DISPUTATIO JURIDICA
I^^VGVRylLIS,
AD
V A M,
AUSPICE DEO OPT. MAX
JuBoritate Magnifici SD. Reäorü, '
Philofophi^ Doaoris , 8c Lingua Sanaje in Illuftri
- - , Academia Ultrajeainâ Profeflbris Ordinarii.
N E C N O N
Ampliffimi Senates Academici confenfu , ^ Nohiliffima
Facultatis JVRIDIC^ Decreto,
PRO GRADUDOCTORATUS
ÏÏ
Summifque in UTROQUE JURE Honoribus amp; Privilegüj
nte ac legitime confequendis ,
Erttditorum Examini fi^bjicit
Ex Ofiicinâ F r a n c i s c i H a l m a , Academia:
Typographi, do loc xciii.
'AmpUßimo Confultipmoque VI R Ó
Civitatis Dordraceii^ Scabino, ^c Confiliario expe-
rientiiïîmo, ibidemqueQua^ftori vigilantifllmo, ad
Conceflum Nobiliffimorum amp; Pr^potentum, Hol-
landiîE Weft-Frifix Qrdinum» aliquoties delegato.
Patruo fuo plurimum venerando coiendo.
U T ET
SpeBatiJßmo Ckrijßmoqne VIRO^,
D.D. LUDOVICO a NEURENBERGH,
Reipublics Dordracenas Tribuno plcbis, Hollan-
dia^que Meridionalis Tribunalis Scabino , Patruo
fuo Chariffimo in sternum coiendo^
NEC NON
Reverendo VlROj
Patruo fuo nun(^uam inter morituro amore profe-
lt;^uendo.
A T Q. U E
T^oHljJimo Ceteberrimoque VlRO\,
D.D. FRANCISCO D I B B E T Z I O^
Verbi Diviniin CivitateTholana Pra:coni fidelifli-
mo , Avunculo ac tutori fuo digna femper reve-
ïetuia ob^fervando, lionorando.
Inauguralem hanc Di/pmaiionemßtam ut d*
jt ipfttm devoto peUore offert
cultor deyotiffimus
JOHANNES i NEURENBERGH,
AuaScRsrp.
-ocr page 3-^ I verum fit qtwd Prommia ali-
^ quando nos luhentius y ad fro-'
fofita materia UUionem alli-
ciant, majoremque intelleBum
praßent mn frußra hoc
1 Prooemio pramijfa pojfem di^
me materias Juridicas ( quarum unam ex
recepto in Academia more, pro Gradu VoSfora-
tus difputaturus, elegijfe neceße hahui) incerta
mente dmfpeBa[fe , partim quia commodijjimam
mihi toto juris Oceano sxcerpere non pot er am y
partim quia pauca imo fere Tiulla fup er funt, qua
jam dudum Difputationi publica non fuerunt fuh~
mißtey adeo ut illud Terentianum quidem verum fit.
Quod nullum jam didum eft quod non ßt
didtum prius: attamen quia proLaureaDoUora-
It in utroque jure confequenda, aliqua mihi eli-
genda effet amp; defendenda juru materia pra
A 2.nbsp;cate-
-ocr page 4-'caterîs miU arrijtt hac de lege Rhodia de jaBu
ejufdemque effeBthus, quampro Inaugurait hac Di-
ffutatione hrevîter explicare propofui. Romani
cum rati effent populis deviBis non folum , fed ^
Reipuhlica leges imponere, etiam pojl hene mora-
tam ^ legihus conftitutam Rempuhlicam , à de-^
lellatis S'aliis Gracia civitatihus optime mora-
tis aliquando ^ leges ^ mores adfcifcere , ad
hoc occafionem inter alias maximam prahuit Rho-
dos, qua portuhm olim ^ viis ^ manihus , ^
reliquis cum Colojfo ornament is tantopere cateras^
fuperavit ut nulla putaretur aqualis, legumpra-
flantia , jiudiis lïheralium artium ^ imprimis
oratoria facultatis ^ denïque navaïis ret peritia
adeo valuit, ut multis annis maris imperio pott-
retur, qua de re hene nohis refert rllud Vblufîus
Mcecianus ex lege Rhodia Imperatoris Antonïnî
refcriptum quo legem Rodiam mart praejp juhe-
hat. ( Cum igitur in hac nojira Florentifjima
Repuhlica, ut olim in Rhodo, tam eximïus da-
reat Mercatorum ufus, ea de caufa hanc inter
•infinit as alias materias in me fufceptam pro in ge-
nii noflri tenuitate , paulo latins pertraSfandam
in animum in duximus, ut aut em hono or dine pro-
cedamm de ejw nmine amp; origine pamapramit-
temus-.
a d
h e s i s L
Ex Rhodia dida efl: ab infula 8c
civitate Rhodo , fita in mari Li-
do Cariœ propinqua quae 8c loci
opportimitate 8c operum nobili-
tate, navigaiidi folertia, navali-
bufque viftoriis Sc amicitia ac fo-
cietate populi Romani celebrata
eft teJieGell. lib.-], cap. 3. cuius
potentianavalis ad Ciceronis £Etatem duravit ut vide-
reeft in ejus orationefro I. manïlàa ^ cum autem in
ea navalium. copia 8c numerus mercatorum ac com-
merciorum effet frequens , multaeque orirentur lites
ac difcordiîe , inter varias leges, haec lex Rhodia de
ja£tu lata eft; qua cavcbatur ut fi levandae navis gra-
tia jaftus mercium faftus fit, omnium contributione
farciatur quod pro omnibus datum eft l. i .ff'.h.t. x-
quiffimum enim eft commune fieri detrimentumeo-
rum qui propter amiffasres aliorum confecuti funt ut
merces fuas falvas habeant L 2.ff.h. t.
A 3
Hxc contributio communiter amp; generali nomine
Barbaro vocabulo Noftratibus aliarumve Europeas
gentium navali jure avaria five havaria dicitur vulgo
ü^abeccp: unde dida fit vix conftat, quidam volunt ab
Alpha privati va Scnbsp;onus, alii derivari volunt à
verbo J|aöcn of ^abm-rfcfjt, quod portum feu ejus Jus
dénotât j quafi dicas id per quod navis cum mercibus
falva in portum redadta eft. Dt Boxhor, dijferit. ad
KArnoL Fin.
Demoribus amp; praxi porro notandum quod avaria
illa alia fit communis , alia grandis} avaria commu-
nis eft fimplex contributio communium impenfarum
extra jadum , veluti (i.) pecunia quse pifcatoribus
aut aliis perfonis locorum gnaris à magiftro navis da-
tur ut navem in periculo conftitutam cum mercibus
falvam in tuto deducant ; modo non excedat fex li-
brarum Flandricarum fummam qux alias etiam ava-
rias grofHe annumeratur. ex placit. Thilip. 2. ult.
Opob.i'^G'^.tit.^^.infine. (2.) Pecunia quae à ma-
giftro navis folvitur dum praetervehuntur arces flu-
minibusautportubus interjacentes. (3.} Pecunia quïe
erogatur pro navibus è fluminibus vel portubus edu-
cendis. Vide Weytzen.traB.de avaria. Grandis au-
tem avaria eft contributio facienda ob mercesjadas le-
vandx navis gratia, etiam ob res csefas, fiarmamenta
navis malus antennae anchor;^ dejiciantur ôc credantur :
in hac autem cöntributiöne ipfa navis venit, fed fi tota
navis perierit, damnum non refarcitur 1.6.'^ h t.
Ut autem eontributioni locus fit, requiritur ut mef-
cesjadoefint ad alias merces fervandas /. i. l. z.ff.h.r.
utjadus fiat ex necellitate vel prsefentis, vel futuri,
periculi, amp; tunc locum fibi vindicat contributio fi
poffit probari id effe fadum ob periculum amp; juftum
metum : nam ex vano amp; meticulofo non prjeftatur
fed oportet ut adfit juftusamp; probabilis naufragii me-
tus /. 2. prtnc. §. 2. eod. qui in conftantiffimum virum
cadere poteft.nbsp;6./. qmd metm caufa. Cum
autem magifter aliquid de fuo dejicit amp; facit id jufto
metu duftus ut merces aliorum quas vehit fervet,
nulla facienda eft collatio I. 2, §. i. .ff. h.t. fi vero
veftores confentiant licet non fit probabile pericu-
lum, tamen tenentur. l.z.§.i.eod.tit. Jadumfacere
foil magiftro competit, ita tamen ut ipfi non liceat
proprio motu, quantumvis laborante navi, mercium
jaftum facere, malumveaut aliud inftrumentimi ca:-
dere, nifi re prius cum mercatore ejufve inftitore
quantum tempus patiatur communicata fi quidem in
Ravi fint J aut iis abfentibus Sc prx nimia avaritia con-
fentire nolentibus, vel fine caufajaftum non permit-
tentibus, integrum erit magiftro ex communi majo-
ris fociorum navalium partis confenfu pro ut fl:atuta
confuetudines cujufque loci exigunt de bonis ja-
ttum facere (quippe quibus ut in arte fua peritiflTimis,
amp; hiyufmodirerum m^orem experientiam habenti-
bus non eft deneganda fides /. 17. Cod.de re jud. ^
l.i.de vent, infpic. qui ex itinere reverfi una, cum ma-
giftro navis prseftito juramento afleverare tenentur fa-
ctum id efle ex urgente neceflitate confilioque adhi-
bito; quod moribus obfervatur. placit^ 'Philip. 2.
tit. Dannbsp;art.i^,. Tenetur etiam quo ad ejus
fieri poflit curare utearum rerum fiat jaftura quae gra-
vioris funt ponderis amp; vilioris pretii ne extra neceffi-
tatem mercatores onerentur Grot, introduöt. ad JUquot;
rufprud. lib. 3. cap. 29.
Quod fi navis magifter culpam in ja£tu faciendo
admifit aftione locati tenetur, fi mercium amiflarum
domini merces fuas vehendas iocaverint ; non con-
dufta navi; fin autem totam navem conduxerint,
aaionecondufti. /. i.f.h. t. amp; I. ult. §. i.ff. h. t. tefte
etiam Fabro. Si dolumamp;latam culpam adhibuerit,
ut fi plus jufto navem oneraverit. lege Aquilia poteft
conveniri, arg. 9- §• 5 - # locat. amp; /. 27. § 5.
ff. ad L. K^qutl. neque liberatur opponendo id eve-
nifle culpa nautarum, quiaseque reus eft quod opera
malorum amp; minus fidelium hominum ufus fuerit,
quorum fidem amp; induftriam rei nauticse non priusex-
ploraverit l.fin.^.^.ff.naut. caup.ftab. cumexja£tu
fafto jaftata affluunramp;: recipiuntur, amp; nullum dam-
num videtur fadum, exjaftuad aliorum merces fal-
vandas nihil refarciendum paulus refpondet in /. z.f.
penult jf. h. t. amp; exonerari collationem, fed quod ta-
men impenfum eft in recipiendis contribuendum venit
arg.
-ocr page 9-arg. l.iMi.f.h. t. fiautemfada fit collatio, amp;: res
poftea repertïe fiint, forte ad littus expuIfjE per uri-
. natores exltrad^e , tum ii qui folverunt agent ex lo-
cato cum magiftro , ut is ex condufto experiatur amp;
quod exegerit reddat /. 2. penult, h. t. de confue-
tudine maritima volunt veftoribus dari adionem in
rem contra convedores , ut poft Weytzium docent
tylnt. Matth. Wijfenh. Tgt;ifp. 14. th, 8.
Hinc quaeri folet, finavi aliquid acciderit extem-
peftate ut fada fit deterior vel exarmata armis fuis
vel male , antenna , roftro fpoliata fit, confervatse
tamenmerces funt, amp;mhil earum periit tempefl:ate,
an tum locus fit contributioniSccollationi, ßcanhoc
damnum ä mercatoribus quorum merces fervatjefunt
magiftro navis refarciendum efl:. Paulus califtratus
Ju anus refpondentm l. 2.§. i.m^.l lt;.§.2.l.6.b t
nullam collationem faciendam efle nullamquecontrt
butionem, quia hic fumptusmagis mftruendiE navis
quam lervandarum mercium caufa faftus eft / 6
eod. t\xm etiam quod dominus accipiat mercedem
3ro ilto periculo j hoc Jurifconfultus probat per fimi-
litudmemut, amp;fi Faber in cudem vel malleum fre-
gerit, non imputetur illi qui opus locavit /. 2. §. r.
t. additur ibidem excepto ut, fi voluntate ve-'
^orumdamnum fadumfit, hoc ipfiim refarciri de-
Deat /. i.h.t. idem obfervandum fi communi volun-
tate mercmm fervandarum caufa nauta navem in lit-
ï/JSF^^Ïvnbsp;fequuntur l. naut.
rinkp.z.ttt. ban ^cijip-b^nich art.^.
-ocr page 10-VIL
Si à piratis navis capta fit 8c quod pro redimenda
ea data eft, an in avarix contributionem venire de-
beat, qu^eritur. Quod affirmat Jurifconf. in /. 2. §.
t. quod fecus obtinet fi praedones aliquid
■ftulerintex mercibus alicujus, qui merces fuasrede-
merit di£to 3. h. t. ratio eft quia hoc damnum vo-
luntarium non eft, nec omnium caufa datum, quod
infpicidebet, ex eadem ratione etiam fi prsedo, per-
fuadente nauta-, has potius quam illas merces abftii-
lerit quodeo nomine ablatum eft in contributionem
venit j quia id fadam eft ut reliquse merces férven-
tur arg. d 1.2. pr. h t. quod amp; dicendum fi fublevan-
dse navis gratia utflumen vel portum fubintret, mer-
ces in fcapham trajeftse ftierint amp; illïe perierunt nave
adhuc falva ex faspius diéta ratione , licet è contrario
finave perdita falva fuerit fcapha non fit habendara-
tio earum qux cum navi perierunt : ■ quia jadus non
venit intributum nifi falva navi / i'^.^.h.t. in cujus
legis paragrapho ultimo alius cafus proponitur ut fi
alicujus merces ejeftae fint, alterius falvce quidem man-
ferint ratione fubftantise , fed deterioratse, anillecon-
tribiiere teneatur. Ubi diftinguitur , an ob jadlrum
mercium- res fint nudatx, quae antea teftœerant, amp;
fic damnum acceperint, an vero aliunde deteriorate
funt, quod forte in angulo latitaverint amp; mare pene-
travit ad eas : priori cafu JCtus refpondet contri-
butionilocumefie, ita tamen utdeducatur illud quan-
to res propter deteriorationem minoris fa£l:a eft , ex.
gr. ut fi res quae valebat viginti per deteriorationem
tantum
-ocr page 11-tantum valebatdecemut tune tantum pro decern con-
tnbuere teneatur. Pofteriori cafu autem conferre de-
bet fedfpedatopr^tio rerum pr^fente quia damnum
cafu fortuito adfcnbendum eft. d. L 4. 2 .ff. h. t.
• ^^coccâfione inter Dodores difquiri folet, an res
jaa^quaeadlittus appulerunt fiant accipientis, quod
ommno negandum putamus , cum ita resfuasproji-
inTPJ^^fquot;^^quot;'^ earumdomini, cum ut ait Julianus
in/. -6.]^. h.t qui levandœ navis gratia projiciunt res
luas, non habeanthanc mentem ut eas pro de reliais
habeant quippe fi inveniant eas ablaturi, nam cum
lublit caufa levandaenavis, non poteft prîefumi ani-
mus abjiciendi, nihil obftantenbsp;jf.de funis
uDidicitur plerumque animo derelinquendi eas iaftas
cum fciantur peritur^ , fecus , fi alia fubfit caifa ut
reae perfequitur Jurifconfultus. Manent igitur res
dominorum^iia affliais non eft addenda afflilio^r^.
t tiquot; 'Sicioprafidis, 1.2%. Cod Efif.audieà.
oc ut Dona nautragorum iis conferventur, nec fifco
cédant œquiffime conftitutum eft. Auth.nav.Cod.de
funis l.i. Cod.de naufr. ubi eleganter Imperator,
quid enim jus, inquit, habet fifcm m aliéna cala-
^t at eut de re tam luötuofa comfendtumfeBetur?
ubinbsp;improbetur confuetudo eorum locorum
inven?quot;nbsp;tempeftate ejeaa amp; in littorc
Le^l rnbsp;ut in mari Baltico obtinet. Vid.
B 2
IX. Hinc
-ocr page 12-Hinc pergit Jurifconfultus in L^. ^.ff.h. t. fi ja-
ftatain mare per urinatores recipiantur exonerari col-
lationem quamvis navis poft jaftum perierit fufficit
enim negotium in jadtu femelutiliter geftum effe, li-
cet efFeäum adeo plenum non habuerit, fecundum
Ulpianum in /.lo. §. i. f. negotüs gefl. ut aliorum
merces exiftentes , licet fa£lo urinatorum, fiibje£tx
fint oneri contributionis: cum fij a£l;E merces alioru m
non fuiiTent perditïe per naufragium potuiflent reci-
pi per urinatores. Ex adverfo quijadum fecit, rebus-
fuis per urinatores receptis, aliis poftia naufragis con-
ferrenon cogitur, quum eorum merces non videan-
tur amiflSe navis levandx nee fervandarum mercum
eaufa quis jam ja£bE funt, NiditZoeßum ad h.t. Ex
eadem ratione res eft expedite in quïeftione illafija-
6tura fafta fit, amp; ex ea navis fit confervata poftea qux
rurfus in periculum venerit ut jam denuo cogantur
bona ejicere, quo ja£tu navis rurfus falva manfit j hx
merces quce in primo naufragii periculo jaftatce pe-
rierimt, poftea denuo ob periculum jadura fit, qu;2
in pofteriori periculo jaftatse funt merces per urinato-
res extrabuntur amp;: in portum tranfportantur, an hx.
falvat^e merces contribuere debeant, prim is- deper-
ditis, quaeritur ? quod affirmandum puto per expref-
fum textum in /. 4. §. i. ^ h.t. nave autem amifTa una.
cum mercibus, naufragioque fa6to ceflat contributio,
cum nihil faftum fit fervandne navis gratia, ut nec ipfa
falva manfit. Si autem ante ja£bum vel in ipfo jachv
naufragium fiat, eo cafuquodquifque ex navi fuum
Inbsp;cnbsp;fcr-
fervare potui/Tet, fibi fervare tanquam ex incendîo re-
fjpondet JCtus paulus in 7. §..^-ff.-h. t. neque per-
dira: navis neque mcrcium damnum collationis con-
fortio refarcitur, per eos qui merces fuas naufragio
liberarunt / 5 eod. quodhodie etiam moribus ob-
tinet. Weytzgt;en. tradi. deavar.artic-ii,
Haftenus vidimus quid fit jadus , quid contribu'
tio j Se quando locum habeat, nunc reftat ut videa-
mus quomodo illaconrributio amp; quarum rerum fit in-
llituenda fcil: pro rata portionis ejus quod quifque in
navi habuit gt; portio autem pro asftimatione earum
qua;falv2e amp;: earum qux amiflx funt prseftari folet y
nec refert fi hs quse amifTx funt pluris venire pote-
runt, quoniamdetrimenti non lucrifitpraefïatio, fed,
quarum nomine conferendum eft, leftimatio debet
haberi, non quanti emptiE funt, fed quanti venire
pofTunt l. 2. §. âp.ff. h. t. ratio eft ut damnum quantum
fieri pofîitminuaturj ôclucrimi amplius propagetur:
fatis enim abundeque dominis amiffarum mercium
elfe debet quod ex earum jaâiura nullum damnum fen^-
tiant , nifi quantum fentirent fi alien;e merces fuif-
fent, id eft detract» eo quod illi ipfi pro fua parte
conferuntj qu^e collatio tanto minor eft quanta mi-
noris amiff« res icftimantur : at è contra falvas merces
xftimamus non formali earum pretio quomodo Ul-
pknus loquitur I 63. ƒr. 2. inf. f. ad legem fal-
cïdiam ^ id eft quanti empt^e funt amp; venditce fed
quanto pluris venire poffunt, non ut dommis earum.
ß 3nbsp;m^r^
-ocr page 14-mercium faveatur , fed iis potius qui fuas amiferunt
amp;: pro quorum indemnitatecollatio fit, ut tanto plus
hi conférant majoreque collatione onerentur in Ibla-
tium miferorum qui ja£l:uram pafli funt tefte Fabro
ad h. t. qui^ îeftimatio fumenda eft pro communi,
non de immoderata qux forte per ftolidum empto-
rempoflitofFerri, ut merces deterioratse amp; falvae non
pluris fint ;Eftimandx quam pro ut nunc lunt d. l. 4.
t.
Venditionis pretium interprétés quidem deducere
volunt ex l.nav.Thil.%.nbsp;^cöips
bieucit contra dilt;£tam leg. 2. 4. -ff. h. t. tamfuper eje-
äis quam falvatis mercibus , detra£tis prius vectiga-
iium ac reliquorum fumptuum impenfis, additoque
ipfius navis pretio aut intégra nautarum mercede,
pro ut navum exercitores quibus ea aftio datur arbi-
tratu boni vir i interveniente elegerint quam diftin£tio-
nem etiam fequitur Grotius lib. ■^.cap. 29. quod non
videtur unquam ufu receptum nifi fub hac folummo-
do diftinftione, utfijafturamercium fa£ta fit, ante-
quamdimidiumcseptiitineris flieritperfeftum, amif-
fe merces quanti emptx funtseftimentur, fi vero di-
midioitinerisfuperatoja£tus fiat ejus prxtii aeftimatio
ineunda eft quo venditse fiiiflent loco deftinato vtd.
Leuwen. cenf. forent, lib.cap. Weytzen.tract.
de avaria parag. 2 2. refte etiam fubneftitur pecunia-
rumjEftimationem venire, juxta intrinfecum valorem
non ad exftrinfecum 6c impofititium Weytzen. $.23.
Crotii
-ocr page 15-Grotii intrad, lib. -^.cap. 26. 'verfu «ßemutit lt;Seït qui-
bus ka aeftimatis quifque pro rata mekium amp; bono-
rum tam amifforum quam fervandorum computanda,
îequaliter ad damni reftitutionem tenetur , adeo ut
necipfe dominus mercium amifTarum ejufdem contri-
butionis aut defalcationis patiendce immunis fit, fed
ipfe in proprii fui damni collationem pro rato terie-
tur 1.5. §. t. Loccm. de jure maritimo lib. 1.
cap. I. num.%.
X I L
Haecocftimatio amp; diftributio mercium facienda eft
ànautisamp;mercatonbus hujus rei peritis amp;: neutri parti
addiftis I. nauf. Thilip. 2. tit. uan ^cIjip-Djfucft. Qiiem-
admodimi omnes controverfix nauticse de quibus
certe jure nihil cautum eft, aiit de quibus nulla lex
lata eft delegantur prudentise ac intelligantise nauta-
rum amp;: mercatorum, quorum judicio ftatur : fed quid
fi de mercium jaftarum qualitate numero aut quanti-
tate non conftet, an ftandum fit juramento aut ejus
affirmationi cujus res funt, an potius fibi imputare
debeat quod ante jadtum mercium fuarum pretiura
teftato non expofuerit ? Affirmatur prius ex iis quœ
Teckiusno'at.ad I. ff.h.t. verum hödie cum
omnes merces publicas annotentur ut certum porto-
rium pro qualitate amp; quantitate exfolvatur, amp; omni-
um mercium defcriptio amp; qualificatio contineatur
inftrumento natici contractus (noflratibm cognofce-
■ment) vixeft ut habeat locum ut notât Vinnius in
@bferv.fuis. Accidit etiam £ ex vedoribus quisinci-
ftis
-ocr page 16-ftis fuis autfarcinis, nummos, au rum argentum gem-
mas vel alias res pretiofas habeat -, id indicate magi-
ftro tenetur, antequam iaftus fiat, alias in com-
putandadamnorum cöntributiöne earum non eritha-
benda alia ratio quam fi tales ciftas aut farcing fue-
rint, quales extrinfecus apparebant /. naut. Thilip. 2.
tit. 5. öan ^cöiP'amp;ieucft.
Conferuntbicomnes fine ullo difcrimine, quorum
interfiiit res falvas, etiam illi quorum merces jaitje
funt qui fi non contribuèrent nullum damnum pate-
rentur itaque ipfedominus navis pro portione obliga-
tus eft /. 2. 2. h. t. amp; non tantum res veftibiles fed
etiam quae non videntur navem onerare, ut gemmae,
Margaritx, aurum , argentum , amp; fimilia in hanc
contributionem vemunt, non exclufis etiam corpo-
ribus fervorum, quia sequent merces vendi poflunt Sc
a£fl:imationem recipere tot. tit. Cod.fi ferv. expor.
excipiuntur illi qui laborante navi in mariperierunt,
quorum prsetium contribuinon debet quia hoc dam-
num cafu fortuito accidit eodem modo ac fi aegri in
nave decefliflent aut in mare fe prçcipitaifent /. 2. §. 5.
ff.h.t.
XIV.
Ab hac cöntributiöne etiam excluduntur liberi homi-
nes, quorum ficuti neclibertatis ita nec corporis xfti-
matio fieri poteft I. loèi.dereg.Jurps notiffimaenim
eft
-ocr page 17-eft régula, liberum corpus millam recipit seftimatio-
nem L. vfi q^adrup. faup. fuiff. die. quod paulus
etiam afïirmat in A 2. §. 2. h. t. moribus conftitutum
eft /. nav. ut fi quis in minifterio navis, tempeftate,
vel certamine contra hoftes vel piratas lœfus vel occi-
fus fuerit, hujus damni reparatio cum mercede, ve-
aura fiimptibus fepulturae computanda fit in com-
muni contributione navis amp; mercium pro boni viri
amp; hiyus rei periti 2:ftimatione /. nav. Carol 6. amp;
Thilip. 2. tit. ban ^|gt;cf)ccp-lieDen art. 28. Porro à con-
tributione immunia funt ea quas confumendi caufa
ïn navi pofita funt , quo in numero funt cibaria eo
magis quod fi quando ea defecerint in navigatione
quod quifque habet in commune conférât, /. 2 2.
inf.if.h. t. amp; Grot. de J. Bel. ^pac. Itb. 2. cap. 2.
5 . nec etiam is qui non eft dominus navis necullas
resin carn immifit, fed cui fjenere nautico contradiro
ea fuit pignori obligata contribuere tenetur jaftu fa-
do, fecundum vulgatumparemiumbodemerii i^gccn
i^anaccp fubfcct ut nec ille qui accepto pretio fecuros
periculi efle jubet mercatores navem onerantes vulgo
diBus ecn ^iTuccccbec ne duplici onere gravetur qui
fimplextantumcommodumpercipit arg./.§. z.lit,
quot;11nbsp;adjicere libet quot;an merces in navem
1 atx pro contributione magiftro , tacito pignoris
jure, teneantur, ut praelationis jure gaudeat ? quod
negandum putamus quia nullo textu direfte probari
poteitprout deberet, quumomnes alise tacitœhypo-
thecasper leges conftitutie funt, fed benédiftinguen-
dum inter jus retentionis amp; jus pignoris puto, cum
latis conftet, jus retentionis propne pignus non- elfe
/. 33. inf. de cond. in deb. L 2 .jf. ad j. Q. TrebelL fed
aliquid pignori fnnili amp; quail pignus l 13.
de raL empt. ^ l.\\.%i.ff.depig. 6c eatenus illi mer-
ces falvas pro jaétus contributione pignoris jure elTe
putem donec eas retinuerit quomodo intelligenda
Lt^. ff. a.i exhib. fedamiifa earum poffeffione extin-
gui, ut tantum a£tione in fa£tum eas repetere aut jus
fuum perfonali a£tione perfequi polïit arg. l.ii.§. i.
depign. quod tamen, utmultaalia, de quibus nihil
certo jure cautum aut confuetudine receptum eft ,
prudentia mercatorum amp; nautarum maritimis negotiis
ajOTuetorum committifolet j ut pailim pra£tici docent
I, '\Jemo invita altera parte adverfario nou
^ confentiente contraBui femel inito. renmt-
ciare poteft.
ir. ^«i ob refeEii^nem navis pecunïam credidit
illi non competit tacita hypotheca.
III.nbsp;t_/^liudpro alio invito creditori folvi nequit.
IV.nbsp;Ta£ïum dûix^^''^®*pot^ft excedere legitimum
V.nbsp;Solus princeps potefT inftcere fenas.
VI.nbsp;Emphteufts eji fua-origine juris gentium.
FINIS.
-ocr page 19-J U V E N I
Sub JuJljtid T)uce Strenuè mUitanti.
I Div£e meruit Themidos quis verus A-
mator
Dicier, hoctanto.nominedignus eris.
Diim tüa-faeundè tradtat prudentia leges ,
Et rumpis valida fortia tela maniv.
Dum folvis legum, toto fpearante Lyceo
Nodos diffieiles, ambiguafque Strophas.
Infeftis minime metuens te opponere telis
Plurima in hanc divam. Qiiae jacit hoftis atrosc.
Hoe tibi nec fatis eft, defiftere cogis eundem-,
Et quia defperat vincere j vi£tus abit.
Nec mirum«} eximium fortunaprEeiremagiftrum;.
Fecit-,amp;: ingenii fubtilitate valea.
Indolis eximizE fpecimen feliciteredis,,
Dum caufam veri non dubitanter agisi
Hanc modo tu Themidem fedulo Sc'conftanter-A-
mato.
Semper, Sc ingenium nobile prode tuum.
Sic meritis condigna tuis monumenta dabuntur ,
Debitaque ingeniis claraTropliaeaferes. „
Sic Deaj quae folio Jovis aflidet , inclyta virgo quot; -
Nubet perpetuo fsedere fponfa tibi.
Surgèt perpetuo amp; vivet poft funera virtus,
Gloriaque alGduo magna fuperfus erit.
^JMajora Conatus^.
(
-ocr page 20-AD
DoBißmum ac Pr^fianüßmum
Cumfutnmos inUtroquc Jure honores infigni cum
applaufu contequeretur, .,,
Ëlix^ quiptuit legum dijfolvere cajus
Ambigms vulgo quique laUreJolent !
Novimus hi quanto decorentur femper
honorej
« juris fludii dexteritate vigent.^ ^
quot;Hecminus hofceßbl^ quam cun£fis viverecernas:
Exoptat tales publica-namque falus ^
^la jus cuique ßmm cives trihuaturut inter
Expo feit ^ pariter fafque decufque regat.
t^fl ubijuJUtia vigeat vel juris tmago
Judex jußitia cum nihil ipfe fciat ?
Aut bene qnt foterit miferorum jura patronus
Tutarij qui non jus quoque do6f us erit?
Si ro^ites quis fit ^ qui tantis hifce valer et
tj€fpicel fufficiens iüe Johannis adeß
Civibus (hic judex fifit^ non fanBius uUus
quot; Juffitiamtribuat j quam ^\vQmiàisfoboles.
Fidius ac nunqmm quis protegat hócce,clientes^
Sinceri quianimi luc'ida ßgna de dit.
Uinc merito tibi Neurenber'ge daturus Apollo
Laurum:, doBorum^ qua folet effe de eus.
Ecce Aftrea venit jam de lat ur a triumphos-j
§hos femper gnatis arrogat illa fuis. j .
Nec modo dum vives fplendebis frondibus Ulis
Si tantum fludiis pergis amice tuis.
Sed tua poft einer es remanebit fama perennis
ifyEternumque tibi nomen ad aßraferes.
c.nbsp;JDV.