DISPUTATIO JURIDICA
IHAVGVRALI

A D

LEGEM JULIAM

M A J E s T A T I s ,

Q^ V A M,
AUSPICE DEO OPT. MAX.

Aiiäoritate Magnifici quot;D.ReBorisy

M. JOHANNIS LEUSDEN,

Philofophias Doaoris , amp; linguae Sandoe in Illuftri
Academia Ukrajeftinâ Profeflbris Ordinarii,

NEC NON
AmpUJfmi Senatm Academici confenfu, équot; Nohiliffimöt
Facultatis JVRIDICi^ Decretö,

PRO GRADU DOCTORATUS

Summifqtiein UTROQUE JURE Honoribus amp; Privileges
ritè ac legitime confequendis ,
Eruditorum Examini Cubjicit

JOAN CAREL vander MUELEN, Ultraject.

ty^d diem 8. August, hora locoque folttis.

omnibus

JURISPRUDENTIE

CULTORIBUS

E T

fautoribus.

Hanc dtffuiationem faeram facia-

AUCTOR.

PR yE F A T I O.

Um lex ßt ReipuhL anima ^ nec
ullum Imperium y necCivitas fine
ed fuhßßere pojßt , ideo primi
\ Urhis Roma conditores hujus rei
haud nefcii , imperium fuum le-
^ gihus muniverunt , inter quas
etiam reperiuntur , quihus cautum erat Tie qua ma-
chinatio adverfus Rempub. vel Principem quocunque
modoßrueretur^quod crimen lafa Majeßatis^ omnium
criminum gravijjimum atque atrocifßmum, appeUa-
tum eß; quam materiam pro inaugurali difputatione
elegi. Sed antequam ad dijfertationem propoßtam per-
veniam, quiyiam diSla legis authores ^ lat ores fue-
rint, paucis pramittere decrevi. Romulus igitur, ut
multas alias, ita ^ hanc Majeßatis legem primus
tulit, cujus ipfa quidem verba perierunt , fententia
tamen ex antiquis, pracipue Vionyßoy J. Lipfii operd
coUeUa funt y amp; ßc fonant.

Nodurnas in templo vigilias ne liabento.
Optimo fanè conßlio,primum ne quid per noBem minus
caße , minufve pudice facrorum fpecie committeretuYj
deinde ne qua fieri cóitioy ne quid iniri adverfus ipfum
puhlicamve rem occulti conßlii, ne quid inßdiarum
tend't pof et. Suh TuUo Hoßilio, ut refert. Livius lib.
I. cap.i«?., de crimïne perduellionisjudicatum fuity

A 2-nbsp;cum

cum Horatms ah inclytd illâ tergeminoYum fra-
trumpugnd viBor rediens, for or em fuam fponfi mor^
tem defentem , oc^idijjet. Rex Tullus ne ipfe tam
triflis ïngratïque judicït ^ fecundum judicium fitp--
plicii auBor ejfet, DLiumviros de hoc crimine judi-
care voluit J cuminquit ^ Duumviri perduellionem
judicenc, fi à duumviris provocant, provocatio-
necertato, fe vincent caput obnubito, arboriin-
felici fufpendito , verberato intra pom^rium vel
extra ponicTrium. Sed hoc faBum Homtiiparrici-
dium potim, quam perduelHo effe videtur , ^ lege
parricidii, quam Kuma Pompilius fecevat, judica-
tumejfe ¥io{ïi\ 'n regis juffu , Fejlus Pompejus docet.
Cur igitur perduellionem Livitis nominat ? ait enim
Rex concilio populi advocato, Duumviros, qui Hora-
tio perduellionem judicent fecundum legem facio :
caufam hanc fortafe veram licet opinart, vel quia
Numa vir fanBifftmus , parricid'ium omne voluit ejfè
perduellionem , vel quia ft non omne parricidium,
faltem illul quod in cognatos affinefque committere-
tur. vid.. Paul. Manut.'delegib. Rom.

Tarquiniui fuperhus deinde priorum Regum leges
aut ahrogavit aut contempft, ad vim omnia referent :
eoveropulfo leges revocata funt a L.Junio Bruto
confule , quinefiliis quidem^ hujus criminis reis ^
peper dr. S ed eos , quia adverfus patriam conjuravé-
rant équot; de edregihus tradendd, conflia agitaverant,

ultï^

ultimo fuppUcîo afecît. Liv. lib. z. Flor. lib. i. cap.
5gt;. leges duodecim tah. de eo quoque crimine mentio-
vem feci f liquet ex 1. j.iF. ad leg Jul. Majeli

Qui hoftem concitaverit, quiye dvem hofti
tradiderit, capite punito'r.

Porcius Latro apud Sahijï. in fua declamatione
in Catilinam etiam meminit , cum inquit , duode-
cim tabulis cautum effe cognofcimus.

Ne quis in Urbe cœtus nodturnos agitaret.
Ex legihus autem pofl duodecim tabulas, quibus def en-
fa Maj efl as fit, vetuflijftma G^biniz fuit, de qud
idem Latro : deinde lege Gabinia, inquit, promui:-
gatum , qui coiciones ullas clandeftinas in Urbe
conflavifTet, more majorum capicah fupplicio
multaretur. de te itaque Catilina fcifcitor, tune
cxtus iftos commilitonuin , contra prarcepca
duodecim tabularum, contra leges noftras, contra
vero Senatus ac plebis aucloritatem nodu coo-en-
dos efle putavifti. Pofï iUam legem Gabmiam
tuor leges de Majeflate lat£ funt ^ Apuleja, Va-
ria, Cornelia, Julia. Legejn Apulejam Lucius^,
Apulejus Saturninus trihumis plehisjuiit. hac lege
C. Noïhmnspojlulatus efl. Cic. hb. z. 25. deOrat.
legem Variam ^ Varius r^^Z/A dequdftc Valerius
Maxim. lib. 8. cap. n. 4. Q. autem Varius.,
propter ohfcurum jus civitatis Hybrida cognomina-
tus y trihunus pïehis, legem adverfm interceftonem

A lnbsp;' CQÎ-

'colïegarum perrogavit, qud juhelat qti^v'i quorum
dolo malo focii ad arma ire coaamp;i effent, înagnâ cum
clade Reipuhlicce. hic Varius poßea fud lege coiide-
mnatm eß. idem eod. cap. Sequitur lex Cornelia,
quam tulit L. Cornelius Sylla Felix dictator, qua
populmRom. ufque ad Cafarem eß ufus. Cicer. in
Or at. in Pifonem quoque meminit, loquens de Gahi-
nio Syria proconfule : eduxit, inquit , exerdtum
è Syria , qui licuit extra Provinciam ? tribuit Ce
mercenarium comitem regi Alexandrine. Quid
hoc turpius ? in vïgyptum venit, figna contulit
cum Alexandrinis. ^ Paulo poß : hic fi mentis
effet Cux, nifi pœnas Patrie DiifqueimmortaHbus
eas, quce graviffima^ funt, furore atque infàniâ,
penderet, aufus effet ( mitte exire de Provincia )
educere exercitum , bellum fua fponte gerere , in
xegnum injuffu pöpuli aut Senatus accedere 5 qua
cum leges plurima veteres ^ tum Cornelia Majeftatis
planifßme vetant.

Excipit legem Corneliam lex Julia , qua lata
■eß à Cajo Julio Ciefare diBatore, cujus mentio eß
apud dccxoncm.Nam cum Antonius confulpoß mor-
tem Cafaris legem promulgajfet ut de vi ac majeßate
damnat is provocatio ad populum non effet, dixit Ci-
cero legibus Cafarts ahrogari, qui tulerat ut de vi
^ Majeßate damnatis aqua ^ igni interdiceretur.
Car. Sigon. de Judic. lib. 1. cap. 2p. Alterius deni-

que

fuejalix author fuit C. Julius C^far Auguftusl

Sed quia principes plerumque paulo acerhius otleviffi-

mas caufas [crimen enim Uf^ majeßatis erat duplex-
crimen Uf^ majeßatis in fpecie , quod admittebatw '
contra principis dignitatem amp; exißimationem, ^
ferduellio.quod dir.eamp;o contra principem hoßili animo-
admittehatur) de fudmajeßate jus dixerunt ^ femper
invidiofumfuit hoc judicium, adeo ut ipfos aliquando^
monarchas ejuspuduerit : ut Tacit, in Ann. iib.z.
c. 50. inquit y adolefcebat interea lex majeftatis. amp;
Apuiejam Variliam fororis Augufti neptem., quia
probrofis fermonibus Divum Augu{lum,ac Tibe-
rmm, amp; matrem ejus illufiffet, Ciefariciue con-
nexa adulcerio teneretur, majeftatis delator arcelTe-
bat. de adulterio iatis caveri lege Julia vifum : ma-
jeftatis crimen dilHngui C^far poftulavit^ da-
mnarique Ci cjua de Augufto inreligiofe dixiffet: 111
le fadla nolle ad Cognitionen! vocari. Crudelißimus-
etiam Nero hujus generis delationes audire ßepius
eruhuit. Aliquando eum docuerat Seneca j dignam^
magno principe éfe clemmtiam, ß manifeße dcefus-
animum in poteßate haheat, é' poenamy ß tuto poffit,.
donet :ß minus, temperet^ longèque ßt infuis, quam^
m alienis exorahiUor injuriis, magni animi efe, in-
junas in fumma potentidpatiy nec quic quam gloria^
fius eßy prmcipè impunè Ufo. idem Seneca in lib. i.
cap. % de dementia multis verbis pradicat hujur-

dement I £ exemplum in Augußo : cüi cum in Gallia
moraretur, delatum eß L. Cirmam inßdias ipßflrue-
re ^ interficere pelle, non ei tantum vitam conceßity
verum etiam confulatum detulit h-eredemque inßituit.
Laudatur d^ Trajanus qui hujus judicii metum fuf-
tulit , contentus fud magnitudine. Adrianus quo-
que dicitur nunquam Judicium majeflatis criminis
admißjfe. Arcadius vero ^ Honorius Imperatores
longe grapiorem pœnam^quam unquam afitea, in ißius
deliBi reo s ßatuerunt. Mirum autem eß qua fe-
veritate infontes liheros funiant, ßlias quidem pa-
tiuntur Falcidiam ex honis maternis accipere , ƒ-
lios vero paterno fupplicio dignos judicant, -, quod
in iis paterni criminis veßigia magis metuanturl
fic tamen eos vivere patiuntur , ut ßt mors fo-
latium 5 vita fupplicium. fed cum mihi tantum ani-
mus fuit hic inquirere quinam illam legem tule-
rint , additis folummodo quihufdam, qua materia
congrua videhantur , reliqua, Annuente DEO
T. O. M, in propoßtd difputätione explicare co-
nahor^

DIS.

A D

LEGEM JULIAM
majestatis.

T H E s

Ajeftas à magnitudine difta nihil
aliud eft , quam reverenda qui-
dam amplitudo , auftoritas, dé-
çus,, imperium, poteftasj falus,
dignitas amp; fecuritas perfonse emi-
nentioris ac fanétioris. Majeftatem
veteres Deam crediderunt, Ho-
nore pâtre, Rev^-entia matre.le-
gitimo toro junftis progenitam. Hinc eleganter ca-
nit Ovidus fub initio fere libr. 5. Faflor. antea, in-
quit, nec îEtatis nec dignitatis habebatur ratio, fum-
maque imis erant permixta.

- ^onec Honor, flaciâoqm decens Reverentia
vultu J

Corpora legitimis ithpofuêre torts,
hinc fata CMaJeßas j qua mundum temperat
omnem ^

, ^àque die partit eß édita, magna fuit.

Bnbsp;Et

Et paulo inferiiis..nbsp;-- -r^ ^^

^yjßdet uâjo'ui , Jovls ejt fidißma cußos

Et praßat fine vkfcentra tremenda
Venit amp; m terras ^ coluerunt Romulus lUam
Et Numa: mox al'ti teimpore quifque ßtO-
I. JUa^fatves. m limore. fuo ^ m^trefiitte. tuetMr x
IIU Cpmef.puçris^ virgiml^ifqpe vem^^-c
llla'èat^ fàfces commendat'-s einirque cUPUle:
Illa coronatis alta triumßhat equis.

Hoc loco Majeftifö dl /quot;upma in fobditos ac cives ,
legibus foluta poteftas, Èodm. üb. i. cap. 3. nam non
potell^e Jfumrna poteftas-, jvll legibüS-toa^iit^ H«c
porro Majeftas-.non folumj principis aliaijus effe po-
teft , fed optimatium', amp; populi, prout penesf hos
yel illos fumma Reipublicx eft: veluti ab mitio Ro-
mx erat penes Reges, iis vero cjeftis, populus illam
vindicaviti Ted tandem-ciua, populus lege Regia
omnem poteftatem imperium in Imperatores trans^
tulit, cœpit^fîe M^ftas xmperatoriafeu prmcipali».
Nihil etiam refert, aa, qui Majeftatem habent, late,
imperent, an imperium eorum fub anguftis terminis
contineatur: non enim immenfis terrarum fp^iis,ied,
vi imperii Majeftatem metiniur}. nam xjuxvis ex no--
ftris provinciis, quam parva etiam fit, seque Majeftate
armatä eft y-ae magnum illud GaUorum vel Brittan-
norum Imperium.

^ . ; . I ^I.' 'c'- \ V;

-i-Viilgaèa hrc , fed multis-difputationiim ambagrbus
involuta oçciirrit quœftio^ an Princçès, fuperiorem
recognofcenteSjMâjeflatéin habeant, amp;:crimenMaje-
rnbsp;.nbsp;ftatis

ftatis m eos propnècom'mîttàtiir? quidam affirmantj
quidam negant: negativa tamen probabilior videtur,
veriorqüfc fententia.'quot;iNam quiYiï^riörem recögno-
Icunc, non habent fümmam in dvés äc fubditós , le-
gibufque folutam poteftatem, amp; hanc non babentes,
Majeftate non armati funt, ut ex fuperiore definitioi
ne eolligi poteft. ' Affirmantes vero objiciimt l.quif
quis. Cod. 5. ad leg.-Jul. Majëft. qui de nece vïrÓ^
rum illuflrmm', qui mfilio tS conßßorib 'lmperato-
ris interßint , Jenator um etiam vel cujmlibet-, pi
ßremOy qui imperatori militât. Ergo multo magis
hoe crimen committitur in principes mferiores,, quia
digniores amp; nobiliores efle videntur, quam fenatores
amp; confiliarii Csefari^. Refp. ^uod hóc argumentum
nihil movet : nam prinio lex de iis nihil dicit, amp; no^
ftrum non eft leges extcndere ad diverfas perfonas amp;
cafus, prxfertim in odiöfis Scpœnalibus. Et hic ad-
ferri poteft vulgatum illud: quod lex non dicit, nec
nos dicere dehemus. fecundois,. qui detalium virorum.
nece cogitat, Imperatorem tpfum ofFendit'quot;(nam^ amp;
ipfi, inquit, pars corporis noftri funt : d i. qutfq. 5. )
hxc autem ratio locum non habet in aliis principibus,
qui confiftorio Imperatoris non iaterfunt, nec fmpe-

ratori militant j ii enim p^s corporis dici nequeunt.
KAtidr, Fachin. Contr.'jur.'itb cap.-^t. poflet amp;
©bjici quod Germaniae Eléftores èam habeant, amp;; Ma-
^ftatis crimen in eos committi poflTit. Rcfp.quod hoe
ipfis Carolus Qiiartus conceffic in äurea Bulla , quae
fada eft anno ^rx Chriftianas die 10 Janimrii^
\\à.BrunemânJad Cö^/. in explicatiohe legis quïfyuü,
amp; Qhrißtan. Mathiam in Theatro Hißorico.
- •nbsp;B 2nbsp;Vidimus

III.

Vidimus quinatn CMajeßatem habeant amp; adver-
fus qips hoe crimen committi poflit j jam à quibus,
excutiamus opus eft. Primo crimen \xïx Majeftatis
committunt illi, qui fupremx alicujus poteftati na-
tura aut jure fubje£ti funt naturâj qui fubditi nafcuntur:
jure} qui in civitatem recepti aut jufto.bello fubafti
funt. Subditi hic latius fumunturßc comprehendunt
etiam cives, fed alias à civibus diftinguuntur, amp; turn
per fubditos intelligimus incolas, fervos amp; provincia-
les} per cives, qui jus civitatis habent, aut nati ex
utroque parente cive, aut juxta leges aflumpti. Sub-
ditis etiam annumeranmr incolae,^«i aliqud regione
domicilium fuum contukrunt : quem Graci mpoacot
ideflj juxta habit ant em, appellant ^ nec tantum hi
qui in opfido morantur incolafunt : fed etiam qui in
alicujus oPfidifinibus ita agrumhabent, ut in eum
fe^ quaß in aliquam fe dem recifiant.l. 239. %2.de
verb. ßgn. Hi enim eo ipfo, quo domicilium amp; fedem
xn aliquâ regione fibi conftituunt, etiam fubjicere fé
impeno nec non jurifdidioni magiftratuum ejus regio-
ms intelhguntur. Qui fenfus eft /. incola i^. ff.ad
muntcipal. advenae incolis non annumerantuf , nifi

Suando fedem apud nos . fixerunt amp; fubditi fiunt.

Ion folum mares fed 6c fœminae hoc crimen com-
mittunt. arg. I.quifquis Cod.h.t. nam xtx\mmquiß
^^z/J-comprehendit tam mafculos quam fœminas / i
de verb.ßgn. etiam in /. de bon.damn, quinque
legibus dampata muliere dos publicatur : nempe Ma.

jeftatis,vispublic^,parricidü,-veneficii, deficariis.

Univer-

IV.

Univerfitas vel Civitas Imperatori fubdita incurrir
in crimen tefae Majeftatis, fi deliberatio Sc confilium
commune prcEceflerit, formaquecongregandi univer-
fitatem folira fervata fuerit per texturn in leg. i. r,
ff. verf, quove coetus conventusve fiat. vide etiam
Earprecht. depubl.judic. quxriturhic etiam an vafalli
poffint Majeftatem domini violate ? ubi fic diftin-
guendum eft: alii funt vafalli non fubditij aliivafalli
amp; fubditi: vafalli non fubdiri funt qui ä privato feu-
dum acceperunt , aut ä principe quidem , fed cujus
fubditi non funt. Vafalli amp; fubditi funt qui non fo-
lum fidelitatem'debent propter beneficium, fed amp;
jiirifdiaioni illius fubjedi funt. Qui vafalli funt amp;
ftibditi in hoe crimen pofllmt incurrere , fi dominus
feudi habeat Majeftatem , qui vero vafalli funt non
fubditi, feloniam quidem committunt, non crimen
lidx Majeftatis , etfi princeps habeat Majeftatem ä
quo inveftiti funt. x^lnt. Math, de crimin.adh. t\

V.

Egimus de perfonij? adverfus quas 6c ä quibus ad-
mittatur crimen larfae Majeftatis, videamus jam fpe-
cies fingulas amp; quibus modis admittatur. Crimen
Majeftatis in genere eft fraudulenta machinatio
fubditi contra Majeftatem, qua quid adverfus ejus
dignitatem, fecuritatem ac fummam poteftatem.five'
direftè five indiredè admitritur. 1.1. /. h. t. eft-
qiie duplexj vel crimcnlxfx Majeftatis ifi fpecie fic
diftum, quod contra dignitatem atque exiflimationem
quot; 'nbsp;B 3nbsp;pria»

principis vel Reipublic£e fit ; vel crimen perduel-
lionis, quod direâro contra Principem vel Rempubl.
ejufque fecuritatem ac poteftatem ,furnpti5araïis; ini-
tave fa£tione, vel aliter hoftili animo admittitur; /. l,
l.ult.h.t.

V I.

Qui falfam monetam cudunt rei fimt criminis laefse
Majeftatis in fpecie fic di^ii : nam Imperator Conftan-
tinus fcribit ad Tertullum pra^fedlum Urbis Africa::
fi quis nummos falfa fujione formaverit ^ univerfas
ejus facultates fifco nojtro pr£cipmus adjici} in
monetis etenim tantummodo noji/ts '.cudend£ pecu-
nia ftudium frequentari volumus- ^ cujus obnaxii
^JMajeJlatis crimen committunt, I. 2. Cod. de faljîs
monet. qui ftatuas aut imagines Imperatoris jam
confecratas conflaverint, etiam lege Jul. Maj. tenen-
tur, /. 6. ff. h. t. qui autem nondum confecratas con-
flat autreprobat^, noa tenetur,7. 4. §. ult. h. t. ne-t
que qui ftatuas Csefaris vetuftate corruptas reficit. .
pr.h.t. nec licet èos qui ad facrofandtas ecclefias con-
fugerunt, inde extrahere, amp; fi quis contra faciat, in
hoc crimen incidit.2. Cod. de his qui ad ecckf con-
fug. nemini' quoque privates carceres habere licet,
quin hujus çriminis reus fieret, ex. Conft. Zenonis
Imperat. Ki. 1.1. Cod. de privât, car eer. inhib. nec
ulli licuit uti purpura aut Holoferica vefte, efle enim
aliqua differentia debet inter principis amp; privatorum
cultum, amp; fi quis^ in hanc conftitutionem impingat,
ad fimilitudinem \x(x Majeftatis periGulura fuftinebit.

Cod. de vejiaur.^ holof.ç^sask rams fuerit apud

Romanos

I N A u G u R A L I S.

Romanes Holofeaci ufus , quantaque ejus charitàs
dôcet Vopifcus m Aufdiàno.his verbis: vejem holo-
fertcamnbsp;nempe Aurelius, h v^Harw Cuo

habuit neque alteri Utendam pêrmi 'fit ^ ^ cttm ab eo
uxor fua peter et ut umco fallio blatteo-ferico ute-
returfttte refpndit ; abfit ut auro fila penjentur.

■;V- 1 L

Eft mter Doaorés qujeftio an maîèdîara amp; convi-
tia pnncipi fafta ad crimen Ixix Majeftaris perri-
neant? fub primis imperatoribus innocentes multi ad
lupphcium rapièbanturqualibet occafione contempts
Majettatis, ideô Imperatorés Arcadilis amp; hononuà
conftituerunt, ut convitia Principi dida huic crimi-
ni non âniiumerarentur. Prohibent enim ne judices
eos, qui maledidis Principem petunt, pœnx fub-
jugent: nam fi ex levitate profeaum fit malediaum,
conpemnendum eft, fi ex infaniâ, author ejus miferagt;
none digmflîmtis: fi ab ifîjuriâ^reniittendum feucon-
donandumeft j hec lubricum lingite ad pcenam faci-
k trahendum. /. un. Cod. fi quis Imp. maled. l.j. ^ .
f. h. t. fed quidam verbum remittendum ita inter-
pretantur , ao fi tota caufa remittenda effet âd prin-
cipem.: h:EC tamen verba videntur refpuere huncfen-'
fom, nam vocabukimnbsp;abfolutè pofifiim amp;

fine perfonâ alicujus ad quem remittendum fit, nun-
quam m jure fumitur hoc fenfu , fed condonarc
Jgnificat. Brunumann. in Cod. ad tk. fi quis Imp
^ mfuper quia régu-feniper fuit ac aiti animi male-

fpeftare poflunt amp; turbulentae acclamationes, (Quibus
falus principis periclitatur. /. 28- §. 3. ff.de//r»/x,tum
tota caufa referenda efl: principi cognituro an poena
aliqua infligenda fit calumniatori idem. Brunemann.
nec ille qui inconfultè per Imperatorem juraverit vel
pejeraverit hujus criminis reus efl: : nam Imperator
Alexander fcribitFelici in leg. 2. Cod. de reb. er ed. amp;
jurejur. Jurisjurandi religio fatis 'Deum ultorem
habet : periculum autem corporis j wl majeßatis
crimen fecundum conßituta Tiivorum Fratr^um
meorum j etß per principis venerationem quodam
calore fuerit pejeratum ^ inferri non placet : etiam
l. quicquid in calore 4,8. de reg.jur.

VIIL

Cxlm.tnp£rdueirionis, ut fupra diximus, eft quod
diredo contra principem } vel Rempublicam } ejuf-
que fecuritatem ac potettatem, fumptis armis , inita-
ve fadione vel aliter lioftili animo admittitur. Quo
tenetur is , cujus opera dolo malo conßitum initum
erit j quo obßdes injujfu principis int er cider ent.
I. i.ff.h.t. nam quemadmodum pertinet ad Majefta-
tem , bellum indicere , finire , fœdus facere, dare
pacem acceptis obfidibus j itaßc contra obfides dimit-
tere, folius Majeftatis erit. Cumque obfides pignus
atque vinculum funt} quo totae fsepe provincia: at-
que nationes in fide continentur , perduellis erit
qui eos injuflii principis dimiferit.nbsp;etiam conß-

itum inier it dolo malo, quo homines armati mm te-
Iis lapidibufve tu Vrbe ßnt ^ conveniantve ad-
verfus Rempubl. j locave occupentur vel tem-
pla 3 quove cœtus conventufve fiat ^ bominefve ad
feditmem convocentur. l.i.%i.h.t. hxc omnia fe-

ditionis

ditionis verbo continentur , aut ad feditlonem fpe-
ftant, non qurevis vero feditio eft crimen perduellio-
jiis, fed illa, qux concitatur ad turbationem amp; muta-
tionem Provincie vel Reipubl.nbsp;Bojf. crim 'm.

ad. h.t.n.i'j. neque omnes , qui huic tumultui fefê
mifcuere , perduelles funt , fed authores tantum amp;
principes feditionis. Ulpianus etiam in d.l.i. non
.^cit perduellem effe, qui cœtus pars fuerit, fed cu^
jus opera dolo malo ccetus conventufve contra Rem-,
publicam faftus fuerit. Caufam, curmiiltitudini par«
cendum, reddit Liv. lib. 28. cap. 2 7. ubi Scipionem
Africanum ad milites feditiofos loqucntem introdu-
■cit : multitudo omnis , inquit , Jicut natura maris
per fe immobilis eft , ut veuti (ê aura dent, aut
tranquilli^ dut procelloß i. ^ caufa in vobis atque.
origo omnis furoris penes autoreseß , vós c ont agio-
ne injaniftis. ^lin mihi ne hodie quidem fiire vi-
deminij quo amentia progrejßfit is : quid facinoris.
in me , quid in patriam , par entefque ac liberos,
veftros J quid in T^eos facramenti teftes , quid ad-
verfus aufpicia f fuh quibus militaßis quid ad-
verfus morem militia difciplinamque majorum,
quid adverfus fummi imperii Majeßatem auß
tis. Et nunquani adj contumaciam pari confenfii
multitudo perrumpit, fed incitatur à pauciS, qui vi-
tiorum fcelerumque impunitatem fperant, peccando
cum plurimis.nbsp;- -

gt; Is etiam in crimen perduellionis incurrit, mms
o^era ^ confUio doio.mala cmßlium ihiPum erit ^ ^uo
-nbsp;Cnbsp;- quis

quts magißratus pcpuil Romani j quive imperium
poteflatemve habet ^ occidatur. l.i.%.i. ff. h.t. ex
his colligitur j quod fi quis Duumvirum occident,
perduellis non erit, nam Duumvir nec populi Ro-
mani magiftratus eft, nec imperium habet. /. 2G.ff. ad
municip. amp; l. un. ff. fi quis jus die. non obt. fi quis
itaque ex his perfonis violatur , temperamentum ad-
hibendum eft , privato an publico odio id fadura
fuerit ? fi ex privatis inimicitiis id fedum fit, mi-
nuiffe quidem reus Majeftatem videtur , non tamen

r-duellionem comraififle.- K^nt. Math, de crim. ad.
t. ^iove quis contra Rempubl. fer at arma 1.1.
i.ff.h. quid enim tam abominandum , quam; pa-,
triae hoftem concitare , pro qua,. fi hoftis ingniat,
etiam fit ultro moriendum. ^uive hoflibus Top.
Rom. nuntium literafve mi fer it ßgnumque dede-
rit feceritve dolo malo quo hoftes populi Romani
c on filio j UV ent ur d. l. i. non folum hunc fed etiam
qui literas hoftium, quibus confilia exitiofa contine-
bantur recepit, nec indicium fecit : amp; generaliter
quisquisfecretaReipubl. aut principis dolo malo hofti
prodit, perduellionis reum fieri communis inter-
pretumfententia eft. ^i deTrovtncidcum ei fuc^
cejfum effet, non decejfit nec exercitum Jucceffori
tradidihl.ï'l.:^. f. h.t. id autem intelligendum efl^e,
ß poft quinquagefimum diem elapfum non decefll;-
rit} tot enim dies jubebatur manere in Provincia, ut
a provincialibus , coram fucceflbre repetundarum
rçus argui polfet, nos'docet l. unie. Cod. ut omnes
Jttdic.tamtivil. .^'t Imperium exercitumaiepopuli
Romani deferuit.i vel privat us ad hoßes perfugk k

2. l.

à. l.-^.jf. h, t. hic non intelliguntur gregarÜ milites,
fed qui Cum imperio funt, utImperatores eorumque
legati, praefefti, tribuni amp;c. qui tenentur etfi de-
feruerint tantum exercitum, non etiam ad hoftes per-
fugerint. pertinet enim ad fecuritatem Reipubl. exer-
citum non efle abfque duce. ^ive fciens faljum
confiripferit, w/ r eck aver it in tabulis publicis.
l. r.ff.h.t. fed hoc videtur eflfe genus falfi, nonper-
duellionis ^ nam lex i6. §. ult.jf. ad. leg. Corn, de
falf. dicit pœnâ legis Comeliae eum teneri, qui ra-
tionibus , tabulis , literifve publicis fine confignatio-
he falfum fecerit, Sc ideo ejufmodi falfum intelligere
debemus , quod ad ^ande detrimentum Republicx
tendit, t^^gid.ßojf.decrim.adh. t.n.^i.

^i injußt principis bellum gefferit j deleBum-
ve habuerit y e ädern lege tenetur. l.-^. if. h.t. hic me-
rito perduellis cenfetur , nam maximo inde Refpu-
blica detrimento potefl: aflici 6c magnx inde oriri ca-
lamitates. non licuit olim bellum inferre , nifi ante
juflii populi ritèque indidum eflet. Liv. lib. i. cap.
32.quare Caefarem, quamvis feliciter, injuflu tamen
populi Rom. bellum gereutem , Gatohoftibusdeden-
dum cenfuit.

X.

Incidit amp; in hoc crimen , cujus Opera dok mak
hofies populi Romani ^ commeatu j armis, teüs ^
•equis ^ pecunia^ aliave qua re adjuti erant. l.
^.quipecuniam crediderit aut donaverit,fed non ali-
ter, nifi fciens, aut hofl:ilianimo,id fecerit,nam fi ab
hoflibus coädus folyerit : puta ut direptionem fupel-

C 2nbsp;lediHs

leftiliSj incendia amp; agroriini popiilationes redimeretf,
non eft perduelüs. quid vero de mercatoribus dicen-
dum j qui non tam hoftili animo, quam lucri facien-
di caufa , commeatum, arma, caeterafque ad belliun
^erendum neceffarias res hoftibus advehunt ? non du-
jitandum quin perduelles fint; nam licet in aliis cau-
fis diftinguamus , qua animo id fadum fit, nulla ta-
men hic diftinftio admittitur in ilhs, quje direiSte
aperteque ad perniciem Reipubl. tendunt, cum etiam
bonus civis ad id operam dare debet, ut Patriae falu-
tem (patria omnium parens eft} proprio lucroamp;im-
probo , ut ita dicam fcenori praeponat. amp; Cicer. in
orat-.pro.dom. §. 37. ei quot;Patria cara eß, cujus falu^
tem caritati antefonat Juorum. Sed cum J. C. etiam
ufus fit verbis aliâve quâ re, videamus an nihil in-
terfit cujufmodi res hoftibusfubveftae fint? triplicem
liic rerum diftinftionem cum Ant. Math, faciemus.
alix bello folo deftinatse funt, ut arma, tela: aliae tam
bellorum quam pacis ufui inferviunt, ut equi, naves,
commeatus, pecunia, aliae nullius in bello ufus, tan-
tumque ad voluptatem fpeftant, ut marmoraj veftes
pretiofae, tabula pidx amp; generaliter omnia ea , qux
funt in deliciis. primi generis res qui hoftibus fùbve-
xerit, haud dubiè perduellis eft. idem dicendum de
illis, quœin fecunda claflèponuntur:adjuvanturenim
hoftes fubvedis illis , quarum seque in bdlo ac mee
ufus eft, Sc praecipuè fi obfefïïs ejufmodi res fubmic-

tantur, nam eo obfidionemdiutius toleraturi,aut ob-
fefi:oribus difcedendi neceffitatem ^impofituri funt
Paulus etiam in l. ii.ff.de quot;Publican, cot em ferro
fubigendo necefanam hoßibus quoque venundarl„
■ -nbsp;-- 'nbsp;ut

üt fertum, ^frumehtum,^ fales, mn ßne periculo
capitis licet, quod vero ad tcrtium genus attinet,
non folum non pœnâ, fed contra prxmio digni vi-
dentur , qui ejufmodi res hoftibus fummiferint; cura
earum ufu animi enerventur, amp;: luxuriâ mollitieque ef-
fiminentur. non autem hoc ad omnes ejufmodi res
extendendum eft : nam Imp. Valens amp; Gratianus in /. i.
Cod. qua res export, non deb. vêtant vinum , oleum
amp; liquamen, nec guftus nec ufus commerciorum cau-
fa ad Barbaros exportari : ratio eft ne capti dulcedine
iftarum fpecierum, invadendi Orbis Romani confilia
fumant j quemadmodum Longobardos in Italiam pel-
ledos legimus ob fertilitatem foli. nam , ut Paulus
Diaconus fcribit lib. 8., audierant Longobardi inPan-
jionia degentes, Italiam pomis dulcibus, carne fuc^
ci plena, vino odorato,pulchris fœminis amp;: pifcium
.varietate abundare.

XI.

Cum leges fine pœnis nec ullam vim nec efFe£tum
haberent, ac impunè eas transgredi quifque poffet,
cumque etiam Reipublicxplurimuminterfit crimina
non impunita relinqui, ideo legiflatores pro eorura
qualitate amp; gravitate pcenas introduxêre, ut amp; in
hoc atrociflimo cfimine, atroces poenx conftitutx
funt, de quibus jam ut agamus ordo Sc methodus
poftulat. Divifimus fupra hoc crimen in crimen liefze
Majeftatis in fpecie, amp; perduellionis : Ixfx Majeftatis in
fpecie, non eft tam gravis pœna , quam perduellio-
nis, utriufque tamen capitalis eft. Prius pœnam u-
tnufque fuifle exilium feu aquae 8c ignis interdiaio-

C 3nbsp;nem

«^xxx, poftea vero humiliores t»eftüs objici, vel vu
vos exuri: honeftiores capitè puniri Paulus JCtus.
in fententiis teftatum reliquit. Crimen Ixfe Majefta-
tis in fpecie morte extinguitur j perduellium vero
memoria poft mortem dam natur, l. uLt.ff.h. t. nec
iiberi eorum immunes fuppliciifunt. /. 5. §■ i. Cö^.h. t.
Qiiid fi reus ante fententiam defun£tus fit ? Nam
qui naturie fatisfecit, etiam legibus fatisfedfle vide-
tur. ad quod Refp. ex lege 7. Cod. h. t. ubi Paulus
dicit : quod meminijfe oporteat, fi quid contra Ma-
jeßatem Imperatoris commifum dicatur ^ etiam fofl
rei mortem id crimen inflaurari filer e ^ pofleaquam
T)ivus gareus ^runciani j, utpote fienatoris ^
qui Caßani furoris foetus fuerat ^ bona poß mor-
tem fifco vindicari jußt. Propinqui tamen amp; fuc-
ceflbres defundi vocantur , ut innocentiam ejus de-
fendant, fi id non poffint haereditas fifco vindicatur.
Lult. f.h.t. notandum hic obiter non tantum puniri
eventum , fed etiam conatum fi folummodo volue-
rint amp; cogitaverint. Verum per voluntatem amp; co-
gitationem, non nvidam cogitationem intelligere de-
bemus, hujus enim p^nam nemo patitur. /.i. §./.
de pœn. amp;c a£tus vo untatis interiores legi humane
non fubjiciuntur, fed quam fecuta eft ipfius fceleris
inchoatio aliqua : puta fi quis venenum paraverit,
tametfi non porrexerit principi, fi quis fcelefts fa-
ftioni facramentum dederit, aut alios facramento adi-.
gere curaverit. Bachov. ad Trent, vol.i.difp. 32, Ut.
H.^ 1.21^. de verb. fig.

nem

XII. Non

INAUGURALIS.
X I L

■ Non folum authores iftius criminis , verum etiam
eonfcii tenentur, fi nec illud detulerint vel revelave-
rint. Modo confpirationem talem commode proba-
re potuiflent. Siquidem nemo tenetur revelare quod
probate non potefl:. / noßris t. in fin. Ccd. de calumn.
quâ verô pœnâ affici debeant vehementer converti-
tur ? ubi difl:inguendum, an flierint fatellites amp; mi-
nifl:ri,qui non modo delidum patratumfciverint, fed
amp; operam 6c minifterium ad deliftum committen-
dum praebuerint j hi in eandem pœnam incurrunt ^
in quam rei principales. /. quifquis § 6. Cod. h. t.
fimpliciter vero confcii qui in delifto perpetrato ni-
hil coöperati funt, nec facramentum fadioni dede-
nmt, non ordinariâ legis Julise Majeftaris, fed ex-
traordinarii folum, pro arbitrio judicis , mitiori amp;
ad fummum relegationis poena pleftendi funt per
text, exprefllim in kg. 40. ff. de fœn. ubi is j qui
non prodit hoftem, vel reum Ixtx Majeftatis, in in-
fulam relegatur. vid. etiam Harprecht. ad hanc ma-
ter. ut 6c eft fententia. ^yint. Math, admittere qui-
dem eum crimen, qui indicium fceleftae fa£tionis non
defert, non tamen pœnâ perduellionis, fed mitius
extra ordinem puriiendum efle.

XIII.

Eft dura fane amp;: fevera conftitutio, qua Imperator,
res Arcadius Sc Honorius filios patrum criminis ex-
pertes , pœnis quoque fubjiciunt. Filii vero, in-
quiunt, quibus vitam Imperatoriâ lenitate concedi-

mi^

mus (parterno enim deberent perire fupplicio , in
quibus paterni , hoc eft ha:reditarii criminis exempla
metuuntur^ à maternâ vel avita, omnium etiam pro-
ximorum hisreditate ac fucceflione habeantur alieni gt;
teftamentis extraneorum nihil capiant, fint perpe-
tuo egentes ac pauperes, infamia eos paterna lemper
comitetur, ad nullos prorfus honores, ad nulla facra-
menta perveniant. Sint poftremo tales, ut his per-
pétua egeftate fordentibus , fit 8c mors folatium amp;
vita^fupplicium. /. 5. §. i. Cod h. t. funt amp; plura
exempla apud veteres , filios ob paterna delifta pu-
nitos fuifle, ut apud Danielem cap. 6. ubi Darius Rex
eos,quiDanielem detulerant, una cum liberis leoni-
bus objici jubet. Aliud habemus in Hannone Car-
thagenienfi -, qui ad dominationem occupandam,
regnumque , interfe6to Senatu, invadendum, inten-
-dens, cum filiis cognatifque omnibus, etiam innoxiis,
fupplicio traditur. Juftin. lib. 21. cap. quapropter
Imperatores fuam humanitatem amp; lenitatem commen.
dant, dum vitam liberis concédant, qui paterno de-
berent perire fupplicio j fed quoe hcec lenitas, ut fic
mors folatium , vita fupplicium ? nulla etiam vide-
tur ratio, cur filii patris fcelere puniantur : adducunt
quidam, quod Deus inDecalogo fe vindicaturum di-
cit peccata parentum in tertia amp; quart-i progenie.
Verum hoc non ita iiitelligi debet, nam liberi non
puniuntur propter peccata parentum, cum ipfi^ nihil
delïquerint^ fed tum demum, cum ipfi eademfcele-
rum graffentur via. Calvin, infi. lib. 2. cap. 8. amp; Deus
quidem expreffé prohiber r nam dicit : animai qu£pec-
£atlipfa.morieturjJikus non feretpropUr iniqui-

quot; tat em

tat em patris j pater non fer et propter inicjuitatem
ß/ii, Juftitia jußi cum ipfo erit amp; improbitas im-
*probi cum ipfó erit. Ezech, -verP 20. nt Deu-
teron. 24. verf 16. quifque propter peccatuni fuum
morte afficiatur. Probatur etiam ôc commendatur
fa£tum Regisjudîeparcentisliberisnoxiorum. 2 Reg.
14 unde apparet hanc pcenam in liberos jure divino
efle prohibitam. Budaus in annot. ad pand. hanc
poenam abrogatam eflfeper. leg. Sancimtis. 22. Cod.
de pœn. verum-adjicit quod id feciflet magis indu£tus
religione judicandi, quam perfuadendi fiducia, amp; non
efl: verifimile quod Imperatores autores utriufque le-
gis tam inconifcintes fuerint, ut conftitutionem modo
latam illico mutarent. Infuper in dida. /. 22. nulla
fit mentio filiorum, fed tantum aliorum propirtquo-
rum, notorum, affinium amp;: familiarium gt; quicquid
enim novä lege exprefliuli noji eftjid veterum kgum
conllitutionumque regulis relidum intelligi debet, l.
prtecipimm 32. ult-. Cod. de appellat, ac pofl:erio-
res catenas derogant prioribus, hifque potiores funt^
quatenus ipfis omnino fint contrarias , alioqui po-
fteriores ad priores pertinent. /. 26- 21.2%. jf. de leg.
denique banc legem non elfe derogatam colligi po-
teft ex. / 10. Cod. de bon. profcr. qux eft promul-
gata pluribus annis poft. d. l. Sancim. 22. in qua ,
nempe de bon. profc. bona damnatorum liberis relin-
quit, excepto Majeftatis crimine, cujus atrocitas ni-
hil relinquit h^edibus ; ex his igitur apparet liberos
perduellium etiam poft It^.fancimus , punitos fiiifle
ob paternum deliäum, fed quonam modo jam hujus
legis duritiem excufabimus. Quœ bonis principibus

Dnbsp;fortaflis

fortaffis indigna videbitiir, quam quod dicamus Im-
peratores hoc in bonum finem amp; Reipubl. coramo-
dum conftituifle eâ mente , primo ut parentes pro-
pter amorem amp; charitatem in liberos, ab eo crimine
abfterreantur amp; amiciores Reipubl. reddantur de qua
Cicer. in quâdam epiftola ad Brutum : nou me fiigit,
inquit, quam ßt acer bum y par ent um fcelera j ßlio-
rum pœnk Lut. Sed tamen judicat praclare legtbm
comparut um e£e ut Charitas liberorum amiciores
parentes Reipubl. redderet, fecundo quo in filiis
etiam paterni, id eft haereditarii criminis exempla
metuantur. d. L quifq. 5. §. i. hinc Tertullianus
PoèYa.

t^u5lores fcelerum j facinus ne crefceret
nitro J

Extjmit fobolemque patrum peccata fequen-
tm.

Tertio quod pater credi poteft cum liberis confilia
communicafle. C^iarto quia praefumuntur liberi ulto-
res futuri amp; vindices necis patern^e.

X I V.

' Vidimus duram illam pœnam in filios conftitutam.
excutiamus nunc quinam fub filiorum appellatione
contineantur. Primo quoeritur de emanctpatis , ubi~
diftinguendum , fi fint emancipati ante commifTum
crimen, non continentur. quod confirmatur ex fen-
fu: emancipationes Cod. h. t. Emancipatiol
nes liberorum , amp; dotes amp; donationes , fcelere jam
admillo , fad« non valent, quia in fraudem fifci fa-

ai' videntiir : Se ex eo fequitur emancipationes an-
tea fadas valere : ergo ad emancipatos ante commif-
fum crimen pœna non pertinet. Secunda quxft. eft
de adoptivis j hi non videntur contineri in pr^efenti
conftitutione filiorum appellatione ; nam in iis ceflat
ratio ab Imperatoribus fupra addufta , quod fint in
liberis metuenda exempla paterni criminis , nec de-
rivanrar in adoptivos. vid. t^nt. Math, ad h. t.
tertioquxritur^/^ naturalibus.ç^ùàzm^^xmAm-, qui-
dam negant, fed negantium magis arridet opinio :
nam conftitutio loquitur tantum de filiis ; filii autem
non funt nifi. ex juftis nuptiis procreati. l. de in
Jus voc. mater femper certa eß licet vulgo conce-
perit J pater vero is eß j quem fiuptia demonßrant
amp;: §. 12. infl. de nupt. infuper conftitutio avita bona amp;
omnium proximorum haereditates aufert filiis damna-
ti, non ergo lex loquitur de naturalibus, nam natu-
rales nihil capiuntexhxreditate patris ejufve agnato-
rum. l. 2. l. l. ff. und. cogn. Sed matri tantum
ejufque cognatis fuccedunt. Imperatores etiam folli-
citi erant de iis qui dignitate amp;: divitiis confpicui pa-
rentis necem ulcifci polTent : naturales autem digni-
tate ac opibus deftituti nihil polfunt. Poftremo illa
Charitas , qua plerumque parentes liberos fuos com-
pleduntur, hic ceflat propter libidinis confcientiam
luxuriae pudorem , quae faciunt ut naturales libe-
ros averfetur pater, naturalis vero qui legitimatus eft,
quoniara aequiparätur nato ex legitimus nuptiis , amp;
dignitatis paterti^ atque divitiaaun particeps cft, quot;ad
con-ftitutionem hanc pertinei'e videtur. '

Filii tam ante, quam poft crimen nati, huic legi

D 2nbsp;fub-

fubjiciuntiir, cui obj. quod natis liberis ante dignitai-
tem à patre qucefitam, illa dignitas non profit. /. 11.
Cod.-de dign. ergo nec pcena iifdem obefl'e debet, ad
quod refp nullam hanc eflè confequentiam : poena
enim in Judicio perduellionis liberos manet peculiar
ribus de caufis , nempe quod , ut fiiperius diximus ,
in iis metuenda fint exempla paterni criminisamp;quod
poena liberorum amiciores redditura fit parentes Rei-
publ. opp. filius natus antequam pater fenatu move-
retur , aut ob ingratitudincm in fervitutem revocare-
tur, nullum patitur dignitatis prjcjudicium. /. emancu
pgt;at. 7. l.filïam. l 9. ff. de Senator, ergo nec filius
natus ante commifllim crimen perduellionis. refp.
quod confequentia fit vitiofa-: cum enim confl:itutiö
de crimine perduellionis pledendo ia liberis perduel-
lium , contra rationem juris fit fada, non poteft ea
ad communes juris rationes, expendi atque exigi.

Nepotes non coatinentur hic fub appellatione fi..
liorum , quia eft in materia pœnali ßcodiofi, amp; odia
non funt amplianda,fèdreftringenda. etiam communi
interpretum fententil hsc conftitutio, quantum fie^
H poteft reftringenda. amp; interpretatio mollienda eft
ob id quod acerbior fitôc â naturali xquitate recedat
Opp. quidem /. 84. de verb. ßg. filii appellatione
omnes liberos intelUgimus ut% inLioi. 220.ult.
ejufd. tit. fed refp. quod jufta interpretatione pla-
cuerit , ut in multis caufis filiorum appellatione ne-
potes comprehendantur d.l.xoi. fed nulla hic necef-
Ctas urget vel invitât utilitas ut hic filiorum appella'
tionem ad nepotes extendamus... wV. Wiffenb. diCp

^ quot;nbsp;FHix

Filix etiam, licet non tam gravi quam filii, pœ-
na tamen aliquâ afficiuntur : nam Falcidiam tantum
ex bonis maternis-five teftata five inteftata deceffe-
rit, capere poflunt, ut habeant mediocrem potius
filix alimoniam j quam integriun emolumentum ac
nomen hxredis. ratio elt quia mitior debet efle fen*
tentia circa eas , qux propter fexus infirmitatem mi-
nus aufijHE effe credantur Lqmfqu. §lt;3.- afl^erit etkm
Ant. Math, infamiam ad eas non pertinere, quia nul-
la mentio ejufdemu in prsefenti conftitutione fit.

Quamquam rarius hoe deliàum à fœminis admit-
tatur,amp;, ut diximus,minus aufurte credantur, fi tas-
men fœmina quid tale animo mafculinoi moliatur,
ipfa filiique ejus prœdi£tis.poenis fubjiciuntur arg. L
toties allegata qitisquis. verbum autem quifquis tani
mafculos, quam fœminas compledi certo cértius eft.
/.I. dgverb.ßgn. etiam fexum mafculinum fœmininura
lt;ontinerc dilucidè Julianas refpondet} m l.,qui duos-
ff. de leg. l..

XV.,

- Sequitur nunc ut excutiamus , quinam hoc jus âc-
cufandi habeant amp; teftes eflquot;e poflint. propter enori.
mitatem atque immanitatêm criminis amp; quia iddete-
gi püblicè intereft , jus acciifandi hic habent, qui
alias prohibentur amp; non'idonei funt; ut infames,mi-
lites , fèrvi, Sc mulieres , nam conjurationem Serg;
CatilincE Julia inulier detexit, amp; Marcum Tullium
Cohfulem indicium giw inftruxit l. famaß quot;J M feq.
■f.do. t. qui autem accufant, fi accufatos manifeftis
•jndiciis- non, convicerint, Sc hi-quorum confilio-amp;

D 3nbsp;iß'f-

inftindii accufatio-inftituraeft, nori minus, quam ipfl
rei :, cognofcendœ iveriraris caufaf ,n torqiiendi funt -,
in eâque re'nulla dignitatis .vel privilegii habetur; ra^
do, :ied omnibus œqua conditio clt,' /. 3. ^^..Cod.h.

Gontendunt quidam , poffe hujus criminis .reum
•abfentem damnare, fed hoQ falfum viderur ; nam lex
x^.ffidefoem.'h I. tiff de requirendi velahfeiit^amit.
generaliter ioquu.ntur,abfentem nonieffe damnàndum,
amp; fi fepius admoniti per contamaciam defiht , ufque
ad relegationem pofle procedi, verum fi quid gravius
irrogandum effet, puta metalli vel capitis poena,
«on, poffe'.abfentes;idamaari.'i t pecf ulloQoco .excipitur
.crimen iœfaî majeflatis.rriir^- -. Lj hiup ji.r.... n-

Quod .ad. teftes attinet, multi funt, qui dicunt
teftes non idoneos Sc dnhabiles adhiberi poffe. in Itqç
crimine^, jnimico tamen cxepitQ., Sed horum fenteur
tiam reficiendam puto , nullâ enim lege fcriptum eft
perduellionem per teftes inhabiles proban poffe. Et
generaliter traditum eftquot;, in capitalibus caufis idoneos
teftes, apertiflima documenta amp; indicia ad probatio-
nem indubitataiac luce,,clariora jdefiderari. /.; ult. Cod.

arg. ^■j.Tf. h.t. quod famofi
amp; alii quibus teftimonii didio non eft , hoc in cafu
accufare poflint j Sc idcirco teftes exiftere. Non pof-
fum tamen videre quod inde fequatur, bos teftes au-

diendos e/reoi^^'Ofi:eqim _tJt,ip teftis fide atq^ye manu
falus jeinbsp;efianirin ngt;apu acciifatoris .-rnam

qtiantQ iàekft-âbiliiîSieft içsètsrj^, Ip^ f^vMsieûâtis cri-
men ejufque pcena aç^rbior j-tantb magis îdoneis ac
' - Unbsp;fide

INAUGURAL! S.

fidedignis teftikfs docurnentis opus eft. nec placet
opinio exiftimantium , umcum teftèm in hoc judicio
indicium ad torturam facere amp; initium à tormentis
fieri pofle , quamvis nullis pr:£cedentibus indiciis.
Qiiodadprimum, conftat unicum teftem audiendum
non efle ex I. 9. §. i- Cod.. d. teß. ubi Imper. Con-
ftantinus ad Julian urn prsefidem fcribit : fanxtmm gt;
ut unius tefïimoniMm nemo judicum in quâcunque
caufa facilè patiatur ädmitti.' Et nunc manifeflè
fancimus ut unius omnino teßis refponßo non audia^
tur J etiamfi pradara curia honore prafulgeat.
Et in fpecie ad indicium unius teftis reum torquen-
dum non efife^ patet 20.^ de quaß. nec ulla le-
ge probari poteft diverfum conftitutum elTe in lege
Julia Majeftatis. C^iod ad altemm , non oportet ju-
dices ad inveftigationem veritatis à tormentis initium
fumere, fed argumentis primum verifimilibus proba-
bilibufque titi: 6c-fi his,iVeluti certis indiciis ^ duiti,
inveftigandge veritatis gratiâ ad tormenta putaverint
efle veniendum , tulic id dèraum facere debebunt,
fi perfonarum conditio patiatur. /. 8. §. i. Cod. de quafl.
infuper prius debet conftare deliârum efl!e commif-
fum, antequam ad inquifenduin póflit pérveniri. /J i;
§ Atem illud. ti^^-ff. de SCto Silüni ^ L i. Cod..ubi
eauffifc.nbsp;,.nbsp;.

X Y IL

omnibus judiciisicaufse cognit^ debeat
;mo pofilp ctwidemnari v- liifi illa pfsEceifej.
rit, videamus penes quem hujusCrimiftiS cognitio fit^
Quidam volunt efle folius Principis', atttcüiprinceps

nomi-

Cum in

Hominatîm earn delegaverit. cum enim ipfa Majeftas
prmcipis fît, confequens eft ,fo}um principem de Ixfa,
jeftate cognofcere, Sed contrariuöi videtur in L
ï'f.deof.praf.V-rb. ubi Ulpianus dicit quod omnia
omnmo crimina prxfeaura Urbis fibi vindicabit, ex
quibus coiîcludendum, fî omnia, ergo amp; crimen Ma-
jeftatis, ideoque fortafteO?/^/gt;tó 3.
ad prx.fea:iim.U,rbisemifl£E ï\int.Math. ad h.t. tyi^m-
pla etiam pofTent afFerri non principem hujus Cogni-
tionen! habuiffe: nam apud Taciturnnbsp;2 cap.
28. Ftiktnius Trio accufaturus Libonem Tirufum[
Majejiatis^ nonTiberiumTrincip^m, fed confutes
adat, Senatufque iognitionem pofcit, amp; vocantur,
patres addtto, ad-cotifuUandum fuper re ma^na,

atque atroci. tê iôamp;mAnn.lib. 3. cap. 10. idem frió
accufaturus Tifonem ^ apud confutes eum poßula-
mt, petitumque a;principe ut ipfe cognitionem ex-
çiperet ^ fed prin cep s integram. caufam a^ Sena-
tum^remißt.,,,nbsp;, ^^nbsp;:

X V II L , ^

Antequam kiic exercitationi foem imponam
Quxftionem illam , an perduellis ejufve filius prjc-
fcriptione.tutus fit,. breviter excutere placuit. qui-'
dam affirmant,quidamnegant. negantes argumentan-
tur £x l 19. §. uf. ad leg. Corn, defalf^l. uit fP

ad leg. Imp. de parr. \xh\ accufatio fuppofiri partus amp;
eorüm , qüi parncidii.poena téneri'poffunt:. rfemper
permittitur , nulja temporis, pnefcripdone' reoel

rt'quot;quot;T 'quot;quot;^P®^® penmetur äceufa-
W perduelhoms, cum longe gravius fit occidere pa-

trem

wem Patrix . quam fuum: Hxè' Ucti probabihV
quidem videantur, non tamen evincunt crimen^ hocgt;

excjiendumàreguIâillâgeneraliromnLnlmcri^

quod nominatim non exceptum eft gt; perimi'tuc vi ^
gmti annomm prxfcriptione. / 12 . Cod'aä leç.Corn,
aefalf. I. ^.f.dereq. vel ab f. damn. amp; nulla lege
nommatim excipitur crimen Ixfx Majeftatis : ergo
fob régula relmqtiatur neceffe eft/ Quid autem atL
prius obje£bas leges, veluti amifationem fup.-'

FtJ^n^ir 'nbsp;ptiEfcriptione depelli Jd-

ira inteihgendum efte nos docet. Lint. lt;Jath ad

h t. nempe nufta brevions temporis prxfcriptione.

reipici^ enim JCtns ad quinquennii prxfcriptionem,

, videtJque hoc
voluiffe dicere : fi niuher adulterium coninnferit amp;:
partum luppofuerit, quamvisadulteriiaccufatioquin-

quennio penmitur, non tamen fuppofiti partus, ea
enim, durât longiflimum in criminalikis tempits' m
to annorum-vigmti, ut etiam quod diciturobU.
df.m'ïé ^ccufationem femper permittiVitaaccipien-

dum eft , ut referatur ad quinquennium , quo peri-
mitur accufatio Senatus confu ti filaniani ; videtur-
que Juri^onfultus ^ refpondiffe ita. Quamquam ac-
culatioSCtifilenianifinitur quinquennio , eorum ta
men qui parricidii pœnâ tenen quot; poffunt, femper
^cufatiopermittitur. femjgt;er, id eft , intra annos vi-

ac^aun^^ï^'''^ quid fit Majeftas. unde derivetur

Majeftatis commmaL. inîelLIfe
^nbsp;fpecies

fpecies fingulas ; quomodo dividatur, ac quibus mo,
dis admittarur. cognoviftis duram pœn^ , qux
propter atrocitatem ci-immis in reos conltituta elt^
acçepiftis quinam hic poffint accufare gt; teftes exi-
ftere, ac penes quem cognitio fit : m praefetione
denique perfpexiftis , à quibus pnmo èc deinde
lucceffii. temporis hxc lex lata fit. nihil ergo reitat,
benevoli kaores» qftam quod vos precor ut mju-.
dicando sequi fitisac cogitetis, nihil hic diaura efifej-
quod non diaum fit piius.

C O R O U L A R I A.

lt; 1 1 \ M i s ? J . J

Duo eandem rem fmguli in folidum
poßidere nequeum.

V. i.nbsp;V.

11,

,1, V- ^

ufus quot;^jure gentium lihe? eß^
111.

Vendhor non tenetur pracke tradere rem
venditam.

IV. Juu*-

IV.

gentium vetltum efi 'uencno quern-
quam inter 'mere.

irr

M i

a/iäns extranetis in tefiamento celehrari
nequit.

VI.

k

Reus ahfens condemnari non poteß.

, K I N I S.

.1 I :

■iXir.uHA

. It

I: .
•il