Philofophi^e Do£toris, amp; Linguae Sandse in Illuftri
^ Academiâ Ultrajeftinâ Profeftbris Ordinarii,

NEC NON
AmpliJJimi Senatm Academici Confenfu, amp; Nobilifftma
Fa'cultatis MEDICzAE. Decreto,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in MEDICINA Honoribus, Praerogativis^c'
Privilegiis , ritè Sc légitimé confequendis,
n^uhlico examini fiibjicit

ARNOLDUS WIERMANN , Lemgou. Westphal.
Ad diem 20. Novembris , horü locoque folitù.

DN. Fautori ^ Benefaélori, debito ob-
fervantiae amp; honoris cultu nunquam
non fulpiciendo.

specimen hocce AcadtmicHm J ut tejferm grati
animi, beneficiis innumeris obftriilifimi, cum
felicitatis omnigenlt;e , vigorifqae tum animi,
tum corporis dia pérennantis mto ardentiJJimOf
officiosa ^ grata mann

Vlierem omnem his pâti morbum , elogium eß
Helmontianum, doElum. no» minus, quam verum,
Illa etenim non tantum, quatems homo eß, cor-
ruptam naturam ^ corpus fragile habens, cun-
üas ferme cum viro pœnas fußinet, ^ miferias
communes habet ; verum etiam ob uterum , qui
a Plat one animal furiofum , /quot;» varios furores fe ipfum concitans,
vocatur , ^ inflar peculiaris, ßeu tertii hominis eßi , à Paracelfo
creditur , froprias ^ horrendas quotidie perferre cogitur. Scilicet
ex hoc, tanquam ex equo Trojam reconditas morborum ßmpto-
mat um myriades monßrofas , lernxas, ^ fape numero Herculeà
etiam clava infuperabiles profilire , Oraculum iilud Coum divina-inpindp]
tum eß , ubi partem illam , cujus vitio tam flt;efe agrotare filet
(tit er um int ellige ) non abßque caufa trdvrav ruv vuati/uiâvaii
ttoLv, omnium morborum muliebrium caufam audaäer pronuncia- ^^
re fußinet. Non hit: locus èfi, recenfiere omnes morbos ac ßjmpto-
mata , quorum mater ßäelis exißit r inflar omnium , ^ reliquo-
rum bafis ep poterit ipfa MENSIVM SVPPRESSIO, Sympto-
ma uteri fane non levijfimum. Si enim unquam, certe tune, quan-
do in filvendo hoc lunar i tributo illud natura arvum eß (egaius ,
tanquam Trajanus equus plurimorum afeäuum iliada alit, qui
poßmoduni tyrannidem fttam non in wtßrandi fexûs folum conßer-
nationem exercent , fed Medico etiam ob atrociam multum facefi
funt negotii. Cum igitur hinc clareat , non fuperficiarium hoc ejfe
malum, feàpenito in receßu diverfios implicare morbos ; in eo con-
ßderando, dum fpecimen Inaugurale, ad jußum Gratiofifßma Fa-
cultatis Medica , mihi edendum eß, vires in^enii, tumultuaria
quamvis methodo y calamoque volante , experirt dscrevi, excußa
Nutura cum ejußdem Caußs, quibus Mediis ipfi fit contraeundum,
oßenfurus. Faxit DEVS Ter Optimus, Ter Maximus, ut hi
caterique conatus mei fub Ejufdem Gratiofa Direüione ad opta-
tum.

: operx pretium fore exiftimo, ut
nomenclaturam' ipfam levi tan-
tum brachio attingam , deque
menftruâ- purgatione generatim
pauca prsmittam. Scilicet Men-
{ês , ieu HarxfAmtx, Grscis , à
menfe, non tarn folari amp; civili, quam lunari didi, humans
. ^ fpeciei, amp; fexui fequiori unicè competunt, vel ordinariè fal-
' tem amp; prxcipuè.} notantque illam cruoris evacuationem , per
genitalia contingentera, quamfoeminaz ac puellœ eâ ftatim sta-
te, ubi mammxprimum elevari ac fororiari incipiunt, amp;quâ
ad muliebris patientise leges fufcipiendas flunt aptce, patiuntur,
fingulis dein lunx circuitibus, amp; intra menfem talem, feu vi-
ginti oflio dies circiter ordinariè ( nifi utero gerant, vel infan^
ti potandas ferant mammas) recurrentem, ufque donec hebe-
fcenti feneâute repagulum iterum in corpore vetularum , fi-
nefque natura fanguini ponat. Et quamdiu hoc modo pacatè
menfes effluunt. tantum abeft, ut venuftam corporis amp; mem-
brorum compofitionem (csteris paribus) tot aegritudinibus
exponere debeant ; quin potius omnium partium exaâiflimam
proportionem amp; difpofitionem ab omnifariâ morborum tyran-
nide illibatam prœfervare poffint. Sed calamum diutius in na-
turale hoc fluidum-non immergam, cum in prsfentiarum cum
praeterMturalifœminarum ftatu mihi res fit, in hoc autem fub
alio Menses fchemate , amp; ut in totum funt fupprefli , ve-
niunt confiderandi,. dum ultra teropus debitura j amp; diutiu«

quiö par eft, îunare illud debitum fufpenditur,ad quod ipfis
extorquendum atrox srumnarum phalanx poftmodum fefe fi-
ftit. Graecis dicuntur« râv if/,fAgt;ivav im;)^», men/turn diftturnior oè-
retardatio , ^ Fonßo flores er tempora p. m, [ùppreffa.- Ut \xlßri(it.i.
vero Menfium haec'Suppreffio fumatur etiam latè aliquando,
pro menfium emanfione , aiii quoque paudorem eorundem
fluxum huc référant, propriè tamen magis amp; ftriiSè contradi-
ftinâi funt Menfes Suppreflî , emanentes amp; parce fluentes.

§.n. Prœlibatis fie iis , qus ad nominis enudeationem fa-
cere videbantur, mento ordinis lege ad definitionem hu|us in-
tricati affeétiis realem me converto. Quanquam autem à variis
varié eadem traditur , in fequenti tamen, quae ejus naturam ro-
tundè explicabit, acquiefcere conftituo. Scilicet Menfium Sup-
prejflo, efl totalis menflrui fanguinis, i» fœminis juflaatatis , fln-
gfilis menßbus aliàs femel ^ or dinar ie flttentis, p. n. ceßatio, a con-
fiitHtione p. n, uteri, vel ipfius fanguinis, aut vaforum vitio origi-
nem trahens, varia eaque gravia in corpore excitans incommoda.

Generis vicem conftituit p. n. ceflatio , putoque fufficienter
. hoc ipfum declarare , ad quam rerum p. n. claifem fanguinis
haîc menftrualis ftagnatio fit referenda ; feil, ad fjmptomata aüio-
rtisUfa, vel potius plane abolita : uterus enim, qui, quod inutile
amp; fuperfluum reftat, evacuare debet, ob caufas infra recenfen-
das , ab opere fuo feriari cogitur. Dein , retentorum quoque l'f'-^'^'f-
fymptomatibus non ineptè annumeratur, praseunte Galeno^cumjff^*-^^^
quod pacatè efHuere , amp; per tres, quatuor , quinque vel fex ca^, ultfé' -
dies naturaliter excerni debebat, in non leve corporis damnum Hb- 3. de
atque detnmentum p. n. retinetur.nbsp;Z^n^^'

III. Praeter naturam hanc dicocontingere Suppreffionem, y '
quo ipfo non promifcuè quamvis inteüedam ,, fed carentiam
menfium naturalem ab eorum Suppreffione p n, diftinäam vo-
lo. Notum enim eft non quafcunque menftrui fanguinis Sup-
prelTiones cum detdmentö atque jaclurà (anitatis fieri , fed ali-
quas eâ ratione efle eomparatas, ut vel fecundum naturam con-
tingere dici mereantur , v. g. in gravidis, nutricibus laßanti-
bufve, quibus ordinana amp; plerumque peculians eft ; utpote
in quibus fanguis, dum eodem fœtus nutriendus, autlacexirj-
de geaerandufn eft, in fines fuos abforbetur , adeoque fuper^

fluus , amp; per confequens nocivus amp; morbofus non exiftit.
Sic obvia etiam funt exempla ejufmodi fcemellarum, quae pur-
gamentorum Horum ignarae, raanente tamen fub munditie hac
ipfarum fanitate amp; foecunditate illibatâ ; qualeque in fœminâ
honeftiflimâ pariter ac nobili, fex liberorum matre , teftatur
Excellemißmas Bohnms : ex quorum forfan numero fuit etiam
illa, aptid Vlaterum , benè habita , formofa amp; fanguinea mu-
lier, nullis unquam menftruis tentata, nec incommodum ul-
lum inde pafla, Sed hiftoriarum jam fatis, plures qui volet,
adeat gynecaea Medicâ induftriâ exftruâa, ubipaffim hujus fa-
rinas adhuc mirandas adinvenire ipfi licebit Mihi interim fuf-
ficiat, brevibus indicàlfe, naturalem menfium abfentiam omni,
sut ad minimum graviori periculo vacare; p.n. vero nunquam
abfqüe infigni noxâ contingere

§. IV. Pofitis hifce, de Subjedo inquirendo, ut follicitas
nunc fim , neceffe eft. In ejufdem vero evolutione calamum
mihi abs quaeftione iftâ, An menfium ftuxus, eorumqueadeo
Suppreffio , fimiis etiam competat , nec ne ? remorari non
patiar , cum fint è familiâ brutorum , adeoque noftrâ curâ at-
que arte indigna , contra licet fentiente Jacobo ZabarellL

Ut propius igitur ad rem accedam , meo quidem judicio
non. erravero , fi illud melioris ordinis gratiâ difpefcam in Ge-
nerale , Speciale , ^ Specialifimum. Ex fuperius datâ defini-
tione jam apertè liquet, Fœminas , prout latiori fignificatu,
Virgines pubefcentes , amp; ad matrUm officium expediundum
idoneas una includunt, in genere id ipfum conftituere. Etenim
indubitatum eft , affeâum hunc effe fœminis prae viris pro-
prium. Sint licet aliae hasmorrhagis utrique fexui communes,
v.g. haemorrhoides, quarum fluxu , amp; hinc etiam Suppreffio-
ne non raro , non minus laborant fceminae, folus tamen lirto-
ralis hic fanguinis motus ejufdemque quies fœminis familiaris
eft, illifque folis competit. Speciale fibi vendicat Uterus,fer-
tilis ille alias naturae ager , ferendis amp; plantandis homiftibus de-
ftinatus : hujus partes amp; conftitutionem naturalem ex Phyfio-
logicis latius repetere , minus hic neceflarium duco , fed rele-
gata Uteri ad Anatomicos defcriptione , paucis indicâfl'e mihi
fatis fit, ad promovendutn generationis opus, naturam Ute-

jîpud Ben-
nert. Fr.
lié. 4. part.
a./, i. c. i.

quaß. I.

Tctnaroll.
fentec. i.
Oiferv. if.
Tim. lié. 4.
caf.-j.
In Circul.
fuo phyßol.

Teßibus

HipfocrMe,

Schenk.

Sennert.

ZttmuU.

Hliisqite.

rum pluribus inftruxiffe vafis fanguifluis, amp; hxc ipfa SpecialiL
Jimum Sfibjeßum adumbrare pro indubitato habendum , qua-
tenus tot ac tantas calamitates progenerare apta nata, amp; à variis
caufis, vel obftruda, oppleta, vel quocunque tandem modo
coârctata purgationi menftruae liberum tranfitum dcnegant.

§. V. Commune nunc quidem omnibus Aufloribus dogma
cft, Uterum cum fuis vafis hic affici, fed qusnam hujus pars
prscipuc veniat incuJpanda ? dum quasftio emergit , maquot;na
mox inter Auftores oritur difceptatio. Sunt etenim, qui fun-
dum Uteri accufant , amp; ab arteriofis tubulis euudem perre-
ptantibus, debitum lunare tributum exigunt : funt qui eofdem
abfolvunt, folis venofis menftrüum hoc veßigal rigoros èex- l
torqueri cupientes. Itaftrenuè contra venulas, in î^n-clrp^hi'
di fupcrficiem terminantes , militât, inque iis communem va-
Jetudims hoftem jugulare cupit: alii contra in Uteri cervice
oppugnare eundem maximè allaborant, Abundet per me qui-
libet fuo hâc in re ingenio ; faniori interim ratione ii videntur
mihi agere , qui, huic contentionis ferr^ manus auxiliatrices
haud porrigentes , tàm fundum uteri , quam ejus cervicem.
vafaque in iis tam arteriofâ , quam venola , pro affeftâ parte
agnofcunt, non definicntes, utri illorum generi primae fint de-^^.
ferendae , aut neutrum vaforum alteri praeponentes. Miror Mui.org *
interim, Vaginam hic à non paucisintaâamrelinqui, ex quibus
Unum Graaßtim nomino , qui illam planè immunem ab hoc
Veâigali pronunciat , amp; non nifi citra naturae ordinem illi ira-
poni id ipfum credit. Cum ego potius aliorum audoritate Conf. zx-
duâus crediderim , non minus hanc quandoque principaliter quot;lienttjf.
affici. Non dicam de coitu fortiori , à quo Obftrudio amp;
Suppreffio talifmodi non raro tollitur , ita , ut fluxu ordina-^.
rio amp; naturali perluantur , fridu fcil. fortiori obice depofito,
quod Pechlin. hiftoriâ non vanâ confirmât.

§. VI. Deteââ fie breviter hujus afFeduS fede , ordo me
invitât ad Caufarum enodationem , utpote in quarum accura- „orLauf.
tiore cognitionecardo felicioris Curationis potiffimum verfatur, cat-
tefianteßc Ferndio.nbsp;gt;».360..

Immediatam igitur quod concernit Caufam , petenda illa
non tâmex folâ obftruâione vaforum,, quam à fermentatione

amp; turgefcentiâ fanguinis déficiente ; falvâ aliorum Mcdicorum
procerum mente, qui eandem ab archei uteri monarchalis fe-
gnitie , amp; facultatis expultricis frufl;ratione dérivant, quatenus
officio fuo fungi, illudque quod expellendum erat, removere
nequeant.

§.VII. Caufae MediataeProximiores. quae maximè in fcho-
lis medicis pras àliis caufis attend! merentur, etolvendse nunc
erunt, amp; quidem deducendte veniunt illae juxta afFeâus §. 2.
defcriptionem, à fanguinis, uteri , ejufve vaforum vitiosâcon-
fiitutione. Hic enim reperire licebit , quod lurgefcentiam il-
lam turbare , motrices fîbras Isedere, vafâ obflruere , eorum-
que tonum deftruere aptum efl: natum. Non incongruum hinc
erit illas diTpefcere in Commtines amp; Proprias. Communes fovet
ipfa fanguinea maffa , quatenus ipfa vel quantitate vel qualitate
minus reâè fefe habet. Sanguis enim , fi nimius adfit , amp;
quantitate exceflîva peccet , vafa praeter modum extenduntur,
potentia contraftoria feu exprefloria , oneri ac moli expellen-
dae alias proportionata, debilitatur , amp; fibrae horum organo-
rum excretoriorum , à copia humoris excernendi, extraordi-
nariè diftenduntur ac obruuntur , ita , ut atoniam contraftx
impares reddantur ad hanc faburram ejiciendam, fedcontentos
liquores retinere cogantur, ficque plethora fibimetipfi in vafis
amp; porulis viam praecludere poteft. Non levis autem difficul-
tas hanc affertionem premere prima fronte videtur, cum non-
nulli , uti conftat, nominatim Hdmontitu , in eâ fint perfua-
fione , ac fi fanguis nimietate peccare haud poflit j fed tant®
eorum rationes non funt, nec ullum cfiîcax argumentum vi-
deo, ut propterea digrediar à receptâper plura fecula, amp; quo-
îidianâ experientia ftabilitâ fententiâ. Racum itaque fit potius,
pkthoram in fœminis faepe numero caufam effe menfium refti-
tantium , amp; plenitudlnem poffe obeffe excretiotii fui ipfius.
Poflîbilitatem hujus phœnomeni, praeter duplicem Riverii ex-
perientiam mechanica demonftratio confirmât,- illuftrat quoque
eandem fimile quoddam, â re tamen prifenti baud abfimiie,
à fibris veficï motricibus , ex urinae cumulatione jufto majo-
ri diftentis, petitum. Ut taceam teßimonium illud Coi ; Satt-
guis, cam abundat, valetttdimm vitiat,

§. Vin. Eundem plane efFeâum notamus quoque In defe-
â:u fanguinis , amp; fi parcior fit in corpore. Nam uti nulla fie
menfium eruptio , nifi plethora adfit refpediva , ita fiuidum
illud undecunque abfumpîum vel depauperatum èpycur/AQv re-
cipere non sque potefl, amp; oceanushicmicrocofmicus, quan»
do non abundat, ut exundet tamen, vel alveos fiios tranfgre-
diatur, impoflibile efl. Que ratio inter alia efle poterit, cur
in vetulis communiter cefTet circa annum quinquagefimum hsec
elFufio , quarum quippe corporibus ejufmodi eâ actate conti-
giffe videtur fanguis, ut in hoc amp; aliis ejus paucitas nihil ha-
beat fiiperflui, quo carere poffit : ex quarum etiam aridurâ ,
amp;cum fufficienti vafa humido fion inflantur amp; irrorantur, fa-
cillimè fibrarum ficcitas, flacciditas amp; atonia , parietum ap-
proximatio amp;: collabafcentia nedum ôccailefcentia exoriri etiam
poterit. Quod ipfum tameri , non ad folas applicare vetulas
convenit, fed ad juniores etiam , amp; qu£ adhuc fub imperio
Lunae funt, fœminas, quas eadem utique paucitas in folven«
do ipfi tributo fegniores reddere poteft, dum hujus vitalisthe-
faiiri multis modis depauperatae , vix tantum quandoque hu-
niidi habent, quod extra graviditatem quidem , in fui ipfius, •
praefente geftatione vero in proîis commodum amp; alimentum
fumant : tantum hinc abeft , ut Lunae depofitum ipfis grave
effe poffit ; quin potius corpus fuum exfuccum , tali ferendo
oneri impar fubtrahant , per muitos faepè annos , fi non fem-
per , eaedem manentes, ac fi rauliebrem quoad hoc exuiffent
naturam.

- §. IX. Vts jam didis tamen , amp; csteris aliis omnibus, ma-
jorem confiderationem meretur Cacochymia, feu fanguis qua-
litate peccans , uti enim plurimorum ac graviflimorum mor-
borum ferax, ita 8c huic malo exiftit fomes pinguis, quando
feil, ita vitiatus,. ut-nihil contineatur in vafis, vel pars maxima
contehtorum nihil fie, praster liquidum pituitofum , plus mi-
nus vifcidum, frigidum, acidum , aliudve fimile admixtum,
ad tuïgefcentiam menftruam plané ineptum , groffum , ter-
reum, tartareumqne, quocunque tandem modo in ipfo gene-
ratum , quod naturali fluiditate amifla , ad fluxum minus fa-
cile, naturae regimini vix , aut plané non aufcultat, fed fuc-
'nbsp;Bnbsp;■nbsp;ceflivè

ceflivè ad uteri vafa ac porulos, fanguinem alias naturaliter
plorantes, dilapfum, ad eofdem magis fubfiftit, ac limofitate,
craffitie, ac mole fuâ anguftias has ita replet ac infarcit, utre-
liqux liquidae, amp; ab ipfo feparabiles partes , minus facile fe-
cerni, aut ex ofcillis in uterum , aut ejus partes affines deplue-
re poffint.

§. X. Deteais amp; lufti-atis Caufis eommunibus, in proprias
jam quoque inquirere necelfum erit , quas adinvenire erit
facile, fi paulo penitius ipfam Uteri fubllantiam infpiciamus,
ubi occurrent viarum in ipfo anguftiae , amp; tàm adducentium,
quàm emittentium fanguiferorum vaforum , ut amp; pororum
ac orificiorum indifpofitiones variae , five fint naturales, five
adfcititis , vel ab internis caufis , vel externis erroribus pro-
duftx. Qilo fpedant fcirrhi, tubercula, pinguedines , cica-
trices, amp; tumores comprimentes alii, ut amp; ipfa pudendorum
externorum claufura , qualem annotavit Bennert, aut quem in
uteri oftio externo obfervavit PUterus, totalis coalitus: item,,
quando obex quaedam in ipfo vaginae canali efl: pofita , qua-
lern reperit ibidem Roonhuyf. aut ubi ofculum uteri interius
membcanâ five tegmine obtenditur , quale ab eodem Reonhhj/f.
fuit deprehenfum atque annotatum.

Proximis, ad Remotas leviter eundem jam dirigo. Tres au-
tem harum conftituendae Clalfes , rerum fcil. Naturalium ,
non-naturalium amp; praternmralium. In priori ClalTe Sexus pri-
mo loco occurrit, fed cum vocitetur Menfium Suppreflio, amp;
jam fupra §. i. amp; iv. afFedus audiat literi vulgaris amp; pro-
prius, uterus vero diftinguat fœminas à viris, non eft , ut
plura de eo in medium hic afferantur. Ob .candem rationem
ficco iterum hic calamo Stater» praetereo , cum itidem in
diétis 0 de eàdem mentio fit fada. E Temptramentis frigida
amp; humida feu phlegmatica , Ut amp; fanguinea corporis tempera-
tura maximè huic malo eft obnoxia, prior , quatenus craflïo-
rem ac tenaciorem , pituitofum ac vifcidum fanguinem gignit,
lento motu gaudentem , uterique facillimè vafa obftruentem :
pofterior , quatenus ad plethoram amp; humorum abundantiam
difppnit, vafis ppftmodum onerofam. ^nbsp;^

Frax.lil/.^
p. i.f.j.
Oéfirvat.

246.
■ Obferv.
chirurg, p.
ï 14.118.
f. izi.

.. Xir. In fecunda Clafle , ex rebus feil, non-»aturalibus ,
qus Caufe Remotiores exiftunt, amp; in quarum poteftate eft,
corpus humanum de ftatu naturali amp; fano , in prsternaturalem
amp; morbofum dejicere, primum locum tenet ..^^er nimii frigoris
gradu corpus ambiens, inque id ipfum fefe ingerens, quatenus
orificia vaforum amp; fibras nimis conftringit, illorumque officia
perturbât, corporis poros , exclufioni feri fupeiflui dicatos,
occludit, amp; fanguinem incrafländo amp; condenfando, inter cir-
culandum didis in partibus ad ç-âtnv difponit. Idem fubita-
■neum , incautum, amp; diuturnum partium refrigerium, five id^quot;quot;/.^quot;-
per layationem corporis ex fi-igida , five per immerfioncm pe- [frj'^^fl
dum in ipfam , efficiatur , fequi folet, imprimis inftante vel cUriff.
durante menfium fiuxuj de quibus paffim exempla apud Au D.vetk.
dores fide dignos proftant non contemnenda. Non tamen
propterea ficcum nimium amp; immoderatè calidum aërem bic
immunem pronunciabo , quippe hic poros partium cnormiter 6quot;
recludendo , non folum fanguinem verfus ambitum corporis
rapit , fed amp; ferofam ejus partem , quae inprimis fîuxilitatem
ei praeftat , fitiens abfumit. Sunt, qui amp; eundem incufant ,
non tantum à Sole, fed amp; ab igne operto amp; claufo aeftuantem,
quando fcil. fceminse ex prava confuetudine aëris frigidi incle-
mentiam temperare , fuppofitis ventri inferiori prunis hyemali
tempore, fatagunt, unde uterum exuri amp; menflrua exficcari
dicunt, uti videre eft apud Roderic. a Caßro. Sequunrur Ci-
-bus amp; Potus, obftetricantem non minus huic malo porrigentes
manum : fpeciatim cibi crudiores, frigidi, copiofius amp; crebrius
ingefti, dyfpepti , concodu difficiliores, quales funt carnes,
è majori animalium familiâ , fumo indurata, pifces marini ex-
ficcati vel muriati. Par ratio eft vifcidorum omnium, alio-vij.Tltn.
rumque eduliorum, fruduum horariorum, melonum, cucu- « Guldenk.
merum , amp; inprimis ladiciniorum. Tantum enim abeft , ut
haec efculenta ventriculus debito modo refolvat amp; extrahat, D.veck'.
quin potius crudiorem indigeftamque molem, ac largum vifci- zxerdt.
dorum humorum proventum in fanguinem transferat ; ficque
obftrudionum plurimarum, fpeciatim amp; hujus, jaxn Barbett.
fons amp; origo dici poflit. Noxia inprimis vis hic etiam notari
meretur coagulandi, quae ex aceto , fubacidis aliis , aufteris,

acerbis, ftrlngentibus , v. g. mefpilis, cydoniis , prunis fyF-
veftribus, ribefiis immaturis, avidè diuque ulurpatis amp;c. ori-
tur, promptiflîmè enim haec fanguini permixta eundem in gru-
mos cogunt, unde , fi non planè fubfiftere in canalibus cogi-
tur , motus tamen maximam partem fufflaminatur. Quibus
denique medicamenta vehementer refi-igerantia amp; adftringentia,
vel interne afÏumpta, vel externe applicata , funt fubjungends.
De Potu experientia non finitfperaremeliora, praEfertim liprae-
gcüdus infundatur aeftuanti pedori , nimioque motu valdè
defaïigatis vifceribus, amp; hoe temporemenftrui fluxûs. Exem-
plum leftu dignum proponit Galen. Quem potum frigidum amp;
Langim in menfiruatis maximè damnat, ut, quibus nihil no-
centius ipfo , quando fcil. hujus fluxûs haemorrhagiam exfpe-
dant. Ut taceara abfurdam quarundnm muliercularum reli-
gionem, quae genio amp; fanguini fuo fufficiens fluïdum quotidie
detrahunt , amp; fic ad focum hunc ignem apportant. Quid
Motm amp; Quies in producendo hoe malo valeant, prolixânon
indigere cTplicatione puto : uti enim nimia exercitii vehe-
m-entia humorum eft maxima deprsedatrix ; ita rurfus nimia
tranquillitas amp; vita fupra modum otiofa humorum vifcoforum
excrementitiorum fcecunda genetrix atque cumulatrix, ut ex
utrâquehâc caufâ, fanguis per vafa uterina fluere reddaturpla-
nè ineptus. Haut abfimili quoque cum his modo Semnm 3C
Vigilin afFedum hunc producere poftunt. Excreta quoque 2C
Retenta, fi non fint naturalia, hue facere videntur; fcil, fi illa,
quae excernenda erant , retineantur , aut qux retinenda erant,
intempeftivè excernantur , quo fpedat inconvenient! tempore,
amp; frequens inftituta V. S. (quae in nonnullis fœminis maximè
culpanda , quae Medico inconfulto , quoties rapit impetus,
venas Chirurgo fluentibus Heet menfibus , nec tamen indi-
CAto aegritudinis ftatu , fecandas praebent) aut fponte accidens
fanguinis per alias partes depletio. Ultimum ex rebus nonna-
turalibus adhuc reftat , fed facile praecipuum , Animi nempè
«raÄMjWrtS gt; immodicus V. g. timor, terror fubitaneus, trifti-
tia fumma , affiduae curs , affèdus, quod plurimis poffst
exemplis probatum dari, fanguinis turgefcentiae fummè infcfti.
Non femel enim à Praiäicis obfervaium eû menfes fluent«s

Conf. ite-
rum Uu-

dat Deck.
f.

Ui. deV.S

adverfM

Eraßßrat.

lié. x.p.m
7.8.

înopinato terrore inculTo , extemplô fubftidfle , alHi per ali-
quot menfes, aliis per omnem vitam. -Ut compendio agam ,
unicum tatïtum eK Hippocrate hue traham , qui obfervavit ex lt;5- EpUem.
mœrore amp; afliduis curis menfes multo tempore , jmó ad ulti-^®'®quot; ^ quot;*
mum fufpirium fuppreffos in uxore viri cujufdam exulantis, Sij
- priori quidem tempore fcecunda. Alterum ex mariti obitu le-
gi poterit apud fupra citatum Decker.nbsp;Exercn. p.

. §. XIII. In teriid, amp; prsternaturalium rerum Claffe déni- ^
que varii morbi funt, qui mifcras fœmellas hoc in morbi ge-
nus précipites dare poffunt, v. g. febris heftica, febris ardens,
dyfenteria, ulcera amp; vulnera , ac plures alii.

§. XIVquot;. Ad Diagnofin hujus affeclûs jam tranfeo, qus fcil.
adexadam graviifimi hujus mali cognitionem fummè neceffark
eft. Non autem omnino iilaeft difficilis, modo in xgrotantes,
ingenuè amp; libéré fuas aerumnas confitentes, incidamus. Ve-
rum, cum utplurimum faeminarum cœtus ex intempeftivâ qua-
dam verecundiâ amp; praepoftero ftudio cavere foleat , ne h^ec
fua, qu® circa genitalia , amp; eorum facra contingunt , arca-
na nobis innotefcant, ut quorum çonfcientiam fexus ille fi-
bi refervat , non facile Medicis in teftimonium rei vo-
catis ; cogimur infuper , ex aliis documentis, quibns fefe
facile alias prodere folet hic affecius, argumenta noftra defume-
re, quae potiffimùm in refpiratione difficili amp; anhelofâ, inter-
dum, ( fi menfium tempus immincat) cum fufïocationis me-'
-tu, fortius paulo moto corpore., totius.corporis languore,
gravitate pedum , pulfatione amp; tenfione,lumborum , dotore
dorfi amp; capitis, inflatione ventris, anorexia, horrore inordi-
nato , in calorem prsternaturàlem definence,'amp; vomitu jam
pituitofo, jambiliofo apparent. Haee amp; alia p. n. amp; morbifi-
cam Menfiüm fuppreîTionem , à naturali illà , quam geftatio
praeftat, non difficultfer diftinguent, nec Medicum exiftimatio-
ne amp; fuâ famâ cadere facile finent , ut in hâc, ex fimplicitate
fœcunditâtem uteri ignorante , abortum procreet, vel in illà,
loco menftruorum furtivè fufceptas Veneris prœmium intem-
peft-ivè ejiciat , modo perfonarum aegrorancium conditionem

amp; feftfim fenfimque augmentum ex retcntâ matei-iâ fumant,,
cumque redeunte de novo Lunâ eodem femper ordine, nec
minore crudelitate eadem recurrant, quod fi fiat, in veritate
Alarum conjeâurarum confirmabitur , adeffe nempe p.n. Men-
fium fuppreffionem. Si vero per femeftre, aut aliquot menfes
conquefl:s fint de fupprefiîone hâc, de antea diftis autem fym-
ptomatibus nihil fciant, aut fi quae adfint, indies magis decre-
fcant, amp; prœterea color adhuc vividus, de Uteri pondéré amp;
fœcunditate conjedurari licet. Signa Caufarum dabunt aegrae
temperamentum, habitus corporis, viâûs amp; vitae genus, alia-
que , quorum fuperilis mentio fuit faiSla.

§. xy. Ad Prognofin denique quod fpeftat, formate illam
cuilibet ex antea diäis incommodis equidem facileelTet, verum
inftituti poftulare videtur ratio , ut fingulari etiam explicetur
pagina. Non obftantibus autem iis, quae in limine, 3./?«-
jus Difpatationk innui , quod in quibufdam fceminis, perpe-
tuus Menfium defectus, permanente iftarum valetudineintégra,
obfervatus apud nonnullos Praflîcos legatur ; non leve tamen
corpori cudit periculum, praeterquam enim, ({Moà^. pracedenti
inculcata fymptomata producat , plurimorum ac graviorum
aliorum morborum fedulus faber exiftit , teflante ßc magna
Hippocrate, prsefertim , quando fanguis in Uterum incumbens,
fi vias reperit minus idoneas , neceffitate quâdam in alias partes
nobilioresamp;rarioris texturae regurgitate cogitur. Sic faepe ebui-
Jîiml liens in vafis , amp; ab Utero, exire nefciens, roaximo in pulmo-
salmuth. nés impetu defpumat, illifque tuflim amp; difficilem refpirationem
^ff • „ adportat, non fme tabü mem. Alio tempore Cerebrum aggre-
ditur, undeEpilefia, Apoplexia, Mania. amp; Melancholica in-
vid.Ejufd. j-^j^jgnbsp;pofteriorem bis ex hâc caufâ obfervavit fïpè law

datus D. Deck- 'Quandoque amp; genus nervofum ad motus con-
vulfivos amp; fpafmodicos coiicitat , quod mihi obfervare conti-
git , in virgine quadam, pietate amp; caftitatenon minus, quàm
reliquarum virtutum dotibus confpicua, Quas labes amp; ipfo
Utero ftagnando afFricet, non minus in Prafticorum monu-
mentis confignatum eft. Notatu digna e^ft obfervatio , atque
Cent 4. interferi meretur , quam habet Fabr. Hildan. de muliere
quadam,quae fuppreffioneMenfium diuturna extinâa , poft

notas Vr»x.

Barhett.

annexas.

mortem cültro fubieda anatomico , oflendit colli matrîcis in-oißrv-64:
flammationem, amp; de alia, quasgangrœnam in eadem parte fpe-
dantibusi exhibuif. Plura qui deHderat pathemata quorum
omnium caufa exiftit, evolvat Htppocrat. DoUum, inprimis
•vero meignum illud Schenckji opus, Notandum interim, non
omnem fpem recuperandae fanitatis indifferenter aegrae efTe prse-
fcindendam , fed gradus utique hujus mali dart , fecundum
quos periculofitas ejus major vel minor adhucmetiri poffit, amp;
primo quidem , ,ex ejufdem origine amp; praegreflis caufis ; fî
enim levic»- haec , mitius quoque de affedu ipfo formandum
judicium. Secundo, ex mali diuturnitate, quo enim recentius,
eo mitius, amp;quô diuturnius, eô etiam curatu difficilius. 7gt;r-
tio , ex corporis aegrœ firmo adhuc , vel jam debili habitu.
Q^arto^^ ultimo, ex fymptomatibus conjundis , prout ifla
graviora amp; plura , aut leviora ac parciora adfuntj fi enim mi-
tiora ilia, nec nimis accumulata appareant, eaque fenfim remic-
tanc, amp; Menfium profluvium ordinarias vias repetere incipiat,
Prognofis ad falutem erit formanda.

§.XVI. Poftquam SupprellionisMenfium hadenus naturam
amp; theoriam fuffidenter, utputo, dedi perfpedam, proximura
nunc erit, utad medendi methodum accedam, fcil. quomodo
fecundum illam aptis remediis tolli Suppreffio poffit. Hsecau-
tetn ficuti Indicationibus nititur , ita hafce à Caufis defumere
jubet. Hinc fanguis , ubi copia peccat , amp; in corpore eu-,
mulatus, vafifque impadus fuerit , imminuendus erit , amp; ad
uterum rcywandus. Ubi deficit, reftaurandus. .Vilcidior
craflior, grumefcens, aut aHo modo corruptus, competentibus
alierantibus, attenuantibus, incidentibus amp; aperienttbus , mi-
tfgandus, corrigendus atque prjcparandus, poftmodumqueper
vias convenientes jufto cum moderamine evacuandus. Uteri,
amp; vaforum circa oftia indifpofitiones, quoad fieri poteft, tolt
lendae ; 'ficque obftrudionibus in canalibus opertis , fpecificfS
fitdidis Emmenagogiscvacuatiomenftrualistentanda, demum-
que Caufarum' generatie ulterior légitima vîdûs ratione omni '
ftudio prscavenda, Hifce nunc fcopis ex arte adimplendis ,.
aptam ut nancifcamur prxfidiorum materiam , trrplicem ilium,
amp; tiim Medicis, tum sgris proprium .amp; falutarem fontem,

Chirurg-ïcum.ftil. PharmaceMkum amp; B'metmm adeamus , nc-
ceffeell.nbsp;' - quot;

• Recludendus fgitur primo loco erit'fens Chirurgiens, ut ap-
pareat,. quid ialutiferi ex hoe iplo ad sgras'hoc Dffeétu afFeftas,
redundare poffit ; ubi in ipfo ftatim limine plurimîim fe com-
m.endat heroicum illud , amp; per quam plorima (ècula ceiebra-
tom remedium V. S.quotiefcunquc feil. abundantior, amp; argrae
corpus gravans fanguis , dolorqlie hinc lumborum gravativus,
fuifocationis metus, , fimiliaque fymptomats , tentandam fui
imminutionem, ve! derivationem autrevulfionem indicaverint,
illamque tempeftivc properatjm expofcant. Tali igitur in cafu
commodè haec ipfa inflitui in brachio poterit , amp; quidem in
media menfis periodo , infuper vero etiam , inftante tempore
menfium, h.e. duobus vcl tribus diebus ante-novilunium , in
pede, amp; quidem in ejus talo reperibili Saphena: ita enimfub-
levato amp; revulfo fanguinis pondéré , arâatis vaforum ofculis.
fibrifque mole iftâ haftenus obrutis, veterem tonum reditururn
effe, nullum erit dubium. Non foli autem exuperanti fangui-
ni , fed amp; Cachexiae amp; humoribus vitiofis infervire videtur ,
hoe tamen cum moderamine, ut adornetur, fi menfes non ad-
eo diu obftrufti, nec vires fraâas Scexhauftae jamjam fuerint.
Non infeliciorem fucceffum Galen. Heurn. aliique prommittunt
ab ejus vicariis Cmurbittilis, furis applicatis, ut Si friBionibus
icligaturis fcmorum amp;crurum afperioribus, languido feil.cor-
pore V.S..afpernante.nbsp;i - ' f
c •i§.XVII. Exhaufto fic ex parte priori, alterum nunc, Pbar-
maceutimm nempe acceàzmus fontem. quem non minus faluM-
ritcr fluere deprehendemus, fi modo Caufarum gt; hincque de-
fumendarum indicationum varietatem exaâè ponderavimus. Ac-
curatè'inquam, Caufarum varietatem hic effe explorandarn, ac-
cidit enim quandoque, uti in fuperioribus vidimus, quod ipfius
fluidijaftura , corporifque extenuatio, fit fola hujus retentio-
nis remora : tantum enim tunc abeft , ut hâc diftinâione ne-
gleââ jfalutareex hoc ipfopoculum fubjefto malè habenti pro-
pinare , amp; felicem in illo Menfium provocationem moliri f)of-
fimus:r quin potius intempeftivè emmenagogis medicamentis ad.
inconfuetum amp; inutile opus naturam cogamus, amp; imprudent»

ejufmodi follicitudine naturx quietem, amp; corpori fanguinem in-
vidcntes, aegras noftras putatitias in altam aerumnarum atque
agritudinum , nid quandoque mortis foveam praecipitemus,
Tali potius in cafu, fons hie cum priori omnino erit clauden-
dus, corporique per viclum euchymum pro fanguinis genera-
lione primario confulendum, apertis tantum fimul in hoc fön-
te quibufdam rivulis relidis, per quos fluere medicamenta ana-
Icpcica ad corpus languidum , pro virium reflauratione , pof-
fint ; quo faéto , natura fponte fuâ faepius ad oflicium redit.
Rechidi autem fons, circa quem adhuc haeremus, tuto iterum
poterit , fi fanguinis vitiofa qualitas , aut Cachexia adfuerit,.
(nihil refert, five illam ut Caufam, five ut produftum confi-
deremus) in quam ejufdem rivuli partim alterantia amp; aperien-
tia, partim Evacuantia tum diifundunt. Si igitur fufpicemur
vifcofitatem aliquam , aut abundantiam humorum gelatinofo-
rum , primaria noftra Cura efto , glutinofam hanc diathefin
refolvere, motum ipfi procurare, vias aperire, amp; vafa , tum
vifcerum infimi ventris reliqua, tum imprimis uteri, ab infar-
lt;äu iilo liberate : hoc ipfum autem commode fieri poterit,
prêter aquea amp; diluentia , non fatis hic laudanda, jam nomi-
natis alteris.ntibiis amp; aperientibm , ex quorum ingenti farragine
potiora hic adduxiffe fatis fit. Simplicium igitur Vegetabilium
claflem , quorum alia amarorum , alia aromaticorum nomine
veniunt, maximè ex radicibus exornant : Rad.gentim.galmg.
imperator. Zeäoar. angelte, ari, acori, arißol. rot. vinceto.x. bryon..
armorac. 5. aperientes. Ex herbis primas tenent; Artemif.rnbr.
^ alb. meliß, hepat. »ob. abrot. fttmar. Cent. min. Card, bened. ab-
ßnth. men.h. rut. hjffop.capill. Finer. Calaminih. Sabin,puleg.amp;cc.
Ex floribus, flor. Calend. Sambuc. cheiri. Spie, ftoechad. arab.
Ex lignis , juniperin, guajac. aloes ^ cofl. fajfafr. Ôc ; quae ma-
teriam pro Decoftis aut Infufis fatis aptam amp; laudabüem prae-
bent. Quibus fubftitui etiam poterunt alia, ex his prseparata
aut aliunde ex diverfis regnis accerfita falina , qualia funt : Eß
ßent. abjynth. ßmpl.^ eompoß fumar, lignor. Eli.x. propr.ßmpl. amp;
aniifcorb. Spirit, cochlear. Sal. tartar, crem. ^ cry flail, tartar.,
tartar, vitriolât, arcan. duplicat, fal armoniac. depurat. fal. ab~
ßnth. Cent. m\n. fimiliaque à Pradicis ubertim colleéia : his (i

iudiciosè iunoantur quidam ex Emmenagogis, non folum
Lurrum'crfffinem attenuabunt fed conimorantes euam m-
miummcnftruaspurgationes quandoque

autem fi non dedennt efFeftum , corredi quod mmodo . amp;
ad exitum difpofiti reftagnentes vifcofi humores e corpore unC
diminandi, In. Fo.noriis ^urn P.rgnnii '. ,nbsp;P-^-™

auxiliares in hoe nobis praebere et.am foknt manus appa
tum , brevitati ftudens , apponere h.c fuperfedeo curn » He
apud Prafticosextet ampliffimus, v.g. tor^. Barbett. Deck.
äUofaue De purgantibus tamen adhuc notetur , majori cum
fruàn haec ipfa ufïrpari, fi cum ante didis apenentibus, tum
um aliis tart'areis, fa!inis,uterinis martialibus

maximè ferum glutinofum ac vifcidum liquat , ac evacuat,
m rc™b dulcimnbsp;C//«,...emollient,a, laxantia, ape-

Craffities fanguinis ex feri defedu . non adeo prolixam ex-
pofcit curandi materiam , foia enim aquea amp; hume^^nna prs-
fentiffimum hic remedium , cum quibus ipli th^aurus iterum
amp; aptitudo tranfeundi anguftias illas accedit. Cavendum igi-
tur . ne ïgras pellentibus hic iterum ad internecionem htige-
mus. Haud contemnendi etiam ufus funt hccc aquea, five fint
fimplicia amp; ex fonte domeftico, five è thermis petita , ubi ex
abufu acidoramin coagulum abiit M. S. accomtnodatius enim
menftruum his falibus adinvenire non licebit: locum tamen h.c
etiam habent omnis ^tnmuerrea ahfirbentu, ut C. C. tijt. M.
«/? Cordl. ocd. Cancr. mater pcrlar. coKch. cret. amp;lt;:. Inpnmis ve-
rot « L, utUmar.MJtis, in fubftanna . amp; omnia ex lilo
parata; mmalcalina, xlm fixa qulm M,a, qu^ omnia tum
particulis acutis penetrantibus volatilibus, motum humoribus
fixis iterum procurant, amp; vias ac poros ab ahiminofb fucco
contrains aperiunt; tum fixis terreftribus, coaguh , humores
figcntis, caufam , p.irticuhs acidas, ponticas , ablorbent , im-
bibunt. amp;bumores adecgt; edulcorant, ut prompte ire ac redire,
circulari amp; excerni queant, Coagulationem quandoque etiam
à caufâ externa pati M.S. ex fuperioribus notum, hïc utrur-
fum corrilt;^âtur , prster phlebotomiam in cruribus celebrandam

ad refolventia amp; diaphomica erit confugiendum , materiam da-
bunt feqq. mandib, luc. pifc, lap. cancr. fang», hire, dens hyppqpot.
fperm. Cet, antimon. diaphoret.f. amp; martiale, pulv. marchion. fpecif.
Cephal. D. Mich. fal. volat. vipcrar.Juccirt. C. C. Spirit, fal, armo.
niac. liqn. C. C.Juccinat. Tmïl. bezoard. éfc.

XnX. PrsmiCfis fic iis, quaî neceflaria ad alterandum
fanguinem, diverfimodè vitiatum, videbantur, addenda deni-
que erunt illa appropriata medicamenta , quas legitimum or-
gafmum fanguini reftituunt, Emmenagoga communiter audiiinr,
funtque hujus generis oleofa volatilia varia. Cinamom. Carda-
mom. Caryoph. Galang. Zedoar. caß. hgn. rut. roßnarin.puleg.ßibin.
mtophyll. bacc. laur. Croc, myrrh, camph. ßsccin. galba», oppopon, fa-
gapen.gumm, ammoniac. borrax,Caßor. Quibus effedu refpon-
dent varia alia , amp; quae ex his in officinis proflant parata , ut
Eßent. croc, myrrh. Elix. uteri». Ludovic. Cr-oll. Elix.propriet.f.aci'
do, Spirit, fat.armoniac. Eßent. Caflor.Ttnü. tartar, compof. aloetica
Timdj TmB. antimon.fpirit. C. C. fuligin.fecundin.OL/uccin.rut.
Sabin, origan, angelic. Cinamon. caryoph. cort. aurant. trochifc. de
myrrha, /pec. äiaborrac. Mynf. fimiliaque aliaque varié mifcen-
da. Hifce, non negleétâ, ubi opus fuerit, V.S., ritè ufur-
patis, nullum dubium, quin fanguis majori htpyeia acquifitâ,
promptius claufa vaforum ofcula perrumpat, exitumque inve-
niat. Annotatas ab Audoribus formulas repetere hic nolo ,
cum futuro judiciofo Pradico facile fit has ipfas pro circum-
ftantiarum amp; indicantium ratione parare, qui amp; dofin amp; tem-
pus propinandi facillimè etiam adjudicabit. At vero quando-
que etiam accidit , ut omnis molitio fruftra fit, amp; poflquaai
fortiflimis, duriflimifque remediis certatum, quierrantemre-
vocent fanguinem, nihil aliud, quam vana amp; dolorifica , tum
in lumbis , tum capite , fermentatio relinquatur. Equidem
ilia fspe eft obftrudionis contumacia, ut non temerè calidio-
ribus amp; fermentativis remediis follicitari fe patiatur , externo-
rum emollientium , blandorumque medicaminum beneficium
cxfpedans ; pr^primis fi in utero mora , ant indifpofitiones
quxdam circa vaforum oftia fuerint. Laudantur hoc fine à
Pradicis Fotus amp; Balnea ex Emollientibus parata , praecipuè fi
repetitisex ordine vicibus inftituantur, eorumque vapor fpcci-

ficis uterinis amp; menagogis animetur. Parem curn balneis cffe-
to l^lrenbsp;c? f^apor. fcribunt , ex hdM,. , m^rrh.

ZI ir carpph^romat. mac. bacc. Unr. jmip. ßm nt^a. jol.
£ para if amp; ad uterum per tritonum vel tubulos uten-
{c deriv^ti ; quo fpeflat Sujfimigium n.aan.mc^ colocymh.
X THanrnLaZm ex Jcor. reg.L antimo.. F-ftra t m n
quandoque etiam generofo hoc apparatunbsp;'

Menf.um egreffus, à mcmbranâ aliqua, antrum hoc occluden-
^ i^ u . inatretis, amp; qu^ ^ vul^nere aut ulcere coa-
tionTm vagin; paûuntur, fed omnem medel^ fpem œgratum.
àoentrchirurgi, in fecando, manu exfpedet, neceffum eft.

hauritnus, ut vir bus profpiciatur non modo, verum nova enam
au^um g neratio pricave'atur. Vidûs en.mrat.onenegl^a vel
nemeràm inftitutâ, reliqua Medicine praefcr.pta, tefte WuUßo.
T™ nihi V rfus fanitatem proficiunt. Oppofita autem
CTpf^fu morbificis caufis, nec'eftumeft. Vueturgt;taque^.r
bSs, paluftris amp; nebulofus, cligaturquc purus amp; temperatus.

narum excrementi^ft fe rdinquentes ; fug.antur ahmenta cralTum
fanglem generantia , ut fumo indurata, ladicmm, firudus hora-
rï^ ÏÏ« fft cerevifia bené defœcata ,ca!idior ,ut amp; v.num mode-
tè fumptum.nbsp;Langio. Somm amp; Marum moderamen

qSetiam de amp; Quiete intelligendum. Afl^amptis Excret*
?efpondc nt, quod cumlponte non fiat, alvus vel ahment.s, vd
r^e^dkamentis officii memo'r reddatur. ^mmus t^nqu^us fi . ^^^
mceror. terror. mctufque exulent, oportet vel med.ocutat.s t. e^

xI'ltLlrst^'reffione fufficiant, DEO ergo T.
O M à quo hujus conatus mei cepi primordia, in fine quoque
confociatis fufpiriis, pro conceffisviribus, immortales t'ependo
prates Illeulteriusconatibusnieisquibufvis divinâ benedtftione