TOESPJRAAK

BIJ DE

GEDACHTENISYIEEING

VAK HET

Vijftigjarig bestaan van het veouwen-

HÜLPZENDELINGGENOOTSCHAP, te Botterdam,

DOOR

ir. IL,. V T IV 15. E , lid van het Hoofdhestimr van het Nederlandschenbsp;Zendeliïijjgenootschap.

Geliefde Zusters in onzen Heer Jezus Christusï (l)

Aan de uitnoodiging om in uwe feestelyke zamenkomst een woord te spreken, heb ik niet

geaarzeld te Voldoen, ’t Is waar, de omstandigheden, waaronder gy het vyftigjarig bestaan van ¦Qw Hulpzendelinggenootschap viert, zyn evenmin

(1) De bijeenkomst werd gehouden den 17den Januarij 1872, ten huize van Mevr. C. KRUYFF, moeks. Tegenwoordig waren behalve de genoemde, voorzitsler van het Vrouwcn-Hulpzendeling-Seuootschap: de bestuurderessen Mej. M. HOFFMANN, secretaresse,nbsp;hievr. FÜHRI, VAN DER SAKDEN, Mevr. VAK GENNEP, ASSEN-1gt;ELFT de KONING, Mej. .1. R. HUGENHOLTZ, Mej. J. JORISSEN,nbsp;hievr. MEES, DEDEBOER, Mevr. VINKE, VAN DER LOOY, JMevr.nbsp;¦^AN VOLLENHOVEN, ROCIIUSSEN, Mevr. TUSSEN, OVERIIOF ; alsnbsp;S^noodigden der Tereeniging tot uitrusting der Zendelingen tnbsp;hlevr. VAN GRIETIIÜIJSEN, STRICK VAN LINSCHOTEN, 5Ievr. LO-BURGER en Mej.A. TRENITÉ , en ]Mej. OOSTYEEN, die op het

in ieder opzigt verbiedend, als 'die, waaronder het Nederlandsche Zendelinggenootschap zgn v^fnbsp;en zeventig jarig bestaan in dit jaar hoopt te herdenken. Hoevelen zpn èn van ons èn van nnbsp;uitgegaan, op wier christelpk geloof, gebed ennbsp;medewerking wij hoogen pr^s stelden. Geen wondernbsp;dan ook, dat uw hulpgenootschap, evenmin alsnbsp;het genootschap zelf, kan roemen op vooruitgang.nbsp;Hooggestemd kan dus natuurlijk onze toon niet zijn.

Toch verheugen wij ons met u in het vpftig-jarig bestaan uwer vereeniging met dankbaarheid aan God. Hoe betreurenswaardig het moge z^n, dat zelfs in een land, zoo klein als hetnbsp;onze, niet alle vrienden en vriendinnen der zending te zamen kunnen werken, ons genootschapnbsp;mogt, óók door uwe ondersteuning, vruchtennbsp;blijven zien van vroegeren arbeid, - zendelingennbsp;behouden, die het evangelie naar de Schriftennbsp;liefhebben en verkondigen en op meer dan honderd scholen in christeljjken geest onderwijs doennbsp;geven. Daarom verheugen wg er ons in, datnbsp;onder het Godsbestuur nu vijftig jaar geleden uwnbsp;hulpgenootschap werd opgerigt, dat niet alleennbsp;punt stond om naar Java te vertrekken , ten einde dóór, als ecMgc*nbsp;noote van den zendeling kreemer , de belangen van het genootschap mede te bevorderen.

Vooraf werd gezongen , Gez. 30 : 1, 4; na het eerste gedeelte der toespraak Gez. 83 : 6 en aan het einde Gez. 96.

•duizenden in de kas van het Nederl. Zendelinggenootschap heeft gestort, maar ook andere Vrouweu-'lulpgenootsohappen in het leven heeft geroepen, «n door de verspreiding van lectuur zoowel dennbsp;zendingsgeest heeft bevorderd als die godsvruchtnbsp;des harten, zonder welke de regte deelnemingnbsp;3-an de zending onmogelijk is.

Kwam het Evangelie tot onze heidensche vooi-Oudei's in de zevende eeuw uit Engeland - werd het Nederlandsche Zendelinggenootschap in hetnbsp;laatst der achttiende eeuw gesticht in navolgingnbsp;¦^an het engelsche - uit Engeland kwam ook denbsp;Opwekking tot de stichting van uw Hulp-zende-linggenootschap.

Trachten wij ons te verplaatsen (het is niet zoo uiterst gemakkelijk in onze tegenwoordige omgevingnbsp;en hij het gazlicht van 1872) trachten wij ons tenbsp;'''erplaatsen in den kriug van vriendinnen der zending, die in het najaar van 1821 bijeen waren tennbsp;huize van Mevr. Bi.i,iNKnuYZEB, geb. van Bïbebgek.nbsp;De juiste datum der bijeenkomst is onbekend ennbsp;’''an de namen der toen tegenwoordige vriendinnennbsp;hennen wij slechts, behalve de genoemde, diennbsp;''an Mevr. Prin* , geh. van Boetselaeb en Mevr.nbsp;hloiL, geh. Bostetn.

Met gespannen aandacht hebben de aanwezigen

1

de mededeeliiigen gehoord van den engelschen zendeling Tom aangaande z^ne werkzaamheid in de binnenlanden van de Kaap de Goede Hoop. Maarnbsp;echt practisch, gelijk de engelschen zpn, maaktnbsp;genoemde zendeling terstond gebruik van dennbsp;indruk, door hem teweeg gebragt. Krachtig ennbsp;dringend wekt hij zpne hoorderessen op om, innbsp;navolging van de engelsche Vrouwen-hulpzendeling-genootschappen, het eerste Nederlandsche te stichten. gt;In den naam des Heeren,” zoo spreekt hij gt;nbsp;»moet het van dit oogenblik af door u begonnennbsp;worden.” Hij vraagt pen en papier, begint eenigenbsp;boofdartikelen voor een reglement op te schrijvennbsp;en den naam van Mevr. Peins als voorzitster,nbsp;Mevr. Mom als thesaurierse en Mevr. Eminkhuïze»nbsp;als scriba op te teekenen. Hij dringt er op aan,nbsp;dat men zich met andere vriendinnen des Heereönbsp;vereenige en de zaak beproeve. »De Heer,” zoonbsp;spreekt hij, «verlangt geen stilzittende, maarnbsp;werkzame leden in zijn rijk, die voor zgnen naainnbsp;en met het oog op Hem de zaak aanvatten ennbsp;de hand aan den ploeg slaan.”

Gij ziet het, de dames werden om zoo te spreken overrompeld, gekozen, aangesteld, ge*nbsp;inatalleerd in hetzelfde oogenblik. Maar zulk eennbsp;drijven der christelijke liefde is dikwijls nood-lakelijk, om iets goeds tot stand te doen komen,

en de vergaderde vriendinnen behoefden niet gedwongen te worden om aan die krachtige roepstem gehoor te geven.

Den 8®*™ Januari] 1822 werd dien ten gevolge nw genootschap gesticht, ten huize van Mevr.nbsp;Van Ooedt , geb. Boonen. Tegenwoordig waren denbsp;dames, wier namen, gedeeltelijk ten minste, voornbsp;*neer dan ééne uwer nog een’ aangenamen klanknbsp;*nllen hebben, Mej. Biohon, Mevr. Ellinkhuizen,nbsp;Mevr. VAN Gennep, geb. van Gennep, Mevr. Horr-Hann, van dek Pot, Mevr. van den Ham, van deknbsp;Muelen , Mevr. Ledeboer , van den Ende , Mevr.nbsp;Van dek Loefp, van Aij.eb, Mevr. Maceay, Benessenbsp;Van MTip, Mej. van Mierop, Mevr. Moed, Bosteyn,nbsp;Mevr. Modi, Medcuers, Mevr. van Ookdt, Boonen,nbsp;Mevr. VAN Gordt, Chabot, Mevr. Pkins, van Boet-*edaer en Mej. de Vries.

Deze dorre optelling van namen, behalve dat *\] noodzakelijk mag genoemd worden om haarnbsp;te vergeten, die het werk begonnen, datnbsp;door u wordt voortgezet, heeft voor u deze be-^sekenis, dat zij u herinnert deels aan ontslapennbsp;Moedverwanten, deels aan vriendinnen, deels aannbsp;^Szulken, die als voorstandeiessen der zending

jaren lang bekend waren. Aan de genoemden derden weinige dagen later nog toegevoegd Mevr.nbsp;^siiNswiJK, VAN Aller, Mevr. Chabot, de Wit,

6

Mevr. Heuklots, van Ookdt, Mevr. van Ookdt, Mees en Mej. Schuller. Van al de genoemde namen,nbsp;gy hebt het opgemerkt, treffen wy er slechtsnbsp;Wee aan onder de tegenwoordige bestuurderessen.nbsp;Is er iets smartelpks in, dat wg thans de namennbsp;missen van geslachten, die om zoo te spreken,nbsp;onafscheidelijk aan de zending verbonden waren,nbsp;het is aan den anderen kant verblijdend, datnbsp;het nieuwe Rotterdam nieuwe namen en nieuwenbsp;krachten heeft geleverd.

Vijf en twintig jaren na de oprigting! Den IQden Maart 1847 zijn ten huize van Mevr. vannbsp;OoEDT, Chaboï, de bestuurderessen verzameld ternbsp;viering vau het zilveren feest. Daar ligt helaas!nbsp;een floers over de feestvreugde, óók wel omdatnbsp;er van de twintig eerste bestuurderessen nog slechtsnbsp;acht in leven zpn, maar vooral omdat de man,nbsp;die van de oprigting van het Vrouwen-hulpgenoot-schap af er het hartelijkste belang in gesteld, hetnbsp;met zooveel liefde gesteund en zijne toespraaknbsp;voor de feestelijke ure b^na gereed had, plotseling was opgeroepen, vóórdat hij haar kon uitsproken. De Vries ontsliep in den nacht vóór dennbsp;rustdag, den 7^™ Maart 1847. Warme hulde bragtnbsp;de gastvrouw aan zijne nagedachtenis, nadat ernbsp;gezongen was van Gez. 168: 3, 4.

De toespraak hierop door Mevr. van Oobdï ge-iouden, getuigt' van ootmoedige dankbaarheid aan God, hooge ingenomenheid, zoowel met de inwendige zending als met die onder de heidenen,nbsp;en van dankbare waardeering van den arbeid dernbsp;liefde, door reeds ontslapen en nog in leven zijndenbsp;hestuurderessen verrigt. Met het zingen van hetnbsp;laatste vers van Gez. 69 werd die toespraak besloten .

De aandoenlijke taak om het bijna voltooide handschrift van Ds. de Vkies voor te lezen, hadnbsp;Ds. OouT op zich genomen. Hij deed vooraf zingen Gez. 180: 2, naar tijdsgelegenheid aldus veranderd :

Uw liefdezorg wou ons bewaren.

Uw hand heeft ons gesteund, geleid.

Gij waart nabij in al die jaren,

\V’ erkennen dit met dankbaarheid.

Deez' avond roept ons bij ’t herdenken Van ’t geen in zwakheid is volbragt.

Op u te zien, die heil wondt schenken,

Wien lof en eer zij toegebragt.

Wel was er reden om Gode lof en eer te brengen. Gedurende die 25 jaren toch w'erd ernbsp;^oor wekelpksche bijdragen van één, twee of drienbsp;®tuivers, voor het zendingwerk te zamen gebragtnbsp;¦f 95,000, waarvan ƒ 82,000 gestort werden innbsp;^6 kas van het Ned. Zendelinggenootschap, terwijl

het overige besteed werd aan Kleine Stukjes en andere geschriften, die ten getale van 218,000nbsp;gedurende de eerste ‘26 jaren ter bestendiging dernbsp;deelneming en tevens ter bevordering van godzaligheid werden uitgereikt.

TJit eigene, vrijwillige bijdragen zonden bestuur-deressen zevenmaal aan de zendelingzusters in Indië, wat aan deze zoo uitnemend te stade kwa»nbsp;ten behoeve der inlandsche meisjes. Hiertoe hadnbsp;een brief van den bekenden zendeling Giirzwrr,nbsp;die, zoo als men weet, evenals de godvruchtigenbsp;Lacboix , oorspronkelijk door het Ned. Zendelinggenootschap werd uitgezonden, in het jaar 1826nbsp;de eerste aanleiding gegeven. In dat jaar vertroknbsp;zuster WiENKOTTEK, die de eerste bezending voornbsp;de zusters in Indië medenam. In 1830 werd o*nbsp;eene medegegeven aan zuster Luïke , sints langnbsp;overleden , maar wier hoogbejaarde echtgenootnbsp;nog met jeugdigen ijver op Amhon werkzaam i®nbsp;en uiterst getrouw in het o verzenden van berigtennbsp;uit zijn’ werkkring. Zuster Habtiö nam in 1833nbsp;goederen mede. In 1837 ontvingen de zendeling'nbsp;znseers op de Zuidwester-eilanden: Ba,HE, Luïk®nbsp;en Dommees , wat zij tot het genoemde doel behoefden, en nogmaals in 1840. In het daaropnbsp;volgende jaar werd eene bezending medegegevennbsp;aan zuster te Gast, later de echtgenoote van den

¦zendeling Lineman; in 1844 ontving zuster Ounsnor op Timor er cene voor die zending en in 1846nbsp;¦werd de Inspector tan Ehun er mede belast voornbsp;al de zendelingzusters.

Hier te lande gaf het Rotterdamscbe Vrouwen-hulpzendelinggenootschap reeds gedurende de eerste vijf en twintig jaren van zijn bestaan aanleidingnbsp;tot de stichting van dergelijke vereenigingen tenbsp;Utrecht, Dordrecht, Middelburg en Leiden,

Bij het terugzien op zoo grooten en ougedachten zegen, moet wel met opgewektheid gezongen zijnnbsp;Ps. 68; 14, naar tijdsgelegenheid aldus veranderd:

't Is God alleen , die ons de kracht Naar zijn gena heeft toegebragt,

O God! schraag dat vermogen; Versterk hetgeen gij hebt gewrocht,nbsp;En laat uw hnlp, door ons verzocht,nbsp;V'oortaan uw naani verlioogen.

Dan vallen voor uw zetel, Heer! Verloste zondaars dankend neer.

Dan zal het vrolijk zingen Ter eer uws naams van alle kant,nbsp;Zelfs uit het allerverste land,

Door lucht en wolken dringen.

Hoe jammer zouden wp zeggen, dat de Vkies zelf niet mogt voorlezen, wat hij geschreven had overnbsp;den goeden geest, die het hulpgenootschap hadnbsp;bezield. Het is ook nu nog behartigingswaardignbsp;en verdient ook in ruimer kring bekend te zijn.

10

gt; De geschriftenzoo lezen wy in het met zorg bewaarde handschrift van de Vbies , » warennbsp;meestal in den zuiver evangelischen toon geschreven. Zij spraken tot het gemoed en konden totnbsp;nadenken dringen. Zp waren geschikt om tenbsp;brengen tot en te versterken in het geloof ennbsp;een' godzaligen wandel, waarin Christus en denbsp;genade Gods in Hem - het kruis in zpne dierbaarheid - de vernierrwing van den inwendigennbsp;mensch en het Gode leven in gemeenschap desnbsp;geloofs met Christus als de kracht van onze krachtnbsp;en de roem van onzen roem - den grond en denbsp;hoofdtoon uitmaken.

»Gij hebt,” zoo had de ontslapene de toenmalige bestuurderessen willen toespreken, »gij hebt meer willen stichten dan behagen, meer voor hetnbsp;hart dan voor den smaak, meer met het evangelienbsp;dan met de wet willen werken. Christus als allesnbsp;in allen, maar ook Christus die in ons moetnbsp;leven en voor wien wij moeten leven , aan tenbsp;prijzen en zielen voor Hem te winnen, dat wasnbsp;de goede geest, die u leidde en de voorkeur deednbsp;geven aan godvruchtige en gemoedelijke schriftennbsp;boven keude vertoogen, dorre redeneringen ofnbsp;zulke, waarin de hedendaagsche twisten behandeld worden, die veler eenvoud verwarren.”

De opgewektheid en belangstelling in die feest-

11

viering voor 25 jaren, blijkt ook hieruit, dat er behalve de naar tijds gelegenheid veranderdenbsp;verzen, een opzettelijk lied voor vervaardigd was,nbsp;dat toen ook werd gezongen. Het luidt aldus:

Wij voelen ’t. Heiland! onze lof Zinkt bij uw liefde weg in 't stof,

't Was al gebrekkig, wat wij deên.

Niet ons de roem, maar U alleen.

Bewaar wat uwe hand begon.

Blijf onze kracht en levenszon;

Behoed ons voor verkeerde paan,

Doe aan uw hand ons nedrig gaan.

Schenk uwen zegen op ons werk.

Ontvlam ons hart, maak zwakken sterk.

Baan ons den weg, geef ons beleid Bij ’t geen door U wordt opgeleid.

Wij geven 't verder in nw hand;

Geloof en liefde zij de band.

Die ons te zaam met U vereent.

Uit U de lust en kracht ontleent.

By deze bede werd de daad gevoegd. Er werd eene inzameling gehouden en als feestgave hijeen-gebragt de belangrijke som van / 193.

En thans! Weder zijn vyf en twintig jaren verloopen. Wij vieren het gouden feest van uwnbsp;hulpgenootschap. Wij vieren het, vereerd door

12

de tegenwoordigheid der dames, leden van de Vereeniging tot uitrusting der zendelingen. Wgnbsp;vieren het in de woning der tegenwoordige voorzitster , wier hartelijk geliefde moeder, Mevr.nbsp;Moens, Schellink, van het jaar 1840 af tot 18nbsp;mede-bestuurderesse was. Hoe missen wij thansnbsp;Mevr. Adeiani, van Marken, die van het jaar 1829nbsp;af tot 1871, dus gedurende 42 jaren, tot uwnbsp;bestuur behoorde en van het jaar 1846 af alsnbsp;secretaresse werkzaam was. In de maand Maartnbsp;zal het eerst een jaar geleden zijn, dat zij ontsliep. Hare nagedachtenis blgve, in vereenigingnbsp;met die van hare zuster , Mevr. Mees, van Marken,nbsp;ook in uwe vereeniging gezegend, om de liefde,nbsp;welke zij haar toedroeg en den arbeid, welke zijnbsp;er voor verrigtte. Haar verlies, het blijkt voortdurend , was ook voor uwe vereeniging een grootnbsp;verlies. Hoe betreuren wij thans de afwezigheidnbsp;van Mejufvr. V., de éenige, die bij de feestviering voor 25 jaren tegenwoordig was, die reedsnbsp;in 1845 met het verzenden der boekjes werd belast en gedurende eene reeks van jaren de nauwkeurige thesaurierse was. Wij danken God, omdat hij haar zulk een’ gezegenden ouderdom geeftnbsp;en hare liefde voor de heilige zaak niet veroudert.

Na de viering van het 25 jarig bestaan gingen

13

de werkzaamheden gedurende ettelijke jaren ongestoord haren geregelden gang. Op de maandelijk-sche bpeenkomsten , die, met geringe uitzondering, getrouw werden gehouden, werden de kleine geschriften gelezen en uitgekozen ter verspreiding.nbsp;Door bestuurderessen en hare betrekkingen werdnbsp;ook een en ander uit het engelsch, fransch ofnbsp;duitsch tot het genoemde doel vertaald.

Op de zoogenaamde groote Vergadering, jaarlijks in de maand Maart gehouden, werd de rekening gedaan en nagezien door een’ der predikanten bij verschillende protestantsche gemeenten , dienbsp;dan tevens een opstel van zijne hand voorlas erinbsp;voorging in dankzegging en gebed.

Was het gedurende de eerste vijf en twintig jaren eene bijzonderheid, dat er goederen ten behoeve der inlandsche meisjes aan de zendeling-zusters gezonden werden, dit geschiedde in dennbsp;laatsten tijd jaarlijks. Gansche lijsten van verzonden kleedingstukken en naaigereedschap komennbsp;in de aanteekeningen voor. En even weibom alsnbsp;in Indië de bijbelsche prenten en het Neurem-berger speelgoed, waren hier de St. Nikolaas-geschenken, aan de jongens onzer zendelingennbsp;uitgedeeld.

In het jaar 1854 werd de correspondentie met de vrouwen der zendelingen, die vroeger uitslui-

14

tend door Mevr. Adkiaki werd gevoerd, aan onderscheidene bestuurderessen opgedragen. Nu en dan leverde zg stof op voor een Stukje, door hetnbsp;Vrouwen-hulpzendelinggenootschap uitgegeven ennbsp;onder zijne leden verspreid.

Zoo leefde het hulpgenootschap voort, gelpk het de aard is van een genootschap van vrouwen,nbsp;inzonderheid van hollandsche vrouwen, zondernbsp;gerucht te maken, maar degelijk. Daarnbsp;kwam het jaar 1859 en de moeijelijkheden in hetnbsp;Ned. Zendelinggenootschap gerezen, werkten ook,nbsp;hoe kon het anders? op dit hulpgenootschap terug.nbsp;Onderscheidene verdienstelijke bestuurderes.sen, ennbsp;onder deze ééne der oprigtsters, namen haar ontslag. Hoe somber (het staat mij zoo levendignbsp;voor den geest, omdat ik juist in dien tgd vannbsp;spanning was uitgenoodigd om op de vergaderingnbsp;in Maart tegenwoordig te zijn) hoe somber wasnbsp;toen die bijeenkomst. Niet alleen waren reedsnbsp;vele plaatsen ledig, maar van de tegenwoordigennbsp;wankelden er ook in het besluit om te blpvennbsp;medewerken. Nog erger werd het in het jaarnbsp;1864, toen ten gevolge van het uittreden vannbsp;vele beproefde en invloedrijke zendingsvrienden,nbsp;niet minder dan tien bestuurderessen van het hulpgenootschap bedankten. Hoe kon het anders ofnbsp;dit moest op den bloei uwer vereeniging een’

15

hoogst nadeeligen invloed uitoefenen. ÏTatumdgk niet alleen maar toch grootendeels ten gevolgenbsp;dier betreurenswaardige gebeurtenissen zijn de con-tributieën, die gedurende het jaar 1846, het jaarnbsp;vóór de vorige feestviering ƒ 4293 bedroegen, totnbsp;ongeveer ƒ 1500 gedaald.

Evenwel, laat ons’ niet ondankbaar zijn, het Vrouwen-hulpzendelinggenootschap ontving nog gedurende de laatste 25 jaren ƒ 71,104 tegennbsp;ƒ 95,000 in de eerste helft van zijn bestaan,nbsp;zoodat in het geheel werd bijeengebragt J 166,104.nbsp;öode alleen de eer! En terwijl toen ƒ 82,000nbsp;gestort werd in de kas van het ÏTed. Zendelinggenootschap, bedroeg de som van 1846 tot 1872nbsp;f 58,300. De achteruitgang, gp bemerkt het, ianbsp;van beteekenis.

Maar ik heb iets, geliefde zusters, dat geschikt is om de moedeloosheid voor opgewektheid ennbsp;nieuwen ijver te doen plaats maken. Een dezernbsp;dagen ontvangen brief, stelt mij in staat u tenbsp;doen hooren, hoe uwe zusters in Christus, tenbsp;Tondano in de Minahasa, het veertigjarige feestnbsp;der komst van het christendom aldaar hebbennbsp;opgeluisterd.

Het was den 14^®“ October van het vorige jaar. Onze goede vriend Rookeb had het er op gezet,nbsp;dien dag in zijne gemeente regt feestelpk te vie-

16

ren, en ongetwijfeld heeft zijne echtgenoot daaraan met haar gansche hart deelgenomen. Op gemelden datum, het was een zaturdag, kwamennbsp;des morgens ten 8 ure , uit de zestien verschillende wijken, de 450 nieuwe leden, ondernbsp;godsdienstig gezang kerkwaarts , om plegtig tenbsp;worden ingezegend. Aan de. vier hoeken der kerknbsp;wappert ons geliefd rood, wit en blauw. Denbsp;eerste vlag vertoont een kruis - de tweede geeft denbsp;cjjfers te lezen: 1831; 1871 - de derde de leuzenbsp;van ons genootschap: Vrede door het bloed desnbsp;kruises - de vierde: Loof den Heer! Gaat nu innbsp;uwe verbeelding die kerk binnen, door 2000 aan-dachtigen gevuld en ziet die slingers van Ooster.oehnbsp;groen om de pilaren, ziet die guirlandes de gansche kerk rond, telkens met bloem-bouquettennbsp;opgenomen. Dat is noch het werk van Eookeb,nbsp;noch van zijne echtgenoote; zij hebben er zelfsnbsp;niet van geweten. Eene inlandsche Majoorsvrouw,nbsp;eene pverige vrome christin, heeft op deze wjjzenbsp;in vereeniging met hare viendinnen hare ingenomenheid met de komst des evangelies in de Mi-nahasa aan den dag willen leggen.

Ehret die Frauen, sie fleehten und weben

Himmlisehe Kosen in ’a irdiache Leben. (1)

Eere de vrouwen , zij vlecliten en weven, Ilemelsclie rozen in ’t aardschc leven.

17

heeft een groot dichter naar waarheid gezongen. Maar in hoeveel hooger zin dan waarin hij hetnbsp;bedoelde, is het waar, wanneer de vrouw, zelvenbsp;der hemelsche goederen deelachtig, niet slechts hetnbsp;aardsche leven tracht te veredelen, maar het ooknbsp;te heiligen en te maken tot eene voorbereidingnbsp;voor het hemelleven. Neen, zy hebben zich nietnbsp;ondankbaar betoond, de christinnen, door allenbsp;eeuwen heen voor de onuitsprekeljke weldaden,nbsp;bepaald aan de vrouw geschonken door Hem, innbsp;wien noch man noch vrouw geldt, maar het geloof door de liefde werkende. Dit is, bij al hetnbsp;gebrekkige ook der christelijke maatschappij, eennbsp;onloochenbaar onderscheid tusschen haar en dienbsp;heidenwereld, aan wier toebrenging tot Christusnbsp;ook gij wilt arbeiden: ' door het christendom isnbsp;aan de vrouw de eer en de plaats hergeven, dienbsp;haar toekomen. Daardoor worden de kostelijke,nbsp;onwaardeerbare zegeningen van het huiselpke leven,nbsp;waarbij geen andere genoegens halen in de christelijke wereld genoten, zooals zij zelfs onder Israel,nbsp;maar allerminst onder de heidenen gekend werden.nbsp;Is dit geen gedachte om het vrouwelijke gemoed tenbsp;doen ontgloeijen, geen gedachte geschikt om zichnbsp;eenige neen veel moeite en arbeid te getroosten:nbsp;wp arbeiden mede aan de bevordering van hetnbsp;huiseljjk geluk onder de heidenen? Liefelpk zinne-

18

beeld; bij het kruis stonden Jezus moeder en de zuster zgner moeder en Mabu Magdalena, en naarnbsp;het graf gingen, toen het nog duister was, denbsp;vriendinnen des Heeren. Vrouwen het 'laatst bynbsp;het kruis, en wederom het eerst hij het graf,nbsp;maar ook het eerst verblijd door de mare dernbsp;opstanding. Kan het zijn, dat de vrouw, denbsp;christelijke vrouw, die hooge eer, door Jezusnbsp;Christus haar toegedacht, door ongeloof versmade?nbsp;Gij niet alzoo! Wie het kruis schuwe, gij- wiltnbsp;blyven staan met haar, door wier ziele een zwaardnbsp;ging en al werd het getal der mannen, die denbsp;opstanding van Jezus Christus uit de dooden loochenen , hoe langer hoe grooter, gij wilt haarnbsp;bljjven belijden. Van het levende, hart en levennbsp;vernieuwende, geloof in den levenden Heiland, hangtnbsp;het bestaan, de bloei en de zegenrijke werkzaamheid, gelijk vnn ieder zendelinggenootschap, zoonbsp;ook van uw hulpgenootschap af. De God ennbsp;Vader van onzen Heer Jezus Christus doe het unbsp;behouden, wekke het bij haar, die uwe plaatsennbsp;zullen innemen, opdat, gelijk in dit jaar hetnbsp;ïTederlandsohe Zendelinggenootschap, ook uw hulpgenootschap zijn 75 jarig bestaan moge herdenken.

Bij de Drukkers en Boekverkoopers M. Wijt amp; ZONEN, zijn verkrijgbaar de volgende Kleine Stukjes

Cents. I

85. nbsp;nbsp;nbsp;Blandina................ 07^! 133.

86. nbsp;nbsp;nbsp;{iede van een grijsaard ... 07^ 1134.

87. nbsp;nbsp;nbsp;Het huisgez. te ilaeterclale 15

88. nbsp;nbsp;nbsp;Inwendig Christendom on~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;135.

der Ilottentotten........05

89. nbsp;nbsp;nbsp;Aarons flood............. 15 136

90. nbsp;nbsp;nbsp;Het Paaschfeest...... ... 10 137.

91. nbsp;nbsp;nbsp;Leven van Chrysostonms . 07^138.

92. nbsp;nbsp;nbsp;Het geheimzinnige in dennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;139.

Christen................. 05

93. nbsp;nbsp;nbsp;Jacob Wilson............ 15

94. nbsp;nbsp;nbsp;De eerste kerkgang...... 10

95. nbsp;nbsp;nbsp;Wanneer ben ik , enz..... 06

96. nbsp;nbsp;nbsp;Overeenk. Christel. Godsd. 05

97. nbsp;nbsp;nbsp;Zendingsgave............ 15

98. nbsp;nbsp;nbsp;De zwarte knecht........ 10

99. nbsp;nbsp;nbsp;WaarschuAv. tegen valsche

overleggnigen............ 10

100. nbsp;nbsp;nbsp;De bedelaar.............. 05

101. nbsp;nbsp;nbsp;Samuel Mills............. 05

102. nbsp;nbsp;nbsp;Triomfboog van Titus .... 06

103. nbsp;nbsp;nbsp;Zijt gij gelukkig?......... 07^

104. nbsp;nbsp;nbsp;Uit- en inwendige zending 05

105. nbsp;nbsp;nbsp;De trvee erfenissen....... 05

106. nbsp;nbsp;nbsp;De waarde van het gebed. 07^

107. nbsp;nbsp;nbsp;Samuel Crowther......... 07^

108. nbsp;nbsp;nbsp;Catharina Philips ........07^

109. nbsp;nbsp;nbsp;Goodluck Day............ 07^

110. nbsp;nbsp;nbsp;De toestand der lieid.vrouw 07|

111. nbsp;nbsp;nbsp;Middel om rijk te Avordeii. 01

112. nbsp;nbsp;nbsp;Eene oude beproefde raad . 12^

113. nbsp;nbsp;nbsp;Verband ijver voor de zend. 07

114. nbsp;nbsp;nbsp;Éa-Poor-Negro.......... 05

115. nbsp;nbsp;nbsp;De zendel. onder de heid. . 05^

116. nbsp;nbsp;nbsp;Iets uit het leven eenernbsp;zendelingsviouw. Ie brief. 05

117. nbsp;nbsp;nbsp;De Christen-vrouwen der

Apostolische eeuw........ 06

118. nbsp;nbsp;nbsp;Christina en Esther....... 06

120. nbsp;nbsp;nbsp;De verhoogde Heer....... 05

121. nbsp;nbsp;nbsp;De zegenvijke vrucht van

een rijksdaalder,......... 02

122. nbsp;nbsp;nbsp;Opw. tot h. Averk der zend. 05

123. nbsp;nbsp;nbsp;De Baron Dhijhern....... 07^

124. nbsp;nbsp;nbsp;Een woord tot aanbeveling

der zendingszaak......... 07^^

125. nbsp;nbsp;nbsp;De toekomende Avereld., 05

126. nbsp;nbsp;nbsp;Iets uit het leven eenernbsp;' zeiidelingsvrouAv. 2e brief. 07

127. nbsp;nbsp;nbsp;Eene uit duizend........ 06

128. nbsp;nbsp;nbsp;llt;gt;ne Martelaarsgeschied. 0.5

129. nbsp;nbsp;nbsp;Een Ral)bi die ru.st zoekt

bij Clivistus............. 05

130. nbsp;nbsp;nbsp;De Christin geroepen totnbsp;deeln. aun de zendingzaak. 05

131. nbsp;nbsp;nbsp;Zoeken en vinden.......10

132. nbsp;nbsp;nbsp;De onfeilbare gids....... 10