DISPUTATIO T U R I D I C A

INAVGVRAL I'S,

2) E

Padis inter emptorerri amp; Ven-

ditorem compofitis.

^yS^PICE^DEO O^'T. MAX
n r ^Magnifici Tgt;.Re£foris,

mjohannis leusden,

Amplifrmi Scnatâs Academ^, c?nf^ju, ^

w t^^nbsp;doctoratus

Summ,fquem UTROQUE JURE Honoribusamp; Privileglîs
rite ac légitimé confequendis ,nbsp;^

T n A XT TT- ^^quot;d^ortirn Examini [nhjicit

^ ^ ^ ^ N 'Rotterd-Batavus

^^d dtem Aprilis, hom locoque [otitis.

C L A R rs S I M O
V I R O,

D. A D R I A N O
VROESEN,

Civitatis Rotterodamenfis
Ex-confuli, Parenti fuo fi-
liali amore in seternum pro-
fequendo.

Uanc difiutatmem inauguraUm
facram facit

JOAN VROESEK.

Audor amp; Refpondens

D I S P u T A n O J U R I D I C A

INA VGV RAL IS,

D E

Padis inter Emptorem amp; Ven-

ditorem initis.

CAPUT I.

Dc TaElo de retrovendendo.
i.

E paais inter amp; emptorem 8c venditorem
oilputatun primo loco agemus de Pafto dc
retrovendendo, quod eft paftum quo ven-
ditor fibi refervat jus eam rem fibi redi-
mendi, vel fimplidter omni tempore quo
voluerit , vel mtra certum tempus adje-
ctum. /. 2. cod. de pa5l. inter empt. (S vend,
compojtt,

Tr.nbsp;II.

d /nbsp;paa; videamus

si l^ïu Tnbsp;'^f quot;Situr. cujus verba fic fe habent

StfmdHm parentes tm ea lege -venMderm , ut five ipfi , fi^e TJede's

eorum emptors pretium quandoc.n^ue vel intra ceL tïLpJa ZtZt
nptueretnr , tecjpte parato fatisfacere condittoni dtEléi, heres emptoris non

tTd^quot;'nbsp;»vend,t0

t»m el Tf'nbsp;~ . M oblatamex patio ^nanttta-

T^do ad adverfarium pervenertint

Ut fivequot;venHVnbsp;r^ ' venditus'eft ea lege id eft .. paEla,

que , vel in^quot;quot; 'nbsp;® pretium fundi quandocun-

tueretur vnbsp;obtuliflent, fundus refti-

venditori'fuonbsp;cogeretur eum fundum vendere

A a

4 DIS P UT ATIO JU R I D IC A-

I I I.

Ea lege id eft pado : quaîritur iam an hsec conventio ita fer-
vanda fit, ut ex eo detur aftio ? Refp. affirmando ; ut contmüus fides
fervetur , quemadmodum hic dicitur , i. quia hœc conventio in-
continenti eft adjeda venditioni , nam nominatim fundus vendi-
tus proponitur, hoc pacto interpofito ut fundus quandoque refti-
tueretur , jam autem eft certi juris quodpada incontinenti adjefta
contradibus b. f. pariant aârionem. L f. G. §, quinimo de paä.
Pr^terquam quod hxc conventio non fit fimplex , fed pra:ter
conventionem venditor deditut viciffim acciperet, nam dedit fun-
dum ea lege , ut fundus fibi quandoque reftitueretur, jam autem
quotiefcunque tibi do ut des vel facias, vel facio ut des vel facias
toties negotium civile geritur , ex quo oritur, civilis aflio , finon
nommata faltem innommata vel prrefcriptis verbis : nullum ergo
eft dubium , quin ex hac conventione jure civili adio nafca-
tur.

I V.

Cum dixerimus ex hac lege competere actionem , quxritur
qualis illa fit ? Refp. ex ipfo refcripto , erit aut praefcriptis ver-
bitur adio, aut ex vendito. Videamus i. de adione ex vendi-
to, ratio dubitandi haec eft , fi venditoricompeteret adio ex ven-
dito, deberetipfi competere vel refcifla venditions, vel manente
venditione , atqui neutrum dici .• ergo amp;c. Quod autem refcifla
venditione ipfi non pofllt competere adio videtur pofle probari
ex eo , quod ubi nulla eft emptio ; ibi etiam nulla ex emptione
poflit efle adio ; Atqui refcifla venditione nulla eft emptio. Er-
go nec adio. Si vero dicatur competere adionem ad refcinden-
dam venditionem manente emptione , hoc etiam videtur efle ,
falfum , quia adio empti femperj datur ad confirmandum non
vero ad infirmandum contradum.quot; Refp. Verum efle adionem
ex vendito neque refcifla venditione competere , neque ad re-
fcindendam venditionem , fed in propofita fpecie ha:c non funt
jnetuenda ; nam conventio quas hic proponitur eft pars emptio-
nis contrad«, ea conventione manente agitur ad eandem confir-
mandam , ergo verum eft in propofito adionem dari manente
parte venditionis , de qua agitur , Sc agi ad eam partem confir-
mandam. Neque verum eft quod objiciebamus quod hic agatur

refciffa

INAUGURALIS. s

rcfcifla venditione , nam manet adhuc tota venditio quo tempo-
re agitur ad reftituendum fundum , 8c fi tota non maneret, ma-
net faltem haec conventio , amp; ex hac agitur , ut ipfa confirme-
tur : nec obftat quod hare conventio pertineat ad refcinden-
dam venditionem , quia hoc tantum eft per confequentiam , nam
principalis intentio eft ut conventio fervetur

V.

Datur venditor! non tantum aftio ex vendito, fed etiam prx-
fcriptis verbis utrâ uti maluerit. Adio prsfcriptis verbis eft,
qucE prsfcriptis verbis rem monftrat hoc eft, quando hac adione
agitur, tunc fcnptis ante verbis faftum 8c res gefta narratur, iis au-
tem verbis fubjiciturnudapetitio, fine ullo nomine adionis, unde
dicRur hic agi praefcriptis , id eft ante fcriptis in faftum verbis,
^'ttert hœc aa.o à ceteris vulgaribus , quod cœterse adiones
luum nomen habeant; amp; non nifi nomine expreflb intendantur,
ut colligitur ex /. ï. ff. ft menf. falf. mod. dixer. Sed adio prœ-
fcriptis verbis tantum nudam habet petitionem fadi narrationi
prœcedenti convenientem.

aed jam videndum eftquamodohasc adio pofllt competere cum
detur adio ex vendito contra /. i. x. ^ 3. de pr^. verb. Ubi
dicitur , quod nunquam detur adio pra:!cnptis verbis , quando
actiones ordmariae 8c nommatia: competunt. Refp. fingulare jus
eue m Ipecie hic propofita Sc fimilibus , ut hae adiones concur-
rant, nempequoties venditio contrahicur ea lege ut vel venditor
rem fuam reciperc poflit , vel emptor prctium. De priori con-
ventione hic eft exemplum Sc in /. 4. de leg. ComiJ], De pof-
teriore in , l. fi convenu m. de refimd. vend, ratio hujus juris hxc
eft, quia m conventione hic propofita, £c fimilibus ad refcinden-
dam venditionem fpedantibus ab initio ex fententia Veterum Ju-
ris Audorum fuit admiflquot;a adio praefcriptis verbis , l. ii. prxf
Ubi Proculus AntiquusJCtus in fpecie hujus refcripi dat
lolum adionem in fadum venditori ad fundum fuum recipien-
'nbsp;dicitur adio prœfcriptis verbis , nam quae

actio dicitur I. -nr. praf verb, in fadum ea feqq.Lt.. apertius dici-
tur adio prsifcriptis verbis. I. 2. (S 3. eod. Quoties jam dubita-
tur an certa aliqua adio competat toties prxfcriptis verbis agitur,

A anbsp;non

« O FS t U TA t I Ô J Ü RT D I C A

non minus quam fi conftet nullam adionem cfle. l. i. de
fttm. Erant quidam ex Veteribus , qui in ejufinodi conventionc
aótionem ex vendito competere putarent, ut ofl:enditur in /. 6.
$. i. n. de contrah. emft. Ubi apertè Pomponius dat aétioneni
ex vendito, fedalii,utdixi,diflèntiebant, £c res erat incerti juris,
fed tandem quaellio decifa efl: , amp; obtinuit aftionem in propofil
to ex vendito reéte dari ; idque eflPeaum efl: in Lege Commif-
foria refcripto Severi £c Antonini. /. 4. de leg. Commijf. hoe
fecutus efl: Alexander Imperator in conventione fimili hic Fropo-
fita, 8c reétè, quia haec conventio efl: pars emptionis, ac propte-
rea qui agit ad hanc conventionem confirmandam , agit ad con-
firmandam ipfam emptionem , non vero ad refcindendam : hac
aöiione ex vendito tandem receptâ, nihilominus manfit aftioprx-
fcriptls verbis , quœ hic ante certo dabatur. Confl:at ergo in
propofito has duas aótiones venditori competere ad fundum re
penendum, quarum utraque efl: in perfonam, quoniam datur ad-
verfus eum, qui ex contraftu nobis efl: obligatus, quod eft pro-
prium aftionum perfonalium l. aElionnm de 0.(3 A

VII.

(^UîEritur quando h^c aftiones venditori competant. Refp,
êx ipfo refcripto, tune quando venditor , vel hseredes ejus pe-quot;
cuniam obtulere, nam pofl: oblationem pecunia fit mora, ut po-
fl:ea fuo loco dicemus, fi mora, confequens eft; fundum petipoC-
fe, nam ubi nulla petitio id eft nullium jus petendi, ibi nulla
mora intelligitur. /. 88. lt;st. de R. f.

VIII.

Quxntur quamdiu in fpecie propofita hse adiones compe-
tant ? Refp. fi convenrio haec fit ut fundus reftituatur quan-
docunque pecunia oblata erit , perpetuo a6tiones debentur , ftd
ita ut meminerimus non excurrere ultra 50 annos juxta modum
praefcriptum in /. 3. ^ 4. C^d. de Pufc. 30. velùp. amor, fi autem
hœc conventio erit, fi venditor intra certum tempus obtulerit
nifi intra id tempus obtulerit , nulla amplius futura eft aélio'
quia reftitituo promifla eft fub conditione, fi pecunia ofFerretur,'
quicquid autem fub conditione promittitur deficiente conditio-
ne non debetur.

IX. Qu®'

I N A u G u R A.L I S. - f
I X.

(^aeritur quibus hœ »diones dentur. Refp. conftrat ex re-
fcripto venditori amp; h« redibus dari, quia conventio ita proponi-
tur ut venditor nominatim de fe 8c haeredibus fuis caveat , cum
Donello.

X.

Sed jam videndum efi: an in propofitQ hœc aftiones emptore
mortuo etiam dentur adverfiis ejus hsredes gt; ita ut hxredibus
quoque pretium reâ:è ofFerri pofilt ex conditione conventionis
propofitae. Refp. ex refcripto affirmando quod fic accipiendum
eft ut poflit ofFerri tribus cafibus. i. Si nominatim de emptore
ejufque haeredibus convenerit. z. Si fimpliciter convenerit ut
fundus reftitueretur, fi venditor haercdefve éjus pretium ofFerrenp
nulla mentione fafta cui ofFerant. 5. Quod dicitur in hoc re-
fcripto fi convenerit ut fundus reftituerecur fi vendit-or hîeredes
ye ejus pretium emptori obtuliflent, ex iis verbis , placet etiam
in perfona hacredum huic conventioni pareri pofle : hi hasredes
tantum tenentur pro portione hîereditaria, ôcfi unus ex hïeredi-
bus totum hune fundum poflîdeat non tenetur oblato pretio re-
Itituere, quia aftio perfonalis inter hseredes dividitur.

r»nbsp;XI.

i^aeritur quid m hanc aftionem veniat. Refp. id expreflTum
eft m extremo refcripti, ubi dicitur pretio oblatô non tantum
tundum reftitui debere ab emptore ejufque hceredibus, fed etiam
omnia, quae poft oblatam pecnniam ad emptorem , vel ejus ha:-
rcdes pervenerunt; fruftus vero quos emptor percepit ante obla-
tionem, pletio Jure acquifivit, 6c irrevocabiliter fuos fecit, quia
dominium rei venditae in ipfum eflTet tranflatum, cujus commoda
ad emptorem pertinent, quse poft conventionem contigerunt,
I'l.it. de Perte. (S commod. rei vend.

Onbsp;XII.

. VH^eritur cur idem non obtineat poft oblationem ? nam obla-

tio non eft modus transferendi dominii. Refp. quia in B. F. ju-

dicns aljquis conftituitur in mora per oblationem , ex qua mora

in uldein Judiciis debentur fruftus , nam hsc oblatio interpella-

tionem habet, per quam aliquis conftituitur in mora. I. 2z. mora
tn pr. lt;9. de uj^r.

C A-

g DISPUTATIO JURI DI CA
CAPUT II.

De PaElo furu TTfori/^m©'. ■

PAdlum Juris Ts-psTz/um©- eft , quo venditor idem pretium
emptori folvens, quod alius folveret, aliis prxfertur , re ite-
rum vendita ab emprore. /. 74. de contr. emt. Noftrates de-
cius het regt van naeflingh , item voorkoop ; hoc jus etiam vocatur
jus retraftus, fed poftremis Feudorum Conftitutionibus vocatum
fuit jus quot;^rpon/mmi^ , ä grxco verbo w/!ot//m«« , quo denotatur
praelatio.

I I.

Alius eft retradus , qui vocatur legalis , five confuetudina-
rius , ifque varius fecundum varietatem locorum , qualis eft ,
qui competit abfque conventione ex difpofitione legis tale jus
competit domino in Emphyteufi. /. fin. Cod. de für. Em^hjt. vid,
T^oßad. Inßi. Cur. Holland, decis. 59. Chrßin, vol. g. decis, igg.
Competit etiam vicino, cui permittitur interdum retrahere rem
venditam alicui non vicino; quo cafu fi fit vendita res vicinaunä
cum alia non vicina ab eodem domino uno pretio , licet nihilo-
ininus vicino rem vicinam tantum retrahere, ad quam folam jus
habet , 8c relinquere non vicinam : item ratione crediti competit
retraétus. l.\6.lt;lt;s.dereb. auä. jnd. poßid. item inter focios, quo fo-
cio , vel conforti id Juris eft, ut rem communem venditam ex-
traneo , pro parte ejus, qui vendidit, retrahat.

I I I.

Alius eft retraétus Gentilitius feu confanguinitatis , quo proxi-
mis confanguineis competit jus rertahendi rem extra familiam
alienatam , quod jus introduftum eft per Conftitutionem Impe-
ratoris Fredericigt; qu£e exftat Lib. e. Fend. tit. iz,

I V.

Hoc jus videtur inhaerere veftigiis Juris fcripti, ut videre eft
in /. gj. rs.de minorib. l. 60. depaE{,l.6%, rt. de contr ah. en?pt. tandem
etiam Frederici imperatoris Conftitutione de Jure Trpohfjum©- Lib,
f. Feud. cap. 13. corroboratum eft , nec improbatur Jure Cano.^

num

gt; i n a: ü g u r a L i s. : C9

num. cap. conftitutus 8. Extra, de refi. integ., amp; licet jure Codi-
cis.vjderi .poflit imptobari* quod repugnet libertati difponendi de
re fuâ pro arbitrio, à Jure conceflie, amp; relmquendi penes eum,
cui vendita eft. /. dudum Cod,.de comrah. empt. potuit tamen illud
immutari confuetudine citra ullam iniquitatis fpeciem , ne fcilicet
paterne domus , amp; antiqua. Majorum pra:dia in aliénas manus
deveniant quod fatis lingubre. Ly^.'s de mimribJ.'î.z.Cod. de ad~
minifl.tit. ôcfordidae ftirpes.fummo cum Reipublicedamnoi fplen^
didis 5c ingenuis natalibus furrogentur. /.p. Cod.dequefi.

Cum ergo hoc jus hac in re refpiciat favorem familias amp; eorum,
qui funt^de fanguine , ut locum habere poflit , requiritur primo
ut retrahens fit ex verâ-ôc naturaii cognatione ejus, quivendidir,
civilis autem cognatio hic.Jion confideratur , quia tum foret ib.
arbitno alicujus arrogando fraudare eos, qui funt de genere.'Sc
JUS jllis competens ad extraneos transferre , ut optime tradit Jo-
an. Fab. Infi. de acq. per armât. §. i. n. 7. amp; Ttraq. hic p. i. w
»«w. i6.

P . . ••nbsp;■ --V I.. . ., / ■•'bf.ij a

res patrimonialis,quam aliquseconfuetudines
.^olunt efle avitam , qu£E longo tempore in fkmilia remanferit ,
non et.am qus recenter acquifita: alis vero etiam admittunt re-
•tractum m re., quae non fit avita , fed a confanguineo aliquo ac-
quiüta 2c vendita, ita ut hac in re fequendus fit mos loci, t '

_ „nbsp;VII.

' Çuj? aixenmus requiri ut res fic patrimonialis , quteritur quid
-Juris fic fi plures res vendantur , quarum aliquEe eflent patrimo-
niales, aliquEe non, fed alterius ordinis ? Refp. Confanguineura
tamen ad fol am rem patrimonialem efle admittendum , quia ad
eana folatn jus habet, nam alias contingeret plures res ûmul ven-
m detrimentum proximi, cui vel non eflet facultas redimendi
omnes, vel qui alias judicaret inutiles, atque ita fado contrahen-
num poflet illi jus fuum impediri, quod non eft permittendum.
Gomez, ad d. l. 70. nnm. if.

VIII.

Kecjuintur etiam ut res fit immobilis, nam in mobilibus non
datur locus retraftui ; hinc dubitabatur de infulis natantibus,

Bnbsp;quales

D. I S P U T A T I O J U R I D I C A

qualcs videre éft prope oppidum S, Aridomari, 6c alibi alias cffb
-memorant hiftoriae, ut tradit Tiraquel. d.p.s.§. i.gLy. num, 121.
patamus dicendum 8c eas retraftui obnoxias efle.
^nbsp;IX

Deinde requiritur ut retrahere volens juflium amp; integrum pre-
tium ofFerat 6c folvat. arg. /.4.§. i. tt. df re juà, Traq. de retracf.
gemtU §. 3. GloflT. 3. 14. (S feq. Quod , ne dolofus licitator
^quo majus inférât in eum finem ut retrahentem à redemptione
detérreat , fi non de vero pretio aliunde confl:are poflit , jura-
mento confirmare tenebitur, fincere rem agi , feque non dolofe
ad excludendum confanguineum , aliumve , cui jus wpo7/jUMerî©-
competit, majus pretium ofFerre Andr, Gail. obferv. j^. num.
10. Boèz. Decis. Burdeg. 43. in Foro Saxonico decifum refert
idem Caprpzov.flt;3«.a.Conft.37. is!«.!.nbsp;- gt;

X.

Prxterea requiritur ut fibi , fuâ propriâ pecunniâ , amp; in pro-
prium fuum ufum, neutiquam in utilitatem alterius, 6c emptoris
fraudem retrahat , quod jurejurando ipfi ab emptore delato con-
firmare tenebitur. arg. l. §.14. v.demv.op.nmc.l.i'^. §. z.-r.de
damn, infert. Damhoud. prax, civtl. cap, i6f. mm. 14. 15-. Traq. de
Jtetraét. Gent.§. y. Glofi'. i. Andr. Gail, U. 2. ohfirv. 19.
77.10. Quod 8c moribus Hollandiae convenit, quibus illud fl:atuto
cxpreflTum , Se paflira receptum efl:. ßatut. quot;Bjpenal. art. ^9. Grot.
Introd.Ä^. 3. cap. 16. vers, des gevergt z.ijnde. , „

X I.

L ;'His omnibus praîrequifitis » competit jus ?gentiHtii retraftus
confanguineo venditoris proximiori fecundum ordioem ab intefl:^-
(to fuccedendi ; fie ut, qui proximior fit in fucceflTione , praefera-
tur in retraftu. Traq. de Retraft. Gent.S. i. Glofl.8.(±9. Gra-
vell. decis. 48. Se fi plures ejufdem gradus fint, omnes admitten-
Tur. arg. §. tilt. infi. de legat, aqiiat.ßiccejf. Gomez. adL Tauri 70. num.
13. Quod fi aliqui velint, aliqui vero nolint y borum parsilHs
accrefcit; arg. l. cinic. §. 11. Coâ. d? Caduc, tollend, fi plures fi roui Ectrs-
hant, inter fe dividunt, fi res divifionem patiatuc,.fi non, fotiJe
dirimenda efl:. ar^. l. i^, (3 14. -a-, de jud. Reinking. d. qu^fl. 2. ».

à . Tnbsp;:nbsp;'nbsp;XILRe.

A ü G UcR-A L i a - H

XII.

Retraau Ita débité înftituto pretioque cum omnibus cxpenGs
amp; melioratiombus oblato tenetur emptor rem reftituere una cum
fins accemonibus amp; frudibus adhuc pendentibus , qui pars rei
eife cenfenturnbsp;de re, vind. utSc iis.,quos poft ïnotam con-

troverfiam percepit. arg. l. 7. defetk. h^red. 1.10. Cod de Ion? ■
temp pr^f, aut quos percipere potuiflet. /. 33. /. 62. §. 1 ^^ jf^i
vtnd. l. ^ Cod. eod. perceptos autem five eos confumpferit , five
non, reftituere non cogitur . quos pendente tempore , quo non
retraxit proximior, indiftinftè fuos facit. amp; jure dominiïi lucra-
tur m compenfationem ufurarum pretii foluti. I.az.^ deufar id-
cL^nbsp;8, do peric. er commJd. rci vend: L i. t.

Sionem ^feînbsp;^d non em.

ptionem, fed pot.us nova quaedam emptio indudtur . poftquam

medio tempore prior plenum habuit cffeaum vid Rem^S 2

Cap

2)lt;r addmione indiem.

TNter alia approbatum eft paLm addiaionis in diem.

Lninbsp;^^^^ ^ft d-^re: utPr^^^r exe-

quendo , amp; approbando, ac eandem quafi , quam Iudex datu,
ante tuJerat. fententi^ dicendo rem aLicit' e?. fecu^dum qS
fuit pronunciatum. Hoc verbum poft tranflatum eft ad auaio-
nes pubhcas , ubi pluribus ementibus non ftatim perficitur ven-

' addiciturilli, qui

K^fexV^-nbsp;Cod.defid..lt.^fur.hafl,fifc. „am li-

deplliT^ conditionem obtulerit. Bm. m I. locatio g.n.
reduaa eftnbsp;^nbsp;venditiones privatas

fervetur futunquot;^ rnbsp;^^quot;^'^^r ut non ftatim addicatur . fed

tionem alterre poffint. Ita venditio quidem ftatim contrahitur.

b 2nbsp;fed

ikH D f s fgt; UT A Ti O'^^J Ü M DI G - A^

fed addiftio fit in diem : hoc eft differtur in certura tempus, rei
datio , ut interea meliorem conditionem alius offerat. Addicere
enim etiam dare fignificat. Cujac.Hb.ohferv.a^.caf.i^.

! ^nbsp;-^ I I,

Addidio in diem eft pactum quo inter émptorem 5c vendi-
torem hoc agitur, ut venditori intra certum diem rem vendi-
tam alii emptcri meliorem conditionem ofFerenti addicere liceat.
Formula addiftionis refertur in /. i. b. t. his verbis: Hie fundus,
centum eflo tibi emptus niß quis intra Kalendas fanuarias proximas melw-
rem conditionem fecerit , quo res k domino abeat.

I 1 I.

• Hujus addiftionis du£e funt fpeciés, vel enim fit fub conditio-
ne refolutivai vel fub conditione fufpenfiva ; fub conditione re-
folutiva fit, quando emptio ab initio pure contrahitur j fed pa-
fto adjefto hoc agitur ut meliore conditione oblata difcedatur ab
emptione ejus formula talis .erat : Hic fundus tibi efio inemptm,
ft intra Kalendas Januarius meltor conditio ojferatur ; amp; hoc cafu emp-
tio eft pura, fed refolvitur fub conditione , hinc fequitur quod
emptor ftatim faârus fit dominus , 8c talis habeatur , quamdiu
non offcratur melier conditio. /. 4, §. 5. v.h.t. medio igitur tem-
pore omne commodum 8c incommodum pertinet ad emptorem.
/,2. §. I./.4.§.4.^.f. qui poteft oppignorare. I. 4. §. 5. h. t vin-
dicare I. 4,1. -w. de rei vind. 6c deficient? conditione omnia rata mar-
nent, omnes fruétus 8c acceffiones lucratur. 1.6. h.i. quando au-
tem conditio cxiftit emptio refolvitur. /. 2. in pr. l.^. h. t. etiam
refolvitur ipfo Jure pignus/.4nbsp;amp; emptor tenetur'omnes

frudus venditori , non fecundo emptori reftituere. I. 4. §. 4.
/. 6. I. 16. h. t. venditor contra tenetur reftituere impenfas. S. I.
16. h. t.

IV.

Sub conditione fufpenfiva hoc agitur ut nifi intra certum tcm-
3US conditio melior ofFeratur, emptio perïîciatur, 8c ejus formu-
à erat. Ille fundus eflo tibi emptus ameis tot, mß intra Kalendas Januarius
melior conditio ojferatur. hoc cafu pendente conditione etiam ipfa
venditio eft in pendenti I. 7. -ar. de contra I. empt. venditor , ergo
dominus manet, êc ejus funt commoda 8c incommoda rei vendi-
KX l.Of. h. t, Ubi autem conditio exiftit 8c melior non oflFcrtur,

tum

' 'I N A U C^U R A L I S. ^ 15

tum venditio cenfetur efle retrovendita , ita ut emptor ex tem-
pore contradus dominium, fruftus , Sc omnia commoda acquifi-
vifle videatur. /.8. tt. de perte. amp; commod. rei vend. I. il. §. i. tt. qui
pot, funt in pign.

V.

Sed ut addidio poflit fortiri efl*edum rcquiritur i. ut melior
ofFeratur conditio. L 4. §. 5. h. t. quse melior dicitur vel ex pre-
tii quantitate, vel ex folutionis loco vel tempore» vel perfonse
qua itate , vel onerum priorum remiflione, I. 4. §. tth. I. 5. h. t.
cum quibus jungenda efl:. I. 45*. §. 2. eod, 2. Ut venditor prio-
rem emptorem certiorem faciat melioris conditionis oblatae , nam
prior emptor potefl: adjicere quod novus emptor adjecit, atque
Ita huic prjEferri. /. 6, §. jttr. I. 7. (3 8. h. t. quod autem in /. 7.
dicatur priorem emptorem debere plus adjicere, illud {plus) non
eft referendum adpofteriorem emptorem, fufficit enim uttantun-
dem adjiciat, fed ad prius pretiuro.

-nbsp;CAPUT IV.

Be lege Commifforia.

EI.

St Sc receptum padum , ut fi pretium non folvatur intra
certum diem res fit inempta , quod vulgo vocant legis com-
miflbriîe : propriè dicendum padum commiflbrium , vel
lex commifloria quod lex ifta Gt padio qusedam contradui addi-
ta, legem illi dans, vel venditio commifloria, /. 4. Cod. de paß. int.
ernst. (S vend. comp. amp; dicitur commifloria quia emptor pretium
non folvens quafi committit in hoc padum : lex ilia feu conven-
tio committit emptionem arbitno venditoris, utrum cam ratam
an irritam habere velit.

I I.

Emptio, qua: fub lege Commifloria fit, pura eft, non con-
ditionals, nam conditio non adjicitur, venditioni, fed ejus diflblu-
tioni ut docet Ulpianus in L i, h. t. hinc fequitur, quod penden-
te conditione emptor rei traditae fiat dominus, Sc frudus fuoju-
re percipiat. /. j. A. /. 51, de Acq. rei dom. etiam ejus periculo
fit rei intercitus. 'nbsp;HI. Exi.

r4 D.ISiP UT AT lo J u R iPiI Ç A

III.

Exiftente autcm conditione, id eft fi emptor ftatuto die pre-
tium non fislvat., refolvitur contrarius, ôc res redit ad vendi-
torem, amiflb eo quod arrarum aut alio nomine datum eft, quod
penes venditorem manet I. 6. h. t. ita tamen redit, fi venditor
Velit rem inemptam efie I. 5. h. t. quia illud eft in arbitrio
venditoris, qui poteft, eo beneficio non uti; etiam frudus refti.
tuere tenetur emptor I. 5*. h. t. cum refolvatur contradus , ac
habeatur quafi non initus: poteft etiam venditor agerein empto-
rem, fi eius fafto fundus faflus fit deterior.

IV.

Quaeritur an requiratur retrotraditio ut res redeat ad vendito-
rem m fupradifto eafu. Refp. quod non, juXta /. i. Cod. de pa£l.
int.empt. Ù vend. comp. Ubi non foluto ad diem pretio , dicitur
res pertinere ad venditorem ; hue facit ipfa formula legis com-
miflbriae ( pecuniâ non foluta ad diem res fit inempta ) cujus
h«c vis eft gt; ut venditor hoc ipfo fiat dominus , illique com-
petat rei vindicatio , 8c ratio eft , quod vi iftius legis res ita re-
deat ad venditorem quafi non fuifiet unquam penes emptorem.

Cxterum ut lex commifibria locum habeat non prsecife requi-
ritur ut folutioni certus dies adjiciatur, nam etiam die non ad-
jefto ea celebrari poteft. Quando autem certus dies adjeélus
eft , locus eft huic legi fi emptor ftatuto die pretium non fol-
verit. I. 4. §. ƒ». h. t. dies enim interpellât pro homine, I. 12. de
Committ. b contrah. flip. Quod fi fine die lex commiflbra cele-
brata fit, ut nifi pretium folvatur res fit inempta , emptor poft
modicum tempus arbitrio Judicis definiendum per interpcllatio-
nem conftituitur in mora arg. I. 55. de O. amp; A.

V I.

Qui tamen tffeftus poteft ceffare, his cafibus 1. fi emptor ju-
fta cauft impeditus non folverit pretium, veluti fi venditor ab«
fit. I. 4. §./». h. t. aut fi a fifco ei denunciatum fit ne folvat./. »//.
h. t. 2. fi venditor à fua parte non impleverit ea, quae ex natu-
ra contraftus aut conventionis facere debebat ult. i. de re/,
vend. fi venditor beneficio hujus legis renunciaverit, vendi-
tor enim ftatim, cum lex eft commiflTa, debet declarare, utrura

com*

SS

INAUGURALIS.

« .

cpmmifÏOTiam cxcrcere vdit, an pretium, peterc, nec-uno eleét«
jjotéft i^ad aliud recurrere. d. U §. a. quod poteft fiei^ vefbß,
cum hoc palam pronunciaverit j vel fadis, i. fi ftatim fuo Jure
non utatur. /.4. §. i. h. t. z.fi petat pretium. / 7. ä. Vel etiam
pretium f^latum accipiat V. 6. §. »/t Ä. ratio eft quia prcDunjinon
poteft'peti aut accipi nifi fubfiftat emptio.

.VII.-- - 03 .-H
Huic pa£lo interdura aliud padtum adjungi folet» nempe ut pre-
tio dido die non foluto res non tantum fit mempta , fed etiam
etnfJtor ptœftet, quanti mi'noris venditor eandem rem'^Iteri véri^'
dideht. /. 4. §. 5, h. t. atque h^c de padis emptioûi vulgo adjici
fohtis diâa fuffidant.nbsp;JV .f.v.'.v-:^

CO RO L LÄR^Ö:

. I« T-nbsp;I

t t- .7 T tr

1 I i

I.

In rnmuo efi alienatio.

I I.

'Dolm dans caufam contra6lnt bona fidei reddit
eum ipfo jure nullum.

I I I.

Querela ino^ciofi tefiamenti non efi remedium
prAparatorium , fed ejl ipfa h^reditatis
petitio.

IV. Si

Si reus in ''^flmatknem 'conhmnan am fit, cu^
jtis temporis Afiimatio ffeBanda ? dijiing. ex

1.nbsp;22. S, de reb. cred. jund;. 1. 3. §.

2.nbsp;fF. commod.

- ' ^ ■ - ■ V.

Vjura in ftriBi juris Judkiis mn nifi per fii-
fuUtionem dehentur,

VL _

oAliud. pro alio invito creditori fohi ne-
' quit, - 'nbsp;-

FINIS.

quot;I