ahl m
aftione reali reum liberari volunt, interitu fato con-
tingente, eo quod illud evitare ne quidem creditor
potuiflet: deinde quia res domino fuo pereat. Hanc
autem tanquam probabiliorem ampledimur fenten-
tiam. Poft moram fcilicet re interemta , licet fa£to
aut natura fua , nihilominus teneri reum , fi credi-
tor eam diftrahere potuit} tum vero demum libera-
ri, quando diftrahere non potuifiet: prior pars proba-
tur. l. 4,7. §. uk. ff. de leg. 1. ubi tantum infpicitur
an creditor diftrahere potuerit, ut tum pereat debi-
tori, fecundum regulam quse unicuique moram fibi
non alteri vult nocere: pofterior parsprobatur /. 14.
ff de cond. furt. ubi fervi fiigitivi fub conditione
legati ea pendente hxres habet condidrionem : fi au-
tem Ute per heredem mota pendente , conditio ex-

titerit.

INAUGURALIS. ,i

titerit, haares non amplius audiendus, quod ejus non
interfit, qui fervum petitum non poteft retinere,
aftione tota ad legatarium jam fpeftante, fi fervusta,
men vindicatus poft litem conteftatam cafu perie,
rit, operarum nihilominus pra;ftanda ^eftimatio , fed
tantum quatenns vixit. Lfen.ff. h. t. aliter quam
obtineret fi dolo aut culpa extinclus effet, quo ca-
fu folvenda foret earum jeftimatio, quas fi vixiffet
ufque ad fententiam prxftare potuiiTct. /. H-ff.

XIII.

«

Si poffeflbr autem aliquas impenfas fecerit, a£tio-
nem ad eas repetendas non habet, retentione fe ta-
men confulere poteftnbsp;h.t. voluptuarias qui-
dem tam bonae quam mate fidei pofTeifor tollit fine
rei detrimento : neceflarias uterque in totum deducit
/. e^.C.h.t. pcepto cafu l.i-^.ff decond.furt. uti-
les quidem in totum récupérât bonce fidei poflefTor,
nifi has nimis graves fint, nec eas ipfe dominus fa-
fturus fuiflet, quo cafu vel tantum tolht, vel tantum
récupérât, quatenus res inde melior fada. 1-1%. ff.
h. t.

X I V.

Ita quoque res cum fruftibus reftituenda fi dete-
rior fafta fuerit, ratio habenda per judicem quanto
deterior feda, quo cafu amp; legi Aquilin locus eft,

B 2nbsp;ad

12 DISPUTTIO JURIDICA INAÜG.

ad eleftionemaaionum, qui unaelefta, alia non ute-
tur. l. ff. h.t. Et hoe ita in malje fidei pofleflb-
re. Quoties autem de impenfis deducendis quaeftio
efl:, facienda prius jfru£tuum perceptorum, cum im-
penfis compenfatio , ac fi quid impenfum inveniatur
ultra fraduum quantitatem, id demum vel tolli vel
deduci juxta diftindiones antea datas potefi. /. 48.
ff h. t.

coroll aria:

I.

Fmceps efi legihm folutm,

I I.

Tericulum rei njendiu pertinet ad em-
torem.

I I I.

Sola perceptio fmê^Hiim non facit bon»
fidei pöjfejforem Dominum,

IV. ^(h

Bom fidei popjfor etiam naturales fruóiHi

fms facit,
•» • t *

f i nis.

Camen

A D

Doctissimum et Ornatissimum
VIRUM JUVENEM

D. CORNELIUM
S W I L D E N S,

I

Cum in K^cad. Ultraj. J. U. D.
crearetur.

On ego me memini dormifTe in
monte Bicorni,
•Nec mea Pegafeo fonte labelJa
madent,

Fas tamen efle puto dignas tibi reddere laudes,'
Quo tibi fit notum quam mihi dignus eras,
Poflideant alii congeftos zns acervos.
Et vertant bobus jugera mille fuis 5
Ingentes Arabum gazas mirentur inepti;
Ha:c anim^ nequeunt exfatiare fitim. '

Talia

Talia fubfidunt^ juris fàpîetitia praîftat ,

Q^ docet ex ^quo reddere cuique fuumV
Reddi rem Domino inj uftus quam pofîidet alter
Pofcis, ficque doces reddere cuique fuum.
Inde Triumphales'circum tua tempora Lauros
T Trajeólina gravi fledit honore Themis.
Nos cum lîetanti laetamur fronte ferenâ,
Gaudia amicorum gaudia noftra puta.
Egregiam exorna renovatis viribus illam

Spartam, quœ ex merito parta labore venit.
Pervolitet vivatqué tuum per fecula nomen.
Et fœlix casptis annuat aura tuis.

' JOH. 'SALDENUS.
..........S. S.Th. St, ~