' ^ ^nbsp;G V R ^ jr ^ ^

MEDICA MENTORUM

n o x i s ,

QJO A M,
AUSPICE DEO OPT. MAX

D.HfR-STamp;'-^n'aï'S'ALEN

NEC N o' N

AmfUjJlmi Senatus Academici cmfenfH at l-rrr

FacuUans E D I C J^^D^ecreT
Pro fupremisin MEDICINA honoHbus confequendis
iHbltco examini ruhncit

JOANNES GEORGIUS STEIGERTOAL .

Addiem .O.nbsp;.

Trajecti ad Rhenum,

Ex Offidna Francispt r/tnbsp;Tquot; .

^ancisci Halma, Academie

rypographi , cb bc xc.

DISSERTATIO MEDICA
1N AV G V R A LI S ,

D E

Medicamentorum Noxis.

thesis

Vidensmterdum fanitatis amp; vit® pericu-
lum m falutem vergit humant miferig, amp;

drum Benedidum rcr) ç,„.j , A ' Cœcus apud Alexan ^
Hydropicus apud Fr. R^nm nf -nbsp;(k;, (eJ Hift.^

lum Cm), FabriciumHildanu^rn) amp;kr^^T'nbsp;Marcel-f;-x.

omnibus certum, ut credebatur. VxitrumT;™quot; ' (0^

Obferr.

Quam optandum foret, ut fimili mnr^n À ! remedium. vm. i. x.
idus in emolumentum cede ent^nbsp;infelices ^ Decor-

incauta manu e.hiberetur re^i^^^^^^^^^^

adverf^ v^entudm.s, aut faltem inftar Achille tdif ôuT

Vcrnmf.nbsp;^''fP'deferret opem. 'nbsp;ffiicf^quot;

( Kj lib. î.

A 2nbsp;„ „.quot;l'^emt.

(m) Hiiî. niirabil lil, „ , .

i i.

Hl etenim modi funt potiffimam , ex quibus tot infauftr
medicamentorum profluunt fucceffus, amp; ex quorum ignoratione
culpa cemmifla in innocua rejicitur mcdicamenta; ut non dehnt

bodierno feculo , qui remedia modo non omnia , praefertim
Chemica, tanquam praefentiiTima venena refpuant, amp; ad Medici Che-
mici ingrefTum, velutad mortis minifterium comparentis, fine ra-
tione contremifcant. Verum vulgus hoe modo medicamenta abo-
minatur, illique, qui modos nocendi non concipiunt, velvirtu-
tes ipforum remediorum ignorant. Quâcunque enim ratione ex-
perta medicamenta vocaveris toxica j five quod à ventriculo, inte-
flinifque fubigi nequeant, five quod ipfi mafls fanguineae minus
rede aflimilentur, five quod efFeftus edant infolitos , horrendos
amp; ipfam quandoque mortem inferant j haut diffimih modo ipfa
alimenta amp;, quibus quotidie vefcimur, ciborum condimenta immo-
derato aut perverfo ufu venenorum induere naturam facile proba-
bo : Quam multa ap.petimus nutrimenta, quas à ventriculo male
fubiguntur; nec omne a vafis recipitur, quodcunque gula abligu-
rit; datur etiam aliqu.d inteftinis craffis. Imo plurima, qux in
fanguinem pertranfeunt, non ipfi fanguini affimilantur, aut in nu-
trlmentum cedunt, fed nonnulla cum urinis, tanquam inutile excrc-
mentum eliminantur. Unum panis fruftulum, minus cauteaffum-

tum viamrefpirationialiquandopraeclufit.mortemqueattulit; Uni-
cus hauftus frigid® cerevifiGE ïftate preterita Amftelodami vetulam è

medio fuftuüt; Crocus,quo in nonnulllslocis omnes fucanturdapes,

p Boi-e»' j-^js elfluviis accumbentem famulam extinxit (a). Sicuti autem ali-
SSf.''' menta caute amp; ad pondera cum Sandorioaflumta neminem occident j
ita amp; dexter medicamentorum ufus nemini vitam abrumpet. Imo ve-
(b) detned. ipß in aliquibw erunt medicina , ut Galenus loquitur (b) , nec
modo ipfam valetudinem integram amp; fartam tedam confervabunt, fed
/ WTho adverfam quoquefeliciterreftituent. Jam in vulgusnotum eft, vipe-
nerus,Cha- ras, quarum attadu nonnulli femianimes ftupent, m alimentum cede-
ras, Redi. (cj. Antimonium crudum, quod in Gallia velut ttre^motne didum^
nonnulli volunt, caute exhibitumJeprofosin Nofocomio Londinenfi
Sis. ^ curavit plurimos. Mercurius fublimatus, t^uem gliribus amp; muri-
^nbsp;has

INAUGURALIS. lt;

bus fugandis, enecandisque exhibent matresfamilias, ad tria grarra ,
aqua; fontans unciis fex velfeptens dilatus navalem plebem in AngUa
ante quadraginta circiterannosfeliciter àfebri epidemica graviffima
Jiberavit. Spiritus Talis, nitri, vitrioli maxime corrofivi amp; Ferrum
confumentes ventriculo funt gratiffimi amp; multum ad morbos
quam piurimos curandos conferunt. Ita dextera Medicorum ma-
nus Helleborum, cicutam amp; ipfaChemicorum toxica in falubria
vertit medicamenta ^ ut cum Martiali de hifce venenis aiTeverare.
aadeam :

plfffJ habe ! nes hoc dicimus efe nihil.

I I I.

Non dHBteor tamen amp; majorem noxam amp; fadliorem lapfum

inexh.bendo_med,camentoe(re quamalimento; fiquidemalimenS

utplur^um fano amp; bene conftituto corpori , labafcenti amp; S !
lanti offeruntur medicamina ; Alin^enta quod nutritiis abundant
partKulis. excelTamf^penonhabent, nifi in maxima quamita equot;
quam faftidens .pfe ventnculus refpuet j medicamenta pauc vel
nullas nutnendi vires poffidentamp;ut uni morborum indicationimf
hus ,nferv,ant, Chemicaopeill. ex mixtis fep^m j
qu^ virtutem nuK vel ,1h mdicationi appro^tam am oceuU
tant aut imped.unt. Nutnmenta quando fui exceffu raoIeftiL
créant, longion mora ,n corpore fuas ludunt tragcedias / ut tempus.
lt;}uandoque concedatur reftituendi noxas ; à nimia vero medica
mentorum quantitate fubitaneum magis imminet periculum amp; in
optimis quibufveChemicis, qus feliciffimosparva dofi common-
ftrant efFeftus, interdum deprehenditur : quodeadem feftiaatiom
mortem accelerent,, qua fanitatem amp; vitam reftituunt.

I V.

Quoniam itacjue medicamenta in fe fpedata funt innoxia
^nc non immerito damnum male adminiftrantis amp; traélan^is cull
pœ debetur, Illud autem ratione ipfius morbi facile ab empiricis«

perpetratur, oainibufque illis, qui taorbos-ex nominedijudicaat^

A 3nbsp;fiv«.

lt;5 DISSERTATIO MEDICA

five ex ignorantia hoc eveniat naturalis corporis conftitutionis amp;
hinc mala collatione fada cum praeternaturali, five ex ipfo caufa-
rum, fymptomatum amp;circumftantiarum aliarum negledu, five
alio quocunque modo contra methodum procedatur. Et hinc
peffime haut raro illi fibi confulunt œgri, qui Medicinae ftudium
ignorantes , afFedus fuos ex libris qusrunt amp; fimulac unicum
quoddam fymptoma reperiunt, quod à fuo non multum abludere
fentmnt, autfefentire imaginantur, illico fefe amp; morbum amp; remé-
dia invenilfe exiftimant j utquam fspiffime perverfo hoc medendi
modo natura^ vim inférant amp; femetipfos in majus praecipitent pe-
riculum. Spedat hue quoque negleda a^grotantium aetatis, fexus,
vmumqueconfideratio, qus, morbo quamvis ex affecognito, ipfam
tamen medicamentorum applicationera haut rarb variat. Hinc enim
eft, quod toties cathartica, quamvis indicata noceant, ubi fdli-
cet humorum diverfitas amp; motus non rite dijudicantur, vel ubi
quid tentatur in corpore , non attenditur ad varias alias circum-
ftantias. Sic unicum vomitorium mortem attulit Medico phtbi-
fico, cum educends primarum viarum faburrae unice eilet inten-
tus , nec reflexo oculo tabidos fuos amp; à pure exefos pulmones
refpiceret(a). Ita in dyfenteria , Medicis unice ad dolores miti-
gandos refpicientibus, narcoticorum ufus occidit plurimos ; nec
unicum evafilfe , quibus laudanum fuit exhibitum in illo fluxu,
(b) lib.ni.ex Th. Minadoo Medico Italo refert Thonerus (b;. Ita virgo
obi.viii. illa apud Loffium, cum ad dentium dolorem à femine ftaphidis
agnx mafticato fibi peteret auxilium, dolores quidem rtiitigavit,
fini vit (c). Tantum nocet cautelarum pradicarum igno-
lib.ni. rantia, cui fspe quidem ratione amp; circumfpedo judicio Medici
iturobviam, optime tamen ipfa occurritur aliorum Pradicorum
experientia amp; hunc infinem legi merentur Septalii, Joannis Rho-
dii, aliorumque animadverfiones amp; cautiones medicae , quibus
plurimae cautelae ad praxin facientes fideliter fecenfentur.

V.

Morbo autem bene cognito , quamvis medicinam inuentam
putent Medici j tantum tamen haut raro fallit perverfa medicamen-
ticognitio, ejufque virium dijudicatio, quantum ipfa morbi igno-
rantia.

rantia. Temerarius plane aufus eft , ubi quis novis amp; excogîtatîs
remediis in humano corpore experimenta faci: , aut tantum fuo
fiditingenio, ut quicquid illud diditet, velut ab^/EfcuIapio infpi-
ratum improvide adhibeat. Nec propterea anxie ego efflagito
magnasiiias, quas Chemici jaditant panacaeas, nevedefidero magna
illorum arcana, quae ipfi venditant in conficiendis phiiofophorum
lapide, fale tartari volatili , quod fingularimodo ex fixoTar-
tar! faleprodiit, fimilibufque aliis. Non revocabo nunc ad examen
ipfos proceflus, amp; quidem de Sale Tartari, non disquiram, an fixae
illius particulœ volatiütate donari pofiîntj hoc tamen credo, fru-
ftraneos hadenus eorum efle conatus, qui additis Alumine, Sale
ammoniaco, aliifque Sal. volatil, occultantibus purum Sal Tar-
tari volatileeruere alkborant, cum quicquid eliciunt, vix Salis Tar.
tan nomen mereatur, fed additis Salibus adfcribi debeat Verum
quamvis ahquis enclurefi aha falvolatile urinofum ex ipfo fale fixo
feparet, haud ahter tarnen procedere videtur, ac fi quis, volatilia ex
vegctabihbus aut animahbus expetens. incineratione prius?fadafd
fixum pararet, amp;ata , yolatilioribus particulis in auram fugati

fua bona dilap.dannt, utSapientum invenirent lapidem, nemin
non ignotum ent. Et fefellit hadenus illos ex igL Phi oSo
untverfahs mediana arcanum amp; falfi adhucfuere,%ui ad p S
dam mvent, lapid.s ver.tatem in aurum putum metairreZa

commutare ftuduerunt. (a) Sane quamdiu metalla fingula folutlö-fa) Vxd

nibusSrcalcinationibus naturam nec mutant nec extenfionem, non tLIÏ:
concipio, quomodoleviores.grandiorestamen ftanni, ferri cuDri
argentiamp; plumbi moles inponderofam amp; parvam auri extenfionem'
poffint red.g,. Conftat enim experimentfs, in eadem extenfionepÄT
auro plumbum eflquot;e levius partibus, argentum i^® cuprum

I rnbsp;3 o Anbsp;II Mnbsp;31' r bus aliis

Z-jterrumnbsp;ftannum partibus; Quae insqualitas an-Mo'ieftinus

tequam nec igne, nec menftruo alio fuffîaminari poterit, tamdiu, «f Je Irte
metalla caetera, licet colore fpeciofum aurum référant, pro puroprobandi
amp; puto tamen auro nemo habebit. Similis farin» aut potius fur-
furis funt illa etiam arcana , quibus pro lubitu nonnulli Archeos
fuos domare, ac ipfos noftri corporis fpiritus immediate exercere
contendunti Ne ira quidem , aut levior adhuc affedus mcdica-

mento;

mento cedit, nec experientia fatis probat, quod philtrorum ufus
tantum profit ad afFetäus conciliandos, ut illi in certum inclinent
fubjeftum ; Commoda Philtrorum apud fideles Obferv. fcriptores
nunquani legi, noxas autem vide apudLoflîum lib. i. obf xvm.
Minime interea improbo fedulos aliorum conatus, quos ad no-
va expérimenta invenienda impendunt alii j iis enim debemus amp;
magnis eorum Autoribus, quod noftri aevi Medicina Veterum
curationes longe antecellatj neque nunc eft, quod metuas eorum
medicamentorumnoxas, quas Majoribus nova fuere; modo caute
cxhibeantur amp; ut decet, bene praeparentur. Mala enim prae-
paratio expertiflîmis etiam medicamentis felices denegat fuccelTus
amp;h3EC eft caufa, quod de fulph. Antim. vomitivo Glauben con-
querantur Pracftici, toties dofin prius eflfe explorandam., quoties
illius iteratur prsparatio. Quae tamen propterea variat, quod
una vice plus reguli in fcoriis, ex quibus conficitur , relinqua-
tur, quam alia; quemadmodum Chemias peritis notum eft,
totum fere mixtum pro regulo antimonii in fcorias abire, fi haut
fufiicientem Salis Tartari , aut Nitri addas portionem. Hinc
. pariter antimonium diaphoreticum excitât vomit us, fi quod late-
ribusadhseretcrucibuli, nec fatis cum falibus deflagravit, fimul ab-
pditur amp; commifcetur , vel fi tripla illa Nitri proportio una vice
in crucibulum ingeritur, nec fatis diu in igne candet. Plura ex-
empta de noxis medicamentorum ex mala pr^paratione amp; aliis
erroribus in officinis commiffis referunt Lifletus Benancius de
declaratione fraudum amp; errorum apud Pharmacopseos commilfo-
rum amp; Hoffmannus de ufu amp; abufu medicamentorum Chemico-
rum ; confer etiam Thonerum obfervationum üb. d. ia
amp;epift.20.Iib.vj.nbsp;^ ^^^ ^ •

v i.

Remediis autem optime pr2Bp3ratis,ufuque probatis fua eftnoxa,
quando quis vires ab aliis expertas ignorât j five ipfe eas non atten-
dat, five male aut minus rede communicatas habeat j veluti peffime
agimt illi, qui viribus haud expertis aut falfo traditis cum Plinio,
Mizaldo, Weckero, Salmutho, Zacuto Lufitano, aliifque fallunt
alios.Nonnunquamamp;probiObfervatores non debireattendunt ad me-
dica-

faentorum efficaciam amp; hincfepe efFeâum uni medicamento ad-
Icnbunt, qui alten vel nulli defceturj undeevenit nr p^r^^m .k r •
iterata votis Medicorum non refpo^deanr ^uîs cîef Tho^^^^^
ro (a) Hyftencam granis vj. lapid. bezoart.adeo refociliatam amp; à Obitr.
mortis penculohberatam; cujus aliquando drachmas Lindanes fine 'quot;
M 'ff quot;nbsp;nifiaddrachmam datum notaM

n v m iÄnbsp;QuisPlateroCOfubfcriScbJobf..

m ventns dolonbus , aquam m qua cervi virga fuit abiuta t,m

commendatarum effe virium. Quis aliis fidem habebk ta'nti^m f^

probantur. Confi integrum traflalurquem^ W^^^^^

me deiAmuletis divulgavit^. ' ' ^ Wolfius nupern-

V I L

Interdum ipfe vires à bonis amp; expertisnbsp;r«^ •

nomine qualitatum primarum occultantur amp; bfôS
raro fallantur ii , qui vel calido aft^rcdiE .
dium, fi-igidofi-igidumamp;itaiuxtaH^n ï applicant reme-
libus curai annitLtur Shora
lit inflammationem ; integrum^ferel™ fit W
conclufum inflammationem quand^quTLiixit Ngt;'

gerandum exhibitum magis

nbus orgafmum quidem extinxit. fedimpoternt^indu it
ritus Nitn . qm pro fummo refrigerant?quot;habetur m
guttulâ oculos inflammabit. Ita idem Tedirl! ' '
Lnetur effedus; fngus, caforemqtprSct ^

modoapphcabitur Imo ex ^la liquorumquoruïdam adi

frigidorum confufione tantus calor excitari poteft ut flamm ^
cet, qu^ftupam impofitam incendioconfumat. GeneralioritaTue
h^ceft medicamentorum cognitio. eamque longe fuperantfer S
quahtates bene attentas , ut illibene fibi confulant, qKres mel

nToZTTTnbsp;^quot;^'quot;^'^^-'VelutiHippocrateTca)^^) Hb.

moibisconfiderat, qmd fdßm amp; amarnm ^ dulu^acidum l

Bnbsp;^ Medic.

acer-

io D I s s E R T A T ro M E D l G A

acerbum^ inßpidum,aUaqm fexcenta', eociem prorfus modo medi-
camentorum facultates examinant, quibus ejufmodi occurrant hu-
moribus amp; ipfam fanitatem reftituant.

V r I I.

Facile proinde c;dunt omnia illa Specifica remedia antrpoda-
grica, antepilcptica, cordialia amp; fimilia illis medicamentis, quo-
rum exadior ratione fecundarum qualitatum eftcognitio; neque
îoties nocerent generalis illa nomina, fi ipfae vires fpecificorum
• magis indagarentur , amp; quo modo effedus fuos edant, examina-
rentur. Sfpe idem cataplafma antipodagricum ab uno jegro lauda-
tur, culpaturab altero,- prout ipfi corporis humores funt difpofiti.
Cinnabaris, quae in epilepfia fummum eft remedium, in quibufdam
epilepticis majores excitavit paroxyfmos. Rhabarbarumjq-uod in
, dyfenteria ita probatur,fEpe inperniciem œgri fuit exhibitum. La-
pis prunella: in illo afFedu, à quo nomen habet, magis faepe in tu-
morem egitipfas glandulas amp;fpiritui falisammoniaci multum quan-
doque ceffit. Carminativa illaamfi,caruiqueolea, primis viis reple^-
ris, majorem copiam flatuum produxere, majorefque anxietates ex-
citarunt. Cordialia fpirituofa illa, quae in animi deliquiis tot laudibus
cvehuntur,non raro male cedunt amp; maxime errat ilic,qHi eadem alexi-
pharmaca in omni pefte, morbifque peftilentialibusexhibet.Majorem
itaque cautionem ad fui ufum ab exteris afportata requirunt me-
dicamenta, firmiterque fum perfuafus, me confultiusfadurum, fi
fpeciofis illis nominibus amp; novitate gratioribus : Febrifugo fucco-
Belilli, quemnonnulli propifciscujufdam habentfanguine; fianti-
dyfenterics radici Bequeli, vulnerario Gummi Racaffiere, aliifque
praeferarn ea, qus magis nota amp; ab aliis probata funt. Non, raro
enim contingit , ut extranea haec ufu ipfo magis vilefcant amp;
uti nunc granis Tilli purgantia ex Jalapio, foliis fennaî amp;c. longe
prsferuntur, itavereorne nova illa radix Niffi , quam tantum ad •
vitam producendam fama fert, fimilem olim fortunam experiatur,
quam nuncarboris vitae.cedri amp; fimilium extrada habent fpedfica. .
lib.. II. Quis hodiearbitrabitur, quod tefte Athenaso (a) tradit Ariftoxenes, ,
«■ j., SQS fiqe, morbo vilt;^uros , qui, melle..femper in prandio vefcun- -

tUJ'rf.

INAUGURA L I S.

■£ur. QuiscredetLycoJùciicantiCyrniospropter mellis quotidia-
num ufum vit® diuturnioris fuifle. Qiiis hodigino fidem habebitquot;
Democritum vitam ipfis facris cerealibus folâ mellis evaporatione
produxifle. Interea ufum Specificorum nonnuliorum plane non reji-
cio; fedhot optaremex animo, ne nudis fpecificorum fidatur no-
minibus, amp; ut omnia illa Specifica ita rationc qualitatum fuarum
enodata proftarent , ut cum illis, qu® Veteribus audiebant Ipecifi-
ca amp; hodie vix eo nomine digna cenfentur ,ipfa fpecificorum no-
mina deperderent.

I X.

Prêter illa omnia confiderata ex idiofyncrafia quadam , ut
vocant, sgri nonferunt remediaamp;ipforum effluviis ita Isduntur,
ut folo odore m graviores paroxyfmos incidant. De mofcho.am-
bra . lins m vulgus notum, quam perniciofus illorum odor fit
nonnulhs fïm.n,s.pmphora, quç in afFedibus hyftericis haud ipno-
h^hs, noxia fuu ex fingulari averfione apud Thonerum (a). Rofarum f^) Obfér.
odorem plunmis gratiffimum , adverfum quibufdam leees aoud
Tacchenium (b). Aliis cinamomi odor eft infenfiffim,,?nbsp;m.

itamoleftus, ut infciis ^gris parvadorexhS

hauû immento apphcan poffit, quod de cibo amp; potu nos dTcuit
H.ppocrates (c): Paulodeterlorem é-pot.m^ aum, fZicrZt r, , k

, melwnbH, qmdem, fed mfuavioribHspr^ermli,

X.

Et hs noxœ funt, qus ex viribus vel qualitatibus medica
mentorum vei ignoratis aut minus rede confideratis amp; attentis
profluunt; non minores tamen adhuc perpetrantur ex mala eorun-
dem applicatione; Sive abfque feleâu amp; varia una vice exhibeantur'
five in quantitate ipfius medicamenti vel nimia aut Bon fufEcienti
peccetur, five tempore haut convenienti dentur, five vehiculum
debitum amp; fimilia eo modo, quem experientia amp; ratio demonftrat,
quot;sgligantur. Sicuti autem afTumtorumalimentorum varieras morbo*

® ^nbsp;rum

DISSERTATIO M E D l C A

rum mater efl;, ita in medicamentorum uRirpatione quam faepi (Time
pejoris œgri ftatus amp;ipfius quandoque mortis prsludium. Nefcit
enim aegra conftitutio medicamenta ita eligere ^ ut, quodnoxium
inillisexfpuat, fed àmultitudine non raro obruitur ; unde faepius
hodie plus unoSimplici proficimus, quam centum inter fe mixtis
remediis ante faecula praeftabant Veteres. Inter tot proinde me-
dicamentorum compofitiones, fi à Theriaca. Mitbridatio, aliifque
paucis hoc modo commixtis difcefferis, reliqus publica utilitate
vixdignae cenfentur; imo amp; ipfam Veterum Theriacam nonnulli
vel planerejiciunt, vel ad modum Recentiorum emendant. v. de
Theriaca Danica Simonem Pauli.

X I.

Quantitas medicamentorum five excedat, five deficiat, utra,
quenoxiaeft. Rarius tamen in defedupeccatur, quam in exceffuj
quamvis non defint exempla , quibus minorem medicamentorum
dofin fuiffe noxiam probetur. Depurgantibus quibufdam verum
eft , quod de univerfis vulgus fibi perfuaOjm habet , ea corpori
damnum inferre, nifi eflfecSrum fuum. in expellendis per alvum hu-
moribus commonftrent. lit revera interdum nimium faepe timidi
funt ilh Medici, qui in lleo purgantia in parva dofiexhibent, aut
mercuriumcumHartmanno (a) ad fcrupulumdegîutiendum prse-
f a) Prax.fcnbunt., In hoc enim cafu, ubi mercunus pondéré fuo viam debet
chymiati;. facere , illam non inveniet , nifi ad librae dimidium una vice eura
abforbendum fuaferisj quemadmodumexperientia teftatur Mariani
Cap. Sanfli (b), qui in aqua calida libris tribus Mercurii vivi exhibitis
Èlo?'quot;quot;quot;'nbsp;^ol'co dolore imitatus eftParaeus

(c; lib.'ic. In contrarium autem peccant, qui, ubi mercurius pro faliva-
Î, 38, tione, five interne, five externe fuadeatur, humoribus prs vifciditate
ad ptyalifmum non difpofitis, indies tamen inundionescontinuant,
aut internasquoque dofes, amp; ex hoc continuo quantitatis fucoefTu amp;
e-xcruciant ïgros amp;periculofum traflant opus ale£. Quam fre-
quenter enim contingir, ut deinceps fanguine per fiidorifera amp;.
lignorum décoda refoluto a:gri tam copiofam falivse patian-
îur efFufionem, quï. nullis fere, remediis-cohiberi valeat. Eodengt;'

gariter.

- - ^ . o.

paritei-modo purgantia excedunt, fiquis non perfpedafatis^gro
tantis conftitunone omnibus sgris eandem purgantium dofin amp;
quidem maximam fcmper aflumendam injungit ; unde non raro
hypercatharfes, convulfiones amp; alia graviffima fymptomata alia
fubfequuntur. Itaexafllimto pilularum Rudii fcrupulo choleram
notavitLoffius (d), exhdleboroalboGalenus (o/derefina jalapii^ir
ubivis foe conqiierunturœgri, quam ad xx amp; plura grana nonnulli iî, ?ï[v
m omnibus exhibent amp; quandoque nulla fubfequente noxa. Imofeî conlm:
nec XXV grananocuerunt ejufmodi fubjedo , quod plurimis « Aphor.
marum viarum fcatebat cruditatibus. Nunquam tamen cuiquam
autor ero, ut fimilem dofin tèntet in omnibus; quippe eadem bi.
hofum corpus m fiimmas pr^cipitabit moleftias, quihypochon-
drjaco impunenbsp;non quod dofis etiam in lîlil

debeat fed quod propter humorum vifciditatem medicarentum
vires fuas non exeruerit. Tutius itaque ad pauca Pr n ^!
eaque ita extra corpus pr^parantur amp; folvulrut r a'-
corporis humore melius fubigi valeantamp;plr quot;a L
tamen dijufa .. disiunda pl^es MnCm'fe
Hinc, ubi m pulvere datnnarîiv r ; 6'«quot;'ui-ias atticiat.
tum modo eam contunc^^j a^^^^nbsp;S^««quot;« ^^n-

tenuiffimâ pulverifatio f ôribu '^r J^'^Pquot; P-^.

ra , feparet^r à fero nofiri coipori S ^^^^^^^^^
extncata refina rugis ventriculi amp; inteftLmÄ

^hgt;^rcatharfeLucat.

]if:i (0 entconlihum,nbsp;amp; /à^tl ^

Empmm Pharmacia fere tantL mercÀaU a feliTil . ^ '^^^

Simili n,odo nimia'^^ut^

remediorum dofis fua habet incommoda amp;^ dofi^exS

rat.one morb. amp; indicationum non excedens ven?nculo grav^eS
quem cum Boni I radici refpiciant, hac de caufa Salis thermarum
tartan vitnoîati, alrorumque acriorum medicamentorum dofes ve'r
per vices exhibent, aut magna jufculi quantitate dilTolvunt amp; ita vehi
culodebitoeiSciunt, neeaCardialgias, ventrifquetormina inférantquot;
fed magis accepta sgronim guftui evadjnt amp; ufu fiant gratiora Ni'
mu,m vero illi palans a^grotantium blandiuntur qui in fac^haroquot;.
flotiuimum mcdicrns gratiam quorum amp; dum ita dulcedini ftu-

^nbsp;denr,.

dent , ipfas medicamentorum vires obtundunt amp; invifcant ; imo
faepius noxam inferuntamp; ita amarum ufque ad fatietatem oggerunt»
Hbnbsp;rede moneat Sylvius (a) inpituitaeglutinofaecorreclioneplaneà

amp; faccharatis efle abfliinendum. Non practermittam hic loci
illam quoque medicamentorum noxam , quam plurimi fani amp; bene
conftituti in nimia fui corporis praefervatione vel potiusdefl:ruäio-
ne committunt. Illi enim de fui confervationenimium folliciticoi-
tinuo fe egere medicamentis arbitrantur, eorumque neceflitatem ali-
mentis in aflumendo parem exiftimant ; amp; hinc alii fingulis diebus
corpus vexant aloëticis pilulis, Francofurtenfibus amp; fimilibus ,
quarum abufu ita faepe alvum vitiant, ut ea nunquam pofthac nifi
medicamentis incitata fuo refpondeat officio. Falluntur enim, qui
omnes illos humores,quoscatharticum educit, pravos eflè, corpo-
rique gravesexiftimant ; Sspe, inquit Heimontius, purgantia non in-
veniunt humores, quos educunt , fed faciunt. SnnX. Uli firmu
fervmdi,cave»dur»que, ne in fecmda valetudine adverfe fraßdia confit-
(b) Celfus mantur (b) Quam multi optime fefe habentes annuo acidularum
lib.i. c. I. ufu corpus difturbant amp; ventriculi tonum deftruunt \ (c) ut alii
fc)SebiziusnijnioCoffiThe3Eque potu eundem ftomachi tonum relaxant; nec
aLfu\d- defunt, qui Theriacam aliaque calidiora ita fibi faciunt familiaria, ut
dularum. sgrotent, nifi illis corpus fiium reddant delibutum. (d) Santa ita-
(d) Celfus que homo, cjui amp; bene valet ^ fua /pont is eß , nullü oblig. re fefe debet
legibus ac neque Adedico neque latrolipta egen.

1. c.

X I I.

Superefl: adhuc temporis confideratio , quod non parum in
morbis medicamentorum variat applicationem. Non autem illud
ex Aftrologia definiendum judico, cum perinde fit, an in oppofi-
tione benignorum planetarum, an inquadrato, an in conjunftio-
(e) inViri-neexhibeaturmedicamentum; necimmeritoridetForerius (e) illo-
dar. Phil, rum Medicorum nugas^qui anno biflextili vertente aquarum therma-
lium potum exitialem efle aftruunt,veluti arbitrarium JuliiCasfaris in-
ftitutumhancimprecationem fimul involvifl'et.Majoremufum in arte
habet illa temporis confideratio, quo morbi principia,incrementa,

flatus

ftatus amp; declinatio, ipfe denique hor^ convenicntesad medicamenti
ufumdefin.untur. Hmc enim non raro peccant, qui in progrefTu
mflammationum applicant adftringentia amp; vulgo difta repclientia
qui in ipfo ftatuvalidiora tentant remedia, qui crifes morborumquot;quot;
turbant amp; vel inconvenienti purgante aut fudorifero naturae co
natum impediunt. Nec exaâam temporis rationem illi fervant
qui diureticaamp;fudorifera cum cibis mifcent, aut fortiora purgantia
aute vel brev, poft cœnam affumenda confulunt, quo abufu non-
nuii, brevi tempore poft fummos perpeffi funt calores, nec pauci

Satius Itaque eft, ut, qui-

ipfum différât mediana, ufum . vel potius ipfis ne^otiis qus
aiurnum medicamcntorum ufum interdicunr ,11 quot;jS«quot;'«, qus
tatem proférât. Quonam auterteZr un '
mentum de die exhibendum fi™

ftellus in libello fuo de vifitationnbsp;tut'^'^J^^^nbsp;-

autem neceffitas exigit; ibi nulla prorfu's r eSn al^d

^nbsp;epift. ad

X J J Jnbsp;Cratevam,-

Eodem prorfus modo Chirurgicorum remediorum nn
examinan poterunt, quemadmodum ex ipfa morbi Zo

}unaur,s, M,que, fœpc convulfiones amp; mortem inferunT 1
ipfa denique mda applicatione accidit, ut loco ofTis indolore
jfchmico imerofTea cavitas amp; abdomen ferfo ignitoperforetur; u^ '
n vensfeftone loco venae nervus pungatur , veluti ex^mr!!

^oStnt^^r Tîuf'^quot;^nbsp;^^^ fatis com. rOMediJ.

itrant. pj^ra de Phicbotomi®-. abufu evitsndo annotarunt

J 6 DISSERTATIO MEDICA INAUGURALIS.

Botalliis de curatione per fangninis miffionera, JefleniusàJe/Ten,
Portzius in dialogo fua, ubi Erafiftratum, Helmontium, Gale-
num amp; Willifium de miffione fanguinis introduxit loquentes. In
genere autem noxas omnium remediorum amp; medicamentorum nota-
runt Joubertus de error, popular. Primerofius deerroribus vulgi,
Septalius in cautionibus medicis amp; Joannes Rbodius in Analeclis, ex
quibus non fine legentis utilitate plurims medicamentorum noxas
hauriri poterunt. Non paucas etiam ubivis oggerent exempla Em-
piricorum amp; aliorum , qui vel artem medicam tradare nefciunt,
vel ubi adverfa utuntur valetudine, ipfis Medicorum didis non
aufcultant. Omnes illierrores, fi non ex invidia, fed artis praeceptis
dijudicentur , nos inftruent amp;edocebunt optime illa, qu-E evitare
oporteat. Tutius enim efi: ex aliorum exempüs colligere , nobis
quod ex ufu fit, amp; , ut cum Celfo loquar , fatm per mifericordiam
difcere , quod aln dira critdelitate cogmvere.

SOLI DEO GLORIA.