(De Verhevene Waerdigheden van Erfftadhouder j en Oppergcbiedvoerdcr der STICHTSCHEnbsp;LAND- en ZEE-MAGTaenvaerdende,)

De Stad Utrecht en haere Hooge School metzyne VoRST�LYKE Teg�nwoordigheit Vereerde,

Te � f R � C H f,

HUGO GROTIUS,

JOOST VAN DEN VONDEL,

S E N A E T

AKADEMIE van UTRECHT:

REKTOR MAGNIFICUS,

PROFESSOREN

GEDAGTENIS

AKADEMIEVREUGDE

UTRECHT,

(BETOOND

WILLEM DE VYFDE,

Prins van ORANJE en NASSAU, enz. enz. enz. erfstadhouder enz. enz. enz. van�cnbsp;VEREENIGD NEDERLAND,

Eer�iedelyk, tot een opentlyk Teken van dankhaere Erkentenis voor de blyken hunner genegenheit t�hemwaert,

VOORBERIGT

lezer.

Jn het algemeen genoegen en V Lands blyd-fchap deelende, bejloot ik gereedelyk myne f en te kenen, aen V herhaeldVerzoek van 'tnbsp;Studeerend Jongelingschap der STICH'T-SCHE VNIVERSITEIT, geftevigd doornbsp;byzondere aenmoediging van eenen dernbsp;�dOOGLEERAREN, wiens oordeel ennbsp;agting iki met elk , grootelyks waerdeer.nbsp;j? Refchreef iki (was het roer fel van dienbsp;� zyde^') befchreef ik, weleer-, met ge enenbsp;� onbegunjiigde letteren (*), wat de uitste-

(*) In een Stukje dat l\ vel in groot Quarto, behalven oe Plaeten,beflo�g , en tenTytel had;,, Na�uwkeurigeBjj-)gt; scHR�viMG van alles wat de Hbehen STUDENTENdernbsp;Asnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� UTRECHT-

KENDSTE Leergraegen ter Stede, by de gewenfcbte Inkomji van V oril WIL-� HEM KAREL HENRIK FRISO On-llerfFelyker Gedagtenisfe , in den jaerenbsp;M�T)CCXLVn. gedaen hebben, zoo konnbsp;ik ook nu, {daer voor hieldt het zynnbsp;Hoogeerw.) aen den bloem der Letter-greetige Jongelingen, daer UTRECHTSnbsp;AK ADEMT E tans op boogenmogt ,nietnbsp;voege lyk ontzeggen, wat zy met gene genenbsp;harten hoopten en verlangden. Vannbsp;de zyde der Heeren Studenten Jielde mennbsp;my, ter onderfteuninge van 't Verzoek,nbsp;eene korte Optekening te hand, wegens denbsp;Befluiten en Togten van hen gedaen, en mennbsp;beloofde ^^Aenl'praek aen zyne Hoogheit,nbsp;de Lyften der Intekenaers, Geleiders, ennbsp;MedehulperSj^^^s.;;^^? eene, naer Orde vannbsp;V A. R.ontworfene,Schets Voorlettersnbsp;en Toenaemen van Allen die deel in denbsp;koften en verrigtingen hadden : %ynde dienbsp;ook Jederdmy geworden. ��' Zulks het zichnbsp;liet aenzien, dat het Opfel van dit Stukje,

in een foort van HiJioriejlyl, wat uitvoert-ger ten ^a^iere gebragt, weinig moeite zou baeren: fchoon bet, by nader fchouw-, anders bleeks en merkelyk meer navragens ennbsp;tiurjlytens eifchte dan ik my verbeeld had.

Maer gewillige arbeid vertoont zich altoos van voren met een gunftig aenfchyn. Iknbsp;fchikte my des^ om aen V Verzoek, en denbsp;Aenmoediging, te beantveoorden. Han, zoonbsp;als ik zou beginnen, las men genoegzaemhetnbsp;zaekelyke. d�s Korten Opllels, enz. in denbsp;Loopeude Tydfchriften van^trecht,en ter-Jtond daerop in de zoogenoemde �PoJIryders.nbsp;^it {ik ontveins het geenszins) wekte nietnbsp;luttel ortwils en dralittg : tot ik deze over-worii tnet in overleg tenement dat de gedrukte zaeken, {als fchielyk der penne ontvloeid., en door mijfchien wat groot er gulheitnbsp;dan noodig was, van den eenen of anderennbsp;der Studeerende Heeren , of van derzelvernbsp;VRIENDE^^, me�gedeeld,) niet zoodanig innbsp;alles waren, of't weetgraeg STICHT ��nbsp;NEDERLAND, kon mijfchien nog wel ietnbsp;onderfcheideners, en *t geen meer omfandignbsp;in V' een of ander opzigt was, onder P oognbsp;gebragt worden. Dus ziet de Vaderlander,nbsp;die �er lezens luft toe heeft, deze myne GE,

dat ��er niet zoo zeer, ter voldoeninge van V Nieuwsgierig Oog en Oor ^ de eerjie weetenbsp;word gedaen van V onder dien tytel gebeur-de, als wel eene beknopte en echte uitbeeldingnbsp;geprent van all' het voorgevallene, ten dien-Jie en begeerte van hen, welke in het geheugen dier �Plegtigheit eenig belang mogtennbsp;Jlellen.

Ordeshalven zullen de Liefhebbers der Utrechtsche Akademie , hier, na eene tot mynnbsp;oogmerk dienende Inleiding, verjlag vinden : I. van de Springveeren en Toebereidfelsnbsp;dezer Blydfchap \ II. van de �VitvoeringyZoonbsp;by de Komjl van den VORST, als ter Eer-verlichting en Vuurwerksaffteeking ^ ook tennbsp;Akademiejionde-, en III. van het Slot der Pleg-tige �Dagen ^ welke Utrechts Universi-Tf:iT met all' de Stad, de Kerk yen VLandnbsp;'verheugden, en tot den laeten Naneef, {gaetnbsp;het naer myne wen fcheUy) ten Zegen en Dank-AENDENKEN frekkenzullen. Ikein-dig met eene kleene Verbetering van het Slotnbsp;myner vorige Befchryvinge , hiervoor gemeld. De laetjie Latynfche verzen vannbsp;Horatius (*), aldaer op de bladzydenbsp;hygebragty en naegevolgd, moeten dus gelezen worden:

VOORBERIGT.

Ik meld dit, fchoon welligt lang 'v er get en, tans, om ook hier vooraf, gelyk daer aent jlot,nbsp;mingunftig denken, over het hefteden mynernbsp;uuren aen dit foort van fchryven voorteko-men, en volg des dat vers van den Grootennbsp;VenusYNER te dezer flaetze, bywege vannbsp;uitbreiding, eenigerwyze op wat voller toon,nbsp;aldus :

STUKKEN EN MEMORIEN

A. nbsp;nbsp;nbsp;Korte Optekening van de Bejluiten ennbsp;Togten enz. der He.er.en STUDENTEN,nbsp;door deHeerenvAN Yssum en Rynink.

B. nbsp;nbsp;nbsp;Lyjl der Heeren STUDENTEN, zoonbsp;als hunne plaets, door loting, is bepaeld geworden.

C. nbsp;nbsp;nbsp;R�qneft van de Heeren Bicker, Tennbsp;Brink ,Vermeulen, en Lauta van Aysma,Studenten in de Beide Regten, uit naem, ennbsp;vanwegen, het grootft gedeelte des Studeerenden Jongelingfchaps , aen de Ed.nbsp;Grootagtba�re Heeren BORGERMEESTE-REN en RAEDEN'in de VROEDSCHAP dernbsp;Stad UTRECHT, enz,

'SO^ . Aenfpraek.v^Vi den Heer de Ridder aen zyne Doorluchtige Hoogheit , in naemnbsp;van �t Studeerend Jongelingfchap dezer U-niverfiteit.

E. Alphabetifche Naemljft der Heeren STUDENTEN, w'elltc� in de PJegtigheitnbsp;deel gehad hebben,

G E-

GEDAGTENIS

AKADEMIE VREUGDE

UTRECHT.

e Hooge School van Utrecht betoonde, federd haere Inwyding (a) in den jaei enbsp;MDCXXXVI., niet minder dan haerenbsp;Zufters van Leiden , van Franeker ,nbsp;van GRONiNGEN,en van Harderwyk(^),nbsp;altoos haere ongeveinsde blydfchap over de uitrekende Gelukken , welke de Goede Voorzienigheitnbsp;des ALBEHEERSCHENDENGODS aen �tNe-derduitfche Vaderland fchonk. Haere wyze ennbsp;grootagtbaere Bezorgers, de Magiftraet der Stad,nbsp;regte Mejenasfen van de Geleerdheit, voorzagen

(fl) Utrechts Akademie, (om dit voor die het begeert hier aen te tekenen, )'wiert ait eene Illuftre Sclml, in �t jaernbsp;MDCXXXIV. opgerigt, vanwegen den grooten toevloed dernbsp;Studeerende Jeugd, tot eene Akademie ingewyd, op dennbsp;j6. Maert, Ouden Styl, �s jaers MDCXXX\U.

G) Leidens Hoogefchool, de oudfte der Nederlandfche, rekent haere geboorte van �t jaer na �t Onzet dier Stad^te-weten van A. MDLXXV.op den 8. February. Die van Fra�nbsp;MEKER volgde haer na ruim tien jaeren, op den 20. Julynbsp;MDLXXXV. �t Jaerbegin van Groningens Hooge Schoolnbsp;was MDCXIV. den 23. Auguftus. Toen volgde de UTRECiiT-scHE, twee�ntwintig jaeren laeter, A. MDCXXXVI. gelyknbsp;hoven gezegd is. Terwyl die van Harderwvk haer Inwydingnbsp;had den 12, May MDCXLVIII.

ti GEDAGTENISvanUTRECHTS

haer,van 't begin af tot op deze uure, met uitmunquot; tende Lichten in alle de Voortreffelyke en Hoogenbsp;Wetenfehappen. Ook vloeiden t�heurwaert, vannbsp;tyd tot tyd, geheele menigtens en digte drangennbsp;van Studielievende Jongelingen, uit alle Landen ennbsp;Geweflen der Werelt; om in haer of de Grondennbsp;van waere Geleerdheit te leggen, of die aente-queeken en te volmaken (c). Veel deedt hiertoe,nbsp;behalven de wysheit en gunfl: der Aenzienlykenbsp;Akademiebezorgers, met d^en yver en roem dernbsp;doorkundige Hoogleeraers, de frisfeheftand onzernbsp;zeer gryzeen luflrykeStad (d). Maer vooral deedt

(e) Zulks, volgens melding van den Rekto^ Magnifikus, de HeerProfeflbr Arnold Drakenborch ,( by't fluiten van dennbsp;honderdjaerigen kring der Hooge Schoole redevoerende,)nbsp;�it het Akademieboek bleek, dat �er in de eerfte vyftig jae-ren over de duizend, en inde tweede vyftig eens zoo veel,nbsp;met den Eergraed van Doktor ofteOpentlyk Leer.meefler begiftigd wierden. Zie Arn. Drakenborchs Piegtige Redevoeringnbsp;over het Eeuvifeejl der Utrecbtfche Hooge-Scbool, door den Geleerden Heere J. F. Beits, federd beroemdProfeflbraen dezenbsp;Akademie, in deftig Nederduitfeh vertaeld, en by denBoek-verkooper Kroon alhier gedrukt, in groot Quarto, bladz.52.nbsp;Was het getal van hen, die zich den Graed lieten geven, innbsp;die eerfte eeuw, over de Drieduizend, hoe groot moet dannbsp;wel het getal der andere Studeerende Heeren zyn geweeft ?nbsp;daer elk weet , welkeenemenigte van Beoeffenaers der Hilio-ri�'n, Weljprekendheit, Oordeelkunde, en Taelen �er zyn;terwylnbsp;zeer weinige (buiten de �Jurijlen en Geneeskundigen) uit denbsp;andereFakulteiten, en gewisfelyk verre deminftevan hen dienbsp;zich op de Wysbegeerte toeleggen, ja zelfs maer een heel kleennbsp;getal in vergelyking der overige uit de Studenten inde Godge-leerdheit, den Graed van Doktor verzoeken, fchoon zy met lofnbsp;hunne Leeroeffeningen voltrekken, en jaeren agtereen met yvernbsp;en gewenfchtevrugt aen de Akadcmie blyven, om zich tot denbsp;eerfte en voornaemfte posten bequaem en waerdig te macken;nbsp;in welke zy ook metderdaed verheven worden.

(d) Waervan de wydberoemde Hoogleeraer Joh. Georg. Cbaevi�s (het Vyftigjaerig Feeft dezer Hooge Schoole, A.nbsp;KlDCLXXXVL op laft der Ed. Gr. Agtb. Kuratoren vieren-

AKADEMIEVREUGDE.

het de GODSDIENST met welken men begon, of ( om het in wat ontwikkelder woorden open te leggen) de ZEGEN van den ALDERHOOGSTEN,nbsp;te voren en daerby, zoo vuurig van Gewyd en On-gewyd, door verordening der Overheden , afge-fmeekt,en op den GodvrugtigenAenvang, uit dennbsp;Troon des HEMELS,met het weldaedigfi; fchyn-fel der Dierbaere GEREGTIGHEITZON, overnbsp;Utrechts Verftandigen en Deugdzaemen nederge-daeld (e). Deze Zegenende en Allesbekroonende

rende, ) opentlyk verklaerde,� dat �er naeuwlyks eene plaets in de werelt gevonden word , � waerin de Zanggodesfen def-� tiger of aengenaemer konnen wooneii,of heiliger enliefFe-� lyker ge�erd worden�. Ik hael dit aen uit de zoo evennbsp;bygebragte vertaelde Redevoering van ProfefTor Drakenborch,nbsp;biadz. 49. Doch �er ftaet niet by, (�tgeen my echter zeernbsp;waerfchynelykdunkt, ) dat de Groote Gbaevi�s met die woorden voordagtelyk gezinfpeeld kan hebben, op drie verfenuitnbsp;hetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;van den Heer Rodolf NYpoosiT.op de Inwyding

der Illustre School, A. MDCXXXIV. in �t welk die Dichter, onder andere,zingt: Et toto Heet evageristrbc, Non au� gujiior, aut magis venuj�us , Nee Mufis magis aptus , ejl f�-cejjusl Dat is:

Nogt dienjliger voor d�ed�len troon Der IVetenfcbappen, Zal bet Zoekend oog ontdekken.

Zie dat Carmen, nevens andere, gevoegd by J. WESTERBuRCit Atbenceum, agter de Illujlris Cymnafii Vltraje�ini Inauguratio,nbsp;te Utrecht by Van Herwyk en Ribbius in groot Quarto uic-gekomen. Te voren was dat Carmen in Plano gedrukt, zoonbsp;als ik het heb met dit Byfchrift: Amor in Patriam Mufisnbsp;pron� Pof. Rodolphus Nypoort.

(�) Zondag voor de Inwyding der Akademie.den 13. Maert naerden OudenStyl,�s jaers MDCXXXVI. wierden �er pleg-tige Gebeden om Zegen over den Aenleg gedaen. ProfelTornbsp;Voetius betoogde op dien dag, in eene Kerkelykc Redevoeringnbsp;uit Lukas II- '�erj'46. de Nuttigbeit der Akademi�n en Sehoolen.nbsp;Hy gaf die Preek terftond uit, met een kort V�orben'gt,'t

GODSDIENSTIGHEIT van den Aenleg, federdquot; blakende gehouden , maekte de gelukkige Stands-gelegentheit, en all� wat tot den bloei dezer Door-luchte en Hooge Wysheit - School iet toebrengennbsp;kon , by uitnemendheit voor alle verftandigen ennbsp;deugdzaemen wenfchelyk, en op den duur begeerd.

welk in den herdruk dier Kerkrede , A. MDCCXXXVI. by Vonk VAN Lynd EN uitgekomen , ageerden Tytel te lezen, ver-klaert: � dat de Maoistraet van Utrecht het noodige ennbsp;heiligewerk, � van haere Nieuwe Akademie, met Godnbsp;� WILDE BEGINNEN, CD dat zy dacrom het Gebed, in denbsp;,, Gemeente, verzogd had�. DieGrootagtbaere Schilden dernbsp;Goede Burgerye hadden, in de jongfle tweejaeren, de vrugtnbsp;van �t Godsdienftig Bidden om Zegen, met betrekking totnbsp;Ijaere IlluftreSchooi,blykbaer gezien. En men ftae my toe,nbsp;de vuurige Bede van den Heer Sekretaris Joh-Nypoort, bynbsp;�t (luiten zyner Inwyding-Oratie A. MDCXXXIV. gedaen,nbsp;met zooveel te meer gereedheit hierin onze Tael over tenbsp;fchryven,als de Verhooring derzelve door den gezegendftennbsp;bloei beveftigd wiert , en deze bloei myn gezegde hiervoor ftevigt. Men kan de Oirfpronkelyke Latynfche woordennbsp;in die Oratie zelve zien, Litera E. van lOANNIS NlPOil-Til I. C. Civitoti FltrajeBinae h Secretis^ Oratio in Illujl.nbsp;Cynmajii VltrajeBini INAVGFRAJ'IONEM, met de INAU.nbsp;CURATIE zelve en de andere Latynjcbe Inwydingsredenen vannbsp;de ProfefToren Voetids, Mattheus, .Emilius , Liraeus ,nbsp;en Ren�riu.s , in eenen Bundel, (ter voorige Aentekeningnbsp;(d) gemeld,) by��n gedrukt. liet Gebed van den Sekretarisnbsp;luidt dus in �t Vaderlandfch: � GY � Algoede en Eeuwig-� groote GOD! Opperfte Scheidsheer der Dingen! die allesnbsp;� door uw wenk en hoogfte gebied regeert en ftiert! U, �nbsp;� Bron en Uitdeelder van alle Goed , die aen allen, welke [ omnbsp;� haer 3bidden, mildelyk en onverweten , Wysheit toedeelt!nbsp;� U fmeeken tvy ootmoedig, dat Gy ons verftandige hartennbsp;,, in Goddelyke en Menfchelyke Zaeken gelieft te geven ! ennbsp;� dat Gy deze School ,wier Inwyding wy vieren , door uwenbsp;� Weldaedigheit omarmen en Vervolgens zegenen wilt !nbsp;� Opdat ZY geduurig toeneme, en in alle Eerwaerdigenbsp;� Wetenfehappen en Reemryke Konden op den duur mogenbsp;,, BLOEIEN EN VOORTGEZET WORDEN: tot ccre Van uwen God-delyken Naem, (lichting der Kerke, en heil vaii�t Gemee-nebeft!�

Xulks zy, na enkel twee jaeren tyds, � van eene � kleene Leer-Kapel, die veele Groote Tempelsnbsp;,, in luiller te boven ging, tot een den volmaekftennbsp;� en heerlykften [Akademie-] Tempel, verhevennbsp;,, wiert(/). Trouwens deze GODSVREEZE ,nbsp;deedt haer reeds by de Opregting,en fints by haerenbsp;Verheffing tot eene UniverTiteit, ten Zin-en Wa-pen-Beeld , de Straelende Zon kiezen, hebbendenbsp;Utrechts Schild op �t hart, en dit Bedefchrift omnbsp;haer: VERLICHT ONS 6 ZON DERGEREG-TIGHEIT (g)! En inderdaed, zonder het hiertenbsp;prediken, wat men ook doe, of aenvange te doen,nbsp;de GODSDIENST giert, de GO^)SDIENST zegent , de GODSDIENST beveiligt, derMenfchennbsp;pogingen. Dat Wapen, dat SQL JUSTITIAEnbsp;ILLUSTRA NOS, heeft de Akademiegewisfelyknbsp;ook om die reden voor haeren ingang gezet (h); zynbsp;wilde het met haer Zegels uitbeelden (i) ; zy fchroef-de het op haere �er-en Gedenk-Munten ; en zy

(�) De Profesfor Dr akenborcii , in zyne Redevoering voorgemeld, bladz. 40. geeft dit op als de uitdruldcing een�s Ver-mierden Redenaers. Ik denk , dat dit de wydberoemde Grae-vi�s zal zyn; maar ik kan iny des niet verzekeren, by man* gel, zoo van dezes welfprekenden .Mans Oratie op 't Vyftig-jaerig Feeft der Akademie, als van de Latynfcbe Redevoering desnbsp;Eerftgemelden Hoogleeraers op �t EeUvufeed derzelve.

{g) Dat men toen reeds dat Wapen en Omfchrifc in 't Latyn, gelyk het aenftonds hierop gemeld word , verkoos,nbsp;is te vermoeden, winneer men �t oog flaec, en op den 1'ynbsp;tel, en op �t Slot, der Latynfche Befthryving van �t Inwydennbsp;der llluftre School, hiervoor aengehaeld.

(i) Dat Zinnebeeldig Wapen ftaet op het Groot en Kleen Zegel van de Doktoraele Bullen.

(k') De Goude en Zilvere Gedagtenis-Penning van het Hon. derdjaerig Feeft der Akademie, in MDCCXXXVI. bewyft dit.nbsp;Men ziet �er de Prent van op den Tytel en aen �t Slot vannbsp;Profesfor Drakenbobohs vertaelde Redevoering, en boven �t

�� GEDAGTENIS van UTRECHTS

liet het prenten voor verfcheidene Redevoeringen ^ weike in heuren naemuitgefproken en gedrukt wier-den (/)� � Dat die Bede door alle de eeuwen voornbsp;� het oog en in het hart flae van elk, die, met wyzenbsp;,, en leergraege voeten, de Gewydde Heiligdom-,, men van Utrechts Univkrsiteit betreden!

Deze van den ALMAGTIGEN en WELDAE-DIGEN GOD gezegende bloei en vermaerdheic der Stichtfche Akademie was zoo uitlokkende, dacnbsp;niet flegts NEDERLAND en alle geweften vannbsp;EUROPA, maer zelfs de wereltdeelen van ASIA ennbsp;AMERIKA, derzelver wakkere Jongelingen her-waert zonden (m). En hoe veele Grooten en Aen-

(l) nbsp;nbsp;nbsp;Zie van de vroegere Grati�n die van den Heer Advo-kaet DE Roy MDCXLV. gedaen, en van de hetere die desnbsp;Hoogleeraers Drakenborch , A. MDCCXLVII. uitgefproken ;nbsp;behalvende Rsdevoeringen, enz. in �t jaer MDCCXXXVI. opnbsp;het Eeuwfeell in �c licht gegeven. Vooral kan men hier bynbsp;doen, dat dit Zinfpriuk meer dan eensten Redes-Onderwerpnbsp;Rrekte, aenBeroemde Profesforen dezer Hooge Schoole,bynbsp;'t aenvaerden van hunne Bediening, of by�C overdragen vannbsp;den Akademie-Scepter ;gelyk in 't eerftegeval A.MDCLXXVII.nbsp;aenProfesfor P, van Mastricht , en in �t laetfte aen Profesfornbsp;F. A. Lampe in �t jaer MDCCXXVI.

(m) nbsp;nbsp;nbsp;Zie F. Halma�s 2'ooneel der Fereenigde Nederlanden ,1,nbsp;deel, bladz. 10. Ook�tLawnfch Vers van den Heer Henni-Hi�s, op het Vyftigjaerig Feeft der Akademie ; waerin, ondernbsp;andere, gezongen word;

Quique bibunt Rbodanum, Rbenum, TamejlnquefTagumfue Ferque facras redeant artes ad culmina laudum 1

Celyk de leergraege aen den mond van Schrandre Mannen, Hier altoos vlytig bong ;

iienlyken hebben zich wel van het Onderwys dezer Hooge School bediend (�)? Vooral zal zy hee altoos haer geluk en eere rekenen, dat zy den Door-Juchtigen Grootvader en Vader des tegenwoordi.nbsp;gen Erffladhonders , onder heiire Queekelingertnbsp;thogt tellen (0). Hierdoor brak de Akademieliefdenbsp;Voor het Huis van Oranje en Nassau met zooveelnbsp;te levendiger vlammen uit onder �t eerbieden vannbsp;Voril FRISO, als Erfj[ladhouder,in hetXLVII�e

Tervoyl gew'jde Konji ben ,we�rgekeerd, doe blinken Mee lof, die bimnen naem ten top van ghrie draeg's

Ditfchoone vers wiett A. MDCLXXXVI. by FitANgo�s aia , (toen hier Akadeinie-Drukker,)in Plano uitgegeven.

(�) � Indien wy (zegt de Heer Profesfor D�akenborch,quot; op dC 5311-^ btadzyde van zynWeleds. meergemelde vertaeNnbsp;de Oratie,) �indien wy alle de geenen, welke pronkten'

,, met eertytelsvan Baroenen, Ridders, Cjraev�n,of fringed � wilden optellen, die wy weten, dat. ... vSn anekantednbsp;� tot onzen Utrechtfchen Tempel toevloeiden, wy zoudennbsp;� fchier alle met naeme moetea noemen, of die zelf, ofnbsp;wier Vaders, de hoogfte waerdigheden aen Keizeriyke en

� een lange lyft nioeten oplezen van de meefte Vorftenbui-zen van Duiijchland, en deNabu'�rige Ryken,,' als Zweden ^

,, en ontelbaere anderen. � Zooverre die Hoogleeraer. Men kan �er federd, behalven andere , byvoegen, de Printed vannbsp;Anspag, Efasfau-UJingen, enz.

(p) De Doorluchtige Grootvader Johan Wilhem Fris�' quam hier, door beftel�ng vanKoning Willek! de Derde,nbsp;zynen Oom, die hem tenErfgenaevn verklaerd hadjdeDoor-inbsp;luchtige Vader Willem Karel HeNrik Priso quam�er dooinbsp;Iceure vanVorftKarel, Landgraef van Her/�n, zyn Grootvader en Vo�gd.die verfcheidene van zyneZoonen, en ondernbsp;die Fredrie.) naderhand Konirig van Zweden,nze Utrech�nbsp;ter Hooge Schole had gezonden. Zie DRAKEWaoKCd voortnbsp;gemeld, bladz-54-,� 55.

i8 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

iaer dezer Eeuwe ; terwyl zy met onbezwalkten gloede herblaekte by de jongde Komft en �t Vier-daegfche Verblyf van zynen Zoon, WILLEM DENnbsp;VYFDEN, binnen Utrechts zegenryke en gryzenbsp;Muuren.

Trouwens, de Hooge School had, van haer begin af, beantwoord aen �t oogmerk van �s LANDS EDELMOGENDE STAETEN , en volvaerdignbsp;den werk gevolgd van haere KUR ATOREN, denbsp;GROOTAGTBAERE MAGISTRAET der Stad,nbsp;en dus telkens haere zugt en hoogagdng voor hetnbsp;alcoosgeliefde Huis van ORANJE getoond, doornbsp;Plegtige Begroetingen en Redevoeringen, ter Deel-neminge in de groote Lotgevallen van hetzelve.nbsp;Won dus, by voorbeeld, FREDRIK HENRIK,nbsp;(des EERSTEN WILLEMS Zoon, en MAU-RITS Broeder en Staetvolger,} won zeg ik, dienbsp;wakkere VorftZ/w/y^,in Viaenderen; de Universi-TEIT van Utrecht richtte haernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;des wegen

in beur Gehoorzaal, door den Hetr Advokaet Hugo de Roy, neef vanProfeslor BEGius,plegtigop(p).nbsp;Vereerde Vorfl; WILLEivl DE DERDE,na�twy-ken der Franfchen uit de Stad en�t Sticht, haer metnbsp;zyn Komft, de Akademiebegroette hem inden Domnbsp;meteeneLo/rer/e, door den Beroemden Gkaevi�s,

(p) Inzyne deftige Oratie, Auriacus Triumphant gtlyteM, cn den r' November MDCXLV. in de Gehoorzael der Aka-damie uitgefproken, op Hoog Gezag en Toeftemming. Wantnbsp;dus Itaet 'er in den aenvang , non propria tarnen, fed eorum quinbsp;btc imperium obtinent, autboritate et cmfenfu. � Nogtans [doenbsp;� ik zulks] niet door eigen, maer door gezag en toeftem-iningvan hen, die hierin te gebieden hebben. En �er wordnbsp;bygezet ; neque enini alias Advocatarum bic mos ejl i quamvisnbsp;aSus maxime' proprius. � Want dit �s ook anders de gewoontanbsp;,, niet der Advokaeten, fchoon het eene daed is hen groo-telyks voegende?

in�t Jactfl van April (q MDCLXXIV. Wiert die Vorfl:,ter verlosfinge van Brittanje overzee gedoken, COC Koning van Engeland Schotland en Ierlandnbsp;uicgeroepen , de Hooge School betuigde, by dienbsp;grooce gelegenheic, haere vreugde, op lafl; dernbsp;EDELMO�ENDE S'1 AETEN, doordenzelfd�nnbsp;Hoogleeraer Joannes Georgius Graevi�s, dennbsp;elfden April MDCLXXXIX. En , om te fprekennbsp;van �tgeen wyzelvczagen en hoorden,by de Komftnbsp;van�s LANDS ERFSTADHOUDER, in hetjaernbsp;MDCCXLVll. weten wy,wierc zyne Doorluchtigenbsp;Hoogheit door de Akademie, in eene plegtige Redevoering, uit den welfprekenden mond van dennbsp;Rektor Magnifikus op den syhen July, in denbsp;voornoemde Kerk, begroet, en ongeveinsdelyk heilnbsp;op heil toegebeden. En als nu dien Uitmuntend-flen en Geliefdften Vorlt eri zyner Koningiykenbsp;Gemalinne, 's jaers na zynelnhuldiging, op Nederlands vuurige wenfchen , in �s Gravenhage, eenennbsp;Mannelyken Erfgenaem geboren was geworden,nbsp;deedt de Ho�ge Schisol, volvaerdig den latl vannbsp;�s LANDS OPPERMAGTEN uitvoerende, denbsp;Domkerk, op den elfden April MDCCXLV�I.nbsp;door de jfukhrede van den Wydberoemden Hoogleeraer Petrus Wesseling , wedergalmen vannbsp;blydfchap, terwyl hy �t VADERLAND mee denbsp;Jonggeboren ORANJESPRUIT, in Latiums za�-verfte tael , geluk wenfehende, die Prinjelykenbsp;Telg, verklarender�en voorzeggender-wyze, (boven

(j) By die Oratie zelve,ftaet nogtdagnogtmaendgemeld, op en in welke zy gedaen is : inaer zyne Hoogheit quam dennbsp;24ften April MDCLXXIV. in Utrecht. Zie da Hollandfcbenbsp;Merkurius van dat jaer, bladz. 97

(?) Arnold Dhakejxhorch , Profeffor in de Hiftoii�n, ook die der Vaderlandfche, midsgaders in de Welfprekendheit,ennbsp;200 in de Griekfche als Latynfche Tael.

ao GEDAGTENIS van UTRECHTS de Zinneprentopden Tytel der Redevoering zoo be^'nbsp;knopt als juift te zien,) noemde: Spes Populi , Gen-.nbsp;tisquePropago 5 �de Hope vanNe�rlands Volk^ en de-

Voortplanter mn het Doorluchtige Gejlagt (r).- En

juichte de Stichtsche Akademie in den hlyden Voorlpoed van �t Vorftelyk Huis; zy toonde nietnbsp;minder haere liefde in �t deelnemen aen deszelfsnbsp;zwaerdrukkende rampen. Met welkeen donkernbsp;rouwfloers omhing zy zich, op voorgang en bcrnbsp;fluit der EDELMOGENDE VADEREN van �tnbsp;STICHTSCH GEMEENEBEST, by den tevroeg-tydigendood van den Beften der Vorften, WIL-HEM KAREL HENRIK FRISO, vier jaeren nanbsp;de Geboorte van zynen gevvenfchten Erfprins. Tenbsp;dien droevigften tyde, deedt de Univerficeit, doornbsp;haeren Wesseeing , op den elfden Februarynbsp;MDCCLII. de voornoemde Hoofdkerk, met all�snbsp;Lands Ingezetenen, al klagende uitroepen; He�!nbsp;Pacis Occidit Auctor; � Aahl Ach! de Maker,nbsp;� van den Vrede is gejiorven � {s') ! En niet minder

(r) De Latynfche Oratie, in groot folio b,y den Akade-Hiiedrukker Joh. Beoedelet, vertoont dit. Het Zinnebeeld zelf doedt ons eene edele en jeugdige Vrouw zien , by eennbsp;iiitfpruitenden Oranjeftam ftaende , in eene houding, volgensnbsp;welke zy aen Ns�rlands vrye en kloekmoedige Maegd, (metnbsp;ppenearmen en eerbiedig, terontfanging van �t groot fchenk-aedje gereed, toelooperide,) een beminnelyk Kind aenbiedt.nbsp;k Loofwerk bellaet uit twee vrugtbaere Oranjetakken , ter-wyl twee vliigge knaepje^ het Vorfteiyke en Gekroonde Wa-ji�nfchild torsfen,

(r) Geprent in 't Bovenfchrift des Zinnebeelds; dat, in�� koper gebrag�, en op den Tytel der Lyk-Oratie te zien, eennbsp;Treurgejligt vertoont , in welks voor-en zyde-nisfen mennbsp;het ftaeven van den jongden Vrede, en gepafte Wapenfchil-den, befchouwt. Boven op hetzelve heeft men het Borft;-beeld van den Overleden Erfftadhouder, met de Tekens vannbsp;zyne Land en Zee-Voogdy: zittende de fehre�ende Maegdnbsp;yan Nederland aen de eene zyde.en het leetdragend Gehen-

deelde zy in het verdriet van Oranje en Brons-WYK- L�nenbokch , toen , zeven jaeren daerna, FRISO�S Vorflelyke Weduw, ANNA Engelandsnbsp;Kroonpringes , haeren Gemael nae de Eeuwigheitnbsp;volgde; wanneer de nu tweemael gemelde Hoog-leeraer, den pdcn Maert MDCCLIX. naer iaft dernbsp;STAETEN �s Lands van Utrecht , en tgn mondenbsp;der Univerficeit ftrekkende, het Sterven dier Ko-ninglyke Prinses in eene Lyk*Oratie vereeuwigde �nbsp;terwy 1 hy �t Sticht en heelNEDERLANP godvreezendnbsp;deedt beruften in de Schikking des HOOGENnbsp;HEMELS;en de Rouwfmart leenigde, door�t oognbsp;en de hoop van elk te veftigen op den JONGENnbsp;ERFSTEDEHOUDER: als had de Welfprekendenbsp;Profeffor, in naem der Hooge Schoole, ons allen toegeroepen : In Prole Superstes ; ,,/w h(ier Kroojinbsp;overleefd zy den Dood (f). � Dus betoonden denbsp;Hoogleeraers van Utrechts Akademie^ telkens opnbsp;den wenk der STAETEN en het befluit der KU-RATOREN, hun ongehuicheld deelnemen in allesnbsp;wat den Nederlandschen Staet en �t P�uis vannbsp;Oranje betrof. Gelyk zy dan ook hierom, onver,nbsp;flaeuwd iii hunnen yver, by de jongftledene her-

gen aen de andere; terwy! op den grond , te wederkante van het Cajlrum, de weenende tVysheit en treurende Koophan-del flaen.

(t) Dit is de Zinfpreuk der Indrukplaet van den Tytel dier Oratie. Deze prent vervat eene Koninglyke Lyktombe, innbsp;een Cypresfenhof, tegen eenhoogen Gedenkfteen, of daerme-dever��nigd. Boven ftaet het gekroon-de wapen der Vorftinne;nbsp;ter eene zyde word hetBorftbeeld van haere Koninglyke Hoog.nbsp;heit door den Tyd omvat en verheven; ten anderen kante vannbsp;het Praelgraf zit de Nederlandfche Maegd te treuren by eennbsp;gekn�tten Boom , die te wederzyde een bloei�nden Tak uit-ichiet. Op den voorgrond weent de Wetenfchap, met de tekens van de Konften , in welke de Overledene Vorftin zichnbsp;gewoon was te verluftigen.

ftelde Vreugde, en de aenvaerding van �t Hoog Bewind door Prins WILLEM DEN VYFDEN,nunbsp;Mcerderjaerig geworden, den wil en �t welbehagennbsp;hunner EDELMOGENDEN en GROOTAGT-BAEREN volgende, volvaerdig befloten, zynenbsp;DoorluchtigeHoogheit in eene Lofrede plegtig tanbsp;begroeten; als dien zy zich verzekerden voor hunnenbsp;Akademie in �t byzonder,en voor alle Geleerdheit'nbsp;lievenden in �t gemeen , een wakkeren Stuc en ge-wenfchtenBegunftiger te zullen zyn. Op zynplaecsnbsp;zal van de'uitvoering dezes Befluits iet breeders gemeld worden (u). �tis tyd, dat ik my van de Hoog-leeraers der IJniverfiteit tot hunne (^ueekelingennbsp;keer.

in vroeger en laeter tyd telkens uitgemunt, zoo door ongeveinsden Yver voor de eere van h un ne dier-baere Wysheitmoeder, en doorzugtom�t welzynnbsp;van Land en Kerk elk op zyn tyd en poft eens gelukkig te mogen voortzetten, als door Eerbied voornbsp;�sLANDS wettige OPPERMAGT en Liefde voornbsp;�t Huis van Nassau-Oranje. Watzy by iedere Pleg-tige Gelegenheit in de vorige eeuw, of in de vroegere dagen der tegen woordige,verrigt hebben, laetnbsp;ik, dien �t luft, elders naegaen. Maer wat zy by

(tl) Als ik van de Lofreden 'aen dien Vorft, door den Heer Profeffor Reitz, op HoogenLaft, terDomkerke gedaen , fpre-ken zal. Terwyl wy op den tytel dier Oratie het juiftgepaftnbsp;Zinnebeeld,en de fpreuk HocMusAfi ViNcicfiT�TAZ.zuilei�nbsp;lezen.

De Zoons en Leerlingen dezer Wydvermaerde Hooge School volgden altoos de fchreeden hunnernbsp;Onderwyzers. En niet minder dan elders, met waer-heit de Hope van �t Vaderland, de Liefde hunnernbsp;Ouderen, de Eer van hun Geflagt, en de Vreugdenbsp;Luft hunner Profesforen , zynde, hebben zy

akademievreugde.

de Komft en Inhuldiging van den OnfterfFelyken FRISO deeden , fchreef ik (is reeds gezegd ) elders.

En met welke goude Verzen bejuichten zy de Geboorte van WILLEM DEN VYFDEN! Ook heugt ons, welkeen ne�rflagtig Lykgebaer zy toonden by de twee bovengemelde Wederfpoeden des

Vorftelyken Huizes. Doch, laet ik voor dien treurigen nacht van verdriet en rouwe de gordynnbsp;fchuiven van eerbiedig ftilzwygen en berusten innbsp;GODS Weg;en de oogen vefligen op heuchelykernbsp;dagen, welke Nederland en �c Sticht met verquik-kende raorgenftraelen getrooft hebben.

De Studeerende Jongelingen van Utrechts A-kademie mogten nu vernemen, hoe de jonge Erfftad-houder, hen ten fpoore en prikkel, in alderlei� We* tenfchappenyverde en uitmuntte (v); terwyl hy,ternbsp;Oudte van Agttien Jaeren, (�t perk van �s Prmcennbsp;Meerjaerigheit,) in wyze kunde rypende, van zynenbsp;Hooge Waerdigheden eerlang plegtig bezit ftondcnbsp;te nemen. Die Gewenfchte Dag zou op den 8^snnbsp;Maert MDCCLXVI. den' Vaderlande aenbreken.nbsp;Dat gelukkig jaer begon derhalven niet zoodra metnbsp;een vrolyke Zonnefchyn, (gelyk het op dien voetnbsp;voortliep, en zynen kring voltrekke 1) of elk wasnbsp;in alhdc Zeven Fer��ni^e Gemejlen, q� de Generlt-liteits Landen ,\d,ioimdt Oojier-QuJVe ster - Indi'� y ennbsp;waer niet al? in de weer, om zyne byzonderemetdenbsp;algemeeneBlydfchap over die Heuchelyke Gebeurd-tenisce paren. Dus was ^o/to^ien Ze tod vooraf, hetnbsp;Sticht vervolgens, ook Utrechts Stad en Burgerynbsp;maer niet minder de Jkademiejeugd, bezig,met Be-radingen en Toeruftingen, om den Vorfl:,by zyne

(v) Bezienswaerdig is deswegen de Lofreden van denLeid-fchen Hoogleeiaer Andreas VVeiss,by�sPrinsenTegenwoor-oigheu te Lsidm gedaen, nbsp;nbsp;nbsp;�

Inhuldiging,op eene ftaetelyke wyze te begroeten.� Met het fluiten van January MDCCLXVI. quamennbsp;des de zoogenoemde Pretors van alle Koliegi�n deiquot; by-zondereWetenfchappen (w), do�r eenige derzdlvenbsp;deswegen ondertafl:, volvaerdig by��n. Zy formeerden in hunne eerfte Vergadering het hoofd vannbsp;een Blad, waerop ieder der Heeren Studenten, metnbsp;naeroe , zyne gereedheit tot het voorgeflelde werknbsp;zou mogen verklaren: gelyk terftond daeraen ge-fcheidde; vernemende men, in eene volgende Sae-menkomft, op den vyfden van February gehouden,nbsp;een zeer aenzienlyk getal van naenien op de voor-gedagte Bladlyft getekend (x). En Wie zou hiernbsp;agterblyven ? daer men eerbied te bewyzen ftondtnbsp;aen een Vorft, dien zy alle eene ongeveinsde liefdenbsp;en agting toedroegen, en in wien zy, als regtfcha-peneBeminnaers van �t Ver��ndie Nederland, eenennbsp;Getrouwen en Onvermoeiden Voorftander van onze

(n;)Naefl:dei3ketyk zal deze (jedagtekis ook onder o ogen komen, welke zich geen klaer begrip, by mangel van ondervinding, konnen voorftellen,wegens eenige bewoordingen, nu of dan gebezigd, fchoon zy aen Burgers eener Unr-verfiteit genieenzaem, en bepaelder van zin zyn dan eenenbsp;Nederduitfche Omrchryving. Ten gevalle der eerflgemeldennbsp;dient, dat de Hoogleeraers eigentiy'k hunne Koliegi�n vannbsp;Onderwys aen hunne Huizen houden, in daertoe gefchikt�nbsp;Kollegiekamers ; dac de Studenten, welke hun Onderwys ont-fangen, zich gewoonlyk Intekenen in ieder Kollegie .voordennbsp;Curfur oft Loop der Wet�nichap, die zy verkiezen; dat uit denbsp;Veterani, dat�s te voren zulkeen Kollegie bygewoond hebbenden , eenen gekoren word, die het Album oft Boek dier Int�,nbsp;kening houdt, en de Boeten van Agterblyving, Regelbreuk,nbsp;enz. optekent en invordert. Deze Oudfte der Studenten vannbsp;elk Kollegie heet Preetor, zooveel als Schout, naer den zin ennbsp;het ampt der met dien naein getyteldeToezienders en Wet.nbsp;handhavers by de Oude Romeinen.

(x) Korte Opgasfenz. (op de Lyfl: van Memor�'it en Stukken, bladz. 8 met A. getekend, en getyteld : JCorti Optekening vannbsp;ds Bejluiten en Togten der Heeren Studenteth') BUdz. i.

rium (y),alle die ingetekend hadden,tegen den 8. February, by��nverzogd (2). Di� dag gekomen zyn-de, was �er eene menigte van meer dan honderdnbsp;zeftig ftudeerende Jongelingen Demen faa) : alle;nbsp;fchoon verfchillende van gebodrteplaets , weten-fchapverkiezing, en jaeren j elkanderevenze�rwaer-deerende, en met eenzelfde zugt bezield, �t Was bynbsp;hen, tot een eerlyk en alderedelft einde, mens ma ,nbsp;'iadem cogitatio, -par voluptaS, aequd fent�ntia; ,j eennbsp;� ver��nigd gemoed ,dezelfdegedagte,gelykezugtnbsp;� en luft, en een eenpaerig gevoelen \b��). Dan,nbsp;het fprak vanzeive, d�er dienden, onder de gelykednbsp;en ��nswillendett , Beftierders en Handhaevers tenbsp;Wezen, welke de GemeeneZaek van allen, langs denbsp;gefchikfte wegen tot haef beoogd doel deeden rei*nbsp;ken. Zoo is �t. Het Heiligdom def Vryheit pleeg al*nbsp;toos door wyze en billyke Wetten omheind, en van

op-

(y) 0�, de Oroott Geboorzaet der �odge Schodf. Alwaer de Grati�n van alle de Hoogleeraers gefchieden; terwyi �ernbsp;deOpenbaere Lesfen worden gedaen van de ProfesfOren indenbsp;Godsgeleerdheit, en in de Regten: ook worden �er de Opently-keDifputen onder Voorzitting, in die Twee H�oge Weten-fchappen, iri de Medicynen ,en ter Graedverkryginge ifi alle denbsp;Fakulteiten,gehouden. In een Boven-Gehoorzael, meteenigenbsp;trappen �p, aen de regterhand van den Ingang der Akademle,nbsp;niet ver van de MunflerkerkhofSdeiir, lezen d�Hoogleeraersnbsp;in de Geneeskunde enz. En in het zoogenoemde Kle�n ^udi-tarium worden de Opentlyke Difputen onder Voorzitting gehouden in de Wysbegeerte, Hiftori�n, en Taelen.

(flfl) Volgens de Lyjlen der Intekening j eii d� -tilpbadi�tifch� Naemlyft'

(bb) Zoo maelt Laktantius, d� Cic�r� der Eerk�lyke Schryvers, de over��nkomft in driften af, van Dioki.e,tiaemnbsp;�n Maximianus Herculius , in zyn Boekske de Mvrtib'iiSnbsp;Pirfecutorum ,Opei. p, m. 1069.

oplettende Toezienders bewaekt, en in ftand ge^ houden, te worden. Dit kon nimmer deszelfs na-tuurlyk eigendom verkorten, nogt zynen redelykennbsp;glans ontluifteren; wat zich ook de Dweepzugt, ofnbsp;jieveronruftigwoelende Eigenwaen, (losheit en ont-flag van vreeze en teugel voor echten Vrydom ne*nbsp;mende,) ooit ofte ooit in den wuften geeft mogtnbsp;brengen. Neen! het braeve Jongelingfchap vannbsp;Utrechts Hooge Leerfchool hoorde niet zoodranbsp;het verzoek en voorftel, ( by de Praetors en Beleggers van die By��nkomft: gedaen,) om DireBores^nbsp;dat �s Beftierdersi van alle de zaeken tot de Onder-neeming betrekkelyk, te kiezen, ofzy billykten zulksnbsp;terftond. Maer men moeft nader komen ; des wiertnbsp;hierop voorgedragen, of de Beftierders, welke mennbsp;nu vaftgefteldhad te benoemen,in hunne Regelingnbsp;der Zaeken, de Orde en Schik die men in �t jaernbsp;MDCCXLVII. hieldt, zouden volgen, dan of zy eennbsp;nieuw Plan deswegen vormen, en tergoedkeuringenbsp;van allen aenbieden, moeften? Men belloot��nmoe-dig, dat het eerftgemelde,, zooveel de tegenwoorrnbsp;dige omftandigheden toelieten, zou gevolgd worden. Dus wiert met algemeene goedkeuring, hetnbsp;voorftel geftaefd, om een Tiental van Beftierders tenbsp;kiezen ; maer tans zouden het vier Heeren uit denbsp;Theologifehe , vier uit de Regtsgeleerde, en tweenbsp;uit de Geneeskundige Studenten, zyn. Ingevolgenbsp;hiervan trade men tenzelfden agtften dage van denbsp;maend February ter benoeminge, en wierden metnbsp;algemeene ftemraen totDirekteurs verkoren: uit denbsp;Studenten in de Godgeleerdheit JOHANNESnbsp;WILHELMUS VAN YSSUM, JAN HEN-DRIKX RYNINE, GERARD JAN VAN HASSELT , en jan DUYMAER VAN TWIST.nbsp;Uit de Beyveraers van Beide de Regten JOANnbsp;BERNDT BICKER HENDRIKSZOON, DARMEN

MEN WILLEM TEN BRINK, HERMANUS VERMEULEN, en HORATIUS LEENDERTnbsp;LAUTA VAN AYSMA. En uit de Geneeskundige Studenten NIKOLAES GROES, en HEN-RICUS AMELIUS BACHIENE {cc).

Nu was het behoorlyk regelen en fchikken van zaeken de gewigtige poft van deze gemelde Tiennbsp;Verkorenen. Zy zagen duidelyk, dat dit hen , by�tnbsp;genot van eere en genoegen, merkelyken lafl op denbsp;fehouders lei; wetende tot geene Gezagvoerders ,nbsp;maer enkel tot Voorgangers en Beleiders van all�nbsp;wat loffelyk in dezen was, benoemd te wezen. D�ernbsp;verfchenen op hetlevenstooneel, nu of dan, perfoo-nen van eene zoo laege verdieping , dat zy, eennbsp;weinig boven den gemeenen grond verheven, zichnbsp;ligtely k vermaeten, uit de hoogte te fpreken, en hunnen haen ( dikwerf een arme en fchorre kraei) koningnbsp;te doen krasfchen. Maer van edeler aert en ver-Ilandiger geeflneiging wilde zich onsTiental vannbsp;Geleerde Jonge Heeren betoonen. Zy, geenszinsnbsp;met zichzelve nogt met hun bewind ingenomen, be-?nbsp;grepen, dat zy de heilige gelykheit onder de een-zelfdig regthebbenden ongekrenkt moeften bewaren: en dus beraemden zy onderling niets, als naenbsp;vriendelyk wikken en wysfelyk overwegen; terwylnbsp;zy, eer het ten vaftgeftelden Regel temaken, iedernbsp;ftuk voorzigtig ter proeve aen de menigte hunnernbsp;medegenooten voordroegen, om dus, met gemeennbsp;goedvinden werkende, aen alles des te williger ennbsp;blymoediger gang te geven. Alleen moeft �er eennbsp;hechten band zyn, waeraen zyzelve zich de eerftenbsp;en voorfte bonden. Deze vi^as eene Naemtekening,nbsp;door hen in dezelfde maend February beraemd, waer-,

28 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

by zich een iegelyk gehouden verklaerdcj voorzyn hoofd zekere fom,toc de gemeene koften^ ce zullen opbrengen,onder verdere verbindtenis, dat,in*nbsp;dien de getekende penningen niet toereiken niog-ten, elk voor zich, in gelyk aendeel, het ontbrekende zou vervullen. Waerby tevens het verdingnbsp;was, van niemand in de Plegtigheit rang of deel t�nbsp;geven, welke zich niet door dat Verbandfchrift totnbsp;het gezegde verpligtte (dd). Dit, op zyn tyd voorgedragen zynde, wiert de Ondertekening met allenbsp;volvaerdigheit van de meeften gedaen: fchoon waer.nbsp;is, dat, gelyk reeds in �t begin eenige weinige de^nbsp;Heeren Studenten nietppquamen,om in de Plegtigheit mede te werken, �er nu ook dees en die zichnbsp;van de Tekening verfchoonde , of tegenwoordignbsp;getekend hebbende federd van andere gedagtennbsp;wiert. Hier kon wel iet op aengemerkt worden:nbsp;doch, alzoo my de redenen van deze byzonderheitnbsp;onbekend bleven, wil ik �er niets nadeeligs overnbsp;gisfen, maer ze van den vriendelykflen kant be-fchouwen (ej'l; vaftfteliende dat zy geenszins uitoti-verfchilligheit of Rompheit fproot. Want geene,nbsp;fie ondanks bondigs voorjlellen averegts zouden handelen , nogte eigenzinnigen, die altoos den verjleten toonnbsp;willen Jlaen, ken ik hier. Maer zoo wel u/r ooknbsp;Cho�RII-�s , r� onzer inwendiglachende verwondering , onder de menigte van fraeie vernuften, by geluk een goed vors of drie in zyne rymen doedt lezen,nbsp;100 kan zelfs, fchoon �c jammer is, ds wakJterelio-

� is het met minder billyk dan veilig de gundig^g verklar-'nff � te^volgen. Ub. 50. Dig^i. Tis 17. de

AKADEMIEVIIEUGD E.

merus nu of dan wel eensdutten{ff). En hen , welke met het vermogen, �t welk hunne beenen hebben, te raede gaen, zonder dat zy op den koers vannbsp;andere fmaelen, mag en moet men , zeker, het bedek van hun eigen pad laten maken {gg).

Ondertusfchen rees �er eenig bedenken by fommi-gen,ofde TienDirektears, uithoofde van hun be^ dier, ook Geleiders zouden zyn van de Optogten,nbsp;gelyk het in den jaere MDCCXLVII. geweed wasjnbsp;dan of men die Poden tans bed door eene nieuwenbsp;en byzondere verkiezing, �t zy aen hen , �t zy aen andere, zou opdragen. Deze en geene fpraken �er van,nbsp;naer �t hen bed dagt; gelyk het in zulk dag van zae-ken gaet: terwyl het ligt gebeuren kan, (omnietnbsp;te zeggen, naer �t raenfchelyk gedel en der dingennbsp;aert moet gebeuren,) dat op hen, welke nu in �cnbsp;midden van zekere kringen, als zooveele aspunten,nbsp;daen, zoowel fchuinfche als regte oogdraelen vallen, Maer de BelHerders, wien hec,( Ichoon mee-nende dat het Iluk vanzelf fprak, aengemerkt het

Plan

Qiiamvis efi monitus, venia caret: et Citbaroedus R'.detur, cborda qui femper oberrat eadem:

Qutm bis terque bmium , cum rifu mirar; et idem Jndignor, qttandoque bonus dormitat Homerus,

Men leeft denzin hierboven ;en de Verftandigen hebben geene nadere^ uitbreiding of overbrenging noodig.

meri. Horatius de A. F. vf. 39, 40. En de Regel is bekend : Ultra pojfe nemo obUgatur. Of, zoo gy wilt, Impojfibiliumnbsp;tinlla obligatio ejl., � Men is ongehouden tot het vatten vannbsp;� iet dat buiten reik van onze oogen en hand is. L. i85*nbsp;� D. de DivsrJ. Rgg, Juris.

Plan van MDCCXLVII.)eeniglyl5; te doen was om �c wei regelen en uitvoeren der Plegtigheit, tennbsp;meeflen genoegevan, en ter wydftrekkendfter eerenbsp;voor,allen, be�loten, tot het vre�lievend ver��nennbsp;van dat verfchillend inzigt, eene Algemeene Vergadering te lagen, gelyk wy hier zeggen, dat �s tenbsp;beleggen oft faem te roepen. De dag daertoe,eernbsp;nog de maend van February eindigde, gekomen,nbsp;en air de menigte in de Groote Gehoorplaets der A-kademie, gewoone ftede van haere by��nkomffc,nbsp;vergaderd zynde, droeg men de gemelde Bedenke,nbsp;lykheit,nevens nog een ander punt, hiermeever-knogt, of�er uitvloeiende, voor. Teweten, byrnbsp;�t omvragen, of de Beftierders , als Officiers �, ^^.1 'snbsp;Togtgeleiders en Aanvoerders van �t Geleerdenbsp;Heir, zouden erkend worden dan niet, voegde men,nbsp;of�er, ingevalle van ja, door hen niet op ftaendenbsp;voet diende getreden te worden tot het verkiezennbsp;van een Agttal Adjudanten oft Medehelpers, drie uitnbsp;de Theologifche, drie uit de Juridifche, en tweenbsp;uit de Geneeskundige Studenten. De Vergaderdenbsp;Jongelingfchap van Utb echts Wysheitfchool erkende, op die omvraeg, vooreerfl; de Tien Beilier.nbsp;ders voor zooveele Geleiders en Voorgangers dernbsp;Togtgenooten; en ten anderen, gaven zy aen �t verkiezen van Medehelpers, zoo als �t yoorftel luidde,nbsp;hunne goedkeuring. Maer ten aenzien van hetftuknbsp;der Beftierderen, nu ook voor Geleiders ( waerovernbsp;in �t jaer MDCCXLVH. geen bedenken viel) erkend ,maekte men met algemeen genoegen deze verandering, dat �er tegenwoordig geen van Tienennbsp;als Eerfte Geleider bovenaen geiteld zou worden.nbsp;Zy zouden allegelyke waerdigheit hebben. Dus wiercnbsp;hunne plaets federdof naer de ftudiejaeren, of volgens de levensoudte, ofwel by loting gefchiktrwaer-van het zekere my uit de overgeleverde papieren

nies

niet gebleken is. Wel, dat men tans eenebyzondere eerepofh maekte van de Harangue oft Aenfpraek aennbsp;zyne HOOGHEIT te doen, en daertoeeen, die nietnbsp;van �t Tiental was, befloot te kiezen; wiens plaetsnbsp;uit eigen aert aen �t h��fd des Optogts zoowel, alsnbsp;aen dat der Gehoorgenieting van de Geleiders, behoorde te wezen. Hiertoe wiert in deze zelfde By-��nkomfl; de Heer JAKOB HENDRIK DE RIDDER verkoren. Ook benoemden de Beftierdersnbsp;daerop aenftonds, in hunne hoedanigheit van Geleiders, uit kragt der goedkeuringe van het tweedenbsp;voorftel, Agt Medehelpers. Namelyk, de Hee-ren HENRICUS JACOBUS SLOTSBOO, JOHAN JUSTINUSSAS, en CAROLUS BOERS,nbsp;uit de Beyveraers der Heilige Godgeleerdheit. Denbsp;Heeren STEVEN PIETER FRANSZ., PETERnbsp;ADRIANUS DE.ROOCK, en HENDRIK JOANnbsp;VAN HULST, uit de aen �t Regc zich wydendennbsp;En de Heer ROGIER VAN ALPHEN, met dennbsp;Heer LODEWYK KAREL VAN LELYVELD,nbsp;Studenten der Geneeskunde (^hh). Omtrent dezenbsp;Heeren is federd eenige verandering gemaekt, zoonbsp;door toevoeging van eenen Algemeenen Medehelper, als door verkryging van andere poften, en uitnbsp;eigen afftand^van liever in de Gelederen te willennbsp;gaen: gelyk vervolgens op zyne plaets blyken za) �nbsp;daer wy ook met��n gevoeglyk van de orde, innbsp;welke de Geleiders en de Medehelpers by de �p-togten moeiten gaen, gewag zullen konnen maken.

Na dezegroote en algemeene Saemenkomft , ter Berading en Beraming van de zoo even genoemdenbsp;Befluiten, voegden zich de Beftierders eenige reizennbsp;by��n, om de zaek der Inhalinge van den DOOR-LUCHTIGEN vorst, naer het Plan, dat men

32 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

A. MDCCXLVII. volgde, zooveel met de tegenwoordige omftandigheden over��nquam, behoorlyk te regelen (ji). Ik heb nu al meermael van dat Ontwerp gefproken j niets gereeder was �er, dan de desnbsp;Begeerigen nae de toen uitgegevene Befchryving tenbsp;wyxen; maer de Weetgraegen hebben die mogeiyknbsp;niet alle by de hand ; ook is �er toen alleen het zae-kelyke van me�gedeeld. Ik zal het des onderaan innbsp;zyn geheel plaetfen Qkk)y als een welberaemd en

(�) Korte Opgaef enz. bladz. 4.

(kk') �t Oirfprongelyk-bawaerde, door my aen 'de Tegenwoordige Beftierders, nevens andere Papieren totdetoenmae-lige Plegtigheit betrekkelyk, op hun vriendelyk verzoek, te zien gegeven, was letterlyk dus:,, Conditi�n en Manieren, waer opnbsp;� men befloten heeft, Zyne Hoogheid den Heere PRINCE vannbsp;� Oranje en Naffau, Stadhouder, etc. etc. etc. in te halen.nbsp;,, I. Is befloten, dat de [afwezige] Heeren Studenten,zo hetnbsp;� gebeurde, dat Zype Hoogheid in de Vacantie hier kwam,

haar geld zullen kwyt zyn, zullende alleSollemniteit�ndoor �� de prefenten geperageert [dat is voltrokken] worden.nbsp;� 2. Niemand, dan die geen, die ingetekent heeft, zal ino-,, gen de Sollemniteiten bywonen. 3.- Alleen zal maar aannbsp;� Studenten worden toegelaten op bovenftaande en. onder-� gefchrevene conditi�n in te tekenen. 4. Indien �cr Doflo-� ren of Proponenten die noch colleglen frequenteren [oftnbsp;� bywoonen] zich hier wilden byvoegen', zullen dezelvenbsp;,, geadmitteert worden , edoch niet anders, dan met de rangnbsp;� van Studenten. �5. De Studenten van de drie Faculteitennbsp;� zullen door elkanderen gaan, zonder feperatie van FacuUnbsp;� teit. 6. Ieder gelit van het corps zal bellaan uit vier per-� fonen. 7. En wel in het eerde zullen gaan twee Theolo-,, ganten [en] twee Juriden, by lotlnge, onder de oudde,nbsp;� In de tweede ry een Theologant, een Jurid, [en] tweenbsp;� Medici, by lotinge, mede onder de oudde. 8. Naeencon-� vocatie van de Heeren Studenten, zullen de verdere ryennbsp;� aan het lot gecommitteert worden. En indien �er eene alte

de Heeren Officiers dezelve verzoeken, oin de egaliteit,zo � veel mogeiyk, te betrachten. 9. De Inhalinge zal gefchie-� den met twaalf Mufikanten, die na de wil en zin van denbsp;� Heren Officieren zullen geplaatd worden. 10. De Pierennbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Offi-

'Akademievreugd�.

tezenswaerdig Opflel; terwyl ik hier m�et melden,

iri

t, OfiSciers zullen verkiefen tw�� Vaandrigs, De ordonantie � van de Vaandels zal liaan ter difpofitie van de Heren Offi*nbsp;� deren. ii. De Proceflle zal gefchieden met blanke degens,nbsp;� die doch niet uitg�haaltzull�n worden,dan ojj ordre vannbsp;o de Heren Officieren. 12. De Heren Studenten zull�ii moetennbsp;,, enkele oranje cocarden en ftrikken aan de hoeden en de-5, gens hebben, een ijder naar zijn welgevallen. 13.,D�nbsp;� Heren Studenten zullen geobligeert zijn met witte hand-j, fchoenen aan te komen. 14. Daar zal een Vuurwerk wor-� den afgeftokenop de plaats, .die ons door de Regering zalnbsp;,, worden aangewezen. 15. Proviiionelijk zal worden inge*nbsp;,, tekent voor Acht gulden; edoch indien �er meer van doennbsp;� waar,zal het verder moeten gefourneert worden. De betaling zal by de intekening gefchieden. 16. Wordt belooftnbsp;door de Heren Officiers, dat na de voltrekking van allesnbsp;ordentelyk zal worden rekenfehap gedaan, 17. �en Illuminatie word geaccordeert aaii de beide zyden van het A-cademie. 18. De Heren Profesforen zullen verzocht wordennbsp;de Studenten de eer aen te doen om de Sollemniteit [ �n �Cnbsp;Vuurwerk] by ic wonen, 19. Daar zal.wyn gefchonkets.nbsp;worden in alle ordentelijkheid. 20. De �eren Studentennbsp;worden verzogt zich in alle ordentelykheid te gedragen.nbsp;Rn zo het tegen alle verwachting mogt gebeuren, dat enigenbsp;Heren zich in eenige onordentelijkheid of wanordre, hecnbsp;zij in de procesfie, bet zij bij het vuurwerk, of in den kring^nbsp;te buiten gingen,zullen dezelve, om de luifter en eer vannbsp;het gezelfchap te bewaren, aanftonds door de Onderofficiersnbsp;en haare adfillenten worden weggeleidt. 21. De Herennbsp;Profesforen zullen verzocht worden, uit naem vande Aca-demie-[Jeugd] eenen uit henlieden te nomineeren, om danbsp;Harangue aan zijne Hoogheid te doen. 22. De Herennbsp;Hongaren zullen gratis geadmitt�ert worden, mede te gaen,nbsp;in dien rang, in dewelkezy door d� Heren Officiers Zullertnbsp;geplaatft worden. 23. Is befloten, dat die Heeren die niernbsp;voor Woensdag den...May hebben iiigetekent, nietzullennbsp;geadmitteert worden, tenzy voor de zomme van vyftiertnbsp;gulden vyftien liuivers. 24. Het fuppl�ment is geaccordeertnbsp;op zes gulden. 25. Die geene, die het bovengemelde fup*nbsp;plement niet fourneren, zullen hun reeds betaalde acht gul�nbsp;dens kwijt zijn, en niet in de proceffie of bij het vuurwerk onder de Heren Studenten geadmitteert word�nrnbsp;(Was getekend,} enz. enz. enz.

34 GEDAGTENIS VAttUTRECHTS

in hoever men 't volgde, of naer den tegenwoor^ digen eifch van zaeken veranderde, zoo als ik zulks,nbsp;gins en elders, in de Korte Opgaefvan 't geen de Studenten deeden ^ befpeur (//). i. Geene^ als die intekenden , en de kosten droegen, zouden tot de Plegtigheitnbsp;toegelatenworden.�� 2. JVaren�er Doktoren of Proponenten, welke mede wilden doen; zy vermogten: dochnbsp;zouden in dit gevalals Studenten worden aengemerkt. ��nbsp;3. De Ingetekenden zouden by de Optogten door elkander gaen, zonder den rang der Fakulteiten in agt te nemen. �� 4. Het getal dat in ieder Gelid zou optrekken, vindt ik niet bepaeld; fchoon het by den Op-togt bleek vier geweeft te zyn. �� 5. Naer hunnenbsp;Studiejaeren zouden de Heeren Studenten elkander in�tnbsp;pptrekken volgen; teweten die van zes en vyf jaeren eerfi ynbsp;dan die van vier, daerop die van drie, vervolgens die vannbsp;twee jaeren, en eindelyk zy die moer een jaer fiudeerdennbsp;of in hun eerfie jaer waren. � 6. Heeren, die reedsnbsp;aen andere Akademi�n gejludeert hadden, vermogten hunnen gebeelen Studietyd by��n te voegen, mids'ereen jaer,nbsp;of zoo op Gytnnaji�n twee jaer, aftrekkende, en zouden ge-plaetjl worden onder zulken die het overblyvendgetal vannbsp;jaeren hier fiudeerden. 7. Men zou Twaelf Muzikantennbsp;hebben: waervan 'er zes, als de eerfie troep, voor aen, ennbsp;de andere zes in 't midden ,by de Vvendels, zich zoudennbsp;laten hoor en �� S.DeSchik en'tCierfelderFaendelennbsp;zou aen de Heeren, tot Vaenvoerders te kiezen, en die denbsp;Vaendels te bekofiigen hadden, onder gemeenegoedkeu-ringe, gelaten worden.�� 9. De Optogten moefiennbsp;^efchieden met uitgetogen zydgeweer van allen. ��nbsp;�o. De Geleiders hadden zich in �t Uniform te kleeden ennbsp;te gaen in blaeuw gewaed, oranjefjerpen over den fchou-

(ll) Want men beeft misfcbien nu geen byzonder Opftel van Voorwaerden noodig gekeurd; altans hetquaffl mynietnbsp;onder �t oog.

akademievreugde.

der hangende, blaeuisje en mitte linten zindelyk door��n aen de deegens , en oranjekokatden op de hoeden i voortsnbsp;�witte kousfen, en handjchoenen van mt kabret.

II. De overige Sudenten zouden verpligt zyn tot wit kabret leere handfc hoenen, en witte kous Jen.�� xi.D'ernbsp;zou een Vuurwerk ter eere van zyne HOOGHEIT bekostigd worden. - hUMe Ed. Grootagtbaerhe-

den, de MAGISTRAET, zou men eenVerzoekfchrift aenbieden, ter verkryging van eene bequaeme plaets vootnbsp;t' afjieken van 't zelve, nevens haer Gunjtig Believen omtrent nog eenige andere zaeken. -� 14. Men Jielde vafinbsp;een Eerentempel ter Illuminatie in midden van 't Vuurwerk opteregten, als mede de twee Akademiedeuren metnbsp;eene Eerverlichting te pieren, -�nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15, Men zou de

Heeren KURATOREN der Univerfiteit, midsgaders de HOOGLEERAERS derzelve, om de eere hunnernbsp;tegenwoordigheit by 't afjieken van �t Vuurwerk verzoeken. En l�. W^at de Gefchiktheit van gedrag enz. be�nbsp;treft, d�er wiert ongetwyfFeld eene vafte affpraeknbsp;gemaekt, en een welaengedrongen reglement op*nbsp;gefield,om alles zoo indenOptogt,als by �tVuurwerk, enz. met eere en orde te verrigten. Immersnbsp;de Uitkomft heeft federd getoond, dat alle de Heeren Studenten van dat gemoedsbefluit waren. Nietsnbsp;verders is my gebleken; en dus ook niet voor hoeveel foms elk intetekenen had , en welke toevoegingen �er naderhand by moesten komen, Ook isnbsp;dat jnifl; geene zaek, waerin het algemeen volflrektnbsp;belang heeft. Ik kan des voortgaen.

Volgens het XlIWe der gemelde Punten was het dan, dat vier van de Direkteurs, met bewilliging vannbsp;de andere, die dit aen hen als Beyveraers der .Regts-geleerheit lieten, een Requejly met ondertekeningnbsp;van hunne naemen, aen Utrechts Raed en Regeerders, alderonderdanigfb, in �t begin van Maert de-

g6 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS?

zes jaers aanboden {mm), �t Was in een zeer goe? (den fmaek, en uit vaderlandfche harten, gefchre*nbsp;ven: en dewyl het niet weinig lichts geeft aen �t edelnbsp;oogmerk der Studeerende Jeugd van Utrechts A-kademie, zal ik het hierwoordelyk en ]etterlyk,zoonbsp;als het my ter hand quam, laten invloeien. Dusnbsp;eerbiedig en welmeenerid iprak het;

� STAD UTRECHT.

� Geven met verfchnldigde eerbied te kennen , \^^oan]Berndt Bicker, Harmen Willem Ten Brink,nbsp;Hemanus Vermeulen , en Hdratius Leendert Lauta.nbsp;van Jjsma, Studenten in de beijde Regten op denbsp;HoogeSchool alhier, uijt naem ende van wegensnbsp;�t grootfte gedeelte der aan defe Academie ftu-deerende Jongelingfchap: Hoe zij-, (ziende denbsp;prajparati�n die door de Burgeren defer Stadt gexnbsp;maakt worden,om zijneDo�rlugtiglle Hoogheidnbsp;den HeerePrinje vanOranje enNasfau amp;C.amp;C.amp;0.nbsp;bij Hoogfldesfelfs komfte en infl:a!latie,als ErEnbsp;ftadhouder defer Provintie, met veele vreugde�nbsp;tekenen op eene plegtige wijze te ontfangen,)nbsp;ook genegen en voornemens waren, om zoo doornbsp;eene ftatelijke inhalinge van zyn Doorlugtigftenbsp;P�oogheid alsdooruijtgezogte vreugdebedrijven,nbsp;de blijdfchap en ijver die hunlieden over dit dennbsp;Vaderlande zoo heuglijke tijdftip bezielt, uijt tenbsp;drukkenen ten toon te fpreijden: Maer in delennbsp;ook met de prote�lie van UWel Ed. Groot Agtr

bare begerende voorzien te zijn, keeren zij Sup. plianten fig tot UWel Ed. Groot Agtbaare, Ootnbsp;moediglijk verfoekende, dat �t UWel Ed. Grootnbsp;Agtb. behaegen mag, hen Supplianten, die pro-tedlie in �t gemeen, en in �t bijzonder permiffienbsp;tot �t affteken van een Vuurwerk in defe ftadt tenbsp;verleenen, en een daartoe bequame plaecs goed-gunftiglijkte willen aenwijzen, tefFens ook dat hetnbsp;� hen Supplianten mag geoorloft zijn, bij �t inha-,, len en uijtgeleijden van gemelden Heere Fringenbsp;,, Erffladhouder amp;c.amp;c. amp;c. en in andere plegtigenbsp;� omftandigheden, alsdan ombrent de Burgerije de-� felve rang te bekleden en order te obferveren, alsnbsp;,, in den jare 1747. door UWel Ed. Groot Agtb. aannbsp;,, de Studenten geaccordeert is. Eijndelijk, zijnbsp;,, Supplianten , voorfeker ondei^rigt zijnde, hoenbsp;� nauwlijks een kleijn gedeelte der ftuderende jongelingen bij �c houden der plegtige Academifchenbsp;Redevoeringe in den voorn, jare 1747. met veelnbsp;moeite plaats tot het aanhoren van defelve heeftnbsp;kunnen verkrijgen, en zij egter daertoe,als'BurTnbsp;geren defer Hooge School en de meefte relatienbsp;hebbende op al �t geene de Academie aangaet, �cnbsp;rneefte regt verroeenen te bezitten; Zoo nemennbsp;� zij Supplianten de vrijheid UWel Ed. Grootnbsp;� Agtb. bij deze nog te verfoeken, dat bij �t hou-,, den van gem. plegtige Redevoeringe , in de Dom-� kerk of elders, waar defelve fal gehouden worden,nbsp;� een plaets voor de Studenten, die alsdan zijnenbsp;� Doorlugtige Hoogheid zullen verfeilen, mag wor-,, den aangewefen, bewaart, en ingeruimt, waarnbsp;j, zijlieden defelve onverhindert kunnen aanhoo*nbsp;� ren. Wij twijffelen niet of UWel Ed. Grootnbsp;,, Agtb. de redelijkheid van dit ons verzoeknbsp;5, confidererende fullen volgens derzelve gewoone

38 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

Men ziet, dat de Letterlievende Jeugd van U-trechts Univerfiteic in dat Requeft deze vier dingen verzogc. i. Befcherming van haer doel en doen in �t algemeen. 2. Toelating tot het affteken vannbsp;een Vuurwerk met gunftige aenwyzing van eenenbsp;daertoe bequaeme plaets. 3. Veroorlooving , om,nbsp;by;t_ Inhalen en de Uitgeleide van den Vorft, alsnbsp;ook by de andere plegtige omftandigheden tot hetnbsp;Akademie betrekkelyk , dezelfde rang en orde alsnbsp;in *t jaer MDCCXLVII. te mogen hebben. En 4.nbsp;By �t doen der Plegtige Oratie eene bequaeme plaetsnbsp;te mogen genieten, om ze onverhinderd te konnen

baerheden dat Verzoekfchrift op den 3'^en van Maett te Hellen in handen der Gemagtigden tot denbsp;Beftiering van de Financi�n der Stad , om derzel-ver Adiih daerover intenemen. Dit gehoord zynde,nbsp;quam�er,na verloop van twee weken, dat �s op dennbsp;zeventienden van de gemelde maend Maert, eennbsp;gewenfcht Jppointement, ofc op den Rand van �t Re'nbsp;queji gefielde Aenzienlyke Vergunning van �t begeerde (kb); verkrygende de Heeren Studenten

(nn) Die Hoogaenzienlyke Vergunning was by den Wel-�d. Heer Sekretaris JAN HENDRIK van dee DOES getekend, en luidde dus;

� De Vroedfchapgehoord het voorfchr. Accordeert ^ aan dc Supplianten haarverfoek, Hun verleenende de pro-

AKADEMIEVREUGDE. 39

overzulks voor eerjl de verzogte Hooge Befcherming; ten anderen gunftige Toelating om het Vuurwerk tenbsp;mogenaffteken,met aenwyzing van de Neudedaer-toe; ten derden by de Komfi; van zyne Hoogheit denbsp;orde en rang vanMDCCXLVII. te mogenhouden;nbsp;en ten vierden eene bequaerne en bepaelde plaetsinnbsp;den Dom , ter onverhinderde aenhooring van denbsp;Gelukwenfchende Redevoering der Akademie aennbsp;den Prins Erfftadhouder. By all� �t welk nog bovennbsp;het Verzoek quam, dat hunne Edele Grootagtbaere,nbsp;de Heeren Borgermeefleren eene genoegzaeme Wagtnbsp;ten tydevan �taEfteken des Vuurwerks daeromtrentnbsp;zouden doen (lellen; terwijl op hooge order de aen-gev/ezene plaetsin deHoofdkerk ten diende van denbsp;ftudeerende Jongelingen afgefchoten zou worden.nbsp;Niet weinig moedigde eene zoo aenzienlyke Pro-te�lie en Hooge Gunfl: het Letterlievend Gezelfchapnbsp;aen. Men trad terftond hierop tot het verkiezennbsp;van Twee Vaenvoerders, En wierden die aenzienlyke posten, met aller bewilliging, opgedragen aen denbsp;Heeren JOHANNES JUS7INGS SAS uit deXheo-logifche, en LEONARDUS JOHANNES SMITSnbsp;uit de Juridifche, Studenten. Deze beide nu Ver-

,, teftieen permisfie om een Vuurwerk op de Neudete moo-� gen laaten affteeken, Zullende de Heeren Burgermeefte� � ren te dier tijd een Wagt tot voorkoominge van alle dis-,, ordres aldaar laten (lellen , ConcederendeHun bij de kont-� fte van zijn Doorlugtige Hoogheijd die ordre en rang tenbsp;,, houden als in denjaare 1747. is geobferveert; en wordnbsp;� aan dezelve een plaatzegeaccordeert ten tijde dat de pleg*nbsp;� tige Oratie zal gedaan worden inde Domskerke, van dennbsp;,, hoek van de Canonikenbank by den ingang van de Staa-� tenbank tot de Pilaar en weder van dezelve Pilaar tot aannbsp;� het Doophekje, welker beyde zijden zullen afgefchootennbsp;� worden. Utrecht den 17. Maart 1766. Accordeert 200-� veel dit ge-extraheerde aangaat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( Was getekend )

40 GEDAGTENIS va��UTRECHTS

korenen boden hierop, volgens het vaftgeftelde in WlIIfte Lid der Regelen, aen, de Vaendelsophunnenbsp;koften,ondergoedkeuringe derBeftierders,te latennbsp;maken; enverklaerdenzichdaerenbovengereed, innbsp;erkendtenis van de eere die men h�n bewees,eeneaen-zienlyke verzoeting * in de GemeeneBeurs te willennbsp;geven (�o): gelyk zy ook vervolgens gedaen hebben.nbsp;Terbehoorlyker plaetze zal ikdieOptogttekens nader befchryven, en zeggen welk Vaendel by ieder v annbsp;deze Heeren gedragen wierc. Tans diendt gemeldnbsp;dat in ftede van hen, (zynde zy beide tot Medehelpers benoemd geweeft,)tans Twee andere, er�nbsp;nog een Derden , uitgelezen wierden. Teweten mennbsp;koos den Heer HIERONYMUS VAN ALPHEN,nbsp;Student in de Regten ,voor den laetftgenoemdennbsp;Vaenvoerder en Regtsliudent SMITS, en dat welnbsp;in rang van Algemeen Medehelper. In plaets van dennbsp;anderen Vaendrig en Student der Theologie SAS,nbsp;wiert de Heer JOHANNES JAKOBUS VANnbsp;WESTlNGEN,uit de Beyveraers derGodgeleerd-heit j tot Medehelper benoemd. En gemerkt de Heernbsp;Student der Regten S. P. FRANSZ. voor hetnbsp;Medehelperfchap bedankt had, Helde men in ftedenbsp;van hem, ter vervullinge van het Jgttal Medehelpers^nbsp;de Heer JOACHIM VAN VLIET, JOACHIMS-ZOON , insgelyks Beyveraerder Regten, aen {pp^.

My blykt voorts niet, maer ik houde het voor iet zichzelf wyzende en Volftrekt noodig, dat denbsp;Heeren Geleiders en Studenten van nu af aen, ofnbsp;al vroeger, overgingen tot httexerceeren, dat�s oef-fenen van �t Krygskundig Manuael, ik wil zeggennbsp;in de geweerbehandeling gt; de houdingen, den zwenknbsp;en tred, aen de zoons van \ oorlog eigen. Want

Mi-

Minerva, (al ftaet zy gehelmd, en met fpeeren fchild, in de harffens der Tekenaers gewapend,) denbsp;Studieliefde meen ik, met haere geleerde Zufters^nbsp;een weerloos Vronwentimmer ^ is wel grootelyks gezet op de heilige orde, als de ziel der Lecteroeffe*nbsp;ningen; en zy raemt, meet, en perkt altoos heurenbsp;noelle dagen, ja uuren zelfs en oogenbiikken, af:nbsp;maer zy maekt de jeugd of ryper jaeren, hoe dapper en grootmoedig anders, door �topZy� hangendnbsp;ftael en andere tekens van krygshafcigneit, niet ervaren, in�t betamelyk trekken, ftaen, aenbiedertnbsp;van �t wapen ^ groeten ^ �f om verftaenbaerder tenbsp;fpreken, ( fchoon door inmenging van wat onechtnbsp;taelftof,) in gefchikte marfchen, halt�ns, prefentee-ringen van �t geweer, falueeringen met Iponton ofnbsp;kling , en v^^at dies meer zy. Alles hangt van de be-oelFening af: en hoe oplettender men zich tot ietsnbsp;bevlytigt, hoe gelukkiger vertooning men makennbsp;zal voor �t oog zyner T ydgenooten. Dies moet �ernbsp;moeite gedaen, en arbeid aangewend worden, omnbsp;iets dat pryswaefdig is te verrigten {qg).. Zoo begry-:nbsp;pen het regtedele jongelingen in hunne ftudi�n. Zynbsp;weten, dat oplettend liooren en nadenken, van ziennbsp;en herhaeld zel-fhandelen gevolgd, te wege brengt^nbsp;dat men met zaeken en daeden in �t licht kan komen,nbsp;ten roem van de zaek, tot algemeen bejuichen vannbsp;de daed, en ter voldoening van zichzelve; terwylnbsp;men, fchoon de eer hebbende van Akademiebnrgersnbsp;te zyn, den tyd met nieuwmodifche zotternyen ennbsp;ilraetflypen, of, (�t geen volflrekt boos, laeg, ennbsp;fchandebarend is,) met rinkelroojen, flytende, dertnbsp;weg op jaegt, ^om met averegtfchen lof, zotten te

worden, en zonderlinge figuuren te maken, wanneer de gunftwind het ledig harsfengeftel, door al te toegevende vrienden, in poften tilt, daer all� denbsp;werelt den dwaezen heer zien kan. Van beter teelte,nbsp;is een regt ftudielievend gemoed: het zoekt geenenbsp;zwynenvreugde, geenen mollenarbeid^ geene paerden-glorie het ziet hooger (rr). �n dus gaet het voort,nbsp;en volhardt, op de heirbaan van Verftand en Eere,nbsp;van Deugd en Geluk.

Maer, om weder tot m^ n onderwerp te keeren , en myne taek te hervatten: uit kragte van hetnbsp;Twaelfde Lid des Plans, befloten de Direkceurs,nbsp;het maken enz. van �t Vuurwerk aen te hefteden,nbsp;Teweten, om in dezen den gelukkigften uitllag tenbsp;mogen wagten, fpraken zy met twee Vuurwerkers, elk in de byzondere foorten van die kunftnbsp;beft ervaren. Sr. Alexio Martin, een Italiaenfchnbsp;Vuurwerker, leverde een bellek in, maekte ter proeve eenige ftukken op, en flak ze vervolgens af. Deze voldeeden zeer wel: zulks men hem het grootflnbsp;en voornaemft gedeelte der Konftvuuren, die omnbsp;en by den Tempel moeiten werken, beitelde. Maernbsp;wat de Vuurpylen en Luchtballen betreft, men be-vondt dat die van den Utrechtfchen Vuurwerkernbsp;Monfr. Jan Sunderdorp, uitmuntendft flaeg-den. Weshsilven aen dezen demeelte en zwaerfle

(rr) Ik zinfpeel hier op de vier volgende verzen, uit de onuitgegevene Latynfche Gedigten van |den Ed. Heer Bar-TiiOLOMEus Pesser ; van welke ik een Bundel in Odavo For-maet bezit. In zyn Carmen Erige te Sursum, pag. 375gt;nbsp;376. zingt hy:

Tan dezelve belleed wierden (ss). �t Een en ander gefchiedde zekerlyk onder billyke voorwaerden en verftandige voorbepalingen van den prys: waarvan, by mangel van Aantekening, niets nader tenbsp;zeggen valt. Wat de Eeretempel, of het Praelge-ftigt der Illuminatie betreft, hieraen quamen, be-halven de Timmerbaezen, Beitelkonftenaers ennbsp;Schilders te pas. Bell deedt men, in opzigt vannbsp;Tekening en Konllwerk, met deze twee laetllge-melden te fpreken. De bekende en vernuftige Beeldhouwer Arnoldus Koopman, in de lange Nieuw-flraet alhier woonagtig, leverde eene Tekening vannbsp;�t Eergelligt, die, met de andere ingeleverde vergeleken , de meelle voldoening gaf. Boven moefl eennbsp;konllige Faem, echt teelfel der Beitelkunde, ge-plaetll worden. Deze wiert hem belleed, en metnbsp;het opzigt over �t uitvoeren van den Verlichtenstempel , aenbevolen. Wegens de Timmeraedje vannbsp;dat Praelgebouw, naerde gezegde Tekening, en denbsp;levering van het benoodigd houten yzerwerk daer-toe, liet men, van de Werkbaezen der Pluistimmer-liens die, welke �er genegenheit toe hadden , fchry-ven, onder verband van dezyde der Direkteurs, datnbsp;twee van hen, (want, om de kcrtheit des tyds, ennbsp;deveelheit deswerks, waren �er zoo veele met hunnbsp;werkvolk noodig,) welke minll fchreven, het Eergelligt maken zouden. De twee Baestimmermansnbsp;Justus van Toorenbergen, en Boude-WVN van Catz, waren dit. Zy, volgens voorbeding gehouden, onder toezigt van den Beeldhouwer , die �t bellek ontwierp, het werk te maken,nbsp;quamen met elkander over��n, en, namen het werknbsp;voor de minllgefehrevene prys aen j alleen met ditnbsp;uitbeding, dat all� wat tot de lleaningen en bulat-

GEDAGTENIS van UTRECHTS

fels van het Vuurwerk enz. behoorde, volgens ge-; bruikelyke opgift van materiaelen en arbeidsloon,nbsp;door de Baezen daerna te doen, voor rekening vannbsp;de Heeren Studenten zou loopen (tt).

Met de aenbefteding hiervan, mag men denken, liep de maend Maert,. en een gedeelte van April,nbsp;ten einde. Nu waren wel bequaeme en vaerdigenbsp;handen te werk gefield^ maerde Schilderkonflmoeilnbsp;pok haer afgeregt penfeel bezigen: doch cerft hadnbsp;de Geleerdheit haeren yver te toonen. Zy moed,nbsp;in eene gelegenheic, daer de Letcerblokkende Jeugd,nbsp;tot eer der Akademie, haere zugt voor den Door-lucl�itigen , Geleerdheit - en Geleerde - minnenden,nbsp;QRANJE-VORST aen den dag zou leggen, vooralnbsp;niet ftil zitten. Dus wierden de Zinnebeelden ennbsp;Dekorati�n ofte Eerjierfels, vrugten van geene ,nbsp;kleine belezenheit, ontworpen, om naer diebyzon*nbsp;dere ontwerpen getekend te worden; terwyl mennbsp;de Schilderkonft vervolgens te hulp zou roepen,nbsp;om met haere verwen en penfeelen die fchetfen ,nbsp;zeg ik beft te bezielen, of liever op het fchilder-doek, by dag ook buiten Iliuminaci�, en by nachtnbsp;door eene menigte van daeragter hangende en ont-ftookene lampen, t� doen fpreken. Het Geleerd-heit�evend Direkteurfchap, wylfelyk raedievende,nbsp;ontwierp een aenta! vam agt groote en agt kleenenbsp;Zinnebeelden, en �t beraemde daernevens de De-korati�n , die de beide ingangen der Akademie zouden gieren, terwyl het de Latynfehe ter 2aek dienende Byfpreuken van de Zinnebeelden ten papierenbsp;bragc. Alles wiert daerop, met de Dekorati�n , aennbsp;k- penfeel van den bekenden Sdgtfchen Schildernbsp;Willem Schouten, alhier in de Heereftraecnbsp;woonagtig, ter bebagelyke en keurige uitvoering,

toebetrouvfd. En om de Heeren KU RAT OREN en PROFESSOREN voegelyk te konnen ontfan-gen, huurden de Beftierders het Voorhuis en tweenbsp;Kamers van het huis, door Monfr. Johannes Brinkman bewoond, en ilaende aen de Weftzyde dernbsp;Neude (uii). Egt;ic Huis verkoos men , als naeftaetinbsp;de aenzienlvke en ruime Huizinge van den Hoog-Edelen Heer REINOUD ABRAHAM VAN RE-NESSE, Heer van TER AA; tegenover welkenbsp;de Eeretempel en �t Vuurtverk, by dcrzelver op-regting, zich van voren zouden toonen: hebbende men deverwagting, dat dePRINS ERFSTADHOUDER, uit de Eovenzael dier Hoogadelykenbsp;Wooninge , (gelyk weleer HoogftJeszelfs Heer Vader, WILLEM DE VIERDE, Onfterffelyker Ge-dagtenille, A. MDCCXLVlL gedaen had-,) dennbsp;Stud.-ncen de eere zou gunnen, van het Afilekennbsp;des Vuurwerks met zyn '1�egen woordigiieic en Oog

ders onder zich, in �t vriendelyke, de noodige fchikkingen, betrekkelyk tot de Verdeelingen vannbsp;�t ganfche Lichaem des Studeerenden Heirs, by des-zelfsOptogt; om hetzelve in vier Smaldeelen, ie-,nbsp;der uit eenberjuaem getal van Gelederen beftaende,nbsp;te doen verfchynen, terwyl elke Divide door zynenbsp;bj'zondere Geleiders zou aengevoerd, en van zynenbsp;Medehelpers verzeid, worden. Ook fteldemen denbsp;orde wegens het Gewaed, en deEerjierfels, zoo dernbsp;Aenvoerderen gis der Aentevoerenen , midsgadersnbsp;den verderen omflag ter Piegtige Inhalinge, enz.nbsp;vaft (w). Met air �t welk de maanden April en May,nbsp;gelyk ik denk, haere bezigheit zullen gehad hebben. Terwyl wmlhaest verllag ilaet gedaen te worden

46 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

den van de byzonderheden dier dingen, in het Tweede Beftek van deze GEDAGTENIS der vro-lyke en blyde dagen, die Utrechts Akademie,nbsp;met de Burgery, in �t LXVIfte Jaer dezer Eeuwe,nbsp;had.

Nu naderde July met fterke fchreden. Hunne EDELMOGENDEN, de Heeren STAETENnbsp;�SLANDS VAN UTRECHT, hadden, by�t fluiten des vorigen jaers, hunnen Onderzaeten gunftignbsp;verftendigdjdatzyneDOORLUCHTlGE HOOGHEI!' , (zullende op den 8. Maert MDCCLXVI.nbsp;Meerderjaerig zyn,) zoodra het de gelegenheitnbsp;bequaemelyk zou toelaten, in de Provincie ftondtnbsp;te komen, om plegtig ingehuldigd te worden innbsp;zyne Erffelyke Hooge Waerdigheden; terwyl dienbsp;tyd, in �t zekere bekend, nader zou worden afge-kondigd; weshalven niemand, by intentie en verklaring der Heeren STAETEN, in verpiigtingnbsp;Rondt (gelyk eenige onder den gemeenen Man fchy-nen verfpreid te hebben) om eerder, en dus ook tennbsp;Geboorte-avonde, te Illumineeren, enz. Wanneernbsp;derhalven by de EDELE GROOT AGTBAEREnbsp;MAGISTRAET van Utrecht, in hare VERGADERING, den juiften dag der gezegde Komftenbsp;vernomen was, wiert �er in �t laetfl van Juny eenenbsp;Afkondiging gedaen, en door de geheele Stad aen-geflagen, volgens welke den Agtftenvan July, denbsp;beftemde en heuehelyke tyd zou wezen, op welkennbsp;�S LANDS ERFSTADHOUDER, onder �t Gun-flig Geleide der OPPERSTE VOORZIEN IG-HEIT, binnen onze Gryze Muuren zou verfchy-nen, om �s volgenden daegsgeinftalleert te worden;nbsp;waerom een iegelyk der Burgers en Inwoonders,nbsp;van guller harten, naer eigene verkiezing, (midsnbsp;geen byzonder Vuurwerkstuig, dat t� allen tyde ver-

akademievreugde.

boden was, afllekende,) zoodanige Toebereidfels van Vreugde, enz. zou hebben te maken, als hy-zelf met de Plegtigheit dier dagen, en met zynenbsp;eigene Omftandigheden beft over��nkomftig zounbsp;agten (tow). Hoogftgunftige, wyze * en billyke Ver*nbsp;ordening, inderdaad! Daermee ftelden de Schildennbsp;onzer Aerde de Natuurlyke en Burgerlyke Vryheitnbsp;der ingezetenen in haeren echten luifter; zy bena*nbsp;men aen alle onhandige zinnen verftandig de gele-genheit ter broawinge van min genoegen; zy qua-men , als Vaders van de Goede Gemeente , zo veelnbsp;mogelyk was, voor, dat dezelve op koften bovennbsp;haerenftaet gebragtwiert, elk dus, als�t ware, indrukkende, dat voornamelyk het hart, zelfs ondernbsp;�t aenbieden van een nap waters of geringen raep,nbsp;den Vorften voldo^dt; en zy koefterden hierdoor,nbsp;(om alles in��n te trekken,) op het gelukkigfte,nbsp;onder groot en klein, betamelyken Eerbied voornbsp;�s LANDS wettige OPPERMAGTEN , echtenbsp;Zugt voorden gewenfchten PRINS ERESTEDE-HOUDER , en gehoorzaeme agting voor denbsp;GROOT-AGTBAERE en VROEDE REGEERDERS van de STAD, midsgaders ��nmoedige,nbsp;vr�ehoudende, gulle, ftaetelyke, en dus waere,nbsp;Vrolykheit, en verfchuldigde Eergeving, in en bynbsp;alle deze PLEGTIGHEDEN, en voortaen. Ooknbsp;was dit het zegenryk gevolg dier wyze Maetregels,nbsp;welke, zonder dwang, een ieder aen de gemeenenbsp;wetten van Redelykheit. en Behooren �verlaten-de (x�), de Welgezindheit van �t Gemeenebeft

der

(ovaj) Puhlikatie der Ed. Mog. Heeren Staeten van den 24.. Decemb. 1765. en van de Ed. Gr. Jgtb. Heeren Schout, But-gemeefteren, en die van den Geregte, der Stad Utrecht innbsp;dato den a8. Juny 1766.

(xx) De Geleerde en Edele Utrechtenaer, en Godvrugte Latynfche Dichter,Adbiaen van der Burch, zingt te regt.

48 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

der Stigtenaers, in�t algemeen, en van Utrechts Stad en Univerfiteic in �t byzonder. Voor den be-flendigen roem en bloei desVer��nden Nederlandsnbsp;dierwyze open lei, dat het volle genoegen der Dran*nbsp;gen van Vaderlandfehe Burgers en Uicheimfchennbsp;herwaert gevloeid, uit hun-alier ocgen te lezennbsp;was, Maer laet ik tot het verder verhael komen.

Op de voornoemde Publikatie van hunne EDELE AGTBAERHEDEN, zag men een iegelyk yverignbsp;in de weere, met het toebereiden en Bellen van De-korati�n, Illuminati�n, en Eerebogen ,* welke alle,nbsp;in de dagen der Vreugde, gezien, en, by herhaeldenbsp;en telkens graegekeeren, herzien en befdiouwd zyn;nbsp;Die van de Akademie en �c Scudeerend Jongeiing-fchap geraekten eerlang, naer de vorige aenbefte-ding, ten geftelden tyde, in veile gereedheit. Ennbsp;in de week voor de plegdge Inkomft, enz. wiertnbsp;�erdoor laft der MAGISTRAETj. op de Neude

in zyn Farrago Piyrum Similit�dinum, Slmil LXXXVII pag. 37- van den Plantynfchen Druk te Leiden is86 ranbsp;Oftavo:

jVil quod natures pugnans eft, fiue coaBum Vel vi fancitim, perpetuum ejfe potejl.

Cernifne infolitis quando arctas finibus amnem Inuito curfii quam male flumen eat ?

Quam mal� fuccrefemt plautce , fi flsUere contra Nature duPlum, germira nat a voles?

Kan duurzaam zyn van ftand. Poogt gy den Jlroomte dwitiTen Zyn's ondanks, in bet naeuw; hoe jiuift hy uit zyn wed! �nbsp;Het opgejiopte nat vliegt over dyk en beemden;

Groeit edel plantgewas, indien gy �t wilt vervreemden Van zyn geboortegrond, en leiden tegen �ert ?

AEADEMIEVREUGDEi

werk met den Praekempel zou ilaen. Terwyl, ter*-ftond na den zesden dier Maend, de noodige coebe-reidfels, tot het doen en hooren van de Akademifche Redevoering aen den PR,INS, ter �oraskerke in ge-rcedheit waren. Ook begon men, van de zyde dernbsp;Heeren Studenten, aen het zetten van dePaelen^nbsp;Staeken, Belattingen, en Hangplaetzen voor denbsp;byzondere Vuurwerksftukken; en elk zag den Tempel der Eerverlichting opregten. Maer de Kofle-Jyke Vaendels, die by de Optogten zouden dienen,nbsp;nu gereed zynde, wierden te hunner behoedplaet-ze verzorgd. Men had namelyk, de noodige Bewaring van dezelve, by onderlinge fchikking, aennbsp;eenen der Heeren Beftierders en Geleiders toegevoegd (yy). Dit wasdeHeer HERMANUS VERMEULEN, BeoelFenaer van beide de Regten, ennbsp;een der Vaengeleiders; aen wiens Hofpitium (zz),nbsp;in de Koorflraet,. overzulks, het Sakrarium, ofc denbsp;Gewyde Bergplaets, dier Praekek�ns was. Elk zounbsp;hen nu eerlatig in �t midden des Geleerden Heirsnbsp;zien. Laet ik ze tans, naer ftof en gedaente, befchry-ven; terwyl de Ecsnaeld hen hiernevens, voor �toognbsp;derBefchouwers van dezeGEDAGTENIS, by voor-raed vertoont. Zy waren beide van Witzyde Taf,nbsp;Het een, �t welk ter regter hand moefl gedragennbsp;worden, was versierd met het Oranje-NalTaus Wapen-fchild zyner DOORLUCHTIGE PIOOG-HEIT, omgeven met de Ridder-orde van de Kous-feband, en �t Randfchrift Hojsiy soit qui Malnbsp;Y PENSE, welks beduiding aen allen bekend is (aaa).

(22) Zoo noemt men de Kamers en Woonplaetzen, welke de Letterlievenden, by de Burgers, in huure hebben, ge-duurende hunnen Studietyd.

(aaa') Voor zniken, die �t niet mogterf weten, ofzich �rini-neren, ftaet hier de vertolking; Die �er Q�AED vaw dehkt, BEfiALE Schande.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G

GEDAGTENIS van UTRECHTS

Het Lind dier Ordeband was van donkerblaeuw� Verwe. Alles praelde in �t midden van Twee groene en-vrugtdragende Oranjetakken, door een Lindnbsp;van Oranjekoleur geftrikt. Het andere Vaendel,nbsp;dat ter {linkerhand zou gevoerd worden, was versierd met het bekend Wapen der Akademie, datnbsp;�s met de ftraelende Zon, hebbende Utrechts Wa-penfchild in �t hart van heure fchyf, en �t Bande-lierfchrift, Sol Justitiae ilLustra nos {bbb) , opnbsp;een Blaeuw Lind met goude letters ilaende, (alsnbsp;ware zulks het hoogadelyk Ordeteken van �t Geleerd en Geleerdheitzoekend Ridderfchap der Sticht*nbsp;fche Univerllteit,) rondom zich. Dit alles pronkte in een omringenden en met oranjelinten door-vlogten Loof-krans van donkergroene verwe. Watnbsp;jiu belangt de verdere Eerfierfelen en Zinfpreukenjnbsp;dat�s die, voor den Tempel der Illuminatie, en voornbsp;de Twee Ingangen van de Hooge School, gefchikt,nbsp;welke nu ook gereed waren, om op hun dag en uurnbsp;geplaetft te worden; ik zal ze op den avond dernbsp;Verliehtinge befchouwen, en van elk in �t byzonder

dan op zynen behoorlyken tyd alles in orde, om,-met het eerfte aenbreken des blyden dageraets van den tweeden Dingsdag der Julymaend, zich allen, nanbsp;eene noodige en geregelde ruft, uit een aengenae-men flaep en genoegelyke droomen, tot daedennbsp;van eere en pligtfchuldigheit jegens den Doorluch-tigen Jongen VORST, te wekken. Derhalven,nbsp;breed genoeg, (denk ik,) het voorafgaende, alsdenbsp;grond der uitvoeringe, gemeld hebbende, gae iknbsp;over tot de Verrigtingen van de Plegtigblyde Aka�nbsp;demiedagen.

Dan

(bbh) Zie van den zin en het doel dezer Bedefpreuk, hiervoor, Bladzyde 13 en 16, met de Aentekeningen.

AKADEMIEVREUGDE. 51

Dan is de Vreugde onbefproken, als zyden OIR-SPRONG alles goeds niet vergeet. DeGods-dienftder Vroomflenen Verftandigften had, zonder laR of affpraek, maer vanzelve als gedreven, dennbsp;Zondag der Chriftelyke Rufte llaetelyker dan naernbsp;gewoonte gevierd; alle de Kerken hadden haerenbsp;yverige Gebeden voor �t Heil van Stad en Staet,nbsp;van Prins en Land, verdubbeld; en de Akademie-leeraers met hunne Queekelingen volgden, doornbsp;geene mindere zugt en liefde gedreven, het fpoornbsp;van Utrechts STAETEN en OVERHEDEN,nbsp;met hunne Burgers en Bywoonders, in �t god-vrugtig betreden van de Gewyde Dorpels. En quamnbsp;deBe� en Tael van dezen Godsdienftigen Dag bynbsp;kans hierop uit. Och HEERE geef nu heilf Ochnbsp;HEERE geef nu voorfpoed Qccc)! De noefle ennbsp;krielende Maendag, die de naefte was aen den Dag

(ccc) PJalm CXVIII. vers 25. Onzes agtens, geen ongepafte grond van Vooraffpraek, in den Morgendienft van ge-meiden Zondag. Myne Preek was te dier iiure uit i Kro^ nyken XXIX. vers 18-22. na Voorzang van �t begin des Vier-�nveertigften Pfalms, en met den Slottoon van Pfalm XX.nbsp;vers I, 2, en 4. beide naer de Pfalmberyming, die op dennbsp;naem van den Dichter OUDAEN gaet, en in onze Kerknbsp;gebruikelyk is. Myne verkiezing, (om dit �er by te doen voornbsp;hen, die, uit dit foort van berigten , eenig nut en genoegennbsp;vsreeten te vinden,) myne verkiezing viel op dientekft, eensdeels omdat ik by de Inhuldiging van wylen zyne Hdogheitnbsp;WILLEM KAREL HENRIK FRISO, OnfterfFelyker Ge-dagteniffe, in July MDCCXLVII. het 23. 24, en zsfte versnbsp;van datzelfde XXIXfte Kapittel, uit het Eerfte Boek der/fro-jjyfcen, ten grondflag lei van de Bedeftond, ftaende het ver-blyf van dienVorft in deze Stad, op Donderdag den 27. Ju-jy�t onzer Kerke gehouden; en anderdeels wyl ik op den Pleg-tigen Dank-en liid Dag des tegenvvoordigen Jaers, tewetennbsp;den 19- Lebruary MDCCLXVH. ten Preekilof had genomen, de Juich-en Smeek-Tael, welke wy htbbstt Ffaim,nbsp;XX. vers 6^ 1, 8, p, en 10.

52 GEDAGTENIS van UTRECHTS

van �s Prinsen Komfte, werkte van �t vroegfte krieken COC den fpaeden avond, aen �t voltooijen en ftellen der toebereidfels, door de Stadbewoondersnbsp;gemaekt, onder het aenfchouwen van honderden,nbsp;wat zeg ik? van duizenden, vreemdelings-en bur-gers-oogen, Elkwas vooraf al by tyds terbeene ge-weell, om kamers of zienplaerzen te verzoeken, tenbsp;befpreken, te hiiuren, gelyk vooral op de Neude, ennbsp;de daeraenpalende uitgangen, alzoo op alle deplei-nen, in alle de ftraeten, en aen zulke gragten langsnbsp;welke de V�rft en Vorftelyke Trein zou trekken, of zelfs maer van ver met het oog zou kunnen bereikt worden. Terwyl alle de huizen, inzon-derheit die der Neude, (daer�t Vuurwerk op zyn tydnbsp;deszelfs kragt en lujfterzoutoonen,) van beneden totnbsp;boyentoe, ja door de daken heen, (waeruitmen federdnbsp;de pannen �gtte, om �er door te konnen zien,) be-quamelyk ter aenfchouwinge bereid wierden. Hier-endaermaekte men zitplaetzen: agter �t Barbara-en-Laurent�s-of Kraene-Gafthuis, (gelyk het in de wandeling der dagelykfche fpraek (ddd) genoemd word,)nbsp;wiert, daer dat Geftigt aen �t einde der Vinkenburg-fleeg het oog nae en op de Neude flaet, een grootnbsp;foortvan houte en welvoorzien Amphitheater opge-regt, op �t welk, door de Regenten dier Me�doo-gende Stigting, by uicgedeelde Teiferaes oft Ver-gunningblyken, voor aenzienlyke en deftige Burgers plaetzen gereed waren. Dit, en meerandernbsp;toeftels, nu gemaekt, zou voorden avond der Vuur-werksaffteking dienen. Maer langs het Vreeburg,nbsp;in de beide Viefteegen en lange Jansftraet, op cnbsp;Janskerkhof, in de Bviuren-oft Kei-ftraet, agter

(ddd) Omdat daeromtrent, beneden aen den h�l, oft fchuins-afgaenden nedergang ter werve oft walle, deKraen ftaet, tot dein-en uitfchepinge vanzwaere laken dienende.

kademievreugde.

Sint Pieter,langs de Nieuvvegragt daer zy over deHof. poorten Runnebaen ziet in de Roomeinfche Burgt-ftraet, (by verbaftering Rooraburger-of meer dage-lyks en gewoon Hamburger-ftraet,) in de Gortfteeg,nbsp;en over den Duitfchen Huize op den Springweg,nbsp;pok aen de toegangen van die ftraeten, gragten,nbsp;en wegen, waren alle voorhuizen, zykamers, ennbsp;venfters gefchikt, om de Blyde en Staetelyke In-komfle, die men met verlangen tegemoet zag, tenbsp;aenfchouwen. Ik heb dit hier ter plaetze gemeld ,nbsp;om op deze byzonderheit, in �t verhae] van de Inkomflnbsp;zelve, en van �t verder gevolgde, niet ftil te ftaen.

De blyde en befterade Dag daertoe, brak met onbeneveld licht in �t vroege van den morgenftondnbsp;vrolyk aen, Daer nu de agt vaenen Burgers, onder hunne Kapiteins, de Heeren jongfle leden vannbsp;de Edele Agtbaere VROEDSCHAP, zich, (doornbsp;tromflag elk in zyne wyk en op zyn uur verda�gd,)nbsp;gereed maekten; vergaderden de Heeren Studenten, en derzelver Geleiders, ten half drie uure �s namiddags, in de Akademie-Gaenderyen en Audito-ri�n. Zy waren , als in het vorige te kennen gegeven wert, in vier Divifi'�n oft Verdeelingen on-derfcheiden. De derde wiert tans gemagtigd, (ennbsp;dit was het eerfte werk,) om de Vaendels aftehalennbsp;van derzelver Bewaerplaets, in de Koorftraet. Dienbsp;kommisfie zag men terftond op weg; in �t he�ngaennbsp;door ftomme, maer in �t keeren met de �ptogt-tekens door fprekende. Speeltuigen, verzeld: ennbsp;quam men dezerwyze , na weinig verwyls, wedernbsp;ter Akademie, om vervolgens in orde uittetrekken.nbsp;Hier zal het de plaets zyn, verflag te doen wegensnbsp;de fchoone orde, rang, en toeftel, waerin�t geheeienbsp;heir der Studielievende jongelingen zich tans, ennbsp;in alle de optogten, liet zien, naer de fchikkingeii,

54 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

by de Beftierders gemaekt, en de Affpraeken of Lo-? tingen by de overige te werk gefield. Volgens ge-^amentlyk goedvinden der Direkteuren, onderlingnbsp;genomen, llondc �er op een gepaften afftand, vooruitnbsp;geplaetll, eene zoo genoemde Bande van zes Mu-ziekfpeelders5 drieaen drie; met tweefterkjuichendenbsp;Waldtioorns, en eene vreugdefchaterende Trompet jnbsp;en met twee vrolykklinkende Klarinetten, en eennbsp;blydommelend Ballon. Aen �t hoofd des Geleerdennbsp;Legers had men de Heer J. H. de Ridder,nbsp;als gekoren tot het doen der Harangue {eee')^ en Ze-genende Eerbiedsbetuiging, aen zyne Doorluchtigenbsp;HOOGHEIT: en met hem, te wederzyde, denbsp;Heeren van Yss�m en Groes, Voorgeleidersnbsp;van�t ganfche EJeir, en oudfte der Theologifchenbsp;en Regtsgeleerde Studenten. Hierop zag men dennbsp;Heer Geleider Bicker, met zyne Eerjle Verdee-.nbsp;ling, hebbende den Heer H. van Alphen, alsnbsp;Algemeen-Medehelper, te zyner �inkerhand: ter-vryl nevens de Divifie zelve, van weerkanten, denbsp;Jleeren van Westingen en de Roock, alsnbsp;Adjudanten oft Medehelpers Honden. Daeraennbsp;volgde de Heer Geleider van Hasselt, naeft-oudlle van deBeoelFenaersderGodgeleerdheit, metnbsp;zyne Tmeede Divifie; welke, te regter en flinker zydenbsp;heures fmaldeels, de Heeren R. van Alphennbsp;en VAN Hulst, tot Medehelpers had. TulTchennbsp;de Tweede en Derde Verdeeling, praelde in hetnbsp;midden-punt van alles de Pragt der Geleerde Keur'nbsp;benden, het luifterryk Paer �ptogttekens, te voren in deze GEDAGTENIS afgeprent (fff). Mennbsp;zag hier zeg ik, die Vaendels, ge�erbiedigd van de

Muziek; men zag ze met hun Geleider, Voerdersj en Befchermers. Teweten, dit hare des Studec'nbsp;renden Lichaems had voor zich uit, eene Tweedenbsp;Bande van Muziek-Konftenaers, in twee rygen vannbsp;dri�n, met hunne Waldhoorns gevende der Trompet, en met hunne Klarinetten gevende aen �c Bas-fon, het midden; even zoo als de Muziekanten,nbsp;voor den Optogt geplaetft. Deze juiftgemengeldenbsp;Speeltuigen vereerden en vervrolykten de Vaendels^nbsp;en hen die koers, beweeging, en dekking aen dezelve gaven. Dus had men hier de Heer L a utanbsp;VAN Aysma, als Vaengeleider aen�t hoofd. Denbsp;tweeHeeren Vaenvoerders, Sas en Smits, fton*'nbsp;den daerop met de kollbaere Praeltekens, gereednbsp;tot den uittogt; houdende de eerftgemelde Heernbsp;het Vaendel met �s Vorften pragtig Wapenfchildinbsp;en de laefligemoemde, dat waerop men �t Juifterryknbsp;Akademie-Wapen zag. DeHeeren Geleiders Ver-me�len en van Twist, dekten als Befcher-mersvan all�den fchitterenden Prael, dat uitflekendnbsp;Middelpunt des Heirs. Aen �t hoofd van de Denknbsp;Divifie was de Heer Geleider Bachiene , Student dernbsp;Geneeskunde; terwyl ditzyn Smaldeel van weerzyd�nbsp;in oogfehyn wert gehouden door de Heeren Medehelpers Slotsboo en L. C. van Lelyveld.nbsp;Hierop flondt vervolgens de laetfte of kierde Pkr-deeling, met den Heer Rynink, Beyveraer dernbsp;Theologie, als haer Geleider, en de Heeren Boersnbsp;en va'n Vliet, als Medehelpers. Wordende denbsp;geheele trein van het ter optrekking gereede Stu-dentenheir gefloten en gedekt doof den Heer Geleider TEN Brink, BeoeiFenaer der Regtsge-leerdheid. Alle deze genoemde Heeren haddennbsp;zich, uit kragt van hetXde Artikel der Maetregelen,nbsp;en onderling goedvinden, op�t deftigftegekleed en

56 GEDAGTENIS van UTRECHTS

gegierd. De Tien Geleiders waren alle in �t blaeuw Gewaed met goude knoopen en kniebanden; zynbsp;dekten zich met keurige Hoeden, door gonde krielen omzet, en met goude optoomfels en oranje-ko-karden gegierd: zy hadden, ten bewyze van hunnbsp;karakter, ieder een Oranje - Sjerp dvvars over dennbsp;fchouwder, breed met zyne einden, quailen, of knoopen nederhangende, en aen de grepen van hunnbsp;koftbaer Zydgeweer witte en blaeuwe door��n ge-fchakeerde lindten van dierbaere zyde. De Heer,nbsp;die by den Doorluchtigen Vorft ten monde van �cnbsp;Geleerd Lichaem zou ftrekken, was niet mindernbsp;pragtig gedofcht, en in gierady uitmuntende. Denbsp;Vaendrigs hadden, behal ven het befchreven kleeaed-je en gierfel, kamizolen oft veilen met goude galonnen bezet. De Medehelpers waren elk om ftrvd innbsp;zeer zindelyken dofeh gekleed, en droegen behal-ven anderen tooi Oranje-Sjerpen om den middel, tennbsp;teken van hunne waardigheden. En wat het ge-heele heir der ten optogt gereede Heeren Studenten betreft, zy droegen alle, met hunne Geleiders, enz.nbsp;volgens het voorh�enberaemde, zindelyke wittenbsp;kouffen van zyde of andere flof, en witte kabrettcnbsp;handfchoenen: zynde, voor �t overige, deftignbsp;gekleed, en aen hoeden en deegengrepen zindelyknbsp;gegierdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Het ganfche Lichaem, dus bereid

tot de uittrekking, en in vier Divifi�n , als zoo veele troepen oft benden, gefraaldeeld, niaekte met zynenbsp;Geleiders een getal van honderdzeftig Geleerdenbsp;Jongelingen uit. De Verdeelingen Honden in voeg-zaeme Gelederen gefchikt, van vier Heeren in ieder gelid. En gelyk, omtrent de orde van^elks

(sss) De Beraming en fland van dit alies maekn wy hier voor biadz, 34.. op, uit de Korte Opgaef^ enz. bladz.-8. en 10.

Akademievreugde.

plaets in �t optr�kken, (hebbende de Geleiders mc� de overige Bekleeders van Eerepoften hunnen voor-gemeiden ftand,) bellocen was (hkh) ,dai: een iege-Jyk naer zyne fludiejaeren zou gaen; beginnendenbsp;van de oudfte, dat �s, die Jangfl te Utrecht ge-ftudeert hadden, (cerwyl den gelykjaerigen door onderlinge lotwerping plaets gewezen wiert,) zoonbsp;ftonden in de Eerste Divisie , oft Verdeeling,nbsp;j^gt Gelederen (iii), van Heeren die zeven, zes , vyf,nbsp;en vier jaeren, aen deSTicHTSCHE UnIversi-TEiT geweeft waren. In het Tweede Smaldeel had men insgelyks Agt Gelederen van Heeren die vier , en drie , jaeren , hier ter Stede opnbsp;de Hooge Schole gingen. In de Derde Verdeeling , welke uit Negen Gelederen beflondt ^nbsp;had men Heeren die zich drie , en twee , jaeren jnbsp;het onderwys van Utrechts Akademie te nutte maekten. Terwyl de Vierde Troep, ofnbsp;Divisie , door Hen Gelederen wiert faemgeileld 5nbsp;beftaende uit Heeren , waervan eenige twee jaeren , maer de overige, en verre de meefte, een jaer jnbsp;alhier (ludeerden. Om van deze Stand en Plaets-orde den Lezer een Schets voor �t oog te prenten ^nbsp;kan de hier Ingevoegde ORDE VAN O'FTOGTnbsp;dienen (k\k).

(iii) Ik geef dit op , naer de meefte waerfcnynelykheit^ uit zekere haelen op de Lotlyft, en uit de verdeeling van �tnbsp;ganfche getal; hebbende men my mondeling berigt, dat dcnbsp;Vierde Divisie uit Tien Gelederen beftaen heeft. ^

( kkk ) De Lyfi van Loting, by my gezien, is niet volledig 5 en daerenboven zoo gefchikt, dat�er veeleNumeroos metby-geftelde Sterretjes tulfchen ingevoegd,en aldus deNommersnbsp;verdubbeld, wierden. De ORDE VAN O PT O GT, hier

Dan , �t word tyd , dat wy de Studielievende Keurbenden zien uittrekken, �t Was nu een wei^nbsp;nig over half vier uure in den Namiddag. Zy traden des met ontbloote klingen de Ooftdeur van denbsp;Dom uit. AH� de werelt befchouwde hen hier innbsp;hunnen eerften heirtogt met opmerkend hartsge-noegen, en wy voor ons wenfchten ieder van hen,nbsp;in zyn poft en plaets, heil! ten luifter van �t Aka-demie, en dit haer uitgelezen Queekelingfchap. Denbsp;welvoegende gefchaerdheit, die den luifter des Geleerden Troeps, in heerlyk jierfel en kleeaedje,nbsp;door juiftheit van Gelederen, en nette geregeldheitnbsp;van Marfch , met waerlyk deftige houding , tenbsp;kragtiger deedt doorfteken, trok aller oogen. Vannbsp;den Oofter-Ingang derAkademie nam men den wegnbsp;by de kleene hoek of bogt der Domkerk langs , d�nbsp;Domfteeg en korte Jansftraet door,en overdevoor-zyde van *t Janskerkhof, dat luftrykft Plein, pralende met zyn Kapittelkerk van St. Jan, (die de heerly-ke Boekery der Hooge Schole bevaten met hetnbsp;gezigt des STAETENKAMERS j voorts by denbsp;Hoofdwagt he�n: alwaer de Militie, in de wapenennbsp;ftaende , het geweer prefenteerde ; door de Geleiders en Medehelpers van �t Studentenkorps erkend en, ge�erbiedigd , met eene faluade ofte eer-groet van welvoegende zwenking en neiging defnbsp;uitgetogene blinkende Deegens (///). Door de lange Jansftraet voortgetogen , gingen de Geleerde

vertoond, laeC plaets by ieder Numero open, waerin elk der Heeren, die weet wat Noinmer hy had , en op welken plaetsnbsp;hygong, zyn Naem kan fchryven. Zyndedeze ORDE VANnbsp;O P T O G T daerom op wat fterker gelymd papier, dat de inktnbsp;zonder vloeien dragen kan, gedrukt.

ORDE VAN DEN OPTOCT

der Heeren Studenten van Utrechts Akademie , by de Inkomft j enz. van zyne DOORLUCHTIGE HOOGHEIT, Ao. 1766. in July.

H. van	Alphen ,	Medehelper. J.	b; bicker	, Geleider
	r 4-	3-	2.	I.
	8.	7- ,	6.	5.
	12.	II.	10.	9*
A. deRoock , '	l�.		14.	13.
Medehelper. **	20.	19.	18.	17.
	24.	23-	22.	21.
	28.	27.	26.	25gt;
L32.		31.	30.	29.
			I l.
		Tweede	V E R D E E	L i N G.

fs�. j 40.

I 44.

H.J. VAN Hulst, I 48. Medehelper, 52.

56.

j �o.

L64.

G. J. VAN HASSELT, Geleider van dezelve.

35-	34-	33.
39�	38.	37-
43-	42.	41.
47.	46.	45-
5i.	So-	49.
55.	54-	53*
59�	58.	57-
6lt;3.	62.	61.

L. J. SMITS, voerende het Vdendel met het

� nbsp;nbsp;nbsp;kVapen der Akademie,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�s Prinpen kVapenIchild.

J. D. VAN TWIST, Vaenhoeder. H. VERMEULEN, Vdenboeder.

I I I.

		D E R Egt; E	V E R D	E E L I N G.
�		H. A. bACHIENE		9 derzelver Geleidei
	� 68;	67.	66.	65-
	72.	71.	70.	69. 73-
	76.	75-	7a	69. 73-
L. C. VAN Lely-	80.	79.	78.	77*
V�LD , Medehelper.	84.	83-	82.	8i.
V�LD , Medehelper.	88.	87.	86.	85.
1 P2- J 96.		pr.	90.	Qn
1 P2- J 96.		95.	94.	93.
L �		99-	98. I V.	97-

Vierde Vj^RDeelIng.

J. HENDRIX RYNINK, Geleider van dezelve�

Medehelper.

r 104.	103.	102.
j 108.	107.	106.
1 112.	i�t.	IIO.
j 116.	VS-	�I4.
! 120.	tt9-	118.
^ 124.	123-	122.
128.	127-	126.
132.	I3I.	130.
136.	135.	134.
1.140.	139*	138*
	H. W. T E N	BJII N

H. J. StOTSBOdi 'Medehelper.

AKADEMIEVREUGDE. 59

Jongelingen by de Neude , daer de Eeretempel en �t Vuurwerk gereed ftondr, langs; en wierden vannbsp;het fmaldee! Ruitery , aen dien koers geplaetll;, innbsp;�t voorbytrekken ge�erbied met het prefenceerennbsp;des geweers , van den kant der Heeren Studentennbsp;beantwoord door hunne klingfaluade , dat �s , metnbsp;het blanke zydgeweer. �t Zelfde had plaets, toen zynbsp;door de Pottersflraet,(mogelyk zoo gehetendewylnbsp;men �er oulings welligt Pottebakkeryen had,) overnbsp;de Vie- oft Vee-brug, door de Vieftraet, en langsnbsp;het ruime Vree- oft Vredeburg , (daer al federdnbsp;een langen reeks van jaeren de Markt van �t Slagt-vee en ander Beeftiael, by fchik der MAGISTR AETnbsp;gehouden word,) getrokken, aen en buiten de kon-ftige Katharynepoort, (dus naer�tweleer daerby ge�nbsp;legen Kloofler oft Gafthuis van St. Katharina genoemd,) gekomen waren: ontfangende zy van denbsp;aldaer gepofteerde Militie en Ruitery de gebruike-lyke Krygsbeleefdheden; welke door hen, op voorgemelde Akademiewyze, naer behooren erkend wierden [mmni). Buiten de poort gekomen, toogen zynbsp;het luftryk Zandpad , �t welk nevens de Leidfchpnbsp;Trekvaert en den gemeenen Rydweg loopt, (reikhalzende nae �t geluk en de eere van den Gewenfch-ten PRINS ERFSTEDEHOUDERnuhaeffnbsp;te aenfchouwen,)rufl;ig op,tot aen de Eerfte Brug.nbsp;Over deze getrokken zynde,begaven zich de Hee-*nbsp;ren Studenten op het tweede oft middellt gedeeltenbsp;van den laensgewyzen Rydweg, die met zyn eerftenbsp;en derde afperking reikt totaen de fchoone Allee,nbsp;welke in den jaere MD CLXIV. het Ontwerp bin-nensmuurs bepaelde , te dien tyde gemaekt, ter

6o GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

noodige vergrooting en netgeregelde uitzetting van de ftad (nnn), fints door het graeven van de zoogenoemde Kruisvaert, en �t planten van Laenen, naernbsp;�tfchynt,begonnen,maer weder geftaekt,en,doornbsp;de opgekomene Onwe�rsbuien en �c Overftroomennbsp;der Franfche Magt, in de aldcrongelukkigtle jaerennbsp;MDCLXXII. enMDCLXXIlI. agtergebleven. Opnbsp;�t gemelde Middeldeel des beplanten Wegs, die metnbsp;het begin van gezegde Laen een bevalligen hoeknbsp;maekt en aldaer eindigt, (lelden zich de Akade-inifche Onderwyzelingen , te wederzyde , in tweenbsp;rygen, regt tegen elkander over; om in dien (landnbsp;zyne HOOGHEIT aftewagten (poo^. Dit gafnbsp;hen wel eenige oogenblikken tot onlede, en over-zydfchen kout: ;^maer, te wakker om van hun poftnbsp;te wyken, en naer behooren oplettende, mag mennbsp;welraeenend vaftftellen , dat zy alle eenpaerig naenbsp;de Hoogftaetelyke en Vorfteiyke Komft het uitzigcnbsp;veftigden , terwyl zy intusfchen hunne ftiidi�n nietnbsp;vergaten, maer zich, elk met zynen naeftgeftelden,nbsp;over de goedeWetenfchappenonderhielden. Want,nbsp;gelyk de verftandigften van hen , by de toebereid-fels, ramingen, fchikkingen, en wat des meer zy,nbsp;te gierig op hunnen koftelyken tyd waren geweeft,nbsp;prn eenig agterdeel aen hunne Studi�n toetebrengen,nbsp;zoo zou men hen blykbaer ont�eren , indien mennbsp;niet van hen alle , \vilde denken , dat zy het deel

(mm) Zie het zeer zeldzaemgewordene Concept van de Plat-grondige Afbeelding der Oude en Nietewe Stad Utrecht , Ao, 1664. door Hugh o Ruys, naer de breedere DeduiSie vannbsp;den Heer Burgeineefter MOOREELSEN. De hier ge-inelde Laen zou langs Bleekeryen, en de zoogenoemde-BW^err-gragt, geloopen hebben, volgens de Kaert die ik �er vaqnbsp;heb.

van hunne komfl ter Akademie omzigtig in �t ooge hielden. De fnoode Ondeugd in alle opzigten tenbsp;fchuwen, en zich voor Belachenswaerdige Nietighe^nbsp;den te wagten, voegt allen Wysheitzoekers (ppp)-En in gelegenheden van geoorloofde , ja betame-lyke , en fchuldpligtige uitfpanning , flandvaftig-genoeg van ziel te zyn, om by zyn hoofddoel, zichnbsp;eenmael voorgefteld, te blyven , is inderdaed grootmoedig (qqq).

Niet lang ftondt het Letterlievend Heir , ter gemelde plaetze, in twee rygen : want welhaeft,nbsp;dat �s ten halfzesfen, (men was �er wat voor vyf mire

(ppp) De Venus YNER zingt te r^t.ihzyne wyze BrieVirtus eji, vitium fugere; �? fapientia prima ,

En de etrjle IVysbeit van een voelbeflierden geeji Denkt geene zotterny , vaagt zich van dwaes te fpreken,nbsp;Mydt Jlegte doeningen, en is dus nooit bedeesd.

Mair die van ed�le driften zwelt En kundig regt durft doen, verderen we als een PIeld.

gekomen,) daegde Utrechts,en zooveeler duizenden Verlangen, op; van verre bejuicht door�e aenvangend gelui aller Stedekiokken. Zyne DOORLUCHTIGE HOOGHEIT namelyk , naderde innbsp;�t gezigt der Stad, voorgereden door twee Praelry-ke Koetfen , met de Plegtige Deputatie van hunnenbsp;EDELMOGENDEN , de Heeren STARTEN 'sLands van UTRECHT ; welke dennbsp;PRINS ERFSTADHOUDER totaen dennbsp;Eer/ten Dam , gelyk het heet, ( uit hoofde van denbsp;eerfte Sluis oft Schutting op de Leidfche Vaert,)nbsp;negenhonderd roeden , makende kleene driequar-ten uurs, van de Stad af, met het Staetenjagt, tenbsp;gemoete waren geftevend , en Hem aldaer , bynbsp;den Huize te VoigjN (rrr), op Stichtfchen Bodemnbsp;bewelkomt hadden. Die Hoogaenzienelyke Deputatie wiert bekleed, door de Edelmogende Heeren,nbsp;deHeerPrefidentvanStaet JOHAN DANIELnbsp;Baron D�ABLAING, Vryheer van Giessen-buRG, Moersbergen , enz. (rrr), van wegennbsp;den Eerflen Staet, dat �s dien der Ge�ligeerden ,nbsp;oft Prooften , Decans, en Canoniken der Vyf Kapittelen ; Jonkheer JAKOB VAN UIl'EN-

(rrr) Riddermaetig Goed , leenroerig aan Oud-Munfter ; nu bezeten door den Weled. Heer PfiTjtus van der Ha?nbsp;gen: die �er federd den jaere MDCCLXV. mede verlydnbsp;is geworden.

(sss) Giessenburg, is een aloud Slot en Vrye-Heer-lykheit , in �t eigenclyk Zuidholland , aen de Gieffe onder Dordrecht. Zie H a l m a �s Tooneel der Nederl. 1. Deel, bladz.nbsp;359. �t Legt twee uurcn van Gornichem en drie vannbsp;Dordrecht. Het Huis Moersbergen is een Riddermatige Hofftad , Tinsgoed van �t Kapittel ten. Dom ; leggende in het �Sticht, tuffehen de Heetleky-Dorpen -Dri�.nbsp;bergen en Doorn.

HOVE, Vryheer van Bottesteyn {m'), enz* van\Yegen het Tweede Staetslid, of dat der Edelennbsp;en Ridderfchap; en de Weledele Grootagtbaere Heernbsp;Mr.CYPRIAAN BERGER,eerde BURGEMEESTER der Stad Utrecht {vvv) , wegensnbsp;het Derde Lid van Staet , zynde de Steden ; nevens de H�Oged. Heer GYSBERT FRANCO,nbsp;Baron DE MILAN-VISCONTI, Heer vannbsp;Hindersteyn, enz. (jkxx) , als Sekrecaris vannbsp;Staet.

Deze Deputatie hunner EDELMOGENDEN was reeds ten drie uure van de Rad afgevaren. Maernbsp;naderde tans in haereTweeluifterrykeStaetfiekoet-fen van zes paerden getrokken , ter eergeleide vannbsp;zyne DOORLUCHTIGE HOOGHEIT:nbsp;die door den Heer Veldmaerfcnalk, de Hertog vannbsp;BRONSWYK, nog onlangs de wyze Mentornbsp;van �s Prinsen Minderjaerige Jeugd, verzeld, gezeten was in eene heerlyke en koninglyke Koets,metnbsp;agt paerden befpannen ; voor welke men tuflchennbsp;de Koetfen der DEPUTATIE,en die van zynenbsp;HOOGHEIT, een fmaldeel v^andeGuardes had,nbsp;welke ook onmiddelyk agter de laetfle floten ;waer-na de Kamerheeren en verderen Hofftoet, van den

(tu) l�otTESTEiN was federd MDXXXVII. eene Rid-dermaetige Hofflad, in Utrechts Provingie , niet verre van het Heerleky-Dorp Vleuten, aen�t Zandpad tuffchen het Huisnbsp;te Vleuten , en �t Huis ten Ham.

(vvv) Zyn Weled. Grootagtbaere was federd het jaer MDCCXXXV. Raed in de Vroedfchap , en wert in dennbsp;jaere MDCCLXIV. Burgemeefter.

(xxx) Hindersteyn,wasfederd Ao.MDXXX Vllf. een Riddermaetige Hofftad, leenroerig aen den Geftigte vannbsp;Utrecht , leggende in Ne�rlangbroek , tuffchen de Huizen iVeerdeJieyn, en Lunenburg.

64 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

ERFSTEDEHOUDER, volgden, in Eoetfen door zes en vier paerden gereden Zoodra de Scaet-fiekoetfen kunner EDELMOGENDEN, ennbsp;dePraelkcets van VORST WILLEM DENnbsp;VYFDEN , aen de ryen der Studielievendenbsp;Jongelingen quamen , en by het flaetelyk doorry-den derzeive , falu�erden zy alle gelykelyk en elknbsp;derzelve in �t byzonder die HOOGE PER-SOONAEDIEN, met het welvoegend buigennbsp;van �t uitgetoge Zydgeweer, en �t eerbiedig zwenken der Vendels. Terllond , na den doortogt vannbsp;�sPRINSEN Koets met deszelfs Guardes , her-ftelden de Heeren Studenten hunne Gelederen , ennbsp;trokken onmiddelyk ageer zyne HOOGHEIT,nbsp;tocaen het Buitenplein voor de Stads Katbryne-poort (*): alwaer de VORST ftil hie]dt,om uitdefnbsp;Koets te treden, endeWelkorasgroetenen Vreugd-betuigingen van wegen de EDELE GROOT-AGTBAERE OVERIGHEIT der STADnbsp;UTRECHT te ontfangen. En terwyl men ditnbsp;plegcigEerbewysvefrigtte,en de PRINS ERFSTADHOUDER door den Hoogedelen Heernbsp;Hoofdofficier,Jonkheer JAN FLORIS Graevenbsp;van NASSAU LA-LECK, aen�t hoofd vannbsp;alle de Twaelf Heeren SCHEPENEN, agt-baer tevens en blyhartig te dezer Stede welkom ge-heeten wiert, vorderde het deftig Leger der Stu-dielievenden deszelfs togt, en trok de Koetfen dernbsp;STAETSDEPUTATIE , die van Zynenbsp;DOORLUCHTIGE HOOGHEIT,en het

(*') Te dezer Poorte wierden oudtyds deVryheit- en Voorredt-Brieven, enz. der Stad, op eene daartoe gefchikte ks-^er, bewaerd. Bukman, Jaerboeken, IILDeel. bladz.78.

AKADEMIEVREUGDE. dj

�del-Agtbaer Lichaem der Vertegenwoordigers van de geheele MAGISTRAET , eerbiedignbsp;naer betamen falu�erende, voorby ,en ter Stadpoor*nbsp;te in (yyy^.

Vanhier begon de Prael des Heerlyken Intogts op aller oogeil te fchitteren. Het Geleerde Heirnbsp;der Akademielingen toog met zyne Geleiders en Op'nbsp;togt- tekens, in de orde die wy reeds zagen, vooruit. Het blydeKlokkenfpel vervong nu het Gelui;nbsp;�t geen vervolgens van halfuur tot halfuur onderlingnbsp;wiiTeide. Gelyic onmiddelyk buiten de Poort eem-ge Ruitery paradeerde, zoo had men aenftonds binnen de Poort een gedeelte van �t Voetvolk der hiernbsp;in bezetting leggende Manfchap, in twee Rygetinbsp;gefchaerd. Duizenden van Aenfchouwers lagen uitnbsp;de venfters , en honden aen de huizen, en daer tegenover geh��pt, langs het Vreeburg. De Intogtnbsp;gefchiedde met zulkeene ftaetelyke Geregeldheit,nbsp;eh gadelooze Pragt, dat zich elks verldngen , _ metnbsp;maer eenmael te zien , geenszins kon verzadigen.nbsp;Piet gewenfchte gezigt inzonderheit van den jongennbsp;ORANJEVORST , met den Piertoglykennbsp;V E L D M A RS C H A L K j rievens zich gezeten , vrybuitce aller zugt, en vermeefierde , doofnbsp;vriendelyke groeten , ieders hart. Zooveele duizenden van welgezinde Burgers en Burgeresfen, metnbsp;hunne diefbaerfte panden, dat �s met het gezegendnbsp;krooft hunner Kinderen en Kindskinderen , z�lkeerinbsp;ohtelbaer aental van Vreemdelingen , liefhebbersnbsp;van �t Vaderland, heilwenfchers van�t Sticht; zagnbsp;men alle, elk om �t zeerft, in de ziel opgetogen ;nbsp;terwyl zich over hunne aengezigten een glanflendnbsp;waes van vergenoegen verfpreidde , en op hun ge-

laes

66 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS ^

Jaetde aengenaeme trekken van verwonderende eer-biedenis en vrolyke verrukking, t�eikens we�raen, verichenen : want de Prael van S TA ET en denbsp;Hooge Perfoon desERFSTEDEHOUDERS,nbsp;gaf aen alles gloed en de Icvendigfte verwen vannbsp;blyde, eerbiedige, hoogfchattende,en heilbiddendenbsp;aendoeningen. Zoo maelt de Regenboog, tegenovernbsp;de Zon verfchynende, als�t ware,op millioenen vannbsp;regendruppen , tot wolken faemgekleefd , eene al-derkoftelykfte fcbakeering van vrolyke en aengenaeme kleuren (zzz). Na zyne DOORLUCU-TIGE HOOGHEIT, volgden de Edele Agt-baere Heeren van de MAGISTRAET , in hunnenbsp;Koetfen j en op die de Kamerheeren en �t Gevolgnbsp;van den PRINS. Maer laten wy ons weder voor-waert fpoeden, nae de voor zyne HOOGHEITnbsp;uit trekkende Voedflerlingen van Utrechtsnbsp;Univerfiteit. De Hoogaenzienelyke Staetfie, vannbsp;ons gemeld, verdubbelde de defcigheit en eere vannbsp;hun togc en houding. Pleel de Inkomft trok in gemelde orde voort, by �t Vre�burg langs , de kortenbsp;Viefteeg in, voor welks aenvang eenige Ruiters

gepofteerd ftonden , ter openhoudinge van derzel-ver raaetig-ruimen doorgang ; voorts over de Vie-brug , door de Pottersftraet, tans met honderden van oogen toeziende; by deNeude he�n, endeal-daer ter regterhand paradeerende Ruitery , met denbsp;te wederkante tailoosopgeh��pte menigte,voorby;nbsp;de lange Jansftraet, (in zyne venflers tot boven toe,nbsp;en in zyne voorhuizen, en op zyne ftoepen, van men-fchen gepropt,) door; het Janskerkhof oft. Pleinnbsp;van St. Jan desDoopers Kerk ter zyde over, name-lyk tu/Tchen de aenzienlyke Vergaderzael van hun-�nbsp;ne EDELMOGENDEN, Staetenkamer bynbsp;de Stichtenaers geheten,) en tulTchen de lleedswa-kende Hoofdwagt, zich aen de vleugel van �c genoemde Godsgeftigt hechtende, henen (aaad). Hiernbsp;zag men de Bezetting , met haere dappere Gebieders , uitgetrokken , en onder �t flaen der trommen , en �c fpelen der krygsmuziek , den ftaete-lyken, doorluchtigen, en heerlyken Trein de juift-geregeldlte eeregroeten geven. Men toog wydersnbsp;by de Kerk,en �t overige heur�s BoomrykenPleins,nbsp;(alwaer men over de hoofden zou gegaen hebben,)nbsp;langs, totop dat deel der Nieuwe Gragt, �c welknbsp;de Drift geheten word , millchien (zoo niet ternbsp;oirzaeke van iet anders) uit hoofde dat het waternbsp;dier Gragt, na zynen bogtigen gang alhier ver��-nigd , eene nieuwe drift, oft fneller voortfehie-.nbsp;ting , krygt, om , na �t voorbyvloe�en van eennbsp;reeks aenzienelyke Huizen , en niet die de Hui-

(aaaa) De gemeene Morgenfpraek der Burgery , op dit Kerkhof viermael �sjaers vergaderende, pieeg �er in oude ty-den te gefchieden , enz. Zie V. J. Blonde el, Bejebrynbsp;iiin^ van Utrecht, bladz. 374.

68 GEDAGTENIS van UTRECHTS

21NGE VAN MYDRECHT (bbbh) , zich , van onder den zoogenoem'den Plompen Toren (cccc), eeri der Oude Muurverdeedigers van Utrecht , innbsp;de omringende wateren der Stad te gieten. By �tnbsp;aftreden van de Drift, omtrent het begin van denbsp;key- oft Buuren -flraet , guam de Pragtige In-togt aen de gefchaerde Ryen van Burger-Schutters , Vrywilligen, en Kadets; welke vanhier tot-aen den Duitfchen Huize , (eenen wyden omringnbsp;of flinger van flraeten en gragtdeelen kmgs,) metnbsp;hunne Manhafte Hoofdgeleiders en en voerders ,nbsp;onder Agt Vaendelen gehoefflaegd ftonden {dddd).

(bbhh') Alwaer wylen hunne Doorluchtige en Koninglyhs HOOGHEDEN , WILLEM KAREL HENRIK FIHSO ,nbsp;en zyne Gemalin ANNA , Engeiands Kroonprinses , onzes VYFDEN WILLEMS Vorftelyke Vader en Moeder ,nbsp;OnfterfFelyker Gedagteniffe , intrek hamen , (met hunnenbsp;toen nog eenigfte Spruite , Fringes KAROLINA,) geduu-rende hun verblyf te dezer Rede , by wylen zyner HOOG-HEITS InRalIatie, in den jaere MDCCXLVII. Zie, geliefdnbsp;het U , myne Befchryving van all� wat de Heeren Siiukntennbsp;der Utrecbtjcbe Hooge Schok by. die gdegenbeit verrigt hebben,nbsp;ibladz. 23.

(cccc) Voormaels de �flw/j der Mavsluiden , deels ook van ouds dienende tot eene bewaerplaets der Stads-Gevangenennbsp;hebbende een Wagthuis aen zich, op �t welk �s nachts wiernbsp;gewaekt. Zie K Burman�s , Jaerboeken op �t jaer MCCCCLXXnbsp;f)erdf Deel, bjadz, 27.

(dddd) De Gemeene Zaemelplaets der Burgerye was de. Lange Nieuwilraet ge^eeft. Eene ftraet te regt zoo gehee-ten , als welke zich bykans een derde van de flad in haerenbsp;lengte, van �t Zuiden nae �t Noordt.n gemeeten , iiitftrekt.nbsp;Hier plaetflen zy zich , te dier verzameling , van het Fm-datie-Huis der Hooged. Vrouwe van RYNSWOUDE af,nbsp;en opwaarts. Iedere Kompagnie had zich aldereerft voornbsp;het Huis van haeren Kapitein vergadert ; en trok vandaer,nbsp;'s namiddags omtrent drie uure, onder deszelfs geleide en denbsp;aen voering der andere OfH,cieren , h?rwaert ; Rellende zich

Door deze gefcliaerde Rygen trok vervolgens de Pioogaenzienlyke Trein der Inkomft , met het Geleerde Jongelingfchap vooruit, onder het flaen dernbsp;Trommen , �c aenbieden des Gevveers , het zwenken der Vaenen , en het eergroeten der Spontonsnbsp;oft Bevel-Staeven : terwyl de Akademielingen vannbsp;hunne zyde zulks erkenden met het blanke Zydge-weer en de Optogtekens van hunne Keurbenden ,nbsp;door die te buigen en te zwenken voor der Burge-rye Ploofdgeleiders. Vendels,en verdere Officiers.nbsp;Alle welke , by �t doorryden van qe Staetely-

de oudSe Kompagnie in rang digft aen de gemelde Fondatie, oft Vleugel van �t Arme Kinderhuis der Stad , en de zevennbsp;andere daeraen vervolgens, tot de jongfte in rang toe,fchae-rende zich alle in twee ryen. Dus vergaderd zynde, too-gen zy , na weinig verwyls, op, nae de plaetzen heurer be-fcheidinge , dat�s daer elk naer voorafgegaene beraming ennbsp;orde poll te vatten had. Namelyk, de Oudfle Kompagnie,nbsp;zich in gelederen herfteld hebbende , trok door alle denbsp;overige gefchaerden henen ; de naeftotidlle volgde op ge-lyke voet; en zoo ook de derde in rang : waerop de vierde,nbsp;vyfde , en zesde even �t zelfde deeden ; terwyl de zevende , zich als de voorgenoemden herfteld hebbende , volgde; en. door het agtfte Vaendel getrokken zynde, geiegen-heit gaf , dat ook deze Kompagnie zich bergelederde , ennbsp;(iaerop den trein floot. Staende eerlang alle de agt Vaen-delen langs den voorgemelden wydftreklcenden koers ge-fchaerd. Ik maek dit op, xiit eene gefchrevene Memorie vannbsp;�t geen door de Surgery dezer fiad [UTu tcfir] iy de Receptie vannbsp;zyne Lioogbeit in agt genomen is. Deze Memtrie (van welkenbsp;ik my nog eens of tweemael , wat 'aeter, zal moeten bedienen,quot;) is my , te mynen verzo-eke , geworden door de Ile-leefdheit van eenen der Heeren Officiers uit de Kompagnienbsp;van �t Vaende! de P.ekfiokken : welke Heer my insgelyks danbsp;noodige . Opheldering heeft medegedeeld ten opzigc van denbsp;byzondere StandpJactzen , op welke iedere Kompagnie ge-ftaen heeft zoo by de Inkomft, ais by bet Vertrek, van dennbsp;PRINS erfstadhouder.

I 3

ke en VorfteJyke Intogc, met den fleep des Ed, Agtbaeren en Hoflyken Gevolgs , van denzelveonbsp;hpogftgunflige, minzaeme, en beleefde groeten ont-fingen. Gefchiedende dit alles onder �t oog vannbsp;ontelbaer adelyk,wellevend, vermogend, ook def-tigburgerlyk, Vrouwentimraer en Krooil, in dit hartnbsp;der ftad uit de zyzalen , voorkamers , bordesfen ,nbsp;en alle bequaeme plaetzen, met vrolyke harten toeziende ; gevolgd van aenzienelyke en ge�erdenbsp;Vreemdelingen en Burgers, welke aen den uitgangnbsp;der nael^laetfle , en aen de iaetfte der voorheennbsp;genoemde Straeten , een nieuwen en ongewonnennbsp;luifter gaven ; terwyl de Oranjezugt van �t Man-nelyk Oir, en des Gemeenen Mans , de breedtensnbsp;en toegangen der gemelde bruggen , gragtdeelen ,nbsp;en ftraeten deedt grimraelen.

Dus toog de Inkomft , met de Akademiejeugd , als gezegd is , vooraen , ten aldereerften door denbsp;gefchaerde Burgery van de Oudfte Kompagnie ,nbsp;Turkyen genoemd , voerende het Vaendel diesnbsp;naerns, en van den opgang der Drift, geplaetffcnbsp;totaen �t einde der Key-ofc Buuren - Straet , onder het bevel van den �d. Agtb. Heer Vroedfchapnbsp;Mr. Arnoldus Pit� , als Kapitein {eeee}. Vervolgens ging en reedt de Staetfie door de TmeeiUnbsp;Compagnie in rang , zynde die welke den naemnbsp;en �t Vaendel voert van Ae.'PekJlokken , onder dennbsp;Ed. Agtb. Heer Vroedfchap Mr. Adriaan van

(eiee) Deze Kompagnie Turkyen had, nis verdere Officiers, den Heer Vendtimeelter Joan Stouw, ten Litutenant; den Heernbsp;'Pirk Wernard van Vloten , ten Vaendrig , de Hecren Natha-inbsp;fia�'l Borski, Arnoldus Abeleven, Gerard lientink , en IJadcq Rut-�nbsp;g^rs, tot Sergeanten; met den Heer Rernardus Sluyunnan, totnbsp;Scriba.

Bronckhorst , derzelver Hoofdgeleider iffff). Zy ftondt van �c einde der gemelde Straet, agternbsp;Sinc Pieter he�n , (gelyk de aenzienlyke Straetnbsp;heet , die welligt voormaels de omgang was dernbsp;Kapittelkerk, ten RoonifchpauiTelyken tyde aenden'nbsp;Heiligen Apoftel PETRUS gewyd , a�lwaer nu denbsp;Franfche Gemeente der Hervormden haeren Gods-dienll verrigt , terwyl �er van tyd tot tyd de Tael-onderwezene Jeugd , by het doen van derzelvernbsp;Grati�n , plegtig ter Akademie gevorderd word,)nbsp;agter Sant Pecer, zeg ik, henen, flondt deze dub-bele Ryg van Burgerfchutters, totaen de Huizin-ge van zyne Excellentie de Heer JAKOB HEN-DRIK, Graeve VAN RECHTEREN, Heer vannbsp;Weder veld , Decan van St. Pieter , enz. Hiernbsp;quam de Intogt aen de Derde Kofnpagnie des Vaen-dels van den Oranjejlam , gefchaerd langs het verdere deel der genoemde Straet , C eindigende metnbsp;Paushuizen {gggg)i door zyne Excellentie deGraef

(Jfff') De,verdere Manhafte ^mptenaars van deKompagn'ie der Pekjlokken waren de Heer Pieter vanBosvelt, Lieutenant;nbsp;de Heer en Mr. Jujiiis Lufneu , Vaendrig ; de Heeren ennbsp;Mrs. Fredrik Sigismund Coenraed van Nes, en Jacabus Dene�js,nbsp;neven.s de Heeren' jacobus de Koek , en Rudolph Hendrik Na-buys, Sergeanten; met den Heer Tsbrand de Koek, Scriba.

(gggg) Tot eene Dooriuchtc Schole voor �t Sticht (andere zeggen tot �s Mans ftil en ampteloos Leven) doen bouwen , in de vyftiende eeuw, door Paus AnarAEN , do Zesde van dien naem , Utrechts Inboorling , die het eerfie daglicht genoot , 'op eene Schuitema�Kery aen de Oude Grage,nbsp;daer tans de Brandfteeg tulFchen de Reguliers- oft Wecs-brug en de Smeedeileegi�ntg uitloopt , en waerby en digt-aen, men , ter GedenkeniiTe, het Borftbseld van dien Op-perbiffehop der Roomfehgezinden in de gevel ziet : terwylnbsp;(opdat ik �er dit bydoe) het huis door wylen de Heer Hrw-KiK�s Bosch , Lid dier Gemeenfehap , vertimmerd , eenenbsp;deftige Kamer, (onderlleld de plaetsgeweefttezyn van �sPau-

VAN NASSAU LA-LECK , Utrechts Hoofdofficier , bewoond,) totover den Maertensdam, (brug en breedte , naer de Dom oft Sc. Martens-kerk , herwacrts ecnen uitloop hebbende , naeft-denkelyk'dus geheten,) en voorts totop het begin der Regce Nieuwe Gragt iJMh') , aen derzel-ver Ooflzyde. Deze Kompagnie had tot haerennbsp;Kapitein de Ed. Agtb. Heer ei� Mr. Thomas A-DRIAAN Boddens , Raed in de Vroedlciiap dezernbsp;ftad (iiiP. Door de tegenover��ngefchaerde ryennbsp;dezes Vaendels getrokken, toog dePraelderlnkomd;nbsp;door de Vierde Kompagnie , zynde die van het Pa�-penvendel ^ onder �t bevel van den Ed. Agtb. Heer

fen fchreijende inkomd t�r wsrelt,) en eene Zael , heeft, �waerin . behalven een bovendorpelftuk aen �t wefteinde innbsp;�t graeuw enz. vyf ongemeenfchoone tafereelen gemaeid zyn ,nbsp;door de Rotterdamfche Konflfchilders van Nimwegen. Hetnbsp;dorpelftuk vertoont Adriaen Floriszoon , als opfchietenJnbsp;iongske , van zyne Moeder, die aen de Wafchtob ftaet,nbsp;fcheidende , en zynen Vader Floris aen de hand gaende.nbsp;De vyf groote konft(lukken , malen hem eerft als Leeraiee-Iter van Karei, naderhand de vyf de Keizer van dien naein ;nbsp;ten tweeden als Prooft van Oud-Munfter ; ten derden als�nbsp;Biffcbop van Tortofa en Vice Roy van Spanje ; ten vierden, als Kar4inael met den tyte! van Sanft Joannes en Paukisnbsp;te Rome ; en ten vyfden als Paus in den jaere MDXXIi. dennbsp;y. January tot dien (Joel gekoren , in Oktober dacraeiinbsp;gekroond , en in September des volgenden jaers , na maernbsp;twintig inaenden zittens , van zyne verkiezing af gerekend,-

(jMh) Deze Gragt, aen �tServaeshek beginnende, gaet tot-hiertoe lynregt.en kromt zich dan als een nbsp;nbsp;nbsp;. (gelyk

dat gedeelte hierom ook dien riacm draegt,) tot zy vervolgens door de Drift vervangen word.

(mi) Lieutenant 'van de Kompagnie de Oranjejlam was de Heer Pietsr van de IVyugaardsn ; Vaendrig was de Heer ennbsp;]Vlf. Albert Coenen Heer van �s Gravefloot ; Sergeanten warennbsp;de Heeren en Mrs. Franfois Kuv�l, fVilkm Verjteeg , -dndries

AKADEMIEVREUGDE.

Vroedfchap Mr. Jan Jacob van Westrenen (kkkk), {trekkende heure ryen langs het voorfchrevene deelnbsp;der Nieuwe Grage, �t welk tegenover de zoogenoemde Runnebaen (mogelyk , in den ouden tydnbsp;der Stichtfche Kerkvoogden , de Renbaen,) ennbsp;over de Oofter-Poort van �t Hooge Gerigtshof dernbsp;Provin�:ie, gelegen is. Dit Vaendel doorgetogen,nbsp;bereikte men de �oyfdi Kompagnie van �t Vaendel,nbsp;dat den naem van de Bloedkuil draegt. Deze, ondernbsp;�t Geleide van den f^d. Agtb. Heer Vroedfehaps-raed Mr, Willem Jan vander Does , als Kapitein (////) , gefchaerd, flondt van �t einde der vorigenbsp;Kompagnie totover de Heereftraetsbrug , en tocinnbsp;den aenvang der Hamburgerftraet. De Intogt, tot-hier dqorgetrokken, toog en reedt vervolgens,doornbsp;de z�sde Kompagnie, voerende den naern eh �t Vaendel van �t Fortuin , in de gemelde r�ime en fra�ienbsp;Straet , tot voorby de Praelryke Dekoratie van �tnbsp;Juftitiehofj en de zoogenoemde Pauluspoort ^ (oftnbsp;Poort der gewezene Abdy van St. Paulus , nunbsp;deels gefchikt totde Vergadering van dat Hof,) ge-pofteerd ftaende , onder den Ed. Agtbaeren Heernbsp;Vroedfchap Mr. Steven Jacob van M�ydeN, hae-

Cornelis deNorinandieUeer vanSchalkwyk j en Carel vanHeesi 6n Scriba was de Heer Harmannus Klad.

(MfeV) De Heer en Mr. Jan Hendrik Haaslr�ek was Lieutenant van deze Kompagnie ,� de Heer Pieter, de Malapert haer Vaendrig ; haere vier Sergeanten waren de Heeren ennbsp;Mrs. Jan Fredrik Gobius Junior , Coenraad van Alpben Joachim Dirk Cluyfenaer , en Jacob Carel Martens i haer Scribanbsp;Was de Heer en Mr. Cornelis de Wys.

, (IIH) De verdere Gebiedvoerders van de Kompagnie de bloedkuil waren , de Heer Gysbert Dirk Cafius , Lieutenant;nbsp;de Heer en Mr. Jacob Langerak-Oojltrland, Vaendrig; de Hee-ten en Mrs. Joachim Fredrik Od�, Jacob iVilkm vandtr Lin-

ren Kapitein (inmmn). Nu quara men aen de ze] vende Kompagnie , ten Vaendel hebbende de Hand�nbsp;voetboog. Deze was in ryen geplaetft, van omtrentnbsp;de frae�e Lutherfche Kerk , dat�s die der Gemeente , welke zich liefit de toegedaene oft belydenis-doende van de Augsburgfche Confeflie heet, langsnbsp;het einde der meer dan eens genoemde Straet ,nbsp;en over de Hamburgerbrug {nnnn), totin de Gort-oft Grutters-Steeg. Haer Kapitein oft Hoofdgeleider was de Ed. Agtb. Heer Raed in de Vroed-fchap Mr. Adriaen van Remondt (oodo). Einde-lyk ging en reedt de Praelryke Inkomft door de

agu

den , en Jan Caret Smijfaart , Sergeanten ; en de Heer en Mr. Joiannes Fenema , Schryver oft Sekretaris der Kompag-nie.

{mirimm') De Heer en Mr. Nicolaas Kien Junior , was Lieu, tenant dezer vermaetfehapte Saemening van Burgers; de Heernbsp;en Mr. Willem Gerard van Nes was haer Vaendtig ; de Hee-ren en Mrs. Willem Craeyvanger , ^an yacob vander Meiden ,nbsp;en tPolpberd Jacob Beeldfnyder Matroos , met den Heer JaiT denbsp;Lely, waren haere Sergeanten ; terwyl de Heer en ikfr. Ni~nbsp;lolaas van Overmeer haer Scriba was.

{nnnn'} Hiervoor bladz. 53, heb ik de Hambiirgerftraet de Romeinfche Burgt-Straet genoemd. Wylen de verftandigenbsp;en doorkundige Heer Vroedfehap Mr. Kaspar Bukman, (ennbsp;dit had ik aldaer moeten aentekenen,) hieldt het waerfchy-nelyker, (en zyne reden heeft eenig gewigt,) dat die Straet,nbsp;van het vermaerd Utrechts Geflagt der Roodenburgere dennbsp;naem kreeg. Allans de Brug, hier gemeld, draegtbyhem,nbsp;(uit zeker oud befcheid gis ik,) den naem van Roodenbur-gerbrugge. Zie het Eerjle Deel der Utreebtjebe Jaerb'oeken,nbsp;bladz. 325.

(0000) Lieutenant van de Kompagnie de Handvoetbeog was de Heer Willem Jan van Dyfe ; en Vaendrig de Rtex Michielnbsp;Anthony van Aj'cb van Wyk ; Sergeanten waren de Heerennbsp;Pauhis Tideman , en Henry Peterjon , met den Heet en Air.nbsp;Jacobus Cambier , en de Heer Cornells Hoogeveen ; dc Scribanbsp;was de Heer en Mr. Job. Adr. van Wacbendorj'.

AKADEMIEVREUGDE. 75

agtfte en jongfte Kompagnie in rang ; welke het Vaendel en den naem van die der Zwarte Knegtennbsp;voert;en die,zich onder�tbevel van den Ed. Agtb.nbsp;Heer Hendrik Maurits van Weede j jongfte,nbsp;Vroedfchap van Utkecut (pppp') ,in ryen gefchaerdnbsp;hebbende, door �t overige en grootfle gedeelte vannbsp;de gemelde Gortfteeg , en kruiflende den Springweg , flondt, totaen de Poort van �t mim en oudnbsp;gel�igt, �t welk den Ridders van de Duitfche Orde,nbsp;oulings die van de Lieve Vrouwe te Jerufalem ge-heeten , toebehoorende , gemeenelyk het Duitfchenbsp;Huis genoemd word.

Op dezen Ou^-Ridderlyken en inderdaed Vorfle-lyken Huize , was alles , tot het ontfangen en in-treknemen van zyne DOORLUCHTIGE HOOG-HEIT, met deszelfs aenzienlyk Gevolg, in gereed-heit gebragt. De vooruittrekkende Heeren Studenten , gefalu�erd van , en op hunne beurt eergroe-ten gevende aen , de hier gepofteerde Guardes, togen ter nieuwgemaekte Hofpoorte in , en fchaer-den zich, langs den toegang en op het voorpad vannbsp;den vrugtbaeren en grooten Tuin dier Huizinge ,nbsp;weder tot twee Ryen. By het inryden van dennbsp;VORST betoonden zy alle met klingfaluades , ennbsp;hunne Geleiders en verdere Eerpoftbekleeders metnbsp;Vaendelzwenkingen en Bevelftaelsbuigingen, hunnen eerbied aen den PRINS ERPSTEDEHOU-DER met den Heer HERTOG VELDMAR-

iPPPP) De Kompagnie der Zwarte Knegten had de Heer quot;Dirk van Lobbrecbt tot Lieutenant, de Heer en Mr Nicolaasnbsp;Lohedanius tot Vaendrig ; en de Heeren Gyshert de Koek ,nbsp;yan ^verard Ver [leeg , en PFymrid Koopman , met den Heernbsp;en Mr. Jacob Hendrik Mulet, tot Sergeanten ; benevens denbsp;Heer Johannes SteUingegjerff tot Scriba.

7(5 GEDAGTl�NIS van UTRECHTS

SCHALK, en deHeeren van de MAGISTRAET, hen, door aller hoogftgunfhige we�rgroeten, verrukkende 5 terwyl den Heeren van het overige Ge-.volg door de OlBciers der Geleerde Ryen het eer-bewys met de klingen gegeven wierc, mede op hetnbsp;niinzaemfte van die zyde beantwoord (qqqq). Zynenbsp;HOOGHEIT ,aen de Trappen van gezegden HUIZE gekomen, wiert �er ontfangen door eene volledige STAETSKOMMISSIE, van vier Heeren uitnbsp;ieder Lid van Staet. Dit waren , van wegen denbsp;Ge�ligeerden de Heer Baron D�ABLAING , Pre-fident van 4en Stichtfchen Staet en Domprooft,nbsp;de Graef VAN RECHTEREN , Decan van St.nbsp;Pietcr , de Heer PESTERS , Decan van St. Tan ,nbsp;en de Graef VAN NASSAU-LA LECK, Kano-nik van Oud Munfter; uit de Edelen en Ridder-fchap waren het de Heer van BOl'TESTEYN ,nbsp;de Heer van ZUYLEN , de Heer van TERAA,nbsp;en de Heer van BEEVERWE�RD ; en vanwegen de Steden waren het Utrechts tans regee-rende Pleeren Burgemeefteren, BERGER en VANnbsp;ROYEN, de Hee� LOQEN Regeerend Burge-meefter van Amersfoort , en de Oudfte Raed innbsp;onzer Stads Vroedfchap , de Heer en Mr. NIKOLAAS KIEN: nevens de Sekretaris van Staet denbsp;BARON MILAN DE VISCONTI. Als de PRINS,nbsp;door dit Aenzienlyk Lichaem , den EDELMO-GENDEN STAET�S LANDS VAN UTRECHTnbsp;vertegenwoordigende,ontfangen,en in de Gehoor-zael geleid en verwelkomt, was, behaegde het aennbsp;zyne HOOGIIEIT goedgunftig, zich voor de ope-ne Glasraemen dier Zaele te Rellen ; terwyl de A-kademifche Queekehngen , zich onderwyl io gelede-

akademievreugde.

deren herfleJd hebbende, voorby den VORST rnet eerbiedige groeten aftoogen , in de orde , tenbsp;voren befchouwd , als welke zy in all' hun trekkennbsp;en keeren flandvaftig hielden. Het Erflledehouder-]yk Goedkeurend oog, zoo van hun Heir als deszelffnbsp;beweging, verheugde hen niet weinig , en deedt denbsp;Geleerde Keurbenden de nieuwgemaekte , en nanbsp;�sPringen vertrek we�r toegemuurde , Opening,nbsp;in de Noorder Omwalling van den ruimen grondnbsp;des Duitfchen Ridder-Hofs, in blyde vergenoeging uittreden. Hier quamen zy in de Walfteeg,nbsp;zoo geheeten , niet omdat zy ter Stadswal gaet,nbsp;{want verfcheidene Steegen loopen daerop uit,)nbsp;maer welligt naer den evengemelden Wal, (zoonbsp;wiert toch oudtyds alle omfchutting van fteenennbsp;genoemd,) dat�s Elooge Ommuijring, van �t Duit-fche Huis. Zy trokken voorby de uitgangen dernbsp;twee Roomfchkatholyke Kerken, (de Paters na-melyk en BilTchops Kerk,) wier ingangen men ternbsp;Marieplaetze heeft. Aen den uitgang der laetflge-melde toogen zy over den fchuinfchen opgang , tennbsp;dienfl des aftrekkens gemaekt, de Welt - Wal dernbsp;Stad op ; in �t gezigt van de alombekende Maria.-kerk, door BifTchop Koenraed onder Keizer Hendrik den Vierden , in �t jaer Duizendtagtig , naernbsp;�t model van Milaenens Liefvrouwenkerk, zoo mennbsp;wil , geldige (nrr) , en tans een gedeelte van zynnbsp;bevang inruimende tot den Qpenbaeren Godsdienftnbsp;van de Gemeente der Engelfche Plervormden. Hetnbsp;lans gehoogde, dat�s tot den togt over zyn geheels

(rrrr) Zie de Befchryving. der Stad Utrecht , door den Heer Prokureur - Generael BLo^nHEt. u'.cgegeven , bladz.nbsp;379, enz.

K 3

uitgeftrektheic efFengeraaekte , deel der gezegde Wal langs trekkende , hadden zy ter regcerzydenbsp;over de Stads gragt en jingel het zoogenoemdenbsp;Sterrebofch , voor eenige jaeren in de figuur eenernbsp;fter van de eerde grootte aengelegd , maer fintsnbsp;veranderd in vier ruime Exercitie-velden 5 terwylnbsp;*er de plegdge Wapenfchouwing der geheele Bezetting , onder �t oog van den STAET , jaerlyksnbsp;op zyn tyd gefchied , onder geene mindere uitloktnbsp;king van Burgers en Vreemden , dan die de luftry-ke Beplantingen rondom de ftad , inde milde jaer-,nbsp;faeizoenen, gewoonelyk te wege brengen. Eerlangnbsp;quam de Geleerde Troep totaen den h�l, dat�s, als,nbsp;gezeid , de breede kluft en afgang , by den Sme-detoorn , eene oude fterkte en jieraedy der Stad,nbsp;van den Stedevoogd Alfer over meer dan zes-honderdvyftig jaeren geftigt Qsss). Dien Toren,

(ssss) Men heeft aen de voorzyde van dit Gebouw , een ouden Opfchriftfteen, i^aerin gehouwen flaet, met Duitfchenbsp;Letters:

jcib- vesi0 comcabi fill. C]^ �ecBetti tjf.nbsp;factum c(l hoc opit^

(huidendaegs toe het Akademiefch Obfervatorium van den Sterrenhemel gebruikt, en hierom by dennbsp;gemeenen Man de SterreToren genoemd,) ook vannbsp;heinde- ofc digt-by een der vier Parochykerken (WW),nbsp;namelyk die welke tans de Geertekerk heet, groetende, quamen de Hecren Studenten op �t voordenbsp;deel van de Smedefteeg , tegen over het Bartho-lome�s Gaffchuis. Vanhier, over het fcheid vannbsp;den Springweg en de Jufferenftraet, (die in �t midden de nette Kerk der Doopsgezinde Gemeente,nbsp;federd het jaer MDCCLXV met een keurig Orgelnbsp;gejierdjCn aen�ceinde de evengemeldeGeertruide*nbsp;kerk met haer Plein, heeft,) het ander deel der lange Smedefteeg doorgetogen, en over de Sme�brug,nbsp;(ten Groen-en Week-Markt dienende, en het Burgerweeshuis ten Noorden van zich hebbende,) doornbsp;de korte Smedefteeg, getrokken zynde, quamen onze Geleerde Benden aen de lange Nieuwftraet; hiernbsp;ter regterzyde nae de Fundatie , ter flinker nae denbsp;Domstoren, ziende', en over den uitgang der Smedefteeg de fchoone Zuileftraet openende. Zy gingen links af, de Conventuaele Kerk van Sc. Katnry-ne en de kleene Vleefchha! voorby , totdat zy aennbsp;de Pauluspoort , in �t gezigt der pragtige Dekoratie �sHoofs van Utrechts Provincie quamen.

Terwyl zy dus aftogen , was hen kort op de hielen , de mede aftrekkende B�rgery gevolgd. De Oudfte Kompagnie derzelve had zich , zoodra de

�, derd veertien , bet zevende van den Koning Koenraid , � het zesde van den Biflehop Herbert, is dit werk gemaekcnbsp;� van den Prefekt (oft Stedevoogd) Aleer, terbefchuttingenbsp;� zyner Burgeren, en tot eere van de Stad Utrecht. Amen.

86 GEDAGTENIS van UTRECHTS trein der Inkomfte doorgetogen was, in gelederennbsp;herfteld j en trok door de tweede , en volgende;nbsp;zoo deedt die daerop gelykerwyze, met alle de overige, elk in zynen rang tot de agcfte toe: trekkende dit heerlyk lichaem van Burgers, met zyn Vry-willigen en Kadets, dus rrtede af, voorby de goedkeurende oogen van den Prins ERFSTADHOUDER , door de Hoofdgeleiders en verdere OfE-�iers, en van alle de Agt Pragtige Vaendels , eerbiedig gegroet. Zy gingen insgelyks de Wal op ^nbsp;en denzelfden weg dien de Studenten gingen langs jnbsp;totaen de laetflgemelde Straet; alwaer zy , ais tenbsp;hunner vorige zaemelplaets, halte hielden , en vannbsp;Vaendel totVaendel ontflag kregen, ten dage toe;nbsp;dat zyne HOOGHEIT van Utrecht zou vertrekken (uuuu).

Maer om weder tot onze Akademie-burgery, (de fchoone en keurige troep van Studiebeyveraers

(tiuuu) Memorie van �t geen Utrechts Burgery deedt enz. Ju deze vindt ik tegelyk opgetekend, dat de agt Ed. Agtb. Heerennbsp;Vroedfchappen , als Kapiteins, nevens de verdere Manhaftenbsp;Heeren OfBcieren, terftond na �t ontflaen der Burgerye , opnbsp;�t Stadhuis in de Vroedfchapskainer gingen; en, vandaer metnbsp;den Ed. Grootagtb. Tweeden Burgemeefter, de Heer en Mr.nbsp;CORNELIS VAN R�YEN, als Kolonel, aen�choofd, in eennbsp;deftigen trein van Koetfen ten Duitfche Huize gereden, Ge-Koor by den PRINS ERFSTADHOUDER hadden , (zyndenbsp;aen zyn HOOGHEIT, door handen van den Ed, Grootagth.nbsp;Heer Eerften P.urgeme�ftcr , de Heer en Mr, CYPRIAENnbsp;berger , als Goeverneur der Stad, van den Stadsmajor ver-zeld , de Stedefleutels aengeboden,) terwyl zy , na �t doennbsp;eener gepafte Aenfpraelc, door den Ed. Gr. Agtb. Heer Kolonel gedaen , en van den VORST vriendelyk beantwoord,nbsp;het hoog genoegen hadden , om uit deszelfs mond de betuiging te hooren, dat Hy nergens gefchikter of frae�er Burgery zag.

bp Utrechts Hooge Schole) te keeren;zy,onder de vleugel der Hofdekoratie , zich over den voorgevel van de Pauluspoort uitbreidende , doorge.nbsp;trokken . hadden het Hof des Gerigts, met des-zelfs Westerpoort en breed Plein ter regterhand ;nbsp;en, het overig deel der korte Nieiivi'ftraet genoeg-zaem ten einde gekomen, zwenkten zy zich, langsnbsp;het huis van den Rektor Magnificus der Univerfi-teit, de Hoogeerwaerdige Heer Franciscus Buk-MANNUSj Theologiefch Profeflbr, ten Transfe in ;nbsp;terwyl zy, die deftige Straec doorgetogen , den Oos-tertoegang vatl de Domkerk op gingen: wier Hoogenbsp;Ooftdeur, aen haer llinkerzyde tef Akademie Ge-hoorzaelen en Gaenderyen leidende ,, zy introkken.nbsp;Hier ter eerfte ftandplaets en ruftftede gekomen ,nbsp;bragt de Derde Verdeeling de Vaendels te hunnernbsp;Bewaerplaetze in de Koorftraet: en dit was niet zoo-dra verrigt , of het Geleerde Heir feheidde zichnbsp;tan��n , des avonds omtrent agc uure (yvvv): loo-pende dus de eerfte van de Plegtige Dagen der lui-uerryke Inkomfteen Tegenwoordigheit van PRINSnbsp;WILLEM DEN VYFDEN in Utrecht ten einde ; behalven dat men de byzondere vreugde en �cnbsp;onderlinge genoegen , in de Zykamers , Voorhuizen , en Stoepen , zag zitten , of dat men dienbsp;beide langs de Gragten en Stfaeten ontmoette jnbsp;totdat het juichend Klokken - fpel, van agten af totnbsp;hegenen toe hervat , afgewiffeld wierc door hetnbsp;laetfte uur- en fluit-gelui aller Klokken.

De volgende Dagj zynde PP'oensdag den pden van ^uly , de tweede der blyde dagen , die niet flegts

van een derden , (gelyk eertyds me� betrekking tot Oud-Rome�s vreugd ten tyde van Augustusnbsp;Triomf (xxxx ), nu by de agttienhonderd jaeren geleden ,) maer nog van een vierden en vyfden, in onsnbsp;Utrecht , Rondt gevolgd te worden , was denbsp;Hoogftaetelyke Dag , op welken onze DOORLUCHTIGE ERFSTADHOUDER bezit namnbsp;van zyne Verhevene Waerdigheden , in deze Pro-vingie. Depraelryke ftaetfie,waerme� ditgefchied-de , moet ik ter breede befchryvinge aen anderenbsp;pennen overlaten (yyyy) j omdat de myne enkel ver-fneden is ter meldinge van �t geen de Akademifchenbsp;jeugd deedt, of waertoe dezelve,�t zy regtftreeks,nbsp;�t zy van ter zyde betrekking had. Dit weinigenbsp;echter ter faemenhechting van ons verhael. Zyn

doorluchtige HOOGHEIT , in �t gezigc van millioenen oogen , ter Vergaderzael van hunne EDELMOGENDEdeHEERENSTAETENnbsp;*s LANDs VAN UTRECHT , door eene Kom-miffie uit hen, begeleid, en aldaer door den Heernbsp;Prefidenc van Staec , in naem der Hooge Schilde�nbsp;van het Stigt begroet, zynde, wiert vervolgens,

(xxxx} Den Dagnjyzer der GefchiedeniJJen van den Def-ti(? Ne�rduitfch fchryvenden G. Brand, ter 3'22fte bladzyde opflaende, zie ik, dat de vermaerde AUGUSTUS, fints Rome�s ttveede Caefar oft Keizer, op den' 8. ^uly in 't XXVII.nbsp;of XXlXfte jaer voor CHRISTUS GEBOORTE, zyn triomfnbsp;in Rome , ten Kapitole, deedt, over de Pannoni�rs en andere Volken , den gden over zynen Zee-Zege op Aktonius'nbsp;by Aktium , en den loden , over Egypte en Kleopatra.quot;nbsp;fluitende hy daerop, zoo men wil, tot een teken een�s alge-meenen Vredes, den Tempel van Janus.

{yyyy) Men kan by voorraed daerover de verfcheidene Nieuwspapieren, die dit al vry naeukeurig melden, naezien,nbsp;en het �juifte en nette wagten in de Nederlandjche Jaerioa-ken.

AKADEMIEVREUGDE. 83

Ba gehoudene Overleggingen, (zekerlyk�sLands welzyn rakende,) ten Hoogen Gerigtshoove metnbsp;een trein van pragtige Koetfen gereden. Hier,nbsp;door den Oudften der Heeren Raeden �s Hoofs vannbsp;Utrecht bewelkomt , en , van �t geheele Hofnbsp;vergezeld , ter Rolle gegaen , zynde , hoorde denbsp;PRINS het pleit; en , na beftemming van �t ge-wysde , zag men Hem ten Duitfchen Huize , metnbsp;geen minder toezigt en prael , keeren. Nu wasnbsp;�t reeds in den Namiddag geworden ; en de daeropnbsp;gevolgde Vorllelyke Maekyd, op �s Lands blymoe-dige kofte , door hun EDELMOGENDEN be^-reid, bragt den hellenden dag eerlang ten avon-de. Dus begon heel de ftad Utrecht alom, tennbsp;teken haerer vreugde over , en hartelyke toejuiching van , �sPringen Inhuldiging , heure Eer verlichtingen , en door�t licht fprekende yieradyen ,nbsp;te ontfteken, om de aenbrekendc avondfchemeringnbsp;niet flegts, maer het zwakke duifter van een zo-inerfchen nacht,te voorkomen, en gedurende den-zelven , als �t ware , buiten de muuren der ftad tenbsp;keeren. De Hooge Domtoren lichtte, met ontel-baere lantaerns, het wydftrekkend ommeland uurennbsp;in �t ronde toe : de Staetenkamer, het Duitfchenbsp;Ridderhof, het Hof des Gerigts, het Stadhuis, denbsp;Fundatie, en verdere openbaere Geftigten , metnbsp;alle de Huizen der Burgerye , totin de engfte ennbsp;afgelegenfte ftraeten en liegen zelfs, prykten metnbsp;lichten en jieraeden. �c Is van te wyde uitge-ftrektheit, ook myn poft: niet, die Illumination ennbsp;Dekorati�n, zoo van Staets* en Stads-wege, als vannbsp;Partikulieren, ftonkerende, te befchryven (sszz):

(2222) Men zegtmy, dat alle de Verlichtingen tn Zinnebeeldigs Oers�tic�J, van eenigeiienmerking,gezamentlyk komen zulle'*

maer onze Akademieburgery, was, in haere Eet-verlichtingen , geenszins de minftaenmerkelyke.

Die , welke by eenige der Heeren Studenten, aen hun byzonder Hospitium, waren , als min-opentlyk te noemen , voorbygaende , word onzennbsp;aendagt gewenkt door �t geen zy gezamenderhand,nbsp;zoo boven de toegangen ter Hooge Schole , als in-zonderheit aen den Eertempel des Vuurwerks , ternbsp;befchouwinge gaven.

Zy.daer nu alles naerbehooren gereed was (yt�), deeden eerft de Twee Eerverlichtingen aen denbsp;Ingangen ter Univerfiteit ontfteken. Aen de Ooft-deur van de Domkerk, tegelyk de Ooftdeur ter A-kademie, door welke men, aen de flinkerhand af-gaende , langs eene gaendery tot de beide Audito-ri�n , zoo het majus oft groote als het minus oftnbsp;kleender, komt, deeden zy een Boog van Glazennbsp;rondom de Nis en Poften van die Deur branden *nbsp;en met de Voorletters van �s ERFSTEDEHOU-DERS Naem P. W. (dac�s zooveel als PRINS

WIL.

in eene Algemeene Befchryving van de Eerverlichtingen , Plegtigheden, en Vreugdbedryven in de Steden en Plaetzennbsp;van geheel I^ederland. OndertulTchen leeft men in opzigtnbsp;van Utrecht , ten ftael derzelve , een beknopt Berigc vannbsp;eenige der Partikulieren , en vooral der Heeren Studenten ,nbsp;in dtFofiryder van fuly MDCCLXFI. wactin ik, (en welligtnbsp;nevens my meer andere,) met genoegen, ook eene Befchry-ving der Dekorati�n van de Staetekamer , het Gerigtshof,nbsp;en de verdere Openbaere Geftigten , zouden gelezen heb-'nbsp;ben.

(5 a) In de Korte Opgaef, ftaet hiervan niets meer dan ; � Woensdag verlichtte men de Dekorati�n van den Tem-5? pel.� Maer ik verbeeldt my , dat het 'eene noodzake-)yke byzonderheit was , dat deze ontfteking ten overftaeanbsp;van �t ganfche lichaem, en dus iq \ byzyn van alle of eenigenbsp;der Beftierders, gefchiedde.

WILLEM,) 9ieren. Terwyl zy de andere Deur aen �t Munllerkerkhof, rondom de STRAELEN-DE ZON met Utrechts Wapenfchild in �t midden , (het Zinnebeeld oft Wapen der Akade-mie, ) midsgaders de Nis en Poften , door der-ge!yk een Boog van Brandende Glazen , een blakenden jierglans van zich deeden geven, Maernbsp;laet ik my vooral, met hen, nae de Neude (5 i),

(S b) De Neude is nu al meermaelen gemeld: alle Inwoon-ders van Utrecht, en veele andere onzer Landgenooten, weten , welke Openbaere Plaets, waer ter ftede, en van warnbsp;gebruik die is. Maer mogelyk is niet zoo algemeen bekend,nbsp;de Naemsoirfprong van deze ongemeenruime , langwerpig-vierkante, en genoegzaem in �t hart der ftad gelegene, Markt-piatts ofc Graeninarkt, op welke negen ftraeten, (teweten denbsp;Jans- Voor- Prekers. Ballemakers- en Potters - Straet, met denbsp;Diakenburgs- Vlnkenburgs- en Schouten-Steeg , en Kindjes-haven , ) naer de vier winden nitloopen. Indien Jveu voornbsp;Nut, Nye, oft Nieuw gebezigd is, zou Neude zooveel konnennbsp;zyn als Nieuwe Plaets ter Markt van Graenen gefchikt, innbsp;ondetfcheid van die , welke op de Oude Gragt is , en denbsp;Hooge Koornmarkt heet. Had wylen de Ed. Agtb. Heer Vroed*nbsp;fchap K. Bukman , In zyne iftrecbtjcbe Jaerboeken, daer hynbsp;het beftraeten der Neude op �t jaer MCCCCLXVIII. meldt,nbsp;\jaerboeken li. Deel. bladz. 514..) een of meer der Raedsfly-tingen , uit welke by zulks ppmaekt, woordelyk medegedeeld , zoo zou men �er mogelyk iet bellisfends hieromtrentnbsp;in konnen vinden, Ondertuuchen ben ik niet buiten bedenken , dat Neude hetzelfde is met Noede; waervan in een Briefnbsp;yan W1LI.AM VAN Beyeren , Hertog Aelberts Zoon , ge-waegd word , als een der perken van �t Regt en de Vryheitnbsp;der Utrechtfche Burgers t �t geen de bovengemelde Raed innbsp;de Vroedfchap neemt, voor de fchuinte aen de Grebbe, oft denbsp;jifdeUing van den Rhenenfchen Berg , het fcheid tuffchen 'tnbsp;Sticht en Gelderland, yaerhoeken 1. Deel, bladz. o. Dus kannbsp;Neude, de Noede oft Deiling zyn, die tuffchen het booger oftnbsp;Zuider , en �t Noorder gedeelte der Stad is. Hier kan mennbsp;zich in verfterken , door een? andere plaets in �t genoemdenbsp;Deel dier Jaerboeken, bladz. 524. daer op �t jaer MCCCCXL.

en tot den Tempel der Eerverlichting, fpoeden. *� Was nu negen uure in den avond. Het Agtkan-tig Geftigc, hy de vyftig voeten (van grond tennbsp;top gerekend,) hoog, en agttien voeten over�tnbsp;kruis , (dat �s in zyne doorfnede of middenlyn,)nbsp;wyd (je), nu van binnen met een groot aen-lal on��okene Lampen behangen , vertoonde tweenbsp;omringende Rygen van Zinnebeeldige Schilderftukfnbsp;ken : agt groote , dragende met het oog ; en agtnbsp;kleendere boven deze. Hunne maeten waren in iedere Ry van lengte elkander gelyk: maer in denbsp;breedte hadden die der buitenlle , dat�s voor- en

gefproken word v'an den OudendeUe.^ langs welke de Nye oft Nieuwe Gragt zou gegraven worden. In onderfcheid vannbsp;de N'^en- oft Nieuwen- Delie^ , anders Nyenoede, of korternbsp;Noede, en Neude. Halma, in zyn Toofieel, II. Deel, bladz.nbsp;274. de Neude opgevende voor de gemeene Loopplaets dernbsp;burgers en van �t krygsvoik, verandert, wat vroeger , (on-getwyfeld op den gemelden Brief van Willem van Beyerennbsp;ziende,) Noede, als een der oude grenspaelen van �tNeder-fticht,iniV�de,� zonder eenige reden daervan te geven; ter-wyl dit den Lezer in verbyftering zou konnen brengen, alsofnbsp;die grens ieNeuie binnen de ftad wasjfchoon het verder ge�nbsp;melde, hooger reik fchynt aenteduiden,

(5 e) Volgens opgift van den Meefter Timmerman en Archi-tekt J. VAN Toorenbekgen, was de byzondere Verdeeling det hoogte van den Illuminatie-Tempel, de volgende: DeOn-dertempel, dat�s het Benedendeel deszelfs, hebbendeaen dennbsp;grond drie uitfpringende trappen oft opgangen, was van agttien voeten hoog; de Onderval, oft Inbuiging tuffch.en beidenbsp;de Verdiepingen, had de hoogte van vyf voeten. Op die valnbsp;rees de Boventempel, of de Tweede Verdieping van �t Ge-ftigt.ter hoogte van. agt voeten. De Koepel hierop geplaetll,nbsp;had zeven voet hoogte. Op den Koepel had men een agt-kant Pedeflal dat drie voeten hoog was. En op dit Voetituknbsp;i�ond de Konftige Faem van zes voet hoogte, behalven haeij'nbsp;Bazuin, welke inde fchttiute bpyen derzelvcr hooft zich ver,nbsp;bicL.

agter-komende, hoeken wat minder afmeetens dan die , welke de innerlyke oft middelfte hoeken metnbsp;Konftfieraedje vulden (5 d). De agt Groote oft Be-�jeden-Stukken , nu verlicht, vertoonden op hetnbsp;heerlykfte , als by trapswyzen voortgang , zynenbsp;DOORLUCHTIGE HOOGHEIT , onzen Geliefden Erfftadhouder j WILLEM DEN VYF-DEN, Prins van ORANJE en NASSAU, (Ee-nigfte en GewenfchteZoon van wylen hunne Hoogheden WILLEM KAREL HENRIK FRISO ennbsp;ANNA VAN BRONSWYK-LUNENBURG,nbsp;Kroonprinjes van ENGELAND,), in agt byzon-dere opzigcen. Teweteni woreer/l, in zyne Vor-ftelyke Jongelings-jaeren, zoo als die tot Wysheitnbsp;en Deugd gequeekt wierden : ten anderen, in�snbsp;Prinsen Qpzec, om , nu onderwezen , met verag-ting der verlokkende Welluft, kloekmoedig aen denbsp;hemelfche Heldendeugd getrouw te blyven; ten derden , in zyne Meerder-jaerigheit , zoo a/s zy de�nbsp;Erffelyke Hooge Waerdigheden , van Ne�rlandsnbsp;Stadhouderfchap en Algemeene Leger- en Vloot-Be-fhiering, aenvaerdde: ten t;ierd�M,m�s Erfftedehou-ders Zugt en Toeleg, om , nu met deze zyne Al-deraenzienelykfte Ampten bekleed , het Grootenbsp;Voorbeeld van �s Lands Vader WILLEM DENnbsp;eersten , midsgaders zyne Hoogvorftelyke Af-komft , fleeds voor oogen te houden : ten vyfden ,nbsp;in het welbeleid Handhaven en kloekmoedig Voor-ftaen van Nederlands Vryheit en Welvaert,op goede gronden, van den Jongen, maer zoo heldenaer-

(5 i) De Onderfle hadden de hoogte vm veertien voeten i de Jiovenjle, waren zeven voeten en drie duimen hoog; volgensnbsp;het berigt des voorgemelden van Toownbergen.

tig-gequeekten en ge^inden , ERFSTADHOUDER , by allen verwagt: ten zesden , in de daerop billyk volg�nde en in alle gelegenheic herhaeld�nbsp;Bejuichingen van 2yn Bellier , en Bekrooning vannbsp;zynen Moed; ten zevenden, in�s Vorllen Oogllagnbsp;op eene Koninglyke Prinjes, om �er zich, met beraad van Ne�rlands Vrye Maegd , aen te Huwen ,nbsp;ten altoosduurend�n groei van ORANJE-NASSAU �S Heldenltam ; en ten agtjlen , in zyn Gods-dienllig Erkennen en Afhangen ( naer �c voorbeeldnbsp;zyn�s Doorluchtigen VADERS, �nfterlfelyker Ge-dagtenifle,) van *sHEMELS Begunlliging en On-derftand. De agt Boven - Cierstukken fchakeer-den , in hunnen agthoekigen omring , de Zegeningen , welke air wat hier ten Stichte van U-trecht dierbaeris, uit �sPrinjeh Stadhouderfchap,nbsp;blymoedig hoopt. Namelyk: de Godsdienst , welke Befcheming^ de Vryheit , die Gerujie Zekerheit;nbsp;hetREGT, dat vallen Stem; de Vrede , welke duur-zaeme Kalmte ; de Koophandel , die Welvaert ennbsp;y^in/2 i de Landbouw , die rykgezegend Vertier ennbsp;Voordeel; de Geleerdheit , welke Aenmoediging; ennbsp;Utrechts Akademie, die Groei en Bejiendigen Aen-was; uit des VYFDEN WILLEMS Wysheit ennbsp;Deugden wagt.

Laet ik alle dieZinneprenten een weinig breeder voordragen; en tevens de fchrandere en juiftge-palle Zinfpreuken, onder elke veelzeggende Beel-denfpiaek getekend, voor myne Nederduitlche Lezers, met een weinig meer omfchryvens, verllaen-baer maken (5 e). Alles word hierneven aen den

(5 e) Men heeft de Beelden en Spreuken reeds in �t algemeen , hoewel met wat reel verhaeftens, in de Loopends

Lezer in Prent vertoond, zoo als het by de Illuminatie gezien is j zynde federd aUes in de Akademie-gehoorzaelen , nevens de Vaendels , opgehaH' gen (5 �). Aen de Voorzyde , vlak tegenover ,nbsp;daer �t gezigt van den Jongen Vorft, all� dit jierly-ke, �s avonds na de'Eerverlichting, onmiddelyk opnbsp;�t werken der Eonftviiuren , anderwerf begunftig-de , zag men ; aen de Benedenfte Verdieping vannbsp;den Illuminatie-Tempel, ORANJES PRINS, alsnbsp;een jonge en leergraege Held , in Romeinfch Ge-waed , door BRONSWYKS HERTOG , Veld-maerfcha�c van Ne�rlands Benden , in Romeinfchenbsp;Krygsrufting, tot het Paleis van godvreezende Wys-heit en mannelyke Deugd , (hier in de gedaentenbsp;van een ronden Tempel (5g), vertoond,) langs des-Zelfs trappen opgeleid,en tot den verheven ingang,nbsp;dier openftaende en gewyde Zaelen, gewezen; ter-wyl het verfchiet een moedig Vaertuig deedt zien,nbsp;het juirte midden houdende van twee hoogftygendenbsp;kiiprotzen, en �er, met de zeilen in top, doorhenennbsp;ftrevende, De Zinfpreuk van dat Zinnebeeld ver-klaerde , dat de DOORLUCHTIGE HERTOG

van Utrecht , en fints in den PoJlryder,esn bekend Maendetyks Tydfchrift , gelezen. Hierover inzonder-heit,heb ik my in mync Voorrede een weinig bckiaegd. En fchoon ik,wegens deze Zinnebeelden uit bande van hen,dienbsp;om myn Schiyfarbeid aenhielden, geen ben'gt ontfing , waegnbsp;ik het echter , myne Befchouv/ing en Uitlegging dier Praelnbsp;hier neder te zetfen.

(5/) Men heeft op deze Plaet by de Zinnebeelden, welke hier, beftekshalven , niet konden agter��n gefteld worden, met ^yffertallen de orde aengewezen, waerin zy geftaen hebben by de Eerverlichting,

fcc�) Het Gevelfchrift van dat Eerwaardig Gebouw (rondt in�t Latyn.en was; TEMPLVMSAPIENTIAE ET ViRTVTlS.nbsp;dat�s Tempd tVysbeit en D�uqd.

90 GEDAGTENIS van UTRECHTS

VELDMARSCHALK , (aen wien de Opvoeding van den PRINS , by uiterften wil van wvlen haerenbsp;EONINGLYKE HOOGHEIT de VkOUWEnbsp;GOEVERNANTE , Moeder van den Jongennbsp;VORST , met goedkeuring van �s LANDS OP-PEtvMAGTEN , toebetrouwd was,) den Min-derjaerigen ERFSTADHOUDER het Pad vannbsp;Godsdienflige Wysheit en aller Deugdelyke Hebbe-lykheden toonde , en hem het beveiligen van zynennbsp;levenskoers , door oplettend en kloekmoedig ftie-ren, en�tmyden der gevaerlyke uiterllens, (waer-toe de Vorflelyke Jeugd , volleszeils en voor windnbsp;ftevenende , uit hoofde haerer Opwagters en Om-flandigheden, ligtelyk ter zyden af zou konnen gedreven worden,) op de gelukkiglle wyze voor oogen

hooge maerwat minbreedehoek,ten noordweften, zag men de Tweede Zinneprent verlicht; vertoonen-de den Jongen , tans grondig onderwezen PRINS,nbsp;door de Hemelfche Heldendeugd, met hem uit dennbsp;Tempel van haer en haere zufter Godvreezendenbsp;Wysheit getreden, (daer hy gereed was tot de verhevene Levensreize,) met vriendelyken emit ge-maend ter Rand vafte getrouwheit aen haer wenfch,ennbsp;teederlievend gewaerfchouwt tegen allen aftred vannbsp;TPad des Heilig en VerRands; terwyl de JongeVorR,

(5 b) Deze Zinfpreuk luidde in de tael vanOud-Latiuin: M0NSTRA7IT ITER TFTrMQVE FECIT. Dat�s in onsnbsp;Vaderlandfch , naer den zin en �c oogmerk van dezelve: Hynbsp;(de Heer HERTOG' VELDMAERSCHALK,) heeft (dennbsp;Jongen PRINS van ORANJE-NASSAU , /s Lands Erfftede.nbsp;houder, geduurende zyne Mindcrjaerigheit,) den toegangnbsp;(tot Wysheit en Deugd) getoond, en geleerd een veiligennbsp;Koeus te nemen. Of korter; ,, wees {Hem} den Weg aen,nbsp;en hoe veilig de Reize te doen.

deWeilufl:, vanagter den Gewyden Tempel omge. {lopen , en in ligtvaerdigen tooi en wufcen gangnbsp;luidruchtig en fchaemteJoos wenkende , met ver-ontwaerdiging den rug toekeerde , aen de Deugdnbsp;de Regterhand der Eeuwige Vriendfchap en Trouwe gaf, en haer het heldenaertig Opzetnbsp;verklaerde , om op zynen weg haere Lesfen altoos

in den middelften zyhoek ten noorden het Zin-tiebeeld. Dit maeide, nu ge�llumineert, ofc met vanagter hangend licht doorfchenen , voor aller oogen , den Tempel der Ecre ^^5 k') , dat �s het open , en opnbsp;vafte pylers, naer de vier winden, geplgetfl llaen-de , Paleis van Nejjrlands vrygevogtene Maegd ,nbsp;die, op haer en V aderlandfchen Eerftoel, (gekenmerkt met de Zeven Saemgebondene Provinjiepy-len,) zat, omhangen met heur Stactsmantel, en heb-,nbsp;bende den op een Sfeer geftelden Vryen Hoed ternbsp;{linkerhand; terwyl aen de regter het Altaer van By-belfchen Godsdienft, (om open gezigt te laten, hiernbsp;niet geraaeld,) in de welgeregelde gedagten allernbsp;verftandigen^ vanzelve aentevullen ftaet. De Prinsnbsp;ERFSTADPIOUDER, door kloekmoedige en zoonbsp;gehelmde als geharnafle Wysheit aen de eene zy-de, en door reine en gevleugelde Englendeugdnbsp;aen de andere , verzeld , naderde de Ma,egd dernbsp;Ver��nde Gewellen ; en deze fprak hem , onder

(S 0 De Latynfche Zinfpreuk , hier ondergezet, luidde: STJT ANIMO SENTENTIA. Waervan de bedoelde mee-ning was: �By myzelf, heb ik de keur geveld, en het Be-� SLUIT, om u, 5 Hemelfche Leermeefteres ! altoos aente-� kleven, etaet in �t Gemoed vast.

92 GEDAGTENIS van UTRECHTS

het aenbieden van den Bewindsftaf , in deftige Oud-Romeinfche tael roe ; Bezit, [� van GODnbsp;gebederie , en door Wysheit en Deugd geleidde ,nbsp;ORANJEVORST!] de Hoogaenziendyke Eerefioeleunbsp;fvan myn Gemeenebefl (5/).] �� In de vierdenbsp;nieraenvolgende Benedenhoek , ten noordooften ,nbsp;befchouwde men , door den innerlyken glans desnbsp;Tempels , in �t Vierde Zinnebeeld, den Vorft ERF-STEDEHOUDER , met den Staetelyken Mantelnbsp;des Beftiers omhangen , en van Krygsftaf en moegt;nbsp;dig Stael voorzien, voor een pragtigenGedenkzuilnbsp;ftaende, en daerop, met heldenaertige aendoenin-gen , het oog veftigende. Die Ged�nkzuil, gelyknbsp;men in de Konftplaec ziet, droeg tiet Borilbeeldnbsp;van Vader WILLEM DEN EERSTEN op zy-nen kruin , en had het gekroonde Wapenfchild dernbsp;Doorluchtige Huizen van ORANJE en NASSAUnbsp;op zyn voprfle , naer bouworde konftig - ingeboge�.nbsp;ne , Zyde. De ftaf hieldt zich onverwrikt af ennbsp;aen dit Schild, als daerop doelende; het gezigt desnbsp;Vorllen ftaerde op den eyengenoemden Grondvester van Nederlands Vryheit ; en de Latynfchenbsp;Spreuk onder dat Zinnebeeld, verzekerde den aengt;nbsp;fchouwers , dat de Voorbeelden der Vaderen en Voor-zaeten denVYFDEN WILLEM,Zoon ,Zy Neef,nbsp;Agter-Zy-Neef, en verdere Nazaet, van Prinsen,nbsp;die den zelfden naem van WILLEM voerden (j/w),

(S 0 Zymle de Zinfpreuk van dit Zinnebeeld : ACCJPE MAGNOS HONORES. Dat�s meer letterlyk ; Ontfangnbsp;het Groote Eer-Bewind.

(5 m) De Oranje- Vorften, Stadhouders van dezen naem, weet elk Vaderlander , waren Prins WILLEM van ORANJE , de Eerfte Stadhouder van �t Ver��nde Nederland , ennbsp;dus, fchoon de Negekse Willem onder de Peik5EN van

AEADEMIEVREUGDE.

un fpore Jlnkten , om op het grootmoedigft derx xvelvaert en �t heil van Godsdienfl: en Burgerftaetnbsp;te handhaven. � Ik zie het, (wilde het oog en hartnbsp;van den Jongen Vorft zeggen,) � ik zie en over-� weeg , met eerbiedige goedkeuring en heiligenbsp;� volgzugt, der Foorouderen grootmoedige daeden:nbsp;,, dezenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Voorbeelden mkkenmynzia\ en zin,

� met Jlerke prikkels ter naeftrevinge , zoo niet ter � evenaering, van dezelve (5 �)�. �Het �oy/-de Zinnebeeld, vlak in den oofterhoek der Beneden

Oranjs, fints WILLEM met de CORNET , die van �t jacr, DCCXCllL tot DCCCVJ. regeerde, (men zie pag. 48, 51, 53,.nbsp;van �c Tableau des Frinpes ^ Principaut� d�Orange par fosEPiinbsp;DE LA PizE , by LE Maire in �sGravenhage A. MDCXL, innbsp;folio gedrukt,) de Eerjle Stadhouder van dien naein ; WILLEM de Vierde Stadhouder, de Tiveede van dien naeiii, desnbsp;eerften WILLEMS Kleenzoon , en Zoon van FREDRIK fIeN-RlK , MAURITS Broeder en Staetvolger ; en WILLEMnbsp;HENRIK, vervolgens KoningWILLIAM van Engeland, Zooninbsp;des Tvi'eeden WILLEMS en Agter - Kleenzoon van den Eer-Hen. Met welken Derden WILLEM die Lyn , als hebbendenbsp;zyne Majefteit geene Kinderen , in den jaere MDCCU, uit'nbsp;liierf.ZieJ Anderson's Genealogy, teLondon MDCCXXXVILnbsp;in fol. uitgegeven. Tab. 300. Sederd was hier te Lande geennbsp;Stadhouder, totin A. MDCCXLVII. wanneer WILLEM KAREL HENRIK FRISO, de Fierde Stadhouder van dien naem,nbsp;(Agter-KItenz�on van WILLEM FREDRIK, Graef vanNAS-SAU-DIETZ, enz. Stadhouder van Vriesland, die gehuv. d wasnbsp;met eene Dochter van Prins FREDRIK HENRIK van ORANJE,) deze Hooge Waerdigheit erffelyk verkreeg; nu door zynbsp;nenEenigen Zoon WILLEM de Fy/de van dien naem opgevolgd. Men zie de bovengemelde 3oofte Tafel pag. 51.;. vaanbsp;Dr. Anderson�s Royal Genealogy: waerin men tevens alle denbsp;Rfkomelingen der Vorftelyke Huizen van ORANJE , en vannbsp;NASSAU, naeuwkeurig ziet.

(5 n) De Zinipreiik dezer Uitbeelding was ; MAJQRyM INCITANT EX�MPLA, waervan de meening is : Hetnbsp;voorbeeld [myner] Voorvaderen PRiiucaLT [mv] aen,[o�

verdieping , deedt, nu verlicht, den PRINS be-fchouwen met den Staetelykeii Bewinds-Mancel en Gehelmd , terwyl de regcerhand de Staf des BeRiers,nbsp;de flinke het gevefl: van �t Krygsrapier , gevatnbsp;hieldt, Hy wees,ge]yk men �c geplaetdrukt ziet,nbsp;zoo op een Borftharnafch en daerboven verhevenenbsp;Helm , (aenduidfels van �t Gebied over de Legersnbsp;van den STAET,) ais op een Scheepsroer,(betrek-kelyk tot het Algemeen Admiraelfchap van�sLandsnbsp;Oorlogs-Vlooten,) en een Geftaefden Byl, (�c Re-,nbsp;geeringsteken,) te midden van een Krans, (de vergelding der Patriotten ;) terwyl de Evenaer en �tnbsp;Kompas, (de Geregtigheit en �c Zeebeftier,) ternbsp;eene , en Herkules Leeuwsvagc , ( de Krygsdap-perheit,) ter andere zyde , van �sFrinyen voetennbsp;waren. De Zinfpreuk deedt van den ERFSTE-DEHOUDER en ALGEMEENEN LEGER- ennbsp;VLOOT-VOOGD, wagten, dat zyne DOORLUCHTIGE HOOGHElT,in deze zyneAenzie-nelykfte Eerepoflen , alles wat zyne hand te doennbsp;vondt,met eene de billykjie en gelykmatigfte Bejiiering.

wierden ten dage der Eerverliqhting van daer geleid , tot het Zesde Zinnebeeld, in den weder wat fmaller hoek , die de onderfte zael des Tempels innbsp;�t zuidoollien had. Hier deeden de vanbinnen lichtende lampen de Algemeene Volksblydfchap, metnbsp;Luit en Krans , op eenen weg van roozen bezaeid,nbsp;den Vorft te gemoet gaen : boven wien vooruit denbsp;Luchtbodin haere bazuin aenzette , om met vollep

(5 0) D�e Zinfpreuk fprak dit Latyn: JFSTO MODERA. HINE CvnCTA. �t Geen bepaeldcr in �t Vaderlanfch zeggen wil: Alle Zaeken [Jlam my te �verrigten']. met billtknbsp;[fl/t hegtmaetig] Bestier.

akademievreugde.

monde , uit geronde wangen , aller hoogzwevend genoegen in , en ongeveinsde bedewenfchen over,nbsp;�s VYFDEN WILLEMS Erfftadhouderfchap,wydnbsp;en zyd henen te trompetten; volgens de Zinfpreuk,nbsp;daeronder geplaetft: alsaenduidende, d2it de Faem,nbsp;dat�s het Snelvliegende Gerugt, alom deedt weten , met welke hartelyke Freugdeblyken en vuurigenbsp;Wenfchen, �s Lands Genoegen van blydfchap geurde , en des VORSTEN Aenvaerding en Beklee-ding zyner Hooge Waerdigheden bejuichte (5 p).

Beneden-Tempels , dat te midden in �t zuiden verlicht was, fcheen my een foort van voorfpelling te wezen, of liever het ��nmoedige verlangen van all*nbsp;wat welgezind en aenzienlyk, in de Vereenigdenbsp;Gewesten en elders, is. �s PRINCEN Mannely-ke Jeugd wiert �er gezien, in gemeenzaeme berae-ding met de wysfelyk-vooruitziende Maegd dernbsp;Nederlandfche Vryheit , hem , _ bywege van antwoord, tot het vereeuwigen desHuizes van ORANJEnbsp;wenkende.Namelyk,men zag den ERFSTADHOUDER , zyne oogen flaende op eene jonge en wyzenbsp;Schoonheit, wier helderflonkerend gezigt en vorRin-nehouding heuren afkomft uit het bloed van Konin*nbsp;gen toonde ,Zoo als zy in den hof van de eene of andere Majeiieit zichzelve aen ongeftoorde en god-vreezende betragtingen onder �t wandelen , overgaf. De Vrye en Vroome Nederlandfche Maegdnbsp;keurde (als men ziet) zyn uitzjgt goed, en drong

(5 p) In de Tael der Oude Romers heet dit: LAETl-TIAE PLAFSVS VOTAQVE FAMA REFERT. Naer den letter; De Faem vermeldt de Toejuiching en WekscusXnbsp;VAN DE [Aigemeene] Vrolykheit.

GEDAGTENIS van UTRECHTS

het aen met te zeggen (5 q) � Gemnfchte [ERF-5, STEDEHOUDER van myn GEMEENEBESTQ ,, ik raedt 11 die Echtverbindtenis aen. Langs de-zen heiligen en van uwe Vaders getrouw-bewandelden weg,dien Gy voorhebt,Gy aen �t Vaderland en aen uwen Stam Erfgena�men en Naza�-quot; ten Jchuldig. De ALMAGTIGCzegeneU ten dien

*t voorgaende, byzonder ook van dit laetfte, naderde (in het Jgtfte Zinneheeld, aen den zuidwefter-hoek beneden geplaetft, en weder van wat fmaller afmeeting,) den Hoogen , Netgeftigten , maernbsp;Pragteloozen , Ternpel der Ongehuichelde Gods-vrugt , en wel tot het Brandend ronde Outer ,nbsp;voor dat Heilig Gebouw flaende. Hier ftortte hynbsp;zyn Offer uit, en deedt den wierook van gemoeds-fmeekingen en belydenis zyner volftrekte afhan-ging van den Goddelyken Zegen , tot den OPPERSTEN GEBIEDER van �t Heelal,in CHRISTUSnbsp;Naem , door het zuiver altaervuur ten hemel fl;y.nbsp;gen. De Zinfpreuk , hier op jtiift gepaft , en alles wat wy tothiertoe zagen fluitende , bragt mede : Dat niets zonder begunftiging van het Eeu-wigaenbiddelyk en Alleszegenend OPPERWEZENnbsp;baten kan ; terwyl de Prins , uit dien hoofde betuigde , geenige zaek te willen aenvangen als metnbsp;GOD,en in afwagting van zyne Hemellche Goedkeuring (5 J-), � Zoo zegene Hem de ALDER-

CS ?) Volgens de daeronder gefielde LaWnfche Zinfpreuk : ET PATRIAE ET GENERI DEBES. DILECTE, NEPO-TES. Letterlyk : Gr zyt Geliefde [Pkiks,] en den Va-derlande , EN f UWEN ] Geslaote , Naneeven verschuldigd.

akademievre�gde.

� HOOGSTE ! Hy geve hem naer zyn harte, en ,, vervuile ail� zynen raed (5 s).

Daer het met de zaeken dezerwyze ftaet, moet alles wat in den Lande , en byzonder in deze Provincie, dierbaeris van gewenfchten voorfpoed juichen. De verwagting deswegen was in de bo-venfte Zael, ofc Koepel des Tempels , van brandendnbsp;lamplicht insgelyks doorfchenen , op Agt kleenernbsp;Tafereelen te zien. Eerjl zag men boven , wedernbsp;vanvoren beginnende, den Godsdienfi, in het beeldnbsp;der zuivere en verflandige GODFRUGTJGHEIT,nbsp;Zy , in zedige , doch geenszins zich byzonderen*nbsp;de, kleedy verfchynende, boodt met haere regter-hand den HEERE heur hart, Van hemelfche liefde blakende , aen ; terwyl zy met de flinke fteiih-de op de Onfeilbaere Bladen, openleggende op eennbsp;vierhoekig Aicaer : aen de regterzyde ftondt hetnbsp;wierookvat heurer gewyde liefdezugten ; terwyl zynbsp;de werelt aen den anderen kant met voeten tradr.nbsp;Zy was dus opgetogen in aendagt ; en begeerdenbsp;men te weten , waerom tans byzonderlyk ? haerenbsp;Zinfpreuk kon �t ons zeggen : Onder dezen Hand-^nbsp;hnever van den Godsdienfi zal aW wat gewyd is voot*nbsp;fpoedig zyn (5 t\ � Nevens den Godsdienft isnbsp;aen �t hart der Nederlanders de VR'�HEIT dierbaar. Men zag haer des vertoond, in den tweedennbsp;hoek der Bovenzael van d�llluminatietempel. Zy ,nbsp;met haer Hoed en Sfeer voorzien , Rondt onder

Sl^MMO SINE NUMIN� NIHIL. Dat �s : Zonuer dei? ALDERHOOGSTEN , onderwindt ik my NI�TS.

tyi Latyn was: FLOREHVNT HOC VlNDlCE SA^ CRA. Naer den Letter: De Heilige DiKgem zulleit qj�-'nbsp;DER DEZEN [HtmEW] HaNDHAEVER Ik.OEIJEN.

98 GEDAGTENIS van UTRECHTS

eenen lommerryken Oranjeboom , en vertradt hec Juk van Volksdwang; tervvyl de helfche Gewetens-boe�en voor haere voeten verbroken leiden. Watnbsp;dit zeggen wilde, met betrekking tot het Vorfle-lyk Huis van ORANJE , gaf de Zinfpreuk daer-dnder gefield te lezen , als welker meening hierop uitquam : Vanouds was de Oranjeboom ten Toe-vlugt van �s Lands Fryheit j in onze dagen mag zynbsp;�er zich veilig onder verquikken en ruften (5 �). � Godsdienst is hec eerfle , Vryheit het naeftdaerme�-ver��nigd, Landjuweel van onze Natie: maer zullen zy beide befchut zyn , de Wetten en Voorreg-ten van de gezamentlyke ingezetenen , en van elknbsp;in �t byzonder , moeten bewaerd en voorgeflaennbsp;worden. Hierom zag men ten derden, in den noor-derraiddenhoek des Boventempels , de GEREG-TIGHEIT. Zy flondt mannelyk pal, het twee-fnydend Zwaert des Ongekreukcen Regts in de reg-tervuift houdende, en hebbende voor zich het Boeknbsp;der billykfte Wetten met de bezegelde Brieven vannbsp;ieders Vryheit en Privilegi�n ; tervvyl zy met heu-re {linkerhand (leunde op �sPringen Wapen , kon-flig aen een vallen en hoogen kolom gebeiteld.nbsp;Dus moefl hier aller verwagting zeggen : Zy Jiaetnbsp;[tanrJ vajl, en houdt zich aen een onverwrikten Jteun-

den vierden hoek , van x bovendeel des Tempels, in �t noordoofle, de FREDE, als de vierde: naer

(S u) In �t Latyn : OLIM PERFFGIVM NFNC RE-QFIES. Dat�s woordelyk: Eertyds m�n Toevlugt , nu M�NE Aengenaeme Rust.

(s Volgens de Spreuk dezes Zinnebeelds: STAT CER. TO FFLCIMINE NIXA, Letterlyk beduidende : Ta woao

AKADEMIEVREUGDE, 99

den trant der Schilders gelyk een Vrouw vertoond; welligt uit hoofde van den zagten aert , de vrugt-baerheit, en �t aengenaeme d^at aen den Vrede eigen is. Hierom was dit beeld versierd met een lief-felyken Krans , en ftortte het met de eene handnbsp;een Hoorn van Overvloed uit , terwyl het in denbsp;andere een Olyftelg (5 a;) hieldt , en een Bev�l-ftaf, met een blad-en vrugt-ryken Oranjetak be-flingerd , omarmde; alles ter uitdrukkinge , naernbsp;�t ondergeltelde Latyn , hoe het Vaderland , ondernbsp;dezen zynen ERFSTADHOUDER, hoop, At Ruftnbsp;en Vrede ,\\ tWt wy federd den JaereMDCCXLVIII.nbsp;beveiligd zagen , nog lang , en op den duur , tenbsp;zullen genieten (5 y), � ' By Vrede en Geruftcnnbsp;Volksftaet leven de Neeringen en Handwerken ,nbsp;omdat de KOOF MAV!SC HAP en ZE KVA ER-DT, de groote zenuwen van onzen Welvaert, alsdan gelukkig bloeien ; maer deze konnen door ty-digen Raed, wyze Regeering, en wetgevend Vermogen merkelyk gevorderd en aengemoedigd worden. Dat verwagtte nu , in de vyfde plaets , bc-ven in �t ooften , de wakkere, voorzigtige, werk-

(5 3c') Dat de Olyfboom eene Prent wiert, en dat men een� Olyftak in de hand van �t Vrede Beeld gaf, is naeft-denkelyk van alderoudft herkomen, en ontleend uitNOACHSnbsp;Duif , met een afgebroken Olyfbooms-blad of twyg weder-keerende. G^nefis Fill, vers ii.

(5 y ) Naer �t onderfchrift : SPES LONGA QVIETIL Dit duidt meer aen dan de letter bevat; als zeggende : � Denbsp;toevoeging van dsn Oranjellaf by myn� Olyftak geeft eenenbsp;,, D�UiCzAEME Hope van Ongefloorde Rust.

(5 2) Het beeld had vleugels om de wakkerheit, een Jlan-gejlaf om �t voorzigtig ondernemen , een band en eog , in en nae alles, om den zelf� me�werkenden en oplettenden yver,

dezen bedoelen zy � die in Ne�rduitfch Chriften-licht , op zyn Oud-Romens , den Heidenfcheii koopgod Merkuur door hunne harffens laten zweven , en of met verwen op doek en paneel mae-len , of met den beitel uit hout en fteen te prykenbsp;zetten. Schynende, (om �er dit bytefchryv�n,) denbsp;Kond tothiertoe , aen dien kant, nog zoo agteloosnbsp;of ftomp , dat zy geen voegzaemer, beter, enjui-fter beeld , in dit en andere gevallen, heeft wetennbsp;te verzinnen. Want met voordagtdien ouden waennbsp;nog langer te willen voor- en vry-fpreken , zou zynbsp;zich in dezen helderen dag wel fchamen. Maer laetnbsp;ons tot het vyfde Zinnebeeld der hovende verlichtenbsp;Saffinetten , dat�s tot den Koophandel , op welkennbsp;wy het ooge floegen, wederkeeren. Zyn Koopvaer-dyfchip , met �sPRINCEN Vlag gegierd, en Sa-Lus Patrio, dat�s de fVelvaert des Vaderlands , ge-heeten,zag men,pas ter kaede gekomen, op nieuwnbsp;gereed , om aendonds weder zeewaert in te deve-nen , zoodra het ontladen zou wezen van deszelfsnbsp;Baelen en Vaeten oft Stukgoederen , uit Ood ennbsp;Wed, Zuid en Noord , onze r��den en havens,nbsp;deden, waegen, wallen, en pakhuizen toegevoerd,nbsp;De Koopman verwagt namelyk , dat zyn diepge-laden bodem , onder de gewenfchte Vlag van dennbsp;VORST, gelukkig uitl�open en inkomen zal (�).

De nyvre en nuttige ZKKERBOUfV volgde boven in �t zuidood , als een Zesde Zinnebeeld, dennbsp;Koophandel. Die twee Bronnen van Nederlands

cn een mtrollenden arbeider oin �t onvermoeid bezig zyn, een�s wakk�ren Koopmans, uittebeelden.

(� a) SC75 HOC SIGNO FELIX, ftaet �er, uit dien hoof. 4e i onder dat Zinnebeeld , om het bovengemelde te zegelt;!], Anders ietterlyk : Onder orr Teken GELUKKtG,

Beilaen mogen niet van��n gefcheiden : hoog en keg heeft oneindige verpligtingen aen beide. Denbsp;rykdom en �t aenzien der edelen en grooten , beken ik , doedt hun luiflerryk leven fchitteren ; denbsp;land- en ftedeling trekt onnoembaere noodige g�ry-ven ; door den Handel: maer �t Profyt deskerdryksnbsp;haet alle menfchen , en van den Akker 'morden zelfsnbsp;Koningen en Prinsen gediend (6 b). Edel en welriekend Veld ! koramerlooze Zetel der Boeren , ver-poozende Lull der Stedelingen, gezogd van den af-gemadten Handelaer , geliefd van den behouden-gehaevenden Zeeploeger! men zag u hier, als eenenbsp;Gulvrolyke , met korenairen bekranft, hebbendenbsp;uw volle fchoof, de eerlleling van uwen oogfl;, innbsp;de flinker-, uw� onvermoeide fikkel in de regter-hand, gereedt, en ftaende by uw altaer, �t welk denbsp;gedaente van een voetfluk had, en �sERFSTED�-HOUDERS Staf als iet gewyds toonde : Wat wilde gy, het ooge wendende nae een gezwollene zeenbsp;van rype graenen , ons, met uw vergenoegd hartnbsp;en blyden mond, toch zeggen ? Dit: Onder ToeZigtnbsp;van den geliefden Prins , WILLEM DE VYFDE,nbsp;zal ieder Oogfi voorfpoedig zyn (� c). - Het Ze

vende Boven-Zinnebeeld , in �t midden des Tdmp�l-koepels, vlak zuidwaert,vertoonde de WTZE (jE~ LEERT) HEIT met de tekens heurer Konsten. Denbsp;waerlyk-wyze Gel��rdheit, Welke aen den Gods-dienft getrouwe Leeraers , aen de Vryheit verftan-dige Staatsleden , aen de Geregtigheit onkreuk-

(6 amp;) Zulks zegt ons de Koning , en Vorftelyke Prediker, van Oud Jerufalem j Prediker V. vers 8.

(6 r) Volgens de ZinfpreUk : PRINCIPIS AVSPICIO pROSPPP^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SEGES. Ondek Toezigt van den

N 3

loa GEDAGTENIS van UTRECHTS baere Voorfpraeken van elks wettig eigendom ,nbsp;aen den Vrede het kleinoodje van welvaert en vei-ligheit, aen de Koopraanfchap en Zeevaart gelukkige Handelaars en befchermde Koersfen , en aennbsp;den Veldbouw wyswerkzaernen Adel en jaerlyksnbsp;aenrykende Landploegers en Veeweiders , geeft.nbsp;De Chriflelyke Geleerdheic namelyk, ( want waer-om zou ik de M�nerva van �t Afgodiefch Latiumnbsp;niet mogen vervormen in het Beeld der Geleerd-heit van een Land daer men den ALLEENWE-ZENDLYKEN GOD belydt?) de Chriftelyke Ge-leerdheit, zeg ik , die , als eene Heilige 'Heldin,nbsp;(gedekt met den Helm der Gegronde Verwagting ,nbsp;gekleed met Hemelfche Geregtigheit en reinenbsp;Deugdlull;, vattende het Schild des zuiverblinken-den en glansrykfchitterenden Geloofs in de vuifl;,nbsp;en met het fchoeifel een�s bedaerden en Vredelie-venden treds gezoold zynde,) voor eenen iederenbsp;de Sacra Biblia ofc Heilige Schriften des By-bels , het Corpus oft Lichaem der Regten , denbsp;goudene Overblyffels van Hippokrates , en denbsp;proefondervindingen der gezonde Wysbegeerte ,nbsp;by haer Geloofsfchild leggende , handhaaft; ter-wyl zy deTekens der Vrye Konften (� J), by heurnbsp;ten toon , doedc veilig zyn. Zy wees hier met oognbsp;^n hand , (daer �t hart ten HEMEL fteeg om Zegen ,) nae �t Borftbeeld van onzen Geleerden en Ge-

(Q d) Teweten; de Welfprekendheit, Redeneerkunde,Po�-zy , en Muziek door een Harp; de Aerdrykskunde en Hiilo-ri�n , door een pFereltgloob; de Wis-Meet- en Bauw-kunde , �oor etn Waterpas : de Sterre- en Stuunnans-Konft , doornbsp;tjen Graedboog ; de Schilder- en Teken Geeft , door een False; de Oudheitkunde, door een Menfebmkop, Oude Feifnin.-

leerdheitlievenden ORANJEVORST, op een vier� kant outer oft voetftuk ftaende; en zei, volgensnbsp;de onder haer in der Latynen tael gefchrevene Zin-fpreuk: Fan dezen VORST �aagt ik Foorjiand ennbsp;gewenfchte Befcherming (6 e). - Deze Geleerd-heit, dierwyze begunftigd, en zoo volflrektnoodignbsp;voor een Volk, dat op den duur bloeijen zal,word,nbsp;te dezer Nederlandfche Provincie , in Utrechtsnbsp;Univerficeit, door onvermoeide en wydberoemdenbsp;Hoogleeraers, aen jeugdelyke maer fludielievendenbsp;Jongelingen van allen l�aec en rang , uit allen oor-de herwaert gevloeid, dagelyks ingeboezemd. Dusnbsp;zag men ten Agtfie, in de laetfte hoek des Bovendeels van den Eerverlichtingtempel, nae �t zuid-weften ziende, de Deftige , Oplettende, en Kui*nbsp;fcheMaegd der STICHTSCHE ^KADEMIE^metnbsp;ongefinukten aenzigce , en zedig kleeaedje. Zynbsp;(gelyk de Prent toont,) hieldt in de regter-handnbsp;en arm de Hoogefchoolftaf, welke zy jaerlyks dennbsp;Rektor Magnifikus te bewaren geeft, nu beflin-gerd met Oranje-Loof- en Vrugt j terwyl zy metnbsp;de andere hand op heur met Oranjebla�n omkranftnbsp;Wapenfchild fteunde. Alles te regt door �t onder-ftaende Latynfch Kortzeggen opgehelderd ; vannbsp;inhoude: Dus gegierd [en begunftigd van ORANJE,] heeft zy leven en fierken groei (6 ff

Dezerwyze fcheen de Eerveriichting der Akade-miejeugd van Utrecht, (door all' wat van goeden fmaek te dier ftede woont , of met verftandigenbsp;weetgierigheit derwaert quam, by honderd- en dui-

(6 0 Luidende : HINC MIHI PRAESIDIVM. lyk: Vanhier {zie ik) Bescherming (te gemoet.)

104 GEDAGTENIS van UTRECHTS

zend-tallen, gezien, en meenverf gezien,) dezen ganfchen nacht met onverflaeuwden glans ; totdatnbsp;zy, nevens all� �t aengelloken licht in heel de ftad,nbsp;(hier wat vroeger, daer wat laeter,) van �t aen-breken des volgenden dageraets agterhaeld wiert.nbsp;Poor dezen hieldt zy op :gelyk zelfs de alderhelderft-flonkerende lampen des Hemels ,gaendeweg quynen-de geworden, in�toog des vooroverneigenden aerd*nbsp;bols,eerlangtelbaer zyn; terwyl de verwonnen nachtnbsp;het overfchot van hier en daer nog verfpreide vuu-ren faementrekt, en de morgenftond met vernieuwde flraelen, all� �t netblinkend fterrenheir doedt wy-ken (6 g). Dus ook weeken , voor den herborennbsp;glans der volgende Zon, alle de ontftokene Eerver-lichtingen, welke te dezen keere den nacht verdreven hadden. Terwyl de Nieuwe Dag , in een hervat tooneel van elkander-vervangende bedryven ge-Reten , aen zynen avond , den Konflvuuren dernbsp;Studielievepden vergunde,onder�t oog van PRINS

(6 g) Ik zinfpeel op de uitbeelding, by Seneka den Treur-fpeldichter , in zynen Woedenden Herkules (^Hercules furens) vf. 124-127.

Jfam rara micant fidera prono Languida mundo : nox vi�la vagosnbsp;Contrahit ignes : luce renatanbsp;Cogip nitidum pbofpboros agmen.

Tans ziet des Aerdhols hellend oog Maer enk�le Jlerren flaeuwend� fchynen inbsp;�n de overwonnen fiacbt verga�rt, op dat betoog ,

�gt;e blyde dageraet maekt , met herboren licht Dat all� het blinkend beir van 't net gejlernte zwigt�

WILLEM DEN VYFDEN , en van al!� wat zich hier Aenzienlyk,en Oranjelievend, bevond, gelukkig hunne werking te doen, -Dit was Donder

dag den lo July : welks voordenmiddag doorliep met de Audi�nti�n ofc Plegtige Gehoorgevingen ,nbsp;door zyneDOORLUCHTIGE HOOGHEITaen denbsp;Leden van Scaet, de Vroedfchap, de Akademie, ennbsp;Kerk-kollegi�n, gegeven.DeWydberoemdeProfeffo-ren derSncHTscHE Universiteit wierden van hunnenbsp;Leerlingen, (door derzelver Gemagtigden, bellier-ders, Geleiders, enz. vertegenwoordigd,) onmidde-lyk gevolgd , in �t betoonen van hunnen eerbied ,nbsp;en �t genieten dier hooge Gunft. Andere hebbennbsp;gemeld, hoe hetEdelmogend Lichaeni der STAE-TEN , de geheele VROEDSCHAP der Stad , denbsp;Gemagtigden der Vier overige Sl�EDEN van �tnbsp;Sticht, alle,de Leden van �t HOOGE HOP dernbsp;Juftitie , en die van �t JAGTGEREGT, en meernbsp;andere aenzienelyke Kollegi�n zich teiiGehoore begaven. Zy hebben �er bygevoegd gt; hoe op de Hee-ren PROFESSOREN , en op de Bestierdersnbsp;der Akademielingen , de Kerkraed der Gereformeerden , en de Afgezondenen van hunne Synode , Audi�ntie verkregen. Zy hebben insgelyksnbsp;ter loops gezegd, �dit ook de Predikanten , (zy hebben willen , immers hadden moeten , zeggen,) denbsp;Kerkenraed�n (uit Predikanten , Ouderlingen, en Dia-beftaende,) der Engelsche, Fransche, Lu-THERSCHE, DOOPSGEZINDE, en ReMONSTRANTSCHEnbsp;Gemeentens , (want in deze orde hadden de K�:r-kelyken toegang,) die gewenfchte Gunfl; verkregen , en alle door den PRINS met veel vriende-lykheit-ontfangen , en voor derzelver Eerbiedenisnbsp;en Heiiwenfchen bedankt wierden. �t Voornemennbsp;luifterde men my in , (ten minften het eerfte ,) is

io6 GEDAGTENIS van UTRECHTS �er tevens geweefl, om aller byzondere Aerilprae-ken woordelyk, en de bekomene Antwoorden zae-kelyk, aen den dag te leggen: maer men heeft deswegen bedenkelykheit , zoo niet by eenige , al-tans by eenen, (weet ik in �t zekere,) dier Woord*nbsp;voerders en Opftelders van gemelde Aenfpraekennbsp;ontmoet ; en mogelyk bleef het uit dien hoofdenbsp;agter: of het ondertuiTchen nog, langs den aen denbsp;hand gegeven weg van niet flegts de Monden ,nbsp;maer vooral ook de Vergaderingen , in wier naemnbsp;zy fpraken , des wegen verzoek te doen , gefchie-den zal, moet de tyd leeren^ Myne taek bepaeltnbsp;zich tot de Heeren Studenten van Utrechts AJea-demie : waerby ik, (om aen �t begrip, dat fommi-gen van den tytel myn�s Gefchrifts , zouden mogen opvatten , te voldoen,) het plegtige voorafnbsp;zal laten gaen van de Gehoorgeeving aen de Heeren Profeflbren dier Hooge Schoole.

Teweten, de Akademifche Senaet, door haeren Geheimfchryver, (de Wel Ed. Agtb. Heer JOHANnbsp;HENDRIK VAN DER DOES, Eerften Sekretarisnbsp;van de Stad,) volgens befluit, in �tlaetft van Junynbsp;reeds ter Akademie genomen , Gehoor by dennbsp;VORST voor de Heeren Profefforen van U-TRECHTS UNIVERSITEIT gevraegd hebbende, waren

van zyne DOORLUCHTIGE HOOGHEIT tegen Donderdag �s morgens, (zynde den lo. July) gunftig befcheiden (6 h). Het Vyftiental (Ilaen-de de plaets van den vierden der Profefforen in denbsp;Regten toen nog open) van Wydvermaerde Hoog-

(6 6) Volgens mondelyk Berigt , my, door beleefdheit van den Rektor Magnificus , op myn verzoek , medegedeeld.

AKADEMIEVREUGDE. 107

ieeraers onzer Hooge Schole , quatij op den gezeg-den ochtendwond ten negen uure in de Akademi-fche Senaetkamer by��n. Dit waren de Hoog-eerwaerdige Heeren Dodlores ALBERTUS VO-GET tans Affesibr, GYSBERTUS MATTHEUS ELSNERUS , FRANCiSCUS BURMANNUSnbsp;nu Rektor MagniBcus , en GYSBERTUS BON-NET , Profel�bren der H. Godgeleerdheit ; denbsp;Wydberoemde Heeren en Meefters FREDERIKnbsp;GODFRIED HOUCK tans Asfeffor , CHRISTI-AEN HENDRIK TROTZ mede Affesfor , ennbsp;JOANNES CHRIS TI ANUS RUCKER , Hoog-leeraers van beide de Regten ; de Wydvermaerdenbsp;Profeflbren in de Geneeskunde , de Heeren Dokters JOHANNES OOSTERDYCK SCHACHTnbsp;insgelyks AlTelTor, JOHAN DAVID HAHN te-gelyk Hoogleeraer van de Natuur - Stoffcheiding-enKruid-Kunde, en PIETER LUGTMANS tevens Profeffbr in de Ontleedkonfl j voorts , denbsp;Hooggeleerde Heeren (zynde Dr. JOHANNESnbsp;HORTHEMELS , Profesfor der Philofophie, tansnbsp;AfleiTor , door onpafTelykheit afwezig,) Dr. JO'nbsp;HAN FREDRIK REITZ , Hoogleeraer der Hi-ftori�n , Welfprekendheit , en zoo Griekfche alsnbsp;Latynfche Tael; Dr, SEBALDUS RAU oft RA-VIUS, Profeflbr in de Oofterfche Taelen en Jood-fche Oudheden ; Mr. CHRISTOFFEL SAXE,nbsp;Hoogleeraer der Hiftori�n, en zoo in de Griekfchenbsp;als Romeinfche Antiquiteit en Tael; en Dr. JOHANNES FREDERICUS HENNERT , Pfo-feflbr in de Wis- en Sterre-KonW. Dit beroemdnbsp;Lichaem van uitmuntende Geleerden , in zyne Pro-felToraele Togaes oft Ilaetelyke Ampts-Gewaeden ,nbsp;(dragende de Pedels, Bresser en Koopman, de vannbsp;zilver klinkende Akademie-Sjepters vooruit,) zag

io8 GEDAGTENIS van UTRECHTS

men hierop, twee aen twee, (na, van tuflchen de konftige rygen der byna levende Afbeeldlels diernbsp;onfterffelyke Naemen en nog werkelykeCieraeden,nbsp;waerop deST�cHTscHE Universiteit fints haer begt;nbsp;gin tot heden toe (6 i) moge boogen , en door �cnbsp;Groot Auditorium , dat in �t zuiden toegang totnbsp;deze bezienswaerdige Senaetzael geeft , de Slinker-Gaendery van de Hooge Schoole langs,en terDeu=nbsp;re aen �t Munfterkerkhof uit, verfchenen te zyn,)nbsp;vervolgens langs Utrechts op nieuw grimmelendenbsp;ftraeten, ten Duitfehen Huize treden. Hier,in denbsp;Antichambre, oft Vorllelyke Voorzael , gekomen ,nbsp;wiert de Raed der Univerliteit, onmiddelyk op denbsp;verleende Audi�nti�n aen STAET en MAGI-S T R A E T , aen Gerigtshofs- en andere Hoogenbsp;Kollegi�n , ten Gehoore toegelaten : als wanneernbsp;de Heer REKTOR MAGNIFICUS, in naem allernbsp;Hoogleeraren , de volgende Aenfpraek aen den.nbsp;PRINS ERFSTEDEI l�UDER deedt (6 k).

,, Gelyk ik, zoo voor myzelf, als uit naem van � deze myne waerdfte Amptgenooten , mynennbsp;,, mond wel opene met vrymoedigheit , zoo nade-� ren wy ook tevens gezanaentlyk met ootmoedig-,

(6 i) De Pourtraitten van alle deHoogfeeraers.doorGroo-te Meefters gefchilderd , bekleeden en gieren te wcderzyde de Muuren der Akademifche Raedzael.

(6 k) Volgens het Oirfprongelyk Handfchrift van dit zeer levendige en gepaste Stuk, tny, ten mynen verzoeke, door dennbsp;Heer Opftelder en Woordvoerder beleefdelyk ter �verfchry-vinge vergund, waerin ik myne gewoone Spelling, enz., tiiCtnbsp;voorweten van zyn Hoogeerwaerde , volgde.

AKADEMIEVREUGDE. lo^

heit tot Uive Hoogheit, die door den VORST DES HEMELS verhoogd zyt, om t� zitten bynbsp;de Vorjien der 'Aerde (6 /), ja die door den GODnbsp;DER GODEN EN HEERE DER HEERENnbsp;in eene de alderluisterrykfte Geboorte , en in denbsp;alderuitmuntend�e Waerdigheic verheven zyt boven allen , die in geheel Nederland uit het aen-zienelykfle Geflagt voortgefproten zyn , of opnbsp;den Stoel der Eere de voortrelfelyktle plaetzennbsp;bekleeden. De overdenking van dit alles verwekt aenftonds in onze harcen een aldereerbie-digll ontzag voor uwen Doorluchtigen Perfoon ,nbsp;die wy voor onze oogen vol blydfchap mogennbsp;aenfchouwen; en [zyj doedt my , naeuwiyksnbsp;beginnende te fpreken , byna reeds verflommennbsp;van verlegenheit en gebrek aen welgepafte woorden , om , in deze alderheuchelyklte tydsom-ftandigheic , de opregtfte mening onzer zielen,nbsp;over��nkornflig met het gewfgt der zaeken, aen.nbsp;uwe Hoogheit behoorlyk uitcedrukken. Des-niettegenftaende erinner ik my het onwaerdeer-baer voorregt om tans voor uwe Hoogheit, volgens de aen ons vergunde vryheit, te mogennbsp;verfchynen. Vertegenwoordig ik my uwe Hoog-heics aengeborene edelmoedigheit; befchouw iknbsp;het vriendelyk gelaet, dat van nw deftig wezennbsp;op ons afftraelt ; zoo worden wy niet weinignbsp;aengemoedigd , om te durven hopen , ja wel-

no GEDAGTENIS van UTRECHTS

gegrond te vertrouwen , d^t uwe Hoogheit met diezelfde toegenegenheit, (waerme� alle, welkonbsp;by deze plegtige gelegenheit de eere genotennbsp;hebben , uwe Hoogheit te mogen begroeten ennbsp;� aentefpreken , op het alderminzaemlle 2yn ver-� waerdigd geworden,) ook ons, die zulks op �t ne-,, drigfl;efmeeken,insgelyks goedgunftiglyk hoorepnbsp;zult,

� Aldereerfl; eerbiedigen wy , met eene hartely-ke vreugde, het wonderlyke van GODS Wegen, �wiens doen is majefleit en beerlykheit (6 /m ) , dacnbsp;HY, die , in zyne aenbiddelyke en gunftrykenbsp;VQORZIENIGHEIT , uwe Vorftelyke Voorvaderen, (de hopgilaenzienelyke, roemrugtige,nbsp;en nooityolprezene Prinsen van Oranjh en Nassau,) heeft gelieven te gebruiken , als geze-� gende werktuigen ter grondlegging, verloffing,nbsp;� behoudenis, en ^welzyn van onzen Staet ; datnbsp;HY , zeg ik , 3ie groeijende en bloeijende 0�nbsp;� RANjEBooM , welke door zyne Goddelyke Hand,^nbsp;in Ne�rlands Hof, als in een ander Eden , geplant is, nog niet heeft uitgeroeid, rager, fchoonnbsp;� meermaelen byna afgehouwen, echter telkens opnbsp;nieuw,en op eene wonderbaere wyze,een Man-nelyke Spruit� heeft doen v��rtbrengen. Dus immers zyt gy , Alderbeminnelykfte Prins , gelyk;nbsp;te voren uw Vorftelyke, doch, helaes! te vroegnbsp;voor Land en Kerk geftorvene, en nooit genoegnbsp;betreurde Vader,ook als een Wonderzoon voort-gefproten; ja daerin zyt gy boven hem, en allenbsp;uwe uitmuntende Voorouders, door het Vrymag-tig Opperbeftier des HEEREN , grooteiyks be-� voorregt, dat uwe Hoogheit de aldereerfte zyt,

dien Nederland , hoewel in henaeuwdheit der ty* I� den (6 n) , als een Geboren Erflladhouder dernbsp;� Zeven Vrye Staeten,ooit te voorfchyn heeft ge-� bragt. Maer niet minder erkennen wy ook ,nbsp;� met blyde dankzegging , dat de GOD des Levens van alle vleefch de ziel van u , onze Heer 3nbsp;,, nog heeft ingebonden in het bondelken der leven-,1 den (6 0) , totop dezen dag ; dat HY , die uwenbsp;�, Hoogheit, niet lang geleden , uit eene alderge-vaerlykfte krankheit, door den Arm zyner Mo-� gendheden gered, in vorige gezondheit herfteld*nbsp;en tothiertoe met een volkomen weldand be-�, gunftigd, heeft, nog onlangs wederom een jaernbsp;� tot het getal der dagen van uw overdierbaer le-ven heeft toegedaen ; een Verjaerdag, welkenbsp;niet alleen voor uwe Hoogheit zelve , maer ooknbsp;� voor ons ganfche Vaderland , de alderaenge-*� naemfte en aldergewenfchce Gedenkdag geweeftnbsp;** is � omdat uwe Hoogheit toen ook tefFens hetnbsp;� Erfftadhouderfchap der Vereenigde Nederlanden,nbsp;� met alle de Hooge Waerdigheden en Voorreg-ten daeraen onaffcheidelyk verknogt, tot alge-** meene en alderbillykfle blydfchap van alle regt-** fchapene Ingezetenen des Lands, hebt mogeanbsp;� aenvaerden en daedelyk bekleeden. Tot dezennbsp;� hoogften eeretrap is uwe Hoogheit tans opgc-� klommen, en , op den heuchgelyken dag vannbsp;� gifteren , ter aenvaerding van die aldervoortref-� felykfle Amptsbedieningen over deze onze U-*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� trecht-

(6 0) Zinfpeling op het Prophetiefch zeggeli van de W7ze en godvreezende Abigabu tot Vorft David , 2 Smuel XXf^gt;nbsp;vers 29- ia �t midden.

IIS GEDAGTENIS VAN UTRECHf �

5gt;

!gt;9

�

trechtfche Provincie , op het plegtigfle ingehul-digd. Gelyk ons geheele Land , over deze uwe VerheJEng, zich ce regc en ten vollen verblydt ^nbsp;zoo is ook deze ganfche Stad daerom vol uitge-latene vrolykheit, waerrae� de harten van dui-zenden inwendig vervuld zyn , en die deswegennbsp;alderhande vreugdetekenen uitwendig toonen e�nbsp;bedryven: maer in �t byzonder neemt insgelyksnbsp;Utrechts Hooge School , met ons haere Hoog-leeraers, en de geheele Akademifche Jeugd, hetnbsp;volkomenft: aendeel in die AlgeraeeneBlydfchap,nbsp;waervan alles alom we�rgalmt. Vergun ons hierom , Doorluchtigfie en teederftgeliefde Vorft!nbsp;dat wy uwe Hoogheit niet alleen eerbiedig ennbsp;volvrolyk mogen begroeten , als Erfftadhoudernbsp;en Erfkapitein en Admirael der Zeven Vereenig.nbsp;de Geweften , maer inzonderheit ook plegtig ennbsp;hartgrondig gelukwenfchen met alle dezehoogd-aenzienelyke Waerdigheden , waerme� de Goe-dertierene Hand des HEEREN uw alderdier-baerft hoofd bekroond , en uw alderwaerdigftennbsp;Perf�on bcgunftigd, heeft; die, als een grootenbsp;Zoon van uwen grooten Heer Vader , ( wiensnbsp;gezegende nagedagtenis by alle welmeenendenbsp;Nederlanders altoos in een dankbaer geheugennbsp;blyven zal , ) zoov/e! een erfgenaera van zynenbsp;verhevene Deugden en roemrugtige Hoedanigheden , als van zyne alderuitmuntendde Eeramp-ten, geworden zyt. Eerampten die uwe Hoogrnbsp;heit , door een onbetwiftbaer Erfregt alderwec-tigft bezit; en tot welker heilzaeine waerneraing,nbsp;ten nutte van Land en Kerk, uwe Hoogheit, tennbsp;deele van den Goedgunftigen GOD eene overvloedige maete van alle vereii�chte vermogens ennbsp;begaeidheden ontfangen hebt, en ten deele door

3, naeuwkeurige, vqorzigtige, en getrouwe Be-j, ftiering van dien alderroemwaerdigften. Vorfl; ten jgt; vollen zyt bequaefn gemaekt , die u , zynen al-,1, derbemindften Voedllerling, in uwe onmondigenbsp;5, jaeren , raec eene vaderlyke liefde en teederhar-cige zorg opgevo'ed , en , met volwyze lesfen ^nbsp;jj tot het HoogwigtigH Staets- en Krygs - Bewind ,nbsp;j, zoo onverbeteriyk en onvergeldelyk heeft aen-j, goqueekt en toebereid.' Maer ook Eerampten 3nbsp;� waardoor een aiderzwaerfte lail op uwe teederenbsp;� fchouwderen gelegd is : doch welker zwaerwig.nbsp;� tigheic wy te regc vertrouwen , en viluriglyfenbsp;� wenfehen , dat door den onvermoeiden yver ,

� arbeidzaemen geeft, en dagelykfche oefFening u* j, wer Hoogheit, van tyd tot tyd hoe langer ho�nbsp;� meer \mrligt, vooral door de medewerkendekragtnbsp;� des ALMAGTIGEN onderfteund , en doornbsp;� eene voorfpoedige uitkomft van alle uwe Hoog-i, heits ondernemingen , � raedOagea , en verrig-gt;, cingen agtervolgd zal mogen worden.

)) tige en wydberoemde Voorouders op eene won-i, derlyke tvyze heeft verwekt, bewaerd , en ge-� zegeud , zoodat door hun hoogftioffdyk bejeid � en bellier ons dierbaar Vaderland �, ( van des*

� zelfs eerfte opregting af aen en vervolgens ,) in , � Magt en Weiftancl aengegroeid , en tegen allennbsp;,j vyandlykenaenval is ftaende gebleven, doe ooknbsp;5, met minder , ja nog veel meer , door en ondernbsp;� de alderheucheJykfte regeering van uwe Hoog-� heit, dezen Ver��nigden Staet in alle eere ennbsp;� aenzien , en in vermogen en welvaren , toene-� men als in de vorige dagen ! HY fchenke ujcnbsp;de onuitpuctelyke volhetc zyuer Algeuoegzaem*

m GEDAGTENIS van UTRECHTS

j, heit aen uwe Hoogheit alle noodige kfagten ea ,, gaeven , welke tot eene alderloiFelykfte en al-,, dergezegendfte bekleeding van het Erfftadhou-derfchap , waertoe uwe Hooghele van den AL-� DERHOOGSTENverheven zyt,vereifehtwor-� den ! De HEERE DER HEEREN , doornbsp;j, wien de Koningen regeeren en de Forfien geregtig-,, heit ftellen , door wien de H�erjchers heerfchen , ennbsp;� de Pringen , alle de Re'gters der aerde, (�p), be-� vehige den Stoel.uwer Eere door Regt en Ge-j, fegtigheic zoo kragtig* en beftendig , dat allenbsp;� geweld van buiten geweerd , en alle welvaertnbsp;,, van binnen vermenigvuldigd , moge worden !nbsp;� Zyn Goddelyke GEEST beftraele uw oog ennbsp;� hart, zelfs in het alderduifterfte uwer volwigti-ge raedplegingen , en neige alle befluiten totnbsp;,, eere zynes Naems , en ter bevordering van dennbsp;bloeiftand onzes Vaderlands ! Uwe helderfchy-j, nende levenszon ^ die over Nederland zoo heu-� chelyk en heerlyk is opgegaen , klimrae Reedsnbsp;� aen onzen Staets- en Kerk - Hemel met eennbsp;� fchitterenden glans .van Wysheit en Godsvrugt;nbsp;,, [zy] verfpreidde verder al�m haere luisterrykenbsp;� liraeien van alderhande Vorftelyke vooral Chris-,, telyke Deugden , die reeds in uwe Hoogheitnbsp;j, klaerlyk uitblinken, en gae niet onder a-ls in dennbsp;laeten avond van den langflen levensdag , waer-� toe een fterveling , naer zynen tegenwoordigennbsp;� levensloop op deze werelc, kan geraken ! Denbsp;� OPPERZEC�ENAER overftortte de onwaar-� deerbaere Perfoon van uwe Hoogheit en het ge�

(6 P) Volgsn.^ de tael der OPP ERSTE W�'SHEIT, by Spreuken VIII. vers. 15 en 16.

AKADEMIEVREUGDE. l�^

heele Vorflelyke Huis van Oranje en Nas-s, SAU met zyne alderuitne^nendfie zegeningen des ,, Hemels vanboven^ en der Aerde van beneden (6 q),nbsp;,, naer ziele en lichaem , voor tyd en eeuwig-� heit! Zyne Goedgunllige Hand fchenke uwenbsp;,, Hooghejt eerlang eene aldergewenfchte Weder;nbsp;� helfte en Echtgenoote , aen u in Deugdrykenbsp;� Begaefdheden gelyk; opdat uwe en uwerVoor-� vaderen onfteramp;lyke Naem, alderloffelykfte Re-� geering, en doorluchtig Geflagt, totin het lae-� te Nakome�ngfchap herleve , ja totaen hetnbsp;j, einde der werelt vereeuwigd moge worden ! Innbsp;,, �t byzonder zy en blyve uwe Hoogheic koilelyk:nbsp;� in GODS Qogen : Hy begunflige u met eenenbsp;� duurzaeme Gezondheit, beveilige u voor allennbsp;� quaed , verfterke u door zyne kragt, en heiligenbsp;,, u dooiquot; zynen GEEST ! Hy doe u wezen eennbsp;� Steunfel van het Land , een Voedilerheer vannbsp;� zyne Kerk , een Handhaver van Geregcigheit,nbsp;,, en een Voorbeeld van Godzaligheit! Met eennbsp;� woord : zyt verzadigd van de Goedgunjiigheit, ennbsp;� V�l van den Zegen des HEEIiEN (6r) ; totdatnbsp;� uwe Hoogheit, des levens zad , in gryzen ou-� derdom , na �t afleggen uwer aerdfche Heerlyk-� heit, door een�n zaligen dood, moogt overgaennbsp;,, in �t Eeuwige Leven , om in het Paleis vannbsp;� GODS Heiligheit b^ den PIEMEL-VORSTnbsp;3, te heerfchen op den Throon zyner Heerlyk-� heit \

((5 ?) ToefpeKng op Vader Jakoijs Zvgen over zynea Zoon Joseph , Genelis XLIX vers 25*.

(6 r) En van Naphtali zei by , ( Moses :) � Naphtali f Zyt verzadigd van de Goedgunjiigheit en vol van den Zegen desnbsp;HEEREN, enz. Zie Deuteronomium XXXIil, vers 23.'

P 2

�i6 GEDAGTENIS van UTRECHTS

� Eindelylc en ten befluke nemen \vy , Doot-3, luduigfie Vorft en Heer! by deze aldergepas-� te gelegenhek de vryheit , om niet alleen onze 3, Perl*oonen en Famili�n , maer ook de Utrechc-3, fche Hooge School met haer ganfche Jongeling-5, fchap , (onder welke zy weleer het overdier-;nbsp;,, baer geluk en voorregt gehad heeft, ook uwennbsp;,, Wyzen en Wydberoemden Heer Vader , die innbsp;3, de dagen zyner jeugd hier in de Goddelykenbsp;en Metifchelyke Wctenfchappen door de Kun-digfta Mannen met eene gezegende vrugt is onderwezen geworden , als haeren grootten ennbsp;edelten Voedterling te mogen tellen,) in uwenbsp;hooge Gunfl en Befcherming op het nedrigftenbsp;aentebeveelen j gelyk wy ootmoedigll verzoeken en welgegrond verwagten, dat uwe Hoog-heit , (wiens aldervriendelykfte minzaemheitnbsp;ons verzekert van uwe toegenegene volvaer-digh�it om aen ons en onze Akademie wel tenbsp;doen,)� nimmermeer zult nalaten� de Geleerd-heit, die reeds haere zitplaets in uw Vorflelyknbsp;hart zoo lotelyk genomen heeft , naer verdien-te te waerdeeren , te handhaven , en te beloo-3, n�n. M�gt dit heuchelyk Gedenkjaer ook eennbsp;,, daedelyk gedenkteken uwer Weldaedigheit aennbsp;� deze beroemde en bloe'ijende Queekfciiool dernbsp;� Wysheit oprigten I Jqiter �n wellland on-� zer Hooge Schole zou daerdoor grootelyks ver-,, raeerderd worden, uweHoogloffelyke Naem ennbsp;� gunteyke Goedertierenheit [zou,] zelfs by hetnbsp;,, laete Nageflagc, in eene heuchejyke nagedag-,, tenisfe bly ven V onzer aller harten [ zouden Jnbsp;met eene onvergddelyke dankbaerheit vervuldnbsp;� zyn. Terwyl wy uwe Doorluchtige Hooghei!;

A K A D E M r E V R � U G D E. iif

uit het binnenfl; onzer zielen betuigen , dat \vy uwe betninnenswaerdigfle Perfoon de opregtftenbsp;hoogagting en fch�ldigfte eei^jied toedragen:nbsp;ja, zoo lang wy ievsn , niets meer zullen wen-fchen en tragten , dan ons de onverdiende Toe-genegenheit en onwaerdeerbaere Gunfl'van uwenbsp;Hoogheit te mogen waerdig maken�.

Deze deftige Aenfpraek,en hartelykeWenfcheng wierden van den VORST beleefdeiyk beantwoord,nbsp;met betuiging , dat hem dezelve zeer aengenaemnbsp;waren , verklarende tegelyk zyne hooge Toege-negenheit en Zugt voor de Heeren Profefforen ennbsp;de Uiiiverfiteit van Utkecht , met de vriendelyk-�nbsp;fte verzekering, van zulks ten allen tyde,en by aUnbsp;!e gelegenheit j metderdaed te zullen becoonen (6r).nbsp;Op zuikeen antwoord en verklaring , uit �RAN-?nbsp;JES Vorftelyk Hart en Mond gevloeid, bewezennbsp;de Hoogleeraers gezamentlyk hunne Dankerkend-,nbsp;tenis en gevelligde Hope , door hiinn�r aller beta-snbsp;nielyke buiging ; wordende zy daerop door dennbsp;PRINS ERFSTEDEHOUDER m�t Hoogftdes-zelfs uitgeleide tot aen �t openen van d� Deur dernbsp;Gehoorzael begunftigd : terwyl zy zich vanhier ,nbsp;door de Ar-fichambre enz, ten Duitfchen Huize afgetreden, in g�lyke Orde en Staetfie als by �t gaennbsp;ten G�hoore , weder nae de Akademie en in denbsp;Vergaderzael van beuren Raed begaven ; fchei-dende vervolgens , na �t Rellen hunnes gewenfch-ten wedervarens, enz. in de S'enaets-Akten , (ofcnbsp;'de Aentekeningen , welke de' Hooge School vari

ii8 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS heur beraed , doen , en ontmoeten in de tael vannbsp;Augustus Eeuw houdt,) tea hoogften vergenoegdnbsp;en bijl hartig van��n ; om des avonds'weder te vergaderen , en, volgens de,plegtige noodiging dernbsp;Jdeeren Studenten, het aflleken van derzel ver Vuurwerk by te woonen.

Onmiddelyk na de verleende Audi�ntie aen da Hoogleeraers , verkreeg het Studeerend Jongelingschap , van hen gequeekt in de Hoofd-Kundigheden en voorbereidende Letter-OefFeningen,nbsp;gehoor. Daegs te voren , zynde Woensdag , was,nbsp;yanwegen h o ne Bcftierders en Geleiders , doornbsp;den Heer Aigemeenen-Medehelper Hirronymu^nbsp;VAN Alphen , om die hooge eere verzogd , en zynbsp;in �s VORSTEN naem ook gunflig tegen �sande�nbsp;rendaegs �s morgens tuITchen tien en elf uuren be,nbsp;fcheiden. Dus quam het Tiental van Beftierderen,nbsp;te dezen ochtendwonde , by tyds faemen, om metnbsp;den Woordvoerder aen �t hoofd , en door de Ven,nbsp;drigs en den Adjudant-Generael verzeld, ten Duit,nbsp;fchen Huize te gaen. Deze dubbele Zevenfter ofnbsp;Kroon van Vertegenwoordigers der overige Hee,nbsp;xen Akademieburgers , wierc dus uitgemaekt vannbsp;den Heer J. H de Ridder , (als. zullende de Barnbsp;rangue oft Aenfpraek in aller naeme doen,) vannbsp;de Tien Heeren Beftierders yan Yssum,-Rynink,nbsp;VAN Hasselt, en van Twist , uit de Beoeffenaersnbsp;der Godgeleerdheit , Bicker , ten Brink , Vermeulen , en Lauta van Aysma , uit die der Beidenbsp;Regten, Groes en.BACHiENE , uit die der Geneeskunde ; nevens de Heeren . Sas uit de Theolotnbsp;gifche , en Smits uit de Regtsgeleerde Studenten , als Vaendragers , met den reedsgenoemden

AKADEMIEVREUGDE. II9

Men zag hen , ter Antichambre opgetreden , zoo. dra de Heeren Profeflbren uit de �ehoorzaei qua-men , by den VORST toegeiaten , om, met dennbsp;nedrigflen eerbied , de innerlyke hoogagting ennbsp;ongeveinsde zugt van hun aller hart aen den Ge-liefden PRINS ERFSTADHOUDER te mogennbsp;betuigen. Tegenover zyne DOORLUCHTIGEnbsp;HO�GHEIT in een halven ring,met den Woordvoerder in 't midden , ftaende , deedt de Heernbsp;DE Ridder de volgende beknopte en gepafte Aengt;nbsp;fpraek (� t).

De Studeerende Jongelingfchap deezer Univerjiteyt^ ^eegens -welke ik tans de groote eer heb van Uwe

doorluchtige HOOGHEYD met Hoogfi-Des-felfs gewenfchte Koniji in deeze Stad als onfen teer-geliefden Erffiadhouder eerbiedigUjk te mogen felicitee-ren , is ten uiterjien verheugd over deeze [ voor ] ons lieve Vaderland zo gewenfchte omftandigheeden , ennbsp;fmeekt den ALLERHOOGSTEN vieriglijk om Zipiinbsp;allerheylrijkfie Zegeningen zo over UWE DOOR-EUCHTIGE HOOGHETDS dierbaare Perfoon \_en'Jnbsp;Vormelijke Familjeyals Regeering en hopelijk toekomende De/fendenten! UWE DOORLUCHTIGE HOOGHETDS dierbaare Gunjl en Magtige Protedlie verzoektnbsp;dezelve op het allereerbiedigji , zo voor deeze Academie in 't algemeen als voor ons elk in �t bijzonder , zullende dezelve zich ende wy ons altijd ten uiterjien be-

(� �) Stip; volgens bet Oirfprongelyk Handfchrift diet Harangue, my doof zyn We�ed. ler hand gefteld.

120 GEDAGTENIS van UTRECHTS

v�ijtigen om Hoog(l'Dezelve na waarde te fchatten end� doot ons goed gedrag te meriteeren.

Op welke Heilbiddencle Eerbiedsbetuiging en On-derdaenige Aenbevee�ng in �sVORSTEN Gunftj het aen den DOORLUCHTIGEN ERF-STEDEHOUDER , naer �sP RINGEN AengeboreneBe-leefdheit, behaegde, dit alderminzaemfl; antwoordnbsp;te geven :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ik .ben ten hoogden voldaen over de

,, Heeren. Ik zal nooit manqueeren het uiterfte � beft van deze Akademie te bevorderen, 't Zalnbsp;my ten hoogften aengenaem zyn zoo ik de Hee-'ren , dienft kan doen , indien de Heeren zichnbsp;door hun Goed Gedrag dit waerdig maken, �tnbsp;Staet my .ten uiterften wel aen , dat de Heerennbsp;de moeite genomen hebben om in de wapenennbsp;,, te komen� (6 u). Verrukt, door eene zoo overtuigende blyk van onzes VYFDEN WILLEMSnbsp;Vaderlandfch en een ieder Aenmoedigend Hart,nbsp;bogen zy zich .op liet diepfte. Temeer , daer denbsp;doorluchtige vorst , op hun eerbiedignbsp;Verzoek aldervriendelykft aennara , om het Af-lieken des Vuurwerks met zyne Hooge Tegenwoordig heit te ver�ereh , en �er vanuit de Zael-venfters , daer men hem vervijagtte , met eigenenbsp;hand het eerfte vuur wel aen te willen geven (� v')inbsp;�Tet ongemeen-blyde vergenoeging traden zy over-zulks ter Audi�ntie-Zaebuit; en zich met elkander,nbsp;jn gefchikte orde, ter afgefprokene plaetze begevennbsp;hebbende, fcheidden zy, na eenig n�odig beraed ,

A K A D E M I E V il � � G I) �. tn

om, na �t verloop van een negental tinren, met h�t geheele Lichaem der Studieliev�nden , deswegennbsp;Verftendigd , in de Gaenderyen- en �t Binnenpleinnbsp;der Hooge Schole , ten uittogt nae de Neude ennbsp;'c Vuurwerk, t� vergaderen. Ondertuflcherl fletennbsp;zich de gemelde uuren , aen de zyde der Heerertnbsp;Studenten , met oplettend naezien van alles ^ doornbsp;hen die onder de Bellierders gemagcigd waren omnbsp;opzigt te hebben , �t zy op het Vuurwerk en des�nbsp;Zelfs Affteeking , �t zy op den Tempel der Eerver-lichting en zyne Dekoratien , �t zy op de overige noodwendigheden ; f uls zynde tot dit alles bynbsp;tyds byzondere kommi[fi�n oft toeb�trouwingen on�nbsp;derling by die Heeren beraemd;) tervVyl �t geheele Heir der Akadeiriielingen elk in �t zyne dien tydnbsp;aenlei , om onder zooveele duizenden van dogen inbsp;als waerdige Bekoftigers van all� dezePrael , bynbsp;dezelve met luifler te konden verfchyn�n. -�'nbsp;Voorts: dat, (om �er dit bytedoen,) de PRINSnbsp;ERFSTADHOUDER , na de verdere verleendenbsp;Audi�nti�n, door de Heefen EDELEN plegtig af�nbsp;gehaeld als Voorzitter van de RIDDERSCHAP ,nbsp;de Staetsoverwegingen byw�onde; ter vergaderingnbsp;Van hunne Edelmogenden de GEDEPUTEERDEnbsp;STAETEN Zitting nam ; en vervolgens met vee!nbsp;luifter weder ten Duitfehen Huize begeleid wierc jnbsp;heeft men in de Openbaere Dag- en Maend-Schrif-ten gelezen. Die ook verhaalden, dat ^yne DOORLUCHTIGE HOOGHEIT^ in �t neigen van deninbsp;dag,de Aenzienlyke Wooning van den Heer PRE*quot;nbsp;SIDENT vanSTAET, doorga�ns het Bisfchops-hof genoemd j (als weleer een gedeelte zynde ge-Weefl: van �t Paleis der Stichtsche Gemyter-UCN ) met zyne Tegenwoordigheit verheugi

Q nbsp;nbsp;nbsp;��

J2S GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

de (6 a:); terwyl Hy aldaer de Wellevendfle Eer� biedenisfen der Dames van den Eerften Rang, (hiefnbsp;alstoen ter Aflembi�'e , en door de VROUWE vannbsp;den Huize , Mevrouw D�ABLAING , tot dennbsp;VORST hofFelyk geleid,) met alle heufehheit ont-fing. Maer laet ons voortgaen;

Nu zou eerlang het fpaede avond- of liever het vroege nacht-uur naderen, van dezen Zelfden Donderdag ; die, met deftig en gul vergenoegen, voor jnbsp;by, en Ha �t befchouwen van �t Luchtvefvullendnbsp;Konftvuur der Geletterde Jongelingen , zyne nognbsp;opene oogen tot over Middernacht blyhartig zounbsp;uitilrekken. Alles was hiertoe in gereedheit ennbsp;orde gebragt. De Heeren Beflierders en Geleidersnbsp;Van de Akademieburgery hadden zich bytyds in eennbsp;der Gelioorzaelen van de Hooge School vervoegd.nbsp;De Heer Algemeene Medehelper van Alphen, aennbsp;den ORANJEVORST gezonden , om te vernemen of , en wanneer , het zyner HOOGHEITnbsp;behaegde , door de Heeren Studenten ter Huizin-ge van den Hoogedelen Heer VAN RENESSEnbsp;begeleid te worden , bragt het antwoord in , datnbsp;zyne HOOGHEIT die byzondere blyk van de liefde en agting der Letteroelfenaers, tans niet vorkoor, maer in dezen voorhad , zonder plegtig-heit zich ter hem verwagtende plaetze te begeven

(6 x) De PRiNS had hier, in zyne'vroege Jeugd , (by gelegenheit, dat Hoogftdeszelfs VORSTELYKE OUDERSnbsp;Onfterifelyker Gedagtenifle , met zyne Eenige Zufter , haetnbsp;HOOGHEIT Prinses KAROLINA, Oudfte Telg van ORANJE,en federd Gemalin van den DOORLUCHTIGEN VORSTnbsp;van NASSAU-WEILBURG, te dezer Huizinge, bydoor.nbsp;trekken van Utrecht , inkeer namen,) gelyk een ieder bg.nbsp;kend is, vernacht.

AKADEMIEVREUGDE. 123

ven (6y). Ook waren de Heeren Burgermeefle* ren en Vroedfchappen , nevens de Heeren vannbsp;de Finanjiekamer , om de eere hunner Tegen-woordigheit by �t Vuurwerk verzogd , insgelyksnbsp;met voordrage van hen plegtig te mogen begeleiden. DergeJyk verzoek had men tevens aen dennbsp;Senaet der �niverfiteit gedaen. De Edele Groot-agtbaere Heeren BURGERMEESTEREN, (bynbsp;zyne HOOGHEIT ten tyde des afftekens van �cnbsp;Konftvuur zullende zyn , hadden de Akademie-jeugd voor hunne oplettendheit bedankt; doch der-zelver verzoek wel willen ter Volle Vroedfehappenbsp;inbrengen : en deze had daerop Twee Leden vannbsp;haer Edel -.Achtbaer Lichaem benoemd om hetzel*�nbsp;ve geheel te vertegenwoordigen (6z); welke*nbsp;gelyk ook de Ed. Agtb. Heeren van de Finanjie,nbsp;verkoren , zich ter voorgedragene pjaetze zondernbsp;plegtig begeleide te laten vinden, De Akademi-fche Senaet oordeelde in dezen eene te naeuwe betrekking tot het Heir hunner (^ueekelingen te hebben j om het zonder zyne HOQGLEERAERS�nbsp;in �t hart en midden van zyn beftaen , by dezenbsp;gelegenheit te laten verfchynen, Terwyl over-zuiks de Studenten , tegen agt uure befcheiden ,nbsp;zich in de Akademiegaendery en op haer Plein bevonden , om ieder zich te zyner plaetze , en onder zyne Verdeeling , in orde en gelederen te begeven , en de Vaendels afgehaeld wierden , waanbsp;ook de SENAET der STlCHTSCi^E HO�GE

SCHO-

(6 z) Zynde geweeft de Ed. Agtbaere Heeren Mr. FRAH-COIS VAN VELDHUIZEN . en Mr. BARTHOLOMEUS: DE GRUYTER, Reet van Groenewoud^.

|24 GEDAGTENIS van UTRECHTS

�SCHOLE in haere Vergaderzaal faemgekomen, eq by dezelve eenige der tieeren ProfelToren van denbsp;andere Akademi�n des V er��nden NEDERLAN DS.nbsp;Wanneer hierop , door den Adjudant-Generael.,nbsp;de me�rgenoemde Hqer van Alphen , uit naeranbsp;der Geleiders , enz. aen die li^itmuncend� By��n-Jfomft gevraegd was � of de Heeren Hoogleeraersnbsp;gereed waren om nae de Neude te gaen , en mennbsp;deswegen berigt had � fchikce zich het ge-beele Studentenheir in gelyke orde als by �c In-fiaien van zyne HOOGHEIT. Alleen met dezenbsp;luifterryke onderfcheiding , dat tans in �t midden,nbsp;der Verdeelingen , tuflchen de eerde en tweedenbsp;jiamelyk, (die met eene Bende fpelende Muzikamnbsp;ten vooraf ftonden ,) en tuflchen de derde en vierde , de Heeren Profeflbren in �t midden ontfangen,nbsp;en onder den prael der voopuitgevoerdg Vaendelsnbsp;�n �t fpelen' der tweede Bende MuziekkonRenaersnbsp;begeleid , vervolgens door de gezegde twee laetrnbsp;Re Divifi�n gedekt, wierden. DE HOOGLEE-RAERS van Utrechts Universiteit plaetftennbsp;yich in hunne gewoone orde , ook te voren vannbsp;�ns gemeld (7 a}. De Profe�bren der andere Va-d�rlandfche Akademi�n , hier tegenwoordig , waren : de Wydberoemde Heeren Dodtor JOHANtnbsp;NES HERMANNUS SCHACHT, Hoogleeraernbsp;der H. Theologie en Oudheden , midsgaders Atnbsp;Ikademie - predikant te Harderwyk ; Mr. FRHnbsp;PERICUS ADOLPHUS VAN DER MARCK,nbsp;Frofeffor in �t Openbaer Natiiurlyk enVolks-Regt tenbsp;Gi^oNiNGEN,Mr. BAVIUS VOORDA, Hoogleeraer

A K A D E M I E V R E U G D E. 125

�ran �c Kerk- en Burgerlyk - Regt te Leyden ; Dr. KAREL KOENRAED REITZ, Profeffor dernbsp;Befchaevende Wetenfchappen euReftor van �t Ve-liivvfch Gvranafium te Harderwyk, en Mr. MEINARDUS TIJDEMAN, Hoogleeraer in de Hi-Rori�n , Welfprekendheit , en Griekfche Tael opnbsp;de laeftgemelde Hooge School. De braeve Let-tertroep , dezerwyze met hun grootfte EerJrroonnbsp;nog bet gemoedigd , en als in �t hart bezield ,nbsp;iradt hierop ter Ooftdeur van �t Akademie uit , ennbsp;toog , in dezen nieuwen prael by den noordoofter-hoek der Domkerke om , de Domfteeg en kortenbsp;Jansftraet door , de Kerk- en �t Kerkhof des laetR-gemelden naems langs , tuflchen de Staetenkaraernbsp;en de Hoofdwagt h��n , ontfangende van de Militie de beleefdfte Krygseere , Akademifcherwyzenbsp;van'tvoorbytrekkendStudencenheir, door zyne Geleiders, beantwoord. Vervolgens de lange Jans-ftraet in , en die ten einde gekomen zynde , trokken zy op de Neude, en binnen den Sluitboomnbsp;des Affchutfels van �t Vuurwerk en den Tempel dernbsp;Eerverlichcing; voorts by dat Geftigt ter flinkerzy-de om , geleidende den Senaet en de Hoogleeraersnbsp;van elders die denzelven yerzelden, dus regtftreeksnbsp;in deKamers, naefl deHuizinge daer zyne HOOG-HEIT verwagt wiert gehuurd, en tot het ontfan-gen van de verzogte Heeren b�hoorlyk gereed ge-maekt. Voorts fchaerde zich het Heir der Let-terlievenden in een kring rondom het Vuurwerknbsp;en den Tempel, doch zoo dat een gedeelte vannbsp;hen , en wel de eerfte en vierde Divide , zich innbsp;twee ryen tegen over elkander van den noordernbsp;jcgang des Affchutfels totaen den Huize van TERnbsp;AA poReerden, met de Vaendels vlak voor hetzel-

Q 3 nbsp;nbsp;nbsp;�

�26 GEDAGTENIS van utrechts

ve geplaetfl:, om in dien ftand den PRINS ERF-STEDEHOUDER af te wagten (7 h). Het duurde maer weinige minuuten of die VORST quam, en tradt binnen den Sluitboom en door de gefchaer-de Studenten ten gezegden Huize, onder het daer-toe uitgezogt Muziek , by die der Beflierderennbsp;^wien deze bezorging opgedragen was) beftemd ,nbsp;op eene voegelyke verhevenheit geplaetfl: , en ternbsp;aenheffinge gewenkt. Zyne DOORLUCHTIGEnbsp;HOOGHEIT wierc door den Hoogedelen Heernbsp;RENESSE VAN TER AA, en de overige Hee-ren aldaer tegenwoordig, begeleid, en ter Boven-zaele ontfangen. Nu zouden de Konflvuuren hunne kragt vertoonen. De wyde Neude met all� hae-re gebouwen , ftellaedi�n , deuren , venfters , ennbsp;daeken , zag met duizende , ja tienduizepde, vannbsp;vrolykziende en verlangende oogen toe. De O-RANJEVORST vanuit een der Zaelvenfteren ,nbsp;door �c afzenden eener aengloe�ende Vuurduif hetnbsp;verder leven der gereedflaende Ontvonkingen ge-feind hebbende (7 c) � zag hierop , en heel U-tk-echt zag, ja tallooze getuigen uit ganfch Nederland zagen , de konftig dooreengeflingerdenbsp;Naemen van zyne HOOGHEIT , in de brandend-fpelende letters F W V. Princeps Wilhelmus.nbsp;qVintus , oft Prins Willem de Vyfde. Ver-fcheidene groote Vuurraders , Staende Zonnen ,nbsp;Vuurkaskaeden , Slingervuuren, Kokers vol Vuurs ^nbsp;ook Zwermpotten met meer ander elk om �t kon-lligfl Vuurtuig , maekten beneden nooitftilftaendenbsp;maer geduurig opvolgende verrukkingen. Vooral wiert het gezigt van des kundigen , en van alP

AKADEMIEVRE�GDE. 127

wat oogen had, getrokken door vlugten op vlug-ten van allesovertrefFende en nae de fterren als *t ware fnellende Vuurpjden, welke de lucht met vli�^

� gende zwermers, we�rlichtende luchtballen, knappend brandfel , fchitterend gloeifel, ller-verbeel* dend lichtfel, vuurregens, en waerni�e niet al, zon-der ophouden vulden (7 d). Maer een wonderge-lukkend en zoo geheten Chineesvuur bedroog eenenbsp;menigte zoo niet de meefte der oogen van denbsp;Aenfchouwers , en gaf door een dubbel agttal vannbsp;tegelyk ontftokene , en met , ja boven , de koepel des Tempels rooijende, Vuurfonteinen, eenen

ontzettenden fchyn , als of dat geheele Pragtige Gefhigt met all� zyn Konfttafreelen ter ligterlaeijenbsp;in den brand geftokeh , en �er het grootll verliesnbsp;der Ichoone Zinnebeelden te wagten , was. Mennbsp;vondt zich gelukkig na wat verwyls bedrogen , alsnbsp;nu dat vuur zyne werking gedaen had j want denbsp;I�empel flond verlicht. Te weten onder begunfti-ging van dien fchynbrand ontdekte men de overkleedde Saffinetten , en de vanagter brandendenbsp;Lampen, gezwindelyk ontftoken, deeden we�r all�nbsp;de konftfchildering op �t luifterrykfie zien. Mennbsp;eindigde met eenige Moordflagen , geiyk men hetnbsp;noemt; en met ander gewoon flottuig, �t welk zeggen wilde dat het Konllvuur zynen Vereerders en

(7 d) De Konftige Vuurwerker Jan van Sufdekdoep, des gevraegd, heeft my gemeld, dat �er niet minder dan tvoee.nbsp;honderd Vuurpylen door hem geraaekt en afgeftoken zyn.nbsp;weten honderd halfponders , vyftig ponders , vierentwintignbsp;andei'halfponders , en zesentwintig tweeponders. Zy haddennbsp;alle inderdaed zulkeene heerlyke uitwerking, dat zyne Konftnbsp;de aenpryzing , by elk die ze begeert , niet flegts in dezenbsp;fiad, maer door heel ons Land, verdient. De wooning vannbsp;den anderen Vuurwerker heb ik niet konnen opfporen.

128 GEDAGTENIS van UtRECEiT?

Aenfchouwers voor hun genoegen en goedkeureri-de verwondering dankte. De hier tuffchen gevoeg* dePlaec, bedoek wel een algemeen, maer tegelyknbsp;een merkelyk uitvoeriger denkbeeld, dan ons doornbsp;den Pollryder wegens deze luifterryke vertooningnbsp;befteld wiett , voor k oog van onze Landgenoo-cen te brengen. Zoo uicllekepd gelukte all� detennbsp;Vuurprael naer wenfch , dat zyne DOORLUCHTIGE HOOGHEIT zelf, in k weder uitgaen ,nbsp;door de rygen der Heeren Studenten tredende ,nbsp;den Geleiders zyn genoegen deswegen zeer min-zaem te kennen gaf (7 e). De onbenevelde hemeinbsp;en fehdone nacht hielpen niet weinig tot het hel-derfchitteren der Konftvuufen , en onderfteundennbsp;aller Aenwezenden hoogft genoegen : k welk doornbsp;geen het geringde ongeluk , ondanks a�� den toe-vloed en de opgeproptheit der menigte , geftoordnbsp;wiert. De aenzienelyke pen, die weleer de Plegtig-heitder Inwyding van de Hooge School teHAtLE innbsp;KEURBRANDENBURG befchreef (7 �) , vondtnbsp;le regt eene zonderlinge vermeerdering Van �t genoegen daerin , dat het, by de heerlyke Plegtig.nbsp;heit waerme� zulks gefchiedde , den ganfchen nachtnbsp;geregend hebbende , gelyk het zyn Hoogedele uit�nbsp;drukte, des morg�ns tot het vertoonen van den groot-llen Akademieprael Jchoon weer maekte (7 g) ; maer

(7 �) Teweten, de Hooged. Heer DE BESSER , Hofraed en Inleider der Ambafladeurs te Berlyn, die dat fchoone Stuk-jein�t Hoogdultfch befchreef. Ik heb �er maer eene Vertalingnbsp;in �t Franfch van , gemaekt door den Heer P�udent dbnbsp;i.AFAYOLLE,te Amfterdam by H, Desbordes in Groot Quarto I�95- gedrukt

(7 g) � Le temps qui durant cette m�me F�ce a toujour* � �t� propre, ayant fuivant ce vers de Virgile , no'Se

iiier ter ftede, eh te dezer uure , was de nacht eri lucht, zoo wel als de dag en�t iicht,jagenoegzaeninbsp;air de tyd dat zyne HOOGHEIT in Utrecht tegenwoordig was, Zeergunftig en aengenaem tot alle�nbsp;wat men ter betuiging van innerlyke hoogagtingenbsp;voor den PRINS te werk ftelde. Nu ging varinbsp;langerhand elk zyn�s weegs; De Vaendels van �tnbsp;Studielievend Heir wierden te hunner bewaerplaetzdnbsp;gebragt. Maer op de Neude bleef de Illuminatie-^nbsp;Tempel nog met zyn�n luifter Voor de o�gen pralen^nbsp;en met zyn Muziek de ooren verlustigen. Tervvyl hetnbsp;Gel eerdheitbeyverend Gezelfchap nog eenigen tydjnbsp;faemen bleef, drinkende, naer zyne vooraf beraerhd�nbsp;Wet van MatigHeit en Welgeregeldheit j op d�nbsp;Hooge Gezondheden vari den VORST eri van all�nbsp;wat Aenzienlyk in Hoogheit was. Totdat men on�nbsp;derling in gullen vrede en vol genoegen fcheid-de (7 g): om by het klimmend licht van den Vry�nbsp;dag, zyne HOOGHEIT ten Dom teinogen begeleiden, tef Aenho�ringe Van de Openbaere �erbe.nbsp;tuigingenen Heilwenfchen der Akademie, die zynbsp;aenen over zyn Vorftelykeri Perfoonen�t aenvaer-den zyner verhevene Waerdigheden ,� ftondt uitte-boezemen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Het doeh vrin die �pepbaere E�rrederi was de Wenfch hunner EDELMOGENDEN, en alzoonbsp;beflo�tenby de VROEDSCHAPPEN als Bezorgers

tin il fait beau,) r�pandu jufques a la findu jour fa clart� ,, fur l�ouvrage qu�on avoit entrepris. Dit zegt de gemeldenbsp;^ in �t Franfch vertaelde i�e/ation �fc-, oft Befchryvin^ de�nbsp;i�legtigheden , enz. pag. 28. De zin is hierboven uitg^nbsp;drukt.

130 GEDAGTENIS van UTRECHTS

der Hooge Schole. Des had de Akademieraed zulks aen den Oudften Profeflbr in de Welfpre-kendheic en Hiflori�n , de Heer Doktor Johan Fre-DRlK Reitz , opgedragen. Terwyl een dag of drienbsp;voorhe�n , tot het bywoonen van dien Plegtigennbsp;Handel,alle luiden van Aenzien en Letteren, in-zonderheit de Studeerende Jongelingen , ter Dom-kerke, tegen Vrydag voofiniddag den ii. July ge-noodigd waren, door het Programma, gelyk mennbsp;�t noemt, dat�s�tVooraf�kenpisg^.�vencl en Uiinoo-digend Verzoekfchrift der Akademi�.- Hierin fpraknbsp;de Rektor Magnificus dezerwyze, zoo als ik zynnbsp;fchoon Romeinfch met onbezoedeld Nederlandfchnbsp;poog overtefchryven : �DAT DEZE HANDELnbsp;� GEZEGEND, GELUKKIG, EN UIT DENnbsp;HOOGEN BEGUNSTIGD ZY ! Franciscusnbsp;j-, B�rmann�s , Franciscuszoon, en Kleenzoonnbsp;VAN Franciscus , tans Bestierder van de U-� TRECHTSCHE Hooge School, wenfcht aen deLe-� zers van allen Stand en Rang veel Heils! Nadiennbsp;3,, de Hooggeboren en Doorluchtige Prins WIL-� LEM DE VYFDE, Oranje�s en Nassau�snbsp;Vorst,'s VereenigdenNederlands Erfstadhouder en Oppergebieder van heure Land- ennbsp;Zee - Magt ,de Vader, de Liefderde Wenjcb vannbsp;'t Vaderland , nu onlangs ,� door de, zonderlingenbsp;� Voorzienigheit van den Hoogftweldaedigennbsp;,, GOD, den Meerderjaerigen Leeftyd bereiktnbsp;,, heeft,en daerenboven tans,onder de ongemeenenbsp;blydfchap en toejuiching van alle Welgezinden,nbsp;� plegtig gehuldigd is ter behoorlyke en wettigenbsp;y, Bezitting van�t gemelde Hoog Bewind des Landsnbsp;van Utrecht; zoo heeft, (om a�n de Begeerte:nbsp;van de Edele en Mogende Heeren STAETENnbsp;des Utrechtfchen- Volks, en aen �c Befl�it van

hunne

A K A D E M I E V R E y G D E. 131

hunne Edele en Grootagtbaere de BURGER� � MEESTEREN en RAEDEN dezer Siai, alsnbsp;� Bezorgers der Hojge Schoie, blymoedig te vol-,, doen ,)de Agtbaerc Senaet der Utrechtfche Aka�nbsp;� demie aen den WyUvermaerden en Hooggeleer-,, den Man Johan Fu^drik Reitz, Geneeskun-� dige , Hooglefraer in de Wellprekendheit ennbsp;� Hiftori�n,met eenpaerigheit van Remmen, denbsp;� poft opgedragen, om opentlyk den alderwaerdigTnbsp;,, Ren Prince, wegens deze ho.ogfte Eertflaecen, innbsp;� naem der Hooge Schoie, geluk te wenfdien,nbsp;� en van harten te bidden, dat zulks ten roem vaanbsp;� �t AENBIDDELYK OPPERWEZEN, en toenbsp;� heil des Vadedands en der Kerke, mogegedyen,nbsp;� met byget^oegde Betuiging van haere zeer groo-,, te Blydfchap die ook aller vreugde is. En zalhynbsp;� dezen Pligt, onder Begunftiging van den ON�nbsp;� EINDIG* GOEDEN EN ALGROOTENnbsp;� GOD , en met Toeftemming van den Door-� luchtigen VORST, uitvoerenin eeneEere-Rede,nbsp;� ter Hoofdkerke van deze Stad , op aenftaendennbsp;� Vrydag den ii. July in �t voormiddaguur. Wes-� halven, ik alle Lieden van Rang en Geleerdheit,nbsp;� en vooral de zeer uitgelez^ne Burgers dezer A.nbsp;� kaderaie, verzoek, dien Plegtigen Handel metnbsp;� den groofReo toeloop teyer�eren h). � Die

(7 �t Latyn heeft dezen val:,, Q.B. F. F. S. Francis., � c�s B�rm ANNUS Fr. Fil. Fr. Nep. Academiae Trajectinaenbsp;,, Rector om�ir loei atque ordinis Leamp;^ribus S.P.D. Quuvanbsp;� Celfiflimus ac SerenilTunus. WILHELMUS V. Arausionisnbsp;� ET Nassaviae Princeps, Herei�itarius todus Foederati Be[.

� amp;c. amp;c. Patri.aePater, Amor, et Desiderium, per fin-� gularem Dei Benifniffimi Provid�ndam juftain aetatem nu-� per adimpleverit,nunc auteinadTrajeiilinaeRegionis Piaor

uitnoodiging had een meer dan gewoon gevolg: dus zouden alle de Gehoorzaeleii der Akademie, en alle denbsp;^aertoebetrekkelyke Gebouwen, niet in ftaet ge-weeft zyn , om den �ngemeenen pevloed te ont-iangen. De Domkerk was des, uit voorziening vannbsp;zulks, tot alles, (g�lyk zy' meermael haere gevvydenbsp;ruimte aen deUniverfiteitleende,)plegtiggefchikt.nbsp;pe oyerhemelde Zetel van zyne HOOGHEIT,en hetnbsp;daeraenverknogteEergeftoeke der STAETEN, wasnbsp;�p eene deftige wyze g�jierd: zoo ook de Agtbaerenbsp;SankderVROEDSCHAPPEN. Die der Professo-REN,daervoprftaende, diende riu, nevens de daeraen-'nbsp;verbondene zitpla,etzen, voor de Predikanten. Hetnbsp;gewoon Gefloelte van deze en dat d�r �uderiingennbsp;d:orid nu gereed voor den Akademischen SENAET.nbsp;Het Doophek en de Stoelen waren alle opgeruimd.

' , . ,.

feduram rite amp; legitime capeffendam, ingenti Bonorum j, omnium gaudio amp; adplaufu folemniter inaugurafus fit ,nbsp;� Illustrium ac Praepotektium Populi Trajectini OR-,, DINUM Defideno, riec non NobiLissimorcm amp; Amplism-� MORUMhujus urbis CONSULUM amp; SENAT�RUM , Aca�nbsp;,, demiae C�RATORUM Decreto, lubentilpme fatisfacbarus Am-,, pliflimus Academiae TRAjRCTruTAESEisATus Supremos hosnbsp;� hon'o'res Digntfljmo PRINCIPI coram gfatulahdij utqueianbsp;� ADORANDl N�MINiS gIoriam,amp; Patriae Ecclemae-

tiam omnium maximain public� teflandi Provihciam confen-� tientibus fuftragiis mandavit Viro Celeberrim� amp; Eruditil�-� nio JoANNt Friderico REiTzio'Eled. Dodori', Eloquentia� � amp; Hiitoriarum ProfeiTori; qui hoe Officium, Favente DE�,nbsp;,, TER OPTIMO ffilAXIMO, amp; annuente Aug�stissimonbsp;� PRINCIPE Pan�gyrica Pratione' exequetur in primario hu-� jus urBis Templo, proximo die Veneris, qui erit xi Julii,nbsp;,, hora. . . Ad hunc igitu'r folemneta Adum maxima frequen-y, tia celebrandi eujusvis Dignitatis atqu� Eruditioni� ViroSjnbsp;,, amp; inprimis lediffimos hujus Academiae Gives invito �,

A K A D E M I E V R E U G D E. 135

4e Dames Rang en deftig Fatfoen gemaekt; zynde ter toelatinge daarvan bezegelde kaartjesnbsp;uitgedeeld. De Predikftoel was tot de Katheder dernbsp;Ho�ge Schoie als �t ware vervormd, en met eennbsp;fchuin-vooruit, ten gronde toe, afhangend tapyCnbsp;gegierd. Niet ver van dezelve, voor der Dom-heeren Bank,hadden hunne �del-Agtbaere, de Hee-ren vandeFinangie, een zeer bequaeme en ge�erdenbsp;Standplaats voor het heir der Studeerende Jongelingen, doen affchutten en gereed maaken (71). �pnbsp;het Orchefl van �t Orgel en elders plaetften zich d�nbsp;kunllrykile Muzikanten, rnet alderlei vreugd-wek-kend en oorftreelend Blaas-Slag- en Stryk-Tuig.nbsp;Met een woord , alles was bereid ten Plegtigennbsp;Gehoore van de Opentlyke Eerbiedsbetuigingen ennbsp;Heihvenfchen, die Utkechi s Algememeene Zetelnbsp;van Geleerde Wetenfchappen tans aen den Door-luchdgen ERFSTEDEHOUDER , ftaetelyk ennbsp;hartgrondig, in de Hoogefchoolfpraek zou doen.

Tegen half negen uure quam de Letterlievende Jeugd in de Akademie Gaenderyen by��n. Ter-ftond wiert de Heer van Axphen, in zyne Hoeda-nigheit, afgezonden, om te v�rneraen of, en wan.nbsp;neer, h�t zyner HOOGHEIT behaegde ter Dom-kerke door de gereedftaende LetteroefFenaers be-geleid te worden. De PRINS, (gewoon vhjeg opnbsp;te zyn, en hebbende reeds in den morgenftond doornbsp;een of twee Heeren van zyn Gevolg verzeld, na denbsp;helft der yierlyke beplante Stads wallen langs gegaen ^nbsp;en ter poor te uicgetreden te zyn, deoyerlurtryke Ma-liebaen, te w�erzyde met drie hooggetopte lommer.nbsp;Jaenen gezoomd, naeuwkeurig bezien en omgewan.nbsp;deld,) bellemde het uur van elven. Onderwyl ver-

^34 GEPAGTENIS van UTRECHTS

gaderden de Heeren Profcfforen met hunne Plegt* gewaeden bekleed, in de Senaetzael. Ali�wat geleerde ooren had , en duizende andere, door zugCnbsp;voor ORANJE�S VORST, en uit begeerte vandenbsp;Prael te z^en, vloeiden ten Dom in ; aen de deurennbsp;van welke tydig Wagten gefield waren,om geenenbsp;andere als Ordentelyke Lieden in te laten, HeCnbsp;Choor dier Kerk, (daer de Ingewanden derKeizerennbsp;Koenraeo de Twfde, en Hendrik de Fyfde,ruS'nbsp;ten (ykj.eii daer men, behalven meer ander blyksnbsp;'van Kerkelyke Oudheit, in fleen de wedde hieuw,nbsp;welke de Koordienaers voor elke verrigting, tennbsp;tyde der Bisfchoppen, trokken,) zag zyn Amphi-theatersgelykende of trapswys-opgaende Bank,hiernbsp;tans als ik zei opgeregt, met het wellevendflen def-tigft Vrouvyentimmer gegierd; daer onder diezugtnbsp;voor, en, kunde van geleerde Studi�n hadden. Denbsp;ruimte , en de buik der Kerke, ftondt, buiten hetnbsp;afgefchotene, vol van in-en uit-heemfche Heerennbsp;en deftige Burgers: alle bedoelende, om,zoo nietnbsp;hun oor, ten minflen hunne oogen, te voldoen. De Zetels van de Schilden �s Lands, en dePlaetfen welkenbsp;nu dienen zouden voor hen die aen den HEERE desnbsp;Hemels en der Aerde doen gedenken, vulden zichnbsp;gaende weg. Inmiddels was de Studeerende Jeugdnbsp;nitgetogen in hacre gewoon^ orde, met de Vaen-

(7 fc) Men zag en.ziel deze nog inde Vloerfteenen, enz. gehouwen, en van volgende tael: c]Cta lt;toncai)f 3n)p.

/ dat�s: De Ingewanden van Keizer Koenmei den Tweeden, In 't jaer 1039- [overleden.'] En CJCtUnbsp;lt;Puinti ^mp.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oft de Ingewanden van Keizer

Hendrik den Pyfden, overleden [te tJtrecht] H.U25. Zie de Befcbryving der Stadt Utrecht door den Weled. Heetnbsp;BlohdeeLjA. 1757. uitgegeven, bladz. 322.

AKADEMIEVREUGDE. 135

dels en �t Muziek, ter Ooflerdeure uit, den Ne-dergang ten Nieuwen Gragte of Maertensdammeaf, de Runnebaen langs, de Hamburgerftraet in, en doornbsp;de Gorcftraec ten Duitfchen Huize: hier fchaer-den zy hun leger in den Tuin tot twee Ryen ; t.'rwylnbsp;zy, twee Koetfen met Vorftelyk Gevolg doorgelaten hebbende i zich in Gelederen fchikren, envoornbsp;deKoets van den PRINS ERFSl'EDEHOUDER,nbsp;(door de H eren BURGERMEESTEREN, in dennbsp;naem derEd. Agtb. Vroedschappen, als K�rato-REN van de tlooge Schole , afgehaeld en ver-zeld,) onmiddelyk uit,en den evengem.Jden wegnbsp;langs, togen, totaen de gezegde Ooftdeur van denbsp;Domkerk; alwaer zy zich ,op nieuw in twee Ry�nnbsp;fchaerden , en zyhe DOORLUCHl IGE HOOG-HEIT, door hunne Geleiders en de Vaandels,-bynbsp;�t inryden de fchuldige Eergroete gaven. Aen dezenbsp;Deur nad zich nu de AkademifcheSenaet,dat �s alle de ProfeiToren van Utrechts �mverfiteic, in-middels vervoegd; en wiert �er de VORST doornbsp;den Rektor Magnificus, uit naem aller Hoog.nbsp;leeraeren, ontfangen , en door dat Wydvermaerdenbsp;Lichaem nae zynen ov.erhemelden Zetel geleidt.nbsp;De ftoet wiert door de Heeren Studenten gevolgd:nbsp;en ais nu de PRliSS te zynen Eer/loei gekomen was^nbsp;trokken zy in het deftig Perk voor hen gefehiktjnbsp;terwyi zich de Proftfldren te wederzyde van dennbsp;Hoogen Leerkanl�) plaetften (7/). Eendekonftig-fte Muziek verluRigde onder du alles hart en ooren.nbsp;Maer welkeen heerlik halfrond befehouwden hierdenbsp;�ogenl De ERFSTEDEHOUDER en de Drienbsp;Leden van den EDELMOGENDEN STICHT-SCHEN STAET, metdeiieereh van ORANJES

230 GEDAGTENIS vAii UTRECHTS

Luifterryk Gevolg, kroonden de regterhand; de Edele Grootagtbaere MAGISTRAET van U�nbsp;TRECHT de flinkerzyde. Voor deze, of onder h�tnbsp;oog derzelve, waren ontelbaere Perfoonen , die ofnbsp;in �t Kerkelyke of in �t Burgerlyke h��nnePoften ennbsp;Waerdigheden hadden. Het midden ftondt vervuld,nbsp;�n de pylaers waren omgeven , met eene deftigenbsp;mengeling van Geleerde Hoofden of welgezindenbsp;Burgerharten. Ook zag men �er weet- en luifter -graege Vrouwen en Dochters, aen de zyden vanennbsp;Voor heure Mannen, of Vaders, Broeders, en Begeleiders, met behoorJyke zedigheic, ftaen en toezien;nbsp;De Redenaer tradt uit het midden zyner Hooggeleerde Amptgenoten op; welke zich nu te weder-zyde van den toegeruften Kerk - Katheder in hunnenbsp;Toga�s te nedergezet hadden. Vanhier wenddeziclinbsp;�sProfelTors mannelykgezigt, met de nogzwygendenbsp;en eerbiedige houding der Welzeggenden teneenennbsp;en anderen kante,en voor zich heen over de hoofden der duizenden, welke men in �t midden zoowelnbsp;als te wederzyde van de Domsruimte had, totaennbsp;het Choor der Ge�erdfte Matroonen, der Aenzie �nbsp;nelykfte Jonkvrouwen , der Wellevendfte Dames,nbsp;en der Deftigfte Vrouwen, op de voorhe�ngemeldenbsp;Amphitheather-Banken gezeten. De Tyd wasdaer;nbsp;en de varx kunde en jaeren gryze Hoogleeraer begon ,�nbsp;met een kragtvan deftigfpreken, en inde zindelyk-fte tael van Latiiim , alsof hy zvne jeugd- op 't ge-zigt van ORANJE-NASSAU�S VORST enzulk-een Kerk vol Liefhebbers van Nederlands ERF-STEDEHOUDER , vernieuwde, hy begon, zegnbsp;jk, (terwyl alles op �t openen zyner lippen luifter-fcherp ftilzweeg,) met de Algemeene Blydfchap'nbsp;die tans �n Stad, en Land, en ail��s Lands Ingezetenen, bezielde, De betamelykheic van welk juichend

A K A D E M 1 E V R E U G D E. 137

chcnd Genoegen, de Redenaer, na eenekorte uitbeelding dier Vreugde (yfn), en na verklaring van den toelegzynerRede jinecdrieonlochenbaercgronden, op het klaerfte en klernroendU, ftaefde. Hiertoe nu zullende overgaen , en door beknoptheicnbsp;willende verhoeden , dat hy den Vorft verveeldeennbsp;inbreuk op �c algenieene welzyn deedt, betuigde denbsp;Redenaer zyne verlegenheic-: want, fcnoon bynanbsp;eene halve eeuw indendienft, zoo vandeTriviaelenbsp;Scholen, als van de Akademie, geileten hebbende, eiinbsp;dus fchynende, als een Oud Schermer, avenam ti-mere dudtm didichfe, �voorlang het dugten voor �tnbsp;� flryden afgeleerd te hebben�, vreesde hy des-nietcegenflaende tans, door cekortfchieting in krag-ten , geene al te gelukkige vertooning te zullennbsp;maken. Dan, bewuffc dat ORANJES VORSTnbsp;natuurlykeklaerheic boven woordenpragc beminde,;nbsp;en wysfelyk in zyn hart het doen veragtce vaudi�nbsp;Keizers v/elke, inh�t Wetboek van Justiniaen, gebieden hun Eeuwigen Roem te aenbidden, fcheptgnbsp;hy moed, en quam onder het eik begunftigend gelaetnbsp;van onzen VYf'DEN WILLEM ter zacke n.) �nbsp;Wat des den eerflen grond van onze zeer billykenbsp;vreugde, het STADHOUDERSCHAP , aengaet:nbsp;Een vermengd Staetsbellier, { daer�ef-onder de zon

(jm) Refpice ohfecra, (zei de ProfefTor tot di-n Prins,) i^uanto atnore, quanta fludio, qiiatn conjunBis vohnitatibus ,una~nbsp;7iimique confenfu. TE accipiant fummi pariter infimi. Eccenbsp;laetanmr omnss Ordines: gaiidet Ecclsfia:' exfukat Academia;nbsp;triumpbat artium liberaliumjiudiis confecratajuventus: tnpudiatnbsp;papulus. Solemnis bujus dici fejUvitatetn , variis quUibet bUar%~nbsp;iatis ftgnis, certatim concelebrant; quin df ipfi parietes naflr.inbsp;fiBI gratulari gejliunt: Zie de Panegyricu^ zelve in Folio,' .nbsp;pag. 3. En haere Overzetting in Quarto, bladz. 2.

niets is in allen epzigte vry van mangel en geheel vol-maekt(ie),) een Vermengd Reftier, (gelyk men �t heet) vvaerin de koftelyke Vryheit nogc benadeeld nogt misbruikt word, waerin de Raedsbeilui-ten door veeien niet te dralende, dooreenen niet tenbsp;verhaeft, 'Zyn, hieldt de Hoogleeraer Reitz , fze-kerlyk met believen derRegeering.Kundigen,jdenbsp;Befte voor een Vry Volk. Zulkeen Staetsbeftier isnbsp;dat van Nederland ; daer wy in onze dagen, eenennbsp;Handhaver van�t gemelde evenwigt verkregen hebben , door �c veftigen van 't ERFSTEDEHOU-DERSCHAP; waeromtrent LANDS VADERSnbsp;verklaerden, dat zieh ons G�meehebeft beftendigftnbsp;ftaende hieldt, opdenzelfden voet daer het by zy-neneerften ftand op gefteidwiert, dat �s met eennbsp;Uitmuntend Hoofd uit d�n Huize van NassA�-Oran-JE. � Een Huis, door zoo veele helderfchynende deugden, doorzoO veele voortieffelykuitgevoerde dae-den, door zooveel arbeids en gevaefs voor �t Vaderland ondergaen,alom vermaerd;dat hy, zegtnbsp;de Heer ReitZ , de ondankbaerfte aller fterve-lingen moetzyn,diehetnieterkendt,en �t quaed-� aertigft fchepfel, die het durft lochenen (7p).�nbsp;De uitkomft zeker! heeft de verklaring van �snbsp;LANDS VADEREN altoos bekragtigd; en nognbsp;jongft in den tyd toen �s PRINCEN Doorluchtigenbsp;VADER, Plo�gftloffelyker Gedagtenifle^ verheven

(yp) Ex eaclem . . . domo,tot virtutibiis confpicua,tot rehur praeclare gejiis, tot laborihus ac.periculis pro Patria fufceptis in-figin, ut mortaliim fit ingratijfimus , qui non adgnojcat, malitiofis-jimtis qui negare audeat. 'Panegyr. Reitzii, pag. 9. Vergelyk'nbsp;ook Je Vertaling dier Lofrede door de nette pen van onzennbsp;Stadgenoot de Heer van Eeldjj , bladz. 6 �n 7.

AKADEMIEVREUGDE.

wiert. Aenflonds, gelyk wy alle weten, wierden de zaeken gelukkig van gedaente veranderd, en onze Vaderlyke Erfgrond hielde op blootgefteld te zynnbsp;voor de belediging en veragting der Uitlanders.nbsp;Die hoogftdienllig STADHOUDERSCHAP is on-dertusfehen zoo zeer zwaerwigtig,datraen �er, omnbsp;zulkeen lafl te dragen toe geboren, om het doorkundig en voorzigcig tebekleeden toe opgevoed,ennbsp;van langer hand gewend moet zyn, om zooveel taeinbsp;gedulds te oefFenen,als er aen vaft is, Hoe groeitnbsp;die moeite door de menigte overvallende aenloopersnbsp;en verzoekers om eerampten. Welkeenzelfbedwangnbsp;en toezigt ook, word�er niet geduurig in zoo hoognbsp;een Staet vereifcht, om toch in den levenswandelnbsp;geen mistred te begaen, als die, met fcherpziendenbsp;oogen befchoLiwd, vergroot, en misduidt, of onzalig gevolgd, word(7^). Alle die zwarighedennbsp;fchrikken geenen grootmoedigen VORST af, dienbsp;weldoensgewoonte in zynen aert veranderd heeft,nbsp;en die bedenkt van de HEMELSCHE VOOR*nbsp;ZIENIGHKIT gefield te zyn om veeler duizendennbsp;geluk te bevorderen, en cujas fortiina nihil hahetnbsp;majus quam ut pojjit ^nec natiira melius , quam ut veli^nbsp;prodejj� quam plurimis ^ diens geluk niets grootersnbsp;� heeft dan demagt, wiens aerc niets edelers heeftnbsp;� dan de wij, om aenzoo veeJen als �tmogelykis,

(7�) Ziet hier de eigene woorden desRedenaers: himaxi^. ma enim fortuna minima ejl Hcentia �, qui in exceljo aetatemagunt^nbsp;eorum fa�a cunUi mortales explorant: leve aliqiiod di�umnbsp;fa�umve^ pro crimine reputatur, tantoque majors, quo major baquot;nbsp;hetur qui delinquit, aut in hnitationis exemplum cunBa trabuu'nbsp;tur. Panegyr. pag. ii. en de Vertaling bladz. 8,

140 GEDAGTEJNTIS van UTRECHTS hebbende, als een eerfte grond van beftendige blyd-fchap, ging de Profeflor over toe eenen tweeden 5nbsp;namelyk de Gewenfchte TOESTAND der TEGENWOORDIGE TYDEN van Ruil en Vrede.nbsp;De Bedaerdheit van,lucht en zee is, na�c wykennbsp;van �tonftuimig bulderen des Onweers, des te aen-genaemer , en geeft den Zeeman nieuwe vreugdenbsp;by het lierftellen van zynen moed. Dus doen ooknbsp;onze dagen aen all� de Inwoonders van ons Geweft,nbsp;wanneer men deze helderfchynende en bedaerde metnbsp;de vorige donkere en vreeswekkende vergelykt.nbsp;De Lofredenaer meldt uit �s Lands Gedenkboekennbsp;tvvee Tydpunten, dat �s gelyke Eeuwjaeren, waernbsp;tegen hy, (met toevoeging van �t XL Vllftejaer onzesnbsp;loopenden honderdtals,) den tegenwoordigenTwaelf-maendigen Zonnekreits van MDCCLXVI. houdt.nbsp;De jaeren vyftienhonderdzes�nzestig en zestienhon-derdzes�nzestig waren zoo gelukkig niet, als de gezegende faeizoenen die wy beleven, in �t eerftgemel-de jaerMDLXVl, wiert Prins WILLEMDE EER-STE , (nimqmm Jine vencratione neminandus (yr)�,nbsp;,, naem dien men nimmermeer als met ongeveins-� de hoogagcing behoort te noemen�,) genooddruktnbsp;den Gewetensdwang met het Hof van Brussel tenbsp;ontwyken , en zyne Liefde ter iierftelling van onzer Vaderen Vryheit en Voorregten tot betere gelegenheden te fparen. �s Lands Edelen, met LO-DE^YK van NASSAU en HENDRIK van BRE-DER�ODE aen �t hoofd, fpilden ook in dat jaernbsp;het eenigft overfchot van all� hun pogen; gevendenbsp;aen de Landvoogdeffe MARGREETE, Parma�snbsp;Hertoginne, het weemoedig Smeekfchrift over, dat,nbsp;met de traenen en zugten van ontelbaere Landzae-

ten gefchreven , vio�entormn ediBomm lenimen ebeu fruflra! orahat,, leniging van de delknellende bloed-,, plakkaecen , helaes vrugteioos ! verzogt �, Hecnbsp;jaerMDCLXVI. aenvaerde wel de Opvoeding vannbsp;WILLICM DEN DERDEN, maer floot hem tevens uit van alle Oppergebied en Bewind over denbsp;Krygsmagt. Scheen dat niet, (vroeg de rondborfligenbsp;Redenaer,) �naer luid des ouden zegwoords , metnbsp;de eene hand brood aenbieden, en in de anderenbsp;fteenen dragen (7O? Voorts wilde de Hoogleeraernbsp;(die gewis bedagt in naem der Akademie te Ipre-ken,) wel met den mantel desftilzwygens hecAVm-�Voig �dlkt bedekken, indien' men hem niet als af- �nbsp;gedwongen had , hetzelve te noemen , om des tenbsp;kragtiger onze gewenfchte tyden te doen doorftrae-len, die, in plaets van �t altoosduurend vernietigennbsp;der Stadhouderlyke Regeering,dac Hoog Bewind aennbsp;quot;c Huisvan ORANJE-NASSAU in de afkomelin-gen van VORST WILLEM KAREL HENRIKnbsp;ERISO erfFelyk maekten.. Dat bragt den Redevoerder natuurlykerwyze tot het jaer MDCCXLVII. ennbsp;de Verheffing van wylenden DOORLUCHTIGENnbsp;VADER onzes Tegenwoordigen ERFSTEDE-HOUDERS. Deze gefchiedde, als ons nog heugt,nbsp;by naere dagen van vyandlyken inval en innerlyk�nbsp;gemoedsgifting: welke zich terftond aldergelukkigffcnbsp;in tyden van uit- en inwendige Vrede en Ruft her-fchiepen. Maerzyne tans verhevene HOOGHEIT,nbsp;in �t Vredejaer geboren, en dus, naer oudgewyden

(yt) Ouid autem hoe erat alhui ,quam quod olim dicebatur, aU tera. manu ponem ojientare ^ altera lapidem ferre^ Panegyr, pag.nbsp;J5. Of ons LandSf^tzegde ; ^ deerne band vuur en inde an-dpe vua:er\i:ragen , ee kragt van dat Lntynich Spreeswooidnbsp;uud ukt, is by my, beiiaudens beter oordeel, wat beden-ktiyk.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S3

fpreektrant, een ZOON DES VREDES te noemen, in aenhoudende Tyden van Welfland en Ruft opgevoed, vat zyn ErffeJyk Bewind o.pin de bedaerdftenbsp;en heuchelykfte omftandigheden van Zaeken. � Wynbsp;,, genieten het alderwenfchelykfte goed van dennbsp;,, rykzaligen Vrede j het jaer merktekent zidi nietnbsp;door onvergoedbaeren ramp; geene Watervloeden braken onze dyken; de Veepeft houdt eindelyknbsp;op;; on?� akkers en fruichooven beloven veel: wynbsp;erkennen telkens , wy verheerlyken den Zegennbsp;des Weldaedigen OPPERWEZENS (ju).�nbsp;[^�Rn,(wiJ er de ProfeiTor ongetwyffeld bygedaennbsp;� hebtjen,) �hoe regtmaetig is dan onze blydfchapnbsp;� over �taenvaerden van�s VORS TEN Erfftadhou-

Punt zyner Redevoering over; teweten tot de GE-, AERTHEIT van den PRINS, als een alles toehae-lendbewys voor de wettiging van deze onze Vreugde. Die verftand, deugd, en grootheid van ziel ennbsp;ftaet bezitten in hunne tegenwoordigheit te roemennbsp;(al is�t louter om elk te toonen , dat�er overvloedigenbsp;reden is om van hun bewind het heilrykfte te wag-ten,) zou konnen mishagen, en onder verdenkingnbsp;vallen. Maer zyne DOORLUCHTIGE HOOG-HEIl' gedoogde wel eens te zitten voor een Schilder of Beeldhouwer, die de uiterlyke trekken van,nbsp;zyn.Gelaet fchetft:e;en gillen konftlievende Vader-

(7�) Optatifflmo fruimtir (zoo luidt de fchoone Tael der Gelcerdheit van den Hooglceraer Knnz) aurea pacis bone:nbsp;nulla irreparabili calamita';e publics tnjignis ejl annus: nonnbsp;exundantium aquarum aggcres perrupit: cejjavit tandem in pecuinbsp;nojirimi tamdiu grajjatii lues,: uberfinfpondeiitlaeta fegetes mes-jhn : divitemfniBuum capiam pomaria: quare itenm adgnojcamitsnbsp;debitisque laudibus ceiebramus adorandi Nuniinis henignitate�tt,

Janders gaf dit nieuwe ftof van genoegenhet zo� des,hoopte deRedenaer, �s VORSTEN Zedigheicnbsp;niet hinderen , dat zyne Eerbiedstael, ter bereikingnbsp;van �t regtrnatigfte doel, aen de Vergaderde Menigtenbsp;eeneBeeldtenis van �t Geboortelot, van de Gemoeds-gaeven, en van de Opvoeding des VYFDENnbsp;WILLEM5 van ORANJE � NASSAU, ongefmuktnbsp;en naer het leven , vertoonde ^ om daeruit eene denbsp;gunftigfteverwagtinginceboezemen wegens het gelukkig bekleeden des Hoogen Beftiers. W at -s PRIN-CEN Gebeortelet betrof; de Hoogleeraer, erkennende dat het niet zoozeer op de frae�e Lyfsgeftaltenbsp;aenkomt, als maer de Ziel wel gefchapenis .hieldenbsp;het echter voor geen geringen luifter, ter meerdere eerbiedenis-wekking, wanneer de Gezagvoerder des Lichaems, de Redelyke Geeft, zich eene ry-zige Geftaltejfchoonf'een Koioirusbeeld, ter woo-ninge nam (yv''. Die deftige Statuur verkreegnbsp;onze ERFSTADHOUDER. En befchouwde denbsp;Redena�r, non canina impudentia, quod pkbis eji ni~nbsp;miuni rujlicae, � niet boerfch en oiibeienaemd alsnbsp;� het gaependgemeen( 7a:),� maer met eerbiedi*nbsp;ge Zedigheit het Gelaetvan zyne DOORLUCHTIGE HOOGHEIT,zoo zag hy,[en ziet elk be-fcheiden opmerker, ] de Wakkerheit des Vorftelykennbsp;Vaders, en het Goedhartige der Koninglyke Moe-,nbsp;der in �t agting- en liefde-wekkend Wezen van den

(jnpjln principenOn parum hab�t comnisndaiionis adma' prem venerationem quando imperator corporis animus paullo altiu*nbsp;edu�am fibi legijje videtur kubitationem ; ad veram tarnen Principisnbsp;magnitudinem non requiram, ut ingentis injlar Colojji omnes emunbsp;neat. Reitzii Panegyr. pag. 19. ea de Vertaling dier Lofred�,nbsp;bladz. 13.

VYFDEN WILLEM, door eene de gelukkigfte mengeling ver��nigd. Tot het Geboorteheil behoort niet minder de Hooge Afkomjl. Deze uit hetnbsp;overoud NASSAU�S Gellagt, (�t geen, als iedernbsp;weet, meer dan duizend jaeren roemruchtig, aennbsp;DuiTs�nLAND ADOLF, jong van jaeren, maernbsp;grys van beleid en zeden jCen Keizer gaf,)rchonknbsp;aen Nederland ga�looze Verdeedigers, en denbsp;Doorluchtigfte Voorzaeten aen onzen ORANJF.-VORST, door derzelver Voorbeeld tot all�wat braefnbsp;is gevormd. Elk die dit weten wil , weet zulksnbsp;overvloedig. Hier kon de Profeffor , fchoon toe-llaende dat eerlyke Aentekenaersder Vaderlandfchenbsp;Gebeurdteniffen ook de Misdagen der Vorften, mogen boeken( 7 y ) geenszins voorby , om over znlken,nbsp;onder de hierlandfche Schr^vers, welke nadeelignbsp;of lafterlyk van de Helden uit dit gezegend Bloednbsp;dagten of fchreven, zyne verontwaerdiging te too-nen. Inzonderheit is het waerlyk niet te dulden,nbsp;dat men VADER WILLEM DEN EERSTENnbsp;te nae zou fpreken. De bedenking hiervan ont-flak des Redenaers bi�yke Gramfchap. Was �ernbsp;geen WILLEM geweell:; wat, en waer, zouden wvnbsp;zyn ? � Zwervers naeftdenkelyk , (naer de taernbsp;� van den Heer Reitz ,) uit het Land verjaegden ,nbsp;,, naekt en berooid jammervol en naer den He-� mei zugtende, of oog in �t Bygeloof gedom-,, pelden, of fnoode en laeggezielde Godsdienft-� veinzers die tegen eer en geweten aen huichel-3, den, hoedanige gedrogten de Gemoedsdwang

(ji) Ejio jinceri hijlorici magnorum etiamvirorum fecus ad-mijja notare, quo pojieri ab eodem offenfa fibi cavere di/cnnf' Panegyr. pag. 22. Vertaling, bladz. 15.

A K A D � M I E V R � � G D E. 14,^

� gewoonlyk teelt (7 �) Dus durfde hy luidkeels �roepen: Bonus non est c�vis , qui Gulielmum odit !nbsp;�t Ts geen regtfchaepen Nederlander die op N�r Wlh'nbsp;LEM 'Wrokt (8 a). Uit dezen, en een reeks van andere fterkziende Arenden en kloekhartige Leeuwen�nbsp;gefproten , vvagt men billyk dezelfde Doorzigtigheitnbsp;en Moed van onzen Tegenwoordigen WILLEM;nbsp;ten zelfden gelukdage met onzen jongften Vredehandel, door de VOORZIENIGHEI'1�, in Neer-lands Graevenhaeg,aen de Zeven Ver��nde Volken gefchonken? Vooral vvierc dus eene hope ge-ftevigd, wanneer men �t oog op �s PRINCEN Aertnbsp;en Inborji Boeg; dier de�gdelyke gefteldcenis, (omnbsp;den wenk der Vorftelyke Zedigheit, en dien dernbsp;pligtrchuldige Agting voor dezelve, beid� naer be-hooren gade telken,} even gelyk de b�tten eenesnbsp;edelen Ooftbooms, vroeg uitgebroken, zich allengs in heuchelyken bloeTfem ontzwagtelden, ennbsp;eerlang gezette en rykgezegende vrugten aen �t Vaderland toezeggen {8 b). Van jongsaf Kinderlykenbsp;Beuzelingen wraekende^ maer in tegendeel Deftig;nbsp;Waerheitlievende, eh zoowel �t Vallch Aprgt;dragen,nbsp;als den Leugen hatende,in zooA-er zelfs dat verhae-len, kortswylshalve vmrzierd, wanfmaekten, Verre van Praetzugc, en echter Gefpraekzaem, Heufch,

(7,2} V�gabundi f�rte , patria extorr�s; iiudi ^ egtni, mi-feri [j* gementes, aut facr� adhucaddi�tifuperliitinfis,autmen-daces religionis, contra animi fententiam,, Jlmulatores, quales vis coiifcientiae illata gignere conjuevtt. Reitzii Panegyr. pag.nbsp;24. Vertalirig bl. l�.

(8 b) Qiiarum gemmae, tamquam in drlore fr�gifera, prU mis ab minis protrufae, paulatimque in laetos flores expanfd�^nbsp;inox fritBus pctH'centur nberrimos. Panegyrfctis Reitzii pa^'nbsp;27. Vertaling, bl. i8,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� �

146 GEDAGTENIS van UTRECHTS en Vriendelyk,ook tegen de Geringften. Me�doo-gend en Hulpvaerdig omtrent Behoeftigen. Nietnbsp;minder Weldaedig en Menfch�evende dan Rome�snbsp;Luft, Keizer Titus, (die den dag verloren bieldtynbsp;welke zonder weldoen onderging,') ja Gunftryker dannbsp;hy, daer zyne HOOGHEIT der braeven verzoeknbsp;meermael voorquam,maer niemand der Aenzoekers^nbsp;gelyk Vespasiaens Zoon deedt,- door eene onzekere hope zoogde (d c). Vooral een Getrouw Hand-haever van de Geregdgheiten van Mannelyke Gods-vreesj een Aenklever van den Zuiveren Godsdienftjnbsp;die,zonder getrokken wezen of teemendetael,doornbsp;ongefmukten ernft zich doedc eerbieden; en eennbsp;Hoogwaerdeerde van alle Braeve en inderdaed Opreg-te Menfchen. Zagtmoedigeindelyk, ter Vergevingenbsp;geneigd, en over aengedaene ongelyken door Goeddoen zegepralende. Deze zyn de trekken van dennbsp;Gemoedsaert onzes ERFSTADHOUDERS , die denbsp;TrofelTor naer �t leven fchetfte. Dan , all� �t voorgemelde zou geen fle�vafle waerb�org genoeg zynnbsp;voor onze hope, zonder behoorlyke Queeking ennbsp;Begroeijing. Maer ook deze viel den TRINS gelukkig te beurt, in de van GOD Gezegende Opvoeding, hem, nu Vader- en Moederlooze W��s,nbsp;door den DOORLUCHTIGSTEN HERTOGnbsp;LOUIS VAN BRONSWYK, gegeven. Wantnbsp;dees VORST , Nederlands VELDMAER-SCHALK, geheel anders als foramige heerfchzug-

(8 O Memor Principum ejje feUcitatem i ( zegt de Rede-naer in zyne tael tot d-n PRINS ERI'STADIIOUDER O felices faceve - - - - ben� merentium preces J'cepius atiievertis,nbsp;quam exJpePtas; plures tarnen idem petentes, vanis - - - - nminbsp;laQai promijjis. Panegyricus pag. 28. Vertaling, bladz.

AKADEMIEVREUGDE. 147

dge zielen,(welke hunne Hooggeborene Voedller-Jingen in ledigheit, onkunde, en wellull laten op-groe�en,om zelve de toornen der regeering in hunnen vuifi te beklemmen,) verliet, als de Mentor van onzen^TELEM^CHUs, of liever de Jojada vannbsp;onzen Joas, nooit deszelfs zyde, maer (lelde ail�nbsp;zyn vermogen te W6;rke, om den Jongen WILLEM van NASSAU-ORANJE een Beftierder, innbsp;vrede en kryg ten vollen kundig, en met de zeden van onzen vryen Landaerc gemeenzaem, tenbsp;doen worden. Voegende, by dagelyks ingeboe-zemde leflen, zyn eigen hartwinnend voorbeeld, ennbsp;de onderwyzingen der doorkiindigfle Leermeefters.nbsp;Tervvyl hy de Pfin^elyke Jeugd, by tyds, naer denbsp;lofFeiyke manier der Oude Perfiaenfche Koningen,nbsp;gewende, met den dageraet de fponde te verlaten (8 d): voorts wyrielyk den dag te verdeden;nbsp;ieder uur dierbaer te houden; en dus in alle noo-dige en nutte Konften en Wetenfchappen ge-wenfchte voortgangen te doen. Gedragende zichnbsp;Utrechts ProfefTor, met opzigt tot de By zonderheden dier Vorderingen in 'J'aelen, Aerdryksken-nis. Reken- en Stelkonft, Sterktebouwing, Le-�nbsp;gerfchik, Gefchiedkunde, en Regtswetenfchap,nbsp;�want de Bedrevenheit in de Waarheden en Plig-ten van onzen Chriflelyken Godsdienft was dennbsp;Vorft van kindsbeen af by het helder Licht desHe-melfchen Woords eigen gemaekt,] aen de Eerre-de van Leidens Hoogleeraet, de Beroemde Andreas

(8 d) Qjii laudahili Perfarum tnori addlefcentem fatis mature adj'uefecit, quorum Reges omni mane ub aulicorim quodam bunbsp;verbis excitari fokbant: S�rgk Rex ad Procurationem ke-

GOTIOKOM, Q�AE DEUS Tlsi psOCURANDA MANDAVIT. P�' Degyr. Reitzii, pag- 'Sij 32- Vertaling, bladz. aa.

143 OEDAGTENIS van UTRECHTS

BREAS Weiss, die beft in ftaet was deswegen eene naeuwkeurige uitbeelding te maken, en in wiensnbsp;�getuigenis de Heer Reitz het ra�dzamer keurde tenbsp;beruften, dan dezelfde dingen hier ter ftede te herhalen (8 e). Maer hy kon niet voorby, in eenenbsp;zaekrvke Afwending van weinige regels, ( 8 �)nbsp;BRONSWYKS DOORLUCHTIGEN EIER-TOG, wegens het opneni�n, en zoo yverig als gezegend uitvoeren van de gewigtige, zorg dier al-

dige Erkendtenis te betuigen , en in vergelding duurzae'me beantwoording van all� zyn arbeid ennbsp;queekiiig toetebidden. D�ch om zich weder totnbsp;den PRINS te keer en , maektQ d� Redenaer,nbsp;( Hoogftdenzelven , gelyk doorgaans in den loopnbsp;der Eerbiedsrede, aeniprekende, ) kortelyk op,nbsp;hoedanig eene verwagting hy met het fchetfennbsp;des vo�rgaenden lofielyken karakters van zynenbsp;HOOGHEIT , in den geeft aller Ploorderen, poogde inteb�ez�men. � Gy zult des, Toegevendftenbsp;,, Voift! (dus fprak de Heer Reitz in �t zaeke-� 1'yke) gy zult, (en GOD beveftige aller hopel)nbsp;,, EEN VeRDEEDIGEK ZYN VAN �t VADERLAND, pa-fificdm olivae coronam cmentatis bojlili J'angnine laiireis

C8 �) Dus oirfprongelyk luidende: Da. igitur, veniam,Dux Guelphorum Celf.ffime, Beiievolentijfme ,ut pitblic� bic declarein.,nbsp;inmortaiss Tl'�I d�berigratias, quod illud educationis dc tui�-lae 'omis fujcipere, fufceptum tanto Jludio gerere volueris, tam-qxie dextre ^ feliciter peregeris, ut ipfe TIBI, cum tota Repu-blica, de optato fuccamp;JJu gratuluri q�eas : utque bic nuper Alumnus l'uus merito glorietur, perpet�oque meminerit, fe tanto fiDnbsp;DuBore ac DoBore prqfecijje�, IpJ'e vero impenji hujus lahoris ^nbsp;cukurae latiJJ'mos fruBus quant diutijfime cernas ac percipiasnbsp;torum no/irorumfumma ejl. Panegyr. pag.'33,34. Vert/i. bi. 23.

hnge praelatiirus; � die den vrede-olyf kroon verre � boven de met vyandlyk bloed befpatte laurierennbsp;� kiefl; doch dieln tyd van flilte raden zal, zichnbsp;� tegen ongehoopte Stormen te voorzien, en nooitnbsp;� met de Middelen ter Verdeediging te wagten totnbsp;� Hannibal voor Rome's poort genaderd is. Gynbsp;� zult EEN Schutsheer zyn van onze Vaderland-,, fche, zoozeer redelyke als haere billykepaelennbsp;kennende, Veyheit, door �t Bloed der Voorouderen verkregen: terwyl gy haere regten �nnbsp;wetten handhaeft; wars van �t ongebonden wezen der laeghartige wufteiingen, dienIt loshoofdig dunkt, dat teugelloos doen, zeggen, en fchry-ven van all� wat het ongefloten harsfengeftel opgeeft, het groot charter of voorregt van Vryenbsp;Zielen is (8 g). Gy zult gelyk gy zyt, een Eer*

Hooge GODHEIT WEZEN, en een Voorftander van de Kerk, daer Gy der Onvroomen Aenvalnbsp;op dezelve ftuiten zult, en te gelyk nooit dulden, dat het Geweten der Verfchillende Gezindheden eenigszins belemmerd worde; die voortsnbsp;de al te menfchelyke twiftvonken, onder de Predikers van�t Vredeademend Euangelie glimmende, telkens, ter verhoeding van allen Kerkbrand,nbsp;zult dooven. Terwyl gy Uw Plof (8 h) voor all�

C g � A ilt;^on profsSlo indomifae iflius Ikentiae, quam plebs male tana aut effrenis, remoto cuflade jmentiis, Jpsciofo liber,nbsp;tatisanreas nomine infignire folent �, ac facere , dicere, fcriberenbsp;auidauid tetiilanti itnpioque animo collibittm-ejl, id demum Iq.nbsp;minis ejfe Der� liberi, ftult� opinantur. Panegyricus Rbitzu,

^^f's^b')^lmpuros ac profanos fcurras, luxuriofos atiofnsque pa-niiniinn dnoBons, fmilisgue farinae parafitoS procul ab aula

150 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS � wat den Hemel onteerende, los , en laeggezieldnbsp;� is fluitende, hetzelve tot eenen Tempel vannbsp;� Deugd en Vreeze GODS, en ten doorluchtigennbsp;� voorbedde van de Pryswaerdigfte Zeden smakennbsp;� zult. �

JVlaer ook de HOOGE SCHOOL moeft van den Profeflbr niet voorbygtgaen worden. Zy vooralnbsp;hoopte en maekte ftact, heur hoofd, te zullen verheffen, op zulkeenen Begunstiger en Voorganger VAN DE Geleer�heit, Des beval zy zich opnbsp;nieuw dus opentlyk, door den mond van haerennbsp;Redenaer,, aen �s PRINCEN Voorhand, daer hemnbsp;alle Jongeling, die zyne Kundigheden met een eer-lyk Gedrag �iert, altoos ongemeen behaegde; kon-nende.de Akademiefche Jeugd, welke, by �t be-oeffenen der Letteren, zedig, naerflig, en verffan-dig leeft, op zyne Hooge Gunfl; ftaet maken. Nnnbsp;ware het eene onverfchoonbaere inktweigering vannbsp;inynepen, te dezer juifte plaetze overteflaen, wa;nbsp;loffelyk getuigenis de Hoogleeraer wegens de Hee-ren Studenten der Utrechcfche Univerfiteit ennbsp;aengaende de zyne in �t byzonder, by deze gelegen-heit den PRINS ERFSTADHOUDER in �t open-baer voordroeg. Nojlromn cert�, hoorde men hemnbsp;�net_ vrolyk genoegen zeggen ( 8 i), prae aliis Aca-dem�s modefiiae, Ji hcukntiint impertiar tejiimoniumnbsp;nullus dubito ,quin ei collegae omnes lubenter jubfcribant;nbsp;mearum Jane le�lionum, auditoribus infigne hoe laudisnbsp;praeconium tribuere nun vereor. ,, Inderwaerheic! zoo

facejjere jubebis, earn cupiens efje virmis ac pietatis templum, morwnque laudabilium illujlre ^ ad imitationem propofitum exemplar. Paneg, pag 38.

AKADEMIEVREUGDE. ist

ik aen onze Studenten, het roemryk Getuigenis van een Zedig Gedrag, boven de Letter-oeffe-nende, Jongelingfchap van andere Akademi�o,nbsp;toedeel, twylFel ik geenszins of myne Medehoog-� leeraers zullen hetzelve alle van harte gaerne oii*nbsp;� dertekenen: altans, ik fchroom niet mynennbsp;5, Les-Aenhoorders dien uitftekenden roem byte-,, zetten �, �- Hierop tradt de Redevoerder tennbsp;befluite, met een uitroep over Ne�rlands Geluk,nbsp;met eene opwekking tot Liefde en Hoogagtingnbsp;voor ORANJE-NASSAUS VORST,en met aea-maening om Zegen over zyn Bewind en Heil voornbsp;ons Gemeenebell van den HEMEL aftefmeeken.nbsp;En overzulks, zyne Redevoering in eene ongehuichelde Bede van innige Godsvrugt, midsgaders innbsp;de wenfchen van onzer aller harten, veranderende,nbsp;eindigde hy, (opdat ik mynen Lezers alhier zy-pen Tolk, in deszelfs zuiver Nederlandfch, doenbsp;hooren,) op dezen voet (S k): � Welaan dan zeernbsp;� Geachte Toehoorders van allen rang en Haat, iaat

(8 k) Hebbende den Lezer meermaelen tot het Oirfpron-gelyk Latyn en de Nederduitfche Vertaling van deze Eemds gewezen, zoo gelieve men optenlerken, dat ik niet noodignbsp;keurde, meer dan het zaekelyk beloop, en bieren daer eeanbsp;ftael van �t uitgefprokene te geven : konnende tans, all' wianbsp;zich niet van de Panegyricus zelve bedienen kan, haer in echcnbsp;Vaderlandfch lezen, door de overzetting van den gemeidennbsp;Heer van Eelde,'voormaels Leerling van den Profeffor ennbsp;Burger van Utrechts Hooge Schooi, (ook als zoodanig innbsp;inyne Bejebryving van MDCCXLVII. gemeld ) terwyl hy finrsnbsp;by zynen blot'ienden Handel de Vaderlandfche Tael- ennbsp;Dichtkonft queckte. Ik volg in deze Slotbedc naeuwkeurignbsp;en in alles �s Mans Schryfwyze en Spelling: hebbende tot-Biertoe met oyn eigen tael- en fpeltrant het Latyn naege-fchreven.

152 GEDAGTENIS van UTRECHTS

?�

?gt;

� Uwe rechtehand, � Almagtige God, behoede dit dierbaar en achtbaar Hoofd ! Uw Geeft vannbsp;wysheid vervulle en beftiere het, opdat ondernbsp;Zyn geleide en befcherming de vrede veilig, denbsp;'gerechtigheid ongefchonden blyve, [en] de nuttige kunften en wetenfchappen met den koophandel, dagelyks toenemende, in beftendige wellt;nbsp;vaart mogen bloejen!

� De lieflyke en ten hoogften noodzakelyk� een-dragt heerfche zonder afwifleling tuiTchen het Hoofd en deLeden. Vrede zy �er binnen�slands!nbsp;vrede zy het van buiten!

� Dat �s PRINSEN getrouwe raadflagen en be-fluiten altyd met eene gelukkige uitkomft mogen bekroond worden!

� Dat het gebouw van den ver�enigden Staat onbeweegbaer vaftftuj en door geene, hoe geweldig ook woedende ftormen of onweersbuijen,nbsp;inftorte!

� De roem en glorie van het Huis van Naftau verfpreide eeuwig een� onbenevelden glans! Datnbsp;van UWE uitmuntende daden , grootmoedignbsp;PRINS, t�eenigen tyde �s Lands jaarboeken gewagen !

� De Stam van Oranje zy vruchtbaar in recht-geaarte telgen, waar mede, �.allergewenfchte Vorft, eene aanftaande Gemalinne, Uw Vorfte-lyk bedde waardig,Uwen gezegenden echtmogenbsp;verheerlyken, en U zelven nevens ons nieuwenbsp;ftof van blydfchap en gelukwenfchinge opleveren (8 0'

�A K A D E M I E V R E U G � �. 15^

Zoodra had de Profeflbr dit niet al biddende eri heil-uitboezemende gefprokenj en in �t gewoondnbsp;DIXI � Ik heb Gezegd , (z�oveel als dit �s wat iknbsp;te zeggen had,) zyne Lofrede (8 m) ge�indigd, of

ben, en echter met graegte het Latynfche Slot vt� Profeffor Reitz lazen, fchryf ik het hier; Quamobrem, agite .^udito-tes O. O. Jpe�atiJJimi, folemnia haec Jincera mente .... v�tct

rum hoe nobis ^ veneraUle Caput. Sapientiae Tme Spiritus il. lud impleai regatque, ut cum tutu pace fanSla juflitia, bona�nbsp;QTtes mencatuea, ipjius diibtu patvoctnio novis auStae ineve-

inter b? membra dulcis ^ fumme necejjaria concordia; Pax fit domi, pax forisl Fidelia Principis confilia felix numquam dejli-

Intaminata femper fulgeat Najpivicae Domus gloria! Egregiaque TUA, magnanime Frinceps, faBa memores aliquando fafii la-'quantur. �Eflo arbor Auriaca non degenerum a ftirpe Jua pr�-paginum ferax, quibus digna nuptiali TV� toro Sponfafelix 'con-nubium brevi beet, TIBIQUE, Princeps exoptatijjime, nobisqu�nbsp;novani laetandi ^ gralulandi materiam praebeatDiXI, ,

(8 m) Die Panegyricus, federd op twaelf vellen in Folio het Jicht ziende, en aen den Doorluchtigften PRiNS ERFSTE�nbsp;BEHOUDER opgedragen, heeft op zynenTytel het veelzeggend Vignet, waervan ik bladz. 22. hiervoor in �t algemeennbsp;repte. Men ziet �er den Tempel der Wysheit, door HemelfcKnbsp;Licht omfeheenen , �p eene hooge eri vafle Bergrots. Ter-wyl ter zyde de Pegajus, oft Gevleugelde Hengll, Prent dernbsp;Verhevene Vernuften, nevens het Konftryk Negental der Mu-fen of Geletterde Wetenfehappen, drie aen drie, in eene Ie-vende en blyde houding en werkzaiemheit, gezien word. Opnbsp;den voorgrond van dit Zinnebeeld heeft men Herkules, denbsp;Heldhaftige Sterkte des Wysheitzoekenden Gemoeds, hier dennbsp;VORST bedoelende, met zyneontzagbaerendeknods de veel.nbsp;hoofdige Hydra, dat�s all� wat de Geleerdheit belaegd, p!er-terende. Boven op dezen Beeldfpraekigen Steen ilaen tweenbsp;Jongskens, het Wapenfchild van zyn.e HOOGHEIT, en d�nbsp;Vorilelyke Kroon, ophoudende; terwyl te yrederkante twe�nbsp;Vrngtdragende Oranjetakken opwaerts loopen, iH wier tdp-

V nbsp;nbsp;nbsp;psii

eene de keurigfte Mengeling van alderlei Inflm� menten der Muziek, onder het klinken des Gewy*

�eft zich het Bandelier flingert met de Zinfpreuk HO� MU-SAE VINDICE TUTAE,zeggende:Door dezen VERDEE-DIGER ZYN DE WETENSCHAPPEN veilig. Agter de Fa-Tiegyricus volgt het fchoone Latynfche Vers van CXXVI regels, door den Rektor Magnificus Bueman, den VORST ter gelegenheit van deze Lofrede toegezongen:

OuaUter ereptum prius, Exceljijlme Princcps, Lugehat Patrem Belgica terra tuum ,

Cujus in extinBo condebam flebile carmen Corpore, coelitibus mens ubi ju?iEla fuit:nbsp;J'aliter exfidtans mecum Refpubiica gaudet,nbsp;Laetitiam Jpargens per loca cunSa faam,nbsp;Supremos fueris cim nuper adeptus honoresnbsp;Ouos Proavi numguam jic babuere tui.

too bitter als weleer bet Vrye Ne�rland weende Doorluchtjle Oranjevorfi, om �t altevroeg verliesnbsp;XJws Vaders, by wiens Lyk, (daer zich zyn geeft ver��ndenbsp;Met GOD en �t Hemelfcbe,) myn ftuit een rouwtoon blies!:nbsp;Zoo vrolyk juicht met my, en met de Tempelcbooren,

Tans ons Gemeenebeft, en �t zet all� �t Land in vreugd�, Daer Gy eene eere aenvaert, waertoe Gy zyt geboren.

�n na �t beknopt en tegelyk ^ierlyk affchilderen.zoo van die Waardigheden en van �sPringen Opvoeding en Karakter, alsnbsp;van de Algemeene Vrolykheit en de hartelykfte Heiltoebid-dingen, luidt, onder andere, hetflot:

den Orgels , doorgalmde heel de Kerk; en �t Stu-dentenheir, zyneGelederen herfteld hebbende, trok ter Domen Ooller-Akademiedeure uit, plaetfendenbsp;zich aldaer, om vervolgens voor de Koets van zynenbsp;DOORLUCHTIGE HOOGHEIT heen te trekken. Terwyl de PRINS ondertuffchen, van de Re-geerende BURGEMEESTEREN verzeld , doornbsp;den Rektor Magnificus en den geheelen Akade-MIERAED totaen deszeifs Praelkoets begeleid wiert;nbsp;gaende de Profeflbren na die Verrigting in denbsp;Senaetzael, alw^aer men den Heer Redenaar pleg-tig bedankte, �t VorRelyk Gevolg hierop in tw'eanbsp;luifterryke Koetfen voortgereden zynde , pJaetftenbsp;zich de Hoogefchool - Jeugd met haer fpelendenbsp;Muziek en fchoone Vaend�ls, in heure flandvaftenbsp;orde nu meermael gemeld, tusfchen de gezegdenbsp;Koetfen en de Koets van �s LANDS ERFSTAD.nbsp;HOUDER, trekkende voor die uit, den Domsne-

Haec fore vaticinor, Ji, guae funt fufa, fecundis Auribus accipiat vota precesque Deus.

Maer fluiten aoy �' wenfih van V harten gronde U zegen o WILHEM, met deze eer', daer Ge als een diamantnbsp;By Ne�rlands Stoeten blinkt, ten boogjien top gejlegen,

En weer de duijlernis van onz� Bataeffcbe lucht! , pit, fpelle ik. Zal gejchi�n, hoort GOD naemyne fnaereninbsp;Verboort HX gnnJHg elks opregte bede en zugt.

V Z

iS6 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

dergang af, totaen den Maertensdam, Paushuizen voorby, en agter St. Pecer langs , dat �s de Pieters-kerktrans met zyne aenzienlyke Huizingen door,nbsp;en over�t Oude Kerkhof, tans breede en deftigenbsp;ftraet, ( met heur naem �t geheugen des gewydennbsp;begraefgronds in oudere tyden bewarende,) bynbsp;het Hoogagtbaer R^edhuis van de?e Stad, (innbsp;welks deftige Vroedfchapzael in de maend April,nbsp;h Jaers MDCCXIII. den vermaerden Vrede vannbsp;Utrecht (8 k) getroffen wiert,) ter zyde langs,nbsp;en over een gedeelte van de PkstSf (by uitftek zoonbsp;geheeten, dat �s de Voorplaets van �t Stadhuis,)nbsp;de Koorflraet in , latende den Steenweg met de toegangen ter Buurkerke en ten Buurkerkhoove, mids-gaders de Zadelilraet die nae de Mariekerk loopt,nbsp;aen de regter-, het zoogenoemd Haenengefchrei,nbsp;met de Maertensbr-ug en den Overhoogen Doms-toren, aen de flinker-hand, Voorts de Lynmarkt,nbsp;een der neeringrykfte ftraeten,door, en �t gedeeltenbsp;der weftzyde van de Oude Gragt, dat van de Gaerd-tot aen de Rodenburger-Brug ftrekt, langs, en hierop, ter regterhand zwenkende, de Gortfteeg oftnbsp;Haverllraet in en door, ten Duitfchen Huize;nbsp;poileerende zich in twee gefchaerde ryen, langs

(8 n) L. Smids, Owloogend Europa, bladz. 170. Deze Schryver fchynt te dier plaetze wat misnoegd, om dat dienbsp;Vrede door geene betere Medali�n vereeuwigd wiert. Hemnbsp;geviel enkel die, welke hy (en tnyn�s dunkens fpreekt zy alleen taels genoeg,) dezerwyze befchryft: � De Vrede in de

Wolken, boven het^Stadhuis van Utrecht, van vier � Vrouwtjes aengefpiqken met deze woorden , Pax ades,

[Gy, �er^ � Fre/e�] �p het ruggeftuk zyn boven een j, Alt-^er, enz. deze woorden, Fac Deus ajtesnos Pacemnbsp;,, PAcisQuE MmisTROSi amp;c. [Doe, 6 GOD! den Vrede en d�

akademievreugde.

het Plein en den Tuin tot voor de Wefter- of Bin-nen-Inganff van dat grys en aanzienlyk Gebouw, om aen zyne HOOGPIElT in �t doorryden denbsp;fchuldise eerbiedenis te betoonen. Dit gefchiedde:nbsp;en de overige aenzieniyke Koetfen insgelyks doorgereden zynde, genoten onze Letterlievende Jonge Heeren de Gunft en Vreugde, dat de PRINSnbsp;ERFs'tEDEHOUDER, terflond met den Hertognbsp;VELDMAERSCHALK in �t Kabinet gegaen, zynnbsp;Hoog Genoegen over hen betuigde, en ten blyknbsp;van zulks te kennen gaf, dat hy de Akademiebur-gers, voorby hem henen zou zien defiieeren, ofcnbsp;Ivnsgewyze aftrekken (8 o). Fluks wiert zulks vannbsp;hen gedaen : en dus togen zy voorby de glasrae-men, door de gemaekte opening van den Hofmuur,nbsp;in de�Walfteeg uit, en die ter regterhand afgaende,nbsp;namen zy hunnen koers langs het gedeelte van dennbsp;Soringweg, �c welk van de Stroofteeg af, (waerinnbsp;voormaels de Kerk der Lutherfche Gemeente was,)nbsp;totaen deGaendery en kMariakerkhof ftrekt, laten-de het Godshuis dies naems, (Tempel, om veele re^nbsp;denen elders gemeld, waerdig te bezien, en veertien diffcn �s jaers, in deszelfs voorportael, omgan-Ln en ruimte, de plaets ten Godsdienll van denbsp;Ingelfche Gemeente alleen uitgezonderd, met denbsp;koopers en verkoopers van Utrechtsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;be-

7�r en gevuld,) latende zeg ik, de konftige en ruime Mariakerk, (die nu ook van voren ftaet tenbsp;�ronken met het Openbaer Muziekkollegie dernbsp;Stad,) aen de {linkerhand. Zy trokken voorts hetnbsp;Mariaplein fchuin over, de Zadelftrgec en Servet-

158 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

fteeg door, en by de Domkerk langs, ter Akade-mie in: wanneer men de Vaendels te hunner Be-waerplaetze, in de Koorftraet aen �t Hofpitium van den Heer Vermeulen, door de Derde Divijie meenbsp;haer Geleider en Medehelpers deedt brengen; ennbsp;nae die Verrigting tot �s anderen daegs �s morgens,nbsp;zynde het nu twee uure op den middag geworden,nbsp;van��n fcheidde (8 p). Ondertuflehen was allesnbsp;gereed gemaekt tot dePlegtige en Koftbaere Mael-tvd waerop de Ed. Gr. Agtb. Heeren BURGERMEESTEREN en VROEDSCHAPPEN van U-TRECHT, Kuratooren van de Hooge School, dennbsp;PRINS ERFSTADHOUDER, verzeld door dennbsp;Heer Hertog VELDMAERSCHALK,zynen Vor-ftelyken Opvoeder , midsgaders door de Edelennbsp;van ORANJES Hof, nevens meer andere Perfoo-nen van �t Grootfte Aenzien, in de heerlyke Re-gentenzael der Pragtige tot Kunftaenqueeking ge-ftigte Fundatie van wylen de Hoogedelgeborenenbsp;Vrouwe van Renswoude, op Stadskofte, te vergallen Honden. De Akademieraed mogt ook innbsp;dezen de eere genieten, dat uit haer den Rektornbsp;Magnificus Bukman , en den Orator Reitz , toenbsp;die Maelcyd mede genoodigd wierden. Deze be-^nbsp;gaven zich des ter beftemder uure derwaert. Ennbsp;ais PRINS WILLEM DE VYFDE met den HERTOG en verder Gezelfchap ten drie uure gekomennbsp;was, zat men aen: fprekende de Bellierder van denbsp;Hooge School, als Profefl'or der Godgeleerdheit ennbsp;Predikant,het Gebed en den Zegen over deDifch-geregcen j welke onder heerlyk Muziek genoten

wierden: terwyl �t gefchal der Trompetten, by �c drinken der Hooge Gezondheden, de vreugde al�ranbsp;deedt hooren. Alles wiert met eerbiedige Dankzegging aenGODjde HEERE en Weldoender vannbsp;Grooten en Kleenen,van Hoog en Laeg,ongeveinsde-jyk befloten: terwyl daerop zyne DOORLUCHTIGE HOOGHEIT, (diens Pringelyk Hartaen �t naeft*nbsp;leggend en verknogte Kinderhuis (S q), by die ge^-legenheit j een merkelyk fchenkaedje deedt, op�nbsp;dat de Weezen van �t zelve zich insgelyks zoudennbsp;mogen verheugen en vrolyk maken,) plegtig uitgeleide gedaen , en totaen �c Duitfche Ridder-Huisnbsp;verzeld, wiert. Ik was dezen uitftap, billyk,nbsp;verichuldigd aen de Edele Groot Agtbaere Regeerders onzer Stad, die, gelyk zy hunne Liefdenbsp;en Agtihg voor den PRINS op alle wyzen aennbsp;den dag leiden, ook daerby geene gelegenheit ver�nbsp;zuimden om de eere van hunne Stad en �niverli-teit op te houden. Voorts: het overige van dennbsp;avond, by Vreemdelingen en Inwoonders met vrolyk genoegen doorgebragt, wiert ook zoo door denbsp;Heeren Profeflbren en Studenten, faen hunne by-zondere wooningen of by vrienden, geileren; terwyl de PRINS anderwerf de aenzienlyke Huizingenbsp;van D�Ablaing, en �t aldaer aengeregte Bal ennbsp;Soup�, (men vergeve my deze kromtael,) met zyne Hooge Tegenwoordigheit vereerde.'

(8 q) Oud Geftigt, ter Ojivoeding dienende van de Am-bagts-of Aelmoesf�niers-Weezen, dat �s Kinderen dier Vader en Moeder geene Burgers waren, of die te Vondeling gelegd wierden; het Amhhchts-Kinderbids, of in de wandeling korter het Kinderhuis, genoemd.

Dus komen wy eindelyk tot het Slot van all� d� Prael. Des Saturdags �s ogtends, den 12. July, Dagnbsp;van�t Vertrek onzes ERFSTADHOUDERS, quamnbsp;de Studeerende Jeugd ten half negen uure weder innbsp;�c Akademie faemen. De Pragtige Vaendels vannbsp;heur Heir wierden terftond afgeh^aeld, en �t Geleerde Leger, zich in Gelederen gefchikt hebbende, trok uit langs de Dom en derzelver Hoogennbsp;Toren, en vervolgens, door de Servetfteeg, overnbsp;de Maertensbrug, de Zadelftraet in^ En, fchuinsnbsp;over �c Mariaplein gekomen, zwenkten de Akade-mielingen ter {linkerhand om, het voorfte gedeeltenbsp;des Springwegs op, totaen de Walflreeg, die zynbsp;infloegen: en, totaen den gemaekten ingang ,desnbsp;Zyde-muurs genaderd, gingen zy door dien in den

zich de Agt Kompagnien van de Burgery der Stad , elk onder haer byzonder Vaendel, in twee tegen�nbsp;overelkander gefchaerde ryen gepofteerd , van�t gezegde Huis af, door de Gof clleeg, en Roodenburger-oft Hamburger-ftraet, tot op de Nieuwe-Gragt, ennbsp;langs dat gedeelte van haere We{l;zyde,�t welk vannbsp;laetftgemelde Straet tot Kachrynebrug loopt j.nbsp;voorts over die Brug, en door de Brigitteftraet,nbsp;totaen de Maliepoort. Zy ftonden in gelyke ordenbsp;als by de komfte van zyne DOORLUCHTIGEnbsp;HOOGHEIT. Teweten zoo, dat de Jongflenbsp;Kompagnie der Z'xarte Knegten van het Duitfchenbsp;Huis af totover de grootfte helft van de Gortlleegnbsp;reikte, en dat men van daer, langs den overigennbsp;weg, de Kompagnien van de Handvoetboog, hetnbsp;Fortuin, de Blcedkuil, het Papenvaendcl, de Oran-jefiam, de Pek/iokken, en dus de Oudile Troep,nbsp;of die van Turkmen, totaen de Maliepoort, ge-

ichaerd zag (8 O* Wat de Akademiefehe Biirgoh betreft; zy, als gezegd is, in de Tuin getrokkennbsp;zynde , hielden aldaer Hand; geduurende dat denbsp;Heer de Ridder , met de Direrteurs oft Geleiders , en den Algemeenen Medehelper-, hetnbsp;geluk hadden, om by den VORST betamelyknbsp;affcheid te liemen (8 ^)� �n te vragen om denbsp;eere van �t uitgeleide te mogen doen. Waeropnbsp;gunftig het tydllip bepaeld wiert. Alles tot hetnbsp;Vertrek van den PRINS gereed zyhde, had zynenbsp;HOOGHEIT van de Edele Mogende STAET�Nnbsp;�sLands,en deMAGlSTRAETderStad Utrecht,nbsp;van de GENERAELS en verdere Officierevi dernbsp;Krygsmagt , en van meer andere Behoedanigdenbsp;Aenzienlyke Perfoonen, de hartelyke heilwenfchennbsp;t�eener gelukkige reize met veel liefde ontfangen.nbsp;�c Was nu rykelyk elf uure. De Heeren Studen.nbsp;ten, gepoileerd, als ik zei, in twee ryen, van dennbsp;Wefleringang des Duitfchen Huizes, door hetnbsp;eerfle der Middel- en het laetfte der Zyd-Padennbsp;van deszelfs Tuin, tot naby de Groote en nieuw-gelligte Poort des Hotels, lieten, op den wenknbsp;tot de Afreize , de Koetfen doorryden van �t Ge*nbsp;volg des VORSTEN, onder k behoorlyk groetennbsp;der Geleiders, van die luifterryke Zyde met beleefde tegengroeten erkend. Maer als zich nu zynenbsp;DOORLUCHTIGE HOOGHEIT,met den Heernbsp;Hertog VELDMAERSCHALK , in Zyne Koetsnbsp;zette, herftelden de Studenten ylings hunne Gele-deren, en trokken, onder hun Spelend Muziek en

Vaendels, in hunne yier Verdeelingen,de genoem* de Poort des Duitfchen Ridderhofs uit. Hierftondtnbsp;eene ter krygseergevu'ng gefchikte Wagt van Voet-knegten uit de Bezetting, en van dacr af had mennbsp;de eerfte Kompagnie der Burgery, met haere Vry*nbsp;willigen en Kad�ts, gelyk daereven gerept is. Denbsp;Akademielingen togen weer onmiddelyk voor denbsp;Koets van den PRKN'S ERFSTEDEHOUDER:

van den VORST de trom roerde: terwyl alle de Officiers van iedere Kompagnie der Burgerye, doornbsp;de Gelederen van het vooruittrekkende Heir dernbsp;Studenten begroet zynde, en hen op hunne beurtnbsp;beleefdelyk hergroet hebbende, met hunne Vaen-dels en Spontons aen den PRINS in �c voorby-ryden hunne eerbiedenis betuigden. Dus ging denbsp;Prael, ftaetelyk aen �t einde der Gortlleeg gekomennbsp;zynde,over de Roodenburger- dat�sHamburger-brug,nbsp;ziende ter wederkante over de hoofden der langsnbsp;de Oudegragt toegevloeide fchaeren. Voorts toognbsp;dezelve het gewerene Schermfcho�l, tans het deftig Godsgeftigt der Lutherfche Gemeent�,.in denbsp;Stfaet des evengenqemden naeras, voorby; en watnbsp;y�rder d� St. Paufiispoort tereene,de]angeNieuw-ftra�Vt'er^ andere'^yd;�, latende , had zy aen denbsp;flinkerhand de ?iuid�ringahg van.�t Hof des Ge-rigts inet zyne DekbVatiSn,, Hierop zwenkte de

men, de Weflk'aht van dq Ni�uwegfagt op,' trekkende eerlang vetorb;^ hetRo'omfchpaufletyke Kerkhuis van Pater Smit, welks Voorgevel ongemeen luilberryk met Eerjierfels en Latynfche Gedenk-fpreuken ten tyde, der Illuminatie verlicht was.nbsp;Vanhier wendde zich de�Staetfie ter flinkerhandnbsp;om, en trok over de Ka�hryne- of liever Brigitte-

akademievreugde.

Brug; latende het Hospitael oft Gafthuis, met den ingang tot de frae�e Kerk die nog naer Sintnbsp;Katharina den naem draegt, ter regterzyde: ter-wyl zy, in de Brigitte-ftraet gekomen , terftondnbsp;aen dezelfde hand de Ambagts- en Aelmoefleniers-Kamer had, alwaer ook de Geauthorifeerden oftnbsp;Beilierders van het Fabrikeurs - Gilde vergaderen.nbsp;Vervolgens ter wederzyde de zoogenoemde Kamp,nbsp;voormaels welligc een gemeene Grond ter Veewei-dinge, nu eene der flille flraeten van de Stad,nbsp;voorby getogen, wiert het Fraterhuis, anders �tnbsp;Kollegie van Sint Willibropd, ten dienfte der Bur-faelen , in 't laetft der Zeftiende Eeuw, geftigc (8 r),nbsp;aen de regterhand gelaten; waerop men, na weinigenbsp;fchreden, de Malie- oft Maliebaens-Poort, en dus hetnbsp;einde bereikte van de Gefchaerde Burgerkompagnicnnbsp;met haere Manhafte Opper- en Mindere Gebieders,nbsp;Vry willigen, en Kadets; over wier zeer heerly.nbsp;ken toeftel, deftige houding , juiftgeregelde fchik,nbsp;en vaerdigen wapenhandel, dePRlNSi by�t vertrekken , aen den Ed. Gr. Agtb. Heer RAED-BURGERMEESTER van ROYEN, als Ko/�-nel der Schuttery, op nieuw zyn hoog genoegennbsp;en �erkendtenis mondelyk verklaerde. De Aka-demifche Keurbenden aen de gemelde Maliepoortnbsp;gekomen, trokken door dezelve, onder h�t pre-fenteeren des geweers van de aldaer ftaende Wagt,

(8 0 Volgens den Jaerlykrchen Naemwyzer der Ed.^ Gr. Agtb. Regeering en der Regenten van andere Collegi�'n in U-TRECHT, wiert die Broederfcbap (opgeregt den g. Januarynbsp;MDXCIII.) by de Vroedfchap geapprobeert, ende belieft (llaetnbsp;'er) op den 15. dito. Men zie ook de Korte Refchryvingnbsp;van Utrecht, door Burgemeefter C. Boot, gefchikt VOOtnbsp;de Groote Afbeelding dier Stad, blads. 9.

en openden zich oogenblikkelyk in twee ryen, lang* het met zeer frae�e plaiziertuinen digt en zindelyknbsp;bezette Bolwerk, en �t halfraaenfcherwyze loopendenbsp;Voetpad� door paelen uit arduinfteen afgeperkt,nbsp;en over den breeden en beftraeten uitgang, vannbsp;de fteenen Poortbrug af tot aen de houten Ophaalbrug , welke over de Walomringende Gragtnbsp;der Stad, voormaels een Rhynsarra, nae de Beroemde Maliebaan en de luftryke Cingels wyft. Bynbsp;de Poortbrug begonnen de ryen hunner Vierde Ver-dealing, welke to� aen de Derde reikte ;gelyk dezenbsp;?ich uitftrekte tot de Tweede, en die tot deEer-fle: wier begin aen de Ophaelbrug geplaetfl: wiert.nbsp;Zyne HOOGHEIT door deae gefchaerde Letterhelden gereden zynde , hieldt een weinig aen *tnbsp;hoofd derzelve, by de jongftgemelde Brug, ftand.nbsp;Hier naderde de Heer de Ridder, als Woord�nbsp;voerder der Heeren Studenten, de Koets van dennbsp;PRINS; betuigende nogmaels de hartelyke dank-baerheit en erkendtenis die het ganfche Lkhaemnbsp;van Utrechts Akademifche Jeugd bezielde, uitnbsp;hoofde van de gadelooze Eere en Goedheit,nbsp;waerme� zyne DOORLUCHTIGE HOOGHEIT,nbsp;de blyken van hunner aller innigfle toegenegen-heit had gelieven op te nemen; beveelende daer�nbsp;by eerbiedelyk hun aller perfoonen met de Hoogenbsp;School aen de ERf STEDEHOUDERLYKEnbsp;GUNST; en wenfchende Hem, den VORSTE-LYKEN MECENAS DER GELEERDHEID,nbsp;nevens den DOORLUCHTIGSTEN VELD-MAERSCHALK, beftendig Heil, en eene denbsp;voorfpgedigfte reize. Dit wiert door zyne HOOGHEIT beantwoord in de vriendelykfle bewoordingen , en met betuiging van zyn alderuiterft Genoegen over alles wat de Heeren Queekelingen der

Uni-

Univerfiteit van Utrecht , ten blyke van hunne liefdezugt voor hem gedaen hadden. Ook behaeg*nbsp;de het BRONSWYKS Doorluchtige HERTOG,nbsp;by dit affcheiden, gelyk meermael te voren, zynenbsp;goedkeuring en 'groote voldoening deswegen tenbsp;betuigen (8 u). Hierop vertrok de PRINS ERFSTADHOUDER, met den HERTOG, en �t lui-fterryk Gevolg; terwyl de Heeren Studenten Hemnbsp;(nevens duizende die binnen, en op de Wallen,nbsp;en elders (tonden,) bleven naezien; totdat hy,nbsp;den ryweg langs deMaliebaen met agt vlugge klep.nbsp;pers opgereden, nae weinige oogenblikken die tennbsp;einde, en dus met all� zyn heerlyken ftoet, uicnbsp;het gezigte was: ftilzwygends door de vrolykftenbsp;opgetogenheit, over het genot van zyne Hoogenbsp;Komft en Verweving alhier, en met de liefderyk-fte toejuichingen, en hartsverzugtingen om zynennbsp;duurzaemen welftand, gevolgd.

Nu herftelden zich de Gelederen van �t Studen-tenheir, en togen weder ter Maliepoorte in: hebbende zich de Agt Kompagni�n Burgers van de Stad, elke onder heur Vaendel, inmiddels ten af-togte gefchikt, en trekkende, door haere Hoofd,nbsp;en andere Gebieders ieder afzonderlyk geleid, naenbsp;het huis van den Wel Ed. Agtb. en Geftr. Heernbsp;Vroedfchap derzelver Kapitein; alwaer zy gekomen , en van denzelven voor dp pryswaerdige op-Jettendheit en vlytige trouw in dezen betoond,nbsp;dankgezegd, en uit die blyhartig bekleedde tochtnbsp;en wagt ontflagen, wierden (8 p). OndertuiTchen

toog het geheele Lichaem van de Akademiebur-gery , ter Pgorce ing^komen, jn deszelfs gewoone orde, de Brigicteftraec op, tot aen de Kamp; die,nbsp;zy, regtsaf wendende, infloegen: voorts linksomnbsp;het deel der Heereftraet, �t welk van de Kamp totnbsp;de Nieuwe-Gragt ftrekt, doorgaende, en over denbsp;Brug, ter regterhand gezwenkt, de Runnebaennbsp;langs, trekkende. Deze overgetogen, floegen zynbsp;den uitloop der Dom by den Maertensdam op; ennbsp;vervolgens, door de Ooftcrdeur van de Domkerknbsp;ingegaan, quamen zy ter Akademie in de Grootenbsp;Gehoorplaets. Alwaer, in hunne Tegenwoordig-heit, by toezigt en bellei der Heeren Beftierders,nbsp;en onder �t klinken der Muziektuigen, de Pragtigenbsp;Vaendels (zullende �er ook de Saflinetten der Illuminatie komen) opgehangen wierden. Dit gedaennbsp;zynde, wierden de Heeren Studenten^ alle door der-zelver Geleiders voor hunne naeuwkeurigheit ennbsp;onvermoeiden yver in dezen zeer vriendelyk bedankt-; fcheidende daerop met de hooglle vergenoeging van elkander (8 �u),

Maer gelyk de Burgery door haere Hoofd-Gelei-ders bedankt zynde, deze daerenboven denzelfden Saturdag �s middags, nevens alle de verdere Officiers , (op eene luifterryke Maeltyd, van den Heernbsp;Tweeden Burgermeefter VAN ROYEN, als Kolonel , in de Plaets Royael, aen de Zuidzyde van denbsp;Minderbroedersftraet, vergalt wordende,). deftig-

(8 x) Sints met dergelyk eene Pragtige Maeltyd, in �t Kasteel van Antwerpen,op deGanzemarkc, door den Heer Eer-ften'Burgermeefter PERGER , beantwoord. .

A K A D E M I E V R E U G D E. 167

feefteerende'bedankt. wierden; zoo vondt 00k de Senaec der Hooge-Schole goed, eene plegtige Bezending aen de Zaakvoerders en Geleiders derHee-ren Studenten t� doen: latende, ten dien einde,nbsp;door. een der Pedellen, zulks verfbendigen en belet vragen. De Direkieurs en Officiers van �t Aka-demiefch Heir quamen des,'aen �c Pluis vandeszelfsnbsp;Woordvoerder, de Heer de Ridder, faemen. Tennbsp;beffiemden tyde- begaf 'er zich ook de Hoogeer-waerdige Kommisfie- van de Univerfiieit-Raed,;nbsp;door ,de Pedellen met den Staf der Hooge-Schdlenbsp;voorgegaan. Zy beftondt uit den; Heer REKTORnbsp;MAGNIFICUS,, Profeffor Bukman, nevens tweenbsp;der Vier Heeren ADSESSOREN, ProfelTor Vo-GET uit de Theologie, en Profeffor Trotz die denbsp;Regten. Deze Aenzienlyke Bezending vertegenwoordigde alle de Hoogieeraers; en, fprekehdenbsp;in naem van heel den Raed der Akademie , ennbsp;vanwegen de Wel Ed. Gr. Agtb. Magiftraet dernbsp;Stad, Verzorgder van dezen beroemden Queekhofnbsp;der Geleerdheic, bedankte zy, op het vriendeiyk*nbsp;fte, de Studeerende, Letterhelden in�t algemeen,nbsp;en derzelver Bewindsluiden en Aenvoerders by denbsp;gehoudene Piegtigbeden in �t byzonder, voor denbsp;Eere aen den DOORLUCHTIGEN PRINS ERFSTADHOUDER, aen de STAfgt;en AKADEMIEnbsp;van UTRECHT, aen hun W�l Ed. Gr. Agtb, denbsp;regeerders en BEZORGERS derzelve, ennbsp;aen de Heeren PROFESSOREN, betoond; en zynbsp;voegde �er de verzekering by, dat men hunne aen-gewende moeit� en vlyt in dezen altoos gedagtignbsp;zou zyn; biddende hen voorts van den HEEREnbsp;des HEMELS en der AERDEde Algoede �nnbsp;Eeuwige Bron van waere Wysheic en duurzaeroe

1�8 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

Dus befloot zich ook de Tegenwoordige Vreugde van Utrechts HOOGE SCHOLE met God-vreezende Wenfchen en Heilgebeden; gelyk zy zoo beuren aenvang nam. Wat kan ik dan insge-lyks beter doen,als dien zelfden voet houden! Tennbsp;dien einde neem ik de Aria over van het Zangstuk, by �t Jubelfeest der AKADEMIE, nujuifl;nbsp;dertig jaeren geleden (2 �)� ouder ander ftaetelyknbsp;Muziek, ter Domkerke gehoord, zoo als het vannbsp;den Hooggeleerden Heer Profeffor Reitz, toennbsp;nog Rektor van de Hieronymiaenfche Schole alhier , in �t Latyn opgefteld, en van de beroemdenbsp;Muziekkunftenaers Geilfus en Fischer , naer denbsp;toonen en regels der verrukkende Konft gevlyd,nbsp;met Snaer- en Blaes-Tuigen, van zielvermeefteren-de Keelen verzeld, of zonder dezelve, voorgegaennbsp;en gevolgd, wierc. Na het uitvoeren van de Cho^nbsp;rus, en de Recitatim, klonk �er toen deze^^ria (9fl)jnbsp;wier Echo ik in Nederduitfche Vaerzen, van my-nen hartewenfch bezield, vervolgens herwekke;

G/ff.

(8 y) Volgens verzogd Mondeling Berigt van den Heet REKTOR MAGNIFICUS, en de Korte Opgaef, enz, van denbsp;Heeren Rynink en van YssuM, op derzelver twee laetjle blad�nbsp;zyden.

(8 2) Men vierde het Honderdjaerig Jubelfeeft der U� TRECHTSCHE AKADEMIE den 27. Maert �s jaersnbsp;MDCCXXXVI. dat�s tans in July MDCCLXVL dertig jaeren en groote drie maenden.

( 9 a) Zie K. Westerbaen�s Ferbael van de Plegtigheden enz. ter gelegenbeit van bet Honderdjaerig Feeft der Utrechtfcbenbsp;Akademie, te Utrecht, by P. Muntendam in Groot Quartonbsp;gedrukt, bladz. 5.

[Wy zagen onzen Wenfch.~\ Dat alleKonfi tansbloeij�f Dat alle Wetenfchap, en Kunde, en Waerheitleernbsp;Hier melig tiere en groe��:

Maer dat de Bajlaerdy ontmortele, of verfchroeije, En eewwig nae den Afgrond keef!

170 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

Dus ben ik ten einde van myne taek gekomen; en ik kon de Pen nederleggen. Maer de natuurnbsp;van deze GEDAGTENIS DER UTRECHT-SCHE AKADEMIEVREUGDE eifcht, dat iknbsp;een NAEMLYST geve van alle de Heeren, welkenbsp;in de verhaelde Plegtigheden deel hadden, doornbsp;de kofte te dragen, en, (eenige weinige afwezendenbsp;uitgezonderd,) in de Optogten hunne plaets tenbsp;bekleeden. Zie hier des die meldenswaerde Nae-men: � dat zy alle, tot hun jongften levensfniknbsp;toe, de eer derzelvc ophoudeo, en *er niets beneden doen!

NAEM.

N A E M L y S T (*)

Welke deel gehad hebben in het Pligtfchuldig Eerbewys aen zyne HOOGHEIT, by des*nbsp;zelfs Komjl ^ Verblyf^ en Vertrek te diernbsp;Stede, in July MDCCLXVI.

Alderwerelt. (Jan Conjiantyn van) Jur. St. van �s Cra-venhage. 2. jaer.

Alewyn. (Gillis) Jur. St. van Amflerdam. 4. jaer. Alphen. (Hieronymus van) Jur. St. van Gouda. 4.

(*) In deze Lyft is agter ieders Naem de Fakulteit, waeiin hy fludeerde, by verkorting aengew^ezen. Betekenende; Th.nbsp;St. Godgeleerd, Jur. St. Regtsgeieerd, en Med. St. Genees�nbsp;kundig Student. Zynde de BeoefFenaers der Philofophie,nbsp;Hiftori�n, en Taelen, onder de andere vervangen, en door*nbsp;gaens te kennen aen den korten tyd van hun aenwezen te de-zer Akademie. Welken tyd van alle de Heeren, door �t byge-voegd getal der jaeren, na de plaecs hunner geboorte, medegedeeld daet.

172 GEDAGTENI^ van UTRECHTS

AYSMA. (HORATI�S LEENDERT LAUTA VAN) Jur. St. van Nymegen. 4. jaer. Bes tier-PEi^ EN Geleider.

van Almelo, �. jaer. Bestierder en Geleider. Barovius. (Johannes Georgius Thomas) Elekceur vannbsp;Schoonhoven. Jur. St. van Ameuky in den Lande van Vianen. i. jaer.

BICKER. (JOHANNES BERNDT) Kanonik van Sc. Piecer te Utrecht, Jur. St. van Anifierduni. 6,nbsp;jaer. Bestierder en Geleider.

Blom. (Antonius) Med. St. van Gorinchem. i.j'aer. � Boekelman, (Georgius �lricus) Th. St. van tVagenln-gen. I. jaer.

Boele. (^Adriaen) Th. St. van Amjlerdam. 3. jaer. Boers. (Carolus) Adriaenszoon. Th. St. van Foorfcho-tcn, in Holland. 3. jaer. Medeheleer.

Brecht (Bhilip Fredrik) Th. St. van Neckarhau/en, in de Palcz, tnffchen Manheim en Heidelberg, i.

Gezworene Gemeente van Deventer, ^ur. St. van Deventer. 2. jaer. Bestierder en Geleider.nbsp;BrouJJbn. (Bartholomeus Joannes) Jur. St. van Nyme^nbsp;gen. 3. jaer.

Burman. (Cafpar) Jur. Sf. van Utrecht. 4. jaer. Bmnan, (Tbeodoriis) Jur. St. van Utrecht. 2. jaer.

Cleeff. (Jacohus Sehaflianus van) Med. St. van Oos. � ter'land, in Zeeland, op Schouwen. 3. jaer.^

174 GEDAGTENIS van UTRECHTS

Doorjlag. {Jakob Hendrik van den) Th.St'.vznUtrecht. �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4. jaer.

Duker. {Petrus Gerardus) Th, St. van Utrecht. 5. jaer. Dyk. {Arnoldus van) Th. St. uit de Diemermeer, lull:-ryke Bedyking in Holland, even buiten Amfter-dam , in �t zuidweften. 5. jaer.

Elsnerus. {Albertus Georgius) Jur. St. van Zeyfl, in �t Sticht van Utrecht. 3. jaer,

Fargue. {Paulus Hendrik Willem la) Jur. St. van Sumatra, in de Ooftindi�n. 2. jaer.

Geer van Rynhuizen, {Anthony Gujiaaf de) Jonkheer van Rynhayfen, Heer van Oudbroekhuyfen. Jur. St,nbsp;van Utrecht. 4. jaer.

AKADEMIEVREUGDE. 175

Goldbach. {Johan Albert) Th. St. van Tie�. 4. jaer. Graedt. {Covert) Th. St. van Gameren^ by Zaltbommel.nbsp;I. jaer.

Groen. {Ijaak) Jur. St. van Alkmaer. i. jaer. GROES. (NIKOLAES) Med. St. van Hoorn. 6. jaer.

Haak. {Petrus) Th. St. uit den Briel. 4. jaer. Haganceus. {Joannes de Wit) Jur. St. van Haer-lem. 3. jaer.

Hannes. {Johan Abraham van Thye) Droflaert en Dykgraef der Heerlykheit Empel en Meerwyk,nbsp;Jur. St. van Wefel, in Kleefsland. 6. jaer.nbsp;HASSELT. (GERARD JAN VAN) Th. St. vannbsp;Deventer. 4. jaer. Bestierder en Geleider.nbsp;Hendrikfen. {Jan Both) Jur. St. van Amersfoort. 3.nbsp;jaer.

i7� GEDAGTENIS VAN UTRECtits

Houck. (^Johannes Hugufiinus') fur. St. van Batenburg y in Gelderland. 3. ja�r.

Husbands. {^W�liiamy Tut. St. van �t Eiland St^ Chrijloffel, in Amerika of Weft-Indi�. i. jaer.

Inia. {Joannes') Med. St. van St. Anna Ter Muden, in Scaets-Vlaenderen. 2. jaer.

Kaas. {Cornelius) Tb. St. van Rotterdam. 6. jaer. Kaas. Ijakob) Med. St. van Rotterdam. 2. jaer.nbsp;Kafteele. {Pieter Leonard van de) Jur. St. van �s Gra-� ^ venhage. 3. jaer.

Keer. {Hiiibert Gerrit) Th. St. van Rhenen. 4, jaer. Keetell. {Theodorus Hendrik) Med. St. van Utrechtinbsp;2. jaer.

Kneppelhout. (Jan) Th. St. vzn Rotterdam. 3. jaer. Koek. (Tsbrandus de) Janszoon. Jur. St. van Tffel-^fiein. 4. jaer.

Lelyveld. (Pieter Jan van) Tb. St. van Leiden. 2. jaer.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Mark. (Jjan Dirk Chrijiiaen van) Jur. St. van Hee-renberg, in �t Graeffehap Zuephen. 2. jaer.

178 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

Monheni�us. (Petrus Johannes) Th. St. van Bmremal* Jen, in Gelderland. 2. jaer.

Moor. (Bernhardinus de) ^ur, St. van Gouda. 3. jaer. Muekn. (Balthafar Jan Corel van der) Jur, St. vannbsp;Amjlerdam. i. jaer.

Muntendam. (Diderik) Th. St. van Utrecht. 4. jaer. Muyjfart. (Abraham) Kanonik van St. Maria te U-trecht, Jur. St. van Amfterdam. 1. jaer.

Od�. (Gabriel Adolf) Th. St. van Leerbroek ^ in Zuid-Holland, tuffchen Vianen en Leerdam, i. jaer. Overmeer. (Simon Conjiantyn van) Jur. St. van T(fel�.

AKADEMIEVREUGDE. 179

Poji. (Gerrit Willem) Jur. St. van Utrecht. 2, jaer. Prinje. Qohan) Th. St. van Rotterdam. 4. jaer.

Rechteren. (Gerard MaximiUaen van) Grave van Rechteren. Jur. St. van Utrecht. 4. jaer.

RIDDER. (JACOBUS HENDRIK DE) Jur. St. van Utrecht. 4. jaer. WOORDVOERDER dernbsp;Heeren Studenten by den PRINS.

Rycken. {Cornelis Robertus Lemhns^) Th. St. van Delf shaven, in Holland. 2, jaer.

SAS. (JOHANNES JUSTINUS) Th. St. van Batavia, in de Oofl-Indi�n. 2. jaer. Vaenvoer*

Sl�sboo. (Henricus Jacobus) Th. St. van de Kaef de Goede Hope, in Afrika. 5. jaer. Medehelper.

Toll. {Hadrianus van) Abr. Arn. Fil. Th.St, van Lopik, jn �t Ne^er-Stigc. �. jaer,

AKADEMIEVREUGDE. i8i

�tenhoven. {Maurits Carel van) Baron van Botte-Jleyn. Jur. St. van Utrecht. 2. jaer.

Velzen. (Nikolaes Adriaen van) Th, St. van Raems-donk, in Staets-Brabant. 5, jaer.

Vliet. (Joachimus van) Joacb. Fil. Kanonik van St. Jan te Utrecht, enz. Jur. St. van Batavia^nbsp;in de Ooft-Indi�.n. 5. jaer. Medehelper.

I82 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

Wajjenaer. {^Willem Anna van) Baron van WafTe-naer. Heer van Geyn en Oud-Geyn. ^ur. St. van �s Gravenhage, 3, jaer.

Walkart. {Arnoldus) Th. St, van Hehnondty in de Meyery van �s Hertogenbofch. i. jaer.

YSSUM. (JOHANNES WILHELMUS VAN) Petf. Fil. Th. St. van Purmerende. 7. jaer. Bestierder en Geleider.

Boees. (Carolus) AdriaeKSZoon. Th. St. van Foorfcboten; in Holland. 3. jaer IvIedehelfre-__

N A B E R I G T.

Geduiirende den vry langen tyd, onder �c drukken verloopen, is my nog �t een en �t ander ^ zoo by �t overJezen van �� gedrukte als door naderenbsp;berigcen, gebleken. Dit kon, voorzoover het voorviel, eer het Vreugdejaer van MDCCLXVl. (opnbsp;welks laetften dag de Opdragt getekend is,) zynnbsp;einde had, hier, myn�s inziens, bywege van Na-beRIGT, voegelyk gebragc worden.

Teweten: I. Van de Heeren Studenten, inde vorige Naemiyft gemeld, wierden , in dat jaernbsp;Proponenten, de Weleerw. Heeren Maets-Bouw-ineefter, van Toll, Th. Dr. van Vloten, en van Ts-fuin. Doktoren in deRegten of Advokaten wierden , de Heeren en Meefters van Jldewerelt, Lauta-van Aymia, Bicker, len Brink, J. D. de Crane,nbsp;Sagnk-Dankaerts, Eekhout, Falk, van 7 hye-Hannes,nbsp;de Koek, van Mark, Poft, y. H. de Ridder, de ianbsp;Pierre, Smit, Terfmitten, en Vermeulen. Doktorennbsp;IN DE Geneeskunde wierden de Heeren R. van Jl~nbsp;phen, en Bachiene. Terwyl de Heeren H. van /Jl-fhen 00 J. van Vliet, onder Voorzitting, de eerilenbsp;van ProfelTor Tideman, de laecfle onder ProfclTornbsp;Sax hunne opgeftelde Geleerde Verhandelingen o-pentlyk verdeedigden. Dan zoo gaet het onder dennbsp;fterffelyken Beneden-heniel ; de Vreugd en Eernbsp;befchut niet voor �t Graf. Dus overleden van dezenbsp;Naemlyll, federd, en voor �t einde des jaers, denbsp;Heeren Barovius, Croes, C. Kaas, de Moor, de lanbsp;Pierre, van de Pol, m Lejnkens-Rycken,

II. DeBeftierders, gekoren zynde, vonden onderling een Opftel goed van dertig Artikels, ter be-palinge zoo van hunne byzondere Kommifli�n , als ter regeling van de Optogten, enz. naer welke zynbsp;zich zelve gericht hebben, en alles gefchied is watnbsp;daertoe betrekking heeft: konnende zulks uit hetnbsp;Verhaelopgemaekt worden. Volgens dat Opflel waren Gekommitteerd de He�ren Rynink, Ten Brink,nbsp;en Groes, om Burgermeefteren te bedanken voor �tnbsp;gunftig App�intcraent op �c Requeft; ook om hunnbsp;Ed.'Gr. Agtbaere midsgaders de Vroedfchap, denbsp;Heeren van de Finantie, en de Senaet der Aka-demie, de eere hunner Tegenwoordigheit, by �tnbsp;Affteken des Vuurwerks, te verzoeken. De Plee-ren Vermeulen en Ten Brink moeften toezien op hetnbsp;fteilen der StaketfeJs, enz. het opflaen van den 11-luminatie-Tempei, het inlaten der Genoodden enz.nbsp;het aenfteken der V�rlichtinglampen, en �t bezorgen van eene behoorlyke Wagt. Den Heerennbsp;en Bachiene wiert het opzigt betrouwd over �t Af-Heken van �t Vuurwerk. De Heeren de Ridder ennbsp;Jysma hadden het Muziek te regelen, en bellelnbsp;over de Muzikanten te doen. De Heeren Jys7nanbsp;en van HaJJelt kregen de bezorging van de behoorlyke Verfrifl'ching voor de Genoodigden jen moesten voorts agtgeven op �t Aenfteken en Uitdoennbsp;der Flambouwen, en op de Knegts ten einde dienbsp;hun pligt naquamen. Aen de Heeren de Riddernbsp;en Rynink was opgedragen de toezigt dat all� �tnbsp;geregelde nagekomen, ieder der Heeren Studentennbsp;op zyn tyd faemgeroepen, en alles by �t openen ennbsp;fluiten der Akademie in orde verrigt, mogt worden , enz, enz. En eindelyk hadden de Heeren vannbsp;TjjiiUi, Rynink, Bikker, Ten Brink,Groes de

Kommillie v'an gadeteflaen dat de Saffinetten der Eerverlichting in orde ftonden. Die aiies zie ik innbsp;een Brief, en toegezonden Ontwerp , van den Heernbsp;Ten Brink.

in. Volgens die meldt ik hier tevens, dat de Dl-rekteurs der Heeren Studenten, zoo door de Hee-ren Burgermeefleren, als door de Heeren van de Finantiekamer, met eene zoo ongemeene en uit-ftekende Vriendelykheit, Raedgeving, en Gtinfl:nbsp;zyn bejegend , dat zy het niet genoeg verheffennbsp;konnen, en zich gedrongen vinden om er altoosnbsp;met den uiterften lof van te gewagen,als een blyk,nbsp;hoe trouw en edelmoedig de wyze Regeering vannbsp;Utrechts Stad haere Akademieburgers aenmoe-digc.

IV. In�t herlezen van �t gedrukte zie ik, dat �er�t volgende bygevoegd dient: Op bladz. 40. reg. 30.nbsp;j, Die Exerciti�n hebben inderdaed plaets gehad,

� gelyk uit de Artikels voor de DireHeurs blykt�. �Op bladz. 57. by de Aentekening (in), vergelekennbsp;met de ingevoegde Orde van Optogt. � Denbsp;� Ftrdeelingen moeflen wel, volgens het Plan dernbsp;� Direkteurs, de twee eerfte elk van zeven, denbsp;� derde van agt, de vierde onbepaeld van getalnbsp;� zyn : maer het blyfe onzeker, ondanks allen her-� haeld onderzoek; ook zelfs uit het nazien en ver-,, gelyken van verfcheidene Lyften, door den zeernbsp;� naeuwkeurigen Heer van Vliet my ter hand ge-j, field. Dies laet ik het, zoo als �t my naeflden-� kelykfl voorquara�. By de Aentekening (*) opnbsp;bladzyde 171. aen �t flot: ,, Hebbende ikdoorveel-vuldig naevragen, en uit mondeling berigt, alnbsp;veel van de Heeren zelve, ^^ Voornaemen, Ge-A anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� hm-

V. nbsp;nbsp;nbsp;Voorts, Ik heb op bladzyde 47. in denbsp;Aentekening (x x), van deze GEDAGTENIS,nbsp;den Dichter A, van den Burg opgegeven als eennbsp;Utrechtenaer. Dit�s gefchied, om dat ik �er uit zynenbsp;Opdragten aenleiding toe meende te hebben. Maernbsp;in zekeren Brief van Buchell aen Scriverius, innbsp;de Latynfche Verzameling van Brieven, door wylennbsp;den Heer Sekretaris VAN Meel , (t�Amfterdara' bynbsp;Halma A. MDCCII. in Groot O�tavo uitgegeven,)nbsp;word hy pag. 105. Confil. Gelrix, dat �s GeUsrlanhnbsp;j^aedsheer, genoemd,

VI. nbsp;nbsp;nbsp;De volgende Drukfeilen gelieve men elkenbsp;op zyne plaets te verbeteren, en te lezen; Bladz.nbsp;18. regel 24. begroette hem in de Domkerk, enz.nbsp;Bladzyde 23. regel 29. Dus was Holland en Zeelandnbsp;vooraf enz, Bladz. 42. regel 25. Jan van S�yden-noRP, Bladzyde 51. Aentekening {ccc) regel i, 2.nbsp;Jk hieldt dit geen ongepaften grond, enz. Blad-zyde 55. regel 28, 29. en de Heeren van Vliet ennbsp;Boers, enz. Zoo ook in de Orde van Optogt, bladzyde 58. ingevoegd. Bladzyde 62. regel 18-20. denbsp;Heer Prefident van Staet JOHAN DANIELnbsp;D�ABLAING, Vryheer van Giessenburg,Moersbergen, enz. Bladz. 104- regel 6. Door dezennbsp;doofde zy, Gelyk, enz. Bladzyde 166. regel 25.nbsp;luifterryke Maeltyd (8 van enz. Op�t floenbsp;van die Aentekening (8 x) flelle men voor beantwoord , bezegeld.

Vn. Laet ik eindigen met een der Epigram-: mata oft Byschriften van Profeflbr Samuel Weren-

AKADEMIEVREUGDE. 187

RENFELs, door hctzelve op vryen trant overtene* men, en op dit _myn Gefchryf te paffen.

Si qua parum profunt, forte ob�eStaberis illis; Quodque minus dulce ejl, utile forfan erit.

P. S.

By de Stukken en Memokien , in �t Opftel-len dezer GEDAGTENIS gebezigd , en aen �c Hot van �c Voorberigt gemeld, voege men;

By B. nevens eenige naderhand me�gedeelde Lyften , Brieven, enz. van de Heeren Rynink ,nbsp;Ten Brink, en van Vliet.

In piaecs van D. en E. moet D. E. F. G. H. ftaen, aldus:

D. nbsp;nbsp;nbsp;Aenfpraek van den Hoogeerw. Heer Rektornbsp;Magnificus, Fr. Burmannus, aen zyne DOORLUCHTIGE HOOGHEIT uit naem van de Se-met der Akademie van Utrecht.

E. nbsp;nbsp;nbsp;Aenfpraek van den Heer de Ridder aen zyne DOORLUCHTIGE HOOGHEIT, in naemnbsp;van �t Studeerend Jongelingfchap dezer Univerfi-teir.

� F. Memorie van �c geen door de Burgery van Utrecht verrigt is, b^y de Kojnjl en �t Fertreknbsp;van �s Lands DOORLUCHTIGE ERFSTADHOUDER, in July MDCCLXVI.

G. nbsp;nbsp;nbsp;Plan van Regeling voor de Heeren Direkteurs,nbsp;ontworpen door den Heer Ten Brink, en by hennbsp;alle gezien en goedgekeurd.

H. nbsp;nbsp;nbsp;Alphabetijche Lyjl van de Voorletters en Toe-naemen der Heeren Studenten , welke in de Pleg-tigheit deel namen, enz.

GEDAGTENIS

UTRECHTS AKADEMIEVRE�GDE,

WILLEM DE VYFDEj

Te � f R � C H f,

HUGO GROTIUS,

JOOST VAN DEN VONDEL,

S E N A E T

AKADEMIE van UTRECHT:

REKTOR MAGNIFICUS,

PROFESSOREN

GEDAGTENIS

AKADEMIEVREUGDE

UTRECHT,

(BETOOND

WILLEM DE VYFDE,

VOORBERIGT

lezer.

V o o R B E R I G T.

VOORBERIGT.

STUKKEN EN MEMORIEN

G E-

GEDAGTENIS

AKADEMIE VREUGDE

UTRECHT.

ti GEDAGTENISvanUTRECHTS

AKADEMIEVREUGDE.

�� GEDAGTENIS van UTRECHTS

i8 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

in

de

ao GEDAGTENIS van UTRECHTS de Zinneprentopden Tytel der Redevoering zoo be^'nbsp;knopt als juift te zien,) noemde: Spes Populi , Gen-.nbsp;tisquePropago 5 �de Hope vanNe�rlands Volk^ en de-

Voortplanter mn het Doorluchtige Gejlagt (r).- En

akademievreugde.

op-

by

28 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

AKADEMIEVIIEUGD E.

Plan

D3

nies

A.

32 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

(�) Korte Opgaef enz. bladz. 4.

'Akademievreugd�.

tezenswaerdig Opflel; terwyl ik hier m�et melden,

iri

34 GEDAGTENIS VAttUTRECHTS

akademievreugde.

g6 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS?

� STAD UTRECHT.

38 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

AKADEMIEVREUGDE. 39

40 GEDAGTENIS va��UTRECHTS

Mi-

GEDAGTENIS van UTRECHTS

46 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

akademievreugde.

der

48 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

AEADEMIEVREUGDEi

GEDAGTENIS van UTRECHTS

Dan

AKADEMIEVREUGDE. 51

52 GEDAGTENIS van UTRECHTS

kademievreugde.

54 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

56 GEDAGTENIS van UTRECHTS

Akademievreugde.

ORDE VAN DEN OPTOCT

der Heeren Studenten van Utrechts Akademie , by de Inkomft j enz. van zyne DOORLUCHTIGE HOOGHEIT, Ao. 1766. in July.

i.

H. J. StOTSBOdi 'Medehelper.

AKADEMIEVREUGDE. 59

6o GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

64 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS

AKADEMIEVREUGDE. dj

laes

66 GEDAGTENIS VAN UTRECHTS ^

Ia

68 GEDAGTENIS van UTRECHTS