|
tnvtnt.
|
ééIih
|
||||
|
Mr. JOHAN BEETS
DICHTKUNST
Van verfcheide ftoffen :
WAAR ACHTER
BÏGEVOEGHDE BRIEVEN
V A N
R. HO GER BEETS,
EN ANDREN,
Rakende den Auteur en vrunden i ^ijn
toegepaft, |
|||||||
|
Tot Hoorn;
|
|||||||
|
By Umàk\ lanfo Umus, Boeck-verkooper op de Nieuwe-
ftraet, »668.
|
|||||||
|
DES WAP EN S ROEM.
HT die het Duytfche volkjn rijckfn en in ßeeden
Beheerfiht met Oppermaght, en hooghße landtvooghdy ; Dees H:rtoghs fiam en naam hy niet loet ondertreden :
Maartoondt dat fijn begin uyt HoUanits-graaffchtp zy ;
En Koninglijcken huys', ja hoeßjn KeyfeYS handt, Dit nu op nieuws herßelt, en recht d'onrechte rechten Aan defs Fhœnixfprujt ; uyt d'afch bynaa verbrandt, En 't recht ontrechte recht naa 't rechte recht doet echten. Dus fielt hy fchrap ter fchoor den Leeuw met grifoens veeren
Op 't drajen van dit fchildt, waar dats'figh heenen wendt,
Te letten, en verhoên dat het niemandt kpmdt deeren j
Of anders is 't ge fin des Adelaars gefchendt ;
Daarom fj die getrouw den Adelaar beminnen Doen by(landt, dat dit fchildt voor meenigh honden jaars Af.ich blijven in fijn flavdt, en dat die 't al kan winnen Dit wacker fchildt bewaardt door kracht des Adelaars. O ! Keyferrijck vervuldt met Echte Deught en Zeden ,
Ickbidde dat uw' hulp en zegenrijck^befluur , '
Dees Faam en Naam gehaalt door groote dapperheden
Eefchermt, end Adelaar befirn fijn Avontuur.
Doch fonder pronc\ en pomp, maar pronckjvan Schuttery , En door Lyfàndri ofFaptfanjœ Oorloghs daden , Omkletß door d'y (re vuyß van trots Soldat ery ; Dit hoop ickjal fijn plicht, en plicht zijn van fijn raden. Danfalden Oorloonhs-qpd bewaart zijn vxnhet hollen ,
Dan fil de krijzfos-banier toe-doen de ßandaart bloot,
Danfal geen Moordt-gefchrey afmaeyen d'oeghß van bollen ;
Ma.vr Mars ah fuygeling [al leggen in denfchoot.
Maxima virtus humilitas.
|
|||||
|
TH. S T
|
|||||
|
PERILLUSTRI. AC. GENEROSO.
DOMINO.
MICHAELI. LUDOVICO.
van: bergen.
DOMINO. VANDER. GRYP.
FEUDORUM. IN. DITIONe: BREDERODEANA. ET. MONASTERIENSI.' HOLLANDI2E. OCCIDENTALIS. PRiEFECTO &c. &c. |
||||
|
D E D I C A T I O.
Oe'ticen, divinam Scienttam (utiprœclarè dixit qubndam Gracos inter Vhilofophos
fapie?itißmus Démocrates, o'xitrft®' mlvA,. iB/©- ndçeS©*) fi quis hâc tempe- (late laudandam fufciperet, Clanffime Dn. de Bergen Dn. vander Gryp, nemo ut ego quïdem arbiträr, fuperforanei laboris die om ipji impingere , nee in eitm congruere , ac competere jure meritopojfet dicere id j quod olim Antalcides Sparta- nus Sopkiftœ cuidam , Herculis Encomium recitaturo objecijje dkitur, Quis verô illum vituperavit? TantumenimabeB, ut eam plurimimortalium, ex eorum etiam nume-- ro i qui Sapzentiignow jamCandidati, fedvero fapientes audire voluncrs legitimo pretio ac merito afliment ■) utpotius in eamomne genus infandorvmeonvitiorum , improbarumve crimi- nationum, contumeliofo prorjus conatu, fine modo menfurdque effundere nihil quicquam erube- fcant. Atque licètfagax aliquis, nee. obeße naris homo facile olfacere pojfit, undè > <& quo ex font e quafi maledicla hœc fcaturiant, nimirum , quod quam praftantiflimam facultatem in ; aliis j ceufingulare ingenii decus <&• ornamentum vidmt nitére ac elucefcere _, ed ipfâfe car er e j nee adeam vel improbo laborepervenirepojfe,- non fine inferiore animi dolore ac vulnere fateri coguntur ; tarnen fi rempropiuspenficulaverimus j duo pnecipuè ficulnea& obtufatela ex in- .. (citiœ , <& invidiie pharetrd depromerß• folent, qutbus nobil'ijjtmam artem pr.oBernere, <&• de gradu dignitatis dejicere connituntur. Primo enim blaterant, & Carmen koe, quod eis inter- caldre esl j Jempsrin ore habent * ßudium hoc nihilad' farinam conferre, nonejfe, utbarba- rum eorum verbutn esl > dej>ane lucrando ; ideóque parum utiliter in tam fierili eampofemen- temingenii, atque indufiriaexercêri. Deinde obganniunt, non fecusacUlyjJis fociosperni- tiofâ loti dulcedine ito. ïnefcatos , ut patria defiderium penitus exuerint _, adeandemfaciemeos j qui Toe'ticas fores pulfdremßituunt, htsnugarumMecebris itd deliniri> hâc defidiofie volupt- ■- atis obleBatione itd capi ac labefacldri, ut artes alias atque difciplinas omnes contemnant, & faBidiant, utque ad res gerendas prorfm reddantur inepti ac inutiles •. idcirco Mufarum illi alumni abjeélijjïmè habèntur ab iù etiam ï qui adfiervitutem d naturaf ac~H > liberis tarnen inge- 7iiis neficio quo Fatorum ludibrio imperant ; quâque non pauci invenimitur, quiferibfiatuunt > Toet am <& Stultum ejfe terminos eonvertibïles ,• imb quemlibet _, fi'modo generofi'vini Rhenani unam atque alteram ?nenfuram ebibat > ejfe Voet am. Vrimùm ergo quod concernit, inficias equidem non iverim , alia ejfe artiutn genera , qua fiupidum <& imperitum vulgus hoc tempore • admzraturj <&ftudio indefejfoprofequitur, quodiniUisnontdmcognitionk dignitatem, quam wfum rerum quotidianarum •, nee tdmfcientia nobilitatem, quam art is necejjitatem j, nee tarn decoris atque honefiatk, quam opum & divitiarum adjumenta muit a pofita ejfe perfpiciat : femper tarnen in eâfui fenientid, & fic animum induxi meum , eos , quifolocommodo , fold frivatd utilitate, <& r»ïfà).tyhns x qua vox Strepfiada ruffici esl in nubibus AriBophanis , fiudiafua metiuntur , mentem quodammodo infodere inteBinis, fimiléjque ejfe Afello pifii , quem f ohm animant ium corhabere in ventre fcripfit AriBopeles -, ér ex eo Cl: Alexandrinus llb. 2. Pïedagog. Tratereafatemur omninb , nee fcientiam , nee eruditionem ad fœnum quic- quam conferre, quoboves, aut adcarduum, quo afinipafcuntur. Ut mirumnobis non accidat* fi taies non infeientià ac rattonefruBum vitce, fia in cibofinem ejus pariter <&fru&umponant. ßjuodne belluœproßteantur , nihil prater linguam obBat : Et tarnen tantafuit veterumfim- flicitas, utTit.Livius , iovetnlocutumejfe, interprodigianonfemèlpofuerit, cum nonrarb fimiles hoc tempore loquantur. Nulla certè res tantoperè honeBijpma literarumfiudia haäenus affixit i quam barbara itta ■, & tot modis homine indigna opinio, qua animes muit or um tan- quàmpeftilens & contagiofum aliquodfydus afßavit^dum quo quidque in literis aut ad remfacien- dam majus moment um habet, autambitionefervirepotefly eo ideximihm putatur magis, & facilmsfititormfm atme admiratorem invmit. Hm veluPi * #gmmfa&Q maximam adolefcen-
|
|||
|
iumpartemvideas cruda, acerba, <&immaturafiudiainforum, velutiadimpudentiàludumÇ
inumbonem, ficut ignorantiaasylumpropellere , <&> negleäis fundamentis (ad vulpeculasenim Scholaslicaseapertineredicunt)teclaturrésquemoliri. Hividelicetfuntilli, qui liberales & ingenuas difciplinas , quas it a quandoque tranfiliére, ficuti felis prunas, aut veluti musprope- rdre folet ad antrum ■> fuperioribus , ut vocant, facultatibus, quafola hominumvitaprodeffe à vulgo f also creduntur, omnino nihil, autnonnifiadornatumquendamfupervaCaneumfervire afferunt, ad artis robur t nervümquenihilafferre commodi, quemadmodum olim Arißonchius dicebat, fat is ejfe novijfe Penelopen, quamvis Polydora & Mêlanthus, pediffèquarum nomina qiiis nefiiret, nee earumfamiliaritate uteretur. Ex cujus commatis homintbus, qui i?i acquirendis titulis felicitatem coüoeant maximam , qui dummodlïDoèloresfint , docli effe magnoperè non. laborant, qui literasfaciunt inßrumentum vel divitiarum vel honorUm , qui deniquejuxta Kazianzenum, guttammaluntfortuna, quam cadumfapientia , qui fruilus , quanta utili- tas in Ecclefias , in jReJpub.redundet, loeuples tefiimoniumperhibet , quotidiana rerum expe- ■- rientia. Sednec inaltero, quod oggerunt ■> deficere aliquempotefi } quod commode ipfis reponi j quodquefafium eorum ac typhum in ruborem redigere poffit , ac ordinem. Dum enim Poëtices cultores alumnôsve ab omni reliquâ doéïrind , <&"fapientia fiudio excludunt, <&' extorres fa--- ciunt , in)uriamprincipiofaciunt naturafummam , quafi ea tàm illïberaliter cum humanis in- ■ geniis tranfegerit, decideritve , ut homo quiffiam indußrius ac diligens non amplius, quam ertem unkam mente aefeientid compleiJi queat , ac comprekendere, Heindèftudiorum cenjuram fibi •vindicant , arrogdntve , quorum nuüam habuère unquàm cognitionem- Enim vero.» quemadmodum an duo fratres facietenus fibi invieem fimiles fint, non poterit judiedre is, qui alterutrum tantum, vel neutrum eorum vidit : fie qui de prafiantidfita alteriusque eruditionis arbitrâri vult , utriésque capacem eum effe oportet. Extra igitur territorium, çfyfîtprajuris- dicTionemfuam jus dicunt, qui fententiam ferre audent , in eos t quorum gênerofamindolem, ac Tiatura praslantiam ne per fomnium quidem imaginâri queunt. JEtatem equidem conterere ■ ttKmiàXoyiais <& acumen irritum exercere ils argutiis , iisffinofis , <fe>perplexis captiunculk , quas nôffetantidem interes! , quanti pluresne fupernè qudm infernè dentés Evandrt mater hd- buerit, nonamantPoëta; ér odère pejus angue Ai^ßakm-a^ittosfubtiliumpotiiis, acfutilium quam utilium confeclatores , quinonfecùs acfciuri in rot â circa immobilem axem girandd ocCU- patifßmi ; movent quidem plurimùm, at nihil promovent. Nee Porrb veritati litant, aut rem confe&am habent , cum ajunt amaniorum alumnos difeiplinarum adminifirandis publias ■muneribus parum idoneos effe , ideôque aditum ad'honores $> dignitates iis intercludi debère : Nam y qui obfecro funt illi, quicumomniarudia, incuitä, afferdque effent, cum nondùm mania, non urbes , non domus , nonditm tuguria ullaßarent, nee leges , nee mores , jus aut ' fas uUum inter homines floreret , primi dißerfoshommes co7tgregdrunt, atqtie ex agresji acfe- rma ad'mitiorem, <&cultioremvitamtraduxêre? Certè non alij, quam Voet a fuer mit, qiios propterea Plato Deorumfilios <fo>fapientiapatres ac duces vocat. Illi enimfoli urbes condebant, reffublieas conftituebant , leges proponebant, prœmiis juslosofficie bant j & ut verba in com- pendium conferam, aurea feeuia infiituebant. Nee esl, quod hac veluti defita, obfoleta <& antiqua aliquis dicat.fuêre enimfemper , & nunc ubivis funt gentium quàmplurimi, qui cum in republicdfummis honoribus floreantjion aliud quam liberale hoc exercitationis genus ufurpanty quoties ocio infiticio diem difßndere atque mentemfeffam gravioribusßudik recredre ac reficere jueundiffimd kâc confuetudlne dulcique commercio Mufarum animum indueunt. Necfiudium hoc, in quodfummaanimi contentione totfumma capita, tot C afar es, tot Reges, tot Princi- pes incuèuêre , indole tu a feliciffima indignum, çfytantofafiigio, in quod te Sors nafcendicol- locavit, inferiusducis. Qua aBiones omnes amabili vineulointer fefe faderata , (fraliaquam- plurima, quorum hie mentionemfacerefuperfedeo , blandâvimeimpulère, ut, quamvis opti- marum literarum in meßduciam tant am non effefeiam j ut aut mihi in iük aliquam laudem » «Utßmmam gratiam > favorémf4e ymdkdre fofßm, aufm tdtmn fuerimj h#C Soceri mei * >ü fQtmatd»
|
||||
|
Poemata, rem for fit an non adel magni pretij, clarifßmonom'tni Tuoprafiribere, &Teia
frontifbiciohujusliîeUi_> veluti Numen aliquodtutelâre > vifendumproponere, CumenimTe humanitatk ipfius y <&■ gratiarum velut digitis ita formatum <&• excultumfciam > vertndum mihi magnoperè nonvidetur _, ne reftcias eum > quem fi'nuUa pars eruditionis * faltem virtutum Tuarum cultus & admirâtio commendat, Verùmnelongiusabeam, xtque in alienis conquirendis , multus fim > Clariff. Dn.vander
Gryp,- tibi non innnfuetum effe ex ore quorwidam literatorum aîiquidnovi ad aures vefiraf pervenire fcio _, atque res gcfias gerendâfque attente meditâri : idcirco arbitrer me non parvavt à Te initurumgratiam, Dominationi vefira hœc Poemata dedicâre ; fi fortajfe in timbra cm- fitura Grypefiein fenfus ac notiones vefiras blandâ contemplattone nutrire acfovere queant. Accipe igitur illis tuis propitiis oculis, & accipe manu tuâ facili illà & clemente hoc Soceri met ■munufculum adhucdùm vix abortum, quodfupplex humili mente tibi , fub cujus clypeo libérant parât âmque acquirere pojfet viam., ojfero vefler Cliens
FRANCISCUS HADRIANIDES PIËNS.
Ex CMafœek mßrt aißnum maris
"«fîralu nmpliffimum ér nrbtm Bor- ntm , inter Frifiam àr BoWsmdiam inBatavtr- iplîsCalend. îep;emb. c i 3 i a a Lxv 111. |
||||
|
Op dè Dichtkonft van wijlen den
E, H E E R
M'JOHAN BEETS,
in zijn leven
Ordinan's Advokaat van 't Ed: Mog: Collegie ter Admiraliteit van Weft-Frieflandt
en het Noorder-quartier &c. na deffelfs overlijden in 't licht gegeven
door zijn E: Behoude Soon
De Heer FRANÇOIS PIËNS,
Der Medicijnen Doctor tot Hoorn.
K LINK-DICHT.
Vafcitur in vivis Livor ; ßoß fata quiefiit :
Tuncfvus ex meritoquemq', tuetur bonos. „
H Et Loevefteinfe Lot, welk Beets vij f Jaar-getij'en ,
Als Neef en Metgezel van Hoogerkets,, befloot, Nu afgezondert door een martelende dood', Kon dan geen verdren dagh of middagh lof benij'en Aan die volgeeftigh'èndeurkneedePoezijen
Van Fricflands voorfpraak, Beets. Ten proef van welke, groot
Enmin-vol, ArtsPiëNs zijn duitfe nazaat nood',
Wiens herflen, Beets gelijk, om Phcebus Lauren ftrijen. Wijkt dan ghy Dichters voor een Dichter als Heer Beets,
Die zich ia 'z midden van veel voorfpoedts, en veel leet$ , Aan Themis en Apol ten offer had gegeven. En fchoon zijn lievend' brein door eed'le Dichtkonft leeft ?
Zoo danktmen doch P i ë n s , die ons daar deel aan geeft > En doet, fpijt Loten dood» zijn Naam na't Leven leven, Meditando.
|
||||
|
"S T R E N JLI
|
|||||||
|
!
|
|||||||
|
Amico £2 Cognato 2>ö. Joanni Beetfio]
\Laviger aufyiciis aperit melioribus annumi
} Qua tibi tam lato tempore donaferam f 7 erra negat flores, (3 Croefi'divitisaurum, Qua dea fupremo nupta (or orque deo efi.
"Munificus tarnen ejfe velim ; dant car mina vires. Carminé meditem Cafliopaa facit.
En tibi jam faciles optant faufia omnia "Mufa, Et tibi cum Mufis prœjès Âpollofavet.
Nee tufperne omen, nampreevidet omnia Phœbus ; Et nutujanum dirigit illefuo.
•*Dirigit\& janum, reliquofque exordine men/es', Mëvorti legesponit ê illefuas.
lArbitrioque dei decurrunt feecula cunüa -, Hoc fine nox nulla efi, hoc fine nulla dies.
Cum cupit JEolwfratres educit ab antrù, Cum cupit aquatum fiat fine Hle mare,
llle nives, pluviafque creat, ventofquefonatltes Qjuando cupit, purusfulgetin orbe dies.
Facundumquefolumfacit, tffierilefiere terras? Etbxumte, (â mejjis dat deus ille vices.
Cum cupit ille, fuoprotrudk ab oibe tometas t Cuntlaquejam terra regna timerefacit.
( Quapatietur adhuc, & qua Germaniapajfa efi, Et cum Germanis Belgien noßraßu j
Caudamftella trahens multispradixit ab annis. Mei mihi quod nondum definat illefurorl
Definet illefurorplacato numine Phabi, Nee malaplus cœlumfyderaparturtet.
Non mihi Saturnus deus efi, non ]uppiter ipfe, Juppiter à Pbcèbo lumina vimque capit.
§elus Apollo tonap, jaeuktur fulmina fohl i |
|||||||
|
lik Meienes vems Caßoris ille p'aterl
Si Le da m decepit obr, decepit Apollo : De joveplumatofabula f alfa fuit.
liïefuù pingitradüs viridantibus arcum t lllefuum lutia datque adimitque decus. 'Alma Venus nulles perdacerepojfet amantes, Cumqueface adflaret, fedfine lucepuer.
Queisfiro tam dar a micat dat Cyntbius ignes, Mutuat tëflammas inde Cupido fuas.
tyifefolus habet jokJua lumina Phœbus. CAtque Ulis reliquosinßruit ipje deos.
In medio pofitus totum collufirat Olympum. Moe fine cunfta deo/ydera coecaforent.
Mercurius eoecus, Satumus Juppiter& Mars, Çœca Venus, coecum Cynthia lumen babens.
Exit inimmenfèm vaßi mens totius orbis, Cunüacreanda creat, cunïïa creata regit.
NilBacchus, nilFloraforet, Pomona, Cerefque, Et nullas Pluto contient ater opes.
Omnia debentur Phœbo, debemur & ipfi, Debenlur vati car mina nofira deo.
XJnde tarnen furor iste ? novasjamfentio vires, Nefcio qui s me jam fpititus intus agat.
Tota domus concußa tremit, ßant undiqueflammœ. Fulgura num calum continuata jacit,
Qua nitor hic ? Deus ecce Deus, proeul eßepropbani ; t^Agnovi greffus , ßc mihi ßepe venit.
Phœbus adeß, neef olm adeß, comitantureunteml Nnmina Caßolijs qua veneramur aquis,
iW timeo, quidenim timeat cui ridet /polio ? Cotnpufitoque iterumpeblore cuntla noto,
PleUrum dextra temt, phBrum Peneïa circum Vndique laurus obit, cœfariemque T>ei.
Fatidicoque levi comprefßs murmure labris, Nefcio qmdfaußi, preecinit ore mihi.
|
||||
|
Barlitus & tremulce concordai eonfona îinguâ >
Et mihi jam pronum numen habere feto. Jîffyicio Mufas, "Mufas cognofeofaventes,
Etfimul efßjubent, quodjubet Me ratant. Tu quid habere velis, taeitajam mente require,
^uodque voles, 'Pbmbo non renuenteferes. |
|||||||
|
J. B U I K.
|
|||||||
|
Poëtse elegantiflïmo
JOANNI BEETSIO.
AMphion fat en fongh en fpeelden op zijn fnaren l
En ziet de ftenen quamen van zich zelfs vergaren, En hoopten op malkaer en voeghden zich zoo net, Niet anders als of haer een Metilaar had gezetx En met zijn water-pas en lijn had afgemeten , En met zijn troffel haer had mooytjes omgefrneten : Het goet quam drijven aen ('t was wonder om te zien ) En tegen haer natuer haer dienft Amphion bien, En maekten een fatfoen van Huyfen en van Kerkken, Van Poorten, Wallen, Thoorns, en and're fchoone werken} En op gelijke voet verfamelden het hout, En heeft de groote Stadt van Theben zoo gebout, rAmphion door zijn ftem en zijn lofwaerde dichten, Die heeft de groote Stadt van Theben kennen ftichten.' Ghy lacht roemwaerde Beets, droom ik? ghy lacht hoe wel? 'T by d' ouwde wonder was, by u ift kinder {pel. Door zoete rijmery de ftenen te verroeren, |
|||||||
|
Dat is een kiene zaek; maer door de locht te voeren *
En heffen van de Aerd' tot boven Son en Maen, En in het firmament doen aen de reyen gaen. En doen 't geen fterrlijk was, dat het zal eeuwigh wezefy Heb ik van Orpheus noch Amphion noit gelezen, Dat is te grooten zaek, een zaek van meerder kracht^ Daer ik Amphion noch niet mans genoegh toe acht. Miff' ik ? doet ghy dit niet, zie ik niet onze Hooren» U Vaderlijke Stadt dacr ghy rijt in geboren, Wiens lof ghy door u pen hanght aen de vlugge faem l En doet de gantfche locht doorbrommen hare naem ? Zie ik niet in het O oft een nieuw geftarnt oprijzen, En 't ander goetjen al haer groote eer bewijzen? En met een groote vreuçht en kromme fprongen om l Als zijnde zeer verblijdt haer t'heten wellekora? Ach Acneloë ach ƒ wilt nu u hooft op beuren En maeken eens een eyndt van u langhduerigh treuren,' Zijteens te deegh verblijdt, weihoe? ofweet ghy niet1 Wat eer door onze Beets u heden is gefchiet ! Ik zie u Hooren ftacn. jfc zie u Hooren fchijnen , En al't geftarnt by haar üoor't licht van haer verdwijnen ? 't Spijt al die't u mifgunt, daer ftaetzy nu ten toon Tuflchen Orphei Lier en Ariadnes kroon .• Hoe dik zal 't Hercules dat hy f aftrok wel rouwen, Als hy haer zoo vereert moet zien : dan trouwen, Men zeit doe f opwaerts vloogh en d' Hemel quam omtrent,
Dat hy zijn ftuers gezicht van haer heeft afgewent. Indien ghy hadt vermaek om dat deez zoete dieren De Nimphjes haer met fruyt zoo fraytjes gingen eieren, Verheught u nu te meer al voelt ghy noch de pijn, Ey denkt om zulke eer moet wat geleden zijn ; En ghy roemwaerde Beets ghy moet het my vergeven > Zoo ik dit boek niet kan zijn rechte lof nageven, Mijn pen die is te fwak, 't is waer het is te hoogh §n boven mijn« maght, hetgeendaeriknapoogh^ T. B U I K«
|
||||
|
Aen den zoet-vloeienden Poëet
JOHAN BEET Sl
|
|||||||||||
|
'k Laet my vaßelijk voorßaen,
Dat ghy wezen zoud' voldaen» Doch ik kan niet ondergronden , Wat ghy hebt in my gevonden , 't Welkflechts ruikt na een Poëet * 'klidofgh f immers.beter weet. Heeft oëltyèmandvan de negen My beßort met haere regen ? Hel Viewers ook gedroomt Onder hae-s-gewijdt geboomt. Neen , daer is niet zoo ik meene Xet wat hylighsmyverfiheenen* En hetPaerde-hoefsgeßagh timmer ik mijn leven zagh. Hier uyt kont ghy weiverzinnen -, Dat ikgeene reen kanvinnen Waer mee ghy beleggen zoudT Dees men' breefdan waer e koud
Doch ik heb dien aengenomen > Alsdan zoo eois homgekoomen. Die door gonst meent dat hier wis
Boter *** "e ^toe f* '■
maer hoe zal ik voor dit jonnen Uweer dtwkbaer wezen können, Zijt ghy met mijn zielte vreên ?
'k Wilhemgraegh aen u beßehn
En myßaegh de lukkigB raemen Vas die ooit ter wereld' auamen, Dat deGoon my zoo een vrund
Hebben onverzienß vergunt:
Om&iensby-zijn te genieten Zou Oresleswelop-fihieten Zijn gezel, dies in de dood*
Voor hem niet te gaen verdroot.
|
|||||||||||
|
W El f ort una, die met rampen j
Staegh my heit aen boord gaen klampen > Is te lange leßuhaet
Door mijn lijden eens verzaett
Is u hand nu moe geworden Van mïjn ziel met pijn f omgorden » Diefchier nimmer tuas bevrijt,
Dat ghy dus voldoende zijt ?
Of wild'ghy my hooger heffen, .Om daer nu te meer te treffen Als ik me enen zoude mijn
Al met u -vereent te Zijn?
Ik vertrou niet op u buyen, Dit wilzeeker mat beduyen Dat my van u onverwacht
Sulk een vriend1 werd' toegebraght :
Sulk een vriend', wiens zoete rymen Deden xM>f»y»'bgj>t befi^jjmen , Doe ik die te degen las ,
Dat ik van my zelven was,:
Maer zoo haeß ik uyt dit droomen Schoot , en.weder was bekoomen , Wierd' van blijdfihap zoo mijn hart
Overrompelt en benart ;
Dat ik zeide : kan wel wezen Mijne fier zoo hoogh gerezen , Zou wel zoo een braevegeeß
Mijns gedachtigh zijngeweeß ?
Immers zie ik voor mijn oogen, Dat ik niet en ben. bedrogen , Immers zijn gedicht hier leit
't Welk het my welduyd'likzeidt.
Lieve Beets, 'konikmettoonen |
|||||||||||
|
.2%
|
|||||||||||
|
Van mijn hert u wger ht'honen,
Beets, ik bid, » lacchen fiaekt,
Het is in der yl gemaekt, En zoo 't niet te degen is, Praet ik zom mijn mond" eens mis, Denkt, 't is metter vlucht gerijmt, 't Schaet niet dat het zoo wat lijmt, 't Is voorzeeker goed , hy wou, Maer het koß niet uyt de mffl* UD, vanZeevangh.
|
|||||||||||
|
M'. JOHAN BEETS
MELISSA.
Blyeindfpel.
Seme,l mfanmmm omnes. |
||||||
|
Tot hoorn;
By Hendric\.tanfc.Mmus , Boeck-vcrkooperopdeNicuw»* ftract, i66%*
|
||||||
|
TOE-EÏGËKÏNGH
AEN DE
Qordeel-rljke en Konft-mianende
JOFFROU, JOFFROU
ANNA H A ZES.:
E spetigbeidt van de J^ymery ù \oodanigh , Deucbtrijkç Joßroa
ende hertlievtNicbte, dat %y meeß aller gemoederen raety, ecdege- ltj\ den ^eil-ßeen het ßael, met een onzjenefyks kfaebt na •&£ haelt j %po dat veele [alleen uit luß) haer hier toe begeven , âieîf het aen verßant ontbreekt ; ool^tvil de Foë/j alleen van %uîke gehanteert HJjn , die de natuur daer toefchynt gefcbikt te hebben, ende ge/y\ bet fpreu^ tvoortqeidt, dat het ieder niet gebeurt dat hy den "HaXLsJpreeke ; \ooishet ieder een ni et gegeven dat hy een goedt Dichter t{y. Metlaet-dunkeh is 7^00 groot by de menfehen^at ieder^diemâereentiedefyti
tffyippel-vaersfien maefy,qchvooreen*Poëetuitgeeft, en hemniet en fchaemt door den Dru^ijn dingen gemeen temaefyn ; al iß dilqvils datbet een, ah cjbetmaltv/is , qinnclees is, endebet ander-qpolam dat hethiet een voetver- ketten \an j ende altemet een ende het \elvigef cheptel met beide des^e gebreeken beladen is , en ookyeeltijdts %oo uitheems, dat de Moeder \elfs (iJ^ laet vreemA dt' fiaen ) de Tael van haer eigen vrucht en telingh niet verßaeti, n>ell>& rymers meeßen tij dt de namen ende de %in van de oude Poëtifehe hißorien %od twbaßerden, dat die geen, die de hißerien %ee wel als \ijn dagelijx gebedû tvtet, niet bespeuren kan, qjntriemng : gelijkjgeker loffroutje, U E. niet onbe* %cnt, onlanghs een gedrukt vers uit-lacbten , datr Eureupe inßont voot Eurydice, tvelkg Eureupe ter nauwer-moi na langh onderteken , door haren Qrpbew( ^o by hem noemde)be\ent tvierd.[Hy pronuncieerde de é in Orpheus lang.J Wanneer tiédit %agh heb il^den tre\ diedePoëfainmyvewekte in 't tverl^ durven ß ellen , ende heb onder anderen dit SpclvanlAcMttagerijmt. Ntè tret^ ij^voortmijnovbejehaemde fchoenen aen en breng het in 't licht : m f d*er in trooßende, dat [alUe-ml 't geacht eens oorded-rijktn geeßs niet A ij vete
|
||||
|
verdient noehte waerdigb is) het evenwelf vermoeden kan en een lach jen ver-
oor%aehn , door dien men alqn veel omde Koekfioel^als omdeNaehtegael lacht : en men %cilmijn ßoutigheitoockje meer in 't goede nemen , als men op mijn jaren qiet, die noch niet veel pijnde, metgeenmannehjkyerflantbe- gaeft^ijn. ksÏIs i\ meende , dat ikjit volmaefy hadde , lyicb ikjMter nochyets ont-
hra\, te toeten, eenfchilt order wiens fibadawe het \oude mogenJchuilen , en van alle bitfipijlen enfchimpende koegels bevrjjt zjjh. Dies nam ik^voor, (cherpfinnigeloffroaen waerde Nichte, dit U E. toe
te eigenen , met vertrouwen , dat (indien 'tonder het loof van V E. noem mochte befibaduwet %ijn) het onbejchadigt door des neuswijygs pieken en laße- mers degens qalmogen wandelen : door dien U E. deught ende wetenfchap q>o groot is , dat de nijders tongen en achterklappers laßeringen van U E. als een bal van een moer en een hamer van een aenbeelt wederom te rug fluiten , van daer die gekomen %ijnt lk^ behçngaern, dat dit mailtcheitje, mits qjneßecbtheidt, niet waerdigh
en is de borßwser van U E. mem te lenen : maer als ikjtfe op U E. diferetiet< die niet alleen op de duet merkt, maer oo kop de goede wille let', verßouteik^ *iy en \oom U E. dit wrxken op-dragen, Ü E. biddende niet %po %eer op het opgedragene als op het goede hertvanden op-dragertewillen fien, dießcbon- ontknooplyk. aen U E. verbonden houdt, indien U E. dit kleintjen met geen èfherighgelaet gelieve te ontfangen -, 't welk^ op XJ E. van herten ve)'%pe\t U E. Dienftw.en verplichte Dienaer en Neef
Jan 8 s e t s. ija Hoorn dcfen ié.Decerab..
Anno 1626,
'S
|
|||||
|
Acd
|
|||||
|
Aen den Zoet-vloeiendé Poëet
JAN BEETS J. U. D,
Op lijn Mengel-dichten,
: Eu het Spel van M ELIS S A.
VErfcheidegaven heeft langh in verfcheiden herten
Der Muien-voogbdgeßort, rvaer mee fy mochten terten] Een ieder in het\ijn, met recht de beß van al
Die doen, daer voor, en nu betreen des Wereldtt bal,
Elfyckreefop %ijn manier , en einlief door qjnfcbrijven In ons gedachtenis eenßaele naem na blijven : T)e ^iteFlaccus trokbem Krijgbs-gebars niet aen f
Noch weer den teeren Lier de trotse Mantuaen,
De goß van Sulmo, enyjjnMaet, de geile jongen. Die \oo veelheeft tot roemvan Cynthiagedongen, ...... < Enlaedenopbunnoitdeqvaerendroevelaß
Van YSophodeefche./fo/, noch'thadhaer niet gepaß,-
Annasus beeft alleen deßatigeTreur-fpelen Genomen in de handt, en weten te verdeden t Maer als hy gingen %pu weer 't een of 't ander lied
Op 't Goodje van de min, %po was 't met alle niet,
ff et ^pet gerijm heeft die een braven lof gegeven, Vees om %jjn boeken is tot in de lucht verbeven ; Een ander om qjn diep ennau-begrepen dicht
Van Fama wordt om t Hooft een eere-kÇansgévUcbt»
Maer hoe veelgrooter naem moet u sgjn toe gefçhreven, Wien Phccbus heeft aUeenhet al-te-mael gegeven ï Indien men wil wat harts, tvatfacbts, of tuffchen beid,
Chy qjt in allen t' huis, en doet terßondt befcheidt.
O licht van 't Noorder-Iand ! hoe lufyigb tydy Hooren » Vitjviensgeeß-rijkeßhootisßo eenheid gebooren, Wiens trtffelijkverßandver d ouden overtreft,
Enatnder Mufen dis %tld hooghßnosh qjnverheft !
D.vanZcevajigfo
Ä üj Op |
||||
|
Op het Spel vaat !
M JE L I SS
Geronded, vcrdcelc énde gerijmt
DOOR j. B EET a
|
|||||||||
|
A
|
|||||||||
|
HOorenUetn Mooren hooreri.
En uit-krijteR uwenuaem Al veel luider als de Faem, Haer Trompet die is verlooren, d'Mooren is alleen bequaemj t
Eaet 'er uwen Beets op Ipeelen,:
"Uwen Beets , wiens zoetgeluit Zal tot d' Hemel klinken uit, En onz ooren zachter ftreelen, 'Als haer heefch, en naer getuit. Nauwliks zoud' ik willen geven
Fama d' alderminfte boon Voor uw'Godtheid en derGoôn, Soo z' u eerft niet deden leven, Die ghy leven doet tot loon. $00 veel geeften alfler rijzen,
Vol met Goddelijk verftand' In haer kunftigh brein beplant, En datmetter daet bewijzen Aen haer haekend Vaderland' s Zoo veel uwe Vaders bennen,
Sen u niet genoegh en heeft, |3>ie dogr f eek levens le|ft; |
|||||||||
|
En hier onder moet ghy kennen
Beets, dieu nieuw' leven geeft: Die al waert ghy lang gefturvcn,
Of geboren noit geweefo Door zijn leep , en fchrandre geeft,
U een leven heeft verwurven» Dat voor geen verfterven vreefli! Fama wilt uw'Vadereeren,
En verbreiden zij ne lof Daer ghy zijt gekomen of, En aen alle volken leeren Dat in Holland' meê is ftof. Meysjes mede-burgeresjes*
Hoorens lieffelik gebroet, Die onz'penne löopen doet, Koninginnen en vooghdesjes Van het overheertgemoet. Meysjes wilt ghy eeusjes weten,
Wat vermagh getrouwe min, Wat vermagh verkeerde fin, Ba hoe dat zy werdt verlieten ? 5iet MeUJfas handel in. Leer
|
|||||||||
|
Heer niet al te zeer verfinadenr
Al te ituers en al te ftraf Uwe vryers zetten af, Dfe^iïiet* tróxiwe mïij beladen', U verbeiden, of het graf... li
Äch ! daer is aen wederzijden
Nergens geen gewenfchter zaek, Geen gewen fchter ziel vermaek, Als dat min met.min wil lijden Een te zij n door liefdes haek. Jonghmans die begint te voelen
't Minnevier in uwe borft, Hier aw' lege tijdt verflorft : Ofbemintghymeerde Doelen? Gaet en lefcht daer uwe dorft. ■
Leerhier hoe üitfinnigh woeden,
G'lijkerwijseen dullen Hondt', Die ftilzwijgend'ieder wondt, - U uw' quaedt niet kan verhoed- den : Min is zachtheidt in de grondt. Ziet den wreeden Mentor raezen,.
Ziet hoe dat hy loopt en rent, |
|||||||||
|
Maer wat krijghthy in het ent!
Kan zyn gcaegeiuft niet acfenr» Nochverraind'ren zijn elent, ï
J., : ..-:.„ k ;. U~ »
Burgers alteraael van Meere» Komtefffioudt een weinig ftal l Hier zijn leiten voor u al j Lees' die kan, die niet,zijn oorca Leen, tot wat men lezen zal. 'K weet wel dabghy uwe kaekea
In zult trekken door een lach, Als ghy hoort zijn mal verflach," Maer denkt,dat in zotte zaekeii Men wel ernftlik fpreeken plag? Komtnu altemael te zaemen
Meysjes-, Jongman s, Oude lien,7 Nu ghy 'tal hebt door gezien , Om heui,dankbaer na betacmea Zijn verdiende loon te bien. Maer wat loon doch is hy waer-
digh,
'R ftel^t îtié w;;BeIeefdigheidt ; Meysjes uw' irizonderheidt, Die zoo zoet is -, en zoo acrdigV Wat voor loonghy hem bereit. h Buy{,
! '■ iv i •
■ ■ |
|||||||||
|
■
|
|||||||||
|
yen
|
|||||||||
|
Vermaningh aen
I BE ET S JU.D
Tot het uit-geven zijner dichten,
IEETS x>*t nsewto rszernyen
\ Veel ik door myn boezem fnyen f BEETS hoe lekker iura* trip oor, Ah ik uw dichten hoor ! Utm dichten, uverymen, üie na $ oude geeften ztrymen i ZSpymen f ja, ghy hebt gedroowf. In d« lommer} in't geboomt, in de bruin ItJchaauTvde planten, jien Pirenet water-kanten » Ztvymen} neen: ghy overtreft i Zoomen't maerte recht befefi, 'Aide liedjes, al defnaren, pie daer in verhopen jaren Streelden dikttils euvel-zoet 'tAlder-meeßoHtfotiktgemt-etI fNjemandt zal miffchien gehören » ÀOatghy d' eerebnd' berooven Van zot meettigb zin^yk geeft } Die daer eertydts Kgeiveeft : 'Zoo $y ftadigh tvilt verhinderen , Hat «V breïns omkroepe httd'ren Teikens dragen, ttie ghy zyt,
Aen do mit gevormde tyd'.
LM ze dan niet langer fchuile» In vermufte koffer-kmlen: Laex ze braiep tut 't verfiatii'
Dat haer Vaertjet herztns mant*
Dan zal u Thali* geven. Cm ut»' hoeft een krans gekeven', Van de takken, van de blaen,
£tf urn Daphn'u knuißtn fiant.
l B. 9.
|
||||
|
Aen de Lees^gierîge
HOLLANDTSCHE
Maeghden.
HErte diefjes die uw' tijdt,
Vaek in plompe rijmen flijt, Wilt zomwijleu eens gedoogen, Dat zich neigen uwe oogen Op het zoete Minne-dicht, Dat aen Venus Hemel licht. 't Guitjes treken wierden duifter, Doch zy krijgen weer een luifter Nu zijn aert doet brullen uit, Door zijn lieffeiijk gefluit Beets, die ook wat in hem woonc, Wonder aerdigh kan betoone, In Mtlijfa , vol van Min, 'K bidd' u ziet hem zelver ia. Noit en zult ghy d' uer beklage, ' Die ghy van uw' leevc daege Zoeters, hebt te met befteet> In te leezen deez' Poëet. Kom en wilt dan yligh loopen, Om MeliJJa uit re koopen, Zoo ghy neerftelijken flijt Haere blaeders , zal den tijdt, (Magh den Dighter langer leevenj V noch waerder rijmen geven, ■ i. v. v.
|
|||||
|
B Toe-
|
|||||
|
Kort Inhoudt van 't Spel
HET EERSTE B E D R Y F.
RXJfino klaeght in zij a cenigheit van zij n min. Melijja komt
uit, diehy daeroveraenfpreekt, maer wort van haer begraut ende alleen gelaten. Zijn medemaet Carbijn komt by hem, die hy van zijn minne zeit, ende verzoekt van hem dat hy Tbeodoor, die de fpeelnoot van Meli f a is, eens aenfpreeke, om haer uit te hooren, 't welk Carbijn,na. dat hy hem ontfchuldight hadde; om dat hy haer niet en koft, belooft, rheodoor klaeght van de min, diezy Carbijn toedraeght, ende delibereert met Melijja van haer min te openba- ren : ondertuiTchen komt Carbon om zijn beloften te volbrengen, ende hoort van Meli fa hoe zy tot Kjifino genegen was. Meli f a fcheit van haer. Carbijn brengt Tbeodoor t huis, ende wort, na datzyvaft van haer min uytgcfchoten hadde, verliefe, waer op TbeodoorhacTmin met een kus betoont, zy fcheiden. HET TWEEDE B E D R Y F»
Mentor , verliefe zij nde op Tbeodoor , komt haer by nacht aen-
fpreeken , (met zijn knecht Goofen)macr wort qualijkbejegent, dies hy vertrekt, carbijn, verwondert van zijn liefs min en de van Melijjaas wederliefd- tot Rtifino, gact hem foeken, doch hem niet vindende gaet by Tbeodoor. Gooffen ( als hy wat nieus vertelt heeft) raekt by Kjaertjen,Tbeodoor s meit, waer van hy verftaet dat carbijn over haer Vrou vrijt. 't welk hy zijn Meefter gaet zeggen. Rttfino klaeght dat hy geen antwoort van Carbijn krijght , raektby geval by Melifa, hy dreight zich in haer by wezen te doorfteeken; Meli f* belet het, ende houdt haer als of zy haer wilde quetzen. O ndertuf- f en komen carbijn ende Tbeodoor, waer van Rpfino de wederliefd' en de gcveiuftheit van Meli f a met groote blijdfehap verftaet. Goofen zeit nen uentor.vzn carbijns Vryagie , neemt voort op hem 'carbijn te doorfteeken, doch als hy zijn opgenomen laft wil volbrengen, wort hy van carbijn wakker geflàgen. _, |
||||
|
HET DERDE B E D R Y F.
|
|||||
|
Carbijn en Theodoor boogen van haer min , ende worden van uen~
tor gezien , die half ontzinnig wort. car£i/»fcheitvan Theodoor, (wanneer zy befloten hadden dat hy des anderen nachts by haer Zoude komen) wort verradelijk in zijn rugge gefteeken, dat hy Voor doot neer valt. Rufino vînt hem leggen, ende wort, alsaende daet fchuldigh te zijn , van de Wacht gevangen, carbijn wort in een huis gebrocht ende verbonden. Rufino wort na het gat geleic. HET VIERDE B E D R Y V.
Theodoor, verblijt zijnde, verwacht met grooteluft na de gefet-*
te tijdt,flaende haer droom, die zy ged roomt hadde, uit "het hooft. lQaertje komt ende zeit hoe Carbijn doot is. Theodoor bezwijmt, be- komt ende klaeght, gaet binnen. M?////*, gehoorc hebbende hoe haer gevangen Rufino Carbijn gequetft heeft, is bedroeft, vree- zetide dat Carbijn fterven ende zy zoo häer lief verliezeri mocht. Met komt Theodoor die haer zelven meent te doorfteeken, 't welk Melißa belet, ende zeit haer hoe Carbijn niet doot is. Meli ja krijgt fchrijvens van Rufino hoe hy ontlchuldigh is. Zy gaenbinnen om nzet Carbijn te zenden. Goojfen maekteenpraetjen, ende gaet wegh als hy zij nbaes ziet komen , die na Theodoor gaet, maer wort van haeronthaeltals hy verdient had. Zy fcheit van hem, hy be- klaeght zich ende gaet wegh. HET VYFDE BEDRYF.
Carbijn, mi wat beter zijnde, zent n&Theodoor : zy komt ende be-
Taetüagen met malkanderen van te trouwen. Rufino , uit de ge- yankenifTe » rezolveert met Meliffa van het voortgaen van haer nouwclijk. Carbijn ende Theodoor komen by haar , zy beftemmen alle op een dagh te trouwen ende te bruiloften , ende gaen voort dcreft binnen overwegen, ^«ert/evanhethouwelijkgehoort heb- ende, noot de kijkers te bruiloft, ende hier mede eindight het B ïy De
|
|||||
|
DE TONEELISTEN
VAN DIT
BLYEINDSPEL.
RUFINO,
MELISSA. MENTOR. CLABRTJEN. CARBIJK
THEODOOR. G O O S E N.
LIJS.
Wacht wacr van fpreckea l f' ^ ƒ£"<=«.
1 J een van de Ronde. JONGEN.
|
||||
|
Pag: *
|
|||||
|
Mr. JOHAN BEETS
MELISSA
HET
EERSTE BED RTF.
Ttyfino.
E oude Schrijvers, die wel over duïzendt jaeren,
O f over langer tij dt, hier in de wereldt waren, Befchrijven wel te deegh 't opkomen en 't begin Van Hemel, Aerd' en Zee, en alles watdaer in Befloten is en was. Eerft hoe de Zee en Aerde Zich in een ronde'n klomp en by malkaer vergaerde : En hoe het water zich vervoeghde op een ftee, En maekte zoo een diep en grondelooze Zee : En hoe den Hemel wierd' -, van waer de Goden quamen, Die elk haer af komft van gelijk geflachte naemen , Een ieder had zijn Vaer de oorïpronk zijns geboort, Behalven dat zy vry wat anders brengen voort Van Venus , de Godin, die met haer guitfche jongen , Houdt Hemel, Hel en Aerd, ja watter is bedwongen, En heeft in haer gewelt. Dees zeggen zy dat is Gekomen uit der Zee, geboren van een Vis, Of anders, uit een fchilp. Ha dubbel waere reden ! Want (laes ! ) wat is de min ? een Zee vol droevigheden l Een diepte vol van pijn, een afgront vol verdriet, Eennimmer-ruft, eenbaer, dieftadighhenen vliedt, Een altijdt tegen aen, hoe dat men die komt fmecken : Een kracht die niemandt ooit kan tegen-ftaen of breken : B iij Een
|
|||||
|
* Mr. J O H A N BEETS,
Eenhantvolfchuirn: ^eenfoergh, nu wederomieea^iaï^
Een fchijn wat in het oogh, in waerheidt niet met al,
Dat heb ik wel beproeft » terwijl ik héb de banden
Van Venus en haer Zoon gedragen aen mijn handen :
Terwijl ik word' gevoert, gevleugelt als een dief
(Laes! ) na't gedacht de wil en woorden van mijn lief.
MclifTa , van die tijdt dat uw.gefterde oogen
Mijn ziel uit deze borft eh droeve boezem togen,
Van die tijdt leef ik in een pij n, j a zulken pij n,
Waer in ik grönt noch lenght noch eenig breedte vijn.1
Van die tijdt leef ik vol verdriet en. derf mijn lüften,
Van die tijdt lief, ken ik noch nacht noch dagh geruften,
Vraeght ghy waerom ? om dat ik altijdt bezien ben
Te volgen u, mijn Hert, die ik niet krijgen ken:
Want hoe ik meerder haeft uw gonften te verkrijgen,
Zoo uwe gunften my al glyend' meer ontfijgen. '
Ghy zijt altijdt verkeert, en hoe ik u meermin >
Hoe ghy my meerder haet met een verkeerde zin. Melijfa uit,
Maer hoe ! daer iffe zelfs, wil ik my hier verfteeken,
Enhoorenof zy niet iets van de min zal fpreeken ?
Of wil ik niet ? neen, neen het wachten duurt te lang \
Dies ftier ik na mijn Nymph na mijn Godin mijn gangh.
Mijn Engel dus alleen? Melijfa. Rufino en met reden,
fiuf. Wat reden heeft mijn ziel dit heen alleen te treden ?
Mei, Wat vraeght ghy ? waerom ik hier dus aüeenequaem?
'T was om dat 't zelfchap my niet meer was aengenaem, Maer waerom ghy alleen ? Jtyfino. Godin om mijn gedachtes t Eensvry te brengen uit, enopdatmijueklachte
Van niemandt zou den zijn gehoort, noch opgevat, Zijn redenen waerom ik hier alleene trat. Mei- 'T voornemen wordtu dan doormijne komft benomen.'
3{uf. Och neen, het is veel eer vermeerdert door uw komen.
Ueh Vermeerdert ? welhoe dat ? mits ghy na eenheidt tracht.1
Ruf. Me*
|
||||
|
M E: L 1 S $ Ai y
Jtyf. Meliffaas by zijn »wort voor by zijn niet geacht.
Mei. V/el ben ik dan geen menfch l J{uf. Neen. MeL watdan>i^ö/;
een Godinne Mei. Rufino 'tfchijnt ghy raeft, en zijt heel uit uw zinnen l
Want wat is d' oorzaek, dat ghy miju Godinne hiet ? Jtyf. Uw' groote raogentheidt, mijn pijn en mijn verdriet 9
Ghy zijt zoo machtigh, dat de gliniterende ftarren, Die in uw voorhooft ftaen, mij n zinnen heel verwarren, En brengen op der loop : zoo dat hier in dit hert Niet anders woont (eylaes!) als droef heidt, kerming, fmert, 'T welk eeuwigh duren zal, ten zy ghy met uw oogea Aen uw Rufino toont, een maeghdelijkmedoogen,. Apolloos waerdfte Soon noch Chiron kennen niet Genezen mijne wond', verdrijven mijn verdriet :- Maer g'lijk, alsTelephus niet kofte zijn genezen ■,. Dan door die handt, waer uit zijn wond' eerft was gerezen :: Zoo ken dan nicmandt ook verdrijven mijne pijn, Dan ghy, die d'oorzaek zijt, moet ook de hulpe zijn* Zoo magh ik dan te recht u voor Godinne houwen , Ja meer alseen Godin, t' wijl al de Goden zouwen Mijn kennen helpen niet. Melijfa. Rufino niet te hoogh,' E y ziet eens wat ghy doet, ghy ftelt mijn klein vermoog , Ver boven hetgewelt,; en machtvan d' hooge Goden. Ruf. De Goden waren 't die u deze kracht aenboden.
MeL En nam ik die ? Rufino, het blijkt, Hoe komt ghy anders aeir
Die kracht, datghy mijn ziekt alleen kentdoen vergaen. nel. Rufinozegh, waermeed'? Rufino. Godinne datghy wilde
My nemen tot uw flaef, ik zweer u dat ghy ftilde d' Onlijdelijke branc, het over-naer gezwoel, Dat ik in deze borft en trouwe boezem voeL Mei' Ey houdt daer van uw mondt, ik wil daer niet af hooren,
En zoo g'er meer van feght mijn vriendtfehap is verloren. Vaertwelikga ' binnen, Rttf. Ach Goon! is'tmooglijkdatecnmacght
In
|
||||
|
% Mf. J O H AN BEETS,
In een zoo zachten borftzoo herden herte draeght!
Ha wreede vrou, moord'res, beulinne van mijn leven 3'
Die j alzoo haeft als ik te kennen maer wil geven
De droef heidt, die mijn ziel in deze borft verfmoort,
Zoograutze ende vliet al kijvend'van my voort !
Hetfchijnt Melifla dat ghy Tygers hebt gezogen,
En hebt zoon Tygers hert van jonghsop in getogen,
Geeft Goden, geeft my kracht, dat ik Meliflaas min
Magh bannen uit mijn hert, magh fchoppen uit mijn fin :
Endatik, alzoo lang, als duurcn zal mijn leven,
My nimmer tot de liefd* van eenich Vrou begeve.
Rufino wel hoe dus ? ik ra u dat ghy toont
Het over trou gemoet, dat in uw boezem woont.
Veel eerelijker ift door trouwe min te fterven,
Als door verandering Meliffaas gonft te derven.
Carbon uit.
Ziet ginder komt Carbijn , ikzegh u tonge zwijght,
Op dat Carbijn hier van geen wete nfchap en krijght : Want hy lacht altijdt om der minnaers droevigh klagen , En acht het malligheidt zoo grooten min te dragen. Car. Mijn makker zy gegroet. Rufino. En ghy ook zoo Carbijn.
Car. Wat klaeghde ghy terftondt, wat doet utreurigh zijn?
J{uf. Carbijn ha waerde vriendt! ik ken het niet verklaren.
Car. Zwijgt gy et dan voor my ? Rufino, ik zeg het zeer ongaeren.
Car. Ghy noemde my dacr vrient,7(a//wo.dat ik my niet en fchacra;
Ghyzijt mijn waerdfte vriendt. Carbijn. Dats noch een hooger Rufino, zoo ghy dan my voor uw vriendt gaet achten, ( naem. Laet my toe, dat ik heel de oorzaek van uw klachten ? Ben ik uw vriendt waerom en dragen wy niet beid' De zwarigheidt en laft die u wordt opgcleit ? Verklaert het my, op dat wy t" zamen mogen dragen. fyf. Een vriendt behoort èen vriendt zoo naerftigh niet te vragen
'T geen hy niet zeggen wil s dus bid ik u Carbijn
Laet
|
||||
|
MELISSA. $
Laet toe dat ik hier dus in eenigheden quijn.
Car. Neen, neen, ik ket niet af, ik zal de oorz gekweten."
I{uf. En zoo ik dat niet zeg l Carbijn. Zoo zeg ik dat verlieten
Ons oude vrientfehap is. JRuftno. Ik zal 't u zeggen, maer Belooft my eerft een becd, die gy zult komen naer, Car. Ikzweer, dat ik volbreng al t geen gy zult gebieden.
J{uf. MelifTa ift, Carbijn, die doorgeftadigh vlieden
Rufmoos herte fteelt , en finnen zoo qntftek, MelifTa is diegeen die uw Rufino quelr: Meli (Ta is het, die my hier alleen doet dolen: Meüffa is het, die mijn ziel my heeft geftolen.* MelifTa tergt my dus. Carbijn. Mintgy MelifTa Heer? JR^f. Ik min MelifTa : maer MelifTa my niet weer.
Car. Hoc f ftelt Rufino zich dan om een Vrou t' onvreden ?
2{uf. t' Onvreden ? ja voorwaer, met dubbel groote reden j
Daer ik MelifTa min en iny MelifTa haet. car. Gy zijt voorwaer verdoolt, achtgy die haet zoo quaet,
Verkieft een ander lief, uit zoo veel duizent Vrouwen, Die alzoo graegh, alsgy MelifTa, u will' trouwen. Laetzoodeeene vreught, verdrijven d* ander pijn. Jtyf. Verkieft een ander lief ? wel wat wil dat doch zijn?
Wat raet gy my Carbijn ? zou ik een ander kiezen ? Ia om door't kiezen zoo MelifTa te verliezen. Wat malligheit, watpraet, wat beeltg' uw zelven in ? Of meent gy dat ik ben zoo wankel in de min, Als gy en uw "s gelijk , die 'k niet zou achten waerdig Pegonfte van een Vrou, vermits zy zijn zoo waerdigh liï 't kiezen van watverfch. Hebt gy geen ander raet Zoo zwijgt, en houdt uw moot, die raet is zonder baetJ Carbijn maer wat gy doet f gy gingt my daetlijk zweren Te zullen doen, al 't geen ik zou van u begeren, Zeit gy dat niet terftont ? Carbijn. Ik zegh dat noch mijn Heer> 7{uf. Zoo bid ik u dat gy maer eensjes gints en weer By Theodora gaet, en wilt haer ondervragen; C car, Hoe
|
||||
|
l Mf; JOHAN BEET S,
car. Hoe vragen? 'kweet niet dat ik Theodoor de dags
Mijns levens heb gezien : want ik en ken haer niet.
%af. 't Is die gy alle daeg by mijn Melifla ziet. car. Ik weet niet wie gy meent. Rufino. Ik zal'tu wel beduiden.". Zy woont in deze ftraet, daer giader, dacr de luiden Recht voor de deure zijn. carbijn. Woont Theodoradaer, Zoo neem ik in de fto^p haer t' avondt wel aen waer. Wat zal ik by haer doen? fyifwo. Gy meugt wat mèt haer praten, En hooren , of zy haer niets zal ontvallen late a Nochzeggeu van mijn lief MeliiTa of van mijn : Wantzeker weet ik dat dit echte Speelnoodts.zijn, Dat zy haer willen voor malkander niet verzwijgen. car Sou u dat helpen iets ? T^ifmo. Och ja zoo zoud ik krijgea Een weinigll kennis, en een weinighzecckérhcidt, Of ook MeliiTa heefteen kleine min geleit ; Of zy't van herten meent dat zy is zoo afkeerighj Dan of MeliiTa meed' in 't weig'ren is begerigh, Als raeeft dat zoet geflacht, carbijn. la koft ik Theodoor,' * Zoo had ik mogelijk by haer wat meer gehoor. ]htf. Neen Vriendt, zy ken u-wel en ziet u wonder garen. Ik hoorden 't Iaetft van haer, wanneer wy t' zamen waren Dicht by MelifTaas huis. Ey lieve gaet doch heen. car. Rufino gaet na huis ik zal dan derwaerts treen. %uf. rioe haekkende mijn Heerzal ik u dan verwachten ! Ach dat den Hemel eens medoogde met mijn klachten ! binneflt
car. Wàt groote zottigheidt, dat yemant om een Vrouw Zich zelleven zoo cmelt en leefc in zulken rou ? Nu ik mach eenfjesgaen en zien dan flus te maken, Dat ik mecaerdigheidc by Theodoor mach raken, Urnen, |
|||||
|
Tkodera",
|
|||||
|
M E L 1 S S A.
|
||||||||||||||
|
7
|
||||||||||||||
|
THEO
'tZoet-zingend' pluimgediert
Dat zit, en tiereliert Op groen-bewaiTen telgen : Daer rheodora mach Haer zware droef heidt, (ach!) UJtftencn noch verfwelgen. H et dertel zcete vee
Gact bly en wel te vree, Al fpringend' door de weien : Daer Theodora niet Heeft anders, als verdriet, Als zuchten, kermen , fchreien. Als al de Menfchenzijn
Verheughten zonder pijn, Dan zit ik laes ! alleene .- Zoo dat een brakke vloet. Al ftroomend', en verwoet Loopt lang 's mijn wangen hene. Vraeght iemant, wie het is,
Die my dees droefFenis, |
||||||||||||||
|
D 0 % A.
Ik denk het is carbijn
Dit my doet treurigh zijn, Eu in dees droef heidt leven» Eilaes bedroefde rnaecht 5
Wat bset u dat gy klaeght, En fteets uw teere oogeu Tot brakke tranen port, Die gy geftadigh flort ? carbijn heeft geen medoogen. Maer hoe ! ik weet het niet.
Zach hy eens mijn verdriet 't Zou moog'lijk hem bewegen. H y heeft een ftenen hert,
Die niet bewogen wert
Door zoo een tranen regen.
Bezoekt eens rheodoor,
Of u carbijn gehoor Wil geven op uw klagen.' Ach klagen al te quaet ! Het is een fchant, een zmaet Voor Vrouwen zelfs te vragen« |
||||||||||||||
|
Heeftop den hals gedreven :
|
||||||||||||||
|
Eilaes wat is een Vrouw > Eilaes ! wat is een Maeght.?
Het ongelukkighft dat de heele wereldt draeght. Al wat de Zon befchijnt, dat ken zijn luft verwerven » Behalvcn dat een Maeght haer lüften fteets moet derven g Ten zy, zy word' gevraeght en dat van zulken een, Die zy van herten meent, daer zy is meed' te vreen. Maerach' watift? die geen die eenig'Dochters zinnen Getrokken heeft na hem, en weet niet van de ihiune, Die hem gedragen wort. Zoo heeft hy ook geen fchulc Indien gy niet en vrijt haer, die met groot gedult Nu zijne komft verwacht. En zonder hem te klagen |
||||||||||||||
|
De
|
||||||||||||||
|
S M'.JOHAN BEETS,
De zwoele narigheidt, die wy in't herte dragen ,
Dat is een fchandt, een fchandt, een fchandtja zulken fchandt,
Dat ieder een haer zou nawijzen met de handt.
Carbijn, ha wacrdfte die den Hemel oit beftraelde ƒ
Carbijn, ha eenige, waerop mijnhoopedaelde!
Wat doe ik ? zwijgh ik itil, zoo fmoor ik in den brandt :
Zoo ik uw zelfs aenfpreek , zoo haelik groote fchandt.
Het zwijgen ken ik niet ; 'k en durref ook niet ze^en
Wat minne-vonkjes hier in deze boezem leggen.
Ik weet niet hoe ik wil, 'k en weet niet wat ik doe,
M y dunkt, ik ga voor eerft na mij u Meliffa toe,
Dien ik hetgeen hier leitzal vrylijk openbaren,
En alles watter fchuilt in defe bor ft verklaren.
Hier ben ik voor haer deur. Zyklopt, wort va» ihnen
Lijs. Wie daer ? Theodoor. 't Is Theodoor. geantwoordt door Lijs,
WelisMeliffa t'huis? Lijs. ja. Theodoor laet haer komen voor.
Melißa uit en %eit. Is Theodora daer en komt zy niet eens binnen f Theo. Meliffa weeft gegroet, 't is goet ik u hier vinne. Hoe lang ift wel geleen, dat ik u 't laetfte zagh f
Mf/. Indien ik niet en dwael, zoo ift den derden dagh. Maer Theodora hoe ? hoe ziet gy dus bekreten,
Hoe ziet gy dus bedroeft ? laet my de oorzaek weten.
Theo. Zoud' ik het zeggen daer de fchaemt het my verbiet ? Mei. Hoort Theodora dan voor my te fwijgeniet ? Theo. 't Hert is gewilligh , maer de tong en durf nietzeggen Watfwarighedenhieriri deze boezem leggen.
Md. Zult g;y 'tbekennen vry, indien ikd' oorzaek ra ? Theo. Meliffa ik belooft ik zal't bekennen : ja. Mei. Of mint gy Theodoor? Theod. Wel wie zoud ik beminnen? Mei. Öe een of d' ander Man, daer Theodoraas zinnen Opvielenalder-eerft. Theod. MeliflVtis geraen,- Want(laes! ) het is Carbijn, die my dus doet vergaen.
Carbijn ift, die my doet in dezen brant verfmoren ; Carbijn ift zonder wie ik gaatilijk ben verloren.
Me-
|
||||
|
< M E E ï hS''S À.
|
|||||||
|
9
|
|||||||
|
MelifTa, 't is Carbijn, die my geftolen heeft
Al'tgeen, dat hier weleer, heeftin dees borftgeleeft.
Carbijn verteert mij n hert. Ach mocht ik u eens toonen ».
Wat in uw Theodoor voor raet is komen wonen !
'K weet gy verfchrikken zoudt, en wezen heel verbaeft,
En zeggen anders niet als Theodora raeft.
Mei. Speelnootje wel wat raet ? Theodi Ik zal mijn min ontdekken.
Mei. Doet dat niet, Theodoor, Carbijn mocht met u gekken.
Theo. Hoe gekken ? neen hy zal veel eerder zijn verblijt.
Mei. Maer of hy weig'righ was (ha Hemel) wat'een fpijt,
Wat fchandt zou 't zijn voor ulrbeod. Hy zal my niet ontzeggen.'
Maer 'k weet niet hoe ik't ftuk behendighft aen zalleggen j
Hy fpreekt my nimmer aen , en zoo ik aen hem zont,
Zookregentlichtelijk deluiden, in de mont.
Daer hadmen dan 'tgefnap, want 't volk en ken niet zwijgen,
Al zouden zy te met door fprecken hinder krijgen.
Mei. Trijn Jansiswelgetrou. Theod. in zulke zaeken niet.
Mei. Maer of gy fchreeft een brief, en hem die brengen liet.
Theo. Het fchrijven komt te kael, 'K wou dat hy door den derdet?,
Of watbedekt'lijk kofttot my gezonden werden. Mei. Dat ken niet wel gefchien. Theod. ik weet nochtans wel raet,
En 't ken heel licht lijk zij n, zoo gy my niet ver!aet. Het hanght alleen aen u. Melijfa. 'K zal u behulpigh wezen. Waerdatik ken of magh. Theodoor. Zoo heb ik niet te vreezen, Zoo gyuw woort maer houdt. Mei. Segt my fleghts uw begeert. Theoi Rufino vrijt na u, gy veinft u ftacg'h verkeert',
Heel ftuers, jaofg' hem haet, en niet wilt hooren fpreeken.
Mei. Met reden , om te zien of niet zijn min zal breeken.
Theo. En gy bemint hem zoo, ja meer als ik Carbijn.
fMeliita wat 's n luk veel grooter als hetm\p) Maerziet te degen toe, men ken te lange tergen, Eii al zijn 't goede luy 3 vry veel te vee Je vergen. Men treedt een blaes zoo lang' tot die aen ftukken klapt,' Men trekt een boogh zoo lang' tot die aen ftukken knapt. • C iij Al
|
|||||||
|
kö M. J OH AN BEET S,
Al zekhet fpreek-woorthaer, dat nimmermeer goe VryerS
Xe de.egh bedyers zijn, tenzy zy zijn goe lyers: Zoo ziet men nochtans dat gevcinfd' af-keerigheidt, De troufte minnaer van 't lang' weig'righ Meyfje fcheit. Ziet weigert niet te langh, gy mocht ook meed' zoo varen. En zoo gy wilt nu kuntgy.u en my bewaren. Toont aen Rufin' uw hert, en fpreekt volraoridighuk T' geen gy in uw gemoet vanuen hem befluit : Zooken door.u en hem Carbijn licht zijn getogen. Meliiïa, hebt gy uu met my een klein medoogen, Zoo toont u Theodoor hier in geen tegenheidt, Of'k zweer zy anders ftrak uit deze Wereldt fcheidt. Melifla 'k.bid u nu door Venus zoete handen. £j tyiitît7 Ziet, met gebogen knién en met gevouwen handen,
Erbarmt u over my, laet doch deez' brakke vioedt Verkeeren,uwe zin, verzachten uw gerooedt. Nu kent gy zoo gy wilt my houden by het leven » En zult met ja of neen nu doot of leven geven. UÛ. Uw woorden Theodoor die perzen het getraent, En doen ook dat een wegh langs mijne wangen baent. 'K belooft u , daer 's mijn hant, ik zal mij u veinzen ftaekenj 3Laetmaer uw droef heit itaen ,en drooght nw natte kaekkeq. Voor eerft zal ik mijn hert uit fpreeken, zooik'tmeeq, Zoo zullen wy de relt wel klaren met ons tween. S^ypraten voortßüen blijven ßaen aen d een ty. Carbijn uit',
€arb. Beloftenis maektfehuit, en dvvinght ons uit teroerea
'T geen wy, te zullen doen, beloofden ende zwoeren. Zoo komt my dwingen ook en perzen mijn beloft : En op dat goede tijdt niet vruchc'loos werd' verlloft, Zoek ik gelegentheidt by Theodoor te raeken. Ziet hier is wel haer huis : maer hoe zal ik hetmaeken f De deur is toe, 'k en weet of ik wil kloppen aen, Pf hier een weinigh voort wat gincs en weder gaen. |
||||
|
MELISSA. *i
Eicht gaet hier yemant uit zoo ken ik na haer vragen;
Hazottezomgheidt ! zich zoo te laten plagen Rufino van een Vrouw , datuwejeughd' bederft, En leeft in zulk verdriet waer door gy levend' fterft? 'T is maer een mallegril. Wat ? zoudmen zoo beminnen > Wat ? zoud men om een Vrouw bekrenken zoo zijn zinnend 'k Min liever nimmermeer als zoo gelijk gy doet. Wat Vrouwezieikdaer ? ik wil haer gaen te moet, JSAy dunkt t Melifla is, en 't ander zoud ik denken ZalTheodora zijn. Melifla. Gy zult u leven krenken Indien gy u zoo quelt. Maer ziet daer komt Carbijn, Hy komt recht op onsaen , geleit gy beide mijn Kut' huis, zoo zal Carbijn va*i fchaemt niet durven laten >> Of hy geleid' u ook dan kentg* hem hooren praeten, theo Melifla ik befterf. Ha Hemelen wat raet > cwb. ƒ offroutjes zij t gegroet. Hoe komt het dat gy gaet urn met u tween alleen , en ander« geen verzelling >
iïfel. Vi rzelling is wel ^oet, maer altemet een quelling. carbi Zoo doe ik moog lijk ook, want ik uw praet verftoor. :} Theo. W y hadden nuter rijdt niet veel bezondérs voor. carb. Ik weet dat Meisjes praet is veeltij drs wat bezondérs "Mei. Bezondérs hoe Carbijn ? men houdt het voor wat wonders* Indien zv anders iets, als praten van de kleên, Op dees manier geboort, op die manier gefneen. carb. Dat is het minfte wel. Melifla. en nochtans't mannen zeggen« carb. En offer een dat zeit, zult gy dat daerom leggen Opons luialtemael ?' altijdtwatmy aengaet Ik loof niet dat gy fteets van kap en kleeren praet« Oy zijt het volkje niet ; maer gaet uw kloeke reden Niet tot die voddery , maer tot wat hooghs hefteden j En volghtder mannen aert, die gy door uw vernuft, En dravend hoo^e geeft uit tertet en verpuft. Theo. Carbijn, het fpreekwoort zeit dat al te veel geprezen Iü'tby-zijaaldermeeft, wel fcheringfehijnt te wezen. Carb, Jou
|
||||
|
u M. J O H A NB E ET S,
carb. loffrou gelooft het niet. Het waer my hertlijk hel
Dat ik , als door een lof, u dit of dat verweet ;
U, wien de goe natuer in alles zoo volmaekte,
Dat al quam Momus zelfs ik wed' hy nietenlaekte
In u het minfte deel. Maer dat ik niet te langh,
loffrouwen u belet de voorgenomen gang ;
Zoo'tu gelieft ik zal u wat gezelfchap houden.
jjiel. Wy hadden uit geweeft dieshalleven zoo zoude IkTheodora t' huis geleiden, maer uw praet
Die houdt ons zoo lang' op > dat al mijn tijdtvergaet :
Ik moet nootzaeklijk voort en laet u met uw beiden.
Carb. \Vy zullen liever eerft u tot uw huis geleiden. Mei. Dat's goetCarbijn. carb. Ach dat Rufinoby ons was ! Mei Waer is hy ? carb. Hy is t' huis, en gants niet weite pas. Mei. Wat heeft hy dan voor fiekt? carb. Eilaes! hy heeft de tering. Theo. De tering?dat is quaet. Carb: Enkrecgze door ontbering. Mei. Hoe? dat verftae ikniet. Carb. Het geen dat hem verteert Is't gene hy begeert, maer lijkewelontbeert.
MeL Wat's dat?farè.EcnVrouwcn beelt:en moet hy't langer derven, Zoo zalhy door verteer ten langen leiten ftetven.
Tho. Wel dat's een wrcede Vrou die hem zoo fterven laet. Carb. Tewreeder is zy noch, ZOO zy hem daerom haet, En wil hem van zijn min nieteenfjes hooren fpreeken.
ml. 't Is beier z' hem ontzeit, als met veel looze treeken Een langen wijl in tuil en twijffelingen houdt.
Maer is hy dan gezont, als hy van minne kout ?
Zoo is zijn ziekt niet groot, maer zoud wel haeft genezen.
Theo. Een Vrouw die dat ook doet moet onbarmhertigh wezen,1 Wat's daer doch aen belanght of m' iemant praten hoort ?
MÛ. Licht wierd'zy door zijn praet ten leften eens bekoort. Maer ken ik niet de Vrou, of ik haer koft bewegen,
Dat zy tot deze knecht wat beter wierd' genegen,
carb. Gy? niet als al te wel. Melijfa. Zoo troofrRufinodaP» En zegt, ik zal daer in do en't befte dat ik kan.
ïviaer
|
||||
|
MELISSA SJ
Maerzeg, wat port u doch zoo voor uw maet te vrijen ?
Gy zult door zulk gevry uw leven niet bedyen. Carb. Ons vriendtfchaps vaftebandtheeftmy daer toegeport
Theo. Dat'sgoetmaer doet uw zelf niet door uw vriendttekort.
Mei. Hier zijn wyby ons huis. Ik weet zy na mijn wachten.
Vaert wel, ik wenlch uw beid veel duizent goede nachten. Speelnootje denkter op, gy weet wel wat ik meen. binnen, Theo. Ziet dat gy ook zoo doet en zeghtaltijdt geen neen.
Car. 'k Ben in mijn hert verblijdt. Theo.Waerom doch ? Car. om de
woorden , Die ik van ftonden aen Mclifïa fpreeken hoorde : Want zoo zy haer geliet zoo zoud' zy nietmeer zijn Afkeerig tegens hem. rbeo. En dat door raet van mijn. Carb. Zoo is Rufïno zeer Ioffrou acn u gehouden.
Theo. 't Waeronbeleeftgedaen dat ik niet helpen zoude,
Waer dat ik kon of moght, eenminnaerzoogetrou Als u Rufino is. carb. Ha Hemel waerde Vrou l Rufino wordt door u gezont en heel genezen, Ik ken u nimmermeer ten vollen dankbaer wezen l Dat gy mijn eene helft, mijn trouwe medemaet Goetaerdigh hebt verloft uit zijn bedroefdeftaet : Den Hemel loon het u, Rufino kent niet loonen, Carbijn en ken u niet g'noech dankbaerheidt betoonem Theo. Het is genoech geloontzoo 't uwluy, maer behaeght«
Rufino heeft nu haeft gevangen 't geen hy jaeght, Nu denk ik niet Carbijn, datgy zult langer wachten. MâGT zult nu al terftondt ook nae een Vrij fier trachtend Carb. Die zoo een voorfpraek had gelijk Rufino doet.
Theo. Wat hoeft dat als gy vrijt een zachter van gemoet ?
car b. Ik acht haer allegaer haeft eveneens af keerigh :
Daer zijn wel duizent dwerfch en een alleen begerigh.1 Theo. Wel kieft gy dan die geen die niet af keerigh is.
Carb. Vangt uit de wildeZee eens d' alderbefte Vis. ..... _
Theo. Hoe f dat isluk op raek. Car. Zo doet het met de Vrouwen.
D Theo. Gy
|
||||
|
Mr. J O H A N BEETS,
|
|||||||
|
ï-4
|
|||||||
|
Theo. Gy kent de goede zien , en dandequadefchouwen^
Carb. Het zien is vol bedrogh , en heefc een looze fchijti, Theo. {{isft, gy dan zulken een, wiens groot medogend' zijn Gy zei ver gantfch beproeft door uitgewezen daden.
carb. En gy zegt dat gy't hebt Meliflaaengeraden : Zoud gy 'tu zelven ook zoo licht wel kennen raén ?
Theo. Dat zou de vlugge tijdt ons licht'lijkdoenverftaen. Rufino wasgetrou, carb. Men zou noch trouwer vinnen.
Theo. Te meerder was hy waerdt datiemant hem zouminnen. carb. Dat men mijn trouwigheit eens by de zijne woogh, Mij n fchael hink op de aerd,Rufinoos heel om hoogh.
Theo. 'tZijn woorden.Carb. Woorden,die de daet ook zal verkläre. Theo. Ja,ja'twasloveus waert, zoo woorden, daden waren. Carb. 't Zal blijken metter tijdt, bleek maer de wedermin. Wasz' inhaer eigen zaek, al-eveo-eens van zin,
Als z' in eens anders is, hoe waer mijn luk gerezen ?
Dat zy veranderen zal doet myop 't hooghlte vreezen.
Theo. Dat waerbedriegelijk en al te vals gedaen, Hetgeen men zei ver haet een ander aen te raên.
carb. Dat gy een ander raet, zoudtgy dat zelver prijzen ? Theo, Met woorden niet alleen , maer metter daet bewijzen. carb. Betoont dan metter daet het gene dat gy zegt, En mint hem weder die op uzijn liefde leght.
Theo. Maér ik word niet gemint. carb. Ik zweer dat ik mijn dagen Heb min noch mins gelijk den Vrouwen toegedragen, Dan u ó Theodoor , ik zweert by uw gezicht, Wiens fchitterende ftrael mijn min ne heeft gefticht, Wiens blixems foelie vlught mijn zinnen komt ontftelleii , Wiens zoete tooverkracht komt ziel en lichaem quellen : Ik zweert u by dien top, die dit bedroefde hert, In duizent knippen vangt, in duizent ftrikken wert : Ik zweert uby die mondt, het voetzel van mijn leven, v Die met een enkel woordt ken doodt of leven geven s Joffrou gy zijt de eerft, de eerfte die ikkies, |
|||||||
|
M E L I S S A. H
ïn 't leven ben ik quijt indien ik u verlies.
Waer s nu uw zacht gemoedt, en uw medogentheden\
Waerineê, gy voor Riifin' ,Melifla hebt gebeden >
Doet nu het gene zelfs dat gy Meliffa riet,
En weigert uwe flaef uw zoete weêrliefd' niet.
Theo. Ha Goden wat geluk ! Nu moet ik weig'ren leeren,
Maer zacht niet al teveel, hy zou wel licht verkeeren , Cmb. Wat zeit mijn Engelin? Theo. Maer wat of gy begint
Pat gy mijn weêrliefd' eifcht daer gy zoofchieïijk mint. Ik w eet niet dat gy my met kennis fpraekt voor dezen. Hoe durf gy dan Carbijn , ftrak zoo begerigh wezen, Dat gy mijn minne eifcht ? Ik neem ,ik u die gaf, Uw haeft genomen keur nam haeftigh weder af, W atraetginkmy dan aen ? carb. Godinnelaetdat varen , Eylaet't vergeefs gedacht uw zinnen niet bezwaren.
Theo. Is dat vergeefs gedacht ? uw min is eerft geleidt. carb. Al is m *jn minne nieu', z' is vol beftendigheidt. Thee. Het zeggen is goet koop , de tij dt die moft het leeren. carb. En zoud' ik dan terwijl uw zoetegonftontbeeren ? Theo. G y leeft terwijl op hoop. carb. Dehoopediebedrieght, Theo. Maerzy is vaft wanneer uw trouwe niet en Iieght. carb. Betoont het ergens meê. Theo. Dit kusje zy het teeken. Carb. Ha kus ? ha zoete kus, die 't herte fchijnt te breeken ! Theo. Carbijn mijn tijdt is om. carb. Wilt gy zoo haeftigh gacn ? Theo. Ik bleef wel; maer de tijdt die drijft my hier van daen. Carb. Mijn eenigh een, mijn vreught, mijn leven van mijn leven, Mijn ziele van mijn ziel, gaet gy my nu begeven ?
Tbeo. Vaert wel en blijft gezont. carb. Vaert wel mijn Theodoor. Theo. Denkt om uw Theodoor. carb. geeft gy de min gehoor. Theodoor De minne houdtmijn tong, de vreught belet my 't praten/'^*"
Ik ga 't verwarde hooft nu wat bedaren laten. binnen.
|
|||||
|
D ij Hec
|
|||||
|
i# Mr. JOHAN BEET S,.
HET TWEEDE B E D R Y F.
Mentor. Goojfen.
Mentor. TT"VE guide Zon die is gedooken in de Zee ;
1 3 De zilver bleekeMaen , bewaert haer Broeders fteey
En lichc metaltgeftarnt mijn duiftere gezichten , Maer moght die guide Zon > mijn oogen eens verlichten,, Die d' Hemelfche verpuft, en doet de zilvre Maen , Met al der fterren glants, heel zonder fchijnzel ftaen* Ach moght de guide Zon mijn oogen eens befchijnen , Zoo zoud al mijn gequel en droevigheidt verdwijnen. Geeft Goden , geeft dat ik zoo goeden uur geraek, Datzy haer deurontfluit, enlaiitert namijnfpraek. Watzalikf' kloppenaen? ikdurfhet qualijk wagen, Hy klept. Wel waerom zoud ik niet > ik zal eens na haer vragen. %ye^aJer' Theo. Wie is daer voor de deur in 't midden van de nacht >
Ment. Hy die na uwe komft met groot verlangen wacht.
rheo. Wieift? Ment. Uwllaef. Theo. Maer wie.? Ment. Gy ziet hem,
komt beneden. Theo. Beneden.? dat'stelact, ikbenalaen'tontkleeden.
Ment. Godin het is noch vroegh. Theo. Maerzegt my wiegy zijt.
Ment. Uw Mentor. Theo.Wel my dunkt gy fchaemtu niet een rnijtj
Hoe Mentor wat is dat ? dus in de nacht te komen > Hebtgy geen fchroom voor my,gy zoud mijn oudersfchromen Teftooren uit haerflaep, zy zijn daer toe te oudt. Ment. De min Joffrou , de min, de min heeft my verftout.
Ey zeeker 't is noch vroegh, komtmaer uw deur outfluiten. Theo. Ontfluiten ? enom u ? Neen Mentor blijft daer buiten.
My dunkt gy dronken zijt/uw wijsheidtin de kan: Het herzenlooze nat en dulheidt in de Man : Danift uw lui manier een luchje noch te halen En van de eene plaets op d' ander loopea malen. Wat meent gy dat men dan moet wezen fteets bereit, Te
|
||||
|
M ELIS S A. t7
Te geven zulken hoop goet antwoordt en befcheit ?
Gaèt henen , gaet na huis, en legt u in het laeken ; Of zeeker iken zal om uwen 't wil niet waeken: Maer "k fluit mijn venfter toe, en geef my tot mijn ruft. En wilt gy malen maelt zoo lang' ut malen luit. Zyfluit haervenßw. Ment. Hoe dat mijn Engelin ? waer doch zoo haeftigh henen? Mijn Hemel die is toe, mijnzonne is verdwenen. Is dat een Vrouwen aert ? het is een Tygers aert. Watfchort u Theodoor ? zijt gy voor my vervaert ? Of haet gy my ? wat ift ? gy zegt ik ben befchonken , En 'k heb de gantfchen dagh geen fterken drank gedronkeu ,\ Den Hemel zy mij n tuigh gy zeght het is te laet, Gelijk of gy zoo laet niet met een ander praet. Dat ift niet Theodoor , en ikzal in drie dagen Wel weten waerom gy my van uw deur gaet jagen ^ 'k Wed gy een ander mint , en krijgh ik dan die geen , Die gy bemint, ik zweert ; ik breek hem hals en been. Zoo leer ik hem tedeegh mijn Theodoor beminnen. Zoudtgydithuisby nacht alleen wel kunnen vinnen? Goof. Ia Meefter zoud' ik niet ? een groote blauwe deur. Een kelder aen de zijd en daereen hekje veur, Een blauwe ftenenftoep , zes venftersnaeft malkand'ren, Een platjen op het huis om Zomers op te wand'ren. Ochja genoeg, genoeg. Ment. Onthoudt het wel ter deegh 5'■> Nu zalik haeftigh zien wie my is in de weegh. Goof. Maer niemant?Mm£.niemant?wel wat raet,weet Gooffen dat?- Goof. Wie iffer meer als ik ? en ik u achter 't gat. ('weten. Ment. Maer zoo en meen ik'tniet. Goof. üat'skunft voor my te
Ment, Letgy maerophethuis. Gooffen. Datzal ik niet vergeten. Carbijn. beide binnen*
EN is het lijkwel waer ? of ift een droom ? of ift
Een herzen-duizeling, waer door ik heb gemift ? En zagh ik Theodoor niet met mijn eigen oogeu ? D üj En
|
||||
|
i8 'M/. J-O H AHB E ETS,
En was MelifTa tot Rufino nietbewoogen ?
En minde zy my niet, zoo 't aen haer reden leek f OchTheodoraja, zoo 't aen uw kusje bleek. Ha kus / waer in mijn ziel door't roeren van haer lippen j' InTheodoravlootenniy zoo ginkontflippen. Ha Hemel ! wat een kracht die ziel en fpraek berooft} Wie had dat van de min zijn leven oit gelooft, Voor dat hy 't zelver proeft ? Ha ! waerdigh om beklagen Rufino wie diezmert zoo lange hebt gedragen, Waer vind ik u doch beft, op dat ik u terftont Van uwe pijn verloff', en maekezoo gezondt. hinmn.en weer uit. Dat's wonder hy 's niet t' huis. Zal ik in alle hoeken Degauts en heele Stadt hem op en neder zoeken f Neen dat en dient my niet , 't iseenonzeekerfpoor: Loopt liever waer gy wilt, ikzoek mijn Theodoor. Hy tyopt.. IsTheodorat' huis? daerlje. Ik zal't haer eens gaen vragen, En zoo zy t' huis wil zijn , u haeftigh overdragen. Maer zacht, hoe is uw naem ? hoe heet gy. carbijn? Ik Carbijn^ Loop heen malloot, loop heen, vraegtof zy t' huis wil zijn. Wat antwoordt ? ifTein. cher. Zy wachtu , gaet na binnen. carh. Ha Goden wat geluk, ik zal mijn ziele vinnen, Goojjen.
'tTS waerachtigh om te lacchen, wel waerom zoud het niet ?
XWie drommel zou deuken dat dit onderjonkers gefchiet ? *k Zweerje dat baes, ik hebje datai of ekeeken , Endeeerftdieik zie zal ik het ook zoo in de handt fteeken. Staby jy mannendie zoo gaern van wat nieus praet, Dat jy daerom eea heelen dagh op het hooft gaet : En haelt een druipende neus , en een paer verkleumde handen, Met een paer kouwe voeten , en een deel klappende tanden, En kijkc met fnot in zijß muil, en ziet of de Veerman Van Amfterdam haeft zal komen an. JM hagelt het, almeeuthet, alyriefthet, alzoujeverftijven. |
||||
|
M E L 1 S S A.
|
|||||||
|
i9
|
|||||||
|
A1 raeft het, al blaeft het, al ruift het, al brui ft het', al mift het,
AI pift het, al ftuift het, al fnuifc het, jy moet lij kwel blijven
Tot hy aenkomt -, want benje voor regen of wint vervaert,
Zoo blijf uit de koud" lieve man , en zit by de haert.
Ofkoomje onder de beteerde water-rotten,
Zoo zei dat goedtje zoo verbranft metje fpotten :
't Is, kijk die fchijtvalk, hoe zou hem dat gat ftaen
Moeft hy eens in 't Wandt of op de Boegh-fpriet gaen ?
Gutzeitde ander,badikmaer die veugel (beugel,
Een wiji op mijn Schip , ik jaeghd hem Wel te deegh door den
Hy rooft eerit in de mars, en voorop de ree ;
Viel hy in 't water, daer lagh een valk in Zee, (laten.
Hy moghter uit vliegen woud hy , woud hy niet hy moght het
Dat 's waer zeic Pou weis. En tervvijlze zoo praten
Komt de Veerman an, daer ift dan : welkoom Cees, Klaes, Piet,
Symen, Ian,Jooft, Joris, Gerrir,waer heen?zeg eerft, hebje niet
TSIieus, ja zeit Cees, watzoumeiihooren ?
Zy zeggen dat de vyandtde vlught heeft gekoren ,
En is by ftilie nacht getrokken van B reda.
Klaes zeit daer by, hy liet zijn gefchut na.
Pieter zeit Spinola is uit het leven :
Hoe komt hy doot? ze zeggen hy is vergeven.
Symen zeit Mantfvelder trekt al voort,
En is al in Brabant. Ian heeft gehoort
Dat de Staten wel met hondert duizent man te veld' komen,
Met uitgezocht voetvolk , de Ruiters ook uitgenomen.
Dan leggendernoch wel dertigh duizent in ds fteên.
Jooft zeit dat 's vyants volk, 't muitineert, want zy krijgen geen
Goe betaling, daer zijn al zeven vendels overgeloopen.
Joris heeft op de Volewijkeen deel foovers op zien knoopen : ■
Hoe veel wei ? tweemael twintig-h en dan noch vijf.
Liegh te degen zeit Gerrit, 't heeft anders niet om't lij f.
Of meenje anders die bleeknebde kruipers,
^ie zes-beende beeften, en moordadige bloetzuipers ,
........"~------------ -----......— - "~ Die.
|
|||||||
|
zo W. JOHAS B :E ET S,
Die zy,by haer hadden,zo ben ik daer niet eens van verwondert,
Want zoo 't aen'c fatzoen Icheen hadder elk wel vijf-en-veer- tigh hondert.
't Praetjen is uit, deurgaenzemet raalkaer na de Kerk, Daergaen de hoofden c' famen, daer hebben zy dan weer werfo Potselemencen datjy het daer eenszaeghtfmooken, Elk lieght om beft, al de hoeden ftaen eu rooken. Schijt Kerk-praetjes , daer men niet dan leugen zeit j Staetby, luifterttoeikheb waerheidt. Sra by gy courant lezers , die in de winkels vol boeken Eenheden tij dt., voorneemlijk s' Maendaeghs wat nieus gaet zoeken ;
En die in de pimpel-huizen om een confortijfje gaet : En een heelen dagh in d'Aptheekters winkels ftaet : Ik zelje altemael enkele waerheidt zeggen, Zonder ofte doen, zonder een kruimeltje by te leggen; Zoo ik het van mijn jonker hoorde : want flus quam een gezel Byhem, weet jy niet nieus ? ja zeit d'ander, ik weet wel Een grooten hoop nieus. Achter die heiningh heeft ftrak een oudt wijf gezeten,
En heeft een grooten hoop nieuwe ftront gefcheten. Foey foey zeit d' ander, ik magh geen ftront, Ik nam't niet in mij n handt, jy neemt het in jou mondt, c/aertje» Maer dat 's nou evenveel. Water, moordt, brandt, Wel hei, wel hei, Wel hoe komtde Duivel in Watertandt ? Wel Moer, wel kijndt, wel Claertje,maghmejou censfprceken? • Waer benje doch , zoo lang'ik je niet gezien heb, in een gat gefteeken ? Claert. Wel GoofTeu raesje ? wat zeggen is doch dat f Goof. Neen, ik meen waer ofje zoo lang hebt gefteeken in een gat? Maer Claertje datje wift hoeiknajou verlaugh.de, Hoe lief dat ik jou had en hoe mij n hertje brangde, Gyzoudt mijn weer liefhebben, meen ik, zouje niet ? Claert. Ia Gooflen, ik zie jou zoo lief als jy my ziet. j^BI »k
|
||||
|
M E L 1 S S A. aï
|
||||||
|
ïk hebje lu lang niet gezien, in lang' niet van jou geweten.
Heer docht ik altemet.zoud mijn GooïTentje m y wel vergeten? Ik vreefden 't half, maer ik geloofden 't niet. Goof. Ik jou vergeten, claert. 'tlsweleergefchiedt, Maer ik vertrou het jou niet toe. Goof. Mijn eigen inkomen,
Ik hebje immer al te lief, dat weetje wel, daerom moetje niet fchromen.
Jy bent alleen mijn ruft, mijn Iuft, mijn vreucht, mijn deucht, Mijn min,mijn zin, mijn Godin, Duivelin, mijn geneucht, mijn j eue ht. daert. Jy bent mijnhert, mijn zmert, mijn wenfeh, mijn Menfch, mijn boefje, mijn engel, (mijn bengel, Mijn ful, mijn fmul, mijn koning, mijn looning, mijn fchroefje,
In 'tkortgezeit, jy bent mijn Man. Goof Enjy al wat ik zeggen kan. Gut Claertje als ik jou heb, wy zullen dan zoo leven,
Ikzeljedan, wieweethet ! hoe veel zoenen geven, Altijdt als 't fpreekwoort zeit derthien voor een dozijn. daert. Dat's dreigen Gooflen. Ofhoe na meen jy mijn (wezen? Daer mee vervaert te maeken f Goof. Zou jy daer voor vervaert Ken de fchobbige vis wel voor het kouwe water vreezen ? I* de fchorre Koekkoek wel voor 't raoy weer vervaert ? Zoo is Claertje om het zoenen ook bezwaert. daert. Dat weet ik alzoo wel als jy. Goof Maer waer woonje nou f daert. Naeft mijn buren. Goof Dat's waer, maer wat hebje voor een Vrouw ? (oogea daert. Met een neus, met een mondt, met een hooft, met twee
Goof Ey zeg net zondcr liegen, claert. wel ik heb niet gelogen. Maer degelijke deegh, ik woon hier by, daer.
Goof. Liegje niet Claertje? ifletzeekerwaer^ (bijnwoonen. Daer woont de Vrijfter van mijn ba^s.cfc^.Zo moetjy by Car-
ï>aer is doch niemant als Carbij n, die zy liefd' gaet toonen : **y ifler noch rechte voort by, en ik zach flus Door 't fcheurtje van de deur, daer was zulken gekus, E Dat
|
||||||
|
/
|
||||||
|
m Mr. JOHAN BEET S,
Dat ik-fchier nu vvelijk wierd alleen van 't kijken ; (ontwijken.
Denkt dan hoe mijn Vrouvoer, k'wedhaerdezielhaeftgink
Goof. Gedenkter my by, dat deze gefalueerde Carbijn, Die nu de liefde is, de liefït niet lang zal zijn.
Ziet mijn baes hem, hy heeft het hem gezworen ,
Carbijn raekt aen een kant, zijn leven is verlooren.
claert. Wie is je baes ! Goof. Mentor, die zy zoo veracht. Maer hoe zei hem,dat opbreeken, zacht, zacht.
Dat geitje na den baes. Adieu mijn zoet worpzakje.
iMijn meefter wacht na my. claert. Gooffen 't is maer een quakje
Van Carbijn,ik gekker meè.Goof. 't Mijn isookmaermalligheit.
Had ik mijn baes maer hier,ik zeid hem't recht befchek.l>mnen.
HA Hemel ! ken het zijn ? Vertrout eens op de Menfchen ,'..
Het fcheen Carbijn die had al wat m' in hem mocht wenfche, Hetfcheeu dat hy de deught en trouheidtzelver was, En is de deught en trouw verloopen dan zoo ras? Of lagenz' op uw tong alleen, en op uw lippen, En gingen met den eedt, diegy my deed' , ontflippen? • Ikmeend' gy waert mijn vriendt, is dat een vrienden ftuk, Mdimt. Te fcheiden van zijn vriendt in/t. droeffte ongeluk? On waerdigh dat men u de naem van vriendt zal geven. Maer wie komt daer, ift niet de moordfter van mijn leven ? Zy ift; ik fpreek haer aeu : ofmogelijkhaer hert Een weinig door mijn zmerten klaght bewogen wert. Godinnevan mijn ziel, en dwinghfter van mijn zinnen , Die door uw deught en jeught my trekt tot uwe minne, Die met uw toovrend' oogh mijn vryheidt heel benam, Die in mijn killigh hert een hel-gelijke vlam Verootzaekt hebt, die met de ftrikken van uw haeren Mijn geeft in droef heithoudt, injammer, in bezwaren, Zal uwe wreedigheidt noch duren , zaluw haec N och langer voeden op mijn dootlijk terend' quaet/* Komt,
|
||||
|
M E Z 1 S S A. aj
$Çorm% moordt my dan te deegh, maekt dat ik't leven derve,
En liever eens te deegh als alle dagen fterve.
Moordadige Beulin, bloetdorftigh wreede Vrou ,
'Schept gy vermaek en vreught, en lacht gy om mijn rou ?
'tSchijntuzijnaengenaemdezmerten , dieiklijde,
Verheughtgy u hier in gy zult u haeft verblijden,
Uw hoogft vermaek komt aen. Ziet dat g'uwoogen voet
Hier in mijn doode wondt, en inditzwertebloet,
Dat dit geweer en handt u daetlijkzalfaetoonen : Hy trekt va» lœ-
De weldaet, die ik doeiviltnamijn dootbeloonen ;
Beklaeght dan mijne doot, en ftort maereene traen ,
En laet doch na mijn doot uw wreetheidtzijngedaen.
Vaert wel, den H emel weet en tuige van mijn trouwe,
Hy dreight %igb U deurßeeken ; ^ v belet en %eit :
t4el. HollaRufino ! zacht, watdoetgy? 'tzalurouwen:
J^uf. Hoerouwen? 't gene dat met rijp beraetgefchiet, En routden Menfch, aie 't doet, zijn levensdagen niet.
2l^/.'kZeglijk\yeldatgy 't laet. Ttyf. Waerom zoud ik het laten ? MeL Watkendebleekedoot, watkenhetfrerveiUjateaf Ruf. Ontladen van mijn druk , laet los laetmy begaen. "Mei. Wel ftaet het fteiven u dan unverändert aen ? Zoo fterft, doch ik en zal het nimmermeer gehengen Noch lijden , dat gy 't zult met eigen handt volbrengen.' fyif. Wie doet het dan ? MeliffaM^Qt ik, 't za geeft my het geweer^ ^a/. Daer iflet, raek te deegh, en velt my y ligh neer. &4el. Wat zegt gy , dat ik ben de oorzaek van uw klagen ? En dat gy, 't geen gy lijt, om mijnen 't wil moet dragen ? Dat ik de oorzaek ben, dat gy uw leven derft > Zeer wel zoo ift ook reen, dat eerft de oorzaek fterft. Dit punt, ik zweert de Goón, het magh u 't leven rooven, Haer'c zal mijn leven eerft door deze handt verdooven. Rufino zijc verheught als d' oorzaek voor u leit, Als uwe plaegh, voor u noch van de Wereldt fcheidt, Daer, daerme ift gedaen, nu zal ik niet meer plagen. K,f |
||||
|
Mr. J O H A N BEETS,
|
|||||||
|
24
|
|||||||
|
^y neemt voor haer te doorßeelten, 't wel\b)belet.
Jtyf. Meliffa wout gy zelfs uw leven zoo verjagen ?
Neen dat zal nietgefchien ; wie had het zoo gemeent f Ik heb u wel 't geweer, maer daer toe niet geleent. Zet hier op deze borft. Mei. 'kZaleerft mijn boezem raekea. Jtyf. Dan kent gy't iny niet doen. Mei. Dan meughtgy'tzelver
maken. Hy tcühaer 'tgevefigeven.
J{uf. Wel raekt uw boezem, gy met dit endt, ik met dat.
Mei. Recht anders, laet my toe, dat ik de punt flechts vat.
Geeftmy deu degen weer. J^uf. Ik zal z' u wedergeven, Maer zal mijn zelfs daer meê benemen eerft het leven, "Mei. Ik eerft, en gydaer nae, 't zal anders doch niet zijn,
Ik zal het u zoo wel beletten als gy mij n, Zy blijvenßaen, trekken tegens malkaxderen. Carbijn en Theadoor uit.
Theo. Tot morgen toe mijnhert.ßir.'K zalt'avontnoch eens komêV
Maer wat is daer te doen f Theo. Mijn lief 'k begin te fchromen, Carb. Wel wat of dat beduidt ? Theo. Ik zie een bloot rapier.
care. Ikgae het eens bezien. Theo. Ey lieffte blijft doch hier.
Carb. Hoe dat mijn Engelin ? daer zijn geen reen van vreezen.
Theo. Zoo gy daer immers gaet, moet ik daer mede wezen.
Rufino is de een. Cark MelifTainferby, Rufino wel hoe dus ? Melifla wat meughtgy Beginnen ? zeg, wat ift f ha Hemel ! niet te fpreeken ? Mei, Carbijn, Rufino wil zich zelfs het hert af fteeken.
carb. Wat komt Rufino aen? Mei. Hy zeit ik d' oorzaek ben,
Enmijnafkeerigheidt. Carb. Rufino ik beken, Ikz weer het is mijn fchult, om dat ik onlangs hoorde, Als gy 't my had belaft, wel aen MeliiFaas woorden, Dat zy niet meer zoo ftuers, noch zoo af keerigh waer, Als wel voor dezen. Ityf. Hebtgy dat gehoort van haer, En zegt gy't my niet eens? Carb. Ik koftunergens vinden, En alsik u niet zocht gink ik by mijn beminde. $uf. Ift moog'lijk mijn Godin ? Mei. En zietgy n iet de dact ?
Theo. Gefpeeltje gints komt volk, kom gaen wy van de ftraet.
|
|||||||
|
M E L I SS A.
|
|||||||
|
af
|
|||||||
|
fyf. Ha Hemel wat geluk ! carb. Rufinogaet na binnen ]
En fteekt uw degen op. JRjif. Melifla my beminnen ? Carb. Komt voort en gaet in huis. J{uf. Ha Goddelijke daghj
Beginzel van mijn vreught, en eind van mijngeklagh ! carb, Maer gaet gy noch niet in. J{uf. wie ifFer die te degen
Heeft in zoo korten tijdtzoo grooten vreught verkregen ? Mei. Rufinodaer komt Volk, laet ons niet langer Itaen,
T{uft Mijn Engeliu,mijn vreught,komt ik zal met u gaen. AUbiw^
Coojfen.
WAt depleifter , dat is ook al te verbruft verpeutert.
Wat raet gaet my aen zoo 't de baes ziet, hoe my het hooft leutert,
Hoe ik ftintel 3 hoe ik puiloogh, en hoe mij n tongh yzer flaet, Ik wed voorzeeker dar hy my wijft waer mijn bak-huis ftaet : Wel GooflenjfchaemjyjounietjZo uitte blijven, zal hy zeggcj Watzel ik doen ,- de fchult op mijn fpits Lubbert Lubbertz« leggen,
Daer ik eeu pijntjc meê gedronken heb > neen ik zeeker niet : ] Wat zal ik dan zeggen f. j a:, dat my eerft in den zin fchiet, Daer komt den droes, zo haeft alfmen van hem begint te praten,: Ment. Wel jonker zijtgy daer, ik woud u zoeken laten Mentarmt-. Met Trommelen Trompet, wat blijven is doch dat ? Wel ziet den Ezel eens, hoe vol heeft hy zij n gat. Wel beeft. GooJ. Gut baes had ik geweten,dat jy zo zoud kijven, Zo zoud ik veel nutter}daer ik geweeft ben,hebbê mogêblijvé. Dat magh niet deur, kijven tehooren, daer men zijn beft doet, Daer ik alles zo wel befchikt heb,dat ik noch kij vê hoorê moet, Ik kent waerachtigh niet vergeten. Ment. Ik wou my noch verftooren,
Was ik in Gooflens plaets : maer voort laet ons eens hooren, Wat dat gy hebt gedaen. Goof. kijk een reis-, wat een man is onze Ik jou wat zeggen ? neen ik ben zelver ook quaet, fmaet, E üj Al
|
|||||||
|
zé Mr. J O H A N B£ ET S,
Al immer zoo wel as jy , dat 's gelijk op klapmutzen?
En jy meught met al jou kijven en kaekeleu in de pomp brutzen.
Ment. Wel reekei hoe das trots ? Goof. Omdat ik nu genoeg weet. Ment. Laet hooien klap eens op. Goof. Keen baes ik zegje niet een Maerikzegje, datjy moghtwelomeenpaervaenlyen, (beet:
Datje zoo wel wift als ik wie naje Vrijfter komt vryen.
Ment. Wel GoofTen weet gy dat ? Gooffen. KlonterigeClaertjejou Theo door« Meit, Mijn eigen verfchreven Vrij (1er heeft hetmy zelfs gezeit.
Ment. Wie zeitzy dathet is?Gao/.Zozoudmê een boer zijn kun ft of vragen. Maer wilj'e maets zoozegg' ik het, of anderszel jy het de dagen
"Jou'slevensnietweten. Ment. NuGooiïen'tzalzoozijn.
Goof. Alle maets goe maets. MaerClaertjezeit'tisCarbijo. Ment. H eeft Claertje 't akedeegh, eu i-flet niet een anderf GcoJ. Zy zeit zy zijn dus rechtevoort noch by malkander, En Theodora heeft hem zoo Hef, zy geeft hem zoen op zoen.
Ment. Carbijnmyindeweeg? zaleenCarbijn 't my doen? Dat lijd ik nimmermeer, begint vry te beklagen
• De uur, waer op gy eerft uw min begoft te dragen.
En Theodoor vervloekt, verfweert, verzeght die dagh , Waer op hy aldereerft u met zijn oogen zagh♦ Ellendige Carbijn , uw leven is verlooren : Ziet gy uw doot noch niet ? ik hebze u gezworen! En'k zweer ik niet en ruft, voor dat ik met deez' handt Het leven u beneem, en help u aen een kant. Ç00J. Gut baes de kop is mijn rechtevoort zoo wat aen 't malen, En ik zou wel wat Hagen willen geven, of een paer blauwe oogë Dat jy my alleen eens wout laten begaen, /halen Ik zoud hem wel te deegh wat op zijn fhater flaen,
Als ik hem gcnoegh geflagen had, zoud ik hem de keel af by ten, En wringen hem de hals toe, en laeten hem de ziel fchijten : Of ik zoud het ruintje van ftal trekken, en douwëhem. ditknijf Waer ik hem raeken koft tot hetheft toe in 't lijf : Ik
|
||||
|
M E L l S S A.
|
|||||||
|
17
|
|||||||
|
Mi zou hem zoo vol gaten als een viskaer maeken fi.
Pots elementen ! hoe woud ik hem in zijn koonen raeken ! Hoe woud ik hem het wambuis pickiereu , hoe woud ik hem de Deurkerven, fneed opfneed. Gut baes het is zoo zoet, (hoet Mijn tanden wat'ren al, wat zegje, wilje my verlof geven? Ment, Gy zijt te zeer vervaert, en zoudt wel lichtlijk beven, Als hy maer leelikzagh. Gaof. Neen baes dat is geen noot. Is hy meê een dolle duivel, 't quaetft, wy blijvê alle beid doot. Ik ben altijdt ftout genoeg; want'k durf op een kamer vol boerê Al moerlijkelienigh mijn handen wel beginnen te roeren i En fnyen in 't hondert, enfteekeniuden hoop, Die dan wat krijght die heeft wat, ik geeft goet koop» Ment. Hoe zoudt gy met verraedt uw zaeken aen gaeii leggen £ Goof. Neen niet met verraet, maer ik zalje zeggen : Ik zoud metter vaerd' gaen loopen tegens hem an ,.. En zeid hy wat,, dan zou ik zegge lieve man, Niet veel fnaps of't lijfvol wonden.. Sprak hy dan maer een woort zoo wou het hondend Ik zoufpelenraekwat,en tyenaen tklouwen, Hytocmfzijn■ Eikzijn fchoonft, en niet als dat zou ik hem voor houwen, m*-
Ment. Laetzieneens wat gy kent,, en brengt gy hem om't leven 'k Zal u tot dankbaerheidt drie hondert gulden geven , Gaetheen en pafter op en zeght my dan befcheidt. binnen, Goqf. Ikzelje flus komêzeggê dat hy al met de piflerom hoog leit»
Drie hondert gulden ? ik geef.hgm daer voor wel drie hondert fteeken. (breeken. Wat fteeken?ik wil hem daer voor wel aen drie hondert ftukken
Ik kap hem zoo klein ais moes, of ten minftc n als hutfpot. Maer de drommel wat raet f hoe krijg ik de zotf* Ik zal hem hier wachten, hy moet doch nazijn Theodoor Ioopë, Als eê hont na eêritze teef,maer hoe deeg'lijk zal hy'tbekobpê.? FoeideplaeghdatisvandieverzoordeTobak, HyJ{ifptt X)ie goet is voor de kak, en ifle niet goet voor 't lijf*
£°o ifïe ten minflen goet voor tijt verdrijf: Ja dat zei de Man ook en peulude zijn Wijf. Daer |
|||||||
|
aS M'. J O H A fi B E E f S,
Daer iffer een deel die dat leelijke goetzoo overdadigh prijzen,
Om al de fortuiten die het over heeft en gaet bewijzen. Item inden eerften, zeidt Ioortjc, ifle goet voor de katar : Item inden eerften, zeg ikiffe quaet, wantze maekt de kop nar. Ia zeit Symen z' is goet,voor loopendjdruipendczijpendejroo- de oogen , (niet geloogen f En zijn oogen die loopen, die druipen, die zijpen zelfs, is 't dan
Ia zeit Jooft z' is overdadigh goet voor tantpijn : Dat 's ook niet waer , want ik 'er nimmermeer baet by vijn. En Pietje zeit't helpt geweldigh als de ooreh ruizen, en tuiten : Datlieghthy, want als ikze drink, beginnen de mijne tezuizen en te guiten,
ïeuwis zeit, het ruikt wel : jae veel flimraer ofmer ßront briet, En met pis droopte ; en men quijlterof, wachtje volkje, ver- drenk niet, (der in varen ,• Een plas grooter als de Zuider Zee, het Schip S te. Reinuit zou-
Daerik meed op vry-buit moft, woume den baes uietaen Landt bewaren, cw» Als de drie hondert gulden op zijn ift nochtijdts genoeg. Ju ^
Wel Monfeur zoo haeft van de Vrijfter ? 't is noch al te vroegh. Zoo vroegh. te fcheien ? Bous ! dat 's an maet. Ry loopt hem op 't lijf. Çarb. Wel fielt en ziet gy niet waer henen dat gy gaet ?
Is u deftraette naunaen zalze wel wat wyen. Goof. Zeljy een fielt van my maeken fchelm ? zei ik datlyen ?
Neendat duiveltje paft op jouj pas op of't gaet'er d«ur. Goof. trekt carb. Ik zeg u datje gaet. G0^Kijk,omzoo een Monteur zÜnmes-
Als jy bent,ik fchijt wel inje, 'k zeiter luftigh in douwen. Carb. 'Kzeg noch eens bouje ruft oft zal u anders rouwen.
çoof. Ik wil mtt.carb. Daer dan fielt, houdt dat, noch dat, en dat.
Myfiaet Gooffen.
coof. Moordt ? brandt / buren fta by ! die keerel flaet my plat.
carb. Laet echter in hunn' ruft haer, die u niet en moeien, binnen.
erw/. De drommel is dat ilaen ? het fchijnt ichier of mijn tanden
bloeien, Mija
|
||||
|
M E t 1 S S A. -
Mijn neus die zwelt, mijn öogen zijn blau a 'k heb een buil op 't
hoofr.
laborsje benje zulken haentje/khad 't mijn Ieren niet gelooft,' Jy bent kruideken roert my niet* 'kzelje ook met vreden latend Ik hou niet van zulk flaen.Maer hoe zal ik 't met den baes pratê? Hy magh zelf heen trekken, maer dat geit is quijt, (binnen* De flagen doen wel zeer , doch daer 's niet dat my meer fpij t. HET DERDE BEDRÏF.
Carbijn. Theodoor. Carbijn. A Ch Theodoor ! mij n hert,hoc zoet is 't zoet by wezeni
XjLNuuwenmijneministotdeeshoogt' gerezen? Wanneer ik by u ben ismy de nacht een dagh, Uw oogen mogen meer als 't Zonnen fchijuzel magh.' Wanneer ik van u ben, zoo fchijnthetdatde itralen Des Zons, rontzoni, maer niet op deze oogen daelen. Het midden van den dagh is 't midden van de nacht, Ten waer uw oog een ftrael had op mijn oog gebraght: Dan zie ik eens rontzom, en zie drie Zonnen fchijnen, Maer d' Hemelfch, lijkthet, moetvoor uwe twee verdwijnen« En ds ik by u ben ift noch al niet te deegh, Mits datter noch een wolk my ftaegh is in de weegh. 'T»eo. Behonight is uw praet, bezuikert zijn uw reden,
Is 'tvreemtdat'tbyzijn dan is vol van vrolijkheden? Mijn eenig een, ik zweert als ik u maer aenfchou, I^an ben ik blijder, of het hemelfch hoogh gebou Acn my gegeven wierd,- uw afzijn is mijntreuren, 1 Welk duerttot dat my weer uw byzijn magh gebeuren: Mijn treuren heeft geen eind' wanneer ik van u ben, Mijn blijdtfchap heeft geen eind als ik u fpreeken ken. Carb. Al wond my d* Opper-Godtzijn ftafen Huis-vrougeven,'
t Zou my bewegen niet, ik wil veel liever leven By u mijn Theodoor : voor Neckar en Ambroos |
||||
|
j© Mr.' JOK AN BEETS,.
Ik den violen geur van uwen aeffemkoos,
Ha Goddelijke geur ! 'k verzweert en kent niet Iooven,, Of gy zoudtzelfs de geur van Flora gants verdooven. Y voren voorhoofts vet! yvoren tandt gebit ! Yvore wangen waer op elk een roosje zit! Ha lippen! lippen? neen, maer enkele koralen. Ha mondt ! wiens mondts gelijk ApelLes niet zoo. malen, Ha opgetovde pruik ! daer zelfs deo dageraet ,• Volfpijtcn heclbefchaemt, haer pruik voorleggen laet. Ha net befneden kin, en wel gemaekte handen ! Ha naugefchoeide voet, en nette oogen-randen / Theo. Wien trekt gy niet tot u-r* uw leden zijn van ftal, Uw benen, borft, en voort, kortom, het paft u al : En doet daer dan noch by uw hoflijk hooft ontdekken.' XJw lieöijk zoet omarm, uw lonklijk oogen trekken De noordt zon ons gemoet, 'k wed niemant vinden zon Een Doehter, die niet wenfcht te mogen zij n uw Vrou. Carb. 't Is my meer alsgerroegh Zoo'tTheodoor wil wezen.' theo. Zy wil en zal het zij n,wat hebt gy dan te vreezen? ny omheiflba*n. Carb. Ach die zoo fterven mocht ! wat was dat een geneught? Theo. Dieeeuwigh leefden zoo, was dat niet grooter vreught? Maer ach ik fchrik, ik beef dat ik u daer hoor praten Van 't droevigh fterven flaes/' ) en 't janxrarig leven latend carb. MijnEngelin , mijn vreught, waerom deê u dat weef Theo. Mits my dat in den zin veel droefheidt komen deê. {HaHemalhoed'Cafbijn! ) als ik't begin te denken, Zoo fchijn ik in 't getraent te fmoren en te drenken. 't Is noch niet lang geleên dat Mentors knecht fprak aen Mijniaeit, die heeft na lang gepraetvan hemverftaea Hoe dat zijn meefter , had een dieren eedtgezworen, Geen ruft te houden, voor uw leven was verloren. €arh En nu gy daer of zeght fchiet m y wat in 't gedacht. Nietlanger noch geleên als dees voorleden nacht Wanneer ik van ugingh, zoo quam ikjuift c' ontmoeten! Een
|
|||
|
M £ £ 1 S S A êï
len reekel, die my liep op 't 1 ij f in plaets van groetend
Ik vraeghden hem hoedat ? hy ftrak zijn mefjen uit, Hn zei, verweerje flux of dat gaet in uw huit. 'k Vermacnden hem tot ruft, hy wou daer niet na vragen, Dies nam ik hem by't hooft en gaf hem 't lijf vol flagen. Theo. Wie was het lief? Carb. Hy wastemaelin'tgeelgekleet,
Theo. Zoo ben ik 'k weet niet wat, zoo ik niet wel en weet,
Datditdeknechtzalzijn. Foeifchelmen , loozefielen , Hoe wil te deegh de ftraf eens volgen op de hielen ? Gebruiktvoorzichtigheidt wanneer gy vanmy gaet, En ziet ter degen toe wie datter is op ftraet. Ach Hemel.' dat ik u zoo eens quam te verliezen, Wat zoudt ik anders als de doot voor ray verkiezen ? Dat ik uw zoo verloor, metniy was'tookgedaen : Waergy voor henen ginghtzoud ik ook moeten gaen.' Carb. 'k Zal dragen goede zorgh, laet maer uw droef beidt varen4
Hoe haeftzijtgy bedroeft daer wy zoo vrolijk waren? Theo. 't Is reden dat ik vrees. carb. Uw vrees is al te groot,
Als 't komt is 't vroegh genoeg. Theo. Te laet is 't doet het noot.
carb. Ik ga mijn Theo door. Theo. Waer doch zoo haeftigh henen?
carb. Ik blijf indien gy maekt een einde van uw wenen.
Theo. Wifchtdanmijn tranen of. Carb. Daertoe wilikmy fpoen^
En wil het nergens meê als met deez' lippen doen. Theo. Zoo, dat verquikt mijn hert, nu luftmy weer te leven.
carb. Hebt dank (o Goden!) dat dit onweer is verdreven. •
Theo. Flus zeit gy van een wolk, wat wordt daer door verftaen ?
^arb. Hoeklaermijnzonnefchijntz'isaltijdtoverlaên ('kleeren.
Noch meteen wolk. Theo. Wat'sdat? carb. Godin het zijn uw- Die voor mij n gretrigh oogh die lieve leden weren , Waer in natuer haer konft zoo vlytigh heeft getoont, Dat dae r niet anders als de hooghfte fchoonheidt woont. Vervloekten nydighkleetwatheb ikubedreven, Dat gy my dus belet het vreughdighft van mijn leven > T/mo. Wat woudt gy dan dat wy al gingen zonder kleén ?
F ij carb. Neen
|
||||
|
;» W. J O H A N B E ET S,
Carb. "Neen holla, gy ma er naekt ,en dat by my alleeftl
Theo. Mij n lief gy praet te lui dj wat weetmen wie 't moght hooreni
Carb. 'k Zal voort, het geen ik zeg, welluilt* ren in uw oor en.
£ y blijvenßaen praten binnen 's monts*
Mentor en Gooffen uit.
Ment. Wat, wat ift anders niet ? Goof. wel baes ik deed' mijnbeft.
Ment. Dat doen de kinders ook en kakken in haer neft.
Goo/. Ja dat loof ik. wel, de lui die quaruen ons fcheien,
En wy lagen eerit zoo lang en wroeten met ons beien , Dat het niette zeggen is, hy met een rapier, ik met een mes, En dat meer is, ik gaf hem noch wel een wondt vijf zes.. Ment* Uwoogenzijnzoo blau, hoe isdoch dat gekomen?
Goof. Deicheiers hadden 't zoo elemeatighop my voorgenomen,
Dan keef dees, dan fioegh die, eD ik kreegh vaft trekken uit den En t' wijl ikflagen kreeg trok oomkool op ter loop. (hoop, Ment. Wel wilt gy noch eens gaen /ren of g' hem kent deurfteckê?
Goof. 'k Heb liever dat hy loopt tot hem de beenen breeken,
Schij t, fchijt, ik kenme al te goet dat ik zou aengaen Tegenszulken een, die niet durf blij ven ftaen. Evenwel baes, daer ik zoo getrou waeghde mijn eigen leven, Hoor jy my al een moy ftikje van t beloofde geit te geven. Mmt. Wy zullen zien daer na, weeft ftilen gaet nu voort,
Op dat ons hier ontrent den reekei niet en hoort. „ . ..„ ...
_r , n i • i i » i Hy&ietCarbtinmet Op razerny kom op, rluks uit uw hol beneden, Theod.fiœn praten.
Laetaerd en Zee van angftnu tzidd'ren voor uw treden. Maekt dat der iterren fleep, en dat de zilv're Maen Verfchrikken van uw oogh en van haer plaetzen gaen : Dat al de Werelt yfch, door 't hels en duivels zingen, Van uwe hairen, die om uwe kop zich wringen : Uw Solfren aeflem die verlep al t groen geboomt, Verpeft al 't water dat door 'tgantfche water ftroomt. Alsgy dan hebt gedaen , en niet meer werk kent vinnen, . En noch niet ruften wilt zoo komt aen my beginnen, Proeft dan uw zwepen en uw toortzen hier aen my,
En
|
||||
|
MELISSA Ja
En helpt my in een dul verwoede razerny.
Ik lijden dezen trots ? ikdezezmaetgedoogen ? Moet ik dit zien ? dit zien ? en dat met eigen oogen ? 't Is wonder ik hem niet met deze tanden pluk, En trek hem't lijf van een, en fcheuf 't van ftuktot ftuk i En laet de looze hoer haer lieve lief verzeilen, En werp my dan daer by en dael niethaerter hellen» Wat raeft gy dulle toog dat g y mijn lieffte fchelt ? Zoo gy haer vorder fchelt ik zweer dat hy 't ongelt. Carh. j^«jf. Ziet daer, ift mogelijk ? den bloet gaet haer noch kufTen, Waerom fta ik en kijk en loope daer niet tufTchen ? Bezadight u mijn geeft : zoo g nu een weinig lijt, Zoo zult gy zij n eerlang op 't hoogfte weer verblijdt. Treet voeten, treet te rng,laet haer voor't left wat praten, (atenf Goof. Hoegoetkoopzoudhetbroot worden dat de gekken nieten, Ment. Wel ezel wat's dm? GooJ. Niet Meefter,my quam daer in 't ge- Dat fpreukwoort, dat men altemet wel zeit by nacht f dacht Als men na den Hemel ziet: zo zeit de een wat zijnder ai ftarren, Ia zeit de ander daer ftrak weer'op, wat zijnder al narren. Nu denk ik in mij n zelfs, alffer zo veel ftarren als narren zijn £ En alfTe aten noch dronken , hoe goet koop was dan't bier,' 't broodt, en de Wijn ?
JMaer dat overgeflagen , wat meenje hem nu al te keren ? En hebje geen denken dat hy hem ook zal verweeren f Ment. Hy zich verweren ? neen, gy zegt hy loopt Itaegh wegh.' Coof. Holla baes, gy verftaet niet wat ik zeg, (wenj- Ik meen als hy't gewonnen heefr. Ment. 'k Zal my op u vertrou-
GooJ. En ik ze! mij n hoop op eë harde rug en een paer raflche voetë Ment, Wy zullen t'zamen doen.Goo/'t Is beter een alleen, (bouwe. Ment. Wy zijn hem veel te kloek, zijn wy maermetons tweën, Coof. Neen baes.'t is beft dat ik daer niet by ben, om dat mijn gele En gele kouzen en mantel ons verraden zouwen. (mouwen ïk zei een weinigje van een mijl of twee achter of Itaen »
Hebj e ' t te cmaet dan zei ik trarare gaen, V üj &
|
||||
|
î4 Mr. J O H A N B E E T S,
1k zegh qualijk , ik meen dan koom ik ook aen.
Ment. Zwijgh , 'tfchijnt aen zijn gelaet of hy van haerwilgaeà? Theo. Zoo vind' ik 't wel bequaemft, gelijk hetis befloten j Maer gy moft niet te ftijf aen d' achterpoorteftooten,
Of'tyemant wierd gewaer.c^.Mijn trooft,mijn ziel,rnijnhert.
Theo. Lief fpoeitu nunaerhuiseer dat het later wert. carb. Mij n Eogelin gy zult dan op het uur wel paffen ? Theo. Heel wel, maer ziet gy toe, dat niemant u verraflche. ' WantMentorpaftopu, den Hemel hoed uw gangh.
çarb. Ik bid u Theodoor, en zijt voormy niet bangh j Maer ftelt uw hert geruft : doch ik en zal niet ruften,
Voordat beftemde tijdtmygun mijn lieve lüften.
Vaert wel mij n eigen geeft. Theo. Vaert wel mijn levens vreught,
carb. Dit kusje blijf uby. 77;eo. Datmy mijn geeft verheught. T/seod. binnen. Carb. wort. in 'tgaen van Ment. ht de ruggegefieeken^dat hy als doot,neder valt.
Gooffen loopt wegh.
Ment. Carbiju daer is uw loon van Theodoor te vryen, Haer Vryersaltemael die moeten zoo bedyen. Waer 's Gooffen ? is hy wegh ! is dit de ftoute knecht, Die(zoo hy zelver zeit) zoo wonder gaern vecht ƒ binneiu, Carbijn daer by kit.
AchTheodora! ach! vergeefs zult gy verbeiden. M aer noch veel grooter ach.' dat ik van u moet fcheiden. Geeft Goden geeftmy wraek, en ftraft hier Mentor voor. Mijn aeffem die bef wijkt. Vaert wel mijn Theodoor. Hy valt van ^cb ^elfsen blijft in spvijm. Jr\ufitw uit.
J^if. Godin (die metuw zoon de alderkloekfte herten Maer met een vlam, en pijl durft zonder vreezen terten, Niet tarten ook alleen, maer brengen in 't gebiedt, Die zelts den Qpper-Godt Jupijn niet eens ontziet:} Ik buig voor u, om u een dankbaer hert te toonèn, Waer van ik niet en ken het kleinfte klein beloonen. CJodin geeft dathetduert, en houdtMelifîaiu 'e Voornemen, dat zy heeft en in de zelve zin, Hoe |
||||
|
M EL 1 S SA. 3y
Hce ziu ? 't is nu gedaen, zy heeft my uitgekorea
Tot haren echten man, en heeft een eedt gezworen :
DateerhetHemelfchront, de Sterren, Son en Maen
Vervallen zullen, dan haer liefde zal vergaen.
Is dat noch niet genoegh? wat wenfch ik meerderteeken».
Als dat ik mijn Godin hoor zulke woorden fpreeken ?.
MeliflVk fweer u ook : dat eer mijns levens-draefi
Zal afgeloopen zijn, eer dat ik u verlaet.
Ma Hemel hooge Goón ! wilt gy lui ons maer geven r
Dat wy een lange wijl te zamen mogen leven :
En als gekomen is een van ons beiden tijdt,
Dat'ons het leven dan opeene tijdt ontglijt.
Wel hei ! hoe dus ? dat 's vreemt ; wel wat of dit wil zeggen ?
En is *t geen menfch die ik een weinigh voort zie leggen?
Dat moet ik nochtans zien. Een menfch / wie magh het zijn ?
Ik ken hem ( Hemel ach ! ) my dunkt het is Catbij n,
Garbijn gy doot ! Carbijn gy doot en zoodoortteken !
'k Zweert zo ik ken of magh ik zal uw doot wel wreeken."fhtrekt
Klet ditgeweerik zweert. Hebtgy noch leven in i
Hebt gy noch wat gevoels, hebt gy noch geeft, of zin.?
Zoo flaet uw oogeu op, enzietmyaenvoor't laetfte..
Ik voel zijn aeffem noch, daerom moet ik my haeften,
Dat ik hier iemant wek en breng' hem in een huis,
Z)e wacht Jzgmt hem tegen envathem. ^apit. Wat 's hier /, in 't naer des nachts te maeken zulk gedruk ? Waertoe is dit geloop, en met een blooten degen ?
't Za galten vat hem aen het is hier niet te degen.
^»/. Ziet dat gy niet en doet dat u hier namaels rou. Qap' Neemt hem zijn degen afen bint hem, daer'seentou. **ƒ. Bint fchelmen dieven bint, als uws gelijk, verrader. ^p. Hoe dat gy meerder roept 't is voor u zelven quader. "Qcht. Ik koom daer ginder gaen, en vind' een doode Man.' CaP' Een Man, hoe komt die daer ? €aP Hafchelm dat's uw bedrijf. Was dat hetbaeftigh loopen ? Recht
|
||||
|
fé Mr: JOHAH BEËTS,
Recht quam ik weite pas, maer hoe zult gy'tbekoopen ?
J^ttf. Brengt gy de man in huis, maekt dat men hem verbin, Want hy en is niet doot ;daer is noch leven in.
Cap. Wel wat weet gy daer vaofWacht.En zoud de guit niet weten, Daer hy met zijn geweer de wondt zelfs heeft gemeten.
ftuf. Nu, nu het koft een Menfch, komt haeft u, maekt het kort, En draeght hem elders in dat hy verbonden wort.
Z y dragen hem binnen , en komen daer na met Rufino weder uit, die %y n*
het gat leiden.
Jtyf. Ik zweert u guiten , 'kzweert ik zal 'tu wel vergellen,
Dat gy my met dit ton de armen zoo komt knellen. Wat heb ik oit misdaeu ? waer in heb ik misbeurt, Dat gy my al gelijk dus g-ints en weder fcheurt? En mijn geweer beneemt , en meteen tougaetbinden* Daer nieraant meer Carbijn als ik Carbijn beminde. Hy is m ijntroufte vriendt geweeft in alle noot, Ikzal zijn troufte vriendt ook blijven tot mijn doodt. Ik waft van j o nghs op aen, wat zoud my dan verrukken Dat ik hem zoo een doodt zoudt in de rugge drukken ? Den Hemel zy getuig hoe dat ik was gemoet, Als ik hem leggen zagh verzmoort haeft in zijn bloet, Hoe mijn gemoet verfchrikt',en hoe mijn hairen rezen, (Vezen j Geen Menfch ken meer ontftelt , geen Menfch ken vreemder Als ik Was door het zien, ik trok mijn degen uit, Ikhijgde na de wraek, ik wenfehte na deguit, Ik wenfcht' ik weten mocht wie dat hem zoo verradigh, Zoo fchelmSjZoo overwreet van acht'ren zoo moordadigh Hadt in het lijf geperlt zoo diep en wijde wont. Nu koom ik ? en ik hou mij n lippen aen zijn mont, En voel zijn aeflem noch, doe liep ik en wou maken Dat hy in 't eene huis of't andermochte raeken. Doch quamen deze guits en doen my overlaft, En binden daer nochby bei deze armen vaft. |
||||
|
ME L 1 S S A. 37
En had ik 't om Carbijnent wille niet gelaten ?
Ik had haer wel geleert op 's Heeren vrye ftraten Te vatten ieraant aen, die niemant niet en moeit s Ennuikgaerenzou,nuben iklaesgeboeit, Mijn armen zijn zoo vaft, 't geweer is my benomen.' Dit ken ik altemael noch lichtelijk ontkomen, Bleef maer Carbijn by 't lijf,- flus alsmen hem verboudt Roerd' hy niet anders als een weinighjen zijn mondt. Ach Theodoor ! hoe zal u deze tydingh' fmaeken f Meliffa hoe zultgy 't als gy dit hoort ook maeken ? Carbijn zoo goet al$ doodt, en dat door mijne fchult : Ach koft gy al?e beid nu hebben wat gedult ! De groot en goede Godt zal "t alles zoo verzachten, Dat gy eerlang een eind' zuir hebbeu van uw klachtem cap. Hier is het gar flux in. Ruf. Men zeit veel daer't geweit Komt is her goede recht heel aen een zy gefteit. HET VIERDE BEDRYF.
Theodoor,
DAerluftis, is begeert, en uit begeerte vliet
Een hoop, die van 'tgewenfcht geen kleine voorfmaek biet : Zoo doet het ook met my. Ik kond' te nacht niet ruften, Mits my de hoop ftaegh gaf een voorfmaek van mijn lufteUj Zoo tuffchen flaep en waek beeld' ik my zelven in Dat ik met vreughtgenoot de vruchten van de minj En kort daer na zoo is Carbijn van my verdwenen, En is eerft langh daer na weer voor mijn oogh verfchenen ; Doch zoo niet als voor heen, maer ziekelijk en bleek, En ik verfchrikte zoo dat my de flaep ontweek : Ikiloegh mijn handen om , Jommeteen groot erbarme« Mijn dootgelijke Lief te kullen en t' omarmen. Doe quam ik tot mijn zelfs, en zach 't was malligheidt. Maer dat zijn bleekte niet iets quaets te voren zeit, G Ziele
|
||||
|
Mr." J O H AVN BE ET S,
|
||||||||||
|
f«
|
||||||||||
|
Maer het zal mijn eer niet krenken,
Mits ik z' aen Carbijn gaen fchenken En Carbijn die geefizs weer. Hy heeft macht mijn eer te rooven,
Maer wie zoud van hem gelooven Dat hy flaet en niet en heelt: 'K zou hem voor een deug'niet houwen, Die geen zin heeft om te trouwen, En dan't Meisjes eer ontftcelr,. t Acht Carbijn mijn eer wel waerdig,
Hy is deughdlijk en goet aerdigh, Heufch van mondt en trouw van daet j Zoo een fpreeker, zoo een peinzer , Achter-klapper nochte veinzer ? Dies ik my op hem veilaet«, Wat aengaet zijn lijf of leden
Die zijn net en wel befneden f Ia volmaekt al wat men •ziet. H y is zoo beleeft van zeden, Kloek en deftigh in zijn reden , Nergens wijkt hy iemant iet. Hy 's dan noch vol trouwe minne;
Nergens zou men trouwer vinnen, Niemant acht ik zijns gelijk : Hy's mijn waerdighft uit gelezen , Hoort het dan niet zoo te wezen Dit hy ook mijn waerdighft ftrijk? Ach Carbijn met wat verlangen
Zal ik uwen hals om-vangen Met een heldre armen-bocht ! Wou de dagh maer haeft verloopen, En twee nachten t' zamen knoopen ,, Dat 'k u langh genieten mocht» |
||||||||||
|
Ziele laet uw* droefheidt varen,
Laet geen vreezen u bezwaren y Stelt u vreughdigh en geruft : Denkt eens dat den tijde komt naeken Dat gy d' hooghfte vrcught zult fmaeken Door het boeten van uw luit, Phoebe laet uw guWe raden
En uw Paerden vfoegh gaen baden In den ouden Qceaen ; Laet de nacht de lucht betrekken 5 En met zwarte wolken dekken 't AcnzJcht Van de bleeke maen. Is het waer dat d' oude fchrijven
Zoo heeft Phoebe kenneti blijven Stil aen d' hoogen Hemel ftaen, Als gy uw Coronis zochtc» Op dat gy Coronis mochte M«t een blij dtfehap kijken aen. Of dan jaeght gy dijne Paerden
Dat zy daelde na de aerde -, Als den dagh u viel te langh : Om dat gy by tijdts zoudt raeken By uw Nymph, en u vermaeken Korte gy zoo veel uwgangh. Phoebe kort nu ook uw gangen*
Dat ik magh mijn lief omvangen Met een lieffelijk gegroet, Met een lonkjc met een kusje, Met een vreughtje, met een lusje,« Met een woortje honingh zoet. 'k Zal het zoetfte van mijn leven
Nu aen mijn Carbijn gaen geven, 'k Waegh mijn alderwaerdfte eer. |
||||||||||
|
Cfotrt. Benje
|
||||||||||
|
Jtf El ft £ S rJ.' Jj
chert. Benjehier JofFrou f ikzoekjeeneifchboombroodt,'
Want doe ik op ftraet was hoord' ik zeggen Carbijn is doodt. Two. Hoe doot?c/öfrt. H y is te nacht doot gefteekê,zo zy zeggen.
En ik heb ook zelver het blpet op ftraet zien leggen. Theo. bezwijmt. Wel JoiFrou hoe wordje zo bliek! 't is ofje met den eerftê waert, Zy fwijmt waerachtigh, wat raet goe lui dat ze weer bedaert f Ikzalhaer eê brandend' fchorteldoex bant voor de neus houwc, Ofandersmeteenazijnigelap in't aenzicht douwen. Theodoor bekomt en %eit.
Bedroefde Theodoor, wat wilt gy langer leven ? En is uw leven met Carbijn niet heen gedreven f Mijn ziel leefd' in de zij n, is hy de zijn dan quijt, Zooift nootzakelijk datdcmijn ook meê ver 11 ijt. Gy doodt? Carbijn gy doodt? Carbijn uw leven henen? Ach Godt waerom is 't mijn met 't zijn niet meê verdwenen / Het leven ben ik wars, het Hemelfch hoog gebou, Het Zonnen licht verveelt my d at ik het befchou. Dekt Hemel, dekt uw lichten fluit uw blauwe zalen, Laet op mijn droevigh ooghgeen vreughdigh fchijnzel dalend ^Mijn lief gy doot ! kent zijn ! ik breek mijn leven af O p dat ik by u raek Carbij n in 't doode graf. Het hoeft niet : mijn getreur, mijn tranen en mijn klagen Die zullen mijne Ziel wei haeft by d' uwe jagen. De rou verteer mijn hert, en maek my nimmer bly. Op dat de droeve ziel my zoo te eer ontgly. èinnen. MeliJJa.
DE droef heidt quetft mijn hert, en maekt my 't leven bange l
Om dat mijn waerde Ziel Rufino is gevangen. Ach Hemel ! hoed Carbijn dat hy niet voort en fterft, Ofhetgaetzeeker dat mijn liefook't leven derft. Rufino ken het zijn, dat gy ftaet na het leven! "Van hem, die gy behoort uw leven zelfs te geven ? Rufino in wat fchand' 5 in wat een zwarigheidt, In wat een droefîeuisfteektgy ons alle beidt ? G ij Xndiea
|
||||
|
4© Mf. ]0 H À tt B IETS,
Indien Carbijn 't befterft, uw leven is verlooren »
Eilaes bedroefde Vrou waer toe zijt gy geboren ! |
|||||||||||||||||||
|
Dat gy zoo vaften min tot die Rufiuo draeght,
|
Theodoor uit met
|
||||||||||||||||||
|
Die deze droevigheidt u op de leden jaeght.
|
een mes.
|
||||||||||||||||||
|
Daerkomrinijn Theodoor, 'k en durf haer nietaenlpreekea
Om mija Rufinoos wil ,ik ga mijn hier verfteeketi. |
|||||||||||||||||||
|
THEODOOR.
Barft brakke tranen-vloet,
Tuight van mijn droef gemoet, En bigge!t langhs mijn wangen: Carbijn maekt u bereit Om dus vol droevigheidt Uw Theodoor t' ontfangen. *k Was by uw levend lijf
Uw waerdfte, ja uw Wijf; 'Js Had umijn trou gegeven* 'k Was in u w leven u, Zeg' waerom zoudt ik nu U niet zijn na uw leven f Wat is ons leven ach !
'tLijktwatopd'eenedag (nen,
't Leit 's andrendaegs daer he- Gelijk als voor onz' oogh Een zwarte wolk om hoogh Van d' Hemel is verdwenen. Carbijn was giller fris
Daer hy nu lijfloos is. |
|||||||||||||||||||
|
Vertrout op jeugdigheden,
Vertrout op wijs beleit, Of op gezondigheidt, Op fterkt en fchoone leden. Wat baetmijn liefs verftant,
Zijn leen van ftal, van ftandt » Zijn wel begaefde reden , Het helpt hem niet een mijt Hy 's daer niet door bevrij t In 'tduifter huis te treden. Carbijn gy zijt voorheen,
Maer zacht ik volgh u treên , Wilt my maer met verlangen » En met een heusfche groet Recht komen in 't gemoet En in uw arm ontfangen, 't Za Atropos fnijt af >
En laet al vaft het graf Van mijn Carbij n opmaeken. Daer, daer, Carbijn ontfanght Uw Vrou , die zoo |
|||||||||||||||||||
|
^y meent haer te quellen. MeJiJJa komt, hreek^ haer reden ,
belet kei en zeit :
Mei. Hoeniijn gefpeel ! wat's dat ? draeghtzorge voor uw ziel,
Theo. M eliffa zijt gy dat ? ik wift niet wie my hiel ; Maer lieve laet my gaen 'kben nietgezint te leven.
Mei. Wiltgy dan ftervea daer Carbij n noch is gebleven |
|||||||||||||||||||
|
By
|
|||||||||||||||||||
|
MELISSA 4Ï
By levend1 lijf ? Theo. Ik weet. Melifla dat'smaerpraet,'
Op dat gy my bekoort, maer zeeker 't is te laet. Mei. Zoowaerlijkalsikleef : en 'k wil noch hooger zweren.
Maer hy is zeer gecmetft, en zoo gy hebt begeren Om zelfs by hem tegaen, ik weet wel waer hy is. Theo. Geloof ik het gefpeel? Mei. Gelooft het't is gewis,
Theo. Ach dat verlicht mijn hert, den Hemel wil hem fparen.
Mei. En helpen hem en my zoo beide uit bezwaren.
Theo. G efpeel ik dank u voor'çgoe hert, gy tot mijn draeght,
En dat g' om mijnen 't wil en mijne droef heidt klaeght, 'Mei. AchTheodoor, hethertiszoo voldroevigheden
Dat ik 't niet zeggen kan. En 'k heb zoo groote reden Als gy oit hebben kunt : want zoo Carbij n nu fterft, Zoo gaet het zeeker dat Rufino 't leven derft. (twen Theo. Wat noot heeft hy ? Mei, Maer hoe en hebt gy niet vemo»
Hoe dat Carbij nsquetzuer is door Rufin' gekomen ? En't ken wel waerzijn, want Rufino zit alvaft. Theo. Zoo is voorwaer den recht verkeerden aengetaft,
Want Mentor heeft't gedaen, hy had Carbij u gezworen Niet eer te rur\en voor zij n leven was verloren. Maer hoe ift met mijn lief ? Mei. Ik ben daer niet geweeft, Gaet gy daer eens na toe. Theo. Ik ben te zeer bevreeft Mits dat ik niet en weet hoe dat ik my zoudt houwen, Wie komt daer op onsaen ? longen met een brief. Ta) t zeer gegroet Joffrouw en.
Rufino heeft my deez' befloten brief gelangt,
Joffrou zy houdt aen u ; ik bidt gy dieontfangt, Vaert wel en houdt het dicht. Mei. Wilt gy Rufino groetca Gefpeel ? dit zal al vry wat vreemts beduiden moeten. JZy breekt den brief op en leeß overluit. \ T? Ntrvijffel niet {mijn lief) ofgy hebt hoor en peggen, -■ i Dat ik om mijn mifdaet hier moet gevangen leggen : *Dat i\de oorzpekben van 't quet^en van carbijn, Wer 'kj>idt u Engeün wilt daergeruß in \ijn, O iij 13
|
||||
|
Mr. JOH A H BEETS«
|
|||||||
|
42
|
|||||||
|
Huweer uby den torts ,ikjçveer uby de feuchten
'Des blinden minne- Godts, tJ^^veertby uw gewehten] i Dat tfy mijn leven noit Çkjaet doenflaen) heb gedachte En dies onfchuldigb ben op de^eplaets gebraght. 2^oudih^mijn waertße Vriendt na 't lieve leven iratbten ? JZ^oudikjnijn waertße Vriendt doenin qjn bloetv er (machten f 2^o moßik^zjjnberooft van alle menfih lijhjjeidt% JNoit heeft hy mydaer toe de reen te voorgeleit. Stelt u hier ingeruß en wilt uw ireurenßaehen., Engaet by Theodoor (ikbid) mijn ontfebuk mae\en. Trooß haer 't befi dat gy kent, en %egt haer van Carbijnt Dat men hier hoopt dat hy haeß qtlgenegen %ijn. De wondt en heeft geen noot, maer hy wasßapvan 'thloeden.% 'De Opper- Godt die hoop ik, %aluw beid behoeden. Vaert welmtjn Engelin, enßelt uw hertgeruß, En laet de dr oef beidt niet bedenken uwe luß. U E,O.D.en G.Slave
Rußno (Sc*
Theo. Ha Goden zijt gedankt 1 Carbijn en is niet doodt.
Mei. Zijt Goden, zijt gedankt .' mijn lief en heeft geen noodt.
Theo. Gaetmeêinhuisgefpeel, ik zal eens laten vragen ,
Hoe 'tmet mijn Engel is. Mei. Wiezal de bootfehap dragen ?
Theo. 'k En weet, wy zullen zien. Mei. "Uw Claertjen is te mal, Theo. Laet zien wie zend ik beft ? ja, ja ik weet het al. binnen], Goojfen.
'k "1 f" Addet vergeten zeid' Hillegont dat mijn Moer doodt was,
XlEn zydanfteomdekift.ik meende ook of 'tgeen noot was*
IVlaer wat zint feiten, ik vond my elementig bedrogen.
Wel moye Meit ïnetje gitbruine oogen,
Metje zoete wangen, frayé neus, en lieve mondt,
Hoe ftaet het leven al, benjenochtamelijkegezont?
Wat dunktje Vryers , dat iemant van jou allen zoo een ftront,
Als ey te bedt zou gaen, tu flehen zijn lakens vondt,
Wat
|
|||||||
|
M E E 1 S S A.
|
|||||||
|
43
|
|||||||
|
Wat zoud hy doen ? ik hoorje geen van allen veel zeggen,
Haer 'k meen datter de meeite hoop ftilzwijgend midden in zou gaenleggen.
Wat dunkt jou vaer, zouje voor zoo een duivelin vervaert zijn? Zoo zouder weet ik zeeker niemant met jou bewaert zijn. Wel ziet dat malle volk eenslacchen , wat of zy menen Dat men malkander niet een zoet praetje mag verlenen ? (wil, Hier laechenze om, maer ais ik-van haer guitery wat zeggen Dan kijkenze elk op ander, en zwijgen van quaetheidtftil. Voorneemlijk die, die een gantfchen dag van eê ander fpreeken, En over d' hekel halen, doch zy zijn zelfs vol gebreeken. Om dat Pieter een kannebiers drinkt, moet hy overgaen , En zelfs drinken zy haer zoo dronken dat zy niet kennen ftaen^ En zy fpreeken cj_ualijk , als jongelui wat lacchen en praten, En zelfs kennen zy haer tot op ltraettoe hooren laeten,, Zy zingen, zy danffen, zy fchreeuwen, zy maeken een misbaer, Gelijk of't heele huis vol jonge duiveltjes waer. Dan dat 's evenveel. Weetje daer zijn gifter twee dievê gevangen. En zoo men zeit zullen zy eerftdaeghs op moeten hangen : En 't en is niet te zeggen zoo weinig hebbenze gedaen. Maer datmen die veugels liever hingh, die by de Maen Haer volk monfteren, zoo kennenze twee voor een tellen, Om dat ellekenSoldaet dan een fchadu gaet verzeilen. Zoo krijgen zy vaft de ruimt van geit en goet, En nemen het den Ambachtsman van zweet en van zijn bloef: Daerom, zeit Piet,ift gei ongelijk dat ons volk niet uit kê rech« DeGapiteins zijn te rijk, zy willen niet vechten. (ten9 Maer evenwel daer zijn eë deel menfchê die over eenjaerfesof
Immer zoo kael waren als een gefchoren fchape vacht, (acht En die haer koft wonnen met Wever., P elzen, en Snyen, Nu gaenze gekleet in kleeren van alderhande Zye. Waer drommel zoud het van daen komen dat zy niet altemet, Dan dat 's eveneens. Zy zeggen hy 's wijs die op zijn zae^en let. ïkfpreekde goede niet te na. Maer wie daer? neen, Jy moft mij n niet zien baes, ik ga veel liever heen. linnen] Men*
|
|||||||
|
U
|
Mu J O HA N BEET s;
|
|||||||
|
Mentor, Claertje Theodoor.
't TS wel, maer, niet te wel -, ik hoor hy "s niet gefturvetii
XMaer hoe leg ik 't nu aeu ? wat doe ik zal ik durven By Theodora gaen ? wel waerom zoud ik niet : Zy denkt dat't ongeluk door my niet is gefchiedt. Hy^lopt. Waer 's Joffrou Theodoor , en mag h men haer niet fpreeken«? €kert. Ik zal het eens bezien. Theodoor. Dat hem den hals moet
breekea Die Godt vergeten fielt, ftukk' fchelmskomt gy noch daer i Ontzagh ik niet mijn Godt ik vloogh u in dat haer : Gelijk een Tygerin, berooft van harejongen , Of als een woede Leeu dicht by zijn hol befprongen Zoudt ik u vliegen in, en fcheureu d' oogen uit, Den Moorder van mijn lief, denovergeven guit. Verrader , flux van hier of'kmorzel al uw leden , En fcheur u meerder als Agave Fentheus dede. Die handt die moorders handt zal ik van 't lichaem rukken ^ En fcheurenze daer na met deze tanden ftukken. "Ment. Joffrou ontfchuldight my , ik heb u nietmisdaen.
Theo. Durft gy noch fpreeken fielt ? flux pakt u hiervan daen
En komt uw leven niet in Theodoraas oogen. binnm. ment. Ha Hemel wat ift nu ! nu is mijn hoop vervlogen.
Haer zinnen fchenen krank , zy raesden als verwoet ; Maer ach datzy haer zelfs niet eenigh leet en doet/ 't Was lij kwel mijne fchult zoo zy haer zelfs bezeerde, Of zoo van groote rou haer 't een of't ander deerde. Wat doe ik? ik en weet, nu maghzymy niet zien, Nu moet ik tijdt op tijdt van hare oogen vlien : En mis ik haer gezicht, zoo mis ik ook dit leven ; En nochtans woud ik wel, maer 'k ken haer niet begevend Wel als ik immer wil waerom en doe ik 't niet? Cupido laet niet toe dat mijne wil gefchiedt. Wat Mentor zoud men zoo haer zinnen willen trekken f Neea
|
||||||||
|
MELISSA. 4r
Neen Mentor dat is niet om liefde re verwekken.
Be liefd is wel een kindt, maer uiemant dwiught het wicht, Doch met een zoetigheidt bekoortmen het wel licht. Had ik dit eer bedocht, zoo zoud ik met fchoon fpréeken Wijn lief hebben-gezocht, maer niet met zoo te wreeken* Maer flaes !) nu is 't te laet, men vult te laet de gracht, .Wanneer het kalf al lei t verdronken en verfmachr. H E T V Y F D E BEDRYF.
Carlijn fittende op eenjioelachter de Gordijnen, Jpreekt, als de
Gordijnen opgejcboven %ijn. F Oei fielten, fchelmenfoei 3 behoortmen zonder woorden,
Zoo zonder tegen weer wel iemant te vermoorden f Foei? neen dat deught doch niet, den Hemel laet niet toe ï Dat iemant met verraet zoo vuilen moordfhik doe. Maer gy, mijnTheodoor, hoe waert gy wel verflagen, Zoo haeft u iemant quam deez' droevetijdingh dragen? 'k Weet gy van fchrik bezweekt, en dat uw jeugdigh hert, Poor'thooren van deez'tijng, met flaut bevangen werdt. Ach was ik maer zoo veer, dat gy weer uw gezichten Liet op mijn treurigh oogh, en zwakke boezem lichten ! Ik wed, ik betren zoud. Moght ik uw lieve mondt Maer geven eene kus ik wierd voorwaer gezondt, Mijn ziekte zoudtvergaen, mijn flaute zoud verdwijnen^ Mijn diep gedrukte wondt en zoud my niet meer pijnen. Deez' wondt is niet met al, by dat de ander is, Die ander , die ik draegh mits ik uw byzijn mis. Ach droevigh afzijn ach ! het zijn wel duizentjaren, Beeld ik my zelver in, dat wy by een left waren. *k Zal zenden aen mijn lief, en bidden dat zymy Doch een s verzoeken wil » ik wed zy komt my by« "De Gordijnen toe.
|
|||||||
|
THE-
|
|||||||
|
H
|
|||||||
|
Mr. J O H A N B E E T ST,,
T H E O 2) O O J^ |
||||||||||||
|
4#
|
||||||||||||
|
l Carbijn , ha waerdfte waerd !'
Dat ik heb op de «erd, En was ik niet bedurven, Waert gy my afgefturven? Hier Theodoor» hierin, Hier is hy die uw min Eo zinnen heeft getogen, Hier zult g* hem fpreeken mogen. |
||||||||||||
|
Trcet voetjes wakker aen-
En haeft; u, gy zalt gaen By hem, die my het leven Alleenigbhjk ken geven. Zoo hy het niet behiel. Ach Theodoor ! uw ziel £n zou niet langH verbeiden, Maer zou wel haeft verfcheidem |
||||||||||||
|
Carbijn % t als voren, en fymt Theodoor intgemoet met
ombelqnge. Cark Mij n lief mijn Engelin, gy daer, mijn hooghfte vreught t
Theo. Mijn waerdfte zie ik u? Carbijn ach wat geneught! Wat welluft is 't, dat ik u weder maghomvangen f Ach leven hoe bedroeft ! hoe walgigh en hoe bange Zijt gymy welgeweeft/ Ha droevig h ongeluk/ In wat benaude zorgh, in wat ellendigh druk Gy my gefteeken hebt / en ken ikniet verklaren : Maer dit verklaer ik, dat mijnoogen nimmer waren Vau tranen onbeken, van dat ik heb gehoort, Mijn eigen hert, van u te fehan delijken moort. Ik was al meê gereet, maer doe Meliffa zeide, Dat gy, mijn vreught, noch niet uit 't leven waert gëfcheiden> Zagh ik het noch. wat aen ; en zoo 'k u noch verloor Zoo deê ik t zelver weer. Cark Hoe dat mijn Theodoor ? Gy koft my door uw doodt geen leven weder geven. Theo. Dat gy uit t leven waert, 'k begeerde niet te leven. My wierde eerft gezeit, gy waert geheelijk doodt.
Cark Dat is 't gemeen gebruik, men njaekthet altijdt groofr Theo. Maer hoe bevoelt gy n? carâ. Mij n lief in uw by wezen Enhebikfiauwigheidt, noch ziekte ooit te vreezen.
Theo. Geen flaut ? cark In 't minfte niet, mits datter zulke kracht Va»
|
||||||||||||
|
MELISSA. 4f
Van uwe oogen wort op deze borft gebracht.
Maerdatikopdietijdt, vanugezet, nietpaftej
Vergeeft dat my, ik bid, want Mentor my verrafte :
Dieskoftikhetnietdoen.T'^o.'tlsbeftg' uw ontfchultmaekt;
Maer docht ik het niet dat u Mentor had geraekt,
Rufino moefthet juift om zijnent wil vergelden. (den.
Maer Mentor quam by myXarb. wat deet gy?Tbeo, niet dan fchel-
Had ik een Man geweeft, ik hadde hem betaelt,
't Geen hy zoo fchan delijk had op zijn hals gehaelt.
Maer wat ik zeggen zou ? gy zijt 's nachts in mijn droomen ]
( Wanneer gy wierd gewondtj heel bleek by my gekomen.
Ik was wel half vervaext ; maer floegh het uit miju hooft,
Om dat men zeit, 't is quaet, dat iemant droom gelooft.
En nochtans is het waer. Maer 'k weet niet hoe wy 't maeken \
Dat gy mijn waerdfte meught uit 't groot perijkel raeken :
Want niemant is zoo kloek, dat hy verraders fchout.
carh. Hoe ! daer gebreekt niet aen dan dat wy zij n getrout.
Dan zal hy denken, dat hy mee verradigh vechten Geen voordeel doen en ken j en niet met al uitrechte«. Al 't loopen dat hy loopt, dat is om uwe min, Endanisdatgedaen. Ikbidtuzeghtuwzin. Theo. MijnzinhaDghtaendeu, zegt gy maer uw behagen ]
Wy zullen dan daer in wel lichtelijk verdragen. Maer meught gy wel mijn hert mits uw ontfangen wondt. Carb. Hoe wondt ! uwbyzijn maektmy t'eenemaelgezondt.
Beftemmen wy dan dagh en laet ons gaen na binnen. Theo. 't Is waer, zo heeft men tijdt ons rijplijk te bezinnen, binnen,
Rufino.
|
||||||||||
|
M
|
||||||||||
|
Y dunkt het is zoo vreernt nu 'k wederom geniet
Mijn vryevryigheidt. Ha Hemel ! wat verdriet |
||||||||||
|
Is 't, d at men niet en magh de vrye ftraet betrede,
Maer moet befloten zijn in zoo een kleineftede ? Eß tot zijn ontfchult noch, tot loon van goede daet. H ij Zoo
|
||||||||||
|
& M'. J OÖAN BEET S,
Zoo wordt vaek 't goet beloont, en niet geftraft het quaet.
M-eliffa uit. Hy loopt en omhetß haer.
Zietdaermijn Engelin. Achzijtgydaermijn waerde? Mei Gy daer mijn hooghft vermaekdatikheb op de aerde f
Ruf. Mijn Ziel. Mei. Mi}a hoop , mijntrooft. Ruf Vermaekfter
van mijnjeught. fwaertfte vreught. Mei. Mijn hert, Ruf. Mijn luft , mijn wenfch. Mei. Mijnalder-
Verdroot u niet den tijdt wanneer gy waert gevangen ? Ruf. Elkuurdachtmyeenjaer, mits dat ik zulk verlangen
Tot u mij n zoetfte had : maer hoe viel u de tijdt ?• Mei. Den tijdt geraekten ik vol zware droef heidt quijt :
Door dien ik vreefde, dat gy aen de daet waert fchuldigh. Ruf. Hoe droegh zich Theodoor ? Mei. Eüaes heel onverduldigh î
Gelijk men denken ken. Door dien zy had verft aen, Hoe 't leven van haer lief was t' eenemael gedaen. fyf. Melifla wat een vreught, wat is het een vermaeken,
Als wy na 't afzijn weer dus by malkand'ren raeken f Het byzijn is vol vreught, en't afzijn zoo volrou* Dat ik mijn Engelin van u-niet blijven wou Om al des Werelts goet : want dat ik u moft laten, Gelooft dat ik dan zou mijn eigen leven baten. Mei. Zoo zoet de koele dau is op het jonge gras,
Zoo zoet den regen valt op allerhand gewas , Zoo zoetis 't byzijn lief. Moeft ikuw byzijn derven, Gelooft mijn hert, ik zou van enk'le droef heidt fterven. Ruf. Wat hindert onze vreught ? Mei. Is 'tbyzijunietgenoegh ?
Ruf. Och neen, voor dat men daer een ander vreught byvoegh.
Mei Wat is dat voor een vreught f" Ruf Het vreughdigh echt ver-
zamen. Mtl. Daer fchort niet, dan dat wy bequame tijdt beramen.1
Ruf Wat tijdtacht gy bequaemft ? Mei. Diegy het befte acht.
Ruf. Hoe eer hoe liever dan. Mei, Waer toe dient doch gewacht ?
|
|||||
|
farbjjn
|
|||||
|
M E L 1 S S A.
|
||||||||
|
4*
|
||||||||
|
Carbijn en Theodeoruit.
HeL Maer zacht wy zullen 't met deez twee eens overleggen ]
En hooren wat dat zy ook van haer trouwen zeggen.
Ruf. Ha Hemel wat een 1 uk / Carbij n ik ben verblijdt, Dat gy uit uwe noot dus wel gekomen zijt.
carb. Den Hemel zy gedankt. Wy gingen na u henen, Op dat gy meê zoudt zijn bewuft van onze menen. (zegt-
Ruf Wat menen ? carb. Zeght het lief. Theo. 'k Heb liever gy het
carb. Hoort. Ons voornemen is te treden in den echt, En beden ons geboón noeh in te laten f chrij ven.
Ruf. Melifla zullen wy dan zonder trouwen blijven ? Ik bid u waerdfte Nymph kom trouwen wy meteen."
"Mei. Zoogyhetzooverftact, ikbendermeêtevreên. Theo. Gefpeel wanneer wy dan gelijk en t' zamen trouwen ^ Zoo mogen wy by een de Bruiloft ook wel houwen. (
"Mei. Dat'sgoetmijnTheodoor. carb. Liefikbenmoêgeftaen« Ihto. Carbijn is noeh wat flau j komt laet ons binnen gaen. chert. Volkje, mijn Vrouw is deBruit, ik noodje allègaer meê te Bruiloft, wel hey, zy zwijgen.
Wilje niet komen? je meught het laten. Loop henen, wy zeltes het zelf wel op krijgen. |
||||||||
|
E Y N D E.
|
||||||||
|
J
|
|||||
|
Mr. JOHAN BEETS
D A P H N E,
BOSCHVRYAGIE.
Het eerfte Deel.
BLYHOOPSPEL.
___------—^Afutato nomim de tv
Fabula narratur.——-—--------
|
|||||
|
Tot HOOR Wy
^—■—»<
% HendnckJanfcMarM, Boeck-verkooperopdeNieuwe-
ftraet, *668.
|
|||||
|
I
|
|||||||||||||||
|
■
|
|||||||||||||||
|
O P BRACHT
A £ N Me-Juffrou, Me-JufFrou
en Nichte,
|
|||||||||||||
|
Echtgenoot van mijn Meer, mijn Heer
FRANÇOIS CO GET
Meefter in de JPilofcfy
E N
VermaardKoopman
der Stede
A H 'T W £ R f £ K.
Hooghwaarde Nichte»
Oercel 't eenjaar verleden is , dat het gelukrmy b'egunfiïghde van LTE . op uw Vamos |
|||||||||||||
|
H
|
binnen de mijdvermaarde Koopfiadt vafc^dxtweigewte begroet en± en mijn gelegent hei d
|
||||||||||||
|
zulx is , dat wy malkander na onz' tâlgkvmlerifals^oorHe&ete) niet -verjchijnen, nock
Jpreeken können , zo heb ik nochtans in dengeefl U E. tegenwoordigheid niet willen verliezen s '»aar verzoeken derhalven-,dat gy als een zovgùuldtgeïylokhen déze mijn SchoonvadersDaphnet ""och naulijx eenmisgeboorte onder U E. wieken wild' befihaduwen , ondermens zorge het een Vrygelei zoud' mogen verkrijgen > gelijk Elk Vogel kweekt'er long, en dckt'etrïietnaàTWiéken;
De Leeuw brult door het wcudt om proi voor zy.n gezin,
DeHaanfchrabtinhetflof, en zorght voorwend Kieken. Met recht zoekt dan deez' Vrught en Schuts-heer tot gewin» , -üfy is ook niet onbewufi , dat ' er van zommige getwijjfelt is , of'et wel geraden zoud zijn e*-e ontijdige vrucht tot eenfpreekent Kindt te vervorderen ? zoo dunkt my niet ongerijmt het &f* in de Romeinjche Rechten uitgedruktflaat. Indien iemand van ZO een, die geen recht, ^ ^acht heeftom te verwijzen, komt verwezen te worden, die en wordt niet gehou- nofgerekent verwezen te zijn? maar die is verwezen , die daar verwezen is , daar „et ^wijzen geit. L. Rei capit. 2. § fed & fi. 2, ff. de Pcenis. Enete op een ander plaats, °°een zalmen rekenen , dat hy verwezen is, die hem op niemand anders verder bc- 9ePl •• maar komt hy zich elders op iemand anders te beroepen, zoo maghmen ook Sa rt^tlBea °^e zcggen ) dat hy verwezen is. Leg. Rei capit. 2 § eum aeeïpiemus 2« . de roenis, Niettemin dit vrughtje uit den Lußhof der wandelaren geplukt , envoortge- raght z zoo't nochtans iemandniet wel'gevalt, maer onrijp , wrangh-, enzuirfinaakt, hy J'Jverpt et> en zoekt een ander na zijn gadingh, Ontfang dan> waarde Nicht, deez''Herder's- Jfe en>het welk u by ledigheidt des tijdts magh voeden, en onderhouwenjerwülik wenfeh altijdt femoS<^blijven U L. O,Neçf en Dienaer, F. PiëNS.
In Hoorn 1667. 2c.November» 2 De |
|||||||||||||
|
DE TONE E LISTEN
VAN D ï T
H E R D E R Sr S PEL
N Y S Ai
DAPHNE
AMARYL LÏS, H Y L A N D E R» P H Y L L I S. GAL LA. C O R I D O N. L Y K Q R I S. m o p s u s:
A M Y N T A Sj
|
||||
|
It.
|
|||||
|
Mr. JOHAN BEETS
DA P H N E
0 F
BOSCH VRYÄGIE.
EERSTE DEEL.
HET EERSTE B E D R Y F. K weet niet, zou mijn zin wel na verandringh haeken > !
Om dat'et fchijnt, dat hy geen werk van my wil maeken;
Hoe dik gingh Nape heen en klaeghde van mijn' min i
Hoe dik, zeid zy, ga heen, z' is nu alleenigh in :
Hoe vaek en heb ik hem gegeven goegelegentheidt, Op dathy toonenzou (zoohijzehad)genegentheidt. Wat ifler uitgerecht ? wanneer ik by hem ben, Dan zit hy , als of hy van min niet fpreeken ken : Noch ooit doordrongen zie 'k hem met mijn Godtlijkheden ? Al flaen ik voor hemTchoon en opgepronkt van leden, Ach .' 'k bid de G oôn , dat zy na d' order en natuer Ons beide, my en hem , ontfonken door 'et vuer. Ach / waer is Hymen nu, die al mijn levensjaren, Als Borgh en Gyzelaer door Zee en woefte baren ( Waer over hy zoo vaek raoft heen en weder gaen) Zey altijdt voor mijn liefd' getrouwelijk te ftaen ! Dat meer is, hallefftom, zijn tonghfchijnt hem gebondenï Wat is 'et aêrs, als dat hy nooit vermaek gevonden Keefr in mijn byzijn % Laeft gingh ikna't Oofterfch velde Alleenigh of zoo goet, maer met een Kin dt verzelt, 1 ij En
|
|||||
|
f 4 Mr. JOHAN BEET S,
En Nape zeid' et hem i hy durft van fchaemt niet laten
Te komen : Maer eilaes ! als wy daer nederzaten, VVatwaffcrvairxijnmtirf? iç*Heb naaien enkel -goorde, Dat na de min of mins gelijken ftrekt, gehoorti Ikgingh, gelijk ik quaim/fay hadt gaatfch geen behagen/ Maer zacht, wat hoor ik gins doch vooreen ftemine klagen.'-' Ik vlie : wel waerom ook ? 't is immers hier vry ruigh > En beft is 't, dat ik my hier in deez' ruighte buigh. |
|||||||||||||
|
T T T E J{.
Wijze ; gueßadolceSyrend.
|
|||||||||||||
|
Wat zoekt gy Harderinnen
In fteen of d'afch het vier,
Wiltghy hef. vier der minne? Zoo kom en zoekt'et hier.
De fteen heeft veel gewaelen» De afch heeft veel gewroet ; Maer kom mijn borft flecht* voelen j Hier hebt ghy d' heetftc gloet. Steek ik maer eens mijh handen.
En raek de Boomen aen ,
Zy zullen alle-branden, Die in 't Boffchagie ftaen«
Wanneer ik maer wil pogen t' Ontdekken al mijn brandt,.
'k Zal ai het kruidt verdoven,,
Bederven al'et Landt« |
|||||||||||||
|
Ey zie deez' Zonne ftralen
Verbazen van de lucbr,
Die ik hier binnen haele, En weder ftijf uitzucht»
De ftroomen laten 't vlieden, De groote Noorder plas
Begint terftont te zieden, Zoo ik my daer in wafch.
Ik zweer u Härderinnen ,
'k Zal branden all' uw' Vee ,
Of maek haar zacht van sinnen, Die my dus branden dcê»
Verloren is fchoonfpreken, Ik brandt het gantich Heelal,
Of wilt mijn Nymphjefraeken, i Te hoeden 't ongeval,. |
|||||||||||||
|
N T S A.
|
|||||||||||||
|
Is hy verby f Ha Goon ! zoud ik my wel verzinnen,
Enzoudmijn waerdfte Vriendt mijn Tytermy welminnen Endatinzijngemoet ƒ ik vollighhem, ofhy M y kreegh in 't oogh » en zich-vervoegh.de aen mij n zy. Tyter. Daphne.
Ty&r.lVTEen Daphne 'k heb u vaftj gy zult my niet ontflippen?
wie zou deuken, dat gy my hier zoud beknippen: |
|||||||||||||
|
Wat wift ghy Herder, dat ik herwaerts aen quam gaen ?
Tyt. De min had my al langh daer af befcheidt gedaen. Daph. Wat zeithy doch/ Tyt. Gaet daer,datheen zal Daphnekomê T)opb. ' k Hadt nochtans deze wegh niet ernft'lijk voor genomen,- Maer 'k quammer by geval. Tyter. En ik met voor beraet»
T)apb. Met voorberaet? och ja, uwHerders oude praet, Maer zoo de min u zond, gy zoud by my niet raeken g, Maer zoud veel eerder met Lykoris u vermaeken. Want ghy Lykoris mindt, En zy heeft u ge zint : Lefthoord* ikftaende houwen s Dat gy met haerzoud trouwen,, Zoo haeft als g y verhooght Waert, en uw eigen vooghr. Tyt. Zoud ik Lykoris minnen,', Zy quam noit in mijn binnen s 'k En weet van waer de praet Van deze Meit ontftaet i Ten zy die is gekomen, Datiemant achtgenomen; Heeft, dat ik altemet Mijn gangh daer heb gezet,. En als men recht zal zeggen ; Ken 't niemant daer op leggen , Ons maeghfchap dwingt my vaefc, Dat ik tot harent raek. ®apK. Zijn leven ken men niet volkomender bedyen, Ean dat men ouder naem van Nicht wil iemant vryen* Tyt. 't Is wel gelegen -, maer Wanneer de zin niet naer Het Nichje toe wil ftrekken, Zoo zoekt men te verwekken Een ander Herderin, Die met volmaekte min |
||||
|
f* Mr, J OH A N BE ET S;
Men zich gaet overgeven l
Om eeuwighlijk te leven
In alletrouwigheidt
Tot alle dïenft bereit.
Vaphne. Het dienen is afkeerlijk.1 Tyter. Recht anders 't is begeerlijk,* Ey ziet 9 wat zoeten loon.
Zich zelven ftelt ten toon.
Vaph. Het dienen ftaekt verblijden,1 Tyter. Wie zoud niet willen lijden Om zoo een Herderin »
Vaph. AlsGallainuwzin. Tyter. Als Galla? Daph. OfhaerSufter. N iet langer noch als guller,
Zoowierd' niy't recht befcheit
Daer t' eenmaelaf gezeit.
Tyt. Ikweetniet hoeik'theb; men machwaerachtighfchromen Maer in 't gefelfchap van de een of d' aér te komen, Zoo fnappigh zijn de lui, indien een Herder maer Met d' een of d' ander fpreekt, ftrak is het huwlijkklaer. Ny%a komtflilqœijgende haer verßeefyn.
Vaph. Dat iemant u en my hier du s nu zagen praten ,
Wat maekten zy 'eraf? Tyter. Dat ik u niet en hate. Daph. En dat ik u bemin? Tyter. Het volght niet. Want waer dat,
Zoo mochtmen zeggen , gy wel duizent Vryers hadc, Die ghy gelijk bemindt. Vaphne. En dat en ken niet wezen. "Tyt. Maer wel dat hier een min ken in uw borft gerezen
Zijn, die maer een betreft? Vaphne. Wel wie zou "et doch zijn ?
Tyt. Dametaslooptvry hard. Vaphne. Loopt hy dan juift na mijn?
Tyt. En dat omtrent uw deur, dat heeft al zijn beduiden : (den,
Vaph. Maer wat weet gy daer of ? Tyter. Ik zach hem noch op hui-
Zoo maelen om uw huys, verburg zich in een ftee, Op dathy weten mocht, of gy het wolligh Vee Niet
|
||||
|
D A P M N E. ç;
îJiet uit eu zoude drijven,
Dan ofgyt'huis zoüd blij veny
En zetten 't fchoonfte fchoon
Eens voor een glas ten toon.
Dapb. Wat is dat voor manier, moet ghy mij n deur bewaren ? Opand're tijden meught ghy deze moeit wel ïparen.
Tyt. Hoe waerd ft! om't geen hy zoekt is rny het ook te doen} Dapb, Wel waerom doch ? Tyt. Dat kent ghy lichtelijk vermoed Dapb. Hoe zond ik dat verzinnen? Tyter. Het is om uwe minne j Om eens maer mij n gezicht
Te heldren met het licht
Dat uituw ftarrènd'oogen
Zoo glinft'rig komt gevlogen *
En zoo 'k die gliufter durf
Is 'tzeeker, dat ik fturf,
A Is ik u maer zie zitten
(Wanneer de zon zijn bitten
Heeftop hethoogft gebrsght)
Ontfchuilen zijne kracht
In 't lommer van uw linde.
Ofalsgyfcheptde winden
Met open deur of glas,
En ik dan recht te pas
Mijntreén datheneweode3
Hoe mind'ren mijn ellende,
Zoo lang mijn oog befpiet
Het geen hy'tlieffte ziet,
Ha Goddelijke lonkjes !
Dapb, Havalsverzierdepronkjes* En prijsjes,die gymy
Tevoren fmijt,of gy
,M«t net gecierde woorden
Mijn zinnen zo verdoorden*
Necri
|
||||
|
g Mr; J O HAN BEETS,
Neen ik ben niet zoo zot,
Of 'k weet wel dat ghy (pot;
En als ghy door uw'treekert
Ons hert dan hebt ontfteekenv
Ons zinnen hebt gevelt,
Ons wil in uw' gewelt,
Dan is die fchoont' verdreven.
En ghy gaet u hegeven,
Naên ander Herderiti*
En op dat ghy haer zin
Te beter moghte ftelen ,
Gaet ghy haer OQren ftreelen,
En zeggen, ziet, de Meyt
Had zulke min geleitj
O f in uw' biergelagen
Gaet ghy het ojmrne dragen ;
Zoo raeken wy belacht
Van ieder een veracht.
Tyt. Waer vintmen zulke bokken 9 Wie laet zich zoo verrokken ;
Maer Daphnewat een praet
Dat ghy te voren flaet.
Dapb. Het is zoo vreemt niet Tyter , Kent gy niet een verwijter,
Wiens velt komt achter an
De hooge ftallingh van
lola, dien de Vader
Als rechte Kindt belader
Van 't jongezeifchap houdt»
Dees was zomwijl zoo ftout,
Dat zy wat om vermaek quam met haer buren praten » En Morio die meend' dat zy (hoe veer van haten ! ) Hem zelver vryen quam. Dies boogd' hy ieder een j ïola die mindt my va0 ^er£ eüt anders geen. |
||||
|
■V rA F H Z* E,
Zykomtmy zelver vryen;
Moet ik dan niet bed yen j 't Is haer de gróotfte pijn, Dat zy van my moet zijnj Tyter. Wilt gy een voorfchrift ftelien l En hem daer in beknellen, Hy heeft maer een gebrek, Zijn heele lijfis gek. Genomen, dat hy wijs waer^ Hadc ghy genoegh bewij s, daer Uit, dat wy prijzers zijn In een verkeerden fchijn ; Wilt gy de waerheidc giiTen "Uit een gefchiedenifTe, En weder öiet uit't geen Meeft in onstijdt verfcheen.1 Neen Daphne, ziet wat verderf Ziet eens hoe menigh Herder, Dien ghy in min verwert, In trouwe min vol hert. Genomen j aldeminnaers,1 Die waren in haer zin aêrs, Als zy wel zijn in fchijn, Zoo fpreek ik maer van mijn , Die op de hooghfte trappen Van trouwigheidt zal ftappen l En toonenmetter daet, Dat liefde niet metpraet Noch kout is op te heffen j Maer zelf door daedt moet treffe» Het voorgeftelde wit, Waerom de minnaer bidt : Dees min wil ik betoonen, Dat in mijn hert quam wooneni Eer dat K |
||||
|
'Si Mr; J O H A N ß EÎBT S,
Nyqt verroert %cb juckende, ' t wîkj)aphne boor ende, vHedt, eggende,
'Dapb. Wat's dat, ik ga, daer's Volïek in hetriedt,
Ik vrees dat onze praet van iemandt is verfpiet ! Elkjen wegb in nabinnen. iVy^a op.
2v"y^. Ia Ty ter't is niet vreerat, dat ghy by my zoo ftil zijt j
Want hoor ikanders recht, zoo zijt ghy langh uw wil quijt. Vaertwel, eerdatikietszegh, dat de teedre fchaemt, En'tfchreumende gcmoedtder Maegden nietbetaemt, Sy Ivander hangh ik aen, die over lange dagen My na mijn weder min met rechte trouw quam vragen : Hy derft bevalligheidc : rnaer wat weet ik daer van, Kan ik niet zoo ik wil, zoo moet ik zoo ik kan. Maerlijkwelomdefchand te vlieden", zal ik zeggen, HoeTyter overlangh zijn min op my ging leggen , En dat hy botten vingh, zoo blijf ik aen de eer, Of hy het fchoon ontkent my zalmen looven meer. HET TWEEDE BEDRYF.
Tyter.
TErwijlde nacht betrekt des Hemels blauwe zalen,
En onze jacht Godin gaet door de fterren dwalen, Terwijl mijn bleetend' Vee wat ruft haer moede leen, Terwijl mijn Daphne flaept, zoo dwael ik hier alleen, Zoo dwael ik hier alleen, en voor haer doove deu ren, Haer deuren die (eilaes \) mijn hertontftukkeu fcheuren, Om dat zy houden vaft befloten binnen in JMijnziel, en dat ik met mijn lijf daer buiten bin. Gaet onbeweeghlijk hout, gaet heen de tijdingh drager» Aen Daphne, hoe dat hier leit in haer ftoep verflagen . De troufte Minpaer, die der aerden ronden kloot Ooi:
|
||||
|
D A P M N E. '۔
Ooit van zijn leven heeft gedragen in zij n fchoót :
Vertelt haer van de fmert, vertelt haer van de pijnen,
Die 'tdroevigh herte van haer Tyter doen verdwijnen.
Of mooghlijk in haer borft een klein raeê-doogen quam,
Die eenigh droefheidt uit mijn nareboezemnam ;
Of moog lijk mijn geween, of moogelijk mijn klachten
De wreetheidt van mijn Vrouw een weinighje verzachten -,
Wat legh ik dus en fmeek, wat fta ik dus en praet
Aendezedoovedeur, dieonbeweeglijkftaet.
Ghy waerdfte leght geruft in 't midden van uw droomen j
Maer op uw Tyter kan de zoete flaep niet komen i
De Goddelijke vlam, die in zijn boezem Üght
Verdrijft de zoete flaep en houdtzeuic't gezicht :
Wanneer hy flapen zal, dan doet hy niet dan treuren,
Wanneer hy niet en flaept, dan waekt hy voor uw deuren :
De nacht Goddinne zelfs, de bleeke nare Maen
Heeft Tyter al in 't oogh en ziet hem dik wils gaen,
De Herren die de lucht met haren glants doorftralen,
Die laten haer gezicht vaek op uw Tyter dalen ,-
En groeten my van veer en wenfchen my veel goet,
En dat mijn Daphnes hert noch eens verzachten moet ;
De honden Daphne zelf, die om uw huizingh woonen 1
Die kennen my alt'zaem, en komen my betoonen
Baerquifpelendeftaert, zy blaffen niet op my, ,
Als ik in nare nacht my hier ter neder vly.
't Is alles wat ghy ziet my toegedaen en jonftigh l
Behalven, dat uw deur my is alleen afgonftigh. ',
Uw deur belettet my, uw deur komt my verbiên >
Dat ik niet by u koom, dat ik u niet magh zien :
Of zijt ghy't Daphne zelfs die my dit komt benijden ?
Wat mindert ghy mijn vreught, wat meerdert ghy mijn lijden;
Watqueltghy met afkeer, hoe mooghtghy doch dit hert,
Zoo pij nen dat in trou de troufte Minnaers tert»
Mijn pijn is zwaer genoegh, en groot genoegh mijn plagen ^
K ij Den
|
||||
|
Ut. JOH AN BEBT s;
Den Hemel kan daer zelfs getuigenis of dragen.
Uw deur geeft tuigenis der tranen , die ik ftort,
Waer van vooghdes uw ftoep vaek nat befprenkelt wordt.
Al weet 'et van mijn pijn, al weet'et van mijn kermen :
Doch ik en zie niet, dat ghy mijnder wiltontfermen $
Maer hoopend, dat uw zin noch eens verkeeren magh,
Zal ik u minnen tot mijn laetfte levens dagh :
Totdat deez' droevezielen dit af keerigh leven
Eens door de laetfte fnik mijn lichaem gaet begevend
En hebben dan dien lof, dat ik gefturven zin
Totaenhet einde toe volftandigh in uw min.
Maer zacht wat hoor ik daer, haer deur begint te kraken ,'
Zoud ik zoo tegen dagh noch by mijn waerdft' wei raken I
Ik hoor, ik hoor het niet, 'k en weet geen recht befcheit ;
ïk zie het is de boom , die van de windt verweit.
Holla der Herren rei begint al te verdwijnen ,
D e purp're dageraet, die komt de aerd befchijnen ,
lkfpoei my na mijnkud , endrijve die te Veldt.
Maer deur ik bidt dat gy mij n N y mph mij n klacht vertelt.
2) J P H N E>
HA lukkigh lukkigh veldti
Hoe veer zijt ghy geftelt Boven de prachtigheden Der wijt beroemde Steden ! Ziet hier, ziethoc'tgebloemt Op hare ftruikjes roemt, Waer zoud een fchilder 't haten » W ie zoud het zoo of malen. Ons buiren wonen veer, En daerom, zoo wanneer Een Herder eens kornt klagen, Wie kan het hem nadragen, y aa ïiiemant keü een woordt |
||||
|
Z> A F M N E. fs
Des klagers zijn gehoort
Vanhaer, maer dien het fnieken Des Mionaers wil verfpreeken. Flus hoord ik Tyter veur Ons nieugemaekte deur M et droeve fterume klagen Van zij n belafte plagen, En valt het hem zoo-zwger > Als hy wel zeit, voorwaer, Zoo is hy welellendigh, Die zulken brandt inwendigh Moet voeden in zijn hert,- Maerk twijfFél of de fmeit Zoo groot is, al s zy blazen * Die van de minne razen. Amaryllis uit. Ziet daer komt Amaryl, Waer of zy henen wil.., Gemorgen Herderin, waer heen zoo kortna 't dagen l O f gaet ghy henen om uw kudde uit te jagen ? Ama. Dat heb ik al befchikt, de Zon, zie, is vry hoogh.1 2)apb. Dat 's waer, dçn dou is op, de kruitjes zijn al droogru Ama. Kom zitten wy hier neéren.hooren eens de dieren Die op de takjes vol van vreughden tierelieren. Wat lieffelijkgeluit Komt tot haer keeltjes uit. "bapb. Die lieve diertjes zijn veel beter als wy menfchen \ Ey hoort met watgeluit zy alsgoe morgen wenfchea
r De heughelijke zon,-behouder van de aèrd'. Ama, Dat's waer, het fchijnt wel hy is ons zoo veel niet waerdtf Vaph. Dat meerder is wy vloeken, Als hy ons komt bezoeken, Zeght zonder veinzen vry s ■ ~ Hoemenighmael, datghy ,
DeZonwelhebtverzworen, K üj War
|
||||
|
te Mr.' JOH AN B ß B T S;
? • - ■ -
Wanneer hy u quam ftooren,
En als de dageraet
Quam breeken uwepraec
En fcheidenuw Hy ander
En u zoo van malkander.
Ama. JaDaphüeikbeken Dat 'k daer aen fchuld:gh ben :
Ik heb wel duizeut malen,
Wanneerde Maen ging dalen.
En als de blonde Zon
Zijn ftralen weder zon,
Gewenfcht, dat zij n e wagen
Hem nimmermeer moght dragen,
En dat het Paerdt zijn been
Moght breken eens aen tweëni
Zoo zoud ons door zijn komen
Geen vreught meer zijn genomen.
%}apbne. Nu hebt-ghy niet meer noodt Den dwinger is al doodt,
Die uwe vreught verhindert.
En UW vermaek vermindert,
Maer Amaryl wat fmert
Voeld ghy wei in uw hert," Daeru Hylander minde, -* Enghyhemwelbezinde, En lij kwel moght ghy niet •
Bekomen het geniet, Waer na dat eenighiijk vereende herten haeken.' Ama. Dat meerder is in plaets van dat geniet te fmaeken Zendt men hem heen van kant Heel in eenander Landt, Ofin een ander aerde, Zijn zin ook moght veraerdem Vaph Maer hy is au weer hier, hoe zij a zij à zimien nu? Ama. Zoo
|
||||
|
D A P H N E. 3
Ama, Zoo hy zich noch vertoont is hy van ray niet fchuw^
Dan 'k vrees, dat hy geleert heeft 't buitenlandcfche veinzen, Met fchijn beminnen, maer met daet recht anders peinzen. Dapb. Maer hebt ghy eenighzins vcranderingh befpeurt > Ama, In'tminftetuttelniet. Dapb. Zeghteensj es hoe gebeurt Dan, dat ghy dit vertrouwen
Op hemzoud kennen bouwen?
Want is het veinzery,
Zoo moet nootzaeklijk hy
Of hier of daer in 't kallen
Zich laten iets ontvallen,
Of ghy fpeurt aen 't gelaet-,
't Geen u niet aen en ftaet,
*t Geveius is ongeftadigh.
Ama. Maer Daphne hoe genadigh Zoud my den Hemel zijn,
Indien hy niet in ïchijn
Beminde, maerin waerheidt.
Daphne. Ghy zelver ziet de klaerheidt» Ama. Gefpeel hoe langh zult ghy Van't minnen wezen vry ?
Wat doet het bloet opftijgen ,
En u een kleurtje krijgen ?
Men weet wie na u gluert,
Wie uit de enge buert
Zich ftaegh hier plagh te vlyen »
Alleen om u te vryen,
En waer ghy zjjt in 't veldt
Zijtghy methemverzelt :
Hy ken niet van u duren ,-
Laet tuigen al de buren »
Die met u op een fteê
Uit drijven 't dertel vee.
De Herders willen fplijcen
|
||||
|
Mr. J O H AN BE8TS;
De Herderionen krijten l
Verwondert over luid, Hoe dat ghy zijt de BruidtÙ Daph. Om dat hy in de velden My menighmael verzelde f* Ik bidt u Amaryl; Zwijght zulke reden ftHI. En machnaen niemants byzi)n Genieten zonder vr^zijn, Zoo had ik overlangh Geweeft al in 't bedwangh, Zoo men 't bedwang magh noemere Maer zeeker'k magh noch roemen, Dat ik aen niemant ben Verbonden. Amaryl. Maer het fcen Wel lichtelijk gebeuren. Zoo dikwils uit te fcheuren. Verlatende zijn vee, Zijn wei, zijn ftallingh mee,1
Dat heeft al zijn beduiden ; Maer 't meeft noch, dat de luiden Verwondert, is, dat ghy Amyntas laet zoo vry Uw by zijn fteets genieten l En hem niet op wiltfchieten, Alleen om datdeez' quant Is uit eenander Landt, Hy zou deez' moeit welfparen, Kond hy na wil vergaren In 't Landt, daer hy van daen Komt herwaerts aen gegaen. Hetfpreekwoort ken niet liegen, Hy komt maer om bedriegen, Die Cdaerhynietgeteelt |
||||
|
D a p m n e:
1$) leniandts zinnen fteelt.
Ik weet een ander minnaer,
Indien hy na uw zin waer,
Die in ons eigen endt
Veel beter is bekent,
Wiens hert, wiens ziel en zinnea
XJ maer oprecht beminnen.
Dapb, Wie iflet die ghy gift ? Ama. Wievraeghtghy ? Tyter is't." jDaph. Maer waerde Amaryllis, Weet ghy watTyters wil is ?
tylma. O ch j a, ik heb zij n klaght Verfpiet, als hy 't niet daght.
Laetft gingh ik door de velden,
Daer G alla my verzelden,
En hoorden in 't geboomt,
Daer 't vlietend' water ftroomt,"
Uw Tyter op zijn fluit een klaeghlijk deuntje fpelen, En met een naer geluit ons gierge ooren ftrelen. Ik kroop op mijne kniên al fchuilend' door het gras, Zoo langh, tot dat ik dicht achter uw Tyter was, En Galla volghde my, wy hielden ons verfteeken Om t' hooren, wat of hy na zijn gefluit zou fpreeken." Nau was zijn fpel gedaen,
Of hy ging haeftigh ftaen,
En fmeet zijn fluit aen ftukken \
En ging een briefje rukken
Aenflenters, en hy liep
Strak henen, t' wijl hy riep,
Xeght daer vervloekt gefnor, deez' ftrafFen u behoorenî Zou Phy llis immermeer dan Tyter wel bekoren. Hoe, Nyza deed het noit, neen Daphne waerdfte Vroüw ! Ikzweeru , dat ik blijf u tot mijn doodtgetrou. |
|||||
|
L
|
|||||
|
S M'. JOH AN BERTS',
Dit zeidt hy noch al gaendea
En wy terftont op ftaende
Vervoeghden ons na "t veldt ,
Daer hy zich had geftelt j
Daer wy zijn fluitje zagen
Te pletter heel geflagen,.
En wat belanght 't papier,
Die ftukken heb ik hier.
Dap/me. Koft ghy de ftukken lezen, x^Ama. Ja niet wel woud het wezen, Voor dat ik t' huiswaerts tradt
En op eenander bladï,
De fcheurde ftukjes papte,
En die tezamen lapte.
ïï)aphne. Leeft eenjes laet ik zien » Ama. 'k Zal u niet minder bien. |
|||||||||||
|
y
|
|||||||||||
|
Wijze:
|
|||||||||||
|
Tronkje van de Maeghde»,
|
|||||||||||
|
De" n wreed', engereede
Dieren wezen zal. Donder, Windr, nochRegen-
Nochde vaele geeft en Kennen my bewegen, Noch de wilde Beerten, Die een ieder vreeft, en Geen Moorder, Dief, noch Guit Beletten, te zetten, Mijn treden, en fchreden Tot den huize uu. Ghyleghtindeveren,,
En ghy hoort mijn kermen ', Noch is uw begeren Niet om mijns t' ontfermend
|
|||||||||||
|
Waerde Herderinne r
Vrouw van mij n gedachtes". Die tor uwe minne Mijne zinnen brachte, Door de groote krachten Vanuw lief-lokkend oogh, Ey keert u , en weert nu De pijnen, en'tquijnen Datikomudoogh." Dàphne nacht op nachte
Dwael ik voor uw deuren, Vol bedrukte klachten, Vol benaut getreuren, Akijdt magh my beurea Te letten, datuwftal Enkoye, geenproye |
|||||||||||
|
W ATM NÉ:
|
||||||||||||||||
|
Ghy hebt geen erbermen,
Daer ghy mijn lijden ziet, Die plagen, die'kdrage Geftae^h en by dage, E« acht ghy ook niet. Want zoo hacft mijn Schapen i
En mijn dertle geitjes ï-eggen om teflapen Inde groene weitjes, Laet ik haer daer f rekjes » fin volgh terftonc uw Tpoor, 'k Dourzoeke de hoeken, En wegen, ter degen Daer ik u verloor. Laet vry kennifl' dragea
dJ Opgefnoeide linde, H oe i k trek aen 't klagen, Als ik u nietvinde, En hoe ik de winden ïars klaegh'lijkdoor mijn fluit ? Dat't guiten , en tuitea Door alle de dâllen Van 'c geberght weêrftuit,' . & Hoekfche populieren
Van de dweifche paden Ruigen van mijn vier, en perken het raden ; vYa°t zy zijn beladen |
||||||||||||||||
|
Ik mijne qua pijnen
Niet te zetten fchaem«" Nymph men ken den goeden
Wel te veele vergen ; Haer zachte gemoeden Ken men zoo langh tergen, En zoo veel verergen, Dat zy begeven haer, Wiens zuerheidtj enftuerheidt Van 't quade verlaten Reehte oorzaek waer. 't Is noch geen drie dagen
Moordtfter van mijn leven, Darxkzelverzage In het zandt gefchreven. Tyrer wilt begeven UwDaphnehanghtmy aen^
Want Phyllis van wil is En zinne uw'minne Bly te nemen aen, Daphne zal noch durea
Uw onmededoogen., Zoo zal ik mijn treuren Eens te ftaeken pogen, Dan zal niet vermogen Berou van uwe daedt j Maer'khoudegetroude' Schoonfpreekeo, enfmeekesä Is dan weer te laet. |
||||||||||||||||
|
^
|
W
|
t lett'ren van uw naem
|
||||||||||||||
|
aerby, enterzye
|
||||||||||||||||
|
Wat drakt u van dcez' regels,'
Zijn dit geen vafte zegels ?
Ziet hier zijn eigen handt.
Vaph. M aer wat is dat ia 't zandt Van Phyllis was gefchreven?
^Ama. Ik zal ureden ge ven, |
||||||||||||||||
|
I* ij
|
||||||||||||||||
|
Mr: J O H A N B BE T S;
Hoe dat ik het verfta.
Nu Iaeftent,zoo ik ga Recht deur de hooge linde En nergens op en zinde, Kom ik aen d' eerfte keer, En zie recht voor my neer,' Hoe in de dorre zantjes Een Herder met zijn hantjes Wel propertjes en net Deez' regels hadt gezet, Hoqgen Hemel Daphne vliedt ! En de oorzaek weet ik niet. Dan hoe zy my meerder haet, Hoe ik minder haer verlaet. Haer Ty ter ftondt hier onder t Doch 't geen ik meeft verwonder Is , dat hier aen de zy Deez' vaerzen ftondeu by. Tyter laet uw Daphne varen 1
Wilt u met uw Phyllis paren,
Die van gantfeher hertverlanght,,
Dat zy uwe min ontfanght.
Daph. Maer Amaryl ik reeken Dit voor geen zeeker teeken -3
Want riiemant ken hier uit
Ontwerpen dit befluit,
Licht dat doornaem van Phyllis
En Daphne d' Herders wil is
Te toon en wat hem zy
Weervaren in 't gevry.
<LAma. Ja Daphne gy meught mallen r Maer zult my nietontkallen,
Dat Tyter u bemint,
En als ghy 't wel verzint,
|
||||
|
r D A <P M N E.
Is hy niet heel onwaerdigh,
Datghy uw toont goetaerdigh ;
Denkt eensjes dat uw naem
Zal hangen aen defaem.
De Nymphen in het fpringen »
Die zullen Daphne zingen ;
De Herders overluit
• Ufpeelenophaerfluit, In alle blijde malen
Zal m' uwen naem verhalen.1
Acht dat geen klein vermaek l
't Is wel een groote zaek
De Vorften ende Heeren,'
Die zullen zulke eeren,
Van wie haer naem beërft l
Dathy geen doodt en fterft -,
Ey acht het niet voor leuren,
Denkt, dat u ken gebeuren,
'tGeen 't zoet gebloemt gebeurt dat door Apelles handt Zelf's Winters, als de bloem niiet is noch ftaet geplant; Wanneer ghy zijt gefturven,
"Uw fchoopheidt is bedurven,
Zoo zal noch 't fchoonfte fchopn
Voor ieder ftaen ten toon :
Doordien, dat zijne dichten
Dan noch wel zullen lichten
Al weer een nieuwe verf.
Dapb. Dat loof ik, ikbefterf, Dat ghy wilt minne maeken ]
Daer gantfch geen min ken raken :
Maer Herderin 't wordt laer,
Datghy u niet verpraet,
De Zon begint te fteken,
En koft ons kudde fpreeken l
L üj |
||||
|
Mr. JOHAN BEETS;
|
||||||||||||
|
JM
|
||||||||||||
|
Zyriep, hoe't ingewandt
Van enkle droogt verbrandt.
r/tnia. Dat's waer, 't islanghal tijdt, ik ga mijn vee verzorgen? Pfpb' E n ik het mijn.v&wa.Dat 's goet,-vaerc wel dan tot op morgen^ Oft' avondt inde wei
Spreek ik a aen de rei.
HEI DER Dl BEDRYF. ,
Daphne, Jimyntas, amaryllis., Coridon , Galla, Tyter^
fbyllis, Mop%us, Lykoris,
Hykndet.
Tyter voorzingende %y na.
Wijze:
^laver-rijk* Pelden. |
||||||||||||
|
DUlle Venus zoone;
Wreet moordadigh Kîndt : Moet gy m y ook toonen > Hoeghyzijt gezint, 't Lij kt fchier, dat mijn pijnen
Overgrof en groot U te weinigh fcbijnen, st Lichaem rr.oec voort doodt. Door u drijft Leander,
Door u Hero mee Doodt en by malkander In de diepe Zee, Babels fchoonfte fchoonheidt >
Leidt door uw gewelde, Daerhaer lief ten toon leid« Äenhacrzy gevelt, |
||||||||||||
|
Phyllis deed' ghy ffierren >
Omdac zy niet von; Maer (eilaes) moft derven Haer Demophoön. Scylla geeft ghy veren,
Didolaetghy braen, Iphis koorden icheren, Zich daer hangen aen. Ghy leert Moeders 't leven
Rooven vanhetKindt, En den doodtfteek geven 't Geen zooisbemindt. Ghy maektdat de Vader ,
'T geen hy heeft geteelc In zijn lijf vergader, En in ftukken deelt. |
||||||||||||
|
Ach
|
||||||||||||
|
Z> A f M N M.
|
||||||||||||
|
H
|
||||||||||||
|
Ach wat fer oonder Landen
Zijnorauvergaen, Hoeveel Huizen branden Door u w' ftouc beftaen f Troyenzal ons zeggen
"an het Landt en Stack , Grieken zal uy tleggen IWat verlies het had. Hoeveel Wedu- Vrouwen 9
Vaderlooze Kindts 'T ia zich heeft behouwen Om de Vrouw haersPrin*. Hebt ghy geen vernoegen s
Zijt ghy niet te vreèn? Wilt g'er my byvoegen , Moet ik mede heen? |
||||||||||||
|
Wel ik ben te vreden ^
Komt, dit bloedt verftort > Morzelt, kneuft mijn leden, Maekt het my maer kort». Goodtje wilt my geven,
Datikhaeftighderf 'T wallighachtighleven» Ende yligh fterf. Of dat mijne minne
Weder zy geloont Van die wreê G odinne, Die geen weerliefd' toont. Geeft m y een van beide*
Datikhaerbepraet, Ofdaiik verfcheide Eade wereldtJaet. |
||||||||||||
|
, Tyi. Dat'suit, een ander mm
Nu eens die beter kan. t_Ama. la Ty ter dat komt aerdigh. fbylL Ghy zijt belooningh waerdigh. fyt. Wat ? weerlîefd' of de doodt ? Thyl. V an doodt hebt ;gy geen noodt, Tyt. Na weer-min nau gedachten. Ama. Wat dunkt u dat ik brachte Wat anders voor den dagh, Om dat ik heden magh I^e fpelen na mijn wil en na mijn lüften zetten? ty'; £>och dat Hylander met u geven zal de wetten. Ama. Zoo moei ik hem by my. Moeien „ een ^ker manier
Hyl. Ik Tyter aen de zy vanjpelm onder de Herden. VanDaphne. Tyt. Zald' uitlander
En zy dus by malkander, |
||||||||||||
|
Da»
|
||||||||||||
|
7$: Mr. J OH A N BEETS,1
Dan blijven, hyverftaet
Zoo t' eenemael mijn praet. Amyntas 'k moey u wegh daer ginder by Lykoris? \Amyntas. Beeldt Tyter zich dan ia, hoe ! dat Amyntas door is .* ôDaphne! hier by mijn "~~ ^ Zal uwe moey ing zijn,
T)apfo. En Coridons hiernevens Corid. Moet ik miju Ny mph begeven Omu, ikweetwelraedt, komt zoete Amaryl Aen deze zy , want ik u herwaerts moeien wil. Call. Dat moeien is al oudt, wy moghten dat wel ftaekenl Tyt. Lerftont, wanneer wy op gewenfchte plaetzen raeken.' Kjima. Het is zeer wel,dan daer Moei ik u P hyllis. Phyl. waer f Ama. Aen Tyters ander zy. Pbyl. Zoo dat is na mijn zin recht. M^£. Dat loof ik om dat gy op Tyter uwe min leght, JBn Mopzus nieten acht î Nu Phyllis ik verwacht Ook eens gemoeit te wezenS Pbyl. Ik zie 't wel aen uw wezen 1 En daerom moei iku na huis toe en te bed. Mop%. Ey waerde Phyllis dat is al te ftrengen wet. Tyt. 'Ten doet voor zeeker nietj moeit haer by u in 't laekenl Mop% Of ik dat deê, zoud' ik dan daerom by haer raeken ? Ama. Het moeien is zoo wel : Kom ftaeken wy dit fpel, En laet ons iets verzinnen, Dat wy op nieu beginnen. Tyt. Zeer wel, ikftaêdanop. Pbyl. Op dat ghy my de fchop Meught geven, en aenhangen Uw' Daphne met verlangen. Ama. Wat ftaet gy nu al weer -t NuNvmphjes zet u neer ' " "......... Gelijk |
||||
|
Z) A P H N E.
Gelijk als ik u fchik. Tyter. Wy zijn met uw te vrede«,"
r3e\ En wy bewaren graegh ons toe-geleide fteden. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2}*. Ziet nu ben ik uw' Man. Daphne, Door Amaryllis fcbik.
ïyt. Zond' y emandt 't beter doen? Pbyl. Ja zooder twijffel ik. Tyt. Waer blijft het ander fpel. Atna. Wat draelt gy zeg Hylanderf Gaet voor zoo zal terftondt uw volgen weer een ander. Doch dat zich niemandt veins Maer fpreeke zijn gepeins Volkomen dijk in 't zingen. Tyt. Maer zalmen yemand dwingen Te noemen die hy mint >
t^Ama. Al die't niet goedten vindt, Die magh de naem wel zwijgen. Dat niemandt kennis krijge, Op wie het liedtje flaet, En wie het hertje raedt. Hyl Zeght zoete Amaryllis Of nu by naeft uw wilis Te lenen 't grage oor ? fudma. Zinghtop, ghy hebt gehoord |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Hr-
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
M
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Mf. J O H A N BEBT Ss
M t E A N D E 2{.
Wijze : Jets moet ikji Laura vragen,
Vlugge Goodtje Herte-dwiuger,
Onverziene nienfcli befpringer, Hoe ontfteltghy mijn gemoet ; Wout gy maer mijn waerdft befpringeE En tot trouwe weermin dwingen, Al mijn gal wierd' honigh-zoet. i~Â M A J\T L,
Wijze : Coridondie xveid' de Schapen. 'T zoetftjdat yemandt heeft vernomen*
D' aldergoddelijkfte zaek 'T aldergrootfte ziel vermaek Is, dat yemandt heeft bekomen Min, dieaen deeenekant, Zoo wel, als aen d' ander brandt, TrT E J{.
Wijze : Weefi Nytnph gegroet,
Ghy zijt voltnaekt
Mijnwaerdfte, enghyraekt 'T punt van de freifte freyigheidt, Zoo maer uw' wreede wreedtlieit van u fcheidt, En veinzery U niet meer blijve by, Maer zoo ghy met een zoeter zin, Vw' Tyter loont ziin lang-gedragen min ; |
||||
|
DA <PM N: E.
|
|||||
|
Dan zwoer hy, dat hy had zijn ruft en zijn wenfch «
JDan zwoer hy, dat hy was de lukkighftemenfch ; Hy achte noch Kroonen noch Scepters een zier, Als hy inaer bekranft was met zoo een Laurier. 2) A p MN E.
Wij ze : Datmen eens van drinkgn fbm\.
Was ik verzeekert, wat gemoedt \
Mijn Herder in zijn boezem voedt, Ik ftaekten 't veinzen en d' afkeer ; En zou in my niet wonen meer. M 0 P <, ü S.
Wijze: Courante Zubände.
Koe ongelukkig is hy, die minne draegt
Tot zulken die hy t' eenemael mishaeght s Diealtijdthaekt ïQa die hem laekt, Hou ik, dat iEtnaes vlammen fmaekt,
En in hem voelt een helfchegloet Verzeng van aders,ziêu van bloedt. P UT L L 1 S.
Wijze : Rogier bon Tamp,
'T onlukkigftdat d' aerdbodemdraegt,1
Laes is een Maeght ! Want haer defchaemte heelen doet, , Wat heete min, en Verliefde zinnen Haer boezem voet. M ij
|
|||||
|
Mr. J O H A N BEETS;
€ 0 J^ 1 D O N.
Wijze: Orangie.
Wat grepen heeft de min,1
Ei ziet, hoe hy mijn zin Dwingh t tot de gene, die ik weet, Dat aen een aêr haer liefd befteet, En weder een tedere maeght beknelt; Datzy in mijn geweit Haer leven wil geven, Maer wordt van my weer heel te mggeftelt? G a L E a,
W ijze : Windeken daerden Bo/eh af drilt.
Hemel in wat een valfchen fchijn,
Dat de meefte Herders zijn ! 't Lijkt zy minnen Om ons zinnen; Maeçte-winnen , doch de rijdt, Leert nu, hoe vallch mijn Herder vrijt, <-4r M TN T A S.
Wijze: Ritß der revende min.
Ha Goden ƒ wat een rou is 'c, dat men
voor zij noogen,
Hoe dat een aêr zijn Vrouw komtvryen, moet gedoogen,
Ik wou veel liever poogenhet zonnelicht t'ontvliên,
Als dat veel meer te zien. |
||||
|
n- A F M N E,
|
|||||||
|
«i
|
|||||||
|
LT 2Ç 0 ^ / S.
Wijze : Schoonße van het xvoudt.
Hoe lukkigh ben ik , dat
Ik nimmerheb gevat Des boozen mins gezwoelen, Dat noit een keurigh oogh Des Minnaers op myvloogfr, Die hem broght vol krioelen. Ama. Hier Tyter doet nu of de eens verbeurde panden \
Die ik van voor een weck van u noch heb in handen. Tyt. Ghy wilt alweer te merkt en datmet Tyters vel.
Ama. Üac loof ik Tyter is de gek van 'theele fpel,
De Bruit daer *t al om danft. Tyter. Ik weet noch wel een andere
Ama. Wie doch ? Tyter. Vraeghtnade wegh , die ghy wel kent ;
Hylander, Ama. OfDaphne. Tyter, Wel waer toeiidochuwfchempengoet?
Ama. Om dat ghy zijt die geen , die'taldereerftedoet. Tyt. Ey ziet Amyntas zien ; hoe wrangh ftaen hem zijn oogen. Daph. Ziet Phyllisdiemy mach nochthienmaelmintlerdoogen., Tyt. Watfchorthaer? Daph, 't geen Amyut. Tyt. Heraqueltde jalöuzy.
Daph. En van de jalouzy is Phyllis ook niet vry. Tyt. De zangh van Coridon verftond gy die te degen ? Daph. Voorzeeker, want daer door heb ik een bloos gekregen, 2j/. Wat beek hy zich al in? Daph. zietAmaryllis handt, Die wenkt u ende toont, uw eens verbeurde pandt.
Ama. Wat wilt ghy nu al doen om dit weer te genieten ? Tyt. Wat Amaryl gebiet zal Tyter niet verdrieten ? Ama. Wei gaetdanbydegeen , die ghy het meeft bemint,1 En vrijt zoo langh, dat ghy een ja- woordt van haer wint.
tp* Alkenighby alleen. Ama. jagaetmethaerterzye M üj T^.Wi©
|
|||||||
|
M Mr.' J..OHAN BEETS,
Tyt. Wie kan ik beter dan als mijn gebuertje vryen :
Kom Daphne, 't is uw beurt. Ey zeght wat vroeghjes ja.
Dapb. Dat 's drolligh, ghy roept voor de flagh al om gena. Amynt. Ik weet wel meer, die zoo een ftraf wel zouden dragend *Dapb. Hoe komen zy daer toe. Amynt. Dat zou menu beft vragen; Gut Amaryl, is dat een ftraf, is dat een plaegh, Waerachtighziet, ik ben na zulken ftraf wel graegh. Ama. En daerom zoud u dat ook tot- geen ftraf verftrekken i Heel anders is 't met hem. Amynt.Witt hemf dat lijkt wel gekken; Of meent ghy, dat men niet Zoo wel als ghy en ziet ? De teikens van zijn vonken Uit al zijn lieflijk lonken, Hflan. Dat beeldt g' u zelven in, En om dat ghy uw zin Op d' Herderin eens leide, Meent ghy van haer gefcheiden Te wezen , wanneer maer Een ander eens op haer
De tintelende ftralen
Van't keurigh oogh laet dalen l'
vDe jalouzy ziet gau, En meeften tijdt te nau.
Thyl. Is 't praetje noch niet uit. Tyt Ik kan geen ja verkrijgend Amynt* Ik denk,gy hoopt het niet. Ama.Gy zoud têiamftê zwijge. En denken, wat ghy woudt,
Maer evenwel haer kout
Moght langer als ons wil zijn,
En op dat wy niet ftil zijn,
En ons de befte tijdt
Zoo vreughdeloos ontglijt,
Zult ghy eens ondertuflen
De Meisjes rontzom kuflea
Amynta&tot een ftraf
-------- V&ü
|
||||
|
& A P H N E.
|
|||||||
|
«I
|
|||||||
|
Van 't geen uw pand my gaf.
dmynt. Nu gunt ghy my de lusjes Van zoo veel zoete kusjes, Nu onze Daphne niet Hetzoet gekus geniet. Ama. Gaet heen , en wilt haer borgen. En ftelt het uit tot morgen, En kuft dan twee voor een Zoozijtghy weltevreên. €alla. Het is al fcheidens tijdt de fchaduwen vergrooten, De rook vertoont zich gints, de Zon begint te ftooten Tegen de blauwe Zee, en zoekt daer metter vaerdt Een deurgangh, dat hy zich magh fchuilen onder d' aerd. Ik ga mijn kudde (tallen , Eer d' avondtheel wil vallen, Kom Daphne, laetuw praet Doch eens b.flaen ia maet : 't Is langh gendegh gekakelt, Hy is genoegh gefc häkelt. Aen 'tketentje van min. Daphne. Wel fpijtigh Herderin Verveelt uTyters-Irraf, zoo zoudmen lichtlijk reeknen Dat die vervelingh vry wat zenders moet beteeknen. Nu Tyter ik ontfla Uvan uw' ftrafmetja. Tyter. Ik dank de Herderinnetjes Voor zulke zachte zinnetjes.
Mopqis. Ja Tyter s was dat fpel, Dat loof ik niet te wel. r4ma. Hetwordtvaft tijdtom gaen, doch eer wy uit deez'weien, En van dit groen geboomt al t' zaem gelijklijk Icheien > * Zoo laet ons heven op, op dat wy zingend' gaen»
Zoo zal ons niet met al verdrieten deze Laen j Voort Tyter kom begin, Tyter. V/ie zal mij nzanghbeloonenr* dnut. Wy
|
|||||||
|
84 Mn J-O H A N BEET S,1
tyîma. Wyzullen altemael een dankbaer hert betooneni
Tyter. Waer meê doch > meteen kus ? Ama. Indien hy isbeluft? Zoo paft het beter dat den Herder zelver kuft. Tyter voor syj na.
Wijze :
"BalltttiiK^Hc\
Lieve 'Nymph, vermaekelijke Vrouw, eu pronk van onze jaren ,
Hemels hooghcieraet, ô verheugelijkeMaeght ! Eenigh licht, dat door uw hel gezicht uwTyters oog h verklaren Ken veel meerder, als al het licht, dac d'Hemel draeght : Ey waerom zijtghy
Oofzaek, datikly
Dat mijn jeught dus vol droefheidtgaet verby ? Heb ik wel met eenigh ftuers gezicht met eenige gedachten ,
Ofte met een haeft uit mijn mondt gevallen woordt Ooit verdient uw wreed' afkeerigheidj die my in droeve klachten,' Ende in eilend doen mijn leven brengen voort ? Waerom hebt ghy dati
Zulkeu afkeer van
Hem, die niet anders als uw minnen kan f Hebik niet my al mijn leven langh gedragen na uwzinnen ?
Heb ik niet altijdt u geacht, geêert, gedient ? Heb ik niet my van mij n jonkheidt aen begeven tot uw minne? Heb ik niet altijdt u oprechtelij k gemient ? Zal ik dan Godiu, Om dat ik umin, Lijden, en om dat ik leef na uw zin ? Ach hoe ken u w Maeghdelijke borfl; dien trouwenTyter haten /
Die in trouwigheidt al de troufte Minnaers tert ! 'tWreet-
|
||||
|
da f:m wo® ^
J- Wreedfte dier ', dat ooit den Hemel fcbiep zoiad zich beminnen
ßn weer minnen daer gy mijn min beloont metzmert. ('laten, Zal dan'twreedfte beeft,
Dat hier wordt gevreeft
^yOj dan ghy veel zachtmoediger van geeft? Nymphjeneen , ey lievelaet dat zijn, ïaetdochuw wreedtheit
*3oet niet anders, als dat ghy hem uw gonftegeeft, (wezen, Dan magh hy wel brommen , dat zijn luk op 't hoogfte is gerezen, Enhy acht zich dan d' aldergrootfte die'er leeft ; Maektdies , dat zijn pijn Metter haeft verdwijn j Qy alleen kent zijn raeten hulpe zijn. HET VIERDE EIDR-ÏF,
Tyter. DE gantfche Wereïdt ruft, behaiven ik, dien 't minne
Vier zoo verhit, dat ik geen ruft ken ergens vinnen , Alsby mijn herderin, En als ikbenbyhaer, Zoo word' ik het gezwoel veel meerder noch gewaer : k Ken in 't gezwoel niet zijn , veel min daer buiten leven s Want derfik het, zuo moet het leven my begeven, En als ik het genkt, zoo fterfik doodt op doodt, Ënhangh flauhertighaen mijn waerde Uaphnesfchoot: Watraesik.' 'tis ver beft, dus doodt op doodt te fterven^ Als eens tefterven , en haer byzijn dan te derven. Haer byzijn doodt my wel > maer geeft het leven weer, Haer afzijn doodt my -, maer het leven heeft geen keer. Jk ga dan na die plaets, daer zoo veel duizent dooden Êeiprongen deze borft, en ait dan weer ontvlooden.« Doet open maer uw deur, mijn Hemel en mijn Hel,... Lact toe, dat ik my tu flehen doodt en leven itel. N Uw
|
||||
|
ff M'. JOH AN'' BEÈTS,
Uw Tyter is hier buiten : By fyopPi
Komt Daphnewiltontfluiten,
Uw deur, diemy belet;.
Datik mijn treetjes zet; ,
En wende die na binnen,
Om u aldaer te minnen r
Zy komt ik hoor haer gangh.
AchGoôn! hoe ik verlangh !
Volmaekte Herderinne ,•
Brandtwaerde velt Godinne :
Ghyzijthet, of het is
Uw fchim dan, zie iRmïs?
T>apb. Het is geen fchim ; maer Tyter, Onnutte nacht-verflijter.
Wat heeft u in de nacht
Dit henen doch gebraght ?
Tyter. Ghy f chelmtje zijt de oorzaek.» Dat ik hier in dit fpoor raek ;
Om n wordt dit gedaen -3
O m u kom ik hier gaçn -,
En wilt ghy my gebieden
Van uwe deur te vlieden ,
Zoo fmijt het geen my trekt
Uitu,- wautghy verwekt
In my een ftadrgh haeken,
Om fteets by u te raekeu*
Daph. Wat 's' dat ? Ty*. De zeÜfteen, die Ik in uw boezem zie î
Of niet zie, maer wiens krachten}
"Zoo veel te wege braghten,
Dat ik niet ruften ken,
Zoo langh ik vau u ben.
Maer mat onzielubre kracht werd nacht en dagh getogen -y En daeromzoetert hoort ghy met beleeft meê-dogen Uw
|
||||
|
2? rA ? M */ £.
|
|||||
|
tJw Tyter aen te zien,
En hem uw min te bien; Wijze .-
Galalhea .gceßigh dier, Bapb. Lichter aïs de lichte windt
Zijn des Herders woorden : 't Schijnt wel aen zijn praet,hy mint; - JViaer dat ghy doorboorde
Eens zijn borft, zaegt, hoe het hert Leidt in valfch gevlei verwert, Nimmer zou zijn fmeeken Uw voornemen breeken. Tyter. WaerachtighDaphne, neeuj
Ik fpreek gelijk ik 't meen i 't Is t eerfte van mijn leven, Dat ik my heb begeven Tot min, en deze min Zal wonen in mijn zin > Zoo langh'ide zonzijn raden Zal in de golven baden, Zoo langh debleeke M aen Zal door de Herren gaen. Zoud ghy op my dat houwen ? Zoud ghy my dat vertrouwen ?-,, Ha Hemel ken het zijn ! Zou Tyter in een fchijn Beminnen ? met zijn praten U willen , en u laten ÎViet daet? 6 neen ik zweer ! ', Dat deze borft veel eer Zal door de doodt bekouwen," Eer dat hier huis zal houwen IST ij |
|||||
|
tt Mr." ~J O H A N B E E T S,
Zoo dubbelden gemoed.
Daphne, Is't zoo, zoo is het goedt, Tyter. Detijdt die zal het toonen, Wilt t'wijl mijn min beloonen Met weder min. Daphne. Holla ! Houdt Tyter! niet zoo dra -, Maer ik wil wel verklaren, Dat ik uw byzij n garen Geniet, doch ik en vin Daer niet meer vreughrjes in, Als in eens anders. Tyter. Waerom fJ Daph. Dat vraëgt gy Herder ? maer om, Dat ieders zelfchap my Nu noch ftaet even vry ; Wil 'k niemand zijn af keerigh, •" Tot niemand zijn begeerigh, Lieftalligh in 't génieën, M aer nimmermeer tot eeni Tyt, Wie hoord'meer als de Vrouwea Öndankbaerheidt tefchoüwen ? Wat'smeeroiidaiïkbaerheidt f; Als dat een zoete nierT- Geen wederliefâ: zal dtógen ; Maer loonen deught met plagen, En trouwe 1 iefd niet haet j Het befte goét-met qüaét.: ; Daphne. Wie haet ik doch ? aen wfóhebïk dit oit bedreven ? Tyter. Maer my alleen hebt gby vérkeefden'loon gegeven. IkminUj waer's mijn loon ? Daphne. Enikwenfchu veelgoet.
Tyter. De wenfchis niet » zoo gby het met der daedt niet doet. ^Daphne. Al die my wel wenfeht * zoud ik die van herten minnen? Tyter. Neen die u meeft mint,die-mbeft meeft tiw gönft verwinnen. Daphne. Mijn gonft die geef ik ù, zijt ghy dâér ombegaen? Tyter. Wat is de gonft, als daer geen daden by en ft ae .v ? Dapk GZ'
|
||||
|
Ù A P H N E. ^
Daphne. Gelijke munt van min , als ghy u zeght te dragen.
lyter. Datfchutik, want mijn min \ die frrekt oraal de dagen
Mijns levens flaef te zijn van u , en van uw Vee,' I)ies is mijn liefde met geen eene gonft te vree Tot looningh. Daphne. Ty ter dat dit al de Herders zeiden f En ik ken t daedtlijk loon niet in veel deelen fcheïden f Wat gaf ik ieder een l Ty ter. Het geen hy hadt verdient : Doch ik verdien het groötft ; hoe wel Amyntas mient, Dat hy ook vry wat moet tot minnens loon genieten : M aer k weet noch beft, wilt al de preutel vry opfchïeten > En hangen my alleen aen > want ik trouwer ben , Als Coridon , Amynt, en al die'k nieren ken. Daphne. Maer grage Tytertje wat zouden zy dan zeggen >
Alszyhaer altemael zoo onder zagen leggen ? En zouden zy dan cok niet roepen om haer loon ? Tyter. Zy moghten ander loon verwachten van de Goón.
ïïaph. En ik kreegh vaft de vloek. Dan dat verby geflagen ,
Ik ben ook niergezint om wedermin te dragen. ■fyter. Wat wilt ghy dan uw bloem zoo vrughtloos laten ftaen >
En inde plaets van vrught, maer brengen lege blaên ? Verkrachten uw natuer ? de vogels in de boomen; De Beesjes op het veldt ; de visjes in de ftroorrien * ' ï^ie paren elk om ttrijdt; en brengen vrughtèn voort 3. Daerghy de paeriuft al t' hardnekkighlij k verf raoort. Ey Daphne doet hetgeen daer d' Hemel u toemaekte ! ~.aph. Opdatikvrydomquijtgelijkmet Maeghdoin, raekte.
*yter. Maer had uw Moeder noit haerMaeghdlijkheidtgederft?
Waer hadt zy doch van daen zoo braven Maeght gé erft f En zoo g" uw Maeghdom houdt zoo moet ghy eeuwigh miflèn Het zoetfte zoet, waer op dat alle meufchen gi ITen ? Het zoetfte zoet, dat zoo het u eens was bekent.,■' ^y wenfchen zoud , dat ghy moght hébben tot hét end, En kennen dan de lusjes Van d' ongetelde kusjes, N lij : DK"
|
||||
|
5£ Mr. JOH AN BIETS;
Die ikaen uwe wangh
; Op Venus O utaer hangh j
V gantfch.geen luft verwekken.,
"ü tot geen weêrmin trekken?
En ken een zoet gelaet
En minnelijke praet,
U waerdfte niet bewegen,
Dat ghy zQiid zij n genegen
Tot Tyter, die geen vreught
Ken fcheppen in zijn jeughtj
Wanneer hy moet ontberen
Zijn alderhooghft begeren,
.Dat is uw wedermin.
%)aph. Ik zeg u , dat mijn zin Op niemand noch wil vallen ï
Dusmeughr ghy al dit mallen
Welftaeken. Tyter. Maerofghy
Vermaek kreeghtin 't gevry,
En dat ghy wild' uw zinnen
Begeven tot het minnen,
Ben ik die gene dan
Daer ghy het meefte van
Zult houden? T)aphne. Holla Herder!
Ghy draeft al vry wat verder
Met onbedwongen praet,
Als ik den toom u laet,
Wat wilt ghy zoo verloopen 1
Wat wilt ghy meerder hoopen,
Als iemand van die geen ,
Die neffensu verfcheen?
Tyter. Hoe! ik verdien veel meerder ! „En daerom hoor ik eerder Te komen tot genot
^aü 't aldergrootftelot.
Daph Waep.
|
||||
|
ly "A P U N E,
Daph. Waerom doch ? Tyt. Ommijntrouheidt,
Die ftadigh vol van rou leidt,
t, Zoo langh hy niet geniet Hetgeen , daer hy op ziet.
Daph. HoortTyter, hoort, dehaneH Beginnen te vermanen,
Hoe dat den dagh komt aen.'
Wil jy dan noch niet gaen >
Ik zie de wolken breeken,
Dedageraet uit fteeken
Haer fchoon en blozend hooft,
Dat ons de nacht berooft.
Ziet gints de morgen Vrouw de Zuiderzee befchijnen j Zy doet dekoelenacht door harenglants verdwijnen. Tyter. Wat haeft ghy u A uroor of vliedt ghy van die man, Die mits zijn oude léêh u nietftorFeren kan f Vertoeft Godin , zoo moet het jarighvogel-ftryen Gp uwe Memnonsgraf uw Memnon s fchim verblyen,'■ Is 't nu zoogrooten haeft > nu eens de ftille nacht Heeft na een lang gefmeekmy by mijnNymph gebraghtj Nu fta ik over haer, nu druk ik hare handen, Nu kus ik van haer mondt de blozend lieve randen, Nu kerm ik van mijn druk, nu roem ik van mijn min, Nu fchijnthet zoud ik haéft bewegen mijn Godin. Dapb. (Al hachelijk mijn Vriendr, Ikloof niet dat jy 't mient. )y
Tyter. Nu ftoott ghy my aireeen komt my henen jagen. Wat weet ik of mijn Nymph ook niet begint te klagen, ("Dochftilin haer gemoed) enwenfehtu weizoo veer, Dat ghy in langen tijdt hier niet zoud komen weer. Ey flaet uw purpren haud't aen uw bedouwde toornen, En houdt een weinigh ftal Godin, want voor uw komen, Danken de Schipper zien , hoe of de ftarren ftaen, Waerdathyis, wat heen, dat hy zal moeten gaen. |
||||
|
?2 Mr. J O H A N^ B E E T S,1
De reizer noch vermoeit moet met u op de benen ;
De krijger, als ghy komt, moet na de wapens henen ; Den Herder moet uit flaep , al komt gy noch zoo yroegh^ Zoo moet 't verftijfde Beeft al weder na de floegh, Ghy rooft der kind'ren ruft, en gaet haer overgeven Den Meefter, voor wiens plak haer teere handen beven'l Om dat der Vrouwen handt een weinigh ruft behiel, Roept ghy haer weder aeu de naeld' of aen het wiel. Dit leed ik, maer dat ghy ons van onz' Nymph komt ftooren "" Wie leed dat, als die noit een Nymphjen heeft gekoren j Hoe dik heb ik gewenfcht : Ha nacht en wijkt haer niet, H a Sterren gulden rei, ziet dat g' haer nieten vliedt! Dan wenfch ik, dat de windt moght uwe allen breeken, Of dat uw Paerden in de wolken bleven fteeken , Wat haeftghy nijd'ge Vrouw, dat uwe Zoon was zwart ? Dat was de zelve kleur zijns Moeders nijdigh hart. Wat zoud' zy, was zy noit met min geweeit bezeten TotKephalus, of meent zy, dat wy niet en weten Van haere boevery ; moght Tithon klappen vry, In d' heelen Hemel was geen vuilder hoer als ghy. Om dat hy oudt en of met flapte h beladen. Rijft ghy vroegh op en vliedt van hem na uweraden. Maer dat een Kephalus lagh in uw* armen zacht, Ik wed' ghy roepen zoudt, verhaeft u niet ô nacht ƒ Waerom lijd' ik de ftraf van Tithors oude laren ; Ik heb geen Koppelacr geweeft van uw' vergaren. Ach wat gelegen tij dt gaf m' aen de zilvre Maen / Daer ghy in fchoonigheidt moet vry wat achter ftaen, Jupijn, omdat hyu zoo dik niet zou aenlchou wen Heeft in't volbreng zijns lufts twee nachten t' zaem gehouwen. Kijk Daphne ,zy wort roodt/t lijkt of zijt heeftgehoorti Vapb. Maer lijk-wel komt den dagh niet eens te trager voort. En wilje noch niet fcheien ? Tyt. Laet my een kus geleien. T>aph, Ghy hebter meer als thien. Tf. Maer |
||||
|
D A P M N E. fi
Tyt. Maer van uw mondt niet iea.
Wilt't eerfte van uw leven
My nu maer eentje ge ven.
Vaph. Ik kan niet. Tyter. Kindefswel. T)apb. Ia dat is Kinderspel» Dit zou wat meer beteeknen.
Tyter. Wy zullen 't Kindtfpelreeknen? Dapbne, Neen linkert dat is mis. Tyter. Maer dat is immer wis. T)aph. Nu kom, het mutfjeaf, oft lijkt na geen vertrekkend Tyter, Vaert wel mijn waerdft3de Goón die willen eens verwekken Een zoete wedermin In uw vervrozen zin. Wijze :
Pbcebus die is langh over de J^ee.
VluggeKupido lijdt ghy zoo licht,
Hoe zult ghy het in 't left noch maeken ? Daphneverpuftuwtoortsenuwfchicht, En zeit, ghy kent haer nimmermeer raekea : Spant uw booghje, ftelt het riet, Ziet dat ghy vry wat ftijfjes fchiet : Öf ghy en raekthaer niet. Is 'et geen fchand, dat eene Vrouw
Zich van u onverwonnen zoud noemen f Dat maer een enkele maget zou Van hare kracht en tegens u roemen : Neen neen, lijdt dat nimmermeer, Toont hier uw' kracht, of uwe eer Valt heen en leidt om veer. |
|||||||
|
Hebt ghy niet vaek den grootften Godc
Na uwe wil en zinnen gedwongen ï |
|||||||
|
O Hebt
|
|||||||
|
Mr. JOHAN BEETS;
Hebt ghy Apollo niet dik befpot,
Ende den woeden Mars beiprongen ? Gy hebt de Godt Neptuin gevelt, Alcides aen't Spinrok geftelt. Wie 's niet in uw ge wek <£ Van waer de Zon des morgens rïjft,1
Tot daerdie'savontsweêrgaetdaïen, Iffer niet een, die nieten bewijft V u we eer't kent al te male,• Datgyde grootft en maghtighft'zijt» Doch Üapline zeit tot uwen fpijt, Zy acht u niet een mijt. Wilt gy haer noch niet dwingen in yl?
Ofdenktgy haerhiernawel te krijgen? Licht wort het te laet, zy zal terwijl 't Grootfch gefpreek en pocchen niet zwijgen, Staegh,wordt ghy van haer befpot, Zy acht u nimmer voor een Godt j Maer noemt u door een zot, HET VYFDE B E D R Y F,
Vàphnel %^4marylUs.
IA waerlijk Amaryl,
kBenbly om uwentwil} >Ju is uw vrees ten ende ,• Niets zal uw luft meer fchenden.. Jma. Gelooft vry Herderin > Dat ik om zijne min Moeft vry wat zaers gedoogen i |
|||||
|
V.
|
|||||
|
D A P H N M,
Hoe dikwils hebben d' oogeja
Geftort een tranen vliedt,
Als ik Hylander niet
Moght na mijn wil aen fpreeken !
Hoe dikwils gink ik breeken
d' Haeft-Iijvelooze lucht
Met mijn benaut gezucht,
Hoe dik klaeghd ik de boomen /
Hoe dik klaeghd ik de ftroomen,
Hoe dik klaeghd ik het veldt,
Wat my zoo had ontftelt !
Vaphne. Nu is uw droef hcidt henen l Uw quelliugh is verdwenen i
Nu gny met hem gepaert
Zult zijn en t' zaem vergaert,
Ik wenfch u dies veel lukjes,
Befchut voor duizent drukjes %
Ik wenfch, datghy uwtijdt
In vreed en vreucht verflijt.
\Sïma. Ach wiftghy watvermaekeu Het was, ghyzoudookhaeken
Na zoo een eenigheidt,
Die ons nu t' zamen dreit ;
Ghy zoud uw zelfs nictplagen l
Noch Tyter zoud niet dragen
De over droeve fmerr,
Die hem verteert het hert.
Ik heb alweer een liedtje
Dat hy laetft op een rietje
Speeld zittend uitgeftrekt iu 't dartel klaver-gras 1 Terwijl dat zijne kud op't beft van 't grazen was. (Ey zal de arme ftryer
"Niet eens zijn een bedyer.'J
*Daf>h. Hoe komt ghydaer weer aea? O ij Kjima
|
||||
|
9* Mr. JOHANBEBÏS;
Ama. Hylanderhadgeftaen',
Gefcholen achter d: eiken , DaerTyters oogh niet reiken Koft, en hoordal't getuit Van zijnbegaefde fluit. Als 't uit was, tradthy toe, en bad hem door de oogem Van Daphne, dat hy zou dat Lietjen hebben mogen » Eu Ty ter gaf het hem , het is vry zoetgemaekt, Leeft, oordeelt dan, ofghy met recht zijn minne wrae kt, Of laet ons op ons keelen Het deuntje liever fpeelen. Daph. Het is de pij n niet waert. Ama. Wel Daphne wat een aert} Hoort hem van zijne plagen Ten alderminften klagen. Daph. Wel zingen wy het dan. Ama, Want ik het wij sje kan. Wijze:
Rogier bon Temps.
Mijn fchaepkens hier in deez' vallei V
Hier is uw wei; Vervult uw luft, verzaet uw graeght,
Blijft, loopt niet verder, Terwijl uw Herder Hier treurend' klaeght. Verfteende Daphne, wreedfte Maeght,
D ie d aerde draeght, Hoe treedt ghy 't hert van die u dient ! Hoe moort ghy 't leven > Hoe doet ghy beven j Hem, die u niient. |
|||||
|
Het
|
|||||
|
D A P M N El
Het wilt geberghte en het woudt
Is heel benout Om mijnen 't wilt want 't doet de lucht
Mijnfmert, mijn klagen, Mijn ftem na-dragen, 't Geeft zucht op zucht. Maerghy vervrpzen Herderin ',
Zijt zoo van zin Verbittert, dat mijn naer geklagh,
"Noch ftroom der oogen Tot geen meê-doogen U trekken magh. Den Diamant den hardften fteen,
Die oit verfcheen, Is zachter, alsghy, want het bloet Der dertle geitjes Uit onze weitjes Haer fmelten doet. Hoe dat ik zucht, hoe dat ik fteen,
Ofmetgebeên Mijn flaeffche dienftigheidt àenbiedt 3.
Of door mijn klachten TJ wil verzachten 't Is al om niet. ^ m. UU Ha Goôn is 't mooghlijk, dat een Maeght
Zoo'n herte draeght / Dat in zoo zoeten lieven Beelt ! Zoo'n wreet vermogen Zoo'n onmeê-doogen 9 DeMeefterfpeelt! |
|||||
|
9'4
|
|||||
|
9t Mi. JOHAN BEITS;
Zijt wreed, zijtftners, zijtftraf vanzin,
Mij a Herderin i Ghy raaekt niet dat aw Tyter zwijght,
Dat hyu haten Zal, ofverlatenj Aenftaen verkrijght. Ana. Ghymeefmuilt. Daph. 'tkanmijnooreii
In 't minfte niet bekoren.
xyima. Ghy doet uw zelfs te kort : Doch'k weet wel, waer het fchort., Ik ken zoo'k wil het raden $ Ghy zijt met min beladen. Recht uit, 't is Coridon, Die eerft uw neigingh won j Ik weet ghy ziet hem gaeren* Dat meerder is, uw aren Die rijzen, alszijii oogh Op u maer eensjes vlooghi lan zeeker Coridon die is uw gonft onwaerdigh. (digh Daph, Waerom doch?//iw. Vraegt ghy dat?om dat hy is lichtvaer*
In 't kiezen van wat vars, Dat hy dan weer is wars. Zoo haeft de Herderinnen Hem toonen zachte zinnen : Alflaikdatverby, Zoo weet ik n iel, hoe ghy Zijn naem meught hooren fpelden, Daer hy u noit verzelde, Doen 't meefte was van nood, En heb ik recht, hy vlood Uw byzijn wel zes tnaenden » Totdat Amyntas gaende Geraekt was door de vlam » Die
|
||||
|
2> A F # N E.
|
|||||
|
Die uit uw oogen quam :
Dit had hy nau vernomen ^
Of hy docht weer nakomen î
En nu d' U idander ziet,
Dàt hy u niet geniet,
En daerom draeft wat zachter,
Blij ft Coridonoock achter,- •
Nu fchïjnt, heeft hy verftaen,'
Dat Tyter is bevaen
Met uwe min, en daerom'
Maekt hynu weer een waerom 1
Enveinftzich, ofhymintj
Maer als ghy 't wel verzint,
Zoekt hy u maer t e trekken.
En dan met u te gekken j
Als Tyter door wanhoop gedreven u verlaet/ Want zeeker is het, dat hy dan weer van u gaet^ Zoo valt ghy in de afch, dat tuflehen beide ftoelen^ En zult, als 't is te laet, u zelfs bedrogen voelen -r En zoo raekt ghy uw tijdt
Heel klakkelijken quijr.
En of hy fehoon oprecht, en u van hert quam vryen j W as hy daeröm meer waerdt als Tyter, te bedyen ? Maekt eens gelijkenis,
En ziet, wie beter is -,
'k Beken wel, dat zijn geitjes
Befpreden meerder weitjes,
AlsTyters. Daphnemaer
Daer tegen blijkt het klaer,
Dat Tyters weinig vee veel veerder magh verftrekken,, Als al de kudden van den andermeugen rekken. 't Verftant brenght hem 't gewin
Veel rijkelijker in.
2)aph. Ey waerde Amaryl laet vry uw toetzen varen $ Want ik en zal aen u mijn hert niet openbaren. |
|||||
|
id Mr, JOHAN BEETS,1
Tjima. 't Is daer niet om té doen ,1
Ey ftaekt vry dat vermoên j
Maer of het zoo gebeurde,
Dat ghy het cçds betreurde,
Zoo heb ik mijn gemoet gequeten en ontlaft,'
Want looft vry, dat mij n hert is aen het uwe vaft.
Dapb. Ik dank u voor uw raden.
Ama, Maer wacht u voor de quaden l
Die ik heb voor geftelt, Het ftaet in uw gewelt : Nu Daphne ik moet fcheiden, H ylan der fal verbeiden; W ant ' t is gezeidt, dat hy M y nu zal komen by. *Dapb. Gaet, 'k wil u niet beletten.
Ama. Maer wilt un iet ontzetten
Van mijn te vry e praet. Daph. Neen Amaryllislaet
Uw geeft daer niet voor zorgen« Ama. Vaert wel dan tot op morgen»
Daph. Goe'n avondt Herderin ;
Hoe loos docht zy mijn zin Daer zachjes uit te halen : Maer zeeker ik moeft dwalen, Zoud ik haer zeggen, wie Van tweén ik 't lieffte zie ? 'kMagh Coridon wel lijden : Maer zoud ikTy ter mijden Om Coridon? ochneen. Hoe Tyter komt dit heen ! Zijn ftem geeft my het teekeu, Ik wil my hier verfteeken. |
||||
|
p A V H N E.
|
|||||||
|
:«'ctl
|
|||||||
|
Tyier»
DAtik nu juift vertrek, komt vry wat ongelegen ;
Wantal mij n vrees is, dat z' haer laten zal bewegen, 't Is rechte voort haer lent, en daerom maekt de luft Haer door de kittelingh te meerder noch ontruft ,• Voornamelijk wanneer der veel zijn , die haer vryen» En Koridon die mach zy vry wat weitjes lyen, Veel beter noch als my, hoewel 2y my niet haet j Doch zy toont ieder een een vriendelijk gelaet : En daerom ken men niet een deeglijk oordeel vellen l Op wie en waer na toe, dat hare zinnen hellen j Maerkbeeldmyin , ik heb g een vrees voor Koridon , Indien Amyntasmaer haer neigingh nieten won. En zoo ik t huis bleef, zoud ik daer niet zeer voor vreezen » Maer'k weet niet watter kan voorvallen in 'tafwezen. Woud zy verzeekring doen te wachten, tot ik weer Uit 'tloflijk fchaeker Bofch na onze velden keer, Zoo zoud ik zijn geruft, wel ik wil my verkloeken, Enaenmijn waerdfteNymphdeez'een'gebeê verzoeken. Maer wat is dat daer fmuight
In deze hooge ruight ?
IaNymphje ftaekt uwvl ieden,
Alvaft, rm zu ltghy bieden
Uw lipjes. Daphne. Tyterruft,
't Is langh genoegh gekuft.
Ghy neemter al te veel. Tyter. Maer Daphne kan dat wezen f Dapb. De maet die wordt in al wat iemand doet, geprezen. Tyter. Neem kusjes zonder tal, datishetzoetftezoet, Wanneer de Opper-Godt met vocht ons beemden voet, Telt hy de druppels alle,
Die van den Hemel vallen :
Telt ghy wel ieder haer,
Dat aen uw fchaepkens waer ?
P Telt
|
|||||||
|
oz Mr. I OH A N B E E T S,
Telt iemandt in't vergaren
De rijpe Kooren-aren,
Wie iffer doch, die telt
De grasjes van het veldt >
Zöo 't alles zonder tal de Goden komen geven ^ Geeft ghy Godin met 't aldan 't vreughdighft van mijn leve», Zal dan uw Godlijkheidt
Metalteftrafbeleit
Toe tellen my de lusjes
Vau uw volmaekte kusjes ?
Uw Godlijkheidt en is
Nietgierger zoo ik gis ,
Als 't opper ft van die Gode»,
Die 't ons al rijplijk boden,
En nochtans houdt niet min
Te meerder daerghy weet,
DatTyter nu zijn zin
Tot reizen fielt gereet,
En u zoo langh zal derven
Als zijn vertrek zal duren.
Wat zal hy doch verwerven
In 'tafzijn aêrs als truren >
Laet hy de blijde uren,
Die hem den Hemel gont
Nietjammerlijk bezuren
In 't derven van uw mondt.
Ha waerde Herderin.' moghtTyter vaft vertrouwen, Dat ghy in zijn afzijn u in deez' ftaet zoud houwen^ Dat niemand zoud'uw min
Volmaekte Herderin ;
In al die tij dt genieten !
Vaph. Hoe zoud ik dan op fchieten Om u een ieder een.
Tyter, Met 'tbyzïni zijn te vrees
Doch
|
||||
|
D A V H NE. I0|
Doch iemand niet beminnen]
Vaph. Gelooft vry , dat mijn zinnen Niet neigen , dat ik zou Mymaekeniemandts Vrouw. Jy*«-.; Verzeekert my daer af, zoo magh ik zorghloos leven. JJapb, Maer waent ghy dat ik u verzeekeringh zou geven ? Neen Tyter hadt ghy dat, 'k Vertrou ghy meerder hadt. Ik heb het voorgenomen En na zal ik het komen Uit wil, niet uit bedwang. Bedwangh valt my te bangh ; Wie weet, wat ken gebeuren ; Wie weet het, hoe veel keuren Ik in die tijdt noch krijghj Daerom is 't beft ik zwijgh, En u niet toe wil zeggen. Tyter. Daer ken doch niet aen leggen, Want deez' verzeekeringh En is geen ander dingh, Als porringh, waerom ghy 't voornemen zult volvoeren l fin deez' verzeekeringh en kan niet verder roeren, Als tot mijn komft, en dan Zijtghy daer weder van. Dapk Hadt ghy dat loozen Herder, Ghy raekten dan wel verder.
Tyter. Wel hoe dat's immer niet. _ Dat ghy verzeekringh biedt. Ç' ^el is het niet genoegh, dat ik van zelfs mijn zinnen
Zoodwingh, dat zy in die tijdt niemand andersminnen f ^ïT* ^C^ neen ' want lichtelijk vervoerden u de keur, Eq ondercuffchen gingh een an der met u deur. °Ç' Genomen'kzeidt u toe, en als ik't dan niet dede Zoo fterktenghy uw min vergeefs. Tyt. Maer die valfchederï P ij Ve*-
|
||||
|
*o| Mr.' J O H AN BEETS,
Vertrou ik u niet toe.
Daph. Neen Ty ter ik en doe Ugeenbeloft, maerkijke, *
Ofghy uw trouw laet blijken.
. Tyt. Ghy doet het, of ghy't laet, Ik zal doch metter daet
Mijn trouwe min betoonen,'
En niemand zal hier wonen
Aen 't hert, als ghy alleen ,
EnNymphmijntrouwigheên ,
Die zullen altijdt blinken j
Eer zal den Hemel zinken ,
En vallen op ons hooft,
Eer zal de zon berooft
Van licht zijn ende duider,
* De Sterren zonder luifter, De BoflTchen zonder hout,
Eer mijne min verkout.
Ontfanght daer op dit beeldt, en laet het by u wezen In plaets van Tyter, die zich houden zal verrezen Uit d' overnare fchoot
Van d' altewreede doodt.
Indien ghy altemet uw krachtig oogens ftralen Laet in de plaets van hem, op deze teik'ningh dalen, Deukt, dat het Tyter is, wanneer ghy het beziet, Enmaekt, dat dau een zucht na uwe Tyter vliedt, Geeft het zoniwij l een kus, en ftreelt het met uw hamkjes, En lèghthet in uw fchoot en drukt het aen de kantjes Van uweooghjes, en denktdan waer maghhy zijn, De waerdfte dien ik nu geniete maerin fchijn : En zoo uw oogh wil vallen
Op iemand van haerallea,
Die gretigh na u ftaen,
Weeft dan met my belaên.
Dapk. Wel
|
||||
|
D AT M -fi B. <£jj
Daph. V/el Herder, 'k vind geen reên om deze gift t'ëntzëggCB,
En zeeker looft het vry, dat in deez' boezem leggen Geen wreê gedachten, die u al te grooten fmert Verdubbelden, en uw vermorzelen het hert, Ik vat het aen en zal om u zoo vaeken denken, Als ik dit beeldt befchou. Dit beeldt zal ik toewenken En ftreelen, en het zal my brengen in 't gedacht 't Voornemen, dat ik heb. Tyter. Indien ghy dat betracht , Zoo hou ik die liefds looningh Veel meer, als Keizers krooningh, Volmaekte , Daphne ach ! Gond' d' Hemel my die dagh, Dat ik moght wederkeeren, En vinden mij n begeeren -, "k Zou niemand in ons wijk Dan achten mijns gelijk. Dapb. De tij dt zal ons het Ieeren , Dat my geen min zal deereu, Altijdt voor 't eerfte niet, Maer voor hoe lange vliedt Ghy uit ons aller oogen ? ' Tyter. Ik moet u afzijn doogén >- Tot dat de volle Maen Zal zes-mael weer vergaen : üaph. Wel dat is niet heel längh, die tijdt zal wel verlóopen» Tyter. Maer zy valt my wel duizent jaren door herhoopetii Dapb. Stek my uit u gedacht. Tyter. Dat is niet m mijn macht. Dapb. Wütgins een ander kiezen » Op dat ghy meught daer mee vergeten deze Meit. Tyter. Zoo zoud ik u verliezen. Daphne. Maer weer genieten daer uw tweede keur op Ieidf. Tyter. 'k Had liever dat ] upijn my met zijn blixem fchonde, . Alsdatikwaerde Nymphzoo ontrou wierdbevondeo. P m 'Dapb, 'Je Be-
|
||||
|
xp€ Mr.' J O H A N BEETS* 7>aphm]
2)apb. 'k Bedank u voor dat woordt.
Nu Tyter ik moet voort, 't ïs overrijdt, ik ga, komaen, zetunafcheiden.' Tyter. Op hoop dat Daphne zal haer Tyter weer verbeidend Maerhoe wel 'tlichaemgaet,, Looft, dat ik nochtans laet Mijn zieltje by u blijven, Al zou deez' borft veritijven Door't derven van hetgeen, dat hem het leven geeft, En Tyter hoop ik, dat uw gunft weer by zich heeft. Dapb. Wel 'k wenfch u goede reis met voorfpoedt van de winden« Tyter. Uwgunftis wintsgenoegh. den Hemel laet my vinden U maer ia deze ftaet. Dapb. Daer aen geen t wijffel flaet. Wel Herder vaert dan wel, en wilt in uw afwezen Gedenken op de min, die in u is gerezen. Tyter. En ghy mijn Herderini Laet in uw zoete zin Te met maer eensjes komen 't Geen ghy hebt voorgenomen. Vapb. Vaert wel en blijft gezont. hinnen* Tyter. Ha Goden dat ik vond !
Datzy 't in errenft meent, 't geen zy heeft voorgenomen 2oo hoop ik zoud ik totmijn oogenmerk wel komen. 'k Trek nochtans op de loop ^erzelfchapt met de hoop. |
|||||
|
E Y N D E.
|
|||||
|
Mr. JOHÄN BEETS
D A P.H N E,
|
||||||||||
|
O F
|
||||||||||
|
BOSCHVRYAGIE.
Het tweede Deel.
ELYHOOPSPEL.
Magno cum perïculo cuflodkur, quoi
multïsplacet. |
||||||||||
|
Tot HOORN,
|
||||||||||
|
Henârwhjanfc Marius, Boeck-verkooper op de Nieuwe-
ftraet, ió63.
|
||||||||||
|
.
|
|||
|
OPDAAGHT
AAN
Me-Juffrou, Me-Juffrou
:- • ■ .
en Nichte,
AGNES HEUBENS,
Echtgenoot van mijn Meer , mijn Heer
FRANÇOIS COGET,
Meefter in de Kloiofy
E N
Vermaard Kgopmcm der Stede
An t w e *; ■» * *fc
Door U LtO, Nefef ca Dienaar i
F. PiëNS.
In Hoorn *9» December, 1667.
|
|||||||
|
t)e
|
|||||||
|
<L
|
|||||||
|
\
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DE TONEELISTEN
VAN DIT
HAR DER S-S P E L.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
LAU R A.
SYLVIA |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
CORO S. J
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
MST
|
|||||||||||
|
Mr. JOHAN BEETS
|
|||||||||||
|
D A
|
|||||||||||
|
O F
|
|||||||||||
|
BOSCHVRYAGIE.
Het tweede Deel.
■
H ET E E R S tbE B E DRY F.
Laura, Sylvia.
Y ruften, wy ons wat, 't is l.angh genpegh gewandelt.
3 Syl. 't Is waer,en lang genoeg ook van die zaek gehandelt» Hebt gy niet elders iets? zoekt eensjes in uw zak : Want ik zag,dat deez' Vreemd' uw wat in d' handen ftak, tau.'t Was op verzoek. SyLHoe dat.iöa.Ikhad hem hooren zingea Een klaghtig liedt, dat my behaegd' ook zonderlinge : In 'teerftefcheen hy traegh en weig righ, doch wanneer Ik aenftond' op 't verzoek, beloofd' hy mijn begeer Te volgen , ende my het klaeghliedt uit te fchrij ven. Dit was't geen hy my gaf. Sylv, Wellaet dat dan niet blijvea Zoo onder u alleen ; deelt ons een weinigh by. Laura. Al't gene dat ghy hebt, dat hebt ghy fteets voor my. Zoo doen ik ook voor u ; kom Hellen wy ons kelen.
Sylv. Op dat wy zoo daer meê uw nieuwe deuntjes quelen. Q^ij Wijze;
|
|||||||||||
|
Mr. J O H AN B E ETS,
"•Wijze.-.....
Als 't begint.
-. Droeve pogen weent ,•
Tonge trekt aen 't klagen 5
Kele zucht en fteent .•
* Eyîâes om 't geen ik drage l Als in d'lietten 't fnee"
Zal mijn vleefch verdwijnen Door de druk en wee, Die dus mij n Ziel komt pijiien*. Hemel dekt uw lieht 5
Sluit uw blauwe zalen j JLaet op mijn gezicht Gleen vreughdigh^, fchijnzel dalen*. Atroposfnijtaf,
Al is 't eerft begonnene Helptmy in mijn graf, Breekt 't geen uw Zuftersfponneti,\ 't Lieht ben ik al wars ;
't Leven ftaet my tegen ; Öm deez' droef hei dtspars? Waer in ik ben gelegem Zy, die ik bemin,
Haet my heel afkeerigh, Om datmijue zin Slee hts is tot liaer begeerigh. 't Leven van de Menfch
Is geheel verfcheien $ |
||||
|
.. .0' A F H N E. .-
Deze heeft zijn wenfeh,
Die anders niet als (chreien l d' Een zijn vluchtigh hert
Ken zijn Nymphje trekken, Daer noch klaght noch fmert Mijn Nymph tot min ken wekken.' Om dat Daphne haet,
Steelt zy mijne zinnen, En mijn Daphne laet M y , om dat ik haer minne. Moet ik haten meê,
En my koelder toonen , Eer ghy zij t te vree , Bn haet met min wik loonen; Hemel waerde Vrouw,
Al koud ik deur haten, Krijgen uwe trouw *k Ken 't minnen niet verlatend Stelde ghy my veur,
Doodt of haet te kiezen, En ik nam mijn keur, 'k Wou ?t leven liefft verliezen. 't Leven dat verflijt;
'k Zal 't niet langhbehouwenj Maer als ik 't beu quijt Zal u uw haet noch rouwen. 'k Zal doen op den fteen a
Die my zal bedekken > ïn 't oogh van elk een Met krijt of hout-kool trekken» |
||||
|
iï4 Mr. J O H A N B E .fi T $}
Tyter leidt bier in,
Om dat by niet baten Dapbne à Herderin Kpfi , moß by 't leven laten, Laura. Wat dunkt u van dit liedt ?
Sylv. 'tSchijnthy is vol verdriet. Laura. Het blijkt ook aen zijn wezen, Dathy vol pijn moet wezen î
Mits hy de Reyen fchoudt j
En zich alleeniOnthojidt :
Wil iemand by hem komen >
Strax vlucht hy in de Boomen »
Daer dwaelt hy dan alleen,
Daer hoort men zij n gefteen ;
En hoe dat hy de bergen
Komt dat t onthouden vergend
De winden bidt hy aen ,
Op datzy zouden gaen
Zijn eeuwig h durend klagen
Zijn Nymphje overdragen.
Zoo iemandhern betrapt,
Eu hy zijn doent'beklapt,
Ziet, vliedt hy na de kuilen,
Daerhy zich gaet verfchuilen,
En komt niet voor den dagh :
Zoo dat hem niemand magh
Vertrooften, noch verfpreeken :
En komt hy eens te breeken
Zijnfchuut, en in de wei
Verfchijjit meê aen de Rei ;
Zoo doet hy niet dan zwijgen,
Men ken geen woorden krijgen s
Zija kleur ïs zalu-bleei :
- J .........----- 7 Want
|
||||
|
m A P M N E\
Want gifter zoo geleek
Hy, of hy wel drie wecken
H ad ig het graf gefteeken :
In 't kort zijn min blijkt klaer,
Maer niemand weet, wie't waer,
Daer hy zijn min op ftelde.
Syl, O m dat h y i n de velden U zomtijdts is omtrent,
En tot uw vee zich wendt,
Daerom is ieders menen,
Dat hy wel wou vereenen
Mem, maer dat hy niet
Durf melden zijn verdriet.
Laura. Neen Sylvia d'Uidander Die peinft alom een ander,
Ik loof wel dat hy mint,
Maer dat hy hier niet vindt
Haer, dienziju zinnen willen.
Sylv. Maer Laura watte grillen Beeldt ghy u in het hooft,
Ken dat wel zijn gelooft
Uit d' inhoudt van het Liedtje,
Dat hy laetft op zij n rietje
Gefpeelt heeft, enaenu
Behandight, enwynu
Met luide kelen zingen ?
Zoudhy zich zoo bedwingen,
Dat hy geen woorden zou-
De maeken, datzijnrou Uit 't afzijn is gerezen ?
Laura, Het ken wel veinzen wezen." Sylv. Neen Laura niemand vant Ooit veinzers in zijn Landt:
Maer 't is een teere fchaemt, die hem woelt in de zinnen,' Wâer door hy niet en durf uitfpreeken zij ne minne, Lau, |
||||
|
sW Mr, j Ö HAK BBEtTS,
F
Lau. Is fchaemte dan in min.? Dat heelt my niemand in.
SU. Ia zeeker 't kond licht komen ^ Dat iemand zoude fchrooraen.
Zijn mint' ontdekken , .g'lijk
Left eenen urtdie wijk,
Die nimmer dorft verklaren l
Hoe dat zijn zinnen waren ;
Maer als het was telaet,
Doe gaf hy met zijn pract
Zijn min genoegh te kennen.
Eerft vreefd' hy 't zou hem fchennen;
Maer als hy zich doe vondt bedrogen in het endt, ßoe koft hy op het drooghft niet gronden zijn ellencfc Zoo gaet het ook met dezen.
Hebt ghy niet vaek gelezen
't Geen hier en daer in 't zant
Met vingers ftaet geplant >•
'tlsDaphne. d'Herderinnen
Die kennen niet verzinnen s
W ie deze D aphne is ;
MaerHetdenuikgis,
Dat hoewel ghy 't ontkent, ghy lijkwel ondertuffen LVeel beter weet. Lau. Zond ik dan dat voor u verfallen, Dat deed ik nimmermeer£
'k Beken ik had wel eer,
'k Weet niet, wat voor gedachten,
Die vreemde kuren wrachten
In 't jeughdelijke bloedt ;
Doch 'k heb die wcêr verhoedt ;
Want 't leidt my op de leden,
Dat deze eenigheden
Niet ftrekken tot mijn min^
Silvt Ikbeeldmyandersin.
- - — - r - Eaura.
|
||||
|
DA ? H N B. m
Lau. Maer zacht ziet daer wat verder.
Syl. Wie is't? Lau. Den vreemden Herder. Syl. Hetjamraertmy omzien. Lau. Ha Goden, hoe bedroeft ! Syl. Den Hemel wil hem bien Het geen hy meeft behoeft. Sylv. Dat 's trooft. Lau. Waer toe dan 't fraeeken. Syl. Gaet wegh 'k zal hem yerfpreeken. Lau. Gaet ghy. Syl. Komgaen wy bei. Lau. Vaert wel geipeel, ik fchei. Tyter.
HA eeneloozeeent ! die eenigheidt doet derven,
En my alevenwel in eenighedenfterven; Mijn waerdft', zoo langh als ik u mis, fliit ik mijn jeught In eenigheidt, doch blijft verzelt met ongeneught, Met tranen, metgeklagh, ik f chou de Herderinnen , Om dat ik u bet magh befchouwen in mijn zinnen. De Herders ben ik wars, afgrijzigh van mijn ftal ; Ce kruiden acht ik roet : onz' ftroomeu enkel gal : Ete lommer is mijn hel : de middagh-Zon mijn duifter : De rook een vuile ftank : 't veids vryigheidt een kluifter ; Het zoetite, dat ik heb, is, dat ik met mijn riet In diepe boomen queel, het een of't ander liedt. Dan ben ik 'tfpelen moe, en leef voort iu gedachten ] w aer uit dan weer ontftaen veel hondert duizent klachten^ Lau. Wel Herder dus bedrukt? Tyt. Wat is't dat u verrukt Met uw onftuimigh mallen M y op het lijf te vallen ? Gaet heen vervolght uw padt. Lau. Wel Tyter wat is dat? iyter. 'k Zagh niet dat gy het waert i dus wilt my doch vergeven Hetgeen ik heb misbeurt. Laura, Hoef ghy hebt niets misdre- ven. R Tyter. Kent |
||||
|
UÎ Mr. J O H A N B E E T S,
Tyler. Kent ghy mijn onfchuit goet ?
Laura. lameteen rechtgeraoet: Maer wat zie ik hier neven
Uw eene voet gefclire ven ?
Tyter. Ey Laura quetft het niet, 't Is 'tgeen my dit verdriet
Komt op de fchouders leggen l
Laura, Laetzien wat wil het zeggen, tyter. Ghy kent het niet verftaeo. Laura. Zoo zal ik 't nochtans raên. Hoe ! dit is Daphne, maer het ftaet verkeert gefchreven. Wie wilt ghy ons doch door die naem te kennen geven f Want herwaerts in dit ent
Is die ons onbekent.
Tyter. Hetiseen Nymph,wiens oogen Zoo veel by my vermogen,
Datzy uit mijn gedacht
Kan nimmer zij ngebraght.
Eer laet de Satyr 't fpringen,"
De Nachtegael het zingen ,
Ghy Nymphjes zult in't fnec
Uitjagen't kaele vee, Eer is ditbofch van boomen Beroit, en deze ftroomen Van water , eer deez' raeidt Uit mijnezinnen fcheidt. Syïv. Daer heeft die teef alree de wegh my afgefneden. Ik ga, maer toon haer haeft de wraek van 't geen zy dede. Laura. Maer Herder wilt doch toonen, Waer deze Nymph raagh woonen. Is 't daer ghy zijt van daen ? Tyter. Ghy raoght het zoo wel raên. Laura. Maer watte zottigheden Ofltroovenudereden r Een
|
||||
|
D J * M N.B. 3I«
Eenmeituit Noorderlandr.
Heeft die u zoo vermant ? Wat vondt ghy doch in haer, dat u ontftal uw' zinnen ? Tyter. Al wat ik ooit vondt, was wel dubbel waert te minnen.
Laura, Haer fchoonheidt denk ik meeft ? Tyt. Daer duw het zeil
voor ftrijkt. Laura. Ofhaerwelfpreekentheidt? Tyt. Die d' uwe niet en wijkt.
Laura. Of wss't het braef getoy van haer verweehde kleeren ?
Tyter. Ja kleeren, die haer lijf meer als u deez" vereeren.
Laura. Hoe, dunkt u, ftaen my deez ? Tyter. Gy gaetter by, niet in.'
Laura. Dat's evenveel als ik daer warmt genoeghby vin.
Tyter. Deez'fneden zweren my, dat ik geloof moét ge ven.
Laura. Ja Herder of ghy fpot, daer 's niet veel aen bedreven.
Wat dunkt u van ons haier, op deze wijs gefpreit ? Tyter. Dat alle flordigheidt eu is geen frayigheidt.
Laura. Wat houdt ghy van ons veldt en dicht beplante eiken ?
Tyter. Uw' veldt wijkt voor het ons en onze linden reiken
Zoo hoogh niet als't geboomt, dat hier ten Ooftenftaer, Doch wy zijn met ons Laen en Cingels wel verzaet. Want d' eene Cingel ziet men met drie regels boomen : De twee-boomd dicht hier by, is bokh gewijs volkomen, Gelijk de Venus-Laen aen d' een zy dicht beplant, Van waer men door een Laen weer gaet rontom het Landt." Laura. Maer Pan houdt hier zijn Hof,en wat hebt gy doch ginder?
Tyter. Al woont hy niet by ons, hy hoedt ons niet te minder.
*~<*ura. Wy zien hem alle daegh\ Tyter. Wy achten hem te meer,
Hn toonenhem, als wy hem zien, te grooter eer. (heidt. Laura. Zijn Satyrs zijn hier ook. TytovHet brengt te meerder gail-
L~au. Watraekt ons Meisjes dat? 7}*.'t Strekt u tot minder vailheidt,
Hetiseenfteek'lighgoet, Dat nimmer goet en broet. Laura. Ken dan ons Vrouw geflacht u tot geen minne trekken ?
Lyter. Mocht iemand iets van haer , ghy zoudt z'allen verwekken.
Laura. Wel waerom ik doch meer? Tyter. Want ghy gelijkt haer zeer Met |
||||
|
& Mf.JOHAN BÈET S,
Metnaern en metgedaente ,•
Dies, nam ik voorom aen te
Hervatten ieniants min ,
Zoo 'kin mijn zelfsbevin ,
Zoud ghy de voorfte wezen.
Laura. Mint Daphne u niet weer ? Tyter. Ik t wijffel aen haer wezen. Laura. Wien hoort de grootfte eer ? In wedermin l Tyter. Dien genen,
Wiens min meeft is verfchenen.
Laura. Zoo zijt ghy Tyter dan , aen my het meeft verplicht,'■ Die 't meefte toont, hoe ghy haer minne hebt geflieht, En dat ben ik, ik zweert, noit heb ik durven zeggen , Wat my op deze hals de meefte fmert komt leggen, Dan nu alleen om dat gelegentheidt toelaet. Wat ftaeje : zoetert zegh ? dus duifligh vol beraet ! Taft toe, ziet hier het gras en deze ruige blaren , Die zullen ons voor 't oogh der klappers wel bewaren: Taft toe, gebruikt uw lult, voldoet meteen de mijn, Denkt, dat ghy Daphne hebt 3 en meeftert zoo mijn pijn ; Hoé Tyter wachtje noch ? wie ken u van uw leven Bequaraertijdtenftondfj alsikunudoe, geven? Ziet hier deez' naekte borft , en deez' bedekte fchoot, Zijn koeftraers in uw' vreucht, en troofters in uw noot. Tyter. Wegh Laura al uw praet is niet dan moeit verlooreti -, Doch kolt ik zijtrbekoort, gy zoud my eerft bekoren, binnen.
Laura. Ha H emel wat ghy ziet ! Ha Tyter dat ghy vliedt !
Èn laet my hier alleene
Vol zuchteu, kermen, wenen :
Wie had dat ooit gedacht,
Dat in het mans geflacht
Zoo een zou zij n te vinnen,
Dien wy niet zouden winnen.
Wijze:
|
||||
|
Z> A TM N E.
Wijze :
Bltjdtfchap van my vliedt.
Goden ken het zijn,
Dat de Mans de Vrouwen Laetenzooinpijn Drukken, en benouwen Î 'kMeend, zy waren ftaegh Tot een Vrouw genegen j Maer eylaes ! hoe traegh Was hy , ja heel tegen : Hoe ik het aengingh ; Hoe ik hem ontfingh; Nok ontfonkten ik zijn hert : Nochtans zagh hy wel, Hoe mijn ziel met quel Tot zijn min getrokken wert j Maer hoe dat ik meer züchte ,- HoeTyter meerder vluchte Van my, liet my eenzaem ftaen : Hoe ik hem meerder vleide, Hoe hy te eerder fcheide, JLatend' Laura vol getraen. 't Geen d" Abider deê
Kan niet in my kommen, Dat hy door de Zee Zoude zijn gezwommen : Dat A leides ooit Zoude zijn verwonnen, Opzijn Vrouwsgetooic Immer heeft gefponnen, Is maer enkel praet, Die men mal uitflaet, R iij
|
||||
|
Ut. J O H A N BEETS,
Om ons licht geloovigh goet
Met lief kozery ïn het zoet gevry Steets tevlayenin'tgeraoet; Heeft Hero iets verkregen, Koft d' ander iets bewegen , Waerom zoud ik vol getreur, Vol klacchelijke klagen Slijten mijn jonge dagen> En mijn lenten brengen deur. DatdeMagetvan
't Honden-ftedigh Greten Heeft d' ondankb're man Ondankb'reit verweten ', Dattereen Trojaen Van het nieu' Cathagen Henen is gegaen Latend' Dido klagen ; Dat Demophoön Liet zoo haeft hy kon Haer , die hem zoo had verzien, En dat Minos jaeght Haer, dien hy behaeght Is niet vreemt.want'tken gefchiên, Hoortmen niet alle dagen d'Hollantfche Meisjes klagen, Dat haer min niet wordt ontfaen, Zie ik niet voor mij n oogen, Hoe hy my is ontvlogen Latend' my alleene ftaen, Straft den Hemel hardt
Al d' ondankbaerheden j Tyter wat een zmart Hangt dan op uw leden l Zoo |
||||
|
D A P M N E. *z]
Zoo het looze kiudt
Weder weet te leeren
Hem , als hy hem mint J
Geen min wil vereeren,
ZoozalTyters druk,
En zijn ongeluk
Zwaerder zijn, als d' helfche pijn j
Zoo zal zijn eilend
Yeder een bekent,
Tot aen d' ander wereldt zijn,
'k Hoop hy zal noch beklagen,
't Leet my van dezen dage
Door zijn ftuersheidt aen gedaeu,-
'k Zal in de wraek mijn oogen
Noch al eens voeden mogen,
HoortGod maer mijn bidden aen.
Wat wenfeh ik Goden t neen,
Let ghy op mijn gebeên, Zoo wilt my Tyter fparen In vreughden, en bewaren Voor ongeval, enjnijn Opleggen al de pijn, Die ik mijn Tyter gonde, Want dat ik Tyter vonde Zoo vol af keerigheidt, Is door mijn quaetbeleidt Alleenlijk toe gekomen ; 'k Heb ook geen acht genomen Op een bequame ftondtj Maer zoo ik hem klagend vondt VanDaphne, en zijn zinnen Nu waren heel ontftelt ; Socht ik met zoet gewelde Hem
|
||||
|
Mr. J O H A N BEET S,3
Hen op mijn zy te winnen ;
Maer Laura geeft de moet Om't vluchten niet verloren s Zoo trouwen minnaer moet Men niet in 't eerft bekoren ; Spreekt hem noch eensjes aen » Wie weet hoe'tkan gefchieden, Hoe hy door't tweed vermaen Ditfchou gemoed noch vliede. HET TWEE DE B E DRY 5.'
Wijze :
0 Mijn ramptyligh tnenfcb.
Sylvia.
HOe woelt het woelighdier j
Hoe voed het vloeiende vier* Dat in mijn teere borft Verzengt de korft, Die daer van y s op fcheen gef meedü, Als Chryzes klaeghde van zijn leet, Zijn huis, zijn Höffte, Landt
Met Boomen om-beplant, Noch zijn verweende kleên, Noch fteetfche zeen Ontdoidenooit 't vervrozen hert, Dat Tyter in zijn min verwert. Zijn wijtbefteeken ftal
Aen 't ftroomtjes vlakke dal, Zijn oudtbewolde vee, Zij n Lammers mee, Ea |
||||
|
D A P M N E.
|
|||||
|
En hebben my gevangennoit,
Doch Tyter heeft mijn ysontdoit. Zoud ik om zoo een fchijn
Van vreucht, maer binnen pijn , Wegh werpen 't grootfte goetï Dat d'aerdevoet; Weg hoog gebou geeft Goden tuig ,
Dat ik liefft in een hutje buigh. O trouwe Tyter ƒ dat
Ghywifte, wieghyhadt Door uwe hoop bekoort j Ja heel verdoort: Ik denk wel, dat ghy laten zoud Die Daphne, die u nu zoo houd. Ziet eens, ziet Sylvia,
Die loopt u liever na In 't alderarmfte kleet, Dat iemandt weet, Tot aen de Noordftar door de kou > Eerzy by Chryzes blijven zou. Ha Laura ! loozepry,
Wat droef heidt doet ghy my» Dat Maer holla wat voor ftem /
Ik twijffel, zoud ik hem Nietkennen, 'tisdie Minnaer, Dielangh tot my van zin waer. Ik fchuil hier, op dat hy my niet en krijgh in 't oogh,
En zoo het geen belet, waer na ik vlijtigh poogh. S
|
|||||
|
tlë Mr. JÜHAN BEET S,
Wijze:
Jithmoora'rejjeßraffe Herderinnei Chry^es. Treurige fchaepjes moedelooze dieren*
Loopt, geniet vry uw oude vreucht, Laetmy alleene mijne droef heidt vieren In mijn jeughdelooze jeught; 't Isgenoegh, dat d* ongeneught Een alleene dus doet quijnen, Kan mijn klagen d' Herderin Niet bewegen, zoud haer zin Dan door uw' gequel verdwijnen. Ik kan de boomen en de wilde bergen
Licht vermorru wen met mijn klacht, Ik kan de kuilen tot meê-doogen vergen s Maer eilaes nimmermeer't gedacht, Dat my eeuwighlijk belacht : Hoe zoud gy dan arme lamm'rea, Diedegraesjes nau beweeght, Hoeden, daerg'utoetreleeght Van uw' Herder zoo veel jamm'ren. Nut weer de kruitjes en de groene bladen,
G'lijkerwijs als ghy placht wel eer ; Wilt u weer met uw' watertjes verzaden, Of uw' vleesje raekt ia 't verteer, Dat zou haer behagen meer ; Want wat mijn profijt kan (laken s. Wat mijn zin en geeft ontftelt, Wat my mijn gedachten quelt t |»
Wilzy Itectsmetvlijc na.haken.
Neen
|
|||
|
P A P H N E.
Neen hollafchaepjes geeft u liefft tot treuren;
Schout de Beekjes, fchout het kruit, Men weet niet wat, of kennen zou gebeuren a Als mijn klachelijk gefluit Wert gefterrikt door 'tgeluit Van de lui, dat ghy ook klaget, Of vermaekt haer ftenigh hert : Mijn gcquel maekt, dat uw' fmert Haerte meerder dan behaget. Ik weet niet wat haer ïchort j
Ik weet uiet wie haer port; Waer door dat hare zinnen Dus raeken van het minnen, Maer Sylvia wel eer Had"t ghy (zoo 't fcheen) begeer En luft by my te wezen ; Nu vliedt gy als ik kom, En ik weet niet waerom ; Maer zoud wel licht'lijk vreezen, Dat deze vreemde quant. Uw' zinnen heeft vermant; Wat raes ik ! heeft 'et droomen.
My dus 't verftant benomen ,
Dat ik de fchult hem geef,
Want dezen Herder bleef
Altijdt (zoo 't fcheen) afkeerigh
Van 't felfchap nooit begeerigh
Na Sylvia, maer zacht;
Ik zal zoo ik maer wacht
Tot morgen toe, wel merkeu t
Aen haer en zijne werken,
Wanneer wy zijn vergaert;
Wat haer zoo heeft veraerdt,
S ij
|
||||
|
ut Mr. JOHAN BEETS»
Want daer minne fchuik »
Iffe niet te dvviugen 7 Mitszy altijdt puilc In het bloedt opdringen ,. Of in 't flaen van 't hert, Of in drift van oogen , Altijdtzaldiefmert Zich t' ontdekken poogeau Sylvia.
H Y 's wegh : ach lieye vryer !
Bedrukte arme ftry er 1 'k Bedroef m y, om dat ghy Zoo lijdt feilaes) om my. U w fmert zoud ik niet voelen , ' Indien ik vaa 't gewoelen Des kleinen Godts was vry, MaerChryfesachikly ! Ik doogh de zelve plagen , Die ghy ommy moet dragen : Waer blijft mijn lief, hy plagfo
Hier immers dagh op dagh Alleen voorbyte komen, 'k Zat onder deze boomen Wat ruften, of mijn oogh. Wat door de ruft betoogh, Om datik alle nachten Heel zonder flaep vol klachten- Brengh deur ,• de flaep zal mijn Een fmerteüchtfter zij n. |
|||||
|
Hylas
|
|||||
|
D A F M N E.
|
|||||||
|
ïz$-
|
|||||||
|
Hyîas een Satyr.
JKkoora uit 't diepebofch en geef ray by de ftallen
En zien, of ik hier niet kan iemandt overvallen. De tergingh van mijn luft, die fpalkt mijn fpitze lijf Veel herder, als een hout en als een pees zoo ftijf. Mijn Vrijfter loftent wel, waer zy my niet ontloopen, Maer 'k fweer zy zal 't hier na wel dubbelt weer bekoopey » 't Is zoo een moedigh dier, want in een oogenblik Maekt zy, als ik wat doe» dat ik mijn werk befchik. Wijze r
Al ben ih^fcboon liefje niet macbtigb rijc\.
Jy dertele Meisjes, jy weelderïgh goet,
Wat is'r, dat jou van my vluchten doet? 'k Ben immers volmaekt, 'k ben immers volmaekt, Daer 's niet aen mijn licbaem, dat iemandt laekt. Mijn hoorns die heb ik met Bacchus gemeen ;
En hair (als Apolloos.) onbefneên. 't Faizoen van mijn baert, 't fatzoen van mijn baert ^ Dat heb ik van onze Godt Panbewaerr. Mijn altijdt gefpannen en ftijve fnaer,
Is Meisjes, by jou lui ftaegh goe waer : Iou Herders zijn flap, jou Herderszijn flap,. Zy ipillen ten eerft' alhaer koopmanfchap. Daer is niet een kuiltje in 't heele woudt >
Dat 'k met mijn hoosje niet heb bedóut j Als ik Amaryl, als ik Amaryl, Of iemandt anders hadt na mijn wil. S iij TcHeb
|
|||||||
|
Mr. J.OHAN BEETS,
|
|||||||
|
«3°
|
|||||||
|
f *k Heb left Ifmênis op eene toght
Wel neeg'mael in haer kamer befocht, Koch wasik zoo fris, noch was ik zoo fris, Als zoo een die noit gebezicht is. Mijn vlokkigebillen , en haicrigh vel,
Dat warmt uw' loddiig' meisjes zoo wel : Het koeltert zoo zoet, het koeftert zoo zoet,* Tuf kalen Herder, puf naekten bloedt. Wat leidt daer ? 't is een Meisjei
Hier zal ik nu een reisje
Ontbinden mijne lu ft.
Eerft eensjes zacht gekuft.
Dan 't ander. Sylv. Moort ô Goden ?
Satyr. Neen niemant wil u dooden. Sylvia. Help Herders help miju eer ; Moordt, moordt ! S at. jou tegenweer
Is niet dan moeit verlooren.
Sylvia. Waer toe ben ik geboren. Moordt, Vrouwe-kracht, ge welt !
Tyter, Wat klacht is hier in't velde?
Hafchelm, ik zal u leeren
Ons Meisjes dus onteeren.
Sylvia. Help Herder ftaet my by, Tyter. Dat 's voor uw' fchelmery Flux beeft. Sat.ô Moort mijn lenden.»
Och Herderoch! Tyt. Tefchendea
Zoo'n Vrou van zoo een Bok.'
Ghy hebt noch dubbelt lok.
VJw' vlucht baet u uw' leven.
Sylvia. Wat kan ik Herder geven Tot dankbaerheidt > dat ghy ' .
My maekt zoo yligh vry ?
Tyter,
|
|||||||
|
D A P H N E. l3t
Ttier. Wy moeten niet alleen Nymph zorgen voor onz' fchapen »
En die behoeden voor der wolven woedigh gapen, Maer meefl voor 't Vrou geflacht : want dat natuer u heeft, Met weinigh kracht begaeft, is omdat zy ons geeft De fchermfchilt over u, zoo zijn wy dan gehouwen Tot dit werk, en ghy lui mooght vaft op ons betrouwen. Sylvia. Dat's waer gelijk ghy zeght, maer Herder de natuer
Wil weder, dat wy dan hetgeen uvaltzoozuer En vaek met lijfs gevaer met eenigh zoet beloonen. Tyter. Een Vrouw voldoet ftaeg met een dankbaer hert te toonen.'
Sylvia, 'tiswaer, wanneerde daetvoortsaen de macht ontbreekt}
Maer alfmen macht heeft, en de daet dan niet en fpreekt, Zoo is 't ondankbaerheidt, en om die naem t' ontvlieden, Zal ik al wat ik heb u dankbaerlijk aenbieden. Ontfangt mijn heelelijf, bruiktdattotuw'flaevin, "En ft'af, heerfcht over al mijn kudde na u zin. Tyt. Beleefde Herderin zoud ik uw' Schaepjes voeden ;
Hoe ik ben niet gewoon zoo grooten kud' te hoeden ! Ik u gebruiken tot flaevin ? 'twaernutftikgaef Mijn gantfche lijf aen u , en maekte my uw' flaef, Ik deed* het^eok, indien ik nutte vrye dagen,-. Maer'k héb mijn vryheidt lang een ander opgedragen: My zelven ben ik quijt, my zelveu ben ik niet : Ikftae , ikftaeallanghin ander Vrouwsgebiet. ♦S'y/. InLauraaszooikdenk.^ Tyt. Och neen inDaphnesbandend
Syl. Die Daphne die is niet bekent in onze Landen-
Tyt. Dat's zeeker want ik meen, Dat zy hier n oit ver fc heen. Syl. Wel zijt ghy in haerdienft* en wilt ghy dacr in blijven ?
Neem dan tot loon uw's daets, het geen my of wou drijven. De Satyr gail van aerdt, mijn eer die hoort u toe. Tyt. Neen Herderin uw' lof wil niet, dat ik dat doe :
Zoud ik u van uw' krans en waerdfte pandt berooven, Zoud ik de luifter van uw' braeffte glans verdooven, Daer
|
||||
|
s3i Mr. J O H A N B EET S;
Daer ik die nimmermeer door trou herilellen kan,
Ach Sylvia ach neen ! ziet my daer niet voor an. Sylv. HaTyter/ 't fchijntnatueru willen heeft volmaekem Ik zie uw' trou op 't hooghft, en uwe deughden raeken Tot boven aen de lucht, ontfanght van my deez' ftaf, Hoedt daer uw' fchaepjes meê en denkt om diez' u gaf. Ik zal daer by een vlecht noch van dit hair uitfiiijden, En bindenz' aen uw' handt s op dat ghy t' allen tijden, (Als Daphne ha!fjaloursdeez' vrouwe ftaf beziet) Meught zeggen j waerde Nympli het was mijn Vrijfter nier, 't Een is een loon , dat ik de Maeghden eer bewaerde, En voorftont, 't ander, dat ik eens een Meisje fpaerde, Als zy tot dankbaerheidt my off'ren woud haereer. Hoe kan uw' trouw en deught dan immer blijken meer ? Kom fteekt uw' handtjen uit,
En laet ik daer omwinden
Deez afgcfneden tuit,
En die daer vaft aen binden.
Vat nu dit ftaf jen aen,
Den loon van uw' weldaden,
Die ik zal doen verftaen
D e Boomen en de P aden.
Tyt. lkdanku Herderin, maer laci deze loon Is al te groot voor weinigh moeiten, die ik toon ;
'k Zal 't by gelegentheidt ook dankbaerlijk vergelden.
Syi. Gy deedtmy 't meefte, zoo gy my zomtijdts verzelde. Uw' byzijn heb ik graegh. Maer wat ontfanght mijn oor ?
Het is een Herderin die ik daer zingen hoor.
Tyt. Kom gaeu wy dan. Syl. Vaert wel, den Hemel wil u fparen. Tyt. En u altij dt van Satyrs overlaft bewaren. |
||||
|
D A P M N £,
|
|||||
|
Wijze :
/&/ vinnigh ßralen van de J^on. De hooghfte vreucht,
Die onze jeught Kan fcheppen, en bekomen, Is, dateenMaeght 't Geen haer behaeght, Mach-koeftren zonder fchroomen. Ach wat gewoel,
Dat ik gevoel, Als Damon zijne lonkjes Dwersoverzy Eens fmij t op ray, En flicht my minne vonkjes. Alshyeenpraet
Watmaluitflaet In fchijn van deftighgeiltjes, Zoo rukt hymy Voorwindt, voor't Y Met volgetopte zeiltjes. Of als zijn keel,
Of als'tgequeel Van zijn begaefde fluitje, Klaeght van zijn min En harde zin Van zijn gewenfchte bruitje. Maer ach wanneer
Zijn lipjes teer T
|
|||||
|
Mr; JOHAN BE
Recht op de mijne douwen,
Zoo kan mijn luft
Zich nau geruft
Door zoo een tergingh houwen.
'k Kan tegens wil
Niet wezen ft il, Maer moet mijn lipjes roeren,' Waer door ik ftrak Zijn ziel verlak, En uic zijn lichaem voere. Dan drijft mijn oogh
O m laegh, om hoogh, Bedoven in het watertje, En hy fmuight weer,' Al even zeer, Gelijk een maertfich katertje. Dan word ik zwak,
Danzijghikvlak, En zet my in deblaetjes, Danftreelt, dan kuit Hyalzijnluft, En haelt zoo ia zij n fchaetjes. Of hy drilt met
Zijn tongje net- jes tufTchen mijne tantjcs, Een komt en noot My op zij n fchoot •' Metuitgeftrektehantjes. Dangaethybly
Van herten, my Zoo op zijn fchootje knellen, Dat door "t gewoel |
||||
|
D ^ P M N E.
Iklichtlijkvoel
Zijn gaile lüften zwelleni
Hy wil noch veer,
Maer durf niet meer, Hy wil my niet verftooren^ Ik woud ook wel, Maer vreesons fpel Zoud licht lijk iemandt hoorend 't Geboomt, dêruight
Zelfs niet getuight In duift're diepe kuiltjes, Daer zouden wy Wel wezen vry 'cZijn onbekende fchuiltjes. Ikwaeghdent, maer
Natuer hoe zwaer Valt ghy ons luft'ge menfchjes, Als ghy een wicht Brenght in het licht Devrughjesvanonswenfchjes. j Hierom moet ik
All' oogenblik Deurbrengen met veelklaeghjes,
Daer 'k anders nou Genieten zou Veel zuiker zoete vlaeghj es. Want d hooghfte vreught,
Dieonzejeught Kan fcheppen of bekomen, - Is, dateen maeght 't Geen haerbehaeght, Magh koeft'ren zonder fchroomen. |
|||||
|
Tij
|
|||||
|
%lé Mr. JOH AN BE ET S,
De porringh van natuer
Valt my zoo hart en zu er, Dat ik niet langer kan haer wilt gekittel lyen. Ach waerde Damon ach ! Wanneer komt eens die dagh, Dat ik my in uw'fchoot van herten zal verblyen ? Tbyr. Volmaekte Herderin dus eenzaem in de boomen ? Hebt ghy geen vrees,, dat u hier iets mocht overkomen ? Acme. Neen Herder't is hier vail. Tbyr. De Satyrszijn hier gail : En zoo zy u befprongen , Ik weet, dat zy u dwongen Te leven na haer zin : En waerde Herderin,. Ghy zijt geen Maeghtom zoo der bokken luft te boeten. Acme, Zy zullen wel met haers gelijk vernoegen moeten. Tbyr. De gailigheidt neemt haer Dereden, Nymphje, maer 't Waer beft g' u gingbx begeven
Om in 't befchut te leven Van zoo een , die ghy weet, Dat al zijn kracht befteet Om u van cpaet te hoeden, En om u w" Vee te voeden. Acme. Ik ken zulk eenen niet. Tbyr. Deez', die ghy voor uziet, Zweert, dat hy is uw'fchut (en uw' befchut zal blijven Tot door de koude doodt de leden hem verftijvenj Gelijk befchut, enflaef, xjicmz. Ghy Herders weet zoo braef Uw' woortjes op te pronken.
Tbyr. Maer Engelin uw' lonken Haelt
|
||||
|
D A T^ H N E. m
Haelt'tgeen, in onze hert leidt heel op onzetongh j
Zoo dat de liefde ons onz' hert tefpreeken d wongh. *-Acme. Zoud niemand dan bedrogh in u lui kennen fpeuren ?
?byr. Na mijn bedenken neen. Acm. 'k Heb 't nochtans zien ge-
beuren , Tbyr. Waer is dat doeh gefchiet ? Acme. Waer f daer het Zuidet-
Meer Zichalseen hooren kromt, en hippelt op en neer, Aen *t dicht bepaeldé veldt, liet zich Meander vinde , Omdat hy daer alleen Pulcheria beminde , De fchoonfte van het Landt, hy brocht het ook zoo veer, Dat hy beloften kreegh van trou , maerlaci ! eer De Herderin toezagh, had hy zich al begeven Om in de dienfte.van een ander Nymph te leven : Doch 't was onaengenaem en 't viel een blauwe fcheen, Wat raedt? hy trekt nu na Pulcheria weer heen , Ontfchuldight hem en leidt het op de dwangh van vrienden, Zy nam hem deur in 't eerft ■ gelijk als hy verdiende, Doch op het lange Ieft door veel belofc en eet, Wordt d' oude trou vernieut, die hy nu weer vergeet, Verzoekt aen Amftels vloedt een Nymph tot min te wekken, Daer op Pulcheria hem ftrak heeft doen betrekken Voor Rechters van het wondt. De uitkomft leert de tijde. Tbyr. 'k G eloof niet Herderin, dat ghy zoo reed'Ioos zijt,
Dat ghy naeenes aerdtons akemael wilt achten. Atme. Ik twijffel, om dat hy 't noch eens te wege brachte,
Weleer omtrent de loir ha.dt hy 't noch eens gepleeght. Tbyr. Dat 's d' oude lichtigheidt, die hem daer toe beweeght ;
Want't is een Exter quaet het hipp'len te verleeren, Maer wat of my belangt, ik wil wel hooghlijk zweeren,, Dat ghy uw' leven noit bevinden zoud aen my, Zoo flimrae lichtigheidt, zoo znoode guitery. Mme. Zoo ik't gelooven mocht ik twijffel wat ik dede.
Tbyr. Ach eifchte tijdt een proef van miju ftantvaftigheden ?
T üj Ik
|
||||
|
Mr. JOH AN BEETS;
Ik zou betoonen, dat
Iq genigh landt of ftadt
Zou trouwer zijn gevonden«
'jtme. Of ik mijn min hem gónde, Daer was wel flimmer daet ^
Maer Damon dan wat faét f
Ik zal 't hem wel ontleggen.
Thyr. Wat is mij n waerftens zeggen ? Acme. Dat ik u Thyrzis acht Mijn minne niet onwaerdigh.
Thyr. Is in het Vrouws geflacht Wel eene zoogoetaerdigh ?
Ach wat een lieve luft !
rAcme. Maer Thyrzis hoe ghy kuft? Te gretigh zij t ghy Herder ?
Wat ftoutigheidt is dat,
Een kusjen en niet verder j
Eer iemand op dit padt
Ons zamen dus zien praten,
Zoo laetmy liever gaen.
Tbyr. Hoe zoud ik u zoo Iateru Acme. Ik blijf niet langer ftaen; Mijn tijde is ik moet fcheiden,'
Vaert Thyrzis wel en mint.
Thyr. Hoe ik zal u geleiden Tot daer toe, daer ghy vindt
Uw' kudde u verbeiden
Al grazend in de weiden.'
|
||||
|
B A P M N E:
|
||||||||||
|
Hz
|
||||||||||
|
HET DE R D E B EDRYF.
|
||||||||||
|
*aura*
|
||||||||||
|
WAer magh mijn lieve tuft zich doch verborgen fchuilen J
Of in hetzandigh Duin of in de diepe kuilen Van'tfchadu-rijkeBofch, vervloekte Boomen , dat Ghy mijn gezicht belet, waer henen, door wat padt Hy heden neemt zijn gangh. Ziet hoe wy ons bereien Met veelderlei gebloemt, om aen de ronde reien Op 't beft te munten uit, rbaer (laes!) wat zal het zijn, Het eenigh pronkje van ons al, de grootfte fchijn, De glans van onze Rei zal niet de ronde banden Van d' uitgefpannen fchaer toeknoopen met zijn handen s Wat weet ik 't > of hy quam , 't was buiten mijn vermoen,' En of't gebeurd' ? het kan, ik wil hier in het groen M y buigen, en een krans van lof en bloemen vlechten, Eu daer de haiten van mijn Herder mede flechten : Dit roosje moet voor aen , gelijk deez' roos verdooft Dit klein gebloemt, zoo fteekt mijn Herder ook het hoofî Ver boven d'and're fehaer metzijn bevalligheden, f Van wezen niet alleen , maer ook van al zijn leden.
dmynt. Koft ik (nu ik hier ben/dat brengen doch te weegh,
Dat Tytereen afkeer van mij ne Daphne kreegh, En komen nimmer t' huis , want zoo hy drieght te komen r Zoo wordt haer by zijn my ftrax bot en plomp benomen; K zal zeggen, dat zy is verlieft op Goridon, Ook zoo dat zy zelfs vrijdt, miffchien of ik iets won , Te
méér, om dat hy is met jalouzy ontfteeken
OpCoridon, janietvanhem, maghhooren fpreeken j
Maer wïft ik waer hy woond', of waer 'k hem vinden zou;
|
||||||||||
|
Wie
|
||||||||||
|
ùp Mr. J O H A N BEETS,
Wie of ik 't vragen zal ? daer ginder zit een vrouw,'
En vlecht een bloemen krans : ik zal haer na hem vragen.1 Begaefde Herderin volmaekteNymph, en zagen Uw' oogen hier omtrent geen Herder, hier te Landt Gekomen vooreen tijdt ? Weetghy niet aen wat kant Hy zijne Schapen drijft, waer hy zich magh onthouden f Lau. Beleefden Herder looft dat ik weleer befchoude
Een yreemd'jtnaerhoe 'szijn naem?4/»zVtf.'TisTyter die ik zoek,
Lau. Daer ginder gaet zijn veê. Maer Godt weet in wat hoek
Van 't Bofchhy zich onthoudt: of daer die dichte elzen Met uitgeftrekte blaen malkanderen omhelzen. Of daer die eiken grof haer takken fpreiden uit Verduifteren de locht befchaduwen het kruit. Of daer dier Boeken trop den Hemel fchijnt te dreigen. OfdaertHe Populiers zich na malkander neigen. Of iu dat vlakke veldt in 't midden van 't geboomt. Of ginder daer die Beek met ruifchend' water ftrooint Door (teentjes en door kruit. Of daer die ruige varen Het fchichtigh fchouwe wildt voor 's Jagers ftrik bewaren.
Of ginder daer de Zee belikt de dorre ftrand', En met een heefch geluidt door Klatert al het Landt, Wie weet het : ■Amynt. Herderin is hy zoo vreemt te vinden l Ik meend' voorwaer, dat hy zijn kudde meerder minde. Laethy die zoo alleen ? Laa.Hy mint, maer niet zijn vee. 4mint. 'K gelooft, want Tyters hert was ftaegh tot minnen ree. Wie mint hy doch ? Lau. 'ken weet, want hier in deze velden Is zy ons onbekent : Maer na ik hem hoor melden, Ift eenen Daphne f Amint. Ach hanght zy noch aen zij n hert ! Ellendigh Herder wat genaekt u grootefmert, Wanneer ghy hooren zult haer haeft ontzinnigh dragen, Alleen om datzy zou haer Coridon behagen. *K geloof z' heeft u gemint, doch 't is verkeert gelukt,- Want Coridon heeft haer, ofzy heeft hem verrukt ; Zy minnen zoo , dat al de velden daer meê gekken ; |
||||
|
D A P H m K ï4t
Het hoi loopt na het paerdt, .zy meent met vreemde trekken
Dit op te pronken ofte geven andrefchijn, Doch 't is zoo helder als de middagh-Son magh zijn. Laura. Wel zeeker dat 's niet recht gedaen, maer nochtans Herder, Zoo ghy hem fpreeken wilt, «oo bid ik, doet nu verder Geen vruchtelooze moeit, maer t avondt aen zijn ft al Vindt ghy hem wel. /fmynt. Dat 's waer , wel Herderin ik zal, Waer dat ik kan of magh, my altijdtdankbaertoonen Voor uw' beleeftheidt, die de Goden willen Iooneo. Laura. Schep Laura fchep nu moet, Ghy zult hem nu bekoren , Zoo haeft. 't geen Daphne doet , Hy uit uw' mondt zal hooren, Za vlecht uw' kransje voort, En fpoeit u dan te zoeken Hem, die zoo haeft hy't hoort, Zijn Daphne zal vervloeken. Gelijkerwijs ik vlecht Deez' bloempjes aen den ander 9 Zoo zal een nieuwe echt Ons hechten aen malkander. Nuzalhetavontuer , Vermoeit van my te quellen, 't Zoet geveu na het zuer, En my te vreden ftellen. Zacht, zacht, daergaethyheen, nu Laura is't uw" tijdt, Hoedat? hetfchijnt, dat hy zich daer ter neder vlijdt.' Hyftelt zijn pijpje vaft, het lijkt, hy wilaen'tfpelen; Neen holla ! 'k hoor zijn keel begint aireed te quelen. |
|||||||
|
V
|
Wijze:
|
||||||
|
Mr," JOHAN BEET S,
'Ah 't begint»
Tyter. Ha zwaer afzijn!
Wat oorzaekt gy een pijn Ondereen gezonde fchijn r 'kZie Laura mint, En Sylvia begint Ook, maer geen van bei verwint ,
Want 'k ly zelfs om 't gevry, Dat ik wel eer Had na begeer Met Daphne, maer hoe veer Scheidt de woonplaets haer van my ? Het Zee-Compas,
Dat na dëZëilfteen was Toegetrokken, alzoo ras De fteen vertrekt, Waer op het was vergekt, Wordt het na de afch verwekt, En tretirt om 't geen gebeurt, Was nu niet meer, Want 't heeft alweer Genomen zijnen keer, Daer 't genegentheidt befpenrt. O f fc hoon Laura,
En of fchoon Sylvia
My om't zeerfteloopen na,
Zoo kan haer min
Niet trekken mijne zin î
Want
|
||||
|
Z> A P H N E. >4I
Want ik in my zelfs bevin ,
Dat 't hert zoo is benart
In Daphnes net,
Datof'kmijntret
In ander landen zet,
Ik daer uit niet word ontwart.
Önlukkighluk
Uw' lukkigheidt baert druk, Zeght, watbaet, dat ikhaerruk? 't Verteert my, want 'k Zie d' een voor d' aêr verbrandt, En ik ken haerbiên geen handt > Om dat ik ben gevat Van die ik niet Na luft geniet, Schiet guide Zonnefchiet, Blijft verdronken in uw' badt. Voort trage doodt,
Doet open uwen fchoot, En verloft my uit deez' noodt ; * Eer dooreen wondt,
Offtrik, ofgeeftigevondt Ik verkort de laetfte ftondt, Zoo hoeft te zijn bedroeft Noch Sylvia Noch ook Laura, Enikkrijghzelfsdandrai " Daer ik lang' na heb vertoeft. De leden laf en mat begeren zoete ruft,'
Waer door mijn fmert alleen kan werden uitgebluft. LeghtTyter leght u neer in deze groene grazen, Zoo voelt ghy uw' eilend niet in uw' leden razen. V ij taurd. Ruft
|
||||
|
»44 Mr. J O H A N BEETS,
Laura. Ruft waerde Tyter vry,
Ik zal my aen uw' zy Zoo ftil in 'tgras begeven , Dat ghygantfch geen gebaer Van my en wordt gewaer, Voor 't flapen is verdreven. Wat drommelzie ik hier ! is dit geen Vrouwe ftaf} Ik wed waerachtigh , dat hem Sylvia deez' gaf,- En zoo zijn zingen zeit, moetzy hem ook beminnen, Ach kond ik nu voor eerftontftelen zijne zinnen ? Nu Laura zet u neer, Mijn waerdft' geeft my de eer, Dat ik dit kransje maghom 't hooft ofhoedtbandt langen, Het leidt, het leidt niet vaft, neen neen zoo zal 't wel hange i. Tyter. Wie ftoort mijn zoete ruft, voor diebegonnen is ? Zijt.ghy het Laura Nymph ? Laura. Den Herder raet nietnr -*.
Wat port u Tyter dus op't zoetfte van de tijden Met doodt-gelijke flaep de zoetigheidt te mijden, Die in de velden is t recht uw' geftrekte leen. Tyter. Ha eenigh-voorbeeldt van mijn Daphne ! Lau. Van die geen* Die met een^wulpfcha min tot Tyter was begeer igh, N u door een ander min van Tyter is afkeerigh ? Tyter. 't Schijnt Laura dat gyraelt. Laura. Verzeekertudaervaa. Tyter. Verzeekeren daer van ? neen Herderin ik kan My dat niet beelden in ; veel minder dan gelooven. Zoud Daphne zoo de glants van haerperuik verdooven ? Watmalligheidt, wat praet, uitftrooyingh van die geen , Diemaer benijden haer volmaekte fraeyigheên. Wie is het die zy mint ? Laura. Een Coridon zou 't wezen. Tyter. Een Coridon, een Stier! Lau. 'k Heb nochtans wel gelezen, Dateer een Koninx Vrouw vergekten opeen Stier , En rufte niet, voor zy genot had van het dier. Tyter. My dunkt ik zie aireè met wijtgefpalkte benen Hetmaeghdelijk geflacht verwachten , wat verlenen Den
|
||||
|
D AT H N E.
|
|||||||
|
HS
|
|||||||
|
Den milden Hemel wil,of bul, of bok, ofmenfeh;
Nau vintmen heden een , die derven moet haer v/enfch, Of zy kan van fluweel haer zelfs een vryer maeken Of't eene meisje zweet by't ander ïü het laeken -, Wie had het ooit gedocht, mijnDaphnemeêdusgail! "■ Laura. Wel Herder dat's niet vreemt, zoo d' Herderin isvail,
Denkt, datzy is een menfeh; Tyter. Maer Herderin uw'zeggen Van Daphne, waer op magh dat doch gegrontveft leggen ? Eaura. Op eenen uit uw' landt, drèt' avondt aen uw' ftal,
Om u tefpreeken, buiten twijffel komen zal. (heden,
Tyter. Ja wel wie kan een Vrouw ? Lau. Dit 's 't loon der trouwig-
Dus langhby »gepleeght : voorwaer ghy hebt wel reden, Oraudus eenighlijk t' onthouden in net woudt. Ziet Tyter, haer, om wienghy onz' gezelfchap fchout, Is zy 't niet dubbel waerdt > Tytér. Indien ik kan bevinnen Dit waer te zijn, ik zweert'k en zal haer niet meer minnen. Laura. Wie dan ? Tyt. 'k en weet ,• maer dat zalleereri ons de tijdt«
Laura. Terwijl uw' jongejeughtu vruchteloos ontglijdt.
Tyter. Van waer komt deze krans? Lau.lk hebzet' zaem gebonden,
Enu daer mee vereerd. Tyter. Ha waerdeNymphje / konde Ik Iooneu deze gonft, het waer de grootffe zaek , Daer ik met alle Vftjt en nâeritigherdtnahaek. Hoenetjes 1 kijk, danwitt,, danroodematelieven / Laura. Wat doet een Herderiu om d' Herder te believen :
Dit pluimpje moet'er op. Tyter. gelijk deez' veer verweit, Zoo lichtelijk en ras mijn Daphues zin verdreit. Laura. Neemt Lau raeshertgélijk met dezeveeren bloemen.
Tyter. Magh ik dan vryelijk van'Latiraes weêrmin roemen >
Laura, 'k Verzeekeru daer van. Tyter. En ik zal aile vlijt
Doen, dat ik my in 't kort van Qaphnes minne quijt ; Geeft my wat uitftels, dat'de liefde' magh vefkouden. ifara. Ja dooreen weinigh tijdt zaidieveel meer^erouden.
Tyter-. Doch ondertulTchen wii'ik blijven uweflaef,
Dio, met geftage loop na uwen wille draef. V üj Kom
|
|||||||
|
145 Mr. J O H AN BE ET S,
Kom zoeken wy de Rei, ik zoek my te vermaeken> *
Laura. O p dat de lichte teef u uit het hooft magh raeken, Damon.
Lichte Acme valfche meisje','
Daer geen trouheidt in en woont, Ziet, dat u dit niet een reisje Weer ter degen werd beloont : Nemezis is niet gefturven, z' Heeft noch al haer oude krachtj Venus wreek-maçht niet bedurven i" Hoe wel zy u nu toelacht. Maer wanneer de ftrenge wraken
Van uw' lichte lichtigheidt \J van verre komen raken, Denkt dan 't is my al gezeidt. Damon waffer meê beladen j Damon lagh het op de leen ; Damon heeft het al geraden ; Damon zeid' liet langh voorheen^ Niet dat Damon zich verblijden
Zal, wanneer hy heeft verftaen, D at zijn Acme zelfs moet lijden 't Geen z' een ander had gedaen : Maer hy zeit dat Hechts voor henen , Ziend", wat ghy een ander doet, Zegt doch eens,wie zoud' niet menen, Dat ghy 't zelfde lijden moet? Chloë zal my helpen tuigen ;
'k Wift, ik voelde van geen min : |
||||
|
2) A P H N B,
Chloë zocht mijn hert te buigen ;
Chloëbrocht het in mijn zin i Ghloë lelden aen mijn opren, Luftigh Damon als een Man, Aeme heeft u hoogh gekoren Zoekt ghy Acme weder an ? Acme zeit zy wift voor dezen
Nooit wat min of liefde was j Maer na dat een brandt gerezen Is hier ia haer herten, kas, Kanzy nacht noch daghgeruften,; Zy verteert gelijk de mee ; Zyvergaet, zy heeft geen lüften, 't Gantfche lichaem doet haer wee. Niemand kan haer van genezen j
Niemand wordt van haer geacht a Of het mofteen Damon wezen 9 Daer zy met gedult na wacht. En zoo Damon niet wil komen, Ofzoo Damon noch wat beidt, Zoud ik wel voor Acme fchroomen, Dat zy van de wereldt fcheidc. 's Nachts wanneer haer droeve oogen
Methetdood-gelijke vel , Zoetjes worden overtogen ,
Roept zy, Damon hoort ghy 't wel>
Moet ik u noch langer deryen s Zoo ghy niet en komt na mijn, Zoo zal ik van liefde fterven, En ghy zult de oerzaek zijn. Dit quam Chloe alle dagen ,
Waerdat zy my zagh ofvondt, |
||||
|
ï48 Mr. J O HAN BE ET S*
Jammerlijken aen my klagen,
Totik wierd' op 't laetftgewondt : Chloë zeide tijdten ftonden, Ende waer ik komen zou, Daer ikAcmeheb gevonden, d' Eerfteooizaek van mijn rou. Doebegöft ik eerft temirmen ;
Doe vloogh 't Goodtje in mijn hert j Doe gevoeld' ik in mijn zinnen, Hoe de zoete minne fmert -, Doegihk Venus eerftmael zetten Mijnen naem in'tgrooteboek; 'k Leerde doe de minne-wetten Voorgefchreven aen den hoek. Al het komen , al het praten\
Al 't gekus, *t gevlai, 't geftreel, Al deed' ik het boven maten , N immer was he t u te veel :
Als ik niet genoegh én kufte \ Liet ghy dalen zelfs uw'mondt Aen mijn lip, op dat g' uw' lüften Blufte, door die nieuwe vondt. Als ik juift niet alle dagen
Quam bezoeken uwe ftal, Dan was daeghs daer aen uw' vragen Na uw Damon overal, Of ghy veerde deur de wegen Om en om mij u open deur, Tot ik u in d'oogen krege, Volgend' waer ghy my ginght veur. |
||||
|
Wat heeft u n n dn s bew ogen ',
Wat heeft u zoo ras gekeert ß Dat ik in mijn hoop bedrogen Ben, gy acht my nu niet weerde Uwe min , die^ghy gaet wenden Na een ander, t' mijnder fpijt ; Doch hoe of dit ook zal enden, Leert ons d' albeziende tijdt. Ghy zijt lichter als de webben,
Die de zwerte fpinne fpint j Niemand zal meer aeu u hebben, Als aen d' alderliciitfte windt. Lichter als de dorre bladen, Lichter als hét drooge ftof, Datde'draëiend' ronde raden In de Zomer fmijten of. Lichter als de bloem van kliffen,
Als de pluimen van een zwâen, Als dekaffigh lichte wiffen , Die als 't weidt, door d' Hemel gaen. Als de wol van onze kudden , Die van hare vellen wait ; Als z' ha er lijven fchurkend fchudden s Als de weerhaen, diedaerdrait. Lichter als de lichte hoppe,
Die men na den Hemel fmijt ; Lichter als de lichte noppen, Die men van het laeken fnijt. Lichter als de lichte haren, Van uw' licht verkeerden kop ', Ongeitadigh als de baren Van 't ontiluimigh Boorenfch hop. X
|
||||
|
Mr. JOHAN BEST S>
Dies zal ik mijn minne keeren
Nacen ander, lichte meide, 'K zal mijn zinnen van u weren : Hemel geeftmy fterrikheidt; Acht ghy my uw' liefd' onwaerdigh i Ik onwaerdigh u mijn min, En is Acme licht veraerdigh , Danion wordt ook licht van zin. HET VIERDE BEDRYF.
Tyter , Laura , Chry^es , Sylvia, Tbyr^is , Jemes
Damon , Dons.
Semça in â' eerße Ityy van %yn tiyppdiu.
Wijze:
Dairrnn eens van drinken fjjra^.
GO dill geboren uit de Zee,
Als d'oude Godt zijn vaêr befnee ,- Van wie, de zoeten tweling' roemt Kupido, en zijn Moeder noemt. Hoe zeeker fpant het kindt zijn boogh
Op alles>, wat het krijght in 't oogh , Of Godt, of Menfch, of Beeft, of Vis > Zijn pijltjes vliegen nimmer mis. 't Gebeent doorkruipt de razernij $
Noch pols, noch ader blijfter vrij i Hoe groot het vier is en de flagh ', Men «fratnermeer lidtteckens zagh. Mâer
|
||||
|
D A T M N &
r- '■
Maer't murgh met benen ombert
Verfmelt, verteert het altemet, Daer boven is het dertel kindt, Zijn leven niet tot ruft geziut. Het guide Goodtje rad van leen
Spreit over al zijn pijlen heen, 't Landt, daer deheldre Zon ontluikt Ken 't Kindt, en daer hy nederduikt. 't Landt, dat de herde heéte Kreeft,-
Of grooten Beer recht boven heeft, 'En aitijdt vlugg' inwoonders voedt* Voeltdeze zwoelingh in 't genioedt. Der Jongelingen heete vlam
Outfteekt het meer ,en haer, dieftrani
En flap zijn van den-ouderdom, •Geeft 't Kindt haer tergingh wederom. Een maegt, die weet nau watzevoelt,
Als teer de vlam in 't herte woelt, En maekteen kittlingin het bloedt, Die d' een of d' ander klauwen moet. 't Gebiedt de groote Goôn, datzy
Den Hemel retten aen d' een zy, En komen in vermomde fchija Tot daer, der Menfchen Kïnder's zijn." t
Eyziet, Apollo hoedt alree
DerTheffalen vernaemde vee ; - En roept de ftieren met een fluit, In plaets van d' hoogh-geminde luit. Hy die den Hemel en de Lucht
Geftadigh houdt in goeden tucht X ij |
||||
|
Mr. j OH AN B ,E H T S,
Hoe dik wils heeft hy wel aenvaerd
Eenander levenopderaerd/'' Nu meteen witten langen hals
Boert hy zijn wiekeu , zingend', als Een zwaen , die zich te.r doodt bereidt, En levend' noch zijn lijk befchreit. Nu knielt hy neder als een Stier,
Neemt op zijn rugh hetfpeelfchedier Des KoninxKindt, en loopt ia Zee, En voerde zoo zijn proye meê. Hymaektzoo door de baren ruimt',
Dat aen zijn borÄ het water fchuimt, ♦ En isbeangftight, dat zijn bruit Zij n, broer niet werde tot een buit. De Nacht-Godin, de klare Maen,
Is brandend' van haer koets gegaen, Haef broeder doch dit ongewent, Heeft op verzoek haer jacht gement. Hy leert de Paerden van de nacht
Kort draien, doch de zwaerder vracht Maekt, dat de raden zachter gaen, En 'tochtent-roodtkomt later aen. Alkménaes Zoon verfmijt zijn boogh
En 't vel, daer hy de Leeuw uittoogji, En lijdt gefteenten aen zijn hant, En op het hooft der kammen tant. Veel gouts hy om zijn knien doet,
En gele floffen aeti zijn voet $ |
||||
|
D A P m N E.
De handt, dieeerdekollefhiel,
Draitnuhet vlas end'ander't wiel. 't Rijk Perzen zelve.r heeft gezieg,
En Lydia zagh 't ook gefchiên, Hoe dat des woeden Leeuwen huit Lagh den Staet-Joflers tot een buit. En hoe de hals, die 't fteunzêl was»;
De enk'le zuil van 's Hemels as, Omvangen wierde met een py Van Wijve pronk en purp're zy. Het vier heeft een vry heyl'ge kracht
En daerora altegroote macht, Gelooft dengenen, dien 't bedroeft, En die het dikwils heeft beproeft. Het Kindt heeft over al 't gebiet,
Den Hemel zelfs ontvlucht hem niet, De Lucht en Sterren altemael, Die zwichten voor zij n fnelle ftael. De Zee-Godinnen allegaer,
Die worden zijnen booghgewaer, En al het water, dat de ftrandt Belikt enblufcht met dezen brandt. Het vrolijkhertigh pluimgediert,
Dat door de groene takjes zwiert, ïs nimmermeer vry van de vlam, Die van de Godt zijn handen quam. Wat voert de jonge Stier eeq ftrijdt,
Eer hy een mede-fpringer lijdt j |
|||||
|
X üj
|
|||||
|
ïjï Mr. JOH AN BEETS,
Der Harten bloodigh hart wordtftout,
Wanneer de heete Bronft haer.houdt. Danvreeft den droogen Jndiaen,
Iin durf niet door debofTchen gaen, Het fwijnbefchuimt zijn gantfe mond Het wet zijn tanden, dreigt een wond, De X-eeuw in Barbaryen wendt
Zijn hairen ,dan recht over endt, Dan briefcht het bofch met wreet geluit-, Want ied.r dier haekt na zijn bruit. Geen Olifanten ook, hoegroot
Ofzy zijn voor de pijlen bloot,, Den Walvifch in de dullezee, Xaet dezen brandt ook niet in vree, Kort om in Hemel noch in hel,
Op aerd, noch zee is niet zoo fel, Dat voor 't Kints Godtheid niet en buigt, En met zijn doent geen eer betuight. Chrytgs. Hoe machtig is die Godt, wat maekt hy vreemde grillen»
JEaura. Hoe werrikt hy in ons veel zonderlinge willen.
Damon, Voornamelijk in haer, die met een wnffche tocht
Hier zoeken, en daer weer verfraijten het gezocht. 'Acrne. De kiezing die is vry. Damon. Maer als de eerfte kiezingh
Niet zonder reden is, en dan de tweed' verliezingh Brenght van de eetftekeur, zoo deught de tweede niet. Tbyrzfs. Geen kiezingh ifler die niet door de dranghgefchiedt
Van Venus guide zoon. Damon. AJsd' eerfte geeft geen reden , Waer om men zoud op hem niet wezen wel te vreeden ? Tbyr^es. Hy heerfchfin oqs gemoet, waer toe de reden dan ?
Tyter. Wel Herder fchaemt g' u niet ? zoo grooten kfter van
Pe Godtheidt van het Kindt zoo fchandelijk te fmalen /
v,\~ - — - -- - Zo*
|
||||
|
■■©- A P H N E. ijy
Zou 't Kindt wel willen, dat ons keur zoo zoudedwafen
Van d' een op d' ander menfch > volftandigheidt en trouw Wil 't Goodje anders niet, Laura. Onlukkigh is die Vrouw » Waer op uw' wuffche keur met malle zinnen ftrekte. Cbry^s. 'k Geloof dat niemand ooit zijn Godtheit meer bevlekte à
Als die zoo laftedijk van zijne Godtheidt fpreckt. Tyter. Ik wedd' dat hy eer langh die grove lafter wreekt.
Kom Laura lieve Nymph mijn Lantsman mocht my wachten 1
Of blijft gy noch wathier? Z,«m». Neen Tyter want ik trachten Te zorgen voor mij n vee, dies zal ik met u gaen. Sylvia. Ik ga met u, want 't is hier langh genoegh geftaen.
jicme. Kom Thyrzislaet ons hier door deze groent wat wandlen»
%)amon. Op dat g' u nieuwe min te beter mooght verhandlen.
Tbyrqes. Ik Sylvia met u. *Damon. Met Doris Damon dan.
Doris.' Den Herder biedt zij n dienft, die dat niet weig'ren karn
Sylvia. Chryzes,
|
|||||||
|
TP Y Chryzes watte mallingh»
|
|||||||
|
Chryzes. ±_jt En is geen yd'le kallinghj
Ghy zult haeft zien de daet,
Volvoeren mijne praet;
Ik zweert, ik zal ook ftervcn,
Moet ik u langer derven.
Sylvia. Maer watte zottigheidt, Moet ik daerom bereidt
Zijn, en tot u genegen?
"Neen dat is ongelegen.
chry^s. Te meerder daer ghy niet Een fchijn van reden ziet
Om Chryzes re'verachten.
Waer ik ken uw' gedachten :
Ik zie wel watter fchort,
Ik zie wel wie u port j
Dë
|
|||||||
|
,** Mr. ] O H A N B E E f S,
Be vreemd heeft u betoöverr,
En uwe wil verovert, Het blijkt wel aen uw' ft af. Sylvia. Dat ik die Tyter gaf, Was billik, en met reden, Zöud hy zijn lijf belleden In doodts gevaer orri my ; Van fchand te maken vry. Efl zöitd ik wederom met dit of dat te toone» De manhaft van zijn daet niet plichtigh weer belooneu f Wat groot' ondankbaerheidt Wierd my te laft geleidt ? Ckry^és. Wat heeft hy ooit verdient aen üom loon te erven ? Sylvia, Hoe/ zonder hem moeit ik in fmaet en fchande fterven/ Chry^es. In fchandt en fmaet hoe dat.«5 Sylvia. Laetft als my had gevat Een Satyr met gedachten Mijn zwakheidt te verkrachten* Heeft Tyter op die tijdt My van de bok bevrijt, Met prijkelvan zijn leven Den bok van mijn gedreven. ' Is 't vreemt, dat ik hem dan tot looningh van die daet, Tot teeken van mijn gonft mijn ftaf genieten laet? CfoyKes* Ha Tyter wat zal ik tot dankbaerheidt bewijzen ! Geen loon is groot genoegh, geen woorden om te prijzea U na verdiende loon.' Ha waerdfte Sylvia ! Hebt ghy aen Tyter zin, en Tyter weder na Uftaet, ik kent, hy heeft'tgewonnen, ik verloren,- Doch zoo my 'tavontuer hadtot xlie daet gekoren, Ik had waerachtigh al zoo wel als Tyter deé Verdedighttiwe eer en uwe raaéghdom meê* Sylvia, 'k Gelooft wel Herder , ikkeo uw' genegentheden t Endaden, die my van uw' miu nooit twijff'len deden -, Maec
|
||||
|
& AP H " N E.
|
||||||||
|
H7
|
||||||||
|
Maer nochtans moet ghy nu (ey neemt het in het beft,)
yerg'leeken by deez' vreemd' doch wezen d' alderleft. Wilt d' opgeleide plagen Nu doch volftandigh dragen ,- Toont uw' manhàftigheidt, Geeftredennu'tbeleidt Van u en uwe zinnen, Wilt nu uw' zelfs verwinnen. Ghy die zoomenigh wolf alleenigh by uw' koi De woede ravens hebt gegeven tot een proi. Chryzes. Maer iiTetdan zoo na, datniematid ukan fcheiden. Sylvia. Neen Chryzes, want ik na zijn wedermin verbeide. Die in een ander Landt Staetj zoohy zeit, geplant. ®>ry%es. Zoo leefik noch op hoop. Sylv. O ch ja gy, en met reden ; Maer zeker het is tijdt, laet ons na huis toe treden.
Clry^es. Zoo ifler dan noch kans of Tyter niet en wou, Dat ghy mijn waerdfte noch kent werden mijne Vrouw. HET VYFDE BEDRIJF.
Hylas, Oros.
M A er beft is "t dat wy hem befpringen achter d' eikeru
Of in die elzen plant , daerniemauds oog kan reiken. Hylas. Doorfnuff'len wy het bofch, hy ken onsniet ontgaen. Qj°s- Welikgadezewegh, loopt ghy door gene Laen. Hylas. Opdtzedriefpionghzalonz' weer by-een-komft wezen. Gros. Maer of hem niemand vond?ffy/.Datis alken mijn vreezenj Doch of het zoó geviel, zoo zullen wy hier na, Op d' een of d' ander tijdt inhalen or.ze fcha. |
||||||||
|
Y Wijze:
|
||||||||
|
x;t Mn J O H A N & E E X S,
Wijze :
Jtyß deirevende rmn.
7'per.
VErvloektgeveinfdemïn ;
Vervloekt gemaekte treeken, W aer door men in ons zin Komt trouwe liefd' ontfteeken-, Ja liefde, die niet breeken Kan , al zoo langh Diaen Zal door de Sterren gaen. Vervloekt verziert gevlaij,
Vervloekt geparfte lonkjes, Gezoen, jaalwatfrai Is , tot blanketen pronkjes Van uw'vervallchre vonkjes Enu, macrfchijn-verdriet â Dat ghy en meeudet nier. Ha Daphne kan een Vrouw !
Defchoonftnoch vande Vrouwen, Haer toonen zoo ontrou Daer in gekreukte vouwen, . Geen ander woningh houweu * Als veiozertjes van fmert, Schiju van genegen hert. Beulin kan van een Maeght,
De fchoonft noch vandè Maeghden, Een Herder zoo geplaeght Zijn ? jà zoo men u vraeghde ; Waer om ghy hem zoo plaeghdej Ik wed ghy klaeghde ftrak,' Hoe u meer ftof ontbrak, *ioe |
||||
|
© jt f H W. E.
|
|||||||
|
U9
|
|||||||
|
Hoe raez' ik ? zal ik licht om afterkouzigh zeggen
My zelven grootefmert, de fchukmijn Nymph toeleggen .'
Wel waerom zoud' ik niet, en iffe niet een Vrouw ?
Is zy een Vrouw, -zy is het beeldt van deught en trou,
Eu lichtelijk Amyntis, als hy was genegen
Om my mijn Nymph je heel en gants te maeken tegen,
Op dat hy haer te bed'zoud' krijgen op zijn zy,
Maer hoe '1 veranderingh ftaet Daphne alzoo vry
En licht als Acme zelfs, den een is als den ander,
Godt weet het hoe het is !
mlas. 't Za Iaet ons met malkander
Den Bloedt nu ta (ten aen ; Geeft u gevangen dra.
Oros.Bindtgy dekoord weltoe.ny/öf.Houtgy zijn arnien?0w.Ja.
Coros. Fluxbrenghtonsby deMeyt. Hylas. Komtrekhemin de
Boomen ; Orts, Zoo zullen wy wel licht tot onze wenfchtngh komen.
Chryqes, Sylvia, Damon, Laura} Tbyr^ù ; Arne*
Wijze:
Tets moet ij^ u Laura vragen. CEres wiens vergulde hauen
Zijn befteeken met deaireu Van het aiderbefte zaedt, Dat zich in de Herrefft tijden Van hetvruchtbaer veldt laet fnijden » Als het op het eelfte ftaet. Dout ons Landen met uw' zegen >
Hoedt ons Kooren voor flagh-regen ; Voor defnelle Blixems flagh ,• Voor de Hagel, voor de Winden j Groote hitte, die 't verflinden Indegroeuebolftermagh. Y ij Ha |
|||||||
|
a*©- Mr. J O HAN BEETS,
Sylv. Ha Goden wat ik zie; fplijt Hemel fplijtaent wee,
Waerachtigh Tyters ftaf zijn hoedt en kransje mee ! Laura. Moordt, Hemel wat is dit ! zoud hy zich in de boomen
Wel hebben door wanhoop het leven zelfs benomen ! Ach Ty ter, Tyterach ! Tbyr. Hoedat? hier in het zant Zie ik de fpooren van twee Satyrs ftaen geplant. Sylvia. Eylaes dat is om my / 'k ben d' oorzaek van zijn lijden !
Uit 's weêrwraek, dathy my van Satyrs laft bevrijde / Laura. Neen Ty ter 't is mijn fchult, gy hebt uw' zelfs verdaen j
Mits ik u van uw' lief te trekken heb beltaen. 1)amon. Neen dit is klaer gewelt; de Herder is geftolen
Van Satyrs en vermoordt, of in het bofch verholen : Dies is 't vergeefs geftaen, kom volgen wy het fpoor. Sylvia, En ieder luifter gau, ofhy geen krijten hoor.
Cbryztfs.Dk henen loopt het put.Laura. Mij n waerdfte in wat kuilen
Van 't diepe woudt mach u het fnood geboeft verfchuilen I Hylas. Oros. Corot drie Satyrs. Tyter.
't Za luftigh makker kom en binden wy de guit
Aen deze eiken valt, zoo hoort men geen geklit. Oros. Houdt daer, daer is het tou, houdt vaft laetons het winden
Twcedrieraael omzijn lijf, en dan om d'eiken binden. Hylas. Zoo dat is vaftgenoegh ; flux zweert nu by uw' trouw,
En Pan , dat ghy ons zult behandigen die Vrouw. Coros. Omwien dat ghy my laetft de lenden zoo wat fmeerde.
Tyter. Is nu de bok zoo trots, om dat hy my beheerde,
Dat hy deHerderineifchtomzijn gailemin, En broetze hittigheidt te koelen na zijn zin, Neen Satyr looft het niet al kond ik u believen, Volbrengen met een woordt, ik zoud u niet gerieven. Oros. Wat zeit hy, al kond hy ons helpen met een woordt ?
Hylas. Doet ghy het niet, ghy zult van ftonden zijn vermoordt.
Tyter. Watdreighcgy met de dootmy, die niet meer wil leven.
Hylas. Zoo
|
||||
|
D A P HN E. ut
|
|||||
|
Hvks. Zoo weet ik raet, men zal u d' huit vol flagen geven.
tyter. Maer die de doodt niet vreeft, is die voor ilaen vervaert ?
Ikpufuw'ftok , uw'ftrik, uw* water, vieren zwaert, £n wat een ziel langh moe geleeft kan doen verfcheien 5 Treet aen, maer, haeft u flux, durfniemandvan uw' beien (Ziet daer mijn eigen dag) hier maeken d' eerfte wond. Hylas. Zacht Herder niet te trots, 't is met geen ftijve mondt
Hier uit te rechten, komt, wiltd'ander koord hier langen i Op dat wy hier omtrent hem aen een tak verhangen. ccrw. Ach, ach ik hoor geluit.
Chryigs , Sylvia , Vamon , Lama , Thyr\es , ijicme.
Tiamon. Hier Herders is't te doen.1
'tZaluftighvatliaeraen. chymes. Ras Laura wilt ufpoên.
Maekt Tyter los, op dat hy ons de handt magh bieden.
Oros. Ach Herders ! uylas. Ach gen a 1 Sylvia. Laet Coros niet ontvlieden , Diefchelmisd oorzaekvanal'tgeenhierisgefchiet.
Laura. Ha Tyter zijt ghy vry ontflagen van 't verdriet / Ihyr-^es. Wat wouden zy u doen. Tyter. Verhangen in deez' ftrik- Of dat ik Sylvia zoud zoeken te verklikken , (ken î
Te brengen in 't geboomt, en dan de Herderin
Aen haer te geven toc volbrengingh van haer min.
*bry%es. Mijn Üylvia? Ha guitsik zweer uloozeboeven, Dat deze daet u zal op 't alderhooghft bedroeven,
Hier aen de zelve tak en met de zelve koord,
Zult ghy ftrax alle beid zijn met mijn handt vermoordt.
■tyter. Hier hoopten ik een eind te vinden van mijn klagen ; Hier fcheppen wederom haer aefTem mijne plagen.
Ha Goden tot wat fmart wordt deze ziel gefpaert !
Laura. Watzeit mijn Herder al. chry^es. Za laet ons mettervâert Deez' vogels hangen in haer wijtgefpalkte netten ,
Die zy om and'ren in te vangen zei ver zetten.
Y iij Oros. Bidt
|
|||||
|
*«a Mr. J O H A N BEE Tß?
Or os. Bidt Herderin voor my, hy heeft my aengeleidt-
Tyter. Wel hoe, 't geboomte beeft, ik zie het lof verdreit, Vamon. God Pan die komt, ik voelt, de aerd dreunt van zijntredê*. çbryqes. Dat 'sgoet, zoo zullen wy hem toonen 't geen zy deden. Pan.
Wat khreeuAveude gewoel doorklatert al het véldt!-
Wat is het voor gedruis, dat mijne ruft ontftelt?
V/at maekt het woudt onveil en haelt my uit mijn holen f
't Hof dat natuergeraaekt heeft, en.aen my bevolen.
Welzoete Meisjes hoe ! wel hoeders van het vee,
Wel wat is dicgezeit, datghy lui hier dus twee
Van mijne dienaers houdt ? zoo ftriktelijk gebonden,
Onnoodigh is 't verhael, ik weet wat zy beftonden.
't Za levert haeraen my, ikzal hun wel zoo zeer
Nu ftraffen,, dat zy 't niet en zullen denken meer;
De Herder is verloft, het Meisjen onbefchadight,
Waerom dat mijn gemoet noch wat te meer bezadight.
En Ghryzesdaer's uw' loon datghy den Herder vrije ,
Zoo krijght uw' Sylvia die dien ghy waerdfte zijt,
En Thy xzes neemt ghy deez', op dat ik u beloone r Acmt.
Met 't loon, dat deze vreemd u nimmer koft Hy meent \
betoonen. ' Laura,
Ghy Damon voor 't verlies van deze Herderin
Zult van deez'brave Nymph genieten wedermin, En Laura ftelt u hier geruft in, en te vreden, Het is om beft, ik weet wat deze vreemd ooit dede i Waer dat hy quam of was, waer meê hy toonen wou, Dat hy ftaegh was en is een dienaer van zijn Vrouw, Dit tuight zoo menigh liedt, dat hy met boerfche fluiten, Of met gedwongen keel door 't ruime veldtgink uiten j Dit tuight zoo menigh padt, dit tuight zoo menigh boom, Dit tuight de maes,de wael,aen 't Y de brakke ftroom, Dit tuight den rijn, de vecht, de vliedt en ook het fparen ; Maer
|
||||
|
D A P H K E.
|
||||||||
|
t63
|
||||||||
|
Maer meeft betuigen dat de Zuiderzeefche baren,.-.
En Tyter daerom zweer ik by de helfchepoel,
Dat ghy, of eer, of laet noch treffen zultuw' doel j
Pat Daphne iemand mint is valfch verzien, gelogen,
En Daphne is, en was altijdt met u bewogen,-
Die min blijft ook in haer tot dat de koude doodt
Haer waerde lichaem brengh in 't aerdtrijx zwarte fchoot.'
Gaetheen en vaert na huis j laet u geen moeit verdrieten,
Ghy zult in 't lange lelt uw' lieffte lief genieten.
Dus wat u overkomt, houdt fteets uw' hart geruft,
(Kom gaen wy mijn gevolgh) bruik Herders uwe lnft.
Wy danken u GodtPan, kom gaen wy na de ftallen, Alk de
En zeggen, wat ons in het bofch is voorgevallen. ßoet %iu
|
||||||||
|
E Y N DE
|
||||||||
|
Mr. JOHAN BEETS
DAPHNE,
BOSCHVRYAGIE.
Het derde Deel.
BLYEINDSPEL
Cœlum non animum mutant, qut
trans mare currunt. |
||||||||
|
Toc HOORN,
|
||||||||
|
.h... h IST
|
||||||||
|
ßy Hendrick^Unfc Marins, Boeck-verkooper op de Nieuwe-
ftraet, 1668.
|
||||||||
|
OPDRACHT
Van Daphnes derde Deel,
AAN
Ht"Juffrou\ Me• Jaffrou
en Nichte,
AGNES HEUBENS,
Echtgenoot van mijn Heer , mijn Heet
FRANÇOIS COGET,
JMeefter ia de FilofoFy
E N
I
Fermaard Koopman i
der Stede
A N T W » R J» B SÀ2 Door u L» O, Neef en Dienaar;
Ih Hoorn 19. lanuarij, 1668,
Z il gl
|
||||
|
DE TON E EL IS TEN
y A N D I T
HARDERS-SPEL.
T Y TER.
VENUS.
GUP 1 D O. T M E T ï S. D A P H N E. CO R1.DOS,
CALL A. O RESTE S. A M Y N T A &. MOPSU S. F H Y LL I S. G O VERT J E. S Y L V A N D E R. N Y Z A, |
||||
|
Mr. JOHAN BEETS
DAPHNE,
|
|||||||
|
OF
|
|||||||
|
Het derde Deel.
HET EERSTE BEDRÏE
Tyten
....... . i
Oor't ongemeten veldt, en dicht beplante boomen
Van't Schaker-bofchben ik nu moe en mat gekomen Tot aen de klare ftroom des Sparens, nu ftaet my Voor ruim zoo grootenwegh noch , en voor eerft het Y s De reft is voort te Scheep, en* door de brakke barea Van 'tongeftuiroe diep met prijkel te bevaren ; Wel laet ons dan hier eerft ver varfchen on ze leen, Nuafgeflooftvangaen, eer dat wy verder treen. Ey zoete labber-koelt, komt uit het lieve Weften, ï-aetuwe windtjes door deez' aengenaem geweften In dit gefchildert velt uitblazen hare lucht , Zoo wordt daer door verkoelt mijn brandende gezucht. ■Ach windtjes, windtjes ach! gelijk de koele regen Brengt vrughten op 't gebloemt, dat aen deez' groene wegen, En tklaver-rijkeveldtophareftruikjesbralt, Toont u ook zoo, ik zweert, dat ghy my meeft bevalt. Ka windtjes nergens kan ik aengenamer vinnen, vWat ook te minnen is u zoek ik meell te minnen. Z iij In
|
|||||||
|
ï7o Mr. J O H A tf BEETS,
In al het Wereldts rond is niet zoo hoogh gezien,^
Is niet, of ziet, ik wilt om uwen't wille vliên.
iNu laet uw' zoet geruis door deze bruine blaren
Tot àen uw' nare flaef een blaesje maer vergaren.
Is 't niet genoegh gequelt, ik min u al zoo zeer,
(Ey)ofghyDaphnewaert, uzyzoo grooteneeis
Zoo groot als ooit het puik van,al onz' Herderinnen 7
Ja Tyterbarft van brandt, bier4 niet voor u te winnen;
Ach, ach verfteende windt in 't midden van mijn loop
(Neemt ghy ha ahewreedj beneemt ghy my de hoop
By'Daphne wederom te zullen immer komen -,
Eer ik ooit vruchten heb van mij n gevry vernomen i
Ey windtjes ey dan eens, mee-dooght noch met mijn fmart,
Toont noch wat koelts, of aêrs vermoort de zwoele mijn harti
Zooniet, zoo fterf ik heen, verbrandt van al de vonken,
Die Daphne in my broche door haer te zoete lonken,
En door de heete zon , die dit vermoeide lijf
Door 't reizen nu verflapt heeft, maer terftont aen ftijf
Zal wezen , mits de doodt zich fpreit door al de leden;
Ha Daphne ! of ik fchei, 'k zal lijk mijn tijdt befteden,'
Doch met mijn bloode fchim en*zweven u omtrent,
Zoo heeft noch tijdt noch doodt mijn trouwe min gefchent;
Venus. Cupido.
E Y Moeder zullen wy dit langer noch verdragen j
Ziet hier de troufte die d' aerdbodem heeft gedragen ? Hierleithyafgement? Venus, 't Is een geringe ziel. Cupido. Maer die ik ftadigh voor mijn befte woon plaets hiel. Venus. Waer om vermoogt g' hem dan deez' ftraffen op te leggen^, Cupido. Hy is een voorbeeld van wiens min zoud ieder zeggen. Venus. Dus plaeght ghy dagelijx uw' befte vrienden meeft. Cupido. En volgen s is 't niet vreemt dat u een ieder vreeft. Ik doe 't om u ontzagh te brengen in de menfehen.
Venus, Daer is ook niet waer na ik meer en hooger wenfche s $!aer
|
||||
|
T> A P M N E.
|
||||||||||
|
%7l
|
||||||||||
|
Maer nochtans is het hert, te fterven nu hy heeft
Zoo groot ellendigheidt om onzen wil beleeft. Cupido. Ten was mijn meniugh niet j maer ik woud na dit lijden
Hem weder brengen tot zijn wenfchingh en verblijden ; Was hy maer c huis 't was wel ; wantik heb nu het hert Van Daphne zoo geraekt, en in mijn maght verwert, Datzy halter leven niet zal yetwes anders willen, Als met omhelziugh zijn gedragen pijn te fiilleö. Venus. Wat is't, dat het belet ? Cupido. Ik vind mijn zelfs bezwaert9
Om dat hy yligh dreight te trekken op de vaert -, En ghy weet, hoe alree de winden zich vergaren, En willen zonder toom vrybniten door de baren ; Licht krijght deez' Herder dan het lijf vol brakke vloedt. Venus» Hoe dat en heeft geen noot, als Thetis hem behoedt ;
Men dien het haer eensaen, ik zal my derwaerts fpoeden. Cupido. En ik terwijl hem voor de droeve doodt behoeden.
|
||||||||||
|
upido.
|
||||||||||
|
Van waer Tithoni Vrouw haer blont gezicht komt toonea
Tot daer de guide Zon zijn Paerden gaet verfclïoonen », ' Van 't reizen vuil bezweet in d' ouden Oceaen , Van daer de groote Beirnietmagh in 't water gaen, Tot daer de harde Kreeft van hetten fchijnt te fmachten ,t Daer toon ik over al mijn Goddelijke maghten : Deez' quets ik met mijn pijl, die raek ik met mijn vlam », Doch zoo, dat niemand ooit of gat of buil vernam, Waer door ik heb gewollt. Wie magh zich vergelijken By my, voor wiende Goón alt' zamen moeten wijken ». Hem die deblixem werpt met ongemeten kracht, Dien heb ik menighmael gehadt in mijne maght. De razerny van Mars en zijn bebloede handen Heb ik al overlang'geboeit in mijne banden. Apollo door wiens fchicht het Python leitgevelt* .Hoe dik heeft hy betoont te zijn in mijn geweit, Wan-
|
||||||||||
|
rz Mr; J OH A NB Ë E T s;
Wanneer hy fnorkte van zijn fcherp gevijlde fchichterjj
Doen toond ik, hoe de zijn ver voor de mynezwichten, En als Coronis hem deê treden van zijn raên, En Clymene zijn koets aen d' Hemel ftil deê ftaen. Ik leerde JovisSoonzijn O mphale beminnen. Ik leerde J ovis Soon voor O mphale te fpinnen. Watraesikvanhetoudt j ziet hier, ziet hier aïreê ' Eenvoorbeeltwaer in ik mijn krachten blijkendeê. Deez' afgefloofde knecht, dien 't herte wil verbranden > Weet van geen flaverny, als maer van mijne banden. Deez' flaeft om eer, omgoet een ander, die na kooft i IMaer deze flaeft alleen om zijne Daphnes gonft. Moght hy een windtje maer van Daphnes aeffera krijgen» Zoo zoud de bleeke doodt weer van zijn lippen zijgen, Die hem nu heeft vermant -, indien ik niet en zie y Hoe ik hem op't bequaemft mijn trouwe hulpebie,. Deez" kruiden zal ik hem wat in zijn lippen douwen En wrijven, zoo zal hy zijn leven wel behouwen. En mét deez' weier beft is 't m' hem in 't aenzicht wait, Op dat zijn ongeval terftondt wat van hem fcheit. 't Za Ty ter over endt,
En flux uw'gangen wendt
Na't Schip, op dat de winden
V brengen by 't bemin de j
Ai ruift het in de Zee,
Weeft daerom niet t' on vree l
En fchroomt niet, ik zal 't maeken 1
Dat ghy zult yligh raeken
Aen uw' bemindens zy
^tLoon van uw' flaverny.
Tyter,
Ey wat verquikt my daer ! Ik Word nieuwe kracht gewaer; Mij
|
||||
|
B A P H N E.
|
|||||||
|
j^l
|
|||||||
|
Mijn Ziel voelt nieuwe gaven »
Wat komt mijn tonge laven 9
Zoud weleen windtje my
Zoo yligh maeken vry
Van mijn vermoeide Jeden,
"Van mijn vermoeide Ziel.
Ach windtje ach ! ik kniel
Voor u, om 't geen ghy dede,
NuTyterhetis tijdt,
Dat ghy u henen vlijdt
Na't Schip, om door de baren
Uw' waerdfte na te varen.
Ha ! dat de Schipper my wou zetten aen het roer ; 'k Wed , dat ik vaerdigh ons gewenfchte wit bevoer. De trekkingh van 't.Kompas na't buyigh guire Noorden, Wiens deeleo dat ik nooit den Schipper noemen hoorde, Die heb ik niet van doen, wegh met die voddery, Mits ik de draeyingh van 't Kompas hier binnen ly : Hier heb ik ftreek op ftreek, en na deez' vafte ftreeken, Magh ik wel onbefchroomt van 't vafte Landt affteeken. Mijn Noordtftar is mijn Nymph, mijn Lely mijn gemoedt, En mijn genegentheidt, die na mijn waerdfte fpoedt, Het windtje , datik zoek de gonit mijns Herde#innen, Op die wijs zal ik ons gewenfchte haven vinnen : Ey machtighft' vande Goôn ! Kupido neemt ghy maer M y in het dullediep inuwegoe bewaer, Zoo zal ik, als ik by mijn Nymph koom op d' Outaren VanuweGod lijkheidt veel offerhand vergaren, Geen vet/gemeften Stier, gelijkals voor Jupijn. Geen dartel jonge geit,die voor Godt Pan moet zijn. (Goded Geen Paert, geen Zwijn, geen Schaep, geen Wierook, dat de Ons menfchelijkgeflaght te offeren geboden; Maer op uw' Outaer zalik liever brengen, dat XJ ishetaengenaemft, enmy de waerdfteichat, A a Dat
|
|||||||
|
ï;4 Mr. J O H A N BEET S,
Dat zijn dekusjes, die ik aen de lieve wangen,
Of ooit gehangen heb of fteels ge wijs zal hangen Van mijn beliefde Vrouw , datisuaengenaemft,- Ha groote Godt ! en voor een minnaer het bequaemft» Venus. Tbetisi
GOdin die woonplaets houdt in 't diepfte dezer baren,
Vertoont eens uit betfchuimuw' witgekruifde hairen> Vertoont uw' groen gezicht, op dat ik u vertrek De oorzaek, waerora ik u uit uw' gronden wek. Theiis. Wat komtmy voor geluit daer klinken inde ooren..
Zijtghy'tDione, die uw' ftem aen my laet hooren ? Venus, Ja Nereî Dochter ja. Tbeüs. En d' oorzaek van 't geluit ?
Venus. Godt iEolus die laet zijn dulle winden uit,
En geeftze loffen toom, haer onbedwongen grepen Die zullen menigh Schip tot op de ftranden liepen, En brengen zoo den menfch in 't uitterfte gevaer; Doch ik zorg h maer voor een , neemt die in uw' bewaer. Tbetis. Is Menelaüs weer na Kreten toegevaren,
En laet zijn Huisvrouw van een vreemdelingh bewaren?-
Moet mijn Acchilles na 't mei needïgh Trojen weer ,
En vallen daer (ha laeldt / ) van Paris handen neer ?
Een zoogeirde Leeuwin van teere Schapen tanden I
Of moeterergens noch een grooter Trojen branden ?
Ziet Xauthus geeft noch vlam uw' Simöis braekt bloedt
En zoud ik zoo een gaft weer nemen in behoed ?
My-dunkt, ikzie noch hoe de winden zich verheffen,
De zanden van de grondt tot aen de wolken treffen,
En hoe den Hemel fchuilt en geeft aen "c Scheeps gezicht:
Niet, als des blixems flagh en fchrikkelijke licht.
Hoe 't fteven 't fteven treft, en hoe de zwakke zijden
Van duizentSchepen niet malkander können mijden :
Deez' drijft hier op een plank, die hanght daer aen de maft i
En geene houdt zich aen zijn medemakker vaft,
|
||||
|
D A P M N E. i7s
En zinkt met hem gelijk. Elk een beklaeght het fterven >
Om dat zijn doode Lijk moet 't vier ja d' aerde derven : Een ieder lukkight dien wie Hektors kloeke handt Heeft van de ziel verloft voor Xrojen op het Landt. Venus. Waer toe deez' oude wrok my weder toe te fmijten>
Waertoe dit reis op reis my weder te verwijten ; Beklaeght ghy dat alleen ? wat Goden Rinders zijn Hier al gebleven ! jade Zoouen van Jupijn. Maer dit'seen ander zaek, 'het is een flechten Herder, Die door het brakke Y , en noch moet wezen verder \ Een Herder van wie niet hetaldermiriftequaet Het alderkleinfte leet iemand te wachten ltaet. Die n oit de wapens heeft met quade handt gegrepen, Maer op zijn boerfche fluit veel zoet gezangh.gepepen,, Datd' oude Glaucus Reihern fpringende na raeft, EnuweTritonsfchilpmetheefchgeluitnablaeft, Dat ik Cymodoreheb dikmaelhooren zingen, Dat ik u dikmael door uw'eigen keel hoor dringen. ffttandt Tbetis. Waermoetden Herder zijn. Venus. Gints daer de dorre
Van achteren is met veel rieden dicht beplant. Recht Noord ten Weften van dat merk en kleine baren, Die van het luchtighgout van outs haer naem bewaren. Tbetis. Zeer wel j is'tzoor* ikzweerbyStygis zwarte ftroom,
Dat hem geen water krenkt voor dat hy ginder koom. Vaert wel Goddin, ik zal bevelen mijne Reien, Dat of hy fcbipbreukleed , z' hem lijkewel geleien. V*nus. Vaeit wei Godin, en waer mijn hulpe ugebreekt,
Of van mijn Zoon, zoo bid iku, dat ghy maer fpreekt. u magh ik weder na mijn Zomer-huisje treden ,
En daer vol vrolijkheidt mijn vord're tijdt befteden, Daer Ty ter over langh dit brave Liedt van zonk Zoo fnel, dat het tot aen mijn grage ooren klonk. |
|||||||||
|
%
|
|||||||||
|
Wijzer
|
|||||||||
|
a i)
|
|||||||||
|
,7<r U£ JOHAN BEETS,
....... ^
Wijzer
Courante S er bande. Vermaekelijkpaedtje, ô aengenameLaeu !
Waer op zoo veelbekranfte linden ftaen r Wiens lommer is een brandt van min , Wiens takken dienen ouz' Godin Tot pijlen, die haer Soon Kupied In onz' verwerde herten fchiet. Kupido zelver heef c zijnen toorts gedoopt
In 't water, dat aen beide zijden loopt, En't nat, datopdegraesjesleit, Zijntraentjes, die een minnaer fchreit, En 't minne-zweet, dat haer uitbreekt, Als Chloë met Datnetas fpreekt. Hier op een bankje, daer zit een paer in 't gras,
Dat'szoet , maer wat zit hier en daer voor't glas, Zijn 't Meufchen ? neen. Zijn't Nymphen? neen. Wat dan? Godinnen zoo ik meen, Godinnen, of zoo yetwes leeft, Dat grooter naenien eere heefc. Ziet Daphne ginder daer in een bloemen hof,
Zy plukt een Lely en een Roosjen of j Ey ziet het roodt, ey ziet het wit, Schier als het op haer wangen zit : Haer wangen wiens vermengde bloos Verpuft de Lely* en de Roos» De droeve Tyïer, maer nu van herten bly ,
Staet by zijn waerde Nymph en zweert haer by De Goden, dat haer aefTemzoet vis, ja meer als 't Viooltje doet, En*
|
||||
|
DAT H N &
|
|||||
|
En houdtdatd'aeffera iseenfchijn,
Datzy nietquaet van hert moet zijn. En Amaryllis die tart het zoet gefluit
Des Vogels door haer aengenaem geluit, Die klaeght van min, en Amaryl Maekt ook bekent haer luft en wil; Zy zinght een liedtje van een aer, Maer wie weet ofzy't zelfs niet waer. En ziet Hyhnder, die met zijn oogen ftart,
Hoe toont hy, dat zijn zinnen zijn verwart»,. En Phy llis hanght een ander aen, Laet Mopzus daer alleene ftaen -r Ey Mopzus zieje niet het fcheel Gy zijt niet over, maer te veel. Ziet Koridon ginder met Laura in het groenv
Ach Goôn, wie weet hoe wel het haer inagh doen^ En Doris met haer lief gepaert, Zit daer te fpelen met de kaert, En Chloris knoopt de graesjes met Dien Herder, die zy 't lieffte het. De dartele Sappho werpt Phaön met een peer,
En fchuilt daer achter gene ruighte neêr; Zy fchuilt, maer wil gevonden zijn, En Doriié is'tveinzen pijn, Zy wijft na d' eend, die vande waerdt Vliedt, en met hem wil zijn gepaert. Ach boomen,ach bloemen3achgraesjes wilde gy
Ons zeggen 't geen dagelijxgefchiètby dy / 't Gelonk » 't gezoen, 'tgevry, 't gevley Des minnaers en zijn droef gefchrey , Men hoord meermin,tneertrouwigheidt Als ooit van iemand is gezeit. Aa iij |
|||||
|
IT* Mr. J.0HAN BEETS,
Vermaek'lijkpaedtjeÔ aengename Laen,
Waerop verfcheiden miune-baekens ftaen, Het nat, dat op uw' graesjes leidt Zijn traentjes, die een minnaer fchreit, En'tininne-zweetdathaer uitbreekt, Als Chloë met Dametas fpreekt. Indien deez' Herder noit van herten iemand minde, Waerzoud' hy doch van daen deez' lof mijns paedtjes vinden? Had ik geen ander reen, Ik zoud hierom alleen U laten het genot van uw' bemind'genieten.: Hoe veel te meerder uu, Daerikdetrouw vanu Zie,'talderhooghfte wit en waerdfte prijs befchieten« HET TWEEDE BEDRY FJ.
Wijze;
Coridon die weid de Schagen, Dapbne,
TTTle zoudooit zijn leven denken,
** Dat min grootfte krachten toont., Als 't geminde elders woont, Dat het vier dan meeft kan krenken, Als de ftichter vande brandt, Zich houdt in een ander Landt. Wonder, wonder! wie kan 't zeggetï,
Alsdequetzerisaenzy j En vertrokken, voelen wy Saartenin de wonden leggen, |
|||||
|
paer
|
|||||
|
T> A P H N E.
|
|||||||
|
*tV
|
|||||||
|
Daer, terwijl hy by ons is,
Wy gezondt zijn ende fris. Als het wildt-fchut is gevloden ,
Treft eerft zijn gelpannen boogh 't Geen de vveyman had in 't oogh, En doen hy zijn pijlen bode lh zijn byzijn kond'het riet 't Langh gemikte raeken niet. Laetft zagh ik een aerdigh baesje
Dorre bläedtjes rul opeen Houden, waerop'tZontje fcheen, Door een opgeheven glaesje, Doch hoe 't glaesje hooger quam , Hoe het ftichte meerder vlam; Strax doe daght ik ïn mijn zinnen»
Alzoo haeft als ik van veer 'tZonne-vierzagh komen neer, Dit is even als mijn minne ; Tyters byzijn baerde windt, Daer zijn afzijn my verwint. Alzoo langh hy my verzeld', en
Ik zijn ommega ngh genoodt, Was ik voor geen pijlen bloot • Maer doe hy in andre velden Reisde, velde hy van veer Wijn ge wapent hertje neer. Ty ter ik beklaegh de tij den j
Dat ik u zoo menigh dagh ; Heb gelaten in geklagh ; En geftaekt heb uw verblijden In het byzijn, als ik niet My van u bekoren liet. Licht |
|||||||
|
zip t:Mr. JOH AN BEEO,
Licht hebt ghy u nu begeven
Tot een ander Herderiti, Hoe! zoud ook zoo lichten zin In mijn waerde Tyter leven. Maer het afzijn ? afzijn, hoe ? Dat brenght geen verkoelingh tos, Kinder-praetjes, revel-kallingh,
Uit der oogën, uit het hert, Vandelièflte'jVande fmert, Waer was elders meerder mallingh ; Neemt een voorbeeld maer aen mijn Vande lieffte by de.pij n, Neen waerde Tyter neen, zoud ghy u ooit begeven
Totiemandt, als tot my, dat loof ik noitmiju leven. Maerwiedaer ? Coridon ach«, dat ik niet eens magh In eenigheidt in 't veldtuitftorten mijn geklagh. Coridon. Wel Daphne dus alleen te treden door de weiden ?
Daphne. Ben ik alleen, als mijn gedachten mygeleiden ?
Coridon. Wat raesje van gedacht, aleenigh is alleen.
Daphne. Voor hem en zijnsgelijk die nimmer ftaetin reênj
Coridon. Gelijk als Tyter doet, en nevens hem zijn makker.
'Daphne. Waer van de minfte u is veel en veer te fnakker.
Coridon. Dan denk ik meeft, wanneer ghy by haer beiden ftaet.
Daphne. Of als uw hoóffche tongh zich zelver tegen praet,
Dat zy u alle beid uitlacchen ende fchcren, Ohy lachtmeê vanden dreun \ voldoet zoo haer begeren ; En voelt het nochtans niet. coridon. Dat 's leugen dat 's niet waef« Daphne. Indien ghy 't niet gelooft, zoo vraeght het een van haer.
Coridon. De zakkerlijden in je mutsje magh ik vragen.
Daphne. Nu Herder ik moet gaen. Coridon. N een Daphne blijft noch ftaen, Of zoo ghy anders loopt ghy zult hetu beklagen. |
||||
|
D A P M N E.
|
|||||||
|
i-.ffr
|
|||||||
|
En eer ik uweêraen-
Spreek, zal de volle Maea Wel driemael zonder luifter Heen rijden en zijnduifter. Daphne. Dat is de rechte voet, Zoo ghy diehoudr, ghy moet In 't kort noch danffen leeren, Ey lieve blijft niet wegh. coridon. 'k Zal doen gelijk ik zegh.. Daphne. Zoo voight ghy mijn begeren. Coridon. Gintskomt Oreftes, hy Heeft Galla aen zijn zy. Orefles. Galla. coridon. Daphne. Galla. 't Is waer O reftes , want ik hebt hem hooren zingen, Zoo Amaryl en ik door't dwerlche paetjen gingen.
Orefles. Wel Harderin ghy daer met Coridon verzelt f Daphne, En ghy met Galla dus ook eenzaem door het veldt ? Galla. JaDaphnealsgyziet. Daphne. Hoelanghis'twelgeleden? Zeght Galla, dat menu dit laetftzagh henen treden ?
Galla. Voorwaer ik weet het niet. Maer'taengenameweêr Loktmy alsnu teveldtomeensjes gintsenweêr Te treden na ons Hof. Daphne. Endatzoometubeyenr* Orefles. Ik quam haer tegen en verzocht haer te geleyen. Galla. Gelieft u mee te gaen ? coridon. Zijt ghy om my begaejn, Ik ben daer meê te vreden.
Orefles. 't Worde u noch niet gevraeghtj Wat zeght ghy Nymphbehaeght "U derwaerts ook te treden ? Galla. Ey Daphne gaen wy t' zaem. Daphne. My is het aengenaem. Orefles. Wel Herder dat 's beleeft by Galla u te vbegen.' condon. Oreftes ghy zult u met Daphne wel vernoegen. Galla. Ghy zijt een vryer. Daphne. Ey nu Galla treet voor heen. Bb Orejles. Wy
|
|||||||
|
ils Mr. J O H A N BEETS,
Oreßes. Wy zullen u terftout dan volgen met ons tweên.
Beleefde Nymph , ach moght uw" Tyter dit genieten. Daphne. Neen Herder,Tyter zal zijn Daphne wel oplchieten.' Oreßes. Dat loof ik nimmermeer. Daphne. Niet? recht cevooren eer Hy heen voer door de baren, Zwoer hy hier weer te zijn, Eer dat de Maen zijn fchijn Zond zesniael weer vergaren. Nu brenght de zefte Maen haer hoorens weer aen een \ Ën Tyter blijfcnoch wegh,geeft ditgeen groote reen , En oorzaek om te vreezen, Dat hy veraert moet wezen ? Oreßes. N een Daphne loof t dat niet ; Maer dat ghy hem niet ziet Zoo even op dien dagh, waer van dat Tyter zeide ] uift komen hier te Landt, Kan wezen , dathy vant Verhinderingh, waerom hy niet van daer kan fcheiden.' Daphne. Verhinderinghoch, ja! Want. na dat ik verftae , Zoo laet hy zich verrokken, En van een ander lokken. Onßes. G hy weet wel Herderin hoe ik die gene ben,' Die Tyter beter als de beft ter wereldt ken ; Mijn zoetfte tijdt, die heb ik ftaegh met hem verlieten ; Altijdt was mybekent't geheim van zijn geweten : Ik heb zijn borft doorgront, maer nimmermeer verftaea » Dat Tyter immer met verand ringh was bevaen. Zoudnuinzijngemoet, en dat in korte dagen , De wifpelturigheidt uitbreiden hare lagen, Gelooft het nimmermeer, geen ongeluk hoe quaet En geen geluk hoe goet maekt, dat hy u verlaet, Çer zal de vlugge kiel verlatende de baren |
||||
|
D A ? H N E.
Van d' hol ontftuime Zee op d' hooge bergen varen $
Eer zal de logge Koe been vliegen door de locht En onze Zuider-zeezijn droogh en zonder vocht, Eer zullen van omlaegh de wijtberoem.de ftroomen Weêrklimmen na omhoogh en op de bergen komen ? Eer zalmen voor 't geluk verkiezen 't ongeval, Eer 't afzijn Ty ters min in ' t m in ft verand'ren zal. Maer waer op-magh uw' zeggen
Hier van gegrontveft leggen ?
Hebt ghy wel ooit verftaeu,
Dat Ty ter is bevaen
Met ander min ? heeft d' Herder
Zijn leven immer verder
Getracht f ofiemandaengezocht, alsualleen? Want na uw' reden fchijnt, zijt ghy niet wel te vreên, Omdatghy heb^e hoort, dat hy zich laet verrokken, En na ghy zeght van ander Herderinnen lokken. 'Daphne. Oreftesik verklaer, Jüat zeggen is niet waer ;
Ik deed't om u te proeven y
Maer noit heb ik gehoort,
Van Tyter eenigh vvoordt,
Dat 't herte zoud bedroeven ;
Maerlaes ! hy-blijft: te langh ,.
Dies vrees ik, dat bedwangh
Van andren hem magh houwen.
Oreß. Gy meugt hem wel vertrouwen : Daer 's niemand die hier leeft,
Die Ty ters minne heeft
Als Daphne. Daphne. Maerikdede
Hem noit verzeek'ringh, dies
Is hy licht weder kies
En qualij ken te vreden,
|
|||||
|
Bb ij
|
|||||
|
$$4 Mr. J O H AN BEETS,
'k Beloofd' hem, maer dat ik my ia deez' ftaet zou houwen
Tot dat hy weder quam en niemand anders trouwen. Oreßes. Hoe dat 's genoegh gezeit, En looftvry, Tyter beit
Ook tot zijn weder komen.
Daphne. Maer wat ik voorgenomen Heb. Hier niet veer van daen
De Bangers Hoven ftaen.
Daer woont een oude Vrouw heeleenzaem inde weiden, Die om haer konft is van de Werelt af gefcheiden. Deez' is altijdt verzeltmet vreemde fpookery , En al der geeften Rei is haer geftadigh by , Deez' kan in 't naerft des nachts de volle Maen doen tanen En op den hellen dagh de Zon te rughdoen gaen» en Al der Starren fleep verduift'renmet een woordt, Deez' kan in d'hoitijdt licht den Hagel b^gen voort, En drijft de vruchten van 'tgebloemt in ander hoven , En kan de dooden uit haer graven brengen boven ; Deez' kan aen ieder een de daeghfche doenten biên, Van die geen , welkers doent men luftigh is te zien : Deez' weet al watter is, of was, of zal gefchieden : Wat is, wat was, wat zal, en kan haer niet ontvlieden: Deez' woud' ik vragen , hoe het nu met Ty ter gaet -, Of hy ook mint, en hoe het met zijn t' huiskomft ftaet. Oreßes. Ach Daphne watgeraes, wat fchietu in de zinnen, Zoud ghy die dulligheidt zoo licht'lijk gaen beginnen j Zoudghy met helfche fpook befraetten uwe ziel, Die ziel, waer voor ik ftaegh om Tyters wille kniel. Dat-zy alleenigh woont verzelt met fpookery en, Met al der geeften Rei, dat magh , dat kan ik lyen i Maer dat zy zoud de Maen doen taenen, ismaerpraet, P och 's Hemels omloop doet, dat dit alzoo toegaet : 't Zijn werken van natuer. De Zon te rugg' doen treden, Was noitinharemaght, noch niemand zullexdedej |
||||
|
<D A P H N E. lif
Datiy der Sterren fleep verduiftert met bezweer,
Datzy in d' hoitijdt doet den hagel vallen neer, Dat zy de vruchten van deez' boom op and're boomen Brenght, is maer malligheidt verzierden roem, ja droomen > Zy brenght met lijf en ziel geen Lijken uit de aerdt j Maer wel de Duivel, diedefchijn van haer aenvaert, Datzy de doenten van een ieder weet te raden , Of't geen al is gefchiet, dat heeft zy van een quade Geeft alternàel verftaen , die overal omtrent Is, enookdaeromis'themaltemaelbekent. Maer dat zy weten zou het geen noch zal gebeuren, Isnietwaer, haergezeghzijnpraetjeSj raetzels, leuren; Want na haer zeggen moeteen geeft't haer doen verftaen, Of uit geboortens Star moet zy het anders raên, Geen quae geeft > wiehyzy, en kan 't aenftaende weten , Noch iet voor zeeker zeggen ; ook niet die bezeten Dan is met zoo een geeft. En wat de Starren raekt : 't Is zeeker, dat 't geftarnt ook gants geen dringingh maekt In redelijke keur, waer zal de vryheidt blijven Van onze wil, zoo wy de Sterren toegaen fchrijven De heerfchingh over dien. Des Hemels oppervooght, Die heeft van aenbegin den menfch daer meêverhooght En afgefcheiden van onredelijke dieren, Dat hy ons vrye keur geeft om ons te beftieren , Dus lieve Daphne vliedt Het gene, dat gy ziet, Dat maer een helfch gefpuis is en vol valfche trekken, Alleen geboren om den menfch tot quaet te wekken. Daphne. Maer wat verzeekeringh ?
Orefles. Hoe dat is heel geringh.
Een weinigh noch te wachten. Daphne. 'k Beken 't zijn qua gedachten,
Diemy hadden geraên Die dulheidt tebeftaen : Bb iij Ik
|
||||
|
i85 Mr. jf O H A N BEETS,
Ik zal de tijdt verbeiden.
Orefies. Ik weet wel hy zal fcheiden Vandaer, eer'tzonne-licht Weer thien-mael ons gezicht Beftraelt met nieuwe ftralen : Mijn meningh zal niet dwalen. Ceen Tooveres zoo groot hier in het gantfche endt, Dien Ty te r beter is, als Tyter my, bekent. J)aphne. 'k Vertrouw het u ook toe, en dit is mee de reden, Waerom ik van mijn min u vrye op'nigh dede. Orefies- En zeeker 't gene ghy Spreekt tegens my zoo vry, Zal ook by my wel blijven,. Eer zal dit hert verftij ven , Dit lichaem door de doot In 't aerdtrij x zwerte fchoot Neerdalen, eer uw'woorden, Of meningh iemand hoorde U it my, Dapbne. tot dankbaerheidt ïs u altijdt bereit 't Ge moet tot u genegen. Orefits. Zoud daer toe niet bewegeu De vriendtfchaps vafte bandt, Die my aen Tyter fpant? Aeh moght ik met mijn doodt zijn lange leven koopen ! Dapbne. En Tyter wenfcht zijn draet m*er mögt om u verloopen » Maerdat nu aen een zy : M y dunkt Oreftes ghy Hebt eenighlijkde macht om Gada te doen praten, En zie ik recht, zy moet u niet teftuersjeshaten, Gelijk zy andren doet, haeraenzicbt was vol vreught, E/j zélàen z'ietinea haerby jongelui verheught, Maer altijdt tegen aen , het zehfd heb ik voor dezen Niet eeus, maer menighmael bevonden aen haer wezen. Orefies. %1
|
||||
|
D 4 r H N E. i57
|
|||||
|
Oreßes. Ey Daphne watte reen, ghy beek het u maer nu
*3aphne. Inbeelden , daer ik dit nu reis op reis beviiu
Maer't was gezeid, dat wy haerzouden volgen na. Oreßes. Ia op een ander tijde, 't is daer toe nu te fpa.
Daphne. Daer komen zy weer aen, hoe zullen wy het maeken ?
Oreßes. Ik weet een vondt,wy zullen wel tot onfchultraeken.
G alla. Ik meend' ghy komen zoud,dit duert al reed'lijk langh ?
Oreßes. 'tlswaer, maer Daphne wierd'verhindert in haer garjgh,'
Om dat zy op een kluit haer eene been verftuikte, Dies wy dit klavergras tot ruft en plaets gebruikte, Tot ghy lui weder quaemt. Gaila. Hoe is u been geftelt? daphne. Gelijk men denken kan , met groote pijn gequelt.
Ga/la. Wat raetjhoe komt ghy t' huis ? oreßes. Zoo wy een weinigh
Zoo zal de pijn van zelfs (verhoop ik) wel verfcheien. (beien, W/a; Maer Daphne hoor wat nieuws, Pulcheria die vrijt.
Daphne. Wel hoe,is 't houlijk of, is zy Meander quijt >
k Beklaegh de Herderin moet zy hem zoo begeven. Oreßes. Wel zeeker aen die guit en was niet veel bedreven.
Hy is nu al getrouwt. laeift, als het Bruiloft was, Dronk hem zijn fpeelnoot toe een vol gefchonken glas, Opgoegezontheidt van zijn oude trou en vrijfter, Hy wachten 't, doch zijn Bruidt wierd' haeft van zinnen bijfter. Waer op hy by haer gingh en zeid, hebt ghy berouw , Zietdasr mijn handt, 'kontlaft u van gegeven trouw. (ken, Daph. Wat zeid zy ? Oreß. Anders niet,dan 't zoud niet licht geluk-
Indien't niet waer gefchiet. Galla. Maer watte fchellemftukken, En Spio zoo zy meend' had vaft en goe beloft, Gingh daer op t' zeil en heeft haer waerde eer verfloft. En nu zy is met Kindt, laet haer Palemon kijken ; Verlaethet Veldt, gaet t' Scheep na andere Landen wijkenü °aphne. Maer watte valfcheidt dat ook indeHerders fpeelt !
tls wonder dat het noch den Hemel niet verveelt. °'*fir*. De valfc heidt Herderin leeft dik aen beide zijden ;
*fc kan een Herder, die een zeeker Nymphje vrijden, zy
|
|||||
|
>88 Mr. JOH A N BEET S,
Zy zwoeren trou in 't'läetftmet penningh, mondt en liant,
En ondertuJTchen trekt de Harder uit het Landt, Op haer verzoek. Doch als hy weder was gekomen, Heeft hy zijn gang' eerft na zijn Vryfter toegenomen , En vindt, zoo haefthy komt, eenander Man by haer, Dien zy getrouwt had, eer deez'w.eêr gekomen waer. En noch keu ik ook eenen,
Die mede wou vereenen i
Hybrenght het ook zoo veer , dat hy haer ondertrouwt, Doch "t lijkt , dat nad&rhandt haer deze koop berouwt; ÜMaer weetgaen raedt, hoe zy hier zal ontflagen raeken, Dies loofcz" een ander, en laet haer met Kinde maeken, Enzeidt het d'eerfte hoe het ftaet. * Hyfcheldtze quijt, En zy is bly dat zy zoo van hem is bevrijt. Daphne. Ha Goden, ziet ghy dit, en dat met goede oogen ƒ Orefies. De ftraf korat op zijn tijdt.Ga&.Maer zoud gy nu wel moge Gaen uit het Veldt, want ziet, den avondt die valt neer.
*Dapbne. Ia hoopik, wantons huis is nu noch niet te veer. Orefies. Ikzalu onderftutten, Eu zoo veelpijns befchutten,
Dat u deez korte gang'
Zal vallen niet te bang.
HET DERDE BEDRYF.
Ainyntas. 'Daphne.
ZU-lt ghy dan nimmermeer goe reden plaetze geven ,
Zult ghy geftadigh vau halfterkheidt zijn gedreven f Daphne. Amyntas wel hoe dat , is dit halfterrikheidt, Wanneer ik doe het geen my goede reden zeidt ?
Amyntas. Neen gy gebruikt geen reên:wantbruiktegy goeredeD» Ghyzoudt u 'in den Echt niet deez'of die belleden. Wat ftrijdt meer tegens reen, als dat zoo braven Maeghdt, Al*
|
||||
|
D A P M N E. ig^
Als ghy , die ieder een op 't alderhooghft behaeght,
Zou fterven, zonder aen de meufchen na te laten Veel iprukjes. Hoort ghy Nyraph u zelver zoo te haten, Dat ghy u fterf'lijk maekt, daer ghy door pari ngh kent Doen duiren uw' geflacht tot aen des wereldts endt ? ^Oaphne. Amyntasneen, zooniet, voorttelingh van geflachten Beftaet alleenighlijkniet iiider rnenfchen machten.
Amynt. 't Is waer, maer d' Hemel wil, dat ghy in echtingh leeft, Dan is het zeeker dat hy u voorttelingh geeft.
ïïaphne. Dat dit den Hemel wil dat meughtgyhaer wijs maeken, Die garen was getrouwt. Jmyntas. Maerdat hy dit zoulaeken , Gelooftgy immers nitt.'Daph. Zod" Hemel 'tlaektnochprijft Zoo doe ik 't gene dan dat my mijn neigingh wij ft. Deez'wijftmy niet te trouwen ,
Maer my alleen te houwen.
De eenigheidt is vry ;
De echt vol flaverny.
Amyntas. Dat u u w' neigingh wijftr" wie heeft ooit hooren zeggen, Dat afkeer van vermengingh ken in Meisjes leggen ? Maer waerde Herderin j
Ey wat beeldtghy u in,
Dat ghy my wijs zoud maeken,
Dat uw* natuer zoud raekeo
Zoo killigh zonder trek j
Neen Nymph 't gemeen gebrek,
De zoete lult tot pari ngh ,
Deporringh tot vergaringh,
Speelt zeeker ook in u,
En z' is van niemand fchu j
Maer eent zeght ghy is vryheidt,
Daerd' echt vol flaverny leidt.
Ey Daphne hoe verkeert
Wort dit van u beweert.
|
|||||||
|
Ten
|
|||||||
|
Cc
|
|||||||
|
JpQ Mr. J O H A.N BEETS,
Ten waer ghy zeggen woud , dat Princen ende Graven
Wel heerfchen, maer nochtans door hare heerfchingh flaven, En dienen haer gemeent, en derven hare.luft,. A lleenighlijken om der onderdanen ruft. (lijkeu Daphne. Zoo meen ik't niet. Amynt. Zo kent gyd'Eeht niet verge-
By flaverny, maer moet met heerfchingh haer verrijken. Ghy Meisjes leeftge niet
Nu ftadigh na 't gebiet
Van Vaders, Vooghden, Oomeii »
Die uwedoenten toornen ?
Wiens woorden , ja wiens oogh
By uw' lui wordt zoo hoogh
Geacht, en opgenomen,
Datghy op'thoogft zoud fchromen
Te doen ja denken iet,
't Geen haer gezicht.verbiedt,
En in deez' flavernyen
Schijnt gy u te verblyen..
T)aphne. Amyntas inde Steen Worde zoo een doent geleên ;
Maer hier in vrye velden
Ons niemand* zoo beknelde f
Amyntas, Nu wat belangbt den Echt, die is een Keizers macht, Zoo ghy die niet nagrootheidt maer vernoegingh acht : Zijnitafzweitoveral, en doet zijn onderdanen Totvreed', tot billikheidt, totalle deught vermanen, Zoo zouden wy dan ook (ik neem dat onze hof Een hutje waer en nietzoo duiftighen zoo grof Als't zijn) zozsgh ik Nymp'i, dat wy alfdan ook zouden Vry zweien onze fta£, indien wy t'zamenTrouwden, Niet over Landt en Steen maer zo^teKinder-fchaer; Dieonsden Hemslzou verlenen na 'tgepaer, En over onze kud de dichcbewolde rammen, Ons oyen en daerby de dartel jonge lamaien. . Dephne. 1*
|
||||
|
D A ? H N E.
|
|||||||
|
ipi
|
|||||||
|
Daphne. Ikneem, rk ftondt dit toe :
Zeghteensjes Herder, hoe Zoud ghy daer uit beweren, Dat ik dan zon begeren Te trouwen, en metu ? • • Amyntas. H a Nymph behoort ghy fcmi Te zijn dan van die gene, Wiens min meeft isverfchenen: Ik heb nu langen tijdt (Gelijk ghy weet) gevrijt, Want zedertikgefcheiden Om u ben uit de weiden, Waer in ik ben geteelt, H eefr my geen moeit verveelt > Dieikomubeftede, Wat ik om u ook dede. Daphne. Amyntasdat'smyleet, En nochtans Herder weet Ghy , hoe ik menighmalen U dit cokgink verhalen , Hoe dik heb ik gezeidt, Amyntas,'kbid u, fcheit, Ghy doet verlooren werken ; Ghy zult geen weêrmin merken s Uw' moeiten is om niet, Dus bid ik. Herder fchiet My op , wilt zoo een vryen , Waer mee gy meught bedyen, jmyntas. Ja Herderin ik ziet Wel, waerom of ghy vliet, Daer is een ander, die uw' neigingh heeft bekomen ; Ik heb daer rnenighmael wel achtingh op genomen, Doch 'k wou 't zoo niet verftaen. En zeeker Coridon, Die is onwaerdigh, dat hy uwe neigingh won. Cc ij De
|
|||||||
|
^z ' Mr. J O H AN B E ET S,
De dagh koft noch wel naeken,
Dat ghy de tij.dc zoud laeken Met groot ja herten leet, Die g' aen hem hebt befteet. Wanneer zijn klein verftândtaen ieder een zal blijken , ' Zijn onbefchofte tongh u dapper deur zalftrijken ,
En hy zich van uw'/ihiu zal roemen over al. Het moeit my waerde Nymph ; ik zie, ik zie uw val Én of g' hem fchoon bequaemtzoo moogt ghy d' uur beklagen, Waer op ghy inde echtte zamen zijt verdragen. Ach wat eUendigheidt Was dan voor u bereidt. Dapk My dunkt Amyntas gy meugt Coridon niet lyen. (ftryen;
rfmyntas. Zoo zoudgy meedoen , zoo ghy voor uw' naem woudc
Maer wat u iemand zeidt van 't geen men hoort en ziet, Ghy flaet het inde windt, en acht zijn praten niet. Daphne. Neen Coridon die'zal u inden wegh niet wezen.
\_Amyntas. Zoo heb ik Herderin dan niemand meer te vreezen*
Ghy hielt van Tyter veel : en deze Tyter heeft Nu al een ander, waer hy meê in vreughde leeft. Zy kleurt, hier heb ik nut geheim van haer gepeinzen ,- Doch of ik 't niet en zagh, zal ik mijn nochtaus veinzen, (veldt Daphne. Wat zegt gy Herder ? Amynt. 'k Zeg dos ik in 't fchaeker-
Was, vondt ik Tyter met een Herderin verzelt: Zoo fchoonen Herderin, als ooit de Zon befchoude, Hy zelver zeid my, hoe het was zijn ondertroude, De Nymph bekenden't ook j dies vraeghden ikterftond, Of hy dit velde en u zoo licht verlaten kond' ? Och ja zeid hy, en als ik Daphne weder noemde, Doen lachten hy heel fcheets, waer op hy daet lijk roemde Van ai de fchoonigheidt, die d' Hemel had geplant In zijn beliefde Bruidt, die hy had aen de handt, ^Daphne. Ja Tytevzoo getrouwt, en dat hier niet te weten j
Kan hy z,oo licht'lijk z-ijngeboortens plaets vergeten. |
||||
|
Z> A F H N E. w
Ha Goden kan eenmenfch verand'ren zoo van keur ",
Dat hy geboorteos plaets verlaet en kieft daer veur (zinnen Een ander veldt ! dat's vreemt. Amytit, Maer die zoo licht van h, g'lijk als Tyter doet, kan licht dat werk beginnen, Vapbne. Amyntas kom dit in, De naefte wegh, ik vin M y zelver moe gewandelt. t^îmynt. N een zeeker ■ t is noch vroeg / En ik heb niet genoegh Noch van mijn min gehandelt. Vapbne. Komgaenwy evenwel. KAmyntas. Wel Nymphje wel, ik ftel My aen na uw' behagen Waer na ik my wil dragen. Wijze:
Verdwaelde Kgninginne,
Mop fus,
TTOe langh zal waerde Phyllis
*-* U w' wreede wrevel duren, Paer ghy weet wat mijn wil is ? Hoe langh zal ik de uren Mijns jonge jeughts
Vol ongeneughts
Deurbrengen, en vol klagen Mijndrqeffenis
Ha Nymphjen Kis
Niet langer om te dragen ? Zal ik des daeghs wat eten,
De fpijs waft iu mijn tanden, Den nacht wordt ftaegh verlieten In wenen. Als uw' banden Cc iij Meefli
|
||||
|
fjfô Mr. J O H A N B E E T Sj
Meeft knellen, dan
Zoo vliegh ik van
Mijn bed en uit mijn deuren, En roep en zucht,
Datd' heele lucht
Van bangigheidt wil fcheiïren* Ey ziet de wilde baren
Weergalmen van mijn ftenen » De Boomen ook verklaren Deoorzaekvan mijn wenen : ,. HetgantfcheVeldt Is heel ontftelt
Om my, de graesjes fchreiea Als ik by nacht
Mijn nare klaght
Laet tot de wolken waeien. Als ik in 't flikk'righ dagen
Zit aen ons klare ftrooinen, De Go6n om hulp te vragen, Zie ik de Visjes komen Meê-doogend'' met
Het geen my let.
Om hoogh op,"t Water fpelen 1 t Wijl'tpluimgediert
Vaft tiereliert,
En zoekt mijn pij n te ftrelen i Mijn brakbedoude oogen,
Die können alle Dieren Bewegen tot méê-doogen ,; Maer n daer niet toe ftierenj J a klaght noch fmert
En
|
||||
|
& A V H N Ev
En kan uw'hert
Noch ftalen boezem fnyen , Noch /Etnaas brandt
Uw' ingewandt
Van'tkilligh Ys bevryem Denkt Phyllisora de Goden ».
Denkt Phyllis om de wraeken, AI fchijnt ghy die ontvloden,. Zy kunnen nochtans raeken,» Haer goedigheidt
Wel wat verbeidt;
De ftrafheeft loode voeten % Maer d' handt van ftael'
Kan t' eenemael
Haer traegheids fchaden boeten. Als ghy tot grooter jaeren
Zult Nymph dan zijn gekomen, Zultghy uw' luft tot paeren Niet lichtelijk betoomen , Wie zalder zijn,
Die uwe pijn
Dan zoeken zal te ftillen s Die ghy nu vliedt
Zal n dan niet
Om uwe rimpels willen ? Begeeftu dies tot Trouwen,
t'Wijl u uw' jeugt komtnooden,' Zoo krijgt ghy geen berouwen, Dat ghy d' Echt hebt gevloden. Ach Phyllis achl
Mijnnaergeklagh
^Verandert dan in vreughden? |
||||
|
f§* Mr. J Ö HAN BEETS,
En u ontmoet
Weêr 't hooghfte zoet In uwe lentens jeugden ! Daer komt het Nymphje zelfs, 'k zal deez' verborgen wegen
Zacht door gaen} zoo kom ik haer by die driefprongh tegen. Thyllis. Wat werkt de vreemde min al vreemde vreemdigheidt. Ik min en word bemind : doch däer mijn min op leidt, j Die 's wegh en uit het Landt ; en woud my noitbeminnen, En wederom die geen -, die tot my alzijn zinnen Geneight heeft, is wel hier, d och baerde nimmermeer In my een wedermin, maer't tegendeel, d'afkeer. Gelijk mijn min vergeefs is, zoo is ook de zijne : Hy lijdt om my veel fmert, ik om een ander pijnen. Ik word' van hem bemindt ; hy wordt van my gehaet : Ik hangh een ander aen , die my weerom verfmaet. Of is 'trechtvaerd'ge ftraf, dat ik de zelve plagen , Die Mopzus lijdt om my, rrioet om een ander dragen ? Neen geen rechtvaerd'ge ftraf,- vermits noch groot verfcheel Is tulTchen 't geen, dat hem, en Phyllis valt ten deel. Hy magh noch met zij n oogh zij n doel en wit beitraten , Daer Tyters afzijn my deez'trooft ook komt onthalen. Straft dan den Hemel meer, als onz' verdienften ziju, Of doet den Hemel dat alleen, om dat hy mijn Wil drijven tot de min van Mopzus, maer wat reden Heeft hy om zijne dwaugh voor Mopzus te hefteden Aen my en niet voor my aen Ty ter ? tonge zwijght, Op-dat de Herder van mijn praet geen kennis krijght. Mopqus. Beleefde Herderin waer ftrekken uwe treden ? , Thyllis, Door't eenzaem veldt (zoo'k zie) gelijk als d' uwe deaeü»
Mopqis. Ha waerde N y mph ! m ij tureên Zijn nergens anders heen,
Als om door alle hoeken
't Veldt op en neer te zoeken
|
|||||
|
1
|
|||||
|
2) A P H N E, y
Na 't geen mijn vryheidtfchaekt?
En my tot dienaer maekt, Dat heb ik nu bekomen. Phyl. Wel hoereen menfch zou fchromeo^ Was hy maer wel bedacht Voor ' t geen, waer na ghy tracht. Mop\. Laet hy ('wie wilj vry vlieden Zich zelfs voor flaef te bieden AenNymphjes, maer wat mijn Belanght, ikwilftaeghzijn En eeuwiglijken blijven Tot deze leen verftijven, Uw' dienaer en uw' flaef. Phyllis. Ik bid u Mopzus, draef Veel liever na 't gebiedt van haer, die in 'tgebieden Luft heeft, wat my betreft, ik zal de heerfchiugh vlieden ? En 'kvoel wei wat ghy wilt j dit s weer het oud'gelei, Datfchouw' ik en u ook : doet meê zoo, ghy doet wel. Mop^. Waer doch dushaeftighhenenf !
Wel hoe, zy is verdwenen i
Zoo vliedt het duifje gau Uit wreede valken klau ; En onz' onnoozle fchapen Der woede wolven gapen. Zacht ftoot u aen geen fteen Of ftruiken quetftuw' been, Zoo zoud g* u vluchtigh loopen Ha ! altedier bekoopen. Beft volg ik haervan veer, Op dat haer niet en deer. Wat weetmen wat haer in de vlucht zou kennen moeten 1 Ofquaet gediert of menfch, Die zoo bekomt zij n wenfch. Of licht bedenkt zy haer, en zal mijn fmart verzoetend D d Amynf,
|
||||
|
Mr. J O H A N BE E T S3
dmyntas;
DAer quam het aen den dagh t
Dat was de rechte flagh, Zoo loos haer uit te halenj Dat Tyter inde palen Van 't zandigh Schaekerveldt Was met een Nymph verzelt, En inden Echt gebonden î Dat waren niet dan vonden, Om dat ik weten woud', Of niet haer neiging zoud' Na Tyter mogen trekken, En ftrax zoo quamen vlekken. In 't Lely-verwigh wit, Dat op haer voorhooft zit. Ia Daphne mint ghy Tyter En ben ik een verflij ter Mijns tijdts en jeughtsomu ? Ik hoop, ik zal van nu
Aen zooveel wel verkrijgen,, Dat Tyter haeft zal zijgen Gelijklijk met zij a min "Uit 't hart van d' Herderin: Maer dit moeft haeftigh wezen, Of anders zoud ik vreezen, Dat hy een ander maer Moght brengen zelfs vau daer.> Dan vond' ik my bedrogen , En al mijn hoop vervlogen , En nochtanszoo ik eer Verkrijge mijn begeer: Dat is mijn Daphnes trouwe ," Vaert wel dan mijn benouwen.' |
||||
|
n A V H N E,
|
|||||
|
Of fchoon dewaerheidtzal
Na klinken over al,
Wat iiïer aen bedreven g
Wat wil ik daer om geven.
Als ik ben aen haer zijd' op 't zachte bed Vefzeït ï Hik doe zijn beft dan vry dat hy my van haer veldtj HET VIERDE BEDRYK
Wijze :
ll^ly in't bert pijn ongewoon.
Daphite,
^Inkt, zinktôguidezonne-licht!
^ Verberghtuw'ftralen, Scheurt blauwe zalen ,
Barft aerd', op dat ik met gewicht Mijns droefheidts dale
In Plutoos palen,
Leght daer, die pijn op mijn, Die elk doet grouweu ,
k Zalomhelzen , diemetluft, En voor een groote ruft By deez' fmert houwen.
Deez'fmert , die my alleen ontftaet
Uit lichtigheden ,
Die Tyter dede,
Waer door zijn eerfte liefd' vergaet Van my, wiens ftede
Nu komtbekleeden
Een ander min. Zijn zin Is (laes ! ) vervlogen,
En dat meer is op een vreemd', Dd ij
|
|||||
|
Mr. JOHAN BEETS,
Die al mij n vreught beneemt
Zonder meê-doogen. Wat heeft u Ty ter waerdfte waerd'
My af doen z weren,
Entothaerkeeren
Haer fchoont', of vee of zaghten aerdt, Of pronk van kleerea,
Die 't lijf vereeren,
Of zoete fpraek ? Watzaek Kond' u bekoren,
Dat ghy u dus aen haer biedt, En uwe Daphne vliedt, Ia laet verloren?
Ik ben de flimft niet van ons veldt,
Zoo vaek uw' reden
My loven deden.
Ja ghy hebt my zoo hoog' geftelt» Dat ik 't zoud' winnen
Zelfs van Godinnen :
Ben ik veraerdc ; ofpaert
Ghy met een Vrouwe,
Die door héete tooverkracht Zoo veel té wege braght, Dat z' ü kond' houwen.
Of ift uw' lichte Iichtigheidt>
Die ik betreure,
Maer noit kond' fpeuren,
Die u mijn Ty ter van my fcheidt? Ey wegh't zijn leuren,
't Kan niet gebeuren.
Neen neen uw trouw', die zou Van u niet vlieden,
Zoo
|
||||
|
D J 7> H M P. 20Ï
t
Zoo 'k niet met geveinfd' af kees
Geweigert had wel eet Mijn min te bieden. 't Zy dan hoe 't zy : ftraft Hemel, die
Dit braght te wege,
Doch eens te dege
Maekt zy, dat ik mijn lief niet zie. 'k Wenfch haer den regen
Of blixem flege«
Is't Tyter, mijt niet, fmijt Hem met uw' ftralen ,
Op dat hy zijn lichtigheidt Eens, maer te laet, befchreit En wel betale.
Ofben ik d' oorzaek groote Go on
Van Tyters haten,
En dit verlaten,
Geeft my dan mij n verdiende loon By volle maten,
Ik zal z' aenvaten,
Hoopt ftraf op ftraf; mijn graf Zal troofter wezen
Van alt gene, dat ik ly. Doet wat ghy wilt, ik vly Het all' by deze.
Wel zal ikeeuwigh dan ook zijn in dit bedroeven l
En zal de blye doodt noch eeuwighlijk vertoeven ? Heeft Phyilis niet wel eer haer leven in een koord' Om haer Demophoön en aen een tak verfmoort, En evenwel de Vorft hiel maer te laet zijn woorden,' En of men dat daer na ook van mij o Tyter hooide. Dd üj Hoe
|
||||
|
a02 Mr: J O H AN BEETS?
Hoe Ty ter dat 's te laet, die is aireed' gétroüwt 5
Welfmeek ik om de doodt en ben ik niet zoo Hout," Dat ikzijni>aen betreed'. Ikben belufttefterven, Maer angftigh voor de wegh die ander fteed' doet erven.' Ziet hier de tak-, de koord, de hals, wat fchorter aen ? Niet anders als de moet, 't voornemen te beftaen. Wegh bloode Vrouwen aerdt, kom kom laet ik het toa Vaft binden aen de boom , zoo raek ik uit mijn rou. Zoo dat is ftijfgenoegh ; dat zal my kennen dragen. Ha Goden fterkt mijn hart / ik word' geheel verflagen 5 De vrouwelijke vrees en moedighkloeke wil, Dieitrijden tegen s een en hebben groot verfchil, Oreßes. Wel hoe zal ik het blijven Van Tyter langer drijven
Uit fchoone Daphnes hooft,
Mits zy aireed' gelooft,
Dat Ty ter is afkeerigh,
En tot een aêr begeerigh.
Daer ik nochtans wel weet, dat hy zijn leven niet TJit d' aengename dierift zijns waerde Daphnes vliedt.' Daphne. Foei valfche Tyter , hoe wil u den Hemel plagen .' Oreßes. Help Goón ! wat 's dat, en hoor ik niet een itemme klagenl Wat narelijk geluit.
Quam tot die boomen uit !
Wel hei 1 wat 's dat ? zie 'k recht, 't is Daphne en haer zinnen, Diefchijnenheelontftek: watwilzygaenbeginnen, Dan zuchtze, dan wringht zy haer handen, en om hoogh, Daer hanght een tou : wel wat of haer hier toe bewoogh! Beft ik my hier verfchuil, zoo zal ik aen haer werken Of woorden lichtelijk hier van de oorzaek mei-ken. Daphne. Wegh, wegh verfufte vrees, doch laetikeerfthieria 'tZantfchrijven d' oorzaek van mijn doodt en vaftemin.
Draeght drooge zantjes tuigh, en wilt aen ieder melden , 't Geen Daphne in haer laetfte oogeublik hier fteldej Ghy
|
||||
|
D A P H N E.
|
|||||||
|
2°ï
|
|||||||
|
Ghy graesjes, die 't getraent ontfaqget van mijn oogh,
Blijft dagh en nacht bedout, wordt nu noch nimmer droogh, En ghy voor al Ô boom ! draeght nimmer bladt noch vruchten, Maer toont met ftage dort' mijn klagen, ftenen, zuchten : En of hier Tyter quam, zoo fpreekt hem fpijtigh aen, Enzeght: ha lichte guit ! dit dit hebt ghy gedaen. De boom die knikt my toe, zy zal daer af getuigen. Nu laet ons dan den hals eens inde ftrik gaen buigen. Oreßes. Hoe droeve Herderin,. Wat fchiet u inde zin / Üaphne. Wie daer, Oreftes, ghy? ja ja een tweede Tyter,.
JEn niet alleen een hert, raaer ook een ziele fplijter. Oreftes ik ben bly, dat ik maer voor mijn doodt %J noch eens klagen magh het uitterft vau mij n noot. Ziet ghy die doodtkift daer wel aen die takken hangen f Qreßes. ik zieze macr ik heb na d' oorzaek groot verlangen.
üophne. Daer ltaetze voor u neer in 't flecht geftreeken zant :
Ik heb die daer terftond getrokken met mijn handt. Oreßes, Haer over trouwe min en Tyter s lithtïgheidl
'Doet, dat %ijn Daphne uit de nare wereldtjcheidt'.
Foei fchaemt u Daphne ,.dat ghy Tyter toe zoud'fchrijven
t)e oorzaek, waeromghy woud na de Hel toe drijven.
W egh met dat vuile fchrïjft van leugens t' zaem geknoopt,, '
^et blàmen toegevult met Iafter opgehoopt.
Ik zweer u by zijn'ziel, én by mijn jeugdigh leven,
Dathy ineeuwigheidt unieten zal begeven.
Dapkne. Ha vaifche treeken voor haer, die het niet verftaen.v t Is waer h y zal 't uiet doen, maer heeft het a! gedaen :
Ik ben verzeekert, dat hy over langh al troude
Van zoo een, die het met zijn eigen oogh befchoude.
Oreßes. Ikzweerdat, diedatzeidt, ufchandelijk bedrieght;. En eerloos als een fchelm mijn Tyter overlieght.
't En
|
|||||||
|
ao4 Mr. JOH AN BEETS,
't En is geen konft de eer een eerlij k Man te rooven}
Wanneer wy altemaelhet lichte zeggen loovea Zoo langh is iemand goet, tot dat een lichte guit Dealderbefte krijt voord' alderflimfte uit. 't Is heden de manier malkanders eer te ftelen 1 Om dat de deughden van die beter zijn vervelend 'Daphne. Ziet ginder komt de Man die my zulx heeft gezeit.
Oreßes. Dat 's goet,nu zult ghy zien zijn leugenachtigheidt.
Wegh met de koord, op dat hy dit gerucht niet drage. Amyntas hoort eens hier, ik had u iets te vrageii. Komt gy uit 'tSchaeker veldt ? Amyntaj.Zijt Herderin gegroet." Och ja ik kom van daer. oreßes. Nuveinftu Nymph. Zomoet Ghy onseen weinigh goets van onzen Tyter toonen j Komt hy haeft t' huis, of wil hy daer ftaegh blijven wonen ? Amynt. Wat zou d hy doen, hy heeft daer eenen die hem houdt.
Vaphne. Oreftes hoort ghy wel dat Tyter is getrouwt ?
Oreßes. Hoe eenen die hem houdt ? dat is juiftgeen vergaringh.
Amyntas. Neen ik verfta het voor een echte Trouw en paringh.
Oreßes. Is Tyter daer getrouwt, Amy ntas gaet het vaft ?
Amyntas. Zoo waerlijk als ik daer aen Daphnes handen taft.
Oreßes. Laetlos dat 's niet voor u. Maer wat voor zeekerhedenf'
Amyntas. Geen and're als my zelfs deez' eigen oogen deden:
En uit zijn eigen mondt heb ik het zelfs verftaen. Oreßes. Ey neen Amyntas neen,, ik neem het nimmer aen. (gen.
Amynt. Het is waerachtig waer. orefl. Foei fchaemt u fchelmte lie-
En met een quade wil ons alle te bedriegen. Vapbne. Ach, ach Oreftes ach / Oreftes wat is dit f
Oreftes ! oreßes. Laet my los, Daphne. Oreftes ach / ik bidt,'
Ach quetft hem niet. oreßes. Ha fielt nu zult ghy my uitleggen De rechte oorzaek van uw' leugenachtigh zeggen, Of'kzal u met deez' ftafberooven van het licht. 'Amyntas. Ey H erder lijfs gena. 'k Beken, ik heb verdicht,
Dat Tyter is getrouwt, om dat g' hem op zoud fchieten ; Ha waerdeNynaph .' en ik uw" wedermin genieten. |
||||
|
25 A P H NE. zoS
Vergeeft my 't gene, dat ik hier in heb mlsdaen :
Door al te groote liefd', heb ik dit ftuk beftaen, Op hoop, of ik daer door uw lieve vveermin krege. Oreßis. Hoe ift met Tyter dan r" Amynt. Doen was hy noch genegen
Tot Daphnezoo hy zeid , en 't aen zijn klachten bleek. Daplme. Amyntaszeghrechtuit. Jmynt. Ha Herderin ! ik fpreek
Waerachtigh zoo het is. Orefi. Ziet watte fchelmeryen. Ziet Daphne, wie zoud zich voor zulke guiten myen, Hafchaemteloozeboef ! Hier Daphne is hot loon , Met deze eigen ftrop zal ik den reekei doôn. •Amynt. Help Herderin. 'Dapb. Ey neen, örefteslaet hem 't leven.
^Atnynt. Beleefde Herder wilt ra y deze doent vergeven.
d' Onlijdelijke min die ik tot Daphne draegh •Isoorzaek, waeromikuitfpreidedezelaegh. Indien de blinde Godt ooit uwe boezem raekte , Zoo immermeer uw' hert in minne branding' blaekte', Hebt ghy uw' leven ooit vernomen, dat gequel d' Ondragelijke fmert de voorburgh van de Hel, Zoo weet ghy wat het is, en zult my licht vergeven 't Geen iktotlichtingh van mijn fmerten heb bedreven. Oreßes. Amyntasiken was ook nietgeftadigh koel, -
En looft vry , dat ik noch mijn boezem blaeken voel, Maer dat men zoud' de min met zulke guiteryen Zoeken te trekken zal ik nu noch nimmer lyen. Ziet hier de eigen ftraf, die Daphne was bereidt, En na haer droeve doodt, ook Tyter op geleidt : Die Tyterwaer in ikooitfehiep al mijn behagen , Dees deze zelve ftraf zult ghy ook moeten dragen. dmyhtas. HaNymphjefterf ik dan en dat om uwe min ?
Oreßes. Neen om uw' logentaelaen deze Herderin. Daphne. Houdt, zaght Oreftes zaght, eer ghy wilt vorder varen,' Zoo hoort eens wat ik zegh. Amynt. Ach Daphne wilt my fparen« yjaphne. Wat meent ghy dat ik heb behagen in zijn noodt,
£>at ik vermaek en vreught ichepin zijn droeve doodt ? E e Neen
|
||||
|
2o6 Mr. JOHAN BEETS,
Neen neen rechtanders is 't : ik ben gants niet begerïgh
Tot deze wraek, maer op het alderhooghft afkeerigh j Hoe wel hy't heeft verdient, 'k Vergeeft hem, en zoo gy Wilt volgen eenighzins het gene, 't welke my Behagen zoud op 't meeft , zoo wilt hem nu verfchoonen j Enzooghy 't niet en doet, zoozalikTyter toonen, Hoequalijkikhetneem. Zoo immermeer uw' vriendt, Uw' Tyter aen u , en ik door hem heb verdient Yets, daerghy veel van houdt, zoo laet Amyntas loopen j Kom kom, ik zal de ftrop zelfs van zijn hals af ftroopen. Amyntas'kfchenk uw'lijf. dmynt. Hebt dank gy brave vroui Orefles. Ghy doet daer Daphne , dat ik nimmer doen en zou, Zoo ik was in uw' plaets. Nu hebt ghy my bewogen, Ghy eereloozen fielt, vertrekt flux uit mijnoogen. Ziet hier de fchoone reen,
Die Daphne looven deên,
Dat Tyter wil aenklevea
Een ander en begeven
Uw' alderfchoonfte fchoon,
Dat d' Hemel fielt ten toon.
Ziet hier de oorzaek van uw' zelven dus te quellen, En om uw' zelven in 't gevaer des doodts te ftellen. Daphne. Oreftesachtghy datzoo vreemt ? ochneenderou En vrees maekt, dat men looft het geen men niet en wou. 'Oreßes. Maerniemand moet't gerucht zoo lichtelijkgelooven, Als ghy of hy zond zich van alle vreught beroovenj 't Gerucht is meeft altijdt met leugenen vermenght. Daphne. En 't kan noc htans wel zijn, dat hy de waerheidt brenghf» Maer na weer moeft ontkennen
Uit vrees, ghy hem zoudt fchennen
Het lijf. Zoud hy een woordt,
Dat ghy niet garen hoort,
Aen u te kennen geven,
Daer nu alree zijn leven
Hingh
|
||||
|
D A P H N E.
|
|||||||
|
20/
|
|||||||
|
Hingh eenigh aen uw' handt,
« Oreßes. 'c Is waer, 'k had hem vermant: Maer die is io het lijden ,
Spreekt ftadigh niet bezijden De waerheidt. Dat Amynt Deez' leugens had verzint, En acht ik gants geen wonder» Alleen om dat daer onder Schuilt zoo een liftigheidt, Die hem zijn vreught bereidt. Hy doet het fzeid hy) om dat ghy zoo op zoud fchietea Uw' Tyter, endehy uw' wedermin genieten, d' On lijdelijke min Gaf hem (zeid hy) dat in. üaphne. De vrees doet noch al, dat ik zwerf in twijfel baren. Oreßes. Zeer wel, ik weet noch raedt, 'k zal zelver derwaerts varen) Zoo 'k Tyter inde tijdt van dagen tweemael drie Niet aen de handen van zijn lieve Daphne zie. liaphne. Ha Herder ! hoe zal ik deez' moeiten weer vergelden ? Oreßes. Zy was vergolden, zoog'u in die tijdt niet quelde. Daphne. Ik zal mijn beft doen , maer gaet ghy mee hier van daen. Oreßes. Zoo'tu belieft mijn Nymp h , k zal garen met ugaen. HET V Y F D lï B E D R Y F.
'Daphne.
WEI waerom zoud ik my zoo aen Oreftes binden ,
Dat ik mijn eigen keur niet zelver goet zoud' vinden, Die keur, die myalree dus verre heeft gebracht -, Ja heel tot aen de plaets, daer ik 't geheim verwacht Van Tyters doent'. Nu 'tza, rijft uit uw' diepe kelders Veruufte oude Vrouw; zijt ghy maer hier, niet elders, Kom Govertje kom hier. Govertje. Wie ftoort mijn zoete ruft, E e ij Eu
|
|||||||
|
ao3 Mr. JOHAN BEETS,
En my die ftadigh tot de eenigheidt heb luft >
W ie is het Daphne ghy f Tfaphne. W el hoe wat wil dit wezeu,
Kent ghy mijn naem, daer ghy my nimmermeer voor dezen.
Met kennis hebt befchout / Govertje. Ik ken 't geheim van al,
Wat immer is gefchiet, ofis-, of wezen zal,
Zoud ik dan uwe uaem en Ty tersnu niet weten j
Neen zeeker 'k heb daer toe al te veel tijdts verlieten.
'kBen Govert in het voorft, 'k heerfch over geeft, en rei :
Daer 's niet een, die my niet of dit of dat en zei,
Zoo wel van Ty ters min, als van het groot begeren,
Dat ghy hebt dat u lief hier wederom zoud' keeren.
Tiaphne. Waerachtigzy weet veel. Govertje. EnhoeAmyntaszeit.
Dat Tyternu zijn min heel op een ander leidt, En van Oreftes daerom dapper isgeflagen. Daphne. Maer Moeder of u dan nu iemand quam te vragen,
Waer, hoeof Tyteris, zoud ghy't haer laten zien ? Govertje. Ja maer ghy moeft mijn eerft gekruifte munten bien.
Daphne. Ziet daer, daerzijnder drie. Govertje. Wel wiltnumaer niet
Uit deze ringh, ik zal u Tyter laten kijken ; ('wijken Maer ghy moet zwijgen gants en uitdeez' O nietvliên,
Zoo weeil verzeekert, dat u nietweszal gefchiên. Mijn goetjen isgereet, ik zal het haeftigh krijgen, Maer ziet doch toe voor al en pa(t wel op uw' zwijgen. Ziet hier de z werte vloedt, 't vocht uit Abemaas ftroom, Eu dit verlepte lof van een Cypreflen boom j Hetfchijnzelvan een Doodt; en't welighzaet der varen i Dat ik door 't bekken op een Iaeken moeft vergaren Met yffelijk bezweer, en prijkel van mijn lijf: Een grijze Meer-vlecht van een afgeleefd' oud' Wijf; Daer ftaet het mondtfchuim van de drie-gekopten wachter, En daer 't gedwongen zaet, dat eertijdts eens de Pachter Des helfchen veers geftroit heeft, als zoet tot hem loegh j De fchim eens brave Nymphs, die zijn fchujit overdroegh : |
|||||
|
Hen
|
|||||
|
T> A P H N E.
|
|||||||
|
209
|
|||||||
|
Een daer de Maen ftond, die een Nymph had ingegeven ]
Een Herder, om dat hy nahareluftzoud leven ; Doch na van hem gebraekt : en daer een Spaenfche vliegh : En daer de herzens van een Kindtjen uit de wiegh Gehaelt, van 't licht berooft : daer 't geen, dat was genomen Van't Veulens hooft, doen't eerft was van zijn moer gekomen. Nu is 't gereet, ik ben omgord' met deze koord î Waer meê opeene nacht drie Herders zijn vermoordt. Mijn flinker voet is naekt, mijn vlechten ongebonden,' En met dit rijsken heb ik vaek ter Hel gezonden En weer daer uit gehaelt in een vermomde fchijn, Die Geeften, diemy tot mijn werken dienftigh zijn. Ale&o ik bezweer u door al deze dingen, Dat ghy opftaende voet nu zulc Alaftor dwingen Hierin dit Spiegel-glas te komen, doch bekleec MetTytersfchijn, opdatikTytersdoenten weet. De aerde dreunt, zy zal 't van ftonden aen befchikken i Ziet Nymph u Tyter daer doch zonder te vèrfchrikken. Daphne. Help Godt hy 's doodt, en drijft daer by de ftrandt in Zee j Wel hoe de Vrouw is wegh, en al haer prullen meê! Ach, ach wel wat is dit ! de aerd' braekt vlam en vonken ;. De Kol is met haer goet tot inde Hel gezonken ! Maer Tyter ghy waert doodt en laeght nochby het Landt ! Beft dat ik evenwel sa loopen na de ftrandt. linnen.
Oreßes. Galla. Coridon. Lyioris. Sylvcmder. Ny%a. j
Mop^us. Phyllis. Wijze:
"Phyllis quam Pbyhnder tegen. WEgh verzierde fteedtfche zeden,
Wegh beveinft gedwongen praet *. E e iij Waer
|
|||||||
|
Mr. J Ô H AN BEET S,
Waeris, datdefrayighedea
Van ons veldt te boven gaet : 'tVéldtwaerindes hercen grondt Staegh leidt inde tongh en mondt. Laet de Steden boogen brallen,
Met haer grachten diep en wijt, Met haer muren, met haer wallen* Met haer poorten vry om ftrijdt j Poorten wallen achten wy Ifeekens maer van ilavemy. Maer een thuin van hout of rijzen,
Of een dooren 't aldermeeft, Doet ons zonder zorgh vergrijzen Tot ons eind' toe onbevreelt, Of een floot je van drie voet, Dat men om ons werven doet, Hooge huizen, trotfche daken,
Weitlche gevels, diere nijdt, Kunnen ons niet eens vermaeken., ïJoch doen y veren, om ftrijdt, Maer een fchuer met riedt gedekt, En een wand' rondtzom bepekt. Daer niet in en is verborgen
Zilver, Koper, Schildery, Die den heerfcher zelfs in zorgen Brenght, en ftageilaverny, Maer het geen tot 's menfchen lijf Noodigh is, en goet gerijf. Sluit uw' venfters, dikke deuren,
Gootgat, fcheurtjes, zoo ghy kent, ^ócft |
||||
|
DAT H N &
Noch , zal vrees uw'flaep verfteuf en »
En u trekken over endt, En uw' vakerigh gezicht Starren doen in 'tfehemer-licht. Hier zal ons een klink bewaren
Van een lepelfteel of tak, Heel bevryen van bezwaren, En doen ruften met gemak Op een bedtje dun gevult, Ofwel ook een ftroyen bult. Sluit uw' halzen, armen, handen i
Vry in paerlen, kralen, goudt, Zeght, wat zijn dit meer , als banden, Daer ghy hert en ziel in houdt s Banden, die een minnaer wel Meerder trekken als bet vel. Daer wy lui ons maer verderen,
Of met Lely , of met Roos, Öf met Tulpen, of Anglierenj Waerom nimmer minnaer koos, Maer alleenlijk om de zin , Die hy heeft aen d' Herderin. Wat zijn ook al uw' cieraden ^
'Zampt en zijd' ? maer grooteroem 1 't Beft en heeft niets by de bladen Van onz' alderminfte bloera, Van het alderminfte kruidt, Dat uit 't weligh aerdtrijk fpruïrJ Al uw' loepen, al uw' draven l
Alpw' geldtzucht, al't gewoel, |
||||
|
Mr. J O H AN BEET S,
Maekt u maer verfufte flaven,
En doet derven uuw doel : Al uw' mager lichaem is Daer van goe getuigenis. Verre Neven, onna Ervend
Ia die ghy niet kent in noodt* Deze zullen u,a uw' fterven, Welverflempen al het groot doedt, daerghyudusomquelt En op hoogeitapels ftelt. En terwijl zy woedend' razen
Omuw'Kift, endoodeLijk Met Toebak-pijp, Beekers » Glazen l Zullen wy in onze wijk O ns vernoegen met een dronk, Die het helder Beekj e fchonk. t' Wijlzy met veel lekkernyen
Bezieh zijn, dan zullen wy Ons met groene kruitjes lyen, Met een koek of met wat bry, Of een ftukje Vlees uyt't vat, Zal ons voeden wel en zat. Komt ons Hoogh-tijdt overvallen,
En die dagh wat meerder wil, Zietwy hebben 't in ons' Italien , Hoenderkot en Duivetil, 't Visje dat ghy dier betaelt, 't Net hier uit de Houwer haelt. Kunt ghy uwe Wanden kleeden
Met veel ingeweven kleur, |
||||
|
Z> A <P H N E.
Wat heeft dat by onze fpreeden,
En haer levend* zoete geur, Die niet by uw' maexzels ftaet Maer onz' huis en veldt beflaet. A1 het fchrapen j al het fpelen,
Daer ghy t' een'mael om vergaet, Heeft niet by de Vogels kelen In den purp're dageraet, En waeromïs onze fluit Ook zoo goet niet als uw' luit. T' wijl dat ghy lui door de baren
Vliet en vaert, zoo zullen wy Onze kud in 't gras bewaren, En daer ftadigh blijven by ; Ook zomwijlen op een riedt Zingen eenigh minne-liedt. Of met fnel en gauwe winden
't Veldt omjagen op en neer, Om ofHaesof Knijn te vinden,' Eer men weder t' huis wae'rt keer, Daer men met zijn vrijfterdan Blijdelijkgaet zitten an. Of wy fnoeien onze boomen
En wy enten die in een , Of wy leiden water-ftroomen A erdigh door onz' hoven heen ,n Ofmetblijdtfchap en genught Plukken wy de zoete vrught. Of wy wringen onze kazen,"
Of wy pompen vettigheidt, Ff
|
||||
|
Mr. J O H AN BEETS,
Aïs onz' kud om hend gaet grazen,
Of het gras nu afgemeit, Keeren wy of mennen in 't Kooren met een groot gewin. Laet, die wil, de Zee beploegen,
Om hetonvernoeght gewin, Al het goet leidt in 't vernoegen, Wy zijn rijk in onze zin. Rijkdom leidt in dat gemoedt, Dat geen meer begeren voedt. Keizer, Koningh, Princen, Graven,
Zijn ons nergens na gelijk, 'M aer een deel verheve flaven, Vaftgekluiftert aen het rijk ; Wel van ieder een ontzien, Maer die weer haer haters vliên. Silv'refchotels, overdaden,
Goudekoppen, fijnkriftal, Zal men met vergif beladen, t' Wijl onz' waei-pot wezen zal
Vry , en onze houten bak Zonder zulken ongemak. T' wijl de Steed-lui indeküffen,
Byeenhoer, ofanderswijf , Zitten, eninftankvermuffen, Krenken zoo haer ziel en lijf : Dan zoo treden wy door'tveldt JMet onz' waerdfte lief verzelt. Ofwy nemen vry van kommer,
Los van fteetfche zwarigheidc |
||||
|
D A ? H N E.
|
||||||
|
Middagh-flaepjes in de lommer,
Die zich op degraesjes fpreitj Dikwils volgeneught en bly Met het Meisjen aen onz' zy'. Of wy kuffèn, of wy ftrelen,
(Ofzich 'tNymphjefchoon verzet) Daer g' in Steed geen kus kunt üelen \ Staegh wordt ghy daer in belet j Kap en kanten, hulzel, kraegh, Zijn voor u een fteetze plaegh. Nau meugt ghy uw' lieffte fpreken,
Of het is de Stadt bekent, Daer dan tjuade tongen fteken, Tot vergrootingh vau't ellendt j Dat u in uw' ingewant Quelt meteen gettage brandt. '■-■ Ghy fteektover al bedoven
Inonkuisheidt, gierigheidt, Veinzingh, zaufleu van den hove, Nijdt en achterklap verfpreit Zich tot uit uw' huis op ftraet, Die u nimmer vredigh laet. Hieris't vol van kuiflchedeiighden^
Heel rechtvaerdigh zonder nijdt, Hier is 't vol van eerb're vreughden, Hierverflijten wy onz' tijdt, Stadigh in een zoete ruft Onzer herten grootfteluft. 'Binnen, |
||||||
|
Ff ij
|
||||||
|
29<? Mr, JOHAN BEBT S,
Daphne.
OF zoud het Toovery dan wezen noch of waerheidt,
Dat my de helfche Vrouw getoout heeft inde klaerhejdt Van'tom-belijdfteglas ? Ha Tyter ! wat verfcheeld' Het fchijnzel van uw' Lij kof levendige beeldt. Ha zoete beeltenis ! die ik op 'thooghft beware, En waerdtgekoeftert heb, na dat ghy zijt gevaren. Van deze barre ftrandt en door dit blaeu we diep Van die tijdt dat ik vaert, vaert wel mijn Tyter riep. Ha Goden waerde Goôn ! is Tyter uit het leven, 'k Heb 'tlevens fchijnzel, wilt my nu zijn Lijk voort geven- Heeft , Zee-godin , my lief zijn leven in uw' fchoot Gefpilt, geeft my zijn Lijk of haekt ghy na mijn doodt ? Ikzal ; Och Godtl ziet daer. Ha wreedeStarre reien.' Of noot-lot, wat is't, dat mijn Tyter doet verfcheien J Heefc Tyter immermeer zoo veel van u verdient / Mijn Tyter ach mijn hert / mijn aider waerdfte vriendt, Hoe ziet ghy nu. du s bleek ? uw' kleur die is bedurven -, Uw" oogen ftaen zoo bol, uw' lippen zijnbefturven. Uw' ooren zijn al doodt. Ha waterige mondt l In wiens gekus ik eertijdts veel vermaeken vondt. Ach Tyter! wreede Goôn! moft Tyter dus weer komen: Doch hebt noch dank, dat ik noch heb zijn Lijk bekomen. Bekomen, maer wat is 't, het leven is hy quijt.' Ach waerden Herder ! die te trotzen placht de nijdt Met uw' bevalligheidt / waer is het al gebleven , Dat my deed haeken na een t' zaem verknochte leven. Ziet hier de waerde handt, die vack mijn hals oravingh : Ziet hier de arm, die dikwils op mij n fchouders hingh : O aengename laft 1 wanneer zijn oogh my rukte, En hyzijn lieve mondt aen deze lippen drukte, Eu als hy niet mijn wit my kus op kus ontftal, J a ia eea oogenblik tot duizeut in 't getal. |
||||
|
D A P H N E.
|
||||||||
|
*lz
|
||||||||
|
Of als zijn zoete kout my d' avondt deed' vergeten ;
ladikwils d' heele nacht wanneer ik was gezeten
In dichte lommer, die des daeghs my voor de Zon
En 's nachts bewaerde, dat geen douw' my fchaden kon.
Als bladen, bloemen, kruidt, my hielpen vreughde dragen,
En fchiepen zoo het fcheen in mijn vermaek behagen.
Ha bladen, bloemen, kruide ƒ nu is mijn vreught gedaen,
Laet nu mee al uw' groent, uw' kleur, uw' geur vergaen.
Wei-droom ik/ wat is dit f ik laet mijn droef heidt varen,
Zoolanghfô Goôn !) ik zie, ghyTy ter wilt bewaren,
En gaen weer naer 'et veldt ; den Hemel my gelei
Voor zulke tegenfpoedt. Zacht! ginder komt een Rei
Van Herders na my toe. Wel, zalikmy verfteeken!
Neen, beter is't, ik wacht, en hoor hun, watze fpreeken.
Oreßes. Tyter. Galla. Lyfyris. Sylvdnder
Coridon. Daphne. Mffp^us. ACh ƒ waer is Daphne nu, de droeve Herderin,
Die ftrax hier heeft gedoolt om Ty ters oude min. Jyt. H oe Daphne hier gedoolt l Gdl. la werp u voor haer voeten ; Daer ginder komtze aen. Lyko, Gaen wijze t' zaem begroeten.
Sylv. Mydunktzy'tzelveris. Corid. Üe Wereldt neemt een keer. *yter. Ha Daphne zijt gegroet : deez kusontfanght tot eer Van onz' ftantvaftigheidt. 'k Qiam met een gondel ylen
Na u mijn engelin 5 want ik was noch vijf mijlen (zoen.
Vau Stadt, by't eenzaembofch. Daph. 'k Qntfangu door deez'
■*y'«r. 'k Omhels u waerde ziel : kom gaen wy door 'et groen, En pratê vande zaek. Mop.'k Wenfch d' een mag d' ander eerê,
Zoo dat de Goôn uw' vreught, en blijdfchap fteets vermee.ren.
Coridon. Nu'twereltsdomverdreit, en alles is gedaen, Dat Tyter Daphne trout, en wy ter bruiloft gaen.
Daphne. Ik dank u en de Goôn : de min fchijnt ons te ftrelen. tyter. Kom gaen wy na de vreught. Weg met deez'fchoutoneleu.1 |
||||||||
|
EIND E.
|
||||||||
|
Mr. JOHAN BEETS
MENGEL * RIJMEN,
Op verfcheide
Voorvallende zaeken.
|
|||||||
|
Tot HOORN,
|
|||||||
|
By Mendrick, fonfib Marius, Boeck-verkooper op de Nieuwe-
ftraet, 1668,
|
|||||||
|
221
|
|||||
|
Drooms-inbeeldingh,
Veffchenenin den fkep , doen ik
byNeef Hoogerbeets opLoeve-
iteinzat,
H Et fpreekwoordt zeit, dat in 't gemeen
Geen ongeluk en quam alleen ; Want breekt de Maeght maer eens de pan , Daer volght eeu pot, of fchotel an, En valt de Metz'laer van het dak, Dat been of arm krijght eenen krak, Dan zeghtmen is 't geluk noch groot, Dat hy niet is gevallen doodt. Dat is een beus'lingh, die is rou ; Maer nu van 't geen ik zeggen zou. Dit droeve Loevefteinfche gat Heeft m y weer haeft een jaer gehadr ,- Wanneer ik reken van die dagh, Dat ik onz' Hooren laeftmael zagh, Van doe, wanneer de Schipper toogh
Zijn geel getaendezeil omhoogh,
En maekten zoo zijn Scheepjen vlugh,
En keerde Hooren na onz' rugh.
Van die tijdt heeft my deze fchans
Gehouden een vol jaer bykans !
Van die tijdt Hooren derfik u ;
Enbydit ongeluk komt nu
Noch, dat zoo langh als ik hier ben
Ik nimmer iemand fpreeken ken ,
Die ietwes nieuws van Hooren praet,
G g Of
|
|||||
|
Mr. JOHAN BEET S »
Of hoe'et met de Borgers gaet,
"c Luk komt hier by zijn aenzicht bien >. En geeft weêr, dat ik Itaegh magh ziea O nz' Hooren zoo 't was inder daet, Bemuert, bewalt,behuift, beftraet, In 't Jaer vanzeventhienen, naer N och duizent, en zes hön dert Jaer,. Doen Veltus in 't kaertjen , dat ( Uw' lieden Vader) naonz' Stadt Getrokken heeft, zoo wel en net, Dat ieder, die daer maer op let Licht zal bekennen , dat hy niet 't Papier i maer zelfs de Stadt aenziet. Hier zat ik laetftmael in en keek, Verwondert, hoe't zoo wel geleek, En floegh mijn oogen voorts in 't boek ,. En braght daer vry wat tijdts in 't zoekj 'k Doorzagh de blaeden met'er yl, En docht, hoe binnen korten wijl Onz' Hooren is van nietgemaekt, Dat met zijn hooft de Wolken raekt ; 'k Loop denken voort den heelen dagh, Hoe't zelve mooghlijk wezen magh. Dit komt rny indeftille nacht Weerleggen woelen in 't gedacht, Tot dat ik aen het flapen val, En droom, dat'k hier verhalen zal. Als my Morpheus had gefchonken,
En gemaekt had hailef dronken Van de vocht uit Lethes ftroom, Raekt' ikin een diepen droom : Als de Zon was aen het rijzen, En de droomen vaek aenwijzcn 't Geen daerna gebeuren zal, |
||||
|
M E N G E E 'J{ T M E N.
Docht my, lagh ik in een dal,
Daer een ftroom liep voor my henen , Daer twee dieren myverfchenen: Dit een Stier , en dat een Maeghdt Die een Hooren by zich draeght ; Doch de Stier had maer een Hooren ('tScheenden ander wasverlooren) Waerrneê hy my fcheen heelftijf Te gaen loopen op het lijf. T' wijl ik zeer begoß: te vreezen, Denkend', wat dit wilde wezen » Sprak my deze Maeghdt dus aen, Na ik't befte kond verftaen. De Stier, die ghy hier ziet u met zijn Hooren dreigen, Is Acheloüs, Godt van deze klaren ftroom, Die wil, datghyuzoud na zijn begeerteneigen; Waerom hy u ook komt verfchijnen inden droom. Zijn wil is, datghy zoudeen lof van Hooren fchrijven. Hoe(zeidik)zoud ik't doen ? 'tverftandis veeltekleen. Laet ghy dit daeromniet (zeid hy weer) achterblijven ; Deez' Godt isgaeren met de goede wil te vreên. 'k Word wakker, en zagh voor my heen,
Dat Stier, Godin, en ftroom verdween, En ik vond my leggen weer, Daer ik my leid 's avondts neer. Dies trek ik ftrax aen 't verzinnen s Of ik 't dichten wil beginnen, Tot dat ik in 't lange left Uitftel hielde voor het beft. |
|||||||
|
G g ij
|
r
|
||||||
|
an Mr. J O HA N BEET S,
P H A L E U C U S :
In portum Hornanum.
Pl^ocul venera inde fi quis Hofpes,
Et miracula noßra quis fiupebis, Dum f or is rigidum domamus hofiem, Et domifieriles rotamus undas, Siccatmifquelactis tot&paludes. Et veßam e medio dämmprofunde. En jam Tityrus a ut agit capella* Iucundum pecus, aut aratra duck * Aut cum Phyüifie Batavus jocatur, XJbi velificabat ante Typbis. Dicam, Gar gara totajam redatïa In terrasiterum comis refeföü, Exfiruïïafquefuper domos nitentes, Et tot numinibusfàcrata templa ? Solertespotuißis ifiadexttx. At nunc Oceano àamuscapifirum, Et vinBam mare belluam tenemus , Et quodpra nliquisflupebis Moffes y E Jäh eruimusfolum, fxloqut J^epoßo Batavam locamiu-urbenté Maeghde Leer.
Quidfafoi ejfepoteß muUeripudicitia amiffa?
|
|||||||||||
|
let M aeghden ; wat ik hier befchrijf
Van 't fchoone onbevlekte lijf, |
|||||||||||
|
Van 'teven netbefnedeubeeldt,
Dat van Natura is geteelt -t |
|||||||||||
|
ZieC
|
|||||||||||
|
M EN G EL. THYMEN.
Ziet, wat iku hier Melle voor,
Ay Maeghden geeft my wat gehoor ! Men ziet, hoedatind'ouwefchrifc Lucretia de eere zift: Men ziet; hoe datzy, (edel dier, ) Leeftzonder brandt van minne-vier : Men zietj hoezy haer Maeghdom leicU Tot kuisheide, en geftadigheidt, Men ziet haer eenzaem in haer huis Steedts dragen daer haer Maeghde kruis,' Des werdt gevoert haer groote naem Op vlerken van de guide faem, Want zy de wereldt over zweeft, Geftorven, en in fchoonheidt leeft, Ia, om haer eere heeft begeert Te fterven door een fnijdendt zweert : Om datzy haren Maeghdom niet Woud laten brengen in 't verdriet ; Zy, die veel liever ftorf de doodt, Eer dat Tarquijn haer eer genoot. Des lieve Maeghden , allegaer, Volghthier Lucretia vry naer ; Leeft altijdt rein , en onbevlekt,. Eer u de luft tot geilheide wekt» Ay ! Maeghden, gaet,
Volght ftadigh na
In reinen ftaet Lucretia.
|
|||||
|
Gg Hj
|
|||||
|
$&; Mù JOHAN BEETS,
T R O V W-D I C HT
Op de gewenfchte Echt-vergaderingh van den Hoogh-geleerden ende
Lot-waerden
Mr, JOHAN JEWE L',
1 Doktorin de Medicijnen,
Met de Achtbare ende Deugbr-ryke Jojfrouf»
ZUUWTJE VAN SOMEREN.
Inden H. Echten-ftaet vergadert op den 27. Iunij, 162/.
GElijk een vlugge kiel door 't ruiflchen vande baren
Met onvermoeide loop zoekt d' Haven te bevaren „• Gelijk des lagers geeft is nimmermeer geftilt, Voor hy bekomen heeft het na-gefpoorde wilde j Zoozijtg' Heer Bruydegom ook niet geweeft te vreden, y oor ghy bequaemt het doel van uw' genegen theden, De oorzaek van uw'f mart, en wederom die raedt, Die eeDighlijken kond' verlenen goede baet. Gelukkigh Bruydegom\ 'k zie alderhande dieren Deez'aengenamedaghop't alderhooghfte vieren : De kruiden luiken op, de menfehen zijn verheught^ Het Hemels blauw' geweifis overlaên met vreught -, En dat alleen omu, om dat ghy na het flaven Ten langen laetften krijght uw' langh gewenfchte Havent Denkt op geen regen meer, op hagel, fneeu noch windt ] Maer denkt alleen dat ghy uw' zoete Somer vindt : Dat ghy in Somer zult verflijten uwe laren, Dat ghy van Somer zult veel Somertjes vergaren \ Dat als in guiretijdtonz' vluchten doetdekoudt Ghy noch een Somertje tot uwen toevlucht houdt. Terwijl het Minae-diep ons roerelooze Schepen |
||||
|
M E N G E L* J^YM E N. 22>
Doet ftooten op een klip, of door de gronden fiepen ^
Zoo weet ghy van geen bu y, van vloedt, vaneb, noch]baer,
Mits u een Somer- windt heeft altijdtin bewaer. De Somer baert de groent, de Somer baert de vruchten,
De Somer is alleen de bom van onz' genuchten,
fGelukkighBruydegom ! jen in deez' Somers tijdt, Isu daer boven noch een Somer toegewijt. Gelukkige Frouw-bruydt ! ziet hoe de goede Goden
\J in uw' Somer tot een Somers welluft nooden.
Apollo toont zijn gonft, midtshy, als SomersHeer, Zijn Somer geeft aen zoo een die altijdt de eer Heeft, dat hy ftadigh was een van zijn Troetel-Kindren^
Dien hy gekoren heeft de ziekten te vermind'ren,
Dien hy dekennis gaf van alderhande kruidt, Dat in dei Somers tijdt door 't Aerdtrijx lichaem fpruit., Gelukkige Vrouw-bruydt ! ghy zult genieten mogen
*fe Geen daer Natuer met graeght u hadde toe bewogen.
Hoe overtreft ghy uw Speelnootjes, welkers luft, Niet als de uwe magh, zoo worden ftrax gebluft ! 2vJy dunkt ik ziealree, hoe dat zy u benyen :
Haer oogen doen al zeer, zy mogen 't qualijk Iyen.
Neen zoetgeflachtje, neen, misgunt niet't geen vermaekt, Ziet toe, maekt dat ghy ook krijght, daer uw' hert na haekt. Gefpeekjes, ey wel aen , vlecht Kransjes van Laurieren,
En wilt daer meed' het hooft des Bruydegoms verderen.
Maekt kroontjes voor de Bruydt van bloemtjesveelderley g En leidt haer eens voor 't laetft aen uwe Maeghden-rei : Want Venus is al doend' de Bruydt haer Bed te niaeken,
Kupido blaeft alarm en roept haer in het laeken ,
Het veldt van haer gevecht j t' wijl Flora bloemtjes goit^ En daer de deekens en de kuffens meed" beftroit. Kom nieu. verbonden Paer » gaet met malkander henen l
Den Hemel wil u veel gelukken hier verleenen ;
Dat, als de Somer weer komt met zij n groene tijdt, Ghy dan noch meteen longe Somer tzïjt verblijdt. Stcn> |
||||
|
ïtï Mr; JOHAN BEET s;
Stemme : Tets moet i\u Lauravragen.
|
|||||||||||||
|
i E» haer Herreffi hoer meed' deelt
't Geen op harefchoot maghfpeelen, Zoo "tvordt elk van haer yteir Maeghttu Mild' Jpoüo "trilt doehfparen .
Ingezondtheidt, en bey»arm Hem, die in «tb* paden gaet, E» zoo opzijn Heileft letten, Dat geen ziiktenhaer bef netten, Tot verloopt bacrlevens draet. Ntewveremde Utvenunfcben,
Zoo hetgaen Trou na m'y» y»enfchin, 2\£d het geen ik bid engon, T^iemandt zoud' ut» lu[t verflooren : Vanutv' P-aringh' zoui'men hooren Tot aen 't dalen van de Zon, |
|||||||||||||
|
GOooit ontßmt utv'lhuw zalen,
Komt hier b.y ons neder dalen, Voeght u tot dit nieuw Paer, En beßorthaer met den regen Van «V Goddelijke zegen > Laet die dutren menighjaer. Laet haer Min zigh zoo verheffen,
Dat die kan de Wolken treffen, ia de Sterren met het hooft, Zoo, dat nergenszyntevinden T tree die meer malkander minden, Zoo hoogh als 't kan zijn gelooft. Geeft dat bare Lent mtgh bloeyen
Involmaektheidt, endegroeyen, Pat haer SOMER vruchten draight > |
|||||||||||||
|
0'VVD. Lib. i.de Art. Amandi,
EUge eut diens , tu mihi fola places. Eerft vel verzint , wie ghy bemint. ZAcht, haeft u niet te zeer, denkt eerft eens in uw" zinnen
Of daer uw' oogh op viel, is waerdigh uwe minne. Verkieft, eer ghy bemint j bruikt goe en rijpe raedt, Op dat ghy 't niet beklaeght, wanneer het is te laet. De Muis, die in de val ftiertonbedaght haer gangen, Is, eer zy 't zelver weet, beknipt en heel gevangen. En ziet ghy ook wel toe, dat d' onbedaghtigheidt » Die g' inde min gebruikt vajti u niet wordt befchreit. |
|||||||||||||
|
i
|
|||||||||||||
|
Ovid.
|
|||||||||||||
|
MENG E L - JIXME N. 22^
0 VIT>. LM. a- defymed. Am.
Necßlamfaciein ; morerquoq-, confer & àrtef.
|
|||||||
|
Ü
|
|||||||
|
De fcbijn bedrieght , mooi voor doen lieght^ I____
GHy zeght, na rijp beraet acht ghy haer waerdt te wezed
Uw' recht en trouwe min ,• maer waer uit is gerezen Deez' rijp beraden keur i om dat zy lijkt volmaekt, Enzoo'tuw'oogen dunkt, hetpuntderfchoonheidtraekt? Die glazen koopen wil, g' looft niet alleen zijn oogen : ïtfaer knipt daer tegen aen en luiftert of ze doogen. Doet ook zoo luiftert goet, en oordeelt na haer pr aet, Van haer verftand en geeft, en u daer op beraedt. PHALEUCUS
In apparatum bellicum anni cio foc xxxii, RVr/dfne in Batavis cruente Mavors
Reßinftum calidum venis furorem^ f Stat Brontes, Steropefque, fiat Pyracmon, Et formant chalybem tibi s '& reformant; Sonant tympana , cogitürque miles, j^efiatne altera Jubjuganda Sylva f Oquam pene nihil labore tanto Terfedura fuerat, malümquenofiris ^uam cervicibus inminebat ingens l lam turn cœfareis velavia armis Fervebat , trtpidique jam coloni Migrabant veter es: dolor timórque t_/4gros, nee minus occuparat urbes. lam Batavia proximal viàtbat &eu ! flammasßbi trifiis admoveri3 Fait ignara fui ferenioris, H h Cum
|
|||||||
|
Mr. J O H AN BEETS;
Cum vefalia capta tot iumuîtus
Sopiret, Jolidum Ö? daret triumpbtwD « Non ccelum ujque adeo favet benigne, XJecßmper vénères fut in fritillo,, tylarti fubfdiunt canes fubinde* Si quid trißius interim paratur, lUud trißius amovete divi : €ana hoc relligio rogant fidefque. Mei nondum fatis efl cruoris bauflum^ i Tot jam i nee benè, militamus annosy Et pars utraque Jeepius triumphat. Cedit Sylvaducis duci Batavo, Cedit ^Ambroßo Bredanaprada*, Nunc noßris Morini inruunt carinis, Nunc invadimus occidentis am um j JNoßras Fkndrta nunc timet trirèmes ] Et tantum benè militent repellit j Et mox i_/£mbivariticar phalanges , Et captos populos, lïburnhâfqm Jtydet Mattiacus, timebat ante. Déplorant füa damna jam Batavi, *Deplorant fua damna nunc Iberi, Sic viUoria luiibunda ridens, Jncertis volât bine & inde pennis, Et nunc Aufiriato favet labori, Et nunc iy4uriacas juvât cohortes. Nee viclos patitur diu jacere3 FîBorique fuus paratur or do, Vinci ê vincere fiat vieißitudo. Sie nunquam poterit videre paçeml Felix Beigita ß videre pojfet, XJna militite fchola iß magißra. Jlgri nemine nunc colentt'Jquallent, Et moefii querimuf famem ßlimque |
||||
|
MENGEL'. J{TM E ft .m
Fugit Triptolemus, nepófque Atlantis »
Fugit cum puero fuo Diene, Et Pan Arcadiam ßam revißt. Fax nobis redeat, Ceres redibit, Et 'Bacchus puer, (§ puer Cupido ? Et Pan Arcadiam Juam relmquet* Mox Cyllenius advolabit aies , Merces omnigenas ferétque Belgis: Quidquid Sol oriens viàet cadenjque', Totum boe inBatavo fortiter plicabit. Tune rerum adfluet omnium poteßas, Et cunclœ meliusJeientur artes. Tune quidvis placide canent cameence, Et quivis fiert potefl poè'ta. Inde & "nunc videor mihi ejje vafes, Et jaufium mihi Apollo diclat ome». Oquando aurea Dij redibit atas \ oquando aurea 'Dij redibit & vos. Vos 6 dictie pejjlmee tenebrœ Or ci, qua omnia bella devoratis, Cur non bœc queque bella devoratis? Turpe feritlis avnot.
Een oudt Mans min,
Steelt zeiden zin. Ziet ghy niet drooge nap uw' moeiten is verloren ?
Zeght waer meê meent ghy doch het Meisjen te bekoren ? Uw'dichtgevcorentvel, uw'haier, uw'grijzebaert, Uw'kromt, uw' natte neus, diemaeken haer vervaerta Den Ezel oudt veracht ftaet aen een pael gebonden, En wacht zijn flachter vaft tot proje voor de honden. Zoo is het ook met u, wie ifTer die u acht, Wat ifferandersals het grafdat na u wacht? . H h ij lntm
|
||||
|
^z Mr. J O HAN BEETS,
Intret amor mmtes juVenum.
Jonge Vryers
Zijn bedyers. WAt zoo, dat 's beter fchik,' ey ziet die lieve oogen 1
Hoe lodder lijk hoe zoet, hoe ftaen z' na een getogen^ Nu is 't de rechte tijdt, hebt ghy iets in uw' zin, Zoo is het tijdt, dat ghy gaet nemen een begin. Men ken het jonge rijs licht door malkand'ren wringen,' Daer 't oude zoo gy'tbooght licht zoud aen ftukkeu fpringeni Buight ghy u ook in een terwijl uw' jeught het lijdt » En eer uw' zoete groent u vruchteloos ontglijdt. VUUR-WERK
Öp de onwaerdeerlijke verkregene Ovcrwmningh op 't Slaelo
onder'c beleid van den Hoogh-geboren Prince,
Fredrik Henrik <van Naffbu-,
Op den 13. September. 1^ r.
Contendere darum eß,
Cumvifhrefequor, |
|||||||||
|
Droevigh door het ftidigh peilen ;
Vreugdigh, 'ewierd' zijnBallaftquijt, 't Slaek dat walTer om verlegen ;
'tSlaekdatwenCchtenaeäu Voet, Die zij n gronden zoud' ter deg^n
Treden, als men'tpoi-aerdtdojt* Beid' haer wenfehen gingen t' zamen,
't Wakker Ooge vaneen Heer Liet haer keeren, liet haer ramen ,
E n verbood' groot Tegenweêr, |
|||||||||
|
WEêrdedierteindetonnen Î
'c Vuur op nieus weer in het |Wel bedaght en wel begonnen >
Toe het ftaertje toe moy Spek. RiepLandt-liever: wanthyhoorde.
Dat een ouwe taye Queen, Opgehitft door Raedtslui, fpoorde
Na iets meerders ais gemeen, 'cScbeld, belomtnert door de Zeilen,
Wasendroevigh, en verblijde;
|
|||||||||
|
Jacob
|
|||||||||
|
M B NG EL-
|
2H
't Is te week en diep i wel hoe ?
1 'kWeet, je wilt klay «treden leeren:
Goet, je voeten ftaender toe,
Sanfte Crocelaetu wijzen,
G aet naer huis toe j wordt geen uil $ Want deGilde-vaers misprijzen
U, en fchquwen't Proef ftuk vuil. d'Indiaenfche Olifanten
Dragen zefthien maendèn, maer Daerenboven, deze Quanten
Baren Vf ught van zeven laer. d' Heil'ge Vinder ende Vader
Van dit Kindt woud' zelfs niet mee) By de baring' wezen nader,
Zont een ander in zijn Stee', Fredrik woud' wel Vroedvrouw' wezeflj
Fredrik had het meer beftaen, 't Ongediert, vol ichrik en vrsezen ,
Heeft zijn lichaem opgedaen, d' Eerfte vrugt was Bloedt en Dooden *
Daer na quam ontelbaertal, Dat haer lieve Moêrontvlode
Fra&n!£ontfinkhaeral.. Ponten, Pleiten, Sloepen , Schuiten,
Vuur-wcrkj Stukken, Spaenfche-voiidt, Bruggen, Hayenen Affuyten ,
Geldt en Cogels, Kruidt en Lonat, En noch duizent diergelijke j
Watter i n was moeder u it : Naulijx kond 't Graef lan ontwijken■>,
En door druipen met een fchuit, Al de Vrucht Was nau ontfangeft
d' Aenflagh 't Ongediert was doodt; Brabandt liet de hoofden hangen j
Zeelandtwas verloft van noodt. Dies komt dierte in de tonnen,
Dies is 'c vuur weer in het pek ; |
|||||||||||||||||||||
|
Jakob, Aeght, Vincent, Cscieltje,
Przel, Claertje en Jeroen, Roques, Trijntje en Michieltje
Zouden 't (zoo'tfcheen) alles dosn, Ou ba ja ! dat 's een Victory !
Dat 's Triomfe !. ba dat luit ! Dat is voor ona Landt een G lory
Riep den Braber o verluit, Ba ! 200 ïalmen Geufkensleeren :
Dat 's voor Wezel, voor den Bos-, Ba! nuheethetfpel Verkeerenj
Nu zijn all'haer boxens los. Ba toeh ! ziet eens watze kunnen *
^Vant zy zonder flach of floot , Moeten vryen Pas vergunnen Aen onz' exquizite Vloot. Heer-oom, methovaerd'behangen,
Maekte Cap en Covel fchoon, . Om in zijnLaudamus-Zangcn, Net en reyn , te ftaen ten toon : En hy leerden 't les van buiten,
Dat, door langen ongewoont, ^Hem, in 't zingen deae Muiren; Doch dat hoort te zijn vei ichoont î Want zoo langh der Hoogh-geboren
Helden Beidt, ieVorßNajou Tot ons V eldt-heer is gekoren,
Moght dat Liedt niet uit de mouw'. Lieve Heer-oom fpaert uw' zinnen,
,$ht 8een noPPen van uw' Rok ; |
||||||||||||||||||||||
|
s te laet, ghy zult niet winnen :
|
||||||||||||||||||||||
|
Hoor
|
||||||||||||||||||||||
|
daer luyt een ander Klok.
|
||||||||||||||||||||||
|
Her uit gaft, flux in de modder
Roept Soldaec en g3uw' Matroos. Wel, Sinjoor zoohaeft een brodder ?
Spanjen zoo haeflmoedeloos? ; Schroomde fchoenen, (chroom j e Mee-
ren, |
||||||||||||||||||||||
|
Hh
|
||||||||||||||||||||||
|
Brandt
|
||||||||||||||||||||||
|
n)
|
||||||||||||||||||||||
|
Mr'; [ JOH AN BEETS;
|
||||||||||||||
|
s|4
|
||||||||||||||
|
Die door onzer Princen handt
's Vyandts macht hebt willen doodco*
En behouden 'c Vaderlands, |
||||||||||||||
|
Brandt vry louter, loft Canonnen.
*t Is doch reuzel van den Spek. |
||||||||||||||
|
Lof zy u ô Godt der Goden ,
TRITONS TROMPET,
Gefteeken op den Oever vande Zuider-zee , doen detijdingc
quam vande heerlijke Vi&ory op de kuft van Vlaenderen bekomen, door
.denmanhaften .
^Matten Harfertfz. Tromp,
Lieutenant Admirael te Water van zijn Hoqgheidt mijn Heer den
fr'me van Orangien, midtsgaders zijne Capiteinen : op den 18, Februarij, 1639, ,
lt uelo cUmórque vimm clangórque tabarum. |
||||||||||||||
|
Het langh inblijven dat verveelt :
De Vyandc haelt vaft uit zijn Schepen l
Maer mits hyzorght, dat by genepen
Zoud' worden van een Leeuwen-poot » •
Zoo denkt hy liever bloot als doodt.
De Beiricaeen 't woud' de Leeuw verflin-
nen,
Maer haelt zijn klauwen yligh binnen, Zijn Schepen weder aen de wal, Als makkefchapen op de ftal. Daer leidt de reft, die wil magh varen, Maer niemand dinght de Leeuw' na 't ga- ren. Matroos, die om een weinigh geit Zijn lijf voor Wijf en Kinders ftelt, Plachfchrikkig tegen't Landt te komen,' 't Wasof geflagen of genomen : Nu t' wijl de Beir zuight aen zijn poot, Lijdt yemand noitof.zelden noodt,; Al toont Ooftende dikwils y ver. Den Admirael dat is een blijver., Tot dat de hard en ftrenge beurt y an 't Jaer hem vande Kuften fcheurt, En als onwilligh dwinght te laten, Die vol van fchrik en vreeze zaten , pie
|
||||||||||||||
|
WAnneer de Guide Zon wierdt
weder als herboo ren, Quam Triton hier aen flrandc die driemael blies zijn Hooren, Elkwienieusgierighwas , die voegd'hem by'tgeluit;
Hy fpand' zijn wangen weer en blies vry- borftigh uit. Wat eer komt toe den Vromen Heldt, Die 't lieve lijf te pande fieldt Ten dienft van't Vaderlandten vryheidt, Tot der benauden trooft en blyheidt ? Duinkerken trotfte op haer macht, Als of de Water-Leeuw verfmacht Lagh, en geen Vyandt meer koft letten. Maer nieuwe Heeren nieuwe Wetten. Tromp knjght te Water 't hooghft' gebiet, Windt, koud noch hett' on tziet hy niet, Maer muilbandt zoo de Beir zijn kaeken Dat nau een Roover uit kan raeken, Hy houdt geftadigh goede wacht. Hy wordt geftadigh dach en nacht, ïn plaets van zuffen en van zuien, Gewieght van zwarte Noorder-buien : git achthy als in Zee geteelt. |
||||||||||||||
|
U E N G E L - J{ T M E N«
|
||||||||||||
|
*1S
|
||||||||||||
|
Die beefden als een joffers hondt,
Wanneer zijn Tromp maer yzer zondt, En fchudde kap van kerk of tooren., Dat al 't Oremus kond* verftooren^ De Zon die klimtternauwernoodt, Of hyis weder met zijn vloot Gereer^en kijkt om d' hoek van 't deurtje, *n 's Vyandts ooghj omtrent het Scheurtje, «ier leidt hy maer met halve macht, Waer over dat Duinkerken lacht, En roept, dat Geus-neefis aen 't mallen. Dat zy op 't fpoedighft met haer allen (Zoo hy niet tijd'lijk zich maekt zoek> Hem neft'len zullen zijnen broek, En dorfchen 't lijf met fcherpe flagen % De Beir die zal de Leeuw verjagen» Al wat de winter heeft gewraght, «week op week by een gebraght : Hier fcheen de macht te zijn van Spanjen, En gints een vonkje van Orangien, Een vonk waer door een fnelle vlam ^an kiel tot fteiie ftengen quam» Zy trotzen op haer macht en tarten: Maer Tromp fteunt op zijn ftalen harten »■an Officieren ende'Maers, En houdt gelijk een rots zijn plaets, Zoo haeft hy 's Koninghs vlagh' zagh waien.
Men zagh den Heilighdom geleien Wee Volk., en wyen Schip en Man., En 't was 't za Vrienden wakker an, ^Hebttweemael thienen noch drie kielé, ^hy zult ùie twaelef iicht vernielen, ^hy jaeght den Leeuw flux in zijn neft,, ■^ooie(jcr van u doet zijn beft. Met voeten zult gyz' overloopen, Of onderdoor uw' kielen ftroopen> lp y hebtzoo aienigh trouwe Wael, LJw' Vyandt is van knechten kael : Ghy dient een Koningh , zy maer Hee-
ren, £>aet heen en wilt zijn eer vermeeren, &n ria't vermeeft'ren van haer maets orenght uw' Volk ter gezette plaets, in Portugaelof in Bi/cayen, finlaec daer uw' Triomph-vlagh wayen 4 |
||||||||||||
|
Een van de Nymphen van liet Meer
Verftont dit en noch vry wat meer,
Zy was verlieft op Tromps Trompetten;
Dies woud zy op zijn welvaert letten :
En geeft haer yligh op de reis,
Zy toont ten halven 't viiTigh vleis,
Zy roept: Landt-liever, boosheidts-Tem-
mer,
Godt hoed' u dat ghy niet een zwemmer Wordt als den Vroomen Pater des , Verlaten fchandigh in de zee : Die zonder 't lijf veel noots te vergen y Voorzceker licht'lijk was te Bergen, Had Eedt, had trouw' haer kracht ge» hadt»
't Verliezen van zoo grooten fchadt, Aen zijn peizoon , moecNeerlandtfpiji; ten,
Wat wilmen bloote guils verwijten Haer flauhekit ? Ghy komt hier uit Iun\ ■ Enliefd'van't Landt; ghy zijt geruft Met Capiteinen , met Soldaten, Die zonder fchrik het leven laten , Ten dienft van U en 't Vaderlandt»- Ziet daer uw' Vyandt laet de ftrandc». H y zal u zoo terftond beftooken. Die was noch naulijx uitgefprookenj,- Of den Manhaften Admirad Zach 's Vyandts zeilen altemael Gemoedight voorwindt nahem komen*. Hy licht zijn Ankers. Zonder fchromen Stoot hy gelijk zijn Zeilen uit, En al zijn vloot die volght 'e befluit, Voor heen genomen , dat 's te vechten Met moet, en Eerzui/op te rechten. (Neptunus had dit langh vooizeidc,. En had' het daerom zoo beleidr,- Da;'t water flechtwas-* endies'tbraeken Der Trompenzeekeift konden raeken.) Langhs Boeghfpriet leidt zijn blinde ree, De Capiteinen volgen mee, En doen als hy. De Vyandt dondert » Dat gants Duinkerken is verwondert En ziet na by van ftrandt in Zee De Zeeg'gewonnen. Maerôwee- Voor Vlaend'ren !-want het anders uitvalt |
||||||||||||
|
L.«. _ __"_.- —
|
||||||||||||
|
25s Air. JOHAN BEETS»
|
|||||||
|
Met zulk een fchrik aen alle kant
Da>. negen raeken aen de ftrandt : Dat de Vic' Admirael ten leiten Zijn Schip gaf aen Vulcaan ten befteni Die 't hout-werk meed' nam : maer de reft Sleept onzen Zee Godt in zijn neft, En kreegh meê buit van dat verliezen. O Tromp! wanneer uw Trompen bliezen, En fpogen yzer ende loot Vernielt ghy ende leitin noodt, Die u de kuft wouden doen wij ken. G hy hoogt haer Kerk-hof met veelLijkeni Haer toegezonden. Ghy verfmijt Hetgeene zy nu langen tijdt Toemaektenom Vrankrijk te kneuzen : Daer naer met Spekken onze Geuzen t En midd'Iertijdt de Zee onveil Te houden, door haer voorigh heil. Ghy maekt dat zy d' hals moeten buigen "En van uw' Vroomheydt zelfs getuigen» Ghy maekt dat al haer oogen-merk Niet anders is als ydel werk, Maer ghy maekt meer ruft voorde Vrou- wen WieBs Mannen't blauwe Water bouwen> Voor Bedgenootsenkinders koft. Deez.' zijn als van den Beir verloft* Zijn klauwen zijn zoo afgebrooken, Dat hy geen Leeuw' licht zal beftooken- De Zee-vaert daer '. t Landt aen moet ftaen Maekt ghy dat veiligh toe zal gaen« Ghy en uw' vrome Capiteinen , Uw' Officiers zoo groote als kleinen, Zoo Bootsgezellen als Soldaets, Jad' alderminfte van uw' Maets, Zijt waerdigh elk een kroon te dragen Van Gaüioenen opgeflagen. Als dit geblazen was haeld' Triton 't hooft weer onder,
En wie het hoorde riep 3 jafchreeudeme£ gedonder Viäory lo Triumph ! D ank hehdenß oute*
Heldt
Die muylbant dezen Beifj de Zee ia rvye fielt. Tri-
|
|||||||
|
Vermits een deel den Leeuw toe buit valt.
Hier was onz' Tromp van vijf bezet : Hier kookt hy voor vijf 'tfchoonftRsw- ket-,
Weergaed' van't geen Heemskerrik fchafte ; (Dieovervromedie Manhafte, Die tegenwoordigh met zijn maets In Martis huis heeft befte plaets, ) Dat heel Zivilien deed' beven. Of als Piei Hem die wel bedreven De Schepen fcheurde vol van moet, Dat noch de Bay beklagen moet > £ Met'tfterk Havaen , die voor zijnoogen Des Koninghs fchat doen moft gedoogen Met herten-leet. Hygeeftzoovonk, Dat naulijx harder donder klonk, GeenCapiteinen noch Soldaten Siet yemandt hier den trouw' verlaten. Wie uit de Maes of Zeelandt quam, Of uut het maghtigh Amfterdam, Ofuitdeftoute \Vefter-Friezen, Z'en wouden Eed noch eer verliezen : De ininft van allen is een Heldt. Men Keert de Koe van 't Dorre veldi, Daer waft geen gras maer blauwe boonen 3 Die maft noch Schip noch vleefch ver- fchoonen,
Maer gaen recht deur. Opditgeluit Stak zelfs de Zee- God 't hooft eens uit, En riep wat Duivel komt ontruften Dees langh zoo wel bewaerde kuften ? Mi: ziet hy den Oranjen Vlagh, En roept: o Mannen* dits den dagh, Datfchade aen Callo geleden Vergoet werdt door uw' vromïgheden. Denkt dat als aen de Moffel-kreek, Ghy weer uw' Vyandt geeft een ftreek, Die 't Hof van Bruiflel zelfs kan voelen» Hl laet u mee malkander woelen Zeithy, en duikt weer buiten fchoot. Men zagh daer na van 's Vyandts vloot VermeefterttweedebefteSchepen : Men ziet Bourgonjcn achter fiepen, Men ziet den Spaenzen Admirael, Men ziet zij n Schepen altemael Weer kiezen den verlaten haven, %\(& roeien van ge will'ge flaven : |
|||||||
|
ME N G EL - J^TM E H ^7
Tritons Zeege-wagen 9
?oo hy de tijdingh braght vande onwaerdeerlijke Vi&ory op de
Machtige Spaenfche Vloot -, Bekomen door den Ed: M'Anhaften
MÄRTEN HARPERTSEN TROMP,
Lieutenant Admirael van zijne Hoogheidt den Prince van
Orangien, in'tjaer 1639.
Jàmfummas arces Tritonia (rejpice) Pallas
Infedit > nimbo effulgens, q> Gorgone fievâ. Zieachteru, daerziet
Ghy Pallas op den burgh gezeten , in 't verfc hiet : Zy glinftert, met een wolk bewimpelt en behangen , En dekt zich raetden fchildt,en't wreede hoofc vol flangen. i^AtnmïjnE. Heeren
De BORGERMEESTEREN ende REGEERDERS der Stede HOORN.
GHy Heeren, die de zorgh van Stadt en Borgery
Opuwefchoudersdraeght, vergeeft, datiktevry U ftoor in uw' beroep : ik dacht in Vreughdc-dagen Moght ghy van ïnege moeit' wd eensjes zijn ontflagen. Het is een droeve zaek daer niemand immer ruft : De moeit' met ruft doorfpekt baert weer een groote luft Tot uitvoer ieders Ampt. Schept hier een weinigh lüften, Terwijl dat Tromp bevrijdt onz' vrygevochten Kuften. In Hoorn dezen 1 o. 2(ovefflber 1639^
li "t\Vas
|
||||
|
Mn JOHAN BEETS,
|
|||||||||||||||
|
2j8
|
|||||||||||||||
|
w
|
|||||||||||||||
|
s gißer als wanneer in onz' nabuirigh Hop
ier witte Henxfien met haer borften borßenpp ■> |
|||||||||||||||
|
Enfcheurden 't ziltigh nat, dat 'tfchuimfioofom bttef oorent
Haer Wage?i was in 't diepß van d' Oceaengeboren > En meer alszilv'rejchulp , geroeft gelijk eenTent, En Triton ft aei daer in, die deze Henxfien mendt> 'De Nymphen van het Meir zijn rondtzom aen de Wagen y
Haer hair op 't cierelijxß met vlechten opgeflagen. De Zee-vooght Tamazis was mede mank den hoop Met Iccia , vermits zy beide het beloop Aenzagen van het geen' onz' Triton zoude zeggen >
Die , zijnde dicht aen Strandt j begonfi dus af te leggen:
|
|||||||||||||||
|
Jk blies wel eer voor deze Stadt,
Hoe onzenTromp hadaengevat
Met moet Drie-cnde twintigh Schepen > En die met Twaellefzoo genepen , Dat wie het niet ontroeien kon,
Boogh voor het rijzen van zijn Zon.
Het was gefcbiedt, men kond't nau looven. Nu ßijght zijn Luk'ßar bet naer boven , Bar/i door de Wolken op een ry,
Z:-t die zich aen At tili zy.
S Stout beßaenl HeelVlaend'renwaekte. Van jaer tot jaer, heel Spanjen maekte , En bracht een Wereldts Macht by een.
Het Rijk van Napels braght het geen'
Haer meefie macht fieets plagh te wezen Ter Zee , wanneer zy oorlogh vreezen r Ia zelver haren Admirael :
Welk Schip vernaemt is t' eenemael >
Door Chrifienrijk en in Turk)en Als Zuil haer 's Staets in Water-flryen. Onwinbaer by elk een geacht.
't Rijk Poortugael heeft by gebracht >
Wat buitens buix het konde miffen. Niet minder dede meed' Galijfen. Kaffilien, dat de Wimpel voert,
Was door het gantfche lijf 'beroert,
En haelden aide Macht te zament Met aide Schepen die daer quanten Uit Vlaend'ren , 's Koninghs macht aldaer.
Zoo deez' nu t' zamen maeken klaer
Met langht' van tijdt. Wert in Sivilien GeHroït ; Dit 's dwangh van gantfih Brazi- lien. Den vroomen Graefvan 't luftighsl Huis
■Naßast, die/t zoud'men zoo een kruis.
|
|||||||||||||||
|
Voor voeten leggen^ en hem toornen,
Dat hy noitzoud in Neer landt komen, 't Zoud' met die Maetfchap zijngedaen » Die zwermend' door den Oceaen Ph'lips zoo veel geven in de handen , Dat, die als flut is van deez' Landen. Die wat Peru voor een jaer kofl Uitdelven , hier heeft uitgelosJt Die wat Brazilooit uit koB deilen Meed' deilt in uitgerekte Zeilen : Enßheurt een Tak van 's Koninghs Kroon
(Gelijk Alcides om de loon Het Koninghs Kindt, een Stroom-God tarte t En worilelde met macht met harte Tot jïcheloüs wierd' een Stier De Hooren wrong' van 't wreede dier * Zoo wordt die Tak ook afgebrooken En d' Hoorn Neder landt befprooken) Dit flroidmen. Moer haer oogen ■ merk Was weleen ander groot er werk. 't Was , of om Vrankerijk te kneuzen > Of (met haer Spekken) onze Geuzen , Als mijn Trompet voor dezen zeid' » Gelijk 't nu blijkt. Maer Tromp die leidt Gefiaegh in Zee daer , daer de Britten De rechter zijd' van 't Meir bezitten. Daer de Rechtvaerd'ge Lodewijk Ter ßinker zijd vermeert zijn Rijk : En laet totfchut zijn Vanen zwieren Van die, dien d' Arendt met zijn Gieren i Opflikken zouden zoo hy niet Aen 't Chrislen-volk zijn hulpe biedt- Hier, hier, leidtTromp te krane-waken. Op dat ons Landt geen leet zoud' naeken. Hy leidt vooruit, hy houdt de -wacht |
|||||||||||||||
|
M E N G E % - \t ME N. zlf
|
|||||||
|
Tot alonz' Borgers vederIaegh,
Die meenen dus de rechte vlaegh Te treffen , en den gauwen Waeker
Te maeken enk'Ie ziele-braeker.
Word deze Hoed' maer eens verfieort
Wie brenght daer na eenfluk te boordt Een Schip in Zee ? 't Is algewonnen ,
Wordt dit gewormte maer verfiomien
Zinght d' Iber ?net zijn oude zangh. De vrome Tromp en toeft niet langh : Hy wil het wit van de oogew kijken ,
Hy veinfi hem ofhy wilde wijken :
Geluk de Parth, wiens vlucht enfpoet Zijn vyandt 't meefie hinder doet, In 't vlucktenfikiet kyfelßepijlen,
Hy keert daer naer in aller y/en ,
Hy valt de volger op de huit, En raekt dan aen gewenfihte buit. Tromp , nu hy haer ook ziet verbolgen,
Lokt kaer van Landt door hun vervolgen :
En keert het hooft tot op 'tgeluit, Vyf komen danzen om deez' Bruidt, Nu Zeventhien treft hy haer boorden,
Dat zelfs de Nymphen 'tfihreeuwen koorden,
En zien kaer krißaUine vloet Maerfchijnen enkel menfihen-bloet Enfiukken vleefch. Zy zijn verwondert}
Zy kijken op wie daer zoo dondert.
Zy zien nu gantfih haer zuiver bat Belommert,- mits den Spanjaert had Wel thienmaelzes noch zeven kielen ,
Wien Tromp vervolghd' kort op de hielen,
Enfihoot zoo grouw'lijk dat defchrik Haer wegh jaeght in een oogenblik. De duifi're nacht fiheit bey de Vlooten.
Zoo haefi Auroraas paerdenßeoten
De grendels van ket hoogh- gebouw', Hoopt Tromp dat hy weer vinden zou Het geen de nare nackt ontfchuilde ,
Mis was ket : want de Zon die pruilde
En dekt ent hooft en bly gefirael Met miß en r.evel f ecnemacl. Als ofhy woud' voor kene7i zeggen :
De hooge Mènnaer zal haefi leggen.
Doch nu wat verder op den dagh» Ziet hy Tromp aen met blijder lagh. Maer doen hy weder was aen 't zinken ,
7' ij Zagh
|
|||||||
|
Tot J Ihr Zelfs de tijdingh braght,
Doch dat vermomt in vrye Schemen, Die ky heeft yligh aen-gegrepen , En van kaer lichte Vracht ontbloot.
Hier koort ky koe de groot e Vloot,
Die gantfch de Wereldt zoud' doenfchrikken, Zoud derwaerts kare Stevens fchikken , Zy zouden houden rechte baen ,
Want niemand kond! haer tegenßaen,
Dit hoord' ky lacckend', en hy kaekte, Dat maer zijn oogk' dit Schoufpel raekte. Hy zend zijn Schepen hier en daer ,
Wie oft haer worden mocht gewaer.
Hy blijft -weer Twaellef, ziet zy komen, Zy bruizen door de woeflefiroomen : Zy -wijken niet een voet uit 'tpadt,
't Zy wie haer in 't gezichte had'.
Zy meinen niet dan Martens Schepen Tefiroopen en zoo mee teflepen. Verwaenden Iber weet ghy niet,
Wien ghy omtrent uw Schepen ziet ?
t Is Mart en een als Mortis Zoonen , Diefiaeg' by Tethis plach te woonen , Die Hem gezooght heeft. Wiens Gevaer
Vulcanus zelfs in 't heffen waer.
Dien AZolus te wiegen plachte. Die nimmermeer tefiapen dachte ■Als op het dond'ren van de windt ,
Die zijnde nu een wet ig' Kindt
ferfiondtgink by Neptuin terfihole. t Is die geßadigh in de holen Var. JEtri en Hecla komen plagh
Tefpelen , daer hy niet en zach ,
■Als 't Aenbeelt vuur en vonken fpouwen : Als fine/ten , gieten van Kartouwen. Daer hy met heete kogelsfpeeld'
Zoo drae hem 't knikkerfpel verveeld'.
D'c in Je kolken der ellende Zijn hertgefiaegh naer d' Hemelwende. Die ah hy weder boven quam >
Terßondtot Godt zijn toevlucht nam '.
Een van Pjet nein zijn Leerelingen In 't kooghßefihool. Wondt ghy befpringen Hem die zoo veel heeft uitgefiaen ?
Voorzeeker hy tafi u welaen,
Ziet toe, ziet toe. De Spaenfike Machten, Die zelfs haer zelfs als Dwinghlants achten, |
|||||||
|
Mr. J O H A N B E ETS
|
|||||||||
|
240
|
|||||||||
|
Zagh Tromp de Spaenfche zeilen blinken,
Beer hy tiaer toe fp oord : om zijn kracht Te ioonen ae?z zoo groot en Macht* Hyyvert wel, maer hy moet zetten. Vermits de ftroom z,ijn voortga?igh lette , Tot dat omtre?it 'de middernacht, De krom werdt op de boegh gebracht , De Vyandt is ook al aen 't waeken. Ha Hemel ! Wat is hier een braeken Van Trompen '. Al ' t nachts zwart gecier
Is niet als enkel licht en vier. Diana fpatte va?i haer wagen y Als of haer Broer haer leide lagen , En ofhy m de nare nacht Denheld'ren dagh te voorfihijn bracht. Dit duirt de nacht 5 e;i met het dagen Hervat men deze dondcr-vfïïggn- > Met meerder moet : vetinWs noch Thien
Aen Tromp haer hulpe komen bien. • Deez' en nieu-bygekomen kielen Die zoeken ook niet dan vernielefi. Zy moeken t' zamen zulken rook, Dat zelfs de guide Zon belook, En Zaluw' wierd' : dat Aerdrijk beefde, Dat zelfs Neptuin op 'tfpoedighßßreefde Narr diepfle van den Oceaen , Uit zorge van te zijngebraên. Dat in de onder-aertfihe kolken Defchrik deê ritflen alle volke?i, En roepen : Is dit Kerrik-mis Die t' Amfcerdam zoo vrei/gdigh is ? De zwarte Pluto (zonder dralen) Lietfirax een Pacrdt en Wagen halen, En reed rontzom > hy zorgkde > dat Of hier ofdaer borfi eenighgat, Waer door de langh-gedoemde Schimmen Weer mochten naer om hooçh toe kimmen. Ofdat een Sckaeker weder had Zijn Helhondt by de keel gevat y Enpooghden he?n zijn Bruit f ontßepen. Zoo werkt Tromp met zijn vord're Schepen. De zwane-fennen die de Zee Smijt aen de vrye Friejfche ree, Die konnenniet ten vollen uiten Het kraeken, barflen, huilen _, guiten Van kogels ,'tfchreeuwen en 't getier Van den Manhaften Batavier. |
|||||||||
|
Aen d' ander zijd' 't gekrijt en 't karmen
Van die, die handen, benen _, armen Zien afgefcheiden va?i haer lijf.
En die noch gaefis dießaetßijf
Van vreez , hy zorght vanjlont totflondeil > Gelijk zijn maet te zijn gefchonden. Waer heenhy ziet, hy ziet de doodt.
Ziet daer, die Machtigh Groote Vloot
Daer Vyf-en-twintigh duizent Ziele?i, Als mieren in een nefl in krielen, Die ziettnen van zoo kleinen Macht,
Als Tromp had', op de vlucht gebracht.
(Zinjoor hoe woud' dat vluchten fmaeken HadTromp meer kruit ? ) Men ziet ze raeken In Duins, voor haer een veil'ge baen.
Tromp doet terwijlen Calais aen,
Van waer men in drie oogenblikken Hem kruidt enfeherp weet toe tefchikken. o Trouwe daet, zoo fnelgewracht,
Dat't was gedaen eer't fcheen gedacht l
Dus weer verzienfieekt hy naer ov'ren > En zet het wat benoorden Dov'ren. Hy leit voor 't hol op dat de Draek
Niet weder aen het vluchten raek ,
Ofhy moejl zich hier eerß door byten. Het blijd' gerucht komt dit te krijten Door 't gantfche Landt. Daer 's niemand
fiil, Elk haekt hoe dit afloopen roil,
Volhoops maer niet van vreez' verlaten. Zijn hoogheidt en de Heeren Staten Zijn hier gefiadigh ingewagh.
Daer is nau ruß by nacht of dagh
In 't gantfche Landt, 't Zijn niet dan troin* m'len
, Diefiadigh door de Steden romm'len Om volk. 't Maetfchap van Ooß en Weß
Schaft volk enfchepe?to?nhetbefi.
Met ongeloofelijke gauheidt Groeit onze Vloot, tot 's Vyandts ffauheidt- Die nu te laet eerß heeft bedacht,
Dat hy te langh daer hadgewac':t.
Onz' Admiraeldie nood' hem buiten : Daergaen de handen in de tuiten, De hoedt in 't hooft ; hy klaeghdefirak
Hoe 't hem aen mafie?i meefi ontbrak >
> Tromp laetze na zijn boordt toe liepen. J r Koch
|
|||||||||
|
MENG E L'.JÇyME N.
|
|||||||||
|
Hl
|
|||||||||
|
Noch daeghlijx meerd'ren onze Schepen.
Ziet hier, ziet hier j hier leidt het geen , Vier Conmkrijken in 't gemeen Met Vlaend' ren t' zamen konden brengen.
Het lijkt het Noordtfche hos -, defiengen>
Diefieken door de Wolken 't hooft. Onwinbaer by haer zelfs gelooft, Maer niet by Tromp : die met zijn Helden
Zich tegens het gedroght aenflelde.
derzeit met Witte aen zijn zy ~En Everts Zoon is ook daer by j Met Houfenbeenfchrik voor Havane >
En Paneras. Alle door gedane
Dienft zoo bekent, dat ieders naem Wordt omgedragen van de Faem. Oquendo leidt daer met zijn vijven
Pp welkers hals de laflen drijven ,
Tromp ook met vijf dien het be leidt s Van 't gantfiche werk is opgeleidt. Daer leidt die Macht die gantfih Rifpanjen
■Langh toe reed' : en hier 't geen Oranjen
In weinigh dagen braght aen een » Gemoedight om in 't werk te treèn. ■^fiomps moet en kan niet langer wachten.
600 haefi Auroor op Vrydagh brachte
Haer pruik te voorfichyn _, fchept ztj?i zeil
De windt j hy zoekt des Landes Heil. *ty tracht met Branders te benouwen
en Vyandt, die terfio?idt zijn touwen ■afkapt j en zet zich wakkerfikrap. Niet een van allen toont hem flap _, Maer wordt met macht zoo vuur gegeven,
•°at Hel e:: Hemelfcheen te beven,
befloute Schimmen, uit haer ruß Van Hem en Pater , zien. met lufl Vfjuendo 't Haze-vel'aentrekken ,
En hemflrax volgen alle Spekken.
Hier berght kem eene met de vlucht, -ZW vlieght een ujider na de lucht Met man met muis, en daer in 't water
Is groot gefihreeu en groot ge klater
Van die Neptunus had' genoot Op brakke drajik, de meefi^ die vlood* ^■aekte of hier of daer tefiranden , JJaer hy mofi dre7iken of verbranden : Of anders door het ziltigh badt j *^a'tzeekergae?lr 'tonzeekerpadt. |
|||||||||
|
De Vyandt werdt daer zoo genepen,
Dat hy meer mis! dan Veert iglo Schepen.. Welzeflhien duizent man daer toe.
Ey j ey Sinjoor weet ghy niet hoe
Ghy voert in 'tjaer van acht-en-tachtigh ? Doen waertghy ook te krachtigh machtigh : Maer die het alles houdt in dwangh
Befchafte doe?i uw' ondergangh.
Ghypooghd' nu weer den Leeuw' te tarten * Maer Godt die geeft ons Leeuwen-harten. Ghy tracht naer ons bederf en noodt 1
En Godt hoedt ons als in zijnfihoot.
Ghy zoekt ons Heilighdom te fleuren j Ons vail te koppelen aen uw' leuren En zeuren j fchenzels van Godt s macht i
Maer Godt heeft dit te niet gebracht.
Ghy wilt ons vrye Vrjheidt krenken. Ghy fielt vail j als of al uw' denken Zoud' gaen naer al uw' wil en wenfich ,
Maer ziet hoe nietigh is de menfich.
Ghy leght het over, Godt wilt fichikken , En met zoo kleinen macht beflrikken 't Geen dwangh ficheen van ga?itfich Kri"
fienrijk. Heer uwe fichikkingh is gelijk
Des Arendts wegh niet na te ff euren. Hfyfcheen onmoogh'lijk tegeleuren , Dat Twadlefdaer na Seventhien
Zoo grooten Vloot 't hooft zouden biêji
En jagen _, zoo niet Heer uw' fichikkingh In haer gewracht had een verfihrikkingh. Prijft Neer landt uwer Helden moet.
Pr ij ft uwen Prins (Wiens Vaders bloet
Uw' Vr/,beidt wan, wiens Broeders daden De lucht mei galmt' ver overladen) Die 't lijf voor 't lieve Vaderland.t
Zoo menighnaelveronderpandt,
Die zich gaf nimmermeer tot rufie j Voor dat de Draek was van de kuilen} Daer hy zich hiel om onze Bruidt >
En dat zijn tanden ware?i uit.
Prijs hier de zorgh van uwe Staten Die niet een oogh tot fiuimer laten ; En van de Steden in 't gemeen >
Die niet en ruften voor vertreên Leidt 't hooft van deze groot e Slange 1_ Die aide wereld't was te bange. li iij Dank
|
|||||||||
|
e4a
|
Mr; JOHAN BEET S,
|
|||||||
|
Dank meefl de Schikker alles goets, Bidt dat hy voort ons Vaderlandt
Dat die haer allen zoo veelmoets Bevaren •wil m vryefiandt,
Gaf 3 om zoo tegens 't Dier te kampen , Dat die haer naem aen Chrifium geven]
Dat 't is vergaen door alle rampen. \ Hier vry in Chris!o mogen leven.
Uit w*shet> hy vertrok zoo fchielijk meteenzwisr,
'k Zagh om , en al de Stadt die ftondt vol v reughde vier, Elk riep T riumph ô T romp ! God gun u een langh leven, Dat ghy de Zee bevrijt en d' Ibcr fteets doet beven. AEN.
DA P H NE,
Op haer Paerlefnoer.
VeEloramelpttris nïvibus, vel latte, tudmque
Complexe matrem candtdiora Jove. HADaphne/ als ik zie de glants, die d'holle barea
Vand' IndiaenfcheZeeuit hare fchulpen baren. Gebonden meermael om uw'witt'Yvoren hals, 'K zweer dan, dat iiiemandt ooit meer zou bekoren , als Ghy waerde Nymph ! vermidts de Goddelijke luifter Van d' aengename huit der Peerlen glants maekt duifter : Nietduifter, midts haer glants zijn flikk'ren wel behoudt^ JMaer door de glants uw's vels niet werden kan befchouwt. Ik heb verfcheiden-mael, onwaerdigh doch, mijn oogen In 't byzijn over dwerfch op hals en inoer getogen ; Maer zagh geen onderfclieidt in 't minft van hals en fnoer l Als dat het blaeuw geftrael niet door de Peerlen voer, Dat door uw' halsje kroop. Ha loffelijke aren ! Die met haerhemels blaeuw het witfte wit verklaren. Behalven Herderin , dat door uw'marm're keel Mijn gretigh oor ontfingh veel zoeter mondt-gequeël, Als ooit den Ithakois hoord' aen de maft gebonden, Daer blaeuwte noch geluitwierd'in hetfnoer gevonden.' Der Peerlen luchtighfchijn wordt byu heel verpuft, |
||||||||
|
ME N G E LI J{ TM EN. £43
Tot vreucht van my, nochtans maekt my het fnoer verzuftj
i't Komt uit het Meir, dies vrees ik, dat de gantfche koude
Des ongeftuimen dieps noch by zich heeft behouden,
En u dat mede-deelt. W el hoe heeft Venus mee
Tot Moeder niet de koud' en groen bekruifdè Zee,
Bn nochtans iffe warm -, ja d'oorzaek van ons hetten.
k Vertrou mijn Nymph , ghy zult u ook aen 't fnoer niet fetten,
Al maekt het u vol koud', al ift een zein van koelt,
't Maekt nochtans, dat het fnoer op 't hooghft' uw' warmte voelt^
Zoo wordt 't fnoers koud gedoodt j en ik wil dan mijn leven »
En fterven t' eenemael in uw' behoedingh geven.
Ach zagh ik eens die tijdt, ach zaghikeens die dagh,
jk Waer blijder , of voor my den tiemel open lagh I
DROOM.
Sed tua cur nobispaïïens occurrit imago ?
Cur venit à verbis muit a querela tuis f Excutiorfimno \fimulacrdqut noUis adora. IdejK Maer waerom komt uw' beeldt mijn geeft too bleek befloken ?
Hoe komt 'er zoo veel klaghts uit uw' verflaeude keel ?
'k Schiet uit mijn flaep > en bid de valfche Nacht gefpooken, DE laetft verleden nacht was nauwelijx vertrokken ^
Verlatend' 't Star gewelf met zwart en nare rokken, ^is'tbloozend'morgen-roodt tijnghdraeghftervan hetlicht* Vertoond'haer roozen pruik en helder geel geficht, Doen my de Godt des flaeps viel domm'ligh in mijn oogen, Eq heeft met groote kracht deleden toegetogen. Datoogh, dat d'heele nacht geen flaep en had gezien, K°ft nu in 't krieken van den dagh geen flaep ontvliên. 't Ce}
|
||||
|
244- Mr- JOHAN BEET s;
't Gedacht op Daphne vaftgemetzelt, had verdreven
De vaek, waer van ik my nu moeft gevangen geven.
Kau waer ik in de ruft, of ftrax zoo werd gebraght
De zoete beeltenis van Daphne in't gedacht:
'k Genoot de meefte vreucht, die ooit een menfch op aerden
Geiien heeft, die ik ooit hiel voor de grootfte waerde.
My docht 'kzat over haer en flarden in't geftrael
Haer 's ooghs, dat overtreft 't geftarnt' aen 's Hemels zael.
Met d' hooghft' eerbiedinghkuft' ikdanhaerwaflenhandtjes,'
Dan weder van haer mondt de roo koralen rantjes,
Dan hare koontjes, daer het roode Roosje ftondt
En bloofd', en geurde op een witte Leeljen grondt.
Dan haer Y voren hals door ftraelt met blau we ftr alen,
Waer van, ach ƒ waer van ik mijn lippen niet kond' halen,
En eiken kusje was vermenght met zoet gevley ,
En neffens't drooghgefteenmet 't vochtige gefchrey.
En als ik van mij ri min klaeghd' en haer hardigheden,
Docht my , dat zy my met een wenk verzeek'ringh dede;
Dat zy niet meer zoo ftuers zoud wezen noch zoo ftraf j
Waer van de voortgangh my zoud helpenen mij n graf.
Dus veer was't noch vol vreucht, vol lüften en vermaken
(Maer Goôn zal ik niet eens volkomen vreughden fmaken !)
Siet Daphne die wordt bleek en zijght van flaute neer.
'kVerfchrik, de flaep vertrekt! ik voel vaftgints en weêrj
'k Rijs over eind', en zoek mijn Nymph met handt en oogen ;
En loof ter nauwer noodt noch, dat ik ben bedrogen,
Bedrogen! ja en neen, bedrogen in mijn vreucht?
Doch niet bedrogen in mijn uitterft' ongencucht.
Het goed' bedrieght ons ftaegh -, maer nimmermeer het quade.
Haer bleekt, haer zwijmingh heeft haer ziekte kennen raden,
Waer meê zy op de tijdt mijns droomens is bevaen,
Gelijk ik naderhandt heb dezen dagh verftaen.
Ha Goden zijt ghy fteets zoo zonder mede doogen f
«Dat wy volkomen vreught hier nooit genieten mogen,
|
||||
|
M E NG E l - J^YM E N. 2^
Ja ook geen fchijn van vreught, ten zy du zy deurfpekt
Met'tgeendattotonshooghft' engrootft' bedervingh ftrekt. ï)e vreught was maer een ichijn, indien de droevighedeu Ook waren maer in fchijn , dat kond noch zijn geleden ,- Maer dat voor vreughdens fchijn men ware droeffetüs Cenieten zal, vraegh ik u of het reed lijk is ? Mijn Nymph heeft niet verdient, wat wih ghy haer doch plagen ? Indiender is misbeurt,laet ik de ftrafFen dragen , fin wacht u fnelle doodt, dat ghy uw' prikkel toont Aen 't fchoonfte lijf, waer in de eelfte ziele woont, Admetuskoft weleer en licht zoo veel verwerven, t)at zoo 'er iemandt waer, die voor hem wilde fterven, Hy vry zoud wezen van de doodt, tot eens den dagh Jüesafgeftorvensopzijn afgeleefdens lagh. Spaert zoo mijn waerdfte ook, 'k wil wilügh voor haer dalen ÏQ Plutoosduifterhuis, en dichtbedremdezalen, Èer ghy haer (tieren zoud' d' afgrijfTelijke doodt, Door uwe noodtlot, in des aerdtrijxzwertefchoot. Maer Goden dat ghy woud (niet dat ik u juift wetten Als 't geen ik boven ftel te volgen wil voor zetten) Haer fparen en my ook zoo zoud mijn dankbaer hart, Waer meê ik om het beft mijn mede fchepzels tart, IJ ftadigh dankbaer zijn , en ik zoud op d' autaren Van uwe Godtheidt veel gefchenken u vergaren Na mij n vermogen, want ik weet dat hy behaeght ^■J zoo wel, die de wil, als die de doenten draeghr. En teek'nen mijn gefchenk met deez' twee zoete regels Van mijne dankbaer heidt wel bondigh vaftezegels : Dit fchonkjhier Tyter, om dat hy %jjn Daphne vondt Vry van de bleekg doodt, die op haer lippenßondx.. |
|||||||
|
Twee-
|
|||||||
|
Kk
|
|||||||
|
245 Mr. JOHAN BEETS,
Tweede DROOM.
Somma Fallacï ludunt temer aria noäe.
LAetftquam ik van mijn Nymph, zoo ikdemeeftenacht
In zoete minne-praet en klacht had deur gebraght^ Den Dageraet begon haer roozen pruik tetoonen, En met haer helle glants den Hemel te verfchoonen 5 Doen ik my neder leid daer 't ruiffchen van een ftroom Deê fluim'ren mijn gezicht, en hielp my in een droom, My docht, dat eene lind' zijn groene lof uitbreide, En over 't gantfche veldtzijn dikke takken fpreide, En maekt' een lommer , daer al d' Herders van het woudt Haer N y raphjes vleiden met een aengename kout. Met kijk ik na de boom en zie daer op de takken Een Duif jen zitten , dat ik meende te verlakken. Ik fteegh te boomwaert op, en quam by t zoete beeft, En ftreek het over 't lijf j het fcheen in 't eerft bedeeft : Maer liet zich naderhand t ruim zoo vrymoedigh vinden, Wanneer het diertjen z-agh dat ik 't van harten minde. Terwijl ik bezigh ben en itreel het lieve dier , En koefter't in mijn fchoot, hoor ik een groot getier, En zie een Arendt van der boomen top afdalen , En my het waerde pandt, het Duifje, weer af halen. Ach jammerlijk verlies ! hy vloogh daer mee om-hoogh.' Ik die met 't lijf niet kond, raoft volgen met het oogh, En met een zoet verzoek, wat klachten dat ik dede , Wat bidden dat ik bad, gegront op goede reden, Was al vergeeffche moeit. Hy droeghhet in zijn neft, En deed het daer veel goets, en heeft het wel gemeft. Een Kuikeudief terftond fcheen ora een prooi te vliegen , En meend' den Arende met 't monvaenzichtte bedriegen Van goe genegentheidt, en zocht den Arendt aen, |
||||
|
M E NG E L. \rU E N.
|
|||||||
|
24?
|
|||||||
|
En bad hem, dat hy doch het Duifjen .af zou d flaenJ
Den Arendt fcheen alreê met twijffel ingenomen,
Vertrouwend' op zijn woordt ; maer 't dier begoß te fcïjroraen,
Vermits het wift waer dat die vogel quam van daen,
Daer hy een ander gaey had zoeken aen teflaen.
En zoo de wal ontgingh hem hielde aen het vlot gras;
JMaer 't veinzen wierd' bekent, doordien hy alte bot was -,
Want als het jonge-fpel was by de boom vergaert,
Wierd zijne doenten op een prik geopenbaert.
DeSlaep, de Duif, en al, zijn ftrakgelijk verdwenen,
En eenTyrezias is my terflond verfchenen,
Die zeide Herderlet : het Duifjenis uw' lief,
TJw' medeminnaer is den rechten Kuikendicf,
Maer d' Arendt wie is die f gelooft zy heeft geen nader,
Wie voert dat Wapen als de name van haer Vader.
Doch ghy weeft niet verzuft, houdt aen hy is beleefr,
Houdt aen ik wed, dat hy u noch zijn Dochter geeft.
A EN SP RAEK
AEN D A P H N E.
DE Meefter van de Min en Schutterlijke jongen
Heeft zijn Corinnaes naem en lof wel vaek gezongene Horatius die heeft wel eer gezwegen niet Van Lesbiazijn lief. Catullusniet en liet Te roemen van 't gelaet, te roemen van de fchoonheidt Van zijn geliefde Vrouw. Tibullus ook ten toon leidt Zijn Delia, en prijft haer tot den Hemel toe. Propertius die wordt te fchrijven nimmer moe De fchoonheidt zijns vriendins j en maekt vaft met zijn fchrijven, Dat Cinthia zijn lief onfterfelijk zal blijven. Kk ij Ons
|
|||||||
|
7\% Mr. J O H A N BEETS,
OnsNederduitfchen Heins zeidt van zijn Phyllis veel.
Een ander komt weer om en prijft van deel tot deel Defchoonheidt van zijn lief, van C loris d* Herderinne : Maer my komt üaphnes beeldt ftaegh fpelen in den ziune. Haer looft mijn penne ftaegh , zy heeft mijn droevigh hart, In 't cierelijk gekrul haer lieven hairs verwart. Het lierfelijkgezicht.deglinfterende polen , Die in haer voorhooft ftaen , die hebben my ontftolea Mijn ziel en al mijn zin: haer liefFelijke mondt, (Daer Flora aldereerft haer zoete reuk in zondt) Haer witten marmer hab ; haer zilverwitte handen; Haer lippen als korael ; haer klein y voren tanden'j Haervlugh en nettegangh; manierelijkgelaet; Haer hoogh begaeft vcrftaud s haer reden wijze praet Heeft my gevangen heel, en door uw' groot vermogen Hebtghy my lieve Nymph tot in uw' dienft getogen, 'k Heb Daphne aldereerft op u mijn liefd' geleidt ; U zal ik minnen ook tot dat mijn ziele fcheidt Van deze aerdtfche romp, tot dat het broofche leven Door ouderdom of ziekt' mij n lichaem gaet begeven. Al waerdtghy Nymph zoo ftucrs gelijk de wilde Zee, Zoo onbeweegelijk,als ooit een rotfche deê , Zoozalikevenwelgeduldigh, Daphne, lijden, En my in uwe dienft tot allen tijdt verblijden , Tot dat ghy in het laetft noch met verwond'ringh zeght, Watdraeghthytrouwemin ! hoelijdzaemis die knecht ! 'k Vertrouw niet Daphne, dat ghy zult aen my betoonen, Dat in zoo lieven beeldt, alsghy, zoud kunnen woonen Een onbeweeghlijk hert, en zulk een ftuers gemoedt, Dat vele minnaers in haer hoop verflauwen doet : Maer dat ghy zult aen my meedcogentheidt bewijzen, Daerom zal ook mijn pen uw' N ymphje altijdt prijzen i Al't gene dat ik dicht, al'tgenedatik fchrijf, Is Nymph alleen om u, wiens trouweflaefikblijf.
Avon
|
||||
|
M E N G E t - J^T M E N.
AVONDT-GROET, A £ N
D A P H N E.
|
|||||||||||||
|
**>
|
|||||||||||||
|
Gifler avondt, als het ftralen
Van de Zon gink nederdalen, Gink ik wand'Jen deur de ftraet, Daer hec huis van Dsphne ftaet, d' Eene Zon was doen ontvlogen, d'Ander Zon quam voor mijn ooger), d' Ander Zon, wiens hel gezicht Tyters droevigh hert verlicht. 'k Quam zoo haeft niet voor de deuren, Die my nacht en dagh doen treuren , Ofik floegh terllondt mijn oogh Eensjes by geval om hoogh ; Daer zagh ik een Zonne lichten Op mijn duifteregezichten j Daer zoo zagh ik, in het gaen, Daphne voor een veinfter fiacn : |
|||||||||||||
|
Strax was my de ziel ontvlogen,
En by Daphne opgetogen. Dat ik niet uitfpreeken kolt, 't Geen ik had voorheen begoft, Waerom iemand van de gene, Die met my daer gingen henen, Vraeghden hoc ofik zoo ftondt, Ofik niet meerfpreeken kond, Doe begoft ik voert te varen, Daer wy ingekomen waren, Vreczende, dat iemands: mocht Krijgen eenigh achterdocht. Ach boe qualijk is 't om veinzen, Aismen op zijn hef gaet peinzen. Niulijk durfd' ik met mijn hoedt Toonen haer van veer een groet.
|
|||||||||||||
|
6
|
|||||||||||||
|
AF3CHEIDS-KLAC HT
A E N
D A P JJ NE.
HA heugelijke tijdt ! beginzel van mijn vreughden :
Ha tijdt / die my het hert eeu weinighjen verheughden *' Ha Goddelijke uur ! vermaekeiijke ftondt : Ha uur ! waer op ik laetft het deun jen open vont. Het deurtjen, waer ik door gink na mij n Üaphne treden. Ha uur.' waer op ik eerft uitftorte mijn gebede n Aen mijn beminde Vrouw'. HaliefFelijke nacht! Waer in ik tot mijn Nymph begon miju droeve, klacht j Waer in ik haer mijn hert volkomen openbaerde, En alles, watter lagh in deze borft verkeerde. Kupido help my nu, ik heb de brandt ontdekt, K k iij
|
|||||||||||||
|
De
|
|||||||||||||
|
syo Mr.JOHAN BEET Ss
De brandt » die uwe toorts had in mijn hert verwekt ;
Kupido help my nu, waer zijn uw' fcherpe fchichten ?
Ha boef jen waer 's u boogh r waer zijn uw' heete lichten?
Zendt maer een kleine vonk, een vonkjen maer van min
In Daphnes koele borft, en dicht bevrozen zin.
Ach wrev'righ avontuer ! dat na een klein verblijden 1
My wederom op nieu brenght in het dr oeffte lijden :
Zeght, waerom ghy my nu zoo van mijn Nymphje trekt ?
Nu ghy hebt in mijn hert een groote liefd'verwekt ?
Nu ik mijn Daphne heb ontdekt al mijn gedachten;
Nu ikeen weinighgonft weer van mijn Daphne wachte,
Rampzalige Fortuin ! isnuuw'luftgekoelt ,
Nu ik moet miiTen 't wit, waer na ik had gedoelt ?
Nu ik moet voor een tijdt (laes ! ) van mijn Daphne fcheiden?
En varen metter woon na't wijs beroemde Leiden ?
ïs 't Leiden juift alleen, dat ons de wijsheidt geeft ?
Ach / dat ons Hooren niet de gaef ontfangen heeft.
Ik worde (laes !) gevoert, gevoert van mijn Godiune :
Maer houde valt de brandt befloten in mijn zinnen,
De brandt, die my verwekt haer liefFelijk gezicht,
En d' held're glans, die uit mijn Nymphjes oogen licht.
't Vermaek, dat ik ontfangh uit Daphnes lieve oogen s
Dat wordt door mijn vertrek my t' eenemael ontogen.
't Vermaek, dat deze brandt die in mijn boezem woelt,
Door lie ffelijke kracht een weinighjen verkoelt,
Wordt m y ontrokken gantfch. Ik worde wegh genomen 1
En zal in langen tijdt niet weder mogen komen,
Niet wederkomen, voor de zilver bleeke Maen
Zal viermael worden vol, zal viermael weer vergaen«
Al komt het ongeluk van hier mijn lichaem drijven,
Het zal mijn trouwe min hier nochtans laten blijven :
Geen ongeluk hoe fnood, geen afzij n ook hoe quaet,
Zal können maeken, dat ik mijne min verlaet.
Ha Daphne wat geluk ! wat heil zoud ik het achten,
|
||||
|
M E N G E L -« % T M E N.
Zoo ik maer altemet moght zijn in uw' gedachten ^
Zooghy maereensjes denkt, hoeofW' Tytervaert, Die zijn gemoed om u zoo vaeken heeft bezwaert. Adieu Joffrou, ikga, God geeft u veel gelukken, Veel vrolijkheidt, veel heil, en hoede u voor drukken, En zende altemet eens Daphne in uw' zin, ïtf ijn droevigh afzijn en mijn overtrouwe min. OVlD. xyîmoT. tib. 2. Ekgia xvii,
Quod CorintHefohßtßrviturus, INdiender iemand is, die groote fchandt wil achten
Een braven Herderin Te dienen : van die wil ik 't vonnis wel verwachten, Hy oordeel na zijn zin.
Laet m y zijn vonnis vry afmalen vol van fchanden j. Indien Dione maer,
DiePaphosenCytheerbeheerd, wilzacbterbranden, En mind'ren mijn bezwaer.
Ach of die fchoone maeght ! die my nu heeft i n handen 3 En in haer ftrengh gewelt,
Waer zachter van gemoet, en lofte wat de banden, Waer in iklegh geknelt.
Haer fchoont maekt Daphne trots, en over op geblazen: Ach kond'z'haer zelven niet!
Wegh helfche vindingh wegh, vervloekte fpiegels glazen , Waer door z* haer zelfs beziet.
Al geeft uw' fchoonheidt u en uw' bevalligheden De heerfchingh over al.
(Ha fchoonigheidt, die my ia dienften leven dede En vryigheidt ontftal)
Zoo hoort ghy nochtans niet te fcheppen uw' vernoegen In't haten van uw' knecht,
Vermits men 't Hemels wel by 'c aerdtfche plaghte vosgen-., Het koftelijk by 't flécht.
Heeft niet Kalypzo, die Godin was, willen houden Een fterffeiijken man :
Die even wel nochtans haer bed en wonregh fchoude» En verre vlood daer van.
Men looft dat Thetys ook, G odinne vande baeren Aen Peleus is gemaert,
En dat Egeria m et N u ma z ocht te paren, En met hem is vergaert.
|
||||
|
rv Mr. J O HAN BEETS,1
Dat Venus ook Vulcaen kan lieflfèlijk toe winken,
En koeft'ren is gewis,
Hoe wèîny al de Goôn doet lacchen om zijn hinken, En vunfch ruikt van de Smits,
Deez' regels, die ik hier heb op dit wit gefchreven, En voor uw' oogen ftel.
Daer van heeft deez', als die, veel letters meer gekregen ,- En nochtans voeght het wel.
Ghy ook mijn wacrde ziel, voeght u met my de wetten> Zy zijn ook hoe zy zijn,
Maek die »ry na uw' keur, en hoe ghy die wilt zetten, J£ Volbrengen blij ft. by mijn.
En zeeker het en waerniet buiten het betamen,' Zoo ik uw' min genoot,
Ghy hoefden u daerom voor niemand niet te fchamen , Noch blijdt zijn om mijn doodt.
Menalkas heeft veel goet, h/ kan het niet bewaren, Noch voordeel doen daer meed"
Daer my den Hemel geeft een konft om goet te garen, t' Wijl ik mijn tijdt befteed.
Behalven noch, dat my de zufters alle negen Doen zingen menigh liedt.
Veel wenfchen ook, dat zy door my een naem verkregen j Maer z weeren al om niet,
Ik ken een Herderin, die Daphnes naem komt vatten, Op dat men looven zoud',
Datzy mijnDaphneis, Waeromzy al haer fchatten Wel garen geven woud',
Maer neen de koele vloedr., en wijt beroemde flroomen, Die kennen uit den Rijn
Niet in de grachten vande laeuwe Tyber komen, En hier de Tyber zijn.
Zoo zal ik niemand ook dan u alleene zingen, En fpelen op mijn fluit :
Staegh zult ghy en alleen veel lof en deuntjes dwingen Tot pen enherz'nenuit,
Aen den geleerden JJeermenHeer
jF. Bodechcrus Benrimghs. MAghmen by de leffen blijven, > Van den Hemel neer zien gaen
Die de oude dichters fchrij ven ; ) Tot zijn leger drie Goddinnen, Zoo heeft eertijdts een Trojaen j Doe gezworen vyandinnen; |
||||
|
MENGEL - %TM E N.
|
||||||||||||||||
|
*£1
|
||||||||||||||||
|
Zoo heeft Pari« zijn gezicht
*n het Hemels vleefch verlicht ♦ ja 'f moet zijn geloof gegeven, ~atdaer van de dichters fchre ven, ÇG dat vraerom ? Bodecheer ^agh de drie Godinnen weer £lle daegh vericheide malen J-omen door zijn kamer dwalen , *-n bezwieren zijn verftand, t*aer elk een haer gaven plant, *n totwaerheidts vafie zegels £iet de bondigh zoete regels, ^et het aerdigh deftigh dicht ; '-'at nu cerft komt in het licht. Juno leert hem hoe bedriegen
^an deKoribandtin'twiegen, yanhet Kindt, beid' Oom en Vaêr, j^ec gebommel en gebaer ;
frpc.het nu tot m3n gekomen ,
*■ Kijk zijn Vaêr heeft afgenomen,- yles zijn vrye ftaf nu zweit
i? al wat om d' afichen drait ;
g? Zijn min tot menfchen kind'ren,
piehaerdekkertjesvermind'j-cn,
rV1 haer wekkers altemet
"ebben aen een 2y ge2eC#
g'nd'lij k al zijn lof en leven
^■omr zy hem te kennen geven J^t een toe gedaen gelaet, p ,jeen acngename praer. **alias komt door hem betooncn, «oe dat alle die bewoonen c Aerdtrijk, al haer zin enheit |
||||||||||||||||
|
Hebben in het goudt verwert t
Hoe, diegoudemuntaenhangen, Zij n van die Godin gevangen , Slaven zijn van haer bezit, Derven hunn' verkregen wit. Venus leert de minne vonkjes, Zoete lusjes , lieve lonkjes, Hoe'tgekus, 'tgevlai, 'tgefîreel, Minnaers nimmer komt te veel, Al de fraiheidt van Akroosje 3 Die, alft eerft' ontlooken roosje , Al de bloemtje«, al het kruit, Al de Meisjes d' oogen fluir. Lukkigh, Bodecheer, wiens oogen DeeZ' Godinne fchou wen mogen , Lukkiger, alsdieDardaen, Die het oorri'len heeft beftaen ; Wan t ghy hoeft geen haet te laden-, Mits^hy niemand wilt verfmaden^ Alle acht g' haer even ichoon, Alle gevenz'even loon, Doet hier by noch dat de negen Zufters zijn tot u genegen > 't Blijkt, haer mengeldicbjesnct, Zijn dooru tentoon gezet* Bodecheer men zal met kroon en Van Laurier uw'daetbeloonen., Dat ghy ons te kennen geeft 't Geen uw' brein ontfangen heeft» Wie kan ander loon verzinnen, Mits hier is geen loon te winnen Waerdigh uwe naem enkonft Boven uw' Akroosjesgonfr, |
||||||||||||||||
|
VERZOEK
AEN MIJN NEEF
J. BUIK, ____I der beide-Rechten Dcftor.
|
||||||||||||||||
|
I
|
||||||||||||||||
|
had (ha waerdeBuik ! ; al over langh gefchreven,
|
||||||||||||||||
|
Maer't briefje was befchaemt, hetwou, het dorft niet heen *
L1 Het
|
||||||||||||||||
|
2y4 Mr. JOH AN BEETS,
Het zei zy zullen my ftrak aen de Veenzon geven,
En ghy krijght dan de vloek ; Met dubbel groote reên^
Chy hebt ('k eu weet hoe langh verby ) belooft te fchrijven , Wat iffer op gevolght ? uw' letters ? niet een woordt.
Nu wraektenz' uw geloof,- nu doen zy niet dan kijven ; Nu zendt ghymy, waerheen ? maer in een wiffe moordt.
't Is waer zeid ik, ik zal daer zelven hene varen, Engaenin hechtenis, of licht lijk mijn berou,
En haer goedaerdigheidt my 't leven wilde fparen, Zoo niet, zoo doe men my, het geen dat men u zou l
Dies kom ik Vrienden dan, en (tel my voor uw' oordeel Terecht; eyleghtmyop , doch geen verdieude ftraf.
Laet oude vriendtfchap doen voorfpreeken tot mijn voordeel, En deez' verdorde krans, wiens bladen vallen ar.
f Eilaes door't derven van mijn Daphne, 't kransjes zonne, Die al de glants wel eer heeft op deez' blaên geftraelt,
Ja zoo ook, dat ik noit iets tot haer lof begönne, Maer ty weer aen zoo haeft haer fchijnzel weder daelt)
Het is een kleine macht 't gevallen te vertreden ; Smijt't geen, mee ftutten opgerecht ftaet, onder voet j
En toont aenmy, dis legh t' zaem uwezachtigheden ; Zoo bid ik, dat u ook Apollo helpen moet.
Aenkomft van mijn Neef
$. BUIK.
Hier fl ibber gladde Godt der Zuider-Zeefche baren,
Ontfangh't dankofFer, dat hier Ieitop uw' Ontaren , Dat offer, dat ik u te geven had belooft, Zoo haeft mijn Buikzijn voet zou zetten op het Hooft. Ha Hemel! is't gelukt? Ha Buik wat een verlangen Had ik om u dus met mijn armen te omvangen ! 't Verlangen is vol pij n j maer baert een zoete vreught V |
||||
|
MENGE L.HYME N.
|
|||||||||||
|
ayF
|
|||||||||||
|
Wanneer ghy, dien ghy wacht, dan weer genieten meught.
Wat was het my een fmert, wat was het my een quellingh, Patikzoo langen tijdtmoeft derven uw' verzellingh. Maer hoe uw' afzijn my meer quelde in 'tgemoet, Hoe uwe komft mijn hert te meer verheugen doet. Weeft welkoom waerde Buik, en om dit woordt te zeg'Ien l Zoo neemt tot welkomft gift deez* haeft gekrabde reg' len s Deez' reg'len en daerby het hert van uwen Beets, 't Welk (zoo gy ook vertrouwt^ by 't u zalblij ven fteets. Een behagen aen
D A P B N E,
als zy zat en fteef.
|
|||||||||||
|
Geef ik u met duizent kusjes
Aen uw' wa/Ten rechter handt j Duizent aen de flinker kant ; Duizent aen deebbeboogbjes, Boven uwe lokkend' ooghjes ; Duizent aen uw' voorhoofts vel ; Duizent krijght uw' neusje wel. Maer wat 's dat, mijn lieve leven, 'k Bidje wilt mijn tant vergeven, Dathy in uw* halsje kleeft, En daer blauwe tekens geeft : Breekt hem uit, en wilt hem leeren , U in 't kullen te bezeeren , Eer dat ghy my haten zoudt, Tot mijn onthult, en zijn fout. Laet ik weer uw' hals omvamen, Laet nu worft'len onze aemen t'Zien., wiensziel, datmeefterblijft, En des anders tot Zich drijft. , Ach ! mijn ziel is my omogen, En by d' uwe ingevlogen ; Dieffegh geef mijn zieltje we'er, Of ik zijg van flauwte ne'er, Zoo zoo, wilt u ook wat buigen, 'k Zal nu aen uw' lipjes zuigen, LI ij Tot
|
|||||||||||
|
GIfter gink ik Daph ne groeten,
Die ik vond haer lusjes boeten In het geen, zy noodigh acht ■"■Otde zoete vrouwe dracht.
^Had wat lapjes van fijnlinnen, Pje in witheidt overwinnen c longh-gewolde bleetend' vee,
«■n de verfch gevallen fnee : Doekjes, daer niet op en fchorten, S*ingh zy noch met water ftorten, ~n heeft noch daer op geplenght **uigh van-wit met blauw' gemenght %
~oe dit in de handt gegrepen,
j:n de vuiften toegenepen,
~at de opgeftreeken hoop
fr °or haer vingers henen droop.
* Docht, ik geef u dat vermaeken,
^oo 'k maer aen de lieve kaekea Van mijn Daphne hangen magh, tZoetft', dat ooit de wereldt zagh:
Als ik maer de zoete roozen, Die aen hare wangen bloozen, Op een witte marm'regrdndt, ■Maghbedouwcn met mijn mondt. Nu mijn waerdft', onz' oude lusjes |
|||||||||||
|
Ä> Mr: J O HAN B E E T SI
Tot ik weder krijgh het geen r I Of mijn zieltje bleef verlooren
Dat daer ftrax uit my verdween.. Zoo mijn tongh toont dienftigheidt ?
'Je Moet uw'lipjes nu opboren» | Maekt, dat ghy een wegh bereidt..
Voor en tegen de Jalouzy.
Bunas. Tyter. Damon,
NAdien gRy in een redenftrijdc
Nu met raalkaer gekomen zijt, En wilt, dat ik uw'rechter zy,.
Zoo zeght, wat is dé Jalouzy ?
Tyter. Het is een quellinghin de; menfch> Om dat hy niet alleen na wenfeh,
Genieten magh het geen hy mine,
Of't is een quel, om dat hy vint,
Dat iemand ook zijn handen flaet
Na 't geen, daer hy zoo hard naftaet.
T)amoni Ik ben te vreên ik hou "t daer voor.. Bunas. Zeer wel, ditzyadaneenfpoorj. Houdt beide hier uw' reden in.
Gy Tyter zeght, dat in de min
De Jalouzy van nooden is,
En Damon houdt dat voor een mis»
Een ieder were van uw' tweên
Zijn zeggen nu met goede reen.
Iklegh mijn ooren in de week,
Op dat ik een goet oordeel fpreek;
Tyter. Wel Damon zijt ghy zoo een kindt ! , Wel Damon zijt ghy noch zoo blindt! Weet ghy niet, dat de liefde by
Zich, altijdt heeft de Jalouzy ?
'kZeg d' aerd niet een trouw minnaer heeft*,
Die niet vol Jalouzy en leeft :
~ - .&*$- op
|
|||
|
M E N G E L - % T M E N. ar;
Op dat ik toon met meer befcheit
Het geen, ik u hier heb gezeit, Zoo Jet op deze fluitreên wel, Dieik totmijn beveftingh fteï. Zagh iemand ooit wel min, waer uit
Geen over groot begeren fpruit ? 'k Meen neen; want ziet, dit is de min, Een groote neigingh in ons zin, Tot zulken eenen, die men niet i Of die men nietgenoegh geniet. De liefde die is met het geen Hy heeft zijn leven niet te vreên j Maer tracht altijdt na vorder goet,' Dies hem terftond een hoopje voet j Dit hoopen heeft ftaegh by hem ftaen Een groote vrees, van niet t' outfaen": Want hoop en is geen zeekerheidt ,• Dus vreeft men, dat men werd ontzeit r En deze vrees baert Jalouzy, Want alzoo haeft daer iemand by Mijn Nymphis, vrees ik, dat hy magh Ontrekken 't geen, daer ik op zagh j Of dat hy 't my alreê ontgaet, Terwijl hy met mijn waerdftepraer. Damon. Dat brenghje zeeker def tigh uit: Want achtervolgend' uw' beiluit, Hebt ghy geen liefd' die in u woont, Die geen quaet achterdenken toont; Jaloerfche minnaerghy enzijt Voorwaer niet waerdt , datg'iemand vrijt: Onwaerder noch, dat ueen Vrouw, Zoo zoeten dier, beminnenzou; Blijkt niet genoegh, dat ghy niet mintV Alsghy zoo vol Jaloersheidt zintj LI iij Quact
|
||||
|
ijf Mr. JOH AN BEETS,
*Quaet achterdenken baert altijdt
Een vreemd' gedacht, een groote fpijt y
En uit zoo grooten fpijt ontftaet
Een gramfchap, die niet licht vergaeti
En op den Ionghman niet alleen}
Maer ook niet weinigh op die geen,
Die zoo men fnorkt, zijn ziel, zijn zin,
G etrokken heeft tot hare min.
Zeght lieve roemt een minnaer niet
Te ltaen in zijn vooghdeff gebiet ?
Te hangen aen haerïief gemoet ?
Te willen doen, al 't geen zy doet f
Ik neem zy mint hem , is 't niet wel ?
Waerom verwekt ons dan een quel ;
Een gramfchap, en een quaet gedacht ?
Heeft zy haer eigen zin volbracht,
Haer wil moet ons wil wezen j maer
Hoe veer ishetmetuvandaer ;
Ghy vloekt, gy raeft, gy wenfchthet wijf,
Wel hondert dit, en dat, in "t lijf.
Ey zeght, heeft rechte liefde plaets,
Daer iemand maekt zoo veel gelaets ?
Tyter. Ho ho / ghy trekt het al te veer -, De Jalouzy die doet wel zeer ,•
Maer niet zoo heftigh als ghy blaeft.
Vamon. Behalven als men meerder raeft. Tyter. Ik zegh, dat onder het gevry Zich veeltijdts voeght de Jalouzy.
Bunas. Ikgeefuw'alle bei gelijk Zoo dat hier niemand d' eer en ftrijk.
Doch in de vryery zegh ik u tot belluit Wordt d' een door Jalouzy veel meer, als d' aêr gebruit. EM-
|
||||
|
M EN G'E r - ^ r ME W %ÎP
E MBLEM A AMATORI U M.
AMOR VEST I TUS.
. . . . v -
Mirarlfne illud quodamor mm vefiibus adfiet)
Afi ego divitijs quod redimatur amor. KUpido die men plagh altijdt te malen zonder
Kleet, möedernaekt, laetu dat niet eens geven wonder, Dat ik die wambais nu, broek, kouffèn, ende fchoên Aéh zijne lendenen, en teere voeten doen : Want eertijdtsplagh demin alleenighlijk te kijken OpDeught, en wetenfchap, en andre diergelij ken, Maer nu in onze eeuw' is 't zoo daer meê geftelt, Dat men malkander lieft alleenigh om het geit. De minne zonder goet kan 't nu niet ftaende houwen, De minne zonder kleet die zal terftond verkou wen : De Iongen die is teer, ey werpt hem om het lijf Befchutzei voor de kouw, ofanders werdt hy ftijf. INCOMPARABILI VIRO
T H O M iE G A R B A SI O,
MEDICO EXCELLENTISSIMO, PHILOSOPHO
SUMMO, POETLE RARO, |
|||||||||||
|
XJnkus honos.
Quo non aliut Doèlior una Semper tremulam |
|||||||||||
|
FVndite fletus ,
Refonent trifii JEtheraplanftu. lacet heufato |
|||||||||||
|
Raptus iniquo Tangere venam
Vivere dtgnus r Teuere jebres
2$elloris annos. Tollere mor bos.
•drtit medicœ-
|
|||||||||||
|
Mr; IOHAN
|
|||||||||||
|
zsö Mr. J O H A N BEÏTSJ
Mr.JOHAN BEETS Voyagie
na de Ruft van
WESTINDIEN,
Doen hy als Vifcael voer op
d' A D M 1 R A E L G E N E RA E L P ATEHJ H Et anker lagh nau inde grondt en om de bomen j
Was nau een tou gemart om 't drijven voor te komen , Of, zie, terftond quam een Maeraentepaertopftrandt, Ons vragende wat volk wy waren, uit wat landt, En d' oorzaek van ons komft ; den Admirael voer derwaerts Met den Vic' Admirael. Den Iber vlood nu herwaerts , Nu daer weer in't geboomt', tot dat hy quam te fpraek Aenftrand , doch in 't geboomt* en vraegnd' met ernft wat zaëk Ons onze Schepen aen het Eylandtdede zetten : Den Admirael verhaelt, hoe 't volkde Scheurbuik lette, VanlanghinZeetezijn, en daerom onze vloot, *Nu tot verquikkinge ververfchingh had van nood : Indien dat hy ons woud grof en kleen Vee beftellen, Dat wy alsdan zijn landt niet vorder zoude quellen j Den Iber ftondt bedeeft, hy will niet hoe hy zou : Maer eifcht" tot midnacht uitftel om eens met zijn Vrouw' Dit in de fchael van reen met ernft te overwegen, En vluchte met dit woordt door zijn bekende wegen. De nacht diefpreid' haer kleet vaft van de bergen neer ; Ons Schildwacht ftondt vergeefs den Iber quam niet weer. Nauhadhetmorgen-roodthetroozenhofontgrendtek, Of d' inwoonder die zagh ons vanen los gewentelt Bezwaeyen zijnen ftrandt, en fcheem'ren door het woudt ; 't Wondt dat zoodanigh doen voorheen noit had befchoiit.
b De
|
||||
|
M E N G E L - %YM E N. & i
De Goden van het bofch ; de Nymphen van de kuilen,
Die al te wilten woeftin zulke woninghs Ichuilen ,
Als haren aert vereifcht, verwondert, quamen, om
Gelijk of't kermis was, te danfen op den trom ,
En op des vanen-zwier : maer als d' helbaerden blonken}
De maten ritzelden, en de musketten klonken ,
Vertrokken zy verbaeftin 't diepfte van het bofch ,
Daer zy gelijk van fchat, van zorgen ook zijn los.
Den Iber van eenbergh ziend' ons Sold aten trekken,
Bleef verre buiten fchoots, beftondt daer mee te gekken j
Vermits hy waende, dat de verheide van het pàdt,
f Dat tot het Dorrep leidt) 't gebrek van 't verfche nat,
En al het kreukel bofch, den onzen zoud beletten,
Ons ongewoone voet in zijue woonft' te zetten.
De Zon had nu watmeer als half zijn reis gedaen,
Wanneer dat onze trop de poort zagh voor haer ftaen,
Die tot de huizen leit twee Hemel hooge toppen,
Befloten , dieterzijd,- den engenweghquam doppen
Veel opgehoopte fteen van rotzen op een ry,
En liet een enge padt maer in de midden vry.
Al werken van natuer, doch met een poort gefloten,
Een plaets daer twintigh man wel duizent af zoud ftooten.
Verwaenden Iber ! wat verlaet ghy deze wal !
Hier is uw' befte fterkt', houdt hier uw' Vyandtftal.
Maer neen, hy vlucht, de poort is inder yl gewonnen,
Is inder yl om ver gerukt en heel gefchonnen.
Men ziet het open Vlek, waer in men hem begeeft.
Den Spanjaerdt is gevlucht met alles wat hy heeft,
Dat's Vrouw en Kindt, dieswydaer niet met allen vonden >
Het leger wierdgemaekt, en daet'lijk volk gezonden ,
O m op te zoeken waer datmen vers water kreegh ;
Want al het volk was droogh, en al de vaetjes leegh.
De Schipper van de Kat, verzelfchapt met noch and'ren,
'Gingh door het yl geboomt , om vocht te zoeken, wandten»
Mm Niet
|
||||
|
2<?a Mr. J O H A N B EET S,
Niet ver van d' eerfte wacht rees een opgaende duin,
Allenxjes in de hooght, wiens dicht getopte kruin
Bequaem-was raet zijn ruight en man en paerdt te dekken,
En kond den Iber tot een goede laeghplaets ftrekken.
Hier lagh de Vyandt, twee te paerdt en vier te voet,
En rent met lollen toora den Schipper in 't gemoet $
Zijn wapen was Piftool, deez' rukt' hy van zijn lenden ,
En meent het doot'lijk loot zijn Vyandt toe te zenden a
M aer ach / de flagh die mift, en geeft een looze zis,
Dieshy ftrak met zijn maet van zes befprongen is ;
Zy hebben kort geweer, de Vyandt lange fpeeren,
Dies moeten zy met 't lijf degroovefteeken keeren,
Stacn nochtans even vaft. De Schipper werdt geraekt,
En d'lberflaethem, dat deherflTen panne kraekt,
Met zijn Piftool, dat fprongh aen meer als zeven ft ukken s
Een ander komt hem weerzoo diepen wond indrukken,
Dathy ter aerden zeegh, den ander maekt gerucht,
Hoe wel hy is gewont, begeeft zich op de vlucht,
Den lber woedt op d' eerft, en om zijnleettewreeken,
Geeft hem na dat hy leit noch zes of zeven fteeken :
't Gerught quam in 't quartier, doch eer de voorften hoop
Daefby kond komen , was den Iber op de loop,
En toonde vol van vreught zijn alte vlugge hielen ,
De doode Schipper■ wierd gezonden na de kielen,
Geleidt met vijftigh man, gebonden op een paerdt,
By hem gevangen maer niet tot dien eind bewaert.
Men vindt een water plaets ; het gaeter op een braden ;
Men flacht en doodt, elk zoekt zijn graeghte te verzadea,
Tot meer als halver-nacht, men zet de wachten uit,
En als met eenen kringh men t gantfche leger fluit.
De nacht werdt deur gebracht, met voorzicht tot in 't dagen,
Auroor haer purp're pruik vertoont en guide wagen.
Straxgingh elk weder Scheep: maeriEolus, dieaen
De windt gaf vollen toom, ontftak een Zee Orkaen.
|
||||
|
mENGEL-T^ïmEN.
|
|||||||
|
25 S
|
|||||||
|
Het weder weer bedaert. 't Jacht uit het oogh verlooren ,
De Vloote werdt verf preit, men kruift al weer als voren, Doch'tfchijnt, dat hier de Zee geen Caftiljanen lijdt; Want zich niet een vertoont in fchaersdrie maenden tijdt. De doodt die gaet terwijl zijn foelie zikkel ftrijken , Zijn zikkel voorden menlch niet mooghlijk te ontwijken. En mait de beemden van haer eerfte klavergras, Zoo datmen in een week wel vijftigh dooden las. Het roer werdt op gedout, defchootenafgefmeten ,- Vincent is al den roep. Men komt; maer vindt geen eten, D at tot vervarlchingh ftrekt, a's hier en daer wat kruit, Eu Zint Anthony geeft wat gulden appels uir. Het volk is op de been ; maer niet van ziekt ontfiagen. De Ankers zijn gelicht, de volle Zey len dragen , Het Landt is weder wegh; den Admirael die zendt Twee Schepen met een J acht j op dat zy gaen omtrent Pariva, en aldaer haer laft met vlijt volbrengen ; Het woort is naugezeidt, de leuterende ftengen, Die voelen haren laft tot boven in den top, En merken tuflchen ons en haer een wijde glop. Den Evenaer is van ons Schepen door gefneden, Brafil leidt voor de neus en met Brazil deStede Van Salvador, dies gaen wy met malkaer te Landt En ik met ons Kap'tein betraden eerft de Strandt. B o L-w o R m;
Die veel Nederlanders (Godt betert) te veel quelt.
v Quod çito fit » cita prit.
DE Roomfche tong' die 't hooft een lau w're krans deê dragen',1
Riep over zijnen Eeuw': manieren och! ó dagen ! Maer dat hy nu 't gezicht eens beurden uit het graf, Mm ij E»
|
|||||||
|
2ó4 Mr; JÖHAN BEETS,
En dezen tijdtbefchoud' j wat maekt hy nu daer af ?
Hy riep H ippocrates en Chiron van beneden , Af poUoos waerde Soon en liet hy niet in vrederv In 't Elizeifch velde, Galenus moefter by l Ja al wat helpen kon tot deze zotterny, Riep hy alvoor den dagh, methaer bepifte glazen, Met boffen met lancers, met kruiden ende grazen ; Vermits de Bolworm zoo deharzenpan ontftek, Datmeeft, wat lepel likt, daer van zeer wordt geqtfelt. Of liet de zotten naer Anticyras toevaren Om Nies wortel en zoo haer zinnen te vergaren. Maer lieve Cicero, wat breekt ghy doch uw' hooft%
De Worm is in 'tgebeent, deherzens zijn verdooft > Verblindt, verzot, verdult, verrot en opgegeten, Zoo dat haer, wie zy zijn, al langhal is , vergeten. Dees die meer kinders als h y hondert guldens hoopt, En fchaemt hem niet, dat hy voor twintigh duizent koopt* Den ander Itaekt zijn werk, waer van zijn huis moet leven t En neemt zijn laetfte geldt voor wijnkoop dat te geven : Koopt zoo de bollen op ; de wijven porren aen, Al zoud' de zak half-vol vaek werden toegedaen. Wat doenten dat'er zijn daer loopen zotten onder. Den Reeder leydt niet aen ; den Chirurgijn gaet zonder Bos in den arm, endwaelt indachtigh over ftraet, Terwijl dat zijn Patient van vuil en pijn vergaet. Den Advokaet die heeft zijn LeiTenaer verfmeten , Den Doc~tor onder weegh des kranken ziekt vergeten , d' Apteeker vol gedacht vergrij pt zich in 't Recept j, Zulx dat de krank' in 't kort geen aeffem meeren lchept, (Graefraaeker tot uw' wind)'t en magh de Procureuren 't Waernemen van haer Rol ter nauwer noodt gebeuren : Wat aen Stadthuis en Grif'gekoppelt is wel vaft, Volbrenght maer zoo wat heen in tegenheidt haer laft. Het doodt verouwd' peimeei wordt van de mijt gegeten : |
||||
|
M E N G E Z * J^Y M E N. *$$
De verruw' leidt verdrooglit, penceieu heel verfineteni
In d' oven leidt't gebak geborften wijt en zijt, Waer door den Huisheer windt en kouden hagel lijdt. DeBruydt die Tr oude, maer de Goutfmit maekt geen ringen.
De Pafteybakkerbokt niet om wat kleine dingen.
Smidts, K uipers, Timmerlui, en wat ooit fchootsvel droegh
Die lappen 't Ichootfvel neer en loopen in de kroegh. Daer zit de Snyer vaft, en boven al de Wever,
Die t' huis geen broodt en liet, wordt daer de Wijnkoop-gever.
Die ronde billen had , als hy zat op 't getou-» Heeft daer eeu Looden aers, dat hy niet rijzen zou, Al quam, ik weet niet wie, daer roert hy't kinnebakken,
Daer voert hy 't hoogfte woordt vandukken en van lakken j
Al ftinkt hy na 't getou , en 't fnot hanght in den baert, Noch houtme Jonker Spoel het hoekjen van den haert. Maer wat komt daer van veer ? ik ziet d een is een Koopman l
En die een Reeder Scheeps. Wat is daer een geloop an
Vau de Vyanden van de Bolle»dolligheidt, Die 't huisgezin voorftaen met wakk'ren arrebeidt, AbSchuitevoerders, Knechts met Sjouwers, Zakkedragers,
Scheepstimmerluiden, Spijkermakers en Houtzagers,
MetfluxeBootsgezels, beteert, befmeert, bezweet, Die 't flend'ren overftraet wel achten 't meefte leer. Dees klagen zoo het fchijnt, de grooten fchuddebollen,
^n gaen recht deur te kroegh : de Bolworm is aen't hollen,
Diedaervan veer met langh en zwarte mantels, gaen, Zijn die zom willen op en om de Preekftoel ftaen } Deeshand'lenonder hants dat 's quanzuis weizoo eerlijk,
Maer ondertufTchen quelt de Bolwormhaer ook deerlijk.
Haer winft moeft zijn voor Godt en tot der Kerken roem -, Maer nu (laes!) zoektmen die te trekken uit een bloera. Verdwaesde Rentenier wat Ioftghy uwe brieven,
Is ditalleenliik om uw' Huisvrou te believen ?
Uw' Huisvrou die met u ter wagen rotft en rent Mm iij Om
|
||||
|
ttt Mr. JOHA« B EET S,
Om Bloemen, waervoor ghy dan harde daelders zendt,'
Eerft rnoghtuw' Huis u niet eenoogenblik ontberen, Nu zijt ghy in de kap, nu doet gy niet dan teren, Nu komt het met haer zin te wonder over een ;
Wantzooghy nietengaet, zyzendtuzelverheenl
Ghy neemt de Koopnianfchap in achtingh op de kamer, Uw' Wijfjeby de ftraet, wat kander zijnbequamer, De wegh is zoo bezet, dat niemandt u ontglijt,
Dus komt het, dat ghy ook zoo rijk van Bollen zijt.
Dees die verkoopt zijn Landt, denanderzijnewoningh, En koopter Bloemen om. De Kay die wordt een Koningh. Want daerraen alle daegh wel duizent guldens wint,
Daer ift de pijne waert, dat hy ter deegh begint.
De Koopmanfchap gaet aen : wiefal het meefte fchrijven? Driehonderr. Twintighmeer. Noch dertigh/klaet hem drijven* Vaert wel daer mee. Midts gaet de kooper aen den haert.
Daer ift, wel deze Bol is vry wat meerder waert ;
Wat zoudze zeidt Jan fpoel, die ftaegh zat in het hoekje, Hy blaeft zijn pijpjen uit en fchut zijn glimmigh broekje, Vriendtzeithy, zooghy my wilt overdoen de Bol,
Ziet daer's mij a handt, ik mack vier hondert gulden vol,
Daer teekentmen de kaets, de wijnkoop moeter wezen. Nu mannen luifter toe wat biedje nou voor deze, Diejonghft op zeven hondert azen is geplant ?
Twee duizent gulden, hoe ? weldatraekt wal noch kant.
Ik fchrijf fes hondert meer. Twee hondert noch daer boven Riep Lubbert, Albert dorft drie duizent juyft uitloven. De Bloem die wierd verkocht om vijf en vijftighmeer,
En deze kooper won net hondert daelders weer.
Zoo gaen de zaeken voort. ' T is vry gelach voor allen, Jaemeer, men mach't niet uit, 't bier heeft geen goet gevallen« * Loop Caftelein haelt eens een friiïche roemer wijn :
De wijn is zoo te kout zy moeft gewarremtzijn
Zeit Piet, zoo dat 's hem recht fpaert nu kaneel noch fuiker: |
||||
|
ME N G E L~ J^YME M
|
|||||||
|
2*7
|
|||||||
|
Ey neemt die groote kluit en maekter van een duiker à
Zoo dat is zoetgenoegh ; een hallef kantje vriendt, Of anders tot de Boom, zegt hoe het u maer dient. Het nachtje wort verflenft, een kroegh en ken niet houdtn, De Brandenburger moet in't krieken het verkouden Befchutten van de maeg', dat is 't gezette perk, Daer na den gantfchen dagh met eere» van het werk, Inkroegh of in het bed, men ziet geen zonnerijzen, Nochondergaen, men weet niet als een Bol te prijzen. Dat 's't al in alles, na haer vreemde malligheidt. 't Is noch niet langh geleen, zoo kortlingh wierd gezeidt, JDatthien Floriften jayft tot wijnkoop hadden t' zamen Tzeventigh guldens, en als zy tot reek'nen quamen, Bevontmen datter was noch tzeventigh te quaedt, Gaetvoort, zoo, dat fchiet heen, vermindert niet uw ftaet^ Zoo , vloiter zoo wat in , fchreum niet het mach wel wezen j Want Croefus die is in uw' handel op gerezen : Hy ftroit in't wilt in 't woeft zijn rijkdom in uw fchoot,
O m Flora, dien hy heeft een nacht te bed genoot, Het onbezuift gefchenk vanFloraas milde pollen Vlieght u ook door het bloedt en helpt u by de fnollen, Waer door ('t is al gebeurt) de meefter geldt verdient * Zoo dat is dobble winft, eerft Flora nu haer vriendt Elk fchiet om 't beft, Barbier zoo zal u goedt wel groeien, Zoo zal een honigh ftroom uw deur in komen vloeyen. 'K geloof wel dat ghy woud dat nimmer een patient O m pleifter of om fchaer uw' deur en quam omtrent, Of zoo van 't dartel volkuw' ftok wierdafgefmeten, Ghy zoudt geloof ik vaft 't oprechten weer vergeten. Thien duizent ponden vlaems* ten is geen kleine zom> Acht ghy uw Bollen waert, jaegaeftze daer niet om. ^aer wat fpeelt groore J aep een Bolworm, om zijn ooren^ Hoe vlieght hy over ftraet, daer gaet geen ftap verlooren, Hyneemtzcukdpneft. Wat koopt die man al goedt i |
|||||||
|
2<s8 Mr. JOH AN BEETS,
Ik loof fchier dat hy Craflus fchatten hebben moet.
Hier David, jy moet wat by deze Goliath ftaen, Gy flaet ook vry wat op, en laet den handel glat gaen ] Al zoudt ghy al 't geen u bevolen is als Vooght Oplichten, dat's ook recht, 'twerdt om profijt gedooght, Hy hoopt hy zoo veel zal als Pietje proever winnen, Die op een klein profijt niet meeren ftelt zijn zinnen s Maerorerleidt, hoe hy 't gewonnen zal befteên AenHuis, Thuin, Paert en Koets, jaereekentvry wat heen« Ghy komt wel daer gy 't vindt, 'k wed d' Allekmaerfche tochtea Alleen wel ruim en rijk u al ditgoedt opbrochten. Eilaes 1 als Flora komt zoo opent zy haer Bloem, Maer na een korten tijd verlieit zy weer de roem, Zoo ginget metdeez' maets, men dreef eerft grooten handel, Maer ftrax gelijk NarcifT vergingh al hunne wandel. Vic eerft had Crezus fchat, of Irus arremoe, Verloor, of taft in 't geld tot aen de kneukels toe. Wy worden by een Bloem van David wel geleken , Vergaen ook, als een Bloem, zoo veeltijdts is gebleken, En blijkt noch alle daegh, en meermaels blijken zal j Ey lieve Tulpezot, blijft doch niet langer mal ! Lof van Daphne.
Singula quid referam f nil non laudabile vidi.
ACh vlngg' ach kleine wicht ! nu ken ik uw' vermogen,
Nu ken ik, dat ik ben tot in uw' dienft getogen, Verwonnen en beftrikt, uw boeyen heb ik aen, Die na mijn Joffrousgonften minne my doen ftaen : Ten i$ geen wonder, Godt, datghymy hebtgevangeu ^ Die dikmael zelfs Jupijnzijn Godtheidt maekt te bange ; Apollo is het leet, dat hy onfterflijk leeft, Atlantides beklaeght dat hy geen eind en heeft j _ |
||||
|
ME N G E £ - ^ r M EN. Hp
De Monfterdooder heeft zijn huit en knods verfmeten,
fin is fziet) aen het wid by Omphale gezeten ; Deesdwiughtghy (is'tdan vreemt) dat ik ray vangen geef,
Dat ik, een fterflijk menfch, voor uwe Godtheit beef.
Te meer daer noch mijn Nymph, is zoo volmaekt van leden, ^egaeft mee zulken geeft, verciert met zulke zeden, Bepronkt met zulken deught, het hooghit en grootft cieraet,
Dai zy de dwingfters van J upijn te boven gaet,
EenClymeneverpuft, en Herzes fchoont doet bloozen , En 't JLydifch kindt doorfchaemt haer pruik verwaereloozen , Waer vindtmen ergens een5waer zaghmen ooiteen Vrou,
Die voormijn Daphnesfchoont ter fchuil niet kruipen zoul
T fchijnt dat de guide Zon zijn fchitterende ftralen y an 't heldere gevlecht m ijns lieven Nymphs komt halen. •H a opgetoide top ! die kroezer als een rank
2Mijn ziel in haer gekrul en vafte ftrikken dwank,
En zoo gebonden houdt, dat ik mijn leve dagen Niet wil en ook niet ken zijn uit 't geboei omûzgenï &4ijn Daphnes voorhoofts vel verpuften trotft Diaen,
En doet haer zilv'ren glants heel zonder fchijnzel ftaen.
Haer trekkelijkgezicht, haer lonkend" lieve ooghjes, ^ekranft en om-bezet met Ebben-houte booghjes, Befchamen bei de Pools, Bejou wen al 't geftert j
Terwijl haer wangen kleurde Roos en Lely tert.
Ha lippen 1 lippen ! Neen maer enkele koralen ! Ha mondt ! wiens na gelijk A pelles niet zou malen.' Ha net bepaelt gebit.' verguizend het yvoor.
Haaeffem! voor wiens geur ik geen Viool verkoor.
Ha keel ! die overtreft de ftemmen der Syrenen. Ha kin 1 ha neus / die elk uit was gedrait zou menen. Ha vingers ! Baccho waert, ha nau gefchoeide voet !
Daer Cynthia vol fpijt haer zeil voor ftrijken moet.
Ha hals met blau doorftraelt ! Ha borft ! wat wil ik zeggen van 't geen het moeilijk kleedt voor ons ter fchuil komt leggen/ Ma Is
|
||||
|
270 Mr. J O H A N BEETS,
Is't kijken ons belet, 't vermoeden ftaet noch vry;
'Kvertrou mijn Engelin volkomen, dat zoo ghy In d'oud'Godinnen ftrijt u meê had laten vinnen , De Rechter had gezeidt, ghy Daphne zult het winnen. De minnende Troiaen was wel zoo oordel- rijk, Dat hy uw 's achten zou te wezen geen gelijk. Ghyzijtby na volmaekt, en hebt gants geen gebreeken, Als een die al uw eieren fchoonheidtgaet verfteeken , Met oorlof lieve Nymph, ghy zijt te zeer belaên Met een voornemen in die ftaet te blijven Itaen , Daer ghy u nu inhoudt, ghy wilt niet zijn verwonnen , G'lijk den Carbonkel fteen van 't vier noicis verflonnen, Van 't vier noit is verteert en noit verandert is : Maer uit de heete gloet gehaelt wort even fris. Zoo houdt gywaerde Vrou uw maeghden ftaetin waerden, En wilt om deze ftaet geen ander ftaet aenvaerden In'tmids van t minnevier, van 't lonken van 't gevry,
Blijft u de maeghden ftaet heel unverändert by. Verkoren Engelin : 'Die maeghden wil be-erven , En moet geen maeght meer %ijn ; rnaer hare maeghdoom derven. Ookmaeghdoomisgeendeught, died' houwelijkeftaet In hoogheit overtreft, in heil te boven gaet. Dies halven lieve Nymph behoort ghy te verlaten Uw'overhartgemoet, dat fteets de min wil haten , En hangen zoo eenaen , died hoop van wedermin Tot alle trou wigheidt doen geven heeft zijn zin , Dan waert ghy heel volmaekt, gelukkigh dan, die gene, Die ghy uw' lievegonft en weermin woud' verlenen. Ik ftel hem in de heilft en Goddelijklte ftaet, Die ghy door wedermin a w lent genieten laet. |
||||
|
MENGEL-J^Y MEN.
|
|||||||||||
|
271
|
|||||||||||
|
KUPIDO SCHOEN-ZETTER.
Bes praclara proculfpeclantikus effe videtur:
Sed contemplanti peffima res amor eß. Deiiefd' lijkt enkel wat, als m' hem van veer maer ziet :
Maeralsmen diedooikijkt, zoo deught de liefde niet, ' |
|||||||||||
|
£ YS noch niet lang'geleden, dat
X Het al beziende Zonnen-radt p Liep in de Schuttsrs blauwe baen j 5jJ ^uam vaft < p den Steenbok aen : Wanneer de Kinders blye dagh an Sinter Klaes te komen plagh ;
^ nitrent in die tijdt bad de Zoon an Venus al de hooge Go'on ,
irTO Sinter Klaes, enhy verzocht, at hy zijn Schoentje brengen moght Î
päerlais! hy wierd' vanyeder Godt placht, en wel te d<.eg' befpor. ~'t Zagh Merkuu', en heeft terftondt ^etr<>oft htm't befte, dathykond', n zeidebrenght by my uw' Schoen,
j^ ial u daer wat goedrs in doen, Jr°e Washet Guirje heel verblijt, ^riipö Goden ; utenfpijt, ^"p 'k mijn Schoentje zetu n noch, g' w,Judtghy dat beletten : doch pe.Godenlchten om deGuit, ~PJoegen hem ten Hemel uit.- *ƒ/ na zijn lda, endew-cht, Verblijdt, na 't fcheien van de nacht, Verlangend' na de Morgen V rouw, jjJathy zijn Schoen weerhalen zou. J^erkuur die was terwijl op loop, *;" vondt daer een deel goed s te koop j y,an binnen niet als enkel gal, 'y*n buiten zuiker over al, Waer van hy geen klein hoopje kocht > t n vloogh daer mede na de locht. Cupido komt al voor den dagh , Alsyeder noch in rufte lagh , *.nzeid', is hier al wat gebracht, giller niet op m y gedocht?
^'et ziet hy bei zijn Schoentjes ftaea
■* ot boven toe wel volgelaen;
|
|||||||||||
|
Hy fprmght van biijdtfehapopen ncêr ;
Bedankt de üodt, en geert hem eer, *£n nam een handt vol zuiker ftrak, Die hy gelijk in 't mondtje ftak : Maeralzoo haeft 't die ß ukken beet, Doen gaf het guit je zoo een kreet, Dat al de Goden metter vlucht Aen quamenioopen, op'tgeiucht, ■ En meenden., dathet aeidfchgtflacht Aen d'Hemel toonden weer haer macht: Maer als Zy quamen dichte by , Doerj merkten zy de boevery , £n hadden in het zoet bedrogh, (Zoo 't fcheen) een groot behagen noch. Kupido kreet, het koord' , het Ipoogh , En liep met tranen in het oogh. Merkuri loos' en valfche vriendt, Heb ik dit ooit aen u verdient. Ha valfche zuik-r! buiten zoet î Maer binnen niet als enkel roet. Welzeidjupijn, weet ghy wel kindt, Datgby de zuiker zei ver zint? Ghy fchijnt van buiten ook wel goedr. Maer zijt een deughniet in uw' bloedt. Ghy weet uw'zoeten kroezen kop Zoo euvel net te eieren op -, Ghy weet uw' vleugeisalle bei Te fchikken , ook te wonder frei ; Uw' kookerhanght ghy om uw'hals» Van buiten cierlijk binnen valfch; Zoo dat die u van veer beziet, En acht u voor de quaedtfte niet : Maer die u wel doorgrondet heeft, Die ziet wel datter niet en leeft InuaJsallebitteiheidt, B< droeftheidt, ende eeuwigh leidt.' Uw'fpits en vinnigh ftraJend' riet, Daer gy beid God en menfeh rned'fchiet, N n ij Dat |
|||||||||||
|
27Ï Mr. J O H A N BEETS,
Dat is van buiten wel verguit î G ' hebt nu een kleine proef gedaen,
Maeris van binnen weer vervult Waer uitghy licht'lijk kentverftaen,
Met al het leet , dat Godt, of man, Wacquaedt dat ghy een ander doet,
Hier ofopaerde lijden kan. Als ghy hem bitter geeft voor zoet»
WELKOMST-GIFT.
Alsde E. oordelrijke ende Achtbare
D A P H N E.
Van Enkhuizen c' huis quam.
Hâc duce Sigœo dubios a littorefeci
Longa Phereclea per fret a puppe viat. i lUa dédit faciles auras , ventàfi/ue fecundos. In mare nimirùm jus habet ort a mari. \
Ferßet : ér ut pelagi, pc pectoris adjuvet aBus :
Hef erat inportus ér mea votafuos. id efi. Met deze Leidsvrouw zijn my de Zigeefche ftranden In 't Pherekleefche Schip, ontvoerd' aen fpartens ree j
Zy gaf my goede windt na d' aengename Landen, Z/ is ter Zee geteelc , dies heeft zy maght ter Zee.
Dat zy volherd', en als de Zee mij n Çorft doe blaken , Dat zy mijn wenfch in haer gewenilV Haven uier. K Omtgy mijn waerde Nymph? of dunkt het mvdoor 't droo-
Of beeld ik my dat in ? of duizelt my het hooft? men ? Recht heb ik evenwel j ik zie ghy zijt gekomen :
Nu zie ik tgeen ik had mijn leven nau gelooft. Enkhuizen ken het zijn, kent ghy zoo laten varen ! Laet ghy zoo Iichtlijk gaen het Puik van onze Stadt ! Ift mooglijk mijn Godin ! dat u de Godt der baren, ( Als ghy bezneetzijnrugg') niet op en heeft gevat ! Barlt blyeblijdfchap uit, vermaekt u , mijn gedachten , Ontfonktu nu mijn geeft, verqniktu, mijngemoet; Nu zelverzich mijn Nymph weer voor uw oogenbraghte, Klaeght van geen afzijn meer, ziet hier uw waerdftegoet. Kan my haer blijde komft zoo zeer dan niet verblijdeui En koefteren als mijn bedroefde haer vertrek ? Niet? zeeker ja ik zweer, dat ik ten genen tijden , Zoolangh mijn Nymph hier is zal hebben vreught gebrek.
x _r o u'
|
||||
|
M E N G E L - JiT M E N. 27i
TRO U-D ICHT
Op degewenfihte Echt-vergaderingh van den vromen ende Eerzame» Jonghman,
KLAES IANSZ. VERSCHUUR^
Met de Achtbare ende Eerbare Joffrowme
AELTJEN SIMONS WAYOP,
In den Echten ftaet vergadert op den . » May 1638.
Nos dabimus cjuodames : & pulchrœ filia Leda,
lbit in amplexw , pulchrior ipfa j tuos.
id eft : Ik zal u geven, 't geen ghy eeuwigh moogt beminnen j Dat fcDooHe Ledaas Telg in uw' omhelzing vaert.
OLicfFelijketijdt! ó zoerelentensdaegen !
Uie koutheidt uit de borlt en uit de lenden jagend En (tele daer weder in de lieffelijke jeught, Die't reedlijk. voeligh (ja wat leven heettj verheught-x Enraaektal, watreris, genegen om te paren , Of t wtlK ontfangen heefc, genoodtzaekt om te baren 5 Of beide doen, eer dat uw' tijdt verloopen is,
( ô Aengename tijdt ! hier geeft getuigenis T gevögelt op het veldt in Doornen en in Boomen, *^e beeften op de Ital, de Viflchen in de ftroomen , En't dulle diep jgetuigh zijn Boomen, bloemen, Kruit l En wat ons Moeder d Aerd' met volle vreught fchiet uit. Getuig zijt ghy ô paer ! die t' zameo zoekt te paren , En neffensand'ren piijft in d' Echt u te vergaren. Och wat is dit een vreught ! een jeught een zoet vermaek :
Hier hebt ghy lieve paer het einde van uw' zaek. T is noch niet langh geleên , men zagh de Bruigom zitten, Als ürierman in het Jacht, de codt van liefdes hitten, £>ie palten op de Fok, de giet ter in de handt, En zagh voor uit in Ly het lang geweufchte Landt. Nn iij Wayop
|
||||
|
ZU Mr, J O HAN BEETS,
Wayop een frifle koelt, liet zieh de Stierman hoorend
En zocht de Haven aen, ftrax klonk hem in de ooren Eçn meer als aerdtfche galm van Venus, ofhaer buur, D|e Riep, ey Majsje zçp hejt hujije by de fchuur, 'Doen vierden hy de fchoot, de windt die liep ook ruimer; Hy achte groot verlies te wezen lijdt verzuimen Hy quam de Haven ia, daer hy de üeffte vondt, Hier (treek hy't zeil, en fmeet zijn diegge na dé grondt. Opd'Oeverftondtde-Bruydt, wiensjeüghdelijkekaeken Den ouden Cato zelfs vermoghre te vermaeken, In zeden opgequeekt, in deughden opgebroght, Van yder een bemint, van yder een gezocht. Doch deze toegeleidt, hy peurt met luft te Lande , Verzoekt haer gunft, en kult gedienftigh hare handen ; Daer na de zoete mondt, en kreegh haer binnen boordt, Na dat hy menighmael 't neen zeggen hadgehoort. Kupido trok op wegh , na 't riedlandc om een rietje, Waer op hy fpeeld ter eer dit paer een Bruiloft s Üedtjen. Cymodoce met al de Nymphen van het Hop, Die neuriden hem na met vergingh van haer krop. stemme:
|
||||||||||
|
Rogier Bon Temps.
|
||||||||||
|
Gelijk de lieve lenten bloeit.
En alles groeit, Zoo bloey en groey uw wedermin ,
Vantijdt, tot tijden, Dat gantfeh geen lijden. Bekommr'uzin. Dat eer hetjaer zijn omloop fluit»
Eenjongefpruit, Atzetzcl van zoo braven Bloem, Zigh magh verthoonen, En 't houlijk kroonen, Met d' hooghfte roemf |
||||||||||
|
GEluk, gelukkighjorgePaer,
Die nutegaer, Vereenigt door den Echten bandt, En nalanghterten , Malkanders harten Nu hebt verpandt. Den Hemel neem in zijn beboet >
Al'tgeenghy doet ; Hy geert zijn zegen langhs hoe meer, Tot 't geen uw zinnen, Als nu beginnen, Tot zijner eer. |
||||||||||
|
pat
|
||||||||||
|
MENGEL- J{T MEN.
|
|||||||||||||||||||||
|
27 y
|
|||||||||||||||||||||
|
Dat d' Hemel u zoo lange fpaer,
Dat ghy tegaer, Zitt u na-Ne ven om uw haert, Vreediamigh fpeelen, Malkander itreelen , 'renaerdt. |
|||||||||||||||||||||
|
En als uw rijdt verloopen is,
Dat ugewis, Den Opper-G odt den Hemel gon,
Datghy na'tfterven, Dan meughc be- erven, De volheidts bron» |
|||||||||||||||||||||
|
Dit hoorden 't jonge Paer, en al de Nymphen riepen,
Geluk, geluk, geluk, de biijdfchaps tranen liepen Strax uit hetkeurighoogh, en Juuoquam terftondt, En gaf haer handt aen haudten zegeld' 'etverbondt. Hier meê was 't Houlijkklaer, en op den dagh van heden, Vernieut ghy jonge Paer 't verbondt na wet en zeden. Dies roepen wy al t'zaem, geluk, geluk, geluk, En wenicheu dat den Heer u hoed'voor alle druk. \J zijnen vrede geef ten einde uwer daegeu , Daer vreeJ is dacr is Godt : de liefd kan 't al verdragen. Het is een oude les wacht u van t eerhV gefchil, Zoo houdt ghy jonge Paer een doentjen en een wil. Speelnootjes aerdigh op (ey) niet een vrolijk wezen (Alis uw'lukftarjuiltzoohoogh noch n et gerezen JH y ttaet licht voor de deu r) helpt doch de Bruidt te bedt ^
Zoo raekt het Paer gezonde van 't geen haer nu meeftlet. Kupido heeft alree haer leegerklaer doen maeken; Met Maeghde-palm en Myrch beftroit hergantfche laeken, ■ Dies neemt haer handt aen handt met fprongen raps en drae^ Stooc haer ter kamer in, zinght dit Kupido na. |
|||||||||||||||||||||
|
Wyl$ : Het Maentje fcheen zoo helder.
|
|||||||||||||||||||||
|
S
|
|||||||||||||||||||||
|
A luftigh vrolijk hertjes,
"ierisgeentijdtvanfmer Smijt alles aen een zv, |
|||||||||||||||||||||
|
Wy bannen, bannen, bannen
In 'tzelfchap u van mannen , Leeft daer met ruft en vree. Voort, voort, detijdr is komen,
Voorr Bmidtje, zonderfchromen, Uw' Ouders W .eghden 't eer ;
Want Zonder Iure wagen , Kond' nu geen Bruigom dragen .Vanudewaerdfteeer,
|
|||||||||||||||||||||
|
En laet ons ieu^hdigh zingen
M t huplen en met fpringen,
Het jongh Paer iffer by.
|
|||||||||||||||||||||
|
Eeç
|
|||||||||||||||||||||
|
Mr. JOHAN BEET S,
|
|||||||||||||||||||||||
|
276
|
|||||||||||||||||||||||
|
Doch in de hooge daeken
Wil Godt d' Hou wlij ken maeken,' Waer na men toeven moet. Jong' Paer, voort na de Stede >
Daer ghy nu zult bekleeden Ons aller ouders ftee;
Weeft daer tezaem verduldigh Uw' zaer Wtrdt menighvuldigh , Gelijk Abrahams dee.
|
|||||||||||||||||||||||
|
Eer die niet werdt verlooren -,
Maer dus werdt als herbooren» Die maegbdoom zoo af ftaet,
'cZijnprijzelijkezaeken Vanmaeghden, maeghden maeken, En 't Hou wlijk een cieraer.
Wanneer het onzs tijdt was ,
'K wed elk van ors s'erblijdt was Te doen, het geen ghy doet, |
|||||||||||||||||||||||
|
Aen den Hoogh-geleerden Heer, men
Heer Vossius tot Leiden.
|
|||||||||||||||||||||||
|
'k
|
|||||||||||||||||||||||
|
w:
|
Kloris wilt van haer niet geven ;
Al mijn trooft is Amaril, Nyzaal mijn wenfch en wi! ; Galatheadoetmy branden; Laura hout my in haer banden ; Dorile vermoort mijn heit, Sappho maekt my al mijn fmert, Cynthia rooft al mijn lusjes ; En Lycorisalmijn rusjes ; Door wat kusjes voor haer mondt, Heeft my G alla left gewondt, 'K Zäl noch van Korinna zwijgen Kleo zal geen plaets noch krijgen, En welduizent, die ik nu, Om de moeit te noemen fchuw. Alleen Daphne door haer machten , Kan mijn wille zoo verkrachten , Dat ik levend 't leven derf, En al oogenblikken fterf : Alleen Daphneswreede plagen Ken mijnzaghteborft niet dragen, Iftdan vreemt, dat'k met mijn lijf Onder 't zootje leggen blijf ? Dits mijn ziekt, dit zijn de pijnen, Die mijn dusdoen dravend'quijnen. Weet ghy nu een weinigh raedt ? Soo begint, eer't wordt te laet, Eer dat Charon met zijn fchuitje, Over voert 't verwezen buitje Na het Elizeifch veldr, Daer mij n ftoel al wordt geftelt. |
||||||||||||||||||||||
|
et wel ghy hebt groot ver-
langen, |
|||||||||||||||||||||||
|
Om wat ichrifts van my
t'ontfangcn, Om te weten, hoe'thiergaet, Hoe 'c met mijn gezondtheidt ftaet, WacrdeVos, hebt ghy begeren Tot het geen u zelf zal deeren, Alzoo haeft ghy 't hebt verftaen , Zal ik 't al of niet verflaen, Zeghik'cu, 'k zal u bedroeven Nochtans zoud' ik gaeren proeven, Of ghy geven kunt wat raedt Tot een teerend' quijnend' quaedt ? 'K kan niet luiten, 'k kan niet leven , 'Kzie, als of ik was vergeven , 'K hangh zoolijdigh aen de wal, 'Kweet niet, wat't noch werden zal; Aide pijlen maeken gaeten , Al de vlammen kennen vaeten Alzoo vaek, met torts of ried 'T wicht my brandt, ofnamy fchiet j Wie ik zie, ik moet haer minnen , En nochtans blijft in mijn zinnen Sy, die door een lokkend'oogh IVly tot hare minne toogb. Spijkers di ij ven wel malkander; D' eene baer die dringht een ander : Maereüaes! delaetftemin Brenghtdevoorft niet uit mijn zin. Phillis is mijn lult en leven j , |
|||||||||||||||||||||||
|
Aen
|
|||||||||||||||||||||||
|
Mr. J O H A N B E E T S, Mengeltymen. x7?
Äen de Achtbare ende Oordeelrijke
Joffrouwen Q A. B.
Als hare A. A. uit Frieflandt t'huis quamen3in Augufto 1^27,
Ecquœ tantafuit J^omam tibi caufa videndi?
id eß.
En wat beweegd" u tochom Rome te bekijken ? |
|||||||||||
|
H Arte diefjes, waerdeSusjes,
Dartle NymphjeSj hoogftegoet, Wiitghy Meisjes ., met wat lusjes G hy ons'droeve herten voedt?
Onze herten dit ftaegh fchieiden , 't SedertghyJui voeit van hier,,
Komt ghy door uw' komft bereiden Wederom haer oude tier
■D honghfte vreu^ht , die zich op Aerden Ooit Jiet vinden, brenghtghy aenj
Zoo de vlam die Venus baerde, Niet uit uw'lui isvergaen,
Zoo maer niet de kille koude, , VandeFrifelandtftheVorft ' Vonkje, dat ghy hark behouden ,. Heel gejaeght heeft uit uw' borft«
Zoo de Zuider-zeefche golven » Dieu maekten heel ontrufl:,
Opde reis., dat niet bedolven Hebben, en uw'vlam gebluft.
"oe ; ik wil recht aêrsgelooven , r 'tlsontnooghJjjk, datdekou CMinnegoodtje» vier verdooven, , k" Zijn brantjes uitten zou : tVlamtje, datdooraldedeelen Van het lijf zich had geleidt»
|
|||||||||||
|
Kond geen minnekuurtjes fpelen,
Mits het was te wijdt geipreit :
Maer de koud' heeft dat gedrongen Uitdele-'en, enzoobenart»
Dat het binnen in ge'prongen Zich bewimpelt om het hart,
En hoe zoud ook in het varen 't Water biuflchen deze vlam ,
Daer zelf Ver us uit de baren Haer begin en ooriprork nam,
Hertediefjes, waerdeSusjes, Dartle Nymphjes, hooghffegoet,
Wiftghy, mei watgrooterlusjes G hy onz' blijde herren vott ;
Zoo ghy roont dit waer te wezen 3 't Geen natuur, enikuzegh,
Met een bly gelaet en wezen j Doch en fmijt de daet niet wegh.
Dan meught ghy op ander tijden Varen in de koud om veer,
Dan naekt ons weer nieu verblijden » Tegen ghy zult komen weer. v
Herrc diefjes, waerde Susjes, Dartle Nymphjes, hooghfte goet»
Dan zoo fteld ik al mijn lusjes, Wat ik heb in uw' behoed.
|
|||||||||||
|
Oo
|
|||||||||||
|
Mr. JOHAN
|
|||||||||||
|
Mr. JOHAN BEETS
LIEDTBOECK
VAN VERSCHEIDE
STOFFEN,
Achter de welke eenige Brieven
van Hoogerfaets en and're (jrakende
den Auteur en Vrunden) zijn bygevoeght.
|
|||||||
|
Tot HOOR N",
|
|||||||
|
By Hendriïbjanfa Marius, Boeck-verkooper op de Nieuwe«
ftraet. i66i,
|
|||||||
|
28o Mr. J O H A N BEETS,
NACHT-KLACHTE.
Ad rigtdas canto carmen tnane fores.
|
||||||||||
|
Maer(laes ! ) ik fchou het Veldt,
Daer zich de Vogel ftek , Die 't leveu my kan geven. Godt iEolus ontbindt
Uw' toornen , laet de windt Uit't Zuien ftormend' waien, Op dat de vlugge kiel Magh na mijn tweede ziel, En Daphne weder draien. Neptuiney, hout het Schip »
Of ftierc het op een klip, Of laet uw Tritons blazen , Op dat de Vecht en't Y Haer ftroomen brengen by, En tegens 't fteven razen. |
||||||||||
|
H O ort Zilver bleeke Maen
Mee ai uw Sterren aen Mijn al te droevigh klagen j Wilt in deez' naere nacht Mijn tranen en mijn klaght Aen Daphne overdragen. Ik hebbe m y ver (tout,
Ommct't geholde hout De wat'ren te doorfnijden, Te vlieden van die geen , Die geen, die my alleen Ken helpen en verblijden. Heyiooz* en booze daet,
Vernikkert quaedt beraet, Dat in mijnzinnebrochte Te vlieden van die Stadt, Die ik met vreughd' bezat, En hadde 't geen ik zochtew De Jager zoekt het wouc,
Daer zich het Wildt onthout : Maer(laes',)ikfchou de Boomen! Daer zich het geen ik zoek, Verfteekt in eenen hoek, Hoe zal ik 't dan bekomen ï De Vogelaer die zet
Zijn al-bekjppend' net, Daer meeft de Vogels zweven : |
||||||||||
|
Jupijn indien de min
Ooit woelden i n uw' zin, Zoo hebt met my medoogen .* Leent my.uw rechter handt, En fteekt ons zeil aen brandt, Dat wy niet vlieden mogen. Hoor,hoor,de wind die ruift»
Ziet hoe 't voor 't fteven bruift > En kijkt de Wolken zwellen: Hoor, hoe de Donder raeft» De Schipper wordt verbaeft, My is een vreueht zijn quellen« |
||||||||||
|
t 1 E D T B O E JG
|
||||||||||||||||||
|
281
|
||||||||||||||||||
|
Zoo dreven wy voor windt,
Recht heen na mijn bemind' ; Zo kond' ik haer weer fpreeken. Maer of het ïou ons hiel,
En dat de vlugge kiel Niet wederom en keerde ? Brenght ghy de tijdingh dan, Godin Diana, van ' T geen ik van u begeerde. |
||||||||||||||||||
|
'K ben van de Goón verhoort,
'T za Schipper 't roer aen boordt, G' hebt ftroom en winden tegens Ghy knjght wel licht uw' loon, Strijdt ghy met d' hooge Goon, Zoo itaetghy licht verlegen. Laet ghy uw' zeil noch ftaen ?
En fpoort daer tegen aen, Ha Goden ken het wezen ! ZiethyverpuftdeZee, De Windt en Dondermeê, Zult gy hem niet doen vreezen ? Hoort, boe den Donder treft,
En hoe de Windt verheft, Ziet hoe de baren rijzen, t)e Schipper en zijn maet En weten genen raet ; Maer vreeze doet haer y zen. Daer gaet de fok ter neer,
Wet zeil zwinght heen en weer, Daer loopt de fpriet ook henen, Daer 't Anker in de grondt ,- Dank Hemel dat ghy gont Wat mindring' van mijn wenen. Zoo dat verlicht mij n hert,
En mindert mijne fmert, Woud' nu ons Kabel breeken, |
||||||||||||||||||
|
Zeght noch hoe ik de tijdt,
Die 'k van haer ben, verflijt Met zuchten, wenen, kermen : 'K Zal nimmer zijn verheught, Voor ik mijn trooft,mijn vreugt Magh weder eens omermen. |
||||||||||||||||||
|
Dat ik zal komen wéér,
En haeften my zoo zeer H et mogel ij k zal wezen j Dat zy terwijl bewaert Die zoet en zaghten aert, Die in haer is gerezen. Waer vliedt ghy zeg Godin ?
Wat haelt g' uw' aenzicht in, En gaet 't met wolken dekken ; Ofgaetgy, 't geen ghy hoort, En ziet, van woort tot woort Mijn Daphne weer vertrekken > |
||||||||||||||||||
|
Wij%e; Zeght my wel fchoonfte Nymphelijo.
|
||||||||||||||||||
|
AL!e uw' Schaepkens zijn verzien,
Nymph , waerom wilt ghy dwalen? Of wilt ghy wederom vlien Van d' Herdei, die u komt halen ? |
||||||||||||||||||
|
d' Herder die anders niet en meent >
Als uby die te leiden, Met wie ghy wilt zijn vereent, 1 Noch t'avondt eer zyfeheiden. O o üj Phik
|
||||||||||||||||||
|
*8z Mr. J O H A N BEET Si
|
||||||||||||||||||||
|
Met eenen kus voor haer Waflgh^ '
Des andcrendaeghs weer groeten« Wat is 'et, dat ghy weder vliedt
Van hem, die u wil leiden Daer, daer ghy niemantenzict, Die u niet en verbeiden« Laet ons dan t' zamen henen gaen
By al die vroolijkheden, Die nu om u ftille ftaen , En waer toe ghy zijt gebeden. |
||||||||||||||||||||
|
Phyllis en Laura gaen althans j
Met d' andre Herderinnen,
Al fpringende aen den dans , En ghy laetudaer niet vinnen. Weet ghy wel, wat men gifter zey ?
Datmen by een zou komen Gints in die Gras groene Wey, Dicht onder de linde Boomen. Die daer niet quam , diczoueerlangh
Alle de Herders moeten, |
||||||||||||||||||||
|
Wij^e: Hou ziek hou, gen dagh in huis.
|
||||||||||||||||||||
|
Het geen hy docht,
1 k wou 'er wel een reisje, Al het zet noit bezocht. Jy bintbefmeert, menfch is vervaert.»
Je haer is as ien paerde ftaert, j* Hebt hanghden hart in builigh, In tangden zwart in vuiligh, 'T vel van je hooft Lijkt deur e klooft, J' hebt oogen root in pailigh ; Je gaet as of e floofr. |
||||||||||||||||||||
|
IKweet niet wat mijn overgaet,
Ons Lijsje is zoo anghftigh quaer., , Zelaet haer lippen hangen , Z' haelt rimpels in haer wangen , Ze mort) zemuiltj Ze'knort, ze pruilt, JZezet haer bakkus bange, Ze fchut haer hooft, ze fchuilt. Wel Lijsje zegh' ons lieve kijnt,
Hoe dat je jou zoo dapper pijnt.» Is zoo 'et hout verkurven ? Is zoo de ftruif bedurven ? Om dat ik jou Niet zoene wou, 'K had' Klaertje by de Jurven., Die heb ik liever nou. |
||||||||||||||||||||
|
Je monkt is as en Schape naers,"
Je borft aft uyer van een vaers , Je vel verbluft de Moren ; ]ï bint mismaekt e boren $ Al quaemje gaen Naekt op men aen, Je zout me niet bekoren : Hoe dik jet hebt beftaen. |
||||||||||||||||||||
|
Want Klaertje is te bijfter klaer,
z' Het zukken zoeten kruldenhaer,, Mit zukke raine hangde, In zukke witte tanghde ; Haer voorhooft^ vel Staetgladenwel ; Her oogen ftaen en branghde, Er voetjens zetze fnel. |
||||||||||||||||||||
|
Ift wongderdat ik Klaertje zoen,
I In dat ik't jou niet eens wil doen, j Ze het bevalligh wezen, Je grijnft een menfch magh vreezen;
z'Is net van leen,
Jy onghbefneen ;
In 't kort z* is uitgelezen,
Jy, 'ktwijffel menfch of geen»
1*K heb Klaertje lief, daer ikjehaet,
Ai waer je noch zoo anghftigh quaet, f ^ |
||||||||||||||||||||
|
Z' het zukken zoeten lieven monkt;
*T wie borsjes hartin appel-ronkt Mit zukken blanken vlaisje, Ia wel 't is zukken Maisje, Die eensjes moght , |
||||||||||||||||||||
|
LJE'DTB & E%
|
|||||||||||||||||||
|
**3
|
|||||||||||||||||||
|
Laet vry je lippen hangen,
«aelt rimpels in je wangen » •«oopmort, loopmuilt, |
|||||||||||||||||||
|
Loop knort» loop pruilt »
Loop zetje bakkus bange, Loop Ichutje hooft > loopfchuïlt. |
|||||||||||||||||||
|
Wifc: Godinnen die hierin het wout,
Etfugitadjalices ®Je cupït anUvidiri. |
|||||||||||||||||||
|
HOe Daphne dus, waer heen 200
Hoedusverbaeft? (haeft? < Zo vliet de vlugge Haes de Hondt,
Zoo vlien de Schapen
Het woedigh gapen Der Wolven mondt. Zoo vliedt het Duifken fnel en gau
Çer Valken klau ; Zoo vliedt het Hert na't Jagers net s fin fchout de veren Pie om te keeren t Wiidt zijn gezet. Ziet dat ghy niet en valt ter neer ,
En doet u zeer, Wdat g* u aen geen ftruik en ftoot,
JJr uwe benen Quetftaendeftenen, Of diftels fnootv Ziet dat ghy op geen flang* en treet »
Oie door zijn beet \l brengh van levend' lijf ter doodt ,
|
|||||||||||||||||||
|
Kond'Orpheï zang' , en Liers-gefpeï
Bewegen d' Hel, Lijk broght hyzijn Vrouw niet vandäer»
Wie zoud uw* leven Dan weder geven , Zoo 't voren waer. Keert u eens om, ziet na die geen,
Die volght uw' treen , Laet voor hem 't vluchtJgh loopen ftaen 9 Wilt voor de hitten Hier fchuilend' zitten Met Tijter gaen, Siet eensjes, hoe dees linden groeo
Haerblaen ontdoen, En nooden u te zitten neer jj, Of in dees kuilen Komt anders fchuilen Voor 't warme weer. Hebt dank (ha Hemel !) datzy ftaet»
'K vreefd', dat z' een haet Had zonder reen op my geleit j Neen zy keert weder, Nu zet z' haer neder, En m y verbeidt. |
|||||||||||||||||||
|
ie Zou dan dalen,
O weder halen Uu Plutooa fchoot? |
|||||||||||||||||||
|
Wfai Edel Artiflen koen.
Gifteren als de Zon weder begoft te dalen,
En ik my treurigh von, woud' ik een luchien halen* j~les gingh ik deur de Boomen, en zagh daer een Heleen, «»et eenen Paris komen,- dus hand' aen handt getreen. Zy waren alle bei, uitmuntend' in fchoonheden,
Jterdighjes net en frei, haer leden wel befrieden, *»en. zagh noit fchoonder beelden gefchilden op papier ; |
|||||||||||||||||||
|
Diesi
|
|||||||||||||||||||
|
Mr. J O H A N BEET S,
|
|||||||||||||
|
a84-
|
|||||||||||||
|
Dies het my niet verveelden, haer fchoontte ftellen hieri
Paris die had een hooft, als d' Appel van een tooren,
Heel van het hayr berooft, ziju baert was hem gefchoren, Zoo op een Novemode, gelijk der bokken doen, 'T recht gaen was hem verboden, zijn neus bewies heel groen. Over zijn eene koon had eens een ploegh gereden,
En tot verdiende loon, was liera een oor af fneden, H y droeghtweegroote bocchels, een voor, en achter een t Hem hing' de kin vol rocchels, was hy niet wel befneen ? Helena was ook net, van neus van mont van oogen,
Haer neus verloors' in 't bed', (laes ! ) van Sint Jop bedrogen, Haer lippen konden dekken haer platte kromme kin Z' had oogen vol roo plekken, haer wangen vielen in. Wat dunkt u van dit goet ? Hoort men wel te gehengen,
Dat zoo een Inoot gebroet meer zulk gebroet voort brenge ? Neen neen, ikzal 't niet lijden, brenght kolen,meflen hier, Hem zal ik wat befnijden, haer fchroeien met het vier. HERDERS-KLACHT.
Wijqe : Koridon die weydt de Schapen.
Laéitur totas furor in medullas ,
Igne furtivo f ovulante venas :
Nee habet lat am data p/aga front em.
|
|||||||||||||
|
TYter gingh laetft door de weiden ,
En het groen gefchildert gras, Daer hy heel allenigh was ,• Daer hy zich ter neder leide, Ende braght met groet geklagh Deze woorden aen den dagh. G oden 1 wat zijn dit voor pijnen ?
Wat 's dit voor een vreemde fmart, Die my wemelt om het hart, Die mijn vreughde doet verdwijnen, Die my in een nare Hel Staegh doet leven irtgequel. 't is Kupido, uw' bedrijven,
't Zijn uw' pijlen, dit de gronc Hebben van mijnhartgewont, 't Zijn uw' vlammen, die doen ftijven |
Deze brandt} en hittigheidt,
Die hier in mijn boezem leidt. Ghy hebt my mijn min doen leggen
Op mijn Daphne d' Herderin, 't Zoete Meisje, d' Engelin, Die geen acht geeft op mijn zeggen, Die nau met afkeerigheit Op mijn woorden geeft befcheit. Op mijn Daphne't zoete hartje,
Die niet eensjes op mijn klaght, Noch op al mijn kermen acht, Die niet eensjeszeidt, watfmartje? Al ziet zy my vol geween, Vol van huilen vol gefteen. Die ftaegh meteen ftuurs gelaetje,
|
||||||||||||
|
Waerzyzit, ofwaerzygaet,
|
Altijd«
|
||||||||||||
|
LIE DTB O E %.
|
|||||||||
|
285-
|
|||||||||
|
Ältijdt d* oogen van my flaer j
Die wanneer ik zoek een praetje, Altijdt haeft heeft cm te gaen, Nimmermeer magh blij ven ftaen. Eens quam zy my laetftmael tegen,
'K nam mijn hoetjen in mijn handt, 'K Schraepte met mijn voet in 't zandt; Even als de ftelui plegen : Zy Zoo 't fcheen boodt met een lach % een zoete goeden dagh. *K meende doe, 't was heel gewonnen,
Om dat zy een lieve lonk pp mijn droeve oogen fchonk : Maer het was noch niet begonnen , £*eze nieu gemaekte tree, ■Die mijn Daphne lacchen de. '-K Zaghdatlaetft,doe 'khaer ontmoete
Zoo zy door de Velde toog' „ En ik haerweer kreegh in 't oogh , Woud'ik opZenfteetsweergroete; Maer zy floegh haer oogh om veer > Eri zagh ftuurjes voor haer neer. 'K weet niet, hoe ghy mooght betonen,
Ljat aen een zoo lieven maeght Daphne ! als Weft-Frieflandtdraeght, ^Oo en hart zoud' kenne woone , Dat vol onbarmhertigheidt Staegh lacht om uw' Tijters leidt« _ Kondt ghy haten dan geftadigh Owen Tyter, zoete meidt ? Die op u 2jjn liefde leidt;
<^ult ghy fteets zij n ongenadigh Hem , die door een troa we min» Ualtijdt heeft in zijn zin. Zeghdoch, waer uit is't gerezen
Daphne, datghyTyrerhaet? Ende hem vol droefheidt laet? Wild» dit niet de oorzaek wezen , Om dat u den Hemel geeft Meerder Vee als Tyter heeft ? Hoe mijn Nymph! wilt ghy my vlieden?
Om dat uWeSchaepjes zijn Meerder in geul als mijn? Lieve J watwilditbedieden, Zahk om een Schaep, of Bok «ebben zulken ongelok. Acht ghy dan de ftomme Beeften
|
|||||||||
|
Daphne, meerder alft verftant ?
Dat den Hemel in ons plant,
Boven onz' begaefde geefte,
Enderedelijkeziel,
Die uit d' Hemel in ons viel ?
Zoud' ghy Damon wel beminnen?
Om zijn Vee „ waer op hy raeft ? En waer op hy pocht en blaeft ? Zoo ghy u wel wilt verzinnen, Zult ghy zien, dat dezen geeft Isnau beter, als een Beeft, Zoud'ghy zoo uw' keur verliezen »
Lieve Daphne, ombetgoet? Dat ons vaek hier dolen doet.i En zoudtghy niet liever kiezen Zoo een, als uw'Tyter is, Dan die Damon vlees noch Vis. Hy 's vol onbefchofte reden ,
Nergens heeft hy iets geleert., Nergens heeft hy ooit verkeert j H y is vol van boerzc zeden , Om dat hy nooit elders heeft, Anders als op 't Landt geleeft. Tyter Zal u altijdt prijzen ;
Tyter, Daphne, zal uw'naem
Hangen aen de vlugge Faem % Tyter zal u eer bewijzen, Tyter zal u overluidt Alrijdi fpelen op zijn fluit« Al de meisjes, die daer weiden ;
Hare Schaepjes om de kant Van het vette Noorder-landt, Zullen uwe naem verbreiden , Met een helder zoete zank, En een lieflijk keel geklank« AldeNymphjes, die daer drijven
Rondom in de Zuyder-zee, Zullen Daphne zingen mee,- Uwe naem zal altijdc blijven, Zoo langh iemandt een gezicht Heeft van 't gene dat ik dicht, Wil daerom my eensjes geven
Uwen Tyter beter meet, Als ghy tegen woordigh doet, Wil tg' hem houden by het Ie ven , Zoo wilt hem in korten tijdt Maken al zijn droefheidt quijt. Pp Wijze \
|
|||||||||
|
Mr.' JOHAN B E E T S ;
|
||||||||||||||||||||
|
lu
|
||||||||||||||||||||
|
Wfa. : Weeft Nymph gegroet. Of Carthuizer Bruiiïi
|
||||||||||||||||||||
|
Of veioll ghy u ,
Bn houdtu altijdt fchuw ?
Sleghtt om verzek'ringh van mijn trouw,
Daet'kalle mmnaers wel meë. tarten wouw}
Of houdt ghy vaft,
Dat veinzen uw' lui paft
Meer alt onz' Harders, die dan terftond«
Opemlijk fprekenall'öni hert en grondt :
Neen Daphneden Hemelhaet dubbelt gemoetï
Nieiachtend'of'tkaeahjen, of'tmeitjen'etdoel;
Bn zeker d'oprechtigheidt paft uw' veel meer v
Om dat uw' lui toekomt d' uitmuntende eer.
Ghy zijt volmaekt,
Mijnwaerdfte, enghyraekt 't Punt van de fraifte Jraytgheidt,' Zoo maer uw' wreede wreedheid! vanufsheidt, Of veinzerij U nieten blijveby ; Maer zoo ghy met een zachter zin Uw' Tyter loont zijn langh gedragen min. Danzwoerhy, dathyhadzijn wdenzijn wenfehj Dan zwoer hy, dathy wat de lukkighftemenfoh Hy achte noch Kroonen , noch Schepter een zier, Alt hy maer bekranft wat met zoo een lauf i er. |
||||||||||||||||||||
|
"l "W "T Brmi
\/ D',,{
W Stelt
|
eklijk fchoon,
hy zoo haogh ten toon Hemel in deez'ronden bat, |
|||||||||||||||||||
|
Ken ik wel zien ghy overwint 'et a,!.
Zoo op haer bord Io geen Y« koude korft Hadd"et geplant, endaernoch in- Zoo een hertjedat fchrikt van zoete min. By wreveligh harde, en wreede natuur ! Moe menghtghy de Honingh met wrange zoosuur \ Ach wiggeligh, waggeligh rollent geluk ! Wat hebt ghy al blijdfchap, wat hebt ghy »1 druk. Maerken'etzij'i,
Dat onder zoo een fchijns All ghy draegd', 6 waerd' Éngelin ! Schuilt zoo een Tygers hert en Bere zin ï Dat d'hooghftemaeght, Die't volle Hollands draeght, Hol zoudezijn van menfchli jkheidt," lSeen, neen onmogelijk it 't, wam menzeidt. Tweedingen , die ftrijdendt zijn können doch niet In 't zeilefde lichaem ooit hebben gebiedt, Kan fchoon dan met wreedigheidt wezen vermenght, Dist d' ccne den «ader gefttdigh verzenght i |
||||||||||||||||||||
|
Bedrogen Herders klaght.
Verba Vuellarumfolm leviora caducit
Irritdque ut vißtm e fi ventus & aura ferunti. Lieve Nynaphjes., acht het praten
Van het nijdigh volkje niet :
Ziet wat norfcheidt, ziet waten haten Ziet wat quaedt daer uit gefchiet.
|
||||||||||||||||||||
|
ïttcerta
Lichte Nyza valfche Meisje ,
Daer geen trouheidt in en woont, Ziet toe, dat u dit een reisje Niet ter degen werd' beloont : Nemezisis nietgefturven, Z' heeft noch al haer oude macht > Venus mache is niet bedurven, Hoewel zy nu tot u lacht. Maer wanneer de ftrenge wxaeken t
,Vap uw'lichtelichcigheidc. |
||||||||||||||||||||
|
venust
U van verde komen raeken j
Denkt dan, 't is u al gezeit, Damon waffer mee beladen Dämon lach het op de leen ; Damon heeft het langh geraden J Damon zagh het langh voor heen. Niet dat Damon zigh verblijden Zal, wanneer hy heeft verftae n > Dat zijn Nyza Zelfs moet lijden 'T geen > a'ecn ander had gedaen ; |
||||||||||||||||||||
|
Ma«
|
||||||||||||||||||||
|
LI E DTB O E §Ç
|
|||||||||
|
af/
|
|||||||||
|
Maer hy zeidt, dat Hechts voor henen,
Ziend', wat ghy eenander doet, Zeght doch eens , wie zoud'niet menen, Dat ghy 't zelfde lijden moet ? Chloë zal mijn helpen tuigen ,
*$■ wift ik voelde van geen min ; ^hloë zocht mijn hert te buigen} ^hloé brocht het in mijn zin j yhloç lelden aen mijn ooren, »-ufligh Daroon als een man ; *£ yza heeft u hoogh verkoren , ^•oekt ghy Nyza weder an, vT^.YZa zeidt, zy wift voor dezen j^iet t wat min of liefde was ,• Maer na dat een brandt gerezen « hier in dees herten-kas, £«> zy nacht noch daghgeruften i gy verteert gelijk de fnee, ^y vergaet z' en heeft geen kiften , T gantiche lichaem doet haer wee. -Niemandt ken haer van genezen , *^iernandt wordt van haer geacht > Uf het moft een Damon wezen, "aer zy metgedult na wacht; *■" Zoo Damon niet wil komen, Vïzoo Damon noch wat beidt, Zoud' ik wel voor Ny 2a fchromen, Df zy van de wereldt fcheir« 2 Nachts, wanneer haer droeve oogen
«Iet het doodtgelijke vel, joetjes worden overtogen, *j.oePt zy Damon hoor jy 't wel ; «toet ik u hoch langer derven, £00 ghy Qjet en jj0mt „a mjjn t £Oo zal ik van liefde fterven,
trijhy zult de oorzaek zijn. Dit quam Chloë alle dagen,
Waer dat zy my zagh of vondt, Jammerlijken aen my klaegen, Tot ik wierd' op 't left gewont : Chloc zeide tijdt en Honden, Ende waerik komen zou, iJaer ik Ny za heb gevonden, L> eerfte oorzaek van mijn rou. Uoen begoft ik recht te minnen,
Doen quam liefde in mijn hert, JJoen gevoeld' ik in mijn zinnen, |
|||||||||
|
Hoede zoete minne fmert;
Doegingh Venus eerftmael zetten Mijnen naem in 't groote boek, 'K leerde doe de minne wetten Voorgefchreven aen den hoek* Hemel dacht ik wat is dicte, Dat hierin mijn boezem woelt, Wat is dit doch voor een hitte , Die mijn hertedus bezwoelt j Toont Kupido zij n vermogen, Meent hy dat ik küligh beu ; Neen voorwaer, hy is bedrogen, 'K min zoo veel ik minnen ken. Endaerquam watj ikmofticheiden,
'K zey, Godt geef u veel geluk: Zy den Hemel wil u leiden, En behoeden u voor druk« 'K gingh ftandtvaftigh van u henen ; 'K meendeghy ftandtvaftigh waert > Maer uw minne is verdwenen, Ende t' eenemael veraert. Als ik weer quam -, lietghy zeggen,
Dat ik u niet meer geviel, 'K moght nu voort mijn minne leggen, ( Waer ik wou) met lij f en zielj Ghy waert t' eenemael afkeerigh j Ik die ghy beminden eerft, Dietevoren wasbegerigh, s^ En de naeft, ben nu de veerft.
Ghy zijc lichter als de webben.
Die de zwarte fpinnefpint, Niemant zal meer aen u hebben. Als aen d' alderlichtfte windt: Lichter als de dorr« bladen, Lichter als het kleine ftof, Dat de drayend' ronde raden , In dedrooghte fmijten of. Lichter als de Bloem van kliffen ,
Als de pluimen van een ZWaen , Als de kaffigb lichte wifïchen, . Die als 't weit doord' Hemel gaen, | A Is de wol van onze kudden, Die van hare vellen wait, Als z' haer lijven fchurkend' fchudden , Als de weerhaen die daer drait. Lichter als de lichte hoppe, Die men na de wolken fmjjt, ) Pp ij Lieh- |
|||||||||
|
%
|
|||||||||||||
|
Mr. J O H AN BEET S,
|
|||||||||||||
|
3« 8
|
|||||||||||||
|
Dit heeft Nyza zoo gekeert ",
Dat ghy in uw' hoop bedrogen; Zijt, zyachtunu niet ween, Haere min > die zy gaet wenden Tot Sylvander, 't uwer fpijt> E nde hoe, of dit zal enden, Leert ons d'albeziende tijdt» Snootgebroetzel ,bitze tongen 9
Nijdigh volkj e, flimfte quaedt, Wat heeft u daer toe bedwongen , Dat ghy my zoo vinnigh haet. Heb ik wel van al mijn leven, Met een woordt of metter daet, U daer oorzaek toe gegeven, Dat ghy Nyza zoo beraet« Nyza, kun ghy door het praten«
Van dat exters flim geflacht, U zoo licht verrukken laten, Dat ghy Damon nu veracht : Damon die eerft al uw' leven Was alleenigh, en uw' ziel, 'T leven waer u langh begeven,. Zoo het Damon nietbehiel. Schaernt u , Nyza, dat ghy zondet
Reden Damon zoo veracht, Foey onwaerdigh , dat men onder 't Goddelijke Vrou-geflacht, Uwen naem zal mogen (pellen , Ghy en doet nietalft betaemc, Meysjes komt wilt Nyza quellen ,, Nyza die heeft eer noch fchaemt. En ik zal mijn liefde keeren
Op een ander lichte Meit, 'K zal mijn zinnen van u weren y Memel geeft my iterrikheidt. Acht ghy my uw liefd' onwaerdigh s Ik onwaerdigh umijn min, Zijt ghy Nyza licht veraerdigh , Damon wordt ook licht van zin». |
|||||||||||||
|
Lichter als de lichte noppen,
Die men van het Laeken fnijt > Lichter als de lichte haren Van uw' licht verkeerden kop , Ongeftadigh, als de baren Van ons hier naburigh hop. 'K gingh terftondt aen Chloë klagen >
Dat ghy waert verkeert zoo ras, 'K gingh terftondt aen Chloë vragen » Wat daer van de oorzaek was, Chloë zey 'tzijnquade menfchen, Die benijden uwe vreught, Die beletten uwe wen fchen > Die verleiden hare jeught, Eenszeid'Galla, dat ik hoorde >
Kindt befchijt doch ons geflacht Niet met Damon , acht mijn woorden, Ziet dat ghy u van hem wacht. Uw'geflacht met mijn befchijten • Mijn is alzoogoet als 't jou, Ghy kent 't mijne niet verwijten > Als ik 't u wel moogh'lij k zou. Voort zeidt Chloë ifler eene,
Vals in 't hert maer fchoon in 't oogh, Die g' utoegedaen zoude menen ; Maer gelooft, dat zy niet doogh > Altijdt is het met haer raden, Nyza ziet wel wat ghy doet ; Kindt ik ben met u beladen , Schout ghy Damon 't is u goet. Noch een ander maer een ouwe.,
Nyza, zoudt ghy dat beftaen ? Neemt ghy Damon 't zal u rouwen 'T zal u nimmer wel vergaen , Laet op my ftaen, ik zal vinnen Wel een Vryer, zoo een knecht, Die ghy waerdigh meught beminnen , Ziet ghy Damon dan ontzeght. Dit heeft Nyza zoo bewogen, |
|||||||||||||
|
Hoe dikwils beurt het , dat geveinfd' afkeerigheidt
De troufte mmnaer van 't langh wcigrig Meisje icheidt. |
|||||||||||||
|
droom;
|
|||||||||||||
|
l 1 E DTB O E JÇ,
|
||||||||||||||||
|
2&>
|
||||||||||||||||
|
DROOM.
Wijze: Wel Wat duiker, ben ik dronken»
Qui amant ßhi fomwa fingunt. |
||||||||||||||||
|
NU te nachl, wanneer de raden
Van de Zon in Thetis (choot, Langhwijl hadden leggen ba- f-n Aurora weef ontdooi (den, « Roozen-hof, en alt de droomen vln'« gemeen) voor heen bedien, /Vat ons na fal overkomen,. Watter fal daer n* get'chien« Doen heeft Morphem my ge-
M dreven ™er fijn roe ni Lethe, ftroom,
*°de heeft in my doen fwevcn «fenen diepen vaften droom, ~en« droom, waer door mijn finnë Waren t'eenemael ontftelt, «enen droom, die my van binnen 111 mijn hertenboefemquelt. Want my docht , 'klaghinde
jv, ., Wèyden, «*er ,k heel verwonder, fagh, "°e de wolken figh verfpreiden, *n den Hemel open lagh, "»er de foeie Wede winden ""erenveel vioeltjei uit, «ereen reukje wat tevinden
v an het alderfoetfte kruid«. V*n den Hemel fagh ik dalen
«n gefwinde maeghden-fchaer (Recht op om Weft-FriclTche pa- ,„. len) ™ len het guld' gekruifde hier
™«em»elhir.ghloi, enwaide Rondtfom halj,en Ichouden neer, "*<■ "gh aa de winden draide, Bn bewoog' Igh ginti en weer. *n dem.dden wierd'een wagen
»an twee Duifken« voortgehaels, r^^e door de lucht gedragen, ?j °' die neder wat gedaeh, Meeft dg Wj„en Wat van bladen '»"«eiMyaheni'uemgefe«, *nde tot noch meer draden, M«genloemibefteeket»net. «.de fijden waren Koofen
"*!«*! Tijhjesdoorgeftikt, |
Krat en vleugels ftaen en blofen
Met veel Tulpen deurgeftrikt, Bei de cirkel-ronde raden , En de krommen diffel boom, Waren al te mael van blaeden Vaneen fchoone Myrthen-boom. Voor op ftondeea kleine jonge,
Voerman van hetpluimgediert, Die het met den toom bedwongen Heeft, en gintten weer beftiert, 'T «oompje dat van fye draetje» Door malkander was gedraii ; Ende met veel Roofe-blaetjes, Hier en daer foo deur gebrait. Midden op fac een Godinne ,
Moeder van de kleine God«, Van de kodierende minne, Wien het blonde haer was toe Op de kruin in een gedrongen , Ende in haer rechter handt (gen Wierd' van haer een hert gewron- Vlammend' van de minne brandt. AI« fy nu op d' Aerde quamen ,
Trad' dat fwermend' loet geflacht Nadewagen, en fy namen Venu« tot haer armen-dracht, Zettend' haer Godin opdf Aerde Me« veel Bloempjes overfpreit, Xo« daer al de ftoet vergaerde In de groen begraejde Weid'. Doen begoft daer vreught te ko-
men , D' een die fpeelde d' ander fong', D'ander heeft een krans genomen, Die ly haer Godin om hongh', D'anderdanfte, d'ander lochte Bloempjes ende heeft terftondt Eenen hoet daer van gevlochten, Boven krui« weeghs onder ront. In hee midden van dees vreug-
den Van ditüeftclijk gefang', Dat mijn herte foo verheughde, Viel het leven my te bang , Zieide Duifjes komen hollen |
Met de Wagen na mijn heen a
Die my fcheente füllen f ollen Hooft en halrenlijfaentwten. Dies heb ik de vlucht verkoferi,
Loopend' op een Maget aen, Die ik met een hand« vol roofen Zagh een weinigh van mijn ftaen , 'K quam fo haeft niet in haer oo gé, Of ly riep verrae«, enmoart, Waeromhebtghy onibedrogen, Endeonfe vreucht verftoort C'en« Daetlijk heeft Cupied' gefaho-
Zoo hy achter 't Meisje ftond«, Door haer lijf.en heeft mijn bloote Borft opftaende voet gewon«, Heeft daerby een eed« gefwaren j Datiknietgenefenfbu, Voor dat ik haer had' gekoren l fin gekregen tot mijn Vrouw . Ik aen't bidden ; 'ikaen't fmee«
ken ; M«er(laes!)yoor eens dosdengraf, Hoewel 't hert my fchcen tebree« ken,
Z y had geen gevoel dae r af, Zy en konft geen hette voelen } Zy en wierd' niet liefds gefini ; Want haer door de wond« verkoe* Qnam altijdc een kouwe wint (len, Midden in dees droevigheiden ,
In mijn bidden en gefmeek, Gingh de flape van my fcheiden , Diesal'tfoetgefelfchap week; 'K wift niet, waer ik was te degen,' Noch oftdroom.ofwaerheitwai, 'K. meende ik noch was gelegen In het groen befchildert gras. Machtigh hooge, fterke Goden,
Die gevier« van yeder werd«, Lae« dees dingen geen voor boden Zijn van Daphnes koude hert. Van mijn kermen van mijn wenen,1 Van d* onlijdelijke brandt, Van't geen in den droom verfche« Is,en ik nu leugen vaat« (nen |
||||||||||||||
|
De hoop en vrees die doet de menfchen dikwiis droomen,
Tgeea dat men hoopt* 0f vreeft , dat een aal overkomen. Pp iij
|
||||||||||||||||
|
Wijze i
|
||||||||||||||||
|
Ut, J O H AN BE ET S;
Wijnp: Indien na lijden*
|
||||||||||||||||||||||||||
|
SP o
|
||||||||||||||||||||||||||
|
Trafiat mort, quam odiße Daphnen.
Amantem redama. |
||||||||||||||||||||||||||
|
Went Hef derinnej
En keert uw' minne |
||||||||||||||||||||||||||
|
Wat't dan dereden,
Dat mijn gebeden |
||||||||||||||||||||||||||
|
Lftei uw' gefichteii
Bens 't my waert» lichten, |
||||||||||||||||||||||||||
|
Van u niet zijngeacht ;
Maer ftaegfe befpot, belacht, Of hout ghy my geheel miimaekt, Of laeki Ghy my om 't goedt,,
Dat eb, envtoedt, Dut en foo drijven doet. Wiltghy my haeten., Enftuersjeitaeten, Om dat uw' Schaepkeni fijn Meer in getal, alimijn, Ziet ghy niet een j je» op de fiel« Die viel Uit d' Hemels Tael,
On» geeft, on» ttel Verlichtend' t'cencmael. |
||||||||||||||||||||||||||
|
Ziet cens uw'minnaer aen,
Van wie g' uw ' oogh' gaet flaen, En die ghy aliijdt ftuurj »en fiet, Of vliedt, Dien ghy verfmaet,,
Tol droef heidtlael, Ja heel afkeerigh haet. Ik wil mijn fweren
Wet daei beweren, ïn toonen van mijn trouw.; Wint niemand« vinden fou Stamvaftçr minnaer, aliikbea., Ja 'kkeo Betoonen, licht Hoe uw' geficht fHy dtjjit tot mijne plicht. |
Tot hem, die het gerucht
Doet biafen door de lucht • Zi;n Liefften»naem, die hy ftteg Enqueelt, (fpeelt, Wien» Herder» fluy»
Zingt overluid' ZijnEngelin, fijnBruidt« De harde Rooifcheo,
En Boomen bootfen Mijn lullepijpje na , Wanneer ik Daphne flae De Nymphen fteilen n* 't ge* Haer (ank, ^klank, Ghy wordt benijt.
Elk woud'om ftrijdt Wel wefen'cgeen ghy zijt. |
|||||||||||||||||||||||||
|
Af zijnde HERDER.
|
||||||||||||||||||||||||||
|
't Rondt gevlecht van Apolloos blaêni
Ciert niet meer 't gunt 't eer heeft gedaen» Dcfchoontvan mijn beminde ; Maer blijft verlept van dat mijn Zon De laetfte fträlen zon Daer 's nau een klacht te vinden. Wat een grij ze huit bedekt 't geboomt »
En het ruiflehend water niet meer ftroomt 't Vermaek van Bofch en Velden, Geen Son, geen gefpel, geen rey, Is langer in de wey, Daer d'Herder't lief verzclde. 't Hert is my ; of't heel was verkoelt ;
Want 't geen val van nieuwe min en voeK* Mits ik de Nymphen fchouwe , En ik derf't zelfchap van de jeught, En alle jeughtsgeneughti Zoo langh 'k my hier moet houwen. Al wat yemandt d' heele Somer ziet»
Is des Winters doodt, en gants te nie1» Ja zelfs de wilde dieren, Sitten heel tnurigh in haer kuil, 't Gevögelt kruipt meê fchuil, Men hoort geen tierelieren. .. |
||||||||||||||||||||||||||
|
DRoeffelijke droeve winters tijdt,
Wat ift dat ghy gelijker zijt, Als mijn afzijnde Klager, Bar, ftuur, zonder vrucht, of vreught, Een hel vol ongeneucht, Een aile-luft Verjager. Dat het lieflij k fchadurijke lof
Van de Boomen is gevallen of, ïs nergens door gekomen, Dan dat uw' de Zon verlaet, En u de windt beflaet Met afgeftreeken toornen. Dat mijn vleefch uur op uur verteert ,
Komt, dat 't hart ruft noch luft beheert, Zoolangh 't zijn Zon moet derven, ïn met gayle MeilTen moet, Of fpijtigh trot« gebroet, De meeft onluft beërven. (was, 't Boomptjes pronk, vermaekelijkft' ge-
Klaeght,verdort op 'c verdorde gras, Door por van voet of winden, Dat 't nu zoo vertreden leidt Met vuil, met Sneeuw belpreidt, Daer 'c yeder voorheen minde. |
||||||||||||||||||||||||||
|
>
|
|||||||||||||||||||||||
|
LIED TB O E 2Ç.
|
|||||||||||||||||||||||
|
2JA
|
|||||||||||||||||||||||
|
'K zie d' uw' rijft al na omhooghy
Dit port my, datikpuogh, Weer by de mijn teraeken. Dan zult ghy ô overbarre tiidt,
Die ik vol klaght, en tranen flijt, Verandert zijn in vreughden, Dan zal al mijn wereldt flaen Bepronkt met Bloem en blaen>, In middel-lentens jeughde» |
|||||||||||||||||||||||
|
Alles wat mijnhert vermaekten eer,
G'lij k 't gekus, 't gekout, en zulke meer, 't Ghequeel van keel en fluiten > Büjftdoodt, mijnDaphne, totikweer In onze Velden keer, Dan zal ik 't weder uitten. Winters tijdt, noch is ons dit gemeen >
"at ik meê vaer, als ghy gaet heen , ©n& zonnen zullen naeken, |
|||||||||||||||||||||||
|
Nieuwjaers.gifc
A E N
DOMINICÜS S A P M A.
|
|||||||||||||||||||||||
|
Wijze: O feboonfle Perzonagie
|
|||||||||||||||||||||||
|
H Oud op van't fondigh Ie ven ;
La» ons den tijdi een goeleermeefter wefcn. 't Oude Jaer ii verdreven, *»'i ditmen geen wei mcec behoeft te vreefea,, Nu onle Chrift'
_.. Geboren ir, ~')n Wy niet meer beladen/ ^"Godtoniloooe> M»« d« hy wii betoone: Zijn genaede. Doch wy moeten verlaten ^"«'fonden, menïch! enhoudenopvandwalenj, ^n« quadoennu te haren s Ccl'jkerwiji de zon houd op van daelen , EnvUtd 'etfpoor, Waer in hy voor «een zinkend' plagh te rijden,
«■•»et ont de wegen
iWaer in wy fouden plegen Zoo ook mijden.
|
|||||||||||||||||||||||
|
De Zon trekt aen het rijfen t
Let menfehen let, wat of duit te feggeli 3 Hier meÊ-wil hy bewijzen , D at niet genoegh i> zonden af te leggen j Maer datmeir moet
Zichilpogn tot goedt,
Hn waiTen in goS werken; En door gebeden ,, Zoa (uilen God« goethcdea Om verft erken.
Ditgunn'oni Godtder goden, Die om djn geeft wil miluelijken geven' jj Om leeren fijn geboden, Op dat wy naer ßjn woorden heiligh ICTCD : - Zijn wij« behoed'
Leert om tot goedt.
En fchutom voorbeiwaerea. Zoo dat wy mogen, ün ftaegh te dienen pogen Veel nieuw' jaren.
|
|||||||||||||||||||||||
|
Wjj&i o fchoon Cariklea !
|
|||||||||||||||||||||||
|
V Ea buiten de Koepoort
W41 't, dat ik nam mijn gingh en fchepteu lufti
^«^Oaerquam my raiaenboori *uP'do , die my nimmer laet in ruft , ïfy'Prak, kom laet om allebey Betreden een« deel' Klaver Wey, Neenboefjenfeid'ik neen,
wny brocht my laetft op een verkeerde padt, £*w'jW$hymy.«lleen ^'tten bedroeft, van tranen wal iknal, «ndatdooruwebbevery,
«yiprak toen neen, kom gaet met my,
Hy brocht my niet te veer,
t w,i aen de w.gh, die men noeffll VcnUlUM} W.'5! *I dp«h w« neer -----------." |
Ghy fuit hier lichtelijk kunnen vari dtcd
Zien, hoeikkanmetpijlenboogh Schieten, daer mef vloogh hy om hoogh.' Het, wamietlanghgeleên;
Daer quam een minnaer aer. bedroeft van hart > Meiuitterlijkgefteen Klaeghden hy van fi jn vuer en bitter fnurt ;
Hier meêmaekt hy fijn leden bloot. Woud' 't water drinken tot der doodt«. Doen docht ik Kupido,
Hoe quelt ghy defen minnaer ook all mijd : Ik wil niet meer alfoo Hier komen om te fièn deei bitt're pijn : 'K had't woordt nici hallel uit de mondt Ik figh, een naget by htm ftondt. |
||||||||||||||||||||||
|
n
|
|||||||||||||||||||||||
|
Mr. JOHAN BEET S,
|
|||||||||||||||||||||
|
Alt hy fi jn foete mondt aen haere fioot }■
Doen nu die fieUjei waren een,
Het Boef jen vloogh doen daer weer hcSjC
Doen quam hy naer my treen j
Die gulden hairen hingen hem om 't hooft; Zeer moe waren fijn leen . Hy fprak, hoe heb ik my daer ui« geflooil 1 Wat docht u van dee» lieve Bruidt ? Ikfeidghyaijteen kleyneguit, Hy fprak aen my , vaert wel, Zoo ghy mijn Wetten hier gehoorfaem %'jt. Ik Tal u kort en l'nel Ook brengen op een padt, daer gky verblijd!
Zult fitten by een fchoone maeght, Die beter u alt iemandt haeght. |
|||||||||||||||||||||
|
Hy bood haer goeden digh,
Doch fy beftond« feer haefteli jk te vlien, Maer'tGuytje, byhaerlagh EnkonhetooKfoowel, aliik, 'tbefien; Hy ley fijn «High, fijn vleugel« neer, Kroop door haer mondt in t hertje teer, Terftondt wai haer 't gemoet
Verinder« weer, en quam naet hem toe gaen ; Hier wangen als een bloedt, Ik fagh de «ranen in haer oogen ftaen : Zy bood hem daer haer lieve mond», Betichten, hyuitdenflaepopftonde. Hy fettenfe in 't groen ,
Eo leid fijn hooijen in haer lieve fcheot, JVaiwafl« »1 «edoen! |
|||||||||||||||||||||
|
Eygen-lafts minne-liedtje.
Wijze : Vrouw-voedfter van mijn jeught.
|
|||||||||||||||||||||
|
De teere jeught
In rijpe deught Vergaren Om vreughdigh wel teparen. Ach! ais ik zie hoe graegh Twee liefjes^eide kuflen , Die zoet ; en even-ftaegh Haer eigen liefde bluffen ; Dan denk ik, hoe? Wie vant daer doe, De rijpfte zin, In blinde min , Die, dieze laet Of , daerie gaet Bereyen De rijpe ziel te leyen. Ik zegge, zoo ik meen,
Dat nimmer hy verlieft ; Die zoete flaverny, Foor geile luft verkieft.
|
|||||||||||||||||||||
|
A Y1 Hemel ; ziet, hoe zoet,
Bewoonen mijn gedaghjes Mijn eigen vreughts gemoet Mijn eigen minne-krachjes, o liefde, waer Ik henen vaerj Ofwaer devreught Mijn teere jeught Wil tot de ruft, Van eigen luft Doen blaken,
Daer zal ik my vermaken. Ik zie, wanneer ik fta j
Dat't Minnelijke leven Zigh in het zoet gena, Van Minne-rught begeven : Want ik bevin ; Mijn hert vol min* Wanneer ik zie, In zoet gebie, |
|||||||||||||||||||||
|
NIEUW-JAERS-VERS
AEN
Z) A P H N E.
|
|||||||||||||||||||||
|
»j. gjüde *jatr ïi "Wlgb genmim ,
* t Nievwis m de plactsgtkomm j 'l/t hier op mijn herderin , Xidet «3» tvreethtit ookyerd-wijnen, Lattin vrreetbeitt flaets yerfckijntn ten beliefde nieder- nun. Ç'/jÂ. de Zn» begint te hliwmen ,
SiktHV/wT dt ZmdnsP.er kimmn,
|
|||||||||||||||||||||
|
Sn de dagen langer maeht,
Zoomoet wwtsterminter^rootent £ti mtt 't heeft de tvo\k$n fiooten t Tot ze hoogh als mijne raekt, Zoo zal u l{utido (paren ,
Sn behoeden veel Kieu> "Jaren t Dat tttujenghde niet verott ; Dat »w' trxtbjsi eltijt U'jton, |
Datum ■aienfehjesßaegk fakljj'*''' '
Dat ons minne niet ferltou. CJaerin onze LtntmaghblttyW,
Sn tot onze -aânter groeyen , Dat ons zomer vruchten draeghti En de herrefR mis mi ê deelt, Dat op onze f chaoten fpelen ,. |
||||||||||||||||||||
|
ZIE DTB O E IQ.
GEUSE CORFJ E,
Gesandt op Sinte Martens avondt i 6 3 pi
|
|||||||||||||
|
Ui
|
|||||||||||||
|
Sinjeer vlucht in fnee/andt :
tJWa' ten die 'Ie vvaert de Strandt, Want Sinjeur zond hem vermeien En wel licht verenge!gelten, Sehaf na "Sier, woeker en Wijn,
Reep, ßeute CKÏartijn ! Teerten wil gebrandet zijn-
tJMartcn biedt hemgeedtn dagh ,
Daer hy aen zijn anckjr lagh,
En hy heeft zee tier gegeven ,
Dat Je Helbeßendt te beven.
Sehaf nu Bier , -Ti acier en Wijn,
Heep , S terne rjMartjn'.
Teerte» jttl gebrandet zijn.
|
|||||||||||||
|
Kijk. Un-dwarftcukjijgt At dreef,
Kj penrt jchit'ligh ep de leep : Marien heeft hem zee genepen, Dat het htm keß recni^h Schepen. Schaf nu Bier, -wacker en W'V/n! Triumph milde CMartfjn* 't Kanen vcü geloßet zijn. Sinjeer kemfeovry weeren,
iJfrUltheit nackt « eeeäekem- Nn ep CMarün acn't avenzen CMet en half en heele Çroefen • Sehaf nat "Bür, ■aiaehfr en Wij», Triumph milde Marttjn \ 'tKretsjt wil gelegit zijn. |
|||||||||||||
|
ißer mee i
<Jd*rtcn die icviaert de Stree- lt a J"m» *h meet dat Jan-gat zsl kernen, »eh<if „h Bier, Tvaekfr en Wijn ,
A?'/», milde CMartijn\ T"T'm ioil gebrandet zijn. .^Jj^jan gat ijmt uit zijn i}tmp, »",*■ v,rncm' *<™ starten Tremp *» *r &elt hem zulke tillen, "'t de keppen henen rellen. *c**f «* -Bier, waeier en Wijn , Ç?'l>, milde tjMartijn ! """> ml gebrandet Z'jn. |
|||||||||||||
|
NIEUW-JAERS XIEDT.
Wfce : Hier komen wy Heeren met onze Steeren; O! Menfchons Heyland', die wordt op heden
Ten Tempel gebracht, en daer befneeden - £aet ons Godt bidden metfe^rft om ftriidt, JJat hy ons herten Gceft'Iijk befnijdr. Op dat wy met het winnen der dagen
Van vafter geloove vruchten dragen f fcn als Godt wil met Hemelfche fchaer Genieten een nieuwe nieuwe jaer. OpdeNederlandtfche Vryagien van mijt*
Neef J. Buik.
Tjler aengenaem geflacht, Als Venus zelvcr ziet,
9,1 Ziet
|
|||||||||||||
|
2,4 Mr. J O H A N BEETS,
Ziet hoe een Minnaer draeft,
En flikfloit ende dient, om zijn liefs hert te winnen, Hoe heftigh , dat hy flaeft. Ja mal is, fmeekt, een deur, waerom ? zijn lief is binnen,
En hy meent dat het hout Verftaet zijn malle kout. Ziet wat hy een vermaek
Maer uit een kusje fchept, hoe hem uw' oogen trekken, Hoe een geringe zack, Eend' werfch geworpen lonk zoo ken tot min verwekken,
Dat hy zijn leven niet Uit uwe dienft en vliedt. Hoe dat een minnaer tiert,
Wanneer hy ziet zijnNymphstegroote wreedigheden, Als zy een haet verziert, En zoo met reden fchijnt te weig'ren zijn gebeden,
En als zy licht als windt, Nu d' een dan d' ander minr. Ziet hoe een minnaer fterft *
Hoe hy gelijk de Snee moet in de Maert verdwijnen, Als hy uw' weerliefd' derft, Hoe hem zijn zoete vreught verandert in een quijnen, En leert dan hier voort uit, 'T geen men hier uit befluit. Hoe dat een maeght misftaet
Zoo'n onbermhertigh hert, en zulke wreê gedachten, Een Dier daer men geen quaedt, Maer niet als alles goedts van hoorde te verwachten j Dat tot zaghtmoedigheidt Gemaekt fchijnt , en bereidt. In 't kort ziet hier de Buik,
Waer uit Kupido zelfs te voorfchijn is gekomen,
De glants van Venus pruik,
Ziet hier de vliedt van gal, ziet hier de Neckars ftroomen l
° * Ziet
|
||||
|
LI EZ>TB 0 EIÇ.
Ziet al de vreught en pijn,
Die in deez' minne zijn. Komt ciert 't cierwaerde hooft,
En toont hem dankbaerheidt van zijn lofwaerde dichten l Want door hem wordt berooft Jvergankvan uwen fchoont, u fchoont zal altijdt lichten,
Toont hem voor min en konft, Niet anders als uw' gouft. AEN KUPIDO.
Wy%t : Indien naer lijden.
|
||||||||||||
|
2* F
|
||||||||||||
|
GOdt van de Minne,
Die onze zinnen Zoo roet uw'fakkel dringht, En met uw' pijlen dwinght, Dat niemandt ooit heeft uw' gewelt ont- Wat doe ik u, vloôn : £at ghy my nu
•Uaeghs duizentmael komt doón ? Heb ik uw' Autaren
Voorby gevaren, Of ooit voorby gegaen, En u geen eergeciaen ? Of zoo 'k u ooit veracht heb, of gefchelt, «--ookenikgraegh, Oat deze plaegh rif* Verdienft ver2eIt*
Ik legh gebogen voor uwe oogen,
fenbidde, datdefmert
Verdwijne uit dit hert,
Kupido, en dat al het naer gezwoel,
*;naldepijn
Gen>ftmaghzijn> "ie kjndeesborft gevoel.
|
||||||||||||
|
Dat ik mijn leve
My niet begeve Te minnen eenige Vrouw, Of haeke na haer trou, Om dat mijn Daphnes hert zoo is ver- Dat zy ftaegh fchiet (fteent» Op eens verdriet, En lacht wanneer men weent. Ah Goôn ! ah menfchen !
Ah wat's mijn wenfehen \ Küpido'kmeen het niet i Ey Jaet my dit verdriet Veel lie ver dat de Brandt dit hert VMteer , Als dat ik zou Die waerde Vrouw Verlaten immermeer. Doch is't uw'willen
Mijn pijn te ftillen, Ey die te lichte wat; Zoo geeft Kupido dat Mijn liefd' met rechte weerliefd' zy ge-' Soo is gewis, loont, Dat niemandt is
Soo met Laurier gekroont» |
||||||||||||
|
Veel eerelij ker is 't door trouwe liefd" te fierven,
Als door verandering zijn zoetertjen te derven. |
||||||||||||
|
HER*
|
||||||||||||
|
Mr. Jt O H A N B BET S,
HERDERS LIEDT,
Gezongen ter Bruylofce van
TÏTER en DA F H NE.
Vtrg&kn in denEchett-ßaetdsn i^.Tfyvember i6}q*
TWee Herders uit onz' wijk zich vonden by malkander,
Oreßes heet den een j den ander was Hy/ander. Op 't midden van den Dijk die onze Schaepen hoedt, -
En maekt dat JEools volk haer geen geweld' en doet ; -, Twee Herders uitmz' wijk, die op haer fluitjes fpelen , Beid' zoeter als ooit deên der Meereminnen kelen. En na hetfiheen, zy zouden op een toch je gaen j, Want s' hadden alle beyd'de befle veüen aen. Daer zaten zy by een ■> het aenzicht na de baren, Die door de kalmte doe niet zeer ont fielt en waren, Oreftes gaet ter zak, haelt voor den dagh zijn fluit', En blaeSt Hylander voor > dit deuntje luftigh uit. |
||||||||
|
TYccr gaet met Daphne paren,
Hoogen Hemel, dat's een dagh ! Wil haer voor verdriet bewaren, Wat het immer wezen magh, Gun haer voorfpoedt, gun haer vree.
Hymen o! o Hymene!
Dikwilï heeft de zoete vryer Hier een vreughdigh licdtgefpeelt',... Dikwils heeft den armen ftryer Hier een droef' gezanghgequeelt, Aen het kantje van de zee.
Hymen ôî ô! Hymene!
Vreughdigh gingh hy zitten fpelen , Had hem Daphne wel getoeft, Droevigh gingh hy zitten quelen, Had zijn Fryfter hem bedroeft ; Doch 't verlichte noch zijn wee.
Hymen ô ! ô Hymene !
Ende N/mfjes van de baren s Quamen ftrakjes op 't geluit In een rondedans vergaren, Hallef tot haer buikjes uit, |
En zich fielden na hy deê.
Hymen ô ! ô Hymene !
Speelden hy, zy moften fpriugen <■ Na de noten van zijn ried ; Queelden hy, zy moften zingen- Nade woorden van zijn liedt, Diezy wilden leeren mee.
Hymen ô J ô Hymene!
Gingh hy eens zijn J^ebekijken,. Met zij n ftafjen in zijn hand', Door de groene weiden ftrijken : Kermis maekt t' hy in het Land', Al de vreughd' die bracht hy meê..
Hymen 6 ! ô Hymene!
Al de Meysjes die hy moete, Waerhyheenenam zijnkeer? Met een lied'jen hem begroete, Altijdt van zijn Daphnes eer, Yeder zongh wat dat zy deê.
Hymen ô ! ô Hymene J
D' hoeder God van onze becsjes > Had allecnfgh deze quant |
|||||||
|
11 E DT B O E %.
|
|||||||||||||||
|
*J>7
|
|||||||||||||||
|
tJitgekeu rt uit al de gcesjes
Vanhetgeeftigh Noorder-land,. Tot bewaerder van zijn ftee..
Hymen ô.' oHymene/
Phoebus zelve komt hem bieden Zijne gunft., en noemt hem vriend'. Dat m' hier zelden ziet gefchieden, Doch hyheefthet wel verdient. Phcebe geef hc;m ftcetszijn bee,
Hymenô/ ÔHymene/
Hy was eens van huis gevaren, Verr' van huis ik wee? oiet waer, Door de wilde woefte baren, Daerhy weinigh vraeghden naerj. Al het Land' was hier t' on vree,.
Hymen ô ƒ ô Hymene.'
*n men zeidt hier, dat hy ginder Jyeegh geweldigh veel beleits ; "Y £agh als een gouwen vlinder, Ty ter werde wonder weids ; |
|||||||||||||||
|
Elk ftondt tot zijn dienften ree.
Hymenô..' ô Hymene ƒ
Doch het heyligh herders leven, Doch zijn zoete veld-godin, Die hy niet en kond' bageven, Lagh hem ftadigh in den zin, Liet hem nimmermeer in vree.
Hymenô/ oHymene/
Lange fleep van dienft'bre (laven, 1 Zijn geëert gelijk een Prins, Yeder na zijn wenk zien draven, Was noch minder als zijn wins; Hy zocht hier een veil'ger reê.
Hymen ô / 'ô Hymene/
Al ghy boeren Herders knaepjes Komt te zamen nu in 't veldt, Laet een weinigh uweSchaepjes> Singh tereeren onzen heldr, Zingh ter eeren van zijn E'e.
Hymen ô.' o Hymene.'
|
|||||||||||||||
|
Vit kadhy > en de fluit gingh van zijn mondt. Hylander
Woud' uit een kribbigheidt niet zijn verbluft van d' ander., Dies onder uit zijnpijtje trok zijn pijpje drae., En blies noch wel zoo zoet, zijn makker rufiigh na; |
|||||||||||||||
|
Ja de,Nymph die is het waerdigh,
Groote Goon hoefchiktghy 'tal/. Zy i&ichoon en euvel aerdigh,, En te wonder lief-getal,, Vredigh > zedigh, redigb mee.
Hymen o/ oHymene/ G' lijk als in den Lenten-dagen £enen Tulüp met haer lof, Gaet, en irugh, haer roeme dragen , P ^d' eer is van den hof, Eenigh eere daer ter ftee,. Hymen o.' oHymene/ £oo magh onder d' Herderinnea ^aphn', op alles wonder tuik, ünderalonsFeld-goddinnen, Roemen dats' is 't eenigh' puik, 'T eenigh dat zich hier op deê. Hymen o! oHymene/ Ziet g' haer door het veldt eens dralen , 'tZchijntj alevenofDiaen Ghy dan sier, een luchjen halen, |
|||||||||||||||
|
Ofte na dejachtegaen,-
Teere voetje.' zoete tree ƒ
Hymeno/ o Hymene.'
Komt ghy haer eens onder d'oogen, Lukt het dat ghy haer belonkt ; Zie dat ghy niet werdt bedroogen , Ah ƒ. ziedats' u niet ontvonkt ï 'c. Is een tweede Cythere.
Hymen g ! o Hymene /
Komt ghy eens hier zangh te hooren ). Of haer praet, ah wat een zaek ƒ. Ah hoe kirtelen dan d' ooren / Ah watis'teenzoetvermaek/ 't Schijnt ghy hoort Euphrofine.
Hymeno/ oHymene/
Zoete bloem van onze tijden / Pronkje van ons' Noorder deel/ Ah wie zal het eens verblijden ƒ Wiezal'tplukken van zijn fteel/ Wie'eraltijdt leven mee ƒ
Hymeno/ oHymene/ Qo, üj Mc
|
|||||||||||||||
|
Mr. JOHAN BEETS,1
|
||||||||||||||
|
8
|
||||||||||||||
|
2$>
|
||||||||||||||
|
Thetis wacht u over langh
In haer zilt', en kille zee.
Hymenö.' o Hymene.'
Of benijdt ghy onzen Herder, Dat hy g' niete dit gemak, Daer ghy niet koft Komen verder Als tot een ontzielde tak, Daer g' u fteets gaet kroonen mee ?
Hymen o.' o Hymene.'
Haeft u, haeft u loome ryer 3 Seeker 't is te langh gewacht, Wegh veroude koude vryer, Voor een lange winters nacht : Zie uw' Sufter is al ree.
H y men o.' o Hymene ƒ
Luna wil uw' toom wat korten, Laet uw' Peerden zachjes gaen, Lieve laetfezoo niet horten, Zeeker 't mocht de liefjes fchaen, En haer wekken al te dree.
Hymen o.' o Hymene.
|
||||||||||||||
|
Menjgh' droeve zwerver treedt 'er,
Die zijn blauwe fcheen befchreit, Menigh' moedigh quantje weet'er Schier van fpijt niet, wathyzeidr. Maer wat wil j' als 'td' Hemel dee ?
Hymen o.' o Hymene.'
Kom Lucina in uw' wagen, Juno metuw' Pauwen-jacht, JLaet u haeftigh neder dragen, Herwaerd' na ons Bruyloft-nacht. Ey brengh alje volkje mee.
Hymen o.' o Hymene /
Cypris kom haer bedde maeken, Daer zy zaghjes flapen moet : Jongen loop en werm het laeken, Smytje koker aen haer voet, En je boogh en pyltjes mee.
Hymen o.' o Hymene.'
Maer wat ftaet ghy noch te glueren ? Phcebe fpoey uw' trage gangh , Wil uw' heinften neder (tueren, |
||||||||||||||
|
\
|
||||||||||||||
|
BRIEF.
S Eer beminde Swager, ik heb met groote blijdtfchap verftaen uit uwer i, miflive de
goede difpofitie van uwer I. midtsgader6 van mijn 1, Sufter ende de kinderkens, daer naikzeer was verlangende, midtsdienik, nu zekeren tijdt geleden , daer van geen tijdingeen had ontfangen, de Heer wil haerkloekheidt ende fterkte verlenen , opdat wy hem met blijdfcbap daer over mogen loven en danken. Op eergifteren is zijn EXCELLENTIE opgetogen, de Heere wil zijn voornemen zegenen, men zeit hier, dat "et op Antwerpen gedyen zal, het ware een hooft-point zoo zulkx gelucte ,• de mare gaet ook dacmen op morgen tot Bruifïel zal tournooyen en groote teikenen vanblijd- fchap aenrechten over de beflotenc Vrede met Engelandt, laeten zy haer daer medfl vaft vermaken, terwijle wy ons van d' een of d' ander plaetze gaen kamperen. Uitten- boogaert is mede opgetrokken , wezen's daeghs te vooren Recht van Uitrecht geko- men , alwaer de zaken der Kerken op een goeden voet gebracht Zij n , ende van den Borre vanLeidenendemetJohannesMatthijfiusvan Haerlem, van zekeren tijdt hy leeninge vergunt zijn , het ware te wenfehen dat in uwe Kerkelijke vergaderingen de voorgenomen ordre mochte geeffectueert worden , ik en twijffele niet of daer door Zouden vele fwarigheden ende mis verftanden können verhoet werden, zoo ik daer yet toe kan vorderen , zal niet laten mijn befte te doen. 'Tis mijn liefdat ons Neef Capi- tein Beets weder t' huis gekomen is , maer hebbe niet gaerne verftaen dat zy niet rneer uitgerecht hebben , ik vreeze datde Heeren daer door een afkeer krijgen zullen, ottt zoodanige zaeken meer by hande te nemen, Rijxen zal ik van uwer I. zaeke eens fpre5" ken, en Zijnen advijze als dan mede overfchrij ven Ik bedank uwer L van de moeite die gy aenwendende zijtin't beleggen van mijne Penningen, en dezen voorts endende me* onzerallerzeergedienftigegebiedeniflen, zijt hier medegeflmentlijkGodealmac»- tigh bevolen. Groet ook van onzent wegen alle de Vrunden, als Soop, Brouwer, Beet en andere. Met haefi vit den Mage dezen xïïy. May 160 f. Uwer L, Dienftwillige Swager Rom&out Rogerbeets.
|
||||||||||||||
|
BRIEFE N. 2j>,
S Eer waerde ende beminde vriendt Simon Arentfz. uwer I, ende uwer 1» huifvrouwe
ende kinderen welvarentheit heb ik met blijdfchap uit ufchrijvens verftaen.onzent- hal ven danken wy al te zamen mede Godt almachtigh voor zijne genade, de Heere thoontaenmy in deze mijne oude dagen ende ellenden zijne krachten , zoo met ver- leningevan uitterlijkegezondtheidt des lichaems , als innerlijkegeruftigheidtdesge- moets , ende hoewel ik my na den vloefche bedroeve in't affterven van onze goede Vrunden , welkers goedtgunftigheidt my na menfchcn oordeel noch zoud hebben mogen vorderlijk geweeft zijn, zoo bemerke ik wederom G odes gunfte ende goedt- dadigheidtoverrny daerin, dathy anderein derafgefturveueplaetfe verwekt, die zich fijner zeer hetteiijk aennemenjdaer over dat ik u wel, met recht een ftellen magb,dic met zoodanigen ernftigen genegentheidt mijne banden en ellenden foekt te verfachten> Çnde daer beneffens ook dien goeden Heer ende vriendt * daer van den Briefin u Zoons Brief gefloten was.die mijn gants onverwacht met zonderlinge gunfte ook bezint heeft, daer voor ik den Heere niet genoegh danken kan ; gelijk mede ook daer van, dat G odt door zijne genade de oogen van velen wat meerder begint te openen , ende dat zy de fcaeken nu wat meer fchijnen te behartigen , de Heere zal alles mettertijdt wel nader ondekken, ende mijne ontfchult bekent maken , hoe wel ik daer en tuflehen in deze gevankenifle mijne dagen, zoo'etfchijnt., moetendigen, is des Heeren wille zulkx, >k vertrouwe dat hy mijn fterkheidt geven ende niet meer opleggen zal , als ik kan ver- dagen, zijn wilgefchiede, ende zijn H.JVamezy geprezen in der eeuwigheidt. Den Brief die ik aen de voornoemde Heer wederom gefchreven en neffens dezen aen mijn !■ Sufter gezonden hebbe, zal hoop ik wel befielt worden al is de Name daer niet op ge- pelt, 't welk ik heb nagelaten , omredenen. Ik verlange om te weten hoe het al is met Aef Jans, mijn Sufter zoud daer veel aen verliezen, ik hope dat haer de Heere noch Vat fpiren zal , dan hy weet wanneer het ons zaligh is, ende wy weten dat wy onze goede vrienden niet verliezen , maer dat zy alleen ods voorgaen den wegh , die wy al moeten volgen , ende van harten behooren wy te verlangen , om in dat heilige gefel- fchap by malkanderen te mogen komen , daer wy zonder ophouden Godes H.Name zullen loven ende prijzen in der eeuwigheidt. De Heere wil daer toe in ons hoe langhs hoe meer de liefde ontfteeken, ende onze gemoeden tot hem optrekken, op dat wy als hy komt kloppen terftondt mogen bereidt ftaen om hem met blijdfchap te ontfangen ende in te laeten. Hier mede mijn zeer waerde ende beminde vriendt na mijne zeer vriendtlijkcgroeteniffen aen uwe!, ende deffelfszeer 1. Huisvrouwe , midtsgaders alle goede bekende Heeren ende vrienden , zijt G ode almachtigh bevolen. Uit mijne gevankenijjfe, dezen 13. Af ril x 622,
Uwe 1. zeer Dienftwillige vriendt.
'Rombout Hoger beet s,
|
||||||
|
JAN O BEETSIO
R. HOGERBETIUS S.P,D.
Cl. D. Cognate. Offîàumnegligere literarum, miBeetfi, eBamicitiamnegUgere* fttioddohrem finobk
contingent♦ Sans tua mihi confuetuao grata fuit adeo, ut nihi7fufraf Scilicet 'mgenium in
|
||||||
|
$00 Mn J O H A N B E E T S,1
ik te perspexi fummvm, facet urn : quare jamdudumtuorumeditionemrychmorum defideft'
-Verum tu 3 nefcio quid, latere eos finis. Mei nunc clauBrarumpent, vide hominem audaculutn» Tfa in amicitiœ fignum prœfige verfiis * maximoperèpeto, Foé'tas magnos} te, Buykium, Zevait' gium, Voßlos, ome* amabo, donecfpiritushosregatartm. Vif au tem /eire materiamï E* habe titulum, I, BODECHEER5 BENNINGHS
L O F-SAN G H
:V A N
J ü P I T E R
GOUDE M U N T-G O D D I N;
MENGE L-D 1CHT E N,
VELD-DEUNEN.
Vale mi Beetfi , ac exeufa quod in literis fim brevwr , alias pluribus tecum garriam j nunc
occuporinhifienugis. Rapt im è Caßro Loeveßein. cid idcxxii. April, xi, i . _____________ -
B R E I F.
SEerwaerde beminde VriendtSymon Aertfz. laetftmael als uwe l.Huisvrouwe ends
Soon van hier vertrok, hadde ik wel voor my genomen een klein Briefken toc groeteniffe over te zenden , om my tequijteninde betoninge van eenige dank- bae;heidt over uwe I. zeer gunftige affeclie ende mededooghzaemheidt over mijne ban* den , dan ik hebbe 't zelfde door het haeftigh vertrekken , doen niet können doen » ende vreefdcookofhy in 't afgaen zoude mogen onderzocht worden , daer door dan» lichtelijk eenige moeiten alhier zoude können ontftaen, daer om 't gene ik alfdoen.» hoewel ongaerne, nagelaten hebbe, zal ik nu by deze gelegentbeidt verbeteren > ho* pendedat hoewel van hier niet veel vermakelijks te fchrij ven is, dat nochtans uWe 1. nieC onaengenaem wezen zal van my eenighfchrjjvensteontfangen , met langh verhael van't gene hier omgaet, ende hoe mijne tegenwoordigen ftandt al is, en zal ik uwel« niet ophouden , alzoo ghy nu 't zelfde in 't langh ende breet uit mijn zeer 1, Sufter zulf können verftaen; daer toe wende ik alle mijn vliedt ende naerftigheidtaen, dat ik my in deze droeve tijden ende in mijne eenzaemheidt , zoude mogen uit des Weeren woordt, wezende den ftafdaer mede wy door dit duiftre dal der tranen geleidt worden na de eeuwige rufte, vermaken ende verfterken , tegens alle de aen vechtingen ende temtatien , die in dufdanige gelegentheden ons aen alle zijden aenkomen van den Du;' vel, onseigen vleefch, ende de Wereldt, de Heerc hoop ik zal my met zijne gena'p voorts by ftaen , op dat ik doorde langhdurigheidt des tijdts., wezende nain 't vi/»de Jaer , niet en befwijke ofte moedeloos werde , maer dat ik van hem genadelijk onde1" ftut wezende, ten uit einde mijns levens toe in't goede magh volharden, mijn poge n afwendende van al 't gene, aerts, vergankelijk , ende ons in den wegh des zaligheid traegh ende afkeerigh maekt, ende dat den inwendigen menfch in my hoe langer b° meer magh toenemen ende krachtigh worden , op dat ik alle den tijdr mijns ley*-0 waerdighlijk roor den Heere magh wandelen , ende alhier door kruis endciij<^ |
|||
|
S % I E V E M 'so>
beproeft wezende, endelijk den Heere een aengename ziele, gezuivert in't dierbare
bloedt onzes Heeren ende Salighmakers Jefu Chrifti , magh opofferen , ende uit dezenjammerdaleovergefet werden in dar Hemslfche Paradijs, verwachtende aldaer de toekomtte on fes Heeren, met alle heiligen. Ditwiluwel. endeons allen gunnen Godt almaghtigh in zijnen beminde Soneonfen Heilandtende Salighmaker. Hier mede zijt van mijn met uwe zeer J. Huisvrouwe ende alle goede bekenden ende vrien- den van herten zeer gegroet ende Gode bevolen , hy gevedat zijn woordt njckelijck, ende vruchtbaerlijck onder u woone , zijn rijcke in ende onder utoeneme, opdat den ouden menfche krachteloos ende de eerfte opftandinge uit den flaep der zonden blijckelijck worde , tot grootmakinge van Godes HeyligeName; de genade ende vredeonzes HeereniefuChrifti, zy mer u allen. Wilt mijnder in uwe Chrifteiijckege- faeden gedenkkcn , ende vaert wel. Uit Loevefiein dezen 24. September 1622. Uwe L. zeer Dienftwitlige vriendt
Rombout Hogerbeets»
■_—.------------------,---------- . ._.-------------------_-----------.------. .._ .... 1 in.—
BRIE F.
MIJNalderJieffle zeer waerde Suffer, uwe I. zeer aengenaem fchrijvens van den
23.voorleden, is mijn op den 3. defer zeer wel ter handen gekomen, ende hebbe daer uyt met zonderlinge blijdfchap verftaen uwer 1, aller geföndtheidr,de Heere «eil dezelve daer inne lange behouden , tot uwer E, zaiigheidt, wat mijn aengaetmee oiijn Dochterjozijna , die nu alleen by my is , ( Maria verwachten wy van de weekke daer by zoo het Godtgeliefc) danken wy Godt van zijne genade,hier zijn mede na deze gelegcntheidt vry wat ziekten, ook zoo en heeft Neef Jan Beets een dagh twee ofte drie niet wel geweeft, de Heere wil het ge nadelijk met hem verzien, 200 dar hy nu met Godes hulpe, zijn Moeder in goede gezondtheidc magh t' huis komen, uit mijn laetfte fchrijvens heeft uwe l.vcrftaen watApoftille dat mijn kinderen op haer Rcqueitegekre- gen hebben ,. waer mede alzoo mijn na menfcheiijk oordeel ende apparentie alle hope Van eenighs verlichteniffe , ik late ftaen bevrydinge mijnder banden , isafgefneden, Zoo bereide ik mijn ganfchelij k daer toe, om met gedult ende lijuzaemheidt van boven uit den Ketnel mijn verloflinge te verwachten , mijn trooftende met de goede zaeke die ik voor geftaen hebbe , ende daer over met een geruft gemoet Godes genadige by- ftandt zoo lan»h ik hier in deze benautheden wezen zal, verwachtende, betrouwe ik yoortsop Godes beloften ende toczegginge van die eeuwige rufte aen alle die gene die in zijne liefde ten uitterffe toe zullen voiherden , 't is waer dat ons vleefch fwakis, ende dac wy door delanghduerigheidt van 't lijden altijdt niet even kloek-moedigh zijn, ja alteraet door de aenvechtinge , fchier ter neder geflagen werden , rnaerditisden ftrijdt die den Geetl tegens het vleefch alhier is opgeleidt , doch zoo dat wy verzekert 2ajn van de victorie, zoo het aen ons niet en ontbreekt, ende wy door wangelooven en ondankbaerheidtden Heere afvallen , want anders zoo is dien onver winnelijkenheldt Betons, die ons helpt ftrijden, endedaernametdekroonederheerlijkheidtzalbe* loonen, hy wjl mijn byftaen ende verfterken tot zijns naems eere. Mijn Zoon Adriaen Verwachte ik. alle dagen (wilt Godt) weder hier in'tlandt , de Heere vertrouwe ik dat °ver hem ende mijn andere kinderen .. zijne vaderlijke zorge ende zegen flrekken zal, Rr dat
|
||||
|
jo» Mr. J O H A N B E E T Si
dat zy , ift niet hier't is elders in vrede , ende ware Godes vreeze mogen hare dage»
van Pelgrimagie endigen. Groet van mijnent wegen uwe 1. Dochters en alle die vriend« ends goede bekenden die mijn hebben doen groeten , ende wik mijnderin uwe gebe* den tot Godt gedachtigh zijn, op dat ik in dezen mij ne oude dagen, die fwak ende vol ellenden zijn, onder dit fware pak nieten befwij ke, Ende hier mede mijn van ganfcher herten aen uwe E, alle tezamen gebieden, Zijt Godes almachtige protectie bevolen, Sr. Molenwerf heeft gezien ende kan getuigenis geven, hoe onbeleefdelijk datmen haer deed'vertrekken, daerzy niet anders deden dan mijn en lan Beets aeczagen , 'twelk- men niet wil toelaten, dan wat beleeftheit meentmen te vinden by Soldaten ï 't is mijn leetdat lan Neef dus ziekkelijk zijn Moeder t' huis komt > den Doctor vondt goetter* ftont te reizen , ofte dat hy anders noch wel veerthiendagen zoud' moeten vertoe- ven, ik gaf lan Neef zijn keur, y. Oclober i6l$. Aen Zonneviel heb ik een Brief ge- fchreven , Pieter Pieterfz. denk ik , wilt Godt, de naefte reize te fchrijven, la&s Ziekte heeft het nu belet. Uit Loeveßein, dezen 4. Oäober 1623. Uwe E, zeer 1, Dienftwillige Broeder
'Rombout Hogerbeets,
|
||||||
|
BRIEF.
S Eer beminde goede vriendt, Simon Aertfz. hoewel Godt Almachtigh uwe 1. Zoone
lan Dirkfz. Beets, mijnNeef, nu opzijn arfcheidt, endealshyhem was vaerdigh makende om van hier te vertrekken , eenige lichamelijke fwakheidt heeft laten toe- komen , zoo hope ik nochtans dat hy wederom door Godes genade zijn voorigege- zondtheidt haeftzal bekomen , op dat hy zijn Studien voorts magh vervolgen, ende dezelve tot Godes eere , uwer!, zijn Moeders , ende der vrunden vermakelijkheidt ende vreughde zal mogen voltrekken , ende zijne naeftendaer mede dienen ende vor- derlijk zijn. Ik heb dewijl hy hier by mijn geweeft is , zeer goet gezelfchap aen herrt gehad,bedanke mijn grootelijkx van de goede bedienftigheit die hy mijn heeft bewezc"» zoo mijn Godttoelaet dat ik hem weder met raedtoftedaedt eenige vriendtfehapzoui' können bewijzen , zal zulkx niet nalaten, nubiddeikGodtden Heere dat hy hem wil nemen in zijn heilige hoede , hem geven dat hy in zijne vreeze magh wandelen» ende hem door zijnen H. Engel wil bewaren van alle quaedt gezelfchap , op dat hy van de ongebonden jeught, die inde Scholen ende Univerfiteiten veel gevonden worden, niet en werde verleidt, in dezen glibberigen ftandtzijnsouderdooms , ikhebhemal- tijdt ende nu noch op 't lefte ernfteiijk vermaent , dat hy hem doch dagelijkx wil oeffe* tien in 'c lezen van 't Nieuwe Teftament, daer in ons alles dat ons ter eeuwiger zalig!' heidt van noodenis, door onzen Heere ende Salighmaek er eerft) endedaer nadoOr Zijne Apoftelen, klaerlijk ende volkomentlijk is voorgeftelt, ende onzes Hemelfch«0 Vaders wille , die te voren niet dan zeer donkerüjk den Ioodfchen Volke geopenbae was, klaerlijk wordt voorgedragen, ende met eenen voorgefchreven hoe wy ons, z°° langh wy hier op Aerden leven, in de beroepingen die ons zouden mogen opkomen » Voor Godt den Heere met een goede confeientie zullen hebben te dragen. Alle d' hier van afwijken , ende een ander wil haer zei ven voorffellen, die komen op Joo yegen, ende zullen verloren gaen, bier van heb ik hem gewaerfchout, ende 6era ^aJ |
||||||
|
BRIEFEN. |o>
dat hy niet zoud* zoeken zoo zeer het tijdelijk ende aerdtfche vergankelijk goedt', maer
dieeeuwighdurende rijkdommen die daer boven zijn inden Hemel, niemandt lichte- lijk raden tot plaiten , maer altijdt te arbeiden tot vrede , ende daer toe alle vliedt aen te Wenden , dat de parthyen door eenige bequame middelen zouden mogen werden ge- accordeert » al waert ook dat de een ofte andere van zijn recht wat afftondt ende liet val- len , want dat is noch beter dan hem te begeven in een onzeekere, moeyelijke , kofte- "jke pleit, die de menfehen veelal beneemt haergeruftigbeidt., belet haere gebeden tQt Godt, befwaert de confcientie» baerthaetendenijdt., ende kan zeer qualijk met een Chriftelijk gemoet aengevangen , vervolght, ende ge-endicht worden, zoo dat wy ons niet lichtelijk daer toe en behooren te begeven, noch anderen daer toe te raden, ende ware te wenfehen dat alle Raedtshceren, Advocaten ende Procureurs dit zelfde **e luiden wat dikwils voorhielden, op dat zy haer Zei ven zouden mogen behoirlijkon- jierzoekenjofzyook met een Chriftelijk gemoet haer inde rechts vorderingeom't tij tte- "jk goet mogen begeven , endeotz/ zoo volmaekt zijn , dat zy zonder door eenige quade bewegingen tegens haer parthye daer zy mede te recht gaen, ingenomen te wor- den , de uickomfte metzoodanigen onbewegelijkheidt können verwachten , alsof hem de zaeke niet aen en gingh, ik meen datier weinige zijn die haer gemoet dat zal ge- tu'g"n , dit alcemet de Rechtsgeberden voor te houden , is zoo ik mijn laet dunken , Wet quaedt j op dat zy mogen daer op letten , ende haer zelven benaerftigen, datzy haer beroep Chriftelijk met een goet gemoet mogen uitvoeren, houdt het mijn ten "eften, dat ik hier van dus breet aen uwe 1. die't zelfde niet aen en gaet, uytvare , 't is ëefchiet ora dat ghy nu twee in u huis hebt, die hun om anderen in rechten te die- nen voorgenomen hebben, ik hoop dat zy dit advijs, als Chriftelijk, zullen goet vin- £en> dit moet haer ftokregelzijn, die zy haer zelven ende anderen die om raetbyhaer «omen moeten, in planten, doet een ander dat ghy wilt dat u gefchiede. Dan hier Van nu genoegh. Alsuwel. eens wederin Vrieflandt komt , wik mijn vrienden ende goede bekenden aldaer hartelijk groeten, ende danken, dat zy noch mij nder geden- ken: hier mede zeer beminde goede vriendt ende Broeder inden Heere, mijn vanhar- ten aen uwe E. en UI. HuisvrouWe,Zoon,en alle de vrienden ge bieden iffe,bidde Godt Uwe alle te zamen te willen zegenen aen ziel ende lichaem , en van alle quaedt in goede gezondtheidt toe uwer 1. zaligheide bewaren, 't Is mijn van herten leet van uwe 1. Zoon ,n deze gefteltenifïe uwe l.by komt, het gelieft den goeden Godt, wy moeten ons in ^'JQ heilige wille te vreden (tellen , ik hoop dat hy haeft door Godes genade zij n voori- 8a gezondtheidt zal bekomen , en dat de Heer hem zal voorts zegenen en in zijne we- gen geleiden , den Doâor vondc goet dat hy metten eerften zoud' reizen, endehy Was daer toe mede genegen , anders zoud' ik hem noch gaerne wat gehouden ende mijn befte na deze gelegentheidr aen hem gedaen hebben, zijt hier mede werderom hertelijk gegroet* Uit Loevefiein, dezen 4 OStober1623. Uwe 1. zeer gunflige en dienftwillige vriendt
Rombout Hogerbeets.
|
||||||
|
BRIEF.
MYn alderlieffte zeer beminde Sufter, ik hebbe met blijdfchapverftaen uwerI.
aller gezondtheidt , ende het voorfpoedigh overkomen van Neef Jan Beets, ik was met hem vry wat bekommert, om dat ik vreesde dat by het ongemak van 'e K r ij rei-
|
||||||
|
$04 Mr. JOHAN B IBTS,1
reizen zoo wel niet zoud' hebben können verdragen , ende datmen alfdan mijn niet
wel zoud'afgenomen hebben, dat ik hem van hier bad laten vertrekken, ikhadheto gaern by mijn gehouden , dan hy begeerde gants te vertrekken, zeggende dat hy alhier zij n gemak zoo wel niet zoude können hebben , als t' huis by zijn Moeder, 't welk ook de waerheidt is, ende daerom ziende zjjnegenegentheidt tot het reizen , ftelde ik het in zijn gelierte, wik dit Anna Jans zeggen , opdatzy nieten mené, dat ik hem ziek Wezende, heb begeren quijt te zijn, ik hoop dat zy mijn zulken ondankbaeiheidt niet Zal toefchrijven, lan Beets zal ook anders, mené ik, van mijn getuigen, ende nu hy Zoo haeft aen de beter hand t is, daer ik zeer blijde om ben, zal zijn kumfte niet onaen- genaem geweeft Zijn , de Heere wil hem voorts in zijne wegen laten wandelen , hem bewaren van quaedt gezelfchap'cwelk hem op den doolwegh zoud' mogen brengen; jaetde Moeder hem hier toe vermanen ende dat hy hem bevlijtige in 't lezen, overden- ken, ende beleven van Godes woordt, daeriowy vinden 't gene oester zaligheide vannoodeis, wat mijn perzoon aengaet, ikziendarna menfehen oordeel voor mijn niet anders is te verwachten , dan dat ik hier in deze gevankenifle mijn leven endige, daerom bidde ik God dagelijkx dat hy mijn daer toe met zijne gaven wil bekrachtigen» op dat ik mijn goetwillighüjk na zijne heilige wille magh reguleren , zondereenige murmureringe als regens mijne zonden , die oorzaeke zijn van dit quaedt, ende dat ik Zijne Goddelijke genade voorts alles toevertrouwe,hy zal 't maken zoo het tot mijnder zielen zaligheidt befte is , alft tijde is zal hy niet vertoeven mijn uit alle benautheden te verloflennazijnegoedigheidt, hy en zal dezen fwarenftaf niet altijdt laten op mijne fchouderen, op dat ik onder den laft niet en befwijke. Dan mijn komt niet toe Gode eenigentijdt voorteftellen, hy weet wanneer htt beft is , in hope endelijdzaemheidt moetenwy onze zielen bezitten , daer toe ik bidde dat h y mijn zijn genadige byftandt Wil verlenen, ende het werk dat hy in mijn aergevangen heeft , ter eeren van zijn hei- lige name zal uitvoeren. Mijn Zoon Adriaen had mijn by zijne jonghfte Brieven van den 29. September uit Parijs gefchreven dat hy van daer over acht dagen daerna meende te vertrekken, ende dat hy binnen drie weeken , met G odes hulpc verhoopte hier in't Landt te zijn, zedert heeft hy goede windt gehadt , maeriken heb noch van zijn aenkomfte niet vernomen, wat de oorzaeke is van zijn vertoeven , weet ik nier, ïk ftelle hem in Godes handen , die ik bidde dat hem voor alle ongeluk wil bewaren » ende herwaerts in goede gezondtheidt laten overkomen , ende uwe 1. zeer waerde Sufter met uwe 1, zeer ). kinderen ende alle de vrienden nemen in zijn H. befcheimii)'" ge, ende met goede gezondtheidt en voorfpoet beg'nadigen , doet mijn gebiedeniffe aen alle. Ik hoop dat lan Neef aen uwe 1. mijn lchrijvcns, mette bygaende wel be- handight heeft, ende datdie al beftelt zijn, nu zende ik noch deze twee bygaende, die uwe 1. mede zal gelieven te beftellen. De Man die over Iaeruwel.dat Boek gaf tot Amfterdam , en weet uwe groote weldaden ende vriendtfehsp, hem bewezen, viei genoegh te vertellen. VitLoeveßei», dezen 28. Ofioier16X3. Uwe 1. zeer 1. en dienftwilllge Broeder
Jtoméout Hogere**
|
|||||
|
Zeer
|
|||||
|
B % 1 E' V E W. gf
BRIEF.
f"»Eer wterdeNicht Anna lans, zufter in den Heere Chriflo, ik bedante uwe I van
^herten voor die vriendelijke trooft-brieven mijn toegezonden , tot verzachting MM» ï*° nn'JnJ'Jdeii, ende ver ichteniffe van de fwarelaften daer mede ik nu zoo JanJn vorensbel^ ^Weeft ' de H"re.ri,uwe£-e»de^ffe]fsganfchehuiSg^Œ
voren overvloedelijk zegenen na denjkdommen zijner genade in JefuChrifto onzen b hghmaker, met alle Geeftelijke gaven , die u te zimentot uwe zaligheit ï' n nood" Zijn Daerinne verwondercik mijn dat andere vrienden fchroomachtigh z<in , om in gehjker voegen mede de werken der barmhertigheidt aen mijn eenightins te bethoo- ncn wantwiezouaedochyemandtqualijkkönnen afnemen , dat hy aen zijn mede- burger, goede oekende, ja verwante vriendt, die nu by de zes jaren, zonder eender menfbhenaenfpraekete mogen genieten, onder der krijüuiden bewaringe , tuffchen Vier Muren . voor den Vyandt op de mtterfte frontieren , is opgefloten geweeftV dat »end,*, ™ lk, met eenigetrooftehjke Brieven, nadienbetnadenSaménie ^fch.eden magh, komt bezoeken ? Zoud' men niet zeggen dat die zulkx zouden S ten pletten ofte tegen fpreeken , van alle menfchelijkeafredieende mededoogenthe t onn^Tetei\,0nibi°üt l endedatzyni« anders zoude zoeken, als door zoodanige onnatuerhjke hardigheit de arme trooftelooze !u,den te brengen tot uitterite wanhooD ende defperat.e , ^om ook na de ziele zoo het mogelijk ware , den zei ven e befchad? T\ *l"\ 1P hwT]anïh°u het WÛS ofte datter EOch buiteri miJn mening?, zoodï:
nigc harde luiden onder die haer gereformeerde Chriftenen noemen, gevonden wier- £?„iV ° idat udere haerZelven met een yde,e vrec2evervaert maken j ik ftelle miin
geruft jn den Heere, zonder mijn noch ,n 't eene ; noch in 't andere een gS e SSV Hmaf.r.miJn gans overgevende m G odes Heylige wille , vertrouwe ik dat hy
aL.J 5 VaderhJke *?'& over ni,Jn > alles zal ftierenetidebeleiden tor mijner zielen laligheidt, daer mede mn n voerts trooftende dat of der menfehen convertie minai is benomen, ik evenwei genietende ben het gezelfchap des grooten ende over aÄn woorden Godes, ook de.HcerenJefudriftimijncgsflighm^ewwSdJÄ Gondesngfn * benulk een,gey.aTn ^de°PSefl°ten der menfehen, ikbeneefv ye Uodes, vry gemaekt met dat dierbare bloet z,jns Heven Zoon«, wordt miin Lichaem hierbenaut ende vaft gehouden, m-jnzieleisonbekommertendcverheftStotGoS inde Hemekn , zonder dat^eemge: menfehen zulkx können beletten, i. K«fch altcmet wat raoeyelijk ende bedroeft , den geeft vermaekt hem weder ende hoont on aen Heere , dieook tot mijnevolkomencverloflïngenietlangezalvertoeven wanr «en dagh is met mijn ten avondt gekomen , ende met deze maendt zal ik ook ze*s voile Iaern 0^^ ind^e banden volendighthebben, het zevende aenftaende laer , z«dt Godt in de wet door Mozen den kinderen van Jfrael Eleven . dar eZ. 5en TndeTa'zé %T ' da-in d^^reeufeüaven wederom ifvfyheidïgefteTw/r! dSróm hone ikI?3^ *rbc!" b~ft podt den zevenden geordineert om te ruften, veHen^n^ I °°k de- g0ede Godc mi n in 'c toekomende laer rufte geven ende SleleeÄe ^nTt'JDeD moeyel,J^narbeidt , dochdes Heeren wUlemoett Öh£r mÏE' ' Üfe na,m,e Zy altiJdt geloofc ende geprezen in der eeuwSheirf? S el'*! e" funTge^He St'n vïlf "iW '* Zo°°la" ^ • ™Ä alle in W^zoÄÄ tot uwer zaligheide. WZénfJ, deu,%. J*^™^™0*™"**"*
Uwe E. zeer Dienftwillige vriendt
... embout Hoger beet s.
Rr "J Mijn
|
||||
|
Jos Mi. J O H A N BEETS]
BRIEF.
MYn alderlieffte beminde Sufter , uit uwe I, fchrijven« van den xx. April voorle*
den heb ik methartelijkeblijdfchap verflaen , dat uwe 1. van de Koorts weder bevrijdt ende wel te paffe geworden waert , de Heere zy daer van gelooft, ende Wil uwc 1, met uwe 1. kinderenende alle de vrienden lange in goede gezondtheidt be- waren tot hare zaligheidt , ik ende mijn Dochter Maria, dienualleenby mijnismet Neef lan Beets zijn mede God lof noch welvarende, Chriftina is voorleden Dingfdagh van hier na den Haege gevaren , had eenige dagen met pij ne inde m3gegequeltgt- weeft, ik hope met Godes hulpe, dat het geen noodt hebben zal > op't verzoek van mijn Kinderen en hebben zy noch geen appoftillegekregen } dan het fchijntdatzy nü beter moet hebben , als in voorgaende tijden, de Heere wil haer ende mijn midtsga- ders mij nel, medegevangenen Broeders een m ael met genadigen oogen aen zien, ende is 't ons zaligh, de aengename vryheidt wederom verleenen , gelieft ook den Heere niet , zoo vertrouwe ik dat hy ons met zijnen Geeft zal byftaen ende bekrachtigen » op dat wy 't gane hy in ons aengevangen heeft, tot zijndereeren ende onzer zielen zaligheidt mogen volbrengen , van het overlijden van dien vroomen Rem Egberts BifTchop hadden wy al verflaen eer mijn uwe 1. fchrijvens mijn werde bebandight, ik ben daer inne bedroeft , dan de Heere weet de zijnen ter bequamer tijdt uit dezen jam- merdale te verloffen, daer in wy ons moeten te vrede ftellen. Ik zende hier beneffen» mijne Brieven aen de Vrienden daer van uwe 1, in den haren mentiegemaekthaddc dat het haer aengenaem zoude zijn van mijn yet te ontfangen, 't zal uwe 1. gelieven haer die te doen behandigen , ende voorts mijn gebiedeniffen te doen, aen alle die andere Vrienden ende goede bekenden, ift d3t wy wat goedts verkrijgen, zoo hoop ik dat wy doorGodesgenademalkanderen noch zullen zien ende fpreeken, iff ons Z3ligh, an- ders zullen wy ons in des Heeren wille te vreden ftellen. Hier mede mijn zeer 1. Sufter, Sijt met uwe 1, kinderen hartelijk van mijnende van mijn Dochter, en lan Beets ge- groet, met alle de Vrienden, zonder te vergeten Dirk lanfz. Neef Veen met zijn Huisvrouwe, Duyfje Nicht, Simon Aercfz. met zijn Huyfvrouwcendeden Doctor, midtfgaders alle andere goede bekende, en zijt Gode Almachtigh bevolen. Dezen xxiitj, May i62<>. Uwe L. Dienltwillitje Broeder
'Rombout Hogtrbeets,
|
||||||
|
BRIEF.
E Brfame, feer waerdeVriendt ende beminde Broeder in den Heere Chrifto, uwel Zoon, miinNeefJ»"*
Beet», ii alhiei over veerthien dagen (eer wel ende in goede geïondiheids, Godt lof, aengekomen, en heeft mijn uwe!, fchrijvenibehandight, daeruitik metblijdfchisuwe ende uwel. Hui'vrouwe wel»*» remheidt verflaen hebbe, midugaderiuwel. (onderlinge gunftige genegentheidt Col mijnwaen , dier voren jku.vel feer hoogelijk bedanke , ikbea mededoordet Heeren genade, noch in goeden doene , endeniette" genftaendedelanghdurigheidcvaauiijnebeijaudegeirankenifle, ende de hooge Iarea van mijn ouderdom , fo* enbefwijke ik nochtam niet onder defeofwarenlaft, mier doorde krach.;, diemijnvan boven gegeven w»'*' blijl ik noch ftienie , verw.iohten.le dei Heeren genadige k>m£le toi mijnjer verlo;fim>e , daer-oe hy we«' wanneer dentijd: bequaemii, fonder dal mijn eenighfinr toekomt , daerin mijnHeer mijn God eenen and«' rentijdt voor ie fchrijven, maer metgeduli ende lijdiiemheidtteverwaehende toekomfte dei Heeren, gelijk den Landt.uan netlanghmaejigheidtverwichtdekoftelijkevruchten vanheiaerdtrljk , 'twelkden vroeg«" ca fpadigenregeneerftmoet ontfan^en , verdraeghaemheit, feit den Apoflel. iiom van ooode , opdat wyde wille Gode« gedaenhebbende, debelofreverkriigen mosjen; eeril moetteroeloonen ende geftreden firn , dae( toedentijdi van dt tidel'jkleven beftemtii, daer na füllen die gene, die door dei Heeren genadige byftaodi» haer wel gequeten hebben, he« toegefeiie loon uit genaden ontfangen ; de Heere verleneonidai wy om ßil,eB wille ie volbrengeiuenuyt-endetoe, mogen volherden, want iftdatyemuidt wijk«, ia den [elven, '*'G |
||||||
|
B 2{ 2 S V E N. 3o7
geen behagen hebte». Het gefelfchip van uweî, Zoonismijnhier lief end« iengen«em ', wmt hoewelikin
W'jn eenfaemheit wel weien kin, ende den tijdt met îefeH wel kan pafleren tot mijne ftichirnge, wetende ook Jj*' ik hier niet alleen en ben i mser dat ik bebbe feW het gefelfchip vtn Gods Almiehtij;b, ende vin de Heyüge «ngeler. tot mijnder befehermenifleendebewiringeby mijn , foo en is evenwel het gefelfchip via menfchcn lOijn niet onvermikelijk, wmt dier toe heeft Godt de menfcbe gefchapen om een beminder te fijn vin menfche« «jkeoonverfitie, endeis ook defeperfoonmijnieogenameralt andere, omdiihy vm mijn vrienden is, ende M voren mijn met liefde by geweeft is, ik f»l /eer gierne mijne befte met hem doen , om hem m mijne kleine Weten fchip in fijne Studien ten beften te «den , onderwijlen, ende voor al tot Godfaligheidt ende een deugh- delijk ende Chriftebjk leven te vermanen, wint als dat by degeleertheidt niet en is , fooift een verkeerthétde che fcrudelijk is aen (ie! ende lichaem,dierom fal ik niet laten mijn uitterfte beft te doen , om hem vm drinken, 'fweren, en andere lichtvaerdigheden af tetrekken , en vooroogen te Rellen, 't gene dat eerlijk, (lichtelijk ende Gode lengeniem is , temeer om dat uwe I.fulkx op rnjjnjs begerende , hier mede feer waerdebemirdB Broeder, na mijne hartelijkegebiedeniflènaen uwe 1- ende awel.Huisvrouwefoo van mijnent wegen als uit te ^aem vanmijn Dochters hier wefende, ende Predicsnt Nielliu» , fijtte larnen met uwe 1, kinderen , enden Beere Doftorfeer hartebjkgegroet , en Gode bevelen. Vit Letreßei» , dezen ir. Februarij\6j;. Uwe 1. (eer gunftige Vrkfidt
Rimbout Hqgeritttti
|
||||||
|
BRIEF.
S. P, Cognate chariffime J. Beets J. V, D, 7* Andern cemparavi tibi, tjr, ut a me pitiißi àr f|» tibi itiJcmpremiß, jam nunc mitte tmmsUiestribittarimßmitl
in eedem itlurmne cempaßas, fed ah Ordir.ibm cum maxime- ƒ'ubditertim tneemmede ad f »tri« defntpencmtmpeßtas , "nnibmrehm , qua »ƒ» cenfumuntur «r null» mihi tirte Itkra iravique tribtito exempta tideatur. §ßtre t&tn-i meri^erù , R eligimis libertin nequaquam eß inridinda : Sed quidqnid ejiifmedi in bis terfatur regieuibm Ql V. Drt. Cxrbaßo ér R. Ji.Sétpmtferamphff.miidifenrfus explieavi, ur.de te eadimmalimrcfcijcere quam lernte firmenealiequtn w«'er tué tempora SiquidquamißU nevarum rerumgeratur facmeiuemimineris , quetttßopusaltquando itne quetics* tunquefuerit ad rmittte amteitia cempcnfatiimm vieijjîm prompt um ac far atum inverties. Noßris veriis faluta parentes yamplurmùm, ér ipfe cura ut bene vaten. Vage ex eMufxe ntßro j. Kalendm 1{evtmbres, c 1 a 1 s c xxvij. Sas indu fat littéral tam aJjtmfli Tutu ex anintt ccgnatiit
fnfaciilovilim D.Sapmatriiu, A, Hogerbeet»,
BRIEF.
Volcardo d'Aflbnneviele IANUS BEETSIUS. S. P. D. Licet nihil habeam q uei ai te fertbam . tf Affmnetiele fumiffme eblatam tomen eccaßmtm non arripere ntlpitut ttfC'
debtti, guam primtim vire hteßudiefut Fopularis tuus, qui tibi hafcetraditfer-ettiumfnumhtmilitermibiebt»* "ßet, Çalatntmt per chartam dtttlitax i, ut te ad referibendum excitarem ne mittua ncßra amieitia frotimes dtltta •ndeatur , fçd crcbris Utterarum recitirc-caticmbus Qmttnuetur ér nmquam interitura reddatur. gnyd admepertinetin famiütrita'U Vrrtnte & Cmßantia retinenda ftmperfui Studicfm. Idtm nee te latere puto. dMulttjufa funt Ameria argumenta , & htc nmfojircmum qvod bcncvclam tuam mentem ergame haßmw aninfdverti , quam ér fapiwintra fneaptRera folni Et CandiJe exafculatm fum Erätar. ßauatnnteeß eritque fcintillaßnceritatä ér Berti lvtSeris , ut dum StiritM hefierifit artus , Fifre bcnevdcnti*jaßa fcm'na , timpcrä loiiqueinter capedinenmterantur, verum-» rere recerdatienis ér TScnœ tJMtmorie madiia reddmitur ér irrigentur te tua tant rmnimèdefutarumfpero !%*°,d tardus fKm in mittende Bclfiias Irßituttonis mihiimprmis dolet Velknhnim illasnendum mihi remißt, diter'
jat hueras ipfi dedi, fidnec manuferiptum nihilaX( refeenß ad tnanns rr.cas pervertit, Htfct vale Amt en sim Intime*, Ex <JM.»f«t- Lugd, Bâtai, aj Dcccmbrv 1617, Si Çantilena aliqua net a tibi ßi
facmepmiciptmüUKS. Mon
|
||||||
|
Mr, JOHAN BEETS, Brieven.
|
|||||||||||||
|
S 0,8
|
|||||||||||||
|
B RI E F.
Mon Couzijn BEETS.
ÏK hebbe opU E. verzoek mijn NeefSonkaenUE.medegegeveneenPapegaei-
boek , eenigegefchrevenRegulen, ende een Boek daer de ordre van de Rolle te houden innekomt jhaddeik yet meer gehadt om hem in de pradtijk te oefienen,zou- de het zeer gaerne meteenendaer hebben by gedaen, U E. kan daeruyt trekken dat het dienftighfte is ende meeft te paffe komt , ende my dan die Boeken met mijn Nicht Sonk als die verreift weder overzenden, om dat ik daer in altemets wat te zoeken of d' een en d' ander goede Vriendt hebbe te laten zien, zoude met Neei Sonk Jiebbeo gefchreven dan vreezende dat zijn E, magh vertrokken zijn , doe het nu met mijne Neven van Eoreeft metdatdiedereisnudaernatoeaennemen, anders tegenwoordigh niet hebbende te fchrijven, zal dezen eindigen : bevelende U E, na onze hertelijke gebiede- niflen aen U E. ende aen U E. Huisvrouwe, Vader ende Moeder in des Alder- hooghften protectie. |
|||||||||||||
|
In den Hage déMoert KÎ3
|
U E. Dienihvillige Neve
_________H A. Hogerkets. EIND E
|
||||||||||||
|
Tot HOOR N,
|
|||||||||||||
|
Gedrukt by i^Abraham lacobfc. van der Betçk , i tftf 8.
|
|||||||||||||
|
3
|
|||||
|
C. NIELLIÜS
AEN
JAN BEETS
op Loeveftein,
Eerfatne Vriendt ende heminde "Broeder in Chrifioi
K hebbe met groote aengenaemheit ende vermaek
gelefen het gene u 1, my fchrijft, ende bedanke ul. fcer hertelijk, foo wel voor de moeiten die u E, mee fulkegoethertighei't voor my neemt, als ook voor de ker goede Chriftelijke vertroo fangen,die u l.fecr bcquamelijk ende ftichtelijk is voorftcllende. De advijfen by ul. gegeven, fal ik in goede memorie houden, om dit gewenfehte middel van onderlinge communicatie foo wijflèlijk ende voorfichtelijk te gebruiken , dat ik hope dat wy door des Heeren, fenadedaer door in geen fwarigheit vallen en füllen,
fler iets hier toe te maken, het zy door Smit of Timmerman, of ander Handtwerks volk, dat men haer kan laten doen, fonder dat f y weten waer toe het dienen fal, ik wil de koften daer van feergaerne dragen , endebiddeu 1. hierinneopeenkleinrjenniectefien. Tot fuik werk hebbe ik Wel een ftuksken geks, dat mijn Mosrrjen niet gefien en heeft, gelijk de Kinderen ple- gen te feggen. Of men beneden een raefftok kofte laten maken, op dat men niet en behoefde te klimmen als men my een brief toe wil fteken. Wantfulksfeermoeyelijkis, °f heeft men een ladder van doen, als men 't maer met een pretext kan bedekken dac liet niet gemer kt en werde. In fulke faken en komt het op een gulden of twee niet aen. Het is feer wel ende wijflèlijk bedocht, dat u 1. by tijdts alles wat doenlijk is prepareert, want het onverfiensfoude mogen gebeuren , dat onfen goeden Heer met S. E. familie van hier foude moeten vertrekken. Ik kan nu de openinge altijdts noch groot genoegh maken, ende fal daer toe de bequaemftegelegentheidt fien waer te nemen. Op Wt- recht en hebbe ik nu ter tijde niet fonderlinghs te fchrij ven, ende fal eerft antwoort ver- wachten van mijn Huisvrouw en vanLevijntjen, op den brief die ik over veerthien dagen aen luffrouw Hogerbeets hadde gefonden, omme voorts te beftellen : maer Abraham quam my 'sMaendaeghs feggen dat hy felfsnaGorcumgingh, endemijn brief wel op Wtrecht beftellen foude. Soodat ik goedt vinde mijn Huifvrouws ant- woordt eerft te wachten, ende de vrienden te Wtrecht noch foo terftondt defegele- gentheidt niet te laten weten, maer fchrijven liever opentlijk, om hier te meeralle na- Aaa ij denken
|
|||||
|
4
|
|||||
|
denken te benemen, wijlikfiedatmendoeh op mijn brieven {eer nauwe is lettende»
gelijk in't Apoftille van mijnSoonirequefte den Luitenant fcherp wierde belaft, we' tostefien, dat h y geen brieven af noch aen en broghr. Daerom als ik niet en nebbe- te fchrij ven dat fecreet behoeft te blij ven, fal ik Abraham mijn brieven al geven , ende laten mijn Huifvrouw al mede opentlijk antwoorden , bedankende 1 uffrouw Hoger- beets feer hertgrondelijk voor hare E, goede affectie. Sy zijn duch aen my gewoon dat ik opentiijkdikwUs fchrij ve, endeikbehoudedie gewoonte te liever, orahaeralle ander nadenken te benemen. Want het fchijnt dat zedert het overlijden van onfen goeden Poppiasfaligergedachteniffe, wiens lieffelijke geheuchenifle my noch alle da- gen, ja by-na alle uren, voordeoogendesgemoetsis, ik arme knecht doch de quaec- fte Man moet zijn, daer men alletijdts na om te fien heeft« Voorleden laermoghte mijnSocnmy maer fpreken terloops, inbywefenvan getuigen, ende noch ftondtin de Apoftille dat men wel toe foude fie a, dat het Landt door fulke ichoone befoekicge doch geen ondienft en gefchiede« Wél is het Landt bewaert, nu de Regeerders foo voorfichtigh zijn« Ikenkofteniet wel laten , of ik moefte van defe wijfevoorfichug- heit een woordt ftellen, in een brief die door des Luitenants handen pafïeerden aen mijn Schoon-fufter. Waer over hy wat dede murmureren door Abraham, doch wifte niet waerhy't beft op vatten foude. Nu was 't wederom , dat mijnSoon maer drie dagen moefte by my wefen, ende in't komen foo wel als in 't wegh-gaen , moefte men naallefcherpe bevragingen noch fijn fakken befoeken. Dit en deed my noch foo wee nietalsdevalfcheit j die men tegensmy heeft gebruikt. Ik hadde tot twee ofdriemael brieven gefchreven aen mijn tweejonghfte Sonentot Elburgh in de Schrijf-fchool, wo- nende by Meeftei Ian de Vos. Ik gaffe Abraham met geit daer by , om op Amfter- darcuedoenbeftelJen. Se wierden byden Luitenant gelefen, ende als ik hem daer na vraeghde feide hy my, de brieven waren wel beftelt , de Luitenant hadde geen fwa- rightit gernaekt in de felve voort te laten fenden. Ook hadde ik my gewacht een cenigh woordt daer in te (tellen, dat cenigh vroom menfeh foude hebben mogen mifnoegert veroorfaken, ten waren maer vermaningen tot naerftigheit in 't leeren, wel hefteden vanharen tijdt) tot deughdc, ende tot eerbiedinge aen haren Meefter. De brievenen zijn noitt'Âinfterdarn gekomen, wat fy daer mede gedaen hebben is my noch tot defer uren toe onbeken t: maerdat kan ikgoedt-doen , datter niet een woordt in en ftondc dat eenigh menfeh die de borgerlij kedeughdt maer bemindt, al ware.hyT.urk ofHei- dens,. fonde mogen mishagen. Men liet ons te Haerlem voor ons examen , ook in't heetfteonderfoekoverdeconfpiratie, meer vryheits toe, ja ongelijk meer, aenonfc Huifvrouw en Kinderen te fchrij ven dan men hier doet. Mygaf doedikwils groot won^ der,dat men c-enige dingen liet pafferen,die ik metgroote vrymoedigheit aen mijn Huis- vrouw fchreef, niet foo feer voor haer, wiens verftandt het te boven gingh, als voor andere die het fouden mogen komen te lefen. Dat men ons nu fooveel vryheits ga' te fchrij ven, als wy doe voor onfe fententie hadde i ik en foude niet feer becommerC zijn, om na buiten eenige brieven fecretelijk te fenden. Maer het gaet met defe luide0 nahetfaggendes Wijfen-mans : De boofe vreeft, daer geen oorfaek van vieefen en i*» Doch mijn meeftetrooft is, datde boosheit niemandt fchadeendoet, als daer fein is. endedat alle die Godelief hebben aliefwarigheden ten goede mede-werken. Ik geloot vaftighlijkdelecredieindeneetftenPfalmkortlijkis vervaet, ende de gantfche Bibe» door verfpreit is, dewelke als het herte is, ende het fundament van alle falighrnakeflde leer : Dacdicgelukkighiî., ende alleen geiukkigh die dç vreefe Godes ende fijn Üe[de |
|||||
|
1
|
|||||||
|
bemindt ende van herten na tracht. De tegenfpoet kan fulke geen quaet doen, gelijk
den godloofen geen vootfpoet noch werelts goedt kan baten noch helpen, foo lange h y het doodelijk vergift in fijn eygen boefem ende io 't binnenfle fijner Zielen is dragende. Hier voor wille on« de Heer genadigh bewaren,ende ons vaft doen gelooven, dat wy ge- Jukkighzijn, als wy liever een quadenaem hebben als eenquade confcientie, ende lie- ver in 't lichaem lijden aisfchadedoen aen onfc Zielen« Ik beveel u 1« fijne Vaderlijke bewaringh ende zegen, methertelijkegroetenifle : mede aen ui« Ouders als ghyhaer fchrïjft. Inhaeft, defen Sondagh, 28. lunij, uyt Loeveûein. iä
U'L, geajfedioneerde vriendt ende Broeder
C. N I ELL lUS.
Belieft u l. Dinghfdagh eens weder te
komen j dan Joude ik hier wel aen eenige mijnderwaerdemedegevangens iets Jenden, Ofte Woenfdaghfoo het w befte gelegen komt : mijn faken zijn foo haeïligh niet > zijn ook van kleine gewichte. Dit bygaende geit komt Juffrouw Hogerèeets toe. |
|||||||
|
R. H O G E RB E ETS
AEN S IJ N
S U S T E R.
S Eer 1. ende beminde Sufter, den Trooft-brief van Pieter Pieterfz. Kiftemafcer
uit de Rijp, heeft mijn Dochter Iofina mijn op eergifter behandight , daer uit ik niet alleen gefien hebbe de goede affeclie ende genegentheidt, die dien goeden Man mijn toedraeght, maer ook verftaen datrer noch vele zijn die tot Godt den Heere hare gebeden voor mijn uitftorten : Ik hope dat die almaghtige goede Godt haer ende ons genadelij kfalverhooren, ende mijn dien/olgens geven fijnen H. Geeft, tot veitrooftinfieende vèrfterkinge, ten einde ik den tijdt van mijne verloffinge mee gedultendelijdtfaemheidt kloekmoedelijk magh verwachten , wilt hem doch by de eerftegelegcntheidtvriendelijken van mijnent wegen bedankken, ende bidden dathy en de alle goede Chrifiénen in den gebedetot Godt voor mijn willen aenhouden, op dat ik mijn goede confcientie ten uit-ende toe magh behouden, ende den kamp alhier fujx magh vol-enden, dat ik hierna met de kroone der heerlij kheit magh verheerlijkt wor- den, wy zijn alhier alle te famen na den lichame, uitgefondert oni'e banden, in fecr goedendoene, Godezylof, verhopen 't felfde van uwe 1, uwe 1, Kinderen , Aef lans endealledegoede Heeren ende Vrunden, d'felve na goetgunftige, bevelende alle te famen inde befchermingede« Aldcrhöoghften. Uit Loevefein,defin 15-. SeptemL i6i?i Uwer E. Dienftwillige Broeder
R. HOGERBEET^
|
|||||||
|
<s
|
|||||
|
R. H O GERBEETS
A E N S IJ N
S U S T E R.
S Eer Waerde ende beminde Sufter,ik bedanke uwe 1. van herten, dat ghy aen mijn
foo trooftelijken brief (over het affterven) van mijnfalige ende waerde Huis- /rouwehebt gefchreven, hoewel mijn dit verlies in defe mijne droeve gelegent- heit feerfwaer valt, midtfdien ikdaerom foo getrouwen geïelfchaphebbe verlo- ren, nochtans foo bevindeikmetterdaedt dat Godtalmaghtigh met fijn genade mijn byftaet ende verfterkt, fulx dat in mijne fwakheden G odes krachten meerder werden geopenbaert, midtfdien hy mijn met gedult ende Iijdtfaemheidt voorfiet, gevende mijnfoodanige fterkte., dat ik onder mijne fwarighedcnnietenbefwijke, maerftaen- deblijye, trooftende mijn met mijn goedtgemoedt, 't welk hem in gene quadehan- delingen fchuldiga kent, alfoo ik gewandelt hebbe in alle een voudigheidt ende oprech- tigheidt ; derhalven en ontfette ik mijn daerinne niet, Dat ik by menfchen ben veroor- deelt, de Heere fal mijn oordeelen in dien grootendagh , ende alfdan hope ik voor de- fe tijdelijke ende weinigh tijdts durende ellende, te ontfangen uit genade de kroone des eeuwigen levens, volgens de genadige toefegginge die onfen Heer ende Salighmaker daer van doet aen alle die gene, die met een levendigh geloof in de ware Godtfaligheit ten einde toe füllen volherden, Tegenwoordigh houde ik dat vooreen fonderlinge genade Godes, dat ik na foo langen bedroefden gevangenis, na het atfterven van mijn 1,endefeerwaerdeHuifvrouwezaliger, alhier in mijn befloten kamer, daer ik «oit een voet weeghs afheb mogen zijn, affettinge van mijne officten, beneminge van mijn goederen, noch even foo wel geruft ben van gemoedt als oit te voren, want fulx en komt mijn niet aen van mijn eigen natuer, maer door de genadige weldaet mijns Salighmakers Iefu Chrifti, waer door mijn fwak vlees foo gefterkt is, dat ik fonder fwarigheit kan verdragen de ontblootingc ende beroovinge van 't gene de menfchelijke nataer alhier op aerden na den vleefche het alderaengenaemft is, Defe fterkheit en heb ik van mijn felfs niet, maer die komt mijn van boven, ende doet my vaftelijk betrou- wen j dat hoewel daer gants geen gelijkheit is tuflehen de tegenwoordige ellenden, ende detoekomende beloofde heerlijkheidt, dat ik uit genade om Chrifti mijns Salighma- kers Wille daer voren het hooghfte loon bekomen fal. Hier moet eerft geftreden zijn, ende wy moeten arbeiden met alle naerftigheit aen die enge poorte in tegaen, ja het rij- ke Godes lijdt geweit, ende die geweldige verkrijgen 'tfelfde. Den tijdt is kort die noch overigh is totten ftrijdt, ende die wy in den Loopbaen te Joopen hebben, laet ons daerom niet verflauwen op 't einde ; het is niet genoegh wel begonnen te hebben, maer men moet volherden, daer toe hope ende bidde ik dat Godtalmaghtigh mijn wil by* ftaen door fijnen H, Geeft, ende 'c fal uwe 1« 'ende alle goede vrunden gelieven hier toe mede mijns inharegebeden gedachtigh te zijn. WiltPieterPieterfz. feggen, dat fijne vertrooftingen mijn alhier feer wel behandight ende aengenaemzijn, ik foudehem daer op wel een letterken fch rij ven, maer derve niet, uit vreefeof't uit quam, dat ik daerom te quader hebben foude, 't is mijn een fonderlinge rreucht dat mijn kinde- ren alle te fa men foo kloekhertigh zijn , ende dat fyhaer bevlijtigen als om 't feerftero- mijn behulp in defe mijne geyangeaiffc. De Heere, twijffsle ik niet, fal haer fulx verge'- |
|||||
|
7
|
|||||||
|
denkende daer over zegenen met fijne Hemelfche gaven, ende haer "midtfgaders
Werl, mijn feer lieve ende waerde Sufter met uwe I, Kinderkens ende alle goede vrun- den ende bekenden, fonder te vergeten Adriaen Ianfz, Schaft met fijn Sufter Aef Jans, Duyfjen Nicht 5 Simon Adriaenfz, met fijn Huis-vrouw', ende andere j bewaren voor alle quaedt. Wefende voorts van mijn hertelijk alle te famen gegroet, Vit Lceveßein * defe?i naeßkften Decemb. 1620. Uwe 1, feer dienft willige Broeder
R. HOGERBEETS. !
He Heere geve ende verlette tme Ï. altefamen
mede een gelukfaligh nieu laer * ende neme tt in fijne bewar'mge* |
|||||||
|
R. HOGERBEETS
A E N S IJ N
S U S T E R.
S Eer waerde 1. Sufter, uwe I. fchrijvens van den xj, Iunij voorleden, heb ik alhier
welontfangen , verblijde mijn in uwel. ende aller vrunden goede gefontheidt> mijnent halven danke ik God almaghtigh, voor fijn genadige byftandt in dit mijn cmis ende verdriet, ende voornamentlijk dat 't gene mijn de menfchen alhier tot ftraffe opgeleit hebben, hy na fijn wijshek fuis is beftierende, dat 't fclfde tot mijn fonderlinge vermakelijkheidt is ftrekkende, tnidtfdieD ik defe mijne eenfaemheitge- bruikeommet meerder vlijt ende naerftigheidt Godes woordtte lefen , overdenken ende behartigen, als ik wel hier voorcijdts inde wereldtfchebekommerniflengedaen hebbe, vertrouwe daerom vaftelijk dat defe des Heeren befoekinge mijn tot faligheidc ende ten hooghften beften is gedyende. 't is mijn feer lief geweeft te verftaen dat de Heer Soop mijnder noch gedenkt in 't te doen groeten, wilt hem uit mijnen name daer voren bedanken, ende hem feggen, dat na hertelijke weder-groeteniffe ikGodtal- maghtighbidde, dathy fijne E. ende andere de oogen des verftandts wil verlichten, op dat (y in de rechte kenniffe des waerheidts, vierige liefde totte gerechtigheit ende Chri- itelij ke voorftant van de verdruktendagelijx mogen toenemen , ende meer ende meer bekrachciget worden, wat aengaet mijn perfoonalhier, feghthem, dat ik, niet-te- genftaendehet menfchelijk oordeel tegens mijn uitgefproken , mijnfelveninnerlijk feer wel geruft vinde, mijn verlatende op 't goede getuichenifle van mijnonbecom- mert gemoedt, 'c welk hem aen gene quade ftukken fchuldigh kent, dankende God al- maghtigh , dat hy mijn waerdigh kent om voor een foo goede fake te lijden, ende mij- nen hoofde ende getrouwen LeidfmanlefuChriftogelijkformigh teworden , weshal- ven ik ook niet en twijffele of hy fal tnijnna dit kortende tijdelijk lijden, hier na we- derom uit genaden met die eeuwige vrcuchde verheerlijken» Wat benautheden dat ik |
|||||||
|
s
|
|||||
|
ïnde'eerftc bynaeft negen Maenden gevangeniffe, als noch mijn Huifvrouwe faliger^
noch Kinderen, noch yemandt tot raedt ofte trooftby mijn moghten komen , ende wat befwacrniffên mijn by de fententie aengedaen zij n, daer van en wil ik geen vermaen doen, ftelle al't felfde in handen van dien grooten Rechter, die voor de deure ftaet, em den verdrukten eens uit haren noodt te helpen ende te verloffen : Alleen moet ik dat vermanen, dat Arent Meinertfz. hem uittermaten hart tegens mijn Huifvrouwe faliger verthoonde, als fy hem, Rechter wefendej de fake quam recommandèrent fijn tijdt is kort, ik hoop dat hy hem fal bedenken, Daer na zijn wy nu bet als twee la- ren geleden alhier gebraght» eerft onder de bewaerniffe van een beleeft perfoon, dan defen en moghten wy niet langh bevolen zijn, het moft een ander wefen, die met meerder hardigheits ons het leven foude moede maken, hier toe werde verkoren een Brabander, de Soon van Deventer, die by tijden van de Grave van Lyeeftsr tot Uit- recht de principaelfte Rocrvink was van de Lyccfterlche factie , daer over hy ook van fij n onwettige aengenomen regieringe afgeftek wefende, eenigen tijdt langh in gevan- geniffe geftelc werde ; den Soon gaf ook metteneerften voor dat hy aen ons fijn Vaders leet weder foude wreeken , daer toe hy fijn beft wel gedaen heeft ; want terftondt in denaenvangh, te weten op St.Iansdagh i 6 19. quam hy mijnfaligeHuifvrouende Kinderen aenfeggen , dat fy van mijn fouden moeten vertrekken, ofteanders by mijn op de Kamer gevangen blijven tot nader confent-, daer op mijn Kinderen datelijk van mim vertrokken, ende mijn falige Huifvrouwe is alleen by mijn gebleven, na eenigen tijdt vervolghs verkregen fy eerft alleen confent van alles, ende daer na ook om twee- mael's weeks tot Gorcumrer Markt te mogen gaen, 't welk fyna ons Commandeurs welgevallen, genoren hebben tot in Mayo 1Ö20. doen werden mijn Huifvrouzal: ende Kinderen wederom belaft op 't Huis te moeten blijven , tot nader laft, ende niet- tegenftaeode dat mijn Huifvrouwe gereedt was om aftegaan, ende haerinden Hage by de Generale te prefenteren , foo en heeft fy daer toe van den Commandeur geen conient können krijgen, {00 dat fy hier op mijn Kamer, ende een van mijn Kin- deren beneden in'thuis vanonsverlcheiden, moften blijven, tot in Auguftodaeraen volgende, eer eenigh ander befcheit in den Hage konft bekomen worden, ondertuf- fchen is mijn Huifvrou overvallen van de fiekte , daer van fy in October daer aen qu m te overlijden, fiek wefende verfocht Ioffrouwe de G root, eerft om toegelaten te wor- den haer te mogen bcfoeken , daer na om mijn Kinderen in't waeken Wat te mogen verpoofen, dan den Commandeur floegh alles af j een fake die mijn dunkt gantfeh Barbarifch ende o ngehoort te zijn, dat men in tijde van noodt fulx fal weigeren, even- wel heeft men defe Man, om defe fijne deughden, foo'tfchijnt, noch voorfien met een Capiteinfchap, ende hoewel hy hem nu behoorde te begeven ter plaetfe daer fijn Compagnie is leggende, foo moet hy echter om fijn fonderlingequaliteiten noch hier blijven, al is 'c ook fulx darde Heer Grotias door Godes genadige verloflinge 't ontko- roenis, ende ik nu alleen hier overigh ben , hydoetmijnnualleenimmersfoonaube* waren, als van te voren ons beide : Doch ten lal niet langer dueren, dan als't de Hee- regelieft. Soo langh wy hier te famen geweeft zijn, deHeerGrotiusendeik» e° hebben wy malkanderen niet mogen fien noch fpreken, noch yemandt anders, dan al- leen Huifvrouwen ende Kinderen, ende de Heer Grotius altemet fijn Moeder. Mijo Soon als hy geen fpeciaei confent had om by mijn te komen, moght mijn van buiten ftaende niet eens aenfpreken. Nu dit alles dient omonfen ouden menfeh te dooderJ» endemet Chriftelijke lijdfsemheit ons te wapenen. Sedert het Pronuncierenvaod
fententie
|
|||||
|
4
|
|||||||
|
/ententie heeft men alle foo mijne als mijn zalige Huifvrouw« goederen senge/lagen »
fonder dat mijn Kinderen nu over de twee Jaren daer van helder ofte Penningh hebben ontfangen, ty meenden haer mettec Privilegie der Stadt Leiden te behelpen, maer den Fifcael betaelt haer met een proces , foo dat fy het na-!oopen hebben j daer-en-tuf- fchen moeten fy middelen foeckcn, niet alleen om felfs te leven, maer oock om mijn te onderhouden ; DiczijndeProceduren, die met een oudt Hollander in Hollande gehouden worden j wat andere onpartijdige ende onfe nakomelingen hier vanoordee- Jen füllen, faldentijdtleeren. Ik hope Godt almaghtigh mijn den korten tijdt mijns levens voorts (al byftaen, ende met de kracht fijnes H.Geefiesfterkenende vertroo- üen, op dat ik tot den einde toe in 't goede volherdende, met vreughden in die eeu- wige heerlijkheidt fal mogen geftelt worden. Ende daer mede defen fluitende, gebie- deik mijn feer hertelijk aen uwe 1. ende uwe 1. Kinderen, groet doch alle de Vrienden ende bekenden, onder anderen, mijn Neef Merensmet fijn Huifvrouwe, Neef van Foreeft met fijn Huifvrouwe , Neef Brouwer met fijn H uifv rouwe, DuifgenNicht> Simon Adriaenfz. met fijn Huifvrouwe, de Burgermeefter Soop met fij n Huifvrouwe, de Burgermeefter Veen met fijn Huifvrouwe, Adriaen lanfz., AefJansDr,, de Bur- germeefter Willem Pieteifz Hafes, lacob Rippertfz. met fijn Huifvrouwe, ende alle andere, ook niet vergetende den Schipper die mijn heefcdoen groeten , feght dat ik hem alle geluk ende voorfpoet wenfche op fijn reife, dar hem Godt voor alle ongeluk Wil bewaren , ende dat fy mijnder ook gedenkken, vergeet ook niet Pieter Pieterfz.te groeten, ende te feggen dat ik hem eens meen te fchrij ven. Uit mij n ge vangeniffè, defen ïo«Iuliji62it Uwe fier l, ende dienßmüige Broeder
R.HOGERBEETS;
|
|||||||
|
R. HOGERBEETS
AEN DEN E, HEER BURGERMEESTER.
J. M. M E R E N S.
DAt uwe E. medelijden heeft met mij ne droef heden ende ellenden, foekende d'feï»
ve met uwe E. Chriftelijcke ende trouhertige vertrooftingen te verfachten, is mijn feer aengenaem geweeft te verftaen : na dien in delen tijdt weinige bevonden worden die fich mijnder eenighfins fchijnen aen te nemen ; in die in mijne voor/poedt, mijn als broeders fchenen te beminnen, hebben mijn felfs ondergedruckt, vannaem, eer, foo fy menen , ende goedt , ontbloot, fulx dat mijn niet anders en reft als een miferabel ende katijvigh leven, foo anders leven magh genoemt worden , een dufda-» mge opfJuitinge , daer van noit diergelijken in Hollandt gehoortis. Boven defen heeft mijnGodtalmaghtighnochfoo verre befocht, dat hy mijn feer 1« ende beminde Huifvrouwe, die met haer mannelijke couragie mijne droefheden voor een groot deel hielpdragen, ende mijn tot (onderlinge trooft was dienende, defe feer waerde Vrou- we, feggeik, heeft hy uit defe ellenden verlort, ende tot hem genomen , latende mjin met mijne 1« Kinderen alleen in defe benautheden noch fitten ; Soo dat ik niet den ßbb P«*
|
|||||||
|
f O
|
|||||
|
Propheetwelmaghfeggén, dat mijne fciele fat is van tegenfpoet, ende dat mijn Ievefl
tot in het graf gekomen is onderde dooden , afgefondert van den levenden. Dan hl defenalisdeHeerebymijn, hy geleitmijn met fijnen ftaf, ende doet mijn byftandt in de noodt, als ik tot hem roepe foo verhoort hy mijn genadelijk, ende komt mijn te hulpe : * hy geeft mijn een geruft gemoedt, 't welk mijn verfekert, dat ik lijde om een goede fake; niet om dat ik yemandt verongelijkt, Mijne benomen* ofte een igerley wijfebefcbidight hebbe, maerom datik mijn wettige beroepinge, tot voorftandt vat» Godes eere, de vryheidtderconfcientien, ende van mijn Vaderlants gerechtigheden* volgens mijn eedt ende fchuldige plicht, ge-yvert hebbe met een oprecht gemoedt uit te voeren, fonder datik in't minfte mijn particulier iewers in gefocht hebbe, ofte met eenigeftaetfuchte, tot eens anders nadeel, oit ben beladen geweeft : dat mijn nu tot vergeldinge van defen , dufdanigen harden traitement wordt aengedaen, ende dat mijn handelonder de naem van oproer, confpiratie, verbrekinge van de gemene rufte» ja van crimen lasf« Majeftatis begaen te hebben, wordt uitgemeten % daer in moet ik gedulrnemen, wetendedatfulxtevoreningelijke voorvallen, denalderoprcehtften> vroomften ende Godtfalighften mede is gedaen geweeft, als hare vianden geen ander dexekorverdrukkinge van de onnoofelheit, ende bedekkinge van haren wraek , haeC ende nijdtwiften voort te brengen, hebben fyaltijdtmet dele ende gelijke namen hen gefocht te behelpen , gelijk te fien is, uittetgeneonfenSalighmakerfelfs » deApofte- len., Martelareo ende veel vrome Heidenen in dienfte van haer Vaderlandt, is weder- varen , dan defe alle te famen, ende ik mede y hebben bier in des menfchen oordeel niet geacht, maer hebben haer beroepen op de getuicheniffe hacrder confcientie, dat fy in een voudigheidt door Godes genade op de wei eldt hadden gewandelt j Daermede haer genoegende j 'lis waer, dat evenwel de waerheidt altemet voor een kleine tijde wat verdrukt is geweeft ende heeft moeten lijden , midtfdien dat hare parthye met qua- de m'ddeieo de leugen wifteneenigenlchijntegeven, gelijk deOverften der loden als fy met alle middelen fochten te belerten, dat men niet gelooven foud' de verrijfïeniflö Chrifti, maerdat fijne Difcipulen hem by nacht uit den G rave gehack hadden, dan ein- delijk zijn fy befchaemt geworden. Het fchijnt ook dat Godt almaghtigh dit voor heef' inonfefake, want tot noch toe heeft men met harde (cherpe bewaringen, verboden» ende anders, de ware gelegentheidt gefocht te dempen, om het uitgeftroide alleen gc~ loof te doen hebben ; Maernu» Godlof, is dat teneinde, doordemiraculeufever- loffingevandeHeerGrotius, daer voren Godt niet ten vollen kan worden gedankt» degerechtigheit ende der vromer onfchuldt , fa! nu, hope ik, foo klaerten thoonö komen, als de middaeghfche Sonnet God fal, volgens fijne beloften ô verhoorenbe* fliehten ende kermen der gener die tot ham geftadigh roepen, ende falfe ook kortel'jk uit hare ellenden , tot hare faligheidt verloffen ; hier op wil ik mijn verlaten, vertrou- wende dat Godt mijn door fijn genade fal byftaen, op dat ik ten uit- einde toe in 't goede roagh volharden, om hier na in den Hemel daer voren uit genaden, om Chrifti wille» geloontte worden, Ik dank uweE.voordeaengebodene hulp ende byfl;antaenmiJƒ et>°e
* Dit enfegge ik niet om mijn eenighfim f elf s te pryfen, maer tot mijne noodige verontfi™^
dinge, anders beken ik mijnmenfckelijke imperfeffien, ende dat ik mijn dikmael tegens den Het' regrojfelijk hebbe be/ondight, wil mijn in dien deele geenßns rechtvaardigen, doch vertrouwe df* Godt dies halven mm genadighfal zijn om Chrüfi wiUe,ende dit mijn lijden fal mat igen fat »fy* hhoudenijfe inde faligheidt, |
|||||
|
ïï
|
|||||||
|
ende mijne Kinderen gedaen ; men heeft nu by de twee Jaren geleden op de confifcatié
van mijnegoederen, aengeflagen den geheelen boedel, fulx dat mijn zalige Huisvrou- Wes, nuKindcren, Goederen, foo weigeannoteertendebydcGraeffelijkeRentmee- «ers bebeert, ende de vruchten van dien ontfangen worden, als van mijn eigen, fy hebben in twee laren van gene eenigh genot gebadt, moetende haer onderhouden mee opgenomen penningen,ende anders foo fy bell können. Ende het Proces 't welk fy te- gensden Fifcael van Hollandt moeten faftineren, op den uitkoop van mijne goederen , wordt feer gefleept; SooaweE.hacr eenigh behulp hier in doen kan, dat fy aen'thare ^ogen komen, het ûl mijn aengcnaem zijn. Hoe het gaet, ik betrou den Heere, dat j}y mijn Kinderen van hare nootdruft fal voorfien, haer begenadigende met ware Godt- 'aligheidt, ende een genoeghfaem herte , 't welk metcet fijne te vreden is. Ende hier mede Erentfefte feer wijfe beminde Neve, mijn van gantfeher herten gebiedende aen «we E. midtfgaders desfelfo feer J. Huifvrouwe mijn Nichte, uwe £ Swagerlacob Rippertfz., fijn Huifvrouwe ende gant/che familie, Cornelrs Veen ende fun Huis- vrouwe, Willem Pieterfz. Hafes, ende alle andere vrome endegoethertige bekenden* ï'JtGodealmaghtigh bevolen î gedenkt mijnder tot Godtin uwe E. gebeden. Uit L0eveß*in > defin xix. April xvj C. ende xxj* IJ we E, feer dienfhvillige Oom
R. HOGERBEETS.
|
|||||||
|
C. VORSTIO,
R, HOGERBEETS S. P.
iLariiT. D. D. Frater in Domino ChariflT. Non medioeri mihi fuitfilatio * -juod humanijfßmu tuk liter is folitudines&tadia mei
carceris (quibus etiam robufiiffimorum hominum animi magis terrentur&franguntur, quam confpeBuJùppliciorttm) digrtatus fueris aliquantulumßublevare ; propriis malis tanti/perfipofi. fis? Graviaprofeéiocarnifuntj quamihi Deus impofiuit j nam prater exißimationis lafionem. apudhomines , )acluram omnium bonorum, carcerumque mœrores ; obi tus mea dileffaficia ac ptaConjugis , qua mihi perfi/quifere annum hic adfuerat, fupramodumme affllgit, ac libera- rum etiam cura & philofiorgia, anxium aliquando animum reddit : video quoque homtnum quo~ rundamvoluntates cumfortuna ita erga me mutatas > üt ex amicis hoslili animo in me jam fint affècli: altos divitiarumfintibus itaattaélos , ut quamvis de me caufaque mea non maie fenti- ant j tarnen metu perfiecutionum nec hifiere , nec prions avi aut familiaritatis audeantmemi~ nijfe. At vero in hac calamitatum congerie , Deus Opt. Max.profiumma fia bonitate <& cle^ mentla largiter haBenus mihi vires/uppeditavit, ac in mets mfirm'ttatibus virtutemjuamper* fecit, ut, ejus gratta adjutus * fub onere crucis non defecerim. Hocautem me pracipuejùn» argument o confojatus, quodreputem hac ita expedirefaluti mea, nam novit Deus, pro ine- narrabilifuajapientïa , quo modo meße dignumfingere debeat : &fiilliplaceat mihi liberi/que mets in hoc mundt theatro imponere perfimam affliBam , non par efi nos ideo tili obmurmurare , fedpartesdelegatasprovirilißuBmere : Ole dabit> quandoipßvidebitur , huicaftionibonant Beb u Ce-;
|
|||||||
|
Î2
|
|||||||||||
|
Cat atrophen, acfuûs è tentationibut eripiet, inptfios autem ht dient judiciipuniendos firvabit.
Nulliusjacinoris nec alienarum rerum cmiofitatis, mihi confcius fum , ideo, fievis tranquiUuS in tindis , pro minima mihi efi , quod ab humano judicio condemnor : caufie mee bonit as Deo co- gmtaeslj qui innocentiammeam, ceulumenmeridianum, inapertumaliquandoproducet; hac caduca <&fluxa , qua mihi nunceripiuntur > vem ac ateniis bonis penfabit, & divinofuofa- vorememeofque beabit : hac fpe fretus divinamejuvante gratia, perpatientiampoffidebode' inceps animara meam j expeclans quemfinem mihi Deus daturusfit. Confidopußllum temporis fore, quo Chrilîus non videbitur : pro decem dierum aßliBione j perfeverantibus prpmittit CO' ronamvitte alterna, Quidfcio, anadhuc in hac vit a Deus me clementer refpicere, ifrexhoc fepulchroprotraclum 3 in cœtum viventium, ad fui nominis gloriam, reducere volet, quem- admodumeximiumMumvirumD.Grotium , Eeclefia ac Patria neßra bona, libertati reBi' tuit ? Si mihi contingat hoc beneficium, Calicemfalutarem accipiam & nomen Domini invocabo, *vota mea reddam Domino coram omni populo ejus. Si vero nonplaceo j paratus fum ferre quoi ipß vifumfuerit, faciat mihi quod bonum eil in oculis fuis : det modout incurfu rcfto confianti animo pergam adfinem ufque, retinens fidam <ty bonam confcientiam , utque qui j'am hie fum epprobrium hominibus, exerementummundo, eißm bonus odor <&• probum nomen inEcclefia San&orum. Hoc ut a clementißmo Patre per <&propter Iefum ChriBum, mediatorem & re- demtorem noBrum, obtineam _> fan&is preeibus me juvare pergite. Pro benevola officiorum oblatione, nihil jam aliud T, H, Synnallagmatis vicepraBare poffum , quam declarare me ani' mo vobis omnibus ejfe quam addi&ißms, ac Deum rogare j ut pro hac amica & ChriBiana re' focillatione > fua vobis gratia <&• mifericordia femper dignetur adeße. Pergratummihieritfi poftbac me crebrius T, H.fuis humanißimis literis inviferit j Ufque languentem aliquando ani' innm refecerit ; fatis tuto ad me perferri poßunt per meos, quos etiam veßris fanclispreeibus aepia infpeclioni ac inßitutioni cammendo. De parafa confeßone jam ante ex D. Grotii liters intellexeram, fedneedum eam vidi; precor Deum ut labori ac confiant ia vefira omni benedict >- one benedicat 3 uberembonorumfruiluumproventum largiatur , ac Sathana contrariamoliW' ?ia defiruat ; defperandum in Dei negotio non efl, graviores tumultus, Ecclefia Dei aliquando gertulit. Vivit Christus quifedat mare quantumlibetfremens <£y exitium minitans _, iUe cauj- famfuamtuebitur, ac T. H. cumSymmyBis omnibutfalvum<£> incolumem fervabit 3 <& ab omnimaloproteget j adnominis fui gloriam. Vale vir Ciariß, ac Frater in Domino Chariffin*. cumleclißmatuaconjuge> totafamilia, acFratribus omnibus, Lupefteni, Kalend, lu*111 *<>21' R. HOGERBEETS.
|
|||||||||||
|
R. HOGERBEEJ&
A E N S IJ N I S U S T E R. |
|||||||||||
|
M
|
n alderlieffte feer beminde Stifter , de ongelegentheit des Winters tijdts
heefc ons cot noch toe belet, dat wy in lange van malkanderen geen tijdir/' ge ofte fchrijvens gehadt hebben, daerom was mijn uwen briefvanden **r der voorleden Maendt Martius , uittermaten lief ende aengenaem » |
||||||||||
|
hebbe da« uic met blijdtfchap verftaen uwe 1« ende uwe 1. Kinderen gf {0X'
|
|||||||||||
|
XJÎ
|
|||||
|
beidt, Godtzy gelooft, ende wil de felve voorts lange tijde tot uwe faligheit continu-
eren, mijnent halven ende aengaende mijn Kinderen, die hier by mijn zijn., danken Wy mede fijne Goddelijke genade ; Met droef heidt heb ik voorts verftaen het overlij- den van mij ne gunftige vrienden, Schaft, Hafes ende Soop zal: gedachteniffe, ende de fobere geftelteniffe van Aef Jans Dochter, de Heere wil haer byftaen ende geven dat «alighis j hy magh met recht wel faligh uitgefproken worden , die in den Heere ont- flaept, ende van fijnen arbeidt ende moeiten magh ruften, dan een iegelijk moet den tijdt verbeiden met langhmoedigheidt dieGodt daer toe gefielt heeft, alshetnawen- ichen foude mogen gaen, ik foude mijn mede van mijne droefheden ende ellenden wel gaerne ontbonden ende in de eeuwige vreughde overgefet Gen , dan de Heere weet Wanneer hy ons daer toe fal verheffen, ende mijn uit mijne benautheden verloflen, tot hem wil ik, in mijnen noodt, alleen mijn toevlucht nemen, met een vaft betrouwen, dat hy eens mijn Ziele verloflen fal uit de handen van mijne vervolgeren., dat hymijn Ziele fal trekken uit defe gevangeniffc op dat ik in der eeuwigheit fijnen name magh 'Ovenmet alle Heiligen. WiltSu Hermans van mijnent wegen groeten, ende haer *?ggen dat ik in het overlijden van haer Man zal: mijn goede vriendt, bedroeft ben t Doch des Heeren goedtheidtbefpeure ik weder daer in, dat hymijn in plaetfe van defe overledene/ met een nieu fonderlingh toegedaen vriendt gefegent heeft , aen den welken uwe 1. defen ingeleiden 't zy door Simon Arentfz. ofte felfs ., fal gelieven te be- handigen , ik magh mede wel feggen , dat de Heere niet en flaet, ofte hy falft weder, "jnnaem moet gsprefen zijn in der eeuwigheit : Ik en twijfïelenJet of metter tijdt fal degoedefakeendemijneontfchuldtwelbekentworden , want Godtlaetweltoevoor een tijdt dat de gerechrigheidc wat verdrukt wordt, maer met dat die t'eenemael foude werden onderdrukt ; DeHeere, hope ik fal mijn fterkheit verleenen dat ik onder den laft niet en befwijke, al ifl dat het hem laet aenfien na menfehen oordeel datter voor roijn gants geen hoop, van uit defe Kerker oit in mijn leven te mogen komen, voor handen is , wat mijn Kinderen op haer verfoek verkregen hebben heeft uwe U uit mijn Dochters ontwijffelijk wel verftaen , daer uit wel te bemerken is, dat ik genen trooft en hebbe te verwachten, dan 't gene by de menfehen fchijnt onmogelijk, isbyGodt altemet anders gefchikt, daerom moeten wy op hem vertrouwen, endemetlangh-
moedigheidt den tijdt verwachten : Ik hope dat uwel.eens confentfal verkrijgen om by mijn te mogen komen ; de Heer Sonk, als hynuindenHagefalzijn, fal mijn Kinderen in hare verfoeken, hopeik, watbehulpelijk., ende de oude kennifïegedach- tighzijn ; Mijn S'oon Adriaen is inde derde Maentby mijn geweeft, als hy weder fal afgaen, denkthy, foo het Godt gelieft, uwe 1. ende fijn Nichten eens mede te befoe- «en, mijn dunkt dat uwe 1. nu geen reden heeft te klagen van dat fy niet over komen, hoewel ik weet dat uwe I, dat niet en verveelt, ende defen voorts eindende feer lieve ende beminde Sufter met mijne hartelijke gebiedeniffen, aen uwe I. midtfgaders uwe 1. Kinderen, Aef lans foo fy noch leeft., mijn Neef Merens met fijn Huifvrou , Cor- nelis Veen met fijn Huifvrouwe, Dirk Brouwer met fijn Huifvrouwe, Duifgen Ho- S.erbeets, ende alle andere vrienden ende goetgunftige, zij t alle te famen Gode almagh- tigh beyolen, Uit degevangeniße tot Loevefïem> defen 13, April 1622* JJwe fecr 1» ende dienft willige broeder
R. HOGERBEETS;
|
|||||
|
M
■ - ■ —-------- I. ■ » !
R. H O G E R B E E T S
AEN DEN E, HEER BURGERMEESTER
J. M. M E R E K S. Achtbare .> fier "waerde beminde Neve Merens,
MIJN Soon Adriaen verkregen hebbende , na langh aenhouden, Conlént»
om voor eenen tijdt by mijn te mogen wefen, heeft pu by de drie Maenden mijn gefelfchap gehouden , geftadigh op't huis moetende blijven, fonder eens af te mogen komen, endenu van meeningt Zijode om weder van hier tegien, ende van mijn fijn affcheit te nemen, deHeereweec ofwy malkanderen ook weder hier fien füllen , voor hebbende eens tot HoornuweE. tegaenbefoeken, heb ik niet können laten hem een letterken aen uwe E. mede te geven, eerftrlaer toe die- nende, om aen uwe E naer deffelfsfeerl. H uifvrouwe mijn beminde Nichte, mijne hartelijkegroeteniflen endegebiedeniffen te doen, ende daer na ook mijne tegenwoor- dige gelegentheidt wat te openbaren, foo veel mijne lichamelijke difpofitie aengaet» de fel ve is, Godlof, noch redelijk na mijne laren ende getteltcntffe., mijn tractement is noch de felve, fulx dat van den aenvangh aen geweeft is, de opfluitinge endebewa- ringe is even hart, van mijn Kamer en heb ik noch noit geweeft, ende hoewel hier in de Heer Grotij plaetseen Predikant gebraght is, foo en hebben wy nochtans van mal- kanderen geen kenniffè, den een en kan den anderen noch fien , noch hooren , noch fpreken, het zijn nu haeft drie laren dat ik hier geweeft hebbe, noit in alle dien tijdt is ismandt by mijn geweeft, omuitmededoogentheidt, ofte Chriftelijke liefde mijn aei» te fpreken, ofte te vragen hoe ik al gemoedt ben, veel min om mijn te onderwijlen foo ik in de religie op een dwaelwegh foud mogen gebraght zijn , dan dit en fegge ik niet als otikomhaergcfeUchapfeerbegaenwaer» want mettet lefenvan Godes H.Woordt» kan ik mijn wel behelpen ende genoeghfaem vertrooften, maer op dat men daer uit foude können oordelen, met wat een fundament dat defe luiden haer roemen tezijn van de Gereformeerde leere, als offyfuiverder ende heiliger waren alsandere, daerf/ in 't mlnfte metterdaedt fulx niet en befhoohen, de woorden onfes Heeren, Ik beb gC£ vangen geweeft ende ghy hebt mijnbefocht, die gaen defe luiden foo voorby, als o- fy haer niet roerden , met denLevijt ende Priefter laten fy den armen gequetften Si' maritaen op den wegh leggen , ende weten niet wat te feggen is, aen fijnen naeften barmhertigheidt doen, daer uit nochtans den Chriften aert moet geoordeek worden, 't is te vergeefs fich te roemen op de kenniffê, als het werk ende dedaedt daer by ni£t \$t de Heere Chrifius feidt dat fy dubbelt füllen geflraft worden, die de kennifle hebber)' ende niet en doen ; Ik hadde gehoopt dat mettertijdtde gemoederen fich wat foud«" hebben befadight, maer't is verloren, het heldere licht van de waerheidt ende de o*1* noofelheidt van de verdrukten en können de fwakke ende krankkeoogen niet verdr*" gen, daerom moeten fy in kerkers ende afgefonderde plaetfen op de uitterfte frontiercn vervoert ende opgefloten worden, dan den tijdt fal komen dat al 't gene dat men nU dus bedekt ende voor de menfehen verburgen houdt, dat fal voor den daghbreke£ code bekent worden, fonder dat eenigh menfchelijk gewelt ofte macht datfalkonijf |
||||
|
fboeekineöj?^Wa'eK-afthften tè™sa™ea> endemet hartelijk bidden ranGodt te ver.
kenner' **£ verb'ttefde gemoeden eens moghten wederom genefen wordene do« gnniflè van hare gebreken, ende afitandt van de oorfaken daer uit defeïveziinon?! fe wancande's 1S ,e ^duchten dat Godes opgehevene handt tot ft raffe oveSft knt SS neren Ste te faT fo2 haäfaI OTer'allen •dat d'cene ™ffiSSS ftS'
roer wcfen fal van hare vianden, des Heeren woort daer over uitgefproken is vaft ende
Soo;rdefänaem/a,nderGrl0rmeerdeReli8ieen fal OTS hfeïïnnen^Teerver!
icnoonen, als eertijdts den loden het roemen van den Tempel des Heeren den Tem- e«b?to;terJSeÄk!?die?ft' fo° la°8h als 8hy u »even ende wandel niet en hebt
dp" C» ende dat ghy doet't gene dat recht is Tonder iemantgewelt te doen, laetlos ^ngenend.eghyfonrechtgevangenhoudt, fchendet nietdfn Weefen?nde Wedu! faPt'u wetae"n n°lgeern on;chu,diSh blo?dc °P*<f Pb«fc, Indien ghy fuSt foo SinfeSlg ?' nuwenfL.a"dei maer ift dat ghy fulx niet en hoort, foo hebbe ik by ^Two^EZZZ:^tHTeiA d" hU1S fai verduifte» morden, ende ik wil u Jt
manio ,ne endeuwe Steden fonder inwoonders maken ; och of defe ernftisever- acn„aet, maer ik vreefc dat de herten verhardt z in , ende dat men met het eenmael
SfaZ"^^^
onfé fnnZ gemCente °fiV^TuRdti erbaumen ' Lende mct ons *>*« handelen na
nie ionden, maer genadigh ende barmhertigh z.jn : hywilmijnook met fijne krach- eeuwig"*6"' 2%ÜK def?n be,dr°/den Kerk,f ^rloïTen endeoverftellenindle
fende rtnnïi ? u J° ™T mdetdom > vaP alle menfchelijke hulpe ontblootwe- "ut' a»or de langheit des tijdts, ende verfwannge van'c lijden , die ik vreefe , niet ce?en ,?OSrnw!rc!?' mae'ten uit-einde toe in* t goede volftandigh maghblijven, ter W9-rV*M J" heü,ge nam-c ende miJ'nder 2ïelen AHgneit ; Hy wil voorts uwe E. feer »roteffi* 1*3 met uwe feerl Huisvrouwe, ende Kinderen, nemen in fijn heilige Saren » £n.e me^uwe El f?erUS wager Î Sufter endehaer famiIievan atIequaedt be-
waren. c Sal uwe E. ook geheven mijne harteh|ke gebiedeniflen te doen aen allen, *->'t myne grvankenijfe, defen 2.6. ^4pril 1óaa.
Uwe 1. feergunftige ende dien ft willige Oom
R. HOGERBEETS,-
R. H O G E R B E E T S
AEN DEN E. HEER BURGERMEESTER
J. M. M E R E N S*
Sbcöiknidreif?dcbemindeNeve» I*n Beets mijn Neve nu vanmijn fcheidende,1
daerhv.,w„p Cn!*tenhernditmcHlorik«n aen u*e E. mede te geven, ende uwe ?m7 • JSr hercen te bodankken-, na de goedegunfte ende afWe,. die u wc a. mij n ja dcie mijne ellenden doot uwe E. Chriftelijke trooft-brieren heeft — ge:
|
|||
|
i6
|
|||||||
|
geopenbaert j ende voorts aen de mijnen datelijk bewefen ', foolanghiklevefalikde
(ehre met een dankbaergemoedtaltijdt gedenken, ende na dien ik nu geen ander ver- geldingedoen kan, foobiddeikGodtdathydefemedcdooghfaemheidt aenonsbewe- fen, uwe E. ende de uwen door fijne genadigen zegen wil beloonen, mijngelegent- heidt alhier is noch defelfde, als tevoren, de wachten al even fterk, de toelicht van niet te ontfangen of af te fenden, immers foo ftrengh, niet-tegenftaende dat nu foo vele laren verloopen zijn, dat ik hier geweeft ben, daeruit welisaf te nemendatvoot mijs geen hoop van eenige verlichtenifle by de menfchen is te verwachten, maerdat ik almijntrooft van boven uit den Hemel hebben moet, die ook vaft ende feker gaet, in der voegen dat de felve door geengeweit noch maghten ineenigerley wijfe kan belet Worden., defedanfal mijngawerdea ter bequamertijdtals't de Heere belieft ende mijn falighis, Ik verlangh wel na mijne ontbindinge ende bevrijdinge van defe ellenden, maer den tijdt is noch niet gekomen, den ftrijdt moet eerft volftr«den zijn, eerwy ter glorien mogen ingaen, ende den eeren-krans ontfangen, dele is toegefeit alle den ge- nen die ten einde toe haren wacht uitfiaen, ende niet door detempeeften , koude» lange winterfche nachten daer van afgefchrikt worden. De Heere wil dacr toe mijn met fijnen Geeft bekrachtigen, op dat ik mijnen ftrijdt volendight hebbende, het ge- loove ende een goede confeientie magh behouden, H y wil ook uwe E. met fijn feer 1. Huifvrouwe, mijn feer beminde Nichte, midtfgadersuweE.feerU Kinderkens met fijne gaven zegenen aen Ziel ende lichaem ende voor alle quaedt, in goede gefontheit bewaren, Zijt hier mede van mijn feer hertelijk alc'famen gegroet, 6t Octob. 162}i Uwe E, gants gunftige ende dienstwillige Oom
r: hogerbeets,
|
|||||||
|
R. HOGERBEETS
AEN S IJ N
S U S T E RJ
SEerwaerdeendebemindeSufter, hoewel ik nu onlancxeenbriefken aen uwe E*
gefchrevcn hebbe, foo en kan ik nochtans fchrijvende aen mijn Kinderen , niet laten om daer beneffens mede aen uwe mijne hertelijke groetenifle over te fendei" raidtfdien ik wete dat die u niet te veel können toekomen, wy zijn hier, God J<£». noch alle te famen welvarende, hope fulx mede door des Heeren genade van uwe ^» ende mijn 1, Nicht, en uwe 1, Kinderen , midtfgaders allede vrienden, mijnD^" terChriftinahooreik, is tot uwen huife niet wtl geweeft, doch ik hope dat fy#*?e gebetertis, 'efehijnt dat de Heere gelieft uwe 1. noch nader de ongemakken van tmjnC gevankeniflèn deelachtigh te maken, wy moeten in alles nemen patientie, foo het dc|* goeden Godt gelieft, die beft weet wat ons ter faligheidt van noodenis ; raijnDoCt£ ter Machwlt met haer Man zijn tot Rotterdam, met méninge om voorti te reueni ^ denHage, ende te vernemen of men nu niet weder voor mijn foud'mogen vwo^gß |
|||||||
|
17
|
|||||||
|
werihetverfoek, 't Welk in de voorleden Winter is overgegeven. Dan ik hoordatde
RaedsheerSonkdaernietenis, ende dat het noch geen vergaderinge is van de Staten vanHolIandt, fonder weikers by-een-komfte in die fake niet en kan werden gedaen: eenigehadden voor defen wel gcmeentdatuit Vrankrijkwel wat goedts voor mijn foud öiogen komen : maer hoewel datter geit ende volk gekomen is, foo en hoore ik noch- tans van't andere niet : wy moeten onfen hoop niet fteüenopmenfchen, danalleea op Godt den Heere, die fal komen als 't ons falighft is: het vleefch foud'wel wat meer- der ruimte begeren, maer als 't den Heere niet en gelieft foo moeten wy ons geruft fte!- len. Puppius ende Nië'llius zijn noch by malkanderen, haer Huisvrouwen en zijn by haer noch niet geweeft : Puppij Huifvrouwe is op't Fort geweeft, ende heefc haer Man over de Gracht mogen fien ende fpreken : maer is niet op't huis geweeft. De Heer wil haer ende mijn fterken met fijn genade, ende ons krachten geven, dat wy ten einde toe in fijne liefde mogen volharden, Zijt van mijnent wegen met uwe 1, Kin- deren hertelijk gegroet : groetookDirklanfz. Veen, Merens, Simon Aertfz., Brou- wer, met haer Huif vrouwen, Aeflanss Duifjen Hoogerbeets ende alle andere vrien- den, ende zijt Gode bevolen. Vitmijngevangenijfe, defen 2$.Junij 1623. Uwe E, feer dien ft willige Broeder
R. HOGERBEET&
Vergeet doch den Heere Do&or niet
kertelijk van mijnent vegen te groeten. |
|||||||
|
ÏANO BEETSIO
S, P. D, R. H O G E R B E E T S. £"*Ognate Charifllme in Chrifto. Hornam.
^■^ Rejponfim ad priores tuas Ut er m , jam ante duos menfis filio meo tradidi , ut ai
teidperferendumcuraret; verum ipfi commoditate. temporis & tabellarïorum deslitutus , ™>ntamcitomandato7minereperfungipotuit. Qùare ne me tui putes oblitum , autamoriim megrataßgnanonagnofcere , fi tardas mee ad te te litera perveniant : noHihorumlocorum &perjon<e meœ affliBam conditionem , nee opus efi me ulla alia apud te exeufatione cdufam hanc meamdefendere. Tu eo, quo cœpifii modoperge > érntterehafiemeasfolitudinestuarumlite- rarum fuavi <& optate alloquio , interdùm aUevare. Hoc ipfum nectibi inutile erit, habebh enm quorum te infiribendifiylo aliquando exercer ; <é> nifitot malisjàm vi&um, imofratlum ejjet ineum fludtum, ego $> tibi quandoque pojfemproponere ea , que forte non indigna auribus ■ ejjeni, Sedjam quia non quimus > ut volumus, ea, quapojfumus , prœflabimus, Quœpe- stremtstuts hterù Prid, Kalend. Mart. datis, mik\fcribis , ego tibi ex hâc luBusdomo > eorum vice refera, D Eduardum Poppiïtm.* Ecclefiœ Gaudana, dum viveret, fidum Dei minifinm hommem vere pium, & virum optimum, uti & ejus édita fcripfa teffantur > die norm hujus Ccc ■ menfis
|
|||||||
|
it
|
||||||||
|
menfis[Martij> hecJicafebreconfeSttm, hic animam fuam apud fidelem conditorem m benefit
centia depofuijfe <& corpus terrefire Goreomij eßefepultum. Ita justusperit, ér nemo eft quife- cumexpendat, qua rat ione Deut idfaciat. Te ver o > ut conftanter me ames, quemadmodfon eruditionem tuam favirtutes quorumvis officiorum cultu aternumfum aßimaturus. Scribebam htecraptifßmeinter alias ex aliis natas plurimasoccupatidnes. Quare > vale, Vir diligent ißi- ine, 0-facquamprimum inteüigam , nihil a me commiffum ejfey ob quod amore tuo, quem fanè maximi facio, indignüs pojfim videri. Hifie vale iterum > mi Cognate, falvere te & cunilos amicos, üt Matremtuam, Brou-werum, Veen, cunïïófqueamicos voluvt omnesnoßriff RaptitoèCaftroLupefteno io« Deccmbti6zyt |
||||||||
|
HNO BEETSIO
S P, D.
R. H O G E R B E E T S.
COgnate Charifïïme, Hornam.
Ad binas, quas ad me dedifii l'itéras, citas refcripfißem, »iß temporis incommodités ia
haélenus impediviffet; nunc commodâ oblat à occaßone > diutius iddifferre nolui. Pergratunl mihi es! intelligere, quod prislma; valetudini per Dei gratiam reßitutus, fiudiorum tuoruM curfum peragere in animurn induxeris : in hoc laudabili propofito > ego tibi faustum felkêmque fùccejfum à Deo opto > necdubito, quin eumfis > per ejus gratiam, cmßecuturus, fi.'ad ingenij felicitatem, quam Deus tibi largitus es~l j fedulam adjunxeris diligentiam, & à pietate verique tiuminiscultuexordiajumens* quotidiè, poB matutinasprecesDeooblatas, in Novo Fœdef? feu Teslamento _> jumma cum veneratione & animi attentione caput unum atque alterum perl*~ geris, eumque librmn tibi plane familiärem fecervs > eß enimfons unicUS verœfapientiœ tant d*~ vina quam humana , in quo nuüum verbum eß > quodnon habe at grande aliquodj, & adnti™- bile arcanum ; quareinmaximopretio tibi habendus eli. Si poflhac improbo labore adordina» riaßudia acceßeris, habebis Deumpropitium : Ethicesßudium in hifce velim ne negligas > fid juris naturalisprimœvifcientiam tibi diligenter compares -, eß jus illud immutabile, quod utique apud omnes gentes & nationes peraque obfervatur, hauflum ex divinâ mente > &nifi cœter* iuraj, gaudium&civilia j cum hocconveniant, juris nomen nonmerentur ; Legum rationes ex hoc jurefunt invesliganda, in quibus omnis vis (grpoteffas legis conßslit ; quare ad harunt C0- gnitione?n confequendam juris fiudibjus quam maxime incumbere debet, Locorum communiurt confeclionem j, ex quibus tanqukm ex penuario quodam , neceffaria <&'minus obvia > cùmte' poilulat, promuntur, haut tibi inutilemfore autumo, ßve eam ad inßitutionum methodu»1' five alphabetico ordinedifponas. Unum hocreßat, cujus te memorem ejfe volo, ut in hac t* juvenili œtate, in via lubrica <&• Herculis bivio inter adolefcentes varia vita & moribus c°n' fiitutus j, providè circumfpicias quibufcum converferis, neminem admit tat quam qui te mel'm em facerepoteßi recède a vitiorum exemplisf'erpunt enim vitia & inproximum quemque tranfi"m*' t& contaßu notentjEbriofus conviclores in amorem vini trahit, impudicorum ccetus fortem emolltt' at bonorumvirorumconverfatioetiaminpravuminclinantesanimas , adreBumrevocat, pa*_ lat im enim défenditin peclora> &vim praceptorum obtinet > frequenter audiri ; imo&occul~ |
||||||||
|
\
|
||||||||
|
ß-fßpkntumjuvai, é1 eil aliquid qua veltäcentepnficias\ Hat egd monitatibi paierno *f-
te&uproximo><&> Deum oro ut iis accenßs, per viam virtutis omnibus diebus vitœ tuai incedere, &*dfelicemoptatrnique.tuorumßudiorimcontingerepefßs. Mtfiejüäle j mi Cognât e, acvi» trico, matri, D> D. Conjf. D, Doclori> ac omnibus amicis plurimhm ex mefalutem dicit^ i-upefleni i4.Ianuar. 1624, Titus j quem noHi benevolus cognât us
R. H Ü G E R B E E T S,
|
||||||
|
R. H O G E R B E E T S
AEN S IJ N
S U S T E R.
S Eer waerde beminde alderlieffte Sufter, 'tismijnleet, dat mijn brieven, dieik
al in Januario van hier afgefonden heb , door deonbequaemheitdestijdtsende 't gebrek van de genedaer mede men die foud' hebben mogen befteJlen, zoo langh. .onder wege gebleven zijn ; dan dat is mijn weder Jief ende aengenaem, uit uwelette fchnjvens te verftaen , dat ghy met uwe 1« Kinderen ende alle de vrienden, Godt lof, noch welvarende zijt, wat mijn aengaet ende mijn Kinderen, die hier by mijn zijn, Wy danken Godt mede van zijn genade, ook zijn alle de lijdgenoten, numetmijnles iterk wezende , noch in goedegezondtheidt , ende uwegoede bekenden hebben mijn «ten weten, dat zy u zeer hartelijken groeten, ik en twijfrele niet of ghy hebt nu al ver- ftaen het overlijden vanden zeer Godtzaügen ende vromen Eduardus Poppius, dieop aen negenden dezer maent zijn ziele zeer Chriftelijk den Heere heeft opgeoffert, ende Ou voldaenheeft de fententie van der menfchen eeuwige gevanksniffe , hy is Donder- daeghï daeraen tot Gorcum begraven.,de Heere t erloft de rechtvaerdige uit netlijden., op dat zy de vordere ongelukken niet zouden beleven. Hy is gelturven genoch aen de ïelve Ziekte als mijn zalige Huisvrouwe , te weten van een genadige flijtende koortze , wan hier van nietmeer,een yegclijk maghderefte bedenken. De Heerzier alles, ende zal ook alles nazoeken , elk magh voor hem zien , ende hem bekeeren terwijle het noch üjdt is. Aen mijn Dochter op Uitrecht en heb ik zedert het ontfangen van uwe 1. brief «iet gefchreven , nu het open water is, hopeikdatuwel,haervanhaerfaekealfalge- jchreven hebben. Onzen goeden ende zeerwaerden Broeder D. Niëlle heeftop mijn begeert dat ik doch niet laten zoud' uwe 1. ende ook Dirk Janfz. van zijncnt wegen zeer nartelijk re groeten, hy is zeer bedroeft in't affterven D.Poppy, ende ook voor al dat IJ. f oppius niet mocht verkrijgen, dat hy op'tiefte eens zoud' mogen by hem komen« «1er mede na mijn zeer hartelijke gebiedeniflen aen uwel. zeer waerde beminde Suften mitsgaders uwe zeer i. Kinderen, Neef Veen, Meèrens, Brouwer, methareHuis- vrouwen, D.Dodlor, Dirk lacobfz. ende alle goetgunftigen. Zijt Gode Alraachtigh pevolen, 24. Martij 1624. tlwefecrl. ende dienftwillige broeder R. HOGERBEETS,
Ik heb op Vit recht gefchreven''t gene
u l. begeert, doch twijffele niet of u-we l- heeft 't zelfde nu al voor de%eu zelfsgedaen. Cet ij R. HO-1 |
||||||
|
2«
|
||||||
|
R, HOGERBEETS,
A E N S IJ N SU S T E R, MIJN alderlieffte beminde Sufter, uwe 1. fchrijvens van dato den Iaetften
May voorleden, heb ik met blijdtfchap ontfangen, verftaende daer uit, dat het nu wat beter met uwe 1, is, als 't voor henen geweeft was ; de Heere wil uwel, gefontheidt voorts meer ende meer verfterken tot uwe faligheidt ; wac mijn aengaetende mijn Dochter Marie, die nu eenigen tijdt alleen by mijn geweeft is, wy zijn Godt zy 'gelooft, noch in goeden doene, ik heb voor een week ofte twee me- de wat gequelt geweeft met een finkinge in mijn tanden, foo dat mijn het eten waC moeielijkviel, danhetenduerdenietlangh, hetfehijnt ook dat de oude Molenftenen krachteloos worden, endehaerampt foo wel niet doen en willen al s in voorgaende tij- den, daer door ik vermaent worde dat'et gebouw oudt wordt, ende wel haeft foude mogen ter neder ftorten, mijn Ziele foude dan door Godes genade, met een beter logijs werden voorfien, als 't fijne Goddelijke Majefteit gelieft houd ik mijn daer toe gereedt. Breda, hier niet verde van daen gelegen, is nu, Godt betert, gekomen in des viandts gewelt, waer door by hier ons vaft nadert, of men ons noeh langer hier latenfal, ofte op een ander plaetfe doen overbrengen, mogen wy, foo ons Godt in'c levenfpaert, vernemen. Op't verfoek van mijn Kinderenen is noch nietgerolght, fy doen wel haer beft in 't dagelijx folliciteren , dan het fchijnt dat de gemoederen noch daer toe niet gedifponeert zijn om op ons veel te letten, ik denk datter ander fwarighe- denzijn, die voor moeten gaen, aen ons en is niet veel gelegen, 't is beft dat wy onze toevlucht nemen tot G odt den Heere, ende met lijdzaemheydt onze zielen befittende» ïijn komfte verwachten , hy zal ons niet vergeeten , maerter bequamer tijdt gedach- tigh zij n,ende ons na zij ne groote bar mhartigheidt uyt alle tegenfpoet ende verdru kkin- ge genadelijk verloiTen , ende daer en tuiïchen ook met zijnen H, Geeft ons trooftef* ende verfterken , dit ingeleyde britfken zal uwe 1, gelieven te doen behandigen, o**1 dat het wat haeft fchijnt te hebben , zoohebiknuwarfpoedigergeweeftomopu«"e 1. briefte antwoorden,anders zoud' ik daer mede noch wat verbeydt hebben, om te z*e0 offer noch yetop de Requeft zoude mogen gedaen werden, 't welk ik dan met eenen aen uwe 1. zoude overgeichreveh hebben, Eyndigende voorts dezen zeer 1, ende be- minde Sufter met mijne ende mijns Dochters Maria hartelijkegebiedeniffen aen uwe ], Dochters mijn zeer). Nichten, ende alle goede vrienden ende toe gedaene kenniffc' Zijt alle te zamen inde befcherminge des alderhooghften bevolen« Uit mijngevangenw op Loeveßein > deze» iy, Jmiij 162f, Uwel, Zeer beminde ende dienftwillige Broeder
R. H O G E RB E E T S.
|
||||||
|
*tHO'
|
||||||
|
r: högerbeets
AEN S IJ N
S V S T E R. MIJN alderlieffte beminde S ufter., hoe mijn Kinderen in den Hage met hare
verzoeken gevaren zijn , twijffeleiknietofuwel. zult'etvanhaeral verftaen hebben, het fchijnt, dat het Godt den Heerc noch niet en gelieft dat ik eenige verlichteniffe , ik laet ftaen geheele beviijdinge van mijne langhriuerige ge- vankeniffe zoud' mogen bekomen, ende dat het niet dan ydele gei u chten zi j n geweeft , die men te voren zoo binnen als buiten 's Landts van mijne ontflaginge heeft uirge- ftroit ; dan mitsdien ik d'zelfde , na de kennifïe , die ik alhier bekomen hadde, nok »oor waerfchijnlijk heb können aennemen , zoo ben ik ook nu daer inne zoo zeer niec pntftelt, maer ben wel getrooft yan den Heere alles te verwachten dat hem gelieft, *t zy in leven ende fterven , mijn toetezenden , ik vcrtrouwedathy mijn alles tot mijnen beften zal ttieren ende beleyden, moet ik hier in eenzaemheit van de menfehen afgeflo- ten zijn , ik hebbe des Heeren tegenwoordigheidt altijdt genadelijk by mijn , die tot noch toe zoo goede zorge voor mijn ende de mijnen gedragen heeft, dat ons niets er» heeft ontbrooken , wat reden zoud'ik doch hebben dat ik voorts aen hem eeninghzints Zoude wantrouwen. Dat moet verre van mijn zijn , dat ik met zoodanigh ondank- baerheidt des Heeren groote weldadigheydt zoude bejegenen , de Heere hope ik zal mijn daer vooren bewaren* Ik meen dat mijn geruftighcidc hier ook veel grooter is als van die geene die nu onder menfehen wandelende, dagelijxzoo veel moetenhooren ende[zien dat haer niet en gevalt, daer van ik nu geen gebrek en hebbe, ik bekommer« mijn met lezen van Godcs woort, ende laet de wereldt voorts hobben ende tobben, ponder mijndaer mede veelte bemoeyen , hoe welik nochtans Godtden Heeredage- lijx bidde voor de welftant des Vaderlants van Godes Kerke , ende aller vromen be« houdenifle , het zal uwe E« gelieven dezen bygaenden aen den Heere uwe E. bekent, ofzelfsofdoorSymon Aercfz. tedoen behandigen , ende zi.ic hier mede na mij ne ende mijn Dochcers Maria harrelijke groeceniflen , ook aen uwe 1. Dochters ende alle die
Vrienden, alle te zamen Gode almachtigh bevolen. Vit Loevefiein, dezen f« Julij i62<Ç*
Uwe E, zeer Dienftwillige Broeder
R. HÖGERBEETS*
|
||||||
|
DOMINICüS SAPMA
AEN
LUITGEN DIRKS HÖGERBEETS,
Gunffige vriendinnen ende waerde Süßer in Chrißo.
NAerhertelijke falutatie dient defen, u 1. Schrijven van dato den il.Novemfeer
(gelijkik u l.vôor defen hebbe laten boodtfehappen) is my wel ter handt geko- men, waerop(föo ik ui. belooft hadde) ik, nu een weinigh ledigh tijdrs be-; komen hebbende, niet en hebbe kunnen nalaten iets in 't kort te antwoorden.1 Ccc lij 't G ene
|
||||||
|
a»
|
|||||
|
YGene waér Voor uMny gelieft te danken , is gering', ikwenfchte nay GodtdeHeei
gelegentheidt gave, oraul. ende verfcheidwi andere vrome endetrouhertigeLidtma- ten onfer Gemeinte aldaer wat meerder dienften tot haer behulp in dele droeve gebreek- lijke tijden te mogen doen, voor hare over-groote liefde ende trouwe, die 't haer niet en heeft verveelt aen my, den mijnen, ja degantfche Gemeinte der Heiligen op mijn yerfoek te bewijfen j met het woordt des Euangeliums door de levendige ftemme (foo't hem als nochlaet aenfien) en kan ik u 1, noch de Gemeinte aldaer, voor tegenwoordig« niet dienen, 't welk my ten hooghften leedt is ; hope nochtans, datul. des felveti dienft voor eerft noch niet en füllen gebrek hebben, metGodtshulpe, voor als noch meteenonferwaerde.Mede-broederenwelverforcht zijnde: fchrijven diende, ende foudeikookàlvry watdikwilder, maer, wat fal ik feggen., 't enkander niet uit vallen, de tegenwoordige forge der Gemeinte, die ik hier alleen bedienen ende verforgen moet, gelijk noch andere van buiten aen komende occupatien , en willen't niet toelaten î Bidde over fulx, dat u 1, in defen my veronffchuldight wilt houden, ende ter gelegent- heidt by.anderen verontfchuldigen, dïe't fouden mogen fchijnen niet ten beften te ne- men. Ik wil mijn uitterfte beft doen, ende altijdt blijken laten, dat my mijn 1. ende trouwe Gemeenre van Hoorn, alsdeSchaepkens waer over my de groote Herder je- fus Chriftusfpecialijk tot een Wachter gefielt hadde,aldernaeft raeken ende aen 'thertè leggen. Het medelijden, dat u 1. verthoont te hebben , neffensalle vromen in den lande, over ons verjaeghde ende verdrevene ballingen , die, ofte met groot ongeneuchte buytenons Vaderlandc moeren fwerven., nauïijks wetende waer wy zullen mogen ver- blijven, ofte, met groot perijkel hier en daer in gaeten en winkels ons moeten ver- fteeken ende verfchuylen, vluchtende van d'eene plaetze tot de andere, om de wrevelige handen onfer Vyanden teontgaen, 't zelve verlichte mijnfmerte, ende doet my vafte- lijkgelooven, datfulkemedelijders, metten ballinge als mede ballingen zijnde, niet na en laeten met haere gebeden by Godtvooronsteftrijden : ik wil daer in ook voor ■ u. 1, ende alle de gene die in eenige i warigheidt ofte droefheydt zijn van wegen de belij- deniffe ende voorftandt der waerheydt na mijn krank vermogen, ook mijn befte doen » voornamelijkenwilikdertweegevangeneHeeren, u. 1. Heer Broeders , endezijn* lijden-genoots, beyde mijner hert-lieve vrienden (volgens u. 1* verzoek) noch in mijn« particuliere , noch in de gemeyne gebeden der Gemeynte nimmermeer vergeten, W/ weten, hoe ende waerom haere E.E, te lijden hebben, nietals quaedt-doenders, noc» om een quade zaeke, maer als vrome Chriftcnen, om de voorftant van Chrifti waer_ heydt en 's Landts welvaeren, dit is al de hulpe, die wy verdrukte Kerkken, die trouwe Patriotten ende Vaderen onzes Vaderlandts nu kunnen bereyzen, dat wy namelijk «net onze geduerige vyerige gebeden byGodt voor haere E.E, ernftighftrijden, liefdeloos waer ik, ondankbaer onze Kerkken, ende trou-loos het Vaderlandt, by aldien wyi" zulxnalatigh zijnde, onshaererE. EJijden, banden »ende droeffeniffe, niet en liete" terherten gaen. De Heere (hope ik ook) zal het zuchten ende ernftigh bidden van t°°. veel duyzentivrome herten in den Lande vooi haere EiE.verloffingeeenmael genadeW verhooren , ende ons met vreughde geven te genieten een Chrittelijke blijde Vieler van dezen onzen Chriftelijken droeven ftrijdt. Dat u. 1. ook beforght was voor de & meynte aldaer, noch met geen ordinarisDienaer, ils andere nabuerige Kerkken» ver- Zien zijnde, en was niet zonder reden , ende en hoefde overfulx niet verexcuzeeït^ tnen ziet vaft dagelijks niet dan al te drosffelijk wat Zorghlijke tijden wy beleven.,,ho yaft men aen malkanderen houden moet zal men ftaende, fcaende blijven» hoelift1-^ |
|||||
|
ae fwakken bekropea > en hoe geweldighlijk de fterken van allen kanten befprongen
gorden, daer dan geen trou w Herder knaphandigh by is j leert de ervarentheydc (Godt betert) hoe haeft'er een deel Schapen van de verfcheurende Wolven verrukt ende ver- iCheurtzijn: 't wasmy van hertenleet, alsikfulx vernam, datter noch niemandt en was gekomen, die daer de Getneynteby- blij ven mochte , 'k hadder nochtans ook wel forge voorgedraegen, hoewel't zoo uitviel, u,l, Godtvruchtige forghvuldigheyt nef- fensde mij ne is my lief geweeft uyt u. 1. fchrij ven te verftaen , ik wenfchte elk lidtrnaet onfer Kerkke het welvaeren onzer gantfcher Gemeynte zoo ter herten gingh, 't zouder ontwijffelijk'veel beter ende ftightelijker toegaen , alt 't nu zomwijlen wel doet ; zoo rooet men thoonen , dat men leden eeni lichaems is, ende dat elk defchadeende cqualijk vaeren dat een ander zoude mogen komen te treffen (voornamelijk huys ende mede-genoten eens geloofs zij ndej zoo wel als zijn eygen , vreeze ende ter herten gaet. De GrooteGodtendeOpper-Heerelefus Chriftus , om wiens zaeke ende waerbeide Wy nu. te zamen lijden moeten , wiluJ.endedegantfcheGemeynteby deeen-mael aengenomene leere ende beüj deniffe der waerheydt Itantvaftelij k bewaeren. 'T fchijnt of Godt almachtigh nu ter tijdt door dit Kruis zijn Kerkke wannen ende eens recht- fchapen omhutfelen wil, om alzoo het rechte Coorn vanhetKafaftelcheyden î 't is ons al lange voorZeydt, dat de ßij l aende Wortel der Boomen zy geleydt, dat de Heere Zijn Wan in de handt heeft; ende zijn Darfchvloer doorfuy veren wil, maer (ach lacy.') veele onder ons en hebben 't niet kunnen gelooven, noch te degen ter herten laten gaen > voor,.dat, niet alleen de Bijl opgeheven, maer ook zelfs de flagh toe gegaen is, ende het onderde boven is geworpen in den Wan des Heeren. Siet nu eens toe ende let eens, hoe veel Boomen ("diezoo groen, hoogh, dik, ende heerlijk fchenen te ftaen) nu te* ne- der gevelt leggen, wat vliechter een kaf door 'c Landt , 't welk inde fchuere des Hee- ren niet en kan vergadert worden., 'tisdroeffelijkdie'tzootebeurtevalt; maer die noch toe zagh, u fpreek ik'dan aen, ghy recht Koorn des Heeren , die noch in zijnen Wan gebleven, ende met hetlichte Kaf daer niet henen, voor den windt der vervol- ginge weghgeftoven en zijt, mijn weerde Sufters ende Broeders in den Heere , mijn trouwelijden-genooten, weeft ftandtvaftigh > hout u wichtigh , ftaet vaft ende onbe- weeghlijk endelactdoch n uvoordehHéere, tot mijner verheuginge blijken, datikin Zijnen Akker geen Kaf noch verwerpelijk onkruidt , maer goedt fmaekeJijk Koorn ge- bout , ende alzoo niet te vergeefs en hebbegearbeydt. Ik hebbe (dat weet ghy, maer de Hetre beftj voor uwe zielen ge waekt, maekt nu dan, dat ik met blijdfehap daer van voor den Heere magh rekenfehap geven, endegevraeght zijnde na mijn Schapen, niet çn hoeve te fuohten , wantzulx waereuonprofijtclijk, want wat is doch onzehopeof plijdfchapjofKroonedesroems? zijt ghy het ook nietvoor onzen Heere lefu Chrifto l° ziine toekomfte ? waerlijk ghy zijt onfeeerlijkheydtende blijdfehap. Nu leven wy, alderlieffte vrienden, indien ghy ftaet in den Heere. Want wat dankfegginge kunnen wy Gode wedergeven voor u in alle onfe blijdfehap, waer mede wy ons verblijden voor onfen Godt om uwent wille ? dagh ende nacht over haer biddende, om uweaenfichten te zien , ende te vervullen dat aen uwen geloove gebreekt» Onfe Godt ende onze Heerejefus Chriftus fchikke onze wegh tot u. De Heere vervulle u , ende maeke u overvloedigh in der liefde tot malkanderen , ende tot eenen yegelijken gelijk wyook ziintotu. Op dat hy uwe onftraffelijke herten verfterke tot heyligheydt voor onzen Uodtende Vader in de toekomfte onzes Heeren lefu Chrifti met alle zijne Heyligen* Hiermede, icerwaerde ende hertclijk beminde Sufter, zaliknudez,eneyndigen} en - u,l.m«
|
||||
|
24
u. I. met u. 1. Dochters de genadigebefchermingedesalderhooghftenbeveeîen, met
hertelijke groetenifle aen de zelve , ende alle goede bekenden , als met namen onze l.Sufters Griet Theunis met haer gezelfchapin'tOudevrouwen-huys, Aefgen, ende Anne lans met haer Man Symon Aertfz., Alith Barts, Dieulans, Mary Claes, Guert lans, Trijntgen, ende Anne Willems, Anne lansop't Achterom, Machtelt lans met haer Man Herman Hermanfz, (dien u« I. fal gelieven te feggen , dat ik het fchrij ven van Claes Ianfz. van dato den f. December , ende van lan Cornelifz« den o. Decembris wel hebbc oncfangen) doet ook, foo 't gelegen komt, mijne hertelijke gebiedenifle aen lan Broerfz, , lan Cornelifz., Cornelis Pieterfz., Bruyn Bruynfz., Heert Ianfz« Claes Cornelifz., Mr. Cornelis.BurgermeefterLiorne, Claes Claefz. Gaerman, met- ten haeren ende andere by geiegentheydt, dieikal niet noemenen kan. Datum ßade in der nacht 1 dezen 18« December 1619. U. L, Dienft willige Broeder in Chrifto
DOMINICUS SAP MA,
Daer ik tegenwoerdigh ben engaet het my als noch
( Godt lof) niet qualuk , ende blijft de Gemeynte alt1 zamen, als een man ,'ja als een hert ende ziele in aller flantvasligheyt onbeweeghlük by malkan' deren : 't zelve hope ik van d' onze aldaer mede te verßaent |
||||||
|
C. KIE LIIUS
AEN
r; h o g e r b e e t s:
'Achtbare, mjfe> GodtfaligeHeer, ende moerde medegenoot in dit ons gelukfaligh lijden :
DAt uw' E. mijne arme rapfodijen , die ik hier onder het geraes van kleyne kifl'
deren op't papier werpe, hem laet gevallen , fulx is my van herten lief. W weet wel dat'er niet finguliers., ja nauwelijks iets dat middelmatighisvanmy kan komen , fal daerom fulke liberale minnelijke oordeelen toefcbrijven de be- nevolentie , die ik geloove datuw'E.uytChriftelijkeliefdeistoedragende alleden ge- nen, die met uw'E. het van herten geerne wel fagen,foowd met haer lieve Vaderlandf alsmetdegantfcheChriftenheydtin'cgemeyn.- welkers verwerde en bedroefden ftaet» van wegen de vervolgingen, bloedige oorlogen ende veelvoudige fcheuringen, ge?£ Chriftelijk hert fonder innerlijke beweginge ende tranen kan aenfchouwen noch rijpe1JJK overwegen. Ik merke uyt de couranten ,die wy onsalle weeke laten brengen, dat onie yveraers van gewaendefuy verheydt hier te lande , een groot deel van hare hopeninge!? ftellenóphecinbreeken van Gabor met de hulpe van Turkken ende Tartaren : gelijk'^ voor twee jaren met verheugenifle hoopten dat hst Koninghrijk Polen by den TfrS |
||||||
|
ten, omdieLandendLdcnHeercPalLr^ &c.ialkomen verftoo-
S=S5^F sfrffiS Ell
giftun, me, i'^tAÄSÄ^^^ > *«
«rftuitde°?,er », V^rftafîdlghfte °"fer »»oederfcfa.p, ende fochten daerom Vo0r
ftnJdighteSC rU!n?£neef"g?P"»culiereoPinien, die Vy hielden ten hooThften een'^ha&D^BSf ?TGodrsendeude™urcvanalJereJigiej dev^lkeziinde fchende, H Ch %fe,God^ande m?fche onder beloften ende dreigementen S ^oor eScSStegSS?,1^1?^ SS ^'Jn, die Godt fdS .n de men?ch ne<verumhominisoffiaumljTePoten, nee ulla^
îmer hîirAnoor,i,o„™i, „.,„_„___^ , ,~uc
|
||||||
|
î?iddel Wö^ffifP ■ * ^«iachtfte ende gemackelijkfte maniere, voöflaende hï
foudenbedaertSn ;L?;drTghfaTheidt' n,et twi diende als de gemoederen wa fta,nd'ghfte leeraers An 1 ïhPi ? ar)fe,f? vervalien » ende de vroomfte ende ver
onbetamelijke (kouûuhnL Ä ^'v fchr,fren ieer tbbbeiiclc voorgeftaen, ook met
J»*»- ditt iSgteÄ^7 e™e ™n dLÈ nude Lceraçis'op het bardtfte"2 da eerfto àuthbur i ^;,^eve'ner'dei"«.^nw«ordighsitLuthen, die t'onfenSden meerde CafvinifcheKÏfe
«e-»y-alle andere gedeelten der Christenheide tenhooghften
Ddd wordt
|
||||||
|
2Û~
|
|||||
|
wordt verfoeit, foude men tot de Vordere vèreÊiiigingè anders geen fondament behoeft
hebben, als defe fpreuke Auguftini, die als Godts woordt conform in allede treffe- lijkftebevechtersdcs Paufdomstenhooghftcn wordtgeprefen : In iis qua clarè ér aperte m Scriptum pefitafiinl j coniinentur om?iiaquafpeclantfidem ér mores vivendi. Dele regel wordt van aile tratlatoribus controverfiarum op het hooghtte geprefen : welke wel be- kennen dat 'erin de Schrifture vele faken donker ende fwaer te verftaen zijn ; maer dat alles wat tot de faligheidt noodighis, foo klaerdaer in uitgedrukt wordt, dat alle, ook de een voudighfteüodtvreefende herten, de felvedaer uit können vatten ende verftaen. De welke onder twee generale hooftftukken können gebroght worden : het geloof in Godt ende lefum Cbnftum, fonder welk geloof men Godt niet kan behagen ; ende tot heiligheidt des levens, fonder de welke niemandt Godt en fal fien. Soo foude men dan een religionem verè catholicam können voordellen, qua tantum ea comprekenderet tan- quamfcitu, creditu., faliu > fperatu necejfaria , qua ubique, omni tempore, ab omnibus ve- repsis, & Deo gratis hominibus, agnita, recept a ér obj'ervatafuerunt : ér qua omnes vere pii agnefcunt necejfaria effe adeum hominem conBituendum, qui i'ere Chrifiimus ér Deo gr at u s futurusfit. Acontius heeft in fij n Stratagematis Sathana vele goede faken hiïr toe by-ge- braghr. Maer't is geen wonder dat onder foo vedprajudicia en andere fware beletfe- 3en een Man fuiken heilfamen werk niet en heeft können beginnen ende voleinden, Kofte men maer de luiden foo verre brengen, dat fe fich fchaemden dißentanea te feg- gen, ende 'teen tegen 't ander te ftellen; het waer een goede beginfel. Maer kander meer dijfenta?ieum zijn, als de boven-geftelde regul uit Augußino ten hooghften prijfen, en evenwel tegens de klare Koninghlijke endealdernoodighfte wet van liefde ftraks te baten ende te vervolgen die gene ^ die niet van alle fiken tot de religie behoorende.eene meeninge en verftandt met ons hebben. Ten exempel : men heeft inEngelandt, Switferlandt, endeeldersmeer, by de Gereformeerde verfcheiden vrome Menniften ten deel onthooft ten deele verbrandt, om hare opinie vanden Doop. Üokeenige verdronken volgens defe onchriftelijke regel Zuinglij : Qui iterummergit, mergatur* Sedhac ratione etiam mergendusfuiffet Cyprianus cum magno numero Epifioporum Africanorunh qui in tribus Synodis _, quarum fingula noßram nationalem longe fuperarunt, Batuerunt effe iterum baptizandos , qui ab kareticis bapttzati fuerunt : abfurdum judicantes verum baptif ?num extra eccleßamadmmiBrari. Maer lieve doch , foude Zuinghus of iemandt ander' den Ki nder-doop wel können vinden in Us qua clarè é? aperte in Scriptumpoßtaßtnt ? SI bekennen immers dat'er nochgebodt noch exempel van uitgedrukt is. Ende alwaL"r ik fchoon noch foo fekerdat de Menniften in dit ftufedolerç , evenwel uit wat febril foude ik dan noch bewijfen dat defe dolingevan fuiken gewichteis, dat ik fe daarom voor geen Chriftenen en moet hou den, ja dat ik tegen de groote Koninghlijke wet der liefde, die dolende luiden hierom magh bannen, vangen, fpannen, vervolgen? 'tl' een fchrikkelij ka verblindinge dat alleen de harde Calviniften gelooven, dat niemand^ haer rechtfinnigh geloof kan bekomen, als die gene die Godt het onwederftaenlijki"' ftort, endedat felfs hare uitverkorene het geloof niet een ure voor die tijde en könnet hebben, als Godt in haer onwederftaenüjkfal willen werken ; ende dan en füllen fy' ook niet können verffooten ; ende evenwel de luiden vervolgen ende dooden om be ©ntberen van een fake die Godt haer niet en heeft willen geven, ende die fy uit haer felfs geenfins en vermogen te krijgen. Sy feggen, dat het onbegrijpelijk is met waj recht of|reden Godt de menfehen eeuwigh pijnight om 't ontberen van een fake die h/ haer nok heeft willen geven ; feggen ook dat dit is juBitia Dei menarrabilis, die van ge« rr>efl
|
|||||
|
r—
|
|||||||
|
fflenfchen kanverftaen., behoort ook van niemandtnagevoîgt te worden. Endeeven-
,wel en krijgen fy nergens de. Magiftratentothaerwil» of fy willen terftondtdefetn- c°mprehe7ifibilem jufiitiam Dei navolgen in't vervolgen van de ketters, gelijJcookin'c ••• aufdom de Dominicanen de hardtfteprœdeitinateurs, ende te gelijk de wreedtfteJn- quifiteurszijn. Soude het wel wefendatdefetyrannigegeeftendoorGodts rechtveer- digh oordeel verftoktende verblindt worden , dat fe defe dwafe verkeertheidt niet en können merken ? Doch hier van en füllen wy nu niet meer fbreken. Ik en dochte ook uw' E. met foo langen brief niet wederom moeyelijk te vallen. Meende maeraen te foeren tot openinge van't geen uw'E, wederom vooritelde, waer op ik nochdegele- gentheidt nieten hebbe iets met ordre te antwoorden, zijndenocb ontbloot van inijn jneefte boeken ende annotatien ; ook kan ik niet wel iets met aendachc fchrij ven onder tgeracs van kleine kinderen, ik ben gewoon inftilheidt te moeten doen het feer wei- nige dat ik doen kan. Dit is d' oorfake dat ik my moet berooven van het aller-aenge- naemfie gefelfchap mijns foo lieven waerde mede-broeders, 't welk anders omgeen porfaek ter wereldtfoude willen doen. Maer fonder geduerigh lefen ende overdenken «my het leven belwaerlijkj ende onder de kinderen kan ik my niet gewennen iets mee aendachc te mediteren. Daerom hebbe ik verfocht de eenfaemheidto die met mijne natuerfcerover-een-komt, te mogen genieten. Indien my nu mijn verblijf-plaetfe °nder uw'E. kamer wordt geaffigneert, fal het my feer aengenaem zijn defe begönne communicatie te continueren, door het middel dat uw' E. met Lindenio heeft gebruikt, aJsikmaermagh weten wat ure uw'E. beft gelegen komt, fal ik in tijden van donkere Mane daer wel op letten. Uw' E, kansny door eenigh teken van kloppen of anderfins waei-fchouwen, Ik hopedat'ergeeïifwarigheidtinenfalzijn. Ende blijft hiermede feerwaerdeHeerendeBroeder,met uwe E, Dochter feer hertelijk van ons tefamen gegroet, en G ode in fijne genadige protectie ende zegen bevolen. Jnhaeft, OpLee- veßein, defin 31, OcJoter \6z^ Uwer E, feer dienftwillige Dienaer»
G, NIELLIÜS,
|
|||||||
|
C. NIELLIÜS
A E N
R. HOGERBEET S. ■Achtbare> wiffe, Godtfalige Heer, ende -waerde Broeder in ChriBo :
IN het vergeten van't beftellen mijner brieven en bedroeft mygantfch niet met al-
ten» als dat uw'E. met overvloede van trouhertigheit ende meewaerdigheidt fich da„er °YST C°o feer bekommert. Daer en is gantfeh niet oft feer weinigh aen gelegen f b °r i° ua ,acïlt da«en vroeger of later worden voortgefonden J als fy maer weJ ende ieKerJijR bettelt/wrorden. Over uw' E. goede memorie verwondere ik my noch, dat de ieivein luiken noogen ouderdom, ende voor al na het uitftaen van foo veel droevige Ddd ij ende
|
|||||||
|
s8
|
|||||
|
endekommerlijkefwarighedönfoovaftis.' Ik ben omtrent vijftienjaer jongeralsuw'
E. maer de mijne en blijft my na advenant foo trouwelijk niet by, ende begae wel ande- re fauten, als een brief by my te vergeten. Dat die aen Abraham Anthonif'z. wathae- ftigerwas, hadde anders geen oorfake, alsdatikhembidde allenaerftigheidt te willen doen wat particulierder te vernemen, wat het voorprefentatien endegroote beloften zijn, die hy fchrijft datmen ons doen fal, en op wat conditie de felve zoude ruften, op dat wy ons hier by tijdts met malkanderen daer op mogen beraden , om met goeden voor- bedacht eenantwoort te geven, die in fubftantie accordeert. Dan is 'er noch een in de fijne gefloten , waerdoor ik een goet vriendt vërfoeke te willen verforgen dat mijn twee jonghfte Sonen, die ik lange niet gefien en hehbe, eens herrewaeits mogen komen. Maer dit laetfte en komt op geen acht dagen aen, Ende wat het eerfte aengaer, achte ik dat het ongefundeerde geruchten füllen zijn. Bedanke voorts uE.feer hertelijk voor den goeden raet, my daer op mede gedeelt, en verblijde my dat de infichten van u E* hierin met de m ij ne o ver-een komen : ook verheught my , dat mijn waerde ftrijdr- genoten2lhier daer innegantfch met my over-een-komen, te weten, dat wynochom onfe vryigheydt te bekomen ; noch om eenige beloften of inficht van werelts voordeel ofgemack, iets moeten doen, waer door i. of onfeconfcientiegequetft, 2. of den fwakken eenige billijke oorfaek van ergernilTe ende aenftoot foude mogen gegeven wor- den. Als wydefe twee inlichten vaft houden, wat verfcheidenheidt van woorden, of ook van goede redenen in onfe antwoordt voorders foude mogen vallen, foo hebbe ik goede hope dat wy in den grondt ende ten principale genoegh füllen accorderen. Hoe- wel j gelijk voor verhaekis, ik niet en meine dat ons dcfe prefentatien eens voor füllen körnen : macrachtedatdewaerfchouwinge van Abraham Anthoniiz. oponfekeregc- luchtenisgefondeert. Doch: wat kan fchaden datmen fich in allen gevalle daer tegen wapene. Abmidas cautelanonnocet. Ende door die eccafien worde ikgeporretom op een nieuw te overwegen , de rechte oorfake mijner gevangenifTe, teweten, dat ik geweigert hebbe te doen een beloftenifle, dieik vourproraen ende goddeloos houde> waer door ik foude mptten verfweren den voorftandt ^anwaerheidt, endede vorde- ringevan een leere, dieindegantfche Schrifture gegrondet, die tot Godts eere feer noodighj tot grondige ftichtinge feer profijtelijk is, ende die alletijdts in de Kerke Ge- des van alle oprechte Leeraers is geapprobeert, ende hedenfdaeghs noch van de gant- fcheChnftenheidt wordt voorgeftaen, uitgenomen van eenige lnquifiteurs van Spa- nien, oflacobinen, ende van de harde Calviniften, die beide dooreen fchrikkelijke blindtheidt de luiden willen vervolght ende gcdoodet hebben, om het ontberen van eçn gaveGodts, die fe felve feggen , dat Godtvaneeuwigheidt door een onveranderlijk beüuic heeft gerefolveert maer feer weinigh menfehen te'geven. Ende ten tweeden dat hy'c dan noch geeft door èe« almaghtige werkingc fijns Geeftes, die den menfche niet verfuimen, niet óncgaen noch verhinderen en kan. Dit laetfte is een grou welijke dolinge, voor defe onfe tijden al in de gantfche Chriftenheit verfoeit, ende nu den Ca'- viniften alleen eigen, met feer weinige Paepfche lnquifiteurs, daer dq geleertfte Iefui' ten dapper tegen gefchreven hebben en noch fchrijven. Ik weet wel dat'er gaven z<j!* foo wel lichamelijke als geeftelijke, die Godt door een onwederftaenelijke genade geefc wien hy wil, ende daer de menfehen in dit leven wel om ge-eert ende geacht worden ; raaerby Godt,'die een algoede, alwijfe, rechtveerdige rechter is, niet om en worde*1 noch geprefén nóch door genadige wijsheidt geloont, Suike gaven zijn lichamelijk^ fchoonhsidt, offterkheidt, het onyerhifdert gebruik van onfe vijf linnen» ende^ |
|||||
|
2>
|
|||||
|
daeraen kleeft, met de behoorlijke grootheidt ende proportie onfer leden, ende wat
diergeüjkenmeeris: welke dingen onwederfïanelijk fuiken gegeven worden als 't G od oehaeght, fonder dat de menfch daer iets toe doen kan. Maer nochtans kan hy die ga- ven ieelijk misbruiken, ofookdooronacbtfaemheidt, gulfigheidt ende andere fonde«' bederven .- 't welk onfe tegen-partye in de religieufe deughden , die Godt onder hooge peync ende met beloften ende dreigementen van allen afeifcht, niet toe en ftaen. Gee- iteiijke gaven die onwederfïanelijk gegeven worden, zijn de gaven van met vreemde tongen te fpreken, van mirakulen te doen, van extraordinarifche prophétie, ende diergeiijken, met de welke vele begaeft worden die Chriftus getuight dat hy ten jongh- eren dage voor de fijne niet kennen en fal, Matt.vij. 21,23, Waer 't nu niet een fchoone laek, dat Godt de Heer alle menfchen opleide te moeten propheteren, of mirakulen te doen, ende die gene hart gingh dreigen ende ftraffen die het niet doen en konden , om dat haer de Heer het niet geven en wil ? Hoewel men mede foude' mogen feggen , dat wy aile in Adam de gave van prophétie hebben gehadt ende door onfe fchult verloren hebben, want Adam propheteerde voor den val. Maer de Magiftraten moghten dan mede die blindt ofgebrekkelijk geboren worden s ook hart daer om pijnigen ende mis- handelen, ommedatfyin Adam hebben können fien, ende alle haer gefonde leden ge- «adt, ende dat fy door de erf-fonde die verloren hebben. GewiiTelijk können dolende Çhriftenen, of Ketters, foo men fe noemt, niet meer doen, omhaerdolinge te ver- laten, ende hetfuiverealleen-falighmakende geloofaen te nemen, alsdeblindtofdoof of kreupele-geborene tot verkrijginge van alle hare finnen ende het gebruik haerder le- denen, foo behoort men foo verre daer af te zijn, dat men de arme dolende menfchen ftraft ende pijnight, dat men ter contrarie niet minder medelijden haer behoorde te be- Wijfen, als die met de voorgaende lichamelijke gebreken foo geboren worden, dat fy niet en können geholpen worden, als door de onverhinderltj ke kracht van Godtsal- Waghtigen arm. Treffelijk hebben de uitnemende LeeraersvandeoudeChriftenheie Van dit fch.andelijke gevoelen gefeit, dat indien het felvige waerachtigh is, dat'er dan geen deught noch onr'eugbt in de wereldt en is, ja dat 'er geen oordeel Godes en kan te Ver vachten zijn. Si non eß gratia (Üit Auguftinus) cjuomodoDeusfahatmundum? finott eti liberuitt arbitriutu j quomodo Deusjudicat mundum ? iindo op een andere plâetS tégen S de
Manichteen, welker fchrikkelijkc doüngh in dit ftuk van onfe tegen-partye ten deelo
gevolght, ten deele verergert wordt, gebruikt hy defe woorden: Neyue erant libri ob- fcuri mihi jcrutandi, mijedifcerem _, neminem vituperat'wie fupplicioye dignum\ qui id non fizciat * cjUid facere non poteB ; nenne iß a contant <&• in montibus paß ores, &i?itheatris poët<e> & indoBi in circuits > & doBi in bibliothecis > <& magifiri in fcholis , <& antiBites m ßtcris/ods, & in orbe terrarurœ genus huma7iim? is'et dan niet een fake die fchrikkeüjk is om denken, dathedenfdaeghsindearmeChriftenheidt men de luiden niet alleen toc de Helfchc pijne en veroordeelt, om dat fy niet en doen het gene men feifsfuftineert dat fy niet doen en können, maer dat men fedaerom noch ver volght, vanght, fpant, ende indien men'e fich niet fchaemde., gaerne ter doodt wilde verwijfen, om een fake daer Auguftinus feidt, dat geleerd« ende ongeleerde, ja allereden-gebruikende men- fchen in de gantfche wereldt van felfs wel weten ende roepen, dat niemandt mifprij fens offtrafwaerdigh om zijn en kan? En is'et niet een rechtvaerdigegeeflelijke ftrafre van £kk lleve," Heer> dat juift die menfchen de Ketters willen ver volght ende gedoodet hebben, die fulks fuftineren, waer door de felvige van alle reprehenfie ende ftrafwaer- digheidtbehoorenbevrijdt te worden, ende dat volgens Auguftini meininge na heï Pdd iij cc!;?
|
|||||
|
$ -e
|
|||||
|
cenparigh oordeel van de gantfche wereldt ? My gedenkt doe Wy te Waelwïjk waren?
;korts na onfe uitvoeringhuit het Landt, dat de Biflchop van den Bofchdaer gekomen zijnde, wierden w y vermaent van den Heere van Waelwijk, datwy fijne eerwaerdig- heidt moftenaenfpreken, omdaervryelijk temogen blijven« D. Epifcopius ende ik wierden hier toe van ons gefelfchap verfocht: hy ontfingh ons minnelijk, bad datwy ten Bqfch komende hem lauden befoeken, excufeerde fich dat hy tot Waelwijk geen bequamcgelegentbeidt en hadde, om ons alle met malkanderen eens aen fijn tafel te noodigen, doch begeerde met veel inftantie dat men drie of vier uit onfe geheel gefel- ichap ibude deputeren, om 's anderen daeghs den middagh-mael met hem te houden in hetBagijnen kloofterdatdaeris, ende tot vifitatie van't welke hy daer gekomen was. ,!k dede al wat my mogelijk was voor eerft om ons hier van te excuferen,maer wy en ko- ûen niet van hem geraken, of wy moften hem fijn begeren inwilligen« 's Anderen daeghs, tegens aüe onfe excufen ende proteftatien, wierden wy genoeghgedwongen met ons beiden by hem te gaeneten. Ik Was uittermaten bevreeft dat men ons hier over in't Landt met vele calumnien foude befwaren, dat wy by den Biflchop te gafte .waren geweeft,£ec. waer uit ik vreei'de dat ergens eenen Triglandius of fijns gelijk, groc- teconfequenuen foude weten tefpinnen., tot nadeel vari onfe faek ende ook van onfe :perfonen; foo dat ik liever in een jarige gevangeniffe foude gegaen hebben, als die maeltijdt by te woonen. Doch het is lichter afgeloopen dan ik meende, Maer om tot mijn voornaemfteintentie te komen, foo was ik verwondert, dat de Biflchop in tegen- •Woordigheidtvan vierTneologanten die hymetbemhadde gebraghtj ons foofeefte- ïijk ende minnelijk ontfingh : ons de handt gevende, gebruikte hy defe woorden:/^/? . hertelijk wellekom Broeders j, ik noeme u-l. Broeders al is't dat wy in vele poinBen van de Reli- gie verfihiUen _. want wy doch alle door eenen Chrifium onfefaligkeitfoeken. U-wer-l. verdruk- 'kinge is my van herten lect : Duc d'Alba heeft de Catholijkfihe Religie door harde flaccaten > ende firenge vervolgingen-de meefle afbreuk gedae?t 3 ende onfe faken grootelijks befchadight, bullen de Staten van uweßjde voordeel voor haer bejagen door de felve middelen die ons bedur' ven hebhen, datfalmy verwonderen^ Aen tafel fittende , na dat men redelijk gegeten .hadde, begoft men minnelijk te difcoureren van de proceduren tot Dordrecht met on« gehouden« De Biflchop feide dat ons het hooghfte ongelijk was wedervaren, &c, dat wy leden om een fake die feer goede ende licht was teverftaen. Dat het contrarie ge- voelen daer wy tegen waren, G ode op het hooghfte oneerlijk was, ende zijne al-goe- deMajefteit, onder pretext van genadetegens weinige uitverkorene, opdichtedc de alderverfoeyelijkfte tyrannye tegens het gantfche menfchelijke geflacht, Dathy van geene dolingeter wereldtfulken afgrijfen hadde, &c. waer in hem de twee lefuiten ge- lijk gaven, maer de twee Dominicanen veranderden van aengeficht, dat fy hem foo hoorden uitvaren tegens een gevoelen dat vele Inquifiteurs van hare ordre in fubftantie medetoeftaen, hoewel fy 't in bedekter termen voordellen, Sy en koften fich niet onthouden van den Biflchop te vermanen , dat mendeCalvinifche dolinge met be* icheidenheidt moette tegenfpreken, ende wel toe-fien, dat men uityver vandefelve tegen te ftaen, niet en quame te vervallen tot de fchadelijke dolingen van Pelagiu5j; Hy feide, dathy hierin op geene fubtiliteiten of diepfinnigefpeculatien en fagh , va*ct dathy vooreen gruwelijke G odts-lafteringe hielde te gelooven dat Godt over de rnen- fchen toornt ende haer verdoemt, om een fchuidt, die'thaer niet mogelijk en is te ontgaen. Detwee Jefuiten ftondenhemdit volmondigh toe, toonden ons ook ee«* vriendelijk bly gelaet : maer de Dominicanen fwollen in haer aengeficht van boosheid ' |
|||||
|
vS^^J^l^^^^^^ dat fy ?t «Usenetegen 0ns allante
wij mS f ?Cn Mfr f/ b?ghten Ce Wege dac dePaftoorvan Wael- den, frffiïnj«ergevoelen ftaeode, ons den volgenden Sondagh dapper over-hael-
ten ' jCl}eldendc ons ,voor halr Pelag.anen, vermanende het volk (ich voor ons te wach- rL f 7'eï l00fer' erger' endspencu!cufer Ketters waren, als de Calvi- PaD^nHeen,3SanJdare,m0gïten ^n>&c- fo° d« net gemeene volk aldaer, fel fs de k-»ïu ,?aS 'n d aenko.mfteSrrre beleeftheiJt hadden getoont, (gelijk ik ettelij- v'nV: a a daer t0t-,?R nJrke WeduWC miJ'n flaeP-kamer hadde, tonder dat fy oit eea verhi '^gdfr VOfrWlldeonCfangJeïl) onsgeheel tegen begoften te zijn , opgeruimtende 2"rtrdoor defe vinnige predikten. De Heer van Waehvijk verboodt ettelijke ÄnJefsnP,,ftoo!;'on?roovoor'tvo!ko^r te halen, maer hst en holp niet : foo dat vlShJÏÏ5 :oe-doe" hier 7" klaeghde aen den Biflchop van den Bofch, die fich feer lS f lndenaerftigh toonde daer in te verfien. Hy ontboodt den Paftoor ende ca- MrlnTfl if ? Wd dsÇ!,Jif' maer alfoo hy een Monnik zijnde uit het Kloofter van Ton- leren hl f iep °P,Sne-n Arbt, feggende dat den Biffchop hem niet en hadde te prefcri- welJiï y Z1^n Predlkatien foade doen, &c. gaf hem de Biffchop tot antwoort, dat hy Plaetfenierdanlrgerlreen ^P.™h*iM'£Abdye was , dathy ook den Abt van die i Plae eend.P If-'" ^Vr^f^ °/er/\nf Monnikken verkorten. . Doch dat de piaecieende Parochie van Waelwijk onderde Mayery van den Bofch reforteerde Ende aaerom wilde defe Paftoor immers altijdt befigh zijn, met het fchavotteren van fijne genngeerde half-pelagianen , hy mochte na fijn kloofter gaen, endegaen aldaer defe K inu8 hvrera,orv,eneketcersluft'gh te keeronder fijne Monnikken, foo lange alsfr . te koS. fouden^ tehooren &c. Maer hy verboot hem meer te Waelwijkop ftocl maer^ r it0C!. 7 e lovenroudsfi2h hieran te onthouden. Ende niet alleen dat, • eefliM Ic've,bliîchoP fonde de volgende Sondagh aldaer een Minne-broeder, die wel PffmTeiti. j de' Dele gingh ex Profifo wederleggen al wat de Paftoor tegen ons uyt- bcimeten hadde , vermaende fijne CatMolijken ons alle liefde ende meewaerdigheydt te roonen- feydedatmenonshetgrootfteongelijkdede , dat wy geleerde eerlijke vrome all,? W,aren ' dle Wf ' \nidc Rd'8ie ocfe doolin8en noch hadden, in de welke onfe ou- •
«"s van kints op ons hadden gevocdet, maer even-wel dat het gevoelen daer wv om Ie- ?oofteaneerOUfC3Chï,JkeJaCr^yt' H^b™V^ondc?aÄ*fcforrS£?r5. ■
FOOlten. loont, vrienden, dat ghy »iet alleen een waerachtiger leere hebt als ile ketters , J^erd<rt g':y ook een Chrifielijker leven leydet, ende dat de Catholijke leeraers u. I. beter tot lief- \
Ja' °e,-eeftheydt, ende mededoogentheyt tegens den verdrukten onderwijfen ende■vermanen„ » de ketterfebepredikanten hare toehoorders doen. Alfmen in Hoüandt een Priefier ofjejityt JpZ°0JiS hekent is %iet achterfiraten gaen , foo jaeght men haer de Nigers op het lüf. ende Jätend?!?*13™*™baer*»#*#*haet 'm Hm^ge^ehjkeperfonenvanon^iijdeJat ■ 'toont Th TT' em 'verdienBl&h werk te doen, met ons na te roerenende te mishandelen- der datUU '■ 1 j tegmS dezePerz-onen &e onder u verheeren , koe veel fidler ende belee^- voet tlfy ^ vinnige ketters, &c. Chriiï.'is beveelt u u-we vyanden Hefte hebben, ende • WanthZnfm ^f^fk^- Da* » verdiensliger als of ghy uwe mede-Cat holijken goet dede.
8*t te doenZlfl , dfr™erkeydt '* filfi mder de fanden, ge-eert. Sijn vrienden ChriHenen — bet*fften d^ollenaers en Hey denen > maer quaedt metg»et vergelden is den. Wachten, ende'daro* ? j°ok a5 men "^hwelvoor onfe andere dolingen mofte vallen &c. Dit verhaetol dfnJas d?n eenvû"digen met difputeren niet moeyelijk te- occ. uk verhaelsie my de Monnick als hy my quam befoeksn , gelijk hy andere |
|||
|
32
|
|||||
|
broeders ook haddegedaenj fprakfee'r prompt endègoet Latijn ï ënde Was in kttime
fatrum wel ervaren. Ik teekende fijn propooflen voorverhaelt op mijn papier tot be- hulp van mijn memorie , welk papier ik hier noch onder mijne andere kartebellen hebbe gevonden. Hy was ook veel liever van't volk gehoort als den ordinarisPaftoor, de welke weder in fijn kloofter gekeert zijnde, van zijnen Abt., foo wel als te voren van den Biffchop wel dapper overgehaelt wierde , ende keerde wederom met belofte van onze zaeke voortaen ongerocrt te laten. Dit hebbe ik in 't lange willen verhalen om te toonen dat 'er in de wereldt geen liefdeloofer luy den , of bitterder vervolgers en worden gevon- den als even die , welke fuftinerendatdekettersgeengenoeghfamegenade vanGodt wedervaert ,om haer te können bekeeren , ende hare ketteryen te verlaten : fchcidende voor half Pelagianen alle die de menlchen niet tot ftokken ende blokken en maeken, ende onder den fchijn van genade Gode de onredelijkfte wreetheyt niet opdichten. Men gingh hier te lande valfchelijk verfieren , datwy te Waelwijkendeddersin vyanden lande de belofte van ftilloftant hadden moeten doen, die wy hier te lande hadden ge- weygerr. Mijn Heer N. N. wierp datte Uytrecht met grooteonwaerheydt onfe mede- broeders voor, doe die haer befwaerden de afte van ftilltant re tey kenen. De waerheyt is., dat de Paftoor van Waelwijk den Biffchop gaerne hier toe haddc opgeroeyt, om ons belofte af te eyffchen , dat wy daer geen predikatien doen en fouden^ nochtegensde Catholijke religie difputeren ; 't welk ons dan noch daer draegelijker mochte fchijnen te beloven, daer doch niemandt ons wilde hooren, als hier te lande, daerdeluydenons _ wel hooren willen, ende daer men alle feeften vryhey dr geeft, ja daer wy onze wettige Gemeynten hebben, die ons noyt van onfe dienften hebben ontflagen. Even-wel was de Biffchop foo redelijk , dat hy niet alleen ons tot defe belofte niet en heeft geperft, maer van Zelfs zeyde, ons die niet eens te willen voorhouden , om dat hy felfs , zoo wel als andere Catholij ken, fighbefwaertfoudc vinden in Hollandt of elders ter wereldt fulke belofte te doen. Maer f'cyde alleen, datwy welwiften , onder wat wetten men in Brabandt leefde, dat men ons daer niet meer vryheyt en kofte vergönnen onfe opentlij ke Godts-dienft te plegen, dan de Catholijken in Hollande hadden. Indien wy regens de wetten rhifdeden, moften wy foo wel als alle andere de ftraffen uytftaen , die daer toe waren gefielt. Dat hy ons daerom vermaendegeen by-een-komften vangemeyn volk te houden. Onder Ons bymalkanderen te komen, was ons toegelaten, Maer wy en moften de Catholijken in onie vergaderingen niet laten komen, ook de eenvoudige met difputeren niet moeyelij k vallen, maer wilden wy met geleerde luyden, ende in Theo' logifche matenen wei-ervarene mannen confereren,, aengaende de religions-vcrfchillen» fulks ftonde ons vry , 't welk men ons nu in Hollande niet eens en wil toelateu. MaC hier van meer als genoegh .• want de ure flaet, ende ik weer niet hoe ik dezen gantfchen morgen hebbe luft gehadc met uw' E. door de penne foo in 't breede tefpreeken. Ik be- danke uw'E. voor de mede-daylinge van tijdinge , ende weni'che feer te weten of Juf- vrouw lofijntjen niet fekers van N.N,mede-brenght , waer over ik zeer bekommert ben. Bidde uw' E, my mede te deelen 'tgeencu E. daer van weet. Den locum ïohmin- * ' fal ik met beter gekgentheydt expanderen , en uw' E, mijne gedachten daer van med«' deylen, hope ook Vrydcgh de apologie weder te zenden, en noch een brief op Am#er~ dam. Vaert wel mijn zeer v/zerd'.- Heer' ende Broeder , ende blijft Gode mer u. ''^in"' deren bevolen , aen de welke ik , rïéflfefrs uw'E. mijne dienftige gebiedeniflféndoev Ingroocen haeft, dezen Dit>g&fda°,ïw Uwer Et zeer dienfiwil!ige Dienaer,
C. N I E L L 1 ü S*
|
|||||
|
SI
|
||||||
|
KfiPGBRBEETS
A E N % IJ N SUS TER,
S Eer lieve ende beminde Sufter, iWenke dat tegenwoordigh noch eenîge van mijne
Kinderen by u zijn, die mijn alhier\nlangbs een tijdt langh gefelfchapgehouden, ende mitsdien wel füllen verklacrt hebben, hoe mijn traftement ten tijde van haer affcheidt van hier al geweeft is, ende dat ik door Godes genade noch ben in goede
gefondtheidt, derhalven hoewel het niet zeer noodigh was aen uwel yettefcfarijven, nochtans hebbe ik't zelfde niet koenen laten, om dat ik nu benefTens dezen een groete- nifle ben overzendende aen de Hacn, ende aen van den Hove, die tot Anna lans, hier eenigen tijdt langh t' huis geweeft is, ende daer van ik nu over achtdagen een brief ont- fing,zo hy van daer zoud' mogen vertrokké zijn voor het aenkomen van mijn fchrij vens Zoo zal Simon Arentfz. ofte Anna lans een cmmeflagh gelieven te doen om mijnen brief 5 ende zenden die by de eerftegelegentheidtoveraen de voornoemde van Hove, Heere van Wedde > op Thonningen, gelijk zy wel weten, mijn bewaermfie is noen al op de zelve maniere als te voren , veel verlichtinghs en kan ik niet hopen , zoo langh alsAerflens met den zijne« het gefagh behoudt , het fc hij nt dat men't Landt liever het onderfte boven zoude ftellen , eer men yet zoude willen wijken van den voorgenomen voetjgelijk dedagelijkfeervarentheidt genoeghzaem uitwijft, wat zeidt doeb Soop hier ou af, ikhaduwel.laeftmaelwatgefchrevenomhemtecoœmuniceren, zoo'r uwe J. geraden dochte, ende zoo'teenige vrucht by hem zoua'mogen doen , als ghy eens aen mijn fchrij ft _, zoomoghtghy mijn u wedervaren eens laten weten , ik hadde gehoopt dat wy nu van dit jaer eens zoude mogen malkanderen gefproken bebbenydan het lchij nt ten wil noch niet zijn, om dat het zoo Jaet in't jaer valt , wy mogen zien wat G odt de Heere ons noch zal gunnen , in allen gevalle ift hier niet dat wy malkanderen meer zien offpreeken, 't zal > Wil't God, hierna wezen in die eeuwige mfte, daer wy afgeleidt Zullen hebben alle onze catijvigheden, ellenden ende droeffenifien, daer de tranen van onze oogen zullen afgewaffchen zijn , ende daerwy met alle heilige ende geloovighe zielen Godt Almachtigh met Iefu Chrifto onzen Salighmaker geftacigh zullen loven en prijzen, mede ter tafele aenzittende op de Bruiloft des Lams , om ons te verheugen ia der eeuwigheidt , ontfangende aldaer het groote toon dat belooft is den genen die Godt lief hebben , ende die alhier vroomelijk den ftrijdt haerder verdrukkingen zullen vol- bracht hebben , dit wil ons gunnen die goeden G odt door de Salighmakende verdien- flen zijns 1. Soons ons Heeren Iefu Chrifti, Amen. Hier mede zeer 1, ende beminde Sufter mijn van herten gebiedende aen uwe -I;
uwe zeer I. Kinderen ende alle goede Vrienden ende gunftige bekenden , zijt Gode Älmachtigh bevolen. Vit mijn nu over de drie iarigeeevankkeniJTe, op 't Huis te Loevefiem (tenen i2, September 1621. LJwe 1. zeer 1. ende Dienftwillige Broeder
R. HOGERBEETS.
Eee Seer |
||||||
|
U'"
|
||||||
|
ü
|
|||||
|
R. H O GE~ R BEETS.
A E N S IJ N
S U S T E R.
S Eer Waerde ende beminde Sufter, ik bedankke uwe 1. zeer hartelijk dat ghy ende de
andere vrienden mijn kinderen zoo wel ende vriendelijk ontfangen ende ge« tracteert hebt , hef is mijn noch aengenaemalsikhooredat de mijne om dezen mijn ellendigen ftaet noch by alle menfchen niet en zijn verfchooven-, want daer uit laet ik mijn bedunkken datter noch eenige vroomen zijn die vau het ongeluk ende kruis dat mijn overgekomen is , recht oordeelen, ende met mededoogentheidt over mijn bewogen zijn , wilt die goede Vrienden alle tezamen uit mijnen name daer voren hartelijk bedankken., ende met namen ook de Burgermeefter Soop met zijn Huifvrouwe den welkken ik hope dat Godt Almachcigh om zijne vroomighei Jts wille, de oogen da- gelijkx meer ende meer zal openen, op dat zy noch klaerder zullen mogen zien ende be- merkken de oprechtigheidt van de goede zaeke , ende Zich afforideren van de zoodanige die hen daer tegens ftellen , bidt hem ook uit mijnen name dat hy mijn Kinderen die »riendtfchap wildoen, zoo veel hem mogelijk is , dat zy volgens't privilegie der Stadt Leyden haer aengeflagec goedt wederom mogen krijgen , ofte zijn voor ha^r de privile- gien niet ten beften j dat zy dan mogen krijgen haer moeders goede , 't Welk men mede aengeflagen heeft, zoo dat zy nu in den tijde van driejaren gants geen genot daer van ge- hadt > ende haer met opneminge van penningen hebben moeten behelpen, om mijn ende haer zelven daer mede te onderhouden , iffer geen recht ook hier toe voor ons in 't Landt, zoo moeten wy het Godt opgeven , die zal tot zij nder rijdthuiflbekkinge doen over de gene die onsdustra&eren, zoo zijn E. daerinnetotvoorfJandtvandegerech- tigheidt ende van mijn wezen yet doen kan, Godt zal 't niet ongeloont laten j ik ver- trouwe dat vaftelijk dat dien goeden Almachtigen Godt noch ecnmael der verdrukten Zaekezalby handen nemen, der zelver ontfchult voor de gantfchewereldt bekent ma- ken , ende befchamen den genen die onder den fchijn van religie, om haer vleyiTchelij ke paffien te voldoen , ons" lief Vaderlandt in deze confufien gebracht hebben j dan de Heereiseen langhmoedighGodt, geeft dezen tijdt dat zy hen hier noch mogen bekee- ren , ende door ware boetvaerdigheidt de eeuwigheftraffeontgaen , 't welk ik haer van herten gunne , endehope dat immers eenige vart haer , diede Religie ende de zuiver- beidt van dienzoo veel in de mondt hebben , defelve ook eens zullen behartigen, af* ftandt doende van al 't gene een Chriften menfeh niet isbetamende, ende voor al., var» yemandtom zijn Religie, alshy hem anders vreedzatnigh in't burgerlijk leven draeght j te vervolgen oftebefchadigen, de heerfchappye over de confeientie heeft G odt aen heffl behouden, niet willende dat d' eene menfeh den anderen daer in eenigen wet voorfchrij' ve, hy heeft onsdaer van zijn wille geopenbaert in, zijn woordt , datmoetenwy aMeCti volgen, ende die zulx niet en doet > befondight hem tegens Godt, die hem daer over ftraffen zal, zonder dat hen de menfchen zulkx hebben te bemoeyen ; openbare Goods lafteraers ende die de gemene rufte ende eerbaerheidt quetzen ; die zijn alleen de Pol'' tijegue ftraffe onderworpen, doch ioo datmen voor al tracht tot beterichap van de gejj* |
|||||
|
o*ie gezohdight heeft,ende orer hem bethoone den Chriftelijken aert van barmhertigheit
endefachtmoedigheidtdieonsindenEuangeliozoohoogehjken bevolen wprdt tegen» eenen yegelijken : zoo men volhart in de onnoozelen te verdrukken, ende dat onder den fchijn van heiligen y ver, zal Godes toornnoch meerder over het Landt ontfteeken, en tot zijnder tijdt de verdiende ftrafïe uytvoeren, tot een exempel der nakomelingen , dan hier voor dezen genoeg» , wilt de goede vrienden doch alle tezamen met namen harte- lijk weder groeten ,- zonder te vergeten Adriaanlanfz.,S.endePieterPieterfz,aende welke tœide ik voor hebbe met den eerften een» te fehrijven j .ende ook aen andere als ik wifte dattct haer aengenaem zoude zijn. Ik maeke mijn reekeninge van hier inde ge- vankeniöè mijn leven te endigen , ziende dat door den tijdt de hevigheidt niet af en neemt , zoo het Godt Almaehtigh anders voeght, zal ik daer voren hem van harten danken , Wantnadenvleefcbezoudikditwelwenfchen , danhy weet wat mijn Saligft is, fijn wille moet gefchieden. Wilt deze ingeflotene behandigen aen Simon Arennz. om voorts te befteilen, ende hem zijn Huisvrouw Annalans , midrsgaders alle andere vrienden, nicmandtuytgezondert, van herten groeten. Ikhebhier noch een Predi- kant by mijn op't huls gekregen, dan wy mogen malkanderen nietfpreken, nochyet van malkandercn weten. Hier mede na mijne hartljjkegebiedenifïen, zijt met uwei. Kinderen Gode bevolen. Vit mijn gevankenijfe dezenheften Ottober 1621* Uwe 1, zeer Dienftwillige Broeder
R, HOG ERBE ETS.
|
||||||
|
Ä. H O G E Ä B E E T S,
S Eer waerde alderlieffte Sufter , uwel. zeer aengenaem ende
trooftelijkkhrijveu, heb ik alhier wel ontfangen, ende daer uit met blijdfchap verftaen uwer 1. midtsgadersuwe 1. Kinde- ren ende aller goeder vrienden welvarentheidt, de Heere wil uwe E. alle te zamen in dezelve voorfpoedelij klänge tijdt onder- houden ende bewaren tot uwe Saligheit, wat mij n aengaet, ik bea txa. mijne gelegentheidtnoch mede, Godtzy lof, in goeden doene, doch bevinde dat ik midts mij nen ouderdom dagelijx afneme , en in krachten vermindere de voorleden Jtou de Winter, ende langh- arige felle Oofte ende Noorde winden , die het op deze kamer E e e ij zier
|
||||||
|
u
|
|||||
|
zeer kout maken , hebben mijnvry wat getroffen\\ daer van ik de
overblijffelen ook noch gevoele , dit zijn de voorboden van mijne aenftaende verloiÖnge, die de Heere mijn zomtijdts toezendt, op dat ik mijn zoudegereedthoudentegenszijnkompfte, endemiJQ ook daer mede vertrooften , al ift dat ik in dezen Leven by de men- fchen geen hope en vinde om eenigeverzachtingeofteverlichte- mfTe mijnder banden te mogen bekomen, dat nochtans dien goe> den ende barmhertigen Godt mijnder nieten is vergetende* ende dat hy mijn wel haeft mede uit deze moeyelijkheden na den vlee« Fche, voor heeft te verlofïen, en mijn ziele in de falige ruft-plaetfe der geloovigen over te zetten, hare droefheden in blijdfchap veran- derende s doch terwijlen ik dien tijdt verwachte hier op Aerden, ift mijn genoegh, dat ik met een geruft gemocdt, in deze eenzame bequaemheidt mijn oeffenen magh in't lezen van Godes Hey lige woordt, ende dat met goede aendachtoverdenkken, hopende en vertrouwende dat ik daer door in dezen tijde der bezoekinge , ter- wijle het noch huyden voor mijn is door Godes genadige byftandt zal bekomren, al ' t gene tot mijne vrede ende zielen faligheidt van noode is . de wereldcze bekommerniflen, die eea groot beletzel zijn in den loopbaeu der faligheidr, en drukken noch en beladen mijn niet, zoo dat ik mijn harte ende gemoedt vryelijk tot boven in den Hemel magh verheffen, ende t gene hier aerdts ende vergank- kelijk is verachtende, die Hemelfcbe eeuwige fchatten , die de Heere belooft heeft den genen die hem lief hebben, magh beharti- gen ende natrachten, daer toe de barmhartige Godt en Vader on- zes Heeren ende falighmakers Jefu Chrifti met zijn genade over- vloedelijkmijn wil verfterkkeii ende byftaen , tot zijus heylige naems eere, ende mijnder zielen faligheidt ,• hy wil ook uwe l. met uwe 1. kinderen ende alle goede vrienden rijkkelijk vervullen met al 't gene uwe E. daer toe mede van noode is, zijne verdrukte Kerc- ke in de herte der vervolgtnge bewaren ende ftaende houden, ende voor de liftigheden der valfcher Broederen bevrijden, die vrienden alhier doen uwe 1. ende Dirk Janfz weder hartehjkgroeteu. Zijt van mijnent ende mjja kinderea wegen mede van haxten gegroet, T ......~s met
|
|||||
|
3?
met uwe I. Kinderen l Dirk Janfz.'i Veen ï Merens' Brouwer l
Cornelis Heynfz., Simon Aertfz., met hare Huisvrouwen, ende alle anderen, zonder te vergeten den Heere Doctor, ende zijt alle te zamen Gode Almachtigh bevolen. Deqen 19. May 10*4. Wnß. mijnder in uwegebeden tot Godt altijdtgedachtigb. UweE. zeer Dienftwiilige 1. Broeder
%. Hoger£eetrê
|
||||||
|
R, H O G E R B E E X S
A E N Z IJ N
S U S T E R. S Eer waerdè alderlieffte Sufter , uwe 1. feer aengenaem fchrij-
ven s van den a$. der voorleden Maendtheb ik wel ontfangen, ende daer uyt met blyfchap verftaen uwer 1. ende alle der vrienden gelontheydt, Gode zy lof , die wy ook alhier we- fende, foomijn Dochter lofijna, als alle de Broeders mede danken voor fijn genade : Onfe vordere gelegeutheydt ende tractement is Hoch aide felve als voor heenen, fonder eenige de minfte veran-
deringe,dan dat ons van buyten den vyandc feer nagelegen is,doch waerop dat hy het gemunt heeft, en hebben wy noch niet verftaen, eenige Soldaten van hier zijn over vijf ofte fes dagen uyt gheweeft, tot by des vyandts leger toe, ende hebben van daer elfghevangen Soldaten mede gebraght, die mede hier op 't huys in verféeckert- heyt geftelc zijn, men fal nu by defe gelegentheyt, foo het fchij nt, ook ander gefelfchap hier logeren, 't is al goet genoegh voor ons, die voor de fuootfte.by velen,gehouden worden, doch de Heere (al eens komen oordelen, 't Is mijn lief dat uwe 1. Dochters tot Uyt- recht mijn Dochter eens zijn komen befoeken, ik wilde ende wenfchte van herten dat mijn kinderen met eenige middelen we- ^2ra naer daßkbaer kouden bethoonen voor die groote ende Eee üj »ie-
|
||||||
|
î* ____......
jaeuighvtildigë weldaden die fy nu in haren vernederden ftaet van
uwe 1. hebben ontfangen , ik hope datfy haer daer in füllen foeken tequijten, na haer vermogen, gelijk fy fchuldigh zijn, mijn Soon Adriaen met Johanna ende Chnltina waren een dag hof te twee te voren daer mede gekomen , om dat Adriaen befchreven was op de begraeffenifle van ons zalige N iehte Barbara van Medenblik, Mee- fter Maerten ende Neef van Medenblik fou den't niet wel genomen hebben , had hy een dagh ofte twee na de begraeffenis gekomen, daerom deed hy wel dat hy hem wat haeile, Maria is uu alleen in den Hage, foo het gelegen komt, hope ik dat uwe 1. Dochters met Jo- hanna ende Chriftina haer eens daer mede füllen gaen vergefel- fchappen, nu fy uyt zijn , behooren fydaermede eens te gaen, Machteltjen meent met haer Soon, foo het Godt gelieft, dan hier te komen, doch ik heb haer gefchreven dat fy voor haer op reys te be- geven , wel wil letten op'tpericlevandenvyaudt , want als die óns hier noch wat nader foude by komen , foo foude fy hier met haerjongh kindt niet dienen , den tijdt fal hierin leeren wat oor- baerlijckis, die goede Godt wil alles ten beften ende tot behoude- nis vauons Vaderlandt beftieren, hy wil ook uwe 1. mijn alderlief- fteSufter met alle die vrienden ende goedtgunftige Heeren nemen in fijn Heylige proteótie, ende zijt hier mede alle te famen van mijn feer hartelijk gegroet , ook dieu gucUcu vriendt daer ghy van ver- maendt in den uwen. Delen xj. Augufti 1624.. Uwe E. dienßvpittige ende gants gun&ige Broeder
R. HOGERBEETS.
|
||||||
|
R. H O-
|
||||||
|
1
|
||||||
|
%9
|
|||||
|
r; hogbrbeet |,s
AEN Z IJ N
SUS TER. S Eer beminde alderlieffte Sufter, ik kome u we I. dus haeft we-
der befoeken met dit kleyn brief ken , om dat den bygaenden met den eerften dient beftelt, wilt den goeden Vriendt, daer aen hy houdt, na mijne hertelijkegroetenifTe feggen, dat ik defen open heb ontfangen, met laft om die eens te willen overlefen, ende dan met een couverte toefluyten, ende het opfchrift daer op ftellen , gelijk ik gedaenhebbe , Over acht dagenontfinghikvan mijn kinderen uyt den Hage tijdingh dat ik tot Woerden op 't huys foud' mogen komen , dan dat fy daer van met den Cafteleyn eerft moften handelen, wat dat te feggen is,en weet ik niet, noch ook ia wat voegen dat ik daer fal zijn , verftaet men dat ik daer mede op een kamer alt ij dt /al opgeiloren worden, als hier, lbo ben ik van er- ger conditie daer, als ik nu hier ben, want hier heb ik noch foo veel dat ik al te met van de Broeders mijne mede gevangens wathoore, daer zal ik gans alleen zijn , dan dat ift , datter wat nader is by de handt, ik zal mijn in alles geruft (tellen , Godt de Heere zal mijn» der niet vergeten , als hy kompt zal alles voor mijn open , gevanc- kenis deuren, noch grendels en zullen mijn niet können houden, hier mede zeer 1. ende beminde Sufter na mijne en mijns Dochters Marie zeer vriendelijke groetenifle ook aen uwel. Dochters mijn I. Nichten , ende aen alle die vrienden en goede bekenden, zijc Gode Almachtigh bevolen, De^en 22. Iunij 1Ó2;. Vwe 1. zeer Dienftwillige Broeder
%. HOGERßEETS.
B Y N D E.
??? Hoorn> Gedrucktby dbrabamlaçobfcvan derBeeckc Anno 1669*
|
|||||