.D I S^P U T A T I O M E Dl C A
i quot;iv' A V G V R A L IS»
QJU AM,
i F AVE t E DE 0/ T EU O P T. M A X. '
Q
■r. 'i-^y
iyiuSioHtatf CHagmfici Z). Re£foris,
Philofophije Dodoris, Xin^i^ Saiiftie in Illuftri
Academia Ukraje£l:ina ProfefToris Ordinarii,
NEC NON
AmpliJJlmi Senatus Academici Confenfu, amp; Nobiliffm*
Facultatis- MED ICvS Decreto,nbsp;.
PRO G^R A D U, D O. C T O jl ,A,T U
'Sammifquc-'itf^MEDTCïNA' HóhoriBür, Prk%kivisamp;
. f, Privüegüs g ritë'Êc legimiflè confecjiiendis, '
Eruditorum Examini fubjicit
Ad diem l6. Februarii, horjs locoque folitis.
JlO,
SPECTAriSSÎMO AMPLISSIMO^
QVE VIRO,
J. U. D. Reip. Hornana: Senatori Gravifïîmo,
atque olim pra^fidi fcabino cognato Chariffimo,
tutori meo Vigilantilïîmo, ad extrenium vita:
halitum, tanquam filiali amore colendo.
u T E T
Cognato Charifïimo, Tutorique meo Vigilan-
tilGmo, omni amore fèmper profèquendo.
NEC NON
Medicine Dodori Praclico apud Amfleloda-
menfes Feliciiîîmo.
Medicine Dodori Pradico inter Hornanos
ExpertifUmo a libellis focietati Indi^ Orientalis
Prudentiffimo.
Hafce the fes Inaugurales in ferfetua obfer-
'vantia graùtudinifque fignum
Offert -------
JACOBUS AMERSFOORT Audor.
-ocr page 3-TJoniam inter omnes morbos j
qui humanum genus in dies tra-
hunt , haud poftrenium locum
obtinet is $ cui fi Viros corri-
pit , a prazcipuo fymptomate ,
fcilicet refpirandi difficultate,
nomen fuffbcationis hypochon-
driacsE j fi autem fœminas ten-
tat , Hyftericae Paffionis aut fufFocationis uterinac
impofitum eft, de hocce malo pauca in medium
proferam.
Quod fymptomata morbos prodeant, igitur no-
-ocr page 4-ftrum afre6tum declarantia proponam , ut funt dif-
ficilis refpiratio, animi deliquium, pulfus parvus amp;
debilis, refrigeratio corporis, fudores frigidi, qua-
les in moribundi's obfer\'^antur, ftomachus rudibns
vociférât, anxietas circa grsecordiadolor in regio-
ne lumboruinV'vomitus aut'mxiïs vóme'ndi7 atro-
ciiTimi dolores ventris, murmura incondita in intefti-
nis exaudiuntyçnbsp;veluti: giqbi çujufdam ad
diaphragma adfcendentis percipiunt, via vocis fere
proEcluditur , cadaverofus faciei pallor, alvus adftri-
da , fpafmodica hiijus vel iftius partis convulfio, pras-
monitum autem volo , hxc. oiiinia xion fempo: fi-
mul . in uno fubj edo, neque £eqLi£ gravis, fed mo-
do hxc, modo illa pro diverfitatemagnitudinisiftius
morbi obfervari.
.1
?• O
quot; Phoenomenis in rftediufn prolatis, horum omnium
matrem inveftigare ratio nos impellere cenfetur, quas,
quamvis in Variis lätet, indubitabilem tamen in faii-
guine çrafTo, : vifcidq Sc'acido inventam iri puto ,
talem fanguinem aliquando iii corpore humano da-
ri npn folurn, dofta medicQrum fcripta, verumetiam
varia malorum genera 6c praeprirnis nofter afFe£tus
fatis teftantur, 6c ea propter folum 'modo ante di-
cam , quomodo-fanguis hocce Vïtïofó charadere
induitur , quam expHcare aggrediar , quoüiödo tri-
flia dramata ludit.nbsp;'
Sanguis
-ocr page 5-1'J Ç 20'j ijiri
Cv 'i »nbsp;«i^^A.m ^rrUr^-ij; ib/il-siçtgt;ji mmm
, ^Sarigius cralTus ivjVJlççfus^ ô^^ actdqs, pjijq^ AbiaU-
'^meiitis frigidx§.amp; crisis, quibus deeftj,iî|a(X3pia.pai:-
ticularum, ex quibus fucci noftri naturaliter çompo-
ni 'debent, hi'fce'dqficientibus fun£tiones^^^ fuc-
quot;Corum tardic^es Bunt -eft, fermcnratio; ^; ffepiitr^h
JÜ9, ex quibus Çî^ra^v^pendent fecundp fryibus
^dls/jSf. imn?^tur|iLS, fsmni aci4p nimi^in quw-
titate afllimptp {^r^ecijpuâ ex parte fuos naties ducit,
adde quod mipia quies corporis efficit, ufi.partiovt-
^u^' atenbsp;iü atfr
pnbsp;jam;nbsp;rÇSîAnarit',
nine per confequens major accumulatio hj-^Blonija
acidorum, quibus omnibus fymbolum confert im-
pedita in hifce feptentnonalibus regionibus infenfi-
biles tranfpiratio -, plufa de origine fanguinis fupra
relai;i dixilfe^i, ^oift eatjJ^y^olpngfUS.jWSj
m^S^fco /.Tiinijik -A fnin£Dj-JljiIo zitji: mrnBluabiBq
il- r:-;;;.
liij-ii
^,. Hifce,. Igitur j]yperiedibi#gt; v 3 ^ PJHiVi^j']:
{upfa Tßlau ^)aucis gjiplwata laW^r ^jai^n^J«? Wmel-
io'difficilis refpiratio prius in fcsnam^ proditj-qiLixi,
lit /uas partes rede agat, pon^mus nobis ob öcülos
r^^ffiej^-u^pranbsp;amp; tinj^ ;lt;;irc«jRHgt; etysi
ep..per ^rpus ^bfol^asmugj.. ipri^Sigamen-E^r^e?
Äqn^nbsp;in^ pröiTiipfu-c^if videf^:»
fanaiiinem ibi fpiritus animates fibi fimiles deppner.^
debere , qui, ut cito pede properem, ad nervos
rjcnbsp;^ 3nbsp;multu-
mufculis refpirationi dicatîs infertos, amp; ob conti-
nuam refpirandi neceffitatem jnagis patentes, amp; ob
-ufliCani haric caufam magis convuifîonibus obnoxios,
delâti, nimiam ob vifciditatem eorum parietibus le-
viter adhjerent, fcilicet ubi in anguftum tendunt, amp;
-fere in fibras nerveas facefcunt, amp; fuo acore pungunt,
-^tiodi immediate magna prjecipitatio fpirituum ani-
lïiaiium verfus partes afFedasTéquitur, qui fa£tocon-
lt;^ilfu magis faturi magno eum irii^ai in mufculos
agunt , quo ita conftringuntur , ut diaphragma in
fuo motu amp; per confequens infpiratio impediatur,
fîgt; ittufculi laryngis eandesn fortem patiantur,
fvöcis ferè prœcluditur , lt;amp; malum haud parimi
iangetür.nbsp;- quot;
r-ii.quot;
-ni
5Ü r;ij.
L'iqrji ?,i[iixjj)nj.
lAfllini'dëliquiunî' aécë fero ^ ^uo'^ défedu
particularum aëris elafticarum amp; aliarum, qu'as aèr in
receflu habet, motus progreffivus amp; fermentatio fan-
guinis imminuuntur, quibus imminutis minor fucco-
rum feparandorum fit fejîaratip amp;: amancjatio, amp;per
cónfë^uèns: furiftïones- animales labafcuii't, ' ut cïarius
loquàr , defeftu motus fangiunis jam' per fe'ipfum
pigri a penuriâ aëris oriundo , fpiritus animales non
fufficienter in cerebro fequeftrantur, amp; nervi per to-
tum^ cörpus difplerfî non ita éohim defechi diïlen-
duntur, ut aut corpus movere'i aiic rnotiim a coipo-
ribits atnbientibus fibi imprèflum àd cerebrum'defer-
re vaieant;nbsp;.
'xaxini rnuh
'■■..'Oïl H^iip
V I I.
, '^'ir . : r
yj
' ■ -nbsp;rnbsp;' .
Sudores frigidi erümpunt, quoniam particuljE fu-
dores conftituentês , qua; aliter vigente fermentatiów
ne fanguinisvigilestenues in auras per ihfenfibilia fo-
ramina abire folitce-erant, jam defeau- motus pigrx
ab aëre corpus ambiente ita incraffantur, ut iterum
in lympbam vifeidam amp; frigidam, ex quâ ante erant
geuitx, convertantur. : , ; ;îi-ji . i , 0
•■Of! .. :
■ I '55
ilnbsp;ni ; :): I ,
V I I I. - 7 ^ oi .i n;'^
------- ■ li- ^ t------- -----------a -nbsp;.
Facies multo pallore eft perfufa, fane non mrmm,
nam quis non videt? fanguinem plus fatis craflum amp;
diftam ob rationem majorem lentorem acceptum non
pofle extremitates arteriolarum tanto impetu invade-
re amp; diftendere , ut iïïx repbrcuffb ph^ebo vivacem
colorem prcebere poffint, amp; iifdem fère caufis refril
gerationem. corporis amp; pulfum debilem imputer
objefto ,, nam id fieri; neceffe eft ubi prêter fuamp;w
minatam influxjonem fpirituum. animalium morns'^,
fermentatio fanguinis tam débiles obfervantur. -uiko
I.X.
Globnm, quem in abdomèiefadfcendere percipi-
unt, hinc oriundum opiner gt; quod'muitifurculi ner-
vorum ab mtercoftalibus ortum ducentesi per totum
mefenterium difperft modo fupra dido ^ fpiricBbus-»
açriodbus. irWtur.,. quQ fado ipfummet jnefetitê-
nmm
-ocr page 8-rium eiqiie annexa inteftina quafi in globum contor-
queri neceiïe eft, èzeddo èàufa doloris lumborum j
quo îEgri afficiuntur ^ facile eniitur ^ nam fi mefen-
f^hiiïh nexci admodum, firmo liimbH'acérëtum'con-
if^lütury:^ ultra debitïim exteadicur j riecefle eft;j
ädinbsp;'Si
€xnbsp;foute r^catifrivom^iis äüt nixüs vo*
mendi fcuturit- ■ riam nervi cärdiaiEi - eötämunioneni
habent'Cum'_intercoftalibns:, :ande colligere prompï
tum eft, mefenterii plexibus nervofis lt; fpafrao-cor-*
reptisj illos in confenfum trahi debere , fed notari
velim in ipfo èc ventrictilö aliquando caufam huic
malo generando latere, quam hic confulto fuper-
n..'.riirujlci:joï;r-Tio?n3l iXïo'iïfn msnobn do ir.;-f::b
-oL)/:vni irjjqmi oir;;3 mîJiiJcn-î^icnbsp;C'^nq
-Sf^fmodicïé zcdtivülfiones hiriuSf Vel iftius'partis
duplici cairik - füain originem'debqre ; cönfüeverunty
V^ lt;que^ nervi'ifaujus v:el iftivts parttö âb acido quo-;
d^ttojjiïorrQfivDicirca-ïlios hierenteUmmediate föerïfit'
imtaßi;amp;:convulfij-vel quöd'#äliispriuisirritatiVöb^
communionemia'confeflfum'Crâhantur.nbsp;.in/t
Xli
.^tOîïi^chul maibus vociferiat i;: CCljilSPreiffätib ïpfa
fari videturgt;iquDdVappres ex contentisob defêftuiri
laudabilis ferment! nimis vifcidis craffiorêis'^g^niti j
exitum per poros ventriculi forasïpêarantes fibi non
inveniimta igtturfillHrn.mkam-inrmodtilfi öxceftdun^j ^
Ju;.^,nbsp;amp;
-ocr page 9-amp; ab inimani illâ diftenfîone anguftia circa prsecor-
dia certo certius producitur, amp; refpiratio haud pa-
rum impeditur , amp;: fi ventriculus ultimam extenfio-
nem tandem ferre recufat ^ iterum conftringitur , amp;
rudus magno segrorum levamini parturit, amp; taie
gas flatuofum aliquando in inteftinis generatur ean-
dem ob rationem , in quibus tamen flatibus gene-
randis major datur occafîo, nam praeter quod au-
xiliaria fermenta hic confluunt, chylus ob longitu-
dinem inteftinorum majorem acquirit fuperliciem ,
quo inteftina interdum ita diftenduntur, ut œgri ad
horrendos ejulatus adigantur , amp; fi id flatuofum ge-
nus hinc inde difcurrit , incondita murmura ex-
audiuntur , quod fi forte obftaculum invenit, via
vifcidis amp; induratis excrementis obfeffâ, quantuf-
ne dolor hinc segris ? fed praeter id di£tum ge-
nus doloris eft ahud mordax, cujus explicationem
adhuc in receffu teneo, quoniam ejus caufa nondum
eft inventa.
XII.
Qiiod alviis obftruitur, partim ftercoribus ob
nimiam vifciditatem fibi impadis amp; induratis, par-
tim obftrudis inteftinoaim glandulis, partim retar-
dato propter nimiam inteftinorum inflationem Sc
diftenfionem motui periftaltico imputandum ve-
nit.
B
Jam ratio mordacis doïoris non longe querenda
efl-, fe ipfam enim prodit, qu2e interdum fola , Sc fi
non fola, faltem magnâ ex parte didis in abdomine
turbis generandis fufficit, nam alvo diftas ob ratio-
nes obftrudâ , neceffe eft excrementa longiorem ob
moram in inteftinis debito majorem putrefadionem
fubire debêre, quâ particulse acidae , qua; aliter ex
parte aliis jundje manent, fui juris fiunt, Sc fui juris
fadcE a materiâ fubtili in motum abrept:^ fibrillas ner-
veas inteftinorum vellicando , mordendo mordacem
dolorem, 8c fi foitius convulfiones producunt, quae
deinceps propter communiönem nervorum ad mefen-
terium amp; alias partes repentes varias in abdomine tur-
bas excitant j plura de omnibus dixiflem , nifi ali-
quando legeram, diduitt fapienti fat efle ^ igitur o-
pus mediis in cudibus abfumo j 8c ultimam limam ad
prognofin properando curiofioribus exploratoribus
relinquo-
.nbsp;rnbsp;J -
f
. Prognofin ità inftituo, C id malum recens ex tota
interdum, fi inveteratum raro aut nunquam curatur,
quoniam laxatis partibus fuam contradionem refti,
tuere , non folum , verum etiam caufam, cui fuum
efle debet, tollere arduuni eft, amp;SEgri interdum me-
dicos diu fuas artes fntftra exercêre aiîimadvertentes,
curationem defperant Sc medicamina recufant.
In curatione omne^ferunt punftum antehyfteri-
ca , decofta antefcorbutica , alkalia, falia amp; a^
cida volatilia, gummata, cataplafmata, fpirituofa,
amp; fimilia.nbsp;; xUA
quot;■•V .. _nbsp;; J i 'A. f V.'SV'VU A
A ^
B 2
Mi
IN
-ocr page 12-lt;D0CTISSIMIVIRÎ JVFEJSLIS
J ^C O BI ' A M EfR S Ft) O R T.
I Rtis Âpollinea quifquis cupit ejffe fe^
ritus,
No/cat necejfe eji ^ corpm ut ipfe
fuum ,
Veraque 3 de rebus ^ quod fi judicamina ferre
Occultis Jiudeat ^ qui bene mentis eat.
Hoc modo n^tune j. clmfis pandunfur oceUis ^
Scrini^ J fcrutando j nuUaque claUfamanent.
Sic fulcris ^Medicina viget ^ medicofque fcientes
Efficit hinc agris mox pia cura patet.
Hic tibi^md fcopm efi j quo certo tram'ite tendis j
Nunc qperofa tua hac pagina vere proÉat.
Hy ftericf^j tu J hac arte^ mali miracula pandis.
Et caufas detegis j qua latuere diu,
Non folum -J teneros convellere ^ fcribis^ j artus
Fœmineos^- verum amp; corrifuiffe Viros ^
Et te monftróji^^ ,tatn horrenda pjerîrula j morbi y
OJlendis methodo Jolvere 'pojfe nova.
Cura talis j comitem fecum trahit una falutem^
Atque facit medicum profperiore frui.
^t decuit J dixit ^ quire fua verba probavit,
Et percept a fatis ^ qua tueatur ^ habet.
Tu modo perge tuum ceptum^ fortuna fecundet ^
Crefcat ingenium^ cumqne diebus honor.
Vi y
R. van Muyden.