l H A V G V R A L I S,
D e

I T U,

Q^V A My
F A V E N T E NU MINE,

, Ex K^u^oritate CHagniJici Tgt;.^ReBoris,

Philofophiœ DoftorisV amp; Lingux Saiiftx in Illuûri ,
Academia Ultrajeftinâ Profefîbfis Ordinarii', '
N E C N O N^
t 'jitHfUfmi-Senatut AcàdemkiK^onfmfH tj^ SfihtiliJJî^

Facultatis PHILOSOPHICA Décréta,
Pro Doctoratus in PpiLOsoPHiA Gradu ,, 8c Artium Libe-
RALiuM Magisterto , ômnibufqùc prâerogativis rite
_ .. .ac légitimé .con{èg.uçndis
i P Hélice ocuiis ac auribus tejpforiis^^ert 2

GOEDTHARD BORGESIU STGronin«^.

, . Ad diem 18. Degembris , Jiotü locoque folifù.

- __X^

.^-Jld. ^^ ;nbsp;ml?^ ^ h e n u M,

Ex OfEcinâ Francisci Halma, Academi«
Typographi, cbbcxcni.

a

VJ

Urbis Patrise Confulîbus.quot;'

D. D. RENATp:^BûSÇH,h,t. Praefidi,

^nbsp;r »

D.D. JOHÀNNI van JÜLSINGA;gt;

D. D. J O H AN NI de- Igt;R E U W S,
D.Dv S I C C O N t E ^CK.

quot; . . -,, 0' ■ ' » ÎV

- V ...... Ö T I q: Unbsp;'

S v -E u.Nquot; Àquot;, T.- U

GR o N r N Ö A N O

A M P L

-y

Virîs cedro dlgnißmis

fe fuaquc facra facit

î D 2 î 0 ^^ . «

-T ' -)lt; -Mnbsp;t ^

DISPUTA Tip P H I L,q S o P « Inbsp;C A

A^V , Gwv K :nbsp;.insi

-i .nbsp;. r

' •nbsp;'i;: . -nbsp;: - ' ' , ©ÎU:) E . n JtJ ■. ^,

D I T u

THESIS I.

Atura fenfus cum intelligî nequeat abfque praevja
organi cognitione , auris , abftrufiflîmum illud
auditus Organum, vellicandaerit. fedabfque vul-
neribus. £ft hœc externa ac interna : Illa ex car-
ne amp; cartîlagine, ne fonum debilitaret : Praeter he-
licem, anthelicem, concham habet,cxternam ca-
vitatem , à forma tortuofa conchiliorumque in
modum anfraâuofa denominatam: ubi cerumen,
fvuroi cc to7( àeri cum Hippocr. : Quod quidam
a carne quadam glandulofa dérivant : quidam ab exfudantihus arteriolis :
forfan ab effluviis. Quicquid fit nec hoc fruftra fummus protoplaftes,
fed irreptantia animalcula arireat ingreffu , voluit. Nec non cum trago
. pilofo aniitragum , lobum partem inferiorem continet molli ac fpongio'fa
carne. Vafaadfunt omnis generis , nervi , venae amp; arteriolae a jugula-
ribust carotidibufque , mufculi quatuor dilatandjE infervientes conchas,
quos delineamenta qusdam mufculorum dicit Galenus ob parvitatemi
nec enim movendis auribus fufficiunt. Ufus externs auris çfl: fonum in
finu fuo congregate , excipere ac apte ad interiora deferre ; maie audien-
tibus quibus ut Oropaftae apud Perfas utraque infelici cultello praecifa au-
ris. Imo faspius altera abfciffà amp; focia, ob nefcio qualem convenientiam,
nifi obturetur, ufum fuum fuo negabit domino.

II. In interna aure tympani membranula cumofficuliseft, (qusaliis
a perioftio , aliis a pericranio , aliis quinti paris ramus expanfus; fubti-
lis ac ficca , fecus pro vario gradu furdaftriam amp; furditatem inducens ,
fatis exquifiti fenfus, ut pungentes haud ferat humores. Hxc fonum
cxcipit, fed ipfum non effe auditus Organum , hi probare videntur qui
canes hanc perforatam habcntes ipfi capitolio cuftodiendo devovere aude-

A znbsp;rent.

^nbsp;'DISPUTATIO PHILOSOPHIGA -

rent. Et ir^ furdis tfonnujlis lüxpédmüF , tos , jnter ret. magis fonor«

ftrepitum, intelligere . nutu linguaque refpondere rogat.s, lUoque per-

afto, nec hoc illudve percipcre . cum'Iaxior membrana fuo munere fun-
gi poffit fi validius afficiatur. Officuh quatuor numerant anatomia re-
f miores, malleum, incudem. ftapedem, ac orbiculare nuper Inventum,.
X 9,agna acperfefla in modonati^quamadultisnbsp;^u^.

Snofiio plane ïârént . folfrS enim naturaquot;, cum corpora molli fitegû.
mento infonora judicaret. hifce negavit qux,in ceteris omnibuvluftr^
te afpicit oculo. Praeter ftapedis mufculum cum externo internus pedun-
culo malleoli inferitur mufculus: pedunculus autem firmitercum tympa.-
ni membranula cohxrens, hanc varie intendit ac rem.tmnbsp;^^

III Demum tympani prima cavitas . omnium maxima, pnncipio oJ-
fis petrofi infc«!p?a. antrum puriore repleturn aëre; ubi prêter cetera
palatum abiens foramen, ne novus unquam defideretur aer, ut qu dam.
Vel ut per hoc fordes ac fuperflua: lymphx See. ejic.anturj amp; hoc fonan-
tes admittere porticulas docet furdorum quorundamnbsp;eft

tudinem dentibus tenentes per os audmnt Altera cavitas abyrinthus eft.,
priori minor , ob varios anftaftus. Cochlea omnium mimma , -r^A^
r^ Gakno.cochlearum gyros afftbre exprimit ac venulis fuis fecreta

labyrinthi perambulat. Nervus acoufticus quintum veterrbus, feptimum

par rccentioribus. In pifcibus autcm nec tympanum, nec officula , nec
hi dudus deprehenduntur , ac in variis ne externum qudem foramen,
ut de Debhino Ariftoteler. Cïterum particulae fono dicatae, per tot
anfraßas varie reflcxx ad auris properant penetralia, ac ex tympam mem-
brana malleolö , pm incudi, mox ftapedi ( cujus porofior fubftantia)

communicantur, ac per foramen ovale cui «^Pquot;'^^l-^VlelT^n^^
canales labyrinthi femiarcuhres : De hgt;nc m lammam coch ® fp.ralem
per quam «panditur nervus auditorius, hs cum ibt fiftantur , con U-
î'unJTc temerefaciunt os petrofum, qux concuffio pcrnervum audito-
rium ffd rh-enten) defertur, eique reprifentatur.nbsp;_

IV Haôenus de Organo : quod cum abfque objefto inutile , hoc
cum omnibus è tripode fono defercmus, quem Pythagoras, Plato, Ari-
ftotcles amp;c. ihcorporeum quid dixere : contrarium cum Epicuro Stoici..
Prxclare autem Lucrt. lib. 4- ,

Corpoream qmcjue enim vocem covßarr fatendttm eß.
Et finit um, quoniam pofunt impeÏÏere finßa.
Bmerradit enim vox fauces fvspe , facitqus..

-, '^fperiora.fom gradiens. arterla clamor. ] ,
j,' Q»ippe , per angußum tufba majore coortA
Ire foras ubi caperutit primordia voçum :

Scilicet expletis , quoque janua raditur oris.nbsp;[

Hand igitw dubium eß , quin voces, verbaque cenßent
Corporels è princi^Hs^, ut Ltàete pojfint.

Y.. Saltem in eo-conveniunt quod corpus. «T'^u fît aër. AnaxagOi
ras fonum vei aérem vel aerts affeilionem dicit. Platp acrem amp; validam
aèris percußionem. L^kmns in Epift. ad Hçtod. aerem emijfum. Stoici ißut»
aeris. Anftoteles addit amp; aquam , auditus in aere amp;nbsp;ß^ minut

amp; Paulo poft : Auditus comatitralis.jß aer.i , propferea quod in aère efl,
mofo exieriore , qua intra eß , movètur. Quibus adftipulatur Cartefius
dicendo : Duj alii nervi in inf.mis. aurium cavtrnis reconditi excipiunt tre-
mulos amp; vibratos totim a 'èris circum 'iaçentis motus , aër enim membranular»
tjmpMi concutiens, fubjunäam trium officulorum catenulam , eut ifti nervi-
adhèrent, ftmul qmtit, ab horum matmm àverptate divsrforum fon»-
rum fenf/is oriantur,nbsp;..-nbsp;, . •.nbsp;- ,

' VI. Nec novi fére qui Hirce non affentltur :' AfÇntiantur oitin'esr.
Ego negaljo/ Fallit Anaxagoras : Fallu Plato : Fallit Ariftoteles. ciim
fuis affeclis : Fallit Epicurus ; Fallunt ,ii, qui in ç-oà diflerere folebanf:
Faliuntur cum Cartefio,omnes Philqfophi, , Unica..r^tio, qus fe Coro-
na veritatis ornaum videt miratur, tot maximorurn ingeniorum viros
in ventofiim aérera oculos hahuilTe int.entosj ,nec fecu^s quid fibi perfua-
fifTei .quam Pandorx Ciftellae ipfam mclufam'|gerere veritatem, quamcir-
cum tulere ; remoto autem operculo,. Ehquot;'vacuum amp; praeter aerem ni-
hil :,quot;fic fomniantum munita metalla manus bccliifas vidèbis, quafi quidi
tenerent pretiofum , ablatis vero oculorum vaporibus obftupefcunt fi
aërem comprehcnfuni habuifleac, ut vulgo dicitur , aërem verberafle.
i/Ethiopem ,la,vat , qiii aërem verberat,, fed.ïs^aërcnx vcrberat qui pu-
tàt fe aërem verberando , fonum cdere* ' tnbsp;'

Vir. Dum fonum quîstribuit aëri, firfiufmotumtriBuat eidet3 opor^i
tet : Campan®, cum vibretar per aërem, candelam fi applices, ne mi-
nimam illius fenties nutationem flammulas , qux alias ad quamvis moti-
uncqlam reclinabit. Aërem iripedalem polTe penetrare parietem nec inter
Cyclopes creditur ; concludatur quis parietibus undiq.ue , qui foras
aguntur audiri nulîus iliit infiirias. Anxie tranfitum acris poffibilem vef
naa poifibikm inquirers.,vix opera: pretium eft.; Prêter lioc quod kice

A 5...nbsp;meri-

ÖI S P U T A Tl-O' V H1 L O S O P H'I C A

meridiana clarius, non dan^'pKetevISöröy re^ft^eas
claul5s fcneftris per parili^^foKii^eSrpeaafts'Vadiis.r amp; anfn^em obru-
turn videt tenebris . ni.fi foi^M-ArgbHautatem .Lyrtcects denxVo vivis
annumerare daretur, vel ipfius fibi mutup quis petnlTet ocubs. Aer
autem tranfiens.'^Cöntinua porbrum anfraauDfirate varie refleftcns , five
ipfe ille aer perculfus ad aitre^ perveniat.Sel alius ab jApingCate-taaus ,
prp v?ria refleaione qu^ hie dabitur , varius orietur procul dubi^ mo-
Vus;• 'ceffante-plane prl6re illa aeris raodifirttiohe ac -difpofitMne , ut nil

praetertnarticufacü.ii'i-eftet.-!'CrS|isad trefeorehi foli^confiigiunt eruditi;
tremat licet, nec hlnc diftinaa foni repr«fentatio fed tremens fohus: neC
tremere fdum fola voce novit unus quifque. Non mirum ergo fi varii
■fefe extricare ignoräntes incorpöreumMIxeriht fdntim. - •

VIIInbsp;Rccipicnti fi fnclulum fit htyroiogium vel fonornm quid , hoc
que Hermetis figillo claufum , audiet facile qmliböt adftans pulfahtem
raachinam: at aeiem porbs vitri, non tranfire ipfis mnot^irt muherculiS,
qus fua lagenis recondunt vitreis, ut aer corrumpens arceatur. Kec
ipfi hoc dubium erit qüi recipiens tale If mpha repkre aggrcditur, ac ftu-
diofe aer.is prscavea; egrelfum •.,en cum ftrepi.tu vicinum fms minutiis fe-
•riet aerem. CertV'fignd vitfufu' ipfi iei-f tiegare tranfitum , ufque dun?

fuo impetu fibi exitüm f)aret. ' ' ' .nbsp;.

IXnbsp;Nec probabile mihuliffima hic foramina igni adsquata aerem
tranfmittere' aftcrifticum , cui vix poffet ob vim elafticam ingreffu hae-
teroGcnearum eadem cum csteris tribui quantitas , ne corpora plura m
uno ac e'odem loco ftatüiquot;dÄere'öt;; Si aütem unqilam pcnetraret aer ,
tum penetraret, cum in recipient! vatuum mirJrctiir natura : at hot
haud accurate rotundum,, evfentum pHori non dilTimilem habebit. In
Alembico cuius roftrum hermetice claufum , fi aer extrahatur, non eric
quiiiquot;maximo fragore difFringatur vas. Dato for,mine adm.iTus aer tantp
ingredictur furore, ut obvium omne fecum raput : ammall vrcinoni.
mfum ini^uus. At vMsns rtolens colfigo cnmquot; faarfi fonum per vitra
tranfire, quod aerem repelljt , .hunc auditus non eOe medium.

X.nbsp;Vel fi perfraSe di(5ta neget , quod vix poffibile dicerfem , in va-
cuo procul dubk) acclamabit. Ne vacui nomen fphyngis infiar quem-
piam terreat , removebimus Medufx caput , folum acre vacuum inten-
denres; nec hoc intuentibus hirquis tranfverfim excipiat quifquis fit: ve-
ritatem ponderet : fcrutetur ac revereatur , varia variorum experinienta
mathematics certitudinis confideret.nbsp;'

XI.nbsp;Nefcio, an non hoc placeret. Tubo vitreo,cujus dimidmm a-

qua

quâ repîctum v cylindricus alter ingeratyr. çrifiGium , quomodo etiam
vertit^r exçenor , aqui^ fqmper teduqi h^hens. Inclinetur exterior, ut
jntenor tubus aquâ penitùs impletus prêter'hunç nil- ^ontineat ? fi refiini
ty^tur, aquam intfa intermris termines fufpenfam hïrgre videbis ob aè'-
rem aquis inferioribus inCumbentem, eafqiie prementetn. Si autem per-
adferruminatum ventile ope fiphonis aër exantletur, mox eadem aquarurn
erit fuperficies fubfidentibus fiiperiofibus. Cumq,ufi.quoyis n)Otu orifi-^
ciu^iij .intenorjs tubi aquis fempjen^ingatur.^.dicii? in tubo interióri futu-il
r^;Y3euum jam enim nil praetejvaquam c^ptioere fijppöfuimus; Imo)'
readmifTu^ aër fummo impeta irruens .in aqtfam , ad-ipf^m intelquot;
rioris fummjtatem adfcendere facit j quod fieri non poffet fi inter aquam-
amp; wbi fuperius reperiretur aër, qui preffus refifieret advenienh lymphœj'
Pj-asterquam quod aqua priori fuo ingreffu aërenj obviom deturbaveritj
aquisj quœ otificiuminterilt;?ris tubi cuftodium aç tcguntj airem pxterri'
mim,:iC vel fi dareturj, arcçntibûS'. . - •), / n , • -rnbsp;ti.'i'

. .XII.. Quod Kocprobo experimentorlnfonticulo aquis maximsi parte«
oppleto .■jtantâ quanta fieri poteft copia fi aër teneatyr conclufus atcom-
preifus, fua preffione squam per tubuium in ipfo hoc.conftitutum vafe,r;
quafi e fonte ejiciet ; Ccrto figno aèrem aqufs fe-noij., tnfinu?r,e eafv«-

penetrare. flt;d-.fifti.jgt; Ur Urinatores referuhtnfumroam in.tpröfXiQdó
roans efte:ti«atiq^üliratem, çonfli^fintibus quamvis 3Cjqsri|ne in fti-pw^eie-
cum vento undis. Saltern höc certum- qucid ob 'elatêfém t^em in. talit
evacuatione ponunt eruditii^inus tranfirc pofl]et.. ,.N£C.efl;:quod fua-
diat, quo minus in-.exteriori tubo diceremusjvacuum ; cum poioeul da^
biio fluicquid. etiam. fuperfuturum fit pjxgt; infilâ vi.t)rerôBnte-,3qiii!ifl^ggM--î
dietur ; prsfertim pofita per accedémés faria par^icul» beï^wgçnçssdiiara--
ti^np ^Hge maxirna !' Ac fi non iti, fàlïçm.ex parts^ imerior«h elevarént'
aqwam-^ compenfationem vacui in tubo interiore., L . up ,r.n ' -o
. XIII. Aft quid multis,opus ? Et nobis qttQtidianagt; arrrder experich*gt;
tia. Vafa exade ccrevifia repleta , njl...i,dai!ô,etiam exftuiis. cmitten*;
pfiWrTqi^m ingredia^tur aër, ad compeaóndum a liquore rélidiiaiéLifjiatiiïmf,
acçuratiores)r;V3S-vi;r««m?kiiac fftudiofe. piTec^eatur^'aëris
ÎDgrfUusjfique liquor vj egredi^cogaturjl fpaiiirmomni acrfr v^cùûm erit.
Caeterum quiequid fit de .experimento. Torricelliano videndi Autores.'
Saltôm nefeiov qui poffet explicari carnem àffiiam in recipiente ex haufto
amp; hermctice pbfignjto conclufam., poftcdttQSi„;tres, plurefvamp;.menfes,:
mW colKiM'isf, fjporis guftufque perdidiflTci fi aër fabcjlidas rpfam cbTnita.r
return caxnmi ...Taceo'nbsp;'tórafa ^nbsp;'{»ffe-iicfConamp;iyari

I'JPnbsp;*nbsp;' ac^

gnbsp;dïsputatiö phiioslt;o?HfcXi

ckmonis artenbsp;. exudatione vitri per falem dicitur »c.quot;

XIV. Nec tatift eft, quod de de exudat^ne jnbsp;„^^j-.^e

quafi vero hitic amp; pro aëre excludendum fo - C^nbsp;^^^^
«cufat , qus dilatatione faââ Pan.culas cçquot;«

difrumpetur. Sale autemnbsp;vefica:

fic^ fundum în aquam fi qu.s -^^^ê^Vt^S^nbsp;dari fubtiliores.

aquam trans colarinbsp;^^^^^ '
. XV. Cemôres faat fCampanulam aliudve corpus ^^

rum autem dan eadem fuadet m,o. ^^^nbsp;viribufque ap--

tubonbsp;referunt au.

plicat. n'^gfCc^t^ ümnbsp;pift^llo vafi exandato indi-

thores. Nec aUa défunt •nbsp;^acuo qtràm aliter dabie

tum, fi varia ^g'tatione colhdatur. eu^ m

fonum, faltem abfque ul onbsp;^oftras deferre qui-

»c nims ad^t^onc

, put« '1quot;°'™«'•f 'nbsp;6e,inbsp;ro«««,

qusaereqeäoperieveratvnbsp;f fDiritumfore vel nihil: Dicérefpi-

Quod iamexcuffimus,add.mufque vcHF^umnbsp;^^^^ ^dfcribere

r4tum'eft dkere rationalem Sonum. Nihii oicerc

Cxvir. ^^^^^^^^^l^Skos fu. diametro .quab^cv va-
rTrdS-r'quToïiquot;^^^^^ feinfigncm^utation.m cr.afotwm

fi indtdiw, quo onin^ quot;quot; _nbsp;J i^r;,,s autoris varium fluâuanf-

XVIII.nbsp;Hoc ,amp; vacuum diruitfi^Tym enim aër fpbtilior externum p^
vitra penetrans, femper mcüatum Jyringc repleret locum.quot; Nec Yd o
an animali mortiferum effet vafi exantlata ineludi, cum ut ipfe narret in
alpibus altifiimifque Armeniae montibus , ubi procul dubio fubtilis fatis
fuerit aër , eodem fucceffu faltem non nocituro , fpiritum ducere dare-
tur quam inferius, nifi forfan tantijlo crebrius ; Nec mirum cum huic
non affueti hi, affuefcere poffent.

XIX.nbsp;Imo perfrafte nego, polfe tranfirc ob infiantem undique aërem',
qui hunc procul dubio reprimeret. Et Elater-em gratis provocat, quo exigua
aëris particula in nefcio quantam excrefceret molem. Quod tories (parcat
precorfaiTo)captumfidemque noftram excedet. Naturae etenim figuraeque
acris oblitus autor, infinitasifti tribuet particulas fatis flexibiles acproduci-
biles, fiduciâhaaenus nondum probatae rerum fcaionis in Infinitum. Pr$.
terquam quod aër qui poris careat , unica fui generis confier particula,
afterifci inftar, .in medio vacua, qus pro majori ac minori panicuiarum
aliarum ingreffu , latcrum receftu a bafi, vel acceffu ad eam dilatatur vel
coarâatur , ut fpongia pro varia aquas copia fe habeat : Verum enim
vero quicquid etiam fit, pro nobis ftabit, cum faltem tum non obEia-
.ter£m vitri poOTit penetrare poros.

XX.nbsp;CoHcludimus itaque aërem nihil ad fonum qu.a tajem conferre ,
ficuti nihil ad vifum guftumve conférât : Reftat partieulas in rerum na-
tura dari fatis fubtiles , omnium etiam penetrationi aptas, quas , cum
nomine caruerint haâenus, amp; pra;ter omnium opinionem vera: fint,/;^-
radoxas yocabimus, Sed , qu^efo , ne quis prsjudiciis fuis vidus hunc
fœtum noftrum pbruat quovis etiam jure ac injuria , illumqy^ açrinon
ita affuetum aeris exponat injuriis , hoc confideret. Suffjcere, fi hifce
omnia foni ac auditus phaenomena apte poiTint folvi ac falvari, quod ab
altera parte fieri non pofle docent jam tradita, amp; innumera . qua intaâa
manfere. Sic enim aliquando , ut cum nobiU loquar Philofopho , ali-
quid affumendum erit ad fafvanda phsQomena , quamvis in fe forfan fal-
-fum : ut nil errons ex falfa fuppofitionetimendum. Abfit ut hsE^c al-
ter!quot; imponap.ius : Legat , fi placuerit , fed abfque prsjudicio precor,
nobifque noftrum relinquat Judicium.

XXI.nbsp;Nec tamen has probandi deeft animus: Aquam in vacuo fonum
inftar lapidum concufibrijm cdere narrant. Jam , in natura haud dari
vacuum, certiflimum eftj Hocctejiim fruftra futurum eflet, Quomo-

Bnbsp;da

dó itaque evacuctur recipkns, alio ftatim compleri corpore necefle eft;
prsfertim cum ignis omnia etiam obvia pénétrée, qui aulsis remotis poft
Phœbum exortum ipfas pénétrât feneftras, accubiculi pingit parietes fuo
fplendore, pandiculantis ac hcfterno inflati jachooculosferiens. GandenS
ferrum , vitri, cui ineft , cum ïeftuantibus fpeftatonbus flagrantes da-
bit parietes. Heu ! Vulcanum in cornu gerere , ridiculum eiïet , nifi
Ulms meatibus fe extricate valerec. Supponimus autem facile primo lo.
cum reliâum fuppleri igne. At hoc, ex animalibus recipienti exantlato
inclufis, fidem amp; veritatem fuam mutuatur, quorum vifcera tantillum-,
conflagrata videntur. Nec fblo igne, qUi ingentis inftar flamms fi non
taélum, faltem ocalum afficeret, uc è chalibe remoto aëre fcintilla : Prae-
ter ignem nil videretur, ac ardentis tota recipientis moles laborarer.

XXII. Admiftum quid elfe , quod ignem temperst , c foliis Sybiilae
hauftum arbitror. Quod equidcm ab effluviis ttrreftribus alienum , vi-
tri hïud permeantibus poros : ut hujus ope ipfum volatile fal amp; quic-
quid fit apte fervari polTit ; nifi mirum in modum forfan laxa fint vitri
foramina; fed nec hoc fufficit, fonora fint requiritur; quod magis alie-
num : quoniam tum, cum ipfo vere gremium matris terrs innumerts
gravidum effluviis largiter nobis , e» pepererit , foni major deberet dici
gradus, quam hyemc , cum .^oli vinculis liberatum Boreas fuis terrain
obftruat frigoribus. Prasterquam , quod tum in cceîis, nifi Deus fpe-
tcialî mod» providéat, omnis auris éVanefcet ufus. Idem efto de parti,
culis falinis fubtilioribus WillifiîJudicium , qu® majorem , ac varium
pro varia copia redderent auditum. Quod autem falis particulas duras
amp; folidas effe. ac in vitro, mftallis amp; caeteris corporibus fonoribus co-
piofiores exiftere putet , id fton tanti puto : cum frigore conftiterrc
faqua, non plus habet falis, quam in ftatu naturaii : tamen duplo magfs
; fonora. Quod plus falisj ipsa brumâ fparfum effe per aërem , ut femquot;
'reftius ac- r^eiius percipiaritur , dicat : fundamento caret. Salem extrani
• pofle ex aere plurium teftatur experientk : Nec hiric inferre licet, falfio-
rem-effe aeremhyberno tempore ac proinde magis fonorum. Sit, quidtiî
a vaporum albrumvef^corporum abfentia hoc derivari poffet ? fit fal-
' fior , quidht hoc a paùciorum ccrpufculorum admixtiOne ac tempera-

îTjentonbsp;' ■

XXIir. Magneticxparticulae, quamvis veriffimum fimuî poffè ipfavi-
tri ingredi penetralia ; haud tanta tamen aderunt copia, qus ipfum mo-
dèrabuntur ignem , abfque'ullo fenfibili infîuxu in praefentia foepe metalla.
5«d:at ad fonum ineptas^reperios. ß aartbus magnes admoveatur, nil ft-
v'.nbsp;nt.

ï N A u G u R. A L I s .nbsp;M

ne illlus auditu conüabit. Magis difluadet ratio igneis particulis virtu-
tem adfcribere fonantem , quae nimium auris noilras pellicula: infeftae ,
fuis eam ufui inutilem redderent agitationibus. Nec node Priamidcs
fux Helens comitem; audiviflet vocem , nifî preflione data , qua
abfque dubio ipfa afBceret anime fpecula. Imo vix audiet , cujus
membra, feptem trionibus nimium vicina, horrifero domantur Borea.
Cïterum pullura parvo etiamnum gaudentem putaminis domicilio refpi-
rare , vix dicere auderem : fonum autem in ipfo carcere emittere, hifcç
noftris aliquoties percepimus auribus. Et in aequore fonum elfe teftan-
tur Urinatores ac ipfa in fquamigeris pifcibus experientia , qui Confueti
ad fonum campanulas aderunt. Sed horum Judicium relinquimus lecto-
ri : Saltem quod vacuo inclufî emoriantur , noftram non enervat fenten-
tiam , quoniam obruti, hifcc noftris particulis , ac mirum in modum
expanfi, cum aëre quem continent , ipfara auram tradere coguntur vi-
talem.

XXIV.nbsp;Nec adverfus nos D..sylt;«/experimentum condudit: Qui ho-
rologium exiguum demta theca vafi vacuo inclufum voluit, narrarquc
hoc pro ingruente evacuatione paulatim fono omni valedixifie faltem fen-
fibili ; cujus motus tamen ex indice patebar. Cum fonus ex liquefaßo
ac csmentitio illo emplaftro mire debilitari debuit : Quamvis crederem
hoc horologium praeter thecam tegumcntum vitreum habuiffe ; quod
cum , ad compenfationem vacui in recipiente, ilico deferere cogerentur«
haï particule paradoxe , fonus evanuit faltem fenfibiliter. Vel urgenti-
bus his nimiâ copiâ inclufam hanc machinulam , quas exiguo fuo motu
vix ac ne vix quidem deturbare ac pellere pofTet : Non mirum (î in-
gruente vacuo amp; ingruat harum copia , fonusque fenfim fiat dcbilior,
ac tinnitus in ftrepiium fplum mutetur ob minorem harum motum ac
agilitatem.

XXV.nbsp;Nec tcrret nos ceflans per anfraduofos meatus vocis modifi-
catie modo adfirudla- Ita Lucret.

Quodfupereft non tß mirandum , qua ratione

Q^t loca per »ecjueunt oculi res cernere apertas ,nbsp;■ t

HéC loca per voces ventant, aHrifejue lacejfam,

Conloquifim clanfis forihus quoque fipe tenemus :

Nimirum, quia vox per flexa foramina rerum,

Incolumis tranfire pot efi-, fimulacra rennt ant :

Perficinduntur enim , riifi reUa foramina tranant:

Qualia Junt vitri^ fpeciis qua trameat omnit. .

Cuii

Cuui hx fubtiliffims parricuîx fibi quœrant faciantque meatus prout
poffint , reftilineos,' qui acre non patent, nec preffioni ignis ob aîi-
qualem tortiiofitatem congrui. Praeterquam quod fumme agiles refle-
étionein quafi négligentes uno oculi i;5tu tranfeant : Intérim amp; pro pa-
rietis difpofitione confunditur aliquantulum vox ac acutior fere audi-
tur , ob fubriliórès aliis particulas pérmtsntes. Ut autem nemini arabs
videar , fciat a mapri minoTive harnm fubtilitate , variaque diintre ac
tnollifle , varium plane deperidere foni tafum ,'quem graviortm moxacu-
tiorem , alium'aüumque animadvertet unus quifque: non tamen abfque
varia organi difpofitione.

XXVf. Non addo, quod anà teftudinis pulfata chordâ, ahera , qus

Iluic fimilis', amp; eodcm modo tenfa , fponre fua vel refonet vel tremat:
Eae fc. qus aut unifonum aut diapafon aut alium habcant concentum.
Duo pocula vitrea ad unifonnm redufta , alterum .fi celeriori pcrcutias
digito, alteriufque margini inflexam impofueris aciculam, hanc velut ad
numéros exfiüentem de cum ftrepitu faltantcm videbis. Qiiae omnia
optime noftra hypothefi folvi poffent. De his autem utamp; innumcris aliis
circa auditum problematibus âc animadverfionibus , ne in volumen ali-
quod haec noftra difputatio excrefcat, fuo tempore otio dato ulterius
agendum eril. Jam enim diu Apollo noftras vulfit aures amp; admonuit ob
ingruentia negotia manum retrahere. Nobis gratulamur , fi aliquam
tantum meritifuerimusattentionem; fperantes, nifi quis Hypfeâ cîEcior
fit vel penitus turgeat loliginis fucco, amp; placitura inventurum. Omnmm
kutem 'habere mémoriam, amp; in mllo^ f initw fecCare , magis divinitatis,
^am httnianitdtis efl,. imperator in hift. jur.§. 14. de conf. pand. ad fen.
amp; pop.

C O R O L L À R I A.

I. Lineà curva reSà 'lon^ior. ï- .Angulm tncidenti*fimilis angulo reflexiij-
tiis. 5. Motus a centro efl fecundum tangentem diametti. 4. Omnis mo-
tus efl reüilineM- 5' Et tria in direiium jacentia punBa peripheric tangi
poffmt. 6. Retins Aftronomi a meridiano wx^^fJttqoy oràiuntur. 7. Prope
polos habitantes funt perfiBe perifiii, 8. Macula Jolares falfo a flellis deri-
vantur. 9. Diverfitas paralaxis a refraBione. 10. Jove fuperior Satur-
ms, ii. Infinito nihil pet efi addi vel detrabi. n. Efficient fola potefi dici
' quot;nbsp;caufit.

caufâ. ij. Voluntas cogi nequh. 14. Lihertas ma conßßit in indifféré»'
tia. 15, Spiritus eß incorporeus. 16, Anima mn eß ex traduce, ij. Ani-
ma efl immortalis. 18. Deus efl Spiritus independens. 19. Non datur athe~
us. 20. Non potefl Deus difpcnfare de lege , cjuat: ex ipfim fiuit natura.
24. Abfolute luquendo no» potefl punire creaturam innocentem. ■ 22. Dicere
Deum autorem peccnti, blafphemum e'i. 25. Q»i fè poflint extricare , qui
peccat urn mn eße non ens dicunt ^videant hi. 24. Deus j alius cß. 25, Deus
eontracttBoua nequù. 26. Theologia naturalis non fufficit ad falutem. zj.In
tremeniis myßeriis non philofophandam. 28. Mmitu ßnitui , creatus ac
compofi pss efl.^ 29. Tempta non e[l aliquid. jo. Adottss omnis fit particulis
igneis. 51, Datur mottis intefli'norum perißalticus, quot;^z. Fœtus aque nutri'
turperos quamperumbilicum. 35. Corpus extenfum quid dicit. 54. Jus
ftatur^e Deum habet autorem, 36. In Societate omnis aBio vel taciturn, vel
exprejjum dicit pactum. 36. No» daniur a5lie»es mixta. 37. Maritus
fuâ namrà dotis dominus, 38. Ambulatoria eß humanie mentis voluntas
tifque ad fupremum vitte halitum. 39. O^ic juid pro dereliHo habetur fit oc.
cupantis. 40. Dominus fibi fervare foteft jus Trporifxitfftws. 41. Magtßra-
tus habet jus neció in fubditos direkte (jr indireäe. 42. 'Judex debet judicare
ficundumconjcientiam. 45. Bellum aliquando licit um , imo necejfarium.
44. Lagica efl ars. 45. Relatio non mutât res. 46. 'Ubi, convemt orani
Enti. 47. Pars rei , non efl illists genus.nbsp;Proprium ne quidem cogita-

tione feparari poteß. 49. Et quart a figura admit ten-da. 50, Nil ex nil
fieri, nil in nil poffe reventi mturaliter flat nimm.

lof:

GEBLASEN,
Ttr uren va» de Heog-gtleerde en Schrandere HEER

GOEDTHARD BORGESIUS,

AU hy in de Hooge School van Vtrecht tot de hoogffe trap in de
Pbilofiphie met aller teejuichginge verheeven wierde.

El aen mijn flechte brein wilt goude verflèn dig-
ten,

Sing nu tot eer van dees , die fijne giants doet
ligten,

Door 't flickerende licht van Talias heerlijck-
heydt:

Wiens wijslieydt hem beflraelt, en onder wiens geleydt
Hy veerdig ftaat het punt des vyandrs te vernielen,
En acht noch Tlatoos ftem^ noch Ef icuri dielen.
Die haer verwonderen, van fich te fien gevelt.
Door dien, wiens fondament in vvaerhcydt is geftelt,
Waer op hy heeft gebouwt al dees gefonde reeden,
Door welk hy tot de trap van wijs leydt is getreeden. ~
Dat Tallas dan met recht liem ciere met de Ring,
En geef haer Hcerlijckheydt aen haren Voedfterling.
Soo dat door fijne deugt, die luifter magh herleven,quot;
Die Talias eertijds bad aen defe mam gegeven.
Beklim 't Catheder dan, beklim Miner-üa Throon,
Beklim het andermael, beklim Minerva Soon
De aengeboode Trap, dewijl fy foekt te Iconen,
UnVO Jonge Helt met een Laurier te kroonen,
. Welk fchoon-gevlogte kroon fai melden uwe Faem,

Soo lang de vlugge tijdt verkondigt uwe Naem,
Te zijn, ókMeefieris, van alle vrye Kunften,
Di.9 Tallas U verleent door Ooddelijcke gunften.

Wel

Wel aeti mijn Satig-godin ^ wel aen wenfch aen mijn vrient;
Yolmaking van het geen natuur hem heeft verlient.
Wenfch, dat fijn ftem eerlang mag van 't Catheder dond'ren.
En van onwaerheydt 't geen de waerheyd is affondren.
Wel ofFer dan 't van God gegevene verftant
Tot ecre, lof, en dienft van onfe vaderlandc.

Z);V heeft al wenfcBende
toegejuigt.

WARMOLD. WOLTHERS. Grom.
Simh,

*nbsp;f ariet

P lt; atientia
/ almam

HONORI ET MERI TIS.
Traßantifflmi , IDoöiißmique Juvenis ,
D O M I N I

GOEDTHARDI BORGESII ,,

Cùm fe.in Philofophico'Studio , fub Argumento hujus operis,
pro Gradu Doftoratus, fummifque Honoribusj Publicae
^ Eruditorum cenfurae fubjiceret : Dicatum.

Ratenens Mündt ratio. Speet alt a rerum,
T rodere fe ja6î ans, conclußt in Mr te Tatronosi-
At cadit err ort ratio captiva, fubhidl,
Jmbiguo tutus ^ofîorum quis T)uù ßet ?
^at bene, ß darum, non res incognita tur bet:

f uaritur aß, ßm^er nüm ßt perceptio noti
oncliidunt multi, quod ßt fubjiantia ßla
Jpß quot;Deus, ßc quid hominum genus, atque animantumT

Nefä0\

Ne feto, nûm Res ßnt, vel ßnt m clafte modorum,
Stibje^fum quicquid fequitur, res arguit ipfa,
E(i modus, at Res mn ßibjeölo clauditur ullo ; -
Vnde quod extra aliudpoterit fubßßere Res efl-.
Res corpus. Res mens eft, fuhßftemia dicit,

Efi modus in Rebus junUis, ahterqiie notatis-.

Corporis atque anima mißa efl operatio quavis,
Tartibm ambabmßdependentia foret-,
Nec tantum affe6itts, fenfus, formatio mentis
Eße valent, caufam fi junäum corpus habebit :
Ergo Compofiti funt ipfa pathemata, fenfus.
TV quoque miflorum vim pertraBare modorum,
Naturge Scrutator ades; audirier opt ans
Auditum , ponis caufas, contraria rumpis :
Cuilibet id fané parti, quod convenit addis-.
débilitas, neque ipfe augesßubjeBa fonorum.
Felicesproperate dies, applaudite Fanti.
'Pergite Doftorem tut antes, arte beare.

Hœc pàuca figna amoris, cum fui
obligatione infcribit

MICHAEL BUZINKAI, Uncaruî.

7heoLamp;Phil.Studiofus» b.t.
Hojpts Vltrajeüims.