Reftitutione in integrum

Minorum. -t

O^ V A M,
FAVENTE DHO TER OPT. MAX.

Ex Audoritate Magnifici ReBoris,

D. HERMANNI van HALEN,

s.S. Theologias Dodoris, ejufdemque Facultatis in Inclytä Academia
Ultrajedinä ProfelToris Ordinarii, Verbique Divini ibideöi in
Ecclefia Pi-aeconis,
NEC NON
Amflißimi Semtm Academici confenßi Nohilißmxqne
Facultatis JVRIDICiy£ Decreto,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in U T R O Q.UE JURE honoribus amp; Priviïegiis
ritè amp; legitime confequendis,
Eruditorum examini fubjicit
JOHAN van B E R C K E L; ^^,
A.D. . Augufii, hora locoque folitis. 'nbsp;■

Trajecti ad Rhenum,

Ex öfEcina Francisci Halma, Academiae
Typographi , cb bc Lxxxix.

Nol^Hifmk Amflißimis Confutnjfmis
VIRIS,

D.D. ANTONIO van BERCKEL,

J. C. Patruo fuo lempiterna obfervantia vene--
rando colendo.

D.D. GERARDO GAEL,

J. C. Civitatis Roterodamenfis Viro Confulari
celeberrimo , ac Senator! dignilfimo , ex amita
Patruo fuo omni honore nunquam non proiè-
quendo, fufpiciendo.

Tutoribus fideliffunis, amp; diligentiffimis.

D.D. JOHAN DEL la FAILLE,

Reip. Delphenfis Pr^etori vigilantiflimo ftrenuif-
fimo ac Senatori prudentiflimo, ex affinate auun-
culo fuo quam plurimum honerando.

Scj fmmque 'Difp^t^^ionm hanc
Juridtcam

Sacram facit

JOHAN.van BERCKEL; Auctor,

DISPUTATIO JURIDICA
INAVGVRALIS

D

Reftitutione in integram

Minorum.

THESIS i.

(f

X variis caufis, fi squitatis ratione
fuffragentur, hominibus, vel lapfis,
vel circumfcriptis praetor fuccurrit,
five mentu , five dolo , five astate,
five abfentia, five ftatus mutatione,
five j ufto errore, aut alia denique cau-
fa , quae excufationera meretur in
captionem inciderint. l.i.é' 2.. Big.
de refi.in integ. Certae hae, amp; frequen-
lioresjamp;aedido coroprehenfeae funt caufœ, ex illarum nume-
ro , quia non uno ubique modo , fed pro varietate rei fiib-
jeflse, prstor reftituit, minorum viginti quinque annis natu
beneficium mihi difpiciendum placuit, ad quod vero antequam
defcendam in integrum reftitutionis definitio, in genere quae-
nam fit, hic eft prsmittenda.

II . Re-

I I.

Reftitutio in integrum (ut definitur ab Imperatore) eft
Caufae jure amiffae redintegratio. l.z. Cod.inquib.caHf.in meg.
refi- nec. non eft. Dicitur hic caufl's amiffx redintegratio, quippe
ubi caufa amifTanoneil, reftitutione non eft opus. /. 16. dtg.
de minorib. ^ Cod. eod. tit. In integrum enim reftitutione
impetrata, omnia tam à parte adverfarii, quam ex parte refti-
tuti, in priftinum ftatum reducuntur. l. 24. §. 4. dig, de m-
norib. /. i. ^ 2. Cod.ß adverf. tranßiB,

I I I.

Naturalem squitatem prœtor fécutus, rede minorum tur
telam fufcipit, quâ de ré^propterinfirmum hujufmodiaetatum
confilium, ac multis captionibusfuppofitum, hifce verbis edi-
cit : Quod cum minore quam viginti quinque annis natu geftum
vjfe dicetur uti quteque res erit animadvert am 1.1. dig. de minorib.

Ex Edido hoc prstoris indiftinde fuccurritur tam mafcu-
Ks, quamisminis, etiam pratri autfiliofamilias/.5.
quot; eodem. modo fe circumfcriptos doceant. l. 7. dig. hoc tit.
Verum duo probanda veniunt, priüs eft minor aetas fi illa ab
adverfario negetur l. 4. Cod. dein integ.reft. minor. Minor is
dicitur , qui nec dum vigefimi quinti anni ultimum diem ad
implevit. Computatur hic tempus non civiliter, quod eft de
die in diem, verum naturaliter à momento in momentum ,
adeo fi ante horam qua natus deceptus fit reftitutionem impe^
trare poffit. 7.3. §.3. dig. de minorib.

I V.

Alterum hic probandum eft laefio , five ea contigerit dolo
adverfarii five abfque ejus dolo. /. 5. dig. eodem. Laefio quE
reftitutioni loeum facit, eft omnis patrimonii noftri diminutio

l. S.

/. 6. dig, eodem. five omnis adus quo minor vel committendo,
vel omittendo dammum fentire polfit. dig, hoe tit,

V.

Committendo minor laefus reftituitur multis ex caufis, ve»
luti adverfus venditionem , fi quid emerit vcl vendiderit,
etiam fi focietatem coierit, aut mutuam pecuniam acceperit amp;
captus fit, l. 7.§. i,dig, eod, vel fi ut fidejulTor vel fe vel rem
fuam obligaverit. /.y. $.5. dig. eod. Aliud pro alio infolutum
fi dederit. /. 40. §. i. dig. de mimrib. fi in judicem compro-
miferit, amp; tutore quidem audore pinam fiipulatus fit. l. 34.
%.i.dig. hoe tit. Si caiamitofam novationem fecerit. 1.17. §• 5.
dig. de minortb. fi damnofam haereditatem adierit , qus ante
lucrofa apparebat /. 7. §• 5- dig. eod. ^ 1.1. Cod. fi minor, ab
hared.fe abfl. aut idoneam repudiaverit. /. i. 2. Cod. ß ut
omißam haredic.

V I.

Omittendo minori Ixfo fuccurritur, contra eos qui res mi-
norum tenent , fi ufucapione dominium acquefierint. l. i.
Cod.ßadverßu ufmap. Si vel exceptionem vel allegationem
/. 36. dig. de minorib. aut etiam appellationem prœtermiferit.
/.7. §. II. dig. eodem. Contra lucrum omilfum reftitutionem
impetrat, fi nempe haereditatem locupletem /. i. Cod. ß ut
emiffarn haredit. aut bonorum polfeffionem , aut legatum,
five fidecommilfum fibi relidum petere omiferit l.^.^.j. eod,
lit. notandum vero eft quod fi minor haereditatem vel omi-
ferit vel repudiaverit, ac deind« velit reftitui, non aliter ad
reftitutionem admittatur , nifi re adhuc intégra : nam, in-
quit ScsEvola , fidiftrada haereditate , amp; negotiis finitis ad
pecuniam alterius laboribus paratam venerit, repellendum effe.
§. t. dig. hoe tit,nbsp;«

VII. Non

Vnbsp;I I.

Non îmnîerîto hinc qusri folet, an minor reftitutus, ut
liaereciitatem adquirat , iterum reftitui poffit ut fefe ab-
ftineat? Quod affirmo l.j.nbsp;àe minorib. fallit hoc ta-

rnen in filiofamilias, qui reftitutus eft ad adeundam haeredi-
tatem, quam pater ipfius repudiaverat. /. 8.§. 6. Cod. de bonis
^Uéc lib,

Vnbsp;I I.

Permittitur mihori prœftitutum ab ipfo per errorem juris
cx teftamento minus folemni legatum , jure civili vero inde-
bitum; via reftitutionis repetere , quoniam perfolvit id. ad
quod compelli non poterat; 1.15. dig. hoc Ut. /. 8. Cod. de
reß. minor. Sin per fadi errorem perfolverit, non per extra-
ordinarium in integrum reftitutionis medium fed ut majori
per indebiti condidionem fuccurretur , /.i. §. i. 0* II. feqq-
dig. de condiSl. indebit.

I X.

Contra fententiam i quas tranfiit in rem judicatam, minor
teftituituri 1.16. §. 5. Dig. hoc tit. Quod tamen non majori-
bus, nifi appellatione interpofita conceditur, hoc statis be-
neficio gaudent minores. I. 42. dtg. eodem. Nihil relêrt aii
Contra majoris, feu inferioris judicis fententiam, /- if* §• ï«

3. 4. Dig. (jr I' 3. Cod.ßadverf. rem judical, quja in inte-
grum reftitutionis petitio , non iniquitatis fententias quaere-
lam, fed erroris proprii excufationem , amp; adverfarii circum-
fcriptidnis probationem continet /. 17. Dig' ctiam con-
tra res bis judicatas prittcepes reftitutionetïi indulget. 1.18.

I,Modern.

X. Con-

X.

Contra rem judicatam non folummodo, fed in ipfis etiam
judiciis ne opus habeat litigate, minori fuccurritur./. 6. dig.
eod. five dum agit five dum convenitur captus fit. l.j. §. 4.
dig. hoc tit. in eremodiciis quoque ut propter abfentiam , hs
five perempta five exftinda, exintegro intendatur. Majoribus-
vero non nifi ex juflia caufaabfijille fed doceant, litisreftau-
ratio conceditur. Lj. §. 12. dig. eodem tit.

X I.

Ex perfona ipfius minoris patri pro filio reftitutio datur ,
licet filius reftitui nolit, quia ejus periculum agitur, cum de
peculio teneatur. l.z-j.dig.deminorib. filius quoque immode-
ratae liberalitatis effufione patrimonium fuum fi exhauferit re-
ftitutionis auxilio rede pater utetur. /, 4. de inof, donationib.
Denique etiam ex omnibus caufis, ex quibus filiifamilias in re
particulari reftituuntur, filii nomine poft ejus obitum, quafi^
hasres pater reftitui poteft. /.j.^. 9. dig. hoc tit. demimrib.

XII.

Competit amp; hseredibus minorum hoc beneficium , licet
ipfi majores fint. /. 18. dig. §. 5. eod. hac tamen adhibita di-
ftindione, quod fi minor in minorjs jura fuccefTerit, non
prohibetur j quo minus poft vigefimum quintum annum
completum, totum quadriennium habeat illibatum. /. 5.§. r.
Cod. de temporib. in integrum refl. Quippc cum ex fua perfona
reftituatur nec defundi tempus numeretur. Vmlm i.fent. 9..
§. 4. Majoris jura minor nadus fi fuerit, quantum tempus
ad caufas defundi pertinebat, cujus haeres aut bonorum pof-
feffor exiftit, tantum minori fupererir. I. 5. §.2. Cod. de temp-
îmnteg. reß, /.19. §.1. dig.dentimrik Cum vero major mino-
ris

ris fucceffionem adeptus fuerit, ftatum ab adita hasreditatc
quadriennium prsftatur. /. 5. §. 3. Cod, detmp. ininteg,refi.

XIII.

Reftitutio per minorem impetrata, ejus fidejulTori an pro.
fit, non levioris eft Controvefis, ad eam (quoniam haec res
in caufae cognitione verfatur ut ait Ulpianus /. 13. dig. eod)
indiftinde refponderi nequit. Prodeft hoe beneficium fide-
julTori, fi minoribus ex ea caufa reftitutio competat, ob quam
etiam majores reftituuntur, metum nempe amp; adverfarii dolum
l. 2. Cod-de fidejufiorib. minor, fi fidejuffor minori haeres cxfti-
terit. 95. ^.dig. de folation. vel etiam fi fidejuffor ignorave-
rat adolefcentem tfle, pro quo interceffit /. 48. dig. de fidejujf.
cefTat vero hoe beneficium in fidejufTore , fi minor ob sta-
tem fit reftitutus. 1.1, Cod. defideju(f. minor.

X i V.

Qusritur non in commode, quid juris fiet fiin communï
caufa minoris, cum majore reftitutio poftuletur. Refp. be-
neficium hoe cum fit perfonale, minori tantum, majori ne-
quaquam proderit. l, un. Cod, ß comm. eod. cmf. in integ. refi.
fofi. Procedit hoe fi caufa divifionem in fefe non recipiat,
nam fi caufa fuerit individua, etiam ad alios extendetur refti-
tutio. /. lo. dig. quemad.ferv. amitt. ^ /.4. §. 3. dig.fiferv. vind,

X V.

Datur amp; reftitutio minoribus, non tantum contra eos;
ad quos ex fado minoris emolumentum pervenit, verum
etiam adverfus ipforum hasredes l.i^. dig.hociit. continuatur
quoque in tertium ejus rei pofTefTorem , licet cum eo ä mi-
nore non fit contradum, modo fciverit rem poffefTam ä mi-
nore profedam effe. Secus fi ignoraverit, amp; prior emptor

ejufve

•ejufve heres fic folvendo, fi vero non elFet folvendo, œquius
eft, mihorlfuccurriadverfus ignorantem, quamvis bona fide
emptor fit. / \i.%.\.infin. dig. eodem. Etiam adverfus domi-
num amp; Patrem , cujus fervus vel filius aliquem circumfcrip-
fit, in CO , quod ad illos pervenit, minori opitulatur : fed
fi nihil perveneritamp;ex neutrofatisfieri poffit, obdolum fervus
verberibus caftigandus, aut noxse dedendus, filius autem con-
demnabitur. /. 2,4. §. ^.dig. hoc tit.

X V L

Reftitutionem hanc in integrum concedit Prsetor l.l.dig.
-hoc tit. amp; aliarum caufarum judices compétentes. /. 16. §.5.
dig. eodem non nifi caufa cognita l.'^^.dig.hoc tit. In qua ju-
dex ita verfatur num forte alia aSione citra in integrum refti-
tPtionis medium , contradus refcendi poffit I. 16. dig. eodem.
Prsfentibus adverfariis. I. i^.infin.eodem. tam in aliis caufis,
quam contra fententiam fuam. /. 16. §. 5. ^ 17. dig. eodem.
contra fententiam , vice Principis, ex appellatione diótam ,
nullus nifi folus Princeps reftitutionem tribuit. /. lî.^.^.dig
modern amp; I. 3. Cod. ß adverf. rem jud. Minor Magiftratus con-
tra majoris fententiam non reftituit. /.\%.dig. hoc tit.
fenult. dig. de appellation.

X V I L

In multis cafibus in integrum reftitutio neceflaria non eft,
fi nempe ipfb jure amp; communi auxilio minor tueri fe poffit:
ut puta cum pupillo efle contradum fine tutoris audoritate,
nec quod inde fadus fit locupletior. 1.16. dig. eodem. fi cura-
torem habens, rem mobilem, five curatoris audoritate ven-
diderit. l.i.Cod.derefi.minor. aut rem immobilem fine judi-
cis decreto alienaverit. l.i. cod.ß adverf. donat. d'/. 1.4.8. ^
tt. Cod. deprad. minor, fi contra legem ^liam Sentiam manu-
miferit. tt.inß.exqttib.cmßmanumitt. non licet, Cod. ft ad~

Bnbsp;verf.

verf. libert. fi intra bicnnium non propofuerit exceptionem
non numerate pecunix , quia nullas illis temporales prœfcrip-
tiones currunt, fed in flatu fuo remanent. /. 5. Cod. in quib.
cafif reft, neceff. non efi. porro in genere , cum id , quod ge-
flum eft, ipfo jure irritum eft, vel alio quam reftitutionis be-
neficio fuum minor poteft confequi. /. lö. dig. hoe tit. I. 4.
Cod. in quib. cauf. reft. nec. I. 3. Cod. de tutorib. vel curntorib.
qui fatis non deder. I. i. Cod.fi adverf. donat. I. 1, Cod. de
prxd. c^ aliis ribus minor.

XVIII.

Denegatur omnino in integrum reftitutio minori, fi major
faâus geftum à fe in minori state ratum habuerit , quod fit
exprefie puta, cum id pado, verbis, aut fcriptura celebrate,
aut faéto quodam declaraverit , vel tacite , fi poft impletuni
anuum vigefimum quintum intra quadriennium reftitutioni
prsftitum, reftitui non petierit. I. i.^i.Cod. fi major, fail,
rat. hab. etiam denegabitur fi fobrie rem fuam adminiftrans
occafione damni non inconfulte accidentis, fedfato, velit re-
flitui. Nec enim eventus damni reftitudonem indulget, fed
inconfulta facilitas, amp;quodfato contigit etiam prudentifTimo
Patri-familias contingere poteft. /.it. §.4. 5. dig. de minorü.
Vel fi fponte femet ipfum, ad pretium participandum, venire
in fervitutem paffus fit ac emptor ignorans eum liberum efle,
bona fide emerit. Dig. 1.9. §. 4. hoc. tit. §. ult. Inft. dejttreperf.
I, zi.deftatu hominum, Denique fi alteriuscircumveniendi cau-
fa , ex afpedu forte, aut corporis figura , falfo apud Magi-
ftratum Majorem fe probaverit, cum malitia aetatem fuppleat,
non utetur Reftitutione. I, z, 3. Cod.ß minor.fi tnajor. 1.51.
in principi hoc. tit,

X I X.

- Non venit reftituendus minor, fi à principali dementia aeta-

tis

i N A U

tis veniam impetraverit, id efl:, jus legitimsœtatis, five dif-
penfationem fupra ®tatetn , per quam minori ante legitifnam
majorennitatem committitur rerum fuarum adminiftratio, ci-
tra tamen rerum immobilium âlienationem nifi cum praetoris
decreto , etiamfi poftea minus idoneae rem fuam adminiftrare
videatur, ne hic fcilicet qui cum minore contrahit, principal!
aufloritate circumfcriptus videatur. L i- Cod.dehùsquiven.atat,
impet. amp; l. 5. inpr. Cod. de temp, in integ. reß. Neque fubvenitur
Minoribus, fi contra parentes aut patronos reftitutio poftule-
tur, ut in omnibus honos illis intaâusatcjue illibatus maneat.
Perfonarum enim reverentia omnem eis excludit reftitutionem,
quoniam femper optime confultum velle liberis praefumuntur.
/. i. §. 2. Cod. qui amp; adverf quos in integ. verum adverfus paren-
tes dari poteft in faâum adio fecundum rationem. L n. §»
dig. de dol. mal.

X X.

Cclfat minoribus in integrum reftitutio fi adverfus delidum
petatur, puta quod in re depofitaautcommodata dqlofever-
fatus fuerit, aut furtum commiferit, vel damnum injuria,
dederit. l.^. §.z.l.dig.de mimrib. Utique in criminibus atro-
cioribus r adulterio nempe, in eo nulla eft deprecatio, aut fi
adulterii damnatam duxerit, nec in adulterio-dêprehenfamdi-
miferit , quaeftumve ex adulterio fecerit. I.IJ.% i.infin.dig.
coder». Nam contra leges committens indignus eft earum be-
neficio amp; malorum mores infirmitas animi non excufat. /. 1.
Cod. hoc tit. fecus eft fi ciyiliter quid fit prohibitum tunc ve-
_ nia dari folet. l. z.Cod.eod.t^t.i%.lt;^.z.dig.adl.Jul. de adult.
vel fi dolus non interveniat. /.9.§. 5. dig. de minorib. mitius
quoque agitur , fi non tam ex malitia amp; conftanti animo ,
quam quidem statis lubrico cómmiflum elfe videatur. /. J7.
dig. eod. dr l. II. depm.

CO-

C O R O L L A R IA.

1.

A,

dverfus minorem minor non reßitüitur.
I I.

Minor viginti annis modo ßt exephoebus po-
teß ejfe judex.

III.

Major 18. annis Jgt;oteß ejfe procurator ad Utes.

25. t_Annis minor jurifconfultüs ex contraBu
lafus non reßituitur.

V.

Naturalis rei interitus ^ poß moram contingenS
pertinet ad debitorem ^ niß eo modo res apud
creditorem periturafuijfet.

In caußs 'crimindibm y non defertur ä judice jus-
jurandum j in fupplementum probationis.

Trius teßamentumper foßerius imperfeBumnon
rumpituri

y 11 L

^Mandator vulneris ^ ß ex vulnere mors fubfe»
quatur, non tenetur or dinar ia pmnahcgis Cor.
'nelia ^ fed arbitr aria.

I N