DISPUTATIO JURIDICA
INAVGVRALI S,
FAVENTE DHO TER OPT. MAX.
Ex Aucîoritate Magnifici Recîoris,
S.S Theologiae Dodoris. ejufdemque Facultatis in Indytâ Academia '
Ultrajedma ProfelToris Ordinarii, Verbique Divini ibidem in
Ecclefiä Prxconis,
NEC NON
AmpUfimi Senatus Academici confenfu , NohiUßmjeme
Facultatis JVRIDIClt;^ Decreto ,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in UTROQUE JURE honoribus amp; Privilegiis
rite, amp; legitime confequendis.
Eruditorum examini fubiicit,
CORN ELI U^S S C H A E P, Hag»-Bat.
ui. ü. 7. Jm. hora locoque folitis.
M,
Gravipmo ac Confuhißimo VIR O ;
Curi^ HoIlaiidiiE pr^claro , Patri fuo admodum
honorando , amp; filiali obfèquio , ac amore indifTo-
lubili quam plurimum profequendo.
NEC NON
NobtUJJimo Confiâtißmo VIRO^
D.D. SIMONI a BEAUMONT , J.U.D-
Illuftrium ac Prspotentium Dominorum Hollan-
dix amp; Weftfrifix , a fècretis eruditiffimo ac vigi-
lantiflïmo Cognoto fuo plurimum honorando.
U T E T
quot;Doäißmo ac Qlarißmo VIRO,
atque in hac Academia, qux cft Trajedi ad Rhe-
num , juris Profeflbri ordinario , Promotori ve-
nerando , de me ftudiifque mcis quam maxime
merito.
Hafic difputatiouem InMiuralem
Cr femet ipfum
d. d. d.
cornelius schaep, audor;
DISPUTATIO JURIDICA
1 N A V G V R A L I Sy
D E
a z
THESIS I.
Bliamntum ex eo appellatur, quod
tejiatio mentU(\X.y dicitlmp./»/gt;r. infl.
h. tit. quibus verbis nec vera defini-
tio rei, nec nominis exhibetur : non
rei quoniam hon omnis teftatio men-
tis eft teftamentum , non nominis,
quia teftamentum non eft vox com-
pofita , fed fimplex derivata I verbo
teflari. Elegans tamen iftis verbis con-
tmetur allufio ad rem ipfam , fimiles derivationes JCtIs non
funt infrequentes uti videre Jicct in pr. infl. qaib. mod. re
contr. obi. 1.1, ff. deteft. milit. I. i. ƒƒ• de novat. aliifque
textibus, veram definitionem exhibet Modeftinus in /. I.
ff. h. t, hoc modo.
Teftamentum eß voluntatis noßrlt;e jußa ßntentia de eo quoi
quis poft mortem fuam fidri velit.
Dicitur noßra quia alius pro alio teftari nequit /. 52, ff. de
hered. inftit., voluntatis neque enim poteft dici teftamentum
nifi fi quis decernat fe hoc vel illud velle, atque hinc vo-
luntas facit , quod in teftamento fcripto valet l. iz. §. fin.
ff. delegat. i. additur jußa fententia per fententiam intelligi-
mus conteftationem feu teftationem , nam fic in l. 20. §. 8.
ff. h. tit. dicitur conteftatio fuprema. Jufta autem fententia
cft folemnis fententia juri ejufque folennitatibus conformis.
l.^. ff. h.t.
Sequitur de eo, id eft de omni eo, feu de univerfisbonis,
ut intelligamus peregrinum pro parte teftatum pro parte in-
teftatum decedere non polTe l. 7. ff. de R. J. amp; fic quoque
teftamentum a Codicillis diftinguitur , in quibus non fit di-
fpofitio de univerfis bonis , feu non inftituitur heres. §. 2.
Infi, de Codicil. Denique fubjungitur quod quis poß mortem
feri vulti, hxc yerba indicant teftamentum poft mortem
demum fortiri cfFedtum , quia ambulatoria eft hominis vo-
luntas ufque ad extremum vitx fpiritum /. 4. ƒ. de adim.
legat.
Olim tria teftamentorum genera obtinebant, unum quod
fiebat Calatis Comitiis, alterum in procindu , quod propte-
rea procindum dicebatur, tertium per xs Sc libram adhibito
familiae emtore §. i. Inß. h. tit.
Verum antiqui illi ritus teftandi in defuetudinem abierunt,
•ac fecundum jus novum teftamentum i.dividitur in fcriptum
amp; nuncupauvum. Scriptum eft, quod teftator in fcriptis fa-
cere
cere voluit. Nuncupativum quod viva voce ordinäre voluit.
§.ƒ». infi. h. t.
2. Teftamentum eft vel folenne vel privilegiatum, folennc
eft quod faâum eft fecundum folennitates jure civili requiiî-
tas. Privilegiatum , in quo vel plersque omnes, vel aliqux
faltem folennitates funt remiffs. De folennitatibus teftamenti
mox dicam, ubi quaedam de perfonis teftantibus prsmifero.
Teftamentum facere poffunt omnes qui non prohibcntur
arg.l.Osl-ff'. procurât.
Prohibentur autem quidam ob ftatum , quidam ob defe-
öum aliquem. Ob ftatum teftari prohibcntur r. illi, qui
aliens poteftati funt fubjefti pr.infi. qüibm non eß permiff.fac.
tefiam. ta\t%{txv\l.%.%.fin.ff.h.t. item filiusfamilias, d.princ.
^Lö.fiF.h.t. quod in tantum verum eft, ut ne quidem con-
fentiente patre filiusfamilias teftari poffit dd. II. cujus rei ratio
eft quod teftamenti fadio non debet pendere ex alieno arbi-
trio l. 52. f. dehered.inßit. exceptio autem eft in peculio
caftrenfi amp; quafi caftrenfi §. infl. de tefi. milit. 1.16. §. i.
f. eod.
Celebris eft qusftio an filiusfamilias etiam teftari poffit
de adventitiis plenis ? quod nos negandum efle cenfemus :
nam id fatis exprelfe conftat ex d. princ. infi. ubi Imperator
pronunciat inutile effe teftamentum quod fadum eft à filio
qui caftrenfe aut quafi caftrenfe peculium non habet, nec
minus clarus ad eam rem textus eft in I. pen. C. qui tefiam.
fitc. pof
A 5
Ob ftatum i. teftari prohibentur illi, qui apud hoftes funt
I. 8. pr. f. h. t. §.fi». infl- qtiih. non efi permif fac. teflam.
quod tamen ante captivitatem fecit , non infirmatur d. §.fin,
5. Obfides, nifi veniam impetrarunt à Principe l.M.ff.h.t^
4', Peregrini deportati/.8.§.nbsp;5. Heretici/.4.
^ auth. credentes C. de hereticis. 6. Capitis damnati /.8. §. i.
ff. quib- »0H eß permif. fac. teßam. neque hoc corre-
ftum videtur per Nov. 154, cap. fin. in fin.
Defedus vel animi eft vel corporis. Ob defedum animi.
teftari prohibentur 1. impubères. quia nullum eorum ammi
judicium eft §. I. infl-q^ib. non eß permif fac. teßm. l. tu-
riofi , quia mente carent d. §. i. quod tamen teftamentum fa-
ctum eft tempore dilucidi intervaUi, hoc valet Z. 20. §. 4. f.
h.tit. 5. Prodigi, quibus bonorum admmiftratiomterdida.
eft. I. ïî.ff. h.lit. i. i»fi-nbsp;non efl permif fas. teß.
Ob defedum corporis teftari prohibentur muti amp; furdi
fimul 5. infl. quib. non eß permif fac. tefl. I. 6. i. ƒƒ• O.t.
id autem parutn mutatum eft per Imperatorem /. 10, C.
ht. cuius fumma eft, fi quis à natura fimul mutus fit amp;
furdus, is nec teftamentum condere , nec condicillos facere
poteft fi autem per accidcns talis faduseft. litteras autem
£ infcriptis tkari poteft . qui vera mutus aut furdus
tantum eft , five à natura five per accidens , vel viva voce
veliittens teftari poteft,
Quod ad Cscum attinet, is nee poteft teftari, nifi fecun-
dum conftitutionem Imperatoris Juftiniani §.4. Infi. quib. non
eß permijf.fac.teß. ea eft lex^. C. h. f. ubi in cœco requirit
Imperator t. ut adhibeat feptem teftes, 2- Prxter-hos Nota-
rium, vel fi ejus copia non detur, oftavum teftem 5. coram-
omnibus unico contextu declaret uoluntatem 4 addatur hae-
redis inftitutio , 5. ut omnes heredes cum Notario fubfcri-
bant fignaque apponant.
Haélenus diöum eft de perfonis : fequnntur r^quîfita te-
fiamenti, qua: vel communia funt vel fpecialia , communia,
rcquifita funt quae in omni teftamento locum habent , etiam.
privilegiato, qualia prscipue funt tria, i. ut teftator habeat
teftamenti fadionem aftivam L^-ff h, t. 2. Ut in teftamento
heres inftituatur/. i.^ âff«»/lt;f. j. Ut,probetur vo--
luntas /.40. pr. ff. de tefl. milit.
Requifita fpecialia funt, qus tantum obtinent inteftamen*
to folenni, eaqnefunt feptem. i. Ut adhibeantur feptem te-
âes idonei §. 2. équot; 5-nbsp;tit. l. z^.f . eod. quod videtur re-
manfifle ex antiquo ritu teftandi per 3esamp;libram, ubi quinque.
cives Romani adhibebantur cum familise emtore amp; libripendc
inß. eod. moribus duos teftes amp;Notarium fufficere conftat
fi1)et.ad:^.i\.infi.h.t. 2. Ut quifque annulo fubfignet, ita ta-
men ut qui annulumnon habet alieno annulo fubfignare poffit
§• I. Inß, eod. 3. Ut teftes fpecialiter ad teftandum rogati fint.
fortuiti amp; tranfeuntes non admittuntur
Auth,.
-ocr page 8-JPUTATIOJURIDICA
iC.h.th.kcüi quam in judidls obtinet /. ii.ff.de
Quartum requifitum fpeciale eft, ut omnes fint inconfpe-
du teftatoris /.p. C. eod. 5. Requiritur ut teftamentum fiat
unico contextu d. §.3. ^l.zi.^.fin.ff h- tit. unicus contex-
tus duo dénotât i. utfiat teftamentum uno amp; eodem tempore
d. §. 5. 2. Ut nullus aélus extraneus interveniat d. !. 21. §.ƒ«.
Hinc concludo contradum in teftamento celebrari non pofle
Arg. l. zo.f. deV.ßgn. lt;S. Requiritur ut teftes amp; teftator pro-
pria manu fiabfcribant §. i^.inji. b. tit. 1.^0. ffquot;, eod. quod fi te-
ftator fcribere non polHt , aflumere debet odavum teftem,
qui ejus nomine fubfcribat l. ix. C. h. tit. teftes qui fcribere
non poffunt non admittuntur arg. d.l.'^o. eftque hoc folum
Privilegium teftamenti ruftici, ut alius pro alio fubfcribere
poffit l.fitt. C. eod. ultimo requiritur ut heredis nomen per
manum teftatoris vel teftium declaretur §.4./»^. h. tit. I.9.C.
eod. verum jure novo id corredum , amp; fufficit, ut peralium
etiam , quam teftem , nomen heredis exprimatur Aath. non
obfervato C. eod. amp; Nov. 119. cap.
Reftat ut verbum addamus de teftamentis invalidis. Te-
ftamenta quae effedum fortiri nequeunt vel ab initio ipfo jure
nulla funt, vel ex poft fado infirmantur l.x.f. de injufto rupt.
irrit. teß. ab initio ipfo jure nullum eft teftamentum, quod
fadum^eft ab eo, qui faciendi teftamenti jus non habet (de
quo ante didum) item in quo non funt obfervatae folennitates
jure civili requifits d. I. 1.^-4. f. b. tit. Similiter ipfo jure
nullum eft teftamentum, in quo fuus heres eft praeterltus d.
I.1.amp; I. I'J.ff.eod. nam, ut patris teftamentum qui liberos
in
Aath. Rogati
teftihm
ÏNAUGURALIS. J,
in poteftate habet, valeat, omnino aut inftituere eos debet
aut exheredare, fi enim filentio prsterierit, inutiJiter teftatur
pr. inß. de exhered. Uber, quid fi tamen filius prsteritus here-
ditate paterna abftineat , Voluntas patris ex bono amp; œquo
fubftinebitur d. I. 17. in fin.
X I V.
Teftamenta alia , quse ex poft faSo infirmantur , ad tres
claffes referri poffunt, nempe vel rumpuntur, vel irrita fiunt,
vel refcinduntur.
» _ Rumpitur teftamentum agnatione fiii heredis, vel muta-
tione voluntatis. Sms heres eft, qui in poteftate teftatoris
eft, amp; proximum gradum in familia obtinet §. 2. inß. de he-
red. qualit. ^ differ. Agnatio duplex eft, vel vera, qus ali-
ter vocatur naturalis agnatio , vel quafi agnatio , quae aliter
dicitur civilis; vera agnatio eft cum poft facium teftamentum
nafcitur filius §. 1. ^z.inß. de exhered, liber, quafi agnatio con-
tingit tribus modis, i. Cum nepos in locum patris fuccedit
d,§.i.amp;l, II.ff,deinjufi.rupt.irrit.teft. 2. Cum liberi natu-
rales legitimantur Nov. 89. cap. 10. 5. Si quis poft fadum
teftamentum filium adoptaverit §. i.infi.qmb.mod.tefl.inßrm.
I. 8. ff. de injtiß. rupt. irr. teflam.
Mütationem voluntatis teftator declarare poteft i. Si co-
ram tribus teftibus declaraverat fe nolle valere teftamentum,
amp; fimul decennium efiBuxerit /. 27. C.h.tit. 2. Si teftamen-
tum induxerit, deleverit , concellaverit 1.1. ^tot.tit ff.de
his qua in teft. delent. 3. Si aliud teftamentum fecerit, nam
pofterius teftamentum rite perfeftum rumpit prius i. 2. ff. de
*»juß. rupt. irr. teflam. §. 2. inß. quib, mod. teft. infirm, quae ré-
gula vera eft , 1. Licet teftator in pofteriori teftamento non
revo-
-ocr page 10-revocaverit prius l.i-j. C. h.tit. i. Licet tcftstor in priori
fcripièrit conditionem de non revocando l.iz.pr. f. de leg.^.
3.nbsp;Licet ex pofteriori teftamento nullus exiftat heres d. §. 2.
4.nbsp;Licet conditio in pofteriori teftamento heredi adfcripta non
exiftat l. i6.ff.de injuß.rHpt. irr. teß. 5. Licet in priori tefta-
mento heres fit fcriptus ex afle, in pofteriori ex re certa §.5.
inß. quib. rr-od. teßam- infirm.
X V I.
Irritum fit teftamentum vel ex perfona teftatoris vel ex per-
fona heredis. Ex perfona teftatoris, cum e'jus perfona ac jus
commutatum eft , quod accidit per capitis diminutionem, fi-
ve ea maxima fit 1.6. ^.i.f.deinjuß-rupt. irr. tefl. five media
d.l.6. §. 7./, 17.§. i.f. depoenk five minima , puta fi teftator
arrogetur §. 6. inß. quib. mod. tefl. infrm. poteft tamen illud
teftamentum, quod per capitis diminutionem irritum fadura
erat, iterum reconva efcere , fi teflator in priftinum ftatum
reftituatur d. §. 6. quoniam praetor duo tantum tempora in
teftamenti faftione confiderat , fadi teftamenti , amp; mortis
teftatoris l. i. §. 8. ƒ. de bonor. pojf.fec. tab.
Irritum fit teftamentum ex perfona heredis, fi is heredita-
tem in teftamento delatam non adierit l. i. ff. de mjufl. rupt.
irr. teß. quo cafu proprie teftamentum dicitur deflitm. Re-
fcinditur teftamentum duobus modis vel per querelam inoffi-
ciofi teftamenti, qua filius a matre prsteritus, vel a patre ex-
heredatus injufte , petit fibi hereditärem reftitui, vel per bo-
^.^norum polTelTionem contra tabulas tot. tit. ff de bon. pof.
tontr. tab.
'^Enàïtor non tenetur precife rem tra^
dere.
F at er poteß tutor em dare filio exheredato,
Impoßtbilis conditio non vitiat diffoß~
tionem ukimam.
Mulier pot efl ep teftU in Codicillis.
finis.
-ocr page 12-.A Î 5Î A J:IC510D
I
... ^
.II
t
.11 I
■ j
'S
I
- r 'T