DISSERTATIO HISTORICA
Tgt; E

PHILIPPI IMPERATORIS

PATRIS, et filii,

CKEmro TEMERE CHRISTIANISMO.

aU A M
FAVENTE DEO OPT. MAX.

SUB PRESIDIO

Viri plurimum Reverendi éf Celebenimi

D. FRIDERICI SPANHEMII, F. F. SS. Thcol.

Doft. Acad Lugd. Bat. Profeflbris Primarii,
Bibliothecarii amp;c.

'Publica vent Hationi fubjicit

ADRIANUS REELAND RIPA-BAT.

Ad diem Maji hora, lococfue folitis ante merid.

LVGDVNI BATAVORVM,
Apud ab RAH A MUM ELZEVIER,
Academi«Typographum. m dc xc vm.

rmoLoqis CLARissmis wr

TIUKIMUM REFERENDIS.

melchiori leydekkero.

HERMANNO WITZIO. V. D. M.

s S THEOLOGIE IN ACADEMIA RHENO*
' ' TRAJECTINA PROFESSORIBUS.

pietatis, eruditionis; et comitatis

decore
O R N AT I S S I M IS.

Et Viro meritis amp; fama longe Celebenimo

roanni georgio grievio, a. l. m.
politices, historiarum, et eloquentm
professori

L1TERATISSIMO * DIGNISSIMÖ,

SUMMO LITERARUM HUMANIORUM
PRiESIDIO,

destudiismeis optime meritis, omniqije
^ amore et obseoyio honorandis.

d. d»

ADRIANUS REELAND.

DISSERTATIO HISTORICA

PHILIPPI IMPERATORIS

PATRIS, ac FILII,
Credito temerèCriftianifmo.

T H E s I s I.

iß^nbsp;' ^^indit/ du. JL /jt^tj^ijjiirrt jjaiiciii

.^Ê traduxit hocce Epitheton Audlor
* ChronictA\ex.(piÄi7r7r(^oi'i{vtcü^,fpe- chron.
£l:ans ad Gordianum, pro quo legend. I'lsM©^) quem Se-
natus Filium, Populus delicias fuas appellabat. Princeps
formofusj manfuetus, clemens, beneficus, in literis no-
bilis, cloquio expeditus, hilaris, gratus in familiari
vitx confuetudine, omnium denique amor acdefide-
rium. Qui adjutus confilio amp; auxilio foceri Myfithei,

Anbsp;Gras-

Gr«ci natione , Viri eminentis , belli pacifquc arti-
hnsmnvittith parentis Trincipum^ TratortoTrafeiiiî
Tutoris Reipubl. ut habet Infcriptio Vetus, Perfas
novifTimè, Provinciis Romanis graves, profligaverat
ex Syriâ, Ofroënâ, Mefopotamiâ, Oriente toto, re-
cuperatis Antiochiâ, Carris, Nifibi. Jamque praîcla-
ra omnia Sc excelfà S. P. Q. R. fibi pollicebàtur ab
hocGordiano, vix annoS xxii. nato, impleturo bre-
vi annum Imperii vi. quum ecce, unius hominis per-
fi'diâ, foeer primùm Gordiani Myfitheus, alter pa-
rens Pöpuli Romani, dein etiam Optimus Imperator,
execrandoflagitio, aç parricidio inPrincipem admif-
fo, in Perfîdis finibUs propè Ctefiphonéerti, tollun-
tur è medio. Facinus hoc fuit Philippi Arabis, hu-
millimo orti loco, pâtre latronum inter Arabes duce,
A.vm.in Çtà fcVeai à Gordiano Pio, amp; in Myfithei, id eft
r;«. Prxfeai Prœtorio amp; alterius Parentis, locum fufFefti.
Qua non. contentus forte^ ac focietate quadam Im-
perii , oblitus prioris fort^nœ , mox ftruit Principi
infidias, ac fuum ipfius faftum, penyriam nempe
annonac qua premebatur Exercitus, Gordiano impu-
tât j indeque captatâ militum gratia, quos inter dc-
ditiffiitiii Aîlippo Arabes, ad fummum faftigium ad-
fpirarc audet. Hinc cùm dignitati Domini liii ac Be-
iiefa£toris,quiiSZgt;^lt;7/fuit amp; mukis quoque Fiiius Im-
pcratoi^m cognominum, tum ejus tandem vitse, cru-
delem in m'odum infidiari, caufatus Gordiani ado-
lefcentiam. Ufque adeo ut deprecancem, èh'am cc*
dere Impcrio paratum, juberec immitis ac pcrdueU
lis Philippus, in confpe6l;u fuo, nefariè tfucidari dew
fideratilHmum Principum , mox Divis adfcriptuili.
Hic finis fuit Gordiani iii. tot Nummis amp; Infcri*
ptionibus eelebrati gt; hgee vero Philippi Arabis parri»-

cidiali

cidiali tindi fanguiiije auipicia, quem impie ohtimijfe
Imperium CapicoJinus, amp; quicqui4Hij(lorkorum,eft,
Acceflit veteratoris doïqs, quo Sen^tuiperfuafitmor.^
bo periifTe Gordianum, creatura mo fe Imperat. à
militibus, petere approbationem Senatus Populique
Rom. fublatis intercà quos Gordiani cxdis confcios
cflê cognovcrat. JEva. vero Philippici Imperii fuit, p-
Peregrino amp; Fulvio ^Emiliano Cojf. Anno Chr.
ccxL I v. menie ^pri/i exeunce, ut inteUigitur ex Gor-
diani Lege Yi. ét Collationibus-i Cod. Judinuncei:
Incerto autem anno ^tatis, quem propè quint^uage-
ßmum fuifTe ex Philippi vultu , Nummis expreüb ,
colligunt ferè Scriptores} Auftor vero Chronci Alex. oW-
qui CK lapfu equocefpitante defundum, fuiflè anno- a'cclIu.
rum XLV. undè habeat non dicit,nbsp;p. id.R. '

II. Hic jam Philippus eft, in cujus Imperium in-^70.
jcidit Annus U. C. Millcfimus, qui Chrißianus fuif-
fe magnâ confenfione perhibetur, cum Ötacila Seve-
râ Conjuge, amp; Phihpp'o Cxf. Filio. Seu jam in fide
Chriftianâ edodi fuilTent ab Origene , feu ab alio 5
iidemque Baptifmo initiati, feu à Babylâ Antioche-
noj feu à Fabiane Rom. Epifcopo ; inducentc feu
Otacilia Sever à matre, ut Baronius, ôc quoque Mo -
nachius nofter Collega quondam Gonjunéliffimus, feu
Pontio Martyre, cx ejus Aäis-, tandem five cenfea- ^^
lur Philippus Chriftianus fuifje verè, adoptatâ in^'^^o^g^j
Chriftumfide, üveßmulaie ut crimingtc^erct, qnod^^^ ' ''
oefifuic Pomponius Lïeüus in .Compendio Hiflori^ ,
qii^ à Philippo incipit. Rurfus alii, Chriftianum
audiifïclt;sf»M veladeptum Imperium, quod pleri-
qucj alii, quod multis adftruere conatur CxC Bare- Ad^:
nius, talem cfFeftum ferius, quum jam effet Imperator,
refutatâ fententiâ priore mlt;^maliâus Ecclef. IT

A 2 .nbsp;III. Sal-

III, Saltem teftatam à Philippe in Chriftum fidenij ac
Pœnitentiam criminum, juxta Canones Difcipl. refert
ex Veteribus omnium primus Eufebius j qui in Hifi or ià
L^yic!^' Ecclef. praeivit cîeteris : tSw zcCjéxi
XXXI Y. Se o^çf,^ 6* ^/yttêju« vçzcTJjç rS ndsr^a, Trnvw^i^f^ amp;cc. Et
in Chronico quod tranftulit Hieronymus, ad A.
ccxLVi. quîe idem in C^f/^/. Philippus primus omnium
ex Rom. Imper. Chriflianus fuit. Quo referuntur Epi-
ßol£ dus OrigeniSjaltera ad Philippum Imper, tt^oç av-
Tiv r ßciaiAMy étGra. TTfoçTTiSTis ^fieiijv st'^^fictv, Hie-
ronymus, Ww^î^rm ^WjPhilippi. Et alio loco addun-
tur verbaDionyfii Alex, ubi fermo de Valerianoj hune
fcil. initio principatûs, nulti fuperiorum Trincipumi ne-
quiâem qui dicerentur civa,lt;^cuitov (cpctvtpùàç)
yiytvivoui.i ceffiflè benevolentiâ amp; humanitate in no-
ftros: Quibus voluifTe Philippum, amp; Alex. Se verum,
exiflimatos nonnullis fuiflè Chrißianos, H. Valefius
T.i.oper. Eufcbium. Hieronymus, in Catal. Scriptorum,
Hieron. ubi is de Origene ; Terfecutio qua adverfus Chri-
ßianos fub Tiecio confurrexit ■i eo quod in Religionem
T. I. p. Thilippi defavir et quem amp; int er fecit. Chryfoflo-
mus Or^/quot;. in S. Babylam, TT^ar e'ÀVwî refert : bu-

VelTcmov, ,,nbsp;I ^ , ,nbsp;J r -1 ■

savii. p.nbsp;wA tm istff^vm r fjf/.i-npav, quem defcnbit ut

44Ä.447. magna Orbis parti imperantem., (non nominato ta-
men Imperatore } ejeSfum fuijfe ex Eccleßa à S. Ba-
by làut altero PIcliâj amp; quidem ob infignem perfi-
diam, ac necem filii cujufdam Régis, fuce fidei con-
iheftn, amp; crediti, ut infrà pluribus. Quod de Philippe, ob
^An ccx.111 Gordiani Pii necem , aditu Ecclefix prohibita inter-
id. pretantun Certè Leontius Epifc. Antiochenus, qui
iiiCffnge. fub Conftantio vixit, apud Audorem Cht^n. Alex.
refert caufam necis Baby la Antiocheni, qucefubDe-
cio contigit, fui/Te, non folùm quod Chriflianus ef-

fetgt;

fetî fed etiam quod Imperatamp;ris Thilippi conjugem,
atque adeo ipfum Philippum, xv-'^'m^ç «vlôt? Chri-
ftianos exiftentes, aufus effet prohibere ingrefTii M-
dis facraej Tm^vofu^tra^f^ (ptÄtTr^a ob perpetratum à
Thilippo crimen nempè interfefti prîecipuè Gordia-
ni. Urgent etiam DodifTimi quidam Viri, qus ha-
bentur in fine Dialogi contrà Marcionitas, Origeni
adfcriptij oiç tvaisCag Tra^iMVOi mvctyiKcL^ovlcaj BamÄets, Orlg. Dinl.
^ Tiaim u^xav-nç, qtiihus adgregantur Reges acTrin-
cipes cunth, quipié credunt. Paulus Orofîus, vivo
adliuc Hieronymo fcribcnsHifloriarumLibros, Lib. Cap. XX.
vi i. Hic (Philippus) primus omnium Imperatorum'^'^^-'^-^'f'
Chrißianus fuit. Mox, nec dubium eß quin Thilip-^'^^'^^*quot;'
pus hujiis tanta devotionis gratiam amp; honorem (quâ.
fcil. annum ab V. C. millefîmum célébra vit} adChri-
ßum amp; Eccleßam reportarit. Et Cap. fequente^
In quo fe etiam ( Decius nempè ) oh hoc Thilïppos
interfecijfe docuit., ad perfequendos interßciendofque
Chrißianos. Vincentius Lirinenfis, mortuus circa
medium fecul. v. in Commonitorio feripto poft exor-
tas Hirrefes Pelagii, Cœleftii, Neftorii: Sed amp;
genis EpißoU teftimonium perhibent, qiias ad Thi-
Uppum Imperatoremi qui primus KomznommTrin-
cvpum Chrißianus fuit, Chriftiani magifterii auBori^
täte confcripßt. Profper Aquitan. in Chronico y
quod integrum vulgavit Ph. Labbeus, in Nova Bi-
bhoth. Philippus primas omnium ex Rom. Imperato- zaihtT.x,
ribiis Chrißianus fuit. A u£bor anonymus, eaitusab
Henr. Valefio, adcalcem Ammiani Marceil. fcribens
(ut videtur) Juftini Imp. amp;Theodoricitemporibus,
in quibus définit : Conftantimis Imperator primus
ChriftianuSi except9 Thitippo., qui Chrißianus admo-
dunti ad hoc tantiim conftitutus fuiße mihi v-ifus eft ,

A 3nbsp;ut.

ut milleßmus Rom£ annus Chrißo ptiks, qu^ Ido-
lis, dicaretur. Qux amp; alia ex Orofio, quem modo
adduximus, eflè exfcripta prudenter obfervatinNo-
tis Valefius, amp; alterum ex altero eile emendandum.
eJ«quot; p/1»'nbsp;Ravenn. Epifc. qui vixit temporibus Ju-

tilt^' ftiniani Imper. fcribens de Rebus Geticis ^ Cap. xvi.
Philippus qui folus ante Conßanttrmm Chrißianus
cum 'Thiüppo , id efi filio , fmt, cujus amp; fecundo
Anno Regni Roma M. annum explevit. Quid mul-
tis? Pari fide, ex fuperiorum fcilicet relatione, tra-
diderunt, Philippum primum Chrißianorum Princi-
pum fuifle, quotquot fuere ä fcculo vi. Hiftorici,
Cafliodorus , Beda ,. Freculplius Lexov. Ifidorus,
Hifpal. Paulus Diac. Ado Vienn. Georg. Syncellus,
Cedrenus, Zonaras, Nicephorus Callifti; Et in po-
fterioribus Sec.xi. LatinisChronographis, Marianus
Scotus, Sigebertus Gemblac. Hcrmannus Contradus,
Otto Frifmg. GuiL Tyrius, M.Polonus, M.Ant. Sabelli-
cus, qui iifdem omnes ex Hieron. Chron. vel Orofio»
verbis.quot; VhiXipT^us primus omnium ex Romanis Imper a-
toribus Chriflianus fuit, Adde Arabes, Eutychium
Alex, in Annaübus (non ut Vir DoftifT in Origtnibus
Alex.') Tomo i. amp; Abulfarajum in Hiftoria Dynaftiar.
^^r^ Tgt;yn.w\\. exVerfionePöcockii. Quorum ille fimpli-
Ann.T.i. ^itCTiCredidit Philippus inDominum noßrumChrifiumi
p. jg«. hic etiam ^ddxtßetijje extra Eccleßam, in ordine Poe-
p- nitentium fciliCet, cum illis qui religioni initiabantur.

IV. Hac jam nube teftium circumfufi recentiores
fcriptores, Chriftianifino Philippi plerique adftipulati
funt. Inpnmis Caf. Baronius, qui illinc ftrenuè nqgat
fuifle hunc Chriftianum , quando Imperium cum
fcelere invafit, ad A. ccxlvi. Num.iii.iv.v. rur-
fu5 A. ccxLix. Num. ii. fed poftea Romx con-

vcr-

verfum , Fäbiailo Pontifice j nixus Aamp;is Tajf/ionis,
qus TontH Martyris nomen pra^ferunt, feu potius
Valem m MSS. duobus Bibl. Colbertince, qui Pon-
tio fuerit contubernaljs, ut Baluzius qui illa Ada vul-
'g^ivit intcr Mifcellanea, additis Notis. Salmafius qui i--
vidcratinBibliotheca P. Puteani, adfcribere vifus
trojjio, qui Breviarium Rom. Hiftoriaefcripfit, ufque r.eW/.p.
ad Flav. Valentem Imp. Sed de his Adispoftea, ad qu£E
provocant ferèLatinihodierni,amp; ipfe in noftris Celeb.
X^gt;iWö/»^,Obfèrvationibusad Hippolytum.Gul.Gene- va^^m.
hra.rdm:) 'mOpcreChrono\o^.Thilifgt;pMsAt-absprmms p- uos.
Imperat. Chriflianus, baptizattir ßmut cum Filio amp;
Sever â co7ijuge. In VigiUis 'Pafch£ ab Ecclefia re- '''
pulfus ab Epifcopo y nec prius admiffns, quam pecca-
tum homicidii {ut videtur) confejjttsinter pœni-
tentesfiaret. Addit, cx Sabellico, Bergomenfi, amp;c.
gazas Imperatorias tradidijfe Fabiano , qui idcirco
à Decio Imp. interfici juhetur. Hub. Goltzius in colat. icon
Iconibus Imperatorum Rom. ad Iconem Philippi Fi- 3txxix.p.78'.
liij Hi (Tater amp; Filius} inter omnes Cafares pri-

mifuêre, qui fidem Chrifltanam publice profefßfunt.

*Pofieaquam enim Chriftiani efieBi fuiffent, pridie
'J*afchatis invenerunt ubi ejus diei facra perageban-
tur^ volaeruntque participes S. S. Eiichariftia cum
ceteris fieri : Verum iis recufavit fummus Chriftia-
norum Tontifex Fabianus^ niß prius crimina confef-
fi inter Toenitentes fefe c alloc afrent, quod amp; libenter
fecerunt. Tater fidem Chriftianam re vera , licet
verbis dunt ax at, attigit-, Filius autem cum verbis i
tum opere fatis expreffit -, l^eum quippe plurimum
metuebat. Celeberr. Huëtius Origenianorum Parte i. uh. i. cap,
arbitratur fane Chriftianum fuiife Thilippum, alias
non proditurum Eufebium temporibus Hits proximum^

cum

ciirn utramqne eum ad Thilippum amp; Sever am fcri-
ft am Epifi. 'vidiffe conftet^ amp; wdiffe quoque Vincen-
tmm Lirinenfem , fokrter depreheiidit Baronius.
Deinde fententiam ità fuam declarat : Sic igïtur fen-
tio-, Chrißi faaris à Fabiano Tapa initiatum fuiß'e
'Philippum, fed occulté, idque clam Ethnicos ha-
buiffe, ne quid inde res Jua detrimenti c aper ent
quas priflina Religionis ejurata fama conturbaffet.
Hinc ab Ethnicis Scriptoribtis taciturn illud eß , à
Chrißianis celebratum. §lmd autem ex Eufebio ob-
jicipotefi^ publice eum in Ecclefiam ab Epifcopo {^ü
fuit Babylas^ admijfum^ precationum participem fuif
fe fadium, poflquàm crimina confejfus in Tœniten-
tium ordinem reda£tus eft^ id fane animadvert endum
eß , ex incertà auditione Eufebium retulijfe. An-
Ùochia pratereà contigiße fertur illud ■y ubi flor ebant
res Chrißianorum , amp; quibus tim praerat Epifcopus
Babylas. In extremis videlicet Romana ditionis
oris.) proculà Romanorim confpeCtuquospra cate-
ris ejufmodi facinus poterat commovere. Huc acce-
dit , in medio Chrißianorum cœtu, confcio cum pau-
cis Epifc opo, Imper at or em facile délit ere potuiße^ mu~
tatâ vefie amp;c. Petrus Halîoixius Jefuita, defenfurus
Chriftianifmum Philippi, conjeftat con verfum fuifTe ab
h.i.'c, Origene., quem ex eo jam tempore quo Arabiam peti-
XVIII. WQtzîyl^hilippo Imperatori, utpotè Arabi amp; Boßrü
natOy fuiße cognitum^ fufpicaturj non probante Haï-
fif't.S conjefturam Huëtio. H. Valefius Annotatis
in Eufebium, hujus narrationem veram hißoriam
cenfèt, amp; Thilippum Imper at or em fuiße quem Ba-
bylas Epifcopus ab Eccleßa repuUtut Leontius, amp;
Chryfoftomus tradunt. Card. Bona, Liturgicorum

'Sx^p.m. ^^^^^ quot;3rrationemEufebiideï'^i%'öexclufoab

i?»-nbsp;aditu

aditu Ecclefiae, ob fcelera qu^e cornmifcrat, vcram
efle cenfct j Jive id Roma contigerit, five Antio^
chia , ex narratione Leontii, amp; Chrjfoftomi amp;c.
Steph. Baluzius, qui edidit Tontii Martyris,
.amp; Nods illuftravit, ad illa quae de converfione Thi-
lippi Imper. amp; Filii, fuafionibus ac fermonibusPon-
tii, deque eorum Baptifmo per Fabianum, nihil plane
notât infringendx rei veritati gt; imo contendit fcri-
ptam hanc Hiftoriam eflè à Valerio,Tontiicontuberna- tyr'^Mifiîu.
liamp;fludiorum facia a prima adolefcentia. Carolus Pa- ' P-
tinus inNumifmatibusImperat. ad illaPhihppiPatriS}
Chrijltanum eum fuiffe tradit Eufebius, amp; alii. Ad 303.307'
Numifm. Marcise OtaciliiE Sevens gt; Hac Chriftiana
fuiffe fertur i à- cum Mar ito ac Filio baptifmate in-
(tgnita, ab Origene edoamp;a. Joh. Rod. Wetftenius,
Vir ClarifT Traf. ad Origenis quxdam, Grsecè an-
tea cCvtK^'Q., id ex profeflb agit, ut Philippum Chri-
ftianum fuifle evincat, cujus Viri mihi longèconjun-
ftiffimi, momenta amicè cum aliis quibufdam librabo.
Stephanus le Moyne w cv dylnç^ Vir undequaque
Do£tiflîmus, in Variis facris ^ cum in Priefatione ad J ^
Hippolytum, tùm in prolixis Obfervatiombus, nonno6. amp;c.
tantum Sever am Aug. Philippi conjugem, Chriftia-
nam ftatuit, amp; quidem Jul. Marne a exemplo^, qux
fuerit Mater vel A via S ever a., ad quam fuerint O-
rigenis Epiftol^e} fed amp; Thilippiim ipfum reverà
Chriflianum fififfe , à ratione ér vero non fibi videri
alienum : Et inter cietera citat AEia Valerii, alias
Tontii, qu2e referunt, ad Trincipes Thilippos ve-
niffeTontium érFabianum^ amp;cum facramenta eisdi-
vina demonflrajfent^Baptifmi gratiam confecutos effe.
Nec obelTe cenfet LudosSeculares fub eo celebratos,vel
alias PaganicsE fuperftitionis in Chriftianis Principibus
reliquiaSi ut quod Imperator es Chrifiiani dignitate

Bnbsp;Ton-

Ma^tni poHebantur y etiamfi fidem
Chrißianam profiterentMr. Ità quod ferunt Philippum
conftitifîc inter Catechumenos , non TïTeAww^Maf ,
hinc videri Philippum monitum ut Tolygimtee
Inceßui renunciaret-, quod faflum credit Vir. Cla-
riff. conßUo Stvera, qua Chriflianis mortbus imbu-
ta, Tohyg^amiam amp; mcefimfos toros toto corde hor^
rebat. Erat, nifallor, fiUa Julia Mamea, ut mo-
do dixi, foror Alexandri Se-veri, qui Chri^iattis
fawbat. Ac de 'Philippo filio cenfet, ex Epit. VitSto-
ris, {àcircbdyihaçîfv forfan quia-vel àMatre., \d ab
Avià , vel ab Origene , vel ab Hippolyto audiverat j
Jefum, quem ChriBiani colebant öquot; adorabant j
oculos in lacrymas quidem non femel fohijfe j fed
nunquam rijum vel minimum fibt permifijfe. Haec
furama eorum quje operofiùs exequitur Collega
quondam nofter defideratilTimus. quot;D. Tillemontiusy
qui Gallice Imperatorum Hiftoriam amp; eruditè fcri-^
pfit, hanc quxftionem de Thilippoy an ChriÜianm^
*Princeps fuerit y pluribus pertraärat, Notis fuis ad
S. Philippum. Et perpenfis , qux in contrarium affe-
jfi^ T«?- runtur , oppofita fcilicet ejus Chriftianifmo, viciffim
enarratis qux favere illi videntur j concludit cum
' ■ Huëtioamp; aliis, pronbsp;fententiâ, iu:amp; Chriftia-

nam fuilfe M. OtacUiam Severam : Et quidem ratio-
ne temporis , fuijfe 'philippum ChriFHanum jam an-
te adeptum Imperium-^ répugnante Baronio.
E«/. L. VI. V. His auftoritatibus rationes varix accedunt,
c. XIX. p.' qux pro Philippi Chriftianifmo militant, i. DcOri-
aii. Cap. ^^^ conftat ex Eufebio, accerfitum fuifte in Arabiam
■cé^ t3 «f Af^Cwtç «fyKjwetf« , ab Arabia Tgt;uce ,
quo amp; conceflit, inftruendi gratiâ de fide Chriftia-
nâ i uti aliàs in caufâ Berylli Boflrorum Epifcopi,
dein turbonum quorundam Jtrabum, idem iter re-

pc-

petiit. Philippus amp; ipfe Arabs fuie, Boftreüfis natio^
nej} Filius Diicis Arabum , Se forfan illius qui cûiî»
verfiis Origenis rainiftcrio : Salcem ea occaiioae, vi-
detur Otacilïa Philippi conjux dc Chriftianâ fidc
edoda, qucE Maritum, fed Sc Filium, ad eandem
amplexandara induxerit. Nifi etiam Hippofytus
Arabs cenfeatur in Philippi fè Aulam infinuaflè, ut
Cl. le Moyne opinabatur. Quo magis eadem Sev€-
ra Augufta cenlètur pertinuifle ad familiam Jul. Ma- p.'uÖä,
mxx, Se fuifle ejus vcl Fiha, vel Neptis. 2. Non um.
credibile vidcatur, Eufebium, qui vtx annü nona-
ginta poflerior Thilippo ipfo., Se qui libens Conftan-
tino Imper, gloriam primi Chriftiani Principis tri-
buiflêt, Thilippo Chrißiano palmam decreturum fuif-
fe, nifi neceflitate vi£tum gt; qui etiam ex innumeris
Epiftohs Origenis , quas ftudiofè collegerat, facile
de con verfione Philippi judicare potuit. 3. Acce-
dunt A£ta Tontii Martyris, quïe utut intcrpolata
cenferi poffint, amp; feu aurore Valerio Pontii contu-
bernali, feu ut Salmafius putabat, Eutropioj tarnen
antiqua illa efle, non Baronius tantùm cenfuit, fedamp;
nuper integerrimus Baluzius, qui illa ex MSS. duobüs
Biblioth. Colberpnse vulgavit. 4, Nec intercedit,
Conßantinum primum vulgo habitum in Imperatori*
bus Chriftianis, nempè qui palam Chriftianifinum
profeflùs fit, dùm Philippusmagis: Etiam pri-
mus qui baptißno finftus fuerit, qui Idola deftruxc-
ritj qui Ecclefiam in libertärem vindicarit. f. Noncquot;-'^' '^quot;
etiam obftant Philippi convcrfioni Ludi Seculares^
fîib eo habiti. Siquidem potuit ea converfio efle
pofterior his Ludis , ut Baronius cenfet, quos exhi-
buit ii. vel m. Imperii anno; in his etiam ità
{èeutus morem Rornanorum , qui Ritibus iftis aiii-

B 2nbsp;gati

gad effent J ut nec probaverit, nec immolafle Idolis
viétimas ipfemet ufquàm dicatur, vel afcendifle in
ut obfervat Orofius, ex hoc alii gt; Quem-
admodum Zofimus fatis indicat , non fuiflè çe-
cJxvn'r. lebratos à Thilippo Ludos more majorum, fub
ii.ii.c.iT, initium Libri ii. Nec profeflîoni Cbriftianifmi, in
Chriftianis Principibus, fcrvata id genusnbsp;Paga-

Zquot;' nifmi videntur interceflîflè gt; V. gr. aot^eaiit»? Con-
11®,-. ftantini , Titulus Tontificis Maximi , Mmera
Populo exhibita, Templum claufum, Feftum
Majuma in honorem Veneris permiflum, Ludi
Gladiaiorii vel Ludi feculares ab Honorio repetiti,
vi. ejus Confulatu , de quibus Claudianus in-Pane-
gyri, Kum. 390. amp;c. amp; qux id genus alia quarti adhuc
quintive feculi fuêre. 6. Imo ad hoc tantiim Chri-
fl:ianus faétus videtur Philippus , ut hujus devotionis
gratiam éf honorem ad Chriflum referret, amp; Millefi-
mus Romae annus Chrifio potius quam Idolis dicare-
tur., ex Orofio , Freculpho, amp;c. 7. Invidum pro
Philippe Chriftiano argumentum effe videntur Num-
mi indubiae antiquitatis : Quorum unus Baronio pro-
fertur , ad A. cxlix, qui idem ab aliis, in quo
nempè M. JuL Philippus Junior vifitur togatus,
idemque Virgâ Templi aditum d^onflrans ^ media
ColumnÀ inter Imperat. amp; Templum, inquâCOt^. 11.
cumInfcriptione, milliarium s^culum.
«Îliquot;/^' (inquit Baronius) voluiflè Philippum r/^«^ »0-
nnm vi. Saculo novam Religionem id eft Chrifdanam,
proponere, fecundiim ea qua de ipfo, jaîn addiBo
cultui Chrijiiana Religionis.^ Juperim dtEîa funt., haud
infulfe did poffe videatur. Alter Nummus exhibe-
Y^.-Dijf. tur ab Illuftri Odav. Falkoniero, ad calcem Infcri-
ptionum Athledcarum, ubi de Nummo JpamenJÏ,
Ätfw^p.itfS. cujus edypum ex Muf«o Magni Etrunx Ducis ap-

po-

pofuit : Quem favere Thilippo Chriftiano non tantum
Cl. Wetftenius een fuit j fed amp; Tillemontius nuper,
fufpicatus Apamenfes jub quot;Principe Chriftiano, x.m!'quot;'
hiviumDeucalionis voluifle exprimere, modo qui pro- •ç'm.lpg.
pius accederet ad doBrinam Chriftianorum. Nempè,
ab una confpicitur Philippi Imp, Laureati Imago ,
. K. löüA.nbsp;K'oy. ab altera. Fir ScMu-

lier peftore tenùs in Area fedentes , feu Navigio
fïifljtycóva, aquis innatzàte, (gt;iiScSja, Act^iaKi,) Columba
vero Areas infidens, amp; altera fimilis qux ramufculum
unguibus tenet, voHtatque caput Viri qui ante.
Arcam repra:fentatur, cum Muliere prxcedentej dex-
tro utriufque lacerto in cubitum erefto, cum literis
iftis tribus in fronte apparentibus, n n e , amp; Infer,
EîT-' M. Au^. AXi^dv^is B.nbsp;Qualiter

Deucalionem fub Noemi nomine exprefllfle Berofum,
ac Nie. Damafcenum , eonftat. Nec idem Nomen
apparet innbsp;plané gemino eorundém Apamen-

fium, in honorem Septimii Severi, quem exhibet ^J^fff'
idem Falconierus. Ac tres hujufmodi Nummos X- 171.
reos amp; quidem maximos ( Medaglioni vocântïtzii)
ridilTe fe teftatur Falkonierus. Cujus differtatio-
nem Romanam inferuit fuis de Seledis Numifmati-
bus Petrus Seguinus, Decanus S. Germani Antiffio- ^^^
dor. 8. Philippus Filius diftus d^^açl^ amp; Satur- mmßn.
ninus , à rifu fcilicet tcmperans: Indubiè acceperat
Chriftum nunquam rifiiTc, fleviffe fazpiùs, five à Se- ^Imyn'^.
vera Matre , five ab Origene, aut Hippolyto edo- 1100.
ctiis} atque ità ad mores modeftos amp; graviores ma-
ture compofitus. 5gt;. Nec liters Origenis ad Philip-
Dum , amp; Severam ejus Conjugem , (de quibus ut
eftis àfe tufebius, Hieronymus, Vincentius Lirin.)
aliud continuifiTe diei pofllmt, quam areumentum

B 3nbsp;Chrt

Chriftianum , iis in Fide inftruendis ac confirman-
dis. lo. Uti conftat fub hoc Imperatore quietem-
fuifle omnimodam Chriflianis, quantumvis aîiàs fœvo,
ÔC ad fundèndum fanguinem prono. ii. Quemad-
modum ideô Decius videtur defecifîè primo ab ob-
ftquio Thilippi-) quod hic Imperator deferuiflet làcra
Majorum ; dein ad perfequendum Chriftianos fuifîè
indu£î:us, odio Philipporum, qui illum profelîî fuif^
fent, quod difertè Hieronymus in Vitâ Ortgenis,
Jornandes, amp; alii. 12. Nec dubium uxorem JVw-
ram fuifle Chriftianam, ad quam non modo Orige-
nes Epiftolam , fed amp; Hippolytus Arabs fcripfit quot;zsta-
^'a^sacrnbsp;' pluribus Monachius nofter gt; Quemad-

pTiojT' modùm Deus minifterio Fœminarum, etiam Princi-
ijo5. puni, fxpè Viros ad fidem adduxit, obviis in Eccle-
ûx Hiftoriâ exemplis. Metellus Tcgerenfis Mona-
chus Sec. X11. in §lumnal. quas edidit Canifius, ac citât
Qam UBnbsp;' Verticem Regina 'Deo fuperkum

Ant. T.x.nbsp;Fronte matura renjerenda ßexit

Triß. p IT.nbsp;TrincipiSi cedente 'Domo Philippi

SubjugaChrifli.
mm. II. 1Sed Sc Leges à Philippe fancitx, magnum fpecimcn
Inbsp;reddunt Principis Chriftiani. Qiîod in animo habuerat

Alexander, uc inolitam ac dereftabilem Romx turpi-
tudinem penitiis tolleret, Exoletartim clafîès j id
Philippum poflea fecijfe , teftatur Lampridius in
Alexandro, perfeduro Conftantino. Sic garrulam pro-
cacium ac Satyricorum Toetarum linguam Lege com-
pefcuit, qua amp; honeftorum virorum famam impune
Cod.iufl. carperent amp; juventutis animos nequiter inficerent;
Tit. LÎI. ijb. foeta nullâ immunit at is prarogativâ juvantur. Et
x DeFrofeß.nbsp;v Philippo piè fanöfeque eJfeßatuta, qua

excideruntt ex iis facilepoffe intelligi-gt; addit ibidem
ßaronius. 14. Nec obftare ajunt Thilipporum

Chri-

Cliriftianifmo, horum a^jsW;]/, â S. P. Q. R. poft
mortem faétum, cx Nummis duobus quorum Infcri-
ptionem exhibet Goltzius; quia hxc fine ullâ eorum
culpâ, amp; cx confuetudine Romanorum. Quomo-
do non iniputata Conftantino M.ejus ccTgo^ua-iç, quâ ^''f'quot;- mß*
(fie Eutropius; inter 'Divos meruit referri • Undè
Infcnptiones, Tgt;ivo Conßantino Tar. Auge Sic
Helens ifta, Tgt;iva Helena Mater, facientibutcon-
ftantini filns, heet Chriftianis. Sic nihil obfticitPhi-
lippi convcrfioni, quod Gordianum Tgt;W\s adfcribi à
Scnatu paftus fir, aut ipfcDivum eum appellant, pró
more Romanis confueto, i f. Sic inter tot Uum-
mos Thilipporum , quos produxêre Adolphus Occo
Auguftanus, amp; Carolus Patinus in Thefauro Nu-
mifinatum , nulli apparent qui Paganifinum redo-
tóant. Jmo vero hxc Infcriptio, Spes Félicitât is Or-
bis, reverà dignje fucrunt Chriftiano Principe, qua-
ks Infcript. leguntur attributs Conftantino. ^lan- r p
quam ßc dentur Nummi ipfws Conßantini y apud ilt
Triftanum, amp; Patinumeum Infcriptionibus Ethni- P-
Gis, ut funtift^, gt;w Confervatori, HercuUCon-quot;'^'''
fervatori , Marti Confervatoriy Soli inviBo Comiti
16. Hiftoria Tœmtenti^Tublica Philippi, etiamfi du-
bias quafdam circumftantia-s habeat, indè fane videtur
wa, quod conftaret Philippum fuifle Chriftianum.
Hmc ,Juxtà difciplina: Canones,. illi primo adfcri- chryf.r..^,
pta ejeUio ex Eccleßj, ut pluribus ChryCoûonmsOrat P
m BabyLm, ëru? ^ z'kkX^^îc^ rj^éSoCje fff r^c^xi^ç ^
g^^iflc^ ^nbsp;Dein quoque Tœnitentia, qua; non

adfcribendaPrincipiGentilium facris addifto.

VI. Tantum abeft ut detraxerimus rationum mo-
mentrs, qux pro Philippis Chriftianis militantut:
etiam,pondus is addiderimus amp; robur. Nec illjE
tamen interccduçt, quo minus in Jofephi Scaligeri

fen^

fententiam conccdamus , in Animadv. ad Eufeb,
Na illi magnam injur iarn S. S. ChriBi cultui faciunt y
qui primi hunc latronem Araba^ quot;Domini fui Imp. in-
nocentiffmi amp; Reipubl maxime necejfarii interfeäo-
rem., Idolorum cult or em ^ amp; ex cujus vita nihil tale
colligi poteß, Chrifiianum auß funt dicere. Fuit ea-
dem Onuplirii Panvinii, in Faftorum Opere , ta-
onufh^' centis alfum de Philippi Chriftianifmo. liaacus Ca-
Taß.v.c. faubonus in Notis ad eos Principes qui poft Gordia-
Jccccxcvii. num Pumi imperarunt, poftquam de Otaciltà Se^
8cc. vera, plerofque autumare religionis Chrißiana facrü
cajmh. imbutam faißCi addit ; hinc Philippum uxons gra-
tiâ aquiorem pits, id eft Chriftianis, palam Chriflia-
' num ab Eufebio amp; aliis multis habituni : Se vero af-
fentiri ZonarcE, confufos efîè Gr^ecis Scriptoribus Thi-
lippos, Augußum , amp; alterum Trafeßum Augußa-
lem, de quibus poftea. David Blondelliis Ecclefia-

Del/« Vrim. ^^^^ Aiitiq. quondamnbsp;in Ope-

rf« i'Egi. p. re Gallico de Trimatu Eccleßa , occafione Pœni-
Jias. iiij. tentise Philippo attributas, qua fcilicet is fe ad pedes
Fabiani Tontificis abjecifte fertur, prolixe fabulam
^ eam difcutit, amp; explodit. Sethus Calvifius in Opere
ch ccxLv/, Hiftor. Dici ab Eufebio, Caßodoro, amp; aliis, quitamen
' ex Eufebio defcripjerunt , Thilippum operam dedif-
fe Chrißiana religioni., amp; baptizatum effe. Sed Eu-
febius hac haußt, ut ipfe dicit, ex Epifiolü Orige-
nis ad Thilippumi amp; ejus conjugem Sever am , qu^^
tamen Epiß. ß^a funt. Triftanus Comment. Hi-
Ttfw n ftorico ad Nummos Imperator, quem Gallice edidit :
Chrißianifmum Thilippi non attingo , fic pileriqite
AuBores Veteres , ex qutbm recentiores.nbsp;ta-

rnen debent rei teßimonium uni Eufebio , ér AClis
Tontii Martyris j addens , perfidum hunc Arabern

de-

dehoneßamentum venus ejfe Chriftiani nominis. Et
ne numero certem, Ezech. Spanhemius illuftris in DeVfum-
Orbe literato ,vel eximio Opere de Traß. Numif-
matum-, xxh'izit^fatis liquere, ex fuperioribus Thilippi »n«
Nummis , amp; fohnnihus Gentilium facris , Fabulis
annumerandum quod de hoc Imperatore ut Chrifliano
Eufebiusreliqui. Antonius Pagi, in Critica Ba-
ronio oppofitâ , quamvis Cl. Huetii fententiœ videa- M Ann.
tur accedere, quam ibi refert, Sacris initiatum Thi-
Uppum à FabianoTapâ fed occulte, amp; clam Ethnicis^
amp; fub ipfa Imperii initia,amp;cc. tamen haud obfcurè ne-
gantem propugnat : ^odperfuadet, inquit, Ethnico-
fum Auäorum de nova ab Us fufceptâ religioneßlen-
tiumjamp; multorim prat ere a tum Ethnie orum tum Chri-
fiian. confenfus , à quibus primus inter Imperatores
Chrifium profeffus Conßantinus celebratur. Plures
mittimus, quorum jam vel eruditione, vel audtori-
tate in Republ. Literaria, nequaquam abripimur.

VII. Sane Philippum Arabern , five antequam
gereret Imperium, live poftquam illi admotus infigni
perfidia , ac nefario Gordiani III. parricidio , Chri-
ftianum nunquam fuifle, neque talem audiifle,invi-
ais argumentis demonftratur. Prirao, filent illi Hi-
ftorici, qui res Philipporum, Deciorumve ex profef-
fo quondam tradiderunt -, hx quanquam Chriftianis
temporibus magna ex parte tenebris damnatie, ex odio
Decii, cujus res Philippi illis permifl^ai, utnocat Cafau-
bonus: Undè ille hiatus inHiftoriâ Auguftâ, à Gordia-
noIII. ad Valerianum. Certe apud ^lium Spartianum,
Julium Capitolinum,^lium Lampridium,fAurelium
Viftorem, Entropium Abbreviatorem, Zofimum fcri-
ptorem vtu; Tfug/^, nulla veftigia deprehendas Chri-
ftianae in Philippis religionis. Ità in Ecclefice Scri-

Cnbsp;pto-

proribus Ladtantius, qui fub Diocletiano amp; Conflatt-
tino floruit , Harum rerum probe confcius -, ^ui
Uh. V. de primus, 1îc ille ad Conftantinum, Romanorum 'Prin-
^-ip^y,^^ repudiatis erroribm i MajeßatemDei ßngu-'
laris, ac veri, amp; cognovißi é' honoraßi : Ubi pri'
mum dicit ? nam jam diflruxifle Idola, non liberafïè
Eccleüam , non palam profefliim efle Cliriflianif-ü
mum , fed primum etiam ^qui fingularem èc verum
Deum cognoverit hinc c\Ax.\x honorarit. Eufèbius,
(ex cujus unius fuprâ relatione , hsec de Thilippo.
sufekdeviu Chrißiano in Veteribus fufpicio , dein etiam in re-
Cxfva.quot; centioribus , ex A5ïü vulgo Pontii Martyris} difer-
xtviir. ' tè inter Romanos Imperatores, feu r 'znts dvrS ksk^Ai
'ti'i*- n}KQTa)v , vel è| cùôûy(^ AvTtK^TÏ^ut, primum amp; folum
fuifle Conftantinum non uno loco refert : Non modo
qui Chriftinbsp;èrêA«a7s , Chrißi

myfleriis vel martyriis renatus, omnia qux. in Chri-
ftiano defiderantur, confummaßet ; fed etiam qui ab»
je£tâ T^nbsp;tskcLvi} , agnoverit fummum om-

nium Deumiamp; ejJis Filium Chrßum^vxSSxSy de Impe^
ratoribus qui antè fe fuijfent ipfèConflantinus, apud
eundem Eufebium , habitos omnes ^»A^i?? exfor-
tes, feu ^tvas extraneos, in ordine ad fpem amp; expe-r
£tationem rerumfutur arum, ut is paulo antè, to t
t^ÔTs-uv u^iov propter morum feritatem atque immani-
tatem , (^ folo Conßantio pâtre fuo excepto} quâ toto
Imperii fui tempore fuiflent tsV Koyov ü^spg'fpoi/-
T£ff ver am doBrinam fubvertentes ^Qzmy^ crudeliter
jerfequendo , vel (altem fubvertendo promotâ Ido-
olatriâ. Julianus Imp. in Satyr à fuâ de Cxfaribus,
de Philippo tacet, non fafturus, fiquidem hic C^r/-
/?i^»^fuifletgt;ut etiam arcerife ab ^de facrâ,amp;intrà
VeHibtilum confiftere, ubi locus Flentibus vel Pœni^

cen-

tetttibüs, paffus eflet. Hoc enim ipfum cil quod ex-
jrobrat Conftantino M. illum zuç -zpo^'çamp;jv venire fo-
utum, tanquani •zstsnXcüovló., vel certè confiftcre 'cv
Ttû'sramp;vcla cum Catechumenis ; unde Bacchus non
vult admitti ad locum Convivii Sacri, nifi in vesli-
hulo h^erentem. Ambrofius Or at. de Obitu Theo- Amhnf.
dofii Imp. Conßantmus fidem tranfmifit adpofteres
Reges. Tr'mctpium itaque nb. credent tum Imper at o-
rum. Ex Ulo fides, ut perfecutio ceffaret amp;cc. Chry-
foftomus , a'ot^«!« oti ®seç à xg/çàç , oftcnfijrus ni-
hil potuifle vim infcrorum adverfiis Fidem, Sc Ec-
clefiam.- B'^fjvtç ^(mv B«(rlt;A«f , AvyiS9(^ , TiQi^'^,
Ovioarciinctyognbsp;, t^ f^Lir OKÏivov nb.

a-mvTiç mgr'S ixa-Act^is Kuvçuvrivis^óvuv ^ ßcta-iXieäe.
Augu^us, Tiberius, Caius, Nero, Vefpafianus, Ti- Chr, T.71.
fus 5 öquot; poH eum omnes ujque ad Beati ConHantini
Imper. tempora , nb. fuerunt omnes Gentiles j Et
tiamfi quidam quieß;ere -uifi, (quales Commodus ,
Alexander, Philippus amp;c.) hoc ipfum quod its Im-
per antibus manifeHa effet impietas, Idololatria, ar-
gumentum ea bellorum fuit, amp;c. Sulpicius Severus, ^'ft snnr.
qui Sigonio , Giflino, Scaligero, eft SalluftiusChri- ^
jitianus: Trimus omnium R omanor urn Trincipum 'Chri-
Hianus fuit; quod aliter a^fpe^'^« Hornius. Et in fen-
tentiam eandem*, nullo memorato Philippi Chnftia-
nifino, quicquid fcre Scriptorum veterum fuit,Pau-
linus Nolanus, TheodoretuSj Socrates, Sozomenus,
Zeno Imper. in Codice y«/?. Juftinianus Nov.vii. Nkeph.
Sec. Nicephorus Chronographus,non femel ad tem-
pora Conftantini, hunc dicit w Ttturev yi^qiavSv ßa-
trtxU,Scàe prioribus Imperatoribus
tUxe/ ts/t» et T ^'Ti^fimv ßcta-iX^s, haölenus Impera-
XOi^sGentiles,Idola colent es. Ità Nicephorus Callifti,

C 2nbsp;in

xii.xiv.c. in Ecclefîafticâ Hiftoriâ gt; tS '^uth cv ßetmXivTi x^-

çieu)£v KavçstVTim j TIUJ r'ujji.cûm H'p/^avictv
Glyc.A». Michael Glycas , in Annal. Parte m. exhibcns hi-
Tar.iiï.p. ftoriam Philippi, hinc Dccii, de illius Chriftianifmo
.»43 144- ^^ quidem. Conftantinus Manafles, in Compen-
Confl.Mm. dio Chron.de Conftantino Imper.nbsp;dvdi^uv tu

Edit.s..f. x^ça cffcsaxo».»)}«!? ygt;*ilt;Acûç. Nicetas Choniates, in
Ifaacio Angelo , velante fe Conftantini cxemplo,n«s-
^vjyiv «fnbsp;liv c« ßcta-iMva-iv X^çicuiôïç m^uTn^v

Kç^Ttçtv iLmçuvnvùv, omnium primum amp; fummum
inter Imperatores ChriHianos Conßant. adducens in
exemplum. Plures filentio prstermittimus. Nec lo^
cum habet exceptio protrita, Conftantinum primum
Chriftianorum Principum , fcilicet, palàm Chrifto
adhaerentem, in propatulo Chriftianum, vcl primum
bapizatum, vel primum qui Eccleßa pacem dederit.
Siquidem Hiftorici, ut vifum , abfolutè amp; illimitatè
primum ftatuunt, qui verum Deum agnoverit, miflb
Idolis repudio. Et fi primus qui baptifmum fufcc-
jerit, concidunt hoc ipfo Pontii Afta, qua: de Phi-
ippo utroque j ciim fimul ad Trincipes venijfet Fa.
bianus Urbis Roma Epifcopus , amp; Tontius , illos
baptifmi gratiam confecutos effe. De quibus etiam
pofteâ. Cavillum verô, tot um hoc efle argumentum
negativum , ex quo nihil concludatur , negligimus.
Nam , primo in quaeftione fa6li quod ex traditione
pendet, valere illud plurimum , pridem Doftiflimus
Fsrii,usi. Launoius fingulari Differtat. de Audoritate Negantis
Argum.contràJoh.Bapt.Thiers,egregièdemonftravit:
Dein etiam pofitivum hoc argumentum eft, dum illi
non modo de Philippi Chriftianifmo tacent, fed amp;
affeveranter Conftantinum primum in Chriftianis
Impp. tradunt gt; de Thilippo prsetercà , quae cum

Chri-

Chriftianifmi profeflîone funt dg-vçuTo. , amp; «(5ilt;*A-

VIII. Secundo, apud omnes in confelîb eft, ni-
. hil in Philippo Arabe , feu antè adeptum vi amp; dolo
Imperium, (eu poftquàm ad fummuni illud in hu-
manis faftigium afcendit, feu antequam is vivendi amp;
imperandi finem fecit, in hiftoriâ occurrere, quod
non à Chriftiano homine prorius abhorruerit. Alcx^
andrum Severum, (ne afturgam ad Titos, Trajanos,
Antoninos , M. Aurelios ) dein Gordianum Pium ,
ornarant virtutes Chriftiano homine digniffimx,quas
recenfere nihil attinet. quot;Philippum dedecorant humi-
les amp; obicuri natales, gens Arabum latrociniis dedi-
ta , pater dux latronum infignis , vitx genus pror-
fus militare , id eft fxvum amp; inhumanum , quo ta-
rnen , accedente aftu amp; occultis artibus . viam fibi
ftravit ad honores Comitis .quot;Ducis, TrafeBi Orato-
rio. Qiiâ ratione invaferit Imperium, ex Julio Ca- lul Capit,
pitol. A. Viftore, amp; cîEteris notum eft : Primo fu- wOord.f.
blato fcelere Philippi, ad Prasfefturam adfpirantis,
communi omnium parente, fed amp; Gordiani Imp. My-
ßtheo,ut]\i\im Capitolinus,amp; caeteri referunt. Dein
faftus quod optabat, fe in novitate atque enormitate
fortunae non tenuit, iturus de fcelere in fcelus : In^
audita videlicet perfidiâ, interclufo primùm militibus
commeatuy tum in Gordiani adolefcentiam culpa per
immanem calumniamreje£î:â,undè poftulatus fuit ab
Exercitu qui Colkg^i daretur Gordiane. Mox non
contentus partiri cum Domino dignitatem, folus Im-
perium affeftare ; cedentem Gordianum , amp; fecun-
dum vel inferiorem etiam Dignitatis locum Trafeäii
vcl T^ucis fibi ppccantem , inhumanè repellere i ne
vitam quidera fupplici Imperatori concederej adeo-

C 3nbsp;que

que antè confpei^um duci jufTum optimum Princt-
pem, in ipfo vitx amp; Imperii aditu, interfici nefariè
mandate ; tandem Senatum P. Q^R. circumvenire
fraudulentis Uteris, periiife ex morbo Gordianum,
fibique delatos Imperii fafces: Nec defuit ut Senatus de
his rebus quce procul gerebantur, amp; quas non noverat,
falleretur , ut fcribit Julius Capitolinus. C^x fce-
Icrum congeries, amp; quicquid ufpiam concipitur ne-
fas ? Certarunt in Philippo fuperbia, arrogantia,
perfidia, inhumanitas, fxvities, ingratitude in Be-
nefadorem fine exemplo , parricidio confummata.
Et qui latronis filius erat, ingreffus eft ut Latro, re-
iAnn gi^^^^^*^quot;® ut Leo. Hinc Baronius reiSle concludit,
«xLv^ magnoperè errare qui hoc tempore Chriflianum fuiße
N. II. Ill- affirmant. Quod evincit illc ex loco Origenis contrà
Euf.L y, Celfum, quod opus fcripfit Origenes vV«^
C. x«yi.' vóiA.tv©-, major jam fexa^enariOi ut difertè Eufebius-,
adeôque anno minimùm Chr. ccxLV. quo colligitur
Origciies ingreflùs annum lxi. in lucem editus A.
Ch.cLXXXv. confentientibus Huëtio, Pagio: Atqui
Philippus jam ad Imperium admotus fuit A. Chrifti
ccxLiv. Vis autem Baroniani argumenti eft, quod
objicienti Cellb, û prafentes Imperatores ( ol vvv ßa.-
Orig. c. aiXivovjig ) ad fidem Chrißianam pertraherentur, fo-
ce//L. y.Q yt totum tandem Imperium pertraheretur , aliis
iriii.p.42,5. ^^^^^^^ noßram religionem concedentibus -, non

refpondifi^è Origenem , ut tum potuit, fiquidem
Philippus Chriftianus fuiflet 5 fcil. Adeffe illud tempus^
•quo Imperator in eam fidem pertraölus erat, nec ta-
rnen quod mctuebat Celfus, aut Cluiilianis imputa-
bat, id ipfum apparere. Sed amp; alia qua; diximus,
fatis arguunt nihil Chriftiani, imo ne humani qui-
dem , belluina omnia amp; ferocia, in Philippo fuifle,

quo

quo tempore arripuit Imperium. Undè etiam Ce-
leberr. Huetius, nondum Chrifiianum fuijfe 'Philip- O'»-
pum, dm hac flagitia admifiP- Nec tum de Uxore
Chriftianâ , de quâ antè Philippi Imperium nihil plané
fcitur J minùs de Philippo Filio^ antè h:Ec tempora
nifi hariolando quifquam fomniavit. Ipfa etiam
ylc^a Tontii, feu Legenda fabulofifiima , narrant
Philippum utrumqueRom;Tejara fuifie Imperat. quum
à Pontio converfi, amp; Baptifmç tinài fuêre.

IX. Tertio num Chriftianis accefferit Philippus
fub ipfa Imperii initia, etiàm antequam Romam con-
cederet, ôc ex Perfide venerit Antiochiam porrô an-
quirendum. Equidem non ftupenda magis fuit con-
verfio Sauli 5 e% lupo èi fanguinario recepti in ovi-
le Chrifti, quàm fuerit illa Philippi, à recens perpe-
tratis tot fceleribus, amp; rubentis adhuc fanguine fui
Principis, Imperatorum duorum traducis, converfi
fubito ad difciplinam Chrifti Servatoris. Sed Sauli
Doftor ipfe Chriftus, in viâ Damafcenâ ; hujus ve-
ro , antequàm fe vix commififlèt Romam verfus,
agentis adhuc in Oriente, ex belluâ deinceps ovis
Chrifti, quis vel Catecheta vel Magifter fuit ? Quo
duce amplexus Chrißi dotirinam fertur ? Undè is
poftula vit, recens faftus Imperator, recipi in cœtum
Chrißianorum y amp; quidem in Urbe Antiochenây Ca-
pite Orientis gt; Dicent fa£tum indudu Conjugis, ab
Origene i quo temporein Arabiam pervenërat, edo-
a.-E, proue PhiHppus ipfè Arabs, amp; Boftris natus.
Nam altum intervenifle Doélorem, vel Chriftianumr
antequam ex confiniis Perfidis in Syriam appelleret,
nemo fomniavit. Primo de Conjuge, illi tum ad-
fuilfe Otaciliam , hanc pridem in Arabia Chriftia-
nam , ab. Origene edoftam , quis unquàm retulit ?

Et

Huit. orig. Et prudenter Huëtius hanc Halloixii conjcéluram
reprobat ; qmnam (inquit} argument o probari po-
teji, hominem obfcuro loco natum , óquot; fortuna te-
nnis , qualis Philippus, in notitiam Origenis venijfe,
Vir'ï magnis de rebus ad hac loca mijji ? Sed forte
ejus Conjux ibi inciderat in Origenem, vel etiam in
Hippolytum Arabem ; qux licet turn zàhuc privâta^
cognatione attingebat Jtd. Moefam, amp; Jul Ma-
maam , qu£B poftrema Clariflimo Le Moyne dici-
tur, Severx mater vel avia ? ^t Bo/ira ArzhixVc-
trex civitas, amp; Metropolis, etiam Colonla , aufta
amp; ornata fuerat ab Alexandre Severe j quin ab eo
Alex andriana, uti eadem à Trajano, per quem
fubafta fuit Arabia , Nova Trajana ; quse amp; patriâ
fui/Te creditur Thilippi Arabis, ab eo Thilippopolis,
appellanda. Ità unius Philippi gratiâ, humili loco
nati, dein perfidia emergentis, nulla virtute, minùs
Chriftianâ, àvitiisredempti, fabula fabulis cumulan-
tur, ut fides fit iis quaî habuerat ex incertà auditioneEu-
, febius, ità ipfe Huëtius. Non capio qui in mentem ve-
nerit Celeb. quondam Collegîe meo, ut Uxorem hujus
Philippi , quœ Eufcbio eft Severa, in Nummis
UMoynt Marcta Otacilia Severa Aug. antè hoc potentirE fa-
ftigium ignotam , faltem dc qua nihil Hiftorici, af-
110^!°^quot; ^^^^^ matrem habuiftè vel aviam, Jul. Mamaam , amp;
fuifle nift fallitur fororem Alexandri Severi. Equi-
dem Jul Mamaa genus fuit illuftre, cujus mater
Jul Moefa, foror Jul. Domn^e Uxoris Severi, ma-
tcrtera Bafliani Caracallx , avia Elagabali, filia Julü
Aviti Lupi Viri Confularis; quemadmodum J. Ma-
mxa nupferat Marciano, Viro itidem Confulari, à
quo Alexandrumfufcepit, qui pofteà Auguftus , cui
etiam filia tribuitur Theoclia, nulla certè Severa,

/ vd

vel Otacilïa. Nec Phili{^pus^ qui pridem nupferat,
antè adéptas dignitates , obfcuro genere / praeter- , ,, -,
quam inter Latrones Arabas, ejus fplendoris fuit ut
ramiliaî tót Auguftorum infereretur. Cumprimis amp;J.
Moefam , ócJ-Mamxam, fuifle fuperbifïïmas foemi-
nas, quas cum magnis virtutibus grandi fè fuperci-
lio töl erent, notum ex Hiftoriâ eft, Sc fuperiori de
Mamaâ Diftertat. obfervatum. Dein alterum erro-
rem obfervo, qui plerifque Doftis impofuit, etiam
Jof ScaligerOj Joh. Triftano, Car. Patine, Steph.
le Moyne: Confundunt illi Boßram ^ celeberri-
mam Coloniam fub Alexandro Sévero, Mètropolim
Arab. Petreœ, Idumseae in faeris attributam, cujus
Epilcopus fuerat Beryllus , amp; quo fe contulit Ori-
genes, Gordiano imperante j cum altera Boflra, quse
Philippi noftri patria fuit. Ha:c enim eft quae Geo-
gïz^his d\d::x Boßra Legio ^ propc Trachonis colles-,
ad Orientera Pal^eftinxj Et ea ipfa fuit quam, ar-
repto Imperio, Philippus inftauravit vcXconSdit po-
tiùs J ut Aur. Victor amp; Zonaras , ac de fuo nomine ^
Thilippopolim nominavit, t\x\\\ Colonia ac Metropo- J^xm'i.
leos titulo ornavit. Unde Aurelius Vidor Philippum zon.uh '.
dicit foiffc Arabern Trachonitem, amp; condito apud^t^'
Arabiami fub exordia Imperii, Thilippopoli oppido^
Romam venijfe. Et ad hanc referendus Num.
Philippi Patris, Col. Metropolis Bostra, ad-
dito Ceb,nbsp;ut intclligereturnbsp;patria,

eaque duplici honore ornata , Colonize Sc Metropol.
Et aliis Nummis , plus vice fimplici, apud Vaillant,
Seguinum, Goltzium amp;c. ^»iaippoaitqn koaß-
nia vel ko agni a, de Thilippopoli hac novâ amp; A-
rabica, in quam hujus Boftrae nomen tranfiit, in ho-
norem Philipporum gt; amp; fub iis tantùm cudendi hi

Dnbsp;Num-

Nummi f uêce: C^amvispofteà adhuc Epifcopaïï§ dici-
tur fedes in Arabia y ut ex fubfcriptionc Conc, Çhâkc-
donenfisV ex Trovincia Arabia, Ormifda 'Philip.
Tom. I. Inpopolitanus. Gui* vero hancdixerit Cedrenus
^tilr^'nbsp;inquacondiderittcpiMTTTrévaAtv,nonaliamra^

' tioneniii^venio, nifi quodPhilippppoj. Or^r/4? ccm»-
fuderit (ut alü multi} cum Arabica. Pari ratione
ille Arabum vel Trafes Arabia^ converfus ab Origêr
E«/«è.L,vi, ne, O T 'Ag^S/flj^nbsp;, miffis literis ad Praefe-

c XIX.nbsp;Auguftalem vEgypti, fingitur nonnullis parens

hujus Philippi j quia is Latronutn Arabum Duxj nem*
pe dußor latronum i, ut difeftè A. Vi£Vor in Epito-
me , quibus utpotè perfidis, nullum apud Trafe^
Slum Cxfaris patrocinium ncc ^pné quot;Demetrium
Epifcopum fidcs fuit. Prius autem faftum imperantc

Çai'acallâ, cenfet in Or/^e-^- Huètius. Denique pari)ure

c!'n, V. converfa dicitur Gonjux Philippi Severa^ ab Hippdpa
'Portuenßi quem precariô faciunt Arabem,
rum Epifcopum, vel Adena portus nobiliflïmi in
Arabii Felice j nullo in Veteribus prxeunte, faltcm
JE«/. L VI. non Eufebio y qui locum Epifcopatûs ignora vit, nec
Serx^. Hieronymo, ut diferte teftantur. Quem etiam fub
Caracallâ, Elagàbalo, amp; Alexandro Severo floruiflb
certum eft, amp; i» Italia ac Romx vitx partem exe-
gilfc, undè mukis 'estjV;»^:-^ 'rdfAijg, amp; plerifquc
Grxcis à V. amp; vi, minimum Seculo, ut fatetur Mo-
nachius nofter gt; mortuus (quamvis anno non ità cepco}gt;
antè Philipporum tempora. Quod fi Martpquot; idcni'
fuit, incertâ tamen fama, non ukrà Maximini'aeta-
tem,. Epifcopis amp; Antiftitibus prœeipuè infefti , id!
eft ukrà A. Ch. ccxxxvi i. vicam produxiflè cenfèndufi
cft.nbsp;Hîppolyri ti^^cç Se^iy'^w«*, nihil prö'^

bat , quunv Gonj^^urae conj.ea}UDiamp; eumulenm»..

Ajunt

A junt I. Legcndum efle Sêgij^^-atw, pra'Stt^fuvew. i.xv
eflb pro Auya^av, nullo liçct eJiefae lit in Laterculo indi-
éiOi Non aliam fuifle iSVwMf«, cui aptàri poflît
illc 'zs^^iT^ncàe. Imö Elagabali cojnjux Sever a quo-
que appellata » amp; Aquilm Sever a-, fic Sevcri Irnpe-
ratarisilla, Tgt;omna Severa^ Magna Jul. Severa-y
magis quadrarent tempora. 4. Supponitur, neceflario
hznc Severinam i ad quam Hippolytus, imiitAugu-
ßam-, qualis nulla apparet hoc nomme, nec tacituro di-
gnitatis Tit, Protreptici fcriptore. f. Nequc probat
igt;lud Theodoreti ; fcripfifTc Hippolytum rr^og ßanXi-
rha. ad quandam Reginam : Ergo Imperatricem,
ergo Uxorem Philippi Mareiam Otacil Severam ,
ergo, fijperfiite adhuc Hippolyte, quo tempore Phi-
lippus imperaret , prêter fidem Vetcrura ■ Adde
ßaiTüJ^a. Ttvcbi dicere aliquam Reginarum , ex pluri-
bus ejus dignitatis foeminis, nec àcAugufiâ fic lo-
cutus fuiflrtTheodoretus, Veriiis Uxorcm voluerit
Abgàri^e%is , de ([uo mfanifo Viro Africanus, amp;
Eufebius, Macrino imperante , cujus tempore jam J«/Ci«»,
inclaruit Hippolytus. Plané ut Vir DotlilTimus, ex _
eo quod aggregari dicantur Chriftiano Ecclefi^e /Sä-, 4!
eiha-g regesi in Dialogo tribute Origeni, infert prce-
cipuè innuiDixiftet potiùs, diftinftionis
ergo, AVTOKç^npccg, Kciiaapacg , rüg r'A^x^v
Tug i jamque obfervatum Fratri mco , Epiftolâ ad :^oreU.
Andr. Morellium , ßuen^ia. de Imperatore quidem
vulgo à Gracis Scriptoribm dici , nufquam tamen eâ
'üoce in Grads Cafarum Nummis vocariy uno Com-
tnodi excepta. Praeterquam fatetur Cl Wetftenius gt; •
Origenis artate Abgaros Reges Chrtflianos fuifle, ex
teftim. Eufebii, Hieronymi, qui etiam Reges
nuncupantur, ^ SanBi ^ praeter Principes alios:

D 2nbsp;Quâ

Qua de re dixiijius in novifïïmâ EcclefijeHiftoriâ, ad
Seculum III. Ne jam in difquifitionem veniat Dia-
logus illenbsp;Mardon, num fit verè Origenis?

Negantibusferè omnibus, quotquot funt non obefa-
uni c!^' narium, Criticis, amp; inter eos Cl. Huëtio, quum
vit. N. IX, in illo Dial. amp; Templa , amp; Idola Ethnicorum ever-
fa fuiffe tradat. Sed nihil opus eft hac difquifi-
tione.

X. Quarto, nec probandi vim magnam habent,
■ qu£E fupraretulimusexZi«^^/ö,C%yö//ö«?lt;7, Leontio
Antiocheno , apud Auftorem Chronici Alexandr.
Horum tamen fc tuentur audoritate , ut reliquos ta-
ceam, Hcnr. Valefius Uotü ad Eufebium, ClarifiT
v^ifi^i Huetiusfuis, inOrigenianis, Tillemontius in nuperâ

«Sf ôrînbsp;' ^nbsp;ncc rcfragantc Ant. Pa-

L I. c.iu. gi m laudatâ Critica. Saltem m occulto amp; clàm Eth-
Num. XII. nicüi evafifle Philippum Chriftianum, non diu ah
occupatâ tyrannide, cenfent Viri magni. Sub ipja.
sió.Sij- porro Imperii fui initia y {fxcYiwems) Chriflt do-
vii WAnbsp;amplexum fuiffe Thilippum ex eo liquet,

ccxivn. ' ^^odin coetum Chriftianorum jam creatus Imperator
VI. recipi poffulaverit Antiochia , quo nonnifîpoji arre-
ptum recens imperium fefe unquam contulit-, nempè
antequam Romam adiiflet. Quod vero clàm am--
plexus fuerit Fidem Chriftianum, hinc patere, quôd
alias verifimile non ftt, tacituros id fuiffe fcriptores
Ethnicos. Rurftis, nec multa veriftmilius , ft Chri^
ftianus non fuiffet, id proditurum Eufebium y tempo-
ribus illis proximum. Vis tota hujus argumenti re-
mamp; L VI ^^^^^ narratione Eufèbianâ : De Thilippo' C^fare,
C.XXXIH.' in poftretnâ vigilia Tafchatts, (paulo poft ùfurpa-
tam tyrannidcmj) fubituro Chriftianam Eccleftam, yxt
particeps fieretri?

Chri-

Cl^riftiamm-j fed ab Epifcopo prohibitum fuifle, do-
neenbsp;faâ:â, in Tœnitentium ordine vel
loco eonftitiflet : Imperatorem vero libenter obtem-
peraJfCi yvt^a-m ^ éjKojÇtiç if 5T5g/ r ®îlov ÇoSoy
oîuç ßncerum ac religiofum aifeä:tm tintoris Dei ipfîs
operibus demonftrantem. ^od videtur confirmari
ex narratione Leontii Antioch. Epifcopi, apud Au-
ftorem Chronici Alex, quiàmajoribus Sta^oxfjvhz-
beri dixit, accidifle illud Antiochiœ , ubi Imper at o-
ris Thilippi Uxor, atque adeo ipfe ^Philippus , uter-
que Chrißianus, à fanBo Baby là , Eccleßa ingrejjk
prohibiti referrentur, propter perpetratum a Thilippo
crimen : Nempè , cum PrieCeauram Tratorii gere-
ret , imperante Gordiano , commendatum ßbi à Gor-
diano Filium, mortuo ea ipfo Gordiano, interfeciffe,
ac Imperium arripuiffe} Et hanc quoque caufam fuif^
fe, cur Decius S. Bab flam interfecerit, taha aufuin
in Capita Augufta. Accédât Chryfoftomus, in cita-
tâ Oratione in Babylam Antioch. quem eadem fere
narrare i niß quod Imperatorem nan nominat, Henr.
Valefms ad Eufeb. Difertè enim O s aur eum. i. Do
Imperatore tum régnante, quem magno znimoejecerit
ex Eccleßa Babylas Epifc. Antiochenus. 2. Idque
ob crimen occifi propriâ manu amp; gladio •miïia ßus-i-
äikS ßlii Regiii ^tiv viImvimt^^ pueruli nul-
lius facinoris rei, à Patre dati obfidis loco, amp; qui-
dem contra Legem amicitice , amp; fidem juramenta
firmatam : Multis exaggei-ante Chryfoflomo illinc
atrocitatem hujus delidi, hinc Babylse illam dm^ß-
^tciv qua T^v TB ttAhi^v jt^af®^ 'owaf*ivrig dm-
mt^cnixA-, utPaftor arcetàcaulâ overa morbidam,
if^iQoCjov ^û(gt;ct4 iy.TnTTÄtjcTf^tm. Faftüm verô id efle
i}^ Epifcopo y ob crimen lange diverfum , fcilicet ƒ tf-

D 3nbsp;lyga^

Far sasr. lygamiam H 'mcefiim habet Abulfaraju^, quodpr^-
Clai-iiT Ie Mopie.nbsp;(inquit) fä.SkiTß cre-

p. 80. diderim fovfilïQ S.evera. 3 qtia Chrjftianis moribus itHf.
0!çcn.i6%i. ynf^^ Tolygamiam amp; incefluofos toros toto corde hor-
rebate En q:uatiior narrationcs diverfiffiraas unius amp;
ejufdem fadi, pfohibiti fcilicet Imperatoris ab Ec-
clefix aditi;. hçcQàn quinta, de quâ paulo.inferiùs,
cx Pontii Mart. toto jam Cœlo à reliquis diver-
fa, tempore, loco, perfonis,ôcadjun6Hs circumftan-
tiis. Quo ipfo de re totâ facile judicium eft, amp;falteni
duo narrata inter fe comparant ac conciliant Vale-
inis, Huëtius,Til,lemontius,.illud Eufebii,amp;: alterum
Leoncii Antioch. de quo paucis difpjcienduni.

XI. Reftè fenfit DoftiAT Tnftanus, nec abludit
Cangms ad Chron. Pafchale, fontem omnis hujufce
traditionis efle umm Eufebium. Qiiod modo jam
fapra, ubi de J. Mamaa Auguftâ, ex verbis Eufebii
CJjrißianamhznc fuiffepofterioresiîoncludebant. Ob-
fèrvabit Le£tor fequentia. i. Eufebium non politi-
y è affirmare , Thilippum fuiffe Chriftianum î fed tan-
iim, f err i (naii^inbsp;hunc Chrißianum exi-

ftentem, fe publica i^ofiohoj^s-^ amp; pust^yoU fubjeciffe.
Tiikm. p. Agnofcit nuperus Tillemontius, alias inclinans in
EdBrlf Pbilippum C:hriftianum, -uerba Eufebii nihilpoßtivi

dicere, nec fatis intdligi, num ipfe dubitet de Chri-

ßianifmo Thilippi, ,an tantum de ejus Tœnitentiâ.
Refert eniiîî Hiftoricus , ftio tcvnpoïcvulgatafn per
nonnullos famam, de hujus Imperatoris adâ Tœnt-
tentià, confiftentis in Veftibulo Ecclefix inter jue^-
foavVêf, quo ipfo fuppofuit fama e^d^m^ fuiffe Chri-
ßianum. Deinde Hieronymus affirmantiùs in Ver-
nm. in fione Chron. primus omnium ex Romanis Imperato-
^hron.nbsp;Chrißianus fuit : Quae ipfiffima verba fequen-

tes

tes dein Chronographi repofuêre. Nam qûod alibi
dixit, Decium Chriftianos perfecutura ex privato odio
in Philippum, vel quia religio Thilippi ea fuerat,pre-
carium illud eft, nec dixit Eufebius : Neque illud
cum Decii prudentiâ, vel Philippi «ot^îwW, velclan-
deftino ejus Chriftianifmo, qualem volunt, fatiscon-
venit 5 uti nihil in favorem Chriftianorum fecerat
PhiHppus. 2. Familiare iftud eft Ea/f'^zö,. narrare
plurima , non qux ipfe certa haberetamp;indubia, fed
quiE ex incertâ traditione, tùm quando ifta fcribe-
ret, ferebantur. Hinc frequentiffimè idem, wç

èV'nbsp;iMy», ipxn liv aogt;v, dç Cpalt;n, (pépuci, (pèpi-

7CII, 8cc. Ut qua; ferrentur non folùm de Epiftolâ
Chrifti ad Abgarum, fedamp;dejudâ quiamp;Thomas, de
Thadxo Apoft. uno ex lxx. decolloquio Thadœi cum
Agbaro, amp;c. Sicilludde ftatuâ aeneâ juxtâ domum fœ- rußb: l.i.
minx HxmorroïfTx -, de Tiberii refcripto ad Senatum,nbsp;^^

ut Chrißm inter Tgt;eos reietrctuv-, de Simone Mago c.xvi.xvu.
Romîe pn^ftigias exercente; de Petro Apoftolo Ro- ^^^ ^ u.
mam delato fub Claudio; de Johannis, vel Jacobi ^
Apoftolorum , variis fando acceptisj de Afcetis /E- l.vu.
^ptiis vel Therapeutis, Philonis tempore, qui Chri-
ftiani fucrint, atque à Marci prxdicatione converfi j
de variis Apoftolorum itineribus, ut Thoma, in
Parthiam, Andrea in ^c^nhi^mamp;cc. dc Miraculisper
Afturium Pancade gcftis ; de multis id genus incer-
tis, ex traditione tamen hauftis, hinc de quibus «W-
xinbsp;y Tremzi i Tm^ß^oa-tg amp;c. Sexcenca id ge-

nus exTradit. apud Socratem, Sozomenum,Theodo-
retum , Auâ:. Chronici Alex. Cedrenum, Zonaram,
Kicephorum amp;c. amp; ne'E^w^ÄjsV dicam. g. Nullum pro
fèrt Eufebius rei tanta:, ac penè incredibilis teßem

f,-
ut

ut alias Tolet. Firmat enim fua pafïïm, ex relations
V gr. Juflini, Iren^i, Papis, dementis Alex Ter
Hegefippi, Dionyfii Cormthii, vel Alexan'

ut qua^refertaccidifTein Afiâ, circa Juvenein à
Johanne commendatum Epifcopo cuidam. Imo ra
cent antè Eufebium Scriptores, quotquot Philippi,
aut eorum temporum, meminêre. Quin alia omnia
de Phdippo referunt, amp; Laftantius a^erior Eufebio
Jlerte, Conilantinum prmtm omnium Romanonm
Thef.nt. I^rmcipum err or es Gentihum repudiate, ut antè vi

t JP^^nbsp;^^ ^^^nbsp;narratione,

live de PhihppiExomologefi amp; admiffione interPœ-
mtentess ld fanè ad-venendum efi, ex incertà audi
tione Eufebium muUJTe, amp; ex ^uorunS ^àit
rantu™ fide. Hmc non modó^llos taccTqS rem
retuliffent, fed amp;circumftantias hifioricas, acomni-
no neceflarias faciendsE fidei. V. gr. ubi h^c res ac-
cident, an in Oriente five AntiochiiE , five in vici-
no loco , an in Italia , amp; Romx ; quando fadum,
mi initio Impem , an deinceps, ut Baronius; quo
Eptjcopo, quem ahi deinceps Babylam, alii Fabia
num Romanum dixêre ; in quo Tœnitentium ordine
confhtent, Sc quamfm Imperator abftcntus ità fuerit-
Unde dm poftea additum ad narrationem Eufebii à
fcnptonbus qmnti fextive Seculi, Ex gr. folitum iZ
peratorem, tempore precum, extra Ecclefiam ft are,
inter Catechumenos i non ipfum folummodo
pum , fed amp;Cö«gt;^mingrefru Ecclefia prohibitam-

cau^m etiam exercit^Difcipl. diverfimode'^retulerunt

f. Sic dum d'.cit Eufebiusnbsp;h'Q., fdUcet Cbri^

ftiams adfcriptum, antequam adivk ilhm EccMam
quam volunt fuifle AntioUenam ipfe Valeis/Hu/

tlUSj

tiusj fiquidem vera narrentur ; fupponeret Hîftori-
cus Arabern hunc Chriftianum fuifle, quando paulo
antè , complicatâ tot fceleribus perfidiâ,, Imperato-
rem fuum ac Dominum interfecitj Gordianum Pium.
Quod commentum vel cavillum non à Chriftiano
Hiftorico, fed à Gentili potius in probrum Chriftia-
ni Religionis, profedum crederes. 6. Zonaras fi-
militer in incertam traditionem refundit : Sanè fuifl^
Philippum djfttvyj Tt^oç ^iqiav^ç ergà Chrißianos bene
afeêtum, amp; hinc fabula de Chriftianifmo Phifippi.
Sed quod Chrißianam fidem amplexus fuerit, amp;

communia cum Chriftianu votafecerit, hujus rei^«-______

Bores quofdam efle, ^ kvlnç inquit. Addit, confufos vi- êïi-
deri Thilippum prxfeaum ^gypti, patrem Euge- ^quot;J^^f
nïx, cumThilippoFrxfeâoPrxtono, dein ScAugu- L.r.
fto. Nicephorus CaUifti pariter, rumorem vel fa-C.2i,r.
mam ità habere .• (paai ajunt r£-nv tt^utov ôk
viK^ç et^ioc^ XfjTM -z^rç^o^A^ïv. Ut nugas egerint, qui
illud Eufebianum, xan^i ÄÖyß^, reddiderunt, vox
ptiblica omnium eft , conftat uni verfali confenfu, vel
inter omnes convenit-, de re hactenus à nemine antè
Eufebium traditâ, imô qua: antè traditis de Philip-
po, ex omnium confenfione , paîàm repugnaret.
Quod enim volunt idem teftatum eflenbsp;dlex. supràThtf.

locutum de Principibus antè Valerianum, etiam illis
quinbsp;i. Nonma-

gis de Philippo accipienda , quam de optimis antè
Trincipibm, TrAißwltnug , qui benevoli fuiflent ergà
Chriftianos, quahs prse c.^teris Alexander Severus ,
dein amp; Gordianus. 2. Hinc diBos vel exiftimatos
taies (à nonnullis) palam Chrißianos-, non quod re-
if f à Chriftiani extiterint, ut benèValefius, aut fie
ipfe exifiimarit Dionyfius.

Enbsp;XII. Num

XII. Num vero, quod fupra retulit Audor Chro-
Thef. X. nici Pafchalis, tanquam ex narratione LeontuAmi».

confirmet iftud Eufcbianam,verbo difpiciendum.
Nihil jam dicimus de tempore, quo Auftor ille hxc
fcripfit, vel potius ex variis centonibus 8r pannis
hoe Opus confarcinavit, undè %^av!gt;p?eïlt;pes Cafaubo-
TJmpr innbsp;^^vc hujus Chronici vcl laudibus vel

C^mmcdo. zçona-f^oiç, variatioHibus, infertis quandoqueineptiis,
e-M. fabellis ex Joh. Malalâ Antiocheno, amp;ahis, de qui-
bus adeantur pr^ecipuè Scaligeri, Petavii, Cangii.
i. Audor ille totum hoe refert ex unius Leontii
Epifcopi narratione, tempore Conftantii, amp; ^tii
Ariam, cui favit Leontius (ut pluribus Philoflror-
ChYo». glus gt; centum annis à morte Philipporum, ut ex eo-
t^tJiymf. dem Chron. Alexandrino confiât: k«,«^nbsp;per

ccLvxj. tradïtionem ità fe accepifie, ut Leontimnbsp;„Tj.

OTfo ^iiKv narravit its qui ante hac tempora vixêre.
Ergo traditio oralis fuit, fola narrantium fide fub-
nixa, amp; quidem ut ferebant illo tempore quo hxc
fcripfit Chronographus. Plane ut alibi agens de hoe
M A. JSC.nbsp;Antiochix Epifcopo,. cui curx efiènt Xeno-

oijmp. dochiay narrat fabellam de tribm religiofis virk^ quos
CC.XXVM.. pra:fecifrct r^quot; rnbsp;quorum uni nomen

» ' hïigenwi ttim dc eorum profeaione aliquot ab Urbe

Antiochena miliaribus, focio itineris quodamj
de natâ inter cos difceptatione, de fide Unigeniti Filii
2)f/Vtum de reperto in via ferpente mortuo, amp;oblatione-
Judœi, fe fidemnbsp;amplexurum, fivorato^

^tribus Chrifiianisferpente, ilkfi remanerentjquod fa-
ftum , amp; Judaeum fimul converfum. En fcriptorenr
quot;ra libellasintertexere affuetum, fando acceptas..
2. Mud ^ cauü necis ƒ Epifcopi, amp; quidemt
faciente quot;Decto y ipfi fe abfurditate refcllir. Indi-
gna-

gnatus fcilicet Decius, quiTyrannumfullulerat, quod
Ballas Philippi conjugem, amp; Philippum ipfum, ab
C^dis facra ingrejfu arcere aufus effet ! Ergo jam
favens Decius Chriftianifmo Philippi, amp; Otacilix
conjugis i Et hunc , palam ità Chriftianum , inter
^effs retuliftet, quod non modo Eutropius, fed amp; Nu-
mifmata teftantur, de Patrc Sc Filio , apud Golt-
zium inThefamp; alios! Addc nihil tale narraffe Eufe- 107.10g.
bium, vel anteriorem alium, de Baby la Antiocheno.
Hieronymus , amp;»poft eum Orofius , Decium odio
Philipporum perfecutum effe Chriftianos, quafi his
rei fuiflet quicquam cum Philippis: Quos imo Sena-
tus Rom.Gentilis fuperftitionis tenaciflimus, confenle-
rat Divis adfcribi, folito Confecrationis ritu. 3. Vel
Leontii^ iftud narratum, fuit de re inter Antiochenos
teftatifllmâ, tabulis Ecclefix illiusconfignata, de qua
nulla eflet dubitatio } vel de re qux quorundam ru-
moribus fcrebatur. Si prius , non ignoraffet certe
rem Eufebius , in proximo agens , in vicina Syrix
Palxftind; nec in Hiftoriâ tacuiflet, kn Ecclefiam
in qui iftud acciderat , puta Antiochenam , feu E~
pifcopum Baby lam. Si pofteriùs, ejus hxc hiftoriola
generis eft, cum infinitis aliis ex vanâ traditione acce-
ptis. 4- Nihil Eufebius de Conjuge Philippi, ut
etiam Chrifiiana , atque aditu diftx Ecclefix prohi-
bitâ, idquc ob Mariti crimen. In cujus communio-
ncm venifle Otaciliam , nulla Hiftoria refert. Uti
certum , omnes ferè Nummos M. Otacili.^ Severx
Aug. qui plures aflervantur in Gazis, Gra^cos amp; La-
tinos, habere Paganas Infcriptiones, amp; refpicefe ad
ajAu^tjW J ac fuperftitiones Gentilium , Junonem ,
Cybelem See. ut etiam difertè T^iftanus in Tomo 11-
Commcntarii Hiftorici. IJtque hxc Foemina Mari-

E 2nbsp;to

to Sc Filio fuperfuit, (nufquam fiquidem confecrata.
legitur, quod faftum omnino fuiflèt, fi Philippo vi-
vo obiifl^t diem extremum , qui Sc Gordianum 111. amp;
poftea Marinum confecravit) potuit illa ab Origene,
poft iftorum cafiim,vcl ^lio quocunque, ad Chriftianam
fidem efiê indufta. f. Nec quadrant cum Hiftoriïe
fide reliqua, qux Philippi crimen tangunt. Dicitur
enim huic, adhuc TrafeBo Tratorio, commenda-
tum fuiffe a Gordimo Filium, quem pofteà int erfe-
cit. De quo nihil Hiftorici; nec vel Prxfedlus tum
Praetorio Philippus, vel Gordianus'fecundus Filium
huic commcndavit, vel Gordianus iii. interfeftus
à Philippo fiUus fuit Gordiani Junioris, qui in Afri-
câ intrà annum amp; Imperator diftus, amp; cum feniorc
Gord. occifus fuit. Fuit autem hic cxflîâ m^osfe-
nioris Gordiani i ut confentiunt plerique j ac nuper
de his Gisb. Cuperus , Vir dignitatibus Sc fami II-
luftris, Diatribâ de Gordianü. Nec diu antè inter-
fedum à fe Gordianum iii. vel Pium , Philippus
Prcefe£turam Prsetorio geflcrat. 6. Mirum itaque
Eruditilïïmos, Valefium, Huétium, aliofque nixos te-
ftimonio Auftoris Chron. Alex, hcec cum Eufcbianis
conferre, atque etiam conciliare fuftinuifle. Atque
adeo Converfionem ac Pœnitentiam Thilippi retulif-
fe ad ipfa initia Imperii, ftatim ab admifla nece Gordia-
ni, antequam Romx Cc ftitifi^et. Si urgeas, nonigno-
rare igitur hxc potuiftc Gentiles, qu^ Antiochice in.
publico accidifltnt ; refpondent, ha:c gefta in extre-
mis oris Rom. Imp. procula Rornanorum confpediuy
ac pofteà initiatum facrts à Fabiano Thilippum occul-
to , idque clàm Ethnicos habuiffe. Quod pofterius
ex Adis Apocryphis Pontii, de quibus verbùm infrà,
defumptum eft. Sed bené. eft , integerrimum in his

Fa-

Pagium Ita laudare fagacem Huètii conjefturam,
diierteahbi, nec femel , neget Thiüppum Chrißia-
namßdem fufceptjre, quando edidit Ludos Secukres- cn^ï
feu quando Annum U. C. mUleßmum
nondum Chnßjanum fuiße ; qwod fa£tum eft anno

Ç-Tï/y- CMiccxLVTi. ut :pfe Pagius.
n.t À Supereft narratio qu.^ habetur in fuperiori ..
Orat^Chryroilomi de Baby la Antiocheno , adver-
sus Gentes Sed bené eft adferri in hanc rem ha^fi
tanter, ab illis ipfis qui Chriftianifmo Philippi Va
vent. Siquidem i. Chryfoftomus nullum nomen Im-
peratons profert, qui ejeftus à Babylâ fuerit 2 Ni-
hil narret eorum qu.^ ab Hiftoncis Thilippo impu-
tanturv Nihil certè de Gordiano Imper. dus jufTu
mterfefto hinc exaftâ à Philippo panitentiâ de
qua re Eufebius, amp; Auftor Chronici Alex. 3. Chry-
foftomus de Imperatore, qui innocuum puent,
lumy filium Regis extranei ,. obfidem datum , con-

tràîjuramenti fidem, propriâ manu occidiftcf Dein
de qui Babylam , à quo ejedus fuerat extra Eccle
fiam, quoque interfeciftet. Rex ille plané fliit Ab-
garm, Chnftianus idem , in Amicitiam receptus à

Gordiano, cui etiam faverat Philippus, Arabs iofe,
amp; qui auxilm fubmifift-et Philippo. Et hujus fiLm\
occftum a Decio innuit Chryfoftomus, qui etiam
Ahgarorum regnum extinxit. Hmc Philoftorgius ,
z^io^ xà Numenano tribuere , alios D^^/^ Imp. quos p,., «
cupido inceflit Ecclefiam, cum frequentiffima effet,! v„
ingredi. Metaphraftes , Suidas, Nicephorus Calli-C-vnû
fti, Rumenano i^àtm. Qui verÔ hac Thilippo
Imperaton Quque ChrifiUno) tribuunt, id nulh'
auBorefirmant, mo.ex hoc quoque Thiloßorm loco
rejutantur, quod judicium eft magni Jac. Godofre- Godofr, »»

E 3nbsp;^1^1.2.196.:

^xXDifert. in Phiioft. Ejecerat autem Principem il-
lum B\bylas, non vi armatâ, fed iis armis quae funt
Eçclefiè propria, magna tamen animifiducia. 4. Hinc
zoo ùt. Erudmiriiilemontuis, favens alias Tut dixi) fen-
P ö»^ tentix pro Plnlippo Glirifiiano, ad locum hunc Chry.
loftomi 5 Optandum effet tit Chryfoßomus ufus effet
Tabulps qua magn fidem merentur. Sed nihil novum
hoc in laudatu à fanöfitate, é- à facundiâ Firü,
quodamp; fagacißmu m Hiftoriâ frequenter accidit.,
falh mfaBorum circumftantiis. Ex quo intelligitur,
quâ fîmiciâ à nonnuUis afîèrtum fuerit, docere nos
ipfum Chryfofiomum , quod Philippus fuerit Chrißia-
nus-. auinipfeVabfius, Eadem ferè QcnmEnÇà^ïo)
Chryfoftomusamp;cc. Qui tamcn Chryfoft.fupràvu

diierte, omnes ufque ad Confiantinum Impp. Gentiles
fuiffe. Patet etiam , ad narrationem Eufebii, alias
atque alias circumftantias acceflilfe, fucceflli tem-
poris, ut accidit traditionibus id genus , qux huius
certè vanitatem argimnt. Talia funt illa Georgii
Abulfaraji, Malatienfis Arabis, religione Chriftiani,
qui Seculo x i n. fcripfit Hiftoriam Dynaftiarum, amp; di-
verfiiîîmis circumftantiis faftum hoc circà Philippum
reprxfcntat, tacitâ tamen Ecclefià ad quam admitti
dcfiderav^ Philippus, amp; nomineEpzfcopi,c^uiprohi-
bu^it. Nihil 1 le de parricidio in Gordianum ad-
mifto, aliifque fceleribus de quibus Capitolinus, amp;
cxteri, fed monitum Philippum ut à Tolygamiâ, amp;
ab Inceflu abftineret, tanquàm vetitis. Addit, fo-
litum Imperatorem , tempore precum accedentem.
extra Ecclefiam fiare, cum Ulis qui religioni initia-
bantur, ld eft Catechumenis , neque adhuc de eâ lo^
querentur , quales fcil. diftinbsp;feu audiente^^.

Quod totum fadum immutat., prxter fidem Vete-

rum. Et Ci Le Moync, agens de Origenis amp;Hip-
polyti Uteris ad Severam ; For/an conjugù Thilippi y^rsaerg,
Tolygamiam amp; inceftuofas confuetudines improbavit- ^quot;'g'
Et alia plura in his dtThilippo patre, Filio, Conju- ir°o.
ge, familiâ Imperatoriâ, dtJ.Mamaâ, de Hippo-
lyto Origene, enunciat Vir in conjeftando fagax,
per 75 Forfan, Forfan, amp;c. qu^e idoneorum teftium
prxfidio deftituta. Hujufmodi, quœ is dePolygamiâ
amp; Inceftu Philippi Imper, de ejufdem Ludis Sa;cula-
ribus, de dythaéct Filii, de Aftis Valerii, amp;c. fuis
locis indicanda. Certè tantùm abeft ut vagjE aut
inceftx libidinis accufetur Philippus, quamvis fcele-
rum omnium capax i utplures fmt i^a»?;»/, qui mo-
do Thilippum conjun£tim cum Uxore repr^cfentant,
modo M. Otaciliam feorfim , cum Capitibus adver-
fis Philipporum , amp; cum Infcript. Concordia Augg.
videndi apudGoltzium, Triftanum, Patinum, Vail-
lantium 3 amp; alios.

XIV. Quinto, fabulam arguunt, Philippifcilicet
Converfionem ad Chriftum, Baptifmum, -aXx^, AEfa
illa ipfa quas dicuntur Tontïi Martyris , amp; à Baro- f//' vf. n.
nio, Baluzio, Le Moyne, Valeriol^ontn contubernali, ix. ccxux.quot;
amp; fiudiorum focio 1 aprimà adokfcentiâ, tribuuntur.
Ac prêter Eufebium, alterum hunc diximus fontem
omnis de Philippo Chriftiano traditionis. Hinc p quot;=7.
fijmpfifiê Martyrologia Rom. Ecclefia , Ufuardi fei- ,,
licet amp; Adonis difertè Annalium icriptor, ne de p.^^j. quot;
pofterioribus dicam. Sed benè habet, h;cc Aéta
à Doârioribus in Rom, Ecclefiâ ut Spuria amp; Apocry-
pha reprobari. Ac fie Petavium , Valefium, aliof-
que dicam, laudatus fuprà Tillemontius r quanquam
p-o Chriftianifmo Philippi decertans, in Notis ad
Hiftor. hujus Imper. Baronius contendit converfum p.si.«

fuif

fMip Philippum antè folemnia anni ab U. C Mille
fmi : ^amvis modus quo fact am hanc converjîonem
refert, AcJis S. Tontii, qua nullo modo defends
pojjunt, neqtie auBoritatem habent., neque Viri (imi-
Ittudmem. Et Baronius ipfe fufpefta habuit ea Afta,
ûltem fraudis illata:.nbsp;Hlic opponuntur de

Jo ms Templo dmuo a Thijtppo Imp. Jtque Fabtano
Papa, {^confraBa omnia fculpitiüa, ut inipfis
Aamp;s, Num. y^lii.) ab alio potiiis fmffe addita pu-
tamus, nam m alns Tontii Aölis defiderantur Ad
B./«^,/,., qu^x poftrcma Baluzius; deCideranturinits ABis oiua
Mombrmrn defcrjpfit ntpotè qua fmt muiticmim-

Exemplanbm. Extant autem in illo ipfo paraL
f;r'rnbsp;quot;^rrantur Tontti adhuc adolefcentuli,

F^^'ianuni Epifc. verba de fide Imperatorum,
fcepta pridie ejus diei j tùm gratia Deo amp; Chrifto à
pro/lrato Fabiano hoe nomine adxj tandem Baptif-
mi gratia, altero fiatim die , Trincipes collata.
Pr^ceffit vero familmris amicitia Thilipborum cum
fomio-, Lolloqmum hujus cum Impp. habitum, oc-
^fione mflantium Ludorum Sa^cuiarium, Ufacrificii
Dnsfmso^cvcndi; hinc fumma colloquiv. Inquo fi:il
Pontxus de uno Deo fummo, de creato Homme, in
ftam fehcitatis i de feduftione hujus à Diabolo / de
miflione Fihi Dei m mundum ; ejufdem Miraculis.
mcreduhtatejud^orumj Crucifixione fiib Pontio Pi-
latoPr^fide, Refiirreftione, Afcenfione in Cœlum,
amp; promiffione Vitie «terns in ipfum credituris Ad
quam 1 oma pr^dicationem profinùs credidi/fe Imùe
ratores,Dn voluntate, referuntur. TactmusTdi
qua , latiuam n,,^ UU Civitati hinc fupervenert
dirutum Tmplum magnum, Jovis fcilicet, cumldol

lis y concurfutn omnis populi ad baptifmatum undam,
amp; qux alia fuâ fe futilicate produnt. £t hxc com-
memorafîè fuiSciat, ut Legcndam intelligas, paris
cum reliquis originis amp;: audoritatis, vni. aut ix.
minimum Seculo fabricatam , fi non feriùs. Et fi
qua: his ABü fides efl^t, Philippus jam Imperator,
diu poft relidum Orientem, amp; quidem Romx, ipfo
anno U.C.millefirao,nonconverfusmodofuifi^et, fed
baptizatus, ôcadfacramentaadmifius, idque confciâ
fadi Româ,nullâ verô Philippo patri impofitâPœniten-
tiâ. C^o ipfo corruunt,quxcunque alii de Philippi
Chriftianifmo , exEufebio, Chryfoftomo, Chroni-
co Alex, aliifque, fufpicati funt. Abfurda plura,
quibus h^c Pontii Ada ièCe produm, vel initio fta-
tim, ubi v. gr. de Marco Pontii patre, abfque nomine
alioi (Xq Julia matre prägnante fabula amp;c. filentio
tranfmittimus. Miror oculatiffimum in talibus Balu-
zium i 6ç infinitaî ledionis Monachium noftrum,
(quot;nam de Baronio nihil novum} his glandibus aut
quifquiliis delcdatos. Antio[ui{fmi Codd. Biblioth.
Colbertina, qui hxc Baluzii intégra fuppeditarunt,
nihil probant, quum fint Monachalisœvi, fivelmaxi-
mè effent illa decimi, aut undecimi feculi. Qure verô
ibi, de permiflis Imperatoribus fpeBacuUs^ à Pon-
tio Converfore , folis 'mtctàidiis facrifidis } in me- L/.quot;'
moriam revocant, illud Aurel. Vidoris, adeô aver, A-
fum fuifl^è ab iis Philippum juniorem, ßveri amp; tri- Sf/.?«,.
ftis animi Principem , planénbsp;ut, Tatrem

Ludis fecularibus petulantiiis cachinnantem , vultu
notaverit averfato. Hinc ^cSaturnimm appellatum b^n a.
hunc Philippum quidam voluêre, apud Aur. Vido-
rem , in Epitome. Ac nollem Clarifl: Le Moyne, f.iJ^y«.
Baronmm imitatum, duxift~e indè argumentum pro ^

Fnbsp;^nbsp;hujus P

hujus faltem Philippi Chriftianifmo -, qui forfan k
Matre ^ vei ab Aviâ, vel ab Origine, vel ab Hip-
polit o audiverat-, Jejtm {lachrymas quidem nberrî-
mas ) nunmiam rifum vel minimum fibi permißffe
Nec aliunde Goltzius fuprà dixit, Filius quippe quot;Deum
rhtî. IV Pi^rimim metuebat. Atqui Hiftoricus, talem fuiflè
hunc Adolefeentem à natura, amp; à quinquenni at ate,
ut^milloprorfumcujîifquam commenta, adridendum
folvi potuent. Redè Baluzius in Notis ad Pontii
Ada} neque quinque annorum pmer iflius difciplina
capax efe potuit. Ac per nos inde fortitus fit apud
Romanos Saturnini nomen. Sed neque profeflrô re-
ligio Chriftiana. hominem exuere, torvum intueri,
aut Chnftum , nufquam traditum, hac parte
mimice imitari, unquam docuitj benè humihtatem,
modeftiam, fimplicitatem, puritatem animi, gravi-
XII. tatem hilaritate temperatam : Undè illa, r^i^yriit

id genus plura funt.

_ XV. Sexto , antequam de Ludis Secularibus à
Phihppo celcbratis dicmius, qui deftruant plané ejus
■lUzf T. Chriftianifmum, deque Nummis eâ occafione cufis j
hh^. ' nihilo certè magis ifti favet, quod objiciunt de Num'-
mo Apamenß, à Viro Illuftri Oftavio Faikoniero,
fingulan DiflTertatione, illuftrato : Imprimis, ait

we^.'M' Cl. Wetftenius, caufa noftra favet Nummns Apam
^uJf' Roma deferiptus'. ^ui (ut à Viro Magno zzct^trzt]
ab una parte Thtlippi imagimm refert abalterâVt-
nm inK^rcâ fedentem, amp;columkam fuper e à volitan-
tem , cum Infcriptione , tf aE. Putat quoqueTil-
lemontius , exantèdiftis, Nomen iîlud Chriftianis

ST™ • nif'^A—' ^PP^fitum in gratiam
Phihppi Chnftiani. Non jam de au^oritafe illius

Num-

Nummi difputamuis, cujus habco Eftypum ab ipfo
Falkoniero exhibitum, cum eruditâ Diflèrt. Romic
impreilâ ad calcem Infcriptionum Athleticarum. Ac
jam fuprà dedimus Nummi hujus defcriptionem. ^'S-
Certum eft ab Apamenis eo reprxfentatum, ab unâ
pzncThilippi Senioris Caput Laureatum cum infcri- r
ptione folita ; ab alterâ, Diluvium Deucalionis, ex
quo falvus cvafit cum Uxorc, in cymbâ feu navigio,
Graecisnbsp;figurâ quadrilaterâj undè

montem, quo appulit Area Deucalionis, appellatum
AA^Uos-tv, deinde Tarnaffum, in Theflâliâ, habet
StcphanusdeUrbibïis, in nci^i/. Certum quoque Cp-
lumbam ibi defignari, qux dilabentium aquarum
nuncius fuit, cujus quia duplicem emiifionem me-
morat Plutarchus, hincdux, alterar^«?«/- p;«, ^

unguibus tenens , Ole^ vidclicet. Certum i
etiam figuras duas in Arcâ exprimere 1gt;€malioHem P-
•amp; Tyrrhatm extrà Arcam cofttem rcprxfentari, ut
egreflbs ex Arcâ; quamvis Falkonierus vellet,
ut pofi Urgum jaäantes off a magn^ T-arentis, ex
Themidis Graculo. Infcriptio Pagana eft, notans
cufum hunc Nummum , Id. Aurel. Alexandra ii.
( B. ßcundiim ) Tontißce Apumenßitm. Apamcä
•etiam , five Sfrue illa fuerit ad OronKm ftüv-inm ,
quod exiftimat Falkonieras, frve potius Thrygix
Combußa ad Mxandrum amp; Marfyam , tota fuit fu-
perftitionibus Gentilium dcdita .• Undè amp; pofterior
quoque didta »sgj«, ^nbsp;Sc enJtsi^^ apud Strabon.

,amp; fabulxPh^gumApameofinm, de fonte in proximo,
in Antro feil, ubi Apollo Marfyx excoriad cutem
fufpcndiflet, ex quo fluxerit languis Marfyœ , undè
orti Satyri, amp; ipfe fluvius cx Antro fcaturiens, hinc
diftus Marfyas. Eadem Area appellata eft,

F 2nbsp;five

five à fitu quem cxhibuitj five ob celebritatem Em-
pom , quî: Area quœdzm communis totius Afi^e,
amp; ubi fepè Kaii^cy T?nbsp;conveniebat, ut ßrundl

Urbium totius Afire, poft Eplieftim,Iiaberetur. Ni-
hil haftesus habet hic Nummus, quod non Genti-
lem fiiperftitionem redoleat. Uti ahus plane gemi-
nus, ab iifdem Apamenfibus percuflijs, in honorem
SepM Seven Tertinacu , cujus pars anterior ex-
hibet Caput Seven Laureatum j averfa autem pla-
né fimihs ilh qux in priore Nummo Philippi, ubi
Area quadrata aquis innatans, figurse esedem Deuca-
konis amp; Pyrrha:, in amp; extra Arcam , fiiprà eandem
Columb^, amp;rehqua, fi quafdam minutias excipias,

qu^ forte c^latoritnbuend:^: Addeinfcriptionem,\y«^

Agonotheta Ar. te. Magnet um Apamenßum, CMagnetes
au^emadSipylum montem, vm vel Wwaj?, vicini
fuêre Apamenfib. Phrygiis) denotando Anno, amp; Magi-
ftratu,in Apamenfium Faftis.Scd dubitationem omnem
eximuntNummialiiGra;ciejufdem Philippi Imp Pa-
tris amp; Fil. in Gazis Chriftianiffimi Regis, Chriftinsc
Aug. amp;ahis, in quibus ab unâ parte avVo«.. m. IjfA/®^
(piUTTT^ ctS. ab averfâ autcm^ ©e«? zv^^ 'ue^^Äfl^y,
cumfigurâ Qbe/es Leone vefta:, prout h:gc Deorum
Mater folet exprjmiin Nummis, cum Leon vel inter

duosLcones. Quis Gentihs Idololatrise non hîcobfer
vat omnes notas, pan infcriptionc®£«? 2w^W Wr in
NummisTrajanijAntoninorum, Caracallx, Jul Ma-
mxx, Alcxandri Scvcri amp;c. ? Dea Syria Hiera-
pohtanorum, fuit Magna Dea^ five Magna Mater,
quam modo Opim, Rheam , Cybelem plerumque
dixere, modo Junoi^m , qu^ Dea Syria Lucianij
cujus magna facra cdchtzhznmt Hierapoli Svtïx Cir-
rhcftica^ „ haud procul ab Euphrate, ut Luknus in

Tgt;eâ

Tgt;eàSyriâ -, SceaCivitr. hinc nomenabhisfacrisfortifa
eft, quafi OTÀjf, hodiè putata Aleppo, de quo nos in
Geogr. S. Quemadmodùm alia Hierapolis 'P/^rj'^z^
Magnœ fuir, W rS h^ mj^â I^hv, ut Stephanus, à
Thermis etiam commendatagt; eademque frequensin
Impp. Nummis , 'U^mXî^m 'ss.iaKipm , haud longé
diftans ab Apameâ. Prioris autem Templum , fi-
mulachra, facrorum ritus, conventus , facerdotes,
facrificia Idololatrica, Oracula quce per ftatuas ede-
rentur , Fabulas alias , (undè origo his facris, qux
Magna dicebantur, prasfertim à Deucalionü tempo-
ribus, qui Templum hoc confecraftet, ) dcfcribit pro-
lixe Lucianus. Et quidem fe illa accepiflè \tp£v
Acyuv ex facris fermonibus, feu t hpim Saiftoi.
Pofterioris Hierapoleôs, qu.x prioris colonia fuiflquot;c
videtur, célébré cumprimis erat Templum Apollinis,
amp; plures Nummi Otacilia Sever a, conjugis Philip-
pi, etiam cum Apollinis'mti^mhusy hîc cufi fuerunt,
ut amp; à Magnetenfibus vicinis ad Sipylum j videndi
apud Triftanum Tom. li. in Otacil. amp; Patinum in 308,
Numifm. Thilipporum, rie dicam Occonem, amp; alios.
Huc ufque Gentilis modo fuperftitionis indicia.

XVI. Videndum jam quid fibi velint hx tres li-
ters qu2E in fronte Arcïe apparent, nûe, amp; num
revocent memoriam Hiftoriae facrae Cataclyfmi, aut
quicquam pro Philippi Chriftianifmo faciantPrimo
demus, nihil vitii admiifum à Nummi hujus cxlato-
rc} amp; Apamenfes ( five jam Syria cenfeantur, ut vult
Falkonierus, Thrygia Cembujïa') exprelïïfte co^
Düuvium Deucalionis amp; PyrrhïE , cum Cymbu vel
Area, quâfalvi evaferunt, amp; Columbâ pùmb emif-
Û, deincumramufculoredeunte, (qualiter Lucianus
4cfcribit in Deâ Syria, amp; Plutarchus ) additisin

F 3nbsp;fron-

«

frontc Arc^ litcris, qux efficiunt nqe. Non repo-
nam illorUm conjeduram , qui 'Arm^tm legunc (in-
, qualitcr fcripta: Solonis leges , diS^e hinç
amp; nv^Qsitj pergendo à dcxtrâ ad finiftram, vut.
j hinc illud NliE legendum cfle à dextris , uc
fint ultimte liters vocis 'ATm^éw. Sed ira procédè-
rent quatuor tantum fitcne, legenda ordine mverfo,
^'prt. maoa. Certior jamfoIucioFalkonieri, Deuealionem
,05 EJ. ipfiim vocatum à Syns Noë , feu Noëmum} ut plu-
ra' nomina ex Judseorum Antiquitatibus Fhocnices,
Syros, Gntcos, imo Barbaros, tranftuhfle ad fuasFa-
bulas, notumeft, quod mea Hiftona (quce modo fub
pra:lo eft) luculentcr oftendit, ad Vet. Teft. Epoch. 11
' ' ^y- Eqquot;idem Noemt nomen, toraque Hiftoria Di-
hivuNoemici, exBcroio, Hieronymo^gypdo,Ni-
col. Damafceno, Abydeno, evidenter probatur, apud
ïofeph. Jofephum, Philonem, Eufebium, amp; his infiftk Vir
l.Tc,.v.nbsp;Qiiemadmodum notiflima fuêre Gentüi-

c.Apion. bus Nomina, Japeti , Chami,-Mitzrami-, Chufi,
mUnbsp;Ifraeüs Jobi, Mojts r-Znbsp;, Sim-

Pr«« '^^Jonts, Davidts, Salomonis, amp;c. quod à Viris ma-
gnis Voflio, Seldeno, Bocharto, Huëtio, /k aliis,
fu^^e occupatum eft. Quomodo amp; Alexander Serer'

c.xii.xix. icuiArchtpnagogz Sc'A^^npiuis nomen per cavillutn
in attnbutum) Aamp;rahami ima^inem in Lariario fuo ha-
buit, amp; coluit, tefte Lampridio. Non ergo Chriftia^
nifmum Philippi co ipfo indicate hunc Niimm. patet^
qui etiam fabricatus Alexandro ii. Tont if. Apam
Uthabebant h^ Civitates (dids kfcii «W«, à
Templis famofis, amp; folennibus GentiHum facris gt;
fuos 'A^'^i^U palàm fit vel ex Nummis, amp; ex Lu-
ciano. Sed hinc folutio alia petenda eft. Apamea
utraquc, cumprimis Phrygi^ iHa, alias ifida,

ex

ex iis Civitatibus fuit j qux facra dicebantur. Er
Ephefiorum , Pergamenorum, Magnetum, Hiera-
politanorum , complurium Urbium aliarum exem-
plo , afTumebant quandoque Apamenfes epitheton
NêwKo'^wv 5 quafi (C/Editui , vel Cuflodes Templo-
rum, qux in fummâ religione habebantur: Quate-
nùs etiam ex Civitates, Feftorum ac Ludorum fo-
lemnium,nbsp;Grxci dixêre, quos in honorem

Imperatoris inftituerent, curam gerebant; hincfxpè
in KUimm. legas de eadem Civitate, bis, ter, quater, feu
} î Te7e5jlt;gt;clt; -NeedKopuv. De quibus adi Difler-
tationem Alberti Rubcnii, de Neocoris, Sc paffim qui
rem Nummariam illuftrarunt. ïgitur fcriptum fuilTe
in Area videtur ne£2k. nempe a^z^- Amf^iuv mamp;»c.
proquocxlator expreffit nx2e, tranfpofitis trajeâ-ifve
literis, Sc detritâ vel omiffàlit. k, Sicutin Numifma-
te planè gemino Auguftini Chißi, litcras qux in fron-
te Arcx, penitùs detritas fuiflè , obftrvat Vir Illu-
flris. Et qui diligcntius rraélarunt infcriptiones hu-
jufmodi Numifmatum , norunt fxpè tranfpofitas,
vel omifTas fupplendafve, /iteralt;f, Jyllahof, imo quan-
doque Vùces intégras ; fic unam vel plures liter as vi-
tiofè expreflas, autconfufas-.aut etiam voces obfpatium
mutilatas amp; prioribus tantùm literis expreflas.
Exempla «V« «otj?, amp; inter alios, eonfulc Fratrem
meum, 'Dijfert. fecimdknbsp;gratum

Eruditis omnibus nomen , utTriftanum, Patinum,
Scguinum, hac de re teftes mittam. Hac autem Infeript,
Ugwjt. nihil frequentius in Afiaticis Urbibus. Pa-
nè fic in Nutnmo altero Severi, quem exhibet idem
Falkonierus, ab iifdem Apamenfibus percuflb , in
quoDeucal. ScPyrrhx, eadem Area, exdem
Aves 1 loco Vulgatx Infeript. 'Em. Kym^m. A^-n.

Melquot;-

May^fiTuv. 'Attk!^. fufpicatur Vir Eruditus legen dum,
'^m. ^^yo^ra. 'A^Tifiay. N(U}C. ATiuf^euv. Quod
vero Apameni Phrygia: ad M^eandrum, ut Sc UTera-
fohtant, eadem Ikcra celebrarent cum Apamenfibus
autHieropoîitanisSyriîe, nihil novum: Siquidemhîe
Urbes Matres, facra amp; religiones Magna Dea
riay tranftuliffe videntur, una cum Nomine, ad
A ii^ias has Urbes tanquam Colonias ; fic amp; fabulam
de Deucalioms cataclylmo. Qijorom Sacrorum com-
mumonem, mter Urbes amp; Regiones diverfiffimas,
pluribus exemphs probat ibidem Falkonierus Et
obfervavit Frater meus, Tiijfert. de Num-
, Magnam illam cultam, ut
p.,,,. in Syria, ficm AfiaticisUrb,bus, ApamaâadMaan-
drum, Mag^ßa, Hterapoli, AnùocUâ ad Ma^andr.
àynnada , Trallibus, ahifque. Uti Phrygire Urbes
priEcipuè venerata; funt Majcftatem Rom. Imperii,
amp; Imperatorum. Nunc fingularis trium Urbium)
(videlicet Afamea Phrygi^, Magnefia ad Sipylum,
amp; Hterapolcos, amp; quidem cum Infcript.nbsp;, ) ob-

fervantia, teftata crgà ThiUppos, Parrem amp; Filium,
6c erga M. Otacil. Severam, teftantur Nummi plu-
res , vel Numifmata, majora , Medaglione vocant,
apud Occonem, Triftanum, Patinum, Sponium,amp;
il quos alios, quos exfcribere nihil aitinet, utpotè
omnium manibus tritos. Ubique cum repriefenta-
tione Cybeles turnt a , tanquam Magna Tiea, Aboi-
ImiscumC^h^ri, quot;Deucalionis cum Arcâ, Aquilâ,amp;:
Columbâ : Plané ut in Nummis aliis Severi, Caracall^,
AlexanJ-i, Gordiani, Decii Trajani, amp;c. videndis
apud diélos Scriptor, qui prae ceteris antiqu^umifma-
ta pertraaarunt,habeseafdem;?^. Tacemus Thilippo-
rum Nummos, apud Triftanum aliofque, in quibus

Pater reprxCcntatur GMum, id eft Monarchiam Rom.
âb ApoUine 3.ccipiens, undè etiam Ludidicati Apollini, Tri/l r.n.
in ejus honorem : Sic in quibus Pater Jovü , Fi-P-s^f-
lius Bacchi imagine venit, quia Bacchus in Aiabiâ
natus. Sc ab Arabibus unicè cultus cum Uraniâ, ut
Celfus apud Origenem. Iterùm in Nummo Ni-onig c.c/y:
comedienfium , in honorem M. Otacilïa Severa
exprimuntur Capitanbsp;amp; Ißdis, amp; Nico-

medienfes vocantur mazó^oi, apud Car. Pati-
num. Ità jam , opinor, lux allata Nummo Philip- î^umîf.
pi, nec deinceps ex hoc ipfo cuiquam adhuc
rebit fufpicio, Thilippum dtû^nzn Chriifianmn.

XVII. Septimo, evertitur plané Philippi Chriftia-
nifmus, nondum CQvthChrißiani, utreftèPagius,etiam
Baronms, celebribus illis Ludis Jacularibus, quos
celebravit A. U. C. millefimo. Seu jam fuerit Im-
perii annus III. Patre ii. Confule, Filio Cxfare i.
intra ipfùm milleßmum currentem, ^cftate oborta pro
more, intra quem annum YxXmsAugufttis renunciatus
fuit,qu:e Pagii fententia eft ad A. ccxlvii. Sive fue-
rit annus Imperii IV - Urb. C. milleßmus amp; primtis,
Patre iii. Filio jam Augufto ii. Coß. ut Hifto-
rici ferè omnes Grxci amp; Latini, amp; Infcriptiones
Nummorum, hinc Onuphrius, Scaliger, Petavius,
Norifius, aliique. Diftinguendi autcm Ludi Sxcu-
lares à Phillippo editi, qui vulgô noni cenfentur ,
à Ludis Saccular, qui fingulis centenariis Urbis rc-
fpondebant, agendi quoque Meffis tempore , ut
Zofimus. Et hos primus inftituit, occafione mor-
bi graftantis , amp; p acandîE irx Numinis , Valerius
Pophcola, Anno U. C. ccxlv. Sed poftea repetiti
hi Ludi propriè Sseculares , ex fententiâ XV Vi-
rorum, AnnoU. C.ccxcviii. poft fecundi Ludi a.
ccccviii. annis intermediis cx. feu (utHoratius)

Cnbsp;unde-

mdenis dectes annis , amp; ità porro temtii anno ccccc
xvi ii. amp;c. Ufque ad Claudium Cxfarem qui antici-
pavit hos Ludos, celebratos ab Augufto Cxfarc
A. U. C. Dccxxxvii. à Claudio rursùm A.dccc. non
expeftato fèculi decurfu j tum à Domitiano A. U.
C. DcccxLi. cujus inxqualitatis rationes dedimus in
IZln'co!nbsp;Sacra. Pari ergo ratione irreguläres

JO. 51. ' Ludi fub Philippo editi , anno V. C Millefimo,
quâ rationenbsp;fub Claudio, qui vulgo Sextij

anticipati anno U. Cond. dccc. dc quibus Tacitus,
Suetonius, Plinius, Cenforinus. Prxtermißt autem
zof. Biß. horum Ludorum mentionem Zofimus, ubi de Phi-
' • lippis agit, non profeftô quod Chriftianos eos cre-
diderit, aut quod non afti cfTcnt more mai or im y
^ lege Tonlißcum, de quo ftatimj fed quod non
facti ex primxvâ inftitutione Ludorum Pecular. ad
quam revocaverat eos Domitianus , amp; Severus, fc-
cuti cxemplum Augufti, ità ut intrà hominis facu-

zof.uh.n.nbsp;fuiflent, nec videndi pofthac. Idquc

f.ir.ni. ' intendit Zofimus, ut accufaret negleétos hofce Lu-
dos à Conftantino M. amp; Licinio,/^f»/lt;?jamà Severi
fllis elapfo, feu fpatio cx. annortim-, quo jam ludos
confueto more celebratos op or tuit y id eft A. Chr
âjf c' ^ ^ ^• Quemadmodum A. Viftor in fuâ de Cx-
»xïiii. ' fanbu-s Hiftoriâ, dolet, annum pofl mille (quo edi-
derat Philippus) centeßmum exceßjfe , Confule pa-

riterîP/6/7///^(fcilicetA.Ch.cccxLviii. u.c. mci.)
nullis y ut fo 1er et y folennibus frequent at um y adeo In-
dies curam minimam ejfe Romana Urbis. Igitur
Ludos feculares, quales Philippus inftituit,ortos ex
Paganâ Difciplina , amp; vetere Romanorum more ,
placandis Diis, amp; impetrandx faluti Populo Rom.

fuifle

fuifle àevçKTisg cum profeflîone Cliriftianifini, fc-
quentia in apcrtâ lucc conftituunt.

XVIII. Siquidem i. originem horum Ludorum at.
tcndimus , qui primùm inftituti à Valerio , quum
morbus graviiîimus Civitatem invalîflèt, placandi^
Diisi hinc facris fadis ad aram Ditis Patris , amp;
Trojerpina, ad locum di£tum Terentium in Campo
Martio, ad Tiberis ripam, unde didi Terentini, Se
Tiberini , ut ex Plutarcho, Cenforino j Zofimo ,
aliis liquet. Dein refercndi iidem Ludi ad im-
petrandam confervationem , falutem, amp; felicitatem
Pop. Romano, exado fcsculo , hinc pofteà Sacuk-
res di6ti -, qui celebrarentur ineodemloco, tridua-
nis ac trinoftiis facris, atque facrificiis omne genus,
immolatis Joviy Jtmoni, ^pollini, Latona-, 'Dia-
na, Tards, Lucinis, Cereri, Diti, Se Tr of er pi-
n£i ut prolixè defcritîit Zofinius Libro. ii. Nec
tantum ad ripam fluminis, ubi conftruda Seena
Theatri in morem, amp; fpedacula exhibita; fed inde
etiam in Capitolio , ubi facra agitata, in Theatro
Ludis faciendis Apollini amp; Dianœ, in Templo Apol-
linis Palatini, whi cmthznt Hymnos, Se Taanes ,
commendandie eidem Apollini incolumitati Impe-
rii P. Q;_R. 2. Ipfum nomen Ludorum Sacùlariim
Gcntilis fuperftitionis fuit; ut ScSaculariaSacra,S£-
culares Augufti, qualis infcriptio in Philippi Patris
Nummis, cum fymbolo Leonis, Elephantis, amp; cum
Cippo notante Cof i\i. in Gazis plurimis, apud
Occonem, Patinum, Vaillantum amp;c. Undè poft
Philippum, nulli ampliùs fub Chriftianis Principi-
bus, hoc nomine 5c ritu celebrati. Nam neque
fub Conftantino aftos fuiffe graviter conqueftus Zo- l. n. g»}.
fimus} neque fub Honorio celebratos eofdem Lud os, i.

G 2nbsp;qui

qui Saculares didi aut habiti fuerint, cx eodem Zo-
fimo conftat, qui Hiftoriam fcripfit poft A. Ch.
ccccxxv. fub Theodofio Juniore, ut etiam Gerli.
J. Voflius, amp; noviftimè A. Pagi, Prolegomenis ad
i^iflèrt. Hypaticas. Licet A. Ch. cccciv. imperante
Hcnorio, editi fmt Litdi Confulares, vel Gladiato-
rii, qui tùm in medios abiverant, omni abolitâ Ido-
lolatriâj amp; Sacris Saecularibus omiflis, ut pluribus
Snc?nbsp;prxfatus Pagi, in didâ DifTertat. Hypat.

munitus audoritate Theodoreti -, accedente ftifFragio
Arn. Pontaci Epifc. Vefarenfis, in Notü ad Chron.
Eufebii, amp; illo Jac. GodoFredi, ad Cod. Theod!
Tit xn. l. Tit. de Gladiatoribus. Imo antiqua: fuperftitioni
i,Tcm.y, eradicandx, prohibuit idem Honorius, ne ulk in
Tit XIVnbsp;Martio caße feu tuguria collocarentur, ut vide-

««i.iJ.^' ^^^ eodem Codice Theodofiano. C^i Campus y
*jv. magnitudine amp; amcenitate fupra omnes mirabilis ,
ut Ludis fecularibus , ftc fblemnibus omnibus Po-
puh Rom. deftinatus erat, ex.gr. Regibus amp; Magiftrati-
bus creandis, Comitiis centuriatis habendisi Ludi-
cris cxercitiis celebrandis, ut in communi Pakftrd
amp; Gymnafio. Nec referenda hue eft infcriptio fub
Conftantino M. Gloria Novi Saculi, quafi adfecu-
larem folennitatem fit referenda y quum eadem In-
fcriptio occurrat in Conftantino Juniore, etianï

rntn mnbsp;^quot;^PP-nbsp;^ft oculatus Frater meus y

rî«.pT'quorum neuter feculum inchoavit. Ne jam ad no'
fj3. ' men Ludorum Secularium iftud addam , Chriftianos
hoc feculo, quo Phihppus imperavit, abhorruiffe vel
ab ipfo nomine Ludorum, ut quod Idololatricum
S'vnnbsp;LibrodeSpedaculis; Nihil jam

de caufa vocabuli, dum rei catifa Idololatriaßt Ar-
nobiws adverfus Gentes j Ludi quos facitis, qui-
bus

bus Floralibus à- Megalenfibus nomen eß, cateriqtre
omnes alii quos facros eße vohüßis, (Apollinares,
Cercalcs , Liberales, Circenfes amp;c. Vorivi etiam
amp;Sœculares} amp; religionum inter officia deputari, amp;
qua: ibi plura. Nec dubitamus, quin ad mvttm il-
Xndjeculum, amp; fervaram Romam, ipfumque Rom.
Imperium , inter tot rerum ac temporum difcrimi-
na, refpexerintaiperioresNummi, c[mhus Apamenfes, Thef. xn.-
occafioneanni fecularis , Septimio'primùm Severo,
dein Thilippo noftro , fub imagine Deucalionis amp;
Pyrrhïe, èCatadyfino mirabiliter fervatorum , vota
fua nuncuparint. 3. Nec locum habent familiares
exceptmncuU ; v. gr. celebratos fanè à Philippo Lu-
dos, fed fecuto morem Romanorum , civili infti-
tuto, quamvis non ipfe approbaret j hos Rom^
quidem a£tos , fed nullis immolatis facrificiis, facris
omifliSj unde nec in Capitolium afcendifïè ufquàm
dicatur, quo primo ftatim die, fummo mane, an-
tequam in Theatrum convenirent, facra Jovi Capi-
tolino fafturi afcendebant : Imo vero, ut Orofius
poftea totidem verbis Freculphus, amp; alii, non du-
bium eße, quin Thilippm hujus tant a devotionis
gratiam amp; honorem ad Chrißum àquot; Ecckßam retu-
lerit. Pigetferè commemoraftè. Primo, nullus Hi-
ftoricus, antè Paulum Orofium, cum fimili reftri-
£tione hos Ludos à Philippos editos refert, non Jul.
Capirolinus , non Aur. Viftor, non Zofimus , non
ipfe Hieronymus in Chr on. qui in hxc verba : Re- ^
gnantibus Thiltppis Milks, annus Romans Urbis ccxlv'i.
expletus eft. Ob quam folennitatem innumerabiks
beflia in duo magno interfeSla, Ludique in Cam-
po Martio Théâtrales , tribus diebus é- tribus no-
Uibus , populo per vigilante y celebrati. Theatrum

G 3nbsp;Tomquot;

Tompeji ti occafione incenfum , Sc Hecatoflyhm-,
feu Stadium, quod erat propè idem Theatrum, cen-
tenis columnis exornatum. Atlas mons Nat ali Ro^
mana Urbis cuciirrit, in Circo nempe, ubi montes
etiam Sc fylvx currentes miflibus Circenfibus reproe-
fentati. Et Agon milk amiornm aBiis , fcu comple-
tus. Hademis Hieronymus, qux eadem reponit Caf-
liodorus. Nemo quicquam innovatum , aut infue-
tum in Philippi Ludis, recepto utique more cele-
bratis. Et feu in Csntenariis Urbis Natalibus, fcu
in Sacularibus Ludis , eadem fuit utrobique Ludo-
rum appellatio, eadem fuere ficra, eadem trinoftia,
eadem Tgt;iis Immortaübus facrificia oblata, quan-
quam majori magnifîcentiâ fub Philippis, qualiade-
z«/L. II. fcribir prolixe Zofimus, celebranda juxtà Sibylla
C.v.vi.vii. Oraculum, quod ibi refert. Et horum intermiflio-
ni, Conftantino amp; Licinio iii. CoIT quum rediret
Novum Seculum, poft exadosindè à Severo cx. annos,
adfcribit Hiftoricus decrementum Reipubl. res colla-
bentes, taciteque ad barbariem redaftas. Concinit
c. xKviii, Aur. Vidor, qui Libro de Cafaribm, in M. Julio
Phihppo, teftatur, non tamiim Annum Urbis Mille-
ßmum Ludis omnium generum celebrajfe, Theatrali-
bus, Circenfibus, Terentinis in Campo Martio, per
tres dies totidemque nodes j fed etiam Tontißcum
Lege hoßias fuiffe ma[îatas, in ripâ Tiberis primo,
ubi Arx extruftx, pofteà in Capitolio, folenni ri-
tu. Quin Harufpicum divinationibus intentum Phi-
lippum, poftquàmy?«gt; marir utero y fœminarum aeni-
taka apparuiffent, addit Hiftoricus ^ Imperatorem
hocportentum benigniùs interpretatum, ufum viri-
hs fcorti removendum honeßiffme confultaffe. Et
Julius Capitolmus, in Vitâ Gordiani iii. Thiltp-

pjum

pm omnia, quîe fub Gordiano Romam delata fuc-
rant, animantia Ludis fecularibus vel dedijje, vel
occidijfe, inter hxc Elephantes, Leones, Tigres,
Leopardos, Hyenas See. Iterum, omnia hac'Phi-
lippus exhibait Sacularibus Ludis , amp; Muneribus,
atqîieCtrcenfibus, cùmmillefimumabU. C. annum, in
Confulatu fuo amp; Filii fui, cekbravit. Deindè con-
ftat, his potiflimi:im folennibus, initium vel introi-
zfacrificiis, amp;cimmolationibus-, z]ovc
principium , quemadmodum Scnatorcs in omni Cu-
riae introitu rem divinam faciebant, exta confule-
bant, thure amp; mcro fupplicabant, priufquam confi-
deret Scvi2.ti\s v \Jx:iomnia poft religionemponenda fem-
per Civitas Romana duxit-,(\Mx rdipo folennibus Cere- y^i
monns ex Pontificum Lege, Augurum obfervatione , ub.i. c. i!
Vatum libris ex pradiBionibus Apollinis , Tortento-
rum depulfione ex Etrufcà difciplinâ, conftabat. Hinc
poftquam ad Tiberis ripam , inirio ftatim primse no-
dis , Agni aris immo ad , amp; vidima: concrematce
eftènt ; exindè in Capitolio fuêre facrificia oblata, pro
perpetuitate U. Roms; undè demùm in Theatrum,
amp;c Circum, ad Ludos Apollini amp; Diana; dicatos ,
itum fuit, ut difertè Zofimus. Adeoque Philippus
qui Ludos exhibuit in Circo , amp; in Theatro, prius
Capitolium afcendijfe fupponitur, whi hoßia Tonti-
ficum Lege ma£fata. Confentit, poft Blondellum
noftrum, Doaiflimus Pagt , in Critica anri Baronia- jstum. v.
nâ, ad Annum c ex l v 11. ubi Blondellum etiam in con- p- 37quot;. quot;
fenfum adducit. Et quidem hofti^e immolatx Jovi,
Juno'^i, Cybele, Apollini, Diana, Diti etiam à-
Troferpina, ut vifum cx Zofimo, Joh, Triftanus in
Philipporum Hift. Omne genus facrificiorum oblatum,
^ Votorum, Trotedoribits Diïs, inter quos Cybele P-u.

Mater Deorum, amp; qure ibi plura. Nugas itaque
agunt Orofius , amp; cœteri, qui fine die, fine tefte,
imo contrà fidem Eufebii amp; Hieronymi, aut Philip,
pum facra omififtê contendunt, aut hos Ludos Sa:-
culares, omnemque devotionis gratiam , ad Chri-
ßum amp; Eccleßam retuliffe. Nifi velint eadem facra,
qu;E fiebant in honorem Deorum, Philippum tacite

^icaflè , mira jamnbsp;C^r/}?^ amp; i?^-

■ liali, Dei àquot; Idolorum. Denique, fi vel maxime
daremus contrà Hiftorix fidem, nulla tum ßacrificia
immolafile Philippum, fatis eft exhibmîTe omnes Lu-
dos Terentinos, in Campo Martio , in Theatro, in
Circo, omnia speBacuta ^ornznis to tempore con-
fueta, omniaque compleviße, qu^ ad agonem mille
annorum fpeamp;äbant, funt Hieronymi verba, ut col-
ligamus Philippum Chriftianum non fuiffe. Lega-
tur modo Tertulliani Liber de SpeBaculis, aut alter
de Idololatria (ne Cyprianum vel Arnobium dicam)
amp;quœ ad Chriftian. Difciplinam ejus a:vi pertinuêre-
Can. lU. c^â proßciebantur ab Eccleßa, ut dein CanonesII-

ixii ' 'eberitani, omnes aurig«, pantomirai, amp; qui Ludis

Cu-cenfibus autTheatralibus deledarentur; magis, qui
Ludos eosederetautprocuraret, vel facrificiis aliifque
Gentihum facris audoritatem commodaret, quod
certè fecit Philippus. Nihil enim ibi quod non ad
Idololatriam, ad lafciviam , ad impuritatem, ad fr-
yitiem, imô adimpietatem, ac confortiumvitiorum,
stc.u.Coi invitaret, ut ex Theoph. Antiocheno, Tertulliano,

?' !quot;nbsp;Hiß. Et graphicè defcribit

C./7JI. öalvianus, Ltbrisde Gubernatione Dei j Speötaculo-

Tiv L hnbsp;fijf gt; qua unum admodiim faciunt

vf p .1;. ^nbsp;adfpicientium crimen , dum fpeStan.

, ,4. tes ea vifu atque ajfenfu agunt See. Vide reliqua

XIX. Oàa-

XIX. Odavô, funt nobis Nummi, certiiîimi hi-
ftoriîE tcftes, ex quibus Piiilippi Paganifmùs luculen-
ter intclligitur. C^antum ad illos otacilia sever a,
cujus vultum fub imagine cybeles turritx , deonim
matris, expreiferunt, aut ifidis dea ^Egyptiorum,
ut Philippum fub nomine serapidis , difertè Trifta-
nus, Nobilis Gallus, nec ignobilis tc{iis-,omnes num- czment,
mos m. £2T. 2ETHPAS teßari ejus Paganifmum, amp; uh^or.
adh^fifle mtiltitudini ideorum t aganorwn, amp;c f up er-
ßitioni gentilium. Speciatim illi quibus hcec Au-
gufta, ad Soxmix, J. Mamcîe, Salonic.^, Scaliarum
exemplum, infcribitur apud Occonem aliofque, ju-
no confervatrix, fine pavone tamen, quia non con-
fecrata, utpote Marico fuperftes.- Sic Infcriptio illa
apud Gruterum p. xxix. Romse reperta , matri
deum marcia otacilia aug. d. plané Idololatrica.
Ut tamen non intercedam, quo minùs pofl: Philippi
utriufque interitum ab Origene, vel alio quocunque
Epifcbpö , ad fidem Chriftîanam perdufta efle po-
tuerit. Quantum ad thilipporum Numifmata, illa
cumprimis, qu« occafione Ludorum Sîecularium fa-
bricata, ad unum Paganam ea fuperfl:itionem atque
Idololatriam referre , nulla certè Chriflrianifmum in-
dicate, pronunciaïïius. Primo enim infcriptio ea-
dem, quce oäavis Ludis fub Severo celebratis , nec
tantùm saculares ludi, fed etiam sàcularia sacra :
Qualem fub Philippis Nummum in Gaza Ducis Par-
menfis , cum fymbolo Leonis Gradientis , amp; fi qui-
bus aliis, aflèrvari monuit me Fridericus Bonetus « jw«-
Kct^Tfiç, defideratiflîmus mihi ex forore nepos, Se-
renifi;^ Eleftr. Brandenburg, apud Britannor. Regem
nuper Orator Refidens; idemque rei Nummarise pe-
quot;ritiâ, amp; omnis Antiquitatis, vel cx legato Eledori Ci-

Hnbsp;me-

meUo,amp;ad hoc fcriptis, dignus vitâ longiore. Secundo,

idem arguit Templum , cum Figurâ Jovis., vel etiam
pluribus Figur is ornatum, ac Columnis, coram quo
Philippi Pater amp; Filius ad Aram facrificant, aut
vMinbsp;Figure VII. facra facientes coram Templo pul-

ia/-». t. i. cherrimo, Gentili ritu, apud Vaillantium, amp; Italos
ijo.ij4. paffim. Planè ut in Nummis Severi, qui Ludis fe-
cularibus cufi, exdem vel frmiles Figurx, facrifican-
tes ad Aram , coram Templo., confpiciuntur apud
cundem Vaillant , Patinum , fimiles. Tertio idem
evincunt Philipporum plura Numifmata, qux reprx-
fentant Animalia, ut Elephantem, Leonem, Capram
7» GW. Africanam , Hyxnam , Alcem ,. Hippopotamum,
UI. fuhfin. Leopardum, amp;c. quaha recenfet Capitolinus à Gor-
diano Romx affervata , deinde à Philippo in Circo
exhibita omnia, Ludis fxcularibus, i.ii.in. eorum
die, ne quid ad magnificentiam Ludorum deefi^. Sic
igt;« choui, Nummus argenteus Philippi, apud Choulium libro
de la Keiig. de Religione Romanor. cum Caprâ Jovi Alytóxa la-
^^^ gt; ^ Infcriptione, ^ovi Confervatori Augufii.
1567.quot; Quarto, ille ipfe Nummus quem exhibet Baronius,
^ Philippi Cxfaris Junioris Chriftianifmo facere
N. credidit Purpuratus, fuprà Theßv. certiffimum nobis
eftGentilifmi argumentum. Columnaßans media in-
ter Imperatorem amp; Templum, firmitatemRom. Im-
perii defignavit, in Nummo utroque Patris amp; Filii.-
Templum cujus aditum w^ä eommonftratlmperatorj
fuit illud vel Jovis Capitolini ut Statorisamp; Conferva-
toris Urbis, ac P. R. Vel etiam ^desPa-
latini, cuicuftodiamRomani-Imp.amp; Urbis, ut ejus
Propugnatori, cum Novo Sxculo commendat Prin-
eeps; amp; cui dicati fuêre fxculares Ludi, amp; Hymnj
ac Planes, per novenos pueros prxtextatos , toti-

dem-

demqiie puellas, folennitér cantandi Grsecâ Roma-
naque voce, ut Zofimus, amp; Romanarum Antiquita-
tum Scriptores. Infcriptio habet m illi ar i um sal-
cuLUMj ab Urbe feil.-Conditâ, Philippo filio ii.
COS. amp; quidem ex S. C. Quo certè non fuerit pro-
poßta cum novo faculo nova Religio, ut voluit An-
nalium fcriptor infulfijßme j minùs fignificatum ,
Chriftum eflè Regem faculorum , àquot; Tat rem aterni-
tatis, Neque etiam fimpliciter hic dixit Nummus,
Philippum accepiflè in eo Templo inü^neConfulatus,
aut Sceptrum Imperii j quod evertit Infcriptio, dum
Patris Nummus infcribitur, S^culares Aug.
Cos. iii. Filii autem, milliarium s^cul.
Cos. ii. Nec hic primus Confulatus Philippi Ju-
nioris, aut primus annus Imperii fuit, imo iv. Impe-
rii Patris, ii. Philippi Filii j qui jam anno prseceden-
te Auguftus renunciatus, ut quoque Pagius ad A.
ccxl vil. Denique nequicquam hue trahuntur Num-
mi cum Infcriptione , Felicitas Temporum, fpes Fe-
licit atis Orbis: Quibus nihil frequentius in Nummis
Imperatorum, in quibus hxc paflim leguntur j Fe-
licitas Aug. Felicitas Imperii, Felicitas Terpet. Fe-
licitas externa, Felicitas Orbis Terrar. Felicitas
Reipubl. Salus amp; Spes Reip. Felicitas Saculi, Feli-
citas Temporum , Felicitas Romanorum, cum Fig.
tenente dextrà Caduceum, finiftrâ Cornucopia, qui-
bus îetcrna fèu cœleftia , amp; terrena bona adumbrata.
Et Spes Félicitât is Orhis, fub fymbolo Mulieris ßo-
lata, de Philippo patre, poftquam hic S. P. Q_R. gra-
tiam fibi conciliaflèt, Spe faftâ Orbem fub ejus Im-
jerio fruiturum omnimoda Felicitate ; tum de Phi-
ippo filio J qui Spes Felicitatis Orbis, tanquam
Princeps JuvcntutiSj in prima astate conftitutus. Co-
li 2nbsp;roni-

ronidisloco, adjicio duos Nummos, quos produxit
Petrus Segumus, in feleftis Numifiiiat. AJterum

S;.™ ^^'^^^'^^^.^-^^mconfecrau, Gentili ntu, qui poft Ro!

p. \so. 181. n^anas ditiones adverfùs Scythas egregiè defenfas, à
vaiii. mihtibus occifus fuit, ut Deciumeligerent: Hinc ut
-quot;^^-omanorum odium in rebellem noviflimè Decium
^is, concitaret, Marmum Philippus, ut digniffimum fo-
cietate Imperii, inter Deos retulit, undè Nuramus,

©En MAPiNa, amp; ab altera parte, lAinnono AIT ßN
KoAßNiAS, tanquam Philippi „utufignatus, inUr-

be a 1 hiiippo ipfo condita, quœ etiam DodilL Vail-
lant opmatio eft. Alter Nummus apud Seguinum,
lecunda^ magnitudinis, in (lubThilippusCafar ab unâ
parte vifitur, ab altcrâ tres Inferorum Furix, fcele-
rum ultnccs De^ , gerentesSerpentes, T^das, Fla-
gella, Stimulos, cum Cam bus ad earum pedes Cau-
fam ignorantantiquariii nifi forte Antiochenfes^c^nomm
infcribitur Nummus, tacitè recentis criminis, in Gor-
diano admifli,horrorem expre/rerint, atque ^mr/W
^ventutis monitum terribili imagine voluerint, eße
Deos fcelerim vindices.

XX. Excipient forte, multa idgenus
ganifmi fub Chriftianis Imperatoribus fuiife reliqua

quae data Moribusamp;confuetudini Romanorum - V er

titulusnbsp;Maximi, fervatus à Conftantino amp;

fuccefloribus ad Gratianum ufque ,nbsp;Con-

ftantini M. cuj^^s Anima quadrips in Cœlum rapitur-
InfcnptionesPaganœ, in Nummis ejufdem Conftan-
tini, Hercu/t Confervatori Cafar. Jovi Confer vato-

^'ota Fubkca Mpptxorurn, cum Ifîde ûzntc, acte-
nente fuo morenbsp;apudOcconem, Triftanum,

Patinum. Ad qu^ fummatim reponimus , pro hups

loci

loci angiiftiis intra quas coërcemur. i. Sane reliquias,
Paganiimi manfiile plurimus, inde à Conftantino M.
amp; aliquot fucceflbribus , qu3:dam etiam ufque ad
.Theodofium Juniorem.' Qualcs Pagana: quandoque
Infcriptiones; Vota pro Imperat. Gentiii ritu ; Phra-
fes retentx ex Pagana coniuetudine ; Ludorum Cir-
cenfium aliorumque, amp; Agonum, feftivitates; Ma-
jumi^ foedum Tpeftaculum exhibitum adhuc fub Ar-
ea. SiclEIeufiniafacra, qu^eZofimo dyioöiuQ. y^vç^^a,
permiffa à Valentiniano ; amp; Auguria, Harufpicina,
Hariolorum divinationcs , See. De quibus nos ex
profeflb in Eccleßa Hißoria, amp; paffim Jacobus Go-
dofrcdus ad Cod. Theodof. Tit. dc Paganis, de Ma-/Äquot;
juma , de Maleficiis, de Imagin. Imperialibus, See.
Sed data hazc fuperftitioni Populorum , invitis f«pè
Principibus, dum elTet Pagana ut plurimùm plebe-
cula , amp; tenaces aviti ritus Gentes plurimx , quin
IdololatricE dediti Magiftratus , Judices, Confules,
Proconfules, Provinciarum Prxädes, ürbium Re-
giarum Prxfefti, imo Prsfefli Pra^torio, adhuc fub
Valentinianb Juniore, utnos alibi ad iv. Nihil
hfEc tutando Philippi commentitio Chriftianifmo,
cujus Pagana omnia, omnia Idololatrica, Chriftiani
ex vero nihil (ex demonftratis) prarterquàm quod Ale-
xandri Sev. amp; Gordiani exemplo, ipfe quidem non
perfecutus eft. Illorum autem, fub quibus poftea re-
liquix Gentiiis fuperftitionis / Principum
nifmtds fatis fuperque , publicis privatifque docu-
mentis, apparuit. 2.nbsp;Tontificis Maxi-

mi, quo vVuguftus amp; Impp. cœteri ad fc tranftule-
runt fupremam facrorum curam, amp; qui divifo inter
plures Imperio penes unum amp; feniorem Aug. man-
fit, datus quoque legitur Confiantino, Infcriptioni-

H 3nbsp;bus

bus legcndis a|)udGrut:erum, ScBaronîum, Notis in
Martyrol. Aug. xxii. Sed datus à Gcntilibus, pro
recepto fub prioribus Impp. more, tanquam infignc
Majeftatis , amp; quod ab iis cenferetur cum illâ Indi-
viduum ; undè adhuc fub Arcadio amp; Honorio Ser-
fs Mn. iit. vius in iii. iç,neid. Imper at or es hodteque dicimus
se,v.2 2 58. Tontißces. Imo dixerunt adhuc pofteà, in Dedicationi-
bus fuis. Aft vero non ipfofmet ufurpaflè, autven-
dicaffefibi hunc ipfum Titulum, minus Pontificum
more facra fecifle, pluribus demonftrarunt Viri Ma-
gnij in fpeciejac. Godofredus, Epifl, ad An dream
Rivetum, Tie interdict à Chrißianoriim cum Gentili-
btis communione 5 amp; A. Pagi in Critici adverfùs Anna-

les Baronianos, ad A. cccxii. quos vide. Ità mul-

XVI. xvn. ta ad Imperatores Chrift. Gentili fupcrftidone tranfla-
xvni. fa fucrunt, qux non his imputanda. Ut Infcriptio
illa qux nomen prxfcrt Constantini, Tgt;evoti
Numini Majeßatique ejus-, amp; quam anteriorem eflè
Conftantino, Tiiocletiano iii. amp; Maximiano Cojf.
egregiè oftendit Doftiflimus Pagi j fubftituto pofteà
Conflantimnommt, L. Aurel. Valer.Conßantiniloco
MaximianiHerc. 3 'A^ro^îaffiçilla Conftantini, quam amp;
refert Eutropius, imputari non debet Conftantino, fed
Paganis cx veteri fuperftitione. Quemadmodum con-
ftat recufafle Conftantinum titulos Sacratiffimi, Tgt;i.
-viy imo Tont. Maximi. Sic neque Impcratoribus
Chriftianis See. iv. imputanda Imaginum aut ftatua-
rum Imperialium paflimnbsp;amp;z v^omvviimg, dc

oi Thcodnbsp;Theodofii Jun. lata A. cccc xxv. abufum

r ^eZfnbsp;Conftantini, in honorem

Magni Parentis, amp; Avix Helenx, pafli funt iftiuf-
modi vcl Infer,ptiones vel Numifmata, ab Ethnicis
profefta, pro iftorum confuetudincj ita tamen, ut
iymbolo quadriga, aut -velatis Capitibus, defigna-

retur

retur, eorum beatam Animam Cceb efle rcceptami
4. Infcriptiones fuprà allegatae, ac tefliatiflimse Num-
mis indubias Antiquitads, nequaquam patrocinantur
Philippi Chnftianifmo. Fuerunt illae anteriores vel
Converfione Gonflant m. vel etiam profeflîone Chri-
fl:ian£ Relig. pofl: devidum Maxentium, quod Trifla- rrisi. t.
nus, Patinus, Cangius , amp; alii, ad eos Nummos
docuerunt; Hinc illa. Herculi, Jovi,MartiConferva-
tori. Aut non tam in honorem illa Confl:antini, Num.
quam Diocletiani, aut Maximiniaiii, Jovii fcilicet ly^^ça»
amp; HercuUi {yivcizjovi amp;cHerculi') à.qnibnsConik 3.H- quot;Fftm,
tius Chlorus adopratus fuerat. Effigiem etiam Mar- p
tis, fuifle illam ipfiusConfl:antini, Cl. Patinusamp;pofl: '
eum Cangius obfervarunt. Infcnptionem frequcn-
tem in Nummis ejufdem Confl:antini, Soli invita
Comiti, cum Capite radiante inflar folis , non ha-
buifle Gentilem fignificationem, patet vcl ex Laba-
ro , quod in iifdem Nummis manu dextra tenet}
«dhiï:c Solis curfum, Viaoriarum celeritate, £equafl!è
eo emblemate adumbratum fuit. Et hodieque Re-
gem Galliarum Ludovicum xiv. (d\ko Solis radiands
imo fulgurantis fymbolo, repr^efcntari conftat. Pr^e-
terquam ad Solem Orientcm Chriftum , more Chri-
ftianis familiari, undè TüS? etycéi{ohctç ê^avjiç , dc quo
nos prolixè alias, tacitus refpedus eflTe potuit. 5. Fo-
ta Publica quod attinet Alexandnnorum , quibus
fperabant nihil in fuâ fuperflitione immutatuni iri,
forfan inducenteFaufta filiâHercu]ii,appolitisImagi-
nibus fuorum Deorum, Ifidis, zut Serapidis-, his fané ad-
hxfifTe adhuc fuperftitionibus vEgyptios y ut Gentes
quafdam alias , probant, multaque tum in Gentibus
Idololatricis Conftantinum tolerafle, in Chriftianifmi
primordiis, necelfitate quadam adadum, SedCon-

ftan-

flantino, inprxjiidicium Chriftianx religionis, quam
inprimis à devido Licinio , A. Ch. cccSxiv. palàm
profeffus eft, imputari nec poftlmt, nec debent:
Nec limile quicquam occurrit in Philippo , fadis
propnis perfido, crudeli, amp; ubique Idololatns , ex
antè didis, nullifque toro curriculo Imperii editis fi-
AiK.nbsp;^dei , aut vkx morumque Chriftianorum.

ccxLik XXI. Quod enim objicit Baronius, LegesqmC-
N.ti.iri, dam à Philippofantlcque ftatutas efle, undè de
c^rtens judicium fit, vaniflimum eft. Duas quidem
ûnaiones profert, alteram quâ fuftulit Exoletorum
clafles, ufum virilis fcorti, inolitam Roma: turpitudi-
nem j alteram vero, compefcendx garrulce
■rum hngux , qud honertiflimorum virorum famam
impune carperent .; Quas fanftiones Chnßianam ma-
gmpere redolere fietatem, plane Chriftiani Trmcms
fuijfe ojMs, magnumque fpecimen , colligit Purpuni-
tus. Alius etiam , idcirco infenfiim Toëtis Philip-
pum, quod Doftoresilii, ac propagatores GentiliJ^
mi, Chrißianis autem infefti eflent.

O rem ridiculam, Cato, amp; jocofam
Tgt;ignam.que auribus amp; tuo cachinno !
To'êtas quod attinet, cave credas eos eliminaflè Im-
perio Rom. aut cœteroquin durius quod in eos fta-
tuiiïè, Philippum. Quod fifecilTet vel maxime, non
eo magis Lhrißianus] fuiflè cenfendus eflet , quàm
ChriftjamfmoprœlufiflèPlato, Troi-^ny^ybi è

■De Mull vm^iUxir «V i^iT^amvnbsp;tt^Mv, Toëticam meri-

p.l^s.îl to hatidquaqtiam recepit in e^im Civitatem, qua opti-
serr. ^is Legum inßitms fit confirmdnda. Lex Philippi

immunitatis prarogativâ
i 3.nbsp;^ quali immunitate gaudebant Liberalium

ftudiorum Profeflbres. Mon juvantur autem tali

prx-

jrxrogativâ, amp; quidem qua Toëta^ quia Lex nul-
am iis attribuit, quemadmodùm nec iis Calculato-
ribus qui numcrandi, artem docebant, nec Gramma-
ticis, vel Oratoribus qui non fe utiles pr aber ent ßti-
dentibus. At To'èta qui etiam Philofophiîe, elo- '
quentiîB, ftudiis, amp; bonis moribusconferrent, illos à
praerogativâ eâ Lex non exclufitj fed otiofos, male-
dicosj ludentes fale mordaci, amp; qui effent procacis
lingu«. Nullus profedô ad Religionem Chriftianam,
vel Ethnicam, quam vetuftiffimi Poè'tarum, qualis Or-
pheus, Homerus, Hcfiodus , aut Sibylle, fuis car-
minibus tradidiffent, refpedus hac Lege fuit. Num
forte Chriftianus Philippus ob interdidum Sodomie^
crimen, ufum uirilis fc ort i ^ amp;exoletorumvelperdi-
torum clafles fublatas Quod monftrofum voluptatis
genus, ne nominandum quidem inter Chriftianos,
non moratîe tantùm Gentes horruère, fed etiam bar-
barie : Et Plato ipfe vocat ùk^thcui i^Sqv^ç quîE fit

's^ÇvTiv, ut etiam Cretenßum de Ganymede fabu--De te^h.
lam putetconfidam, ut huic flagitio audoramentum ^ '
eflet in ipfo Jove. Adeô ut Julianus in Cafaribus,
nonnifi tedis vocibus Trajanum hujus monftrofk li-
bidinis poftulet, Teyirgt;v hinc per allufionem quibuf-
dam diftum. Quid jam noftri diduri de Philippo,
fi cum Julio Cafare Legem Juliam de adulteriis pro-
mulgaifet; cum Jugtißo, Legem Papiam Poppeam,
adverfùs cœlibes J cuva Tiberio, Leges adverfus Ma-
eos, fœneratores, amp; Libcllorum famofbrum aufto-
res gt; cum Döm/V/^ïWö Leges in adulteros, ftupratores
Veftalium, Eunuchifmum -, cum Hadriano alias in
lenones , in ergaftula fervorum amp; libertorum, inla-
vacra ubi promifcuè Viri amp; Fœminïe lavarcntur gt; Ne
jam Antoninorum, aut Sept. Severi, aut Alexandri

Inbsp;falu-

falüberrimas Leges rcferam. Sed A. Viftoraliam hu-
c.XX71II. jyg interdidi à Philippo fadi caufam refert; Nempè
portentum, quod turbavit harufpiccs, cùm Philippus
hoftias Tontifcum lege maBare juffiflèt. Quod at-
teriden sprsfens Imperator , nempè fœmmarum ge-
nitalia in mare apparuifle ; adhcec confpicatus filii
ßmilem Ephebum, in loco ubi hi proftituebantur^ hane
htxzdvQrChsufiumvirilisLegis, caufam amp; occa-
fionem refert Hiftoricus, fedfruducarituramr Quip-
pe conditione loci mut at à , pejonbus flagitiis conta-
minatos fuifiè.

SnpràThef. XXII. Supereft non levis fcrupulus , ex Epifto-
ni.amp; V. Jig cjuabus Origenis eum dedifte ad Philippum
ipfum , cwiiv -nv ßctmxU , amp; ad ejus Conjugem
tradunt Eufebius, Hieronymus, amp; Vin-
centius Lirinenfis. Et has vifas iedafque his ipfis
audader quidam afleverant, faltem extantes illorum
tempore. Verùm i. ex uno rurfiim Eufebio, fcripfifle
Origenem Epiftolam zdThilippum, amp; aliam tsçèg -du)
^fA.i'dw dvTH Severam, habuere Hieronymus amp; Vin-
centius Lirin. Nec vifas à fe dixit Eufebius , imo
(pi^éTo^ fiertur Origenis Epiftola-, quod Valefius red-
didit per, exftat i fecutus Hierony mum , Lit er a
nfque hodie exßant. Nempè fcrebantur exftare ta-
lcs Liter«, quarum tamen nec Eufebius, nec ca^teri
vel occafionem memorant, vel argumentum , vel
tempus ; minus excerpta indé quredam habent, ut
£a/i.vi. alias folet Eufebius , etiam ex Epiftolis ejufdem Ori-
«ïV.quot;quot;'quot; ' vel hoc ipfo Capite, fcripfifle ad Fabianum

XXXVII. amp;c. Sc alios Epifcopos,tî?? kat dviivnbsp;2.Imo.

nec fibi conftant, amp; aliter rem refert Eufebius , ali-
ter Hieronymus : Ille, fcripfifle Origenem, ut ad
Thilippum, ficnbsp;-^lAtTy ad Uxorem Thi-

lippiy

lippi -, hîc vcrô j ad Thilippum , ejufque matrem ,
quod Sz Grxca interpretatio expreffit, -zî©? tW
^tiiTîcji. Quo ipfo voluit Hieronymus Philippum fi-
lium , quem tamen ibi, primum omnium ex Rom.
Imperatoribus Chrißianum fuiffe. Igitur fi vera Eu-
febius , fallit Hieronymus j aut fi viderat hic hujuf-
modi ad Matrem Thilippi literas, alias fuiffie neceffe
cft ab iis quas memorat Eufebius,hoc ipfo commen-
titias. Qiare nec verè Scaliger , Animadv. in Eu-
febium J totidem verbis, quibus Eufebius, fed Lati-
nis, idem prodit Hieronymus in Catalogo Script. Ec- p. ij^. quot;
clefiaßicorum. 3. Neque etiam Eufebius , exftitiOe
has ad Philippum literas, inter eas quas ipfe in pro-
prios Libros digefferat, ùg iv (j^nKiTs S^'f/irniv-n. Hoc
tantùm j ex innumeris Epift. Origenis , quas ■^V
ad diverfos , de diverßs exara^t, ÔTÛimç
OTroPA^twnbsp;S^Çiô^off (TcâUmçnbsp;Sûvv^rai,

quafcunque fparfim apud varias affervatas colligere
potuit, in Libros digeffilTe , fuprà eentmn numero.
Inter eas fuiffe notabiles ad Imperat. Philippum, e-
jufque Conjugem Otaciliam Severam, Literas, qua-
rum faltem fubjeftum vel occafionemfciri intererat,
nullus dicit Eufebius. Et fané centum EpifioU cir-
citer, minima pars fuêre, earum quas toto vkx çm-
fu fcribaciffimu.s Origenes , ac confident iff mus Epi-
ft olar um (ità Huetius) fcripferat. 4. Porrô Origenis
Adamantii hoc fuiflè fatum omnes intclligunt, ut ob
Viri auftoritatem , tot fcriptis 6c Libris amp; Epiftolis,
ac fufceptis laboribus, inclyti, nomen illiùs fibi faîfo
deinceps afciverint innumerx fcriptiones, amp; Epifto-
Ix: Et jam tempore Eufebii, ScHieronymi, amp;Ruf-
fini, aut Vincentii Lirinenfis , nimis quàm multa O-
rigenis nomen mentiebantur. Inter qux fuerunt illx

I 2nbsp;qux

qua; dicebantur Epiftolas z^Thilippum, amp; ejus vcl
Uxorem, ut Eufebius, vel Matrem ut Hieronymus:
Quo tempore, ad conciliandam Difciplinas Ecclefia-
fticce audoritatem , finxêre pridem injundlam Impe-
ratori ifti Pœnitentiam, non unius facinoris reo j quo
magis Otacilia Severa, quoe marito ingloria fupervixit,
ferebatur ad Chriftum converfa. Hinc ille Chriftia-
nifmus Philippi, ill^eque Origenis ad eum Epiftolx,
tit mimo fides haberetiir, ità Scaliger. Petavius de
Doftrinâ Temp. Libro xi. poftquam mentionem fe-
liW. cit Chrifiiana fidei Philippo tribute, amp; Epiftolarum
Origenis, addit -, Tgt;e quo merito dubitat Illufirijfi-
mus Annalium ficriptor Baronius : In quo Petavius
fuam potiùs fententiam expreffit quàm Baronii, nec
hic ufquam habet, fc de Epißolis Ulis dubitare. Sc
quidem merito. f. Sed fuerint ill^E Litern cv yinjaîois,
fcripferit ad Philippum Origenes! Quidni ut Chri-
ftianx fidei propugnaret innocentiam, amp; ulterius pa-
cem Ecclefiis à Philippo impetraret, contra delato-
res , vel maledicos ringentefque hoftes Chriftiani no-
minis.^ Quidni apologeticas, vel 'sr^^iTrïncàç etiam
ad fidem, Epiftolas fufceperitPhilippus, quemadmo-
dùm alias C^adrati, Ariftidis, Juftini Martyris, Me-
litonis, Athenagorse, fufceperant Hadrianus, Anton.
Pius, M. Aurelius, amp;:L.Verus.^ 6. Mittimus jam
quod à Zonarâ amp; aliis obfervatum , probatumque
Petavio eft, loco cit. deceptos vidcri compkresfimi-
litudine nominum, Philippi nimirum Aug. amp; Philip-
pi Auguftalis, in ^Egypto Praefefti, cui tribuitur fi-
lia Eugenia , eadem amp; Martyr, fub Valeriano vel
Galheno Impp. Ipfe vero Pricfeftus confummatus
fuifle dicitur, fub Severo amp; Antonino Car ac alia, de
quo Baronius ad Martyrol. xiii. Sept.

XXIII. Cce-

XXIII. Castéra non merentur examen. V. gr.
ex eo quod Chriftianis quies fuit fub Thilippo^çs^zn-
tumvis {xvo 6c ad fanguinem fundendum prono,
hinc colUgunt eundem Chriftianum. Colligant igi-
tur amp; Chriftianum fuide Tiberium, qui commina-
tur periculum accufatoribus Chrißianorum-, Aut Com-
modum, quo imperante «f^V)? o-uV « X'^tA quot;^s kaÔ'
eÀJjç ciKUjuhfifnbsp;, pax per Dei gr a- Eufeb.L, v.

tiamcunBas Orbis terrarum Eccießas complexa eft
Dein amp; Chriftianos dixerit Elagabalum, Alexandrum
Sever. Gordianum, poftea Gallicnum, per quos Chri-
ftiani altâ pace fruiti. Et f^vus fuit Philippus, pro
ingenio Gentis, amp; innatâ barbarie, patre latronum
ducegt;cefturis omnibus ejus ambitioniamp;avariti«, prout
a crudelitate nactus Intperium-, non fïevus ex ftiper-
ftitione in Deos Gentium, qualiter poftea Decius. Ita
quod quidam hariolati. Senatum Rom. idcirco im-
probafle eledioncm Philippi, quod Chrißianus ef-
fet , cùm precarium eft, nullius teftimonio robora-
tum, tùm adverfum Hiftoriae, amp; plerorumque hy-
pothefi, eundem antè adeptum Imperium Chriftia-
num non fuifle. Imô tergiverfatio SenatusSi qux
fuit, quam tacet Jul. Capitolinus, indè orta, quod
ignotus penè Romanis Philippus ; quod truci audi-
ret ingenio, amp; ex perfidâ Arabum gente;. denique
quod impie ér non pire Imperium obtinuiffe, merito
fufoicarentur. Ejufdem commatis eft, Decium
defedionem follicitafl^ ab obfequio Philipporum ^
quod hi majorum facra amp;: religiones abdicafl^ent.
C^od dixit nemo ; quin in Illyrico proclamatus à
militibus Imperator §1^ Trajanm Decius, Philippum
adverius feprofeftum ad urbem VeronamdtV\citi in
tumultu militari occidendum, ut hodieque Veronen-

I 3nbsp;fis.

fis habet Infcriptio , apud Baroniumquot;, Scaligcrum,
Gruterunii quanquam malè fignetur Ämus cci^m^
Divi Thilippi Seniorü Verona interfeEii. Audlor
vero Chron. Alexandrini refert, ex equo delapfum, cy
ctüV» T» KAcilt;rygt;ct]{^ 'nhdjmv, Roma ex vul-
nere mortuum : Nicephorus Patriarcha i^wn^u X^o-

^^^ ^tAt7r7r(^ tTgt;]nbsp;c* a^Trotç ri^è^eu/c7g',Thi-

utfupr. lippus annos Sil. occifus in Hortis Tiberianis. An-
m^ph. nog yej.^ feptem y ut etiam in Hiftoriâ amp; Chro-
nico Eufebius, amp; Caffiodorus, hinc Baronius, (ed
■Bm.nA A. /f-x tantùm, neque hos integros, imperavit, fublatus
annoccxLix. ut Pagi, vel certè utSca iger A. ccl. A'rx
Vuig. Hadenus de Philippis, quos deinceps nemi-
nem albo Chrißianorum Principum infcripturum eflè
confidimuS) a' lUcudv, rùç kakùs f^diL)nbsp;vo-

(it^HV.

FINIS.

ANNEXA DEFENDENTIS.

I. E^çjjjti©^ ß-ve c'^etv^ -f 'lis^cûui, tibi egit alîquamdiu
Johannes B apt iß a-, non erat Defertum hominibus
^inacceßum : Unde male ab Eremitis Eccleßa Ro-
mana in Exemplum trahitur.

'IL Nomen 'oSa/cj^ vel hSÄieig , quod Ja^cobo tribui-
tur , non videtur aliunde derivandum, quam ab
Arahico (^Jl.?!, Obelli, quod Antiflicem Chriftia-
norum not at ' quum plurimis V?terum hac opinio
hajerit, Jacobum Epifcopatu Hierofolymitano
funäum eße-, quod à nonnullis male ad fulcienda
hodierni Epifcopatus jura laudatur.

ill. Nicolaitarum etytnon, licet ingeniofa, minusta-
men certa j conjeölura , deducitur ab quaß
ab edendo , quod cutem ßuam curarent quam be-
nignißime, vel a vitcïiv r Xctóv. Nullo habito refpe-
âîu ad Niccjiaum quendam, à quo tamen eos deri-
vandos eße obvia amp; ßmplex compoßtionis ratio,
nec non Hißoricorum conjenfus, abunde perfuadet.

IV.nbsp;Treces pro mortuis Sxc. ii. iii. amp; xv. fre-
quenter fufa gt; plaCitis Tontißciorum de Turgato-
rio Ó' ßatu defunclorum non favent : Imo eviden-
ter refellunt k^ohctj^tieM, qua ibidem ohtinet.

V.nbsp;Epifcopnm Alexandrinum jam Sxc. ii, Patriar-
cham eße appellatum , ignoramus. Frußra autem
illi ßntentia prafidium qttarittir in Epißola Imp.
Adriani , quam ex Thlegonte defcriptam 'BV. Vo-
pifcus Saturnino fuo inferuit gt; ubi de Tatriarcha
Chrißiano nihil

Vi. Conjugio abßinutße Epifcopos , Tresbyteros,,
Diaconos See. ii. non putamus, quum indubiis
teßimoniü contrarium pateat.

YllLe-

VII- Legionem KïfxtvnoSÓAo» Mdgicis artibus impetraf-
fe phivjam, cum M. Aurelii Imperat. genio non
convenit -, amp; hac de caUfa ne^avfcCaÄoy eam diSïam
ejfe, manifeflo f alfum eß.

VIII.nbsp;Catacombas folis fuiße Martyribus deftinatas,
fabulantur Tontificii, ut inexhaußumreliquiarum
penu augeant.

IX.nbsp;Donaldi, Scotia Regis, converftonem ad Chri-
ßianifmum eodem habemus loco, quo eam Lucii,
Br it anni, f abuisfam nempe, é- nulla idonea auto-
rit ate fuffultam.

X.nbsp;Vere creditur^ttp\i^nvis, Epifc. Rom. omnes, qui
ab ipfo diffentiebant, dKOivm^rag dva^Knavlcx^ , fed
abfurde^ Tontifcii {quórum nonnulli faBum ne-
gant ) a facto ad jus concludunt.

XI.nbsp;Sabellium révéra credidiße Tatrem ejfe paßtim

. ( licet Epiphanius, équot; qui ipfius ararunt vitula, con-

trarium afferere videantur) exißimamus.

XIL êlmmvis Sinueffam Urbem exißere concéda-
mus, Concilii tamen Sinueffani afia vo^Jo^uç po.

. ßulamus-, unde frußra ad probandum Marcellini
Epifc. Rom. lapfum citantur.

XIII.nbsp;Tarum tutum Eccleßa Romana fibi praßdium
collocatmVocabulu, Mer it i, SatisfaBionis, MiC-
fa, Tœmtentta, Indulgent iarum, Eccleßa Cat ho-
he a amp;c. alto longe fenfu , quam à Tontißciis ho-
die, a Tatribus ufurpatis.

XIV.nbsp;XXXVI. ConciliiIlliberitani, de folü
tmagtntbus SS. Trinitatis, autpidlurisparietum,
qtia facile corrumpantur, intelligendum effe, gratis
dicitur, nonprobatur.

XV Synodi Sardicenfis décréta de appellationibus
adtpifcopum Romanum inßituendis {licet dare-

mus

mus earn Oecumenicam fuifje, é- légitima Epfco-
forum ex Oriente amp; Occident e congregatorum nu-
mero conftantem^ 7iil faciunt ad ejus Trimatum,
ea, qua volunt Tontificii, ratione adftruendum.

XVI.nbsp;Gentiles Kaya ßicJoufltc^, Chriftianos did,
non patimur, ér ^tÄousiplou/''E?k'^crtv cîi/ufKetfw à; à-
Kcuùo-vvlw, aut TiaJayu^v eiçnbsp;i fuiffe, {^qua
Tait 'um quorundam voces funt^ nepamus, qutim
nulla Dei cognitio naturalis aut religio ad faim etn
ducat.

XVII.nbsp;Dari tamen aliquam Dei notitiam naturalem
Q li cet negent Sociniani, ne obfcurata rerum Divi-
narum cognitio corrupt ionem humant int e lie Bus ar-
guat^ ex conceptu innato amp; creaturarum contem-
platione haufiam,.certum eft-^ Adeoque Atheos non
inveniri, qui rationis ufu praditi Deum effe igno-
rent.

XVIII.nbsp;Teffîme Juadet Lesbïa Rationis Sociniaiw
régula (^quam, licet ex fe nullam habeat Dei noti-
tiam , normam rerum divinanm conftituere non
Verentur^ ut attributa Deiinftar accidentiumaut
qualitatum concipiantur, ér ßmplicitas extra illo-
rum cenfum referatur.

XIX.nbsp;Immenfit at em quoque, ftve Omniprafentiam
Dei nimium' extenuat, quum eam ad Dei virtu-
tem, exclufa effentia, reftringit, amp; at emit at em
male quafi per momenta durationis concipit.

XX.nbsp;Immutabilem ejfe Deum ratione effentia ô' vo-
luntatis, atque infallibili fcientia(o[ua ab hominum
arbitria non determinetur } omnia etiam minima
à- quantumvis liber e contingent ia pranoffe, juxta
S. S. defendimus.

XXI.nbsp;^nde concidunt , quacunque Feteres amp; Re-

Knbsp;cen^

■tentioresTeUgiani extrmnh TropugnaculaLibero
tOtis humante ■) frußra metuentes, ne in automata
vertantur s dum fe ipfi falutis fu£ fabros confli-
tuunt, nec in Converfione aut SanSltficatione Gra-
tiam Dei efficacem agnofcunt.

XXII.nbsp;Hinc etiam Legem Dei perfeEtè ab homine
praftari , amp; SanBificationem (À e. juxta illos^
malorum morum emendationem) hominem ad cLva.-
^eK,^'i;t}lt;jiaJigt; in hac vita perducere pojfe exifiimant
quod humanarum virium imbecilUtati manifefto ré-
pugnât.

XXIII.nbsp;§luam ut tut im negent, omnem Natura la-
bem amp; corruptetam i qua non male Teccatum ori-
ginale did confuevit , inficiantur, non obflantibus
evidentijfmis Scripturarum tefiimoniis.

fini S.