r: quot; ^ ,nbsp;■ i-

^^ : ^ •

i

--i

i

r'

- ,ƒ
-r quot;i

« fw-,. -».Vj-.«. ■■ i

.-.i.'x-r;?' '

r

J'. .

.W

: liMV

4nbsp;^

: . iTv. ,

■ s-.::-.

» \nbsp;■»V-

mû.

■ .. quot; ' f

)î m f f ^

«'^•'.••■--'iï.

■ • r.s
il? -

! ^

.vif-

igt; r- gt; quot;

COSMOGRAPHIA

PÈTRI APIANI, PER GEMMAM FRISIVM-
apud Louanienfes Mediciitn amp; Mathematicü infignem,
iam demum ab omnibus vindicata mendis,ac non-
nullis quoque locis auda; Additis eiufdèm ar-
gumenti libellis ipfius Gemma: Frifij. ..__

\

T

Contenta in hoe libelto
Petri Apiani.

Cofmographicus de principijs Aftrologias amp;
Cofniograpniîe.
t'afclcm partilis defcriptio quatuor partium terrar^
videlicet Europan, Afiae, Africae, amp; Atnericar.
Cul adieda eft defcriptio regionis Pe RV nupcr
inuentae.

Êiu(^m de horarum no(Slis obleruationc.

GEMM^ FRISII.

Delocorum defcribendorum ratione,

Deque diftantijs eorum inuen'iêndis.
£jufclem Gemmas Frifij devfuannuli Aftronoraici,
in multis locis recenter au6li.

DID JCI TFK^FiHI LFSITJNI
CAK.MEN,

VIS quot;VrheSj^fis mille locos^ vis oppidamille.

Omnia non magna claufa Videre libro?
Vu quo fcire loco,Vel qua regione moretur

ferfaJBrabantinum dum colis ipfefolum,
ferja^ Vel HyrcanuSj VelpiSlo nohilis arcu

TarthtiS,^ in ^efugo Turcafuperbué equo?
Vis etiam terra traHu4yCœlique meatus,

Claraque jîcUiferoJtgna not are polo?
Vis tibi^thefaurmn magnum par no ^re redemptumf
Hoc emej isr afiduèperlege LeBoropus.

distichon.

£xiguoVallum[pacioluflrarierOrbem
Htc dabitur,Vili Candida resprecio.

R.D.ET ILLVST, PRINCIPIgt;

D. Matthxo, M.Diuina SacrofanxE^ae Rom. Ècclefiae
Tit.S. Angeli Pref. Card. Archicpifcopo Salts^burgeni
Ap.Sed.Legato. amp;c. Petrus Apianus (diótus Bene-
wicz) ex Leyfnkk Machtmaticje difdplinx
dientulus, Salutem përpetuam,ac füi
ipfius commendationem.

Oftcaquam anno fliperiori Sacratiß.AntiÄeSjatque
Princeps llluftriffime, in vrbe Reginopolitana cum
chartaceo munufculo f nihil cquidem illo tempore
preciofius afFerri potuij tuam celfitudinem lüm con
grefEis^non difficilis erat mihi conieétatio, prsfignem Mathe-.
matica: difciplins tibiadeffè fcientiam,amp; te clarillïmum rei lite-
raria: lumcn,Mecoenatem atque al)'lum,amp; tunm etiam ad literas
ftudium cognoui.Eo fiquidem argumeto^quod fronte infigniter
exporreda atque ferena,obuiisq;fvt aiuntJ manibus illam quam
obtuli membranam,tamhumaniter,tum ob ftudij Geographiae
difciplinxamorem,cüm ob vitje tuae integritaté exccperas,vel ed
potiuSjVt omitta caetera^quod iampridem M.Ioannes Auentinus
mihi fèmper amiciffimus, tam Oratorum quam Poëtarum facilè
princeps,cuius laudemhic tacitus praeterire non poflIim:amp; V.D»
Joannes Landtlperger ( cui Temper es in oreJ Plebanus Landt-
futenjllluftrilïïmiqj Ludouici Bauariae vtriufque Ducis,Praefeft.
Rheni,amp;c. Sacellanus.vir lui ingenij virtute prsftantiflimusjcui
gratias condignas nee agere, nee referre poffum,fepius apud me
tuam deprsdicarent liberalitatem in doélos, humanitatemqj iii
omnesqui conantur aliquod egregium.prsecipuè in illos quiMa
thematics difciplinae fcientiam redolere videntur^facilitatem amp;
in om.nes: non potui committere,quin tibi id,quicquid eft lucu
brationis, tanqnam Deo tutelari dedicarem,amp; tuoTub nomine
andere conft:ituercm,quó tutius celeriusqj tuo aulpieio in comu-
nem ftudioforum cómoditatem prodiretin pubUcu. Potifiïmüm
Vt prima elementa ftudiolïs Geographie tyrunculis notiora red-
derentut, hoe opufculum vtcunque conflatum confcriplïmus.
Verum non fine laude Ptolom^i^qui omnium Math'ematicorum
facilè princeps habetur. Sequuti enim Himus doctiflimos quofqj,
huius ftudij viros. Porró Geographicaprofeffio in legendis au-

A ijnbsp;toribus

toribus plurimû proiîefl:: cms enim cogtiitio non {olùm ad Poi-
taruni,Hiflxgt;ricoru,lecl etiahi làcrarû literarn notidam perducit.
Vt doftiflîmus ille Ptolomaeus omnium Mathematicoru monar-
cha,Pompönius Mela,Dionyfîus, Solinus,veriffimus ille Strabo,
Äneas Siluius,Voiaterranus, Orolîtii?, reliquique Geographi te-
ftantur. Accipe igitur Antiftcs emiijçntiflîmej hoc Cofinogra-
phicum opus à nobis fîdeliter,eaque confummationc fupputatu,
qua in Ptolonm opère legi folet : quod lî pius Ledordiligenti
ftudio perlegeritihaud parum frudus Geographies difciphuœ Ce
attigiffè Iximma animi gratitudine profitebicur.Hic ea^qus alibi
fparlîm à doftiffimis ingeniis elucubrata {îint,fub quodam com-
pendio colieginius.Opera: precium itaquc duxi fore,fi in vno vo
lumine totius mundi obfértiatio complefteretur, ne propter ni-
niiam prolixitatê amp; obfcuritaté, tyrunculus Geographica; profef
fionis tadio quopiam irretitus teneacur: vel potius,ne quis pau-
perculus propter librorum multitudinem,atque operis Ptolomaci
ac prctij magnitudinem abftcrreatur. Nihil hicmeam ipfius eni
ditionem aut ingenium iadito : nam res efthuiufmodi,quœ ipfa
fele vel approbet vel explodat. Equidem fpero, te nihil hic in -
iienturîi^quod aliennm fit à Cofinographica profcflîonc. Certe
fâtis pro virili conatus fiim, quo ad ablolutiffimam Cofinogra-
phiae cognitionem^atquc adeô videor mihi làtis feciflè hac m re,
Juxta illud Poëticum:ln magnis amp; voluifle fat eft.Tu interim lau
datiflimePraefiiljlaborem hunc,qualifcunq-, fît,bono animo pie-
tati tuas à me dedicari patjaris. Non eft nouum/ed amp; antiquorû
fcriptores folebant (\t onj^nibus perfpedum eft^ ad nouos hbel-
los patronos ehgerejquorum aiifpicio ipfis hbris quoddam robur
atque auäoritas accederet,quod in hac re amp; me opinor haud im
probe fecifîe, iuxta lèntentiam Plinianam,Multa valde preciofà
videntur,quia Temphs fiint dicata. Vale dodiffime Princeps,in-
tcgritate amp; morum amp; virtutum Praefiil ornatiffime. Ingenij mei
laboré admodum pertenvieirijhilari fronte fiifcipito: propcdiem
tnaiora quaepiam fub tuo titulo in publicum aeditajMufis bene
juuantibusjà nobis accepturus. Vale iterum.dcÄorum
virorum dulce praefidium: meque commendatum
habe. Exfœlici Landifiita, Anno M. D.

XXIIlI.vij.Calend.Febr.

PRIMA PARS

HVIVS LIBRI DE COS^
M O G R A P H I AE E T
GEOGRAPHIAE
PRINÇIPIIS»

aVID SIT COSMOGRAPHIA,

lt;jr quo différât à Geographia ir Chorographia.

CAfVT

Ofmographia (vt ex etymo vocabuli pa-
tet) ei^.mundi.qui ex quatuor eleme^s.
Terra.Aqua,Aëre,8c Igné, Sole quoq;,Lu
na, omnibus ftellis conftar. amp; quicguid
cœli circuniïïïexü tegitur.dcfcriptio.Impn-^ r l t^y c^
mis enim contemplatur Circulos, ex qui-
tus illa (ùpercœleftis Sphaera componi in-
telligitur. Deinde ex ipforum diftinâiione, f i
terrarum illis fubiecStarum fitus, amp; locorum fjrametriam feu com-
menfurationemjRationem infuper ôimatû, Dierum, Noc^iumq^
diuerfîtates. Quatuormundi Carûines,Scellarum quoq;fîxarum
necnon errantium Motus, Ortus, amp; Occafus, amp; qmbus verticales
mouentur^Sc qusecunq; ad cœli rationem pertinent,vt Poli eleua-
tiones,Parallèles, amp; Meridianos circulos, 8c cetera iuxta Mathe-
maticas oftenfiones demonftrat.Et à Geographiadifi^quiatef*
ram diftinguit tantùra per Circulos cœli, non per montes, maria,
amp;flumina,amp;c.

f hac re fume fequentem delineatam formulant,
hoc enir.i Typo totim Cofmograpkini
defcriptio demonfiratuVé.

PRIMA PARS COSMO-

GEOG^AVHIA nyiiy.

^^rapïna (vt Vernerus in parapbrafi alt) eft telluri»
quot;^Ims prjecipuarum ac cognitarum partium,quatenus ex
eis totus cognitusqiie terrarum orbis conftiniitur,amp; in-,
figniorum quorum ibet,qu5 huiufmodi tclluris parribus ^

____! cohcErent, formula quidam ac piflur« imiratio . ^t a

loyaphia diffext.quia terram difltnguic per montes, fluuios^amp;
...-wj, aliac]-, inligniöra, niilla adhibita circiilorum racione. lisq; ma-
xime prodefl:,qui adamuffim rerum geftarum amp; fabularum peridam
habere defideranr. Pifttira enim, feu piöurae imitatie, ordinem. fi-
tumcjue locorum ad memoriam facillimè ducit. Confummatio iraqj
amp; fiflijj ^^ographicE. totius Orbis terranim conftat intuitu, illorum
imitatione, qui integram capitis fimilitudinem idoneis piöuris ef.
finguut.

GRAPH. PETRI A P.nbsp;Fo.j.

Geo^apUa.nbsp;Eius Jtmil'Uudo.

CBO\OG\AVHlA QVI0.

Horograpbiaautem (Vernero dicente)
pogpphia dicitur. partialia quaedam loca feorfumi
sTabîoIutè confiderat.abfque eorum ad feinuicein|
^ amp; ad vniuerfum telluris ambitum comparatione.
Omnia fiquidem, ac ferè minima in eis contenta
tradit amp; profequitur: vclut portus.villas,populos,
_ riuulorum quoque decurfus, amp; qufecunqj a ia illis
finitima,vt funt^^ifiria gt;^r.miig nirr^s iTnynia^r Fipijtveroeiufdetn
in effiigienda partilius loci fimilitudine côfummabiturr veluti fi piftoc
aliquis aurem tantum aut oculum defignarct depingeretc^;.

Eius Jimilitudo.

Nteqijatnquie ipfius Cofmographiae ftudium aggrcdia-
tor;fundamcntum imprimis,Icu Aftronomiae principia,
quae funt Circulorum'Sphaerae noticia,quibus tota vti-

_tur Cofmographia,difquirat ncccflceft.Quod in fequen

tibus quambreuiiïimè manifefbbicur.

DE MOTV SPHAERARVMj

Catlommque diuißom.
CA f. II.

Vndus bifariam diuiditur, in Elemcn
tarem regionem, amp; iEtheream .£le-
mentaris quidem afliduè alteraTOjfi
lübieaa, quatuor Elcmenta, Terram,
Aquam,Aërem, amp; Ignem,continet,
^therea anrem repio (quam Philo-
fo^ii quuitam nuncupant ellentiam)
elementarem fua concauitate ambit,
inuatiabilisq; (ubftantia femper ma-

__— nens, dgceni^S^haera^compleaitur.

Quarum maior femper proximam minorem fpEïricè feo quo fe-
quitut ordine) circundat. Imprimis igiturjcirca Sphsram ignis,
f Deus mundi opif« locauit fphaerulam LunaefDeinde Mercurialem:
Poftea^'^ene^cam^olarcm : Deiiide'MartiamjIoiaiam, ß^Saturniam:
quaelibet autem iftarum vnicam tantum habet ftellam : quœ qui-
dem ftellœ Zodiacum meticntes, femper primo mobili, feu decimœ
fphœra? motui obniti^tur,alioqui lunt corpora diaphona, hoc eft,
omnino perlucida . mox fequitur firmamentum, quod ftellifera
fphaera eft, quaeóue in duobus paruis circulis circa principia Arietis
amp; Librae nonœ fphaerae, trépidât : amp; ifte motus apud Aftronomos,
motus, acceffus, amp; reeeflus ftellarnm fixarum appeilatur J^Illam cir-
cundat nona fphœra, quas quum nulla in ea ftel arum cernitur, cœ-
lum cryftalUnum feu aqueum appellatur Î^Iftas tandem œtherea»
lphaeras,pnmum mobile,quod amp;decimumcœlum dicitur, luo am-
bitu ampleftitur, amp; continué fuper polos mundi lemel fada reuo-
lutionein.24.horarum mteruallo,ab ortu per meridiem in occafuiïr
iterum in orientem recurrendo rotatur. Et omnes inferiores fph«l
ras fuo impetu fimul circumuoluit, nullaqj in eo exiftit ftella . Huic
cœterarum fphaerarum motus ob occafu per meridiem in ortum cur»
rentes,relnûantuf. Vitra hune quicquid eft,immobile eft,amp; Empy.
reum cœlum (quem Deus cum e eäis inhabitat ; noftrîe orthodo/œ
iidei profefTores elfe affirmant«

schema 'p^jemissm
D irisioKis,

DE CIRCVLIS SPHAERAE.

CAP. III.
OVIÖ)

Pliaera eft folidum quoddam,vna fiiperficic con
tenai,in cuius medio punftus eft,à quo omnes
lincae ad circumferemiam duftae/un: œquales.

y Quid axis Sphar^e.

_______ Ë. Axis Sphaerae (auftore Diodocho ) vocatur di-

metiens ipfiu9,circa quam voluirur. P-oii mundl (qui amp; cardines,amp;:
vertices dicuntuO funt extiema punfla axem terminantia. Horum
alter Septeiitrionalis, alter Aufttinus dicicur. SgptentriPnalis, qui
amp; Arfticus, Borealis, 5c Aquilojurius dicitur, femper in noftra ha-
bicatione apparet. Auftrinuiiero, qui Meridiotialis amp; Antarfticua
dicitur,femper quoad noilrum hemifphaerium,fub Horizonte latet.

©fi SEX CI\CVLIS

HPrizoafquem amp; Finitorem dicimus) eft circulus,qui partem
mundi viiam à non vifa dirimit, hoc eft, inferius hemifph«-
rium à fuperiori.nbsp;'nbsp;-i-

MEridianus circulus eft,qui per polos mundi,amp; punctum vec
ticalem ducitur: in quern cum Sol incidit fupra horizonté,
meridiem; fub horizonte veró,mediam noûem efficit.

71 QuinoäialiseftcircuUis maior,diuidens Sphaeram in duas
/quot;l^ partes asquaies,quern cum ?ôîjperanoi)ulat,Çtjuod bis cótin
git in anno; dies'fiunt aequales noäi in toto terraru orbe.

2f Oducus circulus^qui à Philofopho Obliquus dicitur, is eft,
qui duodecim continet figna, compraehendcns ex vna parte
'' circulum Cancri, amp; ex alia Capricar4ii,acpcc.mfidium fecans
«quinoftialem, fccaturque ab eodem , fcilicet in principijs Arietis
amp; Librae. Inrelligitur Si zodiacus,propter verum erramium fyderu
tianfereiTum,habere latitudinem. . graduum'; quem'per medium
diuidit echptica, relinquens vitro citro^q; gradus . 8 . latitudinis.
Omnes autem reliquos circulos, ratione tantiim fine latitudine amp;
profunditate omni,intelligere debemus,vti lineam.fenlu enim mi-
niiiîè in coelo difcemipolfunt.

y ISLomina amp;^charaBere$ Signoriim Zodkd

funt hiîCy
—-—____À.

Aries Vquot; Taurus tS
Leo SI Virgo »T^

53gittai;ius J Capricor.;5

Gemini TU
Libra

Aquar. ^

Cancer ^
Scorpius m
Pifces H

fŒaracîeres/L'ptemflanetjrum.

IVPITER c?^MAKS
O SOL ÇVENVS ^ AI^KCVBÏVS (j; LVNA

çyliiri flint duo cirCuIi in Sphasra, vHus quidem tranfit per
principia Arietis amp; Librae, alter vero per principia Cancri amp;
Capricorni,ac lele difpelcentcs ad angulos reâos Sphaerales
circa polos mundi.

(de ay a t ? 6 ^ c I xcr L i s
MlKO\l'Br s.

Aoai CircuUis , qui amp; Solftittalis dicitur, eft il!e, qui
a^Eequinoûiaïi verfus Septentrionemt ij. gradibus,
amp;.5o.minutis diftar. In quern chm Sol fe receperir,a£lli-
gt; uam reciprocationem peragit.longirilmusquedies an-
^ ni, breuiffimaque nox exit. A Grœcis Tropicus, quafi

verfilis appçUaruf.

C^pneorm CksuIuSj^qui amp; Brumalis dicitur, is eft, qui vlti-
moàS^è^icribîtur verfus Aultrum:in quo Sol brumalenv
reciprocationem Tacit, diemque efficit bteuilîimam, lt;k no-
ôcm prolixiorem.

Raicus Circulas eft,qui ex omnl parte à polo mundi îj.gra,
.jamin-diilac.amp;à priori minoris Vrfae pede delcribitur.

Nr^rakus vero Circulus eft , qui delcribitur à polo Zodiaci
Antaraico,amp; eft .œqualis amp; «quidiftans ArfUco circulo,to-
tus nobis lub terris mcrfus.

^Sequitur matmdisfipim Cirmlomn Sph^r^.

ifRIMA PARS COSxMO.

V

DE aVINQVE ZONIS.

CAP. UIL
Vum terrae amp; aquae fuperficies fit vnajamp; fph«
rica (quod eius vmbra,cùm ccrta opäci corpo-
ris fit IpecieSjin lunari cclipfatione apertiffirnè
'dcmonftrat)amp; in medio mundi immobilis cô-
ftitura,quinquecceleftis fphaerf circulos,quem
admodum fph2Bia,in conuexitate fua complet
ftitur, Aiquinoöialem fcilicer, 6c Tropicos amp;
•Arfticos circulos.Qj.ii praeter iEquinoflialem,
in crelo quinque Zonas,totidemque in terris piagas conftituunt.
C^^H^im dua» circa polos extremae, frigore femper horrentes, vix
habitabileS exiftunt. Tertia in oxnnium medio intet tropicos fita,
propter continuum SoTis difcurfum,amp;: ob radiorum Solis perpen¹
dicularicatem, terra feu plaga adufta, Sc male aut aegrè habitabiUs,
ratione difremirnr/j^eijgnip du», quae tropicis aiäicisqj circulis
interiacent, temperatae amp; habitabiles. Temperantur enim calore
torridae Zonas,amp; extremarum frigore, quarum nos alteram inco-
limus, alteram Antœci 8cAntichtones.

f/ Viuiftonis pr^emißk formula in pLmo extetifa.

1nbsp;

mm

r-r

PRIMA PARS COSMO.

Hoc Schema dmonftrat tèmm ejje glohofxm.

Si term effet tetmgona^ Vmhra quoque tetragons
figure m eciipfitione Lmwi appareret.

Si tern effet trigona,ymhra quoque triangu^
larem haberet fornuilam.

Si term hexagons effet figure, eius quoque Vmbra m
defeBu Umari hexagona appareret, qu^
tamen rotunda cermtur.

DE PARALLELIS CIRCVLIS.

CAP. V.

^ ^ralldlc qui amp; fegmenta dicuntur ) funt circulii
sequalem diftantiam cx omni parte ab inuicem|
habentes,8c nunquam,fi poflent etiam ad infini--|
turn protrahi, concurrentes. Qiiamuis ParalleU^
ad libitum polfiinc defcribi,tamen (ad Ptol.imi-
g tationem) per certos tarn in folida quàm in pla-

------i na telluris defignatione latitudinis gradus dilpe-

fcimus : quod etiam in figura fcquenti arithmeticali feu tabu ari
apparet. Hac tamen intercapedine ab inuicem diftant,vt dies vnius
paralielilongilfimus, fuperetparalleli alterius diem prolixiorem
quarta ferè parte vnius horœ. Eadem habitudine amp; reliquorum pa-
rallclorum diftantia erit imaginanda, tam in parte Septeutrionali
quàm Meridionali.

f Ecce Schema diuijlonis TaraUelorum,

PRIMA PARS COSMO-

Arithmetica fupputatioj-feii diuifio Paraîlèlorum,
quantum quifq; ipfoium ab aequatore diftet.

» Gradta eleuationts Volt Jeu latitudim terror.

DE CLIMATIBVS.
C AP. VL

Strorum periti apud veteres.terram fecundutn
latitudinem in.7. partes diuifere,quas Glimati
1 appeilarunt. Nos verö propter ncotericam ob-
' feruarionem,in partes Jeu Climata.y.difpefci-
rrms. P it ^urèm Clima fpadum terre inter duos
parallefos conclutum,in quo iquot;eniibiliter,id eft,
ad femihoram mutatur horologiumj^C^ia elon
gando ab œquatore ad polos vcrorc];;fiiint lern
' per dtesinaEquales.Ideoq; q.uoti.im àliquod Cli
ma fuerit ab aequatore, tot femihoris longiffima eius loci dies fuperat
diem nofti çqualem. Notandum iiifuper elt,quod Clirriata autab vrbe,
aut fluuio^aut regione,aut infula,aut monre infigni, fua iigt;rtiuntur no-
minà. Prii^iim iraqiie dicitur Dia Meroës,à Dia,quod ell per,amp; Meroë
ciiiitas Aphric2e,quiaeius medium tranfit per Meroën. Sfiouitiupi Dia
Syenes, quia eius nwdiam tranfit per Syenen, qu£E eft ciuitas iEgypti
lub tropico Panni iua Teri;iiim Fiij Alexandrias. «..^yâttUflJDiaRbo-

dou. Qyitttum Dia Rhomes. ijjjmaJi Dia Pontou. Sfijjiùaym Dia Bo-
rifthenous. QûaUiUilDiâ Rhipheon. Nj^mim Dia Danias, Eadem no
mina habent Clima ta meridionalia,nifi praeponendo Graeca illam prse-
pofitionem Anti.quae Latine ronatecontra,Yeloppofitum,vt AntiDia
Meroes, Anti Dia Syenes, amp;c.

fSsciuitiirfQmnUprm^ßctmdmuki

Principiutn

mi. I

MedKim
II gr. I mi,I

PRIMA PARS GQSMO-
DE LONGITVD. TERRESTRI.

CAP. VII,

Ongitudo locL^ Vernero alliidente; eft aequato-
Hs liuc aequinoftialis circuli fegmentum, Meri-
diane eiuldem locijOquot; Fortunatarum infularum
meridiano , comprehenfum. Quia veteres ilii
Geographi fuperficiem terrae defcribere, 3c cx
ftadiafmo,Iocorum intercapedines inquirere vo

___ ___. lentes,pofuerunt primum longitudinis gradum

in occidente, hoc eft, in Fortunatis inluli8,quae nunc Canariae ap-
pellantur: deinde lecundum numerorum rucceirum,per meridiem
in orientem, telluris ambitum gradatim depingebant. Quam in-
quam longitudinem in piano typo (quem Mappam vocant) vt fc-
quitur.Hebraicis Uteris (quia longitudo, fi Notum relpexerimus,
à dextris finiftram verfus Hebraico more dirigitur) Helicha Haa-
retz,quod fonatjtranfitus leu via terrîe,intitulauimus. Qiia autem
via vniufcuiufque loci longitudo fit comperienda, in fequencibus
propofitionibus breuitate quadam docebimus. Alias vero.Deo opi
tulante, in noftro Aftrolabio, piano quoque Metheorolcopio, ex
noftro Mathefeos difciplinae fcrinio,longé exaäius in lucemœde-
re decreuimus. Qualiterauté in plana noftra defignatione,in cor-
pore etiam Iblido.orbis longitudo fit cxploranda,impraelenciarum
abfoluo. Longitudo itaque diftinguitur meridianis,qi.i cijca po-
los concurrunt. Vnde gradus nTcnlurantes arcum jequatoris,intcc
primum longitudinis gradum (qui occidentem claudit) amp; meri-
dianum qui tranfit per locum tuas habitationis, gradus longundi-

DE LATITVDINE TERRAE

LOCORVM'VE. CAP. VIII.

Atltudo regionis vel habiutionis, eft fegmen-
. turn eiuldeni meridiani, vercice, feu polo hori—
j zontis, atque aequatoris circulo diffinitum : 8c
I eft femper aequalisaltitudini feu eleuationi polL
fupra Korizohta : quadam tamen ratione inter
fe differunt. Nam eleuatio fiue altitudQ P^lLgft
arcüs meridiâtti inter polum mundi 8c hoiiaoo-
t_em interceptus. t.prii;ndn vgrn loci, eft arcus,»
meridiani inter zenith capitum,8c aequatoris circulumcbntentus.^
Hae autem du as portiones meridianif vt au£tor Sphseree demon-
llrat) funt aequales. Numerus igitur latitiidinis terrae tam Sepren»
trionalis quam Äleridionalis,in iolido pknoque,de .10.in .10. (vt.
aflblet) fcribitur; fimiliter 8c longitudinis;

Forimla huiui traditionis-.

PRaeterea ne quid fupputationi noftrae de(it,confurto appofui-
mus Organum hoc,in quo latitudinis alicuius oppidi,amp;eleu»
tionis poli aequalitatcm oftendere decreuimus. Habes igitur
iucundiilime Leß-Drhichorizonca mobilem,quem ex parte Septen
trionis aut deprime,auteleua,.fecundum quod numerus graduurn
cleuationis poli,pro certa eieuatione expoftulat:amp; videbis tor efl«
gradus eiufdem meridiani ab asquinoftiaU circulp vfqucadrenitft
depiai hominis,quot arcus eiufdem meridiani inter polum muo-
di amp; horizontem coinprchcndic.-

Corollarium.

ZEnith Capitis femper îequaliter ex omni parte ab horizonte
(id eft.90.gradibus,ieu quadrante) diftat: atque ideo diciuir
Polus horizontis,amp; vbique exiftentibus (exclufis omnibus
alijs impedimétiï) femper medietas cœli fiue hemifphaprij apparet.
Quantum igitur aliquis ab aequinoftiali proccdit verfus iepten-
trionem vel Auftrum, tantum etiam deprimitur horizon lub pol»
ex parte vna,exaltera veró eleuatut fupra polum oppofitum.

Hlt;fC flanitif ex injlrumento yidere licet.

dVOMODO ALTITVDO
Foli/cu latitude terr^e per organum
fpeciale fit exploranda.

Cap. IX.

fl^o iktellbctr bvivs cafl-

tulijneceffarióponendieJunt qiucdam ^ropofttioneSyfores
huitis organi^lt;sre'm vfum multiplicem explkantes,
quaruni prima Tropoßtio eïi
Ltitudinem Solis fupra horizontem, omni die amp; hora
artificiofè ex radijs folarib. cognofcere. Subleua igitur
hbrum cum fequenti organo, fuperiori parte interius
verfa, amp; anteriori verfus Üolem : ita vt perpendiculum
ex .c, fignojüberè pendeat fuper Gnomonis perpendiculum depi-
aum, amp; Trigonum mobilem ereao pinnacidio radianti Soli op--
pone' ita quod fecies organi ad te vertatur : inferior veto pars libri
in fini'ltra manu,furfum eleuetur. Rurfus fubleua aut deprime pau-
iatim Trigonum cum pinnacidio verfus Solcm,doncc fuprema pars
vmbr« pinnacidij quàmredilfimè cadat fuper lineam vmbrœ. Hoc
perado, confidera diligenter,per quot gradus eleuetur index tri-
goni fupra horizontem : numerus illoxum graduum, eft altitude

îgt;olis pro dato momento. ^^^^

SECVNDA

V

diem menfis, pro quo^olis gradum fcire cupis, in circulo
dierum menfium, fuper quem pone lilum ex centro Theories: fi-
lum itaque extenfum fuper extremum orbem, indicat fignum Hz
fjgni gradum,per quem die oblato Sol decurrit. Verum in anno bil-
fextili poft exitum Februari) vfque ad anni finem, femper ad obla-
tum diem dies vnus addendus eft. Deinde fada iupputatione in
limbo menfium,filumSolis verum motumad meridiem oblacidiei
oftendic.

PROPOSITIO TERTIA

A Ltitudinem Poli fupra horizontem omni die amp; pro quali-
bet hora ccrta diei difto cicius inuenire. Si quouis die al-
titudincm Poli fcire defideras, Accipe pro hora certa Solis
altitudinem , vt anteprjemilTa docet : Deinde perpendiculis reftè
pendentibus, volue ac reuolue Organum, donee interieaio hor®
iam accepts, amp; Unex paraüelïe, ex gradu Solis, in quo eft Sol die
oblato,duas,fit diredè fub perpendiculo trigoni Et index rotul?,
qui vltra periphxriam rotulae eminet, altitudinem poli fineerrore
pro data habitatione manifeftabit. Quomodo autem poli akitu-
éo per ftellas fixas noftu deprsehendatur, aUbi docgbimus.
*nbsp;C ii|nbsp;P iv O-

PRIMA PARS tOSMO-
Inftrumentum theories Solis.

AVX SOLIS.*

OPPOSITVM AVGIS.

PROPOSITIO Q.VARTA

S Telia polari (circa quam punftus feu vertex mundi immobiîit
confirtit) incognita, in eiu» cognitioné dupliei-via vtiliterper»
uenire. Iinaginare ergo vnam lineam roftam ab extremis dua-
bus ftellis maioris Vrfae.feu rotisplauftri,vfqiiea«i proximam ilel-
iam,quc huic Uneae obuiaucxir,^c habcbig lie lam polo mundi pro-

xinia

graph. petri ap. . - Folio
ïcimam:quaî à Naudens ftella maris,ab Aftrologis vero Alrukaba
dicicur. tiulmodi igitur ftcllarum ficum amp; cffigietn (quae Vrfarn
feu plauftrum figurant) vides hic Leûor in figura fequenti. Ibidem
enim linea albis Icifluris prodafta indicat Itellam polarem. Non
quód polus fit, fed ftella polo mundi proxima.

PI DEM ALITER.
One Organum viatorium,quod lingua vulgari Compaffus di-
citur. (yt âflrolet)Si poftea filum,feu nafum (vt vocant) Com
pafli, vifu produxeris ad firmamétum vfque.proculdubio in-
génies ibi radiali linea Polum Septentrionariumjqui Arfticus Bo
realis, amp; Aquilonarius dicitur, fuper quo mundu« ipfe verlatur.
Eft autem polus ille mundi, punàus imàginarius non fenfibilis,
iuxta quem difta ftella mouetur.

H Oram vfualern intcrdiu ex radijs folaribus facile perfcrutari.

Habita eleuatione poli ex anteprasmiflra,vcl ex regionû aba-
^ co pone indicem rotulç volubi is fuper gradum eleuationis:
oC ita manentem rotulam fige intrinfecus cera, vt perpetuo in ifta
habitationè illic maneat. Q.uo fafto, fubleua librum cum organe,
dqnec filum ex C, reöè pendeat fuper depifto perpendiculo. Dé-
ïnde Sole irradiante erigatur proieftor vmbrç feu pinnacidium tri-
goni ad angulos reftos. Poftea fubleua aut déprimé trigonum Soli
obieftum, donec pinnacidij vmbra ftiper lineas vmbrœincidat; ÔC
cùm hoc videris ( femper habite refpeftu ad perpendiculum depi-
«um) interfettio fi!i eiufdem,amp; lineae parallelîe,cx gradu Solis du-
w», ih arcubus horarum tibi in promptu horam amp; fradiones ho-

rarias

PRIMA PARS COSMO-
Mrias indicabit,aut antemcridiana aut pomeridianam,prout tem-
poris momentumexquirit.nbsp;c c vt *
^ PROPOSITIO SEXTA

TEmpus ortus amp; oceafus Solis in toto terrarum orbe facile m-
quirere.Pone indicem rotulas fuper gradum eleuatioms poli
reeionis,aut oppidi, in qua vis labere tempus ortus amp; oc-
cafus.olinde à gradu Solis in limbo circa horam.i2.notato,gt;ngre-
dere fecundum parallelum,vfque ad horizontalem Imeam.lpla pa.
rallelalinea in contextu horizontis inter hneas horanas,tcmpiiê
exortus 6c occafus Solis manifeltabit. ^ ^, '

PROPOSITIO SEPTIMA
Vantitatem diei artificialis.noûlsve artificiahs breuttercorn
1 I putare. Suppofito punfto ortus Solis amp; occalus,fecundum
äebitam poli eleuationem ex prxmifla, computa ab eodem
Dunfto horas, 5c horarum partes vfque ad horam . tz. 6c habebis
îempus femidiumum.Sique illud duplaucris,quantKatcrn diei ar-
tificiaUs (hoc eft, moram qua Sol ab ortu m ocalum tendens, lu-
premum occupât hemifphi^rium) conflabis . a.z4.hor,s fub.
Irafta, noûis quantitas (hoc eft tempus quo Sol ab occafu m or-
tum tendens,inferius occupât hemifphœrium) relmquetur.
PROPOSITIO OCTAVA

H G ram initij 8c finis crepufcuh matutini amp; vefpertini ex eo-
dem organo.fuppofua eieuatione,indagare.Crepulculu ma-
tutinu fquod nos auroram nuncupamus) eft «mpus quod
intercipitur inter diem darum it nodem obfcuranj: Unbsp;^

quo aër incipit fplendefcere, dicitur imtium crepufcuh matutmi.
At veró,vbi receïfu Solis définit,dicitur finis crepulcuU veipertmi.
■Si igitur initium matutini amp;vefpertini ßneni fare optauens.accpe
eradum SoUs in zodiaco fub horizonte, amp; due Imeam ab eo paral
felam vfqUe ad contextum line® crepulcuhns,amp; contaftus Imea-
rum oftendit (habito horaru refpeftu) mitium 8c fincm crepuicuh

matutini 5cvefpertini. Horx enim antemeridianae,imtium matu-

PRO quacunq; clcuatione,amp; pro quacunq; horadiei,Soh8alti-
tudiné abfq- radiis folarib' riman.Pone mdicem rotulae luper
gradu eleuationis,ad quam vis inueftigare horaru alntudmes. Q^o
faao.fubleualibro cum organo,vt femper perpendicub gquot;«^™»
fvt diximus) pcrpendiculo depifto ÇO«el pondeat.Poftea eleua auc
deprime trigonu,quoufq; fuper hora eleaam,amp; gradu fign filu de-
pendeatAfoppu^g^adusramp; filupiunt minuta circajnd^^
Licur akitudui fctibe ad tabuU fub ntulo huius
ius figni,fuper qâ redificafti fllu. Hoc m^emo perge cu f «^quot;dimb,
aliarû horaSi 6c fignoru. Hçc res maxim? prodeft Horologioru co-

feaioni,putaCylmdri,C^udi:anus,AnnuhaftronoraKi,Hoiolo£i,

muralis. amp;c.

- G R A PjH 5 f E T R I- M: P' Fo.ir.

Organum priedtcLuTropoJhiom

|\ DE LOin^ ITquot;^ .iSTE RE:

^^nbsp;glonu, Prouinciarii, Oppidon\ locorfi ve inueftiganda.

C A P, X,

\

Ongitudines Regionum,CiuKat5,locorvim\'e,cx initio
Eclipfeos lunaris indagare, Obleiua itaque ptincipiutn
alicuius Eclipfisjin oppido cuius longitudo tibi ignota
Ijfuerit: qu6d fi in horis amp; minutis cum Eclipfi ex tabula
■Jfequenti accepta concoidauerit,proclamabis iftumlocu
habere meridianum Leyfzningenfem,quia Eclipfes fequétes Mathe-
matica Iupputatione ad Leylzningen meridianum collegimu». Eft
cnim ciuitas Milniae,cuius longitudo eftgra.50.minu.20. Secundutn
Ptolomaeum aut long 34.gra.40.mi. Si auté initium Eclipfis diffcrt,
die locum illum,alium habere meridianum, amp; diuerlam longitudi-
nem: quam ficinuenies^Aufernumerum horarum amp; min-Eclipfeos,
minorem de maiori,amp; differentiam in gradus,amp; graduum mi. con-
uertito hoe paflo: Pro qualibet hora accipe.i5.gradus,pio.4.minu.
hora6.i.gradum,amp; pro quohbet mi.horae.15.mi.gra. Tandem nume-
rum graduum amp; minutorü iam elicitum,adde ad gradus longit.me-
ndiani Leyfzningeri,fi orientalior,hoc eft,fi maior horaru numerus
in ea repertus fuerit: Aut fubtrahe,fi occidentaUor,hoc eftjfi minoc
horarum numerus in ea q in tabulis Eclipfium reperitur,amp; habebis
longitud.huius Oppidi,qu£e antea ignota fuerat.SimiUter etiâ cum
Ecliplîb. qua: ad a ium meridianu If^^^^lunt ftipputatas,agito,

Figura Ecliptica ad Meridia

'J * 7
Dits. How. MiMU

* ^ '
DifS, Horac, Mfn».

i8 6 JO

Fe.W.

I « .4 9

PJfS, Horae. Mm»,

WEM JLITEIInbsp;'BACVLVM

quern Aftronomicum dicimm/x motu L un^e Vero,
flcllarum non errant'uim fuu de prebenden.

Ntequam rem ipfam aggrcdiar, fiiftis feu baculi fabri-
cam Geon etrica ratione conlultó pr*dicere decreui-
mus. Fiat igitur fcmicirculus luper F, centro,qui fit
A, B, C. Lt ex Fquot;, figno leu cenrro,orthogonalis ex-
citeturad circumferentiam vlque in iongitudine.j.ö'.
aut.y.pedum, Cquia iecundum cius longitudiné debet fieri baculus
leu fuftis ex Hgno Iolido amp; glandol'o grclTitudine digiti) amp; tangat
circulum in punfto B,hc erit fcmicirculus diuifus in duos quadran
teSjfcilicet A,B. amp; U,C.Qiiibu8 licdifpofitis,ponevnûcircinipe-
dern in F, fignum, reliquum ad palmi latum extendc, amp; fac mobili
pede notas duas.vnam verfus A,ibidem fiat nota G. Keliquâ vcrfui
CjvbinoteturH. Circino fie immoto manéte,poneturvnus pel ira
B.altero mobili defcribe circulum occultû.ad qucm ducendœfunt
cótingentet ex vtrifqj pundtis circa F,er5tq; ipfç lineç G,D,amp; H,E,
asquidiftantes feu parallela: F,B. Deinde quadranté A,B. Similiter
B,C,diuide in.(po.partes aut gradus,hoc modo:Primö in tres parte«
fquas,amp;: iteru quamlibet partem in tres: tertio quamlibet in duas:
poflremó amp; vltimo in quinquc.Quibus amp; centro F,applica régula,
amp; trahe lineas occultas per oês gradus: amp; vbi iam produd« Ime«
difpefcunt G,D,ScH,t,lineas,notenturGgna. Quofa(ao,protrahe
lineasàpunftis G,n,!ine3e,vfqjad oppofitapunftalineae H,E.Qiiç
quidem lineae tranfuerfas interfcindunt F,B,femidiametrû. Deinde
fiat Baculus in longitudine F,B,habêi çquales ditiifiones F,B,lineç.
Numeri itaq; graduii ab B,verfus F,fecundum exigentiam diuilio-
nis funt aptandi. Deinceps fac tabulam verfatilem feu pinnacidium
in longitudine G,H,vel D,E:ciusq; in medio fac foramc feu rimiila
aut fifluram, in qua idem baculus ad angulos redlos moueri pofiir.
Si paratus erit Baculus. Cuius proximè lequétem fume formulam.

Qjiemadmodum nunc ipftus Baculi Aflronomici fabricant
non incommuenterprctdiximiis^fimiliter er eiws V/urn
omnmo neccffarium typo quant di/ïinBo^ac decla^
ratione mamfeftaconfequenter dtfcrémus.

Ofteadua fuftis ftruöuram copleuimuSjConfequenrer
eius vfum dicere aggredior. Si igitur loei alicuius aut
oppidi,cuius longitude ignota fuerit.notam longitu-
_ —dinem reddere defideras •. Quaere primùm ex tabulis
aftronomids veram Lunse motum,fecundunilongirudinem,tem-
pore tuœ confîderarionis,adcertum locum ad'quïrabuÏaru radi.£es '

D iijnbsp;funt

funt computatae atqj verificatas: infuper gradum longitudinis alicü-
ius ftella: fixse parü aut nihil ab ecliptica recedentis.quç motu Lunae
proximè prœcedit fubfequitûrve. Deinde quœre motus Lunas,ciuf-
demqj fixi lyderis interftitium vel fegmentû.Interftitio itaq; hoc in-
uento.applica radium hûc viforium,feu baculû extremitate vna ouae
F.fignû tenet oculo, faltero claufo) moueatur pinnacidium volubile
fuper radium,doncc per terminû vnû eiufdé pinnacidij intuearis cen
irû corporis lunœ: per terminû vero alterû diftâ ftellam cuius amp; lunf
interftitium fupputafti. Diftantiâ igitur lunœ amp; ftellœ fixa: pro loco
tuœconfiderationis in gradib.amp; min. pinnacidium ipfum patefacit:
quo perafto,recollige diftantiam lunç amp; ftellac fixae prius fupputatâ,
deme igitur minore de maiori.refiduabis dilferentiam vltimam,quae
diuerfîtas afpeftuu iure dici potelé,qua quidem diuifa per motu lunç
in vna hora,prodibit tempus quo Luna cû priori ftellas diftantia có-
iungîîur aut coniunöa fuerat. Rurfus, tempus fie elicitum in gradus
Si grad.minutaconuertito.vt fuprà docuimus in obferiiatione ecli-
ptiM. Poftremo addeaut fubtrahe numerum graduiim amp; minuto-
rum iam produftum ad meridianum, ad quem tabùlse (ex quibus
Lunas motum comput^fti) funt verificatae. Vt fi intercapedo Lunae
amp; ftell» fix« tua; confiderationis fuerit minor, adde gradus amp; mi-
tuita ad meridianum notùhi,hoc eft,ad longitudinem notam,(Sc lo-
cus ngt;aè coi^deiatioöi« ttit wieinaiior, Si verô maior^aufcr gradu«

amp; minuta à longitudirie nota,hoc eft,à meridiano ad quem tabula
funt verificatae, amp; erit occidentalior locus tu« confiderationi«.

Tnbsp;GEMMA FRISIVS.

Otum iftud verum,cum Luna plus verfus occafum eft quàm
ftella. Alioaui fi orientalior eft, totum contrarium eft, id eft,
fi intercapedo Lunje amp; ftellae fixœ fuerit minor,fubtrahe gra-
dus amp; minuta à longitudine nota,amp; locus tuus erit occidentalior:
Si veto maior, adde gradus amp; minuta ad longitudinem notam, amp;
locus erit orientalior.

ALl(lVO\rM FIX01{VM Sl[lt;DE\rM

Vera in Zodiaco loca^qua parùm aut nihil à Solis orbita re*
ceduntjcum magnitudinib. eorundem/eBificataper Te-
trum Apianum ad An. Chrißi. 1515. completum.

I4 V Aldebaram.i.oculus feu cor Tau. IT-î gia.^y.'mi.Mag.r.

*nbsp;jo tf Extremitas fep.latcris ante-pleiadû t^.22.gr.27.mi.Mag.5r.
^ 123 Praefepe qua: eft in pc.ftor« Cancri i^.P.gr.jy.mi.Nebulof«.

*nbsp;2 SS Iftarum Septentrionali.s habet gra.27.mi.57. Mag.4,

*nbsp;5 ÇS Septentrionalis afellus, gra.j7 ,mi. Mag.4.

423 Decliuior harum duarum ad meri.lt;Q.t.gra.37,mi.Mag.4.
8 Regulus feu cor leonis q bafilifcus df =£fc.22.gr.47.mi.Mag.r.

*nbsp;14Aftraea feu Spica virginis =ü:.iö.gra.5'7.mi. Mag,r.
I dü: Luminofior lancis men. .S'igra. ly.mi. Mag.2,

*nbsp;8 Cor Scorpi),amp; dicitur Calbalatrab. J.2.gra. 57.mi. Mag.2.
4 Ç Decliuior duarum ab arcu in latere feptentrionali ab arcu ad

meridiem if.zp.gra. minu.17. Mag.5.
*2j % In radice caudœ,amp; dicitur denebalchedi.i^.if.gr.y.Mag.j,
2Ä Et eft feunda ftella poft effufionem.K-5-gr-7.nii.Mag.4.
*2o}-(Et eft âtecedés fup nodû torcularis fep.V •2Pg.47-m.Mag-4

GEMMA FRISIVS.
Ab Anno.ijaj.vfq; ad annum. 1540. ftellae fixîB promot« funt.S.
ininutis. Hinc facile erit lo.ca eorum corrigere pro aiinis Venturis,

DE PARTIBVS MENSVRAE,

feu fpeciebus Gcomctrise pradica:. CAP. XI.

Enfura cft longitudo finita,quse ignotam locorG diftan
tiam fenfibili experimento metitur. Cuius partes feu fa
niofae quantitatcs,quibus Geometer vtitur.funt: Gra-
num hordei,Digitus,Vncia,Palmus.Dichas,Spithama,
pes,Seiquipes,Gradus,Pa{lusfimplex,Paflusduplex,quemGeome-
trilt;um appellare libuit,Cubitus feu vlna,Pertica,quâ plures Radium
▼ouat,Stadium,Leuca,Miliare Itaiicum,Miliare Germanicum.amp;c,

Gta-

Vncialaabet
Paimus habet
Dichas habet z pa mos.
Spithama habet ^palmos.
Pes habetnbsp;4 palmos.

Safquipes habet 6 palmos.
Gradus habetnbsp;2 pedes.

Paffus limplex habet 2 pedes
cum dimidio.

-------—-------- '1

Golmometra, habet 5 pedes.

Petcica habet » 10 pedes.

Cubitus habet • ö palmos.

Stadium habet 125'paflus.

Leuca habet 1 j o o pafTus.

Miliare Italicu habet looa pallus.

Miliare ItalicumKäbet 8 ftadia.

Miliare Germ.cont. 4000 palTus.

MiliareGer.m^nü jooopaffus.

Miliare Gerrn.comühe 32 lladia.

^ Latini menfurantterrellre fpaciu£er miliaria: Gr?ci p ftadia: Fran
ci,alias Galli,atqj HÜp^quot;»» perleucas: /Egyptij per fignes: Perfö per
paraiangas. tc fecundualiquos.48o.ftadia vnigraduiaequinoöialis
correlpondent. Quae.I J. miliaria Germ.aut.6o.Italica menlurat.Galli
fiue Franci.aj.leucas vni gra. tribuunt. Hifpani ver61euca8.i8.

DE TERRAE AMBIT V.

C A P . X II.
Otius terrae ambitus j^o.gradus (quemadmodum fph«
raecirculi) cötineredicicur,amp; vni gradui 5ojniliaria Ifa-
lica.auM^. Alemanica comunia,aut Sueuiea.i2.refpodere
ÄÄÄ^compertumhabemus. Si igitur terras ambitum nofcere
anhelis, multiplica.jöo.gradu»,terrae fcilicet periphfTiam,pcr.6o.of-
fendes miliaria ltal.2iir)bo'. per.ij.riafcuntur.j^oo.miliaria Gcr.com

muiild: aut fi.3'fo.iii.».duxeris,pi:oueniunt.432o.Sueuiu. Tot eratn

miUa-

miharia Alc!Tianica,Sucuica,aat Irala,circuitus terrœ certïffitnis Mathe
mancorum demonftrationlb.continerc probatur. Habito terra: am-
bitu/i quis eiüs diametrum (quae quidem eft linea refta per centrum
eius.ex vraq; partead circumferentiam eieda) quanta fit,fcire defide-
rat,tacuei(!:per regulam dimentientis inueniet,multiplicando fcilicec
circumtcremiam per / diuidendo produftum per.^j.nafcitur in quo-
tiente diametn numerus. Habet igitur fupputatione folerti fafta Dia-
meter terrf.^Syzfy.miharia Irala,Germana I7i8.r^-Sueuicaveró.i374«^

DE DISTANTIIS LOCORVM

inucniendis. CAP. XIII. *

Olens duorum locorum itineraiium interuallam
dimetin, impnmis apud Claudium Ptholo. vel ia
fequenti abaco regionum,datorum locorû perqui-
rat longitudinis gradus,quimox nomen iftius oei

m direfto fequütur cum fuis fraûis,dehinc latitud.
cum fuis fraais pariter.Si autem datorum locorüm

-----,•......p-nbsp;abaco minimè reperiuntur, reducend»

Imitad cnpta loca.quçin viciniis iacér,tanq primaria:quia pauxillum
interuailum nullam diiTerétiam notatu dignâ importât. Habitis igitur

^nbsp;Ion-

lonettudinib. amp; ktitudinib.locorfi,contu€ndum erit ad difrercntîam
ZÂ.amp;C latit. Quçdam enim differunt lola long, quaedam fo a latitud.
midam vcrènbsp;latir.fimul.a^ae igitur diicrepant m lat.lolum,

amp; fi eoru miUarium diltantiam leite defideras,lubtrahe lantu.vmu» a
latitu. alteriUs,relinquctur differentia latitud. Hane multiplica per.isr.
miliaria Gcim. vel.6o.Ital. amp; apparebit duorum locorum diftantia.

« In exemplo facilius forfitan accipics.

LYptzigfi ciuitas Milniae,vniiierfali ftudio famatifiima.mihi quon
dam ingcni) artibus dulcis alumna.tenet in long gr.îj).nbsp;m

latit gr.51 .m .4. Brixia vcr6 Tyrolenfium ciuitas ad A tHefim flu.habet
in loiig.gr.p.ui.o. in lat. gr.4lt;î.in.6 lllœ ciiütates m longi.œquanu,^
duo enim mi. differentia long, nihil errons inducunt.aifferut tan un»
in latit. Ouœre igitur differentiam Ut.demendo fcilicet mmorem lati.
de maio^reftat differentia kt.gr.f.tû.S.quâ muhiplica per.ij.prodeuE

.yy.miliaria Germana, vel per.60. elieiumur.jcS.mihana Italica.

y Qm longitudine tantum difcrepant.

r IN autem longitudine tantum difreiût,8ciuftamviatoriamelon

5nbsp;gationem fcire^fideras.intra cum numero r^duum lat. fme ele.
^ Ltionis poli oblatcru oppidori^,tabulam lubiedam nu^eralem,

6nbsp;in primalinea quaere diligemer grad.latUud.corundem,amp; e diredo
inueiîies miliaria Germana cum mi. vni g,ad.difierenn^ ong.tudmis
refpondcntia. Hanc igitur differentiam mu^t.pheapcr milum inueta,
habebis oppidorum diftantiam in Germanicis m\u Si autem habeie
defideras ltklicamiliaria.multiplica illud per.4. amp; cptato potieiis,

i|; Gratia exempli.

Vienna Pannoniœ,Metropolis totiusAuftriie,quondam mihi dut
cis alumna,continetin long, grad.35. mi.8. In lat.gra.48.m.î2.
Vlma autem Rhetiœ ciuitas habet long.gr.Z7.râ.îo.latit.gr.48.in.2lt;f»
PoVr6 ift« ciuitates longit. duntaxat differunt. iubtrahe igitur mi-
norem de maiori, relinquitur differentia longitud. grad.7. minut.58,
kZc ingredere tabulam fequentÊ numeralem auplici mtrouu (quia
min.latitud. in tabula non funt expreffa) hoc modo: Pnmo cum gra.
dibus integris, fcilicer.48. amp; reperies mdiana.io.min.2. vm.1.gradu,
differentisE long.correfpondere. Demde iteru ingredere tabulam cum
4 (j grad.amp; conferas.io.mili.z.min.ad numerû miharuim amp; mmutoru
fecundo inuentum.f.p.mili.îo.rnin. amp; de differentia.qiiae cft.iz.mm.
accipies partem proportionalem fecundum proportione.22 mi.ad.(îo.
Diccndo.^o.dant.i2.quotdant.22.facit 4.min. (refiduum auté.f.24.
abi^ciendum erit) quœerunt fiibtrahendaex.io.miliar.2.m. remanent
o niUiari3.58 min. Pollea multiplica pd.y.mm.jg.diffcrenri« long,
hi 0 n-.iliaiia.5i^.minuta,refultant miliaria Gcrmana.^ó.mi,4.^0.44,
diihntiavcraciuitatum fccundum viam dxrciUm.

Ifil ''

M

TA'BVLJ KVME\ALlS,COHTmEKS

gradus lonptud. extra aquinoHiakm in miliaria couerfos-

f 1quot;

37\ii\s9
^8[lil49

4o)ill29
41|II|i9
42tiit 9
fJlJohs
44!io1-V

47nbsp;i O 14

48nbsp;, J Ol z
^ 9i[o
foj 9i38
pl 9U6
5^1 9!I4
531 9) »
54] 3l49

g -I

P* 5 ' 5

SlüH

57t 8[JO
581 71^7
59} 7|4j

7|i6
7| 2

63!
64I

65! 6|;o
6[ 6

^ililiZ

5l2?
7^1 51 8
711 4|5?
72! 4i38

^ 2 g:
^ S K

7;l4|23
741 41 8
3|53

I 761

77j_3|22

781 31 7
79| 2|S2
S0| .2I36
8.'I 2121

sÜÏLl

S4| I|34
4quot;5quot;r 1118
86i il 3
87l o|47
88! cjn

89

cSi6
9of öl o

f Jlitcr idem repmire Via Geometrica^ ne omnino
JrkhmetieesTyro ahßerreatur.

QVÓd ff duarum ciuiratum locorumvelondtudine Sc latitudine
abcrrantium quidcm facilius Geometrica menfuratione cx lU
duimo metua optaueris: Accipe glohum Geographicum, aut

^uemcunqs alu,rn,amp; vnius loci ktit. ab ^qu^^^
mend.a,Kgt; mobU. coputa: qua nunc explorata,circumuolueglob
donee iftegradus^qumoaialis (qui Ion|. grad:impr«fentiarf teneS
drreae fit lub ülo meridrana mobili. Poftfa fee fignaturam in Ihi
mca laruudmis ^adum, qua fitum difti oppidi manifeftum reddit.

bus oppidis te exf^die^. Poft h^ extendecircinu 4undSm iocorS
wtercapedinem : cu^mo inuariat® tranfFcr ipfum fuper aquatorem,
amp; quot ibi gradus intrapcdes cirdni computaueris.tot eriJnt eradt.»

Ho,itaq;gradu. multiplica |.4S0.
£ in'Alimnbsp;Promptu eric.Vel eiicrgifdilla«

twin Akmanicis nulwribw. Velper.tf«. amp; Itala miliaria clifiuntur.

C k f 1»

PRIMA PARS COSMO-

« In exemplo lucidius capies. _

S Int pro clariore intclleau duo loca, quorÛ diftantiam fecundum
Viani direaam Geometrica lubtiUtatc fcire defidero Erfordia fci-
licet amp; Compoftella: ErfordiaThuringiaeciuitas magna,florcntiliimo
vniucrfali ftudio celcbris.habet in loog gra.îS.p.
poftclla verö ciuitas Gallitiœ, regni Tarraconenfis Hilpamae, ad quarn
Lnt peregrinationes frequentiltimç propter corpus b.Iacobi,liabct m
long.^. in iatit.44.1?. Qt.ibus in globo pofitis lecundum ctoannam
pr£e«denteni,inuenio imra pedes circmi grad.iy- quot;quot; iî- Qiiod û lUos
grad.amp; mi multiplicauero per.15. produco miliaria Germ 258- viatona
fcilicet elongatio inter iam diaa oppida. Porro illum modiim,propter
illos praefertim qui in Arithmet. principiis nô lans aut modice tuermt
inftruai.hoc in loco adijcereincongruum videbatur.

J T ^ B H D 1 X.
QjwpaüofmeJupputandi 'mdußriajper Viam Geometricen
dutm locor ü differentia at que inter capedo accipipoßit.

IOnf'itudinem,ac latitud. locorum propofitorû duûm in fubicaa
^ tabula qucere: vtriufq; vero latitud. memoria firma compkaere.
A Ufer demde minorem longitud. à maiori,ac refiduum m squaliac^uo
partire. Mox cum latit.vnius loci, amp; cum refidui feu differently iphus
medietate,ingreditor dextrû tabellœ latus,fupputando latit. ab inhma
parte line^ iurfum verfus: refidui vero medietate in inftrumenti bali,
liueinfimalinea, à medio tabul« verfus latera progrediens numerate,
atq; in vtriufqj digreflus cócurfu,fiue contaau,punaum annota. Idem
prorfus fimiU ratione perfides cum latit. altera,ac fecunda reüdm me-
dietate,nifi quod hîc finirtrum tabulf latus,ilhc dextrum coniulamus.

Habebisinhocdigreflüpunaumcötaausalterum,cuiuspcrcircmum

à priore accepta diftantia,amp; ad coîum miliarium fcalam,velut amullim
explorata,intercapedinera vtriufq; velut digito commonftrabit.

^ Doarinse praccedentis exemplum.

VElim nofte dilferentiam inter Bafilaeam amp; Hierofolymâ. Bafileas
lon.eft.28 gr.o m. lat 47.gr.io.m. HierofolymiE Ionnbsp;.m.

lat 50 er 40.mi. Nunc cum long.minorl ex maiori fubcraho,reliduam
differenriam colligo .38 - gr- medietas eft.19.gr. quam cum ipüus
Hierofolymse latit. vtp0te.50.gr. 40.111. veftigo in dextro inftrumenti
latere,amp; in concurfu punaum annoto. Poftea cum eadem difteretia!
medietate,ac latit. Bafilienfi,nimirû.47-gr-'o.mi.ad latus üniftru pro-
ficifcor,ac fimiliter punfto per coricurfuni lineaium defignato hums a
priore diftantiam cirdne exploro,eamqi immotam cö kala milurium
Germ, conférés,inuenio ab Hierofolyma Bafileam dilfidere penè .500.
miliarium fpatio. Q^uod fi adeo duo propofitaloca ficinuicem diftent,
vt longicudinalis differentie medietatê in hac tabula repenre non pof-
fis tum huius loco tocius differentiae quartamacdpies partem,eamcj;
mèmori iam mente conftituens, fubtrahe minorem latit.à maiori, amp;C
quartam illam difterétis partem mcraoria referuatam adde latitudini

nai-

tDinorijproduftum verècxlatit. malori fubtrahito; quibus fïcritèper-
aflis.iion alirer perges cum quadrante differentia,amp; vtraq; latirudin«
reaificata,q cum medietate longitudinalis diiTerentias,amp;; latirudinibu»
integris iam ante a nobis eft demonftratum, nifi quod hk miliariutn
prodeuntium calculus fit duplicandus.

PRIMA PARS COSMO.
Qmîiter aute it'meraria intercapedo duarum oppidorum long-
ay lati. dijferentium, emcleatim ac yerim Arithmet fup-
putatiomaufmltanda ftt^tmpr^fentiaru docehimus.

Differentia igitur latitu. compraehenfa,in duas partes asquas cam
dilpefce quarum vna latitudini minori vniu» oppidiaddatur.
Numerus quidem hac operaùone elicitus,laciru,media dicitur.
Deinde cum latit. media ingredere tabulam lequencem numeralem,amp;
quœre latir.mediam in prima linea.quse latitudo mtKulatur,atqi fume
direaè in latere dextro numerum minut. amp; fecund. Numeru elicuum
multiplica ui long.diffcrentiam,8c emerget numerus grad.mui.Sc fee.

«quiiîoaialis.correfpondens gradib.ditîercntiîE longicud.extra aequi-

noajalem,amp;: vocetur differentia conuerla. Hoc perado.quamhbet dif
ferenti3m,lati:udinis fcilicet amp; longitud. conueilarn m le multiphca.
Dehinc numéros prociearosin vnam lummâcothge,cuuis radix qua-
drata conuertiturin miliaria aut Germana aut ïtala.

y Hdc reseget phyfica multipHcatione,quc^ fequitur.

Gradus per gradusnbsp;Gradus

Gradus per minutanbsp;f

Gradus per fecundanbsp;.nbsp;\ ^ecunda

^Grad. per tertia ^Minuta per mi.nbsp;\Tertia*iecunda

Si multi- jMinuta per fecunda
elicaueriâ quot;^Minuta per tertia

'Secunda'per fecunda
Miliaria per gradus
Miliaria per minu- gra.
MinUimilL per gradua

Minu.mili. per minu gra.nbsp;----------------

POST iftam autem multiplications debet fieri colleaio,Phyfica
ratione pet fexagenarium, fimiliter diftributio per totidem, hoc
modo- Primo intégraSmilia tub fimilib.integris collocctur. Et fimilea
minuti« fub fimihi vnius ciufdenw; denominatioms mujutus, qu^
buldam fpaciolis diftinft^e. Deinde poteft fieri collcûio CmiUter amp;
diftributio vulgari ratione. Item Minutiae graduum amp; mdurium func
minuta, feou^da, tertia, quarta, quinta. amp;c. In exemp o torfitan luci-
dius rem ipfarn expediam : Obijcio igitur mihi duo loca in partibus
Europe,quœ longit. amp; latitud. difcrepant,amp; corum viatonamelon-
«tionem folertifupputatione manifeftam reddcre volo. Siat ergo
ilU loca Ingolftadium amp; Conftantinopolis.

CGnftantinopoUs oppidum Thraciae,fedeamp; quondam Caefarea
Ro.Imp. nuncauté Turci nephandilî. allium,tenet (Pto.tefte)
in long gra.55.m.o. amp;inlat.gra.4î.nFii.î- Ingolftadiutn ver4
faperiotiamp;Boiuixieu ViadcUciae oppidura^ftudio vnmcxfali m^tum

decoratum,habetinlong.gra.29.mi.(î.in lat.gr.48.mi.42. Differentia
long.eft gra.2(i. mi.54. laut vero differentia eft gra.y. min.57. lam mc-
dietatem difFerentiœ latit. f. grad.2.mi.48. Conltantinopolitanae latit.
tanq minori addo: amp; «oliigo gr.4j. mi.f j. quf latitudo media dicitur,
cum qua intro tabulam fequentem duplici (vtaifolct) introitn. Frimo
cum gr.45.mi.5o.amp;: otfendo in dextro latere mi.42.fee. j.quod dicitur
primum inuentum. Secundo ingredior tabylam cu numero graduum
proximo maiori,fcilicet.4lt;ï.gra.lt;Sc inuenio min.4t.fec.40.Secundum
inuentum. Nunc autem elicio differctiam inter primum Sc I'ccundum
inuenta,iHaq; crir.23. fccundotö,de qua accipio parte proportionalem
fecundum proporiionem refidui latit.mediie.zj f.minutoru ad.30.mi.
dicendo.^o.mi.dant.îj.mi. quot dant.23.lec.facit.17.fec. lam demo.17,
fec.a primo inuento,amp; relinquitur inuentum tertium.minutoru.f.^i,
fccundoru.46.aEquatoris,vnigradui long.in parallelolatit.mcdi» cor-
refpondcntia. Poft hçc duco muentû tertium phyfica ratione in long.
diftercntiam,quœeftgraduura.2lt;î.mi.j4. proueniuntgrad.iS.mi. 44.
differentia .f conuerla. fecunda vero amp; tertia quafi nullius momcntü
iam vltimó delenda funt. Nunc autem,vt femel finiam,refoluo diffie-
renti^m lat.in m.proueniunt m,337.quœduco infe,amp; procreo. 11550^.
amp; dicitur primus quadratus. Confimiliter differentiam lon.côuerlàm
in mi.refoluojcrunt^j mi.1124. quem numerû confimiliter duco in fe,
producitur quadratus fecundus .f.nbsp;lungo ambo quadrata,amp;

habeo. 137^945. huius numeri radix quadrats eft ferè.1173.min. Quae
tandem multiplico p.»f.mil.amp; proueniunt min.in mil.iyjpj.qdiuido
p. 60. eliciuntur mil. Ger.coia.293. rftki^. quae iaciunt quartam vnius*
Vel aliter: diuide minuta radicis p.4.proucnit idem,quia fenip.4.mi»
gradus,faciunt.i.miliare Germ, vel.j.gradusfacit.i.miliare Italicura.

y 'N.on ah fur dum arbitramur hoc in loco praBic^t
formulam huius exempli fubijcere.
Conftantinopolis habet gra. longitudinis.jfî.o. latitudinis.4j.i'»
Ingolftadium in longitudine.zp.^j, in latitudinc.48.42.
Differentia longitudinis gra.2f).y4. Different, latitu. gra.5;.57.
Medietas differentiae latit. gra.2.48. Latitudo media gra.45;,5j.
Inuentum primum minut.42.fecund.5.
Inuentum fecundum minut. 41. fecund. 40.
Differentia primi amp; fccundi inuentorum .2 3. fecundorum.
Pars proporticnalis fubtrahcnda i7.fecundorum.
Inuentum tertium minuta.41. fecund.4lt;î.
Differentia conuerfa in gra. œquatoris gra.i8.min.44.
Minuta differentiae latitudinis.337. Qiiadratus ciufdem.ii35(Î9.
Âîinuta differentia conHcrfa:.ii24. Quadratus eiufdem,i2é337lt;î.
IVumeri quadrati fimul iuiiâi. 137(^945.
Radix quadrataaggregata eft ferc.ii73,mi. fiunt gra.ipij«
Miliariumminuta.gt;7:y95.nbsp;. , ^^

Minuta ad intégra mili. rcdu^a Germ.z^j; mliiar.ij.mi.

s

M «M M M
M N fNlnbsp;tv| r4

M-l 'i j Ti-I -quot;tl ^

O I quot;O 1 O I O 1 O I

Onbsp;O.IcfoI as| O I O I - Inbsp;^

f*/nbsp;} co!

M N - - r Î t Î ä r - S ^-Secund»

1ÎÏ 1,-4 ° Inbsp;-nbsp;n tri '-quot;i-l ïiïï.l -1

[tlti^lti-l-l

O ra

O (,..0 1 OM O I Ó f O I OJ O

^ I I ï:.!?? i I ^IfrI s I ^ 1 ! - l;;:ï

Q ^ nnbsp;M N M M M. .f» rr. MN

I r-'

5^1 OOI IkOlnbsp;l I.OP I

1

tl'^ï^l 2^1 S^i 2:i.SM S^l S^l 2:!nbsp;ï^l

O 1 O I O I O I Ô I c

Difïerentia

PRIMA PARS COSMO-
y Idem aliter per tabulaßnumn.

I VA autem via locorum viatorias diftamias per Tabulas
1 Sinuum faciliori computu dignofcere poffis candide Le
aor,paucis pralibatis cognolces.Complures enim no-
rtri temporis reperiuntur homines, qui Arithmeticam

I__^ I I 1 Mathematicae dilciphnœ principium,matrem,atque radi

cem abhorrent amp; deteftantur,amp; iurda aure vt Syrenas pertranfeunt.
Quàpropter hi homines nullo fundo muniti.huuis artis aciem haud
Èïiîè pertingere aut nancifci poflbnt. Vt autem omnia eruditis,amp; in
Mathematiea mediocritér exercitatis eflent apertilfima, hune mo-
dum adders propofuimus. Datis duorum locorum aut oppidorum
lopsitudinibus amp; latitudinibus,eorum diflerentiam m longitudme
elicias-.Qua habita muïtiplica Sinum reaum diffcrentiœlongitudi-
nis in Sinum complementi latitudinis minoris: Dehinc procreatos
ex multiplicatione numéros diuide per Sinum totum, quotientis
Quœre arcum fecundum doärinam Tabularum habebis Inuentura
piimum Si vero muhiplicaueris Sinum latitudinis minons per Si-
num totum,amp; produaum diuiferis per Sinum complementi pnmi
Inuenti amp; arcu quotientis ex latitudine maion iublato,reiultat In-
uentuni fecundum. Praeterea duc Sinum complementi pnmi Inuen
in Sinum complementi fecundi Inuenti, numerum produauni di-
uide per Sinum totum, quotientis arcum de quadrante fubtrahito,
remanent tandem gradus maximi circuli, quos refolue m miharia,
emergit eorum locorum viatoria elongatio,quam oportuit muemre.

'y Buiufcemodi formula hanc exemplarem
fume computationem.

lerofolyma Paleftinas ludœa: ciuitas,vbi paffus eft lefu«
Chriftusialuatornofter,in longitudine habet (vt Ptol.
all'crit) gradus.(îlt;J.o.in latitud.autem gradus 31.40. Nu
renberga veio ciuitas Germaniœ famatiffima, in longit.
continet gradu8.28.20. amp; in latit.gra.49.24. Subtraho
igitur longitudinem minorem à maiori,amp; refiduo diftantiam gr.37»
nn.4o.iftorum Sinus eft.5lt;i(î(î4.Similiter pone latit.minori.l.gr.ju

mi.40.cuius Sinus eft.3i498.Confimilitercóplementumeiuldem eu

Sinibus gra.58.20. Sinu» vero jio^î/. His habitis multiplico Sinum
difterentis long, in Sinum complementi latitu.minons,lt;Sc pro®eo
1872320488. numerus illc diuifus per Sinum totH,fcilicer.5oooo.coU

li^itur in quotiente Sinus.f.^iioj.cuius arcus gr.51.mi.20.qu0d pri-
mum Inuentum appellare libuit. Deinde duco Sinurii latit.mmoris
fcilicet.51498. in Sinum totum.refulrat.iSBySSoooo. fiqj illud pro-
duaum diuifero per Sinum eoplemeuti Inuenti primuf. 51149. com

perk).5(587lt;?.cuius arcus eft gra.37.mi.55,quenni dè kt.maióri demo»
remanet Inuentum fecundum gra.ii.mi.29. Poft hœc multiplico Si-
num complementi primi Inuenti, amp; Sinum complcmenti fecundi
Inuenti, crefcit. 301553S702. quem (î diuifero per Sinumlt;tótum,eli-
citur numerus 50222. arcum eiufdem fcilicet gra.jtf.iiiii50.:de;qua-
drante demo, refiduabo numcrum propègr.33. mi.io. quem reduco
in miliaria, proueniunt miliaria Germana .497- cum dimidiointer
Nurenbergam amp; Hierufalem, quod inuenire decreueram,

f Ocularis operat'whuiws exempli.
HierofoIyma.(gt;(î.o.3i.40.nbsp;Nurenberga.28.20,'4p.24.

Differentia longitudinis.57.40 Sinus .5^054.
Latitudo min0r.3t.40.nbsp;Sinus.3i45)8.

Complementum eiufdcm.58.20, Sinus.j 10(^7.

Primum Inuentum ,3». 20.
Complementum eiufdem,58.4o.
Latitudo m3ior.49.24.
Complementum eiufdem.78'3i.

Arcus inuentus .f gra. y(î.50.de quadrante manent.33.gra.10.mi.
facit Miliaria Germana.nbsp;yL

aVOMODO GLOBVS COS^

mograph. ad mundi cardines,amp;'ad quamcunq; Regioncm,
Prouinciam, aut Oppidum, redè lît aptandus.
C A P, XIIII.

^ Onfiderandum igitur, quod terra in mundi medio exi-
ftens, fecundum cœli motum diftinguitur in quatuor

partes,quas aut cardines,aut angulos appellamus,fcili-
cer,Ortû,Occafum,MeridiemjôcSeptentrioné.Oriens

___ dicirur,vnde fol in Horizonte exortiuo primû emergit.

Occidens vero quo demergitur.Quaq; decurrit Meridies,ab aduerf»
parte üeptétrio.Lfti quidem quatuor anguli in alueo feu armilla Ho-
rizontis globi femper debent elTe fcripti.His prçlibatis ad vera orbis
fitum defcendamus.Inprimis igitur dœdalico ligne adaptabis aream
accuratius planatam,œquidiftancé horizonti,in quacôftituas lineam
meridianam,fuper quam ponealueum orbis: ita,quód vera fuperfi-
cies meridiani mobilis direftè correfpondeat lineœ meridianas. Vel
alirer:Applica Organum viatorium (quod vulgo Compaffus dicitur)
Meridiano mobili,alueum cum globo hue amp; illuc voluendo,doQec
linguls feu fiircella; concordant, amp; habebis cœli amp; terrae cardine«
Sue angulos iuftè pofitos. Deinde,alueo ft3nte,fub]eua armilli me-
ridianam cum puncio (qui polus ardticus dicitur) axem terminant«
in parte Septentrionalijfupra horizontem,donec numerus graduum
eleuationis poli,fiue latitudinis terrç in arcu inter polum amp; horizo-
tem concltiib cernattu.Poftca mpue globum hue amp; illuc,quoufque
quot;nbsp;F ijnbsp;legi*

PRIMA PARS COSMO-
regio aut locus tuf habita tionis cadat fubtus veram arm ill« meridiei
liiperficiem. Etfic habebis globum exaftè pofitum pro tua habita-
tione. Pofthaec fig;illatimomniacontuere,icilicetcardines,amp; alias
tcrrf diuifionesjpuu Climau.Parallelos, quid infra,quid ve fupra ho
rizonta c5tineatur,quae inquam regiones in Orientis parte fint,quae
in Occidentcjvbi terra folida procedat, vbi fe coarftet, vbi fe iterum
pandat,amp; ab îequoribus excipiatur,vbi montes exurgant,vbi fcatu-
rigines'fluminum euomant, amp; id genus alia, vnico quafi momenfo
tanquam in acre volans perluftrare amp; difcere queas. Huius dodtrinas
üequitur formula.

Z E N I T H

^ 'Pro imentmuTmea meridians fequuntur tres modi.

Vemadmodü meridiana linea vnlgari rnuentio-
ne ducenda fit, pauciffimis verbis demonlirabo.
Fac igitur (officio fabrorü amp; lapicidarum régula,
quœ amuffis dicitur) l'uperfîciem planam atque
politam ad aequidiftantiam horizctis,iii qua Hge
filumferreumorthogonaliterin C.figno.Deinde

__ante rreridiê (Sole radiante) oblei ua vmbrœ ftili

ferrei extremitatem,ibi notecur Ajfuper quam ex C,ccntro,expande
circinum,amp; defcribe portionem circuli,vel femicirculum. Poft meri-
diem iterum diligenter obferua vmbrae ftili extremitatê.qu^ ad ean-
dem circuli peripheriam deficiat in punöo B. Portio itaqjarcus in-
ter A,B,punaa,in duas partes aequales diuidatur in punfto D. Tan-
dem afta linea D,C, E, quantumcunq,, habebis lineam meridianani
quam ducere decreueras,vt euidentiflimè patet in figura prielenti.

f Idem aliter per Organum ß^eciale.

lER inftrumétumazimutalehuiclibello infertum
meridianä lineam in quauis habitatione omni diei
j hora facile difcernes, fi prius particularem infl^ru-
i menti declarationem diligenter perfpexeris. Eft
I itaque hocinftrumentum diuifum in duo, fcilicet
iinferius amp; fuperiushemifphaeria,per lineam vide-
! Hcet horizontalem,quae quidcm linea brcuib.qui-
bufdam diftinfta fpaciolis,quorum fingula à centre vfquead.ód.gra-
dum.vnum tantum gradum, reliqua vero in vtraque parte vique ad
limbum exteriorem quinos gradus repr3efentant,amp; horizontis diui
fionem definiunt. Huiufmodi inquam diuifionis numerum oppor-
tune de.io. in.io.fubnotaui. Porro, à fingulis denarijs afcendunt li-
ne^B curuae concurfim in zenith petentes.haequidem lineç azimuth,
denosqj eorum gra. in fuperiori hemifphaerio diftinguunt. Centrum
Suidem inftrumenti tenet locum orientis 8C occidentis, extremita-
tes vero circa limbu m,meridiem Sc feptentrionem. Huic tandem in-
ftrumcnto adiacent duae fcals exiguaeabextremitatibus horizontit

F ii)nbsp;dii-

PRIMA PARS COSMO-
diametri afcendentes, quas akitudinis fcaias haud teraerè quifpiam
appellauerit,quarum vnaquaeque.yo.gra continet, Sunt autem azi-
muth circuli exeuntes à polo hcrizontis (qucm Zenith vocant) per
horizonté,amp; funt circuli pofitionis verticales amp; direaionis.qui ger-
mana noftra lingua poifunt dici wuhinaufz. Zenith fiue vertex eft
punftum direaè fuper caput alicuius . Hœc de particulari dedara-
tione^nunc commcditatem Sc vfum eius dicemus.

ZENITH.

V s r s,

Bferua diligenterSolis altitudinem p«r pn'mam Cap.ix.
amp; perquinram ciufdcm, horam îequincftialcin pio die
ob aro, amp; temporis eodem rsomcnto in quo mcridia-
nam lineam ducere velis. Filo fie libéré dependcnte^tri-
gonoq; inuariato manente, fifte pedem circini in punftum trigoni,
cui fiium perpendiculi inneâitiir, amp; alio extento in notam interfe-
öionis perpendiculi, amp; lineae squidiftantis figni aut grad.Solis,pro
djfto die,hoc eft,in pnnftum horae iam inuentae,amp; eam circini exten
Ijonem immotam i'erua. Deinde ingredere praecedens inftrumentû,
amp; lupputa altitudinem Solis per propofitionem primam noni inuen
tam in fcalis altitudinii,amp; imprime notas,quibus cordam Tubtilem,
regularnentum, aut occultam lineam fuperextendito. In punöiim
igitur limbi amp; cordae attadus,in parte dextra pes vnus circini immit
tatur, amp; circino inuariato defcribe circulum occultum verfus finiftrî
yfque ad eontaftum cordœ aut regulœjibiqj pinge notam, mox enim
illa inter circules verticales,feu azimuthales,optatû azimuth indica-
bit. Habito gradu verticali,feu azimuthali,accipe aflerem œqualis lu
perficiei amp; politè quadratû,cuius fingula latera in duas œquas partes
diuidito. Sint iraqj diuifionis norae,A B C D,amp; A C B D/eftis con-
nectantur linei8,qu« le inuicem dilpefcant in E figno ad reftos angu
los. erit itaqj fignum orientis C,occidentis A, C meridiei,D veró le.
ptentrionis.Deiinde diftenfis circini pedibus,ex Ecentro quantû vis
defcribe circuium.qui orthogonali linearû feflionc in quatuor qua-
drantes fecetur. Eafdem deniq ue quartas diuide more Aftronomico
in partes leugr.cjo.poftea in Ecentro fige ftilum teretem orthogona
liter. T^andem ad œquidiftantiâ horizontis coaptabis aream planam,
fuper quam pone quadratum illud, ita vt B punâum verfus meri-
diem, D vero feptentrioné verfu« porrigatur. Poft haec verifica qua-
dratum, donec vmbra ftili fuper gradum verticalemprius exradiis
folaribus obferuatum coincidat.Et latus A,aut oppofitum atfumituE
pro veraiinea meridiana. Cui adiungitur regularnentum, amp; agatur
linea infinitaî longitudiuis, quod opoùebat inuenire.

Equitur alia amp; exafla line« meridianae inuentio, quae
eandetn interdiu amp; noftu per organû viatorium (quod
vulgo Compaflus dicitur) amp; in quouis piano diào ci-^
tius in hunc terè modum inuenire docet. Pone igitur
fuper piano normato Compaflum ad aequidiilantiam
horizontis, ita quod eius lingula (quas magnetis idiotropiain gerit)
ftigmaticçlingu 3e,neutrorfum declinans,ad vnguem conueniat.Cui
iam applica regulam,ita vt vna extremitas regu ae ad Auli:rum,alrera
ad Aquilonem fpeftet : amp; li longitudinis intinitae lineam direftam
fecundum latus regulç (vt moris eft) traduxeris,habebis lineam me-
ridianam quam quaerebas. Quae res vt clarius intclligatur,accipc fi-
guram praefentcm.

DE VENTIS. CAP. XV.

Entus eft exhalatio calida amp; fieca,in vifceri-
bus terrae generata, quœ cùm egrefla laterali-
ter circa terra mouetur,amp; ven tus nominatur.
Et.iz.corum lunt,quibus veteres nautas fue»
runt vfi,nomina. Quorum quatuor Cardina-
les feu principales funr,reliqui omnes colla-
térales vocitantur. Primus itaque ventorum
Cardinalium eft Aufter,Meridionalis,caHdus
amp; humidus,affimilatur aëri.Sanguineus.ful-
mineus.facit pluuias latiflimas, largas nutrit nubes,peftilentiam amp;
»gritudines multas progenerat. Auftroafricus aëreus, segritudines
êi pluuias facit. Euroaufter vero aëreus,œgritudines amp; nubes pro-
uocat_ Secundus ventorum Cardinalium, Septentrionalis, Auftro
oppofitus, frigidLis,8c ficcus,Melancholicus, comparatur terr£e,ne-
gat pluuias, conferuat fanitatcm, facit frigora arida, flores amp; tetrœ
frudus l«dic. Aquilogelidus amp; ficcus, terreus, fine pluuia,l»dit
flores. Circius tcrreus,frigidus,amp; ficcus,facit ventorum giros, ni-
uium 8C ventorum coagulationes. Ab exortu «quinoftiali flat Sub-
folanus, Cardinalis, igneus,Cholericus,calidusamp; ficcus,i^mperatus,

fu«

fitauis,purus,amp; fubtilis,nutrit nubes, etiam corpora in fanitate cufto.
dit,flores producit.Helleipontiusvero.lblftitialis œrtiuus oia deficcat.
Follremö in œquatoris occafu Fauonius frigidus amp;. humid. Piilegma-
ticus,frigora relaxat,flores educit,morbos, pluuias, amp; tonitrua iacit.
Eandcmferècollateralcs.fcil. Africus Sc Chorus naturam habent.

De neotericoru Hydrographorum vends.

Et de nauigandi artificio,deq; inuenienda longitudinis differentia,
ADDITIO GEMMAi FRISM.

j AL C fané veterum ratio fuit, in ventorum re-
gionibus düHnguendis.quemadmodumex
rillotele. Au. Gellio, Macrobio,acaHjs muhis
colligere licet. Verum Hydrographi recentio-
res ad exquifitiorem nauigandi rationem fpe-
ûare putarfit, vt in multó plures regiones ven-
torum terrç marisq; fuperficicm di/iinguerent.

-^^__I i Ifâqj.jz.ventosdiltinguunr.Quorum quatuor

tantiim,qui cardmes occupant,cum veterum defcriptione congruunt,
Subfolanus,Fauonius,Septentrio,amp; Auftcr: Atqj hi in quatuor qua-
drantes totum orbem fecant: ac deinceps inter hos .8. medios œquis
interuallis diftinguunt,nominantqi nominibus cöpofitis ex quatuor
prfficipuis ventorum nommibus didtis . Quemadmodum dariusex
Ichemate fequeti confpicere hcet, in quo hoc prseftitimus, vt cognita
differentia longitudinis amp; latitud. duorum locorum,facile fciripoffic
in quam cœli plagam dirigenda fit prora, ab vno loco in alium naui-
gannbus, aut quo vento duce eö fit tendendum : Locum enim,à quo
abeundum eft,iii centro inftrumenti conftituimus : deinde differen-
tiam longitudinis in fuperiori ordine amp; inferiori numeramus, à me-
dia linea dextrorfum, fi longitudo lod ad quem tendimus maior fit,
aut magis in ortii tendat: ab eadem vero linea finiftrorfum in vtroque
ordine,fi minor longitudo fuerit,aut occidentalior numeramus,atquc
his punais fic inuentis,regulam applicamus,aut filum extenfum. £o-
dem modo differentiam latitudinum numeramus in dextro amp; finiftro
ordme quadrati, à media linea furfum, fi latitudo fecunda in Boream
maior fuerit : deorfum vero, fi latitudo loci fecundi minor fuerit aut
magis Auftralis: idque vtrinque ex oppofitis lateribus fic faciendum,
demde amp; ex his quoq; punais filum extendendum eft,aut régula ap-
phcand^. Vbi igitur duae hœ regulœ, aut fila duo fefe jecuerint, ibi le-
cundi loci ad quem tendimus fitus imaginandus eft. Demum centre
reguU applicata amp; loco iam inuento,eftendet eandem mundi plagam
in quam dirigenda prora eft, nauigantibus in illum locum. E regione
vero ventus indicatur,quo duce opus erit. Quöd fi locorum propofi-
torum exiguaeadmodum fuerint longitudinum amp; latitudinum diffe-
lenuasjtum denos fingulos quadrati gradus, pro fingulis vnitatibus

Gnbsp;jefti-

PRIMA PARS COSMO-
jeftimarelkebitt fietque operatio longé perfeftior. Quod fi minuti}S»
tantum explicantur dilFerentiae, turn linguli gradns quadrati, lingulw
minutijs refpondebunt c5modiffimc. Vke verfaquoqjmter nauigan-
dum,ex differentia latitudinis cognita,amp; plaga mundi in quam tendit
nauis, cognofcetur longitudinis differentia perafta. Numeratur enim
latitudo maior aut minor (vt antea diftum eft) à linea media ; amp; ter-
minis vtrinqj applicatur régula, notaturque contaûuseius cum Imea
àcentro egrefla,qua;plagam mundi refert in quam nauigatio faöaeft,
atque ibi punftus locatur. Deinde régula ducitur per gradus fupremi
ac iniimiordinis quadrati asquales numero,donee ipla pun£to iam fa-
fto applicetur, tum enim régula differentiam longitudinis quaefitam
indicabit. Quod fane pulcherrimum eft cognitu. Nam magno qua-
drante aliquo, quotidielatitudoaddifcitur ex Solis altitudme men-
diana aut ftellarum fumma akitudine,vt multis notilfim^ eft. Pla-
gœ vero mundi nautis notiffimae funt,modo iecundo vti liceat vento,
Vnde longitudines regionum probe corrigi poffent. Haec à nemine
vnquam tradita inueni,quamobrem non piguit huic Cofmographico
libi-,0 adiungere, vt omnibus modis Reipub. Chriftian« prodellem.
Verum amp; hoc obiteradnotandum duxi : haud parum difterre itmera
pedeftria, ab iis quse nauigiis fiunt. Nam ilia femper per circulos nva-
gnos fphîerse mteiliguiitur fieri,vt reftc Wernerus demonftrauit com
ir.entariisin Ptolomxum œditis. Marins veto profeaiones,niaxima
lt;x parte curuae funt,quoniam raroper circulos magnos Iphaerœfiunt,
fed aliquando per Parallelos circulos œquatoris,vt dum lemper naiug
in ortum vel occafum tendit. Aliquando vero per maximos in Iphaera
circulos,vt quando ab auftro in feptentrionem,autecontrà nauigatur,
tum fub meridiano circulo nauigatur: item fub aequatore tantum iii
ortum occafumv« nauigantibus . Alijs autem omnibus diredtis licet
fecundum Magnetis duÄum nauigationibus, curua fiunt itinera, quae
circuiis maximis non funt fimiles, neque parallelis, fed neque circuli
funt verum lineaecuruœ tantum, omnes tandem in polorum alterum
concurrentes. Quemadmodum in generali noftra orbis defcriptione
iamdudum euulgata clarè fatis apparet. Qimmobrem longe aliud m-
telligere oportet, cum dicimus locum «^uempiam ab akero m ortum
vergere in terra, vel etiam in mari, amp; cum in ortum tendendo eo ra-
iiigandum eft. Nam qui in ortum nauigat,paraUelum circulum œqu.:-
tori delcribit, quod ob Magnetis duftumeuenit: cuius lingula m nau
tico inftrumento, femper in tali profeöione reftos angulos cum quo-
cunque efficit meridiano. Qui vero in ortum refpicit Aquinoaialern,
is ad punftumaliquod in aequatore notatumneceffario dirigitur,fitqj
id per maximum fphœrœ cijculum, Ideoq; nauigationes non refpon-
dent veris mws^iplagis . Quas nos circuiis magnis in fphœr^ liiper-
ficie dilHnguimus. Verum hoc folùm habcnt,vt reftè indicent in quim
co:li partem continue vergat nauis ab eo loco in quo momento quo-
wis fertur ipfa nauis, non autem ab eo vnde primùin deiata eft. Ha-
rum

. rum rerum demonftrationes cum prolixae finr,in aliud tempus ferua-
re magis oportunum videtur. Mu ta enim hœc Tpeculatio requirit de
Wagnetis natura,amp; eius deflexu à vero feptentrione,de ventorum or-
tUjde circulorum in fphaerœ fuperficie concurfu vario,qu£e omnia Cof
mographica elementa longé fuperant.Quamobrem vt haec noltra ex-
igua licet munufcula, grata fint benignis Leftoribus rantùm cupio.
Maiora luo tempore, fi Deus vitam produxerit, ocQiipationesq; Me-
dico permiferint, emittemus.

ff^adratumnautkumCemtfu'F/tfij:.

PRIMA PARS COSMO-

DE PERIOECIS, ANTOECIS,

Antipodibus,fiueAntichthonibus,Pcnfciis,amp;Araphirciis.

CAP. XV I.

Mnis igitur terra quadrifariam diuiditur. Au-
aores enim ,puta Cleomedes Sc alij facmnt
fub Quolibec meridiano, amp;ad quemlibet pun-
ftum cuiufuis meridiani,quatuor habitationes
habentes quandam inter ie rationem leu pro-
portionem. Quarum primam nos mcolimus.
Etiam pro prima habitatione poteft accipi qui-
libet locus feu punftus in toto terrarum orbe.

........................................-........- Alteram habitant illi qui Periœci,id eft.circum-

col^ appellantur. Tertiam veto habitationem Antœci, id eft,anticolae
poffident. Quartam amp; vltimam regionem feu habitationem,hommc5
quos Antichthones fiue Antipodes vocit3mus,tenent.

Ntipodes dicuntur,qui nobis h diametro veftigia obuer-
tunt,amp; fimilemcœliverticem œquevt nos vident. Et cum
illis nihil commune habemus,ted contraria omnmo:quia
iamp;vK^«^ cùm nobis Sol seftatem efficit, illos dura hyems oppnmit.
itciï^ apud nos dies habetur, Antipodibus certè nox efficitur : con-
trà, quando illis dies elt, nobis redditur nox. Quarido nos diem agi-
mus longiffimum,apud illos nox longilfima.breuilfimaque dies Ita-
tuitur. Quos tamen Laftantius Fir. virahàs imprimis eruditus, lib.j.
cap. 24. pueriliter errans, fuis ftramineis doxiisq; argumentis elle ne-
Vat, deridetque Mathematicos, qui terram (quantumadmaximas lui
partes) fphd;ricam elFe dicunt,quod etiam certiffimis oftenfionibus ÖC
fubcilitate geometrica demonftrant,id quod experimentis quoque la-
tis coenitum eft. Quem fequutus eft Auguft. lib.ifJ.cap.p- de Ci.Deu
Gc fcribens : Qui vero amp; Antipodas eflè fabulantur, id eft, homines a
contraria parte vbi Sol oritur quando occidit nobis, adueria pedibus
calcare veftigia, nulla ratione credendum eft.Non vtique hoc dubites
fuauilfime Leftor, quàd Apoftcli Chrifti interle fuilTent Antipodes,
qui conuerfis inter fe pedibus ftare folent, fi lacobus Maior trater lo-
annis Euangeliftœ filius Zebedasiauram fpiraflet in Galitia, vbi nunc
corpus ipfius (vt dicunt) requiefcit, ficut Thomas Apoftolus m Indu
fuperiori. Certè Indi (quia diametranturferè) Hifpanorum lunt An-
tipodes, amp; veftigia Hifpanis, Scecontra Hifpanilndis obuertunt, amp;
terram œquè calcare folent : quanuis non adeö prascifè iecimdum di-
metientem,tamen hac in re nihil diftare videntur, Antipodesque dici
dcbent. Hoc idem veriffimus ille Strabo auftor non publicandus af-
firmât die«: Antipodes interle quodammodo efleneïcijHonfumus.
De quibus lege Plinium natural, hift. lib. 2. cap. 67. Volatcranum, amp;
®mnes feiè Geographos.

f De Periœcis.
Eriœci fiue ciîcumcolae dicuntiir, qui eodem fub meri-
didno,eodemque parallelo circulo manent, cumque illis
communia igt;rè omnia habemus,quum eandem fimisl Zo
nam incolamus. Et paria nobifcum aguntanni tempora,
fcilicet hyemem,a2ftatem,autumna,S£ ver. Pariter dierum noftiumq;
diuerhtates, hoc eit,iiicrcmenta, 8c decrementa, Sc huiufmodi alii.
Hoc tamen difcriminis eft,quod cum Sol nobis diem efficic,apud illos
nodlem efle ratio ipla demonftrat. Tamen non eodem temporis mo-
rftento occidit nobis Sol amp; illis oritur.

A^ De Antœcis.

Ntœci fiue Anticolae dicuntur, qui in eodem circulo meridia-
no noftro lateii aftant, latitudinem auftrinam latitudini no-
ftrœ sequalem.confimiliter aequalem longitudinem habentes.Qui e-
tiam paria nobifcum tempora agunt,fed non pariter.

^ De l-'erifcijs.

PErifcij dicuntur,qui fub polis mundi conftituti fimt.Ira difli ra-
tione vmbra;, quia illis molarum more per medium anni curri-
culum vmbra circumuoluitur.nbsp;f De Amphifcijs.

AMphiicij vero dicuntur manentes fub aequinoiliali circulo,
quos igt;ol quatuor vmbris verbcrat.

EccekibitationesantediBas,

aVO DIFFERVNT, INSVLA;

Peninfula, Ifthmus, amp; Contincns.
C A P, XVII.

B aquis igitur cùm omnis terra quadrifariam
fecetur, aut fit Inl'ula, aut Peninfula,aut Ifth-
mus,aut Continens. Infula itaque eft ea pars
terrœ.quœ à maiorib.terrae partibus feiunûa,
vndiq; aquis alluitur-.vt Rhodus,Sicilia,Cor-
fica,Taprobana,Iaua, America,Anglia.Illanda.
Peninfula feu Cherfonefus, quœ plane Infula
noneft,neq; continens, fed vndiq^ ferè aquis
claufa, aliqua tamen anguftia continenti an-
neflitur. Et funt quatuor infigniores: vt Peloponnefus arx totius Grf
eise quondam difta, nunc autem Morcea dicitur,in mari Mediterraneo
fua. Aurea Cherfonefus in mari Indico ineridionali.Cimbrica in mare
Germanicum fefeextendit. Taurica Cherfonefus in pontum Euxinu
circa Bofphorum Thracium procurrit.vbi amp; Mocotis exonerat pontij,
circa quam etiam Danubius cantatiffimus Rhetiam, Boiariam, (olim
à Romanis Sc Graecis Vindelicia difta) vtramqj Pannoniam, Daciam,
Sc Mifiam prœterfluens, pontum fubit amp; emor-itur. Ifthmus dicitur
terra inter duo maria conclufa , propriè tamen iter ad Cherfonefum
porrigit.Vt Corinthiacus inter Achaiam 8c Peloponnefum.qucm na-
uigabili alueo Demetrius Rex,Dia:ator Cœiar,C.Princeps Domitius,
Nero,intaufto (vt omnium patuit exitu) incepto, perfodere tentaue-
runt. De quibus lege Plin. natural.hift. lib.4.. cap.4. Dorfum Arabiae
inter Sinum Arabicum amp; mare iEgyptiacum.Dania quœ ducit iter ad
Cymbros,amp;f tota Italia. Continens dicitur omnis terra folida fiue fixa,
qu£e nec Infula,nec Peninlula,nec Ifthmus eft: Sed tota fibi conftat Sc
cohœret, aliquantulum tamen fquod nullius eft momenti; finibus
maris frafta confpicitur. Vt Mifnia dulcis patria, Saxonia, Bohemia,
Boiaria, Dacia, Turingia, Pannonia, Sueuia. See.

ßcce fummariam diuißonem.
-Aut Infula. vt America, Sicilia, laua, Rhoda«,
r Mor£ea.

I . ,, . r I jThaurica Cherfonefus.
)Aut Penmftila.^^^,^.^^ cherfonefus.

Ccimbrica Cherfonefus.

Omnis terra eft lt;:

.nbsp;^Corinthiacus.

/Autlfthmus.-J Dorfum Arabiae.

, Dania.

Aut Contines. Mifnia.Pannonia.Boiaria.Saxonia.

Equidem iftiufmodi diuifionis formulam propter Tyrunculos,qui in

' ' * * * .nbsp;—nbsp;l««nbsp;Mi« «nilM atM..!/«*.«nbsp;i 1 * ... - -

princjpüs Geographiae minus vcrlati funt, hîc coram fubiunxi.

DE VSV TABVLARVM PTOL.

amp; qualiter vniufcuiufque regionis, aut oppidi fitus, in
illis fit inuenicndus. CAP. XVIII.

Nueftigaturus itaq;alicuius oppidi fitumin tabulis Pto-
loT!®», elicias in primis gradus longitudinis amp; latitudi-
nis ex abaco regionum,prouinciarum,amp; oppidorum,qui
-frequenti düpofitione hoc modo ordinantur,vt loco pri-
mo eorum nominibus fcripta cernantur: Deinde in direfto cuiuflibct
loci fiue oppidi fcribicur primo ordine eius longitudo in gradibu» amp;
minutis: Secundo autem ordine eius latitudo fcribiturconfimiliter in
gradibus «5c minutis : Quibus habitis quiere in tabula fibi competenti
rongicudinis quidem gradus incapite tabulae feu parte feptentrionali,
confimiliterin pede feu meridionali parte. Gradus vero latitudinis amp;
eius partes quœre in reliquis duobus lateribus, parte fcilicet oriental!

occidentali: amp; vt certior reddaris.terminisfigna delebiliaadijcito:
Deinde expande filum fuper punäa longitud.in fuperiori Sc parte in-
feriori: filo fic inuariato fac vt alius aliud per punfta latitudinis filum
extendat: locus in quo fila fefe interfecuerint, erit locus aut fitus op-
pidi illius aut habitationis quam muçftigabas.

E cce formulam, vfum, atque ftruduram
Tabulamm Ptolomsei,cum quibufdam
locis, in quibus fludiofus Geogra-
phise fe fatis exercere poteft.

'fiffO

GRAPH. PETRI AP.nbsp;Vo.ij

Raga habet in longitudine.jî.o. in Iatitudine.50 4.
Lyptzigum habet ni longitud. 29.58. in latitud. ji 24.
Leytf'znigum habet inlongitud.30.20. in latitud.5-1. jo.
Venetise Iwbet in longitudine.jz.jo. in.laticud.44.50.
Vienna Pannoniœ habet in long.jy.S in latitud.48.25;.
Monachum habet in long. 29.29. in latitudine.48.0.
Ingolftadium habet in Iongitud.29.lt;î. in iatitudine.48.42.
Erfordia habet in longitud.28.30. in latitudine.yi.io.

DE SPECVLO COSMOGRAPH.

CA P. XIX.

Peculum eft illud quo afpicimus, ac fpeciem,id
eft, imaginem noftram contemplamur. In hoc
autem fpeculo,totius orbis,id eft,terrg fpeciem,
imaginem, feu pifturam contemplamur.
Imprimis igitur generalem huius fpeciili vfum
feu declarationem,quantü ad eius partes,often-
I damus. Eft itaq; in eo inftrumento feu fpeculo,
limbus in extremo immobilis,in .24. fegmenta
diuifus,qui horarum limbus appellatur: quodlibet autem fegmentS
feu fpacium vnius horf c5tinet.4.quartalia feu fpaciola: vnûquodq;
fpaciolum.15.min. temporis repraefentat. Adfunt etiam tres rotul«
mobiles,quarû prima,fuie inferior,fpeculum Orbis (quam Mappam
vocant) repi aefentat. Alterafert Zodiacum,amp; ob fimilitudine,rethe
fiue aranea nominatur,apud Arabes autem Alhancabut. Tertia vero
amp; vltima volubilis rotu aparua habet.24. diuifiones horarum,cum
Indice meridiei. Eft infuper Index,qui voluellum vel Alhidada dici
tur,fupra centrum infixus, qui omnes rotulas fupradidas continet,,
amp; conftringit, ne facile à centro décidant.

vsv s'pecrli cosmog^ä.

q Hoc Caput continet aliquas propofitiones, quae particularen*
declarationem,necnon vfum multiplicem Speculi orbis lucidiffimè.
explanant.

f 110 to s it 10 ./.

QVomodovniufcuiufque regionis,ciuitatis,aut oppidi fitusTre
Speculo Cofmograph. fit inueftigandus breuiter enunciate.
Si igitur regioné,aut ciuiratem aliquam in Speculo ifto locare
volueris,imprimis fac notam in Imbo Speculi circa longi gra.iftius
oppidi,amp; fuper eandem fignatura pone voluellum cu linea fiducise.
Deinde confide^a eiufdem regionis fiue oppidi latitudiné in ordine
graduum latitudinis,quam numerabis in voluello ab çquinofliali in
latitudiné Septêntrionali vel Meridionali,prout abacus expoftulat,.

Hnbsp;âC

Sc in fînc huius numerationis fiec punftiis direäe lub linea fiducia;,
amp; erit locus illius regionis aut oppidi,quod capcare oportuit,

T \0 T 0 S IT I 0 .I I.

Speculum Orbis fecundum fitum tuse habitationis artificiofè lo-
cate. Habito loco tuas habitationis, vel alterius oppidi, ex pr«-
mifla in ipeculo ifto,pone voluellum fpeculi cum lua linea fidu-
cie fuper horam.w meridiei,amp; volue rotulam donec locus fiue pun-
dtus tuœ regionis fit fub ünea fiduciae ipfius alhidadœ. hi eo igitur
fitu fige rotulam cera,vt illic maneat,(?cfic reftificalti orbis Ipeculuin
pro tua habitatione, quod fuit optatum.

^ T 0 S IT I 0 .III.

QVibus regionibus,infulis,aut ciuitatib. moueanturSoI amp;rc-
liquç ftellf erroneae oblato die,amp; omni hora verticales inqui
rere. Habito gradu Solis ex fecunda noni,pone voluellum fu
per horam exterioris limbi in qua vis illud fcircjfiae fit ante vel port
meridiem, vel circa mediam nodem. Poftea circumafto rethi, fille
gradum Solis in quo Sol die dato mouctur,praecifc fub liducif linea
voluelli. Ulis igitur perpendiculariter mouetur Sol dato raomentti^
lupra caput, qui à gradu Solis teguntur.fiue fuerit fupra aquam fiuc ^
fuper terram. Rethi inuariato quaere alLorum planetarû gradus in zo
diaco,apparebunt loca quibus in vertice moueantur pro data hora.

T f O S I T I O .1111.

QVibus Sol femel,bis, 8c quibus nunq fupra caput moucatur,
facile indagare. Sunt igitur tres circuli in Speculo orbis aliis
latioresji'^quinodtialis fcilicet in medio diuifus, amp; duo Tro-
pici. Habitantib.ergo fub Tropicis femel in anno Sol mouetur per-
pendiculariter fupra caput.Inter Tropicos aut degentib' bis in anno
ïüol mouetur verticalis. Qui veró extra Tropicos habitant,nunquâ
videbunt Phœbû in vertice capitis. Et haec quidem régula veriffima
cft,fi alicuius oppidi latitudo fuperat.24,grad. certum cit quod Sol
nunquam per Zenith illorum moucatur. Fabulantur ergo ij,qui di-
cunt,quód Sol Hierofolymitanos in meridie nulla vmbra verberat,
quia'eius latitudo excedit .31. gradus.

f O S IT I O

QVota fit hora in quacunqj alia totius Orbis regione,aut ciui-
rate,pro quolibet diei momento perfcrutari.Pone voluellum
in exteriori limbo fuper horam pro qua horam diei,regionis,
aut loei aherius obferuarc volueris, Voluello itaque inuariato ma-
nente,verte aut circumuolue paruam rotulam horarum,doncc cacu-
men indicis horœ meridianae adamuffim iflius oppidi fitü refpiciar,
amp; alhidada cum fua hnea fiduciae oftendit in parua rotula hora iftius
regionis aut oppidi à meridie vel à media node computaum,quod
fuitoptatum.

% Finir ^r'ma partis Lihri Ceßnegrapbki,

me\wins,

SECVNDAPARS

principalis huius libri.

DE SVMMA, NECNON

particulari Europas, Africa, Afiïe,
amp; America defcriptione.

(Z) B Er^OTA. CA T. /.

V R o p A appellata eft ab Agenoris Phœnicum
Regis filia, quae à loue ex Africa rapta in Cretam
afaduàa fuit,ab occidentis parte Atlantico Oceano
terminara, A Septentrione Britannico amp; Germa-
nico magno, abaduerfa parte Mediterraneo pela-
eo includitur. Ab Oriente habet Tanaim, quem
Scithf Silim vocant: amp; Mceotida,quem ijdem Te-
maris dicunt 6c Pontum. Terra exuiue fer-
tilis,naturalem temperiem.ccelumîi; fotis clemens habet. Frugum,

. - o .nbsp;ic nnfthahenria. led ODtimiS

v^j *nbsp;----------.

nullis pofthabenda, led optimis
lade6amcena,pulchernmiscjue vr-
pagis exornata. Populorum, gen
tmmque virtute lu..^. -JAf,a amp; Africa praeftantior: cete-
ris tamen terra: partibus minor. Latitudme nulquam . 225. miliaria
Germanica excedens, nifi vbi circa mediam lui partem Cquo magms
frontibus tam verfus meridiem,g verlus aquilone in altum procur-
rit) duabus alis,quibus draconis fpeciem reddit,maxime exteta elt.
Loneitudine ab amneTanai ad Gaditanu fretum, qua longiftime le
cxpandit,implet.750. ferè Germ, miliaria. Inea prima ab occideme
eft Hifpania tripartita (a Grscis Iberia diöa) draconis caput, quern
fupra retulimus, repra^fentans: quae ab antiquis fcnptoiibus in tre»
regiones diuiditur : In Beticam (modoregnu Granatae) Lufitaniam

Cqu^amp; hodie Portugalia appellatur; acTarraconeniem. A nuperis
autem Tarraconenfis traftus Hifpani« in quinque regna lubdiuilu»
eft,fcilicet in Gallitiae regnUm,Nauarras,regnum Caltili^.quod Ca-
amp; Leeionis

ma quffi Hiipanis adiacet, Gallia eft, fiue Fiancia, Comata vno no-
mine aDpellata: ab Hifpanis, Fyrenais montibus, ab exortu autem
Rhenofimiiorapidiffimo ä Germanis feQueftratur,reliquis vero la-
teribus cceano amp; pelago äbluitnr. A Ptol in partes.4.diuiditur,m

Aquitaniam,Lugdunenfem,Belgica,amp; Narbonen!;em,qu? Gehenna

amp; Iura montib.ab reliquis Gallic partibus exclud.tur,amp; ad pelagus
vfq; promittitur.Rhenum autem accolentes funt bafls amp; altse Ger^

mania populi, ab illis ad Sauromatas vfque Germania inagna pro-
miffa eli, ad aquilonem Germanico Q,ieano magno limite penè di-
reûo iungitur,nifi vbi Dania (quam hodie Daciam appellant) Cher-
fonefum efficiens prominet. Ab auilro finitur Alpibus, quas Ptol.
Pcenas aut Pœninas vocat. Ipfa haud vlli fertilitare terrae poftferen-
da, circa montana argentum casteraque metalla procréât, nécpriua-
ta eft auto. Rheno, Danubio, (qui feptem Oftiis fe m Pontum ex-
onerat) Necharo,Albi,cœterisque limpidiffimis fluminib. irrigatur.
Difta autem eft Germania à Teutonico vocabulo Gar ein man,quafi
viftrix multarum gentium. In ea prima gentium eft Sueuia, deinde
Franconia, Turingia, Voytlandia. Spedat amp; meridiem Vindelicia:
deinde Morauia,cui iungitur Pannonia,huic Myfia prouincia ad pon
tum vique cum Danubio decurrens. In medio Bohemia, quae Her-
cinia fyiuatanquam natiuo muro,vndique cingitur. Verfus Aquilo-
nem habitant Mifnenles, Saxones:ab iis Rhenum verfus V^^eftpha-
lia, Haffia, Hartzia, Phrifia, Hollandia: vltraqueSaxones, Holiatia,
Sil'efia,Marchia, Mechelburgia, Pomerania, quae ad Sarmatas porri-
gitur. Sarmatiam habitant Prul'fi, Liuoni, Ruffi, Hofloui, Lituani,
Poloni,Walachi,Tranlfiluani. Deinde Dacia eft, fuper quam Thrs-
cia,quœ Grœcia modo appellatur, habens in fe particulates regiones
Epirum,Achaiam,Macedoniam, Moream. amp;c. Sinum Hadriaticum
cingunt Dalmat£e,Ulyrij, in ipfo flexu Hiftriani amp; forum lulij: vlcrà
quicquid eft,vno nomine Italia dicitur, cuius prouinciœ funt, Cam-
pania,Calabria,Latium,Apulia,Tufcia,Vmbria, Gallia togata, Lon-
gobardia, Venetiana, amp; Anconitana.

DE JFKICJ. CAT. II.

F RIC A (quam Graeci Libiam appellauere)
vt lofeph hb.Ant.inquit,ab Afro vno ex po-
fteris Habrahae de Cethura difta,qui dicitur
duxille aduerfus Libiam exeicitu,amp; ibi deui
ais hoftibus cofedifl'e. Incipità Gaditano fre
' to,amp; finituriEgyptio,abAquilone mcditerra
neo mari côiunaa,ab Aufiro AithiopicO oce
ano fulcipitur.Habet regiones amp; ptouincias
Tingiti^ia amp;: Cçfarienlem Mauritanias,Nu-
midiam,L5ibiam,Carthaginenlem,Bifantium,Cyienaicam,quçPen-
tapolis dicitur,Äigyptu amp; Althiopiam.Mauritania itaqj Tingitanaà
Tingis oppido difta,habet ab oriente Maluâfiuuium,à Septentricnc
marflralico amp; Gaditano freto alluitur: ab occidente Atlantico ocea
no clauditur,ibi Abilis columna,«Sc Hepradelphi montes.Cçfaiienfis
mauritania habet ab occafu Tingitanâ, ab oriente Numidiam, à Se-
ptentrione pelagus,vltrà ad Carthaginenfem regionem,ab Ampfaga
Numidia eft.Maffiniflse clara nomine,de quo Ouid.lib.ß.GrfCisaüt
appellata eft Methagonitis terra, vbi Hippon regia amp; Aphrodifium

H ii)nbsp;ciui'

SECVNDAPARSCOSMO-
ciuitates. Accola mappalia, hoc eft, domus, pabulis permutandis,
quemadmodum Mifnciifium opiliones,plauitris circumferunt. De-
inde Africa propriè diöa, à cognomine totius regionis. Vbi Zeufis
eft, amp; oppida, Carthago, Maxula, Vtica, Catonis morte infignis.
Mox in ea Bizantium, quam tibi) Phœnices incolunr, Syrtim mi-
norem continens ; vbi Hadrumetis 6c Leptis ciuiutes, Cynips fiu-
uius,lt;Sf regio Tripolitana,vbi Leptis medi3,quç amp; Neapolis cogno-
minatur,ÔC Syrtis niaior. In intimo finu Philenorum arœ. Vitra Cy-
renaica prouincia, eadem Pentapolitana didta, habet verfus meri-
diem genres Garamantum 8c ALthiopum, à ^ eptentrione mare Ly-
bicum,finis Cyrenaicus in Oriente eft Catabathmus oppidum, inde
ad Orientem Marmarica,c]uae Mareotis Lybia appellatur. Huic coii
termina eft Atgyptus regio Nili proxima,cui ab Orientis parte iun-
gitur ludaea, Arabia petrea, 5c Erithrjeum mare: à Septentrione jE-
gyptiacum :ab Auftro ^Ethiopia eft, regio pluuiarum omnino igna-
ra,fed poft aeftiualemreciprocationem inundatione A'ili amnis toe-
cundatur. Vrbes eius infignes, Alexandria,totiiis i^gypti caput, ibi
S. Catharina Cofti Regis filia martyiifata eft, Babylon, olim Babu-
lis 8c noua Babylonia,modo Kayrus vel Alchayro . Huic contigua
Memphis. Sub Aigypto ifithiopia eft.Tum ab oriente Trogloditica
regio. Deinde vix nomines,niagisqj femiferi,audlore JVlela,/Egypa-
nes (Ifc Blemmies, quorum capita abelfetraduntiirjSatyri fine teftis
paffim ac fine fedibus vagi habent potius terra« quam habitentjCy-
nócephali,Colopedcs,fiue M onoculi, nigri Si horribiles fine capite,
Alit 8c Africa Elephantos, Dracones, Rhinocerontes, Tigrides, Ba-
filifcos, «Sc multa genera ferpentum.

DB JSIA. CAf. III,

SIA tertia pars terrç.ab Aßo Manaei Lidi filio
diaa,è tribus partibus tangitur oceano,a meri
die Indico meridionali,à Septentrione Scithi-
co,ab oriente Eoo,ab aduerfa parte habet Eu-
ropam 8c Africam,8c pelagus quod inter am-
bas immiflTum eft. In ea reperiuntur multifor-
mes amp; mira; hominö effigies,8c varij gentium

______________imores: elf praeterea terra fertilis amp; temperata,

amp; omnuim animantium genere cultiffima.Huius terrç genres,vrbes
infignes,ad hunc modum fe habent. Ptimó Afias caput eft Pontus Sc
Bychinia,deinde Afia propriè didla, Phrygia,Capadocia, Licia,Caria,
Pamphilia,Myfia, Armenia, vbi Tigris amp; Euphrates fluuij in meri-
diem labentes exoriuntur. Poft Capadoces hominû primi funt,qui
vnico vocabulo Pontici dicimtur,deinde Amazones,ad TanaimSar-
inât3egt;Scythievlcinîi,Carpium finö ambiunt Gafpij. MedijjHircani,
Jub his Parthi.Catmani,Perfides iüxta finum Perficü,Babyloni,Me-
fôpQiaiii^SyifiJ. SpeClai« meàdbm Ârabîs 6c Caam âltabicum pof-
■ ■nbsp;fidîat.

lldent.Vitra Parthiam Aria eft,Paropanifus,Drangiana,amp; Gcdrofis,
vltraq; eas India extra iocraqi Gangen, Superiores ac Méridionales,
vbiP i li./.na hift.mulcahominumeilcgeneraindicat.quf liumanis
corporib.vefcerétur. Produntiir amp; in Scuhia Arimafpi,vno oculo in
fronte media infignes,quibus côtinuè bellum cft cum Gryphis circa
metallum. Sunt amp; in quadamimai montis conualle homines iylue-
ftres auerfis poft crura plantis eximiœ velocitatis.In miiltis etiâ mon
tibus reperitur hominum genus capitib. caninis, pro voce latratum
cdcns. Item hominum gemis qui Monofceh vocarentur fingulis cru
ribusmiraepernicitatisad laltum. Eofdemqi Sciopodas vocarialle-
ritjqui maiori aeftu humi iacentes refiipini,vmbra fe pedum protç-
gant.Rurfus homines fine ceruice,ociilos in humeris habctes. Circa
fontem Gangis Indiç Aftomorum gentem fine ore,halitu tantum 8c
odore viuentem prodit: luper hos Pigmœi narrantur,amp; varia nafcen
tium mirabilia,amp;: monftrofa hominum genera idem Plinius tradit.

de jue\ka. cjt. un,

M E RI c A, quse nunc quarta pars terrœ di-
citur,ab Americo Vefpucio,eiuideminuétore
nomen fortita eft. Et n5 immeritó,quoniam
manvndiqueclauditur,Infulaappellatur.Pto
lomço autem 8cantiquiorib.propternimiam
eius diftantiam incognita permanfit. Inuenta
quidem anno Chrifti.j497. ex mandato Re-

-gis Caftiliae: propter eius quoque magnitudi-

nem,nouus mundus appellatur.In eaincolf nudi penitus incedunt,
Antropophagi funtcrudeliffimi.In fagittandi arte certiffimi:nulliq;
obediunt,Dommis ac Regibus carent. In vtroq; Texu natatores ex-
iftuntfortiffimi. Ferrum,caeteraqi Metalla non habcnt,fed pifcium
Sc animahum dentibus fuas armant fagittas. In ea quoq; reperitur
animal habens lub peûorç vtrem quendam natiuu, quo foetus hinc
inde fecum fert,nec nifi laftandi gratia promere folet. Currédo funt
leues adrnodum atq; velociffimi. Diuitias eorum funt variorum co-
lorum auium plum«,ac lapillorum quorundam multitudo.quos or.
natus cauia ad aures amp; labia fufpendunt. Vniones amp; aurum, csete-
raque hmilia pro mhilo habent. Jn dando hberaliffimi, cupidiffi-
mique accipiendo perhibentur. Sanguinem quoque in lumbis amp;
tibiarum pulpis comminuunt. AU) defunftos cum aqua viftuquc
inhumant : all) vero morte luftantes in bombiceis retiaculis intet
duas aroores in fyluam ingentcm, appofito vidlu , fufpendunt, amp;
totam diem circa fufpenfum faltando confumunt. Ccelum Solem,
Lunam amp; Stellas adorant. Illorum domicilia campanarum inftat

rrnr'Sf '^efupercontefta. Seminibusca-
r'comminuunt,^ in panes con.
glutinant.Porró hœc infula m ea mundi parte fita eft,qua Sol nobif

SEC VN DA PARS COSMO-
Cermanis demergitur . Qiiamuis in noftra charta appareat in ori-
ente, oportet enim vt Mappa (quam vocant) incuruetur, donec ae-
quinodialis (quum terra vnà cum aquis, quantum ad maxirnas lui
partes, rotunda exiftat) in circulum perfedum redigatur. Deinceps
apparebit nobis in occidente. Habet autem America infulas adiacen
tes quàmplurimas.vt Parianam inlulam,Ifabellam,qua3 8c Cuba di-
citur, Spagnollam, in qua reperitur lignum Guaiacum, quo vtuntur
noilrates contra morbum Galhcum.Accolae verö Spagnollaeinfulae,
loco paiiis veCcuntur ferpentibus maximis amp; radicibus.Ritus 8c cul-
tus iltarum circumiacentium Inlularum par eft Americas accolarum

cultui.

Appendix Gcm

Frifi).

Vemadmodiim immenfa quodammodo eft no-
ua hîEc Orbis pars, 8C paucis hinc annis primùm
explorata,ita quotidie alias atqj alias ipfius par-
tes in noftram noticiam deduci mirum non eft,
Quœ enimAriftoteles de infula per Carthaginen
fes reperta inculta deferta^; narrat in libello de

___I Mundi miraculis, de hac ne, an de alia mtelligi

debeatjcolligi non poteft.(quod dico ne quis antea inuentaarguat.)
Anno igitur Chrifti.1530. Caefaris Caroli.V.mandato ac aufpiciis,
Americse pars occidua perluftrata eft,vbi Regio Peru, omnium, quae
haftenus inuentœ funt,ciim auri tumaromat;ûditiffîma,inuenta eft.
Ea fita eft in longitud. 290 . graduum, ab occai'u verfus ortum fafto
ordine: Ab orbe medio vero dilfidet auftrum verfus partibus quafi.5.
Hanc etiam noua Caftiliam ab inuentorib. nominant. Hîc tartti auri
atque argenti vis eft,vtvafaincontemptiffîmû vfum deftinata, inde
confient. Et quod magis mireris.in ciuitate quadam Collao reperta
domus eft,tota auro teöa. Neque verö minus in alijs fcelixeft regio,
frumento enim bis per annum gaudet,animahum vario genere do-
taca, feris fe tarnen liberam iadat. Oues tanraz pioceritatis funt, vt
vice equorum ipfis vcantur,tamq; fœcundae,vt foetus bis per annum
edant. Ciuitates habet legibus atq^armis muniras: fluminibus,mon
tibus,ac fyluis mirû in modum adornara eft, Paradilum dixeris ter-
reftrem. Incolae veró prudentia, morum comitate, artium variarum
peritia,ac fide probe inrtruûi,commercia, omnemq^ probitatem fa-
tis excolunt.Nifiquöd Chriftumignorent,qui tamen vt multisiam
innotuitjita cun£tis fpiritu ducéte innotefcat optamus 6c fperamus,
omniqj induftria,labore,ac diligentia conandum eft.

■•■'■çar^.;

. f r

.i .

CHARTA COSMOGRAPHICA, CVM VENTORVM PROPRIA NATVRA ET OPERATIONE.

E P T E N Septentrionalis,nbsp;TRIO. Aquilo, ^OOJÖt noo?ötOO(?.

CHARTA COSMOGRAPHICA, CVM VENTORVM PROPRIA NATVRA ET OPERATIONEN

Circius,I^00;t nooitÖtttJCfï. S E P T E N Septentrionalis,nbsp;TRIO. Aquilo, ^^OOJÖt noo?ötOO(?.

M ii. R t AuiUtnbsp;DIES.

tl

i i

■ ^

M

________

Ue /\ baco, hoc clt, partb^^

cukri feu radicali Orbis defcriptione. Ä

CATJ/T .v.nbsp;\nbsp;/

Bacus fiue parcicukris cnumeratio Regio-f'?5- |4:
num , ProuiiTciarum, Satrapiarutn, Duca- j
tuum, Marchiarum, Comitatuum, Vrbium^ ^^ i a llX.V PJ
Ii Oppidoruni4ue,Hontium,Fluminum,Fon-
tium, LacuuiT7,Iniu}arurn,Peninfularurnque- t-
nocarunr Europœ, Ahicœ,Afi£E, amp; Arnericœ, 7-nbsp;^

I^H cum eorundem gradibus cam longitudinis ^^^ w (wjrii'W.

quam latitudinis : Additis ex Ptoloniso amp;•
alijs Colmographis, defideratis aliquot locis, quot;notatis.nbsp;7 3

EVl{OTAi TA1îr[CVLA\fS (DESWlTTia^M' tC'Kamp;cUmH

HISPANIC REGI ON I s ^Flauiobriga.äutfonsRabia.vulg,nbsp;, ,

Fontarrabienbsp;»3-3quot;l44-iiSn(.lt;A ^rlir Si-iC.

----------..„.nfus rexnbsp;lt;gt; W'âVj.g. rj.

fecit tabulas Allrono. 4(59.nbsp;(rrr(.ƒttl|f,VJ'I'
^!amanca • 7.39l4o.if
Valeria nunc Concha. h.j^I^^j. e
*Complutum,Alcala de

38. IS iquot;l»obriga,yulgo

ßanicc habet moàb.'y.ngna,
Regnû Galiitiaî. Regnû Nauarraï.

fCafteir® i
Regnum lt;( Caftiliaï gt; idem

l^LegionisJ
Regnuffl Cathaloni«
Regnum Arragoniae

y Gallith regni partis Trd'nbsp;Pompelon ^

clusTarraconenßs HifpanU.nbsp;Vyanna K.15I43. o

Compoftella,ibiS.laco.5.8I44.13nbsp;ftathaloni^regniP.T.T.H.

Afturicenfis Jgt;-3ol44' onbsp;Carthagonoua »557138. a

Finis terrae 4'2?i44-^nbsp;Tarragona ilt;î.iii4i. o

4-4oi44gt;45^nbsp;Gerona,Pto.gerunda r7.42|42-U

♦flaïuona vuI.BiIbao»n,45145,2^nbsp;BarfaloiM,Pco,Barcin5.i7,oii.3j

Knbsp;La

ARS COSMO-
Ibi inter Carolum.V. Caefarem,amp;:
Francifcum Valefium Francorum
Regem menfc lulio Anni .1538.
omnium applaufu, perpetuum (vt
credebatur) fœdus percufium eft,
quod exiguo tempore inuiolatum
permanfit.

^ Velphinatm V. G.N. C.

Vienna,vul. Vienne, D.Anthonij
Heremitœ reliquijs iplendida

2l.25l44'48
S.Mauritiusnbsp;23.0I44.40

Auenio,Auiona,vulg.Auignon,

Summorum aliquando ponti-
ficum fedes fuit 21.0143,51
Valentianbsp;ol44-)»

q Jquitania Gallia 1 rdius

Burgundta V.G.Lug C,

Matiftonbsp;io.32l45.4S

Difyan,aut Digyon, ibi praeclara
Ducum Burgundiaî conlpiciun
tuï mönumenta »9.52147- o
Bifuntium,aut Bizantium,vulg6
Befanfonnbsp;22.2o|47.}5

qjuernia ducat, t.g.l, c,

Rhodes,Pt.SegodunÛ. 18.50I45.15

Lepninbsp;«9 40I4515

♦Auguftae aquae, vulgo Bay one

17, o|44.40
*Burdigala,Burdeus 18. 0I45. 30
*Piûauium, Pto.Auguftoritum,
Poiftiersnbsp;17.50I48.20

q Noma?idia Ducatus
V.G.LX.

Cheriburgumnbsp;ï4 ?5Î50- o

Rhotomagus,Roan i5-5o|49- o
*luliobonaportus,vulg Houfleu
20.i5|j;i.zo

f Francia'P^G.L.C'

Parifius,Pto.Lucodeda,vul.Paris
Parlamento Regio,vniuerlali prç-
çlarilfimo rtudio,mercatoiib. non
vulgaribus,nitidiffimoq5 Sequana
fluminegaudens i7,8i47-5y
Remis,vul,Reims,Metropolis, m

qua

GRAPH. P
qua reges Francia: confecrantur

18.55148-4?
f'Bntanniieducat. P.G.L.C.
Landrufgusnbsp;10.5(4.9.58

Rhocella.v.Rochelle 1t.5yj47.25
Nantesnbsp;t2.6|4.8. t2

y TuroHMducat. T.G.L.C.
Aurelia,vul,Orleans »5.3^147. ij
Turonia.vul.Toiirs

f AndegauU Comitatm
P. G. L. C
Andauagia auc Andes,vulg.
Angiers'nbsp;o

f ßelgiccc Gallig TraBus.
if^ Cam^anide Comitattes V.G.B C,
Cathalaunu,v.Chaalan 2150I48.50
Rettena,vul.Rethe 22.25149. o

Ai GttmAniAm tendunt.
LouanLum,vul. Louen.Vniuerfali
ftudio,£älubrit3tc aeris»virjeis,ne-
moribus pafcuisqjjSc vbertatc
agri fiocensnbsp;lo.jtSjjo.S'P

Bruxeila,vulg.3rueflcl,D.Gudul|
reIiqui)s,Procerü amp;3ula Caroli.v,
taäfaris,venatiombiis, montibus,
amp; foatibus miro ingenio necnon
arteextruais,nobilis, io.i6\sx. 4
Antueipi3,Pto.Atuacutum,viilga
Antwerpen ^ Germang AndorlT,
Gänia Anuers Hicituc.Emporiup
Europanü, reiiquasqj mundi par-
tes,merciu varierate amp; ob portuä
commodicatem p€rcdebre:Tem-
plorum ornatii,acScnatus prüden
tia decoratum;Necnon mcenium,
portarumc|jfortitudineac pulclxn
tiKÜne,machinisqi bellicis muni-
tiffinaumnbsp;zo.\f)\iyi 2S

BufcumduEis, Tfhertogen bafch,
ciuitas arnais llrennuisq, viris mu
nica, diuerlb mechanico exerci-
tio laborans, amp; pafcuis abundans

2O.40fj'2.l0

McchliniajMechelen^oc i amani -
tate,platearum amplitudine,virgi- jy^
num pulchritudine,rcliquijsq^ D.
Rumoidi illuftri» 2o.2o\5t. ly
Lira,Liere.D.Gummai;i ear-
pore, boum nundinis, fitusq;
foniîudine prceclara' 20.Z4|5:i.2i

ijl Plandi'U comitates
P.G.B.C
Gandauum , Ghendr, Nattuitate-
C A R O L l .V.Cœfaris Inuiftif».
in vigilia Matthi;», Anno. 1500.
dccoratanbsp;»9.81,5^24

BrugîE, Brugge, emporium praecU
ris aedilîcijs pollens,oiimapudEu
ropaeos omni genere mercaturas
triumphantnbsp;18. 5»

* rornacum,Pto,Baganum, vulg,

Torn3)r

Caletum,^Pto.Geroriacum nauale,
vulg.Cales, porrus praspotêti An-
glorum régi parens \6. 2(5t.4lt;t
fTicardi^eâiicatusV. G.B.C.

Ambianû,Amiens,ibi caput loan.
Baptiftae effe dicitur 1^.40149,49^
S»Iodocusnbsp;i6.sz\si- o

iJamarobriganbsp;22.zof5rz.1c»

fHannmice ducat.V.G.B.C,
Valerichenisnbsp;rjr.jojfa. ^

f/ Litcmhiirgij duc. T'.G. B. CV

Lucenburgum, Pto.Augufta Ro-
manduorurr»nbsp;25.50 yo. o

CrcutznacûjCreutz 24,5450. z
Sai bruccû,-SarbTUck 25.47 49 i($
Kcylêilurevnanbsp;24-44 49-i2

'qluHaci ducatlis fiuilch, '
G. ß.C

^nm,vulg^c) Bonne 25.25f5'o.47
iuUacum,Gulich 22.44! 51., S

Lç0dium,Ludicb 2i.48]jo.5'i
AquifgranunOjAcben 22.241,51.

fGeldruducatu4. p.G.ß.C,
Geldria aut Gheldere 22.

Cleuis vuieo Gleff 22.%2. o»
Kx,

SECVNDA
fHeîuetiorumtraSl.
T.C.-B.C.
VrbsS.Gallinbsp;27.nbsp;8

Conllaniia,Coftnitz 26.4?|47. jo
Tigurum,vul.Zurch
Badena,vulg.Baden «6|4$.44
Lucernanbsp;^ . 0I46.34

Eriburgu in oechlädia 24.18146. 25

24.10140,25nbsp;v^auiounid -/.quot;quot;it/-tJ

gcniaquot; 24.i8|4lt;ä. 2Jnbsp;Campidona.kempten 27.58147,31

Seleftadiu,Schlctftat 24. 0I48.22nbsp;Friburgum 24.3X 48.15

Gaefarmontanum.vulg.nbsp;Britacü.vul.Bnfach 24.21148. 6

Keyferfperg 23.48148.14nbsp;qUlgraßlua'P.G.M.C.

Hagenoia,Hagenau 24.5lt;5i49- 7nbsp;Villinga,Filingen,prope Fontes

q Superiom (isr alta Germa-nbsp;Danubij amp; Nechari 25.18 47.12

niteTraBmoCf^tates.nbsp;Rotuuilla 25,50 48-

Eafilea,Angufta Rauricorum,nbsp;q fnferiom aut hajja SueuU

24.22I47.41nbsp;T-G.M.ä

VVormatia, worms 25.i5l49-44nbsp;vlfna.vulg.Vlm 27.30148.2(5

Conftantia de qua lupra.nbsp;Ottinga 28. 3I48.58

Spira, Spier 25.3^^ 49.20nbsp;)alutis,Hailprun 26.15I49.10

Argentina,Strasburg 243048 45nbsp;jsjordlingajPto.Arsflauiae

Moguntia,Pro.Mocontiacü,vulg.nbsp;27.54148-49

M6ntz,Metropolisamp; limesalt§ amp;nbsp;Dinckelfpuel 27.55l48-5'ï

baflsE Germaniae-.in qua laudabilisnbsp;Laubinga,Laubing patria Alberti

illa acvtiliffima ars imprefforia cirnbsp;^ j phil.acutiff, 27,51t.48.2y

„ A r-ini-^ nfii. I ^ «2.ner loannem _ ^ _ 1 _____ ' ■ -

q pyivtenbergutriyducatm

Sucuiic T.G.M.C

Eflinga

Tubinganbsp;26.2;|48.38

Stuthgardia.ftogkarté 26.28148.47
q Supemm Sueuia
y, G. M, C.

J.V1 v/iwjj«-nbsp;------------7

Andernächum,Andernach

•23.29150,25
fnbsp;Ger mama partes

Ctuxlfyhevandadühenüfütc.
Schathura,Hel.c.

Curia,ChufjKhetJf c,27.4.0i46 29

Augl'purgnbsp;28.31I48. IJ

qlSadenaMarchia
V. C. M. C.

Badena.Baden, ibi funt Termae

25,1(5148.44
Bretta.Brettéhnbsp;25.57I49. 5

^ Talatini Ducattts
V. G. M. C.
Heydelbergum, Ptol.
Budorisnbsp;2J-58|49 ^^

Landöa,vel Landauia 25.9149.

^ FranconU Ducatws^aut
Franciit orientals P. G. M.C,
Francophordia, vulg. Franckfort
Germanoru emporió 25.38150.«
Herbipoiis.Pto.Artaunum,
wurtzpurgnbsp;27.3I49.58

Batnberga,Pto Grauionarium, ibi
claret Ioaii.Schoner,vir Mathema
ticarum reru excellens,28.io|49.56
Mildeburgutn 26.^4149.44
Mons regius, vuI.Kunigfpcrg. lo-
cus natiuus loannis de Monte re-
gio,qui olim erat reftauratorMa-
thematicsE difciplin« 28.4I50J 16
Boiphor' Ochfenfurt 27.16(49,49
Trutauia.Pto.Locoritum,
vul Vorchamnbsp;28 18I49.46

Charolipolis,karIftat 2Ä.54I50. 5
Hal'phordia.halfurt 27.52(50.12
Kitzingum,kitzing 27.27(49.53
Anfpachumnbsp;27.51(49 25

Suinphordianbsp;27.2pj50.10

qNoriCieT G.M.C.
Noribergum,Pto.Segodunu,Nu-

renberg , totius Germanic fami-
geratiluma ciuitas 28.20I49.24
Gunczenhufa 27.41(49.18
K eagora, Ptol. Deuona,
^'eumarcIcnbsp;28.52I49.16

Weyfzenburgum 27.47149.10

• Turingt^e T.G M.C.
Erphordia, Ptol. Bicurgium Tu-
ringiae, Erffort 28.30)51. lo
Keoburgu Neuburg 29.15151.20
(Ariftadium Arnftad 28.19 51. 2
Ifenachum Yfenach 27.45 51. lt;5
Northufiü,Northaufzé.28.22|5t.43
Gena,vulgoJen 29.2(51. 8
\ jmana,weynmar 28 45)^1,

Iff VoytlandU proumcU ci.
ÇJiiJjinaçû.Kulmach 28.50I50. S
Curia,ZumhofF 29.30(50.20
Zibicka,zwick,alias
Cigneum oppidum 2,©.52l50,4(J

f Montanarum 'BoemU ci.
MonacutnJ;Jercmiae,vulg.
waldt munchen^
Chamum.vulg.Kham 30.2II49. 7

Phorus.Furdtnbsp;30.36(49.11

Rhichenbachum,cœnobium po-
tentiffimumnbsp;30.10(49. j

E^ra. Ptol. Monofgada,

A fflberga,Ptol. Cantiœbis
Ambergnbsp;2^.3(49.2(î

Sultzpagumnbsp;29.1I49. 35

Salicetum,weiden 29.30(49,40
l([ quot;Boejnu regni V G.M.C.
CubituSjElenbogen 30.16(50. S
S. loachimi vallis 30,20(50.20
Praga Pto.CafurgiSjPra-. „
gen,Regia Bohemia? 5/. o;50. (Î
PriigiSjPrugsnbsp;20,50(50.18

Pilfzennbsp;31. 0(50. o

Mons cucullae,Kuttenberg

32.45(49.52
Pudoifa,Budvycyfz 32.16(49, o

IJf 'Bauariteydut 'Boiari^e.'Pto,

VinddiciarV. G. M.C.

%MAlema?tüflii.1^a.Ci.

Aychiftadium »vulgo Aychftadï
epilcopalisnbsp;2834(4851

Dietphurdium 29.25(48.5«

qM DanuhiÜflu. 'Ba.ü.
Lycoftoma,os lyci,Ibi eft arx

. femidiruta
Neoburgiimi
Ingolftadium
Voburgum
Neoftadium
Kelhaimum

Adudiacum danubianum,VHlgo

Abachnbsp;2p.45l48.yonbsp;iEcha _nbsp;zU^^^.t»

Reginoburgium.nunc Ratisbona,nbsp;Collis,Rhain, claret natiuitate

Pto. Artobriga,vulg. Regenfpurg,nbsp;Georgij Tanftetter,Medici amp;

ibi ell luburbana ciuitas Hophenbsp;Aftron. peritiff.nbsp;28.?5l4»- 3?

Z9.50nbsp;Vindglit^orumaedificiuin

Strubinga,Straubing 50.22 48.4(5nbsp;nunc dirutu,ibi Loyfa amp;irya,duo

Teftodorphium,vulgonbsp;rapidiffima flumina ex alpibus ^-

DeckendorfFnbsp;30.45I48.47nbsp;currentia,confluunt

fl- ,nbsp;f'Bair^feumferiomioiarU

Ba hama,paflaw 31.nbsp;» 'j q j^x.

Abudiacum Danubianum,Strau-
binga,Chamum,Teaodorphium,
Batauia,Phorus, vt fupra.

—.nbsp;Grauedunu,grauenau 31.10I48.57

Angiloftadium.NeoborgiiijNeo--nbsp;LaudunuiTi,Landau 30.25I48.45

ftadium,Dietfurdium,Aychftadiunbsp;Dingolfinganbsp;30.1jl48.27

Kelhaimum.vt fupra.nbsp;Landefuta,landshut 2cj.J3i48.ilt;j

Wendingumnbsp;28.3t|48.S5nbsp;Mofzburgiumnbsp;29.35I48.19

Pfaftenhouennbsp;29.20l48.3tnbsp;Ariodunij,aerding 29.35i48.10

Fridobergomum Vindelicorumnbsp;Eckenfelda,patria D. loanis Land

vulg.Fridbergnbsp;28.41I48.22nbsp;fperger paftoris ccclefiae S.Iodoci

Schonganbsp;28.32147.40nbsp;Landcfutae,Ducis(ii Baij facellani

Landabergomum,vulg.nbsp;30.5(5148.20

Lansbergnbsp;28.3o|47.5(^nbsp;Schxrdinga ;nbsp;31.2pl48.50

Andexnbsp;28.50I47.515nbsp;Neagora Vindelicorum,vul.Neu-

Ambroniskcus, vulgonbsp;marakt natiuus locus D. liralmi

iimberfee'nbsp;28^45!47-5?nbsp;Gansnotarijvic.Ratif.jo.23l48.17

Beilhaimumnbsp;28.45147-4^ Brundunu Braunaw 3' 3l48.»o

Carolobergomum,Karlfpcrg,nbsp;Ottinganbsp;3o.?7

incunabula Imperatoris Carolinbsp;Burgufiu Burghaufen.30.51

47.5'2nbsp;Diethmaningium 30.51

47-45nbsp;Chimus lacus 50.20

47-?onbsp;Salisburgium quondam

47 50nbsp;luuauia diftanbsp;31. ©147.44

Italorum lacus 2p.10i47.22nbsp;S.Wolfgangus 31.30! 47.41

Tigurinus lacus 2y.37|47-;inbsp;Luphium.Lauffen 31. ol47-4t

vTÏI^o Muncheiinbsp;o ^ nonuPM.M C.

g?^xinum,Freyfing 29.27I48.20nbsp;Enfa,anonnnlhs Laurianum
Abufina,Abenfperg,inripaAmph 32.45! ®' ®

amnis fita,natiuitate loanis Auennbsp;S.Leopoldus

tiniHiftoriogr.Phil.Poëcs,amp;Manbsp;Steyra Steyr

thematici infignis 2P.37l4-8. onbsp;Neapohs,Neuftat

Hohenwanh 29. 0I4.8.35nbsp;ichadVvcnna

GRAPH, PE

q l{ipenfes Jußru luxta
Dantthium C.
Lintza, Pto.Aredatc,
Lintznbsp;Jî.JokS- 4

Ipfa, Ipsnbsp;35.45148. 6

Chremfanbsp;Î4- ÎI48.24

Melchanbsp;34-.'148. 5

Vienna panHonig,Pto.hiiiobona.
^t^nr quam Sabellicus viiTt diftam Fla
' uianam.Auftri9Metropolis,quœ
à Solymanno acriter oblefla fuit
anno.ty35.quiadueniente Cffare
terga deditnbsp;35. 8I48.21

f MorauU proumcU
V. G. M. C.
Olmuntha, Pto.Eburum,vulg.01
mûtz,Morauise regia 54.40(49.30
Trebetia,Trekitz 33.29
Znoimia,Znaem 34. o 4S.49
Tropana,Troppan 54.20(50. 6
Brunna,Prynn 34. 0(49. X
Stellemontanum,vulg.
Sternbergnbsp;34.45(49.58

q aleß^e proumcite
V. G. M. C.
Sittauia,Sittaw 32. 9I50.52
Gorlitiuro,Goilitz J2.?o(5i. o
Vratiflauia, PtoLBigordis.Slefiae
Metropolis, Preflau 34.34J5j.10
Glogauia magna, Ptol. Lugidu-

numnbsp;53. 1(5-1.31

Nifla,vul.Neyfie jj. oifo.30
Sagananbsp;32.8(51.30

Paucinum, Bautzen 31.50151. o

q Mifni^e Marchionatus
V. G. M. C.
Mifna, Meyffen ?o.45l5t. 5-
Torga,Ptol.Argelia }o.3(5(51. 30
MonsS.Annae 50.20150. 31
Leyptzigum, vulgo Leyptzig, ibi
claret Praeceptor meus V vlfangus
Schindler Cubiteü.facrae theolog.
Licen Coilc.prin.GoUegiatus,cas-

0

TRI A P.nbsp;F0.34.

terique viri in omni fludiorum ge
nere illuftratinbsp;i5gt;'58|5 ».24

Gry ma, Grymnbsp;30.11 ( 51.15

Lcyfznigum,vulg. Leyfznigfc, pa-
tria videlicet mea. Oppidum in ex»
cello monte natura lt;amp;' arte muni»
tum,habensarcem in colle alto pe
trofo, diäam Mildenftain,Ficde-
rico 8c loanni germanis fratribus
Saxoniœ Ducibus attinet,cui iign
noftra tempeftate praefidet Geor»^| J*
giusKitzfcher nobili genitus pro.?'! ^
lapia. Ibiqj dulci fulurro prœter-
fluit Molta limpidiffimus amnis
ex Boëmiœpromontanis procur-
rens,nbsp;30.20(51.10

Buechnbsp;30.21151.7

Rochlitium,Rochlitz 50.15(51. z
Aichitzanbsp;30.32(51. 7

Dobelium,Dobeln 50.32 51. 7
IVlitWeidanbsp;30.2851.3

Cholditza,Kolditz 50.14 51. 8
Friburgumnbsp;30.39 50.58

Chemnitza,Kemnitz 50.3550.56
Penicanbsp;50.1050.54

Ceitza,vulgo Czeitz 29.28 51. S
Drefena, Drefen » 31. 351. 0
Martisburgum, vulgo
Merfzburgnbsp;29.35 l5i«54

IÇ SaxortU Ducatu6
V. G. M. C.
Wittenberga, Pto^. Calegia, ^
Wittenberg

Halberftadium,Pto.Pheugarum: ^^ » / '
Halberftatnbsp;28.38I52.W,. ,

Luneburgum, Pto. Marionis
Lunenborgnbsp;27.50154. o

Brunfuicum,PtoI,Tulifurgium
Braunfuicknbsp;28. 0(51.34

Einbica, vulg.Einbeck, ibi nobile
zitum decoquitur 27.32(52. 6
Lcoburgum,Ptol.Gcenoenum Le-
benbergnbsp;28. 2I54.10
Hallis Saxonias 29.46j5t. -ff
Lubecum,Luteck «820I5448
Parthenopolis,Pco.Mcfuium

vul

Trapus partis Sax. amp; M. G.C.
Zangerhufanbsp;29.15151.5p

,4 Trtzleubia, vulgo
1^-Eyfzlubennbsp;29.20151.4(5

quot;quot; ç VVeßphalide Marchue
^ V.G.M.C,

Monafterium.Pco.Mediolanium,

vulg. Munfter, Metropolis VVeft.nbsp;. , ., ^ „ .

phali«,abAnabapti(HsnouaIeranbsp;Flenfzburgufn 28.18

faletiï diaa.qui poll longam occunbsp;Hamburgu,Pto.Treua 27.0

pationem ab ea expulfi lunt in nanbsp;Neumimfter 27.40

taliS.Ioan.BaptilKAnno.iÇ3 5.nbsp;Peuma,vulg.Plone 27.55

loannesveroLeydanusfartoril-nbsp;Slelzb.gum

lorum Dux,quem Regem Ifraël amp;nbsp;f 'Datu Vel Vanut t{egni

Sionefledicebant,inperpetuûfpenbsp;. Tteï. Çimbrica Cherfonefi .. f

ôaculum viuus Caiief ferreae indunbsp;îlitcnot fIG. M.nbsp;0

fus,atquecturrisS.Lamb.faftigionbsp;\Vorcena, worcken 28.37I57.2Î

Âifjjenfusjinedia peri)t.24.8 52, onbsp;Arrhufîa, natale folum lacobi

Ofnaburgum 24.1«) 52.30nbsp;lafparisDani vtriufque lin-

Padeburna.Pto.Teuderium,nbsp;gu£E profelforis 30.585(5.53

Palborn. 2ç.î8|51. onbsp;Ripis,vulg.Ryp 28,34 5(5.47

Sulatum,Soeft 24.5lt;îi5''45nbsp;Biburgum, Biborg 31.28 57,2(5

m Baßict alias Heßicenbsp;f Mechelhurgij Ttucatus

pJincUV.G.UX.nbsp;^ ..
Putzbachium ' 25-39150.35-BJ2fiûdlluni,.Pto^Laciburgum,

■ Calfilia^Kalfell alt;5i36|5gt;.?4nbsp;30.hI54.îlt;î

'nbsp;^ Marchiit'Brandenburg

genßs V.G.M.C.

Weifachum, Ptol. Sufudata,

rifu prouinci^nbsp;welfnach 2jgt;.49i53.Ȃ

® r ir rnbsp;Brandenburgum 30.35152.3(5

^ . nu^' ■nbsp;Haelburgû, Auelbut^

Swolnbsp;.22.815^47 qfomeram^'Duc.T.G.M.€,

Emd4nbsp;Steànum^Stetiin 33-101^4,0

Canä-

Camiiium,Camm j 8| 54 12nbsp;||[ HoruegU remi '^eninf.

Sundis.PtaBunicia 31.14, f4.}onbsp;Schodmmarck V.G.M.C.

y Golmona,Golmoiinbsp;Hammorenfis Epifc. 28.29I60. o

Scargardu Scargardnbsp;Bergen Epifcopa^is 24..6 6i.k

Gnplcualdia JI.56I54.18nbsp;Nidrofia Metrop. 20.56160.50

f Sequitur Sarmatia^quct isrnbsp;q Sueti^e regni T.G.M.C.

Scythia dicittir, halens in Je Hunga.nbsp;Vpfalia Epifcopalis 59.45 6r. $

riam,Volomam,^fjiam,LiuO'nbsp;Stocholma 42.J8 60.30

niamjVrufßamjCyvpalachiam,nbsp;Lincopia Epifc, 34.4561.0

qVrußicCiisr l^affkgetarumnbsp;%ToloniceregniC.

prouincix P. G. M.^I-tA ^nbsp;Cracouia,Ptol.Catrodunu,Polo-

Dantifcu,Dantzwicfc^'. 2[y4.54.nbsp;niae regia,Cracaw 57.50k0.i2

Sambienfisepifc. 44. onbsp;Potznania, Pco.i'tragona, v/u

Monsregalis 4i.l6l54.i7nbsp;Pofnaw 35'.iS|52.44'

ManaeburgG Prußiae 39.53154.45nbsp;Lantzitza^vul.Lözitz 37.0I52.45

f %uhiie '^ßue fiue iit^nbsp;Perachauia, aut Petrichauia

thenilt;cV.G,M.C.nbsp;^ . „ .. . gt;7:

Lipnitza 41. 3I4945nbsp;'^quot;quot;quot;^quot;'^j'^'^o-Limiolaleum

Sambocca 4245149.41nbsp;. quot; 36.I4|25.5'j

cholem5,autColomi346c[ 50.27nbsp;^ T aurkteCherfonefi/iunc

LeopoIis,aut Leoburgumnbsp;Tartaria:poniom Ciu.

4'5.I5|?o.55nbsp;Capha,Pt. Theodofia 63.20

q Liuoni^vltima Genna.nbsp;Cherfonefus 61.0
Cr ChriHiana; prouincia
P.G.C.
MariaeburguLiuonif ?0'?6f58-52
Reualia Epifco, 50.23I61.56
Rigametrop. 50.

Hapfelia pontif. 50.52|6o,4onbsp;Panticapaea

Trabaecciefia 51. 5I59 55nbsp;Tyriftata
^ Maffouilt;ie Igt;ucat.Ciutt.
Machopha 45.25I5Z. 4
Wiichegrada 4o.i7js2. 4
Rubefchopha 42.45j5j.54

f Lituani^e 'Ducatui ü.
Bilde
Colme

■ ^

nuper expugnata,ibi inciditSaus
fl.in Danubuim 45- 0I44.50
Nouomontana 45.0I42.20
Syngidunumnbsp;45.5O144 }o

q Vardania partis Miß a C

Vlpianumnbsp;48.30I42.40

Arichbantium 47.30(42. o

Mißd' bajßejeii inferior is ^

nunc Bulgaria C.
Schiltornanbsp;48. 0(44.5lt;5

Hadrianopolisnbsp;52.50142,45

hilippopolis,q Sc Tnmontium,
qu£e lt;Sc HadrianopoHsjSextusRuf
fusdiias facic vibes,Philippopolim
diftam Eumolphidam: Hadriano
pohrn vero Olympiadam. lornan-
des Piilendenam primam.Vftuda-
nam iccundam vocatam aflerit.
Hadrianopolis erat caput Imperij
Turcarum in Europa ante captam
Conftantinopolim.
Iftriopolis Milefiorunbsp;o

Toni,i,Tomos Plin.

f^ gens'fuifle. Sc a gruibiirfatigata
proditurnbsp;54'2o!45'15

q Huvgaria'KcgniC.
Alba r^^aUs.vulg. Stulweifenburg
5(5.3(5146.48
Buda,Pro.t;urta,Hungarias regia,
nunc paret Turcse,vulg.Offeu
}7.44l47, 0

Ferrea ciuitasnbsp;35. 0147.55

Leitipontusnbsp;35.27I48. i

Syclafmm Syclas , vnde oriundus
Chriftophorus CoUimitius Sycla-
fianus Mathemat. 34.57l47.5t
Soproniu Oedéburg 35,»2147.54

q Stirta Marchia
P. G. M. C.
Gretza,Gretznbsp;34.5514^.50

Morepontus,vulgo Bruck an der
murnbsp;34.50l47.j0

Pettanbsp;34-20140. 7

^ Charintid Trincipatus
P. G. M. C.

Villach,Pto.Vocoriu 32.10I4Ö.25
Gurtzia,vul,Görtz 52,16146.4(S
Sanöus Vitus 32 34|4().;S

^ Mhefana prouinda^aut
Thiroknfs Cowitatus^
■ Etfchhnt V.GM.C.
Brixia,Biixnbsp;30. o|4i5 6

Hallis Eninbsp;30 15I46.57

Enipontus Infpruck 30. 214^.55
Verona Bernnbsp;3i.gt;8l44'49

Bofnenßs regiones, qua: funt
lllirfs, Lihurnia, moda
C(trnania,Croaciay
Cr Dalmatia.

f Illiria er Liburnm C.

Saranbsp;~ 37.50l44.l1

Stridona,Pt,Sidrona, vul.Sorigna
S.Hieronymgt; patria 42,20143.20

Ela-

GRAPH. P
Flauonanbsp;37. 0I4.4.45

f DalmatU CL

Salonse colonia 43.20 43 • i o
Ragufia,Pt.Epidaur' 4 j. 54 42.20
Si'oinicuin,Pco.Sicum43.0 45.20
Scutara,Fto.jgt;codra 4,5.5041.50
Saloniananbsp;45.043.20

f HiflrU, Vuig. Hißerreich

peninfuU' Ciuit.

PoIa,lLilia pietas PUn.34.4o|44'50
Hiftrianbsp;35-43145-55-

JMoua ciuitasnbsp;55.41)45.35

Aquilegiii,vul-Algar 33.15145.12

Forumuilium co

Frigoii, Germanis Frigaul
diciturnbsp;53.52I45. o

Tergeftum Colonia, vulgó
Trieftenbsp;53.30I44.54

PARTILIS GK M Cl M

descriptio.

qU A C E B O N l ^,
aut EmuthU modo Turcilt;e
regtunculx tragus,
Tulantiorum
Apollonianbsp;45. 6)40.10

Aulonnaualis 44.^oj35).56

Helimiotorum
Bullis,Belliaca Strab. 45. CI39.4?

Edonidis
Keapolisnbsp;5t.i5l41.40

Amphaxitidis
Arethutanbsp;50.10l41.t5

Calcidiae
Panormus porrus amp;ci.5o.4o|4l.o

In finu Singitico
Stratonica Hadrianopolis poftea
5o.55|40-y5-

Paraxiorum
Ampel us ex trema 51.15(40.30

Amphaxitidis
Theäa onica,nric Salonica metro-
polis Philippenfium^ad quos fcri-
pfitS,Paulus duas Epiltolasiprio
rem ex Athenis, pofteriorem verö
ex Laodicia, quas eft Metropolis
Phrygiae Pacatian£e,ibi etiam prf-
dicauir S.Paulus 49.50140.20

Pelafgiotorum
lolcosnbsp;-3013 9.15

Phthiotidis in fihu Pelafgico
Demetriasnbsp;50.30! 38.5^

Larilli

Theb«nbsp;5M0I38.30

f In eiu4 mediterraneo C.

Taulantiorum
Arnillanbsp;45.20I40.40

Elymiotorum
Elymanbsp;45.40139,40

Oreftidis
Amantianbsp;46-o|;9.40

Albanorum
Albanopolisnbsp;46. o{4i. o

Almoporum
Europusnbsp;46.50l4i.20

Apfalusnbsp;46.20(41. s

Orbelia;

Garelcusnbsp;47.45I41.40

Eordaeorum
Scampes,Scopia, hodie Macedo-
niae capatnbsp;45.45I40.20

ALftriEorum

Ei^rffiumnbsp;46.20I40.50

lororum
lorumnbsp;47.45141.15

Sintices

Parocopolis 48.40I41.40
Heraclia Sintica 49.30)41.40

Odomantices amp; Edonidis
Amphipolisnbsp;50.014l.30

PhilippiSjibi natus eft Alexander m
magnus . De hac ciuitate mifit
S.Pauluslecundam epiftolam ad
Cerinthiosnbsp;SO'45l4i.45

L ijnbsp;Delquot;-

SECVNDA P
Deiïaretiocum
Lychnidusnbsp;45.5:0140.20

Lynceftidis
Heraclianbsp;47,40140.40

Pelagonorum
Stobinbsp;48.jol41.jo

Bifalciae

Offa,Olyranbsp;49.45141. o

Mygdoniae
Xylopolisnbsp;49.20I41. o

Apol onia Mygdonij 49.30140. jo

Chalcidicx
Äug£a,olim Melobotera

15)40.40

Emathi«
Europusnbsp;472040.20

Pellanbsp;49-20 40. f

JEgsea.nbsp;48.40 jj). 40

Fieri«

Vallaenbsp;49.4o|j(?.jo

Parihyaeorum
Eriboea (Croia regia) 4^.40139 45

Pelafgiotorum
Atraxnbsp;4S.3o|;9.2j'

LarilIa,AchiIlis patria 50.0I39.10

Stymphalias
Gyrtonaj Gyrto 45.50I39.30

Eftiotorum Theflalias pars
Metropolisnbsp;49.20)39. o

Phthiotidis
Heraclia Phthiotidis j0.j0l38.30

Theflalorum
Cypaeranbsp;49.0138,40

% Epiri^autMoloßtejnmc
}lt;^oinanilt;c,regiuncidd amp; ciui'
tates^ChaoniceV. G.C.

Caffiopolisnbsp;4J.jo|38,2J

Thefprotorum

Thyalmispro.nbsp;45.30I38. o

Acarnanum
Arribracia,Lartahodie48.0138.20

Chaonutn

Phanicanbsp;45.2ol58.4J

Calfiopsotum

CalTiopanbsp;47.0138.45
Amphilochoruin

ARS COSMO-
Aftacus,StratosPlinio47.i5l58.r^
^^chaia regiuncuU isr Cigt;
Anticyrhanbsp;50.30I37.30

qLocrornm O:^oloru T. G.C,

NaupaftuSjLcpathu hodieipTurji
cas ä Veneris ereprum 49.j0l37.35

Phocidis
Cirrhanbsp;S'0\i7,io

Megaridis
l^ifa? qftriä Megara /^ififiir^patria
Euclidis Mathematici 52.0I37.20

Atticae Mediterranean
Athenf,ftudium quondam vniuec
falc Platonis amp; Ariftotelis,nuceft
ciuitas diruta habens folam arcem
fortilT.Sethine di^am f2.45j37.15

Rhamnus
Bceotias
Creufa
Anthedon
Thebae Boeottse
Opuntiorum
Cynos

17 LocrorumEpicnemidorum.

Scarphianbsp;^ 5i.«5h8

Parnafimontis mediu 50.20I58. o

*nbsp;Helicon mens Mufis lacer.vbi
fons ex vngula Pegafi yi. 0I37.49

Qj^ Hellade flu. induquot;

duritur regi.(g ciuit.haf
yEtholi«
Chalcisnbsp;49. oljS.f

Doridis

Lilaeanbsp;fo.5l38.15

^Locroru Ozolorummediterranea.
*Amphifanbsp;49.30j37.50

^ Locrorum Epicnemidorum
mediterranea,
*Thronumnbsp;5115138.« j

f Vhocidk mediterranea:,

*nbsp;Pychia,Pytho dicitur Homero,
vbi Apollinis oraculG 50.50I37.45
Delphinbsp;50. oj57.40

f Opuntiorum mediterranea:.
Opusnbsp;52, oUS.iO

Tra

m Tracu, qua modo Gracia ai déni«

lcitur,haht lsept.llîrnpu.ah Ori^nbsp;amp; Abarmus 4S.35155-λ

tnteVontum,ahOcclt;ifuMifiamfu Laconic«

- ■ Alopusnbsp;50.50155^. 5

Lacedœmonnbsp;5:0.15155.50

Lernenbsp;yi. o[55.40

f In argolicofinu et laconia Q
Epidaurusnbsp;51, 5I35.50

•||I In Saronico jtnu Argia.

£pidaurus(^fculapi)) 51.50l56.2j
Bucephalum portus 51.25I56.4J
Corinthiae

Chriftianorum profli^tione circa Corinthus.Ephyra Poëtis tiomi-

annufnDommu453.-Rnetq;ibi- nata,nuncCoMnto,mctropolisA-
dem hodiemodernus Turcarum - - - - -
Imperator Solymannus fuam
aulamnbsp;56.0143. 5

Rhodopemons 52.30I4}. o
Nicopolis iuxta jEmum

5250145,50

Nicopolis ad Nefum 51.45I42.20
Aphrodifianbsp;53.35I41.40

f Cherfoneft iuxta Hel'

lefpontum.
* CalliopoHs, q amp; Gallipolis vrb»
dicitur,à qua amp; Hellefpontus vo-
catur Elo far de Gallipuli, quafi
maris anguilia ad Gallipolim

55. 0I41. 30
Elœusnbsp;54.40I44.45

q 'Peloponn^us ohm 'Danaa.
*Mor^, ho^e Turcarum, A pia Troc?en.

nis Tranus^ noliJiores^ Ci.

f Calabria P. L c.

Regium luiium Metrop.vul.
RMOnbsp;395015^.15

4.8.5o|5lt;J 30 f Campania îgt;.],c.
49,0156.25 Nolanbsp;40.15l40.4y

49.50136.20 Keapolis,prius Parthenope, ibi
fcripfit Virgilius optimus Poe»
50.40157. o car m Georgicorum libros
Propne vocata: Achaiaenbsp;jg.^oj^o. o

^gira,Hyperefiapnus so.iflj6.ff Salernum,Salerno 36,10140.30

L ii}nbsp;Ci

Capua 40,. o[4i. onbsp;Florécia.prius Flustia 5}.;o[4j. 4

-CamaejVndeSibyljiaCumana 'nbsp;Pifa.Metrop. 51.2^142,22

59.20I4r.50nbsp;r Tgt;iicatus Spoletanij tjuoH'

Sueffa,locus natiuus Auguftmi A1nbsp;,, ^ ßj^i^u P.L C.

.phi,Aftrolperitiüuni;58.4p|4i.3onbsp;Spoletuin 56.50 42.^}^

*r LatiLaut Latinorum 'nbsp;Aiiminu,vul.Rimino 3 j. o 4ï .50

P f C. 'nbsp;Alfifuoi, patria S.Francifci

Roma, olim terrarum caputnbsp;^ Monachi ^ iS.^hi.SS
--. Î6.40I4R110nbsp;Nurfia,nuncNortia,parria

Pranefte . / r7.3.oi4i.gt;fnbsp;if tLmminelt;e^aiit l^)Qman'

^uiculum oppidum,iuxta. quodnbsp;- dioU, ohm QallU togata

eftTiUculaiiavilla,id^eft,Poirefnbsp;■ 'P.I.C.

fioruilica 3Ó.lt;;o]4i,45nbsp;Bonoina,olimBolonia8cFelGna,

Treba ^ 57.5o|,-j.».4jnbsp;vul.Boiogiiala graffa 52.5I45.54

*Sulmo,patriâOuidii 40,39149. Onbsp;Mutina Ro.colonia jï'oi S.^o

1/^ . - ,,nbsp;Rhauennae 35.0144.2

BrunduGü(BranditÏ6542.5o|59.4önbsp;Parma 42» ol43.5o

Tarentun) (Taranto) 41,15139.45nbsp;q Märchi^Taunfuu^.aKt

S. Micbaël m gorga. mpnt.^^ ,nbsp;; rérutfanx, olm Venetianx

42.3%O.58nbsp;\egtonif¥.LC.

^ trentanorumnbsp;Veneti£emp.vulg3tiff.32.50 4-4-50

P.LC,nbsp;Padua',Patauium 52.5044.40

Buba 41.40I41.40nbsp;Tfidentum,Trento 30.30 45.18:

jjTelignorufn ■nbsp;Vincentia,Vicenza 52.1044.30

f),l,C.nbsp;Teruifnim }2.28
Orton,vulgö Pietra de pirati

40.42I43.15

f Marucinorum
'P. I. c.

Maternifl.oftia quot; quot; 39.^o!4M5

AncOna Empor.Sc porrus maris

tutusnbsp;îfgt;.}oi4}.4i

^Rhacanatumnbsp;36.4014512

fTufci^^e, ftol. Vctulo^

'nbsp;riutm,V.l.C.

Vkerbiii,oii'Tgt; lôgufta 35.43i42-'8

Pêrufia ADgufta 55,1X142.56
VolatèrfcTâ

' 5«na,Ssertiti

Rex Chriftianiffimus poll Itren-
nuum confliaum.à Cffarianis ca

ptus ell,Anno.ij 25- in feilo Mat
thisApolloli 28.22I44.50
Mediolanum,MyIan 28.20I45. ^
Genuanbsp;28.io!43.50

Taurinum, Ptol. Augufta

30.30
27.5c

TIHGlTJNyE MAV
ritanU^aut 'Barbarkte
T, Af. C,
Tingis Caefarea,vulTanger,nunc
Lufitanorumnbsp;6.30] jy.30

Abiliscolumna Herculis mons eft
contra Calpen Hifpanif montern,
ad ftriftum de Gibakar, Abila no-
ftris dicitur cognomine Simica,ob
fimiarit multitudinem 7.50
Heptadelphimon. 7.50
Babanbsp;S.io

Exiliffa,alias Septa
Sala

Solis mons
Benta

Dorathnbsp;lo.iolji. 15

Tamufidanbsp;7.t5l34.15

f C(efarie7ißs (sr SitipheU'
Jis Mauritanie ßtUf
er oppida.
Apollinisprom. »5-50l33-40
lulia Caefareanbsp;»7. oj3 3,2 o

Aqufficalidsjcolq» jj}. 0I53.10
Tuccanbsp;20. 0131.50

' ïppanbsp;;4.5o|3i.2o

Sigœpolis colo.vulgo La guardia

12. 0)54.40
Ciffa,vuIg.Cerlel 19.45I32.5 o
Thudacanbsp;20.50152.10

Sitici colonianbsp;21T. ojj^. 25

f Jfrk^ minore

TraHuiCr C. .
Colopsm^gnus 27.4Gl32.20
Colopsparuus 29.20I52.2Ç
Aphroditmmcol. 30,201:5.50
Bippon regia ci. ' 50.30 p.iy
Apollims facrura ^31.4012.20

Vtica,Catonis motte nobilis
vulg.Benfertnbsp;32. 0(32.45

Neptuni araenbsp;32.20)32.45

Cartago olim Pirfa 34.40)52.40
*Thunetû fiue Thuniflk.vul.Thu.
nys,ciuitas regia,quae vnà cumQo
leta propugnaculo (vt credebatuc
inexpugnabili) c manibus Barba-
roflœ per Inuiäifs.Carolum. V.Cf
fafem,Anno. »535. Menfe lulio,
vi direpta eft, amp; fumma Caefaris
qua prœditus eft benignitate,pro-
)rio regi rcftitua,relcruata fibi fo-
aGoletanbsp;33. 0)52 50

Clypea Pliti. Clupea in promont,
MercurijjPto.Hermœa dicitur.

Weapohs colo. 35.45155.0
Aphrodifium

Adrumentumcolo. 3lt;5'.40]52.40
Leptis parua,Leptis media quç 6c

A^eapo is dicirur
Saba tra

Phileni villa amp; arae
Sifara palus
Tritote palus
Pallas palus
Lybia palus
Lares
Vzanum
Dabia ^

qNumidUnouaCi.

Medium eiusnbsp;jp. o

Culucacoio.nbsp;2^.50

Tuccanbsp;29.50

Eizancirtanbsp;37-50

Capfanbsp;57,0

Calathanbsp;' ^

q Inter Syrtcs C

, Paru« Syrtis medium 39.0
ilagnaeSyrtismediuin 45,0

4l.l5|5o,jo bulis di£ta,eäam Babilonia noiia,
42.0I30.40 amp; Memphis,Babulicontigua,pro
42.50]28.90 vnaciuitàtehabcntur.Ibidemque
foletSoldanusaulam fuam tenerc,
fed modo p|retTurcώi.5o|2p 50

f Oßa Kih.

PrimG Heracîeoticû 60,50 31. 5*
Secundum Bolbiticu 51,40 31. 5
Tertium Sbenniticû 61.3031.5
Quartum Tineptimi 61.45 31. 5
Quintum Diolcus 62.10 3 1,10
SextuPachmiticum 62.30 ji.jo
30.30 Septimû Mendefium 62,45 3 ». 10
31.20 OdauumTanicicû 63.2051.15
30.30 NonumPelufiacum 63.45 ji.io
50.40 Ariînoënbsp;63.20 29.(0

28.40 Myformujnbsp;64.50 27.50

30.40 Berenicaenbsp;64. 5 25-50