J N A V G V R
D E
Q^V A M,
AUSPICE DIVINO NUMINE
Ex Auciorïtate Magnifici T). ReBoris ,
s.S. Theologiae Doéloris, ejufdemque Facultatis in Indytâ Academiâ
Ultrajedinâ ProfelToris Ordinarii, Verbique Divini ibidem in
Ecclefiâ Praeconis,
NEC NON
AmfUjJimi Senam Academici confenfit, ]Volgt;iltßm,£^ue
Facultatis JVRIDICt/£ Décréta,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in UTROQJJE JURE honoribus amp;Privileglis
ritè amp; legitime confequendis,
Publico examini fubjicit
TIMOTHEUS ab EYNDHOVEN, Woerda-Bat.
Agt; D. XI. Martii, loco horifque confuetis»
Ex Officinâ Fran c'i sei Halma, Academia:
Typographi , cb bc xc.
Seque , fuumquc lacrum ^it
Auctor.
-ocr page 3-empera Te Tempori, Tiecantatum
eft j paßmque receptum axioma ; mihi
quidem ^ juxta cum haud infruniti Gra^
cienßs Tittaci fapenti diöfo j Koipov ym^i y
monitum falubre ; in prafens certè j
quando nlxus trudo fublimiores ad Do£l:a-
rum prjemia frontium; quarum dum fa-
tago turba mifceri j adumbranda ßiltem
er ant,, ^é modo obiterprftringenda ^ qua ex frofejfo de Nau-
ïRAGiis excuterelatius liberet^ßUceret-y neque admodum j
A 2
btitdutceao primum patrocmium tis targiri meum, qui nunc
■vix mare liberum tutumque fulcantes, amoUturi public a rei
luEïuofa, libertati obßrigilantia, commerdisexitialia^'Pro
Aris denique amp; Focis Naufragium faciunt ; quorum (^proh !')
denfata vidimus funer a , nuper furgentibus iratis undis 5
quales fane non horruit glorioßßmus expeditione Britannica
Kex Triplex Auriacus ^ quando pro Keligione , pro
Libertate Regum Maximus ^ ( cujus non debet oMi^uio obrue-
re , neu obrepere Natos natorum, amp; qui nafcentur ab illis}
Fragilem truci
Commifit pelago ratem,
Nec timuit prsecipitem Africum^
Decertantem aqui onibus i
Nec triftcs Hyadas , nec rabiem Notij
Qui vidit mare turgidum, amp;
Infames fcopulos. i—. ,
EXERCITATIO JURIDICA
INAVGVRALIS
D E
Num.1. j^lMêM^;^ N prora haud alienum fuerit, de navigandi oriei-
' ne, navigiorumque invemionequkquam è vetufta-
te praelibare,- Prster ea, qus fcribit de Rerum In-
-vcKtor. Poljdortu Virgilim lib. 5. f. 15. dicendum
hic non Jano , non Herculi, ut eft in Poëtarum
narrationibus, non Prometheo, id glorianti (cu-
jus meminit M. Ant. Muretus, ) non iEginetis, aut Phsenicibus deberj
navium excogitatum ftabilitumque ufum : fed poft Noachum, (quemln-
ftruâoreDeo, prima rerum omnium causa, arcam fabricando ufum navium
vulgo ferunt introduxilfe) ejufque nepotes, Britannis forte , fi credimus
Plinio lib. 4. c. 16. l. 7. lt;;. 56. aut, quos S. Pagina alibi Maris Principes
nuncupat, Vid. E^ech. zj: 8. iRe^.^.ij. 2CW8:i8. Tyriis potius,
affignante juxta Strabonem, Tibullo, cum canit
Vti^^us maris vaßam profpeäet turribm aqmr.
Prima ratem vernis credere doäa Tyros,
vel , fi cum plerifque mavis Hiftoricis, Jafoni, obftrepente Heet Rofinoi»
Aritiquit, Ub. 7. c. 51. nam inter notos Argonautas habetur Princeps
--- Prim ufque ratis fabricator Mon,
Rurfum ,
i^Equor Jafonio pdfatum remige primum,
(ex quibus tamen vix acne vix quidem efficitur , ante eum incognitam navï-
gationem fuiffe, utpote cujus artis notitiam animo meo perfuafum manet
vel ante diluvium percrebuiffe, Noamque, quem potius navium melius
exftruendarum rationem dedilfe cum cordatioribus colligo. Adde omninoj
quae ex tanto rsrum antiquarum Naufragio collegit inefiFabili felicitate vir
fummus D. Joh. Scheyerns de Mlit.Naval. Fht. Ub. i.c.z.amp;pcr tot.)
II. Id verô quando ? Non muhiimanteTrojanum bellum, ideft,35o
annisante Romam conditam, 1000 ante Chriftums unde cave, nevapu-
leî
-ocr page 5-let nimiumPlinius, navium inventionem, juxta Myfos TroianU»^ -u
cmtran/reKtadverfiuThmcas, in Hellefponto; vel Danao in maH
vel Érythrae Regi, inter infulas , quarum magna vis eft in Gracia
ibid. Qui autem eas infederunt , iis maxime de repercis nrim„m ry'Ju
credendum effe, rede, ut puto, difputat D rJ^lE 7/ li
liberi FM. advcrf Petr. Ba}üß. Buriump. zl ^'''^'quot;kel. m Mar^
III. De variis navium generibus non eft, quod fcrutemur multa • id
conftat, antiqms cogn.tas fuiffe naves viriles, myoparones , lembos ' Ie
nunculos, caudicarias, de quib. v.A.Gellium, lfm. ibid.ù,^rZ:2
/.z. C. d. off.P. P. Af. Pontones/. uk.ff. d.S.P.i biremes tW emenua:
driremes, ad quinquagmta ufque. amp;amplius; ut amp; cymbas, a qu,b is d
cuntur cymbianbsp;^ ' lim es fc quot;
phas, quae mediocntate à navi diftant. l.nlt.f.d. inßr ch-inL T f ^ ^
d.Evia. (nh\ parva navimla dicitur fcapha, qL p]utrcho amp; n^
dicitur. Ifodoronbsp;amp;fimU. Nempe nu ]a ars (£,^
num fuum = fed incrementa fenfim capit, pro^eraïle ^a ur^nt^sSlquot;
dem edere formas j hmc evenit. ut à variis varia fint reperta nav°r £ '
cula, vela, remi, gubemacula, tranftra, antenne , mala , ai^queid quot;e
nus armamenta /. 5. JJ. x.f. d. K S. qus navis dicun ur memb J 7 f
finequibusnavium nonaÄftis ' ^^^
tabulae m naufragio, differente Graswinkelio loc dtnbsp;^
ly. NiUuoquenotius, quam ab ufu nave's vaWas haufiffe aPDelkrîo
nesj inde effe naves palearum Cic. i.dfin. frumentarias C^f z d
quibus qui Romam fcx annis frumentum portaverintLatini, ciWtat mRoquot;
manam accepere, dummodo non minorem, quam decern m llJ^T
fabricaverintnavem^
ip.carbonanas, fannarias, lutarias , aquarias, vinarias / . /F 7 1'
poßLrevers. ad quam leg. mira ingenii felicitate , dicam an indSiria'X;^
tiones confcnpfit D. La^ar. Bajßtu ; in quibus traclatur de re M. f IT
naves à minifterio dici aut officio , bel icasT oneraria ' a
cesnbsp;Alias à forma ^X riVon^^^^^
men nullo jure numerari potuiffet Navis illa MyrS^ i
C«.4. ^cad quam ufque adeo minutam confeciSe^nt u
la pinnis abfconderet. Pollet, hißar.for. Rom.p. 187 ) teLs confgt;
teres, phafelos, tradente Navium earum figuVas, pluri^mque huàtf'y Y
ro, nec non Bayfio. Ali^emeruere dici à loco r^S fl °
di^; quarum qu'oniam meminit UlpianuVirri^r^.'/S'l^:
^ ^nbsp;bebis
-ocr page 6-bebit in has inquirere j Hallucinantur fine dubio. qui Sj/nedria loco ßhe.
dia reponere geftivere; ut pote qux SjnedriA navis genus erat , quod Ipa-
tiandi gratia pararetur , amp; in qua fedilia fabricata erant. Peck- ad rem nMUc.
.ibi^He-D.rmn. proinde , ut fimile vero eft, fpecie magis
commoda, atque affabrius polita , quam Schedia : fiquidem haec , genus
erat navigii rude, fine fabrica , illimatum , non fic circumferundis homi-
nibus accommodatum. quam operas fubitariae atque tumultuanae conduci-
bile, puta vehundis lignis : ut eae fint Schediœ , quae naves IvUyM u e.
/i^wrumw^lrices rite appellitanmr innbsp;'i-ff-d-L.^ quafqueNoftra-
tes forfitan dicerent een©Iotj ut adfolent fabri trabes inter fe amp;tigna con-
nedere , qux invicem junfta compadaque navigii vicem praebere queant ;
dcrivato verbo à Grsco eJJ'iov i. e. fubito , inconfiderate ,
fadum; qua rationecomponens pingui Mmerva poëmata, conteciUe-bcfof-
iioi dicitur. Alii per eas ejufmodi volumina intelligunt, quae pnmo m-
datu amp; opificio funt deformata, non adhuc laevigata , aequata , expoiita
atque ad unguem caelata, feu ad uitimam confummationem redada. _
V. Unum fuperaddo de vitHibus, quas diximus , navibus j dicendas
effe eas fortean, non vitiles ut Plinio vifum d. loc. fed vel viles, demtâ fyl-
labâ media, vel quod magis arridet , Sntilesi converfo w vi m fit. Un-
de Maro
——. Gemuit fub pondéré cymba
Sutilis, ^ multam accepit rimofa paludem.
non inquam vitiles : quia vites ineptas fcimus producendis fuper œquore
Mercuriis ; ut proin non è vite, fed juncofo forfitan vimine, fcirpo, aut
arundine, vitiles fic diârs rates (quas junceas ideo, matteas, plicatiles dixe-
re Plinius Liliufque Gyraldus ) fint quafi contabulatae, aut, potius con-
futae, bubulis utribus, coriove, papyroque circumfutae : quem morem
perftrinxit concinne Lucanus ifthoc carmine,
Frimum cana falix madefaBo vimine parvam
Texitur »» puppim, cafoque induta juvenco
Veäoris patiens tumidnm fupereminet amnemi
Sic VenetMs flagnante Pado , fufoque BritannM
Navigat Oceano, fic cum tenet omnia Niltis
Conferitw bibuk Mempfytù cymba papyro.nbsp;.
Colkaio equidem, ficut praemiflk digreffio Antiquaria, non mticeta,neu
improbabilis, curiofior tamen , quam utilior ! de Nävi itaque ad ejus
VI. Hic eft , ut naviget : etenim ad hoc paratur navis, ut navigan-
dum mittatur, licetnaufragii periculum immineat, /. 11. ^.i.f.d, ufitfr. id
quod procul dubio ad fruóluarium fpedaret, fi forte , tempore hyemis,
quo navigatio fspepericulofa eft amp; femper incerta, 1.6,C. d. off.Reü.Pr,
temerènaviget, vel coörta tempeftate. Greenew. add. l. 11, §. ï. deufufr.
Feiher,Mornac.h.t. five homo fit, qui naviget l.izi. i. ff. d.Ferb.Obl.
five navis ipfa/. 1.^.6. ff.d.Exerc.aEl.Çwamp;mçxczs l. i.ff.d.Nattt.fan. Navi-
gare a;jtem Reip. efle accommodatiflïmum JCtus Ulpianus differit in l. r.
^.lo.f. d. Exerc.ail. effato veriflimo, ad fummam Remp. nav'mm exerciti»
périmée, tradidit rationem Ariftoteles Pol.l.j.c.6. nam inquit, Reip.falus
atquepraßdium ejus robore continetur j cum autem terreftres profediones plens
laborum fint, amp;diutinx, ut exemple efle poteft Ulyfles,
Jldultorum mores hominum qui vidit, (fr urbesy
ubi totos decern annosin itinere fuit à Troja ad Ithacam infulam in HelIe-
fponto, ut narrat an fabulaturHomerus , ac non laboriofum duntaxat,
verum etiam impoflïbile foret, ut per tradus terrenos cunda farciretur copia,
iccircomaris dorfum extenfum voluit Deus, fuper quo carinsnatent, equi-
tentque puppes, ut beent rerum noftrarum feriem , per commerciorum
commoda; quae quanta fint amp; qualia in afportandis permutandifque merci-
bus, vitae humanx neceffariis , (dum
Non omnis fert omnia tellus )
fubfidio mutuo, alterna opera , ad barbarorum infuper neceffitudines, re-
gumque amicitias , quin ad diflèminandum Salvatoris Chrifti Euangelium
interdiffita caecarum gentiumagmina, expertis prae cœteris crede Belgisno-
ilris; quorum quidem Navigatio noninfinu foloOceani, quoRhodiorum
fere naves continebantur , fed qua fol diem terris monftrat , exercita eft;
quin per inhofpita amp; petricofa faxa vagata, adglacialialoca, ad extremosln-
dos: unde majores quoque ac firmiores, quamRhodiis olim contigerunt,
divitias honorefque, ad circumcolentium populorum terrorem amp; invidiam,
acquifiere; Equidem naturali quadam neceflîtate ad maritima velut compel-
limur itinera, necnon commercia; eoque hsc oportet efl'e liheriora, quo
iisdeftituta mortalitas, nec bene efle, nec beate pacateque vivere, quinncc
fubfiftereaut tuerifefe poflet; utut res periculi plena fitamp; incerta. d. I. 6.
C. d. off. ReB Prov. unde Juvenal. Satyr. 12. dicit navigantes efTe digitis à
morte remotos
Quatuor aut feptem, fi ßt Utifßma tlt;tda,
Memorabile circumfertur didum Biantis de Nautis, quod neque inter vi-
vos
vos neque inter mortuos fint refercndi, ut Plato refert alibi. Narrat amp; Plu.
tarchusin vitaCatonisj tria ei prscipue, dum aura vefceretür, difplicuiffe ;
primum, quod arcana muliericredidiffet ; alterum, quod mari profeâus,
quo terra pervenire potuiffet; tertium, quod fine linea duda diem abire
paflus eflquot;et ; inde monitum vulgare
NhÏIo. dies abeat, qnin linea, daEla fuperßt.
Item Anacharfis Schytha, apud Diogenem Laertium percundanti cuidam,
quaenam eflet fecuriffimanavis? ea, inquit, qus in portum venerit. Vid.
Platan.'], apopht. hinc tritum id
Ad vejperum la»da maitttimnt
Lmda navigantis felicitatem,
Sed cnm pervenerit ad portum,
VII. Caeterum , quam putandum efll: prceprimis proficuum, mer-
cimoniis frequentandis falum percurrere , fic miferrima rerum facies eft, fi
modulante Virgilio
-- ------flridens aquilone procella
Velum adver [aferit-, fluäufque ad ftdera tollit,
Franguntur remi, tum prora avertit ^ undis
Dat latus, iafequitur cumulo praruptus aqua monsi
fi non uno loco convulfa fatidica ratis, uti navem appellat Valerius Tlaccus
iw Argonaut., hauriat mare j ubi venti rupere funes, difiecerevela, nauts
pallentes cum tempeftate fruftra ludanturj prae amicis opibus mallent vile
fuber ; ubi vedorum alius arripit remum , alius contum , alius alveum,
alius fitulam, alius tabulam, ac fuo quifque prïfidio nitens committit fe
fludibus, dicam aquarum montibus, jam jam taduris fidera fumma, jam
jam tartara nigra j ubi non lacera tantum eft, amp; undique undas, (ad quas
colledi Alpes, Verrucae funt,) combibens ; verum in totum fraüanavis,
qwinàovemmt^ naufragium, quod per quam proprie defcribitur navis fra-
dio, five fradura, ut notât G lof in rubr. C. d. uaufr.Azjo in fumm.ibid.
cui convenitHellenifticum vcwdywv ex ayu frango, 8cv£vç navis; quamSe-
natus Populufque Hebrsus fuo exprimit idiomate à Radice mae-
ftus fuit , quafi navis maeftos reddat homines, fane ubi exanimes'vel an-
gunt, vel tangunt naufragia. Alioquin pro navigandi periculo, quando-
que pro navigationis damno, amp;infortunio, amp; jadura fumitur; Hinc nau-
fragium facere, quod eft, fuftinere , pati, l.^. ff.d.L.Rhod.d.jaa.juna*
l.i.C.d. naufr. unde fequi tum interitus remm adfolet, tum perfonarum
difpendium, immo miferrima fortuna, /. uit. l. 3. C. eod. l. 3. §. 8. f. d. incend.
ruin
-ocr page 9-INAUGURALIS. ,
rmn.naafr. cui, fi valuiflet, indubiè reftitiffet humana fi-agiHtas, d-mnnm
id fatale, cafumque majorem averruncaffet: „am naufragium flt;«/nomen
meren, ^tis manifeftum eft, ex L^-Ca. naufr. mhXavigiaC. d.^n
/. i^.pT.fcom,md.Lz.^. Z.jf.ß quis cant, in jnd. arg.l.i^.f.lR. J, Ltt
quo utih Tituloehmatasrecordorlediones Cl. Promotoris, D. Luu van
Me toll, quem honoris caufa nomino gratus.
^nbsp;contingente navigium ruptum
fuent,^pïurefque inde necati fint , quis prior periilfe exiftitnandus fit' Rei
mdnhi^ddm! pfolutioeft, regulariterpr^fumi commortuos. l.iô.l ,7
l.n.ff.dreb.dttb.mükvotpzxrom, velfideicommiffi aliud exigat, aliudvê
ordo mortalitatis fuadeat. Cl Fhet ad d. Tit. D. mjfewk ibid. Qua ratione
vicifljm qusntur, uter credatur prior fpiritumemifilfe, pater, ^filius, fi
utrumque violentta tempeflatu ebruerit ? ut utar dido l x C d ¥ianfr
Difputabantiaiinanteacrius, qui exinde conveners placidius ; feil. diftini
öionrsCaduceoconcihatiofaaa fuit, talis fere: filius, quicum patrc fimu!
vita futiflus fuerit, vel pubes fit, vel impubes,- hoe cafu periiffe videtur
prior films; ifto pater : Ratio eft in corporis firmitate, qu/adeffe creditur
prx pawe filio puberi, non etiam impuberi , quem infirmitas virium amp;
corporis facit prsfumi prius extindum : vid. /. 9. §. »h. /. zz. d. reb. dub.Zoef.
ibtd. ». 5. nihil faciente patris affeâu in defendendo filium. ars. l. is-fF d
inoff. teft.nbsp;^ J V' -
^ IX. Subfequitur dubitatloj utrum id, quod naufragiivïtandi caufa foras
ejicitur, maneat ejicientis, an verocedatoccupanti ? Noftra vela tendunt in lt;
caftra priorem fententiam veriorem exiftimantium , quos inter Gothofredm
Salmaßus, Paciu^, LeJJit^d.juß drjfir. aliique, Quippe, cum ifte jaftusfuerit
fadus imminente penculo naufragn, minime verô è libera atque fpontanea
ejicientisvoluntateprofeflus,/ 45.§. ,0. n. f.^./m.manentedefidenoreS
inmareejeflamrecuperandi, arbitramurmanereveîeri Domino jus integrum,
eique rem mtenrieratam eife reftituendam fub furti p^na. d. 1.§. ii.! «quot;
J. de Rer. Dwtf. quandoquidem ifti Domino nullus adfuerat anLus der^
linquendi , fed longe potms, fi requifierit, auferendi. /. 2. S. ult. I % ff ad
/.p. tilt.ff.d. A. R. D./. M. §. z.ß d. Acq. Pof ^c. Nifi velis eatenus ja-
aum mercium pro voluntario cenferi, atque res jadas haberi pro derelid s
quatenus voluntas ex duobus malis minimum eligit. Ariß 2 Ethic fd
auè'nïr'quot;'quot;nbsp;P'-^^^ntiflimum id'urgenf!
que naufragupericulum, idcirco non poteft eatenus pro derelido haberi pro-
®nbsp;jedum,
-ocr page 10-jeaum, ut capientis fieri queat, Cl.Hab. Digreflib.âf.c.iS.ij. adftipula.
tore Frederico, auth.navigiaC.d fmt. ubi navigantium bona intégra jubet
dominisrefervari, fi vel rupta fludibus vel expugnata (yià.l 6. ff. deineend,
rmn.naufr.) navis fuerit, in portum autem vel alias ripas pervenerintper-
fonsvel res, quas juraffes fimul à fludibusobrutas, à rapiente vortice dé-
glutiras, à dehifcentc pontp fepultas ; quamvis hic fit excipiendus cafus,
nempe, fi quas navigia pyraticam exercerent pravitatem, vel inimica effent
Chriftiano nomini. damh. C. d.fm. /.i8. C. eoi. l. s.ff. d. incend. min.
nmfr.
-- -- Neejtte enim lex jußior ulla eß 1
X.nbsp;Sic amp;: alibi Imperator prohibuit Fifco, ne in aliéna calamitate, de re
tam luduofa compendium feäetur. /. i. C. de naufr. Quanquam fint
quamplurima apud nos fiveFifci, five eorum, quibusFifci jus indulgetur,
jura , quae dominio, quod tradant, marino (circa quod ridiculè non di-
fputavit laudatus cum Burgo Grafwinkelius ) fubniti putant ; veluti fifci
applicatio bonorum in mari derelidorum, qus verè vim fortitur : nam Sa-
tyrico tefle,
Ouicquid confpicmm, pulchrumqne ex aquore toto efi.
Res Fifci efi, tibicmque nat at :
ficutapud Gallos dominus Provincis amp;territorii naufragorum bona,_ velut
oberrantia , incertumve dominum habentia occupât, fibique acqurit : ne
dicam de Hifpanorum, Anglorum, aliorumquemoribus. D.GroeKew.add.
l.l.C, qui, fdicam intrepidè acrotundè,) abfcedunt prorfus ab squitatis ju-
ftiuaeque reditudinej Petr.Rebnf.in frexm.ad l.Reg.gl.^. ».-jOfB. Matth.
d.criminib.Tit.d.fmt. n. ^.Gudelin.d.Jur. Nov. lib.lt;y. c. lo. Gail, i.obf. i8.
Arif.Tepat. dec.')llt;i,. Itaque merito repudiantur cum magno Grotio lib. z.
c.'j. inquem hicilliccaiamum ftrinxit Janus Feldenus; fed in eum nonfri-
gidas videfis Grafwinkelü firiBuras.
XI.nbsp;Irrationabilior lex fieret, ut Naufragia fint publicanorum , avaruro
id hominum audaxque genus ! /. t z.ff. d.publican. Sicut Attico invaluiffe
more, autor eft D.nbsp;Tnem att.lib.z.c.i. quin idemRhodialegere-
ceptum fuiffe, veteres quidam notarunt; eo moti, quod occurrit in /. p.
f. d.i. Rhod. in verb, direpti fumtis a pMcanü. id , quod merito
per ea.quspro more fuo doftè 'mculat Cl. Hub. in pr^t'eS. ad ff. add. l.p.
Reftius civilem psenam conflitutam reperio in eos, qui dolo malo quip-
piamex naufragiis, ante, vel pofl, vel alio loco fitum rapuennt, l.iS.C.d.
fm-t./. 1.3.4.5. f.incend. ruin, naufr. l. 5- C.d. navicul. l.-^.C.d. naufr.
RUM
D. Groenew. vel receperint dolo m. Az,o ad d. tit. C. quin qui nau,
fragos fuppreiTeric, feceritve dolo malo, quo minus navivel periclitantibuï
fubveniretur,mL.Corn.d.ficar. incidit/.3.d. incen.rtiJn.mHfr.D
Matth. add. L. Corn, d.ficar. ». i. de jure quoque Canonum madantur excoml
municationis acie, quinaufragiumpaflbs fpoliant, C. excommanicationi X.d.
rapt. Quid enim, fi non hoe ipfum, eft afflidionem afflido addere? quod
^ravetant. /. i^.ff.d.of.Praf.U%.C.d.Epifc.Atid. amp; firn. Add.!».Matth.
Ttt. d. damn, mjur.dat.c.i.n.i. inf. Caeterum qui navem eftregerit, caque
ratione naufragus fuerit, vimve fecerit nautae, propter tenuitatem in nave
habitanti, fupplicii rigorem, non fecus atque Deos Penates violaffet, haud
cvitabit. D. Matth. rit. d. vipnbl. c.4. «.I4. Addefis amandi Fratris Pet. tib
pjindhovenDifere.d. tnan.ail.p. inop. §. 67. Gail.i. obfi%.
Xir. fd porro quaerunt, an de fubmerfis navibus, aliaeaue navales eau-
ixjevatovelo cognofcidebeant? Profefto; judicibusImpp.in7.5.C. d.naufr.
Neque ^juria nauncs controverfiae, nulla mora, nullis fumtibus, prom-
ptoque amp; facih judicio definiuntur amp; componuntur , perque eos quidem
convenientius, qui magno commerciorum ufu, amp; longa maritimarum Z
TJTTnT 7 'nbsp;acforenfium tricarum fint
agreftes : fiquidem diuturnis litium ambagibus mercatur^ , aliifque nauti-
CIS negotiis de facili remora injiceretur , navefque ire tardius otóperent :
quafi adhérente carinis echineo : cui, quantum vis perexiguo pifciculo, oc
cultam navis retinend^ vim adfcribunt naturalium ruLtores ^ r^î
Secman. d.orig. L. Lat. in voc. Naufea. Prsterquam, quod vkerio tefte'
l,b.^.c.xi.fmcim{qncarti,optimHsamp; amortît dr difputatorhinc ipfis
non fuit infrequens JCtis (ficut etiamnum in foris viget:) in decidend
quorundam difcordiis artis peritos in confilium vocareT nam, fi de finibus
regundis ageretur, judex folet menforesmittere, amp; pereosdirimere omnem
finiumqusftionem l.^ff.d. fin. reg. non difpari quoque ratione, militum
caufae, mihtares fortiebantur judices. l.ult.C. de re milit. I. ult C d off
iud. hcitUlt.C.d.jtirifd.omn.jttd.arg.Runbsp;j
hanc retn TulhumC.Balbo. Etenim, inquit acutè, c««, dejure pradia-
torioconfuleretur, homojurfpentiftmtuconfultoresfuos non nunquarnadFurium
amp; Cafelliampradtatoresrejiciebat. Si nos de aqua nofira Tufcutana Ai Tuaio
fjmpotitu, quam C.Aqmlmm confulebamm, quod affiduusufm, uni reide-
dftus, cè-itjgemum amp;artemfepevindt: Qmsdubitet de faderibus, (^detoto
amp; belli omnibus ]urifperitiffimis Imperatores noftros ameferre^ Vid
ralcr.d. loc. Quicquid tamen hoc omne afpernandum non eft, fane fiin
B
nego-
-ocr page 12-negotiis nauticis tale quid occurrat, de quo nihil certi aut fcripto jure cau-
tum, aut confuetudine introdudum eft, monitore Straccha , uti alTignat
D, Firn, i» dedicat.JVot. ad P. Peck rem Naut. moribus tarnen noftris, cum
de Naufragio qusritur, ordinariè experiundum eflê, erudit D. Groenew. ad
d. l. ^.C.denaufr.
XIII.nbsp;Id porro confiderationem noftram exigit , quid fit juris, fi navis
lacera, naufragio proxima, aliéna fuerit materia refeâa , anne nihilominus
reficientis manfura navis eft ? Refpondet Minicius manere : Sed fi in œdifi-
canda ea idem feciflet, non pofle Julianus notât: nam proprietas totius na-
vis carinas caufam fequitur. l.6i.ff.d.R.F. jmU. l.i6,f,d.A. R.D. Me-
rito ! cujus enim rei eadem fpecies amp; forma remanet, eadem quoque res efle
intelligitur. l.~6.ff. d.jud. Add. Ant. Faber. in Ration, ad d.i. ideoin
domo pignori data exufta apte dicitur pignus remanere, fi inftauretur /. zp.
^,ff. de pign. fed fi ex oppignorata fylva fafta fit navis, jus pignoris non
fequetur. Cofial. adverf. ad /.i8. §.3.ƒ.d.pign. aB. vid. Hotoman. O^ III.q. 8.
XIV.nbsp;Quidtamen, annon faltemei, quicredrditineamrem, hypothecs
legalis eft competitura, perçque atque ei, qui in reparationem aedium erogaverit
juxta l.itjf.inqmb. cauf. pign.v. hjp. tac. cofitr.l Nequaquam. Id quo din
ipfa liarena, fi fic lubitum opponentibus, difputabo: nam toties excuflam
quïftionem, hue aliunde tranfplantare neve difcutere am'mus, neve operse
pretium fuerit. Jucundiorem egero laborem, fi de aliis juris maritimiprae^
cipuis articulis, qui occafione Naufragii eÉorefcunt, de Aflecurationi-
bus, Proxeneticis {dt c\a\hmV\d.'Benevenmiim Straccham) fideNavicu-
lariis, Nautico fsenore, fivedeTrajeditia pecunia, quaepropterpericulum'
mfinitas ufuras potuil olimrecipere. Borcholt.d.F.0. cap.-j. 8. ». 50.49;
héf.C.d.Naut.fan.jHnEl.l.zô.C.d.tifur. fideCambio, Monopoliis, fimi-.
libufque explicatiusdiflcrere daretur, quod fint me valentiorespraeftituri.
XV.nbsp;Itidem controverfum eft, an, quum navis non quidem vado ad-
lifit , attamen quod Naufragio xquipollet, perduda fuerit intra hoftium
prsfidia , poftliminii jure recuperari poflit ? Quam quaeftionem , utpote
ex publier juris fontemanantem, ex eodem rclinquo Jeterminandam D. Gvo-
tio d. Jur. k amp; p. lib. 5. c. 9. ». 14.15. i lt;S. Vid. D. Groenew. ad Tit. f- d. capt,
amp; pofll. reverf.
XVI.nbsp;Tandem infigneNaufragorum levamenpaulopreffiusadgrediamury
aut eorum potius, qui tempeftate gravi orta (tribuente, five maritima five
terreftris fit, immunitatem à p-rna judicio fe non fiftcntis. /. 2. j.
ß ^is cam.in.jud. Add, Gail. 2. obf 64. ». 13.) naufragii vitandi caufa detri-
mentum-
-ocr page 13-inaugural
mentum paffi funt, dummodo id probent adferentes intra annum I r r J
Kaufr Mafcard.d.proh. val. 2. concl. ropo. Te/les autem , qui Naufe^, '
interfuerunt, p^erecp, et,am altera parte non citata. diaatLv. i. obf^s
pet Lj.f. d.incend.rHtn.mufr. uJJli
humanuer ebul at le. Rhodia . qu. de legibus nauticis perfcripta Tft f
l.pen fd,L.Rhod d jaä. Harumlegum id, quodde jadu conceptumeft.
fragmentum enucleabimus, quantumpote breviter. Rhodienfes q^uam £
rint cdebres ^uwf.,^ navali, mirum eft credere ; plané, ut à peculiarr rerum-
ra^r ? Vt Ànbsp;P^rvam inftrlam , permagnam
tarn«,, ut pateb.t demceps. Ea- non longe ab Afis minoris littoribus dis-
,unaa;acet, quaCarpathium pelagus cum Lycioconfunditur; jamTroicis
tempor.bus man potens. amp; tnbus urbibus clara; quibus poft XerxTs ex
Alexandr. M. tempora prout vd Athenienfibus, vel LacJd mo^s cot
, nmdior Rhodiorum refp. Kaamp; populi vel optimatum regiminiTopior
fuifle videtur ^ Sed tam potens, ut cum Chiis amp; Byzantiis difficileSm
focialeAthenienfibus movent, mare pr^donibus purgaverit, amp;
atque amuorum populi Rom. nomen abftulerit. Vid. i fiTT
Gea,oUb.j.nbsp;Tam denique clara litteris. ut ipfi T oAf^'
M. Oceroad Rhodum ftudiorum caufa demigrarent,-amp; quaK^
moaSaracems occupandam , poftea à Solimanno Turca o?primendam ^ h
ßtiselTet, hunc tamen etiam cepit poftremis potentie fu^TempSuTfru-
aumexcult^ juft.ti^, ac fapientix, ut nauticis legibus toti Imper o Rom
datis , perque univerfum traflum maris Mediterranei, ad inftar iuS
gentium cuit,s. «ernjs laud.bus celebretur, uti cum aliis haec faci teft dquot;!
ra veneranda vetuftas. Vid. Strahon.paf Uvium. Gell. Ub. 7. c.T. 5 Z
Ifthac legeRhodra cautumnbsp;grma^aul raeL^^^^
efet,nbsp;q^dpro omnibus datum cfi. 1.1.
ß^ d.L.Rhold.jaa. Conftitutum. inquocum juftitia certat ^quitas f ScU^^
ubi neceflltasjufferit, durum telum ,cum mari decidëre, amp; confulere vit^
d;rpendio rerum pr^ftabilius effe fuaferir, quam fimul cum- rebt mer7re
}Zr!TelTnbsp;confecutifunt, ut fuas falvas haberent ^ /. a.V
' 'nbsp;xvn.Caî-
1 s.
XVIJ. CsEteruni,conflitutioL.Rhodiae dejadu ad fatales cafus alios, pla-
neque confimiles, incendium puta , aliudque damnum in Rep. accidens
B.Btkman. adh.L. n.70. amp;/eqq. extendi poterit; arg.Lij.f. d. leg.Lj»
^^^.f.quodviaut cUm. ibiq. Bore, nam fi urgente flamma (dum Satyrico
autore
Alter aquU, alter flarumis ad ßdera fnijfus)
ut àvicinorum aedibus erumpentem ignem arcere poflim , meassfdesdejece-
ro, falute vicinorum qusfita , aequum eft , ut aeftimationem domus meœ
ob communem utilitatem dirutae, viritim refarciant vicipi, aut ad quos verift-
militer ignis potuerit pervenire, etiamfi ad domum dejedam reapfenondum
perveniffet. arg. l. i.l.z. inf. pr.ff.h. r. tum, quia par ratio eft incendii amp; naufra-
gii, arg. 1.18. C.d.fm. tum, quia damnum, pro communi utilitate acce-
ptum, communeeffedebet.C7/Ï/7.i.obf.iz.».4.Sand.decif.lib. 'i.Tit.J.def.^.
faciunt infigniter l. jo.§. 5./.49. ^.t.ff.adL.Aq. parum obftante/.y. §.4-
f. quod viatit Clam. dummodo memineris jufto metu dudum intercidifle vi-
cinas aedes d. l. 49. §, i.
XVIII. Unde amp; heic excluditur metus levis ac panicus, quiinconftan-
tem virum cadere non deberet. arg. l. 5./. 6 f- q. m.c. quoniam ex meti-
culofo jadu contributio non prsftatur. per d. d.L.Aq. ex quo in-
telligi debet, cum,qui mari nonadfuetus Neptunum petierit, is ilicô velit
facere jadum , quando ingruente undarum turbine navis non videatur fe
poffe adverfus fluduum infultum erigere, in eo utique cafu eft, ut ad con-
tributionem agere neutiquam poffit : nam (monitore Ftnnio ad Peck'rem
Nattt. p.i^'y.) diferte cautum eft legibus nauticis Philippi 11. art. ban
^cfji'pbjcuft/Eeetoecpfc. non licere nauclero (quem Ratiarium alibi,
alibi Navicularium vocitatum video i.^o.ff. d.pign. aÜ.l.i.i.i.ff.Nam.
Caup. Stab. ) quantum vis laborante nave, jadum merci um facere,
funes incidere, malumve aut antennas cxdere , nifi re prius communicata
cummercatore, ejufque inftitore, vulgofactoo? of Commi^/ eorumque
voluntate fuper ea re prius explorata, ac prius propofito vedoribuscommu-
ni minantiquejdifcrimine , fiquidem ipfi in navi funt ; quod amp; antiquiws
obfervatum fuiffe difcimus ex /. 9. Ehodienßum torn. 2. verba funt,
ßüMven^ s VitoV^iop©. imfUTclrai laç (éîamp;'Ss o7cnbsp;V'quot; ^
amp;c. Quod fi ifti in jadum confentire recufent, pofle quidem eo non ob-
ftante magiftrum jaduram facere, at non nifi de confilio majoris partis fo-
dorum navalium , qui iter emenfi , ac poft tanta fuperati pelagi figna,
quafi per afpera amp; incerta, per longa amp; continua tempeftatum mortiumque
difcri-
-ocr page 15-dîfcrimina, hucamp;illuc pervagati, mira tandem Dei Providentia in ficcum
pertrada navi , una cum magiftro folenni jurej. déclarent, juftum fubfuiffe
periculum , communique confilio exoneraffe, Grot, i.introd.p.i^.
XIX.nbsp;Contributionis autem dum incidit mentio , videndum quid hoc
loco fit contribuere? Idem, quod fimul tribuere, quafi aliis partem prsEfta-
re. d.Li.Li.é-pafff.d.L.Rhod. undcNafo
Contribuere aliquid juncofaqae littora Biebes.
Aliafignificatione occurrit to contribuere in I. i.ff.d. compenf.L 5o.§.\.f.
heat. /. I. 12. /, 11. §. lt;,.ff.aà L. Talc. /. i. §. ii.ff. d.Separat. amp; alibi, ut heic
contributio nihil aliud fit, quam farcltio d.l.i.pr. Noftratibus verô, ora-
tione nautica, î|abenc: quoniam in portu fieri folet contributio, Cl.Hub
pr^l.adh.t.yM^nm Pacten, quod à Grsco ßa^k onus, feu ßisA;, n^vis
dérivant alii, Vid. Pet. Pek. ad rem Naut. ibicme D.Vwn. QuinB. Weytfen.
Tracl.d.avar.
XX.nbsp;Nuncdefpiciamus, an contributioni locus elfc queat, fijac=lus oc-
cafione merces alis detenores redditas, deteftae, atque adeo aquse afpergine
corrupts fint? amp; dicendum quod fic. l.^. ^.ult.ff.h.t. nam amp; corrupt
nis nomine dommis mercium contribuendum eft, modo plus fit in damno
feu in corruptione, quam in contributione, utiaddudo exemplo id collu-
ftrat JCtus in d.
XXL Eft amp; hic Calliftrati fuis verbis annedendadecifio; fed fi navis, in-
quit, qux in tempeftate, jadu mercium unius mercatoris, levataeft', in
alio loco fubmerfa eft, amp; aliquorum mercatorum merces per urinatores
extradx funt data mercede , rationem haberi debere ejus, cujus merces in
navigatione levandx navis caufa jadx funt, ab his, qui poftea fuas per uri-
natores fervarunt, Sabinus xque refpondit. Eorum vero, qui ita fervave-
runt , in vicem rationem haberi non debere ab eo, qui in navigatione ja-
dum fecit, fi quxdam ex his mercibus non poffunt videri fervandx navis
caufa jadx effe, qux periit d. /.4. §. i.ff.eod. Neque enim navis amiffx
damnum collationis confortio farcitur per eos, qui merces fuas ex naufragiis
liberaverint /. 5. eod. quoniam aut nihil communis periculi removendi cau-
fa fadu m eft, aut, fi quid fadum fit, nemini id profuit. /. 5. Etcumde-
prefla vel dejeda navis eft, quod quifqueex ea fuum fervaffet, fibi fervare
refpondit Paulus, tanquam ex incendio. l.j.ff.eod.\quot;\à. D. Groenew add
XXIL Interim de Vrinatorihm habendum , dici fic eos ab urinare, i. e.
m caput mergere, amp; adinftar phocarum, autranarum fub aquis, commu-
nito
-ocr page 16-nito ore natinare. Vid. Pl'm, üb. i. c 37. ut fint, merularum in moretn, ioii
fcrutatores oculatiffimi. Hoshifdem verfibusdefcripfit graphicèManiiius«
lUis in Pento jncandum, quarere pont um,
Corpora qui mergunt unäts, ipfumque fub antrü
Nerea, (fr aquoreas conantur vifere Njmphas j
Exportantque maris prxdas, ^ rapta profunda
Naufragia, atque imM, avidifcrutantur arenasi
XXIII.nbsp;Similiter fruftra imploratur contributionis auxilium , fi v. c.
navis rcparata fuerit , deuftis fortean fulminis idu armamentis , amp; arbore,
aut antenna, funibus, velis, anchoris per 1.6.ff. d. incend. ruin. naufr. l. 6.
ff. h. t. Navalibus occaïefatect -. hic enim fumtus inftruendae magis navis,
quam confa-vandarum mercium gratia fadus eft.
XXIV.nbsp;Sic etiam hoe ejedioni confimile fit, fi merces nonnuüx in fcà-
pham trajefts fuerint , ut navis portum facilius celeriufque intraret, eaque
icapha fummerfa eft ; Contra, fi fcaphacum parte mercium falva fit, navis
perierit, ratio haberi non debet eorum, qui innavi perdiderunt, quiajadus
in tributum nave falva venit. I.^.pr.ff, h. tit. Quod fi poft jadum res quae-
dam recuperentur, eatenus exoneratur contributio; vel fi jam fada, con-
tributum prorata repetitur, l.z.%.pen.ff.eod. neque enim per jadum amit-
titur dominium, l.z. §.«/?./. 8.^. ^oijf. nifi res tales projedx fint, quaspro-
tinus afperfionecorrumpuntur. I.o^t^. w.ff. d.furt.
XXV.nbsp;Inveftigandum quoque eft, quinam conferre debeant ? amp; hi qui-
dem praecipuè contributioni funt obnoxii, quorum interfuiflet jaduram
fieri, feu quorum res per jadum aliarum mercium falvatae funt /. i. §. i.ff.
h.t. quin imo ipfe projedarum mercium dominus: quippe, cui pro rata
tanto minus tribuitur, quantum caeteris ex contributione deceffit, feuab-
cft; fic etiamnauta,qui eft dominus navis, conferre tenetur, cum falvam
fuam retineat navem d.i. 2.§. 2. modo tamen jufta fubfuerit naufragii cau-
fa, ac confenfus, ut fupra evidum; non vis, aut cafus, Cl. Fbet ad h. t.
non naviculariorum culpa, qui haud fecus, atque elementum, quod fin-
dunt ratibus, barbari efle confueverunt, (atque revera in navibus educati,
quam phrafin in nauticum genus apprimè quadrare, fcribit Erafm. inadag.
p.a^oi.p. 503.) vel pr^cipiti avaritia, qua plus jufto naves onerant, velfune-
fta incuria , impetu , fuperbia, incivili audacia l.^.C.d. Naut.fan. quibus
fretum velut ventofque , ultricestandem, provocant, Jovamque tentant
Qui fpumantia nutu
Regna quatit, terrafque falo compleüitur omnes.
Valer.
-ocr page 17-Valer. Tkcc. Argonaut. St tale quid patratum ab infidis hominibus pc-
nitumque vefloribus praejudicium , id de proprio tenebuntur fa'rcirequot;
arg. I. 27. $.5. f. ad L. Aq. I. 10. ff. beat. Stracc. d. naut. ^ „^^
CI. Hub. prde£i. h. t. n. 8. ficut id folos onerabit malefanos, feu navis'
dominos, feu mercatores, fi auri facra fame laborantes eo devenerinc
libidinis, (nam eos nequicquam abigit ab inexpkbili cupiditate , non fer-
vidi calores Mundi , nec Borelt;6 finitimum latus, Durateqtie folo nives:) ut
illicitas immittere merces non vereantur , inde autem fadum fuerit, ut
difpendmm navis fuftineat, inque commiffum cadatj quo tam licitas quam
illicitas publicari merces, quin ipfam imofcapham, feu majoris navis ac-
cefTionem, amp;admimculum verius cfl, ^tv l.ii.^.i, ff.d. public.Li. C.d.
mm.fan. A.Matth, d.crim. d.lafMaj.t.t^.n. i8.19,
XXVI. Denuo indagandum , qus res in collationem veniant; Confe-
runtur autem omnia, quas funt in nave, qùs domini interfuit falvari, ex-
ceptis hbens capitibus , quorum nulla eft œftîmatio. /. ^.ff.ßquadr. paup.
l.Mlt.ff:d.hüq.eff.v.dej.l.io6.fd.R.J. cibariis, quorum communio efl;
omm teceffitatis cafu. Grot. d. J. C. amp; p. c. i. ». 6. ut tamen dsficiente com-
meatu, graviflümèpuniaturexpilatorpanarii, ut addudoex annalibusexem-
plo retulit Vir Cl.D. Matth, d.crim.tit, d.furt. n.j.infn. qui autem pana-
rios.annons praepofitus cü.dietarim haudperperamdici poteft, imo debet:
quicquid dietarios in 1.1.§. 3. ff.naut. caup.flab, ISfavicleros f. navium Maoi-
ßros, inconfideratius interpretatus eft D. SchefFerus de Avilit. KTav. Hb. 4. cTj.
De castero conferuntur fervi, arg. Tit. Coi.fiferv. exp. ven. annuli amp; gemrnsj
utut harum rerum aut nullum , aut perexiguum onus eft j veftimentaquol
que, nifi quotidiana forte, pecunia numerata, ut judicatum, tefte Wey t-
fenio, quin amp; pro ipfa, ut didum. mve confettur d.i. z.iz.^^ paff h t
maxime fi à piratis capta, denuo redemta fuerit. /. 2. §. ^.ff.b.tit. Lne,'fi
quis navigandi, vel navis defendends caufa, ab hoftibus, pyratifve, ali-
terve laefus, mutilatus fuerit, damnum, amp; id quod intereft , cum plena
mercede, fumtibufque fepulturse, quodque mage eft, cum sftimationedo-
loris amp; deformitatis (contra genium Juris Civilis, vid. l.H.ff.adL.Aq.)
refundendum fore, locupletes teftes reperias Grotium, Groewew. Finn. De
Rapinis pro Avariis non habendis , amp; quare ? vide apud Huber, in praL
h.t.n.l.
XXVII. Ad confeqüendum autem id , quod ratione jadus debetur,
nulla quidem adio prodita eft domino mercium jadatarum , contra eum,
qmfuas exejufmodi jadu habuit falvas: fed ipfe potius adverfus magiftrum
Cnbsp;navis
-ocr page 18-navis aébione locaticondudi experitur /.ï. ff. ad L. Rhod. d. jaB. non fic,'
ut magifter ipfe de proprio reparet damnum, fed ut is à ceteris vedoribus
contributionem exigat lt;îf./.z. vel ipforum farcinas, fiquashabent, capfulas,
fcrinia, aliaque retineat, donecportionem damni praeftent; vel ut Magifter
contra reliquos vedores ex locato condudo agat, utpro rata detrimentum
farciant d. l. 2. five farcinas in navi habeant repofitas, eafque vehendas lo-
caverint, five loca in navi conduxerint, pecuniamque aut pretiofa fecum
portent /. i. ff. h.t. Joh.Loccen. attamen fi magifter adioncm fuam mer-
cium jadatarum domino cedere mallet, audiendus videtur arg, l. 51. ff.d.
■pecd. 1.16. tilt. ff. d. hered. petit, quoniam non tenetur cavere, ut fint cae-
teri folvendo arg. l.z. §-6. ff. h.t. quem locum D. Sirmim h.de
naulo accipit , quod vedorum aliquis dependere nequeat, quafi id reliqui
viatores dinumerare cogerentur ; Id, quod una cum Cl. Hubero n. 6. pro-
bare nolim arg.l.ç-ffd.R.J. nec admodum improbare: quiadiffitendum
non eft , com.modum fenfilfe vedores, eoque obftridos videri fupplere
dtdcknsarg.l. lo.ff.D.R. J. quibus, ficbeatis, immo, quod enataverint
fuper atheravelü, thura libantibus (Vid. Orphei Argonaut. Scheff. d. Milit.
Navali Fet.lib.â^.c.2.) volupe non erit, propter vilem nummum motus
cière , idque cum navitis faepe cerritis, multumque, ut fit crebro , vappa
prolutüi ut Flacciana commodem.
XXVIII.nbsp;Caeterum pro Magiftro navis habenduseft, cui totius navis an-
chora i. e. adminiftratio, feu, ut cutnJCtoloquar, cura mandata eft. 1.1.
§. I .ff d. Ex. Aä. arg. I. $7. ff. d. K S. five is praepofitus fit ab exçrcitore,
fiveabaliomagiftroû/./.i.§.5. Graece ^riVw^-.'iiao'^cT/Vew;, quod ejus fidei
committatur navisj Varia autem antiquitati fuere Magiftrorum genera, ut Ma-
gifter Equitum, Populi, Audionum, Exercitus, Morum, Collegii, Vico-
rum, Legum, Cenfus, Societatis, Scriniorum, Memoriaî, Libellorum, Ce-
remoniarum, Obfonii, Convivii, qui Plautonbsp;appellitatur. Vid.
paff. Hiftor. Sext. Ruf. P. FiBor. Sueton. Rof ^ alior.
XXIX.nbsp;Simili modo is, qui alterius bona imminente periculo naufragii.
levandae navis caufa projecit, ideo, quod aliéna rejecerit bona, vel ex ifto
fado, quo dederit damnum, quodque citra iftum cafum delidum foret,
nulla adione teneri poteft , five mercium projedarum dominus adverfus
praecipitantem, adionem quandam vel ex contradu vel ex delidoinftituere
nequit /, 14. pr. ff. d. Praf. V. attamen ex alio capite ad collationem con-
ftringi poterit, quod nimirum per alienarum mercium jaduram fuas affer-
yaflet incolumes; amp; diredo quidem ac principaliter à Domino non conve-
nitur: verum à magiftro, cujus, adionis adverfus fe inftitutaî caufa, ap-
primè intereft j quique alias locationis condußionis occafione incurrerct
damnum. Conf. fimilia exempla in l.6o, ff. locat.l.ii,%..fen. mf.ff.d.
aii. emt. add. omnino D.Struv. h.c, »/ 24. adp». ubi refiitat fententiam
Buchn. d^J. acjuat. exiftimantis (oppido inariiter!) aâionem mandati aut
negotiorum geftorum iis competere, quorum res jaâae funt.
XXX.nbsp;Païmariumprœtereundumnonefl:, fi, (ubimarinafpumat rabies,amp;
—_nbsp;ybi totum k fedtbui imis
VnaEurufque Not ufque ruunt, er eher que procellis
Africus, équot; vaflos volvunt ad fidera fluäus.)
navisinnavim impingens perierit, vel tantis immitium ventorumfuriis con-
citata, ut unaconfregerit aliam, hiccine contributio locum fibi vindicabit? Lis
plufculum frequens amp; ardua ! componit eam Ulpianus in l. 29. §. 2.3. ^.ff. ^
ad L. Aq. cui concordat juris Rhodii /. 40. Ufibus fane noftris quotidia-
num , damnum utrimque communicari. Sim. a Leeuw. Genf. Forlitem ï!oom^
I^olI.îicCÔt lib.ä,. part, ic^.n.'j-'i. Wid. Grot.d.J.b. amp; p.lib. i.e. 17.u. 11.
Groenew. ad d. l. 29. Neofiad. decif 48. 49. ^c. id, quod rationem habere^
edocet Cl. Matth. d. crim. tit.d. damn. inj. dat. c. 3.2.
XXXI.nbsp;Denique cum modo ineundae œftimationis abfoîvamus; Nempe
sftimandaî funt in contributione res omnes amp; ja(5ta:amp; falvae, at diverfa ra-
tione: nam jaftae quidem non pluris, quam quanti emtae funt, falva veroquot;i
quanti venire poffunt, œftimamur l.i. §. ^.ff. adL. Rhod. d.ja^l. quod
ideo fieri fcnbit Harmenopolus, quo équot;damnum (Latine dicam, quodille
Crxch) quoad fieri potefi, minmtur, ^ lucrum ampUus prapagetur : fie
aiim utrifque confuletur, amp;iis, qui jaduram fecerunt, amp; iis, quiresVuas
falvas habent J Nummorum autem œftimationem fieri placet, nonfecundum
extrinfecum aut impofititium valorem, fed intrinfecum, uti ex Grotio inftruit
Cl.Huber. ad h. t. n. 6.
XXXII.nbsp;Reftaret congerere , quibus contributio ceflat, cafus: verum
iftos, locisquofque fuis confiftere, necutconfido, «to«V deprehendit
Ledor, cui dicoanimitus, quum meanunc
Anchor a de prora jacitur, ft at lit tore puppis,
V
êxheréddtio ßne exprefa caufa teftamentum faciat
^ fojure mïïuni 7''^Keg. ^
exheredationum caufa ^oßf^ extendi ? Aff.
t^n bonafideip^ffejfor lucre^^fruBus naturales^. Keg.
K^n induftriales tantùm ? Aff.
^n tutelle datio fit ordinaria jurifdiBionü? Neg.
xyin fidejiiffor in majorem fummam acceptus ^^ quam debet
reus principalis , in fummam concurrentern tenèatur ?
VII.quot;
tAn contractus in teftamento celebrari pßt ? Neg.
An filtusfamlnon foffit teftari de plenü' adventitiis? Aff.
I X.
'An fponfalia 'in ehrietate contraBa omnino fmt fervan*
dal Neg. vel Af.
Reponat B. Left.
Num. 3. Lin. 13. loco V. S. lége R. V.nbsp;riViin r n., nu .
Num. i Lin. z? poft Cic.i. d.fir,. adde, equorum , quas Hjppagogas vocat Lmus j. D«. M. 4.
Lin.6. poft vinaria,, lege, l.zi. S-S-ff- d-fwU pifcawrias, aöuarias /. s./. irc.