INAVGVRALISt
QJU A M,
FAVENTE DEO TER OFT. MAX.
Ex t_AuEioritate tJMagnifici ReBoris,
Philofophix Doftoris, amp; L'mgux Saiiftx in Illuftri
Academiâ Ultrajeârinâ ProfelToris Ordinarii,
NEC ^jsr O N ; f w
Amplißmi Senatus Academici Confenßt, amp; Nobilißma
Facultatis MEDICzA. Decreto,
Summifque in MEDICINA Honoribus, PrjerogativisSe
Privilegiis , ritè amp; légitimé confequendis,
Eruditorum Examini fubjicit
JOHANN JACOB SCHEUCHZER,'Helvetio-Tigunnql
Ad diem quot;Z^Anuarii , horis locoque folitis.
Trajecti ad Rhenum,
Ex Officinâ Francisci Halma , Academise
Typographi, cIo Idc xcp.
li ' .
' i.
. .iy. J iJ- ;;
PATRIiE, PARENTIBUS.
AMICIS. PATRONIS.
K.'
VER.ITATEM AMANTIBUS.
; .j.t'i-^, '
â– '
Dig PUTA TfÖ MÉÔ-rc A
INAVGVRuiLIS
D E
. r
r.i.-
H E s I s î.
quot; f • ' •
On îatebit, opinor, eutti, lt; qui vel
per -tranfennam facra Themidis pe-
netralia ihfpexit , Prudentiffimum
LegiflaSciiem in Cod. Lib. vi. Tit.
sxii. varias fanxifle leges de iis,'^«î
Teftamenta faceré póffmt vei Hon ; prius
negando de fîlia familial, exceptb
qui habet peculium ca{lrenfe,deltii-
pube, furidlo prodigo , furdo êC
muto, qui nec loqui- nec fcriberepoteft, icoeco, nifi-feeün-'
dùm formulam à Jtiftinb pfséferipïam » captis ab hóftibüsl
at ubi ad fufdós devenfÉ,'' èâûtè diftingüendo inter furcfos^i
Natura, qui etiarti funt mùti, amp; furdös ex accidenti, qui
loquelama naturâ dâtam fervant, prioribus quidem faftionè
Teftamenti mtefdixiflfe,.de tali Verô , qui ex pofteriorum
eft clafle s fequentem fcribfere juffifle legem in lô. contëni
tara : fi ei mx artHulatu à mtWa cmcelfa efi -, mhil pnhibet ^
eum omnia , ^ua vcf'MéHt, fiadre, quik fii^m qttófidam Jurifi.
confuko{ 'amp; hoc fiMm cofttujfè , (3 ntüluin éfie expofuife-, mi
fenttiu non exauSat , fi quis fiu^ra cerebrum iilim hqtiatur. Ce.
quod fubmto à /finbsp;nunc »r-èdiusLegis
date ratiönem , ex principiis Phyfico-Medicis ratione êc ex*
penentia fundatis, probare Se iliuftrare in animum induxi:
hnquens explicationem juridicaïn iis, qui in hoc ftudiover-
fantur, ftadiö decwriint s drca haec enim ceu âliena à me
mea fe non occupabit è7rz«elt;s-«,
T
r-. - —
Amplus nunc fefe aperiret cannpus, imo ad fui contem-
plationcm ferè invitât, ut expatians difcurfum facerem de
Encyclopaedia feu nexu exoptato omnium nunc fcientia-
rumamp;artium.liberalium fcilicet, (ex illiberalibus enim qui
futoriam callet, non neceflario fartoriam tenere debet, imo
hanc exercere imperii locorumque leges prohibent ) ad cal-
cem jam fuperioris fecuh, fed hoc pr^fertim integro reftau-
rato,pofl:qu3m fcilicettantiolim decantatam,amp;; fliriöènimis
acceptam fjttTolßctfiv eî( «M.» yin©, minus attcndere 6c latius
fumere cœperunt veritatis amantes quivis, prae aliis autem
fcecunda Sc tioWixcl^io. ingénia.
Quali autem cum fucceflii hoe fcienriarum connubium
fuefit initum .amp; protraâum , vel loia teftetur Philofophia
Naturalis, fub Scholafl:icorum regimine nimium quantum
obfcurata, Sc terminorum obfcunflïmorum farragine non
tantùm teda, fed tantum non opprcfla, nunc autem , hâc
verborüm inanium confluge abolita „„verâque aut faltem
à vero haud mukùm deviâ ad veritatem viâ inventa , qus
ex Mathefcos prœfertim infallibilibus hauritur principiis,
refl;ituta, clara amp; facilis reddita. Quanta inde Sc quam
fplendidaluxafïulferit velfoli Medicinae, ut alias jam fcien-
tias artefque ficco pede tranfeam , vel nofl;rae facultatis Tyro-
nes Infl:ttutionifl:as veteres cum Recentioribus adhibitâ
fakem fanâ ratione conferentes tcllentur, melius exponent
in hoe ftudio provedi i docent qui clavem Reip- Medici
tenent , viamque ad Medicinae culmen tendentibus facem
prseferendo monftrant, problemata fanè difBcillima 8c ohm
prooccultis, id eft, infolubilibus habita, tam clarè nitide-
que folventes, £c explanantes, Ut omnino quis acquiefcerc
debeat.nbsp;'
Amicum Jurifprudentiœ Sc Medicinae connubium, quod
in ventris, vulnerum infpeétione, aliarumque rerum coni-
municatione niutua conGftit , comptiorlbus verbis nec vo-
lo nec poflum exprimere, quam quibus utitur Celeberr.
THOMAS BARTHOLINUS in Epiftolâ ad CASPA-
RUM THÃœRMANNUM JCtum Lubecenfem, Adis
Hafn. vol. iv. p. 187. infertâ: Vlriuf^ue facra Kohü fmt com-
mania , nec Themidi cum Apolline dijßdiutn intercedit , confpirat
uterque amice , ut valere jubeamus , tjui inier amicos dißordias
fomniant, ambitioßus quam decentius. Quo Icco habendos cenfeo,
qui multis controverßts fe fatigant de prtecedentia utriufque. Al-
ter alterim ope indigét, fed cum Humanitate , reüe enim monet
Fortunat, Fidelis in Prafat, Relat. Medic, fape qui furifprudentiam
proßtentur , ipfofque Gravijfimos Magiflratui ^ Medicos conßtlere,
eorumque fententiam expofiere , ut illâ adjuti fapienter de rebus
atque integre judicare pojßnt. ^J^edici quoque ex ^urifconßiltü
fuhßdia quäirunt, quod amplo opere de Quaflionibus Medtco-Lega-
Uhus expofeit Paulus Zacchias, Medicus Romanus , Ç3 ^mtcus
ohm nofler, ^c. exemplo poterit effe vel ipfa haec ab Impe-
ratore data lex, quam nunc IVJedicè tradare propofui.
Non eft , cur de Definitione furdorum , furditatif-
que tà m verbali, quà m reali plura verba faciamusj de illa
enim quse prxmitti ordinariè folent ( imo quandoque de-
bent) paginas faltem , non animum fcientis cupidum com-
plent : hanc prasfcribere amp; examinare, eflTet folem facibus
adjutare, quis enim fan:E mentis furdi vel furditatis vocem
audiens fibi eam ceu obfcuram explicari petet ? Imo nec ani-
mus eft , furdorum Hiftoriam traflare, vel , quo tenen-
tur, affectum enucleare , fufficit ut SURDUM ex acci-
dentitalem vocem fupra Cerebrum prolatam AUDIEN-
TEM examinemus.
Haud tamen forte inutilis, nec explicationi Textus in-
congrua erit admonitio, Juventium Celfum (ficenim potius
legendum efl^e volunt, quam Jubentium ) non fuiffe Medi-
cum, fed Jurifconfultum ; quumque plures CclfiinHifto-
riâ Romana memorentur, flutumät GUILÎELMUS
GROTltJS vit. Jurifconf. Lib. II. cap. II. hüric noftrum
eiim eße, quem anno ante exceßum Ffpaßant cum Stlvam confnlem
fräße anUor efl (affjodórtis, emdentqHe temportbus Trajahi Pr^tu-
ram geß'ißi. Vir in orbe Erudito Celebris tEG I D lU S
MENAGIUS. InfuisAmœnitat-Juris Civilis Cap. xxv 11.
cui Titulus, Stirdus exaudiens, p. 164. quas huc referantur,
h£EC habet. Juventit Celfi dao fuere pater ÇS ßius , qui Celfus
adblefcens dicitur Paulo /. 91. de verbwum obltgationibus ; cujus
fit hoc Medicimt. effaium , incertum eß ; Ad Matrem retulit Tan-
tirolus, Ëertrandus ad Ftlium.
M ffis nunc prsliminaribus, illufträtionis potius , quam
neceflitatis gratiâ huc allatis, lento pcdé progredienti mi-
hi ad excufTionerri quaiftionis ipfius, dequaagitur, omni-
nô incumbit.üt prius follicitüs fim de certitudine6c confir-
matioriePh£Enomeni,quod condonabunt forfan Themidi li-
tantes, fi riônht,evitatûfunrn)é, ëXtralmpêrâtôfis pomce-
ria conftitutuni, id,quod haüd rara accidit genti humanœ,
ut circa caufe indagirîèm foliiciti föpe rei ipfius veritatem
non peiificulatè fatis exâniihent ; declinaturüm mé virgülam
céhfofiam , qua pérftriiixit Galenus Lib. vi. jUe6, Siç^i'sr.-
eos qui rationem petebaiit, cur rioti oboriatur callus in Fra-
éliîris Craniiî wwçb®; fjSliù , inqûit, u
^Tùis eV« h»ifCfùlt;P6tSi uç-t in ovTtav Kiyamp;Hsùtlus,
PraéterqUain autem, quod in ipfis ex accidefiti praefêrtira^
fuî-dis auritâ quivis fcrutamen poffit moliri manu , omni-'
no à cquièfcendUm elfe piito êruditiffîniis MÉNAGI! Ver-|-
bis Cap modo citatoxxvi i. urwcè huic quaéïlioni dicatô re-quot;
periundis: /d ^go., inquit j qüi Htftonam Medicam fcripß^ceti-
fdentér aflîrmaré pöjftm, veterutó Medicorum neminem itlms me-
mintffe : ut vel eo nomine fufpeÜum videri nierith poßit. At novi.
Leonarduni Labardiiim , Canonicum Eccteßa Parilienßs, qui far-
daßer cum fli , minus tarde audit ; qtiatido ei 'jtc loquitntur , qui
cura
-ocr page 7-cum ea colloquuntur. Imo amp; olim vidi mn ddk fidei hominem
ajßrmantem, fe fur dum nSjfe, qui penitm, niß hoc ei modo loque,,
rentur, qui cum eo fermonem hahehaiit, non exmdtret , quod
etiam de Claudio Lotharingo Caprofa Duce narratur. Et vel ho.
minis illius à ^iav/ç-n cauja, ut Imperatorem Maximum, fmiß
confultum taceam celeberrimum, placet ea de re non prorfus dabi^
tare, cùmamp; mthi conmemi fe perfuaferit rerum Natura^ utPlinii
Verbis utar, nihil tncredtbtle extfltmare de ea
1 X.
Qui velit, locum det teftimonio Cl CASPARI
SCHOTT, qui in Schol. Sfcganograph- CU0:
Cap. 17. Annot. x. p-ggg. dicit, facerdotem quendam os fmm
vertm agrotorum admovtße, verbaque qua ab agris audfri cupiebar,
non contentiore quam antea voce enuntiâffe, eaque fuife dißin^e
ab dtgris percepta, ficuii id ex nu{H 0 ex alti.s ßgnis coMgere iimt.
Confilium inde, inquit, Celebris inter JCtos SAMUEL
STRYK in Trad, de Jure fenfuum Diflèrt, ly. Cap. i..
de Surdis amp; Mutis ingenere n. 9. facerdotibus ßppednant
quomodo cum moribunde auditu deßttutis colloqut poffmt, fciL. ut
ere vertici impafito lotjuautur,
X.
Imo nec opus, ut pro eertitudine hujus rei furdqç accgr«
famus vel furdaftros, adhibebit fidem fenfii auditûs alioqui
pollens, fi, obftrudis prigs probè auribus, ut vopem co-
ram prolatam nec ita audjre, nec intelligere queat, patia-
tur fibi fiipra caput loqui : fateor equidem ejufmodi locutio-
nem plus memoviffe, quam praeleâa ipfius Doélifl'. Me-
nagii verba , Ã Viro inter Eruditos jure celebri , amp; aeta-
tem mihi honorando JOHANNE CHRISTOPHORO
WAGENSEILIO, cui primas hac dere cogitationes de-
beoi Magnum fanè implendas curiofitati momentum, pec
ità difficile faclu.^ Narravit mihi Do6tor quidam Germa-,
nus, amicus olimgt;eus, fe vidilTe puerum abfcelFu meatus'
auditorii laborantem, qui ex prolatis ne minimum quidem
intelligebat, at ad locutionem fupra caput fadam diftiné):©;
refpon-
-ocr page 8-rcfpondebat. Nec dubito, quin fœcunda exempUsfit quo-
rumvis Medicorum ad hanc rem attendentium , prxfer-
tim chirurgorum Trepanifantium praxis.
X I'
Quando nunc certi fumus, 8c,utputo, convifti de fuc-
ceffu experimenti , faltem in aliquibus furdis Sc furdaftns,
deveniendum mihi eft ad fcrutinium caufarum admirandi
phœnomeni, poftquam feil ut necefTarium antecedens prx-
miferim recenfionem brevem caufarum ipfius aboliti vel gra-
vis auditus, dico , brevem, tranfcurfim enim Sc inciden-
ter non ex profefib , hanc materiam traftare animus eft,
qua'tenus feil, mihiinfaciendainfrà ^tiologiâ infervit: Et,
ut videar brevitatiftudere, omitto expofitionem ftrudurx
auris tarn externse, quam internas, partim ne afta à Viris de
re Anatomicâ vel hanc obrem optimè meritis agere. Sc pa-
ginas faltem implere videar, partim quia illa, ut jam co-
gnita fuppono.nbsp;XII
Auditus igitur aboletur in furditate, diminuitur in Gra-
vitate Auditûs, depravatur quoque in fufurro feu Tinnitu
Aurium: oritur imota. ab iifdem ferè caufis, à quibus J^vun-
HoU, gradu faltem differentibus, ita ut eadem explerifque
mox recenfendis caufa intenfa auditum omni modo adimere,
remifla notabiliter faltem inminuere valeat.
Prima Sc frequentifiîma latetin Meatu Auditorio obftru-
fto i.ab extraneis illapfisintrufifve, pifis pofteagerminan-
do intumefcentibus, globulis See. a. amp; ut plurimum ab
humoribus craffis, vifcidis, praefertim Cerumine, quod, in
hominibus temperamenti frigidi Sc humidi alias nimis fpif.
fum Sc copiofum, ex incuria non débitéexpurgatur, hinc
reli6tum, Scfenfim accumulatum, vel fimpliciter ita meatum
obftruit, vel fucceflu temporis plané Petrificatur, vel fal-
tem in gypfeam fubftantiam coagulatur. 3. Ã membrana
quapiam in meatu prster naturam nata,per hunc transverfim
^tenfa, ficque veftibuli ad infbr claufiaërem fonorum ad
Tympam mcmbranam non adraittente , qualem fe 5n-
vcn.ffe refert Celeberrimus ille Ototomus DU VER-
NE Y dan^ fifl Tmttè dç Porgme de UOüie Part. II, p. 71
amp; Part.m. p. 158. 4. Ã tumorecarneovelfungofo', ctiam
Apoftemare m meatu nato. 5. addit modo laudatus CJ.
dtt rerney^m-Wl. p. 159. aliatfl obftruaionis fpeciem in
Meatu diéto, qui fe fait ^ Jorfque toutes les glandes t qui Penvi.
rpnnent, fe gonflent, s^abreuvent par ttne feroßte furabostdante^
de même qu'on fçait , que les membranes fpctigteitfes du nez. peu.
vent ß fort fe gonfler, qu'elles bouchent prJßue entièrement le paf.
fagedePatr. 6. addo çum Viro Clarifl'. de Re Medica amp; Chi-
rurgicaoptmiè merito JOHANNE MUNNICKS, Prœ-
ceptorc meo ,ad cineres colendo, aliam,quœ non tam ob-
ftruftio quà m evacuatio eft, commodè tamen huic quintx
obftruóbionum fpecici ob aflînitatem fubjungitur, imô ex
confequenti etiam cbltrudioni ipfi anfam dat, quando
fcihcet natura afiuefcit, inglanduhs Tunicse Meatus Audi-
torii m copia fecernere ferofum vifcidumque humorem ,
qui Ita fecretus excernitur continuo in meatum didum tan-
quam Emunclorium ; unde etiam Tympani membrana
non folum relaxatur, amp; flaccida redditur, fed etiam con-
ipurcatur , tandemque nimiâ copia aggeftus ( nec enim
hîc expurgatio aliquid juvat ) concrefcit humorifte vifci-
dus in membranam prœforibus Tympani fefe fillentem, amp;
aëri fonoro aditum intercl.udentem, plané ac in oculi hu-
Ciore aqueo pellicula ex h.nmore ctiam extraneo Se vifcido,
ip huqc five per arterias, five Aquaeduaus Nuckianos depo-
fito, feu, ut terminis artis utar, Catarada ex fufi'ufione or-
ta, pupillam obducendo omnem radiis viforiis ad interiora
oculi^ntroitum adimit; poteftque forfan hujus profapix efle
membrana„qumtam obftruaionis fpeciem conftituens, cu-
jus Cl. du Plernay 1. c. meminit. Qiiidnî hue referam quo-
que ulcus illud Aurmm periodicum, quo fe laborâfle fcri-
bit MICHAEL LYSERUS ad THOMAM BAR-
THOLINUM Obferv. 2.. Culm Anatomko annexa ? Po-
teft huc commodè quoque trahi humorum vitioforum ,
Eoorbificorum, per crifin in partes Auris internas vel ex-
ternas meatus auditorii depofttio amp; exoneration vid. Aphor.
28. 8c 6Q. fea. IV.
X I V.
Meatus ex aure in palatum decurrens , amp; Aquseduaus
ab accuratiffimo NICOLAO STENONE ab officio di-
aus, ( perperam vero cum Fallopiano à plerifque Anato-
micis confundi lölitus , quod hinc inde in Libro de Audittt
verè ftngulari oftendit Eruditiffimus GUNTHERUS
CHRISTOPH. SCHELHAMMERUS) quia ad intro-
iniffionem aëris fonori ad interiora auris etiam aliquid con-
tribuit, id quod furdaftri quidam fonum vel vocem me-
liïis ore aperto quam claufo percipientes teftantur, garga-
rizantes fonum extrinfecum minusapprehendentes confen-
tiunt, fenfuque auditus alias illjefo gaudentes vocem pro-
latam meliùs percepturi oris apertione fatemur , omninö'
fui obftruaiene ab humore quodam vifcido ortâ- gravita-
tem audniàs intendere,. occlufione nativâ' vel totali abfen-
îiâ furditatem gignere poteft ; non tam externi aè'ris introi-
tum negando, fed prxfertim humores fuperfluos amp; excre-
snentitios, per hanc viam excerni folitos jmcavitatibus Au»
ditûs accumulando.,
XV.
Membrana Tympani, licet non fit primarium 8t propriuöi'
Auditiisorganon, quumeâ ruptâ 8c ab acrimonia puriscxe-
ß nonillicô auditus.pereat, fecundano tamen, negari non-
poteft, eam huiclênfui inferuire (five jam aërem externum'
ab interno fecludendo, ficque partes internas fubtiliores 8c
jfenfiliores ab aëris externi- injuriâ muniendo ; five tremu-
lum feu undulantem aëris motum denuo renovando , fic-
que eo recentiorem Sc vegetiorem fonunr auri internas af-
fcrendo, hmcque fenforio communi inferendo; five fonunr
fL-xparando quafi Sc. infringendo, ut non nifi proportiona-
tUS:
-ocr page 11-tus, Sctençrœ aurium ftruaurse conformis ver fus fen fori um
dirigatur) amp;;pro diverfâ fuâ, pneternaturali fcilicet, con-
ftitutione, auditum diverfimodè Ijedere, quatenus fcilicet.
I. Relaxatur, vel à defluxionibus nimiis 8c continuis humo-
rum feroforum in z.8c 6. obftrudionum fpecie; vel ab iis,
quas fluxiones catarrhales quoquo modo ciere poflunt, uc
funt ventus aufl:rinus, nebulse, pluvi«, aër frigidus 8cc. five
materiam hare fuppeditent catarrhorum , five efficientis vi-
cem agant : vel poteft contingere relaxatie membran« hu-
jus, quando duo mufculi mallei, externus amp; internus (ut-
pote fimul tenfioni Tympani infervientes ) oflicio fuocon-
traftorio non funguntur ; quem tamendiétorum mufculo-
rum in ftatu naturali ufum icet non admittat Excellentil^
fimusJOHANNES BOHN Circul.Anatomico-Phyfiolog.
Exercit.xxvi. p. m.403. non tamen negat p. 40z. vtuomuf
cult, interni malleum non retrahentis, nt ad font moderan impulfum
minus tendatur membrana, diverßmode vitmi Ö turbariaudttum.
habentque hoe fingulare ii, quibus Tympani membrana ni-
mis eft relaxata, ut voces adftantium nonaudiant, nifi fub
aëris vehementi undulatorio motu à campanarum ftrepi-
tu, tormentorum explofione , Tympani percuffione, rhe-
dae per plateam curfitatione Sec excitato; qualia exempla
videre eft apud Celeb. THOMAM WlLLlSIUM Lib:i.
de An, Brut. 8c Tranfaét. Philof. Angl. n. 35-. qux citac
nominatus Exc. Bohn. I.e. rationemque addic, qubd intali
cafu laxior Tympani membrana valtdiore aéris motu amp; fini ve-
hememioris impfdfu, aliquantum ^ eo ufique tendaiur, quo Ie.
nieris fini vibraùonem fufiipere, illamque aé'ri interisri imprime-
re poß.
z. Induratur membrana Tympani à nimia ficcitate, con-
currente fimul deficiente irradiatione 8c vigore fpirituum ,
quod in fenibus experimur, crcditque nominatus ^i» Fer-
ne) p. 176. ex eo, quod duram matrem 8c tunicas arteria-
rum quamplurium in ofl'aconverfas inyenerit, etiam mem-
B anbsp;branam
-ocr page 12-branam Tyrnpani non folùm callofam, fed plané carnlagi-
neam amp; ofleam fieri polfe , ficqüe incurabilem producere
furditatem. Tenfio extraordinaria, uttenfio, contrarium
potiùs furditati producit effeftum , perceptionem fcilicet
nimis acutam, vel leviffimorum fonorum, fi tamen , quod
facilè contingere poteft , fubfequatur tenfionem nimiam
ruptió membr.anae, débilitas primo auditûs, amp; fucceflu
temporis abolitio totalis inducitur ; poteftque haec ruptié
contingere à variis caufis , inftrumentis auri infixis acutis,
aurifcalpro nimis profundè adaâ:o ; frequenter hoe mali
evenit in praeliis praefcrtim marinis, ob ingentes tormento-
rum fragores, pelliculam hanc primoenormitfcrdiftenden-
tes, 6c poft rumpentes ; Ã b impetu quodam interno , 6c
quando ore' Sc naribus claufis fpiritus retentus cum violen-
tia protruditur , quod homini fibi noto contigifte refert dn
P'ernej p, i-jj. pergit id. p. 178. C'ejl ce qui peut arriver en^
core dans les Jcjuinancies , amp; dans ce difficulté de rejpirer, où le
fond de la bouche d:i nez, fe trouvent gonflez, par quelijue rhtti.
tne, ou par quelque inJUmmation-y car l''air , qui efl ch.iffé de lu
poitrine n'apnt pas la liberie de fortir-, s'engage ^vec une telle viai.
knce dans le conduit, qui Va du palais a Pareille , qu'Ã peut de.
chirer U peau du Tambour, Tulpms en rapporte deux exemples
confïderahles dans P observation de fin premier livre, p. 180,
eutn cela la peau du Tambour peut être rouge'e par l'acrimme W«
pus2, qui efi retenu dans la quaiffi , -ou au dedans du conduit de
Poüiè, comme il s'en trouve plufieurs exemples dans Fabncius M^.
danui, Schenkiùs , plufieurs autres.
Poteft amp; debet in Caufarum , quarum Catalogura tcxcrt
cœpi, numerum adfcifci Caries offium Tympani, Laby-
rinthi , ex abfceflu ^uodarh vel ■iwerno'fêl eXternb iddu-
éta : funt quidem hcec olTa talia, quÅ“ alia multis, Ut itÃ
loquar, parafangis ratione duritiei fuperant, unde 8c uar
XtSroeiJ'U, petrofa vocatttur, non omnino tamen im-
poöibile eft , duriiiem hanc pofleinfringi ab acrimonia puris
prte.
-ocr page 13-f r3:fertim.inycteratii,7.qi{a:q^ jam du^umcarije ..ç^ffa viT
cina yexavitamp;çofrgfiç,,;,fgt;cquie fenfim fenfimqv? acrior r^dr
xiita ipfa tandem düriora brdine vicinise fçquenti'a. aggpçdi
audet,amp; cum fuccefluquandoqueinvadit, atceftante D.dn
rerney , qui unam aut duas tajes obfervationes Gbi fuppe,
lere ltribu:,ip,nbsp;„i /
quot; ' .nbsp;^nbsp;Inbsp;i -i.-fj . 1. • 1 ^
-j Potior, velfalrem magis poffibilis', vidéfur fyrcHtatis in,
cipientis, vel perfed^E, caufa inflammatio membranarun|
cavirates auris mternœ fuccingentium, utpote qua: valdç
funt fenfiles fpintibufqu^ perpetuo turgentes, qui levi d?
caufa in acaxjas redigi queunt, vafis quoque fubt,iliflïn?i^
amp; plus quà m capiUaribus prseditae , in quibus frigore,
;tl-iavecaufa violçnta.eonftrmgente,fanguis ftagnare, ofcu-
liS artenolafurn el.abi, porofque fubtilium membr.anularum
infarcire, in iifque fliagnatione diutinâ corrumpi aptus, in-
flammationem, abfceflumquegignere valet: pofllantetiam
humores çjjcreœentit-ii, ab humedatione illar.um nTembra-
tou^krum fupe'rflui, amp; per Aquaedudiarçi Stpnpnianwminpa-
Jatum ^iblegari foliti, ab buju®7lt;?bftru^:ioneiótfr,a Ty™P:anï
cavitatem dfitenti, moraque acripres redditi eundem effp-
dutQ producerei à pofteriori fi ratiocinari lubeat, audiamus
p. 184. 4 f 4e l'Infia^matton de,t
^'»Ûj f» fr^v^^«^. {m hrplle-, davo^
tr^ve, /mvent, ^Mfe Je.Jts c^nanx^ yiemt-ni^CH,
-«f^jfe^ te qui
fomroit venir de' quelques ab[ce\, és-membranes quii tarifent
ces f antes,
â– .ijurre
crvny/Apthciribus ^^do obftru;di0nem ,8C iço,rnprçÇ.
ipfiu^cnervi,. .Otici,,.-unde. sequè derïvïnda- 'immid*\
ex abftruélione nerv-i ôpti,ci;, potius ïamen'iUa
quà m h«c, vi,x enim concipi poteft, quomodo tam cxilia
ülamenta, ex quibus in unum quafi fafciculum colledis
^VCfvi cooftant 9 ab humore quodam ferpfoj, neduxn .pitui-
-'Inbsp;B 3nbsp;tofo
tofö'cibftrui'qoèant fi inter filamenfa talis humor ef-
fundatu-r, adeèque iïf iplb etiam nervo reperiatur, potiià s
à compréffione deducendum malum inde ortum , quam ob-
ftru£tione, hinc compreffioniscaufas haud prseterrem alias
dico efle in ipfo nervo, alias extra hunc: in ipfo nerveorum
filamentorum funiculo fieri talem compreffionem dico, quo-
ties ferum, quo cerebruth copiofè perfufum , uti in alios ner-
vos ita quoque in auditorium efilinditur , in interlHtiis fi-
brillarum capillarium nervum componentium hxret, has
non folùm flaccidas reddit , fed prœfertim comprimendo
transfluxum fpii-ituum inhibet : extra nervum poffunt effe
caûfe; comprimentcs variée , fanguis extravafatus nervo
incumbens, tumor, depreflio amp;c. Ad deficientem fpiri-
tuum à compreflione vel obftruélionc nervi obortum in-
fluxum referri quoque potefl: quEEvis alia fpirituum ab-
fumptio.
' Enumeratarum caufarum plerxque, fi non omnes, in
gradu remiflb eTyfl-oM/W, in intenfo »vymoUv efïiciunt, quod
erat exponendum ; depravatio Auditus,quae fit in Tinnitu
Aurium, huc non pertinet, nec etiam ulteriùs immorabof
inftituendac ad fingulos enarratos furditatis cafus prognofi 8c
Curae, ha^c enim omnia ex merito traftare effet tov d/jl/jtot
: Quin potiùs, ne in eodem femper luto hœrere
dicâr,' pèdem promôveo,quae méa intentio, adinveflii-
gandas-, fi fieri poflit, caufas ; inveniendafque abftrufiphae-
nomeni rationes progrediar.
XXI.
Paucos quidem in j^Lfculapii familia invenio, qui hujus
rei vel mentionemi fecerint,' pauciores qui rationem dare
aufi fuerint fingularîs phaendmeni ■; qu® etiam eft ratio ,
quod nec multis flu6tuârinf opinionibus circa caufa: fcru-
tinium, nec mordicùs hinc inde argumenta truferint, qui
natura; veftigia legunt, amp; cclebrium Medicorum nomina
portant. Ut ea faltem , quae haflenus invenire datum fuit,
in prorcenium adducam, fit primus, qui glaeiem frange-
rez amp; experimenti rationem ex Philofophia primùm Scho.
lattier asmula reddere conatus , fa^pius â– nunc nomina-,
tù3 Doftiflquot;. Menage, cujus pipin ratiociuia adducere npnj
grav.abor.nbsp;• ■,
â– i,. Omnino diffIcHeefi,m(\\x\t l. c. Celfi fententU rationem\exflica~
pe.fnsque emm am cerebri am auris conf or mat iç eam quidsjuam
juvat I cui etiam ipßus voció natura adverfatur s cùm emm vox fit,
dru^t^hy m tfm ex dè're ço.nfi^t ,, m reBè Artft. loco mox. affe-^
rendo obfervabat ; faciltùs profeclo Surdus auà ire deberet-, fi quU^
infrà cerebrum illius, quam fi quis fiprà loqueretur-^ At fortaffein,
voce aliud prater naturam a 'érù (peßandum efi, nempe humor ex
putmonibm, aut ore aëï^ per^mjfiifi y.qui humtir xùm fit gravis,vo-
cem altoqui furfum exituram deorjum premit, ut necejfe fit ubf ïis^
qui tnfenùs fedent ,factliùs eyäpi:. pojfip etiam fiert, ut difficÛms aër
fuperior à voce vtncatur , quam inferior , utpote cumulatior. Id
ms docuit fupra memoratus Artfi. -x.i,^'^. Problem, {fi tamen hw
pxoblemata. funt eyirifiotelis) ubi, pofiquam hoc dubium propofuit i
Çur vox , cum apta^ natura fuâ fu. in fublime efferri , ut qu^
Aër quidem fit, non mferius furfum ^ fedßpenus, deorfum 'meUus^
andiptpstéfi.- ita ^llud folvere conatur : An, qu,ia pox aër quidem-
efi cum humido, quod deorfum ferturnon Jurfum. Humidßrn
enim naturâ fua deorfum fertur. Itaque ab iis , qui infrà funt,gt;
vox melius auditur. An hoç /uocji n^ntmalis folummodo accidit ?
liste-enim dum'humid^.i Nac:iferh: aç^idit-,fiS ^iis,fortis ,-ficut
enim vifus,,fi è tà co fuperiori proci^em ti furfum verßs refieBitur,,
eodem modo vox natura fuk^ furjiim tendens aeri pccurrens ^ qptî
multusfit amp; gravis f eum fuperare non potefi s refiexus autem aer
in conirartum_ motus deorfum fertur. Ideo ad imafufus meltus in-
fra auditur. Simtlts .quadam amp; Ecko accidtt vocis refiexio ia-,
cmtrarmm,nbsp;, , quot; â– nbsp;quot; '
Non animus eft fufè examinare opinionem , cum ihfufîî-
dentem eam elfe pro praefenti, nemo non videat. Suppo-
fi»'
-ocr page 16-fita quippe talia funt quîe accuratiorum nunc êc ocula-
tiMum Philofpphorum limam non ferunt^; in sfoße otoniw
no aliud prïbter itóturamiacrisfpeârandum eft, non tamen
sftiüd -praeter natüram föni, Jjïijfi quod.hujus fit cèrtaœodi^'
ficatio, amp; fpecies, Ã vario motu Laryngis, Linguae, den-'
tium fada ^ permifcetur omnino aëri ex puImonibusSccre
egrediunti,humor, fed non quâ tremulo, id eft, voci, at
fimpliciter quà expirato- , nec proptercà roagis. vel fyrfum
vel deoîrfum vergit natUfâ fui' Vox. An haec natorâ fuâ'
magiä'fovfum feratu'r , Vèl deorfum , amp; cur ? nuBC jutpo-quot;
te irdpipyov haut necefl'arium non ihquiro: quum omnibus
etiam conceftis nondum folutum- fit problema, putcmque,
ex aùris Sc cerebri conformationef-potius, quam, ipfâ na-
turâ-vocis Philofbphândura efife , ,uti ex infrà dicendis,
patebit^vnbsp;- s ■nbsp;w.-*«»'..-. gt;-,•.nbsp;.
^NéC diffufus quoque ero in refutandaratione,quam ha-
bet Celeb. STRYK in Traä.de Jmeßenfuvm Differt. cit. n.ii.
Frobabile eft, inquit inde fieri,-ff^odcerebe/ltm fitpimum au.
éhendi priucipium '^ tradi'nté^ Confiant. VmUl, Lib, w Ar.at.Çap. v.
verîtm rimanebit 4ta-dubiftmlt;, '■qfià fnedo fsmt ad^erebe/ium tran~
fire foffit. Härte'enim :/Etiöiogiam infirme prorfus (imo
(Juidni dicam nullo) inniti Talo , quil\bet principiis Ana-
tomicîs vel parùm imbutus facilè videt.
■^--Felidus\réî», quà tïfvis noff acu , tetigit Geleb, du Vtr^
trejis Hic, Ut èccafione non toinùs jûcundi phaanomeni
CUR, vélquombdó, 'fùrdi^'nonnullî-à Udire pofftnt fonumln-
ftrumentorumfidibus inftruétorum, infufficientix argueret
eos, qui mediantè Aquaedudu, feu canali è Tympano in
palatum tcnderite .'^Meri putant , Part. U. p. m. 89. feqq,
hase habet. Pour f Mr e voir , que les ébranlement de Pair de la
quajjfe par le^moyen de celui lt;dè-ce cà naV, ne fufffient pas pour f ai.
re entendre a-ces foutes le fonitun Itfftrument, il faut remarquer y
qu fis font obliges, d'en ferrer le manche avec les dents, (S qu'au.
trement
-ocr page 17-triment Us ne {'entendraient point du tout, m da.moins ils ne fen^
tendraient pas (i bien ;. mais il eft aise.de concevoir, ' que les dents
efiant ébranlées, le tremblement fe communique aux os de la Ma-
chaire, aux os des Temples, (3 aux ofeletss ÇS cela eft encore
favorable à ma conjeBure, touchant l'ufige, qpse fay donné a ces
derniers, car ceux mêmes-qm ne-font pas fourds, entendent mieux
(3 plus fortement le fon dun inflrument ,. lorfqttils en ferrent le
manche avec les dents, amp; qu'ils fe bouchent les oretlles. Tandem-
que addit p. 91. U fe trouve encore de certains fourds, qui en-
tendent beaucoup mieux , quand on leur parle par deffi4i la tête,
lt;3 dans ceux.cy iPya apparence , que tout le crâne étant ébran-
lé , les Of pierreux ^ tous les autres le font mffi fuccefive-
ment.
XXVI.
Subfcribit quoad ^tiologiam prions plia^nomeni Celeb.
à u Ferney, nec tamen oppugnat eos, quorum fententia il-
linon fufficiens videtur, Exc. Bohn.Exercit. cit. p. m,. 405-.
.ubi haec verba leguntur. Atque hic ipfe canaiis efi, ( de A-
quaduElu loquens ) per quem furdafier interdum clangorem T^fitt.
dinis, cujM fummum derttibtu cawprehendit, perciptt , item, per
quem furdafiri audiiûs fui hebetudtnem ,. .os ad prolata verba ape-
nentes, altquantiim corrigunt, quatenus qui per meatum audito-
rium occkfum., aut laxtoremT'^mpant. merkbrmam, adigi nonpo-
ter at , per hanc viam. minus,prjinariam'fu^bintr ai, (3 c, Neque
etiam plane abfinujn videtur , qft.in alto infupfr. modo fonus In-
ftrumenti tJMufici per os aurtbus inferatur, quatenùs eum non ad-
eo commode ac dtjlinHe perfentifcunt, .nifi dentibus illud firmgant-.,
forfan, quod hac ratione dentes cum maxilla concutiantur, hacque
ofta Temporum curn Amis officulis contremifcere faciat , adeoque
fonus aie internus renovetur.nbsp;tr '
X X V t I,
Egregiè hxc ipfa deducic quoque dignus Magni CON-
RlNGil gener C!. Schelhammerus Libr. de Auditu Part,
m. Cap. yi. §. 7. p. m. 2^8. hanc infuper in favorera
communicationis per ipfa olîa rationem addens, quôd in
Cnbsp;palatum
-ocr page 18-DISPÃœT.ATIO MEDICA
palatam Jiij^a ot, non in es ipfftm hit amies ( ex aure io pak«
tum abcuntes ) defnant, m non niß oblique admodum fonm eh
queat pertingere. Et , quod vmnium maxime urget Fahrttium .
etiamß os apertumßt'-i non tam^n proptereà hi canales patent^ fed
fape clauduntur , nec quicquam admittunt. Non-enim ntß aëris
ttrgentis vi ßfe aperimt\ five illa fit retenti atque inclufi in angu.
fins, five irrumpcntis Itberiks per oris hiatum ; non tamen' piluiô
poft. pag. fc. 260} •omnir.'o fe' negave dicit, quU canales üü
fife aperuerint, Ç3 haufinnt fonum m ArchiteÜo tllo , cujui Ça-
hrohus meminit Obferv. Tab. Anat. fubnex. 51. qui, cum ex aC'
cidenti furdut evaßjjet , nihil quicquam amibut ambitus peterat
percipere : percipiebm autem reüe, fiqùis altas in ipfius ure apertt
voces edóat,
Sic igitur Nobilis Anatomicorum Triga, fonum fidium
dentibus comprehenforumadfenforium commune, %'elfal-
tem partes auris internas, deferri volunt partim per dudum
è Tympani cavitate in palatum-tendentem , partim , 8c
quidem potius , tremorem aëris ôc dentium communicari
tnandibulx, ofÉbus Temporum Sc officulis ; addere mihi
liceat, ipfi membranas, Tympani. Memorabile enint eft,
ficum hujus prsecifègt;efle eô loci, ubi proceflTus obtufus In-
ferioris Maxiil;« conjungkor offi Temporam,., adeoque ni-
hil video implicare, fi, meatu auditOTio quovis modo ob-
fttudo'', dicam , tremorem etiam commanicari ipfi mengt;-
bran», amp;c hinc magis propriè , viaque magis ordinarii amp;
folitâ, fonum ad interiora auris devenire. Imô, quia ne-
mine contradicente membranae, praïfertim ficcae Sc tenfac,
multo aptiores funt ad feoipiéndum , SC coramunicandum
fonum , quà m dura amp; folida , ipfa quoqae ofilcula Tym-
pani membranse tam arâjè funt nexa, ut non facilè poflint
moveri illa nifi motâ hâc , vero videtur quà m maximè fi-
raile, Sc fonum, qui per aqusdudum Tympanum fubin-
trat , amp; eum , qui perdiftas concufl5ones ofllciilis Auris
communicari dicitur, fi'non priùs membransipfi commu-
iS
nicari, faîtem, pro meliorl receptione, ab aère interno vel
officulis exceptum motu continuato ftatim ab illa recipr,
amp; porro, motu quaß reflexo, duftu officulorum ad inte-
riora auris deferri, quam corijeétiuncùlam ipfe quoque Ck
da Ferney confirmaret , quando loco ultimo citato dicit j
eoi ettam, qui furdi non pint, ß attribut obturatis manubrium In.
flrumenti denttbus mordeant , melms acutm fonum pcrciperej
non folùm, quia per vehementem iftam coneuffionem im-
preffio foni fentitur eo vividior , fed pra;fertim , quia in
omnibus, etiam faniffimis, praefentiâ ceruminis-in meatu au-
ditorio foni adventantes non partim obtunduntur. Quan-.
do nunc cogitatiunculas hafcè Viris Celeberrimisnonoppo-
fui, fed ut informari cupidus propofui, ponam cum illis,
fbnum fidiui» dentibus morforum per concuffionem maxil-
la , dffis Temporum amp; officulorum ad internum auditûâ
organon deferri.
- Nondum. tamen video, cur Celeb. du Vernèy eâdem fidé-
liâ parieteai, praeeedentium {êculorurrt obfeuritate déni.,
gratum, amp; in prasfchti Difp* Veritacis amatoribus propofi-
tum dealbare velit , feu, quaeftionem, de qua nunc agitur,
folutam effe putet, quando, w his, qutrum fuper capite lo^-
qmmar apparenter toto moto Cranio os petrofum, (S clt;etera omnia
fucceßüe moveri fcribit. Ç^uis enim non videt, aliud longé,
efle, fides, aliavè inftrunaenta fonofa , dentibusapprehen*
dere ^ amp; mordere ; aliudque, fuper cerebrum tantùm ló-
qui.5 alium, fequi deberé' ^eétum à motu aêris fupra caput
^^em tremulo reddito , alium ab ipfis dentibus motis, Se
Gum maxillâ concuffis-; vid. Th. 27.
Multoties fané majorem debere fentiri fonum ab imme-
diatâ concuffione partis organe auditûs ferè continUEe ab
inftrumento fonoro faétâ, quam fi mplici fupra caput locu-
tione, quâ aër faltem capîti toto contiguus à placido fono
tremulo motu afficitur j docet experiinétîtûm iftud, qixo
C 2nbsp;metal-
-ocr page 20-metailum quoddam ad tremorerû recipiendum aptum, v.gl
forceps , quo hic loei utuntur ad cefpites bicuminofos ar-
dentibus admovendos, filp alligatur, hujus dua: extremi-
tates digito utriufque manias um circumducuntur, hi mea-
tui audicorio utrique immiffi didum ferrum hinc inde agi-
tando lapidi allidunt; hoe enim apparatu fado, fonus per-
cipictur illi campanarum majorum non longè diffitarum x-
mulus : Sc fatebuntur mecum experimentum höcce infti-
tuentesgt;, non fine ratione eo Virum llluflrem mihi reprs-
fentare voluifle fonituip campanae Magnx ErfFordienfis Ger-
mania;. Dein, fi à concuffione ipfius Cranii efletdeducen-
da phïEnomeni noftri ratio , non fblùm audiretur locutio
qux fit fupra caput, fed ea quoque, qu£e fieret anteSc pofl:'
imo prtefertim ad latera Cranii, quod.tarnen experienti^
non quadrat.
XXXI
Non majori forfan fucceflu priori fuo, Th. xxii. allato,
ratiocinio alterum fubjungit Menage ?fub finem citati ca-
pitis, hifcè verbis comprehenfum : e^^ddt poßet^ fonum fer
futur ar Hm f Ariet aüum meatus ad cerebri far tem , qua audttio fit,
conjuntlam, deferri , qui quidem obflruüo aurium meatu ad eam
drferri nc„ potefi. At, quod pace Tanti Vin dixerim, non
video ego , quoniodo tremulus aëris motus poflït inter ofla
fquammofadeferri, quas in viventibus non ita ut in fceletis
qu.bufdam , juniorum prasfertim , funt disjuneta , fed fir-
TOitcr coha;rent, imo in plerifque quoque fceletis nöacon-
tigua folùm cernuntur vicinis ofiibus fincipitis, fed; planè
continua , diflerminantibus ea abinvicem folis futurje men-
doftE reliquiis, Sc licet hâc via deferri pofl^et fonus in Tym-
pani cavitatem , quo fe aperiret interfl;itium didorum of-
(jura, nonnè non folum breviori fed pateritiori quoque Via
eo poflet ferri fonus per canalem exdida Tympani cavitatc
inpalatum abeuntem. ,, .
Conjedant meo judicio adhuc infeliciùs, qui putant ,
fe
-ocr page 21-Ce invenifle modum , quo fonus ad interiora auditoru or-
gani pervenit , iî demonrtrabiles eflent ramificationes ner-
vi auditorii ad pericranium vel cutim , quœ efl: fupra ca-
put, abeuntes ; primo enim îpforum conjeiSlura adhuc in-
certâ nititur hypothefi, vanaque fefe laftant fpe invenien-
dorum, qux Acutiffimi haftenus Neurographi WILLIS
amp; VIEUSSENS detegere non potuerunt ; fed ponamus
quoque divaricationem nervi otici eô ufque fe protendere,
amp; demonftratos efle ramulos ad ifta loca definentes , quid
inde? nondum fanéhaberemus quodvolumus, pofletqui-
dem ab expanfis extremis ramufculis excipi fonus, fed,
quod prsecipuum, non modificari, ut fub foni i. e. tremuli
aëris motûs, non verô tadûs, velodoratûs, vel gufliûs fpe-
cie fenfui communi ofterretur. Cui enim bono, quîefo, Ã
Summô Conditore eflettam mirificô, êcinimitabili non fo-
Ivim , fed inefi^abili quoque artificiô organum Auditûs fabri-
catum , fi per fimplicem nervi expanfionem poflet ad in-
teriora deferri, imo feliciùs quà m prdinariâ via eô perduci
Ibnus. Noviquidem, ramum alterum nerviacuilici durio-
rem amp; motuideftinatum , poftquam Cranio, inter procef-
fum Maftoidem ôc ftyloidem exiit varias cmittere propa-
gines ad mufculos aurium, palpebrarum, frontis; novi egre-
gium, quod inde format Acutiflquot;. Willis, ratiocinium (ut,
quoties fonus intromittitur, prasfertim, fi ifte quoquo mo-
do inufitatus 8c novus , eoque admirandus fuerit, ftatim
naturali quodam inftindu aures 8c oculi fefe erigant 8c a-
periant. Cerebri Anatom. Cap. xxin.) non tamen hoc
antè fit, quà m fonus, ordinariâ viâ per aures illapfus, fen-
forio communi fuie oblatus, adeoque per reflexionem quafi
majori copia amandatis fpiritibus per ramum folidiorem in
Mufculos Aurium Sc Palpebrarum ; videmus itaque propa-
gines nervi acuftici in exteriores partes , palpebras nunc
nomino, definentes, non tamen inde de voce coram pro-
lata vel aliquid audiunt furdi 8c furdaftri, vel melius iVtlKSel,
adeoque, fi qui ad verticem capitis abiret nervi dilt;airamii-
C 3nbsp;lus,
-ocr page 22-lus, eflet propago rami folidiorisjnon mollioris, qui totus ex*
pandimr êc obliteratur in Cochlea amp; Labyriutho; ficfenfui
deftinatus eft unico.
X X X 1 I I.
Spretis itaque, vel faltem pro infuflicientibus declaratis,
quas haftenus vel legere vel audire licuit hypothefibus ,
meam qualemcunque Eruditis cenfendam propono conjec-
turam, poftquam neceflaria quaedam ceu probabilia Theo.
remata prsemiferim , ex quibus, ConfeElarn loco, fluetipfa
Problematü fo\nt\Q. Miflis itaque, nec, ceu extra rem,
taftis fubtilioribus illis controverfiis, fenfus externosipfam-
que foni naturam fpedantibus, de quibus in fuis Caftris
difceptent veteres Recentiorefque Philofophi, interponen-
tibusfe Sc divortiaanimorum conciliantibus Ededicis : Aa
fènfus merè paflivè fc habeant, an etiam adivè ? an fub
fenfatione fpiritus rétrocédant , necnè ? an fint plures vel
pauciores quinque vulgaris fenfibus ? quinam fint nobilio-
res, vel ignobiliores? an latiùs fefe extendat fonus quam^
odores ? an dentur radii fonori, prout dantur radii Lu-
minares ? an foni receptio fiat per conum ?i Mifljs in-
quam his aliisque fubjungam fa tem , quae propiùs fco-
pum noftrum feriunt , Sc illuftrandœ Hypothefi fubfer-
viunt.
I. Soni mn filùm medtam , fed fubjeüum atque vehirnlum
ejfe aërem-, id quod probant ircommunicatio'motûsincor-:
pore folido excitaci ambienti fluido, Sc per confequens ipfi
quoque aëri. x- hujus elafticitas , adeoque ad transve-
hendum fonum aptitude. 3. cxperimentum illud vulga.
tum , quo digitus fuper calicis liquore aliquo repleti oram
tremulo motu circumfertur. 4. admotio pluraae ad pul-
fantem Inftrumenti Mufici fidcm,.vel fufpenfio chartïcad
pulfantes campanas. f. iropedita, imo ablata foni à cam-
panula recipienti vitreo inclufa excitari foliti aëre exhau-
fto propagatio. Quas fufiùs deducit, Exc. Bohn. Exercit
cit.
-ocr page 23-cit. p. mi 396, 397. An verô fubjeâum foni exiftant aë-
ris particuise craffiores, an mediœ ( inter aërem ôc sethe-
rem ) fubtiliores , an alise particulae fonorificjc poris par-
tium aërearum copiofè interfperfse , [alim vel paradoxe,
nunc non difquiro : fufficit mihi, per aërem propagari
fonum.
II. Sont aElum cowßßere in aé'ris motu , eoque tremulo ; id
quod negant quidam Scholaftici, ipfo tamen patrono Ari-
ftotele definiente fonum per qualitatem ortam ex col-
Jifione corporum, quaî fané abfque motu tum ipforum col-
liforum corporum, tum ambicntis fluidi fieri nequit: prius
itaque Lemma, fonum confiftere in motu probat nomina-
tus Exc. Bohn. p. 595-. i. cx manifefto motu citharafum,
Tibiarum , aliorumque corporum fonantium. z. efFervet
centiarum quarundam fonum edentium ftridore notabili.
5. foni per longam fepe diftantiam ad aures delatione. 4. fe-
neftrarum ruptione, asdium integrarum conculfione , ab
explofione bombardarum in vicinia fk6la,
X X X V r.
Pofterius Lemma, quod naturam foni in tremulo aëris
ponit motu , non ita quidem difficile eft ex didis experi-
mentis fubfumere, meliîis tamen convincetur, qui campa-
nis pulfantibus propiùs adftat, ibi enim diftinótè quafi au-
ribus percipiet trementem aêris pulfum : adltipulabitur
qui perpendet, campanam pileo vel nive teftam, vel non
libéré fufpenfam, fonum edere obtufiorem , ob tremorem
fcilicet impeditum, corpora maximè fonora, ut Inftrumenta
Mufica, effe talia, quK ad tremendum valde funt apta, amp;
fabrefafta ex tali materia , quae tremorem facilè fufcipic ,
ut funt fides , chords , ipfiim lignum , vitrum, chalybs,
aliaque metalla in tenucmlaminam extenfa; hue fpeftatin
fpecie Experitnentum fuprà allatum calicis vitrei , cujus
oraecircumducitur digitus, ibi enim nonfolum auribus quis
percipiet penetrantem fonum, fed oculis manifeftè videbit
in
-ocr page 24-in fuperficie aquae hanc trementem, amp; fludibus quafï hinc
inde jaftatam. Si aquae poteft coramunicari tremens mo-
tus vitri, quidni quoque aëri, ceu corpori multo fubtilio-
ri : referri hue omnino meretur phcenomenon fatis notum
circa duas Teftudines, quas fub iifdem tonis prseparatas fiC
ad ffy^cp«!'/«»' redaârasfi quis ponat fupra menfam , amp; quar-
tam e. g. unius pulfet manu, ofFendet mox eandem quar-
tamin altera Teftudme de fe quoque fonum edere, quam-
vis ne vel minimùm tafta fuerit, non vero vel quihtam,
vel aliam ullam ; cujus phïenomeni yEtiologiam ut redde-
rent ScholïE addifti, veriflimè quidem dixerunt, efle inter
Teftudines , harumque chordas, quandam fympathiam ,
fed Recentiores, hâc folâ fympathice voce non contenti ,
dicunt, pulfatam quartam certum fubire tremorem, quem
neque habet quinta , nec terria , nec ulla alia , huncque
communicari primo teftudini, per hanc aëri, eriam ex par-
te menfte , quatenus fufpenfis liberè teftudinibus res non
procedit, per aërem 8c menfam motum ilium undulantem
unius inftrumenti alteri communicari, ut totum corpus hu-
jus etiam tremat, in hoe aërem eundem acquirere tremo-
rem, communicarique in fpecie ei fidei qux apta eft reci-
piendo tali rremori, quae alia non poteft efle quam quar-
ta ; poflet hoe idem , quod haótenus à pofteriori probavi,
à priori quoque demonftrari, ex ipfa fcilicet natura aë-
ris, gravitate, refiftentia , compreflibilitate , elafticitate,
quibus tamen fufiïis nunc deducendis fuperfedeo. con-
fer. Schelhammer. de Audit. Part. II. Cap. II. Axiom.
II. III. IV. V.
III. Somrifici motm transvehuntur non folîtm per flnida, aë-
rem puta Sc aquam , fed tpfa quoqne felida : prioris afi'erti
portio probatione non indiget, quum omnes ferè foni au-
ribus oblati perfluidum aè'rem ferantur; aquam ipfam fub-
jeétum vel fâltcm medium fonorum effe, urinatores aquis
non ita aUè fubmerfi tormentorum explofiones audientes
fatis
if
I
fatis fuperque teftantur; imo pifces etiam in aquis atidire
olim Ariftot. amp; Plinius fcripferunt : folida quoque corpo-
ra fonorum tranflationi efle accommoda , docere nos pote-
runt ii, qui ligna ufui Inftrumentorum Muficorum adap-
tant, imo teftem fefe pra;bebit auritum , qui trabis in una
extremitate percufl'as alteri extremo aurem admovendo
fonum ibi excitatum facilè percipiet; pariter ß lapü , globu.
Im ,ßmileve corpus fo/tdius , capfitU ita includatur, ut aert hujus
intrinfeco omnis cum Ambiente inter cipiatur communicatio, adqtiam.
libct capfuk concuffmem , corporisvè inclufi allifionem , percipitur
fonus per folidiores illius parietej. tJ^Kemorabile quoque, tncudem
e. g. majorem malleo leviter faltem percujfum ita tremifcere , m
ipfi fuperimpofita corpora levia , v. g. grana Aiilii, ad quamlthet
hujus i5lum fonorum fubfultare obferventur \ quidnt ergo air quo.
que circumßans , tnoUtor longe. Verba funt Exc. Bohn. 1. c.
p. 598. Utut vero Phîenomenorum evidentia diflcntientem
neminem habeat, ratio tamen non ita patet. confer. Schel-
hammer. Axiom. 24. if. 26.
IV.nbsp;Non poflum , quin meum nunc faciam Axioma
modo memoratum xxvi. Sonus in corporibus folidis non pro-
duäus, fed per aërem iis allabens , tremere eadem non facit, mß .
eodem cum iis tono fit, fed ea inconcujfa pertranfit {five, quod idem
efi ) fonm ad trementta corpora allifus ea non movet, nifi fit ejuf-
dem Toni. Illuftrat hoc Axioma ftatim eâd. pag. 138. Ve-
teribus frequenter ufitatâ deduólione ad abfurdum : hoc,
inquit , ( folo fcilicet appulfu nonnulla in tremorem agi )
1/ix amplius credit, qui fecum probe expendit , qu£ ßt fini cu-
jusvis , inprimis tllius , qut aëre per angufiias coaüo prod^citur
i^ualis noftra vox efi) imbecillitas, (S quanta requiratur vis, ad
ejficiendum , m partetes tremant, per quos tamen illa ipfa quoque
facillime tranfit, ut mn dicam nunc de experientia, quamp; mamfefia
refragatur.
V.nbsp;tJM'mbranjs. quavh apta funt ad excipiendum amp; transve.
Dnbsp;hendum
-ocr page 26-hendam fonum. Confirmât hoc Theorema vel unicum Ex-
perimentum , quo, fi Tympani belhci hufna impofiti peilt fuperiori
attrem admovemus, ijttam longtffme excitatos, fic its ksttid fin-
fihiUs, fims dtfiinSlc fatis percipimus. Aptas fanè excipiendis
amp; propagandis, imô amp; intendendis fonis, aptiorefquefor-
fan membranas exiftcre pr:E ipfis offibus, tenias lcilicet.ex
ipfa harum quafi textura elicipofiTe videtur, quatenuscon-
fl:ant ex meris filamentis, ceu totidem fidibus feu chordis,
fibi invicem varie intertextis : reöèque fi non primarius,
faltem fecundarius ftatuitur Tympani membrana; ufus Ce-
leb. du V^rney pag. 8l. quelle reçoit les divers tremblemens dt
l'air, amp; les communique enfuite aux autres parties de P oreille in-
terne ; cefi une membranefiiche, mince, tranfparente, ces condi-
tions la rendent tres propre a cet ufage; praetereà , non hic eft
filentioobvolvenda membranarum fblitaglabrities, quâ prx-
dita corpora fonum admifium fideliflimè reddunt. vid. Schel-
hamm. Part. IL Cap. III. Theor.lll.
Licet autem vel maximè confentirem CI. huic Viro,
tnembranam Tympani, utpote non expanfiim, fid laxam, ^
ténuifiîmam, ab allabente fono non moVeri nec pulfari (quod ta-
men nondum ita probatum video, ut nullusfcrupu!us fu-
perfit) non tamen id quadrat in duram meningem, utpote
fatis tenfam amp;; craflam ; neque ita firiftè pofiTum accipere,
fonum m membranulam tnadeniem tlUfum lt;3 immutatum peni
tranfirè, neque ullo modo vel fifii vel refieüi, quantum not at u dt-
gnum fit-, - 'fi fonum pene tlkfum nunquam non per feneflras è
plateis in cubicula penetrare videmus ; ß murmura ac borborygmos
inteßinorum per tot corporis integumenta percipimus , quid poterit
tenutftma membrana ejus abfumeream immutare? p. 4ii. often-
dit quidem hifcè rationibus, fonum vel extus allabentem
vel intus excitatum pofle tranfire vitra amp; partes membrana-
ceas, nondum tamen penitus perfuafus fum , ut crederem,
nullos prorfus radios fonoros vel fifti vel refledi à diftis par-
tibus vel corporibus , in quo tamen rei cardo prxcipuus
nunc verfatur: Sonos à flatibus in Intefl;inis çxcitatos,i.e.
borborygmos,inteftinorum non foliira tunicas, fedipfa Ab-
dominis integumenta omnia penetrare audio , non tamen
inde fcio, an omnis fonus, amp; quanta hujus portio tranfeat»
multô minîis colligere licet, nullos radios fonoros in Inte-
ftinorum Tunicis, praefertim intima mucofâ fifti , vel ex-
inde refledi, ficut non fequitur, fonum ex allifionelapidis
in capfula undique occlufa non asquè pofle exaudiri intra
cavitatem Capfulx, quam extra hanc.
X L I.
VI. ìeptio font ^ prima quaß apprehenßo debet fieri in ex-
panfo nervo acuflico , i, e. in Labyrinthe, ejufque tribus
appofitè à D. du Ferney divifis partibus , ceu totidem di-
ftinftis concamerationjbus, veftibulo, canali femicirculari
ac Cochlea, panter ac receptio amp; delineatio fpecierum vi-
fibilium in Ocuh fit Tunica Retina, ceu medullari expan-
fione ipfius nervi optici. Conveniunt omnes , lênfiîium
delatores, 6c fenfui communi oblafores efl'e nervos, 6c in
iis hofpitantes fpiritus animales, jam autem fana ratio quem-
vis docet, receptionem fpecierum potius fieri in expanfio-
ne nervoia, quam trunconervi ipfius; nec erit forte, qui
contradicet, communique Neotericorum opinioni fubfcri-
bere recufabit, ta m m auribus , quà m oculo aliifque
fènforiis fibrofam feu medullärem nervorum expanfionem
conftituere primarium ac formale auditûs, vifûs, aliorumque
fenfuum organon.
Hifce nunc prsmiflîs Theorematibus, veluti pofitâfca-
phae carina , vel jafto Å“dificii fundamenro, paucis proble-
ma ipfum, uticoncepi, eßet-o; quod fcilicet motus aëris,
vel particularum fonorificarum , tremulus, feu, fupra ver-
ticem capitis prolara vox , penetiet ipfum Cranium , vel
folidum,vel futuris divifum, (ubi locorum dura mater cum
pericranio communicationem ardiam fubit) prsefertim in
concurfu futurarum , ubi Cranium eft tenuiflimum (vid.
D anbsp;Theor,
-ocr page 28-Theor. m. amp; IV.) intra Granü cavitatem nunc delata, vel'
communicetur aëri inter duram meningem , amp; Cranium
exiftenti; vel, quod verofimiüus ede puto, ipfi imprima-
tur crafla; meningi, tenlbe femper 8c lufpenfte, (imo quidni
fufpicer quoque, Ã fuperficie convexa hujus reflcxum in-
cidere in fuperficiem concavam ipfius Cranii , 8c vic.flim
ex hac in illam ex Th. 39.) vel forfan utrique ( vid.nbsp;F.
Ö V.) horum corporum duftu porro deveniat ad ipfum
truncum nervi acuftici, cui communicatio denovo quafi tra-
ditur, fafcesque ad eum ulterius promovendum delegantur,
ac proin hujus ductu feratur undulatorius femper motus ad
ipfam ufque fui expanfionem, quae fit in Labyrinthi parti-
bus, in quibus fiat foni, per longum fatis iter hue dcvefti
impreflio 8c exceptio, (vid. Theor. VI.) quxmore confueto
8c via folita ipfi tandem fenforio communi offertur.
Via , fateor , ordinariâ eft longior, fpatium, quod hîc
intercedit admiflionem 8c receptionem foni, majoris eft
ejttenfionis ac ibi, non tamen in tantum difcrepant hx vix,
quin aliquo modo inter fe conferri , 8c invicem comparari
queant ; Tranfitum aëris fonorifici per Cranii utramque
Tabulam conferre mihi liceat cum aditu foni per viam or-
dinariam ad membranam Tympani, duplicique tendentiâ,
quam fubit fonus in meatu auditorio, quatenus primo al-
cendit, dein, ut ad membranam perveniat, rurfusdefcen-
dit: fic pervenimus ibi ad duram meningem , hîc ad Tym-
pani membranam ; decurfum nunc trcmentis aëris, per
matris durx convexam Sc Tabula: vitreae concavam fuper-
ficiem , ad Truncum nervi auditorii xquiparo viae, quam
facit in organo auditorio zar'nbsp;ita diólo, per Tym-
pani membranam 8c cavitatem : nunc fiftit fe fonus utro-
bique in atrio , intromittique vult intra fedem 8c palatium
partium intenorum 8c auditorii organi nobiliorum ; trahit
ab unó latere ipftim nervi auditorii funem, pulfat ab altero
feneflras, ut exaudiri queat ; prarftö funt utrobique jani-
tores, fores aperiuntur illico,fubintrant,dico,an irruunt?
advenxin adrairandum ex circellisôc femicircellis conftan-
tem Labyrinthum , amp; in media forfan via bona fortunâ
junfti invicem graculantur de inopmato amicoque oc-
curfu.
X L I V.
Dum h£ecfcripfi,incidi in fupra nominatum C ASP ARUM
SCHOTT, nec abfque infigni complacencia eafdem me-
cum ferè cogitationes habere vidi, quando enim phseno-
meni , Th. 9. ab ipfo memorati caufam inquirit, ita ratio-
cinatur : In morihunà is auris interna meatus acduBus , qutbus
fonus externm fer Tympanum ad aerem ufjue implantatum deferri
deberet, morbo vittaii funt atcjUe ohftruEii, ideojue fono tranßtum
non conccdmt , concedit tamen capitis cutis porofa, Cranium
itidem porofrm, unde ts ad ae'rem implantatum, S3 acuflict nervi
extremum defertur, amp; ab anima vit abt er percipitur
Obftare video quibufdam pofitis in Thef.41. Theorema
Xin. p. 147. Schelhamm. fonm incidens in fuperficiem con'
vexam dtjfpatur ac perit : fcicndum vcro, intelligi bîc deberi
diffipationem, qux fit in aëre aperto, at hîc, uti quoque
expreflum fuit ante , à reflexione foni à dura matre inci-
dentia fieret in Cranii interiorem Tabulam vitream con-
cavam; ita ut in mese confirmationem fententiic fubjunge-
re ftatim queam Theor. XIV. quod fonm incidens in fuperft-
ciemconcavamcolltgatur amp; valde auge at ur, ^ro Con cavi figura : ut
Sc fubfequens xv. ex Kirchero defumtum : finiu reflextone
multiplia m unum radiante vehementer intenditur.
Nec eft, quod quis mihi oggerat , fonum intra Cranii
cavitatem devenientem, amp; fupra duram matrem decurren-
tem, indifferentem effe ad hunc vel ilium nervi truncum
feriendum. Se hujus vel illiusduflum fequendum, nifi for-
fan peculiari fympathiâ feratur ad illum acuftici truncum;
cui fateor equidem, me non videre, cur magis hunc vel i!-
lum fonus feriac nervum , êc cur non plerofque, fi non
omnes, intra Cranium oriundosferiret, imô rogatus con-
fentirem , ipfos etiam diârorum nervorum duâius ad ex-
panfionem ufque fequi -, nîl tamen inde incommodi mece
immanet hypothefi, quum nullus excepto acuftiço noftro,
eoque molliori,fit excipiendo Sc deferendo tremulo huic
aëris fonorifici motui proportionatus ac adacquatus , alias
fonus iviixMi! oblatus a:què deberet excipi Se imprimi ner-
vis olfaóloriis, viforiis aliifque ac auditorio, quod abfonum
prorfus efle puto.
Viâ lânè maxime compendiariâ vocem ita prolatam ad
ipfum TrpuTûy «/lt;amp;«THp/(!c ducere pofl.em ex hypothefi funda-
tâ, fi ad caftra Ingeniofiflimi CARTESII fequenda eflem
conduélus ; dudu enim durae matris quali qusefo com-
pendio poflet deferri tremulus aëris motus per finum quar-
tum immediatè ad glandulam pinealem , ceu animse fe-
dem ; at dolendum ferè, quod vel proptereà ha:c decona-
rio fententia accuratioribus hodie Phyfico-Anatomicis non
fit accepta.
At nondum ratio , quantum fcio, patet, cur amp; furda-
ftri Se cœteroquin auriti tam facilè vocem flipra verticem
prolatam exaudire queant; primo equidem nondum plenè
conftat, an, utrâque viâ sequè apertâ, haec extraordinaria
feliciîis ducat ad auris partes internas, imo non videtur ,
quatenus h»icoo( hoc experimentum faéluri probè jubentur
aures obturare, quas in furdaftris alias occlufa; funt, fic non
roirum , hâc deferiptà , vel aliâ quâdam , fonos'videri ci-
tiùs deferri; ut nec ingreflurus domum foresordinanosre-
periens claufos, aliis infuetisutens, citiùs limina domusfub-
ingreditur ; Sc fi , quod tamen nondum eft compeitum, hâc
infolitâ viâ amp; vivaciores, Se citiùs, vcnirent foni ad Orga-
num auditûs, poflet in caufam adduci vel vehemens com-
motio ipfius nervi auditorii , vel intenfio foqi in deeurlii
per
4
per duram meningem ; vel potiüs fepius repetita illa fo-
ni reflexio ex dura meninge amp; incidentia in concavam
Cranii partem, vid. Theor. X. XIV. XV. Schelhammer ;
quas tamen conjcótiunculas pro rationibus vix haberi pol-
fe puto.
Ex propoficâ Thef.' XlII. ad XX. Caufarum furdita-
tis ferie, folutioneque problematis, haud difficile forfan erit
determinare, quinam furdi vel furdaftri defcriptâ viâ fonos
admittere , feu Legi à Juventio Celfo data: includi dcbe-
ant ; ii fcilicet quorum illsfus eft Labyrinthus cum fuis par-
tibiis, integer nervus auditorius, isque nec com preflus nec
obftrudus. Non enim mihi imaginari poflum, extendere
fefe Legis Imperatorias rationem ad omnes vei ex accidenti
furdos.
Quando nunc quîcftionem noftram fub incude pcfitam
pro vinbus excufli, non adeó invita prognatus fum mode-
ftiâ, ut velim .^tiologiam hanCcè pro vera 8c indubitatâ
obtrudere, alitcrquc quà m conjeóturx nomine infignire ;
quin potius hoe aufo meo veritatis amantibusanfam do, de
hac 8c ejufmodi pluribus , quarum rationes adhuc dum in
Democriti puteo delitefcunt , quaeftionibus , plura eaque
meliora cogitandi. Gloria interim DEI T. O. M. Unici
omnis fapientiaeFontis, Cui proin primitias hafcè ftudiorum
meorum humillimo fimul Sc gratiffimo animo offero, cum
proximorum falute Sc veritatis inquifitione Ultimus fic
Senfuum numtrum precise à etermimre non pojpmus.
I I-
Senforium commune , fiquidem eßet determinandum, Celeb.
Willis facile mihi perfuaderet eße in corporibus ftriatis.
1 I J.
Tracipuam aut primariam Auditorii Organi partem deßgnare
ardmm puto, quum plerlt;tque, ß non omnes, tales ßnt, quarum
ßnqults Ufis auditus ipfe vel minuitur, vel aboletur.
I V.
Aërem Internum flatuere mn video quid obftet.
V.
Imo ä Congenitum. ^ ^
Lonqius feruntur odores, quà m foni.
Nihilominus latior efl Auditûs fphara pro. hâc Olfaftûs ; Latif.
fima vifus.
Luxationem Officulorum Auditûs faits fuhtiliter excogitatam ,
non tamen impojftbtlem habeo.
I X.
Particulas fonorificas, quales quales, credere nulla me cogit ne.
cefitas.
Sonum dijfundi per undationes circulates , Eruditijf. Schel-
hammero largior.
Sonum fidium dentibm apprehenfirum melms haud dubie au.
diunt ftirdaftriy quibusnbsp;Tympani lt;?/? intégra, quam
quibm laefa.
Per quam viam Tabaci fumus fuäione hauflus aure emittipof-
ßt y non video.