O J U R I D ï C
V R A L I S,
D E
Q^V A My
FAVENTE DEO TER OPT. MAX.
Ex AüÜorïtate Magnifici T).ReBoris,
S.S. Theologiae Doâoris, ejufdemque Facultatis in Inclytâ Academiâ
Ultrajeâinâ Profelforis Ordinarii, Verbiqi^Divini ibidem in
Ecclefiâ Praeconis,
NEC NON
Amplißmi Senatus Academici confenfu , Mobilißmaque
Facultatis JZJ RIDIClt;ty£ Decreto,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in UTROQJJE JURE honoribus amp; Privilegiis
rité amp; legitime confequendis.
Eruditorum examini fubmittit
ADRIANUS VAN SPIERINXHOUCK, Delpho-Bat.
A. D. 24. Jun. bora locoque folitis.
Ex OfEcina Francisci Halma, Academia:
Typographi gt; çlo be Lxxxix,
imo, Gravipmo, Confultijfmoque
VIRO,
JCto, Reip. Delphenfi quondam a Sccretis digniï-
fimo, ibidemque Ecclefia^ pluries fcniori reveren-
difTimo, Patruo olimque tutori Optimo, filiali pie-
tate colendo, ac debito honore ad rogum ufque
profêquendo.
Speäatifflmo, Fiijfmo, Integerrimoque
VIRO,
Mercatori prudentifTimo, per affinitatem Avun-
culo fuc, ob plurima in fe collata beneficia grato,
quo par eft, animo, fufpiciendo,
J^ohUiffimo, Confultlßlmo, Doäißlmoque
VIRO,
Jdo Solidiflimo, Patrono caufarum facundiflimo,
Curatori pauperum fideliflimo, Studiprum fuorura
Dudtori meritifïimo, perquam honorando.
oc exenitium devetijfm»
peil ore Sacrum facit,
ADRIANUS van SPIER inxH O UC K,
-ocr page 3-disputatio juridica
INAVGVKALIS,
d e
On ignavü mihi feriaturo F e-
j de bis quidquam pro in-
genit modulo j qmd Inauguralis
exercitii Jpecimen exhibeat ,
Juave fuit delibare ; atque in
iflhoc Otio (^utinam 'viribusïê
humerts aquo ) äulciter otiari :
dum DoStorali vitta reditnien-
dum eoque
Galeatum fero duelli
Kuno in ardtum defilire cum debuerim,
Pedem referre pudor vetet j aut operis Lex.
THESIS I.
Mnia ut ordine peragantur, amp; cum ipfe quo«
quejflus, Jurioperam daturum, undenomen
juris defcendat, nolfe oportere ait, Li. fr. f.
de jufi. amp;jttre, mimmc inconveniens amp; nobis,
de Feriis pauca pro virilidiflerturis, aborigine
vocis aufpiciumfumere, videtur. Feri^ au-
tem ita diftae à ferkndù viüimü , ac cadendü amp; immolandis
hojiiis : unde amp; ipfs hofti« Feri^ amp; quidem praecidanea: amp;
fuccidanes dicuntur apud A. Gell. NoB. Att. Hb. 4. cap.6. vel ab
epuln ferendts-, in his enim epuls amp; facrificia fiebant expeco-
rum frugumque proventibus, Satyrico tefte, dum ait.
In carbone tuo charta pia thura foluta
Ponimm, feäum vitulijecur, albaque porci
Omenta.
Sicut porcs pracidanea mentio eft apud eundem GelJ. loco ci-
tato. Quomodo amp; vitulum idum legimus apud Liv. Hb. zu
amp; taurum, ftcun vel bipenni ut plurimum adhibita, percuf-
lum ; uti in hanc rem fic modulatus eft Maro
Qaales mugitus i fugitcttm faucius aras
Taurus, ^ incettam exctijjît cervice kcntim.
Et àlius dixit,
Pinguia Utifera perßringere colla bipenni.
Vid. omnino mundiciarum ejufmodi feflatore megregium D.
Barn. Brtfon. afe/em.i. nifi malimus JVr/.^ per antiphrafin
dici, quod tunc nullaî res indequod lepidum eft Ety-
mon Franc. Pollet, htflor. for. Rom. pag.'). Id difco, Feri is ni-
mium illeâosac dementatos defidesproverbium meruiflb, quod
Erafmi eft, m Ad^giis pag. dé^yotç dh iogrc, ideft, fem-
per fenae inertibus.
II-
Defcnbi poflunt feriœ (licet in momdico feria quoque repe-
riatur in/. 6. C.decuftod. reor. ubi per quart am feriam) cef-
fationes a forenfibus negotiis /. 9. ff. defer, five dies ab adibus
judiciahbus vacui, quibus publice jus non dicitur. nec fui po-
teftatem ma^ftratus facit /. 5. f. eod. ejufque copia non eft
t. i6. §.4. f.exqutb. cauf. maj. ad experiundum /. l.infin.f.
de dtverf temp, refcript. fcilicet. ut judiciali fabbatho refpirent,
m durabiles fint, concertantes, neu obtundantur penitus con-
fcripti dicafteriorum patres: utrofque verôdevota dulcifque fa-
turet quies. Quanquam amp; pro pace bellorumque induciis fumi
fenas recordor, monente Flacco carm.Ub.^. od.^.
J^ongas, O utinam l dux bone ferlas
Fraßes Hefperia.
Quia
-ocr page 5-Quia autem aliquando nihil cum populo agi utile futurum
erat, tefte Liv. Hb. i. dies faftos nefaftofque Rex Numa fecit,
urbem novam conditam vi amp; armis , jure eam legibufque ac
moribus de integro condere parans: quorum dierum explicatio-
nem acdiftinftionem nobis exhibet Ovid. feq. verfic.
Ille Nef aft HS erit, per quem tria verba ßlentur,
Fafttis erit per quem lege licebit agi.
tribus enim hifce folennibus verbis do , dico, addico^ univerfa
Praetoria jurifdiftio expeditur. Vide laudatum Brijfon. lib. 5.
aliter nominati funt fefti amp; profefti, feriati amp; nec
feriati, illis filet judiciorum ftrepitus, dum Alcyonia fori funt,
hisfervet, qMznào fejfiomm, ut vocantur, dies funt, five/«gt;»-
-gabiles, Pollet.de for. Rom. Praetore in tribunal! fedente/. a, §. i.
ff. quis ord. inbon.pojfeff.Nbv.ji.c. r.
IV.
Fuerunt etiam antiquitus intercifi Deorum hominuroquc
communes : quibufdam enim illorum horis fas erat, quibuf-
dam nefas jus dicere , vid. Cantel. de Rom. Rep.differt. -^.cap.^.
de quibus ita canit Nafo.
Nec toto prafiare die fua jura putaris,
fcilicet Praetorem :
Qm jam fafirn erit, mane nef aft us erat.
Nam ßmul exta Deo data funt, licet omnia fari
Ferbaque honoratm libera Prxtor habet.
Horum dierum Notae in Calendario veteri Romano inve-
niuntur his litteris, EN. NP. FP, quae fic explicantur. EN.
endotcrcifos dénotât; NP. nefaftos primo, id eft, quibus qui-
dem horis matutinis jus dicere non licebat, poftmeridianis au-
rem licebat ; his contrarii erant FP. id eft fafti primo : iis eninî
antemeridiano tempore fari licebat, poft meridiem vero nefas
erat. Dies EN. NP- hodieque in noftratium territoriis cele-
brantur, nempe afcenfionis expromiflbris noftri, amp; fimil. Vid,
Comm.z.defem.
a jnbsp;V. Cx'
-ocr page 6-Cstérum funt feriae privat« , vel publicaé ; privat« funt
vel propriae familiarum , ut Claudise familias, aut ^miliae,
Fabiaî, Juliae amp;c. de quibus loquuntur xii. tab. Sacra privata
perpetuo manento. Vel funt fingulorum , ut Natalium. M«er-
tialAib..z, epigr. Natalem colimHs, tacete lites.Téull. lih.i,
DkamKs bona verba , venit Natalis ad aras.
amp; Horatius Maecenatis natalem celebrans ita canit,
Jftre folennis mihi, fanSiiorque
Pene natali proprio , quod ex hac
Luce f Macenas meus affluent es
erdinat annos.
Quo die Candida omina, (Brißon. pag. 606.) Nataliaque mu-
nera dabant, ut patet ex /. 51. 8. f. de don. inter vir. (fr t*x.
unde Terent. in Phorm.
Ferietur alio munere , ubi hera pepererit,
Porro autem alio, ubi erit puero natalis dies.
Summa nempe cura amp; religione Antiqui obfervabant, ne amici
diem natalem fine muneredimitterent, Symmach.lib.6.epiß.
natalitio munere, quodfrequentari à nobis per multos annos commu-
nis félicitas faciei, noßrum hilaraßis animum. Quomodo viden-
tur intelligenda verba l. iz.§. 3. de adm. drper. tut. amp; curat, ubi
folennia munera parentibus cognatifque mittet. 11 le vero cui nata-
lis erat, hocagebat, ut genialiter eo die amp; amicos, amp; fe acd-
peret. Plaut, in Pfeud.
Mihi hodie natalis dies efi , decet eum omnes vos concele-
brare.
Percam, callum , glandium fumen , facito in aqua ja-
ceant. Satinaudis\
Magnifice volo enim fummos viros accipere.
Adde Juven. Sat. 11.
Moris erat quondam feftis fervare diebus
Et natalitium cognatis ponere lardum.
Adeo quidem , ut non privatum , fed publicum fspe convi-
vium daretur; atque hoc eft quod J. Marcianus notât in l.ii.
f'de
-ocr page 7-ff. de anmis legat. ubi inquit, cum quidam decurlonibus divißo'
nes dari voluiffet die nMalis ftti , Divi Severus ^ Antoninm re-
fcrifferunt, mn efe verißmile teßatorem de uno anno finßjfe, fed
de perpetuo legato. Divifiones fignificant vifcerationes, cruftula
amp; mulfum , qus viritira convivis dividebantur, ut ex infcri-
ptione apparet, quae Spoleti eft.
TRIE, MILIT. LEG. XV. APOLLINARIS. ET.
LEO. V. MACED. HIC. LEGAVIT. TESTAMEN-
TO. HS. LXVI. G. MONET. UT. EX. REDITU.
EJUS. SUMMiE, QUOT. ANNIS. VIII. IDUS. NO-
VEMB. NATALE. SUO. MUNICIPIB. EPULUM.
ET. CRUST. ET. MULSUM. DARETUR.
Amphidromia quoque, ut Grammatici Graeci referunt, dies
erat familiae fèftus , quo natum puerum circum focum fere-
bant, propinquique amp; amici dona dabant. Pejus erat feftum
illud Athenienfibus confccratum, in quo jus erat, dideriis amp;
conviciis in alios ludere. Erafm. adag. pag. 550. Casterum juxta
natalium ferias, vetuftas agnovit amp; funeralium , erantquenovera
dierum , unde novendiale factum , cum defundis luftrabant,
amp; jufta mortuis faciebant, quibus diebus in jus vocari non po-
terant Li. ff. de in jus vor. aut ullatenus mqmctm. Auth. ßdne'
que C. d. fepul.viol. Nov. 115. cap. 5. Pœnicales olim appellaban-
tur hae novem dierum feriae, five denicales, fcribente Gell. No6t.
Att. lib. 16. cap. 4. ad fin. ubi funm familiare, feriave denicales Scc.
feptem enim diebus cadaver domi deploratum, (exemplo Jofephi
Vid. Genef 50. verf. 10. ) oftavo efFerebatur , nono tumula-
batur. Bald.de poen. tem. litig. praeterea funeris caufa vifcerationes
amp; gladiatores populo datos , ludofque funebres faâos, poft
ludos epulum, tradit Liv.lib. 8. cap. 21. Idem lib.},^. cap.ä^6.
«dd.l.'i^f.f.deltgat. 5.
Ut tandem ad publicas tranfitum faciam, es funt vel folen-
nes feu ordinaris , vel repentinas feu extraordinariae : /. 3. C,
dedUat. Macrobiusquatuor fpecies ponit, nempe ftativas, con-
ceptivas, imperativas amp; Dundinas, quarum quaîdam ad bono-
îeoï
-ocr page 8-rem Dei, quaedam ad homines pertinent, amp; earum, qu» ad
homines pertinent, quasdam pro veneratione Principis, quae-
dam pro utilitate feu neceffitate hominum, qusdam ad publi-
cam laetitiam feu ludum ; fed has tetigiife , amp; quafi digito
monftralfe fat eft , quas adeo hiftoricis amp; antiquitatis ftudiofis
relinquimus.-,Add. omnino, qux eleganter colleda tradit Tlamp;o/oy:
Sjmagm.jttr. univ. lib. z. cap. 16.
Solennes five ordinarii funt , qu® quotannis amp; certis tem-
poribus recurrunt in orbem : unde amp; fliatae amp; anniverfarias
nuncupantur. Matth, dejud.difp.^. quales facra quoque pagina
agnofcit, Thelof. Sjnt. ibid.». 5. funtque celebrandae fine fervili
opere, à node media ufque ad fequentis noftis mediam partem
l.^-f.h.t. quam diemnbsp;vocat Plinius, docente Zypejo
Not.jar.belg.t.defer. Yid. Pollet, hiß. for. Rot», pag. funt-
que vel divini vel humani juris praediâae feris : celebrandae,
ut opinamur, juxta Calendarium five ftilum non adioris aut rei,
fed judicis arg. l. de R. J-1.^. §. ult.ff. de tefiib. uti non
fpernenda teftificatione erudit Matth, d. judic. difp. 5. «. ij.
Wijfemb.h.t.mm. iz.fac. l.i.^.ult.ff. d.tefiib. 1.6 ff. d.Eviä.
ut tamen, quantum fieri poteft, conftituenda fint t-alia fiften-
di amp; litigandi tempora, quae nec adorinec reo ferlatafunt. arg.
/.Z.C. de Judais Cl. Voet h. t.
Divins ferias funt, quae divini cultus gratia conftituuntur,
ac velut divinas Majeftati dicatse funt , velut dies folis, quem
Dominicumritè dixeremajores l.ult. C.h.t. amp;quem Conftan-
tinusMagnus primus in orbe juflit obfervari /. 3. C. h.t. neuti-
quam verô religione tam perverfa, qua Judaeus ille, quia Sab-
bathum fuum erat, in Latrinam dilapfus eo ipfe die juvari re-
nuit, recufantique fuppetias ferre vetuit fuo nunc die facro,
Chriftianus dux Clevi Brittonum , (vulgo Clochefter) interea
mifero , quem luce tertia uterque falvaflet , fuffocato. Vid.
Chron. Angl. Rob. Baker, in vita Henr. nf^g- quot;'i^i » 55. ex
qua tamen Conftantini juflione non fequitm*, diem domini-
cum
cum non fuifle antea cultum ab ecclefia , quod nonnulli inde
colledum voluerunt C/. Huher. prdcEl. ad h. t. n. 2. divinas
quoque ferias faciunt dies Pafchalis, Jiatalis Domini, amp; Epi-
phaniae: prsterea feptem dies, qui prxcedunt, amp; feptem qui
fequuntur l.j. C. defer, hifce quindecim Pafchalibus diebus,
omnesalt;äus, feu publici funt , feu privati, etiam annnonarix
fiiniäionis compulfionem , omniumquc publicorum privato-
rumque debitorum differri exaâionem prœcipiunt Impp. /. 7.
/.8. C.eod. inhiberi quoque omnem criminalium qusfl:ionum
cognitionem diebus quadraginta, qui Pafchale tempus antici-
pant 1.6. C.eod, quam antiquavit ufus, notanteZypejo not.jur.
belg.t. defer, in fin. his quoque addunt Impp. Natalities dies
urbium Maximarum Romse atque Conftantinopoüs, die/que
Caiendarum Januariarum confuetos otio mancipari /. 7. C. ad.
de his ita canit Ovid. lafl. Hb. i.
Lite vacent aures, infanaque protinm abßnt
yurgia, differ opus i livida lingua tuum.
amp; Hor at, lib. 3. carm,
Hic dies anno ndemte feßus,nbsp;, •
amp; paulo pofl:
-......... —gt;» —— procul omnis eß»
Clamor ^ ira
Mitte civiles fuper urbe curas.
In eadem obfervatione habuerunt eos dies Impp. qui vel lucis
aufpicia vel ortus imperii illis protulerunt d.l.j.C. eod, utiMar-
tialis Domitiani Cœfaris natalem politiflimo hoc epigrammatc
célébrât :
Cdfaris alma dies, ^ Iftce facratiór illa
Confcia Dyüitum , qua tulit arma, yovem :
Longa precor, Pjlioque veni numerofior avo.
Semper et hoc vdtu vel meliore nite.
Sin verô in diem Dominicum lucis amp; imperii ortus caufa cele-
branda folennitas inciderit, earn differri prœcipiunt Impp. I. ult.
h.t. Csterum Imp. Manuel Comm. Confi. Impp. 2. defer.
illos dies quibus propter nativitatem , aut creationem principis
ferfamur , inter non Feriatos collocat : Mea, ita^ne, inquit,
ImperatoriaMajeflas qHthmdiebtis , mm in hancvitum produBa]
Divina providentie in Imp. defignata efi ne fieriati fmt, neqne »//^
indMiM mtllis jadiciahabeant, fiancit. Porro conftitutio haec Pa-
picolis Calendarii loco fufficere poteft ; quippe qua continen-
tur omnes dies, tum quibus nullo modo ulla ipforum parte
judicium conftitui poteft, acnemo judicum judiciale quiddam
facit, tum quibus ex parte judicium fiftitur. Adde quoque
Nov.Neon. 88. Hifce omnibus diebus, ut cundimanumitten-
diemancipandiquehcentiam habeant, itaquicquid contentiofa:
junidiaionis etiam confentientibus litigatoribus faftum eflet
apud judices arbitrofvc , id omnibus modis irritum erat amp;
infirmum /. z. /. 6. l. 7. /. 8. C. defer, l. 3. §. i.f.eod. Sc merito,
cum litigiis privatorum conftet reliquos poffe'dies fufficere
l.iyinfin.C.deJudais. Praecipiunt porroImpp. dieSabbatho,
ac rehquis fub tempore, quo ƒudaei cultus fui reverentiam fer-
vant, neminem aut facere aliquid , aut ulla ex parte conveniri
debere: Ita tamen, ut nec illis detur licentia eodem die Chri-
ftianos orthodoxos convenire d. l. i^. c. de Jndds. Sed amp;
l.xii. tab. Fernsjurgia amovento, eafque in famulis (operibus
patratis) habento. Cic. Ub. i.delegib. Feriarum feftorumque die-
„ rum ratio m liberis requietem habet litium amp;jurgiorura, in
,, fervis, amp;c. Vid. etiam Macrob. lib.i. cap.i6. ne etiam fe-
ftis diebus opus fieri debeat Tibull. admonet :
Luce fiacra reqmeficat humm , reqmeficat arator y
Et grave, fiufpenfo vomere, ceffet opm.
Solvite vinelajugis, nmcad pr^fepia debent
Plena Coronato ^are boves capite
Omnia fimt temer at a Deo, non audeatulla
Lanißcam penßs impofiuijfe mamm.
Sane his diebus feriifque divinis ufque adeo religiofi fuerunt
hthnici, ut in illis putarent
grande nef as ^ morte piandum 3
mala vel verba facere. Ovidifaft. de Calendis Januariis:
Pr»-
-ocr page 11-Profpera lux oritur, Unguis animifque favete,
Nunc dicenda bono funt bona verba die.
lAera lib.i'), Metant.
- —-- cognovit nomina caflm,
EvinBus vitta crines albente facerdos,
En Dem efi. Deus eß, Unguis animifque favete
Omfquis ades dixit. —— —- ——
Eodem modo Horat, lib. 5. carm.
' ■ —— Male nominati, parcite verbu.
Hic dies vere mihifcfim atras
Eximet curas.
Facile eft porro vel uno C. Fabii exemplo difcere, quanta pic-
tate, quantaque obfervantia Deos amp; facra ftia coluerint : quan-
doquidem ei neque obfeffionis neque oppugnationis terror ob-
fuit, quominus fuae gentis folenne faci-ificium in monte Quiri-
nali ex arcedigreflus inter Gallica tela perageret, quod non mi-
nore hoftium quam fuorum admiratione confpeftum , refert
Liv.lib.^. cap. 52. Floras lib.h.cap. 13. quicquid etiam Fefto
aut Nefafto die fiebat, ominofum amp; vitio faftum putabant:
Lyricus enim cum repentino arboris cafu pasne oppreflus eflêt
Hb. i.carm. de ea ita canit,
Ille Nefaßo te pofuit die.
Porro diebus Pafchalibus conftitutum eft latrones, raptores,
homicidas, Ifauros qualicunque tempore Pafchalium dierum
cxaminari, amp; quœftionibus fubjici, cum[amp;in hoc Summi Nu-
minis fperetur venia , per quod multorum falus amp; incolumitas
procuratur 1.10. C.h. t. quE lex derogat/. 6. G. eod. ubi Impp.
Valent. Valens amp;Gratian. inhibent omnem cognitionem crimi-
nalium quaeftionum : ita enim publica falus amp; incolumitas pro-
curandaeft, ut, quanquam ubi primus dies Pafchalis extitcrit,
omnium captivorum vincula diffolverentur , amp; è cuftodia di-
mitterentur, etiamfi principalis juffio non intercefferit, nullus
tarnen eorum , quos fupra recenfuimus, ullam vinculorum
requiem accipiat, aut eo die è carcere dimittatur, neque immu-
B 2nbsp;nitate
-ocr page 12-nitatc gaudeat /. 5. /. 9. C. de eftfc, andient, rationem habes in
ipfa lege: nempe, quod ab ejufmodi fceleratis hominibus, fi
dimittantur , contaminari potius gaudia lïtitiamque commu-
nem animadvertimus; nimirum cum cum quoque diemviolarc
non verentur fcelerum fuorum immanitate, neve atrocia fua
perpetrate crimina finunt. Horfum juvant illa Juven.Sat.il.
Om tam fefe a dies, ut cefet prodere furem,
Perßdiamy fraudes, atque omni ex crimine lucrum
Omfitum, amp; partos gladio . velpyxidenummos.
Noftrates ideo nec reorum dimiffione, nec relaxatione feflios
dies celebrandos, fed potius juftitis adminiftratione, amp; reo-
rum facrificio ornandos, amp; cohoneftandos ccnfent , quod
omnimodo juftitiaî normae, ac legi divins magis confentaneum
amp;congruumteftatur Groenew. add. 1.%.C.deepifc.auàent. nam
(utait) quiaWolvit improbum amp; qui condemnatjuftum, abo-
minatiojehovas funt aequeambo. Prov. 17:15. Add.A''«/».55:5j.
Deutr.iy.j. ut tamen reis ad difponendas res (dicam animas)
fuas, componen(^ofque mceftospenatos (dicam offenfumfcelerc
Deum ) aliquod temporis fpatium , quafi , ferias quafdam amp;
inducias concederes, tribuendum fit l.z.C.d.exhib. ^ tranfr».
reis y yerîim Judaeorum haec olim confuetudo erat, ut in mc-
inoriam liberati ex ^gypto populi , vinélum unum Pafchali
dieè carcere dimitterent, Jldatth. zjx i^.nbsp;Ji/îarc,
15:6. Luc.zy. 17. quam confuetudinem , à Romanis in Pro-
vinciam redaâiretinuerunt, Provinciarum praefidibus, ut ea
dementia amp; mifericordia populi gratiam fibi conciliarent, id
jllis indulgentibus. Givenew. add.l. 5. C.de epifi. audient. feriatis
his diebus, Picc pro tribunali tantum , amp; à fuperiore loco, fed
amp; de plano audiri Cuftodiae poterant, quae omnia probantur.
/. 18. §. pen. ait ff. de quafi. l. jz.ff.de public, judic. l. 3./. $gt;•/'.
defer, d. l. 9. C.d. epifc, aud. 1.6. C.d. cufiod. rer.
Ifthaclcges refcripfit Imp, Trajanus, ferias à forenfibus tan-
tum negotiis darc vacationem ; ea autem quae ad difciplinam mi-
litarem pertinent, etiam feriatis diebus peragenda. à.L^.ff.h.t.
Quod ad renj militareni fpeélat, equidem nec ibi erant unius ge-
neris dies omnes: alii enim difti prsliares, alii non praeliares.
Praeliares habebant eos, quibus fas erat res ab hofte repetere,
vel hoftem praelioamp;armislacefcere ; Non praeliares erant , qui-
bus res repetere, hoftemlaeefcere, aut prslium committere haud
Jiccbat, quales erant dies jufti, item atri, aut faftis damnati pro-
pter acceptam cladem, ut dies ante quartum Calendas, vel no-
nas, vel Idus, qus ideo imominales diâs; ante quartum autem
Calendas fextilis creditur accepta clades ad Cannas G^//. m^. Att.
lib.^. eap.ij. diemque 15. Calendas Textiles duplici
ciade mfignem ( quo die ad Crsmeram Fabii cxCi : quo de-
inde ad Alliamcum exitio urbis fcedepugnatum :) à pofteriore
clade Allienfem appellatum, refert Liv. lib. 6. ac faftis damna-
turn Flor. lib. i. cap. 15. amp; Lucan. Ub.j.
Et damnata diu Romanis Allia fajlü.
Fhriis etiam Latinarum, Saturnaliorum, Ditis amp; Proferpinœ
prœlium committere nefas erat, ita enim Macrob. nam cum latiar
id eft, latinarum folenne concipitur, item diebus Saturnaliorum,'
fed amp; cum mundus patet, nefas cft prsliumfumere. Docetetiam
idem lib. i. Saturn, pontifices ftatuiiffe poftridie omnes calen-
das, nonas, idus, atros dies habendos. vid. A. Cell. lib. ^
Plutarch, in lib. rm- KitpaXctiatf.
Cum amp; ab antiquis legibus, amp; à diverfis principibus fem-
per rufticitati confultum eft , amp; in multis legum fubtilitati-
bus obfervatio ei remiffa , quod ex ipfis rerum invenimus do-
cumentis I. 51. C. de teflsm. excipiuntur agricole neceflitatis
tempore ab (obfervatione fcriarum dierum Dominicorum, re-
liquorumquefeftorum : quoniam frequenterevcnit, ut non aptius
alio die frumenta fulcis, aut vineae fcrobibus mandentur, ne oc-
«^afione momenti, pereat commoditas ccelefti provifione con«gt;
^efTa /.3. C. defer, cm adftipulatur Virg. lib. i. georg.
Quippe etiam fe^ü quadam exercere âtebut
Fas ^ jura ftnnnt ' rivos deducere nulla
Religio. vernit y fegeti prat enden Jepemi
B 5
-ocr page 14-Inßdias avibus moliri, incendere vepres
Jßalamumcjue gregem fiuvio mer fare faltibri'
Praédiâae tamen legi derogare amp; quidem totam abrogate co-
natus fuit Imp. Leo Nov. 45. quae etiam exprefle agricdas à
laboribus rufticis ceffare praecepit : quoniam , jj
inquit, iftiuf.
j,modi lex inlucem prodiit, quae Domini cultum vilipendât,
„ diverfum ab illis, qui contra omnes adverfarios à Spiritu San-
„ fto viâoriam obtinuerunt, decretum praefcribat : ftatuimus
„nos etiam, quod Spiritui Sanóto , ab ipfoque inftitutis Apo-
„ ftolis placuit, ut omnes in die facro , quoque noftra inte-
„gritas inrtaurata eft , 3 labore vacent, neque agricole, ne-
„que quiquam alii in illo illicitum opus aggrediantur. Pro-
fedo religiofiore cautela ! faltem juxta Theologos ^mef de
cafib. confc. Hb. 4. cap. 33. 9. Zepp. de legib. Mofaic. Itb.^.
cap. 9. fiEl. de mercat. (jr timd. in fin, quam tamen noftris tem-
perari moribus, edocet Groeneiv. ad l. 5. C. h. t. Zjp. not.
jar. belg. h. confule Renat. Choppin. de privil. mßicoram üb. 2,
cap. 7.
X I I.
Sed nunc ad humanas intendo digitum : eae funt Meffium amp;
vindemiarum , quarum vacationes non ruftics duntaxat genti
verum amp; aliis prodefledifputat D. Struv. ad h. t. poffunt amp; nun-
dins adjici arg.l. 3. §. ult.ff. eod. /• m. C. de nund. amp; mercat.
Meffis hic accipitur pro eo tempore, quo frumenta fcinduntur
/. I. /. 4. f.h. t. non difpari fenfu Vtrg.^. eclog,
Änte focum fi frigus erit fi meßts in umbra.
Vindemiae pro tempore, quo colliguntur uvae, autvinexfcrobi-
bus mandantur. Colum. lib. dearb. vinàemiafaâa, ftatim putare
incipito ferramentis quam optimis. Farrolib.i. dere ruft. In vine-
tis uva quum erit matura vindemiam ita fieri oportet. Meffis caufa
forum claudebatura dieoâavo Calendarum Julii, ufque ad Ca-
lendas Augufti, vindemise gratia à die decimo Calendarum Sep-
tembris ufque ad idus Odobris l. i. C. defer- quod tamen va-
riat in provinciis pro locorum diverfitate amp; confuetudine l. 4.
ff. eod. l.-]. ff. de off. procoß amp; legati. verius enim eft ob re-
gio-
-ocr page 15-ÏNAUGURALIS. ij
gionum diftantiam, diverfam aëris amp; climatum temperiemj hac
de re nihil certi ftatui pofte, tradente Bufio aà d. l, a h t. ubi
quod de Feriis Meffium dicitur, ex moribus etiam âd quot;tempus
feminationis refert j quod rationem habet arg. I. i. c, de ante.
amp; cenf. Vide Coftal. h. De hodiernis feriarum diebus peculia-
rium locorumftatuta disant, amp; particulates quîeque Curiarum
conftitutiones, idemteftante Cl. Huber. trdea. adh.t.n.i.
XT J-nbsp;XIII.
Nundmç vero didç vel à Nundina,antiquorum Dea.vel à nono
die,quo cives m urbem conveniebant propriis negotiis vel mercibus
provifun : quibus tefte Macrob. legem ferre non licebat, ne fi cum
populo agi beeret, mterpellarentur nundinatores: quibusimmu-
nitate data amp; relevatis vedigalium oneribus, fic optime com-
merças confulitur; quique adeo, hifceimpetratisàprincipenun-
dinis, (cujuseft jus nundinarum concedere Groenew. ff'. ^ C.
de Nund. amp; mercat.) fub tutela velut publica recepti, nil fibi
metuentes fua nobis communicant, reiquepublicae quafi nervos
ifthoc pado promovent. Difceptatum tamen refert Macrob.
a vetenbus fcnptonbus, utrum hae feriae fuerint an fecus?
negate docet Titum, Julium, Modeftinum amp; Trebatium : con-
tra fenas efle affirmare J. Caefarem amp; Corn. Labeonem, eau-
famque hujus difcriminis inveniri apud Cran. Lycinianum. Jure
novo Ferias elfe fatis aperte probant Impp. d.i. m. C. de nund.
amp; Mere. Vêtant enim his qui nundinas fréquentant fub ullo
prstextu ahquam inferri moleftiam : Quod amp; de moribus re-
ceptum, quibus ml sque expeditum eft, quam antequam nun-
dinarum (iv^^\^ovry.MerckO defluxerintcurricula . neminem
apprehendi vel carcerari polfe ob debitum civile, nifi in iifdem
Vel contraxent vel m illo loco fefe foluturum receperit, arg. /.8.
amp; paßm f. de eo quod certo loco, facit /. 41. f. de K O. Vid.
'^ewl. difp. ad f. t. de in his voc. «.2. Ut. e. add.Wafen.Pyax.
Jud. cap.x. n.20. Tuld. Peres, ad t. C. de nundin. Harum fe-
quot;arum jus , decennii tempore non utendo Jure civili amittitur
eod. Groenew. ff. amp; C.iod.
Solcmnibtis breviter expofitis, reftant repentinae feu impera«
tiv« quas Principes, domi militigeque re fe icitergeftaextra or-
dinem indicunt Li.C. defer. /. i6. §. j. ff, qu3gt;HS canf. maj.
Ideoque imperiales dicuntur in /. 4. C. eod. quare etiam folus
Princeps Ferias indicere poteft d. l./{.C.eod. Matth, difp. ^.n.i^.
fed indiftas poteft quilibet judex pro ufu amp; jufta ratione mo-
derari d. l. 4. C. junfl:. l. 4. eod. l. j.ff. d. off.procos amp; legat. non
itemftatuto tollere, quse Baldi fuit rudior iliatio. vid. Cl. Hu-
her. praleB. ad f. h. t. «.4. add. Mmh. de judic. dijp. y. ». 14.
Quod autem Ferias indicere femp er fummi fuerit imperii, ex eo
videre eft, quod conftituendarum feriarum caufa , Diâatorem
àSenatudidumlegimus, ut P. Valerium Publicolam apudZw,
lib. 7. cap. i8. Im.perabantur ut plurimum ob evenrum quen-
dam populo , ut fi terrse motus aut fpedrum apparuiflet,
aut fi
Lapides ejfuderit imber,
Imo propter quasvis alia prodigia ac /iiofy'fj.ua : quamobrem
amp;FcriariAtticos adfoluiffe meminit/quot;wc«^. Hous Archaolog.
Attic, lib.i. cap.z. quibus addebantur in piaculum facrificia amp;
fupplicationes juxta illud Satyrici
Qmque coronata lullrari debeat agna.
Celebrabantur prsterea hs repentinxob lœtitiam publicam, amp;
res profpere geftas, ut fupra notatum, quo facit exprelTa lex 26.
7. f. ex quib, cauf maj. l. 8. l. 9. f. ad femt.Turpill- Vid.
Ann. Robert, rer. judicat. lib. 4. cap. 15. ut amp; fi res profpere
fuccedat, indicuntur aliquando F^riä l. 1. C. defer, teftis
locuples eft Dio, Caff. /. 6. 45. referens J. Caefarem devido
Cn. Pompejo in Hifpania , triumphum Roms egilfe , amp; Fe-
rias quinquagintadierum aâas , amp; Apud Liv. lib. 58. Scipio
Tribunusplebis accufatus hoe modo has Ferias indicere vide-
tur: hoe die, ait, „Tribuni plebis, volqueQuirites,cumH3n-
„ nibale amp; Carthaginienfibus fignis collatis in Africa bene ac
„feliciter pugnavi. Itaque, hodie cum litibus amp; jurgiisfuper-
,, federe aequum fit. Ego hinc ex templo in Capitolium ad
«Joveni Opt, Max. junonemque ac Minervam cseterofque
„Deos, qui Capitolio amp; arci prasfident, falutandos ibo. Si-
militer Horat. ob Vit^oriam] Aâiacam Sodalibus eas in-
dicit, eofque ad indulgendum genio adhortatur Epigrammate
notiffimo.
Nmc eß hibendHm nunc pede libero
Pulfanda tellus : nunc Saliaribta
Omare pulvinar Deorum
Tempus erat dapibus fodales.
Non enim, auflore Tibullo,
—--- Feßa luce madere
Efi rubor, errantes ^ male ferre pedes.
Sed bene Meßalam fua ejuifque adpocula dicat,
Nomen équot; abficntü fingula verba fonent.
mos hic , ut obiter moneam , fuit Grscorum amp; Romanorumj
ut ad pocula , amicorum , benefàârorum , Principum , bonis
cum votis meminiffent, eo ipfo gratiorafibi vina facientes, amp;
fodales invitantes ad largius bibendum. Sic Ovid. Ub. i. de
arte amandi.
Et bene dk Domina, bene cum quo dormiat illa.
Idem lib. 2. faß.
Et bene nos, bene te, patriapater Optime Cafar,
Dicite fuffufo per facra verba mero.
Res cx voluptate paulatim tranfiit in coadionem , etiam inter
prifcos Chriftianos : quippe adhibebantur ea nomina, ut fi
quis, quamvis contra facietatem amp; lubitum refpondere du-
bitarct, impietatis reus haberetur. Audi Ambrofium : Quid
„obteftationes, inquit, potantium loquar ? Quid memorem
J, Sacramenta qux violare nefas arbitrantur ? bibamus, inqui-
„unt, pro falute Imperatorum , amp; qui non biberit, fit reus
„in devotione. Videtur enim non amare Imperatorem , qui
«pro falute ejus non biberit. Bibamus pro falute excercituum.
»gt;pro Comitum virtute, pro filiorum fanitate, Verum ne ex-
tra harenam certaCTe videar, ad intermiffum munus revertar : Pro-
confules quoque pro jucundo fuoadventu, dum in aliquam ce-
iebremprovenirent civitatem vel caput provincie, Ferias qu3f
fecundum mores amp; confuetudines retro obtinuiflent dabant VI-
fian.l.j.ff.de of.-procos. Dedimus amp; nuperrime nobis, quum
gratulabundus quantus erat orbis, Sonoro ardentique micabat
aëre fuper incredibili expeditione Brittannica, nec nor. nieri-
tiffima CoronationeAuguftiffimiRegis Guilhelmi III. atque
Sereniffimas Reginas Conjugis Mari^ Stuart^e , Memo-
rabilem fupra millefimum fexcentefimum, oétuagefimi noni Anni
Diem Apriiïs ,amp; in faftis eximiae alicujus notje adjedio-
nefignandam, quam quoque pancgyrico carmine concelebravit
nonorifice vir CID. Lucas vandePoIl. Promotor homrandus.
At nullum quidem folenne neque ftativum apud Romanos
erat feftum atratum feu lugubre, nec planftus ob raptosDeos
nec lamenta mulierum , qualia Sacra Grasci faciunt, raptamPro-
ferpinam , cafufque Bacchi referentia amp; id genus alia Dion,
kalicarn. lib. z. antiqtt. Repentinum autem habuerunt, nempe
Juftitium, quod erat Jurifdidionis ob tumultum aut res infe-
liciter geftas intermiffio, five juris ftatio, quo tempore lege agi
non licebat, cujus varia exempla exftant paffim apud Aâores,
Liv. lik ID. Senatum, loquitur, Nunciis de Campanis po-
pulatione allatis conterritum, Juftitium indici, deledum omnis
generis hominum haberi juflifle. Sic idem lib. 3. lib. 7.
Sed amp; luârus amp; moeftitias caufa plerumque juftitium aut indi-
dum aut fumptum oftendit Tacit, lib. z. Ann. de Germanici
„ morte loquens his verbis : hos vulgi fermones audita mors adeo
„incendit, utanteediflumMagiftratuum, ante SCtum fumpto
„ juftitio,deferercnturfora, clauderenturdomus, paiTimfilen-
tia amp; gemitus. Tumuitu vero fedato remitti Juftitium fole-
bat ; amp; fupplicationes aliquando in ejus locum fuccedebantî
vid. Liv. lib. 3. Inde Romam reditum eft, Juftitium remif-
fum. Idem lib, 10. Itaque amp; fupplicationes ob rem bene ge-
„ftam Confulis nomine decernunt, Juftitium remittitur, quocJ
„ fueratper dies decern amp; odo. add. eleganter D. Mßon.de form,
»lik z. fag.i^o.nbsp;XVI. Fafla
Fada Mentione de fiipplicationibus non abs re videbitur amp;
has paucis illuftrare : Erant autem feriœrepentinoe plerumque con-
cepts in honorem Imperatoris, qui bonos una cum Imperatoris
nomine rebus feliciter geftis decernebatur vidori. Nempe cum
Senatus populo Deum templa aperiri ac gratiasDiis imperatoris
nomine agi jubebat. In hac autem fupplicationispompa, q\ix
aliquando pluribus, aliquando paucioribus continuabatur die-
bus, Senatus ad templa Deorum folemniter feconferebat, ibique
facrificabatthure fcilicet vino , lade,mola falfa, dabatque in
templis epulum: omnis autem populus agebat Diis gratias tum pro
parta jam vidoria, tum pro fpe vidoriae , qux afFulgebat amp;
vota pronus faciebat, ut Dii hoc modo placati, quod often-
derant beneficium , perficerent. Brijfon. pag. 4z. 104. ^ß:jq,
Primis R.eip.temporibus in unum tantum alterumque diemfup-
plicatio decernebatur, tamen ad poflremumeo resprogrelTaefl;,
ut etiam in quinquagintadierum fpatium décrétas fint, fiquidem
M.Valerio amp; M. Horatio Coff. devidis Sabinis fupplicatio in
unum diem décréta eft : Liv. lib. 3. M. Furio Camillo Vejis
captis in quatriduum, quot dierum nullo antea bello décrets
erant. Sic enim idem Hb. 5. cap.i^. velut. Ex infperato im-
„ menfum gaudium fuit. Et priufquam Senatus decerneret,
„plena omnia templa Romanarum matrum, grates Diis agen-
„ tium erant. Senatus in quatriduum , quot dierum nuilo
„antea bello fupplicationes decernit. At vero Cn. Pompejo,
confedo Mithridatico bello duodecim. Caefari bello gallico
primo quindecim : poft viginti. Hirtio , Panfae amp; Csfari
Odaviano Mutina Colonia liberata , quinquaginta dierum dé-
crets funt. In quibus decernendis, cum magnitudinis vido-
ris, tum dignitatis hominis rationem habuilfe videntur. Hoc
honoris genus Ciceroni quoque habitum fuit, Catilinaria con-
juratione deteda ac repreffa, ut ipfe meminit in 3. ^ 4,
Cfttii in z. Philipp. amp; alibi, habebantur quandoque fupplica-
tiones huic vel illi particular! Deo, aliquando ad omnia delu-
bra amp; circa'omnia pulvinaria, vid. Lw. tó. 7.//^. 41. etiam aver-
runcandi prodigiató, 10..
Imperabantur fcrise , ut litibus amp; jurgiis abftineretur, per
prsconem edici Antiquitus folitum, docet Cic. Hb. i. de divi-
ftat. Ac certis quidem folennibus verbis concipi confueviiTe,
quae legitima Ovid, appellat lib.i.faft.
Curio legitimis tmc fornacalia verbis
Maximns inàicit nec feat a fetcra facit.
eodem folenni modo compitaliorum Ferias calatasreperio, apud
A. Geil. lib. 10. cap. Arnob. lib. 7. aàverfm agent. Velut
excommuni gentilium fermone ita récitât. „ Lavatio Deum ma«
„ tris eft hodie. Jovis epulum eras eft. iEfculapü geritur ,
„ celebraturque vindemia. Leftifternium Ceteris erit idibus pro-
„ ximis. Telluris natalis eft.
De leâifternio id adnedimus, iftud quidem fuilTe feftum
Romanum, amp; repen tin is Feri is addipolfe, facrorum caufa in-
ftitutum, primo propter gravem peftilentemque animalibus aefta-
tcm , cujus infanabiü pernicie, quando nec caufa nec finis inve-
niebatur, libri Sybillini ex Senatus confulto aditi funt, uti hoc
modo refert Liv.ltb.lt;,. „Duumvirifacrisfaciundis , ledifter-
„nio turn primum in urbe Romana fado per dies odo, Apol-
5, linem, Latonamque, amp; Dianam , Herculem, Mercurium
„atque Neptunum, tribus quam ampüflime tum apparari po-
,,rerat, ftratis ledis placavere. Privatim quoque id Sacrum ce-
j^Iebratum, tota urbe patentibus Januis, promifcuoque ufu
„ rerum omnium in propatulo pofito, notos ignotofque paf-
advenas in Hofpitium dudos ferunt : amp; cum inimicis
„quoque benigne ac comitcr fermones habitos, jurgiis ac liti-
„bus temperatum, Vindisquoque dempta in eos dies vincula»
„ reiigioni deinde fuiffe, quibus eam opemDii tulilfent vinciri.
Prsterea varia horum feftorum exempla paflim apud audo-
res occurrunt, prsfertim apud. Liv. lib.j. cap. 2. ^25. lib.
2:2. cap. 10.
Sed ut tandem è diverticulo in viam redeamus , diffcrentias
divinarum amp; humanaruro videamus; humanis quamvis regula-
riter jus dici non poffit, neque quifquam judicatum facere, ne-
ve folvere debeat, praefertim cum adverfus partium voluntatem
judicatum fuerit /. 6. ff. defer, poteft tamen fponte litigantibus
prsfentibus amp; fe fiftentibus /. i. §. i. ƒ. eod. rede his renun-
ciare licet, non vero divinis /. uit. C. junfl:. d. l. i. §. i. ff. eod.
quibus lata fententia infirmaretur l. 4. C. quom. quand, jud.
Bußus, Coßal. aliiquej quod moribus tamen fecus eflê, inculcat
Groenew. ad l. 6. f. h. t. imo de jure, fi confenfus litigatorum
adfit, parum obftante l. 56. f-. de recept, qui arbttr. recep. Vid.
Branch, cent. i. afert. 27. Anton. Fab. in ration, ad /. i. §. 2. l. 6.
ff.h. t. praeterea his fieri poflunt omnia, in quibus dilatio pe-
riculum allatura eft, vel adionem eft peremptura, amp; id quod
pr3etermiirumnoceret,.ar^./. i. §. 12. T-l.ff. d. 2V. O. JV. (ita
Scaîvola Pontifice Max. refpondente ) verum ad hoc tantum cogi
aequum eft, ut lis conteftetur /. i.§.2.1, ^.f. h. t. rede vero omni
die tutores amp; curatores dantur /. z.ff. eod. l.%.^.i.ff. de tut. ^
curat, datü. atque ofEcii fuiadmonentur, excufationes allegan-
tur, alimenta conftituuntur, five ex neceflitate praefenti, dum'
res morae impatiens eft , five poft fecutura : states probantur,
ventris nomine , rei fervandx , legatorum, vel fidfeicommif-
forum , damni infedi caufa in poflêflîonem mittitur , quod
amp; ad Novi operis nuntiationem relatum eft : maxime cum ei
quoque in tempore provider! expediat arg. 1.1. §. 4. 12.
(fr feqq.ff- d. oper. novi nunc. Curator bonorum datur , omnr
etiam tempore liberalia judicia finiuntur, amp; in eum jus dici-
tur, qui quid nundinarum nomine adverfus communem utili-
tatem acceperit /. 2. /. §. r. amp; quot;^-ff- h.t. addunt interprétés
pofl'e amp; arbitratorem fententiam dicere in I. 8. Bald, in L
^It. C. eod. tametfi arbitria ad morem )udiciorum fint redaéba,
^[à.Bupum ad I. i.h.t. diflientit Coftal. ibid. adferens non arbi-
tria. fed arbitramenta valere, quia contraétusillis diebusiniti fub-
fifterent. Debitorem de fuga fufpeaum arreftari pofle in Feriis
2t
Deo dedicatis colligitur arg. /. i o. §. 16,ff. de his qua infraud.Cred,
l.fen.ff'.eod.Peckjm de jur. Jifiendi cap. i. c. lo. «. 1.1. Chrtftin.
decifion ml.z. dec. 158.168. fubfiftunt amp; pada amp; transadiones
I. z.l. 8. /. ult. C. h. t. circa quas non contemnendam ampleftor
fententiamftatuentium, quod quidem transaârio non fit nulla,
quae celebrata eft die Feriato : attamen profanent Sabbathum,
qui transaâiones operofum negotium exigentes, Feriis divinis
incunt; ne quicquam reclamante d. I. ult. C.h.t. fi quidem ibi
folum traditur quod omnis lis debeat diebus Feriatis ceffare,
amp; quod litigantesamiceconverfari, fufpenfaque lite potius de
transadionibus quam litigiis loqui debeant. Sic D. Struv. in Evol.
h. t. hifce adde infignihus iftis diebus; (ficut infigni^ diei mentio
eft innbsp;adSCtumTurpil.) expedite pofle plerofque adus
voluntatis jurifdidionis d. I. z.ff. h.t. 1.1. C. eod. fed amp; idem
efle in caufis piis, ut didum , Matrimonialium , Ecclefiafti,
earum, pupillorum, viduarum, inopum inter omnes conftat,
adeo etiam ut pofteriora pleraque ha;c, fi vel minima caufa fub-
fit, peragantur diebus (zcnsBufiusadl. i.h.t. Vid. D.Ejndhoven
dijfert. pag. 417. de dotequaefitum eft? magis tamen eft qu£e-
ftiones dotales in Feriis ceffare arg. l.j. C. de dot. promijf. non
obftante, quoddotium dicatur caufa pia L 52. §. i. ff.de condiSl.
indeb. nec non publica /. ff.de jure dot. 1.1, ff. folut. matr. fane
fi de dote alimentorum caufa decerni aut cognofci poftuletur,
res loquitur hancquaeftionem in Feriis tradandam. Yid. Fachin.
controv.lih. 10. cap. 56. tradantur etiam fine aliqua intermiflione
caufae publics ac fifcales I. 5. C.h.t. l.^. C.de veBig. amp;comm,
fit quoque à tabellione inftrumentum, ab Advocato informa-
tio Perex.. ad t. C. n. 6. i z.) Zoef. h. t. w. 5. item appellatio /. i.
C.eod. amp; ad comparendum die feriato coram venerando Prs-
tore, nempe humano, non vero facro uti ab Oldrado diftinguitur
arg. l.^. l. ult. C. de fer. l.l.ff.eod. Matth. difp. 5. ».ir. non
tamen ut refpondeatur die feriato citatio in jus valet l.i.ff.h. t.
vid. Groenen^, ad l, ult. C. eod. quod fi citatio fada fit in diem
feriatum, benignius quidem videtur, fequentem non feriatum
fivefaftum obfervari proximum arg. l.z. §• penult, C. de temp.
appell.
-ocr page 23-appell. molliiisenim leges interpretanda funt//. non
etiam jure Canonico citatioilla invalida eft , verum obligat ci-
tatum ut proximo die juridico compareat , alioquin c remo-
dicium in eum decernitur. Add. c. 6. mm deUBi x. de dolo amp;
contum. Zoef. h. t. n.\. Groemw-adl.nit.C.h.t. vid. Fromms
defor.compet.lih.l. cap. i. ».17.18. Gail.Itb. i. obf.')^. ubi vid.
per tot. etfi vi juris hoc ipfum careat Cl.Huber. pratkä. ad h.t.
ff. 3. Perez., tit. C.». 9. Matth, de judic. difp. 5.«. iz.
Repentinis an inter confentientes jus dici poteft? quiarepen-
tinis triftibus plerumque fupplicationes fiebant, exiftimo reéle
äplerifque refponfum efle, repentinas hac in parte divinis com-
parandas eflè, ut nec inter confentientes judicium reddi poflit.
Bald.inl.i.C.de fer. Donell. com.-]. Wefemb.parat. ff.defer.
n.%.D. Gail. i. obf. n. ló.érfeqq. patct etiam illud aperte fa-
tis ex omnibus harum Feriarum fpeciebus fupra allegatis, femper
fere facrorum caufa conceptis. His tamen Feriis, at Ixtioribus
forte, reftituturum fe Praetor nominatim edicit l.zó.^.j.ff.ex
qnib. cauf Maj. licet etiam appellate l.i. C. h.t. illis denique
Feriis ea tantum peragi licet, quae divinis, ut tamen fententiam
exequi eo ipfo facrorum die , fed poft publicam peraélam fo-
lennitatem, fas efle poflit, uti pronunciavit. An. Robert, rer. jud.
Csterum qux hifce coaddi poffent de dilationibus, de diver-
fis temporibus, aliaque non infcita , turgefcentes redderent
phyliras, quas mucidiore,fortean vetuftate, quaftl eflicaci k-
gum didamine plus nimium ampliavero , dummodo non món-
firefum aliquod aut prodigiofttm enixus v. I. i^.ff. d.fiat. horn.
Otio qui Nefcit mi , plm negotii habet.
2}
Quam cum eß negotium in negotio.nbsp;'
MAN-
-ocr page 24-'KlEgotiorumgeßor etiam de kvißma culpa te-
^ netur.
Contrains in tefiamento celehrari nequit.
Scriptura non eft de ejfentia legis.
'Donatio f toper liberorum fuprvenientiam revo-
cari non pteft.
i
Maritus eft dominus Dotis.
Matrimonium non eft QontraUus.