In qua modefi� difiuiritnr,
Quodnam fit

Pfalmi CXIX Subjeaum ?

Viro Maxime Rcvenndo, & Clarijpmo,

Vp E T R O HOL LEBEEK,

Collcgii Thcologici Illuftr. ac Prxpot. D. D.

Hollandiae 6c Weft-Frifuse Ordinum Re-

gente fpe�tatiffimo > Ecclefue Lugd.

Bat. Paftore.Fideliflimo.

Publica, ae flacida Difqmfitioni Jkbjicit

SHRISTIANUS SITKOVIUS , Lcfna Polon.

Ad diem Dcbcmbr. horji. Loco falito.

. LVGDVNI BATAV�RVM;

^APUd FRANCISCUM HENEMAN, CoUeg� Theol.
DD. Ord. Holl. Sc Weft-Frif. Tjpographutn.

Ter-llluftribtts ₃ iJM�gnificis , at
cprapotent�bus _,

W E S T-F RISI^E,
Veris Patriae Patribus , Orthodox^

Religionis 6c avitae Libertatis Propugnato-
ribus ftrenuiflimis i

^eD�mms fuis tnun�fieentiljimis.
- N E C N O N

Viris Maxime Reverendis & ChriJJImis.

D. PETRO HOLLEBEEK , Ecclefiae Lugd. Batav. Fa-
ttori fideliffimo , difertisfimo , Collegii Theol. Per-Illu-
ftrium ac Praepotentum D, D. Ord. Holl. Sc Weft-Frif-
Regenti Dignifl�mo, Praefidi fuo Spe&atifl�mo.

D. ROBERTO iEMILIO , Eccl. Lugd. Batav. Paftori
Vigilantiflimo , facundiJlimo, Collegii Ejufdem Pro-Re-
genti Spectatiflimo.

Pneceptoribus 6c Fautoribus fuis ufq�e colendis.

Hancee Dijfertttionem qualemcmquc
in fublicum gr Mi animi dtcumen-
ttm offert.

GHRISTIAN�S SITKOWIUS.

Fol. t
DlSPUTATIO THEOLOGICA,

In qua modefte difquiritur,

Pfalmi CXIX. Subjeaum ?

Um lis, quibus propter fua in me merita,
Studiorum meorum Deo 6c EccleiiEE dicato-
rum merit� conftare debet ratio, Academi-
cum aliquod fpeciraen dandumeflet; nequc
IMpajjg lllis indignum , neque officio meo & condi-
vmmM» tioni abfonura quicquam fa�turum mihi vi-
debar, fi in Pf.cxix. cjualemcunque meam, BonocumDeo,
^collocarem operam. Prcecipuum enim , im� ver� dixerim
otnne Sacri hujus, 6c pio non minus in Deum Aff�dtu, quam
verbis prolixi Carminis Argumentum plenum 8c conflantem
^amorem erga Legem Dei , proque Ejus Honore Sc Gloria
flagrantem animum continet: ufproinde abfolutiffimum cui-
^vis prsebeat Exemplum , ad quod fuam in Dettm pietatem
rite formare, atque fic ad perfe<5tara Beatitatem , qua: in ipfc»
^falmi initio proponitur, feliciter adfpirare pofllt. Hincln-
terpretes eruditi, qui Pfalmum hunc fuis Commentariis illu-
ftrarunt, a fua eum prseftantia Sc materias ubertatefummoju-
^re celebrant Sc frequenti piorum ufui commendant.

Idem nuper iiinima cum Eruditionis laude prseftitic C"^e'.
berrimm Inclyta hujus Academie Profejfor Salamon van Tti, q,^ut�c univerfum hoc Camicum , prout eft Propheticum , j^u'
tempori folid� applicavit, & fingularum ejus partium co&'
plementa , quse alii vel cuiquam in V. T. vel Ecclefia: y'
T. vario ftatui in genere tantum tribuerant, in certis Pertf>'
nis variifque temporum circumftantiis Ecclefia; Chriftian# »
oftendit. Lubcns proinde , Firo Clarijfimo me multum &^c'
bere, fateor , quod mihi opportunam prasbuerit occafionerfl»
firmumque monftraverit fundamentum , ut de Pfalmi hujt¹⁵certo fenfu ulterius tutiufque meditari mihi licuerit. Pf*'
cipu� ver� , cum quafdam potioris mamenti partes , nito¹'
rum literas i/ t/ o/ �/ Apoftolo Paulo prorfus convenii'C»
exp�catum evidenter dedcrit; ccepi , Venerandi mei Pr*»'
dis inprimis confilio addu&us , cum animo meo cogitare»
tinnen plftra , & forte etiam omnia ad Aiagni Gentium DoBorti
Perfonam, Vitam & res geftas referri commode poffint, fimplici°"
rem pariter se faciliorcm di�li Pfalmi clavera fore ratUS , "

Vnum totius Orationis inveniretur fubjeftttm*

Ne ver� defultori� rem agere vidcamur, quaedam ad Pfal-
�iium CXIX. fpe&antia pracmittenda funt , ut fic ipfe ordo
ienfim nosad ipfumDiflertationis hujusdeducat fcopum. Pc
Ffalmiighur Autlore, cujus nullum prsemittitur nomen,pri-
mo loco agendum eft , f�d de quo nobis heet minus efl� fol-
li�itis, quia, quicunque ille demum fuerit, de alia potius per-
fona quam de fe ipfo, illum locutum eft� , in pr�grefi� pa-
tcbit. Facil� ver� concefl�rim, Davidem Pfalmum compo-
fuifl�, tum quia egregie confpirat cum Pf. XIX, qui eft Da-
Yidis , tum, quia proftaf �xemplum Pf. II, qui, quam vis rfi-

^■'ptione careat , a Davide ramen certifiim� confcriptus eft,

y«o�-tx Ad. IV. 25% apparet. Sed fi vel manifeft� confta-

^et> JpfurnDavidem AucWem efl�, minim� tarnen inde pof-

^e? evinci , h�e ipf� eum de fe, 6c non de alio , loqui, cum

°ties in Pfalmis videamus contrarium. Imo vel ea ipfa de

^Caufa potuit Vir Dei , licec Pfalmi Auctor fuifle credatur ,

^CotifuUo nomen fuum ei non pnefixiflb, ne quis> eum de Da-

^lc>e explicandum efie, perperam cogitaret.

Itaque praecipua jam erit Quasftio , de vero totitts Pfalmi
^"fyefto, quifve loquens hic inducatur : quo reperto, plana
j*^et omnis illius interpretatio , qua: fecus incertiores nos re-
^Jlriquet; plan� ficut iEthiops ille, cum locumEf. LUI. afe
Perledtum vellet intelligere, omnium primo ex Philippo qua:-
rendum fibi efie re�t� exiftimavit , de quo iftttd Propheta dice-
^ret , de fe ipfo , an de alto quopiam ? Act. VIII. 34. Ad hujus
^cXem plum dum 6c nos hic inquirimus in conftans aliquod 8c
Perpetuum noftri Pfalmi fubjectum, id prim�m tanquam eer-
t�rn 8c cuivisfacil� obvium fupponimus, agihic deViroexi-
^i� fan�to 8c Zelota Divinas Legis intenfiffimo, cujus accen-
fus Divino amore ac ardore animus mira cum fignificantium
jocutionura abundantia defcribitur , atque non iinc novo 8c
infigni rerum 8c verborum pondere idcntidem repetitur. Et
habuit Ecclefia ab omni sevo ejufm'odi viros, Dei familiares,
<}ui fingulari fan&itate prse aliis hominibus ut cfas-ijps? hv x�<r-
M« fulferunt. Quanta enim fueruut Nomina! fub Promifftone,
�nochus, Noachus, Abrahamus, Jobus ; fnb Lege, Mofes,
Jofua, David, Salomo, Elias, Elifeus; jit% N.T. Johanncs
Baptifta, inter ApoftolosPetrus, PaulusScc. Similisin Sacra
Hiftoria celebritatis Virum efl� oportet, de quo exquifitif�l-
^ma noftri Pfelmi praxonia vera fint.

Ac ftatim quidem difquirentibus nobis David occurric> ^^;Uforti, /fc«� Pjalmi Auctor , /fc d* «<(«« /V/mw pojfet SubjeElur» ^vt~
deri. Sed pon pofl� nos in eo acquiefcere, clare demonfti'^a"
vit fupra laudatus Cel. Tillitu. Nam licet maximis Affti8i»ⁿ*~.
bas fuerit sbnoxitts, non tarnen, vel prepter faam in Leger» D^liobjervan�am, vel a Legis Dejertoribns eas perpeffits fuijje legit�T >
quod ver� utrumque in Pfalmo non obfcur� ftepi�s innuitur,
cum David � concrario plerumque politicis de rarionibus &
Regni caufa omnibus illis injuriis fuerit affe�tus ,' turn Saule
illum propter expe�lationem Regni odio habente atque pef-
fequente , turn Abfolone propter invifam Regni pofferfio;
nem , bcllum adverfus eutn excitame. Praeterea nihil ^eXDavidis hiftoria potefl adferri, unde pateat, eutn (ecundura
vers : 46. coram Regibus non embutffe de Tefiimomis "Jehovt loqtft *
Saulem Regem David in Ejus aulam admiflus, Citharse pul"
fu oble�fcavit', ac furibundum Ejus Spiritum paulifper re-
focillavit i Sam. xvi: 2,3. Verum hoc prori'us nihil facit ad
Teflimonia Dei cum Ulo pertractanda: fiexterosReges ejus
temporis fpecies , annon omnes fuerunt «3-«oi ? neque cre-
dendum videtur, quod cum ullo Eorum unquam ferio ege-
rit de Dei teftimoniis; tantum enim abefl ut iflud fecerit,
ut poti�s coram Rege Achis, metuens ne agnofceretur , *-
mentiam fimulavent. i Sam. xxi: 10. apud MoabitarumRe-
gem qua de re locutus fit, legere efl, 1 Sam. xx 11. z. 3. Ni-
hil jam attinet caeteros in medium proferre , 6c fimili ratio-
ne eorum cum hoc Pfalmo Convenientiam vel diffimilitudi-
nem invefligare. Quamvisenirri facile unum aut alterum ver-
fum eil'et reperire , qui Jobo, Abrahamo , Elise vel aliis ap-
plicari bene pofi�t , i'd tarnen hic neu'tiquam fufficeret, ubi
plura reflarent> quibus nihil in illis Viris refpondcret. Sed
praeterea alio. argumento nos jamjam prceflituros putamus, ve-

r�tatem di&i Pfalmi fub temporibus deraum N. T. quaeren-
^d«n efie.

Nimirum, prseteralia, quaeapud Coccejum J*illium, aliofque
videri pofliint, non finit nos de eo dubicare vers: 64. GratU
**«, ("pon) Jehova, plena efl terra. Ubi (*) conflat, vocem
"ton non dicere tantum generaleen quamvis in homines Beni-
gnitatem 8c longanimitatem Dei, led Ejufdem Gratiam gra-
tuitam, 8c milericordiam > in peccatorum inprimis remiffione»■
quae cum illa voce fepiflim� conjungitur Exod. xxxiv. 6.
Num. xiv. 19. Deut. vu. 9. Pf. xxv. 6. xxxu. io. L1.3.
Lxin. 4. cxvii. a. coll. Rom. xv. 9. 10. 11. 8c in.Pfal-
i�io noftro occurrit f. 1*4- ff9> Clariflim� ver� hasc voxde-
notat Gratiam talem, quae fub N.T demum plen� manife-
ftanda erat, quando cum Fcedere aeterno conjungiturEf. lv.
3. quem locum Chrifti Refurre�tioni applicat Paulus A&.
^sm. 2A. O) Hunc loquendi modum : Terra plena efl GratU
Vel Gloria Dommi , vocationem Gentium 8c Ecclefioe Chrifti
per orbem terrarum extenfionem notare , manifeftum fit ex
locis fimilibus ; .lc&u digna funt Num. xiv. ai. Pf. vin.
i. 10. xLvui. 11.LXxu.19. Ef. vi. 3. xi.9. quse indu-
bia funt Vaticinia , gentiles undique in Ecclefiam reci-
piendos promittentia , Sc nullo modo ad V. T. pertinere
pofliint, quia tum Gloria 8c Gratia Domini folis Judsis ob-
tigit ; a'tiis populis , qui extra Judasam erant , exclufis Pial.
cxLvi 1. 19. ao. Gentes non agnofcebant Deum Pf. lxxix.
6. Nomen Dei tr.ter Mos blasphemabatur , Rom. II. 24. erant
«bfejue Chriflo & Deo. Eph. II. ia. Neque hic poteft excipi,
�avidem hic per Terram potuifl� Tenam Canaan intellige-
^re; tuncenim �pfe fibi eflet contrarius, quandoquidem in eo-
deta hoc Pialmo plures exftant querels de judseis, quod a

Pneceptis Domini aberrent eaquedeferant, f. ai. 12.6. ijo.
139. 158. nullus itaque tune, nifi vald� tenuis, eflet _�lius
dicli fenfus. At vcr� tum ver� terra repleta fuit Gratia Je-
hova; , « quando Nomen Dei pleniffim� mantfefiatutn 'ft T^c�Chriftura Joh. xvii. 6. /3 quando addu�a efi at erna lnft^ttiADan. ix. 24. y quando impletum fuit Euangelium perg'**
riofum Spiritus & Injiitia minifteritim 2 Cor. Hl, 6-11. COW»
1 Tim. III. 16.

Videndum jam, an fub N. T. aliquem ifthoc Pfalmo dj*
gnum invenire poffimus , in quo minor fit, aut fon� nulty
difficultas. De ipfo Cbrifto hic non efi cogitandum, quia difet'^terepugnant f. 5. 10. 67.133. 176. SancTriffimus nofter Serva-
tor ita fuit ab omni maloalienus, kko,x,& Heb. vi 1.26. Ut noB
tantum non peccaverit , fed ne peccare quidem potuerrt'
Non erravit ergo unquam, mult� minus ut ovis perdita , ne»
que adeo optafie aut Deum oraflc dici poteft, ut ne a ftatu-
tis Dei aliquando defle�terct, aut iniquitas ipfi ulla domina-
retur. Ne igitur , quod animus eft dicerc , multis ambagi-
�bus difleram , faciamus periculum , annon folns Pattlus noftrse
folicitudini /atis poffit facere s quod fi cognouerimus, facile
circa alios omnis evanefcet quEeftio. Ille enim jam quazrefl*
dus eft, cui, non qujedam, fed plurimaPfalmi conveniant»
6c contra quem nihil facil� pofllt objici, tanquam ei contra-
rium, ut fictritum illud Philofophorum fequam�r monitum^:Talia fnnt fttbje�a, ejualiapermittnntur effe a fnispradicatis. Hifl^cporr� , quemadmodum Paulum hic confideramus ut poti$"
mum fidelium Chrifti Scrvorum Exemplar , 1 Corinth. xi«
1. Philip. III. 17. ita non eft quod adverfemur, fiquis eoruni»
qux poftea Paulo applicabimus, quacdam aliis tribueie veU¹»
qui Pauli veftig�s inftiterunt, dum modo Apoftolus noftef

prascipuus habeatur , quera Pf. CXIX. totus rcprjcfentar.
^>eque _ulla occurrit jufta ratio , qux nobis neceflitatem im-
P°nat ftatuendi, diverfas in diverfis Pfalmi partibus perfonas
^loquentes induci; cum (») ubivis a principio ad finem unus
** uriicus loquatur in fingulari perfona , ($) nullum fit in
^foltno hujus hominis cumaliocomparationis veftigium,, ubi
^a^eraltero major aut minor prsedicetur: licet, (y) qui hic lo-
<|uitur, VirDeicum aliis fidelibus id commune habeat,quod
"iverfis temporibus diverfus Stmultum a fe ipfo mutatus de-
P^rehendatur. Quam viciffitudinem faep� expertus eft David,
^ox Dei iram , mox Benevolentiam fentiens Pf. xxx. 6.
^xXxi. 2,2. coll. cum antecedentibus & 23. Sclxxvii. ubi
Afaphus primo variis intriftitia cogitationibus flu&uat, pofte*
^recardatione mirabilium Dei ftabilitur..

Neque mirum aut infolitum hoc noftram inft.itu.tum' cuiV
S«am videri debet, quafi aliquid agamus, quod pro indeco-
^ro, fi non indigno Vaticiniis S. Codicis haberi poflit, dum
Pfalmum aliquem Apoftolo vindicamus: nam 6c de fimilibus,
& de long� deterioris fortis, imo pefl�mis Sc nequiflimis ho-
ttfinibus Proplletas cecinifle certum eft. Ita Chrifii paticntis
*c morientis inimici atque irrifores omnis generis, varias conditio-
0'^s) Judsei, gentiles, fummi, infimi, fub nominibus Homi~
"urn, Tauromm, Iuvencorum, Canum, & Canis cujufdam x«?
�|o^v Pf. xxii. prolix� defcribuntur. Ipmrn illud Scelus
Peflimum , ingratus Domini [ui Proditor Iudas , quodadinfan-
darn pariter ejus perfidiam ac poenam infecutam attinet, fi-
goificanter notatur Pf. xli. 10. lxix. 26. cix. 8. Zach. xi.
**� cum quibus conf. Matth. xxvn. 9. Joh.Xui. 18. A�t.
i. i6�2Q. Si hujufmodi peccatorum Duces Veneratio.-

ni Propheticorum Librorum nihil quicquam derogant, quw
ni tanto Apoftolo in iisdem locum concedamus. Quefl)^a(1"
modum infupcr alibi.Scriptura de Chrifti Fratrum , Am^lC0"
rum 5c Difcipulorum vitiis «que ac virtutibus loquitur, ^tatageneratim, quod iiium Dominum deferuerint long� fugieⁿf�-
Pf. lx ix. 9. Lxxxviii. 9. quam fingulatim de Petro"�
Lxxxv 111.19, Zach. x 111.7. coll. Matth. xxv 1.31. & �Ltf^c'
xvi. 7. de lohanne Baptifta �f. xl. 3. Mal. III. 1. 23.

Quinira� ipfum Paulum a Prophetis fuirle adumbratuifl »
quidam Eruditi concinn� oftendunt in Ef. xli. 1.2.3. °,^u^
explicantur de Vocatione gcntium , per infulat notatarurfl»
licuti XLii. 4. 8c de Pauli itineribus VicTroriaque fpirituali»
quando Viros Principes ad Fidem Chriftianam perduxit A&\
xiii. 12. 6c Rcges de veritate Evangel� convicit A<5fc. XXV*'
1$. Infignior ver� fuit Pauli Vi�tona quam Abrahami, -cui
hunc locum plcrique Veteres applicant. Ille namque k>ng^cpotentiores Principes vicit, quam illi Reges fucrunt ab Ho^ciuperati, qui plerumque finguli unius oppidi Reges fuerunt»
(hinc fxpe maximus in uno loco eorum fuit numerus, Sep,"
tuaginta Jud. I. 7. triginta duo 1 Reg. xx. 16.) Suum vei'O
Paulus Triumphum in Chrifto prtedicat Rom. xv. 18. >9"
2Cor. II. 14. Conftituerai; enim Dominus Paulum ut Not»^e*
ChrifliportaretinConfpe�umGeMi�m & Regum A�t. IX. 15". cotA-
xxii. 21. xxvi. i6.17.18. hinc fc ipfe vocat Apojlolum & DoftorerP
GentiumRom.xi. 13. iTim.II.7. 2Tim. 1.11. TumPf.LXVii*'
28. Benjamin parvus refertur ad Paulum de qua re prolix� v
git Cel. Vitringa Obferv.Lib. III. c. 3. numver�hic ScPf^*
exix. 141. fit allul�o ad Pattlttm quafi pauMum, quod cond¹¹"
ditur excontemtu ejuspnefentias 2Cor. x. io. nonmoramUf-

^ea pr_Kterea ^ q_U0�j %&&. vin. 23. legitur de #r« y*^<?,

fa ^W ^^ecem homines ex omnibus lingttit gentium prehenfuri _t

tojHe_eo i_tlirif_int _f perfpicu�fuit exhibitum in Paulo, quem

Pms gentes obnix� rogarunt, ut apud ipfos maneret Do-

o^lnatnque Chrifti eis exponeret , Act. xin. 42. 43. 44.

jjv Xviii. zo. xxviii. 14. His ita confideratis , ne-

� '^nefn male habere poterit , fi eundem Paulum , quem

^a'iis locis invenire licet, nos quoque in Pf. cxix. qux-
raoius. 'il ^

Nihil ergo prohibet, quo minus ad ipfum Paulum iam at-

?ⁿdamus animos, qui cert� tantaeeft Dignitatis 8c Excellen-

J^i ut nequaquam pigeredebeat, Ejus hic habere rationem.

ojiyanti non fuit Nominis Johannes Baptifta Servatoris noftri

^fodromus , quo tune nemo � mulieribus genitus major fuit

^tth. xi. 11. erat Amicm Spon/i Joh. 111. 29. Sed major e-

^at Johanne Paulus 5 t�m per cceleftem plane ejus Vocatio-

r¹.⁶¹^ , tum per alias Excellentias. Si ille Chrifto venien-

¹ in mundum viam praeparavit ; hic Chrifto aditum

*+ ornnes Gentes indefeflb labore aperuit. Ille fuit amicus

"Ponfi ; Hic offici� circa Sponiam Chrifti ftrenu� functus

^» Ut fidus Chrifti 5r«<^'vv_Ju.<p@- , dum Ecclefiam aptavit

^"* Viro , ut virginem param fifteret Chrifto. 2 Cor. xi. 2.

^Uam proinde fplendidum Sc honorificum accepit nomen ,

^in a Domino fuo Sks�@* c*Aoy>j? appellatus eft ! Act. ix.

�� Omnibus Apoftolis unus nofter Paulus palmam pneri-

y¹¹}* ut fine invidia de fe ipfo profiteri potuerit, fe nihiloin-

\2°^re»* efl� fummis Apofiolis 2 Cor..xi. 5". im� illis omnibus

"^""COts^ov laborafte 1 Coi'. xv. i�. fuifl'e illis omnibus mo-

'^s *^uperiorem, b» xo-xats <g&a<sQoti^ug, b/ vrAijj/ai� vwtf�ah-

^»|'t«j_j ^ c�uA«x*~f «n&flwr�p»? 2C0r.x1.22. Quid demum

dicatn de raptu ipfius in tertium ufque

fum , ubi audivit af fax» fipar* z Cor. XII. z. 4- ad qU^0<*
faftigium nulla unquam in his terris pervenit humane f°^r*
tis Gloria.



			D1SPUTATIO THEOLOGA In qua modefi� difiuiritnr, Quodnam fit Pfalmi CXIX Subjeaum ? Pars Prior. P R iE S 'I D E Viro Maxime Rcvenndo, & Clarijpmo, Vp E T R O HOL LEBEEK, Collcgii Thcologici Illuftr. ac Prxpot. D. D. Hollandiae 6c Weft-Frifuse Ordinum Re- gente fpe�tatiffimo > Ecclefue Lugd. Bat. Paftore.Fideliflimo. Publica, ae flacida Difqmfitioni Jkbjicit SHRISTIANUS SITKOVIUS , Lcfna Polon. *Ad diem Dcbcmbr. horji. Loco falito.*

		. LVGDVNI BATAV�RVM; ^APUd FRANCISCUM HENEMAN, CoUeg� Theol. DD. Ord. Holl. Sc Weft-Frif. Tjpographutn. Anno eb b cevm.



Fol. t DlSPUTATIO THEOLOGICA, In qua modefte difquiritur, Quodnam fit Pfalmi CXIX. Subjeaum ? THESIS I. Um lis, quibus propter fua in me merita, Studiorum meorum Deo 6c EccleiiEE dicato- rum merit� conftare debet ratio, Academi- cum aliquod fpeciraen dandumeflet; nequc IMpajjg lllis indignum , neque officio meo & condi- vmmM» tioni abfonura quicquam fa�turum mihi vi- debar, fi in Pf.cxix. cjualemcunque meam, BonocumDeo, ^collocarem operam. Prcecipuum enim , im� ver� dixerim otnne Sacri hujus, 6c pio non minus in Deum Aff�dtu, quam verbis prolixi Carminis Argumentum plenum 8c conflantem ^amorem erga Legem Dei , proque Ejus Honore Sc Gloria flagrantem animum continet: ufproinde abfolutiffimum cui- ^vis prsebeat Exemplum , ad quod fuam in Dettm pietatem rite formare, atque fic ad perfe<5tara Beatitatem , qua: in ipfc» ^falmi initio proponitur, feliciter adfpirare pofllt. Hincln- terpretes eruditi, qui Pfalmum hunc fuis Commentariis illu- ftrarunt, a fua eum prseftantia Sc materias ubertatefummoju- ^re celebrant Sc frequenti piorum ufui commendant.

		II.
	A	II.
	A



			*'2,*

		II. Idem nuper iiinima cum Eruditionis laude prseftitic C"^e'. berrimm Inclyta hujus Academie Profejfor Salamon van Tti, q,^ut�c univerfum hoc Camicum , prout eft Propheticum , j^u' tempori folid� applicavit, & fingularum ejus partium co&' plementa , quse alii vel cuiquam in V. T. vel Ecclefia: y' T. vario ftatui in genere tantum tribuerant, in certis Pertf>' nis variifque temporum circumftantiis Ecclefia; Chriftian# » oftendit. Lubcns proinde , Firo Clarijfimo me multum &^c' bere, fateor , quod mihi opportunam prasbuerit occafionerfl» firmumque monftraverit fundamentum , ut de Pfalmi hujt¹⁵certo fenfu ulterius tutiufque meditari mihi licuerit. Pf' cipu� ver� , cum quafdam potioris mamenti partes , nito¹' rum literas i/ t/ o/ �/ Apoftolo Paulo prorfus convenii'C» exp�catum evidenter dedcrit; ccepi , Venerandi mei Pr»' dis inprimis confilio addu&us , cum animo meo cogitare» tinnen plftra , & forte etiam omnia ad Aiagni Gentium DoBorti Perfonam, Vitam & res geftas referri commode poffint, fimplici°" rem pariter se faciliorcm di�li Pfalmi clavera fore ratUS , " Vnum totius Orationis inveniretur fubjeftttm* III. Ne ver� defultori� rem agere vidcamur, quaedam ad Pfal- �iium CXIX. fpe&antia pracmittenda funt , ut fic ipfe ordo ienfim nosad ipfumDiflertationis hujusdeducat fcopum. Pc Ffalmiighur Autlore, cujus nullum prsemittitur nomen,pri- mo loco agendum eft , f�d de quo nobis heet minus efl� fol- li�itis, quia, quicunque ille demum fuerit, de alia potius per- fona quam de fe ipfo, illum locutum eft� , in pr�grefi� pa- tcbit. Facil� ver� concefl�rim, Davidem Pfalmum compo- fuifl�, tum quia egregie confpirat cum Pf. XIX, qui eft Da- Yidis , tum, quia proftaf �xemplum Pf. II, qui, quam vis rfi- fcrip-



		^■'ptione careat , a Davide ramen certifiim� confcriptus eft, y«o�-tx Ad. IV. 25% apparet. Sed fi vel manifeft� confta- ^et> JpfurnDavidem AucWem efl�, minim� tarnen inde pof- ^e? evinci , h�e ipf� eum de fe, 6c non de alio , loqui, cum °ties in Pfalmis videamus contrarium. Imo vel ea ipfa de ^Caufa potuit Vir Dei , licec Pfalmi Auctor fuifle credatur , ^CotifuUo nomen fuum ei non pnefixiflb, ne quis> eum de Da- ^lc>e explicandum efie, perperam cogitaret. IV. Itaque praecipua jam erit Quasftio , de vero totitts Pfalmi ^"fyefto, quifve loquens hic inducatur : quo reperto, plana j^et omnis illius interpretatio , qua: fecus incertiores nos re- ^Jlriquet; plan� ficut iEthiops ille, cum locumEf. LUI. afe Perledtum vellet intelligere, omnium primo ex Philippo qua:- rendum fibi efie re�t� exiftimavit , de quo iftttd Propheta dice- ^ret , de fe ipfo* , an de alto quopiam ? Act. VIII. 34. Ad hujus ^cXem plum dum 6c nos hic inquirimus in conftans aliquod 8c Perpetuum noftri Pfalmi fubjectum, id prim�m tanquam eer- t�rn 8c cuivisfacil� obvium fupponimus, agihic deViroexi- ^i� fan�to 8c Zelota Divinas Legis intenfiffimo, cujus accen- fus Divino amore ac ardore animus mira cum fignificantium jocutionura abundantia defcribitur , atque non iinc novo 8c infigni rerum 8c verborum pondere idcntidem repetitur. Et habuit Ecclefia ab omni sevo ejufm'odi viros, Dei familiares, <}ui fingulari fan&itate prse aliis hominibus ut cfas-ijps? hv x�<r- M« fulferunt. Quanta enim fueruut Nomina! fub Promifftone, �nochus, Noachus, Abrahamus, Jobus ; fnb Lege, Mofes, Jofua, David, Salomo, Elias, Elifeus; jit% N.T. Johanncs Baptifta, inter ApoftolosPetrus, PaulusScc. Similisin Sacra Hiftoria celebritatis Virum efl� oportet, de quo exquifitif�l- ^ma noftri Pfelmi praxonia vera fint.

			Aa V.



			4

		v. Ac ftatim quidem difquirentibus nobis David occurric> ^^;Uforti, /fc«� Pjalmi Auctor , /fc d* «<(«« /V/mw pojfet SubjeElur» ^vt~ deri. Sed pon pofl� nos in eo acquiefcere, clare demonfti'^a" vit fupra laudatus Cel. Tillitu. Nam licet maximis Affti8i»ⁿ~. bas fuerit sbnoxitts, non* tarnen, vel prepter faam in Leger» D^liobjervan�am, vel a Legis Dejertoribns eas perpeffits fuijje legit�T > quod ver� utrumque in Pfalmo non obfcur� ftepi�s innuitur, cum David � concrario plerumque politicis de rarionibus & Regni caufa omnibus illis injuriis fuerit affe�tus ,' turn Saule illum propter expe�lationem Regni odio habente atque pef- fequente , turn Abfolone propter invifam Regni pofferfio; nem , bcllum adverfus eutn excitame. Praeterea nihil ^eXDavidis hiftoria potefl adferri, unde pateat, eutn (ecundura vers : 46. coram Regibus non embutffe de Tefiimomis "Jehovt loqtft * Saulem Regem David in Ejus aulam admiflus, Citharse pul" fu oble�fcavit', ac furibundum Ejus Spiritum paulifper re- focillavit i Sam. xvi: 2,3. Verum hoc prori'us nihil facit ad Teflimonia Dei cum Ulo pertractanda: fiexterosReges ejus temporis fpecies , annon omnes fuerunt «3-«oi ? neque cre- dendum videtur, quod cum ullo Eorum unquam ferio ege- rit de Dei teftimoniis; tantum enim abefl ut iflud fecerit, ut poti�s coram Rege Achis, metuens ne agnofceretur , *- mentiam fimulavent. i Sam. xxi: 10. apud MoabitarumRe- gem qua de re locutus fit, legere efl, 1 Sam. xx 11. z. 3. Ni- hil jam attinet caeteros in medium proferre , 6c fimili ratio- ne eorum cum hoc Pfalmo Convenientiam vel diffimilitudi- nem invefligare. Quamvisenirri facile unum aut alterum ver- fum eil'et reperire , qui Jobo, Abrahamo , Elise vel aliis ap- plicari bene pofi�t , i'd tarnen hic neu'tiquam fufficeret, ubi plura reflarent> quibus nihil in illis Viris refpondcret. Sed praeterea alio. argumento nos jamjam prceflituros putamus, ve-



		6 Pneceptis Domini aberrent eaquedeferant, f. ai. 12.6. ijo. 139. 158. nullus itaque tune, nifi vald� tenuis, eflet _�lius dicli fenfus. At vcr� tum ver� terra repleta fuit Gratia Je- hova; , « quando Nomen Dei pleniffim� mantfefiatutn 'ft T^c�Chriftura Joh. xvii. 6. /3 quando addu�a efi at erna lnft^ttiADan. ix. 24. y quando impletum fuit Euangelium perg'** riofum Spiritus & Injiitia minifteritim 2 Cor. Hl, 6-11. COW» 1 Tim. III. 16. VIL Videndum jam, an fub N. T. aliquem ifthoc Pfalmo dj* gnum invenire poffimus , in quo minor fit, aut fon� nulty difficultas. De ipfo Cbrifto hic non efi cogitandum, quia difet'^terepugnant f. 5. 10. 67.133. 176. SancTriffimus nofter Serva- tor ita fuit ab omni maloalienus, kko,x,& Heb. vi 1.26. Ut noB tantum non peccaverit , fed ne peccare quidem potuerrt' Non erravit ergo unquam, mult� minus ut ovis perdita , ne» que adeo optafie aut Deum oraflc dici poteft, ut ne a ftatu- tis Dei aliquando defle�terct, aut iniquitas ipfi ulla domina- retur. Ne igitur , quod animus eft dicerc , multis ambagi- �bus difleram , faciamus periculum , annon folns Pattlus noftrse folicitudini /atis poffit facere s quod fi cognouerimus, facile circa alios omnis evanefcet quEeftio. Ille enim jam quazrefl* dus eft, cui, non qujedam, fed plurimaPfalmi conveniant» 6c contra quem nihil facil� pofllt objici, tanquam ei contra- rium, ut fictritum illud Philofophorum fequam�r monitum^:Talia fnnt fttbje�a, ejualiapermittnntur effe a fnispradicatis. Hifl^cporr� , quemadmodum Paulum hic confideramus ut poti$" mum fidelium Chrifti Scrvorum Exemplar , 1 Corinth. xi« 1. Philip. III. 17. ita non eft quod adverfemur, fiquis eoruni» qux poftea Paulo applicabimus, quacdam aliis tribueie veU¹» qui Pauli veftig�s inftiterunt, dum modo Apoftolus noftef prJC*



	prascipuus habeatur , quera Pf. CXIX. totus rcprjcfentar. ^>eque _ulla occurrit jufta ratio , qux nobis neceflitatem im- P°nat ftatuendi, diverfas in diverfis Pfalmi partibus perfonas ^loquentes induci; cum (») ubivis a principio ad finem unus ** uriicus loquatur in fingulari perfona , ($) nullum fit in ^foltno hujus hominis cumaliocomparationis veftigium,, ubi ^a^eraltero major aut minor prsedicetur: licet, (y) qui hic lo- <\|uitur, VirDeicum aliis fidelibus id commune habeat,quod "iverfis temporibus diverfus Stmultum a fe ipfo mutatus de- P^rehendatur. Quam viciffitudinem faep� expertus eft David, ^ox Dei iram , mox Benevolentiam fentiens Pf. xxx. 6. ^xXxi. 2,2. coll. cum antecedentibus & 23. Sclxxvii. ubi Afaphus primo variis intriftitia cogitationibus flu&uat, pofte* ^recardatione mirabilium Dei ftabilitur..

		VIIL

Neque mirum aut infolitum hoc noftram inft.itu.tum' cuiV S«am videri debet, quafi aliquid agamus, quod pro indeco- ^ro, fi non indigno Vaticiniis S. Codicis haberi poflit, dum Pfalmum aliquem Apoftolo vindicamus: nam 6c de fimilibus, & de long� deterioris fortis, imo pefl�mis Sc nequiflimis ho- ttfinibus Proplletas cecinifle certum eft. Ita Chrifii paticntis c morientis inimici atque irrifores omnis generis, varias conditio- 0'^s) Judsei, gentiles, fummi, infimi, fub nominibus Homi~ "urn, Tauromm, Iuvencorum, Canum, & Canis* cujufdam x«? �\|o^v Pf. xxii. prolix� defcribuntur. Ipmrn illud Scelus Peflimum , ingratus Domini [ui Proditor Iudas , quodadinfan- darn pariter ejus perfidiam ac poenam infecutam attinet, fi- goificanter notatur Pf. xli. 10. lxix. 26. cix. 8. Zach. xi. **� cum quibus conf. Matth. xxvn. 9. Joh.Xui. 18. A�t. i. i6�2Q. Si hujufmodi peccatorum Duces Veneratio.-



		8 - ., ni Propheticorum Librorum nihil quicquam derogant, quw ni tanto Apoftolo in iisdem locum concedamus. Quefl)^a(1" modum infupcr alibi.Scriptura de Chrifti Fratrum , Am^lC0" rum 5c Difcipulorum vitiis «que ac virtutibus loquitur, ^tatageneratim, quod iiium Dominum deferuerint long� fugieⁿf�- Pf. lx ix. 9. Lxxxviii. 9. quam fingulatim de Petro"� Lxxxv 111.19, Zach. x 111.7. coll. Matth. xxv 1.31. & �Ltf^c' xvi. 7. de lohanne Baptifta �f. xl. 3. Mal. III. 1. 23.

			IX.

		Quinira� ipfum Paulum a Prophetis fuirle adumbratuifl » quidam Eruditi concinn� oftendunt in Ef. xli. 1.2.3. °,^u^ explicantur de Vocatione gcntium , per infulat notatarurfl» licuti XLii. 4. 8c de Pauli itineribus VicTroriaque fpirituali» quando Viros Principes ad Fidem Chriftianam perduxit A&\ xiii. 12. 6c Rcges de veritate Evangel� convicit A<5fc. XXV' 1$.* Infignior ver� fuit Pauli Vi�tona quam Abrahami, -cui hunc locum plcrique Veteres applicant. Ille namque k>ng^cpotentiores Principes vicit, quam illi Reges fucrunt ab Ho^ciuperati, qui plerumque finguli unius oppidi Reges fuerunt» (hinc fxpe maximus in uno loco eorum fuit numerus, Sep," tuaginta Jud. I. 7. triginta duo 1 Reg. xx. 16.) Suum vei'O Paulus Triumphum in Chrifto prtedicat Rom. xv. 18. >9" 2Cor. II. 14. Conftituerai; enim Dominus Paulum ut Not»^e* ChrifliportaretinConfpe�umGeMi�m & Regum A�t. IX. 15". cotA- xxii. 21. xxvi. i6.17.18. hinc fc ipfe vocat Apojlolum & DoftorerP GentiumRom.xi. 13. iTim.II.7. 2Tim. 1.11. TumPf.LXVii' 28. Benjamin parvus* refertur ad Paulum de qua re prolix� v git Cel. Vitringa Obferv.Lib. III. c. 3. numver�hic ScPf^* exix. 141. fit allul�o ad Pattlttm quafi pauMum, quod cond¹¹" ditur excontemtu ejuspnefentias 2Cor. x. io. nonmoramUf-