DISPUTATIO JURIDICA
IM A VGVRALI S
Q^ V A M,
F A V E N T E D E O O P T. M A X.
AuEloritate Magnifici ^.ReUoris,
PhilofophiïÊ Do6toris, amp; Linguîe Sandre iii Illuftri
Academiâ Ultrajeftinâ Profeflbris Ordinarii, ^
NEC NO N
Amplijßmi Senatûs Academici confenfn, ^ Nobilißm^
■ n- Facultatis ^VRIDIC^ Decfétb,nbsp;^ ^
PRO GRADU DOCTORATUS
- Sûmmifciue in UTROQUE JURE Honoribus amp; Privileglîs
f ..-'ir;nbsp;ritè aç kgifiniè confequendis.,
- • - . ■ Eradftomm Èxamtni (uBjicii'
.G E R H A R D U 3 P R 0 N G K! , A'rnhéiAIÉÏJSÏS^,
tA. D. Februari , hôrà Ikoque fiUtis.
T R A J E C T1 ad Rhenum,
Ex Officinâ Francisci H -a l m a , Acadcmi«
Typographi, cb bc xciv.
NataUunt ^ virtutum fplendore nohUïJJîmis j honorumquer
injignibm aç nîer 'ttorum.jn piiblicam-rem^ magnitudine
confpicuis VIRIS,
D.'^LUC^ WlIkELMO ab ESsquot;eN, Domino de
Helbergen , Óldenhave amp; SchafFeler , Teutonici Ordi-
nis equiti , in Qiiinquè-virorum rei venatoricE caufifque
fuper er natis cum flimmapotellatc per omnem Velavix
^radum judicandis priefefaôram collegium nobiUffimum ad-
fcripto : ad conieiîum pötentiflimorum Ordinum Tetrârchiae:
Velavicae delegato extraordinario , Velavijeque Prxtori fu-
premojnbsp;^^
■T J tr:'. :nbsp;'il. . - ■ gt;) 1,11, ,; \ t , . . r
D. JOHANN! ÀB AR N H E M , Dommo in Rofen-
dael amp; de Harfeloo , ad confefllim potentiflimorum Or-
dinimi Tetrarchiae Velavicse delegato ordinario , ejufdem-
que confeffus PrçEfidi ' fpeaaCiffimo , inter Qiiinque-viros
caufis rei yenatori^ ,per , totam 'Velaviam cognofcendis
'praepolitos adfcripto, Ducatus Gelrix-ac Ooniitatiïs quot;Zut'
phaniïE extra ordinem Senatori ^ amp; Urbis amp; Territorii
Arenacenfis , itemque Zonsc Velavicae Prsetori digniffi-
TUM ETIAM
VI RO K^mphJJîmo
D. P E T R O N O Y E N , J. U. Dodori, amp; Duca-
tus Gelrix ac Comitatus Zutphani^ Senatori graviflimo or-
dinario,
, : -IL':;Hmc MfpiitaiioVem inaîigHrde^^ut amp;
— —- • fi ipfum,ea qaa par-efi tevexentia
- . A : ^ /: i-ï I D 3nbsp;A JI K
D E
T H E S I S I.
Um jure paturali amp; civili intro-
du6la ac comprobata fit diftinftio
dominiorum , confequens fuit pro-
ponere taies acbiones, quibus domi-
ni jus fibi acquifitum adfererent
adverfus eos , qui , contempta tali
diftinftione, nollent aliéna reftitue-
re, fi forte quovis modo fine vo-
luntate dominorum ad eos pervenif-
fent-, neque enim tam perpétua poifumus res ^oftras re-
tinere cuftodiâ, quin aliquando ad alios perveniant. Ha-
rum igitur adionum prima efl: amp; princeps Rei Vindi-
catio.
Rci vox in iure noftro latius faepe accipitur, Se figmfi-
cat
-ocr page 4-cat res, tamincorporales, quam corporales-, tam extra pa-
trimonium , quam in patrimonio conftitutas ; tam uni-
verfitatis , quam fingulas /. 5. 6. zg-i- de r. S. Hoc loco
autem fignificat rem corporalem , quam ador dicit elTa
in dominio fuo ftrifte accepto , five cujus proprietatem
fibi afiTerit. Findtcare in juridica fignificatione efi: rem ,
tanquam propriam petere amp; fijam efle dicere proprietatis
affirtisatlbne. Vmdmre ait Vult. §. i./. de aä. efivddornt-
nifim rei, veljm qmd quis habet in re , fibi ajferere, amp; ita non
tantum prbprietatenf rei , fièd aliud etiam jus , quod quis in re
habere potefi. Tripliciter in jure haec vox fiimitur , i. la-
tiflime pro omni aftione tam reali quam perfianali, ita ut
tunc vindicate nihil aliud denotet, quam jus fuum in ju-
dicio afi1?reré. 2,. late pro ómni aétione reali «« §. de
(S in L üf. ffi. de Q,nbsp;3. fl:riae pro illa. fpeciali.
aftione , qux oritur ex dominio , amp; qua dominium afle-
ritur. hxc pofterior figtiificatio eft hujus loci, amp; in ca fic
eam definite licet:
Rei Vindicatio eft aftio civilis (numeratur enim inter eas
in §. 3.nbsp;ubi «TATlegitimis (Sciviltbus caufis defiendere dici-
t^r) in rem (oritur enim ex dominio) qux datur foli domi-
no , adverfus quemcunque rei pofleflbrem , five fit in
pofiiflione , five dolo poffidere defierit, ad id, ut res ipfi
reftituatur cum fruftibus ßc omni caufa. Ex datä defini-
tione , duo hujus aftionis efle requifita , patet i ä parte
aftoris dominium, ä parte rei poflTeflionem. Aftor debet
efle dominus five jure gentium five jure civili Li^.f.h.t.
8c hoc tenetur probare, alias reus eft abfolvendus /. ul. Cod.
h. t. §. 4, f. de interd. l. 4. Cod. de edend. Quomodo aiitem
fiat dominii probatio doceturw-A^oz/. iS.c. 10. Neque enim
illis aflentior, qui pofleflbrem contra probare teneri con-
tendunt „ cum ne quidem ad hoc compelli, poflit, ut vel
titulura
-ocr page 5-tltulum Tuae pofleffionis cdat Lii.Cod. depet. hered, Nec
quidquam illos juvat §. i. de a£i. in verbisnbsp;autem
dommmm. dicimus enim cum Vinn, ad d.§, ibi conti-
neri veftigia juris antiqui, cum pofleflbr contra vindica-
bat. Cum vero dominii probatio aliquando diflicilis fit 6c
periculofa, fiquidem 6c dominium audoris oportet doce-
ri /. zo. f. de A. R. D. ut ea evitetur , dux adfunt cau-
tiones, i. utvideat aflrurus, an aliquo interdióbo polïefllo-
nem nancifci poflit /. 24. jf. h. t. 4. J. de interd. hoc
enim obtento , onus probandi in adverfarium devolvitur
/. tilt. Cod, h. t. /. 23. Cod. de probat, z. poteft tanquam b.
f. poft', inftituere adionem Publicianam /. i.ff. de Publ. in
rem a£l,
Dividitur haec aftio ab Interp. in dire£tam Sc utilem.
Direétam illis competere docent, qui diredum habent
dominium, five, ut diftum , jure gentium five civili ac-
quifiverint l.z'^.f.h.t. neque ideo minus competit,quod
abire a nobis dominium fperatur I. 66. f, h.t. Competit Sc
marito ad vindicandam rem dotalem /. 9. ßd. h. t. civili-
ter enim eft dominus fr. J. qutb. alien. Uc. /. 9. j.ff. de
jure dot. l. 45. Cod. eod. fi vero dominio fuo abutatur, ea
cafu uxori vi naturalis dominii competit I. 5. Cod. h. t.
Utilis rei vindicatio eft , quse competit utile dotninium
habentibus, qualis eft emphyteuta l.\. ^.i.ff.fi ager. veB.
pet. fuperficarius I. 73. §. i. 0 l^-fi^H-f- emptor cui
ceflTa eft adio in rem I. uli. Cod. de hered. vel aß. vend.
vafellus Uir. z. feud. tit. 8. cap. rei autem. ecclefiae quoque
utilis vindicatio datur, fi res aliqua pecunia ejus fuerit emptagt;
/.X3. Cod. de Sac.Sanll. Eccl. Cum autem illi tantum hanc
adionem exercere poflSnt , qui domini funt i hinc inter
dodores acriter difputatur , num ador in hoc judicio vi-
doriara obtinere poflit , fi demum poft litis conteftatio-
ncfti dominiam naftus fit-' Jure Canon, communiter affir-^
matur p.^, 3. v.pmfatm, de fint: ^ re jud. in 6. de Jure Civili
id quoque affirmantes fequor , i. quia reus nihilominus:
condemnatur, licet poft litem conteftatam demum poffi-
dere incipiat I. zj. §. i. h. t. 2. arg,/. 9. §. ult. f. de ptgn.
all. I. 17. f. mand. I. ff.de rejud. Diftquot;. alii per /. 2:5./. 55quot;.
ff. de judic. I. 11.nbsp;Ó f. ff. de except, reijnd. I. J.^.fin. ff.
ad exhtb. Hinc jam ä contrario concludere licet, fi tempo-
re litis conteftatae a6bor quidem fuerit dominus , fed poft
litis conteftationem dominium amiferit, reum elfe abfol-
vendum, arg. l. 27. §. i, ff. h.t.
Ex diétis jam conftat , iflos-non pofle hanc adionem
exercere, qui domini non funt, qualis eft ifte, cujus pe-
cunia res eft empta l. 6. h.t. l.%.Cad. fi quis alter, vel
ßbi fiub alter, mm. amp;c, pecunia enim regulariter non fuc-
cedit in locum rei, arg. /.88. ff. de T. S fic ne uxori qui-
dem, cujus pecunia dotali maritus fundum emit, compe-
tit utilis vindicatio /. 12. Cod. de jur. dot. A data regula ta-
men excipitur miles, cuidatur utilis vindicatio ad ea quae
pecunia ejus funt comparata /. 8. C.h. t. ratio videtur efle
in favore mihtiae. Etiam pupillus amp; minor , ratione rei
pecunia fua emptas, habent utilem vindicationem l. z.ff.
quand. ex fiaU. tut. l. 3. Cod. arbit. tutel. Nec adverf /. 7. ff.
qui pot. in ptgn. ubi pupillo datur hypotheca in re pecunia
fua empta junc.l. 55'. §. i.ff.de pign. a£l. diftinguo enim in-
ter tutorem Scextraneum, ut fi tutor emerit,detur ei vin-
dicatio ; fi extraneus, detur hypotheca. ratio diftindionis
hxc efle videtur, quia major relatio eft inter pupillum Sc
tutorem, quam inter eumScextraneumj hinc tutor qua-
fi nomine pupilfi videtur emifle , fed non ita extra-
neus.
VI.
Datur hîec a£tio, ut in definitione diftum , contra
quemcunque rei pofl'eflbrem §. i. J. de aEl. l. pr. h. t.
nec refert , utrum b. an in. f. pofleflbr fit l. lo. li. ii.
ff. (S l. I. Cod, h. t. modo polEdeat tempore condemnatio-
nis/. 27. i.^jf- h.t. Illud autem eft fecundum Eujus
aftionis requifitum, uc reus poflideat. quod adoris quo-
que eft , praeter dominii probationem , tanquam funda-
mentum fuae intentionis , à fua parte probare /. 2. /. 18.
Cod. de prohat. ,l. 24. /. 56./. /. ult. Cod. h. t. Quod fi reus
per mendacium fe pomdere negaverit , aftorque contra--
rium probaverit, transfert pofleflionem in (è, licet fuam
eflc non probaverit l. alt. h. t. Non tantum dicitur is
poflîdere, qui ipfe, id eft, fuo nomine poflidet/.9.
fed etiam is, qui eft in poflTeflione, id eft, qui alieno no-
mine poflîdet , ut commodatarius , depofitarius d. I. 9. hi
tamen ante litem conteftatam aufîborem nominando libe-
rantur /. a. Cod. ubi in rem aB. exerc. c^c. Hac occafione
quceritur, ah fententia contra illos, qui alieno nomine poflt-
dent, lata prsjudicet vero pofl'eflbri. Pro aflSrmativa fen-
tentia ftant hx rationes, i.quiapei-alios pofleflionem amit-
tere poflumus /. 44. § t. jf. de acquir. pojf. 2. ex formula
prsetoris quae indiftinéVe erat concepta,jf pa'ret aSlorem do-
minum ^e, judex cortdemna. 3. fruftraJCtusin d.i. 9. diceret,
eum, qui alieno nomine poflidet,. hac adione pofliC con-
veniri, cum quis nihil ea confequi poflTet ; at verba cum
effedu funt accipienda /. f. 2. f. ne cjuis eum qui in jus
foc. 'amp;C. Diflquot;. alii per tit. Cad. res int. al. aB. iSc. (S per 1.6^.
ff. de re jud.nbsp;' ' ' •
Ccmpetit haec aftio non tantum contra eum, qui pof-
i.. ( -nbsp;- fj .nbsp;ficjee
-ocr page 8-fidet , verum comra eum quoque, qui dolo fecit, quo
minus pofltdeat , five ante five pofl: litem contefl;atam id
fecerit /. 27. §. 5./. h. t. ratio efl:, quia pro poflefiüone
dolus efl: l. 131. ff. de R. fur, l, i^j. §. i. eod. qui tunc
condemnatur, quanti a6tor in litem juraverit, nec poteft
petere , ut aftiones fibi cedantur /. 63. L 68. /. yi.jf.h. t.
Si vero culpa poflîdere defierit poft litis conteftationem ,
in xftimationem tenetur , amp; jure petit, ut fibi cedantur
aftiones l. 65. ff. h. t. Heres autem ejus, qui dolo poflîde-
re defiit , non hac , fed in faftum aftione conveniri po-
teft , quatenus ex dolo defunóti locupletior fadus eft /.
5-2. ff.h. t, Tenetur quoque hac actione, qui liti fe obtu-
lerit , licet ipfe non poflîdcat /. 7. I. 25. h.t. modoaftor.
euni poflîdere ignorer : nam fi aclor ficit,. tunc is non ab alia y
fed a fie dicipitur, amp; ideo reus abfolvitur, verba funt Pauli in/.
26./ h. t.
VIII.
Hucufque expofuimus, cui amp; contra quernquot;h«c-afl:io
detur; reftat ergo dicendum , quid hac adione petatur.
Vindicantur hac aflione res fingulares /. 5-6.# h. t. corpo-
rales , quae alicujus dominio contineri poflunt, non tan-
tum animate;, fed amp; quae anima carent , quxque folo con-
tinentur^. i. §. i. h. t. immobiles /. 8. h. t. res colleéti-
vae , ut grex , armentum /. i. §. ult. l. 2. 5, h. t. etiam li-
beri noftri_ ex jure Quiritiumnbsp;t. quodque ex
re noftra fupereft , cujus vindicandi jus habemus l. 49. §.
l.ff.h. t. Non tamen pctuntur hoc judicio.res incorpo-
rales : de his enim ali^ adiones funt cömparat«, fc. con-
feflbria amp; negatoria §. 2. f. de aH. nec res facra:, alijeque
extra commercmm pofitae l. 23. §. j. h. t. Si res noftra:
alienis xdibus jundae fuerint, fic ut feparari facile nequeant
natura vel legis difpofitione, compptit adio in fadum ad
pretmm; fin vero feparari poflint, competit adio ad ex-
hibendum , ut feparentur -, feparata autem vindicari pof
funt /, §. 5r. jf. h.t. l- 5. pen. l. 6. jf. ad exhib. D e tigno
vero alienis aedibus junfto non datur vindicatio, nec aétio
ad exhibendum , fed fpecialis aétio, quœ vocatur actio de
tigno junfto in dupluur. §. 29. J. de A. R. D. l. 7. §. 10.
ff. eod. l. 25. 6. h. t. tot. ttt. ff. de tign. jmc.
lt;
A£lor petens rem , hac actione defignare debet quan-
titatem , qualitatem amp; omnia adjuncla rei ad denionftra-
tionem ejus neceflaria^ ut puta imperfecta: materia: ppnr
dus, ßgnat£e veronumerum , faftis denique fpeciem.^ fed
ßc menfura dicenda erit, cum res menfura continebitur j
6c fi de veftimentis forte agatur, tunc 6c numerum 6c
colorera dicimus. veruntamen ad nimis curiofam defi-
gnationem rerum non adilringimur , quia id inhumanum
eiTet. in rebus immobilibus nomen eft exprimendum , fi
quod habeant , ôc quo loci fint , quibus vicinte /. 5-. tn fin.
Non tantum hac adioiiepetitur res ipfa, fedamp;fruflus,
Sc rerum acceffiones , veluti quiE per alluvionem acqre-
verunt/. 34. if. h.t. sedificium in folo pofitum /. 16. C.
i. t. ufusfruótus alienus, qui inter moras litis ad proprie-
tarium rediit l.'^^'f. h. t. partus ancillarumi 8c quicquid
poft acceptum judicium pofleflbr non ex re fua aquifivit
I. 20. ff. h. t. nec enim fufficit corpus ipfum,refiitui, fed. op^s efi
fit amp; caufa rei reflituatur, id efi, ut omni habiat petitor quod
habiturus foret, ß eo tempore , quo judicium accipiebatur , refii-
tutus Uli fu'iffet fundus, fic Gajus in d. I. 20. praeterea ratio
quoque per judicem Iwbenda eft , fi res deterior reddatur
L 15. 17. §. uh.t,nbsp;:
Praecipue autem in reftitutionibus veniunt fruftus J
frtiEim vero eß accejßo rei, vel ex tpf* re vel ejus occaßone
provenit l.^a. in fin. f., ad SCtum Trebell,nbsp;§. ï. jf. de
ußifr. funtque duplices vel naturales , qui ex re natura fru-
gifera proventunt , ut poma , ptra, frumentum-.^ vel civiles ,
qui occaßone rei , natura fterilis, proveniunt, ut ufujrae , pen—
fiones , mercedes /. 6z. h. t. l. 121. de r. S. l. ag. de pet.
hered.-/.ßäf. 56. jf, de ußtr. naturales iterum funt vel mere
tales, quos natura profert ßne cura cuhurahomtnis, ut glan-
des , poma, pira /. 28. 4ï'.'ƒ. de ufur. vel induftriales,
quos natura profert adhibita cura (3 cuhura haminis, ut fru-
mentum , vinum , oleum d. l, 45. amp; l. -j'è.jf. h. t. deni-
que frudus funt vel pendentes, qui in arbore adhue pendem
amp; cum terra conjunUi funt, hi dicuntur pars fundi /. 44 h.t.
vel à folo feparati (aliter ctiam percepti dicuntur) qui jam al
'mbore vel terra remoti funt.- hi iterum fmit vel exilantes,
qui adhuc in rerum natura fmt-, vel confumpti , 'qui jam tiOii
amplius exßant. l.%%. Cod. h. t. l. 3. Cod..de co»d. ex lege,.
..t!
■ Quod ad reftitutionem fruéluufn ^attinet j^longe dtveri
fa ratio eft bon.fid. 8c m.ûd. ^offtffonv ^Somfdei pejf eß'^
qui ignorât rem alienam eße , ^ ilUfä confcientia illam pofßdet 7'
log. f. de V. S. mal.ßd. poß. efl\ qui id non ignorât l. S
ff. de Ußr.^ ußtrp. Quod ad b. £ poft'.-attinet , de illo
notari poteft h^ec régula : -fidei pofepy née ihém fohé- ■
flatam perceptos cmfuwptof fh.'[îftf quofcHnque irrevbcdilifer
fuos facit. Drco aute Ut. conteß.-rizm poft litis conteftatio-
nem mopit efl'e m. f. pofiT. 8c tenetur reftituere Trudus
confumptos 8c percipiendos l. 22. C°d. h. t. §. 2. de
Graviter, huic fcnteatiaî adverfatdr'/; zk. uft. f.
-ocr page 11-à.e ufui. in qua dicitur, bon.fîd. emptorem, quod ad percipienZ
dos fruBus y intelligi debere, quamdtu fundus eviclus non Ad
cujus conciliationem vidétur dicendum , quod b. f.
pofleflbr , quamvis fcierit rem efle alienam , interim ta-'
men maneat in pofleflione. nec ftatim poflcflio transfer-'
tur , nifi poft condemnationem , H fie per confequens
fruâus percipiet ufque ad fententiam , fed pcftea per fen-
tentiam condemnatus cos à tempore litis conteftatae per-
çeptos reftituere tenetur. ita ut d. l. noftrs regulx haud
contrarietur, cum quidem percipiat fruftus, fed eos irre-
vocabiliter non faciat fuos ; ßc Cuj. in traU. 7. ad Afr. ad
l. 40. off. de acq. rer. dom. Fach. Itb. i. contr^ c. fp. Bronch.
cent. z. aff. 88. aliter Pac. cent. f»««/?. 44. Done/l. Ub.^. corn,
jftr. c. Z4,
Perceptes amp; confumptos. reftituit enim cxftantes b. f.
poflT. l. az. Cod. h. t. nifi eos ufucepifliec arg. §. 19. ff,
de ufttrp, fola autem perceptio non facit b. f. poflèflbrem
d9minum, fed ad cam accedere debet confumptio d.l.%z,
Cod. n.u i. 4. §, 2'. ff-fi», reg. ftc, Finn.feleB. quaft. lib. i. c. z6.'
^ronch! cent. 5. affert^ 78. Cujac. in traü. 7. ad Afr. ad l. 40.
de acqr. rer. dom. Fachin. hb, i. c. Dili. Donell. in comm.
de juT. civ. lih..^. c. 24. 25-. Erafm, XJngep. éxere. j. quafi. 12.
13. per §, f.de ^ p, /. u l. ff'de ufur, Pet
verba quofcmque fruBus''mtcïïxgo 8c naturales 6c induftria',
les, quod exprefle probatur per l^-J^^. pr. ff^Hacquir.rer.
dom. ratio eft, quia b. f. poflTeflbr eft loco dbmini /.4S.
/. 136./. de R.jur. fic fentit Fach. lib. i. contr. Txeatl,
vólum. . difp. thef. 11. Browh. cent.f^. affyjS. Finn. fel.
C. -Z^. Domin. Arum,, difput. 8,/.. 11. Difl'.j.CW^. ad4. U
40. Tac, cent. ^.^ad. tit, df^ftfitr. q, 45*. Vngep!exerc, f.'tfi,
12. per§. 35quot;. J. dè A. R.'D. l.'ff.'dequot;ufur. Illud adhuc
inter DD. de b. f. poff. difputatur 6c quxritur . an non
B 2
faltem b. f. pofl'. ad reftitiitionem frufluum confumpto^
rura teneatur, quatenus ex iis faftus cftlocupleiior. Neg.
id Vinn. hb. i. ßl. quafi, c. rG. Fachin. hb. ï. controv. c. 5S.
Zomh. qmß. fur. civ., clajf. 4, -quafi. 9. amp; alii , illorumque
caftra fequor. liquide enim id probatur per /. 4. §.2.^.
fin. reg. ubi dicitur , b. f, pojf. fruâm lucrari. Prœterea ex
quot;contraria opinione illud abfurdum fequeretur , quod pro-
digus , qui inutiliter fruftus eonfumplît , mclioris eflet
conditionis, quam frugi, Dff. Treutl. vol. i. difip. 15. th. H,
Covar. I. var. refol. 5. 6. amp; alti. per I. 25. §. 11. ff. de pet^
her. Sed hoc libenter illis concedimus, b. f. polï. in judi-
cio univerfali fc. in petitione hereditatis teneri , quatenus-
locupletior faftus. ratio eft, quia Fru6lus in numerum re-
rum hereditariarum recipiuntur , ipfamque augent here-,
ditatem, /. 20. §. 3. jf, dg pet. hen
X I V.-
Ad m, Î. pofleflbrem quod attinet , ille omnino nulloï
frudusfuos facit, fed omnes cum ipfa re prœftare tenetur,'
nec taittum perceptos, verum amp; percipiendös, hoc eft, quoS
vel ipfe aâror, ti eipo-flîderelicuiffet, velpofleflbr, fi ma-
jorem curam 8c diligentiam adhibuiffet , percipere potuit
fct I. 33. 62. ƒ I. 5quot;. /. 22. CW. h.t. Quo cafu mihi placec
illorum fententia ; qux concedit eleäionem- petitori, ut
fi velit., poflit ilbs fruïtus petere;, qaös ipfeperciperepo-
tui'fletl vef,nbsp;î^fTit ilios petere , quos pofleflbf
percipere poru'iftVt.:'^'Nec adriiittendà illorum fententia ,
qui ex I. \j.€.h.t. diftiiiguunt., utrum m. f. pofl' titulum,
quo cafu tgt;antum teneretur de perceptis ; an vero nullum
XV,
Quod haclenus di£lum , rem domino reftitui debere
etiam cum fruftibus , hoc ita intelligendum , ut prius
deducantur impenfx , fi quae fadx fint. 6c hie quoque
ut fupra de reilitutionibus fruftuum , inter b. 6c m. f.
foflTellbrem diftinguendum. Pofleflbr enim b. f. necefia-
rias 6c utiles impenfasin rem fafitas in totum deducit, five
res exftet , five non /. 48. h. t. I. 38. y), ff. de pet. her. Si
tamen utiles impenf£e , quas b. f. polfeflbr fecit , nimis
graves fint, nec eas ipfe dominus, fi ei poffidere licuifler,
fadurus fuiflet, hoc cafu vel eas tantum,tollit; vel récu-
pérât tantum , quantum res inde melior fada efl: /.
, Quod ad voluptuarias impenfas attinet , diftinguunt
'pD. mter hanc adionem 6c petitionem hereditatis : in
hac eas tantum tollit, quatenus id fine laifione 6c detri-
mento rei fieri poteft d. l. 58. in illa vero eas quoque de-
dueit K lt;59. §• I- ff' de pet. her. Malae fidei pofleflbr ftri-
£to jure nuljas deducic impenfas , cum fibi iraputare
.debeat »q.uod fciens in alienate rem impenderit. fedhntgnim
eji , inquit Paulus , in d. l. 58. ff. de pet. her. in htijiu qm-
que perfona rationem haberi impenfaram , ne fcilicet petitor ex alié-
na jailura kcrum façiat. deducet ergo m. f poflTeflbr ne-
ceflarias impenfas l. •).C. k.\t. amp; d.l,ratio,efl: , quod
non pofllt videri donafle, qui necefllirio egît, fcicnsnegli-
gentiam fibi fore imputandaîB in necefiitate enim nemo
eft liberalis. fi tamen fur fit vel prsdo, aliud videtur di-
^cendum propter L r. Cod. dé infant, expofj. i^.ff. de cond.
fftrt. Utiles 6iC voluptuarix impenfae à m.f. pofl'. fada; non
.deducuntur fed tantum tûHuntur 9 ^fi id fine lacfione rei'
ifiejri poffit/. 37,^v j. Coi/. f.
t
Im^
-na-
B 3;
-ocr page 14-Impenfe fruâruum percipiendorum caufa fadas dedu-
.cuntur ab omnibus oranino poffefToribus, ecfi lint prœdo*
nes /. 36. ult.jf. de peü. her. tum quia fine iis frudus
non fuiflent; amp; eafdem fadurus fuifiet dominus, tum quod
frudus-eos tantum efi'e conflret-, qui dedudis impenfis fu-
perfunt d. I. 36. l.ùfi.ff. de nßr. I. j.jf. fol, matr. Exceptio
tarcien eft in l. xj. §. xf.jf. ad leg. Aqiul. ratio h«c efiTe videtur,
quia ibi impenße fadce erant in colledionem fruduum
rei ab alio pofiefi^. Si aliquod pretium pro re , quas vin-
dicatur vél à m. vel à b. f. pofl'. folutum fuerit, illud re-
petere nequeunt /, 3. 2,3. C. h. t. Illud circa reftitutionem
impenfarum inter DD. controvertitur, an-detur aliqua
adio ad eas repetendas. Negantium opinio verior videtur,
fed per retentionem fibi confulere debent, oppofita do-
li mali exceptione §. 30. f. de D. l. 48. f. h. t. 33. de
cond. ind.l. 14. §. commun, div. Diff. fllii per /. 40. §.
ï. f. de cond. ind. l. 8. in pr.. dé ptgn. aB. l. 7. fin. ff. fiolut.
matr. Circa hanc materiam hoc quoque quœr. an b. f.
pofl'., fi répétât impenfas , cogatür admittere compenfa-
tionem ad concurrentem fruduum naturalium amp; indu-
ftrialium quantitatem. quod aflirmat /. 48. l. h. t. l.
Si.ff.f'^m'ercifi.l.iS.Cod.deeviä,. '
EfFedus hujus aélionis eft , quod adori, fi in judici'o
obtinuerit, res fit reftituenda cum omni caufa , id - eft,
cum omni utilitate, quam habuifl*ét, fi ipfi tempore judi-
cii accepti res reftituta fuiflet ; amp; quidem ep in loco , in
quo petitur , aut fi alibi fit, impenfis petitoris transferen-
da , nifi reus eam dolo tranftulilTet alio /. 10. 11. 12./.
h. t. Qui autem ita refiituere juffus , judicio non paret, çonten.
f. dent
-ocr page 15-tiens non poß reftitttere , ß quidem habeat rem manu militari
vffcio judicis ab eo pofeßo tmnsfertur , 0 fruSîmvt iduntaxat^,
omnipjue cauß nomine eondemnatio fit. Si vero non-poteft refii.
iuere, fi quidem doloquot;fecit, quo minus pojfit, îs' qmniUrh adver.
farius in litem ßne ulla taxatione in infinitum juraverit , dam.
mndus efi. Si vero nec potefi xeßituere , nec dolo fecit , quo mi.
nus pofit, non pluris quam quanti res efl, id efi, quanti adverfa.
yH' inierfnerit conàemnandus efi. Hac fententia generalij efi
dd quot;omnia'five mterdiân five aüion'ës in rern five fn perfbnarn
funt, ex quibm arbitral ft judicis quid reflmitur, loatm laabet
m.fh.t.
. »J À r -
L
Dolus dans caufam contraUui lojia fidei red-
St eum ipfo jure nullum.
Fidejufor acceptas in] majorem fummam quamj
uus principalis tenetur ad concmptem,
§^reîa inofficioß teßamenti eß ipfa pefiria h^
reditatis*
mo
-ocr page 16-ABîo realis aque in loco domicilii pîejl in-
flitui quam in loco rei ftta.
Licet emetidare Ulellum fojl litem cofitejla-
tam.
Vericuluui rei jgt;enditlt;e jeninev ad emptorem.
T
«