S.S. Theologie Dodoris, eiufdemqueFacultatisinlnclytä Academia
Ultrajedinâ Profeflîbris Ordinarii, Verbique Divini ibidem in
Ecclefiâ Pra:conis,
NEC NON
Amplijßmi Senatm Academici confenfit , KfohiliJJimjiqm
FacHltatis JXJ R IDIC^yE Décréta ,
PRO GR.ADU DOCTORATUS
Summifque in UTR.OQJJE JURE honoribus amp; Privilegiis
rite amp; legitime confequendis,
Eruditarum examini (iihjicit

EJUSDEMQUE. FACULTATIS.
IN. INCLYTA. HAC. ACADExMIA.
COD. PROFESSORI. ORDlNARfO.
REI.LITERARIA. ET. ANTIQUITATUM. EXPERTISSIMO.
STÜDIORUM. SUORUM. INSIGNI.

SUMMI. REGIMINIS. ELECTQRALIS. PALATINI.
CONSILIARIO.
SUMMI. ITEM.
REVISIONUM. CONSILII.
ASSESSORI.
AC. DECR.ETALIUM. PANDECTARUM. ET. JURIS. GENTIUIM.

IN. HAC. ALMA. TRAJECTINA.
JURIS. PUBLICI. ET. JURIDICA. FACULTATIS.
ANTECESSORI. PUBLICO.
MANUDUCTORI. SUO. IN. STADIO. JURIDICQ.
CONSULTISSIMO,
SUBTILISSIMO.
SOLIDISSIMO.
PROMOTORI. GRAVISSIMO.

tipulari amp; Spondere uxores futu-
ras,prifas temporibus abfque dubio
moris fuit: Unde amp; Sponfalia a
fpondendo difta , ßc Sponfi Spon-
fsqiieappellationata eft. Ulpiano
amp; Florentino teftibus (a.) Hujus [a]l.i. amp;
moris veftigia apud Plautum non 3-ff-h.t,
pauca extant, in Aulularia. A6t. z.
Sc. z. ubi Megadorus Eudionis fi-

Quidmnc ? etiam mihi defpondes filtam ? E. illis legibm.
Cum illa dote, quam nbi dixi. M.Sponden ergoi E. Spondeo.

Eodemque modo, quimulierem nuptum dabat , rogaba-
tur, ut apudeundemi Curcul. A et. jr. Sc. 2. Phiedromusà
milite ita ftipulatur :

Spondes ne, miles, hanc tixorem mthi ?
Cui miles refpondit. Spondeo , Curculio VCro ,
Et Ego hoc idem unum Spondeo.

Egregius, ad hanc materiam, amp; ad illuftrandum veterunï
Sponfaliorumufum, ell locus A. Gellii. Nocl. Att. Lib. 4.
C. 4. ubi Servium Sulpîtium in Ubro de dotibus fcribere,
narrat, hoc more atque jure in ea parte Italiae, qux Latium
appellatur, Sponfalia fieri folita.

Qui Hxorem mquit, duBurus erat, ab eo unde ducenda erat,
flipulabatur eam m matrimomum du^um tri. cjuidaturus
erat , itidem fpondebat daturum. Is contraBus flipulatio-
num[ponßonumque dicebatur Sponfalia. Tum, ijuspromißa
erat, Spon fa appellabatur ; qui fpoponderat duBiirum, Spon~
fus. Sedßpoß eas ßipulationes uxor non dabatur, aut non
ducebatur ; quiflipulabatur , ex fponfu agebat, judices co-
gna fcebant. fudex quamobrem data accept ave non eßet uxor y
quamp;rebat. Si nthtl ^ußa cauft videbatur ; litem pecunia
(t-ßimabat : quanttque interfuerat eam uxorem accipi aut
dati.,eum qui fpoponderat aut quiflipulatus erat,condemnabat
Hocj us Sponfahorum dicit Servius obfervatum, ad id
tempus quo ci vitas univerfo Latio, kge Julia, data eft.
(Interdum etiam ofculo contraheiitium interveniente Spon-
falia conftituebantur.) (b.) Sponfio autem illa femper fada
non eft interveniente ftipulatione, poftea enim receptum,
qualemcunque promiftionem , etiam fine ftipulatione, vel
fcnptura fufficere. (c.) nec amp; arrha; requiruntur. (d.) mt
enim conjugium fine dote efle poteft, (e.) ita Sponfalia fine
arrhis. (f. ) amp; quia folo confenfu hodie conftant, noniDo-
do inter prrcfentes, fed etiam abfentes, per nüntium., literas,
proeuratorem.reftè ineuntur, (g-)

[b] 1 fl à
Sponfoiöquot;.
C. de don.
ante Nupt.

[c] 1.7.fF.
h. t.

M I. 9. I.
iz. C. de
Nupt.

[e]nbsp;1. ult.
C.dedon.
ante Nupt.

[f]nbsp;d.1 9.
amp; ZI C.
de Nupt.

r«] I- 4.1-

[a] UIpu-

nus. 1. I.
ff h. t.
[bjl.i.in-
fin. C. fi
nuptiae ex
relcripto
pet.

MI.Î.C.
de don. an-
te nupt.

[d] I.,.

a: h. t.

[ejr.i-3..

fr.§ j.d.

Adult.

Sponfaliorura verbum Homonymum eft , fignificat
enim I. Repromiflionem futurarum nuptiarum. (z.j
II. Arrhas fponfalitias. (b.) Iii. Sponfälitiam dona-
tionem, qualis eft donatio propternuptias. (c.) IV. Ali-
quando etiam apud Veteres Cœnam , quce ftipulationis
iftms gratia , prxberi folebat à Sponfà. Cic. Epift.5-. lib.
a. ad Qu. fratrem, Spon/aha Crafßpedt pramp;bm. amp; Seneca.
Surgam ad Sponfalia, cjuiapromiß ■. cjuamvisnon concoxerim.
Hoc loco primam fignificationem ampleftimur , in qua
Sponfaliadefiniuntur, quod fint mentio amp; repromiftio fu-
turarum nuptiarum. (d) Ut apud Grazcos dicitur ^(.«ç-w,
vel /^wç-«* 5 quibus etiam aliud fuit , ptvnç-êvt^ , aliud
ya.y.uy ; amp; etiam in populo Dei diftinda hxc fuifle oiim,
jofephiôc Maria; exemple apparet. Matth. Cap. i vers iS'
8cDeuteronomuCap,ao.Vers..7. QuU efl homo am defpon-
du HXorem i3 non acctpm earn ? l^adat iS revertatur tn doLm
[mm, ne fane monatur tn hello, alius homo accipiat earn
Defimn etiam Sponfalia hoc modo poflünt cum Hotom.
qui loco mentionisSc repromiffionis defimt, mutua repro-
millio. Ratio , quia mentio ifta nuptiarum propriè non
fint Sponfalia , fed nuptiai'um duntaxat fpes, (e,) Dicit
mutua repromiflio, quia tam virummulieri, quam mulie-
remvirorepromittere oportet, unde olim pater puellse di-
eebatur fpondere , adolefcent:s autem defpondere. Id ob-
femnt. Teteiu. Andr. Aft. i-.Sc. i. Adeiph.ad. iv. Sc.vir.
Cic I. de Oratore amp;c.

Ca]c.
8cc. If.
X. h. t.
[b] 1. cui
fnerit. i^.
ff.decon-
dit. amp;de-
monft.
1. 50 Reg.
Iur.1.32.
fijnulier.
§• I3.^F.de
donat. in-
ter vir. 8c
uxor.

[Cj C.2.C.

Requifivit.
de Sponf

[d]nbsp;c. 2.
inpr.c. 3.

i.extr.
de Clan-
deft. de-
iponf.

[e]nbsp;c. pen.
h. c. 3. de

Multifariè jure dividuntur Sponfalia , alia enirn funt
deprœfenti, alia de future, [a.]
De praefenti hodiè vix diftinguuntur à nuptiis,
fed habentur pro vero matrimonio : cum fc. quis puellse
purè, fine conditione , Sc fimpliciter fe promittit, coram
parentibus, aliifque intervenientibus confanguineis : hujuf-
modi Sponfalia ita inita, conftituunt verum matrimonium ;
quamvis copula carnalis non intervenerit, juxta tritum il-
lud , l^ptiM non concubitHS fed confenfits facit amp; affeétio
maritalis. [b.]
De futuro funt, ut Cap. 2. definivimus.
Alia font jurata, alia non jurata. [c]
Alia publica , qua;, contrafta funt coram iis , quorum
confenfus defideratur : vel clandeftina, quae non ita funt
contrafta. [d. ] Denique diftinguuntur in pura [e. ] amp;
conditionalia [£] amp; h«c iterum pro differentia conditio-
num in valida amp; invalida.

Jus autem civile quamvis pura 6c in diem Sc fub condi-
tione, admittat Sponfalia, at tamen unum tantum Spon-
faliorum genus agnofcit, mutuam videlicet promiffionem
de futuro matrimonio ineundo.
Sponf duor. [fj c.ult.deproc.inö.

lontrahunt Sponfalia , qui amp; nuptias ,
nuptise interdidx funt, ibi Sponfalibus , qu^ font
aditus nuptiarum , locus efle non poteft. (a) Sctas

[a]l.fiquis
tutor. 60.

fF.de
ritu nupt.

1 Orat.ió.
fF. h. t.

vEtas autem contrahentium, in contrahendis Sponfali-
busnoneftdefinita, ut in matrimoniis. Quapropter Se à
primordioaetatis Sponfalia efficipoflunt, fi modo id fieri ab
utraque perfona intelligatur. Ideft, fi non fint minores ,
quam feptem annis, Modeftinus. (c) Non obftat quod
Suetonius m Augufto Cap. 54.. fcripferit, tempus illud ha-
bendi Sponfas ab Augufto ellè coarftatum ; amp; prohibitum,
ne quis Sponfas decem annis minores haberet : qui non ve-
tat,neante decennium contrahantur Sponfalia, fedfolum-
modo, ne in fraudem paenarum lege Julia Papia caelibatui
indiâarum Sponfipro maritis haberentur, nifi decem an-
nis ad minus defpondifîênt , quam biennio poft ducerent
uxorem,

Plerumque etiam parentes pro impuberibus Sponfalia
eontrahere folent , olîicium enim parentum eft , liberos
Gollocare amp; dotare. (d)

Quaedam^ vero perfona. Sponfalia eontrahere prohiben-
tur, ob vinculum cognationis vel afiînitatis.-

Propter cognationem in linea reôa in infinitum prohi-
bentur. Ce) Ratio prohibitionis confiftitin reverentia na-
turaliparentibusdébita, amp; in confufione fanguinis incefta
(f) Levit.cap.i8.ver.7.8. I^ditatempatnstm , aut nu-
dttatemmatris tua ne retegtto: mater tua efl, ne retegitonu-
ditatem ejus..

In linea collaterali Sponfalia prohibentur in fecundo amp;
tertio graJu, (g) non in quarto , (h) nifi inter eas perfo-
nas , qux inter fe parentum liberorumque locum obti-
Hent. (i.)

Ml.15-.ia
fin. fF.h.f.

[c]I.nbsp;I4.ff
i. t.

[d]nbsp;1. co-
guntur. 19.
fF. de ritu
nupt.

Wl.ys'ff-

de ritu
nupt. §. r.
inftit. de
nupt.

[fj I. fin ff.
de ritu
nnpt.
[g] l.uI^.

C. de ince*
ftis nupt.
Ii7-nemi-
ni C. de
nupt.
[hjl.j.de
ritu nupt.
1. 19. cele-
brandis. C..
de nupt.
Numeri c.
36. vers.ii.
[i] d.I.17.
C.eod. vid.
l.i.§.6.L

10. i^.

ff. degrad,

W §. 6.
Inftit. 8c
feqq. dc
nupt;

Quo autem gradu ratione eognationis, eodem ferè gra-
duj ratione affinitatis prohibentur. (k)

UT fponfalia reétè contrahantur, requiritur con-
fenfus parentum , ( eorum fc. quorum in potefta-
w'.io.s,nbsp;^te funt [a] ,) 2ceorum qui conjunguntur,[b].

de Ritu Merito enim in liberos Imperium pater fibi vindicac.
Nupt. 1.1. Ut docet Imperator pr.Inflimt. de Pat. Pot. [c] amp; sequum
ff.deobf. eft, ut refert Theophüus in pr. Tit. Inßit.deNapt. paren-
FST7 § tes qui liberos educaverunt, hoc faltem honoris habere,
i.l. n.13. iilorum matrimoniis confentiant, ex quibus hseredes
h.t. exfpedant. Non imrnerito ergo damnatur hberorum
de^hi? uinbsp;contemptam habent patriam potefta-

fui vclIl ' ^ ^^S^® naturali ratione fubnixae funt, floc-
Jur. ci pendunc , ut ex inviti parentis sdibus aufugere , amp;
conjugem pro lubitu quserere audeant. Nec poteft ma-
jor injuria parentibus fieri, quam fi in hac obligatione
tanti momenti eorum fpernatur auftoritas, inquafuni-
main fpei fuae collocarant. Ipfumque hoc LexDivina
requirit ac jubet. Vix enim ullum Dei praeceptum ex-
tat, quod promifllonis Divinic premium habeat adjun-
ftum, praeter illud , quo parentes honorare jubemur.
Exod.%0. ubi f EHOVA Deus promulgatalege pollice-
tur longamvitam atque caeleftembenediftionern iis, qui
parentes amore fuerint profecuti. Quam porró utilita-
tem Reipublic£e etiam prsftet, amp; neceflarius in profpe-
ritatem famiUarum fit parentum confenfus,- quoridiana
experientia docet. Saepiflimè enim ex parte Juvenum
amp; puellarum nimis vera funt verba legis 26. C. de Nupt.
videlicet, ex offeEltt omnes nuptm conßflere. Nec mirum,
illorum enim inconfulta £etas non permittit, ut fibi fatis
bené profpiciant, 6c vitae confortem' ex prsemeditato
confilio fe igant, quo prse vehernentiffimo amore ali-

juando uti non poflunt ; quis non audit vulgo iaftari
proverbium, amantMfe Mffiale? quis non ?idet hac
caufa c^cum pingiCup^inem quoà qui hujus fagittis
iunc ftucu, fine intelledu abfque rationevivant, nihil
revereantur, nihil exhorreant, fed c^corum more ipfi
ie précipitent. Omm dm enim memi error obM^s in
^quit Seneca epift. 94. mhHprofiaent confiUa , W/W

capm ' SP'«^^opfmum proliberis confiliuS
capiat. Ld.J Sed ficuti parentum aflenfus

ne acerbe jure fuo utantur, amp; liberis, quando nulla S'
fta ratio datur, impedimento fint, quomi^s vota fn. ^ r

ttoiiam mambus enim fibi invicem collo annexis n^
fubmerfionem aqu^ infeliciter periifl^e rS quibus
amant,bus nihilommus poft tam infaufta fata ex iufS
parns, unum contigit fepulehrum : p^nitentiâS
çommotus noluit, ut, quos fidelis amor conjunxem
infehx funus poftea divellerec. Quibus etiam nnn J^

'^^[equar extinBum, Lethique miferrima dicar,
^iHfa comefque mi, qnique à me morte r eve Ut

Heu ! folà poter as, poter is nec morte revelU.
Hts tamen amhorum verbis eßote rogati,
O mulmm miferique mei, tlltufcjue parentes,
Vt qms certus amor, cjuos hora novijftma junxit,
Componi tumulo non tnviàeatis eodem.
yna quidem tetigère Deos, tetigère parentes
Quodque rogis fuperefl, una requiefctt in urna
Diximus 6c eorurn confenfutn requiri , qui conjun-
guntur, quod Se veriffimum , [h.] nam ut liberi abf-
que confenfu parentum Sponfalia contrahere nequeunt,
ita nec parentes liberos invitos ad contrahenda cogère
îoflunt. [1]. Sic m puella licitè amatori fuo gratifTimo
hoc efFato gratifican poffit-iVöi/i mlgt;am nißtibiSi nem -
pe parentes voluerint tibi, at alteri nunquam. Elegans
hujus rei formula extat, apud Barcîaum tnelegmtißimafua
Argenidelih. 3. ubi Argents Toliarcho fuo tta/edefpon-
det: iint confcii Dii, me hactenus ad haec pada defcendere;
ut fpondeam nulli me nifi Poliarcho nupturam. nec parent
tis m me imperio in totum detraho;i//ojubente nullinu-
bam., at alteri nunquam. nec minus eleganter tdem eodem
hbro:nbsp;(^inquit Argenis^ Poliarche in te ama-

VI, fed praecipuè ndem amp; plenfque virorum ignotam
modeftiam : diu eft quod, nonfpreto quidem patris im-
peno, fed omiflb, te fponfum appellavi, nunc iterum
opes meas, fortunam amicitiam, qua licet, tibi trado;
amp; per utriuljîue fata obteftor , nulla vis ab hoc Sacra-

erst Argents: S.D.ifmantutfel.abusHymen^isiun-
gamur, tum plenum beneficium Fatis debebimus .-fin
maligmor fortuna conatus noftros everterit, ego tamen
incorrupta m tumulum fuccedam, amp; faltem animorum
inter nos matrimonium erit,

Diftinguunt tamen inter filium amp; filiam familias fc-
quod fiha confentire debeat, [k.] fufficiat verô filium
famihas non diflentire. [1 Jnbsp;q

(h)nbsp;Genef.
24.

(i)nbsp;1. non
cogitur.
ai. 12. amp;
1. invitara
28. ff de
RituNupt.
I. nec fi-
lium. 12.
C.deNupt.
]. 14. C.
eod. 1. in
fine. C. de
Sponfal.

Confenfus prseterea , quo praecedenti capite diximus
Sponlàlia fieri, eft ve purus, vel conditionalis ;

Purus, quo fimpliciter fine ullaconditionis aut diei
mentione duo in futuras nuptias confentiunt. (a.) quem ple-
^mque comitantur arrhae Sponfalitise, (b.) de quibus cap.
iequenti amplius.

Conditionalis eft, cum duo quidem confentiunt in futu-
rum matrimonium, quodque quidem vitse confortes efle
velint, fed ea lege ut aliquid fiat , aut non fiat : talia Ta-
cobi Sc Racheiis Sponfalia fuere, fub conditione fervitii le-
ptemnalis inita, cum patre Laban. Genef cap. ag vers
i8. amp; 19.

Conditiones porro adjiciuntur , vel impoflibiles , ut fi
quis dicat, ducam te in uxorem, ß Clt;x.lHm dtgito tetigeris, aut,
ß eras moriar.

Vel contrariae matrimonii fubftantise, ut fiquis ita pro-
mittit, contraho tecum; ß prohsgeneratwnem évités.

QuOTturjam an hx conditioncs Sponfalibus appofitse,
vident Sponfalia, an vero vitientur ipfte , Sc Sponfalibus
falvispronon adjedis habeantur? qui Affimiativam prse-
ferunt, hac nituntur ratione , quod in favorem ultimarum
voluntatum conditiones heredis inftitutionibus, legatis 6c
fideicommiflis adjeftae, fi impoflTibiles aut turpes merint,
pro non adjedis habeantur, (c.) amp;quare matrimonii favor
minor eflet,quara ultima voluntatis? Nobis autem Negativa
magis arridet, eft enim hic promiflio inter duas perfonas;
quarum voluntas ab utraque parte debet conftare, in hujuf-
modi vero aclu talis cogitatio eft, ut nihil agi exiftiment,
appofitis üs conditionibus, quas fciunt efle impoflibiles. (d.)
Sc certum eft eura, qui tales conditiones adjicit, alterum

M Arg.I.
Si-deO.Sc

A. 1.7. de

verb. obl.
J-4§.i.de
flatu üb. §.
10 inftit.
de inut.
ftip.

Denique dies fi adjiciatur Sponialibus ,promiffio feu obli-
gatio ipfa quidem non fufpenditur,. fed antequam dies vene-
rit,agi non poteft. (e.)

perabundanti aliquando iftis adjici, ut arguant Spon-
falia efle perfefta jutque eo fortius ad obfervanda ilia ineun-
dumque matrimonium Sponfus amp; Sponfa obftringantur.
Cujus autem fint materia parum intereft , pleniroque ta-
[bjl.ii.§. men annulos,(b.) aut catenas, nummofve, tumaureos,
6. de adt. argenteos, arrharum loco dari in ufu fuit. Quod quidem
v«id.L5-. arrhse genus primis patribus etiam familiare fuifle conftat,
§. ij-. ff. de miniftrum enim Abrahami in Sponfalibus Ifaaci ^«^«A/a au-
infl. aél. rea 6c argentea , arrharum loco diftribuifl^e legimus. Ge-
nef cap. 24.

Hiftoriam leftu jucundifllmam exhibet nobis KircR-
mannus, de Imperatore noftro Juftiniano , in libello de
annulis. Ubi ex Aimoino Itb. 1. degeflis Francorttm cap.
fabulatur, Juftinianum Antoniae Amazonis captivae con-
cubitufruitum,datoannulofpopondifle, feillamin matri»
monium dufturum ,, fi unquam ad imperium perveniret,
quod etiam fecir.

Sic incip. Quadam die fuflinianus amp; Belifarim lupanar in-
grejft, confpiciunt duas muiterculas ex gente Amaz.onum, forte
captivttatis abduHas , inibi ejje proflkutas. Eas illi rapiunt,
. atque adproprias d'omos deducunt : una earum Antonia^ alia
vacabatur Antonina, amp; Antoniam quidem fttflinianm, zy^n-
tminam vera accepit Belifarius erantque ambamp; jorores ; una

'^go diemm , fufiiniam meridimis h oris fub dio quiefcente,
«'«'w caput in ßnum judi rechnajfet amatx. , advmiens aquila,
'^lis expanßs, ab ardore Solis eum conabatur defendere. Intel-
lexit mulier aufpicium, quod fufiiniano portendebat imperium,
^ experreBum tali voce, compellat virum : Oroinquit, aman-
tißime juvenis , ut dum regni potitus fueris fceptris , non me
^ndignam judices gratißima amplexibus conjßgis. Illo dicente
impoßbile hoc eße, ut tpfe- ad culmen proveheretur Imperiale,
roßat muher , ut quod illa pro certo fciebat , ne fe inexoratum
et pr,t her et. quo tribuente affin fum, faSaque commutatione an-
nuiorum, utrinque efi dtfceßkm. Sane Belißarius eiaue copu-
lata ^ntomna eadem znierunt fadera, ut quia non dubitabat
^eitjartus adepturum fipotioris honoris gradum, fi imperio po-
metur lufimtanus , foctam fui earn adfcifceret firatus. Et alt-
quanta poß , cum narraßet , quomodo lufiinianus imperium
adeptus eßet, fubjungttlufitnianus quoque Augufius cum
magno triumpho Conßantinopolim efi regreßus. Tunc Antoma.
ejus quondam amata , fui quondam ohltta, fumptis quinque
mre,s PaUtium efi mgreßa : ^ cj^us duos ded^t janvtortlus,
ut ßbi pat er et tntrouus, tres vero tenentibus cortinam, ut fuam
permmeretur enarrare caufam: ^fians antePrtnctpem, hunc
apud eum habmt fermonem j cum frriptura dicat, honor Re^
gnjHdmum dihgn :nbsp;• ^^nbsp;^ foßojuScü,.

dtßtpat omne malum tntroku fm.. Ego, Oementtßime Impe-
rator hac dtäa eßede te tntelligens, fiduciamfumfi te adeun-
di , ttbique propria neceßtat-is caufam exponendi. 8fi dentque
m hac ctvitate juvenis, qui mecum permutatis annulis fidem
fepigtt alterm amoris, profeßs, quod me féi. jun^eret fub m.^
mme légitima conjßgis. Ob id Serenitatis tua prafentiam adii^.
tui fuper hac re expofcens fintentiam judieü. Cui Imperator
ßinquit, fides efi paäa, non debet fieri irrita. Quo illa aiL
dito, annulum fuo detrahens digito ofiendit Augußo : videaty,
■ ait. Dominus meus cujus ifie faerit annulus.. Agnofcit Prin~
^^ quem dederat y annulum : jubet eam introduci in.
c^icH^fn, ornamentifque Regalibfts indutam, de catero vo.^
^ eße ^ugufiam..

Annulum hunc, veteres Grxcos amp; Romanos habuîfle
in digito finiftrje manus, qui minime eft proximus, reddit
A. Gell, ex Appione. lib. lo. cap. lo. Quod infe6tis'aper-
tifque humanis corporibus, ut mos in ^Egypto fuit, quas
Graeci ùvetTOfAXi appellant , repertum ell nervum quem
dam tenuiffimumab eo uno digito, ad cor hominispergerc
ac pervenire : propterea omnium aflenfu receptum efle,
eum potiflimum digitum tali honore decorandum , qui
continens 8c quad connexus efle cum principatu cordis vi-
deretur. quem morem etiam fuvenalu indicat. Sat. 6.

Conventum tamen ^paBum, (£ Sponfalia noflra,
Tempeftate paras , jamque a tonfore magtftro
PeSioris, amp; dtgtto pignus fortaße dedifti.

Non tamen femper annulus ifte, qui ab amantibus dabatur
futuriconjugii erat fymbolum : fed interdum amoris tan-
tum aucupium. talis enim fuit ille , quem Paleftrio;
Militi detulit apud Plautum in Milite Aét. 4. Se. i. vers. 2,

Pyrg. jQuidhicgt; unde efl} Pal. k lumlentaatque
Feftivafizmina, te amat, tuamqne
Expetiffet pulchram palchritudinem :
Ejm nunc mihi annulum ad te ancilla,
Porro m deferrem, dédit.

Nec alio fine Pamphilus annulum Philumenjeper vim de-,
traftum Bacchi meretriculas donavit , apud Terent. in
Hecyra. Aft. f. Sc. Eodemque modo Ovidius amicse
fuae annulum donomiïit. lib. 2. Amor. Eleg. 15.

Tantum de forma Sponfaliorum , reftat ut videamus
effeaum. Et generatim quidem effeftus Sponfalio-
rum ex ipfa definitione cap. z. intelligitur, ubi dixi-
mus , quod fint mentio 6c repromiffio futurarum nuptia-
rum : quid autem fpeciatim efficiant, jurifve tribuant, ex
nifce apparet.nbsp;)

III.nbsp;QuodSponfa inrepetitione dotis habeat privileeium
uxoris. TefteUlpiano. (c.) ßSponfi dedùZmTéZp

y. a^odqu^fitaàSponfo, ejufdem juris funt, cuiusqu^
ga a marno (e.) Et quon^m potiffimis Sponfa ioZ Tüt
ans in obhgatione ac Ipe futun matrimonii confiftat, fitq ue
(Ut vidimus) Sponfa beo uxoris , amp;Sponfus loco iSi
Idcircofummaeunjuriafe, fi Sponfa alii fuerit tradita aut
cum alio concubuent. Quo cafu quamvis illa adulter um
non committat, cum nupta nondum fit, neque poenis lS
gisjuli^, fubjiciatur, nonferttamen Lex impuneilliciti
çoncubitus admiflum, fed vindicare illum amp; Sponfam accu
fare permittit, non qmdem jure mariti , fed Sponfi vid
Ulp;an. (f.) Dtvi Sevems (j Antomnm réfcripfermt, etiam

Sponfa hoe idem vindicandum : quia neque matrimonium
^»alemcunque , nec fpem matrimonii violare permittitur.

i'njurii6.§.l
24

[bjl.13. fi

qua.§. I.
amp;2.fftie
ritu- nupt.

iff.dereblt;
auâ. jutf.
poffid.

[djl. 4-«
de fundo
dot.

H 1. non
fine. C. dc
Bon. quae
lib. in fine.

qua parte jus Civile Legibus Divinis laudabiliter fuffraga-
tur : nam Se Lex DivinaSponfeviolatorem morte pleftit.
Gen. 58. Deut. cap. 22. vers. 2g, 24, zf. amp; apud Prophet.
Hofeam. cap. 4. vers. 15. dicit Deus: Film vefira fornica-
buntur , Sponfai. veftramp; adMlter£ ermt j quem locum Ant.
Matth, (g.) 'fcribitjHieronymum (h.) exponere, qui ait,
Notandum efi , qmd m ßiabus duit forntcauonem futur amin
conjugibus adulteria ; qua Sponfalt conventions initiantur , Ö
commifiione corporum perficiuntur. Sunt igitur fecundum Hie-
ronymum, SponCe quafî initiatie conjuges : quas qui violât,
conjugium ipfum violaflè meritô judicatur.

Ex Sponfalibusnafcitur porro obligatio, ad nuptias in-
tra biennium contrahendas. Secundum verba Legis, (i)
Si is qui puellam fuis nuptiis paBus efi , intra biennium exfequi
nuptias , in eadem provincia degens fuperfident , ejusque jpaîii
fine decurfi in alterius pofiea conjunUionem^ puella pervenerit^
nihil fraudis et fit qunt nuptias maturando vOta fUA diutius
eludi non pajfa eß. Nifijufta caufa , velut valetudo,
œtas, captivitas , necefFaria abièntia aut fimile quid ,
dilationem ultra biennium exigat. [k.]

uamvis fidem datam fervandam efle Romani volue-
' rint, tamen cum coaéla matrimonia difficiles ple-
' rumque fortiantur exitus, ad rixas continuaique
contentiones maturè pra^cavendas, qu£e inter Sponfum Sc
Sponfam certo oriturae eflênt, fi conjugium inire alterater
eorum invitus cogeretur , ipfis conful tum vifum fuit, 6c ad

tantum mutuo confenfu à Sponfalibus recedi poflTit, veram
Scjamalterutrius pxnitentia, yel etiam renuntiatione pa-
rentum

[g] lib.
XLVIII.

fF.t.3.
[h] in C,
qnaprop-
ter. 27.

quxft. I.

Cb.) modoidfiatrepudio, Scquidem miffo nuntio,
adhibita formula , QondtUone tua non ut or [c.] amp; fthti 8o°'
liquidem juftam caufam p^enitendi diftblvens habeat veluti ff- ^eibluc!
pb religionis diverfitatem, converfationem turpem, coëundi n f
impotentiam autimpudicitiam, citra fraudem repudium § fde di'
mitti poteft [d.] nie enim promiftà fua non violât, qui vort.
tnutat confihum , mutate ftatu perfense , quam fperabat M U. fF.
habere integram, non vero corruptam. Sic etiam forni- fc|i ^ ç
talk°nn Sponfo ignorata, dat eijus repudiandi, quia r ff. dedl'
reHV rc qualis Iperabatur. [e.] quod tamen non pro- ^

quodfecuseftmfornicatione, qux, quia latitat, Sponfo
non eft imputanda ignorantia. Si verô iufta caufa nulk fir
tum Sponfus caufam dans repudio, dias arS s at tti ' ^p^I.
Sponfafipereamftetent, duplicatasreftituit. ffl quSin ^«Epiftop
pâtre etiamobünet. (g.). Eft tamen diftinâie inirmalè^ ïrl' -^'
rem if anms amp; mter m nerem fc a„nd mi«^. '

bedreipondeims,Chriftumdecon ugio, Scnonde Sponfali- '»«'»quot;quot;.ant.
busfivepremiffieneconjugiiefleiitelligendum. p™ . ïïfd ,

J^oribus noftrisalterl parte invitânemini à Sponfalibus
fal,Vnbsp;mitis,recedere licet,fed contraâum fpon

etiam cogi poteil, nifijufta ptenitentise caufa interceflerit,
veluti fi fïlius infciis parentibus Sponfalia contraxit ; veî
fiSponfus contraftu antenuptial! in fubfidium matrimonii
multa conferrepromifit, atque poftea eum è contra mul-
tum ^ris, fed a ieni, habere compertum fit i nam hoc cafu
fruftrafidemfibipoftulatfervariabea, cui fidem à fe prse-
ftitam fervare recufat oba-ratus, (i.) Cumque hodie ceC
iet ngidapatna poteftas , etiam patri conceflum non eft,
tao arbitrio Sponfalia filia: femel ritèinita, diffolvere.

Conftitutb 1.6. C. h. t. de proxenetis feu conciliaforibus
bponfaliorum, (quosnoftraGens iptopprfaat:^ vocat)
releganda eft ad Italos, qui cum fufpeâram habeant fi-
liarum fuamm pudicitiam, eas inaedibus occludere atque
fl ridé cuftodire folent : ideoque ipfimet, faltem per proxe-
netas filiabus fuis conditionem quEcrere legibus juben-
tur. (k.)nbsp;Q J. .

Ci] Vid.
Groenew.
de!l. abro-
garrs nd
TitX.de
Sponfal.
P. Vôet ad
Tit. inftit.
dc niipt.

[k] Groe^
new. de 11.
abrogat.
alt;id:i.6

e.h. t.