DISPUTATIO JURIDICA
I NAVGVR ALIS,
A D
V A M,
AUSPICE DEO OPT. MAX.
Au6ioritate Magnifici Tgt;.Reöforüi
Philofophis Dodoris , amp; Linguae Sandae in Illuftri
Academia Ultrajeftina Profefforis Ordinarii,
NEC NON
Amplißmi Senatus Academici confênfu , ^ Nohiliffim*
Facultatis JVRIDIC^y^ Decretó.
Summifque in UTROQUE JURE Honoribus amp; Privilegüs
rirè ac legitimè confequendis ,
Eruditomm Exatvini fubjiat
MARCUS van O S, Gorcomio-Batav.
tAd .dtem zj-. August, hora locoque folms.
Ex OfEcina Francisci Halma, Academfjc
Typographi, clo loc xciii.
hlußrißimo Nohilipmo,
D. WILHELMO BARONI de LIERE,
Domino utriufque Catwijck, Zant, Oo-
fterwijk, amp;c. Nobilium Hollandi^ no-
mine Deputate ad Collegium Archi-
thalafficum , quod efl: Amitelodami, uti
amp; Collegio aggerum Rheno-landiae ad-
u T ET
Confulüjfmis Doäißimls VIRIS,
ALEXANDRO van OS,
J.U. Licentiato Patri meo venerando,
ANTONIO van WEVELINGHOVEN,
J. U. Licentiato.
ALEXANDRO van WEVELINGHO-
VEN , J. U. Doótori, Avunculis meis
quam plurimum colendis.
Hmcct Diff mationem InmgHrdem
D. D. D.
MARCUS VAN O S,
Auct. amp; Resp.
DISPUTATIO JURIDICA
INAVGldR A LIS,
A D
^^^^^ lex lata dicitur d Julio Cafare
diäatore J qua tamen tralatitia eß
ex lege Cornelia Majeßatis quam
ante ipfum Cornelius SyIIa (uti Ci-
cero indicat in oratione in Tifoneni^
dictator intulerat. '^Poßea Julim
Cafar earn innovavit ^ pcenam
interdiBionis aqua ^^ ignis impo-
fuit J qua poena poflea antiquata ö in mortis poenam
commutata eß J de qua infra.
T H E S I S I.
Crimen Ixfae Majeftatis aliud eft diyinx, quod com--
mittitur multis modis. Inter quoseft hierefis, Apoftafia,
Ikcrilegium, amp; fimilia. Aliud humanse, quo fubditus fu-
premam dignitatemmalitiofe ofFendit arg. /. i. §. i.-ff. ad
leg. Jul. Majeji. ut necefle fit ad hoc crimen, quod pa-
tratum fit in perfonam ejus, qui fummum imperium ob-
tinet, five is fit imperator, five Rex, Dux, aut alte-
rius nominis princeps, aut in alios quidem, fed in con-
tumeUam perniciemque principis I, qmfquis 5. Cod,
h. t.
A 2
Crimen hoc variis modis committitur uti patet ex /. i.
amp; feqq.jf. ^ Cod. h. t. vel uti veftigalia nova imponendo
fine principis authoritate , ftatuas ejus violando, mone-
tam cudendoradende, adukerando, amp;: aliis de quibus
paflim jf. hoc ti f. Prsecipua fpecies ett perduellio, per
quam in principemquot; aUt renlpublicam hoftilia attentantur
five fafto five confilio /. i. 3.4 jf.h. t. uti machinari quid
in vitam principis, in perniciem reipublicae, urbes, ca-
ftra ejus occupare,' exercitum prodere amp; fimilia d. L i.
ff.h. t. videntur amp; exploratores,, id eft , fecreta, quibus
de fecuritate principis aut R.eipublicae agitur, pandentes
hofti, hoc crimine teneri /.6. ^.exploratoresff. deremi-
litari.
Pœna hujus criminis eft ultimum fupplicium, non ca-
pitis ampLitatio, ut quidam per verbum gladium in d. L
5nbsp;. Cod. h. t. intelligunt, fed quodlibet gravifllmum Ulti-
mi fupplicii genus, quomodo per gladii.nomen, tan-
quam infigne rerum capitalium judicii, quodvis extre-
mum fupplicium 1.3. ff. de jurifdiB. l.^i.ff. ad leg. Jul.
de adult. amp; per capitis pœnam quodvis fupplicii genus
innui conftat /. 6. §. 4. L -J.ff.de re militari 8. §. 21 /. 3 8.
x.ff.depœnis. Bona omnia publicantur, tum feu-
da'ia, tum allodial !a , tum qux jurifdidtionis funt hoc
ipfo quo quis in crimen incidit I. fin. Cod. h. t. hoc eft ipfb
jure, utfaltem fententia definitiva neceflaria non fit, nam
declaratoria requiritur ad executionis effedum arg. C.
cum fecundum de haret.inG. nifi crimen omnino fit no-
de pace publica lib. z.cdp. ^G.num. 16. i/.-
Cum ergo bona omnia fifco addicantur d I. Cad. Lt.
palam fit liberos perduellis non pofle ex cenfu patris por-
tiones aliquas retinere : quas retinerent fi ex alio crimine
bona fifco vindicarentur l. cum ratio J. ff.de bonis damnat.
Hinc controvertitur an filiis amp; filiabus in bonis patris
Pra;terea filiis in bonis matris non fit relinquenda légitima
portio ? dubitandi ratio ex eO provenir quod légitima por-
tio naturale debitum dicatur Nov. i. cap. i. §. 2. amp; con-
ftans interpretum doftrina videatur legitimam portionem
juris naturalis efle : at ego defendere conabor ne quidem
legitimam deberi : eo magis, quod Juris Civilis fit arg. 1.6.
Cod. defecutui. Nupt. Nov. i. inprinc. 2. cum fimilibus
-:.QiKE.ritur cui ergo deferuntur bona, quœ filii perduel-
lis çapere non poflunt, utrumfifco, an iis, qui proximi
gradu funt ? Refp. Hereditates quidem ab inteftato defe-'
runtur proximis: Teftamentarise verofubftitutisautcon-
jundis , aut utrifque deficientibus, deferto Teftamento
recidunt.in caufam inteftati. Legata vero fi conjunftuni
non habeant, apud heredern remanent. Etenim Paterna,
quidem bona omnia imperatores ind. l. 5. Cod. h: t. fifco
addicunt : at ubi de maternis aliifque fucceflionibus lo-
quuntur , .nullam omnino fifci ,mentionem faciunt : fe-
quiturergo fifcum abhis , quos diximus excludi. Acce-
pit quod filios perduellis j velint à propinquorum fiiccef-
fioneefle alienos, vetenteofdem ex Teftamentis alioram
capere: quibus verbis nön tam indigni quam incapaces
defignantur. Certum autem eft, indignis quidem reli£b
fifco vindicari l ii.^e.ff. dejure fifà /.2.Öf feqq. ff. de
his qua ut indig. auf. incapacibus vero relifta pro non
fcnptis haberi l.^. ff. de his , qua pro non fcript. hah.
utique fi palam relida fiierint, nam quae taciteamp;rin frau-
dem juris relinquuntur ea demum fifco vindicantur /. 2.
d /. 46. ff. dejurefifci 1.10. i x.amp; 18. ff. de hts qua ut
tndig. auf.nbsp;^
Qu^rritur unde alimenta habituri fint liberi , fi publi-
centur omnia bona? quidam cum viderent durifiîmum id
efle , negari liberis damnati alimenta (nccaz enim, qui
negat /. 4. ff. de agnofc. amp; ahend lib:) fcripferunt non adi.
mi per d. conflttutionem Cod. h.t. alimenta. Quibuf-
cum Sc ego fentirem, fi verba paterentur. Verum cum con-
Ititutioomma bona fifco addicat, cum liberos egeftate la
borareveilt, cumfiliabus tantum ex bonis maternis mei
diocrem concédât alimoniam, quas profexus infirmitate
minusaufuras credit, ntique ex bonis paternis nihil ali.
mentorum nomine patitur decidi. Utitur quidem d.
conftiaitioamp;egeftatisôc paupertatis verbo: fed praevalet
verbum egeftatis, pauper eft, qui parum habct, eçenus
qui nihil ut in illo Martialis.
Non eß paupertas HeStor habere nihil.
oc Ovid,
Cur nemo eßHecalen, nulla eß qua ceperit Irum
Nempe quod alter egens, altera pauper erat. '
Utrc-
-ocr page 7-Utroque incommodo laborare ßlios voluit conftitutio,
quod licet durum fit, tamen cum Ulpiano dicendum.
ka lexfcripta eft. l. profpxit xz. ff. qumàqtttb. mait.
itb. ß.
V I 1.
Qiixritur an in conßit.^.C. h.t. fîliorum appçllatione
contineantur emancipati ? Refpondendum cenfeo cum di-
ftinftione: Emancipati ante commiflum crimen noncon-
tinenuir : Emancipati poft commiflum crimen continen-
tur. Diftin6tionis membmm prius firmatur ex §. eman-
zipationes d.l.^. Cod. h. t. ita: Valent mancipationes in
•emancipates ante coinmifl^um crimen faftse : Ergo ad e-
•mancipatos ante commifllim crimen pœna non pertinet.
Pofterius ex eod. §. colligitur hoc modo : quarumlibet
i-erum alienationes, faöra; ex eo tempore , ex quo quis de
^celeftafaftione cogitavit, nullius momenti funt: Ergo.,
emancipationes ex eodem tempore fadx nullce funt, quo-
Jiiamin fraudem fandbionis faétae creduntur.
Adoptivosquod attinet î ad hos quidem pertinet por-
tio concefla ex bonis damnati, perinde ac fi nati eflquot;ent ex
Juftis noptiis, fi non in fraudem ßfei fafta fit a'doptio l.
cum ratio ex bonis f. de bon. damnat, in d. autem con~
ƒnbsp;filiormn appellatione non continentur. Non
•enim quadrat adoptivis ratio ab imperatoribus adduda^
quod fint in liberis metuenda exempla paterni criminis ^
nec derivantur vitia parentum in adoptivos. Sed aec qua-
drat
drat ratio à Cicerone addufta j puniendi liberi, ut Cha-
ritas eorum amiciores reddat Reipublicx parentes : non
enim tantum amoris afFeâus ergo adoptivos , quantuser-
ga liberos natos ex juftis nuptiis : nec quifquam adoptivi
gratia à fcelere abftinuerit. Atque hoc abfque controver-
fiaproceditfiextraneus adoptatus fit, qui nec inpotefta-
tem adoptivi patris tranfit exLpenult. Cod.deadopt.
Si à conjunfta perfona adoptio fafta fit, dubitari po-
terit, quoniam concurrunt eo cafu naturalia amp; adoptionis
jura. v erius tamen eft nec eo cafu adoptatum incidere in
pœnas hujus conjlitutionis 5. Cod. h.t. nam five avuspa-
ternus five maternus nepotem adoptaverint, bona qui-
dem omnia adoptatoris fifcus occupabit, infamis tamen
amp; incapax aliarum fucceflionum non erit adoptatus, quo-
niam di£ta conftitutio de filiis tantum non etiam nepoti-
bus loquitur. Ac heet Juris Civilis commento nepos in
locum filii adoptari pofiit §. amp; tamfilius inflit. de adopt.
tamen non tam Juris Civilis commentum, quam naturam
infpicere debemus. ; . : ^
Non folum fceleris authores, fed amp; Satellites, miniftri,
confcii, ac filii eorum hoc judicio tenentur: nifi quis in
exordio initae fa£tion's ftudioveraelaudis accenfus jnitam
prodiderit faftionem /.5- §• 6. Cod. h. t. hinc magna difi-
putatio fuit inter Baldum amp; Bartolum, utrum per con-
fcios eos duntaxat intelligere debeamus, quorum fcien-
tia
-ocr page 9-tia fceleris quadam focietate illigata eft : an amp; iilos qui-
bus faaio innomit licet nihil cum machinatoribus fuerit
commune ? ego fententiam Baldi ampledlor nempe ob
lolam reticentiam non teneri poena perduellionis , eos,
qui nulla focietate fadbofis jundi fuere quo facit §. ult
I. ') .Coä.h.t. ubi cum Imperatores ita loquuntur, Cane k
qmsexhü, fc.fatellitibus .confciis, miniftns, in exor-
dto imtafadtioms ôcc. Satis declarant fe non deauibuf-
^nque confciis loqui, fed de iis qui fadionis init^ pars
^i^ritur abinterpretibus an fub verbo quifquis in I. lt;
Cod.h.t. comprehendantur mulieres? quodprobarecon^
tendamex eo quod hoc verbum quifquts infinit^e fignifi-
^tionis eft, tam mares quam fœminas compleden?/. i.
ff.deverb.ßgn^l.^.^. i, ff.de negot.gefll. I §. i. ƒƒ. de
Pecun. conflit. Ctc fro Cluent. ubi omnes mortales \k al-
ligat, Ita loquitur: ^t venenum malum fecerit omnes
virt mulieres ^ liberi in judicium vocantur. Et fane
cum hoftilia mulieres quoque moliri poflint cur excipe-
renturapœnis hujus conftitutionis ? cum ubi eadem ratio
eft ibi idem jus efle- debeat l.^i.ff ad leg t^quil. ad
hxccumUlpianusrefponderit in I. r^.ff.de bonis damnat
dotem quoque publicari, fi Majeftatis damnetur uxor,
quis dubitet Legem Majeftatis ad mulieres pertinere? fed
amp;cum ipfi imperatores in d.conftit.^.Cod.h.t. refcripfe-
re minorem debere eflb legem in eas quas propter fexus
infirmitatem minus aufuras credimus, eo ipfo fatis innuunt
Ü quid aulx fuerint, poenas legis eas maûere
Hac lege conatus criminis eâdem pœnâ punienduseft
qua confummatum fcelus, P^rvokmtatem autem amp; c^
tationemnon nudam intelligere debemus C^uj^ emm
pœnam nemo patitur Uogtt. ff.de fcemsycà^
fecuta eft ipfiusfcelerisinchoatioaliqua L i^.Lodb.t.Uy
in fin. ff. eod. veluti fi quis venenum paravent, tametll
nondum porrexerit principi : fi quis fceleftx fadioni fa-
cramentum dederit, aut alios facramento adigere cura-
vent amp;c / 5. ^ /. 3. idem exiftimo, fi quis fcelefta o-
ratione aliis hoftilia perfiiadere conatus ftierit, etiam U
non perfuaferit : fed fi jadaverit duntaxat, fe aliquid mo-
liri veile in necem principis, exiftimo, mtegris omnibus
ad principem referendum ut ex caufa amp; perfona hac de re
ftatuat: neque enim perduellis effe videtur, fed convitia-
tor arg. l. un. Cod fi quis imperat. maled,
oritur,-----------^
h. t. ut amp; in l. l-pr.f. de teßib.nbsp;r^- ^
uit. Cod de genere abolit. Rationem hanc reddit Of. ƒ rö
Sylla, cuminquit; quia in hoe crtmme non folurn cuU
palevitatis eß.ßdefendas reum, fed ^ contagiofce-
leris. Hinc ab interpretibus qu^ritur, num iis etiam mu-
ratur infamia, qui pro filiis perduellium mtercedunt? amp;
an advocatus Reo patrocinari poffit, fine fpeciah Princi-
pis permiffu ? ad primum quod attinet Ratio dubitandi
eft, quod Imperatores in /. 5. Cod. h. t. proxime de filiis
locuti fint, èc nunc plurativo numero utuntur talibus ; ut
igitur conftet orationis connexio , ad filios quoque id
verbum referendum. Verum prefiius examinanti contex-
tum, apparebit verbum talibus non ad filios , fed ipfos
Rebelles referendum efle : nam in feqq d I. f. verba
eorum ,p'£diBis ^ pradiBorum ^ qu^e amp; ipfa relativa
funt, ad perduelles, non filios eorumreferuntur , quod
defendere conabor. Ad fecundum : fequor afiirmantium
op'nionem, quoniam jus nufquam negat Advocarum per-
duelli, cumque fit hoc patronorum officium, ut non fo-
lum privatis judiciis facultates, fedamp;pubhcis vitam reo-
rum defendant l.^. §.2. ff. depravaricat. I. i^.Cod. de
f^dvocat. diverf. judicior.
K^^mor grahjïtér Ufis in infegrum refiitüitur
adve^us cmtraBum Jurammto firma»
mm, ^ ahfobiturluramento.
Mi^ndatarius tenetur pr^ftare culpam tatam s-
levem^ non levtjftmam^
ni. Fa-
-ocr page 12-Ta Bum cUm 'credit ore initum, ne lice at debi-
tor i pignus 'uendere 'vendïtionem irritam
fonit 1. fi creditor §. fin. fF. de diftraót.
pignor.
Querela l^eftamenti inojjiciofi non eft RemC'
dium praparatorium fed ipfa hereditatis
petitio.
Jantum oh caufas exprejfas in Nov. iij.
. cap. 3... exheredatio procediL .