mn nirr»

DISPUTATIO MEDICA

INAVGVRA LIS

H Y D R O^^P H O B I A.

OJÜ A M,

DIVINO FAVENTE NUMINE,
Ex auBoritate C^iagnifici ReBoris,

D. H E R M A N N 1 van HALEN,

S.S. Theologiae Dodoris, ejufdemque Facultatis in IncJyra Academiä
Ultrajedinâ ProfelToris Ordinarii , Verbique Divini ibidem in
Ecclefia Praeconis,
NEC NON
Amplißmi Senatus Academici confenfu , Nobiliffimaquè
Facultatis A4 E J) I C ^^ Decreto,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in MEDICINA honoribus amp; Privilegiis
ritè , amp; légitimé confequendis,
Publicd eruditorum cenfura fubmittit
PETRUS BAGGERUS, Danus Coagienfis.
Ad diem 19. Jnnii, hora prima pomeridiana^

Trajecti ad Rhenum,

Ex Officinâ Francisci Halma, Academia:
Typographi , cb bc Lxxxix.

j-i::

: Î! u H.- r-

f!'.

. T • CT

m

■

: .vi«»./,-'

_ -- XI ..

Ç 1.: J H 12 ?. Î A

PROLEGOMENA.

Uodß innumera venenorum genera homi-
nihus necem minitantia proponere ßbi
quispïam in animum induxerit, quan-
tum quafo ille tempus tant a Uhrorumfa-
ragini confcrihenda impenderet, fie di-
cam efe impoßhile. Tot enim occurrunt
venena ocuUs rationique latentia, ideo-
que explicatudifficillima, quot quafo homines ah aere attra-
hunt noxia, qu£ naturali half amo iterum oppugnantur,
quodß vero venenum fortius agit manifeßeque fe prodit
alexipharmacis adhuc opitulamur natura, Aß ut dantur
morhorum alii qui citißme periodum ahfohunt, alii vero
longo temporis traUu demum eventum oßendunt. Ita ^
penenor urn quadam ocifßme occidunt, quadam tardius,
quadam vero adeo incertèprocedunt, ut cum hoße dolo ma-
lo inducias componente non iniquè compares. Facem nobis
p^^fert venenofum ifiud animalium genus tarantula , non
tam oris feptentrionalihus quam Apulia montihus cum ex-

A 2,nbsp;perto

perto damno notum, Hißortci enim Medicique uno quaß ore
confentiunt, ißius veneni hanc effe naturam, ut licet ta-
rantati parpum quidem ex iBu parfentiant doloretn, poßea
tamen gravifßma patiantur fymptomata, utpote trißitias,
lacrymas yfaltus minus voluntarios, adeo ut fcenem îgt;4 an-
norumfcipioni fuffultum tarde procedijfe, tarantuU vero
iBum capreoli ad inßar faltajfeprodit Epiphan. Ferdinand.
Hißor. 81. pag. zj 4. Et quovis revert ente anno plurimi chêquot;
reas redintegrare cogantur. Sedut nullum in verum natu-
ra reperitur animal y cui ncn fuperius aliud fagax Natun^
propoßfit, ideoque generavit aliud animalculum ad vefpte
fimilitudinemproxime accedens,quod tanquam infeßus hoßis
tarantulas inßdiando, occidendo undiquaque quarttat,
hoc animal ah incolis Crahonem vocari annales referunt, ita
etiam fummus Natura Confervatorfuneßi hujus animalcu-
U veneni aliorumque morlorum Domatores excitavit Mediquot;
cos i qui fohrias nimis ißiufmodi Choreas fuaviprater alexi-'
pharmacisy mußca demulcere norunt. Aß reliUohocce
Borealihus non ita ohveniente affeBu , aliud genus
Veneni a cane fcilicet rabido communicati attingamus
necejfum eß.

DIS-

\

D E

HYDROPHOBIA.

Thesis L

St itaque Hydrophobia af-
fedus prater naturam 5c fe-
pe quidem delirium a vene-
no quodam peculari in ani-
mah genito amp; homini com-
municato , cum vehement!
liquidorum omnium dc a-
quje potilEmum abominatione.

I I.

Quatuor circa hunc affedum prseprimis
Confideranda veniunt. i. Tangens feil, Dens

A 5nbsp;cani-

caninus vel faliva, licet enim è morfu alio-
rum etiam animalium rabiem illatam efïè plu-
rimi teftantur, funefti tamen hujus afFedus
canfa plerumque canis exiftit, in quo Spiri-
tus atque humores nimio naturalis velutalem-
bici calore attenuaritur, una cum particulis
craffioribus exaltantur qui deinde in dudus
falivares amandantur , iique faUv« commixti
illam fubigunt, fermentant, bulks cient cum
Ipuma ampullofas, fal denique, quo cibiperfi-
ciebantur, corrumpunt. i. Corpus quod at-
tingitur. 3. Materia feu qualitas contagio-
fa, qux communicatur. 4. Locus in quQ
fit communicatio.

I I I.

Poft acceptum Sc commünicatum hoc ve-
nenum, alii citius , alii tardius in rabiem
aguntur, alii quidem poft paucos dies, alii
demum poft longum temporis tradum, ve-
neni effedum percipiunt: Exempla Hydro-
phoborum plurima proferunt Audores, quo.
rum quidam feptendecim ut Brafävolus M. z,
Aph. Comment, 23. quidam ododedm ut

Guai-

INAUGURALIS. 7

Guainerius in traB.de ven. cap. n. Qmckm
quadraginta integros annos ut Alzaharavius
rabidi canis venenum fub cineribus quafi oc^
cultatum delituifTe referunt, hoc tamen vi
occulta veteres probare conantur.

1 V.

Aft rejeda vi occulta, acceptaque {angui-
niscirculatione ftatuimus, vu nere parti ca»
nis morfij adado, faliva illa feu particuk fer-
mentativs proferuntur fènfim in arterias, ubi
pro viribus fuis amp; partis afFeâ;^ ratione fè-
rius ociufve no vos motus conciliare valent.

V.

Ne verb periculum fit in mora, ftatim poft;
acceptam cladem fi fieri poteft confiderandum
erit animal, prœterea tritas nuces juglandes
fuper vulnus tempore fufficienti relidas, Gal-
linx objiciunt. Si enim vulnus fuerit vene-
natum , périt Gallina , alii iàrinam cum
fenguine vel purulenta materia mifcent. Rha-
fes Avicenna medullam panis vulneri af-
ûicatam amp; lânguine emanante infedam cani

devo-

s DISP.UTATIO MEDICA
devorandam objici jubent, fi enim Canis ob-
latam aufugerit 5 aut poft commefàm in ra-
biem agatur, vel moriatur, Signum adeft
veneni.

V I.

Signa ergo incipientis rabiei funt : Anxie-
xietas , iracundia fine ratione , ventriculi
1 gravitas, querela de aëre indementiori etfi
îerenum cœlum fuerit, corporis totius gra-
vitas , vigilie amp; fomnus perturbatus. In
parte commorlà, etfi ulcus conlôlidatum fit,
dolor quidam percipitur, ôcc. Confirmât^
vero funt : Membrorum diftenfio, feciei ru-
bor , anxietas, zegrique fpumantes torvis oculis
afpeduque horribili obvios adlpiciunt denti-
bulqueappetunt, liquida omnia demumde-
teftantur.

VIL

Medicus itaque curam aggreffus cucurbi-
tulas vel cum vel fine fcarificatione, ne alia
obfint parti afFeóts imponat , ut venenum
extrahatur. Si enim vulnus fit exiguum fcarifi-

can-

candum contra vero cenfemus fi amplum vel
in parte quadam quae ifliufmodi operationem
non admittit, alias imponantur fangui fugse,
qu^e fanguinem veneno infedum exfugunt.
3oflea applicentur medicamenta valide attra-
lentia, qu^ ex allio, flercore columbino,
finapi , nuce jnglande cum fermento amp; fale
tritaitem cum melle amp; theriaca mixta appo-
nantur. Vel,
çi. Picis ftj.

Aceti acerrimt §ix. In tenelUs vero
corporibus vint tantum.
Opopanac. füj-
Opopanax prius in Cyathis 4. prœfcripti li-
quoris diflblvitur qui fuperefl cum pice co-
quitur, cui ubi fatis decodum eft , Opo-
panax additur, amp; coquntur, cavendo ne
efFerveant, hinc fadum emplaftrum parti ap-
plicetur.

V I I L

Nimis cito minus tuto occluduntur vul-
neris labia, fi Medicus enim confolidationem
nimis prämature!, lupum in ftabulo inclu-

Bnbsp;dat.

10 DISPUTATIO MEDICA
dat. Servetur igitur vulnus apertum tan-
tum temporis quantum requiritur , amp; tefte
Sennerto 40. dies, fed vix certum prróxum-
ve tempus prsefcribi poteft, fed ratione vul-
neris amp;: circumftantiarum variari debet, ca-
vendo ne qucedam in corpore fubfideant ve-
neni reliquiae. Interea Diaphoretica amp; alexi
pharmaca non funt negligenda.

I X.

Si verb Patiens fît robuftus amp; ab opera-
tione non abhorreat, expeditiffima via eft,
adhibere cauteria adualia, qu£ venenumab-
fumunt ÔC diuturnum ulcus, per quod virus
effluat, relinquunt. Uftione perada, danda
opera , ut efchara feftinanti manu amo-
veatur, venenumque per ulcus evacuari queat.
Nam crufta ulceri inh^rens in caufa elTe po-
teft cur venenum retineatur ôc ad corporis in-
teriora penetret.

X.

Vulgus ad clavem templi tanquam ad fa-
cram anchoram confugit, ^ quidem non

ini-

inique, modoignitam {âcis, quiacauterium
in hoc afFedu, fi locus non répugnât, vide-
tur tutiflimum , fed fulpicio vulgi taxanda
venit, eo quod plurimi fibi perfuafùm ha-
beant, clavem hanc ob fànclitatem quafi
plurima prieftare pofTe : llatuendum veto exi-
ftimo aliam clavem ^que ac illam in defedu
cauterii fecundum artem fabricati non in-
congrue cum frudu in ufum vocari pofte ,
fi extremitas ejus à forma cauterii non mul-
tum abludat , modo abfit fulpicio , fêd fi
cauterium aduale aptius formatum haberi
poteft iftud eligendum cenfeo.

X L

De Venajfèdione amp; purgatione forfàn
hic etiam aliquid dicendum erit, quoniam
in omnibus fere morbis purgantibus fângui-
nemque evacuantibus maluni eradicari haud
pauci credidere, attamen in morbis venenatis
faniores Pradici ifta ut minus tura omittunt,
amp; fatendum certe in c^Eteris etiam laxantia
fortioribus Catharticis, DiaphoreticaPhlebo-
tomie fa;pe numero praeferenda eflè, modo

B %nbsp;non

non repugnant robuftiora amp; plethorica cor-
pora , quae fortiora forfitan flugitant reme-
dia, interdum enim magnis nodis magni
qucerendi funtcunei.

XII.

Quod Cl vero malum jam aliquamdiu la-
titans virulentiam fuam primis pr^didis fym-
ptomatibus oftendere incipit, cito illi reme-
diis convenientibus utpote alexipharmacis ôc
diaphoreticis occurrendum eft. Ne poftre-
mis Symptomatibus malum confirmatum
defperatum evadat.

XIII.

Inter fpecifica commendantur pulvis Can-
crorum fluriatilium ôc fuccus c^parum

Vel

Rad. Gentiana
Valeriana an. iijj.
Tol. confolid. min.
ruta ßcccg
pulegii an. Mj.
Cmcrorum calcinator

Coquantur cum vino, amp; expreflione fada,
dentur patienti mane ^ij. Quod fi vero for-
tius arideat deco6to hoc uti poterit tanquam
vehiculo pulveris alicujus alexipharmaci cum
fpecificis mixti :

XIV.

Morbus hic eft acutus, venenumque con-
tumax, ideoque nec lenta remedia nec fegnes
Medicos expetit. Quod Ci vero eo pernicies
proceflerit, utaqua amp;c liquidorum metus in-
cefTerit. Galenus Medicamento fuo ex

Thure part. j.nbsp;'nbsp;'

Gentiame v.nbsp;,

Cancr. fiuviat. x.
' Patientibus anirfium addere videtur, alii-
que immerfionem in aquam frigidam prsci-
pue marinam fuadent. Aft Pradicorum plu-
rimi his illique iftud polytryleton Ovidia-
num occinunt.

Tollere nodofam nefcit Medicina padagram
Nec formidatis auxiliatur aquis

C O-

COROLL ARIA.

L

J^Ahies Canina eß morbus contagiofus, Mor^
bus vero a veneno viperß produBus potius
dici dehet venenatus quam contagioßis, eo quod
venenum illud viperafit connaturale non
morhificum.

I L

Morbus malignus ^ contagiofus fefe mutuo exquot;
cedunt, nam peßis eß morbus malignus ^
contagiofus ßmul, malignus non contagiofus
poteß ejfe aliqua tertiana, v. g. hahens Sym-
ptomata infolentiora quidem, fed non conta-
giofa , morbus contagiofus non malignus,
poteß ejfe fcahies.

I I I.

Ex amore amentia, licet ßcco pede ^ flurimis
VraUicis pr£tereatur, ^ illam ut inter huma-
ni corporis affeUus non annumerandam omit-

tunt.

tunt ; quant as tamen quandoque edatßrages,
teßantur exempla Samfonis, Herculis Didonis
amp; aliorum. Ve Remedüs amorïs Ovidm Ka-
fo y h£c in arte nemini cedens quam plurima
proponif. Medici quoque non nulli varia ex-
cogitavere. ^hus tamen omnibus ß quem-
piam philtris aut poculis amatoriis ine fc at um
curare tentes y citius vitam quam malum era-
dicahis. §^tn niß in ipfo principio Vomito-
riis ^ Alexipharmacis d^c. Huic affeBui '
dicatis agro fuccurras, oleum ^ operaperdi-
tur.

I V.

ViX fufficienterprohari poteß Adamum ^ Evam
hahuiffe umhilicos y quia y fuerunt aVeo crea-
tiy non vero matri alligati.

wwhiiV.^nbsp;tîVsus-i .VA'UViiî »-Vth V . ': ■

li.quot;nbsp;V

'iî XiU-U^nbsp;^ V iV: . l.' .VA

Vuv.!nbsp;i\ ■^îv/iùd-Av.vIx ^ 'iV'î

•Y I

T ; quot;

-.B

\ ■