T I O JURIDICA
G V R A L I s
D E
Q^v A M,
AUSPICE DIVINO NUMINE
Ex Automate Magnifici T). ReBoris
S.S Theologiœ Dodoris. ejufdemque Facultatis in Inclytâ Academici
Ultrajedina Profefforis Ordinarii, Verbique Divini ibidem in
Ecclefiâ Prsconis,
P K O G R A D^U D onbsp;T U C
.„ UTaolt;^UE JURE h°cS Jsgi,
nte amp; légitimé confcquendis,nbsp;^
Ex Officinâ FRANCISCI HALMA, Academic
Typographi , cb bc xc.
ClariJJmo Confultijfmoque VIR O
ac DOMINO
D. D A N I E L 1 VANDEN
B E R G H 5 J. u. D. Cimx
Provincialis Ultraje6tinxAc -
vocato digniffimo:gt; amp; praxeos
expertiflimo cognato meo
debito honore colendo.
NEC NON
Gra'viffmo Speâatijfimoque VIRO
ac DOMINO
D. J A C O B O JORD ANO
VAN WESTHRENEN,
amico meo quamplurimum
îionorando.
Ojfert ac dedkat
DANIEL GOES,
DISPUTATIO JURIDICA
INJVGVRJLIS
I.
D E
thesis
Ntequam Teftamentis operam datu-
rus fim,priusnofle oportet unde no-
men Teftamenti defcendat, eft autem
a teftatione appellatum Gell. lil,. 6. cap.
12. fed quia varise amp;multiplices funt
teftationes quas ex diverfis oriuntur
caufis,adjeöum eft mentis id eft ulti-
mae voluntatis, effeteftationemidque
amp; alibi in definiendis verbis obfervalfe
JCtos animadvertere licet I. i.ff. ds Kovat. I. 55. §.1./; de
mort. cattf. dornt.
Rei definitionem exhibet nobis Modeftinus in I. jf. h.t.
Teftamentum eft voluntatis noftrs jufta fententiade eo, quod
A i
quis poft mortem fuam fieri velit, dicitur voluntatü noßra quia
Teftamentum ex alieno arbitrio pendere non debet l.^z.ff-,
de hered.in^it. jtifla fententia. ut fit jure amp; ejus folennitatibus
conformis l.^.ff.h. t. amp; excludantur omnes aliaî imperfeéis:
difpofitiones, ut funt Codicilli, caufa mortis donationes amp;c.
de eo id eft fuper univerfis bonis, neque enim poterit paganus
pro parte teftatus amp; pro parte inteftatus decedere l. j. jf '^de
R. J. qmd quis pofi mortem fmm fieri velit, poft mortem pu-
ta naturalen^, non civilem, amp; fecundo quia poft mortem te-
ftatoris demum accipit vim amp; efFedum /. i.f^. de hered. vel
aB, vend.
Antiquitus duo genera Teftamentorum in ufu fuifle con-
ftat, quorum altero in pace amp; otioutebantur, quodcalatis co-
mitiis appellabant; altero cum in prdium exituri eflent, quod
procindum dicebatur , acceflît denique tertium genus Tefta-
menti per aes amp; libram nuncupatum §. \.J. L t. de iis vero
Hon agam; fed formam Teftamentorum laciendorum exedidio
praetoris introdudam attingam.
Ut fctamus qui teftari poflint prsmittenda eft h^c régula^
omnes teftari pofle qui non prohibentur. prohibentur qui-
dam ob ftatum primo fervi /. 8. §. tilt. jf. h. t. filiifamiliasde
bonis profeditiis amp; adventitiis, amp; ratio eft quia teftamentum
eftdifpofitiodefamilia : filius vero familias non habet familiara,
ergo nec difponere poteft. Secundo quia lex ii. tabb. tantum
loquitur de patrefamilias exceptio tamen eft in peculio ca-
ftrenfi amp; quafi caftrenfi pr. J. quib. mn eß perm. fac. tefl. fe-
cund» qui de ftatu fuo dubitant I. 15. f. h. t. 3. Is qui
apud hoftes eft L S.f. eod. f. 5. J. eod- Teftametvtum vero
ante
-ocr page 5-ante captivitatem faâum valet, five momtürapud hoftes, fi-
ve revertatur : prius per fiftionem legis Corneliae l.ii.f.^.t,
pofterius per fiótionem juris poftlimitiii §. 5. J, „g„ 'gß
ferm. fac. tefl. ob defeftum vel animi vel corporis', ammi
impubères, quia nullum eorum animi judicium eft §. i. /. a,
non efl perm. fac. tefl. furiofi, mente, capti, prodigi, quod
vero ante vitmm trium illorum fadum eft ratum permanet :
ob defeäuin corporis prohibentur furdi amp; muti, qui à natura
tales funt, furdi amp; muti, qui peraccidens tales funt facere Tefta-
mentum poffunt juxta l. 10. C. h. t. amp; caeci fecundum /. 8.
C. eod.
V.
Ut Teftamentum rite perfedum fit, hsc fequentia reaui
runtur.nbsp;»
Pr^o ut fint feptem teftes idonei §. ^nbsp;^^^^
monbus duo cumnotano fufficmnt. Caufa hujus introduftio-
«IS funt JunsCanonici audoresqui amp; hoc fundant in verbis
falvatoris mm,rum in ore duorum confiftit omnis Veritas, fed
Teftamentis mimme convenir , nam teftes non tantum adhi-
bentur ut ventatem d.cant veldeponant fed etiam adhibentur
ad folennitatesfupplendasamp;fententia falvatorisfuit. quod nön
iufficiat unus teftis, fed tamen non excludit plures
II Ut quifque annulo fubfignetnbsp;de tefl. ord.
^ III. Ut teftes fpeciahter ad hoc fint rogati /. 21. §. r.
IV. Ut omnes fint in confpedu teftatoris §.5, i.h t de-
nique ut teftatorem videant amp; cognofcant nifi Notarius eum
fibi notum affirmer Simon à Leeuw. cenf. for. hb. 3 cap 2
»«. II. rationem allegans ob vitandas fcilicet fubjediones fiip.'
pofitionefque amp; faüacias qua: in hujufmodi rebus intervenire
folent,de quibus fallaciis amp; fappofitionibus exemplum videre
eft apud eundem Simon a Leemv. d.hb. i.cap. 1. ^nu, ri.
^ lnbsp;YI Us
-ocr page 6-€ D I S P U T A T I O J U H IDIC A
V.nbsp;Ut Tefl amentum fiat unico contextu, hoc eft ut nullus
adus extraneus intervenh-e polTit /. 21. §. pn. ff. h. t. hinc fe-
quitur quod conttadus in teftamento celebrari nequeat /. 20.
ff.deKS.l.ii.^ l.f.h.t.^ l.I.h.t.
VI.nbsp;Ut nomen haeredis per manum teftatoris vel teftium
declaretur §.4././7.A
VII.nbsp;Ut teftator amp; teftes propria manu fubfcribant §. 5. /.
eod. fi vero teftator id ignoret, odavus teftis ejus loco adhi-
betur 1.11. C.de teflam.
Ttftes qui teftamento admittunturdebent efle habiles, ha-
biles funt, cum quibus eft teftamenti fadio , an palTiva ? ve-
rum ita impubères amp; furiofi teftes effe poflent, an adiva?
verum tum etiam ad teftimonium dicendum fcemina admit-
teretur, quia teftamentum condere poteft; malim itaque cum
D. Voetio ad J. h. t. hanc fubjungere regulam eos omnes te-
ftes effe poffe qui ex teftamento capere vel teftamentum facere
poffunt, exceptis fœminis, ratio eft quia teftamenta jure an-
tiquo calatis fiebant comitiis coram populo ubi mulieres non
comparebant Gcll lib. 5. cap, 151. 2. Impuberibus ob rationem
fupra allegatam §.6. J. h t. 5. furiofis quia non intelligunt
quid agunt /. 20. §.4. r. 4. Mutis amp; furdis fi nihil ex-
audiant velloquantur /. ii.§.fin.f.deoblig. 5. Prodigis quia
fanoCis comparsnturnbsp;quo fionejl perm. tac. 6. Caecis,
quia illi teftatorem non cognofcerent, amp; falfi occafio vix evi-
tari poffet arg. l.i. C. de teftibus. Ultimo exceptis iis quos leges
jubent improbos amp; inteftabiles effe, quales funt ob carmen
famofum damnati, quoniam jure vel fententia inhabiles funt
declarati /. 16. f. h. t.l.zi.ff. de teft. Haeretici amp; apoftatse
' quia haerefis five iapoftafia eft quoddam crimen majefta-
tis ecclefiaftics.
V I L
Sunt amp; quidam qui teftamenti faflionem quidem habent,
fed tamen inhabiles ad teftimonium dicendum, quod eft vel
ratione conjunâionis, vel ratione inftitutionis, ratione con-
jundionis non poteft pater teftis elTe filio in poteftate , veî
filius ille patri teftatori, i.ç^.J.h.t. nec fi-ater in poteftate
patris fi-atri teftatori, qui in ejufdemeft patris poteftate teftis
efle potent , ratio quia hic adus eorum eft proprius amp; do-
mefticus ^.§. 9. fed in alieno teftamento pater amp; filius amp; duo
fratres teues elle poffunt. l. zz, jj-, h. t.
Ratione inftitutionis eft ipfe haeres fcriptus % zo ^ h
ratio eft in / r o de tefi. ab hoc teftimonio non r'em;vên!:
tur egatarii fed fi attendam ad lucrum amp; emolumentum S
n legatarii ad teftimonii didionem nequaquam adró eldï
effent quia teftimonmmperhiberent in caufa prooSTr
f.quand, appell. fit. veW. hanc rationem no7 onl^^I'
rat Juftinianus , fed quod legatarii non int ^ri
^gi quot;Ufa intelTig-;S:
Sed major dubitatio eft inter hodiernos DD. an legatarliquot;
amp; fiJicommiffarii particulares moribus in teftamento teftes
adhiberi poflint, exiftimantGroenew, de II. abrov ad ^ h
amp; Simon à Leeuw, cenf.for. lih. 3. cap. 2. num. 6. adhîberî
non pofle , verum quia nullo nititur judicato, praDterquam«
fi niteretur, jud^catum non faciat legem, neque confuetudi-
me contranum eft introdudum ita P. Voet ad J. h. t.
X. Di.
-ocr page 8-Divifionem teftamenti jure pofteriori receptam non prœ-
termittam , teftamentum eft duplex fcriptum quod teftator in
fcriptis, nuncupativumquod viva voce facere voluit, utrum-
que eft duplex folenne vel privilegiatum , folenne quod fit
fecundum folennitates jure civili requifitas, privilegiatum eft
in quo quxdam folennitates funt remiffs: talia funt teftamen-
tum ad pias caufas quod ordinarias folennitates non defiderat
Rädel. 125. ««/w, 54. D. Voet. adj. h.t. teftamentum
patris inter liberos quod nullos teftes defiderat /. 21. i.C.
de teflam. teftamentum tempore peftis fadum in quo necefle
non eft ut omnes teftes fimul fint in confpeflu teftatoris /. 8.
C. h. t. tale etiam eft teftamentum militare quod valet modo
de voluntate militis conttet.jgt;r. J. h.t.
Qu. An militibus noftri temporis hoc Privilegium compe-
tat? affir. per ea quae tradunt Ant. Matth, difp. 2. thef. 8. P.Voet
ad J. de teß. milit. fed milites togati quales funt Advocati
quamvis ratione-quorundam privilegiorum militibus compa-
rentur, /. ii^.C.de advoc. diverf. jadic. privilégia tamen illa ad
eos non pertinent, amp; meritô ad juris communis teftandi for-
mam remittuntur, §. »i. J. de teß. milit.
Nihil intereft dicit Irtiperator an teftamentum in tabulis,
chartis , membranifve fcribatur §. 2. J. h. t. fed quaeritur
circa hoc an plures in eâdem charta teftari poffint. Refp. fi
duo conjunâim decommuni haereditate difponant, nulla du»
bitatio eft quia vim ejufdem perfonaî fuftinenr, fed fi feor-
fim
-ocr page 9-fimdifponant an tunc valeat, primo intuitu videtur quod non
quia in teftamento nuilus aflus extraneus intervenire poteft' •
/. zr. § pen. f. h. t fed fi tamen in fcriptis redegerint volun-
tatem amp; vocant teftes amp; ita declarant fuam voluntatem nihil
impediment! Video, quin non valeret. Simon à Leeuw,
Itb, 3. cap. num. 15.
Videndum ultimô quomodo teftamentum perdat vim amp;
efFeaum fuum , uno verbo , per contrariam^ volLl Tem
Quid fi ergo in piiot. teftamento inferta fit claufula de oS-
tona. Refp. non obftante illa claufula valet ädhnr Ift ^
tum, Lzz.f de leg. 30 ratio.eft q^ fibta^mquot;
fTiel ge. ^ 'quot;quot;quot;'■efuamvoluntatemTS:
't
'' dfof»Iquot;nbsp;, ,ffirn„„, : affi,mS„„
mo fundata m Ii,, zt.ff. J, ;„ , „„_ /-„„„,. ■ !. quot;
valet Uti teftantuf, Zafdenbsp;?
W. 4. controv. cap. zz negantium verô 'opinio in o nuS
prms teftamentum deftitutum .fit voluntL per pofte^s
confequenter dici non poffe voluntatis noftro jîfta fen ntt'
fecundo quod pofteriora derogantprioribus, / 6 s , 1 J
jure todm. Ant. Mer.nbsp;'quam^piltm
m jure yenorem judico m locs ubi juxta jus commune ta^
tum uao teftamento poteft decedi.quot;nbsp;'
B
AN-
-ocr page 10-Doctissimo Moritmc^ue Integritate
Ornat i ss i mo
Igt;um in Inclyta hcwt-EmihVltrajeElina jurisMriufque
Lm URE A candecoraretur.
«
öivinum dum Mufa tuae fcrutatur acumen
Mentis , Agollineis abftinet, ilfa laodis.
gt;mfnèn iracogiW^fquamvjs moderatio tardet)
Quo poffit laudes coramemorare tuas.
!z;ovimus ingenium, ftudiorum novimus acrem
Curam , quodque tibi deficit, illa dabit.
h-illa dabit quscunque tibi, nomenque decufque
Quodque animus poft hsc poftulat , il!a dabit .
tnx illa matura fluit prudcntia Juris,
Qua potis es magnos exfliperafle viros.
ringua tibi dum falva manet, proddTe client!
Non finis, at mifer« ore patronus ades.
Gloria tantorum femper manfura viromra
Te manet, inceptum fi modo pcrftet opus.
Oro igitur, ne fiftegradum, legumque peritus
Ad famae ftudiis fumma vehare tuis.
trtrgo pergej brevi populi cantabere plaufu
Ultrajectini fama deculque fori.
c/gt;ic mea vota volunt, ac ut poft fata fupcrftes
Optati tangas culmina fumma poli.
Praeftantes JVrIS gaVDens VtrIVsqVe trIVMphos
Goes parat, amp; VICtor Lsta trophsa refert.