Na langen tijd door twijfelingen heen en weder geslingerd te zijn, mogt ik eindelijk door Godsnbsp;genade, alle de vertroosting van het Evangelienbsp;Voor mij zelven aanneinen. Sedert dien tijd wasnbsp;het mijn vurigste wensch ook mijne geliefde betrekkingen in dit heerlijk voorregt te zien deelen.nbsp;In mijn� eersten brief aan mijnen broeder verhaaldenbsp;ik hem wat God aan mijne ziel had gedaan: ennbsp;ook later- herinner ik mij niet ooit voorbedachtelijk de gelegenheid verzuimd te hebben, om -waarnbsp;het mogelijk was over de eeuwige belangen vannbsp;onze ziel te spreken.

Toen ik St. Alban verliet en hem te Cambrid�e bezocht, was mijn hart zoo vervuld met dit onderwerp dat ik niet kon nalaten mijn gevoel voornbsp;hem uit te storten j ik sprak zonder cenige ^achterhoudendheid en trachtte in alles te toonen datnbsp;ik de leerstellingen der Christelijke Godsdienst

niet alleen met mijn verstand had toegestemd, maar dat zij ook een� diepen indruk op mijn hartnbsp;hadden gemaakt.

Hij scheen met genoegen over dit alles met mij te spreken , en wanneer wij het nu en dannbsp;oneens waren , was onze twist altijd zonder eenigenbsp;bitterheid, en mijn broeder trachtte dikwijls datnbsp;verschil weg te nemen , en mij te overtuigen datnbsp;wij in den grond der zaak hetzelfde geloofden.nbsp;Dat hij hierin niet slagen kon, zal ieder toestemmen die het onderscheid inziet tusschen een Christen die in het Evangelie al zijne vreugd heeftnbsp;leeren vinden, en iemand die Jezus Christus nognbsp;maar bij naam kent, zonder Hem voor zijn eigennbsp;hart als Zaligmaker te hebben aangenomen.

Hij was een opregt man , begaafd met een helder verstand, eene buitengewone zachte geaardheid;nbsp;mij had hij altijd de hartelijkste liefde betoond.

Op zijne zeden en geheel zijn uitwendig gedrag was nooit eenige aanmerking te maken. Zijnnbsp;grootste genoegen bestond in het vermeerderennbsp;van zijne kundigheden. Hij was ver gevorderd innbsp;de Latijnsche, Grieksche en Hebreeuwsche talen ;nbsp;verstond het Fransch en Spaansch, en sprak gemakkelijk het Italiaansch. Daar moest een tijdnbsp;komen dat hij alle deze dingen zou leeren verachten ; niet omdat dezelve nutteloos of verachtelijk zijn, wanneer zg worden geleerd en gebruikt in de dienst en tot verheerlijking van God,nbsp;maar omdat zij ons waarlijk verlagen, wanneernbsp;wij er onophoudelijk naar streven, alleen om onzen

hoogmoed te voeden, en door raenschen geprezen te worden.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opgeruimdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;en aangenaam in

Zoo verliepen twee jaren waarin wij gedurig over de hoofdwaarheden van het Evangelie spraken ; want wij zagen elkander, zoolang als ik tenbsp;Huntingdon woonde , cens of twee keeren in de week.

Na dien tijd begon hij zich minder uit te laten ; hij hoordenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;welnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;altijd aan,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maar antwoordde

bijna niet; naderhand erkende hij dat stilzwijgen vastelijk tenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hebbennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;voorgenomen , uil vrees dat

de goede verstandhouding tusschen ons beide mogt ophoudennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eenigzinsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verminderen door

onze verschillende meeningen. Toen onze familie naar Olney werd verplaast, zagen wij elkandernbsp;^eel minder. Jaarlijks kwamen wij elkander bezoeken , en wanneer hij bij ons vvas, bleef zijnenbsp;houding hierin hetzelfde; hij woonde stiptelijknbsp;onze huisselijke Godsdienst bij, luisterde metnbsp;deelneming naar ons spreken daarover, maarnbsp;bleef altijd even zoorzigtig in het verbergen vannbsp;zijne gedachten, omtrent de gewigtigste onderwerpen van ons geloof. Mogt er iets gebeuren datnbsp;hem onaangenaam kon wezen, zijne natuurlijkenbsp;goedwilligheid deed hem dat altijd voorbij zien.

In September 1769 ontving ik een brief uit Cambridge, met de tijding dat hij gevaariijk zieknbsp;was. Ik vertrok dadelijk en vond hem zeer erg.nbsp;Hij had zich ongesteld gevoeld op een reisje doornbsp;Walles ; en uit vrees van ver van huis door eenenbsp;ziekte te worden aangetast, was hij nacht en dag

met de koorts Toortgereisd. Spoedig na zijne terugkomst te Cambridge, kreeg hij zulk eenenbsp;hevige bloedspuwing, dat de Geneesheer het alleennbsp;aan zijn sterk ligchaainsgestel toeschreef, dat hijnbsp;dezelve had kunnen doorstaan, tevens verklarendenbsp;dat hij een� nieuwen aanval �nmogelijk kon tenbsp;boven ki;men. In dezen allergevaarlijksten toestand scheen hij zich niet meer dan in gezondenbsp;dagen over zijne ziel te bekommeren. Zijn bednbsp;was bedekt met romans en dergelijke boeken, totnbsp;verstrooijing geschikt. Naderhand vernam ik datnbsp;reeds in die dagen de gedachten aan God en denbsp;eeuwigheid zijne ziel menigmaal als bestormden,nbsp;maar dat hij, zich verlatende op zijn deugdzaamnbsp;gedrag, en hoegenaamd geen denkbeeld van gevaar hebbende, die gedachten altijd had verdreven.nbsp;Het behaagde God dat hij niet instorlte en spoedignbsp;krachten herkreeg; na tien dagen verliet ik hemnbsp;met alle kenteekenen van herstelling. Het isnbsp;waarschijnlijk dat deze ziekte, die hij geheel tenbsp;boven scheen te zijn, in Gods hand werd gebruiktnbsp;om zijn gestel te ondermijnen.

Den 16 Februari] 1770 werd ik op nieuw ontboden ; de tijdingen waren zeer verontrustend; de Geneesheer scheen weinig hoop te hebben.nbsp;De zieke was zeer verblijd over mijne komstnbsp;en scheen zich met herstelling te vleijen. Watnbsp;mij betrof, ik was in eenen regt moeijelijken toestand ; hij was hoogstbedenkelijk ziek, en scheennbsp;dat zoo weinig te vermoeden, dat zelfs geennbsp;enkel ernstig woord uit zijnen mond gehoord

werd. Zoo dikwijls het maar eenigzins mogelijk was, Irachtle ik over de onzienlijke dingen tenbsp;spreken; en den dag na mijne komst verzochtnbsp;it voor hem te mogen bidden, hetgeen hij terstond aannam. Ik herhaalde dit een en andernbsp;gedurig, maar zonder eenige blijkbaar gezegendenbsp;uitwerking; intusschen achtte ik zijne bereidwilligheid in het luisteren naar mijne woordennbsp;reeds een goed leeken ; want hoewel hij zelf nietnbsp;sprak, scheen het hem een genoegen van dennbsp;weg des Heeren met mijne eigene ziel te hooren,nbsp;hij gaf mij dan de hand en zag mij met een oognbsp;vol uitdrukking van hartelijke liefde aan.

Op den 21 Februarij overviel hem des morgens ten elf ure eene allerhevigste benaauwheid, dienbsp;bijna den geheelen dag voortduurde. Zijn lijdennbsp;was ontzettend. Ik had nooit iets dergelijks bijgewoond , en meende dat hij moest stikken; ooknbsp;de Doctor scheen zulks te vreezen. Op dien dagnbsp;gevoelde ik levendig de nabijheid van mijnennbsp;Ood ; Hij stelde mij in staat om, naast den geliefdennbsp;lijder gezeten, onophoudelijk voor hem te bidden.nbsp;Ik trachtte hem te doen opmerken, dat hij tenbsp;midden van zulk een zwaar lijden toch nog velenbsp;voorregten had , en daaronder ook vooral dat sommige zijner vrienden , gedurig over zijne ziel Godsnbsp;genadige ontferming inriepen. � Gij hebt gelijknbsp;was zijn antwoord, � ik hoop dat God zich mijnernbsp;zal erbarmen.� Op allerlei wijze drukte hij nu zijnenbsp;genegenheid voor mij uit; ik had hem nooit metnbsp;zoo veel tederheid mij ieder oogenblik de beste zegeningen hooren toewenschen.

Gedurende al deu tijd van de�e zware beproeving , mogt hij eene onderwerping aan Gods wil toonen, die men onder zulk zwaar lijden nietnbsp;altijd bij gevorderde Christenen aantreft Nooitnbsp;hoorde ik eene klagt van zijne lippen ; integendeel, in de ergste oogenblikken zeide hij dikwijls :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Ik wensch maar dal het God behage

mij in staat te stellen om zonder klagen te lijden ; ik heb geen regt tot klagen.� Eens zeide hijnbsp;hard op; �Laat uw stok en uw staf mij ondersteunen ! en, ach! dat het mogt zijn als in denbsp;dagen van ouds toen de kaars des Heeren mijnenbsp;tent bescheen!� Zekeren avond dat ik hem mijnenbsp;hoop uitdrukte , dat de Heer hem mogt genadig zijn,nbsp;antwoordde hij: �Ik hoop ja, ��n ding is waar,nbsp;dat ik nergens aanspraak op heb.� Dikwijls spraknbsp;hij met zulk een diepen ootmoed van zich zelf.nbsp;Ik meende iu dit alles het aanlichten van dennbsp;dageraad te zien, en twijfel niet of Gods Geestnbsp;geleidde langzamerhand deze ziel door den wegnbsp;van levendig schulbesef, tot het volle inziennbsp;van de genade die ons in Christus geopenbaard is.

Den 10 Maart barste hij op eens in tranen uit en riep mij luid toe: �0! verlaat mij niet!� Ik gingnbsp;bij het bed; hij greep mijne hand en bleef langnbsp;bidden. Eindelijk sprak hij:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Mijn broeder!

?� � Ja!� was het antwoord.

ik ben vervuld van alles wat ik u nog moet zeggen.quot; De vrouw die hem oppaste, vroegnbsp;of hij hartshoorn of iets anders wenschte: �Nietsnbsp;van dat alles kan mij helpen.� Ik vroeg; �Nietnbsp;waar, myn broeder, ik weet wat gij mij wilt

Hij zweeg eenigen t^d, en hernam toen: � Ziet: Ik make alle dingen nieuw��na een oogenWiknbsp;zwijgen, � Ja, Hij is maglig om dat te doen!�

Ik verliet hem een uur, nog minder om hem niet te vermoeijen, dan wel om alle mijne verwondering en vreugd voor God uit te storten.nbsp;Toen ik- terug kwam, onahelsde hij mij en metnbsp;het hoofd tegen mij leunende , zeide hij : � Broeder,nbsp;indien ik mogt herstellen, zouden wij veel meer voornbsp;elkander zijn dan tot hiertoe. Maar of ik leefnbsp;of sterf, het zal goed zijn ; ik weet het zal goednbsp;zijn. Ik heb iets gevoeld dat ik nooit vroegernbsp;kende, en ik ben verzekerd dat God mij metnbsp;deze ziekte heeft bezocht omdat ik te hoogmoedig was om het in gezonde dagen te leeren.nbsp;Nooit heb ik die voldoening ondervonden die iknbsp;nu geniet. Ik meende in mijzelf den grondslagnbsp;mijner hoop voor de eeuwigheid te vinden, ennbsp;in mijzelven vond ik toch geen� vasten grond omnbsp;nu op te rusten. Er was geen anker voor denbsp;ziel. Ik dacht dat gij dwaaldet, en toch wenschtenbsp;ik uw geloof te deden. Ik vond mij daartoenbsp;evenwel niet in staat, en dacht toch dat ik eensnbsp;tot het geloof zou worden gebragt. Gij hebtnbsp;meer door twijfelingen geleden dan ik; en onsnbsp;lijden, hoewel onderscheiden in aard en duur,nbsp;heeft ons tot hetzelfde einde gebragt. Ja ik hoopnbsp;Hij heeft ons beide geleid, die de Zijne tot zichnbsp;trekt. Eenmaal waren deze dingen mij dwaasheid,nbsp;maar nu heb ik een� vasten grond der hope, nunbsp;ben ik gerust,�

Toen ik hem des avonds verliet, zag hi) mij sterk aan en mijne hand vattende zeide hij opnbsp;eenen plegtigen toon: �Als ledig en nogtans vol,�nbsp;Is niets hebbende en nogtans alles bezittende,�nbsp;k zie de rots waarop ik schipbreuk leed, mijnnbsp;eigen verdienste : ik zie de rots waarop ik behouden worde, rrz�s chrisids. Ik heb vredenbsp;voor mijne ziel; en zoo ik herstel, het zal hoopnbsp;ik zijn om een bode des vrcdes ook bij anderennbsp;Ie wezen. Ik heb iets geleerd in een oogen-blik, dat alle mijne geleerde boeken mij in zoonbsp;vele jaren niet hebben kunnen leeren. Ik hebnbsp;dikwijls over deze dingen gedacht, maar ik wasnbsp;verblind door vooroordeel, en ik bleef blind omnbsp;dat ik geene verlichting zociit bij Hem, die onsnbsp;alleen de zegelen des boeks kan ontsluiten. Jfunbsp;is mij alles helder ; mijne twijfelingen en zwarigheden zijn nu opgeheven, en daardoor is allesnbsp;mij nog helderder en vaster. Het licht gaatnbsp;laat voor mij op, maar ��n ding vertroost mijnbsp;dat ik nooit met eenige Evangeliewaarheid dennbsp;spot heb gedreven. Altijd had ik eerbied voor'nbsp;de overtuiging van Gods kinderen, hoewel iknbsp;hun geloof niet regt kende. Hetgeen ik lijde,nbsp;is het gevolg mijner afstamming van Adams bedorven geslacht, en van mijn eigene overtredingen: het goede dat ik geniet, is uit Godsnbsp;overvloedige genade; � de kroon van alle Zijnenbsp;goedertierenheden is, dal Hij mij een Zaligmakernbsp;heeft leeren kennen ; een Zaligmaker niet alleennbsp;van anderen , maar ook van mijne anders verlorene

ziel, nbsp;nbsp;nbsp;Hoe gaarne zou iknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nu te Olney zgn inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{hij

weende bij het langzaam uitspreken Tan deze woorden) E�n uur spreken met den Hr. hetvios ;nbsp;als ik mogt herstellen zalnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ik overnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alles metnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hem

Hij vertelde mij toen dat hij sints vijf jaren de waarheid had gezocht ; namelijk sedert mijn eerstenbsp;bezoek nadat ik St. Alban had verlaten; dat hijnbsp;sedert den dag waarop hij als Evangeliedienaarnbsp;was geordend, tien jaren geleden , altijd onvoldaannbsp;was geweest met zijne inzigten in dat Evangelie;nbsp;dat hij altijd een diep gevoel had gehad van zijnenbsp;verantwoordelijkheid en van zijne groote verplig-ting om door leer en wandel te stichten, dat hijnbsp;zijnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gebrek menigmaalnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erkendnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;en reikhalzend

naar nbsp;nbsp;nbsp;waarheid en lichtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uitgeziennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;had. Opnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;den

10 Maart was die waarheid en dat 'licht helder voor zijne ziel geworden : want ook in zijne ziektenbsp;had hij gedurig daarover gedacht; toen eerst hadnbsp;hij alles duidelijk begrepen.

Het was verwonderlijk hoe ook zijn ligchaarn in die eerste dagen, nadat de ziel met de krachtnbsp;desnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;geloofsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aangedaan,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;werdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;versterkt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Van

den nbsp;nbsp;nbsp;10 totnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14 Maartnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hadden wij allenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoop

op herstel. Hij scheen dit ook te wenschen maar alleen om anderen van nut te wezen.

Zijne overtuiging was helder en vast, en hij wasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hiervoor tennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiterste dankbaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aan zijnennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Heer.

Op nbsp;nbsp;nbsp;den 10nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ma.art zeide hijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zachtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tot mij ; �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Welk

zeker te z^n van z�ne aanneming bij God, als ik ben van de mijne.�� Op een� anderen dagnbsp;zeide hij:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Dit* bed zou een leger van ellende

en heb nog zoo veel te leeren. In alles

kunnen zijn; en in zekeren zin is het dat ook, een leger van smart, maar tevens van vreugd,nbsp;van opvoeding en onderwijs. Zoo ik dezen nachtnbsp;sterf, dan weet ik dat ik zalig zal zijn. Mijnenbsp;verzekering is alleen op Gods onwankelbaar woord,nbsp;op mijne uiterste onwaardigheid, op de allesvol-doende geregtigheid van Christus. Broeder! ecnsnbsp;heb ik mijne zaligheid op eenen zandgrond willennbsp;bouwen; nacht en dag was ik bezig om allerleinbsp;dingen te leeren die mij nu van geene nuttigheidnbsp;zijn , ik heb mijne gezondheid daaraan opgeofferd,nbsp;en moet er nu voor lijden. Beklagenswaardignbsp;komen mij nu vele geschriften voor , die ik vroeger zoo hoog waardeerde. Ja gewisselijk iknbsp;achte ook alle dingen schade en drek te zjn omnbsp;de uitnemendheid der kennisse van Christus Jezus,nbsp;mijnen Heerel Ik moet op eene nieuwe school

gaan

ging het mij vroeger naar wensch; ik werkte maar om bewonderd te worden en ik werd bewonderd en geroemd , zoo veel ik 't hoopte ; � nunbsp;is alles anders en heb ik andere lessen te leeren.�

Den 13 des avonds zeide hij: �Wat al vertroosting en opbeuring ondervind ik, hoewel ik zoo ellendig lijdend daar ter neder lig. Nu zienbsp;ik eerst wie de goede keus had gedaan, en wienbsp;den slechten weg volgde. Alles komt funijl zoonbsp;helder voor, dat ik naauwelijks kan begrijpen hoenbsp;er zoo veel noodig is geweest om mijn verstand

hierin te verlichten. Alles wat ik zie is heerlik, heerlijker dan ik het kan uitdrukken. Hoe velenbsp;teksten die ik met de geleerde uitleggingen nietnbsp;begreep, worden mij nu geheel duidelijk. Daar isnbsp;maar ��n sleutel tot het Evangelie, het ge'oof namelijk ; daar is maar ��n Uitlegger van, Gods Geest dienbsp;het toepast op ons hart. Ik zal nooit kunnen uitspreken het zalig gevoel dat mijne ziel doorstroomde,nbsp;toen ik dien sleutel mogt vinden , toen ik dien Uitlegger leerde kennen. Ik beef bij het herdenken aannbsp;het vreeslijke van mijnen toestand; want mijne mee-ningen kwamen mij zoo wijs en goed voor, dat ik mijnbsp;had voorgenomen die tot het uiterste te verdedigen.nbsp;God heeft mij terug getrokken van den afgrond.�

Zijne schijnbare beterschap bleek weldra alleen eene oogenblikkelijke vermeerdering van krachtennbsp;te zijn, welke God hem verleende, opdat bij innbsp;staat Zou wezen van Gods groote daden en vannbsp;het nieuwe leven dat zijne ziel had leeren kennen ,nbsp;te spreken. Zijn gevoel was meestal geen eigenlijke vreugde, maar dien vrede Gods die alle verstand te boven gaat, en die Christus alleen geeftnbsp;dengenen die Hem liefhebben ; do hemelsche glimlach op zijn gelaat drukte dien vrede uit, ondernbsp;het zwaarste ligchaamslijden. Zijne woordennbsp;waren dikwijls, � � Verwonderlijk is het datnbsp;God op de menschen, op mij nederziet; ennbsp;ik ondervind het toch dat dit waarheid is, datnbsp;Hij alles weet wat ik lijde. Ik zie Hem en weetnbsp;dat Hij nabij is, ik hoor Hem spreken, komtnbsp;herwaarts tot Mij alle die vermoeid en belastnbsp;zijt, en Ik zal u ruste geven, Matth. XI.

Den 14 Maart bespeurde ik eene merkelijke afneming tan krachten , het spreken werd zelfs dennbsp;�volgenden dag dikwijls afgebroken en moeijelijk.nbsp;Bij oogenblikken evenwel sprak hij nog met levennbsp;en duidelijkheid van de Goddelijke dingen.

Den 15 des avonds sprak hij : � Daar is blijdschap in den Hemel over eenen zondaar die zich bekeert, meer dan over negenennegentig rechtvaardigen, die de hekeering niet van nooden hebben.nbsp;Dat is een van de teksten die door mij en doornbsp;vele anderen in een geheel verkeerden zin zijnnbsp;opgenomen. Waar is een regtvaardige ? Helaas!nbsp;was zou van mij geworden zijn indien ik achtnbsp;dagen geleden ware gestorven! waarop zoude iknbsp;dan gepleit hebben P op die ingebeelde reglvaar-digheid ? Neen , dan zou ik het nu reeds inziennbsp;dat er geene deugd in mij was, dan zou ik nunbsp;reeds met ontzetting uitroejsen: heuvelen valt opnbsp;ons , bergen bedekt ons ! Ik ben lang niet dankbaar genoeg voor zoo groot eene genade; � wel-ligt ben ik zoo ongevoelig door de zwakheid vannbsp;mijn ligchaam. Ik hoop ten minste dat, zoonbsp;mijne krachten mogten vermeerderen , ik ook innbsp;andere opzigten Gode beter zou verheerlijken.�

Den volgenden dag bemerkte hij zelf dat zijne vermogens eenigzins schenen te vermindereu.nbsp;� Ik was cens trotsch op mijn verstand en op allenbsp;mijne kundigheden, nu ben ik zoo stomp ennbsp;zwak, God heeft dat alles tot niets gemaakt omnbsp;mij als het ware te zeggen: roem nu nog innbsp;iets van het uwe. Alle mijne nog overige ver-

mogens wil ik gebruiken om te roemen in z jne barmhartigheid. In geen ding stel ik meer belang dan in Christus, in Zijn bitter lijden, innbsp;Zijnen dood, in de vergeving van mijne zonden.nbsp;Heb ik geene reden om Hem te prijzen ? al mijnnbsp;verstand, mijn denkvermogen zal geheel verduisterd worden , ik denk dat het spoedig geschieden zal, maar mijn Verlosser leeft en zal dan medelijden met mijne ellende hebben.�

Zijne smarten waren groot, zijne zielsvermogens somtijds zoo zwak, dat hij niet dan met groote moeite geregeld kon denken � en denbsp;Trooster scheen voor een� korten tijd van zijnenbsp;zijde geweken. Hij moest nog een strijd tegennbsp;al hel booze in ons hart doorstaan, de Heernbsp;gaf uit genade de overwinning. �Gij scheentnbsp;verleden Zaturdag gelukkiger dan nusprak ik.nbsp;D Gevoelt gij niet meer die vrede en vertroostingnbsp;die toen uw deel waren ? Twijfelt gij eenigzins aannbsp;uwe aanneming bij God.i�� Hij antwoordde: �somtijds geloof ik; maar somtijds ben ik bijna wanhopig. �

Nooit had ik hem te voren zoo driftig gezien als nu in zijne woorden en bewegingen, ik vroegnbsp;of hij niet kon bidden om kracht en ondersteuning ten einde daartegen te strijden. �Ja, maarnbsp;ik zie mijzelf afschuwlijk boos en verdorvennbsp;Indien ik in deze ziekte sterf, zet dan toch nietsnbsp;anders op mijn graf dan mijn naam en de plaatsnbsp;waar ik leeraar was; wat ik geweest ben, kannbsp;niet te spoedig door de menschen vergeten worden. Ik was op het punt geheel de�st te worden,

mijn ambt en pligten drukten mij onuitsprekelijk neder, ik had het alles willen verlaten. Ik, boos schepsel , werd nog godsdienstig genoemd, hoewel ik zonder Christus, en dus zonder God was in de wereld.�

Ik herinnerde hem aan eene merkwaardige he-keerings-geschiedenis, die hij eens op mijnen wensch had gelezen. Hij zeide die bespottelijk gevondennbsp;en als dweeperij terzijde te hebben gelegd. �Ennbsp;nu is het anders,� sprak hij weer, �nu weet iknbsp;dat God mij, die even Laag en diep gezonkennbsp;was, even zoo heeft gered, en mij mijne zondennbsp;heeft vergeven.�

Ik vroeg hem wat hij van mijne eigene bekee-ring vroeger dacht ? Hij antwoordde: �Ik vond uwen toestand vreemd. Toen ik u te London bezocht en uwe droefheid zag, zoude ik alles gegeven hebben om u te helpen. Ik wendde daartoenbsp;ook alles aan , en was zeer onaangenaam getroffen,nbsp;bij het zien dat alle mijne pogingen vruchteloosnbsp;waren, en trachtte mij hierin eindelijk te vertroosten door i!w lijden aan te merken als een oordeel van God over u, en mijne vruchteloozenbsp;moeite als een oordeel over mijzelven. De' Heernbsp;M. alleen kon u opbeuren. Dat verwonderde mij,nbsp;maar ik schreef het daaraan toe dat hij uw gevoelnbsp;beter verstond dan ik; � nu verwondert mij datnbsp;niet meer, met hem waart gij vereenigd doornbsp;het geloof, met mij niet.�

Daar is iets merkwaardigs in de ondervinding van Gods genade, wanneer zij waarlijk met eennbsp;. opregt hart wordt aangenomen; iedereen denkt

altijd dat hy het meest aan God is verschuldigd , dat zijne zonden de grootste, zijne uitreddingnbsp;de magligste is. Zoo vras het ook met mijnnbsp;broeder, hij vergeleek zijn toestand met dennbsp;mijnen, met dien van anderen, en vond altijdnbsp;zijne eigene behoudenis de wonderlijkste proevenbsp;van Gods genade. Van het begin van zijn levennbsp;af, had hij altijd omgegaan met menschen die hemnbsp;nog meer moesten verblinden, die alle zijne voor-oordeelen tegen de waarheid versterkten, en zijnenbsp;eigene geregtigheid voedsel gaven. Onbesprokennbsp;in alle zijne betrekkingen had hij ook zijne vrienden onder hen , die, geacht en geroemd door denbsp;wereld, meenden gcene behoefte te hebben aannbsp;het kruis van Christus. Eigen deugd en verdienste , achting bij de wereld, liefde bij verstandige , aangename menschen, dat was het hoogstenbsp;waar naar hij streefde.

Zoo lang hij nog hoop op herstelling had, sprak hij gedurig over de aan zijne zorg toevertrouwde zielen , en woog het hem zoo zwaar, aannbsp;de groote verpligtingen die op hem lagen, zoonbsp;weinig ernstig te hebben beantwoord. Ik zatnbsp;alleen bij zijn bed en hoorde hem bidden. � Onbsp;Heer! Gij zijt goed; liefde en genade zijn bij U,nbsp;Gij zijt de bron van alle kennis: Ik ben eennbsp;worm voor U, arm en dwaas en hulpeloos alsnbsp;een kind. Gij hadt mij menige ziel toevertrouwd,nbsp;en ik was buiten staat die tot U te brengen.nbsp;Help mij toch, o Heer, ik kan niets buiten U,nbsp;geef mij door Uwe genade dat ik getrouwer zij!�

(

Op een tijd van onophoudelijk lijden en zware pijnen zeide hij : � Mijn broeder, ik ben zoo gelukkig als een Koning.�

De dag v��r zijn� Jood vroeg ik hem of hij dien nacht had gerust, hij antwoordde: � ik heb eenennbsp;slechten nacht gehad, geen oogenblik geslapen,� Iknbsp;vroeg of hij had kunnen bidden; � Ja,� sprak hij ,nbsp;�ik heb gedurig mijne gedachten tot Jezus kunnennbsp;rigten en mijne uren met Hem in het gebed door-gebragt, ik ken geenen anderen troost dan deze.�

Den volgenden morgen werd ik opgeroepen om bij zijne laatste oogenblikken tegenwoordig te zijn. Iknbsp;vond hem in eenen diepen slaap, geheel stil en zoonbsp;het scheen zonder smart. Ik bleef bij het bed staan ,nbsp;tot men mij bijna dwong de kamer te verlaten ; vijfnbsp;minuten daarna was hij gestorven. Zijn dood trofnbsp;mij sterk, want hoewel wij geene hoop hadden ,nbsp;.scheen hij den vorigen avond mets verergerd te zijn.nbsp;De Heer van leven en dood behoedde hem voor langer lijden en bragt hem zacht over in de ruste, dienbsp;daar overblijft voor bet volk van God.

Jezus zeide �Die in Mij gelooft zal leven al ware hij ook gestorven. Ik ben de opstandingnbsp;en het leven.� Joh, XI.

DE LAATSTE UREN

JOHN C OW P E II;

iO

II

12

14