I c t'e r o,

^V A M
AUSPICE SÜMMO NUMINE,
Ex Kyiu^ioritate CMagnifici D. ReBoris^ -

M.JOH ANNIS LEUSDEN,

Philofophiae Dodoris, amp; Lingwx Sanft® in Illuftri
Academia Ultrajedina Profefforis Ordinarii,

'nbsp;-U T E^T ' quot; ^

AmpUJßmi Senatus Academici Confenfit, amp; Nobilijpm*
Faculmii -ME D I C i/£ Detreto, '
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in MEDICINA Honoribus, Praerogativis Sc
Privilegüs , rité amp; légitimé confequendis,

Puhlicff ventilandam exponitnbsp;' r -•

HENRICUS von SCHIFFART, Frifius Orientalis.U.
Ad diem 27. JuNii, ab her a fmiundectma ad dftsdectmam.

Trajecti ad Rhenum,

Ex Officina Francisci Halma, Academia: -
Typographi, cb loc xci n,

■y

I,

D Ê O

p r i n c i p l

p A T R I tE.

PARENT!

E A U T O R I B U S.

J c

A M I c I s.

prooemium.

Uoniam inveßigatio caufarum
tanti in Medicina efl momenti,
ut Ulis non rite perfpeBis,
Tiumeri in praxi err or es commit-
tantur, illud imprimis genui-

^ ......................nis JEfculapii ßliis incumbere

exißimo , ut in iis legitime inquirendis omnem
operam d^ indußriam coUocent, ß agrotantis ßa-
Jutifuaque exißimationi confulere velint, Exem-^
plum nohis prAet iBerus, cujus caufam cum non-
nemo hilis ahundantiam judicaverit , in tanta
quantitate acidulas artißciaks hilem deßruentes
patienti propinavit ut exinde convulßonihus cor^
reptus animam efßaperit. Cum itaque longe aliam
iBero aßgnemus caufam , pauc^ illatn in me-
dium prof erre animum induximus. Cui conamini
ut faveat Divinum Numen piißmis voveo fufpi-
riis.

DIS.

jNAVgVRAL. tS

D E

I c t e r o.

THESIS I.

Efiniri pötefl: i£terus , quod fit ca-
chexias fpecies, ubi cutis aliaeque fo-
lid« nec non qusedam fluid« noftri
corporis partes praeternaturali colore
vel flavo vel fubviridi vel nigro tin-
guntur.nbsp;^ ^

Diftinguitur vulgo in flavum Sc
^nbsp;illiufque caufa bilis , hujus au-

tem melancholia dicitur. Verum hïec diftinftio non magnÏ
eft momenti nec tanta inter ifterum flavum amp; nigrum in-
tercedit differentia,quantam communitêr exiftimant: cum
gradu folummodo ab invicem difcrepcnt. Sic ut eaedem
particulse , quae in uno homine ifterum flavum reprsfen-
tant, in alio fi in majori adfint quantitate nigrum produ-
cere poffint: ld quod ex fequenti experimento patet. Si
fpiritus nitri flavse iftericorum urinae afFunditür, primo vi-
ridis emergit color. Quod fi afiPufio ifta continuetur, fen-
fmi ad öbfcurum Sc nigrum ^dégénérât.

Infuper Zacutus Lufitanus opinionem noflram hiftoriS
quadam, quam non ita pridem melegifle memini, confir,
mar. Refert enim aliquando contigilfe, utïeftivo tempo-
re duo meflores operi fuo irttenti , ab unius ejufdemqué
viperse morfu ex improvifo laedcrentur , quorum alter
iaero flavo, alter autem iûero nigro correptus fuir. Cujus

apparen-

apparentiae fequentetn rationem reddimus : quod videlicet
in iftius hominis fanguine , qui, poftquam à viperse morfu
acido-corrofivae particul® ipfi communicatac fuerint, ni-
grum iólerum eft adeptus,in majori copiâ acid« iftiufmo-
di particulîejam prasexftiterint.

I V.

Caufara iétcri proximam non efle bilis abundantiam ;
Bt vulgo creditur, unufquifque facile animadvcrtet , qui
ejus indolem amp; eximium quem corpori noftro- prxftac
ufum asquâ rationis lance paulifper trutinaverit, Quoniam
enim maximam partem conftat falino-volatilibus ÔC oleofis
particulis ita inter fe mixtis ut nulls praedominium obti-
neant, nec torporem amp; laflitudinem , nec urinx vel fss-
cum vel tranfpirationis imminutionem, nec naufeam , vo-
mitum , praecordiorum anxietates , difficilern refpiratio-
nem, cephalalgiam aliaque fymptomata ifterum concomi-
tantia producere valet ; Sed potius acidas particulas invol-
vendo, vifcidafque attenuando, fanguinis fluiditatem con-
fervat ejufque motum circulatorium intendit , atque ita
variis morbis imo ipd ]£tero omnem occafionem prsecidit,
Adeo ut tum dcmum innumeri oriantur morbi , quando
bilis particulas falin« volatiles oleofae in fanguine vel defi-
ciant vel à contrario acido infringuntur.

V.

Prsterea in iftericis non obfervatur internus fanguinis
ïcftus, quem tamen ante propofitas fententix fautores bi-
lis abundantia; e. gr. in Febribus ardentibus femper adfcri-
bunt. Sed torpor adeft amp; lafTuudo fpontanea, manifefto
indicio non bilem five particulas oleofo falinas amp; volatiles,
quin potius vifcofas amp; acidas in hoc morbo peccare. Undc
fanguis coagulatus amp; incraflatus nec débité circulare nec
fufficientem fpirituum animalium copiam cerebro fuppedi-
tare poteft. Hinc mufculi debito fanguinis amp; fpirituum
animalium influxu deftituti operatiotîes fuas fegnius per-
agunt.

A 3

VI-nbsp;, -

Imo n bilis abundantia in fanguine ifterum produceret,
non iblùm fanguis fed Sc omnes'^à fanguinefecreti liquores
amarum faporem prs fe ferre deberenc , cùm tamen nec
fanguis, nec ferum , nec urina , quamvis fit tam flava uc
immilTum linteum colore fuo imbuat , falfum Sc acidum
faporem linguae communicent , quemadraodum quidam
mihi retulit qui cujufdam iârero laborantis urinam infcius
guftavir. Quoniam fcilicet patientis urina iftiufmodi vi-
tro , quo cerevifia contineri folet indita amp; una cum alio
vitro cerevifiarepleto menfae impofitafucrat. Medicusifte
fiticorreptus vitrorum fimilitudme, praeprimis cum ambo
liquores uno eodemque colore gauderent, deceptus, loco
cerevifiEc urinam ori admovit.

VII.

Aftobjiciunt in i£tero incipiente fepius adcfTe vomitum
maximè amaricantem gt; orifque amariticm . qujE fympto-
mata fine dubio bilis in fanguine abundantiam arguere di-
cunt. Verùm refpondemus confcquentiam illam minimè
procedere; Quia cadem phcenomena in fcbribus intermit-
tentibus , quarum caufam nemo (quod fciam) Medico-
rum bilem ftatuit, quoque obfei vantur. Verifimilius ita-
que videtur vom,itum iftum oriri à particulis acribus ven-
triculi fibrillas nerveas nimium vellicantibus. Unde fpi-
ritibus animalibus impetuofius influentibus, motus ventri-
culi invertitur 6c contenta per os expelluntur, facile autem
fieri potefl: ut valida illâ non folùm ventriculi, fed 6c par-
tium adjaceniium concuffione una vel altera guttula bilis
ex duodeno per pylorum in ipfum ventriculum afccndat,
atque contenta ipfius ainaritieflavoque colore imbuat.Dum
verb particute ifta; biliofas vel mediante vomitu , vcl fub
forma halituum verfus linguam afcendunt ejufque poris in-
bserent ,omnia amarum faporem prîcfeferunt. Quxcunquc
enim tune afliimunjiur non agunt immediate in contextum
nervofiim per linguam diiperfum fed illas tantum particu-
las, quas poris linguae mhserere diximus, akiùs adigunr,

quae proinde papillas nerveas infolitè commoyendo amarum
ladorem producunt.

V I ir.

Multö minus flavus corporis color, quo veteres decepti
videntur, bilis in fanguine abundantiam probat.Omnia nam-
que ramofa cum acido combinata femper flavefcunt, imo
fepiùs ad rubedinem vergunt fi acidiori fale inftruantur*
Quemadmodum experimentis chymicis abundè fatisdemon-
flrari poteft, ubi terrte ramofae vel olea quœvis cum acido
digefta ad flavedinem aut rubedinem fummam déclinant. Sic
fpiritus therebinthinse afFufo oleo vitrioli confeftim colorem
bilifimilem repraefentat. Sic mercurius fublimatus corrofi-
vus in aqua folutus aftufo oleo tartari per deliquium rube-
fcit. Si vero eredcm folutioni parum faüs ammoniaci adda-
tur, flavefcit, quia mediante hoe fale alcalico acidum in Mer-
curii corrofivi folutione contentum parumper deftruitur.
Imo plurima corpora acidiora terra ramofâ inftrufta fua
fpontc ad flavedinem vergunt fi aëri objiciantur ; ut patet
in oleo vitrioli albo, pomis, pyris confciffis, aliifque.

IX.

Quod fi aliquis antediftis rationibus non contentus ad-
hucdum fuftineret, colorem in corpore flavum femper à bile
ortum trahere, is explicct mihi quaefo, unde flavx Sc lividœ
in fcorbuticis plerumque,in contufionibus autem graviori-
bus femper apparentes macula; oriantur? Non enim bilis
hicaccufari poteft. In utroque enim cafu aliqualis fangui-
nis eft extravafatio.dum in fcorbuto fanguis acer capillaria
vafcula corrodit, in contufionibus vero violenta caufa ex-
terna eadem difrumpit. Hinc fanguis ex vafculis fuis eruptus
ftagnat 5c primo rubrum dein livido-cceruleum colorem
oculis confpiciendum praebet, Volatilioribus particulis in-
terea temporis avolantibus reliquae ftagnatione acidiore?
redditae 8c cum ramofis terreftribus combinatie flavedinem
repraefentant. Bilis autem particulae cùm ad motum fint
fatis apt« tamdiu circa cutira haerere nequeunt.

X.

Ncc audiendi funt ilH » qui bilem ex veficulâ felleâ iti
hepar Sc ex hepate in malTam fanguineam regurgitare
imagnâ vocé contendunt. Iifdem namque difficultatibus
quas antea recenfuimus haec opinio premitur. Imo quis
unquam evincet bilem corpus noftrum tam flavo colore
porfetingere, cùmrubicundifliraum oleum in fe contineat
abfconditum ? quod purpureum fanguinis colorem potius
exaltabit, quam ad flavedinem difponet : Praeterea non
rationi folum {ed amp; cxperientiae hypothefis Ifta contradi-
cit. Quamvis enim duftus cyfticus in animali adhuc vi-
vente file Hgetur , nihilominus tarnen bilis ex duftu he-
patico in communem delata in duodenum fefe indefinen-
ter exonerac manifefto argumento bilem per du£him
hepaticum non ad fanguinem fed ad inteftina amandari.

Verofimilius itaque ftatuimus ifterum oriri à particula-
rum acidarum ac terreftrium bilem invifcantium in cor-
pore-abundantia Sc confequenter ^ particülarnm bilem
componentium nonlfoliim in veficulâ felleâ, hepate Sc fan-
guine led in toto corpore, defc6l:u. Quotiescunque enim
acidum imperii fafces in corpore noftro tenet , toties bi-
lis fubjugum trahitur Sc vice versa procdominante bile aci-
dum necatur.

XII.

Quod ut melius intelligatur animadvertendum eritchy-
lum poft peraftam ciborum in ventriculo diflblutionem
acidum nimis exfiftere. Ne autem acidus iftiufmodi chy.
lus fanguinem incraflaret variofque morbos producerec
neceffe fuit uc bilis tanquam lixiviofus 8c alcalinus li-
quor in duodenum flueret , ibique acidum temperaret
Sc chylum prasteflabentem fluid^iorem reddereu

Quod fi biUs,àquacunque demum caufa fuerit» chylo
non permifccatur aut nimis crafla Sc glutinofa exfiftens,
fale volatili-deftituatur , chylus aciditatera fuam à fer-
menta-

incntativo motu in ventriculo conceptam retinet amp; fan-
guini commixtus ejus particulas ex quibus bilis deberet
-componi oleofas fcilicet amp; volatiles magis adhuc deftruit.
Atque exinde ratio defumi poteft quare iderus flavus in
nigrum fepius degcneret»^ ^ ^

Ne autem teraerè talem caufam iftero asfcripfifle vi-
dear, rationes quafdam gt; quibus haec fententia fufFulta
eft in medium proferam , quarum pr^cipuam prxbet
quotidiana experientia praótica , quae docet omnia medi-
camenta acidum corrigentia amp; bilem augmentantia, qua-
lia funt falia fixa , volatilia , oleofa amp; amara quaevis pn-
matum obtinere in cura ifteri. Quod fi autem ab abun-
dantiâ bilis in fanguine oriretur ifterus , necefiario debe-
ret curari medicamentis bilem praecipitantibus amp; corri-
gentibus e. gr. acidis. Verum quam funeftum acida in
hoc inorbo producant cfFedum non foUim aliquoties in
praaicorum libris legi , fed amp; ab expertiflimis prafticis
andivi, imo in fequenti cafu non ita pridem obfervavi.

XV.

Vir f/. annorum , vomitu admodum molefto per in-
tegrum annum circiter miferè divexatus, febri intermit-
tente corripiebatur. Cui poftquam per aliquod temporis
intervallum duraflet ióterus fupervcniebat. Corpus fiqui-
dem viridi colore dcfœdatum languebat. Appetitus ali-
quando erat depravatus, fubinde totaliter proftratus. Prae-
terea anxietates praecordiorum xgrum torquebant, Urina
flavum ad nigrum vergentem colorem repraefentabat.
Quapropter à mufteo quodam Dodore amp; pfeudochymico
auxilium petiit. Qui acidulas artifidales ftatim propina-
vit, fed horrendis convulfionibus paulo poft fupervenien-
tibus aeerum Parcis tradidit.

X V Lnbsp;_

Prœterea opinionem noftram confirmât, quod ns ho-
tninibus, qui acidae amp; vifcidae diastae dediti , vel morbis
utplurimùm chronicis amp; prasfertim tertianis ac quartams

funt affefti iólerus fœpifîlmè fuperveniat. Non enim tanî:
tummodo particulis biliofis volatilibus durante raorbo cor-
pus privatur, fed xgri prEcterea acida qusevis e. gr. fpiri-
tum fulphuris 6c vitrioli, fuccum citri , faccbarum , fy.
rupos , julapia aliaque noxia bilem deflruentia pleno gut-
ture ad naufeam ufque aflumunt. Unde fanguis particu-
lis aétivis orbatus, acidis autem amp; terreftribus refertus ca-
chexias , cujus fpecies eft ifterus, viam fternit.

XVII.

Exinde facilè dari poteft ratio, quare Medicus illeAnr-
werpienfis , cui vinum rhenanum erat in deliciis , i«Stero
correptus , ab illo prius liberari non potuerit , nifi poft-
quam à vino rhenano (quo morbum fuum profligate fru-
ftra laborabat) abftineret.Sc ad alia magis proficua medi-
camenta confugeret. Simili modo patet quare à nimio
fpiritus vitrioli ufu in hunc morbum incidea-e aliquis poC-
fet, quemadmodum amicus quidam conjunftiffiraus fibi
contieifle mihi quondam narravit.

X V 1 II.

Czufx i£teri remotxex fex rebus nonnaturalibus com-
•modè petî poflùnr , inter quas cibus amp; potus vel quali-
-täte vel quantitate peccantes primum locum obtinent.
Praeprimis nocent omnia acida , fruétus horaei , pifces,
•pinguia , faccharata aliaque in ventriculo 8c inteftinis pu-
tredinem facilè concipientia. Inter potulenta malè au-
diunt vina auftera Sc acidulœ immoderatiùs afl\impt£e.
Prseterea aër frigidus ; confueta: evacuationes fuppreflse ,
triftitia , mceror 6c folitudo hunc afFe6tum nonnunquam
producunt.

X 1 X.

Caufa frocatarUica poteft efle ira , quatenus impetuofo
fpirituum animalium exfiftente influxu maffa fanguinea
alteratur 8c in determinauone fuâ turbatur, unde particulis
volatilioribias avolantibus acidis prasdominium relinquitur.
Talem itlerum ab iraproduftumin gravida obfervavit Ri-
vcrius Centuiv z.

- ' .nbsp;Nee

ÎNAUGURALIS.quot;
X X.

Nec ira folùm fedSc aflumpta vel vcnenatorum anima-
lium morfûs eundera in fcenam producere valenc. Dura
fcilicec venena acido-corrofivis paniculis , iifque nonnun-
quam volatilibus , conftantia , particulas acidas in fan-
guine jam praeexfiftentes adaugenc amp; in aétum dedu-
cunt. Sic ifterum à morfu canis rabidi oriri pofle hifto-
riâ quadam confirmât Bartholinus Cent. 3. hjft. 4.
Eundem ex viperx morfu fuifle produ6tum dnhotaviÉ
Zac«f. Lufitan. lib. f. Med, Princip. Hißor. 29. Poft morfuni
denique aranearum ifterum flavum obfervavit foei m praxi
Venems p. 126,

XXLnbsp;^

Signa diagnoftica ifteri variant prouti fanguis Sc abillo
fecreti liquores nunc majori nunc minori acidi copia funt
refcrti. Nonnunquam enim corpus lividum , mox fla-
vum lividis maculis interfperfis apparet » qua flavedine al-
bicans oculorum tunica quoque corripicur. Subindc ex-
terna cutis fupcrficies ad cadaverofam nigredinem tendit
Sc fumma durities circa abdomen percipitur. Alvus nunc
folito eft apertior , nunc adftriâior. Fœces alvinas non-
nunquam flavum mox viridem, plerumque lividum amp; al-
bum colorem repraefentant. Urina vifcida eft amp; acida,
flavoque colore imprxgnata ita ut linteum album immiC.
fum colore fuo imbuat. . Nonnunquam obfcurè rubicun-
da confpicitur. Subinde ex viridi vel ex flavo amp; rubro ni-
gricans apparet. In initio eft tenuis, in progreflu vero tur-,
bida amp; in ftatu copiofum fedimentum deponit. Tandem
Hliqualis ejus fuppreÖio cum diaphorefi impeditâ obferva-
tur.nbsp;î

XXII.

quot; Totius înfoper corporis torpor atque laflîtudo ifteruiri
comitatur amp; pertinaces cephalalgiae , dolores lumborüra'
gravativi» vertigines, praccordiorum anxietates, ac diffi-
cilis adraodum refpiratio jegrum infeftant, Adeft quoque

B 2nbsp;raox

mox finiftri, mox dextri.hypochondriiobtufus amp; gravait-
vus dolor.

XXIII.nbsp;_ ;

Quando iflerus incipit fumma oris amarlties 8c litis
«gros divexat acfi pridie Baccho litaffent i Dein fuccedit
naufea , ciborum faftidium 6c fubinde vomitus. Inter-
dum febris adcft , interdum abefl: 8c quandoque ifterum
pra:cedit, nonnunquam fymptomaticè vcl criticè ipu fu-
pervcnit.

XXIV.

Prognoßs morbum hunc dubii eventas pronunciat ,
quatenus videlicet ipfius caufa vel levis vel gravis exftitc-
rit, eatenus vel fubito vel tardé curatur. Ifterusflavus fa-
ciliùs curatur nigro , imprimis fi quartanas infequatur ,
tune enim contumax amp; diuturnus efle folet : faluta-
rem autem eventum pollicetur, fi febri ardentl die vii.
IX. XI. vel XIV. criticè fuperveniat. Tune namque fi-
gnum eft brevi cellaturam febrem, laflîtudine nihilominus
fpontaneâ amp; appctitu proftrato diu adhuc continuantibus.
Contrà verô fi à fcirrho hepatis vel calculis in ipfo lati-
tantibus oriatur , nec non melancholia accédai» 8c anxic-
tates prsecordiorum appetitum proftratum concomitentur
aliquid monftri alit, 6c facilè in marafmum aut hydropem
incurabilem définit, prsefertim fi urina à flavo ad oblcurè
rubicundum eolorein tr an feat.

XXV.

Quamdiu aîvina^ ficces nondum albefcunt amp; alba ocuîi
tunica nondum flarefcit, tamdiu facilior ejus curatio cx-
fiftit. Si febris iamp;cto fuperveniat 6c parcxyfmi tempore
fiavus corporis color difpareat , dcînceps autem denu^
redeat, chronici futuri morbi eft indicium. Quod fi à
veneno vel aflumptovel ab animali venenato fangumi com-
municate produftus fuerit , pejor eft vulgari 6c pro vene-
ni qualitate nunc magis . nunc minus periculofus exfiftit.
Lethalis autem eft fi urina igni impofita coaguletur vel ad

viridem aut nigrum colorem declinet. Tune enim non

rarô

farô vertigines, deliria amp; convulfiones fuperveniunt i^^ at-
flue jefitis vitse filum abrumpunt. ïnbsp;inbsp;;

^ ^nbsp;XXVI. ..u. .nbsp;.

In Cura ifteri primafio annitendum ut cncrvata bilis
aftivitati débita: amp; fluori rçftituatur, ejurqucldefeftus re-
farciatur , id quod fit, acidum in toto corpore abundans
à vifcidarum particularum amplexibus libcrando Sc invol-
vendo atque deftruendo ipfumquevifcidum poftquam fue-
rit incifum 8c attenuatum una cum-acido è corpore cdu-
cendo. Cui fcopo inferviunt falia fixa y volatilia, aroma-
tifata , oleofa Sc lixiviofaV Praeterea coiiveniunt aroma-
tica amaricantia , fpirituofa, anticacheélica , praecipitan-
tia amp; involventia , terreftria , amp; fim. Purgantia amp; aci-
da utpote quae malum exafperant, merito profcribi-
mus.nbsp;Ojr -nbsp;A

X X V I r.

Unde patct Diuretica , acidum praecipitantia ncc non
Sudorifera utramque in hoc morbo paginam abfolverc.

Quem in finemnbsp;, .

rnbsp;Sfimmitat. Chelidon. Major,

,nbsp;FI4 Centaur, min. aa. 3j.

- .nbsp;Croc. Orient. 9ij.

Sem. Petrofelin. JHéMdon.
Ocul. Cancr. Sij,
Myrrh, ^j.
Salis Alcal.

Olei, defi. Macis gutt. v]*'
'JW. F. Tnlvis Doßs ad ter^ ^aterve de d t.

X X V I I I. .

Cui pulvis non arridet fequenti atatur infufo quod iß
iâero magnarum eft virium.

Semin. Cannabis

Sapon. renet. J).nbsp;• ' - -

... ' Milltped. No. XX.nbsp;ir.j-jnbsp;v.

Ferm. Majal. No. IKnbsp;^ . ,

Coquantur in laftis Vaccini Sc aq«« communis p. af

. B 3nbsp;.

Ibiij, per horam drciter unam; Colatura citra cxpreffio-
nem fa£la tradatur ufub ,M. totüm Infufum intra xxiv.
horas abfumatur. .ï f

F •nbsp;quot;nbsp;•nbsp;XXIX.

Infuper pro potu ordinario tale infufum diureticum in-
dies aflumat.

Sacc. Cf'^lidon^ Major. fi^.

Sem.TetrofMaced.^j.

^ ^ MilUped. No. XXX.nbsp;-nbsp;.. . ; ;

,, . Macis^nbsp;.' ' '

Lign. Sa/afr. aa. yij.

Sad. Petrofeltn. gij.

Croc.. 3j.nbsp;-nbsp;quot; . '

►.O., Mxiv. ^aponar.nbsp;, -? -

Infundantur in f. q. aqujE communis coftas amp; adhuc feri.
ventis per horam cirqiler dimid.: colatura citra expreffio-
nem fada tradatur ufui adde Syrupi de Arteraifia q. f. ad
cratiam. '

XXX.nbsp;^

Hue quoque fpeflrant fiUxir pröprietatis Pargceifi C a.
paratum , ucSc nonnullainfefta v.gr. Pediculi, cimices,
pedes etfim. Quod fi vomitus urgeat aflumat a;ger ali-
lt;]UOt guttulas fujcd Menthas in potu calido ThéevelCofw
fée vel infufo Ligni faflafras. Si febris fuperveniat alcali-
na, oleofa amp; antifebrilia in ufum vocanda, .

XXXI,

Tandem attenuatis vifciditatibus Sc acido parumper
involuto fudorifera conveniunt, fic

Had. Concr^erv.

Helen.

Angel.

Li^uirit. aa. ^lij»nbsp;.

Lign. Safafr.

Extrahantur cum aqua fer^eati.pcr fcmihoram poftmo-
lt;dum.

quot; Hitj. Infm. |ij.nbsp;,

. .. Sal. Card. benediCi, 'Ocul.

OchI

Sal. volât. C. C.
f- ■ ■ ■ Croe. aa. g/, viij. / ; ' ' ' J J
,nbsp;Camphor,.gr. iv.......v.nbsp;- , / .

F. Hauftus calide affumendus pro una dofî.
XXXII.

De diaeta non efl: ut rauka moneam, cùrn earn praefcnà
Medicus facilè dirigere fciat. Interim ne difputationis limi-^
tes tranfgrediar finetri facio , Depque T. O. M. aniroitusi
grarias ago pra opituknte ipGus mihi xlementiffimè largi-;
ta gratia , humilhmâ'mente flagitans , velit ulterius ftu-
dia mea in S. S. Nominis fui gloriam proxiraique emolu-
mentum promovere 6c moderari..

- I',
I

CO ROLL ARIA.

*

I.nbsp;J^erba Nicotiana, ejuam Tabacum vocamus appetitünf immi»

nuit 0 auget. -nbsp;.. J. •• j .

II.nbsp;In fale volatiU uritiA confidendo hete loci pauperttm urinaPdt-
vitttm anteponendas eviflimamtts. -nbsp;- • ' vquot;

III.nbsp;Spiritus ex Opio fa, defiiUatus cum fpiritu Vitrioli maximam
init efferveßentiam.

IV.nbsp;iVö« omnia acida cogulant.

V.nbsp;iAcida volatilia , fxis acidts commixu fumum cahnntquè^

producunt. .. , .nbsp;:nbsp;■ ■

VI.nbsp;£ic fpirim vitrioli cum oleO vitrioli tfervefcit. quot; '' quot; '

VII.nbsp;Non dat ur fal fix um ex regno animali.

VIII.nbsp;Antimonium Diaphoreticum operationes fuat abfolvit ra-
tione tantum terra i ideo^ue nM aliud quam caput mortumif
*fe exißinMmus,nbsp;■■ ^

Ad Doftiflimum Dominum Candidatum

H. V. SCHIFFART.

zEin grimmig JP^ord-geivehr ßreuiv^t fo vitl
todter hieben
Als angemaßte kftnß i Vt tefitfih unmfen^
hett,

I 'Der t!yirtz.te, ofte.mahls mach't jämmerlich er.
bleichen

Vnd in den Todt verfetz:t durch Vnerfahren-
heif,-nbsp;'

Dann was ein Affter.ArtzJt^zM weilen Ihm lAp träumen —

Mufs firacks verfuchet feyn an dem, fo nur erfi kranclCt»
Vnd manche edle Seet mufs ihre Wohnung räumen ,

Weil die Genef-k»^ Selbfl das Blnth xjum Stillßand lenckj.
In dem Chimißerey und deren Mißbrauch z,eugen,

Das auch ein Fehl. Grif nur den Stiehl zjum Beil heßehehr^t,
Woßr derßarchße Held muffeinen Nacken beugen

Vnd halten noch ^azju den Morder lieb und werht.
Wafs macht's? die Hanpt-Vrfach der kranckheit iß verborgen

'Dem , fo derfelben fonß ein mittel fihajfen ßolt ;
Drumb iß der fleiß umbfonß und das unnutz.e Sorgen
Bringt eben fo vielfrucht alfi KufiLßeine Goldt,
Zum 'Btyßieh Wann einArtzJ den zju fall nicht ergrund^i
Wovon die Gelbe Sucht den rechten Vrfprun? nimmst,
mrd oft die kranckheit Selhß noch mehr und m^r entz,iindet

Durch das fi doch dafm-z^um mittel war beßtmm't.
Ein fcharfes Etwaß.iß't, das diefe Seuch 'erwecket-,

Vile k^n dann fcharfes Saur dafür ein Mtttell feyn ?
ketn näch-gemachter Brunn die krafte fo weit ßreckgt.

Nein defen gleiche Arth fchleicht-in's gebluth hinein ,
Vnd mach''t dte GtMnchz fchwartz. , fa gahr auf übel arger.

Biß mann dit Kirch-hop Färb im krancken Augen fchauw't;

- - - - . . ^^

So zeigt ßch hej dem Anh oft ein verhorgner Sterger^ ^ '

Der die getrmrnte k»nfi auf Unter Trieb-fand bauw'tl
Mein Bruder nicht alfo , Mach^, dafs du erft ergriindeß
- JDer kzankigt;quot;eit Vrfprung md die kraft der Artzjne) »
Biß dn nach reifem Rath beiji^ame Mittel findeß,

Womit-zjt aeiner Ehr die Weldt gedienet ß]/.
Die Themis wurdig't dich nunmehr den ^antz z» tragen ^

Sie gibt die VbHng frey und ßhenkt die höchße Shry .
So die genes-k^nß zeugt-. Mach das mann mcht mag ßagen».

Die frejheitßeye'nur dein grimmig Mord-gewehr,nbsp;^

Diefes hat Seinem liebea Btuder z» Bezeugung

innerlicher afamp;(äion fetzen wollen ^

•'nbsp;J. V. SCHIFFART. J. U. D.

. r

quot;Ad Nob. atqüe DoEl. Dh\

H. V. schif;fart

. „ Amicum cbnjundiffimum. o

)Ic, Magrii Patris Soboles genuina, laboris ,
Aflidui tandem proemia digna capis !
Dum tibi Trajeftum fua Doftoralia jura' . -i-
\ Largitur merito gratulor inde tibi,
Opto diu valeas, patriae fis gloria terrae:
Candidus, hxc breviter fcribere juffit amor.

JOHANNES TILING. Äf.Dl

AB

CTERUS IBericum Qx^ Leto Sanare pu-
tatur ;

An verum j Medici linquitur arbi~
trio.

Confute ScHiFFARTUM J medicâ qui doBus in arte

' 'Demonjirat j toUi qnd ratione queat.

^lale malum arquatus, nec non qtta caufaprofmqua^

§luQt fpecies, quis fit cognitionis Apex,
^uod tàndéni medium , morbi qua cura medendij

Hic Medicus Jcriptis indicat egregiis.
Huic ment em Virtus ^ peBus Japientia munit ^

Huic Machaon deBas arte reclufit opes.
Hue Tatris Fratris Te clar a exempla vocabant

Subdidit ac fiimulos hos alienus Hono s ^
Hinc Te DoBorem Medicum ^^ fpeBante Lycea,

Collegii medici mbilis or do creat.
Ft prafens célébrât dotes j abféfite T^àrenicl.

Qui lato ex oculis plurima gutta fluit.
Cui tmis addit Honor vireis y nova gaudia gignit

Ft reparat Senti tempora c ana pit.
Vive y vige^ flore ^ Vir praflantijjime ^ multum^.

':_/Egrifque(h) uiihikm ^quam potes ^ affer opem.
Sic laudum pennis quondam tua Fama vehetur ^
Ft tua fanati nomina grata, canent !

S'Awp/w ita gratulatur

J. G. R.