D I s p u T A T I O J u R I D I c A
INAVGVRALISy
- ....... 2) ^
v a m ;
AUSPIGE DEO OPT. MAX
AuEioritate Magnijîci Tgt;. ReSforis, '
Philofophix Doftoris , amp; Lingue .Sandae. in Illu(bri
Academiâ Ultrajeaiûâ Ptofeflbris Ordinarii,
ne c n o n
^ O Ampl^mi Sfnath Àj:addmfct sonfe»f:i , amp; NobUmm* ■
Facultatu JV Rltgt;ïCC^ Decretó ~
Summifqueln UT_ROQUE JURE rfonöribus amp; Privilegüs
rité ac légitimé confequendis
Eruditomm Examini fubjicit
VOORST, Ultraject:
i^ddtem i. Maji , hora locoqne folitis.
fl/
v.--,. , typogra^jhi/^clo idc xciii.
D^eduard®
v ■■ a n
Trajedin^ civitatis quon-
dam Senator! amp; Scabino
pietate co-
parenti ^
endo;
r- V
Hanc difertationem Juridicam
Inauguralm
facram. facit
clUCAS. van yOORST.
DISPUTATIO JURIDICA
INAVGVRALIS^
D E
Uoniam de hereditatis peititione dilferère
ferc aniraus, operas pretium fecifle mihi
yideor , fi priufquam ipfam petitionem
inftituara , yariam quam heredim in jure
noftro recipit fignificationem exhiberi ira-
f. , ,-primis eurem : vocis autem etymologiam
^^^ aliundequsfitam (vix enim inter
tanquam incertam multa difputationc
magis dubiam reddere haud conabor
Hereditates itaque in juris difciplinabifariam potiflîmum
accipi putem ; i. quidem pro jurerealt, quod hereditatis,
domtnn , fitccefmis, heredttarH quoque;»w nomine paflira
veniens heredi , vindicand^ hereditatis caufa, hîeredita-
riam tribuit petitionem ; fiquidem hereditas nihil aliud eß
quam fucceßo in univerfum jus quod defunilus habuit ut Gaja
definitur in ff.de verb.fign. item Juliane in l. 6%. ff. de
Keg. f. Notandum tameq quod in utroque tçxtu jus il-
lud reale five hereditas metonymice dicatur fucceßo, Pro
jure nempe fucceflTione feu aditione jam quxfito ; con-i
firmat id haec jurifconfultorumlocutio minime infrequens,
hc enim fervitus dicitur conßitutio.nbsp;i.ff. deßat. kom.
^.^JnflMejur.perf.'ïà eft conditio jure gentium conftituta:
fimili modo thefaums alibi dicitur pecuma depoßtio
ff.de acq, rer.dom. Satis tamen torfit interpretum ingénia
A znbsp;vox
-ocr page 4-voxhsec^pauiirajntpllefta, pro diverfo çaptq divfrfum
fortita fcnfum : quibufdam namque/wcw]/?» in diâis %ibus
habetur caufr feu tituJus acquirendx hereditatis ; aliis ite-
rum erit ßünm fuccedendt invita prorfus jurifprudentia,
quippe qus caufam feu titulum ex quo ha^reditas acqui-
ritur, alium.haud agnofcit quam legem vel defunfti ju-
dicium /.g. %.i.fp^ofQ.c. §. ult..Inß.,pr J^MS perf. CHtijue accj.^
neque ßccedere hereditatis vel juris , fed heredis amp; fafti
effe, neminem opiner, qui jus Civile vel à limine faluta-
vit, latere poteft, cum heredes femper dieantur fuccede-
re 8c fuccefloYes /. ijo.jf.verb. ßgn. 1. zo. ß: de acq. velomitt.
hered.nbsp;6. Infi, de hered. cjualit. Ö dtf.
Sunt etiam qui fucceffionemhic interpretantur jus, feu
facultaiem fuccedendi in univerfa bona defuncli, tanquam
hsec fuccedendi facultas heredi demum competeret poft
fufceptam hereditatem : at mirari fubit, quid eos move-
nt poft aditionem heredi tribuere poteftatem, quœ fta-
tim à delata hereditate ex juris vel teftatoris difpofitio-
ne conceditur antequatn ipfe declaret de adeünda heredi-
tate voluntatem : adeo ut per aditionem , tanquam ac-
quirend« hereditatis modum non acquiratur fuccedendi
facultas , fed dominii jus illud reale, quod fuccefibri reliélam
fibi univerfitatem contra caeteros vindicandi pofleflbres fa-
cieiis poteftatem ab impcratore imit. Infi, de reb. corp.
tncorp. à rebus hereditariis etiam univerfis diftmguitur ut
ikfuffruaus 8c obligatio ab ipfis frudibus amp; rebus quae
debentur, in omnia quse indominio, in bonis, vel ex bo-
nis teftatoris fuere, vires fuas explicans d. 1.24. deverb.fign.
/.-13. §./?». A14./. If e?
lt; ^uid a. hereditatis appellatione fignificetur, docet nos'
Africanus in /. zo%.f. deverb.fign. bonorum inquit appellmo ^
ficut hereduatis univerfitatem quandam ac jus fucceßonts, non fin-
gulares res demonfirat ; hereditas non fingula corpora déno-
tât fed univerfitatem bonorum 8c jus in quod fucceditur,
unde hereditas nomen ;»gt;-«• dicitur /. 17S. de verb. fign. hinC;
Cicero hereditatem definiens pecmim qu« morte altcuj,m,^d
aliquém pervenit paffim vapulat, quod aufus fuerit univer-
fum jus amp; rem incorporalem dicere pecuniam : verùm
an jure merito carpatur ? dubitari fane pollet [ etenim
fecmt£ nomine non folam nnmerata pecmia fed omnes res ,
tam foli cjuam mobiles , tam corpora cjuam jura continentur
L Z2X. f. d. t.
_ H«c hereditas porro commoda non tantum fed amp;
incommoda , tara onera quamquot; emolumenta continere
potelti hereditatis enim appellatione etiam comprehendi-
tur damnofa hereditas l. 119. f. eod. propterea abf.ue ullo
corporejurts intelleBum habet. L yo.de hered. p.r. Ouafi
JL.tus vellet dicere, quod juris interpretatione hereditas
exiftere mtelhgatur, etiamfi nulla res corporalis, qu^in
oculum mcurrat , m xa reperi^tur ; nihil tamen obftat
quominns verba Papiniani m d. l. yo. generaliter accipia^
mus, cum de univerfitatis tum de heredttatis ]\xxe, utrique
entm jurts nomen rcEtè convenire prsfatis abunde déclara-
tur: hœc de hereditate obiter priemonuiffe fufficiat.
CAPUT IL
gEquitur itaque confideranda ipfa petitio, de qua cum
^ omnis difputatiofuturaefl:, prarmittenda veniet ejus
aenmtio : nam omnts qu^ a .rattone fufcpitur de altqu/i re m.
■jhtuiio debet a defimtione proficifci, ut tntelHiaatun quid fît id de
quodffutatur ejl: tefleTullJ.i. de off. Dein pro commodioL
n prefentis inftituti declaratione , prefluri veftigia JCto-
rum in tit. f. de her. petit, videbimus cui hsec aótio detur:
m quem competat : quae porro veniant in hereditatis
petitionem : denique ( qui illic omittitur J finem addi-
tun atque eflFeftum.
Heredttaiis petttionem definio quod fit aBio civilis, mi-
quot; *nbsp;^o«quot;« fîdei, qua aüor declarato ftbi beredi petit
reJUtm hereditatem cum omni caufa.
Ctvtlem dico per l. Z.jf, de fid. hered. petit.l.z.f de pojf. hered.
A 3nbsp;■
-ocr page 6-fjty non ad dilïefentiam earutïj quaSiCX criminali, nato-
fitrMÜve negotio proficifcUntur , fed quatenus hsc
petitiojex-Jegitiigis amp; dvilibus caufis defcendens , iis op»
ponatur, quas prsetor ex fua jurifilidione conftituit: ad
hereditatem.enim vocamur ex lege xii. tabularum, vel
tertamento jure fa£to ; ex Senatufconfultis, aut ex con-
ftitütionibus /. i. /. h.t. adeoque caufis civilem aftio-
nem producere natis tnft. de aQ. Quibus cura bono.»
rum pofleflio , utpote Praetorii juris inventum /. i.ff. ds
pojf.hered.pet. oTÏgmcra non debet, dubium tion eft, quin
amp; pofleflbria hereditatis petitio honorariarum adionum
claffi veniat adfcribenda.
quot;üniverfalts eft L\ .f^dt Rei Vind. non ex eo fimpliciter»
quod hic acquiratur bonorum quaedam univerfitas, quip*
pe quae etiam oc lütulis feu modis fingularibus ad fingu*
iarum rerum acqüifitionem comparatis ex gr. ex empto,
donatoi legato amp;c. competere poteft tot. tit. de hered. vel
aB. vend. l. 8. C. de revoc. donat. l. 2,6. §. z. jf. de leg. i., fed
pra;cipue quod fucceflio referatur inter acquirendi mo-
dos fua natura univerfales ^.jin.infi. per quas perf.cmque acq.
Hi acquirentibus univerfale, illi non nifi jus fingulare ad
univerfitatem tribuunt : nec obftat quod hac adione ,
res hereditaria vel minima peti poffit /. 9. (S 10. jf. h. ,
fiquidem idvenit ex naturs fux univerfalitate, quspcti^
tionem femper concomitatur, licet poffeflbr unam modo
rem teneat , amp; heres agendo contra rei hereditariae poC-
feflbrem non rei fingularis, fed hereditatis dominium vin-
dicat: adeo ut hanc adionem non metiaffiur ex eo quod
poffeflbr occupavit, fed ex agentis intentione Sc jure ad
univerfitatem /. 1. §. i.f-fif^s her. pet.
Rtalem quot;pfiiro efle evincit i. quidem ipfa petitienis vox j
nam quemadmodum aftionis nbmine plerutnque in per-
fonam aftio intelligitur, fic etiam petitionisverboin rem
a£tio fignificari vidétur /. 178. %.z. jf. de pgn.addo %.z.infi.
quib, mod. ohl.toll. 2. Pctitionis fundamentum, jus fcilicet
hereditariüm, fivedominü, heres enim eft dominus titu-
.nbsp;lo
Jo univerMi §. mfl. de héred. lt;pid. ^ difftjHnBv^^ßt. mfi.ffr
ijuas perf. cuique acq. Qpi iniuniverüxro dominium Tuccc*.
jdere dicitur l.jo. S.j./. diV. fgn. amp; hereditatis dominus
appellatur L ù^. ff^ de her. mftit. Dominium tamen hic in
generah'ori fignificatu accipio, quatenus fepe ajurifcon^
iultis ufurpatur pro omni jure quo res qusevis ad nos
pertinent : neque enim efl: animus tollere difcrimen bcw
reditatis jus inter amp; domioü , cum in ufu juris hereditär
lem proprie univerfarum,. dominium verorerum efiefi»-
gularum , proinde multum differre, notius fit quam ut
probatione indigeat. 3. Exprefla juris authoritas., fi«
Paulus JCtus in /. 27. 3. ff.dß %. Ftnd. mhereditaHipetitiel
ne qua HS tpfa in rem efl, dif/us pmerimfertur : confirm ati4
quoque Ulp.InV. 25-. 18./. h. t. petita-Uredimh ^ inquk
JCtus , etß m rem aäio ßt ^ haket tarnen. pTamp;flatiepes quafitam
perfotiales.nbsp;j ,nbsp;. iOD^üV:: j fUf J
In rem dicitur hxc a£tio, non quoä ipfa res Hc conve*-
niatur , nulla enim nobvs contestio efle potefl: cum jipfa
re , quippe qu» intelleiäu carens neque refpondere; vai
let, nec quod petimus pra^ftare ,;afed quod.hercs hit
agens contra pblieflTorem.msgisjtameft ipfam rem.convex
nire intelligatur , adeo :ujc: häc aâb femperquot; quidem. in
perfonam pofleflbris dirigatur, nam m rm aamp;to eß per
quam rem noftram qua. ab alio poßidetur y petimus (3. femper adi
verfus eum eft qui rem pofßdet tefte Ul.p. /, Z^. ff. df objig. Ö
«fl. fed principalitec propter rem, qu^ro vindicatio femi
per fequitur ablque ulla confideration© certfls^ei-fonsiÄ
a, ft un. ex plur. her. cred. Qua? omnia àftionent banc fiaa
natura non pro parte duntaxat, ( uc quidem communis
tenet DD. opinio) fed plane realem efiTe liquido, fatis pro.
bare putem : nihil movet refcriptum Impp. in L 7. .Ç. /a, t^
cum hereditatis petitio haud alio fenfu ibi mxta perfinalu
M^to appelletur, quam; quod in mukis fit fitnifo peçfonali»
bus açfcionibus , ac plerumque fibi admixtas habeat pr^*
ftationes quafdam perfonales d. l. zp §• «8. ff. h. f. promde
fsepe praeftanda vel reftîtuenda veniant qu« defuoÄi nun-
quam
quara fuerunt, tanquam hereditatis augmenta, quae eo-
.dcm jure cenfentur ac res a defunfbo reiidae, non vero
ut débita ex obligatione, cum tantum fint accidentia fe-
cutura naturam fui principalis, d.l.zf. l.xo. pr: ^
h. t.
BoriA fidei eam ftatuit Papinianus m l. 41. f. demon. cauf.
donat. ubi verbis honot fidei judicio conflituto haud dubie he-
reditatis petitionem fignificari , exinde patet, quod rei
^indicationi fingulari opponatur : accedit quod heredita-
tis petition! exceptiones inefl.e dicantur ; nam doli mali
exceptio hic non defideratur fed pofleflbri abunde confu-
litur per officium judicis vel non oppofita adione l. 58.
l.fin. f.h.t. ld autem bonae fidei adionibus proprie Con-
venire evidenter probat/, 21.libera fiquidem
in iU -erat judicandi ex xquo 6c bono etiam ultra exprefr
fam conventionem poteftas , nullis adftrida formulis ju-
dicis religio, qnx pro arbitrio , quid partes fibi invicem
dare facere oporteret, moderabatur : aliud inftridi ju-
xis judiciis obfervâtum , hic enim judici praefcriptae fibi
formula adftridojtexpreflas conventionis termines exce.
dere nequaquam concefliim: hinc in ftr. jur. judiciis ne-
ceffario dcfideratae exceptiones, id eft exceptionum clau-
fulae , adionum formulis a praetore inferendae , fi reus
tempore litis conteftatas illas oppofuiflet. Nonnulli ta-
men jurifconfultorum cum hereditatis petitionem in bonas
fidei claffiem referre dubitarent, quod haec qualitas adio-
ni reali vix convcnire videretur, tanquam propria adio-
num quse in pcrfonam funt 6c ex mutua obligatione, tan-
dem Juftinianus fublata veterum dubitatione, eam omni-
modo bonas fidei judiciis annumerandam declaravit I. 12.
fin.nbsp;infl.de a£hon. cum enim propter heredita-
tis augmentum Sc decrementum , varias practerea praefta-
tiones, quœ anguftis formularum terminis includi fe non
paterentur,'certi nihil quod alterum alteri tribuereopor-
tcret, praefcribi poflet , merito id judicis humanitati defi-
niendum Imperator commifit.
CA-
-ocr page 9-PErfona porro qua: hac aftione experitur, eft heres
(cujus appellatione intelligimus amp; bonorum pofleflb-
rem feu heredem praetorium, qui in effedu à priori non
difFert, cum in omnibus vice heredum bonorum pofTefTo-
res habeantur /. i'^. ff, de f^fgn. l.z.ff. de bon.foß. actan-
tundem confequatur per hereditatis petitionem quantum
heres, licet hujus relpedu civilis I. 9. C. h. t. illius autera
prstoria feu poflefToria dicatur /, 2. ff. de pof. her. pe-
tit. ) nam datur ei ad quem hereditas petinet vel ab m-
teftato vel ex teftamento jure perfeóto /. i. amp; ff. h. t.
àicitur perfeHo t fi enim quis ex defunfti judicio propter
omiflas folennitates imperfeftogt; petierit fe declarari he-
redem, fruftra fane erit, nifi idem fit legitimus, qui, li-
cet jam deftinfti voluntatem amplexus fit, ignorans for-
te teftamenti vires , ab inteftato hereditatem vindicare
non prohibetur /. 8. ff. h. t. /• 46. ff. de bon. Ubert. cumquot;
non videatur repudiafle legitimam hereditatem. qui pu-
tat teltamentum valere /. 19. de in off, tefi. l.^j.ff de
Acq,vel am, hered, Nec refert ador fuo nomine an vero per
aliam mediam perfonam heres fit fadus l. 2. ff, h. t, dum
rorte perfonam, qua; in poteftateejus eft, inftitutamjut
ferit adire hereditatem i quo cafu perindeeft ac fi ipfe fo-
ret inftitutus §. Infi, per qtiM perf. cui acq, vel heredi in-
ftituto fuccefl'erit, qui heres cenfetur ei, cui primus he-
res exftitit. /. g. ff. h. t, cum heres heredis teftatoris fit
heres /. 14. C. de hered, Infi. l. 7. fin. ff.de acq. vel om, hered.
ac ïeque heres intelligatur qui per fiicceflionem vel lon-
giflimam defundo heres confiftit , quam qui principali-
ter heres exiftit. /. 194. ff, de R. fur. l, 65. ff. de F,fign.
i orro nihil mtereft ex alfe quis heres fit, an pro parte
«• 19* ff' t- I. ff.ßpars her, pet. modo per aditionem
jusinre ipfis fit quaefitum, 8c vere heredes fint : hinc
empton hereditatis hjec adio denegatur, quia verus
Bnbsp;heres
-ocr page 10-BDISFUI:A.Tia jruRjDicjt T
heres non eft, quamvjs in^heredis locum fucceflèrît;
fiquidem id'failum non tam titulo uhiverfali , quam
fingulari ex conventione, quae heredem effîcere nequic
i. 5*. cjde Taä, eony. Utili tanien hereditatis petitione
^uin experiri pofiît, indubium eft I. i6. f.'de Paii. l.Jm.
C. de her, velaà. vend, idque ex aequo amp; bono, cum he-
reditatis emptor heredis vicem obtineat /. 2. §• 18. de
hered. vel aB-, vend, cellat tamen difta difpoGtio, fi agat
actione cefla; per cefllonem enim efficitur, ut emptor
direâ:am poffit intentare actionem , ac fui uti jure au-
ctoris. /. 5-. C. d.t. .
Hare facultas quoque heredi fideicommifiTario, poftquam
hereditatem ex fideicommifib fufcepifiet, ut utiliter nem-
pe agat, conceffa videtur arg. I. 54. f, h. t.
: CAPUT IV-
DImiflb aftore , confequens erit ut videamus, quis
hereditatis petitione tcneatur : amp; fciendum heredi-
tatis petitionem non dari in quemvis pofleftbrem » ut qui-
dem in cEcteris vindicationibus obfervatur , fed in eum
éUTïtaXat quijPï'ö herede vel fro poffejßre poffidet /. ^.ff'h. t.
Ut autem id fei ri queat , reus fic interroganti a£tori re-
fpondere, pofleffionifque titulum edere cogitur /.
h.t. nam fiex titulo aliquo fingulari v. g. emptionis, do-
nationis amp;c. (amp; dominum vel pofieflbrem profitetur, haud
dubie petitionem fubmovebit, quod intentioni aâoris ,
qui unice contendit fe declarari heredem, ac rem »-quam
petit , hereditariam , five in bonis defunéti inventam,
non vero fuam efle fpotuit enim defunfto fuiffe commo-
data, oppignorata i- vel depoGta. /. 19. / h. t. ) minime
âdverfetur, fed dominii tantum , non autem hereditarii
juris controverfiam velle facere videatur.
Tro berede hic poffidere dicitur , qui révéra heres nort
eft, rem tamen hereditariam ex caufa poffidet tanquam
heres civilis , vâ fideicomœiffanus , vd honorarius lo.
i^-fif-1- five bona.five œala fide L n. ff, h. t.-
pofejfore poffiàett qui interrogatus, cur poffideat, refpon-
det pojjideo quia pojjîdeo, nullum omnino poITeffionis titu-
lum adducens, vel aperte injuftum, qui jure nullus eft,
- Requiritur igitur poffcffto, vel vera vel ficta : ex vera poC.
fcffione tenentur qui per fe vel per aliuin , hereditatem
vel partem poflident, amp;: funt vel hereditarii corporis vel
juris pofleflores /. 9. /. 10. /. 15. §. 15.nbsp;paji»
qui de pofTeflione vi dejeftus eft, hereditatis petition^
convenitur, quia jus poffidea, quo viftus cedere ^lebec
/. i6. §. 4. ff.h. u Similiter à dcbitoribus tereditarjisitan^
quam juris pofreflbribus , hereditatem peti polTehahet
/. 13. §. fin. h. t. modo ideofolvere ni^enE,'quod heredes
fe cflTe contendant ; nam fi ideo folutionem difeant,
quod dubitentaut nefciant an hereditas pertineat ad pe-
tentem , nequicquam hac petitione utiiverfali coriyeni^
untur debitores l.\7.. ead. pafluros rei viodicationçm fiigt;
gularem/. 7. C?. W.nbsp;-- . rr ;
f/fff poffident, qui juris intelledu pro poffelToribus
habentur; quales funt, qui fe fraudulenter tanquara pof-
feffores ignoranti debitori ofFerunt /. 15. §. ig. 145-i- ^
item qui dolo fecerunt quo minus pofliderent five dolo
defierint poflidere , five dolo poffeffionem adroittere do-
luerunt d. 1.15. §. 14. i Jy-S^ 8./. ead. etenim in jure,do-
lus pro poffeffione accipitur l. 151. l. 150. f de Reg„fnr,
6c ideo ex SCto, quod faftum eft ob hereditatis petitio-
nem, perinde tenentur ac veri pofleflores ^ placuit enm
tos qui bona invafijfent , cum fcirent ad fe mn permere^
etiamji anU litem contefiatam fecerint quominus poffderent, perm
inde condemnandos quaft poftderent I.IO. $.6. ff. h. t. Par eft
conditio ejus qui rem fpeciaiem dolo-poflidere defiitlt;/.a7.
%l.ff. de Find, in eo tamen difpar , quod hic non
nifi utili, hereditatis vero pofleflTor directa aftione con-
veniatur lt;i./. 27.
- Ut tamen fi£l:us pofleffor liberetur, fi verus interve-
niat, ac paratus fit judicium pati vel fatisfacere /.
14. f. h. t. l. 95quot;. §. 9. ff. de Jolut. At fi is qui dolo pof-
fidere defiit, prius conveniatur , nihil ea res pofiefibri
prodeft , quantumvis aftor litifseftimationera jam confe-
cutus fit d. /. 15. § 14. /. 9,-. §. 9. ff. de folHt. ratio diver-
6tatis eft, quod is'qui rem nadus eft , intelligatur quo-
que habere pretium, quod ideo rurfus peti non poteft,
at qui aeftimationem percepit j non rem habere/. 88.
Kerb. fign. (uni nihilominus qui autumant praefatse difpo-
fitioni locum non efle , fi fecundus pofleflbr à priore
rem teneat titulo onerofo , quod hoe cafu regreflum
habiturus eflet contra fuum auftorem qui fic bis tene-
retur ad pretium 8c heredi 8c accipienti, quod bonx fi-
dei repugnare videretur /. ff. de fur. verum curn
ipfa lex titulum onerofum inter 8c lucrativum non di-
ftinguat, fequi eos mihi religio eft: 8c qui dolo poflldere
defiit,ab heredeob fuum magisdolum, convenitur, quam
propter-ipfa hereditatem ; ut proinde male praefumatur
bis idem exigi, cum fubfit diverfa caufa.
Praeterea ipfum non tantum pofleflbrem, fedfucceflb-
rem ejus univerfalem quoque tenet haec aârio , five fciat
five ignoret quae fuerit defunfti mens 1.15. §. 3- §. 11. h. t.
equidem , cum jus 8c perfonam defundi repraefentet ,
fequitur etiam, ut aftiones ejus nomine excipiat Lijj.ff.
de R.Jar. fingularis, ut emptor ftrido jure amp; direfta aftio-
ne non tenetur, quippe quas in heredem tantum datur;
quia tamen heredis loco eft , utilis petitio in eum com-
petere cœpit 15. §.8, 9. h. t. 8c quidem in fubfidium,
fi nempe non expediat peti à venditore (femper enim
alienans tenetur five mala fide, quia dolo poffidere defiit,
five bona fide vendiderit, ut vel pretium folvat vel aârioni-
bus cedat I. 16. §. 5-. if. h. t.) quod forte praefens non fit,
vel non folvendo, vel modico diftraxerit 1.13. §. 4. eod.
HAftenus de perfonis ; tranfeo ad res quse in noftram
vcniunt petitionem : quales primo funt ret heredita.
rt£ corporales , quarum dominium vel quafi fuit penes de-
funftum/. i8.Licet minims fuerint/. lo. pr.
h. t. quia hic non agitur contra eum qui fimpliciter res
hereditarias poflidet , fed talem , qui animo univerfam
fibi tribuit hereditatem, quamvis ex ea vel minimam tan-
tum rem poffideat, ideoque heres, qui actionem non ex
eo quod poflefibr occupavit, fed ex fuo jure metitur (ut
jam antea probare occupavimus ) icque totam intentio-
ne fua hoc cafu compleétitur hereditärem , ac fi reus um-
verfam poflideret : /. i. §. x.f.ßpursher.pet.
Veniunt prxterea res mcorporales, ut funt omniajura amp;
a£tiones hereditariae d. 1.9. /. 18. §./». /. 16. §. 4. h. t. excipi-
untur tamen fervitutes, quod earum nomine nihil poffic
reftitui , cum perfonales extinguantur cum perfona de-
fundi.Sc praediorum feu reales fervitutes propria actione
vindicentur /. i^.^.-^J.h.t.l.t.ff.ßjerv.vind.
Competit porro hsc a6tio non folummodo pro re-
bus hereditariis , qua: in defunéli dominio fuere , ve-
rum etiam pro non hereditariis , quarum tamen pericu-
lum ad heredem fpectat , ut funt res defunâro pignori
datae, commodatae vel depofitse/. ic;./;. Quales vulgo
dicuntur in hereditate repertae ; etenim cum repetenti
domino ab herede fint reftituendae, ejus quoque interett
hafce res, utcunque aliénas, habere falvas. I. ig.f.h.t.
Vmdicantur prxterea hac petitione non modo ea quïe
fuerunt in hereditate tempore mortis defunfti, fed etiam
augmenta qua: hereditati quavis ratione poftmodum ac-
ceflere, ex ipfa tamen hereditate 1.20. §. 2. f. h.t. ut res
n^^r hpt-o^:___- rnbsp;i i it -' ,-. . _ ^ /r
-ocr page 14-rc fingulari quo pretium in hoc judicio fuccedit in locum
rei l.xi.hj. Nifi tamen refcifla'venditiöne id reftituere
venditor coadiis fit /. ro. §. 18. amp; ig.f. h. t. Item pecunia
a debitoribus hereditariis exada /. 25. 18. /. 16. §. i. ^.f.
Res denique quse hereditatis caufa paratas funt, ut man-
cipia, pecora, amp; id genus alia; modo hac intentione com-
parata, ut hereditati fervirent, amp; confilium eventus fe-
quatur, fi nempe ea fic emi interfuerit, ut maxime ex
pecunia non hereditaria/. 20.pr. h. t. Si enim illa emi non
fuerit ex ufu hereditatis, nequaquam venient in heredi-
tatis petitionem , licet ex nuramis hereditariis d. l. zo. §.
l.h. t.
Praecipue inter, quœ hereditatem augent, accefiîones
reputantur fruótus /.20. §. 3. \%.ff,eod. five ante five poft
hereditatem aditam fuperveniant d. /.20. §. 5. omnes tam
civiles quam naturales vel induftriales nullo difcrimine re-
ftituendinbsp;extantes fuerinr,
an confumpti haud refert. modo de confumptis bonas fi-
dei pöflTeflbr, qui ex jufta amp; probabili caufa fe heredem
arbitratur, faftusfit locupletior /. 40. §. i.jf. h. t. cenfuit
enim fenatus bonae fidei poflïflbres eflè condemnandos
ufqae eo duntaxat quatenus locupletior es ex ea, re facit ejfent l. 20.
§,6. /.22. ff.h.t. Neque igitur tenentur/ quid ferdtderunt
vel dilapidaverunt, dum re jua fe ahutiputant %.ii.jf. h. t.
Locupletior autem fadus cenfetur, fi quid ex hereditate
vel ejus occafione pofleflbr in res fuas convertit
11.12,. feqq.h. t. Quod vero pofleflbr hic cogatur refti-
tuere qux ex confumptis fruólibus lucratus eft, hoe inde
venit, quod in hereditatis petitione fruöus 8c lucrum in-
de fuperftes augeant hereditatem ; aliud in rerum fingu-
larum petitione obfervatur, ubi fruélus non confidei an-
tur tanquam pars rei, fed prseftandi judicis officio, quare
etiam b.f. pofleflbr ibi lucratur frudus fi eos confumen-
do locupletior fit faótus §.25. inß-de R.dtvtf.
regund. At pofleflbr qui in mala fide eft fciens rem ad fê
non pertinere , omnes frudus indiftinde praeftat, in tan-
tum
tum ut de mm pereeptis, qui tamen honefte pcrcipipo*
tuerunt, teneatur /. 25.§,4#ä././. 53. l.6z. f. de r^ Vtndi
(plane in inhonefteSc turpiter quœlitis, quae fimiliterre-
ftitutioni fubjacent l.vy. §.i.f.h.t. par eft utriufque pof.
feflbris conditio,ne aliquin honefta interpretatio non ho-
neftoquaeftui lucrum pofleflbri faciat L j'z.ff. h.t.) utique
negligentia mate fidei pofleflbris petitori nocere non de-
bet, quo minus confequatur , quam confequi potuiflet,
fl ipfi uti frui licuiflTet imo quod domino fruétus perce-
pti reftituendi fint, licet ipfe eos percipere non potuiflet
Quod autem diximus b. f. pofleflbrem non teneri ad
reftitutionem , nifi quatenus locupletior faélus eft, pro-
cedit in eo pofleflbre, cui nondum mota eft controverfia;
namprotinus a lite conteftata feu fimulac heredis interpel-
iatione fcivit injuftum fe efle poflTeflbrem, tati œquiparatur,
qui jam ab initio malam habuit fidem , adeo ut;poft he-
reditatem petitam omnes pares fint etquafi prsedoncs te-
neantur /.zy. §. 7, /. 51. §. ^. f.h. t. Ut autem quis locu-
pletior faéfcus cenfeatur , videtur fpeétandum tempus li-
tifconteftatae d. l.zf. §,7. l.^o.pr.h.t. ufque ad rem judi-
catam, tanquam (ut vulgo loqui amant) terminum ad
quem , eoque fenfu accipiendum illud Jurifconfulti in /.
56, 4.h„t., tempus rei judicata fpetlatidum ejfe: Quamdiu
enim lub ju dice lis eft, plerumque evenire Iblet ut lucri
vel emolumenti quid hereditati accedat, idcirco TauJtu ia
d. l. 56. optime ftatuit tempus fententiae , cum femper
fere eveniat, ut id tempus fpeftandum fit: Quid fi forto
a contrario poft litem conteftatam hereditati aliquid de-
ceflèrit ? id heredi haud nocere, fed pofleflbris damno ce-
dere juris ratio fuadet, cum unicuique fua mora, noceat
l-1§. 'i-.ff. deR. fur. Porro fruârus non tantum, fed amp;
fruäuum ufurse veniunt: fruétus intellige quos pofleflbr
diftraxit i amp; in fortem redegit , ut ufurse inde percipi
potuerint, fiquidem ipfa fruftuum corpora ufuras nonre-
Cipmnt l.i.%.fin,ff.deHfHr. amp; fruduum quidem ante, non
vero poft litem conteftatam perceptorum praeftanturufu-
rss l. p. §, t.f. h. t. Ratio diverfitatis haec eft, quod an-
te litifconteftationem fruftus percepti hereditatem au-
geant, 8c principaliter cum hereditate petantur /.ac. §.5.
h.t. poft autem ftipervenientes hereditati non imputeu-
tur , xftimandi tanquam acceffio judicis officio praeftan-
da , ulterioris acceflionis ( qualis uftira habetur ) plane
impatiens : ha;c de fruftuum ufuris.
Reftat paucis videndum quid juris fit in ufiiris ipfarum
rerum hereditariarum ; fciendum illas seque prseftari opor-
tere, ac fruftus , quorum vicem obtinent /. 34 ff.deufitr.
Requiritur tamen, ut poflefibr eas perceperit ex pecunia
hereditariai namfi inventam in hereditate pecuniam inta-
âam rcliquit , pofleflbrem in uftiras conveniendum efle
negat Papinianus in /. 20. §. 14. h. t. Neque immerito ,
cum pecunia res fterilis fit , ufurse praeterea odiofae ha-
beantur : 8c licet poflTeflbr pecuniam fijb ufiiris credere
potuifl'et, fuo tamen periculo id facere non tenetur L6%.
fr.f. de Rei vind. Quid fi pofièflbr res hereditarias vendi-
derit ? bonae fidei pofleflbr redadx inde pecuniae ufuras
ante moram non prasftat /.20. §.6.11. iz.f. h.t. Neque
etiam malae fidei poflefibr , quia hoc cafu ipfae res 8c fru-
öus earum in hereditatis petitionem veniunt , nifi forte
res fteriles fuerint vel tempore periturae 8c a6tor pretia
cum ufuris petierit d.l.to.\.iz.i6,h.t.
Non aliter vero reftituendi veniunt fru6lus, quam
quatenus fuperfunt deduäiis impenfis, quas quivis tam b.
quam m.fidei poflefibr, fruûuum qujerendorum,cogen-
dorum ,confervandorumque gratia fecit, l.'^6.§.fin.ff'.h.r.
Impenfas in rem fadas quod attinet , 8c iftte deducun-
tur, nam quemadmodum in fingulari vindicatione refti-
tutio fit deduétis ante impenfis in rem faftis, fic quoque
poflTeflbr evifta hereditate fervat fumptus in res heredita-
rias fados, idque vel judicis officio /.58.h.t.-, vel ope
exceptionis doli mali, re interim retenta l.^S.f.deR. Vind.
I. iâf.f.dedol.mal.^mt.exc. namfi fponte rem tradiditnon
dedudis
-ocr page 17-deduftis impenfis , nulla in jure ei adio prodita , qua
fumptus confequatur r area tamehnmpéûfarpà dedu6tio-
nem difFert pofleflbrum conditio ; qui enim in bona fide
eft j quafvis impenfas imputât » AèceflTariasutilëS indi»
ûinde, licet res in quam faftae melior non exftet /. 58./
h. t. ; etiam voluptuarias /. 59. eod, quibus fpecies duntaxac
ornatur amp; res aroacnior ireddttur, cum caeteris res vel me-
lior efficitur , vel peritura aut detcrior futUra ferv^tui;
h ff.de V.fign, In malae fidei pofleflbris perfona necef.
iàriatum quidem 6c utilium ratio habctür', haud aliter ta-
men , quam fi res inde melior exft'et d.l.quot;^. h\t. volup-«
tuarias prjedo tantum tollit, fi id fine rei laefione fieri pof.
fit dj. infin.
. Venit denique in hac afl:ione dolus , culpa amp; cafus Ia
13. §. z. L If. r.ff. h. t. Dolum Sc culpam, m. f. pofliflb!amp;
femper praeftat tam ante quam poft litetn conteftatam,quot;
d. I. zf. §. de culpa b. f, poflTeflbr non tenetur» nifi poft
litem conteftatam, quando 8c ipfe praedonis jure cenferi
incipit /. 15*. 7, /, 51. §.3. ƒ. h. t. etenim b. f. poffeflbri
ante litifconteftationcm doh vel culpae nominedum re*
bus propriis fe abuti arbitratur 8c qutó rem fuam negli--
K, nihil imputari poteft , «/./.^j'.S.iI.X^i.^.^.^jo^/.
cafti fortuito b.f. pofleflbr non tenetur , nequidetfl poft
litem conteftatam /.40. pr. h. t. cum res pereat fuo domi-
no : idem videtur dicendum de fimpliciter m. f. pofleflbro
per L Sz.ffi de de R. Find, nam fur amp; Qianifeftus pracdo
omnimodo rei interitum praeftant 1.19. §. i? f. egd- Qjjia
femper in mora funt, quamdiu res doinino non offeratur
/. 8. §-!.ƒ. de eend, fun. Unico fane cafu alius qUoque
poffeflbr de cafu fortuito tenetur , fi n^mirum res poflj
acceptum judicium periit, cum eodem modo apud ado-
rera , fi d reftituta fuiflit » non periiflet. /.
£. Find.
REliquùm eft ut vidéamOs quis heredis fit fcopus, pe-
tiiionirqùe efFeftus : traditîc fiiperius definitioni ad-
jecimus, intentionem aftoris hanc efle , ut fibi heredi
declarato hereditas reftituatur , judicis fcilicet definitio-
lie^; -haud'longe a via digrediar , fi hifce quxdam in-
tÈxam de ipfo pétitionis judicio , cujus.formam aliatn
vidit antiquitas, quot;alia 'pofterior aetas ufa eft-, olim enim
hereditatis petitionem ex lis caufis fuifle, de quibus cen-
tumviri cognofcerent, prêter JCtos in /. 15. /. ij. jf. de
imff. tefi. Se Juftinianum in fr. l.
iz. C, de hered, petit,, te-
ftattiV illud Cîeétonis in oïar. pro.CÈecinna L, Crajfus. ,,.
judicio centHmi/irali hanc fentemla)hldefetidit ^ (3 facile ^ cum
iontra 'eum ffudentiffimus homo \Q::iJHucius diceret , proba-
ijit pmnihns iJM^. Curium qui her es ejfet infihutm ita, mortuo
pofihumo filio , cum ^ filius non modo , non mortuus, fid
ne natrn quidem efit y her.edem ejfe oportere. Sc Jul. Paul, l.f.
fint. tit. i6i ' fudex tutelaris ttemque centumviri, fi aliter de re.-
bhs he^-édftàriis -vA 'de' fidé generis, infirun non .poffunt potermt
defervis hiredit'lt;4i}i.hamp;b'ere^qult;iifi4oném : lt;;onfirmat id autho-r
ritas Valerii Maxïmi 7. cap. y. ubi author fic loquitur
cnm improbiffimis enim heredibm de paternis bonis apud cen~\
tumviros çontendit , omnibufque mn folum confiltis j fid etiam
finientiis fuperior decejjit : adde F. Q^lint. orat. /. g. cap. lb.amp;
/. f. tap. fit hic méntio confiliorum ! ;fciendum cen-
tumvircs/ ut haec judicia exercerent , a, decemviris ftli-
tibus judicandis cogi confuevifle , dein in quatuor con-
filia dittributos , poftquam in bafilicis ( quarum illiv
ftres fuere Porcia fuha) totidem occupaflent tribuna.
lia, de ceijtumviralibus controverfiis fimul eodem tem-
pore cognovifle : Hmc Plinio l. 4. epifi. 24. quadruplex
judicium appellatum ; eoque non dubium eft quin refe-
rendum fit illud quod de divifis tribunalibus amp; variis ju-
dicum fententiis habet Papin, in pr. l. -j6.ff. de leg, Di-
' 'nbsp;citur
-Citûr praeterea hafla judicium, YfX. Max. l. 7. cap. 8. haßa
quoque ceptumviralis Suet. i» t^ug. . Martial.^ /j 55.
.expigr.6z.nbsp;J- .;_)nbsp;,
- Hune mir Mur adhtfc centum gravis hafla virorum^^ .
Hune loquitur grata plurimus ore diens. , ' ' ^
Centumvirale appellatum à centumviris au6kore feßo , gc
licet hi quinque amplius quam centum fucrint , tamen
quo facilius nominarentur, didti iunt centumviri prifti-
na appellatione femper retenta , qu.amvis jam PUnii se-
tate eorum numerus vêl ad centum ottoginta excrevif-
ièt l.S.epiß. poftea tamen, cum jam fub Vefpaliano,
tefte Suet. in ejus vita cap. 10., çentumvirales caufae
aliis extra ordinem dijudicatidae mandarentur, paulatim
^vilefcere caepit hœc centumviralis judicii authoritas; tan-
dem , mutato veteri procedendi ritu , prifcique judicio-
-fum ordinis folennitatibus fublatis » plane evanefcere ;
adeo ut jure novo cuivis competentiî fori 8c ordinario
judici de hereditariis caeta-ifque gravioribus caufis cogni-
tio competat: ad fignum redeo.
AÊbor hic itaque duo intendit i. ut per judicem de-
claretur heres z. ut hereditas cum omni caufa fibi refti-
tuatur : 4tis id liquet ex natura realis adionis, per
quam cum res noftra .vel ooftrüm quid petitur /. zj-.
ff. de ohltg. (3 aSi.l.z.ff. de in lit. Jur. , confequens etiam
eft , ut a£tor prius intendat rem quam alter poflidet ,
fuam efle , dein eam petat, id eft poftulet ut res fibi
reftituatur ^ hinc judicis officium in vindicationibus dua-
bus conftat partibus; prima pronunciat de aftons domi-
nio feu jure, fecunda de re reftituenda55'.§. i-«^f
Find. §. z. Inß. de off. jud.
Utrumque igitur hac petitione actor confequitur , fi
heredem , fe efle probaverit ; in quo fi defecerif, ne-
quicquam defiderabit qua'tali fibi .reftitui hereditatem ,
fed judicis è contra erit pro reo judicare , ac pofleflb-
rem, convenienter ejus intentioni, abfolvere, fi alia de-
fenfione non utatur , quam quae hereditatem petitpris
T Canbsp;' rem
-ocr page 20-cfle fimpliciter neg'et'; quod fi infiiper contra vindi-
•cet f fibique hereditatis dominium afferat, judicantis
quoque ofiicmm erit fecundum poflTeflbrem de heredi.
täte, fi viciflim fuam próbaverit , pronunciare : hanc
mutuam vindicationem veteribus olim in more pofitam
fuifle, indicant prifcsB petitionum formulas : qualis cft
qujc exftat apud Cic. in orat. pro Murx. fundm Sabinm
mens efi. Immo mens. Eo etiam pertinet illud Plauti in
Rudent. aU. 4. Stf. 3.
Gr. —----Nequeego iflas voflras leges Vrbanat Jcio,
ISj^ß quilt , hunc meum eße dico. Tr. amp; ego item ajo
eße meum.
Honeftius fiquidem videbatur, quod poflefibr rem
defenderet propter jus dominii quod in re habebat,
quam ob id duntaxat, quod aftori jus agendi dcfice-
ret : femper tamen necefl'ariam fuifle contrarias vindi-
cationis formulam nec jus nec ratio fuadent , cum reo,
iitpofleffio penes eum maneat, fufficiat, aétorem in pro-
batione deficere. /. x. C. de Probat, l. fin. C. de R. Vmi.
L 4. C. de edendo. arg. /. 11. /. de jurej. §. 4. Infi, de
interd.
Neqoùorum geßor tenetur de culpa levrjfima.
II.
Vendiditor ad prlt;tcifam traditionem cogi nequitl
Dut credit in refeSlionem navis non habet taeitam hypothecamquot;,
IV.
FiliusfarmUas de adventitUs plenis tefiari non potefi.
Donatio omnium bonorum valet.
tAäiones fua natura mi.vta tam in rem q«am in perfonam non
dantur.