DISPUTATIO JURIDICA
D E
s.
ï^yiiiciamp;A^ IN'TSM
Q^ U A
Äo Ä't. Ä Ji.
Junior it ate Magnifici Tgt;. Re ä or is ^
Philofophiïe Doaoris Lmgnx Sana« in Illuftri
Academia Ultrajedina Profefforis Ordinarii,
NEC NON
.,AmpUJßmiSenatüj..^cademici. ecnfenf^^^^ ^ PiohiUßm*
]^acultafü JVRIDÏC^ Decreib,nbsp;if\
Summifque in UTROQUE JURE Honoribus amp; Privilegüs
»
r'
TRA
jÊcTi ad Rhenum,
rirè ac legitjmè _confequendis ,
quot;ïr TT
-Ex OfEciäl:'.FjRM iß ei.i ü i.CH alma, Academia:
Typographi, da loc xcni.
;
%
I
t.
■■i. _ -
.: O
u I à V. 'Ä ^ ^Jnbsp;\
Um ad fußentandam focîeta-
^ ' tem humanam neceffe.ßt^ut jus
t fuum qufqm-emfi^âahmy là-
icejfe eß ut légitima remedia
competavt, quihus illud quif-
Ü que covfequi poffit i quareme-
■diaaWionum nomine vemunt ^ ^^uè'tâ Êf^M-
'.ferparmt Legißatores Rowanii^'uris é^^âSP-
.res Religioßjßmi. Unde eum in finem eonm
îegihm multae aBiones conßituft?, uhi autem de-
ß(eye videhantur, Pr£ti)r ■ tanquam.x^.jH-
■ris civilis. 1.,^. f£ de juft, amp;nbsp;lesi^
'cußosy ex fua qu 'eue jùyifdiUiene. introduxk
utilißmas aBiones. Exemplum inter esteras eß
inaterîa vmdiçaùmis , ad cujus . fmilitudi-
nem puUidana aBia mtraduBa. t 7. ff,
h. t. ßcuti enim rei vindicatio jure çiviU m ' r^
d'atuir ex vèro 'dmïniô, m , mu^Z^^îlçmi
etiam in rem, fed jure pratorio ,ex fiBo do-
minÎQ competit. At^ue hanc ^B^m^^r^
prolixiori vindicatîonis materia y pro di^^uiatione^
fwflra inauguraU troBandamjpropofßi^^ ^
A
© I ^ P-U^r A TI O J u R I D vc
in avgv kalis
D E
THESIS I.
öio Publiciana nomen habet ab au-
.(ïtofé fud Publicio Prxtore. §.4. lt;«
fin. hfi, de aÛ-, hic Publicius tef^
i Cicerone pro Clnentio, fimul Cum.^M.
I, Junio Prator fuit. Aliquando per
Publicianam fignificatur aélio refcif-
foria , de qua irt. §. y. Inji: eodgt;tiK
a^itur , uti' patet ex. /. m ■ fin.
y. .nbsp;pmc.\f. de 'a5ï/l.'jj.frmand.
forte quod utraque aftio eundem aüthorera habet. Sed
tamen regulariter denotatur illa ai^lio , qua res nondura
ufucapta per bonae fidei poffeffbrem recuperatur, quo ia
fenfü etijliri \ócixwt^Publiciamm judicium. 1.1quot;^ §. i:jf.h. t.
d^niri pbteft hoe modo,. i lt;!ÀMilt;) fubiukna.efl aQu}\tn-reni^
prftori^i. fuA datur,ei-, qui ^em bona fide,,(S.J:Ufiv tittaB, pejjè^
{km y a»te, impTetum^ uptcapmis ièmpus dmjti\ ^'adverfus 'mjujium
ej'fts rei pojfefltréin, Mt rémrefiithat. quot; ^ ft/' /
Dicitur quod in rem Jït ^ oritur enim ex fifto dominio
Praetoris f^undein. \ f. §.6.f h\ t. dicifuy dd infidr probriel
tamrefpieere, quod-Wfm fit patet ex. d. §. W Ö- 'fv /. i'
h. t. u^i UlpianùsJpfura.ec^aura Pra:toris ia'-hsG ver-'
ba exhibet: -'Ait Fràtor, fi ^ui) id^uod tradiinr ex 'jufia
fa, non a domtno amp; nondum ufncaptum petet , juMcium dalgt;lt;^.
Caufa qu« prstorem movit, fuit difficultas probandi do-
loUinbsp;/nbsp;minii.
„ »V V - '
miriii, quod non ftatim tranfit in eum, qui rem, licet es£
jufta caufa fibi traditam , accepit , nifi is qui tradidit do-
minus fuerit ; cujus probatio regulariter difficiiiima eft :
amp; tamen eo non probato, aftor jure civili rei vindicatio-
nem fruftra inftituebat. Prœtor igitur sequitate motus,
cum videbat, quemvis injuftum pofteflbrem potiorem cfte
eo, qui rem bona fide 6c jufto titulo naftus, pofteflîonem
cafu amifiifer, hanc aftionem introduxit, qua colore do-
minii per ufucapionem acquifiti, vincerent illi, quibus ju-
fta pofleflio femel qucefita effet , quam diu in eo nulli alii
fieret injuria.
Ex di(äi's patet quod actio publiciana detur fub colore
dojiiinii per ufucapionern acquifiti. dh enim Imperator faßt-
nianus § Infi, de aEl. aüorem dicere fe rem ufncefiße, tjaam
revera non ußicepit. Unde quidam jus civile calumniantes,
illud tanquam authorem mendacii arguunt. Perperam cer-
te r nam a£tor rem a reo petens, non dicit fe ufucepifle,
fed judici proponit, fe tarn diu rem poffediffe bona fide,
amp; jufto titulo , amp; perinde fibi Contra novum pofteflb-
rem idem jus competere, quafi ufucepiflet. Hsec etiam
Imperatoris fententia colligi poteft. ex §. 2. Infi, de aci.
IV.
Publiciana a£tio ut competat, qusédam requifita con-
■currere debent. Primo amp; prîecipue requiritur ut res fue-
rit tradita a6bori. /. i. /. 7 §.fin. jf. h. t. l. \o. ffquot;, de ufucap-,
quia nemo ante rem traditam fe dominum factum prasten-
dere poteft, cum traditionibus, nonnudis convemionibus
rerum dominia transferuntur. l. ro. C. de paSt. an vera fit,
an fifta traditio nihil intereftjdummodo habilis fit ad trans-
ferendum dominium, l. 9. §. i. Ö' z. /. ii. §. i. ƒ. h. t.
lt;}ua occafione dubitari poteft an traditio ad publicianam
neceftaria fit, iis cafibus, quibus citra eam dominium ipfb
jure acquiritur. e. gr. fi ecclefiae aliquid donatum aut ven-
ditum fit. /. 25. §. I. c. de SS. ectl. vel fi res teftatoris
fit legata. /. 64.. f. de fwt. quod putamus affirmandum.
A Inbsp;I. Quia
-ocr page 6-I. Qtiîa ilia: res fine pofTeflione nan ufijcapiuntur.
ff. di HfHcap. èc per confequens, cum in publicianarequi-
fita ulucapionis defiderancur , abfque illa non poteft ha-
bere locum publiciana. /. 7. %.,Hk.ff.h. t. a. Canfirma-
tur. per I. s. ff. fro- legato. I. r. %. Hid. ex quibus coU
ligitur traditionemamp; pofleflionem ad ufucapiendam rem le*
gatam requiri. Textus §.4. luft. de a^i. exprefte vuk, ut
aiftor pofte.ffianem amiferir , ac amittere non poteft, fi
non aliquando habuerir. Et praeterea exprefte probant
verba prœ,toris in. /. i. ff. h. t, fi td ^od traditnr
judicium dabo.
V.
: Secundum requifitunfi publicianac aftionis eft, ut aflo-
ri res fit tradita Una fide. I. 7. penult. 0 ult., hocttt. bo-
nafides hic eft, ut accipiens putaveriteum, aquoaccepir,
,dominum efle, aut jus transferendi domjnii habere, i. 109'
f. de-, F. $ jure.civili fufficit hanc ab initio adefle. /. wi. 6.
de uftic^p., tr-ansf. quanquam in emeione tempore contrai
ftus 5ç traditionis reqmratur,,/,7.nbsp;quid fi mala
fides Jgperveniar, q^/ge/itur, an tunc ceiTat puWiciana?
Et didrnus quod; non j propter,kgitimum iBitium ufuca.
pioni5../. ii.§./«,fö^^ amp; quanquam, jgre.canonico ma-
la fide interveniente ufucapio ceflat, nihilominus rationi-
bus defend! pofte videtyr publiciana : njerito enim difii-
cilius ufucapitur quam publidana agitur ; cum ufucapio
detur in praejudidujn veri dominii, publiciana non: ddra-
de publiciana femper datur a^ori firnpius jus habcnti
Datur etiam heredi ejus , cui bona fide res, eft tradita«,
cum heres femper ufuea.pi.oncm continuer. §. iz. infl, dt
»[ucaf. neque denegatur ei, qui rem a furiofo eum fure-c
ignorans, emit., I, 7.^$. z.ff. h. t. f^d maxime videtur ob
flare. /. i, §. 16, ff. p^ emptore. quidam antinomiam, quil
dam correaionem admjttunt, fed tamen locum poteft ha.
bcre contra estraneum , d, 7. j.nbsp;contra ipfum
Tertmra requifitum pubiidanas aftionis, ut aSor rem*
accepent;/./?« utuh. /. i. z. 5. c? feqc;.jf.h. t. in publiciaw
na obtinet quod ei , qui rem tantum emit, amp; bona fide
poffidet, nondum pretio Toluto , aut fide ea de re habi-
ta, hxc aâiio detur. /. 8. jf. h. t. fecus in rei vindicatione!
l. If. C. de reivind. quia nunquäm datur contra dominum'
aut titulo poflîdentem.
His requifitis concurrentibus, videndum ulterius, cui
competat, adverfus quem, amp;; ad quid. Publiciana aftio
competit ei, qui ita, uti diftum, rem à non domino ac-
ceperat, amp; ante impletum ufucapionis tempus amiferat, §. 4.
mfi. de ail. dicitur à non domtno, ita quoque prîctor .in fuo
cdifto dicit non a domino, nam fi verus dominus ex jufto
titulo rem alteri tradiderit, accipiens ftatim fit dominus,
nec ulla indiget ufucapione. /. 20. ptnc. ff. de acq. rer. do-,
min. 40. infi. de rer. divtf. dicitur ante impletum ufucapionit
tempus amtfit. Nam fi per legitimum tempus ufucapio im-
pleta fit, accipiens fa£i:us eft dominus. Et ad rem recu-
perandam civilem habet adionem. I. i. i. f,h,t. hinc
411ud quxritur, an hxc aftio azque detur vero domino,
ac bons fidei poffeflbri; nimirum,fi dominus, cum difR-
cilis effet, ut feré folet, dominiiprobatio, hac aftioneuti
mallet, quam rei vindicatione civili, licebitne id vero do-
mino? putamus licere: quia aólurus exiftimare debet fe
efle dominum , amp; quod author fuus fuerit dominus. Pragt;.
terea quod propter hujus rei incertitudinem Se difficulta-
tem probandi hsec adio fit imrodufta. Cum itaque fse-
piflîme contingere poffit, ut auiStor dominus fliefit, de quo*
tamen conftare nequit, neceftario eveniet, ut non raro^
hac aûione utatur, qui révéra dominus eft, ac ex caufa
praedifta talem fe aflerere non audet. Deinde femper da-
tur ei, qui potius jus habet, atqui dominus habet fortiflS-
0îum jus. Difputant doftores an ufus fori, adionum cu-
œulationçm probans, fit admittendus. Videlicet, an eo-
dem libello publidanam cum rei vindicatione disjunflim
proponi, amp; rem jure dominü vel quafi dominii peci pofie,
rede defendatur. Putamus reae,defendi pofle: cum bas
aftiones magis affines aut diverfa: funt, quara contraria:.
Is enim, cui publiciana competit, prsefumptive dominus
eft. Neque verum eft, quod remedia prxtoria iis denegen-
tur, quibus jure civili confultum eft. Hac occaGone, data
publiciana bonje fidei pofteflbi i de .fifto dominio, quarri-.
tur, an non etiam porrigaturbonas fidei pofteffbri de utili
fiftodominio? ut puta ei, qui emphiteufin a non domino
bona fide accepit, canonem fdvit, 8c poftea amifit? quod
aftirmamus : cura aftor fit in conditione ufucapiendi uti-
le dominium , neque video quare hîec aftio eftet dene-
eanda.
VIII.nbsp;.
Datur a£l:io publiciana adverfus injuftum pofleftbrem-,
vel qui infirmius jus habet quam aftor. /. ult. in fin. ff. h. t.
jnnc. l. 7. §. 6. ff. eod. Fortms jus habet a£tor fi bona fide
Sc jufto titulo remacceperit, reus vero non. d.i. uh. etiam
li reo bona fide amp; jufto titulo pofTefîio ab codera authore
data Gt, qui rem prius a£bori tradidit. /. 9. §. 4. »« prin.jf.
h. t. namli reus authorem fuum injuftum pofleflbrem vel-
let accufare, non polTet petere, cum quifque femper petat
colore acquifiti dominii. Si authorem fuum profiteatur do-
minum, lequitur quod ille iterum non poteft tradererem,
quam antea jam alteri jufte tradidit. Sed qusritur, .fi duo
eandem rem, a duobus non dominis , bona fide 8c jufto
titulo acceperint, cujus jus fit fortius, a£torisan poflîden-
tis? Sc dicitur poffidentis, 9. §. 4. in fin. ff. h.t. ratio eft,
cumaftor fefundec, non in vero dominio, quod nec pro-
bare necefte habet, fed tantum in conditione ufucapiendi,
efticitur inde, ut pofleftbr, qui in eadem conditione eft,
exceptione aélorem repellere poflît, cura potior eft juris,
qui fimul eft in conditione ufucapiendi 6c in polîèflione,
quam qui tantum eft in cont^tione ufucapiendi. Maxime
tamen videtur obftare. /. 51. §. »//. ff. de aB. empt. ubi di-
ditur
-ocr page 9-Ci^nrßvcabmo non domino, ßve ab alianbsp;aio duo eme.
runt quodjouorßtis, cui res prtus efl tradtta. (^.anquam
quidam dilTenfionem mter Sabmunos amp; ProculTanos po-
^nn.;nbsp;expediendav.detur, videndum eft an
controverfia vertatur mter illos ipfos duos , qui rem a
non dommis acceperunt, quem cafum Ulpianus. diBa 1
S' §. 4. traftat, quo fcilicet alter ex illis poffidet, an vero
tertio poffidente, inter duos illos co uroverfia fit cui po-
tius publiciana contra tertium fit concede,ida. Àd quem
calum refpexit. /. 31. uit. de ait. .mpt,nbsp;^
Ultenus qu^ritur an h^c adio detur contra etim, q«i
dratur pro herede poffidere? quidam putant denega^dL
eile pubhaanam quia inquiunt pro herede eft titulus. Sed
non eft titulus habilis. Alii putant pro herede tenere idem
eiie ac pro domino tenere. Sed etiam illi videntur errare-
patet enim heredem non pofl-e teneri , quatenus herum
vel dominum dénotât, amp; quatenus ea , qu^ revera de-
fundi fuerunt. ^(e verus heres tenet. Sed cum pro he-
rede dicimus poffidere, aut non verum eflb harredem ,
fed iftud tantum pra^tendj , aut heredem quidem , fed
non iftius rei, de qua quxritur. fignificamus. Atque ita
pro herede tenere dupliciter fumitur. i. Ut ante d^um,
quando quis fe heredem afferit , cum tamen verum non
lit, quo cafu alia datur aftio, fcilicet hereditatis petitio
contra eum, qui poffidet pro herede, amp; qui rem aliquam'
tenet , quae reverâ defundi fuit. Non vero publiciana
porngitur,nifi forte publiciana afturus, falfumeum here-
dem oftendere velit Sc poffit. Deinde quoque pro here-
de verus heres dicitur . qui rem poffidet, qua: defunfti
non fuic , fed quam ipfe tamen tanquam hereditariam .
amp; alienam ignorans, cum ceteris rebus defunfti penes fê
habet Veuti fi fit res defunfto commodata. vel apud
cum depofita. Circa quem cafum, cum max^a fit con-
troverfia, pnus videamus an ifte titulus habiUs fit ad ufu-
capiendum. Unde decifio quœftionis dependet, quia con.
tra ufucapientem cum efiFe^u publiciana non datur. Sed'
talem titulum non efle probant textus. /., uit. de ujucap,
fro berede. /. 4. C de prefer, long. tem^. qui negant finc alio
proprio 6c fpeciali titula ufucapionem procedere pofTe.
Pra^erea res commodatas ab- herede non pofïè ufucapf,-
colligitur ex. §, 4. Infi. de uptcap. ubi dieft imperator, fi
heres rem eommod-itam, ^c. bom fide vendiderit. tacite in-
tuens, ab ipfo herede earn ufucapi non pofle, fed quidem
ab alio Cngulari fucceflbre : Sc hanc fententiam , ratio
juvat , cum heres. defunaum , qui ab ufueapione exclu-
ditur , reprefentet Sc per confequens idem jus habeat.^
Hicc a6tio cum datur contra infirmius jus habentem pof.
feflorem, examinandum eft an ille, qui pro herede poflï-
det, infirmius jus habet quam aólor. Quod poteft con-
tingere in cafu. /. 9 §. 4, ff. h. t. nempe fi defunftus
rem ab eodem non domino acceperit , qui eam, antea
aélori tradiderit.
Cum ex fuperioribus liquet „ hanc aétionem in rem ef-
femftar rei vindicationis, fequitur, quod etiam detur con-
tra eum, qui liti fe obtulit , quique dolo malo pofllidere
defiit. arg. l. 7. §. 8. ff. t. l. 16. §. 5. ff. de pign. neque
mirum: facile enim aótor poteft fortius jus oftendere quam
talis pofleflbr.
Ex ante di£bis conftat, adverfus verum dominum pu-
blicianam haud competere. /. penult, ff. h^ t. excipiuntur
tamen aliquot cafus.. veluti. i. Siquis a non domino ex
tali caufa, (veluti noxali, damni infeûi) acceperit rem,
ex qua a vero domino accipere debuerat. /. 28. ff. de mx
aci. 1.18. I ff de damn. infeB. 2. Si is qui tradidit poftea'
dommus efiiaus fit. l. 72. f. de R, r. /. §.. ff. de dolo
mal. ef excep. 3. ob audhoritatem rei judicatae. / 24..
f de excep. ret judic. 4. Etiam ob jusjurandum./ 7 § ^
ff: h. t. cx /. p. ff. ex cauf. major.
Reftat ut excutiamus quxnam res publiciana adione
peti poflunt. Cum autem ab ufucapione licet argumen-
tan ad publicianam. L j. §. 2. jf. h. t. pro régula notan-
aa quod in haç adiona veniunt res. ad ufucapiendum ha-
biles /. 9. 5.. f, ,od. unde dilîbntiunt doâofes, an res
a mate fidei- pofleflore traditas, Jiac aftione peti poßum?
amp; videntur peti pofl^e. Quanquam quidam Carutn rèrum
ulucapionem amp; prsfcriptionem , qu^ decern vel viginti
annis abfolvitur, negent, pofl'eflbrem tamen tricennif tu-
rtum effe probat, mth. mak fidei C.de prafcrjong, temp, quod
jyov C. 7. confirmatu'r. Videtur ergo, non fubla-
ta ufucap one. fed tantum nuda temporis mutatione fada,,
publiciana admitti poiïe. Pr:Efertim cum hic non trade-
tur de aftione exdu^enda. fed de re acquirenda. Et non
de prajjudicio veri domini, fed tantum poflefloris fine ti-
tulo. Poflunt etiam peti fervitutes Se res incorporalcs
^ad.tione confbtut^. /. 11,.§. r. ƒ. h.t., in his carum ufus.
,nbsp;conftituentis patientia pro traditione eft. /..
Hit. ff. deferv. hoc fpeciale eft quod in vedigalibus amp; aliis-
prxdiis. m quibus ufucapio non habet locum, hxc aftio
detur. l ii.§.z.ff.. h.t: in rebus furtivis ficut non pro^
r /nbsp;ßc «,am non procedit publiciana../, g»
De controverfiis ex teßamento ortis non
reäe tranfigitur, nißinfpeäis teßamemi
' tahuits,
Qut credidit adrefeäionem na'vis non hd^
het tacitam hjpothecam,
In tranfaBione non habet locum, 1. 2. C.
de refc. vend.
Tgt;epoßtarius propter impenfas necejßarias
rem depoßtam retinere potefi»