EEN ONDERZOEK IN DE ALGEMEENE PRAKTIJK NAAR DE VITAMINE B,nbsp;UITSCHEIDING (ANEURINE) V��R ENnbsp;TIJDENS DE DISTRIBUTIE.

J. C. OGTEROP

!ht

EEN ONDERZOEK IN DE ALGEMEENE PRAKTIJK NAAR DE VITAMINE Bj UITSCHEIDING (ANEURINE)nbsp;VOOR EN TIJDENS DE DISTRIBUTIE.

EEN ONDERZOEK IN DE ALGEMEENE PRAKTIJK NAAR DE VITAMINE B,nbsp;UITSCHEIDING (ANEURINE) V��R ENnbsp;TIJDENS DE DISTRIBUTIE.

PROEFSCHRIFT

TER VERKRIJGING VAN DEN GRAAD VAN DOCTOR IN DE GENEESKUNDE AAN DE RIJKS-UNIVERSITEIT TEnbsp;UTRECHT OP GEZAG VAN DEN RECTOR MAGNIFICUSnbsp;PROF. Dr. H. R. KRUYT, HOOGLEERAAR IN DE FACULTEITnbsp;DER WIS- EN NATUURKUNDE, VOLGENS BESLUIT VANnbsp;DEN SENAAT DER UNIVERSITEIT, TE VERDEDIGENnbsp;TEGEN DE BEDENKINGEN VAN DE FACULTEIT DERnbsp;GENEESKUNDE OP DINSDAG 17 JUNI, DES NAMIDDAGSnbsp;TE 4 UUR

� DOOR

JELES CORNELIS OGTEROP,

ARTS,

GEBOREN TE SLOTEN (N,-H,)

N,V, DRUKKERIJ K. VAN LEEUWEN - LAURIERGRACHT 91 - AMSTERDAM-C.

AAN MIJN OUDERS. AAN MIJN VROUW.

Bij het be�indigen van dit proefschrift is het mij een voorrecht, mijn oprechten dank te betuigen aan mijn Leermeesters, de Hoog-leeraren en de Docenten in de Medische en Natuur-phylosophischenbsp;faculteit te Amsterdam, waarbij ik mijn studie voor arts mochtnbsp;voltooien. In de eerste plaats gaat mijn dank uit naar den, helaasnbsp;200 vroeg overleden Hoogleeraar Van Rooy, Zijn wijze en glasheldere colleges hebben ertoe bijgedragen, dat mijn liefde voor denbsp;obstretie steeds groeide.

Van de andere Leermeesters wil ik ook gaarne een woord van dank richten tot U, Hooggeleerde Ruitinga. Met veel animo hebnbsp;ik steeds Uw buitengewoon interessante colleges gevolgd en iknbsp;ervaar in mijn praktijk nog dagelijks de juistheid hiervan.

U, Hoogleeraren in de Medische Faculteit te Utrecht, betuig ik mijn dank, dat U mij, hoewel voor U een vreemde, de gelegenheid heeft gegeven, de kroon op mijn studie te zetten.

HOOGGELEERDE DE LANGEN, Hooggeachte Promotor, U ben ik zeer erkentelijk dat U mij in de gelegenheid hebt gesteld,nbsp;een onderzoek in te stellen naar dit vraagstuk.

Tevens dank ik U ten zeerste voor de bijzonder vlotte wijze waarop U tot de afwerking mijner dissertatie hebt bijgedragen,nbsp;alsmede voor Uw welwillende critiek.

ZEERGELEERDE VAN NIEUWENHUIZEN, het is moeilijk om mijn dankbaarheid voor U onder woorden te brengen.

Aan U dank ik het initiatief en ik waardeer ten zeerste Uw buitengewone medewerking en welwillende adviezen, waarmedenbsp;U mij te allen tijde van dienst hebt willen zijn.

Nooit was het U te veel de behulpzame hand te bieden en mij met raad en daad bij te staan. Nogmaals mijn hartelijken dank.

ZEERGELEERDE ENGELHARD, aan U dank ik het tot stand komen van dit proefschrift, doordat Gij mij in de gelegenheid hebt gesteld, van Uw Laboratorium gebruik te maken ennbsp;Uwe assistenten te mijner beschikking te stellen.

Voor het gebruik van het Laboratorium gaat eveneens mijn

dank uit naar de Regenten van de Willem-Arntz-Stichting.

Verder betuig ik mijn erkentelijkheid aan de Collegae van de �Werkgroep Zuilen�, die mij welwillend van materiaal hebbennbsp;voorzien.

De Firma ORGANON te Oss dank ik langs dezen weg voor het beschikbaar stellen van Vitamine praeparaten.

Zeer Geachte Mejuffrouw CAPPON en Zeer Geachte VAN STEE, U beiden hebt voor mij het chemisch onderzoek verricht,nbsp;met een nauwkeurigheid en een onvermoeidheid, die bewonderingnbsp;afdwingen. Om duizend gelijke bepalingen te verrichten is heelnbsp;wat geduld en volharding noodig. Veel van Uw vrijen tijd hebtnbsp;Gij eraan opgeofferd. De dubbel-bepalingen gaven mij het bewijsnbsp;van Uw accuratesse. U beiden dank ik dan ook zeer hartelijknbsp;voor het niet geringe aandeel dat U hebt in de totstandkomingnbsp;van dit proefschrift.

Tot slot een woord van dank aan allen die mij hun medewerking hebben verleend.

HOOFDSTUK I.

Inleiding.

In dit proefschrift wordt een overzicht gegeven van het voorkomen van vitamine (aneurine) in de urine bij de arbeidende bevolking in Zuilen. Hiervoor kwamen in aanmerking alle willekeurige personen die op mijn spreekuur verschenen, en voor eennbsp;deel ook pati�nten die ik bij hen aan huis behandelde. Het zijnnbsp;allen menschen, waarvan ik de levensomstandigheden goed kannbsp;beoordeelen, en in het algemeen vrij nauwkeurig weet of ze ,,gezond� of ,.ziekelijk� zijn.

Het onderzoek gaat tevens over een groot aantal volkomen normale menschen van allerlei rang en stand, van allerlei leeftijd,nbsp;volkomen gezond, en die mij bezochten om een kleinigheid, zooalsnbsp;een wondje of cerumen of iets dergelijks, wat in het geheel geennbsp;invloed heeft op hun �gezond� zijn. Er is absoluut geen invloednbsp;uitgeoefend op hun leefwijze of voeding, zoodat de cijfers, die uitnbsp;het onderzoek voortvloeien, ook werkelijk de waarde geven vannbsp;het vitamine Bx gehalte in de urine, voortkomend uit het normalenbsp;dagelijksche menu.

Het grootste aantal cijfers verkreeg ik van vrouwen, aangezien voor den arbeidenden man het verzamelen van 24-uurs urine vaaknbsp;op moeilijkheden stuit. Er zijn daarnaast bepalingen gedaan bijnbsp;de armsten, en bij de meer gegoeden in de praktijk, om den invloednbsp;van den welstand na te gaan.

De onderzoekingen loopen van eind November 1939 tot April 1941. Hierbij werd nagegaan de invloed van het seizoen, terwijlnbsp;de omstandigheden het tevens mogelijk maakten, den eventueelennbsp;invloed van de distributie en den aanwezigen oorlogstoestand tenbsp;controleeren.

Verder deed ik een aantal bepalingen bij gravidae, onverschillig in welke zwangerschapsmaand zij zich bevonden, of er klachten waren al dan niet. Bij een aantal gravidae werd de Bx uitscheiding van maand tot maand vervolgd, en het gehalte aan Bx werd ook bepaald nadat de zwangerschap be�indigd was (variee-rende van twee weken tot twee maanden na afloop). Er blijkennbsp;velerlei zwangeren te zijn, die zeer lage waarden, tot nul toe, ver-toonen. Nagegaan werd, in hoeverre er correlatie bestaat tusschennbsp;deze lage waarden en de zwangerschapsklachten.

Ook bij verschillende zieke personen werd het vitamine Bx gehalte in de urine bepaald. Hieruit kwam een groep �griep� te

10

voorschijn, in hoofdzaak afkomstig uit de vecrtiendaagsche griepepidemie van Februari 1941. Van pati�nten uit deze groep werd het vitamine Bi gehalte van de urine berekend.

Daarnaast was er een groep van pati�nten met ischias, waarvan het resultaat wordt besproken.

Het onderzoek van pati�nten met struma geeft nog uitkomsten, die om een nadere bespreking vragen, eveneens van andere ziekten, zooals ulcus ventriculi, chron. nephritis en enkele hartpati�nten.

Doelstelling van dit proefschrift is:

,,D r e i g t er onder normale of onder bepaalde �bijzondere omstandigheden (seizoen of oor-�logstoestand) een hypovitaminose voor Bi innbsp;,,N ederland, zooals vaak door verschillendenbsp;,.onderzoekers is geopperd. (Sch�ffner, (1) en velenbsp;,,anderen�).

HOOFDSTUK 11.

Overzicht van de literatuur over hypovitaminosen in Europa.

Reeds vele eeuwen terug vinden we de beri-beri als zoodanig beschreven. Het was de gevreesde ziekte van de tropen, die endemisch voorkwam in Japan, Maleische Archipel en Nederlandschnbsp;Oost-Indi�. Ook vinden we beschrijvingen van enkele beri-berinbsp;gevallen in niet-tropische landen, n.1. New-Foundland, Labrador,nbsp;Noorwegen.

Eykman beschreef in 1927 twee beri-beri gevallen in Amsterdam, n.1. bij twee Chineezen van de Stoomvaart Maatschappij Nederland.

Moskowsky nam een proef met geslepen rijst op zichzelf en kreeg beri-beri (Berlijn) (2).

Over de aetiologie van de beri-beri is jarenlang veel gestreden. Pas de laatste jaren is men het er vrijwel over eens, dat dezenbsp;ziekte samenhangt met de voeding, en wel afhangt van een bepaald bestanddeel in de voeding, dat men in navolging van Casi-mir Funk �Vitamine� noemt (3).

Men had oorspronkelijk drie theorie�n:

1�. De Intoxicatie theorie.

2�. De Infectie theorie.

3�. De Deficit (avitaminose) theorie.

Bovendien waren er aanhangers van combinaties van deze drie theorie�n. Aanhangers van de intoxicatie-theorie trachtten be-smettingsproeven te doen en trachtten de �verwekker� te vinden.nbsp;In dezen tijd (1880�1900) was men, bij de groote vlucht die denbsp;Bacteriologie genomen had, geneigd om voor alles �bacteri�n�nbsp;te vinden (Pekelharing en Winkler 1893 Atjeh). De wisselingnbsp;met de seizoenen werd daarvoor als bewijs aangevoerd, hetgeennbsp;echter juist volgens de Langen als bewijs voor de deficit-theorienbsp;kan worden aangevoerd (4).

Toch vinden we nog aanhangers van deze theorie. Ze zien in het defici�nte di�et slechts een praedisponeerende factor, o.a,nbsp;Matsumura (5) en Tomita 1926.

Aanhangers van de intoxicatie-theorie vinden we in: Braddon (6), die echter later deze opvatting weer verliet, verder Gilmorenbsp;Ellis (7), Mc. Garrison (8), Verghese (9) en Van Dieren (10).

12

Tot de derde, n.1. de deficit-theorie, kwam men in het kort op de volgende wijze:

Het door Pekelharing en Winkler begonnen onderzoek naar beri-beri in Nederlandsch-Indi� werd door Eykman voortgezet.nbsp;Hij moest zijn hanen, die hij als proefdieren gebruikte, uit zuinig-heidsoverwegingen voeden met goedkoope overgebleven rijst uitnbsp;gestichten. Door een toeval kreeg hij voor zijn dieren ongeslepen

rijst, en ziet....... de dieren die aan polyneuritis gallinarum leden,

genazen op dit nieuwe dieet.

Zoo kwam men tot de waardetoekenning van het zilvervliesje. Hierin moest zich dus iets bevinden, dat in staat was deze polyneuritis gallinarum te genezen.

Vorderman deed in opdracht van de Indische Regeering en op verzoek van Eykman in 1896 een onderzoek naar het eten in denbsp;gevangenissen op Java en Madoera. Het resultaat was dat hijnbsp;vond, dat waar geslepen rijst werd gegeten kwam beri-beri voor,nbsp;waar dit niet het geval was, zag men deze ziekte practischnbsp;niet (11).

Braddon bevestigde dit op Malakka.

Grijns, medewerker en opvolger van Eykman te Weltevreden, zette zijn proeven voort, en was eigenlijk de eerste die beweerdenbsp;dat het zilvervliesje een stof zou bevatten, die onontbeerlijk zounbsp;zijn. Casimir Funk noemde deze onbekende stof Vitamine (1913).

Dit was dus weer een stap verder, want Eykman kende aan het zilvervliesje slechts een genezende werking toe. Grijns (12),nbsp;en W. Sch�ffner en A, Kuenen (13).

Onmiddellijk nadat dit alles bekend werd ging men pogingen ondernemen om deze onbekende stof te isoleeren. De eerste pogingen waren van Grijns in 1901, echter zonder succes. Anderenbsp;pogingen van Suzuki (14) en Funk (15). Seidell (16) bereiktenbsp;in 1929 een product dat 100 maal grootere concentratie had dannbsp;gedroogde gist (17).

B. C. P. Jansen en F. Donath (19) wisten in 1927 na 9 jaar onderzoekingen te hebben verricht het zoutzure zout van de anti-neuritische factor kristallein te krijgen. Uit 100 kg. rijstzemelennbsp;verkregen ze 30 mg, De werkzaamheid ervan werd getest op rijstvogeltjes. G. Eykman bevestigde deze resultaten in 1927 (19).nbsp;A. G. van der Veen (20) wist de bereidingsmethode enorm tenbsp;bekorten, n.1. tot twee weken met een dubbele opbrengst.

Nadat dit alles bekend was, kon men dus door middel van de voeding, de beri-beri tot verdwijnen brengen. Overal waar ditnbsp;vraagstuk werd aangepakt, kon men dan ook inderdaad zien, datnbsp;het epidemische karakter verdween. Toch verdween de beri-beri

13

als zoodanig niet geheel. Haar optreden werd slechts sporadisch, en naar Sch�ffner in 1913 beschreef, verschilde ze weinig van denbsp;Polyneuritis in Europa (21). Doch, zegt Sch�ffner, als we op hetnbsp;standpunt der alimentaire genese staan, blijft het gevaar van bepaalde voedingsfouten bestaan, en daarmede ook de kans op sporadische beri-beri.

Aangezien de voedingsfactor echter overal op de wereld zijn invloed doet gelden en niet gebonden is aan de tropen, komt dusnbsp;de vraag naar voren of de beri-beri ook in Europa kan optreden.

Volgens Sch�ffner treden hier in Europa geen epidemi�n op, omdat de Westersche voeding veel meer variaties vertoont ennbsp;de levensmiddelen rijkelijker behoedende stoffen bevatten dan innbsp;de tropen, en omdat er betere of gelukkigere verdeelingquot; van denbsp;beschuttende stoffen bestaat.

Hij schrijft de behoeding voor beri-beri epidemi�n toe aan het brood en de aardappel. Theoretisch is echter in Europa het voorkomen van beri-beri ook mogelijk, al is het misschien in zeldzamenbsp;mate. Vele niet herkende ziektebeelden in Europa, zouden misschien wel op beri-beri kunnen berusten. In ieder geval is hetnbsp;goed om bij elk geval van polyneuritis hiermede rekening tenbsp;houden.

Bij vele andere onderzoekers vinden we deze meening terug, ook in latere jaren.

In de eerste plaats noemen we Maurer, Oppenheim en D�rck. In 1932 schrijft Meyer (22) over hetzelfde vermoeden, n.1. datnbsp;beri-beri in Europa voor moet komen. Echter voegt hij er aan toe,nbsp;dat een onberispelijk geval van beri-beri, behalve een van Bircher-Benner, hem in Zwitserland niet bekend is.

In 1939 geeft Bickel te Gen�ve een uitvoerig overzicht over pati�nten met cardiale oedemen, die hij met vitamine Bj^ behandelde. Niet alleen zien wij een verbetering in den algemeenennbsp;toestand, zegt hij, maar de oedemen verdwijnen en de diuresenbsp;verbetert (23). De cardiale stoornissen en oedemen zouden overeenkomst vertoonen met het beri-beri hart zooals Wenckebachnbsp;dit beschreef in 1934 (24).

Doordat er met vitamine B^ verbetering intreedt, wijt hij dezen toestand aan een hypovitaminose B^, of nog sterker gezegd, dezenbsp;pati�nten zouden aan beri-beri lijden.

Ook in Holland vinden we beschrijvingen van soortgelijke gevallen, o.a. van v. Muyden (25) en Verhagen (26). In Maart 1939 beschreven Van Nieuwenhuizen en Wesly een geval vannbsp;inheemsche beri-beri (27).

Brauchle en Staekelin (28) beschrijven pati�nten met gecombineerde avitaminosen B^ en B2, vervolgens Bircher-Benner (29) en Schultzer (30).

14

Szent Gy�rgi wijst in het bijzonder op de prophylaxe van de vitaminen (31). Volgens hem zouden, bij voldoende vitamine-toevoer, ziekten als griep en pneumonie verdwijnen. Hieruit blijktnbsp;dus weer duidelijk zijn meening, dat er een hypovitaminose dreigt,nbsp;of reeds bestaat in Europa.

M. G. Vorhaus, R. Williams en R. Waterman (32) beschouwen de z.g. diabetische neuritis als een gevolg van vitamine tekort. N. Joliffe en C. Colbert (33) meenen hetzelfde voor denbsp;alcoholische polyneuritis.

Ook Bickel en anderen meenen samenhang te zien tusschen de gecombineerde strengziekten bij pernicieuze anaemie en B^ defici�ntie (E. filing (34)). Interessant zijn ook de mededeelingen vannbsp;M. H. Muller (35). Wij ontkenen hieraan het v�lgende: ,,Overnbsp;vitamine B^ is tot op heden maar weinig te doen geweest, omdatnbsp;men dacht dat het vitamine zoo verspreid in de voedingsmiddelennbsp;voorkomt, dat het in ieder menu wel voldoende aanwezig zounbsp;zijn (Scheunert (36)).

Bovendien is beri-beri hier practisch onbekend� (37).

Tegen deze meening komt steeds meer verzet, o.a. van W. H. Eddy (38), Mac. Garrison, H. E. Marks en Rowlands (39).

Zelfs R. Lecocq (40) beweerde dat bijna ieder die wit brood en geconserveerde levensmiddelen gebruikt een latente B^ caren-tie moet vertoonen. Zuiver beri-beri is echter bij ons uiterst �zeldzaam�. Wat de beri-beri in Europa betreft, citeert hij twee gevallen door Bircher-Benner in Zwitserland beschreven. Sinds innbsp;1894 op de Noorsche schepen het roggemeel-di�et vervangennbsp;werd door wit meel, zouden er meer beri-beri gevallen geziennbsp;zijn, terwijl dit v��r dien tijd niet het geval was.

Hij bespreekt vervolgens de samenstelling van ons menu en trekt hieruit de conclusie, dat wij dicht bij de hypovitaminose B^nbsp;leven en ver van den optimalen toestand verwijderd blijven. Hierna bespreekt hij methoden om de voeding te verbeteren en geeftnbsp;dan een pleidooi voor bruin- en volkorenbrood.�

Alle hier boven genoemde schrijvers beschikten toen echter nog niet over een goede methode om de aneurine in de urine te bepalen, en baseerden hun veronderstellingen alleen op het feit datnbsp;toediening van Bx een gunstige werking uitoefent, hoewel slechtsnbsp;per injectie (Aalsmeer) (41), want per os blijft de gunstige werking achterwege.

Of hypovitaminose Bx in Europa werkelijk dreigt, is een punt dat in hoofdstuk VI nader zal worden besproken. Wel is reedsnbsp;bekend dat de vitamine Bx behoefte onder bepaalde omstandigheden duidelijk kan stijgen.

Denken wij ons in, dat b.v. ��n van de belangrijkste stapel-

15

plaatsen van het lichaam, n.1. de lever (E. A. Cooper (42) en H. G. K. Westenbrink (43)), ziek wordt, dan kunnen wij onsnbsp;voorstellen dat deze stapelfunctie tijdelijk of voor langeren duur,nbsp;hetzij gedeeltelijk, hetzij geheel verloren gaat. Wij denken b.v.nbsp;aan de levercirrhose. Dat hieruit een belangrijke stoornis in denbsp;vitamine huishouding moet volgen, ligt wel voor de hand.nbsp;Bovendien is gebleken, dat bij een verhoogde stofwisseling zooalsnbsp;hyperthyreoidie en koorts meer Bi noodig is. (De Langen (44),nbsp;Wachholder en anderen).

Zou dus in bovengenoemde gevallen de alimentaire toevoer van Bi gelijk blijven aan dit onder normale omstandigheden, dannbsp;spreekt vanzelf dat we hier als gevolg een tekort van Bi krijgen.nbsp;We noemen dit: Voorwaardelijke defici�ntie. Sch�ffner noemdenbsp;dit z.g. Enterogene beri-beri (45), (46).

Ook bij primaire ziekten van de tractus digestivus kan het tot een hypovitaminose Bi komen, b.v. na maagoperaties (Groennbsp;1935) (47).

Echter spelen ook andere factoren een rol, b.v. het dieet. Bekend is, dat een koolhydraatrijke voeding meer vitamine Bi eischt. (F. Stabler (48) en E, Gr�nthal (49)).

Tengevolge hiervan is de meening geuit, dat een di�et zooals b.v. het Ulcusdi�et en het galblaasdi�et, wel eens zou kunnennbsp;leiden tot een secundair vitamine Bi tekort.

Hiervoor verwijs ik naar hoofdstuk V �Ulcus-pati�nten�.

HOOFDSTUK III.

Methodiek van de bepaling van vitamine Bx in de urine.

Het was E. A. Cooper in 1914 die het eerst mededeeling deed over de aanwezigheid van vitamine in de urine, Helmer (50)nbsp;toonde het in 1933 aan met de rattengroei-methode. Thans, nunbsp;er goede methoden bestaan om vitamine Bx in de urine aan tenbsp;toonen en quantitatief te bepalen, twijfelt niemand daar meer aan,

In 1936 lezen we echter nog bij Roscoe (51): ,,In normaal gevoede menschen-urine wordt Bx niet gevonden,�

De pogingen om vitamine Bx in de urine aan te toonen zijn dan ook slechts langzaam gevorderd,

E�n der eerste quantitatieve bepalingsmethoden is aangegeven door Harris en Leong (52), Zij bepaalden de aneurine in urinenbsp;door middel van een biologische methode, n.1, de Bradycardie-methode van Birch-Harris (53). Zij maken gebruik van het feit,nbsp;dat de hartslag van ratten op aneurinevrij di�et tot de helft daalt,nbsp;n.1. van 500 tot � 250�300. Ze zagen al dat personen die beternbsp;eten, meer uitscheidden dan personen die minder eten.

Een andere biologische methode is de schimmelgroei-methode van Schopfer en }ung 1938.

Schopfer vond in 1935 dat bepaalde schimmels op een bepaalden voedingsbodem groeien als er een zekere hoeveelheid aneurine innbsp;aanwezig is. Deze beide methoden hebben in verband met denbsp;omslachtigheid geen beteekenis voor de kliniek.

Een volgende methode, waaraan we ook weinig hebben voor de kliniek is de ,,fermentation-test�. (Schulz, Atkin en Frey 1937,nbsp;1938 (54)).

De eerste goede bruikbare methode om op snelle manier vitamine Bx in urine te bepalen, is de thiochroom-methode van B. C. P. Jansen 1936 (55).

In 1936 ontdekte Peters (56) dat bij inwerking van rood bloed-loogzout op aneurine in alcoholische oplossing een sterk blauw fluoresceerend reactieproduct ontstaat, hetgeen identiek is metnbsp;een gelijke stof uit gist ge�soleerd, die thiochroom was genoemd.nbsp;(Kuhn (57).

Het gevormde thiochroom wordt door isobutanol uit het reactie-mengsel uitgeschud en de intensiteit van het fluorescentielicht door middel van den fluorometer van Cohen (58) bepaald.

Deze werkwijze is opgesteld door H. G. K. Westenbrink en J. Goudsmit (59).

17

Urine wordt met een viervoudige hoeveelheid water verdund en met geconcentreerd zoutzuur ingesteld op een Ph = 3, zoodatnbsp;congorood papier zwakblauw wordt. Daarna voegt men 100 mg.nbsp;frankoniet K.L. per 30 cc urine toe en roert ongeveer drie minuten. Bij deze zuurgraad wordt het aneurine aan het frankonietnbsp;geadsorbeerd. Dit geactiveerde frankoniet wordt afgecentrifugeerdnbsp;en uitgewasschen.

Het uitwasschen geschiedt met aangezuurd water (Ph = 3) en 96 % alcohol. Het wordt dan gedroogd bij een temperatuur vannbsp;100� C. Na het drogen wordt het fijn gewreven en in porties vannbsp;100 mg afgewogen. Deze worden gebracht in een serie van 60 ccnbsp;inhoud centrifugebuizen. Men voegt dan 2 cc methanol toe. Daarna laat men zuivere stikstof doorborrelen. Onderwijl voegt mennbsp;1 cc 30 % natronloog toe en telkens na een halve minuut eennbsp;hoeveelheid 1 % K-ferricyanide oplossing en 2 cc water.

(De hoeveelheid 1 % K-ferricyanide hangt van de urine af. Te veel toegevoegd vernietigt namelijk het thiochroom en te weinignbsp;oxydeert niet alle aneurine. De schrijvers vonden, dat de optimalenbsp;waarde lag bij 0.8 cc. Voor zuiver aneurine is minder ferricyanidenbsp;noodig, hetgeen verklaard wordt doordat een deel verbruikt wordtnbsp;door andere reduceerende stoffen in de urine).

Daarna voegt men 13 cc isobutanol toe om het gevormde thiochroom te extraheeren. E�n minuut hierna wordt de stikstofstroom stopgezet en de buis afgesloten. Dan gaat men centrifugeeren. Denbsp;twee vloeistoffen scheiden zich en met een pipet neemt men 10 ccnbsp;van de bovenste laag, de isobutanollaag, af, die men in een buisjenbsp;van den fluorometer van Cohen brengt. Hiermee meet men denbsp;intensiteit van het fluorescentielicht door middel van een galvanometer, verbonden met een licht electrische cel.

Voegt men g��n K-ferricyanide toe, dan valt er ook een fluorescentie te meten, die geelgroen is. Deze wordt dus met het blauu^e licht van het thiochroom tezamen gemeten. Daaronii wordt ��nnbsp;portie frankonieteluaat niet met ferricyanide behandeld. De uitslag van den galvanometer die deze portie geeft, trekt men nu afnbsp;van den totalen uitslag van de andere porties en krijgt zoo eennbsp;maat voor de hoeveelheid gevormd thiochroom. Om dezen uitslagnbsp;van den galvanometer om te kunnen rekenen in een hoeveelheidnbsp;aneurine zijn er bekende hoeveelheden aneurine toegevoegd aannbsp;zeer aneurine-arme urines. De storende werking � van bepaaldenbsp;bestanddeelen in de urine wordt voor het grootste gedeelte opgeheven door vooraf de urine te verdunnen met water.

Wij komen nu tot de beschrijving van de methode door ons toegepast om het aneurine in de urine te bepalen.

�nze methode wijkt slechts weinig af van de zoojuist beschreven methode.

18

Wij zuren de urine aan tot een Ph = 3. Daarna pipetteeren we 2 maal 8 cc urine af en doen deze elk in een buisje. Aan elk dernbsp;twee buisjes wordt dan 125 mg frankoriiet toegevoegd. Tevensnbsp;wordt er H cc water bij gedaan.

We roeren dan drie minuten om de aneurine-frankonietbinding tot stand te brengen. Dan centrifugeeren we en gieten het bovenste af. Daarna wordt bij de rest 15 cc aangezuurd water (Ph = 3)nbsp;gevoegd, opnieuw gecentrifugeerd en afgegoten. Hierna wordt innbsp;elk buisje 2*^ cc methylalcohol gedaan en een stikstofstroom doorgevoerd tot volledige vermenging.

Terwijl de stikstofstroom doorgaat, voegen wij 1 cc natronloog 30 % toe.

Tot nu toe werden de twee buisjes op dezelfde wijze behandeld. We voegen nu echter aan het tweede buisje 0.7 cc 1 % rood bloedloogzout toe (dus niet aan het eerste buisje).

Dan voegen wij weer bij elk der buisjes 2 cc aquadest en 13 cc isobutanol toe. We wachten twee minuten en onderbreken daarnanbsp;den stikstofstroom.

Nu centrifugeeren we en pipetteeren 10 cc van de bovenste laag af. Deze worden in ge�ikte buisjes gedaan en in den galvanometer van Cohen geplaatst. Het eerste buisje is de blanconbsp;proef. Het verschil met het tweede geeft den uitslag van hetnbsp;gevormde thiochroom aan.

De omrekening gaat op de reeds boven beschreven wijze.

HOOFDSTUK IV.

Welke waarde moeten wij nu toekennen aan een hoog of laag gevonden hoeveelheid in de urine.

Om hierover een beter oordeel te kunnen vormen, moeten wij eens nagaan welke factoren hierbij een rol kunnen spelen. En dannbsp;kunnen wij hierbij zes punten opsommen, die hun invloed kunnennbsp;doen gelden.

1. nbsp;nbsp;nbsp;Een alimentaire factor.

2. nbsp;nbsp;nbsp;De stapelfunctie, voor B, van bepaalde organen.

3. nbsp;nbsp;nbsp;Eventueele resorbtie-stoornissen.

4. nbsp;nbsp;nbsp;Uitscheiding, door de nieren van vitamine B^.

5. nbsp;nbsp;nbsp;De stofwisseling.

6. nbsp;nbsp;nbsp;Het ,,kind� bij gravidae.

Wij zullen deze zes verschillende punten achtereenvolgens wat uitvoeriger behandelen.

1. Een alimentaire factor.

Zooals reeds in vorige hoofdstukken gezegd is, hangt in de belangrijkste plaats de vitamine B^^ balans af van de hoeveelheidnbsp;vitamine B^ die voorkomt in onze voedingsmiddelen.

We zagen reeds, dat in de tropen, waar de rijst ��n der belangrijkste voedingsmiddelen is, het polijsten van de rijst ��n der voornaamste oorzaken is voor het ontstaan van de beri-beri. Wij zien dus al dadelijk van welk groot belang het is of ons hoofdvoedselnbsp;veel of weinig B^ bevat. We gaan daarom eerst na in welkenbsp;voedingsmiddelen Bj voorkomt, en in welke verdeeling.

De meeste natuurlijke voedingsmiddelen blijken een matige hoeveelheid vitamine B^ te bevatten. Geen van hen bevat hetnbsp;echter in zeer hooge concentratie. Om dus voldoende vitamine Bxnbsp;te krijgen, moet iemand een goed gemengd di�et gebruiken (Harris). Dit is eigenlijk een verschil met de andere vitamines. Er zijnnbsp;bepaalde voedingsmiddelen die daarvan een zoo hooge concentratie van het vitamine bevatten, dat gebruik daarvan eiken dagnbsp;reeds voldoende zou zijn. B.v. ��n sinaasappel per dag bevat genoeg vitamine C om scorbuut te voorkomen: ��n eetlepel levertraan bevat genoeg vitamine D om rachitis te verhinderen, zelfs

20

al zou al ons andere voedsel geen vitamine D meer bevatten.

Wel zijn er voedingsmiddelen bekend die meer vitamine bevatten dan de gemiddelden: b.v. gist, zemelen, erwten en boo-nen, versch vleesch, vooral lever en eidooier (B. C. P. Jansennbsp;(59a) en Harris (60)). Minder B^ vinden we in de aardappelnbsp;(Sch�ffner (1913), melk, groenten, en bruin brood (Muller (61)),

In deze groep noemen we verder: ongebuild meel (tarwe- en roggemeel), volkorenbrood, ongepeld graan en rijst, ham, hersenen, nier, noten, volle melk, karnemelk en room.

Weinig of geen vitamine Bi vinden we in komkommer, radijs, biet, peer, aardbei, stroop, vleesch uit blik en visch.

Uit proeven van verschillende onderzoekers, o.a. Westenbrink en Goudsmit (62) blijkt, dat de uitscheiding van aneurine onmiddellijk en ten nauwste samenhangt met de opname uit onze voeding.

Eten wij een dusdanig voedsel dat wij b.v. 100 y Bi per 24 uur in de urine uitscheiden en gebruiken daarna een voeding die geennbsp;Bi bevat, dan zien we een onmiddellijke daling van de uitscheiding tot nul toe. Nemen wij dan weer een Bi rijke voeding, dannbsp;stijgt even snel de uitscheiding weer.

Deze samenhang met de voeding blijkt nog meer, als we de urine gefractionneerd onderzoeken, d.w.z. niet een bepaalde 24-uurs portie urine onderzoeken, maar elke portie urine die uitgescheiden is apart nagaan. Wij zien een zeer hooge Bi waarde innbsp;de urine volgende op den hoofdmaaltijd. Ook gedurende den nachtnbsp;is er een hooge uitscheiding. In den ochtend na het ontbijt wordtnbsp;er bijna niets uitgescheiden (Westenbrink en Goudsmit). In hoofdstuk V is dit ook nagegaan op proefpersoon No. 52 en No. 830.

Vinden wij nu een hooge vitamine Bi uitscheiding, dan is dit begrijpelijkerwijs waarschijnlijk een gevolg van een goede voeding.

Vinden wij echter een lage waarde, is dat dan een bewijs van een slechte voeding, d.w.z. arm aan vitamine Bi? Dit is zeker nietnbsp;het geval. Er zijn n.1. nog andere factoren die hier invloed opnbsp;hebben, zooals dadelijk zal worden besproken.

Is het dan waarschijnlijk dat de alimentaire factor meestal de oorzaak zal zijn van een verminderde Bi uitscheiding? Hiervoornbsp;moeten wij eerst de resultaten bespreken uit hoofdstuk V en komen dan in hoofdstuk VI hierop terug.

2. De stapclfunctie, voor Bi van bepaalde organen.

De vraag is nu: Wordt vitamine Bi opgenomen en zoo maar weer uitgescheiden, of zijn er plaatsen in het lichaam waar eennbsp;stapeling van het vitamine voorkomt, die we als een soort reserve-depots moeten opvatten?

21

Hierover zijn proeven gedaan door E. A. Cooper (63), W. R, Hess en Takahashi (64), E. Abderhalden (65) en H. G. K. Westenbrink (66).

Er blijken organen te zijn die geheel geen vitamine bevatten, en er zijn organen die v��l vitamine bevatten. Misschien zorgennbsp;die organen wel voor de voorziening van andere organen. Omnbsp;aan te toonen of een orgaan vitamine bevat, maakte men gebruik van dierproeven, want een chemische methode bestond ernbsp;nog niet voor. Men vond in afnemende hoeveelheid: lever,nbsp;hart, groote hersenen, kleine hersenen en skeletspieren. (F. H.nbsp;Lewy (66a)).

Abderhalden (1931) zag echter bij een Bj vrije voeding het vitaminegehalte dezer organen langzaam en weinig dalen. Pas nanbsp;een B^ vrij dieet van vijf weken verliezen de organen het grootstenbsp;deel van hun reserve. Een rest houden ze allemaal vast.

Nu blijkt dat bij vitamine B^ belasting � 15 % daarvan in de 24-uurs urine verschijnt. De volgende 24-uurs urine is weer normaal. Dit geldt voor belasting na een normale voeding. Gevennbsp;wij echter eerst een B^ arme of B^ vrije voeding, dan blijkt bijnbsp;belasting w�l een hoogere uitscheiding te ontstaan, doch veel geringer dan de eerste maal. Hieruit zou kunnen blijken dat denbsp;reserve-organen eerst hun voorraad aanvullen. (Westenbrink ennbsp;Goudsmit).

Misschien geldt deze verklaring ook voor de lage waarde die wij vinden in de urine in den loop van den ochtend. Immers, nanbsp;den hoofdmaaltijd �s avonds wordt de grootste hoeveelheid B^nbsp;uitgescheiden. Dit gaat ook nog door tijdens den nacht. Na hetnbsp;ontbijt zien wij geen stijging, terwijl er toch B^ wordt toegevoerd.nbsp;Dit zou dan ook dienen om de dep�torganen hun lichte vermindering tijdens den nacht, aan te vullen.

Komen wij nu weer op onze vraagstelling terug: Wat zegt ons een hoog of laag gevonden waarde in de urine, dan zien wij nanbsp;het vooraf besprokene dat deze waarde misschien afhankelijk isnbsp;van een al of niet uitputting van de reservedep�ts. Heeft iemandnbsp;dus tijdelijk door een of andere oorzaak een Bj arme voedingnbsp;gebruikt of misschien heelemaal geen voeding gebruikt, dan zalnbsp;eenigen tijd daarna een lagere Bi uitscheiding gevonden wordennbsp;op een bepaalde voeding, dan wanneer deze persoon altijd normaal gegeten zou hebben. Immers, een deel van zijn toegevoerdenbsp;Bi hoeveelheid dient weer voor aanvulling van de uitgeputte dep�ts en verschijnt dus niet in de urine. Hieruit mogen wij dus nietnbsp;zoomaar concludeeren dat de voeding te weinig Bi bevat, maarnbsp;wij moeten dus eerst de omstandigheden bekijken waaronder denbsp;proefpersoon zich bevindt.

22

3. Het bestaan van eventueele resorbtic-stoornissen.

Aangezien wij onze vitamine Bj uitsluitend uit onze voeding krijgen, speelt de resorbtie in de darm daarvan een groote rol.nbsp;In hoofdstuk 11 zagen wij reeds dat de primaire ziekten van denbsp;tractus digestivus kunnen leiden tot een hypovitaminose Bj, zooalsnbsp;b.v. na maagoperaties en dergelijken, de z.g. enterogene beri-beri.nbsp;Maar ook andere factoren beheerschen de resorbtie van voedingsstoffen in de darm.

Verschillende physiologische onderzoekingen wijzen reeds op de mogelijke beteekenis van de hypophyse voor de resorbtie.nbsp;Vreemd is daarom dat wij in de klinische literatuur weinig vindennbsp;over dit vraagstuk.

Daar het hypophysaire systeem de geheele hormonale werking beheerscht, mogen wij toch wel aannemen dat bij veranderingnbsp;hiervan ook secundaire stoornissen in de hormonale huishoudingnbsp;ontstaan. Dus kan hieruit ook een verstoring ontstaan in hetnbsp;evenwicht van de hormonen die van beteekenis zijn voor de resorbtie in de darm.

Het is daarom van belang om te zien, of menschen die een normaal volwaardig di�et gebruiken, en een hypophysaire stoornis hebben, niet een ,,defici�ntie� krijgen, tengevolge van een slechtenbsp;resorbtie. (C. L. C. van Nieuwenhuizen (67)).

De invloed van de hypophyse op de gestoorde resorbtie moeten wij echter niet direct, doch ook secundair als gevolg van de bij-nierfunctie voorstellen. (F. Verzar (68)).

Beznak zag in 1923 reeds, wanneer hij duiven op op een vitamine B^ vrij di�et hield, dat er een hypertrophie van de bijnier-schors optrad. Dit was ook al gezien bij dieren die aan beri-beri leden.

Verzar beschrijft nu de volgende proef;

Vitamine Bx gebrek doet bij ratten den hartslag van �: 500 dalen tot � 300 per minuut (Harris). Exstirpeeren wij nu de bijnieren van een proefdier (rat) en zetten wij hem dan op een Bxnbsp;vrij di�et, dan zien wij dezelfde daling van den hartslag. Dienennbsp;wij nu weer vitamine B; toe, dan krijgen wij niet meer de stijgingnbsp;van den hartslag. Geven wij alleen cortine dan krijgen wij ooknbsp;geen stijging, maar geven wij vitamine Bx cortine tezamen, dannbsp;wordt de hartslag weer normaal.

Blijkbaar is de omzetting van Bj in het lichaam tezamen met cortine nu weer mogelijk. Vitamine Bx vormt n.1. in het lichaamnbsp;samen met pyro-phosforzuur de vitamine Bx-diphosfaatester, n.1.nbsp;het cocarboxylase. (E. Gr�nthal (69)).

Bij duiven met beri-beri verdwijnen de krampen veel sneller na toediening van cocarboxylase dan na toediening van zuivere vita-

23

mine (Lohman en Schuster). Ook Wachholder stelde reeds de vraag of vitamine misschien in het lichaam alleen maarnbsp;werkt als het omgezet is in cocarboxylase.

Verzar deed nog een volgende proef;

Bij normale dieren veroorzaakt een intraveneuze melkzuur-injectie geen bradycardie. Bij B^ vrij gevoede dieren en bij dieren waarvan de bijnieren ge�xstirpeerd zijn, ontstaat wel bradycardie.nbsp;Geven wij nu weer vitamine B^ of alleen cortine, dan gebeurt ernbsp;niets. Geven wij het echter tezamen, dan verliest het melkzuurnbsp;weer zijn verlangzamende werking op het hart.

Vitamine B^ als bouwsteen van het cocarboxylase is noodig om het melkzuur af te breken. Hieruit volgt dus weer dat pas tezamennbsp;met cortine het Bj wordt omgezet in cocarboxylase.

Sinds de invloed van de hypophyse op de functie van bijnier-schors bekend is geworden (corticotroop hormon) (Houssay (70)), lag het nu voor de hand om uit te zoeken, in hoeverre deze reedsnbsp;bekende bijnierfuncties van de hypophyse afhankelijk waren.

C. L. C. van Nieuwenhuizen (71) beschrijft een pati�nte van 40 jaar met acromegaal uiterlijk en sterk vergrootte sella turcica.nbsp;Bij haar bleek, behalve vele andere stoornissen, ook een resorbtie-stoornis te zijn voor vitamine Bi. Onder de vele therapi�n op haarnbsp;toegepast, bleek 5 dd 50 mg nicotinezuur haar sterk te verbeteren.nbsp;Vitamine A o.a. in het bloed werd weer normaal. De vitamine B)nbsp;uitscheiding in de urine bleef echter nul. Nu lag het voor de hand,nbsp;om hier bijnierschors-preparaten te probeeren. En inderdaad nanbsp;injectie van 5 mg Desoxycortico steronacetaat per dag verscheennbsp;ook de weer in de urine.

Het komt dus hier vooral tot uiting dat bij de hypophysaire cachexie mede een resorbtiestoornis naar voren komt.

In het voorafgaande zagen wij dus opnieuw een belangrijke factor die de vitamine B] balans beheerscht. De resorbtie is van zoo groot belang, dat als deze om een of andere reden gestoord is, denbsp;vitamine Bi uitscheiding in de urine nul kan worden, ook al wordtnbsp;er nog zooveel Bj per os ingebracht. Een lage waarde in de urinenbsp;wil dus weer niet zeggen, dat de persoon een voeding gebruikt dienbsp;een B^ tekort heeft. Weer zijn het de omstandigheden waarin denbsp;pati�nt verkeert.

4. De uitscheiding door de nier van Vitamine Bi.

Om vitamine B| in de urine te vinden, moet deze met de urine mee door de nier zijn uitgescheiden. Hoe dit nu precies gaat, isnbsp;nog niet bekend. Maar, dat een nierfunctie-stoornis ook hierop zijnnbsp;invloed kan doen gelden, ligt voor de hand.

24

Zoo bestaat reeds het vermoeden dat bij een chronische nephritis de nier minder B] uitscheidt dan hem wordt aangeboden. Het vermogen om alles te kunnen verwerken zou ten deele, of misschiennbsp;in een erger stadium, geheel verloren kunnen gaan (zie hiervoornbsp;in hoofdstuk V geval No. 37, 151, 176, 388 en 121).

Indien de voeding van deze pati�nten normaal is en volwaardig aan vitamine B], zullen wij bij gebrek aan uitscheidingsvermogen,nbsp;geen of weinig Bj in de urine aantreffen.

Tot aan de nier kan de Bj zijn normalen weg bewandelen, zoo-dat er geen reden is om aan te nemen dat de pati�nt van deze �hypovitaminose� (in de urine) eenigen hinder zou ondervinden.

5. Dc stofwisseling.

Tot op heden is hiervan nog maar zeer weinig bekend. Wij kunnen ons echter voorstellen, dat de vitamine B^ uitscheiding mede afhankelijk zal zijn van een hoogere of lagere stofwisseling, waarbijnbsp;de vitamine B^ behoefte respectievelijk grooter of kleiner is.

Zoo zien wij b.v. dat bij een koolhydraatrijkc voeding een groo-tere behoefte bestaat voor vitamine B]. In het voorgaande is hierover reeds gesproken.

Ook bestaat de mogelijkheid dat er bij verhoogde stofwisseling een snellere darmpassage is, zoodat er een minder goede resorbtienbsp;is, en er dus meer vitamine Bj verloren gaat via de darm.

In dit geval zal er dus ook een grootere behoefte bestaan aan vitamine Bi.

6. Het kind bij gravidae.

De B| voorziening bij gravidae is een punt, dat reeds vele pennen in beroering heeft gebracht. Wij zullen er enkele noemen:nbsp;F. Stabler (72), Neuweiler (73), Westenbrink en Goudsmit (74)nbsp;en J. S. van Coevorden (75).

Overal komen wij dezelfde opinie tegen. n.1. dat in de zwangerschap een verhoogde behoefte aan vitamine Bj bestaat.

Westenbrink, Goudsmit en Van Coevorden bepaalden de vitamine Bi in de urine met de thiochroommethode van Jansen. Ze vonden lagere waarden in de zwangerschap dan daarbuiten ennbsp;trachtten een paralellisme aan te toonen tusschen de lagere waarden en de klachten (zooals paraesthesien, tintelingen, krampen,nbsp;oedemen enz.). Zwangerschap blijkt een duidelijke invloed te hebben op aneurine-uitscheiding. Wij komen hierdoor vanzelf tot denbsp;vraagstelling: Wat is hiervan de oorzaak?

In hoofdstuk V zal blijken dat de Bi waarde in de urine daalt naarmate de zwangerschap verder gaat. Evenzoo zal besproken

25

worden of bij elke daling een stijging in klachten te constateeren valt.

Het meest voor de hand ligt natuurlijk, dat het kind naarmate het groeit, meer vitamine opeischt. Misschien is het kind welnbsp;eenigszins te vergelijken met een stapelorgaan, zooals w� reeds eerder onder 2�. bespraken, Hoe het in ieder geval ook zij, het kindnbsp;zal hier wel de belangrijkste rol spelen.

Werner (76) onderzocht 27 zwangeren op normaal kliniekdi�et en vond normale en hooge waarden. Hieruit besluit hij, dat eennbsp;vitaminengebrek bij zwangeren op normaal di�et niet voorkomt. Uitnbsp;hoofdstuk V zal blijken dat ik het hiermede niet eens kan zijn.

Vinden wij dus bij gravidae een lage waarde in de urine, dan zegt dit in het geheel niets omtrent de B^ hoeveelheid in haarnbsp;di�et. Wij kunnen, als wij uitgaan van het standpunt, dat in denbsp;graviditeit meer Bj behoefte bestaat, natuurlijk wel verwachten,nbsp;dat bij een normaal gebleven di�et, de uitscheiding van Bi in denbsp;urine moet dalen en op een lager niveau moet komen te liggen.nbsp;Dit niveau zal dan naarmate de zwangerschap verder gaat steedsnbsp;meer moeten dalen. Dat hier natuurlijk schommelingen in voorkomen spreekt vanzelf, aangezien wij bij normale personen dezelfdenbsp;dagelijksche schommelingen zien door de wisseling in de voeding.nbsp;Het kind zal hierop wel geen invloed hebben, want het zou welnbsp;vreemd zijn als het den eenen dag meer noodig had dan den anderen. Wij zullen in hoofdstuk V hier nader op ingaan.

Ik zou dus geneigd zijn om deze daling in uitscheiding ,,physio-logischquot; te noemen, zooals tenslotte de geheele zwangerschap iets physiologisch is. Dat nu de eene vrouw veel lager daalt dan denbsp;andere is iets waar wij in hoofdstuk V op terug komen, evenalsnbsp;de vraag, of werkelijk alle pati�nten met lage waarden klachtennbsp;,,moetenquot; krijgen.

Uit het besprokene in dit hoofdstuk blijkt dus dat het vinden van een hooge of lage waarde vitamine B^ in de urine, nog nietsnbsp;zegt omtrent de volwaardigheid van de voeding van den persoon.nbsp;Wij mogen hier eerst een oordeel over vormen, als wij dezen persoon in zijn levensomstandigheden kennen. In het bijzonder geldtnbsp;dit dus voor zijn lichamelijke constitutie, of hij gezond of ziek isnbsp;en in het laatste geval, wat er ziek is.

Ik zal nu in het volgende hoofdstuk een beschrijving geven van ruim duizend bepalingen bij personen, waarvan ik meen, dat zenbsp;aan de hierboven genoemde eischen voldoen.

HOOFDSTUK V.

Eigen onderzoek.

Zooals reeds in de inleiding werd gezegd, is door verschillende onderzoekers reeds vaak de meening en de vrees geuit, dat ook innbsp;Europa een hypovitaminose Bi mogelijk is en ook misschien welnbsp;vaker voorkomt dan wij denken. Misschien zou dit wel een rolnbsp;spelen bij vele, niet door ons herkende, ziektebeelden.

Om dit nu in mijn praktijk te kunnen nagaan, heb ik als proefpersoon eerst volkomen willekeurige pati�nten genomen, waarvan ik de gezinnen en de levensomstandigheden goed kan beoordeelen.

Na enkele maanden ben ik mijn gevallen meer gaan uitzoeken. In de eerste plaats kwam in aanmerking een groep gezonde men-schen, zoowel mannen als vrouwen. Ze zijn van zeer uiteenloopen-den leeftijd en welstand. Dit laatste gaf mij aanleiding om hier eensnbsp;meer aandacht aan te schenken. Zoo ontstond vanzelf een groepnbsp;,,armen� (meest werkloozen met groote gezinnen), een groep ,,middenstand� en een groep ,,beter gesitueerden�. Om den invloednbsp;hiervan beter te kunnen beoordeelen, zijn uit de gezinnen meerderenbsp;personen onderzocht en elke onderzochte persoon meerdere malen.

Bij het bezien van de eerste honderd uitslagen, bleek al dadelijk een sterke wisseling in de uitkomsten te bestaan. Niet alleen voorde verschillende personen, maar ook voor het geslacht en bij den-zelfden persoon op de verschillende dagen. Dit is natuurlijk nietnbsp;vreemd als wij bedenken dat de vitamine Bj uitscheiding afhankelijk is van de hoeveelheid die �aangeboden� wordt, en deze aangeboden hoeveelheid hangt natuurlijk in de eerste plaats af vannbsp;de voeding die de bepaalde persoon tot zich genomen heeft. Nietnbsp;alleen is dit de quantiteit, doch de qualiteit speelt waarschijnlijknbsp;wel de grootste rol. Iemand die b.v. een maal gebruikt als volgt:nbsp;een bord havermout, twee volkoren boterhammen met een ei en eennbsp;glas volle melk, zal heel wat meer vitamine Bj naar binnen krijgen,nbsp;dan iemand die het volgende gebruikt: zes witte boterhammen metnbsp;vleesch uit blik, een kop thee en een peer.

Beiden zullen zich wel voldaan gevoelen, maar zoowel de havermout, als de volkoren boterhammen, de dooier van ei en de melk, bevatten veel meer vitaminen Bi dan de witte boterhammen, hetnbsp;vleesch uit blik en de peer en de thee. Zouden deze personen ditnbsp;di�et regelmatig volhouden, dan zouden ze beiden niet van dennbsp;honger omkomen, maar toch zou nummer twee een tekort aan Binbsp;krijgen. Gelukkig is de situatie geheel anders. Bij iedere klasse van

27

de bevolking vertoont de voeding een dagelijksche wisseling, bij de een meer dan bij de ander, maar variatie is er bij ieder.

Of nu deze variatie onder normale omstandigheden voldoende is om ons genoeg vitamine te verschaffen, is een punt dat wij pasnbsp;nader kunnen bezien als wij de uitkomsten uit de urine kunnennbsp;gaan bekijken en vergelijken. Daarom juist is de thiochroommetho-de van Jansen van zulk een onschatbare waarde, aangezien wijnbsp;onmiddellijk na de bepaling een getal krijgen waarop wij direct denbsp;vitamine Bi balans kunnen toetsen.

Dat de aangeboden hoeveelheid vitamine B] niet altijd parallel behoeft te loopen met de uitgescheiden hoeveelheid, bespraken wijnbsp;reeds in hoofdstuk IV. Dit kunnen wij echter dadelijk aan eennbsp;gezin toetsen.

Een arbeidersgezin van man, vrouw, een dochter en twee zoons. De man is afwisselend werkloos of in de werkverschaffing, verder voor een man te zwaar gebouwd en een tikje achterlijk. Hijnbsp;maakt eiken winter een bronchitis door van een week of zes, maarnbsp;is verder altijd gezond.

De vrouw is een mager type, niet groot en is altijd aan het werk. De dochter van achttien jaar is ook iets achterlijk en werkt ergensnbsp;als dagdienstbode. De twee jongens zijn twaalf en veertien jaar.nbsp;De jongste gaat op school. De oudste is loopjongen. De drie kinderen zijn kerngezond.

No. 31 52 jaar

No. 32 50 jaar

Wij zien al dadelijk het zeer groote verschil tusschen den man en de vrouw, terwijl ze toch beiden gezond zijn. Bij navraag blijkt,nbsp;dat beiden altijd hetzelfde eten, alleen de man eet grootere porties.

28

De kinderen eten ongeveer evenveel als de moeder en wij zien duidelijk, dat ook hun waarden veel hooger liggen.

De aangeboden hoeveelheid vitamine die in dit gezin dus voor allen wel ongeveer gelijk zal zijn, wordt dus geheel verschillend verwerkt. Zouden wij nu alleen de cijfers van de moeder kennen, dan zouden wij geneigd zijn om te zeggen, dat zij zich ondoelmatig voedt en een chronisch tekort, althans een beperktenbsp;hoeveelheid B] heeft. Hieruit mogen wij dus niet concludeeren datnbsp;het geheele gezin zich B^ arm voedt. Uit de cijfers van de anderenbsp;gezinsleden blijkt juist het tegendeel het geval te zijn en kunnennbsp;wij hieruit dus besluiten; De eene persoon scheidt van eenzelfdenbsp;hoeveelheid B^ minder uit dan de andere, ook al wordt er steedsnbsp;voldoende toegevoerd.

Dit is dus in overeenstemming met wat in voorgaande hoofdstukken besproken is. Wij zullen nu in den loop van dit hoofdstuk nagaan hoe de uitscheiding is bij normale gezonde mannen en vrouwen, en daarvan gemiddelden opgeven.

Ditzelfde zullen wij doen voor zieke mannen en vrouwen. Dan zullen wij een bespreking geven over gravidae en ten slotte enkelenbsp;groepen van ziekten behandelen.

a. Vitamine uitscheiding in de urine bij gezonde mannen van December 1939�April 1941.

Het onderzoek in December 1939 liep over vier personen, die het volgende resultaat gaven:

Een normaal gebouwde jonge man, teekenaar van beroep, ongehuwd, bij zijn moeder (een arme weduwe) thuis.

l-12-�39 nbsp;nbsp;nbsp;18 jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;131 y per 24 uur.

Een gezonde man, smid van beroep, gehuwd, ��n kind. 7-12-�39nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27 jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;412 y per 24 uur.

29

No. 14 Een gezonde, wat slappe man uit een zeer arm gezin, waar slechts tweemaal per week warm eten gegetennbsp;wordt. Arbeider op een van de fabrieken alhier.nbsp;19-12-�39nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18 jaar 160 y per 24 uur.

No. 15 Een gezonde forsche arbeider van de Staalfabrieken. 19'12-�39nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;31 jaar 525 y per 24 uur.

Als gemiddelde over deze vier personen vinden we een waarde van 307 y per 24 uur.

In Januari '40 vinden wij het volgende:

No. 25 Een forsche werkman met twee kinderen.

3-l-�40 nbsp;nbsp;nbsp;40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 31 Een zeer zwaar gebouwde, ietwat achterlijke, werk-looze, met drie kinderen.

10'1~�40 nbsp;nbsp;nbsp;50nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;375nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 44 Een flinke fabrieksarbeider met negen kinderen.

16-1-�40 nbsp;nbsp;nbsp;45nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 47 Een flinke arbeider van de staalfabrieken, vier kinderen. '

19-l-�40 nbsp;nbsp;nbsp;31nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;60nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 50 Een wat nerveuze, doch gezonde kantoorman, ��n kind. 24-1-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;122nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 52 Een arts.

27-1-�40 nbsp;nbsp;nbsp;27nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;136nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

De gemiddelde waarde is 166 y per 24 uur.

Over Februari zijn er geen gegevens.

Over Maart.

No. 82 Een tengere kantoorbediende, gehuwd, geen kinderen.

5- 3-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;312nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 84 Een postbode, drie kinderen.

6- 3-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;38nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;123nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 96 Een lange nbsp;nbsp;nbsp;magere man,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gehuwd, melkboer van beroep.

16-3-�40 nbsp;nbsp;nbsp;40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;630nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

30

No. 102 Een zakenman met ��n kind.

24- 3''�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;263nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 103 Een onderwijzer, niet gehuwd.

25- 3-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;353nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 105 Een werklooze, ongehuwd, sinds 3 weken in de werkverschaffing.

26- 3-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;247nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

De gemiddelde waarde is 321 y per 24 uur.

Over April,

31

No. 31 Reeds in Januari beschreven.

15'4-�40 nbsp;nbsp;nbsp;50nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;375nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur,

De gemiddelde waarde is 196 y per 24 uur.

Mede door de bijzondere omstandigheden staan mij over Mei, Juni en Juli slechts twee personen ter beschikking.

No. 203 Een wat nerveuze fabrieksarbeider, ��n kind.

3'6-�40 nbsp;nbsp;nbsp;35nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;230nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 206 Een sigarenhandelaar met twee kinderen.

10-6-�40 nbsp;nbsp;nbsp;37nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;352nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

Over Augustus ook twee.

No. 251 Gepensionneerd oud-Indischman, geen kinderen. 23-8-'40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;200nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 303 Normale fabrieksarbeider, ��n kind.

31-8-�40 nbsp;nbsp;nbsp;27nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;180nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

De gemiddelde waarde over Mei t/m. Augustus is 241 y per 24 uur.

Over September.

No. 306 Een forsche fabrieksjongen, uit een gezin van 8 personen.

2-9-�40 nbsp;nbsp;nbsp;18nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;138nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 337 Normale persoon, timmerman, met drie kinderen. 13-9-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;224nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

17-9-�40 nbsp;nbsp;nbsp;45nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;103nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 348 Een tengere persoon, meubelmaker, met twee kinderen. 16-9-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;400nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 351 Een flinke man, handelsreiziger, gehuwd, geen kinderen.

16- 9-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;38nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 363 Een fabrieksarbeider, geen kinderen.

17- 9-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;32nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;126nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

32

No. 370 Een stoere fabrieksarbeider uit een gezin van vier.

18- 9-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 381 Normaal gebouwde arbeider, gehuwd, ��n kind,

19- 4-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 385 Mager, klein persoon, fabrieksarbeider, 3 kinderen. 19-4-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;38nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 406 Normaal persoon, fabrieksarbeider, twee kinderen. 21-9-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;113nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 410 Normale fabrieksarbeider, ongehuwd.

23-9-�40 nbsp;nbsp;nbsp;30nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;188nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 412 Flink persoon, meubelmaker, gehuwd.

23'9-�40 nbsp;nbsp;nbsp;28nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;163nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 409 Zie No. 203 in Mei, 23-9-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35 jaar

No. 422 Zie No. 50 in Januari.

24-9-�40 nbsp;nbsp;nbsp;45nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;138nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur,

No. 431 Slappe persoon, fabrieksarbeider, gehuwd, 25'-9-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 436 Normale fabrieksarbeider, gehuwd.

26'9-�40 nbsp;nbsp;nbsp;26nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;122nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 340 Zie No. 52 in Januari.

13-9-�40 nbsp;nbsp;nbsp;27nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;222nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

De gemiddelde waarde is 132 y per 24 uur.

Over October,

No. 466 Jongen van de Ambachtsschool, zoon van een arme weduwe.

l-10-�40 nbsp;nbsp;nbsp;14 jaar 220 y per 24 uur.

33

No. 467 Zie No. 52 Januari.

2-10-�40 nbsp;nbsp;nbsp;27nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaar

7- 10-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaar

8- 10-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaar

10-10-�40 nbsp;nbsp;nbsp;27nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaar

No. 468 Kantoorbediende, twee kinderen.

2-10-�40 nbsp;nbsp;nbsp;38nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;263nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 523 Weduwnaar, die in de werkverschaffing werkt. 10-10'�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;213nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 524 Flink gebouwd reiziger, gehuwd, geen kinderen. 22'10-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 578 Zie No. 31 Januari.

26-10'�10 nbsp;nbsp;nbsp;50 jaar

No. 584 Porsche man, smid bij P.T.T., vier kinderen, 27-10-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;38 jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;199 y per 24 uur.

No. 594 Beambte bij de fabriek, gehuwd, geen kinderen. 29-10-�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;32 jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;90 y per 24 uur.

De gemiddelde waarde is 232 y per 24 uur.

Over November en December,

34

No. 693 Zie No. 172 April.

20'12-�40 nbsp;nbsp;nbsp;49 jaar

No. 689 Normaal gebouwd persoon, ingenieur, twee kinderen. 18'12''�40nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;86nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 705 Kleine tengere persoon, in de werkverschaffing, vijf kinderen.

24'12''�40 nbsp;nbsp;nbsp;39nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;112nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

30'-12-�40 nbsp;nbsp;nbsp;39nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;76nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24 uur.

No.713 Ambtenaar van het gemeentehuis, ��n kind, normaal gebouwd.

24''12-�40 nbsp;nbsp;nbsp;35nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;56nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

De gemiddelde waarde is 138 y per 24 uur.

Over Januari 1941.

No. 723 Slappe persoon, timmerman, nog thuis bij zijn ouders. 1-1-�41nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;154nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

14-1-�41 nbsp;nbsp;nbsp;18nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;300nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 732 Kleine persoon, kantoorbeambte, een groote zoon.

1-1-�41 nbsp;nbsp;nbsp;52nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;263nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 734 Slappe, sentimenteele man, sigarenmaker, drie volwassen kinderen.

55 jaar 260 y per 24 uur.

No. 768 Normale werkman, twee kinderen.

8-l-�41 nbsp;nbsp;nbsp;34nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;255nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 768 Porsche arbeider, twee kinderen.

14-1-�41 nbsp;nbsp;nbsp;27nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 783 Zie No. 31 Januari.

26-l-�41 nbsp;nbsp;nbsp;50nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;292nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

De gemiddelde waarde is 232 y per 24 uur.

35

Over Februari.

No. 805 Porsche zakenman, vier kinderen.

8-2-�41 nbsp;nbsp;nbsp;49nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;315nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 861 Een flinke arbeider, gehuwd, geen kinderen.

23-2-�41 nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;440nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 865 Een flinke kantoorchef, gehuwd, een volwassen kind. 23-2-�41nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;53nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;300nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 863 Een arbeider, 21 jaar, ongehuwd.

23-2-�41 nbsp;nbsp;nbsp;325 y per 24 uur.

No. 885 Gezonde werkman, ongehuwd.

25'2-�41 nbsp;nbsp;nbsp;21nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;225nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 889 Politieagent, vier kinderen.

25-2-�41 nbsp;nbsp;nbsp;42nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;850nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 876 Gezonde schilder, ��n kind.

25-2-�41 nbsp;nbsp;nbsp;41nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;240nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 877 Jongen uit het gezin No. 31, 32.

25- 2-�41nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;210nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 881 Een normale persoon, onderwijzer, ��n kind.

26- 2-�41nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;175nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

De gemiddelde waarde is 342 y per 24 uur.

Over Maart,

No. 903 Porsche stoere persoon, schipper, werkloos, ��n kind, 1-3~�41nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;122nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 912 Zie No. 1 December �39.

l-3-�41 nbsp;nbsp;nbsp;19nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;340nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

No. 923 Zie No. 881 Februari �41.

4-3-�41 nbsp;nbsp;nbsp;28nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;200nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uur.

37

per 24

'41

38

In vorenstaande grafiek valt direct op, dat we hoegenaamd geen invloed van het seizoen bemerken.

We zien lage waarden, in de maanden Januari, September, November en December, in vergelijking met de overige maanden, waarin December 1939, Maart 1940 en Februari 1941 de kroonnbsp;spannen.

Voor het seizoen zijn dit nu niet direct de gunstigste maanden, terwijl we daar een uitscheiding aantreffen van meer dan 300 ynbsp;per 24 uur. Ook van den ingetreden oorlogstoestand en distributienbsp;kunnen wij in de grafiek niets bespeuren.

Bekijken we de verschillende personen nader, dan zien we tevens dat ook de welstand hier geen invloed heeft. Bij de beter gesitueerden treffen we net zoo goed hooge als lage waarden.nbsp;Evenzoo zien we dit bij de armere pati�nten.

Aan het eind van dit hoofdstuk zullen eenige pati�nten uit den beteren stand en uit den armsten stand nader bekeken worden, ennbsp;zullen we daar een gemiddelde waarde uit berekenen om dezenbsp;groepen beter te kunnen vergelijken.

Ook de lichaamsbouw van den pati�nt blijkt hier geen invloed te hebben. Kleine tengere personen en forsch gebouwde mannennbsp;kunnen zoowel een gelijke uitscheiding hebben, als een uiteen-loopende, die niet parallel gaat met den bouw van den pati�nt.

Wij moeten echter ten allen tijde bedenken, dat de cijfers die wij zien, slechts momentopnamen zijn, en deze uitkomsten zijnnbsp;juist mede afhankelijk van wat de menschen de laatste 2 maalnbsp;24 uur gegeten hebben.

39

b. Vitamine Bj uitscheiding in de urine bij gezonde vrouwen van December 1939�April 1941.

Wij zullen in dit gedeelte volstaan met het opgeven van het beroep van den man, het aantal kinderen, datum van onderzoek,nbsp;leeftijd en het resultaat.

Over December 1939.

Over September 1940.

No. nbsp;nbsp;nbsp;Beroep v/d man

310 nbsp;nbsp;nbsp;banketbakker

311 nbsp;nbsp;nbsp;(28) gem. ambt.

312 nbsp;nbsp;nbsp;stoffeerder

314 nbsp;nbsp;nbsp;ongehuwd

315 nbsp;nbsp;nbsp;chauffeur

316 nbsp;nbsp;nbsp;controle-chef

321 nbsp;nbsp;nbsp;ongehuwd

325 nbsp;nbsp;nbsp;(175) meubelmaker

326 nbsp;nbsp;nbsp;(142) arbeider

333 nbsp;nbsp;nbsp;arbeider

341 nbsp;nbsp;nbsp;arbeider

342 nbsp;nbsp;nbsp;arbeider

344 nbsp;nbsp;nbsp;arbeider

346 nbsp;nbsp;nbsp;ongehuwd

350 nbsp;nbsp;nbsp;posterijen

352 nbsp;nbsp;nbsp;orgeldraaier

353 nbsp;nbsp;nbsp;ongehuwd

355 nbsp;nbsp;nbsp;ongehuwd

356 nbsp;nbsp;nbsp;(280) arbeider

360 nbsp;nbsp;nbsp;kellner

364 nbsp;nbsp;nbsp;arbeider

367 nbsp;nbsp;nbsp;ambtenaar

372 nbsp;nbsp;nbsp;exporteur

378 nbsp;nbsp;nbsp;arbeider

380 nbsp;nbsp;nbsp;arbeider

48

Voor de maand Mei zijn 2 waarden opgegeven. No. 179 is zoo uitzonderlijk hoog, dat deze het gemiddelde sterk be�nvloed. Hetnbsp;2e getal geeft het gemiddelde aan zonder deze hooge waarde.

Verder valt onmiddellijk op, dat de waarden voor de vrouwen een heel eind lager liggen dan de mannen, terwijl het in hoofdzaaknbsp;vrouwen zijn uit dezelfde gezinnen als waaruit de mannen afkomstig zijn en waarin ongeveer dezelfde maaltijden worden gebruikt.

Van seizoen invloed is ook hier weinig te bespeuren.

Het maandverloop in curve gebracht;

Bij het bekijken van de individueele cijfers valt ons op, dat er zoowel bij de mannen als bij de vrouwen enkelen zijn die O ynbsp;uitscheiden. Bij de mannen troffen wij er twee op een totaal aantalnbsp;van 99. Bij de vrouwen 17 op een totaal van 254. Dat is dusnbsp;respectievelijk 1 : 48 en 1 : 15. Bij de vrouwen dus 3 X zooveelnbsp;nullen als bij de mannen. Dit is wel verklaarbaar. De waardenbsp;van den man ligt veel hooger dan die van de vrouw.

Indien deze waarde door een of andere oorzaak daalt, dan zal die bij de vrouw veel sneller de O bereiken dan bij den man.nbsp;Dit komt ook tot uiting als wij het gemiddelde van alle mannen

49

nemen. Voor de mannen is dit 218 en voor de vrouwen 102. Dit is dus ruim 2 maal zooveel.

Een curve gemaakt voor beide geslachten ter vergelijking ziet eruit als volgt.

per 24 uur

550-1

Bij het beoordeelen van een bevolkingsgroep is het dus van groot belang, dat het aneurinegehalte zoowel bij mannen als bijnbsp;vrouwen bepaald wordt.

50

Zooals reeds gezegd is betreffen de getallen in de voorgaande bladzijden allen volkomen gezonde personen. Toch zien wij ernbsp;enkelen bij, die een 0 waarde hebben. Wij zullen deze eens nadernbsp;onder de loupe nemen.

No. 172. Wij zagen allereerst een man van 49 jaar, gehuwd, 4 kinderen.

Ik ken hemzelf door middel van het gezin, want hij is in de 2 jaren, dat hij pati�nt van mij is, nooit en tenbsp;nimmer ziek geweest. Ook anamnestisch is hij nooit zieknbsp;geweest, eet altijd normaal en niet weinig. Klachtennbsp;heeft hij op geen enkel gebied. Zijn lichaamsbouw isnbsp;stoer, gespierd, niet groot. Hij is chauffeur-monteur vannbsp;beroep en heeft vrij geregeld werk. De eerste bepalingnbsp;in de urine was op 30'4-�40. Een tweede bepaling werdnbsp;gedaan op 20-12-�40. Deze gaf als uitkomst 120 y pernbsp;24 uur. Zijn leefwijze was precies gelijk aan die vannbsp;April. Hij voelde zich net zoo gezond en at zelfs ietsnbsp;minder, door de distributie daartoe genoodzaakt.

No. 431 is ons 2e geval. Dit is een fabrieksarbeider van 23 jaar, in April getrouwd, zonder kinderen. Het is een slap,nbsp;slungelachtig persoon, die wat onverschillig aandoet.nbsp;Ook hij is, behalve voor een ongeval, nooit onder mijnenbsp;behandeling geweest. Zijn eerste waarde was opnbsp;25-9-�40. Een tweede maal heb ik zijn urine nooit gekregen, al heb ik het diverse malen aan zijn vrouw gevraagd. Hij schijnt daar het nut niet van in te zien,nbsp;omdat hij toch niets mankeert.

No. 46. Het is een gezonde arbeidersvrouw met 8 kinderen.

De man en 3 zoons verdienen het brood. Op den datum, dat de eerste bepaling gedaan werd had zij een babynbsp;van 23^2 maand aan de borst. De zwangerschap wasnbsp;volkomen normaal verloopen zonder eenige klacht ennbsp;zonder eenige afwijking. Zij is een lang, mager persoon, die hard werkt en goed eet. Zij is nog nooit ondernbsp;mijne behandeling geweest. Anamnestisch heeft ze ooknbsp;nooit iets bijzonders vertoond. De 2e bepaling was opnbsp;24 Mei. Nog steeds had ze de baby aan de borst. Denbsp;waarde was nu 112 y per 24 uur.

No. 60 is het volgende interessante geval. Het betreft een arbei-

51

dersvrouw met 2 kinderen, oud 29 jaar. Het is een goed gevoede kleine vrouw met een gezond uiterlijk. Ze isnbsp;nooit ziek geweest.

De eerste bepaling was op 9-2-�40, dus al meer dan een jaar geleden. Deze bepaling was 0 y per 24 uur.nbsp;De 2e bepaling was op 4 November 1940 en was weernbsp;0 y per 24 uur. Toch had ze volstrekt geen klachtennbsp;en zag er nog even gezond uit. De 3e bepaling was opnbsp;23-2-�41. Weer was de uitslag 0 y.

Zij kwam deze laatste maal bij mij met een snijwond in den vinger. Bij navraag gevoelde zij zich best en hadnbsp;ook nooit in den loop van deze laatste 13 maanden eenigenbsp;klachten gehad.

Wij zien dus hier een geval van een persoon, die drie maal in 13 maanden een uitscheiding van 0 y per 24 uurnbsp;had. Wat hiervan de oorzaak is kunnen wij moeilijknbsp;verklaren, maar dat ze al dien tijd een tekort gehadnbsp;zou hebben kunnen wij moeilijk aannemen. Dan zou zoonbsp;langzamerhand toch wel een Beri-Beri zijn opgetreden.nbsp;Urinecontrole op eiwit was negatief, zoodat een nephritis uitgesloten kan worden.

No. 201 is een analoog geval. Het is een klein mager vrouwtje met 3 jonge kinderen. Haar eigen familie, die allennbsp;pati�nten van mij zijn, hebben allen denzelfden lichaamsbouw en zijn ook allen gezond.

Op 31 Mei, toen de eerste bepaling werd gedaan, was haar man nog in militairen dienst.

De uitslag was toen 0 y. In September kreeg ik opnieuw urine, waarvan het fleschje echter is gebroken, zoodatnbsp;mij daarvan het resultaat ontbreekt. 14 dagen later kreegnbsp;ik opnieuw urine. Het resultaat daarvan was weer 0 y.nbsp;Daarna heb ik de pati�nte niet meer gezien, zoodat iknbsp;wel kan aannemen, dat ze niet veel klachten gekregennbsp;zal hebben.

No. 28. Dit is een dame uit den gegoeden stand. Haar man is gepensionneerd Indisch ambtenaar. Zij heeft 5 volwassennbsp;kinderen, waarvan er reeds 3 getrouwd zijn, De 2 anderen zijn in betrekking.

Zij is kerngezond en nog nooit ziek geweest, ook niet vroeger in Indi�. Haar eerste bepaling was op 4-1-�40nbsp;en bedroeg 37 y per 24 uur. De tweede bepaling opnbsp;30-4-�40 bedroeg 221 y. De derde bepaling op 3-9-�40

52

was O y per 24 uur. De vierde bepaling op 20'9-�40 was 53 y per 24 uur. Wij zien dus bij een goed gevoedenbsp;gezonde vrouw uit den gegoeden stand een enormenbsp;variatie in B] uitscheiding, waarvan toch de meestenbsp;waarden aan den lagen kant zijn.

No. 355. Dit is een meisje van 16 jaar, dienstmeisje aan de Stu-denten-societeit, van normaal postuur en volkomen gezond. Op 17-9-�40 bedroeg haar uitscheiding 0 y per 24 uur.

No. 364 is een gezonde vrouw van 48 jaar zonder kinderen. Haar man is werkman, en is nooit zonder werk. Op 17-9-�40nbsp;was de uitscheiding 0 y. Daarna zag ik haar niet meernbsp;terug.

No. 265. Dochter van zoo juist beschreven No. 28. Het is een gezond tenger meisje, die het nog al eens te kwaad metnbsp;haar zenuwen heeft. Zij is werkzaam op een kantoor.nbsp;Haar eerste bepaling op 26-8-'40 bedroeg 45 y per 24nbsp;uur. De tweede bepaling op 23-9-�40 was 0 y. De derdenbsp;op 16-10-�40 was 100 y. Nadat zij op mijn advies volkoren brood of grof brood at, was de vierde bepalingnbsp;op 4-12-�40 150 y per 24 uur. Op 26-12-�40 49 y pernbsp;24 uur. Op 10-1-�41 140 y per 24 uur, hoewel ze vanafnbsp;half November regelmatig dit. brood gebruikte. Vreemdnbsp;is, dat ze de laatste 2 maanden, nu haar waarden juistnbsp;veel beter zijn, over rheumatische pijnen in armen ennbsp;beenen klaagt. De zenuwarts gaf haar daarom eennbsp;Betaxin kuur. De pijn is tot op heden nog niet gewijzigd.

No. 440. Dit is een erg magere en lange arbeidersvrouw zonder kinderen. Ze is wat infantiel van bouw, en zou om dienbsp;reden volgens de gynaekoloog kinderloos zijn geble\en.nbsp;Haar waarde was op 26-9-�40 0 y per 24 uur. Ze isnbsp;nadien niet meer bij mij geweest en heeft dus over haarnbsp;gezondheid niet te klagen.

No. 473. Deze gezonde jonge vrouw van flink postuur, werd door mij het eerst gezien in Nov. 1939. Ze was toen 7}/^nbsp;maand gravida en had absoluut geen klachten. Ook geennbsp;tensie verhooging, oedemen of dergelijke. Haar B, uitscheiding bedroeg toen 0 y per 24 uur. 1 maand later,nbsp;14 dagen voor de partus, bedroeg deze weer 0 y. Weer

53

waren er in het geheel geen afwijkingen. Normale partus volgde, en volop borstvoeding. Een volgende bepalingnbsp;in April, dus 2 maanden post partum, bedroeg 504 y pernbsp;24 uur. De 4e bepaling op 3-9-�40 was 65 y per 24 uur.nbsp;Het kind was toen niet meer aan de borst.

3-10'�40 volgde een vijfde bepaling. Deze was 0 y per 24 uur. De 6e bepaling 23-'10'�40 was 37 y per 24 uur.nbsp;Een laatste bepaling gedaan op 12-3-�41 bedroeg 150 ynbsp;per 24 uur. We zien hier dus een sterke wisseling innbsp;uitscheiding bij een volkomen gezonde vrouw, terwijl ernbsp;in dit verloop geen enkele invloed is uitgeoefend opnbsp;haar voeding.

No. 17 is een 40-jarige ouduitziende arbeidersvrouw, met 9 kinderen. Behalve dat ze chronisch wat hoest, is ze gezond. Voor deze hoest is ze reeds eenige malen op het Consultatiebureau geweest. Nooit is er iets verdachts gevonden. In de familie is trouwens geen t.b.c. bekend.nbsp;Haar negende kind was 6 maanden oud, toen ik denbsp;eerste bepaling deed op 16 December 1939. Deze wasnbsp;30 y per 24 uur. Op 12-10-�40 werd de 2e bepalingnbsp;gedaan. Deze was 0 y per 24 uur. Een derde bepalingnbsp;op 17-1-�41 was 17 y. Ze is in dit jaar nooit ziek geweest, voelt zich best en eet normaal. Toch vinden wijnbsp;hier 3 maal een erg lage waarde.

No. 70. Dit is een 48-jarige vrouw met 1 meisje van 11 jaar.

Ze is flink gebouwd en kern gezond. Haar man is door de tijdsomstandigheden werkloos geworden. Hij wasnbsp;eerst een half jaar in de werkverschaffing en kwamnbsp;daarna bij de luchtbescherming, waar hij momenteel nognbsp;is. Het is een keurig gezin, dat niet tot de armen behoeftnbsp;te worden gerekend. De eerste bepaling deed ik opnbsp;18-2-�40 en bedroeg 34 y per 24 uur. De tweede bepaling 10 dagen later op 28-2-�40 bedroeg 24 y per 24nbsp;uur. Een derde maal was ik op 20-5-�40 in de gelegenheid om urine na te zien. De waarde was toen 26 y pernbsp;24 uur. Een vierde bepaling op 30-12-�40 gaf 0 y pernbsp;24 uur als resultaat. Wij vinden dus 4 maal een zeernbsp;lage waarde in het verloop van 1 jaar tijds. Nooit heeftnbsp;de vrouw eenige klachten gehad en volgens haar man houdtnbsp;zij van lekker en veel eten. Wij hebben hier dus geennbsp;enkel aangrijpingspunt, waarmee wij deze lage waardennbsp;kunnen verklaren.

54

No. 731. Dit is een kleine arbeidersvrouw met 5 groote kinderen, waarvan de man metselaar is. Het is een slordig gezin,nbsp;waar ieder doet wat hij wil en waar ieder zoo�n beetjenbsp;zijn eigen weg gaat. Ze zijn echter allen gezond en nooitnbsp;onder mijne behandeling geweest. De bepaling van denbsp;vrouw op 2-l-�41 gaf 0 y per 24 uur als resultaat. Jammer genoeg ben ik niet meer in de gelegenheid geweestnbsp;om een tweede bepaling te doen.

No. 781. Dit is een arbeidersvrouw, die alle sporen van een vroegere rachitis draagt. Ze heeft 4 kinderen, die vanwege haar rachitische bekken, allen per sectio caesarea verlost zijn. Zoo lang zij zich heugt, klaagt zij over eennbsp;vage pijn in de sacraal streek. Zeer veel collega�snbsp;hebben daaraan reeds hun krachten gegeven. Nooit heeftnbsp;iemand haar daarvan af kunnen helpen, en ook nooitnbsp;heeft iemand iets bijzonders bij haar kunnen vinden.nbsp;Deze pijn verdwijnt geheel al ze op bed ligt. Ik geloofnbsp;dan ook dat dit in hoofdzaak een gevolg is van haarnbsp;lichaamsbouw, want hoe meer ze werkt en vermoeid is,nbsp;des te erger haar klachten zijn. Overigens is ze gezond.nbsp;Ze eet normaal en haar broodvoeding bestaat al sindsnbsp;jaren uit bruin brood. Haar eerste bepaling op 3-l-�40nbsp;bedroeg 60 y per 24 uur. De tweede bepaling op 3-5-�40nbsp;bedroeg 84 y per 24 uur. De derde bepaling op 26-l-�41nbsp;bedroeg 0 y per 24 uur. Waaraan moeten wij deze laatstenbsp;lage waarde toeschrijven? Klachten heeft zij in het geheelnbsp;niet. Haar leefwijze is gelijk gebleven. Echter ��n dingnbsp;is eenigszins veranderd. Ze eet bijna geen brood meer,nbsp;omdat de distributie dit niet toelaat. Haar man, eennbsp;arbeider van de Staalfabrieken, valt nog net niet in denbsp;,.zwaar werk� klasse, zoodat hij met een enkele broodkaart toe moet. Dit is voor hem lang niet genoeg. Innbsp;vroeger tijden at hij als twaalfuurtje reeds 12-16 boterhammen. Om hem tegemoet te komen, staat zij van haarnbsp;rantsoen af. Zij heeft echter 4 kinderen, die ook aannbsp;hun rantsoen niet genoeg hebben. De jongste van 2*/^nbsp;jaar eet n.1, �s morgens 6 en s middags 8 boterhammen,nbsp;maar heeft om zijn leeftijd slechts een halve broodkaart.nbsp;Ook hiervoor staat de moeder haar brood af en eet dannbsp;zelf maar een bordje pap. Een dezer dagen verklaardenbsp;zij mij zelf nog, dat ze voor de kinderen honger lijdt.nbsp;In den beginne kreeg ze nog wel eens van anderen eennbsp;bon. maar nu niemand meer iets kan overhouden, komtnbsp;dit niet meer voor. Of dit nu een reden kan zijn voor

55

haar lage waarde kan ik niet beoordeelen, maar dat het wel van invloed kan zijn, is zeer aannemelijk.

No. 848. Dit is een stevige blozende Hollandsche deern, waarvan een ieder zal zeggen; Hollandsch welvaren. Ziek is zenbsp;nooit geweest, behalve een commotio, vorig jaar zomer.nbsp;Op 10-1-�41 vond ik 102 y per 24 uur. Op 19-2-�41 echter 0 y per 24 uur. De laatste bepaling op 25-2-'41 bedroeg 55 y per 24 uur. Ook hier moet ik de verklaringnbsp;schuldig blijven.

Uit het voorgaande blijkt, dat we bij volkomen gezonde personen, zoowel mannen als vrouwen, een sterke variatie zien in de Vit. Bi uitscheiding.

Dit betreft alle personen, of ze tot de armere of tot de betere klasse behooren.

Dit is dus niet in overeenstemming met wat andere onderzoekers beschreven: n.1. dat beter gevoede vrouwen en mannen een hoogerenbsp;uitscheiding zouden hebben, dan minder goed gevoede personen.nbsp;(82).

Wel zijn er enkele gevallen waarbij een mindere welstand samen gaat met een lage uitscheiding, maar ook zijn er gevallen waar juistnbsp;het tegendeel blijkt.

Welke invloed de welstand op de uitscheiding mocht hebben, is aan het einde van dit hoofdstuk nog nader met cijfers toegelicht.

Tevens zien we, dat de Bi voorziening in het algemeen erg mee valt. Zoowel seizoen- als distributie-invloed zijn niet te vinden.

Een dreigend tekort aan Vit. Bj blijkt dan ook in het geheel niet.

56

c. Aneurine uitscheiding in de graviditeit nagegaan bij ruim honderd gravidae.

Reeds in hoofdstuk IV ten 5e is gesproken over wat andere onderzoekers over dit onderwerp schreven. De meesten daarvannbsp;baseerden hun uitspraken op de kliniek (Stabler, Neuweiler). (77,nbsp;78). Slechts enkelen bepaalden werkelijk de vitamine uitscheiding in de urine (Westenbrink, Goudsmit 1937 en van Coevordennbsp;1939. (79, 80).

Wij zullen eerst eens de resultaten van mijn eigen onderzoek nagaan. Ik heb van alle zwangeren, die bij mij kwamen, urine na-gezicn, onverschillig in welke maand zij zich bevonden, en of zenbsp;al dan niet klachten hadden. Bij een aantal hiervan werd iederenbsp;volgende maand weer urine nagezien, om het verloop gedurendenbsp;de graviditeit te bestudeeren. Eveneens werd bij diezelfde vrouwennbsp;urine gecontroleerd als de zwangerschap be�indigd was, en denbsp;vrouwen weer in hun normalen toestand waren.

Allereerst heb ik nu de verschillende maandwaarden bijeen genomen en daarvan een gemiddelde berekend. Zoo kreeg ik 14 zwangeren in de Ie�3e maand. De waarden per 24 uren verkregennbsp;waren de volgende:

De gemiddelde waarde is 96 y per 24 uur.

57