|
HET
|
|||||||||||
|
MOORDADICH STVCK
|
|||||||||||
|
VAN
|
|||||||||||
|
Balthafar Gerards,begaenaen den
Doorluchtighen Prince van Oraingnen. 1584.. |
|||||||||||
|
<rra0ebtfi$t toute ta&tcgjttofitflMt/fcoo!
Xacob Dvym.
|
|||||||||||
|
GHEDRVCKT TOT LEYDEN,
25p ï^nricfc Eoüouwfoon öan ^arßettg/
3|nt}«ec 1606,
|
|||||||||||
|
Aen den Doorlüchtigen Hoog-
Geboren Prince, GraeffHenrick-Frederick van Naiïau,
Overfte over de Ruy terijèn der Moghende Heeren Sta- bil der Vereenichde Nederlanden. } Lßo den ouden ende ingeboren haedvan
die Van Spaingnen meer en meer ontße-
kenßngrootergevvorde is >ßoo' is hyßon-
gf" der tpvijfel ooc te meer ontßeken teghen
dieTnncen ende Heeren3 de ^vvelcke als
ZJoorßanders njan deß onß bedroeßde
Nederlanden^debeßhuttingheendeiper-
°Jfinge derßeluer beherticht hebben : Onder deß is de voornaem-
ße ende meeßegheweeft de Prince <-van Orawgnen^filigher en
^ioogh-loflijcker memonen uype Excellentie Heer V ader ,te-
l^n den arvelclçen zijn deßpamgnaerts3 haren raed, ende hare
Int ~ |
|||||
|
, v, -........-----itße^engheWeei^alsl'-L'Velheeßghe
*eK:<~Want naer datßyetlijcke jaeren denßluenTrmce met
'Rapenen 3 met ^verraderijen >ende aUengheßchte middelen*
lei en hebben connenouervvinnen3 isten laetslen onder haer
&0etghervonden dat den Qmincl^ <~uan Spaingnen als gheenen
nderen raed^vetende den ^voornoemden T?rince met namen
m"elmus<-uanNaßoHVyenfiude inden Bandoen 3ende als
en 'Veld-hoën dien Crijp-^oghelsßude ten beßenghepenjbe-
&A ij lopende
|
|||||
|
lovende een uytmmendefommegbelts aen denghenen die [wekt
eenTyrnnifcbe, jae meer als Barbarifchemoordaenden <voorj%,
Heere TrinceJouden begaenhebbenjtoeßggbendenoch daer e ft
bousngroote titelen <~uan Edeldom aen dmghenen die de wooT(*
fonde doen/) onverfadelijc^en bloed-dorß, <~uvaer aen dat W®
tefien njvas^vvat hert datfy de arme bedroefde L einden vvareft
toedraghende3endehoefy met <-voorraet dachte ,alsfy den Hef'
derofthetH'ooft njvechhadden ,datfy alsdan met ons findet
omgaen als deWolffdoet met de <-uerlatenefcbaj)en> dan die#
AlmachtigenGoddieeenheerffcher isbouen alledeTyrannefo
en heeft ons daer om niet ^verlorenghelaten )alißdat fy hoef
rumetheydende moordadicheydm als foo '-ueelhebbe te <vve'
ghegebracht alfihaer ù mogelijcgeweest. Sy hebben den woof*
noemden Trmce eerst tot Antwerpen door eene Ämmßro, d#
den ban doorßjnen Dienaer dede te <-uyerc^ßeüen>moordad^
lijc^doorßjnenhals ende ^a^engheßhoten3 dennjvelclceft defl
goeden GodfooWonderbaerlijc noch dat mael ghejhaert heef)
foo dat hy <van dienfcheut noch isgbexeßngeweeß, maerdatf
met haren bloed-dorß noch niet njerfadicbt ^ijnde} hebbe cytit'
lijck^ int jaer 1584-3 eenen God-vergetende Horgomgnon^
nameT^althafar Gerardsgevondenjlie nietgeruß en beeft<v°c f
datbyden ^voornoemden Heere Trince moordadelijc^m ff
eygben Sale doorfihoten heeft: O eerloos ^werek^vande' Q>n^c
njan Spawgnenbegaen>die defen die hemfo lange een irottPrt1i~
ce rvpasghemeefty en die deßßp Nederlandengeeren in *$
rußmetrurijbeydder confaentien ende onderbondhgheha^f
rprcvi'
|
|||
|
pwpilegien haddegheßen, nu heeft door eenen moordenaer dom
°*n~bringhen 3 jae heeft hem^grooten rïjckdom en titelen njan adeldom belooft3 moer den Spaenfcben T(aed en <-wiß Kiet t overleg<rben3 dat daer nochfoo weel jonghe Tr ineen wanden huyfe ruan Ndffauwenfinden zijn diefukke ongehoordegrou- tyke moord tot hareletfie druppel} bloeis fouden wvre^en, ende *lfo dit is gebeurt uwe Excellentie tot Delft noch inde <~vviegb "gghende3heb icl^goetghewonden defe in 1) icht ghe Belde 7'ra- gedie uwe Excel. toeteeyghenen3niet twijfelende uwe Ex. Jod't aireedeghenoegh heeftgbebleken3 isberejdom defemoord ^n den Heere V rince njoorfi^ begaen tot den uy ter Ben te wre- kennende Spaingnaer den den rechten loon die fywel hebben Verdient tegbeven. Biddende dat uwe Excel, deß mijnen ar~ beydghelieve 'm danckje nemen wan mygoetvviüigben Dienaer ß>o<-vanuvpe€xcd.alsrvan allen deVrincen wanden huyfe rvanNajfaupven3datkenene God die uvve ëxcell.woorfpoe- dichvvil laten woortvaren inde wrake dervoorfzjnoord3ende lnde befcherminghe defer onfe bedroefde ^Niederlanden. T)Vt Leydendefen eer Ben Ianuarij, 1606. uwer Excellcncie onderdanighc en
goetvvillighe Dienaer : Iacob Dvym> ■
|
|||||||
|
Tot
|
|||||||
|
A iij
|
|||||||
|
Tot denLefer.
|
|||||
|
lerfal u goetwillighe Le fer <uoorghe-
fielt forden het leelijck^ ende moordadich flttfk.
van "Bahhafar Cjerards begaen aen denperßooß vanden Prince van Oraingnen, bet Vpelck^ovef fommighe jaeren is m den Latineghefteldgfa' \\>eeß,by dm Hoogh Vermaerde Trofejfoor ende Poet Daniel Henßo.in fijnen Avtriaco : Die bet fel f de feerfray gbev onden ende met veel f che o» ne Poetißche fpreucken vertiert heeft, des en fa' ghceren Vey die fonderlinghe eer die hem toecomtgheenßns te verminderen, muter alßw onfe l^ederduytfche ff rake foo veel Vvijdloopighe fpreuckjt* niet verdraghen en machende dat dießlvighe niet beqstamslijck^ en kgnn iï~> van Scoorde tot boorde overgheßt ^t>o^den,ßo hebben Vty hem ter eeren noch' tans denfelven zsïuriacum ghevolght, ende ßmmighe Terßnagien ghc' •voechelick^ naer onßnfin verandert. £nde fooyemand naemzels beueerdc dees onfe Tragedie den volckejpeelVcijs voor teftellen, f al het Tanneel, RA' duys, oft Speeldagen maken vanredelijckegroote,endetfelfde Tanneel eerfi bekjeeden naer oudegbeypoonte,ende maken naer dat de Tnnce isghefchoten, dat daer neer valleneenighef&artelakenen, daer met dat het heel Tanneel metffoart mach behanghen zJjn Op de en zJjde van't Tanneelßaet het Hof} van Spaingnen : daer uyt comen, Spaenfchen raed ■ Inquifitie, Bloed-dorst, Heymelijckenhaet, ende "Balthafar Gerards. Ende op dander z,ijde moet flaen, het Hoff van Oraingnen, daer uyt comen : zJMijn Heer de Prince, Trinceße, Gravin van Zyoarizjenburch, de Pfanne, den Hooffmeefler. Capiteyns, Wacht, ende Hellehardiers, int midden moeten uyt comen de ghevluchte "Brabanders ende Vlaminghen, de Steden ende Ghemeynte van Hollanders, endede Vrijheyd des Lands met GraeffsJMœuritz.. De Prin- ce, Princejfe, ende alle notabele Perfonagien moeten fijn ghecleed jeer cïerlifk. naer den eyfchjnquißtie moet ghecleed fijn als eenen Iefuijt,met eenen Witten over roek^, hebbende een roede in haer hand: den "Blotd-dorfi moet leeüjck^ cndeinbloedighekleerenghekleedfiyi, hebbende in djetn hand een bebloed f^aerdt ändernd'ander tmen Kelck^ vol bloeds ; Spaenfchen raed, als e*
- Jpaenfc» |
|||||
|
A
|
|||||
|
fpaenfch f^edf-heer, Heymelijckfn haet coeh^ als een Raedßheer , moer
onder den langhen mantel oft tabbaert gheVeapenK de Vrijheyd des Lands ghelijcl^oftfy naeckt waer, hebbende eenen fcheut int hert van eenen pijl, Sy moet hebben lanck^ gheel hayr , eenen op gheflaeghen Hoed op hoer. hooft, met pluymen oraenge, blanche en bleu, in haer hand hebbende eenen Capiteyns fpriet. Naer dat den Prins ghefchoten is f al men hem mtlefi op een Tafel legghen,daer den rost ende de beclaghers füllen rond am fiaen. De reslefal hem tyel vinden ujt het ghene op de kante» gbeteee* kntftatu |
||||
|
Den Prins njan Oraîngnen.
Overicbeyd^]
Edel-ùeden» ^Gevluchte Vlamingen*
Ghemeynte?]
fnquißtie.
Spaenßben raed.
Tiloed-dorft.
LoYpiß^PrinceJß.
"De £Minne.
|
||||||||
|
Perfonagien oft men-
fchë.dieinditfpel, ghebruyeket wor- den. |
D?C^«.)GevluchteErabäacß.
Ghemeynte. y
Tïaltafar Gerards.
|
|||||||
|
DenHoofmeesler.
De Steden. ) rT „ .
_, >-Hollanders. Ghemeynte.)
Heymeiij^en baed.
Gravin <"uan Zvpartzcnburcb.
Hopmannjander Wacht*
Eenen Rith-meesler.
DeZJrijheyd des Lands.
Graeff tMauntZj
|
||||||||
|
Voor-reden oft Prologhe,
by den Dichtftelder.
[ En oudeSjHtenfihen haetin s'Konincx Raedgeßte 1 Heeft Wijd en breed,veelUfienfchaclkheyt overdacht,
r Om dees Meerlanden ( daerfy Waren op verbeten) > Tot fchand'tebrenghen haeß.jae hebben hasr ghefocht » » rj Heel onder Spaenfihejockjehondenenghebrocht zjnqmficiint Land,dwelckmenich deed' onfiellen->,
ifn Vaas haer nietghenoech het quaet dWeUkJoadgheWïocht
**ff KeyßrlijckJ'lt-ictjOm Godes volchje quellen.,,
'T e Cardmael Granzel, met veel des Paus ghe feilen-',
Bk toonden over al,den Wreeden quaden aert :
•yie hem voor haren Bel niet en Woud' neder vellen,
^ord met een Wreede dood aen lijf engoet befwaert,
*ghemejnt,jae Heeren tßants,elck^eenWort feer vervaert,
&ietq o edheytfochten f y dit alles voor te comen,
hhebbenfitl,en diergheWeefl by een vergaert,
■E» aen de Gouvernant,haer toevlucht al ghenomen,
P~erfoeting des Placaets ver focht,tot trooß'der vromen,
<%aer wat f y baden,tWas noch ter tijd alom met,
&e Waerheydberfien uyt,t'ltcht brackjioor fonder f chromen.
Bes volchden daerfeerhaeßcruys,lijden,en verdriet,
•^en fpaenfchen Raed Was blij, dat dit dm Was ghefchiet\
"J 'tomen oorfaeckjw,om het Land te bederven,
Van "Beruhen de Marquü,en Afontingni gaenfiet
H Spaengnen, om trooß van den foninckje verderven: *^£aer neen f y moeßen beyd' den doodomfulcx daerfierven.
^*eff' £gmoud,Hoorm oock,die Worden aenghetafi,
Ben Trmsgheloofdenfy niet,tfWaertmoefi haer door kerven:
tGheweynte dat quam hier door over alin las~f.
^k Dalfbeftierdent d,by V?** aen meeden gafi:
^et Spaengnaerts en veel fnoogheboef ten uytghelefen,
Bj Oraen'gnijfchen Prins,ommet te zJjn verras!,
^rlaet het Land,en vlied het moefi doenfoo Veel We f en,
2 Ha
|
||||
|
Het hangbenjbranden oock^, ja? moord is opgherefen,
De Previkgen, Was het Land algheheel quijt, Doeren "fy&s gheenen raed,ten \\>m niet teghenefien, zs4ls den T^affoufchen Trim den vyand totgroot Jpijt: \Quam tVceemaelcloeck wet volck^, en bood den Spaengnaertfirijt, tJfyCaer Vvat Veaft? DuckSDalfdie coft hem te lang verduren, In Holland quam den Prins,hy Weerden hemmet vlijt, Soo dat men hem achthienjaer defen Crijch fagh vuren, EnmenichJpaengnaert\\reed,moeftmet de do o dbefur en, Den Coninckjbedaeght fulcx feer,hem verdroot de fchandx Vercondicht eenen Ban om den Prins te doen truren; Verwinnen coft hy hem niet,noch doengaen uyt t'Land, Een "Borgoingnon int lefi,neemt defaeckßy der hand, Den Jpaenfchen Raed,en haet,z,ijn die hetftuckjvoort-drmen, De Prins diefoo vroom fielt fijn edel Hoed te pand: Diefietmen deerlijckjiu vermoorden en ontlijven, Die noyt verronnen tyas,moeslfoo door een moord blijven: Een groote fchand''en fimaed voor thuys van Ooslenrijcl^, Doorfijndood meyndentjpaens jocl^ bytVolckje verftijven* tJftCaer haer voornemen acht Codai veel min danflijck^». Enfiulcke Vonede daedis gants afgrijßli/ckj, Hoe dat is toeghegaen,fitl u ditjpel Voel leeren, En hoe't ds. Heer al k$n voort Land ten. beften kgeren-* |
|||||||
|
Vafl^
|
|||||||
|
' Vande eerfte Ghefchiedenis,
de eerfte uytcomft. Den Prins man Oraengnien alken.
E goede God die d'Aef d' en Hemel'oock regeert,
' Die allen faken.recht,naer fijn begeerte keert, Die elck het leven gheeft, en ygelick fielt wetten, lc oock den donckeren nachtfo haeft can over fetten,
onheld' ren claren.dagh, weer doet fchoon comen aen, ]e in fijn gheweld heeft de clare Son en Maen,
^ leal de vvreedeboos,brengt daghelicx ter fchanden: ae aller menfchen hert heeftaltiit in fijn handen,
~er vromen Princen fin,al meeft tot deuahden ftierr. •My ift die ons huys,en ons afcomft heeft verciert, Met fo veel Princen goet,vroom van hert en ghemoed, Jae van Vorftliicken ftam,van Keyferliicken bloede: ^y hebben claer betoont den Princelicken aert, % hebben haer Ghemeynt met trou en liefd' bevvaert: kulcx hoop ick en fal oock aen my gants niet ghebreken: r^ün hert en mach van gheen Tyrannen hooren fpreken, ^en Spaenfchen Coninck heeft daerom op my den haet, ^ dathy my wenfcht is het aider meefte quaet, ^S.heen ick niet heb verdientet ïract hy naer miin leven, Al miin voorfaten goet,als Princen feer verheven, *n hebben d'Ooftrijcx huys,fulcx gheenfins nkt betoont, t>e vergelding' is cleyn,t'vvord qualickons gheloont, ^m dat ick t'Nederland van quaet foeck te bevrijden, Qm dat miin ghemoed,gheen tyranni can ghcliideu, Is oorfaeck dat fy nu den ouden quaden grond B ij Hier
|
||||
|
Hier laten blijcken fel,die fy totaller ftönd
Noch draghen om het Land,van vrijheyd te berooven, Veel liever wilden fy t'CardinacIs raed gheloovcn, Dan het vertoonen cloeck,van fo veel Princen goet: Als ick daer noch om denck, t'hert my verfuchten moet: Dat fulck een trou verfoeck gants niet eil mochte helpen. Den feilen Bloetdorft groot,dieföecken fy te ftelpen, En d' Inquifiei boos,vvord daer ghebrocht int Land : Van Berghen de Marquis,nam de fàeck by der band, Mci miin Heer Montingni,haer daet die was cloecmoedich; Naer Spaengnen trocken fy,om aldaer feer oodmoedich -r Den Coninck heel int lang t'ontfluy ten haren boeck, Sy baden voor het Land,ghenaed' was haer verfoeck: Dat hem beliefden doch,de vvreede fwaer Placaten Wat te verfoeten,en in meerder vriiheyt laten: Die daeg'licx worden fcharp vervolght om haer gheloof, Den Coninck en woud niet,hy gheliet hem heel doof: Iae hy deed' tegensrecht,de Heeren beyd' ontlijven, Doen faghmen terftont claer den Spaenfchen haet verftijv^ Duck Dalf die worden haeft met eenen Spaenfchen hoop Int Land ghefchickt,elck een hem maeckte op den loop, die t'Land wou voorftaë yet,moeft fonder verdrach vlucht Iae menich Edelman,en Burgher moeften fliehten, En buyghen ónder t'fvvaertjjalfonder fchuld den hals, Stond in de macht al, van den bloed-Raed boos en vals-' lek ontvlood oockfeer haeft ,ick vreefden haer handen,fö> GraefFEgmondjHorenoockdie raeckten in banden„fcl • En worden fonder recht verweten haeft ter dood, Miin Soon wort vvech gevuert,ons huys va haef ontbloodj De Previlegen s'Lands,die waren al benomen, Och Nederland, vvaer toe waertghyalfdoen ghecomen! Ghy hebt den Spaenfchen aert doen ter tijd wel gheproefr, |
||||
|
-En den Bloetdorft had u vervaerliick wel bedroeft.
{^ vvaft dat ghy raed focht, t'was meer dan recht en reden, J5^ Was van elcken een verfocht en feer ghebeden: j-'nidatickvvreeken foud' tSpaens hert dat ick wel kin, *ck was daer toe ghefmt,mi!s miin ghemoet en fin, *n als te wreeken focht, den haet die fy my draghen, *jn oock haer vVreede daed,die feer was te beclaghen: gebeden worden ick,tot onderftand verfocht, ^dede haeft int Land met Crijchfvolck eenen tocht, ^aer met feer cleyn profijt, wel tot ons groot leedwefen, ^en thienden penninckfwacr,ishaeftich op gherefèn, ölcfy niet groet gheweld, en cracht ftelden intvverek, * Ghemeynt deed' Wel fijn beft,hy wördgheweygert fterck En tuflehen beyd' werd den Brie'1 van ons volck ghecregen, ■En VlhTing' oock deed' wel fijn beft,in als ter deghen : *3e gheheel Holland, wierp vag hem het Spaenfche jock, Al dat Spaensvvasghefint, dat keerden haeft den rock, ïck was met grooten vlïjd van alk man ontboden, ^aer Holland qnamenmeeft,die Waren wech ghevloden. ^ück Dalf die vertreckt haeftjDon Loysdie fterftfaen: £>es heeft fchier het gheheel Land d'oogen op ghedaen, ^cn fagh het Godliick woord van feer veel volex invuren, d'In vvoonders'des Lands meeft,die hebben fallen uren, Elaer teghen den Spaengiaertfeer vromelickgheftelt, •En fochten haer te doen vertrecken met gheweld: ^aer wilden nochtans niet van haren Coninck wijken, ■En dat nood vvaer ons trou foud' oock noch claedick blijke, Want onshoop was aitiit dat Coninck Phlips int left, ^em laten raden foud',en (chicken als ten beft: •En om de welvaert fij ns erf-vaderlands foud' dincken, Maer tvvas feer verr' van daer,hy focht haer heel te crincken, &e previlegen;eer,goet,bloed,tvvasal verbeurt, B iij Gheen
|
||||
|
Ghcen begeert word tot pcys,maer wel bedroch ghcipeurf,
Hartncckich,loos in als,is fijnen Raed bevonden: Dvvelck aorfaeck was dat t'Land aen ander Princen fondefl? En fochten haer van't Spaens jock eens te maken quijr, Dit is na al miin fchult,hier af heb kk t'verwijt: Dan ick beroep my fterek op God en alle menfehen, De Coninck foud' op trou ghenomen hebben acht, En den eedt die hy (tLand ghefvvoren had,betracht: Den Spacnfchen Raed die Ons was teghen,laten varen, Maer liever wilde hy fijn Rij eken al befvvaren, Dan hy niet foecken fond' ons fchaed', en groot bederf: Tis hem feer wel verroont,ghevvaerfehout menichvverf, Maer hy wilt claer àltij t by fijn voornemen blijven: En al fijn gramfchap groot op my te laten drijven. Op my heeft hy den haet,alft bliickt by fijnen ban, En hy meynt als hy my wechJiad,dathy alfdan Al fijnen hooghmoet groot wel comen fou te boven, Met wapcnscanhynier,daer ick God om moet loven: Nu foeckt hy riiy met lift,jae met een valfche moort, Te brenghen om den hals,tfy dat hy fulex fielt voort, Van moordenaers maeckt hy nu Heeren, Edel lieden, V Vaer lagh ter vvereld menfeh oyt booler ftuck ghefchiede, En dit is al te doen,om mijn ontfchuldich bloed, Is dit een Conincx hert,ofr ift een Crijchs ghemoed, Verradeliick meynt hy my met moort om te bringhen, God fy fulex nu gheclaeght,die my fo fonderlinghen Heeft tot Antwerpen fo ghefchoten zijnd, bevvaert, Ainnastro wrachtdedaed,doorfi;nenludasaert, God weet wat ick als doen door den fcheut heb gheledén: Maer waert dacr metgedaen,en vvaer ick voorts met vrede, Maer neen ick voorvvaer niet,fy blij ven even heet, Door haren valfchen Ban, t'moordadich valfch befcheet, Maer
|
||||
|
Maer ick hoop aen den Heer,tfal haer eer lang berouwen
Nochtans hoe dat is,ick en derf my niet betrouwen ïft ftad Ahtwerpen,of daer fo veel volcx verkeert: Ainnastros boofe dacd heeft my den fchrick vermeert, Des hoop ick hier met als'Lands Staten raed te fchaffen, Dat vvy den Spaenguaert noch eer y et lang füllen ftraffen, En al fijn boofheyd groot verwinnen met ons deugt: Och mocht ick t'heel Land in ruft ften,dat waer een vjreugt, ick hoop met oods hulp, noch in vriiheyt t'Land te fetten, En datfy füllen in als volghen g odes wetten. Vande eerfte Ghefchiedenis,
de tweede uytcomft. 2M ^ei)ÎU(^f e ^(amitt^ett c«t?e ontvet j)am
Overicbeyd, Edel-lieden, t'Ghemeyn^vdc^.
Overicbeyd*
O Heer der Heeren goet,getrouvvc God Almachtich,
t'Zij n onfe fondé boos,dieoorfaecziin warachtich. Dat vvy uyt Vlaender-land nu moeten wijken heel, Dat rijeke Graeffchapfray,datoverfchoon prieel: Onsren haer ftraft de Heeroom onfe moo mifdadèn, ^en fiet daer nu cods woord gheheel en al verfmaden: Die daer eerft vyerich toe heel waren wel ghefint, ^ijn nu voorwaer een deel gheworden fiende blint : ■^its fy het Spaenfche jock foo hebben gaenaenvaerden, En foo verlaten haeft Gods woord fo hoogh van vvaerden. Edel-
|
||||
|
Edel-üeden.
Och wy verlaten u, o edel fchoon Landou, Waer deur ons hert verflout,en ontfinckt ons van rou, Hoe weeldich hebben vvy tot nu in u ghefeten, Iae vander vvieghenaf.al onfen tijd verlieten, In veel ghenuchten Toet, en onfes herten luft, V Vy hebben van ghenioed in u gheleeftmet ruft: In vvapens,peerdenTchoon,was daegh'liicx ons behagen, Al d' Land deur gingen vvy met honden luftich /aghen: Des is het icheyden uyt u,al te groote pijn, JVÎaer alft God ïö belieft,fo moet fulcx nu wel ziin. Ghemeynte.
O Vlaemiche Steden fchoon,vvy moeten u verlaten, « Vc jrtijden vvy inu,in groote neering' fateii, vvy wonnen heerliick en wel al ons daegh'liicx brood, So menich hand-vverckfray,hielp ons uyt onfen nood, Iae eenen cleynen ftoot, en mocht ons niet hinderen : Met vreugden leefdental,vvy,onsvvijfs,en kinderen, Door r'nerftich vvercken cloeck,is menich worden rijck. Wat ilTer frayen vond,en vverck noy t defgheliick In u ghevvracht, jae oockghevveven en ghefponnen» Gods word' is d'oorfaeck meeft,dat vvy niet blij ven counë« . Overicheyrf.
ïnwoonders onfes Lands,vvy fegghèn u voorvvaer, De leughens fultghy nu weer hooren openbaer: In plaets van vvaerheyt claer,die u daer was vercondicht, Och liet wat een boos vverck,hoe datghy u befondicht: Die daer lichtvaerdich blijft,elck een zijtghy tot fpot, Ghy verlaet Godes vvoord,ghy verlaet fij n ghebot, Ghy cond nochtans vveI,voor alfulcken Afgod vluchten, Maer. die daer blijven uyt nood,en omGods woord fuchtcrt Becla-
|
||||
|
«eclaghen vvy wel feer,elck bidt uyt hertzen grond
^at God haer trooften wil,nu en tot aller ftond. € del-lieden.
P Vlaenderland wat is u eer yet lang nakende, ~5* plaets van vrijheydiiilt ghy dvvanck ziin fmakendc, *n uvven vyand fal u altijt ziin ontrent, ^n u noch boven al o edel ftad van Gent, V Vat fuit ghy lüden noch,vvat fuit ghy moeten horen:
11 vrienden ziin ver jaegt,ghy hebt te veel verloren, ^"heluckich ziin fy al die u verlaten eeft, y Vant ghy au wonen fuit met die u haten meeft.
~J* Vrijheyd füllen vvy ziin inden naem des Heeren,
^n ghy fuit nu in plaets van Vlaems, Spaens moeten leeren.
Ghemeynte.
P aerbeyds lieden al,die allen d'Land dooi vvoond, » neering' verlieft ghy,den Coopman die u loond Sal uyt de Landen gaenjae hier en daer vertrecken, Vvyweten God râlons wel neering' weer verwecken, **ier in dit Holland fchoon, jae al vvaert over al: ^root /ammer ift dat t'volck fo verftroyt worden fal: r*1 dat de con ft fal ziin gheleert van alle menfehen, V Viaendrenghyverlieft,daerghyom pleegt te vvenfehen,
^ats necring',en vvelvaert,die daer helpt groot en cleyn, ^ch dat ghy alleen had, word over al ghemeyn. Overicbeyd.
V Vy fcheyden nu uyt u>mits ghy ons fo veracht hebt,
5,1* meer naer ziel verlies,dan d'eevvick goet ghetracht hebt,
i^hy verfmaed nu de gheen die vvarenuvven trooft: fjet vverek volck veracht ghy nu in den tijd des ooft, Word van u noch beclaegt,eer jaeren veel,of Maenden.
"^dieu fchoon Vlaenderland,vvy ziin nu uyt u gaenden, C In
|
||||
|
In vrijheyd leven vvy,en ghy in groot bedvvanck,
Dat vvy gaen is mifichien,voor al ons leven lanck, Dat vvy nu fcheyden doet ons aen veel bitter treuren, Maer alft God belieft,t'moet in fijnen naem ghebeuren. Edel-lieden.
O Vlaendren goet en fchoon, O over foete lochten, O Weft-quartier,daer de Cooplieden van als brochten, O edel Land het fchoonft dat de Son oy t befcheen, Och vvy verlaten u,maer met feer groot geween: vvy dencken voor altiit ift claer dat vvy nu fcheyden, Ons uytcomft füllen vvy in een vreemd land verbcyden, O Adel s'Lands vaert wel, Broers, Stifters en Cofijns, Het lichaem fcheyd vanu,maer t'hert bliift vol gepi jns, Maer alft fo vvefen moet,falt in Gods naem gefchieden, Ons dunçkt dat zalich is,om Godes woord te vlieden. Gbemeynte.
V Vy die daer hebben in fulck Land in ruft ghefeten, vvy die niet hebben van gebreck oft nood ghe weten, Die moeten nu elck een als ballinck fijn verjaegt Tis onfer fonden fehuld,vvy worden recht gheplaegt: Gheen wonderen ift,dat vvy in een vreemd Land dolen, Ons Ouders,Vrienden oock,blijft tfamen God bevolen: vvy gaen naer Holland,en naer Zeeland wel gheruft, Door ons handwerck werd meeft al onfen nood ghebltA vvy füllen Godes lof nu noch nimmermeer helen Hy is doch onfen trooft,çf t vvy bly ziin oft quelen. |
||||
|
Vande tweede Ghefchiedenis,
de eerfte uytcomft. foqwßtie ? Spaenftheti Raed> Hloed-dorß.
Inquißtie. Wie fal ick mijn groot lcet,en miinen hertfvveer clage
wie fal my miinen druck oft den laft helpen dragen, ■^e ick wel lüde zvvaer.ick leef in eroot verdriet, l^t ick nu loop,oft draef,en helpt het my al niet 5 r^et ghy my nu befchaemt,die my eens pleegt te ftaen byï r^n ilfer alleen,van hem wordet aen ghedaen my, s Ons gheloof nu uyt,helpt niet cracht en gheweld, ^Oeckt doch nu alle raed,en fpaert geen lift,noch gheld, Jckkan de vveielt al fchier ftraffen en bedwinghen, f^el Spaengnen moet voorwaer wel naer miin pijpe finge ~^üen houd' ick oockonder miinfvvacr jeck, ■p« Neetland had ick oock feer geeren aenden block, y*acr een alleen is daer,diet al t'faem can bederven, I ch ginckt haer miinen fm,hy fou haeft de dood fterven, ^ kant niet lijden meer,t'gheen dat hy my aendoet, .^y maeckt my fchier heel dol,hy raaeckt my fchier vervvoet ^ch mocht ick in fijn bloed,miin handë dech eens vvaflfche Pch kond ick hem doch eens nacr miinen fin verrauchen, ^ vvaer ghenefen haeft,van dees miin groote fmert, p V"VillemvanNalïou,ochghy breeckt my miin hert, S'h-y doet ons allen hier in veel benoutheyt leven, "aer ick hoop u haeft eens al uwen loon te gheven. Q ij Spaen-
|
||||
|
SpaenßhenRaed.
Och hoe miftrooftich heel ben ick nu t'eynden raer, S.eeds overdenck iek by my felven vroeg en laet, Hoe dit Naffoufche zaet,heel en al te vernielen: Ten baer niet tvvaer leer goet dat vvy niet op en hielen, Tot dat eens defen Pnm ghepiinicht vvaer ter dood, O Spaenlchen Coninck kond ghy niet met u macht groot, Nu eenen Prinsintveld, int ftrijden overwinnen: Och mydunckt nu wel neen,ick moet recht uyt bekinncn? Des moeten vvy hem felfs eens vallen cloeck aen boort, Erf brenghen hem ter dood,rnet bedroch,lift oft moort, VVaer hy flèches om den hals, ons foud' veel vreuchdefl naken. Inquißtie.
O Spaenlchen Raed wat hebt ghy voor,ontdeckt u laken, V Vy zander tvvee die feer vreemd fchiinen van bedrijf, vvy hebben fo veel volex al om ghebracht om't lijf, vvy ziin doch die den Crijch en veel quaets connê brouW^» Spaenfchen Raed.
Och daer ghy in fvvang ziit,daer ben ick claer behouwen, wel hondert duyfent ziin door ons ghebracht om hals. Inquißtie.
O Spaenlchen Raed deur u voortitel feer loos en vals, Ben ick by Heeren veel ghevveeft in grooter waerden, Maer ick beclaeg dat dit Land my niet wilt aenvaerden. Een is daer alleen,die my breeckt miin hert, en fin, Tis ons bederf,ons peft,jae tis een Coppe-fpin, want al fijn feni jn is voor ons quaet om verdraghen. Spaenßben Raed.
VViehevetugbedaen/vviltmyfulcx recht uyt daghen, |
|||
|
*ck fal u helpen'doch,ift anders in mim macht.
Incjuißtie,
Qch defen Prince van oraingnen hoogh gheacht, ^iet'onder heeft ghebrachtt'voornemen van Duck Dalven- SpaenßhenT^aed.
^7y dachten deur hem wel ons wonden haeft te falven, •Maer de Prins die heeft ons fulcx altemael nuflèt, \eel ander Heeren kreech ick aerdich fray int net: *^e daer haer Vaderland meeft hielpen heel verraden, ^et alles weet ick wech maer ben alleen beladen, "oe dat wy teghen hem nochTullen legghenaen, yyaer blijft nu den ßloetdorft daer wy met ommegaen, ■^ie't ons al doet beftaen, met worghen,moord en branden. liloed-dorß.
ßa,ba,ickcom' u by,en vreeft doch voor gheen fchanden, *ck fal u helpen,in nood com' ick u ontrent, boor uwen raed heb ickt doch over al ghefchent: Veel duyfent volcx heb ick haer leven hier benomen, ^un borften ziin noch vol van al het bloed der vromen, *>ie door u beyder raed,t'bloed hebben hier gheftort: *>aer ghy doch beyde woont, moet uwen vyand vort, fck uwen ßloetdorft vveet die wel om hals te bringhen, ö°ord'Inquifici meeft.die kant fofonderlinghen, ^et eenen quaden grond,en eenen valfchen fchijn, "**! die de vvaerheyt foeckt,die brengt fy in doods pijn, Sy vveet haer fo fray d'mes op haer keel wreed te fetten, ^hy Spaenfchen Raed vveet oocku mes feer wel te wetten ^attet wijd ende breed fo menich hert doorfni jt, ^ es ftae ick u ten dicnft, wie't leed is,oft wie' t fpi jt, kk uwen ßloetdorft fal noch menich menfch doen treuren. C iïj Incjm-
|
||||
|
Inqmßtie.
Maer moet ons dees fchand' nu hier in dit Land gebeuren, Dat defen ons alleen fo over het hooft waft, Ghy hebter o Bloetdorft alom foo veel verraft, En moeten vvy in dit ftuck alleen befchaemt blijven. Spaenjcben T(aed.
Ickhoop neen,den Bloetdorft kan wonder noch bedrijven, Door miinen raed is hy (eer veel int vverek gheftelt. Bloed-dorß.
Treurt ghy nu om een, vvaer met dat ghy u doch quelr, Ghy weet dat ick u in als ghetreu ben ghebleven, lek die tot Parijs t'volck by duyfehd' nam het leven, En die den Admirael heb ter dood ghebracht mei, Meynt ghy dat heel en al vergaen is miin macht fel, Neen,als ick miin beft doe,ick en hebs niet vergheten, En hy moet daer haeft aen,ick derfs my vrij vermeten, So ghy my flecht in als,als trouwe Broers by ftaet. Sfaenfchen Raed.
Ghy weet wel hoe dat ick fbeek altiit vroech en laer, Den alderbeften raed,om t'Nederland te krincken, En onder miin jock heel te bringhen is miin dincken, T'voornemen is nu fo,metghelt,lift,oft bedroch, . Al bedriech icker veel,elck een gheloofc my noch Om miines Conincx wii,houd my elck hier in eeren, Och cond ick metter tijd ombrenghen als'Lan ds Heeren, Ick foud' voorts t'Gemeyn volck,wel houden in bedvvanc' Inqmßtie.
g heen b eter daer toe als ick, ick weetmet wat ganck, Want miin fchijn-heylicheyt is daer af recht den meefter, t'Moet doch al voort als vvy beyd' wel eens ziin ons twee- |
||||
|
Blek een moet ons ontfien,ons ghebot gaet ghemeyn,
V Vie fulcx oock niet en houd, moet voort tfy groot of cleyn ^ns eyghen Conincx Soon moeft onlangs fulcx ervaren, •^en Coninck mocht hem gants int leven niet ghefparen, ^m dat hy t'Nederland was al te goeden vrint, wie noch oock niet Rooms Catholiick is ghefinf,
"cm en mach geen ghenaed',noch eenich bidden helpen. *%toed~dorß.
~en Bloetdorft die quelt ü,ghy foeckt hem claer te ftelpen,
*n daeuom ben ick vrij tot uwen dienft ghereet,
^a,Sa,foeckt vrij nu raed,ick vvreeck haeft al u leet,
Als vvy drij ons beft doen, niet en can ons bedroeven,
Maer eer vvy va hier gaen,moet ghy noch claer eens proeve
Van defen miinen dranck, hy fterekt f hert en ghemoed,
■övvelck daer is den Kelck van fo veel onnoofel bloed, ®9 k*tl1c*
ßatdaerdooronstoedoen,fodeerliickisvergoten. *c ^UcoîÇ
Inqmfitie. $^
^aen vvy dan terftond heen,als drij trou bondghenoten,
j^Vy moeten yemand haeft gaen brenghen op de been, ~ie een ftout ftuck beflae,en ons brengt uyt ghevveen, **y moet claer uyt de vvech,die ons doet fulcken fpel„aen, •^aer vvy drij 'm zwang ziin,faltal te felden vvel„gaen. ©Wtt Uu |
|||||
|
Vande
|
|||||
|
Vande tweede Ghefchiedenis,
de tweede uytcomft. Loyvifi? Trincejfe $ de éMinne met het Kwd.
Lovvifi.
(Söittm« ^"~X Heer der Heeren al,o miin Godrerheveiijjhier,
fimtnmjï I 1 wat hebe ghy my ghedaen,ghy hebt my gheg-heveOj» «n&egaen V_x ^ier: 1'ïw)/ <n ®ccs overfchoone vracht van miinen Heer en Man,
feR ne- ^ m°gne'ick mun God dat ick u ghenoech kan met fint» Voor defe vveldaet groot,te vollen met danck loven : c» Streit Elck heeft die niet die wilt,fy comen ons van boven, fcf>o0f* En mits dat een Soon is,ghefchiet my groote vreughr, O liefliick Kind ghy maeckt u vader (eer verheught, - Die aenilend' u fijn hert van blijdfehap moet ontiluijten wie foud' nier geeren fien fulck' over foete fpruyten? Die elck toelachen bly, en maken foet ghefchal, Gheen zvvaerheyt bevangt haer,niemands int aertfche dal En derven fy ontfien,de dood fy niet en vruchten, Haer en benout noch Crijch,noch al d'oorlooghs geruch te, Voor geen verraderi j en forghen ly noch moord, Noch valfcheyd,noch bedroch en is van haer gehoort: Gheruft ziin fy in als,van finnen en van herten, Des vverelts hoocheyd kan haer ghemoed gants niet fmerte Als Duyf kens fonder gal,als Lammers gheheel faecht: Ghyziitvveleenfchoonvrucht,diemy feervvel behaechf, Laet my u doch nu eens in beyd' mi in armen vanghen, O miinen trooft,miinhoop,die miin hert doet verlanghcn, Die
|
||||
|
^ie daer ghefproten ziit van Keyferli ;cken ftam,
v^n dat Naffoufche huys,daer menich Held uyt quam, ~n t'geen ons oock heeft fo veel Heeren vroom gefchoncke ~*°e lieflij ck hoor' ick u o miin kind ligghen roncken, ^hy en vreeft niemand oock,die niet ghevreeft en vvorf, ^hy en treckt u niet eens aen dat daer is gheftort, ^° Veel onnoofel bloeds,van d'ouders en de Vrinden: ^j|s ick fulcx overdenck,moet ick my bedroeft vinden, Gieteen lid heb ick aen't lijfdatmynieten beeft, Vvie weet wat de Heer noch met dit Kind voren heeft, v|e weet ofr noch tot ftaet,en grooter éér c'omen fah vje weet oft my noch niet eens worden ghenomen ïal, vie weet wat zvvaerheyt groot,wat jammer oft eleynd' ~*em overcomen fal,oft wie weet oock wat eynd', u& in wat grooten laft,dat noch lal moghen raken. De ^Minne.
~ ghenadichfte Vrou,ick bid doch om wat faken ^hy u nu foo ontftelt,u verf die verfchiet heel, ^ifulck verhael doch ftaeckt,en denckt om geen crakeel, J Vat oorfaeck hebt ghy doch,dat ghy u felfsfoutcrencken, iiforgtdoch fo verr' niet,vviltom geen zvvaerheyt dencke jky die een Dochter ziit, van falck een vromen Held, j. CsFranfchen Admiraels: en nu ziit verghefelt p et fulcken weerden Prins,met hem in trou verbonden, heluckich acht ick u,die in des werelds ronden, aer t'uwen deel nu hebt,een fulcken trouwen Vorft, >}ls bid' ickjUwen druck en achterdencken fchorft, Vat wilt ghy vreefen hier,en wat kan u doch letten.
» Lovvißt. Jp en vrees niet met al,nochtans doet my ontfetten,
Sheen my aen miinen Man,cn Ouders is ghefchiet,. ' D Het
|
||||
|
Het quaetfte das vrees ick,nöchtans en vrees ick niet,
Miin hert dat verfchrickt my int,tijf,noch allen reyfen. De éMinne.
VVaer in queltghy u doch, wat moeght ghy ovcrpeyfen, T'gheen datgheleden is,is verr' t'vergeten beft. Lovvifi.
Ick forgh noch boven al,dat d'argfte comt opt left, Heb ick miin Ouders niet fien leclick om hals bringhen, En mijnen Man,die ick bemindenfonderlingheni Is hy daer niet vermoort,in de ftad van Parijs, En meeft miin vrienden al,ift niet een groot afgri jsï wat weet ick,wat my noch mach metter tüt ghefchiedetV uyt Brabant moeten wy van nu af alree vlieden, Het quaetftedat ick weet my meeft in den fin comt,. En als ick om fulex peyf ',miin hert is my verfchromt, En al de leden miin,my fchudden en beven fchier. De ^/l'inné. k
Me VroUjdoet qualickclaer,fy behoort te leven hier
Met vreughden methaer Kind,en vlieden dit gheracs. Lovvifi*
Die hetaenftaende niet en overdenckt is dvvacs, Al ons ghepeys is vrij,dat kan ons niemand vveere% De zware droomenmy oock menichvverf verveeren* En maken my desdaeghs het hert heel onghemft. De Minne.
De droomen ziin bedrochv LöVpifi.
Maer keeren ons den luft, Die wy noch eenichfins tot vreughden foudèn cl'i]Snen'tne |
|||
|
^oe foud' miin vrouliick hert de boöfheyd connen zwijgg,
^ie ick befchreyden moet,ick aenfie voor de hand
^es boofe werelds loop,en haren quaden ftand,
*nt mcrcken van fulcx,heeft my t'leven wel verdroten,
*s miinen Heer en Man niet alreed' eens ghefchotenS
■^eyntghy dat den Tyran daer met ophouden fàl.
T>e Minne,
^'gheteden en mach elck niet lang onthouden al, * erghetenheyd is wel een vande meefte deughden, ® edel Princes,leeft ghy ghemft en met vreughden, ~*cht doch dit u ionck Kind voor uwen fchat en eer, Verblijd u doch daer in,en danckt daer af den Heer, ^'gheen dat onfeker is,en laet u doch niet quellen. Lowifî.
*ck vvoud' dat ickt doen cond,en fonder my t'ontftellen ^U mocht gheheel en al met dit fchoon kind gheruft zijn, ^ch miin vreught,hoop,en troo ft,alle miins hertzen gijn ^erdvviint in my als fnceu,als ick a heb in d'ermen, ^c Heer der h eeren hoop ick fal u wel befcher men, ' *^u Oock bewaren vvel,voor allen ongherief,» ^od gheef dat hy voor d'Land opvvas,en oock met lief •^eVrijheyd s'Landsvoor ftae,en oock al haer welvaren. De Minne.
*n twijfelt niet de Heer fal hem feer wel bewaren, ^*1 laten groeyenfray,tot aller menfehen baet. Lovpifa,
t^u ick bevelen oock in fi j n hand vroegh en laet, ^•k maeck hem vooght daer af,hy maeck hem dan bequamc ^f hy Gods woord voor ftae,en groot maeck fijnen name, ■ Heer met u ahenaed' gaet met dit Kind te vverek. D ij Dat
|
||||
|
Dat hy een Voefter-Heer mach worden van u Kerck,
En land,en Lieden oock,mach metter tijd regeren: 5> 5D?tit* Nu Minne, draeght hem vvëch,vreught fal in ons vermeere m mmtt So lang als het welvaert,en blijven mach ghefont, fint». jc]^ gae by miinen man,hem eeren t'aller ftont, CWnt'rt ^*e c'aer ^0^ een f°r§n draeght,voor defcs Landes faken,
Die't Land regeren wilt,moet altijd neerftich waken. |
||||||
|
Vande tweede Ghefchiedenis*
de derde uytcomft. *Den Coopman^GhmeyniJolcl^
Den Qoofman.
OBrabantjBrabant fchoon,vvat vvaeyt u over thooft
De Coopman word verjaeght, het plat Land wot& berooft, V neering' ziitghy quiir, den rijckdom is vertrocken, Men fiet tvviften tweedracht, veel wonders daer berockd1; u goed voorftaenders ziin nu wijd en breed verftroyt: Die vvaert eertijden foet,fo lieflijck enfo machtich, Ghy ziit nu fchier verwoeft,'jae heel arm en beroyt, De ftraffdes Heeren comt nu over u vvarachtich, En wee comt over d'Land dat plaghen is dcelachtich. Ghemeynte.
Och d'arm Ghemeynt is nu miftrootich fchier gheheel, Neeringhe die vergaet}armoed' word ons ten deel,
Eylaes
|
||||||
|
'
|
||||||
|
Eylaes vvy moeten nu ons]|Vaderland verlaten,
Qft noch fo fchoon is, wat macht ons doch nu al baten:
"et hert ontfinckt ons fchier,verloren is den moet,
Tis bitter fo uyt u o fchoon Landou te fcheyden,
Vvy fcheyden uyt het ons, vvy laten ons erfgoet,
*en ander woon plaets moet elck voor fy felfs bereyden,
öaer hy in s'Heeren naem?fijnuytcomft mach verbeyden
Den (Joopman.
Q foet Antwerpen riick,o over fchoone ftadt, Jft ii was overvloed,en des Lands meeften fchat, Van al de nee-ring' goed vvaert ghy d'oprechte voeller, Ohv vvaert in Braband als de kerne inde fnoefter, Van allen volck vvaert ghy de toevlucht en byftand: Seer rijck'liick cond' elck een in u den coft ghevvinnen, vvie tot u quam van breed , of vvijd,bood ghy de hand: Men fagh u voorvvaer,al des vverelts conft beminnen^ t>ie u oyt fagh, moet fulex te recht altijt bekinnen. Ghemeymte.
Qch wat fait van u zii n ,ghy fuit eer 1 ang vergaen, *Ö fchoone Stad,om u ift doch nu al ghedaen, Te krencken foecken fy u,met lift en practi jeken, ^ch uwen vyand is nu gheplant op u dijeken, beleghert is Lillo,Lief kens-hoeck ziit ghy quijt. v^at voor een droefheyd is daer onder t'volck ghcrelen, *ck forgh Gods woord werd u ghenomen metter tijt, ^ch arm bedroefde ftad,fy hebben u vervvefen, ■^•Ift den Heer weer belieft, kan hy u wel ghenefen. Den Coopman.
^ Princelijcke ftadt,ghy.Bruefïel fuit niet lang ^aer teghen houden claer,eu Mech'len is oock bang, «eei Braband achten vvy eer yet lang al verloren, D iij VVacE
|
||||||
|
3n fufcfe
pen bom
tarins
ôr)efct)C(ê
ft?<rê/enî>e
«Hebean*
terftctê.
|
||||||
|
V Vaer mochtmen meerder nood voor de Coopliede fporefl
Tloopt hem al teghen fiet,t'verloopen is hem naeft, Hy moet een ander plaets voor fijnen handel foecken, Verflaghen is elck een,elck een is Teer verbaeft, Naer Hol'iand,Zeeland oock,gaet elck een hem vercloecken, Den Coopman wilt vrij ziin in al des werelds hoecken. Ghemeynte.
En vvy Ghemeynte Hecht, fijn al te leer benour, Den Coopman volghen vvy,en dat eert ons berout, want fonder Coopman goet, gheraken vvy ter fchanden, Al onfen rijckdom is den arbeyt on fer handen, Arm liedens ziin wy,als den Coopman ons ontdrijft, want voor hem ift doch al daer vvy om daeg'licx draven : Hy is die ons goet doet, in rijckdom onsverftijft, vvy wercken al voor hem,voor hem ift dat vvy flaven, God en den Coopman ons in Braband ghenoech gaven. Den Coopman.
Nu adieu Braband fchoon,adieu Antwerpen groot, Adieu fchoon ftad,daer vvy in wonnen fchatten bloot, van waer den handel wàs op allerley quartieren, Adieu foetliefliick Landden foete fray Rivieren, Adieu Speel-huyfen fchoon,Adieu deswerelts vreugr, Antwerpen ick forgh nu den vyand fal u erven, Die in u qualiick-vaert nu daeg'licx is verheugt, Ick ducht dat ghy eer lang Gods woord fuit moeten derven, Adieu fchoon Land,daer vvy al meynden in te derven. Ghemeynte.
Adieu ons vvelvaert en ghevvin,voor groot en cleyn, Adieu ons Ouders^Broers en Sufters al ghemeyn, God jon u fijn ghenaed',daer vvy ons op betrouwen^ Maer lafter en armoed',fult ghy bv u behouwen,
De
|
|||
|
^evyaiîdvvord (forg' ick) noch uwen meeftèngaft,
«etrout doch al met ons in onfen Heer der Heeren,
VVy twijflen gants niet,oft hy helpt ons uyten laft,
*^ie ons gheleyden fal uyt d'eeuwich groot verfeeren,
Als onfen God belieft,hy kant ten beften keeren. ©<Wt öt»
|
|||||||||||||
|
Vande derde Ghefchiedenis^
de eerfte uyteomft. 'JSalw^rGhemrdfj den Hoofmecffen
|
|||||||||||||
|
Gherards.
|
|||||||||||||
|
S
|
|||||||||||||
|
AI kk,necn ick, jae ick,het moet doch zijn ghevvaegt, ftytmt
wil ick voortga ë, neen ick,vvaer.om is t'hert vertzaegt* W fa* |
|||||||||||||
|
Ick hebt doch vaft belooft,d'uytftellë ziin maer drome, W^Wf*
^ïaer als ick om de daet peyP, t'hert begint te (chromen, ^en moed word cleyn,en hy valt my in roynen fchoen, ^aer wat helpt dit,ick moet dats claer miin befte doen: ^ie beloofr,die maeekt fchult,ick moet het oock aenvangë, ^a,Sa,met cloeeken moed,ick neemdaer toe miin gangen, ^aer hoc Tal ickt oockdocn,ftrijd teghen mijnen fin, % en deed' my noyt quaet,ick fulex recht uyt bekin, Vvat pas ick daer op,hy,oft ick,fal fulex betruren,. ^ft alk beyde occk,ick fal het ftuck uytvuren, ^ochtans t'hert my int lijf,als een broos riet nu beeft, ^rees benout my,en hoop my wederom trooft gheeft, ^es ben ick tuiTchen beyd'hanghen en verworghen, "faer laet loopen den bras,vvaer voor wil ick doch forghen, Het
|
|||||||||||||
|
Het moet ciaer ghevvaeght ziin,com' daer oock af wat vvilf»
T'hert ftaet my int lijf wel fofeer en danft,en drilt, lek en weet fchier wat doen,maer nochtans moet gefch iede Al den angft en vrees groeten heeft niet te bedieden, Den Spaenfchen Coninck moet ick hel pen voorghevvis, En maken dcfen Prins,dat hy haeft van kant is, Dees müne handen ziint,die de daet füllen wereken, En dan het groot ghe win foud' my ter deeg verftereken, Maer de vrees voor de dood,maect miin hooft al wat craiick Dits om goet,maer hola,noch en ift gheenen ganck, Het ghemoed doet my gaen, maer vrees die doet my deyfen« Den Hoofmeeßer. S)" /Jööf'. V Vat is dat voor een menfch,wat mach hy doch al peyfen?
mce|tcr T'fchiint hy van herten is heel verftoort en beroert.
#mmn Geerards
fUt \)tm Nu vveljickgae dan voort,t moet nu zun uytghevoert,
öcn. Com' daer oock af wat mach, niet en can my ver veeren.
Den Hoofmeeßer.
Wat mach hem letten doch,wat mach hem nu doch deeré Î05 Sloof* ^an vvaer comt ghy,oft wie züt ghy,oft waer nu heen.
ïtKcfïer , Geerards.
pcectt \)c Een ongheluckich menfch.vol van druck engheween,
mtt. Heel tropfteloos ocharm,en van elck een verlaten.
Den Hoofmeeßer.
waer leyd den ganck,my fulex te fegghen wilt niet laten, Oft ickuyeversin ter wereld helpen mocht. Geerards.
De loflijck' en goed' faem,die brecht my op den tocht, Van dit hoogmoedich huys,van Naflbu hoogh gheprefeu» Die heeft m y hier gheftiert, hier focht ick nu tevvefen, Mi«
|
|||
|
^iits ick heb ghehoort dat elck hier wel word onthaelf,
&ie oprecht is van iin,en naer Gods woord taelt, ^es foeck ick hier feer wel in als te zun de minfte, ^lmiin ghemoed dat ftreckt elck een te ftaen ten dinfte, £let zy oock hoe dat zy al waert oock met de pen Oft
met de wapens occk,want ick recht uyt beken.
* aderloos,en arm te zun, wat wil ickt bedecken
■^en nood doet my wel uyt miin vaderland vertrecken,
^iet om een boofè daet,maer alleen om Gods woord.
"Den Hoofmeefier.
^laer, hoe denckt ghy u te gheneeren rechte voort? vVant die hier niet en doet,die gheracckt wel te quelenï Geerards.
*^at fal ick mijnen God,en Fortuyn heel bevelen, ■*ck hoop dat h y my niet ghehcel verlaten lal ^u ick verdreven ben,tor miinder baten,, al, *ïoop ick in dit goet land met ruft en vieed' te vvoonen, *ck fte waer dat ick ben,armoede comt my croonen, Vvie my al om af gaet,armoed' die bliift my by, Den Hoofmeefier.
Macr legt ons eens welck dat u vvoonplaets is,oft fy, ^tt Van wat Ouders,van wat gheflaeht,en wat vrinden. Geerards.
^W Vaderland woud' ick wel dat ick niet en kinden, ^yant tis Borgoingnen,dat Philippo noch toecomt T^n Spaenfchë Conincgroot,daerafdatmiin hert fchromf, "^'sick om fijn bedriif,en wreede daed noch dincke, ^ant door miins Vaders dood ick fchier ter aerden fincke, üied'Inquificivvreed5fo leelick heeft verbrand. E Ven
|
||||
|
T>en Hoofmeeßer t
vvat was d'oorfaeckr Geerards.
De felf, daerom dat hier int Land, Oock fo veel hebben den dood deerlick moeten fmaken, vvaerom, ziin ly verjaeght,die naer de waerheyd haken, vvat houd'ter fo veel uyt haer Vaderland en goed. ^Den Hoofmeeßer.
Een faeck die ifler noch,die ick hier vraghen moet, Van al u vaders goetisdaer niet overbleven ? Gerards. .
Die hem het leven nam,die moeiten vvy t'goetgheven, Druck,ichreyen,met verdriet,bleefons alleen ten deel, Miin Moeder door t'verlies miftrooltich vvasgheheel, Door droef heyd,en door rou,is haer het hertghefloten, Ghy moegh t wel dencken dat my te recht heeft verdroten, En pcy ft vvat hert dat ick het huys van Spaengnen draegh, En oft ick reden heb,dar ick daer over claegh, Die miin Vaer, Moeder,en t'goet hebben al ghenomen. Den Hoofmeeßer.
Ziit ghy te land,oft langs het water hervvaerts comenï Met hulp van vvien doch? verhaelt ons de manier. Geerards.
Den goeden God,heeftmyals Vader goeder tier, Den middel toe ghevoeght,gheleyd ter rechter banen, Tot da tick komen ben,in de ftad van Rovvanen, Daer den Stadhouder word wel trouliick aenghedient, Dat ick naer Holland vvoud',die my terftont als vrient By hem ontboden heeft, jaeghevraechtenghebeden, Oft ick met aller vliid,en met ghetrou vvicheden, |
||||
|
**en d'Excellent* woud' befteUen defen brief,
Oie hy my doen gaff,en t'vvas my oock feer lief Oat ick een oorfaeck had,om hier eens aen te fpreken, Tis tijding' van een dood,daer d'ooghen my om leken, Van Hertoch d'Anjou,die van Braband Hertoch was. VenHoofmeeßer.
**1 is de tijding' qnaet,fy comt nochtans te pas, r*n ghy hebt wel ghedaen,den brief foo te beftellen, ^u maecktdoch watmoeds,vvilt u foo feer niet quellen: ^aet d'onghenucht van kant,u hert nu wat verquickt, vvie weet wat u van God den Heer is toeghefchickt, vantaldatickvermach,isclaer voor'u ten beften, ^° ghy in als trou blij fr,u naeckt noch vreught ten leften, ~Us comt met my int Hoff, en tracht altijd naer eer, •^ie hem tot deucht begaf,en treurden nimmermeer. |
|||||||||||||
|
©am ïtu
|
|||||||||||||
|
Vande derde GhefGhiedenis,
de tweede uytcomft. Spamfihen-T^ciedi Tiloed-dorß? Inquifitie.
Spaenßhen Tfyed.
'A, Ha,Ha, nugaetden waghen voorr, |
|||||||||||||
|
Ick hoop t'fal nu claer eens wel lucken.
Tlloed-dorfï. v Vatfèhuylter doch,ift weer brand,of moort. |
fd)c£K<tcï>
poiftcmï "«Cf»
|
||||||||||||
|
^ Spaenßhcn-T^aed.
**a,na ha,nu gaet den waghen voort,
E i; Men
|
|||||||||||||
|
Men wacht nu niet dan naer Pafpoort.
Ttloed-dorß.
Danft erghens een blind paert op cruckenï Spaenßben-Ttyed.
Ha,ha,nu gaet den vvaghen voort, Ick hoop t'fal nu claer eens wel kicken, Men fal hem rucken wech,en brenghen om den hals. Bked-dorß.
Maer fegt doch uyt,vvie doch> Spaenfchen-Raed.
Den Prins,feer loos en vals, Den meeften vyand die wy hebben op der aerden. ^Bloed-dorß.
Leeft hy die fulcken laft foud' willen eens aenvaerden> och t'vvaer voor ons feer goet, vvaer hy maer flechts al deur. Spaenfihen-Raed.
Laet forghen varen nu,vlied allen fvvaer ghetreur, wy füllen eer y et lang,hoop ick,gaen fray feeft hauvven, ISloed-dorß.
Segt uytjhoe ftaet de faeck,wilt fulcx eens clacr ontfauvven. Spaenfcben-Raed.
Een Borgoingnon (eer cloeck heeft aengenomen d'laft, Den Oraingnilfchen Prins word haeft van hem verraft, Ick hoop t'fal veur hem haeft den leiten dagh eens vvefeti. Diet doet word van ons als een heylich Sant gheprefen, vvaer hy flechts dood, t' vvaer veur ons een ge wenfte faecK. Tlloed-dorß.
Ick woud' dat gefchied vvaer, want ick daer feer nae haeck, Hoe foud' ick met fij n bloed,den dorft gheheel verfaden. SpMtt-
|
|||
|
SpaenßbenKaed.
yvift d'Inquifici dit,die daer feer is beiaden, ^ie anders niet en vvenfcht,die anders niet en foeckt. Bloed-dorfl.
yyel,ginder comt hy,fiet hoe dat hy tiert en vloeckt, Snmiftë» % fiet fo bitter,t'fchiint dat hy't al fal op eten- tk comt
Inqwfitie. JJjJj™^
^c^,vvaerdoch defen Prins vveghjOchwaerhy verbeten, xttxt tc&l
^elptal,vvat helpen mach,is daer nugheenraet. jrjjcff. Spaenßben-Raed.
►^aer fiet doch hoe hy raeft,en heel miftrootich ftaer, Ais meer dan tiiddat vvy hem dit ftuck gaen belijden. Inquißtie,
^îijn vrienden, als ick u fie fo moet ick verblijden, ^hy beyde ziit alleen al miinen waerdften trooft. Tlloed-dorß,
^veeft vroliick dan,ghy comt hier heel wel te propooft, vy hopen eer yet lang, Alleluya te finghen. Inquißtie,
j\ls ghyfolpreeckt foudmy t'hert in, muri lijf opfpringhen. ^er fegt my het verftand,vvat daer van de laeck„is. Svaenßchen-TZged*
^ghy meynt datick flaep,ick noch al cloeck vvaeck.jfris, M?elis op rollen,jaet,t'fal nu haeft al tierenwel.
», "jBloed-dorfï. jO miinen Bloed-dorftfal ick nu haeft beftieren„vve!
et zeyl ftaet inden top,tis nu ciaer al voor vvind'.' E üj Inqttiß-
|
|||
|
Inquifitie,
Ghy feght ons al wel veel.maer delàeck heel ontbint, VVat fçhuyherï Spaenfihen-T^ied.
DePrinsalvanOraengnen nioccer blijven. Inqulßtie.
S wiightjis daer yemand die hem derven foud ontlijven, Dat vvaer voor ons een Heid,ey fegt doch,wie Tak doen; Sjxtenfcken-l^aed.
Tis Baltazar Gerards, een Borgoingnon feer koen, V Vy iüllen hem in fijn daed van vers feer wel ftercken. Jncftiifitie.
O Spaenfchen Raed ghy weet al looflick ftil te werken, Ghy hebter onder u die t'ftuck feer wel verftaen, Die goet Borgoingnons zijn,en ons ziin toeghedaen, Dan het is al goet volck,tis waert dat vvy haer prijfen, Maer defen voghel liet hy hem wel onderwijlen, Is het fijns dings oock vvcl,ift verftand niet te grof. Spaenfchen-Raed.
Neen,hy is cloeck ghenoech,hy heeft den voet int Hoff, Alft tijd is en ftond,fal hy op den hafpel paffen. Bloed-dorß.
Miin handen hoop ick wel haeft in fijn bloed te vvaflen, Macht flechts ghelucken,ick fal toonen miincn aert. daer word noch een,noch geen,van deLutheraens gefpaert; Heel Holland,Zeeland oock,fal ick haer leff' wel leeren. Sfaenphen-Kaed.
Och waren Hechts van kant,al de i nlandfche Heeren, VVy foudeu voor vvaer wel haeft meefter zijn van't Lano« |
|||
|
Inquißtie.
yVaerdefèn Prins flechts dood,tvvaer al quint voor de hand *ck Inquifici foud' in fvvang gaen op veel plaetfen, **1 der Rebellen fpel,foud' ioopen haeft op fchaetfen, " Vy waren Heeren,die nu fitten inden hoeck. Spaenfchen-Tiaed.
^aer ick twijfel niet den Held draeght hem heel cloeck, icfc fal verlanghen feer al naer den dagh van morghen. |
|||||||||
|
Inquißtie.
|
|||||||||
|
°o't ons wel gaet, hoe fal ick branden,en weer worghen,
*y duyfentlàl ick haer weer fetten op een rat. |
|||||||||
|
Blosd-dorfi.
^an het vergoren bloed hoop ick te worden fad, ■^en moet haer keren den Romcynfchen Paus verachten, Spaenßhen-Raed.
;Uet ons vertrecken, dangaen wy ons kans verwachten, *'hert dat is half met forgh,half met hoop oock v ermingt. Inquißtie,
vy is Sot die vreught voor d'overwinning fingt, ■°e hoogh vermeters ftoud ghemeynlick al dwafêii„ziin, Oaen vvy dan,en laet ons van vers al ftijf blafen„fijn. |
|||||||||
|
Vandç
|
|||||||||
|
Vande derde Ghefchiedenis,
de derde uytcomft DeTnns^uan Ora'mgnen> Lovvift de Trincejjè.
De Trins.
Oe cornet doch miin Vrou,miin Princes vveerd ve«
coren, , Dat d'aengeficht niet en ftaetalft wel plagh te VOte
Dat in u lieflijck vvas,en fo heel vroliick fcheen, Nu als heeltreurich lïct,t'welck beduyt groot gheween, Roofachtich was u verf,u gheficht heel minneli jck, Hoe ift fo verkeert,ghy zilt my fchier onkinneli jck, Hoc valt nu uwen moed,en cloeckheyd heel en alï Ick weet niet hoe ick't heb,ofc wat ick fegghen Cal, Alsick eens trcurich was,pleeghtghy my te vermaken, Altiids vond' icku cloeckjaeoock in groote faken: Ghy trooftetmy altiid,alsick mocht bezwaert zijn, En voorwaer uwen trooft,was my een medeci jn, u woorden ,hebben veel miin bedroeft hert ghenefèn, Dus Liefde fchept doch moet,ghy en mooght fb niet wefèfl5 Seer wonderliick heeft God my tot drij reyf ' bewaert, En al wasden noodgroot,ick wasfbo niet bezwaert: D'eerft was doen ick daer quam met miin Ruytersgheredefl Dwaers door de wijde Maes, en moed daer terftont tredeo» Den vyand onder d'oogh,die met ziin groot ghevveld, My heeft verwacht leer fier,en dat int open veld. Ick vreefden doen gheen dood,overwinning' ick föchte, Voor Bergen Henegouwen tvveedemael ick brochte Miin legher int veld.die den wand cloeck beltier, |
|||||
|
tornt m)t
met t>( tyiinctg
Ubknbe fiaer fint) op ^cn arm. |
|||||
|
^aer onverwacht, my doen t'Franfch byftand heel verliet,
~'vvelc oorfàeck was dat ick met fchande mode wijeken: * en derden mael waer vond men oy t noot defghelijcken, ^s ick ghefchoten was t'Antwerpen op't Calteel, *ckvvariernaerghenoech,ick troofte mygheheel, Ç^t ick daer was ghereed,dewreedc dood te lijden : *R den Crijchf-handel ftell' ick allen forgh bezijden: *?e gheenen vyand vrees ick,maer wel het verraet, *■*! oock het moorden quaet,dat daer nu veel omgaet, 5^aer ick beveel my gants in de hand mijnes Heeren: ~e>or fijn hulp,fo hoop ick den vyand wel te keeren, ■^es weeft doch goets moeds,bid ick u mijn fchoö vriendin. |
||||||
|
~ Heer nochtans vrees ick^het quaetfte valtmy in,
**oe foud'ick vreefen niet,die veel heb moeten proeven, •^at my int herte fleeckt,doet my te (eer bedroeven, £etick,diinckick,wa! iß,renfmaecktiö nietalft plagh: Waer ickgaen, waer ick ftaen, ick doe al dat ick magh, *^en uer en kan ick niet des nachrs met ruft gheüapen, ■J^aer is ter wereld niet daer ick vreughtuyrkan rapen, ^hevaer en angft is my, waer ick my keer ontrent Den Prins.
*tt d'ootlogh' en ziif ghy het vreefèn niet ghevvnef, ^°e naer vreeft ghy den peys ? Lowifa.
^ulcx waer van my gheen wonder, ^n vvaftden valfchen peysniet,die fnel als den donder, ^aeruyt den Hemelviel,en my quam over t'hooft, **en ick niet door den peys van Vaer en Man berooft >. * Vas daer oyt peys,daer elck op vafter mochte bouwen? ■^Is men Navarra fagh ons Conincx Dochter trouwen ? F Doet
|
||||||
|
Doet hy oock qualick dan die hem voor peys verveert,
Miin Vader die hem had fo Ridderli jek verweert, En.voor den vyand oock en. v vilde geeafins fwichten : Leyt hy daer niet door peys,en moord die fy doen ftichtcn, En mijn man Tiiingni, door den peys oock dood bleef, Daer ick d'oprechte v vraeck nu miinen God af geef, Och onder t'dexel van peys,men veel ghebeureii„fiet. De Trins.
Ick bid o Lieffte,doch al dit fv vaer gh etre.uren,, vliet, Staecktaludroefheyd vri^wiifthaeral verr' van kant, vvy ziin hier God hebs löff,in een vaft en fterek Lant, Men kan den vyand hier fecr lichtelijck uyt fluytea. Lovpifi.
was daer noyt vyand in ? De Trim.
Iaet, binnen en oock buyten, Maer tis nu verr' van daer,hy ifler nu heel af. LoVViß.
Nu Heeren weerde Man,ick feg God nam en gaf: Als ghy welghemft ziit,wil ick deforgh wat ftillen, Laet ons in dit fchoon Kind ons hert nu wat verprillén, Aenfietdoch dees fchoon fprnyr,den Vader heelghelijclc, Hy heeft des Vaders mond,van voorhooft oock {eer rijck Ent'Vaders ooghen oock,die s'nienfchcn hertdooïftralerv Van my heeft hy oock wat,hem en kan niet ghefalen: Gheluckigh fo ick hoop te ziin,dvvelck ick wel won, Maer nochtans is het hert niet fonder grooten rou, Als ick bedinck wat hem.noch wel mocht overcomen, want de tyranni en t'vals bedriif doet my fchromen, Daj daer nu heden daeghs al om veel word diepleeght. |
||||
|
'De Prins.
^neeft hem my dan eens hier,miin hert int liif bevveeght _ k ick u mach aenfien,die my met hoop kond trooften, yyat my oyt is ghefchict,tfy van Zuyd, V Veft, oft Ooften: "°op ick ghy wreken fult,al ïft dat ghy ziit cleyn, ^ leden ziin noch teer,nochtans fo ick wel meyn, ^fallen haer beft doen om defen ban te vvreken, P'e Coninck Phlips noch derf fo teghen my uytfprekenï ^y meynt ons aen te doen een fchand' der fchanden groot, /Vat hy ghedaen heeft,vvect clckdefcr Landen bloot: f^ nu,en t'aller tiid,falt hem op den hals vallen, *^khoopnietallcenghy ,macr oock miin kinders allen: z^ie fullent in haer hert onthouden oock vVel vaft, *■& wel ghedencken acn den aengheboden iaft, ^an my re dooden,en fo leeliick te vermoorden: Ms fchand' voor lijn groot huys,en voor al diet oyt hoordea <Kt fal u Broeder oock,en ghy mijn lieve Kind, ^och vvreken metter tijd,fo ghy my yet bemind: y^iltdoch op Adolffuoud-vader altijd peyfen, Riemen voor vyand noyt en fagh te rugghedeyfen, ^11 die hem ziin ghevolght, fy toonden t'cloeck ghemoet: ^sR.enè de Chalon,u oud Öom,ecn Prins goer, 11 ander meer,die haer daer hebben wel ghedraghen
VvütvoorGods woord,en tLand,als Helde ftoutlije wagen I:1 edel bloed,en goet,als ick wel heb ghedaen. ^°lghtmiin voetftapppn naér,vvilt doch met trouomgaen ^aet doch dees Landen voor,vvilt haer gheenfins verlaten, y.ol§nt den raed van al de moghende Heeren Staten : Jker boven al Gods eer,en fijn vvoordgaed' flaet wel, 5*n al ift dat ghy Kind dit niet en verftaet fnel, ^ hoop'tu vvel fo vaft in u hert te doen prenten, at »hy't bewaren fuit als uwe befte renten:
T? i; En
|
||||
|
En s'Lands,en uwe eer,fal zun u meefte vreught,
ÎD« $:ntô Och miin foet lieffte Kind,ghy maeckt miin hert verheucht; geeft\)(t j^aei: legghet in fijn vviegh,en latet wat ruften„oock, fmî»oî>ct* •£ v tis hooeh tijd wat eten 'met luften„oock. Vande derde Ghefchiedenis,
de vierde uytcomft. 9)kv romen ut)t mmifite t>mt ftofl anlwé / enM
OttfcCf fyCltV • T)e Steden > en tGhemeyn njokl^.
De Steden.
OCh wat mach ons weer hier int Land aenftaende zijn*
vvy forgen weer voor Criich, wy zun vol angft en pij11 Het gaeter fchier te quift,het gaeter fchier verloren Den vyand forghen vvy fal vveer hier in; Land boren: In Viaendren, Braband oock,is voorvvaer grooten noot, Men liet nu feer veel volcx met haeft hier int Land vluchtc, De Prins varv Parma is int veld met heircracht groot: Des is al ons forgh,voor veel lijdens en zvvaer luchten vvantals ons naeftë huys brant,moeïmê voor t'vyer duchte. tGhemeyn wolcl^.
Och God wat vvaert met ons bedroefde menfchen dan ? V Vel reden hebben vvy dat daer ons hert fchrickt van H^iys^offjen beeften al,het ginck vveer al te gronde, Het fèlfde vyer dat ons eertijden foo verflonde, Soud' ons weer maken arm,vvy bleven in den loop, D en (elven vyand fterek vvaer van ous te verv vachten, jae
|
|||
|
J?e d'oude-vvreedheyd van den heelcn Spaénfchen hoop:
JJtisverfchricktvrij daeraf alftcomtinonsghedachten: let beüe is darvvy ons bevelen in Gods machten. De Steden.
V Vat vvaert dan met ons oock,vvy ginghen heel te nier., f^ecringhc foud' vergaen,ons vvelvaert liep int riet -p eenvoor,en d'ander naer,foud moeten hart befueren : ^ noch het meeft van al dat ons feer foud doen trueren Ztvvy quijt vvaren dan,de ftroomen en Zee-vaert: eh buyten s'Lands ift goet den oorloogh t'onderhouwen, J^er den inlandfchen Crijch is die t'hert leer befvvaert: Vy hebben't wel beproeft, t'ghedenckt noch Mans ca Vrouwen, ^ invvendich vyer,dat doet de menfch te feer benouwen. t'Ghemeyn <x>olcl>.
*s daer dan gheenen trooft voor ons Ghemeynte goetï ^ie oude clocckheyt ligt die gants onder de voet' ^°o ift voorvvaer met ons,eylaes,te verr' ghecomen: *; iet beter als tot God trooft en toevlucht ghenomen: **>' can ons wel voorftaen,befchermen vroech en laef, ^y can en wil ons wel van allen druck ghenefen, ^yheefr ons lang bewaertjdoor fijn erachten ghenaed', 11 fijnen naem moet van ons altijd zixn gheprefen,
vvanthv moet onfenichild,en ons voorvechter vvefen. De Steden.
Y^y hebben onfen Prins,Stadhouder hier vant Land, Pen Franfchen Coninck word oock verfocht om byftand, ».e Croon van Engheland en fal on s niet veïlaten: ^aer nu ghefonden zij n,des Land ghemeyn Legaten, >Tns eyghen Land is fterek,tis wel bepaelt en vaft, •^ads Raden ziin al goet,elck een draeght hem vvijfelick, F üj Op
|
||||
|
Op de trou weivaert s'Lands, word nu feef wel ghepaft,
Al isdes vyands macht en t'ghevveldafgrijfelijck, Denckt onfès Gods naem is voor ons altiid pri jfelijck. fGhemeyn wolcl^.
Het meefte dat ons deert is des Spaengnaerts haet„ jaet, Sijn argheliften boos,t'moordadich verraet„quaet, Daer hy ons ai om met fo deerliick föecfet te crencken, Thertdoet ons int lijf wee,als vvy otn Narden dencke, Siin eyghen Soon en heeft hy gheenfinsoock verfchoont: Ons forgh' is dat hy den Prins noch fal doen ombringhen, want moorders worden van hem te feer hoogh ghcioonf, En edel mäeckt hy haer,die beflaen fiilcke dinghen, Ógoeden Heer en God,vvat fietmen u ghehinghen. |
|||||||
|
(3«tt M
|
|||||||
|
Vande vierde Ghefchiedenis,
de eerfte uytcomft. Tfttkazgr Geerards3Spaenfchen~%aed', Inquißtie,
TZloed-dorß} Heymelijclgn baed. Geerards.
S$<6Wt *' g "1 ïs metmyweer heel uyt,ick en derfs claer niet vvage ttvft <&' t'Hert begint my int lijf heel en al te vertzaghen, leen \\\)t -*- Ick ben verwonnen heel,dë moet my nu ontlinckf»
mm bc Och wat foud' ick doch doen,fulcx voor de werelt ftinckt, ft^nMn Ten macl1 OOC^ &mts niet ziin,tvvaer teghen recht en reden twev *^e k°0*è ^yfgaet voort,t'hert feyt wilt te rugg' treden, vvant beter is delaet.dan de daed.foo men feyt: J Voot-
|
|||||||
|
Voorvvact ick heb miin laeck al qualick overleyt.
~en Heer is veel te vroom,ick latetondervveghen, * eel duyfent vreefen heb ick nu int lijfghecreghen, **ngft overwint my fchier,hy moet al nochtans voort: ^*iet beter is een man,dan ziin ghegheven vvoort, *?k hebt te vaft belooft, wat wil ick al veel fesghen, ^jConinck oft niet, waer toe al dit overlegghen ? ^ajfa,met eenen moet,ick treed' cloecklijck in huys, ^aerhou,ick ben vervaert,ick hoor'te groot ghedruys, S^tmo ' Hayr ftaetrny over eynd',kk en derfs niet beginnen: fïm <icn Q het ftuck is te quaet,ick verlies fchier miin finnen, fc ïwtr
P ongheluckigh menfch,verlaet al dit gheraes, *>rtn fctf
^Hed doch nu ras van hier,en feheyd'ter uyt ghy dvvaes: ^cïï'
*^ie u niet en mifdoet, iaet hem doch in lij n leven. Sfaenfihen-lZged.
^Siet hoogher ou,ick moet fchier van vreef ' en angft beven,, *iaeft u miin lieve Broers,blaeft,blaeft,tis meer dan ti jt. Inquißtie..
y moeten ons beft doen,oft ons nacckt groot vervvi) f, 3»t<jutftc$
■^k blaes al Lucifers gheweid en al fijn erachten, cnÓMocfc
Bloed-dorß. g#J<fe
**1 dieoyt wrocliten quaet,vvilt op onsgheblaesachten, c J**r
^oct onderftandjOft wy ziin nu verloren„al. ^^ (n \
Spaenfchen-ltyed.. t>f<ifen.
^°mt Heymelijcken-haet, vreught ick oorboren„fal^, 0 ghy ons helpen wilt,dus laet u nu ghebruycken. #e«m<v
Heymelijc£en-kaed. \wt< Ijacf
^ietlanghcrenvvilickintdonckerligghenduycken, comniçf
**u kom' ick voor den dagh,tis lang ghenoech ghetoeft. loenfcat
Hfa. tis mecx dan tijd dat ghy den roock eens proeft,. ttonkfa
Van
|
|||
|
Van mijn onfteken vyer,vvant t'hecft al om ghebleken,
Als heymelijcken haetin u hert comt ghefireken, Ghecn ftuck het zy hoe fwaer,oft t'fal u dencken lich% Dit vyer heb ick al claer in Spaingnen lang gheftieht : Al teghen t'Nederland,en allen des Lands Heeren, Dus Geerards fchept nu moet ghy comt tot groorer ccren, Volbrengt Hecht dcfedaed,en doet naer ons bevel. Geerards.
wat feylt my,vvat is my,heel en al ick op fvvel, Thert keert my Ui miin li jf,fa,fa,tmoetdcch ghedijen: O Phlips,o Phlips,ghy moeght u nu feer wel verblijen, u vyand die ghy vreeft,fal comen haeft ter door, weeft nu in als ghetrooft\u hoop die is nu groot, Tis dees hand,tisdees hand,die het ftuck (al bedrijven: O hoogh-beroemden Prins, nu moetghy daer doch blijvC1 Gheen uytftel is daer meer, voldaen is uwen loop; O SpaenfchenConinckghycrijghrnuheelgoedencoop,; Haert onder uwen voe:dieghy niet cond' bedwinghen, En ghyghefchorenhoop,ghy moeght nu yrolijck iingheft Den meeltcn vyand die ghy hebr,comt nu om hals: Ick ben op hem gheftoorr,ick haet hem nu in'als, . . Des wil ick ras int HotTwel ftoutelijckgaen treden loffi Tis miu"chien münen dagh- jae mijnen laetften heden. Û Pline* Heymelijcken baed. Is dat voor ons qualickgheftoockt?
Bloed-dorß.
En heb ick oock qualijck gheblafen? Spaenfchen-T{aed.
Die paftey is fèér welghecoockr. Heymelijcken kaed*
Is dit voor ons qualijck gheftoockt? Sict
|
||||
|
5lec hoc miin vyer/ö Iuftich imooektf
Inqmßtie.
lfs eenen Prins van al miin dwalen.
Y Heymelijchen-haed. s ^at voor ons qualiick gheftoockt ?
^ Bloed-dorß. j,•* heb ick oock qualij ck gheblafen ?
£j°e fal t'volck tieren haeft,hoe fäkal om gaen rafen, "et moet nu immers voorts,den vvegh is heel ghelad, Inquifitie.
j?heen dinck voor ons fo lief,dit is den rechten pad, *n al dees Kettets quaet,heel om den hals te helpen.
^ ^Bloed-dorß. J^ ick hoop oock nu haeft den Bloed-dorft eens te ftelpen,
j^s gaen vvy lien,dat hy op den hafpel paft wel, ^en feght int ghemeyn :dat het eynd draeght den laft?,fel. tjäfl?n ftt% ^—-
Vande vierde Ghefchiedenis,
de tweede uyteomft. toy-pißt Trincejß; deCrarp'm wanZwartfinburch.
Low'ifd. '
P\Ch lieve Suftermiin,miin teer hert dat verfchric\,my,^l?n!<:n'f<! jV' Ick en weet wat my is,het bloedint lijf verftit~t„my', 'm( "^ > f°rgh dat my wat vreemds, jae haeft hangt over t'hooft, i n xck gaen fchier oft ick van finnen vvaer berooft, et hooft drayt my fchier om^en t'hert is my volfvvaerheyt G En
|
||||
|
En ick neem verdriet int aenfchouwcn des daeghs claerhcyf>:
Het hert leyt my gheperft,den moet is heel te nier, My is doch al te bang,ick ben in fv vaer verdriet: Och God ick woud' dat ick wift wat my is nakende. Zypartfenburch.
Beminde Sufter Weeft dit kermen doch ftakende, Iftmoegh'liick, fo bid ick fettfulcx uyt uvven fin, En Ichept doch eenen moet,treckt toch u tranen in: Ghy en hebt doch gheen nood van eenichftns te daghen, Ghy hebt een Heer en Man,die is naer u behaghen, Die u v velfo lief heeft,als het hert in fij n lijf. LoYPtfi.
Mochtickhem houden dan,maer ick elendïch wijf Sorgh' voor verraderi,oft voor het boos wreed moorden. "Lwartfinbetrch*
Och lieffte Sufter miin,maeckt däer af nu gheen woorden, Al is u fiilcx miffchietjlaet bid ick doch dat daer, Van dat gheleden is,t'vergheten is goed vvaer : Toont in als een cloeck hevt,als een Princes van weerden. LoYpifu
Noyt en kond ick dat doen,hoefeer dat ick't begheerden: Dat my eens ghebeurt is,verfterckt altijd den rou. ZjVVartfinburch*
Mier wat is d'oorfaeck doch dat ghy u bedroeft nou, lek weet ter wereld niet vvaerin ghy u mocght quellen. LoYfiß.
Tis meeftendeel den droom die ick u moet vertellen: Ick lagh voorleden nachtjuyft ontrent de kloek een Ja münen eerftenilaep,befvvaert met groot ghevveen, |
|||
|
^ het ghcen dat lek fagh,foo my bedroefde dochte,
f^Ün man die quam by my gheloopen,fb hy mochte, ~fl fagh gheheel verftoort, ƒae bebloed en verbaeft, *-*ü feyde:Lieve vrou het fcheyden is ons naeft, |ckvloogh hem om den hals,en hy woud van my vlieden, *^fprack:Heer,vvat ift doch? wat ftaet ons te ghelchieden? ]^eb ick ter werelt yet u mifieyt oft mifdaen ? *ty fagh my deerlijckaen,en feyde laetmygaen, ^ser onfen jonghen Soon moet ick u nu bevelen, J^'ant miinen tijd is hier,den dood moet ick bequelen. ^aert wel miin lieffte Vrou,vaert wel miin lieffte Kint, "~enckt hoe ick te moed' was,denckt hoe ick was ghefintj **ls ick my wacker vond,ick lagh in grooter floutheyd, ^ ch thert verfchrickt my noch dcnckcnd' om de benoutheyf ls dir nie t reden om bedroeft te ziin in als. Z/pyartßnburcb.
^ch Sufter,ghy weet dat droom bedroch is en vals: bid doch fchaemt u wat,vlied alfhlck achterdincken.
S"hy die een Princes ziir,fal uwen moet foo fincken; ^ eenen droom fal hy u ftellen in onruft, rouwen Man is noch wel te pas weeft ghetuft, * eyft doch om gheenen droom,ten ziin maer beulelinghcn, . Lovpifa.
t*y keduyt nochtans vvat,i#: kan my niet bedwinghen,
j^1111 tranen berften uy t,miin hert dat maeckt gheklagh,
j Jer is een Borgoingnon die ick noyt gheeren fagh,
^k forgh hy Jxeefc VVat voor,och vvaer hy flechts va hier nu,
Zwartfenbureb,
ntftelt u in hem niet,och Sufter lieffte dier nu, vat foud' hy doen,hy is maer een onnoofel bloed. G ij La-
|
||||
|
Lawifa.
Och Waet hy uy ten Land,fulcx vvaer voor ons fèer goet, lek en mach hem niet fien,hy is my doch heel teghen. Zwartfenburch.
Och fielt fulcx uyt den fin,en gaen vvy als vvy pleghen, Ons nu met u lief Kind int Hoffvermaken„dan, ©actt ttt. Hyisvvijsdieintijdsdenheitfvveerftaken„can. Vande vierde Ghefchiedenis,
de derde uyteomft. 'TSaltazar Geer ar ds 3 T>e Prins ^van Oraengnien, Sonv$
ghc wande wacht; waerondereen SergeantJjreedé' Geer ar ds.
|
|||||||||
|
©«trtrtrê M i
|
Y, dit is nu den dagh,tis nu den daghen tijd, <
|
||||||||
|
o Spaengng,SpaengnS.,nu vvordghy eer lang verbü1
u vreucht die is nae by,de tijding' fuit ghy crijghen, O Paus van Roomen,vviefàl dit voor u verfvvijghen, Met àees hand fâl kk nu haeft gaen,volbringhen t'vverck, lek ken my cloeck ghenoech,icEPken my nu heel fterek, Sa Oraingniflchen Prins,dit moet u lijf nu ghelden, Oft miin,oftallebeyd': eertijds ickmyonftelden, Nu vraegh' ick daer niet naer,oft ick nu de dood fterf, Ick heb omhaerghewenfehtjjaeoock feermenichvvcrfr Als my d'armoed' te fèer quam dwinghen en benouwen» O ghy ftout Borgoins hert,nu fuit ghy niet verflouvven, Dit moordenaers ftout ftuckword van u nu ghcvvrachr, |
|||||||||
|
comfjatkê
|
|||||||||
|
^it is de reedfêhap,vvant door dit roer fàl met cracht f)y tdont
% terftont moeten voort,ick volbrengt fonder fchromen, W NW*
*tyfaloock,foick meyn,door dees Sael moetencomen,
*iet hert my int li jf danft,het fpringt my op en neer,
^°o de Zee beroert is van ftormen en onweer :
^°o ziin miin finnen nu verftoort,t'lijf is in roeren,
^taer wat helpt rulcx,ick wil doch het boos werck uytvoere rry «>Hitö
^oft oock, wat coft,al vvaert oock thien mael lijf en fiel: comf mtt
■^ier comt hy,het vvaer tijd dat ick hem nu aen viel,
^aerickmoetmy noch wat heel ftil en vvijüijck draghen,
~rn wel te treffen hem,ick moet oock eerft gaen vraghen
^aer brieven,die ick met naer Vranckrijek nemen làl.
De Trim.
y Vat is de wereld dochïgheluck ofïongheval, "cel ongheftadich oock,dat nu wat fchiint te vvefen, ^al morghen gants niet ziin,die van ekk vvordghepre(èn? Sal naermaels ghehaed ziin,gheftootenuyt fijn rijck : blekeen fijn voordeel foeck-t,hetvokk doet alghelijck Sijnbeft feer wel niet vlijt,om hoogh te zijn verheven: ^idiet dan heden is, fal morghen wel niet leven, ^is vvonder vvaer toe dat deen dander hier verweckt. Geerards.
Alsufc voort gae,dunckt my dat my een re mg treckf, |
|||||||||||
|
En vvel foo fvvaer als loot ziin alle miin voet flappen,
|
ÏWRtïWfc
|
||||||||||
|
*ck pafler nu niet op,hy fàl my niet ontthappen,
£k treder nu naer toe,al wat kan ftaet hu by : ~en van twee blijfter claer,het zy oock ick oft hy, jek twijfel nochtans niet,oft t'fal al vvel ghelucken, ~ ghenaedichfte Heer,miin tong' die dänft op crucken, ^ ghcnaedichfte Hecr,ick woud' feer vvel naer huys. ^üidaeralfoctenftil, te leven onder t'cruys: G iij Eft
|
|||||||||||
|
fïyfpïtttt
<uru |
|||||||||||
|
En riiy met eenkh vverck Co ick beft kan daer ghen eeren,
wiitmî Des foud'ick eenen biieffvan u Ghenaed'begeeren. p ,£, Sa, Sa,hy leyter al,ick héb hem wel ghetreft, «ccftTîîjt>ê ^a,nulooP^ ras vvegMit:isal vvelbefeft, fcfintf. Och mocht ick doch nu noch gheraken uytde Landen. rDe Prins.
%tt <ierbc O God,miin arme fiel beveel ick in u handen, li^mîX* En aen de Staren s'Lands man kinders groot en cleyn, O Heer u beveel ick dees Landen int ghemeyn, Het gheen dat ghefchied is,laet ick o Heer u wreken. d'Owrße <~u<tnde Wacht. ©eftrtcbr Och,och,miin Heer di e fteifr, hy encan niet meer fp reken, mnbt OchjOch, barmherrich God,ditiseenarmefaeck: Steuern* Och vvaer is den rabautldat hem den helfchen Draeck fctcrtfcomf Hals enneck breken moct,laet hem alom nacr loopen: tit)f mcf_ Sa,fa,loopt als ras uyt,bedeyltu in vier hoopen: «nen^bc Laet oock de poorten al vaft fluyten van der Stat, MlA)tw<t £aet ooc^ vvci gae(je flaen, dat daer niet anders vvat j ' g*, 4 En fchuyl,tfyeenich quaet,oftoock verraet Van binnen: liefen. ^en moordenaer taft aen,maer vanght hem doch met finhé Brengt hem niet om den hals,en vvel voordachtich leeft, En hem dan terftontin der Staten handen gheeft: vvaer hy in handen doçh,mocht fulex voor ons ghefchieden, Slaet doch nu al hand aen,en meeftghy Edel-lieden: Och hem doch met ghemack,al ftil daer binnen draeght, Hoe werd doch defe dood van allen man beclaeght, T'heel Land mach voorvvaer vvel dees dood hier bevvee- ©V tWÏ nen„nu, fliä)&tm ^c^ ecn ^e vroom is,falt van herten oock meenen„nu.
tn* ,
Vande
|
|||
|
Vande vijfde Ghefchiedenis,
de eerfte uytcomft. ^et Paneel té nu al met stoart öecïeeö / en al öte
Daer ratiü om ßaen/inöen cou/ liet öooo Ucljaem lept op een Cafeï/aen öeen fijöe ßaet eenen Rkh~ meeßer, enöeupöanöeïfijöe/eenen Hopman. . Rithmeeßer*
p-Rompilien maeckt nu doch getreurich groot gheclach,
j7 Rithmeefters weent nu al,en fchreyt nu nacht en dach' ffcts de dood van fulck een Veld-Heer feer hoogh gheprefe« Jant gheen verlies en mach,voor ons nu meerder vvcfen, ^ie al u leven lanck hem ten dienft hebt gheftaeo, C'lclaet nu ziin Cornet heel droevich enfvvart maken:. Ç^et de Trompetten nu druck en veel tranen flae^ f*et hetfoet veldt-ghefchrey op allen plaetfen ftakcn, v*nt hy leyt daer nudood,daer thert naer plagh te haken.
Hopman,
j. Trommelsfray,vveeft doch nu al met fvvart becleed, f*Oud het ghevveer om leegh,dat altiid was ghereed, J^r defen Veld-Heer cloeck,vroech' en fpaed' weke' ftrijdë ^ll ghy Crijchf-knechten al,vvilt n nu gheenfins mijden, j5 vveenen nacht en dagh,voor defen Heldt feer cloeck, checkt doch u Vaendels fvvart,maeckt ooc fvvart al u cleere: j heeft dît moordadich ftuck den allderhooghften vloeck. >aet in u t'vyands haet al u leefdagh vermeeren, ö bevveent hem die ghy fo hcogh'lijckpleeght te eeren.
~ TZjthmeeßer. Sny Ritmeefters ftout;ghy Lieutenanten koen,
Ghy
|
||||
|
Ghy Bevelf-hebbers a!,die u beft pkeght (e doen,
Ghy Ruyters int ghemeyn,die t'lijf ten beften gaven, Ghy fchoone paerden al,die elck int veld fagh draven Laetden moed fincken nu,hetluftich briefichen fchorft, Legt doch de Vaenen neer,uCornet laet oock truien, Legt al de wapen af,en flaet ftijf voor u borft: Al die dees moord nu h oort, vertellet u gheburen, Want hy light daer nu dood,die ons plagh aen te vuren. Hopman.
G ghy Hoplieden vroom, O ghy Vaendraghers met Sergeants,en Corporaels,den rou nu al oplet, .. Ghy haeck-gefchutten ooc,en ghy feer vroö Landf-kncehtc
Sley ptdoeh de fpietfen nu,en itellet niet om vechten, Want den Crijchisnuuyt.den ftrijd is nugheftaeckt, En ghy en derft niet meer fo ftout'lick vvaghen r'leven: Ten is niet meer van nood' dat ghy fo vlijtich vvaeckt, Die noyt verwonnen vvas,is door een moord ghebleven, Doodisdencloecken Held,die ons plagh moet te ghevcn. Ritbmeeßer.
Tvveemael ziin vvy met hem ghetrocken door de Mäes, vvy achten doen gants niet des vyands groot gheraes: Al was den vyand fterck,hy toonden hem cloeckmocdicb, H $ vvas een Leeu int veld,maer anders fàecht en goedich, Ons paerden hebben vvy meermaels voor hem ghetoomf» En luftich hem ghevolgt,met mfling',roers en fvvaerden, Noyt laghmen defen Vorft vbor vyand oyt verfchroomt, Hoe feer dat hy op hem luyd' tierde n en ghebaerden, Maer nu^ylaes^kyt hy verflaghen neer ter aerden. Hopman.
Wat hebben vvy voor hem ftout ghevvaeght menich ft»c^ |
|||
|
Q°cklbmtijds met vcrlies,en fomtijds met gheluek
Chevvonnen hebben vvy veel Steden,Sterckten,Schanflen, Yaen nu vvcl Vaendels,R.oers,ooc Spieflen en veel Lanüen tVeld -teecken is verkeert, het isghevvorden zwart, ~at eens Orange vvas,dvvelck ons wel magh verdrieten. ^deerlijckfluck,omoord,ghy valt ons Knechten harr, ~ ,f.„ Vvy nioghen te recht wel ons tranen uyt gaen„gieten, ,2 ,ï>e vVanthyleyt dooddaer vvy troolt pleghen aen„ghenieten. '
|
||||||
|
Vande vijfde Ghefchiedenis,
de tweede uyteomft. De ZJrijbeyddes Lands, Gnejf^Maurit^
De Vrijhejd.
r^\Ch alle menfché vroom, wie datghy zijr wilt luchten, ^ 0, „ y-'O Hemel, Aerd'riick oock,wilt beven nu en duchten, fi„s ~"£ ^°f t al u tranen uyt,die daer cloeck znt en leef t, ölïccmtnf ^~ Zee,o Lucht,doch nu ghetuyghnis hier aflfgheeft: cn&c ^a(t
^an dit moordadich ftuck-van defen boofen handel : Dom fyt
P fchoone Itad van Delff,tis buyten uwen wandel ïtjcf*
i~at in u ghebeurt is d'afgrij feliek boosfeyt:
irentdit vaft in u hertonthoudet al u daghen, ü«s werelds vroomften Held,daemu doorfchoten leyt: **y leyt daer,die voor ucn my,plagh forgh te draghen **ch ieght dan al met my,wilt hem te deeg' beclaghen: A*K ach, ach, ach. SXtvoqH Och vvaer hy't nosh alleen,en bleef kk noch ghefont, r,cf*.
H Eylaes,
|
||||||
|
4 Eylaes ocharmen neen,ick ben met hem ghevvont:
want het hert is my oock op eenen tijd doorfchoten, My fegg' ick die fo veel hebdcughden groot ghenoten Van defen vvaerden Prins,die daer nu leyt fteen dood, Mei: hem fterfick nu oock,ick lijd' den meerren nood, Te recht mach ick nu wel,fvvaer kermen en (eer huylen Miin handen wringhen oock,en hiakengrootghecrijt: want ick en weet nu niet vvaer vluchten oft vvaer fchuylcO Noyt gheen bedroefder ftuck,noyt geen fo fvvaren ftrijt, Des ick,ghy,en elck menfch roept luyde wie ghy zij t: Ach,ach,ach,ach. Ghy Staten des Lands al,ghy Ridderfchap en Steden, ?
weent nu,weent nu tis ti jd,en ghy hebt oock wel reden: want u Stad-houder goet is deerliick om den hals, Door een moordadich ftuck,en vverek feer boos en vals: Die noyt verwonnen was,die leyt daer nu verwonnen, Verwonnen door een moord: dit hebtghy nu begonnen O Spaingnen tis den raed,die ghy lang hebt ghefocht, In eevvicheyd moeght ghy u dit quaet ftuck wel fchamen, Die fo cloeck int vcldquam,hebt ghy met moord ombrocb11 Voorvvaer haer Majeftey t doet dit niet naer betamen, Beclaeght hem en laet ons nu roepen al te iamen: Ach,ach,ach,ach. O ghy Ghemcynte goet,weent doch nu over al,
Ghy en weet niemant noch,die u hier voorftaen (al, u toevlucht leyt daer nu,den trooft is u ontnomen, Weent Vrouwe en Mans ooc,en weent doch al ghy vromc* want den verloffer s' L ands is vvech.hy leyt vermoort, Die niy voor heeft gheftaen,en inghevoert Gods vvoort, Die my de Vrij,heyt goet heeft ghebracht indees iandenr |
||||
|
%ift die daer nu leyr,maer hy noch niet alleen,
*ck liggher ooek met hem,ickkom' met hem ter fchanden ^ond' ick noch blijve ftaen,maer ick förgh voorvvaer neen : ^es fchreyd en roept vvelluyd' Jae fegt met groot geween, ■^ch, ach, ach, ach. ^hy Borghers van Delff al,en ghy vroom inghefeten,
^heen wonder en ift nu al gaet ghy feer becreten : ^Veent en treurt,fchreyt en huyk,tis reden, tis nu tijr, fïetzy arm oft rijck.vveentnual wie dat ghy zijt, ~^et nu de tranen langs u roode vvanghen vloeyen, ^H vvilt u leven lanck dees boofe daed verfoey en, ^fibeclaegtdatditin ufchoon Stadisghefchiet, yyiltde uer,dagh en tijd,inu ghedachten houwen : ~at fulck een vvaerdich Prins,en ick fo ginck te niet, % leyt daer,hy leyt daer nu noch in elcx aenfchouvven, bie t'hert en ghemoed in ons nu heel doet verfiouvven: ■^ch,ach,ach,ach. Y Maer tis ghenoech ghevveent om defèn vroomen Helr,
f reckt al u tranen in,hy is in ruft gheftelt: c* de volmaeckte vreught,hy is by God den Vader: j;cn druck fy over ons,ons lègg' ick alle gader, "y « in't vreuchden dal,vvy blijven inden druck, lvy zij nt met hem al quijt,s'Lands vrijheyd en gheluck, . ^H boven al ben ick de armft' van alle lieden : Vvant ick fterf nu met hem,ick gae met hem int graff, y^ànt vvaer wil ick heen,ick en vveet nier waer vlieden, ^üs weent al over my,van vveenen laet niet aff, ©jidwn* *£n moordenaer waft,die ons t'famen den fcheut gaff: ^ ^ $(,
theu,eheu,eheu' Itjcf. H ij Oor.
|
||||
|
OôrlofF o Staten des Lands ick moet u begheven,
Door defes Princen dood, word Vrijheyd nu verdrevcu: O Heer Almachtich God,ick Vrijheyd moet nu voort, lek Vrijheyd des Lands foet,en vrijheyd van Gods vvoori, lek moet vvegh vlieden nu in boflehen en in holen lek en vveét nu niet vvaer my keeren oft vvaer dolen r In plaetf ' van my,fo comt nu t'fvvi jghen met bedvvanck: Dus neem' ick oorloffaen dees edel vroome Heeren : OorloffGhemeyntegoet,die eenen tijd nu ianck My lieflijck hebt gheproeft,en nu raeckt int verfeeren, Als ick nu vvegh ben,niet licht fal ick weder keeren. Eheu, eheu, eheu. Van Keyferli j eken ftam ziit ghy o Prins gheboren,
u faem die blijft altiid,al is u lijf verloren: Ick gae met u int grafFick fie dat vvefen moed Ten eerden foleyt daer den opgheflaghen Hoed : Die ick meeft tot noch toe al t'Land door hebghedragert, Daer legh' ick t'ghevveer neer,foo de verlaten plaghen: Daer fixijd' ick het fpits afFvan miin fchoon gheelvve haef, want t'leven begint my nu oprecht te verdrieten : Gheen uytcomft en fie ick voor my tfy verr' oft naer. Ick laet met fchreyen u fijn lichaem nu begieten, Ick wil met hem nu gaen,die my trooft deed' ghenieten. Gmeff<3VUwit%. ©tacff O Heeren Staten gpet der vereenichde Landen EDÏmra'fS vvat droefheyd is nu dit,wat druck is hier voor handen, comi'W)t x'ilert js my yVei beroert,en voorvvaer tis bedroeft: rnf«Äcv Tis vve^ ^en meeu"en no°d die ic^ oyü hebgheproeft:
^ n " Maer nochtans ift my niet wel mog'li jek hier te fchreyen » |
|||||||
|
Ontboden ben ick uyt d'Vniverüteyt Lcyen,
|
M
|
||||||
|
En occk de reden vvagf om,heb ick al verftaen,
Vvantom miin Vaders dood te wreken ift ghedaen": ■*n s'Lands dienft hoop ick my in als heel trou te quijten : Verwondert u oock niet,al kan ick gants niet cri) ten, ^ie't ftuck te wreken meynt,weent Telden voor oft naer. » ^vant wraeck foeck ick te doen/fal bliicken openbaer, *^aer ick beween alleen,dat ick noch jonck en teer ben, ^oe wel dat t'hert vol moets,en ick gheneyght tot eer ben: *nin miins Vaders plaetf' nu voorts te treden meyn, ^oo beclaegh' ick nochtans dat ick jonck ben en cleyn, *n dat ick niet en ben als ick my wel foud' vvenfchen, ick hoop miin trou hert fal blijcken by de menfchen.
Heeft miin Heer Vader d'Land den trouwen dienft betoont Ick hoop den vyand en word van my niet verfchoont, ^ie miinen Vader hier heeft laten foombringhen: £*Us edel Heeren ichept moet,r'Ghemeyn t fonderlinghea: Ick hoop u voor te ftaen,befchermen oock voor leet, tàjf,goer,miin edel bloed,is voor u al ghereet. ^n ghy o Vrij heyd s'Lands, wier wilt ghy henen vluchten* blijft doch in Godes naem,v vilt uergens voor ooc duchten, H fal u voorftaen nu,daer is miin hand en trou, Veel liever fterf ick,dan ick u verlaten fou: ■^•ün Vader foeck ick naer te volghen fallen tijen, *n u Vrijheyd des Lands,fal ick altijd bevrijen, •"üs fchept nucloecklijck moet,verandert weer van fin, Al is miin Vader dood,ick hoop u niet te min, ^aer miin beft voor te ftaen,al met de hulp des Heeren. *De Vrijheyd.
O Princelijcken Held vreucht moet in my vermeeren, Als ick u daer foo fie in vroomicheyd ghefterekt, Bn dat t'Nalîoufche bloed en afcomft in u vverekt, ^hy volght u Vader naer in vroomheyd en in deughden, H iij. L>e«
|
||||
|
Den druck vergaet in my,ick hoop my naken vrcuchden
Al zijn u jaeten'jonck,den moet is in u groot. GraeffiZMauritZ;
Niet onghewroken blijft zweer ick miins Vaders doot ■Sulck een moordadich ftuck fal ick altijd onthouden, jae in God is raiin hoop,in hem is miin betrouwen, Dat hy't my laten fàl noch vvreke n metter daet, Sett uwen hoed weer op,fpij t aldes vyands haet, Necmt t'gheweir in u hand,en wilt u niet meer quellen: Dit jonck bloed,en dit hert,fal ick te pande ftellen, Voor u de Vrijheyd s'Lands,en voor des Lands vvelvaert, vvant fulcx is miin ghemoed en Princelicken aert, Alet defe miin e hand hoop ick dees moord te wreken, Ick hoop tfai haer wel mer noch metter tijd op breken, V Vy fallen ter wij lGod gaen bidden inden gheeft, Dathy my een cloeckhertgheefen maeckonbevreeft: Dat ick den vyand cloeck magh onder d'ooghen treden: Gaen wy dan binnen nu,en draghenforgh als reden, . Dat t'lichaem magh in d'aerd' meteeren zij nbefchickt, f^Vbdcm Voörfichricheytinalsdes menfchen hert verquickt. mnm' Beßuyt-reden des VkhiBdders,
DEn ouden Spaenfchen haet hebt ghy nu claer gelien?
Den grooten Bloet-dorft hebt ghy nu hier conneü fpeurcn, Al wat den menfch doet,heeft by God niet te bedien : Wat ift oft fy den Prins dus hebben nu doen treuren, Sy hebben hem fo lang doch ghefocht te verfcheuren: Sy hebben fulck boosfeyt voorwaer te hoog gheachr, Sy ziinder toe gheraeckr, men heeftet fien ghebeuren, Maeranders haddentfy in haren fin ghedacht, |
||||
|
%lîieynden dat te niet foud' gaen t'NalToufch geflacht,
50 dat de Staten s'Lands ongetrooft fouden vvefen, Jae fonder hooft,oft raed,fulcx hebben fy betracht: ^aer gheiooft fy den Heer en boven al gheprefen, ~*e s'Heeren Staten druck foo troulijck heeft ghenefen, ;~ie het oud verbond heeft vernieut,gemaeckt wel vaft, *1 heeft den jongen Held,Graeff Mauritz uytghelefen ^ü verweckt tot s'Lands dienft en s'Heeren Staten laft: ^ie hem cloeckmoedich heeft tot des Lands dienft gheraft, ^ti edel bloed noch vvaeght, en wilt voor t'Land forgh' draghen,
:~en Spaenfchen raed,had daer fèer luttel op ghepaft, "Pie in dees wreede moord had een leer groot behaghen: ^aer den ghetrouvven God fàkhaer noch doen beelaghen, ~at jonck Princelick Kind dat daer in de vviegh iagh, r^lt helpen wreken noch in fijn bequame daghen, Stalen fal hy't haer daer hy oockkan oft magh, ^ Spaengnen u naeckt vrij noch al te groot gheclagh^ ^ulck vverck verdriet den Heer ghy fuit den loon on tfangen ^ God is onfe hoop en trooft en al t'verlanghen. |
||||||
|
Eynde des tweeden Boecx,
|
||||||
|
9
|
||||||