Vak 162
I-
- *
-ocr page 3- -ocr page 4-^^^ Ut
Pucha,L©onhartnbsp;, .
!Ck-nbsp;U- U/€ ^^ ra f
[Cruydol)o«ck].nbsp;JJ^xi^-^cl^ VK/^^nbsp;Alverna
Lz.pl. Mlchel iBingrln, 151^5].nbsp;pit. Vak l62
litJ X 261.
Puch
Titelblad ontbreekt. Beschadigd.
T
-ocr page 5- -ocr page 6-mt^ . •M-
•quot;tA
f-
-ocr page 7-Vak 162
inmmU^tomcÄQto^^lnm/ ]
.cit^dSmomm 23 w^on-
ßtminm Hn 'S^piol tCi^
gt;nbsp;ConinQ^imc/AU
otcl)|leXgt;to»we/tcB ^ebbe tttttaei: lefilebe»
i' fä)m Boed ï)anbett Ccuybeit mbe pzintc
telt / mbert welcBeit itiet (óitber mercleltjdc l
, m/moeytemarbeytmeerban v^fgt;Ottbert
v'4tt |ttllt;^e t?ecfc^e enbe lewettbecrwybeit / ulo in
(':nin meer anbcc l^nbeit W4(|êttbe (qn/m
getroc^ett ettbe afg^ecotttt^efèyt (qftt/bat (h uiet
:r; i- noc^ betet m bleiteit e» ^abbe» cottitett g^efï0ut:elt;t:t
jr o.bift, S^aciïoc fo ^eb icï fo tteecPclic^/ettbe fo cou «Ifi mij mO0^elicè
«thcwcefj l)eeff/bïe w«eracïgt;ti0e l)ifïo:tc xgt;m alle befelwe cruybett/te we^
ten ^«reit ttrtem/0lgt;ep«c^te/gbe(ïelte!ti||è/pl«etfe eitbe tqt xoatt en wä«^
«eet: fifnbsp;nattire oft comple|tte/jcradgt;t enbe wetc^mge wt btc
albe»: o»btfie/befïe enbe t»ei'm4et:(ie fcrquecs i?attben crityben enbe me;;
btciinmeefietre/befcreum enbe g^ecopuleeefc'^Èipi bat befö^elqcten noyt
^let: te POKnCfonber mct^ntie oft becocmcnT flVte fpte^en) int Itc^g^^eco
men en is.ünbe om fnlcs «Uca te boene/ en ^eeft m^' geen anber ootfaf c
gemoiieect/b«tt brtt icï met befe mme moeyte enbe atbeyt bén genen /bte
tn bie lonelqc^e enbc ttoobclqcf e confï ran tTïebicqnett begeeren te
tecen ettbe te (inbeten/bienltcl / be^nlpeU'cB enbe vo:be4tcE fïf n moc^te^
2(engefien b«t tcf wel wete brtt owec fommige wren bu£enn#
fc^ieiraUecrnyben bt|bmee|lc beelbectnebicqnmeeperöfog^ntsefjbe
glje^eel mboncïert beeft gbe weefï/enbe g^ebaelt te / b4tmentgt;ei: liÄ
g^enonben ^eeft bi'e tl^i'en cruyben rec^t enbe te beg^e gerent ^ebben/gi^
^«crlicbett tc xgt;ctxvvitm cnbc ccit ottccrc g^ewecp ^abbe ^act te bclat^
met fttlc^e ttoobeloojc fojgbcmitcriiybcit te ottberfoccim^s^^etmen
ttoc^mns wel weet ^oe batmoubeit tqbenbte tTïebrcqnmeefïer^êttb •
fbitbedmö^^e C^eoplgt;:A(ltt8/ ^tofcottbes enbc lt;SaIen»s / gl^ee» bin*
tefifit/banbefe rnxt^^k
beïfoec^ittg^e t)a»be«nbsp;Ä tTl ebi«
ßere met gtoote coficit / ^ftbjllÉnbsp;nVeu
veel li^bett boot en boot;0etS||^^nbsp;ßmtßi
wel be^ooiquot;
-ocr page 8-gt;-V.nbsp;^oojtebeJ
gljelcetbemaitnett onfe tïtcbtcqrttmcpcc'
l^4bbc/op b«t (q bie ^eitttiffe ber crwyben n
wittbt 0l?e(l«gett ertbe veracht l;gt;Abbeit» tr
bolittg^e ten Icpett rot bejê ottaclgt;tfaembey vnbsp;gt;
feit enbe g^eitolc^t is/ bat l)eb ic^ iit «nbec tr,
èetttten g^egl^etterj/ettbc wt byett en i(i niet r
ß^e te pec^alen^iênbe op bat ic^ nv be g^en
m conp bec tHebicqnen 0l;gt;eglgt;ctten ^jebben
eenti^fïns be^)ttlpelilt;^ (m moc^te/enbe bie b
te^eyt oft iQn0z(^ntü gfeefptoten is/ïmzn m
ttoembcttiqn latqnf^boecÊvanbenCtrnyA
enbe ïgt;oo:t8 inbe ptiiïte laten wtgaen» tHaet:
alleenben grenen bie belatqnf^e fptafeve
bee niette min veel menfc^en (qn/bie befe fpta •
tans Ittji enbc lieföe Rebbelt tot bc planting^e ene.
fo beb icï bief wils van (ommiQzn van byen fèec gtc.
lieg tgt;erfoecbt enbe glgt;ebeben gcngt;cc(i/bat id befen mqtten b v^w vanoei#'
Ccnyben fonbe willen b:engen wten latqne in SDnytfcbe / enbe voottflf,^
mib£» baer bi fettenbe be waecacbtigbe enbe lenenbe ponctraictnce enbe *
%mrert bec ctnyben inbe ptinte te laten wtgaen^B!) welcl icB na ^^
ntc^milbicbonberfoecEengbebacnbebbe^ignbefwlc^wtgecttberanbei;
ooifa^e/banbaticf vootgoetenbeoibaer aengefienbcbbe/bat biecrny
oen niet alleen vanben tTTebicqnmceflerö/maet: ooc vanben leec^en/en^ :
beben gbemeynenmaniftbcbonen bierenbaerncerfïelicïgbfp^««^^ ^
'c opgb^noet woibcn/op bat bie ïennilfe vanben (einen m ^uytfcblo«^
tifo bagb^ïtcö wajfen enbe toenemen macb / bat ß nimmecmcer in ver^
ghetingb«gb«P«I^^»««ogbm wotben^iênbebatbcbic^ bt«tp«ncipa^
licï baerom wiKen te bennen gbcnen/ om bat bic onnerfïanbigbc niet ert
mochten meynen/ bat icf baetrom mqn boec vanben ctnyben inbe Bny^
fcbe fpia^e l^cb willen btengen/om bat be gbemeyncn man bcm felnentn
ben nootfonbe connen tltebicqnen gbenen/enbe alleirley (teelten gbene^.
pn. VOmt icï weet oocf wel/bat tot een cecbt mebicqnmeejlet: veel meec
booit/ban alleen bie crnyben enbe bie werctingbe berfelnec te bennen eit
e te wetengt;S)lt;ieromme al i(i bat yemant veel crnyben fent / fo en fal b^'
ocbtana in langb«» ltTebicqnmee|lec fqn / maer bi moet oocf an^^ ^
^etr bingben/bie tot eenen pecfecten tnebicqnmeefiet: booten/ weten
gbeleetrt bcbben^ tTTaei: baetrome en (al oocK niemant laten befe ebele
eatnre (Sobs te leeren/ al i(ï bat baec ïmniffc gbeenen perfectcn tXkbi
Sgt;nytfcbe beb icfwillene en wetens wt^
«enè**« onecgbe(0tcben biebingbenbie bengemeynert-man niet
c^n ocbnootelic^n jqntetveten. tnaeibaertegbe/^b^ï^
^ ,4be(?elteni(Ie bet: crnyben bteeber enbe volccmeïqc^et: bé '
ec wtge(Hefen ban voomiaela in £atqn op bat bie(ê(#
•£wïtttyermam'et:enpgnerlicfmogl;^ningbe
p:irtt
quot;ij
-ocr page 9-p:int bat ß tjootuctt ttimmcrmcct: in ccm'g^crtey r crgctcn co^
bcr crayben owcmlnbsp;g^epgumrt cnbc met wootbeii volcomc
lictbcfcmzn ^^abbeit/foo wäre« Otts op beit bac^ vm ^cbeit ctuy^
bcfent / bw alfo vot gt^cmcyit ^ettmlfe gecomcrt fqit» iBnbc op bat ic£
bi'c fitU co:t ma^c/fo eit^eb icf noc^ mocyte / arbcyt/ noc^ cofI ^afpmt/
ombatbcfctt mqitcttittettwctt^ct^barms alfo tnthc^t comm foubc/bat
^ij bc« g^emcyitctt man tot Beitmfle bet: cwybcrt mt citbc ptofrteUc^ (qit
moc^tc^i^aer na bymbat tcB mq lang^jcit tqt vet;|tttnet ^ebbe/albcrg?:«
itabic^(lcXgt;:o»we/wycttbatic^ fulc^mqnmcwboecevaubcit Cniyf
bert albcrbcqwacmltcfl tocfcciucit enbc bcbi'ccwtt mOclgt;t«/ fo eit ^cbbc id
najttlc3Un0^ebcbettcBmmcmattt0^ßttonbm/byenic5tbeflmod)ttoe^
(ctmn/ban aett vwc CottmcKqde tUmcpcyt/cnbebat m fykh oo:^
fah als \)kma ^olg^^eitOttbctt cerfie« op batbcfcit m^m^zthwm/
biconberbe befc^ecmmg^c eitbe ttacmvaitvwerCoitittcclqc^ctrtna^
leffcyt wtgact/ bq ccttcit ycg^dqcf eit in bes te mecrbctr Ad)tttt0^c ftjn fott
tgt;€/ghemevct bittet opcttbacc tö ettbe clcCerltcE wel wcct/ b At m bcfcc tqt
oitbct: alle (Cornngbrnitctt gbeme t^att ^oog^er jiam geboten / mbe met
meetrettbe^oogecCom'ttcHqcBebuec^beitbegaefttö/battWcCott
Iqc^e matefieyt/alfo bat foitbei: twiifel eeit yeg^eli'c^
aitbet: hebert arbeyt te lac^tecen ettbe te vev[ntaigt;en/cm tgt;mttamvm
vwct; (tonincHtfchv tHaicßeyt lgt;emvcmviben fal / ertbe alfo ft'tts blo^
merettöaflfaert^ Cettanberenbat ic^g^eetts jlns eit twöfele/t»efett ^^^^
ttcn boecf/baer fo t?eel cruybett feer confielicE in g^gt;econtrefeyt pae»/ ew
bemet wtttemertbe tteecjlK^eyt befcrewett/e« fal vwev CottittcElqc^ei:
maießeytfeevamg^enaemßn/s^mmbatvwe€0nincB^c^^
iefieyt btcBwqlett tgt;aet; baecmebe mac^ recreew« enbe bert tqit cotten/ ejc^
cmpel ttemcttbc Äcit t?ccl mac^tiglr)e Coittitg^ett ettbe Cottmgmitett / bie %
tgt;oo:tqt8metgtt00tettcct:(iic^eytbccmybettg^ebattteect^ebbert/alfoo
battt0d^0pbettbac^tgt;att^ebett veelCmybett claedic^ betttyg^ett/b«
bett ttaettt be^Ottbett ^ebbett r attbe felue Clt;^tttttgett ettbe Cottmgmttett^
tOattt waeraf ^eeft ^ettttaett/bwelcJ m^atq« (Betttiana^cet/Rtteii
«aemveccreg^ett/battvatt (Settttobett Cottittd van @lattOttiettfO)
Cwati'ettf 2tlfo is bat ctwyt bwelcB tvvi POeyberrc^ oft 0altcam
men/Jlyßmad^ia g^e^eetm g^ewecft naJ^yßmacl)ns bett Conmc^ van
ttJacebonien. SDefgelqcs bat ctwyt/btxjelc^ xvi ^cot^btum ^eeifen/^eeft
oocE tntt^ii'batw g^e^eetett/tta bett Cottmcf tTJit^nbate8*5llfo lö oo c
bettBq»oetxi?t g^eettbet:attbet:ootrale2ft:temifia gettoetttpt gewctt
batt na be Cotttttgttttte^rtenti(ta/bte Cotttttcic t^wfoltt^
»?a8/bi'en?el($ebit ctruyt ttietfottbecU'ttg^e tteerfiic^eyt gewonb^
cttbe bettt befert«aem g^cg^uett ^eeft-^ttbfcune ie voot ettb^
aUcCOttittgertfonia^tt^mgewelbtc^geiflbeefials 0a
tatts^ceftbi/btcttttiettegbettllaettbe/foreetmbefetttti^ri
Ärbeyt/öat^^i (alfoottöfttlcsbie^eyligcig^obWcr
tuyc^t) V4tttgt;ett Ccberboom aett tot op bic 5?fopc bic «cnbc mucrc tvafï/
cottfïdic^cnbcwqrch'cïwilïtcfptcfmmbctcb^^
boet ooct nv bic albcrbooîlwc^tic^fîe ^)OOc^g^cboKtt2^oomfcl)e €os
nmcvatt6utt0en:ciîîcwct:Comndqc0ct:mmc(îcyt0ctroMtt?cman/
mifit albcirgctt4btc^(ïc^ccrc/bcwclc^c/airo icï i?ci:(ïae/m bcfe conjï bctJ
cröybcttfogcootcttlii(ïm0^ctt«cdgt;tc^ccft/bat^ijttict«accitbeg^^
tgt;anbcrcl«cccuybcrtc^pc«mttccttbctcttttt(rc^)cbbctt/g^cn«bclic^/^
lad ale fommi0^c:amp;eyref Ô van Koomcit vooitqts gÇcb acn ^cbbcn/cit
Ottbcr^Ottbct/macr fürt CoitiitcKqfcfc maicficyt l^ct lgt;cm m fomcre tif^
bmbccrttybcttoptrdbtcnbcmbc^o«citpliic0cit/om^cmb«crmcbctc
rccrcerc»/«Ifoobatl^«gt;«tttgt;€ttreIwcttccttgrootm(ïanbt^ccft/cnmccc
bacr4fngt;ccttefp:ceert/bAttbc0^cttcbycttfulc8tt«^aci:ïgt;ocatictocffa^
cttbcbetaemt,igrtbcbit^cctP00tWAcirrcc^ttt:ebcitmbctgt;0ctfflt;jppêbct:
oubc€ottmgcit/bte^aci:oocttccr(ïclic^mctbefci:^lt;ttttcrm0c/rtIfo
fcyti8/bccommert^)cbbctt^rPtbc(ci:oo?rahtt^opcicr/batbc|inmmcit
boectiJUjçtComrtcBIiicectrmrticjîcytooc^b
falXm bcpbcit fo ^cb id bcfcn mifitcti voozgcttocmbctt éerbaaiim me
ombAcrmebc mqttcitgaittsottbccbrtitiscttbicnfïcnbcgcttcyc^bcttnjili
l«tlt;0bm»?«?cComttcHtjc0cmatc(ïcyttcbctuy0cn^ t)4ctom foismqit
0nbct:bam0^cbcbc«cttvwcComnctIi}ctcmAtc(ïeyt/bAt^accbcte^
bitboccf/bwelcïtc^^)acr^icrmcbctoccy0^cttccnbcbcbiccrc/î?Anmîs
tt«bclicetcOtttfan0^ctt/cttbcttictactttc(îcttbicdcyn^)eytVAnbci:0bife^ •
(Äme0^cwiutc^cyt/cttbctc0^)cttyc0^)clqc^cttmqn0ctrottw
timg^ccrtbciOttp^ ^»bcifïbrttic^mcrc^cciibcbciimbe bcfcnmqncnai:
beytv)wcc Com'ttcBlqc^cc tHmcflcyt acn0^)citacm tc ßm/ fo wilidSbcs
tettcct(it0^er($nm0^cliïcfcfafci)oo:tAcnmctlt;B^ob6^^
mttOtbiictnlt;^ÄUcmqttt)ctrmtte0^c»tebicmit^ £gt;iealino0cnb«cßotgt;
wü vxüi Cowttclqctc iTÏ(w'c(îcyt m l«tt0bttci:cnbe 0^)cfottbt^cyt cnbe flt;t
ltc^vootrpoct0cnabcltc^0l?cfpA«nettbcoitbct:^ubctt/bct:«?clcfci:i^
mvi in allée 0^^e^)OOtf«cm^cyt ^icrmcbc trccommanbcirc cnbc bcwclc^
^At»mtCttbm0^wbcnbcrbeitbacl^{1î«rtH7mbww^^ m. p. x n u,
Vxo^^mtidl^d^tXiaii^^t
Scott^art ƒlîd^ô/lDocfoonnbaï
Wîcbicqttctt^
ff
N,
li
im ^ftttötttt mm
! :
^^ kc one nu^ bcccg cmptgt;cn40nfU$bc Iteueüefav
^^^b wdcf xci mt fonbcc matcUtidc gcootc copcit (bm almucgcit^
bw(g;obtdowc/mbcooc«ot ptofttcnbcvotbcrrngbevatibic ^m^
fsi)t Uatic int gemcyit) vait alberbanbe m cwybm / vnü M
mznin £gt;«ytrcblattteitmaitbci:lanbett beeftconttcttoph^itgcn/wclgc
fo?mcc«/gc(ielt citbe geotbmecrt ftjfttbe/mem'gctt menf^e bc8 tc piofutc
bctt fclttcn in b:q Kcgtfictre oft Cafdctt afgcbcylt. iSnbe int ^cgi^
(tcc(fac»allcbe««mcttmbetoettameitvattaUebecwybettirtS)ttytfie.
3ttbe twccbe Cafclcoft2^cgi||ci:/(iAm alle bccruybcft/bic cmml in
^nytfd) gbefct f^n/ verMt iit latqit enbe (S^tieqr/mibtfgabetrs be na:s
menalfobiebeSrpotetenoemem Zlk welche namengbenonbenwot
benintbegbinfel vanben Capittelen/oftonberbegbeflccbtenvancrny^
ben/bie fomtqts rec^t na be Hamen vanbe ccnyben volgenbe fijn. iSn^
beinbebetrbeCafelofjKegiper/baerbetenevanbegebcelmaterieirt
ber«|J/^ebbettwigl)efetbemebedfnett/met/ettberemebietotalIc|iectett
enbegbebte0en/bie(benmenfcbeenberomtq't8ooc5bebee(?cntoecomett
mogben/mibfgaberö fommig^e anbei: pncfen / bidmm ^«yöbonbett
reecnntenbebienflelicf fqn. Bnlcfecracbtenbeopetratieenbebben w»
ben ccnyben niet toegbefcrenen m ons feinen / oft xvt ong^efonbeecbc
boecgen/maet: xvt feer owbf/vermaecbe enbe e^pecte tnebicqnmeeff etrs/
alsS^iofconbes/Cbeopbtaflns/CSalenna/piininstcbertvelc^ergbec
ne in veertbicnbonbert enbe meec iaren bettvaerte geleeft en ^eeft / enbc
gbelqcebatoocEontwqfelicfgbeptobeetrtis/opbatnyemanbtbaerop
yettefpiet'enbabbe. iSnbeifibat wi(Ien/bat bitwercB vaengbenaem
bmranlt^ob/totbatwqverfaemtbebbenalletgbenebattetrno^re^
jteeey enbe gbcnonben mocbt wotben bicrtoe bien (flieg te (5ne / enbe fnl
len tfelne m befghelncfe fo:m enbe gbefielteniffeopt alberfcfooonße to
menenbeconteirf-eyten/gbelqcgw^^
oeineenbefonbetrboecg/opbatftiemanbtbefwaertenwotbeweberonf
t?«enbtfcbap mebe beylen/gbelqclale wqnv gV^
baettb^ben.n?ant^obbeefton8fnlcgett cofieUKBenfcbatenbe o«
vloepid^eytvancmybenbaeirommegbegbenen/miböbyen
veeltoevallenbefiectenonberwotpenbeeft/batwijbiealflnootw^^
gbebt nycfett/enbe ona baemebe bclpen fonben/enbe bierinne /gb^
1%
)
-ii
ji I
i
oöctwtanberecceatnren/fqnongronbelncrevaberlq^^^
bei^leerettCenncn/enonsaltiiftbancgbaerlicetegenbem
■ tbOOttem Srihnsbanfotviltonfegetronwenquot;
1 («cbeyt enbc goebe meyningbeiit
/ ^nbsp;banc^ttemem
y ■
-ocr page 12-fdbea nmln cnH toe^men/ un allm alfulcfm cw^m ale m
tycfmboece^actt^Bqtg^cmlvcrPacbq bat CaptttcU Bic ftgucrecnbc
vmtgt^tirt Rrt CapittcU (Doctpactboumopt)«
pgucce van Mm cmytx ft'nc naem m £atqn m S^ttytfc^^/
bm bq mett tfelue ^cnttctt maäyJ^t^i'^fquot; gt;»gt;
Ippin
pv fpamfd^citbKm ccpq
Tlbid
2tclbc(icit
afföbillc
2tloc
2tlcayit
ämavm
- 2lmmi
pp BercBwottel pcoitj i|ieeenbcb:cm Ippi:
ccM BecrcAcrbcrt cccp^nbsp;cc)rttq
Bcrcnpoot iCi)~b:uyncUc cqticiwiTj
PßVnbsp;biuyn^eyltg^ cp
Bertram biyomc icto
Bccrwo:tcl ccctgt; bucicboom cqclw^
(C
C^^cvbett
Cöpwct irrt'
(Calcoetjc^ebloemeit«.
Cattnccruyt qcitj (jw'^
lli:]«!^ Carbobeuebictue jcl^
jciij CarttoilUeit
K Cafiantert cjulj
cccvti' ÖXat^arme blöent
cpcq
cclgt;:t? Catteitbtwyffettö - ic
Catte^eitö diciciwiii
cccin lt;Cattce«cf tcttö ccuyt
lt; jtpq
citf Catteteruel cßVtf
cf:v Catteimtittc c\ptgt;
irtiic Bcflcmcmyt cjct?
ccj Beete witmroot cco
j Betonte (jcuii
pppiiii Bewerttellegrootenbe
cleyit ccpm
fwemtt2(ttt)0:ett Ivj
ßmdettbeit2titbö:ert^ Bttterwoitel
Bgttoet
burgel
Wtiq
Blabeloös
%jm\iclt;t l^W Bloetcrwyt
^ti^s quot;nbsp;ictjc Bloetwoitel
Boberelleit
7ittid)m ^ccvixi Boeieenfcmyt
Oin^oom.^A^ vi Bocreiteppc
' tgt;uyö2(ttcroOitc ü Boereitferflc
2(eletayettvtt Boerertmoffaert c^xgt;nbsp;Catteitllecrt c)cic|
quot; yeuytt clpni Boottett cj^bjnbsp;£auwöo:be cncictJiq
mlben2rye»yit lic Xoofc^eBoonecdj:i^:nbsp;CeittoticbedeyttcidtJ
B Boomvarett appii^nbsp;Cbamcbteit ccciqcicp
ViStlfemccttyt Wie- BoomwoUe cc^pfnbsp;blawC^amebje»
^Barbwacwyt Botnaßte oft Bernaunbsp;cccmv deyrtC^Ä
clicjtft) Sie Ijnbsp;mebteit cccpit|0?4.
'*^-oaUerieycctgt;uj Bot|ln?ottdgt;:ltqnbsp;grooteC^^mebtm
^ajlUecccdvj botecbloeme« ccm^nbsp;cbamtllevtq (cccot
iwyfmccjRC boterbloemettoft^«^
quot; itertvoet Ivxinbsp;dapperroofc qccxgt;
btaembepe»nbsp;Clauercrwyt/ bmy»/
bwmlattottwe I wttengeel cccm
^nbsp;dauere
,11
^f£0ermelbe plf ^evd)fam ccpciitj-btcm
^pcBcrwoUcl iclj ^ctrcttdÄW
■(//r^ccHCfi-Xt' ^^nbsp;' •
t-
UV
-ocr page 13-cice^ cmiic^ curU)nbsp;cjccuib^ ccvjc^ ccpDb, cccipc^
cicltm^ Cjcqb^ cqcjjjb^ ccitrir:^^nbsp;cccn:|ti?tq ^^
ccluqb. cdipc. cd^ije. ccljc^^t;nbsp;clvmg^ d^b. ccmicgt; ccm^i
ix e^ ccdi bgt; ccciii} c» ccct?| b^nbsp;f^ cdmti u
^tieynpocfmmABcbatfe^aeliwtsänbsp;cdvqb^ cc^rcc. cccjcurtjc b^
ccpcc*.nbsp;^i0(ui(^cytvcvbziif(tti. Ijb^ qcc
Clöiie« aenbc ^aitbeit oft voete«nbsp;ccppif b^
Crampbcrmocbcr^ Imxi f^nbsp;f^ dpJi) b. ccpliU] cdicpmj b^
Ctramp^ pv] b^ ppvj c mi e.
cnijb^ cjcqb^ cjcjc^:!! b^nbsp;SDtoppdpilfe^ Ippppijc, lemtjb^
cplijcc citcj b^ ccijca cciiricvjtij c^nbsp;ccurvjb^ cd^c^nbsp;cos
b^ cdpicc» ccpcOfc^ ccpäpb*nbsp;pcipb^ cccttije^ cccvb^ cccpc^'si
Cmmp^tjspmcvcrfaec^tctwiecnbsp;SDtitywcttvootbevogelmtcbem
CcancEc liebeit »erficrdeit» ppip b^nbsp;m^ cdi«?ni' c^
€t:oppcttoftdicceitfceyleitgt; vb,nbsp;J^iBtfb^mflnykn^nmiltip
Pia. ccpppvjQ.nbsp;c% tm. vjc. urivifc. dppfc^
^vcppmvtjpmahn. dpvjc.nbsp;i^ntfbembieg^qmtßis^cillvb
€vnybmbic0p^akn. Ivq^.nbsp;i^rfleenc^cyn cpciijg.
cccpvje,. ■
^nbsp;liptevoogm* mvij cpdj g^
iSrmctt aimfd vevbt^mtti.nbsp;-ecppvj b^ c^a^l
bcmKtt^ittdeflc^^m^ pdqb.nbsp;^^^(idmmbcoogctt. viiia^
bcttSDcmmpiofqMc^. ccpppvjnbsp;^Siftdml^eyUn. pj b. ppijb.^
b,nbsp;cdvq b. .nbsp;pf^ c. plij b.pUiii c. Ipppiji. Ipppv
Vummxvccbomvabimm. ^tqnbsp;b. lpppxgt;i u pcviijb. cvf. cpipb.
a. cp e. cppj e. cpppj:b. dppvi^'nbsp;cpppipe. dppvjb. dppvifb. ccpiii
c.nbsp;cpctq g. ccpppvf b. cdv c.nbsp;b. ccpppip f ccplif b. cdppviij b.
öie« bie fc^abdicfqtt boobc\ fnbsp;cdicwjüf f. cccvif b. cccpppHf c.
öigcjttefJetcBett. cpuqc.nbsp;^onbemctttbAtgcdoueta^eylctt^
cppicqe. cpitt^b. dc. dpvtje.nbsp;plipb. kppJlt, dppiiij f cdvc.
ccuqf, cc^qb.ccpoib.cccqb.nbsp;ionbem€tbÄt)req«efPi8^)e^tv
ccciiqnbsp;cpciij g. ccpdf
itt'qb.nbsp;Slt;gt;nbemetttamp;^imUfrc^m.cäpii(,f
Ippivie. Ippuq c pcqb. q c. cvtjb.nbsp;dpvj b. ^
cqc^vjg^ cdptqg. cdpuq fnbsp;^lupimbtemt tantvk^fd} o/i opt
ccq b^ ccciiqe. cccvj b.nbsp;taphnvallibebxviffgmcnac^tev
wczmnwmc^m. vjc* pppjc.nbsp;tvacttbiijuL Imiiii b.ccpppiij Ct
A
II
: vV
^ttptmbîcopbcbotfl gmallc fmnbsp;nvii b. im c. ImV ^
ccicmib^nbsp;WC. ccTOïqb^ cctpjb^ cc^
^Ittjtt'ctt/biebittttettitttlqfouertol^nbsp;pc f. cc^'p S*
jUipicnojtPlotibcs ^ooffö öocitnbsp;cS^cpc^tfd^ctrpm.^occ/(Dogen
cclfercit^ cgt;:lrjb^ djc^nbsp;ïgt;Ottc^ei:^eytverb:meit^
dTO'b^nbsp;lt;B^bcrwelbe8fonb«mcittögt; ogt;b.
^liipieit»?ei:beyletu cnbsp;lt;8»^)efwel bat ^ittic^ isrewoeleit^
3?l»ymettlo/reit^ (P^n c.nbsp;c^ c. cc e. cqcpii cgt; ccppjç. cc
^ IwHb. l^m e.nbsp;compt. l^^b. ccc^b.
c cicïpc. cjpii:»?««^* Onbsp;CöMwelenbembid^eytmitpeet:
m'b. c^bc. cliwuïb. clpipQ^nbsp;bettvctbïmett. cdpmic^
Prt'b. ccminc. clt;pmc. ccpp^.nbsp;lt;Bl?crw€l«ipmA?em ipb. cKvf
Viiiucccpf^*nbsp;b^ c^ui^c^ clpii^vüi c^ ccvî^e*
^«IfHt.nbsp;«cpifb.
locwqc» pM^*nbsp;CB^^efwelvanbefd^amcl^eyt^ qc^
lüqc^ pqc. ^cpfb. qnbsp;cijcb^ cpppviji, cidvjb. clppp^f
mfb. cm'b^ «TO^ifc^ clp?nbsp;tgt;«ïc. cpcve^ ccciqqb.
c^ dpfpc.nbsp;CS^^efwelpattbedierett^ pja^ pij
a avCjc^ ccipb. ccpqnbsp;b. pMjc,
ccicfvif ccppptPd- ccnbsp;cpppviqi^
pUi^Q, cclpm^r cclpxgt;û cd^Tîiînbsp;cgt;:lvufç^
ccmtîb^ cccfb^^cccHc^ cccpnbsp;0^cfwdvmecm^ ^'b. pc. pq
cccmqc* cccppve. cccrpmic^nbsp;b. pvc. pvfb. mib. Ivmb
licv d. (icq c. iTO c. IpppHtf c.
Ipppviijb. pcvc. pcvjc^pcvifc.
pcviij^. cvivjb. cj;b. cp^b. c^
ppvb. cpn:iw?(c. cjrtrjb. cicbifc.
qrbûje. drtïjf. dpjc^ clicpuj
bgt; djtjtjcb. cicctjf. cce. ccjg.cc
»u) cct'ic b. ccpj c. ccp b. ccj
CCjCICC. ccTOb. ccic^w f
ccidt?jcgt; cdiJiïjb. cdi^:bgt; cdicb.
cdp?njbgt; cd^'g.
ccpcb.Ç ccpcijb. ccpcvjc. cccj
cccv; b. cccpj b. cccppiiij b^
cccppviij g.l), cccpppj b.
(S^cbi^hn bic oubt fm*
ppH^* pm^^ P^f; P^
fhïq c. plv c. \PPP) c. Ipppv)
c. ce. cime. cDf. cppvb. a
Ivmf. clpe.nbsp;cc^'e.
e. cdpW
via.pvc*
Finttme. cpicjf. diicc. cqciqbgt;
ccpppib, ccfmOic. ccpppipg.cc^
Vi f. cdFi^j b. cccptj b. cccppvifi
S cccidqc.
^SbÄto^eit^jaen^eymelq^e plaet
feit. Cccjtqb.
r
Kf^ irßf'l
Ippiiti c. lt;5^efweci:aett^)eymelileplaet(êrt^
0^ebïo£ett^eytra»bmm^eyllt;m ipb*nbsp;cpppviijf. cplvifc.
•tquot;-« / tvv- /t.-«. l ùff.
-ocr page 15-^cel dauere cdji^iPjcvuj
(Cleefcrwyt piiii
€liffm pm
CleyitCUjfert cc^
Clocic^enfcruyt pcvtj
CoecBoecicclauerccii:uj
Coecfoecitbloem cm
; Coecfc'oeqcbtootccptq»
CoebtUe Iii (cccpvitj
Coe^otett ccc)i:j
Coenraet pjcv
Coeooge ofr ^wbfbo
glgt;cnbsp;iq
Colbloemeit qccp
CoUc - cpcp
' Coloqwittttba ciroc
Comiin fwerteii enbe
geelen cjtai
Cottcomeren ccli«?t|
— ^felö Concommer
ccljcviq Curdfc^e
Cottcomer cclpvi^
wilbeCortcommer
'quot;cdjw^ SeeCort
commer cclprif
Conptiebegreyn cpc
ConfoUba cplvij
XComelcruyt pvij
Co:enbloebe blanwe
^Coirnnber cm t^m
Coitfcruyt %?ti
Cottoen ccitr^j
€r4ettblt;^l8
Craeyen oft ilanen^
voet . clpp
Criec£eitvanouer5ee
cdrv 2l00mfcl)e
Criecfen van ower
Seenbsp;cdp
CrwyfbalöeoftCroef
baljentnbsp;c)C
Crolbeflen Ipviii
Crnyfbloemen cd^^rj
Crnyfboom cpictgt;itl
cruyfbiPeloftcroefbi
peL __ cpii
cnecfenfcbeHe ccc^ltiq
cnlle^enfcrnyt aUerley
cypKö cccpf^V) (ccic
wtlbencyptee q
2(nnetel dicicvq
£)oln?o;tel ppp
Bi^onberbaert p
ccpUxi
S)o:mappel cdjcv
SDialenvvoztel iUi
S)UKuilcfcfcr«yt ccpj
SJtquulbicbeytbloem
ccc|cii|gt;' ^-tti
•B^niynsncrnyt W»}
£)«lcrnyt cdicv
SDnyfentbldt cd^iii
2Duytfdgt;ctt (g^mgbeer
SDuyncnceop cpxxgt;x\
S)ityuelöbeet cc\ppi\
l:)uyttd8]^erfen pnh
^uyndsmdcE ccric*:
2gt;«y«envoet Ippvj
iSc^Oten cvnf
_ 'Üerbtamßbden
Plvf
^erbtappelen clppj
-SSerbtbejyencrnyt ccc
Äbtbtem Irric (ppip
Üerbtcranf^ens ccc
pppvvi
iSerbtveyl cccpppv^-
^erbtt?%bw plvi
j€erbtwteroo(^ ccc^
^erenpnia Up (mxgt;
Xtnbtmicicoric. cdp/ff-
J^'ngdfoet «ririiq
MppC'i io^ cc\pmi(i
Boereneppe ciii
^toouiipptcppiii
tPatereppe ciq
wtlbeiSppe \mi
^tnennbsp;ccpvj
Ertöten e w« ccrf
Ä^ditel ccc^m?:
ÄciecB cccpC^''^
^lontveelbloe^^
men pppmi
Jonteyncruyt cdir
Jrreyjfamcmyt ccc^ri^
bc wiU
^ ben
(Bfahflibout
^anfbloem
cdm
---V ca/ K'ä-ofztocu tr , /nbsp;. .y I
1
tXppii
f.quot;' -tA«»:^'?
Cg^anfencrnyt
lt;Bartfetttgt;tfteI
r^^anfentonsb«
(ganferic^ ccp^JUr^Jquot;
(Beelbloemen cccp»
lt;£gt;enener
(B'cnoffelenwt^nbie
Pmnbsp;K
cotenCS^moffdenrltv
(Szntmn In.ni
C8^er(lenbsp;dm
»(Bttxvcr^i^
(Heytenfiaert
cvi
\n
cccrii
cU
dncii
fpm
lt;Seytenbla|j.?:
(Seytenmev*..*^'
lt;8gt;tnoffelett ..
icpic)nbsp;os^ icatî
Ipiifnbsp;£«ttOttwc aUcrlev a
(pcv)nbsp;S-Aucnbei;
cwinbsp;lauccolc
(pcvtinbsp;icbtcinvt
buejimcBblocm cpcnbsp;J^dte
ï^uyc^blat Ipppvvinbsp;scdtPatcrld« itq
^wyfwottd ic-Jidtcit xvit enbc röot
3nbsp;crrp?!)
;3ttt3acobôblôcnbsp;bUw Idiot W
cdidCFHÏnbsp;2.ccuwêvöct ccmiiü
ÖTjansauytnbsp;Zmm pppitf
cccppiiinbsp;S^cmtcmp clppip
pirjnbsp;Jlmißcct/^»^- ccpc^
0,JattBbefyl£en80ftnbsp;Zqtten clppvitf
bmyfBens cdY?qnbsp;£tnbc cccpppü
ytbiaenfä)m0ft€(xlnbsp;linikn cam
coetfd)m Pcper cc ^Sde onernbsp;cpip
Im —Jg^ifbobbeit cccp'p
3rt0roett cicrpp Jlombaertlc^e £mfen
3obenBetffert cclpv clpij^.scnts.
5offrOtt?mercf co:nbsp;£ombaertfc^e ÏTiüic
l^ïJÏnbsp;oft^irö ccpcv^
3oitcBi?touwen ^ay:nbsp;£o«sencruyt cc^lv
p^vi'inbsp;-tood cdm^
Jjjkm yt ccpjcv,nbsp;SoöcB jonb looc
ft ^ .
^Sll t-7- .1nbsp;-
Cö^f/VS^^rtef 3?
®fottbtblocw cirtt^
(Bfoubtwoîtcl ici
tB^ttXvi cccic^tq
Cicyit^S-ounJc^ccc^
pmiii
(Silt;ienbsp;plvivj
(0taôbîocmctt cp^jttq
cS:oitbî^cyl up
C^îyfccom (ppvti
^ixÇmckntv
^(^fcttlAttoatt'c^ccl^qf
ccmi
twit'i
^^Jcbet^ônaclbe Ipicv)
i^mcï
i^crtccntyt
i^strtboy
èmfdaucrcit
6e«fgefp4tt
Hmmshi
èu'twoudbc Witt«
^ CCCttq
? r -cüij
Inbsp;|i:crgt;
'worn.
il uoci^i ■ Cf L x^^jj
»
^ocfbïabccert
^oertbecbcnn
tlvvi
I
xgt;x\
vvinbsp;\m
viinbsp;^ccfmaîttWC cicciq
^onbts^oôlcnbsp;:^çr(îcruyt c\gt;
^Ottbtfcibbc pjnbsp;j^ctricit d^^
^ottbtötottg^c civ
^oclattg^er^oclûuci: wîlbc^erwd qcäp
ccqcl)nbsp;^m^mQcm'^Uco-
^of^crffc cmvj ptf
Bocrcfeffc cf:v l\0olm clvm
xviligt;e:^ctßc cp^tj iKvcefbeftm licviif
-boßioßmt cctiq ]^mlcf€^rmtf$j^dti
^olbcrnbsp;pp Utiicr.s7- £
^olwottd kttge citbc jf§ Äjcrwitd cc?
ronbe
^Oppc
bow^ccfd
^udcruyt
^udfrtct
0edlgt;ud
cccrU^
imm
CCfCV}
pi
pcvj
CP
ppim
c
cpUp
cri
(P
'cB CS
, ■ ■
Pepcrcruyt
^cpcrrfw^ttbïm CP
i bS»epcpct:ran3tt
l Mennbsp;cclpm
l««0epepet:VÄtt3»
biennbsp;fcl^
Pepoeneit cclpvH
Peerlertcrwyt tam eti^
bewilbt dioncvj
pejïiUttcwottel cc?
pcrfeboom ccio«)t;
perfic^cruyt cciclq
pctecfeliebe gemeyttc
cdcva
p;cembbepeterfeUe^
cclüq
wilbepeterfeheclnq
7 iyfmià) Oft 6eybel
iccuq
piompett tweeberley
m
plttymïettô
pokye
wilbepoleyc cl]cïgt;
^olyt^tic^ortbAtgul
• bcit
poiceleyne TOJf
'pmitgwoïtel
pittymeit
^ lt;Dt
chi)
.iett
^rtpeit
v rïgt; quot;''Iett
et
. kev
zt
ox t
t
C/A,
^^trtgelbloeme q:Uï} ©cabtofe cdm'q
î^ob:elt;bt8crttyt Bc^aepôtongc Pi
îlogge cc^:cigt;' Öc^Aftnbsp;lt;PP)
Koobc Beete cccptq öc^aft^^oy m
î^oobeCoteitroofcn. ©c^aepfgetwc cc^
cpcvnbsp;^
:^00be^eylw0ïtel pcf gc^Aecbêcruyt W
xgt;ixinbsp;öcl)lt;^rleye ccic»
ï^oobepepet; ccIto ï*gt;ûbe@c^Ât:leyeccî
Koobe eteenb:eBe^ jcv,
ccpiinbsp;@ci)eei:Imce
^oomfc^ :ö00ttett. ec^elwouel
cdpip:nbsp;wm
^oomfd)eCrtecEêv5 Bd^qtcrttyt
ouec^ce ccl^:p ec^qtmelbe
^oomfdjeïM'fîelcccid 0co:btert
^oomfc^e netel ic^qcviï ©eepcrwyt
^oofettnbsp;cclv @ena t
Koomfcbe@teencllt;is= @ette|fon
ue,: ccnbsp;Bcrpentiite be groot
Xoofemarqit clppp]nbsp;fc^enf00^.^4.
^oofewoîtel cdvixinbsp;0eueitg|eWbeci;ttyt^
KootmeUsoencruyttnbsp;cclfîicicr^
Imnbsp;Bmitaw
ruytc cciqqctJjnbsp;©«nceitcoofei^
@nbsp;eiattg^gt;enci;»yt
wilbenèoffAff»^«^« fmeerwo:t«
(li^nbsp;folffecwoï^^l ccpüf
wilbê relbtfiifp^aeit fopl)« ^ !
ealomonsfeg^jdcc? fotbpeeren ccpvit\
eanicBel cdpnbsp;fpaertfc^^wBtem cc^
gtoote^etttc^el cc=nbsp;pq
miiünbsp;fP^^Sm W
^atttreye^ftj^ ßnbsp;fpeencmyt (^mpn}^,
Pm~nbsp;rP«lte
@Attelboom ofinbsp;fpenencruyt m
uenboom Iminbsp;. wti|
eamenbsp;dg
wilbcedmccciccminbsp;fpnngcwyt dm
C)CCtlC
CCCï
cW
01'
CCICCIIC
cccj
cpctic
CIJC
cpl
ccbj
clwc
nf pUiji
Pm
vivi
rttq
rirtttti
-ocr page 18-ImaecbbepAlin cclpppi):nbsp;bcïm cccv
pcttfnbsp;mumvuyt cvj (Dttfet^Vtouwmun
tXlakone
tvtttcmalnwe ^-metpepevnbsp;p te cjc
cpvv mmmyte cc\m (DitfetrDtouwcTcboi
^^tri^ mSV.:^
««.fcruytS
ÏMcop Cfcvj ^^ nnbsp;©(Tmbjefe Wq
■it
T
♦♦Vnbsp;iirwyp
cel jclvj
mwcop cpcvj ^^nbsp;(DjTmbufe pvt'a
mT^ Haterwoncj cc^cminbsp;(Dymmfbicï IpM
^^^ cvtj mtevtrngeftrn ccmnbsp;p '
m^iT Hauelcrayt ccvdnbsp;a^Qlbbmmlxc,
/ , ;
1
■ -Ir
'Ï
l
^i^^tmbm cclvi nepte clpvnbsp;mi
plbenbille ccrr«
ley clmv ccmxy booiieofcboobene.nbsp;pabbevlas
mccfletwottelcw^^^ tele cl^mïnbsp;palmboom
^fnfana ccq poiieneteleft^mïnbsp;pamcrco:ett pdrquot;
cdm beerntmelert^rrvqnbsp;Papetipmt
tUübi ^ïj troofd^e netel ppminbsp;pavm
^Ibemclbe niefceuyt cmjnbsp;K^m/pemS
mehffe crc niefivottelbefwert«nbsp;^^€A^otett Srt^
nrefïvomlbewitte.nbsp;pattcntie Vhr^
tamntenuviaelclm cnijnbsp;pcerfche Cotèrcrrtn
mctrcunwöcPDyt c^ Htgelle cjrcqnbsp;me
m r I . nmiwewottel l^rvnbsp;peertfclauwe fiiP
-^ife noteboomnbsp;peectfieett • c
rnibbelmuei; ^^ -^tgt;ermmge pcnbsp;e.peete/ ^
mocbeircttiYtpq.crc ^(Dleattbec ccvnbsp;r^rvtó^trrilic
^olleiimtyt crtviH (Dofïeducey pppinbsp;lt;c^rlv
cclvinbsp;ïcoc mvj
^inuri'u-Cct#| c]c!iiui'-fuy^4uvt «aVf
p2ïbeliettctt ItiJ tHojcn btqfcrbaitbe (Ditfers i^cerm
kmaccbbepAlin ccMnbsp;bcïm cccv
0q»ttlcnbsp;cccQ
ömlccwyt
0tcätApin lm
etecttbteBc ccqc €
cóp^i
ccWm
rootgt;c@tcenb:eBlt;cc
rq
0tcettcllt;wict: cc^ cc^
«ei:nbsp;«
©tcenlmercrwy^ OJ
Irpiic
cc\m
ötceitfact dpjciwf
- Btdïelbepctt lpxgt;in
te
B: er.'t plvii
^nco^'^-.uyi ccc
^toppsigat ccj:Iï«
.^ozcFcnfnaitel
ÓwrcM c\pp:gt;
©uycfccwcttelBeits^
cdpcpV
@ïcrAlttt*?ettCt:^ yt CCC
mn
^ crcq
©ttjqjtenbtoor. d^
©witfdbloem cd
tc
2Cmarifc£bôom«
'4 citciî^'
CapBefrscmytte^^
Cerbetttiïitboom o
Imi^
Ccrwcnbsp;cdj
CefBeitscruytccpitictq
Cl^ymus ccqtri
wilbeitCl^ymits icctq
Ciïbeloofc mpim
tCooîtfccuyt ccc]iqctgt;iq
CoîcBfd)Cdîett cccpp
CotcBfc^e Cottcomep
tCo:mettttUc pcvid
tCttynUttcl cd
Cweebl4bt cqcû'^
quot;^^'SlUmnc cccjirjcic
ï)dbtayeuyit Ip
Dîfbtïrtooplooce cc^
Ippm
VmcMnbsp;cpq
Derbeitc ccppvj
Xgt;axhttôbzô0t d^j
IDercBciifboot cdtq
DercBensDcttcBdccjî
wm
Pcrgouwc cccrmq
Pctwersbloemcccc-
pv
Xgt;cyloft^yloof dp
Vievcmp cv
X)qd)b00nc cpvj
^qftJtttS^ercrwyt cc^
picjcip
DiUerett cjcvm
peettXgt;tlîerencWm
X)tUecc/ged/pt$t:p«rê/
enbcî^ittc dppiiq
Pm
!Omco:be ipppv
iUcii. lt;jAie/t ccXXVil
.'fCCA'A'iii
btttyttciî0«t eccrlp
ï)i'oletteit cjct)^ gt;3. rc^rf;
X)olberscmyt ccq
ï)ogdcruyt vvi
Xgt;ôgdtte(î cccuf
Potfc^lepelcrwyt pq
ttJtlbtlDlaa cci?^
mflïïbc tm •
ï)U'cöettctiiyUccwwS
ï)ltei:nbsp;p:
^loocrttyt cc^lqV ^
cccdn
ccUï^
ÏOaittluyrcwiir ' quot; ^^ ^
cpc^ cccip
tt^ajcircamebli ccpcip
ÏOrttcrcppc àif
ïPatcrïerfle cd^î
JPatermunte cdppvj
Watevpepcv cccppv^
ngt;aterport0e cdppv^
ïDaterwec^biec ii:^
-Wec^bKeö« pf
ÏOec^grAö cciwTi^
ÏOec^treebt ccpppp
î3^gt;«bcrboot cccic
tOeber^dmreebedey
dpfpvii
- * gt; r
tx C)
f z. ■
Xpp»^'-!^quot;'
^egmd!
ttgt;(im0(t
XOmtfca(pb(!
XPidftt
XVtjngmt
ïOqng^v
pm
tDqtmiytc ccm'^inbsp;wittcwoitel ccppixi
Ïtgt;rtbeit2(yettytt lienbsp;wolbkberc cccicici?tr|
ÎPtlbeBajtlKcccicltJjnbsp;u^olcmytAllerUy ccc^
ÏPtlbcit làcm^ cciritgt; jnbsp;ppvm
ïDilîgt;c€^Amtllcccii:n:t(nbsp;u^olfôbelîcit ppp
ïPdamp;c€ottcomer cc?nbsp;wolfetn^clmmigi^w
ÏOtlbcJ^ppcnbsp;wottbtccuyt cccrt'
Wgt;tlbe]^ei:(fe cipWnbsp;^eybenfc^ wobcwyt
cjccip
XDabtlöOcf cclOTnbsp;wo:mcrDyt pi^
lXgt;ab€ tHdw'olcytt^^nbsp;wo:mfaet f
JPilbcttmcrcamcUnbsp;wotibrfijooploocf cc
clpvitjnbsp;Imij
VOilbimof^^^^^^'^^nbsp;wottbttJrttrcit ccjcpvti
XOHb^i^ff^nmQ^^^nbsp;wottwc ccqro
ÏOilbcpcterRl«nbsp;woiïtwq'ttgaertieicici^
Wgt;ablt;gt; 0lt;im ccpvnbsp;xvianga ofc X)iltct»y{
^ïntcrroofcit Wq-Qj^^ewyit ccctj
^mtcrgroeti clmgt;inbsp;'^^edbafi hcppiq
XX)itt(itt2inigt;o^^ ^(PP^nbsp;cdpvq
Ï^ituBectc (ccputfnbsp;^mf^cafïmkn phgt;U
VOimci^cUn ccïpppnbsp;gtemae ^öfe^möe
vainc l:)i(îelelt P^)nbsp;Cattjnfcbc enbe (Bttcc/
WlttCtt^OCrîîfî ^nbsp;rlt;^cn«mmv(Xrtbcttcirt-7bcn/
Wlttcmotcn CCIPPI^Pnbsp;ptttd/0^elijcfoocfroo:
wittHoPacrtcWt
witteniefwoztcl m
n?îttc@lttetelblôem«
cru^uîiî
jAbfmthium
Acalyphe
'Acantha
Acetofa
0tecttb:ete CCf AchîmiIla,ueIAIch/miIl
m
ma
tcCelblOC^ Acusmufcata
Adfantum
AfFodillus
Agrimonia
Agrimoniafylucftris J)7
Agriococcimela ,55
Agroftis
Aiuga,fiucAbiga
Aizoum
Aizoonagrfon
Alcea
Alcibiacum
Alcocalum
Alkakengi
Alleluya
Allian'a
Alljum
Alfine
Altercum
Althéa
Amaracus
Amaracum
Ammf
Ampelosmelena
Ampclosœnophoros 29
Amylumnbsp;iji
Anagallis enydros,uel a-
quatica 'nbsp;177
Anemone fylueftris
Anethum
Angelica
Anguria
Anifum
Anonis
Anthropomorphes loi
Aphaca
Aphacc
Aparmc
Apfeftrutn
Apios
Apiumhortenfc
Apiummontanum
Apiumpaluftrc
Apollinaris
Aquilegia
Arcium
Ariftolochia
Armoracia
Arnogloflum
Arocum
48
10
27
xoz
}08
ICS
Itî
iSz
r
ÎÎ4
i
159
U2
Zt
9
4ï
toy
19
iS
iffj
J8
14
190
4»
2gt;84
il 7
lOi
JH
ïj
II
508
nnUn idtijnfc^m mi^ SUtcfd^m nmm.
Caftrangulanbsp;71
128
175
121
158
158
222
■45^
}08
Arum fiue Ans
Afarum
Afclepias
Afcyron
Afparagi
Afphodelus
Afprella
After Atticus
Afteritium
Aftrion
Atracflylis
Auellanaenuces
Auena
B
BÄlfamine
ßalfamua
Ballote
Baptifecula
Barbacapri
Barbahirci
ßardana
ßafilicum
ßatrachium
gatinia
ßäucias
Bechion
BellisuelBelUus
Bellis maior
I
Bub onium
Bucerus
Bucheiden
Bugloffa
BuglofTum
Bugloflum magnum 129
BuglofTum fylueftre 102
Bulbusfylueftris
Buniades
Buphthalmum
Burfapaftoris
Buxus
C
CAIamentum
Calendula
Caltha,uelCalthuIa
Campanella
Campanula
Candelaria, feu Candela
528
201
^55
148
}io
28
127
quot;5
250
281
i3ff
149
82
33Sgt;
42
Iff
359
82
150
150
254
21
5
4$
24.
17
40
in
47
29J
170
42
15t
G9
Z7S
SS
iffz
ei
Jl8
203
55
289
50
5?
53
IIJ^^W- - I Ar. .
.mit fir ia -i-^tfaa iy
hfrlti.
Cataputiamaior
Cataputia minor
Cauda equina
Caulis
Gaulis capitulatus
Cauta
Centaurium minus
Centum capita
Centummorbia
cularis
Si
IffJ
eo
3quot;
Iffl
78
337
33lt;y
335
339
341
20
s
ca
174
333
334
128
Cepa
Cepafylueftris
Ceraitis
Cerafa
Cerefolium
Ceftron
Chamaeciflbs
14J Chamacypari'flus
143 Chamaedrys
Chamseleon • »
Cliamarpitys
Chameade
Chamemelon
Charantia
Cheiri ...
Chelidoniuniniaius
minus
Cherua
Chryfanthenioïi s.crjjs
Cicernbsp;101
Cichoriu ücï Cichorca2cj
Cidnbsp;128
Gfcutanbsp;154.
Cirßon
Clauellataherba jij
Clematis daphnoides
Cm'cusuelCnecus ijff
Cnicus fylueftris 42
Cnidenbsp;37
lt;?o
ffj
52
i?}
HS
iff^
-f
275
'J- ■ ■
■ftliif»,«-:;
gt;1
--««a mij
Berberis
Beta
Betafylueftris
Betoni'ca
Betonfca:
Bipennula
Bifmalua
^iftorta
^Jattaria
gechon
Blitum
Bolbonagrion
Ii
regis
Canina malus
Caninarofa
Cannabis
Capillaris
Capillus Veneris
Capnos
Capfella
Caprifoh'um
--------- , . „ Capficum
ßelasminorhofteniis Cardamum
20Ö- Cardiaca
J14 Cardofullonum
17a Cardopatium
132 Carduus benediAus
i}j Carduus Marias
2J2 Carduus fuarius
5 Carduus Veneris
293 Careum
ffff Caros
72 Carota
lt;^2 Carpentarioruhcrba 285
Cartamusnbsp;j^s
ßofflbax,uelBombafon Caruinbsp;150
Caryaponti'-a ijt
Bonifactanbsp;37 Caryonbafilicjm 142
Boragonbsp;51 Cafuherbanbsp;7$
Aronnbsp;22nbsp;Botrys
Ärtanftanbsp;171nbsp;Branca urfina
Ärtemifianbsp;ijnbsp;Brafsicacanina
Artemifiamonoclonos ijnbsp;Brafsi'ca fatma
Ärtemifia tenuifolia ijnbsp;Brathys
Ärthriticanbsp;jisJnbsp;Bromus
ArticocalusjUelÄrticocanbsp;Bryon
Bryonia
ff4
iJ
iffS
158
07
58
32
47
5quot;
271
129
5t
m
Cölocytithisnbsp;139nbsp;Gyclaminusnbsp;171 Euzomos
Colubrinanbsp;298nbsp;Cynianbsp;icsnbsp;F
ColumbariSjUdColum-nbsp;CynogloAum ofRcmaru. ^Abac
binanbsp;Cynorhodon 255nbsp;Farrago
Coluteanbsp;iffpnbsp;Cyno^o^^^^»«nbsp;^o FafeoH
Comanbsp;J18nbsp;Gynocrambenbsp;i^g Febrifuga
301nbsp;cyperusjueicypirus i/z Fel terrae
154. Dnbsp;Ficaria
2tflt;?nbsp;T^AphneAlexadriasr Ficus
Confolida media i47nbsp;JL-/Daphnoides 83 Filicula
Confolida minornbsp;Dauci tertiu genus apud Filipendula
Confolidaregalis ® Diofcon'dem 305 Flammula
Confolida farracentca 279nbsp;Dens Leonisnbsp;2cgt;3 Flosamoris
Conuoluulusnbsp;Diapenfia
Cordumenumnbsp;Dicoccos
Coriandrumnbsp;Digitalis
Corion,uelCori5noii 130nbsp;Digiticitrini
r^nrnr,—.«ntim I/Onbsp;Diosbalanos
ioonbsp;Dipfacos
337nbsp;Diftichum
27lt;ynbsp;Dolichum
84nbsp;G
70nbsp;y^Alation
VjTGaleopfis
20nbsp;Galerium
102nbsp;Galla
2(j8nbsp;Gallium
91nbsp;Garyophyllata
89nbsp;C3emfnalls
103nbsp;Geneftra,feu Goiefta
104nbsp;Genifta
10$nbsp;Geniftella
94nbsp;Gentiana
280nbsp;Gerania
89nbsp;Gingidium
140 Drys
Dulcis radix
E
221
158
71
71
72
84
71
144
79
79
79
74
7lt;y
78
191
7}
70
75
81
E' Bolus
(^lÈïm
■ 1' t V J V
8nbsp;Glechon
iQinbsp;Glycyrrhiza
9^nbsp;Glycifide
109nbsp;Gnaphalium
99nbsp;Gongyle,uelGongylides
215nbsp;Gordylion jo5 irr
u2nbsp;Gofsipium
9Snbsp;Gramen
107nbsp;GratiaDei
xionbsp;Guadum
90 H
221
48
79
115
Cunilafattua
CuprelTus pumila
Cüfcuta
Cydonea
Cyami
Cyanus
_lt;Echion
312 Eiaterion
10 Elelifphacon
Crersiohort^quot;quot;®nbsp;Elenlum
V-vCrinonnbsp;''7 Eleofelinum
Elleborus Candidus
^riftagtuü^^eT 22. Elleborus niger
Samp;ocusnbsp;Elymos
'Crocushortenfisnbsp;Empetron
Crommyonnbsp;Enulacampana
Crötonnbsp;Ephemerum 88. cri34 Gith
: Cucumer,uel Cucumis Equifetumnbsp;ut Glaftum
257nbsp;Eranthemum
. GtJCUmisaOninus les Ercbinthos
'^vCucumermarinusnbsp;Erica
Cucumis anguinus, fylue Erigeron
ftris,uelerraticus zcS Eruca
Cucurbitanbsp;158 Eruum
Cucurbita fylueftris 139 Eryngium
riiTnilafarnianbsp;114. Eryfimon
RI
i4ff
295
Hi
71
ISO
2H
zu
57
34
Ï15
191
Condifi
Conion
Confolida maior
Confolida media
Confolida minor
leonbsp;Flostindorius
108nbsp;Foeniculum
345nbsp;Foeniculusporcinus
271nbsp;Foenumgraecum 311
14.1nbsp;FontaÜs
8inbsp;Fortis herba
Ilt;yernbsp;Fragaria
Cornu ceruin^quot;^
Corona regia
Corona terrae
Corona Venens
Coronopus
Corrigtola
Corylus
Cotonea
Cotoneaftiquot;««^^^
Cotulafoerfda
Cotulanonto2tida
Cotum
Crambe
Craifulamai'or
CralTula minor
Crefsiohortenfis
25z
279
329
301
127
127
175
Dolichumnbsp;259nbsp;Fugadaemonum
170 Dracontionmeganbsp;85nbsp;FuUonum herba
235 Dracontion micronnbsp;Fumaria
151 Dracunculus maiornbsp;8$nbsp;Fumus terrae
140 Dracunculus minornbsp;8ffnbsp;Funis arborum
14.Qnbsp;ßd. G
y,e Erythrodanum
iji Efularotunda
140 Eupatorium
14«? Euphrafia
tcfi Euphrofync,.
L,
u
91 T TÄftularegig
91 JTXHalicacabüm
40
2ff$
Hedera
cticne. 2,63
EnVfih
-ocr page 23-Hcdcranbsp;kto
Hedera terreftris jjr
j-jedyofmos
Hedypnois
Helxinedflfampelos 97
Hemionîtisnbsp;m
Hepacîca
Heracleotica nux i$i
Herba clauellata jij
Herba fortis,uel fortis 279
Herba fullonum 301
Herba paralyfis
Herba pulicaris
Herba Robert!
Herba fagmfnalis
Herba ftella:
Herba trinicatis---} ij
Hermodaâylus iH
Hiberis
Hierabotane
Hieraciumnbsp;120
Hierofolymitanû pomû»
69
Hippolapathum
H'ppofelinum
Hippuris
H»rci barba
Hirundinan'a
Hifpanach
Hordeum
Hunaulus
Hyacinthigenera
Hydrofelinon
Hyofcyamus
Hypericum
Hylfopus
IAcea
Ibiga
Ichtyotheron
Illecebra
Inguinaiis
Intubi
Inula
ïon porphyron
loüis glans
Iringus
In'o
Iris
Iris fylueftris
Jfatis
îtea
}i84
34i
7G
22(7
170
17$
121
518
4Î
lo-c
58
PS
10}
}IS
J»)
Î4i
171
312
47
253
89
117
141
112
95
119
83
115
12lt;?
Lagopus
Lamium
Lanaria
Lapathum
Lapatium
Lappa inuerfa
Lappa mator
Lappa minor
Larga
Larix
Lathyn's
Lauendula
Laureola
Laurus Alexandrina 87
240
184
121
183
»5«
8
112
174
185
292
181
179
182
157
83
207
129
m
219
iSO
luanbsp;J4I
luglansnbsp;142
lunonis rofa
lufquiamum
Ixos
Kk
Enchros
L
IAbrum Veneris 82
^Ladarianbsp;jkj
Laducanbsp;nj
Laduca caprinauel mari-
na jiff
Laduca lepori'na isz
Laducellac, uel Ladero-
nes 2.at
188
177
30U 328
175
175
220
Z20
189
189
17}
8}
ï}7
ÎH
U4.
1$7
Lecythos
Lens,feu Lenticula
Lepidium
Lepidium minus
Leporinus pes
Leptocarya
Leucanthemum
Leucanthon
Leucoia
Leucoion
Leuifticum
Libanotis
Lichen
Uguftrum
Ltbutn
Liliumconuallium
Lilium inter fpinas
Limonium
Linaria
Lingua bouis
Linguae !ruina
Lingua ierpentina
Linozoftis
Linumnbsp;178
Loliumnbsp;44
Lunaria minornbsp;i8j
Lupinus
Lyfimachiumnbsp;187
MAiorana
Maluanbsp;19J
Malus caninanbsp;201
Marathronnbsp;191
Marrubiumnbsp;225
Marrubium nigrum 55
Mecon ceratitisnbsp;197
Mecon rhoeas
Mecon henic^^osnbsp;isi
Melanthia
Melanzaoa
Meliffanbsp;190
Mehlofsnbsp;zoo
MelilftusofFicinarS 254
Mellt;11ophylion,uel McIê'
phyllon
Melones
Mentaftrum
Menta
Mentaaquatfca
Mercurialis
Milax
Milium
Milium folis ^
Millefolium
Minthe
Morauaticananbsp;$$
k'
I
275
180
274
no
•ji J
Mr^:
■ (:■. ■■ I
Morea
Morclla
Morfusdiaboli
Morbus gallinac
Morus
Morus cclfi
MutaUs
Murariarut«
Myttcc
Myrrhis
NSapy
Nardus (ylucftrfc
Nafturtium
JSafturti'um agreft^
NafturtiaaquacJCquot;quot;*
Nafturtiutelt;fiorum
Nenuphar
Nerton
Nigellae
Nuxpontjca
NuxPrarncfttna
Numulan'a
Nymph,-ea
O
Octtnoi'des
Ocimum
Ocularis
Oenamhe
Qlufatruin
)mphalocarpon
onis
lOglolTon
'corodort
Opiii.n
Orchts
Qrchjs berapiaj:
Orofelinum
Qrfganunr
Ominuni
Oro^us
. Ofteritiun
Ofyris
Oxalis
. Oxyacantha
Oxybpathon
Oxy?
if
Aeonia
jL Paganah'ngua 87
7 PalmaChrifti ua,
198 patnptnulanbsp;jj^
193 Pancratiumnbsp;335,
i8o Panicum
Panis porcinus 171
Papaiiercornutum 197
Papaucr erraticum,fluidu
ff}nbsp;uclrubeum
104,nbsp;Papauer fatiuum
j}onbsp;Papauera nigra
i3lt;ynbsp;Paralyfisherba
Iquot;nbsp;Pardalianches
Z7ffnbsp;Parietan'a
quot;5nbsp;Parthcnium
205nbsp;Paftinaca
155nbsp;PediGularis herba
zo$nbsp;Peganoncepeuton
191nbsp;Pentadadylon
151nbsp;Pentaphyllon
151nbsp;Peplos
Pepones
21/
228
33»
220
xlt;y9
,28
jjo
iffj
2}l
IJJ
151
20Jnbsp;Perdicion
Perfoli'ata
213nbsp;»Perforata
34.ffnbsp;Periclymenos
54.lt;jnbsp;Periftereon
io3nbsp;Perfica malus
91nbsp;Perfica nux
211nbsp;Perficarta
lijnbsp;Perftce melea
14.nbsp;Perfónatia
18nbsp;Peruinca %
219nbsp;Pes columbmus
281nbsp;Pgscornicis
214.nbsp;Pes leonis
PesuituU
19anbsp;Petafites
210nbsp;Petrofeh'num • »117
2«nbsp;PetrofeU'nóagdonjidcft,
217 fylueftrc
Peucedanus
PhacosjUelPhacc
ziènbsp;Phafganon
}9nbsp;Phafioii
29) Philyranbsp;s
207 Phlomo»
17? Phu
ZOG Picrïs
175nbsp;Pilofellac
1S8
ici
i7i
P
195
19$
192
JO
lOff
222
23lt;y
u8
2}9
230
167
lOS
H5
31}
150
22lt;T
229
141
229
»}
13?
7«
X70
2J4.
21
14.9
■21^
Piper Hifpanum, uel In»
dfanum, ud Calecuihi-
cumnbsp;281
Piperitisnbsp;184.. 281
Pifon,uelPifum j^o
Pitui'tarianbsp;30}
Plantagoaquatica n
Planta Iconis
Polygon atumnbsp;22$
Polygonen arren 235
Polypodiumnbsp;224
Polytrichon Apulcfj 241
Poma amorfs
Pomum mirabilc
Pomumfpinofum
Ponticanux
Porrum
Portulaca
Potamogeiton, ucl Pot'a
mogetonnbsp;252
Poten tillanbsp;237
Pracneflfna ftux 151
Pra(ion,ö^ Prafsi'um 225
Prafiumfcelidwtn 5»
Prafon
Primula u€r£s
Propolis
Profopi'um
Profcrpinaca
Pruiiinaif
Pruncola
Prunella
Prunula
Prunus
fifeudomelanthi'um
Pfeudonardus
Pfyllion
Ptarmicc
Pten'on
Ptcris
Pulegium
Pulrcarishcrba
Pulmonjgtóv
PyrcShrun»
Pyxosnbsp;148
20Z
eo
29
H4.
3Sgt;
244
5Ï
Hï
»J
13$
238
iSi
44
HJ
Hï
24«
027
227
7J
342
HS
H7
^ R
RAdicula
Radix
Ranunculus .
Rapa
Raphanu»
Raphanus maior toinor
Remora aratrinbsp;18
Refta bouts
Rhodonnbsp;255
Rododaphncjuel Rodo'
dendrumnbsp;205
Rofata radixnbsp;258
Roftrum ciconiasnbsp;7lt;s
Rubeatindorumnbsp;107
CT Abina uel Sauina $4
Sanguiforbanbsp;307
Sanicula . I
8 antonicum li f i l A' H 1
Saponaria (TeX^n M^oi
2J9
JOl
25e'
57
77
184
phagon
Scabiofa
Scandulaceum
Scariola
Sceleratanbsp;*
Scilla,uelSquilIa
Scolopendria
Scolymus
Scopa regia
Scordion
Scorodon
Scrophularia
S crophularia maior
Secale
Sedum
Selinon cepxon
Semen
Semen lumbricorum
Scminalisnbsp;2}5
Sernperuiuum . 10
Senecio
Sentes
Serpentaria maior 8$
Serpyllum-o-^-^'^^'rf«'- pj
Serrula campana 200
SefeliCreticum joj
SefeliMafsilienfejAethio
O Sagminalis herba 22ff picum Peloponefia' Stratiot^s ^^«liophyllc s.
cumnbsp;304
Seutlonnbsp;314
Sicula,uel Siclanbsp;314
Siderin'slatifolianbsp;285
Sigillum Solomonis 223
Silermontanum 304
Siliquaftrumnbsp;281
Sinapinbsp;204
Sifara,uelSiferanbsp;28s'
Sifymbria
Sifymbriücardaminc 77 :
t)(tn5)m iitcijnfc^en Ön'ecfc^en ndmm.
Satyriumtrifolium 270
Saxifraganbsp;280
Saxifragaalba 28^
Saxifraga rubca
Saxiphragon,wel Sarxf
280
27}
quot;5
2ff}
57
302
UI
JO8
285
299
281
354
71
295
10
284
108
I
Smilaxalpera
Smi!ax^epa:a
Smil^liprteniis
Smilä^Iia
Smilax'^^chia
SmyrniuE»^,
Solanumquot; Vt
Solatrum
Solidago
Solidago media
Solidago Sa^acenica 27a
Solisoculüs-
Sonchi-
Sönchitea
Sortis fiWba
S'^anacbia
Sparagi
Spartum
Spelta
SphatuIafoJtida
Spicanardi
Sp/cata
Spina alba
Spina mollis
Spinacea
Splenium
Stachys
Stachyites
Staphisagria
Staphylinus
Ste lacherba
Sternutamentafia
Stichas,uel Stoechas
StichasArabica
Stichascitrin^
Stramonia xe^
■79'
108
)0i
lei
V7l
;.v.lt;r
193
:»o
»50
■ i^ff
Strufftiun»
StiychnoK
Succtfa
Supina
Sycaminet
Sycc
274
2ff9
26jgt;
274
292
zes
147
222
161
IZO
- -i
279
2ffl
17
29t
108
JOS»
34$
251
itf
129
261
Ut
294-
252
30)
2C4
170
24lt;f
300
30«
34
Iir3
11
' I
. r;
in
TamaWx
Tanpcetum
liuiacetum fylueftre 23r
Tapfusbarbatus 32f
Telephiwmnbsp;J«
Teilsnbsp;3U
Terreftri's malus 201
Tefttculus cam's aio
Tcfti'culus facerdotis 270
Tefttculus ferapias zu
Tefticulus uulpis
Teucrium
Teutlon
Thelypten's
Thermos
Thlafpi
Thlafpidion
Thridax
Thymbra
Thymus
Tilia
TithymalorSgetieft
Tordylon
Tormennlla
Torminalis
Tragopogont
Trichotnanes
Trifolium
Trifolium acctofum
Trifolium humile
Trifoliumminus
Trifolium pratenfe
Trimeftre
Trin/fas
Trinitatis herba
Triorchfs
Triphyiion
270
}22
314
227
Ilff
11$
114-
321
332
305
93
148
Ji8
310
237
213
188
288
317
251
188
211
287
fc - gt;r
yy'
Tufsilago
Typha ^
Vvacinia
Valcriana
Venti herba
Verbafcum, dC Verbafcu
lum
Verbenanbsp;zis
Verbenaca
Vermicularis
Vermicularis minor
Veronica
Veficaria
Vetonica
Viciae
Vincaperuinca
V^incetoxicum
Viola
Viola muraria, uel purpu
rea 117
Triphyllo chortocopijon
317
Trithales
Triticum
Trixago
Xrixagopaluftn's
Trychnos
Tuber
Tunicae
Turcicum frumentS 320
$0
319
Iff
251
335
299
2ff5
171
m
218
55
330
343
22ff
10
10
59
2ff5
I}2
61
155
45
117
Violaealbae
Violaematronales
Virgapaftoris
Virilefacerdotis
Vifcum
Vitealis
Vitiafylueftn's
Vitis alba
Vitisnigra
Vitis uinifera
Vuularia
Vmbilicus terr«
Volubilismaior
Volubilismedia
Volucrum maius
Vrceolarisnbsp;,05
Vrtica iners óTmortua 177
Vrtica labeonbsp;71
Vrticae uariaj fp ecies 37
Vua uerfa, uulpina,uel lu
30
2lt;JS
220
22t
lt;108
185
113
82
22
124.
97
38
32
3Î
29
87
171:
27Î
97
250
pma
Vua uulpis
X
XAnthium
Xylon
ry z
FINIS»
^ ^'olâben/tèoonenbepkccret^ee SixpitttMmm
icj^prj tgt;» cdpife^nbsp;kpvm c. ccûïï b. ccvq c. ccpjcjc^
g.ccrcb» ccpcqb^ccqb* ccctfanbsp;ccwiïb. ccm^b. ccpUivje^ cc^
ccctiiie* cccjtG cccnqe^ cccjq^'c.nbsp;jtbjc^ cdb. cdvjf. cdpvqö^
ccctTt?! b.nbsp;cdicm b.-» c. cdjtjp^' g^
cjt^ri cdjnbsp;cdm cdf^^vt^ c. ccjcce. ca
. .nbsp;pcii
I:
'S
quot;25 /iriUf/ oj' h^nuje f^*/^
2tfiiemettoftwtîgt;îoo0cnv«nhiic. f. clmic.nbsp;ccljca
fvc.pl f, lppv]g. cpppiii. dqb^ v^g. ccpcc.
dpic^riicb. cpdpc. cc? Blafmpqitevcrfaec^te». viiia.
ppvc.nbsp;qb. wb^ nTjcpjirb. \ppgt;
2(po(ïttcm'enbtel)itttc^(qmnbsp;b* cpiuic. c^rqc^ cpppvic. cpci^
2lppetiftmbdttfît0tetmmaîm. ccitje. ccpiic. ccppvi^b. cc
ftgt;. ptpb. pptpb. pliqb. Ipc. liufb. cclpiijg. cclpvïjg. cdppp
cpegt; cpm c. cpitvfc. c^ viqc. cccpvitfc.
pvjb. dq bgt; dpqb. cpctpc.cc Blafmreyftig^crt. cdicj^u
vjc, ccltjqb. cdpppjg. cdppptp cdpppiirib.
BUfcit peelt btc^cit^nbsp;cc
TOib. cdji^iciiïc. cdp^itijjb. ccc#
pptti c.
Bla w plecfett amt Hif vct^bzijmtt
Bloetbatgecoittteitiö vctbzylm^
j b. pp] b. pppïi c, pppim u pliii
b. idvb. lppmic,pcvincgt; cplvf
b.nbsp;cbiqg^ ciccjb. cc
lïqe^ cct'icb.nbsp;ccjcbf c.
cdvfc. cdtjcc. cd]cicv]b. cd|t^
vt^'b. cdpppit^'e. ccpcf ccpct^
b. cccppjc. cccppvjb. cccppvijb
pjcp^ c. pcip b. ró c. cmm c.
Beefîeit ^elpett bat fq lic^telic ^gt;aet:
tongeitwoîpefî. cccuqegt;
^eteiî van vem'nige biereit ^eylett.
iqa. p?qb. nrî'icb^ ppjb.ppi^c.
icptq c pppji. pppîjc. TOïqe.
]diqbgt; idve. idiiiiqc. Ivb. Ipp:^
îq c. l^^puq c. Ippp c. l^p^pj c.
tei^bt pcîib. ^cpb. cviib.cf
rqb. c^îqe. cpipb.nbsp;c^
TOqe. cpppvc. clpe.
pcb. cpcjc. cjccqg^ cj:ctqlgt;* c^
b^ cpcip c. ccuq c^ CCV a
ccipc, ccppvje. cmvc. ccpKp^
i?jf^,ccdüq e- cdjf. cd^:«qe.
ccjCCtqb.c, cccjritvtq
I
baor^rtbet: compta dip c. Bloetbwitmafem càpppxi'c.
Beettett bie ßebzoten ftjn xt^mccU. iSAou oft etter (powweit^ ppii\ b.
Bloetfpoiîwettiîetbîittew. va.p\
b. pv\ b. ppixi c. p:vii\c. ^c^
plipc. Ivî. Ippfiitic. Ipppiß
b. pcivic. ci?iqbgt; àpb. cpi. o
Wf. cppvjb. cpppn^.
cpl c. cplj c. dqnbsp;i. cd
TCtïqb. ccppipf^ cc^Fiq c. ccs
ccdvf- ccljf. cdvf.
cdpb. ccfeqg. cd^iJjb. cccjec^
25loet(lelpett. nqa. Pia.
pppip b. pUiq c. iafif^b.
lppv)\). l^mb, Ntb^
icmqe. cpb.nbsp;cpppp ^*^
dvc.nbsp;cciqe. ccppivic.
m ^^nbsp;-w -wm ^ T- ^^'f^f^f'
b.nbsp;ccrctqe. cccjqcjb
2trbeyttgt;att^mbct?0ïbem Ipppvti
c.cpppi^f.nbsp;dppib. cdb. cclpiui
cccn egt;
»
2(ect waflett mahn. ff b.
ÎBarbdettbiegcfwôllett (qm
jdïic b^ CV) b. dtq b^ cpcvii^ (v
ccttiïb. cci'icb* cd| fgt; cctrcb^
deepen te beware« bat ^aer geen
quaet g^ebterte fc^abe» ett mad),
ccppvii c.
:6ee(ïett te be^oubcitalö be (îetftc
ccpppv b. ccpppvti c. ccpppipg.
cdppviijb. ccpcvjc. cccvtfc.ccc
ptj b. cccppiitje, cccpppjb.
Blafcttgerweec^eyle»
.Xt
rjbé ^loetfuyuecen»
gt; / ■
-ocr page 28-»locbcwtcttttwerepcUm^öoecB/ c^cvjb^e* cpa?itif, ecUic* ccvi
tTttcfcnbloebm^nbsp;quot; quot; '
w b« oitt|?cBctt ßjn ^cylctt*
v b* ccljcv ^^nbsp;5 '
cpiiijc. cpp:vixif, cpciti^-
c. b. ccpciiin. cccppxgt;iti\).
m'iifbgt; cpl^^*
Umnïm^ cpe. cdpppmib^ pljb. pcipb. cjc^cpppvi^n^ cU^
BolpCft
cifjirWiïe. cpîl'b-
,» cfrp^pj------ . .
m c. dppPPnbsp;^
ccicpc. ccppipe^ ccpljb. ccdnqf
b. dvjc. clmi'e. dppv
e. dppp c. cpcxgt;b^ cpm^a, co
viïfb^ ccppvije^ ccppoiiib^ cot
mpe* ccp^c. ccphïqb^ cd*^^.
cdpptfg^ ccpcc. cccjb^
ccdjc^
' ' :nbsp;»-»■♦'I
c. ccqc. ccmqb* cc^tjcc^ cc?
pppixic. ccpppvb.nbsp;cc®
pppviic. ccpppii:f. ccpltib. cqcU
«q c» cc)tltgt;anbsp;ccljf^
cclqcgt; ccli? ccbij b^ ccljtt'iig^
cdpppviib.nbsp;ccpciï e.
ccctJijfc^ cccicc. cccpUiic^ cca
ppinc. cccppvu. cccppviïig.ccc
ppipc^ cccpppjc^
If
b. cclpppm b. cdpp):vninbsp;^rc e.
b. cq:cb. ccpdpb. cccvb, ccc 25ymjMm|gt;eyIctt. cue.
nqb. ccfPPiP^^^'io^v^^BftJi-.é'. ccctqîg. ccpjcjc^f f* cctojST
• i ^^^nbsp;/OT c. ppiiti e.nbsp;l^ij b, e^
cgt;
-nbsp;cc^nbsp;CUevcit^cylcit. jtf^ijb« oî
vrfcî pucgcce«.nbsp;f» ((Pc b. cccpj ç. ccc^^tJûï
yc^hopßdpett* ic ppptpb.^ir
^ ppvjc. ppVïijc* ppip^- pppquot;^nbsp;(p^tf c« cpptijc^ Cpppjb. dpvf,
J^ pppvivfb. ppptpb. plmc. Ivnbsp;cciïfe. cci?fc.nbsp;ccTOf^
^nbsp;Ipppc^ liccric» teWnbsp;cc]el)?i|c»cc^:lirb.cdt?fgt; cccppitjc
^ quot; c^ iccütjc^ q:*:jf; cw^cc.nbsp;Cö^tfe/bicmcnCmmrtaeß(Dttat:
cd Ctb^ c^ cdrî c^ diî b^ c^nbsp;tatt«ttOcmpt/vcrb?mwgt; j^b^
' Itif b. dri] c. dvî?| b^ djocb. onbsp;Ij c^ Ipppti cd]q:j b^
ïricqb^ clxpvt. d!q!igt;jcgt; dppvitinbsp;£«mfdmbmb«ycEbocitcefFwft '
bvdjr^piiîc. dp^^jcvb.crciïqbtnbsp;ipc. ppjb^ plvc, pci^'e^
» -
„
■'fr.f-'^
-ocr page 29-^'cl clpmfb. cc^rpb.nbsp;^lt;iyiß)0onmahn. cplij^. cm
lt;ß^^cfttgt;ecr:bc8fortbÄme»t8. bb. c. ccppc. ccplviiic. cccjt^rwqg.
^aytfvommaUn. ppc^lpppini
cirlnjc^ clva ccwctJjf^nbsp;b. icojb. cl^re.
Plf; cpmgt;vic. cplb. clfe. d^iq
(obefweerbeyk«. ipb. ^rp^qb^ c. caiq b^ ccjcl/b. cdvj«gt; cc^
- c.nbsp;idf. itlqb^nbsp;Ipppvic. cccpc cccppptjb.
Ivfc. lppxgt;)l). Ipppjc. cjc. cmf
c. a?iqb. cpvjc. cppnifc. clpvj pppv^fj idtpb^ cpppvjc.
c. dp^iJjb. clpppipc. c^miccc c^rlqe^ clpp\e, cciqe. ccjc^:^/f^
iciqb^ ccpnqb^ cdpptpb. ccpcf ccpljb. cclvf. cccpc. cccppinfb.
cccpictfc. cccppvttjg. cccpptpb.nbsp;^Md^eytvevbcyUn. pppntj e.
lt;Scfcozitinmnftö)U cpdpc. ld(b» Iqc^ urmqc^ cpixb^ cpctj
cccppip b.nbsp;^^nbsp;ƒ ccf 0. ccpppip fl ccpcvf b^
^(vbicfyiytweec^maUiU ccpcb*
bereitenbsp;cpe.nbsp;^eclfmettbiecoubtcitbcpo^ticb .
lt;S\)itfxv^iit fuyucrm. ccppxgt;] b. ß«.nbsp;ijc^q f. ccciq c.
T^CSbcfweccmlfcbmbcititDefccitbcnbsp;i^^vffmpanm^eylm. liqb»
beoo0bctt^nbsp;cpcOifnbsp;t§ctr(lcitc»rcyttt0bcit^ cuqb»
lt;0icbtofjPtiypmt)ab:i)iie»^ cdiqc^ cdtpb^
b.nbsp;mb. cccpi^c. cccppptjb.nbsp;^ivffznmfiwcM. cdicc
bi'c CBypa gc0ctßit b^bbeit / bocmcitnbsp;ccc bgt;
bttctr^dpcnfaUnbsp;cdicc.nbsp;^embatdopt. cplipc* ccpiü
nietewlettm.nbsp;^b.nbsp;Cbcmflcrdcm plUibJppj^iiib^
f^nbsp;cmp b^
2ttrdicrmvei:b:mcit^ icanbsp;gieren vcrbtqucft. iVc^ itipb^
q «. ^rttqb. ppvmnbsp;pppj c. cpb^ cdb. ccl/^Pvjb. cc
c.nbsp;pUiiic. Ut^'b. Ippjc. Ippipc.nbsp;liqcpc. cdpppiiiib. cäpppipc,
pcvitje. cipb. cpvjb. cpipb. onbsp;^mtteitbicbcitfptow^^bbwJuq
q^ppvjc,nbsp;c, d^'b, cclpppHf*
iTOf^nbsp;ccjg, ccnbsp;^ittckffcbcit^ I^Qb. icicc.
ccpptic. ccppvb^nbsp;ib. Iwiqc dm'icc^ o
ccidjb^ cdp^g, cd^jcji^qb^ cc?nbsp;icagt;b^ cdtgt;iqb. «iccc^
H
1
i
jrcf. cccpc.
cccppvjb.
'nbsp;c^qc^ cpluqb^
ftotqb^ cdrj f^ cdurwqe^A-.
^«^yibattetmctetJWAffe^ cplvj b^
ygt;.
c. ppipb. ppptic. pU, idiqb^ I
w-
^ay:b«t0mwi8Wbuiuem CC^ ccn)c, cqtricjc cqcwb^ cc
pUül^-J^i^s d^^rV^Tbrh^cn^^^ l^viijb* ccppppjb. cdvj f. co»
b. Ipppvc. p^b. |pa?{
b^ cvjc. cj?«}b^ qriJ^c^ qapu
cnif. cpljc. qdxgt;)c. djb. Ort ,
b. dpvxic. dpittjb^ dicicpiqc; ^
dTO'b^ d^rb^nbsp;c0
' -'S
-ocr page 30-Ipicujb. cdTOC. cc^cb^ ccpdjnbsp;Irpvfe» ccitcqe.
b.nbsp;ccpcii) b. cccj b. ccdj cnbsp;6ttyt oft vd ophcriteit oftbOOJbq^
ccduKc^ cccvjb^ cccpn^vjb^ cccnbsp;Un^ tc* Ivtil)* ,
i^oePbecbecfim^ tijt c^ cc^lvc.nbsp;nctbcrcybenbatbcmttyfgrt
t^onbtöbctmbcyleit. c]dt?b^ cc^nbsp;o^o lettereitmctmetem je.
pvjb. cclje,nbsp;3»SbewAnbtbatgbeq«#iö9ey
rafenbe^onbtöbeteitbeylert^^M»nbsp;lew^ cccicqb^
mtjc. mvd plm Plvnbsp;Jmc^ßlvevbmm, Ipptqf c^
c.nbsp;b(cgt; c)ce. cppt^'c* cpme^f.nbsp;Ippvc, ccjcvjb. ccctqb. cccji:utb
jc.ffy^ cpljb, cpcfb. ccpppvjf,nbsp;^S- r-' •
Ii cd^b. ccrcc- ccrcjqe.nbsp;JO 2iesbewareitbAtb«itietett
6oofbenbiefcbO^Pft'«0veitefeit.nbsp;verrotte. Irppvb.
Ivb. cppj^- cce. cciijfe.nbsp;IKancHerbeyleit. ^p^vqb. riqb.
Ippfc. pcvjc. cpcmib. cce.ccc^
y ^ woftwee.nbsp;vqe. ccc^c.
I, v^r ^r^i^c. v^b. pUpb.lpijnbsp;Beelen oft balsweebom. cc^^^tp
vi, rt-ciue. cre. crvuc*nbsp;fl
ccegt; cciiqr^ tt^v^M^nbsp;ZMo^cm qa. iqa. icjb. ppvi'qc^
- ' ccjcpipe. ccm^je. ccm pjcpje. mvifc. Ib. Irrrvc.
.ff^tvnu. cdve. cdviqb. cclpiqg, i^b. crp^vfc. cdb. cc^diie.ccc
lX}rob* cd^W^. ccc^b.^^nbsp;^mbtbebberettreym'öert.ccmib.
^miii c. cßjcv] c. dvii) f. clpni )dü) b. ^i^'^fun'^e o^^n ^^ßcr.
cir^'b^ ccnqc. cc^lvii'c. cc.nbsp;^mbereit/bieitocbiOttceRtt/beit
IWS^ CCCUIC. cccritqc. loopli^m.nbsp;. cctrjc.
Cbooft (Icrc^ett.nbsp;ccvtq e.nbsp;^tnbcr g^ebareit bi'e verfJmtbich
bte^micruy^r^PS^^^^^PS^^^Ottc^ wotbeit.nbsp;c)db.
^eitlgt;ebbett/tcbelpe»gt; ccir c.nbsp;B^mneitgefweerboen verbngt;meit
^wcpeitiveebom^ qa. iqa. Itvfc.
mm'Ct TO'c- PPm^*nbsp;^itagbeitvanbermagbevjerfaedi
rcvfb. ciW^^ cvq b. c^nbsp;^nec^tfeitöteoittfangbeit. dvitjc
Viiii c. crv c. c^vj b. m're. cppti b. cc^:e. cdppc.
b. cpppiii. cr^^vfc. crlvc. chnbsp;^menweebom.nbsp;Irwc.
vm 0. f. cteuq b. c^cvqnbsp;:^ttogeleitiveebom. ccqtpiq b.
b. ccmfb. ccrrvjf» ccppvivic. £
ccmv] b. ccrr^rvq c. ccmip f^ CC f^nbsp;immb. cuqb.i-
l^viqb. ccpq c. ccrcqb^ cqcmjnbsp;cs^ dpe. drvjb. cc^vjp
ccc^rfb. cccwrufc^nbsp;J5:ebeitconfotterert. cc^ppvqc.
Wtoft vdreyitenbefc^ooitJ^ebettbtet0be«oelettvetloteit beb
feit. q:vjb. d^b. cqdi):b. co beitbebwlpelic^. ccplviic.
£cbctt bk s^^cbtoSm fm ^cylctt. ^mcchnmvanqmtintcttbman
Gebert oft tecctcUttttJcebomw?: ciclvjb^ dpo cen
btniett. ii:ictf}c m^^f- ln^n^^j^^
cot. clwqc^f. cpcc. cqggt; cc?
ccpppmc. ccpmf cccnbsp;ppjb* cl^b^
b. cccq c.nbsp;b^nbsp;c»
Gebert bie ontßelt oft xvtmakm-^nbsp;Jloitg^)cbug9^quetpi8. Up u
bcpmfq«. pvc. i^iwicb. cpf:poij clijfb. cciclpc.
b.nbsp;ciclqe. dm e. cdipb. ccc^nbsp;ccptpipf.m^
ppvivi ^ uc-euiii^u. tu-. ccc b^^^^o^ll 124
tibm bic tfxmm g^ctroc^cit xvot^nbsp;t^ngf^m g^cbie^cit denbe budPun.
bcnvcrl4c(^tctt4 cplvivjc.nbsp;ccj:bc*
5,ebcitbie*?aco»t(qit. ccpppvjg.nbsp;^^ottg^mg^cfweei^. pppv^e.
ccplvqc. ccpäie.nbsp;idqb. cli^o*
Nebelt bii vcpkmt (litt. pmnbsp;c.
IHib. cvifb. cf^ifc. cpUpc.c^nbsp;Zongl)mf;}itte. ^p^iqf^
licppj b. cciclvq c.nbsp;£ottg$etrcy»ig^)ettgt; ppviii cgt; if^^^:
Gebert piitc. pcvc. c^c. cpipnbsp;iqe. icciJjc^ c b^ cpiiijc. cpipc.
c.nbsp;cclßi^fnbsp;cpjcfcvfe, cpcipc. ccpvfb. ccppipe^
£cbettbtcwmocytfi]ttgt; IppifC.nbsp;cc)i:lfbgt; cclicvfb. ccl^TOiJb. cc
£mbmpecitb:eemgt; Ipc. Ippvjg.nbsp;pch. ccaob. cccpivic. .
rab. cpmf- cclptmc. cclmnbsp;:5,o»g^eitpiofqtdtct c^rqb. -
£enbeit(?ecitlo(fctt. cptpc. ccbf fwyfeitenbcitctcitboobe»^
cdptiz. cdiCDjb. cclpii^. pppiiiic. cvb. cpptjb*
dp c. cteq b. cpciiüc. ccfeq
C4 CCCUfb^ CCOLTCPjb.
m ■
'äbßtt n?t bc heßf^ k vcpbt^' ;, ^
mag^rn^imteUfP^'^f^- ppipcl: v
pv^c. cppb.nbsp;^^PPP^^
cdtgt;qb. cdpjc*nbsp;cdpv ,nbsp;i
t^agms opji^otpcrt
ipc. pipb* cpppiiz*
tllagciti^ccbomvccbjqttm.
piiib* pppipc^ Ivb. cwqb. dp ;;;
b. cc c^ ccnj cdpq g. ccpcip # ^
bgt; cccj:if b»
c
f.nbsp;cdjpuiif. ccqb. ccc ccpqcduqb. cc^ctib^
l . piii\
fd^em jcciqc» cc?
Iv e. cdpv ^^ cccTO e.
ileuet: btc »crpopt ts oep q b^
mi b^ ppvjc* Iviqb. ipjcpb.
iccc^ pcqb. cbgt; cjc. cvqb^ c
cppviic. CTO b* c^rluvjb.
dpviic. ccicvqb
ccppvc. cd^riqg. cdpiV cdjtp?
b. cdicj^mqb^ ccpctjb^ ccpcipb
cccpii^' c. cccpppiij c.
Zmevftcvcten. Ipppvi^'b. dpvii
cpcc* ciccfb. cdtjf^
^^cmrfuyiicrcrt.nbsp;cppp^^^
^emvfKätc. jb. vj c. vitfa.
Ijc. IvTc. Im'c. |irccgt; dpb.
■i
lt;Seqwet|î^evt ber tlîagen beylen^nbsp;bcnmenfc^cgoebetjetwcrnAfeft*
idiqb^ plipc^ Ippitje^ Ippttq c.b.
ippvüic. imtpb^ cpf: cptitfc^
cppvijc^ cidc^b. dc^ ^
Ipvvfe. qccjb^ cctttje* ccjwqc^
cclvf. ccbijfb. cdpmö-
b* cc^:ci|b4 ccpciiib* ,
maQ\)mrd)abzUä^nbsp;.....
c^j^viqe.nbsp;tHütencwncf^eyt. ic. ttvitic
cplviüb. dnïb. d^pûî'b. cpc^nbsp;pppvqb. cb. cv^'b. cpkb c^
nif^ cpcvitfc. ccpUnib. cclvfb.nbsp;Ivjtff. dp b.c. dppmj f. dpppiiä
tnmlîcBfactv'^nmmbmtt. cpppnbsp;«iclfb. cdvje. cdpttq f: cccpc.
c^rcfb» ccppjc.nbsp;cccpuqc. cccppqc.
, t^«nUcEfaettemetbôen. cplviijnbsp;rnftatminbcmUtefc^^bett. co
,..nbsp;b.nbsp;cdpvij^^nbsp;pppc.
lernnbsp;qrdtqc^
.tîîdanc^ohÂ'«,**^^^^?««»^^^^ c^nbsp;tniltm^ittekßchm. cdvf.
- mdctbatt^f itJet endontert itoc^nbsp;mrttettt)erpopt^eytoepenen.li?rä
^ tefameitertloope.nbsp;ç^e.nbsp;b. cfc. cpvjc. cpppjL ccv^c.
m«lcetefamcnböettloopctt. dvfnbsp;ccpvqb. ccppvc. cdppvb. cc.
^^nbsp;^ r ^nbsp;^^ W ccw b. ccc
tHdct ben pm^^tt mbe botjîennbsp;icuq c.
cjc. ci}c. cjrcqg. c^rciqnbsp;vqe. teûqb^ qdc^
pc»} g. cccrt'b^
pqb. ^c, pppv^'e. hmb. c^
onbsp;vifb. ccppviifb. ccfUmb. cccs
plvj b. cdpppmi b. ccpcixi b. cccnbsp;pj b.
. ^ I. «nbsp;^^^^^tbjeg^efwoUettie. ccppii
j^lcf ben v:otttt?eii mt»« ^Oîfî««nbsp;c. cccpfc^
I boencomen. VC. ci|c^ we.nbsp;tîîoeberbteotttffeBetttô-
dpvjb.nbsp;cc^'c.
mdnwenbiernt^ayiwaflcftboonbsp;bet moeber opfîooten benemen^
ipc. ppvjc. pmgt;}c.
— menfc^enbeten^eylen. cplvib.nbsp;b. cpppdb.dpptic. cpcc. ctM
:,- ; f i'/ h ;/. c-iTntf»e
cgt; cqippiii ccppp c, ccpppvf b^
4a
tHeflctt en fweerbettbereybcit baU
fèqfec gouwen. ccp^ib.
«Jeyffensteomfattgett^ clpppb.
ccpd, cdppc.
tHilte cleynmaBen. pcmc. pppiii
c» cjjqb, cqc TOiijfc. qtjtTPi
c^ dppj e. cl^pi) f, cpcittf c. cciiî
e.nbsp;cdb. ccbi'f. cccj
o. cccpj b. cccppqc.
ccplip^* cdjîù'q f. ccdtq e.nbsp;natticritcE facttcbe^oubc. cpip
(pip e.nbsp;civ c. cclicuf
cvT^qb. cicciqg. ccppxic, co»nbsp;nauclbictcfcerwtgact Weit/oftnbsp;|
)t:Uïqb.nbsp;acbtcrwAcrtbtqweit. ccirttqb.
i^noebecfwywaeit. w'b. pppijnbsp;capliic.
b. cvqb. ccjg. cc^ctqe. ccq cnbsp;ncmertbtcafgefitebctt|qttbeyllt;it^
J^ocbçpwcebombocitccflêreit.nbsp;criqcvqb^
clppviiic^ ccppv]î^ CC55nbsp;tlcrucit btc gbeqmtfî (qn. cjirlvj b.
Ivc. cclpuqf. ccWbgt; cccqc.nbsp;tleirwmpqrtcboeitvcrgam^ clv^
tTïontgcfwcergcttefm^ iccviqc.nbsp;c. ccicctqc.
cplqb. clj^pqc. cMtqf- clpppqnbsp;Uemmvavfxmcn. qcppvqb^
b. cpcqg. c^cviqf^ cagt;:b. ccp^nbsp;tlctcttvccbtquen^ ccc^nq b»
f. cclpb. cc^:cviqf. ccctqb.nbsp;tTtongbcbulctt^ ^ vju pjb.
tnonbtwateirmafcitbatbeylfamnbsp;icvqb. icj^ij^b.
istotvcelbmgeit. Ifnbsp;b. cl^rvq c. cj:cj c. cwiq b. cc
bea tHotttôCiitaben meetnbsp;luqb. cclicjb. cclicuq f. cclnrv^
ticn. cccmpe.nbsp;nierengbefwcergb^itcfw^
be8inottbtôfcm^eytgmerm.ccnbsp;ntereitrcyttigcit. icvqb^ ccijwiV
iccqc. ^ i ^ Mnbsp;tTtermverpoppingcocpettw. coî
UTôttbtwdmc^mbema^cit. cc^nbsp;iccqb.
mottcit verbtqweit. j c. ptV b.nbsp;Ippiii f. lOT ^^
pppiitjf^nbsp;U^nagdmvettccm^ ppptfc*
tliefmmaîm* bqb^ cpipe*-
je. ppc, ctïqb. ogt;nbsp;cciiqc. ccviqe. cc^rlvjc. cclt^pb,^
iccqg.nbsp;ccq'c. ^J^n^p^^i ■
öHttyfcrt cttbc mun mbnlfwctt.nbsp;Vlmfen bloebcttlt;îclpeft^ c. /.^
ciïqî).nbsp;W^vqe. iclqb. cpp\(^ cpjcpvc.^ ^
tJnbsp;dpvf dppv^b. cpcP(. ccpppii
^fY^clgefwecrfwyttercit^ co«nbsp;b. cc^pb. ccpppv^
lt;5^ icicvb.nbsp;c. ccpppipg. ccÂ^^i^^-
tlagbeUii WDWtcbeyC bmemciî.nbsp;tTtjefeitgb^^^^^^fe^y^^'^'
icpqc. pi c. pcvb. cprrqbnbsp;^^ ucrt. ccc^ ct'
cpppviib. clviq c. dpp) b. dpptj-i-(Dogbmbîeb^wypw. dpv^ b.
c. cq'g^ cq:pvc. ccidcicqb. cc^nbsp;(DoogcttbtelWiî* Wîqe. cc^
Ivfc* ccl^:w:qb. cc^rcqb. cc^rciqnbsp;cdpv^. cclpvq g. ccca
e. ccWC. cccqc. cccîqb. ccc^nbsp;ppiiiic.
icp?jb. ^ 'nbsp;(Doggert ôottccmbeytmb«'jiieiî^
tTatercttÂl8(qgcqttct(îft'«/^«r=înbsp;«H^ vtqa. ppvnc.
mcbe(qbACt:wçberombeylen.ccnbsp;wc. Ipicvqe.
Itlvtq c.nbsp;V pq c. nrcviq c. cppb
^f/.'O;' 'V ■
-»-c'ril CP ' 1^3-
A..,,,..
-ocr page 34-dictqb^ djc^je^nbsp;c\ppxgt;iii (Dffmv^tmaUn. ccjcvjc.
b^ cpcc^ cicqbv ccuqe^ cmi]tgt;nbsp;P
ccpicvb^ cc^rj^icqb^nbsp;m^jb^ ^c^izs
cccj cccppptq c.nbsp;e, dijc c. cjccip c. ccmii b^ ras^f?quot;
lt;Do0mbortce«rbeytbmbicrct?cr^ c. cdp^b. cc^cnfb, cccp^^t^
t.nbsp;bettpeerbc»wtmcmdqfboobc
m\kn.nbsp;Ivb. cplvjb. piewwflsöbm^fm. upvvi^.
lt;Do0mbic0eq«ßtfi(t|rt. c^Nb. pocreitbcylm.nbsp;dvc.
pobam* Kc. pvc. nc. ptvb.
P^iif^ plinic. lixic. IppmcAtp
PC. pib. cpvffc. c^t'uie. cppp-. vtib. Ippipc. cvjc. qrmb^ c^
vixia. cplb.nbsp;cpcvji, pppitjf. cpppviiie. cplvjb. Mvm
ccjg. ccvi^b. «pb- cclpvtig clvi^c.g.nbsp;d^qc. c^
cd^pb. ccWim^cccppiiiic. Ippniif, ccppvjf.
-Oogmbügt^a^fijn fwmma^c. cdpnig. cdpvtqb. ccpce. ccpciä
- ^^cc^b. cecpje. cccppiiq^
Popdcqe» pppffc. (ccc^'^
J:nbsp;dptjc. pttvgevm. mPt^pUpc. cpcvä.
_(Do0m(^crperj^ cptt{ic.cppviic.
.. . .V. cpppitjf^ a^t»*nbsp;SC'^fcrqemtbooft wbÄeit.
(DO0eitwc«bomvct:btmc. je. c^ c^ pctqc-
Jlimpdwtjerbjiifitcn. pppäb.
1 „^rv. (DttmÄcbtv^^^^*«^«^nbsp;cccppvttji. cccpppijc.
cmi^b^ cdpt?^^ ^onrdertmtfottbemcm/0ebcctctt '
(DotenpmeWÄecbtm. je. pjb. Conbyhrnatag^mefm. tpb.
Iftillb^nbsp;CpC^ Cpätfc. CpKVf mpc. q^ipe. ccjccHie.
cidWqb^ dpb. c^nbsp;^ootmdijomwbj^uem v a:
Ippve. cpcvjc^ cc(.cctpb. ccppvnbsp;^a. pipb. ppvjc. ppvifb. ppw
^^b. ccpp\gt;nib. ccpppvc. ccpppvjcnbsp;c.b. pppipb. Ivc. l^'c- Ip^^
mc.b. pcc. itrcqb. ^rcnqb^ uro
'■^o;mbieottt(lefett(qitbeylm^ vnbsp;vixia. cpppvc. cpppviUf,
K pja. pppvii b* kP]c.nbsp;cplc* clq^. dv
c. cppiiii c. cpppiii cplvj b.nbsp;c. dp b. d^fJ? a. d^j b. dpp:^
cdpv\). ccpcnbsp;viijb. dpppviie. dpppvitfc. c^
^ pxm bie vm bmitcit 0cq wct(i ftjn
^^mfkn.
»ccpppv c
(Dozmgcftmcivipbtim^ fvi^'b cccpqb. cccpppjc.
y^ AUcHnbsp;1/üac// CCCS
Ic^a; Ciiii,
rt ..
JQO
'tc.
»rn
11
cciqc. ccppvjf. ccpppiti
b. ccpppvf c. ccpppip f. ccplq b.
pipb. ccltjc, cdviib. cdjcb^ cdpiqg^^
ccpppiqb. cclpvjb. cdppvijc. ccpcviqf,cc
pcipb. cccvj b. cccvüe. cccpjc.
711 Ç-^iir-tJt.
pviii c. Ipv a. Ipppii) c. citïj b. cmi} cc
mfe. ccbjfnbsp;cclj:^:itt«jb
wçbçrombîcngw., dpppf _ . ^
liqfc. ccvttc. ctób. ccuqc. cc^ b.
cccjcpip
T^ouenvcpbtifnen.
curcfîfc. ccjcluqc.
■ .TA'.
pvi^c. b. dvtijf cpdjf. ccfvjb. ccpi^
pmpb. pUfPb. Ivb.nbsp;c. cdj(. cd^î?ij
Kuybic^cyt^eylcit. ppipc.nbsp;amp;tmafbtmm. va. viija. ipbAtry/^-^.
pppCib. liîic. pif. pUitic. ichVb icwjc. ppipc. cfc. d^c. dpjb.'i^ZiCTF.S
Iviih* lîicc. qc. cimc. cvf.o cpqb. ccûqb. ccii:^'c. ccppvjf.^'^^^'''^^'
quot;nbsp;cdt?je» ccijctîû cdicicjftf
iitfb. ccpc^ b. cccjb. cccvc. :
ppviiic. idqb.
c^ cppixic. dtqfb. dppvf, cte^j'^^r«/'^ !^ \
v)b. cpcm^ ccpüc.
Iv] f. cdpppvivi b. ccpcxi b. ccct::^:-----^
b. cccp c.nbsp;^^ »»»- ftV«)^
cdFtgt;ti|'b^ ccciqc. cccppjc^ ccc^
ppvjb.
Cattbett bc^Ottbç bat (ïï niet m vev
myUn.nbsp;cdpppj g^
C«itbcbcttmidgt;cytjbcWC^ pppipb
ppvx\c. cjtpurvjc. diqb. cplipc.
dpppipe. ccmie. ccipb.
ccpppipf. cdjf. cd^:^
iqbgt; cdpppiii. ccpc e. ccq b.
ccciqb. cccvtqc. ccctpc. cccpj
cccpt^'d. cccpvjç. ccq^pvjb.
cccpppjb. 4-4.
^ vtgt;e//myr} en ^^ 5* lAjecr 'tn^én ■ i èf
CWlmopt^oöftmbtmctt
jciwiqc.nbsp;cpppvxiz
cccf c. cccq b. ccciwtqb/
0qbett wccbom vecbîmeft^jcjtjcj c.
pppv^i. itcqb. cppttjc. clpvjc.
dpppipe. ccipb. ccppvb. ccpppv
vfb. ccc^wqc. cccjtieieb.
amp;nneitff^eppen. cpppvjc.
ctpppjb. cpcc. cdvje.
ppvjb.nbsp;dpppviie. cpcîi vafimaïen. mkb. l^e.
g. cctïqff» ccppvje. ccppviqb. Zanbenxveeb0mvet^ß^(hten.ic^»,,U'}
amp;apenmaten. ip b. pip b. v a. pj b. pvj b. p^^^ pvitj cJ %,
cpppvc. cplitjc. clpp^
qccviîif,nbsp;co
pppvxic.[ccpppipf^ ccjdijqc. cdiBs
iJtqb. ccpcf. cccii|bgt;ccc]cuqb4
cccppiiii e. cccppv] b. cccppvitj
idticc. cpi^e. cpvHc. cjtticb. c?
Ijctqc.nbsp;cpciijl). cpcvb.
ciccpf c^ cqfgt;g. ccûffv cdtgt;p
cdicttjg^ cdpjcjctjf cccppiiije.
r~amp;nt$fve£^nen. ppvj c.
pppiiij e. dvTTcpdj f^
©plmtersmbc piflmwttwc^ett.
vjc. pppje. pUiijc. dppviijb.ç^ ■Eanbettfuymc.pppje. (ccc;
içcui'l)^ ccigt;|'c. ccpvb. cccvib. Zanbenxvit maffen,
cccipc. cccppviiji.nbsp;Caittt^lccfc^batbloebet. q'bi
0plinteve vannbsp;bccnbc^ - tantvleefd) (îctcÇctt^ Iv b.lpm4
cdvc. CCCjtlWjCÇ^nbsp;'
^ - ■ / f 7 . fnbsp;C^-^Mi^jJ^xn
J
^^nbsp;J. gt;nbsp;^nbsp;'nbsp;tnbsp;r
-ocr page 36-tE:«ntt?îeefcbbÂt0cfwoUcis.^:lt^bnbsp;Ipvc. c^pjb. cpcc. cpctvjl}. cc^
Caitbtvkefd) / bat voc^^ttc^ ts wtnbsp;nq e. ccigt; c. clt;mgt; b. ccm^ b.
ccbf.cclmô-nbsp;ccp^f- cdiJi'f: co»
CapBcitögefwd. f. tevqnbsp;Iw^jb. cdmfb.
c. dmb. ccvb.nbsp;cdTOm'b. cc^rcf. ccpcqb.
CapfcttsoumoUis^çtJOc^ttd^eytnbsp;cc^ciq b. c^b. CCOJ b.
vertceremnbsp;^tgt;ïgt;cni]iit0ccampcmodiengctm
btcCijbdoofêitgeteit^ebbeit/^e;»nbsp;^J^bbeit/^oemê^aerbdpettmAcb
, m«t ^cc tgt;dpm cTOiq b^nbsp;cc^^j f, cdvi' e.
^-..z..-.nbsp;^«niîm'gebictrettï^magcit. we.
Ipvixic. cdppjb. ccciîb.6gt;nbsp;bat geert rgt;etti|mc^g^ebter:teeetteit
pynettmaBen. Im'iïc.nbsp;meiifc^metf4gt;abettttocbIctteitett
Cnytenenbefttyfeftmbcooîeitwnbsp;mac^metbqte». via. mb.
bzmn. cctme. cctpb. ccpppxgt;inbsp;clje. cdmäe.
TO'e-TOC.nbsp;bq bteXgt;ercoutßttWpw. ct^tVb.
b.nbsp;cuqb. cve. cptf Vevmoeytl^eytvcpbztimn. viij a.
cttoiîV. remic. ctttta ^„vsnbsp;. ...
H
™nbsp;■■ ■nbsp;lt;r,nbsp;...... ..... Jnbsp;.-.V-«..
C. cccttfî e. cccp^ c. cccppnib.nbsp;Xgt;cc(îopt^eytoepeneit. ^m a.
bmvanVmniQcbimnl^ayUnnbsp;^qc^blabereng^jenefert. tób.
Iii«, pvii^^, ptph. ppjb. pptiic.nbsp;Ippjc.^ 1
Pfvi^c. PPPJ m'c. pppttii e.nbsp;Vîfsbcntebeb^ubenbatflïmctm
plttib. plpe. pbtqc. Ivb. Ipp^nbsp;vecbetrmiî. ccc^t^'g
tqe. teuqc^ tec^ tevjc. te^nbsp;^Oiß^MiCLattcBßttg^^
vb. pcqb. b. cvvi b. cp^ b.nbsp;îm. cclp^piiii c.
' cpitid. cpipb.cpmi^^ cpmtfe.onbsp;Xgt;IceratK»oftanbecfc^0tftid)^^t
' ppptgt; c. d^ e. dp Çjcb. g;qbnbsp;g^^enefett. ppipc. pUitjc. lit c.
c^:cqg. c^ciq^^ orcuqb. c^bnbsp;c(c. cutjc. et? f. cvjc cmb.
ccmif. cctJc. cäpc. ccppgt;i^.anbsp;cj:f. diq'b. clppiv^c. d^c. c^
ccpluqc. cdjf.nbsp;ccmïe. ccj^ppb. ccppit
cdTO'e, cqcctiî'b.C. ccctgt;jb.cccnbsp;e. cc^^t^g, cdjf. ce
,ppxgt;c. cccj:p?qb.nbsp;Imqfb. ccpcc. ccpcnib. cccvii^
Peitqitwebecpactt, ]b. ^a.nbsp;c. cccppvjc.
^'^^''pü^b. pvib. pppji^ PPP Xgt;Icecatie»lt;^ett^eymdtgt;eeplactfejt
dqb. pUî/c. Ipiiic. Ipp^nbsp;fnymtenmbegbenefen. pppje^
1 iitfb. Ippviie, Ippptiiic. pct^e.^nbsp;X^lcctatmbeernonbtsvevbzimtt
pcvj c* pcviiic. pcipb. cpqb. onbsp;viqa. pja. Ivb.c. Ippvjh. c^
lîtmb. cdnb. critViVsnbsp;«.ÏV^av ^^ro n-vî i- «.^«..v-*:
^ ^r^ ^^^b. c^:liîb. c^luiib. djc. c;^ itbqc. cc^c. cc^riqb. ce
■-V
* -v '
■Tïquot;
-ocr page 37-Idcvjp ccicurievi'q c. ccctqb. ccc« Poeten bwgbefwoUenßit. ccc?
Plcerattenbeyleit. cjcjc. cicicvb. :Ooeteitbteopgbewtewettfqit VÄ«
äipc. clpe. clictûî dii:i«gt;jb. beitfcbom. dittqe. cciqe«.
Ptinelolfen. ijfa. itfa. va. viqa
ip c. pj b. rv c. pj b. pv^ b.
jcviqc. jciicb. icitrvjb^c. ppvitfc^
pppti b. pppüi c. icppvq e. pU. pUi
b.nbsp;plvivic. Ijc. liiiïc. Iviqb.
Ipiiii c. licpvj 0. }ppxgt;ii e. Ippvixi
c.nbsp;licjti^: c. Jjtjtjtitt] c. l^ricjcirb. pcf
qb. itdqe. icmfc. |i:dj:b. cb..
cjc. cvjb. cvqb. cici]c. cjciiii
c. cpjb. cv'viqc. cpife. c]C)tje.
cmqc. cTO b. g^irvfb^ cjdc.
cdipc. dc. dvijc. dviqe. ca
luriqe. dpe. clicvqb. drrqc.
drriiîff.nbsp;c^i^jb. clric)c
ipb.e. cpc/c. crci|0. cciiqe.
ccvqc. ccviqb. ccpqc. ccjcvjc^
ccjcvqb. ccvTrt'b. ccwegt;:vc.b.
ccitricvj c.b4 ccp\)b* ccdiiiïb4cc
idipb. cdb. cclüqb. ccbf^ cc
cdirc. cdrüqe. ccl)i:vi.
cdicvq0. ccldicb. cclj:^v)b. cc
l^ije. ccliticieiiij c. câppptgt;)^.cc
Ipicpvij b. ccljc^ritvüj b* cdrjCjtijcb
cqtcijb.e. cqcciifc. ccpd^rc. ccq
b» cccvüj c. cccj:iiij b. ccc^üj c
cccitpve. cccic^ricb. cc^ije. j
ccppvje. cdqb. cccm^
!Olceirlt;ttte«btebtmcb ftin* ccpip
c cdqb.
tOlceratiettbieloopen^ mj
cdqb. ccc^b^
tOlceratteit bi'e ottreyrtft'itfuyiiere
iccc. Iwie. dpe. ccion?
b,nbsp;ccmgt;niî. ccUib.
Plceratienbieowbt (qit g^ettefen.
vitia. pßib. mtfc. mmb. pi
f. dq b. pUni c. plv cgt;
Ipppvjc. cb. diqc. er f. cppv
b. dviqc. djce. dj^T^qb. co
idcvife. ccppxgt;i\\z. cdTOqc.
Pkeratt'eit bie vootte eten. lit c.
cvjc. cpppvjc. dviqf.
clpppipc. ccpjc* ccpvfb. cdqb.
cclvje. cccmb.
Plcecatieit bie vuylfqitbeylett. c
ppvb. clp^c. ccpjc. cccppirfc.
Vkcfen vevbzqmn. öoecf / äen^
pc^t daei: enbe fuyner mahtu
-X)leefcb tc bcbowbeit bat niet ßtno
(inbt m wo;be/nocb geen maben
baeirin m waflèn. cppp c.
o»€rtollicbXgt;leefcbtgt;«tinbennne(e . ,,.............._
«?a(î/polyp«8genoempt/verteenbsp;X^tolicfbeytma^en. if^* cpe. c^
rem ccppiiiic.nbsp;ppipb. cpcc. ccvip* cc^jf. '
Xgt;leefcb / bat in fînc^en gebouwennbsp;Ptou wen bie ben ^loet b
ie/xoibttomufxmlmaUnxoaÇinbsp;bcntebulpecome/^* pipb.
.9
fen. ccdvfb.
Xgt;leefd) wajfen mahn* cpip b.
cpppvitif
gt;:)ioyenverb:quen. ppc* cpctjg,
cccrltj c.
bloten inbe ioncturen verbn'fuen.
M b.
Pocbticbeyt /bie oueruloebicb is /
verteetettettbewtbîOO0ett. pv c.
cicvitl c. crlij; c. cq^vq b. cc^,cp( b
lj:)qciifc. cclve. cccvc. ccqrvijtfc
P:ouwebdpenbat(i licbtelicBtfiö
baren^ cpf. crcüj b^ ccppxgt;c* xè
|tmïjtgt;4 cdrije. 125. -
Dîouwenbievîembtbdufîet
Iticipcr^c^r,- gt; . • r.v/
ben Ptouwctt blt;*ei: maentfîoi^
b:en0en. j b. ij a. iif^
viija. P C. mïjb. pvijb. intfbJ
rpvùjc. pppjd. pppiifc. ppvittjc*
pptu y;
«k.
^ y .. '
'nbsp;V/. /fV ■ 'Yh 'c / //• 1 ■
/' r
m
-ocr page 38-cnbsp;Xpppix}nbsp;ccdjcc»
pcq t)gt; icctq c b^ cj u ciuLb^ afotquctt^nbsp;cpitj
cve. cvijb. cpqc. cHifd. cmnbsp;XX)aUvf0ntgt;et:fd)abcbzmchtt.lpji:
C. cjcvc. cp:yjc. cpviijc. cjctpb. äff. cc^qc^^iWzü^^^^-'«
cmqc. cpppqe. ctpjcvfc. cpU^cnbsp;f c.xo
cpUifib. cplv t, cjcUpc* dviqf iqa. ^rpc. idv c. Iviqb.i«
d^rc. dpqb.nbsp;dii:^:^
qc. dp^mjff,nbsp;d^^^b. c^
pcb. cpcjc.
f^ cmqe. ccifb. ccpvtfb. cc^
icpvc.nbsp;cc^i^b.cduqb
ccUpc cdpqö^nbsp;cd^wq
cjc cuqb, cptpc. qricpqe^
(ic. cj;c|b. ccuqf. cciicc. ccicicp
ccj^Iuqe. cdtgt;|e. cch): c^
ccl^uqe. cd^rviqb» ccpcb. cc?
pcqb. ccjcciqb. cccqc^b^ ccc?
ppgt;j ^^iefi\)7iin^Ut nitf ma.Mtnrmn.\^C.
teqfnbsp;cc rOqnbmwwettrowwicbeytvecbu
pcb. cc^rcqc^b^ ccpciqe^ ccj:cüq mn. ccuqe.
c ccicctpe^ cccb^ cccjb^ cccuqe
cccicc.nbsp;dvwe,
cccTO'b^nbsp;bewa« battee gccn
CPC. c^f-nbsp;^^^^^
dqb, cXm'^^ cl^iic
clicicp^jqe^ cj:cttqc.b» cpc
^j«» cci\\i* ccmiiic. cc
ccpppviic. cc^bc. cc?
l^f^ cclviqb* ^Jl^i^ cclpvj bgt;
cdTOqö. ccj:cwq f. cccvqb.
ccO^Wb. cccpppjc.
VionxoiM na ß
beitfttymccit.
Sb^boojte. va. ^^vm'c.
( i
' I
f
bdict pppiic. cngt;c. ccppvtjc
PjttcbtbÄetmrt^en. ccpUiiic.
T)ityltJkefcbigt;€mei:ctt. cpf^ c?
Ippiiic. c. ccpcipb^
inen ijje/ck
c. cppvb. cppm^c. cic^ijqc. c
luqb. clpvijb.cpciqg, cpcvjb.
e. ccjg. ccppi^'c. ccppvjd. ccppp
tijc. ccpppvb. ccpppvje. cdv f.
cdpmg. ccif:vkgt;^ cccpmib. ccc
pvi:. cccpliüjc.
Wmbminbcbevmmfc^eybm. cc
m c.
XOmbtinbcnbtiycBvepbitfnl j b.
vuja. ipc. pipb. c^:qc.
b. d c. dpvj c. ^ c. ccppviü
b.nbsp;cdTO c. cdpppti b. cdpppnii
c.nbsp;ccqc^b.
f«
fciu Cplvii c. dpppip c.
tiOolumboobm.
JXgt;onbcrt bic l^ittid) fq'it i?etcodcftgt;
vija. cplvfb^ cl^pb^ cpcvjc.
ylO iX'.TUn^cti^hi ml/tf(,uje;j tPoiT?
^TttyV'lf-O ^
i'Tr^^vnbsp;Vit o
pppj c. Imq c. WV^ c. cvti bnbsp;^
cpUqc. dmiqf.nbsp;ctapnbsp;Wmbtmbcmiltcfcbcybcit.ccp]c^:c
b. cicciFc. ccicqc.nbsp;bettlX)olf0b߻efcm pja. ccpjc.
vjg^ ccjrcqa ccvcüqb^ cccpc.nbsp;ccppptqc.
x)nidgt;tcn in mocbet: Itcbaem fd)a^ tDolfbie van rqbctt compt
cb. cipb.
b.nbsp;c^rppiife.nbsp;c^nqb.
cj:lx?cgt; cplvvic. dqb. clvc. ch
viiif. dice, drt'c. dpiqb. a
c.nbsp;dgt;:|i:i«n:c. ccjciqb. ccurmi'b.cc?
pipb. ccppafb. ccppvjc.f. ccppip
e. ccpppjb. ccpppiqc. ccpppiiqa
tOonbcttb^yUm vb. vja vpc.nbsp;b. cccpiii cr^^-^ ^^
^tiqc. plvc.nbsp;tOonbcittJÄttbtrtitmbeykm pUti
a icU!t:c/lu]b. Ipc. Iwe^ cdnrwiib. ccpcnic.
Xpp c. Ippitq c. Ippv) Ij^^HJI c.nbsp;rp^innbsp;^ ° •
iccc. iccqb.nbsp;XPotmcrtintlqfboobmoftwtbtt
V^ ^nbsp;„.AV ^s
^v... je» ifc. PC. piqb.
c. pppnije^ Mc. cfc. cipb. cp^^.JX^x.
b.nbsp;cpvjc. cpppc. cppniie^ cppp^
V] c. cplq b^ clviii f. dp
c.nbsp;dppc. cpdig* (pcvtti f: ccppa
vifc. ccppipb» ccpppDjb. ccpUpb
cdppp^b. cccqb. cccpnijfb. ccc
ccppppb. ccpppvqc. ccpppviqc.
' ccpl? T^S^C. CCpCJII C.
LUppi^U. VVIjl-V^i^ V. vv|k-vv| V. vv
pcvjc. ccpcpiqf. ccpcipbt cccvii
c. cccpq b. cccppvtf b. cccpppiq
b. cccpptpc. cccpppe. cccpppqb.
tOonbcitPcym'gbctt. vjc. pja.
ppqb. cdpppvc. ccpcipb. cccpiqb
XOoitbcttfttyucceit. rjc. pppqb.
cptcbt cpcc. ccpf:j;ti bt cccpprq
^nbsp;i^gyitbebcdKegtflcPd.
C^flf ß^jf^i-»-
'en
________
Ce-kr
X)oy:nbsp;cq p.
dviq f.
■It'
* ■ X
I 'i
wmß
w
|
J . | |
|
gt; gt; | |
, '1 ■
f
i-;
m
'Ji
h J
/I
î
■ » ( V -'J
»
■■■-w- -i r
t-
■
(ttt
Sfl'i^hnicmerv
f fcit/oft XOeermoctwotbt bit cruytgbebeeteit/
bacrom bittet (eer bittet is / enbe onermibö bien
Nvtnecbtenmoetweert enbe verbjqfn Jn (3ztec
^Ycbcc en f atqnfcbet: fpia^e xvotbct 2tb|tntbi»
beeten. i^nbe met befen naem noempt ment noc^
op ben bacb van beben in ber 2fpoteHen.
6cßitcl)t0ftmctfttcf)t
mmvinbtbtyetleygeflad)tmenbemmcven
van 2llfen/alfo bat (Batcnus enbe l:)iofco«be8 claecücBbetnygcit. B:gt;at
eerft^oempt men Koomfc^e oft gemeyn 2Jlfene. S^anbec woibt in ta
tiin^enpbinmgenoempt/enbeinbnytfcb@opbieoft^yecrnytgt;S:)at
betbe wojbt in ^atq n gebeeten Bantonicnm / om hattet geetne pleecb
in Pzanccqct te tva/^cn bi| ecn natie van volcfe/bie @antones beeten.
i^nbe bicr xvt comet bat fommigbe bit tvoo U qualicf vetflaenbc/ rf^et
vattbefcftcr«ybe/btvelchnmebea]nengebe(Icbtwo:t/eÄttctumbe^
Wbat i8/beylicb.6oewel nocbtans bat baeirom niet te begrqpen en
(qn/ tjt bat fq bten fabe befen naem geue om fqnber gtroter Bcacbt tviUe/
wantbetb00betbteTV0tmebieinbe8menfcbenIqfwa|fert.3nbe2fplt;^
teretvo:bettvoojffaetgebeete@emenInmb:icom/batis/wo:mfaet
Äbfinthium* Zi^m^vcftnni. Seriphium.
M
-ocr page 42-2«nbsp;S^faecfomöft^èefïeleemffè.
^teg^cmeyrt2(lfetti8ccitcrttytmett?cclfc^ttctmenbctacfcn/cßba
aeit afc^vcrwc blabeceit merti4gt;wwltgt;chcl gccloweit / m gowbtgcclc bloc?
mm / ettbc ronbt fact/ bwelces^clqce ^leyitc bmyf^cns tf«tneft am cm
geflacht rait Hm cruybc Bcnp^iiim genacmpt/bccft
tccrc fc^ucten cn tacpfcttö / bcc cicy it ^Tuccoottc ttict ongclqc0/ cn biaedt
mlclcynsfactö/bAcrtocifiOöc^bmet/en^ceftccttcttPcrc^cttrucct
bc^ocwclbatbitcmytmccf^ctt beitjcccatttwAp/cnbc malle lanbcit
metgettoitbenettwotbt/ttoc^tanöromogeitwqwclcttbcterec^tbact:
voo:bc(Tgcitbalt;:cr«yt^welc^metteöp^iccmyt^eet/ngt;atbcti?ancira
d)tm eitbe ooc^ ecHö beels van faetfoene bet rechte Benpbmm ciebeclic
gelqcts. earttlt;gt;rtif«quot;^tö^^«^Scmeytt2rifmevaitf«etroettemeton^
liicï/nod)taneettt\i metfoowewloebic^ nod)txidvan fabe/tto^ fo
bittet:nbsp;'
^icplmfchmtm^i.
acbtigc plaetfert. maec bte befïc en cMlcmfic in Ponto
bdcia/en op tgt;ett bercb Cawcus gcbeetc» ƒyeceuy t iamp; in Tonmiige plecten
vannbsp;gan^ gemeyn/wat bet wafï am ben wecb / mueren cn
twy nè» öantonic» wafi m Vzanchiid/Qdiic alö bo«c verclacrt flaet.
^enciit
% gt;It0 b:eitgt 2tirettc bloemen enbe faet.
t)iegemeyn2(lfettei8waminbenecr(iettgcaet/cnbcbtoogcinbett
bctbcn. tn^'^^ ^«t r«P tö iJcel ^cetetr ban tcrnyt» 2)at eerfïe geflacht is
bitt€c/fcbe»^PAquot; tmrt tfamcn» maci: bat twecbe is rcel ^ceter ban beec^
(ïe; ^at^ quot;^^'^cEt fubtql enbe bunnc/ enbe botret oft b:OOcbt mitugt;
bet-bau bat
^^nbsp;Bi^aecom fopurgeretlif benmenf^ boot
ben catmtgancM vxtm van ber galle bic ^^acr in be mage oft crop bei:
. feC, majtcti /ofto^c^trtbeabetren t^ergabert beeft, iêefi batmm fmojgcns
„V, tmcbmn aifeninneempt/fopteferneetrtfiiben
ÖM^ fcbap /Älfo bat ^ibten bad) nietb:oncBen cn wotbt. 2flfett geb:onc^ert
*' wetBerelf^ct/veirbtijftbiewinbetteninflati'enbeöbuycHs/enbeooce
wecbom bet: magc/befgelqc^en bie walgingc cn op wo:pen bei: magcn.
pifenin watet:gcfoben oft baec m geweycBt/cnbe baci: af^alle bagc a^t
^ loot geb:oncgcn / bcneempt ceiteit mcnfcb bic gcelc. maei: wo:bt fi met
' „jonicbgcbtoncten/oßop bet:i?:onn?ettrecrctcplactrettgeleyt/fobzengt
Wnbsp;macn f jïonbe. met am gebtoncf en/fó is (q goét
v^o: bie 5?enqnigecampct:nöclictt;tnet wtfngebtoncecnis fettctad)^
tt ^ tcgcnwgifT^^{^,,£,c»teoftwilbcpetct:relic/rpi»^^^
m-
€ bcr vettqmcb gcbtóe. eifert tö oocfgoct böttc^c^
rcirfaccbt beit t^nbtjwccr cn pqttebctr oo:cttgt;^Ifctt met fuctc» wqit gef0 ''CM-
bctt cttbc oiter boogcft gcßtrcfcit/bcttccmptbic (mem cnbc wccbom bcr?
fclttcit. Slfcit glgt;cmctt0t met oltc i?^« Köofcn/ bicitt fcec wel eitbe la goet c
V001 be magc dfmcnt baer op kyt. tTïct vqgb^tt/falpetcr cnbc met meel
Kabtcit oft pcerfc^e Cotcttblocmctt gcmcitgt cnbc op gcleyt/ compt
(Tl te b»Ipe bett gbciteit btc bnJAter kbeit / cnbc (ïcc^ fm in be milte.iêcfi
brttg^t Zlfkn in be ckcr^^fleji oft ckcrfcap?aeyctt legt/ (0 fq» bie ckebere ^^
bewaert battcr^cit möttcit trt en comcit.^Ifm met olicycrgeits lt;tm ge ^^
(ireHctt/tgt;ecb:qff bie miteflen enbe muggbeitgt; XVmme^ mm water baer
2tl(cftmglgt;e(obctt oft geipeycHtis mbeit iitctboet/ fo ctt eten btc mttyfèft
bie kttercït met. öiïkëcrt cradgt;tcttbebuccbt beeft ooc5 tflt;?P ^«tt bcfeita//£n\'\)^a
'tyorw;«,
C
aw itieroonc.
■ü-
T-
bcr magm fdyabclicï/mbc bet macdt pqite intbooft. 0cripbi«m aU^cnu^i- ßct
kcneoftmetrii'80efoben/cnmetbuemcbittgcttomctt/bootbiewoimeit|^ß»-^cl?^lt;^
in ben buycH / cnbe maecHt ecnen fmiytm camerganc^. Bnk^cn bne^t -
beeft bit cruyt cocï/ifl batment met fnctcn wifnin neempt. @«tttont
cum beeft genoccb bic vimyt en cmdyt vm Öcripbinm/mrtcr bet xvcit
«Ibcrmccfïgbeb:nycft tegen bie wotmen/ alfï met b«enicb ingbenomen ^^ •
2) wo:t/oft met cencn anbeten (neten bmncf c. BDen 2tlfcn xciin becompt . gt;
bemageimjter maten xvd/ wantbimaecgt bie mage (Jerc om bi^qfc »^jlfnJ^.
te vertecren / ciibë maecEt ooce appetqt en InJT:0 t eten. i^nbc bieitgt ben
»:onvveribaerblocme.6ti8goctbcttgcrtenbie(ïec^fqrtittberktier/ettsï
bebiebcgeckbebben/enbeoocEbiewojmen^eb^.^nbsp;tó^tf f
ffo^Ctl stiele§eiü^cff^n)
QenQ^Taem.nbsp;f
3t crnytbwekB wnin bnytfcbSTnerooite^^cten/wott
in (BnccK cnbc £atnn2ibrotomigettaemt/ö^«tom bat?'
tet teer/(aecbt/enbe Infïicb i8 om aen(Ien/of^ bes n?il
k hattet cencn (lereren cnbe bxadmvtfcä beeft. ^e(êti
naem bebben bic 2(pote?cr8 bebonbei^^
2(tteroone ie twccbcrky /groot enbe ckyne/opbmantteBcn enbc'
ïüqf^entS^icgrootcoftmSncHen/nocmptmenbwvöSïnerootte/oftfim?
peltc/2rneroonc. HDicckyneoftbwipenwoJtgebeetett^tonweliide
2tneroorte/oft Wlben cyp:e8.
feecfoen,
^atmantte0ertOftgtoote2t«erooncbeeftt?eelgeerbeBê8oP:tacp^en8|
metckynenblaber^cna bedeet/ betenisoocCniet fo wital8 bwvjf^en/
betb^^f^^^ddcynafactag^eliïcbeaifenet SDatwqf^enia eenfpinyt?
^(tnWuevöone.nbsp;IL
Un g^clqc ccnboomfen/mctwitte cnbc afc^vecwc bUbetfens/ fecr cley
ne/0lgt;clqc bteblrtbci'Bcns vm j^ycceuytoft Öcnp^mm/sccloucii/vol
blocmcft/bte(q'rt0^clqcB0ôubt0eclecrtoppeiîoftbefîctî. 2)itcmyt^ccft:
oocB t^cbcU'cB gocbm ruccB.
0trootc ^(«erooitc wafî Abmmc m be ^ouen. iXlm bie cleyfte
î?mbmeit op be ^tteweleit ettbc 4ett bcirgm / op f«ttb«c^)tt'0e ^gt;eer(îratett.
0enct|t
0ie natuet enbe comple^cte.
2(«eroottei8tt?armeitbeb:oo0^embettbei:beft0raet.
0ebtOttcBett/bierttreerwelbett0ettenbieBic^ett/bteg^eb:oBett(ï(n
alsbte (ètttteit0dt^lt;gt;cBett wotbett/bietjcmtica^ebbeit/ettbebte (waeriic
i^^a^e^^ytnbsp;Öi'biettgl^mbettvtouwmooc^aetrmaemlionbc.
/î 'm ; )gt;, äueeoolte met wem 0ebtoceett/i8 ctac^ttcb en 0oet tcgcn «Uc vcnqnbat
^'e^yr^u^r bcnmcnf^öoobenmoc^tc. amp; îsooc0oetbcncoubt?Oî(!t0ÇëttMbïc
l}uyumc^gt;jtî»Ml6fMmetoU'e0emê0ten«en0e(îreBenwott.Bîj^
¥
bmbac^vaitbcbctt*
vTjTL^ wnbsp;Ê^tecfoen,
T t^attfootcttbeeftblabercugbeltfcBPeele/macrß
fqn veel facc^tcr en ronberXuffcbèn be blaberen nac biï be woUel xvaf^
fen b juyn purpur welrtec^enbe bloemê/ in buyf ^ens gelq c ^dfencruyt/
en baerinne faet ben wqnbeftpeenen niet ong9elqc046et beeft veel xv^t^
telen/gecnobbelt/teer/crom / gelqc als
C acntëtas/maer nochtans veel bun? Afarum. (lOrtttfootciT,
ner / enbe Rebben eenen vtienbelqcgennbsp;^/t/rVi-•
lie^qc^en ruecg/ enbe fqn tanger enbe
fcberpopbetonge.
éte pkecfe ttxiett waß.
i^et waf? gbeerne m bonc^er plaet^
fen / enbe fonberlinge aen bergen enbc
inboffcbenbte veel lombte enbe fcba^
bmve bebbem ^et beeft geerne row en
bo: eerbtrqcB/bct tvott nochtans fom
tqtsin vo^te boffcbe« oocEgbeuon^
ben/enbc m tacy ecrbtrqcf ♦
tn^ttfooten bloeyen ttveemael mt
lacr/te weten in bie £enten en in ben
6erfc. wotbt vcrgabert van ben
vtffttcnben bacb 2(ugufïi aftot op bert
achten bacb van 0eptembergt;
^te ttdCuet: etttgt;e complete.
ITtj^ttfoozcttfun beet enbc btoogbc
irttgt;enbcrbengraet/enp?tncipalicebie
tvOitel/bicalbermeefïgebe(tchtwo;tgt;
'jt.^*
a u|
€(Xp. iiL
t)te wottel bcfcn crwybc boct wcl watet-mrtPcft. ©u'ö OOcB
ivAkrfcäcn (ontbell geiteftbiebwatetlaben/cnbett genctt btepqne inbtc^«cpe^eb*
beit* amp; btengt beit vtou weit b^tt bloeme/alfmen(e met wqtt cnbe
nict flebet/enbe bactrafbtmct. amp; pwrgeert oocB boo: bett cametgancf/
cB bie Witte HiefwotteU jDie wonel vetbtqft OOcB bat Bicken en ^oc
Peit. tn^t wifrt gebtoitcBe» «ö (q goet ben g^enen/bie van venqni^ g^c
biem gebeten fqn.lDie blabeten pan befen cmybe trecBen tfamen.Cfap
i?anbefenblabctei80o«t^lt;gt;otbepitneint^öoff/envoot^ittigeoogen/
cnbco0cpootbwiltt'ter/al6mettbataen(!tqc^tgt;tnattfoö:eninloo0e
ge(oben/enbebat^lt;gt;lt;gt;ft^lt;^c»^mebe0ewa(fd^en/fiercBtbe^errenenenbic
memotic. Sgt;at fap met Cntta b« bereyt iö/i8 een
^enttaem.
3t cruyt b welc wt 0cel tOaterlelien ^»eeten/ enbe bouen mt
lant Sgt;:aBenwo«el/0eel @ weetbel/ oft 2lcBer wottel g^es
noempt wo:t/ en is bat cruyt niet b welc in (S»:iecit: enbc £lt;i
tqn 2(co:n8 ^)eet/geIiJcB wi lancB enbe b:eet in on^n
fc^en boec tgt;att be cruyben vercleert l^ebben/en is ^ier noo^
beloo8batrduebengemeyttettmatttever^alett.JXgt;antvanfulcBengbc
(c^ille en qweftien be^ooten alleen bic gclccrbe layben tc (p:c£cn / bic ver.
Pant ^^ebbcn van ben (piaccBen* IDacrom foo willen wi^' fnlcEc bifputos
tien alommß ^ ^«f«« boecB ouerflaen ctt ongernert laten^
^(tecfoen.
iDieblaberen van bejen cmybc (litt UncB/gcUicB van blaw »»tlb«
U'en/mAer noc^^^ns wat fmaelber enbc fc^erper/ter wottelwaerts (önt
tjjpö rootbtny »t ^^^ colner. IDie (ielen bie wter wottelen (c^ieten/(if n efy
iWt^ont/enbe^ol/enbebaer op waffenbicgeel £elien. jnelcBebloemc
^angcnbie bttj ««»^P« blaberenneberwaerts/enbacrtegenwafTenbtti
anbet blaberen op waerts/fmaelber ban bie onberfle. 2(ls bie vootg^e^j
ttoembc bloeme / fo volgen baer bicHe enbe btqfcante ^a wBens
nae/bie fqit van bitt««» geuult met geel btect faet/enbe elcf (aeyBen ie aeii
leflen gelqcB cen 0^cpletterbe VOicU oftXgt;it(e« pie wottel waP b weers
l^erwaertö en berwaerts owereen / met veel veefen bie baer aen batt0en/
i?anbittnetti8f^'rootIiJfjgt;^cwicb/feerrowvanfmaect*e.X)an0ebaentc
g^elqcBt |Tf eenen btaecf (ecr wel / enbe van bes we0ett wott van beti
(bmmi0en 2gt;raBw wottel 0lgt;etgt;eetert4
25te0eel5.elien^gt;ebben^rwoottingcbqbwaterenvt]tter8/^^^
tÖeplactfcn/alöittvocbtebi^Ot/snbewatercan^
dtdelten. c«? quot;n.
i-i ■
£(xp. iiii. V'
;3rtbcfctttettect:btcblocmettwtcomcit/plcechmcitbicwotteUcgrÄ^
mtmttnU compk^e.
^beel IPatericltcn btooghe» wt (bnbcc bitte/ tv4ittbi]bm rouwett
fmaed machmeit ckeritcgmctrctw/batbcl^wottclgbecitöfiiisbccteit
xQ/maet vcel mm cout/gbelqcB bat ben gbdeerben/bie (5akmm ghzk^
renbebben/welgettneliceiö/enentömetvannoobebenleecfenveelbaei;
«ftefcrqnen.
om falmenfe beflgen om alledey bloet
te pelpen/ enbe oocg ben loop bes ^--------'------- ^
buycji:. ie oocf wonberlqcgen goet
om ben vtonjven baet maentflonbe
te ßükm/ als fqf bie onernloebich ^eb^
bett4 tncnma^fe oocweUoti)en2ci
htman gbebtuyc^en / nochtans niet
^ aneette/maecbaettoeboenbelbmmisi
gbe fpecerien/als caneel/nag^elen/ca^
lamns/gengbeer/enbebierghelqc^en.
JPantalefqalfogbemengtiö/fbo is
fq vanwegben b^^et^bet abfirictie oft
tf^men trecfeng^e / bec magren feec
gocutXim alleen en falmen befe wo:^
tel / als fommigbe pk^kett te boeitc/
vooi ben 2lt;co:nm niet befig^en/ maet:
men (al baer voot nemen een woitele/
bie men nv fcbiec in alle 2(pote^en vitt^
bet/ enbe wott gbebeeten grooten
ligaen. XDantbiefelne xvottelbeeftals
le bie ccacbt enbe operatie van ben op^
treckten 2(co:ns/ouermib8 bat f^' be^
ttonben tvoibt fcberp te fnne/eß gcena
xveecbs t^ow van fmaec^e/gbelqc^bic
geellPatcPlelien tvoj tel
t^iA^ntfhvndc.
, r Lgt;4lt;tgt;i //C
y a»yt/b wclc^ wttteit ^ocm|l oft witte iXlaluxve ge?
bectert wott/b^^^ (Stkcp citbc Äatqn 2lltbca / om Rtt
bcylfame cracbt^ïOant 2(Ubeaitt (Stkcp is tc fcggctt/
6cylwo:teU l:gt;ic2{p0tcBcr8tt0cmcttbitcr«ytBifmatj
m cn Ólalw^'wi^/ R ^ebbctt «Itqt gccrn wdt bcfon^Ss.
Stfaecfoen.
ï)crc^cn^b:oot/baerttAC IPPq'rtgacct/ttOcbtatts |ïf ^
gbcbacctoftwoUacbticb/eitbcfaccbtg^clq^atepuwccUCwflcbcttbic
f«cd)te bUbcrcit roitbc fielen comen bic bloemen wtgewaffen/ ß^c
lqc^al8 wittcroof^crt8.6et b:cttgtfaetgclqceal8bie0bcmcyttmaltt==
n?c / g^elqc^ caef ^ett8. S)ic wortel is biitneit xoit/ t«cy / cttbc clymcnc^^
oftlqmacbti^^
^ie pketfe tx) we ^afï.
tOitten wafl albctliefll in voc^tc cnbc vette pketfèn / a18 in
bccmben nat biï bc w^tergracbten. i8 oocE feer gbcmeyn woiben in
lt;^Ue^owert/ouermib8batbibaet:gepktttwo;bt.
0entttC.
£) ^iVbloeytiit!f«ltoettbc2lttgtt(ïo. Althéa. mttrnbocmfï.
^Sndfban be^oott menbic bloemen ^^
telinben^«fftgt;
^ie nlt;xtm ent?c complete,
^kblrtbet^ttcnbloemenfiïrtwacm
cnbcbioOÖ^ eetflen
ïvottel int bcg^ittfêl v An ben t weebcit
gmct.
t)ic wottcl ^^r«« crnybc in
wjqnoft
aUccttgebtottcecrt/feeyltbicwonbcttA
ontfïeCingl^cnbiïbenooutt/cliccctt/a?
^oUnbsp;pofïttcnic/ontflct'eitboifïcn/ cnbcbeit
. cccfbacmbic g^cquctp ts^Bilö oocE
goettotgé^encninfliïtiencnverfliiföe
/ ., renuen/vv4ttt(v(r4)cybtcnmaectrqp/
IVf/^^X ft^icccÊt openbcbcyltwcberomtoc.
YérWo»^2tl8figefobèwott/gclijfcvootfeytis/
cnbc met ganfènfmout/oft vavcUns^
liefe/oftrnettermcntiïrtg^emmgt/fo^^ ^
r
-ocr page 49-^(tnm'tten^oemß.nbsp;vi.
mcIb^ytboctBDic n?o:tcl in tratet: gbefobm enbegbebtoitcBeit / t^edofJ^^^'^^.^^'^
j??outt?en vm be tweebe gebooue/Öecttrtbittcgebectctt/enbe ^^nnbsp;^
tgt;crc Otteruloebige bumo:ett / bie ita beit arbeyt in mocbet: hd)aem bleue t r a«gt; ^
itin.VOittcn6oem(ïwottelinwqitgefobeitettbegbebtoncgeit/Ioflbte Vi..j...
ruftte en ben (leen/ en ie ooc goet bett gettett biet root mclifoett ofi byfett? ^
terie bebben/ooc voo: bat fciatica/enbe bett gettett bie benen/ enbe gebto
ïm oft gefcbnert (Iftt. tltet ebic^ oft a$if tt gefobe»/en bett mottbt baet: me
be gefpnelt/t?erlicbt bert tattbt^weerXfaet vm befett cr^nybe grnett enbc
btooge gepnlnetrijeert/vetrbtif ft bie fwertte en witte plec^ert int ctmfidyt/
alfmettt met a$iitt baer op fivijch. Öo wie bem fmeetrt met bit factgbe?
wettgt Ottber olie en a$tf tt ^ten ctt fal geen y enijnti^ 0^bierte bqten. i^et i'rf
Qettftaem*
crnybettbebbett rootttfts bcmnint Imbt (Buy^eU
beylgbeb^etengeweefï/watttfifgbeloofbcn/waertbflt?
mettt aett bett (^vfl ranber böte bincf/bat alberbanbeguy;:
^e!ye enbe nacbtgeeficn baer boot verb:e«ett werbctt^J«
eitbc ^atq n beeten befe ctrnybett 2tttaganibea^
ßeflacfete.nbsp;j
BDit cruyt i$ tweeberbattbe/bwqf^ett ettbe mantteBett. ^at matttte? /
^en/b welci mett ooc tTïner ttoempt/beeft eett root bloemden vm cinn^^
bermwe. Sgt;wqf^en beeft een fcboottbemelblaw bloemden/attb^ ,
iflbmattttc^ettittalbermattierettgbelqcf^
^(tctfcm*
2lttagaUibes(qttgbelnc^P»^nyc|i:^ett8Wtgefp:evtopbereerbctt/m^ ;
iJiercattte (ïeeltetta ettbe cleytt blaber^ena/een Inttelrortbt/gbelqc (Bla^
tett8aftgt;aUen/f0W0:betttbeclr0nbe^tt0pfett8/geIqcg€0:iattber(iet/ ^^
mbebaerini8b;eycarttt'cb0c^lclemfaeyEertt /nbsp;v
öiwalfertbeybeirtbewifrtgaerbert/ertbeacterlatittt/maergemeytt^
jic^irtnattepoppelvelbett.nbsp;'nbsp;^^ ■'
0« bloeycttjjatt bettttley af bc^gatttfcn fónterboot/maerme^,
-ocr page 50-€ m^Tttgttpo.BDtcnbsp;fd^oott/cnbc pnrtcipdicE
:öeybe bcfe cruybeit/fo wel bmanttc^eit als bwiiflert / ßtt xvatm m^
/ie jrb » t rVo^ »■« «ff
0ttwyitwttttbctt/tr4rttfiïftty«crcitettbcrcyttigcttbie/cnbebeylenfeto^
Cfapvaitbefett cwtgt;ettpwt^0eertbathooft/cntm^tbaei:wtbtcmeyc
2(lfmetttmbcfeP
gcmen0tmetmaecbtgt;enj)ucmcb/ettbemb0itc|çtroo0c^
0^)ebteeenbei:leuct:cttcnmcrett.ÖatWHffett|Iwytbmce^^^
bmanncrertOtttlluymtt.
-ocr page 51-Cdp^ VIL
^ettndcm.
vnfett tqbeit mentmojfusgaUmae.eommiV
genoemctttooc ^»ogelauyteitbc lt;B^anfmcruyn2iiïebc
fc itamm (^'it bcfêit cruybe gcgeucit wotbett / ouermiba
nccteit/wbebamt^acrrfccr goctis (lï (Icc^ fqn.
meittJmbtvictberieyrnattiercttOftgcllac^teitmiibcfmctruybe/bte
xoddc xvi alk ortbctrfcbcybcUce met bcfc namen gmocmpt bchbm.
ecc(le/b welc bte rechte 2tl(ïne is/ beetc wi ^oenbecberm oft ^innebeen
S:)«ttweebe6oeitberer«eoffmibbelm«cr. B:gt;4tberbe/cleyftï)ortel^
cwyt/ Bpuerie / ofc cleyrt ttlmv. lOat vierbe / 6oettber:bect. Bi mo^
gettttOc^welattbersgettoemptwerbctt/maetrombatmettfetebAtbeeit
wt banbet: ^eitttctt foubc/fo ^ebbeit wi ^ct befê namm gegeweit.
^tefomeentjefaecfoen.
^atm\iicmypUnU vlibbect langs bet etbett met ronbefïeleit/eff
wt be^nope van befen (ielen waffen cleyn tacphns beckct met clcyn bias
berHens/benmnyfootrensgeUtcH/gclqct'acttCB^larcmyt/maetnietfo
to w. C«flc^gt;en be blaUthne waffen cleyn witte bloem tcs/bie fqn van
buyten grwen.iêttbe inbet waet^eyt i|ï bami bie cleyn blabetf ens va»
B (S^lafcrwytmetbeblaber^ensvanbefen cruybecottfemttenbe bijmal^^
canbeten ^onbt/ foo (qnfe been ben anbetren alfo gl^cUicï/batmmfc niet
wel onber^ennen en can. S)at t weebe b welc^ wif ^oenbererwe noe^
men/^eeft blabet^ens bie fifn wat tonwer/ enbe tonbtom ge^ac^eltoft
g^eCerfr/ettbebicfïclcn fiin purpwr^oon BDiebloemtens fli'nliitblaw/
enbc (l«cn tuffc^en be vluegelcn vanbe tac^:ren8.S:)at faet is in twecbtee
be^gt;auBctt8gelloten. irJatbetbe/bwekewij Pogelctuytbeeten/beeft
onetr matm cleyn fleel^ens enbe blabet^ens / ben Cbymns feet öbelifcé.
. S^iebloemrensjijnwitnerwic^. Cfaetisgeel/incleyntronbe^nopfeitö
oftban^ensbefloten. EDatvierbemetnamen^oenbecbeet/t^eefcoocï
ronbeenbege^aetbefleelBens/^etisvolfaps/en^eeftblaberf^^
0belqcebeet:fie/maetnietfolance/enbemee(ï beelge^ac^eltenge^acrt^
^etcrqcbt cleyn pntpntbmyn bloemren8 tuffc^enbe blaber^ens enbc
jteeieen8/baetwt wotbencleynbeHoten ^opfens/baetin vinbt meit
®^«ygteynfcn8.
^itplmftHcum^.
, ^efègeflac^ten enmanietenvan ccuybenvinbt men allet iaetboot
tn alle ctnyt^o wen/in wiïngaetben/in boffc^en/en in vette acf ernelben^
.^encitc.
£gt;e|e ctuyben loopen ooc0 mibben in ben winter wt/ enbe Rebben al^
Ie blaber^cnsg^elqcBbieBleyn tTïnyfooi^ens. ^nbenfomer verbioo^
g^gt;en(êem8beciö.
' u
1 i'I
^mßmUtUm. £(xp* vir*
^UmtmtnHcmpkjic.
jDic6lt;gt;citbct:bcrm fqit al cout m tgt;m mmülno^tam m ab*
prwgcrwttocbmtm^mfqmcttcfamem
pcBmgbc bcr ^gctt/cttbc tot allcrlcy groote bitte/ vpam Icffcbctt citbc^'^'i^ oj
blwflcbcit fccr/alfrncttt tc j?o:cn (loot/oft tfap bamfbaet op Icyt c» acitf ^^ ^ ^^ ^
fttiiduöibicitcitoocEfccrwcltotdlcbittige wonbcit/dfmctttonbcr
lt;Hcrpcitmcclmcttgt4 Sgt;4t(Clcyttt?ogcl^cttrct:»ytisgoctbettgeitcitbic
bat fcbcr zn be cottfe bebbett/alfi in water gcfbbett n?o:t/cn gebtoitcfcit/
owermibö bieit «?o:bet oocJ v^^it fommigen Coitfcrwyt gb^^^^fen.
^uC^dmtflcm
;;jtcmytbn?elc^ wiiitbuytfc^ Cb^^millebectctt/wottirt
lt;0:iccfcber enbe latifnfcber talen genocmpt »leme
I Inm / owermibs bien hattet ecnen licpi|c^en ruec^ b^eft/
als eenen appeU tHaer bit is ptincipalic te vctfiam
ber Witte Cbamille»
Chamscmelum kucanthemum. Chama;melum chryfänthemum*
-Qel cfj^milU. Witte€b(imiiien.
VIIL
,lt;!f
l
-ocr page 54-(lachten vm Chamillc / al(o BDtofco?
ribes bat claèrlic^ befcrüft. eer
pe heep witte bkgt;emen/enbe wou wt
bier ootfa^en t?an ben lt;0«eden ten^
canthemnmgheheeten^ mogent
mbnytfch wel witte €\gt;amüU heetê.
Bat tweebe btaecht gowbtgeel bloe
men/baerom wo:bet in (Btiecpghe?
noemtChtyfanthemnm. ^nbnytfch
heetenwqtfelnecrnytgeelChamille.
BDatberbeheeppwi'pwt^t'loemê/em
be wou van piojcotibesghenoemt
^^ranthemnnt/ombeswillebattetin
werme lanben in bie tenten meep
bloeyt^^nbnytfchheetet^^ibberrpo?
ren/onermibs biê bat pi'n bloem eens
ribbers fpOJenietongelqcNnis. BDie
2lpotetonoemenbit crnytConfoh'
ba regalis / van bes wegen battet bie
tJietac^envanbefecrnybenfqnpl ^
ben Otter een (panne hooghe / haer pelen hebben ved vlerc^m / maer bic
tacBen bnnne/baer op waffen ronbe bloemen/bie fifn binnen goubt
geel/en van bnyten rontommegheciertmet witte/op geele/op purpnrc
blaberf ens / van be grootte van ïXgt;tinrny t bkbcren. S^te blaberen aett
be pden vanbe twee fotten/pfn be Bille niet ongdqc^* tXiact bat «nber
gepacht h^ep blaberen bie pfn ben Keyn vaer op be (Berwe ghdqcE.
^te i^Ueifc ^aet^tjev tpaffinci e.
waflê«nbsp;herte/btooge / en mager eerbtrqc aen ben wech^
nochtans beerpe en tberbe / bie malcanberen niet qnalic^ en ghdi/ct'eit
van blaberen/ bie waflêit ghemeynlic^ op be vdben onber be v;nchten.
BDateerpeenbcberbeghepacht/bloeyenbaerbelanben werm ßnitt
be £enten/enbe baernae oocl weberom in ben 6erp. tltaer bat tweebe
ghePachtbloeytinCJwttio^
0tc ndtuet enbe com^olme.
2(llebeChamillenverwermettenbebtoogeninbencerpettgraet/en^
* bepiindpalicEbewitte.
JDcwoitd/bebloemê/entcrnyt/verwermen/maBenjnbtqlenbnnne/
\)ocrUm tul f^c/l./I^vckl V^nnbsp;^^ne ifj CnbC
h V
fo fttXVcnbsp;\n Qure.
r,'
r
■gt; / ■■
j . nydi'it.i^C^^ 'Or •
/ n ij^ .
-ocr page 55-^attC^amtllen.nbsp;vul
2( cttbevcrtccrett.2(lfmcttbacrafbtmc!t/oftbacnnttcb4bct/fobKitgc
beit vïOttweit mactttfîonbc/en lofleit bic vtqnc cnbc ben (ïccn. ©q
vccbiqnctt oocE bic inpaticn cnbc winbcn/ cnbc oöc^ bc pti'nc in ben clcy
ttcn berm. Bi purgeren bic gene bie metter geele gcqnelt ^'n / en fijn goct
ben genen bic gcb:ec^ Rebben inbc lener. €blt;^mille in wAter gefbben en^ '
be op bc blajê geleyt/rcr(âecbt bie pifne berfèluer. ^ befïe en crAcbticb^
pc onber alle C^gt;amillen/ ie bic gene bie purpurbloemen btaec^t. tlirtcr
bcerfïe enbe tweebe manière van C^amillen/lo jfen bie mac^tclq^ '
5en fecr.BDe €bamillen (vfn goet gefïre^en op be fifïelen in ben traen^occ
vanben oogen/tvant fq genefen befelne. water gefoben/enbe in ben
monbt gel^onbcn/|o vcrb:qnen fq bie vlcecatien binnen ben mont. (Dlic quot;
van C^amillctt is oocB goet gebcjlci)t tot be clypertcn/biemen inbc cott^ ''
(c vfèert. Bi verfaec^toocBallerley tveebom/enbencemptwechbie ver
moeyttgt;eyt vanben leben.^at verfïifft en gbefpannen is/bat maecit
(lap enbe los/cnbe xvat vereert is/batfelnc verfaed)t en verfoet iSn^P'^^quot;quot;?quot;
be alles wat vcrfïopt enbe bid* ie/bat opent fïf enbe maUt bunnc. tHcit
macb oocB bie C^amille een btac^ma fwaer te bïinctm genen/ be genen ' ^
bie van ben natercn gebeten (qn/want fq is baer toe feer goet.^ie C^as v
millen/bie be pnrpnrbloemen b:agen/(qn ercellentelqc^cn goet en crac^?^.-^ cn
ticl)tegbenben(ïeett/ettbe vootcrande bonder oogen. Bi b^ylen cnbc
g^cnefen oocB alle onbc rvonben cnbcg^ebjden/^^lö (ïf g^^efïooten mbù^/^ciur co^oz
^ baer op gbeleyt wotbcn.'^'^ntóer^ffiïvnbsp;dùj^uinwuiv )
hWw ^«'t- in c^tnUtcii „
iiu ^mUnbsp;IX. ^
^Ue îvoît in latifn enbe lt;0:iecr 2^ttetb«m gbe^cctett/ciï
bien ttaem is tot noch toe inbc 2tpotcfen bleuen.
^^accfocn.
Me ïvafï land cnbc ^oogc met rottbc pelen/ciî veel
_ _ fcbwet^ensciïtac)i:Bens/enbeb:aecbtcleynrnilt;*leblabe^
rcn/ccnen groucn b:aet niet ongelqd/g^elqd bc Xgt;encf el / bacrtoe ooc£
fcboon geel gecroonbc bloemen. C|aet is bjcet gclqc een cleyit blabcBen..
2Dic tvoïtcl is bontacbticb enbe wit/niet feer land. ^n fomma / S)illc is
benrettdelvanfactfbertcgatttsgclqd/alfobatmenremetlichtelqd^^
cncanoitberÊcnnen.
^ettvafîalommeinbel^owcnbacrtgbcfaeyttvoît. ^ctcompt oocB
felfs voo;t/gbelqd als bc rgt;endel.
6etbloeytg^gt;cmeynlidinCf«nio cnbc 3ulio.
SDillcistvarmittbrnttvcebcngract/oftintbeginfelvanbcttberben/
b q «nbe
-ocr page 56-^(in^tlle.nbsp;eap. ix.
€ cttbci8btoo0cmbctteccpm/oftmt Anethum. Dille,
begmfelvanbciitvveebeitgtrae^
gebmnbe Spille is wetrm enbe b:öO0e
mbeitbepbeitgraet
Sgt;iUe faet / eir bte opperfle fopEens
vanbe (ieleitenbe tacpUnamp;inxvam
gejobeit^btengt ben vjouwen webet
om foc^ m be boipeit. 6et boet oocH
tgnmfeltrtbctt buyc^ vetrgaeit/ettbe
l^cybt bte inflMicn enbe wtnbett iit?
beitbnyc^.i5et|ltltoocbatowei:geue
en ben cametgancf.^et lofi ooclbie
vttine. i^et vetfaec^t ben ^ic£/en bat
opwotpen van betmag^e. ^üma^
^etonclaer enbeb«y(let!gc(tc^t. Bo
wanneet men ^illebic^wils biindt
enbootgaene vfeett/fb vertcem en
vetbtooc^tfl tfaet vSgemmte. Sgt;tlle
gefoben / en onet bten bamp gefeten/
beneempt bat opfloote van bet: moe^
^ bet.^dlefaettotaflcbengemaecten
gepulwenjeett/geneepbieclietrenofit
tontrelertirttronbemettt/gelgt;eetencottbylomata;H^tlletnoliegerobett/
verteert/verraecbtbtepqneoltrmette/maectflapetic^^^^
we^et:begefwelletott%ic^eytgt;(5eb:anbe£)tllei8goettotvoc^terwc^^
ten/ enbe fonbedmg^e fo ^eylt enbeg^eneep f^ bie fmavm bie aen ^ey?
(Dnbetbaectwottooc^vanbenrommig^cn^ttyftvot
telge^eeten/wantmenmeynt/fowaecbitctmytopeeit
I ^ny8 wafl/battet webet baer geen fc^abeboen en can/
enbe hattet ooc van bli^em noc^ van bonbet niet en can
ger:aectwotbe.3n(gttect^eetet2tt$onm/in£at»inBc
bumen Bempet:nimim/tercan(enbattetaltqt fomecen xvinttt gcoeit
Mqff/enbeg^een letfelencriifc^t vaneenic^^ weber. SiJefennaemisinbc
2tpotefenbleuettgt;
SDonbetrbaetrt i8 btifedey/alfo ons batBDiofcotibes bejcrqft, t)eet:)le
^eetgtooten^onberbaettt/oftgwote^wyfwoml/baerombatjqnblii
bereit
-ocr page 57-zL v.
Senium ffliniïs mas.
manndau
i
gt;
bt ##
m
bermgwotcrrqrtbaitVÄitbattbcm Battwcebcgbeflachtoftfooue
beet mm Blabeloos/oft cleynen l:)Ottbecbaert mmmUn/ cnbc wott in
iSiiccp gcitocmt Ccitbales/ owcrmtbs battet btqmael bes wees bloeyt.
Jn be 2(pote^eit eitbe bq aitbere bte ctuybeit banterett/beetetPermtcula
«s/baerom bat be blaberen ront jlïn/gelqc^ eenen öommigbe
noementöoc^ Craflnlammou iDit tweebe geflacht vanSDonberbaert
ts tweeberbanbe/been met geelen bloemen / batmen noemt Blabeloos/
oft cleynen iDonberbaert manne^en.^anber met witten bloemê/b welc
men ooc beet Blabeloos/oft cleynê l:)onbet:baei:t wqffen. lOat becbe
geflacbtvan£)onberbaert/beetê(qtntterpeper/oft€atrenbmyf^ens/
oft ooc Permicnlartö mtnot/baerom bat (qn blaberê eenen cleynen ron
ben couen wo:m^en gelqcf (qngt;
^(tetfoen.
Sgt;en grooten Sgt;Ottbet:baert beeft eenen (ïeel/bfe is eenen cnbitws boo^
ge/vet enbe bic^e/(qn blaberen (qn vet/eenen bwym bic^e/en voot fcberp
gelqc^eentongef^en. Befe blaberenbnygenbaer (om neberwaertster
eerben/fom (laen ft (Iracp en bert aen malcanberê/ma^enbe een ronbeel/
aen te (Ten gelqc een oogbe/ofi een bobbel (ierre.S)ie (ïelen btagen b?nyn
bloemen been neffens banber/bie gelqc^en wel een open vlaf bolleden.
t)zn cleyne iDonberbaert beeft veel cleyn (ielen/ comenbe wt een wot
tele/enbe bie fqn vol cleyn ronbe vette blaber^ens/bonen (cberp, SDefe (ïe
len (qn een fpan booge / enbe int opperfie van ben (einen wa(fett geele eiï
B wittebloemBensgelqc(lerren. B:)ieberbe manier van t)Ottberbaert/
bwelc men lUnerpeper beet/beeft (^er cleyne blaberBens/ ber wilbe po:
celeyne niet ongelqc^ van faetfoene/ nochtans beter gelqc^enbe een tter^
wen coien / gbebaert / niet fo fcberp vo:en als bie anber geflachten / bet
crqcht ooc? bloem^ens gelq'cB (ierren.
(BtOOtenlDonberbaertwafi geerne opbe htty(èn/oponbemueren/
op beba^en/eitbe op booge bergen. Cleynen Bonberbaertwa^ooc^
op be mneren/op onbe bahn/ in booge boffchen / enbe oocf fomtqts op
fanbige beete velben enbe beyen. Bat berbe in (ïeenachti'ge plaet(^n/bi
bwater/inbegt^lt;^cbWinbelombte/enbein(anbigeplaetfett.
^entijc.
(S?tootenBonberbaertbloeytin3unioenbe:Jnlio. BenCleyneit
intTïaioenbe^nmo^Befgelqc^enoocet^eCattenbinyfïens.
lt;B^iooten enbe cleynen Bonberbaert en btoogen niet fèer/ maer fi fqn
cout in ben berben graet. Bat berbe geflapt/gelqcH Biofcotibes en
alle onbe e^:perte mebecqns befcrqnen/ iae gelqc oocB fqnen fcherpen tan
geren fmaec0 wtwqfi/is werm van natnere. JSSnbe gemercBt oocB bau
tet tltnerpeper beet/fo geeft fqnen naem genoech te ^ennen/battet beet is
op be tonge gelqc^ peper.iSnbe om befwille battet op be mneren en flec
nenwaff/fobeetettHnerpeper^
Biecracht
m
iDonberbactt bcybe groót ettbe cley tte vercoeleit feei^/eitbe tmïm tfo?'
tneit oft afin'ttgereit ut rebelqc^et: wif fe / Ut cawfètt vait bieit (qit fq goet
tot b wilbt t?ieir/tot oittflcfittge bet:nbsp;(wee quot;^Vyt^
ten bte voo:t8 eten / alfmen bte bkbetren alleen / oft met (B^etfïen moubt '
baet: op leytt fap met (Bethen monbt enbe olie van Koofen sbe^
mett0t/enbegb«P^^^ett/beneemptbiepqneintbooft. 2Datfapgbeb:on? .
cBen/fïelptenbefiiltbattrootmelifoen/enbebenloopbesbttycfó.met/^S/^;!^
wi/n ingenomen/vetrbtqnet bie ronbe lange wormen wteh bwyc^e. 3»»
pilt oocf ben \gt;tonwen lyaet crancfbeyt oft maentfïonbe/als fijt in baet: ^
beymelqc^e plaet(êtt i?(êrertt IDatberbe geflacht/ bwelc men ttïmtpe^
pet beet/tgt;eirwermt / eet innewaerts / enbe bqbt bat vel boot^ ÜefI bat?
men tfap baeraf met liefe onber een mengt / fo vetbinnet bie g^efwelleit
cnbebalfclietren/alfmentbaeraenficqcBt. i11qt?et:wonbertfeetrebat
fommigbe mebecqnmeefïet^s be(ên ctnybe bie opetratie van bie tweebe
manietevan BDonbetrbaerttoefccquen /aengefienbattetfcerp enbctan?
gbet; op be tongigt;e is / gbelqc^ als bonen verclaert fïaet / enbe onermibs
bieit be cracbt enbe operatie niet bebben en can van vercoelen:^« - ^ V
^cnmem.
ilgcbbteebeoftrOe
gberic^ /xooxbiin
(g?;iec|i:gebeeten2(f
noglopm/.bat is
^ tefeggê/@cbaep8
tonge/ ut canfcn battetblat vanbe(eit
crnybebetongbe van een fcbaep gbe?
lnc^t.(Docgwotbtbitcrnytin5.ati:irt
gbebeeten piantago / enbe alfo beetet
nocb in bie 2(pote^ettgt;
Uae tvetrclarê van piofconbes en?
be alleowbeboctoienbie vanbencrny
bengefcrenenbebben/foftnbet: twee
geflacbtenvantOecbbteebe/grooten?
be cleyn. tTïaer in onfe lanbê wotben
bnf gbeflacbten gb^«onben/ be groo^
ten/mibbelbaren / enbe ben langen oft
fmalen XDecbbtee. ^engrootenbee?
—.......- F ,nbsp;- - ^ ^ 'hepc§%euifegt;
betben / langen oft fmalen VOedyhtee/
b iitf baerom
^ tMttu
m
y
-ocr page 60-M brterbmbathifchetrpcenlmaclcbUbcrcnbeefr/gelqdbcttgcoot^^^
be blaberert/ eîî befeit ^eeteit xvii H Otts^oitbtf nbbe^BDe groote XX)ed}
bîeebewo:toocBroobeîtgt;eghe«dgbebectett/wtoo:ra^ebatbteai:eiî/
oft toottfUne met beit f«be eeit weymc^ biuyitroot vm colmt fqit.
^(teefoert.
^egrOOtengt;ecbb:eebeeftbïeebeblaberê/geIqdbeBeete/bie^gt;ebbeit
mn buyteit feuett rtbbeit/bte al tfamm vergaberê aeit bat eynbe vaitbeit
blabetec wOïteleit waert. H:)itcruytaqclgt;troitbcopbt tqbeit/al(b tgt;io
rcottbesoocNecmaem/gbeböedteoftgecatttebaeracbttg^ejïeleit/ceit
fpait booge/root vait colwer/bte fqit g^elqd eett tOïtfe/vait be mibbel af
tot opt fop^eit toe troitbtfomme met faet becleet eiï bebedt. Tim (qn areit
wafièttbitqbeitgeeleenfömwqleitoocgjroeit bloem^ens. ^e woUelis
teer/row vait veereit/wit/eeiteit vmget: groot, ^e mibbelbaer en bjec
be ïPec^biee tó wat cleyitber. Bqtt blabereit b;eybeit ^aer wt op beer;:
be/gelqcB eeit fïerrc/ eitbe (qtt row enbe ge^aert/ met (èweit gewoube rib^
beit/eldblatal(îvolcomeitt8/glgt;elqdtweleettbertongb«tt.^te(îeleit
(qitroiît/baeracbticb/eeitrpaîtlattd/enbeb:agbettmtopper(îegbeaer^
be welriedeitbe bloemeit/vatt coluer wit/met purpwrbmyit g^emeitgt.
Sgt;ie woïte! is ber vooïgaeitber gelqc. S)ie blaberê vanbe ^ottbtf ribbe
oft (mal ÎPed)bîee/bie (qit fmaelber/minber/faec^ter/effettb cnteerber.
^iefïelett
tV!
Il
i't
Z t)te(ïelett (Tirtmctcantett/^)actbttyg^enbctet;cet:bm/mtgt;cmt oppctjlc
van bm (ielett voafjkn bUec^e gl^cacrbe blocmeit.
SDicgroote ÏOccbb:ccn?a|lgcet:rte in vochtige pl4ct(ên.^cfgcltfcfs
oocB bic i^ontpribbc/cttbc bacrtoc ooc£ am be bqc^cn / in be ^omn/enf
bebeemben.
^entiit
bloeyen aUfamen irt ttÏAio en Cfnmo.^at faemac^ men in
gupovergaberen.
^tc nacuet^ com^lejrte^
ÏPect;b:eebc coelt enbe bjooc^t in ben tweeben grAet.
^te cvacf)t enbe ^et^cftn^e.
ÏPec^btee blaberen btoog^en en trecken tfamen. ^aerom (qn |e goet
gl)ebefilt;^ttotalber^anbequabe/loopenbe/enonreynwonben:^^d^
b:ee ffilt bbloet/enbe bat root melifoen / piincipglicg tfaet met wqin g^e^ I'' ^
btonc^en.S^ieblabercn^eylenenbe^enefènbenwolf7en^ealIel^pctt ^ quot;
begaten/alemenbiebaeropleyt.Bqtfqnooc^goetgl^enreertvootbic -
g^ene bie van bitUe enbe verwoebe ^onben gtgt;ebeten ftfn^Jtcm tot ver^ ^rr ? ^ gt;
btanbt^eyt/^ittig^e apojlnenien/fweeringben ontrent ben oo?en/ enbe ^ - ^ -
g^efwellenenbe^onelemtTïetrowt/verbjqnenf^biefw^^nbsp;x/
cnbeapoP«enienontrentber£elen/al8 (i]baeropgl?eleyt wölben. BDatnbsp;,
\
fapvanben blaberenisgoettot vlceratien enbe vernuylt^eyt binnens^-^^i^^j^o
B mont8/al8 men ben mont bes baec^s bicwils baer mebe waffcl)et4 ^et '
^jeyltOOcBbiefiflelen/alö ment baer in btuypt.6et is ooc^ goetgegcuen
bengrenen bieBic^en/enbeben genen biebe vallenbe|iec^te^ebben*6ct
beneempt bie pqne in be oo?en / als men bat baer in bmypt. ^efgelqcf s - / gt; - ^
bie ^itte in be oogen*6et bient ooc^ wel als yemanben fqn tanbtvlcefc^ jf^hki^/ß/
bloebetyenbootgaen8bloet(powt.l:)itfapg^eb?onc^en/o|tinberv;oii
wenfcèamel^eytgI?ebaen/(ïoptl)aercrattcf^eyt. SJatfaetvanïOec^f ^
b:ee met wqn geb:onc^en/(ïilt batfponwen bes bloet84^ie wouel van^^^^^/po ^^
rDecbbieeg^efoben/enbemetbatwaterbenmontgefpnelt/oftbicwo:;^,«^^^^
l^iiïnen bie tertiäne oft btjbaecylt;^e cott)e.S)i(g^elifcF8 rier van befej
jvo:telen/bc vierbaec^fcbc cottfe oftqnartaitë. Bommig^,
bangen Ï3(?ec^btee wottelen aen ^)aeren ^alsiTih^
nenbe baermebe bie (weerenbe dieren
ber ^den te ybtqienv
-ocr page 62-XIL
MnVOaUtxved)bxcc bccteit (ommigbeooc^ Voxff^Upah
ccwyt/ bactombat bc blaberen gcfo^mccrt (qn gclqcÉ Icpc^
Icn/cnbcbatbtcvoïfchcnaltqtbtbitcrnytNcrwomngbe
hebben, iênbe mibs bien battet ben ÏOechbteebe gelqc is/
^ enbein waterachtigeplaetfen geerne n?a(ï/fohcetment in
£atqnplantagoaqnatica. tHacr oftbitcrnyt ben onben (5xkcfd)m
enbe£atqnrchettmce(ïer6belettt heeft ghewee(ï/encanicgnochtertqt
«iet ghe weten.
Hactfoen.
ÏDaterwechbteciseenfchoon crnytmet vette groene blabercn/bcn
ÎXgt;echb:ee/alsvoo:feyti8/nietfeeronghelqctBitcrqchtlanghefîelcn/
met veel nenen(ch»etHcn8 bonen hooge/ bie b?agê cleyn bloem^ens / wit
vattcolncr/ghemengtmeteen weynichpnrpnrverwe. 2118 be(^ bloemt
ïme afvallen/foowotbent fchoon
cnop^ens/baerin leyt fqn (act.
^etwa(îin(îaenbewatcr/poelen/
enbe watergrachten oueral.
_nbsp;0en tijC.
^ i$et bloeyt in ben fomer/ fonberlin
ghe in 3nnio enbe in Jnlio.
^te ndcue^ï cnt)e compleetste.
BiewOïtel iscouten btooge van
natueren/gelqc^bc ÎPechbîcc/ want
van fma^e en is (t ber XOcchb^cc wo:
tel niet ongbeïïïcg-
tDaterwechb:ee/ oftrgt;o:fchlepel:=
crnyt/woit bonen anber crnyben ge?
piefen cnbc verheden om hittcte lep
^ fchen/enghc(wel tc verbïqnen.Baer
P
i'
I
ic(?etl
flbc/
i i ■
■I
' ■■ 'fïltj-
Y ïvtmachmen mercfen/batbit crnyt
' quot;quot; benÏXgt;echb«cinbnechbennietonge?
Iqc^en is/enbc baerom fo waert noo
bclooe \}m va» (qrt operatic meer
te (crtjuenrT^'«;^ - /rr^i^/«» V^v/^r «
jl^erà./
ér
anStiuoet.
0enn(temgt;
Hbcr befett itaetii willett wi} begtrqpett die bte cmyhzn/
bte ttt lt;0ttecp ettbe lattin 2trtemtftc ^eeten. tTiazt welcE
ccnytbefên mm pttnctpalic beloon te btagen/batwil?
len xvvi cottö ï^ct m verclairen/ int bef:rnnen mnbtt bi
—^ - jtcrftteytvanbejecrnybê.tnactwaetrotnbatbefect-uyi:
bett^ctemiltebeeten/enbarfmenbiernietteverbalen/waitt fnlcp fïaet
intlangeverteltinonfenlatqnfcbenboec^vanbectnyben.
6efÏ4d)t.
2(lf0on8BDi0fcott'besbefccnft/(0(ïïnberbuïmaniercra^
2(ctemi(tabeeten. S)eet;(lewo«fonbetrlingegebieten^qnoet/en
^ane crnyt/ oft G.Jane goibeU VOant fommige go:ben baer met be^
fttt cruybe op ©.^ans Bapttflen amnU 'Dit cruyt is ooc tweeberban
bc. ^eene met gants btuynrc obe fïelen enbe bloemen/ en wOtt baerom
rooben Bquoet ge^eeten. ^anber met witte groen fielen en bloemen/
xcaet boot hattet witten Btfuoet gbebeeten wo:bt. iÉnbe befe mametrc
van cruybe wotbt in fatqn gbebeeten 21rtcmt jla latifolia/om (m bzee^
beblaberen wille* l:gt;anber maniere oftgefladgt;t van befen cruybe/wott
in£atu'rt gebeeten 2lrtemifla tenutfolia/om (ïfn teer blabe« wiUe. Jn be
a^)t3enbeetetmatricana^
Wbet:begejlacbt/bwelc^infatqn0bettoemtwo:t2(rtemt|tamo?
nodonos/enbeCagetes/enbevan fommigbenCanacetum/ivotbttn
; ./►« 'Vnbsp;YY^A^Mti'f'itvfnbsp;oAtt^totettJöiiiie
tnbeUuyc^boetfleruenenafbttfft.Onbecb«tberbcgeflacbt^^^^
recruybenmogenooc^gberetowo;benbielie|ïqc^^
biemen nv fd)iet: al omme in be bonen ettbe teylen plant/ enbe be^en (Se
nofFden wt ^nbien/oft Calcoetfcbe bloemen/ oft filieren van ^nnts/
wantbieblaberenbaeraf/f^nbenKeynvaerfeergelnc^/nocbti^nafTfn^
fewatteerber.evib^bbenooceeenert|lerc^enruec^/gbelgt;ïcebteblabe?
renvanbeuKeynvaer»
:önuoetbeefïvedfcb»c^^»öofl(lruycBf^eits/betisber^lfengeIqc/
nocbt^^ns beeft ben Bn'uoet gtrooter enbe vetter blaberê/bie bonen bott?
rferttroen/enbe beneben rvitvan coluer fqn/ enbe fqn feet: ^bacCelt
ettbe ttedouen/gelifc^ als \)anbeïenamp; aen te (ten.enn bloemen fiin dey tt
enbeteer/enbefiinfaetisront. tHater beeft deynber enbe teerberbla?
beren/en llïrt bleeciJgtroen/ltfn bloemen fnn ber Cbamillen gbelnc^/btn?
nen sed/ enbe ronbtfbm met deyn witte blaber^ens bedeet / maer nocb?
tans dey nber eit teerber.t)e bloemen/ia ooc^ tgebed cruyt is fietrcf vatt
ruecte. i^eynvaerbeeftgemeynlic^eenenbtnyttroobenfied/fomttjts
twee ellen booge/met veel neuenfcbneten/ baeraen waffen blaberê bie ett
fïïn niet biep ge^erft* tÏÏaer op ben (ïed waffen veel ged bloemen/niet ge
Ufc^eenpcrre/maergeliïc^een^ttoppe. SDieCalcoetfcbebloemenbelJ^
XIIL
f
' •^^'/■l/quot; i-tl t /f.
-ocr page 65-?D(tn23ijuoec.nbsp;XIIL
CbmeettcnboncBaroobcttpeel/gelqdbeitXeyitvaer/mctvecUacEettciï
(cbueteit/citbe bactraeit ßaen ood veel teeve blabeven/aen beybe fljben ge
tepft/enbe ^ebbctt cetteit ßevden meet (Dp be ßekn xvaffen jcbooit bloc?
men/ bte en (ï(it bcit (^cnoffclctt ntct ottg^elqd / citbc van colwcr moge»
(q wel g^clcEcn wotbcit bij geel carmcfqit flowwccU
^öqttoetwafï g^)ccmcm watcmc^ttg^c ottgl;)cboubc toxo plactfcit.
ïXiatet xvaß gccritc m b:oogc plccfcn/bq bc mneten/onttenx bc tuyitcit/
cttbcwbc^ottctt. Kcyitvactrwapgcmcynhdopbcwatcrcaittcn/acn
bc bqcfcn cnbc bammcm. Calcoctfc^c bloemen plaittmcn in bc
uen enbe teylcn / cnbc (qn coïtclmg^c ^tei: te lanbc gebtoc^t/want t?oo;s=
nmle en wipmcit itiet bactraftc (ptc^cn.
^entijt.
amp; bloeyen aI te famcn in ben fomcr/enbc (onbcrlmg^c in 3»lto cnbc
2lngtt(ïo. £)tc Calcoctl^c bloemen (ô wAnncetrmenfe m (îouen/ cnbc
in wermcAmet:en/enMbet:öbewAet:t/(óbïengenfqooc^bae»^ïgt;locmctt
t?oo:totttrent]^erfmi(]ê/ettbcbengbe^eclettwmtet:boo:.
3Defc g^jcflAc^tcn van crwybc fq« xvem in ben tweeben gmet/cnbc t»
ben cer(ïcn gract volcomeltdb:oog^c/bAcrtoe Rebben fq ooc^cctt tccrc
Ö (nbfîAnctc.-
BDe(c cwybcff gclôben/(qn fêer goet voot be v:on wê/ala (q ben bamp
baevafvan onber ontfattgen/oft mfweetcwypen^AerbAermebcwAp
fcbctt/wAtttfq btcngl^ettbAn mAcntjlonbe/enbe (ïf b^qnen^Act:
Afbtcfccnnbmc/enbebieboobct):wcbtett;@topencn ooc^ bie moebct:
bic g^gt;e|Iotett is / enbe (q bicHen ben fïeen / cnbc mA^en b At ^i rqfÏ / cnbc
b:cngcn bie t?:qrte l^Acren loop weber.tCfAp VAn befên ccuybe met tHyt
t\)e g^cmengt/enbe in bie moeber g^ebAcn / b:qft ben wen Allcrley
' Ä ' j- V';
» »/»^»/iijlti^^
—^ttnid)gbebicrtcn0(a)AnbcrsyetTê%n0
Ottcr we^ rcyP/Bqnoct bi ^)cm biAe4)t/ro verbiinet bic vermöc^eyt»
tnAtcrg^efobcrt/cttbemctolicvAtt^mAnbclcttghemengt/cnbcgbc^
Iqd Als een plAcpcr op bc m Ag^c gl)clcyt/genee(ï bie pqnc enbe wcebom
ber feiner/bet vcrbtqft ood bic pqnc ber (enuwen/Al(rnentinbicrmA?
nicrê bAcr op leyt/oft Alfmcn tfAp bAcrAfmet olie VAn Koofèn mengt/en
bAcrop(îrq'cHt/ofîbAcrmebcwîqft/oftfAlwet.^ie bloemen VArt ben
Ï^eynvAcr bebben een fonbcrling^c crAcbt tegen b1e woïmen/Als fq met
^^^^nbsp;^«èi./r ,t . ' tt ' Inbsp;. quot;IT^. ^ gt;nbsp;. trr quot;
g ■ Jl jfl IIICIJ bic wormen crAcbtelqdcn Af^ X)An be (Eienoffélcn van ^n^ '
î ' quot; m fr' bien/oft£alcoeten/enbcbidgecnfonbcrlingccii:?^ ^^ '
pcrientie/mAcr icï A^te cnbc^jonbc bAt
^)Ae4:crAcbtbenKcynvAct: :p - - '
(eer g^elqd ie. ^ ' ^ ; • quot; • •
gt; I. r •►»/'fti'Hnbsp;r l^inbsp;Hffi-
f r-t ■'o4-''nbsp;»».-M.
-ocr page 66-XIIIL
-a /i^^QC fefcwytwotbl: Airog^e^cctcnombamtalomme am
dceft/citbe g^ecritc am be deeberett blifft battg^eit/want
18 feet: voxv ettbe ^jaec^ac^ticbOtt (gnccp cube latiin
namlgdiidie.
liitccfoetu
Cleefauyt^ceftvedteerc deyttevieccatttcrODwetacfeftenbc fideit/
cttbetrottbtommew4frertge(tei:bebl4bet:geit8/v«ttmalcanbei:en(ilt;iett^
begWqfc^ Aeitbat tneect:uyt.:it)t benbsp;^hCct^rx
l0ncttttrettencit00pt*eit8W4(fett00c£ Aparme» Clcefcruyt»
iteuej^ttet^ena met wttte bloemfc8/
en als bie afvalUn/ fo compt tgt;at fact
voon/bwdc0gt:aw/^e«/enbet;ont
i8/ettbe is in be mibbelt ectt Inttd wt^
ah eenen naml/ en
i8trow.t)lt;itct:nyt/be(lden/entfaet/
l^aect enbe blqp aen be deeberen^an
0^en/g^eli|c^al8bonenverdaetti8.
BDittrow Cleefcwyt onbert
i
i
1%
Xgt;la8enbeanbet:v;itc^tett/rtlomme
onttrentbetnynen/^eggenen^agen. ^
tifc.
menvittbetallet iact boot/fon^» ff'
berling^etnbenmey.t3ctwo:tvei:
nmct^ cnbe complete. ^nbsp;^
Cleefcrwyt werm enbe btooge
vannatncm/^nfnymnaXxcat on^
i^eynis.
Cfap van befen ccnybe / (Iden en^s.
be(aet/wtg^e(looten/enbemetwijng^eb:ottcBert/bAt^cIptteg^m
nvjnvannatevm/enbeanbevvcniimc^gebievte.^iepbatmcntinbcoo:'
ren boet/fo vetrbtqnet bie pqnebetrfeltietr.^it cruyt met vetc^ens liejeg«
(looten enbegemengt/batboetbie fiveetrenbe clieten onti^ent f ^^r Cm^,
ber tden vet:gaen.2fl|mcn bieblabetren op be won^i cl?o frctf^
bettleyt/(b(lelpei^nflillenfqbatbloet^G^^ uvin^'i^»^ i
KUltWCM
7 it^ t yi»^nbsp;Hnbsp;Pan ^eren*
-ocr page 67-^cnmm.
/ baerombat (qit bUt
ccitcrt bercttpoot g\)z\iicït/ enbe baetxct bcetct nocb in be
2(potc^mnbsp;(Biiecp cnÄatifn ttocmpt
mmtZcm^a.
crwyt/b welcH Zcmlya gbcttocmpt xvcxt/ie tweeberley/alfo bat
plïttms Itb^riciï* cap^itpq* ckcrUc^ bemycbt^BDccit b^^f^ (ïeBcitbe oft row?
xvz cttbegcaolbe blabercrt/mbecotterbanbatattbere/bwelcBbecbe?
fctiimnQe vatt B^iorcottbcs niet cit gclqct/ ettbe is tfelite bat biet: te lattbc
aloitttiteittbebotteiteitbebeetitbcttïvafï/ettbe bit is beit valjc^ett Be«:
rcttdatv. ^at attbet: is platt en effett/ettbe is lattger/iae oocé alfo
jcotibesbefatift/tweecttbitus ofteettettbaluettnbsp;ettbe bit
isbeit tecbtett ZcantX^ne/oft trecbtett Berettclaw^
^(tetfoen,
BDett tedyten Betrettdaw b^^ft blaberett glyeliid fattottwe / maet: fïj
|qtt bteebet: ettbe lattgbet:/gedoueit ettbe gbe^etrtelt gbelJÏcï aett wit tHo
Paeirtcrttyt/ettbe fq (t/tt fvvet:t/vet eitbe e^ett. ^et beeft eettett boogen oft
lattgb^ttfled/eetteitvittgerbic^/bientetlattgefle^eitbeblaberett/wdcfc
rmWd/ß
B inmanmnnvan fch»bbeitofitgt;ifchrchcUeitvoo:tcomm/totbo«cfttoe
bccketts. (Dpbettfditcttficci m fc^ooit wimblocrne/als bte Ap
VAU/rowoubaemfembawïcn/cttbemtreluclcytïanc^enge^^
groot 418 eeit^oomfchcnbsp;wottdeit fqit tacy cnbc Uïmacbticb/
root cnbc lanc^. (Dnfcn bnytfc^cn valf(i)m Berend« w is ecn fwert
r0wcrnyt/(qncbl«bercnfiïrt00cegbcd0nenenbeverbeyltg
in vqf pbblaberen/ben (ïcd is ooct ro w/knc^/bol/ fomtqts eenen vi»
ger bic^/met btnyn aberBcns boottroc^en/met cnoppen onberfet gclncÊ
bePenced/mtoppcr(ïe^
wttbloeyfdbqnaegbdqcEbenmcr. Cfaet/bwdc^vanbcn bloeyfd
compt/wottbteeberbanByljaet/dtqtttvee
gdqcebatinbcftgncrcdacrltce gbeconterfeytfiaet. Be wottd waffb«
tqben een die Unct/hxnmn wit/fcherp vlt;m fmaf e.
'^uplmfc^mtm^.
Be» rechte»B^ettcla w wap in bowett/(ïeettrtchttge en voc^tc plaefc»
eqbloeyeningt;nioeiï3ulio/bqtqbc»oocetntle(?ev^^^
.Qte nma mt^e cotnplejt^te.
BicbldberenvanBcrcndan? rcheyben en verteere»/maer bie
€ telen fqn van fnbtql fnbfianäc/xvm wt lic^t te verßae» bat ft wcrnt
enbebioogbevannatncrenlqn.
Bte wottde» van berechten Bercttdatvfq'n goettotverb?antheyt/ '
cnbevootbie lebcnbie wtbe ionctnrenontfïcltenïvtmalcanbere ß«/
^/rnbsp;woitelcninwatergei
^ ^egencbtegeb:oeett(qn/alfmenbietnbefpqfcbe(ïget/enbcp«ncipdice
^ /O »««^lt;Sferfïe.tl1enmachbefewottelettoocHpooten/enbc(Iacnbieonec
- tgcerfqn inbe voeten/gheheetenpobagra. BcvairchcBcrcndatv
verStiïftbierwdltngcn/alslqgefobettwott/enbebaeropghd^^^^Ijt
rnmma(qheeftrchteeallebieptopneteyt/ghelqc^berechteBcWclaw^
tnaerfonbcrlingeverteertlqenbeb:oochtïvtalleonerwloebiöebwmo
re» enbe vochtichebcn.
XVL
^ennaem.
3tteBi(?clenhebbe»bicnttaemtcr canfcn vanbe witte
placken baerbcblaberen mebebefptengtnbsp;ft'
heetcttirt^atq» ©pinealbe.
ïxier (qtttwe^berleygellachtm wbemam'ei:m
mu
-ocr page 69-^(tntvttee^tfidem . XVL
2( witte ^t'Pelett. ^ccrfïcbeetmbttytfcbonfet^Xgt;;ouwcnS:)i(iel/cttbem
bcZpotdm Carbiujö tHarie. lOat attbcrnbsp;bieten wii grootc
witte BDifiekit.
(DnfcrlOiOttwctt^ipelbeßfteertmbooömpecl/cmmvittgccbic^/cff
rottt/bic blabcrc (qtt groot/btecbei: bS eenicb ^atto« wc/en (ie^cnbe met
veel (cetrpeboom^etts/oueral met witte pledeit befp^eyt* (Dp be fiele« en
neueittacpt'eits waffeit f^^^erpe fle^enbe ronbe Ügb^ls bclkïme/ bie fWit
roitbtfómme Q\)z\vid mber^etts/met fêer kngb^ fc^erpc bootneit be
fett^e bloemen fqn purpnctoot/nae bat fq gb^bloeyt bebbeit/fo biagcn
(q faet bat is ben wilben @ofpraen gelqc^/maet: tis ronber. ^c groo?
te witte ^ifielen Rebben feer bteebe en fie^enbe lange blaberen / en baer?
toe eenen (eer langb^n en bieden fleel / met teere witte wolle onertrocEen/
aen alle canten vol bootnen enbe bifïelen/ bet beeft ooc^ newentacrBetts/
bie btagen al fcberpe (ie^enbe ronbe bolleBens gelqcE ^gels Bop£ens/gc
Ixicï als onfer Xgt;tonwen Sgt;ifiel/bie bloeyen oocB pnrpnrroot/ en na bat
bloey fel fo btengen fq fwertgraw faet voott / gbelvfcÉ ben wilben ©of^
fraen/nocbtans iff wat cleynber enbe ronber.
(Dnfer X^jonwen 2:)iflel wafï in crnytbonen/albaert geplant wo:t^
tHaer
25 lUacrgrootewittc vmbtmcttmoftgcböwbc
plactfc«/cttbc fomtqfó Otttretttbcmyttw.
0 fwbfiattdc/ettbe werm van
0te cmd)t enbe opemcte.
SDicwöUelgcfobmmgebtottc^miögoetbeitgmcbicbloetfpouwê^
enbe ben geiten bie een cranc^e mage ^)ebben / en ben genen bie geen fpiifi
intltjf enconnen ge^onben. Biïlo(loocBbie v:qnc/enbevet:b:#allc
ge(wel/al(rnentbrter op (tr^ct^^at watec baat be wottel in gefoben ie/
dfment inbemont^onbet/wbti}netbent^bt(weei:. BDatfaetisgoet
gebtoncHen van be ionge ^inberen/bie met be gic^t oft met ben cramp bc
■If-i^in
ivccr.
fccacvt(qn/enbebeng^enenbieV4nbettam»g^ebeten(qmgt;^ttbeti8
^Hw^e oocHgoetteg^enaUeanbetmqn.
(Dtadcrnyt WOtt van Afparagi.
fommigen ooc Qpav
genge^eeten/wantin
^atqn^eetmentatfpd
mgi.
aetfoen,
3nbentTïeycomèeecPwtbecwot
tdg^doopen lange effen fc^netfens/
eenc vinger bid/x^^nt/ vet en maltfc^/
fbnber blaberê / bonen met eenen bot^
ten pnnt/ geliïc^ bie ionge 6óppe^
fd^netBens. neffeitö befe waffen lan^
ge (ielen/bie verbteyben ^aer tvte met
vedtac^en/enbebie^ang^en vol feer
deyneblaberJenegelt(c5^ayt/oftge^
IqcNlö ï)encMblaberen/bie wdc^e
metbertqtgants ^erbtenbefïe^enbe
vooxbu^ia (ïden van bc Cotadccny
bebtagen ooc^ vtnc^tê als beften/een
erwte gcoot/enbe bie fqn eerfi groen/
maerbaernawotbenf^ geelroot ge?
lijc^ alö cotael/pol faete/bie wottelen
(qn geuloc^ten/lancl enbe ronbt.
m CoMdcmpt
Ca^xvïL
Cot^tdcruyt.
xviL
fcn/het wou ood trt bc Soweit gbcfcu
^entijt
BiciOtt0cfchwetBctt8/al8VOo:feytt8/loO|gt;ettn?tmbcIcntcit.Befc
wotbcit gcfobctt/citbc bcrcy t met A$vjit/f0 wt/cttbc olic/cnbc men mlt;*cctci:
ectt fAlact af.tgt;at fxet moet mbe» fomer vergäbest werbe».
mtmic ent^e comple;cte.
2(fp4rlt;tgi' bic (uyuerê/rtochtas e» vercoelê »och e» ver wermê fq met.
md}t entgt;e opmUc.
Bte tottge fchuetf ett8 gefobe» en ghegeten/ma^cn faecht inbzn hnyd/'
enwgenbievtqneaf.Btewottelmw«ter0hefobcnengl)ebtonc^en/i8
goet ben genen bie fwaerlicB hlt;*er water ma^en/enbe oocl ben genen bie
metter geele geqnelt (qn. ©tf reynicht ooc bie nieren/enbe bient wel bc»
gene bie wecbom inbe hwepe hebben. Jn wqn gefoben/ becompt ft wel
ben genen bie tgt;«n venqni^ gebierte gebeten ft n. 2(l(mcn ben mont/ oft
mnbcnbaermebefpttelt/fobenemetbent(^nbtfweer.Batftetgbefobett^»^^
enbe ingenomenheeft in aller manieren be feine virtnyt.Bie wortelen eii
bat fact openen bie lener enbe bie nieren/baerom ftnfe ooc^ goet voo:nbsp;^
benfleeninbelenben. ©ibicngcnben vjonwenh^^erbloeme/enbema^^^^-^'-
fenbemanslnpi^toth^^erwqfs.
annbsp;xvnr.
.Qennacm.
3t cruyt bwelc^ wi ptangwottel hecten/heeft in biner^
(e lanben biuerfe name/want fommige noement 60 w^
hec5el/baerombattetfobiepgewo:telti8/batmentmet
honwcelenoftmctpicBcn moct wtroeben. @ommige
_ _ heetentoocB6eEclcrnyr/omberboomen wtllebictnp
fchenbcblabcrepacn/biewelcteccnhefelgcliicgftnbicmentottcttvlas
bepget.@ommige noement lt;D|fenbK^e/om bat ft'n wottel [omttits ee?
nenploechhontpaenbe/alfobatftbenoffertoltbenpeerbehare gancB
bteectenbebelet. Bie rnytersheeten bit crnyt ooc^ Btalcrnyt/baerom
battetbiepeerbenwelboetpallenoftwatermafen/alffgefobenisenbe
ben peerben in ghegoten wo:t.3n (Btiecp en £atqn wotbet 2(noni8 oft
Cgt;ttoni8 genaemt.@ommige nienwe 2(potef er8 heeten bit crnyt i^ejla
bouts/cn 2^emo:a aratri. Be ootfaten van alle befe name» |iaen in on^
fen ilattinfchen cruybenboecH int langhe verclaert.
ptangtvottelheefttacfenanberhalffpanhooghe/enbelanger/met
vcsl rqf 5en8/bie hebben ved ionctnren/enbe ft'n ghevlerc^t / bonen aen
c m tfgt;?
z
XYilL
gbelqc^/cenlttttelrow/vattgocbcflmcc^c/mbcacttfq^
gantö fcberpe cnbe bcrtc bootmtt. bloemctt ft tt Iqfvcirw^^
Jloomfcbcnboonenoftecwtenbloemenalfogclqcg/batmenfenannje?
ltcHbecttwtenanberettencanHennen.rgt;attbebloerncncomêdeynbati7
ïme/ale Zinfm ba wBcns/bacnn vinbt men bteet fact/b welcH mn fact
foene enbe fma^e ben mcfennbsp;wo?tel 18 wit en feet: lancf.
S)itci:nytwa(igect:neopgebow Anonis. ptlt;tttcfwottcU
be/vetteenlqmacbti0b«»gt;«lbent 6et
belet bie vinkten te waffen/enbe vet:
acbtert ben ploecb / enbe baei:om ba?
fetbelanbtmanbitcrnytfeejre.
Piangwottcllöoptwtittbenfo^
mer/enbe i8 tgt;olwa(fen in ben 6et:ftt
^etbloeytitt Cf»ltoettbe2fn0n(io^
^tc MCuet; cnbe complc^tte.
S?iewo:teli8feet:wei:mtot in be
betben 0t:aet/ettbe (q fnynet:t.
ben onben tqben placb mett
bitct:nytaiptt0cbiottcwa8/eet:bat?
tet fqrt fcbetpe böotn? voott btacbt/
in (bnt oft pcM te enbe onet:
laet: te bebonbê om te etcm^qn wot
telvet:wetmt/maectt (ubtiflenbni^
tte.B5ie(cbo#ttbaet:afinwti(ngbe?
. , fobett/ettbebaerafgebtonc^en/boet
welwatet:ma^ê/betbteectben|leen/nbsp;. _ _
;nbsp;enbe gbcneefi bie rn0abet:/6emot?
i ' tboibesgebeeten^BDiewottelfiebtmenittwafetöta^iïtt/enmettböM
tnbeftmöttttegettbetttmtbtfweet:. ©tjf boet oocB bie ronenbaeff afval
i hi^ivtc.'r len/alsfqbaepopgb^l^yt^ttbegb^fiwfeitwoitt
(m ftttiö.
XIX.
;^«2(ttiï8beetittlt;8;nccpenbe^atq»2frtifnm/enbebictt
ltaembebbenbe2(potetetotopbettbacbvattbebenbe
bonbeit*
ia crnyt/bat ia van (iele/Wabeten enbc
Üioemett
r
P
»m
bloemett ber ^ppc ^cd g^eUïcf/wtg^citomcn batfiitcn (ïeclcm lutigt;
tel met voteit oitberf(^eytgt;eit enbe rortt ie/en^eeft veel tadett.tïlaer fqit
blaberett bj'e eecfl wtcomeit (ïfrt rottt/ maer itamaels woiben (ïf g^edo?
weit gelqc ah be iêppe blabereit. (Dp beit (led waffê« ved fc^oone witte
bloem^eits/ eitbe crqc^t eeneit quifpd gdif d be Peitdd. C^ed crwyt e»
baertoe bat (aet beep eeiteit goebeit vmcï*
'^upUcticmcvtmii.
ïgt;it faeti(ïeer(ï wtlaittvait ©y?
rieit g^ecomeit/ maer itv i(l al(b gbe?
meyn wo:beit/ battet fc^ier iigt; alle
iieitwafl.
^entile.
i^et bloeyt in 3ttitio eitbe^wlid/eiï
itt bier tqt mac^ men ooc (qn (aet ver
gaberen.
:3ie naettet: cnH compkpit*
^it(aeti8n?ermettbe btoog^e iit
benberbeitgraet.
2(nq8 faêtmaecteettenïangetten?
be (beteit abem. ^et ver(aecbt be pij'?
B neettbeTveebom.6ctlo(ïbev;qne.
6eti8 goet ingenomen vootbe gene
bie bwater laben/ enbe verbnlfft ooc
bie opg^eblafen^eyten inflatiettbes
bnycèö.i^et ie goet tot bat biten van
gi(lilt;^oftveninicbgebierte/alfment
baer op leyt ^et (iopt ooc ben camer
gancB/enbeisgoetvootbe vtonwe
biemetbettwitteg^eqneltjqtt. Sgt;ienbsp;, ^«ip
vtowwen i^gben van 2(nq8 ved melc^ö/enbe maect Infïtot biïfïapen.
iBmcn roc^gJ)emaec^t van Znije faet / enbe in ben nncfé ontfang^en/
verbtqft bie pqne int ^)00ft.^it (aet g^efïooten enbe g^mengt met olie
van Xoofen / enbe in be ooten g^ebaen/ghenee{l bie 00^^n bie van bin?
nengbeqttet(ï(iïn. 2llfmen2(niT(8itteen^n(refenoftineennbsp;. ,
enbevooibenttïjte^^)attgt/enbebaeraenriec0t/foyerb:q«etbeqwabe
ïgt;ioomen.^itfaet m^ct Inp enbeappetqtomete'ï/w^^ï^cn l^icB/oft ' '
batopj^j5cvanbermagettvergaetbaermebe/(nw^n(lacptbaerwd
lt;ïf/«n^0:q^pa(^en(ïeenirtbenierê.iiffal8bitraetge^^^
goet voöt bat roobe melifoen.^^s ooc fonblt;x:ltnge goet ben finberen ^^ '':'
ii
jf'Cinquot; «
i
'Ti
^yr'
cc7tnbsp;/yi^^k^enbsp;nie-f cn fcart ni ^ot^«** -
p-
^m^lto;nbsp;XX*
opwacm itac treeft ^et boct n?el (vvectcit/al(mertt met tvtfn
b:mct/ettbetteemptwec^)allever(îopt^eyt.î)Atcri)ytettbet(àetï?e»:bîi^
tteitbe motte« wtbe cleeberett.
4U ^Uct^nbsp;XX.
^enmem.
^ ■nbsp;^ X)lter ^eet in (Bxicq: 2(cte/m ©ambttctts.
^^ Bommige ttoement ooct 6oIber/ ter cawfeit bat be ta^
cgenbmrtettbol/enbevolmerdtgt;sfqii.
_ _ l^ßttvmbttwceberIßyrgt;lier.^eettn?Äpop gelqcE
dô ecttett boom/ ettbe ^eet in S)4potet'e @ambucu8/m bwytfc^ DUer.
Sgt;at attber 0e|lad)te ^eet m (Biiccp C^ameacte/ bats m bwytfdgt; te feg
gbeit/coît/off leec^ Dlier / iit S^atijn iBgt;n\neJ enbe in bnytfc^ 2lbicr/op
wgt;ilbtX)h'er.
fmtfotn.
Xgt;lter fegtet op g^elif cE eenen boom/met ronbe/^gt;oIe/(îercf e enbc
witgrauwctacfen/geltfcBals^tet.2renbetacfenwaflênb:q7vîcr/^
feife oft fcnen blabeien/bte (îaen onberfd)eybelicf vm makanberê/ ben
tîootboombUberenmet ong^dqc^/enbe^ebbetteenettfïerdett md/
fr
!f
î
»
ê
à-
-ocr page 75-SS
cttbc jqrt conbt jomme aen be canten ««be gbetanbt» Bonen mt
bejien/enbe fqn vol (ap8/(tnalenbe fehlet: gelifct* tvqn. 2tbict* is
leegbei: enbe mmber/enbe is meer een crnyt ban eenen boom gelqc^/enbe
beefi: eenen vtercantigb^n (ïeel/bie beeft veel leben oft cnobbelen/en baei:
ivt ïvaflên lange blaberen/bie (qn be blabetc van eenen 2lmanbelboom
gbeltï'cg / enbe (pteyben baer vot gbelqc^ alsnbsp;jljn ringf?
omme geferft/fierc^ van rnecfe. (Dpt fop van befielen tvajferï bloemen
en be(ien gelqc^ aen be X)hergt;H:)te wo^el is Uncï/m eenen vtngei: bié,
Plier enbe ^btc^ beybe/xvaffen geecne m be lombte/enbe m roïv
plaetfên / enbe aen be watercanten. BDen 2(btd nochtans ivafl ood op
jominigb^ ^^Iben enbe ac^ers.
Ventile.
^e X)lier bloeytm ^unio/een luttel voot ben fonnenBeer / folfittium
gbebcetemtnaerbenSbicEbloeytfpaber/tetvetenmtleflevan^nnms
enbetn ^iulto.SJe befien vergabert men in 2iuguflo.
Qic nattter enbc complcgt;ie.
€ t)en ^lier enbe 2lbicE ftf'n beybe tverm enbe btoogbe natueren
enbecomplepie.
ÖenDlier ettbe2(bicE bebbeneenbedey operatie enbe tvercltngb^^
©i] bjoogben en bnf nen btvater vvt/nocbtans fif nfe ber magen quaet./^/»^^-
^ie iongbe fcbnetHens enbe blaberen/gbelqc^ als anber cruyben ^
ben/enbeinberfpiffcgbebefiget/purgeertbenmenfcbvanflqmigevocb.
ticbey t/pituita gebceten/enbe van ber gallen. iDie xvottel mvifn gbefo ^
b^en^inbefpiffegebefiget/isbenwaterfu^tigê^^
is fecrcrad^ticbontbat vvateraftebnfuenïvtfmenfcbenlnf ^Êefïbat?nbsp;■
menfebnnct/foisfngoetbengenenbievannateren/viperegebeeten/ge/^l^^^^^^^
betenfqn.2(l(menbieïvo?telinwaterfIebet/enbaerinftbt/fovermot?nbsp;■
tvet enbe opent fif bie berte enbe geftvoUen moeber. @nlcPen cracbt beb
ben oocB be beflen/als fif met wjf n gebtonct*en tvotben.Cfap van bebe • • •' - 'I''
fien maect fïvert baer. ^e teere verfcbe blaberen van befen cruybe met
lt;B?erfien mout gbemengt/ftf n goet voot oiiergrooten b:anbt enbe bitte,nbsp;' '
fif n ooc^ goct tot verb:anbtbeyt/ enbe ben genen bie van eenen ver . /r.
wocbcnbontgebetenflfn/alfinem
en bole wonbert * tftet offen oft boer fmout gbemengt/verfaecbten (Tf be
ptf ne v«n tfleer^ifn in be voeten/alfment baetmebe befirif c^t.
^ennacm.
becteit xvti m buytfch oocE 2(mmi7 wbc bcet m Bapote:«
_nbsp;2rmmtbecfmttcttt:onbcit(lcd/bieiagtroen/mctved
dcyrte tac^tt eitbc fd^mthne.^iin bUbcrett ftit lanc mbc rmgf ommc
gbe^erft. Bo wert aett tfop waflert deyit gbeflembe wim bloentteits/b«
tfarttertwtgefpzeytPaett gbdqcHals
eertebteebertboenPitwotteettdeyit Ammi. Zmmu
(abeBert/battövattfmafeeeitsbeelö
(cecp/ettbe eerts beds ooc^ bi^er. Be
xooxtd is wit/ ertbe ^eeft ved deywe
veefdittg^ett.
2fmmieittva(lirtfoiiimigelattbeit
vatt bem fdnert ttiet.maetr alfme bat
irtbehoucplaitteitbefaeyt/fo comet
wdgeemetvt/eitvaitfqttsfdfsfaet ^
bat af valt / waflet alle im van bem ^^
felwenvoött.
Bnbsp;Ventile.
^etbloeytmeePiit2rttgtt(lo/eitbe
baeritaefocomptbatfaet/bwelcEiit
be ntebecqrtett glgt;d)e(tgbet xvotu
tCfaet van befert ctraybe is tverrtt
ertbe btoog^e volcomelv]c^ett in bett
ber:bertgraet.
v^^ Bitfaetver:bniftbieirtpatierteitbe
1
i{i
batcnm|ilitttlqp6etisgoetbettgberteitbierwaedicg^
/ /^v^ /M3r^ett.^et b:ettgt be vtouweit baet: (wyuecbeytXis goet voot begette/bie
i z^,nbsp;vmqmch 0ebier:tegebete» fttt^^
gebtoitcHett wott. Bit faet isgoetgemettcttittetbiedevitettoubttvoim-
- Jeits/€aittbat:ibesgebeete/waitt betbeiteemptbaetrbefd^abeenletfel/
waittairrnettbefeCartthAnbesalleeitbeftget/fobteitgeitlïïeenèrttertr^^^
^^^rd^BttfaetitiethtierticHgeittertgt/fcheybettgeroitttettbloet/alfm
/ plaetfebaermebebefïtriïc^t. t^tet betrsgemettgt/cttbe aett gbefïefcit/oft
opgloeycttbe^olettgeleyt/cttbebettt^ooc^baeirafvattottbecontfattgett/
H r»y«^»^^entoebei:.mettreytooctalsbiev:o«wettbq(lapctt/ettbebaei:
(mitott. XXII.
^ennctem.
Kott^ectenwqoocECalfôVOet^nrommtgcUttbcn^c«,
cttbc tauin ^cctct Zmm cn äris.Öommiö^c ^potelers^
m
U van alle bcfc namm tfï noobcloos tc vcmWm/ wam {q
(îâcit alle tit oitfeit ^aj^itfc^eit ^rbarto.
^aetfoen.
2ït:onb:aec^tblabet:ettgelqcfBlartgettcmyt/maer(q|qttlangeteS
bteeber/enbe niet fo feer geplect. Cwflc^ett befelwc blabere» (Iwypt eeiiett
peel wte/bicïs eett fpamtelattcB/ettbc
woîbteeitweym'c^pwpttrbwyitva« Arum.
coluere. (Dp tfop vanbefettflele wa(ï •
cett lattct fc^erp bind/tfamm gebzott^
g^eit g^elqcf een ^auwc oft au / cttbc
baer btrttteit ttttte leyt eett citbfefett g^e^
Ujd ale oft tit eeit fc^ee lage/en ts eenett
mo:tter(îocB feer geltfct tHaer als bte
vootfeybe fc^ee oft ^awfett ^em op^
lttycB/ettbebatgbefcbi'ettitbett2tp«l/
^ ^ fomacl)meitbatcitb(efeitvolcomeltcf
fteft / en tie pnrpwrbtuyn van coiner.
(Dnber bit colffen oftcubfefen wafî
^ayt/enbeal8batafvalt/fowo:btbtt
colfienbenebenonbert tgt;aytrontom.
me befet met grnen be (ten / bie wotbeit
met ber tilt grooter / in mam'ere vS ectt
bxnymjnbm^itftxooxbtbitvm^
feybebtnyfJenrootg^^eltfcEfcboottco
iraelBiïnwotteliöwit/eerplattgac^
F tic^/g^elqcfenbc eenber (DUinen / met
veelÇay:acbtig^eveefeltng^gt;ettbefebt/
. ■ baernaalöbie befîenriïp wo:ben/fo
^ wotbt I5 rottbt eenen ayenynsbol niet
2(ronwa(îgeerttcirtbo|fc^ett/^eggcn/cnbct»lombtmfccottbccttbc
»'•^«^tig^eplaetfen.
^entijt.
S:)ieblaberencomenwtg^)efp:ottg^)eninbettmeertcettbc2(pti1/feet.'
v:oec^ als bie aller ecr(îe cwyben wtcomen. 3«ttio verwelcf en en^
bevergaettbieblabere/alfobatbatbtnyP^ettblootcnnacctblqftpÄW
^nbsp;■nbsp;■nbsp;b ^îwe
t.i^,..
I« V
/
^^ :
/T
€ cttbcbicbeften vanbitbtnyflen blqncnm^nlio ettbe2(»gn(lo grnen/
mm tnben 6erfl fo wotben fq bleedVoot
^te natuet enbe comj^le^tóe.
(Salmns fctqft bat 2ïron tn beit eerfien graet xverm enbe b:oo0e
tXim bat ett is van onfen 2ft:on niet te vecfïaen bie feer fc^erp is / waitt
bien is fonber twijfel tot itt ben berbesi graet werm enbe b:oogl)e. Mn^
be bat en is geen wonber/want ben 2tron is ter eenber plaetfêit fc^erper
van wottel ban ter anbere. ünbe wt bieit wott (qn compleicic ood vet;
aitbert/g^eltïd wit bat bieebt verclaert ^gt;ebben in onfen jlatqnfc^ett
boed van becrityben.
^ 3^ronverteert/maectfttbtqlettbefnyltert/ettbebaeromis^gt;i0oettot
^ f. gbefwellen/enbefonberling^e aenbeooten. S)ie 0roeft blaberenvan
. ■ . Zioh ^eylèn enbe 0^gt;enefen bic oube qitabc 0^ebtdeit citbc ftfïelcit / alf?
mettfebaeropleyt.lPanteerfifttyttcrcn(qbie/maerbacrna(b ^eylen
fSir/' ^ (q bic/enbe ma^cn bat bic onittittc vocbtic^eyt tvtb;oocht4B:)itfèl«c boet
''nbsp;öodbicwo:te;l/alsfq0bepultterifeertwo:t/ettbebacrin0efiroyttvo?t/
O O r oïf^ gt;Yu e gt;gt; fo fwyttcrt fq bic ottbc wonben van alle vwylicbeyt / enbe bten0tfe baer?
toebat(q0^ettefèn.@tïi?erb:i}ft ood bat qwaetvlccfcb bat inbc won?
ben wafl. èic blabcrcn cnbc wottelcn beybe op dieren 0hdeyt baer.be
'Pefïe in is / treden bat vier baer wte cnbc 0bcnefên bie. £)ie woud 0lgt;c
2gt; ^ory^cpe p^iuenjeertenbcmetolicvan2^oofen0bemcn0t/maectbataett0^^eflcbt
dacr enbe fnyncr. Ztoncmyi metter wo:tden in olie 0bcfoben/cnbe
S. ;j t; gt; ^^ werm baer op 0e(ètett/0cneefl bic vqchblabcren int fonbcmcnt. 2{lfmctt
^nbsp;eencnmaebacbti0cnlafctnfircben2(ronblabcrenleyt/fover0aettbiema
ben/enbe ben ^afe blqft 0oet ènbe g^ebneric^^
^ennaem.
Koote Cliffen ^ectcninlt;B:iec^ 2(rcittm/pwfopinm.3rt
£atqnperfonatia.2Dc 2(pote^ers ^jcctentfappamaiot/
enbe Barbana. S)e ootfaf en van fttlde namen (ïaen
ttoedÈgt; in onfen £atiïnfd)en i$erbario verclaert.
^(tetfoen.
(Btoote Cliffen Rebben blaberen ber Canwooiben 0^clqc^/maec
rtocbtans0rooter/better/fwerter/cttbcbaerachti'cb/op banber fqbe
ter eerbenwaerts af^vctmd) van colnerc.^cn fïcd is ronbt/cnbe wit
0hemen0t met purpnrroot / enbe ^)ceft ved tac^ens ter fqbcn / baeracn
waffen0rootc£liffen/bie (qnecrfi0rnen/enbe crq0b€n ved cromme
IInbsp;^accrfens/baermebcbatfqaettbcclecbcrcnbliïnen^an0bett.2[lsbic
Cliflen bloeyen/ fo fifnfc fc^oon lic^tbrnynroot. BDie wo^td is (Iclt;^teit
recht/enbelanc^/bnyteniwertcttbebinnenwit/eitbe^eepeenenbittcreit
fmaecif»
21
^m^mu Cltffcn.nbsp;X X11 r.
25 fmaechnbsp;QiUpUctfcmmmfi.
lt;0:oote Ch'flêtt walfettgb^cmebqbcmyttctt/ambecatttcft vattac?
hvö/ in owbe boweit eitbe ongcbo
bcpkctfm^
^mtije.
3njnli0bzcn0tbitcvuytfm€iip
feit voott/mbe bie ftjn pttppwrroot
alsjïjbloeyett.
^iegroote €\i^mtmïmfxmm/
ft' bzoogb^it eitbe verteere».
^ic wottel eê btac^ma (waer mei
pqmtoot^eitönbsp;eitbe g^e?
btoitc^eit/is eeit copeïqc^e mebecqtte
V00t be geite bk bloet eitbe ettet: (poit
C weit. @iÏ8 ooc^göetgl)e(ïooteitett?
be opgbeleyt be» g^eiteit bie gcoote
pqit in baer lebeit bebbetr/als bie bee?
tteit en leben gebtofen eit geqnetfi beb
bengeweefl. 2gt;ie groen blaberê van
befen crnybeftn goet geleyt oppnbe
vlceratien / want (n beylen enbe gbe?
nefen bie. tgt;k blaberen gbe(looten
enbemetfontgemengt/lnn feergoet
vootbe gbenebie van nateren/ver?
woebitbonbet^nbe anber veninicb
g^bt^rte gebeten ftn / aljinen bie baer op leyt. iDefgbelqclö bie wojtc ,
len gIgt;e(lootett enbe baer oner gbeleyt* verb:nft oocbie elièren enbe c u,
croppen ontrent ber Men/^trnme gebeeten/alfmenfè met fmont oft lic
fe onbereen mengt/enbe baer op leyt. iDie bl^eren gbepooten enbe met
bat
^enmern.
;^rtboy beet in (geneer enbe £atifn 2ïfcy:ott/ en en wott
inber 2tpote^en niet gbevfeert.
^aetfoen.
^ertboy i's ©int^anfcrnytnietongbelqcB/maertia
ctrooter vantac^enenbeblaberen^B^iepelen jnn pnrpnr
b II oftbmytt=^
z
4
/r
-ocr page 80-Citpl X X n 11.
o^wy t g\)dvicï / mm ttkcït htim Q^diicï aIö / lt;»tgt;e alfmm bat met
bcrt vittgm itt fincïm w^qp / (o comt
bm btwyttroot fap vote*
bowbeplaetfcit.
bloeyt itt wbe2ftt^
.Qte natuet^ complete.
Bitcrttytiö vaitftbtql fubpattde/
cttbe vet: wermt b:oocht.
'^itmd^tcnUopmtic.
€ C(4etv4«befencrttybetweeb:ach
mett (ïvaer trt tneebe gefoben ettbe
^ btottclert/tagoet voot b«t ©ehiatf?
ca/en b?qftlt;^f wtöettmettrchebi'eh»^
motert/ Cholera geheetert* ttUet meit
moetrDlcpfobic^eenbe folaitgeboe»/
tot bat bie paderttert gbeitefett.^erbtf
boy 18 feer goet tot verb;attbtbeyt/als
batgbepootert/eitbc bm op gbeleyt
tvotbt.Bic blaberen tn wqn g^efos!
Uv^c». ben/ettbebiewonbenbaermebegbc^
waffchcrt/b«P 0»^ootcaacht om bil
/ 'PZ^I^Z tebeyleniDv/i
J
xxvgt;
Emmern.
(Dettt;aetbeetinlt;0ti'eq:enbe£ati}n2(nbtofemott/terca»
fenbat wtfqnblabecenoft bloemen b^nynroot
Iqc^ bloet compt/alfmen bi'emet ben vingheren itt (ïn^
c^en wtqft. Bit crnyt en wo:bt itt be2ïpote£ett nietg^e^
beflghe^
Bit crnyt beeft deyn teere tacp^ensenbe fcbttetEens/bie (qn bmyttJ»
root van colnere. Be blaberen fqn b:q oft viermael grooter ban bc
ïPqnrnytc / cttbc al8 bie itt finc^ettgbetvtcnctt ïvotbctt / (o compt bacr
eettfaptvtcbati8gbeUic^bl0et.Bifttt00clivtgbefp:eytinberb00cb=^
bcgbelqcEal8tweevlncgbelctt. Bitcrnyt beeftgeelblocmcttgclqc^als
@ttt0attfcrttyttBatfaetbwelc^ittcleyttbrtyP^ett8OpfcbaelHett8leyt/
t8fwt
ici^trttrhcn^crß'ü'fU. i
21
m
n
l'sfwm^mlMgWlïcf/ettbc^eeP: Androfemon. Comr^et.
veel cleyn ticj:Bett8 oft pnnctBens / enbc
jmaectfcbierg^^eliïcf^ers.
S)itccwyt wafl g^eertte tn trouwe
ong^ebowbe plaetfên / g^elqcE bat
SDitcwytbloeyt in:Jultoenbc2ïu^
gufïo.
^ te mmx enbe com^le^rte.
Cverwetrmt enbe btooc^t tn albet:
maniecengeliïcJ al6 ^ett^oy.
Coentraet^eeft (ulcfe vittuyt enbc
ctad)t g^jelqcf als bat ^ett^oy. ièn^
be ooc ^ (lelpetbloet/enbe is feet: goet
ben grenen bie bat pobagra Rebben/
alfmcntbaetopleyt.
ƒ f£/i ^ r^ï
yfi^Oi^Cf
L L '
^ennctem.
jiSnenetr noempt men in lt;0ttec^; 2(t:ceut^orV enbe in £ati]tt
JuniperusÄ SüfEß^ ^^^^ geetne (g^encwctrbefien. ^^ u yp .
(Bmtmt t8 tweebec^anbe / te weten gcoot enbc deyn.
r S)engt:ooten (Seneuet; fegtet opgeltfcf eenen boom/baec^
af^at ben flocB^oogeiö/enbictacfenbteet/enbebieberien veel grootei:
banaenbendeynen (Bmmct. tgt;mdeynen^eneuetris mW
cfenliggenopbeetrbe/enbe^eeftdeynbejtett.
t:f(tetroen.nbsp;c r t ^
2(lle beybe be (Beneneren Rn altqt gcuen / enbe^gt;ebben fmale fcbetrpc
(iefenbeblaberen.S)e(iccvanben(0enettet:^eefteertburtnefc^o?|fe/bic
licl)telicffplqt/batl?outi8leuet:vecwtc^gt;.3nbenfomet:folooptwtb
^Otttcengommeoffl?ec8g^dqcBtvteroocr/enbebatwo;bttnB:gt;apotc^
Un Xgt;emip ge^eeten. amp; btagen oo cf beften/bie fqn cecp gr uen/en baet
na als ß irqp tvoiben/ fo tvotben (q fwett / en (iaen wd ttvee iaet lanct
cetjqin^pwotbett.
tS^enenctivaßgeerrtcotttretttbepSee/enbcopbotrcbetg^ett.^^^
b iq eenwilbt
-ocr page 82-B cwwiTtgewÄö/bAt^cmopplÄtctt:«
beg^cböwbtlanmictettlactplatttm
^entijt
cS^metîcrbefîcttfalmêtrtbm^etft
txvmaetomfïin.
î3îe nmct mH compkpic.
lt;S^eitcueti8werm«tbcb:oogcm
bcttbcrbcgraet. tTim be befteit fifit
werm mbenberbeitgraet/enbtooge
ittbett eerpeit. ôqitgommitsmbeit
tweebeitgraet werm eitbebioogbe.
^tecmc^tenbeopemtte^
, Beybebe0^e(lacbtettettbem«m'e
reit va« (Summt (qit fc^erp eitbetait
0er op be tott0e/eitbe loflêit bie vtiite.
2)eit roodbaerafveriaec^tbie jîait?
0eit/eitbeoit0befoitbelocht/bAerom
fo falmi iit tqbeit van pefîe bidwils
î rooc0maïeitmttlt;5eiteiierboötinbe
\ camerêbiititeitöbwyö.^iebef
y
u Cl
Cberma0e0oet/ombietefîert____
vctbtmm beit boe(î/m(i(ttieit eit (îeectten bc8 bitycp/ en 4lbert)4nbe ve?
nqn, lt;B'enemrbe(tenp«r0erettenopettenbielemrenbiem'ere»/watttfö
fcbeybenenmAtenbnttttebie0ro»eenmye^nmo«ttenvochtiche^^^
Inbsp;VÄttbenhonl:cv4tt(Sertencrboomtotafrcben0beberttt/cnbemetwiier
^ I ac»0e(îre^ett/verbîqftbiecranw40ieenbermbicbeytlt;0eneôer^er8oft
t; • gommimetbatwitVÄttbetteycitttflaepVAttben^oofbe/oftoptvooL»
/ ^oofî0e(îre^ett/ftelptbatbloebenwtbemiere.2ïlfmenbefe0ommimet
'nbsp;wierood enbe b wit vanbm eye onbereen meng^/enbe op bie mage leyt/
N . fobettemetbatopwotpen/b:a^ettettbefpottwemlt;Dodf0fîoppetbett
l nomen/fo (îoppetbatotter0enen/ettbetroobemeIijoett.S5enroodvatt
. f. befe0ommibeneemptenbe verbtqftbeniOrf.i^etboobeBodbiewoi
O.^..v^igt;»^gt;^^mettittbertbttyd/en0benee|îettbebtooc$?^bieqnabeft(îeïe^
penbe0atett/enbefîelptbervto«wettbloeme.rCgt;aertbatyemam8batt?
• Î5^»opvôetett0heclowettwarett/biefalbiemetbere0ommibe|îriîcreit/
enbe(rffnnett0enefett.lt;0eneneroliei8feer0oetbett0ettenbiebettcramp
blt;îoben/enbe bat Bc^iatica / enbe bient ood weltotallerley ltedte¥btc
^ 'nbsp;râltCottCi
.y » ' ■ -■-nbsp;- •nbsp;^
il
o •gt;■■ , fr
il-
m.
-ocr page 83-XX VIL
^en^dem.
^(tecfoen,
HDcblAbeceftvattbïtccttytlqnöefetftettbcbtcpböo;^
frtebm0clqcE3^fcr^crbt BDitccuyt^eepbtq oftt?iei: fic^
y (cn/bi'e jqrt roitbt:/ «itnbsp;/ waemfbicf^eUcbert
ïvcmp gclqcf bloemen (qn gelqc JloofBens/ root ^ Iqfvenvtd^/
cnbe als bie afvallen fo compt bat faet baecna/bat is gelqc als caef f ens
ront tfamen gebtongen/gelqc aenbe tHalnwe. ^ie wottelm van befên
ornybe jqn tvit/eenen ^Inen arm lancf ♦
ètei^laetfebdet^tüxtfï.nbsp;Alcea, CmcUtßmscmyu
S)it cwyt vinbtmen op ongebotvsnbsp;, .
i^etbiengtbloemenin Jnlto pn'nci
palicfenbein2tu0n|lo.
Cattefaeffens ccnytbtoo^t/nocb
tans fonber fonbeding^jetvermteoft ^^
conbe/alfoo tvti in onfen JS^atqnl^en ^^
6erbanointlan0evecclae«^)ebbett.
2llcea met crnyt enbe wottelen innbsp;^
wqn oft Tvater gefoben/ enbe gebton^
cfen/(lelptbatt'00bemeli|0en/eng^e^
neefi bie rupturen oft gbebiofen^eyt
vanbinnen. 2gt;ie tvottel ^eeft fcnbec^
lingeptoprieteytencracbt tot boncfer
oogen/Tvant fommigemeyneal|mett ^
■iquot;
cKci
bie vootfeybe wortel aenbenM8^)att^'^-
getenbebtaecbt/batflïtgefïcbtellerct/.
citó« amp;«oo0md««tï(Uy»«rmflKt^
^ennaem.
Ceettruyte/oftï):ouwen^4yt/of^3ond!vtöuwett^ayt
^eet inètiecjc enbe £atqn2lbiatttum/enbe ittbe2fpotejs
fenCapilluslOeneris.tl1aerboo:(afettvaftallebejctta!i
men (iaën ttttlang^cverclaertittonfenlatqnfcl^en^et»:
r
«1
25 bAttO.lOtOttwcttbAytccpbacromsbeftaempt/ombcfwilkbattctbtcB
^(tecfoen.
(Copfllttst^cttcmbccfiblabctrcft gclqcECotwttbcrAlsbi'ttOcbiOttct
i6/cttbetttcttttct (iftt (Iclcttopsbcwaffcttcttis.BDc bUbcrctt van bcfc«
cruybcjqtt wimcbticb/rotttrottttttcgbc^ct:(t.2)c (iclcw (qtt teer cnbiuytt?
fcvm glicfcttbc ♦ i^ct Ctt btcttgt ttocb
blocmcttttocbfact.nbsp;Adiantum. ©tccttt:uytc»
.TV ff
!
|
'i |
i |
|
■ 'h | |
|
H- u lt; |
m |
|
[H 1' | |
■•V
^tepkecfebamwfï.
X):Ottwcttbaytwa(igbccrttcirtbc
lombte cttbe vod^u plaet jen/bi' be mm
rcttcttbe water.
3ttbettfomert(i grwctt/ttocbtatts
Ctt verwek^etbes wittters ttictbccU
CaptlIttöXgt;etteri8 is getempcrt aett?
gaettbebiewermtecttbiecottbe/maer
|etbtoocbtrebeli|cfett^
B^itcrttytgbefobcttcttbe g^ebtott?
cBctt / is goet bett g^cttett bie ecttCtt cot;!
. c tcttabembebbett/cttbclicben/bicgbc?
.^»tr btccBbebbe^'nbemilte/cttbebicbcgce
^ • k bebbctt. ^it cruyt lofj bie vzvim /
bteectbcttfleett/cttbepoptbettloop in
/ - ' bettbuyc^.S:)iet)attvctttïtti^gbebier
te gbebctctt (lïtt/bie (ulktt bit cruyt met
wqtt ittttcmctt. 6et btcttgt bctt viou?
wctt baer mactttflottbe / cttbe iaecbt af bie ©ecuttbittc. Cis goet voo:
bbloet fpouwett.^it cruyt is goet row op be betctt vatt bulk bottbctt gc
kyt. J5êttbemaec^tbatbatblt;^ytïveberomwa(i. 6__et verbjqftbiefwel?
kttbe clicrctt actt be We/gbebcctctt 0trumc. 2ïlfmett bit
cruytittloogbckyt/foverbtiiuetbicrcbelferert
optbooft.;i5verbjqftooc£biePuy
mcttbicopbeboipcttbe
lottgcttliggctt.
VanXOnn^
-ocr page 85-atl ®^^P' xxix.
^tnmm*
tatijn Xgt;itiamp; vtm'fcra.
l^tt vmbtmcm'gcricynbsp;biebtm
ghe» ooclnbsp;noobcloos
Êaeefoen.
^cnVOiingmt beeft ectteitfloc^ btc ffjtcyt bem wte ntet veel mn?
cBctt^èe f^ot^c vanben XO^ngmtfioé is alomme gb^^^onen enbe ge
f^elfert/met ftn lange clanwter^ens en bxazyïme bangt b^' aen latten/
pochen enbe|la^en42(enbet;ancBenwa|fenblaberenbie|ïjnbteet/aenbc
canten ge^erft enbe bootfneben^Bat bloeyfel is een Inttel tvolacbticb/eti
loopt rontfomme be vtncbt. Be b?nynen fqn met veel bepen te (amen ge
boopt/enbe bie (qn fomtqts bmyn/fomtqts rootacbticb / enbe fomtqts
enbebenmeepenbeel gruen. J^lc^ befie beeft binnen deernen enbe peen?
^en8lt;^pfaet.
BenrDqngaeirtïvapveleinPtan Vitis uinifera, Wimactu^cf^^f^/^'x^-
cïm lanbt/ïPirtenbergbec lanbt/ aen
ben ^qnproom enbe lêlfaten. Befge
^ Iqc^sooc^inanbeclanbenmeetr.
Bat bloeyfel van ben ïPqngaert
tboont bem meepenbeel ontrent ben
èolpitinm op ÖonnenBeer/en ptin?
cipalqcBen ontrent öint tHebarbns
bacb/batisbenacbtpen bacb^nnq.
maerinben^et^pfoïvotbêbiebtny^
nenrqp.
Bie natnere van alle tgene bat aen
ben rOtïngaert vvaP / macbmen xvt
(qn operatie Hennen / bie tvii bter nae
bimm
vertellen fttllen. Bie btnynenbietvql
batfenoeb enbe onrqp pfn/fo
vercoelen enbe broogenfq.tïTaer als
ft'»^i1gt;(qn/(b (qrt fq tverm enbe vod)?
ticbinbeneerPengraet.
^te cmcbc enbe mtciïm^^
Bie ï^qngaert blaberê en dantviV
rengepootêen onergeleyt/verfaed;tc
ko
fq bic Otttfïcfiitgb^ cnbc oncrgrootc bitte vanbcr magbcn. ©nlcfc opc?
^oo. / ratic bebben bc blaberen ooc^ allcenc ycrgcns op gbclcyt. S)at fap van
ben blaberen ingbcnomen ie goet ben genen bicbat roobc melijóenbcb
ben/bloctrponwcn/encenqnabcmagbcbcbben.S)c(gbcli|c^öoocBbcn
vtonwcnbic v;embt belnfict (rfn.2llfmen bicbtacy^cnsvanbetOnn?
gacrt/oftbcclanwier^ensinwatertcweyc^eleyt/cnbcbaccafbnncBt/
fo bebben (qbiefclnc cracbt cnbcopcratic. ^at waterden oft traen^ens
biewtcnïPqngacrtbmypen/mctwnningenomcn/^
' 6ctgbenccfi qnabc fcotfticbeyt/rnybicbeyt enbc albcrlcy fccricbcyt/ alp
^.l^y^-o.'ß mcnbatbacropflnfct/nocbtansralmenbcplactfcccrPmetealpcctcr
vw^kï»;/ w:iïncn.S)atvootrcybc wat.erisooc^goct voot boogbcn/want bet
macctfecrfcberpgeftcbtc. ^^ap bat wtcnrOnngacrtrancfen loopt/
alfmcnrc acnfïf cft oft verlernt / batvcrbïnnctbayt/cnbemaect'tbic
b»y^3latcnbcfaeUS:)ica(fcbcnvanbcafgbefncbcnwnngacrtran^
enbebcba(lcn/cnbcllccncn vanbc wnnbcflen/gbencfcn btc fwceren^
fÜ^ ^ bcfroncelcn/cnbc wratten bes fonbcmcnts/alfmen bic met am baer
D opammf^noocïgoe^
tc/cnbcajijngcmcngttotbc ontflelbclcbcnbic wtbccotcRn. BDtcbtny
nen vcrfcb gbetcn/ blafcn bc magbc op / cnbc mafen ben loop in ben
bnycE. ^Ifmcnbic bmyncrt opb^gt_/cnbcccnlnttel laet vcrbtóóg^cn.
t^ljod. fofnnfqgoetvootbemagbc/cnbcbtengbcnappcti]tcttbcln|itotcten/
cnbe (ïercfen ben onficrc^cn.B:)ic baflcn van bc wqnbcftcn gefobcn/cit^
VM,nbsp;^ . ... ^ rt quot;'5cmacnt(ionbcvanbcvtonwem
1 jrrt..
Vn ^ cnbe (ïercfen ben on jtcrcrcn.Dic baflcn van bc wqnbcftcn gefobcn/cit^
S)tcwtjnbc|t(ïecnentreceentfamcn/ab(lringcrcn/cnbc(q^
acngbenacm.2(ls |if gbcb:oocbt cnbc gbcpootcn/cnbc oncrgclcyt wo:?
ben/fo(t|nli|goctbcngbcnenbiebcnroobcnloopbcbbcrt/cnbcgbccn
aM ^iJi..If^ffenbsp;cnconnen. pie cleyn wqnbefy^ens ftn goet VOO:
bejibocJIi^m^? be meren enbc blafe. 2rifmcnfc in ben monbt ncempt cn?
bcBnowt/fotrccrcnfnbicfnotcrnabacr/cnbcpnrgcrcntbooftvanco»
bcbwmojcn.
\O0lmtUL
^tnmm.
(Dolwottcl oft rOolfs woud beet in (Bxiacp en £atiïn 2(co
nitnm. BDootfa^en waerom bit crnyt alfo gbenacmt ts/
I (lacn in onfcn f atifnfcben ^crbario.
ßefldd^t.
2:)itcrnytistwccbcrbanbc.^ccrPebeetin(B«ecrpar
^liancbes/enfommigbc SCpotcEers bcctent in latmVnamtfa / oft
Vna vnlpina/oftPna Inpina. J^n in bnytf^ iDoolwottcl/ofttDolfsbc
(Icn. HDattwccbcbcct Jlycoctonnm in (èw/ombat bit crnytbic
wolnc»
acngbenacmais|ifgbcb:oocbtcnbcgbc(iootcn/cnbconcrgclcytwo:^
I, l
i ■■
ii'
äl
ilMl
-ocr page 87-mn^oolmml ' XXxgt;
jDoolwotteH)eeftbtiï oftvkt bl«bercitbmï)crc!fen8holt;gt;bc oft wil
bc Cocommcrcrt itiet oitgeltfcf/rn^ec (q fqtt clcy nbcr/ en (ïaen in manier
re vm cen perre van een gefet ignbc in ben mibbel van befen blaberen
wapeenfcboong^eperntbloemfenmet btqerleycolnerverbeylt/eerp
met vier fwertgruenc bUberf ens/ baerna a^t cleyn geele preenf en© oft
^«erfene/enbemibbeninbitbloemfenpaeteenpnrpurtootvierci^nti^
cnopfen/aenteflengelqcBeenoogsfen/batwotteenfct^oonbmynbefie/
wilbt van fmaïc/ maer ttodgt;tan8 (net. S)e (leel is ront/een fpan ^ooge/
enbeis effen fbnber cnobbelen. woztelis lancf/eng^jelqct wel eenen
©cotpioenfieert/eniöglatenbeglqPcrettbe. S)eïP0lf8W0tteU)eef{
bkberengelqcalötlloUencrnyt/inflitcfcng^eclonen/elcfbwtmetvqf
onberf^eyben g^clqcf als aan be Banicf el/en fq verwen ftvertgruen.
(ielen fqneenelleoft twee l^oog^e/enbebiebtag^enbleecBgeelefcbér
pebnyffene/bat wotben cleyn ^awfens/enbebaerin leyt fwertg^e^
\}0ccït fabef cn.^e wottelen fqn fwert met veel veefeling^en/gelqcf als
tj^plACtfC
-ocr page 88-Cnbsp;Qtepketfe^detJbetJixxtfltn^e.
tü vmbtmc» in wïlbe btepe balctt/eitbe
^enttje.
Boolwottclaiïchtblocmeitopble(levattbctt2(p:il/ettbcmtbcgm?
Bc(c crttybcn fift bzanbich \gt;m itamcw/crtbc cte» mitcwacrts/cttbc
tw jê mn bicit en fxlmmfe bmitcns Iiffs met innemmf gbclqcS aio bc
(bmmigbemcyiteit.
amp; Boolwouelöoobetbicwolitmgcliïcalö ^IfswoUel/alfmettfcm
16ddcnfiHnbsp;beitwoli}clt)ootwo:pt:.Befecmybcitboobcrtooc
rtnberbee(ieitals(qbteetett.j^ttbedeefïbAtBiofconbesfcrqftbatt^^
bteBoolwoUeUotpqtteittbeoogettvanbuytettleg
^nbsp;gertmach/ttOchWttötjtbeteirbAtmettfttlcïevettqmghecrttybettla^
. rett/het eit batme bte moe(ïenbsp;mm mad) be(è cruybeit
gbebtwycffett ombi'e Ittyfmcnbenetetibaerme^teboobett/alfmeit bat
cr»yt/faetoftwo:telgwenpoot/oftb:oogbepttlue«feertettbemetolte
mettgt/eiibe eeit (alue baetrafmaecBt^Bie wouel in water oft looge ghe?
........-nbsp;• - - - Mm
^^^'S-^»amp;teeityegl)eltcè(teiteer(ïelic£toe bat$ii befe crttybeitm'etiittt Iqfen neme/
^ wantfqmochteneenenmenl^bo^
(tnêolmtuL
(Dlwottelbeetooc lt;Do(ïerlwceynat!:gnecpen5:ati?nfch
wooit2(ci(ïolochta/wStal(obectetmbietweefp:aïcrt.
/ênbe beootfafe vanbten name ftaet in onpn latiin^
fd)en^etbam*
Be(Do(ïet:lnceyi8btqedey/alloal8 Btofcottbesenbe anber meer
batclaerlicbefcrqnett.Beer(iegebeetettronbe6olwo:telbattt?tïfBen/
hebbettbeblaberengbeWf^lt;ïlsXgt;eer/ en tsnietonfe ronbe i^olwottel/
bieblaberenbeepbieberlPiïnrnytem'etongbeUïcBenftn/a^
tntlattgemonfenJ^atiïnfchê6etbartobetttychtbcbben.tPanttcBmeyiï
nebatfnlc^e^olwomlb«t^telanbctttetenwa(l.t1taerbie^olwo:te^
biewq^ebben/isoocHtweeberbanbe/wantbeenebcefteettgebeelrons'
bc wo:tel/enbe bic en ia niet bol / enbc banber ia altqt binnen bol en tou
geboolt/anberafqttfqvattblaberenettbebloemenmalcattberenfêerge
2(i
XXXL
^ccbarto mibe mmt bact: bij gcfct is/ cttbc m S)uytfcb ge^
bcctcitwonUttgc6olwo;td/bati8btitattitc^cit. S)atbct:bcu?o:tttt
£ati}tt Clciitattttsgcttocntpt/citbeisottönoc^oitbc^cttl:.
t^ottbc ^olwxtd ^ccft cettctt trottbctt cffcitcit (IccI / cctt fpait
S^c/cit bact:actt fwytfctrgtrticttc blabereit / bic ber mtitmc ÏOqitruyte bla
bctrcitg^eltjcEftit/cttbcoptfop vaiteldeit(iecl b:aecbtßbloemeit/bic
ßitvattpietrocitebe^ibberrpotcftrcei: glgt;eliJc^/foittttttgbebmytt cttbc
bic Aitbcic fitecwitt^a batblocy fel volg^ctt cleyit ^awfcits/bacnit Icyt
C Hoolfwert (act bcflotctt/g^elqce als cleyit nOicEclittf ^etts.BDic woxul is
bt:fti}bctt^0l/eitbiflt;iibcrt00ctna|Rfenttictb0l/v^^
Iuet:c/eitbe^ecftcetteitbittct:etteneett8bed8jcbetrpcitftttaect ^ie latts:
g^c ^olxüoxul beeft teere tacr^ett8/cttbc blabcrett gbelifcB als Ped / ccit
weyiiicb rottbt/bieblocttteit fïfitbleec^ged ettbclattcg/gdifc^ fcbc^'P^boc
bcBetts/citbc riccBcit (Icrc^ / cttbc als fq wtg^cbloeyt ^ebbctt / fo wotbett
fö g^cltJcB eett perc. SJie wond is lattc^/tc fomntigbe plaetfett ceitett vinn
gcr bic^/bittitett geel/ettbc riedt (ïercB/ft is bitter ettbc eett litttd fc^crp.
lgt;
-ocr page 90-^(tnßolwecUnbsp;XXXL
(Dtt(c rottbcnbsp;xvaß t^centc m boffc^ctt/cn m pketpit baec
Deel lombte is. äT«er be lange 6olwoitel vinbl: men bq tqben m wqn^
V bergenettbe^^oogewilbermffen/ettbem^owenbaerfößto
jDe ronbe i^olwottel compt (eer n?t mt begmfel vlt;tn be lenteit
enbe vanbe tITeem. tllaettntbegbmfel van ben !Sptil fo bloeyt(^^
comelicf/enbe baerna verwelcf en ^aer (ïelen/enbe fq en wott niet meec
g^eften. 3De lange 6olwottel bloeyt in Jmio enbe 3»lio.
^te mtmt enbe cotnpl^te.
Beybe be ^olxcotttUn (qn werm cnbe btodgc inbcn twceben gract
perfcctelqcfen.
^te md)t enbe (fpmtit.
iB ï)iclt;5oltvotteletteenbtac^ma(waermctwqngeb:oncfen/(qrtgoei:
K ^, teg^en venifn enbe bic ßefie. Bq gbenejen oocÉ n?at van (langen g^e.
1 p, beten is/alfment baer opTeyt.tllettnytr^e enbe peper gefoben enbc gc
k btoncf en / (o mafen (Tf bat bie vtontven ^»acr maent(lonbc crqg^en / (q
I btqncnoocf ivt bic Öecnnbine/enbc alle ongbe(ónbe materie bic tnbc
Ul' mocbert8.2(lfmeneentapfenoftpe(farinmbaerafmaecft/fo ^eeftbot
^r^l btefeine operatie. Xgt;oott8 (b biettett(q oocf tot cott^eytvanabeme/fisi
; ^cncnbe^icfen/vaUenbe(tecte/totbencramp/enbctveebominbe(qbe/
^ K ? «l8 (q in tvater g^e(bben enbeg^gt;cbtoncfen tvotben. B:gt;e(c wottelen als
•.(q noc^ grnen (qn g^e(looten/trecfen boo:nen/(plirtter8 enbe piflen xvt/
j l: alfmen(e baer op leyt. fqn ooc goet tot alber^anbe loopenbe en ver^
• 1 ? mtylbc i?lceratien/want (q (uyuercn/btoog^en en |gt;eylen bie. tllaer (oit
• I berling^e fnyneren enbe g^igt;cne(en (q bic vlccratien enbe g^ebtef en in W
XI ritelqcle plaet(en/alpnenfe in wqn (lebet cnbebacrmcbe tva(fcbct/en 6at
f i pnlucrofcpOebèrvanbeg^ebtoocbbc tvoitelenbaerinfiroyt. ^S^tfityn
^Ucrtbietanbcn/alfmcnbiebacrmebctvufft. ;3n (bmmabie^oltvowe^
lcnverwermcn/reynigen/(uyucrett/mafe»rnbtqlenvcrbcylcnallegroj»
' ©attB^pom'e. ^ra?. xxxn.
^ennctem.
21nbsp;cruyt ^eetin (S^tiecr :ö:yonta/trtf atqnDitis alba/
m2:gt;uytfd)tvittenïDqngacrt/cnbctnbc2ïpotefen^eet^
ment ooc Btyonic. ©ommigcnocmcntoocf S^uyucls
ferfen/om (qnroobebcftentvillc.
é^t^cfoen.
Öie(ïelett van Btyom'c (Rieten ^ae(i^oocbop/entl)attgtl?em alom
mc met (qn clanwicrf ens cnbe btaeyf ens aen bic mynen/ ^ag$en/ m ne^
rcttcnbcffrnycfcn/alommcwacrt g^ercycfcn ca» g^clqct
■ -r
Bqtt tacpUfiô/ blabcrcit en cUntvie^ Bryonia» :23ty onte.
rctt (iïn bctt VOxingmt QeUicî / mazt
nochtans wat ronwcr / en meer
bîaecbt cleyn fc^oon wttte
bloem^ens / bat woîben ronbe be(y^
^ens/bte fq'n eerfî grwen/enbe baerna '
als fiï rqp wo:ben gants root. S)te
woîtel is wit/groot enbe bide.
Btyonie waponeralaentnynen
en ^egg^ert/baer climt fq op/alfo als
tgt;oo:feytis.
Bnbsp;i^entijc.
Btyonie bloeyt ben gantfm jomer
boot tot moen 6erft/|n beg^iittter
pönttebloeycintlefle vanben tHey.
iong^e fpmyt^ens ftn eens
beels bitter/ enbe een Iwttel fd^erp / frj
abfïringeren en treden tfamen.^ie
woïtel btooc^t en verwermt rebelic.
^tecmdÈ)tenbeopemtte.nbsp;_
ïgt;ie ionge f^netïens g^jefobennbsp;.r.y^v «v^
geten/lojfenbie vnfne/enbe ma^en faecbten camergand.lDt^
Vïttcbten en wo?tel fiin fc^erp/en baerom (ïfn fq goet toï albcrhanbe ott
reyn wonben en gefweeren/ivantfq (itynerenenbtoogen jnlde vny* vl ■ ^
ceratien.lDie wottel (uynert bat licl;aem/en verbtqft bie rimpelen/ enbe
baerom als ft met iêrnen en ^emgried gemengt en aengefïre^en vt?o:t/
C maect fq een fc^gt;oon aenjïcbt/verbtqft en verteert bie pjeden/ fiJï^^en ^^ j
enbeanberfwertemafen. BDefgelqde operatie^eeftft ooc^qmenfem/
olie(lebttotbatft'motwenbeweedwott.@iverteertoodbatgeroit
ttenbloet/aljlnenblawgeflagenoftgefîootâs/enbiettqnnagelett^
batvlee(a)onerwa(ï.Öibteectoocbieapolïttenieneng4ï*'Wwft^ gt;
(èmetivqttbaeropleyt.S)efewottelge|ïootenenbe^pg€i^y^nbsp;.. ,
biegebî0^enbeenê.@iisoodgoetbengenenbiemetbevallenbe|îecte/'.,=^^^^^^^^
popelcye/|^qmelingbe/enbebiergl)elqde(iectertben^gen|t(^^^nbsp;quot;
bicwils int iaer een btac^me (waer baeraf inneempt^ waert fa^e bat ye
mantvan(langengc|ïeïenware/biemacbbefewo:teloocinnemc.I)ie
benrucbtev:ouwenfuUen^)aervootbefewottelwacbten/wantfqboo
betbievmcbtettinmoeberlicbaem.ige(ïbatgbqeenbnnneiêlecmariènbsp;'
metböenidvanbefewottelmaect/foisft'goetbengenenbieverfïidenquot; quot;quot;quot;
willen/bieben^oe|ïbebben/enbevanbinnengeb:o^enft'tt.2Derticbba
cn
II
mn^tmk.nbsp;XXXII.
B met vt0cit poot en yetgens op leyt/ (b heep btefelne craeht en opewtte^
tilen vfkm befe wottel ooc om baei; onet: te pttê baben / xvat ft pnrgeert
bte moeber.2llfmen inbe lentenbat (ap wt bep wottel perp enbe met
tneebe btinct/fo pncgeert bat ben menph van flnymen. Be vtwcht mn
. . ^ BzyoniegePootenenbeopgePireHen/isgoettotalbecley pericheikcnbc
p rnybi^^t^Bat fap van befen bepen met Cerwe g^efoben enbe gheten/
maectonernloebicheytvanmelcfe.
21
jafmQo
otn.
I.lt:
XXXIIL
;3tgewasbwelcf tvq htei^ rOonbttviingaectheeten/heet
in wtkcp 2(mpel08 melena/in 5^atqnquot;X)iti8 nigra/bat i8 te
pggen fwerten XOiingmU @omige heetent o^d Jlenen.
Êdecfoem . .
ewemnrOqngaert
heepblaberengelqcHDeele/nochtans quot; ---
meer b.en Koomfchen Boonen gelige/
ftnen pOcH geft'ctooc benfejnen wel/
hi haecHt oocH met fqn biaeyen aen be
boomen/hi heep (neewitte welriecHen
be bloemen/bat wotbenghepluymbe
en wolachtige bolle^ena/gelqcH eenen,
grqfenbaertaen te pen. Öqn faet i8 ^'
gelqcH al8 btnyf f en8 tfamen gebton?
gen/eerp grnen / enbe baerna alp cqp r^k
tvott fo ip fwertbtnyn. Be wottel ie M quot;
bnyten fwert en binnen geel / geltïc al8
Boef boom / b welcH wi palmboom
heeten.
Xgt;iti8 nigta wap geerne in heggen
enbe hae(^bo(fchetty enbe crnypt op?
waertaaê be boomê/al(o voot(eyt i8.
@werten ÏDqngaert bloeyt in Jn
lio/enbe btengt ft'n faet in 2ïngnpo.
Be natnere enbe complejtie van befen crnybe is ber Btyonie gelqcf^
Bie ionge (^net^ens van bepn crnybe machmen eten gelqc^ als an^
ber crnyben/ft loflên wel vtqne / en btengen ben vton wen haer maent^
Ponbe^Öima^enoocCbemiltcleyn. ftnoocbengenengoetbiebe
vallenbe
-ocr page 93-mn Sgout^tiPtjn^itat. Cap. x X x 11 r.
vallcrtbc (tccBte bcbbeit/bic fwqmctmgc bcbbcit/en bi'e m Ubcit
leemt ^ie wottel beeft fttlc^ett oper Attcgelqc a\e bc Biyome / imctfüc^kn
met beel|ocmcbttcb*B:gt;ebl4berett vatt befett a«ybe met wqitgerfeect/ . n / £/
gettefètt bc bccjïctt bic fcoift actt \)cttm b^ls (qtt / aïfment baer op
iTïettmacb|èooctitt)ijlcScrm«tticrcttle0gcttOpbelebettbicOttt(ïelt(q^'
ïvtbccotctt.
XXXIIIL
^ennaem.
Znbsp;iS(ccrttybcttbectêïvq2(marattttt4bettd)necfcbe/bacr
om b4t (qtt blocmett niet ctt vcnvelcHen glyüxicï als vm
«ttbcrc cruybctt / tvAttt ittt mibben vanbett winter beft?
gct mctt bcfe blocme» tot bc cr Atts^cttö oft croonctt.
Sgt;c 2lmwmm fiin twcebcrley.BDeerfic beeft f^oott gottbtgeel bloc
mctt/cn bic bcctmctt itt forttmigbe phüfm ^^b^^^l^le^emett / om batfè on?
trctttbettKbiïtt|lt:oom tw|Tcbett@picrcttbclPotmögbeewc wafjètt.. ,
©ommigc ttocmcttt tTïottcttblocm/oft VCiottmcmyt/wmt bic^tottcrt
B Ctt comctt itt bic clccbcrctt ttict als bcfc blocmett bact bq liggen, ©ommi
ge 2(potcBcr8 bcctcttbit crwyt ©ticbas citritta. 'Bat anber gbejlacbtc
Amaranthus. OOomnctwyt. Flosamoris. ^louweelblocmcn.
-ocr page 94-®(tn?ïm(ttlt;tnt.nbsp;x x x111 l
^ecflbottctooobcblocrnertgeliîcffïouwccl/cnwtbîw^çcîmmt^
n?«lbloemctt/enbc JI00 amottô m ben Hatvim.
^aeefoen.
tÏTottcncruyt ^eeft tcere (Ïckn ciî tacpfcns/langc cnbe (maïc blaberen
gclqcf 3?fope/enbe bte fi^'n bitter vm ftnah/ enbe wit g^)elîî cf Zmtoonc
btviïff en. Àkî (îeelf en tö ront/en afclgt;verwicb vm coïnerc / en b: aec^t
op t(bp gonbtgeele ronbe cnopac^ttg^e bloemf ens / bie nimmermeer en
verwelcf en / maer altqft ver we ^onben. ^e wottel is cott / bunnc
C cnbe (wert. thaerbc ^lonweelbloeme^eeft ronbepnrpur(Ïelen/met
fc^netfenô en tacpfens ter (qben/bie bUberen fqn ben grootê j5a(Ïlicom
gelifc/maer fqngrooter enbe langer.2(ent opperfïe vanben peel paen
pnrpurroobe bloemen/bic paen tejamen gebtongen gelqcf een are/enbc
als bic bloeyen / fo btengen (q voott (wert cleyn fabef en / bat is effen en^
bc gelicfenbc/enbe leyt in cleyn ^nyf f ens gegoten. BDit crnyt ie feer play
fantom(tcrt/maer^gt;etenl)eepgcenenruecf.
^te pkecfe ^aet^bet: vvctfftn^e.
tïïottenbloemen waffen geerne in ro w/btoog^e enbc fânbac^tig^e
Ö plaetf^n/enopbotrc^eybenbicbibwaterliggen.trïaerï'lonweelbloc
men plant men inbe ï^oncn enbc in teylcn.
^encijt.
SDctnottenbloemenbloeycnin^nniocn^nlio.lïïacrbcj^lottwecl
bloemen inben fomcr/enbc fonberlingc in 2fttgupo.
tlîottenbloemc fqn (Ônber twqfel werm en btooge van natnere/bat
can men aenben fmaecf f ennen/bie ie bitter, ƒ lotamot/oft ƒ lowweelü
bloemen btoogenwt/enbc als fommig^cmeynen fo vercoelen fq oocf.
^ ^^lïnbloemen in wqn gefoben enbe gebtoncf en/fqn goet ben genen
bicmetpqne^aerwatcrmafcn/enbcbievanpangengebetenfqn/enbc
,, ,, bicmctCfciaticageqtteltfqn/cnbcbcngenenbiegebtofenfqn.Gibïen
^ gen ben vtonwen oocf ^aer rnyuer^eyt.@i verbtqnen bat gfeeclontert
'Unbsp;gePolt bloet inben bwycf/enbe inbe blafe/afs ft met ^wenicf en a^qn
f gcmengt/enbcairogbebioncfenwotben.^lfmenfcanbcr^alfbtadgt;mc
fwaermetpec^tenwittenwtinnnc^gt;terenbrinct/ropoppenfqben||^^
ö. . ; ' cnbebiPtllattewtert^oofbc.^efebloemcnbewarettbecleeberenbatfiï
^ quot;quot; vanbemottettnietgetcnenwo:bcn.^icvootfeybcblocmeninwqngc.
fobenenbegebtoncfert/iagenbcwotmenaf.2(löfqtnloogbeg^efoben
' 1 ' fqn/foboobcnfqbeluyfên. verteerenoocfenbeverbtqwenalberley
^ ^erte infïammatien. Öi fqtt oocf goet tot verbtant^eyt/ als fîf met ^ne^
/quot; gt; ' ' ' ' ' nicf baerop gcleytwotben.^lotamot/oft^lonwcelbloemengemercft
y i' ', bat fq feer btoogen/als fq met wqn ing^enomen wo:ben/fb poppen fq
' r 't bettloopbesbnycf|c.iSnbc(q»oocfvoo:tmecrgocttotaUctg^enebat
welbtoogcnsbe^oefbc.
ratt2(feleyc.
2-t'
^enmem.
\ ïvelcy Ctt beet op bctt bacb vattbebc« intat^n awbcrs ttict
b«tt 2tqmlegta/cttbc ctt beeft ooc vooztqts in (Sxiecp cn fa
tqtt attbcrs gccttctt ttacm gcbabt/(b veel als «tt ^cnttchc is.
^(tctfoen.
^ ^ 2t^clcy beeft blabcrcttgbelqc^Pcrgotttve/ttTacrjlïjqtt
rottbcr cn faccbtcr. S)c (Iclctt (i|tt meer batt cctt cllcboogc / enbc f^tt rottt
cttbccffctt/cnop btcfelttcïvaflêtt veel
fcboottbloctttctt/bie ftittbubbclgbe^
uwlt/cnacttbccloc^c tvaflctt vqf
mcbaccp^cns/fcbicröbelHC^^ibbcr?
fpo^ctt. Igt;cfcblocttiett(qttbicrtelatt?
bc gcmcyttltc blaw / tttctt vmbtcr ooc
bcel ïvittc/cttbc ptttrptttbtnytt/cn font
ntigc (qtt ooc trootbtttyn.21ls btc bloc
mctt aj^allctt / fo wotbcttt boUc^ctts
oftcrtop^cttsntctviecoftvqffcberpe
bi'ttgcrïctts aett tttalcattbcrctt/ gclqcB
actt fwcrt Coimttbcr / cttbcbacctttttc
Icyt lanc fwctt fact.^c woitcl ts fom
tiïtsccttcttvittgbepbicf/mctvcefclitt?
Sbetttcrfiibctt.
^teplitecfebaeve^afï.
SDtt cruyt waf? gcctrtte tttbe bottctt
albaect0beplatttwott.tl1ett vmbet
oocg ttt vette bccmbctt / en itt boflcbctt
bicboogbeïigg^ett/ fotttwqlcttoocs
actt (Iccttrootfctt Cttbe mucrctt.
2flclcy blocyt ittbctt tttcy cn CJuttio.
^nbsp;^ienatuetenbecomplej^te.
lt;gictttct:ctbatbit0cbeclcrttytgcttcycbtistotfttcticbey(^lt;^«pwwe/f()
ceprtootbattctrcbcliïc^cttïvccnt vatt contpleiwcis.
^te cmc^t enbe opemtte.
Öc2(Mcybccp|ttlcgcttopci:aticgbelifc^ alsbc blaberm va» wittctt
6oettt(i/bact0tttntcfovet:tecrtft7cnvct:bcylttci;rcbclt|c^ct:wqfc/fti
lateetrt/vet:|ttetbc pitte / cit btcttgt bic 0c(tvect:ctt en vlccmicn^^^
beyt.2tlfmettCci:tvettoft (0cr(icttntceltttct2t^cleyctt ntcttgt/fotvoztft'it
ct:acbtb4ct:boottc(lct:cfct:/cnb:oocbtbattttiect:bantcvo:c».ignbaciï .
ont ntacb fi itt bcfet: ntattierctt tot cttybicbeyt en anbct: gcftvcccctt cn vuyt r«y
vlccraticttgebellgcttvojbemBDei: ^^eleycttwotbcttvatt fonttttigctt^ett
2(poteto veel vcrfïcrbc cn ^|^p:op:ictcytc Ctt operatic» tocg^en^nbsp;^
5 - ,
firi? •''ƒ/,
(tnl|o0cffottt)ct(ooct
XXXVL
^cnmm.
(DocBfottbcrloocEbcetmJ^atqttSiUmwa/omba^^^
Bitcwytfowanttecrbattctecrflwtcomt/rohettctrott
, bcbUbermbteßrtbUwPiolemitcpwytgheWcH/maecft
fqitbteebccmbegrooter.ignbcalö (t
VOlwairettftrt/fOCWbmfqcatttClt Alh'aria, £ooctfonbetloocf.
opboccfe. ^et fegtet boochop fc^icr
twcc cUcitnbsp;ccqcht ccne» roit
beitfieel/eitbcblabereitbqitagbdqcB
als Hetelnbsp;itict fo bkp gcHcrft/
cn ßit oocB orttrcitt be» (icel vcel b?ec?
ber/e»bc alfmc» bic in pucBe» wxtift/
fo mcUn ft gclqc als ^ooct (Dp tfop
va»be pelc waffe» clcy» tvittc blocm
B i'Ctts/batwotbc»cley»la»gbcbaw?
^cnsgdqcB ac»beXgt;crgouwc/maei:
ft fq» clcyttbcr / e»bc baen» ts (wert
(aet. Be wottel is lartdachticb/ bu»?
»e enbe houbtachtich/cttbe riect gelqc
alsbeblabere».
^iepketfebae^^cinDaf?.
Bitcrwytwa(? geerwe op Ottg^e^
bo wbe plaetfe» / gbelqcB als Otttrewt
be t»y»e»/mwere»/ettbe aenbe cante»
Beblabere» crttype» Wt i»t begi»
va»bert £e»te»/ ettbeittbe» ^Heerte.
^Sttbebloeyti»bet11eyettbe3wmo/ettbeb:e»gtbaerttafaet.
£nbsp;^tcnatuet^enbecomplejste.
Bit cruyt verwermt e»be btooc^t.
£oocHfo»berlooc^bie»tfeerweltotgr»e»fattce.i5etverwermt/eß
verbeylt/e»be maect ftbtqlbie groue (Iqmacbtigbe bumo:e»e»be voc^
ticbeyt.Bitfaetgbe(ioote»e»bebaerafee»plae(iergbemaect/e»bemet
itf r ^^^q» gbetempert/ e»be op be moeber gbeleyt/ belebt baer bat ft' »iet op?
), waertse»trect/enbte»gtbevtowwe»weberommetothaerfeilte».Bit
gt; ^ - cr»ytbeeftbq»aftlcHe»operattegbelqcHal02ier(regt;
Hvnbsp;0 Da»netele»^
a
wT
- y
Vj-
-ocr page 97-Hé
an Reedern
.^ettndem.
2t .^quot;^Wn amp; Hctclm hectett m (5xkc% 2(calyphc oft £nibe/mbc in
X):ttca. BDc rcbeite mn befè namm paet bejcrc^
nm in onfen f atqitfc^eit ^atham.
S)iolcotibcö (crqftbatter ttvce g^^eflac^tettoft ma^
ni'ctrctt xgt;an UeUkn ßit. BDeecfîe is gants co w / crtbe te bic rc^tc Hctcl
bicmctt nv in S^attin iOtttca ^lt;gt;mana/ enbe in hnytfd) ^^oomfc^e tTe^
tel noempt. 'Bat anbec gbeflacbte en is ntet fo tow/enbe is wat
tetr/enbe bAtfelne en ^eb ict noc^ met gbe|ien.^efe twee g^)e|ladgt;ten van
tïetele« fqn tam / enbe (î( en waffen van ^er feinen niet / ^et en fi] batje
te Voten g^eplant oft g^efebt tvotben. pimms fcirqft noch fommiV
gl)e wtlbe g^eflac^ten van Hetelen/enbe van bien fqn ood onfe^eeren
tletelen/biealomme^iet^te Unbewaffen/enbe biet: fqnberOOcC ttvee^
betrley. SDeen is feergroot/enbe ^eet in tatiin Pttic« maiot/enbe in
B BDnytfc^ grone tletelen. Bat anbet is minber/enbel)eet in tatm X):^
tica minot/enbe in SDwytfc^ ^emn tTetelen.plinius fcrqft van m on^
bec be wilbe tletelen bie i^iedt fîetrd/ beweise 6ercnl«neam noemt/
enbe bie en betmt oft en (îeedt niet.
Vrdca Romana.Koomfc^c ttctckn* Vrtica maior»(5toiîc tt^uicn^
^(»etfo«».
' J
^(tn^Tttdm.nbsp;XXXVIL
^aCtfOCtt.nbsp;Vrtica minor. \^tcvmXtttdtn.
SjcKoomfcbc tTetcl^ecft cmcroit
bm CU ro»wcit (iccl/bte is l?ccl fc^crp.
2gt;e bUbctc (qtt langacbttc^ citbc bicp
0cf crff oft gcÉcrtclt/ cttbe crqc^t witte
blocmc/cttbc als bic afvallctt/fo wot^
bcttt ronbe cnopBctts oft boUcÉens/vS
veel cley tt ^ole bingerf erts te lameit gc
fet/baccirt leyt faet/bat islqttfact feer
gbelqcf/maer tis mirtber. wilbc
biemert ^eereit Hetel noempt/ wa(i
^)00cb op / ertbe beeft blaberett bie (qrt
bc Koomfcbc t^etel niet feer ong^c^s
lr(c/maerfqenliïttfo(ècr nietgeferft.
quot;é^t^en peel is ro w enbc ^ayiacbti^/
cnbaeraenwaP (act met wtgcfptey^
be pnrpnrbtnync veeffens/ bacrwt
w;#menwitfaetgeli}cf6irs/maer
tis veel cleynbcr. SDetvottel is \md/
enbc geel van colwerc/enbc vlibbert
C bier enbe baer in beerbe. gronc
netelen fqn met pele/blaberen enbc
wo:tel be^eercn tTetelen gcltjc/maci:
ttOcl)tatts cleyttber.tnaertfactisgrootcrbanbie vootgcnoembe/cnbc
oocf fwerter/enbc is g^clqcf l^qnfaet.
^te plaeefe fyxtx'^it m^tn^c.
BDic Koomfcbe Hetclen en waffen niergent bier te lanbt van l^aer fel^
iten/maermenmoetfèplanten. Biewilbe beeren tTetelenvinbt men
ontrent bc tnynen/^egg^en enbe mneren.
^entift
3Dat faet won vergabert inben (D ogp.
S5tc netelen (qn van fnbtql |nbpancie/werm enbtoog^c/nochtans
ctt|qnfqnieto»er^ect.
tTetelblabcrcn met (óntg^epooten enbc opg^eleyt/gbcnefen tgbenc
. e batvanbnlle^)Onbeng^ebetertis.iênbe groote(weeren.l:)cfgbelqces
oocf op vnyl vlceratien/g^elqcf als bc £ancf er enbe biergl^elqcf e/gbe^
leyt/(b fnyneren (q biefélneenbc g^cnepn bie.3n gï^dtida manieren
verbeylen enbc verbtqnen fq alber^anbe g^ef^el/als gl)e(weer Ott:^
T^Y^^fjC^« ^^^^ben ooten / enbc biergelqcfc inflammatien enbe bloetfweeren. amp;
m lil jqn ooc goet voot bc fweercnbc milte/alfmen een placfler baerafmaect/
cnbe baer op lcyt.^ic vootgcnocmbc blaberen met bat fap gigt;epootcn/
i
rncttnytrbefioot/mbcmpfcttöbacrafmacct/cnmb^möwcttrcbAs
fê vcrfcb op be mocbcr leyt bte Ottber wt wil comcn/fo bowfêbie wcbet:^quot; /»v^n
om a^terwacrtö 0cereit.Sgt;at (aet vm Hetelett met jwctett wqtt gebton^«
dm/ttzct ben menfcb tot Infi om bqjlapett/enbe opent bie moeber.nbsp;1.4
*gt;oojfèybc faet met böenic^ gbemengt / enbc eett ^Bkcmctm baeraf g^e^
maect/ is goet voox b« g^ette bie ben f ic^boefi bebbett / ettbe bat pieure?
(Ï8/cnb€ gbefwcer ittbe lottg^ett^^et boet ooc? wel wtleggbett/ettbe bet
pttrgcert be botfi. iDic blaberen met moflcbelett gbe(bbett ettbe gbebtort A^^»«
cCett / maecf t eeoctt faec^tett camergattcC / ettbe boett wel water maten.
2(I(mettbieblaberen(tebt/ettbcbatwaterbaerafmeteettluttelltTy:rbcnbsp;.
mettgtenbebtittct/fobtettgtbatbettvtouwenbaerfttynerbeyt.Bgt;atfap|:^^^^^^
S vanbevoo:|êybe blaberett ittbett mottt gbettomett ettbe gb^Ö^^^Selt/ is ^ ^
goet VOO: ben btty%Sgt;it faet ie bert wilbett peterfelie/Cicttta/cttbc ve^
ttqnige campernoelicrt corttrarie.Bit faet boet oocg licbtelicB fpowwen/ ^nyh
alfmmt bes awottts tta bctt etcttmct tHecbc cctt balf b:alt;^mc fwacr itt?
ttccmpt.tTTetlttctcttwqttgbebtOttcgctt/cefigocttotittflaticvanbcrmasi
gbc. tTetcl itt loogbe gbcleyt / is goet tegctt bat wtvallett vattbctt bay:c/ ^^^rhllMn
cttbcvcrb:tiftbieqtiabcfcericbeyt/befgelqcrsoocebatfaett2Dicbto^^^
rcttmctbercrtfmotttgc(iootctt/(qttgocttotbatpobagra/cttbcalbcrlcy^y«So .?;).,,
pqttc Cttbe wcebom bcr Icbctt.
m mtföc
dm. Cd^xxxviiL
^ennaem.
3lbem'ctctt0ft Xgt;it
^ttbcetcitt (0:iccr cn
£atqtt2(pbacc.Bo^
mige 2tpotc0crs bcc^
tcttt (Ds muttbi/ctt IDitia fylucflris^
a:f(tecfocn.
tXgt;ilbc VOicïm bat is cctt clcytt gc
ïvas / Cttbe is boogcr batt be littjctt/
eß beeft ter jqbcttaettfqttenficcl teere
blabettetts/wtgbefp:cytgbelqctals
»nercBett/enmctfqttb:acyBcrtsbaïct
allclttts «ett. tgt;c blocmett fqtt purpwr C
b:wy tt/ en geUfcBctt wel bê blocfel va«
bcürwtett/maer |t fttt cleyttber.^e
blocmcbatwo:bêbaw?ctts/eêlttttel
grootcr batt actt bc £ittfett/ctt bacrirt
fqttb:«
'h
-ocr page 100-^(titmïWSStcfm.nbsp;XXXvilli
ftrt btff opvict; KPtdcrt/bic ft« fwerter cnbccleyttbabatt S^nfm*
BieVOidm waffm van felfs opt vclbt cnbc in ^gboflc^cn.
SDit was blocyt inbcn tHcy/cil blt;ijet:na fgt; ctrqg^ct wfcna/baci:
inlcytfwcrtfact.
0te mtmt mbc comple;«e.
S^icwilbetPidcnßnPcbclicfc'cnbcmibbclmAtclicwcrm/cttbcbtoo
g^cnfccrc.
2)icïDic^cn trcc^entfamcn/cnbc b«ct:omtncalfmcn(cb:oocbtcnbc
poot cnbc ycrgcns op Icyt / op batmcn btincït van ben xvaut bacv pi in
g^crobcnftn/ropfnpfgocttcgbcnbatwalgbcn/cnbcpoppcttbcttloop
. bcsbttyc^ö.PiqopvictrvanbcfcXOicBcng^cgctcn/piUcnbicvcrbmttt
j ^ey t cnbc bat jnct: opwoj pen vanbet: maghc^êomma bc VOicïm beb^
ben meet: cvad^t om tc pelpenban bc £infcn/ mact: attbei:s ^)cbben pf
^o^ceteptte. xxxix.
^cnmm.
^ ii^r^T^ (Dtceleync op Bnt:gel ^e^ m (B^mcjcSrnbmc^nc/enbc in
J5,attïttpo:twlaca.
tnenvinbttïveebcr^gt;anbcpo:celcync/tamcnn?ilt/
cnbc aljo onbet:pb^ytgt;P ^ioponbes. BDc tamme plant
meninbc^oncn. Sgt;iewilbewapvanhaei:feltten/alfott?i} ^iernaptl^
le»vet:clai:en4
Êaetfoen.
^c tamtnepotceleyttc^eepbic^c vette t:onbepelcn/bic|qrt een luttel
b:uynt:oot/enbe wajfen rec^t op/een fpan boogc/enbc fomtqts ooc ^oo
B ghct:.lDeblabet:en ßn vet enbe t:onbacbti^ inbc lengbc.^ic pelen bta:»
g$cn tulfd^en bc iOttctut:cn vattbc blabet:en/en int fop bleecfgeele blocm^^
^en8/enbcbaet:tvtcomcn cleyn ronbc bebec^te pbaelfcns/bie fqn vol
cleynspvct:t8(aetö^ BDicwilbc potccleytte^ecp vette pelen enbe blof
bet:cngbeltfc^al8betamme/maet:p( pfn cleyttbec/tectrbccenbefmacl^
bet:/cnbcbie pelen pfnooc^peecpbet:. Ötï leytaltijtopbeetrbc ïvtg^c^
(picyt/cnbe is Iqmacbtic^/^^ol faps/cnbc (uct:acbticb / als op (q g^efous:
ten warc^^ie gecle bloemïens fin oocB clcynbet: ban acn bc tamme.
^te plaetfe ^(tetbet m^xn^c.
^etammepOKclcyncTvap inbc honen/albaecßgl^cplanttvotbl
mbegberacyt.tllaet:bexvilbeïvapvanfelö0ppeeni:00tfctt/ïviïnbet:«:
g^)en/enbe op vette acto^
-ocr page 101-poKckyite Mm eiibe wtlbcbcgmnmteWoeym
belt ^(tfu Bie blabereit falmeit vergaberett iit initio eitbe JnUo / crtbe
baemabatfaet.
^te nmtt mbe complete.
Be potceleyiteit tarn en wilbe fqn van nameren conbt inben berben
graet/enbe vod^tic^inbentweeben. Biftnooc^enlnmlfner/alsoft
(q sbefott^en waren / enbe baerom werben fq in ouben tqben inbe pe^el
SeleytgelqcBal8bie(Dli»mettbe€aper8.Bie3taliartenvlèrenbieveel
heben fbaechs int falaet.
poiceleynemet terpen montgemengtengeappliceert/verbtijftbic
pqninthooft/biehitteenberootheytvanoogen/biepqneinbemageen
inbeblafe/enbeblnjfchctbat wilbt vier.poiceleynegeEnowt/beneempt
^ bie bnemicheyt vanben tanbm / enbe bie onergroote hitte inbe mage en
mbebermen/enbe(ioptbenloopinbettbnyct@igenee(ienbeheyltbie^s-«^/'^^^
geqnet(ïenierettenbeblafe/enbebl«(ïenbetteemptbenln|iom bqtefla?quot;quot;^
£en.@nlcHenoperatieheeftoocebatfap/enbei8feergoettegenbecott?
fe.èetboobetoodbiewo:menittbenbnycH/cnbef?elptbatbloetfpon=ï
Portulacahortenfis,nbsp;Portulaca fylueftris,
•(Trtmrnc potcclcyitc. ^^^ Wiltgt;c potccUync«
-ocr page 102-ttgt;m/bctt roobett loop/ettbcbtenbsp;gebieten/ cttbe
lt;ilb€rlcyMoetloopgt;Brtfapb0ctmettOOcHmbeoogefalum42({8yem«^^
fttthooftweeboctvanbeföttrte/fofdmettbitfapmctoliev«^
meit0ctt/en baer op fttqden / oft lateit van boucn neber opt hooft btuy?
pen^Jnfomma poiceleyitc vpcoclt alberhanbe hittigc gnhxden/m gh«
mercft bat fq ecit luttel toto ts/fo is fq ood'goct om albcrhanbc loopcit
Cttbe flttdctt te flelpett.2(/a yemattt va» bittttê ittbc f celejeqttetfï is/fo fal
hipOiceleync flcbctt/cttbc vatt bat watct: gotgelcrt. pit cruyt falmctt
^^^J^x^'quot; fnattwctt als ycmattt fqtt tattbe» lotctmm waggclctt /^ttt hëtmacct?
I
^/«,i/.»eOlicbcrcyt/cttbcittTalactctct
tw •
Jt eruit bacr wi in bit Capittel af hattbclctt/heet itt ènccic
Cttbe £atqtt 2lfphobelus/ettbe ittbc 2lpoteHett 2tfrobiUus.
Bit cruyt is twecberhattbc/ alfoo piittius lib.rq.cap.
icvq.claerlici befcrqft/cn wi bat itt Ottfétt ^atqnfchctti^er?
bario met veel wootbctt betuycht hebbcu. Beerfïc bat is bmatttteHett/cn
mach itt Buytfch ^eybeuf^e blocme/oft ^eybcttfche lelie gehcetctt wo:
bctt. Bartbcrisbwqf^ett/cttbcbathectittfatqtt^afïularcgia/om
befwille battet met fqtt bloeyfel ecttctt Cottittcr fcepter ttiet o»ghelqcH ett
25 isJÖommighchectctttboucttitttlanbt(B»oubtwo:tel/tercaufeubatbc
woticel vatt bcfctt cruybe gattts geel is ghelqcH goubt.
t^faecfoen.
Biofconbes fcrqftbatbmattttchttblabercheefrgelqc^grootfoocB/
cttbc heeft eettCtt lattgctt ff eel/bie b:aecht aett tfop cew fchoon bloeme. Bic
wottclctt f^'tt lattcBachtich / rottbt ofc cttopachtich ghelqcH iêec^elctt/ be
tllafïblocmett ttiet OttgelqcB/ettbe is heel fcherp vatt fmaHe^Bit cruyt e«
is Otts ttoch ttiet ter hattt comctt/attbers foubctt wi fqtt figuere hier ooc6
mebegcfethebbett.tTïaerbatfactheeftott8gefóttbcttgheweefï/batfeluc
willen wi facyctt/ ettbc eefi battet voottcomt fo fullctt wi bat cruyt boctt
C contrcfeytcn. tgt;at wqf^ctt heeft rottbc fïelctt/ rottbtfomme met fmale
lattgeblabcrctt/^e^ottbtfribbettictottgclqc/befet/cttbcbicfeluefqncctt
wcynich taey/cn ttiet gheh^^c^elt. (Dp tfop vattbctt fïele waffett veel bloe?
mett/bie fqtt bicBachti^h ettbevet/lqfvcrwich root / met feer deytt bmyn
tipBctts bcfptaeyt/cttbc bie blaberê vatt befe bloemen fqw tctt fïele waertö
erom om gewdft. 3ttbc mibbctt heeft de blocme fes oft feueu veef Ectts/
en bacraen waf^êtt hoyèctts/ bic hebbctt ccttctt lieffelqcf ctt ruect tia bat
jq gcbloeyt hebbcu/fo comê bacr lattge bollcHctts bie fijn geuult met b:eet
ged faet. Bic wottd is ged gdqc^ gout/ ghelqcE be witte iclieu cttoop/
me^vedPeefdi»gett/eette»£00ctb0lmet0ttghelqct.
%
XL.
jj ^tcplaetfebdet^t^afî.
fclttcitmottfeîattbcit/maci: mmmoe=!
tctmbe^OttenplÄtttctt.
wapouecAlm^ooge wottbett oftbof
fcbm/cnf0mti]tö00cf op bebccmbctt
dsteCttbmg^eitopbm (Dperbcrc^/
baerwalfetmct^oopm.
^mtijt.
mAttmfmm^ebbcwmpcbtttct 0c(te.
natuetï enbc complete,
wottcl bmattttcf Ctt ie xvevm
cnbtoogc. SDcfgbclqcicoocf bat
fctt/maer mctfo fccralôbmattttcfcit.
0te ct^ac^t enbe inoetcftn^e.
S)tcwottclvattbat manttcfcnlofï
bicvtqnc/^)ctbtctt0tbcttvto»we^aci:
mact|îottbc.Bu80Octvootwceboin
mbefqbc/cnvoozbcttbocP/glfmcttfc
ccttbiacbmcfwact: gepootc« m wqit
btittct. rOacrtbatycmant vmt flattgc
oftttatcccttgcbctcrtwarc/bicfalttcmcrtbcblabcrctt/wottdenm^^
cttbcmctwqrttcmpccc«ncttbc(îootctt/cttbcbacroplcggl)eî1.lDcjewoî
tehsoocf goettot albcr^^Attbcvuyirwecrcttbîe voottsefiv^^^^
cttbcpttttdpaltcftotrwccrcttbebotlïett/alöjqmwiirtbtocffcmge^^
cttbebacrop abdcyt wott. gt; fomma/bcfc wottd^ceft toer eenberky —-
operatie gdüc be mattfooteit eitbc eiangcttcruyt/ wam m reynic^t en
rcbeybt/(liï8vattfubtqlf«b(iatttte/enrcrteert^
^Poptts enbcbacromfocttiffernauweliclgl^eettbm^
SeeWbattbcfcwoml/mwqttg^efobcrtcnbcgebto^^^^^^
menfetota(rcbettbcrttt/e!ïcenfal«cmetlymmcfbaerafmac^
afbewo:tdcnblabcretttaeyenbttterßtt/Wtf«'««»^^'yr ^^^^^
cttybtd)eyt/ettbcattberoöbc0eb:efettgt;s?tewo:tdïóooctg(^m,etögt;e^
Iîe8^erobettvootbe0^ertebtewtbtoo0^ettettbeafrtemeit.metîmacb^
feooclmetmedmett0^eit/crtbebiootbacrafmafertettbcetctt.sgt;aerom
me fo pleecbmcn m oitbctt tqben/alfonbsp;enbc meer ait
v berfcriïuert/befewottdbag^eïtïCHttbefptp
Afphodclus. Morille. v, /
's / Istroir''-
l'^n.nbsp;•.■■ff'
' t . gt; '
y 4nbsp;V Cnbsp;- lt;lt; V'*/.' / i . •quot;V- î
-ocr page 104-21nbsp;iêlbe^cetmnbsp;cnbc C^tyfolacbanon/
m iatiïn ^ipW/ cnbc bicn nacm blqft nocb tnbc 2lpote
ootfA^e vm fwlcfcn mtnm Rebben wq gcfct in om
fcnnbsp;vanbc crnybctt.
tnclbc/al8tgt;iorco:tbcörccqft/i8twccbctb4ttbc/bcctttAm/battbc^
wilbt/cnbc bicl^ectmcn oocS 2(cgct:mclbc/ofi clcyn Bctjqtmclbc.
^aetfoen.
S)c tamme treibe ^)ccft van onbct: op wacrts ccncn ronbcn/ cnbc int
oppccfïc ccncn vicrcantigcn fïccl/mct veel mcyen enbe tadcn. £)c bUbe^
ren fïfn meelacbti^/^ ptincipalid biewql fq ioncB fqn / eei: (q op be fic^
Icn climmcn/la»^^ ^^^^ btect/bes Zvms blaberen niet feer ongelqcLBDc
B bloemen fqn 0eel cnbc feer clcyn/ baerna btengbet faet / bat Icyt in bunnc
vclleïcttö gefloten / en tis btect g^jelqcê een cleyn blaberen. Bic woitel is
lanc^a^ticb/niet effen/maer fq ^cefi veel vccfelingen/cttbc cleyn wottel^
lens acn malcanbcrc l?attgettbc4iSnbc bcfe tamme tttclbe is oocH btqer
ïcy/noc^tans iji onberfc^c^t alleen inbc blaberen en fielen/ want bc fom
inige \)cbbm fwertgruenc blaberen en (ïclcn/ bie anberebie oodbe befïe
Atriplex hortenfis»'^^4mme (^clbc» Atriplex fylueftris.TTilbc COdbc*
A
i, -In
J'
-ocr page 105-XLL
ft'tt/btagctt wi'tgroettc/btc bccbe bmyntoob«/ anbcrs (qrt (Tf malcanbt
wtt m alle bmgeitnbsp;SDic wilbe tHelbe wa(i feet: ^oogc op/ alfo
batfqvieccwbimölattc^wott/eitbebeefteeitwgeboecttettfieelöW
als be tamtne/ bteit is met pucpmrb?«ytt bcfptcttgt. ^e blabet:ett fqtt bec
tamme met oitgelqc^/maet: itoc^tatts cleyitbet: en meelad)ti0er/ bie bloe?
mm (qn geeU jDat faet is beet enbe ouetuloebicb in een sbebtongen/gbe^
li}c als cleyit bwyf^etts.èe wortel is een Iwttel latte? en beeft veel veefèit.
€nbsp;^tcplaetfcbamKvafiv
£)etamme wafi oueral inbe botten. BDe wifbe vittbtmen oocB inbe
bottelt eitbe ittaitberplaetfen/itocbtaits wafifq vattb^^erfelttcn.
QcnCijt
Beybe beiHelbetttammeenwilbebloeyeit beit0aittfeit(omet:/maet:
ptiitcipalicfittjfttttio enbe JuUo.
^ic mtmt cnbc complc^w'c.
meibeis coubtiitbetteet:(iett0t:aet/envocbti^inbeittweebeit/ttolt;b
taits is be tamme coitbci: ettbe vocbtiget: ban be wilbe.
b 111elbeiitbefpqfe/0belqcB attbei:0i:itettct:ityt/0beit«tenbe0efobctt/ ; .
maectweechttbettb«yd\melberow0efiooteitoft0befoben/vet:bwff
t0efwelvattbeclieren/alsfqbaecop0eleytïvo:t.tCfaetmetbwemc?wa?^'quot;' ~
tei: 0eb:oitc?ert/vet:bt#bie0cele.tT?elbe ie ooc? 0oet beit gettett biebeet gt;f ^
vattttatttetef^'tt. S)ie tamme is beter tot bcbitti0efweet:ett en apofiitc?
ttiett/bie eet:fibegbittttctt te tvaflêtt cnbe tocttcmctt. tHacr bic wilbe is bc, ; quot;y^^ v^
qttamet:al8|ittvt:ifpfTftt/cntvcbci:omafttemett.0ima?cttOOc?wccc£ quot;
al tvat bett is/rotv cnbc 0befobctt bacrop 0bclcyt.
£(tp. XL TL
^cnndcm.
^fc B:)iff den baci: wq in bit Capittcl af fp^ef ctt / beetctt itt
^«ccp 2ftractylibcs/cttbc itt latq'tt Ctticue fymefi«s/bat
iswilbctttgt;elbtfofft:aett.
2Dcfe 3Di(lel/bic itt iatqtt Ctttctts fyl»eftt:i8 bect/is tïvcc
bccbattbe.l:)eci:ficcttisttictfcet:t:ow/mact:tismilb/ettbe0clqctbatbctt
^ilbenBofFmcttbicittbebo»ett0bcplatttwo:bt.lDett (ieelvatt befett
ccuybei8fiqfcttbcbert/bact:opple0bcttbcvjo»wcttvoo?tqtsitttf!cbe
^anMbeniöeföerofftdett.nbsp;XLIL
nod)t«tt8 ^ceft mt oppccpc vanbe (ïelett Ungw blabccê^Bijnctt flccl
18 trtbcrt ^etft ectt8 beels bloot/want ba» vallen bie blaberen feer af/en
baertoe row en fïqf/nocbtlt;'ns bwnne en cleyne. (D p ben peel tvaflén pc^
ïenbe bolle^ens / enbe bbloeypl baerafie bleedgeeU^e wottel ts fmal/
cnenwoittnbermebicmenmetgebe(t^ttgt;atfaetisfmal/landacbti^
c^ben/ombatpi' fo weed enbe teer p(m S)e pelen brengen ronbewofc
Ält;^ttge boïleèens/enbe als bie bloeyen fo wotbenfe bleecïgeeU MnbM
baitMoeypl fo vinbtmen inbe bepoten bolletens land enbe bleedgeel
€ (Min witte tvolle gepoten / batfelne faet ie bitter / enbe ^eep int opper^ï
pf jómmi0eblt;^y^f«nsgelrideenettbaertgt; £gt;ie wo:tel isrebelqdenlanc
enbeteeber met veel veefeling^en.
Sgt;en wilben Xgt;elbtfoffraen int velt/enbe op be berg^^emCarbo ^
benebictne wo:tnvf(^ierotteralinbe^o»eng^eplant^v4^jfmt»nbsp;;
jDenwflbenrelbtfoflVaenbloeytin2(ngttpo/en(qnboUelen8bK^^^
■J
J
'f
;
-ocr page 107-Si
^«V^«nbsp;ceit tiooJ/^W/Xortiiic a^^cioincn, Wooe^ioo^xe
'nbsp;Skp. XLir.
bmgantfm wmtctrpam.
bmcbi'cmebloeyt m Jnttiooftnbsp;faet wou oocB fpabe rqp.
naeuet; enbe compleji^te.
Beybcbefe geflacbtett vatt ctwybeit/ita beit macl (i bitter fcbiiteit te (qtt
vattnbsp;(qtt |i werm en brooge vatt natttere/enbe fïf
^ie cmd)t enbe opemcter Inbsp;ß' T^'^i^
S)eblabetrett vattbeficrttyben/enbatfaetgeflootett/eémetpepftren tJj'
wqtt 0cb:ottc?ett/(iitt goet voo: begette bie vanbe 0co:pioencge(ïe?ett lo gt; ^ ^
#^tbctt^aer jqtt ooc? fomntige bie fcriitett/bat be gene bie van @co: ^ ^ ^
|gt;to^ett0ejle?ett(qtt/geettpiftteettgeitoelett/folangealsf^befecruybeii
y^nbsp;XLIIL
^ennaem.
3tbuccbbelic?cruyt/bivclc?itt^ttytfcb2(tt0clicabcet/
oft ^eylicb geefls tvoUcl/oft Bo:(itvottel/ctt tvctctt tvt
1 met ftttctt recbtctt iatiïnfcbctt oft (g^ticcfcbctt ttacm / ee(l
' attbers in onbett tqbctt be?cttt gbctvee(l/ttict te ttoemett ^
_ _ 2:)acromcttbewctttocbbiitbc£atqttfcbc0eertcttattb«rctt
,ttacm gbcttOttbctt/batt bat (qt2(ttgclicabcctctt.iittbcbacrbijlatcttwq
bat tc bcfet: tiït t:ttpcrt Cttbe blquctt.
6e(l(ic^ee.
2(ngclica is ttvecbci:battbc.S)cett is tam/tvacrafbc tvottel ecttctt
^ctt ettbe ebclctt rncc? beeft. BDattber wilbt/tviens tvottel ttict (b lieflic?/
maci: (lerc? vatt wicc? is. 2ittbct:s ctt fijttfc malcattbcrc ttict fccr ongclijc.
^etamme2(ttgelicabeeftccttctt(ieelbieisttvcecttbitttsb00ge/bic?en
Ctt0opacbti^geUfc?cctt(ici:c?t:iet/bittttettb0l.BDcblabcrettft'ttgbecl0ï'
^tt/ettbei:mgfontmegbe?et:tclt/gbcIiïc?bc oppcrfïc blaberett aett bett
X)al(cbett 0^ ^uytfcbctt Bercttdatv/macr bcfc fttt tcerbcr.2tcn ben
Pccltva(fcttbittt»cvlimmcttalsopgbeblafcttbollcfacr?ctts/tvtbcnfeI?
-ocr page 108-XLiii.
25 iien cmypeit (chooit cwoncn/ttut anbm ban acnbe ï)cnc^lt;l/en bie bto^
gen witte bloemtens met pnrpnrbtnyn g^emengt / baerwt compt bteet
faet/van tmd en fmaf e bec wottel gelqcf ♦ Be(ê wottel is bicH en kncB/
met veel clan wieren enbe veefêlingen ter ftben/ enbe ft is bnyten fwert/
enbe binnen wit. Bie wilbe is ber tamme wat gelqcH / maer be blabe?
ren ft'n gants enbe niet geclonen/enbe wat langer.Be bloemen ftn wat
witter/enbebatfaetoocHwatbteeber.Biewottel is veel (lapper van
rwec^enbefinaecÉ.
^te pUetfe ^(tevbet loDafftn^e.
Bie tamme 2Jngclica planbtmen inbe bonen/ nochtans wafï ft'bOcE
Op fommich geberch^e van haer felnen gelqcH bie wilbe/ bewelcHe genon
ben wotbt in boncHer plaet(ên baer veel lomber is / fomtqts oocH aenbc
watercant/enbein fommigeboffdben.
Beybe2ïngelicabloeyenin3nlioenbe2(ngn(io.
Bcwoitelenvanbeybebefe gbeflacbten ftn werm enbe bioogbciit^
benberbengraet.
.Qte cmc(gt;e enbe opemtte.
2fngelica opent/maect fnbtql enbe vertéert.Bc woUel is wtnemenbe
Inbsp;^ngehcahortenfis»'2:rtm3(^n£fclt(t» Angelicafylueftris.Trtlbca'ngcltcf.
I fr/ ' O
2 ! l
S.^l V
Tv
quot;P
• O:
^ •» rt:
-ocr page 109-XLiiL
lenttcttfe lod)U y ant al eePbattncnfe maer mbe« mottt m ^Ottbt/fö be?
xvacvt cnbc ptèjeFtteectfqbett mctt(cbvoot be pefïe» Sgt;e(e wettel gepwl?
«ert jeert ettbc eett btacbtite fwact: tttg^^citotstctt/bes wmterelit wtfit/ ett
be bes fometrs irt Äoof xvatet: / cttbc bacrop g^elegbctt cttbc wel gebca/
maect (weetett/eitbc verlopbett mcttfd) vattbe vootfeybc (Icc?tc42ils ye^
mant bes motgetts vtoccb nnd)tmn van befe wottel iit«ecmpt/|b is ^tt
bictt bacb be»t:qt vattbet: pepif entiert/wattt ft btqft bat vmiin wt boo:
^ bctt fwcet cttbc vxvi tte. Btt rdgt;eybet oo c^ bie taeye vocbtid?eyt enbe fluy?
men bic op bc botfi leyt / enbe is ood goet voot ben ^oep bie van conbc
compt4.ènbc men maè) bie wottd tot bat vootg^enocmbe g^eb^ect^ in
wqn oft watet: ftebcn/na glgt;dcgentl5»eyt vanbet: fiec^te/ettbe als ban ben
bjandbcftgcrt/oftmcnmacbbatpoebecbaecaf innemem B?at crnytitic
wqn ofi watet: gécfobcn/bcylt bie wottben cnbc qnetfnren van binnen.
lt;^giefHgt;gybgtóócèbat ftbcpolt bloct. ^^etvegfïecrftbtgmaflbeenbeb^ti; { gummZ/Vv«
bei:tc. ^ett?et:b:tift bat onec^uen enbe walgtnge van eten/^^ btcngt
weberom lïoeben appetqtTlCPacct bat ycmanbt vatt ccncn verwoeben
^ont/ oft flange gebeten ware / bic fal bc blaberen van befen cruybe met
J\nytc cnbc met ^uenic^ (ïoot^ït/enbc inbe wonben boen/oft bacrop leg
gen/en baerna falmmtin wt|tt flebcn ettbc baeraftebtincfc*ettgettctt.l5it
crnytinbcnin0ntgeb0ttben/bltt|lte0wcrgr00tenlu|ït0tbqfTapen.'^'
crityt is goet tegen alber^anbetoonerie/alfï een menfc^bi ^em b?accbt.
ioi'tsh'-t i
. yit U ■quot; /gt;lt;J
xLiiïi.
oig
y J^atten biemen ooc^ pcerfcbe Cotcnbloemen/oft co^
ren (^enofltlcn^cet/woiben in (Bziècjc 2lera enbe in fa
tqn lolinm ge^ectcn. Bommigel^ectent oocf pfettbo^^
melantbi»/enmetfonberfaBe/wantheteniöbati:e(bt
_ _ cnwaracbticbmclantbittmopnigellaniet/geufc^als
fommigc ongdeerbe 2(potders mcynen/ enbe wi ftlc)c itt plaetfc ver
daren füllen.
^cblaberenvanfoltttmft'nlattcMtiMw^l^^r^«»^?/^^
/ macr ft' fqn cottcr/vet/enbc ^aricb/ aflcb«»»^^»^^^^ S^«^»
colncrc/mcteettrcboonbondcrroobcbloemc/enbebatwotteenlanc^/
B 0bcboccft/row/bay:a(^ticbcnopBctt/enbcbaerinleyt fwcrtfaet.^efc
cttoppccrqcbttcvotctteerbcbloemcwtcomt/vieroftvqfgrttcnfpitfen/
S^^lqdfnlqcbcfigncrcdaerlicEwtwqfï.
Sgt;it crnyt cn wafi niet alleen in Cer we enbe (0erpe/ macr ood in al^
leanber cotcn/baertgroote fc^abeinboet»
SDentqt^
g
-ocr page 110-katern.nbsp;XLïiiï.
^mtijt.nbsp;Lolium» H.4ttcm
i^ct bloeyt gemeytthc^ in Jmio/in
b:e»0t tgt; aerit 4 ft'it faet voott.
^te mtxttt enbe cotnpUpic.
^et 18 werm int begm vanbe» ber
ben graet/enbe btooge int eynbe van?
ben twee ben.
^ te cmc^t enbe opemete.
Bitcrnytgemaien/gbgncepalber?quot;
leyrttybra^eyt/rappicheyt/fcotftlgt;eyt
eff qnabe vernnylbe fweeren/al|imet
(blfer/wqn/enbe ajqn baerop gefire?
Utt wotfeBat meel van be(ên crnybe
metbnynenmes enbe^'nfaetin wqn
gbefoben/verbtqftbiefweerenbeclie ,
ren/enmaectbat(ê vergaen/alfment
£gt;nbsp;baerop leyt. tïTet b»enicEwater g^e?
foben/ifiwtnemenbegoettottCfciati
. ca/oftweebomittbeb»epe/al|ment (
baerop leyt. iHet \)mnicï enbe ajiin )
gbemengt/ verfaec^tet alberbanbe pt gt;
iwo
/ g jottberlinghe goet tot bat)
.TSpobagra/aifmentbaeropleyt. Bati l
feine meeltrectoocHwt bie (plintersenbe (paen^ensvanbiebeenenbie
geb:oHen (iin.^et (nynert en beylt alber^anbe onbe vlccratien. tltet 2\a
bit8/fout/ena$nn/genefetqnabefeericheyt/alfmentbacrop(irqct.met
gan(enfmontgemengtenbeoptvoothoofi:ge(ireHen/oftbaerop0eleyt/
benemet bie pqn int b^ft. Bit crnyt is wonbeclncfen goet om bbloet te
(lelpen/enbe gbeneefl oocB wonben/qnetfnren enbe fipelen / baerom be?
hootent bienbsp;in grooter eeren te bonben.
XLV.
2( Ir^ llOAlnwouelwoitbitcrnytgebeeten/baerommebatftrt
fcherpebawfensalsft baer ontluyc^en met tvittewoUc
opblt;^yt/ben vliegenben |walttwennietongelqcHen fqn.
Jn (Btiecp enbe £atqn beet Slfclepias/en vanben fom?
migen6t^d»^t«4ria.Bie2tpotef ers beeten bit ctnytPin
cetoricnm.Bie oo:faHen van fnlc^e namen bcbben wq irt onfen Äatqn''
(^en boecE vanben crnyben verclaert.
0 waln wottel beep eenen langben/effenen/ronben/en bunnen Peel/
met veel tacHen.2:gt;e blaberen (qn lancf/ben Deel niet feer ongelqc/en (qn
bonc^erj»
-ocr page 111-^(tnSiooalutPOttcl
wit/Perc mn tmcU/ bat wotbeit latt
ge Ic^erpe ^awf etts/ mn bmttett g^e^
itwlt met plitymac^ticb / oft /
rootac^ticb bteet |aet/ en als ^aer btes
felwe l)awfetts ontluycfett/fo fqn fq
eeit fwaltiwe met ongelqct Sgt;ie wot^
tel ts vol vefeleit al boot malcanberen
geulocbteit met veel cleyit ronbe tvot^
teleit / fester g^elqcf be ^eyltcb B.er (i^
ïvottel/eitbe is (iercf vatt ruecBe.
^upUttfcWumß.
Bwalutvottel wa(i op roti we/
tgt;oog^e fattbtacbtig^e bergtgt;eit ettbe
bojf^ett fc^ier oueraU
^entijt
^it crttyt bloeyt itt ^um'o / en fqn
bloeyfel bnert tot in 2lugw(io / enbe
btengtnoc^tas in mibbelentiibelanü
g^e ^awf ens/als bonen verclaert is.
^te mtmt enb^ complete.
Bwalnwottelis wermenbtoo5=
ge/enbe fnbtql van (nbfiancie / b welc
goet te mercf en is aen ben fmaecf vanber wottel/bie bitter is.
€ Bwalnwottel in wqn g^efoben enbe g^)ebtoncfen / verbtqft bat
crimfelinbenbwycf/enbeisoocf goetvootbegbenebie van eenicbve?
nqnic^g^ebierteg^ebeten(qtt.S)eblabereng^e(iooten/|qnfeergoettot
alber^anbe qnaet gbefwel/ enbe fweeringen van botfien enbeber moc^
ber/alfment baer op leyt. t)k wottelis feer goetvooibe vto^en bic
^aer maentfionbe niet en Rebben/want (q Relptbaer feer toe. amp; is ooc
goet voot be g^cne bie van eenen ver woeben Ront gebeten ßin/ van bin
nen cnbe van bnyten g^evfcert. J^cn Ralf pont van befer wottel oncr
nacRt in eenen pot witten wqns tc wcy cB gRcfebt / enbe baerna opt ber^
bcnbcclingRefoben/enbcallcmotgRennw(^tercttint bebbe eenen wer.
men btoncf bacrafingRcnomen/cnbe baer op gefweet/becompt ben gc^^
tïcn bic bxvam laben wonberlqcf en wel. ^e bloemen enbc blaberen gc
bloodst cnbe ^Repnlneri^eert/ cnbe in onbe wonben cnbe vh
ccratiengReproyt/Rcyltbcfelnc.
\
5'i
an üupfm met ftcem«.
XLVL
Öenmem.
^ liinX) ^yrett»«et(ïc€mn/oft5ecttfcbc Cafiamm/becteit ooc?
woitdfwateUttgacbtigcvittcbtmbattgbctt/bieRnbc
fnbsp;Éaetfoen,
muyfcitmct(fccrtmbcbbetttwec/brqoftviet:mcp?ett80ft(ied?eit8/
biïtqbcit ooc? mcer/cttbcbießtt feer cleyttmbctccber/tcrccrbeitw^^^^
roomcbticb/citbe cn wajfm itiet
ïmenbsp;ft' mebc am^aL ^ _ ^ Xf
waerts om b^ogc cruypeit. B:)ic bk?
berêfttt van faetfoeit beitXOqitruyl:
blabereft0clqc?/m«erft'ft'ttlaitgbct^
B cnbenbsp;bloemen beb?
ben be colwer VrtitKoofeit/enbe eenen
lteffelqc?ett rwec? / enbe ft'it flt;^et?
|oe»ebeit XXgt;tc?ettOftÄwc bloemen
»iet Ottgelqc. t^a be bloeme» wajfe»
be bAw?en8/ boerin is dey» (abe?ett.
2gt;ewo?tdi8la»c? ettbe b»tttte/e»bc
baer^ett waffett deytt mep?ett8 /oft
tt00t?ett8/ bie ft'tt 0elqc? deytt peren/
Cttbe ft'n (wert oft ccrbacbticb v Att co
Ittcrc/cttbcbittttcttwit/fttetvanfma?
?e/fcbicr0diïc?bcCa|i4ttiett.
^tepl^tetfcbdet^ctvdfi^
tTTtty fctt met (iccrtctt waffctt ittt co
rctt/cn fottbcrli»0e ittbe ïDcytc/(Ber?
€ pc Cttbe @pcltcvclbctt/enbc ale bic
vcrc?cnc bacrin comcn/ en bcfc vin^
tettfocc?ctt/(obootw:octcttft'bccrbc(ccr/w«tttti8b«crcc»mcbcciïttc^
©qblocycttitt3ttttio/cttbcbattbcboö:tmettbielicpqc?c«gt;clricc?ctt
bcblocm?ctt8 tc focc?ctt.
mtmt enbe cotnpU^c.
^ ^ie tHttyfe» met Pccrtctt fqtt rcbclqc?c» wcrm cttbc bioo0c/bwdc?
ucbtclic?wtbarc»fttctc»(r»Acc?tcmcrc?c»i8.
2) ^iitopperPe VÄttbcr wottcli»öbe»omw/lopbic gdlccttbc cottbc
jlqmigbc
I -'lt;1
.1
IS'ili
II) lt;1
(Iqmtg^e voc^tic^cyt enbe fluymen beet bat (pouwctt/enbc bottbcrpe/
bootbcit camïtgancï.tXlau dó fq gel)cdmsbcnomm wou/ fo ß
onbctr cttbe bo«eit.?gt;«t(ap vait bc|e woitcl oittrmt een betrbenbed VAtt
ceit btac^ma mgenomcit ettbegebtottcBcit / pwrgeett onbct: enbe homn^^^^y^^^-.
Bat fap falmen albus veirgabereu/ bte ttootfetts oft wottd^ms falmcn quot;
(ïooten cttbc in cctt bcc^ctt vol watcf s Icggctt cnbc wd boott^uctrcn / enbe
bat (ap bat op b watet: (wemt met een vebet: verfamen/enbc latent btoo
Sbe wet:ben enbe vfitm*üXm malt;^ bat vootfeybe jap ben watccfuc^tt
gben oocE mg^cuen^Bî e^^penentte mac^mcn mecc^ett bat bcf$ èeewf^e
Cafïanien boen (pou wen enbe ouet:gbeuett.if^ ü^-ifch^^^^rk'. :
onc
mtmpt. xLviL
^cnmm.
iLcmanyt wott in (Btiajc en latt^ n Tlfïa 2(tttcus / Bu^
bomunt enbe ^nguinalis genoempt. Bic rebene van ful^
dc name (ïaen m onfen latt^nfcben 6erbarto verdaect.
tnaei:baet:omwoibetBtcmcruytgebeeten/ombatbc
blaberen vattben ct:uybe enbe pttncipalic acn bc blocmeiï
een (ïertre gants g^elttd (qn.
^(tetfoett.nbsp;AfterAtticus» Btcwccvayt,
Btet:t:cct:uyt ^eeft eenen boutac^tt^
gben (ïeel/btets mctlattgac^ttg^en/bt
cCen en ^aytacbttgctt blaberen bedeet.
lt;Dp tfop vanben (ïelenwa(fenfcboott
purpurgeele blocmcn/wantben appdi
ts binnen ged / en ronbtfomme gcciert
met purpurbtuy tte blaberf cns bie ccrtsj '
ber perre gelttcÉ (qn / cnbc bte wotbett
ten le(ïett grijs l^ayt / en vliegeit wec^.
^c wottd beeft ved vefelcn.
^ ^te pkctfe Htxt m^.
^etwapacnboogb^ bqdctt/bnes!
ttden cnbc bergje» / fomtiïts öod m^
bebo(Tcbett.
^entijt
^etblocytmee(îîn2(ugtî(îo/en bie
bloemen bucren tot in Beptcmbcr.
BterrccruytvcrcoeltgeliîcJ als bc
^oofen/macr niet fo feer/ enbe bet ver
teertoocecnbtood)t/gbelitdbatdacr
an
z
liet te mercten is acn fttnen fmaec^/waitt bieit is bitter
g 25iecra(b«
» .
-ocr page 114-^m^tmtnmpunbsp;XLVIL
^te cmc{;t enbe opemtte.
C Btcmcrttytbccomptcett heetemagejêcir wel/«Ifmcnt baerop leyt
2tl8 ycmattt dapootctt oft fwcrcttbc dicrctt in fijn gemeente beeft/ bie fal
bit cruyt al grucu (?ootê en baerop leggctt/fb vergact bat gefweU ^et is
oocB goet tot ouergroote bitte cube roobicbeyt ber oogbett. 2118 yematt?
bctt Iqttctt acbterbcrm wtgaet/fo falmctt bit cruyt baerop leggbctt/cttbc
betf^lgbettejett. tUctt feyt bat bit cruyt bepqtteitttgbemedgt;teboetver^
gaett/al ec(ï battet bacr maer op gbdJOttbctt ctt wott.
idll^Änbsp;XLVIIL
^enn(tem.
Äaa beet itt ©tiecp 2(grofïi8/itt £atqtt (Bitame».
Öaerismcttigberlcygcflacbt cttmattierettvatt (Btoa/
wacrafbitooctecttia/bwdcHwilbierttawillettverclarê.
^aetfoen.
5Dat (Sxae cruypt met ß« (Iele«
ofttacpfctta op ber cerbctt/cttbe biefd
wc (lelctt bebbê veel lebe^ctts oft cttoo?
pctt/cttbc baerwt comeit ftete ewbe ge
fettobbdbe wottdett^Bie blaberê fttt
(pit(llt;i)/bert/eobc ectt luttel bteet / gbe
IqcH be blaberctt vatt deytt Kiet.2llft
fcrqft Biofcotibes vatt bat (Btas.
triaerwt be|êtvootbetti8 licbtdqcH
te mercf ctt/bat bit cruyt/tvacrafbier
bic fïguere Cttbc cotttrafeytittge pact/
OOcH eett gcflecbt van lt;5ete is / tvattt
betbeefcronbelïdcttett ^acrCens met
ftttCttOOpfettö/bicgbdqcH lebefctts
vatt malcattberctt (iactt/ cttbc cruy?
B pcttlattcicber eerbctt. Bie deytt tvo:?
telHett8lïfttbuttrteettbefuet4Beblabe
rctt fïactt op beybe (ifbctt vatt be lebe?
fett8 altqts pacr cttpacr tegbctt ectt/
Cttbc (ïf (q'tt fcberp/bet^tettbeb:eetacb
ticb.Öqttblocmcttfqttivit/gbeliifcH
als bat ètas bat op bctt berlt;^ Pat^
ttafo wa(i/gelqc£ eett (ïerre/ cttbe (qn
rottbtfomme met vqf blaberctt ver?
cicrt/cttbe bebbctt ittbc mibbctt vatt bictt ectt 5erfBett42ös bic afvallen/(o
ivafi baertta cm rottt ^ttop^ett / bat is eett vlasbolle^ett ttiet ougbdqcf/
ettbei8V0ldeytt8faet84
3Dieplaet(ê
J.
* .
rjr'd:-
ST
fiap. XLVin.
Öat bÄct wq Riet:«fiprte/gccmcitt ^^^^
lombet: acit Re00cit m RagRctt.
^te nmtt enbe cotnpUß.
C wöttel VÄttbit (0i(t8i8rcbclicf coubtcttbebtoogRc. tTlmbat
mtyt 18 cöutmbcttccc(ïcit0C4ct/cnbcmbtoocRtc Cttbe
mi'bbclmaticR.^at fact ie wat (wacf citbc onflcrcf/macr Ret b;oocRt.
^tecmc^tenbeopemcte.
^ic wö:tcl cttbc cmyt vait (0ta8 0irocit 0efiootert / Rcylt be wonbe«
Alfmcitt bacrop Iqrt. Sjc wottel m wqit gRcfobctt enbc gRebtoncf est / ts
■^0Octte0ettbcpiïrtinbcttbtty^/ettbcl0fibtev?qfte/crtbcbteectbctt
2:gt;«traeti4ccRtoocfbctt(ieettäf7ettbcbtöocRtbc» loöpbeebtiycicri^ct; viquot;
i8Oöce0Oettottetbqtcitratti?emmcR0Rcbict:te.
XLIX.
an Uloc.
^ennaem.
£oeReeft(qmit^itytrcRcttttaemttabat6ueciccn£atqit/
WÄttt itt beybctt fptaf ett Reetct 3loc.
Êaecfoen.
2flocReefteettblatfcRict;0eUTfcBqm1!ettoft5cc4yettyii
, btcBcttbevet/cettlttttclbtcct/rottteftbcomgcwelft.S»ebl(i
bctrctt Rcbbctt dp bcybc (ïfbctt fiefcttbc fcerpc pititctf etts/ bie (qti cm/ m^
be (iactt wqt vatt malca»bec4S)ett (iecl is 0Rdi]cf be c^owb matt
tteEettO|t2(rpRobcltt8/bef0RcK]Vpoocfbatraet.l11act:beb!ocmci8
^at 0atttrc ctrttyt ticct (ïctrcf/cttbe ts bittet: mn fmah. cn Ree jt maci:
ee» cttcBcl wo:tcl/bic is 0RcIqcf ccttctt (laccf bic itt beetbc fieect.
25nbsp;^icplmfc^mtmß.
2(löcwa(imct0rootcmctti^teitt3ttbia4fcl1ettvtnbetsoocfitt2(t:lt;i
biacttbe2(fta/c»bcwottnvoocftcromttti0Replaetrertitt2)«ytfcRlattbt
ittbcRouctt0cplattt.tnact:ttabaticfverttOmettRebbe/roetti|inocRttcc
Sett8totpct:fectic0Rccontett/cttbccttRceftoocfnoytbloe»te»0cbiacRt.
^enttjt.
lt;BRe«tcrcftbatwii7al8VOOtfcyti8/bcbl0Cfnettttlt;gt;ytgRc(iettettRcb:j
^w/focttcottttCttwnoocB tttentattbcttrcdbt befcRecbtgRcttc» wattttccc
tgt;«ttetblocyt.
^attfaMtctt0Ret:ottttettOft0e(ioltfapvatt2(loci8twccbci:ley.S)cer«'
pci8rcet:ptttbadgt;ticRettbe balbct:otti:eyttPc. SDattbcris fonbet: fanW
glqpcrettbc/ccn Iwttd root «l8 00wbt / cttbc Uet Rem oocf 0Reerttc tn finf
0 ii cUnmn^
m
Sit,
^(tnSïloe.nbsp;XLIX^
c?cttw:qttctt/mlgt;eistcfamett0bcwit Aloë. Zioe*
ncttgbdqe^ al8 cctt Imet:/ cnbc fccr bi't
ter. 2gt;itisbbc(lc/cnbclt;:rccttt(«meit/
macct fl«pcnbc/l)ct brooc^t/cn maect
camciPQancï / cnbe purgeert bc magc^
^ Cwecbtacbma(w4crmctw4tctgbc
b:onc?ett/(ïopt bat bloctfpontveit.
Vtim een biadyma (wacr ingbctto?
mctt/gcttccfi vSbcr gecU tïTet \}nmicï
mgcnomcn/btcttgtbcttcamcrganc?.
2gt;:qbmcbma fwacr mgcnomcnpttr
geert volcomcltc?.2(l8 2ttoc onbcr att
bcrpnrgercttbcmcbtciïncngbcmcttgt
wott/fo ma?ct bat ft'bcr magen milt
bcr lettcn/wattt bet ie bcr magen foit?
berlingbe goet citbc acttgcitacm.2{loe
glgt;eb:oocbtcitbcitt bic wonbcncnbc
rlceratien gbcfiroyt/bcylct bicfelttc.
tnacrf0nbcrliftgbccc(lgocttotq»a?
be manlic?beyt/ciTbc tot bat capecit.
2) mttber maniqcfcrrocbc al8 bat g^c?
quctfi/gcbto?cn/oftccm'cblctfclbeeft.
2(18 bat fonbemcttt opgbecloiicit is/,
enbc bit met jitcteit wqtt gcmcitgt/ m^
bcbacrop gbcleyt wotbt/(bgbeitc(êt. ÖcfgbelqctrtDanttccr bic ruga^
ber tc feer loopt/fo (loppct bcj^luc/ al(i bacrop g^elcyt wotbt. ^et beylt
00c?bcttW0;maenbcvingberctt0ftnqttnagbelctt4tnctb»emc?mcitgt
ment/citbc men leytct op blaw gbcflagbcn op gbcPooten plact(êtt / cnbc
verteert bat g^et^onncn bloet bat baer oftbcr bc j^el vanbe 00^
gben cen Inttcl roxv enbe fc^otp woibt / fo prqc?t men bit bacrop / enbc
letverfaecbtbic pqnc/cnbc gbcnccp ooc? bat incïcn inbe bocc?e» van
■ffs m'
bcoogben.iêe^^'^^r^^^^tooc?bicpiïttcintboopaIfmcntmcngtmetolic
van^oofcrtcnbca$qn/crtbcbatvoorboopcnbc(iaepvattbcnboofbc
baermebcbeprqc?t4tncttviïttgbemcngt/cnbcacngbcprc?cn/macc?t
batbatbaytnictïvtcttvalt.2iloci8gocttotgbefïvollettbarbclcn/tantJ
!Dlecf(^/cnbc alle fwecringbcnbinncttsmonts/alfmentmcttvqn cnbc
bttenic?mcttgt/cnbcittbcnmonbtboubct4 Cis ooctecngocbcmcbidnc
tot allcrley gbcbtcc? inbe oogden / enbe fonbcrling^c tot roobc oog^cn^
2ïloc is ooc? fccr goet tot albcr^anbc fc^otpc ?inncn. t^Hct
^)wcnic?gbcmcngt/fopelpetbatbloctbatwtblt;
i/ .
■♦IW-
v'
ïvonbcn cnbc eibers xvt loopt^
ranpccrtfclaw^
-ocr page 117-Qmnaem.
^ectrdaiwcoft^ocfblabercttwönbitcruytbacrom
gcrtoenit/om bat bc blabercit/bic bitit (i}jt/met \)m
mctt/bocdett/op cantctt / m abect'eits ecn pccctfclatv gc
Iqdjlltt.Bommtgb^b^ctctttBtantlattouwc/bacrom
bamt goct tö voo: btaitt eitbe vcrb:ambeytOjt (B^nccic
^eetct Becbtoit/cttbc m £atqit tCuflilago. ootfa^m enbe rebcttc vait
PmfcUxü bceft blaberctt bte fm ^ ^Tufsilap.nbsp;o
beiireel gl^dxid/mm befe ftn meei:? 4 i^tcH. fj^ ft l a ff tdt
betr/en baet; comeitber fes op fetje vatt
cettwouel/enottbeirtet: cerbeitwaert
Rti (q wttacbttcb oft afcb verwieg / eif
opbaitbetrßbe gtroett/eßb^bbeitooc
veel boecBetten abecEetis. Be peel ts
xvit en / eeit fpan lancB / eit bten
Ä b:aecbtfcboongeele geunlbe bloeme/
enbe bien peel vecliet^etnbsp;bloe
mett veirgaen oocB lic^telic / wantbat i
Jvotbengmwwolai^tigcboUet'ens/
oH
bie vligen wec^^ Be wottel is wit em
belanct
peertfclanwewapgeetmebibwas»
tetr/eft op vette ongb«igt;o wbe plaetpn/
enbe op vod^te acto enbe Velberts
^entijt
3ntbegtnfdvanbet:neet;te/2(p:t'l/
cn triey fo btengt be peetttfdaw pt'n
«gt;ola4tigepelen/enbaet;opgedbloenbsp;—^ rt»
menfottbei:eenicbblaberen.S)aet:bicometbatIttttdmenfd^^ttlt;gt;mb
menfennen/wantalsbieblabetrenvoottcomen/wtbejveiacbitcmyt
liebt ont kennen is / fo pfn be pden eit be bloemen alceebe vergacn / efi be
C blabetreit/Pelen/ en bloemen en wotben nimmet: bi malcanberen getton^
igt;m.Sgt;aet:ombebbenbei:oodvedgeweepbiegemeyntbcbben/batbit
^rnyt tto^ Peel nocb bloemen en beeft. t) wdd nocbtans valfd) en gelo?
0wi8/watttptvotbenbeybegei$onbeninbentTleet:te/2(ptilenmey/al
fo nxgt; vetrdaert is. iSn tvie fnlct: niet gb^loonen en tvil/bie gi^aue be bloe^
menwtmetbetrAvottel/enbefettebieet^gensiit/folalbtbieblabet^cnmel
bet; ttjt Pen wtaitypen/ jb en can bi niet gdoocbenen bet en pi'n blabet^en
vanpeertfdaitwe.iEttbebiefelttebiter0ttaemadsbertgantfettfom^
t d
-ocr page 118-^kmtmcnUcompMc
Be blaberen van peertfclanwe vcrcoelen enbe btoogen biewqle bat
, ftnoclgt;0menfqn4t11aecwanneer(ibo:ren?erbê/fowojben(ï)
enbe onermtbö bien van natneren werm^
^te cmc()t enbe opemcte.
Bieblaberettals(i}groenge(ïootenengevfeecttvotben/fole(fcbett(i
^ allerleybitte/engenefenbatwilbtvier.maeral8(iï
opglo^enbe colen gbeleytwozben/enbe ben rood baerafbooteenen
trefterinbenmontontfangenwo:t/rogertefenftbenbtoogenboe(i/en
bat Btchen oftbempi'cheytop be bot(i.éi btefen oocf be apofïnenien op
^p-fijec
ft-
//•=
O /
beb0:(i.Biergelqcfecrachtbeeft00cBbiew0ttel/alöfï0ntPeHenn)0«/
. ^ a r gt; ettbebenroocBbiebaerafoptvaert8flaet/inbenbal8ontfangenn?o:t.
'^et i8 oocB ternereden/bat be groene blaberê van peertfclauwe een fbn
berlinge mebicine (qn tot b:ant bie van vier compt/ ale (q baerop geleyt
tvotben/enbe onbertvqlenop een niexv ververfd^t woiben.
quot;^ImBomagt^ quot; LL
^enndem. Bomgo, iBotit^t^c,
2ïnbsp;3tcrnytbtvelcHtviirt
bnytfchBomagieofï
öernagienoemen/is
rechttgettebatmenin-
lt;Bgt;n'ec|i:Bnglo(rnm en
inbe 2(potete Botrago beetet/gbelqcg
tvibatmetveel wooibenin onfepa?
rab0]ci8 geptobeert hebben/enbe niet
van noobeenishierfnlcp te verhalen,
^(tecfoen.
Botnagieheefteenêrottwenvetten
Peel/(qnblaberenfqnoocrotv/(ieBe«
be/b:eet/gefroncelt/enbe(wertgelqc£
5Polcrnyt/en bnygen haer ter eerben/
vanfaet(oene eenbercoetongenieton;
gelqc.Ben fïed beylt hem int opper(ie
trtvedtac)tHen8/bieb:aghettliePqcfe
bloemêgelqcdeettfïerre/gantshemel?
blatv van colnere/(bmmige oocd (hee
ïvit. 2118 bie afvallen / foo tva(fettbei: ^ ^
(werte cotenïena m/\mtxits ttvee/
bwïofiviertteffefteen/tnhttyP^ett8bie(qnbonenopen.
0tepl(tecfebaetcwfï.
B Botttagtetvafimeffeit wbe faubtachtigbeplaetfen/maer itv vinbt
ment
-ocr page 119-mn^omêit.nbsp;Lit
mmtottcmlmbeRowett.
Sentijt
0te natuev enbe compl^e.
^oimgk 18 wecm cttbc vocRttcR van natuetc.
^te cmc^t enbe öpemtte.
^ie blocmlens vabec Botnagte in tvqn geleyt m bactafgcbtöttcfm/
mafen ben menfcR vtolict en blqbe/en vecb:inert btoefRey t/mclancolye,
en alberRanbe ftvaecmoebicReyt^jtts ft met Ruenicf watet gefoben wot
^ ben/(b (qnfè fèer goet en beqnaem ben genen bie toivjïi'n binnê bet Hm/
W'
Ri met wottel en faet in wtf n gefoben en gebtocf en wozU ^nbe al8 oen v^nbsp;'
(loef viet tactf ene Reeft/ fo fonbe Rq nut fqtn tot be vietbaccRrquot;^c cottfe/quot;^ ^^ ^ ^
quattana genaemt/ale Rq in biet manieten/aie vootfeyt le/ beteyt enbc
gevfeett wott^tlTenmacR oocf bat fttycfet vanbeblocfenetotbe voot.
(eybecott(enbefïgen.2:gt;atctuytvan BotnagictotaffcRengcb:ant/enbc
metRuenicfwatetgemcngt/batgeeftccnRcylfammonbtwatetoftgottf
gelwatettotalbetRanbe fweetingRcncnbcquetfutenbinnenbcnRale/nbsp;,
tonge/enbctanbtvleefcR/alfmcntbootgaenebactmebe wafP7Ct. Bo:^
nagie lofi oocf bic vtine/enbe vetflaet ben boip.^ At ctuyt gRefobcn cn KaT ^
geten/iegoettotbegebtefenbetleuetv „ , , ,
quot;nbsp;Buphthalmum, CocMU.
S' ^'»^ n/'^^nun
m £oMk.
LIL
éen ndern.
' (DebiUe Reetbit ctuyt/
bactombatfqnblabc^
ten bet H^yUc nict ongc
Iqc fqn/ men Reetet ooc
CocoogRc oftKunbfooge/ombatbc
bloemen be coeoogen gelqcf fqn.iên^
bc ouetmibe bicn Reetet ooc in (Bxkcp
cnbe fatqnBupRtRalmum. Sïnbete
Reetet oocf £otula non fetiba.
^ctecfoen.
Coebille Reeft eenc fïeel bte ie tect/bc
blaberc fqn bc rêcfel gelqc/ en bc bloc
men fif tt be CRamille Reel gelqc/maet
nocRtans gtootet/gelqc wibat in on^
fen latqttfcRê ^etbatio vetclaettReb^
ben. ^ie wottel ie bief enbe lancf met
veel ^vo;^elett enbc veefêlen tet fqbcn.
^(tnCoebtHe.nbsp;Lii.
^tcpl^tetfebdevttPdfï.
waflêt opt vcU/mbc Ita bij bc liebeit.
^entije.
t5etblocytm3ultoettbc2titgitllo/mbebttet:ttotinbctt6crfl^
SDcblocmmvattCocoogefqttwatfct^erpcropbctOttgcbanbeCba?
millc/cnbeowamtbebicitoocBbccter.
C 2gt;cbloemcftvaitbefmcmybegbc(iootctteitbemct0befmoltcnn?a8
/Anbsp;gemcttgt/bocitalbcrbanbe^ettcmflati'ettcttbefwcenitgcttbi'evattco^
ZZML, bzv0d)tid)zytc0mm vctrgaeiteitbcvcrbwqitm.mmfeytoocToIs^
^ inantwtbatbabtcompt/cnbcvattbefeblocmert/tevo^itittwqitgcfo?
weberommc ceit f^ooit verwe ettbe coluer maUn^
Liir.
anilabdteuem ^«»p
®enn(tem.
3c cruybeit bic xoi tHabclicucit ^cctc/ wotbcit vm plmi'o
citbciit fatkit Bclltu8oftBcllt8ScttAcmt.
f
tXlMkmnfiintxüZi
bcrlcy/0rootcitbccleyit. tgt;at clcyitis
ooctwceberbaube/bectttattt/baitbct:
tam ie mcm0ct:lgt;(«tbc/n?St
fómmi0c v Alt bictt fttt bubbcl/cit batt
bet: citclel/ fommigc voit cttbc b Aitbct:
0Attt8 bloetroot. XOcbct:om fqttbct:
fommi'0crootcftn?i't0l?cfpi'c?clt. m
bcrcbcctettmllt;^tqtt25elli8mtttotbo:?
tcitn8.2)Atn?ilbtbcctmcttrottbct:lttt:=
0c mAbclicueii/cttbctit£atiïitBclli8
mmo:fyluepria/enfommt0c ^cctcitt
ptimulAucriaeit Cottjoltba mmon
2)At0t:ootcbccft ftttcitrccbtcitttAcm
(Baitfblocmc/citbcm Mn Bellis
maiot. éaetfoen.
SJie clcyit tllAbclicfïcita a\e (i cctji
wtctruypctt/foofptcybett ft ^Act: op
bet: cet:bcttwt0beliïc? cctt (ct^ooitficr
rc. 2)iebUbcccit ft'n fAcdgt;t cit tvccc?/
i:oittcnlAttc?Acbtilt;^/bcttti:A0elcruy?
bcmetott0clWmAcr(tft'»cwlöttcl
vlafboUdms/ bïc dimml op bwititc rortbe jîed^eîts opwacctó ceit (patt
boogcoftmmbcr/enAl8(qblt;ï^roplwydert/fovvotbcntblocmcrt/^
xoit oft toot/oft met beybe bie colueteit gefpidelt/ als voo:feyt i^ / ^
blaberEeitö bie ronbtom ben appel vattbcc bloemett paen/bier iflêr
^ meyitlicBbtqoftviJfertvqfttcb.l^iewOïtelisvolveefelenett^
^ ticb. E)e(8faitfeitbloefnctt?afïattberblt;*lttcitcubitttsboo0b«/««bebeep
eettettteeberenPeeUS)ieblabe«ttp(ttbencleyttettiÏTabeliefblaba^
on0elqd/maecß(5ttbiepet;ge«ecft.S:)ebloemeisbemabeU^^^
mille bloeme«nbsp;Pi is veel gt:ootergt; I)ett appel
mett is geel/maer btviel^ett is xvit.tgt;e tvoitel is ooe^ veefelacbtid)/ eitbe
ïvat pverter ban be deyit tïïabdief lens.
^ietammetîîabelief^ettspfatttmettttv(cbi««^îrtallettbottegt; S)ie
vinbt mett met groote mertic^t^ inbe beembeit.
'^^tammeVClabeMeftene viitbtmeitfcbi^t^ iaer boot ittbe ^o^
uctt^lHaei: bc wilbc vinbt mett iitt velbt/meepittbc tenten.Be (Banfen
bloem blocyt inbett tUcy rd)ienit alle bccmbeit.
Bienatnet
-ocr page 122-^nnlidkltcuen.nbsp;LIIL
Qtc mtittx tnU complete.
Be tHabelietten ftn fonber twtïfel btooch van !tat«etre/ettbeb«t catt
men baerwt mercHett / want men befiget om be ivonben enbe qnetftren
te heylen/enbe al(o pimms fcviifï / boen ft be fwerenbe dieren onber bc
Einnevergaen enbe verbwqnem Baerom (obolen bie jêer bie fèggben
bat be(è crnyben van natnere voc^t ft'n-2^nbe mibs bien bat bat wilbe
een Inttd fter is/fo bonben wqt bacr vote battet ooc vercodt/maer niet
fecre.tnaer alle banbere ft'n werm van natnere/enbc bat rebdic^/ enbe
ft fcbeyben enbebeylen.
0te cmc^c tnU cpmUc.
B Batdeyntnabelieffeniseenrecbtwonbettcrnyt/wantbetgenee(l
/nbsp;enbcbeyltaUerleyl^bcrdcns/cnbcbatbec^enned oftbcr(}cnpanneals
^ biegbebtodeniS4Bat(apisgoetgbeb:oncBenvanbegbenebiegeqnetfl
' oft0ewontft'«gt;^eblabcrengroengbe(iooten/lgt;eylenbebittigbewon?
r Ucm cU ben/alfmenfe baerop leyt. Be (Hanfebloem is wmernenbe goet tot lam?
, me leben/enbe boet oocè bie dieren onber be ïinm vttgam/ enbe is goet
tot bat pobagra/enbe @ciatica oft weebom inbe bnepe/want ft' boet
quot; ' ^enbevo^tisbeytverbwqnenenbevergacn^^
^mmm.
2(ndboo beet tn (B^tiecu:
Btatbys/ m latqn @a
bina oft Canina/ en al
fobeetetnocb inbe2(po
teBe.
Benenboo m is tweeberbanbe/ al?
fo bat Biofcotibes verclaert. Ben ee?
ncnbecftblaberengelqcdbenCyptes/
en wa(igcmeynlicdbiep^elanbe. Ben
anberè is wat viember/bebbenbe bla?
beren gbdqcd ben Camarisboom/ en
bienenbebbenwinocbnictgbeften.
gaeefoett.
Ben@awdboom vanben eerfïcn
ge(lacbte/biebiergbeconterfeyt(iaet/
btenget blaberen gbelqcB be €yp«s/
B maer bi beeft meer bootnen/ enbe riect
perc/en is fcerp en bitttcb-en is ooc
met booge/mer bq b:ey t bem wqt wt/
al(ó batmen baeronberwd pttenca»
gelqcï onber eenbntte op een gewdp
m
-ocr page 123-^iie AMtgrmit/enbebomitbtcetgRelqcf bm (Smwwt
©weiboom wap (cRiet m alle Roweit.
^enttjt.
BauelboommacRtotAllettqtvergabertwotbett/ftocRmtteióbbe
pebrttRïverfaemCwoibembettTèerp/alsRifaetReep.
^ic mtmt^ üxU complmc.
: - •'•—inzeil lt;. !
^km^UnUopmtic^
C Battelboombl4berenfiïitgoetombeiti:oocf onber tc omfatts
gctt/ waitt (ï( btcitgett bert vxomvm R^ec maeittponbc. amp; gcttcfert ooc
bïc Iweemtgeitbie vootts eiï vootts eteit. tlïct Ritem'c getempert jqnbc/^
r0fttyucccitpî4lwÂtrwet:ten0!trcyttî8. tHet wqrtgebtoitcffeit/loflm^'quot;quot;^' ...
ß bat bloet met be vtqrte/ettbe be boobe vntcRt wt moebcr licRaem.S^cnbsp;'
vootgcftocmbeblabecertgcbtttyct meitoocHtotfalucit btct?em«?emcm
Bomige beftgcttfe oocï voot cancel/als (q itt twecttOwbicR gcwi'cRtc g
«omctt wotben. tHctt macR van befe blaberett cette« goebe« roocf manbsp;gt;«u, .//
fett/enitttPebevattwieroocfvferett.llletbettroocfvattbereblabcrctt^'^'^''^'quot;
gRcttefett biebitttten bic be fpto w oft pippis Rebbett. tHet wt}tt mbc Rttc ^^
m'cBglgt;ebtortcfctt/fo gRcttcfert pï begeel(ttcl)t.^nbsp;P^
quot;quot;.aunbsp;dffr^-
i^mnaem.
J: I KaembepenReetettitt^tiecrBattts/itt^atqttKttbtts
oftBetttes. tnaet:bc vtw^tcttRectêitt (g?tiec)tBatittia/
trt £att|tt Xgt;acinia / fommigcReetcttfcoocf lîîota DatiV
' catta. àlfo wi fitlcp itt Ottfctt JlattjttfcRctt ^erbario gRc^
noccR verclaert Rebbctt.
hoewel batter veel ge^acRtctt vatt Kwbits (qtt/ttOcRtattS vittbtmcit
tweebecley Biaembefictt/bectt gt:oot cttbc battbcr cleytt vatt bcpctt/aljb
bat bie pguere claerlicf bcwqp.
Stfdecfoen.
B ^e Btacmbefiettßtt allematt welbefcttt. B:)ic pelcttOft tacfeit van
befeü Rage sucrai met Rertc Pefenbcbootttett oft attgelctt verwacct/
Cttbe R^itgétt geertte aeitbe cleeberen/als be liebe« baer vootbq gactt.S)c
blabereit fvin wqt ctt bteet bootfnebctt/cttbe ßn am bectt fqbc fwcrtacR^nbsp;v
ticRciibeaettbattberwitacRticRvattcolttere.2gt;ebloemeiscerProota^
ticR/ baetït(i tvott jlf fuee wit/ettbe bat wo:t een vtncRt bic is bc tHoerb'c
(lennietongReïqc^/grïbeis bortcferroot van colwerc/cnbc biitnen vol
roots (aps.
Btacmbcpeit waflcit omval am (è
Ier bagert/ettbe ttcycbt bem van ßon^
bwaeitttebenvaerfótegbert beerbe/
mbenjoiteltaljo weberommite/eit^
be wafi fo wtbem (èlttem
^e blaberê (almett ittbe fctttett ver
öaberett.2)e bloemett itttbegbitt vatt
bett fomer/itt Jnnio oft^ulio. Tgt;k
vxndytm ontmt bett (Dogfi/tvattt
otttretttbiertqwozbettftrqp.
2)eblabereftal8 ft eer(i ïvtcomê/
foft'nfetvatcowbtettgrof vattttatoe
rcoftfttbfiatttie/ettbebebbettittbaer
cêtvateracbtigefwbjlattcie/ft'trecJett
ooceett ltttteUe(amett. BDe vtucbt als
pttocb Ottrqp ett amper is/fo btoocbt
ft' (eer/ eß is cottt vatt ttatuere. tHaer
als pf rqp vooxt / fo woxbt ft' rebelicE
xverm/maer ft'trec^tttocbtatts ftocb
tefamett«^
^te cmcf^e enbe ^et^cft'n^e.
/1gt; ^ Btaembefy rattcBett op tacpBetts gbefobett ettbe gebtOttcBett/ Poppe«
bettloopbesbttycr/ettbebervtottïvettmaetttpottbe.©ift'ttoocBgoet
^' totbat bqtett vatt vettitticbgbewotmte. (iercBett bat tattbtvleefd^.
SDie blaberett getttout ft'ttbe / gettefett be vlceratie» en vernnyltbeyt bitt?
^ ttetts mottts/ettbe (cbotfte boofbett/cttbe be oogett bie wten boof be wil
f ^'' lett vallett/cttbe fweeriitgett ittt fottbamettt/ettbe bie rygaberett/alfmett?
w/jsr«»,»« jgbaeropleyt.Öqft'ttOOcEttwtvootbegbettebiegrooteweebomittbc
quot;nbsp;mage bebbett/ettbe ouermibs biett itt Ottmacbt vallett/ alfmettfe poot en
baeropleyt.2)atfapbatwtepelettenblaberêgeperPïvo:t/enittbe fott^
tte baertta vergabert en gbebtoocbt wo;t/is veel cracbtiger om be voo:
fcreuen geb:e?ett te gbettefett. t)at fap vattbe vtttcbt als ft' rtfp is/ is per
beqttaemtotallcrleygeb:e?ettbesmottbts.t11aeralsbevt»cbtbalfrqp
^ is/ettbe mett bie etet/ op tf;p baer wt gbeperP vooxt / (b ma?ett ft bert itt
bett buyc?. BDe bloemett itt wqtt gefobett ettbe gebtOttc?ett/bebben befge?
ft'cCe crad)t.3tt fomma be blaberett ettbe rattcHett als ft' getett ettbe gbe^J
?ttO wt wotbett/ fo getteptt ft' be veruuyltbeyt ettbe alberley (weerittgett
bes mottts.@i beylett oocB be attber wottbett.lDie bloemett ettbe bie ott
p^v j» rqpe vmdgt;tê bebbett eett virtwyt ettbe operatie, iêttbe ft'tt beybe goet tot
^ ^ bat r^bemeli$oett/tot bett loop bes buycr en bloetfpowwett. BDe wo:»«
; 'V tdittwqttgef0bettwbegbebt0ttc?ett/b:eectbmle»bettpeett.2gt;eblabe?
rettgbe«'
»
■ I
m
^(tnfïtncfenbeMt^ouc. £(xp. Lvi.
rmgcb:óocbtettbcgbepwiuen$eert/|I}rtR«ttot(w
cnbc be bccjiett mogb^n bebbcit^^c m'cuwe fcbwetfcttö iit amperett wqit
gefoben/verfietrc^en en mahn vafibe als (ï waggelen oft lotcd.'
dtOUC. LVL
^enndcm.
^ (imc^enbe tHalrowe beet ood fwerten anboten ont
qn peel enbe blaberen wtlle bte (wetrt ftn. Sfnbetrs beet
)tooc^2ïnbotettwitfi^en.CFn(0tiect:bcetbtBallote/iit
latqrttnarrnbittnigrnnt/tTïarrnbtaPrwm/enbePm
punt fettbnm/om bat bi' petoet i:tect enbe Pittct.
^aeefoeti.
^e pvetten 21ttboten b^ep eenê Peel Ballote, 6tinctenbc (^divoiu,
bieisvieircant/pvetrtenbaytacbticb. mt^te^.
^eblabetrenpfnbet: {^alroneperge
lijc^/enbe (bnberltnge ale (q eerp wt^
conten/ntaet; p pt'n gtrooter enbe meer
gderp/enbe een luttel ronbt/enbe on^
berpbeybenltc^ van malcanberen ge^
fet/enbe percB van ruecEe. Bi bloemc
paen ronbtfÖm ben peel gbeltjc^als
een wielf en/purpurroot van coluere.
B ^icpUctfcHmm^.
Bit crnyt wap aenben wecb/oube
btty pn/twynen/^ercïbonen / enbe am
ber oitgebotvbe plaetfen.
^etttijc.
^etbloeytinteynbevatt^Uttio/ett
be int begbtn van 3nlto.
Qte txatmt mbe cmplt'fit.
B wertett2fnbo:ett ts werm mben
tweeben graet perfectelicB / enbe btoo
gbet'nbenberben.
^ ^ic enbe opemtte.
^ïe blaberen groen gepooten/ pftt
goetvootbegbenebievanverwoebebottbengebetenpfn/alfmefttbaer
opleyt.jinbealfmenfetttb'^^^^lt;^fl'«benbjoocbt/ettbealpbattmetbttentc
tempcrt/fo gbenefen fq onreyn pveeringen ofi vernnylbe vlceratteii.S)e
loogbebaer rwerten2(nbotetttttgbefobeni8/bte isgoet tot
fcbotpe rappigb« boofben/ alfmett bte boer?
• - .1 ^^
Jnbsp;• ••'
m flmHnH
z
. gt; . j C- /! J , i
O (
LYlh
mbem^atqttÏ^anöttctiltts.éommtgcbeetcttbïtctttyt
^UmmMlA/omftnfcherpcenbebctmcnbc crachtwiUe.
' Zpnlms heet bit eruit @ceïcr«ta/bat8 tc fcggcn/f^alcÊ
cruyt/ombes wille batbcfchalcdcbcbclacrscnbcrabrtw
weit metbe(ccruybcuhlt;^er armen ettbebeeneitophalett/enbemßBeubic
on0antô/ombatbeliebenbe8temeergeuenrouben.maerfulc0equabc
böeucn/bie met fulc^en bcbtoch tgelt vanben lieben crqgen/behoottmctt
tottehangmanteleybcn/omfttlcdcnvaircheytnamaelanietmecrtcboe.
Bacr ßn veel ghefl^chten enbe tnmem mn befen cruybc / maer bc
pttndpaclfîeenbcbtemcngemeynlicB vinbt/aÎ6 Biofcoiibes enbe (Sak
ms verclaren/fqn vierberhanbe. Ben eerficn ^^nenvoet is oocH twee
bcrley/ben mmtam/bm anberen wilbt.Bentammm is codtweeber
hanbe/ben cene bubbel/ben anberen encdeU Ben wilben is tweeberley/
alfo bizonbî mcbtm meeflers fcrquen/waeraf ben eenen geel bloemc
B heeft/biehectettwtBoterbloemen/enbebienwapgecrneinbebeemben
enbcingrafhouen.Benanberenheeftpurpurb?uynblocmett/enbeb:en
enhebben winochnictconen (îen. Ben tweeben 6anen voet bie bqna
blaberen heeft ghelqcf bc iSppe/enbc
boot bien van fbmmigenoocd wilbe ß^trachium» ^boterbloemen.
;^ppegenoemptwoît/benpluetthee?
tcnwihierîPaterhanenvoet. Ben
berbcn^anenvoet is deyn/enbe baer
om heete wi hem Cleyne 6anenvoet.
Bat vierbe gheflacht is bat alber
cleyn(îc/enbeheetinbuytfch rOoubt?
haenBen^Ünbitis oocf/alfo pitnius
(crq(t/tweeberley/been met witte / en
banber met geele bloemen/ enbe oner?
mibs bien heetc wi been Wit VO^nbt
hamhn / en bat anber (g^eel JPoubt^
haenfen.
gaeefoett.
€ Ben cerfîen ^anêvoet oft Beempt
hanenpootheeft blaberê/als Biofco?
ribes fcrqft/bie ftn ben Cotianber ge
ftcH/maer fq ft'n bteeber/enbe als pii
nius verdaert/bqna fo bteet als tHa?
In blaberen/enbe ft' fqn witachtich eiî
vet. Bie bloem is ged / fomtqts oocB
purpurcn.Ben fîediscenen cubitus
ife'
Ranunculus multiplex.
5gt;obbcl l^otcrblocmciT»
^m ^mhUmminbsp;lv i u
Tcfriamunculilutei apud Diofc» Quartafanunculi apud Di'ofc^lpcde«
fpedes»nbsp;ladea» yOitXÖonHhatv^in,
met bide. ^e wottd iö deytt/wit mbc bte/m^^
veefèleit bie baer aeitnbsp;am VikfcmyuVOi befê wootbeit
van Sgt;tofcönbe8 is daedic te mercfeit/ bat be Boterbloemê een geflacht
isvattbeneerliett^anettvoet/wantbitcrnytbceftblabcrcbiejqneecli
irottt enbe ongedonen/maer banber bie na be eerfie comen bie (if n gedo^
uen/enbe gefotmeert gdqcE eenen binnendaw/enbe boe ft' boogber acn
ben fïcd (lacn/boc ß ben boenber oft rancnvoet geUïder wotben / enbe
fmalgbelqc0aett£otianbcrcrttyt.B:gt;eb!oemert(qngccI/ettbcbewo:tel
ID b«lt;tvedvccrcliitgen/gcli}cbewo:tdvannicfcrwyt.tgt;c)g^^
dd 6of boterbloemen bebben omral blaberen /gdqcBbanber 6ancn^
roeten alleen int opperpe vanben Ped bebben/gantsfmalc/nochtans
(qnfc int opperfie in twecbcden gbedoncn. Be blocmBcns fqn bonc^cr
geel/cnbe bie cnïgb^rt bolleïen bat is vol angden gdijfcg een egbcl/en
bacrin leyt bat faet. Bk wottd is oocÊ vccfelacbticb/gbdircf bic tvoud
vantvit Hiefcrnyt. B::gt;eSgt;obbdBoterblocmencrnyt beeftoodgbcdo?
»cttblabcrengdqcebecer(?e Boterbloemen/en beeft ccncn langen bnnf
ncn (ieel/ bacrop ïvaflên (cboon bobbd ged bloemen / be xvoud is ooc^
vol veefdingcn/gbelqctbevootgacnbe. 3Den ngt;aterbanenvoetcrqcbt
eerden boogen (icel/cnbe blaberen bie fqn biep gcf erft/gdqcg bcjèppc/cn
beep oocE fdgt;oott blcccfgcdbloemlens/cnbc als bie a^allcn / fo crqgen
jqcenbolle^mbatistfamengebtongcngbelqc^eenbjnyne/ettbcbacnn
Icytbat
-ocr page 129-^(inSSotet^Woemett.nbsp;lvïl
^ kyt bat faet^^c wortel ^ccft ooc? veel veefelntgbeit.Bi^e cleyttett ^attm^
voet lgt;ee(ï gecloueit eitbe verbeylbe blAbereit/ei1 ts een luttel b^yncb/ bett
peel 16 i:ottt/ettbe baerop waffeu fci)00it geel bloeitiett. tt wottele ts
rottt gbelti'c? eeneit cleyuett aycuyu/eitbe ^eeft veel cleytt veepltitgben bte
baecaeit baitgeu.S^at vtetbe geflacht bat wq tPoubtbaeit?ett noettteu/
beepoocégeclouettbUbetrett gelqc? ben attberett ^anenvoet/ftnen peel
m tvott niet Unc/enbe baetrop waflèn bloemen bie pfn tvtt lii fvettvicb/
enbe (ómtiits fd?oon geeUBe wortel is ouetrbweets gbeulo^ten/Ung?
«c^ticb enbe ooc? wat gbecnobbelt. betont op be tong^e gbeUfc? ben
cleyncn^anenvoet.
^ Sgt;«teet:pegbep4cbt vanbengeelen ^^nettvoet wApvan bem feluen
bi b wAtet: enbe gracbtett/enbe in vocbtigbe beemben en grafhoren. iDe
bobbel Boterbloemen plantmm ittbe bouen/enbe bie maecbbe?cns ma?
?ettbci: aaneïcm aft^k enc?ele wafTen ooc? inbe bouen/cnbe fomtifts
ooc? op n4tte velben/enbe principalic? als voclgt;tige iatrennbsp;Wa
terbanenvoetwApbqbwater. t)en cley nen WAp ouetralinbe gtafbo?
ucn/beemben eit optet: beyben. 2?ie ïXgt;oubtbAen?ens vintmen int wout
optnbeboflcl)en/enbefonberlingebwit.^4tgecl waPAcnbe bwen/
eitbe op leegbe velben bie am b watet; gbelegben (Wn.
^ tgt;m Beembtbanenvoet bloeyt int begin vanben 2(pril / enbe vergeet
b Aerna inben tHey.BDe Boterbloemen beybe bobbel en enc?el/be(gdi]cr
ooc? ben tPaterbanenvoet en cleynen^anenvoet bloeyen ben gantfen
fomer.^ AtïXgt;oubtbaen?en compt wt inbe f enten/te weten inbe tneet:
te enbe 2lpril/enbe bloeyt inbe wouben/ bo jfcben en vocbtigbe platte vel
ben/enbebaetrtta fo vetrgaetbet ooc?/gelqc?ben eerpen ^anenvoet.
S)te natuet mbe compkpt.
tgt;k Boterbloemen op^anenvoeten alle geitje? ftfn werm en brooge
van natuerett/nod)tans fo enisben Beemptbanenvoet niet fottberlin?
ge fd)erp geltic? als banbere/alfo bat bi ooc? niet fo cracbticb en ts int 0^
pereren gelqc? als banbere.
2)epelenenbeblaberettvan3KrleyB^^
bie wql bat ft nocb ionc? enbe teer ftn / flt;gt; blt;^len Pt tvel op enb^b
enbe ma?en rappen eit rouen/als ft' gbepooten enbe baerop geleyt wor? /•gt; .or.
^en^iênbeouermibsbienfonemen ft wecbbierouweenottgantfenas=
Sbelen/Allerleyruibicbeytenbevlec?enbieeenmenfcbaenft'ttlqfbebben^«'^'^'''/^
»quot;«fb / ais wratten enbe btergbelqc?e. 21lfmettt eenen cleynen tqt leyt op f/^n
eenicb plaetfe bes ïtd^aems baert bayr wtvalt/baertoe eep feer goet/
no^tansfalmentbaePweberaföoen/wantbetfoubetvd w^/?«
opbalen.S^ieworte^^nbsp;^^^^^
ditÊoppc^nbsp;Lviii.
0enn(tem.
(DppeitctttytRcctct itt (Bmcp Btyon/cn itt fatqtt luptts
(alictacius/cttbe ittbc 2lpotcf c lupulws/ cn bi t^'bcn oocÊ
6wiïtnltt6.S)c ootfaf c cnbc trcbcn van bc|c namen vinbt
men in onfcn tatiinfd)m ^ctbario.
2)acc (qn ttvccbcrRanbc gcflacRtcn van 6oppc/tam cnbc wtlbt/alfo
wiRicmafnllcn vcrclarcn* SDc tammctvo^t met grootc nccr(ïicRcytin
fommigc plactfcn geplant^BDc wilbc compt van felfs voott.
al8bicmanslengbcRoogRc(q'n/fo
wotben bic (ïclcn gants iro w / owet:^
al met cleyn boomen cnbe angelen be
fet. S)cblabcren (tfn t:ow cnbe bon^
cfergcnen/ettbcgRelqcfenbloofvan
witten ÏX)qngaert. 2lenbê(ïeel wap
(ên witgcele blocmf ens bie (qn btne^
jclacbti^enbebicftfamengRebton?
gRen/ bqna gclqcf bc ÏPqnbtnynen/
maecperfectetrenbc gtrootcir. VOt bc
voo:(eybe bloemfens waflên gants
bolle/ bnbbcl / licRte bollet ens o(t tef
tens/enbem,(fcbenbatfelneleytrottï=
wacns iront (aet vecbotgen. B:gt;e xviU
beéop is itt albetr manieren bctam^
mc^oppegRßl^'cf.
lantterplactfenbaer geenen wt^nen
wa(î/inbc Ronen m acïzte gReplant
tottcn biecc.2:)c wilbe wa(î oneral aenbc tnyncn / acn ReggRen cnbc Ra^
gen/aenbc gcacRten cnbc mmun/cnbc waer Ri aenRangRcn macR.
Ventile.
tCcgRcn bc f enten comcn be ionge (^netf cns vanbc i^oppc vot/mbz
baema climpt Ri op acn lange (îangRen/en in^nlio begint Ri tc bloeyen.
tnaec in2lngw(îo en int bcginfcl van ©cptembet: fo wottRi vergäbe«.
Qt'e nacttet enbe complexe.
Bommige fccqnen bat be ^op co wt is van natuctrc. ^anber (èggctt
Riismibbclbacr/batisnocRcowtnocR wcrm. tHact^fi btvalcnopbey.
bcnfqbctt
gcrcbnctfcttôVOOtt/btc(qni:onbtcn X
btwyniroot/fottbet: loof. Üß fo Rac(ï
^m^oppt:nbsp;LviiL
bett(qbm.t^amgemembAtbctt^oppcreabi'mr 18 mbc cmeit(lerc?
Iwruecf bccft/(o moct btwtnoobettwcrm mbe btoogcfqitmbettticp«
ben sraet.Befgelqcic fo ie oocl bc wottel vnn werme n Atuere.
^ ^op reyittcht enbc pwcgecrt bat bloct/cttbc lop oocH bcybcricy gallen/^ ^
cttbcboctalbcrbanbc gcfwclvcrgaett.Bc^oppm Ritgoctbctt gcttctt^'*^
bic bwatcr Ubcit^Bat fap vait ^oppc row ingcitomcn/macct cracbtc^ ^^ ^
tot aUcrIey vcrpoppmge vait invr cnbigc leben / maer bi en maect niet (oß-pp^'' -
feer weccB inben bnycd.Bitvootleybe ftp enbe nat inbe oo?en gbcbaen/z^^^i«''^^ *
Offre»
verwaertbievan alberbanbe verunyltbeyt/cnverbtnfcbenfîancebic .
baerittis^Ben^oppeontllnytoocHbemoeber/enbelofibievîine/enbc^/^^'''^quot;^'quot;^'
heepinfommaalleoperatien/bie^alennsbenbitterêbingentoefcrifft.nbsp;.
. Bewottelverbft'ftallerley t?er(îoptbeyt/enbefonbcrlingbe vanbc le? ^^ ^^^ quot;quot;
^énttaem.
iÊrenptiîa beeten be fommige oocd (Hîonbtbeyl / om ft'n
wtnemenbe crac^t enbe wercfinge om alberbanbe won
ben enbe fweeringbentebeylenÔnlatqnbeetetnvower
alPeronica.
iêerenp;q8 ie tweeberley gbeflacbte/ bat mannegen eiî wq f^en. Bat
onberfcbeet van aile beybe fnllen wi genoecbfam verclaren al8 wq b^^er
faetfoenbefcrqnen.
^accfoen^
J^erenptria mannegen vlibbert bte»^ enbe baer op ber cerben met ft'n
bwnnc rootacbtigc roebefens en b^rige |îeelt*en8.Be blaberen ftn lancg
acbti^ / boncBcrgrnen/baricb / enbe met reyn teere t'erf t'ene gberertelt.
Be bloemÇens ft'n cleyn/blaw melcHverwidgt; / een Iwttel met pnrpwr gbe
^ mengt.2tt8 bie vergacn/fo crt cleyn tef fens / bacrin leyt cleyn fabe?
^en.Bcwoîtelisbwnnc met veel veefelingen. Bat wnf^encrwyptoocB
met ft'nbnnne barige (îelen op beerbe.Bc blaberen en ftrt rttet gedertelt/
grwenber/faccbter/enbe weecHer ban be blaberen van bmanneeen/cnbc
ft ftnbiïnagbefotmecrtgbeft'cdbe blaberenvan penwncf oft ^ater?
crnyt. Bebloemen ft'n watanber8gefaetfoencert£gt;^besmannet'en8/
en ft gbelqcÇen censbeel8be bloemdcns van groote Cbameb:en/ want
ft' ft n pnrpwrê van colnere met geel gemengt.3t8 befe afvallen/fo wo??
bent cleyn ronbe tefdena/cnbe bacrin leyt bat(âet.Be woîteleis graw^
acbticb/eenlwttelbicderbanbesmannedens.
^icpUaÇ^t^mtm^i^
;^erêpft'8wafîopongebowbcplaetfen/enfo»berlingeittbo(rcbêoiit^
b m beiêycfen
mnpîîjo
bcJ^ycfmboomctt/cttbeopbotre/fanba^tigb^eiïlccmad^ttöebecg^^^
Qmtijt
©t bloeym in ^wlio/ettbc baerna vetttolgeits bteng^^ (I ood (act.
^te mttKtt tixHcompkpic.
C 25cybe Mwenptije (qn watbittct van fma^c/cnbc abfltrmgcrcnofc
trccfcit fccp tcfamctt/cttbc owcirmtbebictt (qit fq wcrm citbc btoogbc
vaitnatwcrctt.
^tecmc^tenbeopemtte.
lSctrcttp:q8(qrtgoctom»ci:rchecnoubcw0ttbcittcbeylcit.tncitraI?
fc oocïbc(i0beit totalbcrbaitbc ruibichcyt cttbc vcruwyltbcyt vait rcUc/
«lö clcyit poc^cit8/bc mafcrctt / cttbc bicirgcUtcf c. Bt (qit ooc wtitcntcit
bc 0octtot 0$cqttct(ïc loitgctt / alfntctt ccitcit btaitcB bacirafmacct oft cctt
dcctttartc.5gt;c (chacpbctrbcrs b^bbcit foitbci:ltit0bc cjrpctricitttcvaitbcit
^circitptqö/waitt (q pttlitertfcecitfc cttbc tttcttgbcttfc met fout/ cttbc glse^
wcitfc bc bccflctt itt tc0cit bctt boc(ï. 3it ft ntma iêctrcitptq's
18 cctt opteert trottbctt ciruyt/cn iö ouctrmibs
bicn wel wcctrt battet fcct:
b:wyctwotbe.
\
k
^ennaem.
01nbsp;3tcr»ytbwelcBwinOtlbm2(ycttynRcctcit/bAtRceteit
jbmmt0c2tcfccaycuyttOftïgt;clbtayctgt;yitgt;3rtgmc)cRcet
ment Bolbos agrios/m latqn Bnlbns |ylwe(ïtt8.^ ACt
l^n oocf fommigRebieRectcrtt Ccpa jylnejlrts.
iaetfoen.nbsp;B^^ib,,^ f i^^^ris., _.. ,
Uttc/ront en lgt;oUIDe bkbeirc fqn be £öoc
blabecengeïqcf/enbe Reeftetfelben onct
twee. (Dpbe (leien waflen geel gepembe
bloemfens/waerafb At elcf fes bUbetBcs
Reeft neffen een/ en elcf bloemf en i(l omge
welft/aente(tcn0eliïcfeen(iemBen/enbe
binnenbe bloem (Iaën fes depellens/bie
fqn (bffmengeel vm colneire. Vm befe
bloemencomen deyn btqcantigRe boUe=:
fensbiefqnvolfAets.^ewottdistont/
enbe is ben £oocf oft ^ofayeuyn niet on
^ seiiïcf. ^tcpUctfebaet^tioDafï.
^efen 2(yettyn wA(i in fanbige plaetfen
cnbalê/bibwater/fomtqtsooconbetrbc
RAgê/eninbeembenbieAenbergenliggc.
i^ibloeytinbêtneetteenintbeginvAtt
beniptil/en (dftgt;m fo btengt Ri OOC faet/
en inb ê tTTey verb wqnt Ri/ en en wott vS
bten iate niet meer ge(ten.6q btaecRt fq'rt
faet niet alleen aenbc peel/ maer ooc bq bc
wottd/baer Range ved deyn graenf cns.
S5emibc2(yettyttcn/gelqcoocfcRicrallcanberronbc2(yetty»wottc
Un/^n cen Inttd bitter en ro w vm fmaf e/baerom pnrgerc (q/btoogcn/
cnReyl€n/cfifonbcrlingRcbefcnXgt;dbtayettyn/alfowiRierna|ttllcnvcrs
Cdaren..nbsp;^ucmd}UnU0pmtiC.
triort Y)HhtAVMtvtt m een wtnemcnbc mcbicnnc tot allerlcy vocbtige/ ^^ /
LX.
cten.2ll8(qtweemadgRe(bbenwotbcn/foverliefen(qRaerbitterRcyt/ ^
cnbcR wotbeiïlttit^^^nbsp;rcbelq£^«
wcUnocRtans ifi be(ïbatmcnfc gRcRed etc wtajqn cnbc pcfdonber^^
een/want alfo\votbenfqlte(lqcferomcten/cnbcvocbenoocfmcer/ett^
bemavcn
^m^HUn^mpn. £(xp. lx.
'1nbsp;vtonwm.tXlaet: trnn f«l nkt tc veel van bc(c aycwy ncrt üm/voant
j^inbsp;.........................- 'quot;^îcrmcttiîîAcbbicwcIwt
fwccrmgcncnbc vlccfcit
LXL
^mnctem.
iB VOkUn oft ritfcrt k^mn alfo ita bat (Sxkq: xoo otbc
Un Biciott.^n S.at(in bcctcit (q Picic/citbc met €tobi/
alsfommigÇcmcyncit.
Haetfoen,
3:?cr)itfcitofttammcîXgt;ic?citti?afrcttmctbarcfîclcit
ccit cwbiwô boogbc/cnbc bcbbctt op beybe fqbeit blabeteit bie (laett emit
vette van ccit/cnbe ft (ÎAcit op waerts
omboogbe/cnbcmcttectebïaeyicns Vîci^. tOttfcm
bangen fïf allcfins aen gelqc? be rOil?
bc tamp;icfcn. 2)c bloemtens bie ft bta?
gen/bic ft'n pntpntbmyn/en bat wot
ben tobe baw^ens/baetin leyt (ïvett?
gtawfaet/batiebenfinfcn nietott^
gbclqct
25 ^tcplaecfebaetîctvafî.
2)eïPiceen waffen onetal int cote/
cttbefonbetlingeinbanetengetfîe.
Ventile.
2)c X)itfcn bloeyen in ^wnio / enbe
voottö vctnolgès ben gantfcn fomet
invmcbtcn.
mwx^ cnbe complete.
2gt;crgt;ttfcnft'nt:ebeliïc?enwetm/en
btoogbcinbcntwecbengtaet.
^ie cx(xi)t enbe opmüt.
€ 2gt;c ÏDicten ft'n gants onlicfîicom
eten/ en fxvaet om vettccten / en ottet:
l!r
mibö bien fo bienen fq ben beeflen be?
tet tot vocbet / ban ben menfcbentot?
^e»^fpqfc.0ifïoppenbertb»yc?/engbenenqttactvoctfcl/ft'ma?ettooca
^aetgtofmclancoliensbloct.2)teanbetopetaticnbiebcfômmigebctt
îPicrentoefctqnctt/cnbootcnbactttiettoe/maccbeiitnett/bacpw^
l^icma bactt tqt is af fctqneit ftllc».
Pantîîaicr^
(tn^ttfen.
^ennaem.
7it cruyt b welcH ft bouctt int lant tlïaier bcetcn/ m«dgt; wd
in aller manieren sbevfeert wotben voot bat crnyt/bat in
(Bziecp enbe latqn Bhtnm genoempt wott/ alfo wtj ftlcic
int lange verdaert Rebben in önfeniatqnfchen ^ecbario.
arfdctfoen.
Bit cmyt wafï ftdlicB boogde op/enbe beeft blaberen gbdqcEBeete/
maer ft' ft'n cleynber/enbe en ft'n niet fcberp op be tonge/want ft' en beb
ben geenê fm aecL Be bloemf ens vm
befèn crnybe ft'nbtnynroot/enbe bat
faet is tfxmm gbeboopt gbelqcd aie
cleyn btnyfEetts / gbelqcf erwqs als
aenbe wilbe tlïelbe. Bie wouel en is
niet een alleen/ maer ft is in vzd beelen
gbebeylt/en ft' en fïaet niet recb^/maer
ft leyt b weers in beerbe.
hoewel bat bit eruit feer oueral bter
te lanbe geuonbê wott/fo beuet noch-
tans eêvtembe natnere. VOmt waer
bit eens in eenen bof compt/baer en la
tet bem niet gbeerne wtroeben / maer
bet befaeyt bem fêluen alle iaer.
^mtijt.
Bit cruytbloeytbengantfen fomer
boo: tot inben ^erft/en ban fobien?
gbet oocf albermeefi ft'n faet.
Bit cruyt is vocbticb eiï coel inbe»
tweeben graet/gbelqcd be Beete.
Bitcruytenboetgeenfcb^be/men ^^
macbt met anber bofcruyben wd totter fpqsgbebtuyc^en. 6etmaec^t
faecbt inben buycf/maer niet feere *6et en voebet oocf niet feer.^Jet e» is
ber magbe» »ietfeer bequaem. men mad)ït?an bnytenop?
leggben/gbeftcfalsbenad^tfcbabe/totalber?
ba»be pt(»e e»be weebom bes boofrsnbsp;^
bieva»bittecomp^
V^i,^
^w
3f
LXIIL
pigmomuBc rebcit van fnkh namm Rebben wi in on^
fmlatiinfd)m^itbamvivdam.
_nbsp;i11mvinbttweebcrb«nbcBtecBrapeit. Befmmigc
eitbe bie beet meit Uam amp;tuhapm.
2)toogeBtedrlt;tpeit bebbeit blaberen (cbiec gelqdbetvitte Kapen/
maer fq (qit effenber/met eenen ronben (leel/eeneit cwbitws boogbe/enbe
|q(qnoodlan0bjf^gt; SDe bloemen fqn geel/enbe bat wotbeit bawBens/
baecinne leyt bat faet. -€nbe bit gants gewas is be cley n Cooleit feer ge
lqd.B5iewottelisfeerlanc.^enatteBtedrapen(qnbenvoo:(^ben
Kapennietfeerlt;^gbelqd/maerbeblaberen(q'nmeergbererft/vattoit^
ber tot int opperjte vattbett fieeUHDie wottel e» is met fo land/ma
eenwilbepeeregbelqd/eitbeisronbt/ettbebeeftveelveefelen.
BDeBtecfrapenwaffengbeerneinconbeplaetfen/jiwotbenterfom
migber plaetfen feer gbewff^nt.
Napi hortenfis.Dtoo^c ©tcctmpcrt.Napi fylueftris.ltrtttc
BmtijU
-ocr page 137-LXliï.
€nbsp;^mtijt
(q oocf fcct: fpabe blocyeit. Tilfmm bte tqbdtcf facyt/fo bloeycn (q in
nio/w formqts oocf mbett tHcy/gelqcf als bc tlattc Ötccf rapc».
^tc mmx^ tnH compUjtóe.
I^c ©tccf rapé (qtt wcrm inben twccbc gwct/cn vocRticR mb«
^te cud)t enbe opemtte.
Btccf rapen gefoben/maf en veel winbts enbc inflAtie/(T voeben min
battbc2^apen.B:gt;atraetge(ióotenenbcgeb:onceen/weberpaetallerley^^^,
vcnqn/ en maectbatfelne cracRteloos* ünbe onermibs bien fo
(eer gevf^ert inbe 2(nttboti8.2De 2\4pen leytmen oocf inbe pef el gRelqcE
«nberbingcn.^e ©tecBrapen verweef en ben menfcRtOtbq|lapem2ln ^ v ^
bers Rebben fcRier cen operatie gRelqcf anber J^apen/baeraf wi oocf
fcrqnen fnllen alfi tq t is.
(m^mpmctuptfi«?' Lxiin.
;3tcr»ytbwelcfwiRier
Dtnittencrnyt noemen/
bat Reetin (Bziccp cn£a
tqn Botrys/ om befwil
le bat fqn faet aenbe pe^,
len tc famen mctRoopfens Rangt/gRc |
Iqcfbtnyffens.
^(tecfoen.
BDat gReReel cruyt is geelgrnen/Ret
Reeft veel (lruycj:f ens/ enbe bteyt Rem
wt met veel vluegRclen. BDe blaberen
(qn bc blaberen van iSnbyuie feer ge^^
Iqcf/beer(icbic wtcomen (qn gants
root. SDat fact Rangt oueral aenbe (ic
len met Roopfens tfamen gcbtongcn
sRelqcfbtuyffcns.iSnbcbitgRcRecl
cruyt riect oocf wter maten wcl/enbc
ouermibsbienfo leytmetinbecleberc
^tepUecfebaet^ttpaf?.
2Dtuy uencruy t wa(l geerne bq loo^
penbc water. tHaer men vinbts
telanbeniet/mqnswctens/mermennbsp;r - .
moetet inbe Ronen planten. @o waer hattet eens gefacyt is/bacr facyet
Rem feluenallc iaer weberomme.
0enti|t.
:jrt2(ugu(locneeptemb:ifowotbtbitcruytttibicRcnrqp/baerom
I fö(almen
• I^cquot;!!
- ^ -^fofalmettAlfbanjlinfactv^^^nbsp;tqtb:«cchtmcitncpa
(C v/lirqö te coope/rtlfo KmUms fcnjgi enbe veel lieben coopent om inbe d^
»»nnbsp;bereit tèlepbcn.tflaer^r teTanbe en tvotbet noch niet feer
want b^t i8 bier nocb nie» enbe luttel bekent.
ndtuct; enbe complete.
Btuyuencruyt is tverm enbe btoogb^ / wi in on(ên latiïnfcbett
^ ^nbsp;verclaert b^bben^
0iecmc^eenbeopemcte.
€ S:)itcruytisfubtqlvanrub(lantie/enbebetfcbeybetenbeverb:tiftbe
groue taeye vocbticb^y^/^nbe bnmoten enbe Puymen.BDaerom ee(i goet
in wqn ingbenomen voot be gbenebie bempicb op be bo?(ï fqn» lo(ï
nrf / -/J oocC be vtine/enbe ben vtoutven baer maent(ïonbe/enbe beeft meer an^
'gt;c' lê^x-p siji ög^rvjptuyten enbe Operatien bie ben bitteren bingentoegefcbteuenwo:^
^»f.nbsp;ben/gbeUidlt;»Iöwitotattberplaetfenbicwilsgbereytbebben/ettbeniet
van noobe en is (ulc^bw weberommete verbalen.
^enndent. Barbacapn.TfilbcttCBcytcttbrtcrr.
3t cruyt bat witbier
(0eytenbaertrtOemén
, beet al)b baerom bat
ftn bloemen van faet
(oene eenê geytebaert
gelqcH fqn/ enbe baerom beetet ooc in
ÄAtqn Barba capti. tltaer oft bit
cruyt bat pycnocomum is baer ^io
fcotibesaf fcrqft/baeraen tw^len
ttO^ veel meefiers. tTïaer wat onjc
meyningbc lö / bat fnllen wq biernae
verclaren.
Sgt;efen(8^eytenbaertistweeberban
be. t)en eenen wafï in bonc^er bop
pben/enbienb«^^^'^^»^^ ^^T^
tenbaert/tot meerber oitberfcbeet va?
ben anberen bye in vocbte beemben
wa(l/en bien noemen wi Beemptgey
tenbaert/enbebib«^^ (S'b^n^eyi
nen(Beytenbaert.nbsp;^
BDen wilben (Heytenbaertis eenen firuyd/bie wafibtq cubitusboo^^
ge.Binen fïeel is gecantet oftgeboect. SDeblaberenbebben rontfómme
veelfcblt;*^lt;^^en/gelqcebatloofvattCa(?anyeno(T6afeler.2Debloemen '
(qnwit
-ocr page 139-LXV.
ftti wtVgbeöccfcIt/ met boopfeitö tfameit gebroitgett / eettett lïteetvittett
baet:tgbe%?.iênbebaerwtcomettIattgbetappett/gbdi}c?Aettbett$«
feleet: / ettbe bat ts fttt faetSïe wortel ts fwetrt ettbe boutacbttcb / cit bttt?
ttett xüiu ÏDaet: wt wel te met:c?ett is bat bit gbe was nkt (qtt ett catt bat
pycttocomttm baer l:)iofconbes affcrifft/gbew^erct b«t be befctrtfitittge
met biett ttiet ett accotbeet^t. 2)ett Beembtgeytettbaert beeft (ielett bie fijn
bittttett bol / vieircattticb/ brttytt/ ettbe fbmtvtïlett matts lettgbe boogbe.
2gt;e blaberett fijn bert/gbefrottcelt/ettbe is met fi| tte vo»we« bett iottgett
C 25erc?ettloo»egbeliïc?/ ettbe elcf prittcipael blat boorfttebctt met (ïftt tte?
«enblaberett gbeltfc? 2tgrimottie/maer fq (qtt grooter ettbe lattgber.2)e
bloemett (qtt te famett gbepact/meer ban be bloemett vatt 2lbic? / enbe ß
ßtt wit/gbeltïc een bmyite aett te ftett / en bebbett eenett licffclqcHett r»ec?^
©O baejl als bie vergaett/(b woibet (äet/bat is gbelqc? iooc? (äet/ oft
geltfc? cleytt fcberpe werteBctts/elc? met brif tap?ens* 2)e wortel is lanc/
ftt aller mattierctt gelqc be tlaterwortel bat wtf f ?en/ wtwertbig (wert/
inwenbig lenerverwicb brttyn/flerc? van rttecfe. tOt bcjèr befcrif «ingc
catt elc? wel merclctt / bat bit gbeflacbt ttiet jêer ongbeltf c? en is ben Py:s
cttocomo/baer ^iojcoribes affcrif f(/wiens jleel is viercant/cn bie bU?
beren (q'ttrow ettbe bert. 2)e bloemen fqnwitgelifcEals bcBapicom/
batfaetisfooc?(aetgbelöct2gt;eworteltsfwertettbctrottbtgeltfc?eert
h cleynappcl^ett/ettbeisbittttettgecUiittbegbemerctbatbewortelbitter
iö/(b ett (q'tt (q malcattberctt niet feet: ottgbelifc? van Operatie.
^üplmfcbmtmii.
^ett Ugt;onbtgeytettbaert wafl itt bottcter bicfe wonbett / fomttfts
ooc? itt balett baer veel lomber is.SDett attberê wap ittbe beembett/(óm?
©ibloeyenitt Jttlio/enbebiettgencortsbaerttabaer faet.
Beybe be (g»eytebaerbett (qtt werm en btoogbe vatt natnerett/b welcÊ
^ mettlicbtelic?merc?ettcattaettbarettfmaec?/watttbiettisbitter.
ma?
tett Ittyncmbëreytt/ e»be verbr^ett ooc? qnabe vocbtieb^yt enbebtt^
motett/bieittbeaberettvergabert(qnoftelbersbittttcbertlifite.Btbrefs
öbettbettvrottwett baer maettt(lottbe.@tlb^ett ooc? o»ergbettett.^it .
crwyt gbefiootett ettbe gbeleytoj^TveerÄ
boetbieverbwtfttett.3ttfomm^pWÄlfe^^
ratiettbiebitterbittgbc»pl(Stgt;«P'^^^^^
t
i q rotttnot^
l
» t if ■ ■
^'■pt'.»..
LXVI.
du Sottmwt
^mmm*
2(nbsp;üttcttauytwottvanpimioBUttamßbettoempt/
|Ombe(^tUetgt;amtbemomitna be»» tt^ect. Bio(co:is»
bc8 nod) (SaUms m tnaUn vanbefeit crwybe gb^eit
metttt'e.
-y^ /nbsp;^(tetfoen.
tîlomttcrttyt0diïctbettîtgt;olcr«ytwcl/maerbçbl4bcrmettlqrttt^^
(Dottcttmtyt.
mipelcmBcbloemeitftnblecdgcel
gelqcHalsbebloemcrtvaitrOolcmyt.
00 bacpdö bie vccwdcHcn/fo wo:^
tmtcnopUne sbeKfct bePkfboUc?
Eettö/baerirt leyt bat faet. Be wottel
18 gra wacbticb/ en beeft veel veefèleit.
Bitcruytwaflgeerttebq vlietenbe
water.
25nbsp;^entijt
t^et b:aecbt bloemeit in 3nnio enbc
Dttlio.
^mmattxHcompkßc.
Btt crnyt is fbnber twnfel werm en
bïooge/ b wdcl mercBelicB is wt fme«
pnaedï/want bet is bitter.
« # rr • j^gji t)atmen bit crnyt op beerbe
Û p^e ' ^'Â^'îtJOtpt fo comenbe motten enbe fcbie?
I U c fv / ters baerin. (Bbeen virtnyten meer ennbsp;^
ßo c^ jcrq'wen bie onbe meefïers van befènnbsp;^^ ^
i quot;T'^'l crnybe.tTocbm»ö fobenetallebe operatie/bic Anber bitter crnybentoc^
quot;quot;gbefcbtenen wotben/gelqcd alsben (Bfeytenbaert/vanben welcfen wijf
tnt vootgaenbe Capittd gbefcb«»en bebben enbe anber meer.
LX VI L
2(nerebeetittlt;5tiecic25:omn8/enbeitt£atqn2fwena..
, ^ liactfoen^
^aner is met fïf n loof/b^lm enbe cnoopen ben tDeyte
oft Cer we gelqci. Be aren flnypen oocH wt een grafai^
tige fcbeybe/enbe (t (ïaen wqt van ee». Bat faet ie f^erp
enb«
Il
^mßmm.nbsp;LX VIL
cnRattgtlos/tttflcRcbevIttegdcitvan^ Auena. iiamv.
be ôtreit bte Raec opboen/ en akijft R
genbertwee coienfens oft graenfens
neffen een/ bte (qn geclonen enbe wtgc
(pteyt/ aen te (tc gelq'c als fptincf Ranê.
^e wottcl bteyt Raer op alle (tben wt.
^ ^tepkecfebwt^afî.
^anet: wotbt Rtet: te lanbe enbe bof
nen int lanbt onetral (eet: gRetvonnen/
meet tot voebet vanbe peetben / ban
vtot (piî(è bet men(cRen.
^mtijt.
6attetwo:ttegenbe-5^entenopt le^
(îe van ^ebtnatto enbe tnt begm van^
ben lUeette gRc(âeyt/enbe in àngn(îo
gRemaeyt.
^e 6 Auete gev(eett in mebicinen/al
(Ô bat (Salenns claetlicf be(ctqft/i8
cont van natnete. tTïaet al(men bie in
bet (piîî|è vfeett/al8 in Ranetbtq etc. fo
18 (q wetm van compleicie. tHaet in
beybetlcy manicmt fo btoocRt fq.
^ ^auetebtentîveltotpIae(îetenbaetaftemafengelqcf al8be(S^et(îc. Ç/cMcr u
6auetenbtq tvelbeteytenbegefobcnfqnbe/(îoptbencametgattc. ^at
fop van gefoben 6«nete i8 goet gRefopen voot be gbene bie aîtooe Roe? '/A^
(ien.6wetmeelmeta$iJngRefoben/vetbti}ftbiepIacHenertbevlccbcn./^^^
3n fomma/6 Awet gRev(êett in mebicinen Reeft gReîijcf e opevatmh bzijced e^S «
lt;S'et(le/îvantfqbtoocRt/enbebigeteettoftvetteetttctebdqcfetwqfe/^^^^
enbeab(îtingeettoftttectoocf eentvenicRtefamen.
anlt;0teW6ef(m. ^^vni.
x«^nbsp;^ennaem.
^ v^F^r^ î[:çBeibe(îeno(t:^oefbe(tettfqnbtanontnetein onbentt
ben onbef ent gRewee(î/gRemetct bat fi nocR op ben bacR
van Reben geenen tecRten naem en Rebben/ ban batmen(è
na ben BDnytfcRe X)na ctifpa noempt. ÏDant mibe bieif
bat(tgectoncfelbebIabetenRebben/enfcRoortbe(tcnbta=^
W fo Ree(tmen Rem twee namen gRegRenen / alfo batmen bit gRewa^
Ätoe^beften oft Ctolbeften Reetet.
^(tecfoen.
!^toefelbe(ien ie eenen (îtwyc met veel tacfen/baetaen bat oneraî veel
i tq fcRetpe
-ocr page 142-35 omombatappcl^cnbwclcgroenis.
ÏPtbepbloemcttcomcit phoott xvit^
teclaergU'deitbc bepen/bie pfrt cerp
amper / ettbc bacrwa als pf rqp wo??
bcn/fo wotbctt pf fwe^
BtcMbcpcttwaflcttOtttrctttbcmy
iten/bc0gctt/cttbcb:oogbe0ra^tctt/
macrttietottcraU uochtatts wapbit
gewas te kttbc als Catttwerpe«
eiïtelTïechelcttmet0rootemetti^te.
^mtijt
;3tttbc0mplvattbeJg:etttctt/tcwc?
tettmbettt^eembe0mlt;:bepttpïfttycg
groctt te wo:bctt/en mbctt äptfl btcw^
get bt ft'tt bloemctt/eiï cous baertta be
S)it0cwasiscottttttbcttccrpctt0ractpetfccteltcf/opmtbe0mrd
betttwecbctt/cttbebtöO0bembcttattberett0traet.
^U cmcf)t enbe opemcte.
Öeblabercwmgcp^
bwiltvierbebbctt.mcttrcytooclbatbetadcttvatt©tceclbcpmalbci:
^crlj^^h^i tttyttettmctbîtgbewasbewaert/watttmetftttbootttcttp» boubetbot
wmccttbe vergtpwgcbtcbctt bomttPbabelicf ft'ttmo^te. (gfccttmcer^
ber c?:pct:iettti'c m wetctt wi op bit pas te prqtie» »attbe Bte^elbcpctt.
fcherpc ïn pe^enbe boomm xvaffm. Vua crifpa* etctdbcftcm
bUbmn pftt ront/^rows/ßccroits! -nbsp;^^^^^^
cBclt/öderpwbebootfrtcbm/gelqce
LXIX.
®enn(tem.
0tgcwasbectettwqBalfcmlt;rttyt/»abcttfatifttpbett
ttacmBalfamittc/wattt alpgt; wotbctop bcttbacb va»
hebert gcbeetctt / ciî ctt heep «ocb attbers ghccttc« ttacm/
wtbicrootlafcttfoidîmeyttc/batbitcrttytittottbcrttq*
tgt;cttttictbe^ettte»b«ep0bwgt;«epgt;
6efl(t#
BAlfcmcmyti'8nvecbecb4ttbe.Bcetti8batmantteeett/cttbcb4tbect
«ppcl VAtt^emfalemXe (bmmige plaetfcit van -S^ombarbicit bcetmcrtt
^ bemfcet:gdqc.^ett8beybc4lfof^oottettgew«8alfmettvm^
cit xvoxban met fottbedrnghe gbevfcert in tïTcbtcincit/ mm om bet:
fchoottbeyt wille Rebbelt wi bie Utm coitterfeyte».
^(tetfom.
Bat eecfïe geflacht vattBalf imcmyt cruypt met fqtt lattgbc en buitne
rattc)tHett8 hiec eitbe baetr/ eube heeft ghefnebeu blabereit ghe^M c ÏOitteit
tDqugaeirt/eitbe baerbq waffeit dauwiecBens / baermebeh^^ecHet eitbc
banghetaenbefiecdeu/baecmetttmebeottb'ecfètgelqcdbeitWttgae«.
BebloemettfWitgant8bleec0gedghelqc0al8bebloemettvanwilbe€o?
commetrett / ettbe ft bteughcn fom vm^t enbe fom oocH met/ghelqcd «Is
batgheflachtevatt£ocommereit.Bevmchti8ro«bt/boueitfcherptoc
gaeitbe / eube is ro w / gheUïcB als be vmcht van mibe Cocommereu/
cetfïgi:ueitvaitcoluere/baemaroot.3itbefevtucht leytfaet befloten/
^ bat is hed b:eet/ ro w / eitbe fwertgrawadgt;tich / citbe van faetfoene / fo
lxix^
gjydtidet wel tgr ACtt ettbe faet vatt Cauwoorbe. ^te wortel b:eyt ^acv
wt gl)elqc? be wortel vatt eett booitt^ett.lDat attbet: obeflaclgt;t vatt Bal?
fentawytbeeft ceitett btcEen peel gbeUïc^tatititie por celepe/enbe biett ia
vatt coliteire gruett enbe rootacbtic^. S)ie blaberen ftjn Imal enbe lanctV
rontfomme geteelt / ben ïXgt;ilgeblabet:crt pet: gelqc?* ^ct br aecl)t wtet:
maten j^oon Uïfverwige bloemen/bie fq n achter om gewelp/ enbe g^e
aomt geitje? als be bloemen van bibberfporen. 2t's be bloemen afval?
len/(b brenget een vrucht bie is beel baricb enbe ronbt / botten fd)ef p toe?:
gaenbe gelijc? eenen top/enbe is eet^p van coïitcre grnen en baen?a bleec?
geeU2(ls befe vrncbt t:qp enbe tifbicb wort/fo boet (q b^cr open / cït baet;
valt (aet wt/bat is be cleyn n)ic?en niet pet: ongbclqc?.2)e wortel breyt
baer ooc? wt met veel veefelingben.
^ie Balfemcrwyben/ baer wi bier af fpre?cn / cn waffen bier te lattbe
niet van baer feinen/maer men moetp planten, ^et is een vrembtybe^
was/enbeonlancriniDwytfcblantgbebra^t.
^mctjt
2)it gbewaa brengt pfn bloemen ettbe vrucijten in 2fiigitpo enbe
ptembri.ülaer bevrncbtenvanbatwqf?enworben eerrtip ban van
bmanne?en.
tTa mqn acbtc/fo pf n beybe befe cruyben en fonberlittge b at wtff ?cn/
brooge inben tweeben graet perfictelic?/enbe iverm inbcu cerf;c:i.
Qte cracbt enbe wtcfitx^u
M tHen bcep van befe cruyben mqns wetens nocb geen groote erpertcn
tte.tHaer nochtans van beerpe gepacbte maect men een ofte/ albusz^e
^aA^^Ta/t*. vrucbt leyt men fommige bagen in olie te weyc?e/enbe mett ptfe inbe fo;t
4e iwAfrfte». tte / baertta bec?tmettfe met mip op eerbe fo langbc tot bat fq vcrtrotfet.
Mnbebic oliebeepbattbe cracbt van Balfem/alfo pf fcggen/ om albec?
ley wonbentebeylen.^nbeboorbiettbeetittetttBalpmcruyt.3n fom?
ma/beybe bep gbePacbtett vatt cruybett willett wotttcruybeu ftjn/ cnbe
bebben fulc?ett cracbt enbc operatie/gbelif c? als bat cruyt bat ÏPottbctt
cruyt gbeitoempt wort/bacr wi af fcrtfuctt fullctt alp tift is.
lau c^uetèout Lxx.
^ennaem.nbsp;'
^ ' ^ Xgt;etb0»t0p(S?alifpb0utbeetin(g?riccr(Êgt;lycyrbi5a/enirt
£atqrt1Dulcisrabir/eninbc2ïpote?eIiquintia.i£nbect
bacro @uctbout/om bes (ucten faps wille bat ittbe wor
tclcttis. S^faecfoen.
@uetbo«t is ectten firuyc? met veel tac?ett op pelctt/twee ellen booge/
en befelue gcei:be?etts fïf tt boutacbti'^ en bragê pvcrtgruene m vet
te blaberctt/bic fijn cltjrni^mt tapctt/ala, op p met gumi bcprd^ê tvarL
Cuifcben
-ocr page 145-Çtt(fcRmbatloofenbe(îclertcomc|)urp»tbmyttbIoemfctt6V00tt8/btc
qn bcit 6yacmtRonbsp;bie wmAlleit/fb ctoypc baer rouwe cottc
laxvïms wt/ittbeit welcf eit twee oft buf graettf ene befloteit liggen/bie
(qttbe£infeitrtietoit0elqc.B:gt;ewottelnbsp;,.nbsp;v p j P
iölaitc/eiïbiitneitgeelgelqcfabBop
boomett Roitt/bwelcf wq palmeii:r
RowtReeten/oftberwottelvatt(0ett:ï
twett/enbe is wat amper/maer no^^
tAits fwet / ettbe baerwt btttcf tmett eiï
ntaecttnett eett bief (ap4
^ çèic pketfe 'omt mß.
alberbepe (HaliffiRout wafî in
Cappabocia enbe ponto.SDaerenbo
«en fo en wafï bat ergpe enbe flecRfïe
niet bonen in BDnytf^lant/ enbe p?in^
cipalicf ontrent Baben^rg/ wSt bat
wou feer geptefèn / en wafï baer met
groote menicRte.l[Ï)aer battet eens ge
plant woït/baer crnypetvoott enbe
^oo:t / en en laet Rê niet wel wtrocbe.
^enciit
6et bloeyt in 3ttlio / enbe fqn faet
wott inben 6erft vergabert.
^ï'e mtmt enbc complete.
BnetRont is bes menfcRen natnere
gants aengenaem en beqnaem/want
Ret is rebelqcf en werm / en feer bt}na mibbelbaer van wermte. Sfnbers
fo eefï vocRticR van natnere.
^ ^atfap va« (0alif]iRotttisgoettotee«rottwefeleombieteverfaecR,,
Jett/alfmen bat inben mont neempt/ enbe van felfs laet fmelten/en inbeit
9 Als af loopen.6et is oocf goet tot een Rittige mage/enbe tot alberRan^
begRebtefenberbotfï enbeber lener.2tlfmenbitmetfttetcnwqnbn«ct/£^i^
fo gRenefetbie gReqnetfïe blafe en alberRanbe gRebtefen ber nieren, ^it
voo^eybefap inbenmont gRefmoltenenbeingRenomen/verflaetben
botft. oet is oocf goet tot be wonben / als fq baermebe beftref en wot^ '
bm^ewo:telverfc^trtwatergRefoben/ReeftalberRanbeoperatieges
lqcealsbatfap.maeralsftgRebotretwottenbegRep«l«eri$eert/cnbe
Jquot;^^J?^^^ßttgReflroytwott/foReyltenbe gReneefîfqbie. (BRemercft
tMcet-
^^^^^^ BnetRont feer goet is voot be magRe/fo macRment oocf vferett
tot alberRanbe mebicine ber magen/longen/lener/blafè en nieren.^
'^nbeo«ermibsbVenmacRmenbatlt;0aliffiRo»twelßlt;^^^lt;gt;^y^^^^ n
grootacRtenettbeinweerbenRowbett.ƒ^^reu^7^^iy^^t/J^'' /'T,
VanBp^^'Ttl
-ocr page 146-gt; LX XL
2(nbsp;pcttcttcmytbeet in (Bxiecp (B^aleopps / in latqit
£abeo. jfttbe 3potc£c bectmcnt Bcrophttl^«« maiô:/
^tcawa/cttbe Cafîmngiîla. BDc rcbctt van fnlcBc namat
Pacn dms beds m onfen latqnfcben ^erbario verteld
HDtWwyU'smet ftnenfledenbe blabercnbenï^etden m'etonödiïcC/
itochta»e|iïnbeblaberêïvateffettber/nbsp;«/.ferun
cnbe^vanrnede/enbefonbertm?
öcalfmenbiemM«quot; ^^»if^^e P«
lenbtagendeynpnrpnrachttgebloem?
tensmtfop/enbebtefqn ghdijd hole
bdmlerts/eit bat
ïvotbe ronbe fc^erpe boUe^ens bie fqn
vol (aetö^ Bic tvoitel ts wit ettbe heeft
ved gnobbden enbe veefèlittghen.
Stepkecfebaevtiooap.
25 Bit anyt wafï geerne onttrent be tity
tten/onbe mnercn/enbe bi btvater.
Bit crttytbloeytin Jnnio enbe ^tiJ^
lio/ enbe te bier tqt ma^ment ood ver
gaberen.
iDit crnyt is ftibttjl van fitbflancie/
hetbtood)t/^gt;et verbeyltofi boet ver?
b wqneit/enbe maect bnnite.
€ BDeblaberen/batfap/beflelenenbe
tfaet van befen cruybe/verbeylen ofi
A i^^ivc^^t^^a j^ertngen inbe ooteït / alfment met ajqn mengt enbe (lootet / enbe bes
bae^stweemadlatvachtidgt;baeropleyt.t11enmachooc^bevootgl)ei'
ttoembe blaberen/ (ïelen/ enbe faet/ fieben/ enbe bie vlceratieit enbe gh«^
. ; gt;; j^^gj baermebe babcn.S)e blabereit gheflooten/ghenefenbeveruuylbe/
'■^^''rottenbe enbe vootts etenbe fïveeringhen ettbe ben canc^er /
'»«ëtfoutbaeropleyt.^
f^/A77.Mr^fi^t/ettbeoodbergheenrebiebiJttavooi£a5arn^
TfT ^ alfmettbataenftchtbaermebeïvaffchet.B:)at poebervan befen cruybe
g^eneefï/ettbebtoochtbe vt}lt;btvertenoft(pene. Bat (aeteenb:achnt«
jn^ciUioctt^n fïigt;aei:inghenómen/boobetenbeverb;q|lbewotmen.'^
,nbsp;^i^cs^^^in ' tOanonfer
ro
flnbsp;^«vr'-- Dit-, üV'v-'.quot; :
i
r —
ïroa 'c
en in^de 't^a-f »fwi
-ocr page 147-an^nftr moiimm ^Mxoo.
'^cnmm*
Wort / mbe ^Alcmm / baerom bamt bmdcl
boet rettttett ettbe te gaber loopem
Sfdecfocn.
(Ditfer vtouwettBebproo bceftbuttite/rofibe enbe
efFmpeelHetts/ettbebaeromewaflettnbsp;^
fmalefcherpeblaberdettealseettwtel ^ ^ Lraiiiom
Ottbertotbottetttoe/gelqcEeettfïertt? ^
^ett euen verre vatt malcattberett/gb«
%Haett Cleefcruyt. 6et btaecbtveel
cleyn geele/btcHe/ ettbe tfamett ge^oo?
pte bloeméettö/bter tvaflettber veel bt
«ttalcattberett/ettbe ^ebbett eettett goe?
bett ettbe percHett ruecB. Be tvottel ts
feer veefelad)ttch / ettbe gbevloehtett/
Cttbe cruypt hier ettbebaer*
Bit cruyt ivapop gbebowbevel?
bett/beembett/ ettbe in fommige voc^
tigegrafbouett.
^entijc* •
^et bloeyt mee(ï ettbe volcomelicj:t
itt ^uttio ettbe 3ulio.
(Dttfer vtouwett Bebproo is bioo
Sbe/ettbewatf(t)erpofttattgher*
^ ^tecmc^tenbeopemcte.
Bebloemett vatt (Dttfer vtoutvett
Bebbeproogbefïootett/leflchettbettnbsp;^
biaubt/enheylettalwatvattbettviergbequetpis/alftttctt^ba^
^IfmettbieittgucBettheectenbefïoot/ettbetttbeÄcpoet/fojlelpe» ZZ.i-
ft bat bloet.nbsp;Oj0^^bloet.bat op awber plaetfett bes lichaês i ^^
wtloopt. Biftttoocgoettotvermoebelebett/aljmctmetolie vatti^ooj/^ r
fett ettbe met was mettgt/eit een plaefier baerafmaect.Baerom fo mac^ ^ /
men van befe bloemen wel een voetwater mafett vooz be ge? 4'// ^' 1
ttebiemoebefnn/ombaerttttebabett.Bewottelnbsp;^
cnbsp;verwecgtbmlufïtotbnflapen.nbsp;^^r/^.
fetcm.
\
-ocr page 148-'Ik
IXXllh
^ennaem.
(Dleyebeet mC^accpBlccboit cttbclt;Blecbon/enm£af
tij'ttp«kgmm.2)eoorr«?c cnbercbeitvattbcfettttatnc
bebbcit wi in onfm fatifttfcbctt^erbano gmoecbfaem
vcrcUerrt/enbc eit ie niet van noobc batmen («Icic bebie?
be ben genen bie befe twee (piaBen niet en r erpaen.
plim'ttö enbe 2(pttIeinörmittenbattertweeberbAnbegbePlt;^lt;bte«lTfn
van Poleye/been ie bat mAnnexen enbe banber bwijften. 3Defe ßn bey
% be mWnbetren gb^^cB/enbe en bobben gb««« onberfcbeyt ban inbe
bloemen/ want bes mannegens bloemê (ifn wit / enbe bes wqf lens ft'n
pttrpm:bruyn.@ommigeonberfcbeybenbepoleyealbws/tewet€t«m?
meenbe wilbc. Xgt;4nbe tamme polcyemaecit piininsbmannelem
wilbe is een maniere van XXimtzHn taxm gbebeeten €a\amint\}a/
gbeft'clwibAtvercUrenfttUenallitqtis.^lsbitcrnytbloeyt/enbebic
Apen b At p:oeuen enbe b Aer Afeten/(b wo:ben ft' bleetenbe.
Êaecfoen.
€ poleyemAnnelentgt;licbeltb«t^cnbebAeropbereerbcn/enbewA(lee?
nen cnbitns boogbe/Al(l etgme Aen mAcb opclimmen.2gt;e bUberen ft'n
SDe bloemen WAjfen rontfomme ben
(leel/ gelq'c Aenbe tllAlrone / enbe ft'n
pwrpttrbmyttgt;B:)ie wortel is tgt;ol veejê
lingê. 'Dat wif f len br Aec^t wit bloey
jêl/ Attbers eejt ben mAnnelen in Aller
mAnierengbclqct
poleyewApgeerneop g^ebowbe
enbe vocbtigbe plAet|cn/en WAer b At?
tet eens compt/bAer blinet hangen/ en
voorts en voorts / enbe onertrect een
gAntsvelbt.
poleye bloeyt inben fomer / te we?
ten in 3«lio enbe2(«g«fio/ aIs Anber
crnyben van hitte verbrooghen enbe
verweiden/enbe AlfbAn |b worbet
vergAbert.
jlt;0henterct bAt be poleye tAngher
en WAt bitter is/ fo moet hi ooc werm
enbe
m^olm*
i/fû c,
A
^an^polei^e.
LXXIIL
cnbc b:oogRe fqfit iitbctt berbm gtraet
^ polcyc in wqn gcjbbcn cn gcbtoncfcn/b:cngt ben vtonwê Racr bïoc ^ ♦ =
me/enbc lofl oocf bic Becnnbina en bic boobe btacRt^ Zie fii met Rnes? ^quot; '
mcfenbc2(locgRcbtoncfcnwott/fo(nyttcrtri}beIongen/enbei0goei:
tegen ben cmmp. poleyc met ivater cnbc ingRenomen / vetbtqft
batn?Algcncnbebatcnm(êl/enbcfnageninbcncropvanbetmagRen//3'^quot;quot;
cnbciaccRtbcfwcmg4UcAfbootbencAmerganctgt;w%ingReno^^
men/comptfqtcRnlpebcgRencbicvanvenqnige becPengebeten fqn.
poUyc gRcfiootcn enbe met rtjqn voo: bc nnefe gcRottben/btengt be gc
ttc bic in onmlt;tcRtgRenAUen (qn webetom tot Raer feinen, poleyc gRe:^
btoocRt en gcpnlncmeert oft tot aff^^en gebtant/fïerct bat tantvleefcR.
^et gct:(lcn mont ge(iooten (qnbe/is (q goet tot nUerley b: Ant/al(men^=
(è bacrop lcyt*poleye geleyt(qnbe op be leben baec bat pobagm in is/ a/'^rUv .
(b langlgt;c tot bat (q root wotben/vetfaecRt be pqne. poleye met font is
goet voot begRenc bie gRebtecf Rebben inbe miltc/al(rnentbaerop leyt.
O Poleye in tvater gRe(bben/ en be leben baec mebe gcwaffcRen/verbtqft «»
bat inecfel.2ll(rnen poleye in waUt (icbct/cnbc baetinne fibt/fo i(i goet
tot inflatien/RettReyt/ enbc ben cmmp bec moeber.^n cvanßen van f i jof^ n
Poleye gemaect/cnbe opt Rooft gefet/verbti^f ft be pqne enbe]ïvqmeligc
itit Roop. ^c gene bie conbc en vo^tigRc Ret:(fenen Rebben/bien is goet
batfqpolcyenecfen.poleyemetn?qngefobcncngVbto»cfen/lo(Ibcnbsp;.
^tqne/eniaccRtaföen(ieenbei:nietett.meta$qningenomen/is(qw^^
itcmenbc goet ben genen bic be vallenbe ftecte Rebben. ^Is men ongRef=
Di- I i.'i i /
bet baerapbaerinne tvotpen/(Ô en beeret oft fcRabet eenen m enfcb niet; ■
BDit crnyt met (ônt/a$qn/en RnenicB gemengt / is goet ben genen bie ben
cramp Rebben/als fqRaer baermebe laten (îrqcfenentvtqaen. is
oocf ïvtttcmcttbe goet tot bat Bciattca / alfmen bat van bnyten 00 bc
Rncpclcyt.AX^r/'rrZalüL iiW'Vi^tfc
dtt^entmen. c^t^Lxxim.
^ennaent.
^nttacttRectcnbcfommigRcoocfBitterîvottel/cnîvott
in (Biiccp cnbc £atqn genoempt ö)entiana/nae ben naem
vanbenComnc£(Scntio/bicbitcrnyteer(îïVcrfgRcnon^
bcnRccft.
^cblabcrcnvan^cntiaencomcnccr(îbibetvottclcntvt/cnbc(Tfn
bmotcblabcrcnoftïPccRbtecblabcrcngelqcf/enbefqnccttlttttclroot
«cRttcR.ttïacrbc blaberenbicmibbcttaenbcn(îeelenfonbcrlirtgRebic
ïvatoptvacrts(îaen/bic(qnecnlwttclgRefcrtclt.l5en(îeclisront/Rol/
«nbccffcn/ccncnvingRcrbicf/cnopacRticR/enbctwcccnbitnsRoogRe.
^m6mtt(temnbsp;l x x 111 Ucnhuu.
Gendana. mmmm.
in i^nyÇhns gcfloten/ettbc baertta aïs •
ft 0e$ecUcf wt|luypeit/ft boctt ft
opeit/cn otttplwycfen bacr.Slls be bloc
mctt afvalleit/ fo wotbeitt deytt fcbelp
f etts/baertn leyt bteet en effen faet/ bat
ts bat faet van 0edPïlieren g^dtfcH.
Be ïvottd ts lancd enbe bicde/ tvtwen
...... ....^^^
btcb 0ravv eerbe/ enbe binnen ^^
0ed/etïbeisbittervanfntaBe.
^ ^tepketfe^etîetvafî.
(Bentiaen ïvafï op boogde lochti0c
bergen/ enbe in balen en valleyen baer
ved lombte enbe ved waters is / enbc
is bonen int lanbt feer gbcmeyn.
iBmtiam bloeyt meejï in 3nnto/
maer in ^nlio wajfen ftn^awgens/
baer bat faetinneleyt.
lt;15entiaenwottdis wertnenbïoo
0e/enbebatis wdtemercfen aenbeit
fmaecd/wantbien is bitter.
£ (Hbebtoochbe ^cntiam woud gepnlnerifeert/ enbc twee b^ae^ma
baerafmeteen Inttd pepers eitbe îPi]nrnyte0betempert/inwiîn g^cf
btonc?en/iô wtnemeitbe goet voot be g^ene bie van venini^0bebierte
gbebetenft'it.ÂenbtacbmagbebîOttcHcnvanbatjap/batwtbcgroeit
wottelen gbebtnd't ivott / vetrbnf ft be weebont ittbe ftbe / enbe is goet
vooïbegbcttebievanbonenboogbegl)cnaUenft'n/oftvattbinnengbe
boîlîenftn/wantbitfapvcrteertbatgcronnenbloet/enbcboetbatver
^ ^ ^ gaen.6et is OOcBgoet met water gbebîoncEen vootbe lenerfnd)tige/eit
lt; c Tl be be guette bie een crancde mage hebben. C)tttbe boobe biac^t té lofjêtt/
^ /cr icr/^/t^u fo maectmen een tapBen van be xvoud/en men boebet inbe moeber. Bc
wottd is oocH bequaem tot be wonben/enbe ptincipalicH tot begene bic
feerbicpft'ttenbevoottseten.Befge%^:ooct'batfap/alfmenbatineen
quot; boec^:i*enboetenbeopbeoo0enleyt/fole|]chetbehttteberoogett. Bat
V.ftp bient oocÊtot alberhanbemifinaecthej^t enbeplacfenvan huytoft
^.y ..- Wf vd/alfmentbaermebcbefïrqct. jn fomma/ (ëentiaeit wond enbe bat
gt; - A ' . ftp b Aeraf boen verb wqnen/ reynigen/ftyueren/ enbe nemen wech al^
s A' kverfîoptheyt.@tftneenwtnemebcmebidnetotalberhanbevenqn/
enft'noocefecrgoetvooteenquabc ma0e.tnaerbatfâp falmenalbns
maden/tîîen fal be wouelen groen fïooten en viïfbagen lancH in verfeh
watei;
-ocr page 151-water te weycf e leggeit/ettbe baerna tjixmen wel fteben/fo lange tot bat
be wottelen bonen wt b water ïiicïm.Ua befen laetmê b water vercoef
lenoftcont wo:ben/enbebattboetmentbooi eenen fchoonenjnyneren
(ïramifn/en men latet weberom op een men (teben / tot battet bicï woU
ghdiïdalöhwem'cï/enbe ban verwaertmentmeenfïeenencrnyde op
anilapoemm. LXXV.
Z t/KfiX) 2lpbloemen hcetmen ood anbers peontenbloemen ofc
Bmieenroofen.iSnbe m (Szkcp xvott (ï| (0lycifIbe ge^ee
^ ten/enbem4atqnpeom'aenbeCapahet:'?lt;'- Sgt;eoo:(a?
^ èen enbe rebenen van bcfe namen paen in onfen fatijn^
f fcben^ecbarioverclaert.
Bit crnytia tweeberhanbe/wqf^en enbe mannet'en. I^atmanne^cit
beetmen ^TininewoUel/ enbe bat en lgt;cb ict' no^ niet geftcn. Bat wqp
hn hectmen met fttlde namen/gelqcÉ als voo: verhaclt paen.
^accfoen.nbsp;Glydfide» a:)4|ïblocmm.
Ccgen be ^^cnten fo comctt bic roonbsp;^^^nbsp;■
befchoonfchnctHens wt/cnalöhaer
bic opboe fo wotbent pelen bic waf
fencencllehooge. S)eblabercalöbic
cerp ivtcomcn / bie ftn b:ttynroot/
macr hoe langer hoe meer wotbctt p
groen van colncrc^SDe blaberen va» |
batmanet^nftttgelqcBbatloofvan'
^ Hoteboomè. Be blabcrê vattbwvjp
^en pi'nbootfttebctt ghelqd als £ttp
poet 3nt opperpe vanbe pelen waf
fen fchoon ronbe fnoppê/en als hacr
bic ontplnyc^cn/ fo wotbcnt fcho on
roobe roofen/bferfommigepfneen
hattt b:cct ittt rottbc / en pf« vatt bi«?^
ttCtt gcciert met geel hayt op veefelin?
gen. 2llsbeblaberctt vanbeproofctt
lt;*f*gt;allctt / fo waflên baer h^^^'t'cns
wt ghdqd 2(manbclett/ettbe alfmen
bicopboet/fopetmèbaerfchoottroo
bc coten^ens ittligghett/bicpftt ben
feerttettvantStattatappdettttictOtt? — ^ . ' ^
gheliïctiêttbcalsbicriïpcttbeottbtwotben/focrqghenbieecnanber
colwer/ettbewo:benvanbttytcnM(wert/lt;nbevattbittnentvit. t^i^
ynbsp;.. TiCoif f'feoneltrvirée^mMneê^^nbsp;ïJ , SÏ ^
'rnbsp;ft»ne hl 'rfa óAr.f 'ii.i^j-xif eihienbsp;ï ilquot;'»^''* [fmti o^^^tK^inhi^'J-
-ocr page 152-^m ÄJ(tfi6loemm; Cap^ l x x v^
€ wottd tgt;anbw4tinc?ett ie vmgcrs bicï/mht ecit (pAittte ïattc/cnbc wit/
cnbe ab|lrm0ccrt oft ttzcït tc famcn. 2gt;c wortel van b wtff f en ie Inop?
Acl)ttcb/enbc bic cnoppcn bic bactAcn fifn/ bie (qn ben ecdelen wat
Iqcl/inbci: manieren t?an bat manne?en van äfrhobclns.
^laecfe baert
2gt;e pconien wafpn op b^och ghebcrchtc. tHaer b wqf?en planbt?
mcnbicrtclanbcinallchoncn.'^-^^ .nbsp;-
wqf ?cn bloeyt inben tHey^BDmannclcn en heb ic noc^ niet geftu
^atuetenbecomple):ie.
tllaflblocmcn abfiringerê oft treden tfamen/cnbe fqn wat fnct. Mn
Aljmcn bic een wqlc inben mont bo«t/fo wort men geware bat ft fc^erp
op bc tonge cnbc wat bitter fqn. bacrom fo fifn fnbtql van fnbflan?
tie/fnbroogbert/enbcfqnrcbclqcicn werm.
Bdnbsp;Cracbt enbe ^et^cftn^eX-'^ -'^^^ ''
vei^iM
7 , wortel van tHaflbloemen gebtoocbt en scfïootcn / en een man?
/' belgr00tmetwJÏningbcgenen/fny«ertbcvr0ttwennabenarbeyt/enbc
brengtbacrbncrmaentflonbc.3nbefermanierègebronc?en/t?et:faecbt
quot; ftoodbepinicnweebombiöbn^^
Ie hebben/en pïnc inbe nieren en blafè. verbrqft ooc? be verfioptbeyt
ij^. V t ^ /bcr lener en ber nieren. tHaer als ftj met wiftt gcbronc?en wort/ fo flopt
.nbsp;ftbencamer:gattc.tï:hienofttweclef roobc peom'en?eernen in ronwen
. fwcrtrooben wqn gefoben/ fielpcn ber vrouwen blocme. ^s beionge
\ /V ltnberenbe(êctenoftbrinc?cn/foenlatenfiïbenf?ecn
tbi^r«'«««Peomcn?eernengefiooten/enbcintHebeoftinwtinincte?
^^^r^rf ' (laep vanbetttegfee^^tvorbcn/enbc fqn ooc? goet voor bevron
f . wen als bc mocber op waerts climt.^e wortel fdmê aenben bals
0benvoorbcjpallcnbeftccte/bwelc?^aia^^nbsp;-
»ó/rir«--»» i lUt
rni
Qitnmm.
^ ^fitrv 3^euaersbcc?wortin(g;riecr enbcJSLatqn lt;£»eraniagbc^
bectcn/ombeswtllebatintopperflevanbcnflclenbol^
le?cns waffen met lange becit?ens/ in manierê van Cra?
nen oft (Dycnacrs boofben.iSn bacrwt comet bat befe
_ crnyben bi onfcn tijbcn gebeeten woxbcn ïlofirwm
conie/bats tc feggcn/0totc?enfnattel op (Dycnacrs bec?gt;
2)acr fqn feperley gepacbtcnopmanicrc van (Dynaers op €t:ambefi
dfcn»2)atccrpebcepfeerlangebcc?en/bicgaenbo«enfcberptoegclqc?
als een
-ocr page 153-25 als ec itaelbe/en wou boot btert genaemt 2latô pafîou's/bat is ^ctrber s
itaelbe/en 2ïcu8 mufcata^C^rt bwytfch beetmeit btt fottberlmge (Dy waer p
bed. Bat anber gerechte beeft blaberen gelqct'als maïwwe/en wo:t
van fómmtgen genoemt pes colombtnws / bats tn bwytfd) Bnywevoet
en @d)aetbencrwyt. Bat berbe beeft blaberê bie fqn be tHater oftl^cr
nd gelqcB/enbe beetet berba Xoberti oft Xobertiana/bats te feggen ^o
bte^ts crnyt. Bat vierbe gejlecbt beeft blaberen bie fqn biep gefneben/
en op battet wten anberê mo^t onber^ent xvo^bê / fo bebbê wqt €raen
bals genoemt. Bat vqf be beeft blaberê bie fqn benBoterbloemê crwy ?
begelqcH/en beet (0:atia ^ei/bat is (Sobsgenabecrwyt/ om ftn beylfa?
me cralt;^t wille. Bat |ê(ïe bat is van faet joen ben vierben geflecbtc jêer
gelqcf/ maer bet is grooter/enbe beetet Bloetwoïtd / baeromme battet
owermaten cracbtid) is om bloet te jïdpen.
€nbsp;£actf0cn.
Beerfïegeflecbt beeft van onber op Waerts roobe en barige (Ïden / en
cleyn gcdowen en geferfbe blaberê. öqn bloemfens fq n root als b:efil/
eiï bat wotben bolleBens met lange becHen/gelqc als naelben/ eiï fqn bctt
(Dy waers oft CranenbecBen gdqc.Be wottd is eenen vinger lanc/wit/
ront en fwet. Banber beeft teere en bunne (ïeelBens/va onber op waerts/
toot enbe baricb. @qn blaberen ft'n ben blaberen van malue gdqc/en
ft'nringfommegefteben/envan colwereniet fogroen.Bebloedens ft'n
feer cleyn en pnrpnren/enbebat woïben ooc deyn boofbeïens met beer
^ dens/maer niet ft lanc als aen beerfïegeflecbt. Bat berbe geflecbt beeft
ooc gants roobe en baytacbtige fïden/bie bebben ved lebef ens / en beeft
eenen onliefltHen rnecB.Be blaberê ft'nbec tHater oft ben j^erwd gdqc.
Be bloemê fWn root gelqc als b:eftl / enbe bat wo;bcn deynb^ytacbtige
boofbedens met bec^dens. Be woud is binnê groen / enbe abfïringeert
oft trect tfamen. Bat vierbe beeft ooc roobe geb^yibe fïden gdqcd als
bie anber geflecbten. Be blaberê ft'n ved meer en bieper wtgefncben / en
ge^erftgdqc eê banbefen met veel vingedens. @qn bloemc fqn b?wyn
root en rebelqcHen groot/en baetxvt comen ooc boofbe^ens met gebayi
bc becr^ens/enbc als baer bie ontplwycEen/fo vintmen baerit^ilfcoten
ïens bie rotfom om bat becp^en wafren/enbe bat is ft'n faet. Be woud
^ isbinnêwitenbebnytêgeel. Bat vqfbe geflecbt is bênaefïenoweral va
blaberen enbe bloemê gelqc/wtgenomen bat ft grooter fi| n/enbe be bloe
men ft'n gelqc deyn roof Heiis.Ben fïed is langer enbegebayU/macr bi
18 teer enbe bwnne. Be woUd is feer lancHenbebi tiiigt;en bmnengants
btwynroot. Bat fèfïc is grooter ban eenicb vanben anberen/enbebeep
' l^ngc/ronbc cnbc gebaytbc (ïelen/ eit ft'n van onber op waerts rootacb
ticb.BeblaberenftnbenBoterbloemengant8enbegebedgdqc.Bqrt
bloemê ft'rt j^boo bemelblaw / enbe wt benfelnê comê ooc boUeHens met
CranenbecHen. Be wottd is lanc cnbc bicd/enbc beeft veel veefelingen.
2(lleberemanierêvattcrttybêwaffenvSfdf8inongebowbeplaetfenlt;
î ix*
if};.
'l'
Pes columbiiius. iDuyiKjmocf»
Ci^MnhaU*
-ocr page 155-55loctwoml,nbsp;Gratia Dei, (Bohs^cnaWcmyt^
quot;i-t-ti»
S iViazt bat cerpc n?a(îptindpalicî op fanbad^tiQl^z mager plaet(en/aett
be (iratc enbe op be Cotenvelbê^^at tweebe wafî jomttfts op (anbach
tige berdgt;f Heits eîî crttytho«ert4B:)at berbe iit bottder ottgebo wbe plaet
feit en fcbier oncral aen Jeggen en hagen. ^at vierbe vintmm fbmtifts
op be co;ent?elben bi bc tnynen/eiï op ^ercB^onemBDat vqfbe wafî geer
ne op lgt;ooge (îecachtige bergê»B:gt;at fe(le wajî fc^ier oneral inbe beembi.
^entij^
Bat eerfîe geflcc^t btengt fïfn bloem^ens van (îonben aen int beginfel
vanbe 5,enten/enbe (bnberlinge inben3piil/en bneren baerna ben gant
fen fomer lanct Bat ttveebe / berbe enbe vierbe gefleckte bloeyen aUer:=
(B meefî inben tTîey.^at vqfbe enbe fefîein ^wnio enbe ÔnUo.
^icmtmtcïx^ccotnpupc.
Bz blaberen enbe wobeien van aile befe manieren van (Dynaersbec
tteden te famen enbe btoogl^en/wtg^enomen beer(îe/bat verteert enbe
»gt;erbeylt oft refolweert be hwntOîen.
^û enbe opmUc*
2lt;lfmettbateerpege(lecbtinwqngepulnerifeertoftgefobenbiinct/fo
verbnuctbatopblafen ber moe^J.Cisoocgoetinbefer manieren twee^y^^-^'^« '
maelingcnomèvootbegenebie îvtbtoogc.Cfapvanbewotteli8goet quot; -
inbeoo;engebaem^eîvo:tello|îbeviine/eniôgoetbengenenbieben ■ ^
iîeenittbelenbenbebbemS)cblaber€enwOîtelettvabattweebegeflecht
î m
-ocr page 156-®(tn éptmmHct
gcttcfettbtc.fï1mma^bteöocv(ecmgt;mbcpittctc vctfaepcit bicmbc
^quot;lèlid^^ cttoBcleit cnbe leben comt BDat bccbc geflecRt p:q(ïmen fonbednige tot
Vnbsp;bAt wilt victr oft catbwncf el/Alfmc bat ctnyt (ïoot enbc bactop leyt. 6et
ctenecf?ooc vnvl monben/enbc (wetenbc botfïcn/bcvmlncfeplaetfêncn
LXXVL
^^^ lxxvu.
2ïpcttwotbenin (0tiec^:gcRcetctt lt;Bongylcoft(B^ongyhV
bes/en in latqn Kapa. éc reben van fnlcf e namen (ïaeit
genoccR vcwlaett in onfen ÄatqnfcRcn 6etba«o.
2^apenfi}ntwccbci:
ley/tam cnbc wilt.S)etammc2^apett
|T(nooctweebct:Ranbc/witen root.
S)at wilt geflccRt van Jlapctt/ is tgc^
ncbatmcn 2^aponcclcn Rectet/ bat la
te feggen/cleyn ^aepfcns.
a:f(tetroen.
^e tammc ^apen ßn van (iclcn cn
bcblaberenbc^^abiföfccrgclnc/Roc
welbatbcblaberevanbcKapcntccc
bcc enbe gtrncnber fqn/|t climmc oocf
cen Inttel om Rooge/enbc cn liggc nict
platoptetrcetben. 2lls fibcgRinncntc
bloeyen/fo gelticf en (t bc Coolen in al
lei: manictrenmet Raer geel bloemcn/
25 Rawfcns cnbe faet. SDc^^aponcclcn
comcn inbe lenten vtoecR xvt/ en Reb
bcnloofgcltfctUabelicncnctnyt/bat
bteybctRcmwtop bectrbc. 3ntbcgin
van Jttnioct%Rcn(q eenen ronben
RontacRtigen fleel / bic tvafl fomtqts
twecellenRooge/cnbcRecfttccfqbcn
veel cleyit tacrfcns/cnbcbic(Ii'nowci:albc(ctmctclcynboncfcrgcitcttbla
betfensbic Rn (rnal/ccnctt vingccbtcet/enbcbiebtagRen fcRelacRtigRc
gcfterrnbc bloemfens bic (i}n wat pnrpnrblaw van coluccc. Jögn als bic
wt«Aneit/(bvolgcnbacr:grocttgRc(lotc»bollefcnsofti}awfenöna/en
clcfvan
-ocr page 157-¥
^m^ixpm.nbsp;Lxxviiv
R-apahortenfi'srubra.KoobcK«t|gt;cm Rapalylueftris. 'Kii^onccUn.yr^i^miijci,
macr ft jifrt ckynbcr/cttbc cIc?nbsp;viifcleyit fcberpe p^
in leyt deyn (^bef en. 2gt;e wortd ie gemeynlici eenen vinger bid.
vocbtigeacBersgepknt. BDe^aponcelen oft wilbe
bier enbe baer bq be tnynen enbe op be aders.
^mcijt.nbsp;p.
2)etamme^apettbloeyeninbenromer/enbecrngenbanooce^^^
lens. B:gt;eXaponceleninbefentê/eerbe(ielenopfcbiéte^/W«^
lennen.iinbebanrotrectmentmetblaberenenbewottelenwt/enmeit
boetet in falaet.3n 3wnio bmgen ft bloemen enbe baerna ooct! faet.
2)e^apenft'nwerminbentweebengraetenvocbWmbeneer|tem
^etammeJlapeftgefoben/ft'nfwaeromverte^m/ftmaïenwint/ . v
cnbebtettgenlttfftotbq|lapen.2tlfmenbe^apen(iebet/^ttbeeenboecr?-'^^Y'-^
fen int fop nat maect/bat is goet vootbe gbenebie bat conbt poba?
gra bebben/enbe ood voot vernrojett voelen oft cadbielen. tl^»^
macb be i^apen ooc? Ilooten enbe opleggen/tvant ft hebben ooc cracbt
-ocr page 158-ï)(tnnbsp;L X X v i L
om be pqttè van pobagra te verfaechtett^Öe tongebobben vanUl^a^
pen gefoben/loffen be vim. 25^aepfaet ïs goet tegen alberhanbe venijn/
enbe wottouermibs bien tot be Bxiahl ghebeflget. ^et ie ood goet en
beqnlt;tem om pqne enbe fmerte te vet:(Aechten. ^et b:engt ln(ï tot btifla^
pe«- KoobecApeninbepe^elgheleyt/mA^enappetqtetègt;eIufitotetem
M } fi fnbsp;ooc be 2^aponcelen in be (pife gevfeert/ enbe met font en
lf;V'quot;g,J^mnbnytenvreert/enbepiincipalicBa^
oft Kattenmeel mengt/fo maBen fq een fchoon claei: aengeflcht / en een
treynïqf SDatfap inben (Dogfl vergabert enbe met vtowtvenmelcEg^e
tempert/maect ckei: oogden.
M
LXXVIIL
^mnctcm.
21nbsp;ürnelwouin (Stiecic enbe Satqn (Singibinm ge^eeten.
S:)ie 21poteïei:8 heeten bit (Cerefolinm / mazt het en is bat
Cherefolinm niet baer piinittöaffctqft/g^elqdalöwq
(nlcjc eibers genoech verclaerthebben. SMn
_ ,nbsp;^(teefoen.nbsp;Gingidium»nbsp;Seniel»
ïvetrnel is be petercelie oft tvilbe pa
penaten bqna gelqcE/ maer bit is teer
ber/cleynber/ enbemeer gefertelt. SDe
wottelis witenbe bitter. S5en (leelis
ejfen/btnynlqfverwidb/^ol/enbemet
veel tacr^ens ter ftben/ bie biagen tvit
bloeyfeUBD^t faet is lanca^tid^/fmal
enbefcherp^
betere wp.
B 2iernel wafï oneral inbe honen/
baerwouftg^efaeyt.
Bibloeyt mee(i inben tHey/enbe
hengtbaerna^i^crfaetvoort.
^te nmmnH complejwe.
3^ernelen heeft g^een mercBelqc^e
vozmu/ tvat het is eens beels werm/
eens beels cont.t11aet:bcttgt;:oochtitt?
bentweebengraet.
^ ^ (£, ^tecmc^eenbeopemtte. n
isgoettotterfpqferowenbeghefoben. menmaclgt;:]^
mbepe^^Uegghen/enbe be^^onbwombagbeliate befigto. J^emelie
-ocr page 159-feergoet voot bemagbe^ @tboetn?eltvater maleit. !Eetuelmtvt]itge
(obeit citbe gbebtoitclew/ie feer goet ettbe beqttaent tot be blafe.tnaer p -
ett tvil ttiet lattghe gbcfobeit woibett. 3lfmeit(ê vfèert/gelijc?vlt;gt;b:feyt ^
mebicqttett batt totter (pqfe
m
^nbsp;LXXIX.
^ettMcm.
2\etti beetett be fotitmigc (Bmp tta iDlattfit (Hettipa. ^it
ber 2(pote?ctt bcetmcttt (B^enejla oft (^ettepra.
Btetn IS eenett firuyc? tuet groeft cttbe rOïV (ïclen/ctt^
_ ___ bemetveeltac?cti/bicfï|ttgb^cicitmetveekïeyitblaber^
f etts.B^c bloemen fqit geel/en fijn be Byett feer aettgenaem. 3ls be bloc?
men afvallett fo waffen baer rouwe ctï glgt;cl)ayrbe l)aw?ens ml baertn
leyt fhzt/bat is be IPicBen ofi: Pttfcst niet on^^üijd. Die wottel is geel
^nbsp;Genifta.nbsp;ClttSf
Btcmwaflgecrneopbotrefanb^
acbtigbeplaetfen/inbof1lt;bïn/oftnietnbsp;n
verre baervan.
^nbsp;^mrnt.nbsp;l#■
enbaerttavolgenbelgt;aw?etts/bacr= f
. inleytbatfaet.
B:emis wermeubtoogbc ittben
tweeben graet/en bat lentmenclaer^ ^ ^MH
lic?wtftrtenfmaec?/biebitteris. ^ ffl
2)at faet purgeert feer gelqcB tlief^
cruyt/alfmêbesanberhalfbracl)ma A
in boniclwatcr nüchteren inneempt |
cnbtinct. Xêitbaerom wotbet bion^
fcntibenfeergevfeerttegenbatß^'^'^^'^^^^
a / want bie groue enbe taeye hu^ S'yi
fn0tett/bieeen00tfa?e(iinvantp0:=nbsp;'
bagra/bie iaghet eit bxiimt |?erc?cl!cg ^
af boot ben camerganc?. Dat faet
meren
-ocr page 160-bc bUbercft fommigc bagbeit m a^iin tc wcy cH gb^ey t enbe gbepooten/
baccwt compt fap enbc vocbticbeyt/enbc alfmen bes b:q loot b:inct/ (b
ipfêcr goet vootbe gene bie bat Bciatica oft weebom inbe b«epel?eb?
ben.Bommige leggen bie te weyc^e in jeewater oft anber gefönten wa
ter/enbe maf en baerafeen dy fïetie. Btem met vercf ens liefe geflooten/
iö goet tot weebom inbe ïnim.
iHAel eu/l^. enbecracbtgelqclalsbatcr»ytbatmenpeert8|ïeertbeetet.
fdp.LXXX.
^enndcm.
iStrbbtem noempt men oocf BtcBenbcBtcm om fqnbcc
'flelenenbeblaberen willebic fielen. ^nÄatifn wo:tbit
crnyt genaemt (Seniffdla/batiö/Cleyncn (Bin\l.
iaetfoen.
^^erbbtemiö een flrnyc*:Hett nietoner twce fpanneit
hooge/met jJefenbc fielen/bie fqngroenran colnerc/en eens beds root^
adgt;tich / enbe bie fqn bedeet met deyn
blaberdenögbelijcdbe^infen. Bqrt Geniftella, ^ctbUcm.
bloemen flacn aen dcf en fied tfxmdn
aen malcanberen geclifl / cerfi gdqcE
aren/en fqn ged van colnere/bentÖis!
cfenofc-i^rwte bloemenniet ong^e?
Itid.^Bn bit wotben deyn \)axolmB/
en baerin vinbtmen ront rootac^tic^
faet. Bie wottd is lancK enbe
achttch»
B '^UpUttfc^mtm^l.
Befen deynen Biem wafi op bo:? |
re/fanbachti0e en ongcbo wbe velbe.
3n ben illey btaec^t beiSerbb:cm
ged bloemen/ enbe bat wo:bett in 3«
liodcynbawfens.
' Qte mttxi^ enbe comple^we.
J^erbb:cm btooc^t feer wt/ no(^?
tans fonber bqten / enbe bat Hentmen
claerlic wten fmaecf/want bien is bit
ter enbe treckt tfamen.
Bat faet is ben veninigen gbebierte contraric. Bc blaberen in water
gcfbben en geb:oncBen/flelpcn ben vtonwen baer maentflonbe / en ben
loop bes bnyc0r. i^nbc inber waerbcytbitcrnytbeefc feer een operatie
' .......... ^ •
Vanl^oot^
-ocr page 161-LXXXL
^ennaem.
(Dotmclilbcttctttyt Reeft bteit tt«emb«et boot battet feeü
goetettbebeqttaemi8tottct:oobe«loopoftmelifoeit.3it
lt;Stiec)CW0:tbitattytgReReetert(5ttapRalmm/m£atq!t
€mtmm\nm of Cetttitttcttlans Rerba^^c trebcitett van
befettameitwmmeiitrtonfettlatqnfcRett^erbatrto.
S:gt;ttcwytt8tweebedey4^ateettRee|tb:eebei:enwitterblaberettbatt
bat attber/b welc veel (maelbetr t8/en ^ t i - ^ i -r
nietfofeet: witteoPgraitwe blaberê Gnaphalm. Kootmcltfocncrwyt
Ctt btaecRt als bat eer (ie / ettbe wt'etts
blaberc ooc allcctt ittt oppcrjlc (iactt.
tlocRtattö mibs btcttbat bat Ottber^
(cRccbtvatt beybc bcfc critybctt cleytt
is/fo Rebbe» wibeybcbc(c gcflccRte»
vattcrttybcttOttbcrcctt fotmcttbc pfi
gure vatt crttybcbcgrcpctt.
^nbsp;Éaetfom.
tneh(bcttcrttyt Reeft blaberett bie
Rtt witgratv cttbc (ac^/cn (certvol
acRticRgt; S)c bloctttctt fm wat gccl/ctt
bc wottel is bttttttc cw veefclacRticR^ §
^tcpldetfebae^ewfi.
Xootmclifocttcruytis ce» gemey»
crwyt/ en wa(i geerne op botrc plact^^
fc» / nocRtatts wotbet oocf fomtqtö
op vette plactfen gRenottbc».
.^mcijt.
Sgt;itcrttytblocytptittcipalicfi»3tt
ttio Cttbc 3nlio.
ïïimct mU compltpit.nbsp;.
^^ootmelifocttcrnytablirittgccrtoptrccttfamcn/cttbcbtoogRct.
^eblabcrcttvattbcfcttcrnybeittRcrbc»wq»ift0R^^'quot;,^^*^^^0^^
htoncfctt/gRc»cfc»batroobcmelifoctt/cttbcbettlöOpocÖ»Tcp/cttbc
fioppcnbcr vto»we»maettt(io»bc. ©i ftjn oocf wtrtcmcttbc gocttotnbsp;'
Ottbcenbcvnyicviccraticttcnbefwccrittgen/Alöft'geliootcttcttbcbaci: ' quot;quot;
lt;gt;pgReleyt/oftg^epnlneri$certcttbcbacrittge(iroytwbtbctt.3ttOttbe»
tqbcttplacRntcnbitcrttytvoo:wolletcbe(igRc»/cttbcbic
bebbe» c»bccnflêtt8bacrmcbctcv»Hcttt
■ fi« ^
Ai
LXXXIL
î^ennaem.
2(nbsp;2(ci'ben tvotbm oocB n)euei:|clt;»ecbeit 0elgt;cctett/watit be
ÏPoUeweuecö ghebmyc^cnbep bifukn enbe boUe^enô
om haec Uïcn en wolle baermebe te caerben. ^n (Bikcp
wo:t bit crwyt S)ip(aco8/ enbe in latqn lLab:um X»ene^
riô enbe Carbnns i)eneris gh^^eeten. Jnber 2lpoteéert
heetet Pirga papous enbe Carbnus fullonum.
^ Bz Caerben fqn tweebedey/tam en wilbt. Bz tamme Caerben heb^
ben bteebe blaberen/enbe ftn bicp getoelt/enbe be bloemê pfn wit. ^e
bolle^ens fifn geli/d egels^oofoen/ en hebben fcberpe crome haecpÉens.
Mnbz bit gepecht van Caetben iyzztc wi witte Caerben.^at anber ge?
Pecht van C^^erben bat heeft blabere bie pfn fmaelber/en niet fo biep ge?
n bloemen fqn Iqfvecwid) of purpurbwyn/anbers fifn (1 ben
eerpen per gelifct iênbe befe heeten Iqfver wige op btuyn Caerben.
ÊdCtfoen.
Bz €az\pbzn Rebben eenen ped bie is beneben ront enbe bouen gecan^
tet opge^oect/ enbe botenachtich/met cnoopen onberfcheyben. jèn aen
dcten ?noop paen twee lange blaberen / bie paen recht teghen cen/ enbe
r.
elâzn
-ocr page 163-^(xtx^mutx;nbsp;LXXXIL
C Hzt ben (ïecl mtbbeit booVmbc biert is vol deyn botenBcits. Be?
fc blabcccit fttt bet: ^attowwc niet feer oiigclqcf/ enbc bcbbett op bever?
^eerbe ftbe inbe mibbelt veel bootnenenbe pcfenbe pitnctfeens. (Dp be
voo:feybe bkberen vint men gemey nlicê tot allen tijben water. Be (ie?
lenbjag^en bonen int (óp rowbollefens bie bobben fcherpebaecitfenö/
entnjfcbenbic wa(fen cleyn witte oft liffverwigebloemfens. Be ^nyj^
ïens vanbe bloemen (qn benByenbnyft'ensgb^lqcf^ naebatbloey(èl
vinbt men inbe bttyf^ensbat (aet.^e(ï batmen bie boUefens van eett
cliefc / fo vintmen baer wotmfens liggen in bat wit mercB/ maer niet in
alle bolledens. Jënbe befe wozmdene ^eb id bicEwile ge(ien/mer mee(i
i'nben tneerte enbe 2fp:iU
BeCaerben wa(fenop vochtigbeplaet(ènbibwater. J^itbe wtbier
00?faden beeten (q in (Sxv^cp Bipfacos/na bat fommige meynen.
Jn :3nttto enbe Jnliobloeyen be Caerben meefl.
mtmt enbe comple^de.
Be wottel vattbe(êncrnybei8 inbentweebengraetbjooge/enbeput:
geert een wenicl).
^tecmc^tenbeopemde.
^ Be wottel in wtïn pfefo^ei» enbe baerna ge(looten tot bat (qgbelqcÊ
' eeii blj^' wott / btc^nbsp;enbe be cloneti inffOflbaltfènt.
Befe mebicine biqp in een coperen bnf]ê een ioerl^ncgg^erGomtinge
fectcten oocd bat be vootl êybe mebicine be w;atten verbuift.Batw^
bwelc tnff^ênüëblabëren genonbettwott/ ie^t voo; bioeuê^ogen/
glfinenbiebaermebe wafcbt.Bat vootgenoemoe Water verbtirft oocl
)ewa(Tclgt;^Bie
t VinDt/^ïqtt
.. _|e/m|menpteergen8m wint et-tJ^ae»
gt;etthai8Oftarmb:aecht/aqo£)to|conbe8,befcrtttt. 2. f -^
ïoetvoot^e vierbagdSQei
^ be beet in lt;0tiec^ enbe iatqn Bapb«toibe8 / enbe bi on fm
tqben Jlawreola/baerom bat bi van fa^foene/en fonber?
linge van blaberen enbe v:wlt;^ten ben lauwerboom gbe
'' lqcdis/boewelbatbeblaberenwatfaecbter(qn/enbebie
v?ncbtooc£cleynber.
0ctf0cn.
^eelbafliseenenfirnycdmetveeltacden/enbebielatettbaerboogbert
gel#al8riemett.Befcbo#vanbetacÊetgt;iegattt8taeytBebiabéreit
l ^
®mtt«tn.
5\L aMircök«»«Jt»«nrommt«cttlt;gt;lt;gt;cïS«B)(»(i0«quot;oemt/cn-
J;
3t
m
blaberen gelqcf/m aer (i (ifn weecf er/teerber enbe dam / en en laten Raer
oocf niet geerne btefen/enbe fi) (ïfn fcRerp inben mont. SDe bloemen fqrt
«en Inttd tvit enbe Iqfver wicR.B:gt;e vancRt als ft rifp wott fo is fq ftvert.
}D( wottd is RontacRticR en lanc/en en wo:t inbe mebidne met gevfèert
^tc pkctfc t)am mfi. Daphnoides. £4urcotc.
^et wafï geerne in Rooge boffcRen
fcRieroneraU
£anreole bloeyt inbeXenten van
fïonben aen / eer be blaberê wtcomê.
2)itglgt;ett?asis ltt(ïid)om aenfcRon^
wen/enbe riect wd. 6et btaecRt enbe
btengt fïfn vtncRten inben 6erff/en
bie is eerfJ groen enbe baerna root/
cnbe ten leflen van bnyten fwert cnbc
binnen wit.
^dtuct^mkcctnpUpü^
5^anrcolci^ (eer Reet cnbe btoog^
fcRcrp enbe amper van natnere.
^ jDeblabcrenvanXanreolc/groctt
fuoU ^n oft bot gebtoncfc / iagm bc fnoter cn
/-v.^^^^v^^^-vv./'i^yc flqmnbsp;ben cameri
gancf .©ibtengen ben vtonwê Racr
^ ^ ,, j macntflonbc/cnboeftfpouwcn.iais
y quot;quot;f ^ :' trecfcn ft be taeyc flqmicReyt wten Roofbe. amp; mahn ttkfm. r^qftbien
- f^^Jj,''''quot;v^bcfcn beften ingenomen cnbe geb^oncf en/ purgeren pcr^teliicécn.
/és-^anC^cfenöoom. «c^t?. lxxxi„I.
^cnndcm.
wott in (Stiec^ B:)tys/cnbc in Satqn (Dt
cws gcRcctcn/enbc bicn naem is inbe 2(potcf e blcncn.
^nbsp;^accfbcn.
, ^ jDen/êyctcnboomis wdbefent/nictbcRoencnbc ved
afcottterfeytens.OetiscencnRoogenboommctecttgro^
^ijX/,;,,^, w«/^ctccnbcronwcfd)Ot(feenbe(lam/enbeRecftvcdtacfen/baeracrt
' ' wa(fett blabcren/bic fqn menigRertieren/cnbc biep gRcfctft/gRdqce
als bic blaberen van bc cleyn CRamcbten.S)efen boombtaecbttwccj«
bcrléy vtncRt/bcenc aen ben blaberen/ cnbc bic wotttnJlati^n (èalla gc
Rc^m/bat isjt^nytfcR te fcggctt (galnoten oft Ü^ppclcn/baéfom
m
b4t ft eeit cleytt appellcrtgbdqdfqit^ Quercus. ^ycJcnboom.
2)ie anber tttflcb«» be bUbecè bte beet
meninJS^atqn èlanbes/m BDnytfcb MS^
iiec?elen.^e(cn boombrae^t ooc?
lqm.2gt;ewouelbKytbaerwtitwt.
i^yclboom oneml in onfe lan ^MC^f
ben/enbefonbetlingeinbojfcbem
KJi-
BDefenboomwottoocgroen/enbenbsp;^^
(laet xvt inbe Kenten/ nochtans feet:
langfaem/alö anbei: boomen bina al^
lelanghetttqtghebloeythebben.
mcuer enbe complete.
2)en iSyct'enboom btoocbt xvt/ en
ab(ïi:ingeet:t oft trect tfamcit/bebben^
be feet: btjcans mibbelbare wermte.
C £m4)tent)eopemtte.
igyc?enblabei:entt'ec?entfamen/en
fonberlinge bat cleyn bun velle?ê bat
tttflèbenbe (chorffeenben (ïam vanbe
boomgenoben wort/entgene batm^
fcben be fcbelle van be eec?el en fcetrne tvafl. 2ïlfmen bit in xvatit pebt/fo
genefenfibenr^bmloop/enbatbloetfeMMnbsp;.
bttycp/enbet:vtonwenmaetttpoitbegt;0igettefmoocallerley woitbnbsp;quot; ivti^y
alfinenfe(lootenbaeropleyt.@ttlc?ettci:achtbebbenbieeec?elenooc/|| ' y quot;quot;
loffen be viine.t^ocbtans alfmenfe eet / fo ma?en ft lgt;oo(tfweei: en infla? Z. l
tte.tl1et:(tft'ngoettotalbecbanbevettqnvanveninichgebierte.2gt;eeyc
?enfdgt;o:(femetmelcgefobenengebronc?ett/tveberpaetallerler^ent}n^
2tl(menbiei:otvPoot/fbvet:|^epenjIonet:grootebitte/alfInentbaa^
Ieyt.@ii800cg0etgemengtmetge(b»tenvet:c?enliefe/en0p9««etbert;
^ gcftvel/enonbevlcemtiengeleyt.25eeyc?appelenabflt:inget:e|eer/enb€
b ftrtvancottbet-enbegrouct:natttet:en/(ivet:coeleninbetttweebengt:«et tJ^^sU -
enbtoogeninbettberben.2flfmenbic(lootenbeopleyt/fobeotvmgen(t ^ ^
aUecleyPttwofcatbamnbieinbattantvleefcboftopbattap^nvatt j
bet: ?ele vallen/0ttet:mtb8 bien ft'n (ï ooc goet tot vnylmonöeit. aifmen ^^ ^'
wiltbatbeeyclappilmrtietfeerenbebwingenoftabftrmget'e/fofalme'
bie in water (teben.mi men batfe ci:adgt;telic ^tcbtertvaerts b:men ofbe ^
bmnoren beb wingen/ fo falmê bie in herben wqn (leben. %c?appden c^ciyf^-^^
geb:am/flelpenbatbloet.Ämenfalbtefolangetnbecolenlatenliggei';^^^^^^^
tot bat (i gloeyenbe wotben/baerna (almc bie met ajtjn oft met wtjn
bltt|fem^êyc?appelengefoben/ettinbatwater/baer(tittgefobenfqn/
gefetê/beneempt bie nebervallinge oft wtgancber moeber/ en bet: .
wen maettt(lonben.2tl(]nen bic in a$qn oft water te weycBc leyt / f n bat
haytbawmcbc w4(fchet/fo wotbetln?crt Bt (qit oocgoet vootbcgc?
ne bte bat roobe mdt jôen hcbbcrt/m «?û'tt op watcr shefobctt enbe gh^^
btonden/opghepooten enbe baetrop g^eleyt
Koote Berpentqn heet ooc gtroot amp;angencvttyt/ heet in
(Biiccic ^:4contton mega/in Zatqn IDmcwncnlns mato:/
I oft @tTpentat:tamat0î.ïP0îtaIfb genoempt ombejwili
lebatbenpeelmetveelroobeplecidenô/gelqcbe fangen/
be|p:enc^elt is/enbe is lanc. Js int opperpe vanbê pele ge^
f«et(ôeneei:t gelqc een pangè^oop a\s p eê roobe bloebige toge wtpeect^
^aeefoen.
lt;S^îOOte@erpentiïnheepeenc falen
peel/bie waP tvvee cnbitns hooghe/is
bief gelqc alô eenc pec / met vul roobe
pUcpîms/gîlticdflangehifpztnchlu
Be blaberê (tjfn rebelijlen lanc en bîcct
gelifc als patich op fîtlf er/maer p fiin
B crom omgeboghen.CFrttopperpe van '
ben peel waP een lanceront en fcherp
bincf/batgeliîctechanweopphee/t?a,
bnytertgrnett.2(l6batopgaet/fbver4
toont hê alf ban een pnrpnrbtnyn colf
ïenopt^oîêbjisboue fcherp toegaen?
be. iën bien hoien bt^echt rontfom ge
Itjc ben 2(ron/ccn bmyf fen met veel bc
pcn/biefqneerpgrnen/baern«gcclge
Iqd Boffraen/en root^BDic wottel ts
rcbclic groot/ ront en wit / cnbc is met
een teere phelpe op fchotflc bcclcct.
Berpcntnnc wap op plactpn baer
veel fchabne enbe lomber is.
SDat fact (àlmen vergaberê alp root
enbe rtjp wo«.ilnbebe wottel in 3«lio enbe STngnpo.
^tendttter enbe complue.
Betrpctttnneisfcherpcnbcbittcr/cnbeabpringeerteenlnttcl/enbeid
onermibs bicit werm enbe btooghc.
fnbsp;/?^^lt;^^^,^^P^tttiîngefobcnopgeb:abett/cnmcthnctticgcmctt0t/etï
l J v0^ÏH««nelectnarieingenomê/isgoetvoo;begenebiefeertoi^^
m'A'^oin-
^nbsp;------------, ---M-f, t^u -tif^r-tnbsp;uotfri., cgl^Qnbsp;N r.
.....
on»' i)v
r. ■
aß gt;
'^^ntit tti^oeunbsp;/W^i^/./oo^«oot-^Ccen éoott,en«e
öl
^ (len/cttbe btcit eeit qumtecritc oft cmm tvtett Roofde op be botfl gewal
lett 18 Avant fi fcReybt be gcoue en meye fltmige Rnmoten/en boet bte vet:
bwtnen.t^aectlnfitotbtflapcn/al8 ft mettvqngebaoncfentvott. Bi^ie
wottel geneeflaUetrley qnAbevlceratienenvoottsetenbefweinngê/als ....... ^ quot;
ft geflooten en baet:op gReleyt wott / oft alfmenfê pnluetnjeert en baectn
ppoit. Bt gReneefI ooc be ftflelen/alfmenfe met Rnenicf mengt m baevitt
boet. @t vetrbtnft be plecf en Wten aenficRte/en aen tgeReel
baetrmebebeficifct.€fapvantswottelisgoetvootboncferoogen/alf^ 'f
ment baenn laet btnypcn. ^cblabet:êgcnefènvecfcf)ewonbê/aifmcnfè
gt:nen baei:op leyt/wSt als ft btooge wotben/fó fïfnfe fcRetrp en en conen
ben wonben geen bnecRt boen.i^en feyt/bat befe blabetren/fo men eenc
plattenc^bact:tnleyt/bewat:cn/bat Wnictcn vct:rottet. S)e vtncRten
Rebben meet: ct:a#en om wonben cn vlcet:atten te genefen ban bc blabc
ren ofwotteUIDc blabetren enbe wottel vet:iagen natctrcn enbc flangcn/
al8yemantbtconct:Remb:accRtoftbaerafbtinct.^nbsp;'
4 /Ti^ Blangcnci:ttytwotttn(0«'ec^:B5:acottonmtct:on
in Utiin ^tacwncnltts minot gcRecten. iSn Rocivcl bat
beonbemeeflerstnbe befcrtmngcvanbat clcynBlan^
genct:nyt malcanbecen Dracontfon micron.
per contrarie enbe on^
geltfcffïin/nocRtansgRemerctbatbit
crnytbaer wq nv af fptefen/blabercn
Reeft/bte bê Deel/ gelif c wi Rierna btee
ber verclarê fnllen/geUïc fqn/fo macRt
naconfcn bnncfcn wel enrecRt onber
bc ©langencrnyben gRerefent wo:^
ben/biewelcBe/ als piinins vcrclacrt/
btqerRanbc fqn / wacraf bit tegRcn^
wootbigRcbatbcrbe is.
^(tetfoen.
Cleyn ©langcncrnytRccftblaberc
gelqcBalsXgt;ecl/macr(tfqngrooter/en
hier en pacter altqt maer cen op eenen
langen peel/ bic wtcr wottcl wtfcRiet.
2gt;c wottel is fnobbclacRticR/^n Reep
»^«llcbctt/gRelqcfalsKietwottcl.2:)c
»JtncRt bat is een btny f fen met veel bci=
pen/bic wotbcntenlePcnroot/gc%e
be bcpcn van 2(ron/cnbc van groot
©llt;mgRencrnyt^
tn'i
•r-i- ♦ ■ /■é
LXXXVi
Bnbsp;^tepketfebaevetpafï.
Bttcwytwafigcetrnebi'bwater.
Cleyit Bbngettctruyf compt wt als bc pangcit vcrm'c« wctt cit?
bctgt;cttOitgc»/ettbcbactvcloftb«ytafjirqcdcn/cnbcbetvcrbo:chtbem
oocd mctb^ct: til bcerbe / alfo als dlc ÖUttgccrwybctt boe».
lt;£gt;cmcrct bat bc blaberen enbe vmcbten van bcjètt crnybc/gclqcd ooc
vait 2lrott oft €alföVoet/fcberp enbe tangbcr ft» op bc tonge/ fo ts ftit
complciwe en ooc batfaetfoen ben vootfeyben 2lron gclqcf.
Be blaberc geleyt op bat biften van vminid} gebicrtc/trcct bat venqtt
/r^^/^^niin bacrwt/cnbebeyltbcwonbenmcottcttbagcmBtftwoocdgocttotal?
\. »rt./ Ie qnabe onbe vlceratien enbe ppelen/alfmen (alnc oft placfïeren bacraf
maect/oft g«^ocn glgt;e(iootenbaerop leyt.2ll(men van befèn crnybcenbc
van bnentcd een falf den maect/fb (ïrqctmcn enbe vcrb:qftmcn bacrme?
bebeplai|mintaen|ichtBcoperatienbtebitcrnytmeerheeft/p^
Mcn befcrenen int Capittel van 2(ron oft Calfs voet.
CCktUPU C^t^LXXXVIL
Senn(tentgt; Daphne Alexandria, ^cdcvuyt.
migben oocd Capdenp
bebla^
_nbsp;bit crnyt Bapbne 2tte?
jranbtia/enbeinfatqn lanrn82(le?
|canb«nageitoemt.Be2lpotedersbee
tentDnnlaria/fommigcoocBomfa
cia cnbc paganalingna.
^(teefoen.
^eelcrnyt bee, t ronbe (ielen bie (qn
anberbalffpan lancd/gbelqcd @alo?
mons fegbel/cnbebeeftop beybe(!ben
bicde blaberê/bie (if n ben £antverbla
B betengelqc/oftbie2^nfcigbenaempt
ïvotben/mer bejê fq n grooter/teerber
enbe wittcr.TJ^^t dcd blat wafï nocb ee
deyn bUbeden/in manieren van een
tongbefden/ oft gbelqcd een tapUn/
enbe onermibs bien beetent bic (bm?
migbeCapdenfcrnytXnP)ertbeybe
^(tnÄeelcmi^e.nbsp;LXXXVIL
tel 18 bett ^tt(co gelij'c/mAet: (i is gcooter/tcctber/en van goebcn rttcde.
Pdeefebaattvdfi
^eclcrttytwa(imboogcbo|fcl)ett/enwortwtXgt;»gawe»m^u^
U»tgeb:acht/ettbem(bttttt«gbehottettgb«^pllt;*t^fgt;
Ömcijc.
i^eelcrttyt bicttgt (qtt vwchtett tttjfchett be bUbeeett inben fomer.
^Tatuet^ cnbe complejttte.
3^eekrttyti8wermettbebjoogevattnAtttere/bwelc?cl«erlic?blqc?t
tvtett (ïtt4ec?/w4tttbtert 18 fe^erp ettbebitter.
De W0ztd van^eelcmyt gebtooc^t ettbe gepuluerifeet^t/ettbe b^emf
^kr/vmeoft(cflêb:4cbmettmetfoetettwqngeb:ottdett/v00rbcrtbettnbsp;\
fwArettAcbeytvwItttbe/ett^mt^f^hroppelpiffc/enbebjettgtbe^-^^^^
v:0ttwett^ermrtettt(ï0ttbe.eil0fi00cbeBe€0ttbmettAbertArbcyt.gt;^''t'PH'''' '
^itcrttyttttwqtt0|ttvAtergef0bettettbeb(teilt;^fgheb?0ttc?ett/vem^^
bie ouecgroote vodytidyeytbievanbat t^piaiin ber Men lt;?fbmypt^
Öatpoltteroftpoeber Wttbefettcruybe/enwojtel/btoocbte»bebeylet f -
alle loopettbe wortbett ettbe fweerittgeit/ enbc foitbeclingcmbe Me/en
OtttretttbattÄp?ett/gbelqcEAl8betthwygl7e/enbebiergl)elqcfe.
iStTïeybloemlertsworbettitt (Bziecp j^pbemerott/enbe
itt latiftt 3ri8 fylweflris/enbe bi onfctt tifbctt Mmn cott^
ttalU'umgbebeetett/enbatfclttettietqualiciaPAntrtitm^^^
buttdettfoi8bitbattweebege(lecl)tvaJleliett/b4erCbeo
7 pb:A(ï»8 rtfprifft/bweid inbe f entctt bloeyt. pe o0i\kU
cnberebenctt vatt befett^mett bebbett wqintUngbegbefetinOJ^en^A^
tqttfc^en^erbario.
^iteerocmnbsp;r^ ^
meyebloemeett8bebbetttweegroertblAberetttt#rteett/oie|qtt^
bUberê mtt witte leliett gelqd/maer (t (qtt veel teerber.-^^^^
bebUberê w^fl eettett falen fieel/baeraett bange» vqfopiene/ lomtqta
:ÖOOcïmcerronbewittc?nop?en8gelqc?al8iirwtett/btepluydenbaer
op/ettbcwo;bettfcboottfrteewittebo!ebloemtetts/mmamercttV4tt^n
rontcmaelclocidett/rotttfommevolfcbaetrbert0euïcraiseettjagbe.jtt
eldclocdettisem plecrlett^BDefe bloemlenö riedctt wter matett wel/
maer (t |qn bitter vatt fma?e.2tl8 be bloemlens vetb:oogett ettbe afvalt
lett/focomettbaerfct)00ttbefifert8wtgeliidroot€o:ael/oftgelqdb«
v:ncbtvSepatgett/enbie(tjnfeerweec.i:gt;ewo;telt8watlancei1vee^'
felacbnlt;b/envlibbertbiet:enbaer/ab(iringeert/enbeefteettêgoebêrne^^
»T
11' t . ' /
/
€ ^tepketfcbdctttvdfï^nbsp;Ephemeron, aOcyblocmcm
lïïeybloemdetts hebben
ninge in boflchett enbe in plaetfêit baer
veelïomberis.
^mttje.
JnbeitmeyheitgtbitcrttytRttlief
Iqcde wel«'ecdenbe bloemdetts/enbe ft
vetrgaeit weberom fteUtc/enbe valleit
«f. iêttbe m Jttlto baerna fo b:enghet
ft'rt vmchten/te weten / bie.roobe beft
denö/aÏ8 bonen verclaertlt;8.
nmcxcnHcomplcpit.
Bit crnyt heep een ghemengbe com
ple^ie/te weten van repellerê enbe van
verbeylen. ïPantbte wouel ab^rm?
geert enbe trect te ftmen^ignbe be bloe
men en blaberen bie bifcntieren/want
ft ft'n bitter / gelifcdmen wt ft'n opera
tiewelmercdenbeia.
B Be wottel gefoben enbe bat water ^^
baerafmbenmonbtgheho»tgt;en/boet ^
yU. ^ ben tantfweer vergaen.Be blaberen pebtmen in wif n / en men leytfe op
.nbsp;-~(weeringenbaernochgeenetterineni8/wantft'boenbtev»erbwqncn.
■jnbsp;-^(^x fap wten bloemen gheperP/ is goet enbe cracl)tich om bat herte^c
hei^lf^'^^^^^^^^^^^^^^teconfotterenenbetepercden. iënU veelnteer bat
geheel cruyt met blaberen/ bloemê en wottelen / gefoben en gebtoncEen.
^rtbe wo:t fonberlinge gevfêert tot onmacht/fwqmeringhe/ eiï vallen
beftecte.tnenfeytbattetoocbewaertvoo:£a$erie/alfm'ctinbêeetflert
allebaghe vfeert. Bat ftp i8 ooc wtnemenbe goet tot benj^g^want
' ' h^^ verclaert batghepchte/enbeverbïqftbeboncderheyt.
^(tntmo^td. ««p LXXXIX.
l£antwo:telheetin(5n'ect:iSlentum/in5:atvin^ula.Be
2fpoteder8 heetent ^nula Campana.Be rebenen van fnl
ede namen Paen in onfen Eatqnfchen^erbario verclaert.
Stfdecfom.
. J^nula€ampanaheefteenenbicden/gèhlt;ïy:ben/langen
Peel/fomtt|t8 btq ellen hooge/eiï is gecantet op gehoect/eiï baeraen
gen blabercn/waerafbeerpe bi ber eerben per bteet/ lancd enbe gchaytt
ftn/geUïcd be blaberen van IPolcruyt/ enbe hoe ft hooger aenben peel
Ifcd/1gt; fici-iC
B (iaen/Roefqdcynbct'/Oï^A^lbcrettbc
fcRctrpci: (ifnOnt fop vanbl (iele waf
(ètt groote fcRoone goutgede gefierec
bc bloemeti. i^itbe als be bloemen ge^
bloeyt Rebben/ fo (iaën enbe bwerè bte
RarigRc bollef ena/mben welcf en bat
faet ts/tot tnben ^erft. ^k wottel is
van bnyten ecbenver wi^/ tvant nae
bat beemijcf is/ fo is oocf be bnyten^
(ie fd)otffe / eïtbe van binnen witacR^
tidgt;/fbnitqts eê Inttdroot/wdriecfen ^ inbsp;^, ^.y
bc/bïcf enbegtroot/ wat ^erp / enbe
baet: waffen deyn woatdfens aen.
C ^itctrnytwafifomtntsopbeber:nbsp;*
gen CU op btoogRe plaetjên/ baer ved ^BA | //
lomberi8.@omttïtsoocinboffci?ett,
cnbe ongRebo wbe bqd'en / botnReg?
gen cnbe beemben. tXizn vinbet oocBnbsp;.
fcRter oneral inbe Ronen / want baer quot;quot;Xl; J
^oibctgReplant.
^en tijt
Mmla Campana bloeyt in 3nlio/
enbe fqn wottd falmen inben fomer vergabcren.
^itcuet: enbe compUpit.
tyc wottd irott fonberlingc gRevfeert / cnbc is werm cnbc btoogRc
rr, ct onervlocbigRc vocRticReyt.
^ B:)c2(!antwottdgefobencttbegcbtoncfen/]ofibc^'rte/enbebtengt^^«'V5'V//^.
bcvjonwenRaermaentfionbe.2ïlfmentpttlnerifccrtcttbcccn^l^cttta:s
rie met Rnenicf bacrafmM/fo is fq feer goet voot bc gRcne bic Roeflen ^^te/^Ai^/iUe/t.
cnbeficRen/enbcvanbinnengebotfienfqn/enbcbloetfpontvcn.3tcm^//'^///^^^^
tot ntflatten cnbc winbcn/cnbc hmn van veninigegebierte. S^efe ^Ic^;
ctnariebcylt/enbetrcctwtbicgronetaeycfiqmigcvocRticReyt/bicRaer ' . ^
op bc botfi enbe ontrent be longen vergabert Reeft^lDic wottd in foetcn
i^^rtgdcytcttbcgeconf^'t/tsgoetvootbcmagRc. blaberen in wtfnnbsp;^
Scfoben/verfaecRten be pqnc inbe Rnepe/alfmen bie baerop leyt. BDefgc
nier oocf alfmen cen plaefier van bie groen wottd maect / fo leytmcnfc M^'y'j^« quot; ^
lt;gt;PgRefwd:batvanconbcvocRticRcytenbeRnmotcncdmpt/
want (q verteert bic cnbc boctfcverbwqnctt./zec^/i^
\Vvi i
quot;X
^cnmm.
iCB^nmomc oft iDtgt;ttminQiXü0itin(Stkq^mS.atiinM\^
potonum gehectm/cttbc inbc apotcEc %»:imoni«.
Êaetfoen.
2tgt:imottic heep ccncn tccbcrcn/ langcn/hontachtigcn/
, Pcchten cnbc rcchtcn/harigen/t^onwcn cnbc (werten fïccU
@qnbUbcrc/bicwclcfconberfchcybcnlicBaenbcnpcelopw«(ren/(qrt
rcrft/gclqcecnbcbenWabcccvSPqf
vingcrcrnyt oftnbsp;/ cnbc fiï
(qn fwcrtachticb- jntmibbcn van^
ben Peelnbsp;bloemengelqcg
perren/bcen acn banbcrc^ilnbc als
bica(VaUcn/(bcomcbact:clcynerott
wc clifecns/ncbcr wacrts pcnbc / cn
bewat(qaenrnercnal8 clccbcccttcn
bc bier g^clijdc/bacr blqncn ftj acn?
hangen. wottcl ie grootachtich/
lancï cnbc (wert.
^ Qte pketfe betert ^(tft.
2(grimonic waP oneral gecrne in
haclt;^bo(fchen/in boncf er enbe onge
bo wbc plaetfen / op ronwe en peen?
a^tigbebcrgcn/acnbe tnynenenbe
(ïraten^
Bitcrnytblocytin3umoenbe3tt
lio/ en ban falmcnt o o c vergaberen.
2(grimonieiöfnbtiïlvanfnbPantïe/t)etbeyltenfnynertfonbermercjï
^el«ceehitte/enbeab(ïringecrtoocBeenlnttcU
, (Cnbsp;Cmc^tenbetvercft'n^e.
Be bla_^ren van 2(grimonichcylcn be wonben bietet en willen gc^
nepn/ijlbatmcnöièntcfónbmrdm
m igttmome.
xa
Ol- ■ M
èqn fact op bat crnyt in gefobcn cnbc ghebtoncten/ ie wtncmcn
bcgoettotbcnroobcnloop op melifocn/enbe ben lcner(nchtigcn/enbe
benghcnenbievannatercngbebeten(qn.2(grimonici800cffonbcrlin«'
S^egoettot verPopping^e ber lener / enbe confotteert enbe
Perctbie. @ibeyltenbefnynertooc£alj=
quot;-r
bcrUy*gt;lceratient ^
..yf,.,
-ocr page 173-^cnnaem.
pb:o(yite.t)e|èn itaem te namacls vaitbcit gcttcitbwtii
bejcr (pmdeitttt'et eicpert cttwarert/vcrdeat wotbeitm
iëuphxafta/xvat alft woubtt ciuyt nod) hebeit baec^s
tb^lmic« oft (Dc nlam.fBnbe alk bejê ttameit comcrt tgt;m boot / battet
per btenpltch eitbc bequaem 18 voot boogden.
^faetfOCtUnbsp;Euphrofyne. 4gt;ocjcntroofï.
(Dogeutroopieeencleytt bicdtvaf
feube fcboo ctruybedeu/ eeu fpau lanc/
gbelqcd eett cleyit beualltcd boomdett/
met veelput:put:eittacicdett8 eube peel
dene/ eube baeraeu cleyu blaberdeiie/
biefqurorttfomgbedertelt. tLuffcbeit
befelue blaberdene waP eett beualltcd
fclgt;ooit bloemden van b:q coluet^eit/
^ wit/geel/eitbepurpureit. Bewottel
^ 18 cleyu/eitbe ettwotttubemebi'cqite
ttiet gbevfeei^t.
(DogetttrooPtvaPop bueueleu/al
baei:befoittteveelfcbnttt/ettbe fcbter
itt alle beembeit.
^mtijt.
i^etia oocd eett^ecpcruyt/wattt
mett vittbe ttiet/bet ett pitttbegitt vatt
bett^etft.nbsp;'
(Dogbetttt^oop ie werm ettbe b:oo
gbevattttatuere/alfomettwtlqttcracbtettbeoperattemacbmercreit.
^ (Dogbetttroopvfeertmetttotboncderoogbett/ettbetotbep^reittbc
ooge/ alfittettbitcruytpootettbebaeropleyt/opbatrnctttittwq'tt pebt/ cef-lt; /
opbatntettbatfapwtbettcruybeper|fe/ettbeittbeoo^ttlaetbmypett.6.gt;T.
6etverPerct00cbemem0:ie/ettbewaertbatyemattt(qttmem0neveg
loiettbabbe/foboetbitcruytbiewebercomett/alfmettWpuiueri|eert/,
eitbeiitwittettclarettwuttiniWlÖ^ ^etieoocd feer goet vootbe gene
bie be gell?^cbbett7al|metttïtt wtï
berlittcthe rtA^A^t-^^iso»* tttgt;(tA\tf / batielue niatet luvf^t* oh aoh*/
-ocr page 174-^mmm*
2(ttic wo:t in (Sxiecp gbe^ee^e« iêlclijpbacott eitbc itt ta
tvin ©alma / cttbc btcit ttacm ie bq bc 2ïpotc?cr8 bleuen.
tgt;c wbcnettvan be(èttameit (ïactt itt ott|êtt£attïnfchen
^erbario ittt langte vctrclaerrC.
@auic iö tweebcrbanbe/gtröot cnbe cleyitc. HDc gt^oue ©auie won
ghebcctcit om fttt gtoote cnbc bteebe blaberett wille / enbe bacrom
beetmcnfê ooc? b:cebe ©auic. De cleyit ©auic beeft (maelber en cleyit
ber blabcreii/en wott ooc? ebel Öauic gebceteit.t11cit beetfe ooc Cruys
©auie/ om bc twee oorleits oft clegt;^ blabcrletts wille bie achter al ben
peel opt eyttbe »anben blabe paen/in maniere van een cruys.
Bnbsp;^ iaetfom.
Öegronc amp;am/bat ie eenen pruyc? met veel tac?en en pclen/btc fqtt
viercanticb cn witacbticlgt;. De blaberen gelqcleneenö beele be blaberen
van (Ducboom/maer p ftn langcr/bcrtcr/ bic?er enbe ro w / cit gepon^
fcltgelqcBeettblootverPeten Wullen clcct/enbcfqnwitacbticb/cnbcbcb
ben eenen perclcn ruec. Dc bloemê pfn purpucbtuyn met wit gemengt/
gecromt gelqc? ben bec? van eenen 2lrent. 2118 bie afvallen/ pgt; btengbct
Saluiamaior. lt;0touc04itte. Salm'ammor. ifbclS^utc.
B9
XCIL
CRttf4lt;tirth»yn5«tt8oftfac|cB«tt8bcr0chArllt;y0elqdf.
löbecvootgacttbcgclqc/macrbcblabcrmvattbcfèfqttfmrtclW
twee clcyitootBctts/cnbcbteett heeft bc groue
©4m'ebloeytm3ttm'oettCfttU'o/enIettertooctot(qttbertiï^
Öatii'everwcrmteitbeabllrmgeert.
—B4m1)l4berettmwatet:gefobettettbegebtottc!fett/lo(rctttgt;«*'«tt«/«» ^
beb:ett0enbettt):ottwetthaei:maeitt(fottbe/ettbeverlo(renbet)io»wen ^ ^, ^
vatteettboobeb:acht^5^ftrtbooftmetbrtwaterwaffchet/bucrq^^ quot;^ ' .
fwerthlt;gt;n»@lt;^weis0OettotaUerleywottben/wattt(t(wyttertbtlt;c»bc ?ocrr
^^eyltfe. Öame
[fopt bat bloet bat wt be wottbett eitbe cjitrtf^m loopt/ ^^'^^Vu« «cï» .
alfmeit bie^aerop leyt.2:)e blaberen eit fchwcttcits m wq« gcfóbeit/Wï
btmcttbatmedeitamb^
ulèT^tmertopi0citëSatv^^
iteefi»Bamemet21l|reit0befobeiteitbe0ebtoitcgett/0heitce(ïbat roobenbsp;,
melifoett. @ametrectbe wotmeitwtbeitooteit/alfmeitfebaeropleyt^ irehgt;(
SDeblaberertmwater0herobett/verbtmettbenhoeil/ettbeweebomitt«
Xgt;eloftChymtt8 beetmettin55tabatttlt;Dngr3???^gt;^^
Bebfiroo/eitbe ood wtlbeit Chymus.^it®«^«»
tqitwotbet@erpyllwm0eitoempt/baeromblt;»^lt;»POlt;«
eerbeitleyt eitbe cruypt.
j^weloft Chymusiötweeberhaitbe/alfoals B^io^^^^K^^
B^eit eenc is tam bat anber is wilbt.S)ctt tammcn cn
^nbsp;Êaeefoen, ^ , ,,, ^ ^
berlittgevatttacdfettsettbeblaberett/maer|l|qijwatwitter.ï)anr!»^^
^emntetop. èe^,lben2^mlmcrttyptmetopbeerbe/macrhidtm^
-ocr page 176-C omRoogRewct fqit cleytttecbec Routs Scrpyllum»
od^ttgRe tmUm/ ettbe Reeft bUbetrett
fcRier geliïc be VOiinxnyu/maet (i (qit
fmaelb.BDc bloemeit (I]it pm^pttrbtuyit
oft ftteewit/fcRecp van fmaf e/enbe lief gt;
Md vm ruecfe.BDe wottel is lAttcf/ett?
bc Reeft veel veefeliitgRcit.
-^teplaecfe betere itxxtfï.
S:)ctttlt;tmtnc^«clofCRym«8 (aeyt
fitcit ittbc Rotteit/citbe waji^Reeritc op
btoogRc plaetfeit/baet: bc (ottitc wel
fcRifnt. tgt;ctt wilbeit cttbc gRettteyitctt
2vwcl oft CRymits wafï op irootfeit/
Rouclcn/bctrgctt / btoogRc velbett cttbc
bcetitbcttfcRierOttctral. maetrbctt wit
Ö tcttcttwafittietopalleplaetfèit.
S)cit tmmm bloeyt ptittcipalicg itt
3ttttio cttbc 3itlio. VCim bctt wilbett
vattbc ttïey afhl gantfètt fotttet: boo?.
^(tcttet^enbecomplerte.
S)eit^«eloftCRyrtt«8 is (êer Reet vatt ttatuerctt/ettbc bat ie clactlicf
tc tnet'cf ctt aett fijnm fntaecf/wattt bictt ie fcRctrp op bc tottgRc.
£mcCgt;eenbeopemtte.
^ ^ctt wilbett IKml oft CRymue ie Reetet: tgt;(in bcti tammm / cttbc ts bc
tct:cttbe bequatnet:totbet:tnebtcqite.3rtwiïttgefobcttcttbcgebtocfeti/
(^tctijf^cri bteitgtRtrbettvtouwettRaetrtttaetttjlo
, uU,^^ cr:imfel/cttbc alfo gettöttet fqnbe/ beylt enbegcnee^RigebojfienReyt
bcgefcRoottReytvanbtnneit/ontflefirtgReenbeinflammatiebci:lcuei:.
d vrnbsp;^nel oft CRytnns in wijngcfoben cttbc gebtoncBen/ is goettcgRcn bat
venttn van wotmen enbe flangcn/ befgeli]cp oocE als Ri bactrop qRclcyt
gt; wott. ;Enel oft CRymns in water gefoben ettbe gRebtoncf en/ flilt cttbc
jnbsp;verfaccRtetbcpqneiittRooft/befgelqcroocf alsRibacropgeleytwott.
'nbsp;3na$qntcweycfgcleytfqnbe/enbebaernagcfobcn/cnbemetolievaH
loo. p w 3^00fèn gemengt fqitbe/enbe opt vootRooftgeleyt/vcrbniftbc raferifc
'rf- ' intRooft/bicfrencfiegRenoemtxvon.^neloftCRymuscenbta^ma
fwacr met a^it'n gRebtoncf en/(lelpt bat bloetfpon wen. B?cn roocf van
gcbcrnbcn^ncloftCRymus veriaecRtallerley veninicR gebiertc. iên^
bc wt bicn plcecRmen in onben tqben / alfomen in ^gilio lecfi / ben
maeyetrs ^nel met anbcr fptïfe teten tc gRenen / op bat fq van fwlcBc^
ȕ^gebicrtcbcwaertmocRtettwcfcn.
ï)anpamV
i rf
-Oêy^m^ïi VI
' f ; ,£ 7.'
XCIIIL
Tinimtn heeteit bc fommige Plt;micco«tt / bowcit int llt;tttt
hcctmcrtt pfcnicb oft ^cybcl/ cn in (Btiecp worbct Jlëly
mos gcbcctctt/cttbc in Zat^npmicm.
^actfocn.
2(ls bit Cotctt ccr(i wtcomt/ fo ifl bctt tHilic of^irs
fccrgbclijcl/ttochtattsisftttloofoft ^ .
gwsicclrouwcir/fcbcrpctrcttbcfpit^nbsp;p^mctcotcm
Sigcr.BittCtt(lccl0ftlgt;aImisr0ttt/cn ^^nbsp;^
cpqcbtvccllttoopctt/fomtqtstbicttac /f
eenen fïeel / cttbc fo vecï blaberett. S)c
arctt Ctt fttt ttiet gelqc als attber vtwcb
tctt/macr |t 511« gattts rottt/cttbc bny^^
gctt baer ectt luttel ttcberwaerts/ gbe:^
Wttlt met veel clcytt fhbehn/ bat is bett
trtilie oft gelqd/en bie aren fq'tt
bi ttfbctt geel/cttbe bi tqbctt bmytt/ ge^
Iqc ooc be gracttf cttsbie fqtt in fommi
gbe bcel geel/enbe itt fommigen xvit.
^ Pactfebam^ap.
panicnm tvozt nv tot veel plaetfen
bottctt itttlatttgefaeyt/en wafigeeme
itt rott wc en fanbtacbtigbe ccibe. 6ct
tiert ooc? wel ittt fattbt / al|J fomtqts
rcegbctt beeft.
Patticum fcbict feer baefi op / enbc ^^
compt gbcmeyttlic? itt veerticb bagcttnbsp;i\
totpecfèctictt.3ttbc£etttêwo:bctge^nbsp;^
faeyt/cttbc wo:t rqp itt 2(wg»fio.
patticum vercoeltettbeb:oocbt/ettbefottberlittgeal(i»gt;lt;^lt;^bnytettge
appliqueertwott.
Pattic?cotettma^metttotfpqfe/b?oot/enmebicirtevfcrettgelqctni
lic oft 6itrs/macr bet vocbet min ban ^its/enbe ab|ïringeert ooc mitt.
(Duermibsbictt fo geeft patticum cleyu voctfel/enb:oocbt/cn (loptbcn
loopbesbuycrooclcettluttclgclqcals^it^s.SJatbtootbatmèvattpa
tticcoten bac?t/en is niet bertelic?/bet coelt cnbc is btoogc/cttbe laet bem
ittlluc?ettw;iuen/gclt7ciattbtoftaflcbett.ïPattt bet ctt beeft gecttvetti^^,
buyc?.3tt fumma/pa»ic?co:en wqct ben ^ivs in alle bingbc»/cn en is
m iq oocc
miitmn.
eb
^(tn^pamcfeotm^nbsp;xciiih
B oocü met fo Itcfïtcd om ctm/mbc is (waerbct: om vecbowweit/ettbc voc?
bet mm. pamcwm m wifn 0c(óbctt enbc gbcbtoitcdctt / te goet voot beit
toobcttnbsp;(ïopt oocd bcit loop bes b»ycp/al(? m geyteitmelcdgbc
w fob««*vott/ei^bes baechstweetnaërbaerafgebzoitcdett tTïeit
, éVföV.; of mach bit öocd vjetreit gbeftc^ ^xve / mit(0abers be f«c?:deits bie meit
' werm applicqiteert/om beit loop bes bwycji; te pelpeit.
igybe wott itt (Sticcp ettbe latqtt ürica gbebeetett/ettbe
ett wottittbe 2lpotede ttiet g^evfeert.
Stfaecfoen.
^eybe is eett (iruycpdett/bat is bett Camar is gbelqcd/
tttaer ^et is veel cleyttber ettbe couer. gelqct ooc wat
bett Koofêmarqtt vatt colwere/ettbe oocd fd^ier met bett bUberett / maer
fq fiftt veel cotter. Baer fqtt oocd fommig^e blaberett bie bett Camaris
blaberett gelqcder fqtt. Be bloemê fqtt purpurbtaytt/ gemettgt met wit.
Be wottel ie lattcd/boubtachtid) ettbe bottcdertoot.
paecfebdet^ctvjdf?^
^eybe wafi geertte aett bergett/itt boffchen/ettbe fattbtachtigbe plaet^^
fett/ettbe mett vittbtfêoueraU
^nbsp;^entijt.nbsp;Erica. bcybc.
^eybebloeyttweemaeltflaers/ittbenbsp;%
letttêenittbê^erft/isalfoottberallenbsp;%
wilt gewas bat eerfl en lef? bloeyettbe.
^eybe ia werm enbe b:ooge vatt ttajg'^nbsp;W
tttere/ettbatialicbtelicdtemercdettwti,!:nbsp;Sfe
(ïttettfmaecd/watttbtiabitter.nbsp;.^tlj
' Be blaberen en bloemett van $eybe
Vatt^c^
''■^»ttiZcj^^'fri beylen^woöb^bie vatt nate^n en
anber vmirti(^ ge^te gbebeten fqn?
mige fcrinê ooc/bat be bloemê in wqit
ofwatergefóbettengeb:ottcdett/bepi^
'' iteittbelen^enbnycdflillenenbever
i ^ (aecbtett.Cfapvattbeblaberêenbloe?nbsp;/ ^^
.''-'quot;mettittbeoogbengbebtupt/enbevatt
btiytettbaerop gbcfiredett/ia goetettb e ^^
beqnaemvootqnabeoogbett. gt;
Zoo
au
xcv^
fa
^Bn^mcï woxt xmit (ómmig^ett oodge^ectctt wtlbeit
mlt;gt;ftlt;tat/mbein(SzmtBtyfitnlt;gt;n/m tatm Jvio.
Boittttttge heetetttKaptfirutttettbcBmapt (yittefïtre.
i^et eit wott tttbc 2lpotef e ttiet gevfectrt. ^te gette bie bit
^^^ auytiëmcam |ylwe(ïuetit itoeittett/bie bolcrt/alfo rvvi
fttlc|:iitbeit tatiinfé^m^cicham geitoechfaettt vetrcUetrthebbeit. jiêitbe
«Ibaet: hebbeit wi be rebeitett vatt (ïilde it Atitett glgt;eAllegeet:t.
^actfoett,
^endheeftblAbetrettgelttdwilbtwitmollAet^tcrityt/tttAerbefefitit
grootetrenitietfofeet: gefttebett. @qttnbsp;H-^rf
PelettfttttAey/eitbelAtetthAetrbttygeit ■
gelijfcé«Is eeiteitt:ietit.S)iebloemêIq'itnbsp;^ W
geel/ertbe aIs bie Aft?Alleit/(o wotbeitt
lAitgehawEeits/geftetfoetteectgelttd ff \
hoottteit/eitbeböititegelvicAlsBod^
botett/ƒ eitigtrecB geitAemt/ en b Aetrin^
ne vinbtmen cleyn fAet/ bAt is be
tet:(fe gelttcf/enbe is gAnts fchet^p enbe .
hittid) vü fmaU* Bijn wottel is Unc 1
enbegeeUnbsp;0'
'^üpUctfcHtttm^l.
^ ^etricfwA|lonetrAlbibe(ïeben/hO
«en/onbe mnetren enbe hofileben. ^iMtf^quot;
^mCijt
^mcï bloeyt ben gantfen fometr/en
inben ^erff btengt^i (vi'n faet vo Ott in
lAngehawHens.nbsp;^^
^Idcuer cttbc complete.
geriet fAet vecwetrmtenbebtoocht
inAlletrmAtenen mAniecen gelqce a's
bAt faet VAn6offerffe.2tls bAt crnyt V
b:oogeis/foWtgeUïcBecrAcl)t0he==nbsp;^ ^ .
liKeAlsbAtrAet.mAerAl(ïnodgt;grucnenvocbticbiö/rowOtbetm(riit
operAtie benonben miitber enbe onjïetcBer te ftne ban bAt fAet.
£m4)t ettbc opcmcte.
^atfAetVAn^ericBmet^neiticfgcmengt/enbeeenelectnAriebAerAf
gemAect/isgoetenbeqnAemtOtAllerleytgt;lotenenPnt:ienbteopbebo:(i
V Allen/en ben genen bie hoe(ien/en nuymen/enbe (Timtd?eyt ontrent ber, ^
botfi hebben/en tot be geele/enbe ÖctAticA. Ättbe Aljinen een electwArienbsp;^
bAcr Afm Al en wil / fo fAlmen bAt fAet eerfi in w Ater te weycle legg^e«/
enbebAn roofïenoft botrem (Dft men fal batin eenboeciden binben/
m tïtï
xcvi
^m^cnct £(xp. XCVL
£ Cttbe een cojfïe mn bcccR baerottt Icggctt geliicf cctt paflcye / ettbe latent
botre wotbctt. 2lljl m befer manïcecn in cen iëkctnmc gevfecrt wott/
fo f^cybct be taey Rwmoten cnbe flimicReyt bte Raer onttrcnt be botfi en
ontrcttt bc longen vetrgabert Reeft, ^ctricf faet is oocf goetgebtoncfen
, ^ t/v tegen allctrleybootltcfvennn. lUet water: cnbc Rnenicgefmeetrt cnbc op
' ^ / . geleyt/tö goet tot ben Rey meli^f ctt ca»cf et:/tot Retrbe fwcct:tngen/ cltct:ctt
üónbsp;Ottttrcttt bett ootctt/ citbc tot gefwcl cnbc tttflainmaticn vatt botfictt / ctt^
bc Rey»tclr}cf e plactfctt bet: mcnfcRctt. S)efgclrïcr ifi oocf goet tot apoflc
mictt vattben vootgcnocmben Icbctt/ ntacr nocRtans niet int bcgRinfcl/
maei: opt Icfic/alfrticnfc fonbe moeten mecfierctt/om bic te fcReybctt / ctt^
bcboettvct:bwqncn.
.. XCVII.
.Qénttaem.
Xocpfenfccnyt wott oocf U?iïngact:tw?attgcgeRcctctt/
tta bctt (SticcfcRctt ttacm ^etoc Ciffampelos.Cjfn lattftt
macRment Connolnnlns Rectctt. ^ttbcr Zpotdm Reetet
Dolnbiliö mebia enbc Pitcalis.iênbe Reetet baerommc
ÏPi^'ngaet:twtangc/ om batment gRemeynlicf ittbc wq»
gaet:bett vittbt/cttbc Ret wtingt cttbc winbt Rem om be ttaefic (irnycf ctt
cnbcctrnybcit.
Éaeefoett.
Clocrfcnfctrnyt Reeft t:Ottbc ficlctt ^l^rt
cnbc bwnne tacrf ctts / bic wittbc Ract:
allcftttsomwat ft' r^cycfcttmogRen.
B 2Dteblabet:ett fq« bat cleytt Deel «iet
feet: OttgRclqcf / Cttbe fiaen altqt in ot^
biitancie bectt bonctt banbet:. ©qn
bloemctt oft clocfctt fr}tt eet:fi gattts
wit/bt}tta gRefactfocttcert gRelqcf f c
lictt / Cttbe bacrttae wotbctt fq Iqfvct:^
wicR. S)at faet ie gcRocct/cnbc leyt itt
ronbe cnopfenö/gRelqcf bic wq'nbc^
Itett/gRcflotctt.
S)itcrnytwafigeerncittwqngacr
bctt / fomtvite oocf itt btoogRc beem?
igt;en cnbc in crnytRonen.
^mcijt.
Clocrfcttfcrnyt bcgRint in^mio/
cnbc bloeyt ittbc twccnacvolgRcttbc
maettbcn/cttbclcwcrtalpbanoocfqn
facr
^(ttuetJ enbe comple^ne.
tgt;it cmyt is wctm van natnm/ alfomeit daetlicï metcUn mad) xvt
ftit opemtie bic htct: Ita volghef
Cmc^tenbeivercft'n^e^
^at fap vanbcit blabcccit vait befcit ceaybc ghcbxoncïcn/mazcït ca^
mctrgaitcê/eitbc oittfluyt bat lijf* ccuyt j^cybt citbc verteert bat g^e^^
fwel citbumotctt. ^etloftoodbe vnitc/dfó als fómntictc rcctoKm/^iß
co IMW///
Uu/jij.
fcbeit wajfenbe is.^n (B'n'ccr xvonbit crityt^cptapbyl __
,„, Ion/ cnbe in Latijn öeptifolium gbcitaemt. SDc 2ipotes ^
?ersbeetentCo:metttiUa/fommigeBtilo:ta.m(»erfitboïcrtbaeriittte/
xvam Bijloua is een anber crnyt/ alfo wi op cen anber plaetfe vcrclarê
füllen. tHaer ben errner compt baer
boot/batbie wottelen vanbeyben Sc|3dfoliuin, quot;(TotmcntUlc, ^ ^
befè crniben root |T|n/fnbe oncrmits üiWurh gt; SmcrK.j-4ut
bienmalcanberenwlt;?tgbdqd fifn/
nocbtansisbewottelvan Bipotta
^ (eer gecromt enbe in cen genlocbtcn.
iaecfoen.
tCo:mentille is ben t)qfvinr l^er^
crnybe (eer gelq c/bet beeft biinne/r6^
be/bicfacbtigbe geerbeicns/fc mtijts
vier / vijfoft (effc xvt eenber wc UeUt
B:gt;c(c roebelens fqn van ben eben tot
bonen toe becleet met blabert'ai s/ bie
fiin cleyn en gbcclonen/ fonitijts in fe
nm verfcbeybê vingerfens/ fomtijts
oocg enbc bat meefïenbcel in vtff gbe
beyit/bie (laê bif cans eucn verre v«n
m
-
-ocr page 182-, ©anSKöjmmttUe.nbsp;xcviil
Cnbsp;PaetfeMminoafï.
Coimcitttlïc WAfigccrttc in becmt) wbte amnbsp;Iiggb^«/
cnblt;mblt;bö(fchm fchicr oucr ÄU
IDe CotmctttilU bloeyt mbett tHey/ttoeh cleyn ftnbe/enbe niet bonen
eert fpA» hooge. tXlaamp;e bte grootet ts / bie compt (pabei: «?t/enbe bloeyt
rchtecbengAntrettfomer.
Bqnartllebegettebievattbettcrnybettgefcrenenhebben/meyttenbat
be(ê wortel iitben berbeit graet cont én btooghe is. t,is watt/ jt is btoo
geinbenberbengMet/m«ertt!etcottt.Ugt;antben(maedf/enbebefgelncic
oocd be opewtie/thoonen metrcdelicd/ bat tn be(è wottel (b grooten con?
bentetetttö/alfo wifnlcicittJ^atiïtt bteeber verrclaett hebben. Baerom
fo 18 ban be wottel van Cotmentille inben berbe» graet btooghe/ noch
tanefonbereenigemercdelqcdehitte.
2gt;nbsp;Cmcbtmbeopet^dtte.
C0:mettttlw0tteli8feerbeqnaemt0tiillerl^tt?0ttben0mbtetehey^
len/en mert vfeert(ê van binnen/in wqn oft water gefoben/enbe gebton
cden/oft vatt bnyten/be wonbê baermebe waffchenbe/ enbe bat poeber
baerin firoyenbe. Bat crnytoftbewouel gebtoochten gepnlnerifeert/
enbe in fap van tOechb:eebe gbeb:ottcdett/t8 goet voo: be bioppelpiffê.
^ B^efgelticroocd alfmenbitmetbat witvanbeney tempert/enonbereeit
r»ert/fowo:betgheliïcl5al8beech/enbebitalfbanineeneerbenpanne/
oft op e^heete tichel ghebacden fqnbe als eeit doecdf den/ is wtnemenb^
goet voot be gene bie van onber enbe bonen ouergenen. Bat pnlner oft
fapvanbettblaberen/gheneeflbieottbepfielen/alfmettbitpoeberbaer?
/^J^ ittflroyt/Oftbatfapbaerinlaetbtnppen.Bitvootgettoembefapi!töecL
n ZlXf oocdclaerOOghw/alfmetttbaerinbtnypi.^crnytenbebewottelin^
Snbsp;benmontgêh'öüöeitenbegefnawt/geneefib^nylfweringenenbep^^
trefactientnbertmont.Bttcrttytenbetvo:telbeybetfamengheflootett/
p^f^e^enenbe verbtqnenbe clieren^berbedinne/hertefweeringhen/
i -'^h
............XCIX
Jt tnoflaertcrnyt tvott in (Btiecp iBnjomos/en in Za^
tiïttiSrncageheetett. tHaerbiwatrebettc bat bit crnyt
alfb hcetet/ is wtjt m b:eet ittbett J^atif ttfchett ^erbario
verclaert. Bapoteders en dettttê befêtt xvittett tHofïaert
ttiet/maer (l vferett bett awberett titoflaert baervoou
0eflechte^
%
quot;f
Vmsxgt;itM0iimtmpt Sap. xcix.
Witnbsp;twecbcrRanbc. S)4teeit is mm /cnbc bataitf
bcirtö wtlt^tHact: bat onbcrfcRcct van bcybcn ts licRtcIicf tc mcrcBcn wt
bat fact(bcn/btvclcf Rictma volgRct.
Êaetfocn.
iDattamwtttnolïaertctrnytRccftflclcnbtcfirtccttcncnbttttöRoogc/
enbc bacracn waflctt lange cnbc fmacl blabeccn/bic fqn biep gRclttebcn
cngcfcrft/cnbtcjqnfccr f^erp van fmafc. ©qn bloemcn (qttbleccgccl/
cnbc bat tvotben RatvBcns/ccn lebt van eenen vingetr lanc/ cnbc bacrin
leytfact/batieclcyncnbcvafi. 2:gt;attvtlbti6bcntammenfcet:gRclqcf/
maci: Ret is in allen bingcn clcynbctr/cnbc fonbcrlingRc vanblabct:cn cn
bcblocmcn/biecnfqnmctrofccrblcccfgcel/macrfiïltfnfatter/cttbcoo
clcynbcrvanRatvfens.
^UctfcHmmß.
^ ^attam wittnoflacctctrnyt wottinbcRonengcfacyt/cnbettsoocE
onlancicRicrtclanbegecomcnt S)attvilbtxva(lgect:ncbibwatcrcnbc
in |icenalt;^tigRc plactfen/baer voottqts water gcloopen Reeft.
^eneijt
^attammcblocytbcn gantfcn fomcr.tgt;at wtlbc in Jnnio/cnbcbait
ïJinbtment fonbcdingRc met bloemen cnbc Ra wf cns.
natuei:
-ocr page 184-9Dlt;tntt)tciSsSö(iwemti)e.nbsp;xcix^
^nbsp;^mct cn^c compUpk.
Bat wit tnofiaetrtcrttyt bk natttcrc cnbc complcieic vm^md*
iÊnbc bic vinbq bonen int iccvfXapittcU
3Dc blaberen mn tam wit lTÏ0(ÏAet:tccnyt veel row gctcn/vccwccfen
ben mcnfcbc tot bq(lapen/enbc loffen bie \nmc/cnbc boen wel bigcrerc/
enbcmaeclenwccdinbenbuycttnaet: alfment vfcren wil/fo falmcn
£attowblabcrcnbacrtocncmcn/anber8fomalen(ïhooftfwccr.S)at
faetiö ben vcnqnc van fcotpioenen cnbc fpinncn contrarie, ünbe vers'
. bnfftoocallcgewo:mtebatbmmenfchin|qttlq^^
. IqcFOOcfortcmetwechallcmi(macctheytvanacn(tchte/alfmcntmctho
^^/^^fV^f'nici tempert cnbebaerop(irqct.metcocycnofto(fengallcgcmcngtfö^
'' bc/verbtiïnctbefwertevlcclcnenbelitteeclcttcmmcta$qnghemcn0t
... - (ifnbc/verb?inet^efp:octenintaenflcht.tncnvferetoocinbcfpqfe/om
bietevcrfnetert.@ifnwoitelinwatcrgcfoben/trect0bebjofenlïncren
vanbccnberenwt/alfmenbicblt;«ropleyt.
m^otlUnfmpu ^^p^C.
^enndem.nbsp;Eupatoriumadultcrinum»
21 ^ l^gtcrnytiavanfaetfoen :^odïcnfcmyu
be ooofmageleyne wat
gclqcl. Bommig^chee
tentoocB^ertfclaneren/
_ ombcöwillcbatbchcr?
tcncnbc ^inbcnals ft gheqnetpftn/
bacrfelnen metbcfen cruybe mcc(ïerc
enbcgbcnefen.6etenlgt;eeftnochghee?
ncn naem in Utm/Un bat bc 2lpotc
Ecrs bit crm't Mnpatoxiü beetcn/maer
niet fonber groot crmer.^et en is ooc
geennbsp;fommig^e qua?
liclmcyncn/alfowibatclaerlic£p:os
beren in onfen iatiJnfcbenOerbario.
iaccfom.
Boellenfcrnyt ^ccft ccncn (ïcel bie
18 ront/lanc/Bnoop Achttcb/pnrpurcit
cnbccow/cnbcbacraenwaflcnblabc
renbïcft'rtlattd/bondergruen/ghc?
^crftenbcgcfncbcnbinagelqclbe bla
beren van j^cmp/cnbc ft'n bitter van
fmale. (Dp tfop vanben (iele fïact een
grootecroonevanvcelcléynlnfver;!nbsp;.
^ wige blocmlms in eeit ghebtottgcrt/cnbe aIö bie r% ßit/fo wölbet faet
bat vliecbt met beit wint wech/geUjcl men (tet aen Ulelcïwey / enbe aen
6afetthuy8gt;Sgt;e wo:tel \yuft veel veefelingan
^laecfe betete tvdfi.
^oellenfctruyt wa(ï aen bwatei: enbe op anbei: vochtige plaet|cn / zü
P^incipiilic bi be viners en (iaenbe water/ofbat anb8 langiacni plietet.
^entije.
Boellenfcrny t en bloeyt niet voot in ^Jnlio enbe 2(ngit (?ogt;
Dit ccnyt is njetm en btooge inbe ttveebê graet/oft mibbê inbê becbê.
^ ^n bat(èltte is claetlicf te metden wt ftnen jmaeci/ want bien is btttcr.
Dit cenyt/ouecmibs battet bitter is/fo reyniget/bet fcb^y^^ en Jiy?«ert
alle growe öide bnmoten/bie baer inbe aberenvergaberen.^^nbe xvt
bien fo beenget ben v:ou wc iyaet maent(ïonbe/enbe lofï be viiite/cn pm:
geert be bo? (i cnbe be longcn.^et necpt wed) bie verfloptbeyt ber lener/
milte/enbe anber leben. 3s ood feer cracbti^ om wonben cnbe v'cera^
tien te beylen/baeromifi een re^t goet wonben cruyt. suit cruyt gcbon
enbe eenen rooclbaerafgemaect/verbnïft alk veninicbnbsp;- y ' '
iö ood goet van binnen gbevjeert tegbennbsp;veuiin.nbsp;Ir mi«
■.1/A
til
m €itcm.
^ennctem.
0ceren beeten in (Bxiecp iêrebintbos/en in £atqrt Cicer.
^e Ciceren fifn t weeberbanbe/wit enbe bon^erjoot..
^e witte blagen witte bloemlens/enbe be bonctaoobe
^ b:agen roobe lq(verwige blocmf ens.2inbcrs (qn^(i van
(ide/cruyt enbe wo:tden makanberen geliïc.ï)e roobe wojben bq ons
meeftgbevfeert.
€icerenbebbeneenenbo»^^lt;^^tt0^enrouwcn(lcd.S)e|fammefens
. fiin gants btuefdacbtid? gbeln'cl als cleyn boomt'ens fo^^f eemgbe
^ bay:lenso(tb:aeylens.l:)eblabercriinckyn/rotïtcnbeboncfccigroen/
ben looue van ©uctbeyt niet ongdijd / alken batfe roitbt jom gcfcrtelt
|q'n.^ebloemlens(ïfnwitoftln(Terwidyenbebati^^
bie (qn meer ront ban lancf/enbe (ïfn opgeblafcn gdi]cf een bcacf fin/cn
be baetinne vinbtmen (elben ouer biq Ciceren. 3De woud is ectben ver;^
wicb/enbe niet bonen eenen vinger land.
plaetfe
Ciceren waffen geerneinfwertveteerbtrticr.nbsp;^ ^
-ocr page 186-^lt;xn€mcn* £(xp* Ch
!3CftCijtgt;nbsp;Erebinthos. (Ttccrcm
01 bïocycn in Jmio enbc 2fnIto/cn
b:agcn b«n faet in ronbe Rati ïcns.
^atmtcn^ccompkpc.
Ciccrcn fii'n werm enbc btoogc im
bcnccrpcngracbt.
lt;Zmd)UnU optutte.
Ciccrê in water gefoben en gebtOft
cBen/maf en wecc inbeit bnycB / eii lop
fen bc vtim/ en vermeerberen bat faet
om te genereren/en btengen ben
wen Racr maentfionbt/enbe vermeer
beren batfocb oftmelcB/en verlojlfc
van een boobe vtncRt. Ciceren in bier
manieren gefoben eiï ßRerfcert/ bjeect
eiï iaeclgt;tben (leen af éi nemen oocB
wed) be ver(ioptReyt vanber lener en
vanber miltc. Öi reynigen en fuyuerc
. be bnyt oft vel/ en bacrom fqn ftf goet
totruybicReyten(H)Otftbcyt/aljment
met Rnenic tempert enbc baermebe bc
(iriïct.QigRene(êttOOcfquabcfwec
/tu»ren / in befer manieren gevfeert. Ciceren verteere enbe boen verb wincn
bic Rerte fwellingcn bes gemed)ts/enbe be diere ontrent ben ooten / a 1(5
ment als een plaefier baerop leyt. ©q (q'n ooc wtnemenbe goet voot bc
.nbsp;genebiebeg^lcRebben/enbebiebwaterlaben/allinenfeinwatcrficbct
' cnbcbttna.DKn8tticrenenbebla(êver(weeren/bieen(alc(een€iccr^^^^
'' ■ vferen. wa^en wmf. 2llfmett Ciceren oucrnad)t in wa'ter te wcycfc
t ; , ,,, .j,(ettetenbcinrteempt/enbe(èsv;enbaeropva(let/jbb;quen(qbcwot»
men wt ben Itï we.
Cap.
cir^
^mmm.
3ïbe (D Ifentonge wott in (Hticcr iêcRion/ in latqn ZU
cibiacnm geReeten. ;De rebenen van befe namen Rebben
tvi in lattin genoed)fam verdaert. ï)e 2tpotef ers en Hert
nen bit cruyt niet/want (ï en gebtuycf ens niet/nocRtane
fo fifnber fommige bie Reetcnt Bttglojfe oft Buglo(fnm
fylnefïre/batö te feggen wilbe (D |fentongc/cnbe bi bien naem laten wi|t
blquen.nbsp;^aeCfocn.
^ it crnyt Reeft eenen tcebcren/gReRaytben eiï rouwen (ïcd/cn bien is
Op beybc (îjbcn bcdcet met langc/rou wc/ge|itebcn /boncf crgruene cnbc
(Icfcnbe
-ocr page 187-B fîedcttbcbkbctrett/fîaenbc wtgcfp:eyt Echion. Tt^îlbc ^^ffcntottgbe,
alstweevluegelm/cîîbêboebîenacr?
ber (îftt bt tfop /^oc (îf deyrtbcr m co:?
ter wo:ben.C«frcheiîbc feîtte opper?
(îe blaberett waflêtt veel fc^oott bettiel
blattïve bloentdetts/enbe elcd ^eefî vif f
tôbegefîerttbe blaberdens/aentejîett
Sdqcï eett rabedett. Mn als bte bloem?
dens tvtttallett/(b vittbtmett m bie bay
rige bwyfBetts bat faet/batis van faet
foette eett ttater oft flangettboofbedettnbsp;^
gdi}cB.Beîvo:tdiseettêvittgerbic^nbsp;^
cttbefwertgraw.nbsp;k
Bit crttyt ett wafî ttiet op aile plaet?
(êtt. Hocbtattsbaertte ïvaffettplacb/
baer vittbtmeitt ower al bibe îveg^ett
ettbe fîratett/ e»be p:i»cipalicd itt rop?
plaetfett.
^nbsp;Smcijt
Bit crwyt bloeyt itt Jwttio/etï voo:ts
bett gatttfêtt fomer boo:/gbelqcd bie
tam(DffetttOttgbe.
^(Xtm enbe eomple^te.
Bitcrwyttstvermettbeb:oogbe/ttochtattsnietfeerb:oogbe.
Be tvo:td vatt befett crwybe in tvqw gefobett ettbe geb:ottcdett/compt
te httlpe bett gettett bie vatt fîattgett gefîedett fïftt/enbe alj^êt ïn befer maa
ttierett te vo:en vfeert/ fo bewaretbett mettfch bat^q vatt bien ttietgebc^nbsp;•
tett ett îvo:t. BefgdqcÉe virtwyt ettbe operatie bebbe» oocd be blaberett
Cttbe bat faet.Bitcrwytverfaechtbepqtteinbelettben4t!tettvt|tt oft awäs f^ ^hvn '^^ns.
bersitteettichfopirtgettomè/fom«detbatbev:owwêvedttttecriïg^^
M màtcttppc^ ciiifctÄ^
Sennaem.
^ 2(tereppetvo:toocdBoeretteppegbe9ectctt/enheefi
►biettttacmbaerboo:battet mpodcttctt tvatcrachtt'
gbeplaetfetttvafî.gt;^:iec^beetetiëleofdittotte»
gt;^yb:ofeliitott/ettittlatqtt2lpittpalw(îreenrw|îtc0.nbsp;^
_ ^ Q^fdetfoen.
ÎX)atereppctsbertamnteJ^P^peoft3ottcftrowtvmercdfeergelqcvatt
fmade/rwecde/bloemett/faet ettbewo:td.@itten (îcd is rottbt/bol/ewbe
tt « teebeç
-il-
-ocr page 188-^(tnSSdtet^eppe.nbsp;ciiL
Bnbsp;Eleofelinon. Tfrttct-épjjr
teghe« ee»/enbe (q fïfit crtbc c4cl
opgut/crtbcrottbtfomgderft.
comett bom» «mbeit ficcl gecroonbc
blocmicne/btc jq'it wit.
.Qtcpketrebwt^itfl.
ÏOatewppcwrtflgbccrftci« poelcit
enbe btoecèkttbt/cnbc bacm« ^cnct
|qncttn4em/4irovoo:rcyti8.
^entqt.
tOatcreppc blocytin:3nnio enjm
lio/enbe ban btaget oocï fact.
^acwerenbecomplen'c.
£ ÏOatctrcppe eenbedeynatncire
enbccompIeii;«0helqcl^öfcppc/van
xvikh wi hierna fcnfucn fuUcit.
tgt;itmp becftgbe^eeiid becracht
i^öfcppe oft 3onclfronmercl;.^ên
^/vr^r^^; bacromcn ifïniet vannoobehcebci:
t)acraftefcrqttcit.tnacr men mach be
'-^quot;/ptopiicteytran^ofeppcin(TfnCapi^
tel focdcn/enbc alfbanbefen crnybctoeeyg^enw^/'^/'- ^
^ennaem..
;;jefcwyt wo?t oocï witte tTiefwoucl gchceteit / om ber
woud wille bie wit is als (ïf bi bc fwcrtc tliefwoud ge
honben woit.^n (B^iiecr hectfeiêlléotos lewcos/itt JHa
tqtt igllcboms canbibns oft albns. iênbc bien naem ia
oocÈ inbe 2(poteBe beicnt.
^aecfoen.
t)ett (led van tTtefrrnyt wa(ï een dlc ^oog^e/ enbe fomtqts hooger/
hiï t3 binnen hol/enbe is bedcebt met blaberen/ bie fqn ber ÏSPcchb:cebe
oft ben ^entiacn g^elqd/ macr niet fo land / enbe baer gacn ribbclens
B bootbiefqrtpnrpnrachtichvancolncrc.tCw(fchenbeblabcrcn/eitbcbo^
wen «en tfop vanben (ïelc aen beyben (qben/btaghet opgehoopte blccd^'
gede oft rad bloemlens/bat wotben dcyn hawicns / bacrinne leyt bat
faet. tgt;ie woudmens fqn eenen (Iroohalm btcet enbe bief e/ enbe wa(fen
alle wt eenen ronbcn lancfachtighen Énobbcl/ bicn is r an bwytcn btwyn
ccrbcnre^tch/enbe binnen tvit/ als o(t baer mcrc in ware/en is (cherp
€ paetfebctetJtwfï.
tT«fcwyt ngt;4li gbeet^itc op coube/
trouwe cttbebcecbacbttöc pUetfm.
^mtijt
crnyt blocytm^ulto cn2(ugtt^
po/wbebieitgtbaertta ftrt faen
mtttetJmbecompkji^te.
nicfcwytiöwermmbcbioogcin^
bcttberbcttgwet.
S5ttcr»ytboctbcttmmrcbfpo»wc/
cnbc verweet bctn tot omegcweit / bat
bq met grootermacbtmemgerley bn^
motenbonen wtwo:pt.^Êntfe voo:=:
wa^ vanbcm felneneenflerclemebtf
cïne/biemetenbeboottingenomen tê
wotbê fonber toeboen van anber mn^
bicmc/bi'ebaercracbtigeoperattever
fnetê en verfaecbtê.S)aerome en fcrqft
^Balennsmetbatmenfevanbinnêvfê
ren fal / maer bt tboont alleen boemen
bte vanbnytenbefigenfal totfcbotfttV
^eyt/rnybtcbeyt/enbeallerleyvnyli^nbsp;^^
cbeytbtebaerbnyten8lqfövertboont.B:)efew0tteltv0tt00dgebtnyct ^
tot vlceratten/rappi'cbcyt enbe onbe gebtelen/om bte baermebe te reym's
^ genenbetefnyneren.ëiwo:toolt;genomentotbcmebi'cittett/baêrmett
beoogbenmebefnyner enbedaermaect. amp; biengtben
maentponbe/al8fqtnbemoebergefetwott.ntefcr»ytgepulne«fe^^^
iitbcttnefegebaett/p»rgeertbeber(fettettenbeboetmefen.t^ieK^«y^w
^ bnentcl enbe meel gcmcngt/enbe een paplen baerafgemaect/oat ts goet
omratten/mnyfen/enbebtergbelriclegebtocbteteboobcnenbetm
gen. Utefcrnyttn meldgbefobenenbe be» vliegett voo:0 W
bie/wantallebiebaerafete»/biemoete»fwelle»enbc bOJften.4lsye^nbsp;^
manbenfintanbenweeboen/biemacbbitcrnytinasnnlteben/enwap
fcbenoftfpnelenfqnenmontbaermebe/fo vergaetbepme.^Uefcrnytge ^«quot;
pttlnerifeertenbemetböenidenbea^rfngbemengt/^lbebaerateentap^ ^
lengeinaect/enbe vanottber gbefet/boetfponw^n.fnbsp;,
befeïoi'tte t^liefwoitel fo macbticb enbe cracbticbjö/fo en falmenfe met
^fetenbanin groote lïectett/tewetenbevallenbe(tecte/fw^
fecqe/bwater/laferie/bencramp/©ciatica/enbebt5gelqde/enbeb^ ^
albns/ ^eHiefwottelfaltevoten rrtüf.vtenmwi^noft(Drymel/alfo lt; ..
cn
M legmtReyt VAitbett pecfoott ingmcn^tVUn macR oocf be tgt;oo:feybe wct
tel twee bagen tit tviîftt leggRert / oft m vkefcR fop eetten bacR lanct latcrt
weycfen/eiï bert pattertten eert btmcf glaeff ert baerafvol gRewert. tîlaei:
bejê wottel ett falittert geeitert owbcrt petrfoort/rtocR f mbt/nocR vtoitwc/
tto^ geert weecfrttert(cR0«w^«»©ontmigc gRebtitycfert bitcmytalfô/
amp; matm eett gat trt cette s/ertbc (îef ett be wottel van befctt crtty^
bcbacrtititc/crtbc (îoppcrtfc toc/ ettbc latettfê bacrittttc ppiivi. vtert \and/
eitbcbatt ttctttcttfc bc wottel webetrottt wt/ fo tnaect ban bc(cn rabtïs ca
mzcQandlxoa^ l?t Reeft bc crracRt van befèn ctnybc na Rem gctt^ocf en.
^tnMm*
2ïnbsp;'^pfîcwytwonbaerromalfogmocmpt/batbcblocmvS
.bcfcttcrnybcfomtqts tnwctmwtntctrsRact: ontluyctop
, ben^cr:fîttacRt/foftanî$sopccplactfcflactbactrfîwctrnt
^ lo^t Reeft. BîwottvSvcIcrtDOOtbcfwertctTtcfwottcl
geROttbc/mctrfîenisbicmct/gcltïcbjgoettcvcrfîaciswt
bcbcfcriwngciJartî)tofcotibcs.mact:gRcmct;ctbatbc2vcrfîwottclttt
ccacRt en opcrattc ber fwertc ni'efwottcl met (cet: ongclqc cn ts/ ntct tcgê
Elkborus niger adulterinus. Elleborus adulterinus ni'ger fylueftris.
fr^cyiicfy ^cvÇfcvuyt oft Xgt;tctrcjrtty t.nbsp;TTtlbt tpkrrcfuy t.
cn-nfHtmii fnbsp;\
\
m
h
B (laeitbc bat (Ïf vatt factfoctte baci^mcbe ittct gchech'cf ouet: cctt m compt/
fôiîîach ft ttoc^tatts wtbtet: ootfâ^etîwdvootbe fwcrtc t^tcfwóUel
ghcvfcctrtwotbm. ïamp;nbcoocï ilfctrmtttpcnleïs gelegmtntvferm vatt
be|è tvoml/batt vatt be reepte fïvetrte Htefwom!.
Ü^erpctruyt is ttveebet:ley/tatit eit tvtlbt. Bat tam tvott ittbe 2(potef e
XêUebötits ttiger geheetett/tttaet: het tïtocigt;t betet: iêUebotus abttltetritttts
itiger hotteitfis gettaet tvotbett/ alfo itt ottjett fatijtt jchett ^etrbat^io vet:
claet:tip.iêtîtvoîtittbttytrcbbeyhch:amp;et:(îct:uytoftBec(îtt?ottelfldgt;ee
tett. B:)at tvilbt geflecht titach itt £atqit Xgllebotus abultetriituö itigeir fyl
weptrts geheetê tvotbett. lêit itt iDttytfch tvilt Xgt;iet:crttyt/ op iluypniyt/
otttbepvtlle bat bevtouïvett bit vootbe beepettvpretttegeïtbe Ittyptt.
tHeit ittacht oocf tvilbe ïietrpwottel ttoetttett ottt ft'tt8 faetpgt;eit8 tvillc.
(Cnbsp;iiaeefoen.
Bat tam heylifh l^et^patiyt heep men btuyttett trottbett peel/ btett tn
heep geelt blabecêbatt int fop.BDe blabet^ê pfn lattcf en pnal/ eit rontfom
g€Bet:pgt;B:)ebloemett ft'n van colnet: incst: giuenban geel/en tvotbehatv
f cns/fomttïts vier op viffneflfen een/geltj cl be 21BeIeycn hnyffens/ enbe
bi^ednleyt pvect irottt faet.B:gt;e tvottel is mfd}alt;^tid}/fwevtmvetxvet^
felt/metveelveepnbootmaIcanbet:êgenlochtcn.t)attvt1btgepccht/is
iVîlbtXgt;iet!crnytenJ^uyrct:nytgeitaemt/enîsbei::Ket'pîVonelp)gc%Ê
in allen bingen/batmenfe nantvelic onberf ennen en can/maet: ^et pinct
pet:» nochtans pfn bc blabeic fmaelbct: cn cleynb/en bc bloemc oocf/bie
ïvotbê bollefens op ha wiens / cn biet: paenbet: twee op btt} neffen een/
geilt cl men pet aen ben pvctrtcn Cotianbct: / enbe bacrin leyt ppert jact.
Ben peel van bepn crnybc is oocl bicler/enbe heep veel lcben.3Dc wo;^
tel is hontachtich met veel vceplingcn/cnbe ct:om omgebogen.
b Bat lt;3eyltch ^erpcrnyt waP phietr onct^al inbenbsp;btvtlt
X)ictrcrttyt wapop pecnachtigcrow plactpn cttbc bcrgcn/ertbcgcmcyn
, lid acn bc pratc baci: vinbtmcns veel. to l
^eylich^crjîçrn^t bloeyt forntltsonttrcntlKcr^^^^
linge in wct;mc wtn^s.
^eylich^^cirpcrnyt is van viVtwyten be trechte pvet^te Uiepvottcl per
S«lqc/macrnictp)cra^tichenphabclicl.B:)aet:omachticlbatpTvcrm
mbïoogcisintbeginplvanbcnbcrbcngt^act/opincynbcvanbentwee
om.Bat wilbt X^icrcrnyt op tnypirnyt is gants vcninich.
^tecmc^cenbeoperacte.nbsp;,
^lt;^t^eylich2vcrpcrnytpnrgecrtcniaechtafbootben camcrgancal/^'wylt;^j'f
lerleyvochtichcytcnhnmOK/enpgt;nberlingebegalleentaeyPqmi^^ rn,.»gt; ...
n Uli ^inbe
-ocr page 192-iS J^ttbehecftfchiet^^^^lebc crachtcnbcopcratt'evAnbc whte Htcf^^
aUccnbat ft niet met fogrootc macht mcicpcUecrt/efï min fchabclicf is.
w ^c/v iSn isfonbcclinge g^ct voo: bc gene bie be vallenbefiecte.hebbê/bie bul/
bnyten (innen enbe verganbe ftn/ enbe pqnc hebben inbe ionctuten/bic
bvvaterlaben/bielam ftninbcleben/enbcbiergeftclegebtedenhebben.
J*^'^ t^en mach befe wottel gepnlnecijeetrt een b:act;ma (waec met wqn oft
anbet: beqnaem nat innemen. (Dft men machfc eenê na^t in wqn te wey
^ ede leggen/en ban van bien wijn een halfglaefden vol innemen.2llfmett
tZLiiö^^ bc^cirfïtvottel een tappen maect/enbc inber vtontven fchamelheyt
boet/(b compt ben vionïvêhaetrmaent(ionbemeta:achte. Bitccnytge
S pttlnerisccrt/fnynertbconbc vlceiraticnopfifïelen. 2tl(lmet ajqngetem
»vt
quot;f'MZf^ pertwotten geftcdalseenplae(ïet:geapplicqneet:top ghe(ït:edenivo:t/
tót. . jo ghméc(ï ft' alle qnabe fcotfte hoofben/ cnybicheyt / rappicheyt/ enbc
mifmacctbevt vannbsp;tvoit ooct allo ctebtnvcttot erd
âccn A i'
i^VSr /V v-
i
tgt;iergeftcdcmifntaectheytvanlqnc.öttvo:tooc^al|ogebmycttotero
ùoohdnbsp;enbe vnyl vlee(ch wt tc eten en tc vertccten. Bat tvilbt Piercrwyt
boobet be lny(ên/enbe baei: boot tvoïbet oocd £uyfcrnyt genaempt/al?
(b voo;(êyt is.iênbe niet alleen be lny(cn/maei: oocd alle anber ghebier?
' tc enbc bcc(ïen biet etcn.Baetrom machmen bit cruyt vferen tot vof bal^
Icnoftwolfôballm/ombicbacrmebctcvergheuen.
^mndem. Hdxine.
^elrine enbe perbicioit
, geheeten/enbein latifit
6drine eiï Diccolaris.
—^^ Bommighe heetent pa
rietaria/enbebc 2(potedens noement
paritaria. tlïenjbeetetoocmnralis/
batstcjègghetttïtwercruyt/ baeromc
battctgcernebibcmuerê îva(î. (Bkp
cruythectetbacrommebatmcnbc gla
(enmetbefencruybc fchoon cnbc fuy?
uer maect. Be rebenen van banber na
men vinbtmcn i» mtïnen Jlatqnfcheit
^érbario.
(Blafcruyt heeft eenen teeren/root^
lt;tchtigen oftbtuyncn (ïed. Be blaberc
ft'n ben öingdcrnybe gheftcd/mact:
niet rontfomme gederft/ m ft'n ro w gc
haytt.Biebloemdcttsftrt(cerdeytteö
^(Xp. cvu
25 cteytt/cttbcIeytmrowtt?e(cRcppcRttyrfcn9/t)« ambecUebcrmblqtieit
RaitgReo.^e wottcl Î8 rootacRttcR cnbc Reeft t?ccl »ccfcltngReit.
Paetfcfqnbetïiftjafltn^e.
(Blafcruyt wafï geerne bt tnyncn/ mncren enbc wcgRcn / cnbc woibt
oocf m veel Ronen sReplant.
S^it crnyt bloeyt mcc(l in Jnliù.
(S^lafcmyt maect ftty ner enbc reyn/enbt abPrtngeert/met conï^c »gt;ocR
ticReyt.
(Blafcmyt/alsgereytts/reymcRtoftrnynctrt/cnbcttrcctceenlttttcltfa^ ^
mettcnbcvcrcocltlt;gt;i:)aeromfotilgoe^le^^^^nbsp;' ■
Reyt/cnbc ^ allcrley igt;ïtttc^ gefweerXf^p van bepn ceöybemetcccny^ , ,
^ ----------r^ ~ iT! IJfï . ï.»* i i j. W »/.I^-I. i • .V . f___^ënbcnbsp;'l- f^
gt; /^iiJly
/
metttbactrmcbcbefirqct. ^at vootfeybc fap metbocjcrnctgemctigt/t^ct!nbsp;^
(ae^tbcptnc vSpobagra/aljlbacrop gclcyt wott. Sgt;4t crnyt gefoben .
. fqnbccnbegRcbtOttcfen/ta^crgoctvootbenonbenRoefi.-€cngotgcl^
^ watcrvanbi'tfapcïemaect/batgeitcc(lbatRtttigegefwoUengcRemeltc
bmnm tfmonts. Cfap tnct olie van ^oofen gRcmengt fijtbe/cnbe inb^
ooten gcbacn/boctbe pqneberfelner t?ergacn. 3n fnmma/bit crnyt f^K,'.
men t?an bnyten t?|êren cnbe leggen op Rittigc gcbtcBcn alleen. (Bemcrci .
battet oocB (ityncrt/fo macRment oocB genen ben genen bie ben (leett R^
bcn/enbc niet lichtdid Raer water nmahn cn connen. gi^be alfban i(l
ttoe^atmen vet oaer toe boe/bat ben ficen ettbc y tine lo(ï/neliïcga}£Pg
tc^cTI^ttcBcT/imtl^nbsp;bkrgaiicBc. 2tlfo tt^^cit
bit cruyt oocB van buyten t?fercn met tX^atcrBerffe in wt^n gR^fe^^^/ ^
wermoucrbeblafclcggen/wantalföanloflctóü^
^ettnaem.nbsp;.
^ / iT^ iêeReetmcnoocemeecrappcn/citwotttjJlt;S'ttc^igryf
, tRtobann/in lattïn XubiagcRectemPi^poteBers noc
^ menbitcruytKubiatittctotutn/ombatbcwottcliJanbc
fê fencruybcrooti8/enbct?anbcvcrwcregebcjicRtwott.
^^ Vnbsp;6e(lec^(.
^wtTTce is twccbcrley/tam cnbc wilt. S^AtonbcrfcRcctvanbcybctt
macRmcn wt bc bcfcrtJuingRe mercBcn.
mtfotn.
t) cn tammcn mee Reeft langc/vi^vcante en rou wc pclen/ntct anbec^
banbat Cleefcruyt/mer (t jtfn veel grooter cn PercBer/en ac elcB ionctnrc
^anSUfcmi^t/
25 oft lebt fqit ft t:ottbt(bmds eett (ïetrc becleet ntetgmettfttTAleblaberett^
éiïtt ^mcbt 18 cottt/eerp grwett/baettta root/ettbe tett lefiett fwert. ^c
ttgt;o:tel 18 l«ttcl/b«tttte en rootgt;S)4t wilb ItTeectuyt ie bett tattinie« beel
gelqcl/wtgettomett battet niet op achteJmaet bt tuyttett enbe botttbeg^«
gettnbsp;vootwaet bat ccwyt b welc ntctt ©tellaria ttoempt / ie
eett geflecbt oft tttatttere xgt;an wflbc tUce / want bet beeft oocl victcmti^
gbe (lelen/bie ft'tt met blabecê omfebt gcft'cl eett fletre oft mbeictt/maet:
be bloe»téett8 ft'tt wit/ettbe be wottel t8 bittttte/ lattcf ettbe rootacbtidb.
©ottttttigeattberebottbettbat ciruytvooteett geflecbtoftntattierevait
Ottf^t: ï)to»wett Bebfltoo.
C Camtneecwytwafiveelbotteftitttlatttotttret^agettow/öpierett
©tmefbo:cb/ett albaet ett wotbet ttiet gefaeyt/ met mett platttet xgt;a iott
gef^^ttetletta/biewotbettopbettgcotttafgefrtebett/ettalfïtqtisittbèfo
mee webet: in beet:be geleyt/ bat ctrqcbt batt met bet: tqt attbei: wouelett/
Cttbe bievercoopett ft. ^at wilbt wott oocl ittbett fbmet: vei:gabet:t.
^entijt.
S^e wottelett va tam tXleectnyt wotbett int betbe taet: wtgegt:aȐ/ ett
tottei: comêfcbap bet:eyt/ ett fi plantent alleett om bes gewins wille /
bet woittotten vecwêgevfeert. SDat wtlbt/ett fOttbet:littgetgettebatmê
nv in £attïtt ©teUai:ia noempt/bat bloeyt ittbe» fomee tot ittbê
natuei:
-ocr page 195-mtxMcc.nbsp;£(ip. CVII^
^nbsp;^(ttucv cnbe complete.
SDetttneciswcrmmbetttwecbeitgtrflcbt/cnbtoogheJrt^ettberbeit.
£vad)t cnbe mxciïn^^^
Di wottel met tlTebe gefoben en Qkcbxoncïm / lofi be bicïc vim feet: ^ i
ct:acl)telïcl enbe veel/alfo bat bat bloet ood fomtijts bacrna vold)t.3it
befet: maitteten geigt;feert jiïttbe/ bjengt fi] ben rtOttwen baet: maentfïoit
be/na bat fi bte in langet: nft met ge^abt en Rebben. @t te ooc goet tegen^^f^'f
bat ©ctattca/enbe voo: be gene bte lam (i|n in haet: leben/inbee mantV
t'en gevfeet:t als voon nod)tatts (itllen be gene bie baerafbnnden/ alle
bage baben/en ac^t bebben op tgeite bat |t wten liue quqt wo:bcnXfapnbsp;j?
vanbewo:^dgeb^ottct'ett/isgoctvoo:begcttebievanvenm^d)gcbict:r^'quot;'•'^?'^
te gebeten fin. BDefgeUïde operatie beeft ood bat cruyt / oft be blaberennbsp;.
in ttJifn qej^ben enbe geb:oncren.^c wond in buenict'watcr gbefoben ^
enbegbcb?oncteit/opent/enput:gccrtbeleucr/mtlte/nierettenbebetnoe^
ber.iênbe is eenen co(ïeli]c?en btanc voo: be gede. tCfaet ntet (Drymei/
aljb beetet inbe 2(potde / iitgbenomen/macct be milte deyn. 2tlfmen een v
taplen vanbe woitdmaect/enbeinbetnoeberboet/fobtengetbcnv:o»/»'^^^^^^^^
wenbaet:maettt|lonbe/enbetredtbc@ecitnbmawt/ettbcbeboobe^;;quot;^;,,^^^,^^
tgt;z(tdgt;U S)e wottd ge jlooten enbe gbefiref en/b^ylt «lierley pllt;5 cUn enbe
vledenber bnyt/als deyn poc)dens enbebiergdifde.
cvul
pdte wo:t in (Siiccp ^mf enbe in Latijn B^ea en ©emen
gbebeeten. Bi onfen tifben wott befe vtud)t ^pcltit gbe
naempt. BDe rebenen van befe namen bebben wi in on|ên
£atv]nfd)en ^etbario veirdaert.
OU
©pdte is tweeberley.^een wo:t in (Bxiccp Sgt;icoccos genact / baero
batter gemeynlic txvee co:enlcns geliïd als twee tweelingen^ een veile
Icit gefloten liggen, iênbebatbeetmen gemeynlid ©peltc. pat anber
beeft tnaer een co:enlett/ enbe wott in fommige plaetfen maoxm! ettbe
in fommigen é.peeters coten genaemt.
tgt;e 0pdte is va balm/ cnoopê en are ber Ccr we gelïic^ buy f t'en
oft cafbeeft gemeynlic twee co:et*ens / bie liggen gelij'c als twee tvocdiuri
gben ne^cn een.lDanber/te weten ;i^ecloten is van balm en aren cotter
bmbz ©pdte/eit bxaedyt fijn graenlens/elca part/ be arenbebbê twee
fï«leit/met laitge ro w vlimmdens/bie fin ber lt;0erfle feer gelijct
»^laecrebaercvpap.
t)eBpcitcn?a(igecrneingoebegbebowbeeerbe.maerbatiScdó^
ren en beboefc fo goeben gemeflen ader niet.
Bentijt»
v i .) / ' '
£(xp. cviil
ttiatwch/wbc wonmjttho cqp cnbctqbtch.
Bpelte beeft tnibbelbaer ««tttere tttffchm Cet:we ettbe (Serfïe f am^
04ettbe fttt wermte enbe cowbicheyt.Üttbe b:ooct)t feer faechtelicf.
Zea» 0ïgt;cltc,nbsp;•nbsp;i^cc^otm.
inbsp;Bpeltewbetnîeerb4ttbe(Hec|îe/cttbettîmb4ttbeït)eyteoftCei;
Inbsp;we. iêttbe (qtt opemtte is gattts mibbelbaer tttjfd,gt;ett befe twee beybe.
Inbsp;Bpeltemeel in roobett xvijn ge(bbett enbe xvam opgeleyt / ie goet root
guette bie vatt eettett Bcoïpioett ghefïelett fqtt/ettbe ben guette« bie
I f^/ôêl /?gt;^«/osgt;.blj^fpott^tt.tnctboteroftmetgeytettruetghemettgt/isgoettotbett
j boefi. ^kieood goet met wqtt ettbe (alpeter gbe(obett/tot loopettbe
A^jrùd gt; fweerett enbe rlceratiett bes booffö/ettbe bec boîfî/eîî tot wee?
I jï/loi^/sbomittbemage.3nwqnettbea$qnghefoben/isbat
vootg^ettoembe meel goet tot alï^rb^^tt?
beg^efwel.
DattBe?
-ocr page 197-MmifonwxtiniSîmMdamp;ttm/mbîMatmamp;nii
cio 0dgt;cetctt / baceom battet int beginfd vanbe ienten (b
wel volbloeyt lgt;eeft als mibbeninbeit (Dogfï/ en btaecbt
'een graw oft wit wolleden/bat ts eês onbts mans gt^aw
__ opgrnsb4y:gbeli|cd/alfowtfnlc^:tttonfenJ5^atqnfchcit
^etbarto bteebet; verclaert hebben.
Bit crnyt ts tweeberhanbe. Been
IS feer gemey n/ en en wafï ntet hooge .
op.Bat anber ts groot/enbe heeft ee? ^
nen Iteflqcfen rnecd. fënbc baerom
machmen beer(ïe heeten gemeynBe
necon/enbanbergrootBeneffon.
fyctÇotn.
^ (g;emeynBenecOtthcejtecnêbï«yn,
roobenPeel/enbaeraenwaffen bla?
beren bte fijfn rontfom van een gefne?
ben / ghelticd als tam wit tHopaert^^
crny t/maer ntet fo biep ghederft, (Dp
tfop vanben (ïele wapen geele fetop? ^^^
alt;^ttghe bloemen/ enbe bte verheeren
haerhaep tn grqs haytachttch faet/
bat vhecht wech. Bte wottel ts landS
enbe veefelachtich/merpenwott niet
gevfeert.BatgrootBenecontsvan
pele/enbevanfchAerbachttgeenghe^
dertelbe blaberen/enbe geele dnopach
ti'ge bloemê/ enbe wolachtich vliegen
befaet/bengemeynenBeitefoninalnbsp;»t.'/quot;
lenbingengelqcd/wtgenomenbattetgrooter/langerenbehoW'^*®/^^^
be blaberê ftnb:eeber/en afchverwich/enhebben eene«
Bat eerpe gepedgt;t van Benecon \gt;intmm oneral inbe crnythone / eiï
oocdbitnynenenbemneren. Banber gepecht en vinbtmen met oneral/
bet en ware op onbe mneren/enbe fomtqts op fanbach^Se heytprate».
^emeynen Benecon wott bina altiaer bootgenonben/wantintbe^
Smfel vanbetotenipgroen/bloeyt enbe crqchtwolachtid) faet. JSêiï in
bepr manieren vinbtment ben gantpn pgt;mer tot inben conbett winter.
Beybe befe crnyben hebbeitee» gbemengbe natmre enbe compM«/
0 ivan*
f I
want (ij vercoclctt enbe vcrtecrcft tc rcbclijctci: wqfc.
CmcRtmbeopemttc.
tgt;e blaberen en bloemen (lootmcn met cen luttel ttjqns oft aWmt/m
bc men Icytet ouer bat gcmccRtc bat ontpcBcn enbc gcfwollctt iö/enbe op
m|ÏAmmattcnt)anbcnfonbamente/wantbatReyltbatfcluccnbcboctct
ï?erbn?mc. tHet pocbcr van wicroocl gcmcngt |Tfnbc/Rcylcn ft' allerlcy
wonbcn/cttbc oocB jcnuweit cnbc abcren bic gequetp ft'n. ©ulcBc vit^
tuytRccftoocBbat wolacRticR fact/metajiïn 0e|lreBcncnbcopgRelcyt.
HocRtans cn falmcnt niet innemen binnen int ft f7tt?ant Ret i?erwotcRt^
2Dat gRcRcel cruyt met watzt gRefobcn / cnbc met fneten wqn gRcbton^
cBcn/boet bc pqnc ber magen vergacn bic vanber gallc Raren ootfptonc
/'''^necmpt.S^atfapvAnbcfecruybcngcb^
cttbcboobctbcwotmctt/cnbci0goett)OOtbelcucrfncRtigRc.S:gt;ctvolle
Cr^/.^r^'« metfoutgRcmengtft'nbe/vcrbtvjT(beclicrcnenbccro|gt;pcnonbcrbcBitt
ft Hfn:ne/alfment werm baerop Icyt.^jtcTaf'/^^^c'^
^dttnbsp;cap. cx.
bennet cm.
inbsp;Pnte wott in Ö):iecr »Sebyofmos oft tHintRc enbcm la^
I tif n ITÏentRa geReetcn.;tênbc Reeft bicn naem om Racrcn
' goebcnruccB wille.
6C(ÏCC^C.
tnuntcistwecbcr^
Icy / tam en wilbt* Xgt;an bc tamme ft'n
weberom veel en ptincipalicH vier gc^
(IccRtcn. S)at cerfïe Reeft ronbe blabe^
ren/ en wott BtwynRcyUge genaemt.
tgt;at twcebc ie van blaberê beerfïe ge?
Iqc/en wOtt Cruyfbalfem/ €roefbal
fem oft witte tUwntc gcReetê.S)at ber
be Reeft lange blabercn / cn bat noemt
men 6eylige/ofon(êr X^tou wc tHun
75 tc.B^at vierbe gRefled^tc Reetet ^erte^
cruyt. ^c wilbe itïnntc wotbt in
tqn tUcntaflrum gRenaemt.
a:f(tccrocn.
^ateer(ïcgc|lecRtvatttSmc tllun
tcReeft eenen vicrcantigRen (icel/enbc
bicn 18 van onb op btuy itrootacRticR
cn gcRay^t. ^ic blaberê ft'n ront cnbc
rontfom geBcrtelt/wcecB/cnbc Rebbelt
eenc goeben ruecH. 2Dc blocmê ft'n pur
purtoot/cttbcliacnrontfombenliccl __
Amme. Ctuyöbttlfcm»
/ximne. jTJCyUgC.
'^Atfune. t^crcccruyt,
h
Mentaftrum» TfilbeOOumc»
0 q
-ocr page 200-gbeitomctt but bc blocmett ttict rontomme bi bc Icbelctts vattbctt (led ctt
pactt/maec ftj' (lactt bouctt actt tfop/gelqclettbc ectt are. Sgt;at betbe gïye^
(Ted^tbccftlattgetcttbefcbetpctblaberê/maetvattbloemcttilibetttwec
bert fcetgcliicl. S^at vicrbcwm geflecbtcis vattblabctcttgbeUj'dtgettc
bat biet votc ßazt/maiv (ïftt bloemctt (iactt totttfomme actt bctt (ïeel gc^
liicï actt bat cetflcgeflccbt.^c wilbe tHunte beeft lattgbe rouwe blabc^:
rctt/cttbe met witte wolle becleet/en (lerd vau ruede/ftu bloemett (iactt
bouctt op tfop vattbctt (lele/cttbe fif n bmytttootad)ticb vatt colucrc met
witte ver we glymmgu
^hctfc^mtm^.
^etamme tHuttte wa(l oueralittbe bouctt. tTocbtatts wilt (q ved
fottncbebbett/ettbcbaerottimeettbeboeft(lfgeettvettetto^0eme(ieeer^
be. BDe wilbe tHuttte wa(igeertte op rnofadytm en vocbtigbe plaet(^rt.
2(lle mattierctt enbe foouctt vatt munu blocyctt itt 2rugu(lo.
^te nacuer enbe complegt;te.
Bcybcrleymutttentamcnbe wilbt (ifn werm ittbett bcrbcttgraebt.
nod)tatt8 iö be tamme wat onfiercter ban bc wilbc/maer (q is b:ooge
ittbctt tweebctt graebt.
9De tamme tHutttctt ver wermett/ abflringcrctt enbc btoogctt. JS^nbe
bieeomal(ittettbaerfaetmeta$qttmengtenbeb«nct/(b(lelpetbatbloct/
j'pci. enbeboobetberoobewotmen/cnbemaedtlufïtotbatfpdvattminnê.
Cweeofcbjq tacrBens gbebtondcnmctfapvattfucrgrattactappdett/
boet bctt btce cnbc walginge vergaen/en tgene batmen Cbolera noemt/
bat bcgallc eenen mcnfcb onber cn bonen afgaet.2(l8 fq met (S^cr^
fien mout g^mcttgt xvoibct^fo boen ft bc fwdUgcn vctgac cnbe verbwi
iSttCtt/alfmefTiröaeroplcyt.@qbocttbcpincintJ^ooftvagactt/alfmctop
' ' isgoetvootbcgettebietevedmclcrbebbctt/cffmaectbatbatmelclttW
, cttclOtttcrt.t11etfoutgemengt/ge(looten/ettbeopgdeyt/beyletbcwott^
bctt bie vatt verwoebe bonben gebetê fqtt.^at (ap vatt tTTuttte met bne
niclwater gmmgt fqnbc/ enbe inbe oote« gebactt / beneempt enbe ver^
bti|ftbepitteittbcoo:ett.2(lfmettbetOttgebaetmebewnfp/(bvctb:iuet
bctouwicbcytberfelucr.S^cmeldenfalnictrinncttttocbtfamcloopctt/
alfmettbcblaberettvattbefettcruybebaerittleyt.BifqttOOcgoctvoot
bemagbe.metwatcrettbea$qttgbefobenenbegbebtonden/(ldpett(tt
^lt;^tbloetfpOUWCttal(ittietlattgegbebuertcttbecp.H:gt;ettrueclvatttam^
O^ioC^cQy^y »«emutttc/maectbcttmettfcbvtolidenbeblifbi/macrbettfmaccmacct
Qt^icc/U^^- l«fïometett.2llfmett(^Uttteittwatergcjbbctt/b:qbaedgt;lattclvcrvol^
\nbsp;gbcttböbn'ttct/fovcrgaetbacrmcbebatcrimfcl/enbcpincinbcbcrmcn.
\ctmc @i|ïclpc»ooclbervto»wettmaett|(lottbe. Bigbencfcnooclbcl^ee
utt^mi-n
Cap. GX.
^ rctt opt booff vm bc i'ongc f mbccctt/cttbc anbcr fc^otfrc fccric^cyt BiJ fdic?^^^ } r
filrt oocl goettot cett coube Icuec/enbe (ïcrclcit bc ttiaghe / enbe bïc bige?iö^tre^J^^^lii.
fïie. 3n wqn glgt;ebtonclen / comcn fq ben viowwcn te hnlpc bie fwaren f
arbeytl)ebbemt)ewilbcmttntccttn?onm'etroreecghcvjcecttotbcrgcJ^^^^^
font9cyt«lsbetamme.nbsp;ae^r^jj^quot;
an
cxr.
^mnacm.
Üctpongc ttgt;o:t in (Bziacp cnbc latqit ^^mionitis enbe
Bpleninmgcbeetc» 3»^e2(potcleheetet 0colopenbna
enbe lingn« ceruina.iênbc heeft baeromtnebien naem/
om bat fommigc van (qnen blaberen ghebny^^^ fqn gh«^
Iqcl «Is een hlt;tlfmlt;trte / en fommighe van bieit ghclqclcit
ooclbc tonghc van ccncn ^crt. iênbc bat ^cctfïoitgc ^cntionitis iff/
batbcbbcïvimctveclrcbenêgcptobccrtinonfettlatqnrchen^'^^'^^quot;^^
^crtfïoitgchceftlangcblabcrcngbclqcBölattgcrtccttyt/tvacrafbic
fommigc erom (qn gbeUïcI een bAlfmanc. Jiêlcl blabt crifcbt veel btnyit
lange firccplcns op be vcrieerbe |qbe van ben blabc ter ccrbcntvacrt/
cnbcbiclq'ngWqclcleynvvotmlcn^^ Hcmionitis» i^mflonsc
Bqnwottclenfqngelqc ccncn rnj^
tfamen ghebtongen/fwcrt cnbc hayt?
achtich.SDitcrnytenheeftgeenfïelcn/
bloemê noch faet. tHacr ben (ïecl van
ben blabe crnypt van (ïonbcnaen tvt
ber tvottel/cnbc gactbootbat blabt
gclqcIccnrottbt/binyn/bAytachtich
ribbelen.
Z ^teplaetfebaereiooall.
^ert(longcïva(linbclommcre op
vochtige bergen / cnbc in (ïccnachtige
balen/cnbc oocl bi fommigb« fontcy?
ncn/enbc vochtige mncren. ^ tvott
nvfccrinallchouenghepl««^^
tCcgenben tlley comenbeblabcrc
erom cnbc haytachtich voott/ cnbc al
fo tJinbtmen èe«(ïonge ben gantfen
fomertotinben^erfttoe.
^dtuer enbe complete.
öncrnytabliringccrtofttrect tfa^
mcn/cnbc heeft eenen bitteren fmaeci/
enbaeromfoifiwcrminbencerpcngraetenbebtoogembcnttvccbcft.
O iq Cracht
-ocr page 202-cnbsp;tvd^tox^cmxcün^u
^^ ijc.^/^ ^^{r^^tt^ongcmctai^^nbsp;jçgiibe baerom?
s'ç/r 1 wine (îiUett begl?ctte/bie vanbcr milte onbcibeuich (îjn/brt crwyt btcdwils
^.on^^jirk ^gt;(êt:crt.6ert(îon0el)cylte»bcgbencefîoocdaUeope»vlcerattm.
^tnmm.
Xttyfbt(îcloft£roerôt(îeI wotbt m (Bnect: ertbe fatqit
iêryrt0mm0ettaempt/enmbe2lpotede3rm0W8.@om?
nttgbe beetett btt cruyt Ceitmmcapita/ alfo wt bat tu ort?
feu t^iTuf^eit ^crbario verclaert lgt;ebben. ^ mmsh-cw
^bdCCfOen.nbsp;Ervnsium. Cnîvrbiiîa^t.
£ruy fbifîelett tô eeu cruyt met btee
be gecrottcdelbe blaberê/ bie fiin boot
fnebett/en bebbeuaeiït eyube rontfom
fcerpe botertdeus/en als bie uod^ ionc
(qu/fô leytmêbieirtt fout/en meueetfe
gelqcdauber cruyt/ en |t fmaden weU
iênbe alsbit cruyt ont wo:t/fo criget
eenen peel/ bie iö een elle lanc/met veel
tacicdens/en bie bebbê aile b^er befbn?
bere ft^erpe tfatnzn gbeboopte ronbe
B bolledens/enbe baerome waffen bete-
te fcbet'pe bootnen rontfomme geliicd
... eenPerre/alsnvgroenvancoluere/
quot; alfbSbemdblaw/fomtqtôbleecwit. T ^MW^
Be wOtteliôPecbtenfeer lancd/eenê
buym bicd/buyten fwert enbe binnen
wit/ enbe trebelicd goèben ruecd.
paecfebammfî.
Cruyf^bipd wapgeerne op botre
beybê.Biben2^ifnjîrooop fommige
acderô/ eiî gemeynlic ac be beytprate.
25i Btraefbotcb ïvaffet feer ved.
C Cruyfbipdcrq'cbttttewfdgt;uetden8/blaberêenbepelen/enbeloopert
wt neffens be oube verbotbe bilden ittben SlpnUtHen fait vergaberert
ontretttBgt;3an8bacb.
Croefbipel beeft mibbdbaer wermte / enbe is fnbtql van fubffantte/
, enbebtoocbtfeer.
Z^^L^ 2:^^^lt;^««lmwiîngefobeuengebîoncden/lopbevtine/e^«nfttbcft
r^anc^ijc^f- »gt;^lt;gt;«»^^quot;^^^*^^»^«ttcdbeyt.@ipiltbatcrimfdinbenbuyc/enbclol(fbe»
^trn.
-ocr page 203-CXIL.
^ winbt ©uöoocl goet voot bcgcncbtcgcbtecBRebbcttmbelcwer/eiibc
ben genctt bic vcnqn gcbtoncBen Rebben/ cnbe van veninicR gebiertc gc^
beten fqn.2lnbetr8 is (ïj tot veel bingê goct/alö (q mrt faet van wilbc
fïenaBenccnbtacl)mafivaergRebtondentvotbt.2ïl|menfevanbuytctt
vfecrt/fovcrbtqftfiigcfivelcnbcRneuelen.t^etRwemcBwatergebtOrt^
cBcn/i8ftgoctbengencnbicbcvallcnbc(tectcRcbbctt/cnbebencramp.
©i is goet in tvater gRefobcn enbc gRebtoncBcn/ voot bc g^nc bic bat
Colica Rebben. t)efc wottel i8 oocBcen fonberlingc gwtobcerbc mebt
cqttcvootbenfleeninbclejibcnen/alfmcntbicewil80fT|«t?a(fvfeert. '
(mÊ(tttoutt)e. cxiir.
21
i:
Qettnaem.
rC 2(tton we wott in (Btiecr CRtibap enbc in fat^'tt iactnca
Y) ctReReeten. J^nbe Reeft bien naem om bee melcic tvtllc/ bat
Jr wtbeblabercnloopt.
_ , 3Daerft]ntweebcrleyma
nieren van iatton we/tam en wilbt. S)c
tamme is weberom ten minfien btierj^.
rDaera^eerlie Reeft gRecroncMbe enbc
gcvo wbe blaberen/ en wott gRecroncBet
bcXattowgcReetc. SlJattweebegeflecRt
beeft btcebc en ronbe blaberen / enbe Reet
bteebe £attonwe.S)atberbc wf.fi bmnc
waertö te famen / gcUïcB cleyn wttte Ca^
bny fcoolBene / en wotbt groote oft ivitu
J5.attouwegeRcctett. XOi Rebbcnbctwec
eerficgejlecRten van befen cruybe onber
^ cen fignere bcgrepê»2gt;e wilbe iattouti^c
is veel groncr/ron wer cnbe fcRerper ban
batvootgRcnoembctam geflecRte/enbc
is feer bitter van fmaBc.
gecrocBelbe fattonwe ts be fcRoon
(ic/en Reeft gccrottcBelbe/gcvOtvbe en
men tf ebtongen blaberen/ enbe bic fii'n gcnbsp;f
^crtelt/g^qc^cnbe ccn calfsfc^fc. Binennbsp;^
(ieclis^mtiftsccnsmans IcngbeRoo^c ^
enisront/metvccltacrBensof^fcRnetgens/enoptfop^
cleyngeelbobbelbloemgens/enbebatwottgtaïtHftgiti^woUc
batRaytacbticRgrusfactvliecRtwecR/gReUicïmcnaertBencconfïct.
^e bteebe Wonwc Reeft ronbe bteebe blabere/cnbe ts anbc^s in albet:
manïercgccronceclbe£attottwegcltfc.l:egrootc^attoiiwcReefigr^^
-ocr page 204-Lac^ruca cap:tata,(5tootc mmmc Cmoxv, Laduca fylueftris» iDrtwbtfïel.
C teb«ebebl«berê/bieaomettblt;^ei;mwaeirt8 gclqcfclcjit wim Cabiiyp
coollcns* Bqit fazt is wtVanbecs ip in aller manicre ben vootgenocm
ben gelqcl.S)e wilbe Jlattonwe is be tamme wat gelqcH/maer ben Peel
rattbepwaphooger/enbebeepveeipefenbepnnalens/gclqdoocbe
blaberen als p( onbt wotben/ enbe pfn biep geHecp / enbe per bitter van
fmale.S)ewOtteli8öOcfcotter.X)eelvprenbepwtlbc£attoutvevoot
iSnbynie/maer pfboeit onrecht. ÏDant be rechte iênbynie is een anber
crnyt/gclqcftvibatclaerliclbetvitpttfnllenalpttïti8.
S)etamme£attontvewaPinbehotten/albacrpfgbe|aeytwo:t.t)e
wilbe xvap bnyten be bonen/aen tnynen enbe mneren/cnbc opt vclbt.
tgt;nbsp;^entijt
sDelattontvefaeytmcninbe meerte enbe inbcn 2rp:iL amp;i btaecht
bloey pl in ^nlio/mbe btengt cott8 baerna er ptet.
mtmt enbe compUßc.
B^ctammeJ£attonwei8contcnbcvo(^ti(i)/ghclqclalsp)nteyttwa?
tcr.Qömmighc prinen bat p vochtich cnbc cont is inbcn berben gractgt;
IDe wilbc en is niet (b conbt cnbc vochtich al8 bc tamme.
£r(tci()tenbeopem'e.
Be tamme f^attonwe isgoet voo: een b^ete magc/pf vercoelt en boet
tvcl
-ocr page 205-\0G
^müixtmm. s^ap* cxiilnbsp;^ ^ ,
van mclc.^tt crityt voebt meer gefobeit ban ro w.^at jaet gebtoncfett
beneemptbenlnfivanbiïflapemJlattonweveehnbefpifegevfeert/ttia^ ; .
Betboncferoogen.maerfviisreergoettotaUeRttttgegcbteBen/ettbetot • -
benroobenloop/alflntettconernloebicReni'ö.^AttouwcverflaetoocE ' ''
benbot|i.èett6eenplaifantetentnbenfomer/Retverbtqftbatwaïgeit
cnb^maectluptoteten. lattonwe ts goet tot verfcRewktanbtReyt eer
bat be blaberen oploopen. ^etvilbelattonweReefteenopcratiegRe^
liicïnbsp;maect eenen menfcR flapenbe/ enbe verfaecRt be pine/
als fi inbe fpife ghcnnt/oft van buyten opgReleyt wott. Cfap van befettnbsp;,
cruybe eenbtacRmarwaergbebtoncten/iaecRtbewateracRttgevocbti.^--rquot;'^^
wenmelctbaeropge|lretenwott.6etbtcngtbenvtouwêRAcrmaettts
liottt.-^ntsgoehegêbatfieeertvarcotpioenê/enanbvenmicR0ebterte.
mêaturepc. ^^hcxmi.
^tnmm.
2(tureyeoftCuelewottitt(Btiecr©atnronttbymbtagc
namt/in latm CRymbta oft €nmla fatiua ^be Bat«
reta.2)erebettvattbefenamen(ïaeninbenlatiinfcl)c6cr
f barto. ^(tetfom.nbsp;.
_©atnron ts ben Cbymns oft ^oomfcRe Cucl feer gc^
Iri'ct/maer Rits grooter enbe btcHepS Thymbra, Gamtcyc.
tacrEensgeln'cteen ptoper boomden.
Öeblabercn jqn be J^fópe blaberen ge
%t.^tebloemtens (ïfnltïfverwtcl)/
feer IteffeltcfJ enbe goet van ruec^e. Sgt;e
wottel is veefela($ticR.
S^teplaccfebamwlï.
^ ©aturott wott oueral tnbe Rouen
gRefaeyt/enbetfaetvan be|ètt cruybe
istfaetvanBRelcrnytgReWc^/maer
tis grauwer van coluere.
Batureyebloeytin^ultb/enbeals
be bloedens afvallen/fo copt bat faet.
^(ttuet: enbe complejrie.
. ©Atureye t's werm enbe btoogRc
mbcnbcrbcngraebt.
©aturcyc i's feer bequaem tot bc
fpqfc. öacrommc fo (leben bic arme
UcbcnRacr vlccfcR cnvifcRbacrmcbc
niftfis-
C ittt (Icbe vatt rpeccctc.BDtt crnyt macct appctiit m ctcn/cttbc isgoet voot
bc magc om bc fpqfe tc vcrtccrcn/ cttbc ie goet tcgbcn bat tvalgctt. ©a?
turcyc trcct bcii mcttfcb oocl tot lu(ï om bqflaperr.Batitrcye gcpulucn^
^^ ' - fccrt/cttbc m ivqn mgcttomctt/gcttccfi allcrley glgt;cb:den ber lottgctt/ber
u lZff^y^^tA botfi Cttbe ber blafén. iêttbe lo jl be v?me/enbe brengt ben vjoutvctt baer
quot;v^t^j^H £ctp. mactttfionbe. ï)it crnyt met be bloemen ivermopgbelcyt/oft een cranp
Ictt bacrafgemaect/ cnbc op tbooftghcfèt/ maect ben menfcben tvaclcr
bte met bctt fivarctt flaep belaben fqn. é)at|ap met olie van Koofcttgc^
f^u .i r^® «^nicttgt/cttbe tnbe ootcn gbclatcn/beneempt be ptne van btctt. tHet Cer^?
tven meel gemengt/ifï goet geleyt op bat Öciatica oft ïveebom bcr bnci:
pe.^at crnyt inbe fpqfcgcvfeert/maect fcerp gcfichte.^n (umma/Öa^^
tnreye heeft bina alle be cracbt van ^nel oft wilben tChy mns.
(tti feetffe.
2tnbsp;ië tvtlbe ^etffc baer tvq hier af fptcBcn/ tvotbt itt (Sziecp
Chlafpi/ChUfpibiott cnbe ©inapi agriott gcttoempt/cn
ittf attftt tChlafpi/Capfclla enbe ©canbulaccum/enbebi
Ottfêtt tqbctt tlaflnrtinm tectoinm / @inapi rnflicnm en^
be (ylnefïre. BDc reben van be jê en meer anber namctt heb^:
bett wi ittt lattge itt Ottfctt fat^ttfchen ^erbario vertelt.
Thlafpi. TPtlbc.S.crffe* ThIa{piminus,Bc|fcmcruyt*
-C vt ^t'
\Ol
Bcwttbc:ever(fct8twcebeclcy/bcmmctb:cebebUbcrw/enbcbat^
coibcctrmetbcbcfccüumghevanBtofcotibeö/^^^
fomnftöBöerettmofiacrcntytoftBderettderiregb^
beeft fmaclbcr bUberert/enbe woibt m BuTtfcl)
iêttbebtmn«emtöben^b«ccom0l)cglgt;cttert/om battet cenptopcc^
SbcflecbtevattbloemenettbefaetgW^^^
ÏDflbe ïvecfle bat 10 eett ctuy t tttet fntael bïaberett/eettett vmget: lattc/
veeltaadeit80ftrcfoueteeit8/ettbetettbcybettftbertvaitbiettw^l|ettveel
levtbatraet/batt8feet:cleytt/eitbefcberpopbetoit0l?e.Btebloetn^^^
baet:betefdeit8wtc0tttc/ftttwtt/aettbeybebefegejlechtêvaitc^^^^^
Befeciruybettwa|rettoptvelbt/aeitbettweclgt;/opotibebof1ïebeitett.
begbetnuerte.
€ eibloeyettettbebtettgheitblt;»e»^ftettttbettmeyenbettt3uttt0.
Batfaet vatt wilbe :^erjre/vet:werntt ettbe btooc^t ittbett vierben
Ct^dc^t enbe looetrcftn^e.nbsp;. ^ \ . v ^
iEenbalfaoefeettvattbefettfabegebiottcBett/ia|^tb^^^^^^^
ettbebouen^llttbebtettgtbettvtouwêbaemaetttliottbe/m
betbe rmchteuitttttoebet: lichaettt/eitbebaerotttmeettfulle«^^^^^^
vtouweitbitfaetitietvfecett. ^'ttbK^o^aU^^
.. ^^nbsp;. v'aW^*/« KOKKam
faechteit/ettbe0tnbatvel0ftbel?uytfttyuei:ettbcreyittetna.en/enbe|tt^
reyngbeC
sWSwabeö
mettoocetotbeCet:tateU
Xgt;attXgt;t|d^
li
i d
cr-ïgt;cR
■
(UI
^tnmm.
xü0xt in ^mcp Cbermos/mbe mfatqit
pinwögbeb^etcit.
Édcefoen.
Xgt;qclgt;boottett bebbeit cenc citcfckn ronbcit (iceï/bacr^
_ am waffert inbe boochbeterßben veel fcbwetfens/alle
tfamenmetveelblaberenbecleet/ghe?
IqdeenwielfertOffmbelen/enbeekl Thermos» Vn^hoonm.
blatiöittvqf oft fenenbeelen gebeylt/
enbe is aen te ficn gelqcl een (ïetre. Bc
bloemen (qn wit/enbe (qn van faetfoe
neben ürrtvtebloemengelqcl/enbiei:
ïva(fenbet: veel neffen een/en bat tvot?
ben ronbe ronwe b^ytachtigbe ban?
tven / enbe baerin (qn gemey nlici? vq f
bft(êfre berbe/b:eebeenbe rootad.)ti^
gbe greynen. Bc wo:tel is geel enbe
veefelacbticb^
i:)iJcbboonen tvaffen geerne in beet
(anbacbticbeerbtrqcè.21l8 (ïf in vet/
taey eerbe gbefaeyt wotben/baer en
n7a(fenfqnietgbeerne.iiSnbe en wilt
niet gb^neffcnt woiben.
^entijt.
rqcbbOOncbloeyêbtqmaeUiger(l
crqgen fqnbsp;mibbm inben
pam/ int eynbe vanben tTïey. Bat
tweebe bloey pl compt aê betaclenter
Plben/als bie eerp beginnen rqp te wo:ben in ^nnio. Bat berbe in iJn^j
üo/intfop.2(ipwermeiarenfqn/fomnegenpallctotrqpingbecomen.
^(ttuer enbe comple^rte»
Be Xgt;ifcbbOOnen pfn tverm enbe btooge van comple^^'e / enbe bat is
licbtelicltemerclenwtbarenfmaecl/ïvantbtiöperbitter.
^nbsp;^te cmc^c enbe opemcte.
Xgt;qcbboonengepnlneri$eertmetbnenidingenomett/iagbenallerley
vtw.^rf^ . weimenafi0ulclencracbtbeepbatwaterooclbaerXgt;qcbboottenin
^ geweyct(qtt/alfmenbatb:inct.Batfelneboen(qoocl/al(lnenpeet
wifl bat pf nocb bitter pfn. Dqcbboonen gc(bben/enbe met ^Nnyte enbe
peper gebtoncBen/bebben beplne cracbt.Sl8 Pf in bepr manieren inge^»
, H 5 ^ lt; N V nomen wotben/fo (Openen pf bie verpopte milte en lener, ITlet bit voo:^
1 - V, genocmbewatertvafcbtmenallerleyrnybicbeyt/qnabefweeringben/
vleclcn
-ocr page 209-^^ cxvif
Sgt;i'tvootfeybe watcnnct
mclbeytgcbam/vcdopreVÄttbcboobevmcbt/enbtettgtbeitnOttwett
baerm«mt)lottbc.rqdgt;böOttmmcelmacct:ecitrcl)ootti)uytoftveI/ctt^
bcwbtqftbeblawplcdett.S:gt;atvootrcybemcelmctlt;Ser(lcttniomctt^
Scfobeiti8/folcytmmtophe«cclteft
verbmftmbcvcmertbie/cnbtccctbcnCacboncM. vqc^^
mettmtrcgettwatertotbattctbidfApwott/ettbïditfiiywcetbAtam^^
xooibznWfncU^BnbiialefnamsQe^^^
cBm wotbciV fonbsp;ft op wo:pett mbe wdgmge b^
cnmAlcttAppctqtomctcit.S:gt;mroodvA»geb:attbePqcbboonctt/v
btiiftm vcmcchtbcficdett.
gcitcfettaUerchotftbeytvavkrvoen'chgebkm/dfmct
J
cxvil
m ^((m UMttm
^en mm.nbsp;J porpliyron.BUwXgt;toUt£cm
^efchoottbUwrioktnbsp;^ ^
2t
bebeffo^
m wotbett in(Bmcp gc
beetc gt;tt potphy^Ott/
in S^MiinVioU tnnm^
_ m oft purpurea. 3rtbe
2ïpotdch«tettft' fïcchtXgt;toU fottber
ycttttccr.S)erebmvatt befett ttautm
paettm ottfettiotijttfchm ^erbario
ghettoecbverclaert.
iaetfoen.
S)eXgt;i'olettettbebbettrOttbebUbe^
rett fester g^elqcl ï)eel/maer befe ft'tt
teerber ettbecleyttber / entvaffett va«
(lottbett aett wt ber wottel/ gdqc ooc
be cleytt ttaecte (ieelletts/ bie ft'n butt:^
. ttegelqcttetgarett/eettettvi'rtgeelattc/
baerop waflêttbtewelrtecHbe blaw
bloentletts/ettelcBvattbiettb«ftSl)c
Itteyttltcl\jqfbl4berlett8/ettbebmtb==
belfle van befett lgt;eefteett ^ol ^gt;oebe^
lett/bmnett met eettgeel btupic» be^
fp;ettgt.2:gt;efeXgt;tolettettwotbeitro»^
-ocr page 210-25 bcbeflotmboUc^ms/btelTfttrolfactó/wbebAttabm^iröoftttTt^^^^
Iqc 125c woml 18 vccfcIacRticR.
pctccfebdeve^dfi.
Piolcitctt W4(fcit sRccrttc inbe lombtc op row plactfcn/cnbc fonbcp
lirtgRc bi bc mncrctt cnbc tnyncn van Ronen.
^entijt
S5eï)iolettcn(tfngRenicynlic^ancbatiaerbootgroctt/enberottbcc^
lingRc aÏ8 fq gRcitcffent tt?otbengt; Bq blocyen aUcïnbc lenten/enbc fott
bcrlingRcinbc tHecrte/enbc boot bicn noemptmenfc ooc£ tHcertfcRc
X)iolettcn.^atractvinbtmettinbcnfonicr.
jDc blaberen van blatv X)iolettcn/cnbcbcfgRclqcpooct bc blocmcit
(qn toel inbcn ecr(icn graebt/cnbc vocRticR inben ttvcebctt.
C blabercn alleen oft met (Ber(len mont nRcmcngt / leyt men op ccrt
^Rccte magRe/ enbe oocï op be oogen. Jn bier manmm (ifn fif ooct goet
gcvrccrtvanbegaie/bienbatUjOntfonbamcntwtgaet.^cbloemcn/
cnbefbnberlingRc bat purpnrenblaw van bien in water gRefoben ettjs
be gRebtonc^cn/ia goet tot fweeringRen oft gRefwel aenben Rais / cnbc
,. ,,, ^bcniongetinberenbicmetbcvallcnbeficctcbclabcnfqn.BibocttOocï
^. 'V bepineintRooftvergacn/bievanRittcenbebtoocRtccompt/alfmentitt
water fiebet enbe bnnct/oftbacraen riecht, tllaerfi} fqn qnaet voot cen
r ocRttcR Rooft/want fq trccHen bc fnoteringRc. Bif maUn ben mcnfcR
t rr ^ flapenbe ala Rq baeraen tkcïu S)at faet ia ben fcotpioenen ganta con^
. , - trarie.m2nmacl)vanbcfcrgt;iolettenCottfemcoftfttycHcrmaHen/om
bcnbotflbac^ebete lejfcRen/enbe tot camcrgancHtcma^cn/cnbe tot
cen row tele. Dit fnycter blnfcbtenbeverbuiftbc fcRerpRcytber galle/
^nbsp;cnbc bc oner groote Ritte van CottfeiLOfi ^ebergt; iênbc ia oocH goet tot
quot; , benbtoogRs« Roefl. Sgt;efgRelqcr oocCccn ^nlcp enbc Bytop van Diof
^ƒ letten.ÄbcRoemen bic matten fal/wacrRier noobclooatc
verRalen/wantanbcrRebbenRicraf
btccbtgRefcrenen.
VanVU
-ocr page 211-^ennaemgt;
JhermbectrnmoocWntgL^ïhc^
ft bctt wiittei: wel vcrbmghett mogen / enbe niet cit rcc?
vn'cfcit. Bt mogcit oocB Dtowwcit oft Jondfrottwctt
ï)iltcrcit gcbecten wotbctt / want bc vtou weit en icncï^
_ ftottwenfettenlêtnbebonen/enbcbactwthebbcnftbAï'
«^mnacm/cnbcwotbcntnatronalesgbehccten.
Bc Xgt;tliercn ft'nbttïerblt;tttbe/wlt;ïntbe fommige ft'n gants wit/cnbc
^ bt'cbeetmenwilbewttteXgt;ilt'crett.Banbet:lii[fvecwtch/welcBe3nca
^ naet ^Dtltercn genoemt wotbê. Bie betrbcpncpmrbtuyn/bienoemtmett
btuynX)iliet:en/oftpnrpnrb:nyn tgt;iltet:engt; 21nbct:sen bebbenft gbeett
onbet(cheet ban inbe bloemen.
^(teefoett.
Be Xgt;tliet:ettbebbett eenê tonben/ron wen ofthlt;^ytachtigeit (icel/ eenc
cttbitns boogc/met veel tacden. Bc blabcten fiïn gbcbaytt enbc ro W/en
l^nga^^tich/ptt^^l/wcecd/cnbcafchverwich/geftcdalsbeblaberettvait
ÏOolct:nyt.Bebloemenft'rtfrteewit/ftfvcpwichoftpnrp»t:b:nyn/ettbe
^(tn^fltom.nbsp;cxvill
Viola? purpure^»:Bniytt biltere»
ben/fo wo:tgt;m bat lange/(male Cttbe
robe bawlcns / baecm leyt ront btcet
(hbef ctt.Be woucl ts lattcl/bowtacb?
tich/witettbcfd)erp.
Be X)tlieren febtmen inbc bouctt/
wattt(icttwa(rettnietvattbacrfelfs.
amp; blocyettitt ^ttlio en 2(ttsu(lo/
enbebtcttgcttnbsp;bAwlcn«.
Beïgt;ilierê (ïïttwcrm en ectts beels
vochtich/^^lfo ölt;^tclacrliclwtbarctt
fmaecltcmcrclcttis/rowiinon(ènla
ttjttfchctt ^erbario bcwefcttbcbbctt^
Be X^tlierert fc^eybettbe grone bi?
tclin watergefobett cftbe gcbtOttclett
fiin ttttt Cttbe bchwlpclicl bctt gcttctt bie niet wel barctt abcm verbalen ctt
cottttctt/cttbc langbe tiit gbeboe(ïct bebbe». amp; btcttgbe» bctt vtoiitvett
baertnaettt(ïonbc/(ï|'loflcttbevtittc/ettbebocttfweetett. ^
^ertnaem.
) ;3öbtïer5ecoftBlawlclietttvotbctti»(H«ecreftbeIa^
tqrt3risgcttacmt/ombcsttgt;tllcbatbcblocmegc(^;iïbcrt
is vatt colner gbelifcl als bctt Kcgcnbogc/ alfo tvi fnlcir itt
fattftt btecber verclaert bébbctt.
^aetfoetr.
BeblabercvattBktvfclictt(qttbegecWatcrlelimgeltïcB/maerbc
fc (qtt grooter/btccber cttbc vetter. Bctt (Iccl is (lecbt cttbc rottt/ecttctt cti
bitns lattcl / Cttbe bacrop tva(fett bloemen oft f elictt vatt veel colttcrctt.
^Icl bloem beeft fes blaberê/bc btq eerfie blt;^ttgcn ncbcrwacrts / en fti'tt
van bttytcttgmettgecl vatt colttcrc cnbc licbtbtnyn boot ccngbcmcttgt/
metbtnyn aberictts booUrocIctt. ITÏacr vatt bittttê jtïtt (ïfactt bctt pnnt
fat ptlt^pnrbtnyn/cttbc met tvitte en Icnervcrtve (ircepIcHs gbe(cbtlbcrt/
lt;fï bmtbbel(ic vatt bictt bat ßn geel baytacbtigc tvqttbtautvc. Banbet:
b;t} blabecett tvaffen rcd)t op / eit (ïfn rotttgdqcfc' als eenê dootte famett
gb^bnycbt/
Si':-,.
1' -,. ■ 1'/
■liquot;
1« t
sRcbiiycRt / fcRoott xvmwtttiot m
b wyit/wiV enbc geel getteycRt / gelqcB
Alsben^egewboge. Sgt;e wotrelenltg:?
gen fcRi'et: bloot wter eerben / enbe ftn
InopacRttcRmetveel tonctnren/Rert/
cnbe Rebben eenen goeben rnecB.
^tepketrcbamtvdfï.
SDebUnwe belten planbtmen inbe
RonemBi waffen fomtqtô op be muc
ren enbe bafen/want baer febtmenfc
gemeyttlfc.t11aerbealberbe(ïeenebel
Pe wafï in^llytia enbe macebonia.
25e befie onber bc tvottclc is/ bie vaft/
Rert/cott/rootacRticRvScolncre/goet
van rnectc/cn fcRcrp van fmaccB is.
©ibloeyeninbeScnten/cnbcptin^
cipalicBinbcnmey/tnbentqt alfmen
bloemcnbcRootttcvcrgabcren.
mtuetï enbe complue.
^icBlaw£elien (qn werm inbcn
twcebcttgraebt/cttbcbtoogReinbcn
bcrbcn.eifwytt«»^ett/mafenrqp/cnbcverbcylcn.
IrisîtcpnlncrifecrtenbcmctRncnicgittgcnomcn/oftfnfînc^cngcfrtc
bcrt/enbeinwqngcfobcncnbcgebtonc^en/isgoettottcnRoefï/enver^/--/^^
bevit enbemacctbttttnebictaeyRttmotcttenbcflimicReyt/bicontrenïbc
botfîcnbclongenvergabertleyt/cttbclo(îbic.ee«enbtacRin^
vootfcybcwottelmetRncnicBwatcrgcbtOttctcn/iaecRtbcga^nbsp;.
b btenacnrn(îecnbcbocn(lapcn.et(ïiUenbatç«m^^nbsp;u ......
beten (ïin/cnbebicpqneoftgRebtecBRcbbcnmbcmiltc/cnb^^^^^
ft'n/enbcinbcCottfcvanconbcrqcren/cnbcbengRenc^^^^^^^
boenbcclierenvergacmnbsp;... ^
«^eynwonben/enbcRcyltbefi(ïelcn/cnbcboenbatvk£cR^
fonberlingcalfmcnbaerRncnictmboet.Sgt;atpn^
mctasqncnbcolicvanKoofengRcmcngtföf e/enbeoptRooPgRc(ïrcnbsp;^
ren/vcrfaccRtctbcpqrtcintRoo(t.BlawlehenwottelmetHicfcrny
cttbetwccbcicnRonic5sgRemengt(qnbe/enbcamgc(ïrcBen/verbt# '
bcrptoetcnenbcanbcr plac^crtcnvlectenbesaengRc(ïcRts.mcnmac| -
oocS Ac ^
-ocr page 214-mnm$omt%ct.nbsp;cxix-.
m ooclbefewouel totbabmghcbcrvetbccbcmocbcirgbebmycfettmwa
tcr0befobcit/cttbcmbAttpatcrcmboecj:dett(îcrettenbebacropIe0ge^^
nebte weebom mbebttepebebbcm Befe wouel m wijn gefobett enbe cte
- b:ottcfettA8goetbengbettettbtebwAtet:Iabett/enlo(îbe»Peettm^
BejgelqcpmacbmetttoocfcbmbettopbeMttbeii/baermettpmemFeefrl
mett boetet mbe niiefe om te ttiefett.met l^mnidg^emengt fimbe/ trect
(if gebîof ett beenberett wt/alfmettt baetop leyt. eigetteefî oocd be pott
,0
Jnbsp;felcttettbeclouenbesfottbemettts. Bqmaecdteette»goebett«bem/air^
f^^Xï- inwfembettmotttbottbetettbedttowtp.nbsp;'
Uj
î -e^^yw.
®etttt(îcm.
mme |î«itb»ect m onfe aatqnfrf)«, ^nbmo vnbadt.
fate/ban tgt;attgt;e6mammet bot fap»«» befm ctuvbe
m ^anfmtottof^e.
a
quot;^âi/l
»or-
^nbsp;^ ^ , É^tetroen,
B Biegroote ©attfêtttOttgbebeefteenett (îeelbie îsrow/bowcbtîdv
rootachtidgt;ettbeboUpebkberettrqttvetrtrevatteettgbed^^^^^
bettt:Otttromme(îedettbepttttte»t/gbdqcdal8bemelcHweyoft(gai^^^^^
bi(îeU3tttopperPevAttbett(îelettwa(fettl«ttgebol^^^^^
pettf^oott/geele/boberwwt^^^^
a fo^efîal8berebloemetttqbichoftriï^
Be cleytt ©attrcrttOttge beeft ooc bUbecett vem vAtt eett ^^
bd/boba^^^^nbsp;Uabat bloeyfd xgt;\kd)tbat WytAcbm
Beybebefectttybett walTettittbeembett/ettbefottberlmgbe bot dey^
-ocr page 215-!0S
C ne.S)at0t:ootct)mbtmett (ilbm/itocbtatte ooc ittbe beemben bi'bebam
mett aett watergracbtett.
^efecrnybenbloeyen int lepe vattjfnlio/ettbevoottöbootbettgatttïJ
fett2tngnpogt;Sgt;atfapralmettittbett(DogPvet:gabet:ett.
mcttct^enbccomplejctc^
Bi^egcooteCBanfetttongbetJercoeU/enbeabPrittgeertntawKC. Dc
deytte is ved bitterber van pnaU.
ö ^e groote (Battfetttottgbeis feer goet gbeleyt op eettbejte»nlt;^gb€/ctt^
beop anber beetegbebtelett.l:gt;atfapgeb:ottcfen/verfaecbtbAtlttagett
^anber mage. Dat crnyt leyt men met be wo:td op pden van fcorpioe^
«ett/ enbe beylt bie. 2:)at deytt beeft fcbier Ußnc operatie. 6aer fap is
0octtotalberbanbegbeb:elenberoogett/warttbetverb:#beboncler%^?;'^e^^^
beyt vatttgbepcbte. ©ommigbe fegg^ett bat beybe befe crnybennbsp;^
crecracbtbebbetttotbegbeb:elettbero_ogbett/batfi(beoogendaerma
^en/alwaertblt;^ematttmaerben?o:td vanbefencrnybenbsp;f^S^
TV. , .nbsp;^oenT^nettbAbett^egbe.nbsp;/-r-ß'-
-ocr page 216-€(tp. CXXL
Mztt^mt wou vatt (ómmigctt £attctt(ï«rt enbe Can
ttettci:ttytgeheetc.3tt (Bziccp ^ippms/in fatqtt iBqm
femnt/ettbebqottjètttqbettCanbaeqnitta.igttbebeeft
fchier alle bie ttame baeuontme / owt battet «tet pin ^ay:
oft lange gersblabecf ens eettett peertepeert gbelqcf is.
PeeirtPeect is ttveebetrley/been groot enbe lancl/banber clcyn. Bat
groot is oocttveeberley/tvant bat een wafï gants ttaect en pec^t / gelifc
, ^ als be biepn/fónber hayt op veerlens ter ftbett/en bat ^eeten be fommt
H ge @cbap.Ült;ifttber heep rotttp^nt bntttte gers$aytletts gelqcl eett per?
re/alpgt; tvi bat in pïn beprittittge claerlici bewip» (ttllê/eit is ro w/waer
boot battet fomntige 2l(p:elfa beete». igttbe be btaeyers bepgettbit om
allerley bont engebtaeyt tvevd baermebe te poli)pett eft effett te malm/
B ettbefqbeetentgemcyttliciechapboy.Barcleyttisooi^tweeberbart;^
be/bat eett is wat grooter/maer (tin baytlocf ew fq» feer teeber enbe bid
te famen gefebt/enbe bat is ben redgt;ten peertpeert/alfo wi in pfn befcnV ,
itinge verclaren (nllen.Batanber is bat gemeynpe/want be meyffens'
paneren bat tettnewcrd en eerewerd bacrmebe/enbe wotbt onermibs
bïett£attnettcrnytgbebeeten/maeromfqns faetfoens wille beetment
Cattenpeert.
ictecfoen.
Blt;tteerpegbepechtwapnaectenbepechtgbelqdalsbebieptt/pgt;m
ber b^y^op blaberlens/metveeliottctnerletts/ettbeheepitttopperpc
eenfwertfcbnetlenopbobbe/gbelttdalsiongeBpargen. B^-tattber
beeft bole Pelen/een Inttel rootad^ticb/ron? enbe bert/onberpbeybê met
ïebdens op iOttctnerletts bie enen verre vS een paett/ ettbe wt biett tvap
fettrottbtfomme veelteere/bnntteblaberletts/gbelqdals Bieptt. i^et
C wap booge op/ettbe b«ngt bem aen al wat baer bq paet/met veel j^er?
tebaytletts/gelqceettenpeertPeert.Bewottelettvattbeybefqttfïvert/
bontacbticbcttbeberbt. Bat berbe gbepecbtis ben tweeben wat gbe^
lifd/maer betisteerber ettbebidbefebt. igttbeood pfttallebe Inoop^«
ïettsopiottctnerlensfovolbttttttebaytfetts/bateldettpeelalsbqwt^
gbetrodettwotbt/eettenblt;^yu'0«npeertpeertgelqdi8.Batvierbebtcn
getalleiaerittben2(ptil naectepbttetfens voott fóttber blaberen/enbe
alsbiewatopgbewaffettpftt/foboettfqbaerop/gbelqdbearenvan
5^X)edgt;btee/metbatbloeyfel.^gttbeittbetttTïeybaerttafocomettberonf
web0lepedlettsv00ttmetblt;»rettbaytlett80pblaberfetts/enbieb0bf
bdetts vallen van tfop van bonenaf/ettbe pi verb wqttett fottber faet.
Bctweeeerpegbepecbtenwalfenittpillewatergracbtett/eninnatte
boncrc»:podenettbepntten.Batberbeenvinbtmenoneralttiet.tnlt;^^»^
(qn
m^mu
4-r
, »
bTviSX'eU
wSfartWtÖ^'ï^«»quot;^^«/^«^nbsp;fommigRc vocRwfAttb^
AcRtt'gRc aders Ottber be vmcRtett.
5)etweecerflecomenmbe»meywtmetRaerbobbett/en^
vooits mbemaetttbaerita / ettbefcRter bengcReelett fom^^^
betwee lepebtettsRert Raer bobben vootts tnben :4pnU
enbebtooyfonberb^tert/enbebaerom^^nf^oocBcra^RttcRomallet:
ley wonben te Reylcn.
^ ^atfap vanpeertsfieertwtgebowt enbetnbentmep^^^^^^
P^Wlioptbatbloebéwtbennefe.
sRebtoncïen/geneeffbatroobemelijoen/enbdope wme, S)atcrnytnbsp;.
sRc(iootenoftsepttluert'5eertenbeinge(iroyt/ReyltaUerleygroote^^
verfcRewonben/alwaertooc^batfttotaenbefpanaberrnerben^
blaberent'nwatergefobenengebtonc^en/gencfenbebermenbtevabin^^
nett0eqwet(l(qn/enbeblt;blafeen0efcRoottReyt.S)atcrnytmitfgAbcr^;
C Vi .
^ J be wottele ie goet voo: geite bte boefleit/enbe met fwadcbeyt 4bem
bett/enbe oocl aUe bett gettett bte btttitetts h|f8 ghebtolet) (i|it.
ttt watct: off tvtïtt gefobê eit gebtottcfeti/tsgoet voo: bie bloet fpotttvett/
ettbe voo: be v:ouïvett bie te ouecvloebid) h^et: crattcf b^yt bebbett. ^et
ie oodgoet itt befet: mattietren gbettitt/totalbecbaitbe loop bes bitycic/tc
. ïveteitbatiiteittittttememet beebetttvtfit alflêt:be Co:t(è toeflaet/ettbe
batmeitt in xvatet ftebe/eef? batmett be Co:tfe ttiet ett beeft.
/uei.'l
an £ottt0cttUom.
Cdp. CXXIU
^enndem.
^ (Decloec^rbloem tvo:t in (Bxiecp ettbe
pibium mitttts/eitbe Uaiïwtinm fyltteflreoftagreficge^
beetett. üttbe mady batt oocl tvel xvilbc j^etflègettaemt
tvotbett. iDitattyt beeftbiettttaemb(tet:om/batop bat
, (ieellcttotïbct:b4tlttoopleit/tvitfcbttymlcytgeli}cfpeecï
fel/btvelcbe CoecloecBbact:op wo:pt / alfo mett mcyttt. Dc rebette vatt
attbep itameit bebbett xoi ittbett ^.atqitfcbett^etbario gettoecb bewefett^
B CoccïOccpSmi^^^^^^nbsp;Coccbccsblocm.
ie troitt/ jbmtqtö eettett cttbittte Xmcï/
met litttel blabetre / eit bie ftfit be l^cvfjk
gdqd. S)eblabet:ettbie benebcttbif be
tvo:tel flaett fqit toitt/ eit vatt factjoett
beïXgt;atetect:ffcmctottgdiïc.B5iebottê
aett bett (ïed flaett/ftit be éofhtffc ge
Iqc.0iïttbloemê(ïaettoptfop VAbett
pde/ ettbe |I]it tvitacbtid) «tet purput:^
b:uyngemetigt/eneldbloemleitbecft
viec blabecleitö. iën als bie a fvalleit/
(b tvaffcit deyit bawlêsbaertta/baerj!
iitnevittbttttettfeet:deyttfabelen/bat=:
mem ttawgbefïett encatt. Dc rooztd
ie veefcl(;d)ticb en fcb^tp van linaecf e/
enbe riectgbdiïcB be I\et:f]ê.
€ ^pketfc fütibetJ
Dit cruyt tt?a(t op ongebotvbe plaet
fen / itt beemben / bonen/ enbe aen bett
ïvecb»
Qmtije.
CoecBoccitbloc compt tvt inbe
ten/en fonbeeltttge iitbe 21p:il eti tTTey/
cnbebuctttotin^unio/enbebattbeginnettfinbloenimwitteivojbctt^
(Dntpent
-ocr page 219-QDdti£oecfocc;6locm.nbsp;CXXlh
^ lt;Dtttrmtbi'cntqbcï(l itt (TmmccPc cmcht/baccottt battet alfba« ooct
(iftt faetbuttgn ^dtua CtxU cmpW^*
tatt8 bjoog^et mittber.
fivac^tenbeiioet^cft'n^e.
Be wottel vattbefêtt critybe wermt ettbeberttt / ettbe is goet tot wee?
bombet: buepe/met glgt;efowtctt VctcïmiUefials eettplaefleirviei:vtett
baet^op gbeleyt.m^ier om co:t baemfte fpteHett/bit ct^tti^ Wt alle be O;«
pcratie vatt be ^erflè/gbcln c? xvii op (m plaetfe baetraf fmittett fitljett.
Coecdoecpbloeminloogbeserobejt/vet:iaeel)tbeltt]^t.ïP^^^
battet (èeu bt oocbt ettbe be vod)tid)eyt biep wtett Ivfuc trect/ aljo ale
ittOttjett lattittfcbett ^ei^bario verdaect bebbett.
^tiecic ^fppofdmon eu^
-^ittlatqtt (Dlusatmmge
I igt;eetett ♦ iênbe waerom
^ battet foheetet/viubiittnbsp;^
teder8glgt;eb?uyd'ettbatfaetvaftberett
ccuybe voo: petetfdie vatt tTTacebo?
niett^mact: \}imn bolett ft/geUïcE wi
fiUcp itt latqtt bteeber vetrdaert l)ebbc.
f^accfoen.
Be groote ièppe beeft eettettbolctt/
boogen/teeberett jied.Be blaberê jljtt
^ b?eeber bait aeit be jSêppe/ettbe ectt lut
^ td rootacbticb. btaecbt ittt fop
ved bloemett. Bat faet is fwert/lattc?
acbticb/vafï/fcberp/ettbewdriecden?
be.Be rvottd is bittttett wit/ wd fma
dettbe ettbe rebdicè groot,
^tcplaecfebaet^ttvafï^
lt;S^toote iêppe wap itt plaetfettbaet:
ved lomber is/ettbebi waterpoelett.
lt;Sgt;:ooteigppeettbteitgttttteerPeiaergeettbloemett/maermttweebe
iaer begint ft inbctt fomer te bloeyett.
mtutt enbe com]^legt;ie^
Bit crttytiswermiitbetttwcebettgraet/ettbebtoogeitttmt'bbd vatt
bettberbett.nbsp;€vA(i)t
.' f i n ïTl'
(Cnbsp;£m4t enbe ivercft'n^e;
Befgelifcjc cctmen oocE bc woitcl row cnbc gcibbcit. Bat faet
m xüiin cttbc bitctttcl gcbtoncicn/btcttgt ben vton wen ^aet: mamtfton^
tgt;c/cnbclofï bc vtt'itc.^cttö oocl goet itt bcfct: manterègebtonclen van^
ben genen bic be (Cott|c bebben cnbc van conbc nimn/ want (i wotben
boet; boot vet: wctrmt. JJÉnbeis oocl goet tot bat ctrtmfcl btttneittnt
enbe is ben (cotpioenen gants comam. Bc wottcl beeft alle bte ci:alt;^t
van bat fact.iènbe ifï bat ft in wqtt gejobctt cttbe gcbtottclett wott / fo
verbtqft ft ben (leen/cnbc pitte ittbe Ictïbett cttbe ft'bctt. te oocl wt^
ttctttcnbc goet gebtonclcn van ben gettctt/bic van eettê vet: woeben bont
gebeten ftn/crtbebaet:opgelcyt.3itftmina/bcgrootc;€ppcbeeftal(nl^
j cIc opetratic gelqc^ be Üppe oft ^onclponmcrcl/ mact; bcfe is noc^
ïf^^lnbsp;CXXIIIL
^nbsp;^etinaem.
Jft^k 3fcn8b«tnteninlt;Sttecr3pos/cnbciftfatqnïgt;ifcnnt/
ffl^ ^^ enbe inbe 2(potcle X)i(cws qnet:cittws.
faeCfoemnbsp;Viicmc^ncvcinne.
F êv^^ f ïgt;ifcnsis eencrnytnbsp;nkcVJ^^r^'w^*
f ffnbsp;met veeltaclen wtgbe
r^^fpteytgclt}clccclcynboomlcn/tacy/
? I^P alttjt blccclgcttcit/ bittttcn grtten enbe
^ bnytengccl/cttbcbceftblabctrcttgcUïc
f 25oefboom/bwclclwipalmcttitoe
^|^omcrt/mct;(i(nnwatlaitgcc/cncrqcbt
cicytt bloemlens. ^ijn vtitcbteit bat
ft'n witte ronbe beften / gbeKfcl als
jBwom.nbsp;_
^ Bitct:nytïva(lopbcboomcn/en?
befonbet:lingbelt;gt;P^^^^%^»be op
^mtijt
Xgt;ifcttsvei:gabertmeninbc6erft/
^^ ^ beften ct:q5)t.
^ kp^ ^itccttytverwei^mt/enbeismcci:
^fcberpbattbittetr.
K^i £nbsp;^^^^opmüc.nbsp;u.
Wcwömetbcrscnbefoveeltvaa.
• k
'»«-vu ^^
-ocr page 221-lo£
t'i]gt;/veitem/cn macct mot w/trect ooc^ tÇaml bc fwectringc bi bc OOïctt •
enbc dbeilcy gcfvveU21irmcnt met wierooct' mcngt/cnbc op onbc fwe c^
ringen leyt/fo Reylet bie. 6et vertceri: enbe maect be miltc clcynZ-alfm ent
met calcB mengt. Ïn fumma / Xgt;ifcns trect xvt alberley fubtilc enbe gr O? ^
uebicEe w Aticbcyt (ft b«mo«itZentgt;e »erfccylt w^,« quot;«Çg««
•(ttt fi^rCOt. «^^^p- cxx.
Qennaem.
21
igebt wott in (g^ticcr en Jlatifn ::Jfattô gRcRcctcn. quot;Üooi
tqtö wafï ooct (0lafïnm gRcReeten / maer nv Rcetmcm
(B^nabnm/batsrOeebt.
^ ^^ tXizn vinbt tweeberl)anbcÏtgt;eebt.1Dlt;tt «n ts tam/
enbebatgebtuyctmen totblaw verwe.lDatanbcr is wilbt/cnbebatfel#
ne en w Ott tot be verwen nict gRebeftgRct.
B^attamtDecbtbccftblabcrcnopbcerbcwtgerpKytgRcrqcBrPecRfl
btee/maer ft ftnvettercnbc fwcrter. tgt;cn fîeelbtcmt twecbe laerop^
Ifans. ^mnWccbunbsp;Guadum fylueftre.U'ilbtTPccbt.
-ocr page 222-fcbict/wtweeeucnkttcï/mbcbocthemwbeboocb^
«ttbc f^ttctlens/cttbebie ftit met fcberpe blabeilene vercbiect. (Dp tfop
vanbe (ïelen waffen feer cleyn geel bloem?ens/feec mentcbnnlbid) / enbe
veelbiïeen/enbebatwotbenlgt;aw?ens/bteftnlanc?enbeb:ect/gbel»ïcE
als cleyn tongeflenö / baen'nne leyt bat faet. B:gt;e|c:|t(n eecfl groen / cnbc
baerna woiben ft fwertbinyn♦ ^at wilbe is ben tammcn (ccr gclqcl/
fnaecbe(ielen(^nwattecrber/cleynberenbeb:nynadgt;tisbet/bcbawi:
lens ft'n ooc? fmaelbcrbanvanbattamme/anbecsenistn(fcben bey^
ben gbe(lecbten geen onberfcbeebt.
paetfcfiïnbetJtvaffitt^e^
jDattamtDecbt planbtmen tot veel plaetpnin B^nytfcblanbt/enbc
C ptmcipalic? onber2l?enenbe ^êrbfUrt^tCotbitcrnyt beeftmen eygben
mnelens gbenonben/baecop woabet/te wiile battet nocb groen is/ g^c^
biolen enbe gemalen/enbe ban maectmen baerafclooten oft balUn / bic
laetmen in beete (bmers op botben liggen/ enbe ten le(ien fo gebtnyclent
be ver wers om wolle enbe laleit baermebe blaw te verwen. £)at wil^
bewafIvanfelfs/maernietoueraU
^entijt.
Beybegbe(lecbtettVanW)eebtbloeyeninmaioen3nttio/enbebaei:
ttabtengben (n b«er faet/alfo vootfcyt is.
S)at tam VOzzbt is bitter/enbe trect t(^men/en baerom btooget (êere/
maer bet en is niet fotangber oft fcberp als bat wilbt. XOant bat ver^
wermtettbebiood)tmeerbattbattam.
^tecmc()tenbe0petatte.
^e blaberen van tam ïOeebt (ïootmen/enbe men leytfc op allerlcy gc
MMyH.' !^^fwel.@t ^eylen ooc? ver fcbc wonben. ©i (ïoppen bat bloet. ©n b^T^
Q^U len ooc? alberb^^be qnabe/vwyl/rottcnbc/loopcnbe cnbc inetcnbevlce
1nbsp;enbe wonben.tTïen madgt; onber be vooj (èybc blaberê bfoot / op
quot;quot; lt;ger(lenoftCerwenmedmengen/nagelegentbeytvanberfa?e.t)ebIasï
berettftn00c?g0etgep00tett/enbe0ptwilbtviergeleyt.TDilbtrOeebt
is wtnemenbe goet tot vochtige vnyl vlceratien. tHaer tot anber voo:^
0bettOembegbelgt;te?eneniPttietfogoet/wantbetbtoodgt;ttcfcer/enbcis
/ / wat (^erp/al(b bat bie gbebte?en baer boot verargberen / enbc maeclt
ooc?apoPnenien.2gt;itwilbtgbepecbtegbebtonc?en/isgoet
vobt be gbene bie gbeb;ec? bebben inbe milf
te/enbcooc?baeropgbeleyt^
ranmt^
-ocr page 223-CXXVL
^ennctem.
3lgl)c woumnbsp;Jtca/cnbciit f «tqnBa
rebcttctt mn bep »«wc» \)zbhzn wt in onfctt
tqrtfche» ^itbmo gbcfebt.
6efl(tcbt
, ^ Bernigmriïitbnjcrky/itom^^^^
t:oobc1Xgt;ilgc/ciT'bi'ebc(ïgctmctttottlt;ttbattbcnoprcepm
£atqnghcbeeteitntgt:eoftPtttticec/rgt;tmtttde6/^
tte. Beanbcrcfqrtgecl/ertbcbtewOtbctt^Kcc/CattbibccrtbcritclU?
ttc Sbnbsp;ttt Buytf^^^e ÏOJgbe^
bminlatiïtt/ettbewarettOObclooöbicrtcwbAlctt.
petrfie wtcrt (ïrtm/als oft ft wt eeit hooft qitamett/crtbe ft' ft'it tacy/ cn U
teit haerbtty0eit. Be blaberc ft'n lancB enbc fmal/bowcn gcocn/mbc on?
ber af^vccwt^). Be bloemen waflen met hoopdens tfamen/enbe als jl
haerontlnycden/ftft'rtfeblt;^ynchcnbewolachttch/ettbcouermi^
bcetmenbieCatteden8.Befecattedcn8enbehonben(Imetlanghe/maet:
2t
c fqwotbcvattbmwmbtrqp/cttbcect: Gallyr^. Cleyn TDUgbc»
bevtucRtcnpwotC/fo wotbt ft VAnf, ,
ben winbt verflroyt.nbsp;J\|/i/
^laetfcbdetrfèwfKn.
2(lle be gRejlecRtcn mn ïPiïgRen
waflên geerne acn ben watercant/ en
OpvocRttgReplaetfen.
^mcijc.
25e IX^ilgen bloeyen tnt begmjêl va
bcSentê/enbebatbloeyfelVAltafecr
be v:tt(^t voottcompt/ «Is bonen ver
claertis. m Rterop Reeft^omerna
ooct achtgenomen/wanttnft'nfpta
te noempt Rt belX^tlge(Dle(ïcarp08.
^ic mtua cnbe complc):tc^
S)« blaberen enbe bloemen ofttOtl
ge cattetens btoogRen en trccten rebc
Itct tfamen. tTïaerbefcRotneiönocR
btoogRer.
BDelPOtlgenblabereli/ faet/fcRotflc
en fgp trecten tfamen.2?e blaberen tn
. (Inctengeflootc/enbemeteenlntteipeperagemengtefïgebtoncfett/ft'rt
^^^^ ^^^^ ^^ ^^^ Rebben tn batgebermte. Sgt;arfaet ia goet
quot;nbsp;vootbegenebiebloetfponwen.BDe(geft'cteoperatieencracRtReefcooc
^ befcRot|fe/maer|tbtoocRtmeer.ï)efcRotflêtotafcRcngebtant/en^
W'.' ^ a$qngeweyct^crb;qftbcwerttenenertero~ogen/^
^t^ ' /quot;2:gt;at(ap van wiigenblabcren oft van bè Ic^otffc/met olie van doofen
p ^ in een granaetappel fcRelle gewermt/en inbe ooten gebaen/ia goet tegen
bepinètnbeopiem^eblaberenenbefcRot^^
....._______s»nbsp;KöKKi»• ... t ' « i -
t/jni
hf
feybewaterverbttiftbcfcRellenvanbêRooföe.tE:fapwterfcRö:|fever^
quot;quot; - „ jabert / te wtjl bat be tPilgen nocR bloeyê/en inbe oogen gebaen/maect -
^ A '^'quot;''^^clact: oogRen enbe cen fcRoon aenftcRt. ^e blaberen gRefobcn enbe gRe^»
btoncBen/vcriagenbenln(ïenbcgRenegcntReytombq(Iapcn.
^3cnnacm.
^jrlfi Kyfecom Rcetmen ooct t)«ynencrop/cnbc €attcnlctmV
enbe in (S^ticcr wotbet Capnoa/enbe in latifn Jumaria/
enbe inbe 2{potetc J^nmna terre geReeten. HDit crnyt wafi
van eenen vetten vocRtigenbonp ber eerben/Roe wel tax^
tet ooct wa(i van bat fact/fo waer bat Ret in bectbc valt..
ilcn
-ocr page 225-^(tnS^.Dfecom.nbsp;CXXVIL
^(tccfom.
^wmttö tem bccp veel (ïcclletts ofUrtcidetts.Bqit (ïclett ft^
tid) met cleytt / teebet: / weecf e blabetlette becleebt gelqc? als be Coitait^
betr/iiraet (t ftit ajfdhettverwiget:. i^^et crqcht p»tp»t:b:iiyit bloetitlens/
ï^cf/ettbebaetrttaalshaerbieopboê/nbsp;lt;5tyfccom.
fopaetelcEopwaeirts aettbê (ieel heet
aett malcaitbereit. ^iitbe als befe vol^
bloeyt hebbeit / foo wotbett bat cttops^
letTs/baeeittleytcleytt fabelè. Dawcz
tel ts ettclel ettbe fchei^p/tttet litttel eitbe
cleytt veefelleits op h^^y^^eits.
^UpUctfchmtmfl^
fgftyfecom wa(i0eem oitbeebe (Bet
pe/mho«cit/aeitt»yiteit/mwqttgaet:
bett/oitbeetPlas/eitbeopattbei:vettlt;
Shebowbe plaetfe». ^ f'-
^ Öttctruytbloeyteeepmtnaioeitbc
3ititi'o/eitbe baema tegeit beit ^eep.
^(tcuet^mbecomple^'e.
'(B'tyfecomts wetmen btoogevait
ttatiteee titbett tweebeit geaebt / e» bat
18 licht te metrcleit wt ftitê fmaec?/ w2t
2gt;atfapvaitbefettcettybci'8fcheepnbsp;,nbsp;..
Achtich/ettbeotteemiböbiettfofcheepettgheP^^te/ettbemaectcl«^^
Sbem^ctteec?tbeti:atte»enboetweettett/0elqclal8beiti:oocf.joit^^ o
meit0tme»met0ttmmt7e»bemettPeqcletopbewtf»btaw^^^^
tee0heeitbttbbelhaytwte»waffe.öitceitytmwatet:0herooenettD^
btottc?ett/i«echtbe0allcafbootbevnne/e»bei80oettot»et|toptheyt
beeleitee/ettbeottpeec?heytigt;eefelme.2^itcwyt0hebtO0lt;^^^^^
ttew$eeetettbcmett^Tebe0heb:ottctett/ptte0ceetbootbe»camee0attcr/^^^
cttbcalfmetttmetcleytte» wtittitttteempt/foPeec?ctbema0e^nbsp;^^
^^ttbetisood 0oct voot be0heitebte met Wbi^nbsp;quot;
lt;heytwbcaitbeeqt$abefeerilt;hey^nbsp;^ '
q «I X)mmoU
ioeti.
^enndcm.
(DUcttcruyt noempt mcn ooc Crnyfboom cnbc Cbtifînô
palme. Jn (Bttecp wcu bit crnyt €ici enbe (Êroton/ ehbc
in latijn Kicinns/enbe inbe Slpotedc Cbcrna cube Cata
pntiamaiot genoempt. Bommige beetent oocd penta?
bactylon eitbe palma CbtiftV Be reben vm «lie befè na
menfîaeninonfentatqnfcbctt^erbario.Bit crnyt fcbiet incottcrtqt
boogeop/alfobatteteenenboomgbdqcd woît. iênbcalô pinfmtvt^
fptingt/ fo eefî ben bontfwotmen gb^qcd.
^aeefom.
mollcncrnytijeenfraeyboomden/wafrenbc meer ban cens mans
Imgbebooge/enbeefteeiièronben/bolen/rietacbtt'gcn/tcebcrê/bînync/
witverwigert/meeîacbtigen(îeel/metgrootcfwcrtcblabercnseciert/etî
bie (i|n rontfomme wtgefneben enbc '
bîcet/acnte(icngbelncdeenettgtootettnbsp;aooUcncruyt.
ganfenvoet/ofteê wtgefîrecdte bant/
bie baer vingeren vm een fpert/w^nt
elcd blat is in (enen/ acbt oft negen bec?
lengebeylt. Jnt opper(îe vanben (îelc
Waffen tacrdens/bie bebben cnoppen/
eiî int fop van bien wafî een bmyfhcb
tigb« öobbe/enbe bie btaecbt ttveeber
banbe bloey (èl/geel enbe root.Bat ott
berfîe enbc ccrfîc is geelverwicb. J5£er
bie opgaê/fo fîfnt ronbe (cberpe cnop? ^ ù
pedens/enbe alsbic volbloey t bebben/ '
fo vallen bie af fonber vmcbt. Bat an
C ber bloey(el bonen bit/bat is root/gbc
Iqcd als be 0offraenbloemê/ enbe na
bc(èncomettbaer (îedenbe graendens
ïvt. iSnbe elcd greyn is btqcanticb/eit
be als bic rqp tvotbcn/fó boen ft baer
op/enbe baer valt grqs faet wt/bat is
van faetfoene gb^Wcf «^»e» bo»bt(i
tvotm.
Bit is een vtecmbt gbcwas/enbe
onUttcrecrfïinBnytf^lanbtgbecomcn/cnbewottnvoneralinbebO'
nen gbepUnt van bat faet.
Crnyfboomisccnrccbt fomer gbetvas/cnbc en macb gbeenen rnm
oft votftverbiagbcn/enbemoetiaerlicds vanbat (aetgbeplanbtïvo:^
bett
mi Sodmcmpt
z
bett mbm 2(piil. jSgrtbc batplw« M mbcit i^ccft rergabccctt.
tOant Al(b ^ACp dl8 be cowbe «encompt/ alfo is / fo bebecft bit
gbewas.
^(teuetenbecomple^tte.
Crwyfboom ts wem enbe b:ooge mbe« tweeben / oft ten boochflcn
inbenberbengraebt.
0icmc!^cmbc0pemcic*
^ BertJch gceynen van befen crwybe van l^aev ß^elpennbsp;f
pooten enbenbsp;ben camergAnclbeg«^
(iqmi^eyt/ enbe bwater. Öq boen (pouxren. tilget: befe pnvgajic isanSwac re
fwaevominnemen/wantftfbevoertbemaglye/enbcmaectbiefa^
pelt.be vootfeybe greynen ghepoötcn enbe aen gbePret'en/ op op gbe?
leyt/boet be pleclen enbe vlecf en bes aenpchts vecgAen. Be bkbecen ge
Pooten/enbeop gbefwoaenbtttt0i)eoogbcn/enbeop ptjne gmmenf^;;'^
*gt;?OttwenbotPengbeleyt/boetb«tghepveI/'enBcbepqttevergaen.met ^^
ajqti ghetempert pfnbe/blnjfchen pf bat wilbtjJier. Beoüevanbit i
fteti8fnbnilv4ncomple^:te/enbe wcrmeeban oßevan Olquemi^ns
be en bient niet om etcn / ban Alleen tot plaePeren/enbe inbe lampen
tevecbernen.
dumm^pton^.
^mndem.
iiliiifcnbsp;iStAmlt;Dflentonsl)ewouooclBttgIo(fc/eninlt;^«ec^:
Cicpon/inlAtiin ©pina molhs enbe Bü^loff»»quot;
gnumgebceten.Be2lpoteler8beetenbitci:uyt
fA enbe f ingUA bouts.Be ceben en ootfptoncf van bep
ttAmenpAenin onfen lAtifnphen^ecbAirio vetclaetu
Btfi(xd)t
25etAmme(Dflenton0etetweeberl)Anbe/gcootenbecleyn^^egroo
te wo:t VAtt fommighen Koomfche (Djfentongbe ge^eeten/ ml
lebAt fq cott8ngt;t vieembbelAnben hecwAectsonet: g^eb:Aa)ti8 g^^
^ weep/enbe te roten VAnnientAnbcnbions niet geflenenWgeweep.
^ecleynewottOocIghemeynOlfentonghegbeheetert/bAetommebAt
Pf ^an felf8 biet: te Unbe w Apgt;
^aeefoett.
^egtoote(DjfentogebtengteetpvoottlAn0e/rowwe/fwet:tgirocrte/
bAytAcbtigeenPelenbeblAbere/enaitcbtbAernAlange/t:oijn?e/teeber/
btiJcAntigepcUn/metreeltACt:len8 tetrfqben inbeboocbbe* Bep peleit
pfn r An onbei: tot bone met cleytt blabeclcns becket/en bie pfn gefaetfoe
tteertgelqcpbetpetongeflene. €pbepelen wAffenreel f^oopn
q itif bloem^
-ocr page 228-te (iett. jÊBnbe als bie afvallen / (b vinbtmen inbe gbePertrebe baytacbti^:
öb^^wyflens biü oft vier gratv cotenlens neffen een / enbe bie (qn vol
rimpelen oft (ronfdctt / cnbe baeraf febtmenanber fioclen/bie crqgbert
(êlben bloemen int eerfic iacr/ bet en fe bat bat faet wt ber felner eerbe co
me baer bat in gb^faeyt tvotbt. ^e wottd is lanc? / flecbt / enbe bnyteit
grawfwert. cleyn (Dffentongbe is ber groote van wottd/fïelen/
crnytenbeblocmen gbeltfc?/maer fn is vedcotter/fmaelber/fiberper
cnbedeynber.^lt;^erbloem?eftsfqtt0oc?cleynber/befgbelqcjcooclbat
jaetisfwerter.
2)egrooteplarttmennvfcbieroneralinbebo»en.JÈBttbewerbtvoot
maelsfelbenbqonsgbefien. Sgt;e cleyn (Dffentongbe wafï ooc? inbe bo
iien/enbeop fommigb« plaetfen van felfs.
^mtite.
S^ie(DfrcittOttgbenbloeyettmeefiin3nnioenbegt;lio.
^(XtntxtnUcotnpU^iu
ècfc crnyben (qn werm enbe voebticb inben eerflengraebt.
SDewottd»att(D(fentonglt;vepfaecbtbepinebercrampaber/alfmc«
bieaeit
-ocr page 229-^(tntdmd^jfmcon^èe.
bicambatlebtbattgtbacrbcpmemiö.Bcmebicqttm«^^nbsp;_ i
tqbciigbcumbett(Dirmt0itgi)eiitoc/b«t(qbatbem vcrp^^^
ergebt gbeitcft/bat fi] ött(iet:c%yt ettbc onmncht dcer^^^
mgbctt/ettbev:tted)t\mïtn/mhein fnmmaalk tgbettcb^twq''''^
wctt wbcBcmagïegbefcmïCttbebbctt
cxxrx^
CXXX.
^mnaem.
(D;mttbcr becttttctt in (Bticcp cttbc SrMiin €oiion oft Co
mtt»0rt.3rtbe2lp0tede nocttiptmettt Cot^ttbjunt. iamp;n
be beeft bien ttaem na be w^tttluy |êtt/bte itt (Bxiccp Co^is
beetett.ïPattt wanbtlttys cttpittct fo feerdsbeit
0i:oettettCotmttbet%
Co«'Attberbeefteeften(lce!/btewa)1miberbalfdleboo0e/tttetveett(l
cBeit ter fi]'bett. 31ö l)i eerfl wfcompt/fo gclqcdett ftjttblabereitbett crity? ' '
bc/bwekHmettCapillita Pmcrti^ beetet/ettbe battber baertta geUjcde« ^
bettMaberettvmt/umi^terrc/e^ Conen. CcuanUiWnnhitml
eten feer f cerdV ia p ptttdett gdt|cr als
watttïwyfêtt.Be bioeme jijn wit.Bat
faet ngt;ott rottt en bloot fonber fd)elp?
dctts/ettbe ts vaP/en bitert langc/enbe
beepgoebenntect Be woudfs cott/
botttadgt;ucb/ cn ttiet per veeplßcbticb.
^ Con'anber wap geertte m vet eerbt ^^
rqcd/ ttiet tegenpaenbc bat bt ooc font J
tqts in mager ecrbe geiionben wo;bt.
6i moet gbefaeyt wo^ben/^vant bi en
comptnietvanfdfs.
^avciïe.
Bitcrnyt bloeyt itt C^nli'O enbe2rn?
gnpo / enbe wotbt ontretttbm 6erp
Vergabt/ als fqtt faet rqp op tibicb is. j^^M
1
Be ttatner vaobctt Cotiattber en is
■ ■
met eenberley/ maer van tttenigbetley
copoptie.ïOant ft is per bitter/ maer
biebitterbeytisgefonbeertopeenftb?
tqlcttbeeerbtfcbefnbpatttie. 0ibeep
ooceettsbeel8eettwaterad)tigbellt;^wvocbticbeyt/entrecttfamett/alfo
alstcBi»minê£ati]ttfd)ett25oecBvattbêcrnybêbteeberbewepnbebbe.
■
Co^wnbet;^nbsp;cxxx^
Cnbsp;CmcRtmbetvevcft'n^e.
faet vAit Cotwnbct: bcceyt cn met (nctê wiïn gcbtoncHcn/boobct
bc wotmcn/cnbc vccmccirbcrt bat manlict (act. iÉn bat Rcetmcn bcrcyt/
alö ¥ na^tin goeben wii'n tc weycfcgRélcgcn beeft, tnaec menen
fal bes Cottanbet: fa^s van bmnen »tett^ecl vferen / ïvantbetmacctt
ben mmfcR bnl en (tnncloos. 211(1 metbtooten (écr(?enmönt gRcmengt
tnac 1 Vivn wott/|ó vccbtqffmên^acwhcbcRttttcR cnbc viencRge(tvcl.tnctboonc
iki k?^ U gcmcngt (qnbc/boettet be croppcn/ dtcrcn/enbc anbei: fweeringen
fapmctcctnyfc/fi^nym van(ilncc/a5iïncnbcolicvan
W ^oo(cn gemcngt en gcapplicceirt (rfnbc/vercoelt bc Recte infïammaticn/
dU^'VMi Rertencamctrganc.6et(tnytooctbcmage/cnbetvaettbc(pi(cbacrinne
%ocn (iSfnfolangctotbat(qgebigcrccrtcnbcvcttccirtis. Cotianbcirfiutnmajgn
VKAA^/wAAa«^^^nbsp;W . ^ ^ - . ^
gcRcclcn fomer lanct fonbec ïetfêl oft fonberbcberttc/en en laet baer geen
) jfnabc in wa(|ên^cnocratcs (crgft/ alg ccn vtonwc Racr macnt(lonbe
^ ) tc onernl^t^^Rceft/^ens öaeci)8 cen grcyntcn v5 Cotianbcr in Rare
0 S btanclmncem^/loblqft^ê^^
\ grcyntcnainne/foblijfpRttTvecb^^^
^^^ Cfti'ecïverrebcrgt;iltcrnytoftt^tangc/Rcetcn(ómmigRc
i ooct X)laf (Tibc. Jn (^ticcrRectment CaffytRa / iit £atqrt
' J^Jw^Ra/veranberenbc bc y ineen n. Ha befen hebbent
fcröCnfwta^nbsp;gReRcctcn/cnbc bc2ïpotc^
^mCocn.
2)cfe rOtangc wa(i aen anbcr (Irnyctcn fonber tvottel/ cnbc is gclijc
ccn vcrtvcrrctgarcnmet veel btacycnbootmalcanbcrcgcnlocRtcn.SJit
dimpt op lancr be tnyncn cn (Irnyctcn gdqct 6oppe / enbc cn Reeft geen
blabercn.@iïnblocmctt(gnwit/cnbcbcvtncRtenbat(q'nronbccotcn^
B tetts/volfaet8/cnbcbatisfccrdcyn/geU|ctfactvanConcoft£laptoo^
fen. £)c btaeyen o(t tnyten van befen crnybc (qn fomtiïts tvit/cnbe fcm^
ttjte ooct root/alfo grootenbc biete als fnaren van bieren.
^icphctfc^ammil.
SDattvittctva(lopfommigcbtoogcbcembcn/cnbealbacrvh'bberet
oncrenbcïveber/cnbconertrectbatgras/alfobattetnictTvdopfcRieten
cn can. ^at root vinbtmen aen tnyncn enbc boomen / baeraen daneret
op/enbevUci)tRemfobictbaeracn/battcttvottgdqcteenRutte/bacr=^
men onber fct)«yicn mocRttvter fonmn.^^ttmïtcocï fomtqts beboo
mcrtcnbcftrnyctcn/bacrtacttRangt/ncbcrïvaertötcrcerbcn.
„Ai 11/
Cnbsp;Caflytha^ 'XVtmghCffi
^t^tcmrtvinbtmmnKciïmJuUo
oocl fqtt blocmctt ettbc t)twdgt;tettgt;
; ^dcuermbecompkjwe.
^it cirttyt 18 werttt titbctt cetrfiett
S^cbt/citbcbtoo0bettt^gt;ettt«?eebeit^
«ttbc bet 18 bittetra^ttd).
€tlt;tc()tm^c0pcmtic:
' Xiütcvuytfttymtt/tmBttfamctten
(tctrct. Bit ct:ityt tit wqtt gcfobctt cttbe
Sebtottcictt / oepcittbe vet:(i0pkclcuct:
eitbc tntUe/cjtbc ïoflbc t?:titc/citbc fny^
«cct bc (tbcrcit van flqmigc butttotcit.
^«bc i8 goet root be gcdfwcht/wAttt
bie heeft l^att ootfptoitd v^ vetrpopt^
^eytbeirlcitetr.Bat Ptlta-ityt 10 goet
^ootbcltttbcrê biebeCottfc bebbcit/
ftï bat tttet 2(ttqs titttenteft. ^etiaj«
SvetoocB bcgitUeafboot bettcatstcr^
Slt;^ttc/ cttbc pttttciprtltcl Alfntctt 2(lptte
baertoe boct^^n fmtima/óit crnyt oc?
pent cnbc (ïercictbc lebcn/cnbc 18 0^
i i'.^er f)/(gt;ê
ii^tjl'cil^
C /
f
m.
tin.
iStottïebcctmenm(S^tiecrCe|irott/cnbein£ati|tt:^t0
nica oft Betonica/ eit alfo hcctct oocl inbc 2rpotef e. Beit
ootfptottcl van befe «amett fnlbtj vinbett itt mmm
ttjnfchett^erbario»
tnatvinbttwccbcrl?anbe:öetonic/beettbccftwittcbloeme!t/enban
bet btnync. arnbcrs cn hebbctt ft gectt onberfchect van tvottdMaberè/
Itelen/arcnnochfact.
^ ^nbsp;iacefoett.nbsp;,,, ^
^etonichceftccitcn vicrcantcn/roitwcnfiecl/bictöecndlclaitc?. Bc
blabercttfqttlanclcnbeweecl/bottclcrgrocn/enbcbtect/eensbeelsbeit
-ocr page 232-^(tnSSeeom'e.
€ (qft/mbebÄttbcwgchcdfrtcwt Ha
bat blocyfd vmbtmeninbe gactlcns
vattbearett/fwcrt/lattcB/ghe^^ocdt
factSye wottd iö rootac^tich eitbc gc
vceplt/fchiet: glydvidbkxvcitd vatt
witt^Ticfawyt.
Dc btuytt Bctottie gb^ttte itt
bebeembeitcttbcboffcbeit/winbcrch^
«chtige coitbcenbc botteler plaetfen.
gewitte iö feltfaettt/ttteit vinbtfe iit
foittmighcbolfche»-
Betottie bloeyt iitee(l iitgt;itio eit^^ ^
be^wlio.
S^eBetoitieitpittwerm enbcbtoo
ge iitbeit eerfleit graet volcotnelidVoft
ittttnibbdvaitbentweebeitgraebt.
2) Cracbt enbe opemtte.
Dk ïvottd tot poeber geflooteit eit
,,oHwtn. metmeebegcbtottcleö/boetfpoitwê/
en iaecbt be (limige vocbticbey t botten wt. ^e blaberen gebtoocbt/wo:
ben per gevpert in mebicinen. Mm btacbnta van bien in tHebe ingeno
nc^oi:, men/iö goet voot be gene bie ben cramp bebben/enbe tegen alle gebtelett
bermoeber/cnbcfonbcrlingetegenbatoppootenberfdner.^tnbtacbjï
ma van bepn crnybe oft bUbcrcn albns in wijn ingbenomen / fqn goet
voot be gene bie van pangcn cn natcrcn gebeten fqn. tlTen leyt oocl bat
crnytopqnetfn«/bievanveninidgt;gcbiertegebetcnpin.';^enbtacbma
baerafinwijnïïtgwomenenbegebtonclen/iögoettotalberbanbeve^
l^nln'^ mïn.2llsyemantBetonie tevoten inneempt/foenfalbemgeenventjn
binberliclopfcblt;^^eliclftïn.eilopbevtine/enbebteectbenpeeninbe
M niercn.Bipnrgcertbelongen/bebotpenbelener.Bibtengtbenvton^
wen baer maêtpott^e/en is fonberlinge goet voot be gene bie be vallen^«
bepectebebben/alfmenpinwater(iebtet1b:inct.@imaectfaecbtenca^
mergancl/alfmenpvierbtacbmafwaermettnebebtinct.0iperctbe
bigepie/als (it|anontsnabeneteneenboonegrootmetgcfobenbonicl .
»»genomen wott. 3n bier mani
'/T / ^ ^ fpiXefttcropcompt.^ndeynenwifn is p goet ingettomen ben genen bie
bloet fpon wen. 3tem ben genen bie wcebom inbe bncpe bebben/cit pine
ber blafcn/als p in water gbefoben is.^gn is goet ben genen bie bie gecl^
^ö^jdcl^c fncbtbebbcn/cnbebwaterlabcn.3tembcngenêbiebebtoogenbepccte
qitcH- bebbcn/enettcrenflnymenopbebo?p.Betonieisfeergoettotlamlebê.
VanSi^
-ocr page 233-gt; €(Xp. CXXXIIL
iê(B^moffdctt bectmctt tot fommigbe plaetfeit(5m6b!oe?
meit/om bAt b^^etrantytiô gbelqcd als grasblabereit. ^n
(Bzkcp wotbeit bc(ê bloemen Betonice gebeeten. iên bacr
bootcomet batmenfenocb ter tqtinbc 2rpot«He Cnnicas
ttoemptmeteenêgebtodenttaemint (ïebe vanBetomcas/
n?i fnlc^: in onfen f attïnfcben i^erbario verclaert bebben.
öe (Stnoffelen (qn ttveeberbanbe/tam enbe tvilbt.Be tamme vmbt
V bubbel eiï encdele van menigerley colner. VOmt (ommige van bien
gants îvit/(ommige Iqfverïvtcb/fommtge root als bloet / fommige
ooncderroot. tPeberom vinbtmcn (B^inoffelen bie (qn gefcaecdiert/als
toot enbe wit/bat is/batter meer roobe blaberen fqn ban witte / eiï we?
berom fommige wit enbc root. Bommige van befen bloemen (ïfn oocE
m / eiï met cleyn roobe btoppddens befptengt. m fommige (qn root/
^met witte (ïrecmdens'oftmdcdbmppeldensgbefpicBdt. Be wilbe (Si
M
-ocr page 234-mn6moffclen.nbsp;cxxxiih
£ Xênbe fommigebebben brnyrtWtm/ Betonica/cuVctonicacoronaria.
0evec(clbc/0bepï«ymbeblocmcit/erij!
be bie machmett pluynilene b^ete»
^ a^faetfoen.
udfood/eubiefïiit
beren (chiet: 0elqcl..
lattdcn(ïnal/enapl)vertt?ich. 6aer
fïelcnfrfnront/eeneUelance/enfom?
rift8lan0er/ettbe ftn vol cnoopctt/en
(rrwAffenbqccn geitel alö bitffene.
rcffomcüommBc blocm^n ouimatm fchoon
D^colncrc/tcwetcwit/lqfvcrwtch/
bottdcrroot/licbtcoot/witgbefpic^
fcU/rootgefpïddt/witenberootgei:
fcaecto/bubbel / en cnclcl / alfo Als
roo: gh^feyt is/enbc riecictt alfb wel
als è^iroffel nagclen/cn baerom heet
menfe ood tTagelbloemen.2ilfmctt
bcfcblocmennietafcnbtcect/fobtcit
gen |tj fwert faet/ ghelqd alö aycnyn
fact/enbe bat leyt in langde bollcrcnö
B gheflotcn.Be woitclc iö rOOtad)ticl)
en riect wcUBe wilbe lt;g»inoffellenö/
£gt;ic wi ïicylenö hecten/ (qit ben tam^
incngcUiclvanPelcn/grasoftblabercn/BttOOpett/bloemcncnbcwotte
Icn. iTïacr beblocmen jqnbe clcynfïc onber alle (SinoflTelblocmcn/cnbe
(ïfncrtclclmctvqfoftfcöblabcrIcns.Bc pluymlens fqn ben tammcn
oocï wat 0elqcl van 0cas/ fielen cnbc Inoopicns. Be bloemen van bcj«
fen fqn btuynwit/cnbc clcÊ blabden is 0cdowctt 0dqcE vceberfcn8.lt;€rt
bebewomUöt?eefclachtich.
Be tamme lt;5tttoffelen planbtmen in fcheruen enbe in teylengt;Be !Key
tcns waflên op botre/ fanbadgt;ti0be / 0rafad)ti0he / cnbc ott0hcbo wbe
plaetfen. Be plnymlens waffen oocl van fdfö in fommighe bccmben/
aderen enbe bbnen.
Beybe bcfcmanierèvanblocmcnvinbtmeninbenfomef.Betamm«
cSinoffdenbuerentotinbenwintcr.
^atuerenbecomi^lejwe^
2^c(Sittofrclcn(qnwcrmcnbtoo0be^iSnbebatiölichtommerclert
wtb^rcn fmaed/wantbiiö bitter.
B«CSitt^ffekngcpttlnwf«rteiïirtwittenwqn0eb:ottcfen^
'nbsp;VOO*
^ ^ootPaitgstVfcojpioertctt/ cttbe albcrhartbc pcictt citbebctcitvatt vcttiV
iticb gcbktu.lën oitt bes wille wecbeit fii vootntaels (èet:0ev(èetrt vatt^^
beoitbetttee(ïec8totbewariit0evaitbat:nitte.©ifqit0oetgebiottc?ett '
^ot be gette bie be vallettbe jiccltc bebbett / cit (bttbctrlittge be^eylctt
beylett be wottbeit enbe bett cattcletr/alfntettt baefittfitroyt/ttocbtos
faltttett be wottbett te votett waffcbett met fap bat wt befètt crttybe gbeï=
peirpis. tHctt ttiacbfê ooc ittbe |pifcv|creit voo:bewottitett biitttettbett
«ue. Bi ttedm oocÉ geb:o?ett beettbecett wt. Dat fap gebtottcéctt / p:ef
(etrtteetrtbett tttettj^ voo:be pefiiletttie/eitbe o(tyetitaittbiebabbc/(^ ^ .
5vo:t bi veclofi. Patt be(ê bloeittê tttaecttttett eett olie/bie iö goet voo: be
gettebievatteettêvetrwoebettbotttgebetettfqrt/eitbetotftfïelettenfw
« eittgert acbtet: beootett / alfmettfe baerop flvqct. Dat fap va lt;8»iitoffeleit
quot;J ittbeoogettgebaeit/fcbeirptbatgc(ïcbte.2tl8(qittwatet:gefobett(q^^
^ meitbatwei:miitbeitmotttbotibt/|bvei;gaetbaei:mebebetttatttfweet:^, ^ ^^, ,
' 3it befet: mam'erett btiitct mettt oocè om baefï moebet; te wotbett va Bin^. , j,-.
be. ^efe bfoemc gepitluet:ifeet;t/b:ittct mett bee motgetts v:Occb om ttiet lt; - »-
btottclfett te wotbett. Bi fijtt goet met a^ijtt ettbe tltebe ittgettomê tegett
, bat walgett eit fpouwett.Bi vecfaecbtett be pitte vatt bat pobagra/als
(litt water gefobett eit baeropgeleyt wotbett. Bitrcdc« wtbatveiti}«
^aeencbiillettbottt/alfmetttittbefermam'ercbaeropleyt. lt;5emerctbait' quot;
batbe(0ittoffeleitfómem'g0rbaitbecra^tenoperatiebebbett/foma^^
ntctt ooc Conferue baerafmalett/gclttc vaitXgt;iolettêeit ^OOTctt/enbier
Sbcli]cBe. Dat fap vatt wilbe (Bmoßlett is wtttemettbc goet beti
(ïcctt inbe lettbettett/wam bi bteect bieit/^eitbeiaecblbeixafmet^nbsp;^
Qennaem.
^ibeloofe wottiit lt;ïï:iecr ettbe JlatqttColcbic«»» ^^^^
iêpbcmeritm gbebceteit. ^e tnebicqitmeefïcrs bebbett
bitcritytttamaelsT5ermobactylumgeitoemt.B:)eitoo:^
ptottclvatt befe itamcitfiact itt onfcn Äatqttfcbett^ct:
— bario. ^(tecfoen.
^egenben6crftfocomcbefenaecteblocmeftvoo:ttvtrOttbebolleit/
cnbiefiïnmetbottderroobcfcbelicnvanbityteitoitertroclen/eitbevait
bmnen fi]n ftj wit/teeber/vol faps/cnbc fitet. BDcfc blocmett fqn witacb^
ticb/oftapcrwicb/cttbcclclbecftgcmeyttliclfesblabcrcit/cttbebiititett
Seelclepeieettsgelijclittbe£elicn/enbefqttvattfactfoenbetammeBaf
|raenbloemettgantsgeltïd.Cegettbe lentettcomeitfïftt blaberen wt/
^i2fï|nbicl/i?etenbegroen/fomtiït8b:q/fomtntsvier/gbeli}clalsan^
öerronbcayenynacbtigbctvo:telenbcbben.ttnffcbcnbefeflnypteenert
fteciöoot/enbebaeropwaflcenv:ncbtbieiseencoebemenietOttgeliïc/
l^rl^ facts/enbc ront/cnbe als bie rqp wo:t / fo wott fn btnynacb
ticb/binagbclqcfals^abösfaet.nbsp;^
r ii
/fllHi I
^cCqbeloofettiivA(fettonemlmbcbeembcttbonmi'ntl4ttbt/enbe0c
meyrtUctcttWApbaergeett auytfo oncrnlocbtcRalsbit. J^lbcrsmtff
met fo sRemeyn baer.
^entije.
3nbe lenten wafi btt crnyt oft be blaberen. ^nben fomer/ enbe fott^
berlm0Reirtgt;mo/wafïbet?tttcRtoftbatfaet.3nben 6erfi bemecte
bloemett.3nbenwmterwotben|itnaycttynacRtt0Ren?ottelenrqp/ett^
be botten alle mer op een m'etv.
@ommt0Re fe00Ren bat Cqbeloofen werm enbe btoO0Re pfn inben
tweeben 0raebt.
wottel van Cqbeloofènboot benmenfd) biefeeebt/0Rclqct al^
venifnigRe campernoelien.^aeromme en (almenfè binnen ben lineniet
fdi A^cf^XfY ^f^^^»/want fq maect fo onernloebi0Rencamer0anct batter ooct bat
iLlnun-
bloit nauoig^ct/enbe bat baer boot/want fq qnetfl bat
be verbtanbtbemagRe wonberlqcten (eer. XOaertbat yemanton^
tenö befe wottel gRegReten l)abbe/bien fcXmm cigt;emel^ te btïncten gR^
nen^
Colchicum»nbsp;Colchicifoliaamp;femen»
tTtibcloofcn met bc blocmcm '(Tijbcloofcn met be bUbcrcn cnbe ptct*
u6
^ ttctt.©ommigcboettbAcrtocJ^ycfmloof/cccBelm/fchellmVAit^za^
ttaetappelcit/mbe^ueu6iertoe(ïittoocdwti«mmbc0oetbcbmneit?
pe pbellcit van CaPatttè/alö p( met fap van ÏOechtreebt/ op met VOiin Va
gaertrattcdeit/opBtaembefy tacdeit m wtfit shefobett/enbe gebtoncdeit ^ ^^
wotbeit, Hocbtatts pïtt be wottelett/ccuyt/enbebloemett vatt tCqbeloo/^t.vcn^rr^iwcn.
pitgoet/omalbetb^^itbeluyfeitbaepmebeteverbtiwert.
^enttacm.
:3ncotbe/gt;groett/opmacchbêpalmbe«^êi'tf^mQ:
enbelatqtt Clematis baplgt;noibe8/e»tttbe2(potece Pee
wiitca/en Diitca perm'nca. Beit oo:(p:ottcd vatt bep ita?
meit hebben wi mben latqnfchen boecd vanbe crnyben
_ ghettoech verclaert. /ênbe heetet baeromme iJitgroen/
. ombattetaltiïtgroenbaïft.
S^faCtfOCn.nbsp;Clematis daphnoides. Ttncotöc.
tt)teenveefelacl)tighegbeelwo:tel
Wapen veel cleyn geerbedcs met cnoo?
pen/bnnnegelqcdalö BiepnMbtagê
cleyn blaberBens van colner enbe faet
foen bê lantver blaberê niet ongeltfc/
maer p fqn veel cleynber.Be bloemen
fqn pnrpnrenblaw/elcdmet vqf bla?
berdens/enbe en ghewen geenen rnecd.
^ Xgt;inco:btvapgheerneinbelombte
op vette plaetpn / in fommiglje honeit
achter betnynen/ onber beb^gheit/eit
beoppeenberghen.
^entije.
6oetvel bat bit crnyt inben winter
groen blqp/ wanthetmach alberhan
be votp enbe weber verbtagen/noch?
tans fo bloeyet inbe ienten/ enbe fon?
^rlinghe inbe tHeerte en 2(pnl meep.
wchtanshebicd ftn bloemênochin
2twgwpoghenottben.
3tt0toett treeft tfamen eni8bitterachtich/amp;lt;^^«^lt;gt;»*NWO0et/ttO^?
tans fonber fcherpicheyt.
^itcrnytittwqngefobeitéttö^^ebtoitcden/poptbenloopbeabnyc^/
t: iq
-ocr page 238-Wf^-x j^o^jf^tt/cnmmmAectbacmfcmtaptcit/batböctmmmbcmoeberom
be pme betfeluet: moeber te boeit ce{]'ei:eit42üfmett bit ccuyt inben monbt
Roubtenbefnotvt/fo vergaetbentitntfweei:. ^etgeneefi qnetfnrenbie
van veninicR gebieite gRebeten ftn / alfmentbaerop leyt. 31(1 met
gemengt en gebtoncHen wott / (b ee(l feer nut en beqnaem. 6et (lelpfbat
bloeben wt ben nucfgt;. lên is wtnemêbe goet voot be gene bie bloet (pou
wen. é^nmma/bit cruyt macRmê wel in groote tveerben Rouben/ wSt
Ret Ree(t per groote cracRt om alberRanbe bloetloop en Puitien te pelpê.
tl S UM» :' '
'' 1»
(D f Ber (fe Rcetmen in (Bzkcp Carbamum / cnbc in fatijfn
tTapurtium/en al(b Reetment nocR inbe ^potcte.Bomsï
mige Reetent ooct CreHlonê Rottenpm. tgt;m ootfptoncE
van bep n amen pact int lange verdaert in rnxinmUatiin
fcRcn^erbario.
^(XttfOtn.nbsp;Cardamum. t^ofècrfc.
'^oftcr(fcReepeeneit ronbenpcd/
cen die lanc/ cnbc beblaber^ fin cleyn
cnbe geclonè. SJe bloemtcns fijn wit/
bat faet is ged / enbe leyt in bteebe ron
bc fcRclptcns bepoten / enbe is fcRcrp
van (inate gRdifct als tTïoPaert.
0tepketreb(taewp.
weralinbc Rouen. Bi|madgt;wd alle
plaetfên verbtagRen / enbe en beRoep
gecnen mis/ enbc can OOcB wd fonber
vo^ti^eytpïit.
Sgt;ep6oftcr(febloeytmecpin3tt^
nto/cnbcbtengtbacrnaRaerfaet.
S)at faet van ^of tW^ lö tverm cfi
btooge inbcn vierben graet. 2lls bat
crnyt btoogRc is / fo Reuet fukfen na^
tuerc cnbc crad)t gRdqct als bat faet.
tHaer alp nocR grOc is/ fo Renet nocR
ccrtwateracRtigcvocRticReytbiRem/nbsp;^nbsp;.
cnbc cn is booi bicn niet fo fcRerp/alfo batment inbe fpip met btoot tvet
vprenmacRcnbccan.nbsp;• - , , tv, ^ q. ,.
11 quot;nbsp;. T j ^' y i.vi^vcx^M-'-^6 ■
(tn iofferffc.
cxxxvK
Bat fact is fclgt;ccp/ettbc boot bien ber magcit commnc^^tt purgeert
bettbuïd^iêniaechtbcwöimeuaf/alfmentmeth^^
bemaecteeudeynmiUe.J£êitbebtengtbettv:outt«!thaermaentjlonbe. \ ï
iênbet)erngt;ectbettmett(cht0tlu($0mbi(lapett.6etbeeft(ijlcle»crad)t — ^
bes böofm/eube quabe pleclett eitbe t?lecleit.2{l(ment met bttemc mengt v
eitbe van buyteit opleyt/fo nmf et be milte deynber. tXïit buenid en wa:^
tergefoben/foiagetbefinymenenbellqmigbebumotettVAnbcrnbsp;^
i^nbe baerom eep feer goet root be gene bie cott^ abem Rebben enbe U
Jn befèr manieren gebtonclcn / eefi ben flangcn cn gifugcn gcbier
tc contraric.tncn macct l)icr apecnen roocl/bicn veriaedgt;t oocl alle ve^:
nim'cbgebiertc.Batractittwatcrgerobett/cnbebatbooftbaermcbegc?
' wafld^en/ntaect bat bayt vafl cnbc fUjf. met (gerpen mout cnbc a^ijn
tflgoctvan'FitytengeappliccertvootbcghencbicBciaticabebbcnOn • x^rr
bercrmaniercverbtiuctooclalberbanbegefwd.^ctmaectfcberperm?
ttcn.2ll|ïintt?atcrgberobenenbcgbcbtonclcnwott/foiagetbc0allcaf/ ft
boot ben camcrgattcl.^etpurgeert oocl bat hooft/enbc f^erpt bat ge^
fichte.2(irmetttmetv%ettmcngt/ettbcgclqcal8eettplaef?cropbcoom
ÏWfovcrbtiuctbcboomd)cyt.6etvcrbtt)ftoocbcfd?drerenenr^
Wvanhliyooft^z/alfmznmztmMmonmenmn^^^
tHenmengetmetbuenicl/cnbcmenfiriicictoprwccrctt.eubcvlceratictt^ /
bic vootts eten* ^et verbtttft oocl^croppen enbe dicren/alfment tmt^'^^Pi^quot;'
Boonen medmengbet/cnbcbacroplcyt/ettbebaccnaemeteeuBools'quot;^'^^-^^^-
blabt tocbeclt.
(itiamp;tlitïï^nbsp;cxxxviu
iglicnbeetmcn in (Bxkcp €mon cttbe f iriumMbe tnf«
tqniilium/cnbcXofa^unonis.Bcrtootrptoticlvanbe
fc naman (lact in onfen f att}nfchen ^erbario verdaert.
zml batter mcnigcrhAnbe lelie» ft«/ flt;gt; ^ héhm
wif nochtaits macr tweeberbanbe laten contrefeyte». Bcerftc beeteit
wixvitte IdicmBanbcr/bie wti roobe £dien beetenA^^'ts na mt'iit ac!gt;
tittgbeftIiumrufum/baerpitmu8affcr#.-€nbebacromtttad)^i;c^^^^
bic Wel 2\oobe fclicit noemen.
^dccfocn.
Witte f dien Rebben fdben meer ban eenen (ïcd/enbe bieisfon:^^
gtsbjq eiieitUncl.éacr blabcrenft'nlancl/gbdqclbeblabercn vmi
^^«onopBtanbdcruyt^ Bic bloemen oft feiten ft'nfd)OOstw^/
cn del beeft gcmcyitlici fes blaberen / bnyten met prcpeit onber fd^^T^-^
t ini
21
é
Crinon» VOimHiikvu Liliumrufum^ Kootgt;c£cltcfit
B oft 0e vottbcit/ettbe (lacit ront biï cen/bcncben enge/ en bonen boe llt;!ttt0er
hoe wqber/alfobat elcd leU'eeenbotteoftclocpden0elqcdt8.Batopper
(ïevanbebUb^eni8contfommecromom0ebo0en.tntbbenmbebloe
men vinbtmcn fee 0eel bolledens h«n0enbe op (ês btaeydens/en mibben
XüHt bloeme 04et eenen 0roenen clepel / bie is bonen btqcantich 0helqcH
een colne.BDe tvottel is ayenynachtich/ enbe elcd wottel heeft veel f^elfe
ren/enbeelcdfchdfePt80Wqcdeenvetbl«tv«nBonberbAer.2renbefe
ronbe wottel fl^en beneben veel cleyn ïvotteldens enbe veefelingen. Sgt;e
roobe JS^elien en hebben maer eenen ffeel/ bie is vm onber tot bonen / op
beyben fqben becleebt met veel fmael blaberdens 0elqc ÏDil0en blaberc/
enbe fqn boncder0roen vm colnere. Be bloemen fqn^en witten £elien
€ 0helqcd van faetfoene/maer fq fqn root0helqcdal8 vier/enbe en hebben
geenen rnecd/vtncht/ttoch faet. Be wottel is wat btny n/ enbe is 0efaet^
foeneert 0elq cd ale be wottel van witteXelien.
Paecfebttetetvdfï.
Be ïvitte lelien fqn oneral 0emeyn/en men plantfe fchier in alle honê.
tnaer be roobe£elien en fïf n in alle plaetfèn niet fo 0etneyn als be witte,
nochtans febtmenfe in veel plaetfen inbe honen voo: een cytaet.
,nbsp;Smttje.
Be witte Men bloeyen tn ^nnio/enbe be roobe in maio.'
-ocr page 241-KS
Sgt;e fcltbloemctt hebbcit cm gcmengbe mmc/voant baer fiib(ïatttic
18 cmamp; bcel8 tcebcc cnbe föbtql/ettbc ceits bectegtrofcn eccbacbticb/ccns
bccl800cl wateracbttchenbe gbetempcrt^e bkbctcn cnbc wonden
b:oogbcit inben eerflen graet/ en purgeren / be wonden nolt;^tan8 meer
banbeblaberen.
(Dlie van Sdien is goet om be nemen enbe jenn wen te verfaecbtcn/eif
fonberlinge totter moeber bie vereert is. ^e blaberê enbe wonelen ver
tcerenmatelicl.iinbebaerommefnnfïgoettotrerhatttheytvanvier/ ^
Jls fq werm baerop gdeyt woib.en/enbe ben genen bie van nateren g^e rró ui lt; i ^ fjef
betenfqtt.S:gt;ewondalleenghe»f^6Pofn'nbeaff4)engeb:aben/enbegl)e '
Pootenenghemengtmetolicvan2^oofett/isfeergoettotverb:antheyt/quot;lt;^- . ,
alfment baerop leyt. Biheyltoodalleanber wonben/als ft ittajifn tenbsp;'
^eycl gdegen beeft. S)at (ap vanbe blaberen met ajqnnbsp;/,, .
foben/ is een goebc mebicine tot alber^anbe verfcbe enbe onbe wonbe» ,0i h
oftqnetfnren.S:)ewottdmetbncttidgemengtengeflooten/gbeneeflbe
^ J^ernenenbefennwenbieafgeftebenfiin/enlebenbievcmodenoftont
^ (ïdtft'n.^nbefer manieren won figevfeert/omtcvepb:ine»alberbatt^'
be vlecBen enbe (rnmcn ber bnyt/enbe fonberlinge int aenfïcbt/enbe loo=^ 5 ^ S
penbe fweeringen/enbc be fc^dlen vanben lgt;oofbe.Öe vootfeybe wo' - ; ^
i'ij (
'T
rom
td gefïooten met ajqn/Bilfcncrnyt cnbe Cerwen med/enbe op gefwol^
len enbe ont(ïclettmanlicEgt;cytgdcyt/boetbepine vergaen/en ver jaechtquot;quot; • ?
batgefweUS^atfaetisgoetgebtortdmvanbengenenbievattflangen/''^'quot;''^''^'
gebetcn@n.Sgt;cblaberêblnffchenbatwilbtvier/als(Ijnochgroenft'n.
S5e wond in wqn gefoben/enbe bagen fonber opbonben op erter:»
oogengbeleyt/boet bie verga^^e wond met olie gefoben enbegefïrc \
len/boetbatbaynveberomwaffennabeverb^ Sgt;atf^pvan^ a , rl;^,^.V)
benWoemengbefïrden/mai
(ttt Caumootbe.quot; cxxxvmP^
^ettnctem*
Cncnrbita/ en alfo beetment nocb inbe 2(potele. ^e oots
falen enbeoojfptonclvanbefenamenffaeninminenfa
t^nfcben^eebario.-^
3t
menen v:«cbtwille/biegrooterfi|nbaanbCanwootbê/watbevmcbt
fomtijts fo groot als eenê mibbdbarê fioop.^anber ge^
liecht/öwelcwicleynCanwootbebeetê/beeftminbbloemêenvmcbtê/
waeraf
-ocr page 242-^ waemfbcfommïgcooctt:ccRtcnbe(lcdgt;t(iftt/ettbcbc fommig^cctcm
gl)cbogRctt ah Rootttcit. tgt;at anbnt gRc(lcd)t/latt0e £miwootbe gRe^
nacmpt/Uite«ccttfcRoottkttgRcv?«cRt.2lnbcr8 fqn be|egRcflccRtcit/
cnbc pn'rtdpaltcB bat ecrfle ettbe Icjle/iuAlcanbcrcit niet feet: ongReltjct
van bUbetren/gRelqct ooct be figuere bat daetlict bewqp.
^aecfoen.
2De Can wootbe \)anQt met Raec rancten en dantvieten aen crnyben/
boomen/enbe aen al wat ft genaten can/en dimpt baeraen op. 2lnbers/
met bien bat Raer (iden (eer on(ierct (ifn/ crnypt (Tf op beerbe / en bteybt
Raer feer wqt xvU'Dc blaberê fi(n ront/gelqct groote £li(fe blaberen o(t
£ ^anf^ooten. ïDe bloemê (qn wit/maer bie van ben eer(ïett geflecRte (qn
cen Inttd btnynacRticR/cnbiefqn twecberlcy. Sgt;cer(ïc (qngants wol^
alt;^ticR/aen tc (ten als witte 2\oof Hens/dct bloem met vqfop fes blabc?:
ren/bic vallen op ben berbcn bacR af(bnbcr enige vtncRt.Sgt;anbcr bloe^
men (qndeynber/maer acRter aen clctc ftctmcttcen vtncRt gRclqct als
deyn wilbe Roubtpecttens»2(ls bc bloemê verbwinc/fo wa(lbc vtncRt
toeftcns/enbc fommigRc van befen wotbcn groot cnbc ronbt/bieanbc
re deyn enbc ronbt/enbe fommigRe fcec Uncï cnbc ooct ronbt.tHaer al
lebefe vtncRten fqn eer(lgroen/cnbc baerna wotbcn (q vacl/bleectgeel/
oftlqfverwicR.Cfnbcn voot(êybctt Canwootbc wapbat (aet / bat (qn
bteebe enbc bnnne greynen.
Colocyntha.CBtootc C«uwootbe. Cucurbita minor.Cleyn Cmiwootbc^
-ocr page 243-KA
^(xnnbsp;Cit)). c x x x v i n.
igt; ^KpketfebaettttXtfï.nbsp;Cucurbitalonga. n. n
ßdjicBe vm bi'crt/ fo moctc ß btcwils
met tVÄtec geltet tvotbeit / oft aitbers
cft coittteit (t met optvaHest. is eett
cruit bat alle t'aet: moet gefaeyt wotbe
^cnt^u
Catttvootbe falmett tnbeft Zptü
faeyen/fobloeytfibatttit Jitmo.igt;ie i
viuebttvottmet lartcd^eTt vm ttjoe lt; -
tqp.I^if boerome fo es comteit fif njet
tvel tr% fast leitepett voot bett ^erft* ^
2(lle€a»n?ootbertgt;ooteitdeytt/ ~
tottbt ettbelattcd/ftfi cottt ettbe voc^^
tich mbeit ttvecbett graebt.
^ £md)tctxigt;c0pmttc.
Cauwootbe tote g^eflootett / vet:
faecbtbe fwellittgett/befgelijcp ooc be
bitte bei: oogbett/ettbe bat pobagra/
alfmett bie baerop leyt. tgt;at fap vait
gejioote Cautvootbeit alleett oft met
gejiootê Cautvootbeit alleett oft met —
olie vatt ^oofert inbe ooteit gbebaen / boet be pitte vergaeit.^et ïö oocC gt;
goet getreden op vecbtatttbeyt. Bat ftp xvt gelede Cauïvootbet?
boTvt/en met buemc gebtottcfett/maect faecbt ittbett bwycd.
ïuq» giet itt eett gtroctt Caiitvootbe / ettbe laet biett alfó baeritt pf tiit
ittbe locbtfiaett / eitbebtiiKtbiettbaertta nudjterett /bie crtWf^mejt /-^fi^s
camergaitcd.Caiitvootbettgegetett/vet:(laenbettbotP/tnaet:fti|t]ttber
magett feer qwaet row gegetett/wattt fij fqjtt feer fwaer om verteereit/ eit
^ Ottermibsbiettmadettftbatbemagemoetopxvotpett.J5ênö^b.mome
alfmettbieittbeiptifevfererttvil/fofalmettfetevotettfiebett/toolteit^^^nbsp;;
btabett.Befcbo:ffevatt£attwootbetttota(fcbettgbeb:attt/gbe«ee|j^
Verbtatttbeytwottberlticdettfeer.BefeaP)ettgettefenoocdbef%veerm?^'^
gett oft vlceratiê vaobe mattlicdbeyt.Bat faet van Cauwootbett btoo?
gbcgbepuluerifeertettbe ittbewOttbettge(irOyt/maectbatjeweberontw;^gt;.,
metvleefcbïvo;bettgevttlt.BcoubeCatttvootberattcdettmeta5qRett?
befoetett wqttittgbettomett/gbettefmbat^bemeU^^nbsp;-^^o v«.
18 goet VOO; be bot(i/ lottgett ettbe blafe / ettbe foitberltttgbc als fq te feer
verbittetf%,3j|ebegbettebiecottbtenbevocbtid)ft'ttvattttatuere/bienbsp;fl
rttllettbaervattCattW00tbetttvacbtett.iêttbc00clallebe^-y^^nbsp;quot;
gbettebiepttrteittbebermett/ettbebat[?Hr^i«gt;-cgt;?M^nbsp;^iHirjcmn.
^Hirü ^^i'tnntncri vvv .
müvUn ivncüUrxilHm
-ocr page 244-CXXXIX.
0cnnaemgt;
(Dloqumtîba beetmm m lt;Sxm C^locynt^is ettbc m fa
tm CttciîirtHta fyl»c(î«'8.3itbc Zpouïe \)Z(ttmttït
qnbsp;moc^t ooc wcl wilbc Cauwootbe
Êdetfon.
€0l0q»mttbaccttyptmctfqttrattcfcttcttbcblabet:c0p
bec cccbciî. i^ttbe bc blabereit (îfit bccl row/afch ver wtd) gratv / romp
ommcbootbacIclt/mallcmatticrcttgcfactlbcttccrtgcliïcBblabcrcitva»
25 Citr»llcit.Bcbloemeitfiîitbleeclgccl ^ ^nbsp;,
cît met feer groot.Be vîw^bt m gams Colocynthis, Colo
roitt/vaitfaetfocttcgbeliïcEcenbcllc. ^
itatvottpgeelacbtî'cb/eitbciôbmtîcj^ gj»
bol gcUt'c eeit fpoitgtc/ met vccl Iccritc ' ' ^
bcfcbt/citbc bitter vait fmalc.
paetfebderetvdp.
€oloqm'ntitgt;acttîvapbï^«^te latt^
- w^« bcmet vatt plfö/macr mcit moetp pt
tcit citbc facycit.@tteitcaitooclî met
îvcl opcomctt op vtitchtbtcttgbeit iit
ottp cotttrcyc/tvaitt p ïvtlt eclt ïvcrm
laitbthebbcit.
amp; bloeyt tttbê pgt;mcr/ citbc btcitgt
haervtuchteitper fpabctittlepcvatt
bcit6erp*^efe vtudgt;t ctt falmctt niet
vergaberctoîbat pj bleecBgcel wott.
©i howbtblt;^er cracl)t cnbc operatic
Kû-f/iif vttfiacrlancl.nbsp;^
^f.y'.yJ- ^atucr enbe complexe.
Coloq w'îttiba is ïverm citbc btoo
gbe ittbcn bcrbcn gt^aebt.
Bnbsp;foac^tenbeopemtte.
Bat merci van Coloquintcn appelen cen bàlfbtachma pvaer ing^e
nomcn in hucnici/ purgeert en iacd^tbctacy Pii'mid^eyt tvt boot ben ca^^
mergaitcl. men mad) oocl metmyrrhe cnbchncnicipillcn baerafma^
len enbe vprcn.Bat merci van Coloquintcn appelen pgt;nbcr fact/gb^^
btnyctmcn inbc clyperien ber gheenrebic ©ciatica Rebben/ en lam piW
enbcwccbom inbc bcrmcn/enbc bat crimpl bobben. 2llfmen Coloquin
m appdcn wtholet/cnbe tHcbc op (ùeten tvifu bacrinne pcbet / en meit
bicnnabatbicoutghetvotbcni8/btinclt/pgt;purgcertbL/cnbcbttt'pbc
Ptimîgcb»»quot;lt;gt;^«wt.macrColoquinti8bermagcnïvtet:maten^lt;^^^
m Ê0(o(|mnttî)(î.
Cv ■nbsp;A
ef gt;lt;• er
^(tn£olocimnctt)(ï.nbsp;cxxxix.
^ ^ttbebaerommefo W(terttigt;elbeRoo:lictbat bc (DucirReytpunfticcn^
bccotmticbebcttotïcrbefcUiibloopcmnquActfalitcrs/btcbcnlïcbcit ' '
VAtt bcfcmcbicijnc fo (Icirctcn pucgatic sRcwc» / b At
gccjtopgcitcn. tHacc aI ifi bat bcColoqumttba cett pcrctc mcbicmcts/
ttOcRtAttö itiAcRmcttfe ittbet: ttoot wel Albus beftgett/^Acct eettett Appel
bittttCttRolAlsRi ïvcktïpiö/cnbclegtbAttiictcï ntctbett tettetttttcctt
0lAcftetttitctwi|tt/cnlAtetxnetroftvq^nbsp;. . /, ^^
^Ot cctt bocc^rtctt/cttbc btittct btctt wt^it / bic fal v fACclgt;telict puirgeirctt. ^^
^ mAct: Alfntctt ccttctt goebett tHebici^tttnecPet: crifgRctt tuAcR / fo falmett^
ocColoquitttibAlAtettvAtctt^tHetbAtfApbAtwtbegt^octtAppclcttgRc fn-^«^^^
oo wt iö/fAlmctt bcfïtiïctctt bc gRcttc bic b At BciAticA Rcbbctt.
^tnmm*
iS(DucAppclctt RccttttcuittCgticciccnbc Zatqn CybottcA/
cnbc CotottCA.BDctt ootfptouct v Att bcfc tt Amc Rcbbctt wt]
1 itt onjctt fAttfttfcReu ^cpbAno vet^claert.
ßeflecRc. ^ , ^ ..
S)c (DucAppclctt fqn twccbetRAUbc. öwnttttgRc VAtt
bictt|qtttrottt/fleytt/enbevAttgoebett ^ , ^ ,
med. ^cAttbetrcjqttgrootcir/fueteir Cydonea» C^ucboom.
ettbc ttict (b Atttper. 2Dect:|ïc bat (lïtt
bcirccRte (DueAppelett/gReRcctett £o
tottcA/cttbcbAttbci: BttutRcA.
idecfoen.
^ 2!)ett(Ducbootn is ccttctt Appclboo
féer geU]ct/ wtgetiomctt bAt Ri nkt fo
gt^oot ett wott. ÏOAtit bc vtucRtctt 0^
weclabeubctt boottt / alfo bAt Rtï ttiet
OinRoogRegRcwAjfettettcAtt. Bqtt
blAbt is WAt (mAl/cnbe op be (qbc tet:
eetbcttWActrt witAcRticR. S)At blocy^j
felis put:put:ettmct witgetttettgt.
0:^ueAppelctt ccc jTf rqp wotbc/fo ft'tt
fiigcoeit/cnbAciritAged/ntetwitoft
gtAw wolletett ouerttrocïett/eu tuet
«gt;Jgeboolbc flrcpcttottbcrfcReybctt/
Cttöc Rebbelt ccttettlicpqctettruect
^laecfebaetrttvxtfï.
^muccttwAffenRict:cttbegRitt:ï
mbc Rouett AlbAcctttcttfcpl^tnbt.
uocRtansbcminncfq coubcenvocR
ÖStiebw bloeycrt lattgfacm / cn ft'it fcbiee bc lefic onber alk blocyjj
cnb« boomê/ cnbe baerom tvotben baer vincbten oocl feer fpabe inben
i^erftrqp.
2)c (Dneben ftn amper/enbe treden (eer tfamen/enbe onermibe bien
fo vcrcoelen (q inben eer (ien graet/enbe btoogen inben tweeben.
^e (Dneben f^n goet voot be maghc.i:)e (Dneappelen ro w/ (qn goet
^ r gt;. ^ voot ben loop beöMyjg^/ cnbe voot be gene bie bat roobe melijoen hcb^
»/^h. L ben/enbe bie bloet (pontvett.(Dneappelen i« water gbcfóben/iagben bc
r »h 3 //.'S f^fc^!
moeberbiewtenlinegaet/weberomopwaertö/alfmenbiebaeropleyt.
Bnebdcttö van (Dneappelen inbnenidgbefoben/oftmetbnenidgbc^
confnVïojRnbev;in^/enbenfelnenbnettidi8bermagbe(éergoet.Xgt;an
2) rowlt;DneappeIenmaectmcneeitplae(ier/biei8goetonergbeleytbengc^
nenbiebenloopbesbnycrbebben/enbetotbebitte/enbetotbatopwot
pen vanber magbc. (Dnëbe bloemen groen enbe btoogbcin wtfngbc^
btonden/(ïf n goet tot bittigbc oogben/ enbe voot be gene bie blojtfpon
wen/et^e ben loop bc8 bnycr bobben/enbe voot bc vtonwen bie beit
vloet tc onetvloebïcb bebben. Sgt;at wollelen bat op be (Dneappeleit
ngt;ajl/iftwnngbefoben/gbcnee(iben(Carbnndel/al(meötbaeropleyt.
ignbe boet bat b^ weberom wa(]ên/al(i yemanben wtvalt. (dncap^
pelen na ben eten enbe btincBcn gbebtnyct / cn laten be vapneren niet int
booft climmm. 2118 be bevtncbte vtonwen bidwtls (Gncappclcn eten/
fo criïgbett ft fwbtnl vjr(ianbigbe Imbere
pelenbatft'nbeg€rtcbieclcyn/t:ont/enbcgoctvan'rttcdcfttt.Sgt;egbc(lt;gt;
ben CUteappclcn ft'n faccbtcr cnbc licfïndci: inbe |pn(êtegebtnyden/en^
be en treden ood niet (ó (eer tfamen al8 be ronwe.
^ennaem.
M Ca(ianien beeten in (Btiecp Sgt;i08balan08/cnbeiti
£^ttin 3oni80lanbe8/0arbiatte glanbes/enbeCa^
llanee. Sgt;cn ootjptond vanaUe befe namen (ïact in on
fen iat^nfcbcn^erbario verclaert.
Êmfocn.
Den €a(faniboom ie ben tTootboom niet feer ongbclqd / maer ft'«
blabtisiTonbtfommcgbefaccbtoftgbdertelt/gefronccltcnbcrow.P«
tJtncbt van bcfèn boom i8 (eer va(i enbc lecrnacbticb / op been ft be lacl
cnbe effen/enbeopbanbcr fijbc boocbacbticbcnberonbt. ©q isood
met btiïerbanbe fcbelpen oft (cbeWen bebcdt.2:)eer(lc ie feer bnnnc/root
acbW
i- i.
cnbc bmyn/bc bctbc cnbc bnvtcnßcnbsp;—
töfccirirowgcIqcdccncniêgbcU
^tepldeefebamtvafi.
. pen €a(i«nyboöm gbeerne if-Bquot;-^
O lomb:c/op pUctfcn bic tcgbent
^wotbcnliggcn/hctftbcrchoftbaU ''^^ffy^jMr
.....,................M^^Êc
■ tenten/ cnbc Icncrt ftn vincbtcn
ïtfpabc.
^dCuetJ enbe complejwe.
^enctjc.
be hebben bc mtnte vanbc -^êccdclcn/
enbc baerom hectenfê oocd Jupiters
Meedelen. ft'n werm enbc b;oo?
Sbeinben cerPengraebt.
Cmc^t enbe ^evcamp;'n^e.
Capanien ft'n onber alle Meedelen
bebepe/enbe onber alle anber wilbe
vmchtêvoebenpfpermcrcdelicd.Be
binnenpedeernet?an€apanicisgoet ^^é^MMMT'^
ben genen bic Cifbeloopn ghebtoncdcn opghegcfen hebben. Be CaPa
nien poppen ben loop bes bnyc]i:.ié:nbc pfngoet vootbcghene biebloet
fponwen. CaPanien in aflchen op in cene eerben pot b:oogc gebiaben/
cnmeth«enicnnchtercningenomett/p]ngoetvootbegenebiebenhoefi..^.,./.2o.^
hebbemCapattiettmethlt;terphelpeninwaterghefbben/enbebaerafgc ^ ^
btoncden/isgoctvoo:bcghenebiebloxt(pouwen/enbebiebatröotme
«$oen/enbe ben loop bes bnyc^hebbcn. Bcbinnenpe pl)elpe bie oner bc
^ deerncis/allccnghefobcnènbcghcbtoncden/poptbenbopbesbwycdic
^termatenper/alfobat ft'oocd belebtbat ftmmighcpnrgatienbictc
rccrwercdennictcttcottnengcopereren. nochtansmadenCaPanienpi r :.
ncmthoop/cnbcmadctttJcclwinbts/enbcpfnfwaeromverbouwen/ ; ^ ,
al(menprowect.maergebtabcnft'nft veelbequameromnemen/ctt^
belettenmmbcr.(8fcbtabcn Capanien ghePooten/ft'nbengencngoet^ ^ K^
bievaneencnvcrwoebenhonbtghebe^enft'n/alfmcnpnièthuenkdett? quot;
bcfoutbacroplcyt. ft'ngoettotherbegepvOKn v;ou?
wen botpen/alpncnp met (Sjerpen meelenbc
- ^nbsp;ajqn baerop lêyt.
T-- ynbsp;v/tC.
-ocr page 248-(tttBotmeootm
CXLfL
21nbsp;i^rtc)lerttootbo0mhccftmvooïkbcntibcnbtbctt(5«c?
dm cenc bcerlqclett nam g€bAbt/^^?artt fi\}ktm bien
ryon baftltcum/gelifc ooc in iatiin Xcgm nur/ bats te fcg
gen Coninc^ note. Bi wott oocl perfica nur en Cîuglanô
genamt/om bes wtUe bat (Î wten lanbe van per fen eerfï^
werfincS^treclenlantonergebtachtwert.
Ben Hootboom ts groot / en beeft
veel wottelen en eenen boogben (ïam
met veel wtgb^P^^^^^^ taclen. Befen
fïam wott fomtiïts fo biel/ batmê bê
niet omvabemenencan. Be fcbotfle
25 bie i8geernerotvgeclouê.Be blaberê
fiin bteet en Xand/ en bebben eenen lief
Iqclen rueci / nocbtans (ïercl. Befen
boom macct een btcebe fcl)abuwcoft
lombte/maer fijf is feer ongcfont. 3nt
beginfel vanbe £entêbïengen|t gclqc
als catteicns/bic ontpluyclcn \)aet eit
wotbê geel / eil blt;^ngen neber waerts
en vallen vootts af XXa befen (o vol?
gct be vïucbt baerna/ cnbc bic is ccrfï
bcbcct met een groen fcbelpc / eit bacr^
itamcteenberteboubtacbtige/eitten
lc|ïcrtineteêteeberbunnc fcbelpc. Bc
Iccriten vanbcr note binnê en fqn niet
c^en/macrgbccrlt;gt;»lt;^^elt/enbconber?
(c^yben met een boubtacbtigbe fcbel
letnffcbenbeyben.
€ Be Hotcboont tvafigcerne op bergen/want watcracbtigbc plaetfen
(qn bem gants contraric.^ier tc lanbe wafï b^ m ^ecl bonen.
^mttje.
Ben Hotcboom ïvott groen/als ben tï^efïwint begint te wacyen/cif
cn begint bouen niet int oppcrfïc gelqcl als gbentcynlicl alle anber boo^^
men/macr ter fqben^ lencrt rifpc vind^tm inbcn ^crft.
^(tcuet:enbecom][)lem.
Bc ttoten bebben een anber nature als (q nocb grucn fqn/ ban als fi
tijp (qn/al(Ô wi bicrna in b^er operatic bc wiïfcn (uilen.
^tc cmc^t etrbe opemtte.
Bc blaberen enbe fcbclpen van (DIernoten treden t(amcn /bc(gelncr
m.
^(tn Notenboom,nbsp;ex LIK
h ooc be ttoteit bietvql jî itoci) ver fcR ftit. ?De oU'e bte xvt be notcîî gefingert
«?otr/ReeftcracRtom verteci'êXfap bat wtbegroen fcReîpen vS (Dte .
noten geboîvt wott/Reyïtbe (weeringenbinnens monts/ metRnentcge ■
fôben wefenbe.2lls be (cîgt;dpe bot wott/jo btoocRt fî fèer/ enbe ie fubtiil ^
van fnbfîantten. BDe JlombaertfcRc noten ofî (D^'emoten (ïjn fwaer ont
verteeren/en Rinberlict voot be mage/en ver meetberen be galle/ fonber
Imge als fî met Reete mage gegeten ivotben/|I maten pine int lgt;ooft/enbe
fiïn fcRabelict ben gRenen bie Roefïen. ©o wie |pô« wen oft onergenen
wil/bie fal te voten Ó ternoten nncbteren eten.Jn bc jcr manierê contra
«eren fq ooct alle bootlict ventfn/als ft met vigen enbc 2\uyte gRennttet
ïvotbê. 2lls yemant veel van befe noten ctet/fo iagcn (i be bteebe wotmê
«'ten line. tHet Rncnict en ÏPqnrnyte gemêgt fqnbe/fii n ft goet tot fxvec
«nbcbotfiencnverfetteleben/allsnentbaeropleyt. öipP^ooctwtne^ ß
^ menbeaocttotbetenvanmenfcben/oftvanbonbcn/als^ümetave«vn/'^«^^/î^,i ..
gt;
OOfB
Vtîoîenmetben fcRcl
bnyct cefferen. BDe fcRelpen te pnincr verbtant/elt met wqn cnbe oltè §Rc
ntcngt/en bat Rooft baermebe gcfalfr/macctfdgt;oonRayt/enbe bewarct , ^ ,
battet niet xot en valt. S!)c teernen vanben noten gRepnlnerijeert/ en met
ïvqit getempert cnbe gebtonctcn/floppenbenvtonwenmaetttftonbe.
^e onbc noteteernen fqn goet tegen bat wniallen bes Rayts/als |q
fiooten en baerop geleyt woiben.2:?everfd)e(Dternoten en fqn ber ma? quot; -
ge niet fo qnaet als bc onbe. tTïet befe noten verbtq jt men be blaxv ple?
ctcnvanbcnline/alsfqgefiooten(qn/enbcmcnbtcbaeropleyt.tnctb6
noten verliefi belsnooplooct enbe 2(yeny n fqn fcRerpid)eyt. (Dnetfwren
bic van eenen verwoebcnRonbt gRebeten fqn/Reyltmen met beteernennbsp;» v
van noten/als yemant nncRtcrcttbietnoxvt/cnbe baerop firqct.nbsp;^ '
i i »*»ƒ Ç.
£ap. CXLIÎL
(Dnbtbloem wert in vootlebcn tibcn in tatijtt CaltRa oft
CaltRnlageReeten. iênbe biennaemis fïnbtbiertqt wat
veranbcrt gewotben/ enbc Rebben befe fcRoon bloeme Ca
lenbnla gcReeten/alfo wi fnlcr in onfen £atqnfd)en6erba
noiittlangReverclaertRebben.^nC^ncrlanbtReetmenfc
^ingelblocme/om Raers faets wille/want bat is erom cnbc ronbt gRc?
^^sRen gRdqct cen ringef^tcn.
fyttfotn.
lt;B^OttbtbloemcisecncrnytgReli)eteenboomtettmctvcdtactcn/enbc
ftttcn fled ie fbmtqts twee fpanncn oft eenen cnbitns lanct cn Rontad;^^
ticR. BDc bUberè fli'n lane/en voot ccn Inttd fcRcrp tocgaenbc / no cRtans
(qn fommige van bien meer ronbt ban fd)crp. iêcr be bloemen comcn/
fowaffcnopbc (Iden cerfi tnoppctcns gReftct als groenrias bollen
mtUom.
®dn6outWoem. Cap. CXLIIL
25 lcn0/bwotttpluycBcnhacrb4ti/enbe Caltha* ^ . (Bontbkcm»
wo:bctt fcbbo« faffvM g^eel« bloc^nbsp;' '
men/wtöhefpteytnbsp;(ïcrrc/
bmnen enbc bnttcn fccr n?cl wccïcnbc/
maci: bien tmcï is (ïcrcl. Zls be bloc:»
men afvallen / foo wotben bat ronbe
bollelens / bat is baer faet. iênbe alf^
meti bie van een boet / foo is elcl |abc^
fentefamentronbt gbeboghen gelijfd
een ringeficne oft Bcotpioenfïeert^
f en.2)e tvottel is flccht/tvit/enbe vees
jêlachticb.
plaetfe baetetvafi.
2)c (Honbtblocmc tvafi fcbier oner
al inbe honcn/cn tvou gefacyt.rCgt;ant
fo wacr fn ïvafl/ baer foeyt ft' baer fel
nen alle iaer.
€ BiblocytvanbêtïTcyaf/allettaer
boo:/tot fcbier inben tvinter.
^(XtmmUcompU^c.
9De (Sontblocme is tverm en btOO^
gbe van natnre/ btvelcl men licbtelicE
merdcnmacbaenbarenfmaec/alf0tviirt0ttfen£atqnfcbcn^erbarid
verclacrt bebben.
£rac^te(tbcopemtte.
^e bloemen van befên ccnybc in tvn'n ingbcnomen cnbe gebjoncBen/
^'cc.uj^t^en bjcngbcn ben vtonwen baer maentfïonbe.i)cfgbelqclen boet oocl bat
macu^ßouht ^^^^^ gbefoben enbe gebtonclen. JEênbe bet boet oocl ben t^^
^^^^^ ccffercn/alfment alfo gbefoben een tvtjlcinben mcnbt bonbt.S)c
li^ca^fn bloemenenbebatcrnytgbcbtoocbt/enbeaengbefiefen/enbebcnroocl
j,lt;,;ttonberopontfangben/trectbefeconbinenabcmmetcracbte.E)cfc
au^eneWctenmojtel cdpcxLim
^ennctem.
M 25enebictentvo«el bectmen tot onfen tijben (B^aryo^
pbyllata / om bes wille bat be wottel van befen ctnybe
ciectgbclnclals welrieclenbc (Geroffel nagelen. V^aet
boe ft voottntögbebectcn beeft/enbe oft ftbenonbcit
»neeperö belent is gbcwecfl/bat cn weet ikï niet.
Cgfb^fTccb^
twccbcdey gheflcchtctt van Bcitebictenwoztel gbeuoit?
bett^Bat cctjlc tttbe ho«e»/cttbc ts veel tcct^bct: vatt bïabcirett/ bloetnm/
cttbe boUdetts/oft bafettpootletts / batt bat attbet: bat op ottg^cbo wbe
plaetfett wafl/ettbe waet:af be bloettte tttet alleett gtrooteir/ maet: ooc geel
18 sbclqcl ëafftraeit.ïOattt be bloettte vattbett eetpeit cruybe is bleeci?!
geeU igitbebaerottt Rebbelt tvijf bat eerjle gbettoettrptCatir Beitebictett
wottel/eitbe bat attber KPilbe Bettebictettn?otteU2(ttbers fptelert fotn?
migbe vatt ttoc^ eett gbeflechte vaitBeitebicteittvottel/ettbe bat is befejt
*gt;ootgbcitoeittpbett crttybett (eer gbelHcl vatt blabereit ettbe faet. tHaer
trtibs biett batter eeit oitber(cheebt is aeit be bloemeit / betvelde bett l}o?
Icitbtityitettlitfvertvigeit belleleits oftcymbaleit 0l)elt(clis /ettbeaettbe
wottel bie lattc/(le4)t/foitber veefeleit / ertbe fottber rtteci i8/fo ett ^OUbe
scEt voot geett gbe(lechte vatt Beitebic|eittvottel.
ilaetfoeti.
Beitebicteittvottelbeeft eettett peel bietvapaitberbalfelleboogc/etï
is haytachtich ettbc rottt / citbebtaecht gcmcyitlici btq blabereit bic ftit
cottbtfomme ghelertclt / rotv cttbe bottclergrueit / enbe paen aen cenett
l^ttghen Peel. Bie onberpe blaberen fqn wat ronber cnbc grooter
Garyophyllatum hortenfè.
(Savicfyiiaet^
^(tn 25encbtceen wHdi-nbsp;c x l 111
C bAit bie opperpe. 2ten dd lebt vanben (ïeel (ïaen twee oft btq cleyn
blabetdens.Jnbe mibben beg^mt hem bat crnyt in fommigbe tacHen
tebeylen / enbe op t(op van bien waffen bleecde oft foffraengeel bloemê*
316 befê afvallen/fo wotbet een baytacbticb bolleden/ bat is gefóïmeert
gelqcd een bafênpootden/enbe bat is bat faet. Be wottei is binnen root?
ver wich/enbe bny ten gangen baer veel geel veefelingen aen / en \ii riecdt
geliïcdals (Heroffelnagelen.
Beerfïe planbtmen inbe bonen / want baer wott ftj wat teerber ban
be wilbe/be welcde fcb^r oneral inbe lombte bi tnynen en Jeggen wafï.
^entijc^
Bi} bloeyen beybe in maio enbe Jnnio.
Q^acuet mbe cmplmu
BeBenebictenwottelenfi/nwermen btoogeinben tweeben graet/
alfo wi in latCfn lancd enbe bteet gl^eptobeert Rebben.
£mcbtenbe\ï)ercftn^e.
B Be Benebicten wottelen gebtnyct men tot veel bingoën. Bommige
. _ maden befe fnyner enbe fc^oon/enbe bioog^enfe/ enbe befp?aeyen fe met
, ^^r^ï'^-^^^ijqit/eitbeleggenfêalfoindifîenenbefcapîaeyen/opbatbecleeb
I u. gt; / baerna riecden fonben. Befe wottel in wqn gefoben enbe alfo werm gc
bioncden/fïerct be bigefïre vanber mag^e/ enbe boet bat crimfel binnen
ben Ique cefferen. Bi oepent oocd be lener/ als fq in befèr mmkxm glgt;e?
t?fcert wotben/enbe verteeret be flimig^c bumoten enbe flnymen bïc op
be botjï vergabert ligg^en.Befe wottel gebtoocbt enbe gepnlwcrijeert/
enbc baerna in wqn ingbenomen/isgocttegben alber^anbe venqn.
Benebicten wottel g^efoben enbe gbebtoncden/gbeneefï alberbanbe
^^ wonben enbe qnetfnren van binnen, iênbe oocd be quetfnren van bny?
ten/alfmenfe wafcbt met wqn oft water baer befe wottel in gefoben is.
Bef^ wottel in wqn gefoben/enbe ben bamp baerafvan onber omfan?
gben/o ft be wottel baerop geleyt/btengt be vtowwen baer crancd^ey t.
»t
au riep Cemone*
CXLV.
Sennaem.
iB cleyn Centot ie oft Bantotie beet in (Szkcjc enbe fa?
uin Centannnm minus/ ƒebufuga / cn J^el terre. Ben
(D otfptottcd van befe namen fÏaet int lange verclaert tn
mqnen latqnfcben boecd vanbe crnyben.
%
(tkyn Centotic is B. Jans cruyt oft ^oftnageleyne niet ongbelqcd.
Btnê f^eel is meer ban een fpanne lancd/en met canten/en beeft bouê veel
neuenfcbuetdens/baerop waffen fcboon roobe lijfvet wigebloemê.i^n
bat wotbê cleyn bawdês/niet veel grooter ban Cet we coundês.Be
beren
-ocr page 253-mndiènSltmMu
B bct!m(qitdeyttcttbcUttclad)tid)/bm
auybevait^OfmagclcyrtcgelifctBc
xooitcl 18 ckytt/flecht/houtachticb/m?
be en wott inbe mebtdne niet 0et?(èet:t.
^tepldecfebdertwfï.
Zl ee(ï bat Biofcotibes fcciffr bat
cleyn Centon'e op natte enbe vod)tige
plaetfen wap/noc^tans ip dcHedqlen
fonbtenbelenlicE/battetbiï ons gbc^
meynliclopbccbe/bottre/grafachtigc
velben enbe beemben wap.
Cleyn Centon'e blo^t in ;julio/enbe
pfnbloeyfdbnerttotinben 6erp.
^(Xtxutcn^cccmpkpiu
(Scmerctbatbe Centon'e fotbim
18/ fo ip lidgt;t om merclen bat fi fonber
fd)ei:pbeyt verbtood)t en vecwemt.
Bi treeft ooct* cen luttd tfamen/enbe
baerom bient pf wel tot be wonben.
€x(xd}tm^c0pmtic.
^ Bit ernyt grnen g^epootcn / beylet
bc wonben/aljmcnt bacrop leyt. 6et
fny nert bic onbc wonben te t?o:en/ cnbc ^eyltp baerna toe. Jn wxin op
ivater ghefoben enbe gbebtoncf en/p) iaget bc galle cnbc anber taey
moten af boot ben camcrganef. ^etis oocf goet vootbe gbenebie wee
bom inbe bnepe bebben alfmen een clyperie baerlt;»f maect/ wam bet ver
faecbt be pqne. Bat fap is goet tot mebicii'nen / biem cn tot ben oogbcit aaj
gbebtuycft.2(l(fnentmctbwcnief mengbet/p)mafitcla_croo0b£ïl-^enbsp;r
tapf en in bat fap van bepn crnybc ge weyct / enbe inbc moebcr gebaen/ ^^''
h^t ben vtonwen blt;^er macntponbc.Bit fap aUcen gevfeert cnbc ges
btonef cn/is ^oet tot alle gbebtcfcn van nemen op jennwen/ cnbc p)an^
aberen. Bit crnyt vertcertonergrootc pnrien bie binnen ben lifnc pfn.
^ct oepent oocf alberbanbc verpoptbeyt ber lener, iêttbe is tvtncmcn^
be goet tot cen berbe mi\U/vm bnyten bacrop gdeyt/ enbe oocr gcbton^
oïib»
rf -
V •frr'iVJ-
W)
■ tjiAyn
cfen.2tlfntcnbiterttytfommigbebagbenlancfbcsattonbts
cnbwnolgben8btinct/p)boobctbewotmen/
X^anBooi
-ocr page 254-cttbebicit Rebbelt ft nod) mbe 2tpot:de bebowbeitt
2)cBoottert ft'itmcmgctrbattbc. Bommtgc ftitgbe^
meyncnbcitictfceirgroot/cttbebic (iaert \}kv ghemaelt.
2)attbcr:ft'it0t:ooi:/cttbcrommi:gevlt;m bim ft'tt bmyit/en fomtm'gc ft'tt
geeU2gt;mcc(?e ottbet^fcb^t tgt;att be Boonê ts tnbc t?mcbt/w(tnt van crity
be ettbe bloey fel ft'n ft' ntalcattbetrett geft'cl.
Cyami. 33ooncn.
(Dftbet: alle moes waflêtt beBoottê
«lleene rec^t op / en en betoenen g^een
peclen om te onbetrfêtten.©!} Rebben
bideblabetren rchietrgbeltïclalspot^
feleyne. bloemen ftn gbeftetfoe^nbsp;%
neertghefteleenenbmnencam/enbe ^ ^
ft n van mentgh^rley colnetre/ tvant jï
ft n eens beels wit / eetts beels pntrpnt:
B btnyn / befptaeyt met (wet^te plecjcHês.
21 Is befe bloemen afvallen / fo waflên
baet:na gcoote langde ^anwen / ettbenbsp;'
baennneleytbevtncht/bieisbteetgesnbsp;A
lil'd als eens menfchennaghelaenbenbsp;%
banbenoftvoeten/enbeft'nfomtiïts -^^M/Mr^^
btnyn / enbe fom geel oft gtroen / enbe
Sgt;eBoonen waffen gmnzinvrn;^^
eet:be.men febtfêonetralinbehonen.
©ibloeyettin^wwï^^tt^Onlio/enbelencrenbaernabaervtncbt.
nmtxtnWcmpkpiu
^ 2)eBoonenft'nconbtenbeb;oogbeinbetteetflengt:aebt.
Cmc^tenbetvercftn^e.
^eBoonenmalenveelwinbtseninfïatiettalfmettfcetet/ft'ft'rtbert
Jie^myv^. Oinvctteei^en/enbebtengenvteembbevecnaei^liïclebtootnm
ftnfngoettottenboefï/maei:ft'boenbemageopwotpem2ïlsft'inetbe
fepdk'fïttwatetrenbea^nngecoocltft'n/enmenbiealfoetet/fofloppen
ftbenloopbesbuycr/enbebatroobemelijoemBoonengbegeten/fn«
^cj^/n.goettegmbatonei;genê. aifmenBoonen fïebt/fo fal^
wtgieten/
-ocr page 255-^(tnSSoöttm.nbsp;CXLVL
^ ^vtgRictctt/mbcdfomatettRinmbccwm^^
Sroctt gegctcit/fttt ber magReit fcRabelijfcfcr/citbe ntaïm meer wmbta^
Bootten meel alleen oft met (Berfien mont gemengt/enbe op Reete won«
ben en inflammatiett geleyt/verfaecRt be felne.^ maect ooc be litteectc/f
nen oft plecBen van qnetfnt^en/ fcRoon en effen geltet bat anbei; vel baer ^^ mA^cfe^n.
bif .Boonen meel is goet geleyt op vtontven bot(len/al(ï melct gRecion^
tert is.tUet Rnenict enbe ƒenigriect meel gemengt jqnbe/ fo fcReybet en c^tcafo^'ru.^c'^
^gt;erteeret be fïverittgen ontrent ben ooten/en tgeronnê bloet inbe oogen../^^^quot;
tïlet 2^00 jèn/ïvierooctVen tvit vanben ey gemengt fii'nbe/ fo boetet tvt^ ''
pttylenbeoogen(ittcten/enbeverbt#ooctanbergefïvel/alftnentbaei:
op leyt.3iu$gjt ge^yct fq^e/fo iflgoe^
mfïfnoogegeflagett/cnbebiegcqnetfïis.25oonenfonberflnymengRe?^^
rnatvt/en boneit tvootRooftgeleyt/boetbe vlotêoftfïnicienïvten Roof^ Aa^-h^
be cefferen. Jw tvqn gefobett/genefên fif geftvollen manlicR^t/alfmentquot; 'jf/^ly
baerop leyt. Bi boen oocf be frverte enbe witte plecten vergaen/bie een ^
ntenfcR op fqn Iqf Reeft/alfmen bie baerop firtïct. S)e fcReilen van Boo
ttengepooten/enbeopbeplaetfebaerbatRaytwtgen:octeniö/gReleyt/jflt;r'^//|''^iij^
ntaectbatbaergeêRaytmeerenïvafi.2(lsfqmet(0erfiettmont/alnytt/
lt;«tbe olie gemengt tvotben/fo verteeren enbe verbtinen fq bc croppcn eiï .
cltercn/alfmcmbacropleyt.2DcfecrttenvanBoottenfnynercn/macrbcb^i4^r^
fcRellcn trccfcn tfamm.'Dc Boonen in water gefobcn/enbc met fwinen ^ ^
fmontgRemengt/fqngocttotbatpobagra/wantfqvcrtccrctt/enver=!
faccRtenbc pinc.Boonen meel metajqn gcmcngt/fqngoettotgcquetfie
fpanabcren oft ncrncn/alfmcnt baerop leytiBoOttcgcfiooten / fqn goet
m Cottfoftbd.
cxLvn^
Qenttaem.nbsp;. ^^
3tcruytbatwibiottfentqben£onfolibaRcetcopBo
libago mcbia/is ccn goet wonbc crnyt. tïTf ^^ ^ft bc on
bcmceflcrstnvootlcbcntqbcnbitcmytge^w^R^bbcn/
bacraf^enReb iet geen fetcrReyt.
— ^nbsp;^(teefoett.
crnyt crqcRt eenen viercantengeRaytbenfïecl/cnbacracnwaffctt
vanlebetotlcbcaltqttwceronwccnRayta(^tigeblabcrc/bicfqnrontp
omtncgetcrtelt/cnfq'nbertblaberêvanmnntettietfeerongcltfctX)att
^^bcn vanbcnficelaftot bonenint fop toe tnffcRenbcblaberc waffeit
rlt;5oonblawblocmtcns/btcrifferaltqtfcsoftfcnert.2)ewott^^
acRticR/cfïRecji veel vccfclirtgen/biccrnypenoner enbc wcbcrlangsbct:
«crbcmnbsp;fijnber miTm^^
2)ett
z
Cottfôliî)« 18 werm ettbebtoogbe/
wAiit (q t8 bitter vati fm Ale/etjbe trect
te famett.
€ CottfohbAheyit^^^^^^^^^wquetft
rett/(tl8 (q gepootett ettbe baerop
leyt tpotbt / oft alfmenfe btoocl)t ettbe
pulwerijeert/ettbe baeritt fïroyt Coit:^
folibagefobettengebtoitclett/fcheybt
^crevffun ^tW. batge^tttteit eit^gefï^ bloet bittttê
bett liue. SDett mottt gbewaffcheit met
ivaterbaerCottfoliba itt gefobettie/
g'etteepbevttylicheyt/putrefActt'eettbe
attber (weerittgebes mottbts. Batge
r \ el verb wifttt oocl alfmetttbierme?
Inbsp;beïvajfchet/oftbatcruyttvermbaer?
opleyt.2ll8yematttbettwolfgerebett
heeft/bat is/ als btï eettett blicleera ge^
cregbetï beeft / fo falmeit bem batpoe^
,nbsp;ber vatt Cottfoliba baeritt (ïroyen/ fo
fiu î gbcttefet vatt (ïottbett aen. 6et is oodgoet tot alberbanbc (weeringen/
enbe vlceratien bie aenbe manlicbeyt oft aenbebermen mogben comen.
^^dU^^tttp^nbsp;CXLVIII.
S)ennaem.
2#nbsp;^îupbeetmenin(Ê^îiec]i:enfattïn€anttabi8.3nbe2(po
■*^\tele€annabnm. •
Jnbsp;6eWt.
Bemp is tweeberbanbe/tam enbe wilbt.^anben tam
men ^emp maectmen (ïercle feelen/ enbe is oocl ttveeber
banbe/mannelen enbe tvti'flen. mannelen btaedjffaet/tnaer bat
nni'flen ntet.iênbe bien ^eetmm in Zatifn Cannabis femella. Ben wtl
ben ^emp beetmc in f att}n Cotminalis / maer bienen bebben wi nocb
nietgbefien.
^en tammen!amp;emp/met namen ^emella/beeft eenen (lecbten/bolen
enbe bunnen (ïcel / enbe bien crtjcbt geelwitte cleyn bloemlens / enbe bie
vliegen wecb gclqcl (ïof/en en bee(t nocb vmcbt nocb faet. X)an blabcrê
is bt mannelen gclifcl. jlênbe be blaberen van bcnfelwcn (qn gebeclt
in vqf/
-ocr page 257-rettacnew wtgefîmdtcb^^nt. tTïaçpbefcblaberdettôof mgert'ensbtc
(Iinfmal/cntecfiibmaettaUecammvoirch^^erbed^^^^
cnbc ftn trow/boncdcrgtocn/cnbe fîcrcd vm rnecdc. crqcht ooc v(id
fchuctdenstcc ft'bcntnbehoochbcgc
IqcB als ccn mibbclbacr boomdcn / cn
ft'ntacdcnhangcn vol factsbonc am
tfop / in ronbe fyuyßme gcflotè^Bcn
tvilben^cmp/alftals Btofconbcs
bcfcrqft / hccjt (iclcn gW^ä xvimn
6oèjî/macr ft ftn vccl fwcrter/
per op rontver en clcynbcr/ghemeyn?
licdeenellehoogc.@qnblaberenftn
bes tammm Semps blaberen gelqc/
maer p pf n rontver en pvertergt; amp;in
bloemen ftn btnynrootachticb^ Bat
ftetenbewöttcliö ben îvittê^oemP
Sbelqct
Ben tammen ^emp ftcytmen en^^
beplanbtmen/cnbcbeybcghePcchten
comen wt een ftet/ b welcd te^vertvon
beren is/want been is vmchtbaer / en
bat anber blqp onvtnchtbaer. ^^^
wilbenlxemp/alfoals Bioponbes
beprqp/wap in boffchen/enbe herbe
cow plaetpn. tnaer2lpnleins prqp
^^^^ ^................... , ,,nbsp;s
bathtï^îbenwechenbeaenbetnynensb^itonbenwott.
Sentit.nbsp;, p
tqp/tetvetcn injnlio.maer ben anberen cerP mben^e^ff/on^^^^^
bier tqt als bach ettbe ««cht encn lancd ftn/want alfbatt vmotmm
cqpfact.
Ben^^empheePecnwermccn^btoogecomple^:*
lennsbcPrqp/foishiperwerm.Baeromfocrrerettbtefeer/bte|eggett
bat ben ^emp cou t is van ttatnrc.
foverb:ooghetenbcboetettertietcinbcnmenphbatmattlicdftet.
wermbaerittboct.Batfaetiacchtbcinpattenenbwtnbettw^^^
-ocr page 258-ommc (0 bomfibwaeflid/bicbagclicjc^^cmp tit h^ct: atm gebmycleit.
wottel vatt ^entp ttt watet; gefobett/ vei:|aecbt be tfaittett gettrodett
lebett/alfttteitfe baerop leyt. Bï ts ood goet tot bat pobagca. BDe tvot^^
tekowghelïootett/isgoctteghcnbettbtattbt/alfttteit bte baeirop leyt.
^Dtlbett ^entp gefobett / verittotwt ettbe verteet^t bat ghefwel/alftneiit
baerop leyt.
mi Jcrtfg^efpdtu
CXLIX.
gt;ècïxnlt;xm.
Ätfgefpatt heettttê ttv ter tift Cacbt'aca / oitertttt'bs btett
battet feer goet ts/als yetttattbett fttt b^rte beeft oft clopt.
^(tccfoen.
Carbiac'a beeft eettett viercatttett (leel/biett ie fwert ett^
be vol litoopett.2gt;e blaberett ett gbeltf ci^i tt be groote Hc^
teletttttetqttaltcE/fvIfvfttfwert/enbte^
pergefertelt/eeitlebtboogevattntal^ Cardiaca. toci-tföbcfpan»
cattbereit. Bqttbloetttêfifttbmyttge ..
mettgt tttet tvtt / eitbe flaett rottbtfont ^^
bett peel. BDe wottel ie geel/crottt / ett!=
m
bevtefelacbttcl).
B ^laecfc ftfnbet^ m^ïmt.
Carbiaca wapotteral otttretttbe
twyttett/ettbebtoubemurett. ^
^etttift
tgt;it crnyt bloeyt ttteefï tit ^ulfo.
...nbsp;^atuet^cnbecompl^e^.
Carbtaca weritt tttbett tweebctt
graebt / ettbe btoogbe ittbett berbett/
bwelcB meit licbtelici «terclett macb
wtfTfttettbitterettfmaed.
C ^ertfgbefpaitiawttteiitenbegoet
c^^fh^cn'iei tot bat cloppettbea bettett. Jtmtot
b« rk n' bett craittp / ettbe verleerotbeyt ber le^
^ bett / alftnettt ttt w^tt pebet ettbe fomgt;'
migebageit baeraf^btmct/op weritt
baeropgeleyt/watttbetfébeybteitbe
verteert alle cottbe ettbebide butttotett.Carbiaca m water gbefobeit/t'a
feer goet voot be gbeitebtebe vallettbe pecte bebbett. 6etlopbe vtiftte«^
citbebtettgtbettvtoitweitbaertitaetttpottbe.@itittiitabctbeepaUevtt;
IttytmbKmeitbittereitbmgeittöefcriitettittacb.
rattwi«
-ocr page 259-^cnmm*
y€mm Rectmctt trt Caros/citbc
ttïn €amm oftnbsp;Jn bet: Qtpotdm Reetet
Carwt'. ;^ttbe voert baetoitt alle bcjc name / om bat
ben befielt ttt blattt vatt Carte» placR te tvaffeit.
_ ^nbsp;ïidetfom.
ÏOtt Comqn Reeft eeitê fieel met cattteit/bie ts Rol / eitbe vol titoopett/
metlebeteits.SDeblabereitfqitbetttvilbeitpaffettateit/oftbeitgReelett
peelt gelijct. Bqrtopperfie crooiteit
^tagRettïvitbloeyfel/ertbeita befefo Caros» rCtttcComtjn.
^Afi batfaet/batiscleytj/enbegRe^
RoecBt.S)cwotteltsfle^t/lanct/ett^
begeeU
Paetfebwewfi.
^eit ïvitteit Comiïtt tvafi otteral ^^mw
opbotre beembe». trtaer beit befielt
^Afi/alsvootfeytis/titCart'a. ^
^entijtnbsp;^
^eit tvitteit Comqit bloeyt t'nbett
Wey/eitbe leuert fq'tt faet tit :j»ttto. y ^
^(tetter enbe complete.
^eit ïvttteit Comiïit is tverm ettbe \ 1
btoogReiitbeitberbettgraebt/ettbeis MA,
eettlitttclfcRerp.nbsp;Äi^l
£t(xd}t enbe opetatte.
€ ^atfaetvattbefeitComtïitiaecRt
be vtqite af/ cnbe is feer goet cnbc liep
iKf voot bc magRc/cnbc ben monbt.
«ttbc Ril macctt goebe bigefiic.
vcrb:vift bc inflatien enbc winben.
wwotbtinallcmanierenvanbinj» -nbsp;, ^^
tt5ncnbcvanbnytcngRevfcertgRclt7ctbcn2fnifs.2gt;ctvottelvanbcf^
ComtïnbcrcytgRelqcBgeel pecn/is eenen goeben citbc gwnbencoft
om bc magRc tc vertvermcn / cnbc bc vtq ne tc loffen/
gRclticÊalsbcïvilbcpafienaecn. „
t n Van^df
tttJLß^^y
a^ßc'
Hl
£lt;ttgt;gt; CLL
Qennaem.
2(nbsp;^ti ^afdacv / bic bc bafclitotcit btaccbt/hcct Cotylits.
Bc noten beetcn in (Bticcj: Catrya ponttca/ oft Icptocas:
cya/cnbc in f ati/n 2ïncUanc nuccs / ponticc / p:cne(ii^
nc cnbc ^ccaclcoticc.
Öcflcc^c.
Bc^aplttotcn fqntwccbccbanbc/tamcnwilbt. Bcwilbchcctmcn
fleemt ^afdnotm/ cnbc fommigbc v«n bicn (ïfn conbt / cnbc fominighc
UncLBc tamme lgt;eetmen 2^oobc notcn/enbc bie genefen bat coobe me?
limoen, iênbeftnvanfaetfocttc malcanbecen fcccghcl^cl/lt;»l(bal8bat
biepgnccclaecUcIbcwiifli
llaeefoen,
25nbsp;W^wltaclcn. Bc cocben van bicn mpinnUt fecc
lancl/enbe bc blabcccn fqn contfomme geicctclt/op been fqbe fwect / en
opbanbec 0cawacbtidgt;.Be fcboifle vanben (iam is tccbecen fnbtii'l/
bcfp:aeytmetwitteplccten/cnbcbatmacceistcebcccnbegccUBcné«
fclacc btaecht oocl cattdens / bic ontlnyden bacc inbe f entcn/cnbc als
bc blabccc vooitcomen / (b vallen (if af/mbe na befen fo comcn bc
lens voo:t/baec bc ^afclnotc» in tvaffen.
Corylus» iOrtfclrtce. Corylus domefi:ica,Koobc t^rtcfnotcm
m iafdttote«.
ize-
Bcwilbc^afclttotcttwajfenoueraljrtboltchctt/opbergbe^
heggeit. Be tamma febtmeit tnbe bottcit/mÄer pi waffert ghee^^tte in flq^
migbe enbe vochtigbe pketfeit.
Sentijt.
S:)ctti5Äfel«et;b:ettgt (ifttcattedens mben wirtter/enbe fq boetthaet:
opeit ittbe fetttett/gbdqcd «Iö bloeyfeU iXim inbe» ^etft fo wo:?
benbettbtertrqp^
^atuet^mbecomple^te^
^ Befcbo:(fe/bev:ttcbt/ettbebeng«tttfen(lruycliöwecmVAttn«tueire
mbeit eetrpen gt:«ebt/ettbe b:ooge inbett tweebeit volcomelicd/oft int be
gittfel vanbeitberbeit. ^gnbebat weetmeit wt CBaleno/biefcrqpb«tbe
6«feltt0tert meep eerbtfcbe oft coitbe fubflaittiebebbe battbe (Ddernote^
mbe inoevctn^e^
Be^afelnoteitjqttcrat^tiger ettbe (leccderb4ttbe(DderttOtett/ettbe
b«tbewqPb«et:fwb(i«tttiebieiöw«tv«(iet;.m«et:(ifqnber
ItAcie/ettbe ^cvt om vetteet^ett. m«dett veel ittflatiett en wiitbtö.iiti?
be m «den pitte ittt booft. 21 Ifmett ttoebtatts be binitenfleJcbeUert «fboet/
fo (qn fq liebtet: om biget:et:ett/en ett (loppett ttiet fo feer. ^afdnotm g^e? gt;
fiootenenbeiitb»cm'cdgeb:ottcdett/|qttgoettotbettfeoePbtelattgegbe?j§-^-^^^^^
f ^^b«ettbeeft.2llöfiigeb:«bettettbetitetw«tpeperögbegctetTWOjbetj/f0y.^^
verteeireit (q be vloten bie wtenb^of be fowbeit mogett vallctt. ©beseel 4'cl ''
felttoten tot «ffcbcit geb:«ttt/ enbe met beet:en fmont getnengt / eit b«t
hooft b«et:mdx gefalft/ boett b«t \)lt;tyx weberom w«|fen. 2llö yemanbt - ^»»hi,gt;v w.^r»«
6«felnoteit met JPqnrnyte fmotg^enö nuclgt;teren inneempt/fo en m«cb
hem gbeenyent]n/nocb veninich gbebiet:te bien b«ch fcbaben.2llfmenfel^ nyn en
met rqgen inneempt/(o bdpen ft' be geit^ie van eenc |co:pioen ge)le?ettamp;^ ,
fqn.@ommigcfeggen/w«et:tb«tyem«ntbefclgt;elpenn«me/enbepnlttc^'^ilt;?r4«:Mb^
ri$eei:bc/enmetoliemengbe/enb«ermebeftlfbeb«tvoo:booftvanritt^^^^^
bei:en bie gcaw oogm bebben/fo fonben be oog^cn fwert wotben^mk. opßc n.-^n
m ^mtmpt
2(tet:ct:nyt beetmen oocd pennincdcrnyt. onfen tibett
wo:bet tn Centnmmotbi«/ enbe uumwiaiia ge?
^eten/b«erommeb«tft'nbl«becdenöronb^qngd%H
Als eenen penm'nct Bommige beetent oocd Beipem«?
^ t:ia/ombeöwillebAtbe Uatcvmale fq gbeqnetp ftn/
t^Aermetbefencrnybebeyleitenbegbenefen.
gaetfoen.
S:gt;it crnyt crnyptenbellnyptopbereerbengeft'cdAlöeenflattgbeoP
tt«ter/enbeb«erombeetett^Ätercrnyt.BrttPeeldeitvattbefencrnyt^et0
CLIL
25 btlttm/cnopbcybcfqbcttwaflcttblaï! Numularia* n^tcrctniyt»
bedcttö/biefïïntronbtenvct/m'ctbiee^ ^ ^ ^ ^
bcc bait ceitm pcttmnct Bqitblocmê
ftitgowbtgceU SDe wottd tsdeyit etugt;
be mbet/ atbc cruypt xvt bc (icdleits^
PdetfcfijnbetJtxxilltn^c
pettmrtcIctttytwAfigccm mvocb
deytt
becchflett8/entit0t;4j«chtigcboflètt.
Hatctattytblocyt IttbetttHey/eits
be f^iet: bett gatttfeit fontet;.
nmcxcnbccompUpU^
Dit cruyt ts btooge ittbett tweebett
oft betrbett graebt/ enbe bat tnadymcn
mctcïen xvt ftttê fntaecl/ want bi tmt
fmtfamm.
«Dttbet; ved attber cruybett bie tvott
ben enbe quetfuren gbeuefêtt/foo ett is
bit pettttittclcruyt bat deyufïe ttiet/
watttbncngeneefïnietaUeett verfcbe
quot;^Ottbett vatt buytett / maer oocl itt^^
wettbighegbebtelettber lottg^en enbe attber lebett.i$et isgoetittwqtt
gbcroocttenbegbebtottclettvootbegettebiebatrootmdijoenhcbbett.
^etfloptbenloopbcsbuycr/enbebatbloetfpouwëttTSllsbevtoü^^
bettvloette vedbcbben/ro fnllett fïibitctruytfiebcttenbaetraf btinclett.
6ctis00cr erceuetttdi|c?ett goet tot alberbAnbewottben enbe fweerittjs
gt;^/^'quot;''^'Sbcttvatt bittttett/ettbe fOttbetrUngbebet: longbcn.ignbe bacrom
' bie tvtbtoogbett wottbett vatt buyten falmeu met tvq'tt baer bit
l^crrhin , cruyt itt gbcfobett is xvaffcbctt ettbe fuyuerett/enbe alfbatt bef^ blaberett
. 0p be tvonbett oftquctfurett leggett/fo beylett fq terfïottt.
•.^f i
(tu puDmen.
^ettttaem.
iênptuymboombeetmettitt ^ziecp Cocdmelea/enbe
itt £atqtt Ptuttus/fif n vtucbtctt beetett ptuymett.
Dm fif tt tweeberbattbe ptuymctt/ tamme ettbe tvil
be. BDe tamme bcbbctt mcttigcrbanbe coluer/tvant mctt
vittbtbtuyttc/gede/ fwerte/ cttbc tvitacbticb gructt. De wilbe bcctmctt
ölectt/
£(tpgt; CLiir.
2t
B Blee» / tn (Bxkcp 2(gt:iococctmeU / cnbc p wmna / cnbc tn tatijn pm^
ncolaoppmnnk. fyttfom.
PmymboomRccft wottclcn bic cn (ïacn nict bicp/ mact: jïi cmy^
pen bonen Renen in beerbe. @t|ncn (iam is recRt cnbc (IccRt / cnbe ro w/
met veel wtgRc(ptcybctacEcn.lDcbkbcren(qnlanctacl)ticlgt;/ronbtt?an
factfocne/enbc met cleyn mcettens getertclt. S)e bloemen fqn xvit / fcRier
gRclqct bat bloeyfel van Herfen. vtncRt is gReltfcBcen cleyn appel?
tcn/fïvert/btnyn/0cel/oft tvitacRti^ grncn/enbc Reeft binnen eenen Rer
ben (iccn/baerinne leyt bc teernc.
^ ^c tamme ptnymcn tvaffen inbe Ronen, ptnymen van S)lt;*mas / tc
25amafco.^c @ken fcRier in alle ReggRen.
Bi bloeyen inbe f enten/en pn'ncipalici: be Blecn/oft ^accRptnyme/
ïvant bic comcn gRemeynlict cerflïvt.Bc ptnymen xvotben inbcn (o?
mcr rifp/cttbc fonberlingc tn 3ngnfio.S)c ölecn inben lt;3erft.
SDc tamme ptity mé vcrcockncn maten rebclictvocbtilt;^.^^
ptnymtens oft Bken trectcn tfamen oft tvotgen/alfo wij Rterna claer^
iictbcTvitfcnfnlkn.
Coccimelea. pniymboom,nbsp;Agnococcimela. ökct?.
-ocr page 264-cliik
mcnccbtbepmymett/m^ecftjqrtquaetvootbc
^^ ïctt vvccci mbctt bu][cl/nochtan6 mzzt als ft verfcb ft tt/ba» als ft b:olt;»
^^^ flcwótbctt/BepmymcitvanBamafdttcclmnocbmccrtftm^
blabcrcttmwiïrtgberobeit/mbcmbcttmottbtgbebowbctt/ft'ttgoctto^
O i bat taplenoftlallto / lacclbecii/al|l gbcrwollm is/want ft
fluptertoft vlotcit achtet:waet:t.^fr«Be@lem oft6«ecbp:uymf
f ens gkbtoodgt;t/trcclett feer tfameit / enbe doppen ben loop bes bwy^.
.y. H^egomme van eicen in wqnittgb^^^
[Zcin^ ben (leen. Bi gbeneefi oocl bemaferm/bat root ioncf en anber fc^Oip
i/ii^Pircn. jtcheytvaniongelinberen/alfmenbiemetasünbaeropPrrict.
;3t(linclenbccrnytbaertvihieraffcrinctt/iseentvterma
ten qnaet enbe fd)abelicl crnyt/want bet t^obet ben mem
jcblbiebatctetjn (E^tiecpis ft'nennaem Conion/ enbe in
latqn Cicnta^Ölaer in Bnytfcb tvotbet wilbe peter fdic
Ben
gbebeeten.
^(teefoen.
Cicttta beeft eenê (ïed met ved Inoo
pen oft leben/ eit is fomtqts fenen voe?
ten lancl.Befen fïcd gbdii'ctben Pen
cid fïeel nietqnalici/want bqisbin?
nenboU peblabercft'nbe wilbe^er
udoftwilbe peterfdie gbdqcl/enbc
fönfwertgcnen/gbelertelt enbe gbe?
clonen met ved fneben/ enbe bebben
B eenen (ïerclen (iinclenben rnecl.Bo^
itenboogbe crqcbt^i ^ed tacplens ter
ft'ben/ baerop waffen witte gecroon?
bebloemlensgelilclben2lnns. Bqn
faet is ben 2lnifs oocl niet ongbelqcl/
macr tis bitter/enbe beeft eenc qnaben
fmaect Be wottd en is niet lancl/cn?
beft is binnenbol.
^tc plactfc baerCiooad.
Bit vemtnicb crnyt wafï gbecrne
oneral/cnbc fonbcrlingbeop ongbc?
bo wbe pUctrcn/ontrent be tnynen/ in
cod pllt;^ctfcn/enbc inbe lombte^
■/ r tui?»*»}
^(trttvabe^ecetfcR
Cnbsp;^mtijt.
S)te mtmt cnbc complejwe.
IDitcrttytvercocUboummAtrnfecr/alfobattctOMemibslq^
cottbc eett vcnttticR cruyt ia/cnbc mett bcRoott bAt birtncrt ben line niet in
' te nemen/oft yemAnben in te gRenen.
tVAert bAt yemAnt bit crnyt onwetef 9 gRegeten RAbbe/gReliïct bAt wel
. fomtijtö gRebnert / foo m AcRmen bien menfcR Relpen met goeben tvif n.
ÏDtbAtopper(le(ópten/eerbAttetfAetlenert/enbeeerbeblaberenver^-^^-'^H
(lenren/perilenbebowtmenfAp/bAtleytmeninbefonneombicttewot
ben/enbc bit wott vm bnyten gevjêert inber mebicine/om be pitte b Aer^ z s,
quot;rxicfen
mebe te ver|AecRten/enbe te boen ce(feren/enbe om te vercoelen alle Reetc J
gRebteten enbe p Afllen/geltfct aIö wilbt vier/Alfmen een boec!:ten b Aer? it. ii:^
in n At mAect/enbe Rierop leyt.2lnber8 wott bit crnyt tot meer Anber bin
gReninbe mebiciïne gRevfeert/gReltjctAls ^Diofcotibes enbe piinins
bAerAffcriïnen/Al8 tot vtonwen botflen om bAt tnelct te verb:oogRen.
t1lAerReti8pe«;g[!mbAermebeomtegAen/e^^
qnAet/bAerotni8bbc(ïebAtmentlAetVAren.^'nbeoocrfoReeftlt;gAle^
ttn8/enbe Anber (HtiecfeRe meefïers Rier Afanbers niet gRefcrwen / b An
^cnndcm.
Xê^onbtptongebAerAfwiRierfpteten/isbie/bieveel
2(potcter8 baer voot vferen. Jiinbe bAcrom Rebben wt
j bie in onfen ^AttfnfcRen ^erbario Cynogloffwp offici
narnm gRenaetnpt. :^nber8 iflêr nocR een maniere van
fiinctenbe ^onbtf tonge / baerafwi Rier niet en fptefê.
BommigeReetenbitcrnytbaerwiRieraffpteBen/wiibeWntonge.
tTïaerbe wilbe (Dffentongeis iêcRiongenoempt/enbenict Cynoglof^
CLIIIU
^ èJ^6onbtf tonge Reeft eenen fleel bie wa ft een elle Rooge/ en fomtttts
lAngRer/enbe ie row/Rebbenbe veel tacïen. IDe blaberen fïfn fmal cnbe
lanct/e5tvolacRticR/fonberaberen/enbeweect@n»bloemcfqncetfl
pnrpttrbmyn/enbebaerna wotben fl blaw/enbe Rebben binnen pnrpwf
ren btaeyten8.2)e wottel ie feer Imcï/mbn fïaet biep inbe eerbe.
pkctfc ^acrfctpaf?.
^efè 6onbtftongRe vinbtmen alomme onervloebicR opt velbt/ en^^
befonberlingRcAenbeflrate.
£)en
-ocr page 266-f'in Pa ei s tot vmm cttöe camrre oes poofrs / cit
UnjL,iamp;/ fjnotm'ttgc.Ditfwmma/hetiseettgoet^
^nbsp;voot be wonbett/enbeom fltt^
^(tngonbt^ton^^e^
^e^ottbtftoitghe bloeyt meejlm
3umo eitbe
^(Xtutt enbe complcpc.
2)e wottel van befe ^oitbtf tonge
ie cout eit btoog^c vattttatttre inbett
tweebeitgraebt.
enbe opemtte.
2)e wottel gebtooc^t enbe gepwlite^»
njeert/eitbe in toobcrt wqit gbebton^^
cleft/gbeneefiblt;ttt00tmclt$0eit.tneit
macb befe wottel oocl tot «Ibecbaitbe
vlcetatieiteii wottbeit gebtuycleit/eit
fonbeelmge tot qwabe fweetiitge bitt^
V itettbettmortbt/eittotbepocleitgt;tnen
''''''' ' f4lfê(tebcenbebaemfbtmcBcit/oftbe
woitbeit/fweenitgeit/eitbevlcetatieit
baermebe wa(fcl)ê/o^at poeber t?att
bictt baen'rtjlroyeit^t is wtitemeit^.
begoëtals'yemantfqitfaetOtttga^eiï
CL\h
(tu mtlben lt;©(tf^(tem
^»ennaetn.
Jt cruyt beetmett in (Btiecjc ettbe Zattfn Cm'cus ettbe €nc^
cuö/ enbe itt 2)uytfdgt; heeteu wq bat ivilben 6of faflfraen/
tot een ottberfchccbt vattbett wilbett X^dbtföfltrten/ bic in
^atiin 2Jtractyli8 gebeeten ie/ baeraf wi bier bouen gcfcrc
_ ucn bebben. BlJcfett wilbett ^of jafftaen beeten be 2lpoteï«
teCartamn/cnbeCrocumbottenfem.@ommigbebeetcnbicn/Cro
cumBarracenicum.
mttfoüx.
2)ejèrt wilben ^affcam beeft ronbe (Iden / bie waflêtt twe^dlett
. lanct/metved fatte/(inalc/langacbte/gbelertelbc / (cbcrpc cnbe (lelenbe
bUbccctt. 3rtt opperjïc vattbctt flelen/beylt bcm dcïen Pcd in ved tacp^
lens/cnbc biecrtfgbcnronbc (leienbe HDificlbollen/enbeals baer bic
opboen ettbe baer bloey (êl ontpluyclen/ fo btengben (ïf fcboon ged wcl^»
rieclcnbe bloemen / bie fqn ben red)tcn öaffrraen gbdqcc. 2tlftncrt
elclbloemlcnbefottberwttreclt/foi(lgbcli}cleen(lerrelett/bcbbcnbc
fesvcr»»
21
CLvr*
^ r^öVerlc^bifchcrrpcpltttadettö^BÄt Cnkus. i:rtligt;cite4jftr«cfrt
faet le^ itt jïelettbe boUedetts/ettbe bat
ts wit/lattgachtidgt; / ettbe gb^boect oft
gbecatttet/ettbe(laetri0elitt0ettt(fdgt;ett
witbAytwoUedett^
Be wtlbett Baffraett (êbtttiett taer
licic tot vedplaet(è» ittbe hottett ew acde
als attber vtttd)tett.
Bett wtlbê Baffraettbloeytttt Jtt^
lio ettbe 2ltt0»(ïo/ettbele»erttta befett
f^faet.
Bat faet vatt wilbett öaflfraett is
Werttt ittbett berbett graebt.
Befé bloetttett gejïootett wotbett 0e
butyct totter (pq(ê/Ottt bie baeimebe
sed te madett.Bat faet 0c(ïoote»/enbe
bat (ap baerwt 0eper(i / ettbe met hwe?
rct-
r-
\
tticdoftboettberfopitt0ettomê/m^nbsp;-^.c.
weeed ittbett bwy^/^ttbe iaec^t be taey (limic^eyt a(7 m aer het is ber nta^ / ^rß
gettcotttrarie.Batfapvattbefettfabeiaechtbatmelcdtefame»/ett0ee(i
hemcrachtomcamer0attcdtemadett.
Sennctem.
5tnbsp;3rsheetmettittlt;S«ec^^ettchtos/ttt£attttttlt«mnt/eit
bebiett ttaemistot opbettbaehvatt hebe»tttbe ^pote^
de bleue».
Êcteefoen.nbsp;, „
,nbsp;milieheePblt;^YtAchti0efïdett/bie ^nf^^^^^ll^
lattcd/dcdhebbettbefettett0ft«chtdtt00pett/dcdettdtt00pbecleetmeteeit
lattcdKietblabt.Bearettattypettwteettgrafachti0efc^^/««^^^^
lqcdbeffemdetts/ettbehaytachtich0Wcdbatfaetvatt^tet.J£lcd5^^^^
cotedett (iaet befOttber.Be wottd is vol veefelitt0he»^
^nbsp;^tei^Uetfebdevttxxtfi.
^iïiewa(i0eerttettt|liïcdad^tichvod^teerbtrW^ttbemmw^^^
vedbottenimlattbt.
0entüe.
maieoft6irsfaeytnie»ittbe£etttette»itt3«m'o.tllettmachtver0a
-ocr page 268-Cd?. CLVii^
nrïtU'eî8co«tmbcitcct:(îm gracbt/
«nbebîoôcbtmbmbecbcrt/ofn'ttbm
twecbeit gaittô pet:fectcUcf.^ttbe ie
rattfwbtqlfubfîattttc^
Cra^tenbeopemtte.
tHilteoft^tregbeeftmm voetfete
b«tt cettîg^c vîtîcbtett. batmm
b:ootop potW« van^ivs maecïi/
f0(îoppetbmbttycl/mbelo(îbevtiïï=
gbebam/cnbebat opbm bityclghc^
r lm/boetbatcnmfclcc|fewtt/cnboet
j^w» bcpmcv4ttbettcröcttvergactt.^cti8
^^(^goettotaUebmgcitbic btôogc»
• / fpifewtUg^ebtttycfett/roftlmçntm
meldficbm/wAtttmbcprmAitwett
e .ur ^ cttt8htmet ïb(chAbelûl/Al8 opmctt
^njcQ
CLVIIL
(Doktt heetmctt m (Smcp €r«mbe/ enbe in BîaIïï
CA fAtmA.B:gt;c2(potelci:8 hectcnfc €m\m.Bm ôoîfptoce
van bcfctt «amc (îact in onfm Uttinflt;i)m ^abario.
^^ettvmbtvqfbahAttbcgcflcchtcnofmAm'eccttVA»
foolcn/enrottberlm0cvAttbegcttcbiemec(îgcv(ccrtttgt;o:ben/al80coo^
tc/hcebc/0cctroitcMbc/cleyne/ eff C^btiy floolm. (BiooH Boolcn hcb^
bctt bictt itAcm om ^acr 0i:oote blaberc wiUc. Btccbc !îvoolm/om h «er
blabccctt/ bie wAt 0rootcc en bzeebei: fxjn ban be blaberê ran cleyn iloo
le«. Be 0ecro«clelbe ^^oolen heeten alfo/om haerber blaberê wilïe/bie
f«cgccrottcleltllïmCleyitKoolettwoîbettairo0ettaemt/omharc(îecl
enb^Uberett/watttbieftrtteerberettbecleynberbanrattanbecîvOO''
leit.Cabny fgooleit hcbbett bien itaem na ben f atqne / Canlis capitwl«^
bat beblaberentfàmettloopeiî/enbeflttytetthaer been
opbaitberm faetfoeit vanccft l^ooft/eitbe ^ceten onermibe bien oocS
©Iny^foolcn.
^aetföw.
A
Brafïîcalîcuis,nbsp;Braffîcacrifpa. (B^ct-'onctclbclloolcm
Braffîcafeffilis. Crtbiîyftoolcm
-ocr page 270-QDanSöolm.nbsp;ßap. CLVIIU
hßbbctteeitcit btuyitcttbtclm (lccUI:)e bkberm
(qn bieet/citbe blaw/gcoota bm Cabuyf blabcccit. ©t cit mf gcit gcctt
booft/tnacr bliitctt «Itift opcit. Bi blocycit int twccbc iacr. blocmctt
(qit gbeeV eitbc de bic afvAlleit/ro wotbcitt batvlcits/bacriititc leyt bat
fact. Dat twccbc gcfTccigt;t/tc wctcit btccbc l^oolcrt/fqtt mct (ïelctt/ bloc;^
mctt / citbc fact bctt vootgacnbcit gdqd/macr bc blabcrcit ftj'tt bootfttcj^
bctt cttbc ronbtfbm gcIcrtclt/gbcUf d be deyn l^oolen / bencben aen bctt
flcd met grouc/cttbc botten met deynber Icrf lenö bootjitebcn.Sgt;c wo:^
td is veefdacbticb/e«^^ baciracn bangt cen Inoopf cn/iiralbcr manieren
Cgefactfoenccrtgbelndccnrontbefilen. BDatberbcgbcflcd)tc/tcwetert
gecronddbe 2voolcn/is van pden/blocmcn/ enbe faetbcn vootgcmen^
tioneetben gcflccbtc gdif cl/maer (Tf n blaberen (qn met meetcn i:om| om
me boot jHebcn cnbc gbccrolt gelqd ecn Calfsfrafe.^Dc tvottd is be b:ec
be ïvoolcn gclifd/maer (q beeft deyn tnoplens. ai^ot vierbe gbc(^cd)t/
tc weten bc deyn ^oolen/fifn ood van wottden/flden en fäct ben twee
ben gcflccbtc/citbc fonberlingcbe bteebe 2voolen gclif d/ maer be blabc^
ren van befen (tf n teerber en deynber. De Cabuyf Coolen fqn be gtroo^
teivoolen jêer gelqd van blaberen / want fif fqn gcffconfclt cnbc groot/
enbe fluytcn altif tbcen op banber/alfo vootfeyt is / enbc wotben ten le^
pen ronbt gbclifd ecnen cloot.
^ketfc baetfc mi^n^
2gt;e^oolen plantmê fcbier oueral inbe bonen/macr (q waflcn gctirne
in eonbe enbe vocbtige plaetfen/want anbers en comen fq nict wd op.
^mtijt
|:)e1^oolcnbloeyen gbetneyttlid in 2tngnpo /enbe btengben baerna
baer faet voott.
^te natuer enbe comple^n'e.
^e 2v00lcn (qn werm cnbe btoogbe inben eer pen graebt.
iB ^e^oolenpl«0oetombettbnydweedtemalen/al8p}cenl«ttdge
(oben wotbcn.tinaer als fq per enbe perfectelic volpgt;ben pjn/fo ntaBcn
(q bert inben bt*yd / cnbe ptincipalid als (q tweemad gefoben fqn. Sgt;e
Äoolcn bic inben fomer wa(fen/fqn qnaet voot bc mage/enbe (ifn ood
wat f^rper. !]^oolen gefoben enbe gegcten/fïïn goct voot be gbene bie
crand gcfi^t bebben/ cnbe bie benen, älfmen Coolen eebtnabcn eten/
fo en can onernlocbicbcy t van eten cn van btinden ben men fcb nict fdgt;a
0nbsp;l; ^e opperPe weede fopf ens va be l^oolen pfn goct voot be mage/
maer ft jqn wat pberper eit cracbtigcr om be vtine te lojfcn. ^at fcp va
Wnbsp;^oolcnmetwtfngemengtengbebtottdcn/isgoctvootbegenebicvait
nateren gebeten (qn. 2llfmen batfdnc met med eit j^enogreco mengt / fo
tp goet voot be gene bie bat pobagra/ cn wcebom ber leben bebben / d»
ood tot onbe onreyn vlccraticn/alfmcnt baerop leyt. ^at fap ptn geert
-ocr page 271-CLVin.
maottpottbc/alpottbci: med van pecrfc CoKttblocmcti gemengt wo«/
enbemencentapdenbaerafmaect/enbeinbemoeberboet.Bebkbercn \ ^
aUeenoftmetcBerllenmont gefîooten/ftn goet gbdeytopßlbecbanbe -
gefweU Be bUberen ftn goet opt booft geleyt tegen bat wtnaUen van? ^
ben bayte.2voolblabet:en gefoben enbe met ^innid gemengt/genefen al ^^^^^ ^ J
berbanbevoott8etenbevlcei:ati'en.Boolenftn0oetgl)#)ctcnma5ifh locer.u i
voo:begenebiegebtecBbebbenmbemilte.2(lfmenfembenmotttdnowt
enbe bat fap inftct/fo fqn ft'goet voot be gate bie lgt;aer fîcmsm
vedotenbebbenv^oolengbefobenenbegebtoncden/maectfae^tenca? quot;
mergancd/enbe btengt ben vtonwenlgt;aet:macntfîonbe. Bat faet van
îloolen/verbft'ft bat fptoet enbe plecden wten aenpd)te. ^ct boobet be
wotmen inben bnycd alfment met tîTeebe mnecmpt* I^oolen gçefoben/ 6 .^r rX
en in batfeine water een boecitden nat gemaect / bat flaet men owcr fpan? ,
aberen oft nernen/enbe op be dnnecdden / want bet is baer feer goet toe.
Bat VOO jfêybe water geneefï oocd alberbanbe wonbê/alftient baerop
leytoftbaermebewafcbtBatfapmetwqngemengt/cnlawmbeooii^
(B gelaten/iagoettegenboofbeyt^Be^oolenftnbenwqncûbentt^n^c^^^
gaert contrarte/enbe baerom en connen (I niet wd bt malcanberen ftn»
men leep van fommige bte vanbat P^obagra abett^'fe»/oïen bat ft'
2^oolengegetenbAbben/enbebatwaterbaerl\oolenmgl)e|obettwa?
ren/geb:oncdenbÄbbem :]^oolen met onbt fmeer gbcmcngt/is feer goet
totpineberbuepenopBciatica/alfmentbaeropleyt♦B,OOlettgbePoo^^,^'-''ƒ''^^^
ten/verbtinm enbe verteeren geronnenbloet/ettbe anber blaw plecden/
alfmenbatftpvanbefegepooten^oolenbacroppnïct^
^ori'i'
onnm .
Ott itmpmu
Sap. ctïx.
Jtcmytblt;etmen£rityfwo:td/baeromebatbewottd
inbemibbencrnyfwqs bootPedenis. ^et ts ooct goet
i om wonben te beylen. maer op be onbe meepers btt
fcrnytvooïtqtögbedentbebben/batenï^eettctmet.
Crnyfwottdbeepeeneronbenpeel/nietvedmeerbaneenfpanlaitc/
cnbcbiisintopperpcrootacbticb/enbibtaecbtfmale/btcfe/langbebla?
eerbenwaertö. Jnt opperffe vanbe pelen tnffcbett be blaberen romfom
mewapengbemeynlicdfeôopfetten/fomttîtsmeerop mtnblaw bloe^^
men/gelqcdalslangebollebellen/enbebiePnypenwtgroenbawdens.
IliÈnbealsbiewtttallen/ftwaPbaercleyngulbenfaetwt/liggbenbein
langbefacrdens.Bewo:tdiôronbt/lancdenbewit/ittbemibben/alft
Alsvootfcrenenis/crnyfwiïsbootpedem ^nbsp;'r
: -nbsp;.nbsp;tt Ö Pw^H«
- - l
________
Criiyfwoud 18 werm cttbcbioogc^'^f--quot;^
va»ttAmerc/Ottcrmib8t)icttbAtmb5t
tmsmnfmaU.
€ €rttyfwo«dwo:treergcp:cfcttb«t
ft'g0ctt8V00tbcpePtjctttt'e/al8ftgc
btOOcRtwottcnöWWumrcertHDat
criiTtmctbc wottd gRcfobcttCttbcgcf
b:ottctctt/ftty»«lt;^tbcbot(l/cttbcmccRt
afbcmcyRttWOzctt/cttbcPuymcttbie
bacrïgt;cr0abcrl:ïiggRctt.Crttyfwottcl
18 cctt fccrgoct crttyt om wottbctt ctt?
bcAlbcrRattbcquctfum/cttbcvkcra
ticttmcbctcgRcttc(ctt.B:)atcrttytcttbe
wottd falmctt ttt wqtt (tcbctt / ettbc bc
wottbctt oft vlccrattctt baermebe waf
f^ctt / cnbc bat rcytt gcflootctt poebct:
tttbc wottbctt firoyctt^bcfeeróeras^
. ttcttbttooctbcttvcrcecttetttSPW«batcrttytcttbebcwottd/m8ba
n,gt;.c^t/2^it5^p^^jlebacrottbcrcóntptgt;J^ttbcbatRicrommc/watttbitcrttytbw^
A^hJL. OÖS^nbsp;i
cLxnbsp;;
^ennaem.
^iyloft€yloofReetmcttittlt;g?ti'ecplt;amp;'(ro8/ittiattïft^e
bcra.iêttbcReeftttocRmccrartbcrttamctt/btcwtftttilt;ï
«tqtt/ettbcbaer btj bcttootfptbttcf »attbictt /btccbtm^
eiacrtRcbbctt.
Sgt;acr ftttfottbcr!tttgRcbttjgRc(lacRtettVlt;tttXgt;cyU25at ccrfic i8Wit
^eyl/ciibcbat^ctmcttalfoomfqttwtmvt»cRtcttwtllc/cttbcphttttt8
Rectbttbatwitftctt. Sgt;atattbcrbtaecRtecttfwcrtcvtucRt/cttbcRcctel:
bootbieit fwcrteXgt;cyU25at Rattgt fo va(i acttbc mttcrctt/alfo bat ft fom
tiits dicuett ciibc btctctt / en bacrom Rectcttt fommtgRc ooct muer ïgt;cyl/
cttbefommigcBoomveyl/ombc8wtUcbattctombcboomcttloopt/ctts«
bcbtettcbcrbmct. Sgt;atbcrbcwottdcyttXgt;cylgReRcctett/cnt«lt;0tïeeïf
-ocr page 273-CLX*nbsp;. ^ ,
Helix.
^(tetfocn.
Bat rwcct Vzyl cmyptm loopt rontfom bcboomctt tot acn tfop toe/
bctbanct oocl met ftn mentcbwulbtgereefelacbttghe wonellene fo Itiif
aenbemneren/batmenfomtqtôbemtterenoftboomettcnbatW
berfcl)abevAnmalcAnberenntetgefcheybenencameiînbl^^^^^^
eerPwtcomcTqngehoect/enhebbengemeyttlKlbu^^
bleeclgeel/fchtergelqclvAnpqn^^^^
wtcomettbe(tenbie|îl«ecr(î0r^^^
me.t gebtogeft/mae?elclbe(te«lleette. wttPeyl ^
gbepeit/enbebaeromwAertnoobelooôbaeraftefcr^
€ rgt;evlbeeftbîwcanttaberwect0rneneb abecen/no^^^^
clîmptfelbetthoogeop. 0enttjt.nbsp;,
BAtXgt;eyli8 fomer enbewmtergrnen^ tHaer inben fomer fovinbtj
V) m nten
-ocr page 274-Cap. CLX.
^ mm ft'tt bloeyfcUttbevmchtcit.
Xgt;eyl heeft ectt contmm minm/xcant me Me tmht tfmcn/
él) Cttbe ie oocl xvat fcherp. -€ttbc baeromme is ft n jubpantic xvat grof ett
-- be cottt/cn ood wat werm / alfo wi fulcp in ben ïattjiifcben bocd
becmybrnbxeebet^zbbmWn^^^^
Xgt;eyl is bctt jenttweit wat fchabclid.^e bloemett gebjooget enbc gc^
^ pttlttcrijccrt/cttbc Ottticttt een btachma fivaer met wijn ingettome«/ ge^
ttcfen bat toot mclifoett. 2llfmen vanbe bloemen met waf een plaefiet
, .„.éVA../ maect/fo ft'tt fij goct om op btant te leggen. BDeiongeteeberblaberlens
met lt;mn ghcfobcn/oft hoxv n,iet b:oot ghcpampt/ enbe c p be milte gl)e^
leyt / ghcncefl bic ghcbtdctt bctfeluct. Dat fap vattbe blaberett enbc
beftctt met ajijtt enbe olic vatt Koofctt ghemcngt / beneem pt be pijne bes
hoofts/alfmcttt bacrop leyt. ünbe is ood goet tot pine inbe ooacn/bat^
mcttt bacritt boe als fi fweerett. De befien geflooten/en bat fap van biett
. M opthooftgefïrclen/maectfwerthay?.2)cblaberêittwi]ngcfoben/ftjtt
///.Inbsp;goettotalberhattbe wottben enbe vlceratien/alfmenfe baerop leyt oft
'' ^nbsp;baermebe wafcht. l:)cfgelijcr (o verbtiucn ft' be pleden int aenfld)t / en^
/ . /quot; / bchebbettgrootccradgt;tombenbjanttegcttefen/alsft'gerobettwo:bê/
enbe baerop gdeyt. Mm btadgt;ma vatt befen beften met wijn ingenomê
enghebtonden/loffenbctt fïeen. Nochtans en falmen bte bett vtonwen
ttiet ingenctt/want ft' malen bie onvmchtbaer. Dm fleel vanbe blaberê
met hnenid beflrdett/cttbc ittbe moeber ghcbactt / btengt t en v:onwctt
hacr mactttfiottbc. BDat fap vattbe blaberê inbe ttncfe gebaen / verbt#
ben fïattd bacrwt / cttbc fnynert be fwceringctt bic baerin ftn. Bpatfap
Xnbsp;bat wt bat Peyl loopt enbe bmypt/veriae^t be In yf^enbc bat bav? in
^/f /c./ alle plaetfen tbwaermettbat({riicgt. S)atrapvanber wo:fêrmet ajiftt
h; ..;,gebtottdctt / IS goet voot be gene bie van ve'ninich gebierte gebeten ft'n.
De befien vatt wit Xgt;eyl twee oft bjij itt tTteebe met a$ij'tt gebtottdctt/ia
gctt bc wotmctt tvtctt linc. Dit fdne boen ft' ood alfmenfe fïoot enbe op
bcttbttydleyt.tnettvittbtbatbebnttdvactlettsbiëmcttvanbewottd
vattXgt;cylmacct/bcinilt(nchtighenghcncfett.;' oj^r.ij }e//cr(;atim
clxi,
^ennaem.
2( ^nbsp;M:^cvfen^eetmenin(5ziecicenbcZatqit€mfa/tiabe
fiabtvanCerafnnte/vanbaer ft' eerfï ïnjtalien ghe^
bracht ft'tt / enbe van baer voorts in anber plaetfen.
De %etfett ft'tt veelberhanbe.^e eerflc ft'tt rottt/licht
root ettbe fnet/en bie hcctmen Öpaenfche iEctfen. De anbere ft n vatt
faetfocttc
•LfD-r^-r
^m^ttfm.nbsp;CLXL
b wyitfwcrt / citbe ftn oocd veel fterbec ban be @paenfcbe %ct(m / en?
be men bcetp Kneeden. Be becbe ft'n veel cleynbec enbe langacbtsger/
enbe en ftn niet b^el ronbt/enbe fommigb^ van bien ftn iroot/ enbe fom
migbc bmyn/ enbe bie beetmen tot fommigb^ plaetfen fonberlinge B.er?
fen / oft cleyn Kerfen. J^nbe Kerfen is haren rechten naem / ghenomen
xvtenäatqneCeraft.
^(tcefoen. •
BenKerfeboomhceftghenoechblaberenghelqcdbentTïifrelboom/
maer ft' ft'n herter enbe bteeber/enbe ronbtjbmme gedertelt.fchot
feiseflfenencael/ïvitenbeftjertbootnbsp;-p
een. Be bloemen ft'n tvit/ghelq'cdbe Ceiafa.nbsp;Aci .cït,
bloemen vanBleen.Bie inncht is
bleecdroot/oft btnynfwert/enis ront
oftlangachtich*
Be Kerfen ft'n feer ghemeyn/enbe W^V'
waffen in alle honen/ nochtans vint?
men be deyn Kerfen oocd inbe bof^ ,
■ ■ fchen/ enbe fonberlinge op waterach W^WS,.
tigheberghen.nbsp;jpsM
Be Kerfen bloeyen inbe Renten in
mibbden tqt oft cotts na benBleen.
Be vtnchr wotbt rqp in ^nnio enbe
' 3wlio.
■ Q^dtttet^eróecomp^m.
^ Be Kerfen en hebbett niet eenber?
ley natnere enbe complerie. Be fnete
als fq noch verfch ft» / foo vertver?
men ft' een Inttel enbe vernochten.Bc
fnere enbe ampere/bie veccoden enbe ^ s
btooghen.
Befneteenbe rifpe ^cvfmtnahnamm fted?tencamerga^/maecc:Hmlt;r^/n.r^
ft' en ft'tt niet goet nodgt; beqnaem voot een vochtigbe maghe. uTaec bic ^'''
ampere ft'n fèer goet voo: een vochtighe maghe^ fcr qft/ als ye?
manbt bes motghens vtoedvals ben baw noch baerop leyt/ be Kerfên
met be deernen gants inflicdt/ foo maUn ft' feet^ goeben camergancd. r^
Be gomme bie men aen ben Kerfeboom vinU met wqn ingenomen/efï
ghebtoncden/isgoettotonbehoefien/hetmaecteenfaechtedede/enlnf^
toteten. 6et maecdt oocd fchoon van vdofthwyt/enbe maecdt fdrerp'
u iiq gheftchfe^
-ocr page 276-^(tnScvfen.nbsp;CLXU
pccitRebbemmeta^qrtgcmmgtftttbc/isftgoctvootbci^^
ombAtroottoitctteverbtmert/alfmmtbaeropfirqct.
CLXIL
^ennaem.
iB blaw COKttblöcme bie woxt vatt piitiio geReetett (Cya
tti$0/ out betr colttec tville bie befe bloetttett Rebbett. BotitJ;
mige Reetettfe BaptifèeitU / oft betec BIaptifecttla/al(ó wt
fnlcp in ottfett ^.atqnfcRett ^ó^tbatio vetrclaetrt Rebbett.
^ ^itCCfOett.nbsp;Cyanus.BlrtwCotcnbloemcm
^e blatv Coteitbloettte Reeft eettett
gecantett (ieel/en fmacl/ fc^erpe/ afcR?
vetrwigReblabetrett. S)e bloemctt fqttj
fcRoott Rctttelblaw/cjtbe wajfctt wt
clcyn/robe/rouwe/ gcfcRclfctbc titop
pctetts / cttbc tta bat jlt gRcblocyt Reb^
bctt/pgt; jiin ft birtttê vol wits RavtacR;:
ticRs facts. wottel is lattct/Roilbt
acRticR mbc vcefclacRticR*
^it ctuyt is gRcmcy tt / cttbe waflct
intcotctt.
^mtqc
i^ct bloeyt titccfl itt 3uttio cttbc Jn
lio/cttbcisfcet:liePictomactt|tett.iên
bc Rocwcl bat bcfc bloemc gRccnett
ruect CU geeft/ itocRtans fo tnaect mett
baet:oocBctraitfeiteitbcRocycnaf
S)it ctuyt is cout vatt itatucte/ettbc
btiïftacRtctrwact^ts/alfotnettbatmct:
ctctt ntacR aett ft'ttett fmaect
(Cnbsp;foitc^t cnbe ^txciïmt^
^cfcblaw(CotcttbloctitciswtttetnettbcgoettotRittigct:oobcoogett/
ettbctotallcattbccOttt|lctettinflammatiett/lt;tlfmcnfepootetcnbcbaer^
Op Icyt^Bi is ooct goet tot quabc rottenbc g^tteu/wottbctt/Cttbe vkera
tictt/alfmettp(iootet/ettbebatfapbacrwtpet:(i/enbcbact:iit
w»«N» • boet.(Dftlbatntcttbic btoocRt Cttbc puluet:i$cc«/
^ cttbcbatpocbcrbacrittttcProyt.
quot;Ui^fji^ ^ivi^f ^quot;'ïHfv^nbsp;; S/i-i. ^^it2(yeuyit.gt;
Qi
^tnmm*
1^cciinmm Crommyott/enbem f^tq^
pA/cn«lfow?0tbcttt0ch0pbmbAchVAtttgt;ebcit inbe
tdcg^mocmpn
^ B4et:(q}tveelm«tttcrencnbeghePcchtett
SWqcEalö Chcop^tafitts cnbc pltmua vcrtcllcïj / eitbc noobcloos
gcoot/fomclcyn/cnbcfommighei'^^rtcolttcrroot/rommighcw^^
bic root lïi».
gl^tetfoeit.
Imoff piïpcn fttt rottbt/crtbcbiccrqghenittt foprottbc boUcIcttö met
bwttncwittevcUelctt90ttertcoclen/bicb:dcitmctbcrtqtop/c»bcb4cr^
^ wt cmypcn blcccfwitte / gl)c|ïcmbe
blocmecn8VeclbviCCtt.BereblOCmlC8 Crommyon. %ycnyn.lt;.\\^i\gt;iin
wo:bcn ckyitc Ittoppcfctts oft boUc^
tens/ cttbc itt cld \gt;lt;ttt bictt liggen twee
oft bttf fwertc gbehoccltc grcynlens
bcflotcn. Bic wottcl is ronbt gheUïcI
een clcyn bollefen/cnbc böt fqn binnen
veclbnnnefchelfet:ittgenoftvellcfen8/
w(tcr«fbcbnyten|ïcbttttttc/tccbcr/ctt
bc rootAchtid) (ïjn. 2lcit bit boliden
hanghen intoppct:(iccleynwittc
fclinghengbclqdAls^ayt.
2ïycttynwA(igccmcinvct/m0tw/
enbe vocht eccbtrqd. ;ÊËnbe men fefcs
C tenoner«linbehonem
^mtije.
Bcn2(ycnynflt;teytmentnbenl11cet:
tc/cttbehtïbloeytmec(iin:3nlio-ÉênsJ
bebactrna volgctbat (wct:t («et. Ben
rqpett%cuyntt:edtmeng^gt;emeynlicE
wt bet: cctrbctt ontrent
mensbAch.
Ben2(ycttytti8werminbenvierbengrAebt/cnbevAngroncfnb(lA»
tie/enbefottberlinghe«lfmettt)lt;itr«pbaerwttgt;owtoftper(?gt;
^m^ptttptunbsp;c lx uit
. ï)« U»gc 2{ymyttc{t (qit fcRerpcr batt bc rottbe/be roobc meer ban bc
witte/^^ b:oo0c mccc ba bc grocne/bc rouwe meer bS bc gefobc. HocR^
tans btten alberRanbe aycuynen/ft maten inflattcn op wint/ ft maten
appetijt om etcn/pj pReybcn/ft' maten botp/enbc reynigen. éi maten
^ ^^ faccRtcn camergattct.2llfmcn bic pRclt cnbc in olie Icyt/enbc baerna tap
'tensbaerafmacct/cnbcintfonbamcntboet/fo ocpcncnpbc(pccnen/itt
Jlatqn gRcRcctcn ^cmotrRoibes. BDat fap wt 2lyeuyn gRcbo wt / cnbc
, ^ mctRuenictgRcmcngt/cnbcinbeoogRcttgRcbactt/macctclacroogRctt/
A jf,, cnbeboctbat vel op fcRclleafvanbe oogRcn / cnbcbc perrcinbc oogRc.
iget btengt ben vtouwê Raer maentponbc/alfmcnt inber vtouwcfcRajï
' mclReytboet.tn^'^boctetoocinbenuepombatRooptcpurgcren.Sgt;at
fitp van iycny n met fout/ 5Xgt;qnruy tc cnbc Rucnict gemcttgt/enbc bacr^
iS afcen plaepcr gRcmaect/bat is cen copcft'ctc mebicine om te IcggRcn op
wonbcn/bic van verwoebe Ronben gRcbctcn ft'n.SJit (ap tempert men
metajnn/enbe inbe fonneprqcttmcnt op bc witte cnbc oj) pvcm pk^
^ , ^^^ ctcn/bicccttmettfcRopft'nlqfReepombictcvcrbti}uett4bitvootpybc
fapmctRinttenfmoutgRetempert/isgoctvootbcg
opgRc wtcucn pïn vanben fcRo^ / alfmen een falf ten baerafmaect.
r.,nbsp;fap inbe ooten gRcbacn/macct bat ccn mcnfcR weberom wott boo
quot;quot; rcnbc/ettbcverbtqpbatfuyfelcni»tRoop.6etboetbatRaytwcbcrom
'nbsp;waffett/alfmettbatRooftbacrmcbcw:qp.2llfmcn2tyeuynicvcclgRc^
öjtRTbe vtine.^sycmanbtbïc peet is tc veel 2lyeuyns
êtct/al eep ooct bat Ri gRefobcn is/fo wottRi baeraf per fwacr cnbc pa
pcricR.2lymynmetroft'ntcnscnbcmctvigengepootcn/maectbepvcc^
I IL'Cif^nt u;;; ringRenrup/enbtccctfcop/al(mcntbacroplcyt.2(yeuyttvcrtcertgrouc
biete pimidRcyt/enbc Rumoten bic cen mcnfcR in fqn ftf Reep.
Ati Ê(tlfltUpU cLxiiii,
_nbsp;0etttt(tem.
Z ^'^Ct^tcruytRcctmcn^alfcruyt/ombattct per goetis tot
wecbomenbcp%cinbcnRals/alfowt|Ricrttavcrcla^
ren füllen. JXgt;q RecteminJlatqn Campannla/ombcs
willcbat ft'n bloemcn ben fcRellen op cloctptcns gR^
ft'ctft'n.
Scßcc^t
, öat^alpruyttstwecberRanbc/grootenbf cleyn. S^atgrootwap
fe^lanct/macrbatcleynisvcelcottcr.SxttonbcrpRcctvanbcybeniö
licRtommeirctcnwtbcgRcPcltRcytcnbcpgurc.
^ ■nbsp;Êaafoett.
2)^ttgroo^6alfcruytRecftccncttvicrcantcn/RoogRcn/t:ottwcn/cnbc
roobc»
9 ö oor .
btuyct inbe fpq
iOfrinbsp;gRcfObcntVfb'
CLXiniv
^ too bm jleeU Bc bUbcrm lïfft row/fwcrtgwcn/achtct: hcct/cttbcvoo?
fchcrp/ronbtfommcgbedcrtcltgbeliict'bcblabcrcttvanHcteU^ Bqtt
bloemen bat jtjttpui'pwrctt clocj^dcns/bie hangbe» bonen int fopbeenc
neffens banbere/ enbe van faetfoene g^diicïm ft be clocrdens van ^a?
pon celen/maer (ï ft'n meerber. ^it wo^bcït ronbe l)OOfbedens/sbelqcE
als gb efloten bolledens / enbe bic ft'n gbevnlt met cleyn graw ftbeden.
Bcïpottclisïvit/enineengbevlocb?nbsp;. ^ . loalfcruvf
tem Batcleyn^alfcrnytisbengroo Ccnucana.
tengeftc van pelen/maer bet en tvaflnbsp;i
niet foo boogde/cnbc baerom beetet
oocd cleyn ^alfcmyt. Beblaberêpin
Wat pnaelber / enbe per navv gbeder?
telt. Bqn clocrdens pfn Dioletï?er- ^
wicb/enbe bangbest amtf^p veel va? ''
per bq een gbebtongber. ban aen bat
groot ^alfcmyt* Beneben titP)en
be blaberenbf «0en fomtqts een bloe?
^ me op twee bq een.Be wottel van bit
6alfcrnyt isbnnner/enbe beep veel
veeplingbett»
ftnbet iTDctflIn^e^
Bat groot ^alfcrnytwap geerne
bq be tnynen enbe beggbe«/ bie bi bo:
re weyben enbe beemben paen. Bat
Cleyn waP btec enbe gbinber inbe
beemben.
Beybe bep crnyben bloeyenmeeP
in 3unio enbe Jitlio.
q^atuetjenbecompto'e.
Beybe bep i^alfcrnyben trccdcn tc famen / enbe btoogbe«
mibsbien.
^nbsp;Cmc^tenbeopemtte. ^ ^ u :
6alfcrnytjnwatergbefoben/cnbcinbertmonbtgbebt^^i?^^S'^^'^^^
So:gelt/gbetteepalbcrbrt»begbefïveerbinnenbenmonbt.Jgt;e)ecrnyi j/jm^ii
ben ftn oocd anbers goet tot alle wonben enbe vlceratten/ , ^^
(gt;kMS(gt;»«Ttitfthe tót {iY»plt;gt;w«ffhefl inbennbsp;. /- .
enbc ftnberliitgbe tot pvceringbefl t«ben
mottbt/lt;ïlfo als vootfeyt ie*
m Catómtm^e. clxv,
^ennaem.
^mmtbat bcfc V^mtz/bm voii \)m Af fp:cBctt / bnf
^Aitbc tö/ettbc dcB h^bbmbc ï^avzn bc(óttbcrcn nazin / foo
beb icibtc itA t(Bmc]c cnbc tatiin CAlAminthe ghe^ectcrt^
£)Acr |qn btqcdcy gcjlcchtcn VAn €a\amint\)Z/g\}zWt
wihwvootvcrclAcrthebbctt.S)cct:(ïchect€Attcmnntcoft£Al:tccrnyt/
om bAt bc €attzn gcccnc b AccAcn wn'ncn/cnbc ftnbsp;op
cccfie gcflccht heeft ccncn vieccAnten trouwen ficcL Be blAbcrcn
ft'nbcrtBAfilt'comwAtghelticl/witAchttch/trontfommcghetoltgbe^
Iqc een fAgc.Bc bloemc ft'n put:pm:vetwïdgt; / cê luttel met wit befp:Acyt»
Be wottcl 16 jêer vcefelAchtich.BAt Aubet: is ben cct:(len gclif c van (Iele/
Aubct^ö t(i van blAbei^en enbe bloemen bet: polcye gchicl/ nochtAns ftn
bc blaberen veel grootet^.Be wottcl te \and/zn bAci: hangen lAitghe vz^
Calamintha» reeptenbsp;Pulcgi'um fylueftre. TTtlbcpoky»
fdtAatquot;
-ocr page 281-Cfettaett. BDatbcrbchccftoodecneitnbsp;(Bcdoomtc,
baytacbtighen (iccl / enbe tö be wilbenbsp;(
möntefeeirgelijcH/enb^fflanghebla
bete. 6ct is van pelen en taclen groo^
ter ban be tweevoo:gbertoeinbegbe^=
Pachten/maer niet fo crac^ticb. Bifn
bloemen pingeel/enbe van faetp)erte
ftnfqben bloemen van Jacobs
anytpet:gelqctSgt;ewo:telisbonbt^ä
aehticb cntgt;e veefelacbtich^
paecp ^aetrbet; ^vafltn^Cy
SDat eerpe gepec^te waP geerne Oj)
rontveenbepeena(^tigeplaetpn/en^
be fonberlingbe op be bet-gben. K^at
. tweebewaPopbebqrbenenbeopacs
ö hvB. BDat berbe tvap gbcmeynlid
aen wateracbtigbe plaetpn/enbe fom
tijtöontrmtbetnynen.
^e €alamintbenbloeyettin3«nio/
enbe meep in 3nlio.
SDe Calamimbcn fqn tverm enbe btooge fcbter mben berben graebt/
alfo wi fnlcr in latm bteeber verclaert bebben.
^eblaberettvanbe£alamintbcttvpertmenfonberlingbe.B:gt;ewo^
tel en is nergent toe nut.lDep blaberen gbefoben en gbebronclen op gbe
pooten/pin goet voot be gbene bie van nateren enbe anber vcnim^ ge^
bicrte gbcbeten pjn/alfmenp alfo baerop leyt. (Bbefoben enbeSb^^on^
den pinbe/lo Ifen fq be vtqne/enbe b;jtgben ben vtonwen
PonbeOttwqngbefobenettbegbebtonden/contrarierenfnöen^^^^^^
ne.3nbefermanierenftnftooclgoetgevfeertvootbege«eb^
fucbtbebben.eiboobenbetvotmen/alfmenpmetb/S'^;^^^^^^^nbsp;x.
inncempt.r an gbquot;elqdenboen Pf ood/als |q ro w opö^fob^^^^^nbsp;^
tenenbebaeropgbeleytwOtben.eiPfngoetgbegbetert^^^^^^^^^
fcbe menfcben/als In renfei van meld baerop hxincm^Dc blaberen ge^
Pooten/enbeopbemoebergbeleyt/btengbenbenvtomve^
pOttbe.eiveriagenbenateren/fowaermemberntonit^Jnwq
Sbefoben/oprowgbepooten/leytmenpopftverteutteecfenen/ombte
ïvittemA^en/enbeboenbe pUdm vecgaen bte eenmenfcbaenpfn Iqf
beeft.BDat fap vanbe blaberen inbe oo:cn^betgt;^ b^b^
bicbaerin|qtt.lDeblaberengbebtoódhtenbegbepnmeri$eert/enbemet
meebe ingbenomen/boen ben menfcb fweeten/enbe malen btoogbe
j; van
-ocr page 282-^anCalrttnmt^e.nbsp;CLXV.
fqn goet tegen bat fcbubben op trqetren ranber Cottfe. Bq fqtt oocï wt
nemenbe goet roo: be g^ene bie bat Bdatica Rebben / alfmenp in befer
manieren vpert enbe baerop leyt. Be Calaminthen pfn goet voo: be ge
ne bic niet wel abem en hebben. Bat fappclptbat blocbcnwt bcnntie^
fe/alfmcttt b aerin boet.
£(tp. CLXVI.
m ^etfîe.
j^rPe heetmen in (g^ticcj: £rithe/cttbeitt£atifni5otbettm.
^nbc bien naem bncrt oocl noch inbe2(potclc.1Doo;tqt8
plachmcnt inbe fpqp te vfcren.
tïîcnvinbt twccberhanbe(Hcrpc/grooteenbe clcyne.
Begrootc lt;0crpc/op winter (Scrpe heep grootccnbfadgt;tigc aren/crt^
be del are heep fom vier/fom p(fc/cnbc fommigc acht Prden/cnbc oner
mib8 befen ^)ect pin (Saneer Polypichnm. Be dcyn (gerpc/op fomer
lt;0crpeenbeepmaertweeprclctt/enbcbacromhcct(qin (Succic Bipt^
chnm.2(nber8pinfqmalcanberenghclqcl.
Hordeumpolyfti'chum.nbsp;Hordeum dyftidium»
quot;TTintcrCßcrpc.nbsp;Öomcrlt;Scrpe.
ks: V,
-ocr page 283-13c.
^nbsp;Êactfoen.nbsp;^ ^ ^
CB^crfiebccftcencttflroobalmgclqcBbcCerwc/maerm'ctroftew^
t8clcyitbcr/bcbbenbevifr/|e|fc/mbefomtqtsmcct:drtoopcrt.BcblA^
irowwe vcUcdens gbeflotm. Be vlimmennbsp;fm fc^ccp. Bte
wo:tel 18 veefelachttch»
lt;B»er(ïe wAp sbecpne irt vette eerbe.
(Dp bett feuettfiett bad) na bat be (Berjle Q\)tfatyt ta/fo crwypt ft
meyttltc bat elcd (gerfïett cojendett twee boofoederta cri|cl)t/aen
elcdettpttttteett. B«teer(lebt«getbe wottel/en wtlttteberwaerta wap
fett/ettbebatattberb:Aechtbettblt;^lttt.Bqwotbtrqp/e»bewO:tittge?
baettttt2ïugttpo.
Cnbsp;^te mtmx enbe eomp^e.
Be (S^ei'Pe vercoelt ettbe btooc^t mbett eerpett graebt.
^tecmc(;tenbeopemcte.nbsp;; , ^
Be (Berße voebetmittbatt beCerwe. (gerpeit meel
bttetttcdgbefobett/batleyttttettOpfwelhttgcfHi^cfw^
teverteerettettbeboett vergaett.nbsp;^
gbemcttgtwótt/foverttto:wtpdberbattbekrb^lgt;efweU©crp
AÏ8 pï met motw pecd/olte/waa/ettbe vtttte van een tOttcd dtnbt gemewgt ^
wotbt/ettbegbcftcdalaeettpkePerbaeropgl)eleyt.@tpoptbettloop/r gt;i -
b beabttyc^/abft'metroobettwqttOftwilbepeerett/oftBtaemöeliett/
ofcfclgt;ellettvattètattaetappelett gbemettgtwott/enbe baerop g^eieyt
wott.eü'8goettotbatbeetPobagra/al8pimet(D»ebeiyoF^^l»S«^
mettgt wott/enbebaeropgeleyt wo:t. Bq ta goet tot tTTawerja)ey.ort
fajarie/aïspfmfcberpettajtïttgbefobettta/ettbeeettfopfcettort^^^
baerafgbemaect/ettbewermbaeropgbeleytwotbt.^^t/,^^^^^quot;^^^^
vloetberbumuerettbietttbetOttctttrettgaett/al8fiïttieta$t]ttpemettg^
ettbe baerop gbcley t wott. (B^crPe met Xgt;ettcdel faet gbeff^^,«^^^
btottcdett/vermeerbert/ettbebtettgtbettvtottwettbmclctmbaerbo:? ^
pett.metbuetticdettbea$qttgbemettgtft'ttbe/verbtqftftbat|p:octwt ^
bettaettficbte. (gerpett «teel met a^iïtt gemengt/ta goeti^oo:
veccrompenlebett/alabatwermbaet^op
gbeleytwotbt.nbsp;.. v^ « r
■m
-ocr page 284-(tnnbsp;^^^ CLX VII,
.Qettnacm.
^ fftum hcctmen itt lt;0ncc)ccttbcJ5^4ti}nCroctt8/cn bic»
nacmbttcrtttoch opbctt b«ch vm hebctt inbe
Dm oo:(ptottcB vm befett tt«c fiact ittt ^atij'tt verclaert.
^(tCtfom.
_ ©affractt heeft feer fmale/gra(achtighe lattgheblAbcj»
rctt.öiitt bloeme ie ttaect pitrpurvcrtvich/ enbe ghelqct be bloeme vm
tCqbcloofc / Cttbe elcf bloeme heeft fes blaberett. 3nbe mibben vm dct
bloeme vittbt mcttbat bloetroobe ©affractt / enbc is gbclijcf cctt fmael
tottgeftctt met bjrjvlimmcBensvvap
(enbe tuPgt;e» banber gheel taplens.
aDefebloemcn (littfonberrijed/maer
bett@afiracttb«ttgt eenen litflijcfctt
ruecï metnbsp;ivojtel is ghelijcB
eenen ronbctt grainven Zyznyn bol/
enbcbaecTvalfctt viff oft fesiottghc»
ttCttCtt.
Dm beflctt Öaffmctt / alfo bie ow^
be meefiets bebbett befcreiiett/ïvafl op
ben betcb Coryco itt Cilicia gbelegctt/
enbc boor bien ïvott bi ooc Coryceits
gbcb^^^^'t^ -^Jtbc baerna bie op bert
berd) (Dlympo itt £ycia tvafl. Ua bc^
fett bie wt ber fiabt 2(etoUe äegis gbc^
beeten/ gbeb:lt;tcbt wort. Vlv wort ben
éuybtfd)ett ©affcactt / bien ontrent
gt;Xgt;ictt in Öoflcttrqc wafl / bonen ben
(Drietttfcbctt cnalleattbere gbep«fcn.
2lttbers wóitbcn eaffracttoodtot
veel plaetfètt in Dnyifdylmt geplattt.
^nbsp;^mtije.
S)ettBaffrÄCttbrettgtfIittbloemett/gbclifdals beCi]beloofett/ecr
voorts bAttbe bibberen. ÏPatttint begbittfel v^^ttbcn^^erft comctt (ïfrt
ttaecte purpnrverwige bloemlcws wtgeflopctt/cttbebatbnert Otttrcrit
ectt macttbt lattcl. tUctt moet op be bloemett oocl wel adyt «emen/bat ft
ttict Ctt beberttctt. ^«bc «Ifo baefi als bic vergactt/fo comctt be blaberett
bactna wtgecropctt/cn bic blif nen ben wirt ter boor tot inbê tÏÏey grwctt
Cttbc ottgbefchenbt / baertta worbctt fq geel cttbe verwddctt / batmcttfc
ittbett fomer ttiet meer gbcfpucrctt en catt. Jnbctt fomer vcrioitgctt Wt:
be@afft:aenbollett.3ttbatbet:beoftviei:beiaerfqtt fqrqpenbe tnbidy
omïvttegrattett/ettbebatisOtttt:ettt@.3att25apti(ie»bacb/cttbebic
broocht
©rtffracn»
i
Itfö
©affmen. Cap- CLXVIL
^ b:o0d)t men baerna inbe Utcl)t / enbe wo;ben (onber Bonne gh-^ou^
bentotin2(«gu||o/enairDan wo?bcnbe bollen vanbennicnwen fihue
re biep in een rebelicB goet motiv eerbtrifd rqgheliitghegbelcyt.
S)en Gaflfraen is werm inben tweeben gracbt/ enbe btoog^e inben
Ben Ba^raen vermotwt/ maectt rqp / enbe trect rebeliclte (amen/
l^q lo(ibevjqtte/enbe maect een goebe wwe. tllen btinclten met fne=:
ten wqn / om niet b:onclen te wotben. ^iis goet tot loopen^n btny^quot;^^
pmb^ooghm/als lgt;q met vtonwen meld Q\)mzngt / enbebaerop
prdèn wötbt.Baffi:aen trect ben rnznfdy tot Infi om bqflapen.^q ver
coelt be hitte/enbe (onberlinge voilbt vier. tllaer men be^OOtt ben Öaf
^ fraenmetmaten binnen innetenemen.rOant Biofcotibes fct^ifÊ/^
Verteert alle rq'pe g^ebtden/enbe fonberling^e vanbe oogden/als hiax £ m
met een ey g^etempert/enbe baerop g^eleyt wotbt. ©affraen inbe (pq?^^nam^n
feghennt/isgoetvooteencrande gheqnetf?em(?ghe/wattthqmaecHt'^lt;^Aji^-l^
goebe bige(ïie.3n be(êr manieren ingenomen/ is hq goet voot be bo:(i/^^ ^iv
leuer/longen/nierenettbebla(ê. Baffraenboetben menfch welflapcrt.^è/trl?m lt;l .
i£nbe oepent alber^anbe ver(ïoptlgt;eyt. iênbe is goet tegl^cn ben ^oefi/
cnbc cojt^eyt van abcm. Baffraenmet meld/olie van ^oofen/enbe
(Dpio ghemengt/is (eer goet tot wccbom cnbc piine ber voetcn/airmcnt
inbcfer manieren metbocdcn bacromme (Tact.
m mik ümurtad ^ ^
CLXVIII.
3lbttncrcwriacl \)zetmmitt (Stkcp CynoctmU/
►0(tCynia/0ftIitt050(ïisagria/in^lt;nqn£anitta
bta(|tca/cnbefylnc(ïrismercnrial,^*»lt;gt;»»mighe
I heetent öod na ben (Htiecfchcn naem ^onbt froole.
Bcwilbe6onbtffooleoftmercnrialistsoocfvantwccbcrhanbc
fotten ghclqd als bc tamme/te weten tnanmïcn enbe wqffen. iênbe (i
en hebben anbers ghccnonberfchecbtbanint(aet. VOant bat (act van
^anndcnbat(ïfntwccronbegrcynlcns/ghelqlt;^^«IötweeHiilldctts.
macrtrActvanbatwqflcrtiönawtfamcnghebtonghen/gtó^
cleynbtityf^ens.
^(tetfoen.
Bcwilbemcrcnriael^gt;cefteenen(iccl/bieenisnietboneneen(pattne
^ iq ^ooB^e/
z
.-Tél
-ocr page 286-g^anvvilbclïsetjcumeunbsp;clxviiu
B RooöRc/cttbctötccbcrcttbcwitacRttcR.SDe blabercn vatt btt crnytft«
bcnmmmcn mcrcnrtalts gcliicf/maer befe (ïfn war grooter/enbepaeij
enen verrevan malcanberen. S^atfaet van bmanneten/bat |laet tnp
fa^enbeblaberen/enbebatfiintweeronbegreyntensgRelnctalsttvee
cnlletens neffens malcanberen/gRefloten tn cleyn velletens.maer tfaet
vanbwiiftenbattöopgReRoopt gReltjct als cleyn bmyftens/bt} een
Paenbeop een cleyn (leelten/bwclct
tttffcbenbe blaberen wtwajl. iênbe Cynocrambe. TPHbt^^cttmcU
alsbte rqp wotben/fo fpringt baer _nbsp;^n^r^^^oC.
i:ontblawfaetwt.2:gt;ewouel isfeer
volveefelingRen/enbevlibbert Rtei:
cnbe baer.
C Ï)enwtlbêi11ercnrtaelwallgeer^
ne tnt wtlbe.tHen vinbt bit crnyt
ooct fomtiïts op RoogRebergen/oit^
trenttnytten/ReggenenbeRagRen.
®mttj(gt;
2?en wilbentHercnrtael bloeytin
ben 2lptil / enbe btengt (ïjn vtncRt oft
faet vootts inbcn tÏÏey.
^(ttuctenbecomplette.
^Dc wilbe tnercnriael cruybe fmct
ten gReliïct als Raer faet / cnbc ouers»
mibs bicn (qnfc van cctt natnere cnbc
compler«-
CxmttnUopmUc.
S)c wilbe tnercurialcn/alfmcnfc
ctctgcltictalsanbcr grncn crnyben/
fo laveren fn ben camerganct.^
mcnfcinwatcrlicbtenbebttnctet/fopurgcrcttfiibcgailc/cnbcbwatcc
batbinncnintUifl^t/enbc(lïiagRcncnbcbtquenbatwt. Jn fomma/
bcybcbcf^rotjenvanillcrcuriael/Rebbcttfiilctcopcrati^^
'/-Oi gt;
-ocr page 287-ClXlXr
Znbsp;j^cruybenbacrwtbterAfrptefen/worbenvanCbco
be«tt g'^diid ftti/cnbe foitbcrlmgb^ blaberen.
_ _ |^ecrwybenbaerwibiermettn'eafmareit/(qrttwee^
bithmba.Dm wott fonbeclmge van Cbcopbtaflo befcceu w/ en £os=
luteagcbeeten.2Dit cruyt entsmbeSipotefemetberettt/tegmttttge^et
rettbeetmettt£ombaertre£mfett.Sgt;at anber wort van 2lctu^rio^e^
:6ttagbettoempt/ettbealfobmmentooc?mbe21poteeett/warttbaerw^^^
bitgbePecbtvattcruybefeergbevfeert.iênbealfomogertWti^^^^^^^^^
itt SDuytfcb beeten. Dat ottberfcbeebtvattbefetweecruybert|mlettw^
bierttaitttlattsbe verclarett/alö wq fcrqueufullett vatt b Aet Öb«|telte^
ttiffeoftfaetfoett.
Êaecfoett.
Dc lotttbaertfcbe iittfett ie eett gb^was / bat wotbt bittttett vtec
tarett gbelqcf als eettett boottt/ enbe beep veel cleytte tccbcr tacr^c^.
eij!tblaberett(t}ttbettBoc?pbo«tt/^ettuntgrecttm/feergbeltïcf.öe
-ocr page 288-^mamp;m.nbsp;CLXIX.
(C blocmcttftrtcensbcds gl^dncï ben bIocy(èlcvanBïcm oftSBcw^tn!
cnbc (vin van colnec gccU iênbc als bc bloemen vccgacn / (b tvoïbct ecn
hawdcn gbeUjcdals ccnblacf den/batis fo clacc batmen baccboo: (ïet/
cnbc (n (ïjn opgbeblafen^iSênbe alfmen(ê mette»: ^anbt m (încden bowt/
fô ctraden (q enbc maden een gbelnyt. 3n bit blaef den leyt bat faet/bat iö
ftve« enbe berbt / enbe van faetfoene ben Imfen met ong^elqcd / maer
het hee(ï ben fmaecd van iêrxvctctt. Be wottel is feer houbtachtich^
Bcna is van blaberen ben vooigheitoembcn £ombaertfclgt;en linfcn
(eer ghelqcdAvtgheffbeyben bat fq een Inttel grooter oft bteeber (qn*Bc
bloemen (qn oocd geel/maer (Ïf fïf « anbers gbefaetfoeneert/ban be bloc^
men vanbe £ombaert(chc tofen/ ïvant fq fqn grooter enbe bleecdgcel?
ber van colnere. Md blocme heeft vqf blaberen / bie boen haer een Int?
tel open van malcanberen/ enbe en maden nochtans ghcen perfecte fïcr?
re / cnbc int mibben van bier tvafï een cleyn erom hatvden wt / enbc als
B be bloemen afvallen/fo won bat hoe langher hoe grooter / enbc wotbt
oocdintlefïeb:cebt/maernietfofeeropgheblafenalsaenbc£ombaert5=
fche £infen/enbc fq fqn erom gelqcd als een halfmane.3n befelne haw;*
fenô leyt bat faet/bat is grawachtich cnbc langachtich/bqna gefactfoe^
necrtgbeltïc^eeitbert^Bcwottclisveefelachtich.
Beybe befeghefïechtcnvancrnybcnplanbtmcttinbchonen.
Be f ombaertfche f infen bloeyen inbe tîîey/ enbe ban wafï bat faet
oocd in haer hawdettsenbeblacfdens/alfooalsbonettverclaertis.Bc
Benablocytin^nnio.
^aeuct enbe complejw'e.
Be(ctwecghe(Iechtett vancrnybenfqn werm inbcntwceben graet/
enbc btoogb^ ï^ben cer(len.
enbe ^eveft'n^e^
Bevtnchtvan0enalo(ï en wotptfonber fchAbc wt beconbetaey
vochti'clKyt/alôflttymen/enbcbegallc/enbenabcfetweeoocdbetwee
anbere/enbefonbcrlinghebefwertcgalleoftmelancholiam.ii^nbaet:
. ommcfoneemptmenbatinncinhoenbcrfop/enbemcnbnncdetombey
.^^clfnrlif bcrleygeelfnchtbaermcbetcxgt;erbîiwen.@iisoocdgoetghe(ôben/enbe
h tv wermghebïoncdenvootbcghencbielangbnercnbcpqncinthoofiheb^
ben/enbcbiemctrnybicheyt/vallenbe(ïecdte/(mcttelqcdccranwagie/en
'nbsp;bemetanberonfnyncrheytvanlqnebelabcn(ïfn.©ivcr?
btqft oocd enbc boet vergaen alberhan?
bevec(ïoptheyt.
-ocr page 289-mÊm^otau
^cnnaem.
iëitnbsp;Kaïtcnvoct woibt in
(Sticcp gcReetctt Cotonopiis mbe 2(pt:io» / enbc m
nfn pes cojtticis/enbcnbsp;tnbc 21p0
tcte onbetcnttnact: om bes n?tllc Reetment ooc Craep
_ _ ent?oet oft ^anêvoet/ombatbeblab^e van befen crny
be ben voeten oft ckntvett van ctraeyeneen Inttel gRelqct |iin.©ommtï!
sRe Reeten bit ct^nyt ^cKbam pelle/enbe Cotnn cecninnm.iênbe be rebe
nc van befe namett (taen alle inben latiïnfcRen 6et:bartO vet:claertgt;3n
^Olaenberen Reetmen bit crny t (S^tanintte/enbe (Staninnecrnyt.
Ê^tecroejt.nbsp;^^
T^etrtf Roten is een crnybef en bat leyt eens beds op beccbe. ©q » bla?
^ beren fqn fmal enbe lanct / cnbe Rebben bonen cleyn (cRnettertö / bie |qit
^SRcfaetfoeneertgfaiktabnbsp;Coronopus. locrtfboum
vaneen craeye.ifenbe moten batbïcnbsp;^nbsp;i /
(cRnettens niet en tvarê / fo eit fouben
(q ben blaberen vaitDIoocrnyt nict
ongRelqct fifn.Bqn fïdm ji'in ronbt
cnbc Raridgt;/en baeraen tvaflcn deyn/
Sccl/gReaerbcblocmtens/enbe alsbie ^pj/
afvallen fo btengRct |qn faet voozt/ %
bat is jecr deyn / van faeifoene gdqct
cleyn vloytens / oft gRdq'ct tfa? t vatt
Plyllinm/eitbc nocb ved deynbcr. k X^^^i
amp;in wottd Reeft ved veepien.nbsp;P
€ paecfebtierewfi
B^iofcotibes fcrqft bat bit crnyt op
ongRcboïvbc ccrbc wafl/acnbcn tve^
gen/enbe aenbc Rny fen. tHaer fo ved
alsict baer tenniffc af Rcbbc/foo cn
wa(fetRiertelabc/bati8/tntgt;nytfcR?
lanbt/nict van Rem felnen / maer men
moctctinbc Ronen plaitten. 3ttB?a?
bant cttbc Placnberê waffet al om bij
ben wcgRcn in fanba^tigRe ccrbc.
/6ertfRo:cnblocytin3nm'o/enbcbacrttafobtenget(qnfaetvoo^tm
t^ttkngct00:trtctt80ftaerten8/gelt:fctbcttïCgt;ccRbtcc.
^atue^enbecompto'e.
S)ic wottd van bit crnyt Abpringccrt/o(t trcctct te famcn/ cnbc
£ralt;Rt
z
^(tngmploKn^nbsp;CLXX^
^'V- ciritirf tU ^ttci»y^riebtmen/cttbcmcitcö?et/cttbcmeit etct inbe fpiïfc gh^W^
/ Tï) ^nbsp;ctttybeit. Bqn wottel (lopt bcit loop bes buyc^ / alfmettp
Anbsp;j-^gn btabct. l!)oott6 Cit Rebbelt bc oubc tncbicqitittccpcrs ittct meet 0e
cv s^ fctewcit VAitbc opctAtic citbc wcrctmgc vm bcfcn cruybe.
ottnbsp;clxxi.
i^ennaem.
^rcfctisbtoot oft @ue0bcitbtoot/bAtbcctcttbc fommt
gbe ^Êerbappclctt. Jn (Bmcp bcctct Cyclaittuius enbc
Jcbtyotbcton / cnbc m latqn Kapum/Cubcr oft Vm^^
biUcusnbsp;Zpcttïm beetet Cyclamen/ Zmnr-
^^^ ta/en plt;tm's potcmus.maer baerom bcetmcn bit crityt
Bïigt;q!tenbtoot/ombatbcfwtincttettbeverceenenbewottelvattbefett
cruybe feer 0beccitc eteu. Mnbz baer?
IqcB eenen grootcn appel. BDc rebcne
vm banbcr namctt vmbi} ittbett
rqnfcben^erbario.
{:tïcitvinbt tweebcrbanbe manie?
ren vait befen cruybe. 2gt;at een beeft
Ian0acbtt0fcgt;^ 0beboccfc'te blabe? // ^^
ren.2)at attber beeft 0antsconbebla? (f J^mlfM/,^
betren/uac wtwqfen vanbett ftgnre.
QlnU fön (t malcanberen feer 0eUjc?.
gaecfoen.
B r^ercfcttsbtootbeeffblabcrcngbc?
lijcHals Xgt;eelu/macr fif fifnbtuynacb?
ti(^/enbe onbci^roo tacbtid)/ enbe bo?
ucn met witte btoppelê befptaeyt. Bi/
ttettlïeelisfomtiftevieroftviifvinge
renlancf/fonbcrblabcren/enbebaer?
op waffen fcbooit Itf fver we oft purpu
«^eit bloemen/bic fiftt rait coluer bett
^oofettnieton0beliïct ^cwottclis fwert/citbe(Tf bteybetbaer wt0e^'
lqcïcen:Kape.
^Uctfdim'octm^tmc^
Beybe be 0be(lacbteitran befe cruybe« ïvaffen 0eertte inbe lombte/
-ocr page 291-CLXXh
^^^^^^Wttmbehaghett/mbcfonberh'ngconbecbeboomcrt
^entijt'
-yeccfensbtoot wlicfi m 2rö0ii(io ftrtbUberctt/itacbamt biecm
0«nt8 wee laitcl be waect heeft/en bacrita btenget nieuwe vooxt/m baer
w.tujfchett b:enget be bloemen/bie bueren boot ben glt;wtfett ^erp.
^(Kucrmbecomplepe.
üerclettöbtoot is werm enbe btooge inben berben graebt
. J^^^^^^ltJattbefencrnybegebtoocht/gepuIuerijeert/enbetwceop
otq bmcbme (w(ter in meebe gebtonclen / iaecht boot ben
«rlt;ïUequabe(Iimigevochttdgt;eyt/enbwaterbatintltïfi6.C^nbefèrm^^
meren gebtonden/btengt fi ben vtou wen haer maent(ionbe/enbe fulcp
«^^etltooc/alfmetteetttaplenbaerrtfmaect/enirtbevtonwdicbeytp^^^^
öe t)touwe bie begott ftn/ ftUen haer root befe wottd wachten / nodgt;
ooc met baer ouer fcrqben/want (ï modgt;tett baerafmiftal crtf^^^
yr menth^taenbevtouwenbieinarbeybe ft'n/foftlk^
/ «n/ejtbevanbcvtu^tt)eclo(lwotben. 3n wqningmomenenbeghe^
otonclen/iöft'goettegenalberhanbebootdicremjn.^ïfóyemantvan^'quot;
«nttatecegefietenoftgebetenis/biefalbefewottelbaeropleggen/foge
tte^ Stiftte befè wottel met fteten wq n/ oft met waterac^tigen mee
be btinct/|b geneep ft be gedftcht/maer be gene bie befè wottd albus in#
tteempt/biefalgaenoptbebbeliggen/enbchemwermbeclen/opbatW
j^eete.2)atfapvanbcfcwottdinbênuefegebaen/purgeertbatboo£
4lfinett bat ftp aen ben nand/ enbe onber ben naud op benBuvcMct/
folaperetbenbuycl/nochtansenfalmenbatniet verfóecfen ammrn^
wenbtegrootgaenvanfinbe. Batfapmethuettidgetempert/enbein^
^b^ogbenghebaen/verbtnftbeflerreinbeooghe/enbemaectdaerghe
f icbt. 2118 yemant ft'nen eerfbarm ad)ter wtgaet / fo filmen bit fap met
«$qntempererê/enbebatbaermebefiri|clen/fo fal W weberomop ft'n
piaetfegaen. Be wottd maect een cad^nyt/en boet be finber poc^e«8ï..r
BigeneefioocE wonben enbe q»ctftren/a!f5
fneniemetbueniclmengtenbebaerop firqct. Bimaecltbemiltedeyit/;,./^^
ai|ntembaeropleyt,@iverb?i|ftallemifmaectbeyttgt;ar^^eijfid^^^^
^lebtbatt^uaUenbe8h^yt8.2flfmenfeinwaterfebt/enbebevo^^^^
oaermxvafcbtalsyemantbatpobagraheeft/fobeneemptft'bepqne. luJi»^^^^
^^enbewottdholmaeclt/enbemetolievult/eninMeaffchenfebt/
Jr®^romttft8eenluttdxva8baerinboet/ombattetrebdicbiclwotben'
pnbeghelitcfeenfalue/foi8ftTeergoettotbevoetenbaerbewinterirt}A
Bit fap van befe tvottd firtïctmen/enbe het oepent bie
fpeenen/enbe verteert be croppen enbe clie^
ren/enbealberhanbehcrtgefiveU quot;
an tt)ïföennbsp;clxxh.
0cnniicm.
3lbcn (Sali^am Reetmc» in (Bxiccp cnbe latqit Cy^
ipcruö oft Cyptcws / cnbc bicn nacm bwert nocR inbe
ZpouU tot op ben b Acl) van Reben.
'^fmfom.
£oocB/mlt;ter ftf jifn langcr/minbcr/enbc Rerter. ëinen (iecl xvaft eenen
cnbittiö Rooge/enbc fomtnts ooct Roogcr/cnbc is btiicanticR gcRocct^
cnbc int fop waffen deyn blabertens / cnbc tuflcR^» bc blabcrtcns wa(t
migeflebenronbtödqct alsbc (Dlq^ ^^' ^^ ^ ^^
nen/en in anbcr plactfen deyn / fw crt
van vcrwe/ goet va rncctc / cn bitter.
^cn tvilbcn (Baligaen wafi geer^
ttc op wateracRtigc gebowbc ccrbe.
V,' xJl/^^ Y^n. mer Rier tc lanbe/ fo ved als tc weet/
Ctt wa(i Ri nict van Rem feinen / macr
Ri moet inbe Ronen geplant wotbcn/
alfo ictgRebaen Rebbe met bc(en bic
Riergcmadtflact.
•Qentije.
^c oppcrficdeyn blabertctts met
bat faet wajfen in 3nnio cn ^nlio.
wottdctt vanben wilbcn (Sali
gaen/biemcirtbcmcbici}ncgebinyct/
bic (Tfn werm ettbc btoogRe/cttbcctt
Rebben gants geett fcRcrpicReyt.
2:)cwottdl^igt;|lbcvtitte/ft löooct
goet vootbcgettcbicbcttröfettbettflecnRcbbctt/cttbcbicbwatcr laben/
gefobcttenbcgcbtonctett.2llsyematttvattttatcrcttgebetcttts/fofalmen
bcfewottd(iebctt/(lootctt/enbcbacroplcggen4Bqiswtnemcnbcgod
h«:
voot bc vtonwcn/als be moebcr opdimpt/batmcofc werm bacrop W
gRe.3nbe(crmattiercttwotbtft}ooctgRcvfeertombettvtouwettRacr
-ocr page 293-^mBptm^mitih
^tnmm.
ptmgwottcloft@ptmgcruytbatbectmcnoocBd)nt^
cruyt/ wattt bet reyiticbt ben meitfcbe onber enbebonen^
iSnbebacrombeetetBptmgcrnyt/ombatfnnraetwt^
fpmgujn (Bmcp mbdtatiin beet btt crwyC ^^^tbyns/
cttbe tnbe 2tpotede Cataputta mt'non Bcrebette van alk
befe namen vt'nbt inben latnnfd^en i^erbario int lattgbe^
©ptingcrnyt beeft cenenbtnynenfïeel/bie is een deyn die lanc! / bin*
ttenbol/eenettvingerbicd/metlattgbevettcblaberenbefebt/biebena^
manbelblaberengbelticdftn/enbeftflinopbeenft^^
fopcriidgt;t benjledvedtac^dcnscnbeftbefcbf/^f fnnmetco^t«
inLckyn blabUns befebt/enbeft
Rn grncn nootBês/dcd met btq bny P
dens onberfcbeyben/ enbe tn dc bny f?
^ den een co:enden / bat is rOttbt / enbe
grooter ban be^irnen.21lfo als
benootdens btoogbeoft botte wot?
ben/ fo fpnngen ft wt met een gdny t/
van bitte ber Bonne.2ll(inen bie co?
rendens fcbdt/fo fqnfe wit enbc ftefe/
maer int lefie bernen fq gelqcd als ben
2(rnm. Be woitd is dey it/ en bonbt?
ad)ticb / cnbc cn wott niet gbev(èert.
Bat gantfc crnyt is een recbt mdcd?
crnyt/wantben(ïeel/bcblabercn/en?
beal wat bacraen is/batgb«Poner?
wloebelicd wit taey mdcd.
Bpitttgcrnyt wapgeerneop fanb
lt;^cbtigbegi)5bo wbe ecrbe. ^nbc bet
«?lt;^pbqnainallcbo«en.
^ctttijt
3ttbett 6érft verfaempt mett bat
CLXXIII.
CLXXiiL
Cflt;wt/aleblt;tt00tfm8/mbc wcIcEcbatfaalcyt/wat btoogh« ojtbotre
wotbett.
wetritttitbeitbctbmgraebt/mbevocbtt'chittbcttecirfïc«^ .
j luji r fittgeitoittctt/ putrgcircit batlicbactit bc8 ittcttfchcit boot bett catttctrgattd/
eftbelofleitbePuyrttctt/bcgaUe/ettbebatwatct:. vatt (qtt ttteld
beeft0l?elt}ceeopct:4ttc/tttaet:ti8fchabdq
nm oftcotettfctt8. £gt;c owbetrett titachntctt itt boettbctrfbp oft itt vlccfch^
fop flebeit/ettbe bat btittcEctt / ettbe beefi gbd^ct'e opctratic. Dat fap faU
mett meer wtwcttbicb batt ittwettbicb vferett om afte bqtett / tgt;eAcrttett
pu^X^rHo, eitbeverteetrettbequabewetrtteit / oiteirtoUicb vleefcb/qitabe feeiri^eyt/
p ^ vcif^^^ P-tAf/lyö mans ^itciti ^ctn
^enndent. Leucola.
iSXgt;ioIiereitbaetrwt p
bkraf fptefê/biebeet
mêittgiriecrJ^ettcoia/ ^^^
iitlatifitriolealbe/
oftflecbtelqd rgt;iole.
iDie 2(p0teretr8 beetettfc Cbeiri / oft
Cbeirim itt 2(rabifcbe fptaEe/wam
alfb ttoemeit ft bat liewer batt aitbers. m
öeflac^e.
Dc vootgb^^^^quot;^^^ Piolieceit fqtt
bttteirbattbe/geele/btityite/ettbewit?
te. iSitbe baei; oitbecfcbeebt compt
^ wtbebloemeit/i9?aittfommigbctgt;ait
biett fqtt geel / baitber bttiyit / ettbe be
berbe voit^Dc twee lefie ett bebbett ait
betr8 gbeeitoitberfcbecbt batt alleett?
lid itt bloemett. tHaeirbe gbede
bebbett eett aitbet: faetfoeit vait blabe?
rett/alfoo wq biet^na vetrdatreit ful^
lett / ettbe wotbett iit Btabanbt gebee
telt fleert Xgt;iliei:eit.nbsp;.
,; ^ iaecfoen. ^
^egeelXgt;iliet:êbati8eettgt:oettfii:ttyc)c?ettgdqcfal8eendeyttboom^'
Utt/
-ocr page 295-VioIsE alba?» It^ittc quot;Oioltcfcm
■ih y
(inal/ongRctetft/weect/ettbegimvad)ticR. Jnt oppcrpe vanbemcp
tcrt8wa|fettvedblocmeittteffm8mAlcanbercn/bK|i]tt0ed.^ktrgt;jo^
ItercRccpVKrbUbctrtma/bicmctmwd folangRealsITi vcvfd) enbc
gcnctt fiirt/gRclqcBal8bcXgt;iolcttcnmbcnmeet:tc.2tl8 befe Piolicrcn
«fvancn/focomcttbacrlattgRcfmalcRawtens/fomfttscenen^^
lanctwefenbc/bicrqnvolbtcctgcdfacts. BDeanbcctwccgRcIlrtcRtett
(q|nbcttvoo:gRcnocmbcttXgt;toltcrcttfcct;gcliictvan (Iden cnbc mcten/
cnbcbcbkbcrctt(qno0ct(4ttctcttbc(tnÄl/maet;metro(i«fl^f
bcirenvattbcgcdX)i'oUc«n/cnbcft(qnronbtrommcJtrt^
tcltsDebloemctt(qnbitty«o(twiVcttbcclctXgt;ioUereWVie^^
i^nbcal8bicafpaUctt/fongt;o:bent deyn fcRccptensgwctdsRaw^
ö Bm8/bic(qttcettln«d(maclbercttbckn0Rer/cnbc(lAen^tiittwcev
«en/gRdqce als cen V/bwdct in gRctalc vqfbcteccecnt. Jnbc \)axvhns
»?mbtmcnb4tfad:/batt8bnitenbcb:cebt.
^iolictcn planbtmen inbe Ronen / fn en wA(fen ni'ct VAnR^cr fd^
ncn/Reten(qbatmcnfc(ctte. tn^crbic gede waflcnrnfornmigRc plact^
fcttvanfdfsopbcmwercn.nbsp;_
y li Sgt;cn
-ocr page 296-mn^ioUtm.nbsp;CLXXiiii.
Mnbsp;^entijt
BeDtoltcrcttblocycttOtttcmtbeittney/enbc (bnbcrlmgh«bcgccle.
t)mna btcttgen ft hacr fact/bweid mett alfbait be^oott te vergaberê.
nmmtxUcompkpic.
Be Xgt;toltecett b«ee wt htet; «f fccqueit/bte mrtleit fuyttetr/ettbe hebbett
cett fubtql fttbfldttttc/cttbe bactromme ts ^Act: itatttcirc cttbe complcpte ge^ï
ftcychttottvct^mte.
^ (Ditbctrbcvootreybe i)toItccctt/tpotbettbcgcelemec(ighet?(cet:tgt; Bc
bloemctt vatt geel PtoU'et:cit ghcbtoocht/ghejobctt / cttbc cett b(tbw«tci:
fi^tn^. bactrafghemacct/lojfett be vxim/m btcttg^ett bctt vtouweit hact: macitt
(ïottbe. Zlfmcn vattbc voötfeybc bloemeit met was cctt placflet: macct/
fo Icytmctt bte opt foitbamcitt/als bat met clouett wtgcbtolcit ts / want
Jo-^iti. batghettee|l.ttTcth«eiticlghemcrtgt(ïfitbc/fogbettefen|ï|bc fiveenit:^
i f^ w^h ^ g^eit cttbc vlcctrattett bes tnoitbts. tCivee btadgt;ma vatt bcfeit fabe itt
quot;ngt;qitghcbtOitdcit/oftcetttaplettbaei:afghemacct/ettbetnbcvtouwcï=
étnbsp;ltc?beytgbcbaeit/b:cngtbettvtouwett^ct:macttt(ioitbc/eitbcbe(ccott
bitta.Bewottelmeta$ii'ttgbefïöotctt/tsgoctvootbcgheitcbicpittceit^
. ' bctvecbombermiltchebbcit/citbcbc glgt;cttc bi'cbat pobagta hebbctt/
alfmetttbactroplcyt^jftt fomtita/beattbcreïgt;toltci:eit hebbcttoodful^
clcitccad^tcttbcopcrattc/maetrbegcelemeetrbaitbaitbere/alfowthici:
^^ 'nbsp;vootve»:claci:thebbett.BatfapvaitalleXgt;tolicrettittbeoogl)ettghclai
iT' r ^ tctt/trcyittcht bcfelttc/eitbc vet:btttft/eitbe verteert alle vledctt/ enbe boit^
^^nbsp;derbeytberoog^eitt
dtt aMcp ^dtt® 0(t
'^tnmm*
jt crnyt baer wi hier van fcrincn fulleit / heet in (Stkcp
p4thott/in fattin ^^wmcie/cnbe inbc 2lpotde f apathmm.
^^^otfalc cnbc rebcnen van bcfe namen hebben wtf btect
verclaert in onfen Jlatiinfchcn boed vanbe crnybcn.
Bit crnyt is vierber^anbe. Bat eerflc gcfled)t hectmcn patich/peer^
bid/oftwilbcBnrdcU Jn (Btkcp (D^lapathon/cnbem£atttnï\n^
mcicacnta/cnbeinbc2tpotdc£apathittmacutnm. Bat anber gcflcch^'
te/bat is tamme pcerbid/bicmen ghemcynlid noempt patiëntie/ enbe
^)cct in S^atxin Kttmcj: hbtten(ts/lt;Salenus heetet ^ippolapathnm/oncr
mibs bicn battet feer groot is. Bat berbe ghcfladgt;tc heetmen (g^ocben
^cynbtid. Bat vicrbe heetmen ©nrdelc/tn (B^ticcjc cnbc £atiïn (Dp^
lis/cnbeinbe2lpotdc2Jcetofa.
^actfoen^
'Ai.-'r
Hi'ppolapathum, Prtttcftttc.axxv
y m
-ocr page 298-mn dütKkP oft ^mUctnbsp;c L X X V.
Bnbsp;è^tetfoen.
patid) off pccrbtd l)ecft ccncn (leel bie is ronbt/ cnbe vol nbbefens/
baertoe ?ttOOpad)ticb/hol/ctrbe b?tty».^e bUbetrett fqn ^crbt/en bouc»
fd)cvp gelqd als eeit (picffe. Jnt oppecfle vaitbett (leien waffen veel cley
nebleecfgeelebloemt'ensneffens malcanbecen. Mnbe als bie btnyn oft
' pnrpncentvotben/fovinbtmen btitcanticbfaetinbunne vellefensbe^
(ioten/en bat lgt;angt aen feet cleyn (leelÊens.^e tvottel is geeU tgt;e tam^^
me peecbicPen is ben vootfeyben ctnybe niet (eet onghcUjc?/ nochtans
Als fij eetfl xvtcompt/fo tvotbt (q' veel toobet met blabethns enbe (leel?
tens / enbe is ooct' veel gtootet van fielen eit blabeten ban be wilbe. Dc
blaberen van be tamme bie eetfl btuyntoot fqn eitóegbcvonwen/bie
boen baet opett/cnbe wotben fcboon gttteit en feet bteet. jtênbebie tib^
acbtigbeficetos wotbenfomtq'tstwceoftbtq cllcttlaitct BDc bloemt
fens fqn blcecf gccl^nbe feet bic? op cen gebtongen. Dat faet is btqcait?
£ticbgclt(c0alsbespatidgt;softwilbtpeetbic?sfaet.S:gt;ewottelvattbe='
fen ctnybe is groctet / tectbct cnbe geclbet ban be wottel vmbm voot^^
0bcrtoemben wflbeitctnybe. ^atbetbe geflecbte/met namen (g^ocbeit
Ocyfttricc oft xemmereits oote/bccft blabctc bic fqn eens beels bet Bnt
c?eloftben2it»mgeli|c?/eneensbecl8bettrCgt;ecbbtee/enbei8faecbtoft
wecc? int taflen. 2)cn fleel vait befen ctttybc is leegbct ban ben fïeel vatt
banbet ctnyt / cnbe baamtt waffeit veel btuynacbtigc bloemSeits/ enbe
vootts bactna bat faet/bat is te fameit gebtottgcft geltid als eett f^etpc
btityttebiebcgittttebloeyen.S)ewotteli8gtoot/laitceettbeged. But?
cedcbccftblabctcttbie (Ij'n ben goeben 6cyitbtic?gbdq'c?/maet(q (ïftt
ünamt enbe deyitbet/aen te fien gdqc? een deyn fpies yfet/enbe is van
(ina?e fuct bqita gclqc? ajtjn/ enbe baetom bcetmem 2lcetofa. 6ct lgt;ceft
eenen fïed bte ts teebct / cnbe nict fo groot als bc fïdcn vanbe vootfeybe
btq Ctttybett. Jitt opperflc vanben fïdc waffcnfccr dcynbtnynroobe
bloemBcns / en wt bien compt btnyn btqcanttcb faet. Dlt;t wottd is ooc?
ged van colitet^c.
2)ewilbepeetbic?waflvattfelfsmvocbtigbcïgt;ottett/poelert/btoec?
laittenbenbsp;Be tamme moet inbe bottcit gbeplanbt wotbcn.
Dm goeben^cynn'c? viitbt men onetal in oitgb^bo wbe plaet(ên/op be
botpeitoitttctttbctityitcn/oponbebofilebcnycttbeaettbefïtaten. Dc
Bittc?ele wafï in bccmbctt enbe intgtas. ^^^^ f ^j-c«lo
^ro.ktj^i^af^kiin.nbsp;.Qmtijt.
^ewilbeenbetammepeetbic?bloeyeititt3timo/ettbealfoooc?bett
0Oebett^eytttic?/enbcbe©ntc?ele.
^tenatuetJ ettbe complete.
Dcfectttybcttabfïtingetett/ttcc?entefamett/enbefqvetteetett/eitbe
bebbett cctt gbctempetbe nmm in wermtc ettbe int conbe / mact fïï
otoogben^
\
Be blaberett vatt alle bc(ê crwybett laiceren/ ettbe maf ett camergattcf/
lt;^Ï6fqghedooctïvotbett gbelqcd als attber groettcruybett. vertee?
ren be fweermgbett/enbe boett bte vergaett/ als (ï( row gbefïootett wot fmcnnq cn
ben/ettbe met oUe vatt doofen ofi Baffraettbaerop gbeleyt tvotbettZ^^'^'^t^
Bat faet vatt goebett ^eyttrtcd / peerbicE / ettbe önrcdele in water oft
wqngbefobenatbegbebtOttcdett/glgt;ettee(ibatroobemeli5oett/enflopt - \
ben loop bes bnyc^/enbêflilt bat Tvalgbett/ettbe is goet VOO: begbencnbsp;j
bie van eenett ©cotpioett gbefïedett fqtt. 3tls yemattbt fitlcfett btattcd te
votett itttteempt/ fo is bq feder bat bem bat fieden niet fcblt;^bett en f«l. Be
wottelen van befê crnyben rougt; met ajqngbefïooten/gbenefenalber?
banbe rnybicbeyt/cramvagie/en onfnynerbeyt bes Iqfs / aiftnmt baer? ''quot;rquot;
mebefirqct. Bevoo:feybetvo:telett gbeföbett/enbe bat bem yettiattbt
baer onerbabe/bie fqn goet tegbett bett inecdfel enbe craïvfeU
gefobett / ettbe ittben monbt gbebonben/verbtq fr be pine enbe tveebom gt;vjV;»^
j^bertanbett/enbeberootett/alfrtientbanbsp;quot;
fobett / fcbeybett ettbe verteeren fij be clierett / enbe fweeringben ontrentcf u ren
bett oo:ett/alfmetttbaerop leyt. J^nbe alfmenfê metajqn baerop leyt/(b
verteerettfqbegebenettmilte.Bommigbefêggbett/batbetvo:telgoet
»ötegbettbatwaffettvanbedierenoftcroppenonberbeditttte/aliftbat
tttem maer aett bett bals ettbattgbet^Be ivóitelgbeflootctt/enbeopbet:
tgt;:onwen ttattteregbeleyt/fiopt ben vloetber v:onwett. Jn ïvq» gbe=«
fobenenbegbeb:oncden/fo fqnrqgoettegbenbegbeelfncbt.Bqb:edett
ben f?een ber blafen. amp; b:engben ben vtoutvett baer maetttf?onbe.Be
tvojtel van tam me peerbicd gbeb?oocbt enbe gbepuluerijeert / enbe een •
btacbmabaerafDes motgbens nuecbterettmeteetticb fop ittgbewomett/
purgeert enbeiaecbtafboo: bert camergancdbegalle/enbetaey flqmi?
clgt;eyt/meerbattbanbergbeflad)tettvanbefecruyben.Baeromtt;efois
fq ïvtnemettbe goet tegbeit be geelfucbt/ itt befer mattieren gennt. Be blajflt;r e^sucQA
/fr'-
ffa-tt lt;fe%iu-l-:fh*n t-i- nOr quot; ^ ^
0mnaetn.
,3ntergt:oett beeft baeromme biett ttaem/tvattt bet
'blqftaltqt fdgt;oott groen/enbeen veruaert bem niet
vattvo:fioftcoube.3n(0:iecrbeetetteonium/ett
Jbealfo oocd in J^atqn. ^en beetetOOcdBeta fy!ue?
. ^^^quot;^Ik^firis/batiötefeggbenwilbeBeete.Bqonfetttqben
Berebettevatt allebefcttamett (laet befcreueu inben
^atqnfcbett boecd vattbecrnybeu.
r im ^aetfoett.
: a
»
JPtrttcrgcumReeftbUbercit bkftit gAtttefat/cnbcrBcctcmct V^^
ongRclqct/maabefcftitcUyrtbcccttbctcabcr/cnbeblqmttOttet:«^^^^^^
ter vccf^ettbegcmit. iBd fimyc^ïm Reeft vqfoft fcs/cttbe fornm^^
wt/biebtlt;tgRett ftteewitte lieuebloe?
mm/lt;tcitte (leit gRcftc^nbsp;Limonium. Wimcrgrocm
tctts oft meyblocrntens. Zie bie apnbsp;Ur^i^cr^''
iJAUeit/fo volöRet baer root ftetita/
bat Abjlriitgccrt mbetrccttfame/alp
meittptoeft.nbsp;^
€ tOitttergrom wafi inbe lombte iit
oitgbebo wbe eerbe/ eitbe fottberliitge
itttwilbe/eitbebaeromReetmetttwil?
bcBeete.
S)it cr«ytbloeyttit5umoettbe:3tt^
lio/ettbelewertalfbait(lïitfaet.
^atuct: mbe cotnpUjric^
ÏOitttergroeit ie btoogRe tot iitbeit
berbeit graet/eitbe bat is licRtelict om
mercten aett ftttett fmaect VOm bc
blaberett ettbe bat faet treclett feer te
famett. ^
£gt; £gt;at faetvaittOimergroettgefloo
^ tett/ettbe itt mn gRebtottclett/ is goet
bnbsp;vootbegRettebiebett loopbes bwyc^: ettbe bat roobemelijoett Rebbett.
Nnbsp;i5et(loptbervtO»wettmaem(iottbegt;H:)eblaberêRebbeitgeliïctecracRt
ettbe werctittgRc/ «^^^^t al8 (q itt xviin gRefobett fqtt / ettbe gRebtottctett
wotbett/foReyleitettbegettefettftallewottbettettbequetfttrettvattbtty
tettettbevattbinWtt.BtïgRettefettooctalberRattbegRelweer/vlcera^'
tiettetibefipelett/alfmettfeRiermebewafcRt/oftbatcrttytbtoocRt/pttl^
uerijeert/ettbe baeritt (iroyt^BDat cruyt gReueefi alberRattbe vkmtim/
«^Ifmettt te voteugroett floot enbe baerop leyt. 3tt fumma/be CRytur=^
. ci-lt; gqttsmatettvattbefettcruybe/ittwittettwqttgRefobett/eeirRcylfamett
ïvottbeitbtattct/euptittcipalicBals fq groote Öettictel/ leuweitroet/
^tgrimoitie/Pettmttctcruyt/ettbetilatertottgeffeitbaer^
bqttemett/eitbebaertoeboeit
rr*
^ / -
quot;V »
/ . = . ^
TUM-rtK«!'»- I-V. »
-ocr page 301-^ennaem.
(Doue off Boobc Hetel / bte welde meu ood Baunetel
noempt/wotbt vatt plmi'o ghe^eetettf ammm/enbebi •
1 Ottfett tifbett Vxtica mets/enbe mottua/ b weid een OOt
' faïz ie vatt mm in Bnytfchc.Änbe heetet baer^^
- omalfo/wantbeblabei'enlqtt^eelboot/ettbefqettber^
ncn oft en fielen memanben btcfe aenVuert.
Baet:fqttbufgh#cl)tettOftmattîetenvattBootîeuetelen.Becrfîc
0çeflechte heefi witte bloeme«/enbe bit ie ptittcipalici bat rechte f a^
mmm. Bat tweebe tgt;eeff qW bloemett/cttbe bat berbe heeft puc:^
pucbtnyite bloemen, ^nbe blabei'etten ie gheetîfonbccUngÇ^^^ft nxeta
deiic^onbetfcheebt/ enbe bacromme fo (ïaen fq alle btqe onber een fe«
re begrepen.
^aetfoen,
Be blaberctt vattbc boouc netelenctt fqn ben heeten op bcrnenben
rechte netelen ttiet feer ongcUid/maer nochtans fq fjn cleyn^)cr / rontp
omnïc öhelertclt / enbe ood cen xva^
ttich witter / cnbc pj ctt bernen niet. Lamium. IDooikiTctclcm
^aren peel is viercantid) / ringfom^
me bccleebt met witte / gcelc / op pnr?
purbtnync bloemen, iënbeals bic af
vallcn/foo lencrenpf pvert faet.Bc
wottclie veeplachtich. Batgantp
cruytheepeenenperdcftrued.
Bcpnctclcttwaffett oucralaettbê
wech/cnbcbtïbctuyitcn.
QettCijt
Bcboouctlctelenbloeyenvanbcn
mey acttbctt ghchcclctt ôomer bo^
tc/cttbcfottbcrlittgbebeïvitteettbebe
pwrpurbtuyttc.
^acuer ettbe
^eboouc netclctt fqtt ïvcrm Cttbe
f^lt;gt;lt;^9bc/gclqdal8beanbergcpach^
tettvattnetelcn.
I Çî^ ^llt;*berctt vattbc booue tietennbsp;_
lett/fchcybettcnvcrtecrenalberb^nbenbsp;,,
-ocr page 302-SD ghefwcl/croppett/dieccn/cttbebtttfmoftbuylcit/ftlfmmfc (ïootctcitbe
7 / . bAccoplcyn Bq (IdpmoodbAt bloebmwt bm tiwcfc/alfmenfe a^^
' 4/Nr; tct0pbcttnecCleyt/oftbaetopbmbt.2Devootghe»oembeneteletigl;)c^
_ _ X)la8beeft eenen jledbie is teeber /enbe is met fma?
le/lattgbe/ettbefcbecpeblabet?ensbedeebt.3nt fop vanben (ïdewap
fen fcboonelicbtblanwe bloemen. ^Snbe als bie afvallen/ foo wotbent
i:onbe?rtOppe?ertsoftbolle?ens/baei:
irtneleytcael/bmytt/b:eetfaet.
2)atXgt;las (aeyt men oueral Op bat
velbt. tXlaat bettvafigbeecne invet?
te enbe faecbte eetbe. tlocbtans is bet
bert velbe qnaet enbe fd)abelic?/ aljbo
oocbe poete)!)ergilins baetafgefcte?
wenbeeft*
^nbsp;0mtijt.
Sgt;at ïgt;lae tvorbt inben Bomer
wtgbetroden/enbebet bloeytin^u^
nio.^etbeepf edplagbenenbe mar?
telijatie te Iqbeif/eer battet baectoe co?
met batmenlijnwaet enboecrbaer?
afmaect.
mtmunUcompUpit.
2gt;at£ifnfaet oftPlasfaet tvorbt
meefi gbevfeert inbe mebictfne/enbe
is voztm inben eerfïert graet/enbe mib
bdmattcb oft gbetempert in vocbti?
cbeytenbeb:ood)te.
2Dat riasfaet beeft gbclijcïe crad^t eftbe werc?ingb^
l I
K //.• f
-ocr page 303-!0u
€ ftogreco. verfaed)tet cttbe bóct vcrb wqttett lt;tlbet:b«ttbe gbebe«««
bwfm/aijhitwatei:/b»«ittcd ettbe olie gbefobetti8/e^nbsp;-
eettpl«eperbaerop0bdeytwo:n6^ttgt;erb:qftalberbaitbe vW^ Jj;;' ;
be plecBeititttaettfl^t/ aljl toto gbepooteit t8 / ettbe baecop gbelitedett C ^fn], l- o.
wotbt. boet vergaett bie fweenngberioittrettt bett ootett/ettbe ver? .jV . i
faecbt oft verittotwtalberbAttbe bert geftt^el/alfmeitt ttiet loogemengt^^ quot;' quot;
enbe baerop Ieyt.2ll(ment ntet bnenic mengt/enbe een electnacimit baer?
afmaect/enbe bat inneempt/fó pnrgeret enbc fnynert be botfl/enbe ver?
fnetctbenboefi.i5etmaectlnfitotbatrtatnerlicÊtt?ercdvanminnc/alf5
menbatinctpepercnbentetbttcnicÈmengt/enbebaerafeencoeqfengc . v.1
»naectenbcbatgbegeten.Bitfactbeylt/geneefï/enbcboetwtvaUenroit
^e fcberpc nagcls/alfme enen veel Ksrfje enbe bnenicE baertoe neempt/
enbc baerop leyt. tPaert fadebatyemanbtin fifn bermen oft inb^oc?
ber gb^qnetfi tvare / bie fal Xiïnfaet fieben / enbe bat gefoben tpater tot
^ een clyfierie vfêren in fïfnen bnycE op inbe moeber. Jg^qnfaetgbeöbetcn/
ber magben contrarie/betbelebt b0igeflie/enbc rnaea veel ivinbts.
^at fap van bit faet / maect fcberp gb'efi^tc. 6et i8 tvtnemenbe goet in
Water enbe olie gbefoben tot gbcftveer bes bal8/alfmen bat van bnyten
baerop leyt. 3lfinen bit faet roofïet/fo floppet blt;»t roobe mclijocn/enbe
ben loop bea bnycr/met ajqn gbctempert eiTöe baerop geleyt fqnbe. ^et quot;
ia treffdqcEctt goetgbeten met rofqnen op wqnbepen vootbc gbenebic ^
wtb:oogben. 6et vermotu^t enbe maect ntp alberbanbc bntfen enbenbsp;'
fweeringbett/alpnen bat met Pifgben mengt. 6et trect bcenberen/fpltti 7 7 ^
ters/bootnen/enbcbicrgbelqcdebingbenTVtbcnlifuc/alfmentmengt
met be tvottel vait tvilbe Cncommeren / enbe bat baerop leyt. 3n wiïn
gbefoben /^enb^ bie tvonben baermebe gbewaffd^en / fo pteprneret bic
Anbsp;quot;nbsp;..................'nbsp;quot;quot;
%
qnetfnren bat fq niet en vernnylcn op innexvaerta cn eten. A-
^ennaem.
3t Jlenercrnytbeetmen oocd Bteci^lenercrnyt/bacrom
batment gbemcynlicd in biepe conbe f(r:^fey«en/bo:B?
putten enbe pcenrootpn vinbt. gt; enbe f arqit
, beetet £icben / enbe mber 2lpotefe ^ipatxca^pa ootfa?
_ den enbe rebenen van bep namen paen in onpn S-atijn^
|cben ^erbario verclaert.
S^faeefoett.
Bat Btecnleuercruyt vlibberet enbe crnvpet xoi^t tvt / enbe beep
veel vette bU.beren/bie Itggbett gbelqcd ais fcbubben op Vtfcbfcbellcn
been ouer banber / gbelqcd ala be fcbelfferifigben aen be8 men f chen !q f7
^bc baeromme beetment oOcd Jlichen. Bep blaberen p(n op bie een
Pibcgroen/enbeop bicanber pibc btuynachtich. (Dnber be blaberen
wajfett
-ocr page 304-pltmit.nbsp;.nbsp;Lichen. HcmvcmyU
bus gefotmcert met gtte mUïms oft
pemtetts(laettwA||eit.
mtmun^^compkptt.
3Dtt cruyt couteubebtoogeva«
ttatuere/alfoïvibatgeitoecRfaemlict
inbmUtdnf^^n^^^bam verdaert
Rcbbett. . c .
Bteeit £euercruyt gruen gRefioo^
tctt/eu ouer be wottbett gRdey t / pdpt
batbloet/ettbeblufialleomtatuerliite
RitteOtt befer mam'erê wotbet ooc ge
V \i,ff,.iP00tett/enmert|ïriïctet0pqM«^y
tgt;tcReyt.metRuem'ctgRetempertettbe
g^c|lrctett/fo verbtmet be quabe ver^
we ettbe coluer ber geeure bte be geel:«
fucRt gReRabtRebbett. m cruyt trt wtiftt gRefobett/eube inbett motttge^
boubett/feptbiecatarrettbesboofts/biebicttvt'lsi'ttbettRalsop
Bede vallett. 6et verbttïft ooct alberley plactett bes ftfs / alfmett bte
baermebelK(iriïct.
(m tamme ®tmn(iel
CLXXX.
;(5tttammcttl11ercuriadwo:tvattfommtgRettiTïercu^
^ ^^ ri'UScruytgReRcetett43tt(8^tiect;ReetetJlttt0$0Pis/ettbetrt
iatiïrt tnercurialis. iën batbaeromme/wattt mett feyt
battet üTercunus gReuoubett foube Rebbeu.
^ ^nbsp;ÖR^CfldcRt.
S^etttammettt^ercurt'adtsoocttweeberRattbe/gdiïctalsbettï^ii
bett/tewetettbmattttetettettbebwiïftettgt;0tettbebbettgeettfottberltn^
gReottbccf^cet/banalleettitttfaet. ï^ocwd «ocRtatts blt;vtbe blaberett
mttbmanttetettwatfwerterfiïttbattbeblaberettvattbw^ftett.
^(tetfoen.
fHercumel Reeft bkbermgReliïctbe groueBafaie
-ocr page 305-mn t(tmme ißercumeUnbsp;cL Xx11ivCLXX X
Linozoftis.nbsp;Mercurialis focmella.
ist-
^ macc befc fiin cleyitbetr. Bmeit (Icel citbe tac^lctts hebbctt vcel ïcbefeits
off Itwcclekit/baerbte blaberen wtwaffen. Bamannelenb:aecht fm
faet bi be lebelens oft Inooplens/enbe bat faet is conbt enbe row/ altqt
twee en twee greyniens gelqc als twee Inlleletis aen een. tTTaer bat faet
vanbwifflenisvanveel greyniens tfamen ghebtongengeln'clals een
cleytt btnyfïm. ignbe valt fomtifts fonbet: faet af. Be wottel ts veefel^:
«chttch.Belbenwa(ibitcrnythoogerbananbet:halffplt;»«»^^
^ ^ Paecfe^aerber^vaflin^e.nbsp;.
BerTTeccitcialeitplanbtmeitittbe honen enbe inbe wnnglt;^«:bcn/ali
baer waffeit Bi befaeyen ^er felitett alle iaeir/alfo batmenfe met wel
wtgetroebcn eit can m plaetfen baec ft eens gheplant fm*
^nbsp;0ettttjc.
^efertmei:cnt:iaellettet^|nncruytm2rngn(ïo.
^(tcuerenbecomple^te.
Be metrcrnrialen ftit wet^m enbe btooge inben éerften graet.
2ll|meitbcybebefecrnybengbelqclalsattbergroencrnybetteet/fbla -
rerett|q/ettbemalettcamerganc.3ttwaterghe(oben/enbebatfelnew^
terghebtoitcleit/fopucgaetenbeiaechtaf boot ben camergancbegal^
5 leenbe
.r
Ie eflbe bat water. tTlett feyt/ alfmen bat wijf geit poo^ttbe ita batbc
vtonwen gbefnyuert enbc gcrcynicbt (ijn / tn baer vto» wclidbcyt
b^ wott / bat (qbacrnaccn bocbter ftllen ontfangb^n. i^nbc alfmen
bmamtcgen in befer maniere vfeert/bat fqban ecnen fone fitllcn bebben.
m ^oofemdttjtt.
' wen na bacrfnyncnngc met fitctcn wijn btinc?cit.^inb^e blaberê met
olieiïïSejonfpfobcn/ oft ro w met a^ijn gegeten. 3lfmenfè met bncnic?
inbe vtoitwclicÉbeyt boet/ fo btengen fq ben vtonwen baer macntfïon?
be/atbeloffenbefeconbme.BDatfap van tncrcnriacl inbeooten gbe?
baen/btengt bat gbcb^ot weber. Dc blaberen loffen be vtine / enbe fqn
ber blafegoet/alfmenfe flootetenbe baerop leyt. Dc tnercuriael cruy?
ben vcrtccren/cnbe fcbeyben be bloetfweerctt cngefwcl / alfmenfe groctt
fïootctenbebaeropleyt.
CLXXXL
(Dofemarijnbeetmenitt (Stiecr libanotis/cnbe in S^a?
i^'n Xo fmarinttö / enbe alfo noempt ment nocb inbe 21 po
tc?e.B:)enKoofcmarqn/baer wibieraf fcrinett/wottgc?=
noemt Xofmarimts co^
ronaria/baerombatbi Rofmarinus. Koofemartin.
ttocb bagelicr gebtnyct wott om croo?
iten enbe aanffen baermebe tc mafen.
2gt;e ootfapc enbe rebenê van anber na?
menvinbiintfatqn.
^(tccfoen.
S:)en Koofemariirt beeft cleyn rijf?
lenebicfqnmctvcelflnale/lange/enbe . ^
tccber blaberfcne befebt/ enbe bieftnnbsp;^
opbeenfqbctereerbenwaertewi^m^^^^^^^
optoppcrflcfijbefccrgrttcn/cnfqbeb?
ben eenen goebe« fiercfen rwec?, Dc
bloemen fqn wit met een luttel blaws
öcmengt/cnbciitttaflcttfqnfïjtaeyge?
Ujd al8 bers. Ult;t bat bloeyfel compt
baer deyn fabelen tvt. Sgt;ic wottd is
fwert cnbe vcefelacbticb^
Bqottsfebtmenben ^^oofemanjn
inbe bouen enbe in teylen.Cfn Dtanc??
rtjcf itt ptouence/ SDaulpbitte cit lt;S.an?
gueboc wafï bi fo oucruloebicb/ bat ft
^(tn^oofemanjn. Ca^ CLXXXî^
€ mbcfeliïclanbcngcmattberböwtmbccrtett.
• ^etttijCv
Bctt2^oofemariïnïmcrt(rfnblocy(clm?ecmaclmtmcir/m^
^atucrenbccomplei^ic^
^oofm«t:qttis wam cnbcbtooge / mcit mzxct mbe bcwmbt acit
ftttettlmAcd/cttbeamllïttOpemïe.
^ ^oopmarqnmwatergcfobw/mbcbesmotSCrtötJtbcch/cctmeiïAc . .
beytboct/bAcwfgcbtOttdm/geitcefïbegcdfttchtXoofcmacqnru^^
enbe boet fchcybeit/enbc bc cotcuptiê vccb wmett. Zls ^t geb:«itt won/
Cttbc bctt rood baeraf mbclcclc oft mben ttwcfe Otttfattgctt wott^o ts
Soetvootbetthocfî/enbebecatamnbtewtetthoofbecortîcit^Sflfmett ^
m tîbe vatt pepîlctttte vatt 2^oo|èntai-qtt eenm rood ntaecf birtttctt beit f
bwyfe/(bverbt#hibcqttabelodgt;t.BettXoofenîariîttflcrctbu ^ ^ \
itettettbebeftttttett/ettbefottberlingebettiemotte. t^ttsoodgoettotbes^e^ez/cieU^^^tt.
umbe ettbe latttnte lebett^^t maect ben menfc^e tveberommc fptdcnbe.
tnaeüAlkbit voôîfevbc boet Dtmcmahd bat ^nvdcr oft Confêrne/
Qennaem.
boomlen heet m latiïtt £tgu(ïrttm/ettbe fommtgehcc^
^ tetttmBuytfch tnottbi^otttoft ^iïttïvagbe.^ctiömtgt;e
2lpotdeottbdettt.
^ , £i'0tt(îrwmi8eettdeyttboomrett/ïvîett8 blabermghej
m (lin bett blaberett van mt boom oft van VOiW/ enbe ft jtaeit al
tiïttweeteghett een. Be bloemettft'n fteetvit/hebbenbe eenenjtcrceett
rwecl/enbeft'paetttefamê0ebtottgertgelttdal6btwyffc»^^*'^»^^^lt;*^
bteafvallett/focomertbaerbeftttbieft'tteerjîgroett/enbeîvotbettbaee
na fwert/ettbe ft» itt alle mattierett bett bt»y»ett feer gelitcr^
%n(ïrttm iöbouen int per g^cmeytt/want het
gen en hagett/ ettbe onermibs bie« fo ett tvotbet niet feer gheacht. igttbe
baeromme fo fcrqp X)ergili«ö wd / bat ttiemattt fttt f^OOtt witte wel:ï
rieclenbe bloem!etts ett plitcl/maer batmenfelaet afvallett/^n ttOc^tattö
pgt;plttctmettpertteerlïelidbeBtombepen/biebochfwertft'tt.
r:
6etbloeytitttnaioettbe3»ttio/ettbeittbenOerftfowo:bettft'ttbe^
pettr#4
'nbsp;5 S tîatner
-ocr page 308-^..^rtv»^/
' '^aniSSonbc^out. C^h CLXXXiu
tuerc cfttgt;c compkji:«/ want eens bccls ;
i(ï xtxrm cnbc vocRttd) / m cc»s beclô
ooct coubtenbcbtoogRe/öRdqctalö
?nbsp;wii fwlcj: m onfm laninfcRctt boccÊ
vAttbc cwybctt wiïc mbc bucbt vcr^
cUm Rebben.
^at fap vAn ^ t® 0oct voot
be jenntven/tot be ïonctnren/ enbe tot
ben vot(ï. SDatvootfeyberap gcneejï
Mf ftern?elberïveerm0Renbeö monbts/
' quot; tuytbebbenoocfbeblaberen/dsfnm
wqn0Refobettoft0cenowt wotben.
A:vPcnWigt;rvmenfeyt/batberebe(tenbeJnyfenv^^
«i btnnen. eî0Rettefenben fptow v«n
beRmnenenbeRoenbecen.£gt;e bUbes
, tm gRenefen alberRanbe verbtanbt^
%
I^^Vv»»)^»«-'
^enttaetn.
©e bat bit crnybeten/b welcB wiï Rier cleyn tHacncrnyt
noemen/in onben tiben gReReeten Reeft gReweep / bat en
weet icE nod) niet ten bepen/en baerom laten wi bat bi (5
nen gemeynê naem £nnaria minot bliuen/ ter tqt toe bat
iet op yemant anbers pnen recRten naem vinbcn.tXlacv
foo ved weten ^q«^^Vbatbitcrnybeten(gRdnctal8 meer anbere)bcrt
onbentnebicqitmeePersonbetentReepgReweep.
Êaetfoen,
CleyntlîaencrnytReepeenenronbenPed/bieisopbeybe pfben htf
deebt met pa op fenen ronbe blabertens/gRefaetfoeneert gRelqct een
Rert. jènbe beneben onber bep blaberen Pnypt eenen anberen pedwt/
bienwapeen Inttd RoogReop/enbe bonen beyltRq Rem in pgt;mmi0Rc
tactrtcns/biewelcte bloemen enbe faet btagRen. bie wottdReep vm
veeplen.
pdecpfijnbetîinDaPîn^le.
jD4tcleynmaencrttytenwapmetoneral/watttReti$ittfommt0R«
'.H
■i -
-ocr page 309-B plaetfm VKembt/ enbe Qj;)mîynUcî LunariaminorXUywtnrtCiTcnnr*
Uetct hem vmbm op grafa^^twbc
berghw.
pitctriïybcdêcomptwtmbctncy/
«tbc blqji tot mgt;mo/b4cma fo vet:
^«'qttct/ cttbc ctt wo:bt ntet meet: gbc
WOttbctt.
Bit tnacnct:ttyttôv«n conbe cnbc
otooghcnatnrc/alfobatblqctaenft
nenfmaccd.
Bcbl«bci:cn g^cncfcn cnbcheylett'^^^^w
bc tvonbcn/al^cn bic pootet mbc%pLngt;
b(tct:oplcyt.@q Poppen bepecte bet ^^^^
vtonwcn/cnbc fonbcclinghebcn
tcnvloet/al8 fq gbefoben fm/mbchM. ^
gebtoncdcn tvo:bcn.Bc 2flchintipen^^^*'''V
bcbtjïncn met bcpn crnybe oocE
^lt;^»entnet:e.
i52
Qmnacm.
Jiperct:uyt beetet in (0necpenbe£4ttïn£epiï^«m/ett?
be biïonfen ttïben piperitis. nochtans en tpntctbat
crnyt/bïvclcd piinins piperitim noempt/^l^ m btee
bet: op fqtt pebc b«ct:af gcfct:cncn Rebben, öomnttgbc
^ _ ^ittmbit ct:nyt2laph«nnm/omb«t (qnWiïbercttbcn
Scc^AbqsghclqcE f^n/alfoo tvq fnlcfe bieeber int Mm verclaert
hebben.
pcpcrcrnythccpcenen ronbcn peel/bic ie fomtqts twee ellen lan^^
Bqnblabercnftïnbcnianwcr blabcrennict ongbemfm fq»
weecder cnbc grootcr/ronbtfommc ghcEcrtelt/ enbe hebbctt eenen fchet:?
penfmaccBghclqcf alô peper. (Dp ftfnen Peel waffen veel cleyn witte
blocmEens/cnbealsbieafvallen/focomptbacrclcynfabeeettiBewot
teliôUttcEcnbcPecht.
^Ueep flinke tPdptn^e^
pepcrctuytplantmcttinbehoncn/enbewAerbatteteenôpatgrqp^/
bAerettcanmentnictwclverbîinen.
5 iq
-ocr page 310-£nbsp;^mtilt.nbsp;Lepidium. pcpctrcntyt^^er,
BDatpcpcrcruytbracchtblocyfclm
Jnnio citbc Jitlio/mbcbaertiA fo Icitc
rct ft'tt faet.
^acuctmbccompleytc.
2gt;lt;ttpcpci:ccitytt8 rcevm titbc xgt;kt
bctt gract/0c!qcBal5 ^offcrffc/mact:
hctcitismctftbtooghe^
eué^tinbcxvmmgt.
2D pcpcrcwytgbeb^wy^^^wcit fcccntct
fotttcitbcajqitompe^el^« tnahn. SDc
bUbctrc vfccirt mcit wtwcitbich/want
ft ft» l^erp / Cttbc ft' ctctt invoame/
alftttcttfc fïootct cttbc bacrop Icyt.pc?
A'i' pct:crttyt0cfiootcttntct2ilatttwottclc
U^-pcrka.,. ^^ ^Jj^pg g^jgyj cnbc bat cctt
vtcrcttbccl vatt cctt vtc bacrop late Ug?
^^ l ^gett/batbqte^
^nbsp;bcrtccntpt bc pine vatt 0ciatica. iDcp
geltfcrboctctoocBalftttctttOpbentiltc
ooc^- leyt.^etverbttfftoocaUcrhattbcpla^
*^^quot;^'';^'f'^quot;c?cttwtcn(tcnftchte/ettbeaettbe8ntettnbsp;-
t^/ivi^Tt (cheitftf/lt;*lfmcttt baerop Ieyt/tt0chtatt8 fo bqtet eerfï cttbc eet batvel
ï;.« in/s metenbc vcrbtqftltbcpittcbcrtaiitbctt. üttbë itt ftntnta/hct heep b^i'rta
^inmi-. alftlcfctt opcraticgbclqc?al8 bc ?cr(fe.
21nbsp;iIfebloetttcttbcetmetttOitte@potc?elbIoetttett/baerlt;^nt
batfe ittbe BpotcfeUe / bat i8 itt ^cbtnario/vtoe^ wtcof
niK^. tïTctt ttoentptfe ooc? tUccrtfcblocntett / tvattt ittt be?
gittfcl vanbctt tHeerte laten ft baer volcontelic? ficttXbco
-r pb:a(ïtt8 beetet bcfc fcboottcliePijcBcbloctttctttocoiOtt/
piittiit8 bectfe Xgt;iola alba/bat i8 tc feggett/witte X)iolettc/ont bes tville
bat fq riec?ctt gbcltjc^ al8 meertfe Xgt;iolettctt.
Êaetfoen.
witte tTTccrtfcblocttte beeft cruyt Cttbe blaberett gbelqcflooc?/
tttacr ft fqtt teerber ettbe faccbter / cttbc ft' cruypcu wt eett wottel / bie is
eenctt2tymyngbclqc?. 2)ctt fïeel isrottbt/buttttc/ettbcbtëfacbticb/cert
fpattttclattcE^SDrtccop waffctttwccoftbtqblocntcn/bicftttwit/cttbc
bebbmeettettlieffelqc?cttruec?gbcftc?al8mcertfcbeX)iolettctt/enelc?
CLXXXIIIIf ^
Lpoidium. Ücüctrcnïvt.^ö«:^^)
CLXXXV^
■ -w
Leucoi'oii.nbsp;Violïcalba; folia cum fèmine.
quot;XOittc a:gt;cctftgblocmc. tTtttc epotctcUc met ï^acv bUbcrcit citbc (ncu
^ blocmcghdiïcttvclccitbcUcoftcymbalc/bcbbcnbe fesfchecpcamp;m0be(5
Icit s/bic (qit wtwcitbicb met gcclgtrueitc btopictts bcjptacyt / maer biitü
ncitmbc bloemc vmbtmcitmclclc bloemc fes coplcitsgcel gWn^^
Boffracrt/ettbebte(ïacnopcleyncbtaeylert8»^lsbcbloemcaft?lt;^llen/
foocomcit op tfopvaitbe (ieleit bolleleits/bielqrtvaitbcrgroottevart
6«felitotett/ettbeft|ïfrtgbettwltmetgeelronbt/effettfaet
0lgt;elitcteeitsbeel8geel6oftno(ïaertfaet.
Bettgt;itte Bpotclelbloeme tvafi gheeritc iitbc lombte/mboitdetrc
plaetfett cttbcmboflchert/ettbcfottberlmgcbteacitbw^eruggemm
febtfcoodmbehottctt.
Be ©potclclblocmcrt (alfo hi'er bottctt g^cfeyt is) comctt i^ebtttaf
WO vtoecï)ïi?t/te wctctt/alflecttctt wermctt wmteris otttrcttt Bgt;X)aleit
tqtt8bach.3tttbegm(clvattbettmectte(itttfitvolwa|fett.3ttbetta^
Icttcccttfïhacrfaetmbcbolleletts/alfogcfcytis.^ttbcttmeywbwqttt
b«tcmyt/(ïeelettbefaet/wtgïgt;efchcybettbe2tye»yttwoml/biebltiftal^
leettmbcccbeottghcqttctli.
^ic mtmt mbe complete.
HDewottelvattöpotclelbloemeit ab(irmgeert/ofttreclette famen/
5 im ettbe
-ocr page 312-BDC 0po:cMbloemwcnwo:bmttOchtet:tqt/fo Vidalernijfmnj
, . rmwbcvemerctt/fomachmettfcAttb
tattö/bAtfetcvoKttöhefW^^^ft'«-
m ^edmmtpt clxxxvi.
^mnaenu
21 ^^ . ^erlcrtccuytbmmCSitccic cnl«tqrt£ttbofpermoit/cw
ottcrmibs btctt hcctcttt bc fommige oocE öteeitf«et.3tt
be2(poteEe beetment tHilium folts. i^nbe «Ue befe nf
mett (ï(tt befett cruybe gegeueu om (qtts («ets wille / wSt
bAtfelue 18 gbelqcE «l8 eeueu (ïeett/eu 18 (c^oott wit.
6e(lacbtgt;
B«tgefl«cbtcvattPeei:lettct:uyti8tweeberbAttbe/t«mettWi'lbt.^Btt
biefqttm«lc4ttberettvattcruybe/PelettettbebloemettbeelgbelqcE.ïPt^
Lithofpermon,nbsp;Lithofpermum fylueftre»
mcerijttfcn- pccvkncmyu ^y^kiiiimßimWiibtpccdmcmyu
-ocr page 313-^ gRcrcRcybm/mtfactftrtfcmdlcattbermottsWqct/wa^^
tarnpeerlmcmytisfecreffm/crtel/ettbewit/maertfaetVA^
mcyn(D(fcmottgRc.
^(tctfoen.
tniltumfoltöRccflbUberettbtcßn lattcBmbcfcRerp gdqctbAtloof
boome«/mAcr befe ftit UttgRer enbe fcRerper. SDeblAbere»
bic bq bc wottd (ÏACtt / bic liggRcn op ber cerbcrt. B^i» tActcit cnbc (ïc^
lcn(ïfnronbt/(lelt;j^t/bnnnc/VA|ic/enbcRottbt4cRticR.Bowcnfobcy^
IcnjnRAcritt ved fcRnctfcne gRciqcB Alöccn deyn boomren. CnflcRcn
bcftbtfldcn cnbcbcblAbcren/vinbtmcn pccnAcRticR faet/cnbc bAt is
CtonbtcnbcdcyncgRdqcÊAtópecrlctt/AlfobAtterbtnoftviergrcynfcns
neuen mAlcAnbcrê wAjfen/ m Acr bAcr te voten fo btaid)ttgt;it cruyt deyn
^ittcblocmtcns luttdoft vdc.SDic xvottdvAnbcfencruybctöbuyteit
gantö rootAcRticR/Anbcrs is flccRt cnbcRoubtAd^icR.»^ w mj^ii-nnik.
gplaetfebaet^ewfi.
tCAmpccrlcncmytfebtmcn gRcmcynlict inbcRoncn/Roctvd nocR^
tAnsbAttctopfommigcrOTvplActfcnood?VAnRemfclmntvaih tgt;At
«Mibe vinbtmcnoucrAlinSDuytfcRlAntoptvdbtcnbc inbcn Acfcrcit^
S)AttAmpecrlcncruytlcucrt(ïïnbloiyfèlitt3öittocttbegt;^^^
tvabcbegRinttcblocycninbcnmcy/cttbcblocytbqnAbettgantfcn©lt;gt;
mcr.mcrtvinbtgRemeynUctAltqtbAtblocyfdcttbctfaetblimalcAnbc^
renfiAcnbc.
igt;nbsp;^lt;xtm enbe cotnplcjrie.
2) At fACt VAtt t^Tilium folis vfccrt men inber mcbidïttcn/cn tie wttm
cnbc btoogRe/Alfo wq bot met r^encnbewcjcn Rebben tn onfc« ^«tqn ^.j ^y^^i
^itfactbtcccBtbcnfe«nbcrbl#n/cnbelo|ibcvtitte/Airmettb
ttcrijecrtcnbcinwittcnwqnbtinctt.menmAcRbAtcrnytooctwdttt2crri?(^^^
wAterjtcbcn/cnbAcrinbAbctt/opbAtbcpqttcbAcrbootverlnctetwcrss
bc/ettbeopbAtbevtqneRlt;»reft0«ttctmA(^Rebbcn. i^i
(tnMcMtt C^P^ctxxxviu
^md Rcetmen int enbe Zyfim^
cbium / enbc Jly(tmAdgt;iA. BommigRe Rceten bit . / /
cruyt@AlicAriA.^ctReeft ftncnnAcmvercrcgRcn yj- ^'YJS
nietbefent.nbsp;_ ^ ^
mnbtumtnbsp;clxxxviu
^nbsp;S)ttcrttYtt8tn?cebcrbAnbe/bccttb«|tgoubt0eelcblocmeii/cnwOrl)t
ött^mtböWttöbecUyltmacbwgbebcetm. DatmbttMtbmyn
bloemen Cttbe I)tolmm/enbe ouermibs btm fo^
dgt;iegbebeeten.m«et: van befctttweettts bte gbeel%|im«cbtebebepe
cmmbev mebimctt tcvßven. BDebmytt£y|tmacbie ^^^^
battbe/alfo wi feggbe» fnUett al(i pas geeft. Dat Ottberfcbeebt van bej«
tweesbejlacbtettVÄttctnybettfnUettwibiemabetervercuren.
a^faetfoen.
(T ^ecteeliyftmacbiabeeftpelcnbicfiïtttweeenettboogeoftUttd^
furt abecÄttbtettberow. eijtt blaberett fiïn watb:eeber battber
ettbe gbel^'dett bijna ben loone vanbe Bwaln wottel / enbe fn
Stett fomttttö btif oft vier ettbe twee tegbett malcattberett / enbe ft' tre^
lett feer te famett. Be bloemett ft'tt gbeel / eftbe ett bebbett gbeettett ruec?/
fu waffen ittt opperfie fop vattbett (Iele / ettbe baerwt comett rottbe
ftt!evn?ettögbeftd«lö€otiattber/ettbe (tf abflringereninben fmacd*
|)ewottel vlibbert bier enbebaer/enbefqbtettgt fcboott roobe fcbue?
tett voottö/enbebattvotbettttieuweflelen. £)ebtuytt£y(imacbiebeefi:
Lttett (leel/bie wa(l ooc? twee ellett boogbe/maer fttt blaberett fqtt
fmaelber/fcberperettbefwerter/ettbeflfqttbeitWlgbettbl^
gbelifc?.6etbtaecbtfcb00ttb:uyttbl0emett/geft
l^yOmachium. ^mynTTcbcrtcf. Lyfimachialutea, ^ccTOcbcHct.
-ocr page 315-15^
2)e wottcl 18 vcefelachtich^
^lactjc^mbctmiTm^-
Bqpbc %(im«chictt waffcit opnbsp;plactfctt/actt bctt xoa^
tctrcaitt/b Aci: bc ÏDilghett
^entijt.
Btblocycit Itt 3ttttio cttbc 3itli'o/cttbcptittc!paltcB beg^eel
Btttyttc bttctrt fc^tct: tot titbctt ^ccft.
^icmtucunHcomplcpic.
Beybe befe ctrttybett / batfc feer abprtttgctre»/fo btoogctt fi|
oocl fottber eettich bqtctt.
^nbsp;^X(Xd}Hntgt;C0pmtic.
Blt;ttf(tp wtbeblAbcrcftgcbowtcngcbtottcIcti/fioptbAt bloctfpo«^
wett/cttbe alfmmt in cctt clyflcrtc tttgccp/ fo ghettcfet bat root ttielijoctT.
^efghelqcl boeit ooclbe blaberettitt wttttghefobcttettbe gcbtOttclcit.
Bat crityt ghePootett/ ettbe op be vtoitweliclheyt g|)clcyt/oft wollc/oft
cottoett ittbat fap gcitct/cttbc ittber vtoitwctt fchamelheyt 0$cbactt/(itlt ei f^itfen
batblocbcitberfeltter/ettbeboetbatce(fcrc.2llfmeittopbcwottbeitlcyt/
fó fitllcit ftop^oitbett vatt bloebeit. iêcnett rood glymmct vm befétt
cr«ybc!Tabattet0hebtoochtt8/vcrbttiTtbcitatercttcttbe((ait0heit/ettbe/^
boot oocl betMeföit/mw00Crt cnj^ic0cn^
êm. £(tp.CLXXxviiL
Settnaem^
2(fenpootwottvafotit
iiti0eCattclctt8 0ehcc:ï
tctt/tgt;atttï'c0hctt (i|it8
bloeyfcls/bwclcl eettê
6afcitt)0ct0ftbcrOitï
0hccattclctt8inbef etttctt 0bclitcli8.
Jit igxizcp heetct ila0Op»8 / ettbc iit
jatqitlcpotittus pe8. Bö Ottfett tif?
^^ecttttcittCrmitaö/ojiCrifolmiii
^ ^lt;tetfom.
wfenpootletts heeft eettett rottbett
0beh«ytbcttflccU Bcblabcrett ft'ttbe
S^etitcytt Claitcrctt feer 0heltïcl. 6et
leweret fttt ftet itt gms witte ettbe
z
^(tng(tfcn)i5ootem0»nbsp;clxxxviil
quot;quot;nbsp;te clcytt Cttbe
t^afettpO'Ott'ettöWAlïmtcOKtt/ettbc ittbc hottctt.
Be CAttefctts blocyctt tti eep itt ^ottio cttbc 21tt0wfïOt
^«fcttpootfctts b:ood)t (ccr/alfo «ictt tticrcEctt mad)am fqtt crrtch^
^afcttpootf cttö ttt roobctt imftt gbefobctt cttbc 0beb:ottcf ctt / ie tvt^
/,,nbsp;ttcmcttbc goet om bett loop bes buycr / cttbc bat roobe wtdijoett te boett
quot; cefférctt.iÊttbc bett gbcttett bie befebtcö oft cottfebe^
met WAter ittglgt;euett.1Xgt;aert faEe brtt yctttattbt (ï|tt rd)anielbcyt gefir ol^
lettWAre/bieralbitcruytbaemcttbattgbettOftleggbettyroofalbAtgb^
fwdvergrtcn-
'm ^et6emijtt6oom.
CLXXXIX.
rommigbe2(potefettwo:tl;gt;ilarg«sJ)ebeeten.^^^»-
^^atiittö cettcttBcttttcttboom ttiet fèer ottgdqcf/mAer
_nbsp;bi iö bicEer / ehbe (qtt (ebotflcis OOcE effenber en glatter.
Bc bUberctt fttt gebacEelt bq«« gelqcE ccttCtt cam / bicE ettbe na bq eett.
BqttbbUtllt;*^^^^'«Squot;^emebwygett/cnti0 trootad)tidgt;. trgt;t befett boottt
compt berfl/ vatt colwer gelqcE bwctticP/cttbe tacy/ettbe tvo:t ttim
mermeerbicfe. Bit vercooptmett ittbe 2lpotc0etto»eral voot Cerbert^^
tqtt/cifbc (q b^etctt bat (Blotet. iSttbc biett ttaem is bem baerom gbegbJ^
ttctt/om bat bctt boom tarir oft toxicï beet. Bett optecbtctt Ccrbctttqtt
is wit/cttbc dacr gdifcE als glas/cttbc beeft ccttctt goebctt ruecE/alfo
fttlc^ttt lattgbe verclaert bebbctt itt Ottfctt iatii'ttfcbett 6erbario.
Befctt boom ett n?a|l ttiet oueral. ^i is feer oueruloebicb ittbc Blefte/
alfo batmctt itt bat lattt be (ïoueu met biett b^w^e affcbuttet enbe befebt.
Be Booilu^tigbe 6ood)gbebotcn X)ot(i / enbe ^cere tTïarcEgraef
lt;Beo:g etc.mi|rt genabige 6eere beeft ved van befe boomctt «a (D noltjf
bach boctt voc:ett/om bie albaer in (q'n bouett te platttett/xvaerafbq mq
cettettbiertcCubingcttgbefottbettbceft.
Befettboomcnbtacdgt;tgbe€ttbloeyfel/maerbtjT«'iU/enbcbacrttabc
-ocr page 317-^anS^eitJbmtijnboom.
€ mcua cnbe complen^te^
SDc bkbercn cnbe fcRo: (feit va» bc^
feit boom abfirmgctrett enbe trecten te
((tmc gelqcB aIo S^enne oft pectboom.
^tecmc()Cenbeopemtte.
^JÏnfcRotlfefiootmen/enbe (Tttö
0Oet voot bc gRene bie eenen blicteers
Rebben vAnrqben/enbe gReneefiop^»
«gt;tqwingRebetr Rnyt/enbe verRittin^
SRe/enbe vecbtAnbtReyt/ Alfment met
^itRArgyrinm/ oft f^nym vAn filnetr
enbe tvieroocC bAerop leyt/ oftbAerin
Pi^oyt. (BeflootenwefenbemetfcRoe?
mAtet:8fivei:tfel/foReylt@be.vlcerA==
X ^fettbi^vootts eten. 2ïl(ïnen ben vton
^ ^en VAnl5e(en fcRotffen eenen roocE
^An onber mAect/ fo lAecRt Rt be fecon
bine Af 3n tvAter gRefoben enbe gRe?
btoncèen/ (lopt fi ben loop bes bnycr/
enbe lo ji be vtine. ©qn blAberen gRenbsp;^
|iootenïve(ênbe/verfnetenbeontfie? ^^^^^
ten tvonben / Alfmenfè bAerop leyt. ^■^r
Bi boen ben tveebom enbe pqne ber
tAnben cefferen/Alfmenfe fiootet/enbe in A^ijn jïebet / enbe bAt tverm ift^
ben monbt Ronbt. Bqn Rerfi mAect weect enbe fAecRt / Ret vertvermt/
boetfcReyben/enbeRetfttynert.2(l(ilttyterenbeclAergRemAectis/enbc
gReUïctAlseeniilectwarie ingRenomentvottvootRem plnen/oftmet
Rnenict/foi(igoetvootbegRettebieRoe(ien/enbevoo:begRe»ebiebe ^
^ ïvtbtoogRenbe(iecteRebben/Retpnrgeertbeb.oiBe/Retlofibevtine/Reto^5/^£.
mAectt rqp / enbe mAect eenen fAecRten cAmergAnct. ^et is ooct goet
genbAtwtUAllenbesRAytsvAnbetviïnbtAnïven/Alfmcntbaeropfiriï ^
tet.6etverbtqftAlberRattbefcRotfticReyt/rttybid?eytenbecrAUWAg
be8li}f8/Alfmentmetoliev4nKoöfenmengt/enbe(irnct.^etgRenee(ir^^
etterAcRtigReooten/AlfmentmetolieenbemetRnenicttimpert/enbem^c-rtu^
beootenboet. 6eti8 goet tot tveebom enbe pqne inbe (qfben/Alfment
(irqct.S:)eblAberenRebbeneettfonberlingRecrAcRtomtvon
benteReylen/ooctfoisbAtRersgoettotalle
ïvonbenvAnbinneii. ^ _
DAntWe^
^Irifd^ien.
■ iSb
^mnacm.
Z t^tiX) jlêli(rebenmcooc?£onfi(icbc0rcy«/offmoebercmyt/
lt; fopbvlloii/oft tneltpbyUott / cnbc m ißtij'n 21pmpr«m/
^ cnbcOrago.3nbci:2(potc?cn bcctmcnt mdijfa.
, .nbsp;f bcbccpaUcbcfcnamcnbacrommc/ombAtbcBycnccrt
' ^HAcnvtfnysbcit. quot;Befldc^t'
tUcnvmbtbqoitfcrt tijbcntwcc mamcccnoft gbePlt;^cbtcttVAntnc5»
B ItjTc. S^at een mcït wUt maten wd/gbekfd als Citroenen / enbc bat is
fonber twtf fd bat oprccbt tXkliffa*t)at anber riect ooc^/macc niet lief?
lic? /want tis ccrtcn vtccmbcn rnec? / fd)icr gbeltfc? (lanc? van wantlny
fen/enbe baerom fo woibctooc? tDanbtlttyfcruytgbebectcrt. 6ctcniö
mctbcrccbtctndijfa.XOantbeByencnbcbbcttbaerttictforgt;cdmebctc
boenalömctbccr(ïe/bwelc?folie^ifc?cttrucc?bcep/batóoc?ccttgatitfe
camcrbacrafccitcngocbcnrnecBbceft.^^^ i J
^(tecfoen.
ttïclilfebccft(ïclcttcnbcblabcrcttbicfiïttbctt@wertett2(nbotcft0b^
(JU «ilffl»
Clqcl/maabett fleclctt\v4(ltttethoo0c. BebUbercit fii'n
tcccbcc/cnbc ood ntct fo ro w / cnbc fi hebben eenen hervielen rueci gh^^
Iqc als Citrocnappcicn. Be bloemen ftn liïfverwich* Bc n?o;tel te lgt;ccl
(Iccbt cnbc ^onbmchtich. Bat tPanbtlnyfct^wT^ ecitcn vtcrcantcit
pccl/bici8ccttcllclAncl.0qnblabcrcnftnbcbl«bcrcvanbcrcd)tet11c
liffc xvM gcliïcB / macr met fo groot/ en ft hebben eenen vtccmbcn med/
gcliïd «Ie w«nbtluyfett. Ötïn bloemen bte w«flcii ronbtfom ben Peel/
cnbc ft' ft'n wit op blcccfgccl/ltggenbc tn cleyn hny ff ene/enbc b«crmnc
igt;crg«bcrt hem n«m«cle b«t bloey fel t?«nben ftbe / cnbc btt ie clcynbcr
b«ntf«ctv«2lfclcyc.Biïrtwo:tclheepvcelftbwc:telfcne«lboo?eert/
«ttbc bic vlichelcn hier cnbc b«cr in bcerbc/gheltjcf «Ie be tTctclc.
^ B«tccrpe gheP«chtcnbc op:echtc meliff« op Conplie be greynctt
Wap niet op «Ue pl«ctpn. tlten vinbet in fommigc boffen. Bat VOantfi
l«y fcrnyt vittbtmen oncr«l inbc honen. ^nbsp;^ ^vyit'frA«..
3n 3»nio enbe 3ttlio bloeycn bcybc bcfe gcp«chtcn v«n lITeliffe.
0tc nacttcr ettbe compkptc.
tTïeliff« ie ^cct inben t wecbcn gr«ct/enbc bj ooghe ittben eer Pen.
meli(fcnbl«bcrcninwqnghefobencttbcgcb:Ottcfett/Opblqfmetbc
pn wif n bepref cn/ft'n goet regent biftcn van P«ngen/enbc «nber vcntï^
ttich gebiertc. B«t crnyt ftebmtcn/cnbe men b«cbt bc v:o«wen h«er len=:nbsp;.
benen b«crmcbe/ fo criigen bc v;ow wen h«er nmcntpoitbc. B«t w«tei:lt; (-menißcp^e.
b«er bit crnyt in gefobcn ie/boet bc pine ber t«tïbêtt«(1crm/«lf^en bat^u /
^ inbcnmoitthonbt. Bit crnyt vfcertmen inbe clyPcrien/«Ie yem«ntb«t ^
^ roobe tnelisoen heep. 6abbcycm«ntvcnt|nigbc c«mpinoelien0betcn//fquot;
bicf«lv«nbefcttcmybeb:ittclJett.2(l6ycm«ttbt ft}nen«bem»ietenc«tt
bebbctt/hctcnft'metOpgl)crechtenlt:fttc/bicnf«lmcttv«nbepbl«bcrcit
een i£lcctu«ric nwfen. Biebl«bcrctt vertcercnbe croppett enbe citeren/rt uren ■
«Ifmcnp met font mengt cnbc Pootct/enbe b«crop leyt.0t ver fteten be
piïitcbcriojmnren/«lfmcnpb«croplcyt.@im«fenbewoitbenftym^
cnbc rcyn.,2l|^ tgt;e Idi^mm ttic^cpncmy^tji^ foet^ieg^
bc ^ciimkt
cru^«croplcgghctt/foverg«etbcpine.6etiegoetteghettb«topclim=:^^^^;''
tticnv«nbcmocbcr.i5ctiewtncmcnbcgoctvootbcgencbictmerettcn^ ^
ber\v«crmoebichpfn/«ï^enb«tinwiinpcbctenbcb:incrt/opccttfty
deccttbe€onfertteb«cr«f0bem«cct/w«nthettn«ccftbcnmcnfchv;of ^
Ucfcnbebli]bc.B«tf^pwtbcbl«bcrenghebowt/cnbcinbeooghcttge^rUc^lt;'/i^^
b«en/m^t cl«er g^epchtc. tHcn vinbt oocf gbept^euen/foo
W«nttecrmcitbttcrnyt0)crrt/b«ttetgoebefmttett
m«ect/cnbegoebelichtcb:oomcnrv t
21 ij ' ^anVm^
U
■■(f/n.
emfd.
^cnnaem.
MncU ïv?o:t trt (Bmcpnbsp;/ ertbc trt iMm S^^
rttcttlitm gbebeetcrt / cnbc alfo bcetmcrtt noch inbct: 2(pof
tcEc^Bc ootfaEcrt crtbc rcbcrtcrt van bcfc namcrt (ïactttrtC
Jlartrtvctrdacirt.
/nbsp;Êdetfom.
X)enctcl beeft ccrtcrtrortbcrtflccl bie is birtrtcrt geuult ntet bol oft locbt
mari/Cttbe aiï^tionctui^ettettbcEttoopettgelqcB als2\iet. Bomttti?
öbe vatt befe jlelett wajfett tttatts Icttgbc boogde / bebbenbe veel rvfs op
tacEetttei:ftbctt.Pe^yj«ttfie febelpc
oftfehotlpiö gi:oett.Be blabcccttpitt
bctt tttattttefett vatt2(uei:00ttc gdiicE/
maet: ft ft'nlattgber eube weecEet:/ai?
bebebbttt centtt Iteffelqcf en ruect (Dp
be Pdctt ïvaflètt ct:oottetV bte pft b:eet
Cttbe rottbt / ettbe bat bloeyfel is g^ed.
2(ls be blocmett vergaett/fo cotupt bat
B faettta^BcwOttdiswit/lattcE/etibc
Pecht / enbe ^eep ewctt fuetett Itefrdti c?
EcttcuecE.
Xgt;ettcEd wap ouet:al iube bouett/al
bactmetttplattbt.Bi comptoocvatt ^
fdfs itt ottgbebowbe plaetptt/gbdtïcE
alsbcBille.
^enti^t
Beï)ettcBdbloeyt itt:?Uttioen::fu?
lio/iabiittabcngatttfettöomettotitt
bctt^crptoe. eqblqpittbett winter
bucrettbc/cttbccttbebecpttietb^ep/al
foo bat eettX)ettcEelwo:telc wd tbtctt
op dfiaei:nbsp;blqp.
rgt;ettcEdis wermittbcttbccbcttgraebt/ettbc btoog^e ittbett ee»:pett^
Bc rebcttc bebbett wi ittt tat\\n vevdmu
^ 2tl8bc viouwcttlOcttcMcruytctett/fo ctrqgettft'vedmdcp/cttbebep
ghelqcicboetoocEPcttcEdfaet itt wqngbefobettCttbcgebtOttcHctt. Bat
5^'-ct:uytgbcfobett/ettbcouet:gbeleyt/i8goettotalbc^a^^
CXCL
quot;s
.xtjsi'i-j.im
Ifïic/vfA mir^ttbcbiAf^/hctlopbcvtiïttc/betbelptbegbette
' 'c gb^bctett ft'tt. ^btcttgtbctt vtouwctt mactttpottbc. Befgbdq'cp
boetoocf batfaet. Bc wottd g^epootett/ettbe met buetticEgbcmettgt/
etibc
isg
^dn^mcftl^nbsp;CXCL
b cnbeo«crgWcyt/belptbcglgt;ettcbteVAitbönchonbcrtgcbctcrtDat
fap vattbctt ctrwybc cnbc fielennbsp;0oct voo: b:oc«c ooghe»^^
alfmen bat bes anottbts enbc bee motöbettöbacnn boen ^etmb:tifi
oocCbcfteewti^oogc/bicbaccecrflmgccomcms. tgt;Jtftpboetmett ' ^
mbeoo:ett/enbebctboobetbewo:menbiebaecmfijm2)at(^^
bus vergabccett/gccmptbatccnyt/batblocyfel/oftbatgrocn onrqp
faet/bttfuIbtflootcn/cnbeb:uctoftperfibanbatfapbaeirtvt/cttbele0tp^^^^
batbanmbe @Otttteteb:oogben/enbehoubtbat tvelterabc/wanthct
is een cofleU]c?c mcbicijne voo: boncfec oogben. Öa't faet gbefoben en^
begbebtonc?en/confo:teei:tbemagebiecwnc?is/enbevei:b:qftbewar''J^'quot;*
0ingbe.^et is ooc? tvtncmcnbe goet voo: longbcn enbe leuer. 6et vers
fijetet ooc? bat crimfêl binnens Iq fs. Öe ïvo:tel in xvqn gefoben enbe ge
b:onc?ett / is feer goct voo: bic gbene bie bat tvater laben / enbe bie ben ^
cramp bcbbcn.^Datcruyt in befer manieren gbefoben enbe geb:onc?en/ v
igt;crb:qp ben fiectt.^ct vermeerbertbat natuerlic faet.6et verteert oocV^^m^«»)/^'
tgbcronttcnbloct./--^
J^nigenettbeetmcttinlt;Sgt;:iccrt11clanthw/enbeittJ^at^
fennacmtTigellabUj?nbsp;,^
1
ij . H C
«a»)
21
uctnocbbebefbaecbs
inber 2(pote?en buerenbe. 2iUe bcfe na
menfiinbcncruybegegeiKnvan fqns
facts wegben/btvelc? foo ftvert is als
cen?ole.
^ uigella is ttvecberbanbe/tam enbe
xvilbt. ^etammeis oocb:qerbanbe.
pettveeecrflc fqnmalcanberettinal?
iebmgengelqc?/enbeenbebbcngbce!t
onber fd)eebt ban alleen iitt fact/ tvant
bat fact van been is ftvert/en van ban
becgcd. t^acrom fo bebbentvibicon
ber cen fignere begrepen. Dat eerfle
madgt;mcn xvel f^erten Comiitt beete/
ettbcbatanbcrgedcttComqn. Dat
berbebccfifeerfmalcblabcrcn/gdqc?
a sbeXgt;ettc?d/oftgbdijc?beopperfle
blaberen van Co:ianberfrin/cnbeis
ecn bup fcb Cttbe luflicb gbe was/en m
2t iq bebbeit
Melaninîui^i lUcrum Damafcçnuuocatû. Çuminum fylueftrcaltctum.
etvcttcCowrtttbcr.nbsp;TPUîgt;cttfwcmttCotwttîgt;cr^
lt;C bcbbcttRetnbcnnaemgcgettcttBwctrtCotmttbcr. BDctrilbcntgcUe
xp0xt van fommige @, CatRarqttert bloem gReReeten/ baerom bat (qit
bloeme een rabetenjeergRelq et 18. ^et macR ooetwelwilben fwerten.
Coti'anberReeten./^-^
^(teefoett.
S)ateer(îeenbetweebegefIacRtevanntgelleReeftblabertett8bte(îfn
geelowen geftct al8 B:)nynenternel/oft ƒ nmna terre/ maer (t jqn grnen^
ber. BDen (îeel t8 teeber / Rebbenbe veel taertens / en baerop tvaffen xviu
aitt'gebloemtamp;8/elet met vijf blaberen. iênbe bit wotben bolletena
metvtîfoftp8beelenonberfcReyben/enbottenopelctpnctoftbeel(îaet
een fcRerp bingef ten gReltjet een Rotenten. J^nbe m elct (înet leyt fwert
2) opgeel (aet/rqgelmgRe been op banber/ enbebit faetis fcRerp op be ton
ge/enbe riect feer wel. berbe tam gRefleeRte/alfo wt Rier bonen ge^^
feytRebben/i8 een feer InfîicR gRewas/enbe Reeft fcRoon groen teeber fîe
lengelqctbenXgt;enctel. OetReeft fmaelberblaberenbanbetweeeerpe/
enbebie Itfnben Vzncîd oft Sgt;tlle niet ongRelnet. Jnt opperfîe waffert
wiWcRtigeblaw bloemen/bie Rebben ooet vqf blaberen/ enbe fr(n gRe^
ftcteenrabeten/enbebaerwtcomenooetboUetens/enbebiefq'ngroo^
ter ban be twee eerfîe/enbe fïf fqn met fe8 fîncten onberfcReyben.^n elct
(înctleytbatfaetin otbinancie 0fgt;malcanberett/gRelqctal8inbetwee
-ocr page 323-^ vootghenoembc. Battt?tIbt0be|lcchtcbee|tectteitghcc4ttttcnPccl/bïe
w«flfomtiït8twcefpanncttl)OO0e4Bqttbl4bcdm8fl|rtbmvoo
ttoembeitbctrbcittammmghene^tcfceröheUi'cf/fcbecpcttbcgcclottcn/
cttbcnbsp;0c«ctt*Be bloemen van bcfm gcflccbtc pfn bctt voot^
gbcttoemben wat geltf cf/maet: niet fo blaw.Bat bolle|en van befen ge^
WA(feheepbonenvtfffch2cpebotenfett8/geltfcAlöbe2lMey^
mbeheefcfot)eelhnyfeen8baet:batfaettrtleyt/cttbcbatbceftooceene{t
Ueffeltfcfenrnecf.
Be t«mmc Htgellen planbtmen tttbe honen/ «nbetrs cn comctt fq met
voott van \)azt fdnen. Bat tvilbe tvap onghcplattt van hem P^en mt
cotcncttbcvtttd)tcn/ghelii'cfal8in:\ogghe/Cct:tve/@peltecitbc(öct:^
pcgt;tlocht4n8 fo cn tvotbet niet onctral ghenonben.
Bc tamme bloeycn in ^nm'o cnbc 3«lio / ghdifd als bat wtlbc. Bat
faet ïvott rtf p in Jnlio cttbe 2(ngupo.
Beybcnigdletttameitbeïvilbt/pfttxvemtcnbcbtoogheinbcttbci:;!
bcngtracbt.
Batfactvanbentgdlcn ghePootcnmctoltcvattblawIeUett/cn^bc
Optvoothoopgepcceett/vet:fnetetbepittccnbcwecbomiittbo0p.2llp .
mentinbcttttnepöoct/foiPgoettegcnOwteringhebiccerPbcgittt.tnet/^/^/-
a$nn fïviictmmt op be jpjoetcn / plecfetTcnbe vlccf en / cnbc het vevtcmt
ghepi^d/enbe alberbanbc herbe pveercn42(lfmcn be cptcroogen met eennbsp;quot;
mes ronbtfotttmc oplicht / cttbcbit faet in oiiben tvifn tc tvcyde gh^kyt ^ ^^^ '
(qnbcbacr0pleyt/f0trcctbitfaetbecj:tcr00ghentvtc42(lfmcnbitfaen'tt ^
watcrcnbca$i|rtfiebt/cnbcmbcntnotibthoitbet/fovergactberttattbt^ c
fvvccrbacrtncbc.2tlfmentintvatcrgefobenhcep/enbcontrentbcttawd
prtfct/fovcrbtinctbetvotmcnwtenlt(«e.6ctgeneepbenfttor/lt;^Mment^
pootet/cttbcinecnpfbenopUinenbocct:fettabt/cnbcbacracnriccgt.ij^t.,i.\,..ii,a^
Z\s bit faet in wqn ghefoben wott/cnbc men veelnbsp;^
bacrafbtinct/fbbtcngctbenvtOttwenhacrmaeitt/hetW^^^^^Vw^^^nbsp;quot;
ttcnbiccottvattabempftt.6et isood goet ccnbtachma jt^rtnwa^
tet ghebtoncfctt / teghen albcrhanbc veninich g^eUette. met \men
roocB/4lfmcntbcrnt/foverbtqpmenbePaitgen.ma^m«t!lt;U
pttfabe niette ved vfercit/n?anthctmod)tfchlt;^^ecntxhiitbcrboett|'bet
ghcnbinncnbcnmonbt.eifnenroocevcrb:qp
be vloeyen/dt be mncflcn op muggen.
21 üq Vanm^
-ocr page 324-m ÜdtotDe.
0ennaemgt;
tnaltia/ettbe «Ïfo beetment oocE mbe Tlpoteïe^VKÏacv
waeromme batment iit (Bxkcp ettbe £atq tt aljbo
tet/bat falbij ttt ottfett J5.«tt|ttfcbett ^erbarto befcrc'
uettvmbeit.
BetUaluwets meep tweebet:b«ttbe/tewetett tam en njilbt. Betalt»
me ttoemptmett ïX^mtectroofeit/op ^^erfttroofen/ wattt ft' bloeyett meeP
»aitbett (boöP^^f^'^^^^ett ^ecfttoe. ièttbebepftttoocEtweebecb^^it^
be/wattt ftrnmige bebben pitirpmre op troobe rooptt/enbe ftmmigebeb
B beftwitteroopit.^^itbebetroobeft'ttftmbijbbel/enftmettcfel/be(gb«^
lijfct oocf be witte/eitbe bep bebben wi al onbet: eett pgmrebegrepeit. jDe
wilbeiHalttweisoocftweebecley/beeneettwapmetboogbeop/ettbe
biebeetmettcleyttmaUïwe/opKeepnaliï«?e/omft'tt8faetöwtlle/bat
iageft'cEpbqffeite/opgbeUïcEcleytt feeftens. Battbetrwapboogb«
op/ettbeft'iôveelgrooterbattbevootgaettbe/ettbemeitbeetpstootc
tTïalitwe.
feetfoen.
Be tamme tïïaluwe criïgbet ittt Malachc» quot;ïrtntcrroopm
ttveebe iaet: baet: Pelen/ enbe bie xvov
tgt;ett bittttett cotten tibe/ in min bait ps
Op p»ett maenbêCalft tCbeopbtapas
fmiplib.).cap.vgt;)fobicEe/bqttagbc
ftcalôeettpiî'cEe opgcootcPocE. m
bie pfït met gt^OOte/troitbe/ rouwebU
(Tbetenbecleebt/ettbeft'ft'nwatgeclo?
iïert/ettbet:onbtfommegeeet;telt.Cup
pbett be pelett ettbe blaberen waffett
Ettoppett op per cotte peelEetts / en bie
f noppen wotbett vatt bagbe te bagbe
gt:ootei:/fo laitgt;^'e tot bat p opgaett/ eit
bait comett baet:fcl)OOttroofett wte/
waetraf fommige fcbooit ftfverwicb
pin/battbei:ft'ttglt;trtt0root/enfommt
geoocEfteewit. BeettcEelebebbètjqf
bUbetren / ettbe be bitbbele bebbenbet:
veel meet:. Bq ett triecEett ttiet.2lls bie
bloemen afvalleit / fo compt bat faet/
bat ftn tonbe Heef Eert 8 / liggbenbe in
groeit woUadgt;tigbebrtyfEert8.6aet:
n?Ottel is vecfdacbticb / ertbe cottec
bartbe wottelvartbartber wilbe gbe
pachtete
£(xp. cxcnu
bcit/cnbc Reeft ronbe vette blaberen/bte fqn ronbtfomme gef ertelt*
ren fleel 18 bicte/enbebaeraen waffen IqfverwigReroofterte/bte fqn
mètbtnyndeynabertensboouroden. J^nbe alsbie afvallen/fo wo?^
bemdeynronbeteef^enö/enbebatisRaerfaet/gRelqctooctinallemd
Inwe. @q Reeft eenen langRen witten fted. ^e groote tHalnwe is
grooter/langRer enbe bicter ban be vootgaenbe^^^er blaberen fqn ge=j
donen in vqf fcRerpe fincten. 6aer bloemen fqn ooct grooter enbe roo
ber/metvedbtnynabertensverbeylt/enbefqnfcRiergReWOJttwrtgc
Iqct als bebloemen van 2(lcea/oft Catteteeftenacrn^ 6et Reeft een
wittelangRewotteU
^DetPinterroofen febtmen inbe Ronen gdqct als anber tamme bloe^
»quot;«tt. BDewilbemalttwewafiintwilbe/bqbctnynen/inbeRonen/
enoptïicrcfRofoneraU Uo^tam wafibe groote taialnwe feer geer^«
«temvettcvocRteeerbe.
tgt;etammemalnwenbloeyenin3nlioenbe2lngttflo/wantbeferoo
fmenvergacnnietRaefl/beengaetop/banbervaltaf/cnbebatbncrt .
bootgaenstotfcRierinben winter. S^e deyn wilbe malnweblotyt
lbo
« birtabm gantfm fomer tot mbrn ^ctft toe. groote malww^
meejl m jimio enbe 3tt!io.
^(xmxcnUcotnplctic.
3De tTïalu wen hebben een mibbelbaer wermte.^e tSme iamp; xcat voch
ti'gher ban be wilbe / alfo xvii bat wijt enbe b:eebt in onfeii ^atqnfchett
i^erbario verclaert hebben.
2gt;e tamme tttalttwen ft'n bequamer om eten ban be wilbe/maer (5
fönbcr maghen fchabcUc?/enbe ft matenoocB eenen faechten camer?
öancf. tgt;c blabctc gcncfcn bc fwccrcnbic tuffchen ben nucfe enbebe 00«=
gertwaffcn/alfmcnferowmctecnluttclfout8cnbchitetticr?nowt/enbc
,, , V ^ir^an bacro_ß lc;^t. tHaer als bcfcn fweer begint tc heylen/ fo cn falmen
^quot; if'quot; • lt;5 baer mn fout niccr toenemè.(|)e tnalublabm(lootmen / cn men leytfc
Op beljlabcrcn bic bcByen ghe(le?en hebben@s hem yemanbt met olic
^ ^IdXLir (itiidt baer bcfc blaberen in gefïooten ft'n/fo cn fal hem gheen 25ye vart
. ^^^^ baghe fïcfen. 2lls yemanbt tTïalnwe met menfchen vujne mengt/
yV'H'VX cnbehembaermebewaffchet/foghenecfibatbequabeloopcnbeoftnat
C„ Iren, ,nef^chcrgt; ^^nbsp;vcrbzqft bc rouen en vuylicheyt ber h«yt / enbc fchel^
Chcramp;^u^- Icnvanbctthooföc. Dit crnyt is goct vooi b wilbt vier cnbe vcrbianbt
-Jlnbsp;heyt/alfmcntmctolicfiootetoft(iebct/enbebaeropleyt.2:)cblaberenin
n?atergefobcn/verfaechtettbehcrbemocber/alfmeninbatwaterfibt.
Alfmen hieraf een clyfïerie maec?t / enbe bie inneempt / fo gheneefi ft be
fwecrenbc cnbe ghequetfïe bermen/be moeber/enbe bat fonbement.
t^ IDat crnyt cnbe wottel van tTïalnwe ghefoben / enbc bat water baeraf
ghcbtoncïen/ cnbe terfïont weberom onergegenen / contrarieert albcP
hanbe vcnqn.BDit crnyt leytmen op be beten van venimcl) gebierte. 2ils
be vtonwen bit cruyt in water ficbcn/enbe bat b:inc?en/fo crigen fi veel
^ ti-sf lt; icY meier» tïïet tvqn gefoben cnbe gcb?onc?ctt/fo vcrjuctct bc pqne ber bla^^
jRn.maluwc row geßoj^tcn/treedt alberhanbe fplini^rs cnbe b
t^XXZ, Wenliie/alÖiÄtöaerop®^^^
4 • • we fap alle baghe eenctt b:oncE b;inc?t / bie fal bien bach ghcpteferueert
wcfen van alle tocuallenbe ficcten. Dc wottel is feer goet gheleyt op qua
bebotfïcn.£)c^aluweisfonberlinghegocttotbegheb:e?enberblafe/
botfï cnbc long^en. Dat cruyt ghefoben enbc gheb:onc?cn / bteecJt bert
(ïecn/hetboctflapctt/enbehelptbcvtouwenbatft'lichtclicfbarctt.I5cr
2(marifc?boom hcctmen in (Hnëcr l:Tïytice/enbetrt
tim tnytica enbe Camarir. 3nber 2(pote?en hcetmeit
bit ghcwas Camarifcus.
Jactfom.
I
ISi
enbe is onvtncRtbaet: / enbe is ooct
ttveebei^Wbe. S:)at een Reeft gants
btnyn fielen enbe bloemen, iênbe bat
anbei: Reeft eenen geelgcnenen jleel / en
be tpola^tigRe bloemen/anbers ftin^
fe malcanberen gRelqct.
^(tetfoen.
^ 25en wilbê Camarifcns is een leecR
gRewas / enbe Reeft veel tacEen/byc
(ïin eens beels geelgcnen/enbe cen beel
ooct gants btnyn / met b^abcfcn bc^
cleebt/bic fqn belt;t ©anclboom of bei:
6eybc gclqct.Bqnbloemen fijn tvol
acRticR/ enbe fbmtqts btnyn. t)lt;! wot
tel is ronbt/vingers biet / enbe fwert.
B^en tammen Camarifcns is ben wil
benfeergelifct/maerRqenisnieton;^
vtncRtbaer/want Ri btaecRt een vtncRt bte ts ben (B'alappclcn gRcft ct.
S)ett tammcn Camarifcns wafl in cnbc SBpyptcn/ albacr
wotbtRijfogroot/alsboogReboomcn. bcnwilbcnfiaetgecrneactt
ben watercant.nbsp;Xirent,
Qentiïc.nbsp;,.
^ tgt;m Camarifcns is tallen ttibzn grnen. Bijn bloeyfel bat vinbtmen
inben tHcy.
^(ttuct enbe complete.nbsp;t i ^ •
Camarifcusmacctfttyncr/Rivertecrtenbeabfiringe^tccnmttcl.^i
iswermvannatncrc/nocRtanscnbtoocRtRimctfccrc/Retett|t|batRiï
tot affcRen gRcbtanbt wotbc.
Cmétenbeopcmete.nbsp;.. ^
BDcblaberenoftwottelvanCamarifcnsgefobenmetwiii^fta^ittt/
PlttgoetgcbtonctcnvootbcgencbiccenRerbemilteRebben.^imaten
bc miltc ooct clcynbcr.ïPcrm inbcn monbtgReRonben/verfttctenfïj
ben tanbtjwecr. vtonwen bic baer flnric te feer OuernlocbicR Reb^
ben/ bic füllen in water fitten baer Camarifcns in gRefobcn is / fo ccffe^=
rctbcnvloct.Bowicvolnetenenbclnyfgnis/bien falmcn befp^yen - . -
met wqn baer Camarifcns itt geloben is / foo vcrbftfrmcnfe. ^^^B-^JXZi'tk
ÖcntCam^n'fctts ts twccbci-Ranbe/
tam en wtlbt. éen tammm wott gRe ^^^^
faeyt/en Ri wa(t Rooge op gRelqct als quot;
êenéttboom/eiï^btaei^^ceitnc^ '^OTpllS^fe
ten. S)attt)ilbeiseentvilbtgRetvas/
ö CamartfcBftct gbefobcncnbc öbcbtoncBm/isgoctwo: be gbenebie
bloctfpottwctt/cnbcbengcitcitbiebctt loopbe8buyci:bcbbc»/enbcbert
v:owwmbïcba«ttloOpoft|l«j:ietefcct:ouerwlocbtchbebben/ctibebett
ghertctt bte van vznmdgt; ghebieirte gebetett fm. 6et vetbtqft ooeWber
battbe ghefwelMftnettt alfo wetrtn baerop leytBe fchoifle van tCama
rtfcits heeft gheïtïcfe cracl)t. iêett tapBen vatt Catitartfcf aflcbett ghe^
maect/ettbeittbevtoitweltcBheytghebaett/boetbeotterulocbtghefïurtc
ber vtoittvett ceffercit. iSett bzindvaetïm van tCatitanfcf ho«t ghe^
maect/ettbe baerwt ghebtottcBeit/ig goet voot be ittiltfuchtigbe» Cattta
nfd ghetteep bett cattcfcr/als hi itt wiiit ghefobett/gbepootett ettbe met
hmnid baerop gbekyt rvoxu tgt;at fap wtCamarifcf blaberett gebtuct/
ettbe met tvtïtt gebtottcf ett/ is eett fottberltttghe mebtcqtte voot be milte»
^mttaem.
Jt crityt ttoempt mett itt (Sxkcp tïTecott rheas/efï itt Za^
uin papatter (ïuibitm oft erraticum. 2ltiber8 (o heetent
be fommige papa wet rwbewm. Be f ittbere hebbett haer
genwechte met befett bloemeit/ voant (ïj legghett be blabe
__retttw(rcbettblt;*^rbAttbeit/oftopb«ervoojhooft/ettbe
fü boeit bie clappeit oftgelwytgewett/eitbe baerom fo beet bit cruyt Clap
perroofe. ©ommigebeeteit bit cruyt ColleeubeColbloemen/oft ^00
beCotenroofeu.
ITÏett vittbt ttveeberbanbe Clapperroofêu oft Colle/te tvetett/groot
enbe cleytt.Be groote beeft veel fleleit enbe tacrf ens. Be cleyne en is niet
fo bwffelacbticb beerfle. 2lnbers bebben fvf meer onber(^eebts/alfo
ivitbiernaverclareufwllem
om.
m öappotoofm.
B Be groote €olle oft Clapperroofe beeft blaberengelqcB alstamtvtt
tnojlaertcrw^/btep gbeclowen/maer (t fijn langer enbe rowtver. ^ijn
ïelen ettbe tac^ens (qn beel rotv enbenbsp;tvafi btfna een ellc
?oogbe. Be cnoppe bie op ben peel tvafi/iö tu ttvee grwen gbeblt;^y^bc
vellef ens bepoten. 00 baep als be bloeme tvtcompt/fo vallen bie ttvec
grwen baytigbe velleEens van malcanberen/enbeban compt bie fcboott
roobe bloem op rooptvtgbepopen. Be blaberen van befe bloeme val^^
len baep af/ en ban petmen baer een langacbttcb boliden recbt op pactt^
be/ enbe is ronbtfomme met fxvert bayt vercbiert. ignbe in bit boHefet^
vinbtmenbtwynacbticb faet. Bie tvottel is vingers bief e/enbe tvit/m^^
veel (qbïvottelHens vercbiert. Bcclcyn Clappcrroop is ber vootge^
nocntben per gbelqd/macr pj is in alle manieren clcynbcr.^aer blabc^
ren p(» ber €icoteyc gbelitcBcr/eitbcmct fo biep gefrtebe».Be bolle^^«^
-ocr page 329-€ inbe blocmctt fm neber waert Bc wottel ts langer enbe geelber.
plaetfe (jwbet^tvdffin^fjic. .
BeClapperroofett wafie» bijna iit alle cotcn enbe
be groote Clapperroöfe en ie niet fb gbcmeyn als be clcyne.
Bc Clappcrroofcn bloeyen inbe :5,entett / enbe ben gantfen |omer tot
mbcn(Dogp.
^(ttuet^mbccompleitóc^ ,, _
Bc natttcre van beybe be Clappertroofen ie tot vcrcolimgc gcn^chtv
^nbc baeromme fo vercoelen ft gbelqcE als anber papaner oftewel*
CCiïybett,
; TWoftfesbollegeitstot^bibelfeinM»gfe^rgbenen^ebtctt^
cren/batboet ben mcnfch ^^^ faëtgwooten/cnbe met tneebe-Vf
gbebiottcfett/maectweecfitt^enbqy^.BefgelqfboetetoocEalfmettt^''^
inbcpcpei:coccfcttbact.Béblabcrcnmetbc bolleren8ghe(lootett/ver?/-^^^''/7''^''^
coeleitalbecl)Anbcbittcoftbtanbt/alfmctttbaeropleyt.3nwatergbe=^^^'^
fobert/enbe boecBcit bmin nat gbemacct/ enbe om t^ooft gbewonbcn/^^»^ ^^ -
maEenbenmcnfchnapcnbe.Blt;^tvoo:fcybewaterblw(ïbcont|leEinge
25 enbe
gt; O 3fnbsp;'
ü cttbc mfl«mmatteit/ Al(mcttt met ecttctt bocc? bacrouct: (laet. t^et bctt
vootpybctt watet: betottge gbcwaffcbctt/oft bactrmebe gbcgotgclt/ vet:
it 'nbsp;bc btttyttc/oft ótttflcttttgbe bet tottge. Dat watet ottet: be leitet: gc^«
' leyt / fïclpet bat blocbeit wt bctt ttuefc. Befgbcli}cr fo vetgaet baermebe
V batgbc|welmbefect:etcplactfeit/alfmcttbicbaecmebet»a(cbt.2tl(m
be (lacp vattbeit boofbc baccmcbc (ït:qc?t/eitbe om bat hooft wmbt/fo
^ , vergactbc rafcrttte vattbe ftec?e mcnfchett baermebe.^et verbtijftood
- vi?^ ^ ^^ pj-j^^ ^^^ ooghcit comcttbc vatt hitte. De blaberett itt tvijtt gefobett ett
ett/oft vatt biiytci? baerom shcflagctt / (lopt bett vtoitweit
hacrficcftcÄUnbsp;h
^ettnaem^
Xgt;elcrttytbattvotbtiit (BxiecftQ^eJ^eeteniXlecon hcme^
ro8/ettbc itt^atiïn papauer fatmm.Mnbe alfoo heet?
mettt ood inber 2lpotcCe. IDc ootfa^cCitbe rebcne vatt
befe namen fïaet inbcniatrfnfchcn t^erbario verclaert..
Bommige hecten bit ood èuclfaet/oft tHancop.
ß^cdac^e.nbsp;^^ , ^
l^cs tammcn Papaners fqn veel? Meconhemeros. iOndf^eu
berh«tbc ghcflcchtcn/cnbc fonbcrlin?
ghe viïnc/bië malcanberen gelqcE fqn
van fïclcn/crny t cnbe ïvottclcn. ^acr
oitbcrfchecbt fpncctmcn mcefiacnbe
bloemett. IPattt bat cecflcghcflachte
heeft gattts fiteetvittc bloemen/bat
25ttveebebtuyttlJÏfvcrïvighc/batbccbc
gattts root / bat vierbe wit met roobe
plccfctt acttbc bollc?etts/bat vqfbe bo
wctt wit/en met btnyn plec?ctt ten bolle
tctts tvaerts.iêttbe fq hebbctt ooc cc«
Ottberfcheebt iif faet / want bat eerfie
ghcflccht heeft wit faet/bat tweebe en?
beberbe fwett/bat vierbe blecc?geel/
bat vqfbe graw. Xgt;att befe ghcflech?
tctt Ctt hcbbctt wq ttiet meer batt twee
pgurctt boctt teccfettctt.
^aetfom.
S^atctnytPAttallc bepghcpcclgt;tett
ie ghehaytt / ro w / ghe?crp/ te matctt
bteebt/cttbelanc/afchvcrwichgrncn/
het Jvap fottber tacrecttsacttben Peel/
Iis
C jnbebmfïedis vmgbctöbicfc/rottbtcßbeN^^ bloemmftïtt
fcboottmbcgwot/0l)ch]cBalöClappccroofeit/ettbe gcmcynhcfbmy«
oft wiValfo b« ftgwew Zls bcfc ßf^Allm / fo bicnghcn ft \)m
Btttammepdpmierfcbtmettmbcbottcfu
^mtijt
crnybe» bloeyett inbett fomer/enbe baertta bteitgb^ ft bat ftet.
^te ndCttetJ enbe cotnpkfi^
2mebe(êcrttybeitvercoeletttttbettt?ierbettgraebt.
Cmc^tenbeopemtte.
^ Be blaberett ettbe bollefetts itt water gbcftbe» / ettbe baerittne g^c?
babet/btettghet bett (laep weber. Bit wateiris goet gbebtoticfett bett
gbc»enbiebe8ttacht8wacferliggl)ett.Be bollefetia ftttgoetgbefioo?
tett/ettbe ntet (Serfiett mout g^mmgt/ ettbe geappliceert op wi\tgt;t vier/ gt; quot; .
B.2ltttl)0m'8vier/eubebiergbeltjcfebittigbctt btaubt.tHaer ntenftl J.»
bebollefett8(ïootettte wtjlebatfè ttochgruen fttt/etjbebaerafftlme» - ^
ronbe clootEetts mafett/eube bioogbett bie om bagbelicEs te v|êren.
tTïeumaecftoocBvanbebollefettseettJSglectuarie/bieisfeergoettegeit
betthoe(ï/ettbeteghettbevloteuoftfluriettbiewtbettboofbeopbelott^/;/,«o/^^^^^
öbctt ettbe opbe botfï vallett. tTïaer men moet be bollefett8tOtouerbiequot;^^^^'i'-/^^
helft itt water infiebeti/ enbe alfban hueuittcE baeritt boeu/eube weber?
ommelateu fïebeutot battet bief ghcttoeehwotbet/omeen j^lectuarie
baeraftemafett. Bat faet vaubeBtuyuPapauergheflooten/ettbe itt
wqtt ghebtottcEe» / is feer goet tot bett loop bes buycj: / enbe voot be . ,' -.
J5Ëv:ottwen/biehArenvloettefeerouervloebichhcbbett.jfttwaterghcfo^
benenbeopt voothooft/enbe int flaep vanben hoofbe gheflt^e^eu/ifi
goetvootbegenebieteveelwafen. BatfapwtBtuynpapauerghe
bowt/vercoelt noch meer.Slfmett bes ft veel »eempt/als een Ürue
groot/bat verftetetbe pqne/boet ben menfch wel flapen/ettbe xs goet te?
ghcnbenhoefi/ettbeteghenbenloopbesbuycfe. 2llfmen bit nochtans
niet bq maten en neempt / foo btenghet mercfelqcBe / fomtqta^»« ^ ^ H
oocEbeboot.menmenghet8metolievan:Koofen/ettbebatbinbtmett
opt voothooft/enbe baermebe vergaetbe pqne int hooft. tHet olie van
2lmanbelen/l^ytrhe/enbe Boffraen ghetempert/ enbe inbe ooten gj^c
baen/beneempt be pijfne enbe weebom ber ooten. 6et i8 oocf fonberlin?
Sbe goet totvierachtigheofth^ttighe ooghen/alfment met ben bober «f -
vaneenghebtabeney/enbemet Boffraentemperet/enbebaeropleyt.
tTïetasqit ghetempertifi goetteghenbat wilbtvier/enbe alberhanbe
viericheyt/enbemetv:ouwenmelcEettbe@offraenghetempertfönbe/
ifi goet vootbe ghenebiebat Pobagra hebben/alfment baerop leyt.' ^^
Batfaetvanwitpapaueriebeterbanbatbtuyn/enbehetvercoeltwt
25 berm«?
s.
^(tn^eelgucLnbsp;CXCVIL
(Dpmm^
(Ul ÖCd fiud. cxcvii.
^ettnaem.
21 yé^^^ 3t ged wou m (Sziccp gcheeten tUecon cevatitte/
Cttbc tttiatqrt Papattcccomutttttt/cfltbc aljóbedmettt
tt0clgt;mbc2(p0tde.tHAcr wq^eetcttt bactómmegbccl
^ttcl/om battet (cboott geel blocttictt heep.
I^faetfom. -
Bat geelnbsp;afcbvccwigbeblabecctt/bi'cfttt ww/cttbc bcit
ïDolcirttybc bifrtac ghdifci?/cttbc fq jïf tt irottbtfottttttc g^cf cctdt gbdqd
als bc ClAppet^i^bofett.Ömcttfledis ooc£ blt;^yncb/gbelqcllt;ïl8 bctt (iccl
vattbc Clappercoofctt. Bqttcbloc^
mett fq»fcboOttgbccU iëttbc als bte
afvallctt / fo volcbt (m vmdgt;t bacc^
«a/bic isctrottt gbebogbcitgbelqcE
als ccttcttbotctt / cttbc ctt gbclqct tttet
qwaltcB becvjttcbtbtc opbat^cttö^
gccctt wafi. 3»bcvöo?fcybcv:ttcht
Icyt bat faet bcflotctt / batfdwc (act is
(eer dcytt cttbc ftvett. 6et b«ft cctt
bidcftvct^tctvottd.
B paecreftmbetinoadln^^e.
Batgcel6w€lClt;^iro Biofcotibes
bcfcctïft) wa(l gbectttc bq bctt
cattt/cttbcop rottïvcplactrctt. trtett
vittbts ttict tot allctt (icbc/ ttictt »toc;'
tctittbcb0ttcitpllt;»tttcttgt;
lt;0cd ^ttd bjocyt itt ^ttttio. Bat
facttvottOtttrcntbctt(Dog(i t^tjpctt
bctijbicb^
Bat bit ccttyt wet^nt cttbcbtoogc
i8/batnta^ntctt wt (tttctt ftttacdctt
bcopctraticntctrcEctt.
begbebtottctctt/isgocttcghettbc pqttccttbewccbontittbchttcpc/cttbe
tot0^elgt;«^«»bct:ictter/wattt(qbcyltcttbcgcttcc|ibic»Bcblabcccttcttbc
bloemeit
-ocr page 333-€ blocmctt fqit goet tot tmyl qwabe vlcerattett enbc Iwecwttgcit. tlta^ tot i
fityttcr vlceratteit eitbc wonbeit mfhlmmfc ttict bcpgctt/ waitt ft fuywc?^
un u Icere/eitbc mtccrc» bat vlccjcR. S)e vootfeybe blaberen enbe bloe
menmetohegRcmengt wefênbe/boenbe ronen vanbe vlceratten mU
len/Alftïenfebaermebebejïrqct. BDat faet met tHeebegRebtoncten/pnr
geert feer faecRtelict 2)e blaberen met olie gRefiooten / nemen wecR bat
vel/ettbebOttcterReytberoogRettvattviervoettgRebieretto|ïbecjïett.
. V Uf 'i-
an üoetöcftem co?.
CXCVIII.
^cnmm,
JÊgttt^oerbefyboomReetmêm(0tiecjctHotea/oJtBy
caminea / en tn £atiïn tHotns/en al|o noemptmêt nocR
Reben fbaecRs inber 2lpotete.25q onfen tijbett wott Rq
ooct gReReeten tllotwö £el(igt;
fyttfotn.
2:)crttTToerbefyboom Reeft ronbeblaberen/bonen fd^etpt^eQatibc/
enbe ronbtfomme gRetertelt gReli|ct als een fag^ / enbe ft' ft'n bert eer^
PengReflecRtevantamme mnntefeer gReft'ct. Oq crijcRt wolacRticR
bloey(el♦ BqnvtncRtiseerfïwit/nbsp;^ ,
baernaroot/enten lefienals ft rqpnbsp;ODoctbcfirboom,
18/ fo i8 ft' fwert oft btnyn. tHetbefc
tTïoerbelyblaberen onberRontmen
befï(bewotmen/enbebefe wotmen ^^
ïvotben in wonberlticte manieren
veranbert/eer ft' Raer werct perfecte ^
^ liet volmaten. IPPant inbe ienten/
ontrent ben tqbe bat ben tHoerboo
begint groen te wotben / enbe te bot^
ten/fo moetmenbeeyeren/bie beft'?
bewotmê inben vootleben ^erft ge?
leytRebben/op een pSpieroftopeen
boeerten inbe fonne leggReit/bft in
een werme flone bewaren tot batfê
ïvtflnypen. ft'neerfi feercleyne
sReftct al8 teefmaben/enbe men fet^
P op tTïoerboomen loof/want baer
«emen fq' RaervoebtfeU-^nbeft
waffenvanbagRetebagRe/folAttge
totbat fq bqnae foobict enbe lanct
wozbtn als eenen cleynen vingRer.
paerna fo fetmenfe in pSpyten Rnyp
tens/enbebanbegRinnenft' tefpm^
B iq
-ocr page 334-Cttctt/wbeft ö»crfpmncitbaerfelttettfofcetrc/bAtmctt(e fcbier met meei;
fien Ctt CÄtt^tTlet fpinttcttwotbctt jljbcclbuttttc/cttbcfooclacirbatmctt
bAcr boot ftct/enbc tctt Icjîctt fo 0«ct voc^ttcbcyt t?4tt h«cr/cttbc ba» (ici:
ttctt (Tf ttv gbefîotuctt fm / foo moctmctt fcfer bag^ett bacwa be
ffibc «ftvmbctt / Cttbe batt bcuittbtmctt bat (if m mtbbclctt tif bc ccn gbccl
fd)clpcgbccrcgbcttbcbbctt/gbelqdal8ccttcttcrccft/cttbcvattfaetfoctte
ftttfif cctt qttacéclp#?cttttictOttgbcliîciî/cttbcooc?foogacttbefcfd)cI?'
pctt met bacrc tottcturctt oft Icbcnacbtcrtvaerte c»bc voottvacrtô.tîae
batftTommîgbcbagbetttttbcfcfcbelpegbclegbcttbebbctt/footvorbcit
(Tf wcbcromme Icncttbid? / cttbc fif (luypett baer wtc / cttbc wotbctt pcf
pclô/ Cttbe (î( fittett op maîcattbcrcn gbdqcC als be vlicgbcn/cnbc (q vlîb
bcrcttbtcrcttbc gbmbermct bacrt?lucgbclctt/totbat(ï(bacr cycre» op
ecii pampier oft op cctt boccrfctt Icggbctt/cttbc bat factfoctt vatt befe cye^
rcttisbcttgreyttvatt6tt(ittict0ttgbk!qctBDacrttae(ô(icrttCtt(îjw^^
ommc/cttbc mctt woîptfc wccb/ fo bat fi ncrgbctts mccr toc goct ctt (qtt^
tîîaer be eycrctt bcwacrt mctt m cctt ?i(ic tot int begttt(ll vattbe Jlctttcn«.
i£ttbcmcttfcbtfcalfbatt(als V00tgbefeytts)mbef0tttte. Bulcfetvoit
tgt;bedqcBcvcrattbcrmgbet?attnatttcrcbcbbetc?bteritttCapittclvattbctt
tTïoerboom ïvtllctt vcrtdlc» cttbc bccUrerê/op bat mctt (tctt macb / b^c
wottbcrlqc?cttbatbettatm:cmctbcfctt0ifbewotmomgact.
Paecfcfijnbct^wfTtn^e^
ïgt;ctt moeirboom tva(î gbccrttc op werme fanbacbtigb« plactfett^^t
tvîl fqn/cttbc bq tvil met omgrawe» geoeffcnt wotbe»/gbdqd '
mecra»bcrboomctt.
^eneijC.
îgt;e» illocrboom bloeyt albeclefî ottbet aile tamme boomctt/ettbe
(qtt loof ett compt ttyet wte/voot bat btc coubc gattts gb^paffecrt ie^
iêttbcbaerommc fotvotbtbq gbcb«tctt bc voot(tcbttd?(ic onbcralle
boomctt / ottcrmtbs bictt bat bq m befe mattiere» alle» rqm e»beotttvcï»
bertvcctteowtg^e»»
JÊ tgt;cn tnoerbcfybbottt becftectt gbemcttgbcttat»re/tvatttbcottrqpe
mocrbc(tctt als i»e btoogbe tvotbc»/ fo abfîrtttgcrctt (ij fccrc. iênbc bte
rupc bcfyettallccttc/bi'c (qtt mîbbdbacr vatt temperat»rc.BDc fd^otffe
vattbctttTîoerboom îstvat bfttcr/bacrommc fnyncrct cttbc purgeert
(q\îgt;c blaberettb«bbettee»mibbclbaer»atnerettt(fcbc»pwrgcrc»cttbe
abjirtttgere».
2ll8bevtttd?trqptvo:bt/folarecrt(ij. 0qwotbtlid?tdi'c?ittbema^
gbe gbecotcttmpccrt/cttbc is OOc bcr magbe cotttracic. lt;5belqc?c crad)«
beeft batfapooc?/bctvqlcbattctrowi8.iaîaeral(îgbcfobcttis/cttb^
batt mbe fottne gbefet tvotbt/fo ab(irmgcrct cttbe trccf et tc famctt.
me»^wwK^Ottbcrbit(apboct/foboctmcttbacrmebecc(fer€ttbc(lttP»e»
-ocr page 335-S cttbctgbefwclVAnbcbecbekit wbc caedbcm.^et is bOd goettotan^
bct:gbcb:dmbc8 monbte. Qilfmm on cqpc tnoci:be(ycn b:oocbt/(ioo:ï
tct/cttbc etct/fo (loppm ft bm loop bce bnyds. Bc rlt;feo:Oc vanbe wo?^
tel in xcatit ghefoben cnbc ghebtoncf cn / Ureett 2tlfmcnfc in bcfcr
nieren inncempt / fo verb:qp ft' enbe iaccht lt;»f be btccbc xootmm bie in^
bcnbnycfftmBcblabcrcnghellooten/enbemctolicghctcmpcrt/ghe^J
nee(ibeverb:4tttheytMlf»«^quot;tbAerop(irï/cHtBeblabcrcncnbcfcho?p
fenghcfobctt/enbebatwAtcrinbcnmonbtghebonbcn/bAcrmcbcvcr^
g«etbcttmnbt(wecr.BeOttripcvtnchttrcclttftmcnenbeab|tttn^
ft(ioptbcnloopbe8bwycl8/enbcghcncc(ïb«troobemclt$oem^
tnoerbcfycttinecttgocbemAghecomcn/cnbevootdnbcrefpqfcghcno^
mcttenbeghegctenwo;ben/fog«cnftftclbootbcnbuyc|/enbcmal^^^^
ettbeopcncnbcrtïvcchvootb«nbcrfpqfc.macralfmcnfert««ttbcr|pt)
fe ctet/ enbe in een qnabe mlt;»gc comcn / fo wotben ft' mibfgabers anbct:
fpqjêinbcmAgbegbecotrnmpcetrt.
mMtgt;tmmtL ^^^ cxcix.
3lbe2vcmclheetmctt Myrrhis. TTttbcKci'ucUöw/dvmdrcti
iniéticcrenbeiatqn
tnytrhie. Bi onfen tt
bcnhectmcnt Cicnt«
m/om bc8 wille bitt
ft' bzt Cicnt«/blt;tt i8 Bchecrlind/oft
bc wilbcvenqnighe peterfelte in «Ue
binghe»gbelqcB i8/wtgbcttomenin
ritecE enbe fm«cd.
^(tetfoen.
Be wilbe^l^entel i8 v«tt bldbccc ber
wilbe Pctcrfclieoft Cicnt« heel ghe^
« IvichBincpecliöhol/enbchecftveel
ribbenoplitrcpctt. ^Hng^ectoonbe
bloemc ftn wit/cnft'nf«eti8 fcherp.
Be wottel is Uncï / teeber / eit ronbt/
cnbc vm goeben fm«lc gWi^^ ^^8
geel wottclen/bicmctt peett noempt.
25ewabe2verttelw«(lt?««blt;*crfel
wen inb«t (Bw8/enbe op btieflcn.
BetJnlbe3iernelbloeyti'ttbc»t;ney/ettbeinbientqbeft'nbebccmbc
-ocr page 336-JDC wilbe ^attdtswcrmmbmtwlt;ebettgwebt/cnbeRee|t«ttf^^
CmcRtenbevioet^cftn^e^
S^ewoUelittwiingRefobettettbegebtonctett/isgoetvootbegRen«
bie gRebetert (ïjtt vatt giftiöRc biettens/ pRalangia gReRecteit. 2tlfmett^
jé itt befer mattierett vfeert / fo bicttgRet (q bett Ptou wett Raer «taettt/ettf
gt; belo(lbettanbeboo;te oft Öecuttbitta.3tttgt;leefcRfop gRefobett/is fq
go«tvootbegRettebiewtbtoogRett.Bqp«rgeert^o:(iettb«lottgert
vatt alle Puymett ettbe fïqmicReyt. Bi gRccft appetqt enbe Infï om mn*
^«tó 2(ls fq b:q bagRen in water te weycte gRelegen Reeft/ enbe men bat aen^
^nbsp;pcRtbaermebe wafcRt/fo gRenefètt bie vlc^atiett ettbe fweerett bes astë
rUsr,« j|^tsbaermebe.3ttwqngefobenfqnbe/ettbebe8baecR6tweeoftbtq
^tnrr maêTbaerafgR^btoncfett/ fo pteferneret enbe be wäret bett mettfcR van^^
^e/tótó- bepeflilentie.
0enn(tem.
3nbsp;CeettclauerReetmeninlt;5tie/^:tnelilotn8/ettbein£atqn
Bertnla campana/enbe baertoe ooc Cotona regia. S)e
ootfate enbe rebenett vm befe namen (Iaën inben Äatq»
fcRen ^erbario verdaert.
S)e Bteettdaner baer wi Rier af fcrrfnen/18 tweeberRanbe. S)at een
Reeft vette CU»erblabertens / enbe bat Reeten fommigRe (Dnfêr Vxon^
wett fcRoetttcrt8. ^enmacRbat Rier te lanbe inber äpotete wd voot
bat tndilotnm gRebtnycten/alfo wq fnlcr itt Ottfen ÄatqttfcRett i^etba
rio int langRe verdaert Rd)bett. S:gt;at t weebe i8 met blaberen enbe bloe
men ben gedett 0 teettdaner gants gRelqct/ maer Ret is Rem ongRelqct
vanfabe/bwdct battet ittRawBettsvoottbtettgt/enbe bit ma^^men
B Koomfdgt;e Bteettclaner Reetett/om bes wille battet een vteembt gRe^
was is/ettbe b^tv gedett Bteettdaner eetts beds gRdi]ct is.
Êaetfoen,
^ieeerfie Bteettdaner is een tteberwaffettbe crnyt/ttiet bonen een
fpantte lattct. Bqit blaberett fqtt bett gRemeyttett Clanercrnybe gRe^=
Iqct. Bq (qn vet/enbe fcRier afdgt;verwicR.^e bloemen fqngRefaetfoe^
«eert gRelifcE als be bloemen van MtxvUn / maer fq fïftt dey ttber / enbe
ged v«n colnerc. ^it wotben ronbe Ra wtens/gRemeynltct btq oft vier
bq malcAttberê/en fi) fiaett vatt malcattberett gefpteyt gdqcf als vogds
dantvett/etibc onermibs biett Reetett fommigRe bit crnyt DogRds
ctett/enbe fq fqn met ronbt faet gRennlt. wottd is lanct enbe root.
Sje J^oomfcRe Bteettdaner Reeft eetten ronben rooben (led.
C blrtbetrctt (qit ben ©tcmclaucc oft^citogccco gdqcf/ctibe fi ft» rottbtp
omme gbef erft. Be bloemeit (ïfit ged enbe deyne/enbe Rebben eeiten goc
beit ritecE / gbelqcE als bat gantfe cruyt boet. Be bloemen wotben btee^^
bebawfene/enbebieftncromöbelqcfalseenbotenE^^^^
volveefdmgbemcf^Hcn/k^«
gbenlîggben. Be^oomfche Bteenclauer moet menmbe^
Sentijt.nbsp;g, .
^ Beeteenclauerbloeytbertg4tttfenfomerboo:/en^^
3ultoenbe2fugu(lo.
mtuet^enbecom^lejwe. . , ^
BettAtuerevAnbefecruyberti8ghemengt/wlt;tnteenôbeel8fott:e^m
ft tftmen/enbe eens beda verteeren ft / enbe mafen rt|p / enbe ftb^^
lîantie 18 meer werm ban coubt.
Bevootfeybecruybeftab(îrtngeren/alftwigefeytbebben.^iÉver?
'nbsp;motwetî
-ïi^»*-
-ocr page 338-mn^tmdam.nbsp;ca
JÜ motwcttnbsp;bittïch gb^f^^Vcttbc fonbcdmgc ber oogb^it/ ber
moeber /bcö fonbements / enbe ber manUc^eyt/ als fq tn fweten xoi\n
0beflt;gt;bertenbebaeropgbeM^o:ben4tnacrtnett moet baer (ötntq^^
ben bober van een g^ebtaben ey toe boen/ oft bat meel van j^enogreco/
op£qttfaet/oft(iofvattbermnelett/o(tbebollefcnsvan6nelfaet/oft
/Ênbynie. 3n water ghefoben (ïfnbe/ fóo verteeren (q alber^anbe g^e^
fwel/aljmentbaeropleyt. 2llsfq met (Halappelenenbecrqtin wtï^
joben (qn/fo genefên (q loopenbe feertcbeyt bes boofts/al(men bie baer^«
mebebejlrqct.tHet wiïn ghefoben/enbe op be mag^e g^eleyt wefènbe/
(otjccgaet baermebe be platte ber magbe. Bat fap bat tvt befè crnyben
f., ♦
ßbebotvt is/bat boet be pitne ber ooten vergaen/ alfment tverm baerin
boet.Be(gbeltïcr boe^ocÊbatfelne fap/al(mentmet fneten wifn mengt
enbe inbe ooten boet. ^et boet ben booftftveer ceflêrê/aljment met ajqtt
enbe olie van Koofen mengt/ enbe opt hooft leyt met eenen natten boec^j
ie.Befè crnyben in water ghefoben/enbe met olie van 2loofen gemengt
tvefenbe/lqngoettotbenCancBer/alfmenfebaeropleyt.
CGI.
m
Sennaem.
iS^rnyn heetmen in (B^ttecr tHanbiagotaofi Circea/enbc
2tttthtopomotpho8/enbe in Jlatti'n tïïanbtagota/ CamV
na/ oft tCerrepris malus. Bie ootfalenvan befe namett
jtaen int langhe verclaert inben Jg^atqnfchen ^erbario.
'rnaereenbinclmoeticBhterooclvermanen/batpyth^ï^
gotas bit crnyt2tnthtopomotpho8 gheheeten heeft/om bes tvillebatbe
ïVOttel van befên cruybe eenen menfche eens beds gdqcB is / alfo bat bie
pgure daerlici bewqp/ enbebefe wottel tvapfoo^nfelfs. m^r bie
__-(b»ad(altters enbefanbtvaerbers bie bebben wottóit te coope/bie
ett fqn alfo van felfö ttiet ghewaffen / maer (q (qn van 3^ietwottelen al;^
fogefnebettnabepgwrevaneettenmenfche/enbebanpttenfqbetvotte:»
B len weberom irf beerbe/fo comê baer alfulde wottelen wt/bie van
re/baert/enbeattberbingheneenenmenfchegheltïdlqn.xSnbebaerlie^'
Shettfq vedluegbéttentoe/batmen befe wottd onber be galghe mo^st
granen met fder Ceremonien etc.bat endel Inegen enbe bébto^ is. Bit
hebicf hierwillen vermanen/opbatbemyeghelici vootfulcte bb^ueit
wetcte5x?achten.
2gt;en2tlrttyrt Op Hlanbtagota is ttveeberh^nbe/te weten/mannen
fenenbewqf^en. Batmannelenis witter/enbe baeraf hebben wqbe
pgure h^trnac ghefebt. B^t wqflen is fwerter. Cheophtapus int
fepeboccrvanbe hipotie ber cruyben inttweebe £apittd/(cr#nocb
vait
-ocr page 339-€ VAitcctt gheflccbtVAn cmybcfxokne xgt;tudgt;t fwert ts/ettbc is gbelqcC
ceitbefye/eitbc fmaedt gbelqd wqn.Jinbc bit is fonber tw#l bat
cruyt / bat welc? wq b^rna onber be
Hacbtfchabe verbaleit fullen / enbe Mandragora. :^lruyn.
BDulcruyt ttoemê/enbe ter (eluer plaet?
(ètt fulleii wij' bteeber baeraf (crijuen.
^(XCtfom.
2(lruytt b wqf ?ett heeft blabereit bie
fitt een luttel (maelber enbe cleynber
ban be blaberen van Matton we/ enbe
(q hebbeneenen (ierc?en ruec?/ enbe (Ij
bteybenhaer wt op ber eerben* Cuf?
fchenbeblaberenbtengt (q h^'er appe?
len vootts / bie fqn ben eyerbobers
nietOttghelqc?/(q(qttgheel/enbeheb?
^ ben eenen (ierc?en ruec?/ enbe (q n van
^ binnen vol (aets / ben ?eernen van pee
ren niet onghelqd^ 2)ie wottelen fqn
Stoot / enbe fq (ijn altqt twee in een ge
fd)tanc?elt oft ghewlochteit / enbe fq
(qn van buy tc fwertaclgt;tich/ enbe bin?
nen wit/met een bic?c jchotffc oncrtro
c?en.iSnbc en heeft gheencn fïccU Dat
manttc?cn heeft grootcr blaberen / bic
fqn wit / btcyt cnbc cacl / oft effen/ben
Bcetc tlabcren niet feer onghelqc?.
Die appelen van bat manne?cn (qn
t wcentael grootcr ban van bat wq(^?cn / enbc hebben ccncn
lieffelqc?cttruec?. @qn wottclisbcr wottel van bat wqf?ert 0b«W
maer (q is grootcr cnbe witter, iênbe cn heeft ooc? gecnen (tccl/ghelqce
alsbatwqf?en.
2llruynwa(igecrneintwoubt/cnbeinplactfettbac^^eellomberi0^
tHen planbtfe ooc? inbe ho«en.
bewottcUB:gt;cfchot(}êvanbcwottclenvcrcoeltnictalleen/macr|tb:oo
ghetooc?.
£rac^tenbetx)evcft'n^e^
Bewq'iebatbcwottclrtoch0rucncnbcvcrfcht8/fo(iootmenfe/e«s
bc men per(i een fap bacrwt/bat laetmen in ccncn cerbcn pot oft tcyle ins
bcfonnc(laen/totbattctbic?ïvotbt.tncnvcrgabertooc?eenfapwtc»
~ appelen/macrbatcn heeft foogwoten crachtmet/als tghene batvot
-ocr page 340-^anJllntM.nbsp;CCL
f bcwottdcompt Be fd)eUert vatttgt;ern?o:tdebAtt0tmen op ombngh^
Ucp te vfevett. Bommisbe ftefcen be wottdvatttTïanbmgotAm wgt;t]tt
tot battet betrbcnbeel ingbefoben ts / ban tcecEen fif bat «f/ enbe gbc»^»^
baerafeeit ccoef Een vol te btincEen ben genen bie ntet flapen en connen/
enbe gcoote pine bebben / enbe biemen fnqben wil oft cauterijecen ßtt^
becgbeuoelen. Bat flt;tp van tl1anb:agoja eenen fcrnpttlus fwaergb^^
btoncHen / loP enbe md}t afboo: ben camergancd alle taey Pqmicbeyt/
ettbebej^ertegalle/gbdqcdalsbetTiefwond. Jt£nbe t(i batmen vatt
bit ftp op een mad meer inneempt/ban vooifeytiö / fo boobetben men^^
fcbe. tXim mengt bit fap onber be mebicqnen / bie men vfeert tot be 00^^
gben/enbetotverfnetingeberpqne.t^Tenfeytbatbefewondbat^^
r £ motweitbeweecdmaect/alfmentfesvtettlancdbaermebelaetfieben/
K/^c^tn' böêntafolatetbembanterê/enbemenmacbbaerafmadenbat^
Be verfcbe groen blaberenmet (Serflenmont gbemengt/verfnetenbc
lt;5 bitte enbc vierid)eyt ber oogben/bie van eenicb geftveer compt / alfmeit
bie baerop leyt. @i boen fcbeyben/enbe fq verteerê alberbanbe gefxvd/
lgt;crtgt;e ftveeringben enbe croppen / alfmen bte vqf oft fes bagben lancd
fuf nerlicd baermebe tvtqft.Öi verbtiiien oocd be litteecdenen. Be tvo:
tel in a^qn gbefiooten/geneefJ bat tvilbt vier/ al fmettt baerop leyt. tHet
b«enicd oft olie gbemengt tvefenbe / beylt (q bat btiten van nateren / alp
menfebaerop prqct. 2118 fq in tvater gefoben i8 / fo verteert pi batgbe^,
fwd enbe be croppen/alfmenp baerop leyt. tïïet (Berpcn mout wott fS
gbemcngt/enbe alfo ver fuetet pf be piïne ber ioncturen/ alfment baerop
leyt.2tlfmen aenbeappden riect/(o maden fi| ben menfcb papenbe.2tlful
ede cracbt beep baer fap ooc. tTocbtana ptlment met mate vferen/ïvant
anbers boobetben mcnfdgt;. Bat faet batmen binnen inbe appelen vint/
bat fuyuet;t be moeber. i^nbe aengbepen battet periculoos is be Wlan^
btagotebinnenint Iqf te nemen / fo falmcnbcn mciifd)boen papen / itt
bien battet noot is/boot ben ruecd van bep appelen en vtucbten/fonbet^
bie eenicb(itt8 int Iqfiu te nemen.
n Ti, .
in. y/
^tgbewasbeetmenbqonfêntiïbetttTïalainfana/font
migbe beetent poma amotia/ bat is te feggen / 2lppeleii
ber liefbe/maer meep fo noemptmenprftdan$ana.Be
ootfaden enbe rebenen van bep namen paen bteebt ver^
daert in onfen J^atqnpben 6erbario/albaer muei^bqt
foecdett.
ßcPacf)t.
^ Be lUdanjana fqn tweeberbanbe/ want fómmigbc b:agben btuyn
4Ppelen/enbcbaerommemacbnientBtuyntTrdangt;an bceten. Batan^
tgt;eri?tengt wita^tigeopged appelen/ enbe ouermibs bien fo beeret geel
■nbsp;mdunm*
an
^ ^cUtt5lt;in.2lttbct8(qttflïmAlcAttbC Malainfana» COdmfma^jüy^jfih'
^(tetfoen.
^tojaitisecitgRewsbatiöbc
0rootc£li(fenmctRit(icIe«mbcbla
bcrmb^aRcclgcliïct/mAcrlïfttbk?
berm ftn Idttger/ ettbe «teer bootlttesi
ben batt be blaberett mn grooteChp
fett. ^et Reeft pnrpnrett bloentett / ett==
beelct bloettie Reeft fe8 blaberc opbc
tnatttcre vatt ectt (ierrc. Bqtt vtncR?
tw (qtt lattct/ettbe ft ett gReftctett ee?
ttett appel ttïet qnaltcB / enbe (ï ft'tt bitt x,:^
nettVöl faets/bwelct bett jfttbiaett^
^ fcRen oft Calltcoetfctgt;c peper niet on^
sRelifct ett ie*tgt;c wottele ie geel/Reb^
l^ettbeveelveepltttgRett.nbsp;t
^Uetfe fijnbct^ miTm^J^
tlielattjatt ie eett vteembt getvas/
bat Rter te lattbe vatt Rent (elnen ttiet
ett ïvafl/ maer Ret moet inbe Ronê en^
tgt;eittteylett geplattbt enopgRebtocRt
tvotben. XSnbe Ret tvil geoeffent / en^
begabegReflagenft'n/gReft'cBalö Cantvootbenenbctneloene».
tHala ittfana bloeyen itt 2{ngu(lo/enbe fomtifts inbe 6crft/ maer bie
ettcottttctt ttiet wel rqpevtucRtcttvoottbtengRen.
'Zitmtmun'otcompkpc.
^ BDie vtncRtett vatt tHelattfan ft'n fonber twtf fel conbt enbe vocRticR
SReft'ct als be Canwootbett.
2Detnelatt$attettwotbett/mi7tt8tvetetts/inbermebicirtettmetgRebc
(ïcRt.nocRtattseebtmettbeappelettterfommigRc{?ebefmctolie/fonbt
enbe peper/gReftct als be Campernoeliett. BommigRe laten je eett Int^
tel oner tvier jteben/ettbe batt ftqbenfe baer ronbe fdjnf tens af/ bie be^
«^eybenft'meta$qtt/olie/ettbepeper/enbealfonbsp;«ommigRc
leggRenfeinbepetele/enbebereybenfegReft'ctalsCaroten/enbebiergc „
ftcteviucRtett.maerbefefptlpbi«ntbejïbenlactertongRen/biettiete }
rtcRtettoftetgRefottbtis/battalleettofttvelfmaect.2tlsyemanbttvilirt i-« ^
gefotttReyt lenett/bie fal Rem vatt befe vtncRten xvady i ^u
te«/want ft' ft'tt ottgRefottbt/ettbc
Amnbsp;'möcr 4act6 o^cr
Dattplom^
-ocr page 342-CCllh
hompen wotben ooc? Seebiocmen ghebeet«« / o(t
pluymett.^rt C0tiwenbe latijnbcetmenfe
iênbembet:3pote?ennenupbar. rebene waerom
fii Hympbca gbenoempt (ïin/P«ct itttnbsp;shettO W
verclocrt.
ÖCfldét.
BDepiompettjtttttweeberbAttbe.^elottintigebebbettwitteblOCtttc/
bieftttbettwittelcUcttttietreetrottgbclilc?. 2)anbet:bebbengbeclbloc^
tttett/ettbebiebeetmcttouet:tttib8biett(0eelplompett.©iïbebbettoocr
25 vetrrcbeybettwottelett/watttbateecfiegbeflecbtbceftrwertewouelcn/
cttbebanberbeefc witte wottelen. ÏTiact tis beterbattttettbaet: ottbe^
(cbeebt tteme wt be bloemett/bie yegelic? ftett macb/ ter wijle bat fij
ittt water jïaett/ban wtbewottelen bie ttiett ttiet ftett ett cattvoot batp
wtgbesrawettfijtt.
gactfom.
tgt;e witte piOtttpebeeftrOttbeettbeeffenpeIett/0belqc? als begrOOtc
Biefett. B:gt;e blaberett (tjtt rOttbt/ettbe beel flqf/gbelqc? «Is taey leber/ert^'
beft fttt bett blaberett vatt Xgt;eyl ttiet feer Ottgbeftc?/ft' fwentwtettOP
(ompen.
ib
ptrootcBonbcfbaetrt. Bim^inbe bloemc vimmen cen rcboongoutgcel
rottncmetvcelgcelvcefelemi^nbccet;baet:befcbloemenom
filttt lange Inoppen gclqcl als bollen van ^uelf xzt/zn ft fqn met btuyn^
gcocnc blabctrcn bcflotctt. J^nbc alfo bacfi als ft tvtflnypcn/ fo vetrtoof
ttcn bact: bcfe bubbel bloemen met geel tootlens gb^W^^ ^^^ fcboon gbc^
ïJectvbefottnen/cnbcft'cnbebbengccncttcuecLnabatbcïvittcblabc^
tcttafgcuallcnfqrt/fowotbcntbollelcns/bicfqrtgcunlttnctfabe/batis
fwcrt/btect cnbc taey. Be wottcl is fwcrt/trotv/ en gccnobbclt/fbmtifts
. ecncnacmbicle/metvcclvecfelen. Be geel piompc is ber witte met bla
ö bctren cnbc fïclcn wat gclitcl. Be wottel is ivit/trow/cttbc gbecnobbclt.
6aci! bloemen ft'n beel geel gclqcl als ben bober vanben ey/bltttclcttbc/
ben Ï^oofen niet ongbelqcl/cttbe ttiet fb groot als bc witte.Be Ittoppen
Jls ft' nocb gefloten fqn/ecr ft baer tot bat bloey fel ontpluyclen/ fo ft'tt^
bed ronbt/mct groen blaberen ouertogben.
Beybe befe piompett waffen in poclcn/vquers/ en biergelqclc fïacn=^
bewater.
^enttft.
Be plompen bloeycn in :^umo/en ban beboottmenfe te vergaberen.
Be wottel cnbc faet van beybe bcfe plompen /vercoelcncnbtoogctt
fonber fcberptc/cnbe fonber bitten.
^ Bcwottelvattwitteplompeninwqngcfobcnenbcgebtottcictt/t's
goetvootbegcnebiebenlmbcsbuycF/cnbcbatroobeme^ocnheb:i^''t'^
ben.Bivcrtccrtbcmilte/alfmcnfcinbcfcrmaniercnvfeert.«ttsgoct
totwcebombcrmagecnbcbcrblafc/alsftgefobenis/etïbebaeropgbcW
Uytwott.eivcrbtVtOOcbcplcclettwtbenltt'ue/alfmen^^
ntcren in water ficbct / cnbc baerop leyt. amp; mazct batt;ilt;: ^^^^ meer
wtcttvalt/al8ftmctpcclgetempcrt/cnbebaer0pgelcytw0ït.Be wot
tel gbefobcn cnbc gebtonclett/boet ben mcnfcb m reynicbcyt enen. Bcp ^^
gbelqcr fo boet oocl bat faet. Be wottel van geel plompen/mbc befge.
Iqcr oocl bat faet in rooben wtf tt gbefoben cnbc gcbtoncecn/poppcn be
ftecte vanbe vzonvozn. Be wottel vanbe plompen groen geftootcn/cn
bc op be wonben gbelcyt ft'nbc/fïdpt bat bloet. Wit oocl be fwcc^^
rmgenbicvanbatwtquenvanbcttfcboengccomcnfttt/alfmenfebtoonbsp;,
Sbetenbebaerinfïroyt.Bcfgbclqcrooclbeloopenbefcbotfh'ct^^^^
booft8.menmad)vanbcbloemcnConferuenenbeftycïermalen/bie^ ,
welde fonbcrlingbc goet ftn tot alberbanbc fwaerCottfen oft
QDanPompm.nbsp;cciih
S enbctotpiinembeweebombtevatt
bAtenootrP^oitcdnecmpc/enbc ronbcdmsbctotbooftrwccr.eiiritA''
^. - Un bm menfcb oocd jlapm/cttbc (q ftn goet tegbe» onbetamelqcde cnblt;
Otir^-' V oncttyfcbebtoomen.
m ^oftdmctuDt
CCIIIL
iënnbsp;/ ofttam tnoflAertcrnyt batmen ttt
(Bxm Üapy oft Btnipi/enbe intatiin éinapts enbe
0mapi / enbe alfo dentment nocb b^ben fbae^s inbet;
2(poteden. Be rebenen van beje namen vinbti in onfeit
J3latqnft)en boecd vanbe crttyben.
tXicnvinbt ttveebcrbanbe gbeflelt;^te van lHoflaertcrnyt baet: tviï
öcelbloemen/enbebaetrombeetmentgeel mofïaeirtctruyt. amp;in faetta
xviu Bat anbetr gbeflecbte beeft blaberen fcbter gelqcd ben tammm wiP'
tentTïolïaert. éiïn bloemen ft'n tvt't/maer tfaet ts rootacbttcb. (Dm
ft'nwtttebloementville macbt wel tvt't ^ofmofiaertcrnyt gbenoempt
ivotbett/opbatfcronberfcl)eebtft'm(fcbenbemenbebattamwtttno^
pAertcrityt/baerxvtbt'erbonen tnt w^Cap.afgbefcrenen bebben.
Blt;*teer(legbeflecbt van tHoflaertcrnyt beeft eenen irontven/blt;^ytt=^
gben langen fleel/ met veel tacrdens enbe fcbnetdens ter ft'ben. Bifn bla
beren ft'n ben 2^aeploof ntet ongbelqcd / maer ft' ft'n cley nber ettbe
wer.Bebloemen ftnbleecdgeel/enbebaerïvt comen ronbe baytacbttgc
^ K^tvdens/bte fqn vol tvtta faets» Be wottel ts wit / (lecbt/ en veefelac^
ticb. Batanber gbeflecbte crq'cbt oocd eenen rowwengbebaytbenfleel/
maer niet fo laitgbe^ Bqn blaberen fqn gbedertelt/enbe bett crnybe van
ïvit mofïaert feetr gbelqcd / maer ft ft'it grooter enbe bteeber. Be bloe?
menfiinwitopbleecd/gbeftetfoeneertgbeftcdeencritys/enbebaertvt
comen ronbe lange ba wdens/bie fqn vol rootacbticbs faets. Bie tvo:^
teli8beneer(lef»gbeWc^-
^plaetfe ^aerber m^tmt*
Beybe befe gbePlt;^cbten van tHofïaertcrnyt/fêbt men gbemeynlicd itt
be bonen. Hocbt^^ns ïvaflên fq' fomttfts van felfs / maer niet fo (cboon
enbe Inftcb als inbe bouen.
Beybebefêgbeflecbten van crnyben bloeyen in ^nnio enbe3«lio/en^
bebanleueren ft' oocd baer faet.
^acuacnbccomple]k:te.
Bc vootfeybe crnyben ft'n ïi?erm enbe btooge inben vierben graebt.
Cracbt
-ocr page 345-Emcafyïueftris.Trtttciti^ofittofï^ci^t»
-^irüher^en/f.
Cttbe fttowt/fotrcctctwt bctt Roofbc alle tacy iliimidycrt/cnbc pttr? ^^
SccrtbcRctfrcttCtt. S)atfapvanbitcmytttietmccbc0erot?ctt/cttbcgc^
SOtgclt/iögoctvootbatgRefu)ol(ctttaecfbcett/cnbcte0Rertccttt:owwcH'^lt;56««-
RecfcRctcclc. 2Datmö(lacwfaetglgt;c(i0otett/cnbcmbeit«fK9«bac»/
poctbcttntcttrcl? tti'cfcrt. ^etiegoet vootbc gReite bic bcvallettbc ficctc
Rebbctt.2(l8bcttvtottïvcbcrtioebcrottcrcyttbcwil/f0ral»J^rtRactmo^
|taetrtnteta$qttgRctcnipertvoö:Ratctttttte(cRottbctt/ei?bebaeracfH^^
. jjnnccectt/foocottiettfqwcbcrt0tlgt;aerfclttctt.4^^^
ItaertmeclgRentacct/biclcyttttcttopbatgRcrcRotcttRoopb^^
bicmcttvattbcttfwairctt|laep/£etRat:giisgReRectcrt/metgRetpccccttctt - -'Z -
lt;^^t.mof?aci:tntcelntctRttcnirtctgRcmcttgt/e»bcbuytcttoptli}fgRcap?'
pltcccttfolAttgctotbatvclPOOtwotbt/isgoettotweebottibctRitcpc»/ .
gRerwollmttiiltc/cttbcalberRattbclattgbttCPj^RegRebt^
trecttbcvocRticRcytvanbittttettbaetwtcr^etboet'bat^
plactjcttbacirbatwtgbcuaUcttis/airntetttirt befer manicrctt tctttperct/
!!^^^bacröpf|t:qcfcgt;,i5etniaecttcettfcbolt;)ttacttficbt/cttbcboctbc»tae^
fettcnbcplectctt vergactt. tTïct Rwcttittctcttbc ganfcn (mmt gRemcngt
C iq wefêrtbc
-ocr page 346-M wcfmbe/fovertcemöAtgberOrtttettbloettlIctajqttgetcmpem
mtjbtS^l / bc/fo gcrtcfct quabc ruybicbcyienbc era» wagië/alfment baerop (irqct.
aijinent met vijgbe» quot;tettgt enbe (ïootet / cnbe ouec be ooteit leyt / (b iP
Q c,en m^crfcn Ö^ct tegl)ett be boo fbcyt/ «'^»nt ^et maect ben menfcb ï»eberom booteit
r ^ ^^^^ ^^^ tjcrbuip battnyten cnbc fnyfcn inben ooien. IDat fap van
bit grucn faet/macct claer: oogen/cnbc vcrbrqft bc routvicbcytbct: wqrt
it^^rr^ brantvctt / a? fment bier mebc befïrif ct. tHojlaert met ajqn gbcPootcn/
^nbsp;is goet voot bc gbcttc / bic van natcrcn oft van Bcorpiocncn gbc(ïcf eit
(I|n/alfmetttbaecop Icyt.^ctis ooc? goct tcgbcn vcnqnicbcyt van cams
pernoclten. Destnbsp;is bcr magbcn tvtncmcnbe goct. 3nbcr (p4
fe gbcnnttct fqubc/boet bq licbtclic? oucrgbcnen. ^i lof! bc v:qnc/ enbe
ƒ bqbtcngtben vtotttvcnbaermacnt. ben tvatcrjitcbtigbctt goet/
-Va.» /bi? verteert be oucrtolligbc vocbticbeyt van btvater/ als bu bacr^
opgbelcyttvott*2ll(»ncn mcta3;qnb«nct/fo lo(ibqbctt(iceit. BDcn tlto
' paertvcr(icrctbebige(iie/enbcbqboetbcgrOMcfpqfcinbenmgbe(cbcy
^ffd*nbsp;ood albcrbanbe oncrtoUigbc vocbticbeytbcr magc%
^ 2lirmcntHo(ïaertcruytom(lccct/enbcecttcnrooc?bacrafmaect/fovet
iaecbtbibeitatcrcit/enbe anber veninicbgbebicrte.
S^eanber beet mctt iit
(gtiecrenbclatqntTe
' ion/^obobapbncciï
.^obobcnbtum/cn in?
^^nbsp;ber 2lpotc?en (Dlcan?
bèrTh)acromme bat bit crnyt alfo ge?
Itoempt is fitlbij in onfen ^atqnfcbcit
lèerbario bcfcrciten vmbcn.
^(tCtfOCtt.
(DlcanbcrbeeftblabcrmgclqcBbeit
'^rnanbclboom/macr flj fqnlangber
eit bicéef Bq oemc cn is ben Koo?
pn niet ongclqc/Bq» vtncbt is lanc/
op bc maniere valt ccncn boten. 2lls ft
opgact/ban is fïf bimten vol facts/ en?
bebitfactisnbsp;^^^^^ ïgt;ie
tvottel IS lanc?/bOubtacbticb/fcbcrp/
enbc beeft ccncn foutacbtigeit fmacc?^
(Dleanbcr wapgbccrite bq btvater
enbc acnbcSee/enbe men febt ^m ooc
m ^(eanbet.
iix-'-
-•tï
Z?cit
©entije.
ghc^ïPaittwtcttbebbmattbccsmetbaewwgbefïettbaftbcbkber«^^
^(ttuer enbe complue.
(Dleanbecïöwecmmtbcgmplvattbmbcrbwgraebt/mbebïoogb«
mbctttwecbctt.
€ BcbUbcrctt cttbc blbcmm bes (Dlcanbcesboobcttbchonbctt/bc
cfcls/cttbcmcci: «ttbcctJicrvoctigbc bccfïctt. muerais mrnctwimitt^
ghcttomcttcttbc ghcb:ortclcttwotbctt/foftttftbc»ntcttfjettccttbcyl^
fantcttïcbtcqrtctcgbcttt bqtctt vatt vcttiïntcb gbcbicrtc/cttbc lottbcclm^
0bcairntcttWttrttytcbacrbiïttccttiptBctt(Dlcattbci:cttrlt;»l;^
lccttvrctctt/w«tttlt;ëakttös®?qft/batWnbsp;, o s
oocibcttmcttfcbm fcbabcUclcttbcbootclich's/t(îbatntcttb«fm
mtlqfmttccnïpt.iênbc fottbcdmgbctsbqbcnfcbapctt cttbcbcttSW
tcttfcbabcUcl/ïvattt aUjl bat nrctt tttet tttccc ba» be blabctrctt t» watec
Icyt/cttbe bat nte» bc fc^apett ettbe gl)cyte» bacc afUatbzmctm/ fo jtetri
ttctt fq.Bactrottï fo fal W alleettto vattbttytcttöcvfccct woïbett/want
quot;quot;nbsp;cctp. ccvi.
^ennaem.
^t:bet:is ttOCttîptmenttt (gnecic ettbe
Cttbefattji'tt/ont ftnfcberpebootttc» wille/bteaeit \m
|tac|dcnswa(fctt.
-—feecfoen.nbsp;, .
Bccbcnsisccnboottîlett/batisbcnwîlben^otttpeetîboomïen^iet
omWcî/mmtiQ cleynbet:/enbe heeft veel pcecnbebootttctt. ^m
blabecctt fm rottbtfomnte met cleytt leefIctts.etïtt bloemen f^ SW
lett Sbedonen/enbe ft ts lattcl^
^Uctft fijnbet; mÇjim^^
^etrbetiswafîtotveclpuetfcn/tewetcitmtîvottbt/aenbcggbett^^^
behaechboffchen/optvelbt/opbebecgbett/ettbeopbtoogbc/cttbeop
ttattcplaet(en.
€ tïïj
-ocr page 348-^nbsp;^mtijtnbsp;Oxyacantha» 15tthm6.
Bcrbcnsgrocyt cnbc blocyt mbc
£cntcn. Jn B^ptcmbctr cnbc lt;Dcto?
bcrvinbtmcn ftnvmcRtcn/bic (qn
InptcRomaenftcn.
^(ttucvcnbccomplem.
Bcrbcris 4b(îi:m0ccrt cn b:oocRt/
Rn's conbt cn btooge mbcnttvccbcn
gracbt. S)e vtncRt ie van fnbti]l f«b?
(lanttc/cttbc fq bootf tqbt cen IntteU
C 2(IfmcbcvtncRt VAnBcrbcris cet
cnbc btindt/ fo Popt (I| ben loop bes
hnyq:/hcv vtonwen (îcctc/cnbc lt;t!lc
. ; , ^ ■ rtttbcrfUtrKrtoftvlotcm^ç wottel
' tmt bootnen cnbcpqlen wt bcnlq?
ttcMlfmettfe (îootet enbc baerop (cyt.
— i^tn fcyt ooc/ wAcrt faU bat men be
' fc wottcl/gRefîootcn wc(cnbc/btqV
mlt;tcl(lrctconctrbcn bnyctvS ccnb^
Ci^n ^ VtncRtc vtonweybAt Raci: bat Ictfcl
cn qnact boen fonbc. BDc bcfycn met ______
Rncn!nc|oftfuyctecbcreyt/oftgcconfqtvvcfenbc/l#R
ben botjt/enbc be Rittc vanbe cottjc. Bt gcncit ooct appctqt om m*
^ctxmcm*
. ^^^nbsp;fommigRc (Dnfeir r tonwcrt
X)las/pabbcn Viae/ cnbc Hanclcmyt. Jn (Btiecp
cnbelatqnnocmptmcnt (Dfytis. 0nbct:2Jpotctcit
ppcTgRclfct^^ bactomc/om battctbcnDlap
É^tcefoctt.
S^inamiemmp/batie bmïDolfômelct fcctrgRclqct/batmcnfc
bcybcv«»malc(tnberenmct wcl onbcrtcnncn mean, eqnpclcncttbc
tacîm fqn fwcctlt;tcRtidgt;/tcebci: cnbc tacy. S)c blabctcn/bicr fbmtqta
ouioftvictr/cnbcfomtiïtövqfoft fcflè bqmalcanbcrcn (îacn/bic fan
beubUbcccnvanria8fecrgRclqct/cnbc(qrteet:|îbonctcrgcnctt/cnbc
DaornactootacRtid). Btïnc bloemcn fqn ItcRtgccl/van faetfocncvart
Aioocctpoictt, mibbm in bcfc bloemen (qn gants bobcmtwigbc
r ' . K nnbsp;/ wotbcn ronbc
fnoppç» Oft boUctetts/bacrinnc Icyt btccbt/fwc« fact. 6et Rccft ccn
fIccRte
an mn
B flcchtcwoîtel/cfïbaerwtwaflcnvcel Li'nam. Tftlbt'î^Uô»
«nbei: wo:lt;:clfw8/b« crwypeit bacr:
tcrftbeitommc.
Sgt;i't crwyt waffet op Ottgbeîgt;owbc
pïactfcit / enbe op bc mncrcn / cnbc bq
bctwyncnoncraU
^etttijt.
Bit crnytbloeytbcn gantfcn (ômcr
totbq ben
Btt crnyt is werm enbe btooge / eß
in gbcenenwegbc conbt en rocbtich/
want bet is bittet:/ enbe lofî be vtqn e/
al(b wqbat bteebetrin onfen tatiitt^
fcben 6erbario verclaertbebben.
C £mc^t enbe ^ercfiin^e.
Vinaria gbefoben enbe gbebtonc^
den/isgoetvootbegbenebiebe geeU
fncbt bebben.i^et verbtqft oocd alber
banbe vet:(loptbeyt bei: lener enbe bei:
milte.iBnbeverbuiftoocdalbetrban^
befmettenenbeplecden/bieeenmenfcb «en fqn Iqf macb beoben/enbe
maect oocd een (^oon aenfïcbt/ enbe bat boen pnndpalicd be blaberen.
I . ------
fuilU'
Vinaria lojî oocd be mim wonberlqcd^n (eerc.^-
'F
Qennaem.
m'comoftBapliebeeftinoubentqbertirt^
tatqrtgenoemptgbewee(î(Dcimnm/enbejinbtbiertqt
'»aftlicnm/enbealfo beeftmenttotnocb toe gbebeeten.
tlocbtanslqnber fommigein onfent^enbie bit crnyt
__(Dämm garyopbyllatnm beeten.Be ootfade enbe rebc
nen van befe namen vinbq in onfen lattfnfcben ^erbarto.
ßeflacbtnbsp;^ ,
Bat Baplicom is b:i;erblt;*nbe/groot/mibbelbaer/ettbe cleyne. Befe
enbebbengeettonberf^eebtbaninbeblaberenalleene/wantbateerlie
Seflecbte beeft groote bteebe blaberen/ bat tweebe beeft mibbelbaer bla^^
beren/bat berbe beeft feer cleyne blaberen. ttîaer fq bebben alle bu] een^
berleyruecd. ignboewdbatbat cleyn entberbegeflecbtfcbqnttewefen
bat2tcinos Biofconbis/nocbt^ns onermibs battet ben anberen tweeit
feergelqcdis/fôbebbcnwibatlienerwillenfettenonberbegbeflecbtetî
£(tp/ccvnL
31
ccviiu
^nbsp;^(teefoen.
^atgróOtBAfïh'combecftecttcrOttbettPcelmetvccUöcrBettö.Bq^^
blabctrcft fttt bett mct:citi:mcl gdtfc? / bkcdgirocit. Bc bloctttïctts \iactt
oiitbcrO!tbcmcrem8/ettbcftft'ttbtuyttlqf»ct:tt?tch.2lIsft'a(T
btcitgct ft'tt fwert faet voott iit cleyit btty f ïctis. Be wottel ts latt cr/boitt
achtilt;^/ettbebaerblt;titgeitveelveefelenterft'bcitaett. Battttibbelbaer
Baliltconttsbettecrjleitgaitts gclqc?/tttacr ft'n blaberett fqncleyitb^
cnbe fmaelbcr. Bq» bloem?ens ft'n ooc? fnee wit/cnbe met Iq'fverwtcb
gbeltf'c? als beerfle. Bat berbe enbe tcleynjle ie bat cbeljie enbe fc^oo»
(ié / enbe ^et beep ^eel (iamme?en8 met veel tacit:?ctt8 / gbelqc? ee» bicbt
fe wat grooter / enbe fq fqn gbe?ertelt / enbe ft' bebbe» eenen copclqc?c»
£ lteffelq'c?e» ruec?. Be bloem?c»8 c»bc bc wottele» ft» be» tweebe» gbe
?pi(tetfc fijttbet^ m^tmu
^afilicomfebtme»gbemeyttltc?t»teyle»vootbevett(iere»/enfom:?
ttit800c?mbebo»en.
^entijt.
Baftltco»tblocyttrt3»moe»bc3itlto/enbaer»ale»ercft'baer(aet.
Odmum,3«ftUcom. Ociniumediocrc»lt;^0itgt;bclb4ctr:örtftltcom.
-ocr page 351-ij'.ti
?ö(tn95artltcom. Cap. GCtx.
B«|ccwybcitettc0ttttcitghee»ert nim Odmunimaius,lt;5io«c^rtftUcm
oficowbeverbtaghen^
Bcfc ccuybc fttt wcrnt mbc tweebe
gtraet/ Ctt jl fttt boue» ttiatett vocbtich. ^
cnbenbsp;^
BafiUcotttttïaect bottderoogbeit/^
Alftiett bes (eer veel eebt.@q larerê m V
mahn wmbt/enbe loffett be viq'tte / ft'
m«?ett veel ttielcic/ett (1 ett wo:bett tttbe
magettietlichteltd vemttbert. Bafih?
cottt ttiet lt;0er(lett tttottt/ blte vatt Koo ^
(ètt/ettbe ajq'tt gbetttettgt/lefcbt en ver?
coelt alber^anbe hitte en weebom ber
ooghett/alftiettt baerop leyt. sDatfap
vattBaftltcotti tttbe ooghe« ghebaett/
verbni'ft be bottcferheyt ber felttcr/ ett?
^ be b:oocht be flwrtê baer wte.Bat faet
Shefobett ettbe geb:onc?ett/lo(l bè v«'?
tte/ ettbe helpt be vrottwen bat ft' haer
ntaent crigett. Dit faetgeroBett/maect
ben menf^ ntejêtt. 2(lfttett Ba|ttie v5
buytê appliceert/fo ie ft' feer goet voot
be ghette bie van eenett Öco?pioenghlt;?Pe?ett ft'tt. ^et verteert ooc^ett?
be tttaect trqp alberhanbe ghefwel / alfmettt bacrop leyt. ^Ifmctt bit met
ajtj'tt tempert/Cttbe bacractt riect / fo btcttghetbcttgcnctt bic itt onmacht
Icyt/webcrommetothem felmtt. 6et cottfonccrt bat Uofi cttbc bat her
te. ^ctgecft blqfchap bett ghcttctt bie vanbe fwcrtc gallc itt melattcolye
gcuallctt ft'n. Bcfc vooifcybc cruybctt heeft mctt voouq'tö ooc? tot ved
attber bittghcttghevfccrt/bcwclc?ewqhicr»iet1ilcttbefcrtj'uett/omr?
mibö bictt bat be Ottbc mcc(icr8 hierinttc ttict ctt accotbcren/wi bat
itton(ctt:^attitt(chett6etbariobtcebcrvcrdacrthebbcrt.-^'^^^^ ,
CCIX.
^ennaem.
iêfe wilbe tTTariolcyrtc hcctmctt ift (Btiecp enbeZatm
(Dn'gattttö ettbe lt;Diigamm/ in ^oochbuytfch XOelghe
moet.Bc rebcttc vatt bictt fnlbq int latijtt vinbcn.
Be wilbe tnariolcyttc/ghe^eetctt fyltte(irc (Dt-'ganum/is wilbt/en i^
otqerhattbe.maer(?etthebbêgccttOttberfcheetbattaUecttittbcbloemê..
Bat
cg
et'i-'ti
mn ^flbenbsp;^Tap. C C i X.
B BAtecrffcheeft gebed btwyn bloemê/nbsp;Oxigmum.'Xomcolt;ttioUync.
öattweebelqjvcwige/enbebAtberj'
bebeeftbeelftteewittcbloemeit.
^aetfoen.
(Dtigamimtseettgbewasbatbeeft
Deellangejlelett/biefiirt
btttyit/eubebbettblabereitbteftrtbeit
Kuelbeelgbelqct »fop ccqgetgbc
croottbebloemett/bieftitvattfulcdcrt
colwere/alfonbsp;Bq»
woiteliökrtcd/eitbebottbmcbn'cb/eit
bebeeftveelfcbweteit.
SDejegeflecbteit voilbctXiam^
feyitewaffertgeemembAecbboflcbett/
w (bttbcdmge tgt;k op betgcit Uggbett.
(E
bloeyt tttOfmno an 3wlio.
nmticcn^tcomplcjic.
(Dngaitumiö werm ertbe btoogb«
irtbertberbengmebt.
(Dttgartrtmoftwtlbcmanoleyrtetrtwqrtgefobettertbegcbtortcdert/
isgoetbcrtgcttêbtevArtvertimi^jebtertegebetertfqrt^^
mertt met (Dicyïwelt bimct/fo ijï go ct voo: be gene bte gyps ofïtCqbeloOï
fert ttetcrtbebbert. 6et ts goet met vqgertgbegeten voo: begbertebt'e belt
rv Ctramp bebbert/oft bte waterfwebttcb (qit. (Dtt'gamim gebtoocbt/efï met
j^ggbegeb:OrtcBert/b:#befxvertegalleboo:bettcamergartedwte/etti'
beb:ertgtbertv:oitwertblt;^ermaettt.t^etbwerti'itcdgetcmpert/ettbeee
grtbeintbAbtgt-btOrtcdert/isgoetvootbegertebtemetmybicbeytbelaf
bett(ïfrt/ertbebegeelfttcbtbebbert.Batf4pvartbertgi:uertert(D:tgartttm
wtgeperli/isgoettotbatgefwollertdcecBbeert/totbettbrtyge/ertbefwec
w'rtgbert birtnertö mortbts.éet ver fuetet be ptrte trtbe oo:ert/clfment ntet
melcdtempert/enbAtwermtrtbeoo:ettboet.Botvaermertwtlbel:11(tf
rioleyrtelïroyt/baer vliertbertAterert ïvecb. tHet lt;0er(ïert moubt gbe^
i .'^^../r.ir^.mettgtertbegeappltceertlqrtbe/foverbtqfiertbeverteertft
JZauc/ gbefweU ;^rtwi}ttgefobert/ertbebert wermertbampbaeraf tttbeooteit
^nbsp;. 0tttfartgett/berteemptblt;ttfuyfertertbectrtgbelenïvtert00:ert4(D:igartum
vo^cnHiijicn. ^^^t^rtghefobert/verteertbatgerOrtrtertbloetOrtberblAwvlcefeb/Air^
inerttb4eropleYt.2tlfmetttb:oocbt/ertbemetf«lpeterenbebuemrtcetem
pctt/b4tmacctwittcîAJibcn/alfmmbtcbaermcbc(îci:icto(twî#^ - - ^ .
verteert be croppcit/ alfmeitt met A^tjit / oUe enbe (B^etfleit meel mertgeit/ ^ -
ettbe bat baecouer (ït:itct.6et boet be pme e»be fleectte» ïttbe fïjbett ceflèAf^'^rC.«
rett/alfmetttmetvqgRettmettgelt/ettbebaet'Opleyt.
^enttaem.
ccx.
i^fecruybettbteïvq Rter CwUetetts crttytttoemett/bie
Reet mett ttt (Stiecr ettbe £atqtt (DtcRtô / ettbe Cynofot^
cRtö/ettbettVteiïtiïtCefïtcttlus catttö. Bi^erebettettenbc
oot(^tevatt fttlcte «amett Rebben
tijtt verdaert.
lUett vtttbt viïfoerRattbe mattierett oft gReflacRtert vatt CttHetetts
cruyt. i)ateerfïet8feergrootvattblaberettenbebloemen/ettbebttReet
mett ttt ^atiftt (DtcRts maa lattfoha/ ettbe m ^uytfcR Bteebt CuUetetts
cruytbmattttetett. i:)atttveebege(lecRteReeftfmadberbIabcwtt/e»bc
tvoïbtttt latijtt sReReetctt (DtcRts masattgufïifoïta/enbe ut BDuytfcR
BmaiCuUcHettôcruytbmatttteeett. SjatberbesRefTecRtetttstttetfoo
lattctalsbevootgaettbe/ettbe baer. q^^^is maslatifoh'a»
cRtö femtrta matot / bat ie te jèggRett/ quot;
lt;è:oot CuUefetts cruyt btvt^ffeu.
^ S)at tïveebe (DtcRis femttta mebta/
bat t8 te feggRett/iHtbbdbaer Cullcü
Eens cruyt btvqf teu. 2Dat berbe (Dt
cRtöfemittamtttOt/batts/CleyttCul
letetts cruyt bïvtïf ten.
^aetfoen.
2:gt;atBteet CuUetetts cruyt mattue
ten Reeft gemeyttltct btq oft vt'er bla^
berctt om bett (led / gRdqct tvefettbe -
ben tHeyebloemtetts/oftbeblaberen
vatt tCqbdoofe. Bqttett (ïed ts ott:=
tcent attberRalf fpatttte Imct Bq«
bloemen fqtt ft fverwtcR ettbe gefp^en
ctelt. Bqtttvottele bat fqtt tïveecul==
letens o jt doflèteus/bte (ïaê aett mal^
canberett gdqct als tïvee ttOtett tHu^
fcaten/beett bouê/eube btt tö deyttber
ettbe voller / en battber Ottber / bat is
tveecter/ettbemeergefrottffelt^ ^Dat
t ^
Orchis mas angu ftifoïia.nbsp;Orchis fcemina maion
©nml Cwllc^citö ci-uy t tnanncïm* (Stoot CuUelcitö croyt
O rchis foemina media.nbsp;Orchis fcemina minor.
(^ibUihacv €nikïcm ctuytxot0m. Clcyn CwUcIcttö cmytvci0m*
-ocr page 355-mn€uMmcmpunbsp;ccx^
€ Bmal CuUdettö ccuyt mamzïm beeft oocl blabcccn gclijcl be tCijfbc^
loofc/macc (i fqn fmaclbcc cnbc tcccbcc/cnbc ft (ïfn met fvvcrte oft bmyn
plcclcn bcfpucyt. Bc blocmc fiin pm^pwcbmy tt. Bc wonden fii n cont/
gefaetfocneect gdqcl ale twee (Dltnctt/tttet wat vecfdingcn.Bcctt wo:^
td is vol cnbc vecfcb/banbcc ie ybd cnbc vecb wvjnt. Bat gcoot £wUc
Icttsccuytwitflctt/beeftblabcccnbicfqnbentCiibcloofeblabcccttbed
SbeltïctBcblocmcnjTingbecoIncccctgeltïclalöpttcpitcc.Bcwoneleit
Rttgcfo:mccct0beltfcltwccvo0d cycccm BatoppecPcieconbt/cnbc
jècc dcync/macc bat onbccjie ts gcootcc cnbc langacbtigbet^^ ^at mib
bclbaet; Cnllclcns ccnyt wtïf Icn / ts met blabcccn enbe (Idcn ben voois
0acttbcngbelt}cl/maccfi]tt bloemen fqndcynbcc/cnbc buWt btnyn/
macc binnen xoit/ met (êcc cleyn fwecte ttppcicns bcfptaeyt. amp;in wo:^
tdcn (qn gdi}cl twee langacbtige noten/ macc been ie gcootec ban ban?
^ bci:^ Batclcyn(lc£nllclcnsccnytwifflctt/i8ccfqnccnyt/bett8tcccbci:
cn clcynbcc ban bc voo:gacnbc / anbccs i(l ben fmalcn Cnllelens ccny?
bc mannelen (cec gdqcl/mact: fqn blabcccn cn (ïfn niet bcfptaey t. ^inbc
(qn wo: tden/ bc wdclc gbeltfcl als twee cycccn gefotmecct ftï» / bic fqn
^ed dcyrtbcc/al(ó bic pgnce bat daeclici boet blqcicn.
Zlk bc gbc(led)ten oft fo:tcrt van Cnllcicns crnyt xoaffm gbeccnc op
. fanbigbccccbc/opbccgbenenbcinbccmbcn.
Bcfe ccnyben bloeycn inben mcy/cnbc int bcgbin van 3nnto.
Be gcootpc tvond van bcfe ccnyben ie tvecm cnbc vocbtidy en tvat
fnctccvattfmalc4tTïacc bc clcynPe enbcvecbwi}nbc bie ie meec
cooct/crtbc onccmibö bien i8 fq wccmcc cnbc b:oogcc ban be gcootc.
Bcfe wottel placbmen voonifts inbe fpiïfc te v(êcc/b wdcl men nod)
boen macb.2(l8 bc mane begcoote volcomen wottd etcn/foo malen fq
^ rottctt.i£nbe als be vtonwcn bc dcyne eten / fo ontfangen fq bocbtcccn.
Baccomfoip vootWtóirt^^^^rlt;^li^biemanicccgbewecP/batmcnbe ,
clcyttcmctgcytenmdclabt/omlnptcccqgcrttotbttPaa|it^nbcbicybe^
leenbevccbïvi:fnbeatcnfiï/ombcnlttptebocnvecgacit.Be ootfaleis
bcfc,Bevolcomenwottdb^eftvcdowcctolligbet?ocbtt^eyt/cttbegene
mctvcdinPatiettcnbcwinbt8/baccomfogbeeft(qï»PO'quot;NPlt;^pen.( .,^
^^accbcvccbwqttbctvottd/boetbicttlwPvecgaen/watttfqb:oocbt
mecc ban banbecgt;2tljlitertfe eten wil / foo moetmenfe biabzn gbdqcl be
Clt;*tnpctnoclicrt4Befcwottelengepootcncnbcgcapplicccct/bcylcncn^^r:'^
bc vectcccen albccbattbc Befgbelqc^oocl alfmcnfemct (g^cc^^''quot;quot;
pen moutbaccop lcyt.0t ge W« oocl alle loopenbe fweecen / bat etcn
binnens monbts/enbe alle feecicbeyt bes monbts. '
lï VanBm^
-ocr page 356-m ^tmlkHm mpu
GCXI.
enbe rcbmc vatt bc(c namen vinbt in onfen
tiïnfcRen ^erbario int langRe befcrenen.
i)it ctnyt i8 ttveeberRanbe. ^at eecfle Reeft fcRoon pntpntvztwi^
gRe bloemen. anbet^isvanmenigerRanbecolnei:/te weten/pnrj«
ont^btnyn/tvit/geelenbegcnenbootmalcanberen gRemengt. S)at om
bec(ievanbebloemei8eenRotfelgRelqct/enbebatoppet:(legRelqcteen
vogRelten met ftit Rooft ettbe wtgRefpteybe vlnegRelen/anbers fo fqn^
fe met ff elen/blabetren/enbe wottelen malcanberen feer gelqc / nocRtanö
t8battïveebegRe(lecRtlangRer.
^(tccfocn.
2Deblaberenvanbefenct:nybejqnben£ooctblabet?engReltïcB/maet;
(q(qn bteeber enbe vetter/enbe beneben terwottelwaerttefamengRef
vontvetJ
-ocr page 357-B Vdttwm wbe gbebogen. Bc (ielett ftjn mtmt anberh^ïïf fp^^ttne Imd^
Be bloemeit Rebbelt fitlcf eit flt;tetfoeit/«lfoo wt] boiteit verclaert l)ebbeit/
Cttbe gbelqcd bte ftgttrc claerltcd wtwqp. Be wottelen fq^^
gbelqcdal8ttotett/altqtbnïbqmalc4ttbcrett/cttbcbeettealtqtmeerber:
battbattbcr.
crwybc» wa^ett gccrttc itt eettctt vapctt grottt / cttbc itt beembc».
^entijt.
. BefeBtqcttlledetts crttybctt bloeyett ittt le|levattbettl^ey/ettbcmee(l
ttttbegittfelVAtt^ttttitts.
Befe cruybctt verbtoogbctt eitbe vertvermctt/gbelq cd alabe €ttllej=
dettecraybctt.
2llfntettfeittïvqtt ftebet ettbe btittcdt/foo (iopt (qbettloopbes buycds.
tltett vfeertbefè tvottel ttiet foo feere omltt(ïte crqgbcn om bt^flapett/,
Als be Cttlledetts crttybett / xvant mett bettittbt ttiet batfe baertoe fo tvel
biettett^Befè ivottel gettcefi oocd be vuyl mottbeit/als (q itt water gbefo
bett is/cttbc bctt mottbt baermebe gbewajfcbett ettbe gbefpitelt wotbt»
m root)c
CCXIL
(DobettStccttbtedebeetmitt ittC^tiecpen
bemoocd£ettcatttbott/ter caufett vatt fqtt ïvtt bloeyfel.
'Berebettettcttbcbbefcbeebtx'attbattberttamettvtttbqiit
Ottfett Jl atiïttfcbett éerbario gbeallegeert.
^oobett©teettbKdebeefttgt;llt;*berettgelqcdal8wilbepa(littadett/op
gbelqcdbegbemeyttPeter(êltc.6etbee(ieenettbtcden|^^^^^
balf fpatttte lattcd. @iïtt bloemctt (qtt ftteewit/elcd met fes blaberett / ge^
lt}cdectt|ierre.eqtt faet bat wafitta bat bebloemett af gbeualleti (qtt/
cttbebctisbKebtgelqcdalöbatfactvatttllelbe^Qiïttwottelisftvert/
-ocr page 358-CCXIL
B ettbebccft veel
beboUc?ett8 oft ttOOtBettô / aett eett wottel fotittijts vi}f oft fes / fontttïtö
meer oft iitm.nbsp;.
Koobe Bteeitbte?e wafï 0eeme m fieeittgbe plaetfeit/eitbe op ro»we
berbebersbe«.nbsp;„ r t
^enCijt.nbsp;Saxifraga rubea.
Befe0tee»bte?ebloeyti»3»ttto/ Koobc etccitbtctc.
al8be»ïï?iï»gaertbloeyt/ettbebaer?
ombeetetbtlwlt;0tt;ecr(Deitatttbe/e»?
be ter fcluer ttjt t8 b»ï «ebteucr om
tte»wtfï(»bloeme».
Ï^oobe» Btee»btc?e i8 werm e»?
• bebtoosbeïttbe» berbm graebt/e»?
be bat ie goet om mcrdc» a w ft ttc»
fmaed/«?a»tbnô feer bitter.
Be» fïeel va» roobe @tee»btde
met be blabere» ewbetfaet/met wq»
ettbe bwetttrtc? gbefobett ettbe gebtOtt^
c?ett / lofï be Becottbma.Bte wottel
ttt wqtt gbefobett ettbe gbebtottdett/
Inbsp;t8 goet tegbett be btoppelptffe/ettbe te?
.tai^^t/loi 7rgUç„t)egeele.©ijieooc? goettotal?
berbattbcgbebte?ettberblafett.eq
'nbsp;lofïbe vn»e/e»bebteectbettfïeeit.eï
fcbevbtbemflatt^tt^tt^^^ïtt^ettittbc
magbe.eiï80Oetgep»l»eri5eert/ett?
bembefpifegb^ftfnbsp;, , , ^
be vallettbe fïecte bebbett. Be blaberett met bwetttttc? gbemettgt/ettbe ee»
ièkcmm baerafgemaedt/boe» bett boefï cefferett/e»be fq» goet voot
begbe»ebiëeett^^totte»abembebbett.
(DecBoec8 btoot beete» be fommtgbe ^afe»da»er / of^
CoedoecsClawer.^tt (Bzkcp ettbe Satqtt (Drys/ettbe
ittber 2fpote?ettt!:rtfoltitm acetofwm/ettbe Slllelwya.
bersbeet mettt gbemeyttltdpattts cttc»li/batiö te fe3^
0bettCoec?oec8 btoot.
j^aetfoe»^
m £0ttîm M.
(Cocctoccs btoot ts ccrt ncbcr crwybctctu ©qtt blabcttcttsbic ccrfï
xot comctt/bic (tftt tc famcit gRcvowbcit/cn bacmac als ft Raer op boeit/
foo ftnfc fcRoott gr»cit / altijt btq op eeit deyn cott (Icclteit / eitbc ft Reb^s
beitmbcmibbeitbtepc toeit/cttbc ft' fq'itfitcrvait fmatc. n#ttsbc
blaberett cotttctt witte blocmeit gcft'ct als bellctt / clct bcfonbcr op eettett
pecU ^c blocmtcits ft'ttboot enboot
met cleytt pitrpurctt abertetts ottber^ Pam'scuculu Cocctocce btoon
troef c. JÉnbe als bic afvallen/ fo wot
bctt bat cleytt fcRcrpc bolletcits/ gRc^
tmlt met geel fact.2Dc wottcl is getitob
bclt/btityitrootcitbelaitct.
2Ditcrwytwap0emcyttlicitttwot)t/ rrm
oppceitrootfcit/opopwottclettvatt
groote boomen, ttïen vinbets ooct
ben watercant/enbe aen fommi^
gRcRagRen.
Cocctoecs btoot bloeyt mccp inbcn
2(ptil/cnbe int beginpl vanben tHcy/
als ben Cocctoect begint tc rocpc. Mn
men vint bi crpcrientic / fo wanner bit
crnytonerwlocbclictbloeyt/batbanin ^
bat iaer groot water compt.-/^ cu-sTi«/ ^
CocctoccsbtootReepalftlctencom
plcric enbe natwerc/gcft'ct als be © «r
ctcl/tc weten conbt cnbe btoogRc.
CoectoecsbtootiswtncmcnbcgoctgRcgRctcn/opgW^J«^«^^
btOttctcn/bcngcnenbieccncranctcon(ïcrctcmagRcRcbbcit.jtcmbett
gRenenbiegebtotcnft'n.6ettsoocBgoctomtcRcylen«locrRattbcwott
bcn/gRefwccr/cnbc ppdcn/cnbe fonberlingRc tot vnyl monbcn.^et
verPaetbcnbotP.i^rtbeinfommaRctReepaUeoperatiett
cnbebnecRben/bicmcnbenöwwrd
toegReeft. ^nbsp;quot;
tin DAttCxvee^
-ocr page 360-(tu ^MtUau ccxiiii.
watttbetm heeftcenietmeecbantwmBaerom bcitct
icï bamt bat (Dp\}xieiB baa pUmus af fccqft. Bom^
bcbbcrt btt ccityt voot pccfolmta
maetfi'boleit.nbsp;_ ,. .
3:f(teefom.nbsp;OphrisPlînîj. ^ Zmchiahu
bie ie vm 1 ettbe ie »»et twee blabece»
ï6ecbbteebe.ïgt;lt;*«^^ mtbbett vattben
Peletotbottetttoewaffettlîïttblo^entè/
bie boett ^^'««^e^P »^ogelfetts/
ettbe fq ft«nbsp;colttece/ett^
bebaecwt fqclett twee cleytt bittgep
ïetts/gclqcl alô tottgef lett8.Be xoox^
B telbeepreelxJcepU'itgett/gefcbtattdelt
ettbebootmalcattbecettsbewottbett/
ettbe i8 goet vatt tttecle.
t^at Cweeblabt tvap g^eemc Op
vocbtigbe beentbett bie aett be berge»
gbelegb'^ttpîrt-
©cntile.
tCweeblabtbloeytittbettmeyettbe
itt^ttttio/cttbebaecttavetbwqttet. -
^(tcuer mbe complexe.
tCweeblabttôwermettbebtooge/'^
bwelcltttettwtpîite»fmlt;^ccentecclett»tach/wantbtîôfttetettbetae)^
a. -Bitcmytabpwrtgecrt/baerotttJHeyletb^
j./;;IqcBbatCttUeleiïacwyt/opcleytttïîaettcrwyt» ;nbsp;• -
©mnaetn.
C^itrleyeîvotbtitt (Snecfcber cnbe£atqttfchec fptaecfe
(Dttttitttttttgbcb^eten/ettbebaertoecg^entittalis/ettbeitt^'
bei:2lpotetettttOetttpttttettp(S?lt;^üitwnt.Beootfaleert^
berebenett vattalfwlclettantett ^éhm wt] eettsbeela^'«
mmvwbttwccberh«ttbe0chwleye/t«mcnbewilbt Bcwtlbc
BcharieyeoftwabtBoeldmsctttyttôbcrBamevaitfîcIc^^^^
wibîcmabefctqmtt.
^(tetföm.
Bctamme@ch4t:lcye heeft «iteit viercantigbettfïeej/bieióötttteitt
cette» c»btm$l«nd/ettbebwyttV«»öttbetop.0qttebwbcte»Rtt
Ä towcttbesheb^ytt/cttbe ftt'mcdett fîetcB/ettbe (ttftrt^lTchett^
gtuctt.Bqttcblocttiettfq'ttwît/bUwvecwtch/ettbcftt qttbett^aut^
blocttictt tttet Ottshelqcd. Hae bat be bloetttettrtfshew^^Uctt ft»/foo coj»
ntetbAtfaet/b«ti6fwectettbelattcd4cbtt(^^/ettbehetleytttthttyfdett8/
bteh«ttghcttttebc»:w«ect.@^««^bttelt8ho«bt«chtîchettbegeeU Be
wtlbe@chaHeyet8bert«ttîmentet(îelen/blÂbet:ett/ettbef«etwat0he^
Uid/xom be» (leel 10 i?tetc«»ttch/to w/e»be 0eh«y:t* Bc bUbece» ft»
C beft ©ame bUberett wat g^eW^^^ bloemett fttt vatt colwere hemels
blawmetpwpmrbmytt g^emettgt/ettbeg^eHmmpt gbelqc? als eettett
2(t:ettbt8bectS)atfaetiöi:ottbtettbegeel/cttbehetleytmhttTf?ett8.B«
uJOiteUöbottbtachticb/ettbefwertvattcolttere.
^plaetfe fyxtt^tx mf^xmc^
Betammeöcbarieye plattbtmettmbe bouett. Bewilbe waflop
ottgbcbo wbe velbett/ettbe fcbier oueral mbe beembett.
25eybebefcgbePecbtett»att©cbarleyebloeyettm5»ttto/eftbeft'lettlt;
rmba»ooc?blt;»erfaet.
Q^atuetJenbecomplejwe.
Beybe be 0cbarleyett ft'tt wermeube rebeftcBett btoogbe/bwelcï
,, S:gt;Ätfaetvattbetamme@cbarleyemetwqttgbeb:ottc?ett/b:ettgb^
beytberobgbe5t.2llfmetttmwaterftbet/joboetete^gefwVlvergaeft/
ipbatmentbaerop leyt. @ttlc?ett cracbt beeft bat cruyt Obc?Mlfmwt
mbefcrmanfcrcttvfecrt. BetvilbeBcbarleyeiötotaUebittg^cr^cb^'
ti'gberbAttamp;ct«mmc.2:)eblabcrettvattbeyberleygbe(lecbtettm(ïucïeii
gbellootcn/bcfottberopbaerfeluett/oftmwatergbefobett/bi'etrecEeit
^ett ttacm.
Kuett/bte beetme« ttt f atqtt j^ruum / eit itt (Btiecr (D to^^
^bue.^et ie beu SlpoteHers ottbdewt/wattt ft «emett VOi^
c?ettbaervoo:/maer ft bolett.
6cflacf)t
_nbsp;énettvittbttweebcrbattbeüruen/tamettbetvilbt/etti«
beft'ft'tto»berfcl;eybcttvattbloemm/v:ucbt«»^e**gt;ottel/alfowiïbiei:
tta bteeber verdarm fullett.
^(tctfocn.
^ctamme'-^rustt battsccttgbewas/btveldttiet boogbectttvafï/
bet iö tccber cttbc bunuc. ^ct beeft fmad blaberett/ cn tvittc/cttbc blatv^:
acbtigbebioemett.i£Hbeai8bcbloemcttafvaUett/fovolgcttbacrbatv^
fcttö ttac/btc fqn btccbtAd){id^ cttbe bu'ttae rottbt/ettbe bacrittne leyt
witfi??^/^lt;^^iö!ogrootalöee»^oomfcbeJ^rïvte/macrbetiöcatttacb^'
ximt
en* bii/^li'i-
Orobus» TCitteJilvncn* Eruumfylueftre^Koobcofiwtlbci^tJum.
macv bc bloemen fttt root / cnbe bcneben / cnbc inbe mibbel bUw cnbe
gecL Bi}n RawBens fïfn fmal/cnbc veel langcc ban bc tamme. BDat faet
bat bacctn Icyt/bat ts ronbt / enbc fwert oft gra wac^ttcR. wottcl ts
bi'ctccnbcRonbtacRticR.
S)cilrnen waffengReernc op magRcrbotrc ccrbc. Sgt;e tamme moet
mcnmbcRoncttfettcn.^ewilbcwafrertopfommj0Rcacfer8/entnRcgi
gRcncnbcRaccRboffcRcn.nbsp;^
Beybc begRcfïecRtcnvan^irncnblocyctttn^imtoenbcJnlto/cnbe
baerna Icncren fq' Raer faet.
2:gt;e^t!qenfqnwcrmtnbenecrfïcngraet/enbtoogRcinbcntwccbcn.
2(18 yemanbt feer veel J^rnen cebt/ fo maten fq pine int Rooft/fq lare^» quot;
rcnbcnbnyct/enbcloffenbloetmetbc vtqnc. 2(lfmcnfcftcbet/cnbcbên^-^'
'4?/
Offen vootfcbt/fo wotben fq vet. Änen meel met Rncninct gRcmengt/f r^^ 'f r^^
-ocr page 364-B cttbecmÄxtuambÄcmföbcmaect/btctö goet vootbe gh^tt^bie ved
taey vocbtïcheyt/h«moten/enbe flwymen op be longen/enbe op be bo:|t
rnbsp;ver0abe«lgt;ebben. fiiywertbefweenngbcit /beboet be fptoet v^^
^ r ohn^ ^ ^ / anber pleclen/bte een menfd) aen fifn Uifenbe in (ïfn aen(
I ^^/^Hi^^ ,„ad)bebbemS)atiImenmedmaectbatbevlcerattenmetvoo:t6erte^
tw-6etvec(aed)tbeberbevtoutvenbo:(ïem2(irmentmtvqn^
/Ai?-f^^leyt/ettbeappU'«^^^
''' quot; ' cwtnp|êl/bepifnUcfbcyt^e8gbeüoecbs/enbebeb:oppelpi(fe4 6^^
btqfïbenmecl(êl/itabamtgbefobeni8/enbebaet:mebegbe(ïrele».
C C X V IK) oiÄc ^tvili^. I
©en naem.
%nbsp;gt;^gbemeynpeterfeliebaerwqbieraffp:elen/btet8tit
(g^tiecic gebeeten (Dteofelmon / en petro(êlmon agrtort/
enbe m £atqn 3pmm montanu/ enbe petcofelmon (yl^
ne(ïre. tgt;e 2(poteler8 beetent (tmpelqïen petro(êUnon/
__ _ enbe (ïf bebbent mee(ï gbebowben voo: bat optecbt pe^
Begemeynpeterfdteen beeftm'et -^r
meer ban eenen (ïeel/bte i8 ronbt/co? % ^ ^
menbe tvt eê teeber/deyn ged tvottel
Ben/eit beeft ved tacriês/bie b;eybennbsp;,
B baerroitbtfotnmetvte/enbebaerop ^^^
(ïaen deyn/gcwett/tvtgefneben/gbe^
lertelbe blaberlene/ber wtlbe peter
êlte / oft Ctcttta niet ongbdifct ^et ^
?eeftvvittcgecr00nbebl0emlen8/ge _
Iqd al8 be Cic^a/ maer (q (qn deyn
ber enbe teerber. Bq'tt faetislancl^
adgt;tt(b/fcbet:pbptgt;etongbe/teeber/ .
enbe goet van rnecle / ben ^oomfen ^^
Comtfngbeltfctnbsp;'
?plaecfebaetetv)a(i.
Bic peterfelic cn tvaffet bonen in
^»ytfcblant niet van bem feinen / bi
moet baer inbc bottcn gbeplant xvot
ben. ^«ïfoip met meer anber crny?
nnt7 r.
C ettbcmAttbctlanbmmoctmcnfcpieymopplctttm.
©mtijt
BcghemeyttpeterfcUc blocytm^ttmo enbe 3»lio/cnbc Icncrctban
mtttaenbccomplejctc^
2DcfcpctcrrcU'cï8«7ctmtnbcnttt7ccbcnsmbt/cnbc btoos^c mbe»
' tsünbsp;L» A
h BAtfact cnbcbc wonden vanbe gbemeynpctecfdic in wq» ^cfo^kmwyn
be»e»be0l)eb:o»cBe»/b«ermebelo(ïbev:qne.@qbten0bettbe»v:o»A
tvcttoöcd $«cm«em(iottbe/airmenfe in befer manteren vfet. tTTe»
'vreei:t(êöocBinbemebtdtrtenbtemettbet:eytte0bentvenqn4j^
ntebicq»e»bicverwermen/enbebevitttelo(fem3nfommabe|cpetet^^
fdieheepAnc beoperAtie»enbevtrtttyte»/bteme»ber iËppc toegbeeft/
Alfoo wqitt fq» Captttd baamffaiimn fuUe». Befe petet:feUe vfeert
\
mettoocd(êerittbeBnecde»/cjrbebatttietfo»berfade/ïvant|qi80oette^
te Cttbe bejeögr/lïïfcbeybtqnabe bnmotett. iSn beeft meer anber oper«^
tic» bte Jvq int (Capittd va»ber iêppe vertellen fwUe».
mtmoUm^ ^«p
^cnnaem.
cSbcnebatwqbter Carnoillyettttoemen/bie beden i»
(0;iec|i: (Da enbe Da / enbe itt tatq« ettbe ittber apoteJc
beetmettfe Sotba. @q fqn feer row eïï amper ittbe reeï=
lealfmcttfceebt
mettvittbtbtqerbattbeeo:ba.Bateer(ie0eflecbtbeeP0^tt^w^^
beappdettojtvtncbtcff. Bat tweebe beeft lan0acbti0befW^^^
liïcïeyerett. Batberbebecftmcbtcttbicjqttaettbettjed^
bottettbteebt0elqcBal8certpeere.igttbebicmacbmettyo:bpeere»»oe^
^ mett/cttbebie(?ae»bier0bep0n^eertgt;
eotbabati8ee»e» boo0ben boom/metcenettopte^^^^^^^^
plt;^m.eiïttblaberettwa(fenaetteettettlatt0benped^^0beu^^^^
tteffett8battber/altqtbeertte0benbattberwt0befpteyt0belticcalsvl»c
Sbelctt/ittmattiercals oft niet meer batt een blabten ware/cnbe bone»
tpte»o»0belqcdblabt.Beblabere»(q»lattcdacbttcb/r^^^
lertelt/ettbeft(qnbett£attwerblaberettttietfeerott0belqce/wt0bctto='
me» batfe cotter fq». Bc bloemen (q» wit 0dqce al8 bloeyfd va» ^op^
cc/vm
tenftrtronbtcttbclaitg Oa» Camotllycm
gRefaetfomccrt gRdqct
Ufo gefeyt te. woxul
f )tcpittbcci:be/nocRtAtt8
'f cnbc (tï en verbcrft met ^
. .aeefebaet^tttjafï.
moiUycnwAffengRccrnc
c conbc plactfcn/en ooct
Ren.
0entt|t.
tbalenctrcn \)mvxnd)tcn
Mttö^Ptembet;.
uct enbe comple^^te. ^^^^^
zba trecten tc (amen gRe.
tïTtfpelen / m«et: ft en ft n
^cRttcR.
Cf^cenbeopewtte.
, ^^ BDc onriïpc Botbcn itt fïnchtt gc^
ftcben cnbe tnbe fonne tc btoogcn gc
lcyt/enbcb«n gRcgRctcn/bicfioppcn
(Jii^icNe- amp;gt;a fa ben loopbes bnycp^^At meel vm bc
ïopjj^i. feappeïettmbefpnfêgRcnnttct/Rccft
befgReliictccracRt.B:)c@o:bcnpecrcngRefobcncnbcgeb:onctcn/g^
A pettbetiloopbesbnycy.mactrmcn fal befevm^tniet teveel vfetren nt
bet: fpif fe/ban auecnöls mcbtcqnc.JXgt;ant ft' bicncn beter tnbe mcbicqn^
ban tnbe fpnK^
/
s: v
F gt;
y
\
ccxix^
€natertongReften8Rcct men alfo oncrmtbs ft'n ftg»
rccnbcgcbacntc. 3nlt;Snccic macRment (DpRtogloffoi^
Rcetcn/cnbci'n^atqn£tngtt(»ferpcinina/twotbtoocC
gReReeten £ancea £Rtt(ii.
^actfoen.
^^atnatertongcften cnRceft niet meer ban ccn blabetcn/bat ts vet
cnbe bicte / vanbet: lengbe van eenen vtngRer / ben crnybc van ÏOaters?
tvegericf wat gRclqct. (Dnbcr aen btt blabcten crnypt ccn cleyn flccltcrt
tvt/baetopn?a(ltvatgrociisbatts geftctccn fcRcrp natcrtongcfteit.
pc wottel tö geel enbc vol vcefclett.
piactfe
-ocr page 367-quot; Dit natertoitgefBcttvmbtmctt in
ommigbe beembm bie op berggeit gc
ïegbwfttt.
Qentijt.
^At natcrtOttgbef?m vinbt mcit
ntecfi mbcit tïlcy / bacritae foo vcr^
b wqitct/cttbc men petet niet meer.
2gt;attTate«ongeft*enb;oocht fon^
bergrootehitte.
€ Cmd^tenbeopet^tóe.
Bit crnyt bimt wel tot be wonbm/
iv«nt bet treedt toe enbe beylt be won^ ^^ ^
ben binnen luttel bagben / gbelif cB als^^i^^
be ÏPaelwo:teUiinbe bet bient feer^w^A^iMl
wtnemenbe wel tot alberbanbe bitti?
ge quabe vlceratiett.^et verteert ooc£
bat gbefwel/enbe boet bat fcbeyben/
alfmentmct Verdens liefe mengt/en?
be baerop leyt.
■■J.
müm muffin.
Sennacm.
3tcrttytbectmenirt6necr3^atttbton/enpblt;^f0lt;^ttOtt/
1 eniniatqnaEantbmm. Bi onfen tijbenbeetment^ap?
'pamino:/en5.appainuerfa/eninbuytfcbttoemptment
- cleyn £liffett/2llgoye/enbe Bcbclaers luy femBe ootfa?
Een van befe namen Paen inben 5:atiinfcbett óerbario verclaert.
Bit cruytbeeft eenen Peel/bie is eenencubitus lancf/vet/^ec?acbs
ticb/enbe met veel ticr?en0befptaeyt.@qnblaberenft'rtbettmelbebllt;i
beren wat gbelqc?/enbe ft Pfit 0be?ertelt/bebbenbe eenen f^^^
pof ?er|fe. ©qn vtucbt is ronbt/enbe fo groot als een (DUiue/enbe (les
Eenbegei,|c?eenenegbel/enbebli}ftaenbecleeberenblt;»tt0mbe4Bewot
telisroot/enbevolveefeiingb^it^
^^^Jj^Atttbiumwafiinvetteplaetfen/inpntte^
m n Beft
-ocr page 368-aeatttbwwbKttgtfiïn vtMcbtwrn^
ben écrft/mbe bait beboottmenbie
tevergaberen.
aeatttbwmtô werm enbe btooge/
Alfowïbatmetrebenengetbootttbeb
ben m onfen fatqnfcbm boed van^
ben crnyben.
C BevtncbttJ^nbefencmybefalmen^^^
vergaberen als (m itochniet beel rtïp ƒ
cn 18/ baerna fo falmenfe (ïooten enbe '
in eeneneerbenpotbetvari/enbelatv
watet: baerop gieten / enbe bte fcboon
ha ur-
^nbsp;baermebcbe(ïrqcfeitb(twaffcbcn.
©ennaem.
(Dttoen oft Boomtvollc is van piinto ciî anber £atiïrt^
^ fcbe mec(ïer8 aeylon cnbc (So(|tpxon gbcnoempt. ^nber
3pOtclcnbcetmcntCotwm/Bomba)c/ettBomba(nm»
Cottoen 18 een gbetvae bat bcefi blaberen gbelqcß
ÏDqnga^t blaberen/maer ft ftn clcynbcr. Bte bloemen ft'n geel / cnbc
ïnbemtbbelpnrpnrbtttyn/cnberottbtfommebootfncben.Öqnvtucbt
t8gbefaetfoeneertgbeltfcleengbebaerbenote/cttbei8t)olebeltvolleoP
cottocn/baeraffpintmettfcboonwitlqttwaet/alfoomenbatmbefe(i«
ßwrcclacrltclltenmacb^
Cottoen wap miSgypten/tttCanbia/m poellien/enbc tthltJ^a*^
i^ettpi4ttt)tcnnpooclbte»^^^^lt;*«be/gbelqclal8meeranbertgt;:cembtö
îgt;at Cottoenboomfeitisalfoo vincbtbaer/battctt^rRottbt bloe«
mcit
-ocr page 369-maettbctt / ettbe bit boetet fo lattgRe/ ^
tot bat Rembettcottbetttvittter otter
bett Rais compt.
Cottoett isïverm ettbe vocRticR/
alfo bat BerapiOtt betvqfi.
€ £mcRtenbeopct(tttc.
2)at fap vattbe blaberett gRetteefi
bett loop ber iOttgRe» tittberett/ett?
be boet bat criemfel cefferett. SDat
faet is goet tegRett bett Roefi/ ettbe att
ber pa^iett ber botp. 6et vermeer,
bert ooct bat mattttelict faet^tHet be
oliebievattbatfaetgRemaectis/ver
btijtft mett bat (ptoet/ ettbe attber ma
fett ettbe plectett ittt «ettpcRt.
m ^abbeßiomiett.
2(bbebloemett Reet mett ooct pabbett£)tlle/ettbe tvilbe
'£Ramille.3rt (Bnzcp partRettioit/ettbe2tmaracom3tt
5,attïttpartRettittm/2(maracttm/@0liö0cttltts/Catt.
ta/ettbebiïOttfetttqbe»£ot»lafetiba/baerommeblt;ittet
fierctriectt.
Éactfocn.nbsp;. .
pabbettB5illeisberCRrtmilkittalbermattierettgReia?/'*»^SR«;o^ ^
mettbatbcfeblabÄSt^ooterßtt/gRelticttvefettbebettW
berett vattCotiattber.@qtt Woemett Rttooct grcv^t^ö^.«^^
bloemett/enfqfiittctert.BttisbatpartRettiumbaerafbatDio|cotibe8
fcrqft/alfotviJbatittOttfettlatqttfcRett^erbariomrtvee^
ïvefett Rebbett/baer macR W biet verfiaet ettbe baertoe lw|f Reeft,
^Uctfc ftittbcr m^xm^*^
^ïtcrttyttvafiifttCotett/rtettbetttvecR/ettbe aettbe catttett vattbe
Roitett.
Pabbett^llccomptvtoecRwtittbe£etttett/ettbebuertbqcattsbett
sReReelettfomermetcrttytettbebloemett.
iB ni i^^tmc
^m€0tmx.nbsp;ccxxif
B mencnbcrtucRteit btï malcattberett Xylon. Cottocm
Reep/foo Raepaljl grootgRettoecR
wott/ bat ts Otttrctbett ti}t t?att ttvee
}5 ^acue^ mbe CmpUpiC. Parthemum. p^bbcblocmcm
Brt cruyt is weçm mbcn berbeitnbsp;-.A .
Acbt/cnbc inbeit twccbctt btoogc.
Cmcfjtenbetvetîcft'n^e.
Bit cruyt gbebtooc^t cnbc gbepu!^
ucrijccrt/cnbcbAcraftwccbtacbmcn ^
(alfoo Zctmme bcfcnïft) met bue^ ^
ninch'ngcnomcnin (Drytudi/lojîbc '
fwcrtc galle/ enbc bc fîuymen/enbc
md)t bat af boot ben camergancd.
Bit cruyt is goet voot be g^enc bie ee^
^t en Acm. itencottcrtabembebbcn/cnbcbieme^
lancolieuö enbc fwacrmoebicb / ofc
€ trucrenbcftrt^ Bat cruyt fonber bic
huerij^cU^ bloemen in tvater gbefoben cnbeghci:
gbenen bieben
fîccn bebben/enbc bie cott van abem
ftn. àlsbcmoeber bicdgefwollenent
bcverberbti8/(ôo(âlmenbitcruytin
water fiebcn/enbebacrin fittemBit
cruyt met ben bloemen gruengbepoo
ten / is goet tegbcn bîvilbt Vfcr / enbc
. anber bitticbgbejwcl/aliment baer^
, / * opleyt.6etverbtqftoocdbccroppen/alfmentmengtmetbmttcfmout/
^^ T cnbebaerop fîriîct.2ll|î gbebtoocbtis/cnbemctbnenincd ofc ajqn in gc
ttomen wott/fo i(î goet tegen be aeytnge oft fwtfmeringbe int booft^
cgdlomouö feö^et
^ennaem.
Sllomonsfcgbel Wtmmin(Bticcp enbefatiïnpolygo
mtm* Mnbî inber 2(potedctt@igillumBolomoni8.
, é^ommigbcbeetent oocWittcwottcl/oucrmibsbieit
batftn wottelwitis/enbeom battetveel ioncturen en^
bednoopenbeeft.
Bit cruyt ts ttvecberbanbe. Been beeft btcebe blabcren/cnbc banber
fmaUe»2lnbcr8fo(îfnfcmalcanberenfcergbelÔe^/Alfowîïbatbterttac
claerlicBbefcriïucnfullen.
Benbteebettlt;Salomons fegelbecftccncnlïeelbicisronbtentceber/
enbeopbeybeftbenmctfcboongruenblabercnbecleebt/bicwclcdebc«
Jlawwer^'
-ocr page 371-25 £4ttwcrbl4bei;eitnbsp;fq (tfn bteeber ettbe c^elber/
thte«oft ttveelefaett eettett (leel/ettbe(qfnTA?ettgclifc?ate
maer fif ab(lrmgerett.Ctt(f(:bettbebl4beretttVA(fettfcbolt;gt;»
mett met ßruettAtt faetfoctte gbeUfc? als langb« fch^H^«/
bebi'cri(feralt008nteerittgetAlebattbeblAberê/ngt;Atttn?teIe^^^«b^
vattbe blaberett (Ittypett ttvee / btq / vier / oft «teer bloettiett tvtegt; igttbe
«Isbiëgbettoechgebloeytbebbett/focotttettbaertvtroobegreyttett/bie
(qtt eerfl groett/ ettbe baertta tvotbett fi fwert. Be wottel tö wit/weecr/
gbeit. Bettfmalett@al0ttt0tt8 fcgbeli8 bett voot^bm crttybe wat
€ 0beUfc?/macr fqtt blaberett fqtt veel fmaelber/ettbe bier ftaeter vme aen
elchottctttre. @qn bloetttê fqttgrttettachtigecbattbebloemettvattbctt
bteebett ©alomotts fêgb^Vfq» greyttett oft ?ttoppett fqitbtttyttber.Bie
wottel ett ie ttiet fo groot/ttocb fo vol fttobbelett ale beerfte.
25eybe befe geflec^tett vatt ©alomotte fegb^l waffett op bergett /^tt^
beitttWOttbt.e/I (^asramp;n cn c^JnÄet^iUdsen,cn naun tt-Cc^tiUnhx^cwlAcn*
Beybebefectttybett bloeyettittbett ttTey/enbe batt macbmenfe ver?
gaberett.
î)an«Salomonefe^el £(xp* ccxxiiL
Bnbsp;©te natttet enbe complejae.
^ lt;S Alomons fegel beeft eeit gb^mengbe ttature/tP4ittb«t «bfïcmgcert
eens beelö/eitbe ts oocl wat bitter/enbe fc^erp op be tong^e^
£mcbtenbewercftn^e.
V ,nbsp;BeîVOttelgbettee(îenbebeyltbewônben/al(rnettfegrtten|îocgt;tet/enî?
à c ' ' ^ be baerop leyt. Bq verbtqft oocl alberley (metten enbe plecien wt ben
« - ^ aenfl^te/enbe oocl oner alle bliff Befgbelqcr boet oocl bebotretvot^'
/ r : telinwater gbefoben/enbebaernaeettboec|:lettiiïbat water natgb^^
maect/enbebaermebegbewaffcben.
au Cl^rfett t)atett.
CCXXIIII.
3?clen rgt;aren beet men oocl Boom X^aren/enbe i^ngel^^
foet/bet beeft op been (ïjbe feer veel cleyn gbeelbtoppel^J
lens. 3n (Stiecr enbe latqn beet ment polypobinm/ en^
be ^ilicnla. Be 2lpotelers bebben ben (Htiecfcben naem
_ ^ Polypobinm bebowben.Be ootfale en rebenen vanbefc
namen vinbij in onfen iatqnfcben ^erbario.
^(tetfoen,nbsp;Polypodium. ^yctmDrttrcm
polypobinm is een crnyt ontrentnbsp;^
cen fpanne land. @qn blaberen (Ïjnnbsp;quot;
ben Xgt;aren cruybe gelqcl / cnbc (tj fijn
gbelertelt/pacnbe altijtpacrcn paer
aen gbcb^y^bc ronbe fïclcn / cnbc bier
wajfenbervecl wt cen baytacbtigbe/
cruypenbe/roitbc/ Inoopacbtigc wot
tel / bebbcnbe veel clcyne vccfcllcns.
iênbe bcfe wottel is bnyten ftvert/cn?
bc binnen griien/cnbc fq beeft ccncn ge
mengben fmaecl/bitter enbe foct boot
een. eicncrt(cb^^0^^^^»PWlsnocb
bloemen.
iêyden Paren wafï int wout / bet
vlibbertcnbe cruyptoucrbcmojfacb .
tîgbcfîecnrootfen. 3temacnbe(îam:=
îTawcP
men enbe tvottclcn ber boomen / enbe ^ v,j
fOnbecitngcvaiSycIcnboomc. men ( ^^f (lifi^, n
vinbet oocl op feer oubcïPilgberunbsp;ci-^/
^entilt
Brte«^»ytf^lmcttvcrgabcrettintle(îevan2fugu(îu8.
-ocr page 373-Cnbsp;mbe complete.
%ctmX)areni'8fttetcnbcfcRcrptgt;oot«»/cnblt;bacrdmf0btoo0ct
fottbciraiicRbqtm.
S^cwottdvfccrtmmmmcbicqttm/mbeairmcttfcmctcwmEiccteit
o(îRomp«bet/0fmctBeetcofttTTaîttwc/mbcb4tfopbaci:aftt»cRt^^
tettttJeringebtoncBm/bAtlolîbooîbeitcamergattctalbeirRanbcgaUc
CIÎ ecttb:acRm4rwacrmetmeebcmnecmpt.B:)cn?oml van p^
lypobittmmctRncmnct0Rc(îo0tcncnbc0Rcappltcccct/tô0Octbcngbc.
ncnbtcRaeroncttrcyctbcbbcn/cnalsbcioncmccnoftcot^rtwtccnjqn/
^ttbcft'gRcnccfî bccloncnvanbcRanbcn cnbcvoctcn. tnenmaagt;bcfc
ïvoïtcl ooct inwater tcwcycBclcssRcn/cnbcbatfapbaccwtbouwctt/
Cttbc bat (clnc fap pnc0ccrt ooct.SDcfc wottcl gRcpnlncrijccrt/cnbc inbc
ttttcpöRcbacttfi'ttbc/batvcrtccrtbatOttcwoUicRvlccfcRbatmbcitnnc^
fcwajï/bwclcEmcnpolypwöRcctct.
m ^aitoue. ccxxv,
21nbsp;2ïli:0ttcbcctnîcninlt;5ttccFpta(î0tt/Cttttt£atqttmai:
A cnbittnt/cn mbcr 2rpotctcptafltnntgt; ©ommigReRe«
tent witten 2(ttbotcrt.
gaecfoen.
^ -T^ ' ttïatirnbittntisecttgbewasmctvccUactctt/b^^^tï
Icwtccnbci: wottelcontcn. Biïn (ïelcn fttt victrcattti^/witcnbcgRc^
Raytt.0cblabcccn(t|'ttrOttbta^tid)/bqnavanfactfoen0R«l^'lt;^^^^^^
bnym/ettbc|q(nttblccct0rocn/0cl)aytt/0efron(fclt/cttbcbtttcrvattp^
5c. ennblocmcn fmvoit/fiambzin fcRctrpc Rnyftcttaroïtbtlombctt
(ïccl/inotbinandcbeettbowcttbanbct/vanfaetfoctt0Wceecttc^ot.
bd.ti:abatbcblocnïcnaf0RcnaUcnfqtt/fovittbtmcrtittbe|cW
eonbtcnbcrow fact.©«?« wottd i8fwcrt/cnbcbacP4cnR«tt09e«»gt;lt;«
veefdcn.nbsp;^ .
B mali:ottcwa(Ï0ccrncopon0Rebowbcccrbc/bqbcmnercn/cttbcttty
ttcn/cnbconbcRofpcbcn.
^alronc bloeyt in CJulio/ettbc lenert als ban oocr jqn fact.
mcuetenbecomplejcie^ ^ , ^
2:gt;»tccnyttapcrfcctclictwerntinbctttwecbctt0»^«eôt/cnocbtoô0cittîî
bcnbctbctt. £x(xd)t enbe opemtte.
— 2)cb^ct!cnvanmatmbmmctb^
Jcn/isgoctvööïamp;^ptcï^éc^
-ocr page 374-CwtbtOOghett^BefgclqcjC boet ooc bat Marmbium. ODrtlroue,
bat Wt be 0meit blaberett
bo wt oft pcrfi/cttbe bat ntet \^mnind
ghctetttpcrt/ettbe Q^dvicï als eett Mk^f^^i
ctttarie mgbettOttiett. Zls fi} met bot?
reblaw wtlbe£cltëtt0bemettgt wo:?
bett / fo loflêtt fq be growe voctgt;ticheytnbsp;W:
ettbe bttmoKttbteop be botfi verga?
bertltggett. Beblaberett itt wq'ttgbe?
fobett ettbe gbeb:ottc?ett / oepettett bk^mm,
verdopte lewer ettbe milte. ©q bjctt?
gettbettvjottwettb^trftecte/ettbelof?
fettbie©ecobitta.@i ftttgoetvoot
be vrottwett bie fware« arbeyt heb?
bett/ ettbe voo: be ghette bie vatt ttate?
SD rett ghebetett/o(t bie venijtt ghebtottc?
?etthebbett.tlochtatt8 jljnje fchabelic
ber blafettettbettttierettbie ghequetfi
(qtt.Befghelqc?ettOperatieheeftooce
bat fap vattbe blaberett.2)e(ê blabere
met huettittc? gheappliceert fïfttbe/bie
,, «w, jjjyuetreit be ottbe vuyl vlceratiett / etts
bc fweerettbe ttaghelett/ettbe (I ma?eit
batbefwccrittghcttttictvoo:t8ettetett.©iïverfaechtcttbiepitteber(ïi«
bctt/alfmcttfebaeropIeyt.Batfapmacctclaerooghett/alfmetttmeth««
nittcBbacrop|trilfct.2llfmettbatittbeootettboct/(bvcrgactbepq^
ootctt.2Dteblabcremetb«tfactcnmcthittttettfmottt gcmcttgtwcfcttbe/
vertcerctt be croppctt/alfmctt bit baerop leyt. Be vootfeybe blaberett ge
btoocht/ettbe met a Jtt'tt ghcmcttgt wefêttbc / bie fttyttcrctt Cttbe ghcttcfctt
\
I
rp»'
CCXXVI.
^rbenehectmctt^fercrttytombatmcttbatyfcrbaerme
behct:tmacct.3ttlt;g:iecrhcctmctttpcriflcrcott/èiera^
botattc/itt latiftt Dcrbcttaca/ Colttmbaris / Colwmbi^
tta/6crbafattgttittali8/cttbcbiï0ttfctttqbcttittber2lp0Jgt;
_ telctt Derbcna. Be rcbcttctt vatt alle bcfc ttamctt hebbeit
wqittottfcttJ^tiittfchett^erbariogbeallcgeert/albacrfalmcttfebeicre
Itcttvinbett.
Blt;ïer(qttttveeberbattbeghe(Iecbtettvattre»:bwe/teïveten/mamte^
toettbc
-ocr page 375-Verbena fupina.
^ ïm ertbc tvqf dcit.£)tofcotibeö noempt bit ccttyt Kccta/ enbc
lmacc4/b«ti8tercggben6Anettc«m/omßttblAbcrenwtUc/bic0be^^^
telt enbe gbefneben fqn gb^lqdals eenen èdnencam. 2^ectlt;t/blt;tt iste
feggben/optecbt/baeromme bat fqn tacdenoptecht cnbc
fen. Bat wqfdcn ^aatrnminlatm enpina/ombcstviUc bat ftn
tacrdcnsccnlnttclncbcrwacrtshangben. Batonberfcheebtoatmbcle
twccgbe|lechtcnmeeri8/batftllctttvibicmababtbefcrqnem
€ Batmanlicgï)et!benaïva(igemcynltcdanbct:balf?lt;^tt«'^[^quot;«/^»^
bcfomtqts oocdhoogber. 6et en beeft ghemeynltcd met meer ban eenen
encdclenllccl/bacrwtnnypenbeblabercnbtcft'rtgeclonm/cttbcopbcett
filbewit/enbcclcdblabtgbel^'^^ wel eenen blt;^neneam. Dc blocmenbie
bonettopbertpcnsofttacrdenöpacn/btcfqnsbeel/enbcbatwoibett
cleynbnyfdcns/baermncleytgbeelclcynfabeden« Bit ccnyt beeftoocd
eenencdeln?o:tcl/biet8 wit/enbebceft veel veefeUngben. Batwqp
den wafl eenen cnbitws boogbe/ enbe fomtvite oocd boogbec. ©q« fi^^
lenftttvieccanticb/enbebaecoptvaffenblaberenbiefqngbeclowen/en^
bebenettloowenictfeerongbelqcd/maecftfqnfmaelbet:encleyn^
bctr/tronbtfommc gbedertelt/enbcopbeenft'be wit oft grawacbt^-
B ^rttopperlievaitbett pelen(itcn veel cleyn pucpnctvitte Iq^ertvigb«
bloemlens^i^ttbe «Is bie afv«Uen/fo leiieret p(n faet/ enbat is ben btee^
ben lS?edbb:ee fabe gelqcï. Be wottel ts land enbe bide/ bcbbenbe veel
veefeUttgen.nbsp;^^^^^^^ m^tmfiC.
Bat mannelen waP op ongbebotvbeplaetpn/aen be tnynen/en wof
tergracbten. Batwqflen vinbt men oneral optbotp/biibetnyneiV
enbemneren/enbewatergraj^ten.^^^^
' Botmannelencompteerwtbanbwiïflett/wantbctbloeytmeePttt
bcboitbts bagh^»^/^*^^^ vooits tot inben ^crft^
^(leuer mbe cotnplcjwc.
^nbsp;©tc cmc^c cttbe opemtte.
Beblabeirenvanbatmanlid3ferbei:bt met olie van 3^oofen enmet
vetrfc^ vecclens liep gbemengt ftnbe/ baermebe boet men be pine enbe
«?eebomvattbemoebervergaen/ttabatmenbitbaeropleyt.tHeta$qtt
oodbevnyleonfny«erevlceratiett/alsp(0epootenenbebaeropgdeyt
wotbemBcfgb^lqcr oocl onbe enbe verpbe ïvonben/alfment met bttc^
ttincl tempert. Be blaberen enbe be tvottelen van bat tvif f len in wqrt
gelbbertcnbegebtonclen/oftgcprelcn/bieftnïvtttcmenbegoettegbctt
alberbanbc vemfnicb gbcbierte. 2ttfmettp een btac^ma fwaer met tvie^
rood enbe onben tvtfn veerticb bagen lanc nncbteren b:inct/ fo geneptt
fi' be geelfncbt. Jn water gefoben/oft grnen gePootê pfnbe/fo verfaecb
ten p( bc gefwellen/alfmen bit baerop leyt. jnynerctt oocl be
^leelileOrtfity»«lt;^fllt;:plt;^t«n.Batgantpcrttytitt
vnyl monben/cn bie vootts etenbe pveeringen bes monts.\ Bat mart=«
licl^rerbertt'gjoettotweebomenbepineitttbooft/alfmêeencranfgett
op boebdmbaerattnaect/enbe opt boop febt]/ op alfment pootet met
a$itnenbeoli'cvlt;^»^lt;gt;6pn7enbaeropTeyt/opbatmerttittolievan2^oo
fenpebe/enbebaeroplegge.@qpfnoodgoettegenbatwtnallenvatt^
benbayte. Bc wottel in water gefoben/en bat fop baer afinben mont
gebonben/baer-^^^bevergaetbentantfweer/enbemaectbetanbenvaP
enbepiïfpaenbe/enbebetgeneepbefweeringettbinnenbenmonbe.Bc
vootpybe wottel een Inttel gepooten/enbe in water tot op be belp ingb^
fobett/envqfbagenlanclbaerafgebtonclê/batbeepgrootevirtnyttc^
gent crimfel ittbe bermê. Bat wijf len in water geweyct/eil be mcame
ren met bit water be(p:aeyt/maect be gapen vtolici en blibe.6et is goet
vootbe gbene bie bat roobe melijoen bebben/alfment in water op wtïtt
pebet/etibatbtinct.6ctlopooclbenpeen.6etisgoetvootbegenebtc
metbevalUnbepectebelabenpin/enbieeerpia$arnsopmalaetfcbwot
bcftpitt/alfmentin waterpebtenbatbtinct. ^ctgeneep oocl bat poba
■
(Ditbtvarm Rectmcttm (Sim ptcnsopptctrtott/cit^
be in Uttin j^iUp. BDeit Umflt;hm nam bftff itoclgt; im
'bet:2(potetettbitecettbe.S)eoo:f4Hettenccbetteitvattbc
p namm ftazn inbeit latiin{d)znnbsp;gedlegcert.
men vinbt twcebecRanbc sReflecRten van IPottbtvaren/te ^
manneten enbe wqf ten. S)at manneten Reet men m tam ^lUp mas/
enbe bat wqftentCRelypteriö/en ^ili^femina. maecbatoitberrcReebt
bat twflTcRen befe twee gReflecRten van crnyben is/ bat fnlbt] Rier nae be^»
fcrewen vinben.
^atmanlicttOonbtvarenenReeftgeenen(lam/rtOd)bloemen/ttOcR
faet. Bqn blaberê comen tvt eenen |ïeel/bie is een die land/mm |t |taen
ob beybe (ï/ben wtgebteyt gdtïct als ttvee vlnegden/enbe fif fttt ronbtf.
omme gRetertelt/enbe op be fijbe ter eerben tvaerts fiïn fi| befptaeyt met
ved deyn ronbe ticrtens/ be welcte als fif rt(p fTfn / f gt; wotben |Ii fwert/
enbe ft vallen af t)aerom fo ifi bat fommigRe befe ticpïme Jfff^f««
infiebevanX)arenfaet/maerRetenisgcenfact.2)enfmaectvanbebla
-ocr page 378-?Dlt;tn£8out)e\)at;cmnbsp;ccxxviL
C bereitlö wat (icccd.Bc wottel ts bttytcit fwcrt/enbe btcd/ citbe lancdach
tilt;i/bebbmbc vechoitghebobbedcttö. 2lirmeitbefctt?ottclbootfnqbet/
fo fict mcit op beybe be (iibett vanbeit fitebe/tfaetfoeit t?att eeneit ftverten
ontplodeit vogbd/ßbd^cB als eenen arenbt/btvelcd icd enbe meer anbe^
rebtcdwils waer genomen/enbe alfo benonben Rebben. Bat xoiiftett
heepblaberengeliicdal8batmanneden/opbeybe|qbenwtgWpteytcrt^
be gedertelt/nochtans en gangen fq ntet op eenen befonberen (ieel / maer
wt eenen encdelen/langen/calen / gcnenen (ïeng^d comen veeltacrdenö/
baet-aen tvaffen be blaberen. 6et en beeft oocE nocb bloeyfel / nocb faet.
Bewottelvartbefencntybeislancd/enbebnytêfwert/fqcrnyptterft:«
ben b weers enbe r erre wt in beerbe.
^nbsp;Pdetfcfiïnbcrtxxifftn^e.^
Batmannedcnwafïoneralinboncder/vocbtigbe/fanbacbtigbeeerjj
be/baer veel lomber is/ enbe inbe balen/befgelqcr oocd aen fanbbergen/
en int wonot alberliefjï. Bat Wiff den en vinbt men niet oneral/ maer
bet wajï in boflcben bie boogbe liggben/enbe op be bergben.
Befe crnyben falmm in ben 6erft vergaberen.
Q^ïdtuct^cnbecomplene.
Befe crnyben ft'n werm enbe btooge/bwelcd aen baren fmaecdgoet
om mercden ts/want bi 18 birter/enbe trect een luttel te famen.
^ Be wottel van bmanncden gbcpulueri$eert/en baeraftgt;ier btacbmen
met tTïeebe gebtoncden / bat lo(i be mtmen wten ftue. iênbe om beO^
peratie (lercder te maden/fo macbmen een balfbtacbme fwerte HiefwOt
tel baertoe boen.Befe wottel in wifn gefoben enbe gbebtoncden/is goet
vootbe miltftcbtigbe.ttTaer bevtouwenftUen baer van befe wottel
vaiteit/^wantftbelebtbe ornftncdemfjV enbe ft boobetbe vtucbt itt
i^Oêber licb^em. Bat puluer van befe wotter^tooapênbëgbetteefi bie
^ubevlceratienwter matenfeere/fonbereenicbbijtingbe. Bat wiïp
}renbeeftbeigb^Wc^lt;^operatie.@qnw^telgepuluerijeert/en
mncd in maniere van een ^êlectuarie ingenomen/lofi be bteebe wottttett
wt ben ftue.i^ube alfmeiit met wqn btq btacbma fwaer in ^^^
verbtiuet be ronoe wotmen wt ben lifue. 6et maect ooc be vtou wen ott
vtucbtbaer.^lfmenbeblaberen/bewelcdeeerflwtcomen/geftcalsan^
ber gruen crnyben etet/fo maUn jt faecbten camergancd. amp; lo(fen eerp
be galle enbe baerna bat water. Be blaberen booben be wantluyfen/en
fij verbtiuen be nateren/enbe anber onftyuer gebtocbte. Baeromme ft
beboott men befe blaberen onber be beeftkn te (ïroyen / fo ft'nfe feder bat
baer gbeen quaet gbebierte fcbaben en macb.Ben roocd vattquot; quot;
befeblaberen verbttifioocdbenateren/enbebierrrwn^ ^
gbelqcdegbefpuysenbegewottute.^Avrm^ïv/^r^quot;'^
ó crrri.
'1 it//.-.,- Va'
yi,
C- lt;J n
cJ hf
Ä fei.« - _ - -
-'Ui
»4 . y - C) 7nbsp;/ Att^a c/Aff I
-ocr page 379-£(xp. CCXXVIII.
^ .nbsp;Qmndem.
tcl/b Aetrommc bat wtcc wo:td (ap compt / bat is bm folp
fetrgelqc?. lt;S«'cc|i: cttbc fatqrt beet meitt pcitccbattits.
3ttbct:2tpotc?ettbeetmcttbi't0cn?a8^em'atïit8potcttt»8^
tTïacrwaerombatbt'tct»ytinlt;8^?i'cc|t:cnbc£att7itpeitccs
battw80bebectctti8/baerlt;tf bebbc tc? m mtjnm Jlatqttpbcrt ^crbapio
ïgt;eclgberc«»eii.
^(tcefoen.
Xgt;cccEcit8 ï)eitcEcl beeft ccttcfibttttttcit tccbcw» (led/beit Deitc^d met
ongbclqct (Ditbcracitbcrtjled bqbct: wottckbeitetvcd blaberett/btc
(laett cttgbei»malcattbcrcft0dqc?al8bcrgt;citcMblabcrcit/macrft(q^
25 gt^ooter cttbc btccbctr. tt gbect^oottbc blocmctt fqtt gb^el* Bat faet ts
b:ect.Bc tvottd is btty tctt fvoztt/Umm wit/lattcl cttbc bicSc/citbe beeft
eettett flercrcit ritcc?/ettbc is vol faps/ btvdcB/alfoo tvtï gb^PT^ ^zbbm/
bctt folffct: gbelqe? is vatt colwct: cttbc vatt fma?c.
X)crc?ctts ^cJtcBd tvafl op be bcrgbe».
^Cn tiïUnbsp;Peucedanus. Vctd^tm tOmctd.
Xgt;ct:c?c8 Xgt;cttc?dblocytitt 3ult0 cn
2litgitflo/eitbe Icuct^t baertta fqtt faet.
nmcx enbc compU^^^nbsp;.,.
Bit crityt is pcrfcctdic tvcrm ittbettnbsp;^Mj
ttvcebcitgraebt/cïtbtoogbeitttbegiit?nbsp;^
fdvaitbcttbcrbettgracbt.
Be xvottd cttbe tfap vatt befett crity
be vfcert mctt ittbe ^potcEc/eitbe ft beb
bctt beybe ccttberbattbc cracbt cttbc o?
peratie/ttocbtas is bat fap tvat cracb?
tigcr*2llfmctt bitittct olie vatt ^oofètt
attSettfmoSemfd.
socttotalberbaitbe ftccrcoft gebtc?cit
vatt $cttittvett/cn tot bctt bet^bctt flacp/
baer mctt ttict tvd afctl can oitttva?ctt
oft wacHcr tvotbctt / tolbc ftvqmditt?
Sbe/totbevallcttbeficctc/totlat^c
rcttbctt booftfweer / bctt cramp / ettbe
©ciattca/oft pifttc ittbe bö^P«^ 6et
; gt; ï.
^(xn^adtm©mcamp;Lnbsp;cc x xv 11L
n«tcwtt.2(llTitcnt met oU'e van 2^oofm mcitgt/mbe inbe ooteit boet/foo
pergaet baermebe be piite en weebom ber ooten. 3nbe Role tanben
baen jr(nbe/(b v^aet ben tanbt$u?eer.2tl|ment in een ey in neempt/(00
18 bat 0oet voot ben Roe(i.^ctmaect eenen langten abem/ Ret boet bat
criemfel cefferen/enbe Ret jcReybtbeinflatien enbe tvinben binnen benlt
ne. 6et macct weect inben bnyct. ^et maect be milte cleyn/enbe tcompt
be vtonïi?en te Rnlpc/bie niet licRtelict baren en conen.B^it vootgenoem
be fap iö goet gRebtoncten tot tveebom ber blafen enbe ber nieren / enbe
tRelpt ooct be gRene bie ben cramp Rebben. 6et oepent ooct be moeber.
S^etvottel Reeft befgRelqcteoperatie/maer ft istvatonfïercter. tTTen
(lebtfeintvater/enbaernafobtinctmenbatfelnetvater. S)evoot(èybe
tvottelgebtooclgt;t enbe gReliooten/enbeinbeonftyneronbevlceratien
gRe(iroyt/fty wert befelue/enbe ft' trect be fc^nbben fnellict van ben been
beren/enbemaectbatbaervleeflt;i)Ouertvali/enbeReylttenlePcn.tnert
macRfe ooct befIgRen tot be plaefieren / cnbe anber mebicqnen / bic men
vfeert tot vertvermingc bes licRaems/cnbc ber leben. BDe tvottel gRcfo^
ben enbc gcbtonctcn / lofi bc gallc/cnbc bic tacy flq'micReyt boot ben ca^
mcrganct.DeïvottelgRcbtoocRt/cnbcgRepwlncrijccrt/cnmctolievan
2)yUe gRcmengt cnbc gRcfireten/maect ben menfcR ftvcctcn.
©mnaem.
^npcrfcboomtvottin lt;Egt;tiecirgcRccten pcrficcmclca/
in^atqnperfïcamalna.ignbcRiReetetbaeromalfoo/
I ombatRq tvtcnlanbc vanperftacerfitvcrf Ricrtelanj^
'bcgRcbtocRtiö.
Ê^etfocn.
S)cn pcrfeboom Reeft blabcren/bic fqn ben loonc van 2fmanbclboo^
mcngRclqct/maer ft fqngrootcr. @qn bloeyfel is ft fvertvicR. ©qn
VtncRten ftn ronbt gclq'ct eenen appel/vol faps/bnyten gRcRaytt cnbc
tvolacRti^/cnbc mibben inbc vtncRt leyt eenen rontven Rcrbcn (iecn/
cnbc bacrin ccn gRclqct cen amanbcl teernc.
25nbsp;^ketfcftjnbettDafltn^^^
^cn pcrfeboom tvafi oneral inbc Roncn/enbc ptincipalict fb planbt
men inbe tvqngaerbcn. ïvafi ooct geerne bi btvatcr.
pcrfeboom is bijna ben cerfien vanbc boomen bic inb^lcntcn
blocyett.iiiAcrbcvtncRttvottcer(iinbeni5^»^Pw/«»(?lwrotRac(i.
IDeblabercnvAnbcnPcrfclacr fqn bitter/cnbc bacrom fo moeten fq
vom ft» vannatwcre. tHaer vtncRtis conbtcttbe vo^ticRinbcn
ttvcebc»
-ocr page 381-pootèiti^nbêop bettnmtel gbeîey^/^t
boobetbe wotinch. iXïazt anbëës fo]
fcl?eybett enbe vcrteeren jq[ albeilgt;An?
be sheftvel enbe vochttd)eyt/aIfmenfe
iJfeectBe perfên enbe l^att fap ivotbt
licbteiicl inbe magl^e gecotrnmpeett/
enbe om bes wille fo fqnfe fcbabelicl.
Baecomme (b falmenfe voo: ben eten,
in nemen / wanuilfîiÇttf« ber fpq?
fein neempt/fo coîrnmjjerenenbe be?
bernen ftbe fpife met b^er. Sllfmen m
pe per fen ro w etet voot anber fpife/ fo
^klaicerenfvf.tnaerbeonrqpeperfettbie
nocb amper fqn/bic fïoppcn. Btoogc
perfengbefoben/enbebat fop baeraf
gcbioijcHcn / bic (ïoppen be flnrien ber
magbe cnbc bes bnyds. Biblaberen
gbeb:oocbt cnbc gbep«löcri$cert/beyï=
len cnbc gbettefèn bc vcrfcbc wonbert/
alfment baerin fïroyt.Sgt;c pcrfciccrnc - f ^nbsp;- ' vn
metolieenbca5qngbe(ïootcn/bocttbcpiirtemtboofpergacït/alfmcntö^[jUV^^^
baermcbcbcPrqct.Bcgnmmc van ben perfeboomiö goet totbcn loop ^^
bcô bnyc8.Be felne b:ccct ben fîccn/alfmcnfe met wqn tcmpcrt.2^lfmen^: U) ^
fc met a^qnfïootct/fo gbenecfï men baermebe qnabccrauwagie^ met j^^^-Sf
@affraettgbefobett/verfnetet(îbefweUingbcberlcdcn/cnbcverbîr|frlj^lt;,»6ï^^
bteronwicbeyt berfdner.Befe gommeis oocl xvtmmcnbc goet voo:
la^öb
- - -
©cnnaem.nbsp;- r
Ti %iiinL_ 3tcrnytb«tmenin(Siiecpenbefattîrtpeploô.3nber
r^^^rii / Bnynel8mdclbati8ccngcwA8V0lwit8 meldfs/en
^--'^^^isgbcfaetfoetteertgeliîclalsccttcleyttboomlen/ontrcnt
attberbAlffpAnnelancl/metvcddcyntacî^lette/bieftnbedeebtmctfecr
B twcebeitgmebi;.
^Dcblabercvajt ben pccfeboomge
23 cleyttebkt)et?e«8/cttbc bte fqtt bm J^uytc oft Cttclbkbcrcit
ëtjitfabdett bat 18 ckyit mbc tottbt/cttbc ti'sckytibef battavit ^mU
faet. kyt ttt cky tte btt] vottbtgbe f ?ctt8 oft bawBcits gefïotett
Iqc? al8 tfact vatt tPolfentckt Bc wottel ts latte? cttbc geel tttct fom tttt
gbcvccfckit. ^laecfcfijnbertvxtfltn^e.
Buyttcl8mclc?wa(lgbequot;*^ttlîc?opbe(îoppclac?ei:8/iittcriîyt/mbe
ittbewtîîtgaerbett.nbsp;-tn i
Peplos. îDttyticlômclc^.
tHcn fal btt ctrityt vcrgabetrctt ittbett ;
lt;Do0(ïttttbcgiitfclvaitbctt6ctft/eitbe
mctt faltittbclombtcbtoogbcit.
nmtxcnHcompUpiu ^
Bit crnyt ie werm ittbe victrbc gtraer
gbcltjc? al8 aitbet: ït)olf8 mek?.
^icmcf^tctxUopmUt.
3Die wottel vatt Buywels mek? etf^^'^^
C wottittbet:mcbictïitettttictgbevfcet:tgt;
mact; mctt be/igbet crnyt ettbe tfaet.
Bit ct:ityt Ottbet: bc (pqfc gbcbactt we?
fettbc/maect weec? ittbett bttyc?. Bat
(act iit tîîeebc iitgbcttomctt cttbe gbes
btortc?cit/lofï bc gallc cttbe tacy (lijmis
cbeyt cit flttymê boot bctt camcirgattc?^
. Bttci:tïytkytme!tittbcpc?cl/fo fdjey?
» betbciitflaticn ettbe ^ittbett inhgmïr?
tc/iitbcbcrmctt/eniitbenïoebetr. ^
ctuybett/bie mctt ïPolfs mclc? noemt.
M
^ennaem*
iitÏ|ttyfoot?en8/bact!wi}bictraffmïuctt/bcctmcnittoit
fett ïH bctt ptlofclle/ om bet wolk cn bes bayts wille / bact:
ftï mebc gbccbictt fqn. mact; boe bcfc ctuyben itt onbett tü
bcngbebectettbebbcn/ettbcofi:(qbiepoottiït8ge?etttbebJ»
ben oft niet/bat cn weet men niet.
mtc^t
Bcmuyfoot?cn8(qntwccbci!banbc/gtrootettbeckytt. Batgt^oot
beeten fommige tlagelctnyt / enbc bat ckyne noempt men mce(ï mnyf^
bonens enbe 6afcnpoot?m8.Bat onbct(^ccbtbattci: meei: is tnff^eti
befegbWtett/batfnllenwihiernawclarctt.
^aetfoen^
H
BatnagclccitytöpgrootctTïwyfooidettökyt met (qtt blabetreitwtf
gbefpteyt op bec.eecbett/ettbe fïf fqtt wit vatt coluetre/ettbe tröw ettbe bay
tid)/ ettbe elcd blabt ie g^d^^^^ett oote vatt gtoote mqyfeit. amp;in (ielett
fqtt attbecbaff fpatttte lattcd/ ettbenbsp;/ btag^ettbe bleecdgeele
vulbe bloemen. Be wottel ie eetten vittgbet^ land / ettbe beefi: veel veefe^
liitgbett. Bat cleytttHity footdett is met ctttybe ettbe wottel bett voot?
Saettbett ccttybe geiteed / maet: ^et ie veelcleyttber. @qit bloemdene (ïftt
vm veelbecbattbe colttet:/wit/t:oot/btwyit/ettbe g^efpfcdelt/ alfo bat bc
figticc clact:Ucd wtwq(ï.
^nbsp;^laecrefiittbetJttxtflItt^^e.
^ Bat 0t:oot tn«yfoo:dett wafi op (attbaebtige magecbcrcbfdetts/en
Acttbccatttcttvattbcacdecö. Batcleyttwa(iopbott:ebcybc.
^mcijc.
Bat gt:oot tnwyfootdett bloeyt mee(i itt tHaio enbc^um'O.Bat cleyit
ittt lepe vattbê t^Hey/eitbe ittt begittfel vatt 3mtio.Bat gcoot wott ttodgt;
ittbett ^ztft met (qtt bloemett gewottbê. Bat clcytt vcrbwqitt na bat ben
vootgenocmbcntqtgbcpa(feet:ti8.
^(tttte^ enbe compUpic.
Bcmnyfootdcft8(qttwet:mcnbtoogbe/lt;ȕfobAtwelommct:cdciti8
Pilofella maio.nlt;5^oot (Duy footdcmPüofella minorXlcyrt OOnyfootdetr,
ACtt
CCXXXL
tgt; amRarmfrnacc/wamRiïöbv^tercnabfïnttgccrt/ofmcct^
fy^At enbe wx^n^u
ertbcmbc wottbm0c(lroyt/roRfXlin fi* ^cfydiic^ boet ooc bewo:m/
n alfmnfa in befer tnÄrett vfectt/oft m U7ater]iebct en btmct.l:)ejPW
Qtihn feybexvotBinWtcrgl^cfobert/ofjmetberpiifésRegRctett^
^ff beRcyltbcgRmcbtegRcfcRöOtt oftgRebtcteitftit. sDefgRcltj^e opero^^
^M^rÄsj, tuRecftOöct bat fapbatmettwtbegcoertblabercttbowt. SDaerortibc^'
PrqcEeit fommigRe be fttebe vatt mejfeit cnbe fwcerbcn met bit fap / om
^■'■yy^LL dii rtlbctRanbcqpt^bactrmcbcowcrmibötcRonwcn.^nfommabctTïuyp
Ê H oottcits bat fttt recRt ctrityben om wonben tëlReylen/enbebaetrom mn^
^ V/ flKetit)edgt;ytn®»öettbebarbier8befecrnybenwelineeren
^cumieifc ccxxxii.
©ennaem.
21 ^öß I ^»ei:neUeReetmeninber2(potetenpimpinenaoft©lt;t
li:i(Taga.@ommigeReetêtinon(ènttïb.enin£ati)npam
pinnlÄ enbe Bipennnla. tHaet: Roe be(è ct nybcn in cnbc
ti}bcnin (Bticcp gReReeten wai:cn/cnt|coft(qinbicntijj'
ben ooc bctcnt waren/bat en weet iet nv tc bcjcr ttjt niet.
e^cßac^t.
iDaet: fijn ttvccbcrRanbe gRcflecRtcn van BcnecncIIc/groot cnbs cïcy
nc. Sgt;e gtrootc Reeft bien naem om Raer blaberen wille / want f Ii fijtt
grooter ban beblaberen van banbcrc/bic menbacromme cleyn pim^«
pcrncllc Reetet. SDat onberfcRcebt van beybc bcfc crnyben (nllcn wi Riet?
naclacrlictbcfcrtinen.
^(tetfoen.
B SDegrootcPimpcrnellcRceftcencnRolen/cantacRtigen/langcn(lccU
H:)cblabcrcn(nit fwcrtgrncn/biepcttbc feer biet bootfncben. (Dptfóp
van befen (icngel (ïact een fcRoon witbloeyenbc croonc. tTa bat bc bloc
menafgettallcnftï«/foïva(ibatfaet/cnbcal8batrqpi8/foi(ibcnfabc
vanpcterfclicgR4t}ct/macrReti8RcctcrcßfcRerpcropbctongc.0nn
wottel i8 lanctAivbc bnyten fwert. ^e cleyn Ptmpcrnclle Reeft eenen
btnynen fïccl/cn bat fonberlingc als fq volcomelict volwaffen is. ^acv
blabercnfqnfeerclcyngetcrtdt/cnronbtfomgeliïctcenfacgftcnboot^
fnebcn. éqn bloemen fqn wit / cnbc bat faet is wat btceber ban peters»
fdy faet. Bqnwottdis lanct/bnytengcd/enbcbinncnwit/enbe fcct:
feRerpopbctongRc.
^pketfe fijnbetï
2gt;lt;^tgcootgRcfIccRtcvanpimpcrndlcwa(ïopbotrcbecmbctt.1DAt
\
m
-ocr page 385-pimpertteUcj8fottbertwiïfclwermcnb:oo0etotmbenbcrbcgrlt;tct/
h
tnctbat fap vanpimpcrnelle verblijft men bcfmctteneiïpleclenwt^^
bettaenfichte/allmentbaermebeïvaf^tgt;iênbemetal||:itettmaectmcit
bat aen jicht met bit (ap f«y»er enbe claer / maer bet fnymrt oocl be vnytó^
wonbê/alfmêt baerin ïaet btnypen. Önlcle aadgt;t beeft oocB bat crwyt/
lt;*lfment pootet en baerop bittbt*Bat crnyt in wijn gejbben en 0beb:ons
clen/b:eectbettpeeninberblafen/enbebetlopbev«ne4^eti8oocl0oet ^
Sebtonden te0ett alberbanbevenqn/enbe fonberUn0beip0Oet vootbenbsp;A
0ene bie vgnbe nateren ttebeten pfn. Be tvottel is tvtnemenbe aoet ^be?
^fee«mtijbenvattpepilerttien/watttp(is0oette0etteettqttabelocb^
want p bewAcrt ben menpb *gt;oot bep 0rontvelijIe pla0e/ al ip bMmm
|eaUeenliclmbenmonbtbo»bet.Battvater/bivelclmettvattbitcrny£/ '
oereyt/maecteettclaer0beficbte/alfmertbati!tbeoó0bdi4boet.
^ jCéir
t-M
-ocr page 386-Qgt;tnmm.
2(nbsp;StttCcfÇenôcmytbectmmmottfettttbcttmSatqit^ttt:
ftpafîons/ombcs wtUe battet tef^etrs beeft baer bat
I faet m Uyt/bië fqn ms berbers tejfcbe bft afac?gj^clqâ^
' tHaerboemeiîbitcrwyt moöbmtiïbeit ge^eete» b«e(t/
bateitweeticettocbttiët.
Êlt;tetfoen.
€ef?eit8cr»yttsontretttattberbalfrpattnelattc.©mcitfïeeltsrottt
enbe is becleebt met blaberett/ bie (ïftt bett wittett tammett mo(ïaert gb«
li|c?/maer (tf ftitcleyttber. Bett (ïeel beylt bem bottelt itt ml taqdeits/
bie btagbeit al te famett ittt (bp witte bloem?etts/ ettbe bat wotbett cleytt
b0tfc?ett80fttef?erts/baeriititeleytcleyitfwertfabe?em©qitw0tteliö
laitc? ettbe wit.nbsp;* ^
S)attE:ef?eitscr»ytwa(i 0tteral0pbe(ïratett/aeit bett wecb/bp be
mwerm/eitbeittbeboweit.
tCeffetts crttytbloeytm ^mtio ettbe ^itlto.
^(tcuetïenbecomplene.
CefBeits crityt vercoelt/treeft tfa^ Burfa paftorfs. tcfUm ctnyt*
meit/eitbebtoocbt.
Cef feits crityt met ajiftt ge(ïooteit
eitbegb^^PPÏ^'^^^^^^/'^ewoelt bie bitti?
gbegbefweUeit/ettbebetboetceffcreit
^ alberbaitbe (ïuiciett. 3tt befer maitie?
rettifïooc goet gevfeert tot wilt vier/
eitbe voot be gbette bie eett bittige ma?
gbebebbeit. 0ommigbe fcrqweitbat
bit crityt bat bloebt (ïelpt/al ett bieit
meittmaeriitbeb^aitbt.Batcrttytgbe
btoogbet/eitbê itt roobett wqtt gbe?
A (ôbettettbegbebtoitc?eit/(îopt alber?
ß.ft''baitbeloopbesbuycs/enbebatbloet?
fpouwett / ettbe beit oiteritloebigbeit
vtOttweit. ^et beylet en?
be gbenefet ooc? alberbattbe verfcbe
wonbcn / als men bat pnlnerijeert/
enb^aetmne (îroyt. Bat fap van
bat xLefcbïens ccuyt beeft 0 oc? befgbe
•1
lifde virtnyt omaUerjey verfcbe Wtt
#lt;/a»'U'i^'/J.nbsp;'nbsp;lt;/ !nbsp;iJ iJ
-ocr page 387-^ beittebcykrt/alfmen bie baermebe wafcht-^en tapden vanlqnwaet
in bit fap gbenet/ enbe inben nnefe gebaen/baermebe pelpt men bat bloe
ben. 6etiö goet gbebtoncdentegben bat roobe melijoen/enbe vöot be^
gbenebie bloet (ponwen/enbe vootbevtonwenbiebaren loop te feer
onerwloebicb bebben.^et gbeneefibe ooten bie altoos etter b:agben/i|i
batmenbit bmin boet. fomma/tCefdenscrnyt is wonberftcden
goetombloetteflelpen.
! ^
■ V
a
(ttt cgptKttt). ■nbsp;ccxxxiiii.
5^nnan? wo:t nod) anbersEeenwenpoot/oftgroote ©e
nicdel/oft onfer Dtonwen tXimtzX gbebeeten.3^ ^atqn
beet ment in onfen tqben pes leonis/enbe planta leonis/
om bes wille bat |Ïfn blaberen ronbt enbe bteebt fqn gbc^
^nbsp;Xx^cï als eenen £eetvs poot. 0ommigbe beeten bit crnyt
ooc2ilcbimilla enbe2ldgt;imilla.tnaer oft be oube meefïers vootttïts bit
cruyt gbedcnt bebben/bat en can icB nocb niet weten.
^aecfoett.
Bitcruytbeeffronbe/bteebe/tefamengbcvowbeblaberen/btejiïtt
ronbtfomme gederff/maernietfeerbie Pes leonis» Öynnaw, [el^^e/j^^b
pe/metad?tpuncten/gbelqceenfïerre/nbsp;^ ^^ '
Oft gelqcd eenen wtgefïrectcn Zeeuws ^^^^
poot. Be fïden/baerbe blaberen op
ftacn / bie cruypê fïracs wt be wottel/ C
ettbebaerwtwaflènoocbunncronbe '
Peeldens/anberb^lf fplt;^nne lancd / bie
fqn met deyne blaberenbefcbttotbo^
^ nen toe. ^nt fop van be(e (ïeddens
waffen feer cleyn opgb^boopte gruen=
ged bloemdens / enbebat wotbt deyn
fabedeu/nietgrooterban^udfaet/een
luttd ged van coluere/itt gruen buyf^
deus befloten. Be wottd is eenen vin^
gber lanc / maer fïf is bicder ban eenen
vingber / bebbeitbc ved veefelingben/
enbe fq'is buytenfwert enbe rootacb^
ticb/metvedveefden.
Batcruytwafî gbeerne int (Btas/ ^
op fommigbe wilbe beemben / en fom ^
berlingbebieboogbeliggb^»^nbsp;- - ^^ett
-u
(C
S^i'tcwtcomptwtmbcttl^ey/maerRctblocytm^um'o.
faUfottbcrtwqfelcottbtcrtbcbtoose (qm macrtnibs bicit battet oocc
bitteracRti^is /fo eitcant ttiet feet vercoelen. jlSnbe Ret ts btooge tnben
tïveebenofttottnbenbetrbengraebt.
Sgt;ttct:uytt8eenoptecRtwonbenci:nyt/ïvantReti8Pergoetomalbet:
RanbewonbenenbegRefcRoottReytbinnenenbebnytenbenltineteRey^
len 6et beylt enbe genee(l be tvonben/alfment in tvater oft wqn fiebet/
enbebe wonben baet:mebewa(fcRet.tnenmacRooceenboecptenbaet:
in natmaken enbeoneirbe wonben jlaen/bat Reeft befgelttcteoperatie.
Sgt;at crnyt enbe wotteljt tvijn gefoben enbe^^^cten/ baetrn^be gR?
iD neeff men bie wonben enbe gReblotenReyTvSrbïïmen.^
eenidgt;t*ittbtgRebtotenoftgefcRoottwat:e/t(ibatmenRembefenbtattcc
febtinctengReeft/fofaltgRenefen.tnenmacRooctbttvootgRettoembc
ctrnyt enbe wottel btoogRen/enbe pwlnetrijeren/om namaels tot
ren/j^lnen/enbe biet:gReli}cHe mebicijtten te geb:nycten.H^it anyt in wit
tet: gRefoben / enbe op vtonwen enbe meyf tens botfien gReïëyt / tnaecBt
bie hecbt/vafl/ettbe (iqf.SiJe blaberen van befen cruybe/op RitticR gRe^
quot; fwelgReleytfqnbe/beneemptbepiïne/RetlefcRtbeRttte/enbenb^
I
'. I
if-cfi^rc/ï fStfliUlt ccfcmnbsp;iut-f^Val
.(UInbsp;--CCxTxV.
©mttaetn.
Üdgt;ger8 noempt men ooc tDecRtreebt om bes wtl^
' le battet gRemeynlict aen ben wecR wa(ï/en met voe
ten getreben wotbt. Jn (^tiecfcRe fptafe Reetet po^
lygonon arren/ in taxiin ptoferpinaca / ^mina^^
_ ^ lis enbe @lt;tnguinalis.3nber21poteten Centumno
bia / en €otrigTc'f / ^^^ ^^^^^ ^^^ R» ^^^^ kbetens oft tnoop^^
tens Rebben. quot; ^ ^
^(tetfom.
\ m
k
ÏOecRgrast'scencruytmetronbeteeber(ldenenbetact:tetis/bieReb^
ïgt;ett ved ioncturen enbe tnoopen / enbe fij cruypen langs beerbe gReftct
bat (Bt^^ö.ïOt elct tottctuertencomentweefmaelefd)erpe blabertetts/
bie teg^ctt een jlaen/enbe fq en gdit'cten ben 2^uyteblaberen niet qualict/
maer fi fijn langer. CuflcRen elct tnoopten enbe blabeten cruypen deyn
bloemtens xoxt/ niet ved groOter ban een greynten van tTïilie oft
cnbefommigcvanbienft'nRedwit/enbefommigReRedbtuynrootofi;
liïfvewcR/enbaerwtcomptbatfaet/batftïitbtqcantigRegreynterts.
■ -
-ocr page 389-IQ.
25 ©qitwoîteh'ôtronbt/Cttbe rootac^îî Polygonen,
ticb met veel vccfclmgbett^
ît^ecbtmbt n?a(î Ottcral actt be« ^Vli
wecb/aettbeprÄte/bifmyttett/ettOpnbsp;^
beaclers.
ÏDecbtce^tblocytittîttmo/cttbe 'f
bqttiiebcttptttfctt0otttcr.Batfaet ^^
ÏDechtecbt is cottt mbctt tweebe« ^
gcAct/oftittbesrnfclvattbeftberbctt.
BatfapvAttrPcchgmsgebtbttc?
Ictt/vctrcocltcttbctrcctrfAmctt. ^ctis
Soct bctt gcttctt bte blbct lpo»n?ett/ctt?
be bic bctt colerilctt loop bcbbc». ^ct
lop oocl be vn'ttc. tnct wxin Qmtmgt
ettbc0hebtottclc»/«iroi|î0octbc»gcnbsp;. -
nctt bie V4tt vcttitticb 3\)zbicm gb^bcnbsp;i^)Anbsp;^
tettftrt.B«t vootghertocttîbc f«pi8oocl0octteglgt;cttbefcb?e8opco:t^''^^''''
(c/ngt; Attt ft wotbt b^rmcbc vcc«cbtcrt/al fmcttt ittîteempt cctt vtc tevo^^c r.t
ircttccrbccottfe Acücompt.l:)it f«p fîoptoocibeu
mctt cctt boccjdctt oft wolle bacritt nat macct/ cttbeinbe vtötttveliclbeyt
boet.2(lfmetttittbeootettboet/fovetrgaetbepqtte/cttbebacrmcbcgbc?
^ ttec(îbatgefweerberoo:ett.6ct(îoptbatbloebcttwtcrttttt#/lt;^îfmcttt ; -, v
bac«ttboet4l^ctwqttettbebttettittclgbefobettwcfcnbc/alggt;g9e»efct ^ ^ ' i
bcfwccnttgbcttbieactttgbemechtecomctt. SDe blrtbci:cttg9e|tootettctt?/'lt;'quot;^fjigt;w j
begbc^^Pplicecct/biclclTcbcttbcgroo^W^^nbsp;j
/-vicr/batbloetfpottwctt/cttbcalbctbAttbeverfemewottbctt. jn roobctt
wqttolîwatcrgberobettcttbcgbebtottclctt/airofîoegcitftnbsp;^ i
loop bes bttyclp / bat roobe mcliioctt / bec vt0»weirMttacttt|t0ttbe / bat^^^^ o. , i
bloct ftottwctt/cttbc vootts albccbattbe blocbittgc. Bat f^lofî be vtis^r
) ttc/bcttPeett/cttbcbat(âttbttvtctttticcctt. Jnfornma/b^tÎPecbgcasis^
€Ctt wottbcclitclctt goet ccwyt tot albecbattbegcqttctßbeyt vatt binm/ä.gt;gt; ^^,
ettbewottbett/ettbebiccgWitclegcbtclctt.6ctpoptooclaJ?gt;^^^^^^
berbattbefl»picrtettbeblocbittgbett/^«tft**^tbe»nbsp;''f '
ttttcp/oftopattbecplaetfw. _nbsp;-
gt;)attrcgt;iïtt^
-ocr page 390-ëmnaem.
anbsp;beetmeitm (5xm pcgaitonccpcti^f
noch ittbec 2(poté*m4 tgt;c ooifadctt enbe cebenett vanbert
(Btkcïfdytn mm Rebben roii gbeAUegecrl: mbeit tatiin^
fcbeit^erbÄno.
^iteefoen.
X^qttrttytebAttöecttcttflmycdbiefeecfTercdnWenbeM
t008 0 wett.^t heep veel deytt troitbe blaberdeits/gtraw vS coliiece. Btc
bloetitett(qttpvet:t0cd/gelt]cdeettfd)oottpet:refett/ettb
vïetrcattttabc/cttbeOOcdviïfcAttttgebAwdetts/baentttteleytf^
étïttpelcttettbewottdettpftt bowbmchttdgt;/eitbcbitttteit gcelvet:wich
abeliïcd Bofbootitett Rottbt
pjnbetJ VVdptn^^e. R-«« hortenßs. quot;ïrtjni'nytc,
btoog^c pladfm/bacr bc ftttttc toecolW ^
BcmtttrneïPqtttrityteblbcyttttbett ^
fomet:/en ptet wotbt tttbett^erpnbsp;^
röpe/cttbcbAttbehoonntettttcverö«
bereit.
^(teuer enbe complejtte. ^^,
BeïOiïnrttytyöwetmt'ttbettber:^^
bett graet/ cnbc pï btoogetboitett nta^
tettperc.
^teemcfjtenbeopeme.
c IPqitrttyte loP be vtiitte/ettbe pi
b:ettgtbettVtoȕvetthAermaetttpott;=
bc^ïOijttrityteit blaberett gheg^etett/
opm water gefa ?«ettbe ghebtottc^
dett/btepoppettbeit loop bes buycp.
Bat ptetvatt2^»yte ïtt wti» 0jP»bett
enbe g^ebtoncden/bat ptopjteltcd
enbegoetteghett^iberhanbcbootltct ^ , , ^ ^^
vettqmBcblaberenalleenvootbefpi}pghegtgt;eten/opmet(Dtootett
enbebioogcvngeitalbootcenghepootettcnbet'ngettomett/batweber^
a^^V . .. —^jj^belncht.3nbeprmattte^
, / /
V-c/-!«'*/ ------
B m'cmfeU 3» befst: mankten is ft goet gbet^fêeit tot wcebom mbc ftv
bcit/bo:(î/cttbcbîct:gbeî»ïde.;3tcmvoo:bîc guette biuoztvmt abem
jqit/crtbc tcgbctt bctt ^ocfî/tot fwccrmgbcit bct: îong^cit / ctîbe wecbom
bcc i^ttytcft cruyt m ohc gbcfôbcît/enbc ccu clyflenc baer af gh«
macc?t/bat is goct tcg^cu bat cn'cmfel/ cubc pqnc mbe becmeu. 2\uytcu
cruyt met buenmc? gÇc|îootcrt/cttbe bat gbcappîtcccrt tuffc^ett bcr vîou
weitfoitbamcntcubehacrvîOuwch'c?heyt/bat tögoct teghen bat op?
ch'mmcit vanbe moeber. 2{lfmeitt met oîie ficbct/enbe batbnncHt/bat
lo(î alberhanbe wotmcn. Bit cruyt mct^ucninc? ghcmcngt/bat verfue
tetbepqne ber ?no?clenenbc ioncturcn/alfmcnt bacrommc flact. 6ct
vcrbtqfft bic ghcfwollenheyt vanbe watcrfucht/alfmcnt met vtfghen
itJij loït-Zn-^««'
O O t
bioncÉcn/batisgoct vootbc ghcne bic btvater laben* (ètocn 2^uytcn? nv^.Mfi^r^
blaberen gbcfouten/enbc bercyt/ cnbe gbcgbeten / bie ma?en flt;bet|gt; gbes ^
(tcbtc.@iïboen bcpqnc inbe oogben vcrgacn/alfmenfe met
S^ moubt mengbct cnbe baer op leyt. met olic van ^oofcn cnbc meta$tiit^r^'.»gt;tlt;'
gbemengt (qnbc / alfoo is fii goet tcgbcn be ptjne int boofr. Bcfc blabc?
ren (ioppen bat blocbcn xvt ben nuefc/(bo wanneer men bic flootct / cn?
bc baer op leyt. 2ïlfmcnfe met groen lauwer blaberen in fluchn wtifft
oftliootct/cnbropbatgbcftvojlmjibcmecbtto/foovccganbatgbe^j
fwel/cnbcbetvcrfuctetbcpunc.Xuytettblabcrcnmctwi|n/pcpcr/eit:»fe^t^^^^
beBalpctergbcmettgt/cnbebatnacc?tvcloftbuytbacrmebegbewtc^''-ï...ï;Lgt;.
iien/batgeneepalbet:banbcvlcceen.2(lfmcnfcmctbuenirtc?enbealuyit x , .
mcngbct/fo gbencfcn ft alberbanbc quabc crauwagie/enbe cleyn pocr^» J
t'cnö. Bat fapvanlPqnruytcinfcbellcttVan(0taitactappclcrtgbes ^^ ^
wermt / cnbc inbe ootcn gbcbaen / bat is goct tegbcnbe ptfnc cnbc wee?
bom bcr ootcn. 6et maccEt claer oogben / als ment met rcnc^eJ fap en?
bemetbnenittc? baeropprqc?t.6ct gbcnccp bat wilbtviercnbc loo?^- v.br
;ypcnbefcbotfticbeytbcsbooft6/alfmcittmeta$iïncttbcccruyfe/^»bemctf'^cgt;^^
olievanKoofenbellrqc?t.Bc^uyteblabcrcn0bc(iooten/enbcgbcgc?
tcn/oftinwi|rtgbebtonc?en/bicft'ngoettegbcnbicfcbabelt?cecenbcve
tttinigbccampernoelien.BatfapvartKuyteblaberenmctwi^ittgbc?
ttömcn/batisttoetbcngbencnbicvan@c^iocncn/Bycm/wcfpeiy^^^^^^
6otjfelctt/ cnbe bulle bonben gbe|le?cnöpgbébcte|jqn. BcfgbelqcHe
cracbt bebben oocE be blabcrcn/als ft gbc(iootcrt enoe met bucmncecn?
bcfoutgbemeitgt/cnbcbacropgbeleytwotbcn.^^sbemyemanbtmct ^
. :-fap van^uytebepriïc?f/bicis btvxvibt vmbat vootgbenoembegbe?
bicrte/bat fij bem nictnbsp;letten en connett. Be Auytcblabe?
«^en gbcbtood^t/enbeop gloeycnbc ?olcn gbcleyt/baermebe vcriaecbt
men be natcrcn / enbe anber venqnicb gbebicrte. tnyten Jap met bwe^ ,
nincB gbcmengt/b^tma^Kfe^^ SfeÉfee/ ^^ oogben bacrtnc?'
bcbc(iriic?t.éuic?enopcmttebecpooclbatfa^^
ctooft Peertcn vatt bc oogcn baer mcbejU(irqcft.^lsmettb^^
oWva^n^oofcnmëngbe^/enbebati^^
(5 q bcmcnfcb
VU-lulf^lf
-ocr page 392-lt;Bbemmfcbwßba'omhootmbc/mbchctvccb:i?ftb«truyrc« cttbc m^^^
mbcooWBcfgcïqcBccrachthceftbttfapdfttic
.. „et tcmdctt bcttshettcttbK bctt fcowm flacphcbbctt/foo wotbctt ft?
wacfctrgt;Bitfap ttict wtittgetctttpcct/cttbcbat gcbtottcfctt/bat fttywcrt
bcvtottwcttttabcttarbcyt/cttbchetlo(ibc0ccottbmc/cttbcbc boobc
V j,ji,(^t,XOaei:tbatycmattt|qttvoctcttoftattbcclcbcttVcrui:orcttwar^^
falmctt ^uytc blabccctt ttcmctt cn ttt oltc (icbctt/ cn jlactt bat Ottcr btcIc
bctt/(b fttUctt (q vcrwcrmctt cttbc wcbctrom tot fclttctt comctt.l^tty^
\cuul Xc^Hemct vei:cdctt8 Itcfc cttbc ittctoflctt tuet gl^mmQt/bdt ghcttccfï albcp
K^rtbccwybicbcyt/f^hotftchoofbcttcttbccroppctt/alfmetttbaccmcbc^
(ïriïct.3!^wytettfact0hejlootiWcnbcmctwa8ghei«ettgt/bt'th
, iamp;btodcttlcbctt/föwattttcccmcttbatbaccopleyt.Bewottclvatt5^ttytc0c
oUiir^ pttlweci$ect:t/cttbe met hwcttittcd ghemengt / bat rectcert bat ottbergerott
% ^ V ^^^ bloet/cttbe albei'hattbe mafctt cttbc fmettctt acttt Iqf/alfment baermc
^f^ . bebejirqct. Bte veel Xuyte blabetre etet/bte crqcbt fdjerp ge(tcbte.Baccj«
Q, nij ^jff ^omme fo pleg^at be fd^ilberö ttt oubctt tqbctt veel ^i^ttyte itt bacr fpqfe te
n^ ' ^5fei:ett.3|ibatyetttatttfqttïvatecmetmadenettcatt/biefalXttytetttOlte
i 'hu V(ïetgt;ett/en (laett bte baetma ower fttt blajê. Be oltc vatt ^«ytc is vatt tta^
rnmmmr^
^enn(temgt;
3t cruyt btvelcfwt bier 2(cgetttittettoemett/bat becte»
fommige (E^attfecicf/ïvatttbcgattfen etctt bit cruyt geer
I ttc. Bqbttfetttqbctt beet mcttt itt iatqttPotentillaettbe
2rgrimOttta fyluepcis / eu Cattacctum fylueptrc. maer
boe bit cruyt itt oubctt tqbctt gebeetctt beep gewcep / ctt^
beopetbc^ctttgctii/ïpbeep/tx^t ett ïveetic^ttocb ttiet.
^aetfoen.
Bit cruytiöber 2(gt:imontcfeer gbelqcB met fqtt vcebcracbtigbe ctt^î
be gbeclouctt blaberett / op bectt pfbc beel afcbverxvtcb / enbe op banber
(qbe gattts gtroett.^et cruypt met (qn bunttc pccl^ctts bier ettbe gbittber
opberecrbctt/gbelqcBbat J^erbtbefycruyt 0pXgt;q(vtngbercruyt.6et
(pteyt fqn pelctt wtc / cttbc baer op tvaffctt bleec^geelc bloemett / bic gbe^
IqcÏcn ben sbeelctt bloemett van Dqfvittgbercruyt/cnbc elc^bloemfeit
becpvtïf blaber^ens. @qtttvOttelis vecfelacbttcb/Otttrcttt ecttfpattttc
lattc^/buytctt root cttbc bittttett xv iU
piaetp
-ocr page 393-25 ^pldeefe fiinbet^ m^tmc^
Cttbe m vocRtigRc aetrbert ettbe b:iefett/
baer be ganfêtt weybett.
6etbloeyh'ttbeȎonter/ettbe beit
gatttfettigerft.
^dcuet mbe compUpt*
(Êfattfêwct is biocgt;gRetot inbe« ber
bett graebt/ettbe Ret ett Reep geett merc
telqcteRitte. SDaerOtti fo faelgerett ft
biefeggRett bat bitcrwyteett vocRtige
itatuere Reeft. tSPattt waert vocRticR
foenfottbet niet fo feer cottttew te famê
trectett/ alfóo bat bteeber itt Ottfett
^atq'ttf^ett ^erbario gRebeclareert
Rebbett.
^ S)it crnyt is wtttcntêbe goet tot ïoo^
pettbe oogRett/Ret gReweep bie verpRc
ittetenbe wottbett.6et popt ber vton.
wett pecte/ettbe Ret confoiteert be ionc
tnrettettbelebett. Alfment in wqn pe.
betenbanbtirtct/foPoptbatbettloopbesbnycts/batroobemelijoen/
cnbealberRattbebloebittgRe.2)itcrnytittwatergRefoben/ettbebatitt.
benmontgReRonbett/batbetteemptbentattbtfweer4S)itcrnytirtpnc^/
EettgRewtenett/batbetteemptbcpqnebertttOtelett/ettbebeweebontin^
beRwepealfmetbaerotterPaet.j[ttfnmma/bitcrnytReepaUebecracRt0,
enbe operatiett/bienten ben Dqf^ingercrnybe toeg|)eep/lt;tlpgt; wq bat in
fin Capittel beprqnett ftUett.
(UI ^WMe. ccxxxviii
©ennaem. ^ u ^
21 J^ i ^nyttelleReetmenbaeromalpgt;o/watttRetReepgrootc
virtnyttegRettbebtnytteopOtttPeKttgRetttbetmottbt.
3ttber2(poteEettReetmenbitcrnytptnneUa.tTTaer op
IbitcrnytiitoubetttqbettbeBetttReeftgReweep/enbeRoc
menbatRiete/bat en weetictttOcR ttiet.
Btnynelle Reep eenê viercantigett/vettett/geRaytben peel/ een (panne
Rooge/enbefomtqtsRooger.Bnttblaberettft'ttbenBafilicnblaberert
niet per ongelqc/nocRtans ft'ttplanger/en ft'pï» pRerp.2)ebloemc ft'it
-lt;3ei
25 fiboon btwytt wet blaw verwe glye^ Prunella. 35tuyttcllc.
mmgt / wbcft'(ïam te famett gebtott?
ghett in mamece vatt eett atre / gj^eixid
al8 bie bloemett vatt btwytt Betottie.
i5ctb«ft eett cleytt wottel metveelvee^^
feUngbeit^.
Pdecfefijnberwdflitt^^e.
Be B^ttelle tva(i opbe berghw
baer: veeKSettewet: ïva(ï/mbe beembc/
Cttbe op beacèecö.
©mtijt^
Bmyttellebloeytjrtqttttiocttbe^ f^
Iï0mee(i/t0tmbett6ccft.
^mcxm^^cotnpltpic.
Be Bmyttellcbtoogbct feete/ maer
(tt boet bat fottber mercfelqcle groo?
tebitte.
Bmyttclle ts eê goet cwyt om wott?
^^^ baermebe te ghette(êtt/ettbe men
\-fc*,tti2n. be(iget tot alberbanbe let(èl ettbe qnet?
ftttgebcöltcbAems/bmttettCttbttytett. —
scHi^^ BaerommefomacbmettbeBmyttellemtvqttO(tïvatcr(ïebtteettb:itt^
tettölqfö/fow^ttbealsttietttve/biefalmettmetbitwaterf^
bewaffcbctt.BMI^P^attBtuyttellegemengtmeta5ttttett0lïevattK00
fett/ettbebatOttertvootboofTettbebett(laepvanbettboofbege(1a0ett/
bacrmebeverfaccbttttettbepqttemtboj^BttrApgettee(ïooclbevttyl
C^ ^ o^jf ^'^^bt en gotgelt^i^Hett macb oocE be bloemett en b^crnyt tfamen
^ cr Itt tvqtt oft nt bttctttncïvater («ben / ettbebatt gotgelett4:^yttelle fap ie
'nbsp;quot;lifbtttg Wtt^J.
2(tPttfvittgbercrnyt beet mett oocl Piifblabt/tvant
elclblabtiegbebevltenbeottberfcbeybenittvttfvittger
letts. Jn (ëxtecp beet mettt petttapbyllott / itt latsin
(Dninqnefolinm/enbe biett ttaem is inbe Zpotde bln^^
wenbnerenbe.
Blt;ïeriöbtnerbanbeï)qfvittgercrttyt4Bateer(ïebce(ïtvitte;bloemc/
cnbc
-ocr page 395-^(Xix^^fm^cmuM* £(xp. ccxxxix.
^ cnbe bat Rcctcn wq lgt;tct: (B^toot tvit Dnft^mgcfccny t. twecbc Rccp
gcclblocmcn/cttbcbatnocmcnwqgtrootgcclXgt;qfvm0Rci:crnyt. SDat
bccbc Rccft ooct gccl bloemen / maer Ret ie veel mmbec ban bc vootgRc.
nocmbc ttvcc ge(leclgt;ten/enbc bacrommc Rebben wq bat cleyn Dqfvm.
gcrcrnytgRcnoemt. S)at onbecfcRcebt bat vootts meerm bcfcbtq ctny
ben is/bat fnllen tvq Rtctna clacclict bcfcrqtten.
^aecfoen.
Öat groot tvit tDqfvmgercruyt vlibbcrt cnbe jptcybt Rem tvte met
(qn (ïclcn/cnbc Ret recRtetRem feinen ooct fomtqts op* Bqnc (îelcn
(qn(êertecbct:cnbebnttrtc/ettbegReRaytt.S:)c blabcrcn(qn lanct/cnbc
€ fmal / cnbc op beybc jqben vote gRetccfi. iget Reeft ïvittc bloemen/
elctblocmcmet vqf blaberteiiö.ilïnbcalsbcblocmteiiódf vallen/foo
blifnen bye mtbbeïflc tnoppctens (ïaen gRclqct als cleytt boUctens.
Btïn tvottel is Ro«btad)tïcR/enbe butynenbc lanct/met veel deync
wottelteiis baeraen RangRenbe. S)at groot ged Xgt;qfvittgRcrcrnyt
Rceff teeber (îelen / cnbe öie vlibbcrcn op beerbe gRdrfct als (S^anfe.
tiet / 2lrgentinc / oft ^erbbefycrnyt. BDc blabercn (qn lanct / cttbc
btceber banvanbatvoo:gaenbc gRe(led)tc/ettbc(q (qn ronbtfomme
gRctcrft gRclqct als cen fagRc. @qnc bloemen (qngRed/met vqfbla?
Quinquefoliummaiuscandidum. Quinquefolium luteum mams.'
(Btoot wit Xgt;i;ftgt;msrcfctruyr. (Btoot geel X^tjfvtngercrny t.
iû-
(B m
bcfcti«
25 bct:tctt80elqcBbc2(t:gcrttlrteOp:CEgt;Ärts auinquefolmm luteum minus»
fenctJ^ttbealöbcfebloemïcttsafval
Paeti/enbteftttfogrootalsbccleytt?nbsp;^ ^^^
(Ie ect:bbe(t?eit8/m«ct: fij fttt bct^bt^Be
wottel 18 laitcl citbc btityit/cttbc bout? j
acbttcb/ittctclcyitvccfclcrt. Batbci:?
bc vlibbert op beerbe/ cttbe bet beeft
fmtHte viïfeitbe fomtüts fcueit vin?
0er?ett8aciteeit blabt/ ettbcbat bkbt
teveel clcyitbcr batt be blaberen van
i(lmetblocnt?crt8/fact/cttbetvottcle«
bettttvecbctt0bc|lecbte0beltict
Paeefefijnbet^tpafitn^be.
tB Bcnbsp;waffen op
btoo0befanbi0bcplaetfert/acttbetuy
mn enbc mueren/enbe fomtijts op wa
teracbti0beenbevocbti0belleben.
X)iïfvin0ercri»ytbloeytin tltaio en
3untoalbcrntcc|l.
^atuetJenbecompl^'e.
Be wottel vfcert men mce(l/en bie
i8btoo0bembcnbet:bett graebt/macr ftett ie nict (onberlitt0be beet.
Beblaberettenbebebloemcttbtoo0bettooc/wattt(iïab(lritt0erettfcei;
intfmaUn. ©te cracbt enbe operatie.
^ Sgt;ewottclittXVÄter0^^ro^etttotbattctbei:bcttbeelitt0bcfobcttettbc
vertccrti8/cttbebatïvatcrwcrmittbcnmottt0beboubctt/batverfuetct
bctttattbtfwecr.2llfmcttbitwater0ot0elt/fo0bettefetbefwecritt0bctt
/gt; bc8mOttbt8/ettbebc0bebtc?cttettbeletfclettbittttcttittbettbal8.Bcf0bc
lt}crooc?0bcfobettcnbe0b^^^lt;gt;^^^«tt/bat0bettec(lbatroobemcli$octt/
be ptfttc ittbe iottctiiv^tt cttbc ittbe buepc. i^et fiopt alberbattbe loop bce
buyc?8.Be(ê wottel met ajtr'tt 0b^fobcn/bat verteert be croppen/ berbt
Sbcfwcl Cttbe ruybicbcyt/alfmcttt baer om |lact.Bat fap vatt bc wottel
ftocb iottc? Cttbe tccber wcfèttbe/ bat ptijjl mm tot bc 0cbtc?ctt bcr Icuer/
ettbe lott0bett/cttbe alberbattbe vcttqtt. Be 'blaberett itt ttTcebe oft in 0Cf
tvatcrbctt wiïtt0bcfobctttttcteett luttel pcpere/bati80oet tc0bcn bat
fcbubben vattbe Cottfc. Bcrticbba0bett veruol0bettbebicj^af0cbtottc
5ett/batgbetteeflbcvaUcttbeiIecfte/oftbebefmctbeytettbe0icbt/^^^
fapvattbcbl(tbcrcttfeHcrba0ben0bebtoncBctt/bat0bctteeflbe0eclfucb
tefcerfrtcllictBcblabercttmctbue»ittc?cttbemctfout0bcmett0bet/bat
anber etettbe vlceratien enbe ftflelen/alfmcnt
\
IHlt;3 (l^
■ oeT
lt;5 baer op leyt. blabereit g^epootcit citbc gbcapplicecrt / bic gb^ite(eit
beit btole oft gbcfcbwertbey t. PqpJiitgb^rcrwyt ghefoben citbe gebtoit^ ^
cleit/oftghcappUceert/bat (ïopt alberhaitbcblocbrng^c. Bie wottel iit ;i^ 'quot;p n'-yj'
wtt'it glgt;efobeitfo laitg^e totbattetberbeitbeeltJerteertis/batg^eiteefil^^^'^'^ quot;
begeel(ucht.Beblaberettgroertghe(ïootetteitbeghcappliceert/bieghc^
itejeitbemafereit eitbe cleyit pocrleitö/op mett neempt bat fapettbebat ' '/' h
(ïrifctmenbaerop.nbsp;int^^u.nbsp;^, fgt;^^
k KtvteithcetmettiitCgftiecrPifoiieftbeSccythOö/tttfa?
tqtï pifum / enbe alfoo hcetem oocl be 2lpotdct:8 eiibe bc
mebicq n meepere ♦ Be rebene van bep namett Rebben wi,
int £atijn g^enoech verclaert.
Baer fqn tweebec^anbe ilr wten/cleyn velbt J^Srwten/eiibegrootc
^gt;of iêrïvten.Bat onberfc^eebt van
befen tweenvolcht^ierna.nbsp;Pifum- (Stootc^vmm.
Be groote hof iSrtvten hebben Pc
len bic fpteyben hacr op ber cerbc xvt/
opmenonbcrfctp mctpcclcopmnt?
facrtritö/enbc pi pfn hol.Cuffchett ^^^
ben ptincipalen peel cnbc be blaberen QCS
(bicïvclcle om ben peel tvaffeng^e? ^
lqclal8rabelctt8)comenattbercleyn j
f^wctlcns op tongl)eflctts tvtc/en«=
^ be bic hebben op,beybe pfben anber
ronbe vette Claucrblaberlcns/been
teghen banber paenbc / enbe met bc
rancrlens van bep fchwetlens bin?
bet hem acn bc pccIcn.Cnffchen be
'»ootgenocmbc pelen cnbc rottbc bla?
beren crnypen clcyne / naecltc/cottc
Pecllcn8 wte / cnbc bie btag^en Iqf?
»gt;erwigheoptvittcblocmcn/gbefact?
Pgt;enccrtghclifcl eenen vtffvonter op
pepelc/gemeynlicltwecncfFettsmal?
canbcrcn/cnbe bacrwt comcn be han
wen / bacrinne ligghen bie iir wtcn.
Bc wottcl is per clcyn eit teeber. Be
clcyn velbt^SrwtcnfïïnbeitvootgcnocmbeitiSrwtcgelqc/maerP)^«
-ocr page 398-€ irttöcbcclccott€t:mb€clcyrtbet:tgt;attbebofiiiwtett.©iïtt?afp
^kecfcfijnber^aflm^c. _
Bc gtrootcböfi^cwtcit febt men mbe bomtt. wtlktt fo^
ben/wantftenconnengbee»conbevei:b:a0ett.0qmoctenoocero^^
0nbsp;55!e^ctt?tcrtbbcyettm^m'octtbc::jttlt
quot;f ,.
^......j. ...... ^^....... , ,
Bc iBxxotm (qnben Booncnnbsp;fnbfiancie/nochmnö
cn en ft foo gbeen inpatte tto^ winbt/ft en (nyneren ^
be baeromme fto bjagben ft' langftem nebcrwaerts. Bit is beopera^»
tic bie beonbe meepers ben iSrwten toegbeprenen bebben enbe nyct
mcer.Bc nien tHebiaïn meepers prq'nen ben iêrwten veel meer cvad)^
5 gt;nbsp;ten enbe operatie toe/ban wq bier vertelt bebben/maer ft' mnegbeit
€(tp. CCXLU
^cnnam.
anbsp;Sltgnlbenpolytbticbon/ieftnbcrttvijfplbatpolytbtt
cbonbaer2(pnleinöaf priip. 6et en woibt in ber 2lpO
te^cttictgbevpert.
ttTen vinbt ttveeberbanbc gnlben polytbticbon/
bceniögroot/enbcbanberiacleyn/alftowiïbatbierrtabtcebervcrclaiJ
renftUen.nbsp;^(tctfoen.
Batgrootpoi^bticbbnb^^ftcAle/effen/bmyngcekbaytfêöoppeet
ïens/bic ft'n ontrent eenen vinger lanc^/en int ftp van bep peelfene be^
25 netgreyneenöbicpfnbett^eelinpnoptCerïvencotengeftcE/enbepbcb
benalftlceencolnergbeftcEal8bepeelten8/enberontftmbeppecieenö
waffen veel cleyn blaber^ena gbelqcd b^ytp^^^«quot;®/bie pi'n eens beelö
grocn/enbeeenabeelegoubtverwicb. Bat cleyn polytb«'cbon is ben
grootengbelqc^/maerbetiscotter/enbeintfopbewetcleynbcrfabefert
opgreynEens/alfoobatbiepgnretvtwiïp.
Paetfcbammp.
wapop vocbtigb«»lt;ïttcbecmbert bictnjfcben bebergbett
inbe
Tf ^J^rnbsp;Sïitfttwenkcomplc]«'«/
mon*
cc xLh
€ fttbeboIfcRcttltggRm/cnbefomtStöOOcBtrtbolTcRcrtbtc
SRcUsRenlqit/waflcitbcwtbmosraitowbcsRcttelbcboomctt. SJot
cleyrtvittbmcttgRcmcyttltctamnam flccnrootfcitcnbcmiiw.
Bcybcbcfe gcflecRtettvattPolytwnbsp;^olythnchon mams.
cRoitvmbtmcitm3«U'oalbctmce|?.nbsp;^«tgrootgnlbctt
©te ttcttuet; ettbe complete.nbsp;Po^yma^on.
ï)efe ctwybett fqn mtbbelbact: tttt _ . . ., ^
tvcrmcitcttbcmcöclcit/cnbcftbtoo Polytnncho
SReit/ cnbc fq bcylcit cttbc vcirtcci^cit. mmus.
^ (SiilbcttpolytncRotti'tt waUtoftnbsp;^
^ iitloosRcgcfobctt/cnbAtRooft bact!
mcbc sRcwAflcRctt/cottfottcctrt cttbc
macctvap bc wottclcttvattbctt Ray.
tc/bactromcfofqnbcfc ctuybctt goet
IcgRat bat wtvallcft vattbctt Raytc/
cttbc fittnatctt battet Rayt n?cbctrottt
wafl. bcfc cfuybcjt itt tHccbc gRcfo.
bcn/ttiatcttbatbcittcttf^^ lofl/cnbo.
itcit wtwotpt bc tacy flqmtcReyt ettbc
PuyttTeftbicotttreitt bei: bojpenlott.
gRcit Itggett. Tllfmmfe in befec mantc
reit beftget/fo lofptt fq bc vttitc/ fq bte
tcrt bett pectt/enbe fq fqrt goet voot bc
gcttc bt'c be gRccIpectc Rebbctt/cn bic peet pf tt ittbc miltc.Btf fcReybett bc
croppctt/cttbc bocitp vcrgacit. 2(itbcr8 bcbtifp ntcit veel aucittttren met
bcpit erwybc/tnacr bat latctt wi vlt;treit als gityeRclvocrc.
m
(ttt^etftctettDtv
CCXLIL
^ j^t:petcr»ytReetittcttooetnoocr«yt/ettbcbi|onpittiï
'bett Reet ment in f atqn perpearia/bat ts tc pggen/ pee
petcrnyt/ombcstvillebatfqttblabcrenbcn looncvan
eenen Oerpboom gRcftet p(n. tHacr Rocbat bc onbc
meeflersbttcrnytRietcn/enOpmcrttbocntcitbeopttiet/
batentvcetictnocRniet.
perpctcrnytRcepblabercttbicgclnetcntloofvanecttcnpcrpboom/
opvanrDilgRe/cnbeinbcmtbbcltpinfqberptcngt/aleopopclctblabt
ccnenbtnppclblocbtegRenAllen ware. 2gt;en peel vanbcpncrnybcReeft
25 vcclcttOOpett/enbchn'8bmyitV4ttcO:5 Perficaria. pcrftctcrttyn
Ittcrc.• ^^ nm.^^^
btongettgWdcett fcberpbwyf^w/
oft ce» are/cttbc ft ft'n ftfvec
root geft'd BtcjtUjJinbc ala bcfe bloc
men afnbsp;ft'n/foo mjcht bit
crnytbrnyn/fcboon/btcebt faet. Bic
wottel is veefclachtich enbegheelvan
colwerc.
Paetfebwt^dfl.
C Pcr(tcfcrnytwa(lint)ochti0cplaet
fen / gheft'd als vqners / poclen/cnbc
putten.
pcrfïdcruytbloeytin^ulio cn2ru^
gujïo/ enbe bacrna fó Icuem ft'n faet.
^Tatttct^mbecomplejcte^
Bit cruyt is cout en btooge/bwelcl
men merc?en mach aen ft'nen fmaec?/
want het trect tfamen.
perjicïcruyt is een goet crnyt m
pcriicrcruytiseengoetcrnytom ^ c
wonbenteghenefemBaeromfomachmenbcblaberengruettfiootett/
enbeopverfd^ewonbcnlegghen/ofimenma^batlapwtbeblabcrcit
per(fen/enbeboenbatinbewonben.BefghelqcBecrachtheeftbitcruyt
oocé/aljment btoocht enbe puluerijeert/ enbe inbe wonben enbe inbe
pelen (iroyt. ^^ te ooc? goet om albechanbe flurien en loop bes buycr/
Srti- frtrth^ melitoen/ cnbc anber abebictcn bie vetrcoelens cnbe bjórt^
CCXLIIL
ilfifiruytheetmenBootwas/ombeswillebatft'npe^
lenaltefamenbootbe blaberen waffen enbe baer boot
gaen. éommighe heetent ooc? Bto?ewottel/ombat
men bit cruyt vfeerttot beghebto?enheytoft gefchuert;«
heyt vanben nauel / enbe van tghemechte. jn fommige
r—IV.»nbsp;ëtoppetgat.3n onfen tij'ben heetment in Latijn per
foIiata.tTïaer oft be m :epers in ouben tqben bit ghewas ge?ent hebben
oft niet/enbe hoe ft' bat hieten/bat en is mq noch «iet ?ennelic?.
èttecfoen.
Boottvas heeft eenenronben/bunnen/bmyitê Peel/met veeltacr?ens
ter ft ben/
21
mn ©0OJC C X LII h
25 terfi'bm/ghcIqclalscettbicEboom Perfoiiata. IDootw^ö.
Icmüitbcbelicellcnevanbefemcjc?
ïme gam mtbben boo: bc ghe«bbc
ïjctbeiicttblabcrcit/ghcliïclalsoftfe
bacirboozgctcoclett wamBcfebla?
beren en ftn met ^eel ronbt / maer (i|
(qn een luttel fcherp/ben Ürwte bi«?
beren met feer onghcliïci/maer befè
. (ïfn teerber en effenber / oft caelbec.
3nt fop vm alle be tacj:letts waffen
opgehoopte oft gecroonbc gruengee
Ie bloemlens/bifna gelifcl be bloeme
van ïDolfsmelcl. èat faet ie graw
fwert. Be wottel 18 (le^t/wit enbe
veefelachtich.
^ plaetfc fif nber tvafftn^èe.
Bit cruyt tvaft gheerne van felfèquot;
op ^pelten en Certve velben. the»
plantet oocl inbe houen.
©entijc.
Bit cruyt bloeyt albermeefi in Jt$
lio/enbe baerna leneret fqn faet.
Boottvasiöfónberenichtwqfelwermenbtoogevannatuere/alfo
menfpuerenmachaenfqnêfmaec/bieiebitterachtich/enabfïringerêbe»
£m4tmk0vmttc.
Ö Boo:wa8i8eenercellentgoetcrttytomalberbanbcwottbenbnyt^('««»^«rt't^'^r
'cttbebinnenbettliïuetelbettejett/alfmettbeblaberengruenlïootetenbc
^eropleyt/oftbatmenbatgantfecruytoftbatfaetalleêfïebtcnbtinct^ • ^ ,
tnenmad^ooclbatcruytenbetfaetbtoogbenenbepulueri(êren/enbc ^
alfban bat ingheuen. Be blaberen groen gefiooten enbe met XOaftvin?
be/geheeten Ptopolis/eenplaefïerbaerafghcmaectenbegeappliceert/
batghcneefi ben btoleopgbcfchoottheyt vattbc linberen. Boozwasjcf^ooti^cpl
gbcneefïoocqnabenauele.iênbealsbennatteltefeewtgaet/fomaect , {..'.X-v-i^^.
bitcruytbathiïop|qrtpl4etfêinnewaert8vertrect.Bacromnbsp;,
me fo mueghen bcBarbiers enbe Chirurgqns bitnbsp;^^ ^'' ^
cmytweUiefenbewcerbtfecbbc». '
^ ï)attpo:^
-ocr page 402-lanißdwe. ccxliul
^ennaem.
2treyc bect mcit in (B^ticcp ptafort/inlatifttponum/
cttbc bic mm blqft ittbcr Zpotdm bmrmbc tot op bctt
b4ch van bebcit.Bc ootfa^e rlt;tit befcit ititent bebbeit vvi
iit ottfctt lamfd)m ^erb Atio vereitert.
mei^ttbttweebetb^^ttbepotrnnt. Bat eett bcettttett iit (Bticcp%e
DbAloton/iit £lt;tt«it €apitamm / baerom bat ftit tvottel ronbt wott ge •
rHcBccnboUceenoftbooföc^m.iinbebatbectenwibierpareye. Bat
anber beet men in £atqn @ectinnm / enbe in Bnytfcb Bie^oocf ♦ Bat
onbr.fcbeebtvanberentwecnfalmenbiernaverclaren.
^nbsp;^(tetfoett.
ParevebeefteenwottelgelqcEeenenn?ittcn2(yenyn/metveclveefelin
öbm/baerwt crnypt eenen cnceden (leel/bebbenbe bteebe blaberen tc fa^
men gevon wen gbdqc^ een fd^ip^en/enbe bonen fcberp fonber bloeyfel/
vmd^toftfaet* BiefloocB beeft veel fielen oft grnen ronbe p^^ens/bic
funbirtrtettboi/nietvecIgrooterbancleynBiefen/biccrnypenwtcleyrt
bolleïens/ fomtqts twecbonbcrt aen eenen (ioc^ / feer engbe bq een. (Dp
ifop vanbefe p#^en6 \lam fcboon pnrpnrbtnyn bloemen/gbelqc^enbc
Porrum, pauye*nbsp;Porrum fediuum,^tcfloocf.
-ocr page 403-mm |i}» faen'it ckyit RuyRcns.
Paccfe ^aabet^
tnettfebtbcybebefcgRcflccRtmmbcct:wytRöiictt.iSttbc ft waflcit
geerne mvmc «abc*
V Bieflooct compt n?ter eerben op ben «cRtRienflenbacRnabatRngc
, pteyt i8/enbe Rt bft'ft tot mt «nber im/ban btengt Rt bloeyfel en raetgt;Sgt;e
pareye btood^tmen en men Rangtfe op alle iaer gelqc als anber 2lyenyn
bollen. . ^mctcn'occomplc^.
Beybe befe crnyben ft'n werm enbe btoogRc inbcn twccbcn graebt.
Cm^eenbe^ercft'n^c.
ö Sgt;it crnyt maect veel inflatim en winben. 6et geeft qnaet voetfel / en
Ret maect fwacr btoomc.iênbelofibcvtqne. 6et lareerteneictenncert.
6ctmaectbtocncoogert.6etbtengtbcn vtonwenRacr (tcctc.lt;32tis on
gefonbt tgt;oot qnabc blafen cnbe nieren bie enicR (ctfel Rebben. tHet (5er-«-
flegbefobencnbcgcgeten/batlofibcfliï'micReytbicopbebojflliggcnbc
is. Bqn blaberen oft pi^'pf ens in foitt water enbe asm^ gRefoben / enbc
bacrinne tc ftten / bat opent bc moebcr / enbe Ret macctt bk facd)t cnbc
xouchtXit faet tgt;an Bieflooct' abfiringeerteen luttel/ bacromc fo flelpt
men baermebe bat bloeben wten nnefe/als ment onber wicrooct cnbe
. ajif n mengt/ cnbc pootct enbe baer op leyt. ^et maect luflicR om btifla.
pen.2llflmetRuenincBtoteettdectnartebcreytis/fopurgcretbcbotP/crtnbsp;^
betisgocttotalberRanbcgcbtetenberbotfi. HocRtansmaBctbtoefge. 't;
ficRte/ als ment tc veel en tc bictwils neempt. 6et is ber magc ooct fcRa.
^ belict. SDatfapvanBiefloocHmetRucninctgcmcngtcttbcingenomctt/
^ bat is goet voot bc gRene bic van vcninicR gcbierte gRebeten ft'n. tgt;efge
ft'ctccrad)tReuetoocalsmcntvanbuytenbacroplcyt.t^ïcta$qn/wte.
rooct/mclct/oftoUc vanKoofcnboetmcntinbc ooten/ïvant Ret bc.
neempt be pine ber ooten/ eiï bat fuy fen. S)c blabercn verbtii'uen be ma.
fen cnbc bc plccten wten aenfïdgt;te/gejlootcn cnbe baer op geleyt. Btf nc
men be rotten wecR/ met fout gRcmengt cnbc baer op gReleyt t^c blabc
ren vanBieflooct leffcRen enbe Reylen be i?erbtanbt|j||^t/gRefiooten cn^ t ^
bc baer op gRdeyt. éi Reylen be wonbcn/mct Ruemftct gRcmengt enbc
baer oucrgRcflagRcn. iDat fap is goet ben gRenen bic begedfïccttcReb. .
ben/enbc bic b water laben.parey bictwils ttt bc fpn'fe gRebaen/macctt l^vii^^
^e Vtonwen vtud)tbacr. S)e fcRdffetren van parcybollcn in water gRc «r?/ ^^^r
f^^m/wb^ttgrqs^^
Vetbollen in water fiebet/ettbc bat twee mad af trect enbe
boot boet/ bat fiopt ben loop bes buycts/ cnbc ft'
maten min wiitts ban oftmenfcrow ate.
6 q
l
ccxlv.
Qmnaem.
/fnbsp;(DttgcttcwTtbrnmcnalfo/ombattctcmlong^
onfmmn hmmmmUuinPn\mlt;gt;nam.mait bo«
^aeefoen.
^onöcncrttytb^ftbteebcgbcftrottPbcbUbcrm/bemowerbAttbct:
gcfcbOUert/wqtVAnce^^nbsp;Pulmonaria. Consmcvnyu
veel pnmïms/ bouctt
lcebet:/ettbcittetvcclplcc?cnbcrpt«cyt.
^kecferiinbet^^afftn^^e.
B lottgcitW f ctt tttofa^ti?
ttciêvdctt/cnBuccBeuboontcn/rottt?
tiïts ooc? Actt mofacbrtgc pcctttrootfctt
mbottc^cybolfcbett*
Sen cijegt;
lottgcitct^uytbat Wttbtittcitdbct:
mccflmbctt fotitcr/op fulc?c plactfctt
aiövootfeytis.
^iXtmtnbtcompUpic*
Bert tttccfïctt bccl bet: gbccitrc bi'c
vattbe ctruybctt gefcccucttbcbbctt /bte
mcytteitbatiottgcttctuyt coubt cube
fo bebbett ft ortrccbt/ xvm bct beeft bc
fimbamttefamertttert/mrtCfttSMbdtKfa«»«««.
»«tionflcnanytflcbtooc^enbebaeeaf«!» pnteeegeitKKtf/mtie
oocegottfleleytopwtoeWrtcmmbtWoafwff««^
attYt/mt)eg«B««tgt;'»t^«« »««namp;etw» m
m fêongmtrttpt.
^ / l t •
m tt)((tgt;en Bertram. cctpxcxLvi.
^mitacm.
3lb Ctt Bcrtmm l)cct tttctt itt (Hn'ccv pmrttiicc/ cff itt
tqtt 0l:cmttmtttcttWm. ©Otttmige ttoemcttt
fylttcfIrcOtt (Sikcp beetet baeront alfo/otti bat fqtt bloc
mcttbctt tttcttfcb ttiefcnbc tttaCctt «l|incnfe lattgbevoo:
b Ctt ttttcfc bottbct. 0qtt wottel is fcberp op bc tottgc gi^
Iqc als bctt rccbtctt Bertratti/cttbc baerotttttte fo ntacbtticttt wel wilbett
Bertratttbcctctt.
^(teCfben.nbsp;Ptarmice. TPUbcnBertmm.
IPilbctt Bertrattt beeft veel clcytt
rottberi]fBettsettbctacit:5etts/gbelqc^
bc tttattlqcf c 2(tteroonc.2Jett befe tacp
«ttswAffcttvcel lAttgeftttale blaberc/
bic jqit rottbtottïttic gbe^erft. 3ttt fop
^ vm be (iclctt en tacr^ctts waffctt bloe^
ntctt bie (qtt rottbtgelqcB ectt rabcEctt/
Cttbe fl] (qttbettCatttillcbloctttcttbccl
gelqcd / bebbcttbc ittbe mibbel ectt geel
appelBctt/bat is rotttfotttttte met witte
blaberBettsbefet.Bc wottel vlibbert
bier Ctt baer itt beerbe/ enbc fq is lanc/
vcrcbiert met t?eel i^eefèlingen.
^kecfe ftjnbetï inoaflin^e.
tlten vinbt ben wilbett Bertram
fomtqts actt bc bergctt/ cttbc aett ficctt
Acbtige plactfctt. 6q wotbt oodB ittbe
bowcttgbeplattbt.
^mcijt
^ tïOilbctt Bertram bloeyt fcbier ben
gatttfettfomcr.^tttlefievSbctti^erft C
graeft mett fqtt wottel wt.
Bett wilbett Bertram ter wqUbatbigrwett is/fOlte bi werm cit btoo
gbe ittbett tweebctt graebt/cttbc als bi btooge is/ittbctt berbctt.
Bc blaberett met bett bloemett gbeflootett/fqttgoctvoottgbette bat
Wawgefiootettoftgeflagettis/watttfqverteerettbatont^ergbcrottttett
bloet/«i(mettfcbaerottcrleyt.Biebloemettboettniefw.Bitfqnbeope^ ^cc^.
ratictt bic bc owbc meefïcrs befett crnybe toefcrquê/cn niet meer. lt;3icr wt
macb mcttoocBf^'tt attber virtnytcnleeircttfcttttctt/want bet
-vcrtcertoocfalbcrbattbcgefwel/cttbeplectettett? b^^U^Hfj*^quot;^
bc mafett acttt lqf/e»be ittt aeoficbte. -
z
%
6 iq rattBcr ^^-p
- ïv.t.
ra^,-' -
-ocr page 406-£(Xp. CCXLVIU
^rtcAmbcctmcn in lt;gtiec)tPy«t^gt;:on/enin latijn ««
linAWô. Ben lt;0nccfrd)cn naem blqftnöch inbetZpou^
I bi inben lamÇà^m Oeebario vinben.
Bemami9eertcrttytbatheeftbUbet:engl?elqclï)encfel^
me met witte bUberlena verkiert.
nabatbiewitteblabedensafgcwAl
len fqn/fo compt bat f^^ooit. Bie
» tvotteliseenenbnymbtd/enland/
cnbefqiefd^erpvanfmAle.
plaetfc fijnbewdirtn^^c.
Bertram cnwaPnietonecAlvAtt
felfs/mAcrmenmoctctvan tfaet in?
behonenplanten.
©entijt.
Becttamblocy t fc^ier ben gantfen
fomec/mbe ftn (aetvergabertmert
teghen ben 6erft.
^atuerenbecomplejiïte.
Bit crwyt tö werm enbe btoog^c
tot inben berben graebt/oft fo fom?
migemeynêtot inben vierben graet.
C Be wottel van Bertramtrectbie
taey bnmôtenen (înpîcitwten hoof?
^c.à-^ be/alsmenbieinbenmottthowotennbsp;,nbsp;. ^
'nbsp;beWowt. ^najqng^efoben/enbembenmonbtgbehottben/oftbietait
,nbsp;benbidwilöbaef ^ïebegbetvaffchen/batneemptwe^bepineinbetatt
t rv^nbsp;ben/comenbevanconbenvloten.Bimaectbenmenfchfwcet€nbe/al8
^nbsp;fäinoliegbefobenoftg^eweycltis/enbebathembemenfchbaerntebc
fmeereoftfal»e.3ttbefcrmanieretti8 ben Bertrant feer goet ghevfeett
totverconbeenbelammeleben. ^i isooclgoet teghenbe hnywermghc
^J/P. ivanbecoîtfe/alfmenbatgantfelqfbaermebefalft.3jî^ti^^^^
/i- »ich m heeft bat ft'rtg^jenoelen verloten heeft/biefal ^em
f^^'f^ fmeerêmctolicbaer Bertram in gefobcn i8/ |o |al
©mnctem.
Dc^boom Reet meit in (Smjc Pypos / enbe itt iMijn B«.
i«t8 / ettbe van tgRemey tt vokï wotbt Ri Paltttboom gRe.
Reetett.
Êaecfom.
_ B:gt;ettBttcn:bootttert verliep ttitttnternteer ft» blaberett.
;^ttbebefeluebl4berettp(ttcleytte/ettbebqnarottbt0Relqctbcblaberett
V4tttnytttt8. ©t^ttbloeyfel isgrttett/batraetisrootacRtt^enrottbt/
VAttbivelcïealle gebiertegrouwelReeft. Pat Rotttisfo biet/vap ettbe
Rerbt/ battet Reoï tegett tvier pbt ge.
ftct^fpr/ettRetett geep «ocR vlam.
mettOcRaffcRett/ettbe Retettverrot.
tet ooct ttimmermeer. ©qtt wottel
18 crow8 ettbe gRecrottctelt.
:öucrboom wap gReertte RoogRe
optgRebercRte/op coubeplaetptt/ett
be baer be pgt;tttte pRqttt.
©etttijt.
Pett Bttcrboom blqp fomer ettbe
winter grwen / enbe Ri en verliep fqtt
fcRoottglictettbe grwett blaberetttot
gReeitbertqt.
^acucr Cttbe comple;i:te^
pettBucrboottttrecttfamê/baer
omme fo i8 Rq cout ettbe btooge van
natttere/ettbeRtJettReepgReettmtb^
belbaer fitbpattcie / al8 fommigRe
meyttett.
Biterboom en wott itt mebicinen
met feer gevfeert.nocRtattsalfmettnbsp;^ u r r^w
fqttblaberenittloogepebet/ettbemetbieloogettatti» tRooftwalc^t/
fomatett(qrootopgeelRayt.^fAecRmeelopvqlfelvattBucrboom^^^^^
lgt;ominwatergefobettettbegRebtOttetett7batPoptbettloopbe8bitycj:./^^^
Sïiöii^iFmgRewottbtopgReqnetpPf^^
fo Raep al8 (q' be wottel vatt Bncrboó ptoenett op fmatett.i^t mettJÈ^ «^
(MWwacRtettj^
^b0Öm/waniW^ ^^^^^^^ ^^^ Rerpttett/ettbe bernbsp;^^ ^
mjröoottu
gatttferttatwerebesmettfcRettcott^arie.
i^Pcftkndewomlnocfiiptmcnbacwmairo/WÄtbef
!S eett coßeliicfe tttebicine tegett be fttietteli|c£e fkcïu bet:
Peßtlettcie. ^it (5ttec^ ettbe lattjit becttquot; etitpetafttes.
3it ber Hpctahn t(ï cnbdmu Be ootfaf e etibe rebettc
va be jett ttaettt vittt gbi itt ottfett latt]ttfcbett ^erbariO.
^faecfoen.
Be pelîilenciewottelvertbootbAereerfîmetbebloetîtêfottber cruyt
btuvuetttetbAerbloeyfêUBefegrootc
btuefelacbtige bloeitte beeft eeueu (ïeel
bte t8 bol/fomtqtô eeu fpauue land/ ft ^
verbtviïtttcn vergaet tuet bweu (îeelÂW
B fontgt;er vïttcbt/en UA befeu fo vertboo^ffpÄ^
neu blt;»er bte griïfe ronbe lt;t(^tgt;erwtge
blaberen/bieftïneer(ïben6oefblabe ^^
ren/oftberpeertfdauwegbeltfce/ens» /^^itiß
be baerna wotbê fiï fo groot/bat men
met een blabt een ronbt tafelfen ouer^s
becït / cntgt;e op been fqbe fqn fq (eboon
gruen/eitop banber (qbe tvitad)ttd)
oftnbsp;^^^^ beeft
eenen befonberen / btuynen / gbebayt^
ben enbe bble» (ïeel/baer op fittet gbe^
md als eenett bteebett boet / oft gelqcE
eett camperttOelie bte otttgbeïeert ts.
eqn vooitd xvm (eer btcfe/ ettbe (q
tsbittttettwitettbebol/b^bbettbeeette
(iercBettbitterettfmaec^
Cnbsp;îplaetfebwtiftjafî.
pe|îtlettcîetvp;itel tva(î gbemeyttlicB tit »ocbte natte beemben ettbe
plaet(êtt bie aett b^ater liggben.
0mtt|e.
BepefîilenctetvottdvertboOtttbaert'tttbegittfdvanbciTîeertetttd:
barett bloemett/ettbe befe bloemett verwdcf ett ettbe vergav tt tnben2lptït
fonbereittd)Vtud)t.2llsbttgbefd)tett8/focomettbanMeblabeî:ennîet
baren jîelettwtgbecropett/ettbiebliïuettbettgatttfettfomerbuerettbc^
^acttct^mbecompleicte.
Bitctuytbeeft(bttbet:twqpleettwermttatttere/ettbebetbtoocbtttt
bettberbettgraebt.
Cracbt
21
PcptlcitcuwoTtcl shebtoocht mbe gepwlwenjeert wefenbe/bat |)eylt
eitbe getteep bie qwAbe voötte eteitbe vlceeeit eitbe ghefweerett / als meit
bit baer itt boet. ^ztiecod eettcopelitcletttebicitte tegewbe veitqmg^
quot; pepilentiaelcottfe/alstttettbacrafeett electttarientet h»cttittcE wtoecBt.
6ethceft groote crac^t ont bett ntenfch teboett fweetett. Befgelqcic boet
oocl bat pttlner/ als ment ntet tvtt'tt mettgt ettbe btittclt. 6et is oocl een _
climmen vatt bemoeber/ittghettomen itt fnlclerntattiere als vote. Befe _ - -
wottel boobet be wotm en niet alleen bie be méttfchett / ntae^ocl bie bc
pcer^ittt Iqf hebben / alfmmfz in befer tttawierctt vfeert. ts oocl ^^^ ^
goet bctt gmctt bie ecttc cottctt abent hebbctt. amp; fop bc vtittc/en |i btengt lt; ^ ^
bm vtotttvc hacr mamtpottbe. ©q heyltbic feer vochte tvOttbctt/mbe
»ttcer attber vnylicheyt vatt velen vlccph. Mn bit compt Oitermibs baer /
bittcrbcyt/tvatttallcbecrach^ttcttbcvirtttytcttbicattbcrbitter bittgeit \ ^
tocgcgcnctt wotbctt/bicbecftbcfepeailett9cwotteloocl.dt5itgt;/llt;i^
2(mmclcttfcrwytbeetmêooclt;0cytcblat/en@tvttfelbloc?
mê/cnCnynlincl.5nlt;0ticc|;beetctpericlymcttO8/itt£a
tiin Xgt;olncrnm mains/ cnbc ©ylne mater, ©ommigbe
beetent oocl Captifolium ettbe Öloterfylna/enbe £ilimw
ittterfpittas.
^(tetfoen.
(BeyteblatisecttgewasbatcriïcbtveeUattgbebtttttte roebdctis op
pelen gclqcl als btaeyen / cttbe bie wittbctt baer alleptts om gbelqd aIö
6oppe/cnbc p fqtt op beybe fqbcn bccleebt met blabcrcn/bie (qit op been
ft'bcgrncn/cttbeopbattbcrfqbcgrawopgrqs.^gttbcbeottbc^
berctt pftt cctts beels bctt Dcylc gbelqcl/ cttbc fq pftt ittbcmtbbclgbcclo?
ttettgbeutciccttcttttanel. Beopperpe blaberen pi« bctt Wlgcblabcrctt
gbclitcl/maerbcpjqttteerbcrettbcbtecber.gt;tfopv^bcgbeerbclett8
waffcttfcbootttvclricclettbclicPqcletvittcblocmctt/olclqrt
bacr0tttplttyclcn/cnbenbl0eyfclvattB00ttCttttictfccr0ttgbelqce.-2£lcg
bloemc befottber/als fq opgaet/fo bcylt ft f^^«^quot; ^^ ttvcc beclctt/ett?
be is aclgt;tcr om gecrompt gbel^'cl ectt fcbcrpe fpotc. JPtbcpioetnctt co
tttctt binyf f etts bic fqtt cerp groctt/baertta als ft' rqp ft tt/f 0 tvotbctt pj
root/gbclqclalsmcttaettben2(rott ftcttmacb/macr bep fqtt cleynber.
©qtt tvottel is bo»btacbttcb/en bittttcn tvit/en ft' cruypt ittbctt grottbt.
Bttmammclcttprnytvinbtmcttgemcyttltcrittbiclebojfctt baer
felaers ïvaffeit/cn aen be ^^agmM^ clanwiert alleptts aen/ ettbc tclimpt
foo
-ocr page 410-Cnbsp;Pcriclymenos.a:)lt;tmmc?mfctr«yt
oocïinbehottw.nbsp;^^
Qmtiît
tgt;it (SbeytetîblatblocycmCfttnio
cntgt;c3titio.
mtmxcnU
Bit ghewas 18 wcm enbc btoo?
She van natuece/ alfo ntcn bat lichte?
lic^mctcBcn mach aen lîjncnfmacc?/
ïvanthiierchct^popbctonghc/cnbe
fonbcriinghebeblabcccn.
B Bc beften van tHammcBcnfcrnyt
vcrgabcct men als fî cqp fîf n/ en men
b:oolt;^gt;tfcmbelombei:/cnccn biach^
ma vartbcfên vcertich bagen vecnol
' gens in nom geb?onc?cn / bie ma?cn
' bcmiltcclcyne/enbefqvcttccrcnbic.
eq fïïtt oocfgoettcghcn vctrmoebt?
hcyt.:3nbcfci; manieren vfccrtmcnrc
ooc? vootbe gene bie ?ichencnbcee?
ncn cotten abem hcbbcnv ^tem tcgen
benhid. ^i loffen bcvîine met fnlc?
?erciracht/batopbettfc(îenbachtbloetnabev:f(nevolcht.@tîvo:beî«
^nbsp;. rcnoocbenai:bcytoftgeboom.Bcfgcli}c?ecrachtenbeopei:atiehcbbcn
' ; ' bcblabet:enOOc?.nochtansalsmcnfc«cnenbei:tichbagcnlanc?vanbe
quot; J fenblabcrenbiinclt/oftbwaterbacirbeblabcceningcfoben(qn/foma^^
îm fq ^n tmnfà) ontnuchtbaec.^Defe bUberen vecwctmen tgchccl Iqf/
als fq in oWghefôben fqn/cnbcbathcm ecnmcnfchbaermebe falfi^Bit
cmytbtoo^tfccp/enbehetheyltcttbe ghencefî bie vochtigheonfnyttci:
wonbcn/vlcci;en/cleynpO0:?ens/enbealbci:hanbeplec?cncnbefmettett
Cap CCLL
^ennaem.
^ S iStwcoftn?cytchcetmcnirtlt;0neci:pytos/cnin£atqtt
-anbsp;Hf/ tCriticiï/enbicnnacmblqftnochinbe2pote?ebiîeccbe.
tHcn rintbtqcdeygeflccht van tE:cctve.Beecfîeh«^^
men in iatqnKobws/en in Bnytfch ÏOcyte oft Ccctve.
|:)attwecochectmenin£atqnCtimefîre/ombcswillebattetinrommî
ghe plaetfen in b^q macnben op wafî enbe rqp tvOîbt.t11aei: bat en can
W
-ocr page 411-^mZtmc^nbsp;ccll
B Riet! tcUnbc tttct fm / wSt bc Ccrwc wott Riet: iit bc lUecrtcgcfaeyt/ cit.
bc iit bc pqflîc mrtciit baci:tt«/bat is in ^ulio/wo« ft cet:(ï gcmacyt. Jn
PnytfcR Reet meit bit twecbe gRcjlccRt vm Ccrtvc 2(mclcotcït/ baeirottt
mc b4t mcit bcit 2(mclbottct oft fïq ff cl baer af maect. Pat bet:bc gefïecR.
tc Reeft lattgRc t:o w vlimmctt / eitbc bat Reet meit 2^oom|cRc ÏPcyte / oft
:KoomfcRcCet:wc.
^(tetfoen.
Öat ccrfïe gefïccRt vm Cccwe Reeft eetten Ralm biciö Roogct: oft lan
ger ban bc (0er(ïc. JÉlctcn Ralm Reeft btn cnoopen/enbc clcten cnoop is
bcclccbt met ccn fmal lanct ger jpten oft blabeten/ alfoo bat bic Rolc Ral.
C men boot bcblabci:cn wtfltïypcn.Pic ai:cnlïacn RoogRe enbc ï?et:t:cwt
bc blabet:cn/ cnbc elct at:c Reeft t?cel cotcntcns oft greytttetts / fommigRe
fe(ïicR/fotnmigRc fcnenticR/mect: oft min/en bic fïacn (onbet^ otbinancie
oft regel biet bvf malcanber. Pat twcebe geflecRte vm CcrtJ?e/tc weten
bat 2(mclcoten/ bat Reeft Ralmcn/cnoopcn/enbc greynen gReft'et bc gRc
mcyntCerwe/wtgefcReyben bat bc aren t?ccl langRcr tgt;ltmmen Rebben
geft'ct bc (8fer(îe/ciî bie ftn in otbiitancic met twee regelen befebt. Pe co.
rcntens oft greyntens liggen in velletcns ofî Rnyftcns bejloten gReft'et
Al8 Bpeltc.PcKoomf^eU)^ytcReeftfulctenRalmêgeft'calôbctgt;oot5
gacitbc Ccrwe/mcr elct va befen Ralmc Reeft vier cnoopc oft Icbc. ©qfn
Tritici primum genus.t^crwc. Tritici terdu genus.KoomfcRe 'S^erwe.
-ocr page 412-qDttnStetJ^e^nbsp;CCLI^
btottshett ^ttbe rottbcr banbAttbcce.
plaetfe ^ wbetJ m^tmc*
lltaerbatbabcwottopveclacEcrsgefaeytmiiiratm/ciiOtttrwtC^
mt lanbt.
BateecficgePechteiöecnwmtetrcoicn/wantbcfeCetwcfacytmctt
Doo: ben winter/enbe fq mach oocB «?cl conbe vet:b:a0engt;0i bloeyt in
3nm'óontrent@.3lt;^«öBapti(ienbach/0helqc0Al8OO.cEbi'ctweea^
bet 0he(?echten/maer m 3nlio ban boetmenfe mbe fchnete.
Q^dtuetJ enbe complete.
^ 2(ls men tCetwe 0helqcf als een mebicine vfeett/enbe van bnyten op
be8menfchenl«ïf«ppji^^^lt;^t/foi8(rjwerminbetteet(ïen0raet/^
enheep jqgheenctachtom mepcEeUcE vochtich temaken/noch om vep
btoo0ett.Sgt;en 2(melbonc£ bic mcn'van be Cettve macct/is wat conbet
lt;nbeb:OO0hetbanbeCei:wevanhaetrelnctt.
2(18 be Cetwe volcomen enbc tqp is / fo maect men baet af fchoon/
ebel/ctachtich/wcl fmaïmbi btoot. tHact als (q noch heel to w cnbc oit
; rqp is/enbc men baet btoot af bacft/foo waffett baet afwotmcn inbett
bttycEXet;wc0heneeficnbeheylett0hettebatvattbehottben0ebeteni8/
alf.mttfeinbcnmontfnowtenbebaetop(itqc^.Cetwenmeelmctfap
vanBelfenct:wyt0hcmett0t/batis0oettotbe(ïntienbctnctncnoft$ettii
wcn.^et vctbtiïft bat fptoct wten acnfichtc/alfment met (Dgt;:ymcli tem:«
pett/enbe baet op (Itqcft^Bc Cetwc femelen in fchetpen ajqn 0efobcn/
S batneemptwechbietnybicheyt/cnalbethattbeonfnyncthcytbcslqfs/
alfment alfo wetm baet op leyt. fqn oocE in befet: manicten 0oct
btitycttotbcbloetfweetehbicnochnicnwfqtt..Bi0henefcnbc0efwots
Icnvtonwcnbotflen/alfmcrtbcfefemelettmetlX^tïntnytcflebet/cnbaet
opleyt.2(lfmcttmetbitvootfeybewatctbebetettvattflan0henwaflt;ht/
|bheyltbatbaetmebe.CetwenheefbeechheeftecnwetmewtttccHcnbe
ctacht. 2flfmcn bit met font men0t/fo boebet op/enbc maecEt t% albtt^
h«nbe0hefweetii3atCitwenmeelinh«enittcE/oftittwatctenbeolie
0efoben/batvctteettaUebloetfweeten.tc:etwenb:ootmethncttinc£0eii
co/o fobenofttöwop0eleyt/batvetmotwtbevoo:0henocmbe bloctfwce«
' ten. t[:ctwcnowbtbacEenbtoot0he0eten/bat(ioptbcttloop beslmyc^:..
^etwenm'enwbacfënb:oottnwatetenbefont0hewcyct/batvetb:tïfi
lt;|nabe fchotfticheyt. 2(melböncE 0^(bben/en baet afcetten btq 0hctnacct
enbc 0hegheten/bat is 0oet vooi bc gene bie bloet fponwenXet wen fc^
melenmethttcttincEenbeajqnghefoben/cttbebatwatcïrghegotgclt/bat
0etteeftbcgefwollenEecle.Öe]Ctn8Popein8ecngtoot^eetein©paeit
giettbieghenasbatpobagtaoft^yieetcq'ninbevoeteninvooilebertt^r
lt;nbsp;' -Of.- ^ '
■.?
it 1nbsp;t ; - V s i.' j..
Jnbsp;r
-ocr page 413-^ (DntcyitcruytoftBactctruytbatbcettncit in(Smcp po?
^ tamogcitott cn ©tacbyttcs/cnbc in £atö» J^ontahs cn?
bcpotamogctott/ombcswiucbattctgecirttcmbwatcr:
«gt;ap.mctthe«t«tooceBptcata/ombatfqnblocmccit?
be faet gbefact(óettec»;t ts g^elqcE eett are.
ben langden (led/ hebbenbc veel cnoo
pen en Icbclcns / cit bacrwt waflcn tee
ber tacr?cn8/bie (qn met grncn blabe?
ren becleebt / bie gbclqc?cn ben blabe?
ren van roobe Bcctc/oft in alle manie
ren fqn (q gclqc? bat loof/b welc? men
inber 2(potc?ett beetet ^olinm^nbi/
en (q (wemmen ccn Inttcl bonen b wa?
ter. éqn bloemen fqn lqft?crwicb in
mamcre van aren/gbclqcï alfmen (Iet
25 acnbegrootctPccbbtecbe/enalöbie
afvallen/foo wotben bat deyn ronbe
cnoppeïcns/baerinne leyt het^bt faet
befloten.
plaetfe baet^e^dfl.
Bit crnyt wott gbenonben in (iille
wateren enbc inbe grachten.
^enCijt.
3n!fnliolc«ertbitcrnyt(qn aren
met be lijfvcrwige bloemê / eit vootts
baerna ftn faet.
Bitcrnytiscontvannat«cre/enbebetbtoocbt/ai|omenöatUcbtclic
mcrden mad) aen ft'nen fmaecf.
Bitcrnyttrecit tefamen/cnbc bet vercodt gbelqcl bat tDccbgras.
Bacromme fo bcylct bic becte/vnyl/loopenbe/ enbc vootts etenbc vlcc? •
tcn/alfmentbacropleyt.Bit crnyt gbebtoocbt enbe in wqn gbcfoamp;en
0 enbc
mmonmnmpt
^ctxiKxm.
CCLIL
21
CcnbesRebtottctm/batgReitccP brttcoobe mclijoeft/cnbc Ret lîoptbe»
loop bcô bnycts. 3rt fumma/bit ccuyt Rccft fccr fnlctcn opcrattc gRcftcf
' bat VOcâym^f «Ifoo wn b4t xvxit cnbc btccbt tn ftfn Captttcl t?ci:cl(tct:t
bcbbcrt/ bactrommc fo wacrt noobcloos fnlcBô Rtct: wcbccom tc vctW
Un. iêttbcîtgt;tbc opccattcn cnbc vtttnytcn bte wnRtcrgRcallcgccrtRcb^
ben/tna^ men oocB lîcRtcltct aile banbere vcrfîacn.
CCLlIIt
2lnjent?oet Reeft fqnen naem bactrom alfo/ want (n'n bla.
beren fit tt gRcfotmeert gRclifct t?octcn van ganfen. Ptt gc
gt; WAS Rcetmen ooct X)erctenfboot/om bes tville bat be
^ verctcncnpernenals (tfvanbit cruyt gRegRcten Rebben.
tHaer oft btt cruyt in owbcn tqben betent Reeft gRcwccP/
enbe Roe ß bat Rieten/bat en can iet niet weten.
pit cruyt Reeftccncnficel bie wa(l ^T!!quot; T'a
ecncUcRoogc/cnbie is metRoltclêoft ^nbsp;^ ^
voten onberfcReyben.Pe blabercn gc
In'cten eens beels ben loonc van Cïobc
ter fen/oft Criccten va ouer jee / maer
befe frfn ronbtfomme met fcRerpc ter.
nen wtgcfneben / alfo bat elct blat int
acnften gRefactfoeneertis geftct ben
voet van ccn gans/enbe baerna voert
bitcruytooctfquennaem. Btfnbloe
B men ftn rootacRticR cnbe feer cleyne.
patfact IcytbtuyfwtfstcfamengRc.
btongRcn/gRclnct men ftcn macR aen
be wtlbc mclbc. Reeft ccn erom.,
mc wottel / met veel cleyn wottcltens
baeraen RangRcnbc.
pit cruyt waf? geerne in cruytRo.
ncn/cnop velbenbaermenmcs placR
op tc voeren.
©eneiit
lt;ßattfenvoetbloeytmcc(ltft3unio/
cnbcleuertbacrnafnnfact.
pitcruytvct:coeltinbcntwccbengraebt/fonberccnieRtwqfel/gRe^
V'rnbsp;(TtrAcRt
T
mn6m(ctxmtnbsp;£(xp. ccLiiu
(Bctnfmvozt is bcit vcrclcitctt ccit fcblt;t beitel cnbc boobcltcl crnyt/aU
fo wtt biet: bouctt vctrclacct bebben / xcmt aljLCcnJbcb op ïiccclcn vm
bit ccnyt ctct/|b moctct pccnc. 3n eens mcnfcbeit lijf benct jnlclcn ct:Acbt
cnbc opctratic gbelqcl als bc bof tÏAcbtfcbabe / bact: wq affcrquen ful^
len Alp pas geep. ^bc bet cn is geen tvonbet: / bat ccn cirnyt bc bccpen
boobct/cnbc ben mcnfcben niet/want baet: p|tt oocl fommigbc ctrttyben
bicboobcn ccncn menfcb / gbelqcl als Hicpcnyt cnbc wtlbc vcnitnigbc
Pctct:fclic/cnbcttocbtanscnboobcnp|bc qnaclclcn cnfptccntvcnmct/
cnbcbaet:fpifpoocl/alfoo (g^alcnns totvccl plaetfen claei:licl bacc af
fccqft/enbc bie ba^^cltjcfcbe cpm^^^
imimcemööc^etetfeto.
CCLlilL
©enn(temgt;
2(t ctrnyt/ b weid wij bier vteembbc pctceplic noemen/
bat beetmen bijna in alk 2lpotden 2imomum / m^t: met
fonbev groot errner. ïPant fqn gebaente op factfoen c»
Bïopotiöcs/cnbc meer anbcreon?nbsp;^ ^
bc mecpers van 2lmomnm fcriincn/
maer wel veel meer met bat crnyt/
bweld fq pctroplinon beeten / cnbc
21pinm fajtratile/ bat is peen ^êppe/al quot;.
fowibacrafbtecbtgefcrcucbebbctt
in onpn latqnfcben ^ecbario.
'nbsp;Éactfoen.
Be vteembbc peterplie is ber gbe
meync peterplie feer gbelqcl van fïe
Icn/opperpe blaberen cnbc bloemen.
tTTcr fqn onberfje blabcrê fqn ringp
omme gelertelt gbelqcl bat loof van
groote il;ppe/enbe fq fqn bien oocl
wat gclqc/maer fq fqn langer/fmacl
ber/cn fcberper tocgacnbc.ötjn faet
i8 ben2lmmey fabe fo g^tWï/hau
menp nanwelid onberlcnitê cn can.
nocbtans is tf^ct van befen crnybc (i
pcrclcr van mede enbe fcberp/^»be
bet riect btjna gbeltfd fpccerie.
• ; ■ Vlï-n
z
QDan^Kembbe^^etetJfdie.nbsp;CCLIIII.
Cnbsp;plaetfe i^m'otx mf^n^it^
mo€tfcm^ebouwpllt;mtmenbeopb;€ngett.Bc bcjie pctcrfdtcwapm
tHacebom'ctt/op boogde ficmrootfm.
b welc? mett foeyt om weberom Peterfelie u bebbett.
Befe tnecmbbepeterfeUetö werm ettbe btooge mbett berbett graet/
foo mett bat claerltc? merc?ett macb aett ftttett fmaec?/bie ie fc^erp op be
tottgbeettbebitter. ^ , ^
23 25(ttfaetvattbefettcrttybewo:tmeefigbeb:»yct/ettbebitIopbev?ti!
; / itc/ettbebetb:ettgtbettViOwwcbaermaettt(IOttbe/alfttïetttmwateroft
alfmettt vfeert als vo:e. Be vtouwctt bte betnttcbt fm ett fitUett btt faet
niet ittttemett. Bat cruyt ettbe be woud bebbett fulc?ett cracbt ettbe ope^»
ratie gelqc? bat faet/maer (tf tt ctadyt ett is ttiet fo groot.
/
(tuSgoofen. ccLv,
Z
(Dofett wotbett itt (Smcpgbebeetett3^bbbOtt/ettbe itt £a
(tqn^ofa/ enbe biett ttacm blifftttocb ittbcr 2ïpote?cttbue
rcnbc^trïaeir waecommcbattctalfo itt (Stiecr beetct/bat
vittbt mctt itt onfen 5.atqnfcbett ^erbario.
^ ^ Vnbsp;6be(lacbt.
tncnt?inbtmee(ltwecbcrbattbcge(lecbtettvattKoofctt/tamntecnbe
/nbsp;wilbe.Bc tamme Koofe«bicmctt ittbe bouctt plant / bic ftn ooc? twec^
T r r tgt;erbattbc/tcwetcttwitcttber00t/cnbebie(qtt00c?twceberlcy/bubbel
o.^nbsp;SDC wilbc^oofen bebben ooc? in lt;0ticcrbefottbercttamctt/
'' B alsCyttotbobo#ttlatürtCattittarofa/cttbcbicrtclattbc6eybcroo^
fett0ft6lt;^be»^b0fctt. Wb^f'l^^^^t faetfocttvattbeybegcflacb^ettott^
^^tW, pjï^t.sni^fyp^^r ^aetfoen.
Be tamme Koo(itt bebben rocben oft tac?ett / bie fttt met btuytt plec^
?ettbefp:aeyt/cnbcft'ft'ttV0lb00:ttett.Beblabcrettftttfwertgructt/ett
ro w/eiT rotttfom vol ?cruett geft'c cctt fagc.Ce votctt cttbc eer ft blocyctt/
fo vcrtboottctt bact: bc rottbe ?noppett / itt marticrc vatt fiolctt / cttbc bie
gactt lattgfrtctn op/ tot bat ten lc(ïcn bie gatttfc ^oofctt baerwt (luypctt/
bie hcbbctt ittbe mibbel geel bayt?ett$/ettbe baer op deytt bollc?ctt8/cttbe
batiö
-ocr page 417-€ batmbatrcchtblocyfeUöïï hebbm
cctthonbmchttghcwoïteU Bc wtlbc
Ï^oofm (qtt bctt mttïtttctt ïloofctt g^c
IqcE gcccbctt/ tacïm cff blaberett.
tHacrfqttblocttïcoft K0tgt;rcttbic(Tftt
«l cttcEcl oft Ottsbevttlt. t^a bat b?(c
2^00fctt aföettallctt (qtt/fo bzcttgctt fq
tottbc/ lattgachttgbe vooxt/
bic fqtt ccrpgwctt/Ctt baertta fc^oott
iroot. Zm be(c wilbe Koofctt wafï
oocEccttgehayit gewas/bwelcE font ^
mige (laepappclctt ttoemê / ettbc iiibcr
2lpoteEett gebatycEctt fq bat roo: Bc
bagar/alfóo itt2tt:abifch gb^b^tett/
maer ttiet fottber errwer.
?pllt;tetfe ^dct^bet; ^afïtn^^e.
^ Be tamme Koo(êtt wa(fctt oueral
ittbc bouett/watttbaer plattbtmcttfe.
Bc wilbe vittbtmett bier ctt baer opt
i?elbt/ettbeaettbchagbett4
Qmtijt.
Be Koofctt (qtt bcle(ïc bloemê Ott^
ber bc ghcttc bic iube kmten wt co^
mctt/cttbe (q vergactt oocE^^efî^Ôi bloeyett itt ^uttio/eff bau be^oottf
mettfetelefcttt
^(ttuetï enbe cotnpUpk. quot;
Be2^00fettbebbetteettgbemcttgbefubfïancie/watttblt;^^^r«^(^lt;^»^lt;^ic
is ectts beels waterac^tich ettbe werm / ettbe ectts becls oocE abfirittgc^
rettbeofttefamêtrecEettbe.Batbloeyfelabfîrittgeertmeerbattbe2^oo=î
(ètt/ettbebacromfob:oogbetoocEmeer.
^nbsp;0ïecmcbtenbeopemtte.
BeKoOfettvcrcoclcttcttbcfqabfînttgerert/eiTbatmeefîalsfqbtoo^
gbefqtt.tCerwqlcbatbeblaberettttochverfclgt;fqn'i^^bf^^^^nbsp;.
mcteettfchccrEcttaffttqbett/bacrttafalmettbatattbèrittbclomberittees
ttcttmottierfïootett/totbattetfapbatbacrwtgactbicEwotbt/ettbebat
falmcttbewarcttombaghelicötc ghcbjuycEett.tnett mach bic blaberett
oocE ittbc lomber btoogett/«taer mctt moctfe bicEwils Eeereu / batfè ttiet
^erboft oft fchimmclieh ett wo:bett.2llfïttett bic ghebtoochbe^oofctt itt
wqttfîcbet/cttbcbicbattwtperfî/foisbatfapgoettot pq'tteittthoop/ /»r^
ettbcweebombctrooactt/cttootctt/vatttattbtvleefch/besfottbamettts/
bcrbcrmctt/cttbcberv:ouwclicEheyt/alfmetttmetcettveeberÏ?tt|irqct/
oftittbettmottthoubt/oftbacrittgebaêalseettclyperie.2llfmettbeKob^'\V
fcttalbu8fïcbet/ctt ttiet wtettperp/ettappliceert/foleffchcttfiïbehi^^^
3 ivf bett^
-ocr page 418-mn^ooftn.nbsp;^Cap. CCLV.
^ bmbtanbtberletter/ofïbct: mütc/cttbc R vatHmnbk ouertolli^c vo^
ricbm ber mage/enbe ft genefctibat wtlbt vier.Ptc ^oofm gcbto^t
ettbc0bcpttltterijecrt/bteReylenbewonbctt/alfttentbacnttProyt.P
«celvanbcïloofengebtoocbt/cnbcinvocRticRtantvlccf^gebacn^
btoocbtbatcracRtcft'ctmfcer*Pctnoppmgebtoo^tcnbegRcpulucrt^^
tccrt/enmroobmwiftgcbtortctctt/biclloppcnbettloopbcsb^^^^^
. batbloetfpöittvert. pe^oofeitgeapplicccrt/marmbcttmenjcbflapcrt^«
be. 2ftt tvött oft ïvater gefoben cnbe gebtonclen/fo (ioppen ft^bec vton^
wen maentftonbe/enbe fonbecUnge ben witten vloet/ en bat bloetfpon.
wen Koofenfnycter confotteert be mage/enbe be lewer/enbe Ret ts goet
totbeetefebtesoftcottfe. Pe wilbe KoofengebtoocRt enbe gepnlncrt
xeert/enbemetBeerenfmoutgRemengt/batisgoettegRenwtvallmgRe
besbav28/baermebebe|ïi:eten.Pevtncbtenvan^oofen/enbebtegRc
baytbe flaepappelen gRebtoocl)t enbe gepnlnerijeert / enbe gebtoncfen/
bat lop be viine/enbe ben (leen tnbe lenbenem
C^P CCLVL
©enndem.
3nbsp;^!2(bnsoftdebietwottin(ggt;tiec)cgReReeten^RapRanoö
enbe:HRapRartts/en tn f atnnKapRanns/Kabir en^a
bicnla.rnaeirwaerombatbenï^abiïsbefenamenReefi:
bat fnlbi in onfen£attïnfcRen ^erbario befcrenê vinben.
pen2^lt;tbnsi8tweebei:Ranbe/tamenbewtlbt.£gt;entammenRcettrtf
bei:2(potete^lt;tpRlt;^ttW8 minot/enbe befen is ooct tweeberRanbe/want
fommige van bien Rebben ronbe wortelen gReft'et alsÖtoppelrapen.
iBnhz fom Rebben (n f«^»^ wottelcn/fomttjts bq cans een elle lanct/
enbiefünfwetervanfmatebanberonbe/enbitft'nonfegemeyn^abq^^
fén.2(nbers (b ft'n ft' malcanberen gcft'ct. Pen wilbcn^abifs Reetet
in£atqn2(rmotacia/enï»iDnytfcRmecrrabtïs/inbcr2lpotetc2labtgt;:
eiï KapRannsmaiot/ombeswillcbatRifcer bteebe en grootcblabercn
B Reeft/oftbaeromti^,batRiïp^^P^*^vlt;^«fmateisbanbentammen.
pentammen^abiisenReeftmetmeerbaneenenflamoftfleel/geftcH
cenboomten/Rebbettbeveeltacten/btebta0enblaberè/bte0elii'ctenben
^apenloone niet qnalict/enbe (t ft'n bootRactelt/ enbe rontomme 0cter
telt met ronwe Roecten. ^i Reeft fneewittebloenKn/bat wotbm Role
ronbe Rawtens/bie 0aen vote fcRerp toe / en binne ft'n ft' 0enttlt met 0eel
btnyn ronbt faet. Pe wottel is ront oft lanct 0eft'ct ^apen. Pe tXicct^
rrabtis Reeftbicte flelen/fomtqts bqcans twee ellen lanct en geronbeert.
3118 ft'n blaberen volwaffen ftn/bangeft'cten ft ben blaberen van p^^
percrwytnietqwalict/no^tansfiïnfegrooterenbebteeber/ronbtomme
r-
»
/.■ll^d!
€ nhdetft 0Wc!«««fop van (Tfit (Iclctt comctt btdc op0choo
ptcfcbwctlcitö/mctfcctrclcyitlitoppcfcitö/bicotttplttycIcttbActr/cttbcbct
wotbctt cicytt wimblocm!ctts/ctt«löbcfcwebet:omafvaUctt/foow^
fcnbacr fcctr cicytt b^wlcttstt«/tttet ml 0t:ootet:blt;titmcttftctacit Bep
|êmci:ttyt.Btcïvottelt8fmaUttl«ttcl/fmaleitbefeerfcbet^Plt;gt;P^^^^
bebebbe». Bett mcet:i:abtt8 waPfomttïWfclfö^^^^^^
mettfcttcitoocïtnbebo»ett/ettbebieitt8Wittfttetet:ettbebetet:/ombc8
willebatbi 0eoeffeitt 18.
^(tttter cttbc complete. ^ ^ . .
Bcittammcit^«bn8t8wct:mittbcttberbctt0tr«cbt/eitbebw
betf«cti8i?cclct:«cbtt0be»^battb«tct:ttyt.
Bcttt«mmctt^«bq80eitcreetrtwtrtbcit.6tït8w«t fmAleltcl tttbeit
mottbt/m«ei:bii8bct:itt«0ettPbAbcltc!.6iboetrwpfcit/enbïWO?ptb^
y. c. •
C tfil
n
^(tttNabije.nbsp;CCLVh
a.ci«-? ht ttabcit eten trtgl)C5tomctt wozht/ fo helpt W ber fptife bat fq bige
reertmbteleben.xgt;oótbcnetentrtgl)ertomenwefettbe/ishq0oetvoo:
be 0he»e bie bia?en enbe onerghe^^n willen^^q maedt fd?erpe finnetu
2tl8Wi» water ghefobettis/enbehnenittc?bAertoegl)ebaettwo:bt/fo
' quot; gheba0henlancïbaeraf0heb:onceen.Befd)ellcnvart^abq8Sc(loo^
^ -nbsp;V , t^t^/gjj^emet (Drymelii»0enomen/bat maect jpowwen enbeb:a?en.M
i «r.
N . Vnbsp;t80oetvo0tbe0henebiebwatcr!abmgt;6qi60oetben0henenbiejiecr
quot;nbsp;wo:bt.tltethnenincc0hemen0t
'li...... iperenbe/è0henee|lhtbeinetenbevlceratien.^ii8O0c?0oett0ttetghe^
nebatblaw0heiïlt;ï0l?^^^^/^lt;*«Hgt;qgt;ecteertbatonber0crortnenbloet.
6iiöooc?0öetben0enenbievattnatcrê0ejie?en(qrt.6qboetbathay:
waffêrt.tTïet 2^atten oft peerfche Coïenbloemcn »necl ghemengt wefen?
^^.Srrv '' be/verb:#hqlt;»l^^Mnbefmettettettbcplec?cnit??enaenfIchte.6q
J ^aoqö l^^tflimvv».nbsp;fpvHWiiU/ KUi^tCiVj* Mtnbsp;i'l
geb:onc?enwefenbe/foma?etbemüteckynbet%2.löbatfaeti»(Drymel
quot;mJin 0ejbbeni8/foi(l0Oetbatment0O?0cle/waBtlgt;ctgcne«(lbcrweermgl}ett
f^ere/bie tfauonts na ben eten Kabqs innemc/om be bigeffte u ftctdmf
tvmtthibelettctmeer/ettbehqiöeenoo:fa?ebatbefpqfemetverteccten
' btonc?eö/bat b:ee^ben peen/en lo(i en biqft bien wte^Bat faet van^a
bq8 0eb:oocht/en met^nëmnc? 0emett0t / bat ie 0oet te0en tvenqn. ^^
^ Ai' men 2^abq8 op eenen f^jpioettleyt/fo(ierfthi.Ben2^abq8t?erbn]ftbe
.nbsp;jWerte plecBeneii (metten bie een menfcl? aen fqn Iqf heefr/alfmett|è baer?
iIf!-'^ ^ mebewtqft. mcerrabqsloflbevtinefeere*Stnbetrsfo wotthifeerin
^nbsp;t,crp«Tegevfeertinfommi0helanben/wantmen(tebetbemmethi^^^
telincleytt(ïnc?entefrtqben/enbete(ioöten/enbemetfontenbemeta$qn
2t
0mn(tem.
M 2(elbcfycnnoemptmenooc? ^ane befyEene oft
btnyf ?en8 / want ontrentnbsp;25apti(ien bach fo
wotben (q rqp^3ttbcr ^pote?en hebben fq eenen 2(rabt
// (ihen mtmim men heetfe^xibes. tHaer oft be (B^tiecfche
— —^ mee(ier8invoo:lebentqbenbit0hewa8?ettbcn/bttten
lemqttochnietBenlict 2:faetfoen.
'^hiP/u 2(elbefyenbati8eenen(lrnyc?/bie heeft veel bmyntacr^ene/enbe fq
lnbsp;mbcb?
^ih^^Pciri^l^-^nbsp;tfivtnch ' , . Q' AC t-
JUhnbsp;nué/tif^*-''^nbsp;3tt.
K
l
B mRcbbengcettboo:nctt.@q«bUbe Ribes. Zdhc^trnHymcren
reit gRelqcteit beit lootte vatt cleyttnbsp;^nbsp;'^f^ ^
^tiv 1 ^ ^ yik-AmY/'i
cttbe elct bloctittcit Reeft vqf blabetr.nbsp;Ss^
$ett8ittctrctclictoftbcrfcbeybeflt.Bqit
vtitcRtetibat(qttclcyitbefyecit8/bic ^^ ^
ft'ttccirpgtttett/ettbcAlö (q'ct}p wot.
bctt/ fo wotbctt ft gRcRcel root / cttbc
ft'RAttgRcitactt feet: UttgRe liccltcits
ttcbetrwitert.nbsp;_
^toecfebctet^t tvafi. Mfs É,.^
C mcttfcbtbcfcttfïrttyctottcwliitbcnbsp;'
Rottcit/tttct allcctt ottt ptoft't bactraftc
Rebbctt/mact: oocE tot ectt cytagtc.nbsp;^
©etttljt
Pcfctt (itruycl Umtt ft'tt bloetttett itt
bctt tHcy/ cn bc vtttcRteit otttrcitt B.
3att8 Baptiflctt bacR/ alfoo wq Riet:
votcgRc(cytRcbbcu/cttbciit 3ttlio.
^dcttctj etiRe compkj^te.
PitgRcwaöiöcowbtcttbcbtoogcnbsp;—
ittbeittwccbeitgtract/watttRcttt^cctt
fkmfatnm. £mcRc enbe wet^cft'n^e.
^ 2(clbe|tcit vctrcoelctt een Rcete magRc/ft' vcirflaett bctt botfï / cttbc fótt.
bedittgc als eett meitfcR bc cottfc oft febtes Reeft. Bt] vcrbtituctt be wal
gingRc/cttbc ft' btettgRcn webctrottt appetqt ottt ctcn4Bi| POPP^?nbsp;..
Ranbc loop bes buycv/enbc bat t:oobc meli^octt. Pefe bcfy^etts cönfottc
renbctttagRc/ettbe ft' ftïtt goet tegRett bat fpou wett enbc oitct^gRcuctt.
4
Bqinatcttooctbatbc f(^etrpe gallcbcnbetrmcn gRecn fcRabcoftlctfcl
cnhtengt^BitblitflcRenbc owetrtoIligRcbittebieintbloetiö.Paci^om
falmcn Raer fap wel te rabe Ronben enbe bewaren/ enbe met fnycecr bc.
reyben/op batmen bat gaittfc iaer bote ft'ns gRenictcn macR/ geftct als /
i^iiii^ iSJ^oofcwOJtelmacRinlatnttgRcRectenwotbcnKabi^:
rofata. amp; en wott inber 2lpoteEcn niet gRcbtnyct. p«er.
omRcctftKoofewottcl/wantalfmcnbcwottclinpnctcn
wtiïft oft |iootct/fo riect ft' als cen Koofc.
^^etfoem,
S^oofe wottel crqcRt veel ficlê/ bic ft'n met vette blaberc op beybc ftbc
rercRicrt/
-ocr page 422-CCLVtiL
25 verchiwwbebcfcghdiicfmbcttbk^ Radixrofata. KoofcwottcU
bam van bat vtottwcUcE XVon^m ^ ^nbsp;/ ''
cmp/mazt^ (ï( fttt em luttel fmaelbcr/nbsp;^^^^^^
bloemeu/macrfteithAbrcmettci: ti}t
boe icEfe bebe betrecEen enbe afconteir?
feyten/enbebaerommefoftrtrehiecm
be pgnre achtergelaten. (ï(n ghcel
vancolnere/gefaetfoeneertgelqcEper
ren/airoomenjletaenbatcleyn man^
licÈ Bonberbaert. wottel is bic
Eemetveelveefelingen/enbeheefteenè
amperenrntaecE/0hcUlcE£ifcrnyt oft
geel ïPaterlelien. Baerome fo en cant
niet ïlhobia ^abip (qn / baer bie onbe
meeflers afgefcrenen hcbben/alfo wq
hierna verclaren fnllen.
• C paccrefijnbetJiftxtflttt^^e.
BeKoofetvottelwa(?veelin (Do^
penrqcE en Dngarien/maer n v wott^
fe hier te lanbe oocÊ inbe ho»^»
plantet.
Be^^bopwottelbloeytvtoechinben tlley. tHaerbe wottele graeft
tnettwtte0hettbenlt;3erp.
Be 2^00pïV0ttel/ alfb wq vootmaels ghe(eyt hebben / bte ts amper/
enbe baerom fo woet (q cowtenbebtoogcfq'n van natnere. Baeromme
fo en can (q niet ghenoempt wotben ^abir ^Ihobia/ want alfoo (5al^
itns fcrqft/bie is werm inben twecben graebt/enbe fnbtt]l van fub(ian^
cie.iênbebconfeheeftecngronceerba^tigbefnbpancie/ghemerctbat
fq amper is van fmaEe.
^ Be^oofewotêJoftKhobiArabipbaerbieonbemeepersaffcriïwê/
di'j^f^^ ^ bic verteert enbebeylt/enbe ft} bencempt be pjtteenweebom bes hoofts/
?nbsp;Alfmenfe met olie van Koofen menghet/enbelïootet / etibe óp bat voot^
' ^nbsp;hooft enbe Paep vanben hoofbcgheappltceert/al(o Biopotibes bat
*gt;etclaert.lt;Dnp Kofata rabir Op^oofewottel popt ber vton wen pec^
^ . ^^ ^ te/(qboetbatge(ïvelverbwqnen/(qboetbehittevergaen/ettbeinfnm^
mafqheepbtinaallealfnlcEeoperatienghel^c^geel^iöwot
tel / baer wt int vierbe Capittcl Afghe^
fcrcnen bebben.
Vanma^
-ocr page 423-(Ïtt Sitgd^Ue* ^P- ceux,
^mnam.
2(gdeyncwottm(S:iec)i: gbcbcctm ©AmpfycbOtt/cttbc
,2(nt«cacôtt/cttbcml4tqttttn«t0î«tta/cttbc2lttîAr«cw84
'ittber 2rpOtclcnblqttctmlt;iiOtattab^ctcnbc.
^(îctfom.
tn^gclcyttciscctttccbct: cniybclçttttîctvcclb:ttyttt«cic
Ictts/bet beeft cicytt tccbct bkbclctts/ttïct veel btccbcc b«tt cctt pcnttmcp
Icttvatt ttcgcttmrftctt/Cttbe fîfttttbOttcferafcbvcwîcbgrw^
wcttactt bc lÄc^^ctts ctî fîccllctts wap
fctt cicytt witte blocmicttô/cttbc als bic
ap?4llctt/foletterctrcct: cicytt bmytt fa?
bctcttittrottbeclcyttc bollcfctts. ©i}«
wottel is bottbtacbticb ettbc fwectacb ^
^ ticb/ntetveclvcefclctt.
^ plaetfc filnber
tîîctt fcbt be tHaseleyttc ouccal itt
teylctt/c» fq wil lombctbebbctt/cnbc
biclwils bcgotctt wotbctt / bacrtoe fo^
wil fq sbettîefî woibctt.
^mtije.
tnagclcyttc is cctt recbt fowtcrcrttyt/
bet Ctt madgt; geen co»be libcn.Üiï baer
omttïc fo febtmcttt itt wem lelbersalö
bctt wittter compt^^et bloeyt bc gattt?
fettfónterlattcl.
tTîagcleyttc is werttt ettbc btoogbc
ittbcttbecbctt gract/cttbc (q is vatt fub
tqlefttbfiattcie.
^nbsp;©te cx(xd}t enbe opemtte.
mageleyttontytitt wittcttwqtt gbcfobett ettbe gbebtottdctt/bat is
goetvooîbegbcttcbiebcgbm»lt;î»bïVâîertelabem2ilîm
nicrcttgbcbtuycBct/foo lojfetbe vtqtte/cttbebet verfttctct bat cricntfcl-rf^'
itttlqf. BDatccttyt van bc magclcyttc gb^btoocbt ettbe gbepttlucri?
fccct/ettbcmctbttenittd gbetttcttgtcttbcgbeapplt^^^^^ft/batv^certbatnbsp;.
gberottttctt bloebt/liggbenbe Ottber blaw gbeflagbctt vlsefcb. ^ert^'quot;'quot; '
fwppofïtotiè vatt mageleyitc gbctttacclt/cttbe inbcr vtouwctt
melbeyt gebactt/batbtcttgtbett vtonwcttbacr crattclbcyt^tnagcleyttc ^ ^^
met
tHiuuc»
mn^mupM* ^^p^ ccLix.
VAtt fcotptocnm gcpeBm ftrt. ^ctt pUefict: gcmaca vatt was enbc m
gcleyttc/btcbKttgt bc ottt|îelbc lebe« wcbcront op baer plaetfe/aîfttîcttjc
baer op Icyt. Jn befer wtattterctt gcbittycEt wefcttbc/fo verteert ft alber^?
Icy geftvel bat vatt coube cottipt. tîîagcleyttc tttaect bett ttte»fcbe ttiefe«^
bc/alfmenp îttbctt ttwcfe ttcempt. Zlfmzn tfap vatt tHagcUyttc boot bett
ttuefettttteempt/fo ftywertft'bcbcrffcttctt. 2ilftttettt0pbet0ttsbe(îrtîct/
ft tttagctbctttttcttf^ ^ibc^m fptcEcitbci cttbc bet cottfottccrt bc bertfe^'
^ennaem.
2( ^nbsp;2(tttcBelbectctttabat£atiïttfcbî»lt;gt;OtbcEett0atttatla/ctt
betbect alfo Ottt battet groote cracbt cit virtttyt bceft ottt
îvottbetttebeylettgt;@ommigbebcetctttBî(^cttlta/tttacr
bi îvat rcbcttê bat ctt tvect tcf «tet. 6oe btc Ottbe ntecpcrs
___bitcrttytittvootlebctttqbcttbtctctt/batetttvccttcEttiet.
3cebcttcfebatft'tttietgbefettbtettbebbeB/tt0cbyetbaerafgbefcb«c»ett
ettbebbctt.
Sankulamas.nbsp;Saniculafœmina,
ecrticfcl manncïcn.nbsp;©cmctel wîjften.
art -A.-
t
-ocr page 425-(^ettvirtbttwcebctRattbcBem'ctcI/manitctettcttamp;ewqften. tfat
mattttef ett ts tgRcne batmett ©etttcHel Reetet / ettbe aIIcj«an vvel betenbt
IS. wqfïett tvbtt v^fôntnttgett voot cleytt tneeflcirivottcl sRe.
Rottbett / fitaet: fif bolett / want Ret ett ts tttbe blaberett nocR tnbe wottel
ntet euen fcRerp vatt fmate/batt battet alleett wat bitter ts / enbe Ret trect
te famen gtReln'ct bat matttteten.Pat onberfcReebt bat ttt befe twee crny
be» meer ts/bat fnllen wtf Rierna verclaren.
Êdctfom.
©e»îcMmattttetettReeftblaberettgReltîctrDtirtglt;tertblaberen/ofl
geln'ct be blaberen vatt ïDaterRaneitvoet/ enbe elct blabt Paet op eenen
btnynett (ïeel/ettbe ts gebeylt in vnf beelen/ettbe weberomme elct beel in
tween/ettbe ft ft'tt (cRoott grnett va» colwer / ettbe glat oft effen. Jn elct
b!at is eett btnyn pkcrf en/tett eynbe baert Rem beylt. tîîîbbett wt bat
€ (ïocrtett compt eei^en bunnen bie(acRttgRenfleel/bt'c is bt}catts eett elle
lanc/(bnber tnoopcn op leben/ enbe bonen int fop vatt biett fieel waflên
cleyn witte bloemtcjts/ bie Paen feer biet bt} een. lênbe als bie afvallen/
nen wit/Rebbenbe eettett ampere« ettbe bitteren f «aect. Pat tvi^ f ten
isbmattttetettgeft'ctvattblaberen/maerft'enft'nmetfogruen/enbefif
enRebbettgeettbtnynplecrten. BnnPelenRebbcn leben enbe tnoope«/
baerwt finypen bloemen / bie ft'n wit van colnere / enbe grooter ban bc
bloemcn van bmanttcten. 2tls bie afvallcn / fo compt baer lanctacRticR
fact/Rcbbcttbc veel Precptctts cttbc votctctts. öift wottcl is wit.
BeybcbcfcgRcPccRtcttvattQam'ctclcwafcn gRcerncopRoogeber
gRencttbcittbo(fcRctt.
©entüe.nbsp;^ r .
^ Pcmanft'ctcecttictclcbloeytittbettmcycntrtjnnio/cttbcfoooct
bat wiif tc».iSttbc itt bt'ctt tqt macRmcttfc vcrgaberctt.
^(Xtm enbe compleit:te.
Beybe bc ©cttictclcn ft'n werm cnbc btoogRe inbm twcebctt gract.
bctttcW^«^2llfmml)'atfap/bwe]Ä^
foR^letmbelcttcfet wj^ttbcrft'cten pere alberRanbegequetj§cytvan /
bm!tcttbcttliJnc.Patcrn
baermebe jmcfallc gefwel ettbe gR^ènenRcyt/ Rrtft ittbcn mcnfcRc op
inbcb^cg^ Pc blabcreit cttbcbc wottel vatt beptt crnybc met Rne.
nmct cttbc water gcfobctt cttbe gRcbtoncten/ bat gRcnecp bc gReqnetpc
l^WjgRct^ Cttbe ooct alberRanbe fweeringcttbcs monts enbc ber crag^
alfmcnt^otgclt. ©anictelin wnn oft water gefoben cnbc gcbtonctcn/^
0ennaem.
. . Ptrtaötccrtbeefnnvooilebmtqbcttbettottbmmccpcró
tuctbelettt0cwcc(ï/oft ftcnbebbmbacraf met gcfcccuc/
t,(^ttAUcctttgt;ele(îc(g«ecfcbemee(îct:ô/tgt;îcbebbettvaneett
Xnbsp;târt@pm«cea/en©pmaceumoliiö/cttbe inZmbifd;)^
fo vcel0cfeyt/ab ^
fmZ^m tgt;amwt epAen0tencccjïtn«nbet:kttben0cbta^t|jeefi
flcvveelï. pen ootfptonc vrtn banbet: namen (ïaen m Ottfett Umf^^n
^çjrbariotntlattghevcrclactt.
eptna0tebeeft eenen tronben (ïcel/
vm onbct: op een Inttel bmynt'OOt / en
bt wafï 0etncynlïct' cen elle land / fotn
tqts ood Un0het:/en bt is btnncn bol/
enbe bien wott mfi befebt met faccl)tc
ntalfcl)e cnbc btqpunttgbe blaberen.
quot; Baet:rta fo wotben bcfe blabci:ett ben
' ^gnbtnte blabct:cn 0helt(d / cnbc opt
eynbe ten (ïelc wact:t ftn ft' op beybe
ft'ben wt0befttcbett met ttvcc kngbc
Ubc (ïclcn enbe blaberen wap (ïc?
Icnbcfact/fomttïtôfeeoPtottbiîeen
gbebtongben/ enbe elcl fabden bcfon
ber t'ô cen weyntch btcebt met twee
fcherpcbotenlettf^ ^ntfopt^anbepe?
len wa(fen bloemcn/btc paen bmyp
wij's op ccn 0cl)oopt.nbsp;t8
land cnbc fttal / met cleyit vecfelicns/
geel van colncrc.
qsuccfe fiinber vvxtlTtn^fK.
epmagtccnbehocpgbeettfottber?nbsp;r .r .f
Itnghe eerbe baermcnp faeye/want (t waP onet^al/etibe men facytp veel
tOtbehoefv4tttgt;crlttedengcliïclbeBecte.
©mtijc.
@pîttagtewotttweemaeltntwergbef«eyt/cctt8îiibc£eti;Cîttnbe«
tîKsrtc/
ff O/
pa-
a
gt;11
^mßpiM^Ü^nbsp;GCLXI^
€ mcertc/cttbc cctts m @cptcmbct:/ waiM bcm ctt catt gb^ett cowbc kttctt*
Ha batmcnfcgbcfacytbeeft/foo compt riïopbcftf€wcttl?eitbacl)n?tO^^
3itttto cttbc 3ttho macbmctt (iftt faet vcrgabcrctt.
^(Xtutt mbc c0mplc]ctc.
©pittagtc 18 cottt cttbc vocbttcb i'ttbctt ccrpctt 0i:act.
£mc^tcnbcopcmttc.
' @piitagtcmacctwccc?tttbcttbuyc?/bact:omfoj(iott^t:aIle?ttect*cft
ciTttybctt bqttabbcficcttbc Ucptcfflc vootbcgbc»^ ^^^ ^^^^^ Tm» mbctt
bttyc^/citbctttctwcUctrcamctrcttcttcotittcttgactt»BcBpi»asie voebct ^^ .ci^.
babtbattbcmclbc.ti:ocbtatt8fogcttct:cct:tftwinbt/cttbcmaectquabe^^^ •
bigc(ltc/i|lbatmcrt baer btc oitcctoUigbet'Ocbticbcytnict ctt bcnccmpt........
fepbact: öptnagic ttt gbefoben is/fpncltbcn buycr/eit maect faccb m
tcncamcrgancB/mact: ft i8 qnaet voo: bc magbe. 2(l(men be blabctren
gtrncn flootet/citbc btc gbeftc? een placßet: oner be btttigb^ ^^^^ fO
benemen (t bc bitte. 2inber8 beeft be epinagic bijna alle be v«;twyten cit
operottettgelqcEbetH^be^V^•:- ^T
CCLXIU
©cnndcm.
ig crnyben bic tvq biet mekttvcy e beeten / btc bcetmcn
in (Bticcr cnbc-S^atijn 0oncbt7cnbe Ciccrbitc/factuccl
k/enbc£actcronc8.jDcn oo:|p:onc? van bcfe namen
(ïact inben £atijnfcben 6erb«rio verclaert.
Bc öoncbi oft £actcroenen ft'n twecberbanbc/alfo bic onbe mee?
pcrsbatclacrlicBbcfcriuen. Bat ecrjic gcflccbt is bcel
enbefwcrt/cnbebatbeetmeninBttytfcbtTïek?ïveycoftg_«»Bt|f^
Batanbcri8Vccltccrber/cnbcnictfofïvcrt/cnbcbttwo:tvatt^pu?
Icio gbebeeten factnca kpotina/bat i8 tc fcggen / ^afcnlattouvve.
bcinBnytfcb beetment ^afenbuys cnbc i^afcn|lrityc?/om bes tville
bat be bafen baer onber pkgben koelte tc foccfen.
meklweyeoftganfenBilïclbccftccrtCttPccleenclklancf/gecatm^
binncnbol/b:ttyttacbticb/igt;olmelc8/cnbcbiiöbeckcbtmctlansbe^at?
toxvblabcrcn/van acnftcn gbelifc? een tongbe/t^ontfomntc bootfneben/
en met fd?crpc (IcHenbe pnncten vercbiert. Befe blaberen ji]n op been ft'?
bc grucn/enbc op banber ft'be gratv oft tvitacbttcb. Cgt;pt fop van bc |le
len (iaën geel bubbel gbeuulbe bloemen/ gbefaetfocneert al8 (icrrcn / cn?
bebatwo:btgri|8bay:acbttebfact/alfoomcnacnbc£ruyfwo:tel|ict/
enbe bie vliegben met ben tvinbc ïvecb. Öq» wottel i8 latte? enbc fmal/
enbe gecl/met jêer veel vecfclingbcn. ^afenfiruy c? is met fielen / bloc?
men/bay;bolkn / en wottel ben vootgaenben cruybe gclif c?* maev ft n
tf blaberen
2J
LaducakporinadOafmlrtttowwc.
Jï / ^
.A
c blaberen en fqn met gants/maer (q (qn btep bootfneben/enbe tn veel bee
(qen bebben oocï met foo fcbcrpe boomen alô ba
ïXizXdxoqi oft ganfen £gt;î(îeU
Beybe befenbsp;vancwyben wafjênonecal m vette bonen/
^tnt^t
Be meldweye enbe ^afen(lrnycE bloeyen in 3nnio enbe ^Ito^
^(tcuet^mbccompleictc^
B Be complexe ^-^be natnere van befe crnyben m gbemi'rtioneert vatt
ïvatera(^tigeenbevaneerbifcbefnb(îancie/bteno^tan8beybeeenlnt^
telc0nbtftmBqtrecEen00cEeenxveymcbtefamen.iênbeal8(ïfbt00iî
0be wotben/fo tvotbt b^er (nb(îancie beel eerbtfcb/ enbe crqcbt alfban
een cleyn wermte.
Beybe befe gbe(le^tert van crnyben vercoelen/ enbe (tf abfîtrtngerett
een Inttel/cnbe (q (qn goet voot een beete mage/en oocE voot anber beete
enbe gbefwel / grnen gbe(îooten enbe baerop gbeleyt.Blt;»t
^nbsp;(âp met emgben fope tngbenomen/ bat ver(uetet bat cnagben mber maj»
gbe/eftbevermeei:bet:tbatmelcLîPollembitfapnatgemaect/enbeop
bat
-ocr page 429-^ b«tfottbamctttgclcyt/oftmbcwcU'ctRcytgcbac«/batvcrftetcteiï
vcrcocltbicottcctoUigc Rittebcrfclwct: Icbc». Pat crnyt cn bcföclqc^ooc
bcwöttcl/isgoctvootbcgcttcbicvanfcotpiocncngcbctcnftitt/airmcnt
bacrop leyt. Pat mclct bat wt bcfc crnybcn copt is goet ingenomê voot
bc gene bic eenc cottctt abem Rebben, ^et lo(f bcnpcenbcrknbcnêboot
bevtinc/cnbcRctverbtnftecttcn(?inctcnbcnabem/alfmentinbenmontn'MU5n^^
Roubct.Pat fap in tvitten vom gebtoncten/ enbc baerop gefpaccert oft' ^ •
gRc wanbelt / bat boct be vtonwen eenen licRtcn arbeyt Rebben. Pc (ie.
len van bc(c crnyben gRefobcn enbc gRcbtoncten/baerafcrttgcn bc fny?
gRcnbcvtonwcnvcclmclc^r/enbcbctinbercncrtigRenbaerafccngocbc .
vcrwc.Pc pn'ttc inbe ooten vergact/alfmc van bit fap bacrin boet. 6et o^ojiP'
gclxiil
©mnaem.
iSfc crnyben wotbcn in (SticcicgcRceten Bcribes/cnbc
in Latijn ^ntubi/bacrafcompt ben ftacm ^nbinia/al.
|o wt| Rierna verclarcn (nllcn.
_ _ pc3ntnbiofti£Snbinien(qntwccbcrRanbc/tamcfï
wilbt.Pc tamMnbim is ooc twccbcrRanbc.Peen Reeft feer btèbe bla
berengclnct5,attonwc/cnbcbiti8bcrccRtciênbiuic/bicbc2lpoteter8
bcRootcntc gebtnyctcn. ïOant bat crnyt bat jlJgRcmeynlict voot^n.
binic bc|tgcn/bat is wilbe Matton wcoft S)awbi(|cl/alfoo wn int ct:ii}.
cap.baerafgRcfcrencn Rebben. tTïen macRtoocÉ tamme bteebe J^nbi.
nie noemen. PanbcrRccftfmaclbcrblabcrcn/cnbcombes wille batfTf
rontomme gRctcrft fqn gRclqct een $agRc/bacromme foReetmenfc in
bat Reetet in (Sneer picris/enbc CicRotion/ cnbc in latqn CicRotinm/
^ cnbc(CicRotca.iSnbcbitRcctmcnwilbcCicRotic/oftwilbcblawiên.
binic. PattwcebcgReflacRtcRccftbtccbcblabcrcn/^bcbitwotbtvan
piinio gRcnoempt ^3cbypnois / cn van CReopRta(?o 2(pRaca. ©om.
migRc Rectent Pentem Iconis/cnbc ^ofirnm potcinnm. Pc ^Ipotctcrs
^arapacon.3nPnytfcR^eerclcrnyt.PatberbcisberwilbcCicRotte
ReelgReUïct/enbebatwottgReRcctcngceliittbinic.
êaetfoen.
^erccRtcignbinic/biemenoocnoempttammcbtecbcJ^ttbinic/bie
Reeft eenê grootcronbcn(ïeel/baerwtwaffenvccltag:tcn8/bicfqn ver
cRicrtmctb:eebclangeblaberen/bicRcbbenrontombiepetcrucn.èq»
bloemen gReliifctenbcnbloemcn van wilbe JÉgnbimc/macrbe(i(Itnecn
InttelbtnynacRtigRcrenbecleynber. @q (iï»ooctbq tqbengants wit.
iq ^»be
2t
fabe van Jlattouwe. Bie wottel is land eitbe fmal / vercbiert met veel
veefeliitgebtt. Be tamme fmalle iSnbtme oft ©catiola is ber i^ttbt?
me trt alle mam'eren gï^diid / tvtgbeitomett bat befe bUbeceit wat fmael
ber ft'tt/eitbe met fo btep gbelerft/be tvottel eit i6 oocl met fo land/ enie
ftbeeftmeerveefeit. Be wilbe €icbotte/oft wilbe blatviêitbm^ beeft
blaberettbieliggbe» op beerbe wtgl)efpteytgelifcl be blabetreit vatt ^ee
relcruyt/maer fvf ftt'tt grau wer van coluere / ettbe roitwer ettbe cleynber
bootfttebett/gbelqc! be blaberett vatt 6afett(ïrttyct ©tt'ttfïeletttvot?
beu groot ettbe ro w/en fq late baer boogett oft crommett/eube fq ett bte?
Bett ttiet licbtelicl/fq bebbett veel tacrietts ter fqbett/ bie Çm feer taey / eu?
be met luttel blaberett becleebet/eït bie fïaett verre vatt malcattberett / ett?
bef^'ettfqtt ttietbiep bootfttebett.Be tacphns bie ter fqbett fïaeu/bie
fqit met veel tvtatacbtigbe cnoppeletts vercbiert van betteben tot bouctt
C toc.àls bic tvtcruypctt fo tvotbcttt lichtblauwe bloemett / bic fqtt bq tq?
bcttbcelfitcetvit/ettbcftïlccrcttbacraltqtitabefottitc/belocbtfqbto^^^
oft clacr / ettbe alfo macbmctt aett befe bloemeit mercleit bctt tqt vaitbett
bagbe/waittalfoblt;^epal8bcfottttcoitbcrgact/fofluyteitb«erbcfcbloe
mett weberom toe. Bc wottcl is lattcl/cubc buytcitgccl. B jt Heerdt:
cruyt fpteyt bem oocl ccrfï op bcrcerbctt ronbt tvtcmct fqn blaberett/
byerifrcrvele/cttbcfitfqrtopbcybcfqbertgbcclotïen/gbclqcl be blabe?
rettvaniongcwilbe^ênbiuic/maerbefcfqnvettercnbefaed)tergt;eqit
gbclcrfbc tanben bic gelitclen ben tanben van cen groote fagbe^Be rib?
ben bic boot bc blaberen gaen/bic fqn Iqfverwicb root ter wottelcit
tvacrt4tTÏibbcnwtbcn(ïoclvattbcfcncrttybecomen bolle/langbc ett?
bc naecltc pttplcttô / fonber enigbe leben enbe Inoopen / enbe op bat fop
vanbyen waffengruene enbe gebacrbe Ittoppclcns/cnbe als biefclue
B opgacn/foo wotbent fcboone/gbeele/enbe bobcrvertvigbe gbeuttlbc
bloemcn/gbeltïcl fcboon gbefcbtlberbe fonnen^iênbc alfo b«ep als befe
bloemen rqp wotben/foo wotbent ronbe gbebaytbc cnbc wolacbtigbc
bollcictts/bievlicgben blt;^efï tvccb/bat isbat fact.iSnbe baerna foo
blrfucttbic pqplens lebicb fïacn thet witte gbefcboten ronbe cruynen/
gbelijcl blootc monincfcoppen. Bic tvottcl'is biclc/bebbcnbc bc co?
luervattcerbc/cnbeenbeepnictvcelvcefelirtgbe«^ j|BegbeeliSnbiuie
ts ber blauwen ignbinie in alle manicm gbelqcl/wtgbenomcn bat
bicblabercttgantsrowfiïit/cttbcbebbcnvecldeyttfïelelingbengbelqcl
bcignbiuie.J^nbebeblocmcnfqngbedcnbegeunlt4Bewottdi8lancÊ
cnbeflc^t.
Be tamme Mnbimn moetmen inbe cruytboncit planten enbe fet^»
ten / tvant fq en wafjên van b^cr feinen niet. Bie tvlbe Ci^otcyc
wotbt oneral aenbe tvegbettenbc aenbefïratcn gbetïOnben/biewclc^
Icbootbevclbcnloopen. BatB^ccrdcrnytvinbetmengbcmcynlicI
inbe beembcn/enbe fcbier oneraU Bye gbcd J(êttbiuie wotbt oocB
^attsnwmv.nbsp;cclxiit^
S bi bc wilbe Cicboteye gcwoitbcit/ttcffm beit wccb/c» iit toxo bccmbctt*
Bc mmmc iêitbitticit blocyctt itt ^itttio cttbc Cf«liogt;Bc wilbc £icbo^
rcyc cttbc bc gcclJ^nbiiticit bcgbinttctt ooc? o nticttt bictt tif bc tc blocyctt/
ettbcjq bttct'cit tot itt gbencit ^ci^fr. ^ccirclctruyt Icucct fttt blocmctt valt
ponbettacitittbctttnccctc/cnvoousbcgamfcitfomcttotiitbctt ^crjt/
cnbctotiitgbettcttcoiibcitwintcr.
^atmt enbe comple^te.
BciSitbitticitbelgt;l'^ttccitcomplc)i:icbici8coittcitbcbt00gctotiitbcit
t wccbcit gract. tHaci: bc tamme bic ft'tt wat cottbct batt be wilbe / cnbc
ft' en btoogben ooc? nict fo fcctr.
(S 2flbet:banbe Mnbinm ab(iringeren/enbe ft' confottcrcn be magbe^
2fl8ft'gcfobcrtenbeincta5i|'ngegctcnwotben/fo(loppcnft'bcncamct:?
xincruant^i ganc?.Bc wilbc ft n bctcc cn acngcnamci: voot be mage.2118 |i met (Set
inbsp;O ojn Pcnmoittgemcngtcnbcgcapplicecct wotben/fo ft'nfe goct tegen bepq?
/ ^ neinbenct:opvanbcmagc*3nbcfei:manietrenft'nfiooc?goctgcvfccrt
totbat beet Pobagra/bwiltvici:/enbcont(ic?cngbefwclbci: oogben.
Batfap van iênbimblabetrenmctolicvanKoofcnenbcmctajiïn gbe^
\ meitgt/cngcappliceett/batvcrftetetbepincintbooft.iênbcbctiégoet
iinbsp;itcr c tl c tcgbenbcficcBtcbcclcnciJcnbebcrblafcn/metWqn gbemcngtcnbcgbe^
l a/C tl btonc?m.Bactrommc(bneemptbitwecbalbct:banbcver(loptbeytbci:
I lcncr.iêttbinicct:nybcngbefobcnenbcgbebtonc?en/bieft'ngoetbcngc
nenbiebegccl(icc?tcbcbbcn*@ibocnrcbelic?flapen.©ibtcngbenben
vto«tvenblt;*ei:ntacnt(?onbc/cnfqloffcnbc boobe vtncbt. ïvcctrclcrnyt
gbcfobcnenbegbebtonc?cn/bat(ïoptbenloopbc8bttyc8.mct£in)itt
-^/'Jr'^ .Sbefobett/foi|t0octgbebtonc?mbcngcncnbiebatt:oobemcli$ocntó^
/rccb^^p. bcn.2tl8ycmanbenftnm«nlic?f«ctontglt;tct/|bftlbifvattïiccrclcrnyt
btinc?cn. ^ct ie OOc? wtnemenbe goct voot bc gene bie bloet fpon wen.
/^cen/mbe
cclxiiil
. 0ennaem.
Z ê»^ XSpa(litta?cn/pccn/enCatrotcnwotbcnin(E^ticqtgbei5
beeten ©tapbyltn»8/cnbe in latij'n Paftnaca. Ben oot^
(ptonc? van befen nacm (?aet inben latqnfcbcn ^ctbario
vcrclaeirt.
tUcn vmbttwecbetbanbegellecbtcn van ©tapbylinns oft pafïina
?en/tam(^ Wilbt. Ben tammcn ie wcbeiromtwcebetley. Ben eenê beet
mmnv Catrote / oft m fommigbe plaetfen 2^oobc Pcen / mact: bctei:
mocbteit
rd
^ mochtctt ft tAmme roobe paftitAEensbebeetett wo^be». attber
ge|lecbte/bat tvott vatt ft ttttittgett gettoettipt Peeit /oft geel Xapett /oft
g^eel tvotteleit/tttaer tttett titoc^tfe tvel tatntttegbeel PaftttaEett bcetett.
Bat ïvïlbt gbeflecbte ïvott ftrtberlittgbettt ^tiecrgebeetett ötapby
littwö/ettbe ttt Bttytfcb tvilbe pa(itttaEegt;
^aetfoen.
BeCarotettofttattttne roobe paftttaEett bebbeti eettett bolen trotte
tvett fleel met veel tacitEettö. Be blaberett ft'tt bett blaberett vatt fertiel
gbeliicE.^ttt ftp vattbe fielett ivafi eett tttylfett vait tvitte bloemett/ baer
xvt compt ttamaelö row baytacbticb ftet. Bte xvottel 10 land en btwyn^
root/ettbe baerom ft beetmettfe oocÉ ^oobe tvottelett oft Koobe peen^
C Bye gbeel peett bebbett oocE eenett bolen rontven fleel / enbe be bla?
beren ft'n boncEergroen/vol Eerttelingben / enbe gbebeylt gbelq'cE be
blaberen van be^ernele/enbe ft' ft'nivat fïnaelber ban bie blaberett
van Caroten. ©1}' btagben oocE xvitte gbecroonbe bloemen / enbc
baerna bat faet / bat is ben 2fntj8 ftbe niet ongbeftcE. Bye^ottclc
i8 gbeel enbe lanct Be tvilbe pafünaëc beeft oocB alfnlcEe rom
ïveenbcgbebAytbe flelen/maer bic blaberen ft'n eentveynich grooter
enbe rontver. gbecrooneerbe bloemen ftfn tvit/enbe baerinttc
vinbtmcn een encEel pnrpnrcn cnopacbticb bloemfen ♦ Änbe bat faet
iamp;povo
peen*
tgt; isrowenbcRayncR/gRcliïcBalömet Staphylinus^ab^pafïtn^cm
cleytt(icHmgRmoucrtroctctt.S^At ' ' co^^U^^SL
tttyltcttflttytRettttOcitt titatticrê vatt
clt;ttcvo0elttcfi.PcwotteU8vm0ct8
biet / cett fpatttte lattct / ettbe fiï t^iectt
geltjctalsbepeett.
^jplaetf^actbetJ^ctfltn^Re.
PeCarotenettbepeen/baer xcij
hkt affcmmn / wafle» ttt^Rouett.
Pe wilbe paflittatett wAflêttoitetr.
alaeitbettwecRen opfieetttge plaet.
ftitvait(èlf8.
tett bloeyettitt^ulio ««be 2ïttgit(io/
ettbe ft lewetrett baettta Raet: faet.
pepeettcnCatrOtert vet:wermett
ettbefttyuetrett/ettbe ftlc^ boet ooc be
wilbe pafiittate/ettbeiiteet:OOcr.
ettbe opemrte.
pe peett ettbe Catrotett ett Rebbelt
fo gcootett ciracRt ttiet als be wilbe paflittateit / itocRtatts ft'ttfe beqtta^«
mei:ittbefpiïfe.Patfaetvaitallebefewotteleit0Refobettengebtottctett/
oftittbevtottwelicReytgRebaeit/batbtettgtbeit vtouwett Raec mamt^
tgt;icvattvettqltt^0^«biecte0Rebetettftmiêttbei(lbatyetiia^^^
^ faet te vouitnttteempt/ fo is Rq batt fetec eitbe vxq bat Rem bat vootfey^«
m M H
' tel ttbefbbeit ettbenbsp;' v-^vwi^.vitvui»«./ vi^wfv^
biïflapeit.2(lftttettbewottelittbevtouweliclReytboet/folo
bevtit^t.PeblaberettmetRmttmct0Re(iootettettbe0Reappliceet:t/igt;tc
fuyuet:ettettbeRey^^ttbtevoottetettbefweet:ett.S)atfaet0Re(ïootett/en''
beittwqttitt0Reitotitett/bati80oet te0Reit bat opclimmett vattbe tnoef
bet;/ ettbe Ret boet be pqite vattbe titoebet: ceflet^ett. Pe wottel 0ebtoocRt
ettbe0Repttlitei;i5eert/eitbeitt»iteebeitt0Rettoitiett/bati80oette0ettbe0e
bteteitberle»ei:/bei:milte/bet;ttiei:eitenlettbeiteit. Pe peett ntatett bett
meitfcRlttpicRotttbtïjlapeit/ettbeftft'itveelbeteiriitbefpqfe
0Rettttttetbattbe2^apett/baerwtïaf0Refct:e«ett
Rebbettittt lj:ii;vq.capitteU
, y^ß cnbsp;i» f Hß
-ocr page 435-CCLXV.
^mnaem.
cttbctTTotcU«.
Bi'ofco;tbc8Cttbc(0Alenu8Tct:q»mvart vtcrberhAttbe uad^tfd^a^
mcnfc vooUqt8 met attbcr crwybctt inbe boucn plach te le^^^^«. maivnv
isftgcmcytt/cnbcföwallomrAlactttuyitcn/enbcmcerAnbcrpl^^
rchabc/oftgbemeyitnAchtfcb^^bc. Battwccbc0c|lech«bee^
^ EettvattOttcc5cc/:iobcrtEct:fett/Bobci;cUctt/enbccoobcWCWA^^^^
^ BctwcckPcic|lechtert/bACi:CbeopbtAPii8affccq(t/bK
beEcttt/bÄCwmrocitwtltcEttvm'ctbÄCCAfrcriittett/macrwqlulk^
EcttvanfcEcirattbetrmcbtfchAbett/btebtetrgcfigurccctflacn/enb^^^^^
btuccbAubc. Bat cerlie t8 ccn mmm vm €mden vm oucr w cn.
bcbacrommcfoobeetenw{ibtc:^oomfchec«cd'ertvanoweP$ec/wattt
heti'sccnvtccmbtghewae. Batnbsp;^ r^.
tWccbcbcctcrtWtBttkwyt/crtbcbtt Solanum. nacbtfcbabc.
18 ccn boobcltc cruyt/ cn men cn cmamp;
m'ct mnemen fonbet: fcbabe of^tfeU
Batberbebeetmetn^taUeötca^s
moma/enbepomnm fpinofum/tn
BuytfchBo:cappel/w5t(qrtvmcl)t
18 toxv cn pcEenbc. Bat onberfcbcet |
ben fnUcn wt biet: na verclatrcn.
lt;Cnbsp;iaecfoen.
Be tamme gbemey n tlachtfcbabc
18 eenen (iruycE met veel tacj^Eensteu
ßben/ wajTcnbc fomtüts btcans een
cUelanct ötin blabere jtinboncgct:
Scuen/raecbt enbe weecE/en vol faps
SbeKicEcitbcbenblaberenvanBaft
licom/maccRIiingtrootetrenbebtee^
betr. eqnblocmBcnslun wjtbkecE/
cnfu jlaenbtclbqccn/ekf bloentEcn
gelnc werenbcvanacnfienebetj bloc
men van ^oelangccboelteu^/enbc
/-quot;i.-LI_______ ____t^n
ßb^bertbtitttcnwngee^^tt;^^
al8bic afvaUen/focomcbaergnten
Mandragoramorion, ÏJulcruyt* NuxMethel ÏDotcn^ppcU
V-V«'
CCLXV.
mn tlacbtfchabe is wit/ciï recht cnbc flccht met veel veefcn. Bc Cricc
len van onec 5ee hebben (ïclen bie wotben foo lancl als eenen arm/cnbc
ßbnyghe» baer ter ccrbcnw«crt.Bc blaberen ftn ber tamme
(^abe wat ghelij'cl/macr ft ft'n btccbcr. @iï crqghe» oocl blecclc bloe
men/grootcr ban van tTacht(^abc/cnbe niet fo wit/ cnbc hier wt waf?
fen bolle/grnenc/gants tocghefloten fac|:lcns oft blaeficns/bic wotben
ten lefïen heel root/bacrinne (Ïaen roobe ronbe bejycn/ghelqcl roobe
ÄerfcnopCriccIctt/eitbcfcCriccIctthebbertccncnfecrbitterenfmaecl/
ptittcipaliclalfmcttfctcvotenacnrttert.0iïbebbcnccnwittcwottel/ ^
biccrnyptmct hacr tacii:lcnshter cnbc baer. Be Koomfche €mcUnitlt;i/trnmbu*H
vanoner 5eehangheitaen (ïcclicnsghclqc!btaeyicns/cnbebcpclcn ;gt;-^M^rinwu.
fptcybctthacrverrewtc.Beblabercnft'nlancIcnbcbiepgbelerft/vote
fcherp tocgaenbe. blocicns ft'n ftecwit/ bacrwt comc blacficns/
bie ft'n ccrfï grnen gheUj'cl be ^obcnlcrfcn/ enbe ten lefïen wotbenfe
btuynachtidgt;.3n bcfe blacficns fïacn bcfycn fo groot als iêrwten / bie
JfSB ft'n fwert / hebbenbc inbc mibben ccncn fwerten lap / bic is ghebeel een
berte gbelqcl.Bc wottcl is wit en bonbtacbtich/mct veel vccfen. Bnl
cruyt is een fracy gbewas/bat wafï fomtqts btq dim hooghc/ cnbc het
heep veel taqticns ter ft'ben/in manière van ccn boomlcn^c fïclcn fijn
eens beels cafïanybtnyn/macr fqn blaberen gheltfclcn bc Uachtfcbabc/
baerommewotbetooclonbcrbcnachtfcbabengcrelcnt.2lnbersfchq
net meer te wcfcn een gbeflccbt van 2tlruyn. Bit gbcwas crijcht langbc
hole bloemen gbelqcl fcbcllcn oft clocplcns/enbe bic fqn btuy n cn blcecl.
àls befè clocricns afvallcn/fo comcn baer ronbe gruen befyen/fo groot
als B^crfen oft ÏPqnbcfyen/cnbc elcl befye beeft baren befonbcrcn fïeel/
bcfe bcfycn woxbm ten lefïen fwert/enbe binnen gbehcel vol btuyns
(aps/enbe deyn greynlena.Bc wottd is vingers bicle enbe land / cruy
pcnbc bier enbe baer in beerbe. Be Botenappelen hebben blabcrê bie
ft'nbcnnacbtfcbabeblaberen watgbclqd/macr ft ßnvcd grootcr/
S enbe fonberlingebie/bicbcttcbcttbq'be wottd fïacn.@q crqgen fcboon
witte bloemen/ bed ront / bic fqn ben bloemen van groote witte doden
gbelqcl/macr ft fqn langhercnbegrootcr/bebbcnbc eenen lieflqdcn
rucclgelqcbcwitteMcn.2flsbeblocmcapgt;allen/j:ôvold?tbevtucht/
bieisronbtghclqcleencnappcl/enbe grucn/mctveeifïelenbebootncit
ronbtfomme vercbiert/enbebieis binnen vol facts/batis ben fabe van
Peper van Clnbictt wat gbelqcl.Bewoïtdisbtuy»acbtich/cruypenbe
^icrcnbegbinberbweerstitbeerbe/metveddeyttwottellcnsbiebaer?
«enbangben.
S)cgbcmeyttnacbtfcbabewa(îbqbetnytiert/opmef1tett/aenmue?
ren/en plaetfen baer ved lomber is.iTïen vinbtfe ood inbe bouen. Bc
CrieclenvattouerSeewaffengemcynlidinbcwq'ttgaecben/cttbcbacr
cn canmenfe niet wtbtengbe» ah fq baerccttsin gbcwottelt fttt»
^(tp. c c L x v^
lt;5 2^oomfche Cwdm vatt ottct; 5cc moeteit tttbe Soweit gcfacyt n70:bcit/
aitberecttcomcttrtï hict^ teïattbc ttiet wt vatt bact: feïuctt» 2tirooi(l ooc?
mctbeSDotmappdett/watttbatiöoodeeitvtecntbtghewae.BatBwl
cwytwafiintwoitbt.
Begbentcyttnacbtfcbabe bloeyt ben gaittfeitfomet^/ettbe ft lettert
baet: vtitcbtett ittben ^etfu Be Ctiecfen vatt ottct: $ee bloeyen ban ooc/
maet be vtttcbten vectboonen baet: in Singttfio enbe ©eptcmbti.
Beïloomfcbe £riec?ett vatt oner: 5ee bloeyen in 3«lio/enbe bacrna bef
Sinnen ft'tefaeyen.BatBnlct:nytbloeyt in maioenbe^unio/enbebic
Botenappelcnooc?.
^atuetmbecompk^te^
BegbenteynJi:acbtfcbabevet:coelt/eitbeft'tt:ec?tteramcn/maei:ft
i8mibbelbaet:intbtoo0benenbeintvocbticbnta?en.Ber0eliïc?enatnef
rebebbenooc?bea:rieceenvanouet:5ee. Bat Bnlct:nyt is van venqm
^ gbe natmvc/ baet:oinme fo en beboottmens niet te vret:en binnens Iqfs.
ranbanbertweegbepecbtenenbebbenwqnocbgeenronbei:lin0bee^r:®
penentie/ want bet ftn vtcembbe crnyben / enbe ft ft'n nv onlance eet:(i
bietintlanbtgbebtocbt.
Be blaberen van gemeyn t^acbtfcbabemet (S^et:(iettmont0emen0t
4c..//lur5»^'^9eappltceei:t/bieft'tt0oette0ettbwiltviei:.Beblabe«^
potenenbeop0cleyt/bie0benefenbenbooftfiveet:/(ift'n0oetvooteeit
. -: ' mett0t/bati80OCtOmbwiltviet:te0betterctt.2ll8yemanbetteenrcbet:pe
(iäÄU^quot; Pn^einftn^nbsp;fap tïtet bat wit vanben eye
A 3 t«^»0^en/enbebaet:ople00ben.^olleittbitfapttat0bemaect/enbeitt:ï
^^^ ^bevtonwelicebeyt0ebaen/bat(loptbe(tec?te vanbe vtonwen. 3nfnm
J--'» ma/befe t:Tacbtfcbabei80oet totalle0beb«?enbie vetrcoelens enbere.
Iit:in0et:en8 beboeit^p. pe €t:iecEen van oner B^ee (fo ved al8 be bla^
bei:maen0aet)biebebbenaleenopei:4tie0bdiïc?be0cttteynnad)tfcba^
be.maerbaet:vtncbten loffen be vtine/ft fnynet:en enbe j^ecbtquenbe
,, wftoptbeytvanbelenet:.Basromme ft'n ft'0oetvootbe gbenebiebe
= ' St^ootecracbtombenfieentelofTen. Xgt;anbe^oomfdgt;eCt:iecrmvan
onetrSeeenbevanbeBotenappelenenbebbenwtïnocbsbeenfonberlin
fo en weten wi nv tet: tqt van baet: operatie niet
si s f ^^^^^ ^^^^^^ rcböon crnyben ft'n / fo bebben vpi
pmmanmn. ^ Batpnlcrnythe^ftfonbertwijfdbecracbtbesvier^
-ocr page 439-^ ^(wmc^cf^dbe. cap. cclxv.
ncloo8/cttbcbctb:m0tbcmtcrboot/roomcitbatbiïerpmcnri€b«tton^
bm heep« weet oocE vootwAcr b«t twee Einbcwn/btc firaey cn
roitbtwArett/vattbejèberyeitgbesbetettbebbett/ombatrcrttctcitfmaccE^
hcbben/cnbcbtcftitco:t8baernagc(lowett.0cEbettcEcbattctbepbc0ejï
(lecht 18 van 2(1 wtyn/alfo wt vmn x^cmmt bebbc». •
iin ®ccLxvi/
2(elwottcl wo:t ooc gcbcctm @ wcrtwoztcl ^ ©meet
wotteU gt; lt;Sxm BympbytOtt / en 0y m^ytoit me^
©ymphytott magttitm/cttbe öoltöago/
tnbet2(pote0ettCottfoltba mmot.21Ue befe ttamciitft'it
h«ct0bc0ettertombaetbttechtettbeopetAtic/biefiheefi
om woitbm cnbc fwccnitgben te gbcnefeit»
Öcfldc^t
T)e ÏDaelwottcl 18 tweebeth«nbe/m AttttcEctt en wqfBc«. Bet mlt;nt
neEeitbecfib:ttyttblocmm.B«twqfEeitbecftbIcecEewtt0eelcbloemett.
äÄÄÄÄÄ
bc ottbet eert P0tttebc0repcit.
^faetfoen.
tDrtclwottcl b«ft ccttctt fïeel/bte
rtt AchecttcUclattclfttt/Cttbe fomwt]:»
Ictt oocB latt0etr/ bi iö fcet^ 0ebAytt ettbe
trow/bittttcttbol/metcatttett/ettbetttet
veel tlt;tc)cEett8/btc fttt met cOtt we/ lait^
gl)c fmale blaberett becleebt / gelijcE be
groote Bw0lo|fe. Bift bloemett wot
bettrottbe/bollcbellett/ettberomtttt'0c
va bt'ctt fqtt blcecl wit 0eel ver wieb/ al
fo wi biet bottctt 0cfeyt bebbctt/cn (bm
mi0be (qtt btuytt.i£ttbc al8 bcfc afval
Ictt/foo vittbtmett tfaetitt0tucttbttyp
Ectt8.Be wottel 18 bttytett fwert/ cttbe
bmttctt0attt8wit/0lat/ltïmacbticb/ett
llibbeticb.nbsp;_
plaetfe ^(tetbettvafitn^e^
^t^aclwottelwa(i0eetrteittvo^te
beembctt/ acttbê watetcattt / me« fetfc
oocittbebottctt/ettfottbctlitt0ebmatt^^^^nbsp;^
. it .«
- - - t l'
c©mctjt.
wottel blocymcefl m tJwmo mbc
^atuetJ mbe cotnplcjctc.
pc Ï^Oacltvottcl vctrwermt enbc btoocRt iitbcrt twecbett graet/ ettbe
(q ab(lt:ingccrt oocC feet:.
2gt; PewottclgRefityucrt/cttbctttwtïttofttvatctrgRcfobciteitbcgcbtoit
clcït/btc tö goet voot bc gRcnc bic blocbt (poit wett / cttbc bic vatt binttcit
■, r ^ gRcbtotctt ojt gRcfcRocrt fiitt. is ooct tvmcmcttbc goet tot alle wott
r/ bctt/tvattt(lii8 pcrRcylfam4iêcitplac|lct:bact:afgcmacct/cttbcopvcr^
' lojnt ax.
gRefobett wotbtTlo cotttctt bc (litctctt wcbcrotit tfamm /.alfo PiofcotiV
bc8 (crqfi* pc(ê wottcl met bc blaberett vatt Crity (wottel gcfiootm ctt^
bc gRcapplicccrt/ baerittcbc vergact bc Ritte oft oittflctittgRcbcs fottba.
metTt8*tOaelwOttel itt wqtt gRcjobett / (lopt ber vtou wett (iccttc / cttbe
bat roobc tttclijoctt* Bi lo(l ooct bc flaytttctt vattbcr bot(i cttbc vattbet:
lottgRctt. Pcfc wottcl (lootntett / cttbe mctt Icytfc op gRefcRoottRcyt*3tt
fttmma/lP^cl wottd is goet tot alberRattbe wottbctt en gRcbtbtett bectt
berctt/cttbc baeromme mogRett be CRirwrgijfnö bcfc wottd wd itt groo
terecrcttRowbcft.
CCLXVIL
©en naem. '
l^ttcommerett wotbctt itt (Brncp gRcRcetctt Bicys/cttbe
^icysRemeros.^tt lattftt Cucumis/cttbc Cucwmcr/
ctt bictt ttaem is inber STpotetcn bftuen bwcrenbc. Retina
noempt bit gRewas 2tngnriitnt.
^acr Yii'n menigRcrRanbc gRe(lccRten van Concommcren / cnbe
ptincipalictfcjfe.
Patcer(legRc(IccRttögant8gRcmcyn/cnbcbatRectenfommigc2frt^
gnria.j^nbcbatp'nonfcgRemcyttc€oncommcrctt.
35 ^AftweebcgReflecRtcwotbtgRcRcctcnCttrctfcRcCottcommcrcn/
0mbc8wiUebat(qeer(lwïCnrctycnRicrintlanbtgRcbt0ïRt(iïn.
Patbcrbcgc(lccRtcRcctmeninfattïn€ncnmcrmarinn8/enbcbacr
omRectmentSnccomarin/oft^ecConcommcrcn.
Pat vierbe gRe(lccRtc wotbt inber 2rpotete (Citrnlnm èRcnacmpt/
enb^tt PnytfcR Citrnllcn.
Patvqföcbatfqnpcpoenenoftpiocncn/bicmenin(g^ticcrenIlt;t^
titnpepottesitoempt.
Pa^de fqtt meloenen/ cnbc bic Rcetmen inbc vootfeybc fpiaïcn ctt
bc mbe 4potetc mdoncs.Pat onbcrfcRcct fnllen wt Rierna bcfcrtinen.
j^aetfocn.
mi Cottcommerm.
2C
rnnConcmmmn^ £(xp. cc LX VIL
Cnbsp;^(tetfom.nbsp;Pépones. pcpocitcm
imyitUcl Concommcrcrt bietet / bat
beeft eeneit conwen Peel / bte crnypt
lancr ber eerben. 0qn blaberen ftn
roxv/boncBergroen/gecantet/en tgt;ote
fcbcrp toegaenbe/bencleyne X)eyl bla
beren met ongelqcl / maer ft ft'n groo
ter en bteeber. ^et beeftooct ft'n claw
wterBen« / baert mebe dauert en bem
aenbangt. 2)e bloemc walfentulTcbê
ben ped en bc blabcrcn/en p| pfn geel. „
tlabatbebloemcnafgcuallcnft'n/ft
tjolcbt be ptucbt/bt'e ts land/ va buy?
ten met tgt;ccl ttcriens befptacyt/ en bm?
ncn «llcpns met pberpe btcebe Iccrnê
B bcpbt.S:)epPtucbtcnft'nccrp0rucn/ //^
enbebacrnaalöft' begmnente rqpcn ^^
fo wotben ft' ged/enbe p fifn met tgt;cd
(ïracmieits op votelens tgt;ercbtert.
^et beep een Pecbte wcgt;ttel/ bie is ntet
t?ecl ttgt;ittc pccflens bept. Be Curd
fcbeConcómcrisber gemcyne
commermctpclett/cruyt/dattwierlettö/blaberen/bloemettcnbet?tucb=«
ten wat gclifd/macr pf is in alle manieren grootcr. Bc blabcrê ftn t?ee(
bicperbootfnebctt^nbcgrucnbcr/cnbeacbtcr aen ben ped niet wtgbe^
fneben gbeli)C| be Pcylblabcrcn.Bc bloemen ft'n ved grootcr/gbefact^
foenecrt gclijd dodm/macr ft pft votc in tgt;if fop ps beden gbcdoucn/
enbe geel gdif'd @affraen.Be vtncbten woibcn per groot/cn bed geel.
Be wottel is boutacbttcb^ ^ ^e 5ee Cottcommer is ber Curdf^e per
gelqd van pelen/dauwierlens/blaberen/bloemen enbe wottdc/ maer
M ft is in alle bingen cleynber. Be blaberen vanbe 5ee Concommcr geitje
fen ood meer benXgt;eylblabcrctt ban be blaberen vanbe Curcf f^e Cott
commcr. Be vtuc^f en fm beel^ut enbe gepreemt / en van coluere ccrfï
groen/enbc baerna ged. Be €itrullen ftn ben vteembbcm Coloquiit
tiben per gelif d van pdcn/bloemen cnbc blaberen/ en bep blaberen pftt
metvedfncbenopleruengbeclouctt.Bevtucbtenft'tt ood ronbtenbc
grnen/eft veel grootcr/ binnen bept met groote / btuy ne / btcebe Icemcit^
Bc Pepoenen cnbc tnelocncn bebben bqcans ecnberbattbe cruyt/ P«
len e^c bloemen. amp; liggen meer op beerbe ban bat pf op waerts wap
y clan wiericns ftn veel deynbcr ban acn anber Concomcren»
Be blaberen ft'n ronbt cnbc ro w/gdtf denbc ben ÏPifngaett blaberett»
Be tacriens ter pf ben biagen twceberbanbe ged blocmcn/gdq'd als be
Coitcommercn/bc ccrPe vallen af! enbe na banbere volgen deyn litop^^
pen/
-ocr page 443-^mCommmtm. Sap. ccLXViu
S pett/bacu wt comctt bc vmcRtcit/btc fqn fom lanc cnbc gccl/cnbc bt'c Reet
men pepoenctt/enbc fom |n'n(c Rccl tronbt enbc grncn / cnbc bie Reetman
tndoenen / om bee wille batfc ronbt (n'n cnbc gefactfoencert gcln'ct ap.
pelen. Beybc bcfc vtncRten Rebben (iremcn oft (irepen / cnbc ft ft'n wat
ro w/enbc binnen Red gccl/enbc vol faps/ cnbc rttgdinge met tccrncn bc
. fct/cnbcft'Rcbbcnccncnliefliïctcnrncct/cnbcfnft'nfwctvanfmatc.
PdctfcRaet^bertvdfltn^e.nbsp;i
2(llcbcConcomerenwiïlenvettcccrbccnbcvcdfonncRcbbctt. pat
ccrlicgcjlccRtis Rier tc lanbe gRcmcyn/maer banber btn gcflccRten van
Concomcren ftïn voot feter iaren Rcrwaerts Rier int lant gebtacRt/alfo
men wt Raren naem mercten macR. pc pcpoenen en tïTdocncn willen
oocB wd gebo wbc ccrbcRcbbctt/ cn ooc ved fonnen. (Dtttt'cnt tTnercm.
bcr4gt; wafier feer vdc.nbsp;ti^t
Pc Concommercn/tndocncn en pepocnen wotben riji'p mi^nlto cn
2(ng»(ïo. ^atuet^mbecomple^e^
PcConcomcrcn/meloencncnbcpcpoenenftncotttcnbe vocRttcR
iitben twecben gracbt.tTlacr Raer faet cnbc wottel btoogRen inbcn ccr.
(icn graebt/na batfc gRebotrct o(t gRcbtoodgt;t ft'n.
Concommcren latrcrcn/cnbe ft ft'n goet voot een Reetc mage/alp/7 y
mcnfcctct.@n'ftnbcrblafenooctgoet.^tfaetlopbcvtinc.2ilfment -.
met mdct oft met ftctcn wqn inneempt/ fo i(l goet voot be gene bic cnicRnbsp;-
gefwccr Rebben inbe blafe. Pc blaberen genefen tgRcnc bat van Ronben
gRcbctcn is/alfttcn bic met wtïn (iootet cnbc bacrop leyt.Pc pepocnen ^ ,
loffên bc vtine / alfttcnfe ctct. äl^enfe opt vootRooft leyt / po vergaet ^
baermcbebcRittebcroogcn.PcbnytcnficfcReUcgcappUceert/btiïfta^
tcrwacrtsbevlotenbieinbcoogen loopen. Pat fap baeraf inbc fbnnc
gcbtoocRt/bat maect ccn fcRoon aenfi^t/alfmct bactop firnct.Pc wot
td gebtoocRt cn gcpnlncrijccrt / cnbc in tllecbc ittgcnontcn een btacRma
6 fwaer/bat maect fpon wen. met RncnincE gemengt en geappliceert/bat
gcnee(l bc fweeringen baer qnabc V0(^ticReyt wt loopt. 2llfmcn met be
Pepocnen bc Rnyt oft vd/ cnbc bat acnficRt bcfirqct bat vnyl cnbc Icdict
iQlfoviitUqftmmbat^mtbzcXbcxb}^^
gdqctc mifmacctRcyt/biebacracn ftn mad).2llfmenf'e ctet/fo genereren
ft qnaet bloet/cn btengen met Raer cen ficcttc/ bicmen CRolcra noempt/
bat cen mcnfcR onber cnbc bonen tc mad oncrgeeft.Pat faet van Pcpoe
nen lofl ben Icnbcnflecn. mdoenê en ftrt niet fo fcRabdict als be pe
poenen/ cnbc ft' bicncn ooct babt voot be magRc. 2llö ymm bic in on^
macRt gcnallcn is/acnmdoencn oft pepocnen riect/fo compt Ri webet;
omtotRcm felnen. 2(lfmetttc ved ConcommercncnbcanbcrevmcRtcn
ctct/ fo verbjoogetbacrmcbebatmanlictfact/cnbcbcnlnfl vanbqfla.
pen vcrgactbacrmcbc.@igencrcrcnoocf intftf vcdtaeyqnabcRnmonbsp;'''
ren/enbebacrwtcomenlangbncrcnbccottfcn/encrimfdinbcbcrmen.
I üq PanÜfels
-ocr page 444-(m Cfd^ Cottcommer.
CCLXVIIL
QiCtxmm*
Bcl8 Coitcommcc / oft wilbe Cottcotnmet bie heetme»
iit (Bzkcp amp;cyamp;agcios/oft Matmon/in in tatxin Cw^
cwmis artguinits/fyUte(lt:i8/ertbe ectraticwe/en ittber 2lpo
te^ett Cwctttttis afmittii8.
Êaecfoen.
Beiêfd8£ottcotttttten'8tttetpelettettbcbl4berett berSee Cottcont
mcr wat gcU] cE/macr befe blaberett fttt rou wer/ettbe mee(i te ftmett ge^
buycbt. tfTaer fiï en b^eftgeett cUttwierEetts baer (t ttiebeopclimt. ^aec
bloetttett fttt bleecEgeel/en vatt faetfoette gbel^'cE be bloemett vatt Citrul^
lett. Bie vznd)t vattbe lt;iê|el8 Cottcommer i8 veel cleyttber batt vatt att^
ber Cottcommeren / ettbe fq is gants
ro w ettbe grwett/ ettbe rottbt en lancE
«cbticb/ettbe bittttett vol faps / en vol
btttytt hmxH bie fpnogett fo (Hel wt/
25 alfmettbett(leelwttrect/batmêbaer
afverjchticHt ett verttaert is ♦ Be wo:
tel is wit ettbe groot/bouett gefaetjoe
neert gbelqcE een^ape/met veel wo:
telkens enbe veefett aett alle (qbê. Bit
gbebcelgbewasis feerbitter.
P(ietfcfi|nbert\)(tfftn^e.
Bit gewas ett wafi bier ittt lattbt
ttiet vatt \}m felwê bat icï weet/maer
mett moetetplatttett oft fabett. iSnbe
foo waer batteteetta compt te fiacn/
baerbefabetbemfelttettalleiaer/alfo
batmèfqttsbaerttattiet quqt ett catt
wo:bett.6etwafigeerttetttplaetfett
baer veel fattts is.
cnbsp;^mi^u
Be €fel8 Cottcommer bloeyt itt
2(ugttflo/ettbe fq leuert baertta tege«
bett 6erft vtttcbtett oft appelett.
^(tetter tnHcomplcpic*
Bit gbewas moet werm cit btoo
S^efqn/ottermibsbattetfeerbitteris/alfbwigefêytbebbctt.
£m4tcnigt;cmt:cetttgc.
V ^^'^P^pï^attbe blaberett inbe ootettgbebaett/maect bett mettfcbwe^
t^l^r quot;nbsp;Cttbe
-ocr page 445-^mamp;cuamp;oncmmtt^nbsp;cclxviit.
B mbcgbcapptoct/bacnnebevecgactAlberhattbegbefwelbatVAttW
befliitcttojtvloteitcompt @ijverb:qftbatpobagm/alfmettfe itta?
$qtt fiebet/ ettbe baerop kyt. Öq vcrbnffi: be pqne ber tattbett/alfmcttfe
m water fïebet/ettbe bat tttbctt mottbt hottbct^Bat fop baerafts goet itt
eett clyfïerie ittg^ettomett voo: bie g^cttc bie weebom ettbe pqne hebbm
«Lhaer _g)e wottel gbcbtoocfot ettbe Rbepultteri?eert/et^ tttct
bttCttmcfacttgbcfîrcectt/baçrttKb^mr^^
è^bcrbattbcmafctt ô^kcgctt bie cctt mcttfcb itt fq« acttpcbtenbèottèg
^ boocbfictt ittgbcttomctt/bat lofï be galk cttbc tacy bumotctt boot bctt ca
mergattcf/cttbe tis fottbcrlittgbc goct voot bc gcttc bic bxvatev labctt/ ctt s x
bc bct Ctt fcbabct ber tttagbctt met. Bat fap vattbe vtttcbtert/iêlatcrittm^ tl^^^^^
gcttacmpt/bacrafcctt balf btacbma tctt boocbfïctt iitgenomctt/bat beeft- ,,,
groote crad^t om bc gallc ettbe be qwabe bumotctt/ cttbe (Iqmicbeyt va«
iB Ottbcr Cttbe bouctt wttcbtifuctt. 6et btcttgt bctt vtouwctt b^^ermacttt? - ^
(ïottbc.éctgbettccfîbcgbeelfîec?te/airmctttmetmck?tcmpert/ettbeitt?
bett ttucfcboct. Öoc? fbo ttcmet wecb be pijne ettbe wecbom int booft/ ^ ,//,,
alfmettt in befer manicrcttgbebtuyct. lXgt;acrt fa^cbatycmanbteengbc^
fween'nbcrtbalsbabbc/gbebcetcn2(ttgina/foofalmettbitfapmetbue? -
ttittc?cnbemet oube olie mcttgbett/cttbc van bnytcn bacrop mdm/ - .
watttbetvcrtecrtbcittwcttbigbcfwcllittgbett.Bat fap batmen wt be^' '''
blabermcnbcwtbewottelperffet/batcttbccftfoofcer grootctt cracbt
nict/gbelqc? als bat fap bat wter vtncbt compt. iênbe men feyt / bat be
vogbektt gbecn btuyuen vattbcn ÏX^qttgacrt ctctt ctt fulktt / ifï batmen ^ - ^ « ;
bc wottel vattbett tDqrtgaert mctiêlatcriumbcfïrqcBctofïaettrucrct. i ^ .^yV .,
tïïett fal ooc? vattbefctt fappc ttict bouctt ecttCtt baluctt fïrupel tecttctt ^ r-'-.
macl ittttcmen / wattt waert fa?e batmctts meer name itt gbetvicbtc/foo ^ ^ /' '
mocbtccttmenfcbbacraf fïerttett.Bit fapblqftooc? tbie» lattc^i»
fqtt cracbt buerenbe.
©ennaem. ^ , ^ , ^ ^
Z ^nbsp;j^KoomfcbeBoottcttoftpblt;^feolett/bat ts recbt bat
gewas bat Biofcotibcs 0milar ccpca ttoempt/cttbe i«
£atqtt emilar bottcttfts. (0aknus/Cbeopbtafïu8 en
be meer attber mcefïers beetett bit gbcwas Bolicbum.
_ ©erapiottcttbc fqtt nauolgb^töbcetctttphaftolosofï
^ afcolos. tHctt gbebtuye^et niet ittber 2ipote?ctt.
^(tetfoen.
BeÏVoofcbeBoottetttvaffcttfcerboogeowereyttbe/hebbcttbetccbcr
pdctt/
-ocr page 446-B (idctt/btc vUchtett eitbe wmbeit
(tcitbe (locEen gelqcE als ^oppegt;Be
bUbereit (ï(itbeitï)eelbl«bet:ettghe==
ItjcE/maetr ft ftitteecbereitbtcebec/
gemeyitltcE btq blabereit crityfwqs
op eeneit (ïeel geliïcE eeit Claiteirblat.
Ctt(](^eitbe blaberett comeitbe bloe
meit xvt op teeber (leleit/ftmmtgbe
wit eitbe (bmmigeroot. tPtbe bloe
meit wa(ren feer lait0beb«wwett/ge^,
ft'cmeitfïetaeit beit^eitumgtecttm/
maer ft ft'itveelbteeber/laitger eitbe
grooter. :3ttelcEe ligghwbe
vinlt;i)tm oft Booiteit/eitbe fommtge
vait biett ft tt t:oot/ettbe fommige ft'f
C vertvich/metfïverteplecEêbefpteyt/
ettbe fommige ft'tt leitervecwich/ eitf
bebicft'ttOOcEbefpteyt/eitbe ftntmi
ge ftit fteewit/ ftmmige tvitgraw/
enbc ftmmigbe g^ceUiSllcEe vwj^t
o(t Bootte is itt alle mattieren geft'cE
ecttmctre.
Be Koomfc^c Booncn plantmcn
inbe bonen^^nbc men moet(ê in vette eerbe planten/baer be ftnne altqt
toe mach comett.nbsp;*
^etttije.
Be J^oomfc^e Booncit bat is een treedt fomeir gewas/ wantfi en coft
ttettgbecttenri}moftconbcftbemBaci:omiitefovet:ttriefeitbepv?w^
tcitvatt(lonbcnacn/alfmenfcin^£entetttevtoechinbeerbeleyt/ettbe
bacr eenen conben riïm op valt. bloeyen in 3nlio enbe in 2l»gw(io/
enbe inben ^erft wotben ft'n rif p.
Bnbsp;^(tetter cttbc complepe^
Be ïloomfché läoonen ft'n werm enbe voc^tich inben eerfïen graet.
BcfeBoonenft'ngoetometeitgbclqcEalsbeiSrwtett/alfmenfcmet
bc hanwen (lebet. loflên be vtqite / maer fq boett ben men(ch (waer
enbc onru(iclicE (Tapen. ÖÖ vocbeit foo wel als be iBcvotm/ ettbe ft' ett
maEctt oocE gbeen winben. Bigbenen grof voet(cl/al(mennocbtattö
m o(}acrt baertoe boet / foo wotben ft' beter / alfoo batfe min
fcbaben. Befe Booncit gefoben enbegcbtoncEen/
btcngen ben vtonwen baer maent(lonbe.
Vanamp;ati^-
-ocr page 447-mi lt;öt(mt)e(cmDt
^ennaem.
/TO^ Cattbdcruyt wotbt in (Sxiecp gbebeeten ©Atytïoft
phyUo» / cnbc itt ^rttqtt @aty:iOtt tcifoUuttt. Bq Ottfett
, tqbettheetmettt Cepicttltts vttlpieoftfacerbotis/cttbrtt
ttiet fottbertrebette.
^(tcefoen.
©tattbelattytettheeft sbemeyttliclttiet'mcccbattbtiïblabewtt/bic
gbelqcl ett bctt blaberett van witte teliett/tttaer (t (qtt cleyttber ettbe mat
roober.6ct beeft eettett ttaecltett (leel/bie is Otttrcttt eett elle lattct iêttbe
itttfopVAttbefettlïeclïvaffettWittebloetttett/biefqttbettwitte^cliettbi^^^
tta gbelif ctVtttaer (q fqtt veel cleyttber. Be wottelctt fqtt gbef^etfoettcett
gbelqcl tweeronbettOOtlens/ettbebiefqttbwytettlqfVgt;erwict;/ettbeb
ttctt wit / ettbe (q bebbett eettett fwetett
25 lieflqclett fmaeci/en fq ett bebbett niet
veel veefelingbett/Cttbe bccttis groo?
ter batt banber.
^ketfe fijnbet
ITÏctt vittbctbit ©tattbclcmyt in
becmbctt bie actt bcrgbctt liggctt / enbe
op plaetfett baer be fottttc veel fcbqnt.
^mttjt.
©ta»belcrttytblocytmce(litt0«^
^acuerenbecomplcm.
^bemerctbatötattbelcrttyteettc
fnctc fmaec beeft/ fo moetet ooc werm
Cttbe vodbticb fqtt.
Be wottcl vatt bit gbewasm roo
bctt wqtt gbebtottclctt / maect Infl Ctt?
be begeerte om bqjlapctt.^tt befer ma
ttierctt wotbetoocl gbcbtnyclt/ entis
goet vootbctt cramp bic acbterwaert
trect.piittitts fc^Tt/batmcttc^ttfo?
tt^l crqgctt/alfmettTeöftbc||e^
«ttttcempt^oirpóó^^nbsp;^ ,
tgt;c ip batmctt be oppergcl^cl ittttegnpt/t)ic ooclbc clcynHcïs / fop c gUv^c
faltecttbö^tër ^^^^^ ^^^^,.
cup. cclxx,
nf^ Vipera cir
CCLXXI.
3nbsp;jlgCmyfbloemmRcctctt bacrom aljo/ombatmcitfèmecfi
mbc Cruyfwetc vi'itbt / wam ba» blocycnfc gRcmcyitltcÉ.
Pc lt;5n'ect(cRc mccpcrs bt'c Icfi gRcfcrcitctt Rebbe»/ bte Ree
Ccttp Batyn'a Baplica/enbc t» £attï» @aty:ia regia. 3»
bcr2tpotcte» Rectmcn|c Palmas (CR«pi/cnttt2ïrabtfeRc
fpiatc BucRcibctt. 2luiccrt»a Rectfc Pigitos citriwos. Xgnbc mc»Rcct(c
palma CR«(it/oni ber woitcl wille / bic gRclqct ber palmc oft ber Rattt
va»ec»ettmettfcR.
^ Pc Crityfbloemctt jTf» tweebcrRa»bc/ma»»etc» cttbc wtjfBctt.Pat
mattttetc»Rceftblabere»/btcc»(q»ttictbcfptacyt/enbcRct Reeft gants
bttty» bloemc». Plt;tt wijf tc» Reeft befptacybc blaberc» / c»bc veel btee.
ber ba» bc blabcrc va» bma»ttctc». Pe bloemc (q» ga»ts Iq'fvcrwicR.
Pep twee gRcPccRteit Rebbe» ooct o»bcrfcRcybe» wottclc».
dn £mj)fö(oemett.
pc mattlqctc Cray fblocme Reep ccttc» wcccte» ro»bett Peel/ bacrop
waffe»fcerfmallc blabcrc» gRclqct be J^clyblabcrc».Pc bloemc» (qti
bmw
-ocr page 449-2Î2
ccttyt/macc |q fqn dcyrtber.Bc wonelett (ïftt aenfîm^
battbefetts tc fanicn geleyt op bc fUncU fifbc/cn jîf bebben fomtqts vkv/
cn fottttqts vq f/fcffc oft tttccr vmgccc. £)at wq f ?ctt îs bctt ttiattttcBctt gc?
Iqc? vm (îclcn/ntacc b^t b^cff ^ecl btccbcc blabcrctt/en bie fqtt ntet fwcr?
tcttcpBettôbcfptacyt. ^etbccftlqfvcrwigcbloctticn. 6ctbceft wo:tclctt
gclqc?battbcectt8/byci: battgcttbct:fottîtqtôbtqofttttcct:acttccttc(îccU
mcttvmbtbc€t;ttyfbloctttcttgbcmcynltc?opgrafacbttgbcbct:gctt/
cttbc op plactfctt bic ittbc fottttc gbclcgbctt fqtt.
BcCmyf blocmett wotbett ittbctt tncycttbcitt^w^^ib gbcttOttbctt/
OtttrctttbeCt:ttyfwc?c/«lfmcttmctbcct:ttyccttgact.tncttvittbtbmlt;tttttc
?cn itt juttio/cttbc b wqff cn ittbctt ttTcy.
^nbsp;^f^acttct^enbccomple^-te.
ïDe€t:uyfblocmett fqtt wctmcttbc btoogbe ittbctttwecbctt graebt.
iêttbc bat wqfSctt iö w«t bittcrbcr batt bat mattttcSctt.
Bc wo:tcl gbeflootctt cttbc gbcfîte^ctt/baermebe verbî^fmctt bc
irimpclctt0ftfi:0nfclctt/cttbc(qmaeenbatveleffertcnbcglat.^qi^^^^
ttcmcnbcgocttotbcpittcberttet:nettofi:$ettttwctt/alfmcrtfcbact:oplcyt.r-quot;
Bc wottcliôccrt fottbcrlittgbe mebicqttc tot alle bmgbcttbic fcbabclicEnbsp;.
ofcbittbedic?fqrt.tl1mfeytooc?batccttmcttfdgt;bcwact:ti8vattt?cttqrt
cttbcalberbattbctoo»enc/al8bibcfcwo:tdactt(qttcnbal8b:agct.Bat^;;;;74%
faet gbebtoocbt cnbc gbcpttlttcrijccrt/ cttbc itt wq'tt gbcbtOttc^ctt cttbc itt
ft uti gt;gt;h
gbcttomcttncgbcttbagbctt lang vcruolgcttbs/bat gbcttccfîbc (înypctt
oft bc vallcttbc (teerte. 2llfmett bc woud fcbacft cttbc itt wqtt ittttcempt/ ^f
cttbebatbtinc^tcccbcvictbaccbfcbecottjcoftqttattcyrtcacttcompt/fod^i^
wotbtmcttbicûttqtc.
CCLXXII^
Xgt;yttd8bect beeft bictt ttacm vetrcrcgbctt om (qttbcr wot?
tdwillc/bic0ttbcrafgbebctetti8«tPatttj0mmigbe(im^^
menl^cn gcloowctt bat bc Buywel bcfc wottd af bitct/ om
bat bi bc mcttfcbctt befe cracbti0e mebicqnc ttiet ctt gOttttct.
7 jlêttbcouermibsbiettbeetmcttbitcmytbifottfctttifbcttitt
latqnmotfuöBiaboli. tnacr bocbeoube mccllere bit crnyt bietctt/
cn oft fif bit crwyt gbe^ent bebben oft ttiet/bat ctt ie mi nict ïmM. tHaer
mctt ittacbt itt £atqtt wd ©nccifa beetett.
C/.^- T r , j ^ , . - -
Bnyttel8bcctbccftccnenronbc»(îcd/bicwa(îfomtut8twccoftbtq
m ellcrt
31
^m ©tti^ucle Utu Cap. c c L x x i L
25 eUmRoo0Rc.@qncbUbet:citfqitbei: Sucdfa.
i5ottbtfnbbcoftbet:(Djfeittottge0Rc
ftct/macc ttOcRtans pfitfe caelbcr/eit.
beft Rebbelt deyit fitebeteita / enbe ft' ^^
ft'itbortctet:grttettvattcolttet:e.(Dpbe '
pden waflêit pitcpncbtttyn bloemen/
biefiaeitrap tefameit gRefet gReft'et
«Is een ronbt Roebeteit oft 6opbolle.
temiSttbealöbteaft?Allett/foovli'ecRt
bat faet wecR / alfo mett (ien macR aett
bat 2lpo|lttenyeruyt oft Bcabiofe/
baei: xoq Rierna af fcrnnen fnllen. be ^
wottd van be(ên crnybe Reeft veel vee ^
fen / enbe ft' is fwertacRticR / enbe bat
Rert van dete wottd 18 inben gronbt
C afgRebeten.
^Uetfe fijnbet tvaffttt^c.
tlTen vinbet bitmtyt op btoogRe
beembenenbebtiefen/aenbeReggRen/
enbe in afgReRonwen boffeRen.
©etttije.
Pnynels beet bloeyt in angnflo/
ban fo latet Rem meefi tennen.
^(XtmtttxUcotnpkjit*
Pit gRlt;wa8moet werm enbebtoogRe ft'n/aengRepen battet feet:
bitter is.
CtJacRtetiReopemtte.
P Pe wottd van Pitywds beet beylt enbc verteert / cnbe baeromme is
ft' fonberlingRegoett» wnngRefobenenbegRebtoncten tegRengeron^«
Inbsp;nenbloet/batRem ergens vergabert Rc^^
Inbsp;Bn is ooct feer goet vanbtttnen enbe van b^tty ten gevfeert tegRen be pe
quot;quot; -frquot;''quot; (iilcntie.n?antalfmenbatcrnyt/enbebebloemenenbebewottdgrneit
^S^-i Sgt; (iec0tnen/f0matenf5bieriïp/enbeft'gRenefen.Pitcrnyti800ctg0et
tegRenalberRanbeveniïtt.S)ewottdinwn'ngRefobeneii
bebatgRebtoncten/baermebevergaetbepq
nebervtonwelictReyt.
VanQm
-ocr page 451-CCLXXIÏL
^'Öir^ Crtbiofc oft 2(po(lwcttycruytm wotbt bqottfcittqbcttAn
bcrs ttiet 0cbe«tcn ban Bcabiofa/batis te feggett/Ciraw?
wagiectruyt/ otn bes wille battnettt tegeit be p^otfticheyt
ettbe ruybicbeyt gebtuyct. tHaet: oft be oitbe nteefiets bit
_ ^^ cruytEettbett/ettbeboeftbathtetett/bAtistttittochottbe?
lettt. iêttbe hoewel bat veel ttteefietrsbitciruyt gh^ttotttett hebbett voot
ètebe/baetrBiofcotibesaffctrqft/ettbefotittitigevootCirfïott/enbie
attberevootPfota/ttochtattaettishaetrtiteyttittghen^^S^fottbeert/ett^
bebaetrotite fo latettt wq ttochbiï fiïttett ttaetttblquert^^^
©cabiofahcctett.
^(tetfom.
B hoewel bat be ©cabiofentettigeirhattbeiö/ttochtatta fo willett wq
hier alleett vattbe albergheweyttfieettbe ptittcipael|lefcrt|»ett. Bqelttc
heefteerfiblaberêitttttattieirevSfehct:^nbsp;^ ec4biofc,
petottgett/fottbetrtoett/tttaerbebla^nbsp;ec4Dioie,
berettbiebaerttavolghen/bt^^e^'^ett
blaberett vatt groote Daleriatte/ oft
vatt wit mopaertcrityt/tttaer ft fttt
ro w. Be vootfle putttett vattbe blabe
rettftnghefaetfoetteertgeltïcEeetttïler
vatt eett ftieffe. eiïtt (ielett ft tt rottbt
^rttopperPevattbefielettwaflettbtee
begefchelfferbe bloetttett/bie ft'tt vatt
aettftite eett bteebt hoebeEett gl^eft'cE/
C ettbe ft ft it pitrpurbtttytt vatt colmre.
l^lle be bloetttett vatt be|êtt crttybe ftïtt
met veel cleyit bloemEeits te ftmeit ghe
fet/gelqcE als eett bieh«yfEett.Be wot
tel is wit/lattcE enbe bicEe.
Plaetfe
tTïeit vinbtbe ©cabiofe brfttaitt
allebeembett/enfottberltttgcittvoch==
tighebeembett.
eiïbloeytmee(ittt:3ttttib/eitbatt
behoottmenfêtevergaberetteerbebeembettafghetnaeytwotbeit.
^(tCttet^mbecomïJle^te.
Bcabiofei8wertiteftbebtooghe0^^ï'ïc^lt;»ïöBuyttel8beet/waitt(i
18 bitter vatt fmaEe.nbsp;^ ,
m n lt;Cracht
2X3
^(mScaMofe. Cap. CCLXXIIL
Be 0cabio(ê beeft «He be cracbt enbe operatie geKfcl Bnynelö beet/
- ^ ^ï^q ^iei: bonen af gbefcrenen bebben. is (bnbeiUngblt;
- gt;egoettot
LiUi^ alberbanbe fcbotfticbeyt enbe rnybicbeyt/alfmen bat crnyt met be blabe
/vieren enbe bloemenjin (ïnclen (iootet/enbebatment Iqf baermebe
' / ' ne/ofteenfweetbatbaerafmafe.Bebloemenvanbefencrttybemetlnyc
èer gbeconfqt/enbe bat gbe ^(èert gbelq cB een electnarie / baermebe pwr^
' * geertmenenbefnynertmenbeboilï/enbetisgoettegbenbenboep. Bat
/ieerCeit
'ff-
Ah.
' ,, crnyt inbe loogbe gbeleyt/enbe tbooftbaermebe gbewaflcben/bajboo^
i /..; bet be meluwen bie int b^yt wajfen.'^ï^ I ^ U cm /
(m groote fïef enbe
fqn fcberp enbe boten?
BegrootefleBenbe JPtangebeeft
veel teeber tacpf ens / vercbiert met
veel bootnc ettbe (ïegcnbc pnnctBcns
Bq vlibbcrt om be boome« cttbc m
ber gbewas bat bq b^er (ïact/cttbe fi
battgbet alleptts aett met baer clau?
B wicrBctts/Ibtvclttcberwaertaléop
tvaert.6aerblaberettfqrtbett X)ecl?
blabercttgbelqd/macr fq fqu^^oot
fcberper. Bie bloenpt (qn tvit. Bye
vtucbtcttbat (qtt be(yett/bycr pater
veel bq malcattberett gclqcB alsbtuy
uett/cttbettabatprqp (qtt/foowot?
bctt(q root/Cttbe pj fqtt wat Pberp
»attfmaede. Bie wottel is bid ctt?
beberbt.
Paetfebaeretvafi.
Be groote pberpe IPtattgbe en
tvapbierint latttnict/bctctt fq bat?
menpittbebouenfctte.menvinbtp
CCLXXIIIU
©en naem.
iê groote (ïeBenbeia):angbe/oftfcberpeïXgt;:angewou
inCg^tiecrgbebeetettemilartracbia/enbemilar/enbc
in latqn 0milar afpera. Bij beeft baren naem alfoo
om ber fielen wille/bie
Smilax afpera.
(Btootc flcl^enbc quot;IPtangbe*
^(tn^t^ootefïefmbeSBm^c^fie. CCLXXIIIÏ.
ber is/als pimw8 befmift.
©mtifc.
pttgcwasblocytmbctotett/mbeRctlcuc^baccttaftrtvwc^^^^^
alfo batnbsp;verdaert.
mtuet^mbecompleiwc^
Pefe ÏDtansRe ts tverm enbe btoogRe/ onermibs batnim beninbet
bat In een Inttd fcRerp is van fmate.
ö peb(aberenenbevtncRtenvanbttgetvasgebtood)tenbegepnluert
$eert/enbevootenbenaintvitngebtoncten/batisfeer ptofqtdictenbc. 'quot;
goettegenalberRanbebvOtlictveniin.pienfeyt/tvaertfatebatyemat
batpnlnervanbe vootfeybevtncRtenenbeblabereneenenntengeboten
tinbetebtinctengane/batRembanitamadsgReenvemtttmeerfcRabcnbsp;lt;
boen en can.paerom falmen bit gRetvas gebtnycten enbe vferen tot al..
berRanbemebicijnenbiementegentventïnmaert.ïDatfaptvtbebefyen
sReperllenbeingRenomen/batReeftooctgrootecracRttegRentvemtn.
PeptïtteintRooftvergaeteenenmenfcR/alsRieenenRoetoffcratisvan/^-'f
bep blaberen maect enbe op (i}n Rooft febt.
I (T , J'l /t tl, quot;
Vrf! k cmiji«.
.CCLXXV.
©cnnaem.
3t crnyt Reetmen groote effen / oft witte £loc.
ten/ombattetgrootetvittebloemenReeft/opmenReetet
ÏPinbtcrnyt/om battet Rem allepns om tvinbt.Piofco gt;
ribesReetbitcrnytBmilaiclia/en (SaleitusReetet mi.
_ _ la]c.3nMttReetmentemilarlenis.5e2lt;potetersen
meeranbereReetentXgt;olnbilismaiot/fommigeReete«tCampandla/en
be Jnnt8arbotnm.iênbe men Reetet oocB glatoft effen mnbtcrnyt/
ombestville battet gReenPetenbepnncttens oft bootnmenReeft/gbe.
IqctbeXr^taitgReoftWnbe/baertvtiintvootgaeitbeCapittdafgRe^
^(tetfoen.nbsp;,
B pitcrnytlooptombeboomenenbetnytten/gReltfcfalsOoppe^pet
Reeftblaberenbteft'nbenreelblaberengReUïcï/ma^^
enbeteerber/englatteroftc«elber.enntacfenjnnberPeren^
sRe gRdó'ct/ maer fiï (qit 0lt;^ttts effen enbe cael/tvant fn en Rebben gReen
fictenbepni^cttens'pebloemen^^^
5en.j^nbealsbieafvallen/foobtengRetfimberttttfwertRoecBacRticR
faet/gRdncB als'=rgt;ucRboonen/oft groote VOtcïmJ mbibat leyt in ro».
be tnopEens befloten. wottd is wit / enbe ft] crnypt enbe vlibbert
inbeeerbe/enbeft'iseenlwttdbittervanfmafe.
m mu Mm.
Dit ccuyt cruypt mbc clwcrt op bc
tityttcit / cnbc op hcggcrt cnbc hagb««/ ^
cttbcbct gheernc op g^ebowbc
plactfm.
^ctblocytmCïttmocnvoottebcn ^^^^^
gatttfcitfomcr/cttbctcghettbm^erft
ban Icucm fttt faet
©te natuet? ettbe complejwe.
2(citgbc(icitbatbttcruyttvat btte fquot;
t8/cttbcbattet (alfoo (Balctttts fci:#) ^
fccrgbcftc^c opcrattcbccft gbclifcÉbc
vootgacitbc gi:ootc pcfcttbc tDtatt?
gbe/fontoetct ooc? tvctrttt cttbc btoo?
gbe ft'tt/ ittact: tttct fo fcetc als bc llc?cit
bcïPtaitghc.
D £mc{;teróeopemete.
Btc oitbc mcc(ïct:8cit befcrit'itctt bc
opcratic vatt bcfc tvittc £loc?cit bcctt
ittctgbcltrc?baitbct:.lXgt;aiitBiofcottf
bc8j^ftbatccitittcttfcbbaci:affcct:
/nbsp;tv t?ccl ctt oittrwpclic?flaept. lt;galcittt8 feylt;
cracbtcl008 ts/ fo batmctt bacctvt tttct fc^ctrs ctt tvcct tc fcggctt. Bc ittcc«
persbtcfiitbtbycttqtgewec(ibcbbctt/citbcbtcttvlc»ctt/btcgcb;ttyc?cit
bcblocittettvaitbcfcttcmybe/ettbctfapvaitbcblocittctttotbcctcgbcbtcf
?cit bes boofts cttbc bet: oogbett* tnm (cyt bat bit crnyt ettbe bc wottel
quot; ^ gocti8totccttvct:(ïoptelcitct:citbeitiilte.JÊêttbebitgbeft'ctbc(ïbct:tvaet:
bcyt/waittbatgbcbcclcrttyt/cttbcfottbct:littgcbctvottcl/i8watbittctr/
/nbsp;lt;^l(^^^ï^bo«eitgbcbcclamtt(lact.Baer0tnmef00i8bttgbcwa800ce
goct tegbett bcg.cel(icc?tegt;
m Mteónwmef t«^ cc.,xxvi,
©ennaem.
71nbsp;^cruybctt/baci:wifbict;affcrtïucitftllett/bicbcctttteit
itt (g^ticcic cttbc £atqtt ©t(ytttbtia«Bc cebette vatt bc(cit
ttaent (ïact vcrclactt ittbett lattïnfcbctt ^ctbatio.
©ijytttbtium is ttvecberbanbe4Bat eerfie wott vait
fottttttigctt gebeetett Corotta rettcris/ettbc inber 2lpote?enBalfantita.
Bommige bcctent in tatx\n tUcntba aqnatica/bat is in Burtf^e VOa
tcrmunte.
i •
Menthaaquatica.-mrttctrmirntc. Sifymbrium cardamine.WrttcrïcriT' ^3^UllU-^^.
ViicRmwt(i
teEet^Pn^wmaqwaticnm/ittBnytfchXOatecEccflc.
idetfoen.
viewantctt/rootachtt'öen flccUBe blaberen ghelqcEen ben blaberen vm
betammemnme/en(q(q'nringfomme0eEerftenbjeeb^^^^^^^
rwecEe. Be bloemen waffen aen elcB lebt wte / enbe fq fqn btnyn^fver^:
wieh/enbevan aenfïene(qn (q eenen fpille wo:bel gelqcE. Depatei:^
ler(fe/biemenoocBtttynEer(feheetet/biebeefteett5ttholenPeel/o^
een elle lanct 2118 be blabetren eerfi wtcomen/fo (qtt Pnbsp;^^^
€ ben (q bootfneben/geWcE men (ten mach wtllTwtt mopaertcrwyt.
eqnbloeyfelbat(qnfcercleyttewi«ebloemEen8.pbefevolgenclq^^
haxvUm/bk fqn geunU met feet: cleyn gnlben fabdm/ ghcHlcC wit tOo
paert faet.eȕn wottelenbat fqn feer reyne wittehayiachttge veefEens
ghelqcBhaytop(qbe. ^pldecp ^acrber mm^m.
Be ïOatermunte wap inbe vxincte / enbe op ben cant vanbe waters»
grachten. BeBmynEer(feopïOaterEer(fe bie bnjp meep opt water
tn werme fpnngenbe fonteynen.
^mcijt
Be ï^atermnnte/enbe be ÏPaterEerffe bloeyen gl^eftcE al8 anber
-ocr page 456-mtx^mmrnu.nbsp;ccLXXvn
^(tCttcr cnbc comple]t:;vV
twee cwiybcttwwermm ettbe btoogm mbetttweebett graet/
terwqkbat ft ttocbgroett ettbe V0lt;i)tiâ) ft'rt.tllaer alô ft' b:ooge wo:?
bett mbett berbett graebt.
CmcbtcnbcifDcrcÖn^e.
Bat faet van VOaUmnnta in wq'tt g^efobett ettbe g^ebiOttcBett/bat
iô goet tegbmbecowptffe/cttbe bett lettbettffeett. tllett verbïqftbaerwte
be bat crtmfèl ber berme»/ettbe bett \}icï. Be blaberett gbefïootett eiï opt
voot^ooft/ettbe optett jlaep vattbett hoofoe gheleyt/baecnïebe vergaet
bett hooftfweer.éq ft'« ood treffelqdett goet voot be g^ene bie vattbe
25yett oft tPefpen g^^ehn ft'tt/al(mettt baerop leyt.Bat (act ghc(Ôbeit
Cttbe ghebiottdctt/bacrmcbe ce(fcert bat b:aBctt. Bc ïOatetïccflc lofï
^ be vuïttc / alftttenfc (ïcbet cttbe bn'ttdct. Bit crwyt verbtqg^albcrhattbc
mafctt/vlccBctt/ro^icheyt Cttbe ttîifttîacct^cyt vattbc^ttyt op rel/
gt; mcttt pootet Cttbe bc« gatttp« «ac^t baerop leyt/ ttiaer bes moigctts (ôl?
i ntctttafwa(fchctttBcybebcpcrttybctt/tewctcttlPatcrmwtttc cttbeXVa
'- terBer(fe/bieft'ttgocttcgb^^
hotffelctt op httmmclctt/cttbcbyerghclqdc / alftticttp bacrop leyt. Bye
j ƒ. i. A X wctt bie bcttrttc^t ft» ftlle» ^aer yac^tctt vatt bep crnybctt itt tc nc
^ V '' f ' ! fttctt/wattt ft' moch£ctt be vtwc^taftaghett. 2tlpnett yctttattot wut wac?
^fl^u^l^i^^quot;^ ittbett ttttep boe».
tf4JociVûor^ie Wi^'^cr Clue-r'ui
411 ®atcrpougc.nbsp;CCLXXVII.
^ en naem.
21 'nbsp;3t crwyt ^)cetmett ÏDatcrpongc/ om bes wille battet g^eer
tteittbebcBc»cnintwaterwap.3ttlt;8^tiecrheetmct éioit
op 2lttagalliô ettyb:08/ cttbe in S^attin Binm / 2lttagalli8
aq»atica/e»be lawer. Be rebcttc» etï ooifptottd van bep
itamctt paett geallcgeert ittbe» ^atijttphe» 6crbario.
Oof**- ^ i-v' .
gt; /
, Inbsp;li-t
ÏIOaterpo»geopBecdpo»0c ta ec» cruyt bat heep veel tacidctts ter
pbe»/e»be ft» pele» fij» ro»bt ettbe vet. Be blaberen ft n (atgrucn/bic^
Be/vol faps/eitbe r et/bq'tta gheftcB be b^bere» van Boo»ctt. 2ll(mettp
met be vittgherctt itt pudcu wtttp/ batt ghcuctt p ccttCtt licpqdctt ruccÉ.
(Dp beybe ftbctt vattbctt peel/en niet opt fop / wa(fctt fchoottc lichtblauw
we blocmBctts / fchier ghelt] d be bloemBcttô vatt bat vtou wclid tHuer
Op (B^uychclhcyl. Ua bat bep bloemBcus afghcuallctt pïn/fo volcht bat
faet/bati8bcttrabevatt6oenberferue/opmibbelbaertnucrwfltghc^'
ft'd. wottel ie witcttbc vccfclachtich/alfoo menaiatbc ÏPater^^
gt;•■3 1'*« ^ ... lt;■ •■»«v*«»'-/^ )«■ , Li«-* c
f'
-ocr page 457-yttf-tl If tu
bewatcr/cttbcmbc0mchtc.èetwoît
bîcBwflô bccl bcbccft vattbcn watcr/
alôbwatcr fccr loopt
©entijt
T^ctblocyttttcclImCfttttio/cnbacr
nalcttcrctftttfact
mtuet^mbecomplej^te.
Bttcruytiö vattwcrttîcrcnbtoo?
gberttamcrctt/alfoo |tttcttftttacc?bat
clacdtc? wtgbcef^/ wattt bat gottts gc
was ts bittcr/bqtta Ql^ulqdbe VOam
ïcrflc/tttacr tttct fo fcbcrp op bc tottgb«
alsbic.iSttbcbaci:bootcotttctbatbtc
fotttttttgbc Itcbctt bt't crwyt Ottbcr bc
tOatcrlcrflc nmm/ cit ft nta?cttbacr
falactaf.
BDcblabcrctt vattbcfctt awybc als
ft tt0clgt;tccbci:cttbci0ttc?ft'tt/f0 nt^ct
mctt bact: (alactaf/gcUic? als vatttPanbsp;-nbsp;— —
tcr^crjfc/ofttttcttftcbtfcoftmcncooc?^^^
bcttlîcctttttbclcttbcttcn/ftloffcttbcvtqtt^cttbcbtmgbcttbcttvtott^^^
bacrtttacttt|ÎOttbc.Bcfgbcltlc?copcrattcl)ccftooc?batfac^nbsp;»
tîtabacrafmwiïttittgbcnOtttctt.Batcruytgbcfobctt/cttbetfopbact:af
ittccttclyflcncgbettotttett/batisgoctvooi be Si^ette btc batnbsp;---
cccrt/btctttagcttccttfcboottacttftcbt/ettbeftvcrbttttt^^^^^^^^^
bebclîrqcttttcttbatacnitcbt. Biiocflmç^gebtny^^^^^
c^^oA.. ffi yyetbinmn h^i^PSÄalbcrbattbc gbc| wcl cttbc
'T
©ettnaem. ^ ^
iSfc (Sctm/oft ©cbacpfgcrwc/ oftBuyfcntblat wott ttt ,
(gtîcccgcbcctcttetrattotcscbilîopbyU^/f^utt^atqtt
I ©tratiotcs tttîllcfolta/citîttbc2(potcïcmilkfolmnt.Bcit
^nbsp;ootfptortc?vattbcfcttatttcttvmbttttt£atiittvcrclacrt.
BtMt
mctt vittbt tvvccbcrb^nbe gbePecbt vatt «crwc. Bcctt b^cft
/yU
cclxxvil
paetfe fljnbetJnbsp;Anagallis aquatica. ix^atcrpongc.
Bit cr»yt wap m vUetettbc cn (ïacitnbsp;^^
^mamp;ttm.nbsp;ccLXXVïiu
56 witteblOCmtette/mbcbAttberlqfVCr Stratiotes millefolia. lt;Scvm*
wigc bloemtme/ aitbcrs ett Rcbbm ft
gRcett onbcrfcReybt/ citbe baeromme
Rebbett wq bïe beybe onber een ftgne.
re begrepen.
^fmfocn.
' (gferweiseencrnybetenbatisfêer
gRcBcrtelt enbe geclonen eer battet (ïe.
len Reeft. @nn fielen fWttrontenRol/
onn^entanberRalf ellelanct/enbebic
fnn tot bonê aenbe croone toe becleet
met veel cleyne/ronwe/ gReveeberbe/
cotte/enbe bootfneben blabetens/bie
paenal te famen aen eenen fleel/enbe
gRelncBe» ben vinegelen van iongRe f
C vogRelemSDe croonen vanbe bloeme
(cRqnen gReReel wit oft Itffverwtd^ te
jnn/enbe bie fqn biet enbe volcomen/
want be (leien beylen Rder bonen in
veel tacj^teitö/ enbe baerop waffen be
bloemen. IDat faet bat baer wt valt
bat is ben fabe van gRemeyn Camil.
legRelqct.Sgt;e wottelis fwertenReeft
veel veefen/enbe fq crnypt in beerbe oner enbe weber.
S)e(0erwenwaffenoneralopRerbeettbebtoogeplaetfen/ittbegi:ap
Ronen/aenbeitwecRenbeaenbe(lraten.
©etitijt.
Beybe befegRe(lecRtenvanlt;g^erwebloeyenbengantfenfomertott«
ben^erft.
Pefecrnybentrectentefitmen/fqbtoogRen/enbefqReylenvanbny^
ten enbe binnen. ^
r-nbsp;pefe crnyben (qn goet gevfeert tot alberRanbe wonbê eiï fweeringen
'binnen en bnyten ben line/alfmenfe in wqn pebet eiï btinct/ oft batmenfê
jUà^in ^gebtnyctetotplaeflerenenfâlnen.Bigenefçnooctonbeqnabefîfîelen.
jlelpent bloet/alfmenfe in fîncten flootet en baerop leyt.3n befer ma
nieren fqn fî ooct goet gennttet voot be vtonwen als fif Raer ftecte te feet;
onernloebicRRebben/wantftceffeertbaermebe.@iftfnlt;5octgoettegen
- 0^ï^onnettoftge{loltbloet/enbeinfnmmaRet(qttco(lelqctecrnybenom
. n^onben enbe qnet(uren te gRenefen / enbe onermibs bien fo wotben
bagReltc^:feergRevfeertvanbeCRirnrgqnsmbeBarbiers.
ran^cy^
-ocr page 459-CCLXXIX.
^ennaem.
Znbsp;lt;€ybcttfdgt; wottbccuyt xvotH bq onfeit tqbc» m fat^frt
gheheetett BoUbago ©arcaccmca/ Conjoliba ©ar^
i:accttic«/cttbe6etba fotfts oft fo:tie.Bctt ootfp:oncE ett
betrebene vatt befe ttamcttpaet wqt cnbc biccbt itt ottfeit
£«ti}nfchen^et:bAtiovci:claect.t^4ethbebcottbcme^
btcqttmccflcröbitcmytöhebeetenhebbeit/bAtcncannvtetrtqt niet wc^
• ten. :3cEbencEebAt(qbitcmytmetgh€Eentcnhcbben/0W^^oolt;^^flt;gt;ttt
mighc Anber crnyben/bic cerfï v Anben h Acomeliitghcn gh^nonbcn fqn.
^ctcnisnietbatnbsp;AlsIbmrnighcmeynenMlfoo
voi bat met veel tebenen cnbc wootbcn vctclacrt hebben in onfen amp;«tqit
fchen ^erbArto.
tMfom.nbsp;Solidago Sarracenica.
B ^eybenfchwonbcrnytheeftecnen i:,cvbcnfchwonbci.«yt.
t^onben/btnyncft/holen (led/bic WAp
ftmtqts mAns lengbe hooge/ enbe hq
is becleebt met lAngc blAbecen ghelqcE
als ÏPilghcblAbcten/enbe fqhebbeit
ronbtfomme t?eelferitett.0ttt fop van
bctt pdeit wAffen bleecrgcele ghe(ïetre
bc bloemc/Als bic rqp wotben fo vUtfi
ghen (q tt?ech / ghdq cE aIs bc blocmett
VAttbc Crwyftvottd. Bie wottd vm
beptt crnybe heeft ved r eefdittgett/ettf
be (q is bttytett rootAchtich.
C ^plaetfebctet^emfï.
BAt^eybettfch wottbcmyt WA(i
ittbottcEcr bojfchctt / cttbc op feer hoo^
ghe berghctt / cttbc fottbcrlittghc b Acrt
vodgt;tidgt; (ÏAct/cttbettietved fottttectt
beeft.
BAt6eybettfchwottbcr»ytbloeyt
ptittcipAlichtt2tttgtt(fO.
^eybcttfch wottbcrttytiö wAt hit^
ter/ettbehcttrecEcttefAmett/bAerom:ï
me foo is het bed btoogb« ^^^ ttAtttcren/enbc het gheneeji feer enbe
heylet AlberhAttbe wottben / ghdqcE «Is wq ^ierttAe bteeber vcvdit^
^ i^eybettfchwottbtcwyt/alfobettttacmwtgceP/gbettccfiAlbcthA^^
/ be wottbeit eitbe fweecmgeit.Baeromme alfmmtgnieit m (litcEeit (ioo
U ^ .; // tet enbe op ecit tvottbe leyt/fo maïat bat baer eerfi rieejfch tit compt/eitbe
y ' v-r^v//;;./. baertta (b heylet eitbe maect bat bexvoitbetoegact. Bit crnyt gebtoocht
. ettbeghepwltterijeert/enbemverfchecttbemoubewonben/enbeoocEiit
'.V/«,.'pj|gig||g^gj^0y(-/hiermebewotbeit(qeerp0efityiiert/enbebaernah^^
.iettftïterjlonttoe.t11enmachtinaUemamerettv(êrettgelticE@anicE^^^
jnbsp;i;Oaelt»ottel ettbe (5erwe.
quot;^laucamp;teetttttpte. cclxxx.
Ceettruyteo(ttnuerritytett?ottin(8^tieq:gheheeteit@«
rifi agon/Ban:iph«0on en Ximpetrott/ in ^atvin mad)^
I ment noemen ©arifragum/oft Öapfrlt;tga / optHitra^
ria ruta. Bommige heetent Balnia tJita^Be ^poteEers
^ ghebtuycEenbitcrttyttJOotCapillitöDeneris/maer ft
hebbenbaerin ongheltïcE/ alfo wt] fnlcr bonen tgt;erclaert hebben int Ca^
pittelvanDtontpenhayt.BitcrttytwotbtbaerommeBteenrnyteop
ïpap/ettbe om battet ber n?Mttr»yte
Bteettrttyteheeftt?eelcleyn/teeber/
25 ftx?erte enbe cotte (ieelEens. ©qn bla?
berkens (qnbenblaberEêstgt;arcgt;ebcr^
bon oft p0lythn'clgt;0it wat geliï'c / mer
fü fin grooter/oftbenblaberen vatt
ÏDqnrnyte/enbefti ftnmetEeruenge^
clouen enbe cleynber. Befelue blaberê
ftn op been ftbeglg^ enbe effeit/eitbe
Op bcbanbiv ftbe crti'ghett ft' tippee
Eens/bie fifn geft'cE gont/ btïna geUfcE
ben iêngelftet. Bit crnyt en lenert geê
bloemen noch faet, Btfne wottel is
rufchachtich/enbe fwert / eit en wotbt
in mebicqnen niet ghevfeert.
^kecfc fijttbet m^tn^c^
ïQ^ ©teenrnytettjafï wtbe ftelteit
ettbe ionctnrent?anbc fïeettetten mue?
?nbsp;rett. tnlt;^er ptittcip«UcE wott ft' genott
C bett itt Ottbe terctmiterett/ettbe byergRelqcf e ebipciett.
peBtecttruyteblqft bqcarts bett sattt|ettwitttei: buerettbe fottber
letfeUBi' ett vecberft tttet/tm ft battet eerfi attber to»ge blabertetts .
cotttett / wattt laerltcr crwypett bie ittbett 2lpnl ivte twjfcRett be oube bla.
bertetts / ettbe bic ft'tt Red bot omgebogett gcft'ct be eerfie blaberett van
be 6ert(iottgRc. tHaer itt ^wttio is ft' tot Rarctt alberfcRoottflett.
2gt;cBtccttrityteisfottbertwi}fclbtoo0$cT?attttatttcrc/cttbcrcbeft'c
tcttwerttt.
Btccttrttytc itt vovin gRcjobctt ctt gRcbtOttctctt / bie is goettcgRctt bc
cowpilfe/cttbctcgRcttbcttRicï. Biloflbevtitte/ettbeftbtccctbcttfïcctt
tebeblaß/cttbc ft' btcttgtbctt vtoitwctt Raer ntactttjlottbc.
J^pcrt?att3ttbiett wott ooct gRcbcctctt gt;btaettrclgt;eft
oft €alc0ctfd)en peper / oft root Peper / cttbc piittius
Reetet BiUqttaßruttt/Ottt bes wille bat Ri groote lattgc
Rauivctt Rccft.tUctt Reetet ooct pipcritis / bacrottt bat
' fttt faet fd)crp is vatt fmatc gReft'et als peper.2rmcett.
na noempt bit crnyt tta ntinen bnncten pipcr cattinnnt / cnbc alfoo Riet.
mentooct boen ment Rier eerPintlantbtacRt. Pc anber 2lrabifcRc mee.
pers Rectent Cotbumcttum.tgt;aerommc fo is befen peper/baer wi Rier
af fcrqucn/ccrt gRePcdgt;t oft mattiere vatt vtncRtett / biemen bn^onfen tt].
bcninb€r2lpotetcn(StanaparabipRcctet.3ctgdooncbat:actnarms
bitgRcwasCapficnmReetet/ombcstvillcbatftttH^trngRelmgsmbc
bantvctt bepotctt is gReft'et itt cctt tipe.Bn o^f^ R^ctmcttt piper
èifplt;tttnm/pipcr3ttbiannm/cttbcpipcrCalecntRtenm.
3ct Rebbe vicrbcrley peper va« 3nbien gRepen. Patcerpe Reep
grootelattgRe Ranwctt/bic pft bottcterbtnytt van eomerc. Pattwcc
bc gepecRt Reep Rantvett / bic ft'tt bctt vootgacttbcn geftdf m grootRcyt
cnbeittlengbe/maerft'ft'»0lt;^ttt8rootgRdiicftHeme. Patbcebcgc.
Ped^tReepfmadbcrblabercnbattbanberc/enbc ftnRaitwen pftooet
fmaelbercnbclattgcr/ettbcroótgReft'cttHcttie. p^ttvicrbcgRcpccRt
Reep gcoote rottbc Rautvctt/fom gRcfaetfocttcert gReft ct fcRcrpe Rocbc
tens/enbc fommigRe gReft'et gRemeyn Canwootbctt/cnbc vatt eolncrc
root gReft'et tHcnic/alfo wq Riertta btceber verclarcn fnllen.
n j^aetfoctt.
-ocr page 462-mn t^an inbtcn. £ap. c C L X X X L
Cnbsp;^dccfoen.
pcpcr van 3nbkn ie cctt crityt / bat heeft btityttad^tighc vtcrcatttt'gc
(Iclett / een cUe laitcB / ttict ved Icbdeits ettbc trottbc tacr^ens / bic fijtt bc^
deebt tttet bottcEct:gt:uenctecbci: blabecett/ettbcbic ghelttdcitbqttabctt
blabctrctt vatt ghctitcytt nacbtfcbabe/oft £auivct:blabcrcn/ macr jl (qtt
fmadbcr cttbc ft^rper batt bc blaberett vatt tl^achtfchabc. Cwflchctt bc
vlttcgdctt vattbc (ïclctt cttbc blaberett aeit bidc (Idctt tvaflctt be bloemen
tvt/bie (qtt tvit vatt coluere/ enbe fq hebben ghettteynlicB vijfofl fee bla?
berBcne/enbe binnen ccn groen (icrrelen. iënbc als bic afvallcn/foo co?
men baer ^utven na / acn beer (Ie ettbe acttt ttveebe gheflechtc / (b lattcB
als ecttctt vittgher/acrtt berbe gh^jlechte ttoch lattgh^c ettbc fmadbzt/ en
2) be aent vicrbe btecber cnbc rottbt / ittber fotmctt ft h^rtta gcfpcciftceert
(iaet. Bc(i hlt;»utvert ft» eer(ïgroctt/ baerna tvotbctt ft' heel root / maet:
ittt tïveebe ghcflcchtc fqtt ft' bOttcBcrbtuytt. ilêttbe acttbe ttvce eer(ieghc^'
(lechten/bie tvi onbct: eett figutc bcgrcpctt hcbbctt/is be vtucht/als (t rqp
ie!van actt(tctte ghdqd cctt clautve oft (cheerc van eett crabbe. Be buy^
tctt(le fchdle glict van cffctthey t/ cttbc ft is feer teeber cttbc buutte. 3ttbe
vtuchtctt oft ^WUtvctt leyt ved facts bc(lotert/bat is bteet cttbc blecdgeel/
hebbenbc cenctt ^cctctt fchcrpett fmaecB ghdtjcB als pepcr/ia noch f^cr^
^m^cpmm^nWn.
SB pcr.Bcwottclcitfqfthowmchn'chm
bcvolvecfcU'itghe«*
pepernbsp;18 ee» VKcmbt
ge wÄS/ettbe tis Ottkrtcn: hier int lam
gebtacht tTïe» fettet in teyle» e»be i»
crwythöwe». ^et e» ca» ghee» coube
li}be»/hetmoetw?tgefetwotbe»/oft
mbe»UJi»teri»ee»(ïowe/ofi in ee»ê
werme»lelber bewaert woibe»/ fo
mer weberom mchte» voo:t. Bit
beb ic? alfo be»o»be».
4et bloeyt injnnio e»begt;lio/
e»be bet le»ert rtfpe vmcbte» i»be»
6erft.
Peper va» Cf»biettverwermteB?
bebtoocbt feere/alfoo me» bat merc?
Ee» macb eer(i ae»be blabere / bie ft»
bitterva» ({ttaec?e/e»bebaer»aacttt
faet/b welc feer fcberp is op be to»0e.
3Dat faet va» bit öbewas wolt itt veel plaetfe» voo: peper gevfeert/
n?a»t bet bee(trecbtbecracbtva»peper.i5etverwerntt/betbeylt ettbe
verteert/etttgt;ccottfo:teertbecottbemagbe/ettbemaec?tgocbe bigcpic.
6etverbt#bewittbeft.6«t trectbietaeyb»mo:ettWtettboofbe/aIp
metttmet£»yfcr»yt(0tapbi8agria)tttbettmottt?itlt;*«'t*^^t0^^ftAp^'
petqtettbel»fiometett.6eti8goetvoo:bet^bcrtenvoottj^tvleefcb/^--/-M.y^
wattt bet verteert beqwabeb»mo:e» ettbe
bebetbottbtfeftytter batfe»iete»verrotte»oftettver»ttylett/ettbe owec
mib8befettfooma?etee»ett welriec?ettbe»mottt.%et verteert becrops
pette»beclierettettbealberiaitbegbefeelMr'»^quot;^'»^^P'^^^*^
mnmttierevatteettplae(ïerbaeropleyt.tne»maec?terbataett|icbtmet
fcbOOtte/ettbe betverbtqfibemafett/alfmettt met bwettittcÊ
(lootete»bebaerop (itqct. gt;f»mma/betbeeftbi
tt«allebeoperati'etteftbeb»ecbbe»va»
^ert ndcm.
(Dod wotbt m (Sikcp ghe^ectcit Bcotobon/ cttbc in Za
tijn TiWinm/ cn bycn naem blqft nocb inbcr 2lpotclcn bitcs
ccttbc.^tt Bnytfch bcctmcntood^i^nooploocB.Bcrcbc?
nc w4ccom batmcnt alb W8 ^cctct / bic vinbq in on(cit Sa»
tqnfcbcit ^cfbario vttcXmU
Öeflcc^t.
tUctt vinbctbtqcrhAnbcilooct Bat eevfte is ^ofloocB oft tam
iloocB. Bat ttvccbc beet in (Siizcp (Dpbiofcotobon / cnbc b«t is cccï
twccbcrb«nbc. Bat ccr(ïc noemen wq' tvilbt -5^oocE / cnbc bat anbec
DclbtBnooplood. tl^od) iflcc een manicre van wilt £ood/bat beetmen
tn SLatvin ï)t|trtum/cnbc om bat bi geeme int wowbt wafï/ baerom bcc
ten wi bat b^er ïX^onbtBnooploocB.
BattamfoocBbccftbtccbcblabcren/bie(qngrocttgelqcBlt;5ta8/ge
Iqdcnbc bloofvan 2rycnyn.6et beeft ccncn ronbcn bolen fïccL gt;t fop
vS bycn fïcd waffen be bloemc ciî tfaet/ macr bat ccrfï int tweebe iacr/gc
factfocneertmctbacrbolldctt6gdqdbcn2fycnyn.Bqntvottdi800c£
gefaetfocneert gdqd eenen 2iyenyn/ enbe fï is van veel dqfïers tc famett
gcfct/want ccncn J^oocEbol beeft fbmtqts tot inbe berticb dqfïeren/ tnp
fcben bnnne velldcns bcflotê. 2fcnbcn bol waffen ved dcyn bunnc bayt
Bens wte. Bat wilbtJS^oocBcn beeftgbcenbtcebe blaberen/maer bet
beeft burtttc/lattgc/ronbc/bole pvjpïms/ clcyltber ban ben 2lycuyn. (Dp
be mibbdfïc pqpc boncnintfop wafï een btuynvcrtvigbc Bnoppe met
veel fïdenbc binghcrBcns/cnbe bacrinne leyt fwert fact. Be wottd gbe^
Iti'ct ben tammeniOOcfc/want fq is oocB van dqfïeren tfamm gbcpbt.
€ BcnXgt;elbtfnooploocri8mctblabcrctt/fïdcn/blocmc/cnbefactbcn
tammcn f oocBc gdij'cB/rtOcbtatts fqn alle befe deynbcr/ ban aenben gc^
meyncnJlooctBewottelcncriïcbtgeendtïfïerê. BenXDoubtBnoop
loodis een cruytbatbeeftgbcmcynlicB twee grootebteebcblabcrcn/bic
(qn in alle ntanicren ben cruybe van tHeyblocmBcns gbelqd. Cuffcbcn
bcfe blaberen cruy|:iienen fïcd oft twee wte/ bacrop waffen witte bloc?
men/gcfaetfbcnccrtgeliïcBfïcrren/enbcbaerblabcrBenafïacttverficy?
ben van malcanbcrcn.Be wottcl is xoit/van acnfïcnc gclqcè ccncn dcyj^
ncn iongen tamml -S^oocBbol/ bic niet bonen ccn maznt in beerbe gcfïacn
en bccft^Bcfcn Ï5[gt;oubtfitooploocB beeft eenen qnabm fïcrcfen rued.
^pl(tetfc ^(tcrber m^xtx^iic.
tammcn £oocB wott oneral inbe bonen geplant. tDilbt loocï
cnbc vclbtBnooploocB wott inbe wttngaerben / op bc acBcrs / cnbc opt
velbtbterettbacrgbeuonben.ïDoubtBnooploocBwotbtalbcrmeefïtit
boftcBcr/vocbtigbc/cnbcnattcwoubenoltboffcbeitgbeuonben.
Bett
-ocr page 465-AIIiumhortcnfe.^rtm£oocf. AlliumfylueftreprimumAttlbt£ooct»
Alliü fylueftrea!teru.'X)eUtno«plooct, Allium urfinu,Ugt;out^ttooplooc{'.
n m
-ocr page 466-^dttioocf*.nbsp;CC LX XXII.
Pcit XPowbtÈttooplooct ittt lepe vattbett 2(ptil ettbe ittbett mey.
©tc nacttct cnbc complete.
Bq fqtt ween? ettbcbtoogReittbettviecbettgwebt.
wtenftneqniït wot^K 3P bat yemanbt vatt eettett bnllettlgt;Ottbtgfee.
^ betettis/fo falmett Rem eett plaePec vatt looctmatett/ettbe baeröplegl!
gRcn. looct is goet gRegReten ettbe tvqtt baerop gRebtOttctett/opgRe.
f iootett ettbe in wqtt gRebtoncten voot be gene bie van natetren op van
M jlangRengRebeten (qn. fooctisgoet inbe(pqpgRettnttetvootbegRe.
ne bie menigRetrRatt^be tvatet; btinctett moeten. 2llfmen loocErotv op
gRefoben etet/focrtJcRtmeneettclaerpemme/ettbettöSöët
ben Roep.6Q lop be vttïne enbdareet^t bett camergattct. t^q boobet be
Inypn enbe be neten / als Ri met ^opnageleyne gRefoben enbe gRebton.
eten wotbt. looct is goet gReten tegRen alberRanbe venqn / enbe baer:«
om noempt Rem lt;0alemis ber böerett tReriatel.Pe picters ettbe mayers
bie bes fomers iitbe Ritte OttgRejbttbt laf water moetett btittctett/ bie (Itl
N
is goettegRetttcrimpl batvattwinbeit
compt.^bOcemaectbnnbloet/enbeeettrootaenpcRt.looctgeJo^^^^
enbemcttetfapbatbaerwtcomptbeRnytgefmeert/batverbtijpalberü
Ranbe fcRotpicReyt/mybicReyt/mafen ett vlecten / waer bat eett menfcR
r - - bieotterfiïnlqfRcbbettmalt;R.5,oocttóta(fcRettgebtanbt/enbemetRne
' tttnclgRemengt/batiSttOcRcraclgt;tigRertotbevootfeybevleclettettbe
.plectctt/enbeRetboetbatwtitallenbe Raytweberom wa(fett/al{ment '
^ baeropprqct.iSettenr0^ergRemaectvanfooctmet(qnblaberen/bat
btengetben vtonwettRaertmaetttpottbe. 5^ooctis ft^abelict cttbeniet
0oetvootbegRenebieeenReetenatttereRebbett/enptittcipalicEi(iqnaet
f caa^-» »ootbeoogRen/beu^00fbe/berl0ttgRett/ettbebettnierettvatt(nIctelie
ben.£ooct row gRegReten/maect bew mettfcR botpicR/ettbeRi is bett ge
fottbenoogenfcRabelict.foocfbtettgtvaectettbegRetteygRetttReytom
. tePapen/en Inp om btjfPapett.^^eRittnen ettbe R^nbaet^be» (ptow
enbe ben fnnf Rebbett/(oo falmett Raer J5.ooc£ te eten
gRenett/batisfeergoet.
c c L X X X11 u
©ennaem.
Jt anyt töbacrom @.::3acob8blocmc gbcbeetcit/om
bamtOtttó ©.Jacobsnbsp;blocyfd .
I tTïacc oft bit gewas ben oubcrt meejlerö betent heefi: ge
weep/bat cn weet iel tc befet tqt nict.
_ _nbsp;a^faeefoen.
@,3«cob8bloemci6ccncrnyt/mcteencnI«ngcnbtttynettficcl/gbe?
lqc?ben(lcclvattBqnoct/hebbenbetgt;eclbol?cïcnoft(i«pcn/cnbebcfct
met veel taqcBcn8acnaUc(lïben.3ntnbsp;_
ectpc iaev en beeft bitcvnyt gbcencn Flos S Jacobi.ö. J^^^^bsobcm,
pccUBijn blabeten fqngbeclouen/
enbetot red plaetfen biep wtgbefne?
ben/alfo men (ten madgt; aenbe blabe?
B rettvantamïvittno|ïacttccnyt/oft
Ctuy fïvottd. @t|n tac^ensbtagcn
ved ged blocm?en8 / gbefaetfocneert
al8 ffciTcf ctt8/ gdqc? Clgt;amiUebIo,c?
mcn/enbe al8 bie tif p fqn/foo woxbt
bateengtatv tvolacbticb (act/enbe
vliecbt wecb/alfoo men ooc?aenbe
Crnyfwottd (icn macb. tOe tvottel
iewit/en (q beeft ved vccfdingbcrt/
gelqc? bc tvottel van IPccbbtccbe.
^Plaetfe baert ^afï.
3acob8bloeme wa(ï oneral
aenbe canten vanbe ac?er8/enbe aen
C betttvatctcant/ettbeopongbebow?
be/fanbad)tigc/cttbc betbe plaetfen.
©enttjt.
• Bitct!nytblocytingt;liocnbe2(n
guflo/mact omict B.^^'cobs bacb
albctlnfïicbfi/ gbcli}c wq bonen
gbefcyt bebben.
mtttet enbe comple^t^^
B.3acob8blocmoftctttyti8vatvcmcenbtoogenatnere/alfomcn
dactlic xvcten macb wt (Ine fmaec/want bic is bittct/cn bi abjtcingecrt.
Bit ctttyt met jnn ged bloemen is goet om tvonbcn enbe oube vJcera vc^^ ^
ticnbaecmebetegbcnc(cn/bcfgclwoocbcfi(lclcn/wambetmacctbat?^;^^
feniet bicpet: vootts enctcn. tUcn macb bat cruyt groen (iooten/enbe .,.
baerop Icggben / oft men macb bat btoogben enbe puluerijeccn / enbe
m Üq ^at
-ocr page 468-CCLXXXIIÏI.
bat pitlwer tttbe wonbett eitbe vlceratteit (lt:byettgt;S)aecomme/gbemetrct
battet eeit woitbtoruyt is/ fo macht tt?el iit hoogec eer^t gehowbeit voox^
beitvaitbeChïwrS^ittöeitbeBarbierö.nbsp;^^^ . ^^yrU-^
(^'be iv'ül Yii- c^yl lYi^-etvnbsp;cn^c iii i'^Vciti nlt;hcn, je^rn^Mi'.
'^£(tp.CCLXXXUll
2(t30fp^0wmet:cEheetmett00cEi^ppe/eniitlt;S^:iec)t:BeIt
itott cepeoit/ettbe itt latqtt 2(piitm hotten fe. Befett ttaem
12(pittm bliïft ittber 3tpoteÉett btterettbe. tlflaet: traetromme
bat bc lt;0tiecfche mccflcrs^it cttty t BelittOtt geheetctt heb^
bctt/bat (iaetitt Ottfett latqttfchctt ^etrbairio vetrdaert.
^(tetfoett.
Befe 6ofcpP^ oft ^offtro wmetrcE wafi be Icttgbe va« ccttCtt cttbittts
hooghei heeft cettettt:ottbett(ied met vcdteebercholEdcttoft voo:^
Eett8.ert crtt'cht ved taciirEens / baet:^
aett waflctt blabctrctt/ bie ft'tt in btt} Apium hortenlè^^of^i'owmcfcf.
bede»gefpletett/ettberittgfommege^
EectdtgdqcEccttfaghc. amp; ft'ttOocE
B cctt Ittttd gecrottcEdt/cttbe glicEcttbe/
Cttbe fiere vm rttccEc. ©ijtt gecroott
be bloemEettö bie ft tt wit/ eit (eet: dey
ite/cttbe hwwtcomptbat ftct/bat
i8deyttberbatthet2(mmey faet. 6et
heeft eett ecttighc wottd/ bie is lattcE/
Cttbe bacraett hlt;*n0bett ved veefde»
ofthaytEcttö.
BefcJi^ppcw0tbtittbeh0ttettge=ï
febt/mact: fq wil eett ttatte ettbc voch
te eerbe hebbctt. Bq wa(i oocE vatt
haer fdttcttbipoclcttctt watcrgrach*!
C tett/tt0chtattSttiet0tteral/m«er0pfc
Eerplaetfctt.
^entije.
3offrowmercEbloeytittC?«ni'o en
3ttlio/eit baertta begittt ft' tc ftcyctt.
^atuetJ cttbe compUpU^
Bit crnyt is werm ittbett tweebe«
gracbt/ettbcbtooghcitttmibbdvattbettberbcttgracbt.
iËppe lo(i be vtqtte/cttbc ft' btcttgt be» vtottwe» haer (lecte. @t ver
teert tgt;ewittbe»bieec»me»fchcbittttettft»ftfheeft.©q'isgoettotb^
^^s.'^j^Avrifirt o'^ t^vix*^i'^'^fi- mebt^ - 1 C'*- 1
2gt; mcbicqttm btcmcit tc^lymt vcniin betcyt VOm Ut crwyt allccit voo:
hem fclwe« gbefobcit cnbc bat gcb:o«den/bat contraricert «tbc tvcbcr?
Pact bcit vcnmc/owcrmtbs bicit battet ccitcit mcitpb boet fpowxvctt* Bit
cruytisgoctvootbeetcotttpcfcttoogcn/aljmcntmctbtootopmctC^cr ^^^' ^
pen mottt mengt/cttbc baerop leyt.^ct verteert ood be gbcclontcrtbcyt
vanbe vtonwcttbotpcn/alfmctttmbcprmamercbacrop leyt. ^etlopnbsp;'
bevtme/alfmcntrotvopgbeftbcnetet. Bat fact is cracbttghcr tot alle
be vootpybe gbebtcHen ban bat crnyt.SösMï'iflchen inbc vttïtcrs cnbequot;^ quot;'h ^
vifchpntten peel pftt/foo comen pf met iEppe weberom tot baer fcföcm'''''' - ■ quot;
Bie iêppe ttccmpttvecb albedey verpoptbeyt. Biftö goet teg^ctt ben
bicB/bic vatt grone taey Puvtett op vlotctt compt. Bif fwyttcrt cttbc pnr?
geert benierctt Cttbe be blafc. J^cttmcttfcben fal ttictbtottdcn wotben/
faS
als te votctt tfaet vatt bit crwyt ittttccmpt. iSppe itt water glgt;cfobett/ ^
ettbebaerittgefetcn/batlopbcttpcctt/cttbevcrbtqpbcbtoppelpipc/op
^ bc tvittbctt bie inbe vtine vcrgabcrt fqtt.Bat mclc verbtooc^t ood vatt
beptt crwybe/bacrontmc fo ctt ptllctt be vto w wctt bie foog^ett van bepn
crwybe niet etctt. tTlen boet bat glgt;erottttctt bloet vcrtecrcn batblaiv gc^
pooten op gbcpagben is/cttbe bat vel crifcbt tvcbcrommcccn gocbe
vcrïve/alfmctfaet vatt^Joflfrowmcrdittïvatcr pcbtenbcbacrop leyt.
Bommigbe meePers prqwcttbatbe Jüppevan fnldc watwcreis/bat r. ^r
mmenf^lid)telidfïnrpenenb(valknbeftecttebaevafcvvid)^^
vcelmcnfchenbicvanbcppecBtcccitsgbertcfcttwaren/alfobrtCpalspi
^ppe innamen/fo vielctt pf weberom inbe felwe (ledte.nbsp;'
3tttBarbaracrwytfd)qtttfiïttcttrtlt;»emgew0ttbetttebcb?
bcttva»bctt£atqnfcbettwootben6erbacarpctttariottt/
itvatttalfoisbitcrwytittfatn«0igt;e«^«»«pt/ombcswtllc
batbctimmerliebett/fcrifitwcrcBcrstibcwagcttmarcrs
_ hacrqwctfttrenbactmcbcplegewtcghettcfctt.Bwcldbic
Bwytfcbctt gehoott lgt;ebbcttbc/lgt;ebbctt bat woott Carpctttaria/Barba?
ragemacct/geltfdpffomttïtsittattbcrcngelqcfettcmybcttgcbacttbeb?
beit. piittiws ttoempt bit crwyt Bcopa regia / enbe Biberitis latifoüa/
om bes tville battet met pftt gede tfatttcttgbebtottgbe» bloemBctts eenen
be|fcmgl)dqdis/ettbebtcebcblabercttbeep^
^accfoetr.
©♦Barbaracrwytbeep ecttcttrottbctt vapen ped/bie is met ved bol
BclcttOp vootïctts verd)iert. ©tfttblaberettft'nronbt/vet/tacy/cnbe
SlicBettbe/bettcrwybevan^ppcttictfeerongbdqd/macr bc blaberen
-ocr page 470-^(tnCCLXXXV.
B va» bit crwyt ft'tt bteeber. 3ttt oppers Herba carpentariorum»
PevattbcttpeletttVAffettveelcïeyttgee
(e bl0Cttt?ett8/ettbe ds btenbsp;fo
wotbettt cïeytt lattge rowbe igt;aw?eR8/
bacritttte leyt cley» ftbefett be|Iote»^
Bewotteliö watbic? ettbe lattcE/ettf
be ft ccttypt b weera itt beetbe.
PaetfeftjnbetJ^afrmi^c.
©.Batbatracrttytwalïottcralop
be beybe ettbe opt velbt.
©entijt.
Bitcrttytbloeyt ptittcipalic? ittbett
tUcyettbe^ttttio/ettbebacrttaletteret
ft'tt faet.
C mmcv mbc complcjtóe.
egt;Bat:bat:acrttyt is wetwt eit btoo
öbe vattttattterett/ettbebit ntad^ntett
fqttettftttaec? merc?ett/want alf?
mctttptoep/fo fcbitteteet;(ï wat fcberp
te ft'tt/ettbe baertta fo abprittgeret eeit
Ittttel.
^itgbcwas is eett wottbtcrwyt/ al
fotttettbatbagbelicrbiterperietttiebettittbt/ettbefoooodSbeottbettteef
Persbaeraffcrq'ttett.tnaerptittcipalic?wotbetgbev(êerttotwottbett
bie Ottreytt fttt/ettbe baer vttyl Ottttttt »leefcb iit ia/ wattt Ottemtibs bat^
tet jcer btoodj^t/fo ftyweret be wottbett/ettbe bet verteert bat owertollic^
quaetvleefcbbatbaerittis.
m tt) We cgtemö^ef
Cdp. CCLXXXVIi.
anbsp;i^fewitte©tccttbte?e/oftboo0be0teettb:e?ebeeflbycit
ftaeMtontbaercracbtettbttccbtwille/biejibagelicictboottt
ittt bte?ett vattbett (ieett/ foo wel ittbeitierett als i»be blafê.
BiOttfetttiibettWOttft'BArifragaalbaetttttaiotgbebeej«
tett.3ttbe 2(pote?e beetntettt jitttpelic? ©arifraga.
^(tcefocn.
tDitte©teettbte?ebeefteettettblootett/rottbett/gebaytbett/btttyttett/
btefacbtigbettpeel/ïva(fettbeeettettcttbit»sla»c?. ©iïtt blaber?ettsli0^
ge»genteyttlic?opbereerbettwtgefpteyt/ettbeft'ft'itrotttettbentet?erp
|lt;»a/bi$cattsvattaettfieitegblt;tÖc^^'«Wabere»va»(Dttberbattc?/tttaet:
bebla^
Oure i^it /f^»
B beblabcrmvattbrttruytfqttl^ettcr/ Saxifragaalba.TTtttc ©tccnbtctc.
(accRtcr/ mbc gcclgwcitbcr. Jnt (bp
vanbe pelen waflcit veel witte bloc
men neffen malcanbet:ê/van aenßen
gelqc xvittc Dilierett.Pe wottel vatt
bit cruyt is btuy ttacRticR/en vol vee.
fett/ettbe baeraett Rattgett veel greyit.
Ïcns/ van acnftene gcUfct eettett eyer.
poet itt eett Ritttte/watït alfo Rmtgett
bep rottbe ItJfverwigRe greytitetts
ittber eerbett aett malcattberett / enbc
fq en fqn niet meerber ban€oiiani:
ber faet/enbe pf fmaten per bitter/en
bebeSlpoteters gebtnyctenbépron
be greyntetts voot bat faet van bc
fen crnybe.
pe witte ©teettbtete wap geer.
ne op btoogRe/ronwe/peenigRe/ en.
befanbigRebergem 0omttï't8 ooct
in beemben bie acn bergen liggen/en.
bein fanbtacRtigRegrafRonen.
©mtljt
pewitteBteenbtetebloeytinbenlUey/enbeinbyentqbebeRoott.
menptefoectenenbete vergaberen/wantnabefentqbe verbwqnt fqV
enbe men en petp niet meer.
2tengRepenbatbeblaberen/bloemen/enbewottelvanbitcrnytfeec
bitter pïnvanfmate/fovolcRtbaerwtbatbit crnyt werm enbebtooge
18 inben berben graebt.
^nbsp;€t(xd}tintgt;c0pmtic.
Bteenbtete met fqn wottel in gRefoben enbe gRebtoneten/ bat
lopbevttïne/Retmaeltenbebteectben^enittbelen^nen/cnbeinbebl«
p.Bii8goettotbecowpi(fe/fqpnrgeert/f»y«««A»^«fHgt;^j;^^b
bicteRnmotenbicinbeaberenp(n.eiïbîengtbenvtoiîweRaermaettt
Ponbe/enbe(qpnrgeertbebotpvanbebictetaeyPupien
opvloten/bieontrentbebotpver.
gdbertfqn.
-ocr page 472-^(Xp. CCLXXXVIL
^'Cnnaem,
Mmng\)(itvicmyt beeft byeit naem rot be(êr ootfaEett/om
battet fenenmael bes baec^s (ïnen tnecE b,eeff/enbe (b btcC
Wils o0cE weberom tJerlie(?/(o langde alp tnt velbt blqp
paenbe. tïTaer na battet wter eerben gbetrocEen te / enbc
gbeb:oocbt wott/fo bliïnet fqnen rnecE bonbenbe^i^ttbe
alp btoef ïveber begbint te wotben/ fo geep btt crnyt fo onernloebtgbe»
rnecE/bat alle be g^ene bte tïtt ^nys pfn baer btt crnyt leyt op b^ngt/ ben
rwecE van bepn cruybe gbenoelen enbe rtecEen moeten. Jtt (Sziecp
men bit cruyt lotos emeros/ enbe Cripby^lon/enbe in 5^atif n lotus pt
©euettgbétqbecruytbeepeenenronben/bollen/glatten/witverwiV
gen peel/bien waP anber^alf elle lancE/enbe fomtqts oocE langer / met
veel tacicïme op roebeEens/bie pfn oueral met blaberEens vercbiert/ bie
gbelqcEen ben Clauerblaberen/altijt btq blaberen op eenen peel / eiï bep
blaberen bebben rtngfomme veel htfhne/ alfo men ooc pen macb aent
loofvan Jenumgrecum. lt;^êlcEpqlEen vanbe tacrEettsbeeftfqnpurpwi:
blawbloemEens/biefiJnbicEtefamen \)(^jlrùrfimm Ske
gebïongen / enbe fij wapen booge Op^ Lotus fatnia,0euen^eti)cvuyu
îvaerts. i^ïtwtelcE bloemden compt
eê colf Een met veel PeEenbe puntEens/
enbebaerinneleytgbeel faet bepoten/
batis ben fabe van ^enogrecum wat
gelqc/maer tte veel cleynber.^et beep
een Pecbte witte tvOttel/gelqcE be tvot
tel van Bylle. tllaer bat gantp cruyt
fonber bc wottel/bat beep eenê befon^
beren ruecE/bqcans gelqcE welriecEen
bepecE/enbetiswatbittervanfmaEe.
^ Bit Beuengetqbecruyt Op tamme
Clauerenen vinbtmen niet opt velbt/
gelqcE anber Clauerê/maer men moe:s
tet inbe bouen fetten. (DocE foo ip een
recbt fomercruyt / eit bet pteyt alle iaet
bem feinen.
^eneijt.
BitcruytbloeytptincipalicEin^u^
lio/eit baerna btenget (qn faet tn fcbet^
pebnyf^^ttö.
mttt^
a
î)(tn©men^eei|cmi)t^nbsp;ccLXXXvn.
Bnbsp;qfTdtuetî enbe complexe.
©mctt0ctiîbçauyt is mibbdbacr: xvcm mbccont/ cttbcbetb:oocbt
oocBrcbcliciî.
Bat(«pbatngt;tbitcrttyt0hebomwotbtmeth»ettsttc?gcmm0t/ctt:»
bci»bcoo0bcn0bebacit/batmaectclaer0hc(îlt;ht«^6ctis0octtotaUc0c
b:c?cttbicbehoc«mbcfiftbatmmfcbio00cmbertty«et:ma0c.2gt;«t0attt
(êcmyt/mbcpnrtcipalicEtfact/batbîOo^tenbebcylt/ettbc macctjîtb?
nî'l/ettbc verteert alberblt;*ttbc0bc|wel/citbebicaoppcttoftqwabeclies:
rett/«irmetttVAttbiîyteit0bebmycteitbebaeroplcyt.S)Atfaet0berobe«
Cttbe 0beb:ottc?ett / bat lo(i bc bicEc cttbc t«ey purieit bie op be bot(ï cttbc
Iott0bertt«r0abertli00bett.2ïirntentittbefernî(itticrett0ebîwyct/fo(îop
pet bett loop bes bttycr / en bct lo(î be vn'ttc. i^ct beeft bqtt« aile be cracbt
Cttbe operatie vattbe» tvilbc» £ottts/»ocbta»s c» ifî »ict fo cracbticb.
(îwc(eî)tt©teettt(attet.
CCLXXXVIII.
21nbsp;tCee»clatteroft0eclCla»crctt/ist0be»ebatDiofcotibes
Cttbe a»bcrlt;0ticcfi^c »tcc(îcrs£otos a0rios/itt fatij»
£ot»s fylttcfîris/bat is te fc00ett/ïvilbe» :S,Ot«s Oft CIoj»
ttcrctt beetctt^Bc 2^omeyttCtt bietctt bit cruyt itt oubctt tq?
bc» tCrifolitt »littus/bat is te fe00ctt / clcytt Clattcrcruyt/
OtttbcsïviÛebat fqtt blaberett fmaelber (q»ba» attber £la»ctblaberc/
efîpn'ttcipalic? fijtt (q fttïaelberbattbcblabcrctt va»tattî Clawcrcruyt/
oft@cttett0ctqcrttyt/baertviaf0cfcrettU)ebbe»i»bitvooî0acttbeCaf
pittcUBe2fpoteto0ebt»yc?ettbitcrttytvootmcIilot»/macrbaeriit
facl0crctt(q/alfoivibatittbctt£atqttrcbctt6ctbariovcrclaertbebbe».
^aecfoen. . ^ ^
^ Bit cruyt beeft ecttc» rottbctt fîcel/ttvee elle» lattcB/cttbe fonttqts oocl
latt0cr/ntctvcclrqsofttacr?ctts.eqttblabcrettfqttbcttblabercttvatt
0CHicyttClaucrcruyt/oftvattBocrbotcttOftJcrj0rtcci:fccr 0bclqc?/
rotttfotttttîc 0e?erft/ altû'ts b:q op ecttcn fîccU ©qtt hhmïms fif tt 0ecl/
Ïvaffettbe0eltic?are?etts/0clifc?ettbevattfactfocttebcttblocyfcloftbloc
mett vatt iSrtvtctt/maer bcfe fif» cleyttber/ctt (q b^^ttö«« ttcbcrtvaert/ e»
(qriecBetttvcUnabatbefearettmetbeblocm?cttsaf0bcuallcttfqtt/fo0
tvaffcttbaerr0ttbebrtw?c»s0ftfacrle»stvt/biefq»bi»»e» vol faets/
bâtis be»Bocrbote»/btvelcl me» ;fc»o0rccumbeetet/beel0beltfc?/ctt
tisbe»bloem?e»s0bel^'t^^lt;^»f»quot;lt;^^e.^ctblt;t«»la»0bctvottele.
paetfefijnbertpafltn^e^
©te^clauerîva(îopbcac?crs/e»bcoucralaettcleyttbercbf^e«^^
lt;D
-ocr page 474-mn üm ßtmdmtt. c c l x x x v 111»
^nbsp;^Crttijt.nbsp;Lotus fylueftris.TTUbcClrttïcrw.
Btemdarnrbloeytbcitgaittfcttfo
mcr/entgt;e ptmapalid in Jnlio.
^mcxmt^ccmpUpic.
Bit cruyt / m piincipalidßn ßct/
t)ati8wcwncttbcbtoo0b«ittbcttttt?cc
bcitgracbt.
Bit cruyt ver wcrmt eube maect rc
beUcB fuyuer.Baeromme verbtijuet
^ ^ dberbAttbevlec0ettenma(èttmtaett?
m/alfmentmetbnmincBmmdten^i
'-»f be baerop |lrqct.6et 18 goet tegbcitbc
afuf.c^^ 2gt; weebomeitbepiïttembeblafe/gebtoo
0bet eitbegbcpuluertjeert/cttbe tit fuc?
tettn?qtt0bcbtOttcBett. 6etlo(ibe vtq
fte/cttbc maelt beit (ïeeu in (iucBeit / eu?
bc bet bcylt citbc lofï bc taey bide bu?
moteu oft fluymeit / bic op be botfi cu?
beomretttbelott0beitli00em2)atfap
^nbsp;vau be bloemeit op blabereit wt0bc-
r co^^u btudt/bat i80oet voot bottder 00^
' 0cu/eßbctmaectclaer0be(lcbte/tvattt
^«tbeylte»beverteertbevellettoftfcbdleuiitboO0emBitcruytttcempt
4 co^n wecbmU5^e«^Poptbeytvanbcleucrcttbevattbemiltc^
CCLXXXIXr
^cn ttaem.
Xlfecruybcit/baerwiiitbitCapittdaffcrifucit/bicbcc
I teit iit (Bxncp Gifara/enbe in iatqit éifera/ e» ftmmt
'0bemeePer8 bcetenfe papinacaa. Buytf^ b«tett
^ p( ^otett. SePec^C.
Baerp(ittweebècbattbe@jprenoptTToten/tammeettbetvilbe.Bc
tamme pfitoocB tweeberbanbe.Beett0bePecbti80root/enpet beit tvtV
beu bed 0elqcB/en baerom macbmeit bat xod 0roote tamme iHoteit bcc
teit.2:gt;at anber tam 0epecbt is ved deynbcr/ cnbeben anberen tïvee0bc
Pecbtcn niet per 0elqcf/alfo tvi bterna claerlid baeraf prquc fullen.Ofit
öwytfcb beetè p| ïvittc tTTotf cn8/op deyn tamme motBcns/op fnycBcr
wottclBcn8.2:gt;attvilbt0ePecbti8bcttcerPentammcn0cPecbtC0clijcB/
enbe men beetet in fommi0be 2lpoteBen Baucia^^
liaeefoen.
2:gt;e0rootetammemotêbeïgt;ïgt;equot;«ttcPed/biei8matt8len0beboo0c/
bebbcnbc
71
am mm (ïcel/rrotttfomme getcrp/efï QmtS Qtmn^nt fop ranbc fïde»
wafrenfcRooitgcdblocmtcnô/enalabi'cafbaUett/fokuercft
pc wottcl tö bcit gcclc pccit gclqct xgt;an factfocnc cn mn fmah.^e wita
tclHottcnsRebbcnccncbïnyttcpcclmctvccl Roltcclcnoft votcn* Bqn
blabcrrcn ftn wat ronbcr / cnbc ntct fo bicp gRcftcbcn. Pc bloemen ft'n
wit/enbc baci;na volcRt bat fact/bat cn is nict (ó feer btcebt. Per wottc
len ftnbci: veel bq malcanbctrcn/gcfaet(bcncct:t0belifct deyn petens/ft
ft'n tvit van colnc«/cß ft' Rebben cencn ftctcn licPq eten fmacch pc wil
bcmotcnft'nben gt;ootc tamme moten in «H^ biggen geftct/maer ft'
Rebben dcynbct: (ïclcn enbeblabcirenban bctammt
Cnbsp;ïpteetfe Ritet^Retï tvaffïn^^e.
PcgrootetammemotencnwaflTcttnictvanrdfö/mcnmoctrcinbe
Roncnplantcn/watttiïenft'ttRtct:tclanbenocRntetgRcmcyn.maet:be
witte mo:tcn8bt'crcbtmcttRt'ctrcngRinberittbcct:nytRoncn.Pewilbe
vinbtmen oneral inbe becmbcn/aenben wecR/enbc op anber ongcbo Wf
bcplactfcn.
©entijt
2Jllcbcfc©ifercnoftmotcnbloeycnmee(ïitt3nnioenbe:inlto/cttf
be baerna Icncren ft Raer f«et.
(D ii Uatm
-ocr page 476-ccLXXxrx.
2Dnbsp;SiTer fylueftre, 'rrubco^otm.
Bctllotciifijrt wermmbctt
bctt graebt/en b:oogbc wbcii ccrfïen.
(if n be wilbe wat btooget:
banbe tamme.
Be wo:tel van moten / enbe
berlinghe van be witte tTïotEens/ge^
^ /r n ■ r foben/bieisfeeclieflicEomteeten/fö
isgoetvootbemaghe/ßlolibevt«:»
'Ïïnbsp;ne / enbe ft maecft goeben appetijt.
t^Ztlrr^ Bat ftet gbebtoocht enbe g^epnlne^»
ri$eet't/enbein wqrt ghefoben/bat ia
goet voot be gb^ne biebenhicE
ben/enbe biecnemfel int Iqf Rebben.
Be Biferê oft tHoten maEen ln(l om
M ////r rfu bqfrapen.@ifcottftttei:enbatbei:te.
/// tif- cn, Af amp;x\ fijn goet voot beghenebieghe^
/■'yoen btaecEtoflonetgegewenhcbben.Bat
ftp van tamme tHotenmet g^eyten
V -melcEgebtoncEen/batPoptbenloop
' besbnyc^
a
« Qmnctem.
Dqgbeboom beetet in lt;0tiec^ ©yce/in latqn ƒ icna/
enbe bien naem is inber 2tpoteEett blqnen bnerenbe.
menvtnbttweegefïechtenvanD^en/tamenwiIbt.
tHaet: wt ftllen hiet: alleen vanbe tamme fcrqtïen.
Ben X)oomen wafï niet ^)ooge/hoewel bat ftmmige feet groot
xc0xtgt;m gelqcE als peereboomen. Binen (ïam is cott/met een effen glat
te fcbotffe. Bqn blaberen ft'n groot enbe bteebt/ enbe biep geEerft / enbc
elcEblatisinbtq'beclenghebeylt/aentcftngheliïcEbtqvingerettnebcr
waertshangenbc.6ienbtengtgeettbloeyfel. Be vtne^t wafïinyfï bo^
nen ben (ïeel vanbe blaberen wt/enbe ft' is ront gelq'cE een peerEen/en ft
18 weectVen binnen vol cleyn greynBen8.2lls (t begint cqp te xvozbm / ft
IS haec ftp binnê wit gelqcE melcE/maer als ft' ri}p ia/ ban wott bat ftp
geel geliicg als hnenincE.Be wottel van befen boom is lancE eit erom.
Bcnvqgeboomisfecrteebcr/bicttcangcenconbeverbtagcn/baer
om
-ocr page 477-^ omwaPbnSeetmcmwrmelAnbeit. Ficus» ^Otj^bcboom.
Bt oitö wott lgt;t tttbegcplanbt/, '
maerhi'b;ettgt felbettmcbr voött
©entijt.
^et IS (pAbe eer be»Xgt;i}0eboom m
loopt oft wtbottct/te wctett m be Zm
m / tti'et lattge vooi bett @olfïitttt»t/
alsbe (btttte nkt veelnteer ett clintpt/
eit baerotttettcrttt te lattbe ttiet
wel wevtttcbtett roottbtettghett.
^(ttuetJenbecomplejctc.
BeDijgebootttiswerntvAttttattt
trett/ettbe ïs van fwbtql f»b(ï«ttcie. Be
vifgbett (qtt volcotttelicEwernt ittbett f^/l
C eet:(ïettgr4et/o(ttrttbeghmfel vattbett \m) |
tweebett graebt/ettbe btooge ittt tttib? v
bctt vattbett eerfiett.nbsp;\
Be vtjtgctt bie rqp / teeber/eit ver(clgt;
(qtt / bic (qtt qtiact Cttbe fchabclic voot
bc tttagbe. éq «talctt bctt loop bes
buycr/tttacr bi cejfecrt bacff. Bi boctt
ftvectcn / citbc fq ntalctt batbc littbcr?
pocrBcttscttbebcntafercttbae(itvt{Tactt.Bivcrf(aettbettbotfï/c»versJ
btiüctt bc bitte. Bc btooge vq'gctt bie voebcn ivcl / cnbe fq vcctvermctt/
gitbcfqttta?cttbctttttettfcbbotfiicb/ettbefqboubctttlqfopctt»tm
(qtt fcbabelic? voot cctt »tage/baer be vlotctt oft flaric» van bottc inval?
lctt.Bi(qttg0etV00tbe?eele/ettV00tbettiercttcitbebIafc.Befgbeïqc]c
B ooclvootbegcttebievatt langctttiïtftecïtefqtteMccc^gbctvotbcttfqtt/
Cttbe voot be gene bic eenctt cottctt abcm bebbett / c» bic be vallettbe ficctc
bcbbcit/cttbe bic btvater labctt. ï)%ett met S^fbpc gefobett cttbe gebtottc
Ectt/bic pttrgcrctt be botfï/fïf fqtt goet tegctt bctt lattgbwcrcttbctt boefi 'ciï
attberbicrgelq'c?cgcbtc?cttbcrlottgbctt.2llftttcttfctttetfalpetereit@op
fcactt fiootet cttbc etet/fo larcrctt fif» Dat water biv% be Xgt;tt itt gbe?
fobctt fqtt/gbcgotgelt/bat is goet voot een roit wc cttbe bccffcbe hele/en^
' bc tot bc barbclctt cttbe tattbbcctt bat gbcftvollctt is. Pqgbctt met (Set^
(lett meel gbctttcttgt cttbc met S^nogmcï/enbe baertta gcjbbctt/ bit Ver?
teert alberbattbe gbcfwcl/cttbc bct «taect bic berbe (weerittgett weec? e«
bctttotw/alftttctttjiootcteitbacrop leyt. 0i vcrtttotwcttooctbcf^cc?
tittgettotttrctttbcttootctt/cttbcattbcrbloctfwccrett/alfrttettfètttetblaw
wilbe £elictt/3ris/ cttbc falpctcr/cttbc met cakï ntcttgt cttbe (lootct / ctt^
baerop lcyt.Befgclqc?e cracbt bebbett (q ooc? ro w / alf«tett(e gbcbtttyct
ettbcvfcertgelifc?alsvo:e.Bi|fqttgoetbettgbettettbiebwaterlabctt/
(D id niet
-ocr page 478-^m^mi^éoom. €(xp. ccxa
M metwiftt/Stlfmc/enbccS^crlIcnmedgcrobcttettbebaerropgRdcyt.X^ii^^
gett tepulucr geb:attt/mbe mctxvas gRemettgt/ ettbc bacrafceit pkcPcc
getttitcct/ bacrtttebe gcttccfftitctt bc cacIRtelctt/cn bc voeten blt;tct; bc vot(i
^ l vfgt;c/?nnbsp;v^en met mo(ilt;tct:t gemengt enbc gcfïooten/bacrmcbc vet:
n g^gjö^tfnypncnmytentnbcootctt/gffmcntalfobactropleyt. £)4tfap
/;«/:.innbsp;vqgcnboet bat mclci rcn^^^
«l|ttcfamcngcloopcnts/gclqctbcna$qn.Oetctetinnetvaert8/enbeRet
oepent be abctren. Pit fap oepent oocÉ ben camcM^ncfe 2il(mcn bit fap
. met bctt bobet van cett cy mengt / fo btengt bit ben vtontvc lgt;aet mamt/
alfmcntinbaei:vt0ntvelictbcytb0et.^ctt800ci5g0ctv00tbcglgt;cncbic
bat pobagtra Rebben / alfment met meel van JcnogtriccI cnbc met a$qrt
. ^ P . mctigtcnbebacropleyt.6etgRcncefienbcRcyltooctbctnybicReyt/q«lt;»
^quot;T'^'r t,ccrautvagic/clcynpocttcn8/ma(cn/cnmect;anbc^i(macctRcytvatt
'T'/VJ'' aenficRtccnbcvanlqne/alfmcnttnctlt;Scr(?cntnontmcngt/cttbebactop
^Ia^I lcyt.2ïl8yemanbtvanccncnfcotpioettgRePctcni8/ettbcvanecnenbnU
^ IcnRontgRebctcniö/fofalmcnbitinbctvonbcnbtnypen/foogRcnefct^
„//lier, S PitfapgRen€cjiooctbcntanbt$T£vect;/alfmcncottoenbact:innatmacct
' cnbcmbcnRolcntantboet*6etvct:btqftbeïvtattcn/alfmcntmctfmont
mctigt/cnbc bat vlcefcR baermebe ronbtfomme bc(ïrqct. (Htnen vqgeit
gt;4? Uc 77 gRegRcten / bic purgeren cnbc fit fnyneren / enbe bacrom btqucn fq bat
fanbt oft grauecl xot bc nieren. S)e btoogRc vtïgRcn en maten geen goet
/ bloct/bacrom crqcRtmcn veel luyfcn/alfmen bicttvile veel btoogRc vq^
I ^ r / ^ ijs^r: ctet*Sgt;c DtïgRcblabcrcn gRcfiootctt cnbe gRcapplicccrt/ bic vertcc
O -
If
p quot;' reti bc croppcn oft clicrcn/cnbc fi vermottven cnbc fcRcybcn ooct alle att
ber gRcftvcL Pc vqgRcnRcbbcn cctt fonbcrlingRc cracRt tcgent vcmïn/
X' alfmcnfc allebagR'enucRtcrcn inneempt/ enbcptincipalict met (Dterno^
^^vJUiThir tcttingRcnomcn.^jT^en van Xgt;tïgeboom/bic maten gocbc loogc/bacc
O .Xcnbsp;mcbc Rcyltmctt oft gRenecpmcn alberRanbe qnabc fïvccringcn / alfmctt
'nbsp;^ een fpongicbacriurtÄtmaectt cnbe opt sRefwecr leyt* men gReneeficn^
h.r^y^^n/fPeyi tucu Rcylt bc vcthtaubtRcyt bacrmcbc/ alfmcnfcmct xoaamp; en olie van
^ doofen mengt / cnbc een pl4c(fcr bacrafgRcmacct cnbc bacrop gRclcyt^
■^tl^^v ^öp ,.^3nwatergRcbtonctcnbati8tvtncmcnbcgoctvootbcgcncbicvanbo
yfA^gt;l^ncnRoogRegReyllcnRcbbcn/enbcgRcbtotcn(q^
' fcRcybtRcmoocfbacrmebc.
©etindem.
Tlt gene bat tvii Rier ©pacnfcRen Btem Rcetcn/bat Rec^
tcnbc (g^ticctfcRcmeeflcrs Bparton/oft Bpartion/cn
bcbcJlotncyncnnocmcntBpartum. Jn oubcntifbcrt
placRmcn bit gRetvas veel te gcbtuyctcn om ben XViin^
gaert baermebe tc binben.
mn Spaenfc^ ^tm,nbsp;c c x c l
^(tetfben.nbsp;Spartum.
©paettfcb B:cm ts eenê fltmycB met
Unge/taeye/enbe (leircBe troeben/bie ett
hebben geen bl4bei:en met allen / want
bie fmael tongefBens bie baerop waf
fen/enftnnietweerbtbatmenfe blabe
ren hccte. Be bloemen ftn geel/enbe ft'
enghelrfdennietqnalicï ben bloemen^
tgt;an (ïeen ï)iolieren^2tl8 be bloemen
AfgbetJallen fqfn / fo comen baer haw?
Benswt/baerinleytbteebtfabden/ge?
li\d als VOidm.Bi woml is lanc en?
bejinaU
pdccfefijnberttxtfftn^e.
©paenfch B:em wa(l g^ccrne op
bo:reoftbtooghcpla«tfen/enbeisbq?
cansgefaetfoeneertgbclQc^eenBiefe.
©paenfch Btem bloeyt in^nttio/
enbebaernabtengbetft'nfaet.
^ mtuer enbe complqUt.
BpaenfcbBtemiswermenbtoo^i _
ge/alfomen claerlid mercEen mach wt fiit operatie/en wt (inen fmaect^
Batfaetenbe be bloemen van@paenfchB:emeenbtachma fwaer ^^ ^
ittt11cbeinghettomen/purgeertbenmenfchvanbouenmctb:aBen/ghe?^j,,/^'^^^^^^
lifcEalsti:icfcrttyt/enbefonberperqcBeUBlt;öf0etallccnepnrgccrtv^^
f (lóf fen* cir-
Ortbcrbootbencamergand.BatfapvanbesÖplt;gt;enflt;heitBtcmsroc^^/-1^^c'«r
bemens ingenomen/bat purgeert ooct maer men moet bcroebdens tit^,^^
watcrtcweycf Icgghett/cttbc baerna (iootcncnbcwtpe^tctt^
fap falmcn bes motgh««ö nucchteren btq loot btincecm Btt lap ts oocC^^^
goctominccnclyPeriete gbcbtuyden vootbt« gblt;uebte weebomtnbcgt;^
hucpeoftbatBciaticabebben.nbsp;^
0enn(tetn.
I j^nifïocE heetmen in (gftiecr enbe latqn Bmytnium.Bt
onfetqbenheetetinber2rpotcBc£cuipic0.Benoo:fp:ocB
vanbc(cnnacm@mymi» fulbiinben ^atijnfchen^^er^
bariovinbcm ^aetfoen.
JleuifïócE heeft eenc» bolett/ronbcn/cnoopachtigbenfieel/mctvecl
© iitï tac^^fetts.
-ocr page 480-25nbsp;blaberett ftn bcttbUbc^ Leuiftkum, £emfïdcf.
rctt vm ;3offroït?ttïercÉ tttet (eer Ottgc
IqcE/ittaer fi fttt bteebcr/ vet eiï vafïe/
tvat 0ccl va colttcr/eii (q ^ebbctt cette«
percEcttrwecE. ©tïtt groote croottctt
btagctt geel bloeyfel / ett elcE bloctttEctt
heep pö op fcttctt blabcEettô. Bat (act
18 rottt/ Cttbe fwert cit pherp vatt fttta
Ee. Bc wottel heep ecttê percEctt rttcc/
ettbe p t8 oocE per fcherp op bc tottgc/
ettbc tcebcr cttbc vol ptp8/bat t8 gheel
ettbe tacy/cttbc (q ie bwy tctt fwert/ ctt^
bebittttcttwttachttch.
C paetfebaerctvdp.
lettt(ïocE waP alomc ittbe howctt.
mer het wil ttatte vochte ecrbe hebbê.
fettt'PocEbloeytitt^ttlio.
mtuctmUcompkpit^ .
Icttipictttttts werm ettbe btooghe |
ittbett berbcttgracbt.
tHctt leyt be blaberett vatt bit cruyt itt a$qtt ettbe itt fottt/ettbe mm eet^
fe gelqcE meer attbere bicrgcliïfcEe crwybctt/ cttbe p} poppctt bctt loop bea
buycir. Bc wottel ia goet gheftbctt cttbe ghebtOttcEett voot be ghettc bie
B vatt ttaterett ettbc Pattghctt ghebetctt fiïtt.èi ia goet tegctt bm hocp/ctt^
becottheyt vatt«bcftt.©iiopt)e vtittc.Bi vcrtecrtalberhattbc gepvel
. /t' ,,x,iet^eherbcfweerittg9ett/grttettghcpootettettbebaetopgeleyt.©iheylt
bcwOttbetttcfamett.lM ftetta ttreffelqcEctt goet tot allcrley verpopt^
he^tvaitbeiettcr/milte/inerctte»be_^^
i^ctHcttgt bctt vtottwett ^Acr macttt / Cttbe het btiïp be ttageboot^^
alfmetttitt bepr mattierett ttttttet op vfeert. ^etia goet met wqtt ittgctto
mctt vootbe gcttc bic bat ©ci^^^ic« oft weebom ittbc hwepchebbê. (Doe
(Ô ttcmet wech alle Cy wotpittge cttbc wittbachticheyt vattbe mage, ^et
maecEtbctt mettphoocE pvectettbc. Uïaer fottbcrlittghc ip goet itt wti«
7i ' ' ittghettomettvootbcghettcbiebwatcrlabctt. B-Atfaetmacltbcttjiectt
« PttcEctt.Bc wottel ghebtoocht cttbcghcpttltterijccrt/bic ia bctt peper
shcliïcE vatt pttaEc/baerom machme« ooc bc fp# baermebe bereybett/
wattt p bicttt wel voot ee» cottbc mage/eit (q helpt be fpqp verbottwctt/
ettpvetrtccrtallcowertollige vochtichcytettbehumotctt. ©i iaoocEwt^«
nfcmcttbc goet tcghctt alberh«rtbe vctttïtt.Bc vtottwctt bie in liggc» van
ni Eiitbc/fttUcttbepwottelitthrtcrfpqpgcbt»y7Eett/wattt(qmaccEtbatbc
^nbsp;v:0»we» «à bc» arbeyt wel gbef»y»ert wotbc». tlîettmach vatt bit
cruyt
-ocr page 481-iB crwyt ooc? ecnen bamp mbe watcrbabettmafctt/wattt bat lo(lbct?:mc
Cttbe ben (ïeen / cttbe bet btcttget bett vxonxvm baet |ïec?te / ettbe bet ver?
wermt alle be Icbctt vattbittttm. Bat fap vatt ^emfïoc? maect eett clacr
am(icbt/mbebetmaecftbebnytfcboott/wtt/ettbefttyner/alfmetttfe?er
bagbett lattc?baermebe waffcbet. (Doe? fogbe»e(ètalle |ceri(bcyt mbett'^^'quot;!'quot;quot; ^'
s
mottbt/mbctt bals/mt fottbamettt/ cttbe itt alle beymlqct'e plactfett / alp
mmt baermebe waffcbet/ en eett Iqtte boecr^ens baer oner (laet. Jn fnm
ma/£cn^c? ie eettbnecbbelic? crnyt / cttbe baerome iff wel weert bat?
metttTttöllêbonëtt fctte.
CCXCUh
©ennaem.
j^efierwotteliöfottbcr twqfeleett maniere oft gbeflecbt
1 van crnybe/batmen itt (Btmp Bilpbiott beetet/en in
tqttlafer/cttbefaferpitinm.^ttbebaerbotecometbat
mctt bit crnyt bi ottfe tqbctt (Dfieritinm/ ettbe (D fïritinm/
f oft 2(jleritttm Cttbe tHeeflerwottd beetet/wclc?c namen
al barctt oojfpiottcïncmctt wtbat wootbcfcnlafcrpitinm. '^«be na
mi] tt bnttc?cn/fo biet bit crnyt itt vootlebcn ttlfbcn^afcr wo:te!/en baer?
wt is bi lattc?bcyt vatt ttïbc gecomctt bctt nacm tUcefferwonel/ alfo wt
ittt Jlatq'tt btcet verclaert bebben«
^aecfoen.
Bit fafèrpitinm beeft eenê rOttbcttnbsp;H^
cnopacbtigctt (leel gelifc?bc 2^tt0clicanbsp;ilÉf*
oft be Pcttc?el / cn ter wottel waert isnbsp;quot;llf^f
25 bibtnytt.eqnblabcrê(qttbmblabe ^Xj/nbsp;'
rcttvattJ^ppewatgcltfc/maerftfiftt '
vcclgrootcr.^êlc?ê(lcelbeeftbti}bla? .
bcrc/cttbe elc? blat is met twee o^ btn É
fttcbctt gbcclonctt / cnbc bnyten ftn ft'
ronbtfommemctclcytt?erf?ettsgbc?nbsp;// f/B
?crft gcUitc ectt fagc. (Dp bc (iclctt wap ^^ '
fctt croottc/bic btagctt veel witte cley? ^^
ttc bloem?ctts geltfc? ^offrowmerc?/
baerwt compt btcet factgelifc?Byl?
faet/bat is grawfwcrt/gclif c?cttbebe
^atttlnyfctt vatt acnfienc. Be wottel
is vittgers bic?c/ (bmtif ts ooc bicBcr/
mbe bic vlibbert bier cn bacr/enbc ft'
IS bnytctt grawfwcrt/ en bittnen wit/
bcbbcttbe ecttc |icrc?ctt licflic?ctt ruec/
en baer compt geel tacy fap wt/ bat is
feer fcberp/cn bet bcrttt op be tongbe.
^(tnÄSeefiewKd. Cctp. CCXCIIL
Cnbsp;^pketfe iiixaUt miftn^ijt.
mcitvmbtbtta'uytopboochsbebercbtc/^maernvrebtmett^
tttbelgt;ottemB«t albcrbepe ©ilp^wm wafl m2ipb«ca/cttbe fin fap
woit bq onfett tqbm inhw Qipouhn Beljumtirn/op Bcit ^mniim gbc
bcctcit/cnbe voottqts bictmcitt Buccits Cytcttaicus.Bat fap van
pbmmbti?clcBmcitwti^cbwcitbc©ytmbtcitgt/batbcctittbci:2tp0tc
reit Zfa fcttba/b«t ie U fcggcit / Bitywcls btcd/ bacirommc batm fo fccr
jimct/alsoftctbcbuymlsbefcbctcnbabbc.
^entijc.
mccficcïvottelblocytm^itmo/bacrttafolcmrctlqitbtccbtfact/bAt
ie shiMid cctt cicytt bUbdcit.
^(ttuerenbccompl^'e.
ï)ttct:ttytt8bcctct:citbcfcbct:pcrblt;titpcpct;/b«ct:omtfi wcmt cttbc
btoogc tot ittbctt bctrbcit gmcbt. tHact: bc wottcl cttbc tfaet bic fttt wcp
^ttcc cnbc btoogcr ban ben peel cnbc be blabetren.
^ / • ' iDc wottcl/tftet/crnyt/enbctfap van iHecflec wottcl bie (qntvon?
becltf cBcn goet tcgb^« lt;^^bei:banbe vcnqn.iSnbc fonbetlinge falmcnt 0c
btnyden in tt}ben van pefïtlcittic/tcgbcn be qnabe vcrgiflte loc^t. iXim
^ f^eybtenbevecteet:tbaet:mcbcbebicee/tacye/conbepm:icnoftvloten/
bieeenmcnl^infqnliïfbecft.BilqttOOcBgoettegenbenbocfibievan
conbc compt^Bi vertcctren ood be bide butitotcn enbe Pnymcn bie on?
tccntbebot(i vergäbest liggbemtnaerfonbcdiftgeisbatfapgoetingc
nomeit / oft van bnyten gcptrcBcn tcgbcn albet:banbe (iden cn beten van
Inbsp;veninid) gcbiertc.éit (ap bcylt enbe gcnec(| qnabe cranwagie/ alfment
met ajqn mcitgt enbebactrop (itqct. 6et ie ood goet met btoogc vtfgcn
ittgbettomcnvOOtbegbcttebiebcgbeel(ncbtbebben/o|tbie btvatcc la?
ben. Alfmen bit fap Ottet: macltqt gbcbinyct / foo cnfcbtmcn bacc gocbe
vet:weafonet:alleblqf tgt;itfa\gt; fcbeybctbatgbeclotttct;tmclc£cnbegbc
t:onncnbloet/al(inenbatvanbttytenbaeropfïcqcBt.^etconfotteettbc
iB magWNmaccBtappctij'toiitetett/betloPbcvtine/ettbebetbtengtbcn
vtowwenbaet:maent(lottbe/al|m^neenweecBoftmotwgcfobcnev
tnttectnpt.2:)eblab^t:envanbitctrnytgmengbe|lootcn/baet:mebegbew
.. neepmenbewonbéifbievancenenbullenbonbtoftvannatetrcn gbebc
' ^ tenftWalfmenjèbaennboet.Patccnytinwiïnenwatergbefobcn/bat
öeneepbcwonbenvattbinnc.2(lfmentinbefcrmanicccvfcet:t/fofnynew
irctbOcbcmoebet:7enbetbttïftbcboobe vtncbt wt. 2(1(1 botoftbtoogc
iö/cnbaetrafbidwilöccneni^oodgemaect/bacrmcbevetrbtttTtmcttat'
betbanbewcmenbieacbtetraentfonbametttgbewa(fenfqn.Bitfapi3
goettotwccbominbcbitepe/airmcntmctgecoodtcnbuenindmcngtcn
bactrop (icqct. Jn wqn ifï goet iitgcnomê om ben menfcb te boe ftvcetc/
xi?Stbctbelptbcnvet:(ïotnccoubenmanwebet:oop.-€cttbalfbtacbma
bacrafmgcitomc/batisgoettottccramp/enbiergeltjcleconbcgcbtdcn
bccnctr?
lt;. r A--
• ■ ■■ gt; J ■
IInbsp;/^/It;',«
.'Af* -
4
fit
^(tn iUndcnUn SKnboien.nbsp;c c x c n i L
idttfïmrfmbenWnöo^m.
2(tgRencbatwqRtci: (ïittctmb ttofjncctmbm2Cttbotctt
nocmctt/bat Rectm fommigc oof t wtlbc 0autc ofî BctrcR
fauic/ifi (Stkcp ß» R«ctctnbsp;Sgt;ciï ooïfp;onc
vm bictt ttacm fïact ittbctt tatiinz verdaert.
Ilaecfoen.nbsp;^ . ^ ^
pit cruyt Reeft ccttc feer routvctt gcnbsp;Anboten.
Raytbctt/vicrcantigcttlîceL0qttbla^^^;«:.,*«-**^
bcrc(qttRcdwolacRticR/grq(ad)ti(R/^.^
Oft wit gRdiïdî be blaberett vattî^oU
cruyt/cttbcrotttfommegctcrft. Bi}«
blocmctt fttt btuytt vatt coluerc / oft
rootacRticR / itt Ruyftctte beflote«.
Bqttfactiô'rOttbt. pat gautfe cruyt
Reeft eenê (îcrctcit mccî.^e wottd is
gcd/cttbc vol veefdittgRctt.
25 q^laecfebaerettxilî.
pit cruyt wa(î op ottgebo wbe row
plactjctt/bacr Pi(îdctt cttbc attber on.
cruyt wa(î.
^ctblocytitt3uttiocttbe3ulio.
^acuer enbe comple^rte.
Pit gRcwas is bitter m fcRcrp/bacr
om fo i(î werm vatt ftatuerc tot ittbctt i
bcrbcttgracbt/cttbcbtoogRe.
CtacRcenbeopemtte.
^ ^cblabcrcttvattricctcttbctt 2(ttbo.
«ttgRcfobcttCttbcgRcbtOttctctt/btcbtettgcrtbcttVtouwcttRacrmacm/
«ïbcftlo(fettbc@ccottbittc*macrbcvtouwcttbtcgrootgacnvattttit;;,,,,,^
bc/bicfuUcttRaerwacRtcttvattbit cruyt.2lttbcr|t Rcuct aW^iuHt^,-^
be operatictt gdijct attbcrc 2tttbotetts oft X^Xtot^a ^^u*^* gt;
wctt/alfoo wq vatt clctcttitt ftî'tt £apit?ƒ
3
ö/. ir/.i' '- y 'I
^tnmm*
iêttbcvattî^oggcbActmmôcmeytt/fwcrt/rwAcrbîOOt/
. ^ voo:bc«0hemcyitmm4ttlt;ttbearm Itcbm ombm boit^
cyttbcopwaerts/eitbc bc^^ogg^e» Arc«(tm ncbecwaertó Ut ccrbeit.
BaertöcibheeftötWöofchoottwïtgUtoftcaclco«^^^^^
oft caf bcftotett/macr bat Ï^oggett co:eit oft faet tô fwect/ met veel vote^
Eeit8/e»betleytiitlttttelvelleEett80ftcafbe(lotett.(DocEfooetthcbbe»be
atrenvattöiltgogeettvltmmett/maerbeKoggettarettbiefqtthedtow
vatt vltmmett/ aljbo tviï fulcic bteebet verclaert ^cbbett ttt ottfett latqtt^
fcbettècrbarto.tllaerbcttrechtettttaemvmtÏ^ogghcttt^Atqit/^
©ecale ettbe ^arrago/alfo ott8 pitttitt8 befcrqft.
25nbsp;Êaetfom.
2loggbebeefteeiteit|îroohaliît/bîeî8berCertveofttïgt;eyteghelqcl/
maer ht ta teerber ettbe lattghcr/ btaghettbe fc^crpe graflchey bett oft bla
bereititt mam'ere vatt2^ietblaberett/aett elcEettEttoop eett befottber blat/
ettbe elcEett fïroohalm heeft ghemey tt^
Mcï vkt Ettoopett / ettbe baeromme fo Secale. Kogg^c»
ïvap bett ïlogghe hoogher batt att^^
ber cotett. Be Ïloggett arett (qtt rotv/
ettbe felbett (ïaett ft' recht optvaerta/
ïv5t (q bttygen^Aer altqt itebertvaert
ter eerbett. amp;i btettgett bleecgeel bloey
(èU Bat (^etoflcotett ett Î8 ttiet ïveltftt
cafbeflotett/baeromwotbetfwerten
ottlie(îicEvaitaett(îette.
PaetfcfîInbetîWfltn^^-
C BeitKoggetva(î fchier op Alle eer^
be/ettbe baerom vittbtmett btîtta oiter
Aliitbe(ê tteberlaitt^tt/ettbe bouettitt
Beyerlattt.
—BettKoggetvott ttveemael gefteyt
imiaer.iSer(ïitt ©eptember ett (Dcto
ber/ettbealfoleyt hibetttvittterlattcE
grwett/m'ethoogetvtereerbeit/eitbeiit
belemenbattfchiet hiopettbe crqcht
halmeit.^ttbebaerommehcetmêbat
ïPtrtterrog0e/oltïPiitterco;ett.Jti»^
-ocr page 485-t) bebim^oggc woniitviïf wtorqp/ttabatbigeWocythecft Batatt
bct:@omct:co«ttfaeytmmmb€£eittm/airmmbelt;£fcrpcfacyt3»3»
Ito wotbcit ft bcybe ghcmacyt citbc iitbcfchnctrc ghebactt.
BcitJ^oggbciswccmctrcnbcbtoogcrbaitbcCcrwc/macfmctfoo
btooghe«lö(ggt;crPcoft@pcUc.
Bcit Kogsbc 18 wat tacy citbc (Iqmacbttch/citbc bacrommc fiopt bq
ltcbtcltcB.Bat^og0cttbtootbcrwacrtbcmagbe/ettbcfottbcrUitgcal8 •
bi ttict wel gbebttybclt ctt iè. Bacrommc i8 bctt Kogge bcqwamei: voot
bctt gbemeyttctt matt bie grootctt arbcyt boet/ eit bic growe fpqfe beboeft;
ombcmteverjabctt.
©enttaem.
;3tcrttyt bcctmctt baerom itt Bttytrcb^cbtcrttytoftlcbe^
crttyt/ombattctptittcipalic?gcbtttyctwotttotbcgcwott?
bclcbctt^mctt beetet ooc? 2rppantotic.0tt citbc^a
tqttwotbcteibcritisgcrtocmpt/oocombycrrcbeftewtl?
Ic/alfowiittottfctttatiftt
fcbctt^crbariovcrclacrtbcbbctt.nbsp;Sidcntis, ücUcmyu
Êaecfom.
Dit crwyt beeft ccttctt rottwctt gbe^
baytbcvicrcatigcttficcl/ccttellelattc?.
©Utt blaberett fttt bcr malrowc wat
gclqc?/maerft'ftttlattger/bticatt8ge
factrocneert gcltfc?be ©awieblaberê/
ittlt;icr ft' ft'tt fttaclbcr cttbc clcyttber.
^ Kotttombctt (iecl vatt bit crwyt wap
fctt witgeel blocm?ctt8 / bic liggbctt itt
vcllc?ctt80ftbwyr?ett8 gejlotctt/cttbe
al8 bc blocmett afvallctt/ fo vittbtmctt
bacrittttc fwcrt rowbt faet. 2De wottel
vatt befett crwybe i8 bwtt cttbc geeU
^Uetfebaert^afi.
Bitcrttytwaflgeerttcitt row pee«
acbtige cit ottgbebowbe plactfctt/ fom
twt8 ooc itt bccmbctt cit grafbo we« / eit
fottbctlittgeacttbetwyttc vattbe bowê.
©etttijt^
^ctblocytitt^wttiO/ett^^^^OtttOt
ittbett 6crft.
iiö'cr '
, . r
ii.i.
ii»
z
mtxnbsp;£lt;xp. c c X cv I.
^te nacuer enbe compkjrte.
Bit crttytfttyum/ciïbct tccct cett luttel tfamm. HoebtAttö iamp;bMmtff
pe beel ratt bit cruyt vochtich ewbe rcbelicï cout.
Beblaberê vau bit cruyt grwen gepootê en geappïicecrt/ bie beylm blt;
wottbctt/en p[ beb wingc be beete jwellittgê en bloctfweer^. Bit crwyt is
focracbticb/battettblbctterpotttpclpt/fohaepalfmctttopbewottbe»
bittt. ^ktxooibdcï bcttcfcttbcop fommige ottgbeleerbe^potcBersbt«
bit cruyt ttcmctt voot Cbamepytis/bat is ^oe langbcr boe liewer/ maeü
bet Ctt is pgt; ttiet/fo rei fyietm in pftt Capittel verclarm fullm.
(ttl^Ot^fdÜ^nbsp;CCXCVIL
_nbsp;^ennctem.
3nbsp;3^tö^ettt?«mbtgew4s/enmettbcetctitt3taliett@o:i
^cn baerom fo nocmc en beetcrt wi bat ooc ©otafaet^
eommigcbcctcntooctJg.ombacrtfcbemilieop6ir8.
Oocmen btt m o wbcn tibctt ctt is mi ttocb ttict be
tent/bctenfqccngcpccbtvattX)arctt/watttittrgt;:attce^
rqcBbeetmcttt ƒ rumctttum rubmm eft barbatum/ bat is tc pggm 2\00t
Coten/cttbe gbcbacrtCotctt. tHaei:
baer bij latctt wi bat bltjuett.
Bit öotgftet op £ombacrtfdgt;ctt
^irsbeelttgt;«roPï?qfïgt;icBc/booge/
cttoopadgt;ttgeenbmyttacbtigc Pdcn/
met langc/fcb«t:pe/btccbc/vo:c ptgt;crp
tocgacttbcblaberettbcdcct/bcn^tetc
B ttiet bttgbdqcB. lt;Dp be Pdcn waffen
' bacrbadgt;ttgcopbide bmyuroobea?
rctt/ctï bic (qngrooteren bicHcr ban
be arctt vatt patticum ♦ ^et b2acdgt;t
ged bloey pl gbdiïd auber vmd)tcn.
Bat faet is rootacb^4?tb eube ront/ fo
grootalsecnfittp/ctttis fcberp. Be
wottd beep veel veeptt.
$l(tetfefi)nbertïJ(tfpn^e^
Bit vtembt gewas is itt cotte iarm
berwaert eerfi bter ittt lattt gebtad)t.
^etmoctalleiaerittbebouett gefaeyt
wotbctt.
Eendje.
Beptt ^ombacrtfcbctt ^irs bloeyt
ittCfu^
' /
€ w Cttbe 2(ttgttpo/ntact: Ret ctt wott ntet tvip voot tnbcn ^ct^ft.
2(engRc(tett bat bit gewas fwet ts gelitct panicum / eiï oocB benfeluett
fmaect Reeft/ fo moetet ooc eettberRanbe naiuere enbe complejcie Rebben
gRelqcE ben pattkum.
^i'tBotglaetenwottttocRRiWte lattbentet fonbetrïingegRevfeett.
tTïaei:aettge(tettbattet fulcteu fmaect Reeft geliïcf be pamcum/ fo moe.
««p.ccxcvnr,
Znbsp;2(tet:wOttel Reetmen tnbet: 2(poteHe ©ecpetttaria / oft
3i(ïotta/maet:RetetttsbeoptecRte0crpcntariam'et/
Xgt;atv be oube meeftecs afgefctreuen Rebben/alfo wi fulcp
intCapittel van ©langenccuyt gRebeclareert hebben.
^nbsp;^ tTTaeroft befe naterwottelinonbcntnbcn bctcntgbe.
wee|i Reeft/enbe Roemen bie Riete/bat en can iet v nocb niet (êggen.^oc
wel bat fommigRe meynett battet Iimonmm is/fo en t(t Rem ntet ongRe
Itjct van cract;t enbe bnecRben.ïOant bat Itmontn (baer be Oube mee.
fiers af gRefcrcuen Rebben) bat Reeft fulcten cracRt enbe operatie geltjct
be tZater wottel. tïTaer wq nemen een anber cruyt voot iimontum/al.
foo wq Rier bonen claerlict baer af gRefcreuen Rebbe« i»t €apittel van»
ïOitttergruen.
tnen vinbt tweeberRanbe HaterwottelPat eerfic Reeft glatte/effen
blaberctt/enbe een tfamen gRecrombe wottel/ enbe b^t is be re^ne bat.
mentbtïOttfett tqbettttt£atqttBt|iottaReetet/cnbeinnbsp;macR.
B mentmanlqctenaterwottelReeten. panbergR^P^^e Reeft blaberen
btefqrtmeergc|ron(feltoffgRertmpelt/enbeRetR^fp«jLÖ^'lt;^^^
lemetveelveefen.0ommigeReetenbttcruyti«^lt;»^fl«^^^quot;^^^^^
rnoïtRentvvelvtouwelitctenaterwottelReetett/^battnertfeonberten
ne. baerom Reeten befe crnyben tTater wottelen/tgt;ant als fq eet (i wtec
eetröen cruypen/fo fqttfe ouertrocten enbe bebect met een teeber velleten/
bat is eenber tongRe vatt eett ttatere gRelqct.
^acefocn.
PemattUïctenaterwottelReefteettettteeberett/biefacRtigen/glattcn/
effenen (ieeh @ttn blaberen waffen ptincipalict benebett aenbe wottel/
cnbe fqftnlanctenbebteetgelqctbeblaberett vatt ©uerpeeebictwot.
tclc/enbc fq fïfn op been fifbc grucn/enbc op banber ftf bc blawgrucn/cn
bc gcbuy(^t. tÏTacr be blaberen bie aenbctt (led wa|fen/byer cn iffer nici;
vcd/cttbc fq fqtt feer deync/cttbc fcRcrp gclijjcf tongeftens.^nt fop vatt.
p q bcft
-ocr page 488-C bctt (Iccl cctt fdjoottare g\}z\iicï cctt bobbc/mct veel cleytt Iqfvertvi
gbe bloctttïcttstc jatttcn gbebtottgbett/gbelqc? bc blocntctt vatt clcytt
ïOccbbtccbc. Be tvottel is gbccrottcCcIt cttbc gbewtottcfclt gbdiïc? ccrt
ttatcrc/cnbc (t ts bttytctt fwcrt cttbcbmnctt root/ cn ft is rotv vatt fttta?c.
Bc v:ottïvclqc?e tlatcrwottcl beeft ooc ccttctt lattgctt cffcttctt tccberctt
pecU tHacr be blaberett fm «icer gbecrottcfelt/cttbe ottt gbcbogbctt/ ctt?
bebOttcBcrgrttCtt/tttacr op bawbcr ftbc fqtt (q ooc? blatvgrttctt.^ttt (bp
vattbett fleelbeuct ooc?gbeacrbeblocmctt/gbelqc? be vootgacttbc Ha?
D tcrwottel / maer be bobbeis grootcr. 2tls bc bloem?etts a^allctt/|öo
btcttgbet itt (qtt bobbe?ctts btttyttacbticb gbeboec?t faet / gbelqc? als bc
vootgacttbc tTatcrivottcU ©q« wottel is lattc? ettbe groot/gbefactjbc
ttccrt gbelqc? tbooftvattcctt jlattgbcoftttatcrc/cttbc tis vercbiert met
veel bayts op vccfctt.
plaetfe ^afftn^e^
Bep crttybctt waffctt geerttc op vocbtige plactfctt baer veel lombte is/
Cttbe fottberlittgbc itt bccmbctt bic itt boffcbett liggbett-
©entijt.
@ibloeyettbeybeittmaiocttbc3ttttio/bacrttalettcrctt(qblt;»erfaet/
bat bcep veel catttett Op bocc?ctt.
Serpentaria mas/eu Biftorta»
Vtittcvwotuimannchn*
A
Hattter
-ocr page 489-mnbsp;mcuctenbecomple^te.nbsp;•
BcnÄtecwoUelctt/ACttgherienbAtfqccitcttrottwcftrmaecBhebbm/
Cttbe feer «bflnttgerett/fo vercoclctt cttbcbiooghctt fq/als fottimtge mcy
nett/mbett betbett graebt ^êttbe bit is waer Acbtid) van btoogew/ maer
fq ett (i}tt (bo cottbt ttiet vatt ttatuerett / batfe ittbett bcrbm graebt cottbt
wotbett.
f Bewo:telettvattbeybebefecrttybettghefobettettbegheb:ottcBctt/bie^ ^
gbettefett ettbe heylettbewottbctt/fq boett bat btaEett enbe ouer^hewett quot;' '
opbOttbett/ettbe(ifqttgoetvootbegenebiebatroobemelt$oetthebbctt.^^^gt;^j,„,^/,,.
Batwaterbaerafghettcefibevooitfetcttbefweerittghettbeamottbts/
alfmettbettmottbtbaermebc gotghelt.Be tTaterwottclm met crnybe
enUwo:telettghe(bbettettbebatgl)cb:ottcEett/bat(ïoptbe(ieche^tt=^ ; - —; ^^^
be wott wctt. Befghelqcr boet oocE bat pttUter vanbe mter wottele m
roobett wqtt ittgl^ettomett. Jn fumma/ befe crttybe» fqtt goet tot alber^^
hattbeghebte£ett/biebtooghettsettbeab(irittgerctt8bchoeuett.
CCXCIX.
^ennctem.
2C rrC^TIk. 2(tcrcbamebtett off ©cotbicn / bat ^eetmett itt (Btkcp
0co:biOtt/ettbeitt£atqttCri]cagopalw(iri8.Bettoo:?
J i fptOttcE vatt befe ttamett vittbq ittbctt latqnf^en 6er^
bario ittt lattge verclaert. Bit gewas heb kt ïOatercha
^ ^' mebtett gettoempt/ baerom battet bettnbsp;wat
nelqcEisvattblaberettenbevattbloemett/ettbeombattetgeerttebibwa
ter wafï. tnett macht oocE wel Qcoibium heetett.
^faecfoen.nbsp;. » .L» ^
Bitcrüvtheeftvicrcatttighe(lelett/enbebie(ttrtbecleebtm
ïrnmcliichM
bVlIhebbettcencttbitterettfmaecE/bqtt^
RnbettbloemettvattclcyttChameblettheelettbegarn
Uotteralaettbett(ieelwt/ettbettietalleettmtopperpejopvanbctt(ielett/
alfofommigemeittett^BewottelbeylthA^^^
cruytittbefelattbett/enttochtattsgebmyctmettttotbechem^^^
baertoe ttemett fq xviitgt;t loocl itt (iebe vatt bit crwyt/ ettbe baeritt faelge
rettettbebolett(qgrootelict
BeïOaterchamebtettwaffettgeertteittvochtigeplaetfett/ttOchtAtts
p iq wat
-ocr page 490-^(tnSSatcrc^amchem Slap. ccxcix.
B xoat inbceboocbbeUggcitbe. (Dm fc^j Scordium. quot;rTrttctc^rtmcbtcff.
Ut wrcn bcrwAcrfó beeft bit crwyt feer
luttel bdent gcwcefï/ maer nv wotbct
in veel plaetfen gbeplawbt. 6et grifpt v^quot;^
baefïfiabt/aliflbatmennietmeerban m.
eenfirwyc^jfeninbeerbeenfebt/tvant ^^^ Wk vv
bet tvotteltbaefï/enbecrwypt bieren?
beginber/enbe betbteybetbemfelwen %
feertvt^
^encijt.
€ Bitcrwytbloeytin ^wnio enbe
lio.iênbe foo veel alsid baertvt beb
connenmercBen/foenblitfteenbloem?
Ben niet oner eenê bacb buerenbe / alfo
volcbt beê bloemBen alti}t na banber.
^acuer enbe complejcte^
Be ïPatercbamebtenfqntvermen
be btoogb^/want ftnen fmaecfc* is bit?
ter enbe fi:berpacbticb»
£mcbcenbetv)ercftn^e.
Bit cruyt gbebtoocbt / gbepwlweri^
jeert enbe met xvqngbebtoncBen/bat
..nbsp;loPbevtine/enbetisgoetvootbegbewebievanbenaterengebeten fifn/
enbe bie boobelicB venit n gebtoncBen bebben. Ctvee btacbmen van bit
B crwyt met tHebe ingbenomen/bat gbeneefl bat roobe melijoen/ be pijnc
, . • inbemagbe/cnbebecotvpiffe.i5etpwrgeertbebotfivanfïwymen.(Doc
if!ïvtnemenbegoettegbenbenlangbuerenbenboefi/alfment met bwfc«
nincB mengt / enbe een electwarium baerafgbemaect. Bit cruyt gefobett
enbegbebtoncBen/bat btengt ben vtoutven baer maent/enbc tisgoet
vootbegbenebicvanbittttcngbefcboottoftgebtoBenfqn/cnbebieben
cramp bebben/ enbe bet Opeitt be verfloptbeyt van lener enbe van milte^
Bit cruyt gbeneefi be groote owbe tvonben / alfment grwen fiootet enbe
baerop leyt. tÏÏaer alfment btoocbt / enbe bat poeber baerin firoyt/ foo
fwy weret bie onreyn rë^^nben ccrfï/ enbe ten lefïen beylet bie. Befgbelqcic
boetet oocB alfment met bwenincB mengt/ enbe baerop fïrwcBt. Bat pwl^
wer van befen crwybe verteert bat vwyl enbe owertollicb vleefcb bat inbe
tvonben ïvafï/alfment baerin (ïroyt. Bit crwytiegoet ben gbenenbie
bat pobagra bebben/inwater gbefobenoftmet ajqn baerop gbelcyt*
tUenmacboocbatfapïvtbitcrwytperffcn/batbeeftfulcBett
cracbt enbe operatie gelqcB bat crwyt/alfment
innccmptcnbebtincBt.
r-tnbsp;r
/
mpu ^p^ ccc.
CtcRas ccwyt is cen vieembt gRewAs.Ignbe om bes wil.
le battet ttOcR gReene» PttytfcReft mm eit Reeft / fo geuett
I wi Rem befett naemnrt bat (g^tiecpenbef atiïnfcR woot.
beten ©ticRaô/oft Btedgt;a8 / want alfoo Reetet in beybe
bejefptaten.3nbei:21potetenReetmenbitgRewas Bti.
cRaö 2lt:abica.S)e rebene waei^om vittbq inben f atiïnfcRen 6erbat:io.
BticRa8crnytiseengRewa8metveelteebei:tac^:tettô/benCRymn8
oft :^oomfcRen Cnel niet feet: ongRelqct HocRtana Reeft btt lartger bla
bken/btïcan8geliict3ïfope/off£auenberblaberetvmaet:bef^^^^^^
bei:/teerbet:/enbegeelbei:.3ntfopvanbe|ïelenwaffenat:ei;^ftbobbey
biegReftctenRaet:fcRtet:benbl0emenvanbtnynBet0
bobben f«n vm veel deyne blautve bloemtens tfamen gefet. ifcnöe ai8
B bievetbetrnenettbeafvaUen/fovvotbtbatbobbetenRedged/cnbcb^i:
invinbtmendeynbtnynfabeten.Pewottdis deyn ettbe Routaa;tt(^.
Pit gReRed anyt i:iect feet: wel/al(ï grnen ie.
eticRa8crnytwa(ïpttndpaltcttnfetereylanbengeReetenBtecRa.
be8 / ItggRenbe inbe 5ee tegRen oner gj^echas. ©ticbae crnyt*
tnairtlien/enbebaemaReeftbttc^yt
fönettnaem* tîîen vinbet ooct m ^a
bien/enbe in meer anber lanben.Bq
ons febtment inbe crnytRonett mtey.
len/enbe wilment opbtengen / fo moet
ment wdgabellaen/want Ret t8 een
teeber crnytt
€ pitcrnytbloeytinJnnio/alsbcSa
nenberbloeyt/enbe byerifï ooct gRc
lil ct van blaberen/ alfo wt Rter bonen
g^feytRebben.nbsp;,
nmmn^tcompmu
@tidgt;a8 Crnyti8 vantweeberRan
befitbPancie/alfomenwtfqitclmaecÊ
merctenmacR/wantRettrecttefamen
enbetisbitter.Paeromme foo ts Ret
werm enbe btoogRe van complexe/
alfoo (ï]n operatie batfdm daerlict
wtwiifl*
CtacRtenbeopemtte*
PatettcRascrnytmetft'itbloemenbsp;^nbsp;^^^^^^^^^
-ocr page 492-, B gcfobctt cttbc sbebtottdm/bat ttccmptwccbalbecbmtbc verpopth^
». bet fd)eybt/cnbc purgccrt/cnbc confouccrt bc Icbctt vatt btnttcn/cn
. .A ■ ^ bed Uff. ^et ts oocB wtttctttcttbcgoet tot bc gcb:c?ctt vattbe bo:(l cn lott?
^ gctt/gdqc?bcbof5?rope/oft©atwt:cyc/tttcttmacbbccttvoo:battbct;ttc
^ K A J' ^^ ntctt* 6et bjcttgbet bctt viotttvctt bact: ttiacttt/alfmcttt in bcfct: tttatticrctt
vfcctrt. (DocBfo v(cct:ttttcttt ittbc mcbicittctt bïcttictt tcgcttt vcniftt maect.
^nbsp;Zls ycittattbtacttbit ct^ttyt cn bloemen ricct/ fo cottfonccrtbatbccrattc?
' ' ' ^ Bcbcrffcttctt. tTTctt macb bit ccnyt ont (q'nctt licflfcltfctcttrnccE tville xvd
., -; /: ^ ittccircttboubcttgbclqe^bcjlattcttbct/épicattatbi/Cttbebycrgbclqcfe
quot;'nbsp;ctrnybctt/bicmctt gbebtnyct cttbc vfcctt om tbooft tc cottfonctrctt.
m^ctpmpt
©ennaem.
2(nbsp;Üepctrny t beet itt (Stkcp ©ttmtbiott/cttbc ttt ^atqtt Ka?
bicnla/enbc ^anatia/cn inbet: 2(potetctt CottbijT.Bom
mige beeten bit gewas ^aba fwllottum/bat is tc fcggctt/
Dolbcrs crnyt. Bommigcbeetcttt ooc? BapOttatia/ctt
bacttvtbeetct itt Bnytfcb @ecpctnyt.ignbc befe ttamctt
fijtt bem tgt;act;om gbcgcnen/om battet
Vattbcxgt;0lbet:st0tbcclccbcrcttgbef Struthion. 6ccpcnjyt»
btnyctwott/watttbctboctalbcirbatt?
bcplcctctt en vnyUd^eyt tvtbc deebc^
t:ett/roïvdalsbe5cepc.Bctt ootfptoc u,
cntrcbcttc vatt banbet: namctt (laet vet:
clacct itt Ottfctt £atqnfcbett6et:batio.
25 tnettvittbttwcebet:battbe ©ccp?
cirnyt / tam enbc wilbt. Bat tam ctt
wotbt itt bcfc lattbctt ttiet gbewottbctt/
oft mctt moctct ittbc bow^^ platttctt.
Bat wilbt wafl onctral/ f ^ wi bieir?
na vetdatrctt fttllctt^pcfc twee ctny?
bctt fqttmalcattbetctt fectrgbcWc^*
^(tecfoen.
tCam@ccpct:uyt beeft ecttcn tron?
bett gbcbaytbctt flcd / met veel Icbe?
?ett8* ©qfttc blabctren (qtt fmad cttbe
fcbeirp gbdiifc? bc blabctren vatt (Dltïf?
boom/Cttbc gtritctt vatt colncire/cttbe
byetrcomptet: fomti}ts vtjf te famctt.
3ttt fop vattbe fldctt waffcttfcboottc ^
witte bloem?ctt8 vatt faetfocttc gdqc?
CC Cl..
C (Efmoffclm/maerftfirtcleyitbctr/auypcnbetvtc^^nbsp;blatßm
oft ftq^m^Be wottel 18 bnyten root/gcoot/ronbt enbe hnd/cmypm^
be laitcE wt bottett in beerbe, tïlert fttqbt befe wottel in (lucBett / en baer?
fitebe fuyitertmettbewolle/ettbebecleebereit. Bat wilbe i8 ben tam?
men 0heli}cE/maer ftn fielen en (ïf n niet fo feer root/maer bt«ynacl)tich.
i^etheeftgrooterblaberenenbe bloemen ban bat tamme. Be blaberen
(qn oocE (aecht enbe vet int taflen.
Battamöeepcrnytwaflgheerneinronwe peenachtiglgt;e plaetfen.
nïenvinbet8ooc0bion8nietbaninbehonen/baermetttplantcnmoct/
alfb wi hier bonen ghefeyt hebben. Bat wilbe wafl oueral inbe haech^
bo^dben/neffcna be acEera aenbe tuynen.
^enttie.
©eepcrnytblocytptirtcipalicEin:3unio/eitbaernablquettwcegant^
femaenbenlancEbloeyfelbtaöhenbe.
Bnbsp;^tenatttet^enbccompl^e.
©eepcruyt/enbe ptincipalicE bat tamme/ ia werm enbe btooöhe feer
bijcanainbenvierbengraebt.nbsp;^
md)tenbeopmtic.ju^^ tu^ -nbsp;.. ..
Be wottel/bewelcEe f'cherp ia/mct huenincEgemengt/ enbe m manie?
revaneenelectuarieingenomcn/batloflbevtme/enbetta|oetvootbe/' ^
öhertebie0hebtccEhebbettirthacrleuer/enbetegettbetthoefi/enbevoot
be0hene^ebcmpichrurtopbebotfie/enbecottvanabem.3nbefermar''^' quot;quot;
itieren ghevfeert fqnbe/fo lareret. Befe wottel met Cappera wottel ghe
mengtenbeinghenomen/biebteectbenflccn/enbefqbt^enwtbootbe
vtine.@imaectbcmiltecleyttbcr/alfmenfeghebtuyctalfohter^otevernbsp;.
claerti8.2llfmenfeinbefchamelheytvanbcvtouwenboet/fo^ettgtfqA^^^^^
benvtottwenhaermaent/enbefiibtqftbteboobevtu^twt.^qgh^''
neefiberuybicheytenbefchotfïheyt/alfmenfemctnbsp;'J'/rs^^i
^ ajq'nmengt/enbebatbaeropflrqcEt.èt]verteertbefwelUt^ghenmbe
bloetfweeren/al8fr|metlt;0crfiertmeelinwt|ngefobenia/mbebatb^^
opgheleyt.mmghebtuyctfcoocEtotbemebicqnenbieeettclae^
t^aW'Befewottelghepuluerijecrt/enbebattnbmnueP^
maectbmmcnfchniefenbe.2llfmenfemeth»«^«^»^^
feboet/batpurgeertbootbmmonbt. Be wottel gefoben enbe gebtonc?
U/batiagoetvootbeghenebiebegcclftecEtehebben/enbeto^^^
Emvanbebotfl/fttloflbevtinc/enbelareertbmbuycE/enbefiipurgeert ^
bevtouwcliceheyt.5:gt;2^ottelgepulueri$cert/enbeeenbtach /
ma fwaer in tneebe inghenomen/bat helpt be ge^
ne bie eenen fwaren abem hebben.
Dan^ee
rt.' cm i. -quot;(Tif^i.,
^P' cceii.
iêrt 5ce2ïycuTtt oft BqmUe/bcetmett m (Stkßp mbc tit ta
tqtt ©cilU/cnbe inbe potefc @qniUa.
jDe wottel van 5ee2lyettyn b«eft^cel(lt;bellctt/bccitboj»
nen banber gelqcf ben2(yenyn. Baerwt wa(f eenmped/
alfnlcBalfmen aenben Baffraen fïet/enbebefènffeelbtaechtwitgeelop
bleede bloemen. Zie bie veronben / fo comen na veel bagen be blabereit
ïvt/bie en waffen op geenen fïeel/ enbe fq ftfn itt beele ben 2lyewyn blabe^
ren gbeltj'cB/maer fq fqn grooter enbe bteeber/enbe bmeefïe beel van be»
fe blaberen bnyg^e« baer ter eerbenwaert.
^lactfe ftjtiber m^m^iic.
BenSeeSlyenyttwafioneralbaerbigbeplantwott/gb^qdlood;
enbe 2(yenyrt.
Bnbsp;^entijt.
Ben 5ee 2(yeuy tt(alfo Cbeopbtafïns baeraf fcrqft) bloeyt btqtvcrf/
enbemetbatbloeyfelglgt;eeftb^^cvccfïaen/ïvattneerbattet0OetacBel:ett
enbe aren is.
^mmn^aompUpk^
Ben See 2(yenytt fc^eybet alle qna?
be bide b»moten/enbe bi ie werm in
3lfmenbctt^gg2tyenyngbebtnyc?
Ben wil/fo moet bï tc Voten sbefoben
€ oftgebtabenfqn/want alfbanenis
bq fo fcberp niet/enbc bn«« fo fcba
belicB niet omte vferert. 5cc 2fyenytt
ro w in olie gefoben/bat 18 voot
be gbene bie vanbe nateren gbebeten
(qn/alfhten bit baerop leyt. -^len beel
gebtanben 5ee 2lyeny n/enbe acbt bee
len fonts baertoe/ enbe onber cen gbe
(ïooten/enbegbegbeten/batlareert/
/... ï iv i; ^ enbe maecBt weecB inben bnycB^ ^ën?
^nbsp;be men gbcbtnycBet ben 5eeStyenyn
^nbsp;oocB tot be mebicqnen bie be vtqne
/loffen.^ij'is oocB goet vootbe gbe?
ttcbiebegbeelfïecBtebebben/enbebie
bwaterlabm/enbevootbc genebie
boefic'^/^ lt;^otteit abcm bebben/
O ƒ
u
f
-ocr page 495-cnbc br c«'m|êl im IqfRebbett/ aljmctt ectt Ralf btacRma Ricrafmet Ruc
nincï A»0t cnbe inneempt. confottccrt bc magRc/cnbc maect gocbc
bigcflic/mct RncnincE gcjbbcn cnbc gegeten. lt;0ebtabcn 5cc 2(yc«yn gRc
neefi enbc Rcylt bc wtattcn/cttbc ca^Rielcn / op voeten baer ben wirttei:
tft iö/al^cn bat baccop leyt. tXÏAtt alle bc gRcnc bic binnen int ftf gRc
qnctp ft'n/oft cenidRbpen g^chect Rebben/ bic füllen Raer tvacRtcn van
5cc äycnyn tc gebtnyctcn. feyt bat ccn Rnys bcwaert is van toonc
rqc cnbc gnycRcltfc / alfmm eenen gRcRcclcn 5ee 2lyenyn voot op bonen
bcbotc vanben Rnyp Rangt. 5ec2^cnyn met Rwcninctcnbc a^qttgRc^
btnyct cnbc ingRcnomcn/bat verbtnpbc tvotmen enbc anbcr onfnynci:
gRcfpny8tvtenft'nc.2ll8bcgRcncbicbtvatcrlabcngrootcnonft'bcft'c
Ifen botp Rebben/ fo fnllen pï vcrfcRcn ^^cc 2(ycnyn onber Raer tongc leg.
gRcn/bacrmebcvcrgactbcnbotp.
^ennaem.
/OJ® Vyfcmytxooxtin (Hticct^gcRcctê0tapRialt;^ria/eiïalfo
' RectetnocRinber2(potetc. gt;ilaftnReetet^erbapebicn
lari8/cßpimitaria.Penoo?fp:onctvanbcpnamcpact
in onpn iatqnfcRen ^cvbam verdaert.
fyctfOCn*nbsp;Piruitaria. £iiyfcruyt.
inyprnytRceprccRte/tvcecEc/cnbc
bonctcrgrnenc (idcn.Bnn blabercn
ft'n ben blabcrcnvantvilbcn XVtin^
gaertgcft'ct/enpfqngcfplctcnin vqf
op fes beden/ meer op min. 6etRcep
(d)oon Rcmelblavv blocmcn/tva(fenï5
bc op bcfonbcr pden/ enbc dct bloem
Reep ps onberfcRcyben blabertcns.
2Hs bc bloemen afvallcn/foo volgRct
^ baer btiicanticR fwcrtbtnyn faet in
gruen Ruy f tens/Rcbbenbc eenê pRer.
pen fmaect. ©qn tvottd is pecRt cn.
be RoubtacRticR ♦ ^ier tvt macRmcn
merct'elictpen/bat bitcruytcen gRc
pecRt is van BtapRisagria. tHaer
opet batoptecRt étapRis agria is/
bat Pact nocR in tïv#l/(tertgefic bat.
tet gReengRcdbloemcnenRccp/gRc
Iqct bc rOeebt/^fatis gRcnoempt.
luyprnyt bat wilt mbc Ronen gRc
ü
ptajitt
f.ä-
-ocr page 496-^(tnÜuDfcm^t^ €ixp, CCCÏIL
Cnbsp;gecrttem plaetfênbaervcd
Bitcruytbloeytmbctt fomer.
Suyfcrwytiswermmbtoogbembertvi'érbettöraet/WAntbetbern^
X)qftbKnnbsp;va» tfact V4tt bcfm cwybc gbefiootc» cn
bc ingcttomctt / bat lofi bcgroiic taey bwmoactt bowctt xot booit b:a?cit.
^rtbc Alfmcit bc vootfeybe mebicqnc mgbenomcn beeff/fo falmen baer
op 0aen fpaceren/enbe btc?wiTs tHebc btincfen/tvant bat faet beent fee
re/alfmen bit niet en boet.2tljmen bit faet mben mont bonbet en
fotrectbatbetaeybnmotenwtenboofoe eitwtbc berffentBit crnyt/
fquot; £) faet/oftwottel/inajiïngbefoben/enbebatwerminbenmojtbtgbebon
r ben/bact:mebevergaetbentanbtfivecr.^ wottelgepnlnerijeertenbc
,, a inetbneninc?0bemengt/batgbeneeflbefweerenbevnylmottbenTÖat
cruyt/faet/ofttvottel/0rnengbeflooten/oftgbebtoocbtenbegbepwlm=ï
' ^.,\..Agt;/Wri$eert/eitmetOliegbequot;ï€ngtomeenfalnebaeraftema?en^
enbeboobetbelnj^enb.ejeten/enbeti8goettegbenbatinec?en/en
beylt bernybicbeyt. ÖefgbelqcfeoperatiebeeftoocBbetvottelintvater
ofdoogbegbefbben/enbebaermebegbcwaffcben.tnengbebtnyctbat
Inyfcruytooc? tot mebicqrten bie berncn. Öqn bloemen gbebtoocbt
enbegbefiooten/enbe in wijngbebtonc?en / bie fqn goef ben gbenen bic
.nbsp;baermebebefptaeyt/batverbtqftbclnyfenwtencleeberen.
©efeft '
ccciiiL
iScrnybenvanbewelc?etvibierfcrqnenfnllen/biebec
tenwibieri^Senerael@efeli/nabaren(Stiecfcbenenf
be£atqnfcbett»lt;^em* ignbe boebat fqelc? befonberitt
Bnvtfcb beeten/bat ftlUn xvi bierna verclaren.
Baer fqnbttïgbeflecbtenoftmanieren van ©efeh; Bat eerflebeetet
in£atqrteefelimaflllienfe/inber2lpote?eneilermontattum/bati8
te feggben / Bercbfefeli/ oft ©ilermonteyn. tTa mqnen bnncfen (ic? en
bebsnocb niet fien tvaffen/ïvantfqttfaet/boewelbatic?batbic?ïvil8
jaeybe/enbeeftnietxvilletttvtcomen)ifigbenebatfommigeBercbvenc
rd beeten/om battet ber rgt;enc?el gbelqc? fïet/ enbe geerne op booge ber^
ftgnre en beb ic? v bier niet connen leneren. Bat twee
be gbef lecbte/2(etbiopicnm gbebeeten / ifi gene batmen in BnytfS wit?
te6e«wo:telttoempt/alfofqngeflclteniffeenbefaetfoettbatwtwqfi-
Bat
l!
18 tgbertc b At n?i in Bttytfch (Werte ^ertwottel l)eeteit / eitbe bat m ac^? ,
meit cUaMcï ficit iitbe befcrtittngbe VAitbe owbe meefïerö/ i(i b At g^i bte
metbit cruytcottfereert.
eilcmoitteyttbeeftblAbet:ettgclqcEbeX)e»cEe/m^^^^
eiitett(ieeli8OöcEwAt(ïet:cEer.@qrtcroö«e0belqcttbercroonev^
Bylle/m Aet: be bloemeit fqit beel tvit. t)At ftet iö lAitcE eitbe gebocct / ett
met t?eel vozdms oft bolEeeleitnbsp;fcberpeit bitte?
i:ettfmAectBeïvotteli8lAiicÊeftbe(|et:cevAttnte#e. Bewitte^et^t?
tvottdebeeftceiteit(ieclmetEttoopett/biïtTA0elticEbe2litgchcA/oftmee
Cfiet:tvotteU@t|ttblAberettfqitbettblAbei:ettt?AttXgt;edgbelqcf/mAec
ft'it deynbet: ettbe lAtt0Acbti0ct:.^et beeft oocE eett aooite gdtf cE be Byl
le/mAct:bebloemettbAei:Afftrttvit0belqcEbebloemettt?Att@ilet:mott
tey tt. Bq Jt ftet i8 bicE 0dv|cE Cer we/bitter/enbe fcberpet: / ettbe (lercEct:
VAnfmA^ebAit ©iletrmonteyit. Be wottd ia lAitcE cttbe 0t:oot/t?Ait bwy
tcit btuyttvct:ït?id)/bebect met 0t:ofl AttcE blt;tyt/blt;tt (I Act Op w Aeila te0eit
bctt ficcl. BDc fmm ^et^twottd beeft ccttcit boO0bert fled / ftmtqta
mAita lengbe boo0c/0di]'cEcitbc ben fied t)Att DcitcEde. ©iftt blAbet^ctt
gbdqcBctt bett blAbet:eftvAtt wilbe vemïnigbe Petetrfdic/mAct^ fïï f«ï«
(j^ bteebei:
?1|6
^anSefdûnbsp;CCCïiih
^ btccbermbebicUcr. Jnt fop vanbmpclewafîccit (cRoonbKcbccrooitc
van wittc blocmcit.Snbc ah bic afvaUcrt/(b compt bat fact/bat is btce
bcr batt tfact van wittc wo:tcl/cttbc tis bctt fabc van Pyllc gciqct/
cttbcRctRccftgocbcttrwcct. PcttJOîtclisbttytcttRcelfwcirt/cttbcgcIqdî
alôbatvootgacttbccruytooct bcbccftntctRayîc batoptvacrtô tcgRcit
bctt (îccl (îact/cttbc tis goct vatt ritcctc/fcRicr gRclqct xvicrooct.
Patalbcrbcfîc BcrcRfcfdi oft ©ilcrmotttcytt îvafî ottttrcttt tHafli.
Itctt/alfô Piofcotibcö fccqft / cttbc bacma Rcwct ooct jq'ttctt ttacwt / bata
mctttBcplitlîalftlicttfcRcctct. Pcïvittci5crtïvOîtcltva(îopRoogc
bccgctt ittbc wilbcrttiflfc. Pc fwettc ^cctwottcl tvafî op touwcvocR
tigcplactfctt/cttbcopclcyttbcrcRftctts.Biiôgcntcyttbcirbattbcwittc^
^mcijt.
pcfcccttybcttblocycttptittcîpalictittjttlio/cttbctcgcttbctt^et^ftbait
Icttcrcttfqrqpfâct.
^te natuet enbe complue.
pcfccPitybcttliïttwccttîcttbcbtoogRcittbctttîvccbcttgracbt.
Pat (act cttbc tvottel vatt bcfc cmybctt gRc(ôbctt cwbc gRcbtOttctctt/
r« « ^cm bic (iftt goct tcgRctt bc coïvpi(fc / voot bc gRcttc bic cottc« abcm Rcbbctt/
cnbc voot bc vtotttvctt als bc mocbit; optvactrtô clintpt/ cttbc bctt gcncit
(îccttcbclabcttfqtt.ë'tbtcttgbctt bctt vtOtttvc« Racc
. ' i,j;gt;^z,.macttt/cttbcfqbtqncttbcboobcvtttcRtw^^
ÏJXr^^^i' ôM#^»^lt;^»lgt;w»e»/cttbctotbcttlattgb»crcttbcttRoc(î.Patfactnîct
J a'^idi. xvqtttttgRcttOtttcn/batntacctgocbcbigc(îic/oftvctrtccnngc ittbc ntagc^
6etvccbt#batcmmf€iitttlqf/cttbcRctlo(îbcvtittc.6cti8ooctgoct
bcttgRcytctt cttbelt;t»tbci: vicrvoçtiçb gRcbicrtctcbtittctctt gRcgcucn / om
licRtclictRacriongRetttctvotpctt.^cfgclqctcopcraticRcbbcttbcblabCîî
rcnooct/alfmcttfcbcitvcctctcttgccft.
21nbsp;iScrtvottcl is in (Szizcp cttbc £atqtt gcRcctctt Cotbylon/
tCotbyliott/cn@efcliCiretic0/fommigcRcctcttt(5otbyi«
liOtt. Mn bien naem is Rem gcgcitctt om bes toxvs Rayta
I tvillc bat acttbc tvottel tcgctt bctt (îccl opïvacrts(îact/oP
ombatbitgctvasgoctistotvcclgcbtctc bcr bccrmocb.
23ccctvottclRccftbicpcgctcr(^cbootRactclbcblabcrctt/bic(qttbcit
Dcttcrclccuybc (b gclqc/batmcnfc voot Pcttctcl actt(îctt mocRt. èittcit
(îccliôronbt/cttbcRicrqcRtlcbcïcttôCttbctttoopcttgRclqctbcrcttctcU
eq»
-ocr page 499-mn^mwiUlnbsp;CCCV^
25 ©iïn bloeyfcl bat fqtt xoitte croöiteft Tordylon.
met feer cl^ti bloemBettö. 318 (Ijtt faet
rqp is / (o i(l ronbt enbe ttveevonbic^
gbelqcB eenen fcbtlt/ (lercB van rnecBe/
enbe een luttel fcberp van fmaBe.
beeft een langbe wottel/vingbers bic^
Be / enbe bie is bonen met veel rontvea
baytes onertrocBen / bebbenbe eenen
percBen rnecB/enbe mett fcberpeit
fmaecB.
C BDc Beertvottel tva(ï op b^^cb ge?
bercbteinbebeemben^tneitfettetoocB
inbebonen..
Sientijt^
Be Beertvottel placb pttrtcipalicB
in 3nlio te bloeyen/ enbe baerrta fo be^
gintb^erfaetterqpen.
Becrtvottel is beet enbe btooge van
ttature/alfomê claerlicB mercBen macb
aen fqn operatie.nbsp;. .
Bnbsp;0te crac^t mbe operaete. ■
Batfaetvan25eertvottelgbefobenenbegbebtOttcBen/batii?goette^ c ,
öbenbcbtoppelpilfe/enbebetbtengbetben vtoutven b^ermacnt.
fap tvtben peel enbegruenfaetgbeper(ï/enbebaerafeenblt;)[fb^«^»«lt;»
tbienbagbeulattcBinfuetenwi)ngbebtoncBen/bat0be«^fffJ^S9ebte?
BenbernieremBcwottelgbebtoocbtettbegbepuluerijeertenbcmetbuc
m'ncBeenelectuariumbaerafgbemaect/batbtqftö^fmmf ^ ?
cbeytwterlongbenenbevanberbotpiBSt faetenbebe tvotte^anbit^^fc«
( cruyt inxvitngbefo^tt^Jbebtottc^
waeracbtigbemeb7cirtctigbcttalberb~aü5^^^^^^^^
cnbc jq jqnje^crvbotbevtouwenbté^
fumma/mertbeboottfctegbcbtuycBcntotfulcBcgvbieÊctt/bietvermens
cnbc btoogbens bebocucn.
og^einefï.
3tcruytbcetXgt;ogelnePom(qttcrooncngt;aic/bicgelqcBc
eenennepvancenê vogel aip faet begint tc rijpen/en tis
batberbcgepecbtvSBancus/baerBiofcotibesaffcn'
wet/alfomcitwt(qnbefcriw»gcclaerlicBmercBertmacb*
(D Q faetfoe»*
ccc vu
}5nbsp;^(tetföCn.nbsp;Daudtertmmgenus,'X)ogclncfï.'
trottbenbtttytt
acbtJflbe« Ped met ved tacïm* ©qit
blabcrcit (qit beö Coiwubcrs blabc?
reit 0bdqc?4 ^et beeft eeit crooite met
witte bloemett/ bte gdqc?t ber crootte
r2 wilbe pafüttatett.Cfaet is land/
vatt faetfoette bett Koomfc^ett Co?
mqtt gbelqc?/ettbe fd)evp van fmah^
Be wottel vatt bit crttyt is btttyttacb?
ticb ettbe land/met ved vecfdittgbe»
baeraettbattgbettbe.
C paecfe fqnbe^? tvafftn^be.
ïgt;ogeltte(ï en wa(l ittottfeloitbett
ttiet vatt fdfö / maer mett moetet ittbe
bowcttfcttcit.
bloeyt ptittcipalic? in
3ttlio/ettbe baertta begbi^ ft»faet
terqpett.
^atuct; enbe cotnpUpic^
tCfaet vatt X)ogeltte(l is feer werm
cttbebtooge/ettbebefgdfeoocfbatcrttyt/macrttietfofeeraipfaet.
^ BatfaetV4ttXgt;0gdtte(ïgbcf0bettettbegebt0ttc?ett/batl0fïbevtitte/
betbtettgtbettvtottïvetthaermaettt/ettbetbtiïpbeboobevtttcbtwtett
, -v . . lqttc.3ttbefermattierettgevfccrtwefettbe/boetetbatcrimfdbtttttcttbctt
!t|ttece(ferett/ettbett90bettegbettbwllt;wgi^crwbcnboeg.^et isgoet
^ bo'- R • itt wqtt ittgbettomett voot be gbette bie va» vettqtticb gbebierte g^eteit
(qtt. 6et verteertalberblt;^ttbe 0bcfwd/alfme»tbttyte»baeropleytgt;Bc
gt;quot; s ïvottdi»wq»gbefobette»begbebtottc?e»/bieboetbatroobemdijoett
^ - * cefferett. plittitts fcrqfi bat be blabere« be pqlett wtettlqwe trecf ett/alp
^ ^^ : mettbiebaeropleyt.piaeri»anberebi»0be»e»bebbe»(qfoogroote»
, f cracbtttietal(ifaet.
auSioetcruDt
3tcrttytbeetme»i»tlcberla»totteral0emeyttlic?pim^
pittelle / ettbe bet wotbt ooc? (Dttfêrs 6eerett baerbefeit
gbebeetett. tHaer boe bat beottbemebici]tt meefiersbit
«rwytgbebeetettbebbett/bate» weetic? met.Bqottf^
tqbett
cccvh.
. B tqbcnheetmettt
ccwyt/ombattetgrootcaacbtbcefrombblocttcflclpctt.ïDAtttgbcWc^
feat btooge eecbtcqcE btvater ita \}etn tmt ettbe op|»ypt/alfo vecflmt m
fttyptbitmtyt bbloet i^ttbebaerottttttebeettttetttBloetccttyt ©tf bo^
Ictt bte bit attyt voot pintpemelle bowbett/ alfo tvi bat xvvit ettbe bteebt
verclaertbcbbettittottfêttiatiïttfchett^erbav'io.
Bitattytistweebet^hAttbe^éeettbeepgrootelattgbeblabetett/ettbc
teebetbttttttefielettgbdqcE J^Ogg^ettflroobAltttett/ettbe baerottt heet?
metttgrootBloetccttyt^BattbensittaUebittgettcleyttber/wtgettOnteit
be fielett.2fttber8 (qtt fqbeybe ntalcattberett gheliïcE.
Cnbsp;^(tetfoèn.
Bloetccttytheeflveelbtttyttfielett/biefqtttttetveelhblEeelettofivote^
Eettö verchiert / m met eett Inttel tvolle oft hayts onettmUn* ©qtt bU?
berett fqtt rotv ettbe lattgachtich/ ettbe rotttfontttte geEerft ghdqcE eett fa
ghe. (Dpbe fielett tvaffettrottbecafiattybtttyttecolfBettsoficttbfeEetts/
bie ftjtt vol gaetEetts ofi hwy f^etts/gelqcE biehwy f Eetts/bie boett haer fel
«ett opett / ettbe baerwt cotttett cley tt gruett bloentEetts/ enbc int mibbe«
va»befebloe»tEett8tvaffettgbeel9AytEettö. Be wottel vatt bit crwyt is
Sanguiforba maionnbsp;Sanguiforbaminon
(Stoot23loctmiyt,nbsp;€kynl5loctcmyu
-ocr page 502-tgt; l«ttcf cttbebtcBc/bcbbcnbc zmn ampcwtt ctibc rouwen fmaecf♦
Bat0rootBloetcruytw4pgeecnemb:oo0ebeentbeneff0r«8pÏ4Cfc»
fen^Bat cleyne op botre rouwe plaetfen / enbe on0ebowbe acrere
enbevelben/baerbefonnealtiïtmacbr^iïnett.
^enttjc.
BeybebefecruybenbloeyenmtHaioenbe^uttto.
2len0be|Imb«tbefecruybenfeerabf?rm0erenoftte famen trecBen int
fmaBen/ertbewatflqmicbfqn/baerombtoo0be»^ttbef?elpenß
maten feere/alfo wt bterna bteeber verclaren füllen.
£racf)tmbewercftn^e^
Xê Befecmyben bcbben0roote cracbt om alberbanbe vloten t?anblocf
Arha.'he betefielpen/alfoobatmenfeyt/batfiïbbloetflelpen/altfïbatmenfeniet
iYoT, t)ait inbe bant en bou^. VCitn beuinbt bq erperientie/bat 0bwn bindf (o
/, fie/'fjcu 0trooten cracbt b^cft om be fiecBte vanbe vtoiiwen te boen cefjêren als (t
/ v/Prr bie ouervloebelicB bebben/ als befe ttvee 0eflecbten van 15loetcruyt.~2)e
blaberen 0ruen 0be(lootett / bie gbenefen be wonben / fiflelen / enbe bett
V/ trJf cancBer.Bef0belqcrboettftïOOcB0bebtoocbtenbe0epulueri$eert/ettbc
^ ciriiinl^cn4e baen'tt 0efiroyt.0i floppen bat roobe melijoen/enbe anber flurien bes
doen Viffd-eti
CU
;
Hnmm.
quot;Jt 18 cen Vteembt 0ewA8/itt (Btiecicbcetment ©colymus/
enbe in Jlatqtt Btrobtlus en Cinara. Bi onfen tifben beet
imenbit cruyt 2frocum/oft2tlcocalum/2lrticocalu8en2lrslt;
ticoca/enbcbacrwtcompt(qncnnaem2trticbaut.
_ ,nbsp;^aecföen.
2lrticbaut beeft gt^lt;gt;otebleccB0ruette fleBenbe blaberen op beybe fqbeit
bootfneben/ronbtfomme met feberpe punten enbe bootnen befet/eft feer
lanct tnibbentuffcbenbeblabercnxvafi eenen ronben fleel/bie mac^
foo bid ftïn als eenen fied/ enbe bie is met fommi0bc cleyn ficBenbc bla^
becen befebt/bten0benbe int opperfie eenen 0rooten fcboonen/ ronben/
febecpen/0befdbelfferbenBy(ielbol/fcbier0belqcBenbebcnotenoftapf
pelen van Cipperboomen/enbe fq bta0ben fcboon purpuren oft Violet
btuynbloeyfel.3nbefcflcBenbebollen/al8fqrqp(qn/leytwtt0raw(^
in faecbtc t»ollc vccbot0ben / 0belqdenbe bijcans ben (abc van wilbcit
^f 0offt'actt/Cnicum 0bcnacmpt. Be wottel van bit 0bewa8 is feer
lancfcitbcgroot.
spketfcfijnbet^tDafftn^fK. StrobUus,
wotbett/in cottêmrcit her waerts is
bier ittt lattt gebtac^t wt ^taliën en
wtï)tanc?ri$c?.
©mtijt
2frticbatttbe0ittttebloeyettotttrettt
bett föttttettteer/ais be fptittclbatte»
mcuerenbecomplejt^tc.
2Jrticbattt is werttt enbe btooge m
bftttweebett graebt.
€ Cracbt mbe tïjercft'n^e.
Be wottel tgt;S3rti(bantittwqttge
fobett en gbebtOttc?ett / baerntebe ver
btqfttttcttbettqnabettrnec? en (iattcE
bie eett mettfd) oner alle fttt liïf ttiacb
bebbett. Befgelrjcrboetft ooc groett
ge^ootett/ enbaerop geleyt. 2118 ftf itt
wqtt gefobett is en gebtottcf e/fo beeft
fi groote cracbt Ottt be fiittclcttbe vxtf
tteteloffett42tl8bebllt;tbercrt0^teeber
en iottc? fqtt/fo eetntenfe geln'c? öparge oft Cotaelcrnyt/en byergelttcPe
crttvbettnteer.Be3taliattCttelt;t j^rattjoyfettbereybcttbeopperfïebolle?
?ett8 ter wqle batft ttocb iottc? (qtt/itt baer fpif fe/ w2t fri ma?ett bctt ntm
fcbelnfli^ettbebegeerlicbontbnfIapett.Bewottelgefiootcttrttetajtitt/
enbeaettgeflrefett/batgettceflberttybicbeytettbequabccranwagte.
2fntlnyfcrnytflt;btlttteêtttattieroftgeflecbttefttttva^
boewd bat be wottel vS brt crnyt ee attber faetfoe beeft
LbewottelvattCBlabioloft^^wibatittOtt
£atM^ett6erbarioverclaertbebbett.3tt^2tpote?e
beetrt èpb^tnla fetiba. Bacrontntebeetet PPantlnyP
crw^otttbattetbewatttutypttboobet.
a^faetfoen.
' XCgt;AnbtUtyfcrnytbeeftblaberettbief?ttgefaetfoetteertge%?beblabe
ren van blaw wilbe ielien/tttaer fi| fqtt cleyttber ettbe fcberper vatt pnit
teXnffcbctt be blaberett crnypt bett fieel wt/ettbe opt fop van befen fïeel
waffengt:ootebanïvett/bqcattsgbelncebebattwettvattPeottienbloe?
me», iêit als baer befe b Awen ontplnyc^e» enbe opgae»/ fo vintgt;mm
Cl tïq
I '
n'. 'i.i ^
c jr/i i
B bdcr fcRoon tonbt t^OOt faet mne.Pe Sphatula fcetida.TOrtttbtluyfcnjyt
wottel van bit ctnyt is eens beels bo
nen ronbt / enbe baenvt comen veel lÄ
; i'. ; 'J(J ff .
cleyn wotteltens.
Sgt;ttccnyttva(i bqbe tnynenenbe
RaecRboffcRen / en'tis in JMm gRe.
meyn/ maer men vinbet Rier te lanbe
met vele.
^entijt.
Cegenbeni^crftlenertbitgetvas
(qn Rantven/ bie gaen baerna op en.
be (i} vertRoonenRaer faet.
ÏDanbtlnyfcrnyt is tverm en btoo
gRe/tvant tis feer fcRerp van fmate.
ÏDanbtlnyfcrnytRceftbqnabcfci^
ne operatie bie batlnyfcrnyt Reeft,
^et fiiynert en reynii^t cracRtelqfctc/
; . gt; rG.t bacromip feergoetCenbeptincipalic
(qnfap)ombernjbi^tmbecran^
gt; i A iH ir/^;; ït?agie baermebe te verbtiji'nen. ^et
trectpqlettenbebootnenwtenlqnefonberpqne.mettveriaecRten
bet be^ptlnyfenmet befen cr»ybe/al(otviRierbonêverclaertRebb
dti ® ebetboot.
0mtt(tem.
3tcrnytïvottitt (B^tiecpenfatqn gReReeten CricRoma
^'« m nesenCaptlUns.3nber3(poteteReetetpolytRtycRon/
Imaerniettvel/watbiennaemRoottbenDtontvêRay:
■ toe/btvelctmeit 2(biantum/oft CapiUus rgt;eneris Reet.
BDeC'^ tfate van (ittènaemPaetinbenlattinfcRen èer.
bario gRefcrenen.
üdctfoen.
^X^eberbootiscenclefncrnybetenontrenteenfpannelanct/Rebben.
be feer cleyn caflanj^btnyne glictenberoebetensoppeeltensgelqct net.
garen/ enbe bie (qn op beybe (qben bootgaens befet enbe becleet met (^er
cleyne ronbe blabertes/ f^ier gelqc be Seelinfen/en op be (qbe ter eerben
waertftnbefe blabertensbe(ptaeytmet veelcleyn btnyngeel placptens
oft ttcjrrens/ gelqct als üngelfoet. 6et en lenert bloemen no(^ (^et. èet
Ree/i ec» Inerte tvottel/ vS veel cleyn Rayte oft veeffeits tfmlgeRoopt.
plaetfe
cccx.
^nbsp;Trichomanes, TPcbctrboot;
ÏDcbcrboot wap ghecttte in boiter
Icrvochttgeplactfw/cttbeitabqbwa ^
t«:/mbep:mopaltcBopvochtt'geeitbc k ^
nattenbsp;enbe onbemueretî. .
men beboott bit crnytte vergaben
Kznint begittpl vanben ontrent S|
©.Bar^elmenô bacb.
^mm enbe compUpk.
2)it crnytiö mibbelbaer werm enbe
cont/maerbetbioocbt/enbebctfcbeyt
^ enbe verteert.
ÏDeberbootgefôbenenbe gebtonc?
Een/batisgoet vootbegbenebie met
pinebArenabembebben/enbiebegeel
pecEte bebben/enbe totbe pecEte inbe
milte/entotbeb:oppelpi(fe.6etbteect
ben peen/enbe baerom beetent fommi
gbe oocE ©teenbteEe.^et poppet ben
loopbeóbnycEö. Bit crnytie goet trt
wqngebtoncEenvootbe gene bie van veniimcb gebierte gbebetcn ftn.
i^ctbtengtbenvïonwenbAermaentponbe/enbebetloPbepconbina/
maer bet pelpt bat bloetfto»wen.(DocE ip goet voo: be gene bie van ve.
nini^gebiertegebetettft'n/alfttentgrttenpootetetibebacropleyt.2ilp
mentittbeloogeleyt/enbetboopbaermebegewaflcben/ölt;*^*^^fï^lt;^^bet
bayt weberom xoa^mU nabattetwtgbenallen iö/bet
bepbelfferingbcvanbenboofbe/ettbebetgbeneepbeloopenbepboipe
boofben. Stiftten bit crityt in water pebet / enbe met wij^n men^
inTöögyegbebaen/enbebaermebetbooPgbeWÄffcben/fto^a^
niet tvtvallen; 6et verteert oocE becroppen/mbeprmamerengbeft?
ben enbe baebpgbeleyt.@nmma/bet beep
sbeft'cE bat X)tottwenbAyt/CApilln3Denert8/baerwqtntj;w
pittelafgbeprenenbebben.
an^tttötterf. ^«p cccxi,
Cnbsp;0enn(ienft.
^J^ntgriecEbeepbyennaemnabenlatiïne/îvatînCBttec*:
beetetCeliô/Ceraiti8/2regocero0enbe)5ttcertt8/ettbein
latqn ^enttmgrecum/enbealftobeetetttocbinbe2rp0îî
teEe, Berebene van bep «amen paetinbeniatqnpbe«
i^erbarto
hie^tfont
Sfnt^-.
ii.Afi£lt
-^Voci
.to-im
25 ^ethmo bcfcrewcmBit criJtyt;fottbc Fcenumgrcccum» ^cnxgt-tcc^^
na bett ^tieclfcbeit itaetn wel Bocic?
^(tctfoen.
^ettigriecbeeffteeber/rbttbe/eitbe
btwyita^n'gebole(lecl?ett8/metveel
f^uetïertö ter ftbett/ettbe bie fttt vet:
cbtcrt iitct blaberê / gb^Tow^t fWtt
battet €laiterblaberett ft'tt. BDe bloe?
itteit wajreitopbetacr?ett8/eitbe bte
ft'ttbleecEwttverwt'^/clcyitberbatt
bebloemett vattXgt;iïcbboottê.ïDtbeï!
febloeiitê waffctt crortte fcberpe battf
weit/bte ft'tt bootgacttö tttet geel faet
gevttlt. C wee vatt befe bait wctt itefy
fcH8 ntalcattbercit (iaettbc/bie gbcf
C ft'cfctttgbcbotett vatt ccttctt boc?/ettf
be baerottt beetmeitt oocl Bocrbo?
reit.Bew0ttelvattbttcruyti8laitcB
enbegecl/vercbiertittetfeerveelt?ee?
felittgbett.
Jettigrtcc?i8eett fottter gbewaa/
bet^ttcattttict welcottbeftbett. i^cteit wafl b^rte lawbeitiet vait bci»
feliteit/mettmoetetittbeboöeitbootft'ttfaetopbteitgbctt^
Bttcrttytbloeytm^ttttioeitbe^ttlio/alfbaftbtcttgetfqitlangecrom
meblt;^»weit/eitbebaertttbatfaet/batwottttt2(itgujloriïp.
©te n^xtmt mbe eompleitóe.
2) Bitgewaöieweritttitbeittweebeitgraet/ettbebtoogembetteerfïeit»
Batttteelvait;fegt5rtec?maectwecc?ettbevcrteert.2flfiiteittiitt11ce
• ^^'^ quot; be(tebeteitbeappliceert/(boifi0Oettegbeitb«te fweermgbeitvaitbtty^
V tciteitbevaitbmiteit/alabi'efïvecrmgbcttitiettefecrtöttclettft^
Vnbsp;-
^ ^ bacrbplcyt^Bat faetitttvjUer gbcfobettmbe baerttttte g^efetett/
l
bati'8goetvootbegbcttcbteecittcbgèj^laeitb«ervtouweltc^^
bett.Batfaettit watergbefobeit/eübe bat fop baeraf boot ectt boccr^
fettgbcbactt/batbcyletbeloopettbceitbefcbotfteboofbcit/eitbebetvct:
btqft bc fcbclffcrett. Bat tttecl met gattfett fmoitt gcmcitgt / ettbe eeit fitp^«
pofitotiitmbacrafgbemaeclt/bat^peittbegbefwollcitettbegbcfloteti
vto»weitfcbam(jibeyt/alfmetibitbaermtteboet.i^ettbe|ïgbetbitfart
iB wtbcclyflemtt/bicmctotbatroobcmclijoettmacct. Bat fop baer tfaet
in gefobett is/ bat gebzwyctKiett tot bat colica paf|Io/om bat fottbatttewt
baertttebetewaffd^ett.Batfaetmwqrtgbefobett/batttiaectbettr:ou?nbsp;,
wettUcbtwacbeyt.Batttieelvattbtt|aetnïet£qttfaetgefobe»/batboet
beweebontettbepqttebectttoebeccefjiérett/alftttettbitbaecop leyt.^et
verbtqft be mafètt ewbe plecBett wtett aett|Iclgt;te / enbe be rttybtcbeyt / alf?
metttniet(blfcirettbehwe»mcBnTCttgt/ettbebaerop(ïrqct4Batfaetver?;^ ' ,
btqftbettjiattcBvattbeocrfdett/alfmetttmwatecflebet/ettbebeodfelett quot;
baemebewaf|cbet.Bit (aeti80octompq»eettfmerteteboettcef|ei:ett/
Cttbe om albecbattbegbefwel te vccteerett/aïfmettt vatt bwyte» gebjuyct ^
Cttbe baerop leyt. Baerom tfi goet m tlleebe gbcfobett / ettbc gbelcyt op
jvveermgbcttotttrctttbettootett/totbatpobagra/cttbcmccranbcrpi}?
necttbeTvcebombcrlebctt/bicvertèerettsbeboettc».
^mndem.
3tnbsp;^tcrttytbcctrDottbettcrttyt/ombattctbcwottbcttbeylt.
mctt beetet OOcB :^ttecbtBctts cruyt/ om txnmmt gcb:uy ct
alsbctOttgerögebtoBcttOfigefcbooufqtt/m^tïecrbcctet
tCclcpbtott/cttbe Sftjoort agrion/ m fatqtt Celepbittm Ctt^
bc 3Ucccb:a/mbcr 2fpoteee CraPa maton
Bi'tcruyttstwceberley. Bectt beeft purpurbtuyu bloemett/cttbc bit
macbmcttvootbmattttdcttbottbett. Battberbecfttvitteblocmctt/cnbc
bitmacb«gt;elbwqfBettbeeteit.Befe twee cruybctt bebbcnoocrccttott?
berf^eebttttbeblaberett/alfoowqbterttabtecberverclarcttfitUett.25o
mttbcfctweecruyberti(fernod)eett/batbccftgbeelbloemc»/maccbat
Ctt bebbe id op bit pas niet cottttctt crqgbctt/om tcboctt betrede« cnbc
cotttrefcytctt.
^nbsp;S:f(tctfoen.nbsp;, „ . ^.
^mmlid rDottbecrttytbecftecttcttronbctt/vcttett/btuyttm^^^^^
isbootgacttsbcdccbtmctvetteblaberctt/bieftttvfflfaps/gbel^^
bett blaberett vatt pOKclcyttc/cttbc fq ctt fün met gbdcrff. Jnt fop va«?
bc fielctttvaffctt fcboott/bmyttc/gecroottbcblocmctt/ftttbcr rued / van
btuyttberfqtt vattcolttcre/cttbe eld cicytt bloemBctt is mt acttfien gbe?
Iqd ccttcleyttlicpicB ficrrdctt.Bie wottd is wit/cttbe crt00pad)ti(^/
boot malcattberett gbevlocbtctt. Bat vtowxvdid pottbcttcruyt is
bctt mattttdctt feer gbdqcB/maer (ïjn fïdctt ctt fqtt met fo feer btuyn / fqrt
blabercttfqttoocBgruettber/cttbegbcBcrftoftmctfcbaecbettgbclqdcc?
ttcn battCttcam.Bc bloemett fq» tvit va» coluer / en (q» tvottel is groo?
tercttbecttoopacbtigbe^*
-ocr page 508-Sgt;e(è WOtt^ettcmybett tvaflcit gRccritc op pketpit bact veel lombte
löMlö oitber JPtj»9lt;tci:bcit/cttbe ooct op vocRtigRc plmfm.
^mtilt.
Pcfe tDonbeccuybcit comctt fcct: vtoccR wt inbc s:cntctt. ©i blocycit
itt3nliocn2rngn(?o. ^(XtUCXCnt^CCOmpUpiC.
Bcybc bcfc gRcjlccRtctt vm ctuybcn fqn mm inbeit cctrpcn gracbt/
enbcbtoogcinbcntwccbcnperfcctclict/oftintbcginfclvanbcnbcrbcn.
^(^mcRtenbeopemcte.
2) 2gt;it crnyt gcflootcn cn gRcapplicccct/bat bcyltalbcrbanbc woi^n/
. ' / cnptincipalict gcbt^cnR^t oft S^oo^cytop RcymciifcFcpkctlcn.
- ^ct(lclptbatblbctooctcracbtclnctcn(ccr.Pitcm
. ^■ bcyt/aljmcntbacroplcyt/cnbcalbcrRanbcgccinctPRcytoftvlccmticn/
; j -jquot; bet (tf inbc magRc/longcn/lcncr/mocbcr oft ingRctvanbt.B:)«crom foo
mU^!»^ »quot;lt;^clgt;mcnt bejigcn tot bat roobc melijocn. ©at fap batmen xvt bc (leien
ninct in xoijn gRc(bbcn cnbc gRebtonctcn/bat Reeft ooct fnlctcn cracRt.
^„j)^ B:gt;cblaberettmeta$qngRc(lootcn/bievcrbtinenbcwitteenfïvertcplcc^'
^hr Jï- ^enbicecnmcnfcR^cnfq'nlnfRccft.
-Vu
CCCXIIL
V^tnmm.
hectett/ombatmcttbnetbAttbccolwetAettftttbloemcfiet.
^etism manm vait tOioIettm/Cttbe na mwctt bttttc?
Ectt i|i tgbenc battttc» tttlat^tt^owis flos/cttbc in émcp
BtosatttboettOCtttptBiOttfctttqbcttbcctmcttbftccttyt
^ccbaTnni'tati8/3acca/cttbc6crbaclattcUata/Cttvmtbcfontnii0bett
pcttfcrblocmcttcrttyt.
Bit crttyt 18 ttvccbcrbAttbc / tm cttbc tvilbt / citbcbi'c (qtt ntalcattbc?
rctt fccpgbclqcE/dlfo tvih«rtta fccquctt fwllc».
C«nt^rcy(ratttcr»yth«ftccttc(ïcc(
btc 18 bticatttich/cttbc bmttc» bol/mctnbsp;quot;quot;quot;
veel bolEcclcttcttbclcbcEctts. Bc bla^
^ bctrctt al8 (q ccc(? tvtcottictt/foo fqnfc
rottbt/rottbtfottttttc 0bcE«:ft cit bottc
Ecr0i:ttctt/cttbc bacttta tvotbctt (t kttc
a^ti^. XVt bc lebeEctts oft Ettoop?
Ectt8 ïvaflctt latt0be blootc bttttttc (ïe?
Ictt/bacrop (laett fc^oott blocmctt/bic
bebbett veelberbattbe / cttbc ptittcipa?
licE/btqecbattbe colttcr. Mkï bloent?
Eett ofÏDiolettcbeeft vqf blabcrEcns/
ïvaetraf batbetïvecoppetflc 0enteytt
ItcE bcel pwrpwtbtttytt ftf tt/eit bie twee
attbet:(qtttvit/enbat vqf^e i80beeU
Bontttti0be vatt befe Xgt;ioUttm}^eb^
C bett ttvee bentelblatttvc blabeEêa/ tte(5
fett8 be btnyne / ntet ftverte (ircEctt ofl
littiEctts bootto0en/ »taei: ntibbctt m?
be0atttfeXgt;tolettêtvotbettbefe(lwcp
Ectts nteefi ittbe 0beel (lertrcEctts g^e?
fpucrtXctt betrbett fo vittbtntctt oocE
btq blantve blabeEctts (iacttbc Ottbet:
be ttvee pucpttrbtttyttc. 3ttt ntibbel vatt allé byctt ftettttctt bat fiertcEen^
2llle befe Diolettè fq'tt fottbetr tmctZle befe afvallett/fo ci qcl)t bit ctuyt
Seel faet/bat kytittbolleEett8be(lotett4;^ttbeal8bitfaetriiptvotbt/folt;gt;
fplit'tctt bc bollcEctts Op / alf batt (ïctntc» bat clcytt 0nlbctt fabcEen mffen
malcattbeuettlig0bctt/ettbeti6cleyttbcrbatttfaetvattXgt;er0oiitvc. btc
' wottclvattbitct:ttyti80t:atvacbticb/ettbeveefela^ticlgt;/ettbec0?t/met
veel b^y^Ectts. Blt;rtïvilbt^tey(fatttct:»yti8bc»tamnjetttrtalle bitt^
2\ 0b«»
-ocr page 510-CGCXiii.
Bsbmreergbelqcl/wtgbettomwbatftnbloem
fo fcboott vm c0\\xm/xvmt (ïf ft'n wit cnbc geel/ cnbc fomnngbe bUw
^Uetfe ^ wber m^tml}^.
Battam ^ccylfamcrnytwottmbcboncnöcplam/ombattctfcboo»
bcr wtcomcnfonbc. Bat wilbt wafï mnfclfs op bcaclcre.
^mtijt.
Beybcbcfcgcflccbtcn comcn inbe £cntcnwt/na bat bcghe»«^^«^
letten wtgccomcnftn/cnbcft'blocycnbcngantfcnfomcrr»
Be^reyffamcmybcncnft'nmetcoutvannamcre/alsfommigemey
ncn/mact: ft fqn werm cnbebtoogh«/ fbO bat claerlic? blifcft wt^are»
fmaec? enbe opcraticn/enbe fo wi bat oocB in onfen Jlatqnfcben ^erbo^
rio gb^beclareert bobben.
^nbsp;^t'e cmc^t enbe opemtte.
^rcyffamcrnyt is goct gbefoben enbegbebtonclen voorbe gbenebw
fwaerlicïabem bcbben/bct purgeert bcbotfl enbebe longbcn vanalbet:
blt;^ttbc flq'micbcyt enbe flttymen^^et is goet voot ionge linbercn bie bat
oft (iuypcn enbe beflecftbeytbcbben/cnbcbacrboot foo beetet
,gt;f-^al^reyffamcruyt.Bit cruytnbsp;ruybicbcyt/enbc bctvcrbtqfi bett
rr:; .iuecïfel/Alfmentbtoocb^^^
^ ' enbcbacropprqcCt.Cgt;ocBfofuyuertettbebeyletbex^nben/al(lbaeri
tng^cpwtjs.
dU^^CtC^ quot; Cdp.CCCXIIIL
^ennaem.
^Êctebeetetinlt;8gt;tiecrCeutlonoft@ctttlon/enbeinfa^
tqn25cta/enbe bqbyennaemtcntment inbe 2lpote?en.
Ben ootfptoncï van (ïnen naem fiaet verclaert itt onfeii
|£atqnfcbcn^erbario.
_ „ r 6eflac()t.
tTïen vinbtgcmeynlicE tweeberbanbe Beete/wit enbe root. Be wit^
teBeetcxvoxtitt J^atqn ©icula/cnbebq onfcntqben ©icla genoempt.
Beroobe}5eetcbeetetin£atqttnigra25eta/wantbaerwottel/bla^
beren/enbe (leien ft'n btuynroot.
BeBeetebee(t eenê (leclbicbee(l veel ribben/enbebiisrcbelicBlancf.
Be blabeten ft'n b:ccbtacbticb/gclqc? be blaberen van ttTclbe / maer ft'
ft'n grootec cn langer^ Be bloem?ens (iaën rqgelingebeen acn banber/
ran beneben aanbzn (leel / cnbe be ft'be tacrfens tot bouen toe / cn ft fijn
bleec?gr»en/vanftetfoengel^c?(ierre?ens.nabatbieafgeuaUen(qn/
fovol
I
^ fovoIgcitbaccronbcfleteitbefrtOOpBctts/battstfaet/ctibctisRcrt. Pc
Bcctc Reeft ccn ccnigRc (IccRtc wottcl/ cnbe fq is kncB gRclqcH bc wottcl
ï?anPcnctcl/fomtqtswa(fentee(qbcwtbcgrootctvotteltwccoftbtq
cleynemetvcclRayttens.
Pdetfc^aet^bet^tpadtn^c.
mcnplanbtbeBeetconciralinbcRonen/cftbeottbetrallcRofcrnybcrt
cniffcrnanwclictgecnbatccropfcRietbanbeBcete/wantwactrbatbit
faet eens ter cerben mlt/baer wilt bit crnyt altqt blqnen waffen.
^mtijt.
^tc mtutt enbe com^lejwe.
pcBcctc is werm cnbcbtoogc/alfoRAcr operatiebat mcrctelicBwts!
Cwqfï.nbsp;£mcReenbeopemete.
2\oobeBcctcmct£ittfeit0Rcrobcncnbatgegcten/bat(loptbenloop^^
bes bnycp/cnbc bc wottcl nocR veel meer. B:)e witte Beete maect meer ca '
w?ergancs/enbeptincipalicttfap.Pacrommcalfmcnbcstcvcclctet/ro ' ^ ,,
fnagRetbcmagRc/enbcfti wotbtbaerafbcfwaert. Bccte is goct voot quot; -
bcgRcncbicficcBfltn iitbe lener cnbc miltc/want fqnccmpt xoe^ Rlt;tcr
verfioptRcYt^tCfapvanwittcBcetcmctRncninctgcmcngt/cnbcinbcn
nnefe gRcbacn/bat pnrgerct tRooft. blaberen grnen gRcfiootcn / bic
^ q qW^
■Aii-vr., ..
-ocr page 512-2gt; gbmcfcit Cttbe hcylcttbc vlcewtictt bte vootts etett/alfntettfebÄcr Ottcc
leyt. él ft» feer goet gbccoocBt/oft te votctt gbefobett/tege» btvilt vier/
ettbe verbta»btbcyt. Bat fop vanbe blabere» / »a gbefobe» ftn/
batisgoettegbcttbc fd^ellettcttbe ttctcttbes hoofts. Bte cacfbiclc» op
be tvittter ittbe voetctt bccft/ bie ftl ft'tt voetett itt bit fopJgt;abem Bc wiu
te Beete gbecoocBt/ cttbc »tet row £oocBgbegbetett/b«t is goet tege» bc
tvo:mctt bie ectt tttettfc^e itt ft'tt lt}f beep. Bat ftp vatt roobe Beete ittbc
ootett gebaett/ bat is goet tegett lattgbwcrcttbc pqttc ettbe pvimelinge int
boop. Bat twyte» en ftyp» ittbe ootctt vergaet ooc baecntebe. ÜXfmmt
btittct/batt lojfet be vmzf ettbe bet gbcttcep be geel(tecBte. 6et bcttccmpt
be ptt'ne inbe tanben/alfment baeraen prqcBt.
b-
J
oume.
%
3t cfttyt tvotbt oocB Pertvers bloemctt/ettbc (B^eelbloe
mett gbebcetctt. Bijtt bloemett tvotbctt tot geel vertveit
gbebepcbt/ cttbe ft ft'tt bctt Btem tvat gbelifd. 3» f a^
ttf» malt;bmc»t tvel Jlos tittctotittsop tittctotttm bce^
tctt.tTîaer bocbcottbe tHeepers bit cr»ytbictett/bati8
mt} ttocb te bepr tift OttbeHcnt.
Êaetfoen.
BttcrttytisbettBtempergeliîcB/
ctttbceptJeelgirttettebnnnc rqfBctts/
bie fttt biOOtgaetts befet met bottcfer
grwettccley» fcberpc bUbetrfettsgbc
IqcB blabcBetts vS 3?fope.3m fop vS
beproebeÇês op geerbetms waffcn
geelbloemBetts/veclbqccttgbcbtott?
B gett/gelqBettbe be» bloeypl va iëvrv
tctt. il»bc alsbepbloemcafvalle»/
ftïvaflè» baer langbc fivcrtc baxv?
Bens xvt/ bie ft'» vol pvert grantves
faetsgelttcBUgt;icBett.ijetvottcltgt;att
bit crnyt is bcel bo»btacbticbgt;
Bep XPotttve op ^Dcrtvbloemen
tvalpnopbotrcongbebotvbc plaet
ptt/eiï fomttïtsbtîcleynbercbf^ens
C»bcbottele».
Ventile.
Btt crnyt bloeyti»3n»to en^nli'O/
eit in 2ïng»Po tvott ft'n faet
Hatner
-ocr page 513-€nbsp;mmun^umpUpiu
BitgewAö i'sbtegdqcEBtem/eitbc baerom fomoetctinbett twee
beit graebt verwermeit enbe b:oogbe».
2(ettgbe(Iettbatbitgbewa8fttlcEettttatwereettbecomp!cn'e heeftgbe^ f
Wï ben B:em/fo henet oocE fnlcEen operatie. ;^nbebefe operatie fnlbij •
vittbenittttopXapittel/rpteEettbevanbeitBjem.
©en ttaem.
lt;DlfömelcE/oftlt;B»eytettmelcE/batbeetetittlt;ggt;tiecji:Ct
^tbymalns / enbe in latqn lactaria / en lactnca ca?
ptina oft marma.Bt onpn tqbett wotben alle be |bt
Iten van JPolfsmelcE ^fnlegebeeten/ en befen naem
;^f»labliïftnochinber2(poteEettbnerenbe.
lX)olf8melcEi8mem'gerhAnbe/maerp:incipaljcEhcbbettwiïb:qgbc
K i(f flechteit
-ocr page 514-25 jlccbteftoftfottivanïooïfötnelclboc Tithymalus platyphyUos*
cottterfeytett.Batccr(lewottvS Dio ^ - ^
(cotïbcö 0cl)cete» ^eltofcopms / cnbe
ttt latqtt ©oliTequtts / m ttt Bttytfcb
©ottvolgenberOoIfötttelcloftgtoot
rOolfötttclcïD(tttt»ecbc0e(lccbtebcc
tet ttt Utm €ypawpö/bactOttt bat
tctbcttCyptcstvatsbelw^^iö/cnbicc
Ottt b«tctt xoii bat Cyptcjjctt VOolfe
ntdcH/oft(ittakïPolfötttdctBatbct:
bcgcpc^tctöttt (gttecrscbeetm pia?
typigt;ylloö/ttt£ati}tt£attfohtt8/batt8
te feggbe«t bteetïOolfstttekL Dat Ott?
berfcbcebt van alk btq befe ctttybett
jiacthwttabefctrcttett.
Cnbsp;^aetfom.
Sl^AtgroottPolfstttckf beeft eettCtt
rottbett iroobett f?eel/bie teebet: ettbe
vol wtt tttelcls. @qtt blaberett gelqc?
fett bett blaberê van potceky tte/tttaer
fqettfqttfoobiclttiet/eiïbefq bibbert
ronbtfbmme cleyn Eernett gbelijc? eert
fagbe^ lt;Cgt;p fïfttett fleel waffettfcboott
croottett/ fontttïts vier oft vtff neffett
malcattberett/ettbe ek? iottctnerf en is met btq rottbe blabef etts omkyt^
^et btettgt fcbOOtt grnett bloeyfel/ ettbe baertta btettgbet cleytt ttootf etts
btiïuottbicbbtt^^^rebeybett/baertvt fptittgtbtnyttfabelett. Be tvottel
is feer cleytt ettbe vol veefètt^ Dat fmal IX^olfsmelc? beeft veel roobc
flektt/comenbe xvt eett tvottel / ewbe befe jlektt fqtt vatt Ottber tot bonett
D met fmak langbe blaberlens bedeebt/ btfna gdq c? alfl gemeyttfie xvtlbt
nas,(Dpbettfledtvaffett0edcroottett.Betvottdisbtttyttcttbebowt?
acbticb. Bat bteebt IPolfemdc? beeft eettett biclett lattgbett grueneit
fieel/enfqnblaberettfqttlanc?enfmaU^etgeltïctbatgrootrt)olf^^
feer tvd vatt bloeyfdf t faet.iêtt bet beeft oocf eett botttacbtigbe tvotteU
^plaetfe ^aetbet; miTm^^
Beerfie geflecbt vatt 5Xgt;olf8mdc? waf! bier ett gittber inbe bowen/ en
ittbe ïvifttgaerbett. Bat tweebe tvafl op fattbtacbtigbe beybett / cttbc
t^ocbtigbevdbett.BatberbeVittbtmettittttvottbtcttbeinboffcbett.
.^encije.
Bat faet vatt tDolfsmdc? tvotbt tegett bètt rqp.Btjftt faet ver
gabert me» ittt begittfel vattbett ©omer ♦
Befe crttybett fqtt tverm ittbett vierbê graet/eit ftbtóogctt feer/ft etfert
:nbsp;: Tv^nbsp;Cttbe
-ocr page 515-iB tn eten inwaects/cn ft bemen / fottbeclingc bmelct bat wt bc(lt; crnybe»
compt.nbsp;Cué^unUopmtiC.
pat melcBfap ts alber cracRticRfï/baewa t(aet/bc bïaberen enbe wo:
tcU maer befe crnyben tvotben meer van bnyten gevfeert ban van btn.
nen/om Rayt/fcRotftReyt van Roof be en tvertten baermebe te verbtvq.
nen/ïvantfïfnynerenfeer/enmatenreyn.mengRebtttyctooctbefegl)« .
(iooten n?ottel/crnyben/ enbe melct / tot qnabc crffccricRcyt oft fcRotft^
Reyt bes Roofts/cen falnc baeraf gRcmacct. Pc bnytenfïc fcRotffen van
bcfc tvottel eenen bacR cnbc nacRt m mclct oft a$qn tc tvcycte geleyt / en.
bc tvebcrom gebtoocRt enbc geflooten cnbc gcp«lnert$ccrt/ cnbc baeraf
ccn Ralf btacRma met mecbc oft tvqn ingcttomen / bat btqft albcrRan. ^
bc tvateracRtigc vocRttcRcyt tvten ft'nc. Paerom fqn bcfc crnyben fon. ;
bcrlmgcgoctvootbc gene biebtvater laben, maer men falfc altqt met
fo:gc gebntyctcn/cn altoos maflir baer bi' boe/ om Raer cracRt tvat tc bc ,,
nemen/en op bat ft' ber magen tc min fcRabclict ft'n mogen. tHacr bbc
(ïc is batmen befe crnyben alleen van bnyten vfcrc/acttgRefienbatfe feec
Reet ft'n cnbc feer innctvacrts eten cnbc berncn^^^^^^'^
' ,(«1
^cn n4Cm Trifolium pratenfe purpureum,
lanercrnyt tvotbt in ^uiyitCUncrcruyt.)..- ■ gt;
(0:iecrgcRectcCripRyl ^^
loncRottocopyon/cn.
bc in latqntCrifolinm
ptatcnfc.Mc crnyben
biebtq blabercn Rebben / tvotben tn;
pnytf^ Clancrcn gcReetc/ en fonber^
lingRcbitcrnyt/btvelctbtqblabcren
Reeft/cn Ret tvafl gcern inbc beemben.
Pit üanercrnyt is btqcrRanbc.
PecrfïcRceftfcRoonltcRtbtnyttc bloe.
men/enbc baerom Reetet btnynCla.
ncrcmyt.PattïvccbeReefttvittcbloc
mcn/enbcbacrbotcRectcttvitClancr
crnyt.PatbcrbeRceftgReel bloemen/
cnbcbaeromRcctctgeel CUwercrnyt/
oft cleyn Btccnclancr.
afaetfoen.
-ocr page 516-B»«»opbePeUitw4(fmltefliïc!fe/lïchtbtttytte/röttbc/tfamcftgbeb:o
bloemeit/eit alö befe vecwelcEen/batt compt baer roitbt faet/ bat leytiit
bOtttacbticb cn laitcB. Wit Clanercrnyt is ben vöotgaenben cwybc g^c
IqcB/wtgcttOmcn bat ftïttnbsp;en gebaytt fqn / en befè
blaberen/bieoocBbaertocwatlattgercnfmaelber(q»banb:wytt€la»c
««.Bit crwyt crq^ttvittcblocmê.(geelClattercrttytcrq^^
a^tige(ieelBettsenrottbeCtorblabeBett8.Bqttbloem£etts(Wttcl^^
itt een gebtoitgen/geel van colwet^/cnbe als (i rqp (qtt/|o wotbent (wertc
boUcBctts/bat is cronfgbebtottgbe» faet in ftvertc vclleBens gbcjloten*
ïpkctfe^wbertiPdflttt^le.
€ Befe Clawercrwyben tvaffen oneral inbe beemben / enbe inbe bonen*
BatgeclxvottoocBintCotcncitbcopbcacBcrsgbcwonben.
Befecrnybenbloeyen meepitttHaio enbe 3wm'o/cnbenabe(ènb:ett^
geit|qbaerfaetvoott.
^te nmtt enbe compUpic.
Qi (qn weirm enbe btoogbc van natweren/alfo b^rcn fmaecB bat tvt
tvqfl/cwbc fo tvi in onfen iatiïnfcbeii ^erbario verclaert bebben.
Bic
-ocr page 517-©mttacm.
01 ^^j^v Jt crttyt iö baerom Bocpbactrt ghe^eetctt / om bat ft tt
bloemctt ccttctt grqjm bacrt ghelqcE ft tt/ o(t om bes tvil
Ie bat ft'tt gcaoôitbcBlaberEcns/bic ottbct: acttbc cttop?
Ectts vattbe blocmett (Ïactt/ ecttê baert vatt eettett bocE gc
ItïcEfttt. ©ommige heetctt bit gctvasoocE CoccEoccjc?
ttoot/tvat het heeft gcmcyttlic aett ft'rt Ettoppctt oft iottcturê tvit fchwym
gcltï'cE fpeccEfcl/cn ft mcynctt bat be CoccEoccE ftlcr boet.3tt (Smcp hee
tet Ct^agopogott/ettbc €ome/ettbe itt latqtt Batrba hii^ci / ettbe Coma.
Attber 2(potcEciï ett ïvoïbctm'etghebtwyct.
^(tetfoen.
Boc^:baet:t heeft ecttê trottbett Ettoop
achtigcttlattgêpccUBc blabctrê fiactt
Ita bi tnalcattbetrê acnbett fïccl/ bicaits
tottett cyttbc toe/ gclqcEettbc bctt blabe
rctt vatt taittmê ©offractt oft loocE.
(Dptcit(îeclîva(fettbitbbel/gccl/gtroo
25 te/ge(îcrt:cbc blocmê.2lls bcfc vctrgaê/
battïvotbctttgt:ootehAytighebollctt/
veel gt:ootei: batt bebollettvatt^eerel
cTttyt/bit ïvolachtich^aytheeftfïvert
ftet ottbct: hem/alfo vlicchtclcE ftbe?
Eett tvech met ft'tîîvoUc/bicopt fchct:?
pc vatfabcEcttfîact. Betvottelis tvit
ettbe rottbt/vittgersbicEe. Batgams
getvas is bittttett vol mclcEs.
BocrbaerttvalïotteraUttbehoitert
cttbe itt beembeit.
©enciie.
Bocpbactït bloeyt mec(ï itt tHaio ctt
3ttmo^tncttvittbesoocE ttoch itt 2lit
gitpo/als bat (ètas tvcberom tvafï.
Bitghetvasisftete/baerommoetetrebeltcEtvermft'it/eitbeoocEip
ïvatvochtich.
t r ■
M ;-
Barbahi'rci. Boc^b^îcft»
m.
ï)nbsp;©tccmc^teróeopemcte.
BclêClaucccwybc» ftjit goet gefobcit crtbe gebtottcEcn voot bcw« ,
tvctt bic bctt tvttteitvloct hebbctt. Bc bloetttett met blt;tt ftet itt waUtciu ■
• .: i » . »
€nbsp;Cvac^tenbeopevdttc.
Zle hit cmyt îottch'sbartccbtmmtom pjnbcr fuct^cyt rvûU.tïïm
macbtoocEcoBctt/cttbembcfpqfegbel^ntydcttgbdqcBalsanbercrw^^
. /.r. ben.6etî8wmcmcftbcgoctvoo:ccttbmcmaglgt;c/cnbctotgbcb:eBmm
E^r», bcbo:(î/lcucc/m'cr:eit mbc blafc. Öqtt ftp is wonbalqcBc» gocttcg^eit
/fuc pcccBtctt l'ttbe ft'be.
(îtt IlitfOOÖÖ^tt^^ Cd^cccxix.
^enn(temgt;
(Hf^ 3rbobbcttbectcttmlt;£»«cc)cCypbe/cßm£ÄtqttCyp^a*
^ Bit gbe was eit wo:t inbe 21po(:eBe »iel: gbebwyct.
SEfaetfoen.
BitgewasaiïcbtIattgefwcrteblabecê/gelqcEbettwil
be» (Baligaett/maec ftf ft'» ftial e» jèberpoetb^eft ee»eit
effe»e»caIe»(îeel/rottberE»oopen/e» _ .nbsp;^^
ttietboU (Dpbe (îele» waffenbe coluênbsp;£tfbobbcm
oftbobbe»/bate»is4»bers»ictb«n ^^ ^ ^
(ïft tftme»tgebto»ge» bloeme»/c»be
bat woîbe» te» lefîe» gwwwe wolle/
en bet vliecbt wecb. Be wottel is vol
lebeBens met veel ioncEtncen/binne»
îvitenbeelbol/aenbeio»ctwre»comc
iaeriicpttîcw oogben/baectvt waffe»
«»bere (werte blabecc».
B HDefe Bobbe» wa(fe» aenbe watec
ca»t/i»be maras e»be i» vquers.
3»3ttliowa(fe»beBobbettopbe
fîele»/ en i» 2(»gu(îo beginttc» (î wecb
te vliegert. 3» fommi^be la»be» vnlt?
me» be bebbe» en c»)';^»s met be wolle
oft b^yt bat va»be Bobbe» vliecbt.
Be Bobbe» (q» mibbelbaer werm
enbe cowt/e»be ft ftynere» rebelicB.
Crache mbe tvercSn^c.
Bobbe» metOttbe verdctts lie(ègbcmettgt/batiö ecngoebeen waerf
ad)tigemcbicijrteombe»b:a»btva»verber»tbeytbacrmebetelc(fcbert
cnbc te 5?ecbtittc»/alfme»t alfo baerop leyt. Bc Cuypers bc(tge» be la»^«
ge fwcrtc blabei:e»/om ben bobcin vanbe vate» baermebe tc vocgbcn^
Vatt
'm
-ocr page 519-m iEoirfl® Com cccxx.
^mnaem.
21 .^i^^rx 3t gzwas baet: xvi btcr af fccqucit / bat ts concïittgc xvt
Co:cEiïen/2i|Iacttbclt;H:tec?c»lanbt/b«rintlanbtgh^f
b:acbt/cnbacrombcctmctttCo:cBfcbCo:cn.3n£atiïn
mhe^tct nod) anbers met ban Cnrctcnm frnmcntiïm.
menvtnbtvierberlcyge|lccbtêoftfo:tenvanCo:c?fcb£oKn.Bcct^
pelewcrtbmynCojcn/battwecberootacbticbCoten/batberbcgcelCo
ren/batvterbewt'tCotemBtïheb?nbsp;^
benooceenonberfd)eetmbearen/be Turcicufrumentu.cotctf^Cot
welc?e/altpbatftaUegeenvIimmennbsp;W
enbebben/nocbtansb:agenftblocy ^^^nbsp;^^
fel na tcotcn bat p b:en0ê/bcen banyn
banberroot/enbefotgt;oottaen.2ln? ^^nbsp;?
bers ftn ft malcanberen g^diicï / en^
^ bebaerombebbenwiïbïealonbereê
fignrebegrepen.
^(tetfoen.
tCoicBfcbCoien beeft feer b^ogbe
op langbe b«lmen op pelen/ cnbc btc
ft'n ronbt cnbc btcEe/ cnbc ter wo:tcl
waertftttftb:wyn/metml?ttoopc
opionctnrcn.^ctbccplangbcblabe
(Dp be pelen waffen aren/bte pfn fon
bervltmmen/cnbe ft' ft'n beel ybel/
wantft'enbiengenbaermgeen faet/
enbc fq b:agben bloeyfel gbelqc? be
^ KoggWnvbntyn/nvtroot/wttop
geel/bacrna batft Coten b:cngben.
BatCotenisbjqcanticb/ltggbenbenbsp;_________
£o:enleytooc?berbttfamengbcbtongbctt/wantelcBfdKebcbeepfom
tqtsa(btrcgelen/fomtqlötbtcn/macrfelbenbacroncr.Batb^
bwclc?boncnwtbcgraffcbeybcnwaP/batisvanfulc?crc^
IqcBbatCotenbatbaermlcyt. Be wo:tel ts van veel cieynbaytïcnste^
famengbefet. ^^^^^^^ ^^^^^^
BitCotcttiseerPmaeltvttE:otc?qcnb«rtnbitlanbtgbeb?acbt.^et
compt welop/cnbebaerommeipnvfcergbemeyn/ïvantme»faeyetttt
bebone».nbsp;^
Bett
ctt
2SÏ
3Dnbsp;Qmtiie.
tCoKt fcR Cotctt moet ittbe £emctt/mbe ptittdpdïct mbcn 2(p«l/0Re
f«eytwo:bett.m4ertege«bett6etftwo:betRKt:telrtitbeeet:Pwgt;
CoKtfcRCotett Reep fottbet: twqfel fulcten »atttere ettbe complepie
gRcUïcE be Cec we/ettbe be reberte van bye» Rebbe» wq in Ottfe» £at W
j^e» 6erba«o verdaert.
lt;B^dqctal8batti:otctfcR(Cote»bettatiiereReepvattbeCerweMl(b0
Reuet ooct be operatie. Xgt;att bit (Co;e» maectme» wter motf fcRoo» wit
, . meel/baerafbactme»b:oot/batPoptli(:Rtclict.iin^eba^oi^^
r batme» i» Cotctqe» van bit £ote» gee» b:oot e» bact/ba» i» were» tqf
' be»/alfme»0eetta»ber cotettcrq^
^ ,, re»0Reperpwotbt/batwiltco»t(q'»/e»bebaerommewo:betved0Rlt;
belt4gt;ttottetwilbtvier.
Smnaem.
3tcrttytReetoocti» (Stiecp ettbe J^atq» CRymus.JDerCis
bettewaerombattetalïïnbsp;^tk^m.«-
(oRcet/fulbiittOttfcttila
tqttfc^ctt ^erbario be.
fcreitettvittbe».
lÈaetfom.
tCRymttöiöeettcruybetcttmet ved
tac)cte»s/ bie Iq» bedcct ntet fccr cUy»
blaberte»8/be» blabertetts vanBer
pyllwm 0Relqct/ maer ft pf» deyttber
cnbe boncter0r»cttber. 3itt fop van
bcptacptc»8 waflc» fcRoo»clcy»lqf
ver wi0e bloemte»8 / gdiid be bloem
25 tensvan^l^iteUSDe^ottdisveefacR
ticR/ en ft' Reep ved 0éett fcRwettetts/
baer p mebe i» beerbe wottelt.2:)tt 0e
Red 0ewa8 Reep eettê percte» ruec/ge
Iqct be Berpyllit/mer Ri is liepqter.
plaetfe fi|nbetJ miTm^^
^en CRymus wap0eerrte op ma.
0Rer|ieenacRti0Reeerbe/baerbefotttf
itebictwilsfcRiïttt.
CRymue bloeyt fpabe/alfo CReo^
pRtaPus
-ocr page 521-mep/cnbefiïttblocmmftitalm'tvolbye».
Chymuö 18 werm mbe bioogh« wbew berbe» graebt.
0tc cwcf)t enbe opemtte.nbsp;v
tCbym»8methuettmcE0hcfobettettbegheb:ottclett/b4ti8g^
begettebteEtchmettbeeette»fware»abemhebbe».iètlo(ïoocE^
mett/enbebefecwttbitte/eitbehibimgtbeitViOttwetthAermaettt/ettbebï
boetbatgherottitettbloet fcheyben^met fowtenbeajiïttïsM 0oetgbe^
btottcEett/wambootbettcamergancBlollMbetAeyhwmotettenvo
ticbeyt/Pi'tm'taghettaempt.iiettelectiiartemethwemrtcEghemaectvait
flbeb:oochbettettbeghep»lmri'5eerbeitChymtt8/ettbebatgev^^^^^^
B boetbefl»yme»welwtwo:pett.2:)enChymtt8meta$qttge(tootett/ett?t «'
begbeapph'ceert/batverteeretbefwellmghmbtevArtcoubevïotmcos»
mett.^qWbtqpbe wiattett/alfmetttbaeropleyt. ^ift8 goet tot wee^
bommbehttepen/metwiittettbe®er(lettmo»tghemettgtenbebaerop
ctbelevt.2tUebeghmebieott(lercEeooghettettbecrattcEgheficbtbebbeit/
mzna\tiimymnein\gt;ait fpqfe bom/want baertoe ts bq woijber?
lndettgoet.Cbymw8 t800cE feergoetbettgberte»btebe»gt;aUettbeliecE^
Vebbm.Weal8yemanbtgbmanmi8/bAnto^^
ieamp;n/focomptWweb^^^^^^
^efabelncEettoperattebeeft m oocE alfmemb:oocht/eitbeeert
mavanbatpitliiermetmeebettuechtereit mtteempt.Cbym«ö SW^U —
uert5eertettbemetfomghemettgt/ettbembefpqfegbevfeert/batm
m groote C^mct^un.
CCCXXIL
©enndetn. ,, ^ . , ^ ^
^ ^ :5tcrttytb«ti» (Stmen £atqtttCmamm.i5et mach
^nbsp;■nbsp;grooteCh Amebteit heetê/WiJt het ts bett (Ch Amebte
feergeWcE/wtgeitomêbattetveelgrootereitlattgetJis^
Êdetfoen.
(gftoote ChAmebtett ta eett gewas ghelqcE een roebe/
metbtuyttffelettettberottbegecrotKEelbeblaberm/bmChA^
beirBeiis heel gelncE/en rirtgfomme geEerft gelqcE eett fage. «qtt bloem
Een8(qttcleyttenbtttyit/gelqcEbebloemEett8va»(thAmeb:ett.Bewo:^
telts vatt veel cleyttbnnne witte veefEett8tfamenghefet.
pdetreWnbetJtPdfftn^èe.
iDitcrttytmheepm'etUttgb^ b^rtttt lattbtgb^we^p/fooi'cEmeytte/
}5 want bet lö wt tucmbbe lanben gcco^ Teucrium .(Btootc Cbmncbtw*
mlt;n/lt;nmmmoctlt;ttnbcbottmfaeyen
cnbcplanten*
^mtijt
i5ctbl0eytitt3nnrombc3nïto/0e?
Ixicï be €lgt;ameb:en/enbe baerna lene?
ret ftn faet.
^acuerenbecomplejtóe^
Bit gewas is werm mben tweeben
graebt/enbe btoogb« i^ben berben.
0:dote€bamebten0ebtoocbt/0e?
foben enbe gbebtoncBen/baeraf wott
X be milte feet* cleyne. ^et is goet igt;oot
begbme bie (ted ftn inbe milte/alf?
mentmeta^qnenbemet vngbeitmen?
gbet/enbeonerbemilteleyt. (DocB ifi
goet vootbe gbene bie van ventfni^
Q gbebierte gbebeten ft'n/alfmettt met a?
jqn mengt enbe baerop leyt.
(UI
(ttt$ (tupt^^^p CCCXXIII
^enndem.
CJnt 3«tts ctuyt b«tctin lt;Bzmen Utm ^ypericnm.
Bommtgbe beetent oocl i» S^atqn pccfotata / enbe ^n?
rett7êS5émettfêyt battet alle qnaet gbefpuys van gbe^
' lïenveriaecbt*
Êitetfoen.
B.^ans crnyt beefteenenbtnyttroobenviercanttgbett(ieel/met veel
tacrBettsverciert.@qnblaberBenaft'nbenblaberêvantJCgt;qnrnyteniet
ongelqd/ft'nbe cleyn enbe fmal / enbe bet fcbqnt als oftfe al met naelbeit
bootpeBen waren/als gepyt is. Bonen int fop waffen geel bloemen/elcE
bloembebbenbe vqf blaberlens. 2llfmenfe metbe vingberenin PncBeit
wtqP/focomptbaerbtnynrootbloebicbfapwt.tTabatbefebloemeft
afgbeuallctt pfn/fo volgen baer b^wBens m/bk ft'n acbter aenben peel
ronbt/bonenpberp toegaenbe gbeltïcreenlt;8^er(ïen coten/enbeinbep
bawrensleytrïvectfaet/batriectgbelqdber8.éet^#embontacbtJ^»
gbe/laftgbe/0eel tvottel.
-ocr page 523-25nbsp;P(tetfet)(tetJ(Wfi.nbsp;Hypericum.e.I^necintyt,
wo;bi: omral iitbc
RaccRboflcRctt wbc op bc cantcit vatt.
bcactcrsgRcnonbctt.
Pit gRcwas bloeyt mccfi ttt 3ttlto
Cttbe 2(ttgtt(io/cttbc bacwa b;cttgRet
ftttfactittRawtctts.
©♦Cfatts ctttyt is weent cttbe btoo
gRc vwx natnerc/cttbe fnbtql van fnb.
pandc.
CmcRtcnbctPCt^cft'tt^e.
€ 3ans crnyt met bloemen cnbe
faetgcfobcncttbcgcbtottctctt/batlop
bcrtittc/cnbtcngtbcnvtonwenRact:
macttt.3« wqtt gefoben eïï gebtonc
ten/vcrbtqnctbctcrtiattcoftqwarta^
ne/batistcfcggRen/bcbtqbaecRfcRc|
en vicrbaecRfcRe cottp.@qn(actgc.^
fobcn/cttbc vccrticR bagRcn vcrnol. ^^^
gcnsgRcbtottcBcn/batgcnccpbc wee
bominbcRncpc/batisbatfciatica.PeblabcrenmettenfabegcPootctt/
baermcbcgRcttcepmcnbcverbtanbtReyt/d(mctttbacroplcyt^B:gt;cbla.
beren gRebtoocRtcttbcgRcpnlncrijecrt/batgRcncepbcvnylJ^ottettbevl
ceraticn cttbc ftvccrittgRctt/alfmcttt baeritt Proyt* Pat faet gRefobcn c» -
bcgRcbtottctctt/batPoptbcttloopbcsbnycir/enbctiswtttcmcttbcgoet''^
totbenpeetttnbcblafc.
/oojj
(mnbsp;ö^cccxxim.
j^lfettcrnytop3nfqntVtmns/batRcctmenin^ticciccn.
be £atq« ^yofcyamns enbc 2(pollinaris.Pc 2ïrabifcRc
mec(iersRcctcttt2tlterc»m.3ttber2ïpotcïcttRcetctj[np
lqntamtts.2gt;cn ootfptonct vattpïn namen paetbefcrc^
nettitto»P»^«tqnf^en6erbario.
ÖcPccRt
^ocwdbatbeonbcmecPcrsgefcrcncnRebbcnvattbtqerleyBdfcrt^
crnyt/no^tanscnisonsnt?tcrtqtmacrcenbetent/wyen8cotttrcM=»
fdcttbcpgnrcwiRicrgRefctRcbbctt^Slbnafowillcttwiopbitpasvatt
bectt fcrqnett/cnbelatenbattber varen.
Bnbsp;Hyofcyamus. töclfcttcrtiyt»
25clfettc«iytbcc(t(«€rbtc0e (ieictt.
©jïttbkbcrcnalö bieccrfi xvtxvafgt;
feit/bte ftn (eer btccbt/fae^t/ xveed/
cnbc woiachttch/bootfncbcn cn gl^e^
cloww bqita g^zliict tëycïm loof/
bottc^ct: aflt;i}v(ttxvid:) Qmm* Bcjc
blaberen wo;bm optvÄcrts acttbctt
pcel cleynber/ (maelber / en fcberper/ ^
geEerfmetpqf op jenen fcberpe p««
ten / int aenpen gelifcH een banbefen.
C Be bloeme bat fn'n bleeete boberver?
tvigbe bellen oft fcbellen/crnypenbe
eerfigelqc? wtbycn bwyfïens/enbe
fq bebben binnen vier op vqf pnrpn
ren ?op?en8 / enbe als bep a^allen/
(bo wotbent gbeln'c? pottekens met
cleynbeclffel0en8toegebect/biewap
pn aenben peel in otbimnck tot bo^
wen toe. ^ierinne leyt faet/enbe als
bit rijp is/ban gbelqc?etben6welfa?
be/maer tis grauwer enbe eetbtver?
wiger.Bitcmytbeepeengeeipecbte
wo:tel/vmger8 bicfe/met veel veefen.
Paecfefijnbertvafltn^^e.
gufqmamns wapoueral aenben watercant/aenbettwecb/enbeto
Önbsp;^entiic.
:öelfettcrnytbloeytbengantfenfomer/ettbep?incipalicBin3ulio^
^te Mtm enbc complcjwe.
Belfencruytentfaetfqncontvannature/enbenmenpbettfcbabelict/
fomtqts ooct bootlkï/ en baerom en falment niet vanbinnen innemen..
^Kcmc^tcnbeopcmetc.; ;-
Jnfqnkmm gruen gepooten/alleen op met (Sjerpen mout gemengt/
engeappliceert/batpiltalberbanbepineenboetbiecefferê-Batf^pbat
wt bit cruyt gbeperp is/baerin maectmen boecrHens nat/en bie leytmert
ouerbeete/loopenbe/enbequabeoogben/wantbatboetbaerbitte/en^
bevloten/enbcbaergbebiec?cefferen.Batfapopbeolievantfaetinbc
00:en^gebacn/bat boet be Pceclte enbe pqne inbe ootm vergaem tTocb^»
tansiAlmentmet fotgbengbebtuycBen. Be blaberenboen alberbanbc
g^ej wel cc(]eiren en vergaen/alfmenpalfo gruen baerop leyt» @i fiiUen
enbev^b:qncbepineberleben/batpobagrabatvanbittecompt/al8
pmeta)erjtenmoutgemengtwo;bett/engepootêenbaerottergeflagê.
igen
« «A- quot; .nbsp;•i'.'«-^^
quot;-Uli )rlt; /nbsp;-5 fi
■ ...
-ocr page 525-m' ^t^i/'trf ^L /T^--^ /Ztl itty/ ^odiCf
^anSelfencmK^ Cd?. CCCXXliii.
iimvoctwatervatt^wfqmamusÊtemaccr/brttmaccEtbcttmcttf^p^
pcrtb€.B:gt;cfedqcp boet oocE be olte bie vait tfaet gemacct iö/met ajtïtt ge?
meitgt/eitbe opt vootlgt;oofr/ertbe iitbett (laep vanbeit hoof bc gc(ircEcn.
Bcblabe«nficlpcttbatbloebctt/ettbc|q(qtt0octvootbcvtouwcitbic
haer fuyacwitge tc feer oitervloebicb bcbbeit/ geflootcn eitbc baccop slgt;e
leyt; Be wottel vait bit crityt iit ajqit gcfobeit / cn fcf creit tijt lancE inbeit ^
mottt gcboubeit/ baermebe vergact be groote oitlqbelqcEc pine inbe tait ^ ^ ' -
bcn.^n(nmma/acngc(icnbatbegi:ncnBclfcnblabcrctt/batfaet/enbe 1
tfap/nict alleen ben mcnfdVmaer oocE tvce en bc bccpctt bwl enbe rafen?
bemacct/fo en falmcntnict van binnen innemê/maer allccnlicB van bny
ten vferen/ om be pine te boen ccflcren / cnbc ben menfch (laperich tc ma?
Ëen/cnbctfclucfalmcrtoocbocnmetbifcrctie.Bitvermancicghier/om
beqnacBfalners cnbc lantvacrbers wille / bic fomtqts met btt Bclfen^nbsp;,: ,
crnytfeergrofomgacn. tnaerwaertfaEcbatbc beeren baertoe fagcn/'
batmenbep nctbocncn niet toe en liet belieben foo iantmerlicE tcbcbtic?
Citp-CCCXXY.
©»mnacm.
'^t öcwas/bwclcE wi Hyaci'nthus ccerulf us maior mas.
n
iheeten/batisccnma?
' niere van bloemen bic
^ _ in (Bticcic enbe latqit
i^yacintbt genoemt (qn. Bacrombec
tcnp tnecrtsblocmen/om batfe meefi
inbe tHecrte wtcomen/als baer bc
blawXgt;iolettettvertboonen.
B tlabebcfcrtttirtgcvanColnmella/
fo fqnbemeertsbloemenptincipalicE
twcebcrbmtbe/blaw eit fnccwit.Bc
blauwebeetcn6ylt;^cintbicerttlct7cttbe
byet iffcr vier fotten oft geflecbtcn/bic
onsbeBcntfqrt.Beer|ie is wat groo^
ter van wottel citblabercnbanbe
bcre/enbcbaerommebeetent^ictot
een onbcrfd^eet/ groote blaw mcerts
bloemc manncEcn. Bat tweebe ts ben
eerficn feer qelvjcE/macr tis wat clcyn?
ber van wottel/ blaberen en bloemen.
j{|:nbcbit bebben wibcn naem gbeg^
wen groote blaw meertsbloern wqp
Hyacinthus cceruleus maior fcemina, Hyacinthus cceruïcus mfncrmas.
(Bwptc bUw i^emöblocm wtjffert.nbsp;Cleytt bl*w iTleerteeioÉm tnannthn, ^
Hyacintlius ccrruleus minor fcemina,
lt;flr;tTbI«w rnecrtóblocmwijffen.
bcrctt/cttbe baer bloemeit (laen gbelqcB (ierreit/bett blatwveit t)ioletteit
ntet feer ongbelqcf / enbe tvq bieten befe cleyn bla«? tlleertebloem man
neBen. Be vi'erbe tHeertsbloem beeft gbemeynltcB btii blaberen/enbe
baer bloemen frfn ooc veel bleecBer ban be vootgaenbe/ enbe men beetfê
cleyn blantv theertsbloem tvqf Ben.Be vqf be is ber vterbe itt alle bim
Sbettßbel^cB/tvtgbenomenbatbebloemenvanbefefneewitfitn. lên?
be baeromme gbeep bem Colnmella fqnen rechten nacm/enbc bq beetet
Ji:me»86yacmtb»8*
^(tctfoen.
Be tneertsbloemenbebben gemwnlicB ttt?ec ofl btq blabercn/bie (qn
|mal enbe land/ ben blaberen van £ood oft van Xgt;clbtaycnyn feer gbe
Iqd. Cnffcbcnbcfc blabcrcttcomcncleynbwttnc(leelBenötvtgclqdal8
Btefên/ enbe bic (qn met blaw blocmBcns befct/bic aenbe ttvce ccr(ic ge?
flesten (eer clcyn cnbc ront fqn/gcfaetfocneertgclqd een laetbnffc/ enbe
baer bonen op (faet cen clcyn (cboon tvit (Icrrden. Be ttvee anber gbe?
B (lekten bebben gc(ïerrcbe blocmlcns / enbe bat le(ïc gbefle^t beeft (nee?
tvitte blocmBcns/al(ó tvi bter vote verdaert bebben. Zie bic blocmfc'ens
vanbe twee eer(lc gbe(lcdgt;tett afvallen/ fo tvo:bcnt btqcantc bellcfcnö/
enbe in dde clq(icre leyt een rom ftvertgt^atv fabzUn bc(Ioten. Bc bloe^
menvanbcbtqlc(ic/batwotbcnrortbcertoppcn/fogroota8i|rw^^
fomtqtsoocBmccrbcr/cnbcbicliggcnvolgowtgcdfaetsgelqcBalstni
iic oft èitö. Bc tvottel iö ronbt gbelq cB eenen 2lyewyn bol/bcett grooter
banbanbcr/alfobicftgnrebatdaerlidwtwq(i.
tneert8bloemenwa(fcngcerneinbidebo(fcbenenbc0cbcrcbtett.Bc
twee eerjle gc(lecbten en fqn niet fo gbemeyn als be twee lc(lc.
Be tHeertsbloemen comen al wt mbe tenten / enbe alfban btengm
enbe Icnercn (q b«er fd)00n blocmBcn8.nocbtlt;»«0^f be ttvce eerfie
ïvatlantïfamcrwtbattbclc(le/tvantbiecomcttgbemeynUcetvtmtle?
flevanj^ebtuarinsenbcmartiu8.3nbent^eyverbwqnen(qweber^
ommegbelqdmeeranbercrnyben/ .
mnbsp;^(tcuer mbe complejwe.
Bc wottd van bc(è tneertsbloementa conbt inben tweeben graebt/
enbebtoogbeinbenccr(lcn.maertfaeti8btoogbeinbcnberbengraet/
enbe mibbelbaer werm enbe conbt.
£r(tc()tenbeo)^er(ttte.
2ttfmenbcfeïvottdmctwqnfiootct/enbeopbefcbamelbeytvanccm'
gbc iongbers (irq'dct / foo cn fal bacrop gbeen bayt comen wa(fen. Be
wottdmct tvqn gbebtonden/bat (loppctbcn loopbes buyds/cnbe
lo(lbevtinc/cnbci8goetbengbcncnbievanvenqnicbgbebicrtcgbebe?
ten(tfmBatfact(loppetmeer/baerommebeeftetmeercrad?tcnombcrt
loop bes btty cjf tc boen ccflTct-c ban bc wottcU Pat (act met wqn gcbtonc
ten/bat gcitcc(i bc 0ccl(iccttc.@ommtgRc nemen 2lnci:oone baertoe.
2(nbsp;JB 3?fopc oft 6y(f0p Reetmen tn (Bticcp cnbc J^atqn^y(fo
^ pna.^ênbc fo Reetetooctïnbct: 2tpotetcgt;
öRefldcRt.
tXim vinbt twecbetrRanbc J^fopc/tam enbc wtlbt.^c
tamme wotbt tnbe Rotten gRe(ct/cnbc baeromme Rcetmen
bte ooct Rof 3?(ópc.Sgt;e wtlbcRcetmen bercR 3?fopc / om batfc op be ber.
gRenïi?a(ï.
Êdctfoen.
PcRof 3^fopei8 ccnRonbtacRticR crnyt/Rebbenbe ccn Rcrbc wottel/
- cnbc bacrwt ïva(ï eenen (lam / fomtiite ttvee oft bttf / na bat ben (loet
onbt wotbt. crijcRt veel tacrtens oft riff tens/bie ft n van onber tot
boncnmctfcRoOttgrnenblabcrtenebcclcebct/vanfaetfocncgRclqctbc
blabertene van Batnron oft ]^neU6et lenert bloemè/bie ftn op btnyn
blaw 0Rccolnrcert/cnbcbc(c bloemcn (laen acn malcanberen been bo^
B nen banber gcltic een arc42ll8 bc bloc
mettafpallen/banvolcRtbacrcleyn HyflTopus, ^Pfopc.
fabctenna/bat leyttn Rnyftcns bc
jlotcn.HDe wottel ts lanct cnbe Ront.
acRticR. 3De wilbe 3^fope cn is ons
nocR nict ter R«nt comen / enbc baer.
ommcencon(lcit wqbie nietaf con.
tcrfeyten.
Pc tamme 5?fopc wotbt oweral in
bc Ronen 0Rcplanbt. Pc wilbe wa(i
op bcr0Rcn/alfo wi 0RcfcytRebbcit.
^entil;.
C Pc Rof 3^fopc bloeyt ptincipalict
tnCïnlto/cnbc ban bcRoottmcnfe tc
vcr0abcrcn/om ber bloemen wille.
^(xmun^ttmplipiu
^e s^fopc is werm cnbc btoo0Rc
inben berbcn 0racbt/ cnbc ft' is van
CmcRt cnbc vvetcamp;'n^e;
V met X)%en/ ïPq'nrnytc cn
Iv Arut quot;l»nbsp;• i c-
RnentncB
Bnbsp;water gbefobett mbe 0cbtOttc?ctt/bat belptbengmeit btc
^ett ettbe fwarett rtbettt bebbett / Ctt lattgbtterettbctt boep mfttOtcnttge»
j^fope tttct bttctttttc? gctttcttgt / cit itt tttattictre vm ccn clcctnatric ingbcno^^ \ V j
ntcn/batboobctbewotntctt. 3^(bpentct(D)i:ynteli ittgcttomcttcttbcgbc^nbsp;«
btOttc?ctt/batlo(ibctacy)lqmicbeytbootbcttcamctj4nc?.3?(bpctttct .
Xgt;tfgcttgcgctctt/batlaicccrt.^cttttaectgoebccoUtcr*6ctvci:tcci:tblt;ttge '-'^Iti^c.
rottttctt bloet b(tt Ottber blawgcflAgcttbcytlcyt/ittWAtcr gbefobett Cttbe
bAcrop gbcleyt. tTizt Dqgb^tt gbefbbctt cttbc tfop gcgotgclt/b«t is goct
vootbctt bttygbe/cttbc gejwcl ittbe Beclc. 3?fope tttct mn gefobett / cnbe ^^^ ^
tfop bAcrafittbctt mont gebottbctt/bAcrmebeverfttctet bctt tAttbtftvcer. l i^r^a
éetiöfccrgoettcgbetttbiitcttVAttttAtcrctt/mctKoomfcbcttCoittiïttmïinbsp;-
bebücttittc?cttbe(butgbe{lootett/ettbcbacropabc!cyt.3?fopcittolicgbe ffi)^^^'
fmctttbAcrmcbetvAicDt. ^t^^w^nbsp;'•^v-r-x
dtetpepet
^enttaem.
m
£(^p.CCCXXWlh
SttcrpepetrbcefibAcro Hydropiper. TPrttcrpcpètr.
byctt ttAcm om battet
Z
fcberp Cttbe amper is
vatt fmaU / en tberttt
^ ^ op bc tongbe gbelqc?
als pepe^ ©ommigbe beetent ooc?
Xgt;licgbe«cruyt/om bes wille bat be
vliegett Cttbe mitggett oft muefiett nkt
aenrttcrettmfttUcttyctbatmetbatfap
vatt bit crwyt befptaeyt is.
Êaetfoen.
ÏDatcrpcpcr beep ecttc va(lett/(ierc
Pctt Peel met veel ?ttOOpcit cnbe tottc??
twcr?cn8. m bicroptvaffctt ftttbla?
bcrm/bicfitttbctt mtlgbeblabercttgc
ltic?/graivacbticb colwcrc/enbe
fottberlittgbc op bye fübe ter cerbm?
waert.eqtt blocmett pfttte famm ge
btottgbm/gbelqc? cm fd?erpe/fma?
learc/cttbe fttccwitvatt colwcrc.2tl9
bcpafvallen/fooletterctbtwyttbtcebt
faet/bat is ooc? beet op bc tOttgbe.Be
wottel bcep per veel veep».
cccxxviu
plactlêtt/bq vqttcre/poelert/enbc vifd^pttttcn.
©encijt.
^(Xtmt enbe compl^'e.
l^dtctrpcpcn's per werm mbe btoogbe.
Beblabereitettbetftetghepootett/batverteertbe fngt;eermgbe»cttb«
Sberotttteitbloet/ltggbenbeottbertghcttcbatbJto^gfeeßootettopgbe^
(lagbmiöMlfmeittbaeropleytBe^labereitghcbtoochtettbegbcpwl^^
rtjeert / baermebe machmeit be fpqfe bereyben m pebe vatt peper. Bat
• rapbatwtbeblaberettgbeperpiö/batiögoettotvwylwottbett/ombi«
baermebe te tvaflchctt.
CCCXXVIIL
^ettndem.
(D!critytbatbeetmêoocECottfecrityt/opj5^eer(recrityt^
Jn (0ttec^;lgt;cetet pblomoe/tit latqit Xgt;ei:bafcttm/£att
bela regts/Caitbelaria/en f attaria/ ittber 2rpoteEe tCa^
pfns barbatitö. Bett ootfptoitcE vatt befe itameit Paet
mottfett £att}ttfchett6«rbariogbeaUegeert.
meitvittbtptiit^IicEfeperh^
ribes fcrqft) beetet lOeirbafcitm cattbibitm mas / bat is te feggber^
ngt;olcr:«ytmaitttereit/op^^ufcrttyt. Battweebe beetet X)erbafcum
cattbtb»femitta/batiö/tvitJXgt;olctttytwqffctt.BatbcrbefwectXCgt;ol
crttyt/oftngt;olblaberert4BAtvierbeXgt;erbafcttmfyIiteptre/batis/tvtlbt
ÏDolct:«yt.BatvqfbeXgt;erbafctilitm/bati8deyitït?olcrnyt/ettbebit
istweeberbattbe.BeeitgeefteetteitgoebettpercEeitritecE/ettbebitbeet^
mett@.peeterscrttyt/oftgeel6emel8Pt}eteUBaitbereitriecEtm'et/ett^
B bebatbeetetïvitte ©'»etelbloemeit.Bat fe^e beet lycbmtis/ettbe ttt
Bwytfcb tnanmroOY^^nö/eitbebitisoocE tweeberbattbe/btuyitm?
be wit. Bit (qtt alle be foottett vm ÏDolcrwyt/bie ottsnvte befer tqt
beEettbtfiïtt.
idecfoen.
Bat eerPe beep eeitettboogbettgrautvettgbebAytbeitpeel/bitis vatt
ottbertotbotteittoemetblaberettvercbiert/alfoobataltqtbeeitblatbo^
«ett banbct! paet/altift deyttber ettbe ftitaelber. Be blaberett bcftebett bq
s ^^ ^^^^^^ lAitcE/ïvit afcbvertvicb gctteti/ wol^
ad)ticb ettbe faedgt;t. Botte» be blaberettvertbootteitbaergcd wdrieoj
reitbeblocmeit/biepaettroitbtombeitpedtotbowetttoe/eiteldbloeme
is met
V
•Uf' li} {gt;11
€ 18 met vqf bUbetBette Ottbecfcbeybeit.2tl8 bie afvalleit / fo wotbeit bat
rottbe ge^Aytbe boUeBetts oft ïmppiïzm/ bte fi}it vol faet8 gelqcB 6ttcl
faet/maetr tis cleynbetr.iSnbe befèit lartgen fïeel met fttt bloemett jtet gl^e
IqcBeett fcbooitBeet:(fe oft toottfe/ettbe baetrom bcetmetttoocB Coottp
crityt/«lfo bouett g^efcrewett is.^ct heeft eett laitge (lechte tvottel / bte ts
hotttachtich ettbe roitbt/ettbe vittghetrs bicBe. èat ttveebe is befat ge?
IqcB vatt fiele enbe tvottele. Bqn blabet^eit ft'n tvit / enbe tvat tvola^?
tich^ Bqtt bloeme» ft'n fteetvit / elcB bloeme met fes blaberBens o»bei:?
fcheybe». tCftet leyt oocB i» B»oopachtiglgt;e bolldens beflote». Bat
berbe/btvelcB me» fwet^t ÏOolct^nyt ofi 13(?olblaberen heetet / bat is beit
eerfie»beelghelqcE/maet:ft'ttblabece»(^»gcootetrettbefwertet:.@q»
bloeme» ft » oocl veel giJOOter/ enbe ghefaetfoeneeirt gbeltïcl troof lens.
B Batvierbeghefleclgt;te/btvelclme»tvilbtïDolcruytl)eetet/bat heeft
la»gbee»bebicli fïele»/e»be heeft blabetre» ghelifcl ©anieblabere».
Bq» bloeme» ft» geel e»be mi»bet; ba» beecfïe/ eff ft' ^ebbe» een btnyn
oftp»trpw:en fiemleni»bemibbeUBq»tvottel is feet;btcle/alfoo/bat
bit ga»t8 ghetvas/bat baertvt compt/tvel ee» boomie» gelqct. Bat
vqfbegeflechtbatheet peeters ctrityt/oft geel Blnetelbloemen/en
bit cwytfpteytbemtvtopbeerbemettvittegcf?onffelbeblabet:ê/bie fqtt
Verbafcum nigrum,
©wem TPolbUbcrcn.
Vcrbafcum fytueftre.
VûiibtVOokmyu
Verbafculum non odoratum»
ÎDtttc Ölnctclblocmcn.
amp; eetft rottbtXulfcbeit behkbcm waft men venben ghttm cft effenen
peel / cc« fpattttc ImxcïJ citbc afé)'^etvpid),'3nt fop van clcBcn flccl ban?
0ben bobccgcclc bloemen / btc flnypen xvt xüitte holle fac^^cns ofr bot(ê?
Ecns/m'ct anbere ban xot cleyn clocr^cns oft fluctclpqpfcnö/fomtti'ts cl?
nc meer oft min op ccncn pccU 2tlö bc bloemen wtnallcn/ fo wotben bat
cleynboUc?cnö m mantcrc va6ttelfaet/bic jqn vol fwcrts clcyns faets.
pc wottel IS wi't cnbc vccfachtiel) / ghelqd bc wottel van VOedgt;bxeebe^
De witte ©litctclbloeme ts ben vootgasnben crnybe ghelqef / maer
btt heep veel btecbcr blabcrcnbanbat.Bii'ne bloemen |Tin heel bleect^
ghecl/bqcans wit/enbc baeromme beetet tvjtte ©Inctclbloeme. amp;i ett
bebbengbeenenfonberlmshetttucc^nbelnc^begbeelc. Batfc(icgbe^=
jlccbte/mctnamentnartctiKoofïens/batbecftblabcrcttbieftnafcb^'
ver wich srncn/bkl / faecbt / mbe wolacbttcb / gbeUK^ bat ccrjlc VOoh
?ettö / b;c Rn van cotuer btnyn oft wit / enbe na bat elc? bloem vergactt
s ie/foo comptbaercenboUcBen0helqc?ectt^nclbollc?ctt/batisboneit
fcberp 0be»t|cH een cleyn i£ec?cl/ cnbe bicrin leyt afchvcrwtcb faet. ©qtt
wottel ts oocB hovttachticb gclqc? be wottel van attber rPolcrnyben.
«pkeefe miTtm^i^^
Befe 5Polcruyben vmbtmen htcr ettbe gljtnber.Beerfie bttj sbe^
flccbtcttwalfertgbemcynltceopbcbeybe/neffcnsbatweclV
oben/ettbcbi|bctitynen»nocbtans€nisbatgh«ficcbtmetbewi^^^
men niet foo nhcmeyn/als bc twee anbere / eiÄc tuen vtnbes oocH met o^
ueral.Batv?erbewa(l0cerneopbebeybe/enbefonberlin0bebpbtoo?
C5 tDolcrnybcnbloeycnptmdpalic?
mcnbcboo:tbtetevcrgabercntegbenben^erft.maerbeeiuetclbloe^
mencomcnvtoccbwt/wantbaeraenmcrvtocnbatbeletttepootbc
bantft'n.^ênbetnbyertiïtbchoottmcnfetcWtgt;ere/watttfiivcrbwt
ncn ettbe vergacnh^^l^^nbsp;, .
feer werm.nbsp;. ^nbsp;.
Bc wottclvanbcïPolcrnybcnin rooben wqn gbefoben enbe
-ocr page 534-^ l4ttgbm«nbwhoe(i.Bettt4nbtjwcct:vcrfttetctbaermctgt;e/aIfmcnbit
/ r;. //il ^^ r fap wctrm Ittbett tttOttbt hottbet Be tPolcrttybett met be gbeel bloemett
ittbe loogbe gbebaeit/bie maf ctt fcboott bay^ Be blabet^ett itt watei: gbe
' fobett ettbe gbeappliceetrt/bie verteetrettbecottbefwcllittgbett/ettbe att?
bet: fweet:ittgbett. (ïftt oocE goet gbeleyt op bat gbette bat vatt eettett
©cotpioett gbefleBett is. Befe blabetrett gbebtoogbet/ gbepwlwetrijeert/
Cttbe mcthttettittcEgbemcttgbet/ettbe bat t'ttbe fweetrittgbettenbe tvotti
bett gbebaett/ bie fttllett baermebe gbette(ètt.Be blaberett vatt bat tvilbt
ïPolcrttyt gbe(lootett/baermebe gbettee(fmett be verbiattbtbeyt/alp
:.. ^ ^ //?r,umzntgt;itbaerop leyt. (Dm ï)ifgbett allet iacr bote ongbefcbeyttbttebow?
bett/foo falmettbieopbe blaberett vatt bat vtowwelicEtk^it ÏOolcrttyt
leggbett/tvattt alfoo blifitettfe goet.Be tvottel vattbe lïgt;olcrttybett met
^ttyte itt ïPatergbe(0bettettbegbeb?0ttcEett/bat is goet voot bett gbe?
ttett bie vatt eettett ©cotpioctt gbeflefett ia. Bat ÏPolcrwyt met be gbeel
bloemett/ bat is goet gbefobett ettbe gbebtOttcEett tot alberbattbe gbebtc
Eett vattbebot(i/alsboe(i/fl«ymett etc. Bat faet itt tvqttgbefobett/gbe?
; V ^ (iootetteitbcgbeappliceert/batisgoetgbeleytopyemattbtslebett/bie
^ aIcI* wteettOftïvttnalcattbereitjiitt/tvatttbitbetteemptbeptftteettbetgbe^
^V;- quot; fwd.2ll(ittettbeblabet:ettmetbatfaetitttvqtt(ïebet/e»bebaft(iootet/
Uic^pooïu.. foo treeft bat bebootttetuttbe fplitttcr8tvtettltftte/i(ibatmetttbaerop
Icyt. Bc ©Ittetèlblocmett bebbcttbefeluecra^tettbeoperatie/ïvattt
„ . ^^ blaberett enbe bloentett btoogbett tteber/ettbe (q vertceren be iwkllma
,nbsp;gbett / Cttbe baeromme (qtt(è feer goet tot pifttc ettbe weègt;bmmctt ittbc
Ettof elctt Cttbe ioncf tucrctt / ofi j^lccrcqtt. iêttbe bacrotttme beetc» fom?
migbebitgbeïva8itt(8itiect:2lrtbtiti'ca/ettbebqottfettttïbett6et:bapa^
raly (Is/bat is te feggbctt (Sicbtcrttyt. Bat fop baer bc Blttctdbloemeit
itt gefobctt fqtt/bat vccbtqft be blaw ettbe fwerte plecf ctt/alfmcttfe baee
. , mcbe wafcbt. Bttfelweboetoocf bat fap batmcttwtbe blocmett bowt^
, J ' Baeromme plegbett be vtouwcttbaeraettficbtmct bit fap te bc(lriycEcit -
'''' ettbetewa(fcbett/ombeplecfctt/mafettettberimpektttvtbettaettftcbtlt;
uT^iél tcvcrbtti'ttctt.
©ettndetn.
-^rbtbefycttcrttytbeetmctt ^ragariabqottfctttqbctt/ett^
bcft'ttvtttcbtett ^raga/bat is te feggbctt iêeirbtbefyeit.
maer boe be owbc (Bgt;tiecf fcbe mec(iers bit fcboott lüflicï
crttyt bictctt/bat Ctt weet icf ttiet/bet Ctt fif me(fcbiett Ätt^
btts 3bcws/cttbe fottberlittgbe tgbcttc bat gbectt (lef ettbc
pttttctf etts oft bootttctt Ctt beeft / alfo wi in ottfctt latqttfcbctt tjerbario
metmcerwootbettbewefcttbebbett.
«geflecbt
-ocr page 535-;^crbtbcfycwyt is tiveebcrRanbc.PeertRecft grootcr bloemen enbc
vmlt;Rten ban banbetVenbe oocttroober befycn^^tibcrs en Rebben fq
gReenonbetfcRecbttiSnbebaerommcRebbenwqbiebeybconbcreenfî
gnere begrepen.
V i-... ;
■ ' ' ■ V
iSerbtbefycmyt crnypt enbe vltb^
bertopbeerbe/enbeRetenReep gRec
nenfïengel/maerRetcrqcRtveellange
bta^tens/crnypenbe xvt be tvottel ge
Iq ct als netgar en/ en (q Raten allefîns
op beerbe aen met cleyn cnoppetens/
baertvt comen tongRc fîetelmgRen.
^etReeftgReRaytbeßelen/enbeopee.
nen jîeel en tvafren met meer ban btq
Cblaberen/enbeelctblabetenisronbt.
ommegReterftgRelqc;-eenfage.Pefe
blaberenfqnooctopbeentqbe tereei:
ben tvaert gants afcRvertVîcR/enbe ft
Rebben veel rîbbetens.2fls befeblabc
tens ecrp wtcomen / fo (qnfe te famcn
gRenonbengRelqct Clanerblaberen/
cnbefeergefronfrelt.Sgt;e bloemen (qrt
«ReltfctfcRoontvittegReflerrebeXgt;tgt;
letten/bmnengReeU 2tlsbe vqf tvttte
blabertenster fqbenafvallen/ fo copt
xvt batmibbelpe geel btngeften/een
rotvbefîe/bietseerfigrnen/enbebaer
naalsfôReelrqpis/battfooïvoîbtfenbsp;^ ^^
fcboonroot/btnnenvolcleynfabetetts/Rebbenbeeenenltefîtctenrmct^
pk(îîetenfmaect.Petvottehsbnytenbînytt/e«amp;^b»»i«»^^«/SWlt;^yît
ertbe veejacRttcR.nbsp;- ^
pctetfe ^(tetîRet;
pe€erbtbefyenwa(fenopbtoogegraf,ifRttgeRnenelett/aenRaccR
bo|fcRen/enbetnbeRonen/maeralberlt#trtttvo»bt/enbeînbergRen
baer veel lombte ts.
j^erbtbefycrnytbloeytinbe^enten/enbebehgantfenfomerboottot
intbegtnfelvanbenfomer.
0te natutt ettbe complqac.
PeblaberenenbetvottelvanbitcrnytfqnconbtenbebtoogR^î«^^
eerffengraebt. Pebefyett vercoeleit ettbe btoogRett/btetvqlamp;lt;»tfeno^
-nbsp;Vvx.,VA ™
-ocr page 536-^ onrqpnbsp;als ft rqp ftit/ban ft» ft' werm ettbe btoog^e*
Bit crttyt gbefiootett ettbe gbcappltceert/bat beylt be wottbem
' fobett ettbe gl)eb:ottcfett/fo poppet bett loop bes bwyclö/ettbe ber vto
w ^ wettpeclte.B4tftpb«ecafittbenmOttbtgbebottbe»/batcöttft:teerteit
/1nbsp;bt percit bat tattbtvleepb/bet gbeiteep be vwyl qnabe mottbett/ettbe ^et
verbtqp be» qwabett tnccï op pattcl baer wt. Bat ftp vattbe blabereit
^ : 5 -quot; gbmeePalberbattbegbeP'^eer/ettbe ftttberlittgbei|ttaettp4^/ipbatsi
- ^ mettt baermebe waj^t. iêttbe baeromwie ftllettbelicbettbit ftp bicfis
/ ^ wils gbebtttyclett / byett baer aettpc^t root wtbteeclt. Be ièerbtbefyeit
, r// Cn.^r^ca verpaett bett bo:p/ettbe ft' biettettwelvoo: eettbeete Colenlemagbe^
'^trV/^ ^ Batftp vattbe rqpeiêecbtbefyettis goetvootbe gb^tte bic bat graueel
xtojii^i-^ beïgt;^ett/gbeb:Ottclc»/Cttbe bet ptyttertcttbepttrgcertbebotp. Be wo:^
,. tel gbeftbc»/ettbebacrafbc8att0ttbts Cttbe bes motgbensgebtottcfe»/
batiagoettcgbcnowergrootcbitteberlettjjr.-^'^^^^
^leriattcbectoocl Cattcttcrttytcfï (Dogbccrttyt/ombat
• be cattctt be wond vatt bit crwyt gccrttc ricctctt / c0 baer
oogctt baermebe perclc.3tt(0tiec|t:en^atq»bcetetpb»
ett Uarbttö fylwePris. 3nbe 2ïpotele beetet X)alertatta*
'Dalcrtae» ie twecberbattbc. Beer pe is groote ï)alertatta / ettbe bic
wo:tva»ftmmigbett ^ebcctcttCbcriacaria/batis/Cbcrialdcrttyt*
Battber beet gbemeyttpalcriattc. Bat ottbcrpbeebt bat tttflfcbe» bep
twee ftttctt is/bat ftlbt bt^^ bcprctt«»
^(tetfoen.
25 lt;Egt;tooteX)aleriattebeepee»e»ro»bett/bole»/effcttett/teeberett/btuyj!
tte»Pe»gbel/meti0»clt»re^,0plebctt0ttberpbeybe».Be blabere»fttt
eerprebeliclbtcebt/gbeli}d'tX)ecbbieeblabereH/e»bebaer»awotbc»(ï
gbedowe» gbdqcE blabe^m va» tvitte» boftHopaert / va» colttcrc
pboo»grtte». (Dp be» ped waflc»Pboott ftecwittc blocmc»/boewei
batppbq»e» Iqfvcrwicb'te ft» cer ft baero»tplttyclctt.2lls tftet rqp
tvotbct/ba» vliegbettvecbgbelqcl batftetvatt£attOttwe.Bie wot^
td is vittgbers bicfe/met veel dcytt vceplittgctt op wottdiens baer «ep
pttsactt battgbcttbe/boot malcattberett ettbe ower malcattbcrc» gbef
Iqd be wottel va» bat ^cylid) ^crpcrwy t / maer ved geclbcr / bebbett^
be eette» pcrlicffdqcle» r»ccl.iê»bei»(ommigbeplactptt vercoopet»
be vtowtvctt bcjê wottd voot Calmws. Bc gbcmcytt Xgt;alcriatte is
ber vootgb^nocmbe» gbdijcïï va» pe»gbel / wtgbe»ome» bat biï
int
-ocr page 537-. (
lt;1
U
C iittoppct:(lccaittmoftbol?clcrtmbc(!wpmbceft ©ijttecrfleblaberm
tgt;ebortcfcrgtttmvattcolwct:c.3»t fopvaitbeit (Icclwaffertrnpecwigc
blocmc.Bc wottel van bit cwy t is cleynber: ban be wo:tel vanbe voov
revberalenatte/efi(ïii8Volveefen.2(lleiaei:(iootctfntt«n^
plaetfebwberttxifltn^^^^^ ^ ,
iöinalle lanben nict 0bemeyn. Banbe; wa(i m vocbte plactfcn/m
beemben/enbeittwatee0racbten.nbsp;^
Xgt;alewattebloeytbett0antfett@omet:lattcl?.
^atuetJenbecompUjrfe.
X^alcmneis werm enbe btoo0bci»ben tweeben 0raebt.
X^aleaacn wottel 0befobettenbe0ebtoncEen/batlo(ibe Vtine. 2gt;cp
gbclqc?eci!adbtb«ftoocBbatpnl»cr/inwqngbebtonc?ett.©qbort
pqnecnbewccbomceflctcn/biecenmenrcbittlqit (qbeheeft.en l^wf ^
bcnvtonwenbaermaent(lonbe«i^ettböetfeooc?ittbemebiciincn/bie
tc iq
r
1
I
k
L V
T'
CCCXXX.
amp; mcntegRmvcnt|ttmitcempt/b4cromi(if«rgoetbatmcnmftbwm
Pe(}ilerttKbacrafb«rtcec.3rem r)«!ertam wottcl itt wq^
|bbcn/cttbcbatittbcoo0Rcrtgcbtupt/b«tntacctccttcl«ci:gRcfi4)tc.©q
i8OOctwtttcmcttbcsoctontwottbcttcttbcvlccrctttcRcylcttCtt0Cttc(cm
^cnmm.
ro gt;fctt Rccttttctt itt (BzkcK PRlt;tc08 oft PRlt;tcc/itt £lt;ttqtt
, W) Icttö / ettbc fcttticttld. iêttbc albus RcctntctttitocRinbct:
^aeefom.
pc fittfctt waffctt op sRcltïct bc VOiéin/mzt dcYtt Res
Ictt/cctt elle Idttct/ op alle ftbctt becicct met deyn blabcrf cns gRclqct vcc^
bertctts. lêlct bl4t Re^r fqttcn btact oft dau wicttctt / bacrt mcbc Rlt;tccït
gRelqctbcÄwtett.peblocmtcttswotbcttbittyttmctwitgcmcngt/cü
fqcruypcttOttbcrwtbcnfïedtujrcRcttbcblabctctotbOttCttt^
bc oppccftc bloemtens nocR ttauwelict Ract bawtctts cn Rd)bcn/ als bc .
Ottbccffc nip wotbcn. tUcn vint felben meer ban viet linfctt ittbc Raw
tcns/bic baet waffen na bat bc bloemtens afgenallen fqn/ cttbc fommU
gRc vanbc tofctt fqn lenctvcrwicR/ Lens rmr..»
fom sRedwit/ ettbc fom gtawfwctt.nbsp;^ ^
0q Rebbe cctt teebetc wottd met veel
vcefen.
B ^ctinfcttmoetcttittactcrsopgRe
btocRt wotbctt gdqct als «ttber pot.
tagievtncRten /cn fq wdlcn un mitgt;s
belbaer ccrbc Rebben.
Eendje.
Pe 5^ittfètt bloeyctt itt Jnlio / tgt;acr^
na wotbcnRacr Rawtcttat^Jp/ettbc
batt moctmcttfc vcrgabcrr gt;
^mm cnRe compUpit*
^c Jlinfctt fqtt mibbelbaer werm
Cttbc conbt/cnbefq btoogRen inbcn
ttvccbengraebt.
PicvedJ^^ittfcrtctct/biccritcRtbaci!
af bOttctec t^gue /nbsp;en
(ilttttictgoctomvcrbonwctt/cttbc fqr
fijtt qnaet voot bc magRe / want ft'
f
^blafeitbcmagcmbebcbcrmmfcetop.StlfmcttbelmfenmctbAcrfTttyï: U
mmctct/battffoppm|ïjbettb»ycf/wantbaetrfluymcttoftfcbd^^^^ '
ïen fect te famm*tinfkn in tvater gefobcit/enbe bat fop baerafgcbtonc? .
Eert/bat lareert. tHaer alfmett beerfie jop tvtgietet/eitbe als (i weberom
in eett attber water gbejobett wotbcit/fo floppett p.BDacro.mXi|i}|ê goêt
glbtts bereyt voot be gbjttebie bett loop bes b»ycr/ ettbebat roobe meU'? ^ ^ • ^
joett bebbett. ©q (qtt oocE goet vootbe vtoitwcrt / bte te feer oiteritloe? ' '
btdgt;bAei:f|w^tebebbett.2llsbe (laymeitoft f^dlett vattbe ftnfen gbe^
baett fqtt/fó ett (ioppett (q met fo feere/maer (q voebett babt/tttet tegbett?
(Jaettbe batfe gro(7qwaet melattcoltetts bloet mafett. Baerom foo wot?
bett be mettfd^ejt Itcbtdtcf lazarus oft tttalaetfcb / eitbe crifgeti bctt cattc?
Eer / alfmett(ê bicEwils ettbe ved etct. @iï mafett oocf (waer btoomett/
ettbe (q fqtt beitboofbe ettbe bett tterttett oft $mitwett (cbabdtcf. tTïaer
tts goet batmeit be (cbdlett af boe vanbe Ititjètt / baertoe nemettbe iên?
bim'e/Potcdeytte/mt'fpdett/btoogbe ^oofen/(Diteappdeit/ ettbe byer?
gbelqcfecritybeit/(o (loppettftf bestemeer. Be ptfne vatt bat pobagra
B verfwetmeit tmt lttt(€tt/met (g^erfïett mout gbefobett / ettbe baerop gbe?
leyt.ltnfett met buentitcf gecoocf t/bte btettett wd tot loopenbe enbe ine?
tenbe vlceratien. @tï vcrteeren berbe (wdlingm enbe croppen/in a$vin :
gbefoben/enbe baerop gbeleyt. Be iirtfên in jeetvateroft fmtxüatct:
gbefoben/foo fcbeybet bat gbedontert mdcf inbe vtonwen botflen/ en?
be (q verteeren bat onertollich mdcf bat baerinne is/ alfment opbe bot?
fïcn leyt.Be linfen fqn goet tot alberbanbe gbefweer / eitbe tot fcbotftj:
beyt enbe rnybicbeyt van Iq'ne. amp; (qn goet in meebe gbefoben/enbe ge
leyt op be leben bie opdienen. Be ilinfen wel gbcfóben/enbe baerna gbe
pooten enbe gbeappliccert / bat poppet bloebt bat wt be wonben oft el?
bers wt loopt.©i (qn goet gbegbeten voot be gbcne bie onernloebelicE
vocbttcb Pïtt / maer ben gbenen bie per btoogbe fqn van natnere / byen
fiïn(^wterntatett fcbabelicf/want ft btoogbenper» Baeromme aen?
gbefien batp bat manndicf ftet verteeren enbe vcrbtoogben / foo bene?
men ft' ben menfch ben Inp om bq te (lapen. -^inbe bieromme bietten (q ,quot; •
babt ben genen bie in ftynerbeyt lenen willen / ban bie ittben boitwdijc?
EenPaetfqnt
iglinbebeetincBtiecr PbtlytA/enbe in latqn Cilia/
enbe alft beet pï nolt;^ tnbe 2lpotef e.
Be oube meepers prtïnen van tweeberbattbe ünbe
boom/te weten mannefen eit wtïffen. BmSnefen beep
berbt/vad/Ettoop«cbticb b^nbt / enbe een bicfe fcbotfjê / bie en laet
21
C iiq b^^et;
ü
-ocr page 540-mnUÊinU.nbsp;CCCXXXIL
25 baermctboogb^ttalöfifaf gbcfcbelt Tiiia. £mbc.
is/cn (ïi ciccltbAtbanbc fd?o:fle vm
bwqf^ett. Bacrop ctt waflctt oocl
ghcmWbctncttitocbvtwd)tett. Bat
wtïflcttbecftccttcbidctt (iatti/cttbc
witbo»t/cttbcbcfcrcl)Otflcl««baer
bwygctt / waittbacr wotbctt wtcgctt
btcttgt blocyfclctt?
be vtttchtett. B wqf Icit ts Otts allcctt
bcicttt/cnbc bacrottt bebbett wioocB
alleen ßn ftgucre biet: Qefit/mba van
fqnfaetroenbefcrencn.
€ Belinbebattvtff^en beeft eenen
biclen pam/bie btcybt bem verre tvt
mctjtïntaclcn.0ttnblabcrcfttnbcn
ï)cylenictongbel'ïlt;^^/»quot;^'^»^bcfc (qn
tveecler/enbebonêfcbetpct:tocg«crt?
bc/enberonbtfommc0b^^«^ff?d^'2
cen fage.Bietvi}l bat be blocmc nocb
mbaerbttyf^ensoftbotfelcnsPclc/ \_^
banpinfcgmcn/macralfretvtcomcV
banrqtt(qblceclgbeeUi£nbebiet:tvt
comptbevmcbt/bieisronbtgbeliïcIbcbcfyenvanDeyUiSnbcgbeett
bee(leenp:oeftoftertetet vanbefe vtwcbten/maer be blaberen en laten
(ïjnietteeteit*
^Uctfe ^mUt m^tmu
B Be£titbentva(rett0^^»=*»«itttgbcbcrcbtc. tnaernv fetmenfe oneral
baermentvil/enbe(bttberU'ngbebwqfem.
B«twtïf^enbloeytiitgt;»io-
Beltttbenboomisw-^-rkV^iabPringeerteenlttttel/enbebiTttytt^^^^
Beblaberenvanbevtontvelqclelinbe/biebeylenbetvonben/alp
menbitmeta5t}nPootetenbebaeropleyt.Batfaptvtbeblaberenenbc
bloemen/batverbtqpbefron(rclcnenbcrtmpelen/envleclentvtenaens
pcbtc/alfmenbatacttpcbtbacrmebetvafcbt. Bat fap vanbcbtnnwPc
fcbot(fc/boetbatgberwelvergacrt/alfmenbatbtermebebcPritctgt;mert
beyltbetüon^metbcfcfcbotire/alfmcnfcinbenmontlnowtcnbaer?
opleyt.2:gt;itvootreybcfapisgoettcgbcnbattvtvallcnbcsbayt8/enbc
batbayi**'^^^^aerafxva(rcnbe/alfmentbaeropPrqclt.Bevnylmon?
/^in_____f.f.w____________ ff.»«/»«.fPMAW*!'^j^ebrq?
beren
-ocr page 541-^nbsp;^ctxmm*
fB (B^ontve op rgt;ergontve/beetmen oocB groot ©was«
Intvcnanyt/enbcin lt;E^:iccr beetmenfc CbeUbomonme^
ga/enbc in iatqn Cbdiboninm maius/inbcr 2lpote?cn
Cbelibonia.Bcn oo:fp:onc? va bcfcn nacm Pact in on^
pn ^atqnfcben ^erbario bcprcnen.
^aeefoen.
lt;5ontve bcep eenen teeberen/ronben/ gcbaytben pcd / met ved tacp
lens ter fqben gbdqcleennbsp;mt tm^m aenben red)tcnPcd
bcep ved Icbcicns cnbe Inoopicns. ©qn blaberen fqn ben blabere vait
boterbloemen wat gbelqc?/ maer fq chdidom um maius,
(if it teerber enbc boo:fncbcrt / cnb? 0p
been fqbc ppitjcrgrnê op gra wgrnc/
enbe op banber fqbc blawgrnen.Bo
tien op ben Pcd/cnbc op be tacpïme
ngt;affen fcboon faffracngcd bloemen/
gbelqc? geel Diolcttcn/cnbe bat wo:?
25 ben ten Iepen lattge baw?cns op bo^
rcn?en8/ baerin leyt gbeel blccc? cleyn
fabe?ett geUfc? ^wdfaet* 2llfmert bat
crnyt/ peel cit bloemen in pnc?en w:t|
wet/fo compt baer ged fap wt/cnbe al
bcrmccp bc wottel/ xvant bic is fbo
gbeel als gonbt/ met ved vccfcn baer «^mv;
ncffcns acnbangbcnbe. Bit fap is ffl^^
gbed gbelqc? ©afftracn/enbe fcberp
enbebittcr/enbebet beep eenen perc?
lenrncc?.
q^iaetfe ^actrbet^ miTmt^
lt;B»owwe tvap oneral in plaetpit
baer ved lombte is/ enbc fonberlinge
bqmncren enbe onbe prnctnren/eni«
be ooc? bq tnynen enbe bagben.
bereit in wqn oft n?«ter ghefoben enbe ghebionc?en/bie loffen bc v«ne/
enbe fq bzenghen ben vtonwen \)cizt maent. ©i fqn ooc? goct ghevfcect
voo: bc gbene bie be VAllcnbe ficc?tc bebben/ enbc fq b:qncn cnbe loffcnt
grawcU Be tvo:tel beeft bcfgbclijc^c crad^t. Bc blaberen gbcfnntfl op
gbepooten / enbe op gbeftvollcn voeten gbcleyt / baermebe vergact bat ^.v
gbcfïvcU DanWocyfelvanXinbe macctm-quot;nbsp;^ft / u -
bat is goct tcgbcn be ftnypen enbe tpeyffem.
C^óttwcccqcRttcefiomblocmc/biïcatteottrrcmbyctttgt^
Ittweit ojjcrcom w/mbe ftn blocy fél bnert ben gantfèn fomer.
(Bionwe ia werm eitbe b:oogRe inben berben graebt.
£md}HnH0pmtit.
tCftp vanbitcrnytmetRnenincf gRemengt/enbeineen ecrenpo««*!
tengRefoben/b4tmaectcl^rgRe(IcRte/ifibatmentinbe_^^
'nbsp;menftltftpvanbitcmytinben mëy/enbeirnbeginfelvanbenfomei:
' ' V t)ergaberen.Cftpranlt;S^ouweReyltbe pfïelen/ben cancfer/enbe beft
crac^vmfniwï iirv« wvi witintuvit y v/wtitnn» w*.».»^*,nbsp;wit*
tn witten wqngRcfobenenbe gRcbioncten/bat ^pentbe verpoptReyt
tgt;anbelener/enRetverbtnpbegeelpectte.2flfmenfeinbenmottttnowt/
fbvergaetbentanbtfweerbaermebe.^.;^/v?^/-/^;
peencrnytReetmêobct Cheiidoni5minus.Gpcmci:tjytAti»v
cleyn ©cRelwottel/o ft
cleyn C^on we/in griecp
Reetet CRelibonion mt
__cron/mS^aft'ttCRelibo
niö minns/en inber 2(potete ©croft.
kria minot. SCfaetfom.
PitcrnytenReepgReenen Pengel/
maer Ret crnyptUncic ber eerbê.^^tt
bUbertens ft'n ronber/cleynber/teer.
ber/weecter/ enbe vetter ban be blabe
ren van Xgt;eyl.Pefe blabertens wap
25 pnopcleyne/bnnne/btn|Éj^tigepc
len/metgabersbebloemrabewelcte
bobergeel ftn / enbe per pftten / enbe
ft'Paêgeft'ctfcRoonperretens.ön»
wottelen ft« tnoopacRticR/ enbe fom
migRe vanbyen ft'n lancBacRticR gRe
ftct (BerPen cotenen / gemeynlict btij
op vier bq een/met veefen baert Rem
mebe vap maect in beerbe.
^imfc fmkx mfTtm^c.
©peencrnytwapbivocRtigRegelt;tlt;Rte»/m|lt;)mmtgRebeembeneniï
beRonenbtenatftn.
^ .nbsp;©mtijt
Bitcr«ytc0mptwtmtcyttbev«tt^ebtigt;att0.i5etbl0cytmbetneetr^
te/cnbe pnitcipahcE onttm byer tt|t als bc fwalu wen onci: comcn. 2118
ben tîîcy g^ep«fleert t8/ban verwekt enbe verb wqnet weberom.
Bit crnybcEcn bat tc lanbe xvafi/is wat fcberp cn beet / maer niet
fo feer al8 ^aknw8 faxift/voant alfment ptoeft/foo en i(ï foo fcberp niet
op bc tongbe / al8 bie onbe mecfïers fcrqnen. lênbe bit i8 mcflcl)icn bes
ecrbtrifcfsfcbnlt/wantbit lantis watconbcrbanvecl anber lanben.
iSnbe bcfc BpeencrnybcEcns ftn fcberpcr/bic op btooge plaetfen wap
fen/b^ biemen op vocbtigbc plaetfen vittbt/alfoo wq in onfen latqn?
fcben ^erbario bat btceber verclaert bebben.
Cnbsp;©tecmcbeenbeopeWe.
tCfapvattbewottclmetbnenmcEgemengt/enbeinbettfinepgebacn/ .
bat pnrgecettboop. Bcfgbeftcfa boet oocEbat crwyt met ber wottel itt
wqn gbefoben/ enbe bwenincf bacronber gcbaen enbc gbegotgelt. Bat
crwyt enbe wottel grnen gepootcn/bat beylt enbe gcnecp/ enbc verbtqp
bc fpene / enbe be croppen op dieren / alfment baerop leyt. Befebelqcfc
tttiebm ^
©en naem.
«tt CItmncöm'-Äixx'v'-
^amebten/bit is een fotte van crnyben biemen in (gtiecic
beet Cbrtmebtys/cn in latqn Crirago. Ben (gticcfcben
ttacmi6ittbcr2lpotefen bep bcEent. 2lnber8 beetet oocE
(Dnercwla minot/enbe ©erratwla.
6beWt.
tlten vinbt ptittctpalicE viergbepecbten op fttten van Cbamebten.
Beerpe en bceten wq anbers niet ban CbAmebten / want bet is bat op=^
recbt Cbamcbtys/na bat bc onbe meepers baeraf fcrq wen.Bat tweebe
gbepecbte becten wi deyn Cbamebten. @oiM|igbe nemen oocf beer Pc
voot bmannef c/cit bit voot b wqf fen. BaQbe beet iêcrb wieroocf.
Cvicrbe/blaw (Cblt;'ntebtê.2llk bep vier fttfilvatt crnyben ftn fonbet:
twqfd gepccbten van Cb^mebtys. 2lenbeerpe en is geen twqpl/want
Alk äpotef ers bowbent baer voot.Bat tweebe riect per wd/cn tis oocf
cctt fotte van Cbamebtys/ want piiniws prqp lib. cap.p. battet eenc
goeben rwecf beep. XX)i bebben be twee kfie fotten oocf bieronber begrc
pen/want ft' cn bienen nergens beter ban onber bit Capittd.
^(letfoen.
BateetpegbePccbtisontrcntanbcrbalfftannclancf/bebbenbeved
bnnne geerbeEens/bic ft'n met deyn blabcrf ens vercbiert / paenbc altqt
gepaert/enbc vol %rf fens/ben Mychn loowe per gbelticf/en bitter van
fmafe.
-ocr page 544-Chamîedfys uerafccmfna.
CUvttCbrtmebtctT.
metrc va eert Aw^iêrtbe als bc je «fvaUcn/fö Uttcm m ft^
rOtttfxvertfabeBcrt.@qttwotteli0burttteettbeclcytt/cnwtt/ct:«ypcnbe
bter Cttbe gmbet:trtbeei:be.Battwcebebeeftecttettwmemettbertgoebett
rttec?/etttgbelqctbctteer(icttfcerwclntctblocttt?ctt8wafrert^cw
fctts. ©qtt blaberê fttt ooc?bett ^yclctt looue gelqc/tttaer (I ft'tt cruyp
ïvqs «cclouett ett gcfplctctt/ettbc fi ftctt gelqcrblaberctt vm aifcttc/tttaec
befe ft'tt cleyttber cfï fcboottbcr. ©qtt wottel ts wat bkler / cruypettbe
bi'er Ctt gïttber met veefctt. Bat berbe gcflccbt is cctt feer heflic? gbe^
wa8/bcbbettbetwce0ftbtqflelctt/bteft'ttr0tttcttbegcbay:t/ctt0tttrettt
cettfpattttelattc^Beblabcrlcttöbieopft'ttflclcttwaffcttft'ttwatlattgcc
ettbefcbcrperbattbctweecerflc/cttbcfift'ttOOcBrmgfomgcBcrftgclqcE
ectt5age.t5etcrqcbtfccrfcbobtteblauwcl«flqc?cgcaerbeblocmfett8/ett
bi'c ett wAffctt tttct tttt opperfie vattbe ficlctt/macr ter fqbê gclq'c als bcer^:
(ïe.©q'tttvottclfettsfqttVccfacbttcbcttbcbutttte. Bat vierbcgbcflccbt
ettbcbatalbcrgemeyttfic/isbcttbcrbcttfccrgclqcEmctwottcl/fielc/bla?
berbegcflccbt.èetb:ettgtft'ttfabeeettitttwcetcflcnsgelq'cE^creptqs.nbsp;||
Beer(iecttbealberbe(iegbl^flecbtvlt;tttCb«mebtcttwa(iopb^^nbsp;H
öttberbcaftcttcttbebagUcttbefomtqtsopficcttacbttgbcplactfe^^^^nbsp;«
twcebcw«figecmcopfiecttacbtigbeplaetfett.Batbcrbeettbevicrbemnbsp;\l
beembettcttbegtafbouettoueraunbsp;Ij
Batecrfleettbetweebegbeflecbt bloeyenmeefi itt gt;ttio ettbe 3uUo.nbsp;|
Betwecattbcrfottcttitttbcginfclvattbctttrïey.nbsp;-fl
Be twee eerfie ft'tt werm cttbe btooge ittbett berbctt graebt. Be tweenbsp;J
lefic f^tt OOCÊ vm ftlclci: natucrc / maer ttict fo boogc mbctt graebt vatt
ïvermte cube btoolt;^tc als be twee eerfie.nbsp;r
CcruytettbebebloemettvattCbamcjMittwatergcfobcttcttbegbeï!nbsp;1
btottclctt/bicft'ttwtttcmettbcgoctvoot^cttebici^cttcncctt^nbsp;ƒnbsp;^ ^
miltcbcbbctt/cttbcbiebaerwaterttictwelmalettcttcottttctt/cnbtebtvanbsp;j
tcrbegittttetttelabctt.©ibtettgcttbcttvt0uwêbaermactttft0ttbe/ftver^'^'/?^-'^^7^' f
btittCttbcvidloptbeytvattbittnett/cttbeftfcbeybcttbcgrouctacybumo'|
rcttcttbev0cbti^gt;eyt.mcta5qttgcmcttgtettbegcbt0ttceert/f0malettft'nbsp;|
bemilteclcyttber. gt; wqttittgcttomcttofivattbuytcttgcappliceert/alfonbsp;i
(qttfe8oettegettalberbattbevcttq'tt.lt;Sebtoocbtettbegbepulucri$eert^»nbsp;•
mctbrtcttittclgemettgt/alfofuyuercttftbcottbcvlccm^^^^
bcgcWottbeytoftgcbtoIcttbeyt/ettbcwottbcttettbevoottfctc^
rctt/alfme»femetolKmettStmbebaeropge|ireeett^Batf^*^«»^^^^^^^^^^
®(tnnbsp;c c c X X X V L
metitbaerop (ïnjct. («mrtiabc (Cb«mcb«n ftn fccr bcylftmc cn goe
be wötttcmybcn / cnbc (q bicncn oocl wel om «Ue grone vocbticbeyt eß
bnmotc tc jcbcybcn / baerom macbmenfc wel tn grooter weerbc bonbê*
'«tt Cppjfö. ^„SL
3?ptc0 bcctmê m (Bziccjc Cb^mecyparifTus / in J8[atitn p»
^ mila Cwptcflns/bate tc fcggcn/ncberc oft dcync Cyptce/
tot onberfcbecbt vanben grootcn boom bie oocl (b ^(et*
f^ccfom.
Cyptcs tö l)outacbtilt;^ gcltïci be ^anenber / etï tganta
cruyt ie a jcl)verwidgt; grucn/met feer dcyn ronbe gcfncbc blaberlens/b^
caiï 8 gclqc ^cybe als |i ccr(l begint te wa(fcn/ofi gdifcl be vtouwelqdc
2lucroonc. Jnt fop vanbe tacplcns tvaffen fc^oo ged bloemlens/vatt
ptctfoen geliic tni»bdienc / macr del bloem flact op eenc befonberc fïcd/
jiacnbc baerop gdifc cc leef Icn. @qn wottd ie boutacbtich en vol vee^
^yr 7 feu* BDit gebed gewas beeft eenc feer gocbe ruec gdi}c ben Cyptesboom.
f/^quot;^'nbsp;miTimi^C. Chama^cypanflUs. Cymce.
men fcbtbcnCyptcóinbe bouen eiï
mtcyleit. ©enClft.
Bcit Cypjcs bloeyt in ^ulio / en fel?
ben wott bi met bc blocmc gcuonben.
Be Cyptes blaberen gcfïootctt cnbc
gcapplicegr t/bie beylen be wonbcn/cn
(t fielpcnt bloet. jfn byer manieren ge?
. . nefctt fi ooclbc gcfdgt;oottbeyt oftgbe^
btoicnbeyt. amp; ftfn oocl glt;^n (on?
[ßc-ynbsp;berlingcmct(5crfïenmoutB|wilbt
J\ c^i'ier/cnbcfgbelitclcbectefuwutgert/
.AofUi Hfwat veroubctfqn. Be blabcrê
^l?■ gcfobenenbegebjoncicn/bicfïoppen
/nbsp;ben loop bes buycis cnbc troobcmcli
joen/enbe fi vcrtecrcn cn btoogben be
t.if •nbsp;ff lt; fnbsp;Inbsp;j
bieeêmcnfcbittfq'nlitfbeefr.Bctvo^nbsp;^^ ^^_^
.nbsp;td mctgabers bc blaberen gbefbbcn cnbc gebtonclcn/ bie (Tf n goet voot
L/ i Y ' bebla(c/enbe tot bcbtoppclpi(fc4 Batcrnytgbebtoodjtcntpuluer baer
afinwqngbcbtonclen/batisgoettegbenalberbanbevenqn.
-ocr page 547-£(t)).cccxxxvirt
^mnaem.nbsp;^ ^ a
vql / want Rct fpîcyt Rem wt met ftn tactfenô cnbe tqp
^(tetfoett. , ^ ^ ,nbsp;Chama^cyffos, ^nicvUnc.
(DnbcrRancRccftvccUccbct:(îccl.nbsp;^^^^^
Ecns/bicftnvtcrcantcnbcontrcntccnnbsp;Wj^
fpannc lanct/cnbc op allc ft'bcn bcfcbtnbsp;^^^
mctronbcblabcttcnsgcftctPcyl/cn ^^
befe blabcctcns ft'n trowacRttcR/ront
omme met tctrfecns/clcynbcrcttbctcct:
bec ban bc ï)cylblabcie/ bittcracRttcR^
mn fmatc / ciî |îct:ct van rncctc. tCuf=
(cRen bye blabercn waffen pnrpnren
^bloemten8gcft'ctï)iolcttcn/eiïbtcval
Icnaf fônber vtncRtcnbc fonbcrfaet.
6et Reeft ccn cleyn wottel / enbc bte en
wott inbc àpotetc niet gRevfeert. iDtt
^UecfcfiînbetîVûdfîtn^c
(DnberRauc wajî gcmcynlict tnbc
Ronen bibe tnyncn cnbc mneren. ©q
onertrect ooct fomtn'tö wcl cenê gant,
fen actcr/alfo ict wcl gRcften Rebbe.
m«m/ctbcTn?ctt ^nbsp;fo ^^^ gReReeleit
c Pitcrnyti8Wcrmcnbcbtoogc/alfot]®Acn|incttfmaect/watttRi
tsbitter.nbsp;£métcttbcwcr^^e^nbsp;^nbsp;..-s .
Ccrnytvan(DttberRancinwatergRcfobcn/cnbcvccrttcRoftvgfticR
bagcnvUolgen8baerafgcbtoctcn/bati6goctvootbcgencbtctÇiati.fi--;^
caoftwccbominbcRnepcRcbbcn.(Doctvcrbttnetbcgecl(tccte/alfmc«t^^r/:A^r/'
fc8ofcpnenbagenac$termalcanbercnbtinct.B:)cbloemenaUcett/^penc
bcvcrftoptRcytvanbc lener. Pit vootfeybc crnyt in wqn gefoben «mbenbsp;^
0ebiottctWbatlo(ibcvtine/enbclencrtbcnv:onwenRaermacntfîon^quot;-'''^/''^^
bc.(DttbcrRanci800ctg0ettegettalberRanbevcnrjn/cnbeRetbt#bat
wtmcttcnfwcctc. iêitbaerbootcometbatbc Rocffmeben bit crnyt fecu ^ . ^
gebtnyctettt^bcpeerbett^
-ocr page 548-(DocE gmecpmctt baermebe qitabe vityl monbe» / efï (chotphcyl'
enbe meer anber cojro|îen/bîe een menfch aen fqn Iqf heeft.
au Êotereiomtem
CCCXXXVIIL
^tnmm.
iSfeBöterbloeme heet mCgn'ecrenbelatqnChtyftn?
themum/bat ie te feggert/CBontbloeme / want fqn bloo»
menfqngeelghelqcfgont/enbefq glicEenofï büttdm/
enbc tfï batmcttfe met vingeren in (ïncf cn wtqft/fo gaet
baervettichcytwt. . G'öUftVttlinCfitm o
IdCCfbCtt.nbsp;Chryfanthemum. !^otctrblocmcm
Bit ie ccn tcebcr cruyt/nochtaitô ifî
fîruy cH wqs. 6et heeft caclc effene fïe?
len/enbc fqtt blaberen fqn mmid)mU
bcIicE bootfneben/gelqcf be blabcrcrt
B van^anenvoet. Be bloemen waffeit,
opt fop vanbe fïelen/enbe ft fqn gout^
geel enbe glicf enbe/cnbc ronbt geltjcB
een ooge. Be wottel ie van veel cleyn
geel wottelfens tfamen ghefct.
qsiaetfe fqnber m\Tmu
Bit crnyt wafï gcerncin vochtige
beemben / enbe op anber watcrachti?
gc plaetfen. VOat waer bit crnyt wafï
baer vinbtmen fonber ttvif fel tvater/
ifïfafcbatghiî'batanbersîvçi foecft
met in beerbe te granen.
Cnbsp;©mtijt.
Bit crnyt bloeyt inben tHey/enbe
baeraf blincEen bc beembettMbe an?
ber vochtighe plaetfen ba A|beerne
wafï/alfo wighefeythebl3|^
©tc tt(ttttetï enbe complcjtóe.
BitcrnytiswermenbebioogeinallemanierenghelqcEbeCoebiïïe^
©te cwc^c enbe opemete.
BitcrnytgheneefïbcghcclfïccEtc/alfmcntftebetenbebaerafeenbabt
gemacclt/cnbc een goebe wijle baerin gefetctt/enbe baerna gebtoncfen^
6et iöOocEgoet teghen ben fïeen inbe blafe. Be biemen met was ghe^
mengt/ cnbc baeraf een plaefïcr ghemaecit / bit verteert enbe
fcheybtalberleyghefwel/alfmentbaeropleyt.
^an JiSner^
K to
(UI C^CttDO^td. C C C X X XIX,
^ennaem.
Derwottcl op Bcerwottel/bat bectctoocB m Blattfit
'Bccrcacrbett/Carbuws fitarms.lDc lt;Bikcfd}c cnbc Ko?
mcynpbc mccpcrs bieten bit tttvootlcbcntqbcn Cbamc
Icoit/cn £arbw«8 mvm^iXim bcctct inbe 2lpotclc Car?
_ ' bopatinm nabitwootbclcn panctratinm/want alpgt;o
noempt 2(pnlcins bit crnyt.
Bitcrnyt is twccbcrbanbc^Bccrpclcytopbcrccrben/want bet en
becpalsgbecncnPcnsbeUÏOant ben Peel bacrbic pcicnbc bloeme op
pact / cnbe nict bonen eenen vinger land en is / bat cn can gecnen pcngcl
beeten in ptlcB grootgewas. iSnbitbcetCbameleonalbns/batis te pg
gbenwitte iêncrwottel. Bat tweebe gcpccbtccrqcbt cencn Peel/bie
wap ccncn cnbims land. 6et beetet Cbameleon niger / bat is tc pggen/
B (wcrteiincrwo:tcUÏDantbitbecpccnJwcrtcrwottclbattbccrpc.2ltt
bcrspfnftmalcanbcrcnpcrgbclnd.nbsp;-^tr^f^rxi
^(tCtfoen.nbsp;Carduus fuarius. i^iurripottcl.
ÏDittciSncrwottelbeepblabercn/^^'^'' -^^^
bic fqn ben blaberê van ärticbant gc (f^
Iqd / maer p fqn pberper en mccr pc? w H
f cnbe/liggcnbc op bcr ccrbcn.@q en ^
beeft gecnen pcngcl/ ban alleen tgene
baerbePelenbebloemboUê oppaen/
cnbatcnisniet cencnvingber land.
Bcpbollcnb:agbenp»rpnrenopro
fifnroot bloeyfel/ cnbc bit wo:t baer?
C na gra w bay: / bacrinnc leyt bat faet
verboigen/enbetgelqctbcnfabevan ^^
wïlbcttbof©offracn.^etbccpeett
lange bidc wottcl/binncn wit/perd lt;
vanmedeenfnet. Bc fwcrtc ;Éner?
wottel beepblabercn gbelqd bc wit?
tc/macr fq pfn wat roobcr. Ben pen V
gel is vingers bide/ rootacbticb / ens^ ^
be anbcrbalf fpanne land / bacrop
waffen ood fidenbe blecdvcrwige
bloemen. Bye wottel is ood land/
fwcrt enbe bidc/int bertc gcmeynlid
ópgccloncn / en in pnden gecnaccbt/
binncttisfqgb^el/enbcwatfcberpopbetongbe.
BewitteiSnerwoitclwapgeernoprowbergettittvaPeïvttteeetg.
-ocr page 550-tgt; sDc fwcrtc üSöcrwoncl wafi inboffcbmciï op rouwe boogc bcrgctt*
^mtijt
SDefc cmybcit blocycit mcc(i m Cifulto cnbc 2(ttgupo.
Bc wottclcfï van beybe befe crnyben ftn btooge mben berben graet/
en be witte is werm inben tweeben graet/enbe bc fwerte inben berben*
£m(i)tcnU0pmtit.
amp; Be wottel van witte iênerwottel gepnlneri$eert en een btac^ma vaii
byer met wqn ingbenomen/ bat verbtii ft enbe iaeclgt;t be bteebe wotmeit
wten line/bet is goet root be gene bie b water laben/ eil bet lofi be vtijfnc
met cracbte. 2llbns is ft' ooct goet tegen alberley vmiin / enbe ptincipa^
lici tegent ventfn enbe t?iericbeyt ber pcfiilentie. Be|ê wottel in ajqn ges
ftben/biet?erbti]|'ftbernybicbeyt/fcbotftbeytenqnabëcranwagk/afe
(werte iênerwottel beeft wat
bootlics in baer/oTfo (0alenns fcrtffc/enbe baerom en bebootet niet bat
menbieintlqfinneme. tttaer vanbnytê falmenfe bepgê tot rnybicbeyt/
cleyn poc|dens/crau wagie/enbe tot alberbanbc be jgclijcBc gcbtclcn bic
ftynerensbcboenen.tTïenncemptfeooctotbemebicamcntcn/baermcit
tiuf^i« »quot;^be placb te etfcn.öi gbeneefi oocl be voottetcnbe qnabe vlceren/alp»
rcttii4ttiCcynft t^'V C rK C1
mi Sgoomf® e ^iftel^Ä
.CGCXL
I T ^ ▼ »
'^ennaem.
21nbsp;3beetcnbitgcwas5^oomfcbeBifielen/ombattctccit
vtembt ccuy t iö enbe bier tc lanbe niet van fclfs en wafï^
^oe bat bit gew^s in vootleben tifben biet/bat cn weet
iel nocb tuet / want bat ts t:Kgt;aeracbticb / battet ttict cn iö
^ ^ €b«mclcott ttigcr/alfo fommige mecfïcrömcyttctt/cnbc
fo wiinottrcttf ati}nfclgt;ett6erbario verclacrtbcbben* cn is inbec
2(potelen oocl niet belcnt.
^efoem
KoomfcbeBi(lclbecftcB|kottbcnlangen(ieel/bieisvittge^
lc/enbebtuynacbticlgt;cttbcöfiblt;^ytt^^lt;^^laberettft'ttgrootcttbebleecls«
gructt/op bectt ftbc beel afcbvcr wicb ettbe wolacbticb / op beybe ftbctt
bootftcbctt/cttbe ft' ctt bebbett gbectt fcberpe fieicttbc bootttctt. (Dpt ftp
vattbctt ficel waffctt fcboott rOttbc rouwe bollctt/bic btagbett wit bloey
fel met wat blaws gbcmcttgt. 2lls bcfe rqp wotbctt/foo leyt baer grattgt;
faet itt vcrbotgben/bat gbelifct ber bauerc / wtgeuomc battet bouen feec
baytacbtïeb ie* 6et beep een fwerte boutacbtigbc wotteU
lattbett
^rèèiPh
crrneu
5D(tnSîoomf4)e^tfîeU fctp. cccxL.
B llt;Wtbenm'€ttgt;«ttR«ceièl»C/mciîmOet Spinaiiicognita.Koomf(^c3Dt|ïcl
(z îttbe Rowctt plante». Mnbt ala fil , /......
cens gRcplam iamp;/ ban bcfacyt ft Rao; 1
fçlnenvooîtaalUiaçr/mbeftcompt
welop.
^erttijC.nbsp;7
pefe ^oomfcRc îDiffel bbcyt m
3nlîo/mbem2(n0npobacma/ba»
CmcRt mUmtcUn^u
tSocwel bat wnnocRsRecn cppc
mntieenRcbbcnvanbitfcRoongRc
waô/bes mettemmwn Rehbent boê
tontcafeytenombattetfo fcRoonia
Un/gbcft'c^^^^tcRwt/wbebaeront
bcnctictbatbit crnyt ooct bnnaftlc
ten cracRtenbcopcratûReefr.ignbe
bie bat begeert te wetê/ bie foecte elct
mftnCapitteU
^cnmm.
Znbsp;(DelangRerRoelieuerbatReettnlt;^tiecicCRameptty8/t«
£atnn2(tngaoft2(biga/enbe3biga/ettbebaerbooîco.
metbattetinber 2(potetcn Jm gReReeten wott.Pen oot
fptoncvanberenamepitettnbettSatqnfcRenaerbario.
paerft'ttbîngeflecRtenopfootten^CRAmepiiyô/maerîctente»
nebver niet meer bantwec.Peer(ïc/t»etictRier6oelangerRoelie.
nerbwqften.€nbebmanneten/ban»tberbege(IecRt/baerîDiofco
ri^esafrcrnft.X)attR«ronberfcReebtftlbqRiernaRooten.
6oclangRerRoelienerbwnf^miseennebercrnybetett/cenyp^^^^
Uncpbecrbe/enbeRetcromptRemeen8beel0.©nnbIlt;tbeeen8
bcnblabeten8vanmanlictdeynS)0nberbaertofîBUbel008/maerft
ftttgcbaytt/enbebaeriataeyvocRticReytbirtnentmPebloemtenaft»
geeloftwit,Pewotteli8jlecRtenbeRotttacRticRgRelt|ctben?ottel»att
^nbime.2DmÄ»ttete»i800ceencleynfqncrnybeten/metbtnynacRtigc
Xgt; iiii geRaytbc
-ocr page 552-^mgoeim^itfioümtv, £lt;ip* cccxlu
B ßcbaytbc mcicBcitö / btc ftit cct:(î ter wottdwacrt met bteebe en scEcrfbe
blaberett bedcct/baertta met dcyttbere bic (Ïftt gcbaytt/ eft dcE blabt is tit
btq bedelt oft fcberpc putttcit ghebeylt. ^et hec(t fcboott geel blocmfens/
en als be(ê afvallen/fo btcngen be bny f Eens deyn ront (abeEcn.Be wot
td is bonbtacbti'cb enbe geel. Bit gants crnyt riecEt gb^ltf cE bers.
^Uccfc ï^mHt
Jcï cn beb bat ecr(ïc gbe(lecbt in ons lanbt nodgt; niet (ten waflètt.Bat
berbe beb icE ge(ten / cït bat wa(ï gecrn in bcrcbad)tige enbe (ïccnacbtigc
plaetfen.nbsp;©Cittijt.
Be(ê crnyben bloeyen mcc(ï in 3nlto enbc 2(ngn(ïo.
©i (ïf n werm inben ttvccben graet enbe btoogbe inben berben.
Bc blaberen van 6oe langer boe liener (enen bagen acbter malcanbc
rettintvi]ngcbtoncEen/batgcnee(ïbeged(icctc. ©igene(ittbat(ciatica5
opwccbominbebuepe/vcctticbbagcnlancEinmcebcgebtoncEctt. ©tf
(qn oocE fottbcrlinge goet tegen bc lenerfiecte/btoppdpi|fe/ enbc atibct:
' //yW «-gcbteEcn ber nieren.amp;i lo(fen bc vtine / «nbe (tf btengben ben vtontvctt
baer maettt(Ïonbt/in befer manicvm gcvfeett. Bit crnyt grnen gbefïoo^
Chamarpitys prima»nbsp;Chama-pitys tertia»
t^oc Unger boe Ucwce bwtjftcn. t^oe Ungbcr boe Uencr bntftnncccn.
ene.quot;/
^m0oe Un^a ^oc Itmer^ Cdp. c c c x l i,
tegen be bert^cyt van v:on wen bo:pen/ groen gefïooten enbe baeroner quot; -
geflagm^CSepnlncrtjeertenbemetviigbengbeniettgt/enbefoingbeno?
men/batlarcert^^etrnynertbemoeber/metbnemndghemengtlqnbe/
enbeinbervtonwenfcbamelbeytgbebaemOodifigoetvootbegben«
bie vannaterengebetmfïfn/alfmentgrnen fioot enbe baerop leyt. Jliit
menfcb faj wotben (weete^^s bq fm Uifbefïr^'dtmet bat fap van? .
bebiabjren.Bitcrnytgb€fo5èttenbè^^
bidbloct.tncta5qngerobenengeb:onclen/folopbeboobev;wcbt#
(ttl ©(O0CtUJ)t. Citp. cccxLn.
^ennaem.
3tcruytbectinlt;5:iccrPfyIlion/in£ati}n6ecbapnItclt;i
ris / bat is f e feggben / Xgt;loocruyt / om bat fijn faet bett
vïoyen beel gbelnd is.
lÊdccfoen.
Dit crnyt beeft blaberenbie ftn ben^crtsboien of|
Craeyenvoet gclqcf/enbe gebaytt enbe (anger/ fonbcr wtgacsïöc fibnet
fens.2tls bit cruyt eerfï wtcompt/fo tfï geitje? gras. amp;mn flcelts ront
Hcrbapulicaris» X^Uccrnyf.
comc landacbtige geaerbe bollef ens/
bie btagben geel bloey fel/en als ft' rqp
wotben/fo vinbtmen baerin cfeyn fa?
beBen/ bat is ben vloyen beel gbdqc?»
veel veefên oft wottellens ter fïjben.
» PaetrefijnbenMfltn^^e. ^
2:gt;tt crwyt en waf? biectc lanbeniet
van bem feluen / foo ic? meyne / maer4j^4
men moetet inbe bonen fetten. Ünbe ^ ^
waert eens geplanbt is/ baer befaeyet
bem feluen alle iaer / eit baerna en can
men tfêlue niet wel wtroeben.
^eneijC.
Bitcmytbloeytbengantfenfomer
bote/enbe ft'n bloemlens bangen aen
langbe bollelens / bie ft'n ben boo f^e
van eenen bonbt wat gbeft'c?» ©ijn
faet wotbtinben 6etft rifp.
^quot;ïatuercnbecompleji^'e^
Batfaet wotbt meeft tot be mebi?
Xgt; V
cqneii
i«
■W
-ocr page 554-mtx^hocrnpunbsp;CCCXLII*
C cvjrten gbcbmyct/cttbe tfdwe ts cm inbrn twccbcrt graebt/ enbe ret elict
biooghc ettbe vo^ticb»
BatraetvattXgt;loocrttytmetolievattKoojenoPa$qttgelnut|ïenb«
geappUceert/bAtisgoettotpmembelnnecBelen/enbetotpmeintbooft/
enbeanberfweermghenoftgbefwelbesltifs/ettbefonberlingbetegb
quot; wabtvier.meta5iingbe(iooten(ï|nbe/foi(igoetvootbetonöbe^^^^
., rettbjegebtolenopgbefcbooulq'n/wantbetgbetteellfeairmmtb
' ^ Ieyt.6ëti800clg0etgeleyt0peemtt nawel bte te verre wtgaet/wantbq
gaetl)terinebeacbtertvaert8.6etrtty»ertbetvonbett/metboterge|?oo^
tett.Cftp/bwelclïvtbitcruytgbeper|iwo:t/metbttentnagemengt/en
in loopenbe ooten g^ebaen/bat gbeneeflfe. tTTen fey t/ bat gl;een vloym
inbeb»yfettenïva^en/baermenbitcrttyttttbtaecbt/ten?tïlebattetnocb
grwen t'ö.Bitcrnytmet ber wottelgbefóben/ettbegbeapplïceert/batgciï
neefitcolicapaflto.
i^crttybenbieittlt;0«ecrettbefatiïnprcublt;.ttarbibeetcn/
quot; ^^ btenoemenwiïbiervalfcbenarben/ombcötviUebattet
tmtixi optccbte tTarbi en fqn / baeraf bat Biofcotibes ett^
be anber owbe meepera ghefcrewen Rebben.
ttTcnvtnttweeberbanbevalfcbe@picanarbt/bmanttclettentV20tt^
len.Bmannelen ts wat Wger/bi'cler/bteeber / enbe (lercler en Ueflqc^
Ier vanrwecleban bwqf^en. löionfen tqbentvotbetocnfiïngbeaerbc
bloemen tville Öpicanarbt ge^eeten. ^w^f Cen mw met fo ftcrci enbe
Uefltclvanrwecle/bett8leegbercnbebwtttter/mber2lpotclenbeetet^^
«anbwlaoft^awenbwla/ombatmentintbabtoftmbefiowegbebtwyclt
otnbeloogbe enbe meer anber btttgbentvelrteclenbe te malen/ettbe nt
Bnbsp;«aetfoett.
Beepicanarbt enbe BÜTettber Rebben vi'ercantelfelen/bte (qn eett
ïvevtticbboUBeblaberettlqttvet/bicle/fmal/gbebay^^^^^
grwett/ geltfcl be blaberett vatt 2^oofemarqn / maer |q (qtt lattgber ettbc
bteeber. Be bloemen waffettittt opperpe vanbett(leel/ttt faetfoctt vatt
eett aremet veel cleyttbtwynblawwebloemlett8.maerbc^aweitberbloc
mett (qtt veel btwyttber batt be bloemen vanbe @pi'canarb. ^(aet ts
graw(ivert.£)eïvottelisbeelbowtachtt'cbmetveelveefett.
paeefebt^erberiooaflttt^f^^^
25cybe befe crttyben ïvajfcrt gbecrncoppcettacbttgbeplactrett/baer
befonnc
//l'
ff!
^(tttijalfci^^ptmndtb^nbsp;CCCXLIII^
Pfcudonardus mas,'Xgt;rtbnbsp;Pfeudonardus femi'naXrtwcttbctr
ns
C be fotttte veel toecompt tHeit macbfe ftqett/maet: (ï comeit beter op alg
men be tacicfeite «(trect/enbe weberom in beerbe leyt.
©encife.
Be(è ccttybett wotbett iitbe leitteit weberom 0rttett/(ï bloeyett i'itCfit
m'o enbe ^ttUo/eftbe batt vergabertmen baer welriecf enbe bloemen.
STamet^ enbe complete.
BcfcfiritycBeit oft cruybeit ftn werm enbebtoogb^inbetttweebeit
graebt/enbe ft ft'it van ftbtql ftbfiantie.
Cmétenbetpetcft'nML
B ©picanarbenlaitettbermetwqttgejjMengebtoncEen/bieloflêit
bevtine/enbeftT^»goettotalberbanbeBWpeitbernierenenbeblafe.~i^m^
2tlfmeitp tit befer mantereit btq oft vtet: bagen vfeert/ fo btengben (t beit. m «^^« ^^
vto»weit baet: crancEb^yt/ enbe ft loflên be fecwtbttta / enbe btqnen bic ^^^
wt. ©i verwetrmett eett conbe magbe/ enbe |ï verbtt'nen be i'nflatien bie
baerin ft'n. ©i boen be pifne ber moeber ce(feren/(i vermot wen een ber
te milte/en ft' ft'n goet voot een verjfiopte lener / enbe tegen be geeljtecEte«.
2gt;efc crnyben van bnyten gbeappliceert / bie verbtt'nen be ptf ne eit fwq?
' melingeitttbooft/wantficottfotterenfeer/enpercEentbooftbatcrancÉ ^ '': . X
is.Bift'noocEgoettotlammeleben/enbeft verbtqnen ^ //«r.»^^
be beningbe berfèlner l^en.
O
'tv-«'!-
-ocr page 556-Ott ^tttötctupt Cap.cccxLiii-r,
2(nbsp;3tc«iytwo:tooct£ucctcttfcRcUegRcRcctctt/bacirommc
^ bat fqn blocmctt bctt fcRcUctt oft cimbalctt gRcUfct fttt. Jn
(gttccii:lgt;cctct2(ttcmoitc agtrtos/cttbc itt tatxfn 2lncmoite
|yluc(it:i842lttbct;8Rcctct6ci:bavcitti/bati8JPittbta:ttyt.
IJfaetfoen.
XOittbtcirityt Recft vccl gRcRaytbc (iclctt/otttrcttt attbctRalf fpattitc
lattcl. blabctrctt ft'tt bctt rgt;cttcCclct:ttybc0cliïc/o(t bctt Cotiattbcr/
mact: ft ft'tt vccl tcctrbct; cttbc RaytacR
tigcr/liggcitbcgcmcyttlict Opbccrbc Anemone fylueftris. quot;Tf tnbtctruyt,
wtgRcfptcyt. (Dpt fop vattbctt fïclc
waflTctt fcRoo pittrptttrbtttyttblocmc/
vaitfactfocgcft'cBfcRcUcttoft bcllctt/
cit fi Rcbbctt bittttctt gccl vccftcti8 gRc
ft'c bc ^oofeti.Pcfc blocmc otttlwyc
tctt Ract: mccfï als bctt wittbt wacyt.
25 2tl8 bcfc blocmctt afvallctt/foo
tRoottt Rem bacrttaccttctt grawtvctt
RaytacRtigctt rottbc bol / macr tRay:
is graw met btuytt gRcmengt/vatt
faetfoene geUïct vetrctcns botficlcn.
pc wottel is fvvert enbc vccfacRticR«.
patgStsgewasis fcRecp/entbcmt
mctft'ncnfmaectopbc tongc geft'ct
ben (Kerpen ^ancnvoct cnbe^ron.
paetfefijtxbet^^aflttt^Re.
pit cruyt wa(ïgccr»tcopb^ogRc
fanbtgRcbcrgRcn/cnbctitboifcRett.
tPittbtcruyt bcgmt vtoccR ittbcn
meertctcblocyen. JEnbe^cn geRec
ClcnfomcrlancvinbtmcbMfcRoon
bloemcnaen/tvanticEReP^aulibenbcnocRfpabcrmctfcRoottbtoc^
mcnficn(iaen.
PitcruytisfcerRcctcnbcbtoogRe/tcwctentottnbcnvicrbettgracr
gReft'et mo(iacrtcruyt/cnbcbatbft'cttaenftïncnfmaect/wantRvit8
wtcr maten f^crp.
2(cnge(tcnbatbitcruytfccrbcrntopbctongc/fomacRtnentgcbtttyc#
■I'
I V// WC Vht^ tettomoptcbi^tcncnbcinnewacr tcctctt/wantRcttrcctttotRemen.
öc loctt Wt alle be vocRticRcyt bic int ftf ft'n macR. wottcl gRc
.u iUnnbsp;-nbsp;tnwi
w
-ocr page 557-gt; IrtOttJtwcfeitbe/bi'etmt bicmey vochticbcymtcttboofbe. mut pur?
gccrttboopmetbatfapvattbcwottdMlfmctttmbêttuefeboet^Ifment
titbctt 00095« lm btuypcu / fo mmem bk bkh velkïme bic bacrinnc
0bcwaflmftn/cttbcbctmacc?tccndacr0he^^^^nbsp;^^^ ^
Ictt0bcfobctt/cnbcmct0bcfuyuerbc(gcr(icbacrbc|luyme€n8cnbetcar -
af0hcbactt 18/ bicrafcrn bc fnyg^cnbc vzcuxvm ved mdcr / a!8 é
baMbu8ctctt.Bcf0bdi|crooc?0rucn0c(?0ötcnc
bt^cyt/cttbcbycr0bclqceconfuyucrbcytvattïiïucbacrmcbctc0cnci^^
cnbcvuylonfuyucr^^
batbceftööcIbcrgbdqcrccracbtJ^cnbedtvoUcnöffcottocnbicrinnc v
«at 0bcmaect/cnbc bat inber vtonwen fcbamdlgt;eyt gebaen / bacrafcrn r' - ^' quot; quot;
0bcnßbacrm5nt(ionbc.mcnboctctooc?inon^
bet09cncc(|bicgt;
m UmMotmpt
CCCXLV.
z
^cttmm.
3 bcctcn bit cruy tr)in0crboct/om bat ftn bloemen ccnc
vm0erboctbacrmcnmebcnaeytrecr0bcft'c?ft'mt11ctt
macbt in fatiïn Bi0itali8 noemen.
Xgt;m0crboctcruyti8tweeberbanbc.Beettbceft fcboon Uifvcrwi0bc
btuync bloemen/ cnbc bit macbmeit bmyn Xgt;in0bcrboetcruy t beeten tot
een onbcrfcbcebt ^an banbet:./ b wdc? fcboon 0bcd bloemen beeft/ cnbc
macbbacrommewd0cdXgt;in0erboctcruyt 0bebeeten wotbcn. @«ctt
bebben anbcrs 0ccn onbcrfcbcebt ban alleen inbe bloemen.
^ Xgt;in0crboetcruytbccftccnenronbcn|iWbici8ccitcllclattce.B
beren ft'n land cnbc bieet/ben rDccbbtcebc j^fcer on0dqd/macr bcfc
ft'nrin0fommc0ercr(t0cliïcteettfa0be.C^»ettacnbc(ïclcnwaffcn
fcboon licflitïdc blocmcn/fiaenbc in otbimlBUbccn bouen banbcr/van
benbaluêficn0daftotboucntoc/lqfvclt;;wicbb:uynop0cdvancolucr/
cnbc van factfocn 0bdqdcn fiJ eenen vin0crboet fccr wel, 2(18 bcje bloc?
men afvaUen / fo vertboont bem bat faet/bat ie btcet cnbc landacbticb/
bcbbcnbcvootecnenlangbenpunct/biccriïcbt bonen twcc0affd?ett8.
Bc wottd te fwert/enbebccft ved vccfcn. Jn ftmma/betie ccn fdgt;oort
lulticbcruyt van acnlïcnc.
plaetfe baerbet? tvaffin^be.
Bcfc cruybcrtwaflctt 0ccrtte op ber0cn/op (Iccni0bc pl^
ved lombte en ftn met feer 0bcmeytt/enbc me» vinbtfe fdben.
-ocr page 558-*
h
quot;1'
Befccmybenblo.eyettmce|li'n3»U'o/citbcbaetttAUttet:m
ïlacuetenbecomplejrfe. t
30 »««octcmvb^^e^^^^^^^^^^
ner
'nbsp;btrbAitbemnttenbewmt^tyt/mtfmt gW^t»«» «»ö« «
MttegdqcïbeCgettttAnc.^nberon'tet.teöpcw
«ebegïgt;8lt;«tewete«/bic foeclfeint
lltiq.(C«pitteUnbsp;„ ,
-ocr page 559-A »M O
©mnaem.
3lbc Bapie beeft byctt itacm om bat^^
Ue tva^elqd is vm fmah an vm blaberett. Itt (Sikct
kMcymoibcs/inlat^^^^
teretrs ett reittteit bit mtyt ttiet. h ei/W ia^cc h
_nbsp;a^faeefoett.nbsp;-
Betvilbe Bafilie beeft
eeneit l^ou? ymattrum, TTiloc ^«ftiic*
ïrengbebaytbettt?tercattten(ïeel/btenbsp;^
löbecleetmetcleynblabelenö/biefuit
bet;tamme25a|tliebeelgelqdt?apiet? ^
^ foeneenbevanlmale/maetïtttetfoo ^
(ieird.Bqttbloemlettsfïaêtrincïfom
benfieel/eitbeftlïfnbtnynoftpnrpw
O ren. 2(18 beblöemlensafgenallèfnrt/
fo comen baet: deyn batvlens gdifd
pottelena /gdit'denbe ben pottelens
van Bdfèncrnyt/btetrinne leyt deyit . ^
fwert fabelen / bat en 18 ben fwerten if
Cotianber fabe niet feer ongb^Utd.
@qn wottd bteybt baer feer wt inbe
cerbe/crnypenbe bier mbc ginber met
baer deyn teeber vccficns. 0i]en
wott in mcbicifncn niet gbevfcert.
Pdccfc fiinbcr mfltn^e^
Bitcrnytwapgccrnein fanbtacb
tigbe eerbe aenben fvatercant.
©mctjt.
C ^etbbeytbenflaiitfettfömcr böte'^^^ - ~
tot inbcn Wintav/bm moet vm conbe verbernen
Q^actter ettbc comölertc^'
Be wilbe Baftlic t8 werm etï btooge vait JB-
fmacci licbtcliclmcrclettmacb/ngt;Atbii8bigt;|||K
' dT quot;
CCCXLVL
£mcbt ettbe opertóc.
r y.Vfi'
ß Iff/'M/mU Jetnbsp;® quot;l^'«quot;quot;'«««
-ocr page 560-NV'
SI.
i
pt
iquot;
Siâ'
im
'Wié
SM''
r-ci
j
sag;
«1«
-«•is
ti
SS»,
T. ,
-ml
-■mr^
ii'
IT
fcj^ s
|
■ ii- V |
K} |
|
w gt; |
l |
|
? ■ | |
|
f |
r
V /
T rgt; j
h
^nbsp;V
X
L^'f
X - y
/M
ur
h '. «
V'
if
•é —.