Van de handel der Franfcheninde Steden van Uytrecht en Woerden, federt hun koomft daer binnen,nbsp;tot aan hun Vertrek.

Hm gruwelijckj Wreetheyt en Tyrannic, in defe tweeplaeifen, gelijck^ oock^ in verfcheyde anderennbsp;gepleegt,feer levendig ten toongeftelt worden.

Alles uyt de Daghtecckeningen, in de voor� gedachte plactien gedaen, getrocken, ennbsp;nu door de druck in �t licht gebracht.

By � A N C L A E S Z.ten H O O R N, Boekverkoper over �t Oude Heere Logement, x 674.

De BOEKVERKOPER

L E S E R.

Enige tijt geleden heb ick, in de Nederlandtfche tael, aen unbsp;vertoont de fchrickelijeke Ty-rannyen en verwoede wreethe-den, die ons waerde Vaderlandt, door denbsp;verwaende Franfchen, federt hun overy-lendc inftortingh in onfe geweften,in ver-fcheyde plaetfen, maer voornamelijektenbsp;Bodegraven en Swamm^dam, heeftnbsp;gheleden. Het vcrhael vaii defe handel,nbsp;hoe gruwcliick de felfde oock vertoontnbsp;word,is, gelijck ick handttaftelijck hebnbsp;bevonden, foo aengenaem aen u geweeft,nbsp;dat gy het felfde met gratige handen, en,nbsp;gelijck men fegt, als of gy het eten wilde,nbsp;aerigevaert hebt.

Defe uw aengenamc ontfangenis, die oock niet onaengenacm aen my heeft ge �nbsp;weeft, heeft my bewogen om weer vannbsp;nieuws voor u re verfchijnen met eennbsp;nieuwe vertooningh van hun geweldena-ryen, infonderheydt t'Uytrecbt en tc

* 3 nbsp;nbsp;nbsp;Woer-

Woerden gt; tegen hun gedane beloften,ge-plceght, uamelijck van die tijdt af, dat fy daer in getreden fijn, tot aen hun verlatingnbsp;en vertreck uyt defe twee plaetfen; te weten door middel vail tWce Journalen, ofnbsp;^agelijckfche herhalingen, die myvannbsp;foodanigen fijn ter handt gekomen, vannbsp;de welcken ick vaftelijck vertrou, dat zynbsp;getracht hebben aen de waerheyt niettenbsp;kort te fulien doen.

Wat het T)ag'regifler van �ytrecht betreft, �twelck van een ftedelingh vannbsp;die plaets fclf is gefchreven, die dieshal-ven bequame gelegentheydt ghehad kannbsp;hebben, om iKnnifle van faken t� nemen,nbsp;behalvch dat het uyt fich felf naeuwkeu-righis, foo hebben wy �t noch met veelnbsp;Autentjjeke bewjfen tot ons voorgeilel-de oogwit dienftigh, vermeerdert, gelijcknbsp;oock met het geen, dat wy uyt het verhaelnbsp;van een ander perfoon, de welcke oocknbsp;pretendeert de waerheyt tot fijn doelwitnbsp;te hebben,hier neffens hebben ingevoegt.

Wat aengaet het ^agh-regtfler van Woerden, feker een Stadr, wel waerdighnbsp;dat haer naemin geheugenis blijft, dewijlnbsp;fy, nu by na hondert jaren geledcn,het gewelf

Welt der woedende Spanjaerden, diehaer vifftigh weken be�ooten hielden,en oocknbsp;onfe vryheydt pooghden te dempen, metnbsp;een onvermoeyde yver teghen gheftaennbsp;heeft j gy fult�er een nae ckt en ongeveynftnbsp;verhael van die dingen, de wekken in dienbsp;Stadt gedaen en gefproken fijn, in vinden,nbsp;behalvcn dat wy, hetgeen wcchnemende,,nbsp;dat,naerons oordeel,aenftootelijck ennbsp;ontijdigh, en fomtijts oock van weynighnbsp;belangh was, eenige dinghen van *t onfe,nbsp;die wy dacr toe dienftigh oordeelden, bynbsp;gedaen hebben.

Daer fiet gy, waerde Lefer, hoe wy ons in de toeftellingh vandefe ivftQjourna^nbsp;lenlt;i of dagelijckfche Verhalen^ diewa-relijck tot een wijder vertooningh van denbsp;Franfche Tyrannye verftreckenkonnen,nbsp;gedragen hebben. OndertulTchen verhopen en wenfehen wy dat ghy hier in geennbsp;minder vermaeck, als in ons voorgaendcnbsp;vverek, fult hebben, en daer af geen minder blijeken van danckbaerheyt, als vannbsp;*t voorgaendc tonen j op dat wy namaelsnbsp;ftoffe mogen hebben om u met geen minder toegenegentheyt te dienen, en in onfenbsp;yver voort te varen. Vaer wel.

*De Lefergeliefthitr�p verdacht te mfett ^dat in het Dagh - Regifter van Vytrecht d�Oude, en innbsp;dat van Woerden de nienwt Stijl� volghensdlottdenbsp;gewoonte defe twee plaetfentgebrnycktis.

MISSTELLINGEN

�ACHi

DAGH-REGISTER

uytrecht

FRANSSEN,

A dat twee machtige Koningen van Engelandt en Vranekrijek den Oor-logh tegen de Vcreenighde Nederlanden hadden verklaert, lbo vonden denbsp;Staten der felvcr goet en hoogh noo-digh te wefen , dat een confiderablenbsp;Vloot geequipeert, een goede quantiteyt Soldatennbsp;aengenomen, en noch alle weerbare Mannenj lbonbsp;in de Steden, als ten platte lande, op �t geweer gefteltnbsp;wierden : edoch dewijle Maeftricht ( nu verlien ennbsp;genegen zijnde om een formele belegeringh uyetenbsp;ftaen) by de FranlTen wierdt verlaten, fchoon hetnbsp;al berent was gew�eft, en den Koningh fijn armeenbsp;vandaer naden Kkeffen bodemquamte wenden,nbsp;foo wiert by lijn Hoogheyt, den Heer Trince va�nbsp;Oraenjen, een generale Monfteringhaengeftelt, bynbsp;de wekken men bevondt dat�er pas half foo veelnbsp;Volcks in dienft was, als men betaelde, ja dat' fom-mige (felfs oude Capiteynen) in placts van 100.nbsp;gheen 4.0. mannen koften op-brenghen; waeromnbsp;de Gecommitteerdens te Velde ghefchreven hebben, dat haer met den eerften noch zoooo. man.

mofl tocgefonden worden, van dcwelcke dePro-vintie van Uytrecht looo. moft opleveren: en aen-gcfien de Steden onder,het Sticht door de voorgaen-de wervingen veel Volcks waren quyt geraeckt, foo wierdt by de Stateiijgerefol veert, dat de ftadt Uytrecht foude te berde brengen 600. man, Amersfoort aoo,R henen 100, Wijck'i6o,iVlontfoort40,nbsp;de andere duyfent moften de Dorpen gefamentlijcknbsp;uyt-maeckcn. Dit werck ftont de Huys-lieden nietnbsp;al te wel aen; en waren fommige doende om ecnigc'nbsp;teghens de Heeren van den Lande op te maecken,nbsp;gelijckdaerovereenenfeeckeren Weert tot Odijcknbsp;by de kop ghevat, en op Saturdagh den 18, May alhier in Tucht-huys gebracht wierdt.

Op delen dagh wierden oock de twee Stichtfe Compagnien Waert-gelders gemonfterti en moftnbsp;deneenen, onder C^pkeya �van de Enden 3 terftontnbsp;vertreckcn, den anderen, onder Capitey n x�/�� Feett,nbsp;volghdcn des anderen dacghs s�morgens.

Dinghsdagh, den ai. May, vertrocken de 1000. Boeren van hare refpedlive Dorpen na Amerongen,nbsp;daer de Rendevous was.

Omnuhetgetal van doo. voor de ftadt Uytrecht iiyt te vinden, foo namen de Heeren van de Vroet-fchap een partye Sacke-dragers, alle Kraen-kintsnbsp;en Bierdragers knechts,'en de meefte Hout-fchil-den, waer uyt voor eerft twee Compagnien, yedernbsp;van loo.mannen, geformeertwierden. TotCapi-teynen hierover wierden verkoren de Dom-heeren,nbsp;Berd� en van Wyck 3 de wekken op Donderdagh, dennbsp;aj.diro,2.ynuytgetrockennaZurphen. Pena .di-todaer aen volgende wierden noch i, Compagniennbsp;Vry-willighen mede op 10. ftuyvers dapghs aenghe-nomen , onder de Capiteynen Jacob van Helm,nbsp;cn iHurensZas, die op Saturdagh den 25. vertrockennbsp;op N�Hjmegen.

Op defen Saturdagh wierdt noch een Compagnie geformeerc onder Capiteyn Vloos van Amftel, dienbsp;op Pinxterdaghuyttrockj cn moftenuycde Voor-ftcden i..Compagnien worden uycgeleverr, by forme van den ac.htften man. De Capiteynen hiervannbsp;waren , ( als van de Weerdenaers) Cornells van Pyls-�weert, cn van lie drie andere Voor*fteden I/aacknbsp;Verhoeven.

Den May, op Pinxterdagh, is Wefcl fonder teghcn-ftandt aen de FranCfen over-ghegaen : hernbsp;Guarnifoen wierdt*in de Kerckgeflooten, daer denbsp;Soldaten, geen middel van te fitten, noch te leggennbsp;hebbende, van de Ilanck der Vuyligheden, die fynbsp;ghenootfaeckt waren nevens haer felve neder te leggen , verftoneken , en vervuylden. Daer z.yn geennbsp;Misdadigen, die met fo groote felheyt en ftrengheycnbsp;gehandelc werden, alsdefe krijgs-gevangenen, alleennbsp;om datfe den Koningh fouden dienen tegens haernbsp;eygen Vaderlandt; �tgene de meeften weygerden,nbsp;inibnderheyt de Officieren, waer van der noch eeni-ge fitten, om dat fy gheen verraders van hun partynbsp;wilden worden : te meer om dat fy weygeren te beloven, dat fy de wapenen niet meer voor hun Vader-landt, tegens de Franflen, fouden voeren. Dit over-gaen heeft alhier, tot Uytrecht gheen kleyne verfla-gcntheydt veroorfaeckt; doch kreegh men gheennbsp;feeckerheydt daer van, als na het verloop van ontrent acht daghen , wanneer men mede vernamnbsp;dat de ftcdbn Orfoy , Rhijnberck en andere oocknbsp;over Waren.

Op Dinghsdagh, deni8.dito, quamtotfecours van de Ge�nieerde Provinci�n het Regiment tcnbsp;Voct van den Marquis de Wejlerloo, onder welckersnbsp;Officiers was een Soons-Soon van Grobbendonek.nbsp;Dit Regiment beftont uyt i . Compagnien, dochnbsp;niet feer groot: de Soldaten waren gantfeh flecht innbsp;Alnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dc

de kleeren,en fchier van honger uytgemat; waerom fy op het V rceburgh wierden geleyt, en met 14. vaten Bier, 700. Brooden, en 370. pondt Kaes ver-forght: doch ftafet aen te mercken dat foo haeft defenbsp;niaecs in de btadt quamen, fy haer tot Bedelen begaven , �t welck men hier van geen Soldaten ghewentnbsp;was: is mede aenmerckens weerdigh dat dit felfdenbsp;Regiment voor hondert jaren alhier heeft in Guar-,nbsp;nifoen gelegen. En alfoo defe Stadt met dit vreemtnbsp;vo)ck verfien was, fo.mofl: die nacht een halve Compagnie Borgers met haer volle geweer waecken.

D�s Woensdaeghs s�morgens is het Regiment van W'eflerloo vertrocken na het Staten leger, als-doennbsp;aen den Yffel-kant gecampeert 2.ynde.

Voordemiddaeghs vertrocken mede van hier na Nieiimeghen de Compagnien van Verhoeven ennbsp;Pylsweert, rydende delaetfte op 19. van hare Grutters wagens. Op defen tydt was de verflagentheydtnbsp;alhier foo groot, dat de Lieden in diervoeghen begonnen te vluchten, als of fy publijck vervoeren,nbsp;�tGemeenvokk,en de wyven, nu feggendedat mennbsp;baer van haer Mans hadde ontbloot, en dat, de rijc-ken nu vluchtende, men haer hier na mocht komennbsp;te verlaten, begonnen de goederen, die men wildenbsp;verf:.-nden, aen re houden, en teplonderen, waernbsp;door een groote oploop ontftonti om welcke te ftil-len anderhalve Compagnie borgers met volle ghe-weer fonder 7'rommen te voorfchijn quamen, waernbsp;mede het weder in ifiltewierdt gebracht.

Donderdaeghs, den 30. dito, begon aen deTolle- , fteeghs-poort weder een tumult te onftaen , welckenbsp;doorbet inhalen vaneenSchuyt met koffers ghela-den wierdegeflift. Als-doen wierde vanhier 8000.nbsp;pondt Buskruyt na Schencken-fchans, en 10000.nbsp;pondt na Nieumegen gebracht, cndaernanochnbsp;aoooo. pondt.

Vry-

Vrydaeghsjden 31. wicrt in een KarofTe hier binnen gebracht het doode Jichaem van de Lieutenant Admirael van Gent, �r welck alhier gel'uy vert wiert:nbsp;en of men fchoon na defen gheen oproeren meernbsp;gehadt heeft, foo continueerde echter, om dc fcl-vige en andere onheylen voor te komen: de Lor-ger-wacht met vliegende vaendel. Ontrent delen cyrnbsp;verllont men dat Emmerick, Rees, en andere S�c-den mede over waren : en korts daer aen dat cenbsp;Franff�n op den i. Juniiaen het Tol-huys warennbsp;door ghebroocken, en in de Betuwe ghekoonjen ;nbsp;het welck men wel foude konnen belet hebben met �nbsp;weynighvoicks, fchoon defelvemaermcc Hoekennbsp;hadden verfien gheweeft, volgens het ghetuygeniiTenbsp;van de Franflenfelfs, dewijiefymet haer Paerdcnnbsp;motten over fwemmen, met bloqte degensin haernbsp;handt, alfoo haer Karbynen en Piftolen door hetnbsp;Water onbequaem waren om refchieren: dochcenennbsp;fchelmfennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, die daer het gefaghhadde (aen

verraderye Ichuldigh zijnde) was meer ghenegen het Staten volck teruineeren, alswel deFranfleiinbsp;te keeren , door dien hy met fijn Ruyterye eennbsp;Vriefch Regiment voet-knechten van Alua verpletterde.

Sondagb, den x. Junii, quamen binnen ontrent loo. Spaenfche Ruyters, convoycerende 5.nbsp;gens met geit, die s�Maendaeghs weder vertrocken ;nbsp;t^ock begotten de principaelfte lieden te vluchten,nbsp;ais Jof�br van Weede, en anderen j liet welck eennbsp;groote verflagentheydt ouder de Borgers veroor-iaeckie.

s�Maendaeghs, den 5. dito, quam de generale vlucht, foo dat ngt;�n doen by na niet anders fagh, alsnbsp;Wagens en Schuy ten mee gevluchte goederen, ennbsp;groot misbaer maeckende Mcnfchcn ; het welcknbsp;^'llendigh om fien was. Den fel ven dagh verttoncnbsp;A 3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;men

men oock dat het Staten leger opbrack, en wierdt teghen den avondt de raeefte Artillerye hier op hetnbsp;Vree-burgh gebracht^ en z.yn, op �t verlbeck van denbsp;Heer Veldt-Maerfchalck Wirta j aenftonts en innbsp;aller yl, door den Gommisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;naer�t Leger

Dinghsdaeghs den vluchteden de Lieden noch al even feer, eii'wierden dien dach de ^efteerendenbsp;Veldt-ftucken binnen gebfacht: des namiddaeghsnbsp;bracht men de voorfchreven Momhas mede binnen,nbsp;en allbo men feer qualijck van hem had hoorennbsp;fpreecken, foo feyde een feecker Borger: Siet diennbsp;Duyvellchen verrader daer eens fitten; waer op hynbsp;antwoorde; ick en ben geen verrader ^ ick hebbeinnbsp;mijn Sack , daer ick my mede verantwoorden kan.nbsp;De karoffe was rondtfom met R uyters befet, welckenbsp;ghenoegh te doen hadden dat fy het gepeupel daer afnbsp;hielden, alfoo fy foo furieus waren dat fy daer op a^nbsp;liepen , en riepen hem levendigh inftuckentewffnbsp;len fcheuren. Op den fclvcn dito heeft de Heernbsp;Lieftingh, Ontfanger van de generale middelen,fichnbsp;felven met een Musketton 5 daer wel 7. of 8. kogelsnbsp;op gefet waren, doorfchooten.

Woensdagh den y. wierdt al het Staten gefchut van het Vrte-burgh na buytenghebracht. Op dennbsp;felven dito s�morgensten 8. uuren quam hovendenbsp;ordinaris wacht een andere Compagnie borgers innbsp;de wapenen, onder pretext van Mombas uyr te gc-leyden, om dat�er veele lieden fweefdpH om denbsp;plaets Royael, alwaer hy gelogeert wasj doch mennbsp;bracht hem Uil wechj roaerhetghelchiede om datnbsp;de Borgers fich tegen de Heeren aenftelden : wantnbsp;des ochtens ten 3. uuren quam de Portier om denbsp;fieutcl�, naer ghewoonte, aen het Stadt-huys : denbsp;Borgers weygerden hem de fclve te geven, omdat

fy de Spacnfchen, wekken voor de Stadt lagen, en naderhaiidt gefeythebben, dat fy Uytrecht foudennbsp;hebben uycgeplondert, niet wilden binnen hebben jnbsp;waer op de Portier na de Borgermeefter gingh, ennbsp;weder komende, fcyde ordre van de Borgemeeilersnbsp;te hebben, waer op de Borgeren antwoorden \�ynbsp;hebbenden bruy vanhaer, en van alIedeHcercn;nbsp;wy fijn Meefters : waer op ten half vyf uuren denbsp;Heeren , die der noch waren, vergaderden � maernbsp;koften fo veel niette wcegh brengen, dat ly de fieu-tels kreghen, ondertuflchen was alhier onder yc-dereen groote verflagentheydt j en de Poorten bleven geflooten tot feven uuren, wanneer alleenlijcknbsp;de S'. Catharine-poort open ghedaen werde, ennbsp;de Menfchen , een voor een eerftdoor de Wachtnbsp;pafieerende, met greote mocyten daer door qua-men. Middeler tydt wierden de Wachten over-alnbsp;verdubbelt, en riepen de Spacnfen van buyten datnbsp;fy wilden te eeten hebben i anders wilden fydenbsp;Stadt komen plonderen : waer op feer veel Broodt,nbsp;Kaesen Bier daer heenengebrachtwierdtj foodatnbsp;de Backers en Btouwers nacht en dagh arbeyden;nbsp;Kaes-koopers verkochten heek winckels uyt opnbsp;cenen achter middagh , en was doen neeringh ennbsp;W�elvaert in de Stadt; het wekk vermeerderde doennbsp;sen de middagh het gheheek .Staeten leger met denbsp;Prince van Orae7tjen figh openbaerde, en baeftigernbsp;af komende, als wel ghedachfwierdt, pofteerdenbsp;fich onder de Stadt Het leger wierdt ghecampeercnbsp;langhs den Daelfchen dijck , en de Veght, Syrtnbsp;Hoogheyt fijn quartier houdende achter deRoode-^��ugge j alwaer fijn Fgt;d. oock feifs ghelogeert was;nbsp;de Ruyters en Soldaten in �t geneiacl waren feernbsp;qualijck vernoeght, om dat fy tot haer contentc-rnent niet mochten binnenkomen; het wekk nietnbsp;gcraedtfaem was toe tc laten, als voren gliefeyt is;

S Dag h-R e g i s t e r wantfy het over-al feer qualijckaenftelden, daerfynbsp;qu'amen j jae fy hadden Rhenen en andere Stedekens gheheel uytgeplundert: ondertuflchen riepennbsp;fy feer om Broodt, amp;c. alfoo fy in 5. daghen nietnbsp;ghegeten hadden, dreygende, foo het haer niet toe-gefonden wierdt, de Stadt �s nachts te beklimmen;nbsp;hetwelck al ghefchiede; want daer twee Soldatennbsp;de Sradts muyr op- klommen: waerom den Co�onelnbsp;ontrent ten elf uuren ordre gaf, boven de tweenbsp;Compagnien, diede wacht hadden, noch twee anderen op te kloppen, die, met haer geweer verfchee-nen zijnde, de gantfche nacht deur de ronde op denbsp;wallen deeden : middeler tydt wierdt, door harenbsp;dreygementen, �s nachts ten tien uuren noch feernbsp;veel Broot, Kaes, en Bier haer lieden toegefonden.nbsp;Op den fel ven dito ftelden de Borgers haer tegens denbsp;Heeren foodanigh aen , dat fy s� ochtens ten tiennbsp;uuren aen de Catharijne-poort de Eorgermeefternbsp;Hamel (om dat hy fijn Vrouw en Kinderen wildenbsp;uytgeleyden) al onder de voet hadden , en foudennbsp;hem doodt gheflagen hebben, indien hem 3. of 4.nbsp;Borgers noch niet ontfet en hadden.

Donderdagh, den 6. dito, den oproer continueerde en wierdt ftilder. Op den felven dito wierdt een Corporael van de Ruy ters, om dat hy een Paert genomen haddc, gheconderaneert om ghehangen tenbsp;worden; maerhy,omecfieerlijckerdoodt biddende , wierdt in plaets van dien Geharquebufeert aennbsp;den eerften boom over de Catharijne-poort. Delennbsp;gantfchen dagh had de wacht aen die Poort wercknbsp;de lege wagens in, en de volle met Broodt, Kaes ofnbsp;Bier gheladen wederom uyt te laten. Nota-, op denbsp;midd-igh fchoot de Schildt-w/acht van de Borgersnbsp;in de Weert-poort een Tichelaer doodt. Op defennbsp;tydt hebben eenighc Gecommitteerden SljnHoog-heytgiQ�. verfoecken, ten cynde Sijn Hoogheyt foude

belie-

believen met de Hoofden van het leger in de Staten kamer te verfchynen, om met de Staten van XJytrecht te bevorderen, �t geenc tot welftant vannbsp;defeProvintie mocht ftrecken, gelijck daer op Synnbsp;H�ogheyt met de Veldt-Maerfchalcken, en Gecommitteerden te Velde binnen zyn gheweeft, en metnbsp;eenen om de ongerufte gemoederetj der Gemeentenbsp;teftillen.

Vrydaeghsdeny. dito gingen veel Lieden uyt de Stadt het leger befienj/ fo wierden, om alle infolen-tien onder het Krijghs-volck tevooren te komen,nbsp;vier Galgen in het leger opgericht; op den fel vennbsp;dito is Syn Hoogheyt wederom binnen geweefti dochnbsp;hoe trooftelijck den uytflagh voor de Uytrechtfennbsp;gheweeft is, blijcktuyt den brief van de Staten vannbsp;Utrecht aen de Staten Generaelghefonden, fchry-vende.

Hoog; MogendeHceren.

Na dat het leger van den Staet den Tjfel verlaten , en tot inonfeFrovint'teafgefacktz,ynde, jich beipefien deJladt Uytrecht haddegecampeert,nbsp;hehhen wy aenflonts onfe Gedeputeerden derwaerts ge-fonden, omme met de Heeren Gevolmacktighden tenbsp;Velde , en Sijn Hoogheyt, den Heere Prins vannbsp;Oraenjen , te beraetjlage?gt;, ngt;at tot defenjie van denbsp;�Provincie i en voorn ament lyck tot conjervatie van denbsp;fiadtXJytrecht, by de handtfoude konnen werden genomen. Ende hebben S�]ri�ooghsyX.doenverfoeckendatnbsp;defelvejich in deJladt van Uytrecht xpilde begeven j opnbsp;dat de ontjlelde ende ontroerde gemoederen der Gemeente door desj'elfs praifentie en aenwefen gherujl gejlelt,nbsp;en tot in-nemen van een fortable Militie mochte mor'�nbsp;den gedifponeert: waer op des anderen daeghs, zyndenbsp;den dej�rt Sijn Hoogheyt pchuyt hef leger in de

Jladt van Uytrecht getranfporteert hehhende, des felfs aenkomfle van foodanige operatie ende fucces is geneefi,nbsp;dat de Borgcrye tot flilte gebracht is geworden, en ver~nbsp;volgens by ons, met eenparige toeflemmingc van de drienbsp;Ledenj in�tbywefen van de Heeren Gevolmachligh-dente Velde, en Sijn Hoogheyt gt; gerefolveert is eennbsp;genoeghfaem Gua/nijoen van Kegsmenten , foo te Voetnbsp;als te Paerde, binnen de fiadt van XJytrecht in te neme�, eugocdt en bloedt tenuytterften terdefenjie op tenbsp;feiten, zijnde by Sijn Hoogheyt voor geflagen, dat totnbsp;vordere hefcherminghe van de Stadt d'ee�e helfte dernbsp;CavaUerie aen de Vecht , ende de ande re aen den Vaert-fsken Rhytr gecnmpeert, ende het vordere gros van hetnbsp;ieger omtrCKt de Stadt ghcleyt en gheretrencheert foudenbsp;�worden: teacropwy in verwachtingh zijnde, dat totnbsp;execfttie van �t geene voorfchreven is , de beloofde Regimenten binnen de Stadt den volgenden dagh, zijndenbsp;den t,. defes, J�uden worden gefonden, is Sijn Hoogheyt des morgens omtrent ten tien uuren, gheaccom-pagneertnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ripp�rdatho Bcurfe, weder

om perj�onelijck in onfe Vergaderivge verfcheenev, ende heeft aen ons bekent gemaeckt, dat alvoorens de Militie in de Stadt te kannen laten komen, by ons foudenbsp;moeten worden gerefolveert, aenftonts en fonder tydtnbsp;verlies de bemuyrde Weerdt, ende de vier asidere Voorbeden te doen af branden , het we lek by ons gheconfide-reert zijnde te wejen een da-ngereuje executie , en deGe-committeerdens van deftadt XJytrechtfeggende kei fel-ve de Heeren hare Principalen te moeten cvmmunicce-ren, irSijn Woofc^ctytuyt deVergadermgegkefccey-den, aevtrenomsn hebbende het geene voorfchreven is,nbsp;met de Heere� Gevolmachtighden te Velde, ende de Ge-neraels van de Militie, noch in naerder deliberatie tenbsp;willen brengen , met verklaringe dat hy noch dien voor-middagh, ofte kort na de maeltydt t'oiifer Vergadering�nbsp;foude reverteren: den uytjlagh van wslcke beraetjlaginge

met

Van �# gepaffeerie linn en Vytrecht. 11 met verlangen te gemoet Jiende, en in-middels ons aen-gedient loynde 3 datmetket leater tegetmoordigh in denbsp;Riviere de L,eck noch een groot gedeelte on/er Provintienbsp;Joude kannen voorden geinundeertz en jelve door onj�ettnbsp;Secretaris aen toelgemelte Heeren Gevolmachtighden tenbsp;Velde, en'^i]n �ooghcyi keilende doen lekent makefs,nbsp;omme in de voorjckreven kare leraedtjlaginge mede tenbsp;quot;worden gelrackt. Hellen wy met groote alteratie vernomen dat ly UHog: Mog: was gere/olveert, en Sijnnbsp;Hoogheyt gelajl, het leger, uyt defe Provintie na Hol-landt te trecken; welcke Re/olutie aenfionts ter executienbsp;is geleyt. IJ Hog : Mog: kannen feer lichtelyck lejef-fen, hoe groote conjiernatie foodanige rej'olutie ondernbsp;ons gecaufeert keeft, daer defelveons noyt gecommu-niceert, ofte daer van eenighe notificatie gegeven was;nbsp;te meer , dewdle ly de executie van de voorjckreven re-folutte ons Jelfs geweygert is de Regimenten , op de repartitie van onj� Provintiefiaende, en om onfe Stadtnbsp;leggende 3 tot onfe defenfie alhier te laten verllykten ,nbsp;onacngefien uyt de inkomende kondtfchappen men onsnbsp;Ictuyghde dat den Vyandt in weynigh uren voor de fiadtnbsp;Van Vytrecht Joude kannen wejen: waer door wy dannbsp;gelrackt zyn in d�uytterfie ongelegentkeydt, als zfindenbsp;Van ket leger van den Staet verlaten , van ons eyghe�nbsp;Manfckap en Borgerye, Joo door voorighe quot;wervingke ,nbsp;als uytfenden van Vryxoillige, grootelijcks ontbloot ^ ketnbsp;platte landt onjer Provintie door geej'carteerde Troupes van�t'leger van den Staet alonnne gepi�eert, en denbsp;alfoo t� eejiemael van de Rondt-ge7iooten gkealandon-neert. Wy vinden derhalvevi ons geneceffiteert, ommenbsp;tevoorkoomen de totale ruine van onfe goede Ingefete-nen j ons van foodanige middelen te bedienen, als wy nanbsp;de tegenwoordige conjlitutievan tydt enjdecken de le-^uaemfie konnen uyt-vinden, en dienvolgende een Pafrnbsp;poort ofSaufconduitverfocht ende geobtineert hellende , fendenwy dej'en morgen onfe Gecommitteerden aen

fijn

tl Dagh-Registbr fijn Alder-Chrifielyckfie Majefieyt, om Sattvegarde tenbsp;bekomen: toaer toe toy temeergeperfl zyn gewordens omnbsp;dat ons op gift er en namiddag in 'tfeker bericht is-, dat denbsp;Marquis van Rochefort Sondagb namiddag laeftledennbsp;ten twee uuren de ftadt Amersfoort met een conftderabelnbsp;gros geoccupeert,ende de fteden B-henesi en Wijk alvorensnbsp;particuliere Sauvegardes hadden verkreghen. Hog:nbsp;Mog: lieeren, rvy haddennoytgemeentdatdenyyer,nbsp;die wy tot confervatie van degemeene faecke , foo in hetnbsp;confenteeren van Ordifiaris en extraordinaris middelen , ende het prompt furneeren van de felve, als m�denbsp;de vrywUlighe Leeninge van foo veelerhande behoeftennbsp;van Bufpoeder ende anders, tot beforginge van de Steden aen denTftel, Rhjn en Wael, en oock het Leger ,nbsp;by onsfoo liberaltjckgedaen j ende waer in toy veele onfernbsp;Bondt-genooten, volgens de meenighvuldige getuyge-nijfe van U Hog: Mog: felfs hebben gefurpajfeert, innbsp;defer voeghen aen ons en onfe ProvintieJoude hebbennbsp;worden gerecompenfeert. Maer biddende dat den Al-mogendenGodt alles na fijne goedertierene genade nochnbsp;te� beften gelieve tefchicken , fullen toy U Hog: Mog:nbsp;Perfoonen en Regeeringe in de protexie Godes bevelen.nbsp;Hier mede j ^c. Ghedaen t'Uytrecht, de� elfden Ju-Tiii, l�yz. VVas geparapheert,

Ende wasgeteeckent nbsp;nbsp;nbsp;C. v. POLL.

Ende brack doen s� nachts het Staten leger op, cn vluchten des avondrs alle de Staten, uy t ghelbn-dertdeHeer Sandenborgh, SomerenmNypoort, ennbsp;noch diverfc Heeren van de Vroetfchap, tot grootenbsp;confternatie van �t gemeen.

Saturdagh�smorgens is voorts het Staten leger, nadat het van Vivresen Ammoniciq van ons vooi-

Van't gepikeerde linnen Vytrecht. 15 fien was, opghebroocken, en ten deelen over denbsp;Vaert na Schoonhoven , ten deden op Woerdennbsp;na Nieu verbrugee , ten deelen naer Wefep ennbsp;Muyden gemarcheert. Op den felven dito vluchtenbsp;de Staec Nypoort j doch quam in x. a � dagen wedernbsp;binnen : de Vroerfchap wasdoenmaels in hare Ver-gaderingenoch xS.perfonen llerck : de Heeren,dienbsp;hier noch binnen waren, bemerckende dat fy vannbsp;hare Bondt-ghenooreu dus waren afghefneden, zynnbsp;genoodtiaeckc pev orden, conform haren brief, hetnbsp;op een anderen boegh te werpen ^ loncien derhalvennbsp;twee Trompetters uyt, om Sau^ve conduite te ver-foecken; waer van den eencn onderwegen is opgehouden door een Staetfche partyc, doch den anderen, diehetfandtuyr was, is voortgereden, heeft denbsp;Koninghby Doesburgh gevonden.

Des anderen daeghs, wefende Vrydagh, den i . Junii, des naermiddaeghs, fijn de Gecocnmitteer-dens uyt het Leger van den Koningh teruggeghe-kotnen, en hebben gherapporteert, datfy het ver-foeck van Sauvegarde voor de Provintie en Scadtnbsp;Van Uytrecht, den Heere de JLouvois , premiernbsp;Minifter van fiin Majefteyt, hadden vertoont;nbsp;doch dat die haer hadde te ghemoet ghevoert, datnbsp;den Koningh niet ghekoomen was om me San ve-gardes te verl'eenen, maer om Steden en Provintiennbsp;te conquefteeren; ende dat fijne Majefteyt haer felfsnbsp;hadde doen acnfeggen , dat fy een keer te riigge fou-den doen, omme naerder ende volkomender laftofte pouvoir van de Hcercn hare principalen af te halen. De Court-blafershadden oockopdefen Satur-dagh ordre, om fich op den Dom te begeven, om,nbsp;Wanneer fy Troupen fagen naderen, te blaefen, dienbsp;oock op de niiddagh deTrompet ftaecken, totgroo-^ ontfteltenifl� der inwoonders, meynende dat hetnbsp;Franflen waren; hier op liepen voorts alle Borgers

Van

14, Dag h-R e g i s t e r van de Wachten, en de I .icden in haer h ayfen; denbsp;huyfcn klapten over al toe, en men iagh voorts nietnbsp;ecnen menfch op de ftraten; maer is naderhandtnbsp;' bevonden gheweeft te zyn een Staetlche troup vannbsp;aoo. Ruyters,dieop kontfchap waren ge weeft, ennbsp;een trompetter van de- Koningh van �t huys te Suy-lefteyn wech gehaelt hadden. Defc Saturdagh wasnbsp;een dagh van groote alteratie, Soadagh is Amersfoort van de Franffen ingenomen.

Maendagh en Dinghsdagh quamen noch veele Regenten, en gevluchte inwoonders weder. Desnbsp;Maendaeghs den lo, Junii quam op de middaghnbsp;binnen den Marquis de Rochefort, met eenigh Fransnbsp;convoy, die, op de Staten kamergehaelt zi,nde, bekent maeckte dat hynietghekomen was om de Gecommitteerden van de Provintie van Uytrecht afnbsp;te halen, maer dat fijn Comrailfie was te convoye-ren de Gecommitteerden van de Generaliteyt; hetnbsp;welck onfe Heeren wederom ontfette : des nade-middaegs quam oock binnen een Franflen Ritmee-ftcr; meteenigeRuyterye, om onfe Gecommitteerden te gheleyden. Doen hebben de Heeren Staten Vergaderinge ghehouden, en alfoo geen Staets-wyfe commiffie ghe/chieden konde, door dien denbsp;Heeren Someren en Sandenburgh geen Gecommitteerden koften wefen, alfoofy committenten mo-ften zyn, foo wierden defe navolgende ghecom-mitteert, d� BargermeeRcr vaiuder R�ort, de Heernbsp;Veldthuyfen s Outte^val en Ferche'viUe ; f een Koffy-man) en Vieterfon\ maer alfpo den Ritmeefter bekent maeckte, dat hy vermoeyt was, cn dat het denbsp;Pasrden niet wel fouden konnen uytharden , foo isnbsp;het vertreck tot des anderen da�ghs foetjensuytge-ftelt: en vermits de Heer �yfoon middelerwyle innbsp;de Stadt ghekomen was, foo wierdt des avondts tennbsp;tien uuren nochmaels Vergaderingh ghehouden,

, waer

wacr in fecr onverwacht verfcheen^ zyn de Hcer van IVellandt iCn de Heer van Bef^^fleyn. welckenbsp;twee laetften als-doen,nevens de Borgermeefter v/j�nbsp;der Voort, gecommirtccrtwierden. Den lo. Juniinbsp;wilden ccnigheWy ven, wekkers Mans waren uyt-getrocken, den ontfanger Heurnius fijn buys plon-deren, omdathy geen geldt wilde geven, waeronjnbsp;3.of 4.Borgers, die de wacht hadden fijnhuysmoftennbsp;bewaren i en zyn naderhandt cenighe Soldaten vannbsp;Kapiteyn C�y/�daertoe gecommandeert, alsmedenbsp;om de Meiilens te bewaren, en aen hetCijns-huysnbsp;vah �t Gemacl te ftaen, om dat vecle Lieden geennbsp;accys daer van wilde geven, amp;c.

Dinghsdaeghs s�morgens fijn de Gecommitteerden van dc Generalitcyt hier ghekomen, dieniet ghenegen fchcenen te wefen met deonfon te fpreec-ken, vermidts dc onfc wel een uur of twee naernbsp;haer gewacht hadden, tot dat den Ritmeellcr eyn-delijck verfocht dat fy fouden ghelieven mede tcnbsp;gaen, of dat hy anders foiide voort ryden, volgens denbsp;laft die hy hadde; waer op onfc Gecommitteerden*nbsp;'vechzyn gereden, nemende haer cours op Amers-fort, om met dien Overften, die wegens de Franfl�nnbsp;aldaer was, te fprcecken, en van da� zyn fy voort-getrocken na den Koningh 'tot Haegh buytcn Aern-hem. Na dat de Gecommitteerden van defe Pro-''intieeen kleynen tydt waren wech gheweeft, foonbsp;fijn haer ghevolght de Ghecommitteerden van denbsp;Generalitcyt ; te weten dc Heeren van Gent,nbsp;Odyd en de Groot. Haer volghde een Karof-fie met drie Prickers , en den Advocaet fVijeker-fioot.

Woensdagh den 22. dito zyn Naerden en andere plactsjens aen de Franken overgegeven. Op den felven ditQ hadde een i�ecker Vrouws-perfoonnbsp;daer Sufters kindc deli buyck opgefneden, foo dat

Dag h-R e g i s t er het daer aen ftorf,, waer over fy ftracks in hechtenisnbsp;geraeckte: maer om dat de gelegenthey t des tydrsnbsp;niet toe-liet executie te doen, wierdt by Provifienbsp;in�t Tucht-huys gefet.

Den 13, Junii, Donderdaeghs voor de middagh ten negen uuren, quam alhier den Marquis de Rochefort, met een trompetter van de Koningh, en ey feh-te de Stadt op, hetwelck hem wierdt tocgeftaen;nbsp;waer op hy wech reedt, en hem ftracks volghden denbsp;Heeren Hamel en Veldthuyfen, die de fleutels van denbsp;Poorten haer lieden in de Poort overleverden, ennbsp;quamen doen onftcnt tienuuren de Gecommitteerden, mzt Am Marquis de Rochefort, weder aan hetnbsp;Stadt-huys; en haer volghden eenighe hoogc Officiers, met een partye Sauveguardes du Roy, en voortsnbsp;Dragonders ( Mufquettiers van de Koningh) totnbsp;hondert en vijftigh in ft ghctal, en hielden de wachtnbsp;aen de poorten ; derefte van het Volck quam nietnbsp;binnen de Stadt, gclijck oockmede de Ruyterye,nbsp;maer wierden ghecampeert buyten de Catharijne-poort, bezyden Lubbenes: het volck, dat in de Stadtnbsp;was, wierdt by fommigeBorgers ontrent de Poorten,en aen SftJansKerck-hof geinquartiert.

Op Vrydagl^ den 14. dito des na de middacghs, lyn de Gecommitteerden weder ghekoomen, ennbsp;noch eenige regimenten Ruyterye buyten om na denbsp;anderen gemarcheert. Des avondts wierden fevennbsp;ftucken op de Wal achter het Duytfchen-huys totnbsp;drie mael toe geloft, enPeck-tonnen opdeNeudcnbsp;gebrandt, over de geboorte van des Koninghs Soonnbsp;in Vranekrijek.

Waer op de Staten ende Vroedefchap hebben goedt ghevond�n eenighe Articulen te ontwerpen , en door ghemelte Heeren Gecommitteerdensnbsp;ophaernaemaen fijn Majefteyttedoen voordragen.nbsp;Den volgenden dagh, den i y Junii, ayn de voorver-

haelde

haeldc Heeren Gecommitteerdens wederom naer fijn Majcfteyt vertrocken, ende den 17. Junii desnbsp;avondts ghereverteert zijnde, hebben haer Ed. M�.nbsp;bekencgemieckt, dat fijn Majefteyt daCghstevoo-ren den i6. defer aen de Provincie, endedeffel-ver Ingefctenen onder anderen hadde gheaccor-deert'.

�Dat de exercitie ofte oeffenivge van de Gereformeerde 'Religie, gelijck de felve tegenteoordig tserdt ge-leert, de Academie ende Scholen fallen hlyven gecon-ferveert.

Dat de Regeeringe van de Provintie, fulcks d'ie te-genveoordigh gecot^itueert is , fal hlyven by de felve forme, ende hy de Perfoonen , die de felve tegenwoordig bekleden.

Ende dat de Privilegi�n ende gerechtigheden van de drie Leden van Staten, ends van de Stadt en Stedennbsp;in hun geheel [uilen hlyven.

Dat het Hof van JuJlitie ende alle andere Ampten ende Officien ofte Bedieningen door de g�heele Provin-tie fuUen worden gecontinueert in de Perfonen, die denbsp;felve tegenwoordigh bekleden.

Dat alle fchulden, laflen, Capitalen en Renten van dien op de Provintie, Stadt, Steden encommuniteytennbsp;fiaende , fu�en hlyven , gecontinueert ende betaeltnbsp;toerden.

Dat de Provintie van Uytrecht, Stadt of Steden van dien Sliet JitUen sperden gebracht ondereen particuliernbsp;Heer.

Dat boven defen allen , de Provintie van Uytrecht fal sperden ge'includeert in foodanigh tra�laet, als denbsp;Eoningh mtt dt SfaUn General fal hemen te accor-desten,

. B nbsp;nbsp;nbsp;Satur-

Saturdagb was het als vooren, en is op den felven dito Zucphen �s av�ndts ren neghen uuren aen denbsp;Franflen ovetgegaen.

Den 17. dito des Maendaeghs quam het Leger van de Koningh, als mede de Koningh felver, tenbsp;Zeylt, alwaer het langh ghecampeert heeft ghe-legen.

Dinghsdaeghs den i8;dito quanien hier binnen drie Regimenten Fracfle Soldaten , en twee Regimenten Switfersdie de Wallen befetten, en desnbsp;nachts geleyt wierden in de Kloofter-kercken en denbsp;Marien-kerck, tot Gouverneur wierdt geftelt Duenbsp;de laVu'd]ad�, fijn Tenre houdende aen �tServaesnbsp;heek op de Wal, de Officiers wierden in het eer-fte gheieyt op de wallen in de Wacht-huyfen,nbsp;coch naderhandt gheforiert in de Borgers huyfen. Noch quaemen binnen acht Standaerdennbsp;Ruyterye, en wierden gheieyt de helft op hefnbsp;Vreborgh, de helft op de Neude , defe vertroc-ken Vrydaeghs weder na den Koningh, doen marcheerden de Mufquettiers, die hier ghelegen hadden , met eenige Ruyterye naer Woerden,, ennbsp;Monifoort, amp;c.

Woe.ndaeghsen Donderdaegs trock veel Volcks uyt en quamen andere weder binnen, en'was voortsnbsp;een grout ghewoel van Menfchen uyt het Leger innbsp;�tie Stadr.

Vrydaeghs den ar. dito begon men de M�Te te doen op het Sint Jans Kerek-hof, onder de Poortnbsp;van de Borgermeefter t/e Goyer, �t welck van Son-daeghs �s morgens heel vroegh tot over twaelf urennbsp;duyr�en ; naderhandt is, aldaer geen dienfl: meernbsp;ghedaen. Denfelven dito, wierden feftien ftuckennbsp;Gefehuts, (acht, achter �t Duytfchen-huys, en acht,nbsp;achter het Hieronymus-fchool) op de Wallen gebracht, om den Koningh des anderen daeghsdaer

mede

Den a i. dito, Vrydaegs, eenige troupen Franffea hier om marcheerende, hadden by den anderennbsp;twee hondert fcven*en-twinrig Koeyen, en over denbsp;honderr Schapen , het w�ick den Overften over denbsp;Walquamtefien , dieordre gaf dat men de Soldaten alle die Bee�en foude af letten, gbelijck hetnbsp;oock ghefchiede, en wierden de felvige gefament-lijck in het Servaes- kloofler gelet.

Saturdaghden 22,. dito, was uytghefondert den Koningh, hetgantfehe Hofvan Vranekrijek hiernbsp;binnen, en wierdc een open maeltydtghehoudennbsp;in �t Paus-huys, alwacr prefentwas Due d'Orleansnbsp;fdes Koninghs broeder,) den Hertoghvan Mont~nbsp;ntout (Natuyrlijckc Soon van den Koningh vannbsp;Engelandt) den Aerts-biCTchop van Rkems, drienbsp;Princen van Lottharingen , de Soon van Monfr.nbsp;Colbert, Due d�Anguien ( Soon van de Trinsvattnbsp;Cond�) enmeerandereGrooten,tot twaelfin�tgetal , die des namiddaeghs alle te famen weder na hetnbsp;Leger vertrocken. Den Cardtnael du Boulton ont-hit lcfighin�ihuys van de gewefene Munt-meefternbsp;Gerohulgi doch vertrock mede met de andere; desnbsp;nacrmlddaeghs quam binnen den * Bijjehop vannbsp;Straetsburgh j die gebiljetteert wierric in�chuys vannbsp;tien Heer van der A anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e\cs nachts een hevi*

gen Brandt om ftondt, foo dat het heele buys by na uytbranden, om weicken teleflenden Gouverneurnbsp;felfs n:ede op een Leer ftont, Den Biffehop vannbsp;Straetsborgh was voor geen andere dingen beforgtnbsp;als voor fijn ts/iaul-rofn, die hy oock leer recommandeerde dat men die wel bewaren foude.

Sondaeghs quamen veele voorname Officieren de St adt befien, onder andere Monfr, Louvois (eerftenbsp;B 2nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Secre-,

zo Dagh -Register Secretaris van deKoningh) met fijn broeder dennbsp;Aerts-biflchop uawnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; en was in die dagen een

groo� gewoel in de Stadt, als mede vafi Voragiers , de ri'elckc by honderden ghelijck quamen gereden,nbsp;op hare Paerden gheladenhebbende foo veeionrypnbsp;Koorn als ly dragen konden, en doen het Koornnbsp;hierrondtfotn by na af gemaeyt was, taften fy Haver en andere dinghen aen 5 foodat�er by na nietsnbsp;over bleef.

Des Maendacghs den 24.. gingh vee! Voicks uyc de Sradt na Zeyft, foboni den Koningh , als omnbsp;het leger te befien, enfagh menden Koningh na,nbsp;en van de MiflTe gaen, en aen Tafel futen eeten.nbsp;Des naermiddaeghsquam den Koningh in perfo�n,nbsp;vergefelfchapc met alle Grooten van het Hof vannbsp;Vranckrijck , de Stadt by na rondtfom ryden, ennbsp;de Weert-poort ingekomen zynde, reedt hy doornbsp;deScadt, doorgroote aenporringhe van Ducd�Or-liem fijn Broeder de Witte-Vrouwe-poort wedernbsp;�iyr. Op defen dagh een Franfch officier tot Woerden in de Poort fittende lefenin �cTeftamenr, isnbsp;doodt ghefchooten , met de Schildt-wacht, nevensnbsp;noch twee andere Soldaten.

Dinghsdaeghs des morgens den a y. marcheerden bier om, vier Regimenten Voetknechten na Mont-foorc, Woerden cn'Oudewater : Op dele voordenbsp;middagh wierde het Sacrament publiiek ghedragennbsp;na �c Siecken-Gaft-huys, en wierden de lieden , dienbsp;het feive voor by gacnde, niet wilden groeten, lu-ftighghefiagen, ja fy hadden ordrevr.n de Gouverneur dat fy de felvighe in her water fuuden werpen.nbsp;Des namiddaeghs is de Koningh weder in perfoonnbsp;geweell in het leger buyxen de Ca:Iiarij.ne-poort,nbsp;Den Koning van Vranekrijek dan tot Zeylf zynde,nbsp;en aldaerverftaen hebbende, dat men in HolIan�,hecnbsp;landt eerder aen de genade van de woeltcZce, als

aeq

Van�t gepajfeerde hinnen t)ytrecht.

acnde Franflen foudeovergeven, ghelijckalreede eg^nnen was met hetdoor-fteecken van Dammen

en Dijcken, arrcfteerdeopden a4-.Junii,de voigen-02 DccJaratie. nbsp;nbsp;nbsp;- - --------/�

Q nbsp;nbsp;nbsp;r lijre-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taUV r f U-id tU f P Jt P ta-c; fS, ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c�-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f, ^

volck

ontfangen , die als dan hewaert, e?i behouden ful

teVelde i en de-cpylemet deuytterjle facbtmoedigheydt ^et de Liedcns in de Provintie begeert te handelen gt;nbsp;quot;reelcke heeft en Jdl komen te overwinnen ; laet haernbsp;quot;roeten, dat, alhetgesnedatfedoen-, mach z.yn om fjnnbsp;goedertierentheydt te verdie7icn. Sijn Mayejleyt ver-klaert, dat alle de inwoonders der Steden en Vlaetfennbsp;binnen HoIla7zdt, meer vorderen fullen, die haer gersil-blgh onder fijn gehoorfaemkeyt ft ellen , enftjnK.rygks~

^^re geven , dat fy gepluniert, en verhraT.dtwerdcfi.

efe declaratie heeft Hollaridc ni(

'ixeefe?!., hy alle haer Privilegi�n e^tVryheydt, Vrye geweten , en oeffenmge van Godtsdienjl gt; ^c. Maernbsp;en tegendeel, dieftch hier tegen ftc�en, met het dooquot;-fteecken van Damme7i en Doeken, als ander fints, fttl-be7t de grootfie , en uytterfte ftrafhcyt, fijfts Maje-fieytsgramfehap, en Wapeness proeven: het overblyf-filvan de Ca7npag7ie oock als de Vorft dewaterennbsp;feilen ganghbaer maecken, falfjn Majefteyt geen qu(ii'~nbsp;^ier doen geven, aendemwooriclersvaitdefelve, en fal

uccjaratie heeft HoJlaridt niet eens de moede derhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maer alles wierdr, en infon-

en befet, op het laetfl: wierdt hier na luJlT.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ofte wat het was.

vebrat Amfterdam, iri volkoomen tegenweer cn alle toegangen nahetSdcht, overvalnbsp;wel voorfifn ��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,�i^rHr hi^. n.

Des nachtslufichcn Dinghsdaghen Woensdagh, ontftont te Zey ft in des K-oninghs leger een brandt,nbsp;cn brandehet Logement van den Hertog 'van Mo/it -tnout, nevens noch een oftweehuyfen af.

B 3

Des Woensdaeghsden i6.dito, zynhierbinnen ghekomen ontrent vijf hondert wagens met Meel,nbsp;yderophebbende ruym duyfentpondt. Desnamid-daeghs reedt den Koningh wederomdeStadt, ennbsp;langhs de Miliebaen , en is oock weder door denbsp;Stade gherceden. Des avondcsquiimen hier binnennbsp;�en Hertogh van Buckingam 3 cn �en Lord Ar let on,nbsp;Ambaffadeurs vande Koningh van Engelandt, dienbsp;door twee van.des Koninghs van Vranekrijeks ka-ruflen tot Zeyft zyn ghebracht, en aldaer audi�ntienbsp;hebben ghehadr. Sedert heeft men gheGen , doennbsp;onfe Gedeputeerdens weder in Hollandt ghekomennbsp;waren , de eyflehen van de Koningen van Enge-Jandt en Vranekrijek, en de KifTchoppen van Geulen , en Munfter, als mede het nader gheaccordeer-de,, tuffehen Vianckrijcken Engelandt, ghelijcknbsp;hierce Een is.

Eyflchen, en C onditien, waer op den Alder - Chriftelijekften Koningh foude confenteeren de Vrede met de Statennbsp;Generael der Vcreenighde Nederlanden acn te gaen,

I, At de 'Tlack^ten voor defeu ghemaeckt 1 J door de Staten Generael, foo om de Franjfenbsp;Wynen, en Brandeoeynen in de ereenighde Nederlanden te verbieden, als om mennee Ujlen op denbsp;Frasjfe Goederen, en ManufaGluren te flellea, fallen werdengherevoceert: dat binnen drie maendennbsp;een 'Jrablaet van Commercie, ty.Jfchen fijne Aia-jefleyt, en de gemelde Staten fal werden opgerecht,nbsp;waer inne mede fal werden begrepen een Reglement

11. Dat in het toekomende, door de geheele V eenighdeProvintien, niet alleen een volkomen vrj-heydt, moer oock^ fen openbaere exercitie van denbsp;�Poonife, Catholijcke, a4pojlolijcke�Keligie fal w-e-fr't: foodat in alleplaetfen , alxvaer meer als eennbsp;Kerck^fal xjpn , een aen de Catholijcken fal werdennbsp;overghegeven i Dat het hm mede toeghelaten falnbsp;werden, eente meghen bouwen binnen de plaetfennbsp;daer 'er geen fal wefen, en fal hm geoorloft z.jn ternbsp;tydt en wylc toe de voorfehreven Kereke opgebouwtnbsp;2-7) den Godts-dtenjl openbaerlijck. te celebreerennbsp;binnen de Huyfen die fy-lieden tot dien eynde ghe-kpeht, of ghebuyrt fallen hebben : Dat door de gemelde Staten ^enerael, of door yder T^rovintieinnbsp;het particulier, een redelijck^trablement op de goederen , die eertyts aen de Kerck,e hebben toegehoort,nbsp;ofanderfnts, aen een Pafoor of Friefer, in ydernbsp;der gefejde Kercken, fal werden toegeleght,

III. En alfoo de Ghedeputeerden derghemelde Staten Cjenerael, die aen fijne Majefleyt gefonden

t^yn gheweefi, dtefelve by fonder lijck.verfoeht hekken , dat het haer door een Fredegeliefde het forps

der Per eenighde l^ederlanden in den fiaet te latent foo hetfelve tot nu toegeweefi is, en dat om eenighenbsp;Wijfeltngh aenfijne Majefieyt te geven voor de Con-quefien, waer mede het Code ghelieft heeft de ghe-rechtigheydt fijner Wapenen te reegenen, zy-liedennbsp;atfiboden kern in deplaetfe der frovin�en, Steden,

B 4 nbsp;nbsp;nbsp;^

en �Plaetfen, die fijne Majefteyt reedts heeftgheoe-cft^eert, andere Landen, Steden, en �Plaetfen te cede eren, die aen de gemehe Staten , foo in Flaen-dfTen, ah in Brabandt door Spaenjen z.jn over gelaten, fijn fidajeflejt, alhoewel reedts Jideefier vannbsp;drie gheheele Provintien, inhttghetai der fevennbsp;'Uereenighde Nederlanden,midtsgaders van eenigenbsp;�Plaetfen, en Pofien in Hollandt, heeft wel ghewiitnbsp;om de gemelde feven Provinci�n in haer eerj�e 'Unienbsp;te conferveeren, het gunt door fijne Wapenen in denbsp;gemelde Provintien is geoccupecrt, doen weder geven, uytgefondert het geenehier onder fal werdennbsp;verkjaert, en op de volgende conditi�n,

IV. nbsp;nbsp;nbsp;Dat de gemelde Staten aen fijne Majefieytnbsp;fallen cedeeren, general^ck^alle de Provintien, Steden, en�Plaetfen, dtefjfoo in 'Ulaenderen, als innbsp;Brabandt in hebben, en die hun door Spaenjen z,y�nbsp;overgelaten, uytgefondert alleen Slujs, en hEy-landt van (jafant.

V. nbsp;nbsp;nbsp;Sullen insgel^ckj de gemelde Staten aen pjnnbsp;tJ��ajefie)'t cedeeren de Stadt Nieumegen, metnbsp;des fe.lfs toebehoor en, en dependenten ^ het Fort vannbsp;Knodfenburgh, Schenckj-fchans, en het gantfchenbsp;ghedeeite van de. Provintie van (fielderlandt, ghe-legcn aen dees zdjde den Rhyn, ten aenfien vannbsp;Vranckjijck^, midtsgaders het gantfche Eylandtnbsp;Van �Bommel, het Eylandt, en �t Fort van Hoorne,nbsp;het Fort van St. Andries , en V Kafieel van Loe-vefieyn, nevens het Fort Crcveceur,

*ien jijn Majefleyt cedeeren de Stadt ^rave, mtt haer toebehooren, en dependenti�n j en fallen hatrnbsp;in eygendoTK doen geven, lt;^e Stadt en't Graeffehapnbsp;�l^ears, om'daer medete difponeerennahaer veet-ghevallen; mits conditie dat de gemelde Staten dennbsp;Prins van Oraenjen fallen indemneeren, vpeghensnbsp;het ghemelde Graeffehap, en andere Plaetfen, Ste-en Landen, toebehoorende dengemelden Prince,nbsp;die aenfijn Majejieyt fallen xvef m ingeraymt,

V nbsp;nbsp;nbsp;11, Dat de gemelde Staten aenfjne Majejieytnbsp;fttllen cedeeren foodanigh Recht alsfyfoadenghe^nbsp;hadt hebben, of als fy Jouden konnen hebben, ofnbsp;fretendeeren, op de Plaetfen die ftyne Majejieyt opnbsp;de ghemelde Staten in �t Ryck^ heeftgheoccapeert jnbsp;dat fy mede een ghelijeke cejfie in faveur van dennbsp;^rins, en Graefvan Ooji-Vrieflandt fallen doen ,nbsp;quot;^an alle, en foodanige rechte� diefy fouden mogennbsp;hebben, ofpretendeeren, in de Plaetfen die Jy innbsp;des felfs Landt occupeeren, namentlijck, , op denbsp;^tadt Embden , Schans van Lier-oort, en Tier-f-hans , xoaer mt fy hunne Guarnifoenen fallennbsp;trecken. '

V nbsp;nbsp;nbsp;III. Dat het aen de Onderdanen vatt fijnenbsp;e^fajejien gheoorloftfal zyn uyt deghefeyde Landen , Steden, en Plaetfen , die aen haerghectdtertnbsp;fallen SLyn gevpeefl ^ in alle de Landen der ghemeldenbsp;*Staten Generael, foote Water, als te Landt, Revieren, en Streomen, tegaen, en ficeren, fonder datnbsp;fy, wegens hetaUnge van eenigh recht, of impojitie,nbsp;Pochte eoef vifitatie van hunne goederen, en'Ba-

gagie gt; Muniti�n van Oorlogh , of Fivresfu6je5i gullen z.yn.

IX* Sullen de ghemelde Staten haer verbinden ae� d�Order, en Religie van Malta te doen refit,nbsp;tueeren de Commanderyen , die bevonden fallennbsp;veerden in de ghemekle Vtreenighde Nederlanden ,nbsp;aen de gefeyde Order toe te behooren.

X. Sullen de ghemelte Staten belooven aen de Graef van �Benthem te doen refiitueeren (ijne Kin-der�n , die onder de authoriteyt, en proteSiie dernbsp;ghemelde Staten, door de (fravinne van Benthem,nbsp;fijne Hays-vrouw gt; opgehouden zjyn gevpeefi, nietnbsp;tegenfiaende de injlantten door den fielven verfchey.nbsp;de malen aengewent, dit hy door het voorfchryvennbsp;man den Keyfer, en van fijne Alder-Chrifielick^fienbsp;a.M'^j^fi^yt heeft doen onderfiutten, om de gemeldenbsp;refiitutie te bekomen.

XL Sullen mede de ghemelde Staten belooven, fijne Majefieyt te indemneeren van een gedeelte dernbsp;exceffive kaften, diefyghenoodtfaeckt isghevteefinbsp;tot defen Oorlogh te doen, en haer te doen betalennbsp;binnen den tjdt die Jdl veerdengefiipuleert, de fom-me van 20. Mil'ioenen , waer medefijne Maje-fieytfal quytfchelden de 3. MilUoenen , dte fy haernbsp;in gevolge van de leefinge aen haer door den adernbsp;Hooghleffelijcker geftachtenijfe van fijne Majefteytnbsp;in hetfaer 16^1. maften betalen � mtdtsgaders denbsp;metfeheenen intreften die fy haer [eden het ghemeltenbsp;^aer 1 d y i. fchuldigh waren,

fijne Majefleyt aen de gemelte Staten gaerne veil toe ficten, doen fy haer Conquefien verder in han Landtnbsp;. kpfle brengen, de ghemelte Staten haer alle Jarennbsp;door een extraordtnaris udmbajfadeur ten feeckerennbsp;ghefiipftleerden daghe fallen doen prefenteeren eennbsp;^oude Medalie, voegende een dHarck^y deveelckenbsp;fal inbonden dat fy de confervatie van de felv'�

yyhejdt van fijne Majefleyt hebben, die de Ko~ ftinghea haer voorfaten hm hebben helpen proca-veeren,

XIII. Dat alhoewel fijne Majefleyt verkjaert ^ner te contenteeren met devoorgaende conditi�n,nbsp;tnidts dat de felve binnen Hen dagen werden aenge-noomen, na de welcke fijne Majefleyt niet en pretendeert langer daer aen gehouden te xyn, fy echternbsp;bier mede te kennen ge^t, dat offchopn de felvenbsp;door de gemelte Staten toegefiaen wier den, fy echternbsp;geen kracht fallen hebben, en dat fijne Majefleytnbsp;gheen TraBaet van flilflant noch van Vrede falnbsp;aengaen, voor en aleer den Koningh van Engelandtnbsp;cnfijn regardt, door de ghemelte Staten voldaen fy,nbsp;en d^at de Rijckj-Vorflen indefenOorlogh met fijnnbsp;^-^atefieytgeallieert, van ghelijckenmet de conditi�n die hm door de gemelte Staten toegefiaen fallen zjyn, vergenoegt fallen blyven.

Volg'at een nader Ampliatie van de bovengenoemde Articulen.

En op dat fijne Viajefleyt foude mogen doen hlijckm door de kcure van meer als een conditie, hoe oprech-telychfy aen ae gemelte Staten Generael hadden Toillennbsp;voorfteUenverfcheyde middelen , om te gheraecken totnbsp;de Vrede , die fy haer hebben afgevordert, en niet foonbsp;verre brengen als in haer macht ts, de pretenflen diefynbsp;met recht op de kracht van hare Wapenen, en de continuatie van hare Vibtorie foude konnenfondeeren , foonbsp;verklaert fijne Majefieyt, dat [onder fich precifelijck tenbsp;houden aen de aenbiedingen, die haer voor defen door denbsp;gcmelte Staten soyn gedaeni midtsgaders aende conditi�n die fy haer by formevan alternative hadden afgevordert j [y haer roeifalroiUen vergenoegen met het behouden van alle Conquefien die fjne Jsliajefleyt tegen-tDOOrdigh befit, mitsgaders van de gesne diefy noch /oude mogen komen te doen , tot dat de gemelte Staten defenbsp;conditi�n hebben aengevaert , namentlifck de gekeelenbsp;Frovintie en Hertoghdom van Gelderlandt toebehoo-rende de Staten, Sticht van Uytrecht, en het Graef-fchap Zutphest ,'alle de Steden, Plaetfen en Vortreffennbsp;die in de gemelte Provintien gelegen zyn, haer appen-dentien en toebehooren, fosider exceptie, die Sduverdi-niteyt der Provintien, Landen, Steden e?i Plaetfen doornbsp;fijne Majefieyt tot die tydt toe geionquefieert, defelvenbsp;appendentien en toebehooren, blyvende in �t toekomendenbsp;voor eeuwig aen fijn Majefieyt.

Dat om de gemelte Conquefien, Landen en Plaetfen aeti fijn Majefieytgecedeert, in Staet te kannen brengen , orn foo veel te beter door de affifientien die kun uytnbsp;het Rijekfouden kannen komen, tewcrdenonderfiut, denbsp;gemelte Staten in alle Souverainitcyt fu�en remitteer en

Vam�tgepaff'eerdebinnen Vytrecht. ic) dejieden uan Maefirkht en Wijch j midtsgaders �t gee-bejitten in de Landen van Overmaes, DaleniFou^nbsp;�luemont, en �s Hertagenbofik, nevens degemelte Stadtnbsp;ffiMeyerye van �s Hertogenho/ch i foebehooren en ap-pendentien y en het Vort Crevecmur.

�E� op iat het Tra�aet op die laetfte conditi�n foude tnogen dienen, niet alleen om de eerfie Vriendtfihap ennbsp;nUtantie tuffchen fijne Majefleyt en degemelte Statennbsp;fi^yorfieileny maer om de rufien tranyuiUiteyt van hetnbsp;^ijlt;k teptocureeren y die fijne Majefieyt als Guarantnbsp;^onfiervatewr der TraBaten van Wefiphalen hyfion~nbsp;ter hert en neemt y fijn Majefieyt wil scel beloo-renuntieeren y na denVrede y in faveur van desnbsp;hj�jcks ~Virfien y aen alle V recht dat fijne Wapenen hemnbsp;fiouden hebben gegeven y op de plaetfen die fijne Maje-op de gemelte Staten in de Landen van �t Rijcknbsp;kgt;eeft geoccupeert y fijne Majefieytfich alleenlijckrejer-��fierende de vryheydt om de Fortificati�n daer van tenbsp;doen runteer en.

Maer alfaofijne Majefieyt door haerfielf wil contri-ueereuy omdeRijcks-Vorfien in loet vry befit der Ste-en en Vlaetfien die hun toekomeny te herftellen, fioo heeft dy'^ede willen procureeren y dat de gemelte Staten G e-�serael kunne Guarnifioenen uyt de Steden y en Vlaetfiennbsp;*^fiy noch in ^t gemelte Rijck konnen hebben, fuUen doetonbsp;kreckeny nament lij ck uyt de fiadt Embdeny het Fort van ,nbsp;�eroorty enTler fichans y die apnden Vrins y enGraefinbsp;Gofi-y-yiefiandt fiuUen werdengelevert, met alle denbsp;ree.ten die hemter oorfiaeck van �tgemelte Graefifchupnbsp;^��^komen-. En op dat de noodige communicatienbsp;njjeken lyanckrijck y e?t de fiadt uaejiricht y die aennbsp;pjtte Majefieyt J�ude werden gecedeert, geen oorfiaecknbsp;tot eenige contefiatie in het toekoomenie fioude mogennbsp;^veny foo fioude van weder�jde werden gefiipuleert,nbsp;�t me?t Joude trachten met den Keur.-vorjl van Keulen,nbsp;'* ^ Vrtnf en Bijfchop van Luych, vafi te fielten eene

vry*

�vrye paffagievoor de Troupewan fijne Majefieyt van de 'Eranfife �Erontieren ' C Maeflrkht voornoemt, doornbsp;hetl^mdt vanL-ujck, op conditie de gemelte pajfagie�nbsp;niet als onder Moorlijcke betalinge te nemen, fondernbsp;dat de felve tot lafte van Landt fouden zyn.

Sullen wyders alle de Articulen gemeldt in de voor-gaende notitie, in hun geheel blyven, felfddt aengaen-de decejfie 'vitn deStadt , enGraeffchap Meurs, uyt~ gefondertalleenltjckdegeneconcerneerende de cejfie vannbsp;andere Landen-, enVlaetfen, die door de gemelte Staten aen fijn Majtfieyt fouden roerden gedaen.

Eyflchen, en Conditi�n, waer op den Koningh van Engelandt foude confenteeren de Vredenbsp;met de Staten Generael der Fereenighde Nederlanden aen te gaen.

1.1�^ En Koningh van Engelandt verfiaet, dat de P .Jf Hollanders hem, /onder eenigh teeen feggen, denbsp;eer van de VlaggefuUen toegeven, jafelfdat harege-heele Vloot en de Vlaggefullen firyclen, en de Mars-zeylnbsp;laten vallen voor een eenigh Engels fckip, voerende denbsp;Vlagge van fijn Majefieyt, in de geheele Brittannifchenbsp;Zee, tot op deHollandtfe ku/it

X. Vrje permiffie, een geheel Jaer langh, aen alle de Engelfe gebleven in de Colonie van Surmam, (Ni daernbsp;uyt te mogen trecken, foo wanneer het hun gelieft, metnbsp;alle hare Goederen, van wat natuyre de felve mogennbsp;zyn, volgens het TraBaet van Breda.

3. Eeuwigh Bannijfement uyt alle de Landen der Vere�ntghde Br 'ovintien, van alle de Onderdanen desnbsp;Koninghs , 'die fchuldigh aen de gequetfie Majefieyt zynnbsp;verklaertmidtsgaders van Joodanige andere, die va�nbsp;wegen fijne Majefieyt fullenvoerdengenotif-ceert, fedi-tkufe ItiMlen te hebken wytgegeven, of ander fint s ge-

con-

Remhourfement amJljne Majejleyt van Xonkoflen desOorlogs 3 ter fommevan een JMiUioen ponden Sterlings 3 tpaer van 400000. binnen de jnaendt OSiobernbsp;aenkoomende 3 fallen werden betaelt 3 en de reji totnbsp;100000, pondm Sterlings's Jaers.

V i Jaerlyckfehe betalinge van 10000. ponden Sterlings ten eeuwigen dage 3 voor de toelatinge die den Ko-ningh fal vergunnen Haring op de kuflen van 'Engeland^ Schotlandt, en Tr landt te mogen vifchen.

6. nbsp;nbsp;nbsp;Den jegenwoordigen Prins van Oraenjen, ennbsp;des felfs defcendenten 3 fuUen de Souvcrainiteyt dernbsp;Vereenigde Nederlanden he fitten 3 uytgenomen �t genenbsp;die tweeKoningen en hun Geallieerde ten deel fal vallen -3 offuUen tenminflende waerdigheden vanAdmi-rael Generael 3 en Stadthouder ten eeuwigen dage genieten, op devoordeeligfie wyfeals devoorgaendeRrincennbsp;de felve voor defen befeten hebben- I

7. nbsp;nbsp;nbsp;Dat binnen drie maenden, na de gemaeckte Vrede,nbsp;een Tradaet van Commercie fal werden opgerecht, fioonbsp;quot;Wegens het Reglement van de Commercie m Indien,nbsp;volgens de eyjfchenvoor defen gedaen , als wegens hetnbsp;voordeel van cCOnderdanen van fjne Majefieyt in hunne Negotie, gaende, komende, ofte gehabitueert in eenignbsp;Landt, toehehorende degemelte $taten,en met fodanigenbsp;voordeelige Conditi�n, als aen de meefi iegunfiigde Nati�n Toerdt toegeftaen-

8. nbsp;nbsp;nbsp;Het Eylandt van Walcheren , de Stadt, en hetnbsp;Kafieel van Sluys met fijn dependemtien, het Ey landtnbsp;Van Cajfant, dat van Goeroe, en het Eylandt van Voor-namp;jfullen werden ge fielt in handen van fijne Majefieyt,nbsp;by manier van cautie, wegens ie naerkominge van denbsp;Conditi�n hter voorenverhaelt.

9. nbsp;nbsp;nbsp;Alhoewelfijne Majefieyt verilaertfich te conten-rust de voorgasnde Conditi�n, midts dat de felve

* nbsp;nbsp;nbsp;hirmsn

biitKcn I o dage� ver den aengenomen, na de welkez,yne Majedeyt niet en verftaet langer daer aen gehouden tenbsp;i foo verklaert zy nochtans freciftelijk j dat niet te-g}nftaende de J�lve door de gemelte Staten toegeftaennbsp;vierden^ zy echt er geen krachtftullen hebben, en dat zijnnbsp;Majefteyt geen TraSiaet van Vrede, noch ftilftant zalnbsp;maken '.voor en al eer den Alder-Chrtftelijkften Ko-mng, in tijj� regard , door de gemelte Staten voldaen isinbsp;dat snede de Rijks -Vorfte?/ met zijne Majefteit indezennbsp;Oorlaggeallieert .injgelijks met de Conditi�n , die hunnbsp;door de gemelte Statentoegeftaen �:^yn, vergenoegt zullen wezen.

Nader Traftaet tuflchen Vrankrijk, en Engelandt,

H�t favorabel faeces , waer mede het God belieft heeft z.o te water als te Lande, te zegenende Wapenen van de Koningen van Vrankrij/^nbsp;eitvan Groot 'Brittannien , die de felve zijn geoh-Ugeeri geweeji aen tenementegens de Staten Generaal der Vereenighde Nederlandtfc Trovintien,nbsp;hebben gemelte Staten bewoogen ter zelver tijt Ge-depateerdeu te zenden aen beyde de hooghgemeltenbsp;ICeningen gt; om aen de zelve te doen voorftagh vannbsp;Vrede , en te vernemen op wat eqmtable Conditi�nnbsp;defelve aen haer zoude werden geaccordeert. Haarnbsp;Majefteiten van Frankrijk , en van Groot Britt an-men beide van eenendefelveaffeSiiegeraektfijndenbsp;tot de gemeene rufte, en prefereerende door dit motif [o tvaerdigh aen goede en groote SVrincen een eer-UjkfVttdevaor een Ootloghoyipaer van debegin-

felenfoo gelukjiigh fjnde ,in�t vervolg nietmin-der glorie beloofde , en foude ook^ ftch niet ongeerne veriiaen hebben tot de propofitie,die aen haer gedaennbsp;fonde fijn geweejl by defetve Staten , maer deveijlenbsp;devrientjchapfeernaeuwis tujfchen hooghgemeltenbsp;hare Majefleiten, hoewel de banden van�t TraSlaetnbsp;dat haer verkjiocht heeft totdefe entrepnfe, haernbsp;geeft een endefelvegeefl 'tn de �Rffolmien , die denbsp;�elve mogen nemen, om den Oorlogh te eyndigen oftenbsp;om defelve te contintteeren ,ftslkj datfy ook^aen-ftondts aen malkanderen foude communiceren denbsp;�Deputatien, die aen haer gedaen foude werden bynbsp;de gemelte Staten , oin door een gemeen concert overnbsp;een te kjnuen, op wat maniere men de felve foadenbsp;hebben te admitteer en , en de propofitien te regulee-ren dewijl in een rencontre van fodanige importantienbsp;den Koningvan (f root quot;Brittanmen heeftgeoordeeltnbsp;tot welflandt van de fake� noodigh te aijn , dat metnbsp;den eerjh bekent gemaekt wierd het fentimentvannbsp;ftjn Alder-Chrijielijkfle Majefleyt , als ook quot;ddnnbsp;gelijke die van hooghgemelto fijne Majefieit doornbsp;Perfiaonendie menfulkj volkpmentlijk. betrouwde^nbsp;foo heeft de fielve daer toe genomineert tot fijn Ex-traordmaris Ambajfiadeurs by fijn volmacht vannbsp;den 2i �junij des tegenwoordighen jaers, den Heernbsp;Hertogh van Bukkingam,/�;� eer/e Stalmeefler,nbsp;den Heer Grave van Arlington ftjneerfie Secretaris van Staet, en de Heet Vicomte de Hallifaxnbsp;Van fijn fecrete �e , en met gelijke volmacht vannbsp;den zz des felvenmaents Jmtj, den Heer Hertognbsp;Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;van

34 .D A G H - R E van Monmouth, de welcke aen ^jn Alder-Chri-fielijkj^e Majefleit hebbende voorgedragen de jince-re en JiantvaJiigegenegenthejt van den Koningh haren Adeefier, om te blyven verenigt by d�eerjie ver-hintenijfe , en gevonden hebbende in ftjne cyilder-Chrifielijkfie Majejieyt geen minder difpoftie vannbsp;niet tejepareerenhare Intereflen in�t TraSiaet vannbsp;Vrede, datfoade kannengemaekt voerden,fo fijn denbsp;felve ever. een gekomen inde volgende Aruculen metnbsp;de Heeren Marquis de Louyois,^4f/a'r van deAl-der-(fhriftelijkjte Koning in alle ftjne Raden, (fom-mandear , en Cancelier , groot Meef er, en Sarin�nbsp;tendant (jeneraelvan de ^^ojien van Vranckj^ck^ynbsp;Secretaris van Staet en van z.ijne erdres, en dHeernbsp;Arnout Chevilier Seigneur de Pompone , Raedtnbsp;ordinaris in alle z.ijne Raden, en mede Secretarisnbsp;van Staet, en van z.ijne ordres, als genomineerdenbsp;Commijfarifen, en Cfevolmachtighden tot defefakenbsp;by hooghgemelte z^ijne Adajeftejt, vangelijcke ver-jien met des felfs voile macht,

I. Hoewel het vertrouwen vanbeyde de Konin-gen foodanigh is , dat na de Parole aen malkander gegeven hy het TraSiaet van dennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;van niet

te fallen maeckennoch Vrede noch Treves met de Staten Generael, fonder gemeen confent van harenbsp;A�ajefleyten , en fonder der felver volkomen fatis-faSiie, echter niette min ten eyndegene deminfcnbsp;hoope overblijve van haer gemeene Vyanden , omnbsp;op wat ejaaet fondament 'tfelve z.oade mogen �;�,nbsp;haer Intereft van malkander 'tefcheyden. Hebben

Jtch op fiieuw geengageert by ditjtgenwotrdigeAr-m ticulvan met te [tillen hoorennaer eenige voorftel-linge van Vrede, fonder U felve aenftondts aen dennbsp;anderen te commmtceeren , en niet te fttllen aenne^nbsp;tnen eenige aenhiedtngen, die feparateltjck, tot harenbsp;advmtagten [oude mogen voerdenghedaen ,nochtenbsp;eenige fans fail te aennemen, ten fy den anderen Co~nbsp;ntngh alvoorens z.oHae vpefen voldaen gt; van 'tgentnbsp;aen hem [oude fjn gegeven.

T I. Daer toe belooven ooc[ gemelde (foningen tujjct en haer beyden te fttllen accorderen foodanig�nbsp;Conainen , op de wekken xy wel een Vrede fottdennbsp;vnllen fttyteu, die aen d�een en d'ander fijde fekjTnbsp;en eerlijckj~ottde fijn, oec[ de hant niet te fallen leggen aen eenigh accommodement met gemelde Statennbsp;Generael, ten Z.J datghemelde Conditi�n aen haernbsp;fnllen fjngeaccor deert.

11L En op dat dit vri�ndelijk^ accoort van ver� hintemffeen onderltnghe Intereji, niet alleenfondenbsp;mogen werden heveflight door def ? jegenwoordigtnbsp;-tirticulen , maer oock^niet geigt.oreert by ghemeltenbsp;Staten Generael, foo fttllen hooghgewelte 2tdaje~nbsp;[leyten de noodige ordres geven , om aen de Gedeputeerden van de felve Staten bekent te makken, die nt*nbsp;by haer zjjn, of door foodanigen anderen wegh ennbsp;middel, als fy fttllen oordeelen beft te fijn dat harenbsp;Imrejfen, als oocl^harefatisfaSlien niet kpnnen wer-den gefepareert, confirmeerende gemelte Koningennbsp;door het tegenwoordige Trablaet alle het gene, datnbsp;�f^oordefe ts gearrejieert en geteekjm, tuftchenhmnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beyde

5lt;5 Dag h-R e g i s t e r beyde,opden �2 februarii des tegenwoordighennbsp;Jaers i�t welck^ z.y of't nieuw bekeven te fallennbsp;obferveerenenmaintmeerenin alle zjynepointen.

IV. En bekeven de gemelte Heeren Commijfa-rifenva�fijn Alder-Chrtflelijck^jle Majefleytaen d'eene Jijde , end�Heer en Extraordinaris Ambaf-fadeursvan Groot'Brittannien aen d�andere Jijde,nbsp;uyt krachtevan hare volmachten, van te rjtllennbsp;doen ratificeeren en agreeren by de Coningen harenbsp;JUfeeJiers defe tegenwoordige Articulen,en daer vannbsp;refpe�ivelijck^aytwijfelen de Ratificatien binnen eennbsp;maent. ijedaen en gearrejleert in �t Leger tot Heef-�pijck.den i6 falH i6yz.

En fijn defe Articulen ondetteeckehf by de H?r-togh van Buck'mgam , Grave van Arlington, en den yicomte de tia�ifax, Ambafladeurs Extraordinaris van fijn Majefteyc van G root Brinannien,uycnbsp;krachte van der felver volmacht van dato dennbsp;zi Junii, van'ttegenwoordigejaer,.nbsp;teeckent

{L.s) ARLINGTON:

(L.S.) HALLIFAX.

En beeft infgelijcks defe Articulen getekentden Heer Hertogh van Montmouth, mede Extraordinaris Am bafladeur vpfijn Koninglijke Majefteytnbsp;van Groot Brittannien , uyt kracht van fijn volmacht van dato den zi der felver Maent Junii.nbsp;Hier onder medegeftelc gt; Was geteeckent

En hebben mede defe Articulen getceckent de Heer Marquis de Louvoisgt; en de Heer Pampone,nbsp;Commiflfariien van fijn Alder-ChriftelijckfteMa-jefteyt, uyi krachte van der fciver volmacht hiernbsp;onder geltelt. IVas getekent

De hier vooren gefielde Eyjeke� ^ en Conditi�n, van den Koning van Vra?ickryck, waren feer na vannbsp;cenjch den felven inhout, (behalven de nadernbsp;Amphatie) als die gene , die den Pranfen Minifler,nbsp;�^onjieiir de Louvqis �, aen de Nederlandtfe Gecommitteerde , le vooren had overgeleverc, doch bynbsp;den ais onaenuemelijck, verworpen fijn.

Saghmen eennaerder conditie hy de Engelfe voorrgebracht, om fpoedigh te vergelijken,nbsp;de tegenwoordige verfchillen, luflchen dennbsp;Kontngh van ^root Brittmnien, en de Statennbsp;Generael der Fereenighde Nederlanden.

1 Jpyevande Brittannijche Zee, te vreten, het onnederjprekelijck Recht van den Koning van Enge�nbsp;landt, en dat tot beteyckeninge va?i dien, alle de Schepen de Staten toehehoorende, hier namaels voor altoos,nbsp;haer Zeylen fallen firijcken voor eenigb Schip ofVaer-*uygh, deVlagge vanden Koningvan Engelandtvoerende.

1. Dat tot verder erkenteniffe van den Koningvan Bingelandts Heerfchappye der Brittannijche Zee , denbsp;Staten fallen betalen aenfjn Ma\efleyt ,fjne Erfge-tiamen en nakomelingen, voor altoos, een jaerlijckj�nbsp;C 3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fomme

jg Dagh-Reg�ster fommevan tooooo. fondenSteerlings , voor vrydevinbsp;om te vijfchen en Haring te vangen, in eenigh gedeeltenbsp;van de Brittannifche Zee.

5. Dat totvergoedingevandegrootekoflen enver-quot;nbsp;fchot j daer toe Jijne Majefieyt is gebracht geworden,nbsp;om den Oorlog te bevorderen, en van de fihade geledennbsp;by verfiheyde fijne Majejieits Onderdanen : De Statennbsp;fullenbetalenaenfijneMajefieitdefommevan 500005)nbsp;ponden Steerlings, in volgende maniere , te meten \nbsp;gooooo ponden Steerlings voor den eerjiefi daghvannbsp;OBobernaejikomende,en7toch zooooo ponden Steerlings meer, btnnen een Jaer daer na.

4. Dat de Staten voor altoos laten varen alle hun RechtiTitulen pretentie, hoedanigh die moehte me/enjnbsp;van alle fodanige Steden, Plaetfen, ofte Forten in denbsp;Frovintieva^i Brabant, Gelder landt ,ofte Over-TJfel,nbsp;de welcke albereydts fijn ,of op den zo defer loopendenbsp;maent ,foude mogen mefen in de befettinge van fijn Al-der-Chrif�elyckfte Majcjleyf. en fijne voorfix. Majefieyt de felve voor altoos fal mogen behouden en genieten ,[onder hinderinge van de Staten.

5. nbsp;nbsp;nbsp;Dat devoor heene Triple Alliantie voor altoosnbsp;gehanthaeft en onverbrekelick fal werden gehouden,aennbsp;de Jijde van den Koning van Groot-Brittannien, ennbsp;de Stat en Gener adder Vereenigde Nederlanden.

6. nbsp;nbsp;nbsp;Dat'er voor altoos fy een vafi Verbondt, offen-fyfendefenfijf^tujfchen den Koning van Groot-Brit-tanie , en de Stalen Generael der Vereenigde Nederlanden.

7. nbsp;nbsp;nbsp;Dat de Steden van Vlijfingen, Sluys, en dennbsp;BrieliVoor altooswerdenovergelevert, op en in handen van den Koning van Groot-Brittannien ,om te bly-ven infijn befittinge, als Borge, tol nakominge van denbsp;voornoemde Articulen.

8 Dat den fiyl, titul, macht, en ge fag van den Stadthouder, en van General en Admirael van alle de

machten van de Staten Generael van de Vereenigde Nederlanden , beyde te Water en te Lande j voor altoos Tserdt gebracht 1 en vafi geflelt op fijn Hoogheyt dennbsp;Heere Prince van Orangie j en fijn Nakomelingen,Brf-genaemen 1 en dat foo menigntaelals kintsheyt enmin-derjarigheyt foude mogen voorvallen, de voorfzplaet-fefialwerden uytgevoert by foodanige Gedeputeerden,nbsp;ofte Lieutenant, als fal werdengekooren by de Staten,nbsp;met confent en toefiemminge van den Koning vannbsp;Groot-Brittannien.

Donderdaegs�s morgens den 2 7junii zyn hierom gemarcheertdrie Regimenten Voet-knechten, nemende haer cours fooop Yffei-fteyn, alsopOude-water, ontrent de middagh trocken hier door denbsp;Soldaten die hier gelegen hadden, in welckers plaet-len des namiddaeghs v/eder zyn ghekoomen ontrentnbsp;vijf duyient andere, fooFranflenalsSwitfers, defenbsp;wierden voor de eerfte nacht verdeelt; te weten,nbsp;een Regiment op �c Sint Jans Kerck-hof, een op denbsp;Neude, alwaer van die tyde of de ordinaire Paradenbsp;gedaen wierdt. Tot Gouverneur wierdt al- doen ge-ftelt den Hertogh van Luxenburgh, en tot Commandeur den Co�onel Stouppa, Overfte van de Switfers,nbsp;Welcke gelogeert zyn , den eerften buyten de Ca-tharyne-poort, den anderen in het huysvan Mc-Vrouw Rodenborgh op het Sint Jans Kerck-hof.nbsp;Oock 2,yn bier buyten by Luchtefteyn ghekoomen een Regiment Yren , en een Regiment S wic-fers, amp;c. als mede feer veel Ruyterye, in placts vannbsp;de andere die vertrocken waren ; en daer-en-bovennbsp;eenige Ammonitic,als Kruyt, Loot, Lont, Kogels,nbsp;Schoppen, �cc. nevens acht ftucken kanon. Defennbsp;daghen den volgenden Vrydagh, wierdt de Vefpernbsp;op de Neude ghefongen, nae� de Poort van By-leveldt.

40 Dagh-Register fchap om Bruggen te flaen, en verfcheyden ftuc-ken Kanon , hier door ghepaffeert 14. kooperenbsp;Schuytkens, foo groot als dubbelde Schouwen 1nbsp;gheladenop leven Wagensjyederghetrocken wordende van ilt;gt;. Paerden, enzyn altefaem ghevoercnbsp;in het leger buytende Catharyne-poort. SijnMa-jefteyc gaf alhier ordre) om alle regcerende Heerennbsp;diehaer als noch abfenteerden, binnen de tyde vannbsp;tien dagen fouden moeten weder komen, opcort-fifcatie van haere Goederen, demolitie van haerenbsp;Huylen, en caffatie van hare Bedienipghen, fpe-cialijck noemende den Heer van Weedc j Sekade ennbsp;Ameroiigen, welcke laetfte hy alleen een maendtnbsp;uytftelgaf Oockmaeckcehy bekent, dat alle Militaire perfoonen tet befoldinge van het Sticht ftacn-dc, haer bipgen acht dagen van den Dienft foudennbsp;hebben te ontilaen, mede op confilcatia van harenbsp;goederen. Dcfen dagh hebben de Franffen op dennbsp;afflagh van de Vifch ghekochteene Salm , wegendenbsp;tuffehen de 24. of 25. pondt voor gy.guldens, ennbsp;feven ftuyvers, en des anderen daeghs drie kleyne,nbsp;voor 83. guldens; alfoo fy daer feernaer dollen,nbsp;of verlangen.

Op Saturdagh, den 29. dito, is Nieumegen met accoordt over gegaen. Op dien dagh hebben de In-woonders tot Yl�elfteyn haer ghewecr moeten opnbsp;het Raedt-huys brenghen : oock vertrocken een ofnbsp;IweeduyfencRuytersvan�tLeger, alhier deweghnbsp;op naer Woerden toe , daer-en-boven quaemennbsp;eenighe verflehe Ruyterycuyt des Koninghs legernbsp;weder herwaerts. Des namiddaeghs quam den Car^nbsp;dinael BuilUon weder binnen, en ontboot de Bor-germeefters in het Paus-huys by hem, en feydenbsp;haer aen, uyt den naem van de IConingh, dat denbsp;Roomfche-Catholijckenden Dom fouden nemennbsp;�othaerghcbruyck, daer fy des avonts de Predick-

ftoel, en andere uytbraecken gt; en begollea des avondts ten half negen uurente luyden, toctwaelfnbsp;uuren toe.

Op Sondagf�, den jo. dito j begod: men des och-tens ten drie uuren weder luftigh te luyden, en duyrden tot namiddagh. Des morgens omtrent fesnbsp;uuren wierden de Stoelen en Bancken, die de Soldaten niet wech namen j op het Doms.kerck-hof innbsp;drie vuyren verbrandt. Ontrent negen uuren wiercnbsp;den Dom, nadat fy eerft een Compagnie Soldatennbsp;en Ruytersdaer gebracht hadden y in defer voegennbsp;ingewyetj eerft quam een Perfoon feer prachtighnbsp;in klederen, die een verguldt Kruysdroegh, al fin-gendej daer na volghden eenige Monnicken, ennbsp;dan de Priefters die alle witte klederen om hadden,nbsp;tuflehen in gingh een Perfoon in �c fwart, dragendenbsp;een koopere Keteltjen daer het Wy-water in was,nbsp;defen volghden den Cardinael, die aen de hoeckennbsp;van de Kerck tullchen de Priefters en Monnickennbsp;doortradt, enmetfijnPalm tackin he't keteltjennbsp;ftiptcn,en de poften van de Kerck befprenghden;nbsp;defen Cardinael 'f/zs,'va fijngeeftelijckghewaet, en

volghden, mede al fingende. Den Dom dus rondt-om gewyt zynde, wierdt eerft de Hoofc-mis op het Choor gedaen door den Cardinal du BoulHon, en opnbsp;het tweede Autaer, daer de Predikanten plegen tenbsp;fitten ( de tweedeMifle dooreen witte Munnick)nbsp;de vierde in de Capel( achter �tgheftoehe daer denbsp;Vroedtfehap plaghte fitten j door den RiJJehop vannbsp;Straetshorgh, daer na door een Frans Jefuit. Desna-middaeghs wierdt daer Mufijck in ghefpeelc, en hetnbsp;te Deunt Laudamus gefongen, endacr na weder eennbsp;Predikatie gedaen door Pater Brienen.

Inmiddels verftont men dat des Koninghs leger, van Zeyft voorleden nacht was opgcbroocken, ennbsp;C ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;weder

4i Dagh-R�:gister weder hooger opgetogen, gelijk mede derwaerfs ge-marcheert is �t Regiment Yren hier boven vermeit.

Op Maendaghden i.julii, is het Franfle guar-nifoenuyt Woerden, feerconfufelijck en by lluc-ken cn broeken hier aengekoomen, en ten deelen gepafieert; den Commandeur vetfocht albieront-wapeningh van de Borgers, dat hem beleefdelijcknbsp;wierdtontfeyt, feggende, fichop de Borgerye welnbsp;te mogen vertrouwen. Ontrent die tydt,zynOude-water, Montfoort en andere plaetskens mede by denbsp;Franflen verlaten.'

Dinghsdagh, denz.dito, waren de Franflen uyt Yflelfteynghecrocken op lyo. man na, �twelckenbsp;bet Staten Volck vernoomen hebbende, zyndaernbsp;op af gekomen, enlt;bebben de Poorten opgebrooc-ken, vier Schildt-wachten doodtgefchooten, ennbsp;de brughaen de Uycrechtfe-poort afghenoomeninbsp;den Gouverneur alhier fuicks vernoomen hebbende, gafordre darter jo.Compagnien Ruyterye nanbsp;roe Ibudegaen; die aldaer ghekoomen zynde, drienbsp;Schuyten vonden, waeruytfy de Maften namen,nbsp;�n die over �t water geleyt hebbende, met Planckennbsp;gedeckt wierden, en baer tot een Brugge verftreck-te, wesbalven het Staren volck terftondt de vluchtnbsp;nam. Ses borgers van Yflblfteyn hielpen de poortennbsp;opbreecken, wekkers namen opgeteeckent zyn;nbsp;doch l'y zijn in perfoonghevlucht. Dertigh boerennbsp;uyc B�nfchop hadden het Staten volck gheholpen,nbsp;cn is het Do/p daer over ghecondemneert 5000.nbsp;guldens op le brsnghen, of dat anders ;het gantfchenbsp;Dorp lal af gebrande worden ; doch bet accoordt isnbsp;naderhandt glietroffen, en fijn gecondemneertdatnbsp;feftigh Huys-gefinneo,'elck moeten opbrenghennbsp;drie Rfjeksdaelders, te famen bedragende o. guldens. Des nachts zyn de 90. Compagnien Ruytersnbsp;ontrent twadf uuren canfufelick weder ghekeert,

waer

,1 Vm�tgepaffeerdehhinen�ytrecht, waeruyt een allarm in�cLegerontftonc. Oockzynnbsp;twee Staetfe Tamboers hierdoor gepaffeert, foonbsp;men feyde, ona gevangens regaen loflen. Op defennbsp;tyt quam aen de Weert-poort senTrompetcer vannbsp;trins Maurits, die�, na dat hy rich felven geblindenbsp;hadde , van de Wacht geconvoyeert wierdc na hetnbsp;Logement van de Gouverneur, en van daer weder de Catharyne-poortuyt. En is daer-en-bovennbsp;noch een Trompetcer van de 'Prins van Oranjen hiernbsp;binnen gheweelb Des namiddaeghs brack des Ko-.nbsp;ninghs leger van buyten de Catharyne-poorc op,nbsp;en wierdc aen de andere zijde van de Stade ghecam-peert. OndertulTchen waren de Franflen hier binnen foo benauwt, dat het haer niet ghenoegh was,nbsp;dat ly des nachts ftereke Wacht hielden, en Rondenbsp;op Ronde deden; maer hebben daer-en-boven nochnbsp;gepubliceert; datniemantdesavontsnatien uuren,nbsp;fonder licht de Straten mach ghebruycken , of hetnbsp;Maen-lichtwasof niet, en dan noch nier ingrooternbsp;ghefelfchap als van vier perloonen, uyighefondertnbsp;als �er brandt was.

Woensdagh, den 3. Julii, des morgens qijamen voor de Tolle-fleeghs-poorr, de Capiteynen van denbsp;Helm, Zas, Ploos van Amjlel, Verhoeven, en dennbsp;'Llcvtemnt Vijfcher, (welckers Capiteynen, Cornells van Pylssveert al voor langh als .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;____van de

Compagnie wech geloopen, en t�huysgekoomen was) met haer on^rhebbenae Compagnien , ennbsp;voick, dieal te faem voorleden Maendaeg �savontsnbsp;met vliegende Vaendel, en volle geweer uyt Nieu-megen waren gegaen, doch mofteiify haer geweernbsp;alhier voor de Poort laten, eer fy mochten binnennbsp;komen. Des namiddaeghsquamen weder hondertnbsp;vijftigh wagens met Meel binnen. Daer zyn oocknbsp;weder twee andere Engelfche Ambaffadeurs, na-mentlijck de Heeren Syh^tus, en Godolpk/en uyt

Donderdaeghs na de middagh y den 4- dito, wier-den buycende Cacharyne-poorc, een van de feven Soldaten opgehangen, die hethuyste Voorn hadden gepionderc, fchoon daer Sauveguarde op was inbsp;oock wierdt aende Ingefetenen alhier, die niet innbsp;de Ordinaris Wacht gheweeft waren, bekentghe-maeckt, dat fy haer gheweer moften brenghen by denbsp;Schout van deBuerr.op ay. guldens de boete. Desnbsp;achtermiddaeghs isfeer veel* Ruyterye binnen gekomen , maerde felve trocken weder uyt, daer nanbsp;toe daer fy van daen quamen. Op defcn daghwiercnbsp;voor de eerfte mael een Catholijck kindc in dennbsp;Dom gedoopt. Daerzyn oock doen noch tv/ee Au-taren in den Dom ghemaeckc. Doen begoften denbsp;Franflen Borft-weringen en Bol-wercken te maec-ken tuflchen de Tol-fteeghen Catharyne-poort, ennbsp;de Switfers inde Pape-wcy, tufTchen de Catharynenbsp;en Weert-poort.

Vrydagh, den f. dito, wierdt het Nacht-njael door Pater ^ienew inden Dom uyfghedeelt, dewijlnbsp;de Heer vauWpk predickten; daer nae wierdt eennbsp;Predikatie gedaen door den Bijfchop Nercajfel j desnbsp;naermiddaeghszyndcr twee in d^ Dom getrouwe.nbsp;Op den middagh fijn de Heer Wflyen en As bergennbsp;wederom gekomen.

OpSaturdagh, den 6 dito, is alhier publijck verboden , datniemandt des nachts eenige conventi-culen of famen-rottinghen, t�fijnen Huyfe mach aenrtellen, ofte gedogen, op poene van alle, die daernbsp;gevonden fuHen worden ,aen den Lyve gheftrafttenbsp;worden. Men feyt ook,dat�er doen een geharquebu-feert is buyten de Tolle-fteegs-poort.Den Koninghnbsp;heeft het geldt ( beftaende in honden en in de tach-tentigduy leut guldens) alhier van deComptoiren

laten

Van�tge^aJfeerdehinnenUytrtcht. 4.5 laten halen,feggende,datdeRenten evenwel konden betaelc worden uyc de pacht van Wijnen, Bieren,�! Gemael en Toeback ,en by aldien daer nochnbsp;te kort quam,dat men dan de�goederen van de Hollanders (alsonfe Vyanden) foudenaentaften.

Doen wiert dit volgende oock gepublicecrt, en over al aen geplackt,

De� Hertogh van Lusenburgb, en van Pency, Souvera'tn van Luxe, Fair en eerfle Chrifieliykenbsp;'Baron van Vranckr'yck-, Luytenant Generatl van denbsp;Legers des Koninghs gt; Gebieder der Stede?/ vaisnbsp;Utrecht, lt;^c, en aenhoorige ^laetfen : Bat -wel eX�nbsp;prejfel'ijck roert gelaft aen alle Burgermeefiers, Schepenen en andere Officieren van Juftitie der Steden,nbsp;Vlechen, Dorpen en Gehuchten, lt;ffic. oock byfonderenbsp;Heerljjchhede� onder �t gebiedt van Hollandt en innbsp;'t ge?neen alle particuliere Ferfoonsn ^vielcke haer goe.nbsp;deren binnen al hare Jur 'tJdiBte zijn hebbende, binnen 8. roeken inde Stadtte verfchynen, om hare contributie op te brengen, hunopgeleyt, op poene vantenbsp;toerden gerooft, verbrandt, iffic.

OpSondagh, deny, dito, zyn de He^Ten en Schade weder hier ghekomen, by haer hebbendenbsp;een Trompetter van de Frinsvan Oraenjen, en hebben (ich begeven naer het Logement van de Gouverneur. Des namiddaeghs zyn achtScaetfche Ruy-ters alhier gevangen gebracht, en op den huyfevannbsp;Hafenberghgefec.

Des Maendaeghs, den 8. � ulii, is een van de twee laetfte Engelfche AmbafTadeiirs hier door, nae denbsp;getrockcn. Als doen wiefdt gepublicecrt gt; dat

die in Religie verfchillen, malkander niet mogen fchelden, op Li)f-fl:rafFe ,� als mede dat niemandtnbsp;eenigh oude Loodt, Yfer, ofdiergelijcke dinghennbsp;mach koopen , altoo de FraniTen ghcheelo huylennbsp;at braeckenomde felve teverkoopen� Desnamid-daeghs wierdtopdeNeudeeen Franfch foJdaet (opnbsp;zyn Paepfch) gehangen, om dat hy tegen fijn Otfi-cier het Rappier gHetrocken hadde. Oock wierdennbsp;noch twee Ruyters van den Heer Brederodes Compagnie ge vangen,binnen gebracht.

Dingfdagh op de middagb,den 9 dito, quam een Princen tamboer geblint binnen. Op dito des morgens vroeg fijn tuffen de x a ?ooo ruyters uitgereden de Vecht op, en quamen des achter-middaghsnbsp;ten X uuren weder by Breukelen,genoomen hebbende van de Amfterdammers , 6 wacer-fchui-teoende 11 Paerden.

WoeDfdaghs,dcDxo dito,fijn weder 100. wagens met meel hier door gepafleert, waervan yoo fakken in d�Academie by den anderen wierden gekit. Brins Mauritius heeft het Huist'Abcoude innbsp;befettingh genomen, en het fclvige metgefchut ennbsp;andere noodlakelijkheden verfien.

Donderdagh den iidito, hebben lyo. Franfle Soldaten, met4 Amfferdamfche Vracht-fchuitennbsp;een goede partie Hoy van de Hollantfche bodem bynbsp;I.oenenwech-gehaeft, om die reden , darden Boernbsp;voor het felvige niet minder als 600 guldens wilde hebben , enfy niet meer als yro guldens daernbsp;voor willende geven, gingen aenden Gouverneurnbsp;over den Boer fijn obftinaetheit klagen , welke or-dregaf, (te meer, alloo her op den Hollandtfchennbsp;bodem was) dat (y het lelvighe , fonder hem yet-wes te geven, daer van daen fuuden halen ; allo denbsp;paerden het voeder nietmiflen konden., Op dito isnbsp;ook de Heer Wedderen, gewefene Gouvefraur te

Nieumegcn jhierdoorgepaffeertjcnna den Haeg vertrokken. Als doen wierdc ook aen Horiaen, ennbsp;Scerpenfeel4 Pieck en andere Ghereformeerde huy-fen aen den Dom annex uyt den naem van dennbsp;Gouverneur en Pater Brienen aenghefeyt, dat fynbsp;haren huyfe fouden hebben in te ruymcn, wacr opnbsp;gecommitteert wierdende Heeren Hamel en Velt.nbsp;kuyfenjen twee Canonikken, Bo/a enWefireenenjnbsp;om met den Gouverneur te iprekenj die alsdoennbsp;gaf contra-commande , uytghefondert dat Scerpenfeel fonde moeten vertrekken, gelijk hy ook op Sa-turdagh dede. Van die week tvafler een Franfman,nbsp;dieeen lootwitmaker Drof ghenaemt, te bewarennbsp;gaf een koffertienjgeeftimeert wordende op 17000nbsp;guldensj�c welk hy verftackgt;en wilde het niet wedernbsp;geven doen hy het eyfchten, feggende dat hy daernbsp;van niets en wille, waer op fy hem gevangen namennbsp;(tuffen Donderdaegs en Vrydaegs�s nachts,) en bonden hem in haer Leger aen een boom, en doen hetnbsp;kofiertjen te voorlchijn quam wilden fy hem han-ghen , indien hy niet des Vrjdaeghs twaelf hondercnbsp;guld. tot rantfoen verfchaft hadde: fijn vrouw vannbsp;buiten t�huis komende, ftondt regens hem opdatnbsp;hy fulksgedaen hadde,�r welk hy ortkenncode,feidcnbsp;dat foohet waer was,Godthem aen fijn Lijf oftenbsp;Huys foude llraffen 5 een half uur daer na (�s avontsnbsp;ten half y.urenjvielen beide de gevels van fijn achternbsp;huis in, fonder dat daer ymant ontrent was. Des namiddags is Bommel aen de Franffen overgegeven.

Saturdagh den 15. lulij, wilde een geladen Ichuyc, met Kerffen na Amfterdam varen,�t welkde wijvennbsp;Vernemende, niet wilden toelaten ,� maerbegoftennbsp;defelvige re plonderen , en onder malkander te veg-ten,waer door onder haer lieden een allarm onllont.

Maendaegb, den if. dito, zijn den Gouverneur cnde den Commandeur, met enige Hoofden vannbsp;het Lpger alhierophet Scadhuysgctrafteert.-en zijnnbsp;ook enige Scaetfe ruiters tot Vleuten gewceft,omnbsp;aldaer eenige Franfoife vocragiers te overvallen;nbsp;doch zij� de meefte ontkomenden hebben der nochnbsp;iz a 13 af gekregen; de Boeren hielpen de Franfen,nbsp;waer over de Staatfche lulters haer dreigden hetnbsp;Dorp te plunderen, en in den brant te fteeken. Opnbsp;dien dagh is des avonts een Franfch Officier in dennbsp;Dom begraven,en hebben op dien avondt,voornbsp;10 uuren de ronde een perfoon ontmoet, dewelke,nbsp;nae dat hy ontrent een uur met haer heeft moetennbsp;gaen ,fy moederlijke naeckt hebben uytgetrokken,nbsp;enfeer geflagenen genepen, die's anderen daeghsnbsp;geklaegt heeft, waer over op Vreborg Krijgs-raacnbsp;wiert gehouden, voor welke alle die gene mollennbsp;komen, die de eerfle ronde hadden gedaen, dacr uy tnbsp;fy 6 ghevanghen namen, onder welke ookde dclin-qiianten wierden gevonden.

Woenfdagh den 17. lulij, is het Huys Croo-nenborgh, by Loenen, van het Staten volck in be-fetting genomen,

OpDoaderdagh, fjjnder aco. Matroofen en 800 ruytersStaetfevolk binnen Vianen gekomen,ennbsp;nadatfydaer la 3 uuren binnen geweeft waren ,nbsp;fijn weder uytgetrok ken, en namen de a Franfchenbsp;Sau vegardes mede , eenige Mariniers liepen aen denbsp;Leek in�c water, en fchooten aende Vaert 3 men-fchen doot-,

Donderdagh den j8 dito, fijn de Borgemee-fters en eenige Heeren van den GouverneuraJhier getraileert. en is dat Vrouws-perfoon, van welkenbsp;den 11 lunij is gewach gemaekt, uyt�tTucht-huysnbsp;gehaelt, en des anderen daegs, zij ode Vrydag ^ voornbsp;middagh, om haar feit de rechterhandt afgehouwen

Van�igepaffeerdebinnenXjytrechi. if.p en voorts geworghc. Is alhier gepubliceert gt; datallenbsp;die gene die eenige vremdelingen van buy ten krijgen , om by haar te vernachten, delekeby naem ennbsp;toenaem bekent te maken, ten hayfe van den Commandant, voor half lo uuren �savoUts; mitfgadersnbsp;van waer hare komfteiSjop j.guldde boete endenbsp;arbitrale corrcftie.

Tufl�n Vrijdaghen Saterdagh,haelden het Staten Voick drie Boeren en een FranfeheSauvegarde uyt de Lagewey wech.

Saturdagh ,den ao lulij, quamen ontrent^oo. Wagens en eenige fchuyren met meel binnen. Desnbsp;na middaghs,onder het optrekken van de Wacht*nbsp;quam de Ichilder XJelfteyn aen de Majoor klagen ,nbsp;dat een fchuyt met hoenderen naer Amfterdamnbsp;foude varen, verfoekende dat defelvige mochtenbsp;geplundertworden,door dien mende Hollandersnbsp;geen eet bare waren behoorden roe te fenden, waernbsp;op de fchuyt daer na geplondertis- Ontrent tf. urennbsp;wierdc het Lij k van een Frans Officier in den Domnbsp;gebracht, waer van het felve (nae dat aldaer de ziel-mifl� gedaen was) na het pleyn van het Academienbsp;gedrageQ,en aldaer in defer voegen begraven wiert.nbsp;Eerftquameen Jongen dragende een wafle-kaersinbsp;defen volgden twee jongens t�lamen dragend�eennbsp;koperen emmer roet wij water en de quaft, doen eennbsp;perfoon dragende het Kruis, welke v�lgden eennbsp;Priefter met een boeck in fijn handt, daer na wiertnbsp;het Lijck gedragen , en wanneer het felve in�c grafnbsp;gefet foude worden , befprengde de Priefter hec,nbsp;graf met wijwater, en offereerde aen alle hoeckeiinbsp;Vanden kift het kruys , en begon hy daer op de benedictie te doen, welke gedaen fijnde, een ydernbsp;fijns weegs ging.

Tuffen Saturdag en Sondagh reden eenige Fran-fche Kuiters na Vleuten, alwaer de Boeren

JO D A Cr H-R ophaerichooten C meinende dat het Staten volck'nbsp;was) en fy haer alfoo antwoorden gt; dat van de Boeren twee doot bleven, ende negen gevangen binnennbsp;gebragt wierden,

�s Maendaeghsden aadiiOjquamen eenige nieuwe troupen by den anderen ; �snaermiddaghs ontrent 5 uren trokken ootrent aoooruyterseniooo Voetknechten den Daelfchen Dijckop, endenamen met haer vier kopere Schuytjens, drie Stuckennbsp;Canon(welcke fy alhier uyt het Ammunitie-huysnbsp;gehaelthadden) eenige wagens met Kruyt, Lootnbsp;en ander Ammunitie, ende oock eenigefcheepennbsp;(diefy�s voormiddagbsgepreft hadden) onder pretext van Hoy te fullen halen (met Palen om Palifla-den te maken; ende des nachts vcrtrocken noch tinbsp;fchuyten met Soldaten mede de Vecht op) naenbsp;Cronenborg.

Dingsdaghs voor de middag washier binnen een Scaeifch Lieutenant die hier volk werfden, �twelcknbsp;de Gouverneurverwirticht wiert, waer op voortsnbsp;het huysdaer hyingeweeft was rontom met Soldaten en Ruyters befet wiert, mcynende hem te van-genjdochitt ontkomen, ende namen de Weertnbsp;met alledc geene diedaer faten en droneken gevangen.Des namiddags ten i uur is �t Huys te Cronen-borgh byde Francoyfen inghenomen , lijnde vannbsp;haer veeledootgeblevenen gequec ft , onder anderen 4. Officieren doot, vande Hollanders iflernbsp;maer een doot gebleven, en fonderlingh geen ge-quetftenj tegen den avontquatnen de Francoylennbsp;van Croonen burgh weder, mede brengende feernbsp;veel buyr (�t welck fy uyt Loenen endaer omtrentnbsp;gcplondert hadden) foo van Koeyen, Pacrdenalsnbsp;alderhande Meubelen^als Silvery Coudt en andere

goc-

goederen, endaer en boven i5o gevangenen. Op defen dagh is �l buys te Loender-iloot mede van denbsp;Francen verovert, en de gevangenen tot 30 in hetnbsp;getal die des Woensdagh-voor de middag hier binnen gebracht wierden,en by den anderen in de Marien kerck gefet. Ten IX uurenquamennoch ixnbsp;gevangen Officiers binnen.

Donderdagh voor de middagh,den xjjulii (lijnde St. Jacobs dagh ) wilden de Papiftende St.Jacobs Kerck innemen , alwaer fy aen befigh waren, meenbsp;Hamers, breeck-yfers ende andere inftrumentennbsp;om de deuren op te breecken, doch wert haer doornbsp;de Gereformeerden, die in menichtenopde beennbsp;quamen belet. Des nachts ten ix uuren tuffen Donderdagh en Vrydagh, hadden ly weder een aenflaghnbsp;daerop,doch alloo, uyt laftvande Gouverneurjnbsp;rontom de Kerck, Ruyters gefet waren, wierthaernbsp;deffein weder geftut.

Vrydagh den 16. dito,wierden dc 8 ghevan� gene Staten Ruyters door een Tamboer gheloft,nbsp;diedeny.Julij fijn binnen gebracht,endelijnop dito weder 8 Spaenfche Ruyters in plaetsgekomeoinbsp;Opdietijdt fijn x Intendanten , als Kolbert, Heernbsp;�van St. Pouange j en Pobbert, van fijn Majefteyt hiefnbsp;binnen gekomen, eyfehendedat wyoponle reper-titie 3 Macnden langh fouden houden 3x5�oo. Soldaten, yder Maent bedragende 100000 guldens,nbsp;waerophemde onvermogentheydt van onfe Provincie iste kennen gegeven, waer over hy leer' t�on-vreden was. De Heer Kolhert heefr meer dusda-ingeamptenghehadt, betoonde overal eengrootenbsp;befadigheydt, maer mijn Heer Robbert, diedaefnbsp;fiaalleen gebleven is, lijnde van Hechte ftaet, daernbsp;hy in Hond, niet langer dan twee jaren gheleden,nbsp;tot een bedienaer van groote affairen is opgeklom-Qien, heeft lich niet gheichaemt te feggen, dat hy

D % nbsp;nbsp;nbsp;niet

Dagh-Register niet en wifte wat mededoogen ofte barmhertigheytnbsp;te (eggen was j als mede dat hy wel wi fte dat de Ko-ning belooft hadde, de Privilegi�n en Voorrechtennbsp;van �t Stift Uytrecht en de inwoonders te bewaren^nbsp;maer dat hy oock wel wifte, dat die jde France naemnbsp;maer baten, haer niet ontfien foude hem te bedrie-ghen, amp;c. gbelijck veel Tyrannye als anders hiernbsp;heeft begaen. Delen avont ten lo. uuren hebbennbsp;de Francoifen den Tooren van het veroverde Ca-fteel Croonenburgh laten epfpringen, als medenbsp;het Dack.

Saturdaghden ay dito,fijn allede Schepen,die �s Maendaghsdcn zz. dito gepreft waren, met Hoynbsp;geladen wedergekomen. Doen quamen veel Kar-yen met Meel hier binnen, �t welck duerde totnbsp;Woensdaghtoe, we! 800, in �c getal. Na de middagnbsp;fijn de Staten vergadeit over den eyfch van dennbsp;Intendant van fijn Majefteyt, den Koningh vannbsp;Vranekrijkjdie ook defe morgen heeft doen bekentnbsp;niaecken,dat hy meceenige der Heeren van de Ver-gaderingh van haer F.dcJe Mogenden begeerde tenbsp;fpreecken. Dtyer op de Heeren van D'ycivelt, vznnbsp;�s Heeren ji�ithergencn de Burgermeefter vannbsp;der Voort verfocht wierden om fich by deghefeydenbsp;Heer Intendant te voegen. De gefeyde Heeren,ditnbsp;gedaen hebbende, hebben aen deVergaderingh ge-rapporteqrt dat fy ,na veel redenen van plicht-plee-ging, van d� gefeyde Heer Intendant verftaen hadden, Dat des Koninghstvilwas ,dat deKrygs-lieden,nbsp;die in dit handtfchap gevonden worden , door hun Ede^nbsp;Ie Mogenden, geduyrende de tijt van drie MaendenjOn-derhouden fouden worden, ten opficht van de Soldatennbsp;te voet etste paertgt;tot het getal van twee-en-dertignbsp;duyfent env'ijf honiert matinen i terwijl fijn Majefteitnbsp;de betalingh van de foldy der Officieren op fichnbsp;neemt: Dat dieshalven de gefeyde Heer Intendant

aen

aende Heerendc Gedeputeerden drie verfcheyden middelen had voorgeftelt: Voor eerft j dat men h�tnbsp;heyr vantijdttottijdtvan quartierin �tLahdtfchapnbsp;fou verandereojopdathetin�t Veltfou konnen be-ftaen; of dat hun Edele Mogenden hen in geldt louden betalen ;ofdatfy daghelijcks aen yder Soldaetnbsp;een pont Offe vleefch, en een pot Biers fouden ver-fcha�en; door welcke middel het Veldt, met hetnbsp;koorn,dat�er noch op ftaet, befchut fou konncnnbsp;worden, Daeropdegefeyde Heeren Gedeputeerden oprechtelijcken bredelijrk de waerachtige ftantnbsp;der Finantien, en geldt-middelen van hun Edelenbsp;Mogenden, en van hun inkoomftcn hadden vertoont ,daer uythet geheel onmogheliick was d�Ar-mccj�tzy in�t geheel, of ten deel, t�onderhouden.-en dat fy oock vertoont hadden Toat belofte, vannbsp;wegen de Kaningh, fchriftelijck gedaen was, toen hy denbsp;hondert een-en-tachtentigh duyfent guldens deed' ont-fangen; te weten , dat men van hmi Edele Mogendennbsp;nietsvoord'aenflaende maent van OStoberfou eyffchen,nbsp;volgens d�aclen van dendertighften van Juniuslcft-leden.

Daeropde ghefeydeHeer Intendant weder ghe-antwoordt fou hebben, Dat de ejfch , die men deed, Joo veeld'onderhoudingkvan 't heyraengaet gt; nietflrij-dig was tegen de beloften, in de gefeyde aBe begrepen.nbsp;Hierop wiertgoetgevonden dcStaten van�t Lant-fchap van Uycrecht te beroepen, namenrlijck tegennbsp;Maendag, diedennegcn-en-twintighften vandefenbsp;Maent lal wefen,

Maendaghsden atj, dito, fijnder twee Soldaten opdeNeudeghehangen, om dat fy het Huys tennbsp;Engh hadden willen Ipo�eren� Defen dag de Statennbsp;wederom by een vergadert lijnde, om�t rapport ennbsp;d�aenbrengingh van de Heeren te hooren, aendenbsp;wekken op Saturdagh leftleden d'cyfch voorgeftelt

D 3 nbsp;nbsp;nbsp;isj

f4 Dagh-Register is, dievanweghen de Coningh van Vranckrijck|nbsp;door den Heer Robert, Intendant van fijn Maje-fteyt, ghedaen is; na dst het rapport gehoortis,nbsp;foo is nae beradingh, goedt ghevonden aen d�afrnbsp;wefige Leden te verfoecken tegens morgen in denbsp;Vergaderingh te yerfchijnen, om te helpen overwegen en befluyten loo veel de gefeyde eyfch aen -gaet j �t welck door de Secretaris den Intendant bekent is gcmaeckt. En de Heeren van Dijckvelt,nbsp;van Someren, van d�Heeren Aertsbergen, vannbsp;Wulven, de Burgermeefter van der Voort, ennbsp;d�oude Burgermeefter Boot fijn daer op gedeputeercnbsp;en verfocht te willen een Dedu�ie fchriftelijck iiinbsp;ftellen, �t welck vertoonen falnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;volkomen onmacht

van de Provincie j en de omnogel^ckheyt van die gefeyde eyfch ,'tfyin't geheel, often deel ,te voldoen.

Dingsdaghden go jubi, isecn Papiftejuffrou, opzijn Papiftinden Dom in defer voegen begraven : Ontrent half negen uuren wiert het Lijcknbsp;uytgedragen (gewoonelijcker wyfe, bchalven datnbsp;overhetfwarte laken over de kift, noch lagh eennbsp;groot Kruys van witte fijde)'naer den Dom, alwaernbsp;vele brandende Flambeau wen het felye inbrachten,nbsp;en trocken doen voorts alloo inde Kerck, voor uycnbsp;quam een perfoon,dragende een groot houte Kruys,nbsp;welckevolghden vier perfoonen inde rouw , metnbsp;witte brandende Flambeauwen , en doe noch fesnbsp;Priefters met witte hemden aen, yder mede metnbsp;een witte brandende Flambeauwen, al fingende j denbsp;lefte van haer lieden droegh de Wy-waters quaft,nbsp;enhaer volghde het Lijck, het welck ghedraghennbsp;wierdt nae het Choor, alwaer de Hooge Mifle daernbsp;over gedaen wiert,welkegedaen fiinde,wert �tLijcknbsp;(op het laken over de kift noch geleit f)jnde,een kuf-fentjen vanSilver-lakenendaer opeen Kroon)nanbsp;het graf gedragen, en aldaer, nadat de Priefterde

kift en het graf gewydt en gewieroockt;als mede het kruys aen alle hoecken van de kift geoffereert had-de, begraven. Defe dagh toonde den Stact denbsp;onmacht van de Provincie om den eyfch van dennbsp;Intendant te voldoen , als blijck hy hare Refolutie.

De Heeren, die men in de voorgaende dagh ver-fochtenghedeputeerthaddcj hebben vertoont het ontwerp van een Gefchrift, vervattende een Dedu-lt;ftie van d�onmachtvandicLandtfchap ,en van andere redenen, om dewelcken hun Edele Mogenden n iet konnen opbrenghen d�onderhoudingh vannbsp;�theyr fijns Majefieyts van Vranckrijck ,die mennbsp;eyfcht, door hen fchriftelijck gheftelt; en op denbsp;cyflchingh, die daer af ghedacn is, wiert, na over-wegingh,geapprobeert,en befloten.ghelijckhiernbsp;volght.

Oewyi de Kotiingh, dit Landtfchap onderftjn macht brengende ifoogoet heeft gheweeft dat hy aen �tfelfde,nbsp;onder andere dingen 3 toegejiaen heeft dat hetmetuyt-geplondert [oude Tporden, noch gehouden e�jn de plon-deringhaftekopen-, foo verhoopten de Staten datnbsp;men niet anders van hem fou eyflchen, en dat fynbsp;niet ghenoodtfaeckt fouden wefen yets anders optenbsp;brenghen,a!s^tgeen fy,door een goede huyshou-dingh jjaerlijcksfouden over behouden,na daczynbsp;de fchulden van dit Landtfchap betaelt fouden hebben, En na dat de Marckgraef van Louvois, uyt laftnbsp;van fijn Majefteyt, de honden een-eu-tachtentighnbsp;duyfent negen hondert negen-en-twintig gulde�s,nbsp;die in hun kas gevonden wierden, wech ghenomcnnbsp;heeft, zijn ly boven maten verlegen gheweeft, omnbsp;datwaerlijck defe Penningen niet aen de Staten behoorden , maer op hun credit van d�lnwoondersnbsp;van �c Landtfchap op intereft waren genomen ; invoegen datdebillijckheyt vereyfcht datfyaenheonbsp;herftelt fouden worden. Datfyoockraerekelijekenbsp;D 4,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fomme

5(J Daqh-Register fomme van penninghen aen hun Onderfaten en In-woonders fchuldigh waren, om dat fy veel dinghennbsp;verkocht en gelevert hadden, daer toe fy de voorgedachte fomme gaerne hefteed fouden hebben.

Dat fy, nicttegenftaendedicailes,befonderlijc-ker daerom aengefprooken fijnde, gaerne defe blijk van hun gehoorlaemheyttoc fijn Majefteyc haddennbsp;getoont,en defe fommedoen tellen,fonder yetsnbsp;achter te houden;hocwel fy wel hadden gewenfcht,nbsp;gelijk men oock aen hen had doen hoopen,datfynbsp;hun betaling fouden konnen trecken uyt defe lom-me van veelduyfent gulden , die fy of gelicht hadden tot de betalingh van onderhoudingh van �c heyrnbsp;van fijn Ghriftelijckfte Maieftc7t,of daer fy fichnbsp;vooringeftelt hadden; reden hebbende van fich opnbsp;*tgeente verfekeren , dat men ben toegheleght ennbsp;belooft had, dat het verlies en de fchade, die de ge-interflecrden in de gefeyde fomme van hondert eennbsp;en-cachtigduyfent negen hondert negen-en-twin-tigh guldens by die voorval leden , overvloediglijcknbsp;vergolden foii worden door �t voordeel, �t welk hetnbsp;gemeen hier uyt fou trecken, dat men het Landt-fchap niets meer fou afey(�chen,danals het, doornbsp;de herftellingh van de ruft, middel en ghelegent-heytfou hebben om door fijn wackerheyt en voor-forge yets te winnen.

Hoewel fy federt met droefheyt, jn �t gefchrift van de gefeyde Heer de 'Marckgraef van de negende van lulius leftleden, daer op de gefeyde penningen wech genomen fijn, hebben gefien dat mennbsp;geen andere verfekeringh daer in geeft, dannbsp;pjen hen niets i tot d'eerjie van OSlober eerfi ko.~nbsp;mende , fou afeyjjchen.

Dat federt defe tijdt, niettegenftaende alle bedenkelijke naerftigheden, die mijn Heeren de Ge-?ierael van �t heyr,en de Gouverneur van �c Landc-

Ichapaengewend hebben j om de wanordeningera en ODgelegentheden te voorkomen ,die in tijt vannbsp;oorlogh onveimydelijck fijn, en van de legeringennbsp;'der krijghsHeden niet ghefcheyden konnen worden, de.fchade, die de landtlieden gheleden hebben, foo groot is, dat fy ten meeftendeel bedurvennbsp;fijn, in voegen dat fy ,fich niet inbeelden konnen-de dat men hen geldt , of d�onderhoudingh dernbsp;krijghsbenden fou afeyflchen, ten hooghftcn ver-rnbsp;baell fijn gheworden toen fy trietd�uyrterftedroef-heyt, door�t rapport van eenigeleden van hun ver-gaderingh ,de voorftellingh , die mijn Heer d�Intendant door hen heeft laten doen, verftacn hebben, die fich hier toe uytfireckt, dat dit Landsfchapnbsp;Jlch Jou helajien met de onderhoudingh en voedingh vannbsp;twee-en dartigh duyfent en vijf koniert mannen j drienbsp;maenden langh, ofyder van hen dagelijcks verforgennbsp;meteenfontOjfevleefch iBneeff pothieri of in plaetsnbsp;van dat met tteeeftuyvers. Sy willen dieshalven welnbsp;alle in alle oprechtigheyt verklaren dat fy otn denbsp;voor-verhaelde redenen gantfchclijck geen geldtnbsp;hebben, endathetinde teghenw�oordighetijtsge-legentheyt gantfchclijck onmogelijck is geit te bekomen; dewijl alle d�inkomit, die'tLantfchap totnbsp;noch toe genooten heeft, uyt drie dingen btftafct.

En ten darden uyt perfoonele impofitien, op de wijn,op�tbier, op�t vecjop�t gemaej-.enopee-nigeandere kleynedingen van weynighbelangb.

Wat de Lantpachten en Tienden aengaet.fy fijn felfsintijt van vrede, naeuwelijcks machtighge-,nbsp;weeft om de gagie der Predikanten te verfcbaffen ,nbsp;?n d� atidere laftco van Kcrckcn te betalen.

En wat de veele fchattingen aengaet, �t is onmo-ge�jckdathet platte landt yetsdaer afkan betalen, felfs de genen, die �t alree fchuldigh ts. Want y dernbsp;weet wel dat het foo veel geleden heeft, eerft doornbsp;de deurtocht der Spaenfche krijghsbenden ,dietocnbsp;byftant der Vereenighde Nederlanden quamen,nbsp;en by ghevolgh door de legeringhen der anderenbsp;krijghs-lieden , dat het gantjchelyck daer door ver-jorven is, dewijl het Jich berooft fiet, niet aUeenlycknbsp;van zijn koorn en vruchten; maer oock isan fijn vee gt; omnbsp;dat de Ruytery foo lange tijdt, en in foo groote menigh-te omtrent defe Stadt gelegert heeft geweefl, genoot-

gedurige f ropery en j die foo welfy, al als d�andere fol-daten hebbengedaengt; niettegenftaendedcnaeukeu-rige ordeningen,en deftrenghe ftraffen , die mijn Heer de Generael, en mijn Heer Gouverneur op-geftelt hebben, om (ulcks aen hen te verbieden.

Deimpofitien op de perfoonen, fonder het vee dacrin tebegrypeDjOm dat�er by na niet meer is,nbsp;waren naeuwelijcks jlelfs toen het Landtfehap geennbsp;overlaft had geleden, machtigh om de gewoonela-ften van 't Landtfehap te dragen, en te voldoen, ennbsp;d�intereftender fommen te betalen, die 't Landtfehap van tijdt tot tijdt heeft moeten opnemen, ennbsp;daer uyt, gelijck�tden Koningh belieft heeft,d�In-woonders betaelt fouden worden. En wie is�er, dienbsp;niet fietdatdefeimpofitien fonder twijf�el niet hetnbsp;fefte deel van �c geen fullen oj^rengen, �t welck zynbsp;eertijdts opghebracht hebben? Want dewijl mennbsp;de krijghs-lieden daer af ontflact, foo fal het on-mogelijckzijn (ghclijck d*ervarentheydr alree nietnbsp;dan al te klaerlijck toont) de ghedurighe fraudesnbsp;te voorkomen, en te beletten , die de Burghersnbsp;en Inwoonders onder defe deckmantel fullen be- .nbsp;dry ven, wat regelingh men oock daer toe aen wend,

Qf,

Wyders.aendevyfSteden, daeruyc hecLandt-fchapbeftaet,fijn'erdrie, te weten Wijck, Rhe-nenen Montfoortjdie foo vervallen en arm ghe-worden zijn, dat het onmogelijck fal weien dat der feifder ftedelinghen eenighe impofitien betalen.nbsp;Amersfoort bevind fich oock inloodanige ongele-ghentheydt, foo om dat de koophandeldaeront-breeckt,engancfchelijck ophoudt, als om�cver-lies, dat het in defe kommer jijcke tijdt heeft geleden, dat het niet waerfchynelijck is dat men doornbsp;de impofitien daer yets, wat het oock fy,fal bekomen. En�tg�en,datd�lnwoondersvan defe Stadtnbsp;Uytrechtlullen betalen, fal niet veel bedragen,nbsp;om dat, dewijl fy d�inkoomften van hun goederennbsp;niet genieten, de verti�ringh niet groot fal fijn ,ennbsp;by gevolgh de impofitien weynigh opbrengen. Dcnbsp;Menfchen (uilen ten meeftendeel geen ofweinighnbsp;wijn drincken 5 en in plaets van bier iullen fy fichnbsp;van andere drancken dienen jdie fy felven lullennbsp;koken; in plaets van tarwe en rogh iullen fy erten,nbsp;boonen , garft, haver en andere diergelijke dingennbsp;eten, daer men in dit landt noyt in' vierte bclaftin-gen heeft willen of durven opleggen, tenopfichtnbsp;van d� armen.

Daer is dieshalven geen andere middel, als geit opintereft te nemen. Nu, daer is niet de mindenbsp;fchijnom�gelt buyten�t Landtfchapte foeken,dewijl over al credit ontbreeckt, en d� Inwoondersnbsp;van 't Landtfchap foodanigh van alle ghereet geitnbsp;ontbloot fijn, uyt oorfaeck van dc gelden, die mennbsp;opgenomen heeft, en federt heeft men foo weinighnbsp;daer af ontfanghen, uyt oorfaeck van de ver woelingen der huyfen, en�t gcbreck van de koophandel, dat het onmogelijck is de fomme,die�er ge-

6o Dagh-Register eyfcht wordt jin �c geheel Landtlchap te jbekomen;nbsp;jaal�t geit gt; dat �er nochoverigh kan wefen,Tal nietnbsp;genoegb fijn om van broodt, en van d� andere noot-iakelijckheden te verforghen, die men in defe winter van noode lal hebben.

En indicn �c ooghmerck van mijn Heer d� Intendant 'fiSsdeK.rygs-liedeninons hantfckap te legeren, en hen van tijdt tot tijdt van quartier en wijck tenbsp;doen verwiffelennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tegenflaende de voorwaerden,

die �t den Koningh he Heft heeft daer aen te beviUighen , en het gefihrift, welck mijn Heer de Marckgraefvannbsp;Louvoisghetekent heeft, of hen in de Stade te Huysnbsp;yeften, en dit om dat de Staten niet de lijftocht,nbsp;of de penninghen konnen verfchaffen , die mennbsp;van hen eyfcht, (�t welck wy niet van de goedertie-rentheyt van fijn Majefteyt, dtefoo vermaettis,nbsp;nochvande belcheydentheyt van mijn Heerd�In-tendant konnen gelooven) fou vinden wy ons, doornbsp;onfe plicht, en tot d� ontlaftingh van ons gheweten,nbsp;verbonden hem te verwittigen , dat wy oorfaecknbsp;hebben om tevreefen dat men in Hollande en elders fijn voordeel daer mee fal doen, daer veel vannbsp;de rijekfte en aenfienlijckfte Inwoonders van ditnbsp;Landtfehap in groot getal fich hebben vertrocken,nbsp;om hen i^over-reden daer te blijven ;�twelck eennbsp;feer onverbeterlijcke fchade voor dit Landtfehapnbsp;fou wefen jdaerdoord�andere Burgers en Inwoonders totd�uyterfteelendegebracht fouden worden;nbsp;invoegen dat veel van hen van honger fouden fter-ven; �t welck ten hooghften bedroeft en beween-lijck fou fijn: en �chter fouden de krijghs-bendennbsp;van fijn Majefteyt niet langh konnen befiaen ,oranbsp;dat hen alle dingen fouden ontbreecken.

W y verfoecken dan ootmoedelijck van u, dat hetu belieft de moeyce te doen van dit geichrifttenbsp;lefen, t�overwegenj ende waerheydt van �tgeen^

dat hetinhoudt,te onderfoccken jen wy verfeke-ren ons dac ghy�er in fulc vinden, en u volkoment-lijckover-reden dat hct onmogelijck is uw voor-ftellingen te voldoenden dat ghy dieshalven, naer uwgewoone befcheydenheyr, ons daer af fult ont-flaen. Enindiendic (�t weickwy echter niet ver-hoopen) niet kan ghefchieden fonder andere Jaftnbsp;vande Koning,ofvan�t Hofgt; foo bidden wy udatnbsp;bet u belieft defe aengename dienftaen'onstebe-wijfen,en defevertrooftingh aenonfeatmcenbe-druckte Inwoonderste geven �datgy tot hunvoor-ftanc fchrijft, en ondcrtuifchen de faken in die ftantnbsp;houdt, daer in fy heden ftaen.

TuffchenDingsdag cn Woensdag, hebben fS Scaetfche Ruytersde brantwacht van de Frangoi-fcn overvallen, een Vaendel genomen, nevens ee-nige gevangenen, ende veele door geflagen, ja hebben by na in de trenchementen van de Francen ge-weeft.

Den X Augufti zijnde Soldaten van het veroverde Kafteel Croneoburg uyt de Marienkerlt;;k genomen, ende eerft in �t Wittevrouwe Kerckjen, daer ha in het Duytfchen-huys Kerckjen gefet, otnnbsp;datteralinde yo van haer uytgebroken ende ontkomen waren. Doen fijn veele Karren mee Koufen,nbsp;Schoenen en Laerfen hierbinnen gekomen, endenbsp;wierden Saturdagdaeraen, aen yeder Compagnie,nbsp;byprovifie negen paer uytgedeelt. Op defen Vry-dagh ende daeghs daer aen,ontftont een morren onder het volck, als dac Sondaghs onder de t*redicatienbsp;geplondert fouden worden, waerom veele liedennbsp;door vreefe van dien , niet alleen haer goederennbsp;verberghdenj maer felfs oock niet dorften in denbsp;Kerck gaen. Eenigc Heeren lijn ghecommitteert,

Sz Dag h-R e g i s t e r omcjen Intendant te begroeten, op hetftuck va�nbsp;den voorigen eyfch gefchiet, macr den Heer Intendant heeft nerghens naer de redenen vandeon-macht, en van andere dingen, die hem i .er ggt;'ootnbsp;voorgeftelt wierden, willen luyfteren j foo wier-den wederom verfocht de Heereo da^ r;oeopdennbsp;achften deles gedepuieert, als de Heer^^n /an D'ijci-velt 3 van Someren, van de Heeren Aertshergen,nbsp;van Wulven, de Burgermeefter van der Voort, ennbsp;den ouder. Burgermeefter Boot, om nochmaels aennbsp;de France Overfte (dewijle d�Intendantniet re ver-fetcenwasj) een vertooningh van de fwacke ftaetnbsp;van Utrecht tedoen.

Saturdaghden 3 dito,�s morgens heel vroeghj fijnhie uytgereden in tweetroppen, 48 Karrennbsp;met Meel na Naerden, gheconvoyeert wordendenbsp;van een Compagnie Ruyters, den eerften troep be-ftaende in z i Karren, is geheel verdeftrueert doornbsp;eenighe Mariniers, eode is al het Meel inktwaternbsp;gheworpenj den tweeden troep, beftaende in aynbsp;Karren,is het ontkomen. Den Intendant,die opnbsp;Vrydagb, den zy Ju�j, van weghen fijn Maje-fteyt hier ghekomen was, zijn weder vertrocken.nbsp;Dien fclven dag fijn mede twee Compagnicn Swit-fers, ende een Compagnie Franfen van hier uy rge-trocken na Amersfoort.

�s Maendaeghs den y dito, is alhier ghepubli-cccrt 3 dat de Borgers al haer geweer, faehalven het zijdt'geweer, op het Stadthuys moeten brenghen,nbsp;binnen detijdt van twee dagen,op de boeten vannbsp;een Rijckxdaelder.

Dingsdagh fijn weder twee Sammereufen, ende twee Lichters met Meel hier binnen ghekomen;nbsp;endeoockdrie Sammereufen met tonnen volfijnnbsp;Meel.

Donderdagh�smorgensj vertrock van hier een

goede quantiteyt Ruytery na Gorchum, die re Leerdam in dier voegen onthaelt wierden, dat nicenbsp;alleen eenige Schuyten metgequetften ende op andere plactfen aenquamen, maer veele door de doocnbsp;ende gevanckeni/Ten her wederom-komen vergaten, ende is onder andere een Compagnie by dennbsp;anderen geweeft, van welcke maer vier mannennbsp;fijn weder gekomen, en hebben, om de gequetftennbsp;in de andere Gaftbuyfen beter te forieren, �t Peft-gafthuys mede aenghefproocken , alwaer fy haetnbsp;fiecken uyt de andere Gafthuyfen brachten.

Vrydaghs den lt;) dito, is de publicatie, aen-gaende het geweer geitereert, in defer voegen ^ dat alle Borgers, die eenigh geweer hadden achter gehouden, ofte noch niets van het felvegebracht hadden , voor deSondagh het felve moeften brengen,nbsp;op de boeten van loo Rijeksdaelders, ende dennbsp;aenbrenger lo Rijeksdaelders,mits dat des felfsnbsp;naem nochverfwegenfoude worden. Opditoiuernbsp;wederop de Neude een Soldaet gehangen, om daCnbsp;hy wildeoverloopen.

De Statendan fiendedat den Intendant niette verfetten was van fijn voornemen, hebben fich ge-addreffeertaen den Hertogh van JLuxemburgh, re-folveerde aen Monfieur de TLouvois en Pompone,'nbsp;te febrij ven daer van den inhoudr was, dat,

De Staten , door de ti�inteDdant gefommeert lijnde, om ordre te ftellen in d� onderhoudingh vannbsp;twee-en-dertigh duyfent vyfhondert mannenvannbsp;des Koningbs krijghs-benden, hebben door veelnbsp;overtuygende reden aen hem vertoont, dat het aennbsp;hen gantfchelijck onmogelijck is fulcks te doen. En,nbsp;op dat hy hen te beter fou konnen onderfoecken,nbsp;en naer de waerheyt van �t geen vernemen, dat daernbsp;in is begrepen, foo heeft men alles in een Memorienbsp;vervaet, dat men aen hem heeft gegeven ,en hoewel

Dagh-Register wel wy niet twijffv-len of hy fal daerdoor gantfche-lijckover-reedt worden, dat het Landtfthap nietnbsp;over defefaeckbehoorde gemoeycee worden,immers niet v��r dat het in fijn geheel her ftelt is j foonbsp;hebben fy , in getral het miflehien daer over ge-moeyt wierdt , geoordecit dat het ten hooghftennbsp;nodigh voor d�arme Inwoonders van dit Landt-fchapfou weien, dat het aen uw Excell beliefdenbsp;het gelicht op de gefeyde Memorye te wenden, ennbsp;defelve gunftighlijck t�overwegen ,met verfeke-ringh ter goeder trouw, en in een goed: geweten datnbsp;het niets begrijpt, dan die ware gelteltheyt van denbsp;faeck, en dat �er niet is ^�t welk yder van hem nietnbsp;bereydt is met eede te beveftigben.

Dat,niet tegenftacndealle d�ordeningen,door mijnHeeren ,deHartoghcn de Gouverneur opgerecht , de Ruytery de Landen in diervoegennbsp;heeft afgeloopen ,gelijck fy noch dagelijeks afge-loopen worden ,dat, dewijl fy alreed� van Graen ,nbsp;van Vruchten; enten meeftendeel van hun Veenbsp;ontbloot fijn , de landtlieden , door gebreck vannbsp;Hooy en Stro, niet lullen kannen befiaen gt; ft welk,nbsp;gelijck wy uytdemondder Baljuwen verftaen hebben , Qorfaeck is van dat van fes deelen de vijf welnbsp;verlaten fijn,invoeghen dat door defe middel denbsp;landen brack en ongebouwt blijven.

Ai ft geen, dat mijn Beer d�Intendant op onfe vertrouwingen heeft geanrwoorr, isdat �tLandt-lchapvanGelderlandt,ft welck een weinigh minder aen de Staet der Vercenighde Nederlanden opbracht, dan dit Landtfehap , de felfde belaftin-ghen, die men ons afeylebt, heeft belooft te betalen, Maer men moet hier toe weten , dat dele re-gelingh tulTchcn dc Vereenighde Nederlanden innbsp;�t begin der oorlogen tegens de Koningb van Spanjen is gemaeckt, en dat toen by na alle.jaren dc hcy-

renhun legerplaets in Gelderlandt namen ; g�lijck het oockanderGns meer, dan d� andere Landtfcbap-pen, met befettinghen was belaft, om dat het opnbsp;degrenfen vandefenStaet laghj�c weick altijdttotnbsp;aen heden is gebleven: doch dat bet Landtfchap vaanbsp;Gelderlandt, fonder defe opficht aenghemerckt,nbsp;fonder verghelijckingh veel machtigherin Gch lelfsnbsp;is, dan dat van U y trechc; dewijl het eerfte u y t veertien of vijftien Steden, en her onfe flechtsuyt vijfnbsp;beftaet: dat yder der drie groote Steden van Gelderlandt, Nimmegen, Sutpben en Arnhem, metnbsp;Uytrecht gelijck geacht konnen w orden, en dat denbsp;kleynen die van Rhenen i Wijck en Montfoort,nbsp;in dit Landtfchap gheleghen, verre overtreffen; datnbsp;de landen van�t Quartiervan Nimmegen, dienieCnbsp;xneerdaneen darde deel van Gelderlandt Gjn ^ianbsp;hoegrootheyt en hoedanigheyt foo machtighGjn,nbsp;alsallede Landen van het Landtfchap van Uytrecht , amp;c.

Sondagh is alhier de Soon van Bijlevelt in den Domgewijdt,en gekruynt door den Biflehop Ner-Caflcl, en heeft als doen Gjn eerfte Mifle aldaernbsp;gedaen.

Maendagh, den 12.dito, hadden Gouvetbenr eenige Boeren Schouten tuffen Woerden en Uytrecht ontboden en bekent gemaekc, dat fy harenbsp;refpetfti ve huyslieden fouden aenfeggen, dat fy hare heeften op het kerekhof of elders anders by mal-kanderen fouden jagen, en de goederen in dekereknbsp;brengen.

Dinghfdagh, denij. dito i�fmorgens trocken veel royterije en eenigh voetvolck de Leytfchenbsp;Vaert op (met intentie, foo men hier feide) omnbsp;Woerden te gacn plunderen, doch quajhen �s naer^;

middaghs weder fonder buyt , als alleen eenighe weynighe waghens met Voeder by haer hebbende,nbsp;die haer dier ghenoegn Honden, nadien door hetnbsp;Staten volck eenighe van de Francen doodt fchoo-ten enghevangen namen. Als doen wrerden bocknbsp;deScJiouten vande Achtctbuercen alhier aenghe-feyt, dat fy de gelegenthey t van de huysjens, in harenbsp;buerten {ouden .hebben op te fchrijven, om daernbsp;Soldaten tejogeeren.

Woenfdagh wierdt door eenige Catholijeken aen den Gouverneur verfocht, dat,vermitsdaegs daernbsp;aen foo hoogeo Heyligen dagh fou weien, dat denbsp;Ghereformeerden nevens haer ghsconftringeercnbsp;mochten worden haerhuyfen te moeten toehouden j doch het wierdt aigeflagen. Des morgens fijnnbsp;eenige wijven aen de Borgemeefler Hamels buysnbsp;gekomen,hem uytmakende voor een Schelm,Lant*nbsp;verrader, Sleutel-drager, endc andere dingen meer,nbsp;dreyghende hem onder de voer te halen , en fijnnbsp;buys te plonderen, doch is noch niet gefchiet.

Donderdaghs voor de middagh, den ly dito, wielt alhier gepubliceert, dat die lieden, diede Sol-daeten in huys hebben, ter weeck tot Servitie-geldt van yder fouden ontfangen feven Huyvers ;nbsp;het welck betaelt foude worden van die ghene dienbsp;van de inquartieringh bevrijdt zjjn; wacr op dcnbsp;Heeren van de Vroetfehap, vergefelfcbapt metdcnbsp;Aelmot flehiers-Hcercn, deSteegenen Straeten,nbsp;naell aen de Wallen gelegen,gingen befigtigen,omnbsp;yedervandie huyfen foo veel toe te voegen als fynbsp;bergen koften ;endevermiisdefen dagh is.nae dennbsp;oudenftijl, Marie Hemelvaert, cn naden nieuwenbsp;{tijl St. Louys , wordende gehouden voor den daghnbsp;van de Koningen van Vtanckrjjck ,foo wierde desnbsp;naermiddagh een France predicatiein den Dom ge-daen, ende Mufijck ghelpeelc en ghelongen j des

Van't gepajfeerie htnnen Uytrecht. avonts was het geheele Leger buyten in de Wapenen, en alle Mufquettiers die de wacht hadden indenbsp;Stadt, moftenop de Wahalwaerfy te famendric-mael farfie fchooten, en wierden de i6 gheftuc-ken op de Wallenden de 15 in de verlooren bogaertnbsp;tot drieinael geJoft,met groot gej uych in �t leger,en-de geroep VivelaUoy. Op dito quamen hierdoornbsp;ontrent de ?oo Boeren, fo van A mersfort,'tHoo-gelandt als elders, om Schanfen en Forten temaec-ken j oock fitn de Spaenfche Royters eeloft, die dennbsp;6 Auguftifijn binnen gebracht. De Staten hebbennbsp;hed-n gerefolveert wederom aen de Heerenvannbsp;Louvoys cn Pomponc te fchrijven dit navolgende.

Mijn Heer. wy nemen de vrynioedigheydt van met de poji van den 19 van de tegenwoordige Maent, aennbsp;u tefchryven , om aen u het ghefchrift deeldchtigh tenbsp;maecken, dat try aen den d'Intendant vertoont hebben:nbsp;Maer deo�ijl ipyvreefden dat het Pacquet niet in uwnbsp;handen gekomen mocht TPeJ�n i foo hebbenwy dienflighnbsp;geacht eeh tweede af~Jchrift aen u teJenden, en by dejenbsp;gelegentheydt daer hy te voegen, dat mijn Heer denbsp;Hertogh van Luxenburgh goet gevonden heeft vijfnbsp;duyfent mannen te voet in defe Stadt in te logeren,nbsp;en �t overige van fijn hey r in de Voorfteden,en dat,nbsp;naer�tgebruyck van�t Landt,dehuys-warden voornbsp;' yder weeck feven ftuy vers aen yder Soldaet tot fer-vys-geldtfullen moeten geven Men moet oocknbsp;veel wacht-huy fen maecken, foo voor de Ruytery,nbsp;als voor het Voet-volck, met fchilder.huysjes voornbsp;de Schildt-wachten j het welck alles tot een feefnbsp;merekelijeke fomme op-k^imt- Men arbeydt oocknbsp;metMagafynen voor�tgebruyck van de.Ruyterynbsp;te maken ^ en daer door wort het weynige, dat nochnbsp;iq�t Velde overghebleven was, verdorven, ennbsp;gantfchlijck vernielt. Mijn Heer ^ bewysaen ons defenbsp;g�nji van alles tnet een gewoone goet hey dt, en voorfich-

68 Dagh-Register. tigbeydt aentemercken ,enli^dt niet dat men ons boeven onfi krachten belafl, en dat men uyt des Koninghsnbsp;naem van ons het geen eyjcht gt; dat wy niet machtignbsp;op te hrengeti. �

Vrydaghs den i6 dito, hebben de boeren van Emmenes (alsgeftek fijndeop �joo voeders Hoy)nbsp;eenige wagens beginnen in te brengen.

Sondagden i8 dito,begonnen de Catolijcken alhier een Biddagh van 40 ur�n in den Dom te houden ,endeisopdito aldaergepubliceerf,datmende Heylige dagen gewoonclijker wijfen niet meer fou-den houden , maer fijn alle gefteldtop den nieuwenbsp;llijl, om volgens diere vieren.

�ingsdagh 's morgens den to dito, wierf het Leger hier om leggende gemonfterc, ende wiert op des ^ naermiddaghs de proceflie in den Dom omghedra-gen,nadatfy eerft aen den Gouverneur v�rfochtnbsp;hadden het publijck te mogen gefchieden j�t wclcknbsp;haer wiert afgeflagf n.

Woensdaghden ti Augufti, wierdt hierdoor ge voert het doode Lichaem van de gewefenen Gouverneur van Rijnberek , in�tPriheen Leger onthooft, ende fijn des avonts hier ghevangen binnennbsp;gebracht 7 Marineefen ende t boeren die fy bynbsp;den Deurflagh gekregen hadden- Op dien dag zijnnbsp;de Dragonders, buy ten de Weert-poort, aen denbsp;Weftzijde van de tweede brugh, tot de Roode-hrugh toe, gcinquartiert.

Donderdaghsjden tz dito, is voorts alle de Ca-vallcryemede in de V iorfteden geinquartiert; als mede de meefte Infanterye in d� b'tadt rontfora denbsp;Wallen,en naeftoncrenrdePoorten, fooveel hetnbsp;mogelijck ware. Op dito heeft den BilTchop Ner-calTelinde Domgevormt

Vrydaghs U'^n aj dito is de reft van de Infante-ry c, die noch niet gcinquartiert en was j mede in de

Stade

Stadt gefouriert. Op dito is het Huys te Pouderoye by het Princen volck ingenomen.

Saturdaghs, den dito gt; viel een rencontre voor te Camerick, ende brachten de Francen lonbsp;ghevangens mede j doch lieten wel j a 40a mannen achter, daer onder een Marquis, die doot bleef,nbsp;ende noch eenige foo hooge als mindere Officiers.

Sondaghs,den zf dito, gingen eenigeghevan-gens van hier, om tegensden Marquis geloft te worden. De Francoyfen begonnen alhier al haer Artil-lerye binnen te brengen j ende is op dien dagh oocic weder een rencontre voorgevallen; doch den uyt-flaghdaervanisonbekent. ,

�sMaendaghs,den z6 dito,quam den dooden Marquis binnen, als mede de voornoemde gheloftenbsp;gevangens, door dien fijnHoogheyt wilde hebbennbsp;dat men haer haer volle monteeringh foude reftitu-eeren, �t wclck gefchiet is.

Dingsdagh, den Z7 dito, wierdc den dooden Marquis in den Dom, in defer voegen begraven :nbsp;Vooruytreedende Trompetters, hebbende rou-banden om haerhoedcn,fijnde de trompetten eeni-ger maten geobtureert,ende met Floers omhangenjnbsp;doen volghden de Ketel-trommels, met fwarte Baynbsp;overdcckt;daer na twe paerden geheel in den rouw,nbsp;op heteerfte fat een perfoon geheel in �t fwart, aen-gedaen met de Wapenen van den overledenen, metnbsp;een blooten deg�n in fijn handt: hier naer quam eennbsp;CarofTe daer het Lijck in ftondt; by her Lijck latennbsp;twee Priefters, met brandende Was-kaerffen; ach-�nbsp;ter volgden 6. Trompetters, als vooren voorfienjnbsp;doen vele voorname Officiers, nevens j.Compa-gnienRuyters , wekkersbtandaerden met floerlcnbsp;ftricken v�orlien waren. In den Dom komende,nbsp;ftonden 16 Priefters, alle met brandende Was-kaerffen, die doen voor het Lijck gingen j�twelcb;

E 3 nbsp;nbsp;nbsp;gedra-�

7� Dagh-Register gedragen wierdt van 8 Officiers, boven 4 Colo-nellen die de flippen ophielden; achter het Lijcknbsp;volghden wel in de twintigh Officiers met brandende flambaeuwen. Terwijl het Lijck begraven wiert,nbsp;in de Capelle onder het Orgel, ftaecken de Trom-petten, ende lollen de Ruyters de Carbynen endenbsp;Piftoolen, tot twee reyfen toe.

Donderdag?den AuguftijZijnvan hieruyt-ghereden ao waghensna Campen, om fout voor onfeStadttegaen halen , alfoo alhier van hetfelfdenbsp;een groot ghebreck was. Op dito zijn 470 Franfenbsp;Soldaten hier binnen gekomen.

Vrydagbsjden jo dito, zijn hier van Bommel noch binnen gekomen iiyo Franfe Soldaten.

Tuflehen Donderdagh en V rydagh, isdebrandt-wacht, door het Princen volck , van Lubbencs Wechgehaelt.

Tuflehen Vrydagh ende Saturdagh, is een groot allarm alhier onder de Franfen geweefl:,foo dat fynbsp;den geheelen nacht in wapenen waren; meynendenbsp;dat de Prins van Oiangie voorde poortquam.

Saturdag,den dito, hebben fy noch 4 veit-ftucken n a de Vaert ghe voert; ende fi) n alhier noch yoo Soldaten weder binnen ghekomen, ende opnbsp;alle ad ven uen van de Stadt wierden Slagh-boomennbsp;gefet ,voor overvallen; en hebben hier ende daernbsp;in de huyfen gaen vifitceren of nergens geen ghe-weer verborghen was: als doen wierdt den vierdennbsp;penninek geeyfcht, ende ghenomen van alle uyt denbsp;Stadtgaendegoederen, feer veel verfchillende vannbsp;de tienden penninek door Due d�Alba geeyfcht innbsp;�tjaer lyyi. ende hebben op dien tijdtal het geldtnbsp;van de Comptoiren oock weder willen lichten. Opnbsp;dien avont ontftonteen brantin�tPaus-huys(Loge-ment vanden Hartogh van Luxemborgh jende desnbsp;Sondaghs in het Duytfche-huys, alwaer een Franfch

Marquis gflogeert was j doch hadde alle b�yde feer weynigb te beduyden. Heden bequamende Statennbsp;antwoortop haer brieven van d�h;er de Louvois,nbsp;zijnde van defen inhoudt. Mijn Heerenj

Maendaghs, den 2, September, zijn van hier

Ickheb debrief ontfangen, die�tu belieft heeft op den dertienden van defe Maent aen ray te fchrij-Ven, nevens de Memorie, die daer bygevoegc was.nbsp;Ick twijffele nice bier aen,datal hetgeen,�twelcknbsp;daer in llaet, waerachtigh is., Maer gelijek het in cennbsp;tijdt, alsdefe,nietmogeliickis datde Koninghrotnbsp;uw verlichtingh al�t geen doet, dat hy wel fou willen doen, �n �t wekk hy hier na fal doen, als de Vrede gemaeckt wordt ,y�e moet gy een poogingh op u /elven doen, om aen fin Majejieyt die byjlant te bew/feninbsp;demelcke hy van u verfoeckt.

Dingsdagh , den 3 dito, is alhier een Soldaet op de Neude levendigh gerabraeckr, om dat hy eenighnbsp;volk aen der Princen kant hadde overgebracht, en-de noch meer focht te doen. In de zo waghens,nbsp;die op Donderdagh den 19 Augufti van hier uyt-gereeden waren naer Campen, fijn met fout geladennbsp;weder binnen ghekomen: dochdeFrancen wiluennbsp;�tgene verkocht was voor 34. guld.daer�n bovennbsp;totaccys noch hebben 48 gulden.

Woensdagh ,den 4. dito, is de publicatie van het geweernochmaels gereitereerr,in diervoegen, datnbsp;die gene, die het noch by fich hadde, het op dien l�l-ven dagh noch op het Stadthuys moeften brengen,nbsp;op de voorige boeten van 100 rijcksdaelders,endcnbsp;dat die ghene die de ghefeyde penninghen nietennbsp;koften opbrengen, aen den lijve fouden gheftraftnbsp;worden. Item, datalle die Soldaten in hare huyfennbsp;hadden , haer voordeuren noyt (�c fy nacht oftenbsp;?lagb) mochten in�t nacht-flot fluyten, op dat de

jrx Dagh-Register Soldaten altijt konden uytkomen,op de boeten vannbsp;3 guldens. Dit volgende wiertmedegepubliceert.

^Declaratie van den Koninck^ van Vranck^njcl^i tegen de Invuoonderen van (jclderlandt,nbsp;Over-TJfel, en �t Sticht Vpreekt.

Zyn Majefteyt mei gemformeert Jipde j dat een groot getal Inrvoonders van de nieume getonquefleerdenbsp;handen door Jijn Armeen in Ho�andt, hare handelden , huyfen en erven ge abandonneert en verlaten heb-'^ena en elders fijn, zijn Majefieyt epillende haer dwingen om rceder te komen: ordonneert en gebiedt welex-frejfielyck aen de Eygenaers van de gefieyde Huyj�n,nbsp;alfioo geabandonneert fijnde, om daer weder te komennbsp;Tpoonen, ende dat binnen het eynde van defe hopendenbsp;waent, fionder langer uytfiel, op poene, dat de tijt ver-fireecken fijnde, confificatie van alle hare inkom ft enfiatnbsp;ypejen, en te fijn verobligeert omyder dagh te doen betalen qo guldens tot anderhoudinge vandeTroupennbsp;van zijne Majefieyt; enbyfaute van betalinge,Jullennbsp;hare Huyfen gerafieert, en de plantagien omgehouwennbsp;swerden. Gebiedt en ordonneert zqne Majefieyt aqnnbsp;%ijne Luytenants Generaels, Commandeurs van fijnenbsp;Troupen gt; fijnde inde, gec�nquefleerde handen, als oocknbsp;aen den Heer Robbert, Intendant van de Juftitie,nbsp;Tolitie, en Finantien over de fielve, totfijnen regarde ,nbsp;de handt te houden aen de Executie van deje teghen-tvoordige, dexoelcke zTjne Majefteyt, (^c.

Donderdaghs, den f dito, reden dien avondt aoo Ruyters van hier na Yffelfteyn, die de Biorgersnbsp;conftringeerden de bruggen in Capel ende Lopicknbsp;af te breecken : ende volghden des nachts welnbsp;Roo fchuyten , nevens groot convoy , �t welcke

jn Capel, Lopick ende Benfchop alle beeftqn en vperagiemedenatn,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;�

Vrydaghs , den 6 September, �s morgens ontrent half acht uren, quamen eenige State Ruycers by het Louvenhoutjen, van waer fy de brant-wachtnbsp;wech haelden, waer op alle Soldaten , die by denbsp;Rode brugge, aen de Fortificati�n v/erckten, in de vnbsp;Stadt quamen loopen, waer door een groot alarmnbsp;onrftonr, yder floot zijn buys toe ,meynendedatnbsp;het voick van den Prins van Orangien voor de Stadtnbsp;was; doch bcvondt men naderhandt w^t het was:nbsp;ende was in defe troebelen een Borger, welcke fey-de fich te verblijden, dat onfe verloflingh door dennbsp;Prins van Orangien (daer hy foo feer na verlanghtnbsp;hadde) op handen was, �t welck ter ooren quamnbsp;van den Goeverneur, waer over hy op Saturdagh, �nbsp;den 7. dito , (na dat zijn geheele buys eerll welnbsp;gevifiteertwas, of geen geweer of yets anders verborgen waer) tot den Geweldiger ghevanghen ghe-bracht wierdt; doch wierdt, na dat hy een oaghnbsp;4 a 7 gefeeten hadde, weder losgelaten.

Sondaghs, den 8 dito, wierdt de gantfche In-fantcrye gemonftert,�t welck gedaen zijnde, ver-trocken den Hertogh van Luxcmburgh, Stoupa en Mombas, met alle voetknechten, uytgefondcrtnbsp;die de wacht hadden, boven y Compagnie Dragonders, code veele andere Riiyterye te fcheep,nbsp;naer Woerden, mede nemende 5: Stucken Canon , verfcheyde waghens met fchuppen, fpa-den , kruyt en andere Ammunitie, als meedenbsp;veel kleyne fchuytjes, Palen om Palifladen te maec-ken, ende namen dien dagh Woerden, wederom innbsp;befettinge.

Tuflchen Dingsdagh en Woenfdagh , wierdtal het vlees uyt het Vlecshuys in de Nieuw-ftraet ge-ftoolen , zijnde wel over de lt;Joo ponden.

Saturdagh,de� dico,wierdt het volck wederom gemonftert, ende reden des Sondaghs eeni-ge Dragonders en Ruyters om voeragie ontrent Yflelfteynte halen, 't welck den Commandant al-daer niet wel aenftondt, die doen ordre gaf daer opnbsp;te fchieten, waer door een Ritmeefter doodt, ge-fchooten wierdt. Op dito hebben de Francen tenbsp;Woerden de Lutcrfche Kerck ingenomen, ende denbsp;felve met Hoy gcvult.

Op den iz defes vertoonden den Heer van Dijckvelt, aen de Staten een inhoudt van een brief,nbsp;die hy aen Louvois en Pompone hadde gefchreven,nbsp;dienende tot antwoort op de fijne, van den xo paf-lato, 2.i)nde als volg/ht.

In Julio verleden heeft d�Intendant Robbert ons geverght, het onderhoudt van twee-en-dertig duy-fent vijf hondert Soldaten,of een confiderable fom-me Rijcksda�lders, in plaetfe van dien, ende datnbsp;voor den tijdt van drie Maenden, diebyhemghe-noemt werdende de refterende Maenden van Campagne, alfoo de Koningh gewoon is in de felve minder foldye te geven, en dat na defelve Maenden dannbsp;de laft fou ceCTeeren, onder verklaringe dat, in ghe-valle fulcks niet en wierde gheprefteerc, of opghe-bracht, dat fy dan de Armee van den Koningh opnbsp;de dorpen fouden logeeren,ende in het eene Quar-tier, de middelen van fubfiftentie manequerende,nbsp;in een andpr verleggen, ende daer na in de Stadt bynbsp;den Burger bilietteren, Wy hebben getracht, en bynbsp;monde, en by gefchrifte, te doen fien , dat dierge-lijcken eyfchnieten behoorde te werden ghcdaen,nbsp;foo ten aenfien van conditi�n, die het den Konineknbsp;belieft haddeuyt fijne hoogh-bercemde goctheydtnbsp;aen de Provintie te accorderen, als oockomhetnbsp;billet van de Heer Marquis de Louvois geteeckent,nbsp;by de welcke defelve op den ontfangh vandebe-

wufte

wufte honderc cachtentigh duy fent guldens hecfc belooft , dat ons voor den eerften Oflober niet foude werden ghe-eyfcht, of gheverght. Dat wy oocknbsp;gantfch onmachtigh waren om die te voldoen.

Om dat het gantfche platte Landt door het logee-ren van �t Leger van den Koningb, en fourageren vandeRuyterye was geruineerc, ende daerotnmenbsp;van het felve noch tailles, r.och fchattinghe kondenbsp;wer�en ghetrocken. Dat de klegt;ne Steden doornbsp;door-tochten, of inlegeringhen van Mi)irie,of an-derfints, t�eenemael waren ver-armt Dat uyt Uyt-rechr,zijnde de Hooft-ftadt,veeleende de confide-rabelfte Ingefetenen waren gevlucht, ende hare gel-deren en Silver-werck, of Juwcelen hadden medenbsp;ghenonjen. Dat daer door, en door de verdere on-ghelegentheydc de confumptie in de felve Stadt on-gelooflijck wasghemindert. Dat oock door diever-minderinge van confumptie jCnde door dien dat nunbsp;gheen commercie op Hollaftt en Am.fterdam kunde vallen, de Neeringen waren verloopen, en meeftnbsp;alle d�Ambachten ftil ftondra.

Dat om alle die redenen, als mede om dat de Militie exempt zijnde van alle Impofitien, de fraudes van de Ingefetenen niet konde werden geweert,denbsp;inkomften indeftadt het tiende deel van�tghenenbsp;voor defen hadden ghedaen, niet op en brachten;nbsp;Dat noch geit in de Stadt, noch credit by de Statennbsp;zijnde,geen penninghen daer toe opintereft konden bekomen. Ende hoewel wy vertrouden, dat dennbsp;Intendant door alle die overtuygende motiven tenbsp;hebben geperfuadeert, om van fijnen eyfch te defi-fteren 5 lbo hebben wy evenwel de vryigheydtghe-

He eren Marquis de Lou vois, ende de Pompone te verfoecken, dochdemoeytete willen nemen vannbsp;de faecke, enonl� redenen eens tc examineren.

Ondert�flchen is het weynige , dat noch ten platte Lande overigli was, door het continueren van �tfourageeren, als mede door het maken van hetnbsp;W inter-Magafijn voorde Paerden,oock weghge-haelt. De Boeren daer door ghefteit zijndebuytennbsp;ftaet 3 van de weynigh Seeften 3 die fy noch foudennbsp;mogen hebben behouden, of door haer Lants Hee-ren of anders weder konnen bekoomen, het voedernbsp;* tegheven, konnen haer Landeryen niet weder tenbsp;velden brenghen, en fijndaerom temeer verJoo-pen.

Den Intendant heeft oock.die Dorpen, daer geen voeder is, of door de ongelegentheyt van dewegh,nbsp;als anders niet wel van daer kan worden ghehaelt,nbsp;feer hoogh getaxeert, ende doet die contributie precies betalen.

Oock worden wy bericht dat de Boeren, die tot noch toe in harehuyfen ofplaetfen verbleven fijn,nbsp;alfoo fy van alle haer leef-tocht fijn berooft, de fel-ve in de ftadt van Uytrecht komen koopen, en dienbsp;niet konnen uytbrenghen, voor ende al eer aen denbsp;Poorte van de fel ve een vierde part van de waerde,nbsp;ten behoeven van den Intendant, hebben betaelt.

In de vier klcyne Steden van de Provintie, met het gene daer aen behoort, fijn de laften van denbsp;Guarnifoenenfoofwaer,dat dieuythet inkomennbsp;van de felve ni-^t konnen worden gefupporteert,nbsp;ende daerom by die Regenten dagelijx fubfidie vannbsp;ons daer roe wordt verfocht. Daer en boven is nunbsp;de Militie in de Stadt en Voor-Steden by den Bur.nbsp;ger gelogeert, ende treckC van de felve vuur, licht,nbsp;fout, fuer,olieof watfy bekomen konnen.

Dat de Inwoonders van de Stadt of Provintie, die in Hollandt fijn gevlucht,worden aldaar verhinder weder te konnen komen, ende.vermics de voor-vcrhaejde onghclegenthfrden, ende dat men noch

al blijft bekommert over de voorfz,. gedane deman-� des, retireren fich dagelijcks noch veelc anderen.

De Provintie nu foo geconftitueert fijnde, en den Intendant alle het geene, en felfs meer als hy bynbsp;weygeringhe van den vetfochten eyfch hadde be-dreyght, geexecuteert hebben j hielden wy voornbsp;vaftdat den Intendant van de voorighe demandesnbsp;niet meer foude reppen jende nu komt fijn E.nochnbsp;evenwel op nieuws vorderen de verfochte geld�njnbsp;voor het onderhoudt van de Militie, ende dat tennbsp;vollen j hoewel de felve eerft van de gantfche Pro-vintieisge-eyfcht, ende dat federt het platte landt,nbsp;ende de vier kley ne Steden geredigeert fijnde in eennbsp;ftaet van niet een ftuy ver dacrtoete contribueren,nbsp;alles uyt de ftadt van Uytrecht alleen foude moetennbsp;worden ghevonden. Oock foo wordt hetfelyenietnbsp;voor het toekomende, maer voor bet ghepaffeerdenbsp;geeyfcht,ende foo wy van ter zijden bericht werden j foude de intentie van den Intendant wefen,nbsp;om de felvefommeby continuatie, van maent rotnbsp;maent te vorderen.

Wy konnen verleeckeren,dat fo lange wy in geen heter ftaet gcraecken, onmogelijck is het felve, janbsp;e�n geringh gedeelte van dien op te brengen , endenbsp;dat om de hier voor geallegeerde redenen Als medenbsp;om dat de Heer Intendant djfficulterendc de hand tenbsp;bieden tot het mainteneren van defchattinge endenbsp;impofitien in de Stadt en Steden,voor al eer hem opnbsp;fiinen eyleh contentement fal wefen gedaen,de felvenbsp;daghelijeks meer en meer veVloopen, en alrecdenbsp;foo feer fijn vervallen, dat de opkomften nergens nanbsp;be.ftant fijntotde betalinge van allerhande noodtfa-kclijckheden voor de Militie : Ende dacrom geennbsp;middel is pm de Borgerye daer onderontallijke fijn,nbsp;die van AelmoeflTen hebben geleeft, eenighfints tenbsp;fublcveren van de onkoften ,by baer tedoenaeri denbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sold�'

fj% Dagh-Re gister Soldaten ia liarc Huyfen gelog'.err, men laetftaennbsp;om te betalen een ttuy ver over intereflen van de ca-pitalen, waer mede de Provincie fich voor defennbsp;heeft moeten befwaren, lioewelde Koningdegoet-hey t heeft gehad van onder andere conditi�n die be-ralinge oock toe teftaen. Endedat de Commercienbsp;abfoluit ftil ftaende,ende van de Lant-goederen nietnbsp;een ftuyver kunnende werden getrocken, dat hetnbsp;� eenige middel foude welen waer van de Inwoondersnbsp;van de Stadt en de Provincie foude leven , endenbsp;confumptiemaeckendeby gevolge eenige Impofi-tien ten prolijte van publiequeComptoiren konnennbsp;betalen.

Den Intendant geeft voor, dat hy fijnen eyfch fal vinden op de perfonen, en huyfen. Veelevandenbsp;vermogende perfoonen fijn geretireert i de gebleve-ne, immers weynigh uytgelbndert, fijn, om denbsp;voorverhaelde reden,ten eynde vangereedtgeldt,nbsp;ende het filver, of diergelijeke, is gevlucht, en kannbsp;onmogelijck bydefetijt niet weder hier werden gebracht, terwijl felfs geen geldt met WilTel kan werden over gemaeckt, Tapyten,;Schilderyen, en diergelijeke Meubelen,die naytin eengrootequanti-tey t, of van confiderable.waerdye in de ftadt fijn ge-weefi:,fouden by Verkoopinge oock niet gelden,nbsp;foo om de fchaersheyt van gereede penningen, alsnbsp;om dat yder fijn geldt, om tegens Hongers-noodt tenbsp;vervallen, op het naulte fal moeren bewaren.

Den gantfehen taux, die de Staten van alle de huyfen in de Stadt, en Voor fteden, felfs in dennbsp;tijdt van Oorlogh,en overfulcks by hooge befwaer-niflehebben getrocken, bedraeghtin eenjaernietnbsp;meer als ontrent twee-en-twintigh duyfent guldennbsp;'s jaers.Daer tegens beftaet den eyfch van den Intendant twee-en-dertigh duyfent vyf hondertRijeks-daeldcrs terMaend^jdatin het jaer foude maecken

drie

drie bonderc n-gentigh duyfent Rijcbsda�elders, en-de overfulcks yder weecke vaft fo veel als het iiuys-geldtin een gantfchjaer heeft konnen opbrenghen� Jadatfoudeimporteeren meer als driemaelfo veel,nbsp;als alle de Huyfen in den beften tijde in buyre jacr-lijcks foude konnen renderen. Endedaer-en-bovennbsp;kan men nu, vermits foo veel Luyden gbevluchcnbsp;lijn, ende om alle de verderegeallegecrde redenen,nbsp;geen waerdye op de huyre van de huyfen ftellen.nbsp;Oock foo zijn veel vari de principaelfte van de felvenbsp;door de hooge ende andere OfHci�ren van den Ko-ningb ingenomen, en befet- En meer als vijf liftennbsp;deelen van alle de huyfen met logeeringe van Soldaten befwacrt. Oock wel twee duyfent Huyfen die .nbsp;geen huyre meer konnen geven, alfoo del�lve bewoont worden van Luyden, die door Aelmoefl�n 'nbsp;hebben beftaen, of geholpen zijn geweeft. Ende daCnbsp;rm van ontrent hondert duyfent guldens, die jaer-lijcks in de ftadt van Uytrecht door colledten aen denbsp;Armen,bovenalleprive Aelmoeflen wierden ver-fchafc,nu niet ftaette verwachten, door dien vannbsp;de inkomften der goedcreoniet kan werden getroc-ken. Ende hoe falmen van de sEygenaers van denbsp;huyfen foo fwaretaxen konnen bekomen ? Gereetnbsp;geldt, ghelijckghefeyc is, hebben fy weynigh ,en isnbsp;haertotdagclijcks Broodt van noden. By executienbsp;ende Verkoopinghe daer toe te procedeeren, falnbsp;oock niet konnen wefen, om de reden hier voorensnbsp;in het rcguard van de Meubelen gheallegeerr. Denbsp;huyfen -an deghebreeckige te demolieren , foude.nbsp;Vermits gheen onwiiligheyt, maer onvermogen is,nbsp;gantfeh hardt zijn, ende oock de Stade wel devafte- *nbsp;ren, maer evenwel daer door geen geldt tot dienftenbsp;Van des K.onings fubliftentie, van des felfs Armee,nbsp;ofte anders konnen worden geconfequeert.

S 00 dat, in gevalle niet foude konnen worden ge-

go Dagh-Register obtineert dat den Inrendant om van dien eyfch ifn*nbsp;mersfoo langhede Provincie in gheen beter )iaer isnbsp;herfteltjfal defifteren te wenfchen,ende van de com-miferate clemente van den Koningh tc verfoeckennbsp;foude zijn, dat de poorten van de Stade mochtennbsp;�werden open geftelt gt; en een yder geperraitteert,omnbsp;iich elders te begeven , ende te gaen foecken; ofte bedelen het Broodtjdatfe tot onderhout van haernbsp;leven van nooden fullen hebben. Want het isindu-bitabcl dat anders milTchien de helfte van de In-woonders van de Stadtj 'fteden dnde Provincie tenbsp;winter van hongher ende ghcbreck fullen moetennbsp;fterven.ende is leeckerlijck te vrefen dat noch evenwel veele, fo om de ru�ne van het platte Landt, ftilnbsp;ftaen van neeringe,de.Ambachten, met lijn gevolge, als om het ccffeeren van publique, ende verminderen van particuliere Aelmoeflen, van hongerennbsp;kommer fullen moeten vergaen.

�sMaendaghs den i6 dito,preften de Francen niet alleen veele Boeren, maer oock verfcbeydenbsp;Timmerlieden om aen hare Fortificati�n op denbsp;Vaertte wercken,doch bleven verfcbeyde Boerennbsp;en France Soldaten doot. Op den tj defes vertoonden de Heeren Gedeputeerdens een Cshrifte-lijcke eyfch van den Intendant, rakende deinquar-tieringh jgclijck hier volgt,

De meeninghvan den Koninghis,datdepran-fche Infantery, Dragonders en Ruytcry,hier voor aengewefen, door de ftedeninhet Landfchapnbsp;van �ytrechndefe gheheele Winter langhonderhouden fullen worden, te beginnen op den eerftennbsp;van Oftober, foo Soldaten,en Ruyters,als Officiers, uytgefondert de Staten Majoors der Regimenten, die alcijdt door fijn Majelleyc betaeltfui-len worden,

Deonderhoudingh van een Compagnie Infantery e , ofVoet-volckfal beftaen in de huysveftingh, vcrforgingh van Bed,Vuyr en Licht,in behoor-lijck voedtfel jen ineen ftuyver Servies-gelt,�naernbsp;de munt van�c Landt, namenclijck voor yderSol-daet in yder dagh, en voor de hooge gagien naernbsp;advenaot: en,ten opficht van de Officieren,eennbsp;geftoff�ert Bedt, en vijf-en-tfeventigh guldens ter

8j, Dagh-Rkgister maendc voor de Kapiteyn , dertigh voor de Luyte-nanr, twintigh voor de ot?der Luy tenant, twee-en-twintighgulden tien ftuyvers voorde Vaendrigh,nbsp;totdeaf-koopinghvan hun voedfel en Servies-geit.nbsp;Dit bedraeght ter maendc voor yder Compagnienbsp;twee hondercen veertig gulden en vijftien ftuyvers,nbsp;en voor degheleyde twee hondert een-engt;dertighnbsp;Compagnien, vier-en-vijfrigh duyfent feven hon-derten vijftigh gulden , vijf ftuyvers.

En in geval de�Inwoondersliever de voedingh,en ondei houdingh der Soldaten en Sergeanten wildennbsp;af-koopen , dan hen op hun kotten houden, ghe-lijck hier vooren aengewefen is, foo fa! het aen hennbsp;vry ftaen lulcks te doen, met aen yder Sergeantfesnbsp;ftuyvers voor yder daghie betalen, vier ftuyvers fesnbsp;penningen aen yder Lansbefade , drie ftuy vers ennbsp;fes penningen aen yder Pieckenier jCn drie ftuyvers aen yder Soldacc,foo tot hun voedtfel, als totnbsp;hua Servies�ghcldc; bet wclck, de Officiers daernbsp;mede in begrepen, in yder maendt bedraghen fal,nbsp;voor yder Compagnie, vier hondert en twintighnbsp;gulden thien ftuyvers, en voor de ghefeyde tweenbsp;hondert een-en-dertigh Compagnien feven-en�nbsp;tnegeniigh duyfent een lionderc vijf-en-dertig gulden , en tien fluy vers.

Dc onderhoudingh van een Compagnie Dra-gonderslal beftaen inde huys-vcftingh,indever-forgingh van Bedt, Vuyren Licht,en in behoor-lijck voedtlel,en twee ftuyvers en fes penningen voor SeryieS'gcldt, aen yder Dragonder voor ydernbsp;daghjcn drie ituyvers voor dehooghegagien; en,nbsp;tccopficht van dc Officieren, eengeftoffeert bed,nbsp;een geftoffeeroe kamer,entnegentigh gulden aennbsp;de Kapiteyn,feven-en-tfeftighgu]den thien ftuyvers aen yder der twee Luytenanten, veertigh gulden aendc Kornet,feven-en-twintigh gulden aen

deQuartier-meefter voor d� vrykoopingh van hun voedf-len Serviers-geldtjhet welck bedraeght fesnbsp;bondert acht-en-cfeventig guldens voor yder Com-pagnie ter maent, en voor defes Compagnien Dragonders vier duyfeoten acht-en-tfeftigh guldens.

En in geval de ghefcyde Inwoondersoock liever van d�onderhoudingh, en hooge gagien der Dragonders vry wilden zijn, dan hen op hun eygen kotten houden, foo fullcn fy fulcks vermogen te doen,nbsp;met te betalen in yder dagh, voor yder hooge gagienbsp;acht ftuyvcrs,enaen yder Dragonder vijfftuyvers,nbsp;foo voor hun koft-geldt, als,voor hun, Servies-gelt;nbsp;het welck, de Officieren daer oock onder begrepeninbsp;vooryder Compagnie in yder maent falbeloopen,nbsp;dertien hondett negen-en-vijftigh gulden, en voornbsp;de fes Compagnien acht duytenc een honderc ennbsp;vier-en-vijftigh guldens.

Deonderhoudingh vaneen Compagnie tePaert lal beftaenin dehuys-veftingh, in de beforghinghnbsp;van Bedt, V'uyren Lichtjen behoorelijckvoedtlelnbsp;voorde ghefeyde Ruyter,enin drieftuyversSer-vicrs-geldt in yder dagh, naer de Munt van �t Lantnbsp;gereeckent,vooryder Ruyter, endrie ftuyverslesnbsp;penningen aen de Biigadiers: en ,ten opficht vannbsp;de Officiers, in huys-veftingh ,en in een gheftof-feertbedt,en in honderten tachtentighgulden ternbsp;fnaendtaendeKapiteyn, tnegehtigh gulden aen denbsp;Luytenant; feven-en-tfeftigh gulden thien ftuy versnbsp;aen dc Kornet j en vijf-en-veertigh gulden aen denbsp;Q^artier-meefters , tot de af-koopingh van'*bunnbsp;voedtfel en Servies-geldt; 't welck bedraeght fesnbsp;hondert en negen gulden vijftien ftuy vers, voornbsp;yder Compagnie termaendt; en voor de ghefeydenbsp;acht-en-tfeventigh Compagnien j de lomme vannbsp;feven-en-veertighduyfent vijf hondert entfeftighnbsp;guldens, tien ftuy vers,

En in gheyal de Inw�onders oock liever van de voedingh j enonderhoudingh der Ruyrers en Brigadiers vry enontflagen wilden zijn^dan felven hennbsp;voeden en onderhouden, fooiuUenfy fulcks vermogen te doen, met inyder dagh te betalen aennbsp;yder Ruyter feven liuyvers thicn penningen, ennbsp;aen de Brigadier acht ftuy vers fes penningen, foonbsp;voor hun koft-geldc, als voor hun Serviers-geldc,nbsp;hetwelck, als men de Officieren oock daerin begrijpt, voor yder Compagnie ter maendt neghennbsp;hoed�rt en negheii-en-veertigh gulden, en voor denbsp;acht-en-tfeventigh Compagnien vier-en-tfeven-tighduyfent, en eeD-en-tfeftJg gulden fal beJoopen.

Watdeonderhoudingh derSwitfersaengaet, fy liilallecnlijck in behoorlijck voeci*lel beftaen; cnnbsp;'toverighe laluycdes Koninghs fcbat-kift betaelenbsp;worden.

Degeheelefomme, dieinyder maendt te betalen fou zy n,als men de af-koopingh van de koft-ge-vingh der Soldaten daer onder reeckent, fal bedragen honderr en vijf duyfent, feven hondertendrie gulden vijfthien Ifuyvcrs.

De geheele fomme, die te betalen fou zyn, als men de Soldaten op de kolf heeft, en alleenlrjck denbsp;onderhouding der Officieren , en het Servies-gelcnbsp;der Soldaten af-koopt,fal bedragen hondert negen-en-tfeventigdui�feocdrie hondert en vijftigh gulden ihien ftuyvers,

Aen de Heeren Staten, fleden en �t Landtfehap van�ytrecht fal vry ftaen,gelijck hier voor gefegtnbsp;isjteverkiefenof ly liever de Soldaten op dekolr,nbsp;of niet op de kolt v/illen hebben j en de Officierennbsp;fullers moeten vevorderen dat de Soldaten, Ruy-ters en Dragonders daer mede te vreden zijn, en ianbsp;alle goede en mogelijeke ordeningb leven.

Men ifa! oock aenmereken, dat by de k�ft en onder-

Van V gepaffeerde hinnen Uytrecht. 8 y derhoudingh, hier voor ghenoemt, niet verftaeonbsp;worde het Broodt, het welck de Koningh altydt ennbsp;gheduyrighlickaen lijn krijgs-benden, foo Voec-voIck,als Ruytery en Dragonders, fal verfchafFen,

Diegefeyde Heeren Staten, Stadcen Landtfehap fl^llendeaf-koopingh van dekrijgs-gelden der Soldaten , en het voedtfel, en de onderhoudingh dernbsp;Officieren beftiptehjckaen de krijgs-benden betalen, en dit altydt thien dagen te vqoren, ('onder daer

En in gheval men gebreeckelijck was inde koft, en onderhoudingh der Soldaten , en indcaf-koo-pingh, hier voor gedacht, beftiptelijck te betalen,nbsp;fbo fal den de Officieren'ory Jleen hun Soldaten infoo-dariig getal y als�t hen fal believen, by de HeerenSta-ten y Burgermeefters, Raedts-Heeren, of by anderenbsp;rycke perfoonen te doen inlegeren., totdat fy van hetnbsp;geen, dat men aen hen fchuldig fou mogen �ryyn, betaeltnbsp;fullenteefen, benevens de thien dagen voor af.

En op dat de In wopnders van iiaer Quai tier forg-vuldigh fouden zijn ,inaltydr bun quote van de ge-feyde fomme te vooren te betalen, en om ter felfdc tydt in de ongevallen te verfien, diere voorfchijnnbsp;foudenkonnen komen, als het gebeurdedat veelnbsp;verfcheyden Officieren eenige van hun Soldaten bynbsp;een fclfde Inwoonder fonden, (oofal men ordrenbsp;(lellen dat yder quartier van de Scadt onder feeckerenbsp;Regimenten verdeelt wordt.

En op dat de gefeydeverdeeiingh gelijck fal fijn, foofalmendefesquartieren,daeruyrde Stadt be-ftaet, in twee lootendeelen, yder lot in drien,hecnbsp;welck volgens lootingh fal ghefchieden, te wetennbsp;drie voor het Voetvolck, en drie voor de Ruyterynbsp;en Dragonders�

F 3 nbsp;nbsp;nbsp;E(�

En de drie quartieren, die aen �c Voet-volck ten deel fullen vallen, fullen weder ghedeelt gt; en oocknbsp;voor yder bataillon Voet-volks met liet lot get rocken worden; desgelijcks oock de drie anderen voornbsp;yderelquadron Ruytery en Dragonders.

De Majoors der Regimenten fullen eenigh moeten zyn met de Kapitey nen der quartieren; en de Kapiteynen der quartieren fullen aen hen onder-fiant, die hen afghc-eyfcht fal worden, moetennbsp;doen.

Wat de kofl: en onderhoudingh der Switfers aen-gaet, indien mengebreeckelijck was in de felfde aen hen te verfchaf�en, lbo fal naemaels door anderenbsp;middelen daer in voorfien worden.

De intentie des Koninghsis noch oock, ten op-ficht van de fubfiftentie der paerden, foo van het Voet-volck, als- yan de Ruytery, dat de Heerennbsp;Staten, Steden en Landtfehap van Uytrecht hetnbsp;HooyenStroo, dat�ernoodigb is, fullen verfchaf-fen, enhetfelfde gheduyrighlijck , en fonder verlies van tydt in des Konings Magafijnen doen brengen.

En wat de noodtfaeckelijcke Haver aengaet, de Heeren Staten, Steden en Landtfehap fullen tegen-woordighliick vijftigh Malders voor yder Compagnie Ruytery, en bonder: Malders voor ydernbsp;Compagnie Dragonders moeten befchicken, uyt-brenghende inallesvier duyfentvijfhondertMal-ders, en dit voor eenmael, verwachtende tot datnbsp;daer van elders komt; want fy fullen voortaen nietnbsp;meer daer mede belaft worden; en men fal uyc desnbsp;Koninghsfcbat-kiftdaer in verlorgen.

En om aen de Heeren Staten, Staat en Lantfehap middel te verfchaf�en van al het voorgenoemde opnbsp;te brenghen, foo fal �t aen hen vry ftaen alle de ge-woone rechten en impoficien der Staten, Steden en

Van\�tgepajfeerdeh'mnen�ytrecht. 87 Landtfchap t�ontfingen, endaer af te djfponercn.

En indien fy de koft en het voedtiel aen de Soldaten verfchafFen , foo fai voortaen het Bier, en de Wijn niet vry van de belaftinghcnzyn j cndusfalnbsp;daer voortaen geen middel wefen om hunimpofi-tien tefraudeereDjdiedaer door grooter dan oyt Tullen worden.

En indien de Heeren Staten, Stadt en Landt-fchap, om het voorverhaelde bcftiptelijckerte koenen verfchaffen, dienftigh oordeelden eenigen van bun impofitien op eenige dinghente vergrooten,nbsp;met aen ons bekent temaecken op welcke wij ie fynbsp;defe impofitien willen lichten, foo fu Hen wy, hetnbsp;overwogen hebbende, daerin konnen bewilligen,nbsp;doch met believen van de Koningh, onder Ue welcke wy al het voorgaende ftelien.

Tuffende Dingsdagh en Woensdag, hebben het Princen Voickop Woerden, Montfoortende denbsp;Vaerteen loofe attaque gedaen, fchietende op denbsp;tweelaetfte plaetfed'Wnige Franfen doodt.nbsp;Ontrent defen tydt verllondcn alhier de Gouverneurs, datomdefchaershcytvanvoeragie tevorennbsp;te komen, een Capiteyn maer een ofte twee, endenbsp;minder Officiers geen paerden foud en moghennbsp;houden.

Den 10 daer aen , wiertby de Staten ghercfol-veert, opaenradinge van den Hertog vanLux�n-burgh , met den Intendant te accotdeeren.

Vrydaghjden lo dito, reeden vanhier 6 com-pagnien Ruyters na Amersforr, om aldaer in G uar-nifoen te leggen: oock wierden dc Houtfehilden gepreft om voeragie voor deFranfen te gaen halen,

Satardagh,den n dito, hebbende Franfen dc Leckendijck aen het Klapheek doorgeftcecken.

Sondagh,den ii dito, wierden alle Officiers cndeCorporaelsvandeBorgerye op het Stadchuysnbsp;F 4.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verdag-

SB Dag h-R e g i s t e r verdaghvaert, alwaer haer een ontwerp, om geldt-midaelenuyttevinden, voorgehouden wiert. Alsnbsp;doen waflcr een refcontreaen de Nieuwerfluys,al-waereenige Franfen gevangen wierdenj 'twelcknbsp;alhier fulcken alterarie veroorfaeckcen, dac allenbsp;OfficiersendeRuytersuyt de Kerck wierdenghe-haelt ,otn datfy haer felvcn moften in poftuer ftel-len. Oe Kerck aendeVaert wiert doorde Franfennbsp;geplunderr.

� Dingsdagjden x4.. hebbende Franfen hetHuys te Loenderfloot verlaten, ende is by het Princeonbsp;Volck in befittingh genomen.

De Heeren Staten hebben den Intendant te ghe-moetgevoert haer onmacht, gelijek die volgende verhael uytwijft.

De Staten hadden niet getayfFelt of de redenen, vervat in hare Milfive den 13 Sept.aen de Heerennbsp;Marquis de Lou vois cn Marquis dePomponege-fehreven, daer van een copie aen den Heere Intendant voor eenige dagen behandight is, foude hemnbsp;hebben geperfuadeert om van fijnen bewullen ge-danen eyfch, raeckende bet onderhoudt van denbsp;Troupen van den Koningh, te defilteeren, endenbsp;daerotn met droefheydt hadden verftaen, dat faynbsp;defelve noch bleef inhereeren, endegherelolveertnbsp;wa^, om de Soldaten niet langer te betalen, roaernbsp;bydeinwoonders vandeStadten Steden te doennbsp;logeeren, en door de felve koft en dranek met fijnnbsp;gevolghte doen verfchaffeo; dat de Staten wel waren verl�eckertjendehy Heer Intendant oock metnbsp;drrdaet foude ondervi oden, dat door dat middel denbsp;Wilitiegheen veerthien dagen foude konnen bernbsp;riaen, of Levens-middclen bekomen, ende hynbsp;Heer Intendant over fulcks fijn ooghmerek onmo-ghelijck bereycken, maerdat defelve daer nevensnbsp;coofidereetden, dar evenwel daer doorde Siadt ennbsp;*quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S cede

Steden fouden werden ghedevafteert, ende daer dour de goede Burgerye ende Inwoonders vandC'nbsp;felvcelendighlijck bedorven en verjaegt, endaer-omme hebben goec gevonden, om te/ien ofc meenbsp;fijn Ed. over die gemelcen eyfehin redeijjekheydenbsp;.foude konnen werden gheaccordeert; dat defelvenbsp;wel wiften, dat hy de macht en gelegentheydc had-de, om bet geen hy hadde bedreygt te executeeren,nbsp;maerdat fy wilden vertrouwen dat hy gt; gheinfor-meert endeovertuyght zijnde van haer onvermogen, nae fijn difcretie met haer foude handelen, ende daerom me al voorens tot defaecketi ten principalen tetreden, verfochten te mogen verflaen, ofcnbsp;in gevalle over het ge eyfebte onderhoudt niochtcnbsp;werden gecon ven ieert, daer medefoude komen tenbsp;cefleeren alleJaften ofc Contributien, die van denbsp;Stade, Steden ofc Dorpen, in�iparcicuJierzijnofnbsp;werden ghepsetende^rt, Wamp;erop hy gheantwoorcnbsp;heeft van ja.

Ofoock den vierden penningh ofrdaer ontrent, die fy F.d. van de Manufafturen en andere waren innbsp;hetuytbrenghen tot noch toe aen de Poorten hadde doen vorderen, noch foude moeten worden be-taelt.

Waeropden Intendant antwoorde,dat fulcks mede (oudeophouden,alleen dat voorde Pafpoor-ten, tot den uytvoer noodig,een kleyne recognitienbsp;foude werden gegeven,tot loon voor den Commif-fatisdiebet oplicht aen de Poorten heeft, ende datnbsp;geen kaes ofc (oodanige Eet-waren die haer Edelenbsp;Mogende (elfs fullen konnen oordeelen in de Stadtnbsp;noodigh tezijn , fullen moghen worden uytghc-voert.

Ofdanoockde Staten inden op-hef van alle hare Schattingen,impofitien ende rechten fbude werden ghemainteneerc, ende aiie de Militaire fonder F ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onder-

5gt;o Dag h-R e g i s t e r onderfcheydt de ordinaire lallen moeten betalen,nbsp;daer op geantwoorc wiert van ja, uytghcfondert alleen , dat het Meel oft Koorn van den Koning daernbsp;van foude moeten wefen ghe-eximeert,cnde hetnbsp;dunne Bier voor de Soldaten op een redelijcke pry-fe geftelt. Of dan oock de Inwoonders oft Burger*nbsp;by de welckc de Officieren oft Soldaten zyn ghelo-geert,gehouden fullenzyn yets verders als Vierennbsp;Lichtte verfchaf�en, en daer op geantwoorc zyn*nbsp;de neen. Daer op en onder die Conditi�n de Heernbsp;Intendant reguard foude nemen op de hooghe on-ghelegentheydtende deplorabilen flact van de Provincie , na biilickheyd: den ghedaenen eyfch foudenbsp;willen modereren, dochlulcks wiert by hem ghe-excufeertfoolangheeenigheoffres waren gedaen,nbsp;daer opgefegc wiert om alleen voordemaendt vannbsp;Oiflober, fonder daer naer verder ot ergens in gehouden tezyn, als alleen te bieden vijftien duyfentnbsp;Rijcksdaeldersjin drietermynen, van tien tot tiennbsp;dagen te betalen.

Den Heere Intendant de voorfchreven preliminaire ende conditi�n wel hebbende toegeftaen, maer fuftiqeerde dat de geprefenteerde fomme veelnbsp;te gheringh was,endeeyndelijck icnaer wiffelingenbsp;van veele redenen en debatten, feyde den Intendantnbsp;op de geminuceerde voet te vreden te lullen wefen,nbsp;met dertigh duyfent Rijeksdaelders, te betalen binnen de maendc van October in geit, vijf.en-twin-tighduyfent, ende ineen maendc of fes weeckennbsp;daer na de relierende vijf duyfent Rijeksdaelders innbsp;Haver, oft andere behoeften voor de Troupen.nbsp;De Staten lijnde eyndelijck niet verder als tot twin-tigb duyfent Rijksdaelders te konnen treden j maernbsp;in gevalle de Heer Intendant het noch ftclde op denbsp;een- en-twintigh om drie gbelijeke payen,yder vannbsp;feven duyfent Rijxdaeiders te maken, dat fy als dan

foucleDfien,en ondertuGchen fijn Ed. konden ver-fekeren,dat men de grootfte onmogelijckheyt ende ongelegentheydt van de werelt fou hebben om dienbsp;fomme uyt ce vinden. Dac dan betaiinghen van in-tereflen, tradlaraenten 3 ga^en cn andere laften ennbsp;ichulden fouden moeten ceueerenscnde daer door,

� ghelijck fijn Ed. en yder konde oordeelen, de In-woonders van de Scadt en Provincie in de uyterfte armoedevallen. Ende ah defelve evenwel bleef ftaennbsp;op de gemcltedertighduyfent Eijcksdaelders, wierdtnbsp;gheprorefteert, dat die fomme alfoo weynigh alsnbsp;ciennpael foo veel konde werden opgebracht; endenbsp;ingevallefiJcEd. de Soldaten door de Inwoondersnbsp;wilde doen onderhouden,daer door deStadt en Steden feeckerlijck fouden vervvoeften, dat haer Edele Mog. als onder fijn macht gh�ttelt zynde, fulcksnbsp;niet konden beletten, ende met gedulc fouden verdragen, hare Confcientie daer inne geruft ftellen-de 3 dat fy om de totale ru�ne van de Ingefetenen tenbsp;voorkomen, alles hadden ghedaen wat van haernbsp;plicht was 3 ende ten dien ey nde geprefenteert felfsnbsp;boven haer vermoghen , ende daer fijn Ed.lietennbsp;confidererenendeoverwegcn3 hoefoodanige rigou~nbsp;reufe naniere van doen in effe�ie i fa veel als plonderennbsp;foude z,pi, accorderen falmet de Conditi�n, die degoet-heyt van den Koninghaesi de Vrovintie heeft believennbsp;toeteftaen , en oft de glorie ende intereflen van fijnnbsp;Majefteytwelfullenworden bevordert, alsalledenbsp;werelt fal fien hoe cenStadten Provincie, aen denbsp;welcke ioo groote hoope en verfeeckeringhe vannbsp;gunfte en goedertierentheydt vanden Koninghisnbsp;gegeven j foojammerlijckw'ort mishandelt enge-fouleert; Waerdoorde HeereIntendant wel eennbsp;weynighfcheenverfacht, maenperftfteerde evenwelnbsp;�yfijnenlaetfteneyjchi en verfocht dat hem, desan-deren daegs voor de middagh, alfoo de Poft ten een

uur

uur tnoft yertrecken, en by daer mede aen bet Hof fchryven , deuyterlijcke refolutie van haer Edel�nbsp;Mog. laten toekomen.

Woensdagh , den ay dito , hebben de Fran-cen j door dien het Princen volck eenighe Dijcken doorgefteecken hadden, Afperen , Heukclen, ennbsp;Leerdarn verlaten, ende Gjn van daar ten deelen alhier; endeten dceicn op Woerden en Amersforcnbsp;getrocken.

Donderdagh,den September, fijn eenighe Regimenten hier door ghetrocken na Amersfort,nbsp;medebrengende j BuflFels, die hier geflachtwier^nbsp;den. In delen tijde fijn veele lieden door detravelienbsp;derFrancenuyt Woerden wegh geloopen, en allesnbsp;verlatende.

De Staten fijn, volgens de Refolutie in devpor-gaendedagh genomen, met de Heer Intendant verdragen, en naet fchriftelijck geilelten geteeckent hadden het Projedl, gelijck het hier ingcftelt is.

Mijn Heer Robbert, Raecits-heer van deKoning, en Intendant van de Policie, belooft aen de gefeydenbsp;Staten, dat de Soldaten en Ruyrcrs, die ingelegercnbsp;zijn, bet fy in deStad: en Voorlieden van Utrecht,nbsp;hetzyinde andere Steden , of plaetfen,onder hetnbsp;gefeyde Landtfehap behoorende,geenfints totbe-lafiingh 'der Steden en Imvoonders fulien wefen,dannbsp;alleeulijck voor foo veel de varforgingh van Bedt,nbsp;Vuyren Lichtaengaet, en Soldy van des Koninggnbsp;penningen fuilenoDCfangen.

Dat de Inwoonders niet ghehouden fulien fijn eenighe fpijfe of dranek aen dc Soldaten te v�r-fchaffen.

Dac

Dat de genen, die hun Huys-waerden, of hun Huys-waerdinnen eenighongemack aendoen, omnbsp;hen te dwingen loc hen te Ipijfen en te voeden,nbsp;ftrengelijckgeftraft fullen worden.

Dat fy niet verplicht fullen wefco eenige fomme geldt, groot of kleyn, aen wie 't oock is, Soldaten,nbsp;Officieren, of aen anderen te betalen.

Dat hy geven lal alle mogelijcke ordres,endie vereyfcht fullen zyn tot de weeroprichtingh vannbsp;alle de ghewoone rechten van de Scadt, van hetnbsp;Landtfchap Uycrecht,envandes felfs Steden, eanbsp;aenkleven van dien.

Dat al het geen, het welck van de gefeyde ge-woone rechten gelicht en ontfangen fal worden , fal ftaen ter difpofitie der gefeyde Hecren Staten,nbsp;de weicke hen fullen mogen doen ontfangen ennbsp;vergaderen in dier voeghen, als fy het beu fullennbsp;achten.

Dat niemandc, van wat ftaet en conditiehy oock mach wefen, hetfy Soldaten, Officieren, of anderen ,van eenigen der gefeyde ghewoone rechtennbsp;uyrgefondert lal zijn, dan alleenlijck desKoningbsnbsp;graenj�c welck van het recht van �t Gemael vry lalnbsp;wefen.

En oock op Voor-waerden jdatde gefeyde Hee-ren Staten maken fullen datdaer goede kleyn Bier voor de Soldaten te koop is.

En eyndelijck dat, ten op-ficht der maenden van Auguftusen September, voorde Welcken de Heernbsp;Robbert een eyfchhadiatentioen,daerafde gefey*nbsp;de Staten niet betaelt hebben,hier aftegenwopr-dighlijckniet gefproockenfal worden jbm aen hennbsp;tijt cegeven van de antwoort opde vertooningen tenbsp;verwachten, die ly aen het Hof fullen doen.

En de ghefeyde Staten belooven en verbinden lich dat fy, gedsyrendede tegenwoordige maendcnbsp;van

1)4. Dagh-Registe* vanOdober, indesKoninghs kifte fullen betaleonbsp;defomme van vijf-en-twintigh duyfent kroonen,nbsp;op de verfeeckeringb, die door deghefeydc Heernbsp;Robbert aen hen is gegeven, dat hy fijn beft fal doennbsp;otn by de Koningh aengenaem te maken, dat voornbsp;het verleden niets van henghe-eyfcht fal worden,nbsp;endai�er voordegeleyde vijf-en-twintigh duyfentnbsp;niet meer dan 2100 voorden teghenwoordighennbsp;maendt van Odober lui len weien, en dat de anderenbsp;vier duyfent kroonen, hoewel in de tegenwoordigenbsp;maendt betaelt,aen hen tot betalingh op �tgeen fullen ftrecken,dat hen voor de volgende maenden af-ghe-eyfcht fou konnen worden.

Volgens het welck de gefcyde HeerenStaten be-looven te betalen acht duyfent kroonen ghereedtj noch acht duyfent kroonen op den vijftienden vannbsp;de toekomende maendt, en de lefte negen duyfentnbsp;kroonen, die de gefcyde fomme van vijf-en-twintigh duyfent kroonen fullen volmaecken,opdennbsp;vijf-en-twintighften van defc maendt precys, ennbsp;fondereenigh uytftel.

De gefeyde Hecren Staten'bclooven noch daer-en-boven, op bun koften, en tot hun laften, te betalen twaelfhondert fchepel Haver j die alree voor de T roupen verteert zyn, fonder betaelt te wefen,nbsp;en noch acht hondert fchepel Haver op hun koftennbsp;voor de Paerden,Convoy en en Ruy ters te betalen,nbsp;diegecommandeert zyn.

Enwatde Voeragieaengaet, de gefeyde Heeren Staten fich niet verplichten konnende, tot de felf-deindeStadt tedoen brengen, foo uy: oorfaecknbsp;vandat�er Schuyten en Wagenen ontbreken, alsnbsp;om dathetlangh vcrblyf vanfulckeen machtighnbsp;heyr groote wan-ordeningh in het Landt heeft ver-tjorfaecktj fy laten aen mijn Heeren de Gcneraclsnbsp;dc difpofitie van �c geen tc doen, dat ten dienft van

de Koningh nodigh fal wefen, verhoopende dat,fy foo goede ordening indefaecken fallen ftcllen, datnbsp;die met de minfte fehade voor het Landt, die moge-lijck is, gedaen fal worden.

Degefeyde Hecr Robbert van wegen deKoning, endegefeydeHeeren Staten zya van we�r-zijdennbsp;in aldit voorverhaelde verdraghen,dochallcenIijcknbsp;voor de tegenwoordige roaendc van Oftober, fonder dat men die van weer-zyden in gevolgh voordenbsp;volgende maenden fal konnen crecken. Hier afnbsp;tweegemaeckt,ten daghe en jare als vooren. Wasnbsp;geceeckent Robbert.

Gelijck menoock goetghevonden heeft aende gefeyde Intendant te verlor,eken de volgendearflenbsp;te willen tceckenen, en de ordeningh, die meonbsp;fich daer af belooft, te doen onderhouden.

Vrydag.den a 7 dito, is alhier gepubliceert { om deghefeyde penninghen aen den Intendant op tenbsp;brengen) dat alle die eenige jaren buysgelt ten achteren waren, het foude betalen tot Paeflehennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.

endedaer en boven noch voor twee jaren; endedae die geene die niet fcnuldig waren, oock voor tweenbsp;jaren moften opbrengen j waervan bet eenjaer bc-taelt moft worden binnen den tijdt van 6 dagen�nbsp;ende het ander 8 dagen daer nae.

Tuflen Vrydagh en Saturdag Zyn byna alle Ruy-ters en veele voetknechten, als mede Due de Lu-xenburgh,uycgctrockcn tot ontrent Hilverfon en-dcNaerden (alwaerfy een vliegent leger forrneer-den) ende volghde Sacurdagsalle den treyn van dito Hartcgh, ende was de Stadt doen foodanigh ontbloot,datdeRuyters van Woerden alhier eenighenbsp;poften moften komen befetcen: Oock werden allenbsp;deFranccnuyc Montfoort ende YfTelfteyn geepjn-mandert; die roeeft alle hier door na Naerdepge-pafteert fajnj namen oock met haer vier ftucken

Caaoa

p6 Dag H-Register Canonen 40 Wagensmec Atnmunicie,enwier-denalle Voerlieden paerden ghepreftom het ver-trocken volck te volghen. Vandaegh fijn hiernbsp;Mariniers (fijnde een braiicwacdt) gevangen binnennbsp;gebracht, waer van fy aen de Biaucapel eenighe totnbsp;het hemdt toejeildeblooivoeis hadden uytgetroc-ken.

Sendagden xt), fijn noch joo �iannendeHcy-kantopgetrocken, met haer nemende twee Ilucken Canon, met veel bagagie. Op dito is Loosdrechcnbsp;ende Hilverlon by de Franfen gheheel uygeplon-dert.

Die van Loosdrechc hadden Gedeputeerdens gefonden aen den Harcogh van Luxenburgh, metnbsp;het contributie gele, daer opfy gellelt waren; ditnbsp;aen den Hartoghfelve beraek hebbende, die haernbsp;becuygde,ja fwoer,dat haer geen leet foude gefchie-den; doch dele Gedeputeerdens om quitantieaen-houdende, zyn eenige dagen op gehouden, en kregen in plaetfe van quitantie, tydinge hoe barbarifchnbsp;hun mede-inwoonders geplondcrt en getra�eertnbsp;waren.

�s Maendaghs,den 30 dito, wiertopdeNeude open krijghsraet gehouden, fittende alle Otficiersnbsp;op ftoelen in�cront, omcingelt met hef gheheelenbsp;Switfers Regiment, in't raid.den ftonteen tafelt-jen, waer op een blooten deeghenlagh,mereennbsp;kleyn ftockjen over een Swider die wech geloopennbsp;was, ende te Rijnberck dienft genoomen had, waernbsp;over hy op de Neude geharquebufeert wiert; dochnbsp;ftaetaen te mereken dat, doen hy veroordeelt was,nbsp;den deegen apgeftoocken, ende liet �ockjen aennbsp;334 ftuckengebroocken fijnde, hem toegeworpen wiert.

Dinghsdagh, den r Odtober, is de Regeringh fner^^ewoonte niet verlet, macrBorgetneefters,

Sche-

Van 't gepajjeerde hiftnen Uyttecht. Schepenen, ende voorrs alle andere Officianten fijnnbsp;als vooren gebleven. Op dito fijn z perfoonen opnbsp;de Neude gehangen, een Frans Soldaet, om dat hynbsp;dienft onder fij n Hoogheyt hadt ghehadt, ende eennbsp;Boer om dat hy gefey t hadde, gaet het kier te quaet,nbsp;men kan naer de Prins van Orangien gaen. Op diennbsp;felfden dito, �s morgens ontrent 9 uren (hebbendenbsp;de ganfche nacht alhier feer fterck hooren canori-neerenjfaghmendenToorente Woerden in dennbsp;brant ftaen, welcke brandt ontftaen was uyt eenigenbsp;teecken-viercn j die fydaer op hadden aengelleec-ken (alwaer 4 Franfen op den Tpren oock verbranden j die de felve hadden ontfteecken) waerop'nbsp;alhier ontfent ten half elf uuren alle Franfen endenbsp;Switfers inde Wapenen, ende naer de wallen m�e-ften. Ontrenceen uuf, ontftont een groot allarin innbsp;de Stadt 5 foo dat alle huyfen ftrackx wierden ghe*nbsp;floocen jende waer y a 6 borgers by den anderennbsp;Honden, wierden ghefcheyden,doen fijn oock drienbsp;feyn-fchooten met Canon ghegeven aen die vannbsp;Woerden, beloovcnde haer-lieden daer mede fe-cours, gelijck des avonts van hier meeft alle de Militie uyttrock, en �s nachts marcheerden �t Leger,vannbsp;by Hilverfon med� na Woerdeu, daer dien nachtnbsp;ontrent 133 uren een fchrickelijk gevecht gewecftnbsp;is t�fl�n de Princen en Franfe Volckeren,alwaer 1 znbsp;compagnien vandefyde van fijn Hoogheytfiin verflagen ,waer onder oock fijn gebleven de Heer vannbsp;Suylefteyn, en de Heer bchimmelpenningh (gewe-fenenGouveineurvan Zutphen) ende wierden desnbsp;Woensdaghs ontrent i5�4 gevangenen hier binnen gebracht, waer onder den Majoor Uyttsnhoo-v�ojde Heer van Amelisweerf,den Hofme�fter vannbsp;fijn Hoogheyt, den Camerlingh met den Hofmee-�er vande overleedenen Heer van Suylefteyn, endenbsp;meer anderen 5 oock wierden binnen ghebrachlinbsp;Gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a, a 3

1 a 3 Vaendels,ende �! ftucken Canon; van de Francefijde is feer veel volckxgebleven, van eennbsp;Regiment lo a ix menfchenafgekoomen,endenbsp;van X andere by nae alle Officiers gebleeven, endenbsp;voorts alles naer ad venant 3 lagen als honden op denbsp;wegh 3 half ende heel doot, ende wierden in menigten deerlijekgequetftenhier binnen gebracht 3 dochnbsp;behielden de Franfen de Poft, ende is Woerdennbsp;dusdanigh door liaerontlet. Oock heeftmen diennbsp;nacht (tuffen Dinghsdagh en Woensdagh) alhiernbsp;Ichrickelijck hooren canonneeren, van twee uurennbsp;toe�s morgens ten B uuren toe,�twelck men ver-namaende Vaert tezijh, alwaer 60 a 70 Mariniers aen landt qiiamen, die uytde Daecken vandenbsp;huy fen fchooten, onderwijl ftaecken de Franfen denbsp;felve van onderen in de brandt (waer door de kereknbsp;oock afgebrandt is) �t wclck de andere vernemendcjnbsp;hebben fich ftracks weder nae boort begeven.

Indefe daghen verfocht den Gouverneur, dat 8 a 10 fteenen gefortificeerde cortegaerden ipdenbsp;Stadt fouden gemaeckt worden, om voor alle fchie-lijcke overvallen (der borgeren of anderfins) bevrytnbsp;te fijn.

Donderdaghden 3 dito , fijn weder 103 Prince Soldaeccn gevangen binnen gebracht. Op dito fijn ontrent 4 a yoo mannen van Nimwegen hiernbsp;door na Woerden getrocken,

Vrydagh, den 4 ditq, fijn eenighe hooge Officiers, die by Woerden gebleven waren, alhier begraven.

In defe dagen heeft den Intendant Monft. Robbert dit volgende alhier laten aflefen.

LoniS �Spbbert, %zedts-heer van de Koningh in fijn Raden j Intendant van de luflitie, Folicie ennbsp;Fmantien ,in alle de plaetfen en Landen niett-veelijcx door fijn Majefteyi op deHollanders verovert.

OP de Remonfl:rantie,dieaen onsghedaeiiis, dat veel perfoncn, onder verfcheyden pretexten, degewoOne impoftenen Schattingen der Steden en des Lanrs van Uytrecht fraudeerden, in diernbsp;voegen,datdeontfanghft dergefeyde Schattingennbsp;feerweynigh bedraegt,hetwelckfeernadeeligh ennbsp;fchadelijck is voof de gemeene welftant, en voor denbsp;intentie des Koninghs, en dewijl het van feer grootnbsp;gewicht is de voortgang van een gelijck misbruycknbsp;teftuyten, foo fal van heden af, van defe dagh te beginnen , gcregelt en vaft geftelt zyn dat geen perfo-nen, van welcke hoedanigheyt en ftaet fy. oock mogen wefen ,�t fy Soldaten, Ruyters, Officieren, ofnbsp;anderen, vry fullen zyn van de ghewoone fchattin-genenimpoficien te betalen, die in de Steden vannbsp;dit Landtfchap ghelicht worden ; Verbiedende welnbsp;exprelT�lijcka�n alle de genen, dien dit falaengaen,nbsp;eenigc diredte of indiredte middelen aen te wenden,nbsp;om de gefeyde fchattingen en impofitien te fraudee-ren, �p verbeurte van confifcatie voor de genen,dienbsp;bevonden worden da�r tegen te doen, wel verftaert-dede Heeren Staten, Burgermeefters en Schepenen bevorderen lullen dat men goedt kleyn Biernbsp;voor een goede en redelijcke prils, tot gebruyck dernbsp;Soldaten, verkoopt. Gedaen t'�trechr, den feven-denvan Odtober l�yz.getekent Robbert.

Sat�rdagh den y Oaober,fijn de Soldaten vati fijn Hoogheydt jdie hier ghevangen waren binnen

G z nbsp;nbsp;nbsp;ge-

H-R E G I s t e k

loo Dag gebracht, ontrent aoo in ��tghetal, van hierghe-voertna Arnhem j ende fijn op dito 2z Soldaten,nbsp;met eenige gevangen Officiers geloft. Opdiendaghnbsp;fijn vele France Officiers alhier begraven.

Sondagh den 6 dito,heeft den Gouverneural-bierin �t Weeshuys endeDolhuys wefen vifiteren, of geen geweer verborgen waer, �t welck hem aen-gedient was, doch bevont het fel ve onwaer te fijn.

*s Maendaghs den 7 dito, hebben eenige Swit-ferf� Officiers haren dienft ghequiteert, in voegen dat de Corporacls, Sergeanten gheworden zijnde,nbsp;de Compagnien op de Neude opbrachten, flaendenbsp;haer eygen marfch,en aftreckende wierden de Swit-fers Tamboers w'echgelbnden, en de France Officiers voorghefielt met France Tamboers, flaendenbsp;des IConincks marfch.

Dingsdaghden 8 d'to,hebbea de Franfen drie van onfebefte Smeken Canon ghenomen endenanbsp;Arnhem ghevoert : Oock fijn op dito de Heerennbsp;van dc Vroetfchapjraet eenige France Heeren ae'nnbsp;de Vaertgeweeft, om hetgatacn de Leckendijck tenbsp;laten floppen. Ontrent delen tijdt zijn eenige Heeren voorgeftelt, om voor defc Provintie na Vraiik-rijek te gacn. Sijnde dit de inftrudtie.

i'�or de Heer Louis Godyn, Heer van Macrjfenbroecl^, gedeputeerde van wegennbsp;de Staten van't Landtfcbap ZJprecht aen fijnnbsp;foninghlijcke Majeflejt, Louis de XIV. (^0-rdngh van J^ranckjUck^en Navarre, amp;c.

De Heer van MaerfTenbroeck fal Cchfoolpoe-digh, als hem roogeJijck fal zyn, op de reys begeven , en de kortfteen bequaemfte wegh kiefen.

om naer�tHpf van Vranckrijck te treckcn. En hy falj als hy daer gekomen is geen ty dt verliefen, maernbsp;trachten door minnelijcke middelen acces en toegang te bekomen by mijn Heeren de bedienaersjcnnbsp;by gevolgh by de Koningh.

I. Hy fal, door een dedudtie, allede befonderhe-den van belanghbegrypende, deteghenwoordighe ftaetvandit Landtfehap vertoonen. Hoe hot [elfdenbsp;in alle [jn dee ten foo cUendighlyck is bedorven, dat hetnbsp;onmoghelijck is eenighe boven ghewooue impoftie�, ofnbsp;helajiingen tebetalen. Dat, dewylhet platte Handtnbsp;gantfehelijek verieoefl is , men niet degewoone belaftht-ghenenfehattingen daer afkan treeken. Dat men�Crnbsp;geheel niets af kan treeken j gelijek oock niet vannbsp;de kleyne Steden, en feer weynig van de ftadt Uyt-recht. In voeghen dat het Landtfehap nauwelijcksnbsp;in fijn inkomften foo veel kan vinden, dat het denbsp;kollen kan verfcha�en, die het daghelijeks moetnbsp;doen voor de Wacht-huyfen, voor het Vuyrennbsp;Licht, voorde Schildt-wachts-huysjes,en voordenbsp;andere dinghen, die de befettingh niet kan miffen :nbsp;foo verre is het van daer dat�er middelen fouden zynnbsp;om de gewoone kollen tot d�onderhoudingh en reparatie der gemeenewereken, en de gagien der gener , die in hun dienll zyn , te betalen. �

j hoe wel de Konivg de goetheyt heeft gehad van te belooven dat d�lnterejien der principale[ommen, dienbsp;van het Landtfehap opghenomen zyn, betaelt [oudennbsp;worden, men echter niet een ftuyver daer toe [al vin-aer^. Lat d Inwoonders , die niets van hun Landennbsp;treeken, om dat het Veldt geheel bedorven is, ennbsp;dewijl fy oockgheen renten�en inkomllen hebben,nbsp;geen kollen konnendoen : in voeghen dat�er vannbsp;dach totdachmeeren meer fullen zyr,, die.de be-lallinghen niet fullen konnen betalen, de welckennbsp;van de goederen gegeven worden.

G 3 nbsp;nbsp;nbsp;�iy

Hy fal oock vertoonen dat door d'openingh, die in de Leckdijck ghemaeckt is, a�e de Weyden , en eennbsp;groot deel der 'Bousp landen, dat is het groottie en beftenbsp;deelvan �t Juandtfthap, ondergeloopen z.j'W. Dat mijnnbsp;Heerende Hertpgh van Luxenburgh en d�fnten-dantdaer af wel bericht zyn gheweeftdoor de Di-redteurs vati de Dyck, eer men hem deurghefteec-ken heeft. aer of fy hebben �t niet willen gheloo-ven ,of fy hebben geoordeelt dat, niet tegenftaendenbsp;dit alles, de dienlt des Koninghs vereyfchte datnbsp;fulcksgedaenfouworden. Daeruyt fonder tegen-fpreken, volght dat het gantfch onmogelijck is datnbsp;inen , foo langh het Landtfchap in de ftaet fal zyn,nbsp;pfblyven,daerin het jteghenwoordigh ftaet^yets,nbsp;wat het oock is, tot ontfanghft van de Koningh, ofnbsp;tot ondcrhoudingh van troupen opbrpngt.

Dat, ingheval men tot de Heer van Maerften-broeckfeght,datd'Inwoonders, in plaets van geit te gheven, de krijghs-lieden fullen konnen onderhouden ,hyverfceckef en, endoor onwederjegge-lijcke redenen toonen fal, dat fy, uyt oprfaeck vannbsp;d'armqede der Inwoonders,fuleks niet fouden konnen verfchaffen, dan voor feer wcynigh dagen : invoegen dat dit oorfaeck fou zyn van dat de Stadt ennbsp;d�andere Steden onghetwijfielt uytgeplondert,doornbsp;het vuyr vernielt, qn door het bloedt verdelgt fouden worden.

Dat dewijl uyt oorfaeck van�t ghebuyrfchap derftadt Amfterdam, en van�t Landtfchap Hol-landt, gelijck oock om veel andere redenen, conlj-deratien en ghelegentheden, een groot ghecal vannbsp;perfoonen van tydttortydt indit Landtfchap, ofnbsp;in de Steden, daeruyt het beftaet, is komen woo-nen die hun goederen of in ft glieheel, of ten deel,nbsp;. ofin Hollandt, ofin d�andereghebuyrighe Landt-fchappcn hebbpn, qf die�er door andere engagee-

menten en verbintenifl�ngheinteref�eert zynjdat hy ,om de voorgedachte redenen, en om anderen,nbsp;diehyfal kunnen bedcncken, trachten fal van denbsp;Koningh te verwerven dataen de Inwoonders vannbsp;dit Landtfchap veroorlooft mach worden, elders tenbsp;ga^n wooiien, voor een ty dt, die hen daer toe be-paelt fal worden, hun goederen te verkoopen, ennbsp;d�inkomften daer af te vervoeren.

5. Gelijckoockdat, om de voorgedachte redenen , en noch om dat de genen, die uyt dit Landtfchap zyn vertrocken, het koftelijckfte dat fy hadden , of in het geheel, of ten deel, wech ghe voert hebben,en dat de Staten Generacl der Vereenigh-de Nederlandengelijck oock fij n Hoogheyt, mijnnbsp;Heer de Prins van �ranjen, niet toelaet dat ye-mandt ,wie hetoockis,vanwatftaetofboedanig-heydthyoock machwefen, uyt hun Landtfchap-pen weer herwaerts koomt; foo verre is �t van daernbsp;dat fy hen toelaten hun goederen weer herwaertsnbsp;te voeren, en dewijl zy oock, by maniere van re-prefalien, een Placcaet hebben doen afkondighen,nbsp;door �t welck fy oock verbodt daer teghen doen, ennbsp;bevelen dat alle de genen, die goederen ia de ghe-feyde Landtfchappen befitten^ voor �teynde van denbsp;maent Odtober weer derwaerts hebben te keeren,nbsp;op verbeurte van confifcatie van hun goederen , datnbsp;hun Huyfen gherafeert, en fy uyt hun ftaet ghefteltnbsp;fallen worden , en onder andere ftraffen :dat men,nbsp;fegh ick, Van de Koningh ootmoedighlijck fal ver-foecken,dat het hem believen fal d-�executie van hetnbsp;Placcaet, de felle van September lellleden tegen denbsp;genen afgekondigt, die uyt het Landtfchap zyn ge-weecken, te doen fchorffen.

4- Hy fal oock van de Koningh ootmoediglijck verfoecken dat hy niet belieft toe te laten dat denbsp;punften, die fijn Majefteyt, volgens fijn goetheyt,nbsp;G 4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;belieft

104- Dagh-Register belieft heeft aen dit Landtfchap toe te ftaen, doornbsp;fijn Officierenen Biedenaers ghebroockenofghe-fchondeh worden.

5. nbsp;nbsp;nbsp;Dat rnen, dewi;l het fijn Maj. belieft heeft tenbsp;beloven}, dat d�oeffentvgb van de Ghereformeerdenbsp;Godtsdienfl� gelyckj'y tegeniroordighltjckgeleert wort^nbsp;d�UniverJlteyt en de Scholen gheconj�rveert mordentnbsp;aen de Gereformeerden de Kercken in de kleyncnbsp;Steden, en in de Dorpen} daer niet meer dan eennbsp;is} fal laten: gelijck oock dat men om de felfde reden aen d�InwdfSnders van Rhenen, daer niet meernbsp;dantwaelfof dertien Catliolijcke huys-ghefinnennbsp;zyn, de Kerck, die men hen afgenomen heeft aennbsp;hen fal herftellen , om dat�cr niet meer dan een is.

6. nbsp;nbsp;nbsp;En dewijl men verfiaen heeft dat men de be-fittinghvandeDomkerck te Uytrecht} en van desnbsp;groote Kerck t�Amersfoort aengetaft heeft, fonder beveljjafelfs fonder bewilliginghdes Konings,nbsp;foo fal hy, van dit ftuck fpreeckende, trachten tenbsp;vernemen of er eenighe hoop van g�ede uytganghnbsp;fou zyn ,in geval m�n aen fijn Majefteyt ootmoe-dighlijckde� verfoecken dat deghefeyd� Kerckennbsp;aen de Ghereformeerden herftelt mochten worden,nbsp;en dat men, in des felfs plaets, een ander Kerck innbsp;yder van defe twee Steden aen de Catholijcken

7. nbsp;nbsp;nbsp;Gelijck oock dat hy fal klagen,en reparatie ennbsp;vergoedingh van de fchade van �t Vee eyflfchen, datnbsp;py t de Wey den is genom en, en van de andere goederen, die uyt de Dorpen genomen, enwechghe-yoert zyn, volghens het regifter , dat daer af ghe-maeckt is, dewijl her den Koningh belieft heeft tenbsp;beloven, dat het Landtfchap, de Stadt en Steden denbsp;�jplonderingh niet onderworpen fallen wefen t noch verplicht zyn de felfde af te kopen, Ghelijck men oock

Van't gepaJfeeriehhmenXJytrecht. loy te rantfoeneren; en men heeft hen merckelijckenbsp;fommen afgedwongen.

8. En dewijl het oockaen de Koningh heeft belieft toe te ftaen , dat ket Gouvernement van het Landtfchap, ghelyck het tegenrpoordighlijck befiaet,nbsp;in de felfde forme, e� aen defelfdeperjhnen fou blyven,nbsp;aen de wekken het heden is, endat devoor-rechten ennbsp;rechten der drie Leden van de Staet, Stadt enfiedennbsp;van Uytrecht in hun gheheel fouden blyven, en daCnbsp;van alle tyden af, alseen onverbreeckelijcke Weenbsp;en ordeningh, gheordonneert en ^ebruyckt is dar,nbsp;in gheval van ghemeene misdaden , de Soldaten ennbsp;krijghs-lieden door de Rechter van �t Landtfehap,nbsp;van de Stadt, of van de Steden gheoordeelc foudeanbsp;worden maer dat men noyl ghefien heeft dat denbsp;Burgers, die gheen Soldaten zyn, en die als fooda-nigh geen eedt gedaen hebben,verplicht hebben ge-weeft voor-t recht in de Krijghs-raedtte verfchy-nen, om daergheoordeelt te worden : dat hy dies-halven vandesConinghs goetheydtfal trachten tenbsp;verwerven dat de Burgers en Inwoonders van denbsp;Stadt, Steden, en van�t Landtfehap, tot eenighnbsp;misdrijf vervallende, ofaengeklaeght zijnde, nietnbsp;aengheklaeght fullen worden, noch voor ft rechtnbsp;te ftaen, als voor de ghewoone rechter, dat is voornbsp;de Schepenen van de Stadt, of der Dorpen, of anders voor�t Hof van dejuftitie in ft Landtfehap.

9- f^cHeervan Maerftenbroeck/al oocktrach-ten te vernemen of men heeft te verhopen dat de beloften , die de Marckgraef van Louvoisopdesnbsp;Coninghswoordtgedaen beeft, op �t verfoeckdernbsp;Staten van ft Landtfehap van Uytrecht, dat de v'^fnbsp;Capittelender Kanonicken, de Teutonifihe Ordeningh,nbsp;en d andere Kerckel'^cke benejicienin hun gheheel fullen blyven, geleek fy tegenwoordigh zyn, en dat aUe denbsp;gefeyde ben.efitten aen de tegenwoordige befittersgecon^nbsp;G 5,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fer-

io6 Dagh-Register firveert fuUenWorden; dat d'alienatie� en verminde-ringen der Kerckelycke goederen j tot aen defe tydtge-daen , voor hondigh en van waerden ghehouden fallennbsp;�ssorden-. Van�c vyelck, om feeckere confideratien^nbsp;fijn Majefteyt geen fchriftelijcke ade aen de Edelenbsp;en Mogende Heeren kon toeftaen, ghdijck fy toennbsp;verfochten, doch hen echter de� verfeeckeren datnbsp;hy hen niet foii' aenraecken, maer alles in ftaet, ennbsp;in zyn gheheel fou laten, ghdijck het was: of men,nbsp;fegh ick, te verhoopen heeft dat dit in een fchriftelijcke verfekeringh fal veranderen, of dat men eennbsp;krachtiger verplichtingh daer uyt kan trecken.

Donderdaghjden lo dito, wierden alle Schippers by Due de Luxenborgh ontboden, ende haer namen opgheteyckent fijnde, belaft dat fy haarnbsp;Schuyten uytdegront fouden halen, ende ten allennbsp;tyden gereet houden. Op dito hebben de Franfennbsp;weder in �c W eeshuys geweeft, alwaer fy den Hof,nbsp;het Bleyckvelt, ende by na het gehecle Kerckjen-omghegraven, halende de dooden uyt de graven,nbsp;op fufpitie van daer geweer te vinden, doch vondennbsp;met.

in defe dagen is het Placcact van wegens dein-roepinge der Vluchtelingen geitereert, in dier voCr gen, dat alle Schouten jSchepenen,en andere Ampt-lieden moften te kennen geven, wie van hare on-derfaten al gevloden waren; Item wat goederennbsp;ende landeryen de felve hebben, fullen oock gehouden fijn geen Iietalingh aen yemant van de gevloo-denentedoen; Maer het felve te kennen te gevennbsp;aen den Intendant, als vorder uyt het Placcaet breder te fien is,

Vrydagh, den i� Odober, wierden alle Deec-kens van de Gilden op het Stadthuys ontboden, uyt porfaeck van een middel te beramen, om eenigh.nbsp;geltuyttemaecken, teneyndede Koopmanfehap

naer buy ten mocht fijn voortgangh hebben ; mits niet betalende den vierden penningh, waer van opnbsp;den 31. Aug. gemelt is, Defen dagh quam een briefnbsp;van Monf. Louvois aen de Staten, gefchreven totnbsp;Verfaillesopden y O�tober,den inhout was

Ickhtb WW hr�tfvan den drie-en-twintighfien van de verleden Maendt ontfangen , door de welck ick allenbsp;de redenen heb gefen , die gby vertoont, om bekent tenbsp;maecken dat de Stadt en �t Landtfehap van Uytrechtnbsp;niet inJlaet zyn om d�eyfch, die mij?i Heer Robbert opnbsp;u doet j te voldoen ', lek kan roei hchtehjck oordeelen datnbsp;ghy 't niet kont doe?i, dan met feer groote kommer: .nbsp;Maer dewyl de noodt geen wetten heeft, en de heyrennbsp;des Koninghs beflaen moeten ^Jbo meet ghy metdege-feyde Heer Robbert over 't geen verdragen^ dat ghy opnbsp;te brengen fult hebben. Anders is�t niet mogelijck, ofnbsp;ghy fult in een feer groote defolatie vervallen j ^c.

Saturdaghden ix dito, wierden een Capiteyn, een Lieutenant, ende 10 Soldaten, door een Prin-cen tamboergeloft. Op dito fijn de huyfen aen hetnbsp;Weeshuys annex gevifiteert, �foock ergens geweernbsp;verborgen was. Op dito fijn oock leer veel gepreftenbsp;Schuyten met Franfen de Vecht opgbdvaren omnbsp;Turftegaen halen,

Maendaghsden 14. dito,wiert alhier aen een ye-der gevraeght, wat fchade hy, �t 1'y buyten of bin-^^n deStadc,door de Franfen geleden hadde, �t welk quot;n*en foude op maken ende den Koning toefenden.nbsp;Oock wiertgepubiiceert,dat d�Impoften van Bieynbsp;ende Wijn corredmoftenbetaelt worden, fclfsbynbsp;de France Militie j mits dat de Heeren forge foudennbsp;hebben te dragen, dat de dunne bieren niet re Hechtnbsp;wierden. Oockwiertter felver tydt ghepubliceert,nbsp;dat de Brouwers geen Bier moeften uytflaen, of

moft eerft by een biljet blycken dat den Impoft be-laelt was- Ontrent defen tydi fijn de Franfen uyt Yflelfteyngetrockcn op ontrent loo mannen na,nbsp;die des nachts hierom na Amersfort fijnghemar-cheert.

Dinghsdagh den t^ dito, quamen fes Vaendels Voetknechten van Woerden , die hier door nanbsp;Amersfort trocken, ende fijn �p dito door een Prince Tamboer 4p gevangens geloft.

�s Maendaghs, den x i dito, �s morgens vertrocken 4- a y Compagnien na de Vaert. Qpditowiert gepubliceert, dat geen Ruyters, in het voeragie halen fich fouden vermeten eenigh huysraet van denbsp;Boeren mede te nemen,op poene van den hals. Oocknbsp;wiert afgekondight een Tem perament, waer na fichnbsp;de lieden, die met inquartieringh belaft waren, ende de Soldaten die ingequartiert waren, fouden hebben te reguleren. Wijders wiert op dito Maendaghnbsp;ende den volgende nacht, een over grpote quanti-tcyt voeragie binnen gebracht.

Dingsdaghden xx dito, wiert gepubliceert, dat die gene die boven de lo mudden eygen, ofte eeni-ge gevluchte granen in fijn huys hadde, �t felvebinnen 4. dagen moft: aenbrengen, op de boeten vannbsp;100. Rijeksdaelders. Oock dat het Huysgelt {denbsp;quofupra) binnen 4- dagen moft betaeltwefen,,�^

Woqnsdagh den dito, wierdt een France Ruyterj die fijn Cameraedt hadde door fteeckenjcn-de een Soldaet, op de Neude gehangen j ende oocknbsp;een ander Soldaet, die het Gafthuy s bcftoolen hadde,eerft op de Neude driemael om degalgh gegeef-felt, ende op fijn w^ngh gebtantmerekt, end� wiert

doen foomet fijn naeckte rugge naer het St. Ser-vacs Kloofter gheleydc, alwaer hy noch tweemael gegeeflelt wiert, ende een brandtmerck opfijnao'nbsp;dercwangh, eneenopfijnSchouderkrcegh. Tegennbsp;den avondc quam het volck weder die des Maendagsnbsp;�s morgensuyttrocken.

Oonderdaghs trocken .van hier 70 Standaerden Ruyterye, ende icsCompagnien Dragonders.

Vrydaghden 15 dito, trocken van bier eenigh ghecommandeerc volck, die tot Waverveen eennbsp;Uytlegger, met 6 Yfere Srucken CanOft, endenbsp;14 mannen overwonnen, ende brachten fydesSa-turdags het volck ende de Stuckjens hierbinnen.

Op dito Saturdagh, wierdt aen alle ftraeten met biljetten aengeil^en, dat die voortacn Turf wildennbsp;hebben,fichfoudenvervoeghen by eenen Rijns-w'ijck, die een biljet foude geven (doch niethoo-ger als voor 16 hack) volgens het welcke den Boernbsp;foude gehouden lijn Turf te doen, tegen tiende halve ftuy ver defack.

Maendaghden a8 dito,hebben de Franfen geheel J aersvelt afgebrandt, alwaer alleenlijck bly ven ftaen is de Kerck met een a twee huyfen.

Dingsdagh ,den ap dito, is alhier gepubliceert, dat niemandt fich fal vermeten buyten de Stadt ec-^igeboomen af re houwen,op poene van lyfftrafFe.nbsp;* Woensdagh,den 50 dito, iffer Concilie gehouden in den Dom, en ordineerde den Biflehop ,datnbsp;die Hecren, die tot noch toe op haer wereltfch gekloet ghegaen hadden (als VaterWijek^ amp;c) haernbsp;geeltelijcke kleederen fouden hebben aentedoen.nbsp;Itemisaldaer gheconcludeert, dat het Sacramentnbsp;voortaen publijck na de liecken foude ghedragennbsp;vvorden. Op dito is weder een avont-gebedt by denbsp;Gereformeerde begonnen, tweemael ter weke, alsnbsp;des W oensdags ende Vrydags in de Buerkerek. '

Don-

Donderdagh den 31 O�tober, (fijnde na den nieuwen ftijl Sc-Maertensavont) wiertin den Domnbsp;hetLofeudede Vefpergefongen, ende liepen desnbsp;avonts eenige Jongens mee brandende Fackels langsnbsp;deftraecen. Op dito hebben fy een gefortificeerdenbsp;kortegaerde op de Neude begonnen af te fteecken.nbsp;Op dien fcivigen dagh quamen eenige Mariniers innbsp;J utphaes, die, na datfc wel gegeten en ghedronekennbsp;hadden, de helft van de Brandtwacht wech namen.

Vrydagh, den i November,wiertdeProcelTic dooiden Dom ende door de Academie omghedra-gen.

Saturdaghs voordemiddagh, wierden de Soldaten gem!onftertgt;eiide des naermidejaghs van Logement verandert.

Sondaghden 3 dito, quam een Regiment voet-knechtenjin? die dieper inde Scadt gheinquartiert wierden.

Maendaghden 4. dito, is alhier gcpubliceert,dat des anderen daeghs �s morghens ten 8 uren, allenbsp;Schouten van de Buerten ophetStadthuysmoftennbsp;komen,ende aldaeropleeveren wien inbare re-Ipediive Buerten al met Soldaten belaft was, oftenbsp;niet; item, hoe fwaer yederbelaft wa�. Oock fijnnbsp;op dito, ontrent 60 gevangens van Arnhem wedei^nbsp;hier gekomen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

1 n defe dagen wiert alhier met Placcaten door de geheele Stadt geaffigeert, dat alle die geene, die eenige goederen van Vluchtelingen geberght badt,denbsp;felvige binnen acht daghen moft aenbrenghen, o pnbsp;cofifcatio van de felve,ende noch tweemael foo veelnbsp;aen boeten daer boven.

DotKlerdagdcn 7 dito,wierden de Schoenmakers, wegens hacrKuypen, afghevordert doo guldensnbsp;iotgrontgeldt. hemde Vleyshouwers alle tongen

vaa

Van �/ gepaffeerde hinnen Uytrecht* 11 i van de beeftcn die fy gheflaghen hadden jfedertdenbsp;Franfen hier in ghcweeft waren,�t welck ly hebbennbsp;afgekocht met ^4.0 guldens^

Oinghfdagh , den i x dito, lijn door een Trom-petter ii gevangens geloft. Is.oockopditOjCon-tedeMelie ,Colonel van Normandie, begraven met een groote ftatie van finghende Priefters, amp;c.nbsp;daervoor. Alsdoen wiert een naderbrief, metee-nighe nader ordre aen de Heer van MaerflTenbroecknbsp;gefonden; lijnde van defen inhouc:

Sedertghy vertrocken fijtgt;fijn�er noch veel dingen gebeurt, van de welcke wy ftofFe om te klaghen hebben,en die wy u, door defe tegen woordige,deel-achtigh maken.

V oor eerft, men voert de Ceremoni�n der 'Room-fche Katholieken in, felfs buyten d�omkringh van de Dom, en over ftraet, tot groote ergernis van denbsp;Gereformeerde Godtsdienll: gelijck onder anderenbsp;de begraffenil�en oock ghcdaen worden met fackels,nbsp;met klederen,al fingende met alle de ceremoni�n,nbsp;met de welcken de Papillen het ghemeenelijcknbsp;doen. Gelijck oock op Sacerdaghleftleeden den 19nbsp;van defemaent, deHofiiertiet alleeniyck in�topew'-baer over de firaet wierdt gedraghen 5 maer men heeftnbsp;oock Burgers 1 Vrofejjie van de Gereformeerde Godts-dienjl doende , dk fich op de Jlraet bevonden 1 ipi�ennbsp;dmnghenneder te knielen, endaeraendiedienfttenbsp;bewyfen, de welcken deRoomfche Catholijekennbsp;daer aen becoonen.

X Wy hebben nietalleenlijckgedwonghen ghe-weeft allcdaghen de plonderingh van by na alle on ft Dorpen te fien, teghen d�inhoudt van het vijfde dernbsp;Artijckelen,die �tfijn Majeftcyt belieft heeft aeanbsp;dit Landtfehap toe te ftaen, toen hy �t in befettinghnbsp;gheuofnen heeft: maer fy hebben oock de Dorpen vannbsp;^vtrmetr, Abkoude en Baenbrugghe doen in brandt

11% Dagh-Register fieecken, die van de grootften waren, gelijck oo�knbsp;van �t getal der gener, die�t meeft aen�t Lantfchapnbsp;opbrachten, en hoewel wy ons niet willen betnoei-jen met de redenen t�onderfoecken, die d�Officie*nbsp;ren der troupen van lijn Majclleyt verplicht kon-nen hebben fulcks acn te vanghen, fonder het aennbsp;ons bekent te maecken, fo� vinden wy ons echternbsp;genootfaeckt de klachten van de ellende, die d�In-�woonders van dit Lantfchap lyden, voor fijn Maje-ftey t te vertoonen, te meer om dat wy ons daer doornbsp;meer en meer tot d�uytterfte ellende ghebracht bevinden.

doorhetcontrad, op den vierden van October ge-maeckt, dat jiiemandt, van wat Jiaet of hoedanig-keyi hy ooch fou mogen wefiii fy Soldaten gt; �ffeieren of anderen, �ytgefondert fou zyn van eenigen der gexeoonefihattingen j, �ytgefondert des Koninghs graennbsp;alleen 1 dat van alle bela^inghen van gemael,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vry

fou wefen. En hoewel men, rot uytvoeringh en ver-v�llingh van dit voorverhaelde,overalnoodighe

fich niet op onkunde fou konnen beroepen, fookonnen wy echtertot noch toe niet de uyt-werckfelender ghefeyde conditi�n ghenieten , uytnbsp;oorfaeck van de geweldighe tegenftant, die d�Offi-cieren en Soldaten daghelijeksdaer teghen doen,nbsp;fchoon mijn Heer d�Intendant fchriftelijck aen onsnbsp;heeft belooft dat hy�er de machtighe handt aen founbsp;houden.

4, nbsp;nbsp;nbsp;Hctfelfde Contradt brengt oock mede, dat kyynbsp;alle nootfakelijcke en vereyfebte ordeningen falgevennbsp;tot de tvederoprechtingh van alle de gewoone rechtennbsp;van de Stadt, en van �t Landtfchap van Uytrecht j ennbsp;van defleden, die daer toe hehooren. Dat al�tgeen,

difpojitie van degefeyde Heere7t Staten j de wekken het Ju�en mogen doe� ontfangen en vergaderen op foodani-ge w^fe, alsfy beji fullen oerdeelen. Men neemt echter,dit niet teghenftaende, in defelfde fteden,denbsp;vierde, en de tiende penningb, of daer omtrentnbsp;van de waerde der goederen, die uytgevoert worden : invoegen dat d�lnwoonders fich gantfchelijclfnbsp;berooft bevinden, niet alleenlijck van de middelnbsp;om de fchatdnghen te betalen, maeroock van dienbsp;om felf te beftaen, en te leven, om dat de weynigenbsp;koophandel, die noch overigh was, daer defe middel geheelijck word bedorven.

Wyders, hoewel mijn Heerd�Intendantpq-fitivelijck belooft heeft, d.ic hy, midts de becalingh Van degefeyde fommen ,allcdebefondere contri-butien en belaftingen fou doen ophouden, gelijcknbsp;uyt de formele woorden van�tghefeyde Contradlnbsp;blijekt; foo vinden wy ons echter, tot ons grootnbsp;leerwefen, ghenootfaeck: te klaghen dat men, onder verfcheyden pretexten,niet nalaet daghelijeksnbsp;veel Dorpen van ons Landrfchap te parflentot hetnbsp;contribueren aen de Commayidantcn van Woerden, van Amersfoort, Montfoort, Wijekenaeanbsp;Veel andere Commiflarifen.

6, Wy hebben een foo veel te grooter pogingh gedaen, als wy meenden dat d�Inwoonders d�in-houdt van 't gefeyde verdragh fouden genieten, foonbsp;Veel de verforgingh van de fpijfe voor de Soldatennbsp;en Officiers in de Wijeken aengaet, daer in iynbsp;ghehuys-vcft zijn. Maer hoewel mijn Heer denbsp;Hertogh van Luxenburgh feer uytghedruckte ennbsp;fcherpetdefenfien daer tegen heeft doen afkondi-ghen, van de welcken wy u de copye hier nef�cnsnbsp;^nden; foo bevinden wy nochtans dat�er weynighnbsp;Officiers en Soldaten fijn, die men kan verplichten fich binnen de palen van dit verbod te houden,

H nbsp;nbsp;nbsp;van

ti-j. Dagh-Regisiter van �t Welck wy niet alleenlij ck alle dagen droevigenbsp;klachten hooren, maer wy fien oock dat d�Inwqon-de�;rom hun huyfen verlaten.

Wy hebben goetghevondendefc klachten door y t� doen vertoonen, gelijck fy verdienen, en ghe-ifijckdevcreyfTchingh (almedebrengen, beneffensnbsp;de geen, die in uw inftru�tie aen fijn Majefleyt, ennbsp;aeh fijn Hof fijn begrepen. ,

P. S. Wy verftaen foo terftondt, dat d�openingh van de Leckdijck, die met kennis van mijn Heernbsp;de Hertogh van Luxenburgh , en van mijn Heernbsp;d�Intendant Robbert geftopt heeft gheweeft, weernbsp;geopent is; invoegen dat men daer door niet airnbsp;leenlijck voort het befte deel van �t Landtfchap vernielt ; maer oockdat men, foo men in defe tijdt d?nbsp;ghedachten Dijck weder opent, defe openingh nietnbsp;weer falkonncn ftoppenen dicht maken, dan metnbsp;overmatige koften.

Donderdagh den i-j. dito, isde Marquis en Colonel Champangie begraven op de voorige manier, uygefondert dat de Sergianten, die hem droeghen,nbsp;wapentjes in de handen hadden.

Vrydagh, den ly dito, wierden veele nieuwe Officiers voor het Regiment Normandie gheftelt,nbsp;indeplaetjvan diegene, die voor Woerden en elders gebleven waren.

Sacurdagh, den i6 November, quam een Rc-gimentvan Amersfoort,�! welckhier buyten om getrocken fijnde,in 9 Schiet-lchuyten na de Vaetcnbsp;toevoer, van wacr het felvige met eenigh volcknbsp;van Cuylenburgh na ter Meyde trock, ende veroverden aldaer de? nachts de Schants, ruinserendenbsp;tco deele het Regiment van Bamphielt, ende denbsp;Compagnie Mariniers van Braeckel, wefende tenbsp;fetnen ontrent a,yo man (alfoo daer feer veel fiec-ken waren.J Na het veroveren ftaecken fy den

brandt in ter Meyde,alwaer (o huyfen verbraa* deni dochwierdendaernawederuytgedreven.

Sondagh, den 17 dito,brachten deFranfchen ontrent T 3 gevangens binnen, die fy feer fchan-deleus hadden uycghekleet; oock brachten fy tweenbsp;Vaendels mede, fijnde her een eenen State,endcnbsp;het ander een Boere Vaendelvan der Franfchennbsp;kant, waren boven die Officiers die doodt waren,nbsp;oock verfcheyden ghequetft , onder anderen dennbsp;Marquis ende den Colonel Caftelnoo, den Luy tenant Qolonel, amp;c.

JVfaendagh., den 18. wierden de Catholijcke bidders op'�t^^ethuys oncbooden, alwaer haernbsp;wieidt afgevraegt, of fy bet deden uy t laft van Lu-xemburghof Stoupaj,die tot antwoort gaven, datnbsp;fy het deden uyt lalt van de Geeftelijckheyt, dienbsp;haer oock ghefeydt hadden tefullen voor haer uyt-voeren'tgene dat�er van qnam, waer op aen all'snbsp;D�odt-gravers wierdt geinfinueert geen doodcnnbsp;van dele bidders temogen begraven. Opdito hebben de Franfchen begon|bn alledaegh een Fran-fche Predikatie in den D�m te doen.

Dingsdagh, den 19. crock veel volcks van hier na Montfoort, alwact fy het C afteel hebben doennbsp;fpringen.

Donderdaghs quam het voorfz. volck confufe-lijck wederom; ende heeft op dito, den Intendant aen de Magiftraet gefeydr, indien hem de 600 bedden en de 1200 deerkens (daer vooren van gefeydtnbsp;is j niet wierden verfchafc, dat dan defc Scadt dennbsp;Koninck geen nut doen kon, maer dat by het Guar-nifoen daer fal uytnemen, ende de felve in viernbsp;hoecken in den brandt fteecken,

Vrydagh,den zz N�veroberjwierthetGaar-biloengemonftcrt, en wierden wel 2 a 3000 man Joinder bevondeo, als men wel dachte ; op di^onbsp;H Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kreegh

ii6 Dagh-Rkgister kreegh alhier feecker Vleeshouwer een brief vannbsp;fijn Soon uyc Maeftricht, inhoudende, dac Monf'.nbsp;deTurennemec fijn Armee verflagen was ,�twelcknbsp;ter ooren quam van den Gouverneur, die daer overnbsp;des anderen.daeghs de Vleeshouwer met 6 Muf-quettiers uyt fijn huysliet halen, f*'oer hem te lullen laten ophanghen , ende fouden hem tot de Ge-weldigersgefethebben, indiender geen byfonderenbsp;voorfpraeck hadde gekomen.

Opden defes vernieuwde den Intendant fijn klacbte,dat de Staten hacr beloofde gele (volghensnbsp;'tgheflootene contraft van den y Oftober) nietopnbsp;en brachtenjcn dede derhalven wederom een eyfchnbsp;van joooo Rijeksdaelders voor de Macnt November; als mede 1600 Bedden,5zoo Oeeckenj,ennbsp;800 Lakens voor de Soldaten die inde Voorflederinbsp;geinquar tiert waren, en eene groote menighte Ka-lacken voor de Schilt-wachten, en begeerde 't fel venbsp;in de tijde van vier-en-twintigh uren opghebrachtnbsp;te hebben, ofte by fame, �tfelve door de Militienbsp;paratelijck te doen executeeren , waer opeenighenbsp;Heeren gedeputcert wierden, foo aen denlnt�n-dant, als aen den Cdmtrtandeur Scoupa om moderatie.

�s Maendaeghs quamen eenighe Soldaten in, die inde bovenQuarrieren voorde Switfers ghewor-ven waren. Opdito wierdtden Marquisen Colonel de Caftelnoo begraven, op defelve wijfe alsnbsp;den Marquis en Colonel Champangie begravennbsp;wierdt. '

Dingsdagh haelden des Princen volck ontrent ^o Schuyten van Breuckelen , die daerlaghen omnbsp;voeder te halen, oock kregen fy aldaer eenige Fran-c|aep z CidfeD) die fy mede namen j ende nade-

Va�'tgtf�ffterdeUrmen Vytrecht. itj mael d�n Intendant itfoo Bedden eyfchte, foonbsp;^v^erden W�enfdagh en Dondcrdagb, by provifienbsp;ontren 600 fatfi cnlijcke Burgers aengefcydt, datnbsp;fy ydef een Bedt thet eert Peulen, ende een Decc-ken iri de Kercken moeften brengen; ghelijck meninbsp;de felve op dito Donderdagh en de volghende Vry-dagh, ofindeBuer-kerckjof inde jacobi-kerek,nbsp;of in deCatharyne-karek fagh dragen. Ende dewijlnbsp;de Intendant boven de voorfz. �ock eyfchtennbsp;30000 Rijcxdaelders, foowierdtdoorde Heerennbsp;Gcdepuieerdens gt; die by den Intendant gheweeftnbsp;waren ^ het volgende aert de Staten gherapporteert:nbsp;Sy aen den H��r Intendant te hebben voorgedra-ghen jdathaer Edele Mog, mcr droef heydceti ont-ftelteni�fleverftaen hebbende, dat fijn Ed.niette-genftaende alle de redenen enmotivenaen hem irinbsp;voorigeaenfpraecke tegemoet ge voert, noch wasnbsp;pcrfi(ter�ndeby fijnen naderen eyfch,eenigc fef-fien aen den anderen daer over hadden gehadt, feernbsp;perplexe endebekommerlijcke deliberatien, end�nbsp;cypdelijck om, indien het doenlijck, ende foonbsp;veel in ha�r is te voorkomen de totale ruine van denbsp;Stadt ende Provincie van Uytrecht, gerefolveertnbsp;een uytterfte effort tot het by een brengen van ee-nigepenninghen te doen , ende ten dien eyhde denbsp;goede Gemeynten te verghen om ghelijck defelvenbsp;totuytvindinge van de fommcgeldtsby hetcerftcnbsp;redimeeren van fijn demandes belooft,twee jarennbsp;Huys-gelt hadden moeten avanceten, nu wederomnbsp;foo veel als het Haertlf�de-gelt van hare Huyfennbsp;over twee jaren bedraeght, aenlfaende Maendaghnbsp;betalen , in vertrouwen dat daer uyt ,� mitsgadersnbsp;�yt het gene over de Impofitie��c fedeft de voOri�nbsp;voldoeninge, is gccollefteert, vicrof vijf duy-f�nt Rijeksdaelders fonde konnefl word�n verfa-*nelt, ende dat dc felve dan in de naefte weeckeaerinbsp;H 3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ber�

ii8 Dag h-R e g i s t e r hem foude konnen worden ghetelt, ende dat haernbsp;Edele Mog. verhoopten dat in middels den Ko-ningh mochte werden gepermoveert om de goe-dertierentheydt te hebben, van de geruincerdeennbsp;arrne Ingefetenen van de Provincie, van verderenbsp;Contributien voor de troupen te ontheffen.

Dat den Heer Intendant daer op hebbende ghe-antwoortdatdie fomme veeltegeringh was, ende niet in confideratie konde komen ^ ten ware dat denbsp;felve dagelijeks, tot datfe dertigh duyfent Rijeks-daelders foude uytmaecken , wierde gefourneert.nbsp;Dat de Provincie tot noch toe,behalven het geit aennbsp;den Koningh of den Marquis de Louvois gegeven,nbsp;over foo veel maenden , �tfedert verlqopen, nietnbsp;meer als vijf-en-twintigb duyfent Rijeksdaeldersnbsp;haddeopgebraebt.

Dat de Provincie van Gelderland! in dietijt vry meer haddegecontribucert. Ende dat hy Heere Intendant de ioldye voor foo veel troupen moed be-ftellen.

Sy daer op hadden gcreprefenteert, dat boven de geroerde vijf-en-twintigh duyfent Rijcksdaelders,nbsp;foo ved duyiendenaeq Corps de Guardes , vbornbsp;Ruyteryeen Voet-volck, Stallen, S�ntinel-huy-fen, Haver, Capotcen, Bult-�icken , Meubelen ennbsp;andere V/aren te koft geley t, ende dat alle de werc-Icen ende behoeften, om dat de felve veel tijdts foonbsp;(chielijck ende fonder voorgaendebeftecken moeten worden gemaeckt, ende oock weynigh by defennbsp;tijt voorraec van materialen in de Scadt was, onge-looffelijk hoger als wel anders quamen te bcloopen.

Dat oock daer-en-bovennpch veele enconnde-rable contributien van Dorpen en Huyfen zijn gegeven�

Daer deProvinget�eenemacl was uyt geplundert

» nbsp;nbsp;nbsp;-5»

,-r-

?■:I

,.quot;i* ■

'« ,'Si

•V gt;-

! ;

■ r :.

' (.

% ■

v-^:-

r'^=-

■' ■■■.

gt:-

.-• '

••■■j

Dat de Huysluyden, die noch niet mochten we�' len gevlucht, van allehaer Haef, Beeften en Voeder waren befrooft jCnde derhalven geenKoorn ofnbsp;Saet te Velde konnen brengen, daer ter contrarienbsp;de lelve in de Provincie van Gelderlandt en Over�nbsp;yfl�l noch blyven fitten woonen, ende baer Bou-weryen waernemen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Datfoo veel duyfent Solaten in de Stadt eridc Voor-fteden nu tuflchendri�en vier maenden waren geiogeert gheweeft,tot foo groote befwaerniflenbsp;van den Burger , en daer door, mitdsgaders dootnbsp;d�andere calamiteyten en onghelcgenthederi, voornbsp;defen gededuceerr,het verval en armoede in de fel-ve V'antijctoc tijdt foodanigh vermeerderden, datnbsp;in veertien dagen wel twee honden Huys-gefinnengt;nbsp;dietevoorenden Noodtdrufeighen hadden helpennbsp;onderhouden, nu felfs affiftencie waren komen ver-foecken, ende dat van' de overighetot publicquenbsp;AelmoeffenjinplaetfevanRijcksdaelderscndegul-dens,numaet ichellinghen ende ftuyvers wierdennbsp;ontfangen.

Dat hier noch geldt noch credit by de Staten wasj ende in ghevalle fijn Ed. middelen oft expediemennbsp;wifteombaer dattedoen hebben,haer Edele Mog.nbsp;Iiberaelder foudenzyn in hetuytlooven.

ghetal der Soldaten, by hem tebeforgen, maerop de gellalceea hoedanigheydt van die gene, van denbsp;welckehydefubfidien was vorderende.,

Dat haer Edele Mog. in die extremiteyt gheftelt, ende kennende den deplorabien ftaet van d�Ingeie*nbsp;tenen, veil apprehenfien eride bekommernifTen waren , oft de voorfchreven vier �fc vijf duyfentnbsp;Rijeksdaeldets in lbo weynigh dagen fouden kon-nen Worden by een gebracht,maer even wel dieaen-biedinghe hadden willep laten voordragen, uyt denbsp;H 4.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cora-

12,0 Dagh-Register cotnpaffie die fy hadden me: d�arme en miferablenbsp;Burgers en Ingefccenen , die fy volgens haer plichcnbsp;enconfcientieghehoudenzynfoo langheende foonbsp;v�rrc mogelijck voor de uytterfte ruine ende ellende te bewaren, ende irigevalle fulcks kond� gefchie-den,door het bederf van haer Edele Mog. ende Regenten alleen, dat fy Heeren Gecommitteerdennbsp;konden verfeeckereninalleopreehtigheyt, datde-feivedaer toe genegen ende bereydt fouden wefen,nbsp;te meer om dat die rarnpfalige Burgers tot noch toenbsp;lbogoedtwilligh alles, felfsboven haer vermogen,nbsp;hebben gecontribueert, ended�ordre en bcveelennbsp;naergekomen.

Dat zy daerom heylighiijck konden verklaren, ende fijn Ed. gedienftigh baden te willen gheloven,nbsp;dat haer Edele Mog. declineerden fijn begecren opnbsp;te volgen, niet uyt cenige de minfte ongenegent-heyde oftretenus, maer uytcnckele endeabfolutenbsp;onmacht. Ende dewyle wy van fijn Ed, kennif�enbsp;endebefcheyden oordeel vertrouden , ende oocknbsp;meenden aen fijn Ed. tekonnenbefpeuren ,dat hynbsp;van de waefheyt van het geallieerde niet alleen wasnbsp;overtuyght, maer oockgeperfuadeert, dat het feernbsp;hardt ende erbarmelijck foude wefen, debedrey-ginge , die fijn Ed. hadden gedaen , dies onacngc-fien in het werek teflellen , ende vervolgens defenbsp;heerlijekeStadt en goede Inwoonders te laten de-foleeren , dat wy daerom wat beter van fijn mee-waerdigheydt hoopten ende verwachten. Ende indien hjt evenwel in ghevolgbe vand�ordre,diehynbsp;feydevan het Hof te hebben, daer toe(hetgeenenbsp;den Almachtighen wil verhoeden) quame te refol-veeren, dat wy voor Godt en de Wereldt kennende betuygen, alles wat in ons vertnoghen is te hebben gedaen, ende ons van onfe plicht, in reguardnbsp;vaa de ongeluckige ingefecenen ten vollen gheac-

quireert.

fcheyden defperace weghen fal fien vergaen gt; om gt;t leven komen; ende dac niet omnbsp;faemheydt ofteeenige quade a�lie, raaer alleennbsp;da' van haer wordt ghc*eyfcht meer alszy konncnnbsp;fourneren, ende om dat zy niet konnen doennenbsp;gene voor haer onraogelijck ende buyten de macht

is. Dat den Intendantdaerop hadde gerepUceert, wel te konnen aennemen,dat de Provmcieen Stadtnbsp;in een quade confticutie waren ,nbsp;wel de Militie moften onderhouden. ende dacromnbsp;ftroote lom me van Penmngben van nooden hadde.nbsp;^kenden oock dathy geen credit acn haer bdeienbsp;Mdg. konde veifchaflren, of expedienten tot hetnbsp;vintien-van geldt aen re wyfen. Ende feyde dathetnbsp;verderf van een Landt was een onvermydelijck ge-volgh van den Oorlogh, dat defe Provincie daer-om meer als andere wierdt ghedruckt, om dac de

felve nu meer was als een Frontier, ende dc Sedes Belli, dat fulcks was buyten Gjn fchuld�,ende toenbsp;fijn lectwefen, dat hy oock met compadie daer overnbsp;wasaengedaenende van herten wenfchten, dat dennbsp;Koningh ofte het Hot wilde verftaen, dat ny rnnbsp;plaetfe van dertigh duyfent Rycksdaclders, maernbsp;tien of vyf foude hebben te eylTcben, ofc lievernbsp;haer Edele Mog. t�eenemaeldaer vandilpenleeren,

� ende dat hy fonder yets verder te doen, ot by dc handt te nementijdrtoude laten, tot dat de naeftenbsp;brieven uyt Vranektijek fouden fijn acngekotnen,nbsp;ende dat hy hoopte dat de felve wat goets voor dennbsp;Staet moehee mede brenghen, Ende dat zy daer op'nbsp;' van de felve haer affcheyc hadden genomen, ,

H 5 nbsp;nbsp;nbsp;Vry-

Vrydaghden aj dico,is ghepubliceert,dathei Schoorfteen-geldc van hetjacr i66^- moftewordennbsp;opgebracht, ende dat de vermogende Bergers daernbsp;en boven noch fouden hebben in t�Stadchuys tenbsp;brenghen foo veel foms als twee jaer Schoorfteen-geldtkomttebedraghen, bet eerfte opMaendaghnbsp;den i December, het ander opMaendagh daer aennbsp;volgende. Allo wiertvoordetweedemael,nieuwenbsp;klachten aen den Heer van Maerfl�nbroeck na Parijs gefchreven om die aen den Koninek te doen.

Woensdagh, den December, wierdenbyde Vroetfebapde huyfenghetaxeert die noch vanin-quartieringh bevrydt waren,het een opeen rijeks-daelder, het ander op een Kroon, ende het andernbsp;op een DaeJder ter weeck, voor �t minfte.

Donderdagh, den y December,wiert een Schuyt met Meel,na Woerdengaende,teHermelen doornbsp;betPrincen volckaengehaelt, die bet volck medenbsp;namen, ende het Meel in�t water fmeeten. Oocknbsp;hebben het Princen volck een Yffelfteynfchenbsp;Schuytaen deGeynbrugh aengehaelt, waeruycfynbsp;eenige Laeckens mede namen; als oock den Com*nbsp;inandant van Yfl�lfteyn, ende twee Capiteyns, dienbsp;in de Schuyt waren,

Vrydagbs wiert op de Neude een France Trom-petter,die fijn Ritmeefterroet een byl in de kop ghehouwen bad , fijn rechter handt atgbehouwen,nbsp;ende voorts levendigh gerabraeckt.

Itemalfoode Ingeletenen de publicatie van den ap November wcynigh ter herten gingh, fbonbsp;wierdtdesSaturdagbseen naerder waerfchouwinghnbsp;by Kiock-Juydeo gedaen, verghefclfchapt met eennbsp;dreygcment,dat de namen der genen die op Maen-dagh daer aen volgende in gebreecken bleven, dennbsp;Intendant fouden werden overgelevert, fijnde vannbsp;delen inhoudt ;

Van't gefalfeerde hinnevVytrecbt. nbsp;nbsp;nbsp;lij

De Staten van�t Landtkbap van Uytrecht,fich gedurigh�jck gheparft bevindende door mijn Heernbsp;d�lntendant i om een merckeJijckc fomme gelts, innbsp;deduftie van fijn hooge eyflchinghen, te betalen;nbsp;en hun Edele Mog. hier op geen latisfa�lie ghevennbsp;konoende,otn dat det8Xgt; op de haertfteedenge-ftelt, feer flofl�lijck betaelt wordt, Icboon men,nbsp;federt de fcven- en'twintighftc van November left-leedeiij opentlijck daer af verwictight heeft ghe-weeft, en dat, om defe oorfaeck, de gefeyde Heernbsp;Intendant met inftantie van hun Edele Mog. ver-focht de memorie der namen van de genen gt; die denbsp;ghefeyde tax noch niet betaelc hebben, met voor*nbsp;neemen van hen te doen executeren. En hun Edele Mog. daer na geen ander uytftel verkrygen kennende , dan tot dat de lefte termijn, volgens het gefeyde advertifl�emcnc, vervallen is, en willende,ioonbsp;veel als mogelijck lal fijn , d�ongevallen en ongcle-gentheden voorkomen,die daer uytaend�Inwoon-dersfouden konnen overkomen t Soo hebben zynbsp;goet gevonden door biljetten, in d�openbare plaet-fen aengeplackt,kennis van hetvoorghedachtetenbsp;gheven; op dat yder, eer de lefte termijn vervallennbsp;is, dat 15 voor de negende van defe maenc,fou betalen de tax, die hy ghehouden is te betalen, volgens �tadvertiflfement van de fevenentwintighftenbsp;lcftleeden,endit fonder faute,om de rampen tenbsp;voorkomen, die onvcrmydelijck fullen overk�men, foo men gehouden is de geieyde memorie aennbsp;mijn Heer d�lntendant te gheven ; dewijl, by famenbsp;Van dien, hun Edele Mog. lich niet fullen kon-nen difpoiieren en ontfiaen van ,nadat de ghefcy-deneghende dagh van December verftreecken falnbsp;fijn, de memorie van de namen der gener, die nietnbsp;^taelt (uilen hebben,inhanden van de ghefeydenbsp;Heer intendant tcftellen.

Na-

114 D A G H-R Nademael.defe waerfchouwing aen alle Schoutennbsp;van de Buerten wierc gefonden, ten eynde niemantnbsp;van hare refpediveghebueren ignorantie mochtenbsp;pretendeeren, foo hebben veelc lieden, uyt Vreefenbsp;van het dreyghement, op den ghefetten tijdt hetnbsp;vourlz. geldt opgebracht, hoewel niet fonder grootnbsp;ongenoegen, Oockwiertin f�bftantie ditaendennbsp;Heer van Macrffenbroeckgefcbrevea.

V/y fijn ghedwOilgen gheweeft te refolveren op yd�r Haert-ftede binnen tien dagen de felfde tax tenbsp;betalen, die men , volgens de nieuwe reglementinbsp;niet gehouden was te betalen, dan binnen twee ja-ren. Maer men heeft�er tot noch toe leer wey nig afnbsp;ontfanghen j en wy hebben reden om te vreefen datnbsp;menfeer fwaerlijck een goede fommedaer uytfalnbsp;trecken , �yt dorfaeck van d�ongelooffclijcke armoede der Burgers, van de wekken fonder twijlFelnbsp;wel haeft een groot gedeelte door hongher en elen-de fal vergaen, fookr Godt niet de handt aen flaet,nbsp;�f foo des IConings hart niet tot medogen en moderatie ghedifponeert wordt; dewijl de kleyneCan-toors,die men ghemaeckthadc, ganrfchelijckontbloot fijn,met het weynigh geldt,dat in alle denbsp;kafien was,daer uyt wechte nemen; invoeghennbsp;dat�er niet een eenige penningh overblijft voordenbsp;betalingh der renten, intereflen ,falaires, gagiennbsp;en appointement van Officiers en wercklieden ,nbsp;die�er niet aen fullen mogen komen ; endieshalveftnbsp;fullen d��r defe middel alle de betalingen en handelnbsp;van geldt komen op te houden. Desgelijcks dhm-

fr�fitien , die van tijdt tot tijdt fijn vermindert, ful-en voortaen niets opbrengen , om dat d'Intendant oordeelt dat alle d�Oificieren en Soldaiten vry be-hooren te zijn van alle d� laften, op dc wijn en het

bier geftelt, diredelijck of indiredelijck-; en de ge-feyde Officieren en Soldaten, alree over al ghelo-gccrc fijode, behouden in eenige (eer weynige huy-fen ,(oolal'tonmogelijck(ijnde Burgers door defe middel te beletten alle de rechten te fraudeeren; ge-lijck de Soldaten, des Koninghs broot, daf geen be-lalUngh heeft, aen de Burgers verkoopende, feernbsp;groote fchade aen d�inapofitien doen,die hun Edelenbsp;Mog. op het gemaelheffen.

Sondaghjden .8 ditojvertrockdesvoordemid-dagbseen Regiment van hier na'Wijck, van waer des naermiddaghs weder een ander hier in de plaetsnbsp;quatn.

i Maendaghjdcn 9. is door ordre van den Intendant�t geldt op de Comptoiren beffagen, oockfijn de Pachters by den Intendant ontboden, als oocknbsp;alle Panders. Waerpver dq Ontfangers dit volgende rapport aende Staten deden, van �t gene metnbsp;den Intendant voorgevallen was.

Dat mijn Heer d�lntendanc hen inde voorgaen-de dagb had doen halen, en ben de penningen afge-eyfcht, die, ghedurende de meenden van Novemr ber en December, inghekomen waren , en datfynbsp;daer op hadden ghefeydt dat fy hen tot de betalinghnbsp;der renten, en der andere laften van het Landtfehapnbsp;hadden befteec; dat de gefeyde Heer Intendant^, ditnbsp;yerftaen hebbende, geldghc had, dat hy v^erflontdatnbsp;men de penningen veer of fou brengen, en dat men v oor~nbsp;taen geen meer renten fou betalen gt; maer dat alle fen^nbsp;ningen van dusdanige natuyr in fjn handen gefieltfou^nbsp;de� morden, of andere tn die van Monceaux. �n dat fynbsp;daer cp geant woorc hadden, dat fy verplicht warennbsp;dit voorgedachte aen hun Ed. Mog. te vertoonen.

Dingsdaghden ro. wierden dooreen Princen Trompetter xo ghevangers geloft. Op dito wierCnbsp;oock op allehoecken van de ftraten, als oock op de

Neudeomgetromtjdat geen f�ldaten oa't flaen van de recraite,op de ftraermogen gevonden worden,ppnbsp;poene van den hals; ende op dac dit te beter na gekomen mochte werden gt; foo wierden t�rftont, na hetnbsp;ilaen vande retraite, aen alle hoecken van de ftratennbsp;Schilwachten gef et.

Donderdagh, den dito, fijn hier over de looo mannen gekomen van Aernhem, Doesburg,nbsp;Nimwegen, Scbenckefchans.ende andere plaetfen,nbsp;beftaende in Engelfche, Schotten, Yren, Swit-fersende Fraafen ,alie gecommandeert volcfc,waernbsp;by hier uyt yeder Compagnie vier mannen gecom-mandeert wierden, die des avonts uyttrocken opnbsp;eendeil�yn naer Hollant, en otlderwegen feer veelnbsp;volcksby haer kregen; doch alfoo het fchielijcknbsp;nat weder begoft te worden , koften niet verder alsnbsp;Maerfen geraecken, aiwaer fy oock bleven leggen.nbsp;Op den II en wiert den Secretaris vandenbsp;Statenomeenigeuytftelaenden intendant te ven-foecken j terwijledc Inwoondershetgeordonneertnbsp;Haertftede-geld gewilligh quamen betalcri,waeropnbsp;den Secretaris op den 15 defes aen de Staten rapporteerde, volgens defe Refolutie.

ExtraEluytde Refolutitn der Edele en Mogende Heere� Staten van het Landtfehap van Z)jt~nbsp;recht; op Vrydagh , den dertienden van December, 1672.

R Apporteerde den Secretaris dathy, volgheos haer Edele Mog. refolutie van des daegs te voo-ren, noch van dien felven naer-middagh den Heernbsp;intendant teti finealsbyde felve refolutie haddenbsp;^engheboden de vier a vijf duyfent Rijeksdaeiders,nbsp;by de uy troacnder* van het Haertftede-gelt (dewijl

defelvedoende waren met meerder te pntfangen) Ppgebracht,en alhoewel hy Secretaris reraonllreer-de dat de Burgers en InwoonderSjUyt vreefe vannbsp;deghedreyghde execuire, alsnoch inloogroetennbsp;getalle hare Haertftede-gelden aen de uytmaendcrsnbsp;quamen brengen, dat de fcive, vermits de kortheytnbsp;der dagen, nau welijeks en niet als naer langh wachten der gener, die met hoopentot het betalen aennbsp;�c Stadchuys quamen, konde werden ontfanghen,nbsp;fulcks dat de bediende van den Heere Intendantnbsp;veel meer tijdtsfoude moeten confumeeren inde-felve te gaen cxecutcret!, en dat oock onderwijlennbsp;deghewillige den wegh om te betalen foude weiennbsp;benomen ,en dcrhalvcn noch verfochthaddeeeni-ge dagen uytftel. Dat echter den Heere Intendantnbsp;hadde begeert, dat de quohieren der Haertftede-gelden met de ghedane betalingen op delen huydi-gen dagh fouden werden gedrefleerc, en hem aifoonbsp;nevensde ontfangen penningen overgelevert; vor-dersdatd�Heere Intendanthem hadde aengefeght,nbsp;om haerEd. Mog. voor te dragen, dat fijn begee-rea was, dat haer Ed. Mog. hem opgaven een proportie onder de Dorpen defer Provincie, ghelteltnbsp;naer �t vermogen der felvei*, volgens de welcke de-niandes,diehy Heere Intendant het platte Landtnbsp;mochte komen op te leggen , foude moeten om ge-flagen en op-gebracht worden, vereyflehende datnbsp;foodanigcgeformeerde propofitie defen huydigennbsp;dagh foude moeten werden opghelev�rt. Dat wijders haer Edele Mog. fonder uytftel aen fijne Ghe-machtighde foude hebben te doen aentellen alle hetnbsp;gene van de Impofitien federt den cerften Novem-berjonghft leden was geprocedeert,ende dat voort-,nbsp;aen alle Impofitien door de felve Collecteurs fouden werden ontfangen, en van tijt tot tijt aen hem,^nbsp;Pfe fijn Gemachtigden werden op-gebracht en ver-

ant-

iti Dag h-R e g I s t e r antwoordtWaer op als nriede op het genotuleerdenbsp;van vorige daghen, nopende het te kennen ^evennbsp;van de Ontfangers van de generale middelen, ghe-dclibereert, en ghehoort rapport der Heerenhaernbsp;Edele Mog- Gecommitteerdens die ghecxamineercnbsp;hadden, deblaffeits van derenten, dieledertdennbsp;eerften November waren, en noch in de loopendenbsp;maendc fouden verfchynen, de welcke laetfte eennbsp;feer grootelommc bevonden wierden teraontee-ren, zijn verlochtengecommitteert de Heeren vannbsp;Dijckvelt, van Someren, van Wulven, van San-denburg, van de Voorren Velthuyfen ,ommedennbsp;Heere Intendant met alle daertoe applicable redenen te vertonnen de totale onmoghelijckheydt vannbsp;het formeren der proporcien Van �t vermoghen dernbsp;Dorpen defer Provincie by den Heere Intendantnbsp;gc-eylcht.

Ten tweeden, omme den Heere Intendant aen te wijfen, dat haer Edele Mog. in de maenden November en December nu loopende, meer Jaften totnbsp;fubfifteeren van fijn�Majefteyts militie maeckennbsp;van Corps de Guardes en andere dierghelijeke hadden gedragen, als d�lmpolitien in dien felvcntijdtnbsp;hadden opgebracht.

Ten derden, dat de renten betaelt zijnde,in con-formit� van d�Articulen, door zijn Majefteyt vergunt, fonder dat eenigh verbodt of ordre dien contrarie wasghegeven,behoorden ongereftitueercte werden.

Ten vierden, dat de Koningh de goethcydt hebbend� gehadt, de renten te continueeren, en geen andere middelen zijnde uyt tq vinden, noddtfaec-kelijtk d�Impoficien als daer voor geafferfteercnbsp;Zijnde, cotder lelver betalinge behoorden te verblijven, en ten mi nften dat doch eenige Impofitiennbsp;ter difpo�cic van haer Edele Mog. mochte werden

gela-

Endeisden Secretaris gelaft van het gdnevoor-fchrcven isjkennifi�te gh�v�naen den HeCre van Maerffenbroeck.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Opden 14 dito,deden de Gecoramitteerdenshet v�lgende rapport van de harde bcjeginge die fy vannbsp;den Intendant hadden ontfangen.

Rapport van de harde bejegingh in drcygingen van den Intendant, Op Saturdagh , den veertien�nbsp;den Van �^December , 167z. Cedaen in de Ver-gaderingh van de Staten^

R Apporteerden dc Heeren van Dijckvelt, en andere haer Edele Mog. Gecotnmitteerdens, in gevolge van haer Ed. Mog. Cotnmiffie van�sdaegsnbsp;tevooren, aenden Heere Intendant cehebben ge--repnCenteert, dat haer Edele Mog. met droef heytnbsp;hadden vernomen, hoe fijn Ed. goec gevonden had-de, d'Oiitfangers vandc generale middelen niet al�nbsp;leen te interdiceeren ^ geen renten, vorder aenye-mandt te betalen, maer oock te ordonneeren hetnbsp;ghene aen dc felve federt den eerften Novembernbsp;hadden uycgegeven , wederom goettc doen,endsnbsp;voortaen de 1 mpofuien aen hem te verantwoorden,nbsp;dat gelijck fulcks haer Edele Mog. onverwacht wasnbsp;voorgekomen, de ielve oock niet wel konden gne-looven, fijn Ed. intentie te zijn ; alfoo de Koninghnbsp;dego�deftierentheyt haddegehad,van aen de In-gefetenCn van de Provincie t�accordeer�n ende tosnbsp;te ftaen, dat hare capitalen, aen de Staten ghecredi-teertjfouden blijven in haer geheel, ende vervolgens de Intereften aen haer werden'voIdaen,�nde

dat haer fidele Mog- derhalven verfoehten dat fijn jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;td.

130 Dagh-Rkgister Ed die ordre, als ftrijdigh regens de gbemelde conditi�n, ende daer door alle betalingen ende verwan-delinge van geit onder de Ingefctenen tot totale verval van d�lmpoften ieet deerlijck foude moeten cef-feeren , foude believen te veranderen. Ende ofcnbsp;fijn Ed. het geen niet wierde vertrouwt, daer innenbsp;difficulteyt mochte maecken, ende de betalinge vannbsp;de renten voor een tijdt doen furgeeren , dat dannbsp;evenwel fijne gheliefte mochte zijn, de difpofitienbsp;over de fchattingen, ten minften een ghedeelte vannbsp;dien, aen haer Edele Mog. te laten : want dat haernbsp;anders onmogelijck foude zijn, hare bedienders ennbsp;verfcheyden noodiglie lallen, daghelijcks felfs tennbsp;dienfte van de Troupes voorvallende, te konnennbsp;betalen, ende dat boven al hard ende onredelijeksnbsp;foude zijn, dat de penningen, tot bctaling� van renten ge-employeert, weder foude moeten werdennbsp;opgebracht, dewijl defelve als conform hetgheac-cordeerde by den Koningh, ende voor date van ee-nige prohibitie of verbodtgefchiedt, voor deugh-delijck ende wetiigh moet worden gehouden. Daer-en-boven dat federt die tijdt de fmpofitien maernbsp;omtrent de twintigh duyfent guldens, afgetrockennbsp;de on kollen, hadden gerendeert, en haer Edelenbsp;Mog. ondertulTchen vry meer aen den Heere Intendant, en ten behoeven van de Militie hadden ge-furncert.

Dat de vier duyl�nt Rijeksdaelders in geit, mitsgaders vier duyfent guldens aen Haver, hoewel by het accoort van den vierden Odlobcr, evenwelnbsp;maer op de volgende maenden waren belooft,oocknbsp;wel laet in November beraelt, gelijck oock de Materialen ende arbey ts- loon van de Corps des G uar-des voor d�infanterye.

Dat de, Heere Intendant daer ophadde gheant-woort, van de gegeven ordresin h� minfte niet tc

fullen

fullen of te kunnen rclacheren. Dat haer Edele Mog. tocden eerllen November met hem warennbsp;gcconvenieert; endefedert hadden geweygeft nieuwe conditie te maeckef., dat hy de Troupes onder-tuflehen moeft beforgen, ende dat geit van noodennbsp;hadde, dat hy oock daer toe pofitive laft van het Hofnbsp;hadde ontfangen, ende ingevalle haer Edele Mog.nbsp;meynden�tfclve tc llrijden met de conditi�n, bynbsp;den Koi�ngh geaccordeerc, dat men door den Gedeputeerden , die aldaer was , konde laten do-leercn. �

Dat de uytgetelde penningen in twee mael vier-en-twintighuuren weder te berde moeten worden ghebrachtjofdat hyde felvedoor branden van danbsp;Stadren andere harde wegen foudcfoecken.

Dat het gene aen hem of ten dienfte van de Troupes in November mochten wefen verftrecktynbsp;of betaelt uyt andere middelen, ende uyt �t gene innbsp;demaenden van julii, Augufti, September uyt d�nbsp;Impofitie was ontfanghen, konde worden ghe*nbsp;vonden.

Dat fy verfcheyde conGderatien en redenen daef degens hadden gemoveert, ende gefeydtdat om alle de felve een gantfeh ander vertrouwen hadde vai^nbsp;Gjne befcheydentheyt, oprechtigheyt ende recht-vaerdigheyt, en hoopte dat hy, de fake nader over-:nbsp;wegende, van fentiment en voornemen foude veranderen. In alle gevalle, dat fijn Edele konde ver-feeckert zijn, dargelijck haerEd. Mog. geenver-moghen hadden ,om fich teghens�t gene hy foudenbsp;willen te werek leggen te oppof�ren, daer to� oocknbsp;noch de wille, noch d�intentiftbadde.

Dat Gjn Edele daer by hadde geperfifteert, man nfochte Gch aen het Hof addrefferen yal wilde mennbsp;hu, in plaetfe van de geeyfcht� dertigh duylent

1% nbsp;nbsp;nbsp;fijrf

ijx Dagh-Registeb fijn handen waren geflooten; oock foude hy nu welnbsp;feftigh jjatacheigh bekomen, hylbude vervolgennbsp;de Confifcatie, ende oock de poene teghens dienbsp;gene,die meubelen van ghevluchten haddenghe-oerght, en fonder aen te brenghen, onder haer behielden.

Dat daer na ghefproocken wordende over het poinfl: van te doen een openinghe van den ftaet dernbsp;Dorpen, ende wat y der .in het hondert wel foudenbsp;konnen contribueren .� Sy Heeren Gecommitteer-denaen den Heer Intendaet hadden verkljert, datnbsp;naer de forme van regeeringe in defe Provintie ge-bruyckelijck,haer Edele Mog.feer weynigh ken-niffe hadden, of konden hebben van het vermogennbsp;van yder Dorp.

Dat de Landen in de Provintie in wacrdye extraordinaire veel verfcheelden, ende derhalven het Gene Dorp veel meer als het andere in dereele lal�ennbsp;ffloelfe draghen , dat de plaecfen , die j vermidts hetnbsp;getal van Inwoonders, of uyt particuliere avanta-gie van dat'er veel te winnen , goede neeringhe,nbsp;meer doorrocht of anders valt, in beter ftant waren,nbsp;indepeifoneelefchattingheti,alslogijs-gelten anders hooger waren aengeflagen. Dat daer en bovennbsp;in hetfelve iogijs-gek, als mede in andere laften ennbsp;fchattinghen, verfcheyde Dorpen en Gehuchtennbsp;met ten anderen, ende juyftniet in elcke fpetienbsp;met den en de felve waren gecombineert. Dat oocknbsp;federt de reele ongelden en perfonele Impofitiennbsp;waren ingevoert, vecle Dorpen waren gefplift, en*nbsp;de Gehuchten of Buurten van den anderen afghe-deelt. Dat hy Isdcl. uyt alle �t felve wel konde oor-declen, dat het haer Edele Mog. felfs in tijdt varinbsp;vrede en welftant, genocghfaem onmogeEjekfoude zijn , eeu.egalifatie of proportie tuflehen denbsp;Dorpen te maken. Immers daC' het niet als door

lange

Van�tgepaJfeerdehimenUytreckt. 155 lange befoignes, en by gevoigh, verjoop van tjjdtnbsp;foude konneti werden uyrgevondea, ende dat hernbsp;felvealtijdtin defecoDiunftureniet foude konnennbsp;ghefchieden , daer de Dorpen d�een min d�andernbsp;rneerfpofeerzijn gheruineer:, d�opghefctenen opnbsp;d�een plaetfe alle, op d�anderc voor een groot gedeelte verloopen, en de neeringhe en paf�agie verdwenen.

Dat de Heer Intendant daer op getracht hebbende, wie hem dan de befte kenniffe van die faecke kpnde geven, fy Gecommitteerden daer op haddennbsp;geantwoort, de Panders van beaten en van het Hof,nbsp;voorfoo veel fulcks foude konnen gqfchieden,welnbsp;de bequaemftete wefen ,en de Heer Intendant daernbsp;op feggende, dat hy defelve dan tegens des anderennbsp;daeghsfoude ontbieden, hebben de HeerenGecommitteerden haeraffcheyt ghenomen, naerdatnbsp;d�arme Provintieenelendige Inwoonders van dien,nbsp;aen zijn Edel. op het favorabelfte hadden gerecom-mandeert.

W aer op gedelibereert, zijn de gedachte Heeren voor haren yver en goede devoyren bedanekt. Ennbsp;is goet ghevonden d^ Heeren van Dijckvelt, varinbsp;Wulven ,en van der Voort midts defente verfoec-ken, om het gheeyfchte van den Heere Intendant,nbsp;eq het gheremonftreerde van weghen hare Edelenbsp;Mog. denHecre Stoupa te communiceeren , metnbsp;verfoeck van dien aengaende zijne favorable inter-ceflien by den Heereintendant te willen emploje-ren.

Dinghsdagh den 17 December, fijn weder van hieruytgetrockenjtuCfende ro a �iooo mannen,nbsp;die haer raetde gefeydeende meer anderen conjun-geerden, mede nemende veele karren met Kruydt,nbsp;Eoodt,Bylen,Spaeden,Stinckpotten,Bommen,6cc.nbsp;Treckende oock mede Due de Luxenborgh, Mar-

Dagh-Reigster quisSenlisen anderen; eerftop Woerden , en fijnnbsp;des anderen daeghs over�cYs by Seckveldc om,nbsp;tuffen Nieuwerbrugge en B odegraven , aen de poftnbsp;van Nieuwerbrugge gekomen, wekken door eennbsp;Fransman, genaemt Veinevme, mee zooo mannen befer zijnde, fchandelijck is verlaten, waeropnbsp;,de Franfen Bodegraven ende Swammerdam fijn ingevallen; hebben geheel Bodegraven uytgeplundertnbsp;ende verbrandt; ja felfs Mans �Vrouwen en Kinderen vermoort, verbrandt en feer fchandelijck ge-tra(fteert,foqdat fy felfs haren godtioofen handcjnbsp;fchaemden te verhalen; hebben oock cenige huy-fen te Swammerdam afgebrandt, ends de fterektenbsp;teNieuwerbrugget�een�maelgerafeert; doch kregen tot hare belooningh, datdo�r het openen dernbsp;Sluyfenvande Hollanders t�eenemael in het waternbsp;gefet wierden ,alwaerveele fijn verdroncken, endenbsp;veele nu en dan weder uytgekomen. Gelijck iri hetnbsp;boeckgenaemt Getrouw Adtiii ofte VrunceTpan-pe, breeder kangelefen worden.

Op dien fel ven dagh is alhier gepubliceert, dat de Koornverkoopers, de befte tarwe moeften Verkoo-penvoor lo gulden,enile de tweede voor p gulden; ende de Rogge voor 7 gulden de fack ,endenbsp;die het niet wilden verko�.pen, f�Uden het uy t dennbsp;Huys gehaelt worden.

Sat�rdagh, den r i dito, is den Hartogh van Il,uxehborgh weder t�huys gekomen, die fy tot zijnnbsp;middel toe uyt het water haelden.

Sonda^h en Maendagh quam feer veel voicks, feer ghedevalifeert, wederom, ende wierden allenbsp;fchuyten, ende vele merifchen, maer over d� (tractnbsp;gaende, medegepreftderwa�rts aen te vai en, omnbsp;die geene, die noch i n ft water fafen, af te halen; ennbsp;fijn onder anderen 8 a 9 FfancCn in een fchuytnbsp;Zijnde,dooreenige Hollanders, van pen huys af,

by Hermelcn doot gefqhootcn; derhalven wierde den volgenden dagh eenighc France Soldaren totfnbsp;Convoy die wegh opgefonden.

Saturdagh den 28 December, Due dc Luxen-burgh heeft den Heer Schade by hem; ontbooden, alsfijnde Deken van Out-Munfter,hem afvord�-rende de Reliquien en d�oude ordre die aldaer plachten te wefen , en onderhouden tc werden^ den Heernbsp;Schade gaf tot antwoordt, dat hy met Eede verplicht was 5 niet in �t minfte daer van publicq te maken. DenHartogh metditantwoortniette vredennbsp;zijnde, feggende met een feer ontftelde geeft; leknbsp;wilde wel yemant fien, die mijn fulcx fal weygeren,nbsp;veel min onthouden: maer den Heer Schade ver-foght dan alleenigh tijdt, om het gantfche Capittelnbsp;daer over te fpreken, doordien dedifpofitie van dc-fe faeck aen hem alleen niet en hingh.

Sondag den 29 dito,citeerde den Intendant alle de Schouten ten platten Lande, om by hem te komen,nbsp;en vorderde van yder in het byfonder, een grootenbsp;fommegelts af.

Op den 29 defer,gaf den Heer Schade aen de Staten te kennen, dat de Commiiraris Monceaux, van wegen de Heer Intendant, tot hem had gcfeght,lt;/tfrnbsp;hun Edele Mog: voortacn niet van de Chargieri foudennbsp;difponeren, tonder participatie van de ghefejde Heernbsp;lntenda7it.

De Secretaris heeft oock gherapporteert, dat op gifteren de felfde Commijfarii Monceaux mdeSecre~nbsp;tarj van hun Edele Mog: hadt ge-weeftj en tot hem, uytnbsp;de naem, en van xpegen de Heer Intendant hadt gefeght,nbsp;dat hy begeerde dat de penningen, voortgekomen uyt denbsp;belaflingen op de Haert-fieeden , gkeduurende dejarennbsp;'fan i6ji. en iC-jv^conformhetadvertiffement, e�nbsp;de refolu�e van de. in handen van de Threforier danbsp;May geflelt fouden worden.

I nbsp;nbsp;nbsp;Ten

15^ Dag h-R e g i s t e r Ten tweeden) dat men in handen van defelfdenbsp;Conmijfarisfou leveren een fiaet, of rekeningh van denbsp;rechten ,die men gegeven heeft op de tVijn, op het Biersnbsp;ep de Brandew^n a en op hetGemaelagheduurendedenbsp;maenden van tiovemher en Decenther a die door de Col-leamp;eurs ontfangen %ijn.

Ten derden, datyder ^luartier, daer uyt de Stadt heftaet, op aenhomende Maendagb aenyder Capiteyn �nbsp;enlavytenantvandegenena fie daer hun hileegeringhnbsp;hebben ayets fou geven,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

De ghefeyde Secretaris wel inftantelijck ha.dde verfocht) dat de gefeyde Commiffaris fich fou verklaren wat,hoe, en waerom men gehouden fou zijtinbsp;tegheven; roaer dachy nietsuychem hadt konnerinbsp;krijgen, dan dat het weynigh fou zijn,�c welck mennbsp;fou opbrengen.

Hier op ghedelibeteert zijnde, heeft men, inge-volgh van de Refolutie der Staten van detwaelfde varx Pfccember leftleeden , gheordonneerr, en denbsp;Gedeputeerden zijn verfocht en gheauthorifeert tenbsp;doen tellen; in dedudtie, en op foo veel te min, aennbsp;deThreforier, of Gommis du May defomme vannbsp;vijftien duyfcnt vijf hondert feven en veertigh guldens , vier liuy vers, en hie|: toe te doen depefcherennbsp;een ordonnantie van defomme van rien duyfent,nbsp;neghen hondert vijf-en-tneghentigh guldens opnbsp;d'Ontfaogher de Leeuw, en een ander van de fonVnbsp;me van vier duyfent vijf hondert twee-en-Vijftighnbsp;guldens vier ftuy vers, op d�Ontfanger van de rechten , cie op de huyfen gefet zijn, beyde tot profijtnbsp;van de Gommis Beufichem,ten �yndeals boven.

Maendaghden go December,heeftdenIntendant van alle Borgers alhier geeyfchteen fchatting voor de Maenden November en December, naernbsp;advenantde Hperlleeden in ieder buys waren, totnbsp;Godes-karaerenen Stadtshuyfen, als de Munt en

I? gulden 7 ftuyv. de gulden tot a? ftuyv. ghe-reeckcnc, foo dat fommighen op top, i jo, zoo, 300, en 4.00 gefchat wierden, �t wcick alle Borgersnbsp;deden, ende den volgende dagn wiert aenghefeydt,nbsp;meteen byvoeghfel.dat het binnen drie dagen moftnbsp;betaelc wefen, of fouden tot hare lallen eenige Soldaten in haer huy fen geley t worden W aer op dennbsp;30 cn 31 defe:Refolutie byde Staten ghenomcnnbsp;wiert, en bydt als volgt;

De Heerenvan de Stadt Uytrecht, hebben vertoont dat de Minijiers des Koninghs van Vranckrijck op d�In-Tooondersvan defelfde Stadt opgefielt hebbeji eenba-fiengewoone grpote tax voor de maenden van Movem-ber en December , en dat fy �t heden van buys tot huysnbsp;deden eyjjchen, om ken te verplichten haer binnen vierrnbsp;entreintigh uuren te betalen gt; op ptene van miUtare eX'nbsp;ecutie Oock heeft men terspylmen vergadert was, veelnbsp;klachten van eenige Dorpen ing�bracht, die hoven hunnbsp;vermogen getaxeert en gefchat xyn.

ExtraB ujt de Refolutien der Edele en Mogende tl eer en Staten van �t Landtfchap van Vytrechf,nbsp;op Dinghfdaah ,deneeii-eii-dertighfte van December, 1672.

HEeft denHeere van Dijckveltter vergaderin-gheomftandelijck gerapporte�rt, iijn wedervaren by den Heere Stouppaover hetlubjedl als des daeghste vopren ten Prothocolleisghenotulleert.nbsp;Waer op gedelibereert, is den Heere van Dijckveltnbsp;voor fijn ondernomen moeyte en ghedanedevoirennbsp;^danckt,ende zijn verfocht en ghecotnmitteertdenbsp;Hteren van Dijckvelt, van Rollen, van Wulven,nbsp;van Sandenburgh, oudt Burgermeefteren Booth,nbsp;I Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cndc

etrde de Goyer, omme den Heere Hercogh van Lujcenburgh en Gouverneur Stoupa te begroeten,nbsp;etide felve te reprefenteeren den beklaeghlijckennbsp;ftaetvan defeProvincie ongoede Ingefetenen vannbsp;dien, ten opfichte v�an een taxe by ofte van wegensnbsp;den Heere Intendant ghedenuntieert, ende van fijnnbsp;�Xcellentie en Ed. te verfoecken hare compaffieufenbsp;Jnterceffie by d�Heere Intendant, oft anderfints datnbsp;de Ingefetenen mochten vryigheyt erlangen, om tenbsp;konnen vertrecken werwaerts fy lieden fouden ver-meynen te konnen fubfifteren. Is mede den Heerenbsp;van Dijckvelt verfocht,omme over het felve fub-jc6l te concipi�ren een Miffive aen den Heere Intendant, die het felve gcdaen ende ter Vergaderin-ge opgelefen hebbende, is die gearrelleert in fub-Ilantie als volght:

Datdentax, die vanweghenden Heere Intendant wordt ghe-eyfcht van de Inwoondcrs van de Stadt, onder de felve foo groote ende bitterenbsp;wee-kiachten veroorfacckt, dat haer Edele Mog.nbsp;daer over zijn radeloos ende in de hooghftenbsp;bekom mernilTe, dat fijn Ed.abfentie haer beneemtnbsp;het middel, om de felve die klachten over te brengen , dat haer Ed. Mog. ziin verfeeckert, dat hetnbsp;vierendeel van de Burgers niet foo veel contant geknbsp;hebben, als haer quote importeert, dat meenightenbsp;andere leven van k ghene fy van hare vrienden lee-nen, ende dat oock honderden van perfooncn nietnbsp;anders hebben om broodt voor haer ende hare kinderen te koopen, als het gene haer van dagh tot daghnbsp;by Aelmif�ewerdc gegeven , ende die evenwel opnbsp;dertigh, veertigh, ende meer gulden zijn gheftelt.nbsp;JDat haer Edele Mog: daerom ghenecefficeert zijn,nbsp;den Heere Intendant by Milfivete bidden, dat fijnnbsp;Ed, wil hebben de goetbeyt van de fchattinghe endenbsp;befwaernifl�'naer te laten. Ende indien, het ghene

haer

baer Edele Mog: nice en hoopen, de �rdres van het Hofjfoo precys zijn ,dar fijn �d. fulcks niet foudenbsp;vermoghen te doen, dat haer Edele Mbg: dan ver-foecken van fijrie compaflie,dat doch believe te verkenen aen yeder, die fa) willen, de vryigheyd ornnbsp;met fijn lijf uye de Scadt te tnoghen gaen, ende biernbsp;laten het ghenefy noch mochten hebben, om eldersnbsp;fijn fiibfiftentietefoecken, op dat daer door mogenbsp;worden voorgekomen de fchrickeljjckeendeerbar-melijckegevolghen van de executie, waermede denbsp;gene, die niet promptelijck fullen betalen, wordennbsp;gedreyght. En wy, van u dit felFde aen onabeloo-vende,blijven met eerbiedigbeyc.

P S. Men komt oock acn ons klaghen dat men, uyt de naem van uw Ed in de Dorpen foodanighenbsp;fomroeneyfcht, die fy niet moghelijck zijn op tenbsp;brengen ; dewijl fy gantfchelijck geruineert fijn, gc-lijckghy weet,engelijckghyfelf hebt belieft tebe-tuygen-

Oock heeft meri goet gevonden aen de Heer van Maerffenbroeck dit volgende te fchrij ven.

De Heer Intendant heeft een brief,tervluchtgc-teeckent, inonfehandengheftelt, om hem in uw handen te leveren; op dat ghy hem aen de Marck-gtaefdeLouvoisfbud beftelleo, dacr af wy copienbsp;met defe fenden, en dewijl wy ftoflPe van re Vreefennbsp;hebben, datde felfde verdwaelc kan wefen, foo fullen wy een nieuwe copie daer af van de Heer Intendant eyfiTchen , foo haefthy weer in defe Sradr is gekomen; en wy fullen de/elfde oock aen u fenden.nbsp;Ondertuffehen heeft men federt gifleren en heden aennbsp;de Burgers van de Stadt Vytrecht een fleer exorbitantenbsp;tax nengefleght, om binnen vier-en-tsointigh vuren be-taelt te-worden verbeurte van Militaire executie.nbsp;En dewijl wy niet konnen weten op welcke voetnbsp;defe tax gefchiedt, ten opficht van de Biliettcn, die

i4o Dag h-R e g i s t e r inen aen perfoonen van lerfcheyden ftaet geeft,nbsp;�Vtrmidts de Heden y die inde kleyne gangh tooonenthynbsp;de Heer Vermeer, Wijn-kooper, aen het oudenbsp;Kerck-hof, yder ghefihat z,yw op dertigh guldens,nbsp;^Ambachts-lieden , ghelyck Kleermaeckers,, Schoen-maeckers en anderen, op tachtentigh, negentigh, ofnbsp;drie-en-tnegentigh guldens , de genen, die eenneynighnbsp;booger van fiaet zijn, gelijck de 9rofejfor Cyprianus,opnbsp;hondert vier-en-tachtentigh guldens, degefeyde Vermeer , Wijn-kooper , op hondert en feven guldens; daernbsp;uyt ghy iuk konnen oordeelen op welcke wijfe mennbsp;de anderen taxeert: ft welch, naer ons beduncken, innbsp;deftadt Uytrecht opkimmenfaltot defomme van t weenbsp;of drie hondert duyfent guldens, hehalven dedrieftuj-vers voor yder guldens, die men voor de geennbsp;ey fcht, de welck de ontfanghft van de tax heeft j hetnbsp;weickmen voorde twee lefte maenden van November en December eyfcht. Jgt;e Dorpen van hetnbsp;Landt/chop zijngefchat op de felfde wijfe voor denbsp;gefeyde twee maenden, gelijck eenigen op gillerennbsp;en heden hun klachten daer over aen ons ghedaennbsp;hebben ; te weten, Houten, met zijn aenkleven, opnbsp;achtten hondert guldens, We^i-broeck op veertien hondert guldens, Hagefleyn op omtrent acht hondert ennbsp;vijftigb guldens, Martensdyck op veertien hondert ennbsp;veertigh guldens. Wy fchrijven heden over defenbsp;faeck aen de Heer Intendant,gelijck ghy uyt deco-pye ,hierbygevocght,fult konnen fien!

Wy hebben goet gevonden bericht hier af aen u te geven, om het felfde aen zijn Majefteyt, en aennbsp;zijn Minifterste verwonen, en op dat ghy foudtnbsp;trachten verlichtingh vaneenlafj:,die onverdrage-lijck is, voor ons te bekomen.

P. S. De Heer Intendantheefcoock aen ons bekent ghemaeckt, dat wy ons voortaen fouden onthouden om van eenige officien, of chargien tc dif-

poneeren,als metfijn voorgaende participaticj daer - af wy u hebben willen verwittigen, dm u daer af tenbsp;konnen dienen naer datde reden fal vereyflchen.nbsp;Wy voeghen�erde copie van debrief by gt; die wynbsp;heden aen de Heer Intendant fchrijven, gheljcknbsp;oock een van de geen, die de gefeyde Heer Intendant aen mijn Heer de Marckgraef van Louvois opnbsp;den.. van December heeft gefehreven, gelijeknbsp;hier volghc.

Dewijl de Heeren Staten van dit Landtfehap twijffclen j dat ghy gheinformeert zijt van de ftaet,nbsp;daer toe het gebracht is ,foo hebick defe weynigenbsp;reghelcn niet konnen weygheren, om in weynighnbsp;woorden tot u te fegghen, dat'er van allede�)or-pen van het ghefeyde Landtfehap niet eeo- isy h�tnbsp;welck niet verfebeyden malen is gefourageert� onder gheloopen, of die in�t vermoghen der vyan-denzijHjde welcken niet minder door hen, daanbsp;doorons, uytgeplondertzijn. WatdeStedenaen-gaet, die van Wijeken Rhenen hebben verfehey-d� legeringben en deurtochten van troupen uytge-ftaen,diehen bedorven hebbenj en deStadtvannbsp;Montfoorc is feer uytgeput door verfebeyden ver-anderinghen van Ouarnifoen: Invoeghen dat�ernbsp;niets overigh is, als de Steden van Uytrechc ennbsp;Amersfoort alleen, die noch eenighfints zijnghe-conferveerc, fchooh zy feer grootclijcks vervallennbsp;I zijn, van dat fyeertijdcsgeweeft hebben. Daerfiecnbsp;\ ghy�t geen ,dat wy u van de ware ftaet van 'c gefeyde Landtfehap konnen verhalen, endat meteerbie-digheyt ben ,amp;c.

Den Biffchop focht oock alle middelen aen te wenden,die konden dienen tot verfachtinge by dennbsp;Hartogh van Luxenfeurgh (want den Intendant fichnbsp;^eck makende,) gelijek in't begin van�t aenftaen-ae jacr vorder fal getooat werden.

ftjaet

ANNO 16 73-

�tjaer 161%-, aldus met veel droefhedenge�yn-dighcfijnde, heeft fic'h dit jaerniet beter beginnen op te doen, hoe wel den Hartogh van Luxenburgb^nbsp;(mits abfentie van den Intendant) op hetverfoecknbsp;van de Statenen den Biflchopjde Executie watnbsp;ophielt, tot d�dtomfte van den Intendant, geijck bynbsp;der Staten Refolutie blijckt.

ExtraSi ujt de �efolutkn der �dtle en Mogende Heeren Staten van Landtfchap ZJylrecht j opnbsp;Woenfdagh, den eerflen van fanttaritu 1673.

H Ebben de Heeren van Dijckveltende andere hare Edele Mog. Gecommitteerden, volghcnsnbsp;refolutie Commiflbriael van'sdaeghs te vooren,nbsp;ter Vcrgaderingegerapporteert, dat naer een kleyrinbsp;compliment, orn den Heere Hertogh te difponee-ren.tpt een gunftige audi�ntie , ende aatwoort, aennbsp;de felve hadden voorgedragen dehooghe ende perplexe ongelegentheyt, in de welcke haer Edele Mo.nbsp;haer bevonden, vermits den Heere Intendant vannbsp;de Inwoonders van de Stadt Uytrecht dede vorderen , een taxe en fchattinge, die van de felve onmo-gelijck konden worden opgebracht ,datveele honderden, ia miffchien duyfent menfchen, waren ghe-fteltop dertigh, veertigh ende meer guldens, dienbsp;om broodt voor haer ende voor haer Kinders tenbsp;koopen, niet anders hebben, als het ghene haer vannbsp;dagh rotdagh by Aclmoefle wortgegeven,datvee-keerlhckeluydenoock in aenfieneiijcke Chargesnbsp;fnde bedieningen, van haer Vrienden ende bekenden rnoeten geldt leenen ,pm te konnen beftaen,nbsp;dat feifs vecle onder de ghequalificeerfte, en opcknbsp;Regenten niet fpQ veel in cpncanf^B hebben,alsnbsp;biergupte bedraeght,. ende dat daer bpvenvande

Dorpen worden ge-eyfchtexceffive fommen,daer nochtans de felve ,als c�ecnemael geruincert, nietsnbsp;en konncn furneerenj ende dat allc dieghene, dienbsp;hare refpe�ive contingenten in vier-en-twintighnbsp;uuren niet voldoenjmet rigoureufe executien wicr-den ghedreyght, dat de klachten ende lamentatiennbsp;aloname foodanigh waren j dat diete hoorenghe-noegh is om tot medelijden te worden bcwoghenjnbsp;dat haer Edele Mog. alle�t felve by Miffive aen dennbsp;Heere Intendant hadde vertoont, ende eerbiedighnbsp;verfocht dat de gemelte befwarenifle foude ghelie-ven achter wegen te laten. Ende dat haer Edele Mo.nbsp;ondertuflchen fijn Hooghgetnelte oottnoedigh de-de bidden om aen de arme en ellendige Ingefetenennbsp;van Stade ende Provincie noch te vergunnen topnbsp;teecken van fijne goetheyt van niet toe te laten, datnbsp;gheduy rende de abfentie van den Heere Intendant,nbsp;eenige executie werde gedaen.

Dat de Heere Hertogh daer op hebbende geant-woort, altijdt geneghen geweeft te zijn, om de In-woonders dienft te doen, ende daerom wetende dat bet Hof verftaet, dat by de felve tot onderhout vannbsp;de troupes moet worden gecontribueert; voor de-fen hadde gheraden liever met den Heere Intendanrnbsp;daer over, gelijck in de maent O�ober gefchietis,nbsp;teaccordeereri,als by ontft�nteniffe van dien, denbsp;felve die faken in handen te laten nemen. Als by fijnnbsp;Hooghgemelteal uytftel foude worden toegeftaen,nbsp;dat fulcks maer konde wefen voor weynigh dagen,nbsp;dat men daer na doch weder mofte tot bet point komen. Dathy wel kondeghelo�ven, veeleabuyfennbsp;in de taxatie te zijnghepleeght,oock de felve mifi-fchienwel te hoogh te zijn begroot, maerdat'ernbsp;evenwel wat moft werden gegeven, dat alle maendsnbsp;by de Militie van den Koningh hondert duyfeatnbsp;guldens wierde verteert, ende by de Burgers gepro-

fiteerc j

fitcert; ende dat in alles noch maer vijf-en-twin-tigh diiyfent RijcksdaeJdcrs waren op-gebracht,ende dat derhalven fijns bedunckens belt foudezijn met denHeere intendant als n�ch �enaccoorc tenbsp;maken

Dat haer Ed. den Heere Hert�gh hadden teghe-moec gevoertjdaerhaer Edele Mug om den Heere Intendant, lbo veel in haer is, contentement tenbsp;doen, alle de Inwoonders in de Scadt ende Sredeilnbsp;vian Provinci�n hadde belaft, om in weynighda-erinbsp;yeder te betalen foo veel, als het Haenftede-geldcnbsp;in twee jaren bedraeght, ende het pro enu vannbsp;dien, nevens hefinkomen van de Irapofiiienaennbsp;fijn Ed.(hoe wel tot haer leetwelen te vergeefs) hadden geoffereert, dat het geldt �t geene van de Solda-daten wierdtonifangen ,voor 'trneerendecl wedernbsp;moefte werden gebruykt tot inkoop ende voldoe-ninge van de waren, die daer voor wierden ghele-vertj dat het oock maer zijn eenige weynighe nee-ringhen ende Ambachts-luyden, die aende winfl;nbsp;participeeren.

Dat boven de bewufte vijf-en-twintigh duylenc Rijcksdaelders joiet alleen noch foo veel exceffivenbsp;koften, ten behoeve van de troupes, waren gedragen, maer dat oockby defelve meeft alle de vruchten van de Provincie over een gantfchjaer warennbsp;genootenj ende behal ven veele Paerden,by na alle het Beeftiael ende kley n V ce geflacht ende wechnbsp;ghevoert, ende dat daer door de Eygenaers van denbsp;Landen ,dieordinaTisdrieofvicrjaren Pachtstennbsp;achteren Honden, ende de Haeft van bruyckersnbsp;tot haer cautie daer voor hadden, niet alleen de 1 n-k�mften van dit verloopen, en van alle de achter-ftallige jaren komen te miflen, maer oopk noch lullen genoodtfaeckt wefen, om alvoorens eenigh genot io hectoekomeado ce konnenkoopen, dege-

deftruecr-

diftrucerde Huyfen wedcrop te timmeren jcnde de Bouw-huyfen van Beeften en ghereedtfchap tenbsp;voorden.

Dat federt de Armee van den Koninghhier is gekomen ,het gene nu IS omtrent defeveninaenden, niemant een iluyvervan fijne vafte goederen heeftnbsp;konnen trecken,en ondertultchen een yedervaiinbsp;fiec gene in voorraet mochte hebben gebadt, moetnbsp;leven ; dat oockgeen intereffen opdeComptoirennbsp;konden worden ontfanghen ,endedatallede revenues in defe Stadt ende Provincie,ais buy ten allenbsp;negotie, alleen in de twee middelen beftaende,nbsp;geen de minde apparentie is dat yemandteen Pen-ningh fal konnen bekomen, ende derhalven hetnbsp;wey nige, dat d�een of d�ander noch mochte overjghnbsp;hebben, van nooden fal wefen om Broodt tekoo-pen, ende daerom alledie redenen abfoluyt on-inogel i) ck is de gevorderde taxe te konnen opbrengen j ende in ghevalledefelvcevenwelloude worden gevordert, da: fij n Hooghgemelre uyt compaf-fie, ende om re voorkomen defchrickelijckeghe-volghen, die de arme Menfchen uyt degedreyghdenbsp;executie ftaen te lyden ,ende uyt vreefe van denbsp;wekke veele overlegghen, hoe zy haer met baefnbsp;Vrouwen ende Kinderen maer fullen falveeren,nbsp;dat wil vergunnen deliberteyt aen alledie willen,nbsp;om uytdeStadt alleen roet haer lijf, en latende allenbsp;het gene fy noch mochten hebben, te mogen ver-trecken.

Dat den Heefe Hertogh daer op tot befluy t had* de gefeght, de offres aen den Heere Intendant ghe*nbsp;daen, fijne confideratien te meriteeren, ende datnbsp;fijn Hoogh-ghemelte fichdaerop eeos foude bedekken , ende in het korte befcheydt doen weten.

D� haer �d. van daer voorts waren ghegaen by deo Hcete Gouverneur Stouppa, ende dat dewijlnbsp;K 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, bar*

hare Ed.Mog. befich waren, om aende felve mede het boven verhaeide te infinueerengt; den Hertoghnbsp;daer by wasghekomcn,ende e'yndelijck naereennbsp;dedudlje van alle de redenen; ende eenige inftanYenbsp;ghedaen,ora ten minften te moghenobtineercn,nbsp;voor die gene die fuicks mochten goedt vinden, denbsp;vryheydt van met haer lijf te konnen vertrecken,nbsp;ende dat het al te hardt foude zijn het felve te wey-geren aen degene, die alles willen hier laten, alfoonbsp;men behoort te konnen volftaen met Cc geven allesnbsp;wat men heeft.

Dat den Heere Hertogh ende Gouverneur daer op met den anderen een weynigh apart ghefprooc-ken hebbende, cyndelijck hadden verfeeckert bynbsp;derr Heer Intendant allegoede officien in faveurnbsp;van de Provincie ende Inghefetenen tefulien aen-wenden, ende dat by provifie geen violentien fou-deh werden ondernomen, doch dat de vermogendenbsp;wel fouden dpen van ondertuflehen op hare taxenbsp;wat te betalen.

Den X January wierdteen ordre gepubliceert, van dat niemandt na negen uren des avonts foudenbsp;opdeftratenkomen, op feergrootepoene.

Den 5 fanuary , liet den Intendant,in fijn ab-' fentiefeer yveren, met de invorderinghe van denbsp;opgeflelde fchattingc, en dat tot fijn difcr�tie, (dienbsp;doch altijdt tyrannigh was) met Soldaten dreyghdenbsp;teexecuteeren.

Daer wiert, door verfoeck van den Biflchop,op Duede Luxenborgh ghefteldt, dat die van vermomnbsp;gen waren by provifie de helft, ende de anderen hetnbsp;derde en vierde part van de taxatie fouden betalen, na de lieden haer vermogentheyt was. Daernbsp;wiert quot;verhaelt 3 dat omtrent deje tydt gheheurt joudenbsp;Jijn, datfeecker Jujfrourp hy den France Commijfaris itnbsp;ghekomm tnde J�er doleerde�datfy onmachtighwas.

em de geeyjlefihattinge te betalen, haer Dochter j een feer Jchoone Jujfronw fijnde, by haerhadt: Soopre-fenteerde de Moeder 3 indien hy haer de fihattinge wiUnbsp;de yuytfitheiden,haer Dochter tot fijn genoegen te pan-de laten. Den Commififiaris haer de Kaper eens op~nbsp;flaende , om te fien ofte oock met de koop moghte bedfo-gen Toerden, doch dit aenlockent geficht aenfiende , fiy-de tot de Moeder, Me-Juffrouw ufialgeen leetgefichie-den over de fikattinge, alfieo dit fichoon fichepfiel nanbsp;hem nemende, en eenige dagen by hem behouden , heeftnbsp;haer met TtoUe quitantie aen de Moeder teeer ghefion-den. Als doen wiert mede^erelolveert een beklaghnbsp;tedoen , volgens defe Rofolutie wegens deSudtnbsp;Amersfoort.

Eefiolmie van beklagh te doen aen Luxenhurgh over de belajiin^ op .Amersfoort, rjdaghnbsp;den 3. fannary 167J,

HEbben de Heeren Gecommitteerden d*f Stade Amersfoort ter Vergaderinge voorgedraghen�nbsp;dat zy vanweghen fijne KoninghlijckeMajefteycnbsp;Waren gefommeert tot betaiinge van vier-en-twin-tighduyfcnt guldens voor contributiengt; over denbsp;jottghfileden maenden November en December,nbsp;boven noch twee duyfent Camifoles van de troupes , in haer Stade Guarniloen houdende, of tweenbsp;duyfent Rijeksdaelders daer voor, in voeghenalsnbsp;deadlensvanfommatie hier vervolgens zijngcio-lereert:

^^rt aend'lnwoonders�vande Stadt enfiurifidiSlie van Amerefioort geordonneert te betalen aen de Officie,,nbsp;ren vanRegimentjvan.,,. defiomme vanvier-en.

tmntighduyfentguide?!! t o/ reecketiingh van de fuhji-fientie van betge/�yde Regiment, geduyrende de maen-denva?iNovembe}: e?i December lesleden. Wekkefom-me '/ien degefeyde Inwoonders aatgereeckent en opghe-nomen fal worden voor alle hun contributie in geldt, ge-duyrende degefeyde maenden. Gedaen fJJytrecht, den vierde?! van fanuarm,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;get eeckent.

DeKor.inck wil dat de Inwoonders van Amersfoort verfekajfen twee duyjent Camifolen voor de troupen,nbsp;die in de Stadt in hefettingh fijn,ten waer fy liever tweenbsp;duyfent Patakons wilden geven. Op den twaelfden va�nbsp;Januarius , i S7 3. Get eeckent

Tot bet welcke tc voldoen, fy lieden, t�eene-rnael ohvermogende zynde , verlochten van hacr Edele Mog. racdtcnde behulp ommedaer van ontheft te werden, waer op gedelibcreert, is goedt gevonden en verftaen dat de Fdeeren Gecoromitteer-.nbsp;den van AmerEl-oorc haar voorfchreven klachte fallen hebben _te doea aen den Heer Hertogh vannbsp;Luxenburgh',ende van de PI'.cren hare Edele Mog.nbsp;Gecommitteerden die, Volgens refolutie Commif-foriael van den dertighflen December jonghftle-den, den welgemeken Heere Herrogh fallen begroeien , over het fubjedt van de Kercke tot Emme-nes, lullen worden ghefecondcert, ende alle favorable voorfpraecken appuy ontfangen, diedaertocnbsp;verlochten gecoramureert worden, mitsdefen,nbsp;als mede om me fijn �xcell, teremonflreerencndo-Jeeren, datcontraiie fijne gunftige gedane toefeg-ginge den eerfttn defer genotuleert, albereycsee*nbsp;nige executie aende Burgers der Stadt Uytrechtgt;nbsp;to: Yoldoeninge van de taxe is gefebiedt-,

Deo

Den Biflchop heeftdagelijokfe ghebeden in de n Dorn aengefteit om een vrede te verkrygcn.

Den 5 dito, wierden de wachten hier overal verdubbelr, door dien de France kontfchap hadden, dat�tPrince v�lck een aenflagh voor hadden,nbsp;waer op oock de volgende dagen de taxatie fcherpernbsp;ingevordert wiert.

Maendaghs den 6 dito, ishier een Regiment Francen van ontrent yoo mannen binnengheko-men van Kampen, en bnytende Tolfteegh-Poortnbsp;geinquartiert. Op defe dagh wiert ter vergaderingenbsp;van de Staten, door de Gecommitreerden dit volgende rapport gedaen-

Hebben de Heeren van Dijckvelc en andere hare Edele Mog. GcGommicteerdcn , volgens refolu-tic Commiflbriael van den laccllen December jongftIeden,en den derden defer ter Vergaderingenbsp;gerapporteert, dat fy de Heere Hertogh vanLux-enburgh gheremonftreert hebbende , de klachtenbsp;haer Edele Mog. voorghekomen van de Gemeyn-fe van Emmencs, welgemekfen Hertogh haddege-antwoort verftaen te hebben , dat het Dorp vannbsp;EmmenestweeKercken hadde, ende aldaerveelnbsp;Roomfehe Catholijcken waren,enderhalven re-delijck dateeneKerck haeringeruymt wierde,opnbsp;het welke fy Heeren Gecommitteerden fijn Excellentie hebbende bericht, dat de Dorpen van Emmencs tweediftinfte Dorpen waren, onderfchey-de'n in Gerechten , fchattinghen ende alles, endenbsp;niets gemeyns met den anderen hadden, als denbsp;naem van Emmenes j echter weder verfchillende innbsp;debynamenvan Binnendijeksen Buytendijks,eanbsp;t^ienthalven moeften aengefien worden,en oock ef-fetftivelijk waren,twee fcparateDorpen,in de welkenbsp;ook meerder Gereformeerde dan Papillen warennbsp;woonende, hadde fijn Excellentie geantwoort denbsp;K 5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faec-

Ifo Dag h-R e g i s t e r faecke hem anders aengedicnc te fijn, dandaeropnbsp;naerder tte fallen informeeren, ende fulcks foo bevonden fijnde , de ordre daerinnete fulien veranderen. Ende de Heeren GecommUceerden daernbsp;van kenniflc doen hebben.

Dat de Heeren der Scadt Amersfoort, hare klach-te hebbende gedaan, en door de Heeren hare Edele Mog. Gecommitteerden daer innefijnde gefe-condeert, fijn Excellentie hadde belooftgeene executie, geduyrendc de ablentie van den Heerc Intendant, te fulien laten gefchieden,leggende,dat fy Heeren van Amersfoort fulksaen denCommif-faris aldaer wel fouden mogen bekent maecken,nbsp;gelijk ook den Heere Hertogh op�t verfoeck vannbsp;de Heeren Gecommitteerden beloofde, dat als voren geen executie jeghens de Dorpen ten plattennbsp;Lande,tot voldoeningeharer taxe,enfoude werden gedaan,en door gheraelte Heeren Gecommitteerden verftaan hebbende de executie,dieal-bereyts jegens eenighe Burgeren der Stadt Uyt-rccht was ondernomen, hadde vcrklacrc fulcks buy-ten fijn lafl,en tegens fijn intentie gepleegt te fijn,nbsp;ende aenftonts ordre ghegeven , om daer naer tenbsp;vernemen , ende lbodanigb bevonden werdc,hecnbsp;felfdete doen herftellen ,met verniemvinghe vannbsp;fulks,geduy rende de voorfchreven ablentie van dennbsp;Heere Intendant achter weghen te laten, alleenlijcknbsp;daer by voegende dat di� gene, die des macht hadden, fouden voldoen foo veel inhacr vermoghennbsp;was, van weickegunftige antwoorten verklaringenbsp;fijn Excellentie bedanekt hebbende, hadden fynbsp;Heeren Gecommitteerden affchcyc,genomen , denbsp;HeereGouverneurStouppagaen begroeten,en dennbsp;/elven voor fijne favorable interceffi�, en goede de-voiren ten goede van dearme Ingefetenen in defennbsp;gedaen , medeecn compliment van danekfeggingenbsp;gemaeckt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dings-^

Van�t gepajjeerde hinncn Uytredit, i y i Dinghsdagh den 7 dito, is tuflchen hi5r ende denbsp;Vaertdooreenighe Princen Soldaten onttentdennbsp;deurflagh een Sehip met meel van dePranceaghe-nomen. En heeft op dito den Intendant weder ge-eycht 600 bedden, ende aoo paer flaeplaeckeas.nbsp;Waer op D�nderdaghsden p dito verfch�ydeBor-gers weder aengefeyt wiert, yeder een bedt te brengen inde gefteldeKercken. Daer op Vergaderipgenbsp;by de Staten ghehouden fijnde, als uyt defe rievens-gaende Refolutie en rapport te fien is.

ExtraSl uyt de Refolutien der Edele en Mogende Heeren Staten des Landts van 'Vprecht.nbsp;Dinghsdagh den 7 fanuary 1673.

V'Oorgedraghen fijnde dat den Heere Intendant weder binnen Utrecht was gekomen,en dat desnbsp;felfs bedienden continueerden van de Inwoondersnbsp;der lelyer Stadt te vorderen den tax baren refpedti-veopgelegt ,met bedreyginge van Militaire executie , is goedt gevonden te verloecken de Heerennbsp;vanDijckvelt, Ruyfch, Roffum, van Wulven,nbsp;van der Aa, van Sandenburgh, Booth, de Goyernbsp;en Wyburgh, omme ghemelten Heere Intendantnbsp;te begroeten , ende te remonftrerende onvermo-gentheydt der Inwoonders om de felve taxe te voldoen.

Gcdelibereert zijnde op hec lubjedt van de Com^ tnillie van de Heeren, huyden voor noen verfochtnbsp;endegecommitteert, ommeden Heere Intendantnbsp;tegaen begroeten,is naer ghehouden deliberatienbsp;goet gevonden ende verftaen, dat gedachte Heerennbsp;den Heere Intendant op de fundamenten, den Her-K -fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;togh

jji Dag h- Regis ter togh van Luxenburgh, volgens notule v'andencer-ften deler voor gljehoutlen, fullen reprefenteerennbsp;den cUendigen ftaet van de Stade, Steden ende Provincie van Uytrechc, en dienthalven verfoecken,nbsp;*!s by de MilSve vah den eenendertighften December aeo fijn Ed.uyrgedruckt.

Extra^ uyt de Refolutien der Edele en Mogende Heeren Staten van �t Landtfehap van ZJjtrechtinbsp;tfp Sondagh, den achtflen van Januarii i (J7 2.

H Ebben de Heeren van Dijckvelt ende andere haer Edele Mog. Gecommitteerdens ter ver-gaderinge gerapporceert ,dat haer Edele, in gcvol-ghe van haer Edele Mog. Commiffievandaegh^ tenbsp;voren, d^a Heere Intendant, onder een dedudtie'^nbsp;van de r�denen, in haer Edele Mo. miflj ve van dennbsp;eerften defesvervat,nochmaelhadden verfochtdenbsp;goetheyt te willen hebben, van die fware tax op denbsp;bnyfeti gheleydt niet te laten in vorderen, voornarnbsp;mentlijck dewijl men hoopte dat den K.oninck,aennbsp;Ivien den ellendigen ftaet van de Ingefetenen naer-der foude wordengerenionftreert,fich foudelatennbsp;pertnoveren, omme uyt compaffiede felve van dienbsp;exceflivefchattingeteoDthcfFen,ende inghevalle �nbsp;de Heere Intendant dat yerfoeck niet foude kon-nen toeftaen, als dan permiflie willen vergunnennbsp;aen die geene, diedaer toe genegen fouden fijn,omnbsp;haer alleen met haer lichaem uyt de Stadt te mogennbsp;retireren-

Dat den Heere Intendant daer op baddegheant-woort, dat de Staten felfs oorfaeck waren van het opftellen van die belaftinge, dat zy naer het gecon-venieerde over de Maenc van Oktober niet wederom

om met hem hadden geaccordeert, dat hy de fcive dickmaeldaertoehaddeaengbemaent, ende cocknbsp;ernftighgeprocefteert vanfeJfs eenigetaxen te lullen maecken, ende middelen te vinden, ende datnbsp;fulcks voor de In woonders veel befwaerlijcker fou-de fij n, dat haer Edele Mog. �t felve niet hadden innbsp;achtgenomen, noch eenige prefervatienghedaen,nbsp;dat �t fcive was gefprooten uyt een quade wille, datnbsp;een geconquefteerc Landt, i nfonderheyt by tijdennbsp;van den �orlogh , diefoo koftclijck valt, wat extraordinair moeftendoen. Dat men in vijfmaen-den ten dienfte van den Koninek maer vijf-en-twintighduyfent Rijeksdaelders hadde ghecontri-bueert, dat het Hof het felve interpreteerde gt; als ofnbsp;hy hem lielt;:abufeeren,ende om den Thuyn leyden,nbsp;cn daerom hem de ordres tot het doen van dien om-flach hadde toegefonden.

Dat hy de felve nu moefte naer komen,ende niet anders konde leggen,als dat haer Ed. Mog. haer aennbsp;den Koninek moeften addrefleeren.

Dat haer Edele den Heer Intendant daer op hadden teghemoetgevoert, dat haer Edele Mog. niet niet al op nieuws hadden konnen of durven beloven, alfoo niet willen, hoe of waerde penninghennbsp;daer toe te vinden, dat de felve om die reden, oock .nbsp;met fijn Ed. voorweten ende toeftemminghc, ye-mandt naer �t Hof hadden ghedeputeert, met ver-trouv/en dat op fijn Ed. gunftige recommandatie,nbsp;doordeHeeren Heriogh en Gouverneur Stoupanbsp;gefecondeert, midtsgaders op fijne geloof waerdigenbsp;getuygenilTe van den defolaten todlant van de Provincie,een goedertieren difpolitie foude wordennbsp;geobtineert, ende dat fulcks van tijdt tot tijdt worden verfchooven, haer Edele Mog. om haregoedenbsp;^f�tentic, ende willen oock boven vermogen te be-toonen,van alle de inwoonders van de Stadt eanbsp;K ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Steden

Steden hadden ghevordert, foo veel als twee jaer Schoorfteen-geldt importeert, en het procenu vannbsp;dien fijn Ed. aenghebooden. Dat fijn Ed. moefte .nbsp;confidereeren,dac boven het geldt, het geerde aennbsp;den Koninck,ende aen fijq Ed. als mede ten behoeven vandeTroupeSjWasgheteltofverftreckt, denbsp;Militie hadde ghenooten alle de vruchten van denbsp;Landen voor een gheheel jaer, oock gedacht endenbsp;gerooft alle de Becften, ende dat �t l'elve veele mil-lioenen quam te bel�open, dat daer door de eyghe-naers niet alleen van dat jaer pachts, maer oock vannbsp;alle haerachterftallen waren ontfet,ende daer door,nbsp;mitsgadersdoorde verdere geleden fchade t�ecne-maelgeruineert ende onbeqaaemotneenighe extraordinaire laften te fconncn dragen , ende dat haernbsp;Ed. ophaereere ende confciencie hadden verfeec-kert, en fijn Ed. gebeden te willen geloo ven,dat hetnbsp;geen quade willen, maer een ablbluyce onmachtnbsp;was, die haer Edele Mog. hadde verhindert eennbsp;naerder accoort met hem aen te gaen.

Dat den Heer Intendant daer op gcleghc hebbende, dat men hem nu foo maenden met woorden ende klaghten over het onvermoghen hadde opghe-houdenende ghepaeyt. Was de Provincie gherui-neert, dat konde in tyden van Oorlogh niet worden voorghekomen j men moefte evenwel contribuee-ren :fijn Ed. wifte wel dat indeStadt vanUytrechtnbsp;gelts genoegh was, ende dat foude nu oock wel blijken. De Soldatefque hadde wel over de tweemil-lioenen uyrgheghcven ende befteet Indien haernbsp;Edele Mog. een gpede intent ie hadden gehadt,fynbsp;fouden wel middelen uyt ghevonden hebben omnbsp;penninghen te verfamelen, men hadde het konnennbsp;af halen van die Winckeliers ende Ambachts-luy-den, die foo groote fomme van de Franlchen hebben ontfanghen, ende haer daer voor obligatie of�

aflignatie op de andere Inwoonders, die nu geen geit hadden, konnen verlecnen: maer men had nietsnbsp;begeert te doen j men hadde df B�rgfcrye felfs geraden ende geanimeert om niets t� gbeven ; mennbsp;was te goet Prins en Hollandts, endt men wilde dienbsp;nietdefobligeeren j men roemde daer over, en hadde felfs aen verfcheyde Gelderfche Heeren gere-procheert , dat fy lieden te liberael Waren in �t con-tribueercn,endedatby veranderinghe haer fulcksnbsp;inde ooghen foude druypen. Dat hem oock wasnbsp;bericht, dat haer Ed eleMoghende noch welnbsp;driemael hondert duyfendt gulden in de kadennbsp;hadden , eri dat die wel t� voorfchijn fouden komen , als hy vijf of fes van de principaelfte Ledennbsp;vande Regeringhede� faifeerenen ghevangen houden. Haer Ed. ghefeydt hadden, dat nu nier wierdenbsp;geklaeght, dat dc Provjntieendeingefetenen waren geruineert, maer dat defelveniet wierdenge-tradteercals geru�neerde, ende ter conrariegefchatnbsp;hooger alsdiein haer voorige we.'ftanr foudebeb-ben konnenopbrengen. Dat haer Edele Mogendenbsp;niet en konden weten , wat ende hoe veel by fom-mighe Winckelier5,af ghetrocken de betalinghcnbsp;van haer ingekochte waren, mochre w�fengepro-fiteert.

Dat oock de forme van dtfe Regeeringe niet toe en laetdegelegentheyt van de Luyden buyten ordrenbsp;teghens haer danek te onderfoecken , ende haernbsp;gele af te nemen, maer ingevall�lijn Ed. �t felve metnbsp;haerconfent wiftete bekomen, dat haer Ed. nietnbsp;^ twjjfFclden of haer Edele Mog. fouden om dennbsp;^eer Intendant, op die wijfe contentementte doennbsp;hebben , geerne behoorlijeke obligatien daer voornbsp;paueeren, ende dat daer u yt al mede foude blij eken,nbsp;at haer fidele Mog. t'onrecht van quaetwilligheytnbsp;wicrden befchuldight.

Datwel waer was, dac haer Edcie Mog. meermalen aen fijn Ed. uy tftel in �t reguarde van de twee jaren Haertfteede-gek voorde Inwoonders.haddenbsp;geimployeert,maer dat fulckswasgefchiet uyt dienbsp;kenniffe ende perfuafie, da: veie der felven harenbsp;quotes foo promptelijck niet konden fourneeren,nbsp;te meer om dat fijn Ed. de capitaelfie impoficiennbsp;hadde willen aen hem nemen, ende doen verantwoorden felfs federt den eerften November vo�r-leeden, endeoock de voldoeninge van de intercef-fietot de hooghfte bewareniflc van de elendighe In-gefecens te verbieden. Dat oock wel te geloovennbsp;was,dathe�in derdaecaen de macht manqueerde,nbsp;dewijl niet tegenflaende de ernftighe waerfchou-winge en de feberpe Comminacien van executienbsp;met fijn ordre by publicatie ende affixie iterative-lijckghedaen, noch foo veel Perfoonen waren gebleven in gebreecke, gelijckfijn Ed. fal ondervinden ,als door Gjnecommitfien fal doen ontfangen,nbsp;�c gene van het voorfz. Haerftede-gelt is gheproce-deert ,ende noch onder de refpefliv.e uycmacndersnbsp;bcriifi:.

Dat haer Edele Mog. noyt hadden gedacht eeni-ghe veel min dq v�rhaelde reproches ende bedrey-ginge aen Gelderfcheof yemant anders te doen,en-de dat haer Edele daerom ghedienftigh verfochten, endeoock vanfijn Ed- oordeel endebefcheydenc-heyde verwachte, dat aen fommige verdichtfelsende lafteringen geen geloof foude attiibueeren. Datnbsp;haer Edele ooc'k hadden geprefencccrt acnftondrs tenbsp;gaen inverfeeckeringe, midts dac de Authturs ofnbsp;aenbrenghers van die vuyle en onbefchaemde uyt-Jfroyfels vandedriehondert duyfent gulden by denbsp;kop wierdeu gevat, ende van de onwaerheyt over-tuyght wordende , naer verdienften gheftraft. Dacnbsp;haer�d,daernagereitereert hebbende hpt gedane

ver^

verfoecktotontlaflinge van de Ingefetenen,of ten mirifteperminrieomtemogen vertrecken, d�Heernbsp;] niendant hadde geperfiftcort dat de taxen moeftennbsp;wiorden bEtaelt, dat het de tville van bet Hof was,nbsp;dathy daerinneniet konde veranderen , doch datnbsp;�cgcnc over de ghcroerde twee j aren Schoorfteen-gelt by eenige 1 nwoonders was voldaen, tot afflachnbsp;� fbude laten valideercn.

Datoockover de maendenJanuar�ofFebruarii of verder, met meer foude eyfchen, dat men; on-dertuflTchendoor deGhedeputeerden de faeckebynbsp;den Koninck konde bevorderen , en dat geernenbsp;noch naerdcr brieven van voorfchryvcns en favorable gheiuygeniffe ten felven eynde foude ghe-ven.

Den pditotyfchteden Intendant,�tehetal van alle de Wijnkoopers, Brouwers, en Backers , dienbsp;belaft wierdcn perfe�t op te geven, wat in hare nee-ringe quamente confumeren.

l3en II dito wiertopgetelt, dat als doen de helft van de taxatie al betaelt was.

Den. 15 defesquamen a Compagnien Ruyters doortrecken, die buyten de Wittevrouwe-Poortnbsp;gelogeert wierden. Als doen gaf den Gouverneurnbsp;ordre Ys-fleden te prepareren, daer men lichtenbsp;ftuckjes gefchut op konde gebruycken, men preftenbsp;oockaile handt Ys-fleden, mcenigtc van Ysfpoo-ren wierden te (amen gebraght om noch eens eennbsp;tocht op Holland: te wagen.

Den 17 dito prefte den Intendant feer op�cre-ftant van de (chattinghe; niet t�ghenftaende by de Staten van het Landt van Uytrecht, de onmoghe-lijckheyt, tot het opbrenghenaenwefen,endatrenbsp;yolgens�t accoort met fijn Majefteyt van alle taxatie fouden vry wefdn, maer haer wiert daer op ghe-antwoort, datfe geyen niocften, om datfe tcghens

Konincks

Konincksordregerebelleern hadden,en vervallen waren in fijn Majefteyts indignacie.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Ujtfpraeckjvatj d�Intendant over de Kerken t'Ew i menes. Krydngh, de feventtende van 'janna- 'nbsp;rj \6~}i.

D EReligionariffen fullen in de befittinghvan hun Kercken blij venjtoc dac men des Koningsnbsp;ordreheeftontfanghen ;cnde Catholijeken lullennbsp;ondertufiTchen vermogen hun MiflTece doen leefennbsp;in ioodanigbc andereplaets, als�c hen fai believen.

Sondagh den 19 dito , fijn weder alle de Soldaten alhier gemonftertj ende wiert opdico gepubliceert,nbsp;dac alle Schouten van de Buerten voor Dinghfdaghnbsp;avonc by ghefchrifce aen den Gouverneur moltennbsp;opleveren hoe vedl perfoonen in yeder huysghefinnbsp;vanhaer refpedtive Buert�n waren,boven de 11,ennbsp;onder de i z jaren, yeder by fonder. Item dat yedernbsp;by wien yemant vreemts quam logeeren, fijn naemnbsp;endeplaetfe, van waer hyquam,moft tff kennennbsp;gheven aen den Gouverneur, op de boeren vannbsp;1000 Rijcksdaelders: Ende ten derden , dat nie-mandt met een deeghen of zydt-gheweer mochtnbsp;gaen, uytghelondert Leden van Staten ende Edellieden, op de boeten van 100 Rijcksdaelders. Dennbsp;felven dach vertrock den Intendant met Monfieurnbsp;Monceaux.

�sMaendaghden ioJanuary,lsalhierwederge-publiceerr,dac,foo yemandt eenige gevluchtcgoe-deren gheberghc badde, defelve moften aenbren-ghenop confifcatie van defelve, ende noch vier-mael foo veel aen boeten daer boven; ende foo wie yemandt de felvighewift aen te brenghen, foudennbsp;daer vooi het vijfde part van de felve genieten.

f rt defe dagen gingen de Francen weder voor de tweedcmael, om de voornoemde fchattingh ophalen ,ende dwongen over al de lieden de fel ve geheel op te brengen, ende wie onwilligh of onmach-tigh was het felve ce doen, kregen eenige Soldatennbsp;in haer huys, die met ha�r handelden na haer difcre-tie, welcke leer gcringh was.

Door dit fterck afperffen , gefchiede grootedis-ordre. De France wierden als doenfeergheallar-mecrt, op een geruchte, dat Deventer aen de Staten fyde was over-ghegaen, �t gene naderhant nier wacr bevonden wiert.

I3en a I wiert by de Staten gerefolveerc belen-dingh aende FranceHeerentcdoen,overdefware belallinge, waer van den inhout is:

Gedelibereert zijnde over defware taxen, door den Heere Intendant, d�Inwoonders der ftadc Uyt-rechtopgeleyc,endagelijcks met Militaire executie ingevordert wordende, is goedt ghevonden daernbsp;over te fchryven aen den Heere van Maerflen-broeck, ten eynde den felven die ellende, daer doornbsp;aen dearmelnwoondersgecaufeert werdende, bynbsp;forme van requefteofplacet, aen fijn Majefteyt re-prefenteere: tot het ontwerpen van welcke Miffi vcnbsp;verfoebt en gecommitteert is de Heere van Oijek-veldt ,omme diejeghens Vrydagb naeftkomendenbsp;te refumeeren , ende af te fenden. Ende is midler*nbsp;wijl goedt gevonden te verfoecken ende te cotn-mitteerende Heeren van Dijckveldt, vanSome-

ende Hamel, omme den Heere Hertogh van Lu� xenburgh, Gouverneur Stoupa, midtsgaders dennbsp;Heere Intendant nochmaels te reprefenteeren denbsp;befwaernille van de Gemeynte jdoordeghedachtenbsp;taxe; als mede de exce�en, door de bediende in hetnbsp;exteuteeren van de felve taxe gepleeght werdende,

ende

ende te vcrfoecken modf'.ratic van de taxe en executie ven dien, als mede remiliive in regard van- de onvermogende , ende is den Heere van Dijckvelr ver-fbehe jommealvoorens daer over met den Heete Gouverneur Stoupa alleen te fpreecken,

Den zj dito, deden de Heeren-Ghecommit-teerdens aen de Staten daeropdit volghende rap'^ port.

Rapporteerde den Heer van Dijckvelt,dat hy, in gevolghe van hare Edele Mog. Refolutie Com-ininoriael van den een-en-twintighften, opgifte-,nbsp;ren den Heer Gouverneur Stouppa hadde wefennbsp;begroeten, ende met de redenen, daer toe appiiea-belgheinduceett,om den Heer intendant nochnbsp;mael te gaen fpreecken, in faveur van de ellendigenbsp;Borgerye van de Stadt, boven haer vermogen doornbsp;de bekende taxe befwa�rt, ende by de invorderin-ge van dien foojammerlijck wordendegetradleert,nbsp;midtsgadersom hetghemoet van den felven Hee-re tot het accordeeren van het nader verfoeckbynbsp;haer Edele Mog. Gecommitteerden ten dien eyn-deaeniijn Ed.ce doen, wat teprepareeren,endenbsp;dathydesmiddaghswel hadde onefangen antwoortnbsp;datfulcks wiasgefchiet, maer dat evenwel hy Heere van Dijckvelt jhevens devordere Heeren mede gecommitteert, vermidts d'indifpofitie van dennbsp;Heer Intendant geen gelegentheyt hadden konnennbsp;hebben van den iclven te fien,als defen voornoen.nbsp;Ende dat doen djn Ed. hadden yoorghedragen , datnbsp;het erbarmlijck klagen en krijten van de bedroefdenbsp;Ingheieteoen haer Edele Mog. perften, om nochnbsp;eens haer toevlucht te nemen tot fijne goedertie-rentheyCj en ghedienftigh te doen verfoccken omnbsp;uyteompaflie ordrete v.'illen Hellen, dat .deghe-cyfchte fchattinghe 'met foo grooten rigeur nietnbsp;mochte worden gevordcrt,YeeI min met fulcke violentic

lentie geexecuteert, voornamentlijck opdeonver-moghende, ende dat fy lieden, om de fel ve daer toe te permoveeren, vele redenen, en oock verfcheydenbsp;voorvallen en ftaeltjens Van onbetamelijcke , on-chriftelijcke ende wreede excefl�n hadden gealle-geert.

Dat den Heere Intendant daer op, alsin de voor-gacnde aenfpraecke, weder in het breede hadde ge-deduceert, hoe hy meenigh maelen hare Edele Mog. hadde aenghefocht, gheraden en aengema�nt,nbsp;om voor het toekoomende met hem te handelen ,nbsp;oock wel aengewefen dat verfch�yden foorten vannbsp;luyden in de Stadt veel geldt hadden , ende dathaernbsp;Ed. hetfelve behoorden af te hae)en,om fijnede-mandes daer mede te voldoen , ende fulcks altydcnbsp;Wordende genonchaleert, haer Edele Mog. op hetnbsp;emftighfte hadde ghewaerfchout, dat hy lelfs middelen om penningen te bekomen foude ondernemen } en dat het felve door de executie met de Militie moetende gefchieden , niet alleen foodanighenbsp;exorbitantien, als verhaelt waren , maer noch ergernbsp;ftonden te apprehendeeren : want dat een Soldaet ynbsp;dickmaels vol en droneken gt; capabel was om allerhande infolentien en moetwille te plegen, ende datnbsp;die daer na wel konden s ende oock by hem foudenbsp;worden geftraft; maer dat door geen precautiengt; ofte bevelen, konden worden verhindert, inghevallenbsp;hy van de rigeur yet begonde te remitteeren, dat dannbsp;Van de taxe niet veele voor hem te verwachten foude fijn, door dien een yeder dan foude kermen endenbsp;klaghen , onmachtigh te fijn , en fijn bediende denbsp;'waerheyt van leughen niet foude konnen onder-icheyden. Dat oock eflfeftivelijck wierde bevonden,nbsp;dat vele van die gene, die het fwaerfte beklach, endenbsp;de hooghfte proteftatien hadden gemaeckt, naer hetnbsp;tnlegercn van Soldaten, felfs in de befte goude fpe-Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cicn

cien hadden betaeltjcnoe dat daerom met het innen van de fchattinghe op de aengevangen voet � moefte worden voort gegaen, dathaer Edele Mognbsp;daer�ver, ende over fijn verder doen aen het Hofnbsp;vry tnochte doleeren.

Dat haerEd. daerop oock weder fommlerlijck gcrepeceert hebbende,hetgcenevoordefen totex-eufen van haer Edele Mog. en tpt bewijs van de on-vermogeotheyt van de Ingeletenen hadden by ghe-bracht, daer toe noch hadden gevoecht, dat in ghe-valle fijn Ed te vreden wilde fijn met alle de con-,nbsp;tanten, die de Regenten te famen hadden, ende dannbsp;de InWoondersverder ongemolefteert te laten,datnbsp;hare Edele Mog. ongetwijffelt bereyde ende over-boodigh fouden wefen om de felve ter goeder trou-weacn hem over te geven; altyt dat fy Gecommitteerden alle het hare daer toe waren prefenteerendc:nbsp;maer dat het een groot nadeel voor haer Ed. Mog.nbsp;en voor de Ghemeente was, dat fijn Ed. onder denbsp;regeeringe van een Souverayn fijnde opghevoet,nbsp;en in employ, niet wel konde gt; of beliefde te confi-dereeren dat de Overigheydt in de Republiequennbsp;omtrent de onderdanen heel anders moet,enghe-woon is te handelen , als men in de Rijcken doet;nbsp;ende dat fijn Ed. daerom veele dinghen opnam voornbsp;on willigheyt j die in der daet door on macht wiercleOnbsp;veroorfaeckt; ende indien men daerornrae dele ellende moefte uytllaen, dat men pati�ntie moeftenbsp;hebben, ende fich trooften in de wille van Go(jt,nbsp;die het belieft hadde tot ftraf��n van de fonden vannbsp;het Landt, de roetle aen de Franfche in de handt t�nbsp;geven; macr dat haer Ed. evenwel met fijn permiffienbsp;moefte leggen, dat niemant, hoe fchander ende verlicht by mochre hebben gheweeft,fich te voorennbsp;foude hebben konnen inbeelden, dat dc Provincienbsp;foodanigh, als nu ghefchiede is, foude worden ge-

�Jevafteert, de Stadsgheruineen:,,ende dandaer na de arme. Ingefetenen noch foo llchrickelijck mis-handeJt, ende dat alle het felve noch fcmdfcpaffee-ren voor een b�dryf, waerdoor het woortendedenbsp;favorable conditi�n, die den Kohingh ach de felvcnbsp;belieft heeft te vergunnen j niet wierden gccontra-venieert jOfvcrbroocken, ende dat het onghelucknbsp;Van de Inwoondcrs ende Provincie te grooter wasjnbsp;otn dat de Hollanders hare nagebuyren, met de wel�nbsp;kc fy in foo naeuwe vcrbintenifl� altijdt hadden ge-Hatn, foo veel ghemeenfchap van Houwelijcken;nbsp;yermengingc van valfe Goederen, ende andere in-ferelf�n gehadt, ende die men geloofde dat dacromnbsp;door der felver miferictot medelijden fouden werden bewccght,ende aengefet om tot der felvCr red-dinghe te eerder een Vrede te foeclten,daer doornbsp;(foo men daghelijcks bericht wierde) te meerdernbsp;wierden verliart, ende tegrootef af keer van allenbsp;onderhandelinghehadden,op het voprghevendatnbsp;daer by geen volkomen fecuriteyt te vinden foudenbsp;2.ijn, ende dat fijn Ed. mcynendedat fy lieden dOornbsp;foodanighe maniere van doen fouden konnen worden geincimideert, daer inne feer was bedrooghen,nbsp;door dien de felve beter door fachtigheydt endenbsp;Vf icndtfchap geley t,als door harde en wreede a�ieiinbsp;gedwongen konden worden, gelijck van alle tijden,nbsp;ende ovcrvloedelijck in de verleeden Eeuwe ghe-bleeckcnis, ende dat oock de Provincie van �yt-recht by gemelte Hollanders wierde befchuldighr,nbsp;als of iy te VQorbarigh, en buyten noodt met dennbsp;Konihgh hebbende verdraghen , oorfaecke vandcnbsp;onghelegentheydt fouden zijn, daer nochtans haernbsp;Ed. Mog. tot datfy gereduceert zijn gheworden totnbsp;hindthavinge vandeUnie hadden byg�bracht,alles Wac van ghetrouwe Bondtgenooren kpnde worden ge-eyfebt , ende tot den lact�SO toe voor haer

1^4 Dag h-R b g i s r e r

eyghen defenfie fo� veel doenlijck ghelaboreeit eo geyverc ;ooclc niet hadden gedelibereert, om conditi�n aen den Koningh te verfoecken, als naedatnbsp;Zy waren gheilelt buyten hoope van hare Onderdanen,ende de ftadt van Uytrecht te konnen beichcr-men, ende dat fyfuicks tot hare ontlaftinghe endenbsp;noodtfaecke�jcke verdeedinge, van hare i'chuldigenbsp;trouweaen hare naghebuyren konden en moeftennbsp;betuyghen, maer dat haer Ed. Mog. ondertulTchennbsp;tot hare onuytfpreeckelijcke droef heyt wel faghen,nbsp;dat in ghevalle dit wefen noch foodanigh wat blevenbsp;continueeren,haer Provincie foude zijndecllen-dighftcjdaervan oyt wasghehoort, ende daeromnbsp;dcede bidden, dat fijn Ed-omme het felve immersnbsp;foove�l moghelijck voor te komen, fich als nochnbsp;foude willen laten perfuadecren, om van die rigou-reufe invorderinghe ende executie te defifteeren.nbsp;Dat den Heere Intendant daer door foo het fcheen,nbsp;wat ontroert, ende met compaffie aengedaen zijnde , hadde verklaert het uy terfte, het geen van hemnbsp;te erlanglien was, daer inne te beftaen, dat, indiennbsp;haer Ed. Mog. delen avondt by obligatie hem wilden belooven de helfte van het geene Van de meer-gemelte taxe noch was te innen, in veertien dagennbsp;te voldoen, hy fich daer mede foude laten conten-teeren,ende de andere helfte dan quyt fchelden,nbsp;mitsgaders over de maenden van Januarii, Februa-rii, ende verder geen nieuwe petiti�n maecken, tennbsp;ware hem daer toe fpecificque, ende pofitive ordrenbsp;van het Hof raochte worddn toegclonden,ende datnbsp;hy dan die oock aen haer Ed. Mog. foude commu-nicceren, ende niet te werck legghen voor al eer denbsp;felve competentcn tijdt fouden hebben gehadt, omnbsp;daer over aen de Koningh te fuppliceeren, endenbsp;naerder difpofitie uyt te wercjcen: endein ghcvallenbsp;hare Ed. Mog.nidt mochten goedt vinden dien

voorflaghaen cenemen,dacdan niet overigh was, alsde klachten, dieaenhera nuwicrdenghcdacn,nbsp;op her lamentabelfte, en merde droevighfte coleu-renaenhetHof te reprefcnteeren : dathygeerne,nbsp;in faveur van de Ingelecenen , fijne ghetnygheniffe �nbsp;daer by wilde voegen ,ende dat men bet oock daernbsp;omtrent in hetminfte niet en behoefde te fparen inbsp;dat hy aldaernochwierde geiofinuecrtjslsofhy denbsp;Provincie teveel verfchoondc, dat haer Ed, hemnbsp;daer op hadden te genioet gevoert, de kleyne appa-rentieja genocghfame onmoghelijckheydt, ombynbsp;defe conftitutie foo importante fommc op te kon-nen brcnghen, dat het te amplefteus foude zijn,innbsp;gevalleden termyn van betaiinge wierde gefteltopnbsp;veertien dagen, naerdat een V rede foude zijn ghe-maec kt, doch evenwel badde ^nghenoomen omnbsp;het felvc te rapporteeren, ende cndcrtuflchen �ennbsp;fijnechariteyt ende mededoghen demiferable In-woondersophetgevoelighfte recommandeerende.

Den 14. dito wierden op verfcheydcn Ys-fledcn Af�uyten'geftelt,daerop eenigh Haeck-gefchut ge-leght wiert. De Gccommitecrdens deden dit nadernbsp;rapport acn de Staten :

Rapporteerde den Heere van Dijckvelt, dat fijn Ed. in voldoeninghe van haer Ed. Mog. laft , opnbsp;gifterea des nanoens aen hem gegeven , fich aen-ftonts hadde vervoeght by den Heere Gouverneur,

van den voorflagh by den Heere Intendant, raqc-kende de bekende taxe gbedaen, ende in de notulen van den drie-vn-twintighften ghementioneert, betuyght dat hy, om te beter te konnen beantwoorden de vraeghen, ende bedenekinghen, die by denbsp;deliberatien op dat fubjedt des anderen daeghs tenbsp;vallen, fouden konnen worden gheformeert, welnbsp;wenfebten over eenighe poindteD,dacr omtrent wacnbsp;L 3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n�dcr

i66 Dagh-Registe* nader door denHeere Intendant te moghen worpen gheefclairciffetrt, end� van een fonderlinghenbsp;dienft foude achten, inghcvalle fijn Ed. hem ten diennbsp;eynde beliefde teaffifteeren; dat den Heere Gouverneur, en hy Heere van Dijckvelt, voort te famennbsp;by den Heere Intendant waren gegacn, endeoocicnbsp;inhec langh cnbreet ,met den fel ven hadden ghe-fproocken , doch op de principaelfte poindben geennbsp;peremtoir befcheyt kennen bekomen, op voorgc-veiij dat fijn Ed. alvQorensfichdaerover te konnennbsp;verklaren y. moefte onderftaen hoe veel de fchattin-ghe in het geheel was bedragende, arde hoe veelal-reededaer moefte wefen ontfangen , ende dat fijnnbsp;Ed. vermeynde het fel ve den volgenden morghentenbsp;fullen konnen weten, dat fijn Ed defen morghennbsp;ontrent neghen uuren weder by den Heere Intendant gheKoomen zynde, hem door d� felve was vertoont gheworden, dat de gantfche taxe, de drie ftuy-versopde gulden daerinne ghereeckent, beliep denbsp;fommevan 2^9868. guldens, ende dat daer opfoonbsp;door de Theforier Du Mee i^t handen van haer Ed.nbsp;Mog als door fijne Commiflariften uyt de particuliere was ontfangen, te famen Sa�oo. guldens,ennbsp;derhalvennoch foudereften 187^68 guldens,endenbsp;over fulckshet gheene na fijne propofitien foudenbsp;worden gheremitteert , omtrent 2,tlt;;oo- guldensnbsp;importecren foude, ende by ghevolghe noch te betalen blyven 96000. guldens.

Dat fijn Ed. d^n Heere Intendant daer op hadde ghereprefenteert ende aenghewefen ,dat den voor-flagh in dier voegen by haer Ed. Mog. niet foudenbsp;konnen worden gheprefteert, ende over fulcks niernbsp;aenneemclijck was, ende dat fijn Ed. daerom metnbsp;alle bedenckelijckeredenen ,confideraticn,fmeec-kingen ende betuygingcn getracht hadde, denf�l-v�n te permoveeren, om hoope te geven van dat

doornaerder vcrfoeck van haer Ed. Nfog. foudc kunnen worden ghedifponeerr, otnnje deeene belf-te van den gbeheden ux ce remitteeren, ende in af-flaghvan de andere helfcete laten impuieerendcnbsp;quotes jopdc Huy fen van deabfente inwoondersnbsp;gheftelc,alsoockomd.e vcrmoogende,die onwil-ligh moghten zya, ter fomme by haer Ed. klog. tenbsp;modereeren, felfs te do* n ex'xuteeren, mitsgadersnbsp;wat langer tyttotdebctalinghere vergunnen jCndcnbsp;dat fijn Ed. danoockdaermedeaf-ftant fonde willen doen van bet gene hy van de Dorpen dede vorderen. Dat fijn Ed niet anders haddekonnen verwerven 5 als dat in plaecfe van acht-tn-tacbcentigh.duy-lent guldens, waer toedehelfte van het geene nochnbsp;te innen ftaer,kQnic te monteeren hondert en achtnbsp;duyfent guldens foude worden quyt ghefcholdetunbsp;ende dat daer-en boven , indien het by haer EcLnbsp;Mog. wierde goef ghevonden , twee-en twintighnbsp;duyient gulaens, die voor Schoenen, en Kamifolennbsp;worden ghceyfcbt, ende onder de voorfchrevennbsp;acht-en-�eventigh duyfent guldens,die noch foudennbsp;moeten worden goet ghedaen, zyn gecomprehen-deert met Schoenen, het pact tot vier guldens tenbsp;reeckenen, foude konnen worden betaelt, of wel dcnbsp;gantfche twee-en-twintigh duyfent guldens aen hemnbsp;behouden, ende daer na over vier of vijf van denbsp;Gilden, die het mcefte by de troupes hadden ghe-proficeertjdoor hem op nieuws omgellagen, endenbsp;ge-int, ende dat hy de febattingen over de Dorpennbsp;voor de gantfche Winter foude laten reduneerennbsp;met vijf of fes duyfent Rijcksdaelders.

Waer op ghedelibereert , is naer omvraeghe, ende openinge van de vota, yder der Leden van denbsp;Vergaderinghein defen overluydt gedaen, eenpa-righlijck goet ghevonden, en verftaen, dat men o-ver het gaprojct�lcerde Tan den E^eere Intendant,nbsp;Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Als

als kennende dienen tot verlichtinghe van de goede en verarmde Gemeente, met hem in gefpreck falnbsp;treden : alleenlijck hebben de Heeren Gecommitteerden vandeStadtUytrecht verfocht,alvooren�nbsp;die refolutie in het werek te ftellen, die haer Golle-gie te raoghen rapporteeren, ende noch des huydi-gen naernoenen der felver opinie ter Vergaderinghnbsp;inne te brengen,

Ende naerdemael den Heere Intendant geen langer dilay van executie heeft geaccordeert, als tot den huydighen middagh, is goet gevonden te ver-foecken ,ende te committeeren de Heeren Schade,nbsp;van Sandenburgh, en Hamel, om middelerwijlenbsp;den Heere Intendant te communiceeren, dat haernbsp;Ed. Mogende over fijne gedanen voorflag delibereerden, en derhalven te verfoecken dat dochon-dertuflTchen alle verdere executie mach blyven ge-furcheert.

Hebben de Heeren Schade, van Sandenburg, en Hamel ter Vergaderingh gerapporteert, voldaen tenbsp;hebben haer Ed. Mog. refolutie Commiflbriael vannbsp;huyden morgen , ende van den Intendant gheobti-neert furcheantie tot den volgenden dagh, doch langer niet, en inghevalle haer Ed. Mogende middelernbsp;tyt fijne gedane prefentatien niet quamen te am-piefteeren, dat hy dan met de executie op het rigo-reufle fbude voortgaen.

De Heeren Gecommitteerden der ftadt Uyt-recht, ter Vergaderingh in gebracht hebbende, het goet vinden van de Vroetfehap harer Stadt, isge-perfiftcert fiy het geconcludeerde van huyden voor-jioemt j ende fijn, na langhwijlige deliberatie daernbsp;over gehouden, verfocht en ghecommitteerr de

heeren

Heeren van Dijckveldc, van Sorneren ,vander Aa� van Sandenburgh, vande Vporr, en Hamel, ommcnbsp;den Heere Intendant over her fiibjedl.van fijn voor-flagh , den drie.en-rwindghften defer gherappor-teert, te gaen fpreecken, en trachten te induceerennbsp;tT)t het verminderen der fomme, het aennemen vannbsp;detaxeder abfenten , en executie der onwillighsn,nbsp;mitdtsgaders�t prolongeeren van den termijn dernbsp;betalinge, in conformit� van 'c genotuleerde vannbsp;den 2 } defer,

Des daeghs daer aen quam Comte de Marq al* hier,en Maccalirewertin fijn placts Gouverneurnbsp;van Woerden.

een weet, dat die fleetjes hadden, defelven by den Intendant moeften brenghen,meynende daer me-de een tocht tc doen, welcke doch opghefchortnbsp;wierdt. AIs doen wiert feer hardt de Executie vannbsp;'t gheberghde goedt vervolgbt, en het onbracknbsp;de France niet aen fuleke flagii van lieden, dienbsp;haerniet en ontfaghen haer Mede-burghers, aen denbsp;France aen te brenghen, om van defelve eenighenbsp;gonft tc ghenieten. Den Heer Becker wiert ghe-condemneert in fesduy fenc guldens over geberghdenbsp;goederen, toekomende de Heer Hatting, een Bran-denburghfeMinifter, die vry was; en Panhuyfen,nbsp;oo guldens, om dat twee Koffers van den fel vennbsp;Heer in fijn huys gevonden wierden, nevens wat tinnbsp;eneenighhuys.raedtj'enwaren de Gecommitteer-dens dagelijeks doende, om den Intendant van fijnnbsp;harde voornemens en Executie te doen cef��ren,nbsp;maerhettytannigh herte, verftockte d^helijcks,nbsp;ghelijck dat van Pharo; Derhalven waren de Gede-puteerdens van Staet wederom genootfaeckt �t volgende rapport te doen.

Hebben dcHccren van Dijckvelt, ende de an-L f nbsp;nbsp;nbsp;derc

lyo D A G H - R E G r S T E R ^erehaer Edele Mog. Gecommitteerde gherappor-teertjdathaer �d. in voldoeninglie van haer Ed.nbsp;Mog. nadercotnirdflievangifterv'n jden Hecre In*nbsp;tendant hadden bekent ghemaeckt dat hacP'Edclcnbsp;Mog. ontfangcn hebbendeopeninge van de propo-litie by fijn Ed. in regard v^n den meer ghementio-neerden taux j des daeghs te �oren gedaen, fich bevonden in een groote perplexiceytende labyrinche:nbsp;wantdataendeeene fyde wel konden confiderte-ren, die fpecieufe glimpe van een af-flagh van ruy mnbsp;hondert duyi�nt guldens, tnaer aen de ander lydenbsp;Gock hoogh moften appreliendeercn, hoe,die Ibm-me, die in fulcken cas noch fouden moeten werdennbsp;opgebracht gt; foude welen te bekomen, ende dat denbsp;felvcdoordewegh ende op den voet, by fijn Ed.nbsp;faegoft,ge-int wordende, boven het klagen ende la-raentcerenfchrickelijcke blamen,ende impreca-tien tot hare lallen fouden opgacn, en dat haer Edele Mog. in die ware ende bekomrperlijeke ghelc-gentheyde voor het belle expedient hadden ghcoorTnbsp;deelt, fijn Ed. nochmael te befenden, ende te doennbsp;bidden, om ter lietde van Godt ende tot foulaes vannbsp;de raifcrabcle Ingefecenen van de btadt, in plactfenbsp;van de voorghellaghene fomme, de helfte van dennbsp;gantfehen taux te willen remicteeren, de quotes vannbsp;de abfente Inwoonders in minderinghe van het re-lleerendeaentenemen,de onwillige vermoghen-deopfyncn naeme te laten executeeren ; midtsga-dersdentermyn vaode betalinghe ten minlle vannbsp;een gedeelte van de fomme wat te prolongeeren en-de te verlengen.

Maer dat den Becre Intendant haddegbe-excu-feertdefelvepointen,ofeeDige van dien in tewil-�ighen, feggende foodanigheordrevanhetHofte hebben ontfangen, dat j in gevalle hy den voorflaghnbsp;niet haddeghed^, daer toe niet en foude komen,

dan

dan evenwel nugcfchictfijnde, het woordt geftant te doen ,ende dat de Staren de fommevolghens denbsp;felve noch op te brengen, by leeninge ofte andersnbsp;iichtelijckfoude'konnenvinden:dat liaer �d.daernbsp;op hadde ghcantwoort, dat onder de weynigh luy-den, die noch in ftaet, ende genegen mochten fijnnbsp;geldt op interefle te geven, niemant aen haer Edelenbsp;Mog. foude willen creditecren gt; uyt rechtvaerdighenbsp;vrtefe van doer geene fborte van verbintenifle haernbsp;te fullen konnen verfeeckeren gt; dewyle fijn Ed.nbsp;fchoonden Konin^haen de Ingef'ten�n hare capi-talenendeinterelfonadden belooft jevenwel de ba-talinghe van alle renten hadde. verbooden, dat dennbsp;Koningh aen haer Edele Mog. hadde gecontinueertnbsp;alle hare rechren en inkoraften^ fijn Ed. evenwel denbsp;impoficien hadde aen hem getrocken: dat, hoewelnbsp;de Koningh haer Edele Mog. hadde gheaccordeertnbsp;de voorige forme van regeeringe, ende hare privilegi�n , fijn Ed. evenwel eenige ampten , terdifpo-fitie van de Staten ftaende,hadde geconfereert: datnbsp;fijn Ed.de oorfaeck daer van wel wilde fchuyvennbsp;op haer Edele Mug- als over het onderhoudt van denbsp;troupes nier. hebbende gheconvenicert,endedaer-om van de ghem'clte conditi�n vervallen j maer datnbsp;een yegelijckkcnnelijck was, dat fijn Ed. over drienbsp;daghen, of foo wanneci* het hetn'gelieven mochre,nbsp;nieuwe , ja noch grooter petition foude konnennbsp;doen, ende de felve by haer Edele Mog. niet kfln~'nbsp;nende worden ingewillight, weder gebruycken totnbsp;een pretext om het voorighe beloofde te vernicti-

Shen, of buy ten te gaen; dat dcrhalven baer Edele log. als geen credit ofeenigh ander middel hebben , onmogelijck was bette beloovcn geldt re ver-famelen, als uyt de fchattinghe by haer Ed. opghe-ftelt.

Pat fy immers idle dc arme ende onvermogende

daer

xix . Dag H-Register lt;3aer van fouden moeten eximeeren, dat van de ab-fenten, die een feer groot ghetalj endc wel van denbsp;conliderabelfte van de inwoonders uytmaecken,nbsp;oock niet wel yetfoude konnen worden gheconfe-queertj vermidts den Heer Intendant der felvernbsp;meubilen heeft aengeflagen, en dat die twee poftennbsp;foo veel, ja miflchien meer als den geheelen afflaghnbsp;foudeimporteerenjcn over fulcks haerEd. Mog.nbsp;wel wat verlichcinge voor de Gemeente fchijnen tenbsp;bedinghenj maer in der daet niet anders doen , alsnbsp;voorde refterendepenninghen in tcftaenjendienbsp;voor fijn Ed. door een rigoureufe executie de Inge-l�t�nenafteperffen, ende dat het voor haer �d.nbsp;Mog' raedtfamer, cnde verantwoordelijcker foudenbsp;wefen,alshet door geen middel foude konnen worden voor ghekomen, fulcks door hem te laten ghe-fchieden; maer dat haer Ed. hem baden doch omnbsp;Godts wille commiferatie met die elendigli� men-Ichen te willen hebben; dat haer Ed. fijn Ed. ordrenbsp;van het Hof niet wilde tegen fpreecken-, noch exa-naineeren j maer verfochten dat fijn Ed. eens foudenbsp;willen overwegen, of het voor de glorye ende inte-�effenvan den Koninckfoude fijn, een Scadtennbsp;volck, aen de welckc foo favorabele articulenjwa-rentocgheftaen, ende foo veel goets belooft} foonbsp;jammerlijckin den grondt, end� fonder eenighenbsp;hoope van herftellinge te ruineeren: dat men moe-ftc dencken dat het wereldtkundigh foude worden,nbsp;ongartydige daer vanoordeelen fouden, ende Hi-ftorlendacrvanghewaghen: dat haer Ed.de armenbsp;menfchen dan aen Godcs barmhertigheydt foudennbsp;recommandeeren, ende in ghehoorfaemhey dt metnbsp;gedultalles aenfien, ende haer onderwerpen.

Dat haer Ed. meynden, foo lange apparentie was vaneenigendienft aen de inghefetenen te konnennbsp;Joen i aen hare bedieninglic te wefen verpfight ^ en

die niet te moghen verlaten : maer in ghevalle fija Ed. dacr van nu beliefde teontflaen, dacfe het lel-ve voor een {onderlinge gunfte foudcn opncineDgt;nbsp;en fich daer van dienen, als een ftilfwijgcnde per-miflieom van hier te mogen vertrecken rdathaernbsp;Ed. dan foude gaen foecken een fchuyl-plaetfc,nbsp;dacrfeeenen vryen lucht fouden konnen genieten,nbsp;endeadem halen , (onder ghedurig voorobgenennbsp;inde gedachten te hebben loo veeldcerlijckeob-jedten van armoede ende mifetie.

Dal den Heer intendant daer door niet verder beweeght, of gedifponeert wordende , haer Ed.nbsp;hadden ghefeydt, haer wedervaren oprechtelijcknbsp;ende omftandelijck te fullen rapporteeren; maernbsp;wel wilden bekennen, dat fy voor haer opinie nietnbsp;foudcn durven advifeeren tot bet accepteeren vannbsp;deghedane voorflagh, doch by de andere Ledennbsp;goet ghevonden wordende , haer gcernedaer medenbsp;conformeeren, ende tot preftacie van het beloofdenbsp;alles naer haer vermogen helpen toebrengen ,endenbsp;dat haer Ed. daer op van fijn �d. waren gelcheyden.

Waerop veele redenen en confideratien ghe-wiflelt en langhwijligh overwoghen fijndc,ishaer Ed. Mog. vergaderingh gecontinueert tot desnaer-noens ten drie uren ,ren fine alsvooren terefol-^^veeren , en de Hceren Borgermeefterefi der Stadenbsp;Uytrecht de Vroetfebap barer Stadt nocb mochtennbsp;convoceeren en der fclver opinie overbrengen.

By continuatie vergadert, enderypelijck gedeli-bereert lijnde op �t iubjedt van �tgenotuleerde een-oigher fefiien herwaerts gt; is eyndelingh, naer gedane omvragen, eenparigbiijck goet ghevondenea verftaen , dat in ghevalle den Heer Intendant denbsp;executie leghens de onsviUgbc wil aennemen op fy-

nen

'^7^. DAGH-REeiSTEA men naern tc doen, ende de f axe der abfenten doerinbsp;�valideereh , in minderingh van�t gene baer Ed.nbsp;iWug. mochten komen tebeloovenjdatalsdan metnbsp;klen Heer intendant tot r�dcriitie en afkoopinghenbsp;�van den gheheelen tax,op �t avahtagteufte lal ghe-fracht vvorden te accordeeren , om me watr toe dennbsp;Heer Intendant te gaen verfpreecken , fijn verfochcnbsp;�n gecommitteert de Heeren van Dijckvelt, vannbsp;Soo meren, van der Aa, vanSandenburgh , van denbsp;[Voort, en Hatnel,te vooren defen aengaendegc-�corotnitteert , ende js den Scheepen Velthuyicnnbsp;' 'Verfocht om diens aengaende den Heere (oouver-^eur Stoupaal voorenen legaen begroeten.

Den 17 deler, deden de CommifiariiTen �t volgende rapport , van haer weder varen by den Intendant.

Rapporteerden den Heere van Dijckvelc,ende andere HeerenharcEd. Mog.Gbecoramittcerden,nbsp;dat haer Ed. in gevolghe van hser Ed. Mog. naedernbsp;Commifiie jop den vijf-en-twintighfien defer desnbsp;nae-tjoensgegheven , huyUen even voorde mid-dagh den Heere intendant hadden voor-gedragen,nbsp;dat haer Ed. Mog.dngheoomcn hebbende het rapport van het geenefijn Ed. op de entrf-veue van ciennbsp;gemclten dage hadde believen te verklaren , ledcrtnbsp;voor ende nanoens hadden gbecontinueert in harenbsp;deliberarien , om, indien het moghelijck was, uytnbsp;te vinden middelen, om d� bekende vo�rfi.igh tenbsp;konncn doen, want dat haer Ed. Mog. niets rer we-reldt looaengenaera iendewenfcheiijrkfoudefijn,nbsp;als de arme en ellendige Burgerye te laten louifice-renvande remiffie, die fijn Ed. de goetheyt haddenbsp;van te prefenteereD, en waer voor haerEd. Mog.nbsp;hem Clockgedienfielijek lieten bedanekenj maernbsp;dat haer Ed. tot haer herielijck lectwefen, en droef-keyt moften betuygen} dat hoe ly ia dat werek dieper

per pcDCfrecrdcn , hoe dat fich grooter ende be-kommerlijcker d;fficulteytcn opdeeden, endeder^ halven die propofitie niet en foude konncn ample-�eeren , ten ware fijn Ed. beliefde toe te ftaen, datnbsp;de quotes vandeabfentcfoud�ftrccken inaf-flaghnbsp;van defoinme,acn hem te belooven, tnidugadcrsnbsp;dat de taxe van de verdere vermoogencie op moderatie jcnoede vertninderinghe van hacr Ed. Mog.nbsp;by fijn Ed. fout�e worden ghe-int, en teghen* denbsp;onwillige gheexecutcert*

Dat den Heere Intendant daer op hadde gheant-woort het Itfte poinft geerne te lullen inwilligheny maertotheteerfteniette konncn refolveeren,de-wijle fijne propofitie van dien af-flagh ter oorfaec-ke van de abfenten , ende onmacheighen was gh�^nbsp;fchiedt, endedat haer Ed.Mog dci�lve verwer- �

pende , foude betonen, ende door hem oock altijd ende ontrent een yedcr worden befchuldight, vannbsp;totfoulagcment van haer Ingefetenen niets te willen cortribueeren , ende niet anders voor te hebben j als alleen om hem ende die natie verhardt tenbsp;maeckcnidat fijn Ed. kenniffe van alles acn het Hofnbsp;foude gheven, en daer tot noch alle goede ofE ciennbsp;in faveur van haer Ed. Mog. hadde toe ghebracht,nbsp;nu ro� haer nadeel foude gctuygeo, ende over haernbsp;klaghen,dfltdiefoinine,dic fijn Ed, volghensdenbsp;vooiflagh noch pretendeerde, na alle apparentienbsp;uyr de vermoogende foude konncn worden gec�n-feqoeert j immers het kort van dien met vijftien ofnbsp;twintigh duyfent guldens gefuppleert, ende dat betnbsp;een fchaduwe van reden hadde te fuftinecren ditnbsp;haerEd. Mog.het2,yopbare gemeenc name, hetnbsp;2gt;yopdie van de paiticuliere leden, defeivenietnbsp;foude konnen bekomen; dat hy dcrhalvcn, ten vol-' Ie ghepcrfuadeert van haerEd Mog. quade intentienbsp;daar ontrem, voort acn deSiatea als die fonftj,

woe

t�\6 Dag h-R e g i s t er niet willendeoeflFenen, niec meer in die qualiteytnbsp;foude confidereeren noch op hare ver foeckcn endenbsp;recommandatien voor het pubiijck of anders verdere reflexie gt; of regard nemen, als op die van priv�nbsp;perfoonen , en van andere Inwoonders van denbsp;Stade.

Dat haer Ed. Mog. hadden gefegtdat haer lieden goede confeientie, ende foo veele ende meenigh-vuldige inftantien, op alle occafien aen lij n Ed. ge-daen, mitsgaders al het verdere gepal�eerde, haernbsp;�d. Mog. akijdtfouden vryfpreecken en fuyverennbsp;Tan fijne befchuldinge; dat oock haer Ed. Mog,nbsp;ontrentdefefchactjngegeen faveur, ofte ontlaftin-ge voor haer felven, maer voorde miferabele Burgers hadden verfochtj dat haer Ed. Mog. niec te minnbsp;ongeluckigh waren, om dat fijn Ed. een quade im �nbsp;preffie van haer was gegeven, dat hynadie impref-ue van haer foude oordeelen, ende naer dat oordeelnbsp;de macht-hadde om haer ende de Provincie te handelen. Doch indien haer Ed. Mog. de eere haddennbsp;van in eenen anderen ftact hem te renconteeren,nbsp;datfijn Ed. beter van haer foude welen geimbueert:nbsp;dat in gevalle het met vijftien of cwinrigh duyfentnbsp;guldens wasgoette maken, dat haer Edele Mog,nbsp;hoewel door extraordinaire, ende voor haer leernbsp;befwaerlijeken wegh het trachten fouden te verschaffen.

Dat fijn Ed. ongetwijffelt welwasbewuft, ge-lijckoockfulcksindelactfteacnfpraecke klaerlijk was gedemonftreert, dat de Staten geen credit hadden, om geldt te negotieeren ,ende dat vermits denbsp;vaffatieende ruine van degantfehe Provincie, onder het grooce getal van de Regenten, milTchiennbsp;geen achtof tien een matelijck capitacl op hare ob-ligatien , en verbinteniflen fouden konnen be-komen.

Dat

Dat haer Ed. vertrouwden, in gevalle die perfoo� nen fi|n Ed. op dat poinfl: quamen tc confuleeren,nbsp;hy felfs in defe conftitutie van faecken niet foudc raden haer tcengageeren, ende, fonder verfeeckert tenbsp;wefenj ofde Ghemeente daerdoorfoudekonnennbsp;Worden geredt, haer totael verderf over haer te halen ; want dat, indien defe fonn.rae, het geen niettenbsp;prefutneeren is gt; door dat n iddel noch 0! kondenbsp;worden gevonden en opgebrach.t, lijn Ed. dan naernbsp;verloop van eenighcn tijdt weer nieuwe dtraandesnbsp;foude konnen doen, haer Ed. Mog. flellcn in denbsp;felve verlegcntheyt, ende dan niet konnendebetalen , het eff-edt van alle her voorige doen verliefen.

Dat Gjn Ed.die laetfte tegenwerpinghe, hoewel Voor de tweede mael gherepeteert, cnbeantwoordtnbsp;hadde laten pafleeren, ende na verfcheyde anderenbsp;redenen, ende debatten over de intentien, ende hetnbsp;bedryf van haer'Ed. Mog. ghevallen, iterativel�jcknbsp;ende tot befluythaer Ed. hadde aen ghefeyt, dat denbsp;Ontfanghers de een-en-twintigh duyfent,die denbsp;felve over de maenden November ende December,nbsp;van wegen de ImpoCtien fchuldigh waren, promp-telijck fouden hebben te voldoen , of dat lijn Ed.nbsp;haer daer toe foude conftringeeren, ende wel middelen foude weten om �t felve tebekoihen.

Op Woenfdagh en Donderdagh, denegen-cn-twintighfte en dartighlle vanJanuarius,begonnen de Franfchen het gelchut rontom de wallen te planten; en het verbod tegen de genen, die degens droegen , wierdt aen verlcbeyde perfoonen ter executienbsp;geftelt.

Vrydaghs, deneen-�h-dartigblle, wierden vier S witfers, die aen de zijde van de Prins wilden o ver-lopen, gevangpn binnen gebracht. De brantwachcnbsp;te Hermelen wiert oock van het Prince volck weghnbsp;gnehaclt. De Staten fonden in defe dagh oock eennbsp;Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brief

178 Da gh-Register brief aen de Heer van Maerflenbroeck, te Parys'nbsp;zijnde, en vertoonden daer in de harde procedure^ ''nbsp;van d�Intendanc, voor eerftteghen de* Heer vannbsp;Wulven, om dat men daer eenige weynige ftoelennbsp;gevonden had,die,gelijck men voorgaf,de Heernbsp;van Amelifwaert toebehoorde, daer op d�Inten-dant j volghens des Coninghs Placcaet, van de ghe-dachte Heer van Wulven, voor het achter blij vennbsp;vande Heer van Araelifwaert, een fomme van fesnbsp;duyf�nt guldens eyfchce; en daer na tegen de Dom-Heer Hoenft,dien hy een fomme van vier-en-twin-tig duyf�nt en fes hondert guldens afvorderde,voornbsp;het achterbly ven van zijn Vader, en drie fufters; totnbsp;welcker invorderingh d�Intendanc eenige Soldaten,nbsp;by forme van executie, in die huyfen hadt gelegert:nbsp;op dat de voorghedachte Heer van MacrffebroecJcnbsp;daer in by't Hof van Vranckrijck fich in dier voegen fou aenftellen, als hy ten meefte dienft oordeelde nootfaeckelijck te fijn.

Op Saterdagh, d�eerfte van Februarius, wierden vijf hondert mannen naer Hermelen ghefondcn,nbsp;om het wech-halen der brantwachten voor het aen-ftaende te beletten. De Franfchen proefden alhiernbsp;oock veertien ftucken gefchuts, die ten deel aen denbsp;Staten, en ten deel aen de Stadt behoorden; van denbsp;welcken tien foo gefprongen, als geborften fijn.

Op Sondagh, de tweede, wierdt de Heer Heuft, boven het ghetal van Soldaten, diehyalreein zijnnbsp;buys had, met noch fes anderen befwaert, die gefa-mentlijckgroote moetwil en baldadigheydt daer innbsp;bedreven,in voegen dat defe gedachte Heer genoot-faeckt wiert zijn eygehuys te verlaten, en zijn ver-treck in een ander, by zijn vrienden, te foecken.

I n de volghende nacht wierdt door het volck van de Staten de Wacht weer uyt Luchtenfteyn, van buy-ten de Katerync Poort, wech-gchaelc.

in defedagen ,naerde nieuwe Styl Vaflenavont zijnde, wierd aen de Katolijcken toegeftaen de Vatten niet naeukeurighlijck t�onderhouden; dewijTernbsp;geen vifch,jaby-nanietstekryghen was: maeral-Jcenlijckdriedaghen inde weeck^als Woenfdagb,nbsp;Vrydaghen Saterdagh ,enfey fbmmigcn, die geennbsp;fware arbeyt deden, oock aile avonden.

Op Maendagli, de darde van Februarius,xijn op de Neude drie Switfers gehangen, en een ge-harquebuf�crt, van welcken den ecn-en-dartighttenbsp;vp Januariusgcwachisgemaeckt. Oock liepen opnbsp;ditoveele Vattenavondts gecken langhs deftraten.nbsp;Oock wierden de goederen der afweefighe Heerennbsp;uy t hun huyfen gehaeit, ghclijck die van de Heerennbsp;Holeck, Luytenant Kolonel, en Smitfaert. Denbsp;Hollanders verboden oock de Keulfche Poft, doornbsp;L/ytrechttrcckende, brie ven mede te nemen.

Dinghfdagbs, den 4. dito, fijn weder twee op de Neudegehangen, om dat ly nacht-dieveryeghe-pleeght hadden.

Woenfdaghs, den y. dito, ontweldighden de Staetfche volcken deFranfclien eenige Karren.

ponderdaghs,den (�.dito, hebben de Franfchen aJfrieralle huyfen wedef beginnen op te fchryven,nbsp;de lied�n corredl afvragende haer naem, Religie,nbsp;wien de eyghenaers van de huyfen waren j Item, ofnbsp;^ huyfen vry hadden, foo niet, wien eeni-ghe plechten of latten op de felve hadden. In delenbsp;dagen hebben deFranfchen op verfcheyde plaetfen,nbsp;aiwaer de lieden in Hollandt waren, alle Meubilennbsp;uyt de huyfen gehaeit.

In defe dagh quamen de partyen der Staetfehen �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defe Stadt Uytrecht; daer op eenigh voick

uy ghecom man deert wierdt. In defe nacht ttorf ^^'�heer Wykerfloor,een van fijn vrienden,nbsp;iv.ooinfchghefint zijnde, trachtte naer fijn ampt.nbsp;Mlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'t wclck

�t wclck hy van de Franfchcn voor gelde verkreegh, die,op fijn verfoecl: oock hardt aendrongendathynbsp;ioghevoert fou worden. De Staten en [.eden, ditnbsp;niet �reygheren dervende, ftonden fulcks toe, rrtitsnbsp;dat hyd^eedtjdaertoe behoorende, fou afleggen.nbsp;Maer dewijl hyj d�inhoud daer af gclefen hebbende,nbsp;verftondtdathy,als Roomfchgefint zijnde, defenbsp;eedr met geen goed gemoed kon doen, foo quam hynbsp;de Heeren bedaneken, en ftondt af van 't geen, datnbsp;hy verfocht hadt: feecker, een bewijs van een ghe-moed, dat noch niet gheheel verbaftert is. In defenbsp;dagh quamen oock veel hooghe Officieren uytdenbsp;veroverde plaetfen binnen defe Stade.

Vrydaghs, de fevende dito, viel een hart gevecht voor tuflehen de Franfchcn en Staetfehen; ennbsp;ifchoon defe lelien, daer veel Haegfche Burgers onder waren, die fleh mee in�t gevecht hadden begeven , fich dapper weerden', foo wierden echter veer-tigh van hen gevangen binnen Uytree ht gebracht.

OpSa�erdagh,d�achtfle,vertoonde ficbaen het huys^ yan M'-C. Martenfz. (ghelijck oockaen ver-febcyde andere huyfen) eert Com mies, die hem af-vraegde waer fijn S ufter fich nu onthielde, hoe oudtnbsp;zy was, en waerbacr middelen waren. Daer hy opnbsp;antwoordde,dat zy al eenighe tijdt voorhetover-gaen 'ferStade Uycrcchc in ZeeJandt hadt gheweeft*nbsp;dat zy alnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lange tijdt hacr mondige jaren had be-

reyckt,en dat fy fel ve dieshalven d�eyge beftieringh van haer goederen hadt. Daer op de Commies weernbsp;feyde, dat hem bewuft was dat fy (foo naeukeurighnbsp;waren de Franlcheti door hun pluymftrijckers on-derricht^ Obiigatien ten laftc van het Kantoor vannbsp;Uytrecht had. Daer de voorghedachte Maftenfz.nbsp;weer op antwoordde, dat de Heer Commies, in-dtea hy fulcks wife, cn recht daer op meende te hebben, defelfdcn by eitecutie kon aentafteni en dat

Van�t gefaffeerde �htnmUytrecht. l8l d�aenfpraeck, die hy aen hem dee, ten opficbt vannbsp;fijn Sufter, hem nier. raeckte �, dewij! fuicks nietaj-� leenlijck tegen alle rechten,maeroock tegen �t rechtnbsp;der volken ftreedt. Dit fcifde wierdt oock aen denbsp;Heeren van der Aa, Ruys,van Somerenen Duc-kenbergh jten opficht van hun afweefige vrienden,nbsp;voor-gehouden ; de eerfte|voor fijn vrous dochter,nbsp;de tweede voor fijn vrou en vrous voorkinderen,nbsp;de darde voor fijn fchoonfbfter, cn de lelie voornbsp;fijn namaeghfchap , vooryder perfoon vijftigh gulden ter maent, fy gaven hier op de felfdeantwoort,nbsp;nam elijck dat 7,y niet ghehouden waren voor d.�af-weefigcn te betalen; en hoewel men hier door ecni-ge tijdt won, foowierd echter d�eyfch op de tiendenbsp;en vijf-en-twintighfte Macrt, op de darde vannbsp;April, en de negentiende van Junius, daer aen volgende , vervolght, met dreygiiigh van dat men hennbsp;Soldaten in hun huysfou lenden, Doch het felfdenbsp;wierd doorfchriftelijckeproteftatien,en krachtigenbsp;beweeghreedenen geftuyr. In de felfde tijdt v^ierdtnbsp;Dominus van Hengel mee ghevordert over fijnnbsp;meerderjarighe afweefighe dochter, beneffenseennbsp;kint van vijf jaren ,dat fich t�Amfterdam onthielt,nbsp;daer in hy evndelijck, door voorfpraeck van denbsp;J^eer Wee ,fijn buurman , die in groot aenfien bynbsp;de Franfchen was,verfchoont wierd. Wat de voorgedachte Heeren aengaet, Ruys geraeckte wech ionbsp;boere klederen , de Heer van Someren begaffichnbsp;behendighlijek, en in alle veyligheydt, naer Am-fterdam, by fijn vrou, daer hy fich verborgen hield.nbsp;Duckenburgh en Martenfz. hielden flant, en ble^nbsp;ven, fteunende de lefte op de voorfpraeck van denbsp;Heer Stoupa.

Op Maendagh, detw^de van Februarius,quam een,Regiment Soldaten van Woerden in delenbsp;gt; btadtj^van daer het naer Thiel vertrock. In de

iSi Da�h-Register felfde dagh crock oock hier uyt acht hondert mannen te voet, en twee ho ndert Dragonders, die, innbsp;de volgende nacht, omtrent den Hinderdam qua-men, dicht onder de fchans, die daer leyc, daer fynbsp;eenige huyfenin de brandt ftaken- De Commandeur van de fchans, niet meer dan drie hondertnbsp;mannen tot befettingh hebbende , fchoot te halfnbsp;achten drie fcheuten met grof gcfchuc, tot Seynnbsp;van dat hy drie hondert mannen tot byftant moeftnbsp;hebben, de wijl yder fchent een feynvan hondertnbsp;mannen tot onderftant was. OndertulTchen fondnbsp;hy een Capiteyn, met hondert en vijftigh mannennbsp;uyt,en belaftte aen hem in fekere plaets van dcnbsp;Heer Reael, rontom in�twater leggende,en metnbsp;een wipbrugh vetfien, ftanc te houden, tot dat dcnbsp;drie hondert mannen van Weefp tot byftant fou-den lijn gekomen,die echter eerft t�elf uren aennbsp;den Hinderdam quamen. De Capiteyn , die uyt-gefonden was, geen byftant verncemende, befloocnbsp;de Franfchen van achteren aen te taften,en foo langnbsp;op re houden , tot dat de byftant gekomen fou we-fen. Maer de Franfchen,fich ten deel verborghennbsp;hebbende , befprongen hem van voren en achteren: invoegen dathy, eenigenachterlatende, dienbsp;ten deel in �t ys, en ten deel in de handeftder Franfchen vielen, voorfichtiglijck afcrock. De Franfchen ftaken in defe tocht de Dorpen van den Bergnbsp;en Nichtevechc in de brant, en brachten iade vul-gendedagh omtrentfeventig gevangenen binnen,nbsp;diefeer fchandelijckuytgetrocken waren , in voegendat fommigen by na van koude nederfegen icnnbsp;doot bleven : gelijckin�t voorlle deel der Franfchenbsp;Tyrannye, pag. 14-j. 14.4.. en i y. telefenis.

Yolck

Op de veertiende wierden eenige perfoonen, fonder afkondigingh, en buyten alie reden , innbsp;(ware boete gewefen.

Op de vijftiende wierdteen Switfer opgehangen, op bericht van dat hy eenige Soldaten had getrachtnbsp;te verleyden; doch hy heeft het felfdc noyt beleden.

Sondaghsjdefeftiende,wierdt hier een Weesvader van Naerden, met noch twee anderen, ghc* vangen binnen gebracht, en federc voor gek losgelaten.

Op Dingsdagb,d�achtlende van Februarius ,dee d�Intendantaen�t Hof vanjuftitie verfoecken,datnbsp;men de drie plaetfen, die daer in vacant waren, founbsp;vervullen.

Vrydaghs, d�een-en-twintigfte van Februarius, trockentweehondertmuskettiers uyt, om eenigenbsp;fchuyten naer Yffelfteyn te convoyeren , daer Ijrnbsp;voeragie fouden halen. In defedagh wierdt oocknbsp;de Burgermeefter Boot om fijn twee afweeliganbsp;fufters gemoeydt, en aengefproken.

Maendaghs, de vicr-cn-twintigfte, wierdt hier afgekondigbt, dat alle de genen gt; diecenigh ko�rn,nbsp;boven de tien mudden belopende, in huys hadden,nbsp;jfde moeften aenbrengen. De mudde wierdtnbsp;op vijf guldens geftelt, en �t wachthuys op deNeu-de met PaliiTaden verfien.

Op Dingsdagh , de vijf-en-twintighfte , des avqnts te half tienen , quamen in�t huys van denbsp;wijnkooper�dijck tien of twaelf Soldaten,die,nbsp;�aer hun Officier, een Vaendrigh, en daer gelo-vragende, ten huys in-borften, de vrouw eennbsp;piftoolopde.borft fetten, in�cbeen quetfl:en,ennbsp;voort hacr een flagh aen k hooft gaven, dat fy dootnbsp;M 4-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neder

�8lt;}. Dagh-R�gisteb. neder viel. |a toen de Vaendrigh, en de Huys-waert voor quamcn, namen fy hen in hun gewult,nbsp;plonderdendesVaendrigs geit en goet, en brakennbsp;in�thuys verfcheyde kafleu open, daer uytfy alles wechnameri- Van daer gingen fy naer eennbsp;Trijpmaker) daer fyoock alles roofden en plon-derclen.

In de volgende dagh, �s uchtens vroegh, wierdt het geheel G^rnifoeninde wapenen gebracht� ennbsp;t�acht uren afgekondigt� dat de geen,die te tieq,nbsp;ureneenigheSoldaten in lijn buys had, hen moeftnbsp;aenbrei^en, op verbeurte van aen't lijf geftraft tenbsp;worden. De man van de vermoorde vrouw, benef-fens een andere vrouw j die by dit gruwelftuck hadnbsp;geweellj ginghaen de fijde van de Gouverneur vannbsp;man tot man, terwijl fy dus in de wapenen ftonden:nbsp;en in defer voegen wierdt een misdadige ghevon-den; terwijl noch vier anderen van dit Garnifoennbsp;vluchtigh waren. Des namiddags, ti;n drie uren,nbsp;wierdt weer afgekondigtdat alle de genen, die ye-mant vandegevJuchten verbergden ,aen het misdrijf bantdadigh geacht fouden worden; en daer bc-neffens dat alle Schouten van de buerten op

Donderdagh , de feven-en-twintigftc , te fes )uren,byhet Logiment vande Gouverneur St�upanbsp;moelleil verfchijnen. Sy, daer gekomen, ontfin-gen bevel om in hare refpedtive buerten te foec-kcn,yder meteen Sergeant, ot�er geen handtda-digen verborghen waren; �t welck ghefchiedde, ennbsp;dus wierden noch drie ghevonden. Indefedaghnbsp;wierdt de publicatie van den vier en-twintighlienbsp;dito vernieuwt; in dier voeghen, dat die het Idvenbsp;verfweeg, vervallen fou zijn in de bocteb van h�n-derten vijftig Rijeksdaelders.

Sjterdaghjden i. Maerr, fijn drie van defemis-dadjgbenppdeNeude ghehaneen, en levendigh

gerabraekt, met noch twee hoeren gegeeflelt, die fy des nachts in haer togimcnt in een Borgers huy*nbsp;mee-genoroeii hadden. Oockfijnindeleitde daghnbsp;weer acht gevangens binnen gebracht, die een boernbsp;en een boerin op een wagen, die fy wilden fpoUe-ren, doot gefchoten hadden.

Donderdagh den fefde dito, fijn van hier ontrent 4oo.muskettier.r,foo FranichcnalsSwitfers,uyige-trocken naer Yffelfteyn, omvoeragie te halen.

. Opdefevendevandefelfdetnaeiitgaven de Staten van Uytrecht aen d�lntendant, op fijn ver-foeck van de fediende van de voorgaende maenr, tot antwoorr, dat iy,uyt ooriaek van de fchaersheytnbsp;der geltmiddelen, niet dienftigh vonden de drienbsp;vacante plaetfen te vervullen, te meer dewijl ditnbsp;Hof wel voordefen uytniet meer dan acht perfoo-nen, geiijck het getal toen noch was, bad beftaen ;nbsp;daerhyiich cenighfins mee vernoeghde. Sy vci-fochten wijders aen hem , dat d�openingh ,�iii dcnbsp;Leckdiickgemaeckt, geflopt fou mogen worden,nbsp;uyt oorfat'ck van de fchade, die hen daerdoor overnbsp;�t hooft hingh ; en kregen daer op van hem totanr-woordt, dat hy hier over aen de Minifters van hetnbsp;Franfche Hof hadgefchrevenjCn bericht gekregennbsp;van defe ghefeyde openingh noch niet te floppen :nbsp;doch dat hy van nieuws over dele faeck aen hen founbsp;fchrijven.

Op Saterdagh, d�achtfte , eyfchte d�lntendant een nieuwe fchattingh voor de maenden van ja-nuarius, Februarius , Maert en April voor idenbsp;ftadt Uytrecht alleen, en voeghde daer by dat, foonbsp;men niet ghewilligh daer in was , hy de felfdelounbsp;verdubbelen, en met ftrengheyt, door fijn krijgslieden , doen invorderen.

Op Dingsdagh, d�elfde , begonnen dc Fran-ichep hier op het Vredeoburgh te paffen , en M jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tc

Woensdaghs, de twaelfdevan Maert,wierdt d�eyfch vand�Incendantopvijfcig duyfenc Rijcks-daeldcrsvoorde voorghrcdachce tnaenden begroot.nbsp;De Heeren, met dit werck verlegen zijnde, namen tot hun behulp veertien van d�aenfienelijck-fte Burgers, te weten vier Gereformeerden, viernbsp;Roomlche Catholijeken , twee Remonftranten,nbsp;twecLuyterfchenjen twee van de Memnoniten,nbsp;die uyt een dubbelt getal geloot waren.

Op Vrydaghjde veertiende, vvierden drie of vier fchuyten, met vijf of fes Officieren, benef-fens dartigh of veertigh Soldaten, van Woerdennbsp;naer Uycrecht treckendc , van de Staetfehen aen-ghetaft,en,na dat men tien of twintigh van hennbsp;dootgefchoten had,overweldight. De Vroctfehap,nbsp;de ftrengheyt van d�eyfch van d�Intendant overwegende, beflootdat men aen alle de Schouten vannbsp;de buerten fou belaften van huys tot buys de per-foonen, hungelegentheyt, ftaet en middelen aennbsp;de tekenen, en aen te geeven, om ordre re ftellennbsp;totopbrengingh van d�eyfch des Intendants,die totnbsp;op twee-en-veertigh duyfent Rijeksdaelders afgekomen, en daer op met de Stedelingen, voordenbsp;voorgedachte vier macnden, verdragen was.

Op Maendaghjde feventiende, begonnen de Franfchen, uyt laft van d�Intcndanc, het huys vannbsp;de Procureur de Wie, inde langhc Nieuw.ftraecnbsp;ftaende, af te breecken; vermits hy, fich t�Amfter-dam onthoudende, onwiUigh was om te voorfchijnnbsp;te komen, en de breucke van vijftigh guldens innbsp;yder dagh te betalen. Aen de huyfen van de RactS-heer Kerckenraet wierdc oock aengefeght, dat fy innbsp;de volgende dagh het lelfde te verwachten hadden�nbsp;Doch fy kreghen uytfteJ toe dat fy befebeyt van

Van�t gefajfeirde binnen Vytrecht. 187 d�eygenaer gekregen fouden hebben. In de felfdenbsp;dagh was men oock befich met middelen aen tenbsp;wenden, am de gc-ey fchte fchactingh aen dlnten-dant te voldoen , die diesha) ven d�execucie voor ee-nigedagen (chorttc.

VVoeiisdaghs, deneghentiende, wierdt ghelaft datyderhjn vrienden , buy ten het Sticht lijnde,nbsp;fou �aerfchuwen, om fich voor fchade te verhoeden. Ondeituflchen wierdt het krijghsvoick dage-lijcks, by fceeJe Regimenten, na malkander ge*nbsp;exerceert en geoeffent.

Op Vrydagh, d�een-eo-twintighfte, kreegh de Heer Barnarts, Secretaris van Fompone , bevelnbsp;om de Heeren S weedlche Mediateurs, op hun aen-koomft, t�onthalen. Aenhetkrijgsvolck wiert belaft fich tegen de koomft der voorgedachte Mediateurs ghereet te houden. Van Harderwijekquamnbsp;veel ftockvis, bockingh en haringh.

Sondaghs, de drie-en-twintighfte, quam hier ordre van de Koningh ,om het gat inde Leckdijcknbsp;te ftoppen . dewijl het felfde meer tot voordeel, dannbsp;tot Ichade der vyanden ftreckte. De Heemradennbsp;trocken dieshalven in de volghende dagh naerdenbsp;voorgedachten Dijck,omalles.dat daertoe dien-ftigh was, te bevorderen.

Op Donderdagh, de fevenen-twintigfte, deden de Heeren Regeerders Biljetten aen de huyfen ombrengen, daer ingefchrevenftondt hoe veel ydernbsp;voor fijn hooft op te brengen had, en v/aer fy hetnbsp;felfde binnen de tijt van acht d.igen fouden bren.nbsp;gen. Defetax wasfeer ongelijck, en veel gemenenbsp;Burgers ftonden op hondert en twintigh guldeps,nbsp;hoewel de rijekften nier booger, dan op hondertnbsp;CU vijftigh, ja eenigen, die meerder middelen hadden, op vijftigh, dartigh, ja vijftien guldens ge-ftclt waren. De Burgers waren hier over feer t�on-

vreden;

188 Dag H-Register vreden; en dieshalven wierden gedruckte biljettennbsp;onder veel deuren deurgeftcken, en aen de Buur-kerckgcplaeckt, daerdefe woorden in Honden ;

Op Vrydagh,d'acht-en-cwincighfie, kreegh de Gouverneur van Woerden bevel van naer lijnnbsp;Gouvernement te gaen, om de Sweedcfche Mediareu rs daert�ontfangen. Oock quamen hier ver-Icheyde ftuckengcfchuts van Woerden.

Saterdagbs, de negen-en-twintiglle, wierd een dienftmeyt van de Heer van Sandenburgb, die vijfnbsp;jarenlangh voor Ruyter,entienjaren voor Koeknbsp;in mans klederen had gedient, voor hetStadthuysnbsp;ten deel geworgt, en voort met brandent ftro ge-blaeckt, om datfy dievery had gepleegt, en,omnbsp;het felfde te bedcckcn, tweebedfteedan in de brantnbsp;had geileken.

OpMaendag,d�een-en�dartigllevan Macrt.bc-gonnen de Franfehenop Vreeburgh tegraven,om het fondament van 't Kafteel te leggen.

Op Dingsdag.d�eerfte van April, vertrocken van hier alle de Dragonders riaerdc boven plactfen, nanbsp;dat zy, op hun vertreck, veel mishandelingen ge-pleeght, en veel goet wegb gevoerr hadden.

Woenfdaghs, de tweede, ftorf de BurgermeeHcr Mansvelt aen de buyckloop, na dat hy langhtenbsp;bed had gelegen.

Pp Donderdagh, dedardc, wierden de voorgedachte veertien burgers weer door de Heeren Regenten ontboden, om de taxatie, daer op de burge-ry feer mifnoeght was, weer over tc Gen. Dit nam �foodanigh een uytgangh ,dat zy, op hun verfoeck,nbsp;fanbunaippt ontflagen enbedanektfijn. Desna-

middagb* wicrdt ecn Franfchman op deNeude gehangen, om dat by dievery by nacht had gepleegt.

V r ydags , de vierde�des avondts wierdt omtrent de Weesbfugheen perfoon naeckten fonder hooftnbsp;uyt het water gehaelt. Oock quatn�er beveldatdenbsp;Regimenten van Champagne, Normandyen cnnbsp;Piedmont fich te veldt fouden begeven.

Inde volgende dag, de vijfde, wierd oock, buy-tende Waerdtpoort,cen nicu gehore kint uyt het water opgehaelt, en dieshalven wicrdt afgelefen,nbsp;dat de geen, dieacnbracbtwiedir bedrijf gepleeghcnbsp;had, twee hondert en vijftig guldens fou genieten;nbsp;en dat de geen, die �echs eenig vermoeden op ye-mant tevoorichijn bracht, vijftig guldens fou bekomen ; Desgeiijcksdatdegeen,diede moeder vannbsp;het kindt will aen te wijfen, twee hondert guldensnbsp;voor defeaenwijfinghfou verkrygen. Oock wierdtnbsp;afgekondight dat alle de geenen, die hunfehauingnbsp;noch niet hadden voldaen, te betalen louden hebben, ofdatfyanderfins door d�lntendanr,ofdoornbsp;lijn ordere Ibuden worden geexecuteert. In de l�Jf-dc dagh, Saterdag fijndc, wierdt op Vredenfaurgh,nbsp;doof de Hartogh van Luxenburgh, d�eerfte Heennbsp;van �t Kalleel geleght;

Op Sondag, de lefte, Wierd op S. Jans Kerekhof grootetocftelgemaeckt om de Prins van Cond�,nbsp;en fijn Soon,de Hertogh van Anguicnt�ontfangen.nbsp;De BilTchop keerde oock hier weder uyt V ranek-rijek, wel met woorden , maer met weynigh vol-doeningh. De kloeken wierden omzijn intreedenbsp;gelnyt.

Maendaghs ,de fevende, vertrock d'Intepdant met fes paerden naer Nimcgen, om d� voorgedachte Prins te ontfangen. Het gefchut wierdt vaerdtghnbsp;gemaeckt, en alle versieringen uyt de tuyoen weghnbsp;gehaelt, otn krafilTen daei ii te maeckea , eo

Op Woenfdag, de negende, dee de Hertogh van Luxenburgh een keer naer Naerden ea�s Graven-lande.

Vrydaghs, d�elfde, vcrtrocken naer Hermelen omtrent vijfttgh mannen, die van de Hollandersnbsp;geflagen wierden; endicshalvcn trocken in die (elfde avondt noch hondert en vijftigh mannen der-waerts.

Saterdaghs, de twaelfde, haelden de Hollanders eenige Switfers wech byjutfaes ,dievandaerfleennbsp;wilden halen, om de fclfdehier aen het Kafteel tenbsp;gebruycken. Een Franfchman wierdt oock op denbsp;Neude opgehanghen, om dat hy by nacht dieverynbsp;bad geplee^c.

Maendaghs, de veertiende, trock Luxenburgh naer Bueren, met voornemen van de Prins vannbsp;Cond� daer te ontfanghen, en keerde in de volgende dagh weerom.

Op Dinghfdagh, de vijftiende, quamen uyt V ranekrijek drie of vier hondert nieuwe Soldaten,nbsp;tot verfterekingh van de Regimenten. Ondertuf-fchen was men nooy c ft� met de toerufting tot d'in-haling van de Prins van Cond�.

Woenfdaghs, de leftiende, quam het reystuygh van Cond�, met twee grootc Schepen alhier,be-nefFens verlcheyden van fijn huysgenoten, en daernbsp;onderde Hofmeefl:er,en veel Groten,ghelijcklanbsp;Valiere, en meer anderen.

Donderdagbs, de feventiende, wierdt afgelefen dat yder voor de volghende Maendagh de (omme,nbsp;daer op hy ghefchat was,op het Stadrhuys moeitnbsp;brengen, op yerbeurte vanaend�Intendantovcr-levert,en van hem geexccuteert te worden.

moe

met het jacht der Staten, dat in de voorgaende dagh vaerdighgemaeckt was gt;naerde Vaert, terwijl aennbsp;de Soldaten belaft wicrt van de T ollefteeg-poort af,nbsp;tor aen het logetnenr,daer Cond� ghelogeert founbsp;fijn, in rygen te ftaen.

Maenciags,d�een-en-twintigfte,�s middags ten half twee, quamde Heer Prins van Cond�, met.nbsp;fijn foon, de Hartog van Anguien, en meer anderen, binnen Uytrecht, daer hy heerlijekingehaeltnbsp;wierd. De Soldatenftonden,gelijckgefegtis,vannbsp;de Tollefteeg-poort af, tot aen fijn logemcnt.Tpennbsp;hy, met fijn Karos, aeri de Tollcfteeg-poort gekomen was, wierd hem daer, door de Gouverneurnbsp;Stouppa ,deStadts fleutelea in een rode fluweelenbsp;fackjin een filverefohuttel leggende, aenghebo-den,die hy aennam , en weer aen dc gedachtenbsp;Gouverneur over-gaf. Hy, binnen gekomen, vontnbsp;deMagiftraet van de Stadt aen de Poort te faroennbsp;vergadert, om hem te verwelkomen, en dus reedtnbsp;hy, lijn foon Anguien, Luxenburg en des Seauxnbsp;by fich hebbende, in fijn Karos, tuflehen twee rygen van Soldaten deur, d�ecn van Franfchcn, eanbsp;d�anderevah Swiilers, terwijl hy van vijf anderenbsp;Karollen gevolghten het gelchuc in de Stadt overnbsp;al losgebrandt wierdt, naer fijn logement, 't welcknbsp;was in de buy len van de Heer Burgermeefter Nel-lefteyn , en van de Raetsheer Jakob Martenfz. dienbsp;aen malkander Bonden, en daer afmen de muurnbsp;deurgeflagen had. Cond�, in fijn logement gekomen, ging, met fijn foon, de .Hertog van Anguien,nbsp;in de veynfters leggen, terwijl her krijgsvoick voor-bytrocic. Daernagafhy gehoor in de grpotcSaclnbsp;van des Burgermeeftersbuys, eerft aen de Bilfchop,nbsp;infijngeeftelijckgewaed, daer na aen Luxenburg,nbsp;en vervolgens aen de Staten, en aen tien of twaclf,nbsp;van d�oude Raden. Des avondts wierdt Cond� by

Ltixen-

Luxenburgh vergaf!:, daer hy rot aen tien uren bleef,en inde volgende dagh weder Luxenburghnbsp;in fijn FiOgemenr vergafte.

Op Woensdagh, de drie-en-twintighfte, r�ed Cond�, van de Groocen gevolght, de Stadt deur ennbsp;om.

Donderdaghsjdevier-en-twintigfte, wierdc hy vandeGouverneurScouppa vergait. In dele daghnbsp;vertrock oockhet Regiment van Languedok uytnbsp;dele Stadt.

Op Vrydag, d? vijf-en-twintigf�e, deeg Cond�, Luxenburgh, en het Ijcel amp;anfch Hof te paert,nbsp;Crt reden na Naerden , vanWaer ly, het geheeienbsp;landt onder warergefien hebbende,�* avondts weernbsp;hier t� U ytrechc quamen.

Saterdaghs,de fes-en-twintigftc van April, trok het Regiment van Champagne van hier. Denbsp;Sradts-boden,met Soldaten verlek, gingen oocknbsp;degenen, die hun tax noch niet betaeJt hadden,aen-Ipreecken. Indefedaggingeen vrou langs deftraetnbsp;roet haer twee kinderen, die on verflens doodtge-fchooten wierden, een vrou, door een dronekenbsp;Franfcjinian van haer koeck-pan berooft, eyfchtenbsp;de felfde weder; daer door eenige ontroerenis ont-ftondt. .Sy, hier over van hem gedrevghr dat hynbsp;haer foudoen hangen, ftack (� gruwel! ) fich fel-ve met een mes doo'dt.

Sondaghs, de faven-en-twintigfte, wierdt weer atgekfen, dat de geen, die fijn tax noch niet, ofnbsp;flechs hall had betaelt, de felfde binnen acht-en-veertigh uren moeft opbrengen , of'dat hy andersnbsp;acnd�lntendant overgelevert, en van hcm�geexe-cureert fou worden. Tc Kuylenhurgh wierdt veelnbsp;krijgsvolcktefamengeruckc, om met eenige duy-lent mannen yets tegen Hollandt voor te nemen.nbsp;Ook crockea hier deur twee Compagnien Switfers�

daer

'tgepaffeerJe hinnen TJytreckt. 193 daer iiid? voJgendedag nochtweeop volgdenjdic gt;nbsp;Fiunwegnaer Woerden namen.

Dingsdagbs, de negen-cn-cwintighflejtrocken omtrent fes hondert mannen van hier de Waert- �nbsp;poort uyt i en wierden in de volgende dagh van denbsp;Hertogen van Anguienen Luxenbiirgh ,meteeni-ge croup�n gevolght; dochfy quamen des avondtsnbsp;weer binnen, fonder yets uytgericht te hebfaenjnbsp;Vermits de veelheyt van water omtrent de Hinderdam bun voornemen geftuyc had.

Op Donderdag, d�cerfte van May-maent i quatn het Regiment van Chaftelnau, met veel feystuygh.nbsp;en muyJen, uyt Hafflirwijck hier binnen.

' V rydags, de tweede, vfertrock van hier het Re-giment van Navarre. Vanhier vertrocken oock hondert en vijftigh mannen naer Woerden j om denbsp;wegh te befichtigen, die in de volgende dagh van denbsp;Hartogh van Anguien gevolght wierdt, doch opnbsp;d�avont wederkeerde. De Prins van Cond� lagon-tiertuflehenfeef fwaer aen�tvoeteuvel ;in voegennbsp;dat by in eenige dagen niet uyt fijn kamer quam.

Op Sondagh, de vierde, hebben omtrent vier duyfent mannen van de Hollanders de Nieuwer-fluys, hy Loenen ^ aen de Vecht gelegen, in befet-tipg genomen , en voort fterckgemaeckt. Hieropnbsp;is in de volgende nacht een gedeelte voicks, mee,nbsp;eeniggefchut, van hier derwaartsgefonden.

Miendaghs,de vijfde, wierden noch vijftien of f�ftien mannen uyt yder Compagnie vandeFran-fchien,en veertig van de Switfers derwaerfs gec�m-mandeert; gelijck oock veel v�lks uyt de byleggen-deStedekens,onder hetbeleyt van de Hertogennbsp;van Anguien eo LuxenfaujgibenefFensnochande;;nbsp;re Groten van de Franfchen, die alle buy ten bleven ; hoewel noch in die felfde aiv�nt een groot gedeelte van �tvOlck weet bin�enquat�^Yermitszynbsp;' N ...... geejjt

Dagh-Regxsteu geen kans fagen om de Hollanders op te flaen, dewijl de felfden alree te fterek begraven waren.

Op Dingsdag, de fefte, wierden weer drie mannen a.yt yder Compagnie derwaerts gecomman-deert, die paliffaden, kruy wagens, fchuppen en fpa-den mede namen, om fich tot Breukelen te begraven i,daerzyfich op�t buys te Gunterfteyn, en te Nieuwenroode verfterekten, en te Breukelen tweenbsp;fterckeaffnydingen maeckten.

Woensdaghs, de fevende, gingen de Hertogen van Anguien en Luxenburghde werekenbefichti-gen, vervulden het geen, dat*cr aen ontbrack,ennbsp;brakenalles wech, dat hen in de wech ftondt ,ge-�jckoock de Hollanders van hun fijde. Hierdoornbsp;wierden, beneflens een groot deel huyfen te Breukelen , oock veel fchone Landthuyfen, en Luftho-ven vernielt en verdelgt. In defe dag viel oock eennbsp;fchermutfeling voor, daer in twee Hollanders ,ge-quetftfijnde, gevangen,endesavontshier binnennbsp;gebracht wierden.

Donderdags, d�achtfte, feer vroeg, meenden de Hollanders-, met rode en blauwe rocken gekleedt,nbsp;omfichalsSwitfers te vertonen, de Vaertmet ver-ralEnghte vermeefteren. Maer dewijl het alree foonbsp;licht wiert, dat deToornwachterdeRuytery ,dicnbsp;tot voltrecking van d�aenflag volgde, van verre fagnbsp;aenkofrien , en hy fulcks bekent maecktc, foo moe-ften fy, met twee of drie gequetften achter te laten,nbsp;vercrecken, fonder yets te verrichten.

Op Vrydaghidcnegende,'suchtensfeer vroeg, wierden drie fchuyten met Franfchen, die omtrent Breuckelen gelegen hadden, bier binnen gebracht.

Sac�rdaeghs,de tiende, wierdt uyt yder Compagnie feyqn mannen gecommandeert, in alles omtrent vijftien hoadert mannen uytm8kende,die

Va* �tgepajfeerde binnen �ytreeit, l? j alle van hier naer Brcuckelen vertrocken : en innbsp;verwiffelingh quamen omtrent drie of vier hondercnbsp;mannen hier weer binnen, die daer gelegen hadden. De Franfchen brachten hier van Nimegennbsp;acht halve Cartouwen.

Sondags, d�eifde, vielen verfcheyde fchermut* felingen van weynigh bclangh voor. Dagelijcksnbsp;ivierd�er oock nieuw volcki totaflo�Gngh der an-derenj gefonden. Daer wierdt mede een verdraghgt;nbsp;het lolTen der gevangenen aengaende, gemaeckr�nbsp;gelijck in de Ontwaeckte Leeuw, (fol. 97.) te fiennbsp;is. Cond� hieldt ondertuflchen het bedt gt; uy� oor-faeck van fijn ongefontheyt.

Dingsdaghs, de dartiende, viel weer een harde fcherthutfelingh voor , omtrent Breuckelen ennbsp;Nieuwerfluys ; en veel gequetften wierden hiernbsp;binnen gebracht, �t Regiment van Auvergnenbsp;trock tot afloffingh naer Breuckden, en dat vannbsp;Piedmont wierdt, in plaetsvan^t voorghedachte,nbsp;buycende Waertpoortgelcght.

Op WocDsdagh, de veertiende, wierdt te Sey ft plaets tot de legeringh voor d�afkomende krijghs- ,nbsp;benden afgcfteken. De vijftiende wierden twaelfnbsp;halve Cartouwen op Sr.Jans Kerckhof gebracht,nbsp;�p de feftiende wierdt krijgsraetgehoudeh.

Saterdaghs , de feventicnde van May-inaent, lijn drie Regimenten, dat van Pikardyen, Navarre, en van deSeaux, in omtrent twee duyfentnbsp;mannen beftaende ^ die aen de Bilt gelegen hadden,nbsp;hier deur naer Breuckelen, tot afloffingh der gencr,nbsp;diedaerwaren,getrocken. Ondertuffehen wierdtnbsp;groote to�ftcltot ��n ghewichtighc aenflagh ghe-maeckt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Sondaghs, d�achtiende, dee de Biftchbp m d� Domkerek van de Predickft�el afkondigen , dat denbsp;PfocelSe ia de volgende Ponderdaeh deur de Stad�nbsp;Nanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foti

ip� Dag H-Register fouomgaeni Cond� gheracckte van�c bedt, en innbsp;de klederen.

iVIaendaghs , de negentiende, verfchenen omtrent vijftigh mannen van het Staetfche yolck voor de groene Kamp. Men geraeckte hier do�r innbsp;groote onruik j en de Ftanfchen vrecfden datnbsp;Woerden belegert fou worden.

Dingsdaghs ,de twintigfte, veitrocken de Hertogen vanAnguien en Luxenburg,met hun gevolg, naer�sGravenlandt, daer fy eenige benden vergaderden , om een groote aenflagh uyt te voeren.

Tuffchen Woensdagh en Donderdagh wierden de Dorpen L.eksmont, Heykop, en het overighenbsp;landt van Vyanen door de Franichen uytgeplon-dert, vermitds fy daer een Leger formeerden. Synbsp;meenden in de felfde nacht oock het Huys te Muy-den te verraflehenj �cwelckhen roisluckte. Ennbsp;hoewel de Hertogen van Anguien en Luxenburgh,nbsp;met hun gevoigh, in de volgende dagh weer binnen Uytreeht quamen, foo namen fy echter poftnbsp;te Muyderbergh, daer fy, en de genen van de fijdenbsp;der Staten, te Muyden zijnde, een lange tijdt hef-tighlijck tegen malkander Ichocen. De Ftanfchennbsp;openden ondertuflchende Zeedijk tuffchen Muyden en Naerden, en maeck'en deuren daer in, omnbsp;het water af te tappen, en dusdc Vlotiehuyten, dienbsp;alsBacteryen in de Vaert tuffchen de twee voorgedachte Steden lagen , op het droge te fatten, ennbsp;door dele middel te vcrmeefteren. Maer dewijlnbsp;men elders,in de felfde dijck,defluyfen opende,nbsp;foo iwol het water binnen dijeks wel twee voeten,nbsp;enfette meerlandts onder, felfs tot alhier aendenbsp;V/aert; in voegen dat d�aenflagh der Ftanfchen opnbsp;defefchuyten vruchteioos was j en fy genootfaecktnbsp;waren van hun voorgenome aenflagh af te ftacn,nbsp;na dat fy omtrent twee bondert van de hunnen

hidden verloorcn Van de zijde �er Staten wier-den ondertufTohcn te Nieuwerfluys twee groote Batteryen opgeworpen,daer fy /waer gcfchutopnbsp;plantten,en gedurighlijck van daer heftig fjhoten gt;nbsp;gheiijck oock uyt Muyden tegen de F/anfchen,nbsp;die fich omtrent Muyderberg gelegert haddeti,fonder dat de felfden veel daer op antwoordden,nbsp;Donderdaghsjdetwee-en-twitiTjghfte, naer denbsp;nieuwe Stijl H. Sacraments-dagh fijnde, wierdcnbsp;alhier het Sacrament, meteen openbare Proceffienbsp;en Ommegangh, onder het loflen van�tgefchut,nbsp;met groote ftatie, deur de Stadt omgedragen. Allenbsp;Gereformeerden wierden gedwongen hun huyfennbsp;tefluyten : invoegendateenigen, desuchtenshunnbsp;veynftersgeopent hebbende, gevaer liepen van ge-plondert te worden. Hier en daer wierdc oock alnbsp;eenigebaldadigheyt gepleeght. Wat de Proceffie,nbsp;of Ommegangh aengaet, fy wierdt op dele volgende wijfe uytgevoert-

Des voormiddaghs,omtrent de kloek 10. wen, na dat de Hooft-Mifle in den Dom was ge-eyqdigt,nbsp;is�er een ontallijck getal Kinderen, foo Jongensnbsp;als Meysjes, uyt de Noort-zijde van dep Dom gekomen , gaende door de Dom-fteegh, en kortenbsp;Sr. Jans-ftraet, rontom die Kerck, eh van daernbsp;door de Buur-ftraet, achter Sint Pieter,over denbsp;Sr. Martens Dam, door de oude Munfters trans, ennbsp;over �toude Munfters Kerek-hof, weder in den

3. nbsp;nbsp;nbsp;Een roodt Vaendel, daer Maria met Chri-fins in haer arm in ftond.

4. nbsp;nbsp;nbsp;Veelkleynejongens,gaendeby paren, metnbsp;witte Hcmbden gekleedt als Papen.

f. Een feer lange rey van jonghe Kinderen 09 Vrouw-volck, hebbende elck Waile-keerilen ennbsp;groente in haer handt.

6- Verfcheyde kinderen feer koftelijck toege-t�aeckt, voordewelcken ging een kleyne Jongen;^ gekleet als een grauwen barvoeter Monnicki daernbsp;iia. volgbdeecn groote Juffrouw, met een kroon opnbsp;haer hooft, hebbende een ktntjen in haer aroi}nbsp;wierdt van Engelen geleydc, en van drie gevolghtnbsp;die haer flip ophielden: onder dcfe kinderen warennbsp;de meefte Engelen ; d'cen had een fwaert ih denbsp;handt, d�ander een pijl, de derde een Keick, amp;c.

10. nbsp;nbsp;nbsp;De Gecftelijckheyt van de Kloppen, be-ftaende welovcrde 500. op haer hooft een fwartgnbsp;fluyer hebbend�, daer onder velefongen.

16. Den Bijfchop Ne�rcajfel j de welck gingh onder een roodt Pavilloen, van vier voornamenbsp;franfehe Officieren gedragen j en wiert van tweenbsp;andere Papen,feer kpftelijc^gebleet,gevolgt,iheb-bende het Sacrament (�t welck niet anders is alsnbsp;een Wjt Ouweltjenin een goude ka.^efloten) innbsp;de handt, daer yder, die het iejve paffeerde, voornbsp;knielen moeft; foodickwilshy een Autaer rencon-^rccrde,van dewelckedrieopde wegh gelielt waren , gingh hy met het Sacrament voor het A utacrnbsp;uyt het Pavilloen endede dienft, heffe het Sacrament

jnenteensop met meer andere Aperyen: daer na trad hy weder met fijn twee Papen onder hetPa-vill�cn, en gingh voort.

17. DeGonverneur Stoupay gevolght van een feer groote menighte van allerley volck. igt;i?r denbsp;�JLuxenbourgh, Due d�Engttin 3 en Frins van Cond�,nbsp;waren hier niet prefent, alloo de laetfte fieck was,nbsp;en d�andere twee na Muydep waren, doch den fel-ven avondt t�huys qnamen.

De weghjlanghsde welcke het Sacrapient paf-feerde, wasaen bcyde zijden met Soldaten geraiiTi

Alledehpyfen van de Roomfehgefinden waren feer opgefchickt met groente, fchilderyen ,fcfton-nen, Engelen, Kruyffcn , amp;c. De geheele kortenbsp;St. Jans-ftract was met zeylen oyerdeckt,enghe-maecktals een groenen Hemel: aen het eynde voornbsp;het huys van de Franfche kramer van p.iemen,ftoncnbsp;een Autaer feer kofteli^ck met eep geheel filvernbsp;Servies verkiert.

Op het eynde van den Doms-fteegh, voqp het huys van den Apoteecker Mus, was een grootenbsp;groene poort, boven de welcke was eep teeckennbsp;1H$. metgoude letteren, daer met drie verguldenbsp;Lelyen onder ftpndt:

Voor het huys van de Wijrikooper van Aglfl, by�t St.Jans Rerekhof, was het wapen vap Vrqncb-rijck, gehouden van vergulde Engelen, met dit op-fchrift;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� p.

N f nbsp;nbsp;nbsp;Voor

Voor het huys van Joncker Meyfier was mede een Autaer, met een groene poort, alsmede voornbsp;het huys van den Advocaec Zutphen, over de oudenbsp;Munfters trans.

Op de Brugh voor de Heere-ltraet ftondt mede een poort aen beyde zijden ^ met het wapen vannbsp;Vranckryck, en in �t inidden met goude letteren.

Inde Lijn-merckt, voor 't huys van de Wal-yifch,datfcer koftelijck verkiert was, ftont recht boven de deur eennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jhangende aen het kruys,

Veel diergelij cke dingen ftonden door de gehecle Stadt, de welcke in dien men alle had willen op-t�yckenen, men ^en gehed Boeckjen had van doennbsp;gehadt.

Vrydaghs,dedrie-en-twintigfte, quaroenhier verfchcyde fchepen uyt degeweften van boven.

Saterdaghs,devier-en-twintighfte,geviel omtrent

?rent Breuckelen een heftigh gevecht: en veelghe-quetften wierden hier binnen gebracht.

Sondaghs, de vijf-en-tv^intigfte, quam alhier de Hertogin van Mekelenburgh , lufter des Hertogsnbsp;van Luxenburghj benefFens de Hertogin van Ven-dofme, De drie Leden fonden, op d�aend�eningenbsp;der Franfchen, de Heer van Dijcjcvclt, een wel-fprekentmanjvanverfcheyde anderen verfelt,innbsp;hetStaten Jachtnaerde Va?rt,om dele Mevrouwen te verwelle komen, die echter in alle ftilte,rnetnbsp;een Karos over Wijck te Duurfteede, binnen qua-njenyterwijl een Regiment van de Tollefteeghrnbsp;poortaf inordeningh geichaertftondt. Defe Mevrouwen wierden in�cHuys te VJeuten, opSintnbsp;Jans Kerckhof,gelogcerr,daer fy, opdiemiddagh,nbsp;door de Prins van Cond�, die men daer in een ftoolnbsp;bracht, getradteert, en gecomplimenteert wier^nbsp;derijgelijckoockdaer na door de Gedeputeerdennbsp;van defe Sradt. In de volgende dagh wierden fy, innbsp;de Karos van Luxenburgh, ter Miffe gebracht, en

Op Woensdagh , d�acht-en-twintighfte, ver-trockenfy van hier over Arnhem n^er Parys,en wierden v^n de Hertogh van Luxenburgh uyt-geleydt.

Tuflehen Woensdagh en Donderdagh was�er m het Dorp Weftbroeck een gevecht tuflehen tach-tigh Hollanders, en vijftigh Franfchen. De Staetrnbsp;fchen kregen tien, en de Franfchen twee gevangen.

Donderdaghs, de negen-en-twintighfte, troc--ken Cond� en Luxenburgh, neffens d�Intendant, met het Jacht der Staten,naer Breuckelen, en keer-rnbsp;den des*avonfs weerom, na dat fy op alles goedenbsp;ordeningh geftelt hadden. In defe dagen wierdtnbsp;hier opentlijck met trommelflag ^oor d? Biflehopnbsp;van Munfter geworven.

3aterdaghs, d�ecn-en-dartigfte, wierden eenighc N ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Switfer^

apj, Dagh-Register Switfers en Franfchen naer �t landt van Yfl�lfteytjnbsp;gecommandeert, om aen andere Franfchen, innbsp;het landt van Vyanen leggende, te beletten denbsp;heeftendaer wech te halen, en te roven. Sy fchoo-ten op malkander los j in voegen dat�er van weerzijden eenigen doodt bleven; en tien vaii hen wicr-den hier gevangen binnen gebracht.

Dings,daghs, de darde van Junius, �s avondts omtrent t�acht uren, wierdt in �t Stadthuys, op de trap van Hafenbergh,een nieuw geboore kindt gevonden. Hier op wierdt.

Woensdaghs, de vierde, afgelefen dat de geen, die de fchuldigen wift aen te wijfen, een vcreeringhnbsp;van twee hondert guldens fou ghenieten. Cond�,nbsp;Luxenburg, en veel Grooten reden van hier naernbsp;Ameyde, en quamen op d�avondt weer binnen. Denbsp;Heer van Maerflenbroeck keerde oock weer uytnbsp;Vranckrijck, en van Parys, daer hy weynigh ver-ijoegingh had bekomen.

IX�nderdaghs, de vijfde, quam�er, terwijl Cond� ter mackijdt by Luxenburgh was, een gherucht vannbsp;dat Woerden was beleghert; doch dit flilde haeft.nbsp;In defe dagh wierdt ftrenge ftraf tegen degenen, dienbsp;degens droegen, afgekundigt, en aen de Serjantennbsp;belaft de fodanigen aen te taften.

Vrydaghs, defefte, wierden hier drie gevangenen binnen ghebracht in een ghevecht omtrent Woerden gekregen, in�twelck de Franfchen welnbsp;omtrent vijftigh verloren.

Maendaghs ,de negende, quam van Amersfoort een Compagnie Lijfwachters,en een Cpmpagnienbsp;Switfers van Wijek, die dagh over dagh voor Con-decs huys de wacht .hielden.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Sondaghs, de vijftiende vanjunius,quamen hier omtrent twee hondert Franfchen, die byAerden-burg gevangen, en nu le Middelburgh geloft waren.

Maendags, de feftiende gt; wierdcn veel Hollant-fche Officieren , die in de Gracf gevangen, en ni� geloft waren�hier door naer Gorlrq m ge voert.

Woensdags, d�achtiende, quarnen hier weer ee, nige Schepen met Soldaten. Cond�, tiock oocknbsp;naer Vianen, met voorneemen van dat fterek tenbsp;maken, gelijck men alree het werek begon aen tenbsp;vangen.

Saterdaghs gt; d�een-en,twintigfte, quam hier de Prins vanTarante, defoon vand�oudePrins, ennbsp;wierd in �t huys van de Heer de Gruyter gelogeert.

Sondags, de twee-en-twintigfte, quaro alhier van Amersfoort vijftien hondert mannen te voet,ennbsp;acht Compagnjen te paprt,van de welckcn de jeftennbsp;in Abftede, bnyten deTollefteeg-poort, ingele-gertwierden. Desavonts kregen de Grootenhiernbsp;tijding, dat Maeftricht op Vrydag, detwintigfte,nbsp;aen de Koning met verdracb overgegaen was. Hiernbsp;op moeften foo terftont alle de Soldaten in de wapenen , en naer de wallen, daerzy, onder het lofl�nnbsp;vanhetgefchut, en�cluyden van alle de kloeken,nbsp;vidlorie fchoten. Daer waren oock veel Ropmfeh-gefinden, die, tot een vrcuchdeteeckep, teertonnen aenftaken. In de volgende nacht ootftaken denbsp;Franfehon hier op de Oomstooren brandeoriGfak-kels, tot een Seyn aen degenen van Woerden, opnbsp;de wekken,gelijck men voorgaf, de Hollander* eennbsp;aenQagh voor-hadden. De Prins van Condd reedtnbsp;oock fchieljjck met fackels uyt.

Maendags, dedrie-en-ewintigfte, (jjndevoor-: gedachte vijftien hondert mannen, die (n de voor-gaendedaghier gekomen waren, naer Wijek ver-trocken. Des namiddaghs wierd weervii^oriege-fchoten,geluyd,enindR Dorokerekhet Te Deunt,nbsp;l^damus gefongen,endc5lConings Wapen bovennbsp;�cAutacr gehangen.

Woens-

Woenfdaghs, de vijf-en-twintighfte, trock de Hertogh van Luxcnburgh ,mecd�lncendant, naernbsp;Maeftricht, om daer de Koning te fpreken.

Donderdags, defeven-en-twintigfte iwierdteen Soldact op de Neude gehangen jomdat hy overio-.nbsp;pen wilde. Een Boer, van hem befchuldigt dat hynbsp;hem fulqks aengeraden had, wierd in 't Tuchthuysnbsp;gebracht.

Saterdags,d�acht-en-twintigfte, trogk de Prins van Cond� naer �s Gravenlant, daer groore toeftelnbsp;wierdc gemaeckt. Veel Ammunitie wierdt naer dcnbsp;Rendevousjdie teSeyft was, by malkanderghe-brachr,en hetkrijgsvolck in alle ftilte van Muyder-berg,en van de poften daer omtrent afgevoert,eerftnbsp;naer �s Gravenlant, en foo naer Scyft, Men gaf voornbsp;dat fy 't oog op Heufden hadden.

Woenfdags,detweede van Julius, quam Luxen-burg, met d�Intendant,hier weer binnen Uytrecht. Condees reystuyg wierd oock in fchietfehuyten ge*nbsp;fcheept, en naer-boven gefonden.

VrydagSjde vierde,begon het heir der Franfchen, by Leksmond gclegert, op te breecken, vermits hetnbsp;door �t boog water benaut wierd.

Saterdags, de vijfde, vertrock van hier de Prins van Cond�, met dc Hertog van Anguien, fijn foon,nbsp;en fijn geheel gevolgh, na datdc Magiftraet vannbsp;Uytrecht, de verlichtingh van hun Provintieaennbsp;hem gerecommandeert hebbende,affeheyt van hemnbsp;had genomen. Hy nam fijn weg op de Graef, terwijl alhier het gefchut geloft wierd.

Op Sondag, defefte, quamen hiervan Leksmond de Regimenten van Navarre, Piedmont en de Seaux,en wierden by de Stedelingen ingelegertjnbsp;�c welck huninlcegeringh ioo verfwaerde,datydernbsp;burger fes Soldaten in fijn huys had, daer door veelnbsp;van hen in ftilte wech trocken.

Maen-

Maendags, de fevende, quam noch meer krijgs-volckaftreckeo, dat, Ruyteryen Switfers fijnde, buyteh de Waertpoortgelegert wiefd.

Dingsdags en Woensdags, d�achtlle en negende, wierdopdeNeudeby Tronamelflagaen de Soldaten voor geleien, datfy van de geenen, by de wekken fy geinquartiert waren, geen fout, bier, pepernbsp;of afijn louden hebben ceeyflcben, noch heneenignbsp;gelde, of traflement afparll�n , maer fich met hetnbsp;vuur en licht van dehuyswaert laten genoegen, opnbsp;ftraffe van Stroppade.

Woensdaghs, de negende, wierden de burgers noch meer met inquartiering belaft, dewiji�erda-gelijcks meer krijghsvolck binnen quam j 't welcknbsp;fijn oorfaeck uyt de gedurige regen,en uyc he: hoognbsp;.waterbad.

Vrydags, d�elfde,ftortte de folder boven de deur-gang op de Kamer der Staren in j vermits de felfde te Iwaer metgrafin was beladen. Seecker, een wonder, dat daef door niemanebefeertwierd, of doodtnbsp;bleef jdewijl daer niet alleenlijckde wandel-plaetsnbsp;voorde kamer is, daer inde Staten vergaderen,nbsp;maeroock tot een ghedurige deurgangh tuflbhehnbsp;St. fan* Kerekh�f, en een andere ftraet vefftrekt.

Saterdaghs, detwaelfde, wierden hierdeFran-fchen gemonftert. In de Lauwerftraet flortten een buys, en drie woningen in , daer drie menfehennbsp;onderdoor bleven.

Sondaghs, de dartiende , quamen veel Soldaten alhier,daer mee de Burgersfeer geplaeght wi'er-den; want de genen, die vertrocken, namen alksnbsp;mee, dat los was, en deghenen, dieaen-quamen,nbsp;wilden alle vervarfchingh hebben. Sy brachten fe-ven gevangenen mee.

Maendaghs, de veertiende, wierden de Switfers gemonftert, ea twee duy fent fterek bevonden.

Dirigsdaghs, de vijftiende van Julius, vertrock hec Borb�nfch Regiment van hier nacr Wefel; ennbsp;namiddaghs quam het Regiment van de Koninginnbsp;uyt Wijck hier weer binnen.

Woensdaghs, de feftiend�, v�rtrocken van hier verfcheyde Heer�n in ftilce naer Hollandt, en wier-dent�Oudewateri�m dat fy geen pasport hadden,nbsp;aengehaelt, en tnoeften daereenige tijt blijven.

Donderdaghs,de fev�ntiende, wierdt de Ruy-tery,hierbuyten Iegghende,gheinonftert, en twee duyfent fterck bevonden. Alle de Sauvegardennbsp;quot;wierden �ock, op lijfftraf,�p ontboden. De Boeren, hier over in groote noot gheraeckt, quamennbsp;'in groore menighte hun klachten voor Luxenburgnbsp;doen, die, door hun gekerm bcwoogen j anderennbsp;beloofde te fenden.

Maendags, d�een-en-twintighfte, trock Lnxen-burgh , met eenige troupen, omtrent Wijck te Duurllede, om dat het krijghsvolck van de Statennbsp;dapr alles in rep en roer hielden-

Vrydaghs, de vijf-en-twintighfte , bracht ee� party Franfchen hier elf Hollandtfche Soldaten-binnen, die fy by Kuylenburgh hadden gevangen-EenKiftemaeckef ,in fijn ftoelfittende, wierdtbynbsp;ongeval door fijn wijfs voorfoon deurfchoten.

Saterdaghs, defes-en-twintighfte ,wierdenhier drie wcchgelo�pe Soldaten binnen gebracht,dienbsp;namaels te Breuckelen, in tegenwoordigbeyt vannbsp;bun Compagnie , daer leggende , opgehange�nbsp;yvierden.

Dingsdag* , cie negen-en-twintigft�, quamen bier binnen twee Parlements Heeren, beneiFehs

Vrydags,d�eerftevan Auguftus,(mamen hier veel booghe Officieren, foo van d�Engelfchen, alsnbsp;ian de Franfchen. D�ltaiiaenfche Co�nmcdiancen

openden hier hun tooneel, daer Luxenburgb, Stoupa, en veel andere Groeten dickwijls hun ver-maeckfehepten.

Saterdagh, de tweede , is, door d�onachtfae�ii �heyt der Franfchtn, de brandt in een tonnetje buf-fekruyt geraeckt, daer door hethuysvande F�eernbsp;Reuver, op de nieuwe Graftftachde, opfprodgh,nbsp;en by-na gheh�el verbrandde, 's Avondts wierdennbsp;tw ee ftropers op de Neude opgehangen.

Woenalaghs, de�efl:e,gaf Luxenburgh nieuwe Sau vegarden, die hy wel twee we ken te vooren belooft had, na dat meeft alles op �t platte landt bedorven was.

Sondaghs, de tiende, wierd een plechtelijckebc-dedagh gehouden, en in ftilte a�n de Predikanten belaft te bidden,dat Godt desKoninghs hart totnbsp;vrede geliefde te neygen; om, gelijck het fchijnt,

, Godt en �t volck te bedriegen i dewijl hun hartner-gens minder, daft naer vrede trachtte. De Switfers wierden echtergheoeffenti en hondert en vijftigbnbsp;mannen, m�t eenige granaetwerpers, gioghefl opnbsp;een tocht uyt.

Maendaghs, d�elfde,wierden tweeghevanghen binnen gh�bracht, om dat fy eenige moedwdl hadden gepTeeght. Oock quamen vier mannen van dernbsp;Staten volck overlopen.

Woensdagh , de dartiende , was de Majeur Stoupa by de Secretaris Nieuwftadt, tot de w-elckcnbsp;hy feyde dat men, indien hy geen tapyten aen denbsp;Marckgraef de la �refeliere h^fteldc, de �tirger-meefter daer over in hechtenis fou nemen. De Secretaris , dit aen de Burgermeefter vertoont hebbende , bracht l�t antwoort aen Stooppa, dat�ernbsp;geen tapyten meelr Voor handen waren , als allcen-

lijck

Donderdaghs, de veertiende, des uchtens,qua-meneenigeFranfchen, meteengeftoole koe,buy-ten de Waertpoort , daer fy een vrouw op een ftoep ronden,dieuytghegaen was om brandewijnnbsp;te halen. Syfchootendcfeyroavv doodt, op datfynbsp;hen niet fou beklappen. �sAvondts quam hetghe-heelGarnifoenin de wapenen,�twelck ,met hetnbsp;lofl�n van hun musketten, daer het grof ghefchucnbsp;oock onder fpeclde, d� dagh van Sr. Louis vierde,nbsp;hoewel de felfde eerft: in de volgende dagh behoorde geviert te worden.

Vrydaghs, de vijftiende , wierdt het Regiment van de Koningin buyten de Ganfe-fteeghgeexer-ceert.

Saterdaghs, d� feftiende van Au^lfus, wi�rden vijfhonderr ghepreftemannen uytghefonden, oninbsp;het gat aen de Leckdijck te floppen ^ daer fy eenigenbsp;dagen met wercken befich waren. Naer Woerdennbsp;wierdt veel gelts, tot betalinghvan die befettinghinbsp;gefonden.

Sondagh, de feventiend�, was Uytrecht in al-larm, op�t gerucht van dat het Staten voick inde Betuwe was gevallen. Luxenburgtrock diesbalvennbsp;uy t, met veel voicks, en vier flucken gefchuts, totnbsp;aen Wijck, enquam in de volgende dagh weerom.nbsp;OndertulTchen wiert t�elckens veel varfcb voicknbsp;naer Breuckelen ghevoert, om d� genen, die daetnbsp;lagen ,af teloffen.

Dingsdaghs, de negentiende, �s uchtens omtrent te drie uren, hebben drie perfoonen, aen d�Ooft-Zijde van de Dom, eenigeftenen van�eh toeghe-metfelde Autaer, daer achter Chriftus beek aennbsp;*t Kruys in een fleen gehouwen ftondt, �ytgebro-ken. De Roomfehgefinden flr�oyden dieshalv^��

p�an^tgepaJfecrJehinnenXJytrecht. ' lo^ �yt, dat dit door mirakel ingheftortwas, en dedennbsp;het feifdc voort openbreecken. Seker Perfoon, fijnnbsp;geeftigheyt in dit voorval tonen willende, macck-te daeropditaerdigh Gedicht.

Woensdaghs, de twintigfte, wierdt op de Neudc ten Franfchman opgehangen,nbsp;Donderdagb,d�een-en-twintigzle vanAuguftusgt;nbsp;hebben de Hollanders by de Loosdrecbt, opnbsp;�sGravenlandc, poft gegrepen, en defelfde metnbsp;groote macht van volck befet.

Vrydaghs , de twee-en-(Wfttighfte, �s uchtens vroegh, wierden alhieruytyder Compagnie Swit-fers vijf-en-twintigh, en uyt yder Vaendelvan denbsp;Franfchen feven of acht mannen derwaerts gefon-den. Een Switfer fchoot uyt moedwil een man opnbsp;d�Appelmarckt doot. �s Namiddaghs wierdt het ge-�nbsp;heel Regiment van Normandyen, benefits drienbsp;hondert Switfers, en eenige andere Franfchen,nbsp;naer de felfde plaets afgevaerdight. Maer in de volgende avonten nacht keerden �y alle weerom.

Saterdaghs,dedrie-en twintigfte,des avondrs, quamen alhier fes Compagnien Switfers uyt Hat-derwijck,

Sondaghs, de vier-en-twintigftc, na de middag, volghden noch acht Compagnien Engelfchen, ennbsp;een Regiment Franfchen, daer mee Harderwijcknbsp;ruym, en van Franfch krijgsvolck gelcdigtwierd.

Maendaghs, de vijf-�n-twintighfte , en in de Volgende dagen, qnam noch ecnigh voetvolck aen,nbsp;en veel Ruyters , die de Hoffteeden , omtrentnbsp;Odijck,�t Gooy, en Werckhoven ghelegcn,tennbsp;nieeftendeel uytplonderden, en verwoeftten. On-dertuffchen wierdt alhier feer naeu we wacht gehou*nbsp;den, dewijl men niet will waer op fijn Hoogheyunbsp;de Prins van Oraenje,hetgemunthad.

Donderdaghs, d�acht-en-twintigfte, 's uchtens, reed de Hertogh van Luxenburg uyt met twee duy-fencRaters,eneenigh Voetvolck, op kuntfchapnbsp;naer�sGravenlandt, en quam haeft weer binnen.nbsp;Men krcegh bericht dat N aerden belegert was.

Vrydaghs , de negen-en-twintighfte , waren d��ngelfchen in de wapenen , om vier wan hun Soldaten , die getracht hadden wegh te loopen, te har-queb�feeren; doch fy kreghen pardon op de plaetsnbsp;van �tgerecht. Luxcnbuigtrock oock naer Amersfoort , van daer veel Voeragie naer Uytrecht wierdtnbsp;gevoert.

� Saterdaghsjdedartighfte, begon fijn Hoogheyr, de Prins vanOranjo, van twee Batteryen de Bad:nbsp;Naerden te befchieten.

Sondags, d�een-cn-darcigfte, onftondt�er op de Heyde,by Seyft, een bloedigh ghevecht tuflehennbsp;omtrent vier hondert Ruyters van defijde der Staten, en veertien hondert Franfche Ruyters, die,nbsp;de Hollandtfche Ruyters, onder de welcken eennbsp;groot getal van Coerlanders waSjOmcingelden, en,nbsp;na een heftige ftrijt, daer in die van der Staten zijdenbsp;wonderlijck uytmuntten , omtrent ho.ndert vannbsp;hen , daer onder de Capiteyn H�emskerck was,nbsp;ver floegen, en omtrent tachtigh hier gevangen binnen brachten. Het getal der gener , die aen de zijde der Franfchen fneuvelden, was veelgrooter.

Dingsdaghs, de tweede van September , heeft fijn Hoogheyt, de Prins van Oranjen , de ftadtnbsp;JJacrdenby verdragh ingenomen v het Garnifoennbsp;trock naer Arnhem, met vliegende Vaeirdel, ennbsp;vol geweer. In defedagh deden de Franfchen hetnbsp;Huys te Gunterfteyn fpringen, en dewereken cenbsp;Breuckslen Hechten. De Staetlchen deden hiernbsp;oock een uytyal, en quetltcn veel Franfchen, ennbsp;eenighc Officieren , onder de welcken oock eennbsp;Switferfche Capiteyn fneu velde, �s Avonts wierdennbsp;eenigeFranfche Ruyters en Voetvolck uytgefon-den, die �s nachts te twee uren binnen quamen,nbsp;en leven Hollandtfche gevangenen van Wartens-dijek mede brachten. De Fianfchen plonderdeo

Van �tgepajfeerde binnen Uytrecht. 115 o�lt;i�srtuflchenalled�omleggende Dorpen fchande-uyt;-en veel Boeren wierden naeckt uyrghe-fchiidt, felfs van de ghenen, die onder hun heer-Ichappy ftonden. De Staten van Uytrecht gingennbsp;dieshalven by Luxenburgh, en verfochten vati hemnbsp;dat hy fulcbs geliefde ce weren , gelijck hy oocknbsp;dee, meteen placoaet tcdoenafkundig�n,daer innbsp;alleplondering oplijtftraf wierdc verboden. Vijftien of leftien Switfers wierden hier gevangen bin�-nen ghebtachtj om dat fy aen de Bilt geplondertnbsp;hadden.

Saterdaghs, defefte,quamen hier vijfof fes wa-genen met liccken en gequetften van Naerden. Ondertuflchen deden de Franfchen hec Huys tenbsp;Nieuwenrode oock fpringen , daer voort alles ghe-ftecht wicrdr. En dewijl men vernam dat fijn,nbsp;Hoogheyt, de Prins van Oranje, de wercken voornbsp;Naerden geflecht hebbende, lijn wegh naer Hollancnbsp;nam, foo wierdt veel krijghsv�lck, meeft Ruy-tery fijnde, naetCampen gefonden /t welck alhiernbsp;eenige verlichtinghgaf.

Saterdaghs,detwintigfte,quatn hier Mevrouw Stoupa, Gemalin van de Gouverneur ,en,ineennbsp;Caros met fes paerden fittende, wierdt yan d�Offi-ciers van een Regiment ingehaelt. De Heerdu Pa.*^,nbsp;die Gouverneur van Naerden had geweeft, wierd,nbsp;neftens de Majeur , alhier gevangen binnen ghe-bracht,en in de volgende daghop Hafeberghge-fet. D�Intendant dec oock de Heeren afvragen, ofnbsp;fy liever wilden dat fy (elven, dan of hy de tax vannbsp;acht maenden, van May af, tot aen Januarius, di�nbsp;hy op twee-en-feftigduyfent Rijeksdaerders ftelde,nbsp;fouden invorderen.

Woensdaghs,de vier-en-twintighfte van September, dec de Vroetfefaap aen alle de Schouten van de buurten een biljet otnbrenghen, om in denbsp;O 3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VoR

ai4 Dag H-Register volghende dach hun ftem tegeevenofzy jomdenbsp;voorgedachte eyfch van d�Intendancte voldoen,lie-ver wilden dat d�Intendant felfeen tas opyderfounbsp;formeren, of dat men met heminhetgheheeldaernbsp;overfou accorderen: dan of de burgers, in plaetsnbsp;van de voorgedachte fom me op te brengen , lievernbsp;wilden de Soldaten, die by hen gheinquartiert waren , met koft en dranck onderhouden.

Sondaghs, d�acht-en -t wintighfle, gingen de gedeputeerden van de Magifl:raet,orderehebbende om met d�Intendant te accordeeren, meermaelsnbsp;by d�Intendant, om, d�onmpgclijckheydt van denbsp;fchattingh op te brengen vertonende ,hem tot moderatie en arflag te brengen; doch hy bleef onver-iettelijck, De Militie, buyten de Waertpoort gele-gert, vertrock van daer, behalven de Bataillon vannbsp;Pypher, fes hondert mannen fterck fijnde, gelijcknbsp;de ghewoonte is. Oe Gouverneur du Pas, voornbsp;dekrijghsraetgeexamincertfijnde, wierdt weerinnbsp;de gevangenis ghebracht daer niemand! met hemnbsp;mocht fpreken.

Maendaghs, de negen-en-twintighfte, ginghen de Staten van Uytrechtby d�lntendant,en verfoch-ten aen hem dat, dewijl de generale Staten de handel op de R ijn, Wael en Maes open geftelc hadden,nbsp;fy met de Hollanders fouden mogen handelen. Denbsp;Intendant antwoordde, dathy hem hieropmoeftnbsp;beraden- Indefedagh quam van Woerden alhiernbsp;een Regiment,dat naer boven trock, hoewel nochnbsp;veel volcksafgelonden wierd. Alhier wasoockce-nighe ontfteltenis overdeverkiefinghvan nieuwenbsp;Magiftraten, die omtrent defe tijde ghewonelijcknbsp;haer plaets had. Dc partijen , in tweegedeelt, ye-verden heftiglijck tegen malkander^ De fommi-gen wilden dat de tegenwoordige Magiftraien hunnbsp;ampten fouden behouden, gelijck in �t jaer te voo-

ren

ren gebeurt was. D�anderen, fich daer tegen kantenden, gaven dit volgende gefchiift over ,dat op de tweede van �flober gelefen, en in Stadts-regi-fler geregiftrecrt wierd.

De Heeren, de Leeutp, va� den Helm i Hamelj Ge-rohulm gt; SoUngen, Tinthojfi Velthuyfen j F', �van Beeck 1 Middelkoopi Verklaren dat de pretenfe conti-nuatieva� Borgemefieren, Schepenen, ^c, byplurali-teyt van fiemmen, op gift eren ondernomen, is ftrydigbnbsp;tegen de fundamentele vet van de Vroetfchap j fondernbsp;dat de continuatie des voorleden jaers voor eenige infra-�iie van de felve kan worden opgktnomen, ofte gbepre-texeert; geletfulcxals-doen met eenparigbeyt van allenbsp;deftemmeti wierde goedt ghevonden jfelfs met obtefta-tien en aUegatie va� ade bedenckelycke in fantien,nbsp;ten dien eynde hy de vergaderinghe antrentde Heeren, als-doen in fun^ie zynde ,*ghelgt;ruyckt endeaen-gewent: alfoo te dier tydt recktveerdighe redenen va?tnbsp;iedenckinghe waren, om geen veranderinghe te maken , de welcke ah-doen in het breeds gededuceert, en opnbsp;giftere� wederom in de vergaderinge gerepeteert zijn,nbsp;doch niet dienftigh alhier te herhalen. Daer nu,volgens het geannoteerde van de 27 September jonghftle-den, uyt de aenkundinghe, door de?i Heer Gouverneurnbsp;Stouppa aen de Heere Solingert gedaenftilaerlijck blycktnbsp;dat fijn Edelheyt feggende dat de Begeringe na hetoudtnbsp;gebruyck op den gewoonlijcken dach foude mogen wordennbsp;verandert, de voorgeroerde bedenckingen van den voorleden jaer quamen te cejferen : kennende de voorgenoemde Heeren niet verdachtgehoudenworden van indefennbsp;yets van haer particulier intereft te beoogen , gemercktnbsp;depluraliteytvan ftemmen aen de andere e,ydewef�n-de, de vergaderinge na haer eygen goedt vinden by haernbsp;E-E ghefchickt kende worden, Sijndeoockvelteconft-dereeren, dat by de Heeren, die tot de onwettige continuatie hebben ghelteven te verft aen, noch by de leUurenbsp;O ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;van

Dan de ordre en reglement, raeckende de DerViejlnge van 'Borgemejleren ende Schepenen op laefilede� Maen-daghin deVroetfehap naer ouder gewoontegedaen,gee-ne de minflefcnipul over de aenflaende veranderinge hjnbsp;ymand getoont ofte gemoveert ^nochteoock opgiflerennbsp;geene de minfte reden , hoe wel tot meer malen doer toenbsp;verfocht fijnde , voor de continuatie bygehracht fp^an-dersdandatfulcxin't voorleden jaergoedt ghevondennbsp;fijnde, nutoederom op defelfde voet behoorde terporden geproce deert piet teghenftacnde daer uyteeneon-eyndige continuatie , tot renverfment van degrondt-Tpetten der regeeringhe, en meer andere pwatigheden,nbsp;tot groot nadeel van het public^, nootfaeckelyck warennbsp;volghende, Protefterende derhalvende voorghemeltenbsp;Hoeren van nuUit� der pretenfe gedane continuatie,en~nbsp;de willende onfchuldigh gehouden fjn van a�e onhejlennbsp;die daer uyt fouden mogen ontftaen.

Woenfdags, d�eerfte van Odtober, wierden alls deFranfchengemonft�rt, en ondercuflchen vijf ofnbsp;fesSwiefers op alle hoecken der ftratengeftelcjopnbsp;dat de burgers geen kuntfehap van 't getal der befet-telingen fouden hebben, en oock om d�invluchtingnbsp;der ftedelingen by malkander te beletten, op dat denbsp;huyfcn niet leeg fouden ftaen.

Donderdaghsjde tweede, wierden op de Neude twee Switfers op gehangen,fcn een geharquebufeert,nbsp;om dat fy getracht hadden over te lopen. Veel lieden verliepen, en anderen gingen op kamers wonen , om van Soldaten vry te zijn , tegen het welcknbsp;ordre wierd geftelt.

Vrydaghs, de darde, wierd aen alle Schouten van de buurten met biljetten aengefeght, dar zy binnennbsp;tweemaelvier-en twintighuuren inde Secretaryenbsp;moeften ingeven de namen van bun gebuuren , ennbsp;wat neeringh zy deden, gelijck oock, dat zy op denbsp;kant moeften aenhaelenwie eenigee.'itraordinaire

Saterdaghs, de vierde, waren eenighe Karren op voeragie uytgegaen, van de wekken les giienotlicnnbsp;wierden.D�anderen quamen verbaefdelijck binnen.

Maendaghs, de fette, wierd weer een biljet omgebracht , daer in bevolen wierdt dat zy, dewijl zy. hun nremorien niet naer behooreii hadden ghe.nbsp;maeckt, aen hun bueren fouden hebben aen te feg'nbsp;gen dat zy met fecretememoritjes, of briefjes j dienbsp;men in de Buurkerek, in Bullen j daer toe geftelt,nbsp;fouden infteken, welke lieden eenige extraordinarenbsp;winften hadden genoten, of fufpe�te goederen ingekocht: dewijld�Intendant wilde dat inhettaxee-rendaerop gelien fou worden. Luxenburgh, ennbsp;Sroupa, beneff�ns de Gemalin vandcfelefte,troc-ken naer Amersfoort j om aldaerde monfteririghnbsp;waerte nemen, en quamen desavonts weerom.

Woensdags en Donderdags, d�achtfte en negende, wierd veel bagagic naer boven gevoert,cn daer onder die van Luxenburgh, en van veel Officicreri.

Vrydaghs, de tiende, wierdt den Gravin van Solmsaenghefeght, dat zy vertrecken moeft. Zynbsp;macckte fich vaerdigh, Ichoon zyniet wel tepasnbsp;was.

Maendaghs, de dartiende, quamen alhier acht Compagnien, die onder anderen wierden geileken.nbsp;D�overighen trocken naer Woerden en Amersfoort , om daer ondergefteken te worden.

Dinghsdaghs, de veertiende, quam d�Intendant Van Nimegen, daer hy twee burgers had doen Van*nbsp;Rhen,om dat de tax foo langhfamelijekopquam.nbsp;�ock wierd een Switfer buyten dc Waertpoortge-harquebufeert.

Woensdaghs, de vijftiende, wierdt veel volcks nacr Hermelen gcfondcn,vermits deStaetfcheanbsp;fich omtrent Woerden vertoonden.

Donderdaghs ,defeftiende, wierdt afge kondigt, dat men het fout niet hoger, als voor twintighnbsp;ftuy vers, yder fpint, mogt verkopen, op verbeurte van vijftigh guldens voor yder diergelijcke maet.

Vrydaghs, de feventiende, en in de voorgaende daghjwierden weer biljetten van de tax,daer op ydernbsp;van de burgers gheftelt was, uy cghebracht, daer innbsp;fommighe winckeliers wel op vier , ja vijf hondertnbsp;guldensftonden, te weten voor d'acht voorgedachte maendenj daer af de helft terftont, fonder eeni-geproteft,betaelt moefl: worden, op verbeurte vannbsp;vaerdige executie. Veel morden hier tegen, ennbsp;haddengrote reden.

Saterdags, d�achticnde van O�ober, wierden de Franfchen weer ghemonftert, om de fwacke Com-pagnien te vullen.

Sondaghs,deneghentiende, trockentwee hondert mannen uyt, om d�Intendant, en de Luytenant in te halen.

Maendags, detwintigfte, begon men alles vaer-digh te maken, dat tot Luxenburghs reys dienftigh was. Oock wierdt een waerfchouwtngh afgelefen,nbsp;daer by aen yder bekent gemaeckt wierdt dat hy fijnnbsp;halve tax fou komen betalen, op verbeurte van ternbsp;executie over-gelevert te worden,

Dinghsdaghs, d�een-en-twincighfte, vertrocken CommilfariH�n, om Bommel en Krevekeur tcnbsp;doen flechten.

Donderdaghs, de drie-en-twintighfte, vertrpck de Gouverneur Makaline naer Woerden, om dienbsp;plaets te flechten.

Vrydaghs, de vier-en-twintighftc, vertrock het Regiment Switfers van Pypher nacr boven i en na

Fan�t gepajfeerde binnen V^trechf. a ip ie middagh quamen hier weer vier hondcrt Swit-fers, die te Jutfaes, en daer omtrent baddeanbsp;geleget).

Saterdaghs, de vijf-en-twintighfte, wierden de geren, die naJatigh hadden geweeft in bun halvenbsp;tax te betalen , van nieuws gewaerfchouwt, datnbsp;men hun namen uytgetrocken had, om de (elfden,nbsp;foo fy niet fpoediglijck becaelden, aen d�Intendantnbsp;over te leveren. Van Woerden quam veel Ammunitie, dat in de Schepen wiert geladen ;enStou-pa begon oock lijn Bagagie tot zijn vertreck tenbsp;packen.

Maendaghs, defeven-en-twirtighfte, vertrock het Regiment van de Giaefde Seaux vanhiernaernbsp;boven ; en dat vanSt�upafl:ontom tevertrecken.nbsp;Des uchrens wierden negen hondert Muskeitiers,nbsp;fpo Franfchen ,als Switlers, onder�tCommandonbsp;van de Kolonel van het Regiment van Piedmont,nbsp;naer de Vaert gefonden ,en quamen noch in de (elfde avontweer binnen.

Dinghsdaghs, d�acht-en- twintighfte, hebben de Franfchen deStadt Woerden verlaten, nadatzynbsp;met de (tedelingen op vijftien duyfent guldens voornbsp;Brant-fchattingh waren verdragen ,tlaer voor fy gy-felaers roede namen , tot dat de voorgedachte Ibm-me gantfchelijckafbetaelt fouwefen. Vyanen ,opnbsp;negen duyfent guldens gebrartfchat fijnde^ wierdtnbsp;van nieus op tien duyfent guldens gcftelt. Duyfentnbsp;mannen wierden uytghefonden, om deLeckdijcknbsp;deur te fleken ; doch fy wierden fchielijck gecontra-roandeert. De Franfchen waren ondertuflchen feernbsp;befich met hun Koorn en Ammunitie in fchepeatcnbsp;laden, en weer naer boven te fenden.

In defe felfde dagh wierdt du Pas, te voren Gouverneur van Naerden,daer hy metecnfkchte, en crnflige regeringh deftedclingen had gercgeert ,cn

daer

daer d��r huil liefde en ghenegencheydc tot'hcm-waertsghetrocken ,na verfclieydeexaminatienen onderfoeckingen voor de hoge Krijgsraet, verwe-fen om �nder d� galgh te ftaeri, met een fchop voornbsp;fijn billen gefmeten, en fijn deg n voor fijn voetennbsp;gebroocken te worden. Hy wierdr daer beneffensnbsp;tot eer eeuwige gevangenis veroordeelt, enonbe-quaem verklaert om eenighe anipten te bedienen.nbsp;De Franfche Officieren, die mede binnen Naerdennbsp;hadden geweeft, wi�rden oock onbequaem totee-nigheampten verklaert, behalvendeSwitfers,dienbsp;om redenen van Staet verfchoont wierden.

Woensdags,de negen-en-twihtighfte, vertrock het Regiment van de Koningin opwaerts aen j ennbsp;de Bataillons van de Regimenten van Langnedocknbsp;en la Fere quamen uyc Woerden weer in des felfsnbsp;plaets.

Vrydaghs, d�een-en'dartighfte, quam debaga-gievan Luxenburgh �, die voor eenighe tijdtwech-gefondcn was, alhier weer binnen. �ndertufiTchen waren alle Officieren befich met hun bagagie tenbsp;packen.

Saterdags, d�eerfte van November, quamen hier omtrent feftien hondert Ruyters, daer af des avontsnbsp;feshondertinde Stadt wierdengeinquartiert, daernbsp;zy de ftedelinghen dwonghen , aeh hen de koft, ertnbsp;aen hun paerden voeragie tegeven. In de felfdedagnbsp;dee de Gouverneur den Sradt en Staten aendienen,nbsp;dathy b�fonderlijck met h�n hadtefpreken. Toennbsp;fy by hem waren ghekomen , leyde hy tot hen , datnbsp;d�Iritendant ordre tiyt het Hof van Parys had , omnbsp;d� Stadt in brand te fteken, dewijl de Coningh wiftnbsp;dat daer ^^eelq�aetWillighen waren. Hydeedaeropnbsp;Zi'n pr�fentatie, om totintbreeffie eh tuffehen-fpraeck by d�Intendanttegaea. Hi�r opwierd ver-gad�ringh aengeieght.

Son-

Van't gepajjierde binnen Uytrecht, m SondagSjdetweede , gingen de Magiftraten vannbsp;hctgeheel Sticht van Uytrecht, voorde middagh,nbsp;t�elf uren by de voorgedachte Stoupa, de welck beloofde dathy voor hen foil fpreeckeu, terwijl fy bpnbsp;hun onmogelijckheydt bleven ftaen. '1 pen zy na-middaghs weder quamen, wierdtaen hen een memorie , of gefchrift van d�Intendant, die naer Arnhem wasgctrocken, om de Maerlchalk d�Humie-res te halen, overghclevert, D�inhouc dacrafwas,nbsp;d�eyfch van vijf hondert duyfcnt guldens tot Brant-fchattingh ^ bebalven de voorgaende fchatting,daernbsp;in fy met d�Intendant voor de lopende acht maen-den veraccordeert waren. Dit wierdt met biljettennbsp;aen de buurten bekent ghemaeckt, en met eenennbsp;hen aengefcght, dat zy in de volgende dagh, �s uch-tenste tien uren , in de Sccretaryefouden komen,nbsp;om daer hun advijfen hier overintebrenghen, ofnbsp;menmetd�inrendant fou accorderen, en, fooja,nbsp;hoe veel yder buurt op leningh,onder behoorlijc-ke verfekeringh, mits behoorlijeke interefl: van fesnbsp;tenhondertin �tjaerdaer voorgenietende,fou kon-nen opbrengen. In defe dagh quamen over de hondert wagens van Sutfen, en elders, om de bagagienbsp;der Franfchen wech te voeren.

�s Maendaghs, de darde, volghden noch over de drie hondert wagenen, daer op, gelijck oock innbsp;de Schepien, de Franfchen alle hun Kootn, Ammunitie, ghefchut, koegels, kruywagens, fchoppen,nbsp;fpaden,amp;c. van defe Stadt laedden. Desavondtsnbsp;quam de Maerfchalkd�Humieres, onder het lodennbsp;van �t ghefchut, hier binnen, om , in plaets van denbsp;Hertogb van Luxenburgh, Gouverneur te fijn.

Dingsdaeghs, de vierde, wierddeMaerfchalck d�Humieres van de Statenen Regenten ghecompliTnbsp;menteert. De Staten van de Provintie, voor d�ln- �nbsp;tendant verfebijnende, konden gheen af �agh 95 de

�yfch bekoomen. Maer de felfde feyde noch daer by, dat het Hof meer fou eyffchen, en dat fy dies-balven moeften refolveeren, of dat fy hun fcbieiijc*nbsp;ke ondergangh te verwachten f�uden hebben. Ennbsp;feeckcr,wat verfachtingh kon men van de geen verwachten , van de welck ghefeght wierd dat hy fichnbsp;nietfchaemde te feggen, dat hy, fchoon hy foo welnbsp;wift, dat fy geen geit hadden, als dat Godt in de Hemel leefde, echter geldt wilde hebben, alfouden lynbsp;het met hun beek uyt del�eenen bijten. Sy namennbsp;dieshalven hun toevlucht tot de HeerStoupa, dienbsp;fijn tuflchen-fpraeck by d�Intendant voor hen beloofde. Inde felfdedagh hebben de Franfchen denbsp;ftadt Bommel verlaten, na dat fy drie Poorten, ennbsp;een ghedeelte van de Wallen hadden doen fpringen.nbsp;Sy namen drie Heeren, en neghen Burgers mee totnbsp;Gyfelaers voor fes-cn-dartigh duyfent guldens aennbsp;Brandtfchattingh.

Woenfdaeghs, de vijfde, vertrock Luxenburgh van hier, na dat hy eenighe daghen te vooren fijnnbsp;af-fcheyt had gen omen. In fijn vertreck wierdt hetnbsp;grof gefchut afghefchoten. Maer dewijl, in d�on-geyallen, die Nederlandt over gekomen zyn , veelnbsp;van hem word gefproken, en hy, als een der voor-naemfte perfonen, ghedurighlijclc op dit toonheelnbsp;verfchijnt, foo fullen wy hier een kort verhael vannbsp;fijnafkomft, en eenigeftaeltjes van fijn leven ver-toonen.

Sijn Vader, Frangois ghenoemt, en vangheen hoger ftaat, dan Baron van Bouteville zijnde, wasnbsp;een groot lief-hebber van de Lijf-ghevcchten, ennbsp;heeft in verfcheyde malen, en reghen verlcheydcnbsp;perfoonen in Lijf-gevcchtenghevocbtengt; en daernbsp;over fijn vaderlandt, Vranekrijek, moeten ruymen,nbsp;tot dat hygt; teghen des Kotiinghs verbodt, in �c Jaernbsp;I weer te Parys verfchcen, cn, felfs o^de

Van�tgefaffeerdehmnenVytreeht. at 25 Konincklijcke plaets, teghen de Marck-graef vaanbsp;Beuveron, weer in een Lijf-ghcvecht gheraeckte,nbsp;daer over hy, in hechtenis gekomen, op de twcegt;en-twincighfte van Junius, in't Jaer 1^27. te Parys, innbsp;de plaets, la Greve ghenoemt, onthooft wierd, ennbsp;fijn CSemalin fwangher liet vandefcSoon, dienunbsp;Hertogh van Luxenburgh wordt genoemt, fchoonnbsp;hynict van ditdeurluchtigh Huys isghefprooten,nbsp;dat foo veel Keyfers aen Doytslandt, enfooveelnbsp;Koningen aen Ongeren en Bohemen heeft ghelc-vert. Hy is oock niet van de Naemhertogen vannbsp;Luxenburgh, enPiney, VorftenvanTingry, dienbsp;uytgheftorven zijn. Maer echter uyt een dereer-�e Huyfen van Vranekrijek na de genen van denbsp;Princen.

Wat wonder is �t dan dat van fulck een Vader, die fijnvermaeck in de Lijf-gevechten ftelde, en foonbsp;veel lieden van ftaet als in koelen bloede ghedoodtnbsp;heeft, fulck een onbarmhartige, wrede, ja bloedt-dorftighe Soon is voort ghekomen, die wel heeftnbsp;durven fegghen,dathy Godt hier over danekte, datnbsp;hy hem fonder deernis en medelijden had doen ge-booren worden, om foo veel te bequamer te zijnnbsp;tot de Koningh , fijnmcefter, te dienen, en fijnnbsp;voornemens uyt te voeren ; woorden, daer doornbsp;oock de Koningh, fijn meeftcr, mede-plichtigh aennbsp;fijn wreedtheyt en onmenfehelijekheyt ghemaecktnbsp;wordt ? Wat wonder is �t oock dat fijn Moeder, (qamp;nbsp;veel ontftelteniflen uytftaen moetende, terwijl zynbsp;met fijn Vader, fulck een woeft en ongeftuymighnbsp;man, ghetrout was, en voornamelijck noch in denbsp;tijdt, toen zy van hem, be vrucht was, daer inzynbsp;hem van Beuls handen, uyt oorlaeck van zijn lijfgevechten , fagh fterveni wat wonder is �t, fegh ick,nbsp;dat fulck een ontftelde Moeder fulck een wanfeha-pcSoon,foo veel het lichaem aengaet, voortge-

brach:

124 Dagh-Register bracht heeft? Hy is kleyn van perfoon, voor ennbsp;achter gebult, met dicke uytpuylende oogen, daernbsp;door het quaedtj dathy in �thart verberght, uyt-fcjiijnt. H y heeft de hoedanigheyt van Hertogh vannbsp;'Luxenhurgh aenghenoomen, en wierdt in 't Jaernbsp;i66i. indefe ftaec in �t Parlement vanParysont-fanghen, om dat hy Magdalena Bonne-Therefe,nbsp;dochter van Karei Henrick van Clermont-Tal-lard, Graef van Tonnere,ghemael van Charlottenbsp;Margareta,oudtftedochter van Henrick,de leftenbsp;mannelijke erfgenaem der nakomelingen van Pieter, Naem-Hertoghvan Luxenburgh, tot gemalinnbsp;had ghetrout. Sijn gierigheydt heeft fich in Neder-� landt foo onverfadelijck getoont, dat men daer vannbsp;hem feght dat hy, alles wech voerende, fich nietnbsp;fou fchamen deSraet-fteenenme�tenemen , foonbsp;hy 'er profijt kon by reeckenen; en fijn roofgie*nbsp;righeyt bleeck oock hier in, dat hy de Nederlanders, fchoon fy hun contributien en brandtlchat-tingen'betaelden, de� plonderen, en wechnemen.nbsp;Sijnwreetheyt en bloetdorltigheytisbefonderlijcknbsp;gcbleecken in fijn optocht tegen de genen van bodegraven en Swammerdam , dewijl hy, tot defenbsp;tocht vaerdigh ftaende, aen fijn Kriighs-lieden delenbsp;korte les gaf: Gaet heen^ myn Kinderen - rooft, dood,nbsp;fchendy en foo men iets grouvelyckeren gheweldigernbsp;kan hedryven , zyt niet traegh daer in ^ op dat ichfienbsp;dat ick niet hedroghen ben in myn verkiefnghvanhetnbsp;puyck utt des Koninghs benden , en op dat ghy u d�eernbsp;�waerdiglifoud maken, die fijn Majefieyt u aendoet, metnbsp;11 in een oorlogh teghebruycken, die hy aUeenlyck voertnbsp;om fijn glorie onmacht tot aen�i eynde desmereltsuytnbsp;te hreyden. Scbrickelijcke woorden, en waerdighnbsp;Om allecnlijck van fulck een wanfchepfcl gefeghtnbsp;te worden, en die oock niet tragelijck uytgevoertnbsp;wierden, gelijck infonderheyt het kleyn getal der

gener, die van Swammerdam en Bodegraven overgebleven fijn j fou konnen getuygen. Sijn geylheyc heeft oock niet minder uytghemuht, dewijlhy ternbsp;plaets, daerhygeherbergt was,ten minftenvierofnbsp;vijfonkuylche vrouwen, hem in geylheydt gelijek,nbsp;onderhield; behalvendathy nochde kuysheytvannbsp;anderen beklaegde,- gelijk dat befonderlijk is gebleken aen feeckere jonge dochter van een ambachtsman , aen welcker ouders hy �t geit, aen hem verdient , wel verfcheyde reyfen weygerde, op hoopnbsp;van dat hyhun dochter, op welcker kuysheydthynbsp;�t gemunt had, fouden fenden, gelijek oock gebeurde, om dat d�ouders,dieyverigh moeften werekennbsp;fo fy de koft fouden winnen, niet te veel tij ts foudennbsp;verliefen. De dochter, daer gekomen, wiert in gelaten , en, na dat de deur gheflooten was, van hetnbsp;waerdfte, dat zy had, berooft, en toen in een erbar-melijcke ftantnaer huys gefonden, alleenlijck metnbsp;een gedeelte van �t gek, miflehien om namaels weernbsp;gelegentheit te hebben van op gelijke wijfe met haernbsp;te handelen. Maer al gruwelen genoegh van dit wan-fchepfel verhaelt. Wy keren ons weer tot de draetnbsp;van onz Dag-regifter,daer wy afgeweken fijn, Stou-padeed dan fijn tuflTenfpracckby d�Intendant voornbsp;de Provi ntie, doch kon niets anders by hem verwerven , dan dat de felfde toellont dat men hem metnbsp;Franfch geit fou betalen jep dreygde hem met zijnnbsp;fomme wel te fallen bekomen,fchoon hy t�Arnhem,nbsp;of te Nimegen gekomen fou wefen. Dijckvelt,rap-port aen de Staten ghedaen hebbende, ginghnaer

d�Intcndant, die tot gheen minder fomme , als tot vier hondert envijftigh duyfent guldens afquam;nbsp;over �t weick hy aen haer vier-en-twintigh uren totnbsp;hun beradingh gaf.

menten van Piedmont en Auvergne, Desavonts,

^^6 Dagh-Register te fcven,acht,ja negen uren, wierden veertien per-foonen, foo van de Heeren ,als vand�aenfienelijck-fte burgers, uyt hun huyfen gehaelt, met aenfeggingnbsp;dat de Heer Stoupa nootfakelijck hen had te fpreec-kcn. Toen fy daer quamen, wierd hen aengefeghtnbsp;dat fy niet verbaeft behoefden te wefen, dewijl fynbsp;uy tgekofen waren om tot gijfelaers mede te trecken,nbsp;en foo langh in be waringh gehouden te worden, totnbsp;dat de penningen, die van dTntendant ghevordertnbsp;wierden, opgebracht fouden fyn. Sy konden nietsnbsp;anders verwerven, dan dat fy verlof verkregen omnbsp;door boden Lynwaet tot hun verfchooningh, ennbsp;andere noodige behoeften te laten halen .De namennbsp;defer gyfelaers fyn : De Heer Niepoort, de Burger-meeflers Boot en de Gojerj de Schepen de Goyer,nbsp;de Predikanten van Engelen en Eodejleyn, Profef-for deRoy^dQ Commiflaris J?o/2:,de Heer Spieringnbsp;en HonthorH 3 Dodtor Wajfenaer 3 de foon van denbsp;Burgermeefter de Leeu 3HonthorB 3ta Kafenbrootnbsp;Heer van Rijnefteyn.

Vrydags, de fevende,�s uchtens te half achten, wierden defe Gyfelaers, onder de geleyde van drienbsp;hondert Ruyters, wechgevoert, gelijek oock dunbsp;Tas 3 die Gouverneur van Naerden had gheweeft.nbsp;Indefedaghwierdt oock, door bevel van de Maer-fchalck d�Humieres, afgekundight, dat niemancnbsp;fich buyten de Stadt fou begeven, op ftraffe van datnbsp;iijnhuysgeplondert, en onder de voet gehaelt founbsp;worden. Men accordeerde oock met d�Intendantnbsp;over de brant/chattingh, namelijck op vier hondertnbsp;en vijftighduyfent guldens voor degeheelc Provincie, daer onder hetvoorgaendeverdrach van twee-�n feftigh duyfendt Rijeksdaelders begrepen was.nbsp;Doch hondert duyfent rijeksdaelder m oenen voornbsp;het yertreck van �t Garnifoen uyt de Stadt betaelcnbsp;worden.Toen dit accoort in defer voegen gemaeckt

was�

wa*, wierdcaen cie Burgers met biljetten bekent ghe-maeckt, dat fy in de volgende dagh fouden in-geven hoeveelyderbyleeninghfou konnen opbrenghen,nbsp;mitsdathy renten van fes ten hondert in�tjaerfounbsp;trecken, en behoorelijcke obligatie ontfangen.

Saterdags, d�achtfte, wicrdt cen deel voetvolcks uytgefonden, om defchepen,dieaendeVaertgeladen lagen, te convoyeren. Het Regiment quatnnbsp;oock hier van Bommel , en wierdt buy ten denbsp;Waerrpoortgeinquartiert.

Sondaghs, de negende,�s uchtens, vertrocken noch drie Compagnien van Stoupaes Regiment,nbsp;om oock tot Convoy aen de voorgedachte Schepennbsp;te verftrecken, De Franfchen deden oock de Meu-len aen de Vaert fpringen. Vier Compagnien Swit-fers vertrocken oock hier uyt: en �savonts wierdt'nbsp;het Regiment van Rambure in de Stadt geleghert,nbsp;daer de burgers gedwongen wierdert de koft aen hetnbsp;felfde te verfchafi�n. De Raet, voor en na de middag vergadert fijnde, en fiende dat de tekening, totnbsp;deleningh ftreckende, flappelijck voortgingh, be-floot geiamentlijck by minnelijeke aenfpraeck eennbsp;ommegangh deur de Stadt te doen, om door krach-tighe overredingen ydertot defe leeningh te bewegen j �t welck fulck een goet gevolg had, dat de fom-me, van d�Intendant gherectge-eyfcht, tefamennbsp;quam, en vaardig gemaeckt wiert. De Heeren hebben oock malkander van hun eedt teghen het Stadt-houderlchap, te vorengedaen,ontflagen.

Maend�ghsjde tiende, troCk weer veel krijghs-volck uyt; gelijck oock in de volgende dag.

Dingsdagh, d�elfde van November, des avonts, wierdt, uytlaft van d�Intendant, noch acht Gyfe-laers uyt hun huyfen gehaelt, en in verfekeringh genomen : namentlijck de Burgermeefter Hamel, denbsp;Predikant vaa de Heer de Wilbem Dom-

Dagh-R�cister heer, de foon van de Heer van 'Linfchoten, de (bonnbsp;van de Secretaris Houwert, de Heer van Su�ioort,nbsp;Bijlevelt koornkoper , en vanVoorft Goutfmic-.

Woensdaghs, detwaelfde, gaf d�lntendanc laft dat men de Heer Nieupoorfj ende Predikant vaanbsp;Engelen fou los laten, en in vryheydtftellen, vermits �er twee boven des Coninghs bevel aenghetaftnbsp;waren. De Heer Kopes, fchoon-foon van de Heernbsp;�van'�ieupooTti'im'CQzk metdefeCommiffie.D�In-tendant veroorlofde oock aen de fonen van Z-;w-fchoten en Heuwert, dat zy hun Vaders mochtennbsp;verioflen, metfichfelven in der felfder plaetstotnbsp;Gyfelaers te ftellen. Oock vertrock het overige vannbsp;Stoupaes Regiment,dat tot geley de aen dc lefte Gy*nbsp;felaers diende. De Schouten van de buurten wierdnbsp;aengefeght, dat yder aen de genen, die in fijn buurtnbsp;woonden, bekent fou maken dat fy de fchulden,dienbsp;fy vandeFranfchent�eyffehen hadden y fouden invorderen , cn dat fy, by wanbetaling, hun klachtennbsp;aen dc Maerfchalk d'Humieres fouden doen, die desnbsp;avontsaen de Stedelingen dee afkondigen dat ydernbsp;in de volgende daghfijn huys gefloten fou houden.nbsp;In defe dagh wierden oock de hondert duyfentnbsp;Rijcxdaelders, die gereet belooft waren , aen d�In-tendantgetelt.

Donderdags,de dartiende van November,�such-tens, noch fcer vroegh fijnde j wierden alle trommelen geroert, de kloek van de Domtoren geluyt, cn de lefte mille in dc Domkerek gedaen. Daer na,nbsp;omtrent acht uren lijnde , reedt de Gouverneurnbsp;Stouppa naer de Witte Vrouwe-poort, daer denbsp;Heeren van de regeeringh , en d��fficiers van denbsp;burgery 3 volgens d�ordre van devoorgaende dagh,nbsp;vaerdig ftonden. Het voet volck trock eerft uy t, ennbsp;daer na de ruy tery. De Heer Stoupa, tot in �t leftenbsp;gebleven, om alle wanordeningen verwarring voor

Van�t gepaleerde himien Vytrecht. 219. te komenjgaf toen de fleutelen der ftad aen de Hee-ren, Kolonel en burger-Capiteyncn over,eafey-de tot hen : ��tlsnu hy~na a7tderhalfjaer geleden datnbsp;ick 3 uyt laft des Koninghs van Vranckr�ckt u defleutelsnbsp;afvorderde. Ick geefnu ^ uyt laft van defelfde Koningtnbsp;defe fteutels weer aen u ever. Gaetin uwe Kerch, ennbsp;danckt Godt voor uw ver lofting, en hid kern dat wy nojtnbsp;weerkomen. Hy jljier mee fijn af fcheydc nemende,nbsp;gingh tc voet de voorgedachte poort uyt j en wierdnbsp;van de MaerHhalk d�Huraieres, met fijn lijfwacht,nbsp;gevolgt. In defer voegen waren alle de Franfchen,nbsp;(bebal ven een kleyn getal der gener, die fich hier eanbsp;daer verfteken hadden, en hier in het Landt wildennbsp;blijven, om redenen, die fy daer toe haddenj�s uch-tens te tien uren al vertrocken, na dat fy feventiennbsp;maenden lang in defe Stadt hun verblijf hadden gehouden.

Sao baeft de Franfchen vertrocken waren, wier-den de poorten gefloten. De burgers, fich voor het Stadthuys vervoegende, kregen voort hun geweernbsp;weder. De Heeren deden terftont Oranje Charpennbsp;aen; en de kinderen fwierden deur de Stadt meenbsp;Oranje linten om de hoeden.De jongens,daer eenignbsp;graeu fich onder mengde, liepen naerde Domkerk,nbsp;on, daer de deuren open vindende, tafien de Beelden aen , en plunderden d�Autaren van de Room-fche vercieringen. Sommigen maeckten voor hetnbsp;Stadthuys een vuur van fchilt-wachts-huysjes, daernbsp;fy, tot vermeerdering van de brandt, noch een Beclcnbsp;Van Maria, uyt de Domkerek gehaclt, in wierpen.nbsp;Men begon oock de huyfenvan eenige Roomlch-gefinden, die fich t�onvoorfichtigh hadden getoont,nbsp;in tot nadeel van fijn Hoogheyt,de Prins van Oranje� tefpreecken , aen te tallen, en had alreedegla-fendaer inuytghefmeten. Docfidewijldeburgerynbsp;fich daer tegen ftclde, foo wierd defe baldadigheysnbsp;^3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ge*

ajo Da GH-R.E GISTER geftuyt. Men dee terftont de Prince Vlaghvandcnbsp;, Domtoren wajen^en de Waert*pooft, daerdeurnbsp;men d�intree van fijn Hoogheyt, of van de fijnennbsp;Verwachtte, wierdt feer^ierelijcktoegeftelt. Desnbsp;namiddags wierd in de Domkerck, door de Predikant Gentman, een danckfeggingh gedaen. Sekernbsp;een groote veranderingh in een dagh, dewijl men innbsp;de felfde plaets noch �s uchtens de Mifi� had gedaen.

De Heer Fario quam noch in dele felfde avont te vijf uuren hier binnen, met eenige Regimenten,ennbsp;wiert van de Magiftraet buyten de poort ontfangen,nbsp;en met groot gejaychs^an �t voIckingehaelc,�c welknbsp;geduriglijck riep ; Lang leef de Prins van Oranje.nbsp;So haeft hy binnen was ghekomen, befichtighde hynbsp;de Wallen, en ftelde overal wacht, om d�oproernbsp;onder de Burgers te voorkomen, en hetgewelt dernbsp;vyanden , foo fy wederkeerden , te beletten, Dcnbsp;Heeren Regeerders vervoegden fich naer fijn Her-bergh, daer fy een groot gaftmael hadden doen toe*nbsp;ftellen,en vcrfochten van hem dathyd�eed aen hennbsp;fou doen, de flcutels aen hen laten, en 't woort vannbsp;hen ontfangen. Hy weygerdedic, en feyde dat hynbsp;fuicks niet fou konnen verantwoorden, dewijl hynbsp;geen laft daer toe had, en de bewaringh van de Stadtnbsp;aen hem vertrouwt was. De Magiftraet ftondtditnbsp;toe, tot groot genoegen van de G emeeme.

Vrydaghs, de veertiende van November, was mennochbefichme: het gheweeraende Burghersnbsp;weer te leveren. Twee andere Regimenten qua-men, boven de voorgaenden, in de Stadt; ghelijcknbsp;oock deGraef van Hoorn, die hetghebiedtdaer innbsp;fou hebben, en fich terftont naer het Stadthuys begaf, daer de Stadts-fleutels aen hem overgelevertnbsp;wierden.

Saterdags, de vijftiende, qua men alhierdeRaet-penfionaris Fagel^ de Heer Geehinck, Heer van

Kaflricum , de Heeren Kromom , Gemenkh en als Gedeputeerden van hun Hoogh-Mo-gende, de Staten Generael. Sy wierdenmetgroo-teblijtichap ontfangen,terwijl torens, poorten, ennbsp;ftraten, fo buyten, ais binnen de Stadt, met Oranjenbsp;Vlaggen,Kraoffen en andere vergierfelen warennbsp;behangen. De Graef van Hoorn had ondertuffehennbsp;het gebiedt i en droegh goede forghe voor de verfe-keringh van de gemene ruft; �t welck warelijck feernbsp;noodighwas: dewijl de Stedelinghen, op malkander gebeten, uytgroote yver tegen elkander woelden , en met tekenen van Requeften en anderfin*,nbsp;door groote bitterhey t elkander poogden een kansnbsp;af te fien, en, om foo te fpreken, uyt de zadel tenbsp;lichten. De Gedeputeerden, de Heeren van denbsp;Regeringh by lich ontboden hebbende, fufpen-deerden hen van hun bedieningen tot nader ordrenbsp;van fijn Hoogheyt.

Sondagsjdefeftiende, wierdthet eerfte Lidtvan de Staten ghedimitteert; en in de volghende daghnbsp;oock de twee andere Leden, gelijck mede het Provinciale Hof.

Dingsdagh, d�achtiende, wierden de Hooft Officier Ttuyfch, de Secretaris van de Politie, Ja� ^iujnt, de Secretaris van�tGerecht, Lichteniergh,'nbsp;en de Secretaris der Staten, van Beujtchem, benef-fens d�Ontfanger van de ghenerale middelen, denbsp;Leeu, weerbyprovifiein bedieningh ghenomen,nbsp;om d�inkomende ghelden t�ontfanghen, doch fonder yets uyt te tellen, dan op ordre van de Statennbsp;Generael ,op welcker naem men alle Pachten ennbsp;Impoften, tot aen de lelie van December, verpachtnbsp;had.

Woensdags, de negentiende, heeft de Graef van Hooren acht nieuwe Capiteynen over de Burgers geftelt, tc weten de Heeren Jacob va� D 'mte-

ij� Dag h-R e g i s t e r re� 1 en Pieter Both van der Bern, die beyde Schepenen geweeft hadden, Hendrick' ^jmnt, Albertnbsp;Benthem j Juftus Vermeer, Paulus Voetius, Hendricknbsp;Pothujfeni en N.BoJfchart.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

De Heeien Regeerders hadden, gelijck op fijn plaets gefegt is, mallcandet op de negende,naer d�oude S lijl le tekenen,van d�eed,nbsp;tot wering van�t Stadhouderfchap,ontflagen: en hier op had mennbsp;tfelfde de Heet 'Dykpelt , die inde volghendcdagh van de Heernbsp;vanSandmberg, en van de Burgermeeiter vJtnlerFaort gevolgenbsp;wierden , naer lijn Hoogheyt, de Prins van Oranje , gelonden,nbsp;om, van wegen dele Provintie, het Stadthouderfehap aen hern opnbsp;tedraghen , en fijn berchermingh daer over te vetlbecken. Mennbsp;Ibnd oock van defe Stadt eenige Gedeputeerden naer den Haeg,nbsp;om, gelijck te voren , fitiingh in de vergadetingh van hun Hoognbsp;Mog. de Heeren Staten Genetael, te nemen, en daer, volghensnbsp;voorgaende gewoonte. te ftemmen. Doch defe plaets wierd aennbsp;hen by ptovifie geweygert, en de Gedeputeerden , door de te-geufpraeckder andere Leden, daer buyten ghehouden , fondernbsp;dat men noch weet wat daer uyt fal volgen j�t welck wy aen denbsp;lijdt willen bevelen.

Om de gierighe aert detpranfehenin hun afpatl��ngen, en af-villinghen gt; omfoo te fpteecken, te tonen , foo fal ick , tot be^ lluyt van dit Dag-Regiilet, hier byvoeghen , hoe veel geldts denbsp;Coningh van vranektijek , of fijn Minifters , uyt de Provintienbsp;van Uyttecht alleen gettocken hebben.

Somma van alle het gene den Intendant uyt de Provincie getrocken heeft.

In het begin heeft hy uyt de opgenomen penningen doenmaels in calfa lijnde,getrocken -- 181000 - o T o Over de twee maenden by hem felfs ge-int 1nbsp;en doen executeren de fomma van - - - 394.^00 -0-0nbsp;Over devotdere vijftien maenden heeftnbsp;by van de Staten genoten -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 392yoo

Vandegetetireerdenovet redemptie van de Brandt-fimattinghe barer goederen heeft hynbsp;luym getrockennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ayoooo - o

By het verlaten van de Provincie voor Brand-Ichat bedongen nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4ypooo - o

E Y N D E.

DAGH-REGISTER,

.WOERDEN,

Sedert de koomHder Franfchen,/� def� Stadt, tot aen hun �Oertreck^ en nochnbsp;daerna,voorgevaUen is.

! van foo veel Steden en Veftinghen in Nederlandt, die te voorcn als onwin-baergheachc waren, meefler haddennbsp;gemaeckt, en tot binnen de ftadt �yt-recht deurgedrongen, of liever als te poft iogeloo*nbsp;pen waren, en zijn Hoogheyt, de Prins van Oranje, voor hun macht wijckende, fich, met de fijnen,nbsp;over Woerden, daer hy eenige uren bp�c Slotnbsp;bleef, naer Nieuwerbrugh en Bodegraven begaf,nbsp;om daer poft te vatten, en �t gewelt der Franfchen,nbsp;die als een fnelle vloer quamen inftromen, teghennbsp;tertaen jveroorfaeckte dit f�twelckomtrent in hetnbsp;midden van Junius, i6yz. ghefchiedde) fulck eennbsp;fchrick in de Stedelingen van Woerden, dat denbsp;Heercn van defe Stadt toeftel maeckten om bynbsp;nacht heymlijck te vertrecken. Maer de Burgers,nbsp;hier op een wakend oogh houdende, en f�lcks ver-aeemende y quamen tc fame� looped , baelden het

goet jdat fy me� wilden nemen, weer uycde Iche-penj en brachten �tin een buys, dat feerwelbe-waerc wierdt. Sy hieldenoock naeuwe toelicht,om te beletten dat�er eenigh Kooren, �c fy by daegh ofnbsp;by nacht, foude wech gheraecken, en brachten alnbsp;*t Vaertuygh binnen de Stadt; in voegen dat�ernbsp;geen, of weynigh middel was om wech te komen;nbsp;hoewel de voornaemften van de Stadt ten meeften-deel hun kinderen al in-tijts wech gefonden,en, ge-lijck men geloofde, hen�t koftelijkfte van hun goederen , in geit, juweelcn, of andere kleyne packjesnbsp;beftaende, me� gegeven hadden. Ditgedruys, vannbsp;dat de Heerendefe Stadt wilden verlaten, veroor-faeckte groote verbaeflheyt onder de Stedelingen,nbsp;hoewel defe Heeren luicks pooghden re verbloemen, �t welck geen gheloof onderde Burgers konnbsp;krijgen. Maer de Baljuw, een braef en wacker man,nbsp;die groote eer waerdigh is-, te voorfchijn komende,nbsp;fprakden Burgers moedaen, met hen voorre dragen , dat hy hen niet fou verlaten, foo langh hy eennbsp;druppel bloets in �t lichaem had. Dit gaf wel eenighnbsp;hare aen de Stedelinghen : maer wat was�t echter ?nbsp;De Stadt was gantfchelijckonverfien van lijftochtnbsp;cn oorloghs behoeften, om fich te konnen verdedigen. Eenige backers hadden koorn, maer feer weynigh, en de Burgers hadden eenige dagen te voorennbsp;yderdrie pont buffe-kruyt ontfanghen, of felvennbsp;gekocht, daer in alle de voor-raet van oorlogh be-Itondt.

Soohaeftzijn Hoogheyt, de Prins van Oranje, uyt Woerden was vertrocken , hoorde men ter-ftont dat de genen van Uytrecht fich vanFranlchenbsp;Sauvegarde hadden verfien; en ondertul�chen gingnbsp;men, in alle ftilte, van buys tot buys aen de Burgers vraghen, of fy fich liever onder de Franfchennbsp;wilden begeven, of een bloctbad verwachten: ennbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de-

dewijl nicmanctotdit lelte was genegen, noch zija woorcdaer toe wilde geven , foo trocken de Hee^�nbsp;ren van V/oerden, de Rektor en de Baljuw tnee-nemendcjd�eerfte omaen henrot Toick in�tLa-tfjn, en d'ander om aen hen tot Taelman in hetnbsp;Franfch te dienen) naer de Koning van Vranckrijk,nbsp;doch eerft naer Uy trecht (daer toen al een groot getal van Franfchen binnen waren)om te verftaen watnbsp;voorwaerden fy bedongen hadden. Hierop volgdenbsp;dat,opDonderdagh ,den drie-en-twintighfte vannbsp;Junius, desavondts,tuflchenzeven en acht uren,nbsp;hier te Wuerden drie Sauvegarden quamen, bravenbsp;mannen,die voor en achter een Lelye op hun wam-bas droegen,daer rontom ftond; Sauvegarde duRof,.

Op Vrydaghde vier-en-twintigHc oritfingen wy omtrent twee bondert Ruytersvan desKoninghsnbsp;Lijfwacht, ten meeftendeel Edellieden , wackerenbsp;mannen,die aen niemancyetsmisdeden, maeralles betaelden ,� en daer benefFens een ecrlijck Commandant , die fijn verblijf op�t Kafteel nam, daernbsp;de Baljuw woont. Defe Ruyters , binnen ghekp-men , deden de Burgers van de Poorten aftrecken,nbsp;en met vrede naer huys gaen, en bcfetten toen denbsp;Poorten, Sy, fich vervarft hebbende , vertrockennbsp;van hier, daer fy niet meer dan fcftigh mannen totnbsp;befettingb lieten, en naemen, ghelijck men feyde,nbsp;hun wegh naer Montfoort, en naer Oudewater, omnbsp;defe plaetfcn oock in befettingh te nemen. Defenbsp;Ruyters, uyc de Stadt vertreckende, feyden totnbsp;ons, dat wy ons wel voor de genen, die na hen fou-den komen, en voornamelijck voor het voetvolck�nbsp;moeften wachten, en wel op bun handen paffen.

Op Dingsdagh , d�acht-en-twintighfte van Junius,ontfingen wy noch twee hondert Lijfwachters te voet tot befettingh.

fefeftigh Ruyters, entwee-hondert Lijt wachters te voet, die wy eenighe dagen tot befettingh ghehadt,nbsp;en fich alle feer redelijck en billijck getoont hadden;nbsp;cnhierop volghde een deel Ruyters, en vijf hon-dcrt Voetknechten, een lompe hoop, fooweldenbsp;Ruyters, als het volck te voet; beneffens hunnbsp;Commandant, een tweede Due d�Alba,die zijnnbsp;verblijf op �t Kafteel nam. Defe lieden deden onfenbsp;Baljuw j die goede man, veel overlaft aen,en namen hem alles af, dat fy flechs ter fijde konden krijgen. En hoewel hy hier over fware klachten de�,nbsp;loo wierdt hy echter van de Franlchen niet geacht,nbsp;die fich aenfteldcn als of�er de Baljuw vreemt was.nbsp;Jaindienhy wat hardt aendrongh, foo feyde defenbsp;lompe Commandant: De Stadt en �t Kafteel be-booren aen ons; pack u van hier, amp;c. En dewijl hynbsp;dit t�elkens moeft hooren, foo f�yde hy eyndelijcknbsp;tegen devuylick( dus wierdt de Commandant vannbsp;de Baljuw ghenoemt) wel aen,berchick my tweenbsp;fchepen, om daer mee, met mijn goet, naer Uy t-rcchtte varen; want binnen Woerden (daer hetnbsp;vol gepropt van gevluchten was, foo van Stedelingen, als van Boeren) is geen placts overigh. lek falnbsp;daer klagen dat gymy hebt verdreven. Neen,neen,nbsp;antwoordde defe Vuylijck, toen hy fagh dat hetnbsp;den Baljuw ernft wasjickfal f�lfnaer een anderenbsp;wooninghgaenfien. En feker,indien hy�er nochnbsp;acht dagen had gebleven, het fou miflehien op hetnbsp;Proveniers huys uytgeloopen hebben, daer hy denbsp;Proveniers trachtte uyt te dry ven, en fijn Soldatennbsp;(die by hoopen rontom de Stadt op de Wallen, onder hutten van Cacken van boomen, van bcdteeck,nbsp;feyldoeck, riet, en diergclijeke deckfelen, naer datnbsp;elck gerooft had, en drie, vier, vijf of fes in eennbsp;hut jagen) daer in te brengen , en hen in de huys-jes der Proveniers j en op 'c Hof te legeren. lo denbsp;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Stadt

Stadtfeive was�t by alle Burgers vol gepropt. Nie-mantwierdtverfchoont, felfs niet de Burg�rmee-fters. In yder buys waren twee, drie, vier of vijf menichen, naer dar�er plaets wasj en de genen,nbsp;die hen in buys hadden, moeiten bedden, fpijs,nbsp;dranck ,en voeder voor menfchen en paerden ver-fchafFen; daer door fommighen grote overlaft leden, en meer moeiten gheven, dan ly hadden, ennbsp;byna beter, dan fy konden bekomen. Ondertuf-fchenftonden alle neringen en ambachten ftil,be-halven die van de Schoenmakers en Smeden,denbsp;weicken het fcerdrock hadden; gelijck oock denbsp;Timmerlieden,die alle bomen, buyten beneden denbsp;muur en wal Ilaende, moeiten helpen afhouwen,nbsp;en palen daer af maken. Men kapte oock een groo-te meenighte van bomen af, die buyten de Sradt,nbsp;langhs de grachten Itonden, gelijck oock op veelnbsp;andere plactfen, naer dat het hen goet docht. Defenbsp;palen wierden boven fchcrp gemaeckt, en met hecnbsp;Itompeyndeachterdrie of vier voeten diep bovennbsp;acn de borlt-weringh (daer fy vijf cf l�s voetennbsp;lang buyten lagen) in d�acrde, feer dicht aen malkander,valt gemaeckt. Sy deden dit in alle plaetl�n,nbsp;daer geen muren boven de wallen Itonden; daernbsp;honderden van menfchen aen moeiten wercken,nbsp;met hout en tacken te halen, bomen af te hacken,nbsp;en te halen, en Itormpalen daer af te maken, en denbsp;felfdcn in te fetten, en valt te Itampcn. Hier meenbsp;was oock een groot gedeelte der Franfche Soldatennbsp;belich, terwijl d�andereh in groote meenighte aennbsp;drie Poorten de wacht hadden, en anderen om voeder , gras, booy, kooren , bonen , kool en wortelen uytliepen. Kar�en, befyen, aerdbeyen; allesnbsp;washungadingh Koeyen en fchapen wierden ni�cnbsp;verfchoont. Sy brachten eens wel omtrent hondercnbsp;fchoone Koeyen binnen, van dcweicken fy denbsp;Aa 3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;belten

beften flachten en aten, en d�andeien melckten jCn de melck aten en fopcn. Sy verkochten fomtij ts eennbsp;fcho�ne melck-koc voor twee of drie rijcksdael-ders , die vijftigh , leftigh, ja feventigh guldensnbsp;waerdig was. Kort, fy fchickten �c naer hun finjnbsp;want fy hadden alles goet koop. Hun hacrtfteedennbsp;waren langhs de wallen gemaekc i en ick heb vijf, ofnbsp;fes potten by malkander gefien , die over �t vuurnbsp;hingben,en daer aenftonden, daer�tfpit benef-fensgicgh: in voegen dat alle dit gewoel langhs denbsp;Wal wonderlijck om te zien was. De Kerrkdienftnbsp;bleef echter oegemoeyt j hoewel veel ter Kerckinnbsp;enuytliepen. Wat hun Mifleaengaer,fy hieldennbsp;defelfdeopde Vifchmarckt, ind�afflagsringh, ge-lijckmentotmyfeyde: want ick heb het niecghe-fien j en ly lagen, gelijck men wijders aen my ver-baelde,van verre op hun kniejen,en feyden : in-dien�er jemantom lacht,of daer mee fpot, hy lalnbsp;fterven.

Op Maendagh, de vierde van Julius, quamen vier offesRuyters van fijn Hoogheydt,de Prins vannbsp;Oranjen, tot voor de Kronckel-Poort, en fchootennbsp;een Luyconant doot binnen de voorfte Poort; be-halven noch meer andereSoidaten buyten dePoorc,nbsp;van de wekken d�een terftont ftorf; en d�anderenbsp;leefde tor inde volgende dagh, daer in hy oockdenbsp;geeft gaf. Defe Luytenant was een Predicants foonnbsp;in Vranckrijck,envande Gereformeerde Godts-dienft. Hy wierdtheeldeftigh naar fijn ftaat indenbsp;Kerck, binnen het Doophuysje, begraven, De viernbsp;of fes Ruyters wierden wel vervolght, maer nietnbsp;achterhaelt; en hier door ontftont een groote ont-fteltenis in de Stadt. Men zag�er oockdickwils par-tyen tegen malkander in de wapenen, van de wekken nu d�een, en dan d�ander fneuvelde, die daernbsp;flechs in de aerde wi�rden geworpen.

Op defelfdedaghquam een groot Convoy binnen de Scadt, met achtien hondert ammunitie broden , die in de volgende dagh, de vijfde fijnde, uy t-gedeelt wierdenj �t welk een groot gewoel maeckte, en vreemt was om aen te fchouwen. In defer voegen wierd de tijdt befteet totaendelefte dagh,daernbsp;In zy voor d�cerfte mael dczeStadt verlieten. Denbsp;Baljuw wierd ondertuflchen , beneffens de anderenbsp;Stedelingen, leer fwaerlijck geplaeght, en, fijn raetnbsp;bynaten eynde fijnde, wift niet wat hy doenfou.nbsp;Hy had ,gelijck hy felf aen my klaeghde,alreewelnbsp;duyfent guldens fchade geleden, en leyde dat hy nanbsp;de Koning wilde trecken, om , alwaer �c met ^e-vaer van fijn leven, over defe vuyle Commandantnbsp;teklaghen. Hytrock oock, beneffens een B�rger-meefter , in alle Steden derwaerts. De Commandant , hem miffende, toonde groot misnoegen, en,nbsp;aen de vrou naer haer gemael vragende, kreeg vannbsp;haer tot antwoort, dat hy tot Uy trecht twee Suftersnbsp;had, die hy helpen moeft, om dat fy Weduwen waren jcn dat hy daer en elders meer te doen had. Toennbsp;de Baljuw weer gekomen was, durfdedefe vuylicknbsp;hem befchuldigen van dat hy by de Prins van Oranje had geweeft ; 'twelck hy feer heftighlijcktegen-fprack, feggende: lek ftae onder de Koningh. leknbsp;ben een eerlijck man, geen Ichelm, noch verradernbsp;gelijck gy fegt. Defe vuylick dee den Commandantnbsp;te Paerdt fitten , opdathy hem zou aenwyffnho�nbsp;v�rre het Landt onder defe Stadt, namelijck Woer-den, ftont. So laet ons, gaf de Baljuw aen de Commandant tot antwoort, in�t Leger van de Prins vannbsp;Oranje rijden; Want hy legt in het befte der Stadsnbsp;Landen: Doch hy haddaertoegeenluft. Hy wildenbsp;dat de Baljuw alle weken, voor hem, en voor de.fy-nen, fcven vette Koeyen fou beftellen,endatfe-dert d�eerfte dagh van fijn koomft, of geldt in denbsp;A a i|.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;places.

j Dag h-R e o i s t e r plaets. De Boeren, antwoordde de Baljuw, zyn ge*nbsp;vlucht: uw krijgslieden hebbende heeften genomen 5 en de Burgers hebben geen vee: en toen danbsp;Commandant feyde dar men den Burger het geldenbsp;foudoeo opbrengen, vervolghdede Baljuw, dat fy.nbsp;geen geit hadden, en dat het een arm volck, en eennbsp;kley ne en flechte Stadt was. De Commandant feyde, dat men aen hem fou toonen wat yder Burgernbsp;opgebracht, en wat inkoomften de Stadt had j daernbsp;by by voegde dat hydefe fommenfou verdubbelen,nbsp;en dus met gewelt de penningen bekomen. De Baljuw feyde weer,dat dan veel menfehen te winter vannbsp;hongeren koudefouden moeten fterven, datfy al-rec meer deden,dan fy vermochten, en dat'er alree-de groot gebrek van alles in de Stadt was. Watis'ernbsp;aen gelegen ? zeyde defe vuylick weer, fy fy n fl�chsnbsp;een deel fnodefislen. Laet hen fterven. lek lal welnbsp;maken, dat wy hief op het Kafteelgenoegh hebben,nbsp;lek faldenfielen wel dwioghen- lek heb ghehoorinbsp;dat�er in de Stadt noch wclfijn,die goede middelennbsp;hebben: defen moeten betalen.

Op Vrydagh en Saterdagh, de achtfte en negende van julius,gebpodt hy ,dat men de fchuttirighen der tuinen, rontom de Stadt zijnde, fou af breken,nbsp;en opruy men, of dat hy hen anders t�t afch fou verbranden. De Burgers waren dieshalven ioo neer-ftigh met het houdt binnen te halen, om het fclfdenbsp;liever felfs te winter tot brandingb te hebben , dannbsp;dat hun vyanden dat in kolen fouden fetten.

Op de tiende van de fclfde maendt dwongh hy de Stadts-baes van de timmerlieden, dat fy,lchoon hetnbsp;fondagh was, op de middagh moeften komen , ennbsp;de Paerdeftal ,die half weegh de muer van het Proveniers huys langs de ftraet ftondt, voorts ten ey n-denuyt, en foo verre als de ftraet ftrcckte, foudennbsp;haaecken. Hy liet hen pee Soldaten halen, en op

�cwerckbewaren �en plecghdefijn ghewelt op ver-fcheyde wijfcn, terwijl dc goede Proveniers bet ge� raesder Paerden ,en her geloei derbeeiten by daghnbsp;cn nacht ('t welckhenfecrhinderlijck inhunruftnbsp;was)jmoeften hopren Hier quam noch by, dat dele goede lieden in d�uytterlte vrees waren van ver-ftooten te worden, een groote benautheyt uytfton-den om van ghcbreck te vergaen, dewijl�er voor

feen een eenigedagh koften voorraet in�t geheel roveniers buys waste vinden, en alleenlijckecnnbsp;weynig Koorn,en Butter,cn niet veel Bier en Turf,nbsp;tot groote fchade van �t gemcen,ea fchandc der Be-ftierdersen opfienders van fuick een buys, dat tennbsp;minftenalcijdt vooreen vierendeel jaersjof voornbsp;een half jaer verfien behoort te wefen ? �t 1$ fchadenbsp;voor�t gemeen; dewijlfy ,van alle belallingh vrynbsp;lijnde, nu drie vooreen aende Hijtersenaytverko�nbsp;persmoeftengeven, behalvendatde waren,dielynbsp;daer kochten, ooek niet foo goet waren; cn het isnbsp;fchande voor de opCetiders en beftierders, dat men,nbsp;als men in fuick een huys de fpijsfal vaerdig maken,nbsp;defelvcndan eerll moetopfoecken,en vernemennbsp;waer men diefalbekomen. Maerdusgaet�et,alsdenbsp;genen, aen de wekken de toelicht bevolen is, geennbsp;goede forge dragen. Voorts,op de fclfde dagh, tenbsp;vierofvijf uurennade nhiddagh, quam mijn Heernbsp;Rochefort, een voortreffelijek Heer, in *t ghelel-fchapvan weynigh Ruyters,binnen deStadt,en,nbsp;terllont de Wallen langsrijdende, en alles dus overhoop fiende, vraeghde, �p tei Kafteel komende,nbsp;aen de Commandant, wie hem bevolen had op defenbsp;wijfe te handelen, en , hem fmadighlijck toelpree-kende, leydc tot hem, dait hy de doot wel verdientnbsp;had; dewijl hy, laft hebbende om niet langer dannbsp;vier of vijf dagen hier te bly ven, lich lbo lang in defe Stadt had durven ophouden; cn na dat hy in eennbsp;A a ;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kar

10 D A G H-R E G I S T E R kamer alleen met hem hadgefproken, deehy hemnbsp;van twee knechten, in tegenwoordigbeyt van alJcnbsp;d�anderen 5 met rottingen flaen, fchoon hy op denbsp;fchans airee van Rochefortmet de rotting wasge-flagen, �twelck hem van alle de Stedelingen welnbsp;gegunt wierdt.

Inde volgende nacht, omtrent t�een uur, quam alhier een poft,dewelk meebracht,datallede P�ran-fchen op het fpoedighfte moeften vertrecken. Zynbsp;begohndn dieshalvenal voort ten twee uren te lachen en te packen; en in de tijdt van drie of vier yrennbsp;braecken zy hobbel tobbel alles, af, dat zy in veelnbsp;daghen met foogroote arbeyt en naerftigheytghc-maeckt hadden: in voegendat�er naeuwlijcks feftignbsp;palen bleven ftaen i en d�anderen wierden overhoop buyten, over enaen de wal gheworpen,totnbsp;groote verbaeftheyt van de genen,die dit aenfagen,nbsp;en verwondert waren hoe fy foolpoedighlijck allesnbsp;over hoop konden krygen. Sy vertrocken dan metnbsp;alles, dat fy gerooft hadden, met Koejen, Schapen,nbsp;Hoenders,en met hun anderen goederen. Maernbsp;daer was onder anderen een Sauvegarde, die welnbsp;voor drie honden guldens, foaen Lynwaet,als aennbsp;ander goec, in een fack hadt gepackt, fonder dat denbsp;dienft-meyt, die alleen was,fulcks kon beletten.nbsp;Doch fy , fiende dat hy noch een deel Lyn waet, datnbsp;daer gebracht, en vertrouwt was, in defackftack,nbsp;borft ten huys uyt, en riep om hulp; en drie ofnbsp;vier Burgers, met ftocken en ftruycken toelopende , en de faeck verftaen hebbende , feyden dat hynbsp;de fack (ou laten ftaen. Maer hy,een piftool grypen-de, om daer mt� te fchieten, wierd van een Burgernbsp;by d�arm gevat, en voor �c hooft geflagen, en voortnbsp;van zijn piftool berooft, en wacker afgeroft. Mennbsp;fch�dde oock zijn fack uyt, en foubcm, foodenbsp;dienft-meyt niet vow hem hadt ghebeden, voort

Van gepaleerde binnen Woerden11 doodfgeflagen hebben. Men ftiet hemderhalven,nbsp;met zijnleghefack, ten huys uytiendus mocfthynbsp;vertrecken ,ghelijck ick uycyemandt, dicme�bynbsp;dit ftuck wercks geweeft hadt, heb verftaen.

Indefer voegen vertrocken, of liever vloden dc Franfchen, omtrent twee duyfencfteick, uyt onfenbsp;Stadt Woerden, daer men op Maendaghgt; d�elfdenbsp;van Julius, �s uchtens ten fes uren, niet een Franfenbsp;Ruycer ot Soldaet in vond, behalven de genen, di�nbsp;fieck waren ,en dieshalven niet voort konden komen. Defe onverwachte en fchichtige verlollinghnbsp;fcheen by alle Burgers en Stedelingen een wonder-daet: Want op Sondagh, des a vondts fpaede, wasnbsp;men noch in grootedroefheyt, kommer en angft,nbsp;uytoorfaeck van d�overlaft, daer mee men ghe-dreyght wicrdt; en in teghendeel door Godts won-derlijcke grqpteghenade faghmen opMaendaghnbsp;fulcken vrolijcke uchtenf. in voegen dat men ftof-fe hadt om uyt te roepen , de Heere heeft dit ghe-daen; hemzy lof, prijs, ceren danck voor defe ver-lodingh , en voor alle andere weldaden, diehy aennbsp;ons doet. Sy zijn de drie-en-vier-en-twintighftenbsp;van funius hier binnen gekomen,cnopd�elfde vannbsp;Julius, tegen dekomft vandedagh, weer vertrocken , na dat zy achticn daghen bier binnen geweefknbsp;hadden.

Op Dingfdag ,de twaelfde van Julius, quam hier eenighgetal van Ruyters en voetknechten uyt hetnbsp;Leger van fijn Hoogheyt,de Prins van Oranje,nbsp;daer onder de geen was, die de Luytenant in denbsp;Poort hadt doodt gefchoten. Hy maecktefich felfnbsp;daer voor bekent,en wiffeldeeen fchellingh aennbsp;duyteni die hy tegrabbel wierp, tot gedachtenis vannbsp;�t geen, dat hy gedaen hadt Zy ververfchten fichnbsp;omtrent een uur langh binnen onfe Stadt, en troc-ken toen vreedfamclijck weer wech.

Op Woenldagh, de dartiende van de felfde maent, quamcn omtrent dartigh Ruyters hier w��rnbsp;deur y en hadden by fich tweegevangc Franfchengt;nbsp;een Ruyter, en een Soldaet; en wy wierden dage-lijcks door veel menfchen van alle zijden befocht,nbsp;uyt nieusgierigheyt van te weten hoe �t in onfe Stadnbsp;geftelt was i dewijl by hen het gerucht was,gelijcknbsp;fy feyden, dat de Franfchen alles vermoort en verbrandt hadden.

Op Macndag, d�achtiende van Julius, quam een groot getal van Ruyters en Soldaten uythet Legernbsp;van fijn Hooghey t, de Prins van Oranje, te Woer-den,daerzy deur trocken, De Poorten wierdennbsp;ondertulTchen toegehouden, tot dat fy, op eenighnbsp;voorval uytgetrocken, weer keerden. Het Metaelnbsp;ftuck gefchut�jdc Luypcrtgcnoemt,wiert oock uy tnbsp;de tuy n van het Proveniers huys, daer men het eennbsp;maendt te voofen, even eerde Franfchen quamen,nbsp;begraven hadt, uy t vrees van dat fy �t wegh foudennbsp;voeren, opgedolven,om,gelijck men voorgaf,nbsp;naerden Haegb ge voert te worden; feecker,eennbsp;voortreflFelijckftuck gefchuts,in�tjaer 1^7 gegoten , en dat, zo na by hondertdaren oudt lijnde,nbsp;aen de Stadt Woerden fclve toeb^oorde.

Op Vrydagh, den twee-en-twihtighfte van de felfde maenr,trockde Gouverneur van Nimegen,nbsp;met zijn reystuygh, hier deur naer het Leger vannbsp;mijn Heer de Prins van Oranje.

Op Sondagh,de veertiende van A uguftus,�s uch-tens omtrent te half negenen, vertoonden fich vier of vijf hondert Franfche Ruyters yoordeStadt,nbsp;fonder daer binnen te komen.

Op Saterdagh, de twintighfte van de felfde maendt,quam de Prins van Oranje, met deGraefnbsp;van Stirum, en noch andere Grooten, hier binnen.nbsp;Zy reden rontom op de Wal, en in �t Kafteel, en

voort weer naer �t Leger te Nicuwerbrugh, met het Jacht van Woerden, dat een groot ftuck weegsnbsp;van mannen en jongens, wjrven en meyden voort-getroek�n wierdt, totdat het jaegh-paert quam. lonbsp;het begin van dele macndt moeft defc Stadt fevennbsp;honderc paer nieuwe fchoenen, van negen, tien ennbsp;clffteeck,aen de Franfchen leveren. Yderpacr,nbsp;'t een door �t ander, kofte vierendartigh ftuy vers jnbsp;het weick elf honderc en tneghentigh gulden be-draeght: Mootfoort moeft vier hondert. en Ou-dewater feven honderc paer leveren; �t weick in alles , voor dele drie Sceden, acheien honderc paernbsp;fchoenen, en drie duylent en feftigh guldensuyt-maeckt.

Op Sacerdaghjdc darde van September,qua-men veel honderden v.in Franfchen , foo te voet, als te paert, te Kamerijck, en daer ontrent, tot aennbsp;�c Woertfehe Verlaet, daer zy een trcfFelijck huyanbsp;verbranden, en alles plonderden, daer zy by konden komen. T wee of drie Vaendelen Soldacen vannbsp;zijn Hoogheytjde Prins van Oranjen, en ruymnbsp;feftigh Ruyters trocken omtrent twee uren, na denbsp;middagh, deur Woerden naer Jantjes brugh ,^ernbsp;zy aen malkander geraeckten. Van de Franfchennbsp;foeuvelden vijftien of feftien, behalven eenigben,nbsp;die gevangen wierden. De Staetfehen keerden weernbsp;om, en lieten feven Ruyters, die fich te verre onder de Franfchen begeven hadden ,aen de vyandennbsp;gevangen. Een dapper en onverfaecht Ruycer, en,nbsp;ghelijck men feyde, de Soon van een Predikant tenbsp;Leyden, reedt ftoutclijck voor uy t, en op de Franfchen aen, van de weicken hy een l^piteyn, en eennbsp;R uy ter doodt feboot. Dochhyfelf wiertoock,innbsp;'c omkeeren, van een Franfch Ruyter van achteren door-fchoten, en op een paert hier deur naernbsp;t Leger van fijn Hooghey t gevoert, Oafe Ruyters

kregen

kregen oock een hoogh Franfch Officier gevangen, die, hoewelfeergewondefijnde, geenquartier begeerde, en hier deur gevoert wierdc. Hy was eennbsp;groot Heer, en voerde d�eernaem van Markgraehnbsp;D�onfen waren in alles geen vkr-hondert mannen,nbsp;en de Franfchcn wel over de drie-duyfent te paerc,nbsp;en te voet, van de welcken, gelijck men t�Uytrechcnbsp;feyde, wel drie of vier- hondert doodt bleven.

Op Sondagh, d�achtiende van September, trock deHartogvan Luxenburgh, roer Stoupa en Mom-bas, fijn krijgsvolk gemonfterc hebbende, uyt Uyt-recht ,mec acht-en-twintighondeit mannen, naernbsp;Woerden, daer hy, door een Trompetter, de deurtocht voor eenig volckdec verfoecken; �t welck aennbsp;hem toegeftaen wierdt, in voegen dat�er noch in dienbsp;felfde na de middag, omtrent te vijf uren, een grootnbsp;getal van Ruyters binnen geraeckce, die fich daernbsp;onthielden, tot grooteverbaeftheytder Stedelingen ; en in de volgende dag, de negentiende, wier-den fy van een groot getal van Soldaten, en eenigenbsp;ftucken gdchurs, met hetgeen, dat daer beneflfensnbsp;behoort, gevolght. De Boeren, romom de ftadcnbsp;Woerden, wierden terftondt binnen gehaelt, en,nbsp;nefFensde Burgers, gedwongen aen de Veilingennbsp;tewereken, en om alles, dat buyren ftont,op tenbsp;ruymen, en neder te werpen. Dcfc Franfchen, fichnbsp;van Woerden verfeeckerthebbeijde,trO' ken totdcnbsp;Leydfcbe Poort uyt,om voeder te halen,enbequa-men by het Blockhuysde Brandrwacht van het Leger van fijn Hoogheyt, daer tegen fy handtgem�ennbsp;wierden, inkwelckecn FranfchmangedoodCjCnnbsp;een fwaerlijck gequetft wierdt. De Schout fondt,nbsp;weynighdagen tevoren, eerde Franfchen binnennbsp;Woerden quamen, fijn wijf,met een fchip vol goer,nbsp;naer den Haeg. Desgelijks deden oock eenigendernbsp;vooinaemften, gelijck mede eenigen, die niet van

foo

foogroot aeiifien waren. Al�t welck, fo kiften,kaf. fen, alsbedgewaedtjnacrden Ha?g, Leyden en elders gevoerc wierdt. De Franfchen verdelghdennbsp;oock binnen Woerden fekerhuysjdatvol van gevlucht goedt was, en leyden dathet uythet Stichtnbsp;was gekomen, endieshalven aen hen behoorde.

Op Woensdagh, d�een-en-twintigfte van September , haelden dc Franfchen een groote roof van hooy,kooren,klederen cnhuysgewaedtniet verre van�t Leger van fijn Hoogheyt, en in die (elfdenbsp;dagh trock de Hertog van Luxenburg, met Stoupa,nbsp;Mombas, en veel groote Heeren, weer naer Uyt-recht,en liet omtrent twee duyfent mannen tot be-feitingbinnen Woerden, nadatfy in de voorgaen-dedag in�t Proveniers huys gewcelt, en daer denbsp;kleyne huysjes befichtigt hadden.

Op Vrydag,dedrie-en-twjntigfle van Sept, hael-den de Francen weer een groote roof,cn in die felf-de dag waren de Burgers gedwongen hun geweer over tegeven,en�t (elfde op het Stathuys te brengen.

Op Sondagh,devijf-en-twintigfte, haeldenfy weer van Riet velt, en daer omtrent een rijeke roofnbsp;van paerden, koejen, hooy , koorn,huysgewacdf,nbsp;en andere diergeiijeke dingen, invoegen dat fy eennbsp;fchoon vette vaers voor vijf-en-twintigftuy vers,ennbsp;cenfehoone vette melk-koe voor tweedukafons,nbsp;en alles naer advenant verkochten. In defe felfdenbsp;dag, Sondag fijnde, dwongen fy de Luyterfchcnnbsp;alles uyt hun kerek te breken, en de felfde tot eennbsp;hooyfchuer aen hen over re geven.

Op Maendaghjde fes-en-twintigfte van September wierdtopentlijck afgelefen, dathet Gaft-huys^Weeshuysen Proveniershuysvry van alleac-cijs fouden zijn,maerdat alle Burgers vijftien, en de Tappers vier-cn-twincigh ftuyvertvanyder half-vat bier fouden moeten geven gt; eo dus alles naer advenant�

t6 Dag h-R e g t s t t n. venant. Een pint fout kofte tien ftuy vers ^ en mennbsp;konfaetfelfde noch qualijck bekomen. Sy dwpn-gcn ondertuflchen de Burgers en Boeren aen de wal*nbsp;len te arbeyden, fonder aen te fien of het Sondag, ofnbsp;werckdagj goedt of quaedt weer was ;en in de felfdenbsp;dagb quamen iy met veel goederen wederom vannbsp;haltweegh tuflchen Uytrecht en defe Stadt Woer*nbsp;den, uyt vrees van dat het Staetfche volck daer omtrent op de been was.

Op Dingsdaghjde feven-en-twintigfte, �s avonts te negen uren, verfcheen eenig getal van het Spaet-fche voick voor de Stadtjaen de Kronkel - en Leyd-fche Poort. Van weer zijden wierdt heftighlijcknbsp;gefchooten j en daer wierden eenigen gequetft, ennbsp;cenof tweedootghefchopten. Dit gefchiet duerdenbsp;wel een uer, of langer ; en toen trock des Princennbsp;volck hooger op.

Op Woensdagh* d�acht-en-twintighfte van de felfde roaent, wierden veel goederen, bellaende innbsp;kiften, koffers, amp;c. naer Uytrecht ghefcheept.nbsp;Maer dit alles quam weerom, uyt vrees van hetnbsp;Staetfche volck, dat onder-weegh tuflchen Uytrecht en Woerden, aen de Kruipin, te Ktmericknbsp;cn elders lagh j �t welck groote ontfteltenis binnen onfeStadt Woerden veroorfaeckte. De Commandant en andere krijghs Overften quamen oocknbsp;het Proveniers huys, voor aen, en binnen de poort,nbsp;befjchtigen,fonder yets te feggcnjendes namiddags begonnen de Franfchen met groote haeft bui-te de Leidfche, en buy ten de Hofpoort, de huyfcnnbsp;aftebreken, en indc brandtteftcken. Dit verwekte een groot gejanimer een gekerm, foo buyten,nbsp;als binnen de Stadt j maer befonderlijck over denbsp;brandt buyten de Hof- of Uytrechtfche Poort,omnbsp;dat de felfde foo dicht aen de Poort, en de windtnbsp;naer de Stadt was, daer veel huy fen, met riet ghc-

deckt, eren binnen de Poort AondeR) op de wekken de roncken in groote meenigte vielen. Doch ,dc voorgaendc reghen bad de daken foo nat ge-itiaeckt, dat de vlam geen vat deer opkon krijgen,nbsp;tot groot geluck der Stedelingen. Men vluchtteOji'nbsp;dertulTchen met de goederen foo veel, als men kon.nbsp;Maer defoldaten taittcrt degenenaen, die fy mach-cigb waren, cn namen den lieden het geen afydatnbsp;hen dienftigh was In de volgende dagh baeJden fynbsp;van de huylen,die buyten verbraat waren,ai 'tyfei-wei ck, dat fy verkochten, en het hout om te branden. Kort,alles, dat �er was, vcrftreckte aen hennbsp;tot roof en buyt. Defe brandt, daer in veel hooy��nbsp;bergen, turf en hout tot afch wierdt gemaeckt,nbsp;duerdetotaenmiddernacht,eer men buyten ghe-vaerraeckte. Buyten yder Poort brandden acht,ofnbsp;negen huyfen afjen ditgingh foohacftightoe,datnbsp;de lieden geen tijdt hadden om bun gobdcrencenbsp;berghen 5 en �t geen, dat ly noch in der yl daer uytnbsp;ruchten , wierdt gbedoolen en wechghehaeltjnbsp;�twclck oorfaeck was van dat veel menkhendaefnbsp;door arm wierden. Defchade wierdt wel op veer-tigh duy fent guldens geichat.

Op �onderdagh, de negen-eu-twintigfte, deden de Franfcheneen tocht naer Kromnik,om een roofnbsp;te halen, doch fy wierden van de Staetfehen geftuyt,nbsp;en quamen weer binnen met eenighe gequerften,nbsp;�n twee of driedooden. Des avondts was weer eennbsp;heftigb gefchiet by de Hofpoort, en Graswal. Ditnbsp;gefchiedt was, gelijck inde volgende dagh gefegtnbsp;Wierdt, naer een blintpaert, en een oude koe, dienbsp;over de verbrande puynhopen liepen, De koenbsp;wierdt doot gefchooteii, cn het paert gequetft. Se-, een klucht, om daer mee te lachen.

Op Saterdagb, d�eerfte van Odober, haelden de franfchen gedoriglijekbout en hooy binnen, en al�nbsp;fi bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;les.

OpSondaghjde tweede, voeren (y noch voort l�iet hout en hooy, en alles, dat hen voorquam,nbsp;binnen te halen. De Luyterfchen preeckten oopknbsp;in defe dagh twee malen in de groote Kerck.

Op Maendagh, de darde,desavondts, t�acht, of te negen uren, quamen vier hondert Switfers innbsp;groote ftilte hier binnen, en feyden dat fy de winter over hier meenden te blij ven. Hier wierdt oocknbsp;afgelefen, dat yder Burger vier goede paliffaden founbsp;leveren, met toefeggingh van dan vry te fijn vannbsp;aen de nieuwe Veilingen te vvercken.

Op Dingsdagh, de vierde, vertrocken weer veel Franfchen te voet,en met fchuyten naer Uytrecht.nbsp;Sy deden oock een tocht, en brachten groote roofnbsp;binnen. Inde felfde dagh wierdt mede veel bulTe-kruyt, loot en Ion t op �t Kaftcel gebracht; en mennbsp;yerwoeftte voort alle tuynen en bomen hierront-om deStadt. Ja de Stedelingen wierden foo ge-plaeghtjdat veel van hen ter Stadt uytliepen, ennbsp;alles ftacn lieten.

Pj) Vrydagh,de fevendc, wierdt de groote Sael vanhet Provenicrshuystoteen Sieckhuys, en an-� dere kamers voor de Docktor gefchickt, t�t grootenbsp;benaeutheyt^der Proveniers. Defe Sael moeftnbsp;ylings opgeruymt worden, op dat fy veel bedtftee-den voor ybertigh of vijftigh fiecken daer in (oudennbsp;maken. De Koken wierdt den Proveniers oocknbsp;afgenomen.

Pp Saterdagb.en Sondagh, d�achtfte en negende,

Van�tgtfaffettdehinnmWotrdtv. begon men veel fiecken intlit buys te brengen, ennbsp;tc dragenj die op de vloer neer, op kleyn beddegoef,nbsp;en op ttro gelegbt wierden, daer in men in de volgende dagen voort voer.

Op Maendagh, de tiende van Odtober, moeft mendeFranfchen noch meer van de huyten in-ruymcn. Sybraecken indefe dagh de KronckeUnbsp;poortbovenaf,om van daer te konnen fchieten,nbsp;foode Staetfchen voordeStacitquamen. Indefelf-de dagh wierden oock , buyten cie Hofpoortin denbsp;Vaerten naerUytr^echt en Linlchoten,verfcheydenbsp;dammen gelegbt. Men arbeydede mee met grootenbsp;naerftigheydtom aerde Borftweeringen teghendenbsp;hooghe mueren aen te maecken; met meer anderenbsp;wercken, die tot tegenweer dienden. Daer wierdtnbsp;oock van nieuws afgelefen, dat yder.Burger met�ernbsp;haeft vier goede paliffad�n, die recht, en tien voelen langh waren , moeft leveren gt; om de (elfdennbsp;langhs de grachten aen �t water te fetten,

OpDinghsdagh,d�elfde van 0(ft�ber,desuch-tens te vier uren, verfcheen het krijghsvolck van de Staten voor de Stadt, daer terftont een groot ghe-dommel langhs de ftraten ontftont. Tuffehenviernbsp;cn vyf uren wiert tot twee of drie malen in de Too-ren allarm geklept; en men klopte overal deur denbsp;Stadt de Soldaten op. Korts daer aen begon mennbsp;fterek met Muf ketten van de Wallen te Idhieten,nbsp;eeift langhe tijdt aen de Leydtfche, en daer na aennbsp;de Hofpoort; het welck af en aen tot aend�avondtnbsp;duurde. Desuchtens,ten fesuuren', vuurden denbsp;Franlchen met tacke-boflehen opd�ommeganghnbsp;des Toorens van de groote Kerck ,Hie over de viernbsp;bondertjaren geftaen hadt, foo fterek, om aen denbsp;genen van Uytrecht hun noot te verwittigen ,otnnbsp;by ftant van hen te bekomen, dat defe Tooren, ge-lgt;jck oock de Kerck, die over de vier hondert jarennbsp;Bb znbsp;nbsp;nbsp;nbsp;geftac,9

zo Dagh-Regisxer geftaen had, in brand geraeckce,en, beneffens vedlnbsp;huyfen en fchuren, te negen of tien uren al ianbsp;d�afch lagh. In defclfdedagh ^jdes avondts, ftaec-kendeFranfchen buytende Kronckel-Poort, tegenover het Kafteel, een groot boerc huys indenbsp;brandt, en fchoten de gehele nacht langh. In defenbsp;dag fneu velde een Markgraf buy ten deHof-poort.nbsp;Des avondtsdee de Hertogh van Luxenburgh, meEnbsp;acht of negen duyfent mannen tot byftant dernbsp;Eranichen binnen Woerden komende, op de wijcknbsp;vandeHecr vanSuylefteyn, tuflchcn Uytrecht ennbsp;defe Stadt gelegert, een hettighc aenval , maernbsp;wierdtkloekrooedighiijckafgeflagen.

- Op Woensdagh, de twaelfde, *s uchtens vroegh, deden de Eranfchcn eetj heftige uytval buyten denbsp;Hof-poort- Maerfy, in�tonderlpitgeraeckt,keerden terifont weerom, met vqrlies van wel vijftighnbsp;(loden* en daeronder achtien Officieren, bcnef-fens veelgequetften. Sy wierdentot voorde poortnbsp;vetvolght, die fy, uyt fchrick, eeo lange wijl on-befetlieten, en die men lichtelijck ovcrweldightnbsp;feu hebben, loo de vervolgers lleehs voort gbc-trocken waren. Omtrent te tien uren rees�er weernbsp;een gevecht, daer in veel gedoodt en gewondl wier-den. De Hertogh van Luxenburgh , in de voorgaande avondc van Suyleftcyns wijck afgefiagen,nbsp;quam nu langhs de Houdijck op Kamerijck ennbsp;Kruypin, deur�t water, langs een w^h,diccngc-bruyckbaer wierdtgeacht, tuflchen defe Stadt, ennbsp;Suylefteyns wijck, die hy on verhoedt* van achteren eer ft met twee duyfent mannen aenraltte. Hiernbsp;wierot heftigblijck gev(;chten ; in voegen dat denbsp;Staetfchen veel van hun vyanden dooden. Maer dewijl de gcheele macht der Franfcheo hierop volgh-de, en tegen het krijgsvolck van Suylettey n infctte,nbsp;foo braken omtrent drie duyfent aiaanen van de

Franfchen deur, die binnen de belegerde S�tadr qua-*ncn. De Heer van Suylefteyn, wierdt doadt geschoten , en veel van de fijnen verflagen; en indien de Graef van Hoorn nietop�tgefchiet wasaengc-konien,foofouden de Franfchealle defijrcn verdelgt hebben. In defer voegen wiert deftadc Woerden, na dat men anderhalve dagh, met feer groots .nbsp;Schade, daer op gefchoten had, verlaten, met ver -liet van twee of drie flucken gefchutsop Snellen-brug, en van veel volcksvan de Graef van Solmsnbsp;Regiment, datgantfchelijckverdelghtwierdt. D�nbsp;Heer van Suylefteyn, doodt lijnde, wierdt op hetnbsp;Kafteel gebracht, daer fy hem Iclijck in�tacnge-ficht fneeden en korven, en naeckt voor de honden wierpen. Doch de Schout kreegh hem mernbsp;'bidden van daerj en een dienaer naeydehem eennbsp;fnede toe, die van boven op het aengelicht over denbsp;neusbeen, en totacn de kip toeliep; en in defernbsp;voegen wierdt dit lichaem naer het Leger van fijnnbsp;Hoogheyt te Nieuwerbrugh gebracht, De Fran-fchen quamen , na 't vertrecif van hqn vyanden,nbsp;orr'rentdemiddagh, binnen Woerden, met veelnbsp;volcks, hooge moedt, en groote blijifchap, fchoonnbsp;van hun zijde veel gedoodt en gequetft waren. Hetnbsp;getal van hun dooden wierdt tot op vijftien honden begroot, en dar van de Staetfehen tot op viernbsp;of vijf hondert, behalven noch drie hondert, dienbsp;gevangen naer Uytrechtwierdengevoert, endar-tigh of veertigh gequetften, de wekken men binnen W oerden bracht, onder de wekken een Capi-teyn met geel hayr was , een groot man , dienbsp;�snachtsftorf,en, meteen Soldact naeckt achternbsp;het Proveniershuys; indeTuyn wierdt begraven.nbsp;Van de zijde der Franfcben waren oock veel gequetften , die een dag of twee daer na oock naernbsp;'Jytfccht (vierden gevocrr, om datfy van de hulp-

IX Dag h-R e g i s t e r benden,waren,die:ot onttet van Woerden warennbsp;gekomen. Hier ftaet aen te merken dat, terwijlnbsp;men van weerzijden dus heftigb in �c gevecht was,nbsp;de Staetfchen om W oerden te vermeefteren, cnnbsp;de Franfchen om dt^t t�ontfetten,de genen, die binnen de Stadt waren, de Hof-poort, daeruytfyeennbsp;uyt val deden, open lieten ftaen, daer fefticn on-verfaechde Soldaten van de Marineop aen vielen,nbsp;cn tot over de Valbrugh indrongen, en, foo fy vannbsp;de hunnen wel gevolgt waren geworden, de Stadenbsp;ingenomen louden hebben ; doch dewijl fy, denbsp;Franfchen met groote dapperheyt naer binnennbsp;drijvende, niet wel gevolgt en onderfteunt wier-den, foo moeften fy aftrecken. 't Is verwonderensnbsp;waerdig dat, in defe aenval, fekeronverlaecht Sol-daetvande Marine een Capiteyn van de Switfersnbsp;op, of by de Valbrugh nedervelde ,en, liende datnbsp;hy wel geklcedt was, hem met groote on verfaecbt-heyt aentaftte, dckleedercn van �t lijf fcheurde,nbsp;Jcouffen en fchpenen uycruckte, en ,een bant, daernbsp;veelgout inwas,om fijn bloot lichaem vindende,nbsp;de feifde aftrock, en, hem om fijn hals flingerende,nbsp;alsverwinner weerkeerde, fchoon de Franfchen,nbsp;op de Wallen zijnde , heftlghlijck naer hemnbsp;fchoten.

Dp de feifde, ge�jck oock op den dartiende dagh wierden wel acht of negen ftho�ne fiuckcn ge-fchuts binnen gehaelr; en oock alle fchoppen ennbsp;fpaden, balken en tackebolTchen , cn andere din-. gen, die men had laten flaen. En feker, men fey-de dat ,foo defe faeck met goet beleyt aengevangennbsp;, hadgcw'eelt, men gemackelijck met verloop vannbsp;een dagh ipeefter van defe Stade fou fijn geworden.nbsp;De Franfchen felvcn bekennen dat de Staetfchennbsp;. feer treffelijck hebben gevochten. Maer wat wasnbsp;het.? De Franfchen waren wel vier tegen een; en

even-

evenwel fouden �t de Nederlanders hebben gewod-nen, foodeFranfchen niet over de Velden en on-gebaende wegen waren gekomen.

Op de felfde, en de veertiende dagh ftaken de * Franfchen weer de Pannebackers huyfen aen , en 'nbsp;hieuwen op de Stadts-wal de fchoone bomen af j dienbsp;daertot een ver^ieringhftonden, opdatfy'daeratnbsp;ftormpalpn en paliffaden langhsde kanten van, d�'nbsp;gracht fouden makei|; en yder Borger en Solda�cnbsp;m�cft vier van foodanige palen, 'die recht, en tiennbsp;voeten iangh waren, leveren.

Op de vijftiende en feftiende verbrandden de Franfchen voort buyten de Hof-poort d�ov�rge-bleve huyfen , en een faeghtneulen, met het huys,nbsp;dat daer by behoorde.

Op Maendagb , de feventiende van Oftotoer, wierden feer veel plaficken, fparren , bakken, ennbsp;alles, dat�er was, daer men yets mee kon uytrech-terr, binnen gchaelt. Oock wierdt opentlijck afge-lefen)dat, indien deDorp-lieden rontom Woerden niet voort^vild^n komen aen deStadt arbey-den,men hun dorpen en huyfen fou in de brandtnbsp;fteken.

Op Donderdagh, de twintighfte van de felfde macnt, quamen hier weer twee Franfche Capi-teyns,inhet voorgaende gevecht gevangen, en vannbsp;Oudewater, daer fy gebracht waren, geloft; benef-fensvcel andere Soldaten , die uyt het Leger tenbsp;Nieuwerbrugh, uyt Uytrecht, Oudewater en elders tegen malkander geloft wierden. Burgers ennbsp;Boeren wierden ondertuflehen met groote heftig-'nbsp;heyt gedwongen aen de Veften, Dammen, en andere werckent�arbeyden; terwijl alle overgeblevenbsp;huyfen en meulens buyten de poorten afgebrant,ennbsp;� de goederen tot buyt en roof gemaeckt wierden.nbsp;JadkenBurgerCtwelckerbarmelijck om te denc-

a4- Dagh-Register ken is) moeft d�ander Burger buyten helpen plunderen en verderven ,niec groote droefheyten leecnbsp;van weerzijden, Indefetijtonderfochtende Fran-fchen oock wac gevluchte goederen waren, die fynbsp;opfchreeven j en fy deden de bedden der gevluchtenbsp;lieden j gelijc^ oock die van eenige burgers felVen,nbsp;voor hun fiecken engequetileo in�t Proveniers-huys brengen.

Op Vrydaghd�een-en-twintighftc vanOftober, �suentens vroegh , trockenfy, met veel fchuyteanbsp;en volcksy naer I,infchotengt; Krommik, Polane, ennbsp;daer omtrent: ja fy dwongen veel Burgers mee tenbsp;gaenjomhen te helpen roven en plunderen, ennbsp;alles, dat fy krijgen konden, mee te liepen. Op denbsp;middagh quamen fy weerom met veelongedorfchtnbsp;koornio (choven, hooy, buyskool, en huysghe-wsedt, beneffeoscen groote meenigte van koejeu,nbsp;tot een getal van hondert, of honderten vijftigh,nbsp;die fy van de flallen hadden genomen, en te Woerden binnen brachten.

Op Saterdagh, de twee-en-twintkhfte, wierden de Burgers weer in groote meenignce, roetplanc-ken en ander houdt, naer buyten gheftuert, om denbsp;Vaerten af te dammen. In defe tijdt was het waternbsp;fou boogh binnen de Stadt, dat het in veelhuyfennbsp;JgnghsdeRynliont; �tweJekin lange tijdt niet gebeurt was.

Op de dric-en-twintighfte van de felfde maendr, Sondagh lijpde, moeden de Burgers noch al werken Men maeckte buyten de Leydtlche Poort ee-nigh muurwerek van llenen,die het duyfent l'eiliennbsp;gulden koftcn.Oock wicrd�ereen Placcaec afghelc-fen, naer �c welck de Burger en Soldaet fich moe-ften regeleeren, te weten voor bedden, kaerfiTcn,nbsp;bier en vleefcb, of foo veel gelts in der fel ver plaers.nbsp;Dit wasonmogelijck * inibndcrheydt voor deghe-

meene lieden, die yeder dach, voor yederperfoon� vandeghemeene Soldaten, behalven de beddenjnbsp;tien ftuyvers moeften geven.

Op de vier- cn-twin righfte wierden acht of negen groote tonnen fout, daefeerfiju was, gelijekooefcnbsp;een deel bier van Uytrecht, binnen gebrachc.Mennbsp;verkocht toen voor fes ftuyverseen pintje fouts,nbsp;�tweick men twee dagen te voren een Switfer, opnbsp;de Vifchbrugjvoorfefticn fluyvershad lien verkopen ; feecker ,een groote afflagh. In defe rijdt wiertnbsp;den Retnonftrantenoock hun Kerck afgenotnen,nbsp;en tot een meel-huys gbebruyckt; dewijl�er tweenbsp;fcbuyten, met wel twee hondert facken meel, vannbsp;Uytrecht waren ghekomen. Inyder faclf was �^vernbsp;de twee hondert ponden tarwe meel, daer zy fcl-ven, by dagh en nacht ,broot voor de Soldaten afnbsp;backtenj�t welck fy by-naalle weecken uytdeelden,nbsp;OndertulTcben ilorven dageiijeks veel Soldaten innbsp;'t fieckenhuys,daer weer andere fiecken in deplactsnbsp;gebracht wierden. Men poogde oock aen d�omtne-gangh van de Tooren een folderingh te maken,oojnbsp;wacht daer op te houden. Daerbeneffens wierdennbsp;verfcheyde Burgers gedwongen om�savontsmetnbsp;de Franfchcn op roof uyt te varenj en de genen,dienbsp;dit weygerdcn, kregen flaghen in overvloer.

Op Dingsdaghjde vyf-en-twmtighfte van Oflo-ber, quamen de geenen, die uytgecrocken waren, fecr vroegh teSeckvclt,daer fy,in plaets van roof tenbsp;halen, rijekelijekflagen kregen : in voeghen dat�ernbsp;omtrent hondert weer keerden, die ficb deur dicknbsp;en dun, deur water en modder, gebergbt hadden,nbsp;en dus wegh gcraeckt waren. Drie hondert van hemnbsp;wierden te Seckvclt, en daer omtrent gevangen,ennbsp;naer het Leger te Nieuwerbrugh gebracht. Hetge-tal der dooden wierdt verfwegen. Te Scckvelt waren feer veel gevluchte goederen.

Bb 5 nbsp;nbsp;nbsp;Op

OpWoensdagh, de fes-en-twintigl\fte , wierdt de bekende verfpieder Dirck Schuylenburgh ,opnbsp;weicks lyf men twee hondert gulden geftelchadr,tenbsp;Kamerick, door eenige Soldaten van de Marine uytnbsp;fijn Hoogheyts Leger, uyt fijn buys, (daer hy evennbsp;intradt, om twee vette Ganfen voor de Commandant te halen) gehatlt. Hy hadt den Franfchen denbsp;wegb over de velden ghewefen, toen fy quamennbsp;ona Woerden t�ontletten i �t welck hep anderfinsnbsp;nietgeluckt fou hebben. Men was ondertuflchennbsp;beficb om op alle rondeelen van de Wallen folde-ringen voor hetgefchut te maecken. Voor de drienbsp;Poorten wierden oock halve manen, of foodanigenbsp;voorwereken toegeftelt, daer wel vier of vijf hondert mannen aen werekten. Des avondis fpadenbsp;quam een Boerop�tKafteel,met bericht dat fijnnbsp;Hoogheyt, de Prins van Oranje, voor de Stadt founbsp;komen j cn dieshalven bleven alle de Franfchen denbsp;geheele nacht over in de wapenen.

Op Donderdagh, defeven-en-twintigfte, wierc veel koorn en rogge, te weten wel feven hondertnbsp;facken, en in yderomtrent fes Ichepels, uyt achtnbsp;fcbuyten in degroote voorkamer van des Prove-niershuys gebracht, daer men in de twee volgendenbsp;dagen oock mee befich was. Twee Rotmeeftersnbsp;wierden oock op hetSlot vaftgefet; bentft'ensdenbsp;Stadts T immerman,en een Schipper.Op defe bey-dehad men het hard geladen,omdat fy niet binnennbsp;de Stadt waren, toep defelfde van fijnHoogheytnbsp;beleert wierdt. De Rotmeefters gingen echternbsp;�s avondts weer vry en los naer huys.

Op'Vrydagh,d�acht-en-twintigfte, des uchtens virocghjgingen de Franfchen weer naer Riet velt,ennbsp;daer omtrent j op de roof uyt. En dewijl de par-tyenvan weerzijden aen malkander raeckten, foonbsp;foodt men op de middagh aen hen twee hondert

mannen tehulp. Tegend�avondt quamen fy weer binnenihet veel hooy, hour, hoysgewaedtj fcbil-deryen , en andere dingen. Indefe dagh ftorfoocknbsp;een Corner van de Ruyteryaen fijn wonde, die hy gt;nbsp;eenigerijtccvoorenjoproof uytgegaen,en te nanbsp;acnfjjn Hoogheyts Leger gekomen fijnde, hadnbsp;ontfangen. Men haelde mee twee ftucken gefchutsnbsp;van Seckvelder Meulen, die, in �t voorgaende gevecht voor Woerden, de Soldaten van de Marine,nbsp;door d�overval der Franfchen, hadden moeten verlaten.

Op Sondagh, dedartigfte , trocken veel fchuy-ten , Soldaten en R uyters naer Uytrecht. De Luy-terfchen preekten hier weer in �t buys van hun Predikant.

Op Mandagh, d�een-en-dartighfte, des avondts, quam een Commandant,ofdierghelijckKrijghs-Overfle binnen, over de welck feer ghetrompetnbsp;wiert.

Op d�eerfte, tweede en darde van November waren de Franfchen noch beCgh met hun werekeanbsp;omen voorde Stadt te maken, en te voltrecken.

Op Vrydagh, de vierde, na middagh, quameit hierbinnendartien fchuyten met Soldaten,meel,nbsp;tarwe, rogge, en anderfins.

Op Saterdagh,de vyfde, des uchtens, trocken de Switfers, met veel Franfchen, tefamen wel drienbsp;hondert fterck.met fchuytenuyt; en degeneD,die 'tnbsp;deur�t water en anderfins ontkomen war�n, qua-men ongehavent weer binnen, fonder groote buycnbsp;mee te brengen.

Opdefefl:e,gelijck oockinde twee voorgaende dagen, droegen de Franfehen alle folders in �t Proveniers huys volkoom; het welck totgrootongc-mack van die goede lieden ftreckte. De Burgersnbsp;wierden verre boven bun macht met krijghsvolck

belaft, jade Kraem-vrouwen felven van hun bedden sdgecrocken. Op d�avondt wierdt in �t Proveniers huysaengefeghtjdatde Proveniers d�overige huyfenaen d�Ooft-zijde oioeften opruymen, ennbsp;daer uyc verwecken; dewijl�er wel twee hondercnbsp;fiecken en gequetften van Uytrecht, daer wel drienbsp;duyfendc fteckenen gequetften waren, fouden komen. Dit veroorfaeckte een groote droef heydenbsp;voor de Proveniers, die niet willen waer fy foudennbsp;blyven.

Op Sondagh, de felle van November, brachten deFranfchen een groote roof van Hooy en Koejen,nbsp;en van andere goederen tot de Leydfche Poort binnen. Des avonts trocken Vj, met veel rchuyten,ennbsp;volck ,naerde Waerder, om alles af te branden,nbsp;doch fy konden niet overkomen.

Op Dinghfdagh, d�achtlle, des uchtens ten drie uren, trocken zy, wel duyfendt fterek, met veelnbsp;fchuyten, naer Linfehooten, en daer omtrent, ennbsp;des middaghs quamen zy weer om, met groote roofnbsp;van Hooy j ongcdorfchc koorn, alderhande huys-gewaet ,en een kopere geutlleen. In defe dagh, ge-iijek oockin de voorgaende, deden zy weer welnbsp;achcofneghen fchuyten , met tarwe en rogge geladen , in 't Proveniers huys, op de kamers en folders,nbsp;dragen. Dedragers, daer onder oude mannen vannbsp;felligbjaren waren, kregen llaghen,inplaet5vannbsp;loon voor hun arbeyt; en de tranen borllen hen tornbsp;d�ogen uyt. De Schippers, en andere Burgers wier-denoockgbedwonghen in de nacht, ais de Fran-fchen uytwiJden,op te paffen,om met hen te varen,nbsp;en hen te helpen. Men feydehier oock,datzyinnbsp;de voorgaende daghen het dorp Waveren, Kokkengen , en noch twee andere Dorpen, naer Uyf-rccht, en omtrent Harmelen gelegen, afgebrandcnbsp;hadden.

Op WocDsdagh , de negende, volvo�rden fy bun voorgenomequaccop Waerdcrdorp ,daer innbsp;fy twee malen getnifthadden.Sy verbrandden daernbsp;veelhuifen en fchurcn.en quatDcnmecveelhooynbsp;en andere roof binnen j en vooitshtelden fy dage-lijcksal�t geen, dat hen diende. Wijders , in defenbsp;dagh, en in eenige volgende dagen quamen fo veelnbsp;Soldaten binnen onfe Stade, dat fy, by gifSogh,nbsp;wel een getal van achtduylenten vijf hondertuyt-maeckten. Want men houd dat�er omtrent fcvennbsp;hondert huyfenindeStadt fijn^ en yder huys waanbsp;met tien ,twaelf, en vijftien, ja twintigh Soldatennbsp;belaft : behalven dat eenige weynige huyfen vannbsp;vier Capiteynen,of Luytenanten, roet hun knechten en gefleep, befet waren. Ja fommigc buyfen waren fo vol gt^ptopt, onder en boven ,dat d�Inwoon-ders felven geen plaets hadden om te fitten, felfanbsp;niet achter de deur. In tegendeel, men joegh hennbsp;fotntijts noch wel naeckt en bloot ter deuren uyc,nbsp;enfloegh hen blonten blaeuw. Sytrocken defiecrnbsp;ken de bedden onder �t lijf van daen : eii dewijl hetnbsp;getal der doden onder de Burgers dagelijeks grooternbsp;wierdt,foo moeften fommigen hunlijeken in wittenbsp;kiften bloot op de fchouders nemen , om dat�ernbsp;geen baren waren, en hen dus, fonder van iemancnbsp;gcv�lgt te worden, naer �t graf dragen; �t welcknbsp;deerlijek om aen te fien was. En feker, d�overlaftnbsp;wierdt dagelijeks grooter, en de Soldaten ftoutcrnbsp;enonbefchofter; enfehoon ondertuflTchen afgele-fen wierdt datniemant uyt zijn verblijfplaets, alsnbsp;hy verplaetft wierdt, (�t welck byna alle drie of viernbsp;dagen gebeurde) yets mee fou nemen, foo wierdtnbsp;het echter niet onderhouden. Yder dee wat hy wil-de, fonder dat�er eenige ftraf aen d�overiredersge-plcegcwierdt: ende klagers kregen geen gehoor;nbsp;want de Uagers en rechtere konden malkander nietnbsp;verftacQ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Op

Op Dingsdagh , de vijftiende van November, rees in't Proveniershuys weereen groote onftelte-nis en verbaeftheyr,om �t opruymen vaneenigenbsp;huyfen der Proveniers. Men hakte de deuren aennbsp;ffuckeoj en de floten wierden gebroken. De vluchtelingen wierden echter verlchoont. Jan Symonfz.nbsp;N�. ly. bewonende, moeftzijn buys verlaten,ennbsp;dataeneen Serjant overgeven, die, als opfiendernbsp;over de fiecken , gelijek hy feyde,daer in wildenbsp;{chrij ven, en zijn Kantoor houden. Dit was d�eer*nbsp;fl:e inval by de Proveniers aen die zijde, tot hun aller groote droefheyt. Indefedagh kregen fy tien ofnbsp;twaelf manden turfs van�t Scadthuys, dewijl denbsp;Franfchen hun turf verbrant hadden.

Op Woeosdagh, de feftiende, gelijek oock in ecnige voorgaendedagen, wierde�er gheduriglijeknbsp;buyten roof binnen gebracht. Men hieldt oock innbsp;defedaghvoord�eerftc maelvrye markt, die, gelijek afgelefen wierdc, alle volgende Woensdagennbsp;ghehouden.fou worden j �tweick merkeliike ver-vaflehingh van melck, butter, kool ,endiergelijc-ke dingen gaf, die van d�omleggende Boeren, nietnbsp;verre van de Stadt wonende, en die noch yets behouden hadden j ter marckt gebracht wierden. Hetnbsp;fchavot wierdt oock voor �t Stadthuys opgh�recht,nbsp;met een galg daer op; als om een affchrick te maec-ken; maer dit alles hielp feer weynigh tegen de baldadige Soldaten.

Op Donderdagh , de feventiende, trocken de Franfchen weer naer Polanen , Kortet en langhenbsp;Linfehoten, daer (y gefneuvelt fouden zijn,foonbsp;fyniet door een groot getal van Ruytersen Voetknechten ontfet waren geworden , daer door fynbsp;d�overhandt verkregen. Na de middag quamenfy

huysgewaedtjen glafeveinftersjdie fyuyt Web-. nbsp;nbsp;nbsp;fters

fters buys meebrachten, daer fy oock d�Italiaenfchc vloeren, van de welcken zy de fteenen binnennbsp;Woerden voerden, niet verfchoont hadden. Denbsp;Commandant eyfchte oock hondert Burgers van denbsp;Stade, om een wyde en tweede grachtrondtom,nbsp;onfe W allen te doen graven; doch dewijl hy ,doornbsp;een brief, t�Uytrecht wierdt ontboden, foobleefnbsp;het werek voor die tijdt fteecken. In defe dagh liepnbsp;�er een gerucht dat zijn Hoogheyt deStadt Gravenbsp;weer inghenomen hadt; �c welck.aen ons eenighcnbsp;hoop gaf, doch die ydel bevonden wtert.

Op Vrydagh, efachtiende van November,wi?r-den veel koejen, varekens, hout, hooy, ftro, onge-dorfcht kooren, linnen en wollen binnen gebracht, 't welck goet koop verkocht wierdt. Men maeckcenbsp;oock veel bultfacken van ftro, voor de fiecke Soldaten; dewijl de bedden van veel Burgers verdorven waren. Men haelde in defe dagen veel fchoonenbsp;ghevluchte bedden uytde huylender Burgers, dienbsp;men op �t Kafteel bracht, en men vondc een vuyr-roer in een huys, op de folder, onder de gevluchtenbsp;goederen De vrouw, een weduw lijnde , moeftnbsp;hondert rijeksdaelders tot boete geven; enfehoonnbsp;fy verklaerde dat ly niet wift dat het daer was,ofnbsp;aen wi� het behoorde, fy moeft echter betalen.

Op Saterdagh, de negentiende, brachten de Franfchen veel wol-facken in �t Kofthuys, en weernbsp;veel geroofde goederen in de Stadt, gelijck te voo-ren. Hier rees oock een gemompel dat�er wel veer-tighduyfent Franfchen, en twinrigh duyfent man-:nbsp;nen van fijn Hoogheyt tegen malkander waren gebleven , en dat de Franfchen de vlucht hadden ghe-kolen : daer beneffens , dat fijn Hoogheyt vannbsp;Oranjedoorde Luykenaers feer heerlijektot Prinsnbsp;van Luyk ingehaelt en gebult was. Ondertuflehennbsp;, flor ven veel Burgers van ftauck en voyligheyde,.

Op Maendagh , d�ecn-en-twintigbfte , trocken fy^welduyfencfterckjtiaer de Waerder,daerly,nbsp;niet verre van fijn Hoogheyts Leger, het Huys tenbsp;Waerder in de brandt ftiken. Sy waren leer vroeghnbsp;op de been,en hadden d�Opper en Onder-comman-dantby ficfa ,om, ghc�jck men leyde, het Legernbsp;van fijn Hoogheyc t�overvallen. Sy hadden oockjnbsp;gclijck�er gefegt wierdc, Seckvelt ten deel geplon-dert i doch brachten weynigh roof binnen.

Op Dinghfdagh, de twee-en-twintighftc, in de nacht, waren zy weer op de been, tot aen de May-brugh; �twclck hen niet welbcquam ; engiiferennbsp;en heden bleven veel van hen achter, die niet weernbsp;tcvoorfchijn quamen. Indefe dagh wierdtHuygnbsp;de Stadts Timmerman van�t Kaftcet los gelaten,nanbsp;dat hy meer dan tweeduyfentguldens voor los-geltnbsp;hadt bcraclt, om dat hy, gelijek men voorwendde,nbsp;een brief van de gelegenheydt der Stade Woerden,nbsp;aleer defe places belegert wierdt, aen de Graef vannbsp;Hoorn had gcfchreven, en rielVbrief aen een S wit�nbsp;fcr, die veinfde over te willen lopen, en hem aen-gebracht fou hebben, hadt vertrout, om delefclfdenbsp;aen de gedachte Graef over te leveren.

Op de drie-en-twintigfte van November trocken de Franfchen weer vroegh naer buyten. De Schippers, en de Schuytevoerdeis waren in fcernbsp;groot gevaer van hun leven; wanr (y moeiten achter en voor ongedeckt, en fonder eenigh bclcbut-fel in de Pramen ftaen , en de lelfd� voortvoeren,nbsp;terwijlde Soldaten tuffehen twee Borft-weeringen,nbsp;van drie of vier plancken dick, drie, vier, of vyfnbsp;voeten van de ftevens af opgherecht en vaftghe-maekt,Honden. Sy , wederkerende, feyden dat fynbsp;ind�Oudewaterfche weren of broeken ge weeft, en

daer oock brandt ghefticht hadden. Sy brachtea veel Vleefch, Vet, Butter en huys-gewaed mee; eanbsp;Oock veel Koejen en Kalveren, een deel levendig,nbsp;en een deel geflacht. De burgers, ouden enjongen,nbsp;wierden weer, gelijck te voren, gepreft om Houtnbsp;te hacken, en binnen te brengen, 't welck deur hetnbsp;water, en deur �t aat en vuyl gehaelt moeft worden ;nbsp;in voeghen dat fy dickwijls tot aen de ihiddel natnbsp;wierden In defedagen feyden driegroote Officiersnbsp;van de Franfchen tot de genen , daerfy gehuys-veftnbsp;laghen, datfyin Januario , idy?. t�Amfterdam,nbsp;Rotterdam, Delft; ter Goude, enz. in yder ftadcnbsp;een Regiment van Franfchef�ldaten f�ud�n hebben leggen : dar men hier aen niet had te twijfFe-len, en dat fy hun leven daer voor te pandt wildennbsp;ftellen: daerfy noch by voegden, datfy, hoewelnbsp;federt anders is geblcecken, wel wiften hoe fy metnbsp;deHeeren van alle defe ftedenftonden; doch datnbsp;de tijdtcngelegencheydt noch niet geboren waren.nbsp;In defe tijdt wierdt oock feer veel groen hout innbsp;�t Proveniers-huys, en op 'c Kafteel ghebracht;nbsp;en ondertuffehen kreegh men gheen eynde vaftnbsp;hout te halen, en de heele ftadt deur Pali�aden tenbsp;maecken.

Op de vijf en fes en twintighfte van de felfde maent moeft yder Soldaet vier groote boften rys,nbsp;yder foo langh en groot, als een man kon dragen,nbsp;inhalen. De burgers, ja oock de Melck-boeren,nbsp;en de genen, diemenvonde, wierden oock ghe-dwonghen hout te hacken, en binnen te brengen.nbsp;De Franfchen leyden oock hier,dat fijn Hoogheyt,nbsp;de Prins van Oranje, en de Keur-Vorftendoordenbsp;Prins van Cond�, en door de Hertogh van Tu-renne gheflaghen waren: dat alle de Ruytery wasnbsp;gefneuvelt, en fijn Hoogheyt met groote konimefnbsp;hianen Mstc�richt waaghevlucht, en dat de Fran-Gc quot; fchem

34- Dag h-R eg t s t e r fchenaen niemandt quarcier haddjtn willen geven.nbsp;Dit veroorfaeckce een groote verflagentheyt in denbsp;ftadt, te meer, om dac fy voorgaven dat fy met Rys-boffen naer�t leger van fijnHoogheyt wilden trec-ken, en feyden dac de ftedelinghen van Leyden,nbsp;voordekoomfl: derFranfchen vervaert, ingrootenbsp;meenighte u yt de ftadt begonnen te vluchten

Op Sondagh, del�ven-en-cwintighfte van November , vcrcrock de Commandant, van omtrent vijftigh Ruyters verfelc, naer Uytrecht: maer nanbsp;demiddagh, te twee of drie uren, quam omtrent denbsp;helft daer af weerom j dewijl de foldacen van denbsp;zijde der Staten vijftien van hun ghevangengekre-gen, en eenigen doodt gefchotcn hadden. Onder-tuftcben ftorven bier dagelijtks noch wel feven,nbsp;acht, ja tien burgers, ten meeften deel van verdrietnbsp;en ongemack} gelijck oock eenige foldaten. Denbsp;burgers moeften oockuyt, om hout te hacken, innbsp;tevoeren, en te brengen daer�t de Franfchen wilden hebben, die daer in foo groote naerftigheydtnbsp;gebruyckten, dat fy wel twaelfduyfent boffen, ofnbsp;meer by malkander krcghen. Sy ftelden oock eennbsp;Schip toe, grooter dan een Turf-pont, met eennbsp;borft-weeringh van drie of vier plancken dick, omnbsp;fchoot-vry daer achter te ftaen , met eenigheope-ningen, daer hungefchut tuffchen fou konnen, omnbsp;het f�lfde in d�acnflaghen, die fy te doen loudennbsp;hebben,te gebruycken.

Op Woensdagh, de dartighfte, waren fy vroogh in de weer, en trocken uyt m� vijf of fes hondertnbsp;mannen, om ergens een inval te doen. Menver-ftondc dat 'er uyt Uytrecht een groote meenightenbsp;van Krijghs-volck binnen Montfoort was gheko-men, om, gelijck men voorgaf, met de genen vannbsp;Woerden, Oudewater te gaeh belegeren, of deurnbsp;*c leger te Ni�uwerbrugh heen te flaen, of eenige

andere

Van gepaleerde linnen Woerden. 3 y andere groote aenflagh uyt te voeren: dewijl vafte-Hjck gefeght wierdt dat depafl�n boven in�t landtnbsp;tegen de Franfchen dicht en vaft belet waren, ennbsp;oock dat fy groote afbreuck aen veel Karren tnetnbsp;goederen en nootdruft, gelijck oock van Ruytersnbsp;en Soldaten, hadden gheleden. Dieshalven leydcnbsp;men hier onder de ftedelingen dat fy, met hun aen-val, of intocht, fijn Hoogheyt meenden te doennbsp;wederkeren, op dat fy de weghen naer boven, denbsp;Rijn en Maes op, weer vry en open fouden hebben. Tegen d�avontquamenfy weerom, en brachquot;nbsp;ten uyt de lange Linfchooten een groote roof meenbsp;van veel Hooy, huys-gewaed. Deuren, Venfte*nbsp;ren, Potten, Pannen , en alles,-dat fy los haddennbsp;kryghen, en laden konnen; ja ly brachten oocknbsp;Vlas, Bed-panneti, Kouflen en Schoenen mee.

Op Donderaagh, d�eerfte van December, brachten de Franfchen weer veel Hoy, en huys-gewaed, turf en hout, kift en kaften, en diergelijcke dingen binnen W oerden. Defe roof was uyt Breeveltnbsp;gehaelt. In dele dagh ftorf een oude Godvreelendenbsp;aenfienlijke Vrou op haer ftoel,daer fy wel fes,ofnbsp;achtweecken, by dagh en nacht, opgefeten had ,nbsp;dewijl zy gheen bedtmachtigh was, daer zy op konnbsp;leggen ; gelijck oock veel andere goede burgers,nbsp;die op ftroo moeften flapen, terwijl de Soldaten opnbsp;de bedden lagen. Sy ftorf t�elf uren, en was , dewijlnbsp;zy voort ten huys uyt ghefct wierdt, te drie urennbsp;al onder d^aerde j en de Soldaten deelden de goederen tefamen. In defer voegen wierden de burgers deurgaens ghehandelt. Sy deden (� gruwel)nbsp;hun gevoegh in het mutsje, of kalotje van eenoudtnbsp;Scheepen, daer een pruyck aen was, en fetten hetnbsp;hem dus op fijn hooft, ja lieten hem qualijckftroo,nbsp;om daer op te leggen,

Cc z nbsp;nbsp;nbsp;�such'*

3^ Dag h-R e g i s t e r �s uchtens vroegh, wierden veel burgers, jongh ennbsp;oudtj met Pramen ter ftadt uytgeftuwc, om houtnbsp;te hacisen, en binnen te brengen. In dele dsghnbsp;brachten de Franfchen weer veel Hooy en huys-gewaedt binnen, ghelijck te voren. In defe dagennbsp;voerden fy veel goederen uyt het Kaftesl naer Uyt-recht, daer de Commandant gheduerighlijck, ennbsp;weynighte Woerden was. Sy brachten in defetytnbsp;oock uyt de verwoefte Panne-backeryen een grootenbsp;mcenighte van langedeelen en plancken binnen,nbsp;die men onder d�aerde, en fommigen in �t waternbsp;verborgen had gehouden.

Op Saterdag, dc darde, brachten fy noch al hooy en huys-gewaedt binnen, gelijck te voren. Mennbsp;hoorde hier oock dat de Veltroaetfchalk Wurts dcnbsp;fchans t�Ameyde, eenig� dagen te voren van Bam*nbsp;field verlaten, en van de Franfchen inghenomen,nbsp;weer ftormenderhandc had gewonnen , en dat denbsp;Capiceyn Brakcluyt fijn Uytiegger feer trefFelijcknbsp;daer op had gefchoten. Daer wierdt oock gefeghcnbsp;dat de Franfchen , eer de Veltmaerfcbaelk Wurtsnbsp;de voorgedachte fchans weeringenomen had, feernbsp;qualijck huys t�Ameyde gehouden, en wel veertighnbsp;huyfen verbrandt hadden, en dac�er veel menfchennbsp;gefneu velt waren.

Op de vierde en vijfde van de felfde maent brachten fy, gelijck tevoren, veel hooy en huys-raet, kiften , kaften , fchilderyen , tafels en banekennbsp;binnen ;ja oock het loot uyt de geuten. Sy brakennbsp;de ftenen op uyt de vloeren, en van de fchoorftee-nen,ende plancken uyt de folders,gelijck oocknbsp;de balken uycdehuyfen, de planken uyt de koe-greppen,daer�swinters debtxftenop ftaen,d�an-kers van de huyfen, hengfelen, glas-roeden, deurenen veynfters, en alles, dat branden kon, of daernbsp;af fy cenigh geit konden maken. Indien yemanr,

hun overlaft nice langer verdragen konnende, (ijn huysruymde en verliet, foo wierdt alles voor goede buyt verklaert, en ledekantan, en alles ,,dat losnbsp;en leegh was,mee genomen , en goet koop verkocht. Dit alles wierdt uyt Polanen en daer omtrent van daen gehaelt. Des avondts feer fpadenbsp;trocken,gelijckmenfeyde, omtrent vier hondercnbsp;mannenn^er Uytrecht, en veel Officieren haddennbsp;Cch ai re vooren op dc wegh begeven.

Op Dinghsdagh, de fefte van December, feer Vroegh preften fy veel Burgers, en rrocken metnbsp;veel Scjiuyten naer de kant van Linfehoten , en

J[uamen 's avonts weer binnen met groote roof van bodanige goederen, als voor genoemt zyn; al hetnbsp;weick fy feer goet koop verkochten, �t Was ver-wondcrens-waerdighdat fy om foo weynigh geldt*nbsp;foo veel moeyteen onghemack, koude en noodtnbsp;Uytftonden ; en echter waren fy evenvrolijek, hoenbsp;nat en vuyl fy oock waren.

Op Donderdagh, d�achtfle, quamen weer van Uytrecht vijfSchuyten, yder met vijfcigh fackennbsp;koorn, elck vijf ofTes Schepel groot, die op Vry-dagh, de negende, indcRemonftrantfeheKerek�nbsp;en in�t Proveniers-huys opgedragen wierden. Dennbsp;feboon Bedde en Peuluw , wel vijf-en-twintighnbsp;guldens waerdigh zynde, wierdt voor een Duka-ton verkocht.

Op Saterdagh, de tiende, ghelijckoock in dc twee voorgaande dagdn, wierden boven de grootenbsp;fael, in�t Proveniers-huys, meer bedtfteden voornbsp;Siecken gemaeckt, en andere kamers afgefchoten.nbsp;lo defedaghen begroef een Man, fonder yemandtsnbsp;hulp, fijneyge Moeder, voorde welck hyfelfh�tnbsp;graf groef, dat hy oocktoefchopte.

Op Sondagh, d�elfde, droegh de Vrou van de voorgedachte Maa bac� eyge kindt, doodt zijnde,

' Cc 3 nbsp;nbsp;nbsp;met

H-R E G I s t e r

naer �cKerck-hof, De man gingh aenhaer zijde, met een fchop op de fchouder, om een graf voornbsp;fijn Kindc te maken: en in defer voeghen begroeven 't iy beydc; �tweick erbarmelijck aen te fiennbsp;was- Maer wat raet ? het me�-lijden was wech:nbsp;want hy had geen geit. Indefe, ghelijck oockindenbsp;voorgaende dagh, wierden de Mannen, Jonge-linghen, ja de Boeren van buyten op de ftraet aen'?nbsp;ghecaft, ghepreft, en op �c Kafteel ghebracht. Ja denbsp;menfchen, die achter de Lijcken gingen, en uy t denbsp;Kerck quamen; �t moefl: al voort, dat hen dienftighnbsp;was. Sy wierden in�t Kafteel bewaert, om met hennbsp;in de macht, by koud en onbequaem weer, uyttenbsp;trecken. Uyt twee huyfcn,daer in Vaderen Moeder geftorven waren, joegen fy de Kinderen uyt,nbsp;enfettendedoodenbuytendeur, jadreyghden datnbsp;fy hen in de Rhijn fouden werpen. Men kon denbsp;Lijcken naeuwelijcks een dagh boven d�aerde houden , fonder fulcks van de Soldaten te kopen. Synbsp;feyden dat de goederen aen de Koningh behoorden ; en dieshalven deelden fy hen onder malkander. Sy verlanghden grootelijcks nacr de vorft, ennbsp;gaven voor dat fy, ioo haeft als het ys hen kon dragen , recht toe op den Haegh wilden aenvallen, ennbsp;iayden dat fy wel verfeeckert waren dat hen nie-mandt fookeeren, vermidts fy wel wjftcn hoe hetnbsp;in �t Leger en over al gheftelt was. De menfchennbsp;ftorven van fcbrick en ongetijack, felfs by-na terwijl fy over ftraet gingen.

Op Maendagh , de twaelfde van December, �s uchtens vroegh, quamen die ^encn, dieuytge-trocken waren, weer binnen, eo hadden het eerftenbsp;buys in Seckvelt uytgheplondert, (onder yets anders verricht te hebben , vermits het Gefchut, opnbsp;de Veilingen leggende, aengefteecken wierdt, ennbsp;ben vermaende niet verder te komen. Sy vloden

dteshalven deur wateren modder heen, loofy beft wech konden gheraken, fonder hun Brandt-fcbat-tingh van Seckvelt te durveninhalen j ofveetdernbsp;inval te doen.

Op Dinghsdagh, de dartiende, gheiijck oock in de voorgaende dagh wierdc al �t Hcut, dat men ergens kon vinden, binnen gehaelt: ja fy wierpen denbsp;gebrande huyfen in de Stade neder, om de bakkennbsp;te bekomen. Sy braken de floten op het Stadl-huysnbsp;open, haelden daer de turf van de Solders, die jnbsp;met alles, dat hen voor quam, fy in alle onnutbeytnbsp;verbrandden, terwijl de Proveniers niet een turf totnbsp;hun brandinghhadden, eniich meteen deelfpaen-ders, en d'overblijffelen van de timmeringh van hetnbsp;felfdehuys,moeften behelpen, nevens noch twaelfnbsp;manden turf, die fy met veel biddens en lopens,nbsp;door bevel vanCommiflariflen, vaneen vlieringhnbsp;hadden verkregen. Het fcheen als of het defe belfenbsp;nacht deur alarm in de Stadt was. Men fchoot toenbsp;verfcheyde malen metgefchut vandewal. In defe,nbsp;en in de volgende dagh haelde men noch al Houtnbsp;binnen. Men bracht oock Klederen , Linnen,nbsp;Wollen, Mantels, Rocken, Schorten, Schoenennbsp;en Koufl�n te koop.

OpDonderdagh, de vijftiende, quamen weer twaelf Schuyten, met rogge en tarwe geladen, binnen deftadt. Omtrent klcyn jantjes-brugh wier-den de Franfchen, die tot verfeeckeringh daer by ^nbsp;waren , fchoon wel feftigh of feventigh Iterck, van *nbsp;twintigh, of vier-en* twintigh Soldaten van lijnnbsp;Hoogheytaengetaft, die cenSchuytdaeraf, metnbsp;neghen of tien van de befte Soldaten , bemachtigh-den, en met de roof naer hun l.eger-plaetstroclmn.nbsp;Op de feifde dagh, gelijck oock

Op de feftiende en feventiende, wierd het koorn, wel les hondert Mudden uytmakende, foo in hetnbsp;Cc 4.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pro-

4o Dagh-Register Proveniers-huys, als op de Solders van andere bur-fnbsp;gers, opgedragen, terwijl het fecr hart vroor; hetnbsp;welck verfcheyde dagen langh duurde.

OpMaendag, de negentiende, quameen Marinier op fchaetien dicht onder Woerden, en fchoot een Sarjant onder inde buyck, draeydedaerme�nbsp;veldcrwacrt heen, laedde fijn Roer, en wencktedatnbsp;fy hem fouden volgen. Kapiteyn Morlack, eennbsp;boosaerdigh, doch echter onverlaeght man, liep,nbsp;terwijl hetdus vroor, gedurigh op party uyt,maernbsp;kon niet veel verrichten, vermidts de Boeren, lijnnbsp;komft vernemende, fich op de fchaerfen begaven,nbsp;en dus wech reden; in voegen dat dafe Kapiteyn,nbsp;verdrietigh van dat hy hen niet konde achterhalen,nbsp;hen meermaels voor vliegende Duy veis uytmaeck-te. Maer dewijl het in defe tydt aen�t Sneeuwennbsp;gheraeckte , foo nam het Schaets-ryden haell eennbsp;eynde.

Op Dingsdagh, de twintighfte van December, begon men aen de Bolwercken, ecrfl: daer de Meu-lens ftonden,van onderen op,palen,en alles,dat daernbsp;was, met water te begijlren. Veel ftedelingan ftor-ven dagelijcks van koude, ongemack, en ghebreck.nbsp;De foldaten namen den kinderen en oude lieden denbsp;kleederen van �t lijf, en verkochten hen, en fynbsp;ruckten de bedden van onder de Dooden wech. Synbsp;wilden de Klpcke-fteldef, toen hy doodt was, voortnbsp;in de Rijn werpen: maer hy kreegh noch een kiftnbsp;en graf. D�oude Bu^ermeefter Flip janfz. doornbsp;�t verbranden van Gjn goederen verarmt zijnde,nbsp;wierdt in de voorgaende daghen tot Gafthu ys-vaer,nbsp;in plaets van een ander, die overleden was, ghe^nbsp;maeckt. De burgers ftorven fes, feven, ja acht innbsp;een dagh. en dit fop ylinghs, dat het bedroeft om tenbsp;fien, en te horen was.

Van 'tgepaJJ'^frde hitmen IVoerdea. 4 $ trocken fes Kapireynen op de roof naer Seckve!?:nbsp;dochfyquamen ter middernacht met lege handennbsp;weerom; en veel van de hunnen waren nat, en vannbsp;koude als verftijfc, vermits fy deur�c Ys, dat doornbsp;het dojen fwackgeworden was, heen gevallen warnbsp;ren. Hierwierdtoockghefeghc, datCharleroyennbsp;Mafeyck aenfijn Hoogheyp, de Prins van Oranje,nbsp;over gegaen waren.

OpSondagh, de vijf-en-twintighfte, Karsdagh pijnde, wierdt veel Hooy, en roof van d�Achrer-buurten over �tYs binnen ghehaeltj want andersnbsp;was het niet te bekomen.

Maendaeghs, de fes-en-twintighfte, vroor het weer feer fel, en niemant moght buyten de poortnbsp;gaen. Drie of vier dagen te voren waren twee duy-fent Fraiifchen binnen Montfoort gekomen, daernbsp;fy fulck eengebreck van iijltocht veroorfaeckten ,nbsp;dat men gheen broodt voor geldt in defe placts tcnbsp;koop kon kryghen. Men had over eenige daghennbsp;aen de genen, die hier binnen waren, belaft al hetnbsp;Meel, dat men hier ghemalen vondt, en d^t mennbsp;malen kon, tot broodt te backen i en om dat fulcksnbsp;te fpoediger uytgevoert fou worden, foo had mennbsp;eenige Backers tot behulp van Uytrecht herwaertsnbsp;ghefonden : dewijl men een ghewichtige acnflaghnbsp;voor had. De Franfchen fchoten ook veel Schoor-fteenen, en andere dingen om verre, om hun Muf-ketten te beproeven. Sybraecken oockin deftadtnbsp;de huyfen at, die leegh ghe�orvcn waren, om denbsp;felfdentot brandingh teghebruycken, vermits fynbsp;feer fwaerlijk was te bekomen. Sy begonnen oocknbsp;op het Proveniers-hof, binnen de muren enhec-ken, de D.ooden te begraven; daer in fy dagelijeksnbsp;voortvoeren.

Op Dinghsdagh, de feven-en-twintighfte,quam de Hertogh van Lqxenburgh, met omtrent viernbsp;Cesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duy*

Daoh-Register duyfent Ruyters, en foo veel Voet-volck hier binnen, dat de genen, die niets me� gebracht hadden,nbsp;geen broodt konden bekomen.

Woensdags, d�acht-en-twintighfte, 's ucbtens te twee of dri� uren, trock dit maichtigh heyr, daernbsp;*C garnifoen fich byvoeghde, in alles omtrent viernbsp;duyfent Ruyters, en elf duylent mannen te Voetnbsp;uytmakende, hier ter ftadt uyt. DeRuytery, ennbsp;eenigh Voet-volck, trocken na de zijde van Oude-water, en quamen namiddags, te twee of drie uren,nbsp;nat en vuyl zijnde, weer ter Kronckel-poort in, ennbsp;inoeften al voort weer ter Nieuwer-poort uyt.nbsp;Terwijldefc Ruyters weer binnen quamen, hoorde men wel een uur langh feer hcfcigh fchieten.nbsp;voorts, de Hertogh van Luxenburgb, in de nachtnbsp;uytgetrocken, nam, met d�overige macht,fij-n weghnbsp;van hier na Seghvelt, enover 't Ys naerde Mye,nbsp;en,Seghvelt deurgetrocken, vont fich tuffchen denbsp;paeftgedachte plaets en de Mye , aen de Slim-weteringh geftuyt, dewijl defe weteringhdoor hetnbsp;af loopend water open gevloeyt was. De Franfchennbsp;fonden dieshalven een deel van hun Soldaten weernbsp;te rugh naer Seghvelt, daer fy de plancken van denbsp;huylen braken, en metdefelfde bruggen maeck-ten, daer mee fy over d�ope weteringh geraeckten.nbsp;Maer dewijl het Ys defe meenightc menfchen nietnbsp;ken verdragen, fuo mocft het grootfte gbedeeltenbsp;weer naer Woerden keeren , daer fy middaeghsnbsp;nat en vuyl weer binnen quamen; in voegen dat �ernbsp;tenhoogften niet meer dan vijfendartigh hondertnbsp;mannen over geraeckten, die de gruwel-ftucken,nbsp;de wekken vervolgens verhaelt fullen worden, uy t-gevoert hebben. In de Mye, omtrent de Vogel-koy,Iagheen Uytl|eggcr,claer�tdeFranfdien, fonbsp;haeftfyover de voorghedachte Weteringh waren,nbsp;voort op aenfetcetj. Maer fy wierden van des felfs

gefchut, met fchroot geladen, in dier voegen ont-fangen) dat fy te rugh weken. De Baljuw vaa Nieuwkoop had in de voorgaende dagh de bomftnbsp;der Franlchen, en de gelegentheyt van �tys aennbsp;d�Officiers van 't heyr, te Bodegraven gelegert, bekent gemaeckt , en onderftant van Soldaten ver-fochc, met vaft vertrouwen van dat hy, fo hy vijf-hondert krijgslieden te hulp had gehad, de Fran-fchen voor de Slimweeteringh gefluyt lou hebben.nbsp;De gedachte Baljuw, fiende dat hy geen onderftantnbsp;kreegh , bracht vier Compagnien huyslieden vannbsp;Nieuwkoop en Sevenhoven in de wapenen, daernbsp;een Compagnie huyslieden van Aerlanderveennbsp;fich by voeghde, die hy op verfcheyde plaetfennbsp;verdeelde, en daer mee hy de Franfchen, de welc-ken, nadatfy van d�Uytleggerafghewefen* waren,nbsp;hun eerfteaenval op het dorp Nieuwkoop deden,nbsp;in verfcheyde plaetfen gt; daer fy aenquamen, af-flocgh,en noch eenige gevangenen bequatn. Denbsp;Franlchen, hier dus afgeweertjtrocken langbs denbsp;Myekade naer Bodegraven ea Swammerdam , eonbsp;roofden onderweegh alles, dat ly krijgen konden,nbsp;en ftaken vijf of fes huy fen in de brandt,om fchricknbsp;te maken. Maer ly vonden daer weynigh , foo vannbsp;menfchen, als van goederen, dewijl dele lieden,nbsp;van krijgsvolck ontbloot, op 't gerught van denbsp;koomft der Franfchen alree wech ghe vlucht waren.nbsp;Doch de genen, die fy achterhaelden, wierdcnnbsp;naeckt uytgetrocken, en bont en blaeuwgeflagen.nbsp;Sy betoonden daer oock hun rooffucht aen eennbsp;lijck, �t welck, alree ghekift, om begraven te wor-den , geplondert, en van fijn lijnwaet berooftnbsp;Wierdc.

Te Bodegraven en Swammerdam hadden d�fn-woonders al over eenige tijdt hun goederen willen wechfeaden. Doch dit wierdt hen door de krijghs-

44 Dagh-Reoistek lieden belet, onder voorwendingh van dat Cy, alsnbsp;de huyslieden hun goederen, als bedden, dekens,nbsp;ftoelen, baneken, potten en ketels verfonden hadden , niet welgedient fouden fijn ; want daer warennbsp;huylbn,in de wekken twintig en meer Soldatennbsp;hun verblijf hadden. En toenfommigen van defenbsp;Inwoonders, het onweer te gemoet fiende, echternbsp;hun goederen begonnen te packen , namen *denbsp;krijgslieden by ope water hun fchuyten en wagens,nbsp;en by ys hun ysfleeden,wagenen en paerden wech:nbsp;in voegen dat fy hun goederen niet konden wech-voeren , en dieshalven, om de felfden te bewaren, genootfeeckt waren te blijven.

De Franfchen,vande Myeop Swammerdam aenkomende, wierden terftont meefter aendela-ghe fijde i vermits de geenen, die daer van de zijdenbsp;der Staten de wacht hadden, voort de vlucht namen , eer fy eenighc Franfchen fagen, en wierdennbsp;terftont van d�ingefetenen gevolgt, die, by-na alles ftaen latende, fich ter ruk binnen Leyden berg-den. Maer de genen, die in het dorp aen de hoogenbsp;zijde woonden, waren niet foo geJuckighinwechnbsp;te geraecken. De Brugh, die, om naer het dorp tenbsp;gaen, over de Rijn ftreckte, daer het water, doordenbsp;lterckeafgangh,openlagh, was eerft opghehaelt,nbsp;daer men, foo men anderfins moedt genoechhadtnbsp;gehad, de vyant had konnen keren. Maer de Fran-Ichen deden eenighe fcheuten daer op, en oock opnbsp;d�inwoonders; daer op de Brug nedergelaten wdert,nbsp;fonder dat men weet van wie. In defer voegen ver-meefterden de Franfchen dit voortrefFelijek dorpnbsp;Swammerdamjdaerzy voorteenige huylen in denbsp;brandt ftaecken , en tot het dorp in liepen , omnbsp;dat uy t te plonderen, en , volghens de wrede aen-fpraeck van de Hertogh van Luxenburgtot fijn Soldaten, in bun vercreck uyt Uytrechtjd�inwoon-

Van't ge^ajjsierde binnen Woerden. 45 ders wredelijck te handelen.Hec treurfpel nam toennbsp;fijn begin in feecker buys, daer vijf liecken in waren) die, geen middel om te vluchten hebbende,alle vijf met'thuys verbrandden. Een oud man, dienbsp;fieckelijckwas,wierdtnaeckt uytgekleet,en bontnbsp;en blaeu gcflagen, en, dus uyt de handen der Fran-fcfaen geraeckt, vlood, meteen oud kuflen op zijnnbsp;hooft, en met een deken om �t lijf, met blote benennbsp;deur de fneeu. Een ander man, doodelijck gewondnbsp;fijnde,wierd in fijn buurmanshuysverbrant,of verplettert, dewijl hy onder gevalle ftenen doot gevonden wierd. Een ander, uyt Segvelt naer Swammer-dam gevlucht, wiert hier van de Franfchen gedoot.nbsp;Een ander wierd doot gefchoten ;gelijck oock eennbsp;kreupele vrou, die voort elendiglijck ftorf j en haernbsp;Sufter, van de Franfchen verkracht, wierdtfoo innbsp;haer lichaem misbruyckt, datfy jammerlljck ftorf.nbsp;Een andere vrou, over d�achtenieftigh jaren oudt,nbsp;met haer dochter, een bejaerde vryfter, meendenbsp;noch eenigh goet mee te nemen; maer zy beydenbsp;wierden, beneftens andere vrouwen, inde Kcrcknbsp;gedreven, daer men hen van hun gelden befte klederen beroofde. D�oude vrou geraeckce echter,metnbsp;haer dochter, weer uyt de Kerck , en wierden vannbsp;andere Franfchen gevanghen , en, in des Schoutsnbsp;huys gebracht, bont en blaeu geflaghen, en tot opnbsp;hun onderrock uytgeklecd. Indefe ftaecgeraecktenbsp;d�oude vrou, blootshoofcsen barrevoets, over�tys,nbsp;en deur de fneeu, tot binnen de ftad Goude, daer fynbsp;eenighen van haer huurlieden vondt,die haer nietnbsp;kenden,danaende fpraeck, vermits zy foo jam-merlijck geflagen was.Haer dochter geraeckteoocknbsp;uyc de handen van defe geweldenaer s: maer fy, eennbsp;andere party der vyanden op de weg fiende, vloodnbsp;in een Tuy nhuys, daer fy een doot menfch vondt,nbsp;die fy by d�arm vatte. Doch dewijl �y de vlam aen

alle

4i5 Dag h- Register alle zijden fag opgaen, (oo fette fy�t op 't lopen naernbsp;de hoge Surge, dacr fy haer Moeder meende te vinden, en, de feilde mi(Tende,ging oock blootshoofcs,nbsp;en barrevoets deur de fneeu, en over het ys naer denbsp;Goutfche Sluys, en op Alfen, daer zy eenige klederen, koufen en fchoenen bequam, en wel innbsp;acht dagen niet will waer haer Moeder gheblevennbsp;was. De genen,die dusuytde handen der Franfchennbsp;geraeckten , waren noch geluckigh j want d�ande-ren, met hen in de Kerck gedreven, daer onder ce-nige jonge Vryfters waren, wierden, als eenghe-roofde buyt, gevangen naer Woerden gevoert, ennbsp;daer tot voldoeningh vandegeyle lullen der Franfchen gebruyckt.

Te Bodegraven is het niet beter, maer noch veel erger toegegaen j want de Graef Koningsmark,die,nbsp;in het afweefen van hjn Floogheyt, de Prins vannbsp;Oranje, te Bodegraven Commandeerde, hadt foonbsp;haeftdeaenkomil der Franfchen niet vernomen ,nbsp;of hy weeck,met fijn volck,na de zijde van Leyden : in voegen dat de Franfchen daer oock, fondernbsp;eenige tegenftant te vinden, in vielen, en dewijl denbsp;vluchtende Soldaten de Brug,daer men �ver moed,nbsp;niet hafpelsen vaten ghellopt hadden , foo kondennbsp;d�inwoondersniet wech komen; behalven dardenbsp;Soldaten noch ghefeght hadden dat men ben nietnbsp;fou verlaten, maer dat�eralleenlijck ander volck innbsp;hun plaets fou komen; �t welck eenige geruftighey cnbsp;aen de dorplieden gaf, om fich niet fo� ylinghs totnbsp;vluchten te begeven. Het Treurfpel begon daernbsp;aentegaen; want daer was geen middel tot vluchten, dewijl de Brugh, galijck gefeghtis, met haspels en vaten bcbolwerckt wasj en het ys was tenbsp;fwack om daer over te gaen; in voegen dat alle d�in-woonders met een fchouw over de Rijn moeftennbsp;vaic�: �c welck wey nigh kon helpen. Hier geraeckten

Van �tgepaffeerde binnen Woerden. 7 ten al voorc eenige hnyfenin de brant. Een blindenbsp;vrouw met vier kinderen verbrandde in haer huys,nbsp;Seker man, befich metfijngoet wechce vluchten,nbsp;wierdt daer af berooft, en hy felf doodt gefchoten,nbsp;ghelijck noch een ander, en noch een, die in fijnnbsp;buys verbrandt wierdt. Verfcheyde vrouwen ennbsp;jonge dochters wierden doodt gevonden, en anderen ten roof naer Woerden ge voert, daer fy, ge-lijck men deneken kan, erbarmelijck gehandeltnbsp;wierden. Men kon niet weten hoe groot hetgetalnbsp;dergencr is, die dus elendighiijck fijn gefneuvelt.nbsp;Dewijl de gevluchten feer langfamelijck te voor-fchijn komen,en veel van hen uyt droefheyt ennbsp;hartenwee ter plaets, daer fy gevlucht fijn, wech-ftor ven, (onder dat men weet waer fy gebleven zij n.nbsp;DeFranfchen, op hun onmenfehelijke wreetheytnbsp;een verkeerde roem dragende , fegghen dat fynbsp;kleyne kinderen, die met lachende mont hen aen-(agen, en als verwelkoomden, levendigh in denbsp;brandt hebben geworpen* De heeften hadden oocknbsp;hun deel aen defe elende, vermits fy, tien, twaclf,nbsp;veertien, ja meerder op een ftalftaende, oock ianbsp;groote menigte, met yfifelijck gebalck, fijn verbrandt. Daer fict ghy een gedeelte der gruwelen,nbsp;dieop Woensdagh en Donderdagh, d�achten ne-gentwintigfte van December teSwammerdam canbsp;Bodegraven zijn gepleegt.

De Hertogh van Luxenburgh, door de fijnen alle defe heerlijeke daden, die aen hem tot een eeuwige lafter fullen verftrecken , uytgericht hebbende , was in groote kommer over fijn wederkeringh, toen aen hem onverwacht detijdingh wierdt ghe-bracht van dat de Staetfehen de Schans te Nieuwer-brugh fchandelijck hadden verlaten,de welcke hynbsp;voort in befettingh nam, en in defer voeghen eennbsp;veylighc wederkeringh naer Woerden verkreegh.

Vrydaghs,de dartighfte van December, wierdt alhieral�t manvolck, onder de vijftighjaren oudt,nbsp;uytgcprcft, om �tys,daer hetnoch toelaghj opennbsp;tc bijten. De Franfchen, van Nieuwerbrugh weernbsp;naer defe Stadt vertreckende, plonderden voort alles uytj tot dicht aen deGoutfcheSluysjCn ftakennbsp;d�overige huyfcn , fchuren en hooybergen, felfsnbsp;oock de fchepen, die te Swammerdam lagen, in denbsp;brandt: in voegeii dat�er niets overbleef, dan hetnbsp;huys van de Schout te Swammerdam, en drie ofnbsp;vier kleyne huysjes, daer de brandt geen vat opnbsp;kon krijgen. Sy, hun geroofde buyt in fchuytennbsp;geladen hebbende, dwongen noch defe elendighenbsp;inwoondersde felfden, als jaghers paerden, met denbsp;blote degen s,deRijnop,ennaer defe Stadt tc trec-ken, daer xy, ten deel in defe, en ten deel in de vol-ghende dagh, mee binnen quamen, en Veel gevangenen , foo mannen als vrouwen, naeckt en onghc-kleed deur ys en fneeu mee- brachten, De Franlchenbsp;Capiteyncn, hier weer keerende, feyden volmon-digh uyt dat de krijgslieden, te Nieuwer brugh in denbsp;wereken leggende, dit wei hadden konnen keeren,nbsp;fchoon fy niet een fchoot hadden gefchoten. Godt,nbsp;feyden fy, ftreed ghenoegh voor hen met fneeu ennbsp;water.Wy hadden genootfaekt geweeft te vluchten,nbsp;ofte verdrineken. Maertoen Koninghsmarek, ennbsp;alle de fijnen, fonder eenighe noodt, wechgelopennbsp;waren, en wy �t ueft leegh van volck, en vol van alle goederen vonden, trocken wy met luft daer op in.nbsp;Sy quamen hier met veel fchepdn en fchuyten, dienbsp;vol gepropt van roof waren-. Seer veel Soldaten waren als overladen van Lijnwaet en Wollen, vannbsp;gout,filver en parrelen, van koper,tin, loot,ennbsp;andere waren j daer xy op de ftraec hun handel mee

dreven.

Van *t gepajfeerde binnen Woerden* 4Sgt; dreven, en de 1�elfden verkochten. De Stadt was foonbsp;vol van Ruyters, en Soldaten, ghelijck oock vannbsp;fli)ck en vuyligheyt, dat men de fttaet niet kon ghe-bruycken. Sy konden niet, dan m^ fchuyten, naernbsp;Uytrecht vertreckcn, vermits ^e Kleydijck, ont-dooyt zijnde, foo diep was, dat Ly met was te ghe-quot;nbsp;bruycken, te roecrdewijl het water foo hodgh gelopen was, dat alles blanckftond. �

OpSondag, d�eerfte vanjanuarius, itfyj. qua-mcn hier noch veel Ruyters en Soldaten binnenj terwijl anderen vertrocken, en hun wegh naer Uyt-recht namen- Degenen, die t�elkens weer binnennbsp;quamen, brachten foo veel heeften mee, dat zy eennbsp;Koe voordartighftuyvers,fomtijts voor meerder,nbsp;en fomtijts voor minder, verkochten. Sybraeckennbsp;oock alle potbuyfen,heckenen ftoepen af, en alles , dat tot brandingh kon verftredken , fonder datnbsp;de burgers yets daer tegen hadden te feggen.

Maendaghs, de tweede, vertrocken noch al veel Soldat n; doch zykonden geen Vaertuygh bekomen , om wech te geraken Hier wierden veertiennbsp;ftucken gefchutsuythet Legervan Nieuwerbrughnbsp;binnen gebracht, en te voren leer veel grote pack-vatcn vol van rocken, kouflen en andere kledingh,nbsp;die , gelijckick acht, voor de Soldaten in�t Leger tcnbsp;Nieuwerbrug gefonden waren, ennu,vandeFran-fchen bekomen zijnde, naer defe Stadt ghevoertnbsp;wierden.

Dinghsdaghs. de darde, deden de Franfchen hun beft om veel volcks naer Uytrecht te doen vertrec-ken. V eel van de Soldaten verkochten hun roof tennbsp;beften, datfy konden. Een voorname vrou van Bodegraven , in de grootfte en voornaemfte Herberg,nbsp;de Prins genoemt, ge woont hebbende, en neftensnbsp;anderen ghevanckelijck hier binnen gebracht, ver-haeldcuat�er wel drie hondert der Dorplieden foo

D d. nbsp;nbsp;nbsp;door

JO Dagh-Register door de branc verongeluckt, als door hec water ghe-fneuvelcwaren,daeroiideroock eenigc Franfchennbsp;felvenghevondeo wierden, die, alt�yverigh inhetnbsp;plonderenfijndej van de brant overylt,en dus meenbsp;vergaen wareffl Defe vrou verhaelde oock dat denbsp;Graef Konygl^JViark, inetfijn gevolgh, inbaernbsp;buysgelogeeftjjrofieweeft, cn dat by, een uurvoornbsp;dat deFranfcho^enquatnen, gerectom tevertrec-kenftaende,tothaerhad gefeght,dat fy welbaeftnbsp;ander volck inbaer buyslou krijgen, en dat, toennbsp;hyhaer vraegbde wat volck dit fou wefen, by totnbsp;haerzeyde; De Graef van Stirum ; datfy daeropnbsp;weer antwoordde, dat dit een goed man was, cn datnbsp;fy hem wel meer had gehad, fonder andere gedachten van eenigh quaet te hebben. Sy voeghde daernbsp;noch by, dathy, van daer vertreckende, grootenbsp;voorraet van geibden en gebraden, Hoenderen ennbsp;Kalkoenen, en feer veel fcbone confituren vannbsp;fruyten,als andere delicateflen,benefFens de.fchoon-fte wijnen en bieren, die men drincken kon, lietnbsp;ftaqn. Een uur na fijn vertrcck quamende Franfchen, die het zijne namen, en het mijne daer by,nbsp;feyde de vrou, die nu arm was. Sy, in haer verhaelnbsp;voortvarende, feyde ,dat�er eerft eenige FranlChennbsp;in haer huys quamen, die , fich feer btfich aenftel-lende, potten, ketels, en andere dinghen om te koken eyfchten:dat,terwijl fy befich was met defe dinghen te famen te halen, en hier en ginder liep, haernbsp;toegeroepen wierd, of fy niet mee wilde, en, datnbsp;toen fy vraeghde waer heen, haer aengefeght wierdtnbsp;dat de Franfchen al in �t dorp waren; en dat fy, naernbsp;haer kamerlopende, haer kas al geplondert vondt,nbsp;en, toen eerft fiende hoe �t met de faeck gefchapennbsp;ftondt, fich mee op �t vluchten aenftelde, doch, opnbsp;hoop van dat het met brandt-fchattingh af te kopennbsp;fou fijn ,noch ftatjt hieldt, totdat alles in de brandt

gefte�e-

Va� ��t^epaffeerde hintten Woerden, gefteecfcen was. In defe dagen ftorven veel deftigenbsp;burgersi en alles was hier fchaersen dier. Het waternbsp;ftondt oock feer hoogh in de iiadt,

DondefdaghS} de vijfde, waren de FranfchenJ die elders hun Garnifoen hadden , feer beflch metnbsp;vertrecken, hoewel weynigh wegh raecktien.

Ondertuflchen braken fy alles af, dat fy los konden kry gen, �twelckfy verbrandden. Indefelfde dagh, des avoncs te feven uren, geraeckte in de Ha-ver-ftraet een Smits huyg, door al te heftigh ftooc-ken, in de brandt. De Franfchen, die fich op denbsp;kamer onthielden, vuurden daer lbo ftefck, dat hetnbsp;huys boven in de lichte vlam flondt, eer de Smitnbsp;fulcks gewaer wierd. De brand, hoewel feer fchric-kelijck, wierdt echter door de burgers, tefamennbsp;komende, gheblufcht; in voegen dat �er niet meernbsp;dan een huys neder raeckte. Veel goederen ennbsp;huys-raetj die men wech droegh, om hen voordenbsp;vlam te berghen, wicrden vaa de foldaten, die omnbsp;defe brandt lachten, ten deel met lift, en ten deelnbsp;met gewelt, genomen; foo-dat de genen, die in ennbsp;buyten de brandt waren, fchadedaer by leden. Denbsp;Franfchen braecken de baneken en koockers rondt-om de Noote-bomen in �t ProvCniers-huys af, daefnbsp;de Boomen felven oock nedergehouwen wierden jnbsp;om tot brandingh gebruyckt te worden. Ondertuf-fchen ftorven veel burgers en foldaten. Ses dorplieden van Bodegraven, die men ghedwongen hadnbsp;het vaertuygh van daer naer Uytrecht te helpennbsp;brengen, en nu weerom keerden, wierden, naeck�nbsp;en bloot, jafelfsfieckzijnde, ineen huysje in hecnbsp;Proveniers-huysgheflooten, fonder dat menwift-Waerom, entotwateynde. DeftadtsTimmer-lic-den en burgers wierden oock ghedwongen het houtnbsp;en de b�omen gt; die men neder ghevelt had gt; tenbsp;kloven.

Dd i nbsp;nbsp;nbsp;Sater-

Saterdaghsj de fevende, gelijck oock in de voor-gaende dagh, wierden feer veel Palifladen j in dierr ghelijck hout uyt het Staten leger te Nieuwerbrughnbsp;hier binnen gt; en in de groote verbrande Kcrck gebracht.

Sondaghs en Maendaghs, d�achtlle en negende, wierden noch feer veel Palifladen, en hout, uyt hetnbsp;Staten leger gehaelt, hier binnen, foo in de kerck,nbsp;als in andere plaetfen, gedragen. Men was nu hiernbsp;wel verfien van buffekruyt, loot, gefchut, klederen,nbsp;kouffen, fchoenen, hopt, en diergelijcke dinghen,nbsp;daer af deFranfchen te Vooren groot gebreck leden.nbsp;Men kreegh hiermede veel fchoone Wynen, ennbsp;veelderhande bieren j doch, voor de Groot en alleen;nbsp;oock veel tarwe, rogge, boetkweyt, garft, haver, ennbsp;foo voort; beneff�ns feer veel heeften , die hier innbsp;foo groote meenighte gebracht wierden, dat mennbsp;een Koebeeft voor eenige ftuy vers verkocht. Mennbsp;flachtte hier fo veel heeften, dat men,uyt oorfaecknbsp;der penflen en �t ingewant, �t welck voor de huyfennbsp;neergheworpen wierdt, naeuwlijcks de ftraet konnbsp;gebruycken. Dit, benefi�ns d�andere vuyligheyt,nbsp;veroorfaeckte fulck een geweldige ftanek, dat veelnbsp;menfehen fieckdaeraf wierden, en om dit voorrenbsp;komen, foo wierd ghebooclen dat men de ftadt vannbsp;defegroote vuyligheyt, dreck en anderfinsfou op-ruymen. Ondereuflehen quam �er weynig of geennbsp;lijftocht, als van vleefch, dat �er in volheyt was, ennbsp;al verfch en groen gegeeten wierdt: want het Soutnbsp;was foo dier, dat men fes-en-dartigh ftuy vers voornbsp;een pint moeft betalen , en noch was het niet te bekomen. DeFranfchen deden oock afkondigen, datnbsp;de burgers aen de foldaten niets anders, als beddennbsp;en kaerfl�n, hadden tebcftellen. Maer de foldaten,nbsp;dit weynigh achtende , dwongen met flaen en ftoo-tea die lieden tgt alles aen hen te geven gt; en dreygb-

dea

den hen noch met de brandt in hun huyfen te fteec-ken. Veel ftedelingben, door de baldadigheyt der foldaten gheparll, verlieten hun huyfen , en gavennbsp;alles ten beften. In�toudtGafthuyswierden meernbsp;dan vijftigh menfchen van Bodegraven en Swammerdam, en onfe Pannebackers, fooudtalsjongh,nbsp;gebergt. �t Weeshuys was oock belaft met veel kinderen, onder de welcken fware fieckten ontfton-den ; en men kon voor geldt naeuwelijcksfoo veelnbsp;gefonde menfchen vinden, als�er noodig waren omnbsp;de fiecken in de ftadt te bedienen.

Dingsdags, de tiende van Januarius, quamen hier van Uytrecht vierentwintigh fchuyten met meel,nbsp;die in de volgende dach het ghefchut, te Nieuwer-brug verovert, in veertien ftucken beftaende, weernbsp;in laedden, en daer mee , gbelijck oock met eenigenbsp;fiecken en gequetften, die uytdeGarnifoenen vannbsp;buyten hier ghebiCven waren , weer naer Uytrechtnbsp;keerden.

Woensdaghs, d�elfde, hoorde men hier dat de Franfchen omtrent Hermelen en Breeveldt eenigenbsp;huyfen in brant hadden gefteecken, om dat �er Staten volck had gheweeft. Men nam hier oock hetnbsp;grootfte gefchut van de wallen, en voerde �t naernbsp;Uytrecht, Hierquam mededetydingh datRavens-hooft de veftingh Koevorden weer ingenomen, ennbsp;groote roof daer in bekomen had. De foldaten vannbsp;Oudewater kreghen een flachter, en eenighe koop-'vyven van Woerden, daer fy veel geldts by vonden y �t welck fy hen afnamen.

Vrydags, de dartiende, wierd afgelefen, dat men de ftraten fou fuyveren, en de vuyligheydt wechnbsp;doen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. �

Saterdagsen Sondags, de veertiende en vijftiende , trock men naer Seg velt, om voeragie, en om Vorder avontuur te verfoecken.

Maendags, de fefticnde, wierden de burgers alhier ghepreft om mee fchuyten naer Hermelen te varen: �t welck by na onmogelijck was, uyt oorfacknbsp;van de karde wint. Voorts, als onfe burgers eemgenbsp;fchepen t�Uytrecht brachten, foo wierden fy, aennbsp;de welckcn men water tot hun dranek, en eenmaelnbsp;des daeghs een weynigh broodt tot hun fpysgaf, foonbsp;langhe in een kerek opgheflooten, tot dat men hennbsp;weer behoefde om naer Woerden te varen: ja indien de tyt daer toe ongeleghen was, foo wierden fynbsp;hier op �t Slot foo langh be waert, tot dat �er bequa^nbsp;me gelegentheyt was.

Dingsdags, defeventiende van Januarius, qua-men (men meent van Segvelt) eenige fchuyten mee hooy, hout, en andere dingen binnen. Eenigebur-gersvan Woerden, die wel acht dagen t�Uytrechtnbsp;in de kerek bewacrt hadden geweeft, keerden oocknbsp;weer hier, met twaelf of veertien fchuyten, dienbsp;koorn, meel, bier, wyn, en oock^enigh fout,nbsp;loback en pypen (yder voor een halve ftuyver)nbsp;mee brachten- Sy hadden, uytoorfaeck van de harde windt, niereerder konnen komen. Daer warennbsp;fchuyten, die, van wegen het onweer, feftien urennbsp;onder-wcegh hadden geweeft. Sy brachten eenigenbsp;groote ftucken met Rijniche wijn mee, doch tennbsp;meeftendeel voor de Gr�oten. Alles, dat flechsnbsp;helpen kon, wierdttewerckgcftelt, om te helpennbsp;lofl�n, en opdragen.

Woensdaghs en Donderdaghs, d�achtiende en negentiende , wierden vcrfcheyde van onfe ttec-delinghcn weer uytgheprcft, om Voeragie te halen. Yder kreegh tien ttuyvers aen geldt, en eennbsp;brootje toe. Dagelijcks quamen �er eenige fchuyten met hooy binnen, dat men van Scghvelc haalde, daer alle boeren uyrge'lucht waren, en daernbsp;fy, ghelijck elders, alles afbraecken, dat fy losnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kon-

Van^t gepaJJeeriehhmenWberdeu. jy konden kryghen, en hier binnen brachten* om tenbsp;verkoopen.

Sondaghs, detwee-eni�twintigfte, quamen weer acht fch�yten van Uyrrecht, mtt bier, en anderenbsp;behoeftigheden; en in de volgendedagh wierd Jiiernbsp;eenigh hout om te branden ingebracht.

Woensdaghs, de vijf-en-twincigfte, trocken de Franfchen vroegh uyt met fch�yten , om, ghelijcknbsp;fy voorgaven* denieuwe wercken, die te Bodegraven en Nieuwerbrugh weer gemaeckt wierden,nbsp;weer om te werpen, en de menfclien doot te flacrgt; jnbsp;en op de middagh quamen eenigen van defe fchuy-ten weerom , met hout om te branden. Oock quamen van Uytrecht vier fch�yten met kleyne kruy-wagens, om aerde daer mee te kruyen.

Donderdags, de fes-en-tv/intigfte, vertrocken defe vier fch�yten, met hun Convoy, en veelPaPnbsp;fagiersjweer van hier naerUytrecht.Omtrent te negen uren quamen hier weltwaelf of veertien fchuy-ten, metongedorfchtkooni en erretenuyt Mont-foort, en daer omtrent, daer oock veel hooy ondernbsp;was. In de twee volgende dagen wierdt noch al voe-ragie en hooy binnen gebracht- Sondagh en Maen-dagh daer aen volgende quamen vijf fch�yten metnbsp;koorn, meel in tonnen, bier en andere goederennbsp;binnen, totonderftant der Franfchen.

Dingsdags, d�een-en-dartigfte, .wierdt hier veel bouts ingebracht, en afgelefen dat niemant eenighnbsp;hout, yfer, koper ,loot of tin van de Franfchen founbsp;koopen. Ondertuffcheij begon het weer hart tenbsp;vrieftn.

Woensdags, d�eerftcvanFebruarius, en in de volgende dagh wierdt noch al branthoqt binnennbsp;gehaelt.

Donderdaghs, de tweede,�s uebrens te drie of vier uren, quamen hier vijf of fes fchuytqn vannbsp;D d 4.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uyt-

DACH-Re GISTER Uytrecht, met mout voor de Brouwers, eneenighnbsp;Rnder goet Men brack oock weer een groot ey ndcnbsp;achter van de paerdeftal af, die de Franfchen ghe-maeckt hadden Ondertuffchen vroor het hardt,nbsp;met feer felle wint.

Saterdaghs , de vierde , vertrock van hier de Markgraef van Bourbon, met veel Soldaten, naernbsp;Uytrecht over ys. Hy had veel reystuygh, en fijnnbsp;filver Servies by hem.

Sondaghs,de vijfde, trocken omtrent vierhon-r dert Soldaten, daer veel Grooten onder waren,nbsp;met fak en pak, en veel muyl�efels, fleden en paer-den naer Uytrecht. Hier quamen oock veel Soldaten binnen, die groote plonderingh van boere ge-reetfchap mee-brachten. Onderc�flchen vondtnbsp;men noch by de wegen veel verkrachte doode vrouwen Omtrent Swammerdam lagen feventiennbsp;vrouwen, naeckt uytgekleedt, en met hun fchamel-heyt tot aen de navel opengefneden. Defe gruwelen waren van de Franfchen, in �t overvallen vannbsp;Bodegraven en Swammerdam, gepleegr. Eenigenbsp;doode Soldaten, in d'aenval op defe Stadt by denbsp;Kruypin, en daer omtrent verflagen, dreven deurnbsp;de Stadt naer beneden. Veel Burgers ftorven dage-lijcks van honger , koude en onghemack. Eennbsp;Timmerman nam een kift, daer een lijck inlagh,nbsp;pp fijn fchonder, endroegh dit lijck alleen, en fonder hulp, naer�t graf j dewijl'er dragers te kort waren, die van ,d�een naer d�andere doode moeftennbsp;gaen, om dus, d�een voor, en d�ander na, in �t grafnbsp;te brengen. De Commandant, de Graef de lanbsp;Mare, vertrock oock, met groote roof, en eenigenbsp;Soldaten ,naer Uytrecht.

Maendaghs,defefte,verbrandden de Franfchen de beyde meulens verby de hooge Boom, by Seg-Telt,aende Vaertjend�eerfteen oude Commandant

Dingsdaghs, de fevende, trocken fy naer de 2,ijde van Karaerik, en haelden van Meyfek boven matennbsp;veel fleen met hooy, meer dan ooyt te vooren, ge-lijck oock veel fpek, vlcefch, huys-gewaedt, kle^nbsp;deren, en meer andere dingen. Men feyde oocknbsp;dat�er veel duyfenden alle te voet uyt Uytrecht, tennbsp;deel naer W eefp en Muyden, en ten deel naer denbsp;Schoon hooffche iijde, waren getrocken, en dat�ernbsp;weer eenige duyfent Ruyters totbefet.ingh binnennbsp;Uytrecht waren gekomen. Vijftigh of i'-ftigh Soldaten van de Marine quanien uyt Oudewater overnbsp;ysopfchaetfentamelijck dicht voor de Krommic-ker-poort, daer fy eenige Franfchen vonden, dienbsp;befich waren raethoutte hacken. Sy Ichoten eennbsp;van hen doot,en namen twee gevangen ^ d�ande-ren geraeckten met de vlucht wech. In hun weder-keringh bejegenden fy vijftien of feftien fleden, die,nbsp;met eenige nootdruftigheden, uyt de vrye Dorpennbsp;gehaelt,naer Woerden gingen. Defe fledem ennbsp;volck wierden door de Marynes naer Oudewaternbsp;gebracht: �t welck voor onfe Stedelingen grootenbsp;fchade en verlies was; dewijl men de goederen fcernbsp;noodigh behoefde. Men f�yde hier dat fy welhon,-dert anderen foo hier en daer gekregen hadden. Denbsp;Gouwenaers haelden oock op fchaetfen drie grootenbsp;Boere fleden vol goet by Hermelen wech ; \ welcknbsp;daer doorgantfchelijck van alle nootdruft ontblootnbsp;wierdt.

Donderdaghs, de negende, wierdt alhier, uy t het buys van de Burgermeefter Hoen, een Franfch Ca-piteyn begraven. Een OfBcier gingh voor aci^nbsp;meteen grootkruys in de handt, daer eenigen, dienbsp;brandende waskaerflen droegen, op volgden. Hiernbsp;achter quaro het lijck, met een koftelijck kleet, dapnbsp;Dd 5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V^Q

y8 Dag ir-R e e i s t e r van zijde ijemaeckt was, ovcrdeckt, daer veel kruyf-fen van filver lint over gefchoren waren. Toennbsp;volgde een perfoon, met een klinkende belle, ennbsp;dacrachtertweePriefters, met witte hemden overnbsp;hunfwarterocken, gelijck oockmec fluyers, allesnbsp;tot op de voeten langh. Delen hadden yder eennbsp;boeck in de handt, daer uyt fy over luyde lafen.nbsp;Toen volgden de G rooten te voet en te paert, ydernbsp;naer fijn ftaet, met veel Soldaten, die tot drie malen op�t Kerckhoflosfchoten. Het lijck wiertin�tnbsp;Koor begraven. Ondertuflchen dooyde �t fachtelijk.

Vrydaghs, de tiende, hoorde men dat�er veel volck van deStaten, omtrent drie Regimenten, tenbsp;Kamerik lagh, om daer op te paffen.

Saterdags, d�elfde, had het weer hardt gevroren. Men hoorde hier dat eenige Soldaten van de Prinsnbsp;een deel fchapen, die van Uytrecht naerdefe Stadtnbsp;gevoert wierden , hadden genomen ; gelijck oocknbsp;eenige perfoonen, van hier naer Uytrecht gaende,nbsp;die men veel gelts afnam, en naer Oudewater voerde. Hier quam oock een ander Commandant, dienbsp;van een Convoy geleydt wierdt; �t welck in de volgende dagh weer naer Uytrecht trock.

Maendaghs, de dartiende , �suchtens te neghen uren, togen vanhier veel Soldaten uyt om voeragienbsp;naer de Broeck. Sy, veel Heden met hooy overnbsp;�tys voerende, wierden van een deel Schaetsrydersnbsp;van Oudewater achterhaelt, die veel van hen doodt-Ibhoten en gevan:ten namen, daer oock eenige ge-preftc Burgers onderwaren. Men kon hier van denbsp;Wallen fien dat fy eenige lieden met hooy in denbsp;brandt ftaken. Eenige dooden en gequetften wierden hier binnen gebracht; en op dit gerucht trockcnnbsp;omtrent vijftien hondert mannen te voet en tenbsp;paert ilyt, tot onderllant: doch fy keerden weerom,nbsp;fonderyets uycghericht te hebben; vermits fyniet

veer-

veerder, dan aen de hooge brugh j durfden komen. Daer bleven wel over de hondert mannen achter,nbsp;foo dooc, ais ghevangcn, en hier onder verfcheydcnbsp;Capiteynen , Luytenanten en andere Officieren.nbsp;Veercigh Heden hooy wierden naer �udewater ghe-voert, EenigeHeden,diefich in-tijtsdeurgemaecktnbsp;hadden, quamen echter hier binnen met hooy,nbsp;klederen, lijnwaedt, koper tin, en ander huys-ge-waedt, oock met butter, kaas, vleefch, fpek, en andere dingen. Macr degenen, die te veel haddennbsp;willen opladen, liepen in de klem.

W oensdags de vijftiende van Februarius, �s uch-tens vroegh, trocken veel Soldaten uyt nae r Her-melen, om de bagagie van de nieuwe Gomman -dant, die met Convoy van Uytrechtquam, t�ont-fangen, en alhier over ys binnen te brengen,daer zy oock desavontsin quamen, terwijl hen noch alnbsp;meer en meer volcks vanhier toegefondenwierdt.nbsp;Des avonts fpade ontflond hier een grote alarm,de-wijl�er veel Soldaten van de Marine om de Stadenbsp;fwierden. In de twee voorgaende daghen warennbsp;vier-en-twintigb vanonfe ftedelingtn, foo oudennbsp;als jongen, begraven. Sedert de vijfde tot aen heden wierden hiervijf-en-taebtentigh, fo bedelingen als vluchtelingen , begraven.

Donder dags, de feftiende, brachten twee Trom-melHagers van (ijn Hoogheyt dc gevanghenen hier weeruyt Oudewater. Hierquam oock een Trompetter van fijn Hoogheyt, de Prins van Oranje,nbsp;binnen, men leyde om deStadt opt�eyflchen.

Vrydaghs, de feventiende ,rrocken drie Burger-meefters,eenige Schepenen en burgers over ys naer Goude. Dit veroorfaeckte vreemde gedachten onder de burgers alhier. Doch toen zy daer gekomennbsp;waren, wierden Kofterus , Bodegraven, Lom-inerfon, en Jofua Vret daer als befpieders, gclijclc

men

men feyde, vaftgehouden. In defe tijdt kregen de geenen van Oudewater twee Luytenanten, r\yeenbsp;Sarjantenicneen Korporaelder Franfchen gevangen. Sy bequamen oock een grote meenighte vannbsp;Schapen , die men naer Uytrecht en Woeraennbsp;voerde , om hen daer te verhandelen. Zy fettennbsp;ook verfcheyde burgers van Woerden af,diceenigenbsp;voorraet van Oudewater en Goude gehaelt hadden.

Maendag�,de twintighftc,trockhet Regiment vandela Seaulx van hier naer Uytrecht gt; met veelnbsp;bagagiepaerden, en ander Convoy. In defe dagennbsp;kon men alhier qualijck broot bekomen, om datnbsp;het dagelijcks feer ftil was. Het bier was oock feernbsp;febaers. Hetdooyde oock fachtelijek. EenCapi-teyn, in de lefte hooyhaling te Broeck over ys doornbsp;de fchaets-ryders van Oudewater gefchoten, wierdnbsp;nu op een IcJtde wijfe,als hier voren verhack isjmetnbsp;fackelsj kruyfleni amp;c. begraven.

Dingsdaghs, d�een-en-twintighfte, brachten de boeren, daer toe gedwonghen fijnde ,veelfledennbsp;met hooy van Kamerick hier binnen.

Donderdags, d� drie-en � twintighfte, wierd des-ghelijcksgedaen; en de boeren moeften het hooy met hun eygen fchuyten invoeren. Alle de foldatennbsp;wierden oock in defe dagh gemonHert,en buytennbsp;de nieuwe Poort, op�t vlack vcldt, in flagh-orde-ningh geilek.

Vrydaghs, de yier-en-twintighfte, voeren de fchuyten weer van en naer Uyrrecht.Eenigelchuy-tenvan Kamerick wierden weer met hqoy binnennbsp;gebracht,dat in de nieuwe paerdeftal by k HolpitacInbsp;gebracht wierd.

Saterdaghs wiert noch al, gelijck te voren, hooy binnen ghchaelr. Eenighe fchuyten voeren naernbsp;Uytrecht, en namen alle d�af�uyten, ofghefchut-wagens mee.

Sondaghs, defes-en-twrntighfte, vroeghvoor dagh, tiocken omtrent darde half hondert mannennbsp;te voet, en vijftigh of leftigh te paert van hier naernbsp;Nieuwerbiugh,om,gelijck zy voorgaven,de huy-fen, die noch in ftant ghebleven waren, af te branden, en de fchepen ,die daer met gcfchut lagen,nbsp;binnen Woerden te brengen. Doch zy, omtrentnbsp;Nieuwerbrughgekomen, wicrden van d�Uytleg-gers, diefy meenden te haler, foogehavenr, datfynbsp;ylinghs de vlucht namen, en met de koomft van denbsp;dagh verbaefdelijck hier weer binnen quamen,veelnbsp;fonder geweer, en feer gequetft. �tGe/^alderghe-ner, dieachter-bleven, wierd verfwegen. DeRuy-tery quam omtrent een uur vooraf hierbinnen,nbsp;met groore verbaeftheydt. Van Uytrechtquamennbsp;oockdriefchuyten met meel ,feep, bieren dierge-lijcke dingen; 't welck alhier eenigh ontfet gaf Mennbsp;trock mede met veel timmerlieden en ander volcknbsp;uytnaer de KametickfcheSIuys, by de Kruypin,nbsp;om de felfde wijder te maken, en langhs de Vaertnbsp;te beter met grooterlchuyten byd�achterdorpfchcnbsp;huyfen tekomen, en �t hooy van daer te halen�On-dereuflehenwiert de Luyterfche Predikant, deurnbsp;een venfterjdatde Franfchen in fijn provifie keldernbsp;uytbraccken, van alle fijn vlecfchjfpeck, butter,nbsp;kaes,amp;c. berooft. Defediefftalquamin het licht,nbsp;vermits de genen, die �t begaen hadden, hun gefto-legoet tegoetkoop verkochten : in voegen dat defcnbsp;dieven,gelijck oockeenige anderen,die huydennbsp;uyteen looykuyp geftolen hadden, op het Kafteclnbsp;vaftgefet wierden.

Maendaghs, de feven-en-twintighfte, �s avonts fpade,quamen weer veel kruy wagens van Uytrecht,nbsp;om de felfden aen �t nieu werek, buy ten de nieuwsnbsp;poort, tegebruycken.

bouc

6z Dagh-Register hout van de Brevelcfche huy (en voor het Hofpitaelnbsp;gehaelt. Oock wicrden vijftien boerefcbuyten metnbsp;hooy binnen gebracht. Op de modderfloot, by denbsp;paerdeftal, wierd een Waegh toegeftek j om hooynbsp;daer op te wegen. Een kraemvrou, wekker kraem�nbsp;kintal te voren wasgeftorven, wierdfdoot gevonden , met een kint van anderhalf jaer aen haer bor-ften. De vrou hadcal eenige dagen doodt geweeft,nbsp;eer men haervondt, In de nacht quamen eenigenbsp;fchuyten met haver,en andere granen van Uytrechtnbsp;hierbinnen. Eenige Officieren,van hier uytge-gaen , en te naaen Nieuwerbrugh komende, wier-den over hals en kop weer binnen gedreven. In de-fe maent fijn in defe Stadt hondert een-en-twintighnbsp;gekorven.

Woensdaghs, d�eerfte van Maert, voeren weer fchuyten �aer Uytrecht, met Convoy ,om goederen te halen, terwijl anderen met meel, en anderenbsp;behoeftigheden hier binnen quamen. In defe en innbsp;de twee volgende dagen wierd veel hout van de ver*nbsp;brande huylcn van Brevelt en elders gehaelt, ennbsp;hierbinnen gebracht.

Saterdags, de vierde, trocken de Franfchen, omtrent vier hondert fterek, met allede fchuyten, die varen konden naer Ramerick, en daer omtrent*nbsp;om voeragie te halen.

Sondaghs, de vijfde, �s uebtens, quamen fy weer binnen metfeerVcel hooy,datinde Luyterfchenbsp;Kerck, en in de paerdeftal gedragen wierd. Na denbsp;r middagh quamen hier van Uytrecht eenige fchuyten met mout, bier en meer andere dingen. Sy hadden Vrydagen Saterdag al op de weg geweeft, maernbsp;moeftenweer om keren, om datzyte fwack vannbsp;Convoy waren. Doch des Sondaghs wierd hen eennbsp;deel krijghsvolck tot aen Hermelen tegemoetge-f�nden; �t welckhen binnen brachCi In de volgende

de dagen wierdc noch al veel hooy, brandtbouten andere dingen binnen gehaelt. Men woog nu oocknbsp;den Ruyter het hooy toe; fes pont des daeghsnbsp;voerCen paert,het welck de Ruyterfoofuynighnbsp;macckte, dathy�t van de ftracc opraeptc. Inaiennbsp;men van �t begin af dus gedaen hadt, men iou welnbsp;vijkigh j ja miffchien hondert voer hooy meer gehad hebben. Vijftien offtHien Ruyters, ihethunnbsp;bagagie achter op, als of dit nieu volck was, maeck-ten grootgedruysdeur deSradr. Tweedoden,innbsp;twee kitten wierdente gelijck opeenbaer gefet,ennbsp;foonaer�tgrafgedraghen. Men had hetondertuf-fchen feer. drock met heen cn weer naer Uytrechtnbsp;te varen, om alle behoeftigheden te halen.

Saterdaghs,d�elfdevan Maerr, wierdteenKo-loneljvan Uytrecht herwaerts komende , om fijn goedt fe halen , door de krijghs-lieden van Oude-water gevangen naer die Stadt gevoert. Eenighen,nbsp;die by hem waren, gheraeckten deur het water alnbsp;vluchtende wech.

Sondags,de rwaelfde,quam fekeredienftmeyt, van hier naer Uytrecht ghefonden,weerom, cnnbsp;bracht een half mud vermuft boeckweyte meel,fe-ven of acht pont geers, en weynigh pruymen en fi-roop mee, en had een-en-dartigh ftuyvers verreyft,nbsp;en in alles veertien guldens hefteed; foo fwarelijcknbsp;waren defe dingen te bekomen.

Dinghsdaghs, de veertiende,�s uchtens vroegh, voeren veel fchuytjes en foldaten uyt naerTeckop,nbsp;achter Kamerik, om hooy en roof te balen: dochnbsp;weynigh van hen quaraen weerom. Eenige fchuy-ten, op d�elfde naer Uytrecht ghevaren j quamennbsp;weer binnen, en brachten haver, mout,en dierge-lijcke dingen meer.

Woensdaghs, de vijftiende, trocken omtrent twee hondert en vijftigh foldaten, met veclfchuy-

ten.

ten -, naerTeckop, en oudt Kamerick, om hooy, en, de volgende nacht uyt ge weeft hebbende, qua-men quot;s anderen daegs weer t�huys, met fchoonnbsp;hooy, doch niet foo veel, als fy wel meenden te halen. Veel van hen bleven oock achter,

l!)onderdags, de feftiende, quamen eenigefolda-tenvanOudewacer, met kleyne fchuyrjes, en daef onder twee floepjes, met eenige lichte ftuckjesdaernbsp;op, by deKruypin, en oock by de Nieuwe-poort,nbsp;en fchooten met de ftuckjes naer de foldaten, dienbsp;aen een nieuwe borft weeringh buytcn de halvenbsp;Maen arbeydden,en verjoegen d�arbeyders tot tweenbsp;of drie malen van de wercken. De foldaten vielennbsp;hier op ter poort uyt; maer d�anderen wecken metnbsp;hun fchuyten wech.

Vrydags, de feventicnde, waren veel boeren met fchuyten hier binnen gekomen, om het geen, datnbsp;fy tot geit wilden maecken, te verkopen. Maer toennbsp;fy weer naer Kamerick , Teckop cn Hermclennbsp;voeren, wierden ly omtrent Hermelen van de foldaten, die van Oudewater quamen, aengehaelt, innbsp;voeghen dat de voorften van al�t geen, dat fy hadden, berooft wierden, terwijld�achterftenj grootnbsp;gedruys en gekerm hoorende, weerom keerden.

Saterdags, d�achtiende, �suchtens vroegh, voeren omtrent twee hondert foldaten , met feven fchuyten, naerUytrecht. Tegen d�avont quamennbsp;veel fchuyten, foo groote als kleyne, met hooy vannbsp;Kamerick en daer omtrent. In de volgende daghnbsp;quamen drie groote fchuyten van Uytrecht, metnbsp;bier, mout, en diergelijeke dingen.

Maendaghs, de rwintighfte, was het water feer hooghlanghsdeRijn , ja tot aen, en indehuyfen.nbsp;Van de lieedelingen ftorven dagelijeks noch veel-De Franfchen feyden dat fy, van �t begin af, totnbsp;aendcfetyt, wel veertien hondert van de hunnen

bier

PiiH 'tgepafjeerde hintten Woerden. hier in deftadr hadden verlooren. Men fag van hiefnbsp;te Krommick veel trefFelijcke nieuwe huyfen verbranden j fchoon d�inwoond�rs in de voorgaendCnbsp;dach de brandt-fchattingh daer af hadden betacit.nbsp;Seecker Franfch Capiteyn, by nacht tot een kel-der inbreeckende, daer goede wijnen en andere waren in ftpnden, enopdedaetgevat, wierd naer hetnbsp;Kafteel ghebracht, fonder andere ftraf te lyden j alsnbsp;dat hy van fijn Compagnie wierdc berooft j en, ge-lijck fy (eyden, naer Vranckrijck ghefonden; hetnbsp;weJck miffchien hem foo weynigh raeekt, als eennbsp;Engelfche dief, die onv fijn misdaedc met eennbsp;brief naer Engelandt wierdt ghefonden , om fichnbsp;daer te laten ophangen j dewijl de goede rechtersnbsp;hun galgh al t�cerlijck oordeelden , om fulck eennbsp;vreeroclediefdaeraen te hangen. Enfcecker, watnbsp;wonder is dit, dat men de huyfen der befonderfinbsp;lieden dus durft aentaften.?' dewijl men inde voor-gaende nafomer j terwijl de Fraofchen, met hunnbsp;fiecken noch in�t oud Gaft-buys zijnde, betfelfdenbsp;van fijn oude voorraet, van geit, filvere beeckers,nbsp;en andere dingen gantfchelijck beroofden: gelijcknbsp;fy oock op �t Stadt-huys deden, daer fy de kiftennbsp;en kafl�n open braecken, en de filvere beeckers ennbsp;koppen, totdeheylige Kercken-dienftbehooren-de, wech namen, en oock de Weel�n van hunnbsp;voorraet, �twelckmefi meende daer beftbewaertnbsp;te zijn, ontblootte. Doch dit gebeurde dagelijcksnbsp;inde huyfen der befondere lieden, hoe naeu fy oocknbsp;hun go�deren bewaerdeo.

Dingsdaghs, d�een-en-twintighfte j vertrocke� van hier veel Ruyters en Soldaten, met hunreys-tuygh en fchuyten,baer Uytrecht. Sy haelden oocknbsp;een Uytrechtfcbe fchuyt, vol water zijnde, op hetnbsp;land, en floOpten hem tot brandt-hout.nbsp;O�nderd^�] de drie-cn-twintighfte f wierdt bynbsp;E enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;het

66 Dag h-R e g i s t e r hetKafteeleen boerc fchuyt aengehaelc, daerectlnbsp;Oxhoofc vol gocdt m was , 'i welck hier aen eennbsp;burger behoorde.

Vrydags,de vier*en-twir,figile, �* uchtens vroeg, voeren eenighe fchuytcn metvolck engoedtnaernbsp;Uyfrecht, en, omtrent Hermeien komende, wier-din van de foldaren van Oudewater, in fchuytennbsp;daer omtrent zijnde, aengetail , veel vandc genen,nbsp;die daer in waren, wierden gedoodt, en we! vijfrighnbsp;of feftigh gevangen nacr Oudewater gevoert, Eennbsp;van deie uytgcvare fchuyten, daer veel gequetftennbsp;in waren, on^fnapte hun handen , en quam hiernbsp;weer binnen : maer de befte buyt waswech, be-neffens eenighe wijven der Franfche Soetelaers,nbsp;Veel fchuyten metioldaten wierden hen van hier,nbsp;op�tghedruys van�tgefchier, te hulp ghefonden,nbsp;die alle in de pan geraeckt fouden zyn, ioo de cach-tigh Franfchen, op�thuys teHermelenleggende,nbsp;hen niet te hulp waren ghekomen ; gelijckoockhetnbsp;Convoy, dat van Uytrechc quam , met eenighenbsp;fchuyteh , die op dit gherucht achter bleven. Denbsp;genen Van Oudewater waren omtrent vijf-en-fe-ventigh fterek, en hadden by fich drie of vier Velt-ftuckjes, daer mee fy onderde hoop fchoten. Toennbsp;fy met de roof wech waren, quamen des a vondts denbsp;fchuyten van Uytrecht met koorn, mout, en veelnbsp;gelts hier binnen,

Sarerdaghs, de vijf-en-twintighfte, wierdrweer hard ghepreft j en veel fchuyten voeren uyt nanbsp;Oudewater,om de gevanghenen te loffen : Doch fynbsp;brachten niet, dan feven Franfche ghevanghenbsp;vrouwen mee. Ondertuflehen voer men metnbsp;fchuyten heen en weer natir Uytrechc, en elders;nbsp;err men bracht veel hout, en andere dinghen hiernbsp;binnen.

Saterdaghs, d�cerflevan April,opd�avont,qua-tnen firer veel fchuyten en vlotten, met vcelfcho-ne bomen, en ander kout ,dat niet verre van Oude-water was gehaelt.

MaendagSjdedarde,de tweede dag van Paefieben fijnde jtrock van hier een Tamboer naer Oudewa-reren Leyden, om gevanghtnen te lofl�n. Mennbsp;feyde hier dat hy naer alle Steden trock, om te vernemen wat Franfchen daer gevangen waren. Mennbsp;feyde dat d*Am bafladeurs, naer Keulen reyfende,nbsp;hier deur fouoen trccken: en dieshalven wierdcinnbsp;dc SradtdeRiinvanaliefchuyrer.cn fchepenlecghnbsp;gcmaeckt, en in�f malle gat gebracht. Men vernam echterniets. Opd�avontquam weer veel hout,nbsp;tacke-bofl'en, koorn in fchoven, en andere dingennbsp;bier binnen.

-Dinghsdaghs, de vierde, quamen de gbevan?e-nen van Oudewater weer binnen. Db Commifla-. ris, naer Uytrecht ghelcnden , quara oock weernbsp;hier.

Woensdaghs, de vijfde, voer weer een groote meenighte van fchuyten, men feght wel een ghecal'nbsp;van twee horidert, uyt Oudewater over 'c landt naernbsp;Hermelen. Sy namen cenighe boeren , die naernbsp;Woerden wilden, hun boter, melck, en anderenbsp;waren af. Eenige gheraeckten echter wech. Veelnbsp;fOildaten voeren van hier derwaerts aen, om onder-ftant aen de bunnen te doen. De foidaten brachtennbsp;Iticrweer veel houts binnen, dat fy aen de burgersnbsp;verkochten, om geit te bekomen.

Donderdaghs, de fefte, wierdt een foldaet in de deur van ^egroote Kerks-tooren geharquebufeert.nbsp;Zy waren met hun tween, en hadden drie hembdennbsp;van een Capiteyn, op de bleeckery zijnde, en daernbsp;Ee �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te

(58 Dagh-Register te drogen hangende, gheftplen. Sy dobbelden omnbsp;wiellervenfou, �twelckaen d�onnofelfte ten deelnbsp;viel. Me^tffette hem op een ftoel midden in de too-ren-deur, endeehemeendoeckvoord�oogen. Denbsp;Prieftcr, en anderen begonnen toen de jaraqaer-fangh tefinghen j en alle de genen, die onder datnbsp;Regiment behoorden , lagen blootshooft op hunnbsp;kniejen; en terwijl men dus fongh, fchoqt men opnbsp;de ghebonde loldaet los, dien �t hooft aen ftuckennbsp;wierdtgefchoten. De groote dieven gaenvry, ennbsp;de kleynen worden ghemeenelijck opgehanghen.nbsp;Noch heeft�er eens een foldaet op �thoute paertnbsp;gcfeten j en dit is alle de ftraf, die hier tot aen defenbsp;tyt over alle hun ongehoorde boosheydt en moedc-willigheyt is bedreven.

Vrydaghs, de fevende, �s uchcens vroegh, voeren vijffchuyten, met bvondert en vijfrigh foldatentotnbsp;Convoy, naer Uytrecht, om eenighe goederen ofnbsp;waren te halen. In de volgende dagen quamen veelnbsp;fchuyten van Uytrecht, met verfcheyde goederen,nbsp;en oock van elders met hout, �t welek hier binnennbsp;gebracht, en tot brandingh aangewend wierd.

Woensdags, de twaelfdc,quamen eenighe fchuyquot; ten van Uytrecht met koorn, meel, wijn, bier, ge-flachte fchapen, en andere dingen De Monfter-fchryverquam ook,mct een groot Convoy,en veelnbsp;geks. T wee of drie fchuyten, aver �t velr varende�nbsp;quamen tot dicht voor de Kroramicker-poort, ennbsp;fchoten hefiighlijck ophet voorfte,wacht''buys, fynbsp;weecken echter terflont, dewijl de Franfcbcn ternbsp;poorten uyt quamen; en men fchoot oock met drienbsp;kleyne Iluckjcs uyt het Kaifeei, eer onfe foldatennbsp;op de been geraeckten.

Vrydags, de veertiehde van April, voereneenige fchuyten naer Uytrecht. Alleplanckenwicrden tenbsp;famen getocht, om de ghebroken bruggen tufiFchea

Wocp-

Woerden en Hermelen weer op te maecken, om de weghwecrteghebruycken, als�t water gevallennbsp;fou wefcn.

Sacerdags, de vijftiende, wierdhiergeregrdat�er darden duyfenr foldaien van fijn Hoogheyt, be-nefFens veel boeren, te Bodegraven enNieuwer-brugh, met wel vijftigh fchepen , ghekomen waren, om daer weer een nieuwe fchanste maecken.nbsp;Hier op trocken twee Capiteyns, met eenighe fol-daten van hier, om te befien of men de buyt, dienbsp;daer ghebracht Was, weer hier fou konn�n halen,nbsp;dewijl men de felfde hier noodigh,had. Men faydenbsp;oock dat de Prins van Cond� binnen vier of vijfnbsp;dagen hier fou komen, om Hollandt in te trecken,nbsp;en alles, daerfy by konden komen, te verbranden,nbsp;ghelijck men te Bodegraven, en te Swammerdamnbsp;hadgedaen. Op d�avortt quamen eenige fchuyten,nbsp;die met nootdruft wel gheladen waren, van Uyt-rechti en hier wierdt oock veel hout binnenghe-bracht. Ondertuflchen wierdt met groote y ver aennbsp;de borfl:-weefingen,buyten de veften en halve manen omloopende, ghewerckt, en de felfden vannbsp;buyten met Paliffaden bef�t.

Maendags, de f�ventiende, was men befich met de brugghen en weghen , tufiTcben Uytrecht ennbsp;hier ghelegcn, te vermaecken, en de gaten in denbsp;wegen te floppen.

Dingsdaghs, d�achtiende, quam eenfchuyt met Soldaten van de Marine foo nicht onder de Stadt,nbsp;dat veel Van onfe Soldaten daer op uyt vielen, eennbsp;van hen dooc, en de fchuyt in de gront fchoten.

Woensdaghs, de negentiende, quamen hier eenige fchuyten met feer veel haver, oock met vaten Wijn, Bieren andere dinghen, met ftercfc Convoy.

70 Dagh-Register Jen uyt hec Hofpitael, om bruggen daer af te maec-Icen. De burgers en Soldaten,naer Uytrecht varende , om nootdruft aeo cc halen , wierden onderweegnbsp;aengerand. De Soldaten van hief, heeghedruysennbsp;gefcliicc horende, voereaierftont meteen fchuytnbsp;volderwaertstotonderltant. Daer wierden echternbsp;tweefcluiytengcploncjertjof verbrant, en eenigenbsp;Fraofcheo gedoot.

Saceruqifhs, de cwee-en-twincighfte, �s uchcens vroegh, voeren van hier twee fchuyten, mecam-munitie-wagens, naer Uytrecht, van daer op d�a-vontveelichuvtenmetgoetjcn kruy wagens, metnbsp;Paflagiers en Soldaten, hier binnen quamen.

Sondags, de drie-cn-twintigfte van April,vroegh met de dageraed, quamen hier eenige fchuyten mci;nbsp;Soldaten van de Marine, by de Panne-backery, ennbsp;haelden veel pramen wech, dia met pannen ghela-den waren, om debuytenile Borftweeringh daernbsp;piee op te maken. Een van hun fchuyten quamalnbsp;Fchietende by de halve Maen voor de poort: daer opnbsp;veeiFranfehen uytvieien,die welfchotefi, maernbsp;niets uytrichtten.

Maendags,de vi�r-en-twintightle , fweefden de Soldaten van de Marine noch al hier omtrent. Eennbsp;van hun floepen quam foo dicht hier ondbr de Stad,nbsp;dat�cf veel Franlchcn op uytliepcn ,cn echter vannbsp;verre bleven flaen. Na datzy een wcynigh tijdtsnbsp;malkandergeterghten toegeroepeu hadden, voernbsp;de floep wcchj en de Frarflchen, met grote vreuclicnbsp;hier weer binnen komende, fcyden, dat fy de Nol-,nbsp;landers verdreven hadden , fcHoop zy niet e�nnbsp;fchoot naer hen hadden gefchoten. Or.dertufTchennbsp;wiertbier veel houts binnen gehaelc, van �twclcknbsp;fomtijts een deel voor prijs wiertv .erklaert.DeSol-daten ,die vercrecken nnoeflen, poogden alles, daernbsp;ly geityuQtkujgen koneen, tcycikopcn 3 enda.tr

tegen wiertdoordeSiadts-roeper uytgerqepcnxJac niemantyecs vanhen fou kopen, op de verbc�ttenbsp;van vijf-en-twintigh guldens.

Vrydags, d�acht-en-twintigfte, �s uchtcns vroeg, fouden veel fchuyten, vol vanalderhande bagagie,nbsp;en met veel Soldaten van�t Regiment van Pikar-dijen naer Uytrecht varen. Dochfybericht krijgende dat�er tien, of twaeif fchuyten met Soldatennbsp;van de Marine te Herrneien vaaren, hJeven hiernbsp;buyten leggen,en toen fy hoorden dat de Mariniersnbsp;vertrockenwaren, voeren zy voort, en wierdennbsp;van eenige Ruyters verleit. Dc partijen, elkander bejegenende, fchoten fo heftighjek tegen malkander, dae�er eenigen doodt neder vielen j en daernbsp;mee fcheyden fy. Des avonts quamen cenige fchuyten weer om, met meel, wijn en bier, en met eenige nieirwe Soldaten.

Saterdaghs, de negen-efi-twintighfte, �s uchtens vroeg, voeren weer eenige fchuyten met Soldaten,nbsp;daereenigkpaerde-voick nefr�nswas, naer Uyt-recht. Des avonts quam hier een Regiment, vijfnbsp;hondert en tachentigh mannen fterek, binnen, metnbsp;veelbagagie, en welvier-en-twintigh , of dartighnbsp;grote tonnen vol meel.

Woensdaghs, dedardevan Maymaendt, ver-trock onfe Con^nandant van hier naer Uytrecht, met fterek Convoy, en eenige fchuyten, om yetsnbsp;te halen.

Saterdaghs, de fefte, voeren tien fchuyten, met bagagiegt;en met alle de Gecken van feker Regimenr,nbsp;naer Uytrecht, beneftensverfcheydeanderen ,dienbsp;in�c Hofpitael, en oock in eenige burgers huyfennbsp;Waren, van de welcken eenigen op kruy wagens ennbsp;ftoelen naer de fchuyten gebracht wierden. 's A-vonts quamen eenighe fchuyten met wijn en biernbsp;hier binnen y gelijckoock met veel nieuwe kruy-Ee 4.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wa-

Maendaghs, d�acbtfte,�suchtens vroegh, voer een fchuyc naer Hermelen, of naer Uytrechc.nbsp;Namiddagbs quamen eenighe fchuyten mer baga-gie,fackenpack, Daer op volghden vier hondercnbsp;Switlers, toe groter overlaft voor de Stadt j gelijcknbsp;oock tweeSo�telaersfcbuyten, met brandewijn,ennbsp;Franfche wijn, van de welcken de Icftc, in fchuy^nbsp;ten in de Rijn leggende, voor twaelf ftuy vers ydernbsp;mingelen verkocht wiert.

Dingbsdagbs, de negende, �suchtens omtrent acht uren, vcrtrocken van hier veel Soldaten ennbsp;Ruyters naer Uytreebt. 's Avonts quamen weernbsp;eenige fcbuyten met bagagie, en met drie hondertnbsp;Switfers. In de volgende nacht trocken in alle ftiltenbsp;fes ofachthondert Soldaten uyt; men gaf voor naernbsp;Oudewater, om te befpieden hoe men daerbyfounbsp;komen.

Vrydaghs, detwaelfde, quameen Trompetter VAnde Prins, geblintdoeckc zijnde,hier binnen.nbsp;Men hoorde oock alhier, na de middagh, wel drienbsp;of vier uren langh fel met grot ghefchut fchieten.nbsp;Eenige� op de Bolwercks-meulen geklommen,nbsp;konden de roock van �t buflekruyt feer onderfchey-delijck fien opgaen, en meenden dat het te Schoon,nbsp;hoven, of daer omtrent te doen was.

Saterdags, de dartiende, �s uchtens vroegh,ver.! trockhet Regiment van Picardy en, metfiecken,nbsp;en alles van hier naer Uytrecht, �twclck aen onsnbsp;eenige verlichtingh gaf. Voormiddaghs; te tien ofnbsp;elf u ren,quam de Prins van Cond�, met fijn Soon,nbsp;vier-of-vijf-en-ewintigh jarenoud�, bier binnen.nbsp;Jdy reedt voort buyten de Stadt om, vandeHof-poortnaer de Leydfcheof Nieuwepoort, binnennbsp;[anghs de ni^suwe Fortificati(?nheengt;deNieuwe-

Vangefaffeerde binnen Woerden. 71 poort in, enfoo voort langhs de Wallen naer denbsp;Kromtnicker-poort, en het Kaftecl, envandaernbsp;voorby de Huf-poort langhs de Wallen naer denbsp;Nieuwe-poorc, en toen dwars deur deScadt, langb�nbsp;de Bieeftraet naer�t KafteeJi en toen hy daer in gekomen was, wierdt het gefchuc op het Kafteel, ennbsp;langhsde Wallen afgefchoten, en hy daer na vannbsp;deMagiftraet der Stadt verwelkoom:. Een grootnbsp;deel van de Ruyrery, tot fijn gejeydemeegheko-men, bleef buyten Snellenbrug, en brachten daernbsp;hun paerdeninde Weyde: doch fommigen qua-men binnen i en alle de Soldaten, foo buyten alsnbsp;binnen de Stadt, waren in �t geweer. Namiddags,

� omtrent tedrieuren, vertrock dejonge Prins van Cond� weer naer Uytrecht, en kreegh dartiennbsp;Icbeuten met grof gefchut, tot alfcheyt achter fich.

Sondaghs, de veertiende, 'suebtens, trocken veertien fchuyten met geprefte burgers uyt. Denbsp;SchoutMulackfelf, metCjnknechr, moeftraee,nbsp;fonder te weten waer toe. �s Namiddags te vier uu-ren quam hier weer een Regiment Franlchen vannbsp;vijftien of feftien Compagnien, omtrent fevennbsp;hondert fterek.

Dingsdags en Woensdags, de feftiende en feven, tiende van Maymaent jhoordemen veelfchootennbsp;met grof gefchut, foo by nacht, als by dag, fondernbsp;te weten waer. Omtrent Breuckelen fagh men veelnbsp;roock en dampopgaen, gclijckoockhier van de-Wal een feerfware roock van huylen in of omtrentnbsp;out Kamerick. Inde volgende dagen, foo wel bynbsp;nacht, als by dag,hoorde men fomcijts fel fchieten ;nbsp;men vermoedde omtrent Nieuwer Sluys. Eennbsp;Franfch Capiteyn liep wech, roer al het geldt, datnbsp;hy voor zijn Compagnie ontfangenhadc: gelijcknbsp;oock twee knechten van aen Capiteyn, metal fijnnbsp;geit. Dagclijcx voeren�er van Uytrecht herwaerts�

5 nbsp;nbsp;nbsp;en

Sondags, d�een-en-twintighftc, wierd van Beeft op het Kafteel in gevangenis gefer, om dat hy, buy-tenlaftvande Commandant, aende Boeren vannbsp;Poianen hadghefchreven,dat (y terftont de Branc-fchattingh alhier {ouden komen betalen, of anders inde volgende dag in kolen gefet worden. De-fe Bosren vertoonden diti�Uytrecht aendcHer-togh van Luxenburgh, aen de welde ly alle maen-den becaelden, diehieroveraen de Commandantnbsp;alhier fchreef,dewelck, hier afnict wetende , ennbsp;d�cygen hant van van Beeft hebbende, hem ter-ftont dee vatten, en in de gevangenis werpen.

Dingsdags, dedrie-en-twincighfte, quamen alhier eenigelchuy ten met meel, en andere waren, van de welken vieronderweeglbncken-Ondertuf-fchen was hier alles feer dier. Een jonge Duyf goldnbsp;tien ftiiyvers, mager Schape-vleefch feven ftuy-vers 5 het pont butter negen ftuy vers, en foo voort.nbsp;Indefe nacht voeren eenigefchuyten met Soldatennbsp;Uytop kunrfchap; en fy betrapten by Tappersheui,nbsp;dicht aen Oude water, les perfonen, terwijl fy (atennbsp;om te eten. Een van hen wierdCdoot,en een andernbsp;deur fy n Ichouder gefchoten.Twee gcraeckten metnbsp;de vlucht wech; en twee wierden oph Kaltcei gevangen gefet, en de gequetftc in �c Hofpitael gebracht. �s Namiddags, omtrent vier uren, onc-ftont hier een grote alarm in de Stadt. De kloekennbsp;geraeckten aen �t k!eppen,en veel Soldaten in �t geweer. Doch daervolghde niets op.

Vrydaghs, defes-en-twintighfte, quamen alhier weer eenigefchuyten met bagagie van Groten, daer mede een grote JufTrou in waSjdiemethaerge-ftoet het Hofpitael quam befichtigen.

Van�t gepqffeerde hhme7i Woerden. 7 y omtrent vier uren, deden de Scacclchen een Steenoven fpringen, dacr de genen van hier by daegh denbsp;brandtwacht hadden. D� Franfebsn oritdeckren ianbsp;defe dagen vier backen met Oiieop�cOIi�-meu-lens Bolwerek. D�olic dacr uyt wierdt in vkten ge^nbsp;daen, en iiacr Uytrccht ghefonderii dewijl denbsp;Vrou ,te Leyden fijnde ,de felfde niet quamlocko-pen. De fchadewierde welppvijf, otfcsduyfencnbsp;guldens begroot.

JVlaendags jdenegen-en-twintighfte, �s uchtens vroegh, trocken hondert Soldaten van hier naernbsp;Hermelen, en elders ,enoockom te convoyen.

Woensdags, d�cen- enTdartigfte, gelijck oock in de voofjgifgf de dag, was men hier feer be�c h in alle plaetamp;ti', met de Vderten toe tedanVracn, uytnbsp;vrees voor onraet. Vah hier vertrocken oock hon-derr mannen,met voorwending van naer 'c Woert-fche verlaet; en feyden dat fy binnen wier weken renbsp;Amfterdam fonden vvtl�n. Men kocht alhier denbsp;velttnaec rode wijn voor tien ftuyvars j en de wittenbsp;Rijnfcbe voortwaeif; hst welck omtrent op tiennbsp;ftuyversyder minghelen j Woertfebe maet, uyt-koomt. Desavonts Ipade trock een grote menigtenbsp;vanfoldaten uyt, omcenige acnflag, die fy voorgenomen hadden, uyt te voeren: en in defelfdenbsp;nacht ftack men het fchoon Dorp Segvcit, met denbsp;Kerekjinde brant. D�uurs-klock uyt de Kercknbsp;wierd hier gebracht.

Donderdags, d�eerfte van Junius,Sacraments-dagh zijnde, wierd in de Sael van 'c / �ofpitael een Mifle voor de fiecken gedaen. Toen dit Werek vol-trockenwas, ginghdegeen, die de Miffe gedaennbsp;had, in �c witgekleed, en met eenige dingen behangen, alftngeude, of prevelende langhs de deuren

der �

7^ Dag h-R kg i s t e r dcrfieckcnin�cHof, eheenigen, die wasfciaerflennbsp;droegen, gingen blootshoofts voor uyt. Hy ginghnbsp;oockio cenige huysjes, daer fiecken in waren, en,nbsp;daer uyt gekomen , crock al gaende alles weer uyt,nbsp;dat hy aen �c lijf had. Benige S witicts, van hier wechnbsp;ghclopen, wierden van wel hondert Soldaten ver-volght, doch niet achterhaelt. Ondertullchen wiertnbsp;alhier van deNieuwc-poort afnaer de Krommic-kerpoort,enfoovoort naer de Hofpoort,ftercknbsp;aen de Fortificati�n gewerckt. De Soldaten, in denbsp;voorgaendc dag naer �t Woertfche Verlaet getroc-ken, meenden deie plaets te overrompeleoi�t welcknbsp;ben mifte. Doch Segvelt moeft het ontgelden.

Vrydaghs,� detweede� quamen hier veelgroote Officiers van Uyi recht, terwijl anderen weer wechnbsp;trocken.�s Avonts fpadetrocken weer vanhier veelnbsp;Soldaten en Officieren uyt, opecnaeDflag jgeiijcknbsp;men geloofde-

Sondaghs, de vierde, uchtcns vroeg, quamen defe gaften hier weder tot aen d�armen deur �t waternbsp;gelopen, en fommigen geheel nat. In de nacht hadnbsp;men welopdrieplaetfcn uytdeStadtbranrgefien.nbsp;Sy hadden de Meu ten teGerverskop afgebrand ,ennbsp;fouden Hekendorpoockgeerneaengefteken hebben. Eeltige mannen,fecrkoftelijck in de kleding,nbsp;omtrent vijf-cn-twintigh fterck, reden uchtens,nbsp;te fesof fcven uren, tcpaert naer Uy tree hr.

Woensdaghs, de fevende, quam hier een fchuyt van l ? ytrecht, daer de T rompetter in was,die hiernbsp;deur naer Uytrechtwas ghetrocken, en van daernbsp;Weer hier deur naer Oudewater keerde. In de voor-gaendedagen liepenachc Soldaten wech, vandenbsp;welcken een achterhaelt, en al hier op de Wallennbsp;geharquebufcert wierd, Ses Swithers kofen oock denbsp;vlucht.

Saterdaghs, de tiende, wierden vier burgers kinderen van hier, dieom te viffehen uytgevaren waren, by deSaegh-meulen, buyten deHof-poort, van de foldaten van Oudewater ghevangen , en der-waerts ghevoert. Hier quam oock een cromflagernbsp;van Oudewater, die geblincdoecktin, deurenuytnbsp;de ftadt wierdt gheley dc. �s A vondts quam hi�r eennbsp;fchuyt, met meel en andere waren geladen, da��afnbsp;men voor d�eerfte mael accya moft betalen j 't welcknbsp;hier eenige onluft en moeyte veroorfaeckte,

Sondags, d�elfde, hadden de Staetfehen ten eyn-de van de Panne-backery, een groote tneenigte van Palifladen, die daer lagen, wech gehaelt i en anderennbsp;verbrand. Hier was groote verwarringhj en de foldaten trocken uyt en in van'teen naer't ander eyn-de. Men fou, fchoon het Sondagh was, met allenbsp;kracht aen de wereken arbeyden, om dat men hoorde dat de Staetfehen niet verre van hier een fbharsnbsp;opwierpen. In de volgende dach bevondt men datnbsp;de foldaten, die men van hier uytghefondenhad,nbsp;niet aen de ftadts-wereken arbeydden, maerdatfynbsp;desnachts, in groote ftilte, dicht naer Nieuwerbrugnbsp;waren ghetrocken, om daer een nieuwe fchans opnbsp;te werpen: doch dat fulcks hen foo door de genennbsp;vah Nieuwerhrugh , als door d'Uycleggcrs, wasnbsp;belet.

Donderdaghs, de vijftiende van Junius, desuefc-tens te fes of feven uren, wierden wel twaelf Staet-fche foldaten, uyt de Panne-backery ghehaelt, ghe-vangen hier binnen, en op�t Kafteel ghcbracht. De Franfchen durfden niet foo verre buyten komen,nbsp;daer het gros der Staetfehen lach, die, fiendedat�ernbsp;niemandt te voorfchijn quam , oock verrrocken;nbsp;Een j onge � witfer ; die getracht had wech te lopen ,

I�

Saterdags,' de feventiende, quam hier een trompetter, om de Scaetfche.gc vangenen te lof��ni

Maendagnsjdenegentiende, �suchtens, trocken veel te voeten tepaertinftikeuyt, naer�cBlock-hnys, endacr orafrent, om daereen plaets tot eennbsp;beuckery af te fien.

Dirt^hsdagh, detwintighfte�, 'suchtens vroegh, trocken van hier veel Officieren en f�ldatcn uytnbsp;naer't Block-huys, om daereen battery op te wer.nbsp;pen. �s Avonts, omtrent t�aqht uren, was een grootnbsp;geloop nacc^t opgeworpen pOTt,/met hoeden volnbsp;kruyteu Icot, en wel drie of vibrmondert mannen,nbsp;omdaertr.w.�cckcn, endaer in de volgende nachtnbsp;noch �ockdbo veel, tot verfterekingb, naer toenbsp;gefondenwierden,

Woensdags, ti�cen-eh twintigfle , wierdtophet Kafteel een bedCi, met �ijn-toebehooren, gehaelt,nbsp;'f weick men trachtte uyt te brenghen r doch hetnbsp;mislucktea .�s Avondts trocken veel foldateh naernbsp;�t Blo'ck-huys, om daer op de nieuwe battery tenbsp;waocken. '' ' :

Vrydags, dedrie-en-twintigfte, quamen de genen, die over acht dagen- naer Hermelen waren ge-trorken j om daerde wacht te hebben, alhier weer binnen. Syjvier-en-viiftighffierck, hadden 'r daernbsp;feerwildta-'ngef�clt, des Commandants w^nuyt-gefoopen, eh dqn boeren alles afghenomen, overnbsp;'twelck �enigenin de pevangenis, en anderen opnbsp;�thoute paert gefet wierden. In de voorgaende daghnbsp;hadden vier foldaten vim fijn Hoogheyt by K ame-rick twaelf Franfchen y die om voeragie uytgegaennbsp;waren, gevangen genomen. In defe dagen wierdennbsp;veeldeelehj van de-huyfen uyt de Dorpen hiernbsp;�mtreiit gehaelt, binnengebrackc: oock wierdt by

nacht

nacht een huys, aen de Rijn ftaende, open gebroo-ken, en beftoolen, fonder dat d'�fficiers yecs daes tegen deeden. Dagelijcks wierd�er met grooteernftnbsp;aen de Fortidcatien der ftadt gewerekt.

Dingsdags, defeven-en-twintighfte, begonnen deMetfcIaers eenige afgebroocken wangen aen denbsp;�uyfen weer op te maecken, doch met kley, dewijl�er gheen kalck.was. �sAvondts, omtrent fe%nbsp;uren, quamen veel foldaten, die vroegh naer Lin-fchooten en Montfoort getrocken waren,met vijftien of feftien Ruyters, hier weer binnen, en brach'�nbsp;ten twee foldaten mee, die fy te Linfehooten ge-,nbsp;vangen hadden. Twee burgers, noch vryers zijnde,nbsp;wierden om eenige fchampere fchelt-woorden met-melTen foo handtghemeen teghen malkander, datnbsp;d�een d�ander, benelFens andere wonden, fwaerlijck'nbsp;in�t hooftquetfte. De ander fneedt zijn tegenft-re-ver van boven 't ooghtot aen de kin in�t aenghe-ficht, behalven noch op de borft en elders. Synbsp;waren,foo verbittert tegen malkander, dat fydoornbsp;geen Franfchen, die met de bloote deepens daer bynbsp;ftonden, gefcheyden konden worden. D� vechtersnbsp;wierden beyde door de Schout ip hechtenis ghe-noomen.

Woensdaghs, d�achc-en-twintighfie, �s avondts fpade, quam de Colonel van een Regiment hiernbsp;binnen, en-bracht een aem-vac vol gcldts mee,nbsp;om de foldaten daer mede te betalen. In de volgende nacht bedreven eenige Franfchen groote moedt-wil by eenige burgher�, de welcken fy, met ghe-,nbsp;vaer van �t leven, ten buys uytdreven. Sy wildennbsp;de fufter van een ander verkrachten, daerhy, fynbsp;cn de knecht fich tegen fielden, en echter naecktnbsp;ten huys uytmoeften , nadat de knecht een fteecknbsp;in�c been had gekregen j en elders dwongenfy een.nbsp;vrou, alles, dat fy had, aen hen te geven.

Don-

Donderdags, de negen*en-twintighfte, omtrent te negen uren, trock een Compagnie loldacen naernbsp;Linfchooten,en die gheweften. Een Swicfer,dienbsp;wech loopen wilde, wierdc gevangen. De foldatcnnbsp;Van Oudewater, tien fterck zijnde, overrompeldennbsp;te Linichoocen veertien Franfchen , en brachtennbsp;hen te Oudewater binnen, �s Avonts trocken welnbsp;^wee hondert Soldaten, en omtrent veertigh Ruy-cers van hier de Hof-poort uyc, om hun fchade tenbsp;verhalen. Een andereparty trock de Krommicker-poort uyt, over Krommick naer Polancn, opnbsp;h�op'van cenige Staetfchen daer te betrappen.

Vrydags, dedartighfte,�suchtensvioegh,qua-men alle defe quanten, tot over de kniejen nat, hjer weer binnen, fonder yets uyt ghericht te hebben,nbsp;�s Uchtens, te twee of drie uren,gingen veel Soldaten uyt, om palifladen te halen. Sy brachten dage-lijcks oock veel gras binnen. Een jongh Edelmannbsp;wierd naer �c Kafteel gebracht, en, dcrwaerrs gaen-de, met degens geflaghen, om dathy yets gellolennbsp;hadr.

Sondagbs, de tweede, van J ulius, �savontsom-trent acht uren, quam alhier de tijdiogh van dat Maeftricht aen de Franfchen overgegaen was. Hiernbsp;opreesterftonc folek een ontroerenis in deSradf,nbsp;als of�er eenighyerraet,of oploop voor handen was.nbsp;Onderwijlen hoorde men roepen dat Maeftrichtnbsp;over was. Alle de Soldaten trocken rontom op denbsp;Wallen, en febotentuflehen negen en tien uuren,nbsp;drie malen viftorie rontom de Stadr, en van �c Ka-fteel, metgrofgelchutjcn musketten, �c welck hiernbsp;grootgedruys macckie.

iVlaendags, de darde, �s avonts, quamen omtrent dartigh Ruyters in de Stadt, die by de burgers inge-legert wierekn j �c welck tot grote overlap aen hennbsp;rerftreckte.

Woens-

Woensdags, de vijfde, wierd alhier afgelefen, dat men een pont butcer niet hoger, als voor achtftuy-vers, fou mogen verkopen.

Donderdags,de fefte, wildeeenSwicfereenBoer^ metftuckjesbutter terrharckt geko(pen,dwinghennbsp;dat hy de felfden, daer hy negen en een halve ftuyvernbsp;voor begeerde, voor acht lluy vers fou verkopen, Denbsp;Boer, fich hier tegenftellende, kreeg flagen; en eennbsp;van de byftaeoders, ten beften fprekende, wierd vannbsp;een ander, met een rottingh, een gat in 't hooft geila-gen. Hier over wierd aen d�Overften in ft Hofpitaelnbsp;geklaegt, die de flacnder dee vatten, en hem, terwijlnbsp;hy geflagen wierc, gevangen naer ft Kafteel dee brengen : in voegen dat de Boer met fijn ftuckjes butterjnbsp;met vee! flagen t�e, wech-raeckte. De reden, daer-omde Soldatendefc ftuckjes oock vooraehtftuyversnbsp;wilden hebben, was dat z.y de felfden mede voor'tge-wicht van ponden aenft^en,en dieshalven hen voornbsp;even veel geit wilden kopen, vermits zy niet wiftennbsp;dat zy twee ofdrieoncen fwacrderfijn; ftwelckd�nbsp;oorfaeckvanditkrackeelwas. Voor eenige dagen wasnbsp;weder afgelefen dat niemant eenig hout, of yets dier-gclijck van de Soldaten fou kopen, op verbeurte vannbsp;fware boete; om dat zy de huyfen van binnen uyt, janbsp;wel half af braken, en ft hout aen anderen verkochten.

Vrydags, de fevende, des nachts, verdronek in de gracht een jong Switfer, die uytgebroocken was, omnbsp;dat by in de volgende dag fou hangen, vermits hy eenige dagen te vooren getracht hadt wecb te lopen, ennbsp;daer over betrapt was.

MacndagSjde tiende, wierden twee Staetfche folda-ten omtrent hetBlockhuysghekfegen,engifterhier binnen ghebracht, en door acht oftienRuytersnaernbsp;Uytrecht g�voert. 's A vonts wiert een-T tompetter tenbsp;paert hier binnen gebracht, en van twee muskettierSnbsp;naer de Commandant, die toen aen het Blockhuys#nbsp;in de a ieu we wicked was�geleydt.

F {

Dinjs^agSjd'elfde, wierd een nieuwe yferevuur-korf opde toren gebracht, otn by tijdt van noot daer in te vuren, en hun Sey nen aen Uyrrecht te geven.

Woensdags, detwaelfde, moeftyder Compagnie dartighlangerijsboflenleveren, yder.foo fwaer, alsnbsp;een man kon dragen, en oockyder Compagnie dar-tig palen ,tamelijcklangb,om daer mee in der yl, tuf-fchende palenen tackebol�en, een Walrekonnennbsp;opwerpen.

Vrydaghs, de veertiende van Julius, kort nade middagh, quamen hier weer vierhonderten vijftighnbsp;Franfche Soldaten in �, �t weick weer groote ontfelte-nis by de burgers maeckte. Dagelijdcs wierdenkiernbsp;veel rijsboflen, fchanskorven, enmcetdiergelijckenbsp;dingen binnen gebracht.

Donderdags,detwintigfte, vertrockdeCommis-faris fpoedigh naer Uytrecht, daer hy ontboden was. De Soldaten wierden weer verplaecft, tot grooteont-fteltenis der burgers. Men was onderruffehen noch alnbsp;belich met aen de buytewercken t�arbeyden.

Vrydags, d�ecn-en-twintigfte, wierden-drie Soe-telaers, in een fchuyt met negen, of tien b�cflen her-waerts komende, omhen hier te ilachten, by de Beldam van twee Oudewarerfche fchuytjcs, daer acht 6f negentnafinen in wafen, aengeraft; dewijl men nu,nbsp;door�tinvloejen van d� L�Ck, weer overal over hetnbsp;laut kon varem De Franfchen feboten een der Soldaten van Oudewater doodt j doch wierden echter allenbsp;drie, met fchuyten en goet,�nacr Oudewater gebracht.

Maendaghs, de vier-en-twin:igfte, quamen alhier fes fchuyten met meel infack�n, en'toet Convoy,nbsp;daer de Commififaris oock by was. De Pranfeben be-g�nnen oock, by de Luyterfche Kcrck, eenigehuy-fenen hooybergen aftebrek�h, ofti ruymtete kry-gen, en de Wallen rontom te verfwaren, e� te verhogen. Dicaf breken was van binnen rontom de Stade

Dings-

Dinghsdaghs, d�eerftevan Auguftus, wierdtecn Franfch Sarjant, die in een buys quam, om tefchey-den, fwaerlijck gequetft, daer af hy eenige dagen daernbsp;na ftorf �, gelijck oock een burger, die een pijp tobacknbsp;fouonfteken. Twee andere Franfchen wierden meenbsp;feer fwarelijck gewonde. Dit alles ghefchiedde by denbsp;wijn. De Brantwachten aen ghenczijde van�tBol-werek geraeckten oock aeo malkander. Men zeydenbsp;dat�er vijf Switi�rs gt; en drie Franfchen fneuvelden ,nbsp;behalventwee van der Staten zyde. In de volghendenbsp;dag waren de partijen weer heftig tegen malkander.

Vrydaga, de vierde, ging men in de Stad de bedden weer opfchrijveni �t welck nieuwe ontfteltenisver-oorlaeckte. Eenige burgers en vrouwen trocken metnbsp;boeren fchuyten uytdeStadt. Degenen van Oudewa-ter hadden oock eenige Boeren van Polanen, en par'nbsp;ften cock eenigen van defe burgers geldt af, enbe-fochten hen.

Sondaghs, de felle, omtrent t�elf uren, was'ereen groot gewoel onder de Soldaten, van de wclcken ceni*nbsp;ge honderden voort ter Stadt uy t moeften j dochzynbsp;keerden terftont weerom.

Woensdags, de negende, waren eenige Soldaten om voeragie uyigegaen, die van eenige Soldaten vannbsp;fijn Hoogheyt in dier voegen aengetaft wierden, datnbsp;zydeur�twater, deurdickendun,mocften heenlopen, om footer vlucht wech tegeraken. VanUyr-recht quamen verfcbevde fchuyten met Franfchenbsp;wijn, brandewijn, becllen,appelen, peren, amp;c.

Maendags, de veertiende, voeren tien, twaclf,ja meer burgers naerArofterdamjOudewater en Goude.

Dingsdaghs, de vijftiende, �s avonts te fes of feven uren,wicrden twee fchuytcn,herwafrrs komende,aennbsp;�t middellant, by de Saeghen Water-Meuien, om-,nbsp;�renrdriemusketfcfceuten van hier, door eenige Soldaten van Oudewater ,of vanandere fcbuymets ghe-piooderc en berooft.

Dagh-Registeb� Donderdags,defeventiendc van Auguftus jwierdnbsp;een vrou, of liever een hoer, naer Linfehoten ghe-conv�yeerr, om van daer naer Hollandc te varen.

Toen zy te Linfehoten quamen, vonden zy daer drie Soldaten van de Marine; en hoe wel de Franfchennbsp;eerft feboten,foobleef�cr echtereen van hen doodt;nbsp;jdt twee anderen, om quartier roepende, wierden metnbsp;hun by fit, gevangen naer Oudewater gebracht.

Sondags ,de twintigbfte, quamen van Bodegraven fes Walen,beneffenseen Hollander, methun vollenbsp;geweer, in een fchuyrjehitroverJopen. Defies Walen, onder het Regiment van de Kuninginoehoren-de, waren, nu een jacr geleden, naer Hollandt overgelopen, Sy wierden naer�[ Kaifccl gebracht. .

Woensdags,dcdrie-cn-twintigfie,w'iett alhier buiten dc Nieuwe Poort een Corporael doot ghefieken. Degeen,die�tgh'rdaenhad, liep ucch,maerwierdcnbsp;omtrent de hooge Boom weer gekregen, en gevangennbsp;op�t Kafteel gebracht, De doode wiert terftont, fonder kift, en in fijn hemt, op het Kerekhof begraven.

Maendags, d�acht-en-twintighfte, gcracckten een deel Franfchen en S witfers aen malkander, met ftoc-kcnenmeflTen. De Franfchen kofien de vlucht. Bur-germeefter Bodegraven wiert met gewelcuyt fijn huisnbsp;gehaelt,en zijn hoet van fijn hooft gheruckt, en metnbsp;voeten getreden. Hy felf wiert op 't Kafteel gebracht,nbsp;en gevangen gefet. Dochhy gt raecktehaeft weer los.nbsp;Opdenieuwe Walwieidteenhoogheen bredeborft-weringgemaeckt.

Vrydagsjde cerfte van September, voeren veel fchuiten naer Uytrechc, Oudewater en andere gewe-ften, om hun voordeel te doen. Seftien Soldaten vannbsp;de Marine,met fchuitjes,bejegenden by Kerkjes Hof-flee on(eConvoy, na Uytrecht iretkende. Syfeho-ten tegen d�onfen, doch, veel te iwack fijndc,kofendenbsp;vluchtjcngeracckt^:!! wech.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Woehs-

Woensdags, de fefte, wierdc by nacht met groote yverhieracn de Wallenen Forfificatien ghewerckc.nbsp;�s L'chtens te vijf, fes cn feven nren was ereen mach-nggc-woel en geloop deur de bele ftadc. Men liep metnbsp;fchuppen, fpaden , hoinveeleri cn anderfins, als of�ernbsp;alarm was. Men (ou met groot gewelc aen't groocnbsp;Noorder Bolwerk arbeiden, om dat van binnen wechnbsp;te delven. Men gaf voordat�er veel geks en heiligh-dom onder verborgen was; en yder was naerftig, omnbsp;datte vinden. Maer�r voornaemfte ooggemerk dernbsp;Franfcben was, �rfelfde tot een efFeplein binnen fijnnbsp;Wallen te maken. Met gelijke kracht wiertoock,buiten de Hofpoort, aen de Trencheen gearbeid, om dienbsp;te voltrecken. Daer wierden o�k wel hondert mannennbsp;uitgefonden,met houwce/cn en breeckhamcrs,om alle fteenovens en pannebackeryen , en alles, dat nochnbsp;fiaen was gebleven, at te werpen, en t ot aen dc grontnbsp;te flechten. Opdc middag was�ir een groot geloopnbsp;raer geweer naerallede Poorten, als of de �raetfcher�nbsp;over al doende waren, fou by de fchans, aen �r block-huys,als tot Hermelen ,daer fy met alle macht bynbsp;honderden nacr toe liepen. Al ditgedruis ontllont uitnbsp;twee (chuitjes der S'.aetichen, die by dc Kruipin hadden geweelt. In de verlede dagen wierden hier eenigenbsp;Ilucken gefchucs, groote koegels, en buffekruyt binnen gebracht.

Donderdags,de fevende, quam hier op �t Kafteel een Trompetcer van fijn Hoogheyt, en oock een vannbsp;Uytrecht. DeCommandantfl-or.de oock toe, op hetnbsp;ernftigh gefmeecken bidden der burgers en eigenaars,nbsp;datmen niet [meer dan drie of vier ovens fou af bree-ken.De paerden wan drie Capiteynen, buiten de Hofpoort in de weydegaende, wierden weghgehaelt; hecnbsp;wc! k een groote fpijt voor hen was. �s Avonts trockennbsp;van hier twee hondert mannen uyt, die in de volgen -de dag, des uchtens vroeg, weer hier binnen quamen.nbsp;Sy hadden voor,en omtrent Oudewat�r,en in de dor-

F f 3 nbsp;nbsp;nbsp;pen

SaterdagSjde oegendcj vertrock van bier naer Uyt-rechteen ghebeel Regiment, fterck feftien Conipa-gnien, in les of feven hondert mannen beftaende.

Vrydags, de vijftiende, tegen d�avont, quamen hier ontrent vier hondert Franfcben weer binnen,nbsp;vermits men voor belegeringh vreefde. Dit was oocknbsp;d�oorfaeck van dat defoldaten des nachts aen de nieuwe Wal,aen defuytfijde van de Leytfche Poort,moe-ftenwercken. Inde voorgaendedagen wierdendrienbsp;Soldaten onder de muur van een fteenoveo�of pan-nebackery, die men af brack, beftolpc en verplet.

Saterdags, de leftiende van September, brachten deFranfchen hier eenigekleyne ftuckjes gefchutopnbsp;de Wallen,daer �truim was, Tien Soldaten encennbsp;Sarjant liepen over. Defoldaten moeften ondertuf-ichen by nacht en dag aen de wallen werken.

Sondags, deIcventiendc, fagmen hier vande wallen de roock van eenige huyfen, die in de brant Honden , opgaen. Men meende dat dit te Breuckeien, te Vleuten ,of daer ontrent te doen was.

Maendags, d'achtiende, liepen achticn, of negentien foldatcn wech; invoegen dat�er in de rijt van drie achter een volgende dagen wel veertigh mannen wegnbsp;geraeckten. Oock wierd afghclefen dat niemant,nbsp;fonder fulcks bekent te maken, eeniggoet uyt de ftadtnbsp;moght voeren. Hondert facken, diemen met ftroonbsp;lou vullen, om hen voor bedden te gebruycken, tweenbsp;Jiondert dekens, en twee hondert flacplaeckensjwier-den van �ycrechtalhier in �t Hofpitael,of fieckhuysnbsp;gebracht. Een Switfer,aen een Vryfter van bier verlooft, en fijn ghcboden doen inlchrijven hebbende,nbsp;wiert in gevangenis gelet, om dat hy geen verlof vannbsp;de Commandant, of ComtnilTaris had verlbcht.

Donderdags, d'een-en-twintigfte, wierd by trom-njelflag aen alle bevolen dat fy aen de Wallen moetten

wercken, fchoon het Iwaerlijck regende en waeyde. Dagelijcks liepen van hier eenige Soldaten over naernbsp;�t Leger van fijn Hoogbeyt; gelijckoockeenTrom-tnelflagher van de fijde hier over quam- Omtrent tenbsp;vier uuren hoorde men hier fwarelijckmetgrof ghe-fchutfchieten/twclck weltotaen feven uren duurde,nbsp;V rydaghs, de twe�-en-twiotighfte, wierd van hiernbsp;inde fchny ten, die dagelijcks naer Uytrecht voeren,nbsp;wel duyfent ponden loots door de Soldaten herwa�rtsnbsp;ghefonden , om bet felfde daer te verkopen. Maer denbsp;burgers, op de been komende, klaegden dat hun lodenbsp;geuten tui�chen de huyfen opgebroocken en geftolennbsp;waren, cn datde Soldaten de lode pompen, en buy-fen, foo zy eenighen vonden, afbraecken, en wech-fonden.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Maendaghs, de vijf-en-twintighfte, maeckten de trommels hier in de Siadt groot geraes, omdeFran-fchen ter monftering te roepenj gelijck de felfde oocknbsp;voltrocken wiert,

Dingsdags, de fes-en-twintiglle, moeften de Swit-fers, enoock de Franfchen, weer monfteren�tn dat�er foo veel guytery onder fpeelde, en zy hun getal niet vol hadden. In de tijdt van veertien dagen waren van hier over de twee honderc Soldaten wech gelopen.

Vrydighs, de aegen-en-twwtighfte,�s ucbtens t� acht uren, trock bet Regiment, dat Icll hier in gekomen was j omtrent vier bondert mannen fterek, (eennbsp;goddeloos volck) weer naer Uytrecht. Indeverledenbsp;nacht brack men, ineen huys.* op de Modderflootnbsp;ftaende, de kiften en kaften open, fneedt de beddennbsp;en kaflens open, lietende veren vliegen , en namennbsp;�t ander mee: fy floegen de man, die^it beletten wilde, met de bijl op't hooft. Toen hetdagh gewordennbsp;was, dwonghen zy hem een fchuyt met bagagienacrnbsp;Uytrecht te helpen voeren. Mae'rhy, ditwerekon-gewent, viel van de fchuyt afin de Rijn i entoenzy

Ff 4. nbsp;nbsp;nbsp;echtef

echter wilden dat hy, dus nat fijnde , mee varen fou, pooghde hy het t�ontlopen : Maerzy achterhaeldennbsp;hem, en floegen hem foofwarelijck, dat hy als doodtnbsp;in huys wierd gedragen. Sy hebben desgelijeks in ver-fcheyd'e andere plaetfen gedaen, en dwongen, in hunnbsp;vertreck, de lieden, daer zy geherberght waren, hennbsp;nietalleenlijck gelr, maer oock vleefch, fpeck, but-teren kaes mee te geven.

Maendaghs j de tweede van Odtober, wierdt voor �t vleefch, in de tijdt van twee maenden in �t Hofpi^nbsp;tael,offieckhuysgenuttight,daerruym feiligh liec-?nbsp;ken in waren , elf hondert guldens betaelt, dat is voornbsp;yder dagh meer dan achtien guldens. Hetiswelghe-1�chranft: Maergeen wonder; dewijl dienaers en jon�nbsp;gens, en alles, dateer was., mee daer af at.

Woensdags, de vierde,quam de Commiflaris van �t geit alhier met een vat vol geks: �t welck groot ont-^nbsp;fet voor de kale Officiers en Soldaten gaf. Ondertuf-fchen was men noch al befich met aen dc Fortificati�nnbsp;te wereken; en de geenen , die wech konden komen,nbsp;namen hun pafpoort onder de voeten.

Vrydaghs, de felle, haelde menuyt defchuyt ,die gewoneiijck op Uytreebt voer, veel killen en kallen,nbsp;die men daer in geladen had,in de Ichijn van hen naernbsp;Uytrecht te voeren,maer in der daet om hen naer Ka-merick tebrenghen, daer dusdanige en andere goederen dan uytgcfet, en voort van daer naer Hollandtnbsp;gevoert wierden :en dicshal ven wierd aen alle Schippers, op fvvare ftraf, verboden eenigh goec uyt tenbsp;voeren.

Sondigs, d�achtlle, wierd het ghetal dergeinquar� tierde Soldaten in de huylen gemindert, en verleydinbsp;en de genen, die twaelf, ofyijftien Soldaten in hunnbsp;buy fen hadden, wierden van drie ontlaft.

Maendags, de negende,waren eenige Soldaten van fijp Hoogheytby cio Groeven-brugh, daer fy drie ofnbsp;vier Fr^nfche Soldaten, die aen d�andcrc (ijde van de

Rijn waren, dwongen deur�t water tefwemmen ,en, overgekomen fijnde, gevangen namen j�t welck be-ipotcens waerdig was.

Donderdaghsjdetwaelfdejwiert Maeflant op het Kaftcel gebracht. De Soldaten klaeghden dat hy nietnbsp;Lakens genoeghaen hen wilde geven. Hy,in tegendeel, fey de dat de voorgaenden hem wel veertien Lakens afgefioolcn hadden, en dat defen henaen ftuc-ken fneden, en ander goet daeraf maeckten, en dies-halven weer andere lakens eyfchten.

Vrydaghs, de dartiende, wierdt het hout, dat in de voorgaende dagh van Rietvelt, uyt d�afgebrokc hu y-fen, hier binnen g ;bracbt was, met de Marckt-fche-pen naer Uytrecht gefonden; �c welk ons hier vreemtnbsp;voor-quam,dewijl men�chier feer nootfakelijck behoefde. De Soldaten van fijn Hoogheyt kregen eerftnbsp;fes van de Koninghfehen gevangen ,en daer na, ge-lijck men feyde, noch vijftien of feftien, meteen Sar-jant. De Franfchen hadden eerfi een fchuytjc genomen, daer twee Staetfche Soldaten in hadden gbe-weeft,die�tontloopenwaren, en, onderweegh ver-fterekingh krijghende, en tot omcrent ghelijck getalnbsp;aengegroeyt,weerteghendcFranfchen teerden, ennbsp;hen overwonnen.

Saterdaghs,de veertiende, wierdt afghelefen, en omgeroepen , dat niemant, fonder pasport, uyt vif,nbsp;ichen fou varen , iclfs oock geen Boeren, noch metnbsp;angels, en netten uytgaen : dewijl de Soldaten van denbsp;zijde der Staten oock dus uyc viffehen gingen, en hunnbsp;geweer ter zijden van hen afiagen, en, als fy gelegene-heydt lagen, het felfde weer aentaftten, cn de geiien,nbsp;diefy bekomen konden, gevangen namen. �$ Avonts,nbsp;omtrent negen uren, quamen hier veel fchuyten vannbsp;Uytrechc, die twee honderc hacken met koorn voornbsp;de Soldaten mee brachten.

Sondaghs, de vijftiende, quamen van Oudewatcr alhier twee fchuyten, met fout, en Edammer kaes geladen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Macn-

Maendaghs i de fcftiende, wierden hier fes Solda' ten van de Marine binnen ghebrachc, die eenige dagen te voren hier fes Franfcb^en dicht by de poort hadden wechghehaelt. De fevende,geeo quartier begee-rende, wiert doodt gefchoten.

Woensdaghs5d�achtiende van Olt;3;ober, liepen negen oftienjfooFranfchen,als Switfers,overnaerdc zijde der Staten, van wekker Soldaten weer drie ofnbsp;vier hier overquatnen; �t welck dagelijcks gebeurde.nbsp;Men was ondertufTchen gedurighlijck befich metnbsp;hout, hooy en ftro, en alles, dat men krijghen kon,nbsp;binnen te halen, om fich tegen de winter te verfor-gen, terwijl men by nacht en dagh, Sondaghs, ennbsp;Werckedaghs, aen de wallen arbeydde.

VrydagSjde twinrighfte,quam alhier met een vrye pas van Amfterdam een fchuyt met fout, gort, en andere dingen, tot ydersverwondcringh. Inde verledenbsp;nacht trock een deel volcks in eenlchuytje van hiernbsp;op party. Maer toen fy omtrent halfweegh de Pan-nebackery waren gekomen, ontmoette hen de R ondenbsp;van de buytenfchans,die, gheroepen hebbende, ennbsp;' ''geen antwoort krijgende, in de fchuyt een Sarjantnbsp;doodt fchoten, en de Schipper, hier een Burghernbsp;zijnde,in defchoudertroffen,en noch meer anderen quetften 5 daer door hun toelegh gebroocken was.nbsp;Van Leyden quam oock.meteen pasport,een fchuyt,nbsp;die vol van goet was, en nergens gemoey t wierdt,nbsp;Saterdaghs, d�een-en-twintighfte, quam van Amfterdam alhier over, Kamerick eenfcaegh vol kool,nbsp;feep, fout,oly en andere dingen. Hier wierden veel-derhande eetwaren omghcroepen:hetpontlabber-daen tot drie ftuyvers, een pscckelharingh voor eennbsp;braspenningh, enz. In defe, en in de voorgaendenbsp;dagh quamon van Gouwerwel vier of vijf duytfchenbsp;Soldaten hier overloopen, op hoop van het beter tenbsp;bekomen, die fich daernagrootelijeks beklaeghden.nbsp;Inde voorgaendedaghen wierdt hier met piaccaten

aengheplackc; dat men hierin de Stadr geen huyf�n meer fou aftreecken, op verbeurte van dat het Vaen-del van dat Regiment, welcks Soldaten dit werck bedreven, iulcks fou moeten betalen , tot taxatie vannbsp;de Heeren. De Soldaten g;ingen eciiter even hardtnbsp;voort met al �t geen, dat fy los konden kriigen, af tenbsp;brekenj en dc huyfen,die leegh ftonden, Warennbsp;meeft ten roof gefteit.

-Woensdaghs, de vijf-en-twintighfte, quamen hier twee Compagnien Franfcbe Soldaten binnen,nbsp;om onder d�anderen, die verloopen en verftorvennbsp;waren, verdeelt te worden.

Donderdaghs, de fes-en-twintigfte, tegen d�avont, quam hier een grootc party gecommandcert volcknbsp;binnen.

Donderdaghs, de tweede van November, quam�er bericht aen de Commandant, dat men niet alleenlijcknbsp;vanwerefcen aen de Wallenen Fortificati�nibu ophouden , maer oockterftondt alles, dat�er ghemaecktnbsp;was, flechten,en tot de grondt nederwerpen; gelijcknbsp;oock terftont aengevangen wierdt Het gefchutnbsp;wiert voert van dc wallen gebracht, en in fchu) ren ennbsp;aken gedaen. Men laedde oock negen vracht-fchuy-ten met meel in facken.

Vrydaghs,de darde, �s uchtens vroegh, wierden dele fchuyten met het gefchut cn meel, neflens denbsp;Soldaten, die hier left gekomen waren, naer Uyt-recht gefonden. Men dcc voort alle naerftigheytnbsp;om alles, dat�er was, gefchut, buiTekruyt, loot, bedden, en meer andere dingen, die fy de hunnen noemden ,inte fchepen. De Heeren wierden oock doornbsp;de Commandant op �t Kafteel ontboden , daer denbsp;Commandant aen hen voorhieldt dat hy lafthad omnbsp;twintigh duyfent guldens tot brandtfchattingh vannbsp;hen te vorderen , endathy, foofy wcygetliick waren.

van des Koninghswegen, en van de Hertogh van Luxenburgh bevel had om de Stadt in brandt te fteec-ken,en totafch te maken,en �t Kafteel,en de Poortennbsp;tedoe^fpringen. Soo haefl:dit droevigh bericht onder de Stedelingen quam, liepen mannen en wijven;nbsp;yliugs naer't Kafteel , en klaegden, met wenendenbsp;ogen, dat het hen onmogelijck was foo veelgelts op tenbsp;brengen ; dewijl fy, door de belaftingh der woefte ennbsp;ongetoomde Soldaten ,uytgepucen berooft, en meernbsp;dan twee houdert huyfcn , daer�t volck uytghewekeanbsp;was , afgebroken en neergeworpen , en o�ek veelnbsp;huyfen, die noch Honden, byna verdorveii, en denbsp;goederen geftolen, en anderfins wechgheraeckt waren. Soofalick, feydede Commandant, terwijl hynbsp;lich veynfde te wenen, doch gelijck de Krokedil,nbsp;uw Stadt, tot mijn leetwefen, tot afch moeten maken,nbsp;lek weet wel, vervolghde hy, dat ghy overladen, ennbsp;buyten vermogen zijt: ja ickfclf heb alles, dat icktotnbsp;uw verfchoningh kon bybrenghen, aenghewendt, ennbsp;het niet nader, als op twintigh duyfent guldens, kon-nen brengen. Treckc felven fpoediglijck naer de Hertogh van Luxenburgh, en verfoecktwat ghy kontnbsp;verwerven. Wat my aengaet,ick begeer van u nietnbsp;een eenighepeniiingh. Hier op vertrocken fy van denbsp;Commandant, en fchcydden van malkander.Onder-tulTchen waren meer dan drie hondert en feftighnbsp;menfehen befich met de wallen neder te werpen,en tenbsp;flechten. De buytenfte Fortificati�n, die van binnennbsp;gierlijck met pannen, in plaetsvan muur, opgehaeltnbsp;waren, wierden om verreghefmeten , en de pannen,nbsp;milTchien eenige hondert duy feat in �t getal, tot fcher-ven gemaeckt.

Saterdags, de vierde,- �s uchteiK te feven uren, trocken van hier eenigen der aeniienlijckllen naernbsp;Uyrrecht,omaea de Hertogh van Luxenburgh denbsp;4gt;obere Handt van hun Stadt te vertoonen , ennbsp;daerdoor hem te bewegen tot de fomme, voor de

branc-

brantfchattingh ge-eyfcht, merckelijekte verminderen; en om met eenen t�onderftaenof mengelCj-tot betalingh van de brantfchattingh, fou konnen lichten. Benige fchuy ten, met lont en andere go�derennbsp;derFranfchengeladen, wierden naer Uytrechtghe-fonden. Oock wierdt afgelefen dat de genen, die buy-tende Stadt, de pannen aen de Fortificati�n wildennbsp;helpen afnemen, en in hoopen feiten, fich voort derwaarts fouaen voeghen, en, als het werck gedaen was,nbsp;hun betalingh daer voor op het Stadthuys ontfangen.nbsp;Want fy hadden van de Commandant, mits feeekerenbsp;fomme geks aen hem te betalen, verkreghen dat fy denbsp;pannen mochten afnemen, en bergen.

Sondaghs,de vijfde, wierdt al�thout,dat men te voren in�t Hdfpitael, voorde heken, gebracht had,nbsp;weer daer uytghedragen, en in fchuy ten gedaen, omnbsp;het felfdemeenaerUytrechtte voeren. Indefeghe-heele dagh, en inde volgende nacht wierdt noch alnbsp;meel en koorn van de folders van'tHofpitael af, ennbsp;in fchuyten gedragen, om het felfde te vervoeren, ge-lijck oock alle bedden en bultfacken, die fy de Burgersnbsp;afgenomen, en daer in gebracht hadden, �s Avondtsnbsp;fpade qua men de genen, die naer Uytrecht gefondennbsp;waren, weert�huys, en leyden,dat fy, foo veel denbsp;brantfchattinghaengaer, met de Hertogh van Luxen-burgh voor vijftien duyfent guldens waren veraccordeert, die binnen fes weken betaelt moeft worden,nbsp;daer voor de Franfchen eenigen der voornaemftennbsp;van de Stedelinghentot gyfelaers fouden mee nemen,

' tot dat het gek opgebraebt was, en voorts, dat alles in ftant fou blijven, fonder Wallen, Poorten, of Kafteelnbsp;te doen fpringhen. Dit wierdt in de volgende daghnbsp;aen de Burgery bekent gemaeckt, die grootelijcks

Maendaghs, de felle, �suchtens vroegb, was�er gruoc'geloop en gheraes deur de Stadt, als of�er alarmnbsp;was. �p heden, gelijck oock gifteren, wierdt bet

nieuw

5 Dagh-Reo�ster nieu w Boivverck, dat omtrent de Luyterfche Kercknbsp;gemaeckc was, gelijck oock Kafteelen Poorten ondergraver! , om heniclatenfpringen. By Kamerick,nbsp;gelijck oockby Polanen,vertoonden fich veelScaet-fchen metS'chuyten en Uytleggers. Op demiddaghnbsp;voeren tien of twaelf Schuyten met meel, koorn,nbsp;kruy waghens, hout en fiecken naer buyten, om naernbsp;Uytrecht te varen. Macr fy konden niet voortkomen, om dat�er van de Staetlchen omtrent de Kruyp-in lagen. DeFranfchen waren daer aen d�een zijde,nbsp;en de Staeifchen aen d�andere; doch een wcynighnbsp;verder naer Kamerick. De genen, die naer de zijdenbsp;van Pola�en waren, maeckten dat de Soldaten hiernbsp;degebcJedaghinde wapenen op de Wallen moeftcnnbsp;ftaen.

Oingsdagh. de (ivende, �s uchtens te vijf uren . W�S �er een groot geraesvan t'rommelsi om aendeFraufchcn bekent te meeckeni datnbsp;ly vertrccken fouden. Vee! fchuyren wierden met alderhande biga-gie. met boeren, bowen- kinderen en jongens vol gel'cheept i en fynbsp;voeren te neghen en tien uren naer buyten. Omtrent elf uren rroe-ken alledc loMaten ter ftadt uyt, ghelijck oock her Hof-gefin. Denbsp;Heetenen Predik amen namen voor �t Kafteel, en aen de Poort hunnbsp;affcbeyt van de Commandant, en van andere Gronten, die tot Gy-felaers van d�onbetaelde fes duyfent guldens ( d�andete negen duy-i�nt fouden al voort t�Uyttecht aeta Luxer,burgh,of aen d�Intendantnbsp;betaelt worden , daer toe men het geit mee nam ) twaelf dei vooi-naemfte burgers van de ftadt meevoerden.

In defer voegen heeft de Heer onfe Godt, buyten alle gedachten vanmenfeben, op de fcvende van November, in�t Jaer 1573. onsnbsp;ten tweede inaclvan d�onverdrageliicke laft derFranIchen vertoft,nbsp;na dat ly by na veertien achter een volgende maenden hier boys gehouden, en de raeeftei gefpcelt baddeu, Ach! hoe dcetlijck isliet,nbsp;dat men. de ftadt deur , en de wallen Uoghs gaeode , lier dat denbsp;Kercken en huyfen verwoeft, en verbrandt zijn , dat de fchoonenbsp;tuynen. boomgaerden en hoven nedet ghevelt, de faey-en weyUn-den verdorven, de heeften vernielt zijn. De landtvrncliicii, k�oto�nbsp;enen, bonen, rapen gt; wortelen, vlas en hennep, daer mee defe oudenbsp;feleyne ftadt fo buyten, als binnen, verciert was. en atseen aerdfehnbsp;Paiadys fcheen , is binnen de tydtvan anderhalf jaer foo verkeert gt;nbsp;eq in een onuytfpreecke�jcke verwoeftingh en verderf verandert,nbsp;dat de geen. die l� voren biet gbeweefl heeft, en nu wedetkoomi ,nbsp;de ftadt niet fou kennen, lbo hy niet de plaets wift , daer fy ftaet.nbsp;De fchoone panne-backetyen . daer foo veel duyfent menfchenwelnbsp;af voeten, ligt;n (ot puynbopea gcwoidco, Mactalgenocghgejam-

Van't gefaff'eercle kinnen Woerden^ nbsp;nbsp;nbsp;pf

�s blamiddaghs, te drie uren , qiiam Capieyn Rijswijck , van de zijde der Staieni d�ectfte hier binnen , daer noch drie Gompagoieonbsp;op volgden , ghelijck oock Patio � die Gouvctneut binnen Ma-flrichl hadt geweett j en andere Ovetften. Hier op quamen eenighenbsp;Franfcbe Soldaten . foo Switfersjals anderen.die lich vetfteken hadden , om dat Ty nier Ungher onder de Coningh wilden dienen . tenbsp;voorfchyti gt; en feyden gt; dat�er onder �t Kalieel een mijn was ghe-maeckt gt; om het (elfde t� doen Cpringhen , ghelijck oock onder hernbsp;nieuw Bolwetck naer de LuyterfcbeKerck. Men wift weldatdenbsp;Wal hier ondergraven was , hiaer niet dat men buffekruyt daer innbsp;hadgedaen, en noch veel minder dat het met het Katteelfoo geftelrnbsp;wat. Men had geen gedachten op defe boosheyt gt; dewijl eetlijck bedongen t en �och belooft was dat�et geen meer fchade ghedaen founbsp;worden. Men oodecfochtteiftont dele handel met Laniaetens gt; ennbsp;bevond de (elfde waer te lijn. Onder de Wal was d�een lont uytghe-dooft gt; men meent door de vochtigheydt van de plaets. D�andetenbsp;glom , en was by na ten eynde gebrant. Onder �t Kafieel vont mennbsp;de glimmende lont noch drie tinget breet langhtin voegen dat mennbsp;de lonten . benchens eenigc tonnen bufTckruyt. met groot ghevaernbsp;daer uythaelde. Men het dieshalven ai het overige (ia�n lotaendenbsp;volgende dagh.

�s Avondts quamen noch veel Soldaten van de ziidedet Staten binnen , die by meenighten naei en op �t KaQeel trocken gt; daar fy�nbsp;ghelijck oock by deBurgers, foo veel, als mogelijck waer, ondernbsp;�t dack wierden geholpen.

Woensdaghsi d�achtfte, was hiet groot ghewoel in de Sradt. Twee hondett mannen gt; of meet gt; wierden naer Hcimclen ghefon-den. om te bellen hoe het daer geflelt war, en of de pranfehen dienbsp;poft oock hadden verlaten , om , foo ia.defelfde mede te befetten.nbsp;Heden kteegh men hiet fchelvifch � moflelen gt; en veel andere dingen gt; die men hier in byna anderhalf jaer niet gehgd had.

In de volgende daghen liep de Stadt vol van menfehen � die uyt alle omlegghende Steden quamen gt; om te (ien hoe tieifclijck mennbsp;hier buys had gehouden. Oock wieidtdtiOtonfeTimmethedco hetnbsp;Huys te Hermelen eenigblins vermaeckt gt; en herftelt.

Vrydaghs, de tiende, wietdthier overal omgetoepen , dat men binnen deiijdt vandtiedaghen allehuylenen ftraeten moeft Ichoonnbsp;maken, en van alle vuyligh�yt fuyveren gt; op vetbeurte van drie ennbsp;fes guldens: gelijck oock dat alle fchepen enfehuyteo. diegefon-ken lagen, op vetbeurte van de (elfde, uyt de Rijn gebracht nioe-ften worden, om te beter deurviert te geven� en tuymte voot denbsp;foetelaers te hebben, die by menigten hier quamen. Degenen,nbsp;die hier de Stadt befbehten. waren ten hoogilen verwondert vannbsp;dat�er (bo veel huyfen onder de voet laghen , dat het overal foo-fchtickeliick uyt fagh, ep foo yflelijck ftbock. �s Avondts l^adcnbsp;quamen twaelf mannen. die voet gyfelaets uyt ghewceft hadden�nbsp;hier weer behpsden bippea.

Sondaghs t de Twaalfde van {;[ove[nber gt;' quamea hier vlil Delft twaeff yftre ftuckea gefchat, die fes ea twielf pondenjrJ�isnbsp;fchoten. en in de volgende dagh voot�t Ftoveniershuys op de walnbsp;gelet wtetden gt; om hen , als de noot mocht voorkomen t tegen denbsp;vyanden te gebtuycken. Doch ick hoop dat Godt dc Heet, eibar-meois met ons hebbende gt; ons niet weet in foo fwate ongemackcnnbsp;Jal laten vallen.

Dit is �t geen gt; �t wcick ick, totimi/n geheugenis . van de handel �et Franfdhen te Woetden dienliigh geacht heb om het (elfde innbsp;�t licht te brengen , op dat de tcghenwootdigen en nakomclinghennbsp;iich daet aen mogen fpiegelcD. Daet mee ick cyndigh, en vaetwelnbsp;fegh.

E Y N D �.

- J

JOURNAEL,

VERHAEL

De BOEKVERKOPER

L E S E R.

* 3 nbsp;nbsp;nbsp;Woer-

MISSTELLINGEN

�ACHi

DAGH-REGISTER

uytrecht

FRANSSEN,

Vry-

fy

belie-

Hoog; MogendeHceren.

met

fijn

Ende wasgeteeckent nbsp;nbsp;nbsp;C. v. POLL.

Van

, waer

haelde

. B nbsp;nbsp;nbsp;Satur-

mede

aeq

B 3

B 4 nbsp;nbsp;nbsp;^

gagie gt; Muniti�n van Oorlogh , of Fivresfu6je5i gullen z.yn.

Volg'at een nader Ampliatie van de bovengenoemde Articulen.

de

vry*

con-

* nbsp;nbsp;nbsp;hirmsn

Nader Traftaet tuflchen Vrankrijk, en Engelandt,

{L.s) ARLINGTON:

(L.S.) HALLIFAX.

waer

laten

Doen wiert dit volgende oock gepublicecrt, en over al aen geplackt,

en

goc-

D % nbsp;nbsp;nbsp;niet

aen

D 3 nbsp;nbsp;nbsp;isj

Qf,

Donderdagh�smorgensj vertrock van hier een

Stade

E 3 nbsp;nbsp;nbsp;gedra-�

in

wufte

drie

S 00 dat, in gevalle niet foude konnen worden ge-

de

Men ifa! oock aenmereken, dat by de k�ft en onder-

F 3 nbsp;nbsp;nbsp;E(�

uur

Dac

de

Caaoa

Sche-

G z nbsp;nbsp;nbsp;ge-

om

G 3 nbsp;nbsp;nbsp;�iy

Don-

vaa

H nbsp;nbsp;nbsp;van

Daer deProvinget�eenemacl was uyt geplundert

?■:I

,.quot;i* ■

'« ,'Si

gt:-

\ 4-'5-

4«iSS '

quireert.

H 5 nbsp;nbsp;nbsp;Vry-

Van't gefalfeerde hinnevVytrecbt. nbsp;nbsp;nbsp;lij

Na-

de

ant-

gela-

dat haer fidele Mog- derhalven verfoehten dat fijn jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;td.

fullen