EEN
|
|||||||||||||||
ea Let
|
|||||||||||||||
e Utrecht.
|
|||||||||||||||
SPIEGELBOÏÜK
INHOVDENDE SES
Spiegels,waer in veeldeuchden
clacr acn te mcrcken zijn.
Seer cortwïjüch ende BkhtelijckvoQr
alle Menfchen om te lefen.
Nieu gevonden, ende Speelwijs in Dicht
gheftelt door Iacob D v y m.
|
|||||||||||||||
Tot Leyden,
By Ian Bouvvenfz. Anno M. DC
|
|||||||||||||||
Men vindtfc te koop f Anifterdjun by Hans Matthijli.boeckvc
|
;r-
|
||||||||||||||
koopcr inde Paf-caerteo
|
|||||||||||||||
'DerEerhjterheyt.
DerLiefden* Der Rechtvoordering. Den ^^DerGherroHv^chejt. DerReynkheyt. DesHoochmoets. |
||||
A E N DE EDEÏiE
MOGENDE HBEiEN DE
STATER DER VEREE- NIGHDE NEDERLANDEN.
Dele mogende Heeren,
alfo de daghelijcfcheerva-» rentheyt ons leert, dat on- fe alghemeen Nederduyt- fchc fpraecke meer ende meer verduyrtert, ver- vrecmt, ende bedorven wort door ontleeninghe van vele ïoLatijnfche als Franfche woorden, jaedattet fo verde ghecomen is,dat fommighe van dier meyninghe zijn, dat het niet moghe- lijcken ware in die felfdeeenich heerlijck ver- hael, veel vveynigher eenige fraye Dichtfeien voorts te bringen fonder tegebruycken eeni- ghe (jaevele) ghefchuymdeende ontleende Latijnfche woorden. ^ Soeeftdatickomhet teghendeel vandien voorté ftaen,belufl bin dit mijn Spieghelboeck voor de hant te nemen, om eenighe nieuvve,conftighe, ende nae mijn * 2 befte
|
||||
befte ghevonden Tragedien ofte Comedien (fóo
men die van outs noemt) int licht te laten uy t gaen, om te toonen dat onfe moederlijcke Ne- derduy tfche tale rijck ende overvloedich ghe- noech is om fulcks te vverck te bellenzende te volbringhen. Wy hebben onder onfe voor- ouders veel fraye ende conflighe Dicht-flel- ders ghehadt, vvaer af dat d'een Vergilmm, de ander Terentium, de derdePtautum, ofte fom- mighe andere hebben uyt den Latijn over- ghefet, ende eenigh'e onder haer, hebben veel oude Poéfien te Tarnen gheraept, ende een conftich ende wel ghevonden vverck voorts ghebracht,dochin defèn hebben fydenmee- flendeel onder haer ghemift, dat fy haef ey- ghen Nederduy tfche fpraeck onteert ende ver- acht hebben mits het ontkenen van allerley Latijnfche ende uytheemfche woorden, ende Vele onder haerlieden hebbencleyne achtge- nomen op de mate ofte veelheyt der Sylla- ben, makende hare regulen dan van thien, clan tvvaelf,ende dan vijfthien Syllaben lanck» al naer dat haer voor coemt, daer ons noch- tans de FramTche Dicht-ftelders eenen bequa- meren
|
||||
4
meren ende conftigheren vvech zijn wijlen-
de, maken ende ïtellen alleen haer veirlTen (foo fy die noemen) altijt opeen maet,hetzy van tvvaelf ofte van derthien Syllaben, oft ( foo fy die noemen) mafculme ende jem'm'me, dat is van tvvaelf ende derthien overhandt3 niaeckende altij t op de feile Syllabe een cefure, dat is een af fnijdinghe, oft op de vierde ofte vijfde,naerden eyfchvant vverck,hetwelck ickhier in mijn Spieghelboeck fo feer hebbe ghefocht naer te volghen alft moghelijck is ghevveeft, ende hebbegantfch nieuwe (doch over lang ghefchiede) Spieghels voort ghe- bracht, op dat ghelijck onie voorouders de tatijnfche Traged'ten ende Comedien in on- fe moederlijcke fpraeck hebben overghefet, de Latijnfche oock eenighe ftorTe moghen hebben om uytonfèNederduytfche tale ooc eenighe derghelijeken over te fetten, ende die te veranderen ende verbeteren naer haren fin, ghelijck ick den leften Spieghel mijns boecx daeromoockuytdenLatijne hebbe overghe- fet, eenfdeels om te toonendatmenfukkeen fvvaer fluckcan inonfe Nederduytfche fpra- * 3 keghe-
|
||||
ke ghevoechlijck af beelden, ende eenfdeels
omdaerin te veranderen, hetghenemygoet heeft ghedocht, deLatijnfche daer met den voet ghevende, datfedefe mijn vijf Spieghels oockvvelmoghen veranderen, ende naer ha- ren fin Hellen. Ick hebbe oock ib feer alft my moghelijck i$
gheweeft gefocht te mij den alle harde, wree- de,ende nieuwe erdichte woorden, ende heb fo Vtrgilws fèy t, Tenmavena, dat is met eenen ghemey nen Äijl, ofte ghewoonlijcke manier van fprekenalle dinghen willen uy t drucken, omdadè van eenen yeghelijcken te lichter fouden moghen verftaen worden. Voortijden, Edele Moghende Heeren, heb
ickmy inalle Tochten ende befcherminghen des Lants teghenden ghemeenen vyant laten ghebruyckenrende ten leiten hebbe ickmy op de ftercte van Lillo als Capiteyn over een ven- del Knechten begeven, ende den vyant de fel- vighe fterclre (naer mijn beften) helpen ont- houden: doch daer naer op den Couenfteyn- Jfchen dijekin handen der vyanden ghevallen, endeoptCafteel van Namen ghevoert zijnde, bin
|
||||
binaldaertweentwintichmaendenghehou-
dengevveeft,fo datick doortlangduerichvaft fitten groot gebreck in mijn beenen heb gecre- ghen,fo datick den ghewenfchten dienft des JLants, metter daet niet can helpen volvueren, daer ick nochtans allen uren berey t foude zijn foden noot fulcx vereyfchte, inden dienft van üvve E. M. te leven ende te fterven. Den felvi- ghendienft my nu belet, endeick uy t mijn va- derlant verdreven zijnde^hebick nu ledige tijt om mijnen geeft (die doch niet ruften en can) m dit mijn Spiegelboeck te laten vvercken^om alleredenrijckegheeften eenen voet te vvijfen hoe dat fy haer behooren na de Franfche maet te voégeix,ende de oude maet(fo fj die noeme) te laten vare, hopendedatmetter tijt van vele lal nagevolcht, ende int goede genomen wer- de. Endealfodegenegentheytmijnsgemoets totniemant ftercker noch meer en is trecken- de als tot uwe EdeleMogenthedê3onder wies befcherminge hetgeheele Lant ende de ware Cjods-dienft bewaert wort,So en heb ick niet connen oft willen nala ten defen mij rie gerin- gen arbeyt de fel vighe toe teeygenen, hopen- de dat |
||||
de dat uwe E. M. fulcx {uilen int goede ne-
men, ende Co het die felvigheaénghenaemis, dattet vele edele herten fal verwecken om onfe ghewoonlijcke moederlijcke tale in ee- ren te houden,ende andere om de rechte ende behoorlijcke maet in haer dichtfelen naer te volghen. Ende alfo dit mijn werek totghee- nen anderen eynde en dient, fal ick mijne Edele Moghende Heeren de Staten generale der vereenichde Nederlanden, inde ghenade ende befcherminge des Allerhoochften ' bevelen: uy t Leyden defen xxiiijea inAuguiïo, Anno i 600. VkjverE. M. Heeren D lenaer
Iacob Duym. |
|||||
. B PI^;HA M M A,
DVrru hello Dvmivs qtiajpit weditata co~
thurno, Tres meritis certant 'm'JUa *votd dei3 •M A R spetit, £f quodfedignum ducegejjèrit armü Injcribit jkcris m'ditix, ordimbus.
^vsa negat, quidemmßpoii'vincatur amore Carmmisjqunc vatum nomine de flituas?
w Pallas litemficuit, cjuianam bontis artt^ Et Ädartcj h£c3mqmt3gloria nata mihi efl. M. DiRvivs*
AD CL VIRVM
B. IACOBVM DVYM,
currufyeculum aßciorum-i
edi curabat. G. - ■ - * -
Randiamoliri,quüvixmediocriapöfsi5,
Indignum multis arbitror zßh modis; ^inihicriminibusmultisobnoxiusilleeft, Quinilmolitur,quum dare magna queat.
O ütinamnoftr^valeatte, Duyme,Camxng, Qiipd potes,audentem,condecorare fatis. *• Nulla
|
||||
NuIIa tuos aufus neicirent Btiifi,S omnis
Pofteritas tanti vatis amaret opus.
Tu majorapotes magnisdareponderarebusj Quäle & cunque cupis,tale fonaremelos.
Tu Batavae nervös potes unus fingere lingua*, Quaque fuperba turnet, tollere barbariem. Et quod vixquimampoiiit,nonaudeat ullus, Audes:quodque audes,idquoque, Dujmey potes. Tu mores formare bonos feliciter unus, Et fpecula ad mores tu dare verapotes.
Exfpeculis maculas licitumeftdeprehenderc vultus, Quaefoletartiflcispoile parare manus. Stultetui male ölen t cum mor es, non masis ifta, Quse colis afliduè tarn bene,vitra juvant. Sena parat veftris, quae funt mage moribus apta, Vitra, mcus quondam* Sc nunc quoquc, Dujmw, amor. Nepigeat tales in vitaaudireG#ö/2£r, Nepigeal tantos Mufa fovere viros. |
||||
Ad
|
||||
lädetmdem-). *tSfo$f. -?\\
|
|||||||
&v fret, iïvgvftiets' itAirMÓg 'w ßt@*,,
Tïtroi/ h/ix •aravjej iïófyie (pacrï afyov ippw rtoÄv«.9' o/a5 tcvTtZ-iBrcs,; Tig,a.7TQim oidoi.
Tm Yi TQi a^txftpiv-ttva, co <pïte oäat^AV 'mvy Sis f&iv toi ityvx>i wfiïipcfi •aroAu. <rdft.a}@*, ijju
(7, Codda/u.
|
|||||||
D'oitaiiage^Lelie inLeyden,
tot. lof des Dicht-fteldefs.
[ Iet Vveleti "toeten Veyfme zy tepriffen.eeB,
l Den Dichter offt/'n^nerc/die heyd' zijnprif 'fem ^aerdUh^
___, ^Denionßigenheerfelfsl,mo£ten^ypr^fmme(.H
^(e hem met ionÜ in cantt{tonfü>nert gh et pont beeft vacrdich,
Iae noyt gheUten heeftßn.noot, alttjt volhaexduh
Ons vanals heeft verforchtItheeft,metter daet ghekleecketi
"oe velefpelen fchoonj hoe vieïfraey bereken aerdtch
Heeft elck eenmoghenfieni iae vol conßighejreecken,
^envolcomen lofen]canmemant^elaytßreecken,
seer lief ick heeft hy ons/ als Keyfergheregetrt
Ons Lely-rancken teer/ uyt Kldtndertngheweech&L
Hy heeft vtorwaer de conft/ pp Helicon gkeleert,
Gheluckich zijn "toy dat} met htmfo is,verheert»
** 2 Fcpr-
|
|||||||
Voortijden Vaas fa eenferijchf-hekom raden goet,
Die tVaderUm altijt/ heeft cloecklïek voor gheBaen, Mars had als Hopman hem/ die Veas in daden vroet t^ytl inghefchreven valt/ en veel eer aen ghedaen, CMaerde Mufen uyt j'onsi'I dedenFortunam verrnaen pie hem liet brenghen ras f in zijn vyanden handen, Diefchier twee laren lanch/ hem niet en lieten gaen, rJMaer fetten hem Veelvasl/ tfy haer der grooter fchanden: Hy boot haer ghe lts ghenoech/ maer met groot onverßanden Hebben fy hem ghebrachtl tot onghefontheyt groot, Hy voelt daghelicx noch/ zijn langduerigbe banden, Seer vroom blijft zijn ghemoet/ ghetrou tlant totter doott 2iemmde zijn toevlucht/ tot Godin allen noot. De Mufen goet terÏÏont/lieten defonteynfchootf
Van Caftalidis/fo// en ginghen haer ver checken- Sy vlochten te ghe lijck) van Laurier een reyn croon Daer metfy den Pöeet/ ginghen lieflick befoechen, . K^ilmoejtenfy vowwaerj T^ijn ongheluck vervloecken, Van vr euch denfachmen haer] nochtans danjfenenjpringhe», Sy Veefin hem t öt veel/ oude conBighe boe eken: Hem biddende Veel [eer/ dat hy voor allen dinghen Defwaerheyt desghemoets/ ent hert Vcoude bedwinghen, En in zijn verdriet hem/ Veeer Vcoutot conïl begheven, K_Alcanmen qualick m/ verdrietyetvrolicxßnghen l^ochtani Veilde hy doen/ in zi/'nJuchten en beven Voortfbrenghen veelfiay conff/ die hy daer heeft bcfihreven. Tot Leyden comend* is/ vanden Raet verficht,yhy
6ns ionghejpruyten die/ Vaaren in con&enteer,, CMet zijntywefenvroet/ als Keyfer verknocht „vry, ©mnaer Camersmanier/ te zijneen Veet,ecn leer, t^yilsVeft bedencken Veel/ hem coemt toe f rijs en eer, Zijn Vier eken $ns betoont/ bewijfiiit overvloedichv |
||||
ty moeten hem van alsj loven enfrijfmfèer
V*n zijn conft die hy ons/ heeft metghedeelt fi goedich, "J heeft ons Camer vryl befaemt ghewaefi voorßoedich, E* zijnconßfalvoortvaerf eewelick by om blijven: ■^■ethoricam heefthylgheeert enghemaefl moedich, sy fat hem onder haerl gheleerden hooch infchrijven Den goeden naemenfaem\faleewelick beclijven. Elck mach dit Spicghel-boeck/ lefen en doorßen, ,^velt
h fulter dettchden veel/ en leeringhen in vinden: Veel ontucht $ leert u/ als quaet ^terck t'ontßen„fnel *-^ls eenenjpieghel claerj fait u vlecken ontbinden, Eenfeer loflick Voerck iß/ gheßelt tot deuchts inden, Een Vperck i& dat niemant/ met recht can zijn verfoeyendes, Twaergoet dat elck dengrontl defes Boecxfeer Vael kinden, Dufpriffet doch met ons( die zijn In liefde groeyende, Den Poëet iB 'tyel 'Voeirt/Veeirt dat hijt hem ü moeyende_Jï Totjonsi in conB is hylghevondenghereet^^aer, Tot reyn dichten is hy/ hem vroech enjfadejpoeyendcs, Desishy Vpeirt ghecroonti'naer Paliadis Vveet„claer, UMetttveecranJfcufchoon alj isl Zoyloleet„daer. In Liefde groeyende.
Tot lof des Spteghel-boecx.
SONNET. GHy al die conft bemint/ het zy oock van wat ftact,
Doorwandelt jonck en out/ dit fchoon luftich prieel, Spieghelt u in dit boeck/ en denÖt wat een juweel V defen crijchf-helt ichenft/die vroom is in zijn daet. Cloeck is hy oock in conft/ dvvelck hy u hooien laet,
En thoont u v vat fchat dat/ is des Eerbaerheyts deel, ** 3 Hoc
|
||||
Hoe deuehdelick dat is/ der Liefden ftrael gheheel,
De Rechtvoordering'goct/betacmtdcn cloecken Raet, Ghetrou te zijn,maeä dat/ veel in noot bevvaert„zijn,
Reynicheyt is goet dat/ (y haer opcnbaert„fijn, Dvvelck u dit Spegel-boeck\ haeft lal maken bekint. Vliet Hoochmoet doch in als/ wilt die verachten,,fel,.
Eert dit boeek,en doet nijt/ uyt u ghedachten„fnel, Ter eeren van hem die/daer fchri jft Reden verveinu Liefde is crachtïch»
Op het Spieghel-boeck van
I. Iacob Dvym. DE[elfde hantj die eertijts heeft gedragen
2^aer Gods bevel} een claerrechtvaer dichfveirt^ VFaer nut dat hy/ cloecklick heeft afgeweirt Die tFaderflant/ 'Veilden veeldrucx aenjaghem Defelve hantjfietmen in defe daghen
Datß reyn draechtl degen fe er hooeh vermein^ Daer mede f}} volbrengt Veat 'thert begeirt, Drvelck ü 't gedicht, dat elck een falbehagen:. Spelenfeerfihoon/fes int getal vervaet
Tfamen gefielt f coniïich op Franfche maet, Beeft, defe ham ifraeyfinne lick doortoghen, Leerlick,fiichtlicklvoor ionck en out tegaer,.
Cluchtich vermengt] rechtfchijnend' of het ^aer Wjet uyt het hert] maer uyt den D v r m gefighen. Eert
|
||||
Een ander Sonnet.
CLuchtvvijs men fegt/ 'coemt uyt den Duym ghevloten
En nochtans'thert/heeft fulcx alles bedacht: Een hert feg ick/ dat nerghens naer en tracht •Dan naer reyn cónft/ diet fulcx noy t heeft verdroten. 'Tfchijnt vreemt verftant; niet vreemt nochtans gefproten,
VVant ibnder Duym) is dit werck niet ghewracht; ■ke fonder Duyml vvaer 'tvverck noch on volbracht, Des moet den Duym! de eer zijn toeghefchoten: V Vant defen Duyml wjens hert is bekint
In daden vroom/ die met Reden verwint, Heeft wel verdient/van twee cranflen'tbeichincken: Eerft als Crijchf-helt/den crans van Popelier,
Dan als Poëet/ den crans van Lauvverier, Diemen op 'thooft/ luftich raach fien blincken. Een ander Sonnet.
SBs Spiegels jent!'zijn ons gebrachtten toon,
D'eerbaerheyt eerttl daër naer der Liefden_/g/, Rechtvoordering/ en der Ghetrouvvicheyt, Der Reynicheyt/ met oock des Hoochmoets loon. E>ia die m teljfiegeieri zijtgcivom
faß tegels broos/ om ießen het befcheyt Vwes gheßchts/ roemt nu en 'thert bereyt Enßiegelt dat/ in deesßiegelenfchoon: Ghyfult hierßenj niet a/leen u aenfchijn,
Cmaer oock denglantsl fan 'theele lichacm dijn, Dwelck ufal doen/ veelgoe leerin<ien mereken: Doorfietfe Veel/ 'Uetfe u oock doorßen,
So mach u vreucht/ en deucht^van haer gefihien, %n u gemoet jpil tot goet, oock verßercken. ,. ** 4. "De
|
||||
De felfHe totten Dicht-fteldet.'
SONNET.
ORejn Poeet / alskkuwerckaenfach
So reynghedaen/fo confi ichghedreven, So docht my dat\ ick fach weder int leven EtfzPolhon /oft dat fonder verdrach Een Maro nieu/was comenaen den dach,
Ofoet Poeet/aldatghy hebtgheßhreven Acht ick lofbaerf en wel vvaert hooch verheven', Iae bovenal/ datmenbedencken mach. Teflecht ben ick, omprijfen u confl net,
J\daer Fa m a met/ haergulden trompet BlaeH overal/ iaefchier ten Hemel binnen- So dat of ßhoon/ß erven moeit u lichaenu,
Ghelijckalhfal/fb blijft uhooghefaerru Onjterjfelickj'onderdieconfi beminnen. Ick wenfchom 'tbeft.
CelofTe. |
||||
G. V. H.
|
||||
G. V. H. Tot lof des Spieghel-boecx.
SON HET.
: Oemt ghy \-Atheenfche_j nu/ welfpreeckers tTamen al,
' Coemt ghy Cyreenfhcj met/u wel-clinckcnd' ghefanck,
Coemt Pythagor&s xcAïkimzt u reyn levens dvyanck, Ghy Scipioonfche_j coemt/ met u cloeckhey ts ghefcha!: Coemt wie ter vvcrelt vviit/ vermeerdert doch !ighetal
* nu te prijfenhaeft/ metten lofïïcken danck, Hem die dit vvaerdich ftu.ck/ voorts brengt als (beten dranck Voor haer die daer noch zij n/ in dit vreemt duyfter dal, Op datfy fouden hen/ haer verlevdende weghen:
VVant eenen Spieghel ill/ voor die in blintheyt pleghen Haer eyghen fiel en lijf, te brenghen in veel fwaerheyt. Defeii Spieghel dié toont/ elck een zijn hert van binnen,
En verclaert menich menfeh/zijn verduyfterde finnen, Sieter ftoutelick in/ ghy bevindet metter vvaerheyt. De felfde een Balade.
VVoen naem die Wort nu[ niet om volprü'fin„groot,
O Duym met ufiaey Werckl goet tot tfmenfehen leeringhe^j Terecht eenen Riegelelaerl die elck can Wyßn„bloot Ben Wech der deuchden Waerj diefonder afkeer inghcj Behoort gev o Icht te zijnl met groot er begheeringhc_j, Veeldeuchden verhaelt hy, die Godoock Welbehagen: Gock eenenßiewlderl Vrouwen lofs vermeeringhe_j} . &ie haer mansfulcke trettf ter noot hebben gedragen. CoemtJpiegelt u al diel met 'veel blintheyt naer tagen tiaer eygen bederf"quaet/door boofe Veereken fel, Coemt oock die bedroeft zijtjen oorfaeck hebt te clagcn^ ty ie geitu ghy (kit veel/ gebrecx haett mercken„ß?el, Eenanders vleck leer u/ tot allenj/ercken^Wel. De
|
||||
Defelfde,
LOf tuvvcr eercn„foet/= altij t ycrmeeren,, moet
O Duym die door dit vverek/nu wort verheven„vry, Het vvelek onsleeren, jdoet/ontucht te keeren,,vroet, Seerftichtelick hebt ghy/ voor elck ghefchreven„bly -% Lof heb u hant die door/Gods hant ghedreven^zy: Lof heb; uvven gheeft die/van Gods gheèft gheftiert„is, Den Laurier croon wort u/ tot loon ghegheven,, yry, Des betaemt dat u hooft/daer met zy gheciert„vvis, T>kRhetoHcam hebt/gheeertenghevieit„fris. Liefde flicht 'vrede,
'G/ van Hoornen.
|
||||
TOT TEN LESER.
ErfamejonßigeLefer; ickheb hierin dit tegenwoordick
Boec voorgeßeltfommige,ia vete deuchde,om dat elc "ft>/>
dattet zy, diefoude mögt leeren navoIge,ende alvintghy.
r in ettelicke Spiegels c enige licht va erdige ende ontuchtige
'JrJönagie,als daer zijn Boofen Wil, Onmatige» Luft, ende meer an-
re> enhebbedieniet voortgebracht om tfatfe vaneenige finden
■'^^'olchf^orden^ maer omdat elckfoude aenmercken haer quaet
jKde^ende de quade belooninge die haer is over come: tot een les dat
■ "ehoort haer ende haren raet tefchuwenJc heb int geheele Boec-
'voorgewent
v erfchey den manier en van dicht fel e, als niet Drillende
» een of twee gebonden zijn, gelijck de Latijnfchen groot e veran~-
rirtn&e endeverfchcyden manieren van Carmina bygebrachtheb-
e->Als daerzijn Hexanietra,Pcntametra,Iambica,Säpphica,m&1
Andere meer: ende de Franßhe ver fes, Hcroikes, Mäfculines, Foe-- "Unines,Balades,Sonets,fW<? meer dier geliehen: So füllen Dsy darr
c*gebruyeken verfcheyden dichten, als daer zijn Refereyn-dicht^
regel-dicht,overanaer- dicht, endefo veel ander als't^verck'is uyt-
yjjchende)dóch alle de regeis van eleke Scena oft uypcoemß op'eene
'*«*,het'zy vant'Waeifderthien oft meer oft■minßllaben: fömmi-
geveerfen teilen ^ alleen de [yIlaben oft fy dichten ofie niet, ende- jommige tellen Diy alleen die dichten op de Franfche maniere, ende hebben op defelfde Dcijfe gematcl heete boecken, als daer is de Spie- ghelder Liefden, der Getrouvvieheyt, ende der Reynicheyt, om *f zoenen dat Dry't in on fetale eockfo welconnen als de Franfche^, ochen begeeren daer niet aengebonden te zijn. Ick enhebbe niet
whCen volghen de groot e forchvuldicheyt die defommighe in cleyne gereken foecken te volgen,als billende binnens regels oocgebruye- enfeeckere lengde ende cortheyt van fy Ilaben,daer metfy haer eene
Reeden endefier eken toom inden mont legghen,daer mede_j fy be- w<>nghen borden dkmls haren fin te bederven, ende veel harden
en«e nieu'gefachte boorden voorts te brtngen,fodatdenLefer met. vxchmael Veelßude eemn uytleggher behoeven om die te recht te_j |
||||
ven
|
||||
verftaem hebbe daerimßlcx naergelatetf; etn dat de isnge maech-
den,ende 'Wie dattet oockzy,fiende onfegenieyne maniere vanjpre- ken,alles te beur verffaenßuden: alleen hebben gade gheßagen dat in allertgheh defeßefyllabeeen cefureofte affnifdinge e an ver dra* gen,gdijck \fcy tot dien eynde gebruycken int midden des regels / dit teeckenjbiddende den Lefer dat hy int lefenfulcx 'Wilde VDOrbygae" als ofdaer niet enß-onde-j,op dat denßn int lefen niet bedorven en ~$torde,Wy. hebbenoock (maer meestinden fefi'en Spiegel) denamen der menfchen naer het Latijn gesielt, dan alleen twee ofte drie ver* mdert^als Andromache ende derghelijcken, Wygbebruyckenvock fomttjtshetvereortenderjyllahensgeteeckentmetdit' ieecken,en- dedaert niet enßaet,en "frillen ~H>y gheen met allen vercorten,niet "Vullende daer aenghebondcn zijn. Wy en hebben oock niet ghefocht tevolgen fware ende conßighe dichtjelen,als daer ztjndubbel-dich* ten, retrograden,ende derghelijcken,die dickwils denßn ende eygen ßraeckbederven:Wy enhouden oock voor geen redijtendan dit'bin->, nen de vtertich regulen zijn, ende en begheeren die oock niet fooey* ghentlkk onder focht te forden alsfy 'tyelmoghen in een Refereyn, ofte eencleyn 'Wenkghefocht forden. Biddende^ den Lefer dat hy met defe onfe ghemeyne^j consl ~Wil voor lief nemen, ende ons alles ten bellen houden, Wy hebben de groote forchvuldige onderfoeckin* ghe naer ghe laten, niet om dat "toy't niet enconnen, maer omme dat denßn ende 'tverßani onfer meyninghe^j niet enfoude verduyßert forden. |
||||
DEN
SPIEGHEL DER
EERBAERHEYT;
Glienomenuyt {èeckerBoeckdatge-
naemt wort Hifioireslragikes; in dicht
gheftelt op de maniere van een Tragi-comedie,
dat is van heerlicke menfehen, wiens
bedrijf eerfi droevich, doch de
uytcoemft blijde is.
Door I. D v Y M.
Eerbaerheyt is een deucht
Dic^fimt^ts'thert befwaert, tJMaer naer brengtgroot e vreucht, ,i~Als Elips hier vereinen-, VFel haer diz^d'eer bewaert. |
|||||
Reden verwint. /. Dl
|
|||||
Een cort onderricht.
0 daer yemant *$eaer, die defen Spieghel de volckcj
Jpeel^oijs hegheer dc_j voor te feilen ,falhet Raduys,
, Taneel, of foot femmighe noemen,den Speel-Vtaghen,
>fe maken,dat des Conincx Hofcome naeiï het midden
|
||||||||
o,
|
||||||||
rd een zij de, ende int middenfelgheffelt Voorden eenen troon,
"de een fioel daer in,tVoee of drie trappen hooch ßaendcj: In
JJenfioelßl den Coninck fitten inde eerste uytcoemfi vanden
erde Ghefihiedenißl_j. Hethuys van Elips fel fiaenfo verre op
ander zijde alBmoghelickzy, daerfy,haer Vader, C^loeder,en~
? Broedersfüllen uyt endein gaen. Vleefchelicke begeerte ende
•^ßaet ingh even füllen uyt endeingaen int Hof vanden Coninck
s zijne dienaers. <^Als Elips ghecroont is, gaetjy met al die by
Merz,tfn)int Hof vanden Coninck, Den Coninckfeer coBelickge-
cJfet met de Croon opt hooft, ende den Scepter inde ham, mcetby
em hebben t^oeePagien ende tVoee Hellebar diers, die altijt van
"Verre moeten blijvenfiaen: Vleefchelicke begheerte ende ^uaet
*vgeven moet e gecleet zijn als lichte Edel-lieden op zijn Engelfeh
<t Hof dienenden. Elips moet coBelicken gecleet zijn als eene_j
ra^innejonghe VoeduVoe zijnde^,met een Staet-dochter achter
aer- Elips Vader moetfiadichgecleet zijn als Raet vanden Co-
lnfk, ende zijn Huyfvmt Oück fiat ich, doch al int f^oart als een
Toffrotftoe_j;de Broeders van Elips alsjonghe Ridders. Daer
°eten»ech zijn drie ofte vier Trompetters die voor den Coninck
gaen} ah hy met Elips, gecreom zijnde^j,naer het Hofgaet. Daer
' et'noch zijn tenen gecleet als een Poe'èt ofte die tien Dicht er is
Vmtspel,zij»clec deren moeten lanck zijn,ende daer opghegort
i eenen Laurier er ans op zijn hooft: defe moet de voor endz_j
V uyt-redenfeq/rhe}}m ffjer naer hebben de Speelders haer te^j
reg»leren*
|
||||||||
<~A2
|
||||||||
Den Dichter oft Poeet.
Vleefchelicke Begheertc. Quaetlngheven. |
||||||||||
De namen der gh ener
Me haer dit Sfelzijnl moeyende^. |
||||||||||
Coninck Eduard.
Elips Gravinne. |
||||||||||
De Vader van Elips.
De Moeder van Elips. [Drie gebroedei's van Elips. |
||||||||||
De voo r-reden of foment placli te
noemen, de Prologhe, gheftelt in regel-
dicht,al van xiij. fyllaben. COemt fietghy Maechden al,fiet deßnffikghet
aencker, Coemtghy ßchoon Vrouwen laet/ufidcx ter herten gaennaert,
Hetgeenghy nufitltfien,van een Elips defichoone: Sie f wat eerbaerheyt hier/nu wedervaert teloone: Sietfiantvaßicheyt wat / dat is voor eengrootte deucht, (te kreucht,
Al vallet int eerstefuer, twort naermaels een ?roo-
En de wereltintlesl3ugrootelicxachten eert: Diana #hier af/u meeflerß',fyufulcx leert, Sy en woudede mans3noyt eenkhgeloofghev en, -Adaer in eerbaerheytreyn,volbrachtßalhaer leven: Aldengefmeerdenpraet/der Vryers verachtende, Nochgeenfins hedens daechs, dees maüe liefsßachtedd E>ie luttelpaffen op/hetgene dat eerbaerheyt prijft, Gelijc Elips ons claer,aïs in eenenßiegelwijfi, E)at eerbaerheyt ü die/elc een behoort te loven. •Een Coninc was op haer,in liefde fier verfchov en, Als Eduvvaert van haer3vierkh eenvrundtfichap verfocht
A iü Met
|
||||
'Metfchriften, tnetghefèenck, iae met aldathy oock
mocht,
Sy en wou zjjn verfouc, int minjte doch niet hoor en, Mits het tot oneer vvas,fbfioptefy haer oor en: Vader,moeder3noch ooc/vjanden ofte vrinden Coslen verwerven y et, nochgeenèvv echoevinden Om haer eenfins te doenjn oneer te wandelen:. Met eenfcherp mes dacht fy/haerfelfstemifhandel1: DesEd iivvaer t die haer/niet en vvildeverlaten Heeft tot een Coningin, over zjjn onder fat en Haer gesielt, endefo/haer tot zjjn hujfvrongetrout, Dmnughymaechde'teer, Elips bedrijfhierdêfihout, Het fierven verheftfy, om haer eerniet te crincken, Sy worter om geeroont, wilt doch alhier op dinckZ' Hoort,fiet, enfuvijcht, wilt doch'! al ons voortstel versl:aen„vvel,
Soghy u èerlicdraecht, tfalu altijt vergaen„weL |
|||
De eerfte uytcoennfte van
d'eerfte Ghefchiedeniffe, gefielt
in Reghel-dicht: waer af d'eérfte is een
Rondeel, ende de refte al van derthien ende tvvaelffillaben. Vleefchelhkebegheerte-J.. .
GAen wy naer tHof,,waer blijfdy fo lang?
öe Conin ckfal, ciaer naer ons wachten. J^met ingheven. *ck en heb gheen/haeft my is fo bang. Vleefchl. beg.
Gaen wy naertHof, wTaer blijfdy fo lang? gmeting.
ick cruyp ferner voort, al waer ick een Slangs Maer fegt my wat/doet u fo ;achten? ' Vleejch. beg.
Gaen wy naer tHoCwaer blijfdy fo lang? ^e Coninck falscher naer ons wachten, VVant zijnghedachten al, zijn hoe aen tliefgheraken. J-fuae*. ing.
* iüer moet eerft geproeft zijn, ibu het foct na wel fmaken, A1 lijdt hy wat'ghepijn, deliefd' vermach datal. <, Vleefchl. beg. j?ditnoch wat tijtsduert, hy wort rafendé mal,
y vvort doch gheheel blint, en in liefden ontftekeh.
V JQuaet ing. Voortijden en mocht hy, van gheen liefd' hooren fpreken,
•^ancien breken was/inden ciijchzijnverfouck. % Vleefchl.beg.
vvon daer by Potiers, eenen flach in als clouck,
s "yden Coninck daer/ van Vra.nckrijck A*#gaehe£eti; Clouc^
|
||||
ClouckUck ghcvangcn nam, en nacr zijn hooch vermeten
In Eng'lant op den Tour, vaft te bewaren font. £>uAet ing.
Den Francjhoyfen was hy/ vyant tot aller ftont, En de Schotten en liet / hy oock nieuvvers met vreden, Die daghelicx van hem> dapper weiden beftreden, Hy locht haer heel en al, te fchenden met ghewelt. Vleefchl. heg.
Hy hadde teghens haer, tot Stadthouder gheftelt Een feer vroom edel Helt, Montagu van byname. ^uaet ing.
Die door een cloecke daet, trachte nae een goe fame, En creech het Graeffchap fo, van Salberick te loon. Vleefchl. heg.
Hy worde met den Graef/ van Suftort voor de croon Naer Vlaenderenghefchift, om wat goets uyt te richtend S>mei ing.
Hy wort ghevanghcn ras,den moetfachmen hem fwichten, Dwelck zijn Graeffchap haeft moeft/ ontgelden metter daet. Vleefchl. heg.
Want de Schotten terftont, fochten over al raet Om van tgheléden quaet^ haer eens al te verghelden, Aen den Enghelfchen cant, fy feer de pijpen ftelden, Totdat beleghert wert, Salberick dat Cafteel. Jïluaet ing.
Met fchieten meenden zij t/ te vernielen gheheel, Maer de Coninck heeft fulcx / al te feer haeft vernomen. - Vleefchl. beg.
Metten Legher is hy, terftont te veld' ghecomen, De Schotten vloden al/weer fnellick in haer lant. Ji>uaet ing.
De fchoon Gravin die creech/ vvel haeft goet onderftanr, De Coninck deet voor haer/veel dat moetfe bekiruien. VkefchLbeg.
Da«:
|
|||
^acrvvaftjuyft datmendees/liefdeeerfi: fach beginnet^
Beminnen moeft hy haer/ zijn hert worde doorftracit. ■ ^uaeting. "y creech haer al te lief/tis fchand' datment verhaelr,
Tis vvaer dat niet en faelt/aenfien deed' hem ghedincken. Vleefchl. beg.
clacr eer en deucht/ neffens haer fchooheyt blinckS, Tv velck dede crincken feer/ thert vanden Coninck goce . Meeting.
Maer iffer niemant die/den Graefonderftant doet,
Heeft hy niet metter fpoet/verloffinghe verworven? Vleefch. beg-
Hy is comende uyt/tghevanghenis gheftorven, ■Des is tot Salberick / het lant nu fonder Heer. £>met ing.
■Dat quam den Coninck Wei/en dan fohielp oock feer •Dit onderftant dat veel/int ftuck behoort te wereken, En vleefchlicke begheert/doet de liefde verftereken ■Met eeiiQa heeten brant/ontfunct ghy tConihcx herr. Vleefchl.beg.
Neen,u inghevcr» quaet/dat vermeerdert defmerr, D vvelck daer ontfteeft dat vier/dat ick dan ftijfcan blafen. J^uaet ing.
Door liefdedoetghy hem/fchier half fot zijn enrafen, Ghy condt hem alen met/den vleefchelicken luft. Vleefchl. heg.
Neen,door 'tingheven quaet/ cornet al in onruft, V Vant oorloch en tvvift eerft/door uin het Lantraeßc. £>uaet ing.
^ris door u dats claer/fchoon Helemm ontfehaede, Daer door Troyeii de ftadt ,in rood' colen ftont naer. Vleefchl.beg.
Neen,u ingheven valfch/vvas daer af den vont claer, Ghy vvaert die brocht tgroot' paert/door de gebroken veften. B guaet
|
||||
^itaeiing:
VVy zijnder voorvvaer twee/wie kent hier doch den beften,', Maer men fal eer lang fien/vvie den Coninck bemint. Vleefchl. heg.
Wat ibu den Coninck doen/hy is van liefde blint, En nieuwers toe ghefint,dan met de bruyt te bedde. Jguaet ing.
Hy crifchtfè noch int left/ja eer lang fo ick wedde, Hy can haer derven niet/hy hevet kint te lief. Vleefchl. heg.
Sy fielet Conincx hert/al vvaer fy eenen dief, En als hy by haer coemt/hy wilder niet af fcheyden. ^jtaet ing.
Hy fpreeft haer fo fchoon toe/ Vleefchl. heg.
Hy vveetfo weite vleyden, Maer wat heipet als fy/gheeriflns naer hem en hoort. Ji>Meting.
Bidt haerden Coninckyet/fy hout haer heelgheftoorr, Heel fpijtich is fy doch/fy laet hem int verfeeren. Vleefch.heg.
Gaen vvy den Coninck by/wy füllen hem wel leeren Hoe hy dees Bruyt nu crijcht/ten mach niet toeven lang. Jguaeting.
Haer ouders moeten vvy/benout maken en bang, Dat fy den Coninckfelfs/comen (preken en vrijen. Vleefchl. heg.
Neef, ons beyder bedrijf/moet altijt wel ghedi jen, Ons beyden moet doch de/wijf heyt bevokn„zijn. J^ttaet ing.
Hy is wel wijs die coemt/tot onfer fcholen„fijn, VVantdatmenons betrout/al te vaftghefloten„is. Vleefchl.heg.
la aJsvvater dat door/eenen teems ghegoten„ts, Gactt
|
||||
Gacn vvy ons maken dan/ als maets cloecklijck te been,
Jguaet ing.
VVytvvee bringhender veel/in groot bitter ghevveen, \ -Maer wat ligter ons aen/tis naer ons behaghen,, wel» Cleyn ghenuecht fietmen naer/menichmael beclaghen, ,fel. a*m m* De tweede uytcoemft vande eerflegheßhie-
denis in Regheldicht gheßelt al van tVoaeljfy Ilabett.
Eduaert den Coninck, Vleefchelijcke begheertc,
Quaet inghevem Ben Coninck.
VVat helpt doch al de macht/van defèraerden„fier> ixdnmti,
VVat is rijcdontfwat is/ 'tghewelt van vvaerden„hier? t0™' p',
■uat ick Bntaingnen heb / ja ben Coninck crachtich? licit ^ndt.
VVat help t my de fchpon croon/van Enghelantmachtich,
Als ick onfachtich heel/om eene moet leven?
-Een die ick bemin doet / my in onruft fneven,
Tis te vergheven niet / fy mij ns der fchanden groot,
VVat helpt dat ick veel volcx / heb in mijn landen groot,
En dat ick een alleen / niet en mach ghècrijghen,
Tot mijnen luft,en y vil / ick cans iiiet veifvvijghen,
Een heel flechte Gravin / van mijn onderfaten,
VVat is een Prins te zijn/ boven allen ftatcn,
•Alffèr en is gheen liefd' / noch onderdanicheyt,
My ghefchiet wel groot leet / en groote clanicheyt,
•*->c liefd' is veel te groot / fy berooft mijn finnen,
V Vil ick gaen,bli jf ick ftaen / wat wil ick beginnen, *>c f'"'?'*.
O ghy der minnen ttrael / ghy doorfhij t my het hert, vabJït" V Vat helpt my fvverelts goèt / Co ick nu blijf in fmert,
Een alleen ift die my / aendoet dit fvvaer verdriet, VVaert doch een machtich Heer / fulex foud' ick achten niet,
VVant ick foud' foecken hém/te leveren den flach, 3 z Maer
|
||||
Maer dat dèes liefde my / niet en geeft wat verdrach,
Dat quelt my,en maefl: my / fchier rafende onftelt, Sal ick haer minnen noch / oft met ciacht en ghevvelt Laten ontfchakcn nu / ick moet dcch raet foecken. Hou mijn dienaers wilt u / rashervvaerts vercloecken, Voor 'tgheen ick u beveel / wilt neerftich forch draghen. Fleefchl. beg.
vitejchetfc- Hier zij nfe bereet naer / des Majeftey ts vraghen, mde^met Om wel vlytich in als / te doen haer gherieven. ingeven co- £>uaet ing.
n,K>' Moghende Coninck fegt /wat is u believen,
Tot u Majeftey ts dienft/ zijn wy altijt bereet. De Coninck.
Wat wilt ghy dat ick feg / dat ickt felfs niet en weet Oft ick levend oft doot / bin tot defer uren, Gae ick,ftae ick,'thert doet / my altijt beruren, Al moeft ick vuéren crijch / teghens mijn vyanden, Al vvoumen nemen my/mijn fteden en landen, So vvaer ick doch fo niet / beroert in mijn ghemoet, Als ick nu ben,o liefd' / ghy ghelijcl: wel heel foet, Maer die u proeft viht u / fo giftich als regael, D'een hert maecl: ghy heel iaecht / d'ander herder dan ftael, En fo brengt'ghy ons dan / in duyfent onruften, Vleefchl. beg.
Dat u Majefteyt voleh / al ziüi thertfen lüften, Volbringt doch uwen wil / laet u niet bedroeven. De Coninck.
V Vaert met fegghen te doen / maer ick moetet proeven, Haer overfchoonheyt doet /mijn ghemoet onftellen, Haer zeechtbaerheytfeerfoet/bringt my in'tghequeüen, Want al fiètmen de Son / een fchoon roos ontluycken, Wat ift gheiichtjib men / haer niet mach ghebruycken> So vaer ick voorvvaer oock / met dit fchoon vrouli jck zaet So ick haer derven moet / daer mijnen fin nae ftaet |
||||
lekbl ijfmiftrcoftich heel /dwelck ick my moet fchamem.
£>uaet ing.
^enjnecnjhirnmermeer niet / 'tlal anders betamen, *^er Coninck ghy crijcht haer/leer haeft tot uwen wil» Fleefcbl. btg.
^enót dat ghy haer vaft hebt / leeft vry fonder ghefchil, VVant uwes hertien luft / wort in u haeft verfrayt. £>uact ing.
Ghy crij cht haer met wil oft / met ghewelt, weeft ghepay t, Mtt foete woorden w?eet / ick haer te beftrij eken. Vleefchl. beg.
Ghy en vint tot fulck werek / nieuwers ons ghelijeken, V Vy ftaen den Coninck by / als trouwe dienaren»
J>meting.
So wy vermoghen yet / wilt ons gheenfins fparen, Ghy hebt doch geit en goet / van als overvloedich. De Coninck.
Vleefchlijck begheert maeft my /tot oncuyf heyt ipoedich, Quaet ingheven ftout my / tot cracht en ghewelt„fchier, ^laer fo my het ghemoet / noch naer de deucht helt„hier, So ift dat hope my / noch wat trooft gheven can, £>es dunft my beft den brief/ aen haer ghefchreven dan, ^och eens te fenden,oft / my fulex wat mocht boeren, Och briefjbrief, wilt my doch / d'allerlieffte groeten, VVilt verfoeten den druck/ haelt blijde tijdinghe, £>us mijn dienaer raft u/gaet cm verblijdinghe, Volbringt doch mijn bevel / gaet by de lieffte fchoon, Kuft my de handen eens / van mijnder herten croon, Ghebiet my feer tot haer/ tot haren dienftghereet. Vleefch.beg.
Heer Coninck van fulck vverck/ weet ickal 'trecht befcheet, V Vant al vvaert haer oock leet / fy doet u ghenoeghen,
Ick gae,ick hoop 'tgheluck / fal u t'famen voeghen. gm «,
DQConinck.
B 3 Gaea
|
||||
Gaen vvy dan oock nacr 'thof/ met dröevighe ganghcfl,
Naer zijn vvedercoemft fal / my het hert verlanghen, In fuchten,in angftmy /hetghemoetfomrij^beefr, n%t»\n. Nochtans een minnaer goet / op hoop noch altijt„leeft.; De eerfle ujtcoems~i vande tweede ghefthie-
denis,het "beginfel daer afin Refereyn-dicht,ende de reß
in Regel-dicht, al f [amen van tVvaelf Syllaben. Elips de Gravin, Vleefchelijcke begheertc.
Elips* mipsjpreea Och dees liefd' boos en vals / des Conincx benout„my,
n\ken voor ick en vveet fchier v vaer my / nu wenden oft keeren, yKttdt?3' Al zijn voornemen quaet / maed mijn hert verflout„vry, Die liefd' diehy my draecht/ is gheenfins ter eeren, Terfchanden focckt hy my/o eevvich verleeren, Maer neen,liever hebick/duylèntmael te fterven, Ick pas op Coninck niet / noch op groote Heeren, AI coft ick oock door haer, Crefens fchat verwerven, Liever heb ick my 'thert / te laten dooikerven, Dan int minft mijn eer te / krincken eens ghedooghen, Een eerbaer vrou mach noch/alle vreucht beerven. Als eenen Diamant / blind in fmenfchen ooghen, Oft als eenen Lourier/die nietcan verdrooghen, So is d'eerbaerheyt oock/ by de vrouwen claerlijck, Een eerbaer vrou mach haer / cloeckmoedich vertooghen Ter vverclt by elckeen /niet is haer befvvaerlijck, Met een opgherecht hooft /gaet fy openbaerlijck, En biet elck het gheficht / fonder achterdincken, Op haer vvelèn eerbaer/ neemt elck acht eenpaerlijck, In haer fietmen de deucht / als de ciaer Son blincken, Maer dees vallche liefd' doet/ my nu den moet iincken, En ick en vant my noyt / fo befv vaert totter doot |
||||||
^ft een Coninck oock meynt / fo mijn eer te krincken,
Voorwaer hy is verdoolt / dat leg ick hem wel bloot, *n al vvaer hy oocki\%\<^Alexander fo groot, ^°en falhyclaer niet/ fchenden mijn fayver jeucht, 'Vant eerbaerheyt is wel / der vrouwen meeftc deucht. Fleefihl. heg.
Tis tijt dat ick my naer / 'tConincx bevel rafiê, VjffbT' kk moet fien dat ick wel / op den hafpel paflê, nmfJft,"
VVant den Coninck verlangt /naer mijn coemft met allen,ende ftr"a
^k dacht noytdar fulck volck/lb oockkoften mallen, mpsßaen- VVtfinnich wort hy noch / can hy haer niet crijghen, "•
Voorvvaer hy dunä: my fot / fulex moet ick wel,fvvi jghen,
Soud' ick juyft fo feer veel / van een fchoon pop houwen, Daermen vint fulck ghetal / van peirlen van vrouwen, Voorvvaer ick en fou niet / ick fegt al te voren, *)at al ibtten zijn die / moey te doen verloren. Elips.
Hier gae ick dus alleen/ my wat vermeyden„hier, V Vant ick feer fbrch dat my / yemant coomt vleyden„fchier,
■Met 'tConincx liefde boos / die my maect t'onvreden, Zijnen dienaer coemt da er / och is dit oock reden, Ei;ps Wm,t
V Vat fal ick nu gaen doen / wil ick van hier vluchten, d" c°»™*
Neen ick en trouwen niet / vvaer voor wil ick duchten, uw*""* *" Standtvafricheyt is 'tbeft / in alles te toonen. Fleefchel. heg.
Dat ickgoe tijding brocht / hoe foud'ment my loonen, Duyfent croonen wed ick/ waren nieuwers logoet, Dus wil ickmy tot 'tftuck / gaen voeghen metter fpoet, Maer fiet doch eens hoe foet / gact fy daer wandelen, Deed'hy niet qualijckdie /haer wou mifhandelen. VVeeft ghegroet o Gravin / edel bloeme feer jent, Uygaetb^ Coninck Edu^aert my / nu in aller vlijt fent, hatr'
Om zijn jonfl ubekent / mits delen te maken,
y handen fneeu-vvit / met een vierich blaken, Kuft-
|
|||
Kuft hy om u ghenaed' / in alles te believen,
Aen ü fchoemheyt fent hy / dees minnclijcke brieven, By trtfen- VViltfe ontfanghen,en / die oock vvel doorlefcn. Htrthtterds ElipS.
fytntüitbt Brieven ontfanghen,neen / dat en mach niet vvefen,
mtontfan- £en eerbaer vrou moet hacr / voor waer van fulcx wachten, Op het fchrij ven van mans / en is niet te achten, G hy moecht die vvel met u / weerom na huys draghen« FleefcbL bcg.
Veracht ghy s'Conincx brief/ des fultghy beclaghen, Ontfangt ghy hem niet dentt / dat't u berouwen„fal. Elips.
Synecmidë Soickhemlees'tfalzijn/metcleynbetrouwen,,al, brief, ende YVant met gheen ooghen goet / en ial ick hem aeniïen. Uetiiien. ° vi rui U
Vleejchl. beg.
Ba en weeft fo ftraf niet / wat hevet te bedien,
Schenckt de Coninck u joaft / wilt hem doch verhooren,
Als twee minnaers wilt doch / t'famen vreucht oorbooren,
Hoe cont ghy doch fulck een / Coninck wederlegghenï
Elips*
Haer Majefteyt fultghy/ voor een antwoort iegghen,
Dat ick f zijnvvaerts gantfeh niet / en lal gheneghen„zi;'n,
Segtdat hy hem 'tftuck fchaem / hoe cant verfweghen^zijn,
Da'c hy my foeckt mijn eer / fchand'lijck te berooven,
Fy Coninck,fy mans,fy/ haer dieie ghclooven,
Liever fterf ick de doot / dan fulcx te beginnen,
Een eerlijck hert laet hem / fo niet overwinnen,
Dus fegt hem dat hy my / gheen. brieven meer en fchrijfj
En dat ick vaft by mi) n / ghegheven antwoort blijf,
So ick hem eerft gaf tot / Salberick te verftaen,
Eüpss«rt Met alfulcken befclieet / moecht ghy vvel t'huyfvvaert gaen.
'"• ' Vleefchl. beg.
Ick hebber noch wel meer / fo trots hooren Ipreken,
Die noch vielen int left / door fray minnaers treken, Al
|
|||
té
|
|||||||||
Al vvaft dat fy op haer/felven ftonden wel vaft,
Als den Coninck dit hoort/hy blijft claer inden laft, Hy coemt uyt zijnen fin/fo hy fulex wort ghevvaer, Mijnen willecoomgaef/ick voor een duyt dats claer, Nochtans ift reden dat/ick de kans vvaghe„fiet, ïft nu miilu&,den boom/valt t'eerften flaghe„niet. De tweede ujtcoemfi vande tweede gefchie-
denis,gefielt inveirfen vaderthienende t^delfßllabe.
Quaet ingheven. Vleefchlijck; begheert. ^uaet ing.
V"Vaer blijft mijn metghefel/hy blijft te mael lang achter,
t>e Coninck ghelijd wel/eenen bedroefden wachter, lek wed' zijn hert dopt hem/als een die dedoot vreeft, Heel ongheruft is hy/en fwaermoedich van gheeft, t>oor dien hy van 'tlief/gheenfins en can ghedueren, Crijcht hy nu geenen trooft/ick forch hy fait befueren, Hy wort van liefden fchier/half rafend',ja heel dol. Vleéfcbl. heg.
Goy ickheb pijn int hooft/en mijn maech is fèhier hol, ïck wed' dat den buyck meynt/dat de keel ai verworcht„is £uä.et ing.
VVel hou maet,hou,fegt ons/oft al te deech beforcht„is. VVüick voor loopen om/verdienen 'tboden-broot. Vleefchl. heg.
ïa,oft flaghen voor 'tghelt/ick behael Qndanck groot, öeKoeyisop. £>uaeting.
Hoefoï fkefih.heg.
Neef 'tifler al vant vereken, Daetmeuchtghy claer aë mij n/bedroeft geficht wel merckc, C Dat
|
|||||||||
Coemt alles
uyt. |
|||||||||
Coemt 'vm
daer Elips woont. |
|||||||||
Dat ghy veel anders denctytis verloren arbeyt?
Quaet in<{.
Iae ghy hebbet verbrod'/fegi dat u een nar feyt, Heeft iy u woorden dan/ gantfch gheen gheloof ghegheven? Vletfchl. heg.
Neen fy en trouwen,ick/had beter t'huys ghebleven* guaet. ing.
Maer ick hoop ymmers vau/den. brief is wel beitelt.. Vleefchl. heg.
Sy moeften nemen,maer/fchier met louter ghevvelt, Ter vverelt, en mach daer/fulcken fieren dier gheen5,zijn. J^vaet ing..
Sy fal hem lefen noch/als fy flechtsläl alleen^zijh,. Sy moet feker een zijn/die haer preuts houwen canv Maer legt, is fy oock fchoon? Vleefchl. heg.
Iae fy en trouwen man/ Maer fy wetet oock wel/men derfs haer vry niet fègghen. Jgjtaet ing.
Ghy en ick moetent ftuck/al anders o ver legghen, Oft vvy bleven befchaem t/dus foe<ä-wat voor de hant. Vleefch. beg>
Ghy zijt d'ingheven quaet/uvven raet bringt voorts,want Totfulcken bedrijf fray/vvent ghy doch uwen vlijt„fnel. ^uaet ing.
Ghelooft den Coninek my/'tgheluót noeh metter tijt,,vvel,. Wy füllen den ftrijtfel/wel' winnen heel en gants. # Vleefchl. beg.
VVyhebbent meer ghevvaech t/en ghevvonnende cants, Van datter qualijck vvas/gnero& van vele menfchen. ^uaet ing.
Gaen. wy,de Coninek fal/feer na u coemfte vvenfehen* Hy en haeft niet dan naer/goe tijding van zijn lief. |
||||
Vleefchl. heg.
Ick lal Co vvilcoom zijn.
^uaet ing.
Svvijcht doch ghy vuylen dief. Vleefchl. heg.
Ia fö vvillecoom als/den eerften vande vaften, krochten vvy goe tijding/fo waren vvy fray gaften, Tis nu fö,voor dees reys/vvy viiTchen achter 'tnet. £*uaet ing.
Tfal noch wel zi)n,vvort flechts/vanons op 'tftuck ghelet, Vvy twee connen het vyer/vvel onderden wint ftoken. Vleefchl. heg.
ï-aet my ghewordeh dan/ick fait weten te koken, Ghevvroken wort ons leet/en dat in corter ftont. Smet ing.
Ghewelt moet ghebruytl: zijn/dat is den rechten vont, So blijft fy inden gront/iy mocter wel om quelen. Vleefchl. heg.
Wy hebben noch al meer/ghevvonnen fulcke fpelen Met fIfcincq inden houck,fègt eens ift niet vvaer, ,maet. £>uaeting.
Streken vvy flcchts dat ghek/fo vvaert voor ons claer„jaet, Het fy hoe dat naer gaet/al fout om en om keeren. Vleefchl. heg.
Gaen vvy den Coninck ras/zij n les ter deghen keren, V Vat fal hy fegghen doch/als hy u antVvoort hoort. ^uaet ing.
Ratende wort hy fchier/ ten minften heel gheftoort, Maer als honich fö foer,fal ick naer den mont preken, En die ons tvveeghelooft/fal gheenen trooft ontbrekend C 2 De
|
||||
De eerïïe uytcoemfi vande derde gheßhiedems
ghefleltin Regheldicht van derthienfy Haben.
De Coninck. Vleefchelijckebegeerte. Quaet ingeven.
De Coninck.
comenaüe Iftmoghelijck,moet ick/alfo miftrooftich fterven,
»$' endldë En can ick dan van haermu gheenen trooft verwerven, coniwk Moet't fo gheleden ziin/och en ilTer gheenen trooft* der zijnen Wat helpet doch te zijn / een Coninck van V Veft oft Ooft, Throon, £i j nde in fulcken ftaet/alfmen my ftet ontmoeten, Maer wat feyde fy doch/als ick haer dede groeten, En was fy tot my gantfch/niet met allen gheneghetó. Vleefchl. bcg<
Ick had bekans al te/feer grooten grau ghecreghen, Want fo fy den brief fach/gheliet fy haer al te fier, Ick en fach voorwaer noyt/fpij tigher noch preutzer dier, En fy antwoort noch al/fo fy van outs is ghewent, Sy en begheert gheenfins/datmen haer meer brieven fent, Sy veracht u gheheel/o Coninck hooch van waerden, V Majefteyts brief wou/fy feer qualijck aenvacrden, Ia fy en v vou daer fchier/haer ooghen op keeren,, niet. , De Coninck.
Nu wel-aen,dat fal ick/haer haeft wel verkeren,, fiet,, Ia in feer cor ter tijt/haer crijghen tot mijnenvvil. Jü>met ing.
Dat is voor fekêr vvaer/ des leeft vry fonder ghefchil, Alft den Coninck belieft/fy moet hem wel ghebeuren« De Coninck.
O fchoone fchöone hoe/doet ghy my dat hert treuren, Als ick om u noch denck/o liefli j eken rooden -mont, Verwachte ick noch trooft/waerder hoop t'eenigher ftont, Thertdat bleef my ghefont/ick fou den tijt vertoeven, Maer gheenen trooft dat doet/my al te feer bedroeven, lek
|
|||
Ick moet iïilcx proeven noch/by verfcheyden maniererij
V Viltfemet goetheyt niet/fo moet ick haer fchoffieren/
Ten baet gheen tieren vvaey/Sy moeter ten lellen aen. Vleefchl. heg.
Ghy crij cht haer eer yet lang/fo ghy daer volcht ons vermaen, Laet ons beyden begaen/wilt ghy ons maer ghebieden. £>uaet ing.
Met cracht en niet ghevvelt/falt doch moeten ghefchieden, Oft vvy en vanghen niet/dat is een heel claer fake. De Coninck.
Hout,noch fo niet,men moet/te werek gaen met ghemake, V Vy moeten ons opt ftuck,ter deghen gaen beraden,
Daer valt my noch wat iri/mocht'my comen te ftaden, D at ick den vader eens/by my fal laten comen, Hem verclarende mi jn/begheertefonder fchromen,
Ick fal hem defen brant/der liefden gaenontdecken, Can ick,ick fal zijn hert/fo tot mijnwaerts verwecken, Dat hy ten beften fal/fprcken tuilchen ons beyden, lek fal hem dreyghen eerft/daer na fmeken en vleyden, Tis te hopen dat hy/my wat trooft gheven„fal. J>ïuaeting*
Sulcx can ick raden niet,fo lang als ick leven„fal, V Vant u Majefteyt fulex/gantfchelijck niet en betaemt,
Soud' een Coninck die fo/hooch over al is befaemt, Sofeer lanckmoedich zijn / in 'tgheen dat ftaet in zijn macht,
Liever ghebruy&en ick /d'uyterfte ghewelt en cracht, Om haer die ick bemin/crijghen tot mijnen beften, Tfalder doch moeten noch/toe comen op het leften, Dus vind' ick dien raet/niet goet f eenighen ftonden. ■ ■., De Coninck.
Och fvvijcht ghy,wat hier met/ververft ghy al mijn wonde, VVildy dat ick hier dus/miftrooftich bederven„fal, So ick haer miflen moet/ick weet dat ick fterven„fal, Therten'tghemoet begint/m y heel en al t'ontfmcken, Cs Dus
|
||||
Dus haelt den vader hier/ wilt mijns ghebots gedincken,
Den. angft en noot doet my/door veel liften verfoecken. £>met ing. .
Tot u Majefteyts dienft/ fal ick my gaen vercloecken, Gua'n ende Om hem te halea hier/ben ick my ras fpoeyende.
baelt dm De Coninck.
rader. j^ j^ om deesijefd' denck/ben ick my verfoeyende,
Om datick die fo feer/ heb ter herten ghetrocken, O liefde,liefde wat/fietmen u al berocken, Ongheluckich is hy/die valt in uwe netten. Fleefcbl.beg.
Het waer voor ufèer goet/coft ghy't uyten fin letten, Maer fo niet,fo vind' ick/dit u voornemen feer goet, Daer coemt lichts wat goets af/ dus weeft getrooft en mae& Door den vader coemt ghy/licht u faken te boven, (moet, Door bidden,dreyghen oock/ja door veel te gheloven, Vervvintmen voorwaer wel/ het méfchelijck geflacht,, jaer.' Gemeynlijck fietmé ooc/ dievvils dat conft voor cracht„gaet, Belooft den vader vry,veel ghefchencken en gaven, D'ouders doen om 'tghelts wil/ de kinderen fomtijt draven, Die dan tot fvverelts luft 'in gaen verkeerde ganghen, Dus heer Coninck fchept moet/ 'tgheluët naer u verlanghen, Ick hebber noch moet toe/ick hoop het lal al wel zijn. De Coninck.
V verrroóiting is my/beter als een medecijn,. Verlicht is half mi j n pij n/ick hoop haeft te ghenefen. VleejchL heg.
Hier coemt den Vader aen/hy en weet niet van delen, Toont u te wefen nu/een Coninck feer hoochmoedich. De Vader van E lip. |
|||||||||
^cJt*»"? ^ot on^es Conincx dienft/ben ick my alti j t fpoedich,
ende ßreeit V Vat u belieft moccht ghy/u wen dienaer bevelen.
denComnck DeConinck.
tnet eerbie-
|
|||||||||
ünghe tun. Elendich fit ick hier/ter doot moet ickt bequelen,
Otfl
|
|||||||||
Om 't vleefchs begheertc zijn/fo ontftelt al mijn finnen,
ïenfaeckiflerdie ick/feer heb willen beminnen, £>ie my tot noen toe nict/en heeft moghen gheworden> ty mijns dat ick my öyt/iot deswereltsluft porden, ■Ecrti j ts fehiep ick vreucht in/vrome daden breet en wijt, Te water en te landt/boot ick yeghelijcken ftrij t, Maer mijn finnen zijn nu/van miftroofheheyt veritroyr,. ïn duidanighen laft/en was ick mijn daghen noyt, £n dat meeft is ick weet/niet hoe daer uyt gheraken,, *ck lal de bitter doot/forch ick eer yet lang imaken,. Ten fy dat ghy als vrient/my wilt helpen inder noor, Ghy hebt nu in u hant/mijn leven en oock mijn doot, En. met een vvoort alleen/cont ghy mijn hert verquicken. Voortijden vvifl ick wel/mijnfaken te befchicken, ick ghcbruy&e u/tot veel heerlijcke daden^
Vvven trouwen raet is/my ghecomen te ftadeny In fvvaricheyt en in/ghewichtighe raetflaghen, Maer noyt tot gheender tijt/jae vän alle uwe daghen, En fout ghy moghen my/ voorwaer meerderen dienft doen} Al&nuin defen tij r/dus toont u als Ridder koen, ■En den£t eens wat dat is/gheheelijck te verblijden Vvven Coninck,en hem/vande doot te bevrijden, ^ieghy al u leef daegh/fo'milde hebt bevonden. S>rye fonen hebt ghy lioch/die clouck zijn t'allenftonden, ^endt dat ick die wel can/rijck ghemaken en maehtich.,. *o mijn jonfte aen u/bevvefen weeft ghedaehtieh, *-en vvoort van u alleen/can voor my trooft verwerven-, Helpt uwen Coninck dan/die anderfins moet fterven. De Vader.
Och my is feer leet dat/tck u in defen ftaet, ,quaet, O heer Coninck fien moet / den£t dat' my wel nae gaet„ jaer, V Vat is u doch meflehiet/oft wat mach u nu letten-,
V Vilt de fvvaricheyt doch/wat op een zijde fetten,
Och verdrijft doch u leet,wilt ws felfs wat verfchooncn,
Dena
|
||||
Den& dat in u groot ri'jck/veel goede liedens vvoonen,
Die van herten becoert/ibuden druck verpachten„claer, So de doo> teghen u/ghebruyde haer crachten„fvvaer, V Majefteyt is de/ behoudenilTe van 'tlant,
Haer verhelende zijo./vvy alle miftrooftich,want Ghy eengoet Coninck zij t/voor ü volckallegader, V Vy hebben trooft aen u/alft kint doet aen den vader,
Dus fter&doch 'tghemoet/en vliet dees onftellinghe, Tghebreed u aen geen macht / dus en maed geen quellinge, Maer fegt my d'oorfaeck eens/van dit u bitter truren, Wat mij ris halven aen gaet/feg ick vry t'äller uren,
Vindet ghy my in als/tot uwen dienfte ghereet, Op aerden is gheen dinck-'dat ick heb ïb lief oft leet, Oft tis al voor u Heer/ja rotter doot ten beften, Mij n ghetrouvvicheyt wil/ick met mij n. bloet beveften, Lijf en goet is voor u/dus keft fonder befvvaren, Iae mij n kinderen oock/ wil ick gheenüns niet fparen, Om mijnen Coninck te/helpen uyt dit groot verdriet, En fulcx fwcer ick,daerom/aen my ftoutelijck ghebiet, V dienaer is bereer/tot zijnes ConinCx bevel.
De Coninck.
V ghenegentheyt goet/en u trou merck ick feer wel,
En die verblijf my feer/o mijnen vrient verheven, Ghy hebt my ghelooft, ja 'ghefvvoren daer beneven, Dat u kinderen my/altij t füllen ftaen ten dinft, Siet dat ghy fulcx volbringt/en mift doch niet int minft,
Maer uwen Coninck zij t/doch in als goedertieren, Die anders fterven moet/helpt hem met dees manieren, Zijn leven dat half is/verloren, cont ghy winnen, Ick beclaech dat ick oyt/heb begonft te beminnen, Elips u dochter fchoon 'die my heeft mijn hert doorboort, Crijch ick haer niet,fo blijf/ick in dees liefde verfmoort, Iae fonder trooft fterfick/noch op den dach van heden, Ick ichreef aen haer om trooft/jae felfs heb ick ghebeden, Matf
|
|||
Maerongheluckich hooft/nieten Heb ick vercreghen/
VVederfpannicti valt fy/hëel ftuer,en in als teghen, Dus iflèr gheenen trooft/dan in u mij hen yrient alleen, Ghy zi jt mijn hoop,mij n hulp/ ick en weet ooc anders geen, Meteen vvoort cont ghy my/ter noot comen te ftaden. BeVader.
VVat fal ick dóen? T>e Coninck.
Ghy fult/haerghebieden en raden, Dat ïy terftont volbring/mijnen luft naer mi)nen wil. De Vader.
Heer Coninck ick bid doch/fvvijcht van fulcke rede* ftiï» Zijn dit oock woorden die/eenen Coninck betamen* Och neent geenfins,ghy moeft/ u fulcx wel billick fchamen, O grootmachtichfte Heer/fäl ick d'oneer gaen foecken, Van mijn dochter,och neen/elck een föu my vervloecken, So fulck arghelijck ftuck/van een vader wort ghedaen, Denft om d'eer die ghy door/vrome daden hebt ontfaen, Dus bid ick met ootmoet/wilt dit doch laten flapen, Ghy pleecht u alleen te/moeyen met fchoone wapen, Een Coninclijckedaef/vvas eertijrsalu bejach/ Ghy ftraften oock elck een/die hem in overfpel plach Te verloopen,oft die/te veel totoncuyfheytginck, Maer noyt gheen boofer daet / gheen onbehoorlijcker dinck, Dan my voor oogen coemt/dvvckk ick wel mach beclagen. De Coninck.
Doetetjoft berout u/nu en al u leef daghen, VVilt ghy dan oorfaeck zijn/van een ellendïghe doot, v Veyghert ghy my dit nu,die hier fit infulcken noot, My,die u huys fo groot/en machtich hebbe ghemaecl:, Ghy zijt door my tot ftaet/en grooten rijekdom gherae<fr, ^ ick heb ughefocht/in hoocheyt te vermeeren, Gheeft my u dochter dan/vvik ^hyint Hof verkeeren, Oft ick ontfehaeckfe met/ghewelt ,ick fegt te voren. D Den-
|
||||
DePader.
Dat hóóp ick ymmcrs niet'o Coninck hooch gheboren, Voorvvaer een fulcke dae:/gheenen Coninck en betaemr, Die van Dinghelfche croon/ en zijn voor fukx niet befaemf,. Ten vvaer gheen Conincx daet/maer eenestyransbedrijf. De Coninck.
Niet veel woorden en maeft/ghy füllet doen by gants li jfj. Ghy hebbet my belooft/ghy füllet my oock houwen. De Vader.
■ Ick fie ick moet wel doen/al fout my oock berouwen, Ia hoe feer dattet ftrijt/teghen mijjihert en ghemoet, Och »nijn vaderlijck hert/ ick bekendat my fèer doet, Nochtans fo moetet zij n/en dat door 'sConincx bevel, Maer al vveyghert fy my/ick heb nochtans even wel, Mijn beloften ghedaen/en mijnen eedt al volbrocht, Nu wel aen nu 'tmoet zijn/'tfal van my worden verfocht., Oorlof heer Coninck dan/ick gae mijnen eedt qui jten, ut VM%r -Die z*j>n ^eue vve^ doet/en canmen niet verwijten.
&*tt »»* De Coninck.
En ick wil gaen bellen/oft ick wat cangheruften,
Och vvaer de tijding gpet/het fou my fo wel lüften, Ick vvaer ghenefen vry/van al mijn groote quälen/ mum m. ^s n*et a* Sncneucnt die/om gaet in Heeren falen,
De tweede uyfcoemfi vande derde gefchiede-
nis,oefende int eerB een Rondeel,ende daer na Regulert
van ftoaelfendc derthienfy Haben. Yleefchlijck begheert. Quaet ingheven*
rleefchl. heg.
c»mmt'ßt- Wat ract nu neeßhoefak nu wayen* J Quaet ing. Hafpel en fpil/'dicht al int aften,
Ti*
|
|||
Tis my wel lcer/vvat hclpet crayen.
Vleefihl. beg.
V Vat raet nu neef/hoc fait nu vvaycn*
JO^uaeting.
De vader fou/dc coppel drayen, Maer fy en wilt/daer niet op pallen. Vleefih. beg-
V Vat raet nu neef/hoe fait nu wayenï
Ji>uaet ing.
Hafpel en fpil/'tlichtal int afïèn, Ick voel wel vvaflen fèer/dc pijn in mijnen buycfc. yteefchl.beg,
Tis voor ons argher vverck/dan is de plaech van Layck, Haer eer is al haer goet/dat maecT: dat fy fo prat„is. £>jtaet ing.
Haer eerken al haer goet/ick en weet feker wat„is, Tis dat fy dobbel arch/en feer loos is van grond'. Vleefchl. heg.
Mijn leefdaech ick noyt gheen/fo ftantvaftich en vond', Tis wel een diepe wond'/in onfes Conin ex herte. ^uaeting.
Vrient fo hy my gheloöft/gheholpen is zijn fmerte, VVant ghevonden is nu/den aller beften raet. Fleefchl. beg.
VVatï £>uaet ing.
&at hy den vader uyt/het Hof ftoot metter daet, *n hem fo naer huys lendt/ en wat ti j ts laet gaen fpelen» schier ftervende lal hy/fulcxdan moeten bequelen, So lal de dochter haeft/'tConincx wil doenop't left, VVat dun&u nu daer af/en is dien vont niet beft, S^gt neef fout peert niet wel / fo juyft in d'ooch gerae&„zijnï Vleefchl. beg.
Ghy zij t argher dan 'thout/daer galghcn af ghemaecï„zijn, D z Tis
|
||||
Tis fekcr gctet te fien/dat u vernuft is groot,. .
^jtaet ing.
Men.kent gheen vrienden fchier/dan inden mee.ftcn noot, De conft moet nu doch bloot/voor onfen Coninckblijckeru Fleefchl. heg.
So ghy dat ghedoen cont/ghy fult ons bey.d! verrijcken,. . Ghy fult ftrijcken den prijs/dus mae£t u clouckint velt. Jthtaet ing.
Souden vvy vanghen yet/dat fafzijn met ghewelt, En ick weet feer wel raet/totfodanighe treken. Fleefchl. heg.
Voorvvaer tot fulcken vverck/fal ons gheen hulp ontbreken, Hadden vvy flechtsden laft/ick had wel goeden moet. „. Jguaet ing.
Neen,den Coninck heeft haer/veel te liefen dat doet Hem blijven inden iaft/ja'tcoft hem fchier zijn leven. Fleefchl. heg. '
V Vaer fulcx mij n vverck ick fou/ haer haeft den backer geve^
Oft coft ickniet,ickfou/haer trouyven voor mijn wijf. Jthtaet ing. .....
Voor zijn wijf, dat vvaer fray/ick en fou by gans lijf,
Segtvry datfe daer af/haren fchoonen muyl vaghe. Fleefchl. heg.
Ba ick fout doen dats cker/liever dan ick my faghc In fulckeen groot verdriet/ vvaer dat fo groote fchant, Te trouwen voor zijn wijf/een Gravin uyt zijn lant, Dat is wel meer ghefien/fy en vvaer niet de eefte. £>uaet ing.
Al ghenóuch neefhoutghy/dochgheruftuvvengheefte, En gaen vvy binnen ons/roll eken fpe] en dan. Fleefch. heg.
Gaen vvy hem trooften ras/hy mocht bequelen man, Onfen ghevohden raet/laet ons dien te vverck ftcllen. ^uaet ing.
Gaen
|
|||
Gaenyvydan wy zijn tvtee/deghelijcke ghefèlïen,
VVy moetent koken fray/met een foufie naer 'tHof. Vleefchl.beg.
■Maer vvy en moetent niet/maken al te feer grof, V Vant al die ons ghelooft/gaen feker op haer ftuckenj |
|||||||||
Als een creupel en blint/peert dat daer danft op crucken.
|
G#en'm>
|
||||||||
De eer He uytcoemÜ <vandeevierdegefchïedenis}
^aerafdeeerßet^fintich regalen z.ijn Refeyeyn-dichtj
ende de ander Reghel-dich^al'van derthknjyllaben. Elips. Haer moeder. Haer vader. Den outften broeder.
O rampfälichlten, o/den ongheluckichften menfch Eüps wmt
Die hier ter vverelt oyt/van moeder bin gheboren, <*to»j».
O doot doot naer u ift/dat ick fo menichmael vvenfch,
Hert en fin begheeft my/den moet is my verloren,
Men can aen gheene vrou/fulcken grooten druck fporen,
Alfmen vvel nu ter tijt/aen my doet, o wee o wach.
Oghy vaderlijck hert/hoe fielt ghy my fulcx voren,
Hoe ift moghelijck dat/een moeder fo welen mach,
% en laet my gheen ruft/maer quelt my fchier nacht en dach,
En raet my dat ick my/fou ftellen teroneeren,
bes ick wel te recht mach/maken een bitter gheclach,
% behoort my totdeucht/te ftouvven en teleeren,
Hoe ick by elcken mocht/al fonder fchand' verkeeren,
^m fwerelts hoocheyt foed/fy my te bringhen in laft,
^een reyn armoed' pri j s ick/en dat cm 'fdeuchts vermeeren,
bps enheb ickoock op/haer woorden gheen fins ghepaft,
Al ift een Coninck vry/tis my een onweerdich gaft,
Wy noch niemant en fal/doch my aen mijn eer krineken,
~uyiènt;dooden wil ick/liever fterven op een ghetaft,
üan ick tot oneer te/gaen eens fou willen dincken,
D 3 Och
|
|||||||||
Och mij n moeder coemt daer/ 'thert begint my t'ontfincken,
Dtmttier Ten baet niet,Iy en fal/aen my gants niet verwerven, we«» <*)t VVant mijn eerlijck hert fal/liever de doot befterven. De Moeder.
Hoe ongheruft is'thcrt,door delen ftrijt van binnen, Mijn dochters eer die ick/hooch hoorde te beminnen, Doet my invvendich aen/al te feer grooten ghequel, Aen d'ander zijd' quelt my/ des Conincx ernftich bevel, Zij n onghenade maed/het herte heel cleynmoedich, r> oet fy zij iien wil niet/naer dat ick ben bevroedich, Sal hy ons wel fo cleyn/maken als hy fal moghen, Och heb ick haer tot fulcx/ter vverelt opghetoghen, Dat haer fchoonhey t ons dus/fou bringhen in groot lijden, VVy fien verdriet aen haer/die ons plach te verblijden, Och ginder ftaetfy,en/fchijnt miftrooftich van moede, Wat blijd' moeder vvaer ick/vergind haer al int goede. Sy gatt by V Vel lieve dochter hoe/itaet ghy hier dus verfleghen, de dochter, j^ kj^ mae(rj. eenen moet/fettet aenficht ter deghen, De faeck en is doch in/haer felven niet fo heel fvvaer. JElips.
Och moeder meynt ghy dat/my niet engact te feer naer, Van twee quaden moet ick 'ten minften een yerkiefèn, Inden eerften,oftick/moet haeft mijn eer verliefen, Beghevende my fo/tot des werelts vvelluften, So ick fulex niet en doe/veel ghequels en onruften, Sal my de Coninck haeft/willen aen doen over al, Maer ick hoop nochtans vaft/dat ick my wel wachten fal, Liever te zijn arm en/eerlijck dan een Conincx hoer, De Coninck mach ièer wel/aenfoecken,fulcx is mans voe^ Maer t'ontfegghen is 'tgheen/dat een eerbaer vrou betacmt, Ghelijek menighe is/door haer eerbaerheyt befaemt, Ten is gheen wonder oock/dat een eerbaer maecht prat„is, VVant eerbaerheyt by de/vrouwen den meeften fchat„is, En den weerften pant die/ter vverelt is te vinden, Want
|
||||
VVant eerbaerheyt claef,is/onder des deuchf s bekinden
Veel coftelijcker dan/ ri jcdom oft fchoonhey t gheacht, Ghelt en goetisfeer haeft/verloren en omghebracht, Schoonheytcan haeft vergaé/fulcx blijft wel in veel wijcke, Maer eerbaerheyt moet doch/boven al den prijs ftrijcken, een eerbaer vrou fal/by elck een vvillecoom zijn. De ^Moeder. Maer ick bid hoort doch eens/allerlieffte dochter mijn, Mij n forch is datghy ons/haeft lult werden ontftolen. Elips.
Liever heb ick te gaen/in vreemde landen dolen, Oft te verberghen my/in vvinckelen en hoecken. De CMoeder.
Och de Coninckfalu/alte neerftich doenlbecken, En tot gheen plaets en fal/hy u onghequelt laten, E>enft dat u vader is/tot treffeli jcke ftaten, En by den Coninck in/zijnen raet hooch ghefeten, öochter nu is de forch/doet ghy naer u vermeten, X)at hy vallen fal in/des Conincx onghenaden, V"Vat beginnen wy dan/al te leer groote fchaden En fchanden zijn wy door/dit voortitel verwachtende, E>us weeft doch naer vvs va'ers/en moeders eer trachtende, En bedenft u noch wel/terwijl dat tijt is en ftont. De Vader.
*n duldanis;he een/ fvvaerheyt ick my noyt en vont, *>« **£" ch wat overcoemt my. al in mij n oude daghen, umtn «y,
E>at ick oyt diende 'tHof/ dat mach ick wel beclaghen, mdeftrttH
Gifteten was ick Jes 'Conincx raet,nu een arm bloet,
E>'ongheftadicheyt brengt / aen mijn boort veel teghenfpoer, En dat van menich menfch/ gheacht wort voor een gheluck, VVort van my nu beclaecht/o onverdragheli jek ftuck, Mijn dochters fchoonhey t die/ my fo dicmaels heeft ver blij t, *|aer zeechbaerheytdie my/fo verheuchde t'aller tijt, Hooch achtende dat ick/had een fulcke fchoone viuchr, Ea
|
||||
Endieis d'oorlaeck nu/dat ickfohertgröndichfacht,
Sy is d'ongheneucht die/my brengt tot dit gheclach,
O dochter dochter dat/den Coninck u oyt aenfach,
Oft u onderftant brocht/mach ick claer wel be weenen, i
Datghyoytin'tHofquaemt/bringtonsin dit vèrcleenen.
Des mach ick dit voor een/ droevich liedt ten loon„finghen,
Dat ibtte moeders haer/kinderen ten toon„bringhen.
j>e Vader DeCMoeder.
coemt itaer- q^ u va(jCJ. coemt hier/hy quelt hem oock met dit cruys,
V Vat macht bedieden dat/hy fo feer vroech coemt naer huys,
Ick forch dat ons nu nae£t, eenighe fchand' oft quale. : De Moeder Wel mij n Heer hoe coët ghy/dus vroech uyt 'sConincx faleï Vader aen Verclaert ons doch van als'den oorfpronck metter vvaerheyr« ™heer6ieZ De Vader. Ons meefte vreucht eens vvas/is nu de meefte fvvaerheyt,
Dats ons dochter diehier/by ons teghenvvoordich ftaet, Haer fchoonheyt ift,die ons/beyden fchier brengt 'tendé raer, Sy is van ons opbrocht/tis fchandt ick fulcx bekinne, ■ Gheftout tot fvverelts pracht/als een hooghe Gravinne, VVy hebben haer veel te/lichtveerdich houden gaende, VVaer door dé Coninck ftracx/een ooch op haer was flaëde, Ia is door fulcx gheheel/met haerder liefd' bevanghen, Wee mijns dat ghy met haer/na 'tHof oyt naemt u gangen, Sulcx wort van my beclaecht/den dach mach ons berouwen, O fchoonheyt/choonheyt ghy/zij t claer onder de vrouwen, Eenen oorfpronck van haer/bederffenis en mifval, En die fchoonzijndie zijn gheeren ten toon over al, Oorfaeck dat menich bouf/ haer eens foeckt te ghenieten, En fchoonheyt is d'wit daer/alle boeven naerïchieten, En is de reden nu/van dit ons bitter treuren, Een van twee moet ons claer/nu op dit pas ghebeuren, Oft mij n dochter moet haer/tot fchand' end oneer gheven, Oft uyt des Conincx Hof/blijf ick nu voorts verdreven,; Dvvelck my zijn lal alom/tot een groote verachting. Efys.
|
|||
Wat fal ick doen o heér/vader;o drucx verpachting,
Sal ick mv moeten tot/des Conincx liefde kêeien, En comen fo tot fchand'/en totgtooter oneeren, Raet my ten beften eens/als eenen trouwen vader. Be Vader.
Och dat ly ver van my/u welvaert is my nader, V Vie ifler die fulcx iou/connen raden aen zijn kinr,
t)ie vvaer doch heel en al/in fvvereltsfotheyt verblint* V Vat is een vrouwe doch 'die gaet begout beperelt,
Als fy niet eerlijck haer/en dräecht vóof al de vverelt, Het is reden en recht/dat elck eene haer verfoeyt, . Een cierli jcke fonteyn/daer ftinckend' water uyt vloeyt, Is fy,en wort van ekk/een verlaten ten letten, t>us dochter ick raed' u/tot eerbaerheyt voor'tbeneri,
Vliet docfo'vvaer dat ghy eont/uy önlcs Conincx handen, En ghelooft hem gants niet/vvant tis al t'uvver fchanden, •Laet u niet in 'tminfl: van/yemant dae'r toe bepraten. DetJMoeder.
Sult ghy om-harent vvil/nu uwen ftaet verlaten, Sullen wy dan orh haer/naer leven in armoede. JDe Vader.
öatmen foniti] ts quaet acht/verkeert noch wel in't goede, V Vant eer gaet boven al/in' alles gaet fy vórert/j'- -
Luttel is fy gheacht/die haer eer heeft verloren, Dus bid ick u weerde vrou/ltracht doch naer u dochters eer,
^ er fchanden en ra^t haer/ gheenfins nu noch nimmermeer^ Al ben ick nu ter tij t/uy t 'tConincx Hof wat verjaecht, *n acht dat nict,maer fulcx/ met langmöedicheyt verdraecht, Sulcx lal den Conïnck haeft/ib ick hoop wel leet vvefen, •Dus vvil ick om gheheel/van dees faeck te ghenefen, ^y op mijn gbet met mijn/drye lonen gaen vercloecken, Vergetende den druck/fal ick ftillichey t foecken, ■Dus met oorlof mijn vrou/en mijn dochter te tarnen, E Draecht
|
||||
©« maitr Draechtu doch onder u/beyden naer den betamen,
zijn huyf Laet u de eer en deucht/v'aller tijt bevolen,, zijn,
wotmeeufo Denft oneer moet doch hier/oft naermaels bequolen„ziiiï.
dochter cuf- , " T" }t r
fendc. Een der Soncn.
De Arn ß. Oorlof vrou moeder mijn/vaert wel mijn weerfk fufier,
»f» wjj» Blijft God bevolen,wy/fullen zijn te gherufter,
«slfe pn'fr! Als ghy van al dat n/ervaert ons ièndt goe tijding,
V Vy hopen u te fien/haeft in meerder verblijding»
' De ^Moeder.
De moeder Ift moghelijck,is dit/niet een droevieh hart ghelach, endedochur Armoet en groot yerdriet/fullenons.o wee o wach, de moeder Gants overvallen nn/vvy raken ingrooten noot, Jmcö. qc^ v vaer -c^ vvj j j. van nieryoch Vvaer jek over iang doot,. Dat ick dit jammer groot/nu niet en durften acnfien,
En dit fietmen aldus/om uwentwille ghefchien, Ick macht beclaghen wel/ dat iek u oyt heb ghebaert» Elips.
Vrou moeder ift mijn ichult/u meyninghe my verclaert,. Ben ick oorfäeck van des^Conincx oncuyflche begheert,. Zijn aengheven isfoet/maer 'tfenijn ley t inden fleert, Hoe cont ghy fegghen dan/dat ick oorfaeck ben van als* De Moeder.
Tvvort u. bevvefen haeft/en dat met luttel ghefchals,, V fturichéyt ifi dier/met onverftant ons al doet.
Elifs.
Segt my den fin recht uyt/fulex bid ick u met ootmoet, Sal ick my tot oneer/en hoerdom begheven,, dan. &e<JMoeder.
Ten is gheen oneer by/mlckeenen verheven,,man Alsonfèn Coninck is/te boelercn int ftille, Wiecant vernemen doeh/'tghefehiet met uwen wille, Dus weeft gheruft ten is/gheen boos oft fchandelijek feyt. Elips.
Nu ift uyt,alsfy my/haerkintfulex te voren ley t, • Och
|
||||
Och vverelr,vverelt waér/toe sdjt ghy doch ghecomcn,
Och moeder hadt ghy my/ ind' vviech 'tleven ghenomen, So en durften ick nu/fulckes van u hooren,, niet. De Moeder.
Siet mijn droef heyt eens aen/u vaders ver ftooren „vliet, Merct hoe dröevich zijn u/broeders van ons ghefcheydcn. Eüps,
Mijns vaders droef heyt,noeh/nicmantsfai my verlcyden. ^och ooriäeck zi j n dat ick/mi) neer ioeck te ver liefen, Liever u doot,u doot/vvil ick altijt verkiefen, &an ick in 'tminfte fou/mi jn eer laten verpletten, Och moeder op u plach/ick mijnen trooft te fetten, £>at ghy my teghen valt/ftaet my wel te bevveenen. Be cMoeder.
Sorch voor armoed' doet dit/en onles ftaets vcrcleenen/ ïck forch dat fulex ons mocht/in't left comen beipringhen, Maer laet ons binnen gaen/cn eerft voor alle dinghen, kernen vvy op het endt^vvel neerftich ons ooghenmerek, £en faeck eerft wel bedacht/is dicvvils half ghedaen vverck. |
|||||||
Geien ieydt
ia. |
|||||||
De tweede uytcoemftvdnde vierdegèfcbiede-
nïs,ghestelt in Reghel-ditht vdn dertbienfylLiben.
Den Goninck. Vleefchlijckbegheert.Qiraetingheven.
De Moeder. Elips. DeComncL
^Vaerom laet ick my doch/dees liefd' Co gaen ter herten, r>e cemhek
*ckvinde my vol drucx/ick vindemy vol fmenen, "mt "äeets
fck fvveer by mij n croon ick /fait niet langher verdraghen,
i-ang ghenoech^ieb ick my/laten het hert dóorknaghen,
AJus Vvji jcj5- terßom den/naeften middel ghebruyeken,
^Vaet t oe wil ick fo veel/fmeken bidden oft duyeken,
^« goetheyt heb ick dochyalle middelen beproeft,
E 2 Dus
|
|||||||
"Dus vraccft. ickdaer niet naer/oft fy blijd' is of bedroeft,
Hebben is hebben,ick/fal mijn macht tooncn recht uyt. Mijn dienaers vvaer zijt ghy/befehlet my nu ras de bruyt, GhebrayeT: nu allecracht/het is tijt vanghewelt,,jaet. Fleefchl.beg.
JRt dicnaers Heer Caninck hier zi jn wy/dat ghy fo feer ontftélt^gaet, fvwnuyt. is ons van herten leet/wy bidden laet u raden. Jguaeting,
Hadt ghy my lang ghelooft/ghy vvaert van druck ontladen, Maer tis noch tijts genóech / wilt' ons fleehts maer gebieden. 'DeComnck,
Roept al het cioéefte volck/en draecht meeftforchghy lieden, Befet haer huys,en al/de houcken vander flraten, VViltfe ras met cracht en/gheWëlt by den cop vaten, En bring.tfe.-my fo hier/'tfy oft haer fy lief oft leet. Fleefchl.beg,
Nu fpreeer ghy als eenHeer/dit is wel het recht befcheer, Hout ghy u fleehts ghereet/de bmy tWort u haeft befchiët. Be Coninck,
lek hoop mij n drouvieh hert / wort nu eer yet 1 ang verquick Beitelt de faeck ter deech/maeetuwen Coninck ghefont, lek neem ter wijl den ganck'naer mijn luftcamer ferftont, Al met verlanghen groot/fal ick mijn lief verwachten, Maer (iet dat ghy't wel doet/ghy moet u eer betrachten, Maect dat zijt niet ontcoom/oft u naect ee wich"verwijt, Die vertoeven can,crijcht/vvat hy begheert metter tijt. ™fk Fleefchl.beg. I Wel fegt vrient is dat recht/hoe paffen v doch dees fchoen.
Jgttaet ing.
Al weljtis al voor wint/nu hebbent wy feer gcet doen, Hoe fal fy lachen nu/dees bruyt, dees fpij tighe kaer. Fleefchl. beg.
Lachen ghelijck oft; haer/eenen tant ghetrocken vvaer, Tfalder claerlijck nuzijn/pacienci par förtfe. |
|||
^iuet ing.
Ick fal wel leyden haer/fonder keerflè oft tortfe, En verwijtet my vry/can ick haer niet doen danflèn. Vleefch. heg.
Loopt befchicï ghy het vokk/roept al de groote Hanfièn, Tis meer dan tijt dat ghy/haer al bringt op de beenen. ^uaet ing.
t)ie füllen haeft reed' zij n/daer en is vry niet eenen, Oft fy enfullen haer/tot dit fray fpel al haeften. Vleefchl. heg.
Alaer my valt daer wat in/ick ftae als den verbaeften, Nu ;tftuck treft begin ickt/te deech f overlegghen meeft. £>met ing-
Hoefooï Vleefchl. b eg.
t)e moeder wil/ick dit loopèn fcgghen eeft Eer vvy't beginnen noch/dat dunft my ver het beften/ Sy fal haer dochter daer/toe wel bringhen ten leften, Als fy nu hooren lal/dat haer fulck fpel bero£t„is. ^uaeting.
Neen laet haer eten vry/dat haerghereetghebro£t,,is, ick en vvijcke van mijn/voornemen doch nimmermeer. Vleefchl. heg,
Neen 'tfal den Coninck dus/vvefen al veel meerder eer, &at hyfe mcrdanck ciijcht/danöft hyfe moeft fchenden, ■Mös loopt ghy binnen ras/en maécT: ghereet de benden, lek fait de moeder noch/haeftelijck eens waerfchouwen, JZ>met ing.
^hy zi) t belet van deucht/en aki j t met de vrouwen, Ghy fait fien dat ghy nocb/haeft fult fterven intgaft„huys, E>us loopt dan metter fpoet/en u terftont weer raft„t'huys, ^ck fal binnen ter wij 1/deaHopman fray lpelen„fnel, QSetingheven die doet/menich jonck hertcjuelen„feL Gaet^ Vleefchl. heg.
E 3 Paei
|
||||
Daer ftact de moeder nu/juyfi: te pallè voor de poort,
ïl&e'nToopt Me vrou ick cooui met haeft/u noch vvaerfchuvvé ee vvoort, nat de mot- y Vant ick fou feer nood' fien/dat ghy gherae&e tot fchandt. fcrï? De-Jfitteder.
-dediure. segt my wat fchuylter doch/iffer onraet voor de handt,
Ootmoedclijek bid ick/dat ghy my van als condt maeft. VleefcbL heg.
Elips u dochter fal/nu terftont worden ontfehaefr, Het volck ftaet al ghereet/met de wapenen in 'tvelt. De Moeder.
Och och,vvat fou dit zijn/dat vvaer doch cracht en ghevvelt, O mijnen goeden vrient/naer 'tHöf weeft u nu fpoedich, Ontfermt u onfer doch/dat bid ick feer ootmoedich, Wilt onfen Coninck eens/tot ghenade vermanen, Hebt metlijden bid ick/met mijn grondighe tranen/ Segt den Coninck dat hy/op houde t'onfer vromen, Mij n dochter fal terftont/by hem in zijn Hof comen, Ick bidlaet ghy dees fchandt/aenons nietghebeuren„doch. Fleefchl. heg.
Ick hebt u lang voorfeyt/ghy lult by my fpeuren„noch, pat ick uwen vrient ben/trou fal u wedervaren. De Moeder,
Och gaet fegt doch dat fy/alleen dees moeyte fparen/ V Vant mijn dochter fal ick/terftont naer 'tHof fenden„fiet. Vleefch. heg.
Doeget ras,vvant fout ghy/tot fulex den vlijt wenden,, niet, Ghy fout u felven wel/fchandelijck bringhen int net, Ick gae door,(iet dat ghy/beyde op u ftuck wel let. De Moeder.
Sjroepthaer VVaet zijt ghy dochter mijn/o Elips coemt ras tot hier. uemu Vrou moeder fchuylter yet/Hoe mae& ghy fulck groot getier,
D'oorfaeck van dit gerucht/waer voor my goet dat ick v vift- De Moeder,
Och
|
|||
Ochlieve dochter mijn/het gaetter doch al te quift,
Hoe legghen vvy't nu aen/vvat lullen wy gaen maken, Elfys.
VVat mach u letten doch/ DeMoeder.
Sy willen u ontfchaken, Het volck dat coemt terftont/'tis al reetjO wee o wach. Elips.
Haer comen en baet niet/noch ten baet oock gheen gheclacb Eer hy my fchendenfal/fal ickeerftde doot fterven. De Moeder.
Ick fie vveighy wilt my/enal 'tgheflacht bederven, Vvven vader is fchier/miftrooftich van hier ghegaen/ ïn ick ben cock fchier doot/bercert en quali jek befiaen., ïn u broeders ftelt ghy/alle drye in groot ghevaer, Vlus moghen fy u dan/comen fleypen nietten haer, En dit coemt al voorwaer/door u boos hertneckich hert. Elips.
Ten baet al niet 3ick lijd'/noch veel liever des doots fmerr, Dan dat ick mijn eer fon/int minde laten krincken* DeCMoeder*
|
||||||||||||||||
Och mijn hert begheeft my/ter aerden moet ick fincken,
dochter om uvvent wil/fal ickdedootbecoopen. |
He moeder
finäterner^
den.
|
|||||||||||||||
Elips,
Ay mijn moeder die fteifr/vvat raet,waer fal ick loopen? ^ch och ickforch fy lal/onder mïjn handen blijven, |
||||||||||||||||
Haelt lichteli jek wat eyek/eer de leden verftijven,
Och lieve moedei'mijn/wilt u niet langher quellen, ^ek fal doen wat ghy wilt/wilt u fo niet ontftellen, |
Ten joxght
dochter haeh eyck, ende Elips |
|||||||||||||||
SlW(a dat hert ick fal gaen/by den Coninc fchept flechts moet. Ü
- DeMoeder. vindcmot- *hert vvaer ghenefenhaeft/foghy naermijnen fin doet,
Elips.
*<& bid u ftact dan op/ick fal haeft naer. 'tHof treden, En
|
||||||||||||||||
Om den Coninck end u/beyde Hellen te vreden.
DeUtfoeder.
■Bcmoider Doet ghy fulex ick fal u/fo lang ick leef beminnen, B/ut op. pus gaen vvy 'tfamen dan/ons reecr maken hier binnen., Ick ben bly datfulex van/u op't left vercreghen„is,
Tis mifleliick vvaer dat/u gheluck gheleghen,,is. De eerfïe uytcoemfi <vande vijfde geschiedenis^
fpaer af de eerfie reden is Refeyeyn-dkkt7 ende voorts al
Reghel-dicht van derthienjyl/aben. Elips. De Coninck. Vleefchlijcke begheerte. Quaetin-
gheven. De Vader. De Moeder. Elips «2«» o vrolijcken dach die/ick my heb uytvereoren,
WJ"' Door den bitteren doot/fal ick mijn leet nu enden, Ick fal haeft met de reyn/ Diana vreuch t orboren,
Ia zijn int vreuchdenvelt/met der fchoon maechden benden^ O rampfalichfte, vvaer/fou ick my anders wenden, Dan tot de felle doot 'die my nu can verblyen, Hoe^can een moeder doch/tot fulck een boos fpel fenden Haer natuerlijcke kint/dat fy hoorden te vryen, Voor fulck een groot mifval/Ia ick hoor ftraf te lyen, Soickmy eenich fins/tot oneer begheven„vvou, Nu wel aen ick hoop noch/'tfal ten beften ghedyen, ■Want ick geenfms en foeck/ fulck een fchandich leven„roö> Dus met fuchten,met angft/met fchudden en beven„nu, Begheefick my tot den/Coninck in zijn fchoon palais, Den tijt vereyflehet dat/ick nu aldus fneven,, fou, En door dees bitter doot/vercrijch ick mijn ruft en pais, Ick vind' ter vverelt niet/dan veel kermens alle rais, Des fal dit fcherp vvreet-mes/mij n fuy ver hert doorfteken, Dvvelds my fo bram al ftaeft/in een gloeyende fornais, X<*
|
|||
*Ten is gheen wonder oock/dat my de ooghen leken,
X>en moet begheeftmy fchier/qualijck can ickghefpreken, Maer hoe claech ick doch ib/waer vóór wil ick nu forghen, Ick lal diticherp mes ftout/al metgheveynfde treken, Hier nu ondermijn cleet/looifèlijckgaen verborghen, V Vant liever laet ick my/dooden, ja ftracx verworghen, £>an my oneer oft fchandt/aen mijn lijfföu ghebeuren, Tis nu den leiten dach/ick en hoop gheenen morghen, Tot inder doot fult ghy/eerbaerhey t aen my ipeuren. De Coninck.
£>'uer is ghecomen nu/dat ick my verfrayen„fal, Ghecomen is nu d'üer/die my fo doet vcrlanghcn, Thertjde linnen, en luft/ick nu terftont payen„faï, *ck verwacht hier mijn lief/met haer blofende wanghen, Hoe minnelijck lal ick/haer haeftelijck ontfanghen, *-ief&lijck fal ick haer/omhellen in cor ter ftont, M ben ick fchiier door haer/ghecomen int verftranghen, *ck hoop te cufièn nu/haren fchoonen rooden mont. Elïps.
Pch de Coninck ftaet daer/benauder ick my noyt vont, Nochtans vvil ick my itout/totd'uytcoemite bereyden, lek moet ichoon ipreken eerft/folang bidden en vleyden, Tot dat ick erlangt heb/'tgheen dat ick lal verfoecken, Nu vvel aen di t's om goer/ick fal m y gaen vèrcloecken, |ck hoop dat het gheluck/mijn leven noch lal fparen, ^klal fterven dedoot/oft mijn eer wel bewaren» ^er Coninck hebt met u/dienftmaecht medeghedooghen, *et haer doch eens aen met/u ghenadighe ooghen |
|||||||||||||||||||||
Sy i
feberp mes uyt,ende dat èerchtfy on- der boer clet deren. |
|||||||||||||||||||||
De Coninck
fiael voor
rijn Hof •venvtckte- deElips. |
|||||||||||||||||||||
Eïips ßet
den Coninck Maen. |
|||||||||||||||||||||
Met eefbie-
dinghe gaet fy by dé Co- nmek. |
|||||||||||||||||||||
^^hiernucoernttendienft/van u hoo
|
ghe Majeiteyt.
|
||||||||||||||||||||
De Coninck.
|
|||||||||||||||||||||
^Villccoom lieffte daer/tdiepfte der herren na beyt,
'UlCCOOP1 Wffftfi-ctvtim /A'iPr Ae* Qnn r\t\CrV\\tni>n
|
|||||||||||||||||||||
De Coninck
cns~i EJips, |
|||||||||||||||||||||
Dm weertftemijn/daer de Son op fchijnen mach,
r*1 *»qat 'thert om u/wel in duyfent pijnen lach, fijnen gheeft die leeft nu/en ick ben heel ghenefèn., F Als
|
|||||||||||||||||||||
Als ick nu by ü o/fuy ver roofe mach vvefeti,
Helena, en was noyt/Paris foaenghenaem clacr, Noch Leander en was/oock van zi jii Her o voorvvacr, So feer hertgrondich noyt/verwacht tot eenigher tijt, Als uvver liefden mijn/uytvercoren lief nu zijt, Dus al fonder refpi jt/gaen vvy vrolijck te famen, Ons vertrecken int Hof/en daer naer den betamen, Voorftellen allen vteucht/als twee minnaers toebehoort» JElips.
Etips v«u O Coninck hooch beroemt/verftaet van my cerft een vvoort, qbaeriaiié* £en bede moet ick u/eerft bidden feer ootmoedich, Die voldaen zijnde fo/is mijn lichaem heel fpoedich, Om volbringhen in als/uvves hertzen ghenoeghen. De Coninck.
V te ontfegghen yet/dat foud' my quali jck voeghen,
EyfchtjVvenfchtjbegheert,wat is/uwen wil fal ghefchiederr, Ghy en behoort niet te/bidden,maer te ghebieden, Tist'üwen beften,al/ waert de heel helft van mijn Bjjck, Daer is mijn hant,van mijn/beloften ick niet en vvijck, Ick fvveer u by mijn cer/ick lalt u troulijck houwen.
Flips.
O edel Coninck fulcx/is oock mijn vaft betrouwen, Daerom bid ick u oock/mct ghefamender handenr Vwe Majefteyt foeä/my te bringhen ter fchandenr En mijn lichaem meynt ghy/nu dadelijck t'onteeren, Maer ick bid met ootmoet/bringt my uyt dit verfeeren, V Vilt met u eyghen fvvaert / my mijn hert eerft doorketvetf»
Want liever begheer ick/duyfentdoodente fterven, Dan ick int allerminft/my foud' onteeren laten,
Sy trecket Maer fo ghy't niet endoet/fo fal ick dit mes vaten, Ina °Jß.m F-n mY felven alfo/berooven van mijn leven, Sulcx is heer Coninckt'flot/dus willet my vergheven,
Want met mijnen wil en/fal ick niet ter fchand' comen, Maer fo haeft als ghy Heer/my 'tleyen hebt ghenomen, Da* ,
|
|||
Ban Is Michaem voor u/o heer Coninck tevoren,
I*us neemt cloeclijck u fwaerr/ wilt my het hert doorboren, v Oft ick fait my felfs doen/om de doot te ghewinnen. sy dnych* Be Coninck. h"e.r ff0*?
O. -, te dOOrflckt.
ch Eltps hout doch op/wat loudt ghy gaen beginnen,
Soud' ick u dooden,dat/waer qualijck van my ghedaen/ P.e Coninck
Maer lieffte ftaet op ick/fal u in ghenaed'ontfaen, haer dat
En al 'tghecn ick u heb/belooft fal ick vol bringhen, ™JVdcr
Mijnghemoeten mijn hert/gaet my tuyghen en dwinghen,
öat ick d'eerbaerheyt moet/ nu int openbaer loonen,
Staet op liefu fal ick/voor mijn Coningin croonen/ D, conmk
Deucht en eer fal ick u'al mijn leefdaech bewijfen, *<ƒ« fo*«r<?.
Vvve eerbaerheyt can/ick niet te vollen prij fen,
t)ieaen ufuy ver bloem/nu ter tij t is beuonden,
ï-igtdaer nu ghy wreet mes/fout ghy mijn lief doorvvondê, u3 ""*?'
Och neen,neemt lief mijn hant/want ick u trou belove, &e Coningin fult ghy/haeft zijn van mimen Hovc, &aer op fo kus ick u/lieflijcke roode vvanghen. Elifs.
^ heer Coninckhebick'danghenaed' ontfanghen, "Q fal ick by u als/een dienaerfle welen bly. De Coninck.
Verheven was noyt vrou/dat fvveer ick by delen vry, Als ghy by my fult zij iVuytvercoren bloeme reyn, V eerbaerheyt heeft dit/verdient o ghy edel greyn, ^n u ouders moet ick/hicr af terftont de weet,, doen, "^ijn dienaers vvaerzijtghy/mijn bevel wilt ghereet„<3 oen. VleefchLbeg. n fa
*°talles.zijnvwhier/fpoedidi tot des Conincxdinft, bt&tentmit
gebiet maer al die daer/in 'tHof zijn, ja meeft en minft ÉreTccm"»
^ju den Coiiinckghecrou/alsghehoorfame knechten. «o*-
. De Coninck.
*Ju Wel aen wilt ghy dan/mijn bevel wel uytrcchten/
ü een hael de moeder hier/en d'ander hael den vader,
f z Verga-
|
|||
Vergadert met een oock/de broeders allegader,
Van deesfchoone Gravin/mijn woorden in'therte prent, '. Datfe Coningin fal/vvorden,maec~t haer fulcx bekent^ Van Inghelaut,jaoock/van al mijn Coninckrijcken, Beveelt mijn Heeren al/datfè gheeniïns en vvijeken, Maer datfe haer terftont/hier in 'tHof by my fpoeyen, Voorts laet weten aen die/ haer mijns hofhouding moeyen,; Datfe reedt maken feer/eoftelijeke mael tij den, Latet Hof eieren fchoon/en wilt ghecnen coft mijden, Alfmen wel plach tedoen/in Conincklijeke feeften, . Laet verheughen al 'tvolck/van minfte tot den meeften, Laet Harpen Fluyten en/Trompetten nu vry clincken. £luaet ing.
Heer Coninck 'twort befchid/hebt ghy geen achterdincken,,, • V Vy loopen om te doen/uwes Majefteyts bevel. SytofZ-h- De Coninck. de binnen.
Vliet alle fwaerheyt nu/vliet van my alle ghequel,
Vrymoedich fal ick haeft/fonder eenich befwaren, Met d'allerliefft en mijn/vrolijck moghen vergaren, En met u mijn foete bruyt/lieflijck vergheten den tijt, Dus lieffte ick fw'eeru/dat ghy my willecoom zijt, En daer en was noyt gheen/Princers van fulcker \ veerden,. Als ghy my nu fult zijn/noyt en fachmen aen veerden, Eenich minnaer hier ter/vverelt fo minlijck zijn bruyt, Als ick u nu fal doen/o fuyver Leiyen fpruyt, En noch fo verdient u/eerbaerheytal te veel meer. Elips.
Och ick bedancku o/machtichften Coninck mijn Heer,, Dat u Majefteyt zijnAüenftmaecht fo minlijck ontfangt. De Moeder van Elips. De moeder \Q]^ fie mijn dochter daer/het hert my leer verlangt, ftbetyhbe- Om te weten oft naer/u fegghen al vergaen„is. geertecomm , '.. DeConinck.
nmcT. '" Willecoom edel vrou/aenfiet hoe dees ontfaen,,is, - '
Die
|
||||
£ie fchier u dochter was/is nu öockmijn Coningin.
• ,, . De rjïï/lo'eder,
Jckkus u Majefteyts/handen met mijn hert en fin, Haer bedanckend© feer/van d' overyloedighe deu cht. De Coninck,
VVillecoom mijn trou Heer/weeft doch vrolijck en ver- heucht, , ,
VVillecoom moet ghy oock/Ridders te Tarnen weien.
De Vader.
Machtighe Coninck groot/ghy hebt ons hert ghenefen, Ift oock fo ghelchiet al/foden d ienaer heeft„verhael,t. De Coninck»
lek deneke wel dat hy/u gheenfinsen heefr„ghefaelt, V dochters eerlijck hert/coft my daer toe beweghen, Eenen Coninck hebt ghy/tot eenen foon ghecreghen,, Sv wort mijn Coningin 'dus weeft vrolijck en weeft bly, En om dat blijeken mach/dat fulex volcomen fo fy, En dat de vverelt al/haer daer voor nu oock houde, So haelt den Cepter hier/en oock de Croon van goude/ Op dat vvy tb naer 'tHof/te famender hant treden. Hout daer'd'en Cepter lief/vvïït doch altij t met vreden, Mijn Coninckrijck en 'tla-nt/troulijck helpen beftieren, En daer fet ick u dè/Cró'öh op om deuchfs verderen, Ghy zift mijn Goningin/en moctfe altijt blijven. - Elips.
O gheluckichftc die/leef): onder d'edel wijven, v Vaer can ick fulex aeh u/mijnen Coninck verghelderi, De Coninck.
^'eerbaerjiert is mijn vreucht/dat my eerti jts onfteldeh, E'us gaen vvy al naer'tHof/om ons trou te volenden, PJe volbracht zijnde laet/ons tot vreucht niet vlijt wenden,. y!et trompetten gheluyt/elcken eendoen bereyden, - Een goede faëck hoort ekk/over al te verbreyden. • - '"^
. E S De
|
||||||||||
De vader
met zijn drye font» ende moet. ingeven co- men by de» Coninck. |
||||||||||
G$wet in-
geven ende vleefihlijcke begeerte loe- pen binnen, ende halede Cepter, dien de Coninck Klips ly» fet. |
||||||||||
Gaen aUt
gbclijckmt |
||||||||||
De tweede ujtcoemfl vmde vijfde gefchiede-
nis}int eerH een Rondeel, daer mer Reghel-dich va»
t^oaelfende derthienfylla ben» Vleefchtijcke bcgheerte. Quaet ingheven.
Vleefch. beg. i Wel neef wat dunctyu van dit ftuck?
£>uaet ing.
Ai wel broer ten/was noyt fo goer, Tis emmers wel/een groot gheluck. Fleefchl. beg.
VVel neef wat dunctyu van dit ftuckï Hoe is vergaen/aldefen druck? Jguaet ing.
D aer is nu vreucht/in overvloet. Fleefchl. beg.
Wel neef watdunctyuvan dit ftuck? ^uaet ing.
Al wel broer/ten was noyt fo goet, Naer het fuer cornet foet/naer het doncker dat licht. Fleefchl. beg.
Wat worter alom doch/coftelijcheyt toeghericht, Hoe falmer fmeeren neef/hoe lecker falmer fchranflen. £>metwg.
Hoefalmer fpringhen doch/hoe fray falmer oockdanflen, DegrooteHanfien die/fullen tornoyen„daer. Fleefchl. bes,.
Den grooten roomer neef/men falder poyen„claer, Men falder fpelen fray, batementen en ciuyten. gmeting.
Harpen,Citers en oock/Schalmeyen ende Huyten, D'ooren rny tuyten. fchier/ van al dat conftich fpeL Fleefchl. beg.
Co««
|
|||
Cont ghy w7el danflèn neefl
guaet htg:
^a ja ick gheheel wel,. Mzet ick keer wat te cort/qualijck can ick maet houwen.' VleefchLbeg.
Al van mijn voick voorvvaer/vvy twee wel aerdich fouwe» ßaniTen aen tafel die/met van als vvaer ghedeót. ^ttaeting.
En dan op ons teljoor/een patrijs cortghebed, JDen roomer inde hant/fukk zijn doch uwe treken. VleefchLbeg.
Gaen vvy by den hoop ons / en fal gheen vreucht ontbreken, Van het vrouvvenvokk j ent/en ben ick nier verveert. £)uaet ing.
Dat is naer uwen tant/ghy vleefchlijcke begheert Sult doch daer een Heer zijn/men fal u voor'aen fiellcn. Vleefihl heg.
Ghy zijter oock ghenoot/als een vandeghdèllen, VVant hetingheven quaet/falder wel tieren,, jaet. gitaéting,
^aen vvy dan cloeck int velt/by de fray dieren„maet, 1-aet ons vcrßeren raet/om in vreuchden t^ leven. 5 VleefchLbeg.
Sict dat ghy wel bedwingt/al u vals quaet ingheven, Orn dattet alles gae/ghefchid foot wel behoort. J^ttaeting.
Niet dan heerli jeke vreucht/ial ick bringhén aen boort, *^us dienet niet ghetóeft/gaen vvy dan by de gheeften. Vleefihl. heg.
^e bruyloft vvaer ghefchent/vvaren vvy niet terfeeitcn, " Vaxit het is al naer ons/dat fy hakende„zijn. £>meting.
~fts Conincx hert hoe vvaft/altijt fmakende„pij n, ■^Wekknu is in vreucht fijn/door de liefite vercoren. VteefchL
|
||||
Vleeßl.heg. -
Decs uytcoemft en had ick/noyt ghedacht te voren,
Men vint de faeck wel goet/al wort fy quaet gheacht. - J>udet ing.
So yemant op hoop leeft/den tijr moet zijn verwacht,
Qaen wy by den hoop dan/ laet ons bedrijven vreucht„foct,. Tis wonder ïb yemant/van ons beyden daer deucht,, doet. Sluy treden in Regel-dichtgheftelt -
,,; van tvvaelf Syllaben.
'Ier hebt ghy ghefien des/eerbaerheyts belooning,
i Wat Elips vercreech voor/een heerlijcke croonmg, Sy heeftgbeßreden clwck^l enghetyonnen denfirijt,
Silvas fy in verdriet i'tverandert mettertijt,
EenConinginisJyjghecropntvanlnghelant,
Eduwzenheeft haeruu/als Coninch^by der hant,
Sy is gh'eièft gheachi/boven alle menfehen,
Wat coït fy hopen doch/Wat cofify meer Vpènfchea
Op de bereit\kan te/comen totfttlckenftaet,
Onthout doch defeUs/defen^ech gadefiaet,
Alle ghy maechden]onckJ en brouw en met eeren,
Spieghelt ft aen.haervry/Wilt aen haer doch leeren -
fneerbaerheytalu/daghente bekleden, '
Vliet doch d'ihghevèn quaet/fielt H hert te vreden,
De vleeßijcke begheertiWilt doch nietghelooven,
"Uleeflijcke.begheert die/doet ntenich berooven
Van haer fchoonhsy ten eer/ja van al haer Welvaert^
Siet datghy titer als /den betten pant bewaert,
Ghebruyft doch vrienden roet/eer g-hy u overgheeft>
Denlï óm Elips altijt/dienttin vrenchden leeft,
/Qttaet ingheven en cofi/aen haer niet verwerven,
Liever 'woufy met eer in reynarmoed' fierven,
Danfyquadenraetftm/eensieenenhaerooren,
(foppëlerffen vUet doch/Veilt haer gheenfins hooren,
Rtjcdom enfehoonheyt dentJ/dat mt lefi vergaen„fal,
En dat eer en deucht vafi/in eeVticheytfiaen, >fal. -
|
||||
Eynde des Spïeghels der Eerbaerhey r.
|
||||
DEN
SPIEGHEL DER
LIEFDE
|
||||||||||||||
Ghenomen fo uytVakm Maximo3zh
uyt andere Schrijvers,in dicht gheftelt op
de maniere van een Tragi-eomedie, dat is van
heerlijcke menfchen, wiens bedrijf int
beginne droevich, doch de uyt-
coemft blijde is.
Door I. Dvym.
|
||||||||||||||
Bekijft doch liefde tot allerßont
^Aen u Ouders in dit aertfche dal, Liefde is van deucht den rechten grom, Hebt liefmaer ittyen God boven al, JDie u liefd' uyt liefden konen faL |
||||||||||||||
Sb
|
||||||||||||||
~?Y
|
KMC;
Sr.
|
|||||||||||||
Redenvervvint. I. D.
|
||||||||||||||
Een cort onderricht.
Oyemant begheerde defen Spieghel der Liefden den
volckeßeelwijs voor te Bellen ,falmen het Raduys, Taneel,oftßeelwagen maken op defemanier, menfal int midden maken de Raetfcamer, die men met gor* dijnen open ende toe faljchuy ven, daer den Raet infalßttenten fninBenfevenßerck, daer den Mayerfal boven aenßtten nejfens den BorghemeeBer'.op d'een zijde int uyterße vant Taneelfal Baen het huys van Mi\tizdcs,daer hy,Cimon,ende Cimona ƒ//- len uyt ende ingaen: of de ander zijde, oock op 'tuyterBefalBaen de ghevangenis daer eerß Miltiades/W*: daer na Cimonjullen ingeBelt borden: defe gevangenis moet zijn boven open metge- fchilderdeyferen tralten, fo datmen Cimona machßen als f ha~ *en vader de bor Tl geeft. De St eenhouder oft gevangenis betvaer- der met de Crijßuyden, füllen nejfens de ghevangenis uyt ende in gaen: de May er moet heerlij ckgecleet zijn naer zijnenßaet, heb- bende altijt een langhe roede inde hant, ende twee dienaers ach- ter hem, die altijt buyten de Raetfcamer füllen blijven Baen foo 'verre datfy niemant en letten. Miltiades moet zijn een Bock out *nan,gaende met eenen Bock inde ham, gheclett met een feer de- ghelijcke nachttabbaert,als eenen die voortijden veel bevels heeft ghehadt: Cimon moet ^efen een bedaecht man vantujfchen de 'vijftichende tfeßich jaren, oock feerfray ghedeet als een bevelts damden EorgemeeBer met dengheheelen Raet,moet en naer ha. Yenßaetghecleet zijn met langhe cleederen,defe blijven altijts in de Raetfcamer: Cimona moet zijn een vrou va ontrent de twin- ttchjaren,oockfray opzijn oude Veets gecleet ,fy moet hebben twee tpemaecle borBen,ten 'Vpaer dattet een vrou ^are: Valerius ■^ximus enfchrijftfo volcomen defe hiBorie nietydan isgedaen Cm de liefde te claerder voorteBellen. G 3
|
||||
'Pretor 3 in duy'tfch Mayer, oft
Baill'u.
Miltiades een ftock out man, Cinion een bedaecht man. DeBorgemeefter. |
||||||||||
StadtsBode.
Eerften Raedt.
Tweeden Raedt.
AndereRaden.
Gheyangenis bevvaerder, ofte
Steenwachter.
DryeCrijfchlieden wachters. Cimona een jonghe vrou, Ci- mons dochter.
|
||||||||||
De namen der ge-
ner die_jhaer dit Spel zijn moeyen-' |
||||||||||
De Poeetoft DicJitileiJerfeytde
Voorreden,oft Tomen t plach teheeten deProloghe,inhoudende'tverftant vande ghehcclc
Tragi-comedie, gheftdt in overander dicht van der- thienfy Haben. VAkïiusgenaemt/degrootfie ons verclaert„
claer, £>at Mil tiades tot\ Athenen binnen der ftadt,
Schuièch bevonden isj daerorru wert hy be- fovaert„fvvaer,
^ergempntegelt heeft/hy fier lang ondergehadt, -Ueshyghevanghen wort j nufier out zjjmkbc- daecht,
^Vaer door hjraeäe inj'eenenheel'fiber-enfïaet
y^äenMayerworthjleerHdaechstotterdoot
^echt (fladtsRaet, ^aerCimon d^fiontreet/ttoutelijck voordes
verfiechnde van haer / zjjns vaersvryheyt oot |
|||||||||||||
'en:
's
|
|||||||||||||
^ybhjftborch voor zjjnUjfjen defihult nar ech
|
|||||||||||||
U«er je vaderfierfthaefil en Cimon bluft %L
|
|||||||||||||
den noot\
|
|||||||||||||
En
|
|||||||||||||
Enfoo hy cleyn macht had/quam hy in groot er
ft handen, (doot,
Hy wort na recht int lefk/deerlijck verwefen ter
Dat hy van honger groot j inkeer droevige banden, Soder voet fel oftfl>ijs/moefb daerftervede vergde> T'vonnis was vanden Roet/ tegens hem uytghe- ßroken: (befiaen,
/Maer eenfioutfiuck heeft zJjnJ dochter Gi mona
So fy hem eten noch / drincken en mochte koken, Gaffj hem de bor ft die /fy haer hint heeft ontogen: Dit heeft fo lang ghedwrt/ tot den wachterfülcx bevont,
Hy fach dat de vaer heeft/ f dochters borflegefige, Des vvortfy by den vaer/gevange tot dier pont: DenRaet vernamt f eerhaefï/men dede haer dt dachten,
Jüaer uytgenade bloot/liet en fy haer los en vry] Sulckliefdefachme daer / den Raetgrvote/ücachte, Sy keer en beyde na/huys,feer vrolijck ende bly, Dit wort u hier van ons /[peelwijs opebaer ver* toont,
Sulcke liefde was weert [dat fy heerlijck wort beloont.
|
|||||
Defen Sfieghelder Ließen is ten eynie toegfa*
maeci in dicht,die de Franfoyfen noemebkzïkelines ende
Femenines, dat is van ttvaelfenäe derthienßtfabe, ende isdaerafdeeerßeuytcoemft. Den Mayer. Miltiadés.
Den Mayer.
ICk heb hier eenen laft/vvel teghen mij nen danck, j,e M^ef
Tmoet nochtäs volbracht zijn/me doet veel door bedvvac,met w«
|
||||||||||||
dicntters
coemtuyt. |
||||||||||||
£>es moet ick henen gaen/foecken eenen te vanghen,
|
||||||||||||
^ch vvaer hy uy ter ftadt/dat vvaer naer mij n verlangten,
Miltiadés ftontghy/duyfènt mijlen van hier, Sulcx vvaer my een vreucht,want/ickforch 'tvergaet u dier, So ick mij n hant op u/nu dadelijck can legghen, Maer fo ickt niet end deed'/vvat fou den Raet doch fègghen, Als ick mijnen laft niet/naer haer bevel volbrocht, Ten dient niet uyt gheftelt/hy moet worden ghefocht, Vrymoedich wil ick dan/hier in zijn huys gaen treden, Hy heeft de ftadt veel dienft/ghedaen/tfchij nt teghen reden, £en Raet weet wat hy doet/tis haer ernftich bevel, £>ie fijnen laft volbringt/doet anders niet dan wel. Miltiadés.
Heer Mayer fchuylter yet/wat heb ick doch bedreven? De cMayer.
Ohv moet u hier in mijn/handen ghevanghen gheven, "et belieft den Raet fo/dus taft ftoutelijck toe. ' Miltiadés.
^hevanghen gheven,wel/vvaerom/egt my eens hoeï "eer Mayer wilt my doch/de reden eens verhalen. De Mayer.
Vfchulden zijn feer groot/die ghy noch moet betalen, ^«y hebt noch onder u/der ghemeynten haer ghelt. (JMiltiades,
H Legghen
|
||||||||||||
He Mttyer
gaetin,ende coemi terftót weder uyt wetMiltia- cies» |
||||||||||||
Legghen fy my dat voor/fo ben ick gants ontfklt,,
En defen dach mach ick/eylaesfeer wel beclaghen, VVord'ickghevanghen nu/in mijn ftockoude daghen, Is dit voor den dien ft die, ick de ftadt heb betoont,. ' Heb icker nu dit voor/word' ick nu dus beloont, Sal ick in banden hier/moeten luchten en karmen. De May er.
Den ecrfamen Raet fal/licht uwer noch ontfarmen, Wat icker in doen can/fal t'uwen beften„zijn, Die ehenade verfoecl/cri jcht haer ten leften„fijn, De-myer. ° '
wet den ge-
in de ge Van- De pvueedeuytcoemß vandeetrfle gbefchiedenis.
Cirhoh, DeBorghemeefter. Eenen Stadt-bode.
Den Mayer. Eerflen Raet. Tweeden Raet Cimoriz-
ai. O liefde ghy quelt my/boven maten van binnen^
Och vvat fal ick nu doch/met mijn vader beginnen,, Die gheraect is in dit/groot elendich verdriet, Zijn fchult is veel te groot/ick can hem helpen niet,, Van droef heyt en can ick/gheleven noch ghefterven,, Och hoe lang falick u/mij rv vader moeten derven, Die daer in banden ligt/och hoe raeft ghy daer af, Ghy zij t out ende cout/met eenen voet int graf, lek forch ghy fultde doot/eer lang moeten befueren, Als ick fulcx denck, 'thert doet/my inwendich beruercn, Hoe coemt dat menich kint/ fo feer luttel vverek maect, Als vaer oft moeder in/eenighe droef heyt raeft, Hoe ift moghelijck dat/zijt doch connen vergheten, Het leven verdriet my/ ja het drincken oft eten En fmaecT: my niet fo lang/mijn vader heeft fvvaerheyt, En hy ter doot beticht/in banden nu daer ley t. |
||||
tck weet liy grondich fucht/zijnde bedroeft van herten,
Och vader vader mijn/mocht ick draghen u fmerten, Mocht ghy doch nu vry g\en/cn ick fterven de door, ïck wiltal lijdenonVu te helpen uyt noot, Ghy zijt crachteloos heel/ u leden gheenfins machtich, Vwen fterfdach is by/ghy leeft nu heel onfächtich/ Sittende daer gheboeyt/met fvvare bocyen vaft, VVaerder noch trooft oft hulp/in uwen grooten laft, paereylaceagants niet/vvy blijven int verlèeren, Ghy hebt my opghebrocht/ghemaeft een man van eeren, £>welck ick tot gheener tijt/te verghelden envveet, Mocht ick in u plaets ftaen/ick binner toe ghereet, öes wil ick my voor den/eerfamen Raet vercloecken, V los te hebben (al, ick van haer gaen verfoecken, Én bieden my aen haer/te blijven uwe borch, Och creech ick u fo uyt/maer neen is al mijn forch, Maer wat ichatet veribcht/het naeft is eens beproeven, Slaen fy my alfulex af/my naed meerder bedroeven, Gleynmoedich fal my 'thert/fincken in mijnen fchoen, J-iefd' vermaent my nochtans/mijn befte eens te doen, bes gae ick dervvaerts ras/fien wat gheluck lal gheven, *is den menfeh ecnen trooft/als hy op hoop mach leven. De Borghemeefter.
^et weivaren der ftadt/en des Raets van Athenen, ^ermaent ons tot goet recht/en liefde oock met eenen, j^vvelck wy ïchuldich zijn naer/den behoorlijcken plicht, j^us broeders ick bid u/hebt alrijt goet oplicht, ~-*at Rechts bediening by/ons alrijt wort bevonden, *-aet ons de ghemeym* voor/ftaen,en haer fallen ftonden Met behoor lij ckeliefd'/en tron doen onderftant. De Staats bode.
|
|||||||||||||||||||
Rjgaetnae
de Rttetfca- mer 6y den Tladts Boit binnen. De gordijn?
worden open gbedaen. |
|||||||||||||||||||
De flaits
Bode fpuect den Raet r.c uyteommde. |
|||||||||||||||||||
t>.
|
eervveerdighen Raet/hier is een voor de hant,
|
||||||||||||||||||
ie ootmoedich verfoed, by mijn Heeren te vvefén.
|
|||||||||||||||||||
De Borvhemeesier.
|
|||||||||||||||||||
H
|
Ver-
|
||||||||||||||||||
Vfcrdäer ons wie dat is.
De Bode,.
Tis Cimm, foon van defen Die hier ghevanghen \cyt/iMiltiades ghenacmt. Be Borghemeeßer* m riadts Laet hem dan binnen ftaen/vvant het qualijckbetaemt,. kde hopt Dat yemant onghehoort/fou blij yen, oft verfteken. bmnen,ende Cimnn
hceh Ci- ^imon.
rooft. Achtbaren Wij fen Raet/u coem ick nu aenfpreken,,
Biddende met ootmoet/dat ick mach zijn verhoort. De BörghemeeBër.
G heeft te kennen u faeck/fegt al ftoutelijck voort,, "V Vat reden en recht is/ghefchiet u alle weghen.. Cimen.
My en twijfelt gants niet/oft ghy fult zijn gheneghea- Tot barmherticheyt groot/als u lal zijn bekent, Dat al mi jn begheert is/uyt liefd' int hert gheprent, So ift dat ick hier bid/met mijn handen te gader, En niet voor yemants vreemts / maer voor mijn eygen vader, Die daer ghevanghen ley t/van herten heel benout, Te meer om dat hy is/troofteloos en ftock out, Die inden kereker haeft/lal deerlijck moeten fterven, Ten fy mijn Heeren my/een beed' laten verwerven, Dat ick hem uyt ghenaed'/nu mach vry cri jghen hier, Zijnen fterfdach is by/hy verwacht de doot fchier, Och mocht hy ftervendan,in zijn vryheyt met vreden, Dat hy in banden ftierf/en vvaer billich noch reden, Diedefe ftadt fo veel/deucht endienft heeft ghedaen, Voor mij nen vader ben/ick nu ghereet te gaen, Al vvaert oock totten doot/ick bent bereet te lijden, Hy <valt of. Dus eervveerdighen Raet/laet my,bid ick,bevri jden,
x.«/» knien, Mi j nen ouden vaer, laet/hem vry fonder ghefchil,
Zijn daghen enden doch/ick ftae hier die daer wil Zijn borghe blijven,en/voor hem alles verwachten, Hertfvveef,
|
|||
Hertfvveer,banden,en oock/al de droevighe nachten,
kden bitteren doot/en alleonghemack, *-aet flechts mijn vader vry/laet hem onder zijn dack, **i Vrede fier ven t'huys/o eerweerdighe Heeren. De Berghemeeßer.
^aet op en vertred vvat/ghy zijt weert aller eeren, Cïmóïta» ^ at ghy u vader hier/fulck een liefde bevvij ft, g <** &Mt.
^ees trou en liefd' des foons/is vveert datmenfè prijflr,
Voorwaer men hoorde noy t/noch men fach delghelijcken, Als defen Cimm nu/hier dadelijck laet blijcken, ^ch vvaer dees liefde in/allen kindren 'tvvaer goet, £ijn begheerte vind' ick/redelijck,endat doet Dat vvy't hem oockgants niet/en behooren t'ontïegghen, *^e faeck is doch al een/als vvy't wel overlegghen, , Qft den vaer oft den foon/voor de fchulden betaelt. DeUblayer.
^eer Borghemeefter hier/d! ent een laeck wel verhaelt, kk vinder f waerheyt in/en die met allen groot„is, v Vant de vader heel out/en fchier in ftervens noot„is, |is der ghemeynten ghelt/dat hy fchuldich is claer, ^> hy fulcx niet betaelt/de doot volcht daer naer, "OU defen fterven dan/wy moeten ons beraden. DeBorghemee&er.
Al
coemt de vader los/ wat mach ons fulckes fchaden,,
^•echtvoordering die blijft/volcomen in als,want
^aten wy eenen vry/d'ander blijft in ons hant,
~ie voor zijnen vaer oock/te fterven wilt bereer„zijn,
;r at hy fulcx hier verfoed/mach ons allen wel leet„zijn,
^s liefde die fulcx doet/die mae£t dat hy fulcx ey ft,
•Uus verclaer ick recht uyt/en ick fpreeck ongheveyft,
ürn den ouden mans wil/foud' ickhem fulcxtoe laten.
EerBen Raet.
|ck ben pock fulcx van fin/want wat fait ons baten,
at defen ouden man/inde ghevanghenis fterft,
Hj Dat
|
|||
Dat hy vol angft en pijn/inde banden bederft,
Wachtende datmen hem/des doots tijding fal bringhen, Dus mebroeders ick bid/ wilt doch alle ghehinghen Dat barmherticheyt mach/aen hem worden ghetoont, Laet Cimons liefde doch/niet blijven ongheloont, Laet hernin fvadersplaets/in bevvaerniflè ftellen. Den treeden Raet.
Medebroeders ick en/al mijne med'ghefèllen Zijn oock alle ghelijck/van dufdanighen fin, Al ift dat liefd' verwint/het recht is niet te min, De foon is doch bereet/'tvaers fchult ia als te boeten. De BorghemeeÏÏer.
Heer Mayer haelt den vaer/laet ons den druck verfoeten, Dat hy hier voor Recht coem/is dcfes Raets bevel. De Mtiyer..
Wat mijn Heeren belieft/fäl ick volbringhen fnel, Tot haren dienft laet ick/my altijt ghereet vinden. |
|||||||||
Gatt nat de
gevangenis. |
|||||||||
De Borghemeetter.
|
|||||||||
En ghy bode haelt ons'Cimon die fo beminden
Zijnen vader,en lief/heeft uyt enckelder deucht. DeßadtsBode.
De ïïadis Coemt Cimon verblijt u/'thertïy u wat verheucht/ clmóljt- Hoort wat u den Raet fal/t'uvven beften ghebieden. Cimon.
Mocht ick mijnen vaer vry/crijghen,mocht dat ghe£hieden> So Vvaer ick heelghemu/mijn droef heyt waer gheftaecT;. De Mayer qc[1 orinciec f0 coemt hy/daer mijn hert fo naer haeel:, coemt met «• '
Mikiadas, Gheluckich is de uyr'dat ick hem mach aenfehou wen,
TJÏJÜi1- Vaderom uvvent vvil/vvas'thertin groot benouwen. jtttzfl Op i Wn , i/^i
fimts. So ick u loflen mach/mij n droef heyt is ghefuft.
De Borghemeefler.
Nu wel Cimon hoort toe/weeft wat beter gheruft, Wy hebben op u faeck/ghelet,en overweghen, De liefde die ghy toont/heeft d'overhantghecreghen, Mae*
|
|||||||||
i -Maer wy bidden en acht/de faeck doch niet te licht,
■^enft dat v vader vvort/totter doot toe beticht, *n d'uy tlpraeck wort verwacht/ja van daghe te daghen. Cimon.
■^1 ft erf ick oock voor hem/daer naer fal ick niet vraghen, •^ls hy in vrede blijft/tot dat zijn leven ent. Uiiiltiades.
^ch Cimon u doch om/mijnent wil niet en fchent, *^1 dat ghy hier verfoeft/is buyten recht en reden, *^k ben doch out en cout/mijn daghen zijn gheleden, "^en fterfdach is naer by/dat ick doch fterven moet, ^uaemt ghy dan int verdriet/voor my, fulcx vvaer niet goet, dieven u beter fal/dan my oude man voeghen. Cimon.
Pch neen vader ick bid/laet u mijn doot ghenoeghen, ^ach ick u crijghen vry/ick en vraech niet hoet gaet,. ^°ick fulcx hier vercrijch/vanden achtbaren Raet/ r%i hert fal my van vreucht/inwendich heel verquicken, j^Vie weet hoet' hem int left/ noch met my mochte fchicke^ *is my ghenoech dat ghy/t'huys fterft fonder verdriet. DeBorghemceßer.
^ihiades ufoons/liefdet'uvvaertsghy fiet, ^i die verweet in ons/oock een groot medelijden, ^Ushout ghy ughemft/laet uwen loon betijden, evvijl hy fulcx van ons/fo troulïjck heeft begheert.
j Cimon. ^ bedancke den Raet/die is veel cerenweert,.
^1*1 dat haer heeft belieft/mijn vader vry te laten,, ■K u vader vaert dan wel/'tverblijt my uyter maten, at ick lie dat ghy naer/huys moecht nemen den ganck-
j... Miltiades. K Jmen beminden fbon/ick vveets u grooten danck,
v ^ ghy voor my nu gaet/in fo droevighe banden, nen fpieghel zij-t ghy/.der liefden voor veel landen,,
En
|
||||
En tis een vrome daet/van u mijn kint ghedaen,
Maer fulex bedroeft my feer/dat ghy niet met moecht gaen,
En dat vvy t'iamen fo/ons daghen mochten inden,
Cimon>
Vader gaet ghy met rnft/laet uwen druck verflinden, sj mheifen j^ t,eveei u den Heer/u nieuvvers met en quelt.
™Z, tnit DeBorgbemeeïïer.
Miltiades jjeer j^ayer fiet ghy toe/dat ghy defen vaft ftelr,
En laet hem t'aller tijt/flerck en troulijck bewaren.
Cimon.
Eerweerdighen Raet u/moet altijt wedervaren Voorlpoet en gheluck hier/en al waer dat ghy zijt. Be Ma3" Be Borqhemeefler.
ga.it mit «3 J
cimon m V Vaer heeftmen gheüen oyt/ver oft naer,breet oft wijt
%&7M' Een alfulcke liefd' groot/onder eenighe menfehen, Och waer fy over al/fö,dat waer wel te wenfehen.
Maer broeders my dunft het/heel laet wort op den dach,
r De vvüfheyt is nu volbracht/deselck wel fchevden mach, mcr gaet
De eer ft e ujtcoemjt vande tweede
ghefchiedenis*
DenMayer. De Borghemeefter. EerftenRaet.
Tweeden Raet. Andere Raden. DerJMayer.
DeRactfta- Eerweerdighen Raet een/ iiteck moet ick hier voort bringeI,,
mtrgm »p. ^ ^ aj ^ f vetgaeit/want fy treft fonderlinghen, Dat is Cimon die ick/ghevanghen heb onlancks, Wat raet iflèr voor hem/wy crijghen luttel dancks, Mits dat hy fo veel coft/en fo leer veel is fchuldich, De clacht van 'tghemeyn volck'is groot en menichvuldidv Dat hy niet en weet op/te bringhen,dats den noot, En daeï hy borch voor is/is gheftorven de doot, rt ZW
|
|||
&jnen vader die kyt/daer nu boven der aetden,
Daer en is gants gheen göet/dat vvy fouden aenvaerden,
*n nochtans moet 'trecïu van/Athenen zijn bevvaert,
Dat is die men bevint/met penninghen befvvaert
^ie tghemeynte aengaen/moet die terftont betalen,
So hy oock niet en can/falmen dan fulcx verhalen,
^erft aen zijn haef en goet/en int left aen zijn lijf,
y Vat raet ifler met hem/en met zijn ftout bedrijf,
V Vy en möghen gants niet/te buy ten gaen ons wetten,
yVaerder noch eenighen raet/oft vvift hy borch tc fetten,
Maer neen hy voorvvaer niet/hy blijft gants inden laft.
De Borghemeefter.
^is vvel claer een fvvaer faeck/en daer dient op ghepaft, **ct vvaer te deiren fou/defen man om hals comen, ~ie hem in dit ftuck hceft/gheJraghen ais den vromen, Nochtans is hy voorvvaer/ghebleven 'fvaders borch. DecMayer.
^aet ghy hem los en vry/voor oploop ick dan fbrch, * fchamel ghemeynt fal daer/al te feeV teghen fpreken, ~m dat' van haer ghelt is'fy fullent willen wreken, •*^üs en weet ick met hem/ter vverek gheenen raet. EerßenRaet.
^ploop moet verhoet zij n/dat vvaer het archfte quaetj ^eter fterft den borch dan/dat hy ons brengt int lyen. Tweeden Raet.
^ijn faken ftaenvvel flecht/niemant can hem bevryefl, ^*e borch blijft dat hy fterft/dat is d'uyterfte Recht. . De Borghemeefler. :*et behoort fo te zijn/nochtans fchijnet vvel flecht,
^attet kint voor den vaer/fal moeten de doot fterven. ^*och weet ick raet laet ons/hem liever doen bederven ^oor groo.en honghers noot/en uy terften dortl fel, j ° en hooren vvy van/niemant eenich ghequel, *nden kereker fal hy/foal ftU dopt terftont,, zijn, I Dus
|
||||
Dus heer Mayer dit dunctymy welden beften von^zijn,
Believet u nietdat/hy fulcx nu fielt te werck. i^ildeRaden.
Iaetjaet. De Borqhemeefter,
Volhringt dan fulcx/bevelet doch wel fterck, Praghet vonnis als van/ons allen uy tghefproken» DerJÄ'layer'.
Seer noode fond' ick het/ghebot vanden Raet crokeri lckhoop tedoen alsick/tot noch toe hebghedaen, De Borghemeefter*
V Vy laten dan de faeck/teenemael op u ftaen, Biddende dat ghy haer/haeftwilt ten eynde drijven-, Tgaet de Rechters wel als/fy byhaerwetten blijven. De twnMedeujtcoemfitvandetvveede
ghefchiedenis.
Drye Wachters. Den Mayer. Den Steenvvachter.'
■ - ■ ■ - '
Den eerBenWachtetfyreeft houdende dz Schiltwacht
ter^ijle dat d'anderßapen. Hoe (Vvaer wort menich menfch/dé* flechten coft gewönne
Ander legghen 'tbier in/met heel laften en tonnen,
En drinckent noch niet uyt/tot dat fnlcx wort half fuer,
Een ander fietter op/en leeft in groot ghetruer,
Mits elcken dach en uyr/zijnde in duyfènt forghen, ■ i
Heeft hy eens drinckens luft/ de vvaert en wilt niet borghen,
Hebickfomtijts vvatghelt/haeftben ick even rijck,
Quae nering bederft doch/nu al om yeghelijck,
Ick vvaer al lang een lijck/ hielp dvvijf niet den coft winnen,
Souden vvy eten fy/moet fchier nacht en dach fpinnen^
Maer vvaerom quelt my fulcx/tis nu fo des tijts loop,
Het fal eens beter zijn/alftal is goeden coop,
|
|||
Ick creech grijs hayr fbud' ick/ktjckop fvvaricheyt dtncken,
Öefen nacht is voorby/de S©n begint te blihcken, Hoe hoor ick clincken nu/der voghelen ghefanck, Mijn hert verheucht my feer/vän al dit foet gheclanck/ En fulcx doet dat my 'thert/tot finghen gheneghen„is> £>e vreucht moet daer uyt/tecvvijl dat te dqghen„is. De wachter fingt, Opde wüfi:
De Sterren hooghe laten. DEn ■JMeyßaet nufeerfchoone
Lieflijckaen elckencant, De bloemkens slaen ten toone, ^Aldoor 'tgheheelelant, De Goutbloeme Baetfchoongheplant, Het Roof kenfietwen bloeyen, Bus Veilt in Liefde gr oey en. DeViolierkensJpruyten,
En de Karfoukens met, De Pioen gaet pntßuyteny En'tCorebloemkennet, Tdoorne boomkenfray onheßnet, Wie fout connen verfoeyen, Dus Veilt in Liefdegroey en. Dolijftacxkens ghemeyne,
Cfrlen nu te bloeyen Veeet, De Lely fchoonenreyne% D'acoleykens ghereet, > Christus o och met claren befd.
ffaer tot vreucht alleßoeyen, Dus Veilt in Liefdegroey en. De Wijngu, traßcxkens teere,
l 2 T:
|
||||
De Lifbloemefeerfoet,
D'angiérkens telckenkeere, Vlechten nu 'tcranfkengoet, De liefde den boeck open doet^ Dendau falhaerbefpoeye», Dus ~tyih in Liefde groey en. Trincieren alghelijckc
Die met minne zsjt vergaerr, Ghy zift inredenrijeke, Toont doch der liefden aert, £n vliet doch nijders onbefwaertt Wilt u met reyn conU moeyen, En ^oilt in Liefde groey en. De Wachter ghefongen hebbendeJfireeB.
Hou maets hou,flaept ghy noch/ tis fchoon dach,maec"t u op«
De tweede Wachter.
Is den imbijtghereet/ick adt wel een goeföp,
Ifler niet voor de hant/fo laet my noch wat flapen.
Den derden Wachter.
Ay my,ick en doe clacr/niet dan geuwen en gapen,
Mijn hooft doet my heel wee/ick was gifteren buys»
Den tweeden.
Hy tan i» Daer bijt myfèkereen/ift een vloooft een luys,
Die en fait niet meer doen/wel wat wilt ghy nu fegghcn,
Den eerden.
Wilt ghy pafdifen,oft/wilt ghy een troef ken legghen,
So raken wy aent imbijt/zijt ghy te vreden maet.
Den tweeden.
Ick fie claer ten coemt u/noch te vroech noch te laet,
lek troef al mede oock/icklaetmy haeft verleyden.
Den derden.
Vallen wy dan daer aen/waer naer willen wy bcyden,
fiifl
|
|||
6-
*ïjn lieden moghen niet/leech ftaen, foudt yet wel„ zijn. *» 'wf.
Den eerBen. /%!,. *°' '
■Als ghefèllenjfa, (a/ flaet elck gae zijn fpel„fijn, ■Matrooft ghy fit nu voor/en ick moet de kaert ghcven. mmntem
h, , , 1 Bentweeden. «SJÈ
j ghy gheeft my fray ipel/ghy zijt wel weert verheven, i»ft rm-
^aer het is fo men in/ Vtaendren de fpieffen draecht. "^ Denderden.
*ck heb heel leeli jek fpel/hoe coemt dat ghy doch claecht, ^Heen boofèr en was daer/dan dit in hondert jaren. Den eerïïev.
^ Worpt op,ick en fal/noch vrient noch vyant (paren, V Vel wat worpt ghy daer uy t/het is ten eerften troef. N Den treeeden. ~at moet ick halen met/dien leufighen boef,
"Vel aen wie tred nu dat/mocht ick oockmet u ghecken. Den derden.
J^Onincftabel gheeft vyer/laret hem doch al treckén, "y dats goet als elck fo/en fpaert zijnen vrient„niet. T Den tweeden. *c* bedancku broers,fulcx/my voorvvaer wel dient,,fiet,
ick crijchs wel hondert fray/fo ick my wel laet duncken.. Den eer Hen.
^an fuicken fpel fond' my/'thert van vreuchdenontfuncken, r^é,pralé, pralé/tiner voorvvaer al fchoon.
„ Den tweeden' vj^ckt vvech,de Mayer coemt/ hy gheeft onshaeft den loon,
llcx elck op zijn shevveer/laet ons op den dienft wachten. . „, ,
<> De Cfrlayer. kaert *p, de. A ,Icke liefde en quam/novt in fmenfehen ghedachten, ^" ßr?
Jr" KK aen Cimon hier/bevinde nu ter ti;r, /«»,
vj?en den vader vry was/hoe was hy doch verbli jt,
\.Iet achtende den noot/die hem noch was aenftaende, et blyéö herten was/ hy naer den kereker gaende, I 3 O liefde
|
|||
O liefde die 'tkint den/vader nu heeft betoont, •
Tis te beclaghen vry/dat ghy fo vvortgheloont, Want hy moet nu eylaes/den bitteren doot fmaken, • Het kint fïerft voor den vaer/zijn dat niet droeve faken, CMiltiades is t'huys/ghcftorven zij n felfs door, CimonbYifä inden laft/de liefd' brengt hem in noot, Voor den vadermoet hy/alle de fchult betalen, En daer en fchuylt gjnts nier/want vvaer lbu hy't doch hal<5, En.te Athenen hier/is het ghcbruyck en recht, Die niet en betaelt moet/ßerven,'tfy groot oft flecht, Dus is hy defen dach/van onfen Raet verv vefen, Mij n Beeren fy zijns moed'/d'oncoft is fvvaer gherefèn, En daer en is gheen hoop/oft middel tot het ghelt, Sy en willen met hem/niet langher zijn ghequelt, Dus hevet haer belieft/my de&eck te bevelen, HygMinae v Vel gaden wat mac£t ghy/fach ick u fchier niet fpelen, .ten. ' Den ghevanghen hoe ift/mae&hy noch goede chier? Eerßen Pachter.
Hy en vvy moghen noch/o Heer feer wel goet bier, Maer tis jammer dat vvy't/fo heel felden ghecrijghen. DeUWayer. )
£«» va» de Roept den Steenvvachter hier/wilt nu van ddncken fvvijgeJV j
ZTptÏÏaneu Hier is wat anders groots/ghecomen voor de hant. ; tndehaeitdé DenSteenwachter. ]
te".™"" ' Heer Mayer wat is u/believen,het verftant
En reden van u coemft/wilt my gheheéi ontbinden. ]
De Mayer.
' Theeft onfen Raet belieft/my tot u hier te finden, ^ Om dat ghy foudc doen naer/haerghebot en bevel, ^
Het moet doch volbracht zijn/daerom onthoudet wel,
Dat ghy Cimon die hier/by u noch ligt ghevanghen, \ \ Sonder eenich refpij t/fult laten int verftranghen, £
En fterven zijns felfs dDo:/blij vende vaft gheboeyr, \
Niet ter vvcrelt en moedit/ghy hem gheven dat voeyr, ,
|
|||
^aer dat hy feer haeft flerf/fonder medeghedooghen.,
Den sieenwachter.
~it vonnis is wel hart/dw elckghy my fielt voor ooghen^ ■^oet cimon fterven dan/fulcx had ick noyt ghedacht. De Mayer.
^hy mee; wel gade flaen/en neemt voor al wel acht, "^t daer niemant en coem/die met brengt eenich voetfèl» . Denfleenwachter. ^ijn dochrer befoed hem/dwelck hem is een verfbetfèl,
^°rntij ts wort hy van haer/vvat ghetroofl en gheftercl:. Den May er.
^e mach wel comen noch/maer dat ghy wel vaft mer&, "^t fy niet met en bring/om zijn lijf t'onderhouwen. y- Den Ti e enw acht er. jr at Cimon hier oyt quam/niach my voorvvaer wel rouwen,
vv^hy dus flerven moet/hywas van herten bly, v °en hy in banden quam/en den vader creech vry, y Vat hem over quam al/dat verdroech hy feer geiren, ^ pet hy fterven dé doot/vöorwaer fnlcx moet my deiren, "^ijn hert verfchrifl: my feer/nu ick dat vonnis weet. ^ De May er. , at ickt bevelen moet/is my oock wel Teer leet,
^ aer 'tvon nis vanden Raer/moeten vvy te vverek fïellen. jaghy Crijflieden mijn/als maetsen fijn ghefelJen, ^et hier niemant by hem/fiet dat ghy daer op paft, > eti fy flende mijn hant/oft van 'sRaets weghen laö, aet u van niemant doch/niet onverfiens verrafïèn^
v, EerTie Pachter, ■yfyfüllen fonde. forch/opden hafpel wel paffen,
* aer daer ilechts diinckghelt goet / fb waren vvy ghepaeyt..
u De May er. Cif daer'vvatmcn u gheeft/ghy Weden altij ts dfaeytj Sygheeftde
L «an ick gae naer huys/u beveel ick de wij f hey t, wachten
leenfaeckvvel te doen/daerinift dat den prijs leyt, ***#*>
■j~. Gaen al 'm.
|
||||
De eertteuytcoetnfivande derde
ghefchiedenis.
Eëtften, Tweeden, Ende derden Wachters.
Cimona. Steenwachter. Cimpn. EerBenWachter,
Dtvachter, VVel maets coft ick den baes/niet wel aerdich belefen.
»mc»vjt. Den tweeden. Ia ghy wel,maer fegt ons 'hoe veel mochtet wel vvefen,
My verlangt oft hy oock.'wel bevvaert heeft zijn eer. Eerflen pachter.
Een halven Dalier waft/die hy gaf,min noch meer, Wat willen wy nu doen/willen wy lant gaen coopen. Den derden.
Neen,necn,gheeft my het ghelt/ick fal om bier gaen loopen, Het moet doch door de keel/fulcx prijs ick allermeeft. Den eerBen.
Ick ben oock van dat volck'dus loopt aerdighen gheeft, En befteet al het ghelt/maer wilt u neerftich fpoeyen. Dentweeden.
So en (alt fpinnecop/daer oock niet over groeyen Terwijl dat hy wech is/elck foeck de befte plaets. Den derden.
Hy hier heb ick fulck bier/noyt beter lieve maets, Men fouder zij nen rock/en caproen in verdrincken. Den eerßen.
Coemt fit neder by ons/wilt luftich rontom fchincken Ghy hebt te luttel brocht/wat fal ons helpen datï Den tweeden.
Ba al is de cruyck cleyn/daer is noch meer int vat, Enal vvaert ghelt oock op/de vvaert wil ons wél borgher». Ben derden.
Wy zijn nu rijckghcnoech/vvaer voor willen wyforgheff |
||||
^u broer ick bringt u eens/vanden edelen traen.
Den eerBen.
^rincl: uyt feergheiren ift/u van herten ghedaen, ■Lact den beker om gaen/weeft doch vrolijck en luftich. * ghelt maet. Ben tweeden.
u oock'befchey t doen fray en ruftich, ^ïaer quant een faeck hebt ghy/vergheten heel en net= Den derden.
Meyndv dat ick Hecht ben/ick bringfe vry al met, bat ickt vergheten had/ick vvaer deirlijck bekeven. Den eerBen.
% is veel te frayen quant/hy weet te wel te Ie ven, ^finghet hem eens,ick vved/hy heeft alreedc dorft. Den tweeden,
vrolijck vrolijck broers/nu fmeiren vvy de borft, Tis nu al goeden tij t/ick laet de forghe varen. Denderden.
■^aer leyter veel in d'aerd'/diet al wilden verfpären, •^aer dus doende als vvy/is veir den beften fin, Het ghelt Lanfknecht fijn, Den eerBen.
Vv el/ghy en laeter niet in, ^hy hebbes daer wel vry/ter deech u meuch ghenomen. Den tweeden.
j^laet hem drincken doch/en vvelmoets hem becomen, "et is teecken dat hy/het goet bier noch wel mach. Den derden.
j;ch vrienden mocht ons dit/ghebeuren al den dach, ^adickhetghelasick/ibut eens rontom bringhen. |
||||||||||||
I
|
Den eerBen.
|
|||||||||||
aet ons van vreuchden eens/een fray liedeken finghen,
|
||||||||||||
,en our deunkén wat frays/al vanden ouden tij t,
|
||||||||||||
■^gaeghetqualijckwy/fullental vvorden quijt.
K Hier
|
||||||||||||
Hier finghen (j gheli jcker haht een
out dronckaerts Liedeken.
Den trveedenßreect.
Vrolijck, vrolijck, ba fo/men fou ib luftich bieren. Den eerBen.
In de vvapen,fa,fa/ Dentrveeckn.
Wel moet ghy fö luy tieren, Het fchij nr ghy zajt yeryaert/.ch dat van een'vrou juyft. Denderden.
Wat fchaed dat nier en fchaed/iä 'tgheweer inde vuyft, Tis miflèlijck wat daer/onder dit cleet mach fchuylen. Cimma.
Gimona Och te recht mach ick vvel/fuchten,kermen,en huylen, fl>mae"ai. Met al dit groot verdriet/dat my fo overvalt, leem Jn VVat deirlijckeii ftaet/in wat armer ghetfalt Is mijnen armen vaer/die de doot is nakende,
O kinderlijeke liefd'/die inmy is blakende, Hoe cont ghy't lijden doch/is dit reden off rechf, Dat 'tkint voor den vaer fal/iterven,üs claer te Hecht,. Sal nu dees liefde hier/aldus qualijck beloont,,zijn,- Om fulcker liefde wil/moeft hy gheheel verfchoont„zijn, Maer war helpt dit gheclach/tis doch nu al te laet,. Tvonnis is gheuyt jaet/daer en is gheenen raet, Nu 'tvonnis ghegaen is/hy moet de doot llerven,, nu, O vader,vadergoet/fult ghy fo bederven,,nu,. Van grooten honghers noot/'tvvaer wel een groot mifval, Ick hoop neen, en dat ick/u noch wel helpen lal, Ghy hebt my van joncx kints/fo veel deuchden bewefen, My een vadergheveeft/jonltich en uytghelefen, Des ick u nimmermeer/te vollen dancken can, Natiier die eyfcht dat ick/u oock moet helpen dan, V Van t ick weet noch wel raet / voor u een groot verfoei' |
|||
*^ bringhe u hier met/ipijs en dranck tot een voet/H,
jP^er met hacftmach vergaen/uwen hongher en dorft, ^etmija natuerlijck foch/mijn moederlijcke borft, ~*e ick mijn eyghen kint/door liefd' nu heb ontoghen, Voortijden heb ick mijns'moeders bor ftén ghefoghen, % lal de vader hier/ghebruycken melck en foch, *^n zijn dochter,tis goet/mach ick hem helpen noch, ^oift behouden reys/en 'thert fal my verquicken, *ck hoop den grootften Heer/lält al ten beften fchicken, ^es ick my der waerts ïpoey/ ie hoop my naed noch vreucht." Eerßen pachter.
^ Vaer heenäck fcg blijft daer/ gaet weer om,ghy en meucht ^ier niet meer binnen gaen/noch den ghe vanghen fprekea, Cimona.
■*ck iêg dat ick wel mach/wat tal u doch ghebreken. Den 'tweeden.
"ebtghy oorlof^fo toont/ons dan eenich befcheet« Cimona..
^oe tierdy dus,fiet daer/daer heb ickt al ghereet. Ben derden, -
hoeder nu ift al goet/nu zij n vvy wel te vreden, wortgheholpen haeft/maer met voordachten reden,
*^ier fteenwachter coemt uyt/tueris onraet int velt. DenSteenwacbter.
^ouken wat mae&ghy hier/tis te qualijckgheftelt Be ^ ™etten ouden man,hy/is in groote verfloutheyt. »achter
„• coemtmt.
^ Cimona. J
r^ct my hem trooften doch/in zijn meeftebenoutheyt,
°rlof nemende noch/eens fpreken voor het left.
-j. Ben eerBen. ^tièondertaflendan'overal/tdun&my'tbeft,
teect hier nieuvvers niet in/vvy moeten claer wel Ibecken. sy m/!W- k Densieenrvachter. - *m oftß geit ect ghy't niet, te recht fou/de Mayer op u vloecken, ghmVèeft?
Kz Befoedfc
|
||||
T " -a1.om/ftee£t hier niet indenfack?
■ ': gants nier/ycvvers onder upackï
al te deech/coemt vrymoedich hier binnen.
Cimon • Och iccocmt doch nu hier/my bcfcecken uyt minnen? Cimona.
Ick bent vaer. Cimon.
Och mijnkint/ickben in grooter noot, Van hongher en van dorft/overvalt my de doot, In d'uytei fte ben ick/ vergaen zijn al mijn erachten, Het hert dat begheeft my/ick val fchier in onmachtcn, Ghy coemt juyft te pas, want / haeft gheef ick mijnen gheeft- Cimona.
Vader grijpt eenen moet/zijt ghetrooft,niet en vreeft, Thert ick verquicken fal/ick fal uliaell verblyen. Den tweeden pachter.
Broers laet ons flapen vvat/laetfe binnen betyen, Ick hoop daer coemt voor ons/hacft drincghelt voor de hant- Cimon.
Och lieve dochter mijn/fegt my wat onderftant Contghy my doch ghedoen/wilt fulex mydoch ontvoü' wen. Cimona,.
sy lagt haer !<& bring mij n bor ft vol fochs/om u met t'onderhoüv ven, borfi uyt, D us u tot fulcx vry fchift/fy is heel vol en ftij f, ™nv*der'e Latet u niet vreemt zijn/al ift kinders bedrijf, *m- Suychtfe ftoutelijck uyt/'tfal u feer wel becomen. Cimon.
VVaer heeftmen oyt ghefien/oft vvaer heeftmen vernomen Dat een vaer fuyghen fal/de borften van zijn kint. Cimona..
Och nemes vry u meuch/tot dat ghy u fterek vint, Het wort u voorwaer vvel/ghejont uyt goeder herten. Cimt*'
|
|||
Cimon.
Qch nu ben ick verquift/vergaen zijn al mijn imerten, Qvveirfte dochter mijn/ick weets u grooten danck. Cimona.
^aghelijcx M ick fo/tot u nemen den ganck, *nrriet mijn borften u/overvloedich verfaden. Cimon.
^ gheluckighcn vaer/die zijn kint coemt te ftaden VVaer was de liefd' oyt fulcx/des ick u dancken moet, ■Keert doch weder naer huys/dat ghy met goeden fpoet ^p een ander tij t moecht/rot my noch wederkeeren. Cimona.
^orlof mijn vader dan/vreucht moet in u verméeren, Y^h mocht ghy met my gaen/fo waer ick heel verlicht, l^khoop 'tfal m etter tij t/noch zijn, dus droef heyt fvvicht, ;~usoorlof,ickfal u/den opperften bevelen. J^en wachter een faeck can/ick u qualijck gheheelen, ^t is dat ick weer ibud'/comen in 'tvvefen mach. Steemvachter.
^°emt ftoutelijck, ja ghy/al vvaert oock al den dach, v Va nt ick wel merek dat niet/lang meer en lal te doen„zijn. . Cimona. ^ert wel fteenwachter goet/en u knechten die koen„zijn,
heef ick drinck-ghelt, neemt daer/ mlcks vrolijck verteert,,r fchier. v. Den derden.
j. ats recht, elck een van ons/dat gheiren beghcert„hier,
1 vvy bedancken u/o ghy jonftighekare. |
||||||||
Den eerflen.
|
||||||||
^ct wa
|
||||||||
k l Vvaer jammer dat haer/yet te cort ghefchiet ware,
^Us gaen vvy binnen dan/en mijden elck een fluck, e met vrouwen om gaet/crijcht fomtijts wel ghciuck. K 3 Ut
|
||||||||
De eer ft c uytcomfi vande vierde
ghefcbiedems*
Eerfte, Tweede, ende derde Wachters. Cimona.
Steenwachter. Cimon. Den eer Hen Wachter*
t>e wacb- ^a> fa maets willen wy/eens lufticb gaen paldifen.
terscomeit Den treeden. ^' Het waer goet fpelen jaet/moefter niet een verlifen,
lil.om een cleyn tedoen/fofpeelick viy wel met^
Den derden.
Niet hoogher dan een blanck/fpeel ick op eenen fet, lek en wil doch gants niet/dan om cleyn ghev vin fpelen. Den eer Ben.
Ia lieven Ian treet facht/waerom wilt ghy doch quelen, Al ons fpel en is maer/tijt verdrijf en ghenucht, Den tweeden.
Ten is de pijn niet vveirt 'te maken fulck gherucht, Die niet fpelen en wilt/die macht wel laten blijven. Denderden.
Salieve bafen fa/vvy en füllen niet kijven, Elck een (iet neerftich toe/dit is voor u goe mans. H» ""'/'* Den e£rsten. Atn slem. ■. . - •
Ghy hebt ten eeriten thien/enTeven is ons kans,
Tis ons ghevvonnen 'tfpef al coflent dnyfent croonen.
Den tweeden.
Sa maet langt nu hierghelüghy moet de knechten loonen, Definneemt Als nu heb ick den fteeri/tisjni oock mijnen keer.
dm Tuen, Denderden.
IklT^" Wy hebben neghen juyft/
|
||||||
Dentweeden.
En ick vier min noch meer. Seker die kans en can/my niet fecr wel behaghen. |
||||||
pf*
|
||||||
Den eer&en.
V Vas daer niet neghen fègt/ick moet u dat eens vraghen! ^ar ghy eoft ghy ïbudt ons/ wel 1 eyden op het ijs. Den derden,
Jck fèg dat neghen was/maecl ons gheen brillen wijs, Maetsfaghen vvy niet toe/hy fou onsclaer bedrieghen. Den tweeden'
Ten was geen negen neent/ waerom meet ghy doch liegen, Den derden.
Heet ghy ons lieghen dan/ Den tweeden,
*a ghy hechtet recht uyt. Denderden,
Gliy Üech tet felfs feg ick/ghy boef en vuylen guytr Sa fa tred rlucx van leir/ghy moet teghen my ftooten. Den tweeden.
^oemtalvviltghyterftont/ickfaludehuytblooteny Meynt gby dat ick van u'eenichfins ben verveirt. v*n kb. Den eerfien,
^ola^hola goe maets/malcander niet en deirt, ^et toe ginder cocmt volck/vvilt u ghevveir op fteken. Cimona.
*ck coem gheloopen fo/dat ick qualijckcan fpreken, Cimona 0 heb ick my ghehaefr/om dat ick word' verwacht, wmtuyu
Pghëluckjchis d'uyr/dat ick defen vont dacht,
yVant eylacen mijn vaer/foud' nu claer al doot vvefen, f*ad ick hem met mijn foch/fo troulijck niet gheneièn, v ^erhetisgpet datfulcx/dit volckniet is bekent, .borden fy fulcxghevvaer/ickvvaer daer door ghefchent,, jlaei; ick vragher niet naer/dat mach my niet bekeuren, O eu vragher niet naer/al moeft icker om treuren, wotter d°ot toe wil ick/mijnen vaér zijn ghetrou, j us ick my dervvaertsfpoey/al ben ickmaer een viou,„ Vvil verwachcen al dat/aiy daerom fal ghefchieden. Ckmn,
|
||||
Cimon.
Waer' blijft mij n dochter doch/wat mach dit nu bedicden, Verlaet fy my dan oóck/o ongheluckich menfch, O doot,doot,coemt doch ras/naer u ift dat ick wenfch, Want ick fie ick blijf van/al de vverelt verlaten. DcnEerfien.
Dm Tiem- Zijt ghetrooft oude vaer/hier coemt een t'uvver baten, Tn'McT-^ iüèi<& wel defen man/fal haeft gheven den gheeft, mona. Maer beft roep ick voor al/ onfen fteen wachter eeft, Dat hy haeronderfoeck/'en vry wel ondertafte. Steenwixchter-
Cimona Wel vrou zijdy daer vveer/ghy coemt als de ghepafte, ZZ la-e- Ick forch datter'int left/fchuylt wat bedroch oft lift, ker. Wat ick taft ick en vind' niet / mijn meyning heeft ghemitf; Dus coemt hier binnen viyji.dk laet uwen luft boeien.
Cimona.
Mijn beminde vaer u/moet ick vricndelijck groeten, Hoe macht met u al ziin/ift hert oock noch ghefont, Hoe bevint ghy u al/maecl my van alles cont, En openbaert my vry/uwes hertzen fecreten. Cimon.
Dochter ick meynden dat/ghy my al hadt vergheten, Mits dat ick van u coemft/nu gants niet en vernam. Cimona.
Dat ick t'huys te doen had/ was oorfaeck dat ick quam So laet/ ten is vry niet/fonder veel groote reden. SteenrvAchter.
- Hier gaften flucx wilt ghy/doch wat achtervvaerts treden» lek moet door dit gat iïen/wat darter is te doen, Defen man en eet niet/hy valt avont en noen, Niemant en is daer oockAdie hem gheeft eenich drinckefl* Waer af dat hy noch leeft/en can ick niet ghedincken. Dat hy al langdoot is/wort ghemcynt vanden Raet, Sijn leven wort verlingt/fulck blijcl ons metter daet, s |
||||
*^s moet ick hier al ftil/op de faken gaen mercken.""
Cimona,
*^übeminde vaer coemt/vvilt u hert noch eens ftercken, *ck bring u hier noch eens/een ftij ve volle borft. Cimon. Cirnon*
^ch ly coemt wel te pas/ick heb fo grooten dorft, Ttftl^
*■$. was in onmacht fchier/van benouthey t ghevallen. ^rïi.
CimOHA. De vader
Vader fuycht doch wel ftijf/en fpaert doch niet met allen, ^*'
*is t'uv(ven beften al/nemes doch wel u meuch. Steenwacher.
~ ghy doortrocken wijf/o ghy leelijcke fêuch, wLhuTfta J^k dacht wel dattet noch/int left eens foude vuylen, ^or '%**'
*en coft anders niet zijn/daer en moeft wel watfchuylen,
i* vrou ift hierom dat/ghy herwaerts naemt den ganck, ^it wort u wel verleert/dat wed' ick eer yet lanck, * Vaft hierom dat ghy quaemt/uwen vader befoecken. Cimon,
j^h dochter dit is d'uyr/die ick wel mach vervloecken, üit is den meeften noot/voor u een fvvaer ftuck. Cimona.
^ch neen vader grijpt moet/wie weet wat voor gheluck fts noch aenftaende is/wiltghy doch welgheruft„zijn. v Steemvachter.
Jijft daer binnen by hem/den tuft fal haeft ghebluft„ zijn, T>m ïïemi
I ^ gaften gaet ghy in/en neemt wel acht op als, /z»,t'w Y^gae met grammen moet/dit leer boos ftuck en vals, leydeéycm.
> £rclaren aen den Raet/ick ken my heel onfchuldich,
vJ^ ben op dat loos wijf/heel gram en onverduldich, ' küs Vvü ick 'tverhael doen/aen den trouwen raet„mel, Strien fomtijts quact acht/noch namaels vergaet,, wel. L He
|
||||
De vijfdeghefchtedenis.
|
||||
DeBargemeefter. De Mayer. De ftadtsBode.Steenwachtef«
Eerften , Tweeden, alle de Raden.
Cimon. Cimona.
De Borghemeeffer-
Vt ractßa- Wat mach daer fchuylen doch/oft vvaer by mach het comêY
met gaa j)at vvv van cimon gants/niet en hebben vernomen, Weet niemant van zijn doot/oft wat hem vvedervaertl
Heer Mayer hebtghy yet/ghehoortonsfulcx verclaext, Want tis fes daghen nu/dat'tvonnis is gheflrekea, DeCMayer.
lek en vveter voorvvaer/niet een vvoort af te (preken, Ick heb de tijding al lang/van mijn dienaer verwacht, Daer is gheen twijfel aen/hy is doot en verfmacht, Believet den Raet ick/falder wel naer gaen vraghen» DeBadtsBodt. Dejtadts j^j.-n Meeren hier is een/die verfoeft om te daghen. timm, Hoe dat met Ctmon m/den kerck er is vergaen. De BerghemeeSer.
TM den Steenwachter zi/n/laet hem doch binnen ftaeis, Nu crijghen vvy hier jiiyft/vande waerheyt de tijding. Den Steenwachter. Coemtiy dt Den ecrweeidighen Raet/coem ick doen de belijding, Hoe dat Cimon my Ichier/ghemaeft heeft heel befchaemr*
DecMaj/er.
Is hy dan noch niet doot* <Deniïeenwachter<.
Sint dat ghy by my quaemt, En 'tvonnis vanden Raet/tot mijnents hebt ghele/èn,
So docht ick al hy fou/den derden dach doot wefen, Want hy van my noch fpijs/ noch geenen dianck én creeclïr Verduldich leethy't al/en met allen iül fvveech, |
||||
% en dacht anders niet/dan van hongher te fterven,
Sijn dochter ginck int left/vanden Mayer verwerven
oorlof om haren vaer/zijnde wel önderfbcht,
*e befoecken, en doet/een ftuck noyt eens bedochr,
v Ciffiona het is/uy t jonft van u bedreven,
fy heeft haer volle borft/haren vader ghegheven,
*n heeft hem foghelaeft/zijn benout hertghefterct.
•yoen fy noch meer weer quam/heb ickt int left ghemerd,
^ulcx fiendedooreen gat/deed' ick haer by hem blijven.
De Borghemeefier.
^ vvat een liefde groot/vyat een cloecheyt der wijven, "innen Athenen is/fulckes niet meer ghehoort, Maer Steenvvachter fègt eens/vvaer is fy rechtevoort, *s fy ai wech gherae£t/hoe quam fy uy t u handen? Stgenr»'achter.
*^een voorvvaer fy fit vaft/fy ligt daer noch in banden, ^aer vaft te houden docht/my wel de befte wijs. De BorghemeeBer.
^hy doet met allen wej/ghy behaelt eer en prijs, *-*üs keert naer huys laet ons/gheworden metter faken,' Meve metbroeders wat/fullen wy nu gäen maken, Jps een ghetrouwe liefd'/tis wel een groote deucht, - Üjjtfcx is claer noyt ghehoort/des my het hert verheucht, " ^dund my onghelijck zijn/datmen recht fou ghebruyckcn, *-aet ons barmhertich zi jn/laet doch ghenaed' ontluycken, j*1s eenen fpieghel blinctydces liefd' die hier ghefchiet, r-^etfc beyde vry gaen/verloftfe uyt verdriet, y Vant men fal doch dit ftuck/vvijt ende breet vertrecken, *** het behoort dek een/tot liefden te verwecken, jPüs fegt my hoe dat ghy/hier toe al zijt ghefint, Js den foon voor den vaer/voor den föon oock het kinr,
v • V ie eh foude dees daet/anders connen dan prijfên, p DetteerßenRaet. Genade en ghecn recht/föud' ick haer nu bevvijfè«,
Ka De
|
||||
De liefde verdient meer/elck fait ons weten danck,
Cimon Tal nacht en dach/ja al zijn leven lanck,
Die van Athenen dienft/vvillen doen vroech en fpade.
Den tweeden Raet.
VVy verftaent oock alfo/en zijn al tot ghenade Eevveechtjfy zijnt Wel vveirt/ daer hebt ghy 'trecht befcheef. De Borghemeefier.
Broeders nu wy zijn tot/barmherticheyt ghereet, So moeien vvy haer noch/doen eenighe vereering, Om dat dees liefd' fou zijn/yeghélijck tot een leering, En datfe elck een wel vaft/fou zijn in 'thert gheprent, Thien pont filvers fou ick/haer noch tot fulcken ent, VVtde Schatcamerhier/mildelijck laten bringhen.» Believetualfo/ Jl de Raden,
laet. De BorghemeeBer.
VVilt haer dan hier bringhen, Heer Mayer alle beyd'/haelt haer nu metter fpoet; Detjfylayer.
Seer gheiren doe ick fu lcx/'thert my verheughen moer, De Mayer Als ick nu hoor dat fy/ghenaed' füllen ghenieten.
saeTrJeïe' De BorghemeeFter.
ghevanghe. Ghy bode laet u daer/binnen ras het ghelt fchieten,
Tot thien pont filvers toe/bringhet terftont tot my, Wy füllen haer voorvvaer/beyde maken heelbly, De Hadts ^aer meeftendeel den vaer/daert qualijckmet gheftel^wä*
bode loopt DeBadtsBode.
btTem"'urd- ^ eervveirdighen Raet/hier bring ick nu dat ghelt,, ras,
f}om weder Daer ick om ghegaen vvas/tis my ghetelt met haeft.
*°"" De BorghemeeBer.
Den Mayer Hier comenfè voorvvaer/fy fchijnen noch veibacft,
'dTghtTm- Onsmeyning fien ick wel/die is haer noch verholen.
ihins. De CMdyer. •
J w
|
||||
«ier bring ick haer beyd' nü/fo my fchier was bevotefi,- ' '"''
■fck vont haer feer bedroeft/in haer banden heel ftil,
Sygheven haer gheheel/in mijner Heeren wil,
^ie haerghelieven fäl/des Raets meyning te fegghenj
De Borghemeeßer. ^hv zijt fchuldich de doot/als vvy't vvel overlegghem,
*erft ghy Cimon ghy lang/van ons verweten zijt,
*n ghy Cimona hebt/onsghedaen grooten fpijt,
■Oat ghy ons vonnis ib/hebt ghefocht te beletten. Cimona.
VVy bekennen beyd' lchulr/en teghen des Raets Wetten cimona1* Rebben vvy ons on tgaen/en grootelij ex mifdaen, vakTïp ^aer vvy bidden wilt ons in ghenade ontfaen, haer knien.
^oetjonftighe liefd' die/hevet ons bey' gheraden,
Oen oorfpronck coemt uy t haer/läetfe comen te ftaden Aen de dochter die den/vader liefde betoont. Cimon.
^y hevet voor my ghedaen/latet haer doch zijn gheloont, ■j-aet niy bid ick alleen/voor de mifdaet betalen, ^ns beyde en cont ghy/nieuvversin achterhalen, ^an dat ick mijnen vaer/al te feer wasghetrou, ^ mijn dochter heeft haer/felven ghebrachtin rou, ^tts dat fy met haer borft/troulijck heeft comen voeden. * De Borghemeeßer. 5ü ftaet dan beyde op/'tvergaet u al ten goeden, $3ß*t» y.
^ Wen vvort u ghejon t/alle vvs vaders fchult
gellen vvy u quijt,dus/weeft met blijfchap vervult, *i u vvort uyt ghenaedy u mifdaet gants vergheven,
oor uwe liefde groot/vvort ghy noch daer beneven,
v^et thien pont filversgoet/vandenRaetnu vereert, >^üs gaet 'tfamen naer huys/en voortaen vreucht vermeert, De Bm, him ettiet ghelt met u dan/en gaet 'tfamen in vreden, mte'ih*^
0*1,A, ,. , umona. tadMgdt.
blieiuckighe uyr/ghewenfehten dach van heden,.
L 3 Des
|
||||
Des vvyu VVijfenRaet/danck vveteti t'aller ftont.
Cimon.
Ick bedanckoock den Raet/uyr mijnes hertzen gronf, En ick erbiede my/alrij t tot des ftadts dinfte, Beve.elt my wat ghy vvilt/ghebruycl: my als de minfte, Ick fait al doen yvatdaer/mach zijn in mijnder macht, En u mijn dochter oock/vroech en fpaed',dach en nachr, Blijf ick t©t uvvaerts vaft/en eevvelijck verbonden, Ick bedanck y van de/liefde aen u bevonden, Oorlof nemen vvy nu/aen den Raet foo t'betaemt, |
||||||||||
Gaennatr
|
In Licfd' qroeyende blijft/altiit minlijck verfaemt.
|
|||||||||
k»y. De Borghemeester.
Nu broeders tis hooch tijt/dat vvy van hier oock fcheyden,
Den dach is fchier voorby/vvaer naer willen wy beyden, Dus neem ick oorlof hier/aen elck groot ofte cleyn, DeRaetpa- Als den avont by is/coemt de rufl elck ghemeyn.
mergaettoe.
Befluy treden geftel t in Refereyndicht
van derthien Syllaben.
Den Dicht- /^\Grooteliefdegoetfofalighekinderen,
ïleldirjpre- v_ycimora ynat een deucht hebt ghy uvaerbewefe», Cimona Woud' de liefd'lóock^gheenfms verminderen, Ter bereit Wy vangheen/meerder liefde en leßn, Sy heeft haer vaerghelaeft/met haer borften gheprefen, Dus isfy een voorbeelt/d'welck^is aller eeren Waert: foemt boort en merft al ghy /kinderen ,coemt fiet defen Vierighen brant,en gheeft /een vonnis vry onbefwaert, Öfter veel l^ijn die haer/quijten in der liefden aert, Als de f e twee nu doen/ghy enfultfe niet vinden, Wantftilcke liefde haer jniet meer en openbaert, Lief 'd' is ghevloden lang fchier uyt des bereits inden, Al Waertdat d'ouders hier/noch eens fo f eer beminden, Haer kinderen en haerivoeden met haer eyghen bloet, Daer isgheen vergheldinglfy fachten al de blinden, 2(iet eensftende de deuebtj dienten haer f o Willich doet, |
||||||||||
W«'
|
||||||||||
forden haer euders dan'ghebrecklijck^jafonder'gtttl
°P verflootenfy haer/de deucht is lang vergheten, J* dan dat vaer en moer/de kinderen bidden meet, "£[* hebbende gheen ghelt,noch ooci^gheen broot cmete»,, y**wy behoevensfelfs fy en willen niet Weten, jr <*? d'ouders fofuer valt/eer fy al z.ijn opghebrocht: ^"ïionjCimona oock^/ghy moechtu hooch vermeten, v,ighelifckjvind lehntet/ Vcaer dat ickjyt heb ghefocht, «ƒ# moeder heeft Voel thien, 'kinderen haer voorraet bedocht, yhien kinderen tonnen f eer; qualijckeen moeder houwen, ouders hebben veel tij.ts;nacht en dach neirïlichghewrocht, * haer kinderen te/ bevrijden voor benouwen, Jr^W te beclaghen ifi/datfy moeten aenfehouwen, j-at haer kjnd'ren niet veel/oft niet op haer en paffen, Mveaeïï ghyjonghers doch /die in liefde vercouwen, 'e liefd' die vercout is, laet doch groeyen en Waffen, _ V hebtgheßen hoe hem/def en Cimon gtnekjaffeu, yP1 z.ijnen vader uyt/den kereker haefl tevryen, ^"ort Cimoim ghy fout/ eenen hont hoor en baffen9 J hert u hares liffs/ghevaerl^cheyt niet myen, ^ßelt vrees,angfi,en noot,al Wat daer ü befyen, Ir'kenfoeckjnde den/vader te doen onderßant, Jer Wel heeft zjjt verdient/al naeüe haer verblyen: Qc» mocht dees groot e liefd'/mocht defenvyerighen krant, r^fieken dees heelftaètfavockjoet gheheele lant, fP *en minfien dat hert jen der kindren ghedachten, ouders en f ouden haerifo niet bedroevey met Jchant,
fj^en f oude al den dach, niet hoor en fo veel dachten, §*er ouders f ouden fy/anders eer en en-achten, g J°u4en haeraltijt/ghehoorfaemheyt bewijfen, f>tafoudenfofeer/op d'ouders doot niet brachten, $ £r te vertoornenfoujhaer Wefen een rfgrijfen, j^J'ouden altijt delGodfilighe liefd'prijfen, Q , "te* ickjaet u dees/Liefde nu bevolen„z,ijn, ^Hckbaerheyt moet hier/ oft naermaels btqmlen^zjj».
|
|||||
Eynde des Spieghels der Liefden.
|
|||||
DEN
SPIEGHEL DER
RECHTVOORDERING,
wienomen uyt Valerio Maximo, ende andere Schrij vers:ende in dicht gefielt in
de maniere van een Tragedie, dat is van heer-
Iijcke menfchen, wiens bedrijfint beginfèl blijde, doch opt leftdroevichis. |
|||||||||||
Door I. D v Y
|
|||||||||||
M.
|
|||||||||||
Die 't Recht »der Recht ^ilonierhouwe»
Behoort van Saleuco te lefin,
Hy leert u ghelt enjonB tefchouwerr,
De Wetten te laten in ha er ''toefen,
Die't Recht Veel dient is Vveirt gheprefett*
|
|||||||||||
1P
|
|||||||||||
Redenverwint. L D,
|
|||||||||||
h
|
||||||
Een cort onderricht.
\Oyemam defen Spiegel der Rechtvoordering begeht den vole-
ke Speelwijs voor te Belle, diefalhet Raduys, Taneel, oft Speel-
^ge» makende Vteten de Raetfcamer int middeniet te diep, die
jen met gordijnen fal open ende toefchuyven, hier moet den hee-
f* Raet in fut en,t en minflenfeven oft achtßerck, de Bor gerne e~
Je? ende de Mayer moeten int middenfitten 'toat hoogher dart de *nder^ im midden falßaen een cleyn tafelken daer eenen Griffier *enfal fitten hebbende Schrijf-gereeifchap by hem,als de Raetfca- ^er -voor d' eerBe toe gaet ,falmenterBont daer voor Bellen een yey»puyien daer men een cUetftlop hangen, ende hier voor (ul~ enfiaen de BorgemeeBer,de Mayeryendefommige uyt den Raet'
*nde naer dien dat de trompetten füllen gheßagben zijn: fofalde jftffier hei gebot afleftm op d'een tijde bina op 'tuyterBefalßae et huysvajthxM^, daer oock een camer moet zijn met gordijnen
*fcn ende toefchuyvende, daer in dat ß füllen aen tafel fit ten: op * ander zijde byna int uyt er Ft'e falßaen het huys vanden jongen ^Ieucus, daer Oncuyjfche eilende Gebots verachting oock füllen u)t ende ingaen als de dienaers van Saleucüs .De May er met zijn Jenaers, ende de Vercltcker, ende de Scharpricht er füllen uyt co~ ^sn tnffchen beydenby de Raeï(camer:Sa\cncus den jongen moet &rteet zijn als een jonekfray Edelman, lulia moetghecleet zijn *eercoBelijck, dochlicht veer'dich, Oncuyffchen eilende Ghebots ^achting,moeten lichtveerdichfinneivpgecleet z,ijn,de Mayer |
||||||
h
^rsgelijcken : deFoorfpraeck moetfiatichgecleet zijn als eenen
^Vocaetjdefe(liloock de voorredenfeggen^maer dan moet hy ce-
e* er ans op hebben als den Poëet, de Scherprichter moet de ooge J-hendich uytfieken, hebbende een cleyn (pongeke met bloet inde
*nt daer hy het mes in heeft verborge, als hy de een heeft uytge- ' eKen,moet hy die verbindenfende daer naer de ander oock.
M z De na-
|
||||||
'Oncuy flehen wil.
|
< Sinnetvijs.
|
||||||||||||||
Gebots verachting.
Saleucus den jonghen» Iulia een lichte viou. Saleucus den ouden. Eerften, tweeden, derden, vief' den,vij fftê volgende Raden« |
|||||||||||||||
T>e namen der ge-
ner die-j haer dit |
|||||||||||||||
Sfelzijn moeyen-} Eenen Griffier.
|
|||||||||||||||
de.
|
|||||||||||||||
DenMayer.
ïweedienaers. Eenen verclicker. Eenvoorfpraeck. Hetghemeynt. Den Scha rprich ter. |
|||||||||||||||
De voorrcden^oft (o ment plach te
noemen de Prologhe, inhoudende int
cort het verftant vande Tragredie, in Regel-dicht van
tvvaelf ende derthien Syllaben gheftelt. E Enwetghever,een vroom/Heer Saleucus
ghenaemt. Een Borgemeefler van/Locria hooch befaemt, Soeët met voordachten raet/d'overjpelte verdrij- ven va ft en fiere gehot [dat alomfou beclijvt (ve, 'Vorter met groot en vlijt / hetgemejnt voor ge- fielt, ' Het vvelc den iongéma/ Saleucum tefierquelt, 'Vanthy en laet noch niet/in over fiel televen, Hy wort optfiuck verrafi / 't wort den Raet aê ghegeven: (met, &en vaervervvijfi hemßlfs / dengheheelenRaet
fceyd'zjjn oogen moe ft hy/verliefen na de wet, +gemeynt bidt feer voor hem/de vaerlaet hemge- . /breken, ^ijnfelven laet hy een / denfoon d!ander ujtfieken,
^n dat 'tgeoot in aljfiude worden volbracht, ^itfhüen wj u na/ons flechte conft en macht tyfelvvijs int openbaer/te vertoonen ons moeyen, -Hoort ons met ftilte doch/vvjfulie onsgaefioeje. Ms £>t
|
||||
Deeerïteuytcoemfl <ümdeeerfie gefchiedenis.
|
1
|
|||||
ghcBeltin Regel-dicht' met een Rondeeltdaer itaer al valt
twaelfende derthie»jy/labe». Oncuyflchen vviL Tghebots verachting.
Oncuyßchen "toil.
»jr kijAi Hou broer wilt ghyfthoeft niet lichten* 7rldlit Tghebots'verachting, hooft we- Seker neef het/is my te cranck,
lek wilmy claer/recht uyt bichten.
Omuyjfchen^vil.
Hou broer wilt ghy/'thooft niet lichten? Tghebots vera.
Ick en can my/fchier niet richten, Nachtans fal ick/niet toeven lanck. Oncuyßchen Voil.
Hou broer wilt ghy/'thooft niet lichten? Tghebots vera.
Seker neef het/is veel te cranck, Nochtans creupel oft manck/ick coem u leer haeft by. Oncuyjfchen Vvil.
Maer hoe fiet ghy nu dus/dat verwondert my vry, Ia ghy fiet al hadt ghy/lang verdroncken gheleghen. Tghebots vera.
Ick fiender claer uyt als/vuylc dronckaerts wel pleghen, Ick cant niet fwijghen doch/'thooft ftaet my heel en draeyt» Oncttyjfchen Veil.
Ba ick prijs my ick drinck/tot dat het haenken craeyt, En noch coem ick als een/die nuchter is imbijten. Tghebots vera.
VVy droncken te feer fterek/ons keel had moghen fpli/ten, Den wijn liep fo foet in/het was leckeren traeh. OmUyjfchcfiVvil. |
||||||
^en vvijn was goèt,f»raer wy/glnghen hem dapper aei£
*n onfèn baes was oock/wel heel deghelijck droncken. Tghebets vera.
V Vat fchadet hem hy mocht/al foet gaen ligghen ronckcn. »Vy fchonckent hem al vol/'tvvas om te worden buys. Oncuyßchen ^toil.
^aer hy vaerter vvel of/ten fchaet hem niet een cruys, % is veel ecren waert/vvant feker hy is een gilde. Tghebotsvera.
*n alles is hy doch/even ruftich en milde, *n hem en raedt niet vvat/hy met vrouwen verteilt. Oncuyßchen^ril.
*n hy is oock vvel een/fchoon fray moerken vvcirt, »Vant feer luftich vveet hy/met fulcke om te ïpringhen. Tghebotsvera.
^1 en coft hy't oock niet/ghy fouter hem by bringhen, »Vant den oncuyflchen vvil/hy al te feer bemint. Oncuyßchen "*//.
*faer hoe ftaeghet u aen/ Tghebots vera.
*M fèer wel mijnen vrient, "et is doch al voor vvint/vvy móeten vreucht oorboreru OncttyJfchenyeiL
5et mach gaenfo dat mach/ menfal niet veel deucht ïporerjy * en was in hondert jaer/voor ons gheen fulcken tijt. Y, Tghebotsvera. i^vvelnaer mijnen fin/met recht zijn vvy verblijf,.
*ck een gaer doch nu om/met allerley fchoon vrouwen.' j. Oncnyjfchen Vr/7. aer en wort nu ter tijt/gheen ghebotonderhouwenj
es sä>t ghy nu een heer/fonder reghel oft wet. j, Tghebotsvera. Kn 8hy oncuyflchen wil/zij t van deuchden 'tbeler,
ic* nu zijnen fin fet/op fchoon vrouwen en hoeren; Qnctty,
|
||||
Oncuyffchn^til.
Ghebots verachting dit/zijn vry al uwe voeren, Ghy zijt die daer verleyt/des menfchen hert en wil, Ghy doetet openbaer/dat ick wel doe int ftil, Ghy leeft fonder ghefchil/tot oncuyf heyt ontfteken, Men weet nu van gheen ftraf/onder het volck te ipreken, Echtbreken is nu 'tbeft/datter om gaet in als, Ghy hout de Wetten doch/als onnoodich en vals, Het quaet dat ghy bedrijft/gaet al veir buyten fchreven. Tghebots vera.
Wat vvorter al ghewelts/ja vrouwencracht bedreven, Men weet van gheen ghebot/daer en is gants geen ftraf, Gheftichticheyt is met/de deucht al lang intgraf, Elck leeft nu als een Heer/niemants niet onderworpen. Oncuyßchen Veil.
Van overfpel ift al/ja in fteden en dorpen, Datmen alom ichier hoort/tis voor my wel een vreucht, Vrouwen fchenden acht elck/nu fchier te zijn een deucht, Daer en is gants geen vrees/men acht oock niet geen blaemte« Tghebots vera.
Onder de maechden is/fchier noch heuf heyt noch fchaèmtc, Al haer vvefen is niet/dan lichtvcerdicheyt groot, Daer en is gants gheen eer/maer aelwaerdicheyt bloot, Tis fchande by gants doot/fo fy haer alom draghen. Oncuyflchen^oil.
Wat raket ons fy doent/om haer liefs te behaghen, Sulck draecht een gelapt hemd/ die fchij nt vervveent en rijcfc* Tghebots vera.
Iaja den meeften hoop/gaen fchier hoeren ghelijck, Sogaen fy loeren al/als lichte camenieren. Oncuyßchen Vuil.
Oft als fchoon Duyvels wilt/ fietmen haer het hooft chieïeIÏ> Dit gaet hier nu al om/in Loer ia de ftadt* Tghebots vera.
|
|||
öit is door u bedri jf/ghy hebt een woort in 'tvat,
^oor den oncuyuchen wil/fictmen datal ghefchiedcn. Oncuyflchen^U;
^en 'tcoemt al door u/ghy hebbet te ghebieden, *is 'tghebots verachting/die elck zijn quaet vermjft. . Tghebots vera. , Yet ghelt ghelijck oft ghy/oft ick wie dat bedrijft,
^lft flechts wel befchicl wort/gaen vvy by onfen meeftcr. OKcuyJfehen Veil.
J*y is feer wel bewaert/met de hulp van ons tweefter, % mach fegghen tot ons/knechts ick heb u ghefocht. Tghebots ver*.
*;** vvy meefter ghy hebt/ons creghen onghecocht, % is met ons bevvaert/als met de cat de muyfè. '. O ncuyflehen "Veil. ^°nder ons goede hulp/lal hy niet gaen te gruyfè,
^Vant al dat hy doch wilt/dat willen vvy oock me.' Tghebots vera.
|is claer al Som naer 'thof/tel maifïre tel vdrlé} * Veeft ghy flechts wel te vre/wy füllen haeft gaen bancken.
Oncuyflbben^il
*ck wed dat onfen baes/alreedt is aen 'tmoofiancken, ^l by de lieffte fchoon/daer doet hy vaft zijn woort. Tghebotsvet'd.
^kforch dat vuylen fal/gaet hy altijt fo voort, ^y ligt doch heel verfmoort/in öncuyfheyt verblint„daer. ^ Oncuyflehen ^iL P3* is recht dat ick foeck/'tblijft dat hy my bemint^, vaer,
*v moêter doch by zij n/al fou hy eten„niet. > Tghebots vera. f^er hoe can hy doch zij n/vrou fb, vergheten, ,fiet,
1 en is noch niet feer lang/dat hy met haer eerft trouden. » Oncuyflchen Tfc/Y. * vanden derden, dach/afjhem fulcx al berouden. [
N Ghj
|
||||
Ghy waert diehemfukx riet/fbot mettcr daet wel blijft
Tghebots vera*
Neen vrient ghy zijt het felfs/die den prijs daer af ftrijcr, Vvven oncuyflchen wil/heeft hem fokx gheraden,ras. Oncuyflchen VriL
Nsen ghy wäret felfs, want/hy vokhdeu paden„ras, En verachtent oock al/zijnen eedt en 'tverbodt. Tghebots vera*
Niemant en ontfiet hy/noch de menichen noeh Godr* Oncuyflchen Veil.
Keen neen zijn wijfal wat/fo lang als hyer by„is. Tghebots vera.
Hy vergheet die terftont/als hy met d'ander bly„is„ Ghy verwed hem daer toe/met uwen loofen vont. Oncuyflchen Veil.
Neef al ghenöeeh daer af/hout doch van fulexden monti. En laet ons alsgoe maets/nu fcheyden goe ghevrinden^ Tghebots vera.
Gaen vvy ßen waer dat wy/ons Meefter füllen-vinden-,, VVy fuik» weer met hem/moeten te bruyloft gaen» Oncuyflchen VeiL
VVie weet oft dat dees feeft/met óns wel Tal' beftaen, En dees ghenucht can met/ons pp 'tieft verkeeren,, wel, Mê ctijcht voor eé cleyavreucht/vvel eengroot verfeerë„f^ De tweede uytcoemft vande eer ft e ghefihiï'
denü.gheïfelt in Reghel-dicht vanderthien Syllaben*
Salcucus den jonghen. Oncuyflchen wiL
Tghebots verachting, Sdleucm.
Com <d- Och hoe gheluckich mach/kk my ter weielt achten,
#«m*3*. Die naen lukken trooft üet/aHe daghen verwachten. |
|||
^an mijn lief die daer is/boven alle vrouwen fchoonj
Y ïttlia ghy fpänt/doch boven allen de croon, j^crijch van u te loon/menich lieffèüjck welen, **°e feer dat mijn hert blaed/ghy cont my welghencfen, ^ mijn hertelijck lief/hoe föud' ick u doch derven, ^ Vvoordekens feer loet/doen my veel vreucht beerven/ ^ Vel moet hy varen doch/die u fchoon bloeme bemint, ^ijn hert is nacht en dach/altijt by ulief ontrint, **ls uwen beften vrint/tot uwen dienfte ghereer, *^vvendich ben ick bly/dat ick voor ghevvis oock weet *^at ghy my oock int ftil/liefde en goe jonfte draccht, ^ch dat ick ghetrout bin/wort van my dicvvils beclaecht, Pen& dat my fulcx mif haecht/maer dat is nu al te laet, ^ijn vvijfis teghens my/hartneckich,heelftuer,en quaer, ^y en weet haer naer ftaet/gheenfins by my te voeghen, %er Julia die weet/al mijns hertzen ghenoeghen, ^ mach my wroeghen wat/'tbinnenfte mijnder herten, ~aer maeck ick cleyn v verck af/fiilcx en doet my geen ftnerte*, *^ach d'allerlieffte lief/my maer fomtijts ghebeuren, *Vvaer wel quaer moeft de man/altij t by een vrou treuren, ~aer fo veel bloemkens fchoon/ hier in ftadt zijn groeyende, r*Us mijn dienaers weeft u/nu ras hervvaerts fpoeyende, ^ft u nae&groot verdrier/fo ghy noch langher wech blijft. Offcuyfiche»Vtil. fttmjifAt»
z^r zijn vvy Heer,ick bid/op ons doch niet en kijft, vfo-'ï'J<*-
^Vventooren verdrijft/en verclaert ons uwen wil. mcnuV"'
. Suleucm.
^yteneerftengaetby/mijn/«/wf/vijchtalftil, Ry ^recSt
*u Wacht u voo»- ghefchil/ biet haer voor my goeden dach, den onc»yf-
|
||||||
jS* Come fchier tot haer/fo haeft als ick emmers mach, J
|
am.
|
|||||
^at fy gheli j ck fy plac h/reet maeck een frayen im bij t,
i5St ick (al by haer zij n/ende dat in cor ter tijt, °ct mijn vvoort wel met vlij t/biet haer oock mijn jonfte. Omuyjphen WL N 2 Lact
|
||||||
Laet my gheworden Heer/ick mey n ick ca n de confte,
V gheneghentheyt fal/ick haer voor ooghen (teilen,
Sy heeft ü oock wel lief/te min moecht ghy u quellen, Sulck te verhalen hier/foude my vallen te lanck. Saleucus.
HyßreeS} En nemen wy twee eens/ter wijlen naer huys den ganck, Mbf^«w. VVv moetë oock den ftanck/ van ons quaet wijf wel mijd^ VVy moeten häer t'huys mer/fray blau bloemkens verblijde En ons wat mijden oock/tot dat alom fchoon weir,, is. Tghebotsvera.
Ick weet feer wel te fien/oft de locht alom cleir,,is, Oft alft droeve meir is/ick weet tot alles raet,, man. Saleucus.
Men fait fien metter tijt/naer mijn lief ghy eerft gact„dan, Segt haer den ftaet van/mijn liefd' en fulcke faken, VVy tvveegaen terwijl t'huys/den goedenfoon wat makel*' Saleucus Oncuyjfchen Tfr/'i. V&bMve" Gaet,gaet en fietvry toe/dat ghy't niet en mae£t te bont,
mehting. Hy en ruft nacht noch dach/rtfalder eens vuylen goetront, Te veel is onghefont/hoor ick d'ovders verbreyden, Wat wil ick fegghen doch/hy can daer niet af icheyden, V Vaer het maer fomtijts eens/int ftil met het lief Ui 'tgroen»
Maer tis daghelijcx werek/en tis hier alti jt te doen, Ick wil als Lantfact koen/gaen volbringhtn mijnen laft,
Hoe 'tgaetick en canniet/verliefen,ick gae heel vaft, Want al wat daer af coemt/dat can ick wel verfetten, En 'tgaet voor my al wel/als ick'tkeelgat mach neuen. |
||||||
SfKtl»,
|
||||||
De derde ujtcöemß van de eertte gefchiedenti'
gbeflelt in Reghel-dtcht van twaelffyUaben^uytghenorfi^
een Refereyn van äerthien regulen, ende twee Rondeel^' }v\'\z de hoer. Oncuyflchen wil. Den jonghen
Saleucus. Tghebots verachting. |
||||||
Tulia.
^Vaer mach hy blijven doch/my dnn& dat hy lang toeft, Q ghy oncuyfichen vviJ/ghy mae& my heel bedroeft, Ick lijde in mijn hert/al te fvvaren verdriet, ^eer lterckelijck forch ick/ofr hem yet vvaer mifichiet, £>ie yemanden bemint/proeft oock veel fvvaerheden. Oncujjfchen ~%il.
%coemt u al haeft by/hout u Hechts te vreden, *ck weet wel hy is fchier/op.de coemft hier ontrent, ^it wachten en zijt ghy/fien ick wel niet ghevvent. Saleucm. '
M lang ghenoech t'huys by/dvvijf alleen ghebleven, *J'Tulia moet ick/ly is weirt verheven, ^ie liefd' die ick haer draech/onftelt my dach en nacht, Püs en twijfel ick niet/oft ick word al verwacht, ^ijn hert jn mijn lijflachr/als ick my tot haer keer. Iulia.
Pchvvillecoemmijn lief/vVillecoem vrient en Heer, "oe coemt ghy niet eer/by die fo naer u haeckt. . Saleucm. ^U wel ick ben nu hier/dus u droefFenis flaeckt,
^hy hebt hem nu by u/die u gantfchlijck bemint. Iulia.
^aen vvy dan in h uys Heer/mij n uytvercoren vrin t, feucht doch nu hier ontbint/laet het hert nu juchten, ƒ *i ghy 'tlief by u hebt/bedrijft veel ghenuchten, oet ons doch vrolijck zijn/als minnaers wel pleghen, ^ett, fin,al wat ick heb/is t'uvvaerts gheneghen. |
|||||||||||||
Iulia tn*
den oncuyf- f (hen wilct- men 'tfamt UT)t,
|
|||||||||||||
Sakucus
ende 'tghe- boti verach- ting comen t'Jamenuyu |
|||||||||||||
Sygevémst
(anderen ds hans. |
|||||||||||||
9) leyt hem
in de carnet die cfëgaet, ende fitte ai ie tafel die *l gedeSh, |
|||||||||||||
Referejn.
Vj Saleucm.
uu levet hert in ruft/van druck heel ontladen,
u ick de lieffte mach/fien, hooren en ipreken, N
|
|||||||||||||
Mij.
|
|||||||||||||
<J
Mijnen oncuyiTchen vvü/can ick biet verfaden,
Liefde hoe liefiijck zijn/u luftighe treken,
lek verlanghe naer 'tlief/veel daghen en vveken,
Want fy fpant in mi) n hert/boven al de croon,
O fchoonen rooden mont/ghy cont my 'thert breken,
Maer het is nu al vreucht/nu ick u cri jch ten loon,
O fuyver aenficht claer/edel Princeflè fchoon,
V deucht en can ick niet/te vollen oorconden,
Der vreuehden volheyt is/voor my uwen perfoon, Ick can niet vvenfehen meer/hier in fvverelts ronden, Dan nu liefde te flen/met liefde ghebonden. Iulia.
In liefcT ghebonden vaft/blijf ick t'uvvaerts altijt, O Saleuce mij n vrient/de bloem van alle mans, In u fchoon vvefen foet/ben ick gheheel verblijf, Ghy blinckt in mijn ghemoet/claer als de Son bekans? V lieflijcke vervv' is/als eenen rooien crans,
V fier ghelaet is my/een invvendighe vreucht,
Ick gheef my aeri uheel/over als nu te hans, Doet met my vyat ghy vvilt/ick jont u al uyt deucht,
Laet ons als minnaers j onck/'tfamen vvefen verheucht, En malcanderen trou/blij ven t'aller ftonden, Tis nu den rechten tijt/tis nu ons jonghe jeucht, V Vaer ifler lieflijeker yet/t€r vverelt ghevonden,
Dan nu liefde te fien/met liefde ghebonden. Saletten*.
Ter vvereit en was noyt/meerder liefde voorwaef, Dan ick t'uvvaerts altijt/fchoon lief ben draghende, Piramta minde noyt/fo zij nTifbe dats eher, Helena, was noyt fojParü behaghende, Als ghy my zijt,die als/o4#?wrf daghende, Blindt als 'tfchoonfte daer de/Son op te fchijnen„plach, Nu ick u heb is 'thert/nieuwers naer vraghende, Al eeft dat voortij ts wel/in grooter pi jnen„lady |
||||
~e fiecke nu fêer wel/zijn pijn verdwijnen,, mach^
■*Dyvvefèn van u doet/heelen al mijn wonden, kkachtgheluckich te/zijn defen mijnen„dach, VVaer ifier meerder vreuch t/dieper om doorgronden, £*an nu liefde te fien/met liefde ghebonden. Julia.
Princelijcken Prins biet/my uwen rooden mont, 551 omhe'.lin ^heneeft doch het ghemoet/dat naer u is beluft, makmdtrt
Qch noch eenmael Heer fo/wort u lieffle ghefonr
is mijn treurich hert/heel verquick en gheruft, Alft u belieft den brant/uwer liefden nu fuft, ^et ons nu doch een vreucht/ als minnaers beginnen, »ck ben claer de fonteyn/uwen dorft hier nu bluft, y Vilt de liefde die ick/t'uwaertsdraech bekinhen, jluQ: lief alft u belieft/de roof kens der minnen, ^rucxfvvaerheyt laet bid ick/nu vvefen verflonden, *ot vrolijcheyt ghebruyd/doch nu al u finnen, ^heen meerder vreucht can elck/tervverelt vermonden, *^n nu liefde te fien/met liefde ghebonden. « • Saleucm. ^u lief taft van als toe/het fal u wel„fmaken,
^en tijt is wel cort, wilt/all en ghequel„ftaken, "*^n lufl volbringhen vvy/fchier als minnaers pleghcn.' w Julia. ^ Vvachts eens van-u ïiefaekheb dorftgheereghen,
0nietgheleghenu/ick begheirtte wachten»
» Saleuctu. **- brings u met hert/ fin en ghedachten, #y ««»*
g§hyfuyverjeucht/fchoonftedervrovwen, £££T*
j £°- mihnaer doet ghy/hier vreucht verpachten,
O »rings u met hert/fin en ghedachten, Y^uf heyt doet my/den druck ver fachten, Ictk*1 ^1111 "^^gh^noechaenfchouwen^ ^ °*ings u met hert/fin en ghedachten, Oghy
|
||||
O ghy fuyvcr fcucht/fchoonfte der vtonWcn.
Saileucus ^ Iulia,
diedrmadé jcjr vvacnts van u Hef/ter goeder trouwen,
tLugufu» Mijn hoop mijn trooft mijn/eenich toeverlaet, tul«. . Waerisws ghelijck/in wat landouwen, lek wachts van u lief/ter goeder trouwen, ■ Als ick u heb fo/ben ick behouwen, Op niemantals op/u mijnen trooft ftaét, Ick wachts van u lief/ter goeder trouwen, Mijn hoop mijn trooft mijn/eenich töeverlaet.' Sdleucm.
Ick begheert oock te zijn/'tfal blij eken metter daet, Mijn uytvercoren lief/weeft doch niet beladen, Oft wilt ghy ghedient zij n/van dees fchoone vladen, Oft van garnaden foet/ghy fultfe goet vinden. Iulia.
Lieffte wilt ghy u knechts/niet eens t'huyfwaerts finden, Om te volinden fo/hier ons begonnen,, fpel. Saleucm.
Ia ick en trouwen, fulcx/is oock yerfonnen„vvcl. Hoort ghy,doet mijn bevel/en doet my aen gheen cruys, Bewaertghybeyde wel/de wijfheyt van mijn huys, Maer fvvijcht hier af ftil/en clapt oock niet een vvoort.' Oncuyjfcben ypi/.
Wel wat meyndy dat wy/nu dul zij n oft verfmoort, Doet ghy foot wel behoort/wilt u te bed legghen. Tghebofs vera.
Dat ghy uyt zij t met ons/Heeren ial ick fegghen, Sorcht nieuvvers voor o Heer/wilt doch gheenllns trure»' Oncuyjfthen Veil.
Ghebmyd ghy onder u/ftoute minnaers kuren, VVy füllen nu alleen/u beyden hier laten. Sy fchuyven Tghebotsvera. fgelimKt Lactfe gheworden doch/gaenvvyonfer ftraten, ^,
|
|||
Jj
|
|||||
*a t'onfer baten oock/foecken een ftay gaeyken *
OncuyffchenVtil
?°>/b dats den rechten ga nck/dats he t oude paeyken, sj ./&» im ^oefyd'eend'anderilet/om haren hals vlieghen. ' **•«**»*.
. Tgbebots vera-
t*oe fal de moeder noch/'tkint in flape vvieghen,
diefde mach lieghen niet/die gaet meeft haer gangliën; Oncuyßchen Veil.
j*y en ïaet haer doch niet/al moefl: hy ftracx hanghen, "y is ghè vanghen claer/inder liefden ftricken. Tghebots vera.
r^et ons beyde oock gaen/en ons hert verquicken, ^aer eerft befchickent'huys/de wij fhey teen voor al. Oncuyffchen^til.
-ie ons bcyden betrout/is voorvvaer wel half mal, ^er Ïaet loopen den bal/'tfal claer leer wel lucken, ^c hoer, oft vvy een van/tvveen fal den baes plucken. De e er He ujtcoemfi van de tweedegefchiede-
nü oock in Regkel-dicht van ttvaelffy Ilaben.
Saleucus den ouden. Eerften Raet. Tweeden Raet.
Derden Raet. Vierden Raet. Vijfden Raet. ■
Sakucm den ouden.
£jeeren en broeders die/hier minlijck zijt verfaemt, Hwgiut de
!:^fen fchuldighen-plicht/dvvingt ons fo 'tvvel betaemr, ^"^hZ
jrefe ftadt hooch befaemt/haer welvaert te ramen, '«»' /»"«» Pe rnif bruyeken zijn groot/het hert moet ons fchamen, TnTmïZen
v atl de opfpraken groot/die ons achter rua; gaen, dt" 9#? ^cua en macn claer/dus doende niet beitaen,
_ aer dient in verfien,ofi./raet dienter ghevonden, lek een doet dat hy wilt/men acht nu gheen fonden,
eel onghebondenleeft/nu fchier jonck ende out,
O De
|
|||||
De fchaemtels nu wech/de maechden worden ftout,
D'eerbaerheyt heel verflout/tis voor ons groote fchant,
Oncuyf heyf,overipel/moerwil heeft d'overhant,
Daer en worden nu fchier/gants geen vrouwen verfchoon^
Mans en vrouwen elck hem/even lichtveerdich toont^
Locria vergaet,oft/vvy moeten raet fchafFen,
Ia God ibu ons te recht/allegader ftraffen,
Dat vvy daer teghen niet/ernftlijck en verfaghen,
VVy zijn hier inden Raer/connen vvy forch draghen?
Hoe dat t nuys gaet met al/ons dochters en vrouwen?
Dit wil ick elck van n/o broeders waerfchouvven,
Daer dient raet toe ghefocht/om fulcx heel te vveiren.
EerfienRaet.
Ons Borghemeefter fpreeót/'tgheen vvy cock begheiren, Voor ons allen lp reed hy/en voordes ftadts beften, VVantvrouwen-fchenden claer/in defegheweften, Wort hier nu fchierghebruyft/in plaets van de deuchden, la de ghehoudemans/maken groote vreuchden, Als fy malcanders wijfs/bringhen int verfèeren, Sy en fparen opck niet/de dochters met eeren, Sy volghen anders nier/dan den oncuyfichen wil^. Doen zijt niet openbacr/fo doen zijt dan int ftil, Dus moeter goe ftraf zijn/oft vvy gaen verloren, Heer Borghemeefter fegt/ghy ons eerft al voren, Vvve meyning,en van/de ftraffe uwen fin. Sakttcm.
Dat ghy fulcx gheftnt zi jt/dun£t niy een groot ghcvviu,- So foud' ick dan dees ftraf/goet en noodich achten, Wie daer bevonden wort/tfy van watgheflachten, Woonende hier in ftadt/oft onder ons ghebiet, Die overfpel bedriift/ het fy hoe fulcx ghefchiet, Tfy oft een ghehout man/met een hoer boeleerde, Oft onghehout met een/anders vrouhoereerde, Door fulcx bedrijffal hv/ftracx worden ghecaftijt, So»
|
||||
^°nder ghenaed',oft oock/fondcr eenich reipijt,
^en fal hem maken quijt/van beyde zijn ooghen, ^o daer yemant voor bidt/men fait niet ghedooghen, *^en falie beyd' in elcx/ aenfchouwen uyt fteken, ~it is den middel jaet/teghen het echtbreken, ^ie my duncl: dat daer wel/hoorden te zijn ghebruytt Eerfien Raet.
* an. vreuchden mijn hert my/invvendich fchier ontluyft,
**ls ick Saletice Heer/hoor u goede meyning, "eerbaerheyt moet by ons/in gheender vercleyning ^Xmaef het mif bruyck moet/gheftraft zijn grootelijck, ^1 fchijnt de ftraf heel groot/Iy is wel nootelijck, *Vant men canfeclaer niet/te fvvacr oft groot fetten. Tweede» Raet.
^hert my oockfeer verheucht/door alfulcke Wetten, **oe wel dat 'tverlies van/ bcyd' d'ooghenfchijnt heel fvvacr, ^aer is de ftraf niet groot/fy latent niet dats claer, ^ fo my dund,de ftraf/mach niet te groot vvefen. Derde» Raet.
^us Borghemeefters VVet/vvort van my gheprefen, ~y is fcer goet, wort flechts/fulex fohcel vaft gheftelt, "^at het ghehouden wort/en niet met eenich ghelt, ^ft door voorbidden oock/en word' naer ghdaten. • Vierden Raet.
^acrom moet h-et ghebot/bondich uy ter maten,
v^ vvel tlerck ghemacel zij n/en ghevolcht mettei' fpoer, 5*1 ick vind' fulck ghebot/ feer redelijck en goet, * Vordet te vverek gheftelt/wy crijghen eer en„prijs.
^ ■ Vijfden Raet. y}1 y lieden volghen oock/u begheert goet cn„ wijs,
y Vie fou beletten doch/een alililck loflijck vverek, v v ordet flechts ghemaeót vvel/volcomen vaft en fterek, dit niet uv ven fin/ghy Heeren al te jfomen. VoighendeRade», O 3 Iact.
|
||||
/Ol
laet^
|
|||||||
Sateucm.
Wel dan ghy Griffier/doet naer den betamen, Ons meyninghehebt ghy/nu ter deghen verftaen; Volcht dan fulcx vvel in als/tmoet fo worden ghedaen9 Maket fterck ghenoech, wilt/daer niet in verheten, VVy gaen terwijl af doen/ dat wy noodich weien. 1 De tweede uytcoemft vande tweedegefchk'
denü^ghesieit in Reghel-dkht als veren.
Naer dat de trompetten dryemael zijn geblafen,fb
keft de Griffier, byftaende den Mayer ende eenighe uyt den Raet. Alfoin defe ftadt/alom bevonden „wort,
Dat hem hier el eken een/feer onghebonden„port,
In dertelheyt groot, ja/in hoerdom te leven,
Veel overfpel wort hier/ftoutelijck bedreven,
Sonder ontficht volcht elck/den oncuyffchen wil„groot,
De vrouwen en de mans/al fonder ghefchil,, bl oot,
Ontgaen haer aen den eedt/en den ghefvvoren plicht,
VVaer door jonck ende out/daghelijcx wort onfticht.
En boven al mif haecht/fulex den opperften Godt,
Däerom wort u ghedaen/een vaft en fterek ghebodt,
Zijnde den Raet daer op/rijpelijck bedacht,,oock,
Dat hier niemants in ftadt/'tfy van vvat gheflacht„oock,
Eorgher oft Edelman/wie het fy arm oft rück,
Tfy in bordeelen,oft/andere defghelijck
In overipel en leef/Het fy vroech oft fpade,
Voor hem die den eedt breed/en is gheen ghenade,
Want den eerfamen Raet/wilt fulcx niet ghedooghen,
Die hem hier in miigaet/verlieft beyd' zijn ooghen,
Die men uyt fteken fal/hier in elcx aenfchouvven.
Tfy
|
|||||||
Dt gordijn?
i-äde Raets carntr ^aen He. |
|||||||
Tfy oft een ghehout man/gaetby gheméyn vrouwen,
Oft een ghehoude vrou/by een onghétrout man,
Sonder refpijt wort daer/elck een fo gheftraft van,
~ncuyf heyt wort gheftraft/naer cyfch vander faken,
*n een die hem mifgaet/fal haeftde ftrafriaken,
*^us wacht u van mifdccn/ick waerfchou elcken een^
*lck houde zijnen ftaet/in als fuyver en reen,
^p flr f voor elck ghemcen/fulcx als hier voren ftaety
*innen Locria dus/by den eerfamen Raet
^hefloten nu van May/defen twintichften dach,
Voor beyd' zijn ooghen elck/hem vry wel wachten mach.
Gum att-
Dit u onfes Raets Wèrt, £*[£* D'eenfegghet £ ander voort.
De eer ft e uytcoemfl vande derde geschiedenis,
gheßelt in Reghel-dicht van derthhnfyllaloen, eerstee»
Rondeel. OncuytTchenvvil. Tghebots verachting.
Saleucus den jonghen. OncuyßchenWU
*Vaer blijft hy nu/den vuylendruyt. cmcutfche*
v Tghebots vera. >.g«""»•
^>ba maet ick/fal ftracx comen.
. Oncnjßchen^tl J-gft*
. «edeken is/voorwaer nu uyt,
t» aer blijft hy nu/den vuylendruyt, •j.°e %t hy dus/lang inde muyt, is lang ghenoech/ligghen droomen, *aer blijft hy nu/den vuylendruyt. |
||||||||||
\ba
|
Tghebots vern. " .
|
|||||||||
maet ick/fals ftracx comen,
O 3 Ons
|
||||||||||
\
|
||||||||||
Ons maqh wel fchtdmenvry/dat vvy oyt zijn ghcbotói i
Oncuyflehen Vw/y
De verekens loopen doch/nu ghehe^/n hetcoren, Tis al verloren doch/door dufdanighe treken. Tghebots vera.
V Vy moghen voorvvaer vvel/onfe fchuyt van cant fteken, Wy zïjn door dit ghebot/heel bedorven en ghefchent. Oncttyflchen^oil.
Die zijn ooghen verlieft/is emmers altemael blent, En fulex nieten ent,dan/al zijn gheheel leven lanck. Tghebots vera.
Sy behalen met dit/ghebot alom cleynen danck, ', Tvolck en fal fulcken dvvanck/fo fvvaer niet willen lijden. Oncuyflihen "ftv/.
Een fbnde die fo cleyn is/falmen die fo caftijden, Sy en weten niet wat/ fy doen met lïilck een ghebot. Tghebots vera.
Ick acht fulckeen bevel/ghelijekeenen aerden pot, Tvolck vvaer feecker wel fot/fouden fy daer op letten« Saleucm den jonghen. SaieiKus O Tulia hoe fal/ickt uyter herten fetten, ZTiidroeft Alfulcke wetten fvvaer/en hoord' ick noyt mijn daghen, O Tulia u moet/ ick wel ter deech beclaghen, Soud' ick u o mijn lief/nu dus moeten verlaten, O dit fterek ghebot mach/ick boven al wel haten, Want die van onfèn Raet/zijn al te qualijck bedacht,1 Sy handelen hier de/jonghe mans al te onfächt, Tis nu met my heel nacht/ mijn vreucht is gants vvech eyl^' Daer is gheenen raet meer/met my miftroftighen dvvaes, Van hertfvveir ick fchier raes/vvat fal ick gaen beginnen, Tulia fal ick u/die ick plach te beminnen, Nu uyt mijn finnen,oft/uyt mijn hertconnen ftellen, Moet fulex zijn,ick fal my/totter doot toe gaen quellen, Het bert duncl: my eylaes/te breken van' onghenucht, « |
||||
~°ud' ick mijn ooghen fo/verliefen,iuïck quaer gherucht,
*n is ter vverelt noyr/by de menfchen meer ghehoorr, ^p ick haer derven moèt/van druck blijf ick heel verimoortj ^oor deesliefde,die my/van binnen dat hert af knaechr, *foe fou ick laten haer/die my fo leer wel behaechr, Van bangichey t ick fchier/van binnen heel vercout„bin, P nu beclaech ick eerft/den dach dat ick ghetf out„bin, *y mijnder dat ick oyt/fulcx dede,dit verdriet„fiet ^oenit my nu al door haer/och vvaert doch ghefchiet„nief, ^is fchanddat iek om een/alle d'ander laten„ moet. Tghebotsvera.
^aen vvy hem trooften neef/ick fal hem bcpraten„foer, ^U'onfer baten vroet/vvel neerftich onderwijfen. Omuyjfchen "ftv/.
y Vel Heer hoe dus'ontftelt/dit hoort ghy te mifprijfên, "Vaer voor zij t ghy vervaert/en vreeft ghy doch niet met al. . Saleucm. Pe vrees die maect dat ick/d'allerliefftc laten lal,
" V"ant fulck mifval foeck ick/ gantfchlijck van my te vveiren» Tghebots vera.
yjHy fait haer inden arm nemen,laet my ghebeiren, "ebt ghy gants ghecn forch doch/ 'tfal al wel zijn metter ti;t, v Saleucus. y V"at wilt ghy dan dat ick/bey mijn ooghen worde quijr,
11 dat ickmet verwijt/noch moet in blintheyt leven. |
||||||||
»v Oncujßchen^fil.
|
||||||||
w^ie
|
: fou u doch wat doen / vvaer vintghy dat ghefchreven,
|
|||||||
^at is bedreven doch/aen fulck eenquaet ghebot„fray.
v. Tghebots vera. n^houteralom hier/wel mede zijnen ipot„way,
^y Vvaert oock claer wel fot/dat ghy daer op nu paften.
K. Oncuyffchen Vei/. ^ ghebot raect u niet/tis maer voor flechte gallen,
. uyema,üt derven u/aent aften die zijteen Heer.
Tgfc.
|
||||||||
Tghémveu*
SoucV men u d'ooghcn gaen/uyt fteken,ba nimmermeer, Al de vyerelt fou eer/haer ai ftellen in roeren. Oncuyßhhen Veil.
Sulck ghebot is maer voor/heel flecht volck en de boeren, Oft vuyle hoeren van/feer quader faem en opipraeck. Tghebots vera.
Wie foud' doch over u/derven doen eenighe wraeck, Een Borghemeefters loon/wie foud' u doch befpringhen. Saletten*.
Ghy beyde mae& dat ick/my feer qualijck can dwinghen, VVant al 'tverlanghen is/te zijn by de lieffte fchoon. Oticuyjfcken VmY.
Gaet ftouteli jek by haer/en pafter niet op een boon, Doet noch fo ghy wel plaecht/bluft al u verlanghen„fel, Tghebots vera.
Men liet doch niet dan de/cleyne dief kens hanghen„fhel, Grootegaen haren ganck'de iulcke laetmen loopen. Oncuyjfchen^vil.
Een die ghelt heeft, die can/al de ftrafïèn af coopen, Met hoopen iiet ghy haer/dievvils den baft doorbijten. Sdeuc'M.
Dat ick haer laten moeft/dat foud* my voorvvaer fpijten,1 Huylen en crijten foud'/mijn lief wel voor ons beyden, En ten vvaer oock niet goer/dat vvy fo fouden fcheyden, Noch nu noch nimmermeer/'t waer van my te felle daet, Dus gae ick volghen claer/uvver beyden goeden raet, Ick wil my weer by haer/fo ick wel plach gaen paren. Oncttyßchen Veil.
Heer doet dat,fo leeft gliy/g-hêiuu fonder befvvaren, Naer hondert jaren lalt/doch al e venleens co men. Tghebots vera,
Hoe foud' u dit gheböt/eeaich fins connen fchromen, Ten zijn maer droomen ciaer/en pijpen van ouden üx.oo> |
|||
Saleucm.
pu wel aén dan 't wort van/my nu ooek ghcnomcn foO, *cfc vvil niet meet fö bloo/zijn in alle mijn vvercken, ^>jn benout hert wil ick/vvederom gaen verftercken, ^ijn vryagie wil/ick weer even ftarck drijven, ^Vilt ghy liedens terwijl/als fijn knechts by huys blijven, ^ft alle faken te/deechover al befpieden, j^oede verghelding fal/u van my noch ghefchieden, ^ us gaen ick daer 'thert trectyby mijn lief hooch van wcirdc*, kk fie dat 'tvrouvven hayr/meer tred danfèven peirden. Ottcttyßchen "ft»*/. Äy gut !ut
paet daer ghy gaet tis goet/fö lang alft wel can beftaen, iulL™*
^aer die voor de galg forcht/die rae&er ghemeynlijck acn,
*en can niet dueren neent/hy maket al veel te bont. Tghebots vera,
üjjhy oncuyffchen vvil bent/hier of den oprechten vont, ïis doch al uwen gront/ja het is al u bedrijf. Cncuyßchen^iL
j* Wat ons hier doch coemt/bin icket nu,by gants lijf, ^hy zij t het fel ver met/defes ghebots verachten. ' Tghebotsvera.
^aer neef wat raket ons/hy mach hem felven wach ten,
^1 te vergheefs claecht hy/foot hem eenichfins mifluä:. Qncuyßchen 'Veil.
^aeti wy maken goet chier/vvant hoe het gaet ons en ruc"t, ulck wel een bloemken plud/ dat naermaels wel gaet ftinc- ken. - Tghebots verä.
j^ck een uyt minnen gaet/ diet noch lang mocht gedincken,
.£act al ghenoech daer af/laet vry nu loopeh den bal, ^fciifTelijck wie dat/'tghelach noch betalen lal. |
||||
1
De tweede uytcoemß 'vande derdeghefih'fr
|
||||||||||||||||||||||
legk
|
||||||||||||||||||||||
dthW, cheHelt in R
|
l-äkhi v£o trvae
|
IfSjlla
|
ben.
|
|||||||||||||||||||
De Mayer. Tvvecdicnaers. Ecnen verdicker.
|
||||||||||||||||||||||
aleueus den jonghen.
|
||||||||||||||||||||||
DenChUyer.
Waer zijdy flu al mijn/fêer cloecke trauvvanteny
Ons is bevolen de/wacht aén alle cancen,
Als cloecke gaften moer/ghy nu inden wint,, fien,
Al fout ghy al u volck/oock den halven quint^bien,
Dees overipeelders die/moeten vvy betrapen,
VVy möghen defen nacht/niet dincken om flapen, .
AJaer inde wapen clceck/ons al laten vinden,
De befpieders lact ons;al ghelijckuyt finden,
Al onfe cracht en macht/Iaet ons te vverek Hellen,
V Vy füllen bancken als/maets en goe ghefel l en,
Met hoopen füllen vvy/het ghelt haeft ghecrijgheru
Eersten traurvant.
Ia Heer vvy moghen van/'rghek voorvvaer vvelfwijgheiv Als de honden zijn vvy/elck een macht wel weten, Die 'tvvilt vanghen, maer daer/alti jt minft af eten, So gaghet met onsoock/maer wat macht ons letten, Tis al ghenoech als ick/ 'tkeelgat flechts mach netten, Wie coemt ons ginder doch/ hier is quint voorhanden., DenFerclkker.
Defen man ra<e£t ghevvis/nu tot grooter fchanden, Een Borghemeefters foon/fukk ftuck te bedrijven, In zijn huys heeft hy een'defchoonfte der wijven, En noch fo loopt hynaer/defe vuylc hoeren, Ba,maer wie fien ick doch/ginder fo ftaenioeren, Het dun£t my voorvvaer den/Mayer felfs te welen, Hy moet van alles zijn/ghewaerfchout van delen, Jds moet nu bringhen dit/leeliids ftuck aen den dach.' TghelÉ
|
||||||||||||||||||||||
1>e Mayer
teemt uyt met trrer trattwantt. |
||||||||||||||||||||||
De venTic-
ker coemt |
||||||||||||||||||||||
*ghelt my ghelJjck hoe 'tgact/als ickghcit winnen mäch,
^it nieu ghebot is al/oly in mijn lampe. Den stayer,
y Vel hoe dus,wat goet jaer/necker,oft vvat rampc beeilt u nu hervvaerts doch/daer moet vry vvat fchuylcn« Verdicket.
Jjfe vliechby nacliten al/ic* flacht de nachtuylen, *n fo vervolch ick dan/vvel neerftich mi/n proyc; Dj May er,
VVat fchuylter. Deverclicker.
% de quant/is al in de koye, Als een heerken pronófc hy/al by de fchoonc bruy t. DeiMayer.
»Vel wie, wat macherdoch/fchuylen,iègghet recht uyt Deverclicker.
^och fb niet ghy moet eerft/uy ter tauchen ïpelen. De May er.
*egt voorts ghy en moecht voor/my emmers niet helen,1 weet vvel dat ick u/altijt wel gheloont„heb. Verclhker. j^hy vveet oock vvel dat ick/noyt niemants ver(choont„heb, ~at ick als 'tHaenken wel/ghecray t heb dach en nacht, ^° ick dit ftuck vernam/om u terftont ick dacht, *ghebot is veracht voor/u een fchoone kanflè. j, DenüMayer. ^er wat ift doch voor eenï
w Verclicker. ilsal een groot Hanffè.
^aer feer goet mochtghy hem/in u ffchou nu hanghen.
n Den May er. v5§t Vvie datiSjghy doet/my te fèer verlanghen,
^tick vvel,ghy en fult/oock niet qualijck varen. Verclicker.
P z Nu
|
||||
ïïti wet aen dan ick (äl/hem terdeech befwaren,
Tis Saleucm den helt/die zijns vaders bevel
Nu ter ti jt heel veracht/hy leeft in overfpel,
Hy vergrijpt hem gheheel/hy voleht hoeren treken,
So ghy hem niet en flraft/elckial weer echtbreken,
Enfois te vergheefs/'tloflijck ghebotghedaen,
Den May er*
VVat weet ghy dat fö is? Verclkker,
Ghy moecht wel met my gaen, Pen voghel füllen vvy/beclippen op den neffc. Ben May er.
By wien fo is hy dan? Verclkker,
By Tutia die peiL De hoer die onfe ftadt/dus qualijck maecl: befaemt» Den Player.
Ick beclaghc nu dat/ghy hier ©yt by my quaemt, O Salettee feer nood'/doe ick dees hanttafting, Maer ick moet fulcx wel doen/tis des Raets belafh'ngv Dusgaenvvy ras naer hem/op "tftuek moet zijnghelet, Ghy twee fiet dat ha huys/wel vaft worde befet, Wy füllen 'tbefte doen/dat wyhem vafterijghen- Verclkker.
De voghel is doch ons/wilt maer ftiïle fvvijghen, Treet vry üi,het fal claeir/voor ons al wel lucken. Den May er.
Hout ghy buyten de wacht/paft wel op n ftueken, Slaet wel gaed' dat hy ons/doch niet en bedrieghe. fjeïfZ- EerBcndienaer. tiickcr gaen Hy en ontcomet niet/al waer hy een vlieghe,
uii^svar' Dus treft vry tot hem in/en befchid ghy het werck. Tweeden diemer.
D« dwaef heyt van dees mans/is wel groot fo ick merek, |
||||
^o fèhandt ift dat fy haer/fb laten verleyden^
~e hoeren volghen fy/door'tfmeecken en vleyden*
verghetendedat fy/noch een wijf t'huys„hebben.
Eerïïen dknaer.
|a fy füllen daer voor/noch wel haer auys„hebben, "^aervvat raket onsdoch/Iaet haer vry mif beuren. . Tweede diemer. ~at niemarit en mifdeet/vvy hadden ghcen keuren,
^is voor ons al quint als/veracht wort dit ghebot, Ben dMayer.
^Saleucc hoe dus/zi jt ghy dol oft heel ibf, DiMm Pat ghy u fclven fo/te buyten gaet goetront, *««»* »?»
Jjk woud' dat ghy 'duyfcnt/mi jlen van hier nu ftont, «TjAï
^ft dat ghy niet gher-aécr/en vvaert in mij n handen. &*»>
v Saleucm.
jCrghevet my o Heer/ontfiet u der fchanden,
ck fal u gheven al/dat mach in mijn macht„zi jn.
v BencMayer. tyVis nu al telaet/fulcx moeft eerft bedacht„zijn«
* vant al gaeft ghy my nu/een vverelt fti jf vangout* o en vvaer kk voorvvaer/op mijn lijf niet fo ftout,
aï ick u fulcke daet/lbu derven vergheven.
.. Salettcm. > CH ten fal niet meer te/doen zijn van mijn leven,
^et my bid ick dees reys/de fchant hier ontvlieden. h Den May er. y} den Raet fäl u wel licht/ghenade ghefèhieden,
at den Raet wijft dat moet/my altijt behaghen.
jn, Saleucm. er dan gheen ghenaed/
f. Ben (Jttaycr. l^elactteclaghen,
ufnoetvolbringhen doch/mijnen fchuldighcn plicht,
er om dat ghy noch foudt/door hoop vvefèn verlicht, P 3 So©
|
||||
So fal icku in mljn/huys doen bewaren,, (let,
Ghy moet wachten wat u/fal wedervaren,, fiet; |
||||||||
&te# at /x.
|
1
|
|||||||
De eerfl e uytcoemß van de vierde gbefihiede*
nis, int begin fel een Rondeel, ende voorts in Reghel-diCv*
van ttvaelfende derthienjyl/aben, Oncuyflchen wil. Tghebots verachting.
Oncuyflchen 'ft'//.
mm%u V Vat raet nu,hoe/fullen vvy't gaen makenï .
De koey is op/ 'tifler al vant vereken. Tghebots vera. Seer fober ftaen/fèecker al ons faken. Oncuyflchen yvil.
VVat raet nu,hoe/fiillen vvy't gaen makenï Tghebots vera.
Tis al verbrot/ten helpt nu gheen waken, V Vy crijghen haeft/fbrch ick loon naer wereken,
Oncuyflchen^iiL
VVat raet nu,hoe/fullen vvy't gaen makenï Tghebêtsvera.
De koey is op/' tifler al vant yereken, Men foudt aen my wel flen/ 'tuTer al verbror„c!aer. Oncuyflchen tyih
V Vech van hier loopen gaen/dar is nu het flot,, vaer,
Maer meeftendcel ghy die/den raet hierghegheven„hebc. Tehebotsvera.
Ghy moecht wel fvvijgen doch/ die de iaeckgedrevcn„hePl' Want oncuyflchen wil heeft/hem ghetoghen int net. Oncuyflchen "pil.
Ghy zij t vol moetvvils doch/en vol fenij ns, daer met <3hy al de werelt fchent/en doet fo hier verachten Dit ftarck ghebot,daer hem/elck voor behoort te wachte«*' |
||||||||
^fetal u perten haeh/ghyalom cleynèn danck.
Tghebetsvera.
^een ghy bedrieghet al/ghefont,creupel,>oft mancfc, ' Vilt ghy lp; eken, die zijt/de vuylfte vandei fcholenj . Oneuyßchen "*//. .'Vat hangt my uyt,ick en/heb noch gheen packgheftoïen,
ck derf voor elcken een/mijn hooft ontdecken,, bly.
. Tghebotsvera. ~klèg dat ghy cont in/elcken vervvecken,,vry,
ttcdyflche liefde, die/daer veel wonders can brouwen.
. Otjctiyjfchen^il. f^ feg dat ghy wet cont/menich zijn hert benouwen,
ie'tghebot veracht,aht/blij& by ons Meefter„hicr.
v Tghebots vera. ^etdat daer,maer wat ract /doch voor ons tweefter„fchicf.
v Vy latent beft al iben 'en gaen fnellijek wech loopen, v Vanr i'huys by onfe vrou/ióuden vvy't doch becoopen, v. Vy bleven inden laft/maer onfèn Heer en baes k'c ifïer qualijcxt aen/>is eeneu armen d vvaes, j 5Uiyfbgheloofgaf/aen ons gheveynfde woorden, A Vveet dat zijn wijf wou/dat fy ons faech vermoorden, e*l allen oorden ift/met ons qiiali jck ghemaecV
ft . Oncuyffcherteil. v Is Meefter is aen ecn/haperinghe ghêraecT:,
^ Sedier fo niet af/als hy noch wel lal meynen.
"£. Tghebots vera. h^ooral zij-n gheflacht, wel een feer groot vercleyncn,
Stegheraken in/lb fvvare banden, ,bloot.
J\ Oncuyffchen^il. \^ cocmt hv nochin veel/openbaer fchanden„groot,
niet gheblint,fo/mach hy van gheluek Ipreken.
^ Tghebots vera. >yq naenftilckeftrafdoen/ overeen flecht echtbreken,
le heeftex oy t ghehooit/van fulck een ftraffen daet, Neen
|
||||
Neen lek gheloofdat den/vader Tal fchaffen ract,
Dat hy niet en fal tot/fuicke fchande gheraken. Oncuyjfchen Vm/.
Ick weet de vader fou/liever felfs het mes maken, Om uyt te Heken zijn/ooghen voor alle man, Want hyintminft voorvvaer/nietghedooghen en can, Dat 'tvolcomen recht niet/en fou in als volbrocht,, zijn. Tghebots vera.
Dit had van u int eertVal moeten wel bedocht,, zijn Tvvaer goet had ghy ghefchorft/zijnen oncuyflehen wil. Oncuyffchen Vc/7.
Had ghy felfs tocghefieh/fo waerder gheen ghefchil, Maer foecken wy noch raet/om befchermen zij n (aken. 3l Tghebots vera.
Gaen wy by alle de/vernuftighe voorfpraken, Hier zijnder doch alom/met höopen in de ftadt, V Vy en connen hem niet/helpen met ghelt oft fchadt, Nochtans moet de faeck zijn/heel wijffelijck ghedreven» Gaen wy by yemant die/ons mocht goeden raet gheven, Oft wy blijven voorwaer/int vuyl en heel befchaemt. Oncuyßihen "ftv/.
Ick weet een gheleert man/door 'tvvclfpreken vernaemt, Voordachtichwijsgheacht/by lieden van verftanden, Ia ickderf fègghen gheen/ghcleerder in dees landen, Daer en is niemant die/hem fo dapper hier toont, Al vvaer een faeck heel quaet/fy wert van hem verfchooi»t> I Hy fou een fteenen hert/al lichteli jek bevveghen. Tghebots vera,.
Tfä dan maet,die moet ras/van ons nu zijn ghecreghen, VVaer daer eenighen trooft/ick vvaer verblij t ten deel. |
|||
yVacromdat* Onewfflchen%tk
^y is doch/die hem meeft verdrucken läl,
^Vant dit ghebot heeft hy/felfs gheftout en ghemae&,
~at het andeis vvaer,den/druck vvaer vvel haeft gheftaed,
*ck vvaer vvel half ghefalft/van al mijn groote wonden*
Tghebots vera.
~e meefte fvvaerheyt is/dat by hem is ghevonden, ^Vaert anders, daer vvaerclaer/ghenaed' tehopen„noch, *Wr wat raet met ons,vvaer/fullen wy loopen, ,doch, ^ Vaert te boeten met ghelt/fo vvaert over te fetten. . Oncuyflehen "*//. **aet moeter ghefocht zijn/wy moetender op letten,
^ft ons Heer wort eer lang/berooft vari zijn gheficht. . Tghebots vera. ^y valt daer noch wat in/'thert wort my half verlicht,
yy dund 'tvvaer goet dat ick/ 'tgemeynt brocht op de been e, Pie met beroerte groot/ja door oploop met eenen, "aer Ib teghen den Raet/ftelden van defer ftadt. Oneuyflehen Veil.
C°emt ghy met oploop voort/ba dat waer lèker wat, ighemeynte fout ghy fo/vvel bririghen in groot lijen, jrat fou haer vvel dier ftaen/fulcx moetmen altijt mijen, v^aer dat fy om ghenaed'/al roepen is veir 'tbeft, ^ Vie vveet hoe 'tlucken mocht/fy crijghent noch int lcft, "enefen waren wy/fo ons fulex mocht ghebeuren.
p Tghebots -vera. *en vvy om wijf heyt uyt/laet ons niet te feer treuren,
xj yzijncloecke uuets,fo/vvylos crijghendeesbruyt, A aet fo wy't niet en doen/fo ift Liedekenuyt, de vverelt fal doch/ons voortitel gaen mifprijfen. |
||||||||||
» Oncuyflehen "ftv/.
|
||||||||||
y5Jck een lal ons claer/met vingheren vvijfen,
Aiye daer leeft fal met ons/luftich houwen den ipot, r. ■
|
||||||||||
T>e tweedeuykoemfi vande vierde ghefchie*
dem,gheHeltm Reghet-dicht van derthhn Sy/laben.
De Mayer. Saleucus den ouden. Den cerlten, Tweedere
Derden,Vierden,ende andere Raden. Saleucus den jofl' gen.Oncuyflchen vviLTghebots verachting.De Voor' ijpraeck. Eenen Schar prichter.Tghemeyntc, EenCMayer*
Ick mach na wel gaen doen/aen.onfen Raet de dachten,
jpZa 7m Maer gheenen grooten danck/en derf ick hier verwachten» V» zi]nn- Want de vader die fal/feer bedroeft zijn van herten, «feT Als zijn ghebot zijn kint/felfs fal bringhen in fmerten^. Hy fal nochtans het recht/al willen hebben voldaen,
Hy en fal zij nen foon/in gheen metlijden ontfaen, . VVant hy is te fecr ftraf'als hy daer is verbolghen, * VVaert doch een ander,fo/moeht ick wel aehtervolgheiï Mijnen laft,om 'tghebot/in alles te volbringhenr Maer nu 'tfo is/tmoet zijn/den nööt gaet my bedwinghen^ Mijnen laft wort yolbracht/kkfait wel moeten vvaghen, Onlèn eerfamen Raet/fal ick dit ftuck voordraghen, En fien oft fy fulcx noch/fouden willen verfchoonen, Men fiet ghemey nlijck het/eguaet werck den meeftcr loond1* Saleucus oud. DeRaetfta^ Tgheeft my vvonder oft daer/niemant en is achtcrhaelt, mir gaet y yant onfen Mayer feer/naer de overtreders taelt. En het ons felden faek/oft hy bringt yemanden voort,
Hier coemt hy,hy fal ons / 'tverftant gheven met een wooW Dus laet hem zijn ghehoort/rechtveerdicheyt taeeren. Den Mayer.
x>e» Mayer Edele,Wijfè,oock'féer Vc>ornenigheHeeren, SäämT Naerdcmaelghv mv hebt/ghegheven volcomen laft, So heb ick defen nacht/neer ftich. met grooter onraft, D'overtreders van dit/lefte ghebot naeghejaecht, |
|||
Jjta iffer achterhaelt/dle wort hier van my beciaech£
zjker ick vvenfch dat ick hem/niet en hadde ghecreghen, pi ick vcrclaer u had/den aenbréngher ghefvveghen, *cfc en fbu hem gants niet/hebben willen befchamen, paerick bid omghenaed'/doet met hcmnaer'tbetamen, ^et barmherticheyt meer/dan rechtvoordering blijcken. Saleucus oud.
^heen barmherticheyt,neen/ van 'rghebot niet te vvijckcn, "aelt hem doch hier, hem fal/feer cort recht wedervaren. Den LMayer.
'ck had hem al med' bracht/ macr ick moeft eerft verehren ^Vie dattet is,oft de/Heeren noch goet bevonden, ^atmen de läeck verfweech/en vergave de fonden, '^e perfoon diet is,die/en is voorwaer niet ièer flechte Saleucut oud. ^
gVïe'iftï DeMayer. i
^suwenfoon/
K Saktfcuioud.
~oet dan terftont recht,
j^elt hem hier voor den R.aet/fonderlangher te dralen,
üjjch ift dan mijnen foon/vvilt hem nochtans hier halen, f°t eenen ipieghel moet/hy voor al gheftraft vvefen. De May er.
Pch bevvijft doch ghenaed'/bid ick o Heer gheprefèn, >*y is ghercfen nu/in mijner Heeren handen, •p fal hem voorts ontlien/der fonden en der fchahden, vvaer jammer fou de ftraf/juyft vallen op uwen loom »^ Saleucus oud. |
|||||||||||
s*
|
eU ghy he macr flechts hier/ hy crijcht leer haeft zijne loo,
|
||||||||||
vergadert dat /olck/met der trompetten gheluyr,
|
|||||||||||
2fc^r ghefchiet ncm ^ats claer/volghens ons lefte beftuyt,
^ift oock mijnen foon/daerom fälment niet laten.
j> EerßenRaet. 'JSÄ
^cr Borghemeefterick/bid doet het doch by maten,
Q^a Tis
|
|||||||||||
Tis hemHrteliJck lect/lact u'tbcrou bcvveghen.
Saleucut oud.
Ick wou dat ghy dat vvoort/als nu hier hadt ghefweghen, Want ilücx te (preken hier/behoort hem elck te mijden, Om dattet mijn foon is/foud'men hem niet caftijden, Neen,neen fulcx en heeft doch/hier niet te bedieden,, al, D'uy terfte recht wil iek/dat hem hier ghefchieden, ,fal. Saleucmjon.
"i>t Mayer Och ick en weet waer my/heen keeren ofte wenden, ^r'saSu- Sal ick mijn gheficht nu/dus moeten laten fchenden, co ende de Om der vuylhoeren wil/en om haerloofe treken, ^Zejpre'kL' Waer hoorde men oyt van/fulck een groot vetdriet fprekety sndtr mg. O oncuyfTchen wil hier/toe ben ick door u comen, My had béhöoren voor/dit ftarckghebot te fchromen,
Maer dats te laet,ick wou liever de doot verkiefen, Dan hier int openbaer/mijn ooghen te verliefen, Als ick daerom peys fo/ben ick gants onverduldich, Wijn vader fal met my/doen,naer dat ick ben fchuldkh, Och van benautheyt dund/my nu mij n jonck hert fcheurcfl • Den Mayer.
V Vaerom, u fal wel licht/noch gheriade ghebeuren, Dus ftaect u droef heyt wat/ mae&noch ter tij,t al wat moet» Sdencrnjong.
Mijns vaders ftraf heyt my/vvel ter deech nu fuchten doet, Ick weet by hem en is/ter werelt gheeri ghenadc. DenCMayer.
Dees uwe Voorfpraeck is/fèer cloeck en wijs van rade, Hy fal troulijck u woort/doen voor den eerfamen Raet. Saleuctajong.
Voorwaeral mijne hoop/en mijnen trooft op hem ftaet, Ick wift oock gheenen raet/ ick bleef befchaemt ten leftefl' DeVoorfyraeck*
Ick fal u woort gaen doen/nacr mijn uyterfte beften, Dus weeft nu wel ghemoet/ en weeft doch fo niet verva«^ |
||||
Wie weet wat liefd* oft jonft/u vader t'uwaerts noch baert.
é. DenMayer. %*£~
*^ijn Heeren hier is hy/die het ghebot veracht„heeft, ■fc^ü«' g»**
^ie nu met grooten druck/en leetvvefen vernacht„heeft, Saie'cJs*
■D-us ift mogheli ick laet/hem doch ghenaed' ehenieten. $Mt vm d* Oncuyßchen^fil. ■ mee tja».
^ch mijn leven begint/my nu eerft te verdrieten, TTl'enclt
■*ck en weet niet vvaer gaen/oft vvaer vvy füllen vluchten. rUhurTck.
Tghebots vera. Urbem'
^ch te recht moghen vvy/vvel weenen ende fuchten, P*» Jj>rtkt
^iet wetende vvaer vvy/ons füllen moghen borghen. tomd$T
Omuyffchsn ^ïl.
^ier hadden vvy al lang/voor behooren te forghen, ■^aer dats te laet, die forch/en mach ons doch niet helpen« . Tghehotsvera. |Öer dangheenen raet/om orvlèn drsck te ftelpen,
kijven vvy heel befchaemt/ftaen ons faken nu fo flecht. . Oncuyjfchen yx>iL *ck lal 'tghemeynt doen om/ghenaed' roepen,en gheen recht,
^ Vie weet wat trooft voor ós/datter noch mocht uy t volgê. ^HÉf '* SaleUCUi Oud. om \he-
^/««tercchtben/kkopunuvabolghen, w«SJ
Patghy myenal u/vriendendusgheheelbefchaemt, datdetmm-
% ghy hier toe ghebrocht/is dit doen fo het betaemr, f ««»ƒ4«.
^fiaemt u dat ghy u felfs/en al 'tgheflacht fo onteert,
j w en hebt ghy voorwaer/aen my ghefien oft ghelcert, ^ beclaghe dat ghy/uy t my oyt gheboren zijt, jrUs medebroeders laet/terftonr,enin aller vlijt, *% uyterfte recht hier/int openbaer ghefchieden. ^ ift noch eens mij n foon/laet daerom t'recht niet vlieden, y°lcht ons loflijck ghebot/vvilt daer gheen fins af vvi jeken, °eä: rechtvoordering doch/voor d'armen alsde rijeken. ^ Borghemeeftexs vvil/en believen des Raets al,
Qj Ick
|
|||
IZo
?ü2#«- ^ ^icc ^c waer^eyt en^c &eck bc^nt «aken fal,
kit wet eer- En 'tghemeyn beften moet / ick hiervoor ooghen bringhefy bt&ng. y yy kenn£ri ons mifdaet/eerft en voor alle dinghen Weten vvy dat ons dit/ghebot in als ftaet teghen, Maer 'tfal u de faeck vvel/ghelieven t'overweghen, En wel te nemen acht/op de ghelèghentheden, Eerft wie hy is die dit/ghebot heeft overtreden, Teaisgheenflecht menfch noch / oock gheenen ghemey' nen man,
So datmen zijns voorvvaer/lichtelijck verfchoonen can, Want gh een Wet is fo fterck/ noch fo bondich geen bewr Alft men Heeren belieft/het ftaet in haer macht feer wel, Dat naer gheleghentheyt/ghedaen vvort oft ghebroken, Laet barmherticheyt en/ghenade zijn ontploken, Voorrechtvoordering die/hem wel mocht wedervaren, Aenlict zijn domheyt doch/liet aen zijn jonghe jaren, Neemt acht op zijn berou/en hartelijckleetvvefen, En dat mceft is,vvaert niet/een groote fchant mits defèn, Een Borghemeefters foon/te vvefen heel en al blint, Een Borghemeefters foon/vvefende een eenich kinr, So u den foon niet en/bevveecht tot defer uren, So laet u dan fulck een/vadcr nu doch beruren, Die Locria dees ftadt/troulijck heeft voorgheftaen, Aenfietden ouden vaer/en zijn eenich kint liet aen, Maer of het ftranghe recht/fulcx niet en wou ghedooghen, So wiltdan ftellenhet/ghemeyn beften voor ooghen, Dat ghy Raetflicden out/eer lang fult moeten fterven, V Vat een groote fchant fou/Locria dan beerven,
Alsfy den jonghen Raet/blint zijnde fouden crijghen, Des vaders deucht en can/ick voorvvaer niet verfvvijghe»» Die Co vvijflèlijckal/des ftadts faken heeft beleyt, En defen jonghen helt/is tot 'delfde oock berey t, .
Al ift hemnu miflud/dat hy dit heeft bedreven, V Vy zijn ghebrecklijck al/die hier op aerden leven, ^
|
||||
En vvy hopen ten fal/voorvvaer niet meer te doen„2ijß,
% en (al voortaen niet,meer van herten fo koen,5zijn, Qverfpel was by ons/hier in ftadt al wat ghemeyn, ^° dat gheen fond' en fcheen/oft emmers met allen cleyft, * Velck een oorlaeckis dat/by hem fulcx nu is ghebeurt, £0 bid ick den Raet dcch/maeft dat hy ghenade fpeürt, ^armhertieheyt föecthy/u jonft t'zijnvvaerts hy begheert, *n ghy Saleuce weeft/voor u kints blintheyt verveert, i-aet u vaderlijck hert/in liefden nu onfteken. Saleucmoud.
■^1 u voorbidt>noch oock/al u Iieffelijck fpreken, *n moghen my voorwaer/nu geenfins bewegen,, nier, ^en-fal nemmermeer zijn/'twaer beter ghefvvegen„fiet, ^Vant dat hy mijn foon is/en can hem niet verfchooneit, Hy had met zijner daet/wel behooren te toonen, ^ehoorfaemheyt en trouyaen dit gebot vanden Raet, ^at hy nu berou heeft/dat is voor waer al te laet, ^y hadde behoort ons/een voor al te believen, £& niet naer zijns vleefchs luftyzijn boof heyt te gerieven, 5n dus der tel te zijn/en eer en eedt vergeten, :ty heeft hem voorwaer feer/leelijck hier in geqncten, r'jnen vader heeft hy/onteert, en al zijn gheflacht, vty moet worden gheftraft/die moetwillich heeft veracht yit ernftich ghebot by/den heelen Raet bevolen, y^aer blijft de trou die hy/fo valfchlijck heeft gheftelen j:?n zijn trouwe huyfvrou/hy mach hem 'tftue wel fchamé, ■jüs ick vermaen en bid/u metbroeders al 'tfamen, ^ient d'uyterfte recht/oft ick fals my beclaghen, j,ft ickt ben, oft mijn foon/is, wilt daer naer niet vraghcn, y brengt zijn \ onnis met/hoe contghy't wederlegghen. j, Eerßen Raet. . oe vvel dat my fècr deirt/om de waerheyt te fègghen,
t31 defen uwen foon/nu valt in onfè handen, ^1 V Vort zijn ooghen quijt/en ooi&eck is der fchanders, Die
|
||||
Die openbacrlijekhem/tcrflont wedervaren„fef,
Nochtans is mij nmeyning/ende mijn verclaren„al, Dat onfes Raets ghebot/moet vaft zijn onderhouwen. Tweeden Raeu
Al quelt my dees fäeck feer/ja bringt my in benouwen, : En dat barmherticheyt/mijn ghemoet coemt beftrijden, So en wil het goet recht/fulex nochtans gheenfins lijden, Rechtvoordering vermaent/in 'trecht tc zijn volheirdich, D us laet ons doch in als/toonen trou,en rechtveirdich, En ftraft dees booiè daet/fo dat welnaer recht betaemt. Derden Raet.
Den vader en de foon/maken my beyde befchaemt, En doen invvendich (chier/mij n hert fuchten en vveenen, Nochtans moeten wy 'tgoet/recht vorderen met eenen, Rechtveerdkheyt die moet/ghehoudenzijn in eeren, Oft lafter en fpot fou/teghen ons haeft vermeeren, Het vvaer fchant dat wy oyt/dit ghebot hadden befielt. Vierden Raet.
Al ceft dat my de vaer/en de foon met alkn quelt, Ia dat ick om haer bin/bcroert in al mij n finnen, So moeten wy nochtans/allegader bekinnen, Dat van ons niet en wort/onderhouden dit ghebot, . So worden wy voorvvaer/der ghemeynte eenen fpot, Dus al die volghen hier/begheeren goetront de ftraf, Ift niet fo dan? £ZVJJga ' Volghende Raden.
d'*ndcr <ü« Iaetjaet/
wl&m* Saleucwoud.
So maeder dan een endt af,
Laet den Scharprechter ftracx/uy t fteken beyd' zijn ooghei1' Be Voorjpraeck.
Ovaderlijck hert hoe/cont ghy doch fulex ghedooghen, Spaert doch dat bidden vvy/u eyghen vleefch ende bloet, |
||||||
O eerweerdighen Raer/met hem doch ghenade doet,
|
vv?
|
|||||
til
|
||||||||||
^Vy bidden vetfchoont doch / den bedroefden jongenman.
Sdleucufjong.
? ghy oncuyflehen vvil/ghy zijt nu hier d'oorfaeck van, f^oet ick my laten hier/van mijn gheficht berooven? ty mijnder dat ick oyt/lichtveerdich ginck ghelooven ^eloofe'hoeren vals/en haren lieflijcken fchijn, j ghebots verachting/door u ben ick in ghepi jn, *ck vveniche dat ick mocht/nu hier voor de doot ftervcn, pi ick aldus beyd' mijn/ooghen hier moeten derven, lck vvaer veel beter noyt/van mij n moeder gheboren. De Voorjpraeck.
^ijn Heeren doetghemack/het ghemeyntbidter voren, y bidden u al om/verdrach eert wort te Ipade. Tghemeynt.
|
||||||||||
^ Heeren bevvij ft doch/ghenaed',ghenaed', ghenade«
|
Tghemeynu
|
|||||||||
SaleuCUi Oud. »*/* »p hair
~ vaderlijck hert hoe/doet ghy mijn ghemoet treuren, mn'
:*U wel acxi ick gheloof/hem fal ghenaed' ghebeuren,
rfaer nochtans fo moet het/recht in als volcomen„zijn,
*ck ken dat jammer waer/dat hem foud' benomen,, zijn
!pjn gheficht,en dat hy/fou vvefen altemael blint,
V^ernietomzijnent wil/dat moet hem claer zijnbekint,
f^er om het gemeyn beft/dvvelc my daer toe heeft gebrocht,
*** dat oft hy dees ftadt/noch eens naermaels dienen mocht,
j*ls dan fou hem voorvvaer/zijn gheficht noch wel voegen,
JWtrechts bediening fal/haer nu laten ghenoeghen,
vTat hy hem fal een ooch/terftont uytfteken laten,
£** een falmen my uyt/fteken tot zij ner baten,
JrP dat liefde hier blijek/dus wilt doch niet toeven lanck,
j. P dat het recht fo mach/hebben zij nen vollen ganck,
eesghenaed' doeick hem/en anders gheen nu ter tijt/
~ us Scharprichter doet nu/uwen dienft fonder refpijt, ec6t my een ooch ras uyt/en hem daer naer oock d ander.
Scharfrichter. R. OHeei
|
||||||||||
^f^aX Ö He« VCfglicvct my/ick al mijn bloet verander,
tm ooob ayt Dat ick dit doe is door/bevel bedwonghen ter noot. fckJS* Saleucmjong. O vaderlijck hert,o/barmherticheyt te fecr groot,
Die my in fulcken noot/fulcke ghenade bevvi jft, Mijn hert/fin en ghemoet/u altijt dand, looft en prrjït, Steeckt my oock d'ander uyt/ick wilt nu gheiren lijden, Dinsdag- Mijns vaders vonnis fal/elck loven t'allen tijden, richter fieed Mits de liefde die ghy/aen my hier bevvij fen„ fier, sSeuco*8 Ay,o echtbrekers al/doch fulckeen afgrijfen,,vliet, e.Zk e' mh Betert u leven vry/u fonden voortaen doch ftaetï, |
||||||||
trjt
|
||||||||
Eer ghy liedens met my/tot alfulcke fchande raect.
Saleucm oud.
Nu is het recht volbrachr/elck neem naer huys zijnen keer, En ghy Saleuce foon/en bedroeft my doch niet meer, Stelt u nu voorts aen heel/wijflèlijckfoot wel betaemt, Tis cleyn faeck al zijt ghy/voor dees reys befchaemt, So ghy de hoeren fchout/en u eer voorts gade flaet, Het zij n de befte die/hem beteren metter daet. De eer ft e uytcoemfi 'vande 'vijfde gefihiedeffü*
ghetfelt in Reghel-aicht van derthien ende twaelfSjl^'
ben}maer eer si een Rondeel van acht Syllaben. Oncuyflchen wil. Tghebots verachting.
OncuyJJchen^il.
V Vaer is hy nu/den vuylen druytï
Den necker moet/hém bedroeven. . Tghebots vera.
Deirlijck fit ick/nu by de bruy t. Oncuyjfthen Vf//.
V Vaer is hy nu/den vuylen druy t?
Tghebots vera. j |
||||||||
^eef tis clacr tant/al lachende uyt,
^hy füllet eer/lang beproeven. Oncuyßchzn ^iU
^Vaer is hy nu/den vuylen druyt? ^cri necker moet/hem bedroeven. . Tghebots vera. ^3,ba ick coem u by/niet lang en lal ick toeven,
" Vel neef hoe hebben vvy't/nu hier aldu s verkerftï . Oncuyffchen %//. ■^it coe'rat al door u toe/tis van u al gheerft
zij t weirt dat ghy fterft/le vendich in u ichoenen.
Tghebots vera. ƒ" coemt al door u toedat/ghy een out wijf met foenen, ^en oncuyflehen wil heeft/hem tos het vverek gheftout. Oncuyffchen ~ï~riL zht het ielfs die hem/in fonden menichfout, **i by de hoeren hout/en doet 'tghebot verachten. . Tghebots vera. :cken paflernietop/hyfals hem nuvvel wachten,,
^aer fegt my in wat gar/fullen nu vlieden„wy. . Oncuyffchen^il. v*ier yevvers onder 'tvolck/onder dees lieden,, vry, -
^aer iflèr veel die ons/al ftil houwen in eeren. . Tghebots vera. 5eengaen vvy naer'tgroot Hof/onder de groote Heeren,
aer te verkecrcn,is/van'al 'tvolck gheacht, ,mecft.
v ( Oncuyßchen "flo//. jp oncuyflehen wil bin/daer een groot gheacht,,gheeft,
^dan ghyzijtdaer oock/een ckyn Prinfken verheven.
- Tghebots vera. -^ghen vvy in de gracht/fy fouden de hantgheven
,£ö ons te he:pen,des/ghecfick tot haer mijn ftem.
\* 'Onmyffchen til. ^ervrathebtghydaerdoch?'
R z Tghe-
|
||||
Tghebots ver/t.
- Mijn packen mijn vuyl hem. Oncuyjfchen "*;/.
Twaer beter croonen om/onder weghen te teiren. Tghebotsvera.
Swijcht wy Tullen ons vry/wel weten te gheneiren, Panemp-otter Deum/dc hant over de door. Onmyffthen^ïl.
Somti jts int gafthuys oock/ick en forch nieuwere voor, Daer hebbender voor ons/veel haren co ft ghecreghen» Tghebotsvera.
V Vy füllen doen gheli jek/al ons medebroeders pleghen^
Neef ghy cont emmers wel, neighen en ftuypen„fray. OncuyJfchen^H.
Gaen wy door tis tijt vvy/moetent vercruypcn,, way, Als fchelnien moeten wy/nu vanf vendel gaen fcheydea, Tghehots vera.
Gaen wy dan door tis tijt/vvy en moghen niet beyden, V Vy vertrecken als twee/die 'theel hebben verbrot.
Oncuyflchen^hl.
Vaert wel Locria de/fchoone ftadt dat is 'tflot, En oockghy vrouwe fchoon/ vaert wel ghy fchoone moflC* ken. Tghehots vera.
Vaert wel ghy foeten wij n/die wy fo dicwils droncken, Hoe gheeren fo fchoncken/wy dien by een fchoon dier. Oncuyffchen "toil.
Die keirs is uy t,dus gaen/wy met neerftich beftier, @*m in. In een ander ghevveft/vreucht foecken t'onfèr baten, V Vant hoe't is d'exter can/haer huppelen niet laten.
|
||||
ft/ beßujtdefer teghenwvoordigher Tragedien,
vanfVeee Raetßteeren voortghebrachtjrïReghel-
dicht gheBelt van twaeljende der- thien Syllaben. EerBen Raet.
VVatdunft u van dit &XLckjSakucm floech hy hier mis?
Tweeden Raet.
^kfegt dat in fülck lant/feer wel gaetdatsghewis, Paermen de Wetten fiet/in grooter eeien houwen, ^ïaer daerenteghen fo,'ycmant die laet verflouvvcn,
Oft
dat het Recht begint/te gaen creupel oft manck,
%en wilt niemant daer/zijn in eenich bedvvanck,
^aer metloflen toom loopt/elck in als onghebonden,
Ijl dertelhey t vry voorts/niet achtende de fonden,
^creet zijnde om elck/groot onghelijck te doen.
L EerBen Raet.
~aer Rechtfvoordering flaept/en 'tquaet is int fayfocn,
^ is te verwachten nier/dan twift,crijch en oploopen,
X Vat zijnder doch verwoeft/fteden,landen methoopenj,
*l* dat door ghebreck van/Rechts bediening dats claer.
v Tweeden Raet.
Jcgheli jck moet dees daet/fcer prüfen voor en naer,.
^Vant Sale'ttcm heeft zijn/eer en licfd' gaen betrachten.
v EerBen Raet.
vjy en aenlach zijn (bon'noch der ghemeynten dachten,
^et vaderlijck hert was/nochtans in hem onftelt.
w Tweeden Raet.
. c liefde die deed' fulcx/hy leet door haer ghewcit,
* fcheen hy in als ftraf/nochtans is liefd' gheblekcn.'
*^ EerBen Raet. v^"aer hoorde men oyt van/een meerder liefde ipreken,
at hy uyt ßeken liet/een ooch al voor zijn kint.
R 3 TW«
|
||||||||
v ; Tweede» Raet.
VVaerJaeeft eer* vader oy t/zij nenfoon fo bemint,
, Als den delen hier doet/nochtans iit Recht volvoert,, vvd» EerßenRaet.
O rechts bediening die/der vvijfen hert beroert,, wél, Mocht ick u doch eens fien/in nyven hoochften ftaet. Tweeden Raet.
Och die eens mocht fien u/liefhebbers vroech en laer, En wie met raet en daet/u hoochlijck foect t'eeren. Eer-Ben Raet.
Tien man Och wat is ditMaer is/fy met al haer Heer Heeren, gaet open, Ghefeten ihden ftoel/der hemelfcher claerheyt. IfZSi ■ Tweeden Raet. der heeriijc- ]sju fie \(± vvei wie daer/af fchrijfi,dat hy vvaer ièyt,
Fai'inTJré Dat fy Coningin is/inden omloop der aerden. fihoot, fy EerßenRaet. Vzttvl'iKey Hoeheerlijckaenfienwy/dees PrincerfTevanwaerden,
ßrsendeved yyaer m0cht ahebeuren ons / meerder vveldaet en vreucltf' Rechtfghe- ' ° . ,.
leerde, ais Tweeden Raet.
»uf vipia« Onder ^e dcuch ^en claer/is fy de meefte deucht,
nus', ende Sittehde met het fvveert/aen twee fijden fnijdende.
**"*•*> EerßenRaet.
Om dat iy Recht Ion doen/en niemant zij n mijdende,
Maer naer de Wetten al/wel urafrèn elcken een.
Tweeden Raet.
Dan heeft iy de vvaech om/t'overweghen ghemeen,
Alle de ïaken eer/fy vonnis daer mach itrijeken.
EerßenRaet.-
Haer ooghen zijn verblint/om dat fy niet fou wij eken,
Noch oock yemant aenfien/ maer doe Recht groot en clcf'
Tweeden Raet.
Sy moet de Wetten al/houden fuyver en reyn*
V Vant het fy arm oft rijek/hy moet voor haer al draven«
EerßenRaet.
Scf
|
||||
^y en mach oodc niet fien/op de giften en gavcö^
Maer wie dattet óock is/bedient fy het Recht bloot. Tweeden Raet.
£ais fit daer heerlijck in/haren lieflijeken fchoot, ^vvaert als daer wel Is/de keime inde fnoefter. Eerßen Raet.
*rechtf-bedieningis claer,van pais een trouwe voefter, *n daer fy niet en is/rnoet den pais vergaen,, doch. Tweeden Raet.
^aer het Recht onvvaert is/mach 'iRijck niet beftaen,, och, -Maer daer 'tRecht in fvvang is/fal den pais wel beclij ven. E erft en Raet.
Siet wat d'omftaenders al/groote vreucht bedrijven, »an veel Keyfers wort fy/een Coningin ghecroont. Tweeden Raet.
Hoe wort fy alom van/veel gheleerde verfchoónt, ^nuytiprekelijck is/haer groote heerfchappye. Eerffen Raet.
*Joe vercondicht doch elck/den lof met herten blyc, ^iehaer voorwaer toe coemt/nu en tot aller ftont. Tweeden Raet.
"outlè in eeren doch/maect met haer een verbont Overften des lants/vvilt al voor haer forch draghen.
Eerden Raet.
§n ghy Ghemeynte goei/wilt, bid ick,al n daghen, Boet Recht ghchooifaem zijn/üs doch Godes bevel. Tweeden Raet. 5echtf-bediening gaf hy/het fvvaert en niemant el, üs blijft haer doch ghetrou/met grooter ootmoedicheyt»
. Eer Ben Raet. y5* fait ghy leven lanck/in aller voorfpoedicheyt,
"^c Heer fal claer altijt/feghenen al u werek. ^ Tweeden Raet. , "«et des overfpels fond'/hebt op u trou wel merek,
Het
|
||||
Het echtbreken feetü/doch cenen grouvvcï vvefca.
f Eer&en Raet,
Dend om dees groote ftraf/van Saleucm gheprefen,
By deXiriecken was fulcx/vvel een oneer en fchant. Tweeden Raet.
By de Chriftenen moeft/dit vonnis zijn in 'tlant, En haer een fulcke ftraf/ftellen naer den betamen. EerBenRaet.
Dus defèn Spieghel neemt/doch in danck al te fämen, De Liefde en 'tgoet Recht/wort u hier voor gheftelt. 'Tweeden Raet.
Ghedenct mijnder hier met/al ift dattet veel quelt, Opt Rechts bediening moet/wel worden ghefchafc,, fijn, En de fond' moet eerft hier/pft naermaels gheftraft„zijn. EyttdedesSpieghelsderRecbtvoordering,
|
||||
DEN
SPIEGHEL DER
GETROVWICH.EYT,
vrhenomen uyt verfcheyden Schrij-
vers van 'tgheen in de Duy tfche landen is gefchier, endein dicht geftelt in de maniere van een
Tragi-comedie, dat is van heerlijcke men-
fchen, wiens bedrijf int begin
droevich, doch de uyt-
coemft blijde is.
Door I. D v Y M.
Chetrouwicheyt IsJeen al ie groot e deucht;3
xjMaer noch boven al/voor ghetroude vrouwen, Eenghetrouwe vrou\ls des mans meesle vreucht, Daerden man die heeftjü hy meelt behouwen, tMaerdaer ontrouülraeclhyint benouwen. f^-^^J\j-Jm uut»*
|
||||||
Sqpgr
|
||||||
Redenvervvint. L D. Anno 1600»
|
||||||
De voorreden by den Dichter oft
Poëet voortgebracht in Reghel-
dicht van xiij. ijUaben. ^\ E puytfche Schrijvers veel/ doen in haer
JV-/ ßhriften vermaen 'Vat VVelphus eenßout helt/ metConrardo heeftgedaen, (heeft verdroten, OieRoomßhKeyfergecroont/vvas, d'vvelc veel
En VVelphus meeji edeel/ met alzjjn botgenote, <>ie int afvvefen des/Keyfers,tefamen brachten ^lhaer Crüßbolck int velt] en met moetvvilnaer trachten, (maken* ^iaer van des Key fers croon/Heer enAieeßerte.
Maer Coniaidusfier check /recht eßo uyt zjjn faken, (ontrent, ^W hjßeer onvoorßens/ metzjjn volc haer quam
y4et eene vromen friß/heeft hy haer heelgeßhent, *lv\ßßl Airt .<*l mnn^n inr\i\\ 4- J ßin <fji\i 't fanf HIP! f1 tï ml sm *.«**
|
|||||
en magen,
jfetluttelvolcx dathe/ noch was overgebleve,
met al/er [poet / verbaeß in Hadt begeve, yelphushout hem eerü check/ envvoud'uy-. terfleproeven,. Maer
|
|||||
Maer des Keyfèrsgevveltldede hehaesl bedroeve*
Hy moefi wel eery et lang / bidden en fchoongaefl ßreken, (flehet*
M.aerfulcx en hielp hem niet/hy bleef van als vet*
Hy en cofle int leB/totgeen verdrachgecomen, De borgers vander fladt / zjijn in qenaed' qenonäi V Velphi huyfvrou vol trou / erdacht eenen cloec* ken vont,
Daerfy haren man met} mocht bevryen,engefönt Crijgen uyter fladt, des / valtfy de Keyfer te voet, Enfy begeertgenaed'/ voor hoer en haèr beftegoet, Sukx te moge uyt sladt / te dragefi daer verficht, De Keyferhaerfulxiotlfonder dat hyoyt bedocht, Datfy met 'tbeflegoet/ meynde haren lieven marl, Doen'tvvoortge(ftrohje was [de Keyfer vvütfef,
niet van, En neet Welph ü door / de vrouwe in genaden,
Dees doet van VVelphi vroufen trou coemt he$
teftaden, (weleererk
Die eetrouwe vrou heeft[mach haer voorvvfltf
Hoort fwijcht doch slil, de refl jfalu ditß>el W® leeren.
Eert Retoricamdoch/met töefienénflilfvvijg^*
De vrouwen fußen hier /' heerlijckeniofgecrijg^' |
|||
m
|
||||
Een cort onderricht.
| N de f en Spiegel der Getrouwicheytfil Veel de meefle fvtaerhtyt vallen int ma»
* ken vant Raduys, Taneel, oft Speelwagen, "want filcx fil moete breeder, ende
&ooter %ijn dan na gewoonte,want daer moetgroote rujmte wefen,fo voor den Ie-
Ier als voor de crijchßoerußinge,en noch niet te min moetet lancx hene afgefchote
*f}n daer de Capiteynen ende andere uyt ende ingaen,en haer tottëfiorm ende an-
^rfms bereyden.So falmedan in de eenen ttyterfien hoechjnaken eengedaente va
tenfiadt,van berderë licht afgefchote, ende wat gefchildert,hebbende een poortet
van binnen bancken daer de crijchßieden die defiadt vermeire, mogeop foei
"P d'ander zijde int uyterSlefilßaedes Key fers tente,daer hy fil uyt ende mgae:
*°ortsfil het heel Raduys oft Taneel zijn des Keyßrs leger,me fil ontrët des Key-
fjfs tente hier ende daer Wat groene tacken als boomen planten,als groen velt ende
"Jfchagien, hetlaneel moetgemaeü Veerdedatmen va benedë,oft door een ander
Pltetfe daer can op comen, van Vvaer Welphüs eerfifilgevlucht come, zijn volck^
*lf gewapent,endefil in Wijnßerch trecken, endefi haesl en is hy daer in, Key-
Y<Lonra.diisfil comen ende Welphum vervolgen, mder de Borghemeefiers van
^fijnßerch met de huyfvrou v«# Welphus ende andere vrouwen, moeten al inde
$«dt zijn eer Welphus aen coemt: W elphus moet heerlijckengecleet %ijn als een
Velt-overs~len,hebbïéde by hem zijne Velt-maerfchalck^, ende negeoft thien half
"^Wapende Crijchfknechte:Com;adus de Keyfir moet heerlijc gecleet %ijn, heb»
YHde eenen Vcapenrock^ghefchildcrt als gout, ende eenen fwart en Arent daer opy
jbbende een Key fers croon op zijnhooft, ende eenen cepter m z.ijn hant: "fijnen
. eh- maerfchalck\.,cnde ten minsten vier (fapiteynen fray gecleet na haren ïtaet,
J »toet te minsten vier vendelen by hem hebbë, ende Weldertich oft meer crijchf-
'eden:den Heraut moet oockjjebben eenen Herautfrocky an geel, ende eenefwar-
'e* Arent daer op,ende een trompette in de hant-.de Borgemeeslers vä Wtjnßerch
*V'e» degelijck^gecleet zijn na de wijß van oude degehjcke borgers,mettabbaer»
f«ë:de Soldateende de Boer na oude gewoonte,maer al na de 'Duytfihe maniere:
■ "^uyfvrou van Wel phus ende andere vrouwen,moeten gecleet zjjn degelijckßlt
**» rou om hare bedroejfenijfe te toonen: defe vrouwen moeten eerfi twee zijn, ■ "er int lefi int uyt dragen van de mans, moetenß "wel vijf oftßs zijn, ende voor ,
Jn Keyßr comende,moeten fy ende de mans al op haer knien vallen: men moet in nfjj'tl wel toefen dat het »ytvallen uyter fiadt, hetflormen, endealdatterghe- L ' gedaen Voorde nae den crijchftiandel: het vierwerckjlatmen van binnen ge»
J*yckenßl, moet zijn brandende werckJLatmen op defchildenfil "werpen, me»
«cb in dit ßel metfchieten, want het doen noch geengebruyckjn was, men fil
arpe n met voofe turven ofte andere ghcreetfchap, ende wel gade f aen datmen
Scanderen niet en quetfe*
S 3 2>ü*
|
||||
f Den Poëet oft Dichter,
Welphus. Veltmaerfchalck VVelphi.
Een van VVelph us knech ten. Conrardus Keyfèr. Veltmaerfchalck des Keyfèrs. |
|||||||||
"Dit zijnfe die_j
baer int Spelen |
|||||||||
Eenen Heraut.
]^ n t> /r
|
|||||||||
laten ghLu-\ Eerfte Borgemeefter. ,
ken. * J Tweede Borgemeeiter.!™*^^
fif iij^iilf Hopluvden.
Muylkenvet. < ..,„,, ■■
Schoonteuch. \*«*»9*[*«*«
Eenen Boer.
Welphi hujfvrou.
Een ander vrou.
|
|||||||||
Het eerfie vertooch vande eerfteghefihiedenis,
in Regel-dichtgefielt van twaelfende derthien Syllaben,
VVelphus. V,eltmaerfchalckVVelphi. Eender
Crijchf knechten VVelphi. Wetyhut.
Qch wat jammer en moort/hebben vvy nu gheleden, vveiphus Noyt droeveren dach dan/nu defen dach van heden, "/X &™'t
VVv zijn te deirlijck doch/gheflaghen en verjaecht, <« deel *,«»-
v wee al dat fchoon vokk/wort van my nu beclaecht, fiw&tsefi
Jatter om mijnent wil/is om den hals ghecomen, l<j*de.
Wy duncT: dat ick de doot/noch ile/thert doet my (chromen, *
^lsick eens overdinck/defèngroulijcken flach, J% heeft doch fchier gheduert/al deu gheheelen dach, * is te beclaghen dat/vvy fo zijn overvallen, P Conrardt, Conrardt vvy/en hielen niet met allen ^an u haeftighe coemft/noch oock van u ghevvelt, *Uer vvy hebbent beproeft/daer ügghen nu int velt ^oot gheflaghen fo veel/vrome ruy ters en knechten, Mijnen vyant heb ick/veracht,en willen vechten, 1^ wou hem ftooten uyt/den Keyferlijcken iroel, ^aer eylacen tis te laet/dat ick u macht ghevoel, ^Vat vroom Hopluyden al/wat menighe fchoon vane, f igghen daer nu ver ftroy t/in het velt lancx de bane, j~*er is menich vroom helt/ja menich edel man, t^er nu ghebracht ter doot/ mij n hert dat berft my van I rOef heyt en grooten rou/vvaer fal ick my felfs laten, ck vvord' van dek veracht/ elck een fal my nu haten, vSf coem om al het mi jn/ja om lieden en lant, jhernantfal my voortaen/doen eenich onderflant, ^ bin in grooten noot/in d'uyterfte verfèeren, v^°yt benoutheyt fo groot/vvaer fal ick my noch keeren, ^ Veltmaerfchalck gheeft my / doch uvven trouwen raet, T Ghy
|
|||
Ghy fict mijn eilend aen/en den {oberen ftaet,
Segt eens hoe (uilen vvy'r/met de reft vant volek maken.
Vcltmaerfchdik.
Voorvvaer fêcr fober is/deö ftaet al van u faken, Maer 'iclaghen is ie laer/doct al dat ghy vvel meuchf, V Vy moeren van de noot. nu vvel maken een deuchf, Ten helpt ons doch al nic/ofi vvy vveenen en fuchten, VVy moeten haeft van hier/Vvy moeten terftont vluchten^ Of vvy worden haeft van/den yyant achterhaelt. Welfhm.
VVaer 'tvolckdatternoch leefr/:evredenenbetaelt, VVy mochten nu van hkr/ inde ftadt VVijnf berch vliedeö' * Cfrlaerfckalck. Wel oft qualijck betaelt/het moet vvel fi> ghefchieden^,
VVantd'en vyant volehtons/hy fal haeft eomen aen. Welphm,
Packen wy ©nsdan vvech/het fou ons qualijck gae% So vvy dier eenichiïns/rae&en in fvyants handen. Maerfihalck.
Beter ghevloden ras/dan ghebleven met fehanden, De poort ftaet open noch/laet ons vlieden in ftadt. Welphuf*
J^et^dT ^y crijchflieden coemt met/daer isghelt,goet en fchat i^ehtë *L Ghenoeehjhebt ghy flechts moet/wilt u rn ftadt begheven> VVy willen te famen vroom/crijchflien fterven en leven, Wy behalen int kft/noeh grooten prijs en eer, Dus blijft my doch ghetrou/al fchij n ick een arm Heer, De eans can keeren haeft/laet ons trou by een blijven, Om onderftant fal ick/aen veel Heeren gaen fchrij ven, VVy worden eer yet lang/ghevvroken vanons leet. Maerfchttlck»
De crijchflieden zijn al/tot s'Heeren dienft ghereer, Zijdy nkt lieve maets/fpreeä: den Heer inder noot toe» Eender knechten, vvy
|
||||
ven hem ghetrou/at waert oock totter doot toe,
liever te fterven dan/hem te laten voorvvaer. Welphtts.
|ck vveets u allen danck/dus volcht my cloccklijck nacr, *ck hoop 'tfal ons wel gaen/vvy füllen den wij n drincken, Och maer als ick noch om/het groot verlies moet dinckenf ^hert dund my fincken fchier/deirlijckin mijnen fchoen, *en is ghevaren niet/anders,wat fal ick doen, P harnas, o gheweer/o mijn peirden en vvaghen, ^ïaer tis nu al te laet/daer en helpt doch gheen daghen, VVantoft ick oock veel iucht/even wel ben ickt al quijt, öiis maets volcht my doch ras/eer ghy noch meer ghejaecht,, fis mifTelijc vvaerö/dat eé lant fb geplaecht,, wort. (wort, Een der knechte».
Jjjaet aldaerghyheenwilt/ghyenbentnietfeervvijs, sifd*Jium fis quaet befloten zij n/'tmym velt ick feker prijs, 'ucttTt
Men can niet loopen gaen/alflnen vaft is befloten,
^ch hongers noot heeft fo/menighen fèer verdroten, ^chter den cant vant bofch/fal ick my borghen„hier, £n veranderen dan/tavont oft morghen„fchieL" *ïet root velt-teeckc mijn/om meerder vreucht t'aé/chouvvc*, *^k prijs alfulck volck meeft/diet niette ftarefte houwen. Hj gtut hé
Het tweede vertooch vande eerflegheßhiede-
ter dëbofch*
nijfe,in dicht ghettelt als voren.
ConrardusKeyfer. DenVeltmaerfchalck. Eenen
Heraut. Eerften Borghemeefter. DeKeyfer.
* v aer zijnfè doch nu al/die haat gaven int velt, De Keyf*
.Qi te verdri j ven my/fy wouden met ghewelt jïadt, "*rJ;
v^y ontnemen mijn croon/maer fy fullent wel laten, ffiTi' **
. erflaghen ligghen fy/op de velden en ftraten, treót'l^t'
et Vvas haer wel voorièyt/tcoemter ghemeynlijck af, tent%
T z Voor
|
||||
Vooral danck Ick den Heer/die my d'overhant gaf,
Daer naer fo prijs ick al/mijne ruytersen knechten, Die fo troulijck en vroom/fchier hebben willen vechten, Haer leven,en den hals/voor my hebben verftredt, Den vyanr heeft den loon/hy wort alom begheét, Aen u mijn trou volck fal/ick in als dancbaer vvefen, Ghy wort al af betaelydaerenboven mits defen Wort ghy befchoncken noch/voor uwe vromicheyt* BeVeltmaerfihalck.
Heer Keyfer al het volck/is vroech en laet bereyr, Voor u te vvaghen 'tlijfv ja goet en bloet met cenen,. Teghen allen die daer/u foecken te vercleenen, Sy fouden liever voor/u voeten fterven„al, Dan te lijden dat daer/yemant verwerven,,fal Tgheen u Majefteyts eer/in het minft ibude croken, Be Keyfer.
Maer vvaer fitten fy nu/yevvers int bofch ghedoken, Die daer ftonden int velt/als eenen yleren hoop, Hoe fchandeli jek zijn fy/nu alle op den loop, Haer peirden en hoort ghy/niet meer tieren oft briefichen, VVaer is haer harnas, vvaer/zijn haer fchilden en fpieflèn? Sy Ügghen al verftroyt/te niet is al haer cracht, Vcrvolghen fal ick haer/ghebruyeken al mijn macht, Dus fegt my wat u dundt/waer füllen wy haer vinden» DeVeltmaerfchalck.
Ick denck fy zijn ghevlucht/tot V Vijnf berch by de vrinden, Sy meynen daer in fladt/vvel te vvefen bewaert. Be Keyfer.
Vind' ick haer daer in, niet/een en vvorter ghefpaert,, Sa vrome knechten al/ghy moet de ftadt befluyten, Zijn fy daer in, fy zijn/als voghels inder muyten, , Ick fal haer keren my/fo frotzich wederftaen, Dus ghy Hopluyden cloeck/met u knechten treel: aen, Omringhelt ras de ftadt/datter gheen menfeh uy t rake. |
||||
H fvveer fo ick met cracht/moetuytrechten de fèfcè,
^at ick niemant van haer/int leven (parenwil, öus als cri j chflien toont u/ int aencomen heel ftil} ^ndercruyptfe tot dar/ghy zi jt onder haer veften, Gheven fy haer niet op/fo gheef ick haer ten beften, öüs hout u alle eloeck/voor haer niet en verflout. DeVeltmaerfchalck.
Heer Keyfer of ghy haer/nufondt eenen Heroüt, ^o moecht ghy dan eens fien/of zijt willen op gheven, VVant voorvvaer fo ick meyn/fy noch vreefen en beven öoor de vervaerthey t groot/vanden vooigaenden flach. De Keyfer.
yvven raet vind' ick goet/laet hem doen als hy plach, Maer d'allerbeften is/dat ick hem felfs mach fpreken, bus hael t hem hier by my/aen my fait niet ghebreken^ *o fy haer wel bedacht/op gheven met ootmoet. Den Heraut.
*^eer Keyfer hier ben ick/met uwen dienaer doet \heen u believen fal/wilt my fulcx te laftlegghen. DeKeypr.
^aet tot Vyijnf berch ftaents voets/vvilt haer nu al ontfcggg ^e vier en te fvvaerd'oock/fofy niet terftont haer gheven in handen mijn/maer dóen zijt,fo is daer ^ijn góetheyt ópen noch/fy crijghen noch ghenade, ^aervveyghercn zijt nu/foift met haer te fpade, Ä1 dan al te laet claer/voor haer vvefen beclaecht, ^üs fpoey t u dervvaci ts ras/haer dees tijdinghe draecht, Vy füllen u int velt/hier by mijn tent verwachten»
» Den Heraut, '«er Keyfer ick gae nu/dervvaerts,ick forch fy flachten
*;' dander crijghel volck^in haer faken onwijs, ^aven zij t noch in tijts/fy behaelden noch prijs, |
|||||||||||||||
■Ut Vtlt-
macrfchalck gaeti» tndt haelt dem Heraut. |
|||||||||||||||
**aer
|
' antvvoort fal ick haeft/u Majéfteyt
De Vehtnaerfchalck, |
rconden.
|
|||||||||||||
Gaet nat*
|
|||||||||||||||
Ick
|
|||||||||||||||
T*
|
|||||||||||||||
Ick wonde vootvvaer wel/dat fy qua antwoort fondcn,
Sy fouden proeven dan/wat den crijch fulck eenen gheeft» Die zijnen Heer veracht/en achter lande fvveeft, Als een muy tmaker groot/oft als een lant-verrader. Den Keyfir.
Ick fvveer mijn ftrafte hant/proeven fy allegader, So zij taenftellen als/fy noch meer zij nghevvent, Dus vertreckenvvy ons/nu hier binnen mim tent, Verwachtende dantwoort/die den Heraut falbringhen, mcJitVek- *ß noot vvy faÜ£n haer/van veel zijden befpringhen, umtifckiück Den HeratttblaeB dryemaeldeTrvmpet» f£ * * ende daer naejßreeckt hy.
Hoort,hoort ghy borghers al/die binnen Wijnf berch zijt»
Conrardt de derde,een/Roomfch Keylèr nu ter tijt, Verfoeä van u zijn ftadt/als zijn trou onderfaten, Dus antvvort ghy my nu/oft ghy hem in wilt laten, Hy (äl handelen u/ alfmen.vrienden behoort, Als een minnelijck Vorft/ gheenfins op ugheftoorr, So hy de poorten vint/voor hem wijt open ftaendc, Maer doet ghy anders, oft/dat ghy fulcx zijt af flaende, So ontfeyt hy u nu/te vier en oock te fvveird', Dus u minnelijck toont/hebt hem dochlief cn vveird', So durft ghy zijn gcvvelt / noch zijn heyrcracht niet proevcU/ Om vvs felfs vvelväert denctylaet u niemant bedroeven, Ghelooftfe gheenfins niet/die tot u zijn ghe vlucht, Sy fouden u in laft* bringhen, vliet fulck gherucht, Gheeft my goc antwoort die / ick den Keyfer mach draghefl' De Borgemeefter tot Wijnf berch. De *»&'' Ons is van herten leet/en moet ons wel mif haschen. kir 9ver de Dat met doenlijck en is/tantwoorden nu terftont, •»eïïtn. Onfen wil is feer goet/fcer goet is onlen gtont, Maer onder te veel volex/ moet de meyning gevraechr.jZ'J11'
Dattet vreemt volck in ftadr/is, moet van ons beclaecht,, zij11» En fegt den Keyfer vry/dat ons fulcx wel is leet, |
|||
«ïorghen dees tijt fnlt ghy/dVntvvoort vinden ghereet,
*idt den Keyfer doch dat/hy fo lang iy verduldich. De» Heraut,
ken tijt wort u ghejont/al ifmen u niet fchuldich, Van 'tKeyfers weghen gheef ick u fo lang verdrach, Morghen coem ick weerom/paft wel op uyr en dachj £n bedencl u doch wel/ick fal u God bevelen. j>cn »«■«,, DeKeyfèr. **" mdtT
O VVijnf berch, VYijnf berch ghy/ füllet moeten bequelen, f«-.
Sofy my nu ter tijt/weygherenmijne ftadt, • «Lt^SwJ ben Heraut ccemt alleen/wat bediet ons doch dat, , »«*. '
V.Vat tijdinghe bringt ghy/vvilleu zijt niet op gheveró
Den Heraut»
Qheen antwoort en bring ick/© heer Keyfer verheven* ^'antvvcort en was niet reed'/fo oj> den ftaenden voet, ffamen beghecrdcn fy/te fpreken^en dat doet bat ick tot morghen haer/tijt heb moeten verleenen. DeKeyfir.
^ien tijt laet ick noch tce/ maer daer naer gants oockgecncnr, |ck fvveer 'tfal haer dier flaen/fo fy my hoosen niet, £n haeftich zijn int doen/wat een ander ghebiet, *Uer gaen vvy ons terwijl / in mijn tent wat vermeyden, *Vvaer veel beter voor haer/vrient dan vyant te icheyden» |
|||||||||
Gse» in äs
tent. |
|||||||||
Het eerfïe vertooch vande tweedeghejchiede~
nüjndkbt ghciïelt als voren*
Eerfte Borghemeefter. Tweede Borghemeeßeiv
Weiphus.De Veltmaerfchaick VVelphü E er Be Borghemeeßer.
j? Vvat ellendt,vwat noot/coemt ons nu voor de hanr, m a ^ ^fe.ftadt jammertmy/ja het gheheele lant weïitrs r«.
*** ßacft door defen crijchy v erwoeil zijn en bedorven*. ^" **
Waei
|
|||||||||
VVacr Welphmmti zijnvolck/'tfamen int veltgeftorven,
So waren wy bevrij t/vanden aenftaenden noot, Wat fait nu wefen doch/niet dan benautheyt groot, Sal ons comen aen boort/die haer haeft fal vcrclaren. Tweeden BorghemeeBer.
Waer'tcrijchfvolck in ftadt niet / fo mocht ons wedervare0 Des Keyfersgoetheyt,en/z.:jn Majefteyts ghenaed', Maer nu 'tvolck binnen is/is fulckes al te fpaed', Dus en weet ick met ons/ghcenen raet wat beginnea, Buy ten is onTen vrient/en den vyant is binnen, Ongheluckich is die/ftadt die fulcx over coemt. Welfhus.
VVeïphus VVel Heeren wat. letu, het fchijntghy zijt verfchroemt, w*rjïfei»&fe"VVat mach u quellen doch/wilt fulcx uyt u hooft fetten, wemtnyt. Maer laet ons met verftant/op ons bewaring letten, Het welck al wel fal zijn/fo ghy ons ghetrou blijft. EerBeBorqhemeeBer.
Tis quaet befloten zij n/als den druck noch verfti jft, V Vy en fien gheen goet endr/dan het lant vol ellenden, Eerftonfe ftadt verarmt/door des vyants zijn benden Makende honghers noot/en groot ghebteck van als. Tweede Borghemeeßer. . Het vvedervaert ons fo/oft mijn forghe is vals, Wy weten wat vreucht/dat inde ftadt can welen Als fy befloten is/en dat neering gheprcièn Ophouden verjaechtis/als dan t'ghemeynte treurt, Sietmen oploop en tvvift/diemen mits ghebreck f peurt, Tis reden dat wy fulcx/Vvel in tijts gaen bedincken. . Welphm.
Wie can u mifdoen.yet/wie can u een hayr crincken, Wy zijn veel mannen cloeck/die vroom zijn totten ftrijf> Die ftadt is fterek en vaft/een yeghelijck tot fpijt, Wiet ooek lief oft lect is/dencken wy haer te houwen« EerBe BorghemeeBer. |
|||
^fcecn facck en quctt ons meer/ dan 'tgccrijt en 'tbenöüvvcft,
~at onder 'tfchamel volck/fal omgaen meer en meer, P'een en heeft ghelt noch broot/met kinders belaft fcer, ^tfckes te hooren is/al te quaet om verdraghen, *n wat raet ifièr dan/als fy ons comen daghen, 'fier noch wel eenich/ontfet, byftant oft trooftï Welphut.
^et velt is alom kael/heel te nier is den ooft, öen vyant en can doch/int velt niec langher blijven, En al bleef hy dan noch/wy füllen hem wech drij ven, ^oor het groot onderftant/dat voor ons wort verwacht. De Feltmaerfihalck.
^ns vrienden füllen ons/met ghcvvelt en met cracht ^omen ontfetten haeft/vvaer voor wilt ghy doch forghen, ^en vyant en (al fchier/niet weten vvaer hem borghen, *o willen vvy eer lang/hem noch maken befchaemt, $hy claecht al veel te vroech/al eer u den noot praemt, ^us u vrymoedich toont/als vrome cloecke mannen. Eerïïe Borghemeeßer.
^ Vaert feker dat fb waer/vvy fouden met u fpannen, *n lijden t'famen al/wat ons de oorlóoch gheeft, Maer bedriecht ghy ons,ghy/zijt niet vveirt dat ghy leeft, ^och dat ghy oyt hier zij t/in onfe ftadt ghecomen. Welfhus.
y Vy foecken met u te/handelen als de vromen, /Vy willen hier in ftadt/niemantkrenckencenduyt, j^aer d'een d'ander trou zij n/en maken een befluyr, "fet malcanderen vroom/te leven en te fterven. . DeVeltmaerfchalck. ^cynt ghy dat vvy int minft/u foecken te bederven,
^ch voorvvaer neen vvy niet/maer eenen grooten naem £rijcht u ftadt noch door ons/laet ons in tijts bequaem, fccildrachtich een verbon t/maken,en t'famen f?veeren. Tweeden Borghemeeßer. 1 Wat
|
||||
VVat fait ons baten doch/moeten rvf ons verneef en
Voor des Keyfers macht die/fo fterck ligt voor de ftadV Welfhus.
VVy Tullen hem wel fb/moede maken en madt, Dat hy fal moeten haeft/met veel fchanden vertreckcn, Elck een fal metter tijt/met fulcken Keyfer ghecken, Die nu zijn eyghen lant/bederft naer zijnen luft. Veltmaerfchakk.
Laet ons gheworden Hechts, hout u in als gheruff, Al onfe cracht en macht/fal eer yet lang wel blijcken^ De Keyfer fal wel haeft/uy t het velt moeten wijeken, Blijven vvy maervafl in/liefde trou en huldt. Eer Be Borghemeeßer. Geven mat V Vel aen dan bedriecht ghy/ons, tis t'onfer onfchult tarieren de So vvy noch in fwaerheyt/door u toedoen gheraken, *"*"* VVy bidden willet met/ons akijt doch fo maken, Dat vvy t noch moghen al/verantwoorden ter noot.
Welphui.
K«t ffva VVy willen u trou-zijn/en blijven totter doot, fy noch eens Byftaen in aller daet/als trouwe bontghefellen. * haaU Tweeden BorghemeeBer. VVy füllen ons met u/clöeckelijck te vveir nellen,
Als fray Lanf knechten cloeck/die int vechten zijn koen*
Veltmaerfchalck.
VVy füllen t'famen al/fo wel ons beften doen, VVel hondert jaren lanck/falmer noch af verhalen. Eer Be BorghemeeBer.
Ons borghers zijn heel goet/haer trou en fal niet falen, Dus laet ons binnen gaen/verwachten den Herout. Welfhffs.
Antwoorden falick hem/als een Veltheer wel ftout, lek weet met allen wel/hy fal fulex niet verwachten, Hy en aijcht de üadt niet/dan met d'uyterfte erachten. ^ |
||||||
Het tweed? vertooeh der tvveedergefchkde-
nijfe,in dicht gheftelt als voren.
DenKcyfer. De Veltmaerfchalck. Den Heraut.
VVelphus. Eerften, Tweeden, Derden, Ende vierden Hopman. DeKeyfer.
"et (al nu fchier tij t zij n/dat ghy om a ntvvöort gaer,
pheven zijt niet op,met/haer is noch goeden raet, **k fal d'uyterfte cracht/en groot ghevvelt ghebruycken, ^üs raft ü naer de ftadt/'tverftant wilt haer ontluyeken, ^aer deesaenftaende uyr/en iftèr gheen ghenaed'. Den Heraut. *
h gheven de ftadt op/oft haer naed groote fchaed', H; en twijfel oock niet/oft t'fäl alfo ghefchieden, V Vant anders waren fy/fot en bedorven lieden, ^us gae ick nu ras doen/u Majefteyts bevel. De Veltmaerfchakk.
My verlangt te feer hoe/dat lal enden dit fpel, j^en vyant is noch fterck'fo dat de ftadt vermant,, is, ^eborghers zijn fvvack/van binnen cleyn verftant„is> ^m Wetyho met zijn volck/temoghen wederftaen. De Keyfer.
**ct is doch quaet ghenoech/fy zijnder qualijck aen, y^en vvy binnen en fien/hoe dat wy füllen varen, ** tijt des noots,fo can/ick de borghers noch fparen; v Welfhtti. ^Vat begheert de trompet/maket reläes niet lanck,
^ft anders maeä ghy my/mijn haeftich hooft heel cranck, ' ftieyning weet ick fchier/ghy blijft in als verfteken. . DenHeraut. jje borghers vander ftadt/die begheer ick te (preken^
^n tij t die ick haer gaf/is over een uyr om. V z WcU
|
||||||||
Comen uyi
ie tem < |
||||||||
Hen Tterat*
f au naer de
Uit, |
||||||||
Den Hergul
blaefl de trompet, eudeVVeU over de vei.
fit». |
||||||||
Welphut.
Pa& u ghy ras van hier,oft ick maeck u'heel ftom, Gheen bootfchap hebt ghy hier/dus wilt terftont vcrtreckcfl' Den Heraut.
Tvergaet u dier, meynt ghy/metten Keyfèr te ghecken, Laetfe comen by my/die ick gifteren fprack. Welfhtn.
Veel woorden lèg ick u/en vollen gheenen faek, V Vy en hebben voor u/niet dan tghevveir ten beften,
V Vy füllen naer ons macht/fo bewaren dees veften,
Dat hy vrecfen mach die/daer fal comen ontrent, V Heer heeft groot gheluck/vvort hy hier niet ghefchent,
Dus neemt ghy ras van hier/naer elders toe u ganghen, Coemtghy noch meer vveerom/ick fal u doen op hanghefl, Aen den hoochften boomdie/rontom ftadt weien„mach. Ben Heraut.
Onthout ghy vry dat woor t/en dend op defèn„dach, Suleke woorden heb ick/wel haeft weten berouwen^ En diet fprack ginc wel naer/feer deirli/c zijn hooft crouvvê' VVelphus Be Keyfer. trcct zun . .„. , /J
hooft in, VVat tijding ifler nu/de ftadt is fy voor ons>
tYMiïRt- Ben Heraut. raut coemt
h de»Ky- So haeft als iek daer quam/creech ick antvvoort terftons,
*tr' Maer niet naer mijn genoech/ het was buytë mi jn meyniflg» Tis uwe Majefteyt/vryeen groote vercleyning,
De borghers en mocht ick/niet aen fpreken een vvoort, Welphm felver fprack ick/hy fcheen gheheel verftoort, En hy hiet my vvechgaen/ras op den ftaenden vcet,,cock, Op hanghen wou hy my/foick nier m etter fpoer„oock My en mae&e van daer/hy fprack als een quaet boef, Zij n felle woorden quaet/mae&en my den moet droef, Wel leelijck hiet hy my/terftont gaen uyt zijn ooghen, VVeder te comen en/wou hy gheenfins ghedooghen, Sulcx is nu d'antvvoort die/my uwen vyant eaf. |
||||
IteKeyfèr.
fek heb fulcx oock vervvacht/'tcoemter ghemeynli jck af, filmen met fulck een volck/noch wilt comen tot fprak«^ Maer di§ keirs is nu uyt/nu niet meer met ghemake, Q Welphe u mach claer/grou welen datghy leeft, Jvergaet u dier dat ghy/fo luttel om my beeft, *n ickfwcerghy fultfulcx/mettenhalshaeft betalen, ■Mij n trouwe Maerichalck wilt/ghy al het volck aenhakn, VVv moetende ftadt nu/aentaften metghewelt. Be Veltmaerfchalck.
^eer Keyfèr ick fal my/ras op maken int velt, £n alle weghen om/de (ladt wel vaft befluyten, V Vy füllen haer terftont/als voghels inder muyten,
^oen comen ter hant en/finghen anderen lanck. DeKeyfer.
^eemt niemant in ghenaed'/laetfe al gaen den ganck, ^Jet een leer in haergraf/tisd'oprechteverdinfte, Maer de borghcrs en doet,doch gheenfins niet int minfte, y Vant teghen haren danck/comen fy inden laft, jck gae wat in mi jn tcnt/befet ghy de (ladt vaft, ^atfy ons legherniet/haeftieh en overvallen. De Veltmaerfchalck. V Majefteyt gaet vry/wy füllen des ftadts wallen,
~j0 naer alft doenlijck is/om end om gade flaen, ^•oept de Hopluyden hier/ick fal haer doen vermaen, ratfeals mannen cloeck/de ftadt moghen fchoffieren, v'heluck Hopluyden al/ghy moecht met veel manieren, Roeven op de ftadt te doen wat is in u macht, J^hebruycl: allen ghewelt/overvalt haer met cracht, e Majefteyt heeft haer/u ien beften ghegheven.
k EerBe der Hcpluyden. Jieer Veltmaerfchalck dats goet/onfen Keyfer verheven,
V0ctvvel,de knechten die/fullen feer zijn verblijf,
Vam fy füllen nu met/vieuchden en grooten vlijt, v 3 m%
|
||||||
De Ke/Jif
gaet in it teute.
Xe» van dt
knechtë'gnet cm de Hcp- luyden, dit terTfont *yt temen» |
||||||
Hacr tot Majeftcyts dicnft/elocckelijckgaen wende«,
DeFeltmaerfchalck.
Nu Hopman Strïjthaen êerft/fult ghy met al u benden^ Aen d'Ooftzi jde wel fterck/befetien de heel ftadt, En ghy Hopman Rnymftraet/fult beletten dat padt Dat daerint V Vcften ligt/en oock al d'ander ftraten, En ghy Hopman Cloeckhelt/bevvacrt ghy al de gaten Die daer naer'tZuyden gaen/höiit u in als doch cloeek, En ghy Hopman V Vij'cknoy/bev'vaert den heelen hoeck Met alden rouwen ka'nt/vaut bos -ftaende int Noorden, Hout doch alle goe vvacht/datfe niet door en boorden, O ft onlèn legher flaen/onveiilens in de vlucht, lek lal u ras byftaen/hoorendecrijchs gherucht, Met al de reft vant volck/dus weeft in als doeckmoedich. Tweede Hopman.
VVy zijn tot ubevel/alleghelijck feer fpoedich, Den vyant heeft gheen cans/aen ons, dus zijt gheruft, Wy en de knechten al/fullen vechten met luft, Nu ons de ftadt fo is/eens ghegheven ten beften. DeFeltmaerfchalck.
In ftadt is buets ghenoech/en wy füllen ten leften Allegader rijck zijn/dus vry den oorboor fchaft, Des vyants boofen moet/wort van ons haeft gheftraft, By den Keyfer gae ick/gaet ghy by de Lan tf knechten, €*m «♦ Eendrachtich iat gheraoet/doet over al wel vechten. Het eerïle vertooch vande derdegefchiedenifjh
in dicht gheUdt als voren.
VVelphus. Zijnen Veltmaerfchalck. Eerftender
Hopluyden. De Veltmaerfchalck des Key- jfers. Derden der Hopluyden. Vier- den der Hopluyden. |
|||
Welphta.
Hout u als Crijchflien vroom/bid ick lieve ghefêlle% ^hy moet u draghen nu/jain als ïo aenftellen, Als oft ghy fvyants hoop/heel wout bringhen te niet, Hy verwacht ons gants niet/ helpt hem haeft int verdriet^ ï-ijf en leven wil ick/als broeder metu vvaghen, Als een vader wil ick/akijt voor u forch draghen, bus vrome knechten al/hebt nu der Leeuwen moet. Valt vry denvyant in/volcht my naer metter lpoet, *ck hoop vvy füllen nu/prijs en groot eer behalen, % coemt ons naerder aen/vvy en füllen niet dralen, A-aetfe vry comen by/fy crijghen haren loon. Be VeltmaerfihalckWelp.
*k>w u noch wat bedcd/ fy comen onsfeer fèhoon Als eenen blixem fn el/moet elck haer overvallen, VVy van voor inden hoop/en d'ander van de wallen, <aetfe comen,fy zijn/van ons ter feeft ghenoyr, fy worden wel haeft als/bloode fèhapen verftroyt, Armjarn^arnvarmjarmjarmjarmjarmjarm. Eerßeder Hopluyden*
Arm,arm,arm,arm,arm}arm,arm,arm,arnT, fy meynden ons voorwaer/in onfen flaep verraflèn, J-aetfe noch comen vry/wy fullen op haer paffen> *^et onervaren volck/lieten fy duncken haer, ~at fy hadden te doen/maer fy werden ghewaer, ^at vvy in alles zijn/vrome cloecke crijchflieden, Pus hebt al goeden móet/oft fulcx noch meer gheïchiedcn, *v y ftaen ualtijt by/met ons leven en lijf. . BenVeltmaerfchalck des Key f Y v at hoord' ick voor gherucht/vvat vvaiTer voor bedrijf,
at ick fulck veltghefchrey/int legher hoorde clincken. [ »j De derde der Hoflujden,
£Cer Veltmaerfchalck als ghy/lichtelijck cont bedincken,
i "^n.vyant enüaept nkt/hy doet 'tbeft over aL
|
|||||||||
f>tknu%ïa%
•vMdtKej' fer trecket» na de Stadt, Welphus vermaentdt tcijue tot it- ncn uytval. |
|||||||||
Sy drijven
die man bin- nen weder» minïiadt. |
|||||||||
ï>en Matri
fchalck co e f
wt des Key* fers teute. |
|||||||||
Met een feer loos verberch/en met eenen uytvat,
Meynden hy onvcrüens/ons al den beek te breken. ,.t De Feltmaerfbalck des Key f.
Hy mey'nt ghy kïnders zijt/ neen al zijn loofe treken Zijn ons te wel bekint/hy blijft alom befchaemt, Van 'tKeyfers weghen dan/bedanck ick foot betaemt. Al de Hopluyden cloeck/die fo troulijck forghen, En de knechten oock me./hy fal tavontoft morghen Eens weer verdienen al/fo het tij t is en ftont, Maer fegt my ifler veel/doot bleven,oft ghevvont, Twaer reden datmenhaei/liet helpen en ghenefecu De vierde der Hopluyden,
Op onfe zijde fal/de fchade feer cleyn wefen, Maer van des vyants volck/ligter veel doot int velt. De Veltmaerfcbalchdes Key f.
Hy ialder noch bet acn/als wy hem met ghewelt Sullen comen eer lang/als vroom helden befpringhen, Wat fal hy fegghen dan/als hem den noot fal dwinghen, En dat hy noch met fchandt/fal verlaten de ftadt, Dusdend vry om den buet/daer is ghelt,goet,en fchat Ghenoech,elck wort noch rijck/ doet de knechten fulc^ weten,
Sy füllen het fluweel/noch metter fpiefTen meten, So fy haer laten wel/ghebruycken metter daet, By den Keyfer gae ick/om te houden crijchfraet, Om te weten in als/hoement ftuck fal belcyden, En hoe dat vvy ons dan/fullen tot ftorm bereyden, Tmoet alles verfint zijn/en met voorraet bedacht, Maer hierentuflehen hout/ghy lieden goede wacht, Tlegher wort u betrout/fiet dat ghy d'eer bewacrt„wcl, Daergoe wachtïnt velt is/hetlegher altijt vaert„vvel. |
|||
Het tweede vertooch vmde derdeghefchkd^
nijje}w dichtgheßelt als voren.
Schoonteuch.Muylkenvet. Eenenboer.
Schoonteuch.
%trooft vvaer zi jj ghy nu/de wacht is lang befet,
VVillen vvy niet int velt/fo moecht ghy Muylken vet,1 ï-uftich om den hoeck fien/of daer niet fchuyk ten beften. Muylken vet.
Qhy fult loopen fo lanck/tot dat ghy noch ten leften, ben rinckom den hals crijcht/yevvers aen eenen boom. Schconteucb.
&aer hoed my fint An af/daer toe ben ick te vroom, VVs ghelijcken zijnt doch/diemen fulcx fiet ervaren. Muylken vet.
VVaer u deucht elck bekent/men fou gheen haften fparea, ^m uteloonen fray/foghy't wel hebt verdient. Schoonteuch.
Vijcht doch die enzij t/ter vverelt niemantsvrient, $hy en laet nieuvvers nier/dan dat u veel te heet„is. Ubluylke» vet.
kti ghy Schoonteuch laet nie'/dan dat u t'onghereetjX %y weet wat.ghy bedreeft/left in dat boeren huys^ *»hy namet daer doch al/ghy Heter niet een cruys, ^i den armen boer creech/daer toe zijn lijf vol flagheni Schoonteuch.
^oor den boer ift cleyn faeek/fy moeten veel verdraghen, J^aer verwijt gay my dat/een fukkdegheüjck man, *ck fulcx voor vvaer van u/niet wel lijden en ean, * Vant ghy zijt boven al/de vuylfte vander fcholcn. Muylken vet. f Pfndatickfomrijts wat/bchendichhebgheftolen, 1 *^at ismaer een fray comVals het niemant en fiet,. |
||||
Maer laet dat blij ven doch/maer en vveet ghy ons niet
Daer vvy yevvers vvat buers/ voor ons mochten ghecrijghefl' Schoonteuch.
En oft ick ooek vvat vvift/fout ghy wel connen fwijghen, lek forch ick bleef int left/met u al heel befchaemt. Cfrluyïkenvet.
Ick can wel fwijghen vry/en doen foot wel betaemr, Duycken,hooren,en fien/muyfen en niet meouvven. Schoonteuch.
Al te veel fprekens bringt/menkh menfeh int benouwen, Laet onsftiiint veltgaen/en vvefen heufch van mont, Vyant'oft vrient,daer moet/yémant nu aen goetront, Sygam lig- Gaen vvy hier Hechts int bos / in 'tgroen vvat ligghen loeren |oj aen het Hy doet een feer goet werek/dk can ftraffende boeren. EenenBoer.
Den Boer Hoeongheluckkhzijn/dochonsghelijcken,,al, teemtayt. leken weet niet vvaergaen/oft vvaerick vvijcken„fa'ï, So worden vvy geplaecht/ vant crijchfvokk die vuyl boeve**»
Sy nement ons doch al/den droes moetfe bedroeven,
Al ons beeften zijn wech/al onfen pant is door,
Sy füllen ons int left/dooden,daer forch ick voor,
Sy foecken ons het vel/heel en al af te ftroopen,
Maer ick heb vvat ghedacht/ick fal in tijts gaen loopen,
Ick heb noch al vvat ghelts/dat ick lang heb ghefpaert,
Dat mijn wijf niet en vvcet/kk hebt looflijck bevvaert,
Tfou my voorvvaer leet zijn/dat ick fitlex (bu verliefen,
Tis gheborghen ghevveeft/vvel drye jaer inde biefen,
Al ftil fwi jghens heb ickt/ghehouden aen d'een zy,
Tis al te goet in ti j ts/alft noopt vvat hebben vry,
Ick hebt in tween ghedeelt/d'ecn om den hals gheborgheft
En d'ander in mijn broeck/en dat van grooter forghen,
Oft het gheboefte my/onverlkns overviel,
Al verloor ick dan d'een/dat ick d'ander behiel,
Dus gae ick nu ras door/om fontvlkden haer hand en, .
|
|||||
iMuylkenvet.
^atroofl: noyt beter noop/laet vry uu fien u tanden^ ^elcn Boer moeter aen/dus valt hem vry aen boort. Sr'oontemb.
^,fa,flaetdenfchelmdoot/ De Beer.
^ijns lijfs ghenaey,moort,moort, ^ch laet my leven doch/ick doe al u believen. Muylken -vet.
Slaet hem door, tis een fpie want hydraecht valfche brieven, % moet hanghen,het is/claer zijnen leften dach. De Beer.
Mijns li jfs ghena bid ick/gheeft my doch wat verdrach, ^•heen brieven endraech ick/ten baet tieren oft vloecken. . Schoont euch.
^een coemt ick moet u eerft/dees valfche brieven Ibecken, fy fteken hier oft daer/hier heb ickfe ghctafL De Boer.
^ wat jammer en noot/wat ellendighen laft, ^ch fy hebben mijn ghelt/fy hebbent al ghevonden. |
||||||||||||||||||
Sy grijpt &
Seer y tndt trorpen bent »(dier. |
||||||||||||||||||
Ven Boer
mtynt op u Ram. |
||||||||||||||||||
1;
|
<J\4uylken vet.
|
|||||||||||||||||
Schetmltucb
'uint dat geit onder ds arm. De Boer
ßnet op.
|
||||||||||||||||||
* fchelm ghy hebtfê hier/in dces doecxkens ghebonden,
^us pacl u ras van hier/oft vvy flaghen u doot. De Boer.
^ch vrienden tis mijn ghelt/dat iek heb voor de noot, |
||||||||||||||||||
^> ick dar nu verlies/fo moet ickt claer beftervcn.
. Schoonteuch. ^az& u ras van hier, ofr/ick fal u hooft doorkervcn.
m,. De Boer.
^ch nemet my niet al/Iact my arm man oock wat..
. cMuylken vet. p °ut daer dat u toe coemt/dats ccnen voet int gat,
^ u dan door,oft vvy/fuUen u den beek breken, He Boer«
X z Ick
|
||||||||||||||||||
Sy jagen deti
hoer wsch, enie ghsven hem einen voet int gat* |
||||||||||||||||||
PfBw H Ick mach gaen,vvat wil ick/ tcghen fukkvokkveelfprekety
genfyßvt. Gheraeck ickcr fo af/ick heb noch goeden coop. Schoont euth.
Nu maet behout ghy dat/ick n eme defen hoop, , sydcjUn dt VVyrnoghcn ons alfo/beyde tevreden houwen. buit. " _ _
Den Boer.
Dat ben ick quijt,ten baet / gheen crijten oft hooft crouvvefl* Macrdat is noch int ichot/dit isnu hoop en al, De Heer weethoe lang dat/ick fulck behouden fal, Al ift dat het crij chfvolck/vals, moet willich en boos„is, D« Boer Nocntans menighen Boer/haer noch al veel te loos,'js.'
X*am.i CMuylken vet.
<3aen vvy naer 'tlegher eer/vvy worden achtcrhaelt,
Den Keyfer fo ick meyn/rieerßich naer de ftadt taelt, So daer yet te doen vvaer/vvy moetendcr ontrent, zijn En als crijchflieden ons/toonen fo wy ghevvent,, zijn. Het eer He vertooch vande vierde gefchiedmijfe.
De Keyfer. De Veltmaerfchalckdes Keyfers. Een
derHopluyden. VVelphus. DenVelt- maerfchalck VVelphi. De Keyfer.
2>e Kiyfer Nu vvcl acn dan ick heb/haer lang ghenoech beproef!
teemt <yt. Met goetheyt, tis nu tij t/dat fy worden bedroeft
Haer hartneckicheyt is/al de oorfaeck van defen Ghebruyët al het ghewelt/ten fal anders niet vvefèn, Dus Maerfchalck ftelt te werek/nacr u cloecxfte verftanr, Al dat den cri jch vermach/fy hebbent verdient, want Sy hebben ghemeynt my/om mijn fchoon croon te bringe1*» Dus vergheldet haer ras/eer ons den noot gaet dwingen, Op te trecken van hier/dus valter aen tis tijt, Bringt haer al om den hals/laet haer doch gheen relpijt, Br»flg{
|
|||
bringt haeft de leeren by/men fal daef niet lang grimmer^
Ghy moet met alle man/de wallen ras beclimme% *n toonen dat ghy zijt/crijchflieden tot als koen, ^rvvijlen dat d'een ftormt/fal d'ander zijn befte doen, En loopen met ghewelt/de ftadts-poorten in d'afichen, ^ Welphe ick Tai u/ hoop ick eer lang verrauchen, u berouwen dat/ghy my fo hebt veracht,
bringt de muerbrekers by/overvaltfe met mächt, Alleen moet ghy alti jt/de goe borghers verfchoonen, y Vantdie onfchuldich zijn/al die daer van outs woonen, *Ontdie het leven,en/laet vrouwen onghefchent, Vltelck op zijnftorm-plaets/ickgaehierin mijn tent, Tot dat ghy ghereet zijt/dan fal ick by u cömen, Tbyvvelen van het hooft/doet de herten vervromen* De Veltmaerfchalck des Key f.
^nfes Heer Keyfers ün/hebt ghy nu wel verftaen, öus bereyt u ras al/ doet de knechten vermaen Patlyhaerfelven nu/nietenfoecken tefparen, Met haer des Keyfers eer/en d'uvve vvel bewaren, öie hem allerbeft dräecht/fal beft worden vereert. Een der tiopluyden.
■^es vyants hooghen moet/wort hem wel haeft verleert, Al fouden wy daer al/'tleven en den hals laten, ~en vyant mach cloeck zijn/ maer ten lal hem niet baten, 'Varen wy flechts daer aen/den ti j t duncl: ons te lanck. DeVeltmaerfchalckdes Key f
!^et dan in Godes naem/maed u ftracx op den ganck, j^et trommelen gheclanck/vvilt u ten ftrijt bereyden, "ier op dees felfde plaets/fal ick u dan verbeyden. Welfhm.
Pp>op,als crijchflicn cloeck/'tfalder nu ghelden, ,jact, i °ont nu wie dat ghy zijt/en als vroom helden„ftaet '5*ck op zijn verweir-plaets/toont u als cloecke mannen, ^aeft u ipieflèn ghereet/en wilt u boghen fpannen, X i Den
|
||||||||
De Xcyfir
gfttt m de tent. Hjjpreetl
de Hoplity~ de»aen. |
||||||||
T)e Hopluj*
ien gaende kntfoit ha' len. VVelpliug
fyreeft zijn
volck sp dt veilen tun\ |
||||||||
Den trommelflach doet ons/van fvyants fin de weet,
Hy is al op de baen/iy zijn tor;ftorm ghereet,
Maer laetie comen vry/vvy füllen op haer koken,
Den hoochmoet wort van ons/aen haer fcer haeft gewrokt
lek wed 'ijal haer dier ftaen/dit moetwillich bedrijf,
Als mannen toont nu dar/ghy een hert hebt int lijf,
Sb wy hem eens af flaen/fo lal hy befchaem r loopen,
Sy lullen fom wel dier/haer huyt aen haer lijf coopen,
Dus hebt al goeden moer/wy halen eer en prijs.
Be FehmaerfihalckWelp.
So den vyant aen coémr/hy en is claer niet wijs, Want wy hebben ophem/ghekood vry wel ter deghen, De knechten zijn ghemoet/als fy altijt wel pleghen, Als Leeuwen füllen fy/haer tanden laten fien, Conrardm en vangt niet/al waren zijnder thien, Sy hebben aen ons niet/hei fal metter daet bh jekén, VVy fullenfe wel haeft/met fchand' van ftadt doen vvijckeö» Quamenfe Hechts maer aen/het fou haer ftaen wel dier, Wy hebben hier ghereet/fo menich conftich vier, Tgoet ghe.vveer.en den brant/fal haer wel haeft bederven. Welfbui.
Tis voor haer een cleyn faeck/fy moeten doch eens fterven, Dus laetfe comen vry/vvy zijn tot ftrijt verweet, Maer ick bid hout u noch/wat hier onder bedect, Tot dat fy naer by zijn/dvvelck my feer doet verlanghen, Men fietghemeynlijck doch/Voflen met VolTen vanghen« VVelphus Den Feltmaerfchalck des Key f.
'hloft m. Ick fie wel ons volck hecft/haer totten ftorm gheruft,
Den Keyfer fal ick tulcx/nu fegghen,die met luft n act b Van ons tijding verwacht/om het volck moet te gheven,
den Key fin Machtichfte Keyfer goet/u Majefteyt verheven,
Sal ghelieven te lien/oft is naer haren fin. J>e Keyfer De Keyfer.
ler"cbÜi( ^coem ttt€r^0ilt ^y/ick wil van aenbegin '
|
||||
■By mijn knechten my met/haer cloeck maken ter banea,
Mit voordacht vviï ick häer/moet ghevén en vermanen
ßat fy haer in als clóeck/topnën nu delen dach,
VVant een trooftelijck woort/by 'tvolckal veel vermach,
Niet veel van nood' en ift/ mijn vroom ruyters en knechten, v>e xeyftr
bat ick u veel vermaen/tot mijden en tot vechten, ^rf.shtt
vromicheyt heb ick/al te dicmael beproeft,
ten faeck alleen is daer/die my mijn hert bedroeft, öats dat ickmetghevvelt/mijneyghen ftadt moet winnen, Èn datter fulck ghetal/van goe borghers is binnen öie haer ftcllen te weer/wel teghen haren danck öen vyantvvas haer te/(krck,hy hielt haer indvvanck, *n fy comen nn met/hem in feer groote fchaden, V Vaer ghy een borgher kint/ neemt hem doch in ghenaden, Maer van des vyants volck/en fpaerter doch niet een, • ^y hebbent wei verdient/al nae£t haer groot ghevveen,
*rengt den vyantvry om/met alle zijne benden, Maer ick bid boven al/wilt doch gheen maechden fchenden, ^erlijcke vrouwen al/laet doch onghefchoffiert, benei tis mijn eyghen ftadt/hout uwel ghemaniert, |ck can u vrome daet/vvel verghelden ten leften, £Ïaer al het ghelt en goet/is voor u al ten beften, ^ckdiecanmaeckhem rjjck/'tvvort uvan myghejont, ^Us toont u cloecheyt nu/tis nu rijt ende ftont, |ck en twijfeloock niet/ghylult de ftadr-becomen, Miy hebt voor my fo vecVI|eeétób noch in ghenomen^ *-'e dees en is voor u/claer maer eenen imbijt, J^Uerdandoecklijckaen/alsghywelghevvoonzijt, >°°nt dat ghy my lief hebt/als crijchflieden met eeren, 'ck die hem vroom hout fal/ick zijn foldye vermeeren, ., tttfiet den vyant niet/die beanextt is, en vreeft >. Vven grooten hooch meet/voor u beeft hy nu meeft, v*e daer fo mcnichmael/voor u heeft moeten vlieden, üs bid ick u, die ick/als Keyfcr mach ghebieden,
Beloopt
V |
||||
Beloopt, bectimt de ftadt/ghebruy& nu ghewelt„ghy>
Schier hebdy goets ghenoech/ja hoeden vol ghelt^vry, Valtaen,valtaen,valtaen/arm,arm,arm, arm. *Die van binnen ende bmten doen groot gbeveelt van door-
pen , bouwen endefieken, die van bujtenbeclimmen defladt, die van binnen Veorpen vierwerckjtyt, matt ten le&enftekenfy de boeyen op, ende roepen om ver~ dracb- ' Verdrach,verdrach,hout op/wy begheeren te fpreken.
De Keyfer.
Goe mannen hout doch op/ick fie hoeyen op fteken, Hadden fy poch wat ghetoeft/het was bekans te fpaed', ite veh- Veltmaerfchalck daer is voor/de borghers noch ghenaed', T^Iettdc ï-aet die uyt comen ras/haer fai trooft wedervaren. v&deïiadt. Veltmaerfchalck des Key'f Heer Keyfer iek fal haer/fulcx terftont openbaren,
x>e Keyfer Gaet ghy doch in u tent/en ruft wat als ghy meuchr, f" 'md'd ^ ^y trecken fchier in ftadt/hoop ick met groote vreuchr, Matrßhaie Hoort, hoort ghy borghers goet/laet ü int legher vinden, m de Uadt. yoor u is noch ghenaed'/ghy zijt des Keylèrs vrinden, Hy wil u hooren,maer/niemant anders voorvvaer, Ghy fielden u wel vry/in perijckel en vaer, Wilt ghy comen,coemt haeft/oft 'tfal u naer berouwen, Coemt vry ftoutelijck,en/wilt uwen Heer betrouwen, Nu vint ghy nochghenaed'/niaer daer naer ift te laet. Borghemeefler.
sy ßreken Heer Maerfchalck bidt voor ons/als middelaer fo gact ^t"dtvt' By hare Majefteyt/wy füllen terftont volghen, Verfoent ons doch met hem/die op ons is verbolghen,
Betrouwende u vvoort/comen wy metter fpoet. Veltmaerfchalck des Key f
Mae£t dat ghy terftont vólcht/hebt in als goeden moet, . . Al u faken fal ick/by den Keyfer verfchoonen, xtyfir. Tgaetd'onderfatenvvetyalsfynoehootmoettoonen. ^. |
|||
/
98
|
||||||
Hkt.tyvcedc vertooch v*nde vfcrde gtJcUede*
mjfejn dichtgheßelt als vor e ft.
TvveeBorghemeefters. VVelphus. DeKeyfèr.
Yeltmaerfchakk des Keyfers. EerBeBorghemteBer.
bekennen vvy eerft/des Keyfers groote macht, ©f« cmtm
y^Vy hebbent u voorfèyt/'tvvas van ons wel voordacht, »J* itjttUh
Maer ghy en wout ons niet/ghelooven,noch niet hooren. Tweede Borghemeeßer.
^hy hielt ons voor,ghy fout/den legher wel verftooren, ^nfen Keyfer woutghy/haeft bringhen op de vlucht, *n ghy zijt oorfäeck nu/datter menich menfch fucht, öie naer des Keyfers coemft/doen ter tijt had verlangten. EerBe BorghemeeBtr.
vVacr bleef het groot ontfet/dat vvy foudcn ontfanghen, * zij n leughenen al die/ghy ons hebt wijs ghemaeft, Vvy zijn door u in dit/groot jammer nu gheraecT:, Selfs weten vvy nu niet/hoet met ons fal af loopen, V Vy forghen dat vvy ons/lijf füllen moeten coopen, *onder groote ghenaed'/moghen vvy niet beftaen. Welfhm.
^hy hebt gheen claghens noot/tis om my al ghedaen, %y coemter noch wclaf/ghy fult ghcnaed' vercrijghen, Hacr vvaer blijve vvy doch/ghy moecht voorwaer wel fvvij. % vvy worden befchaemt/vvy blij ven inden noot, (gen, ^ Vaer ick bleven int velt/och vvaer ick doch lang door, ^° vvaer de vrees al wech / och mijn hert dun& my fcheuren, , *^oet dees befchacmtheyt my/nu int left noch ghebcuren, ^Vaer zijnfe nu die my/tot crijch hebben gheftout, ^ch dencken fy nu niet/dat my den moet ver flout, ij11 ick my hier in ftadt/dus deirlijck vind' befloten, **heen faeck en heeft my oyt/ter vverélt fb verdroten, Y Als
|
||||||
Alsghcenuytcoemft te (Ten/och dan in fvyants harrt,
Hy rae& tot zi j nen wil/en ick in groote fchant, En 'tmceftiSjdat ick weet/dat ick den hals (äl laten. Tweeden Borghemeeßer.
Dit jammer en gheclach/en mach ons al niet baten, Had ghy't voorfint in tijts/fo verging u nu wel, Tis tijt vvy moeten gaen/eer ons meerder ghequel, Oft noch grooteren laft/en noot mocht overvallen. Welpbus.
Och bidt doch voor my,cn/mijn metghefèllen allen, .Mae£t doch een goet verdrach/helpt ons uy t dit verdriet, Moghen vvy noch ons lijf/ontdraghen iö ift yet, Want fonder u voorbidt/ib moeten vvy't bequelen, Dus gaet in sHeeren naem/dies vvy u hem bevelen. JIÄ' V» Veltmaerfchalckdes Key f mßadt. Hier comenfe ghegaen/fy hebben lang ghetoeft,
Haer vvefen toont wel uyt/dat fy heel zijn bedroeft,
Haergroot leetwefen is/aen haer feer wel te mereken, fat?$u\ Weeft haer ghenadich Heer/wiltfè met trooft verftereken, voor de Door barmherticheyt wort/een Vorft doch meeft gheecrt» unu- Eeriïe Btrghemeeßer. Seyde de O grootmachtichfte Heer/ Keyfèr u ooghen keert
fl£T%« Tot u fchamel ghemcynt/dat hier ligt voor u voeren, *pbaer'k!t;é. VVy kennen ons mifdaer/vvilt onfèn druck verfoeien,. V ghenaed' ons doch toont/u liefde ons bewijft,
Den ghenadighen Vorft/elck hier ter werelt prijft, Toont u goetheyt o Heer/daar vvy ons op betrouwen. Tweede Borghemeeßer.
Tis den vyant die ons/heeft ghebracht in benouwen, Dat hy oyt in ftadt quam/vvas teghen onfen danck, V Vy zijn van hem verraft/hy hiel ons in bedwanck,
V Vy en coften hem niet/quijt worden naer ons haken,
Spaert Heer u eyghen ftadt/wilt u borghers doch maken. Verblijtjdieom u te/dienen feer zijn ghefint, Si« u ghemeynte aen/die haer fchult hier bekint,
|
|||
Heer Keyfèr wilt haer doch/de mifdaet nu verghéveni
DeKeyfer.
Nuvvel aen ick fchenck haer/al haer goet en het levent *H haer vryheyt ftel ick/haer ten cevvighen daghen, Macr fy moeten my nu/d'oncoften helpen draghen, öie ick om harentwil/nu lijde overal, ^-uytérs en knechten zijn/hierin feer groot ghetal, ty moeten betaelt zijn/dat en mach haer niet falen. EerBe Borghemeefler.
^ch Heer vvy zijn bcnout/vvaer föuden vvy't doch halen,' ^aer gheen neering' en is/is de ghemeyntheel arm, be fchappray is heel hol/daer is niet dan ghekarm, ^volck is alom bedroeft/niet dan hongher ten beften, V Veeft haer ghenadich doch/ghy bevindet ten leftcn &at fy al in noot zijn/door 'tbeleg vander ftat, Sygavent geiren noch/waerder te gheven wat, Maer neent, ick bid doch Heer/ gebruyd met haer goc reden. Den Keyfer.
£lu wel aen ftaet dan op/ick ben met u te vreden, Keert vvelghemoet naer huys/u voortaen wel aen ftelt, öat u oor niet meer naer/des vyants hoop en helt, *oont u als borghers goet/tot deucht altijt gheftadich. Tweede BorghemeeFter.
V"Vy bcdancken u Heer/ dat ghy ons fo ghenadich ^nfe mifdaet vergheeft/en fo goedich verhoort, Maer u Majefteyt fal/believen noch een vvoort *c hoor en, dat vvy haer/gheiren föuden ontdecken, ^ats dat ghy den vyant/liet uyt der ftadt trecken, ^ft hem zijn leven fchond/ 'tvvaer hem een groote vreucht» ^oor fulckea Keyfer vvaert/een al te groote deucht, ^oet wat u belieft,vvy/bidden voor hem ootmoedich. , DeKeyfer.
^üwaerts is mijn ghenaed'/vvel gheweeft overvloedich,
^*er fietdat ghy niet meer/een vvoort voor hem en fpreeft, Y z Lact
|
||||
Lact hem ghevänghen zijn/mijn hooft doch niet en bi ee&
Hy moet voor mijn ftaen tot/ghcnaed' en onghenade, Die goet doet, die cri jcht goet/'twelck by hem is te fpacle, Dus tred ghy naer de ftadt/en hout u voorts gheruft. Eerïie Borghemeeïïer*
O orlof Heer Key fer dan/Vvy gaen met grooten luft, Degoe ghemeynt' haer hert/eh ghemoet doen verblijden, De Heer wil s'Keyfers daet/altijt ghebenedijden. Gaen tut de j)e Key fer. '
Laet ons oock binnengaen/en houden'tJtamen raet>
Veel faken moeten vvy/bedincken eert wort laet, Wat vvy met 'tvyants volek/nu voorts füllen acn-richten, „ . Menich heft den moet hooch/ die naermaels moet ivvichtefl" Sai» lik
Het eerftevertooch vande vijfdegefchkdenifjb
in dicht gheftelt als voren.
De huyfvrou van V Velphus. Een ander vrou. Velt«
maerfehalckdesKeyfers. DeKeyièr. Welphhhuyfurot*.
iv vnu- Och waer ick doch doot, oft/duyfent mijlen van hier,. 7y"Z7bt. Den moet dieontfind my/ick val ter aerdenfehier, droefu Zij n vvy arm vrouwen niet/ongheluckich gheboren^ Alft al' verdorven is/en den moet is verloren, Dan leytmen ons het pack/en den iaft op den hals, Alft tijt is, vviltmen ons/niet ghelooven in als, Spreken vvy dan een vvoort/ons mans heeten ons fwijghcfr Maer meeft zij»n fy bly toe/dat fy onfen trooft crijghen, En dat vvy haer by ftaen/als zijt hebben verbrot, Sulcx blijO: nu metter daet/al haer bedrijf was fofr Sy weten anders niet/oft fy moeten al fterven» Eenander vrou. Nu fiifter ris ghenoech/mochten vvy trooft verwerven
VoOt
|
|||
t>oor den ghevonden ract/fo ïft noch al voorwint,
Het is haer nu mifluctyfulqc wort van haer bekinr, Tis te vergheyen haer/fy hebben meynen vvel„doen, ï>en Keyfer meynden fy / fo lang een vervveir t fpel,,,doc% Tot dat hy yevvers bleef/in een ander ghevveft, ïn dan dochten fy oock/ fy louden noch int left t>oor vrienden met hem wel/tot eenen vrede comcn, Maer doort Keyfers ghevvelt/is haer fulcx al benomen, ïer zijt meynden zijn fy/van hem te (eer verraft, Sy zijn nu inden noot/fy blijven inden laft, ten fy datfe door ons/haer hert moghen verquicken, ï-aet ons ftoutelijck gaen/ons faken voorts befchicken> Men fiet dat 'tvrouwenvolck/door bidden veel vermach, Welghi-vrott.
i^u wel aen gaen wy dan/ al ift een hart ghelaeh, VVy moeten ons daer toe/vvel ftoutelijck vercloecken, Het naefte voor ons is/vriendelijck te verfoecken. Feltmaerfihalck des Key f. V Vat vrouwen fie ick hier/fy comen uy ter ftadt,
Sy füllen tmeynen met/ghelt,goet ,oft haren fchat, Te verloflen haer mans/die in ftadt zijn ghevanghen. Wetyhivroit.
O grootmoedichfte Vor ft/al met betraendevvanghen Vallen wy te voet voor/u hooghe Majefteyt, V Vy kennen het mifdaet/en oock het ïeelijck feyt,
&at ons bedroefde mans/teghens u mifdaen„hebben, V Vy bekennen ront uy t/datfc haer ontgaen,, hebben,
Maer het zijn menfchen claer/gheneycht alletot val, V Varen fy eens verfoent/dcnft dat niet meer en fel,
Heer Keyfer te doen zijn/dus willet haer vergheven, V Vy arme vrouwen cranck/bidden nu om haer leven,
VVeeft haer ghenadich doch/bidden vvy met ootmoet. De ander vrou.
siet het vrouwèn-gheflacht/dat u nu valt te voet, Y $ Bid*
|
|||||||
tygat nttf
im Ktjftr. |
|||||||
Tbt vrsmt
vallen de»
Keyfer te •otet, die ßt voer zijn |
|||||||
Biddende Vöo* hier mäns/almetghevouden handen,"
Vergheeft haer de mifdaet/ laetfedoch niet ter fchanden Comen ó Heer, want haer/fcnden zijn haer wel leet, Sy ftillcnnü voortaen/t'uvven dienft zijn ghereet, Verghevet haer dees reys/wy bidden t doch oormoedich, 1 Want een barmhertich Vorft/blijft altijt heel voorfpoedicto > Barmherffcheyt verwint/alom groot ende cleyn, Het raifdóen is alde/menfchen nu Ichier feer ghemeyn,
Dus Heer Keyfèr Wilt doch/een ghenadich vvoort ipreken« DeKeyfer.
Daer en fäl gheen ghenaed'/aen u lieden ontbreken, Maer dees mans moeten noch/blij ven daer fy nu zijn, Sy hebbent wel verdient/al lijden fy wat pijn, Ghcnaed' en onghenaed'/moeten fy noch verwachten, Men fal haer leeren fiet/haren Heer fo verächten, En bidt voor haer doch niet/maer op u felven let, Sy crijghen haren loon/elck bringt zijn vonnis met, Begheert ghy wat ghy wilt/ick fait u nu al gönnen. Webhui vrott.
Nu vvydanfulex van u/nkt vercrijghen en conncn, V Veeftghenadich aen ons/en jont ons dan dat wy
Moghen draghen uy t ftadt/fonder forch in als vry, Al 'tgheen dat ons toe coemt/oft al dat in ons macht„is,
Elck met zijn eyghen lijf/te draghen als ons cracht„is, Sulcx bidden wy o Heer/de faeck en is niet groot,. De vrouwen foeckentrooft/alsfy zij ninder noot, V Majefteytiäl ons/fulex jonnen en verkenen.
DeKeyfer.
fhïhTheft Veltmaerfchalc heft haer op/ vrouwe wilt niet meer ween** W og.' Tgheen ghy van my begheert/vvort u gheiren ghej ont, Draecht met u lijf al uyc/gaet naer de ftadr terftont, Draecht juweeleVi enghelt/linden en wollen ekeren, Ia draecht al dat ghy com/allen vrouwen ter ceren, Lact ick u fulöt nu toe/dus y veeft voortaen verblijt. |
|||
,U
|
|||||||||
DandervrM.
|
|||||||||
VVy bedanckcn o Heer/iu Majefleyt die zijt
*ot al het vrouvvcnvolck/in als fo goedertieren^ ^ Vy gaen ftracx naer de ftadt/om in alle manieren *c doen naer het bevel/fo ghy Heer hebt verclaert, ^üch is hy die zijn/vvoort met trou wel bevvaert. DeKeyfer. gg*»»
^u mijn Maerfchalckgaet ghy/al de knechten vermanen
^atfy haer houden reet/om met gheftrefte vanen * e trecken naer de ftadt/gheli jck fulcx wel betaenuy De Feltmaerfchalck des Key f.
Hoe läl Wetyhus op fien/die nu dus blijft befchaemt, |* die in doots noot is/och hoe fèer moets hem fpijten, jty moet als eenen hont/vvel op zijn tanden bijten, ^ie hem gheenfins niet meer/langher vveiren encan. DeKeyfer.
Vders en houden fy/daer niet met allen van, ms reden datmen haer/boof heyt fo fal verghelden^ h moeten geftraft zi j n/al coem ick daer toe felden, ^k coem nochtans ghevvis/dvvelck my nochtans is leêtj f ^aen vvy nu binnen dan/en maken ons ghereet. te%Z Wetyhivrou.
y Vat een groot gheluck is/dit voor ons arme vrouwen, % hevet ons gheloofc/kk hoop hy fait oock houwen, ^tis meyninghe ishem/al te luttel bekent, « Dander vrett. y^Vijghen vvy noch wat iül/vvachtende een goetcnt,
iret\Heer bidden dat mach/ghedyen naer ons vvenlchcn, v^ch vviften dit c lis mans/'twaren wel blijde menfchen, j Vant vvy verhopen noch/te behouden haer lijf. L Welphivrott. jVy doen claer veel voor haer/ris wel een ftout bedrijf,
v^er wat ift, het moet doch/vä ons eens nu gevvaecht,, zi;u, . *°iimoet blijcken,al fou/fy van vele beclaecht„zijn. ■$%£ m -- |
|||||||||
Het tweede vertooch vande vijfdegefcMedt'
mjfe,m dichtgheftclt als vvren.
De Veltmaerfchalck des Keyfers. DeKerfer. VVelphi
huyfvrou. Dänder vrou. VVelphus. Veltmatrfcha.uk des teyf.
m M*ir- HceïKeyfer het crijfchvolck/ftaet alghereetint velt,
votck imgs Sy zijnnaeru bevel/al lancx den wech gheftelt, imvtchge- j^jft u believen fäl/fo fallen fy voorts trecken. De Keyfer.
Ickcoem ftracx by'tvolck,om/haér tot deucht teverweckc**' m Ktyftr Om datfe doch in ftadt/niemant crencken een haer, ßnea de^ Mijn vrome knechten fiet/de ftadt is onstiswaer, **" tmMm Maer fo ghy wel vvcet/fy hebbent op ghegheven, lek heb haer lijf en goet/haer vryheyt daer beneven, Ghelchoncken op ditmael/fo inhout ons verdrach, lek bid u allen nu/fo ick vet bidden mach, Dat ghy nu in als wilt/mijn eer en trou bewaren, VVilral die in ftadt zijn/haerlijfengoetoockfparen, Dat ghy u nieuvvers aen/haer goet doch en ontgaet, V vromicheyt lal ick/verghelden metter daet, In u befolding can/ickt u al tfamen loonen, Maer fo ick u nu feg/wilt den burghcr verfchoonen, Die daer gheleden heefi/armoed' en honghers noot, Onfèn vyant die fait/betalen metter doot, Laet u ghenoech zijn dat/de ftadt nu is ghecreghen, Laet ons als crijfchilien goet/doch altijtgoetheyt pleghen, Ten iälons gheen fchand' zijn/maer grootelijcx ons eer. De Veltmaerfchalck des Key f. «. ».„.,.- V Vat fien ick ginder doch/befiet doch eens o Heer, comtnuytde Siet wat tvrouvolck üyt bringt/waer met fy zijn gheladeri» fe*»«* De Keyfer. mans op jj
uatr fibou- Al draghen fy den Ichat/wat mach ons fulcx fchaden, ^
|
|||
/é$
|
|||||||
v Vy hebbent haer ghejont/tis een befproken kans.
FehmaerfchalckdesKeyf
Neen Heer fy hebben claer/gheladen al haer mans, My dunót dat fy haer al/op de fchouderen draghen. De Keyfer.
VVat fègt ghy,zijnt haer mans/fo mach ick vvel beclagherï, *^at ick dees loofe wijfs/eenichfins heb ghehoort. Veltmaerfchalck des Key f.
Oat u Majefteyt hem/doch niet te feer en ftoort, Uees vrouwen zijn dats claer/vvel grootelijck te prijfen, lek bid voor haer o Heer/wilt haer ghenaed' bevvijfèn, ïlal voorvvaer u eer zij n/fo ghy ha er niet verdoemt. Welbhi vrou.
0 Heer Keyfer die al/de vverelt hooch beroemt, *en goedertieren Vorft/by groot en cleyn gheacht,,zijt, VVy bidden hout u vvoort/ gelijckghy groot va macht,,zijt, Gheeft u woorden oock cracht/die ghy tot ons fchier fpraect, Qhy feyd' draecht uyt,gelt,goet/ en al daer 'thert naer haeft, V Vat ghy draecht met ulijf/is u alles ten beften, bus hebben vvy o Heer/fèer vvel bedacht ten leften, Ons dusgheladen met/den coftelijcften fchat, biedaer voor ons nu mocht/welen indefe ftadf, bat zijn ons vvaerde mans/die haer hebben vergheten ^y u Majefteyt, en/qualijck hebben ghequeten, ^nden fchuldighen dienft/en behoorlijcken plicht. Welfhm.
0 ghenadichfte Heer/went u lieflijck gheficht *^tis tot uwen knecht die/hier nu ligt voor u voeten, *ck bid laet doch ghenaed'/nvven dienaer ontmoeten, **1 dat ick mifdaen heb/is my van herten leet, ^er lig ick nu,altijt/tot f Keyfers dienft ghereet, ■^•enfiet ons-doch nu eens/met ghenadische ooghen, S^fttfangt ons in ghenaed'/hebt met ons metghedooghen, «-He overwonnen zijn/vvy kennen ftjkx goetront. Z De
|
|||||||
Al ie vrou-
we en mans vatten de» Keyfvf H •voet. |
|||||||
De Keyfer.
Bin ick u Keyfer nu/dic ghytot aller ftont So leelijck hebt veracht/en noyt hebt willen kinnen» AI verfoed ghy ghenaed'/meynt ghy die nu te winnen Met u fchoon iprekeiiials/ghy anders niet en meuchtf Dander vrou.
O ghenadichfle Heer/toont nu u grootedeucht, D'ovcrvvinninghe laet/unu doch ghenoech vvefen, D'overvvonnen toont doch / ghenaed', ghy wert gheprefèfi» So ghy 'rKeyferlijck vvoort/aen ons ghedacn volvoert, Weeft niet door de mans, macr/door ons voorbid' beroert, O Heer Keyfer wilt doch/u ghegheven vvoort houwen. De Keyfer.
Ut Ktyfir ^c^ &!* doen niet om u/maer om de tron der vrouwen, ftrtea Nu Welche ftaet dan op/met al die u aengaen, /.f».*^ US Oghetrouvvi.cheytder/vrouvven,ghyhebtghedaen, Tgeë dat ick noyt en docht/ghy mans moecht haer wel eer^r
«*»'».mS Sonder der vrouwen trou/u naeüen groot verfecren, Maer nu vergheef ickt al/als waer het noyt ghefchiet» Welphtu.
O Heer Keyfer nu vvil/ick onder u ghebiet Staen fo lang als ick leef en akijt t'uvven dinfte, Ghebruyét my als ghy wilt/in alles als de minftc, Vvven dienaer lal u/altist blijven ghetrou, Al heb ick veel mifdaen/feer groot is mijn berou, Al fvverelts Vorften gaet/ghy in als veir te boven, Vgoetheytcanickniet/ghenoech prijfen en loven,. De (aechtmoedicheyt is/in u te loven meeft, Ick bedanck u o Heer/en nu bevind' ick eeft Dat boven al quaet is/teghens zijn hooft teftellen, V Vy hebbent nu beproeft/ick en mijn metghefèllen, Maer wy blijven voortaen/u ghetrou totter doot. Welfhi vre».
Wy vrouwen dancken u/ van de goedicheyt grooj |
|||
bic u Majcfteyt heefr/beïïeft äen ons te töoncn, 'j °
«Jen Heer der Heeren falt/u metter tijt weer looneri,
■öatghy ons vrouwen volck/fulck eer en liefde draecht. De Veltmaerfchalck des Key f
ms tijt dat de crijchflien/die 'tltjf hebben ghewaecht tiaer oock wat ruften fchier/en haer wonden vermaken, bus Heer laetfe in ftadt/trecken daer fy naer haken, V Majefteyt can dan/ wel volghen als hy wat. De Keyfer.
Nu om dat ghy fout fien/dat den toren ghcftilt <s,en dat ick fulcx al/niet meer en wil ghedincken, Qaen vvy tfamen in ftadt/wy füllen den wijn drinckchj kn t'fämen vroli jck zijn/met open herten bly, Nu Veltmaerfchalck gaet voor/treft mette knechten ghy, Vvy füllen volghen dan/en ons naet ftadt oock fpoeyen, fccnen ghemey«en vreed'/doct de liefde vveergtoeyen. De xnechiï trecken verf
I ende deKey-
fer met ai dt
De befluy treden by den Poëet oft j&^
Dichter, ghêftéït als voren.
WJer ^eas ter bereit eytjeen meerder treu bevende»,
Als de defe nu is\noyt "ttvw t'eenighe Benden. Sutcxghefien oft gehoor tl o Heer V Velphe uvrout ^uterdeechgheweeftlgoet^onBich^enghetrou, ^ is ^arachtich veel/deuchden en eer en Vcaerdich. ^ofdiemen haer naerfiyt/coemt haer toe rechfveerdieb, ^enügheen wonder oockj dat haren prijs 'fti/t ïlrecl, *« de mans gorden door/dit heerlijckßuck verwedt, *f« deuchdelifcke vreujfeer beerten hoochte achten, s*Uch zijnfulckedielnaer haer mans Veelvaert trachten, ** die niet af en gaen/in gheenen teghenJJ>oety Poor alle vrouwen is/dit eenenßieghelgoet, btrgketrottmcheyt^die/elcke vreu moet bepnjfen, Z & ffaresü
|
|||
Waren ghetr ouden m&n/enfy %jjn hoocbteprijfeti,
So fy dees vrouwen hier/volghen in defe deucht,
t^yflfulcke vrouwen Ztf n/des mans eer en zijn vreucht,
Door ftilcke cloecke daetify des mans hert ^eer Vcinne»t
En is groot e oorfteck/datde mans haer beminnen,
En crijghen voor de deucht/Wederom deucht te loon,
Een detichdelijcke vrou/ü haers mans Vvaerde croon,
Conrardus heeft hier oock/veellcfs en eer vercreghen,
Des Key fers vrome daetjen dient hier niet verfveghen,
Den prijs coemt hemtoeßie/hymet ghenaedbehaclt,
Want eenghenadLh Vorsi/fal ahijt onghefaelt,
Alom hooch gheacht zijn/boven de Vereede Vorften,
Die altijt vroech enjpaed'/naer des menfchenbloet dorïïe».
En ladenf oof haerjeenen eewighen haet,
Cheluchich is die can/inalsghehouden maet,
En d'overwinning hem/laet'thert tevreden Bellen,
Den overwonnen niet/enfoec7 ter doot te quellen,
Chelijck Conrarclus hierI in ditßuck heeft ghedaen,
Eenen ee^oighenlof/heeft hy hierafontfaeny
Dat hy hem (onder btoetInoch int kB Het ghenoeghen,
En dees vrouwen die haer/mans opfchoudertn droeghe»f
Haer ghenadelijck heeft/fo ghehouden zijn Scoort,
Weite recht Vvashy op/WelphumgheheelgheBoort,
liochtans liet hy ghenaed'/hter voor Vcreethcyt Vcijs„blijcke0t
Ghenaed' met Redenfal/eeVvichlifck denprijs^firijcken.
|
|||||
Eyndc des Spicghels der Ghetto uvvicheyt.
|
|||||
DEN
SPIEGHEL DER
REYNICHEYT,
Ghenomen uyt den Oudt-vader Hieronjm&js in een gedaen te van een
Tragedie gcfteltjdat is van heerlijeke men-
fchen,vviens bedrijf heel droevich.
is, ende in Dicht gheftelt
|
||||||||||
Door I. D v Y
|
||||||||||
M.
|
||||||||||
Een fuyver hert ü veeleeren "foaerdkh,
Welhaer,die haer heelreyn van herten toontt Lef en f rijs teemt fulck een toe rtchtvaerdich, Oncuys ghedachiinhaer gheenfins en ~Vtoonty Een rep hert Voort hier en naermaelsgecroont, |
||||||||||
Redenverwint. I. D. Anno i 600.
|
||||||||||
Een cort onderrichte
öyemantdefenjpieghelder Reynicheyt begheert de®
volcke Speehvijs voor te Stellen, falmen het Radttys, Taneel, oft Speelveaqhen maken in dufdanige manie- ren, te Steten, het huys oft hof van Ariftoclides tee- nemael oft uytersJe, daer hy ende Onmati^en lust met Boofen "Veil, fallen uyt ende ingaen, int midden vant Taneel'falfiaen het huys van Svjvc\^h.^\s,daerfymet haer dienflmaecht füllen uyt *nde in gaen,daer moet gemaecl zijn een camer, daerjy ende haer jonckw^fin fitten ennayen, ende />p d'ander yjjde int uyterftefal ßaen denTempel of Kercke van *Dïam,daer eenen outaer met een heelt opfal Baen: Celeftina met ander knechten met geweer, [ui- len uyt ende in gaèn in des Conincx hof: de gemeyntefalhier ende daeruyt comen,nietveir van de Kercke: Ariftoclides moetghe- cleet zijnfeer coïïelijck als eenen jonghen Coninck, hebbende by hem eenen Pagie oft twee: Onmatigen lust ende Boofen ~Vfil moe- ten ghecleet Tjjnals lichte Edel-lieden dienaers vanden Coninck: Stymphalis moet cierltjck ghecleet zijn ds een jonge maecht ende Pffroumet een dienït maecht: Celeftina moet ghecleet zijn als ten oude coppelerjfe: men moet belacht op alles nemen als Stym- phalis Ariftoclides ontloop, datfy eens binnenloopt, ende op de inder zijde ^eder uyt,endefo naer de Kercke, op dat den loop ~$>at fnach dueren^ ende men moet gade ßaen dat het dootfieken, ende *lle ander dinghen^elte Voerck gaen. |
|||||
^Aa Defe
|
|||||
'Den Pocet oft Dichtflelder.
Ariftoclides eenen Coninck. |
|||||||||||||||
Onmatighenluft. ,Diemersvmd
|
em
|
||||||||||||||
Boofèn wil. \co»iné.
|
|||||||||||||||
Dit zfafi diz~>
haer int Spek» |
|||||||||||||||
Eenen Sangher.
|
|||||||||||||||
Stymphalis.
Celefhna. Een dienftmaecht van Stjmphalis. Een der ghemeyn ten. ^Tweede der Ghemeyn ten* |
|||||||||||||||
Uten ghebmyc-^
te». |
|||||||||||||||
öcnDichtftcIdtar veAaelt de vöo^
reden, ende verelaert het inhouden
des fpels, in overander Dicht van
derthien Syllaben. IEronymns een out/fchrijver ons claerlijck ver-
haelt, v Vittende 'tfuyver hert/van eender maecht voor sleilen, (taelt,
En oock een vvreede daet/eens Conincx die vier ich
Om defelvighe maecht / met cracht totfehandt te vetten,
Ariftoclides hiet/defen Coninck boos en vvreet, Die een Edelmans kint/een Maecht veel eer en vvaerdich,
iTerfchanden heeft bemint/ met een liefde alte heet, Hy focht met gostheyt eerfl/ daernaer met giften vaerdich,
Haer maechdelijc verslänt/enfmnmte verdoove,
Adaer Stymphalis in als/wijs}en cloecvan ver- Handen, En vvougcenfms haer eer / van hem lateberoove, Het sterven verldefiß/liever dan fy terfchandm Soude com en, oft eens/om desvverelts luft dincke, Vervolcht zJjndelie^ ßjtot aen Dianas outaer, Aa 2 De
|
||||
DeConinckdoothaèrdaerltèraerdenmoetfyfnC*
ken, Sy offerde haer fiel/en haerfuyver hert eerbaer,
Desdmaechdelijckgheßacht/ haer cevuichlijckfd croonen,
Coemt alghy maechden nu/ (j/ieghelt u aen defi maecht,
Deßenßieghelfalu/ßerclaerlück hier betoonen, VVat een maecht waerdtch is / die haer tot htf endtfiiyverdraecht,
Coemt leert wat anfvvoortgoet / datghy fulch ßultgheven,
Die u eenichßns tot /fchand' oft oneer euerfoeckeri> Coemtf iet wat wederttant/ deesfchoon maecht heeft bedreven,
Haersghelijcken en vind' / ick ingheenfchriften ofl, boecken,
JEerlücke Aiaechden al/fvyerelts oneer vervloeC' ken.
Bel
|
|||
Het eerïle vertooch vandeeerfte gefchiedenijfsi
ghelïelt in Rcgel-dkht van derthien ende twäelffylhbttt,
Ariftoclides een Coninck. OnmatighenluiY.
Boofen wil. ^Ariiïoclides.
VVat een fchoon beek,wat cen/fuyver bloeme verheven,
*a d'allerfchoonfte die/nu ter vverelt mach leven, hebben mijn ooghen hier/opdefen dach ghefpeurt, Sy is voorwaer wel vvaert/daï'ihertom haer wat treurt, 7ant fy duncl my volmacctyen liefiijck boven maten,
boor onmatiehen luft.die mv nucoemt te baten. ■En my invvendicb quel;/ door den ftralendcn fchicht ï>ie my 'thert branden doet/en verblint mijn ghefichrr ^heli jek een haeidch \ier/een groot bos can ontfteken, Alft cenen ftraflèn wint/met ghcvvelt doet doorbreken, So oniuccct fy oock hc/binnenfle van 'tlichaem, *^us God der minnen maeft/ dees lchoon fpruyt ooc bequaë, bat ick haer aenghcnaem/als haer dienaer mach weferi, «erey t oock haer het hert/ja aderen en ,péfen, Uatfe tot mywaert oock/lieflijck mach zijn ghefint, Als ick tot haer vvel bin/vvant mijn hert haer bemint, *H vierich naer haer haed/als een Hert dat ghejaecht„is, ^n van den Honden mel/totter doot toe gheplaechtjjis, ^er uytnemende dorft/en haect naer een fonteyn, Alfo haeel: oock mijn hert/naer dit fuyyerli jek greyn, Pie daer fo wel behaecht/mijn ghemoet en mijn ooghen, pocht ick haer fpreken doch / vvou 'tgeluck fulcx gedoogen, *c^ fou haer daghen al/mijns hertzen druck en noot, c^s fy van my verftont/dat de liefd' vvaer fo groot, ck; tv vi j ffel niet fy fou/met my heel loet handelen, ^erlanghendegaeick/hier voor haer deur wandelen, ^ftfy uytoit in ginck/en ick haer eens mocht fien, Aa 3 Spraeefc
|
||||||||
Ariftocli-
des coemt Alleen «9». |
||||||||
Sptwckick-haw &cn,-idc roufwUIecoem zijn melTchien,
Hoe vtiendelijekfouick/haer dan met woorden groeten, En een trooitelijck woort/fou mijnen druck verfoeien. Onmatighen luß.
Sy finten" y yc\ vvat fait nu &oq\\ zij ii/vvaer vi nden vvy den baes? malctmdtre »,/•-.»•*
amvanhtf BooJefi^UtL
Tm Hefr, j-jy is aj 0p den draf/ al naer zij n out gheraes,
Hy fal vveer een nieu lief/yevvers hebben ghecreghen.
Onmatighen luH.
Daer is gheen twijfel aen/hy doet als fulcke pleghen, Allé daéchs behoeft hy/fchier wel een verfche vrou. Boofentül.
Oonmatighen luft/dit coemt hem al door u, Ghy en laet hem gheen ruil / ghy doet hem wel een (becke*1* Gnmatiqjienlufi. o
Ia ghy Boofcn wil dan/doet hem tieren en vloecken,
Als hy 'tlief niet en can/crijghen tot zijnen wil. Boofen^il.
Neef vvy zij nts doch al eens/fv vijghen wy flechts wat ftil, YVƒ füllen tTamen nochfvvei luttich: zijn als Heeren« Onmatighen lutt.
Eenen fchellinck vant pont/maeel: hy noch wilt hy leeren, . So hy^onfén raet volcht/ick üe hem ginder ftaen. Bödfen^il.
Hoemach' hy foontftelt/ overendevveergaen, , Daer Ichuylt weer wat dats claer/'tzijndöch d'oude manietf'
Onmatighen luß.
Gaen vvy dan ras by hem/oft hy fou op ons tieren, Sy gatn hy Ariftoclides Heer/hoe zij t ghy dus ontfteltï ^lilodi- AriHoclides. «es.
Een nieu liefde is hier/die my al te feer quelt7
Half rafende ben ick'door defen brant der minnen, So haeft en fach ick häer/berooft was ick van (Innen, JE« dees liefde nïaeamy/mijn ghemoetgheheel fvvaer, |
|||
/O*) 1
|
|||||||
i
|
|||||||
Haer aenfchïjn blinde fchoon/als den dagheraet clae*,
Haer ooghen my het hert/al ftralende doorftaken, Haren lachenden mont/en haer blofende kaken, «eroerden alle mijn/linnen in corter ftont, Haren fheevvitten hals/haer fchoone borftkens ront, Hebben my inden ftriek/deferliefden ghetoghen, Als den blixem folhel/quam begheerte gheviogheny ben onmatighen luft/grocyde terftont in my, £n vanden boolén wil/en ben ickgheenfins vry, ten baet niet fy moet my/ gheworden noch ten lellen, Boofitt^cïL
Had fy u oock lief/tfott/al wel lucken ten beften, Macr 'tfäl wel comen noch/den ti jt moet zijn verbey£♦ Onmatighen IttB'.
be vroukens willen' al/foetelijck zijn ghevleyt, ba« fullenfe daer naer/van felfs wel ter hant comen. Beogen ^sïl.
Maer kent ghy haer al wel/hebt ghy naer haer vernomen, Hoedatfy heet,van vvaer/fy is^en van wat flam. AriBccüdes.
boen ïck haer fchoonheyt fach/ick niet meer en vernam, Jckwenfcfneuhaer aileen/lieflijck in beyd' mijn armen. Onmatighen luß.
Heen,necn daer moet ghy noch/wat om fochten en karmeti, ^ïen raeót fo niet te bed/maer waec is doch haer kuysï Jrittoclides.
baer wy nu hier voor flaen/oeh is dit niet een cruys^ bat ick haer niet en dcrf/ftcutelijck aen boort vallen, •cfc weet dat fy <choon is/maer anders niet met allen, Hadickden voet in huys/fo waert ghevvonnen^fpeL Onmatighen laß.
lek vveet met de fäeck raet/iis al verfonnen,,wel, *^k fal hier inde buert/lbeLkens een praetken legghen, % eenen goeden vrient/die my alles fal fcgghen, Koe
|
|||||||
Hoc fy hcct,yan vvat aèrt/en oock van wat gheflacht,
Het is feer goet dat ick/nu op hem heb ghedacht, Want hy helpt ons dies claer/al foud' ick zij n hant vullen. AriïïoclideS'
Ick bid gaet ras by hem/ wy twee beyden vvy füllen V hier wachten, och hoe/willecoom fult ghy zijn, So ghy goe tijding bringt/belooft hem vry den wijn, Op dat hy't u verclaer/en al feg heel vrymoedich. Onmatighen luß.
Ick gae derwaerts o Heer/ick maeck my tot fulex fpoedich, Van alles dat ick hoor/crijcht ghv terftont de weet. Heer Coninck nu crijcht ghy/van als het recht bcfèheef,
Maer d'oorfaeck van deesïiefd'/ wilt my doch eens verhalt' Ariiïoclides.
So de Son int hoochft' was/ met haer blinckende ftralefl, So quam ick gaende juyft/niet veir van hier ontrint, Een hayr en had ick niet/ dat vryens was ghefint, Maer het was by gheval/het wou vry allo vvefen, Dat my dees fchoone fpruyt/hoochvveerdich uy tghelciên, Ontmoete op den hoeck/hier by van d'ander ftraet, Haer vvefèn fcheen foet als/den fchoonen dagheraer,, Sy was met grooter haeft/recht door al naer huys gaende, Haer ooghen niet int wilt/maer recht voor haer flaende, Haer roofachtighe vervv'/cierden haer aengheficht, Als ick om haer noch peyns/fo Wort mijn hert verlicht, Hopende dat fy my/metter tij t fal ghebeuren. Boofen ~$cil.
Men fèyt en dede hoop/het hert moefte eens lêhcuren, Ten ftaet my noch niet aen/ ick heb noch clcyncn moet. Arißoclides.
Mijn jonftis nochtans tot/haeruytnemendegoer, Ick hoop te flachten al/de goede clöecke winden, Die ib la^ig loopen fnel/tot dat fy het wilt vinden, .$ |
||||
at
|
|||||||||
bvvdckalft ghevondenis/fy^n verlaten,, niet,
So en lal ick nu oock/ wat macht haer baten,, liet, kkheb haer op ghefpoort/ick hoop haer oock te crijghen. Boofën^il.
% coemt hier al ghegaen/hy fal ons niet verfvvijghen, ónmm)»t* Al dat ghv ghehoort hebt/brengt ons dat troulijek by. luïi Cocmt
|
|||||||||
AriBoclides.
|
|||||||||
Jck hoop datter trooft is/en goe tijding voor my,
VVatter is goet oft quaer/willet voorden dach bringhcn. Onmatighen luïi.
lek forchicken fal niet/naeruwen fingacn llnghen, Tis loot is,ick lëgclaer/dat my niet en behaecht. Boofen^il.
&a lègghet vry al uyt/wat noot ill dat ghy claecht, vVant die de vvaerhey t feyt/voldoet in alle weghen. Onmatighen foB.
4lsickt dan fegghen moet/fy is gantfeh nietgheneghen Tot de mans/)' en ipreeót/niemant aen niet een woort. Arißoclides.
h, ja ick heb al meer/van haers ghelijck ghehoort biei; daemaer mettef tijt/vvel leelijck lieten vallen. ■ Onmatighen luB,
% wil maeclit flerven doch/ren helpt al niet met allen, V Vatter oock veelom doen/dus hout u Heer ghernft. AriBoclides.
M maecht lterven,daer toe/en heeft doch nicmant luit, Maer legt ons meer'belcheet/opent de faeck wat nader. Onmatighen lult.
fy is van defer (hdt/van een eerlijcke vader, öic een edelman was/van een gheflacht feer groot, ^ie onlancx comen is/onnoofclijck ter doot, * an zij n vyanden een/die hem leeüjck verralt„heefr. Bocfen ^il.
^nferx Coninck nu dan/met allen wel ghepift, ,hceft, Eb Want
|
|||||||||
Hi
|
|||||||||
V Vant 1b ghy ons hier fegt/ 'tlant is nu (onder Heer.
Onmatighenlutt.
Tis wel ghefeyt,maer fy/ ftaet te feer op haef eer, Sy en wils doch gh een fins/ eenighe vreucht orbooren^ Daer iifer drye oft vier/diet haer oock willen ftooren, Die fo wel als ons Heer/op dees maechtzijn verliefr, Laet haer doch varen dan/daer ift vecht uyt ghebrieft, Alift tcrecren ooek/fy vvilt acn ghenen man„niet. Jriïicclides.
Hoe foud' ick laten haer/al wou ick,ick en can^nief^ Sy ftaet my al te diep/binnen int hert gheprent. Onmatighen luïï*
Wat raet dan? Boefett"iïil.
Dat hy haer/foeck te comen ontrent, En in der liefden ftrick/liefli jek foeck eens te vanghen, Naer fulcken grooten Heer/lal fy wel licht verlanghen, Dus moetet beproeft zijn/coft oock wat colten wilt. Onmatighen lufl.
Een die te vryen (bed/moet hem toonen heel milr, Int nachtfpelen,en oock/maeïtijden en ghefchenckerr, Oft moey te en ghelt coft/daer mach men niet om dencken^ Dus Heer Coninck wilt ghy/daer aen,ghy vint ons reet Tot u Majefteyts dienft/doet ons maer flechts de weet, Wat ghy van ons begheert/vvy füllen daer toeloopen. AriHodides.
Het waervoor my feer goet/vvaer fy om ghelt tecoopenr Maer eylaes neen fy niet/ick moetaengaen den ftrijr, Dus wilt my helpen dan/elck doe zijn beft met vlijt, Met lieflijckheyt fait doch/int cerft moeten ghefèhieden. Dus (iet dat ghy ftiacxhaelt/al mijn beüe fpeelliedeiv Datfe bringhen met haer/het beft en foetfte fpel. Onmatighen lufl.
Dat is naer mijnen tant/dat lal ghelucken wel^ Met
|
|||
é
|
|||||
Met foct te fluytcn, vvoJt/menkh fèer hacft bedrognen,
E>ie onverwacht het net/wort over 'thooft ghetogen, Als den voghelaer doet/over het voghelken clcyn. Arißoclides.
Laet ons dan gaen,als den/a vont elck wort ghemeyn, ban füllen vvy eens feer/luftich voor haer huys (pelen, Hn proeven oft ick haer/coft het hertegheftelen, fen een trooftelijck vvoort/van haer crijghen te loon, Êen minnacr doet ièer veel/om jonft vaneen vrou fchoon« ff et tweede <vertooch vande ecrpeghefchiede-
nijfejn dicht qhettelt ds voren.
Arißoclides. Onmatighen luft. Boofen wil.
Eenen Sangher. AriJioclides.
Gaen vvy nu bcfien dan/ wat het gheluck fäl gheven, i*^!'1'
Als ick om haer noch denck/ 'thert begint my te beven, *»* «« de
Sorghcnde dat den trooft/niet en wort al te goct. s^eeUndt».
Onmatighen luß.
Gaet vry ftoutelijck voort/ba Heer gr-ijpt eenen moet, Verfoecken is het naeft/ghy en hebt niet te daghen. Bod fen Uv7.
ter den boom om laech valt/verdraecht hy al veel flaghen ons Heer grijpt eenen moet/valt ftoutelijck acn boort. Ariïtoclides*
wel aen dan ick vvaecht/fpeelt ghy lieden dan voort, %g*p« ~om> *-aet clincken het foet fpel/ wilt lieflijcheyt voorts bringhen, jS/syj^'ia" *-aet daer yemant met een/foete ftem onder finghen, ^ch lief ick wou dat ghy/een vonck der liefden creechr, ■"oor het liefteli/'ck ibel/vvortmenichhert bevveecht. Bb a DeSj>eel-
|
|||||
,lh
|
||||||
De fpeellkdenßelen, endè een fingt daer
ender dit vollende Liedt,op de voisi
Fortun elas pourquoy. Ontßuyt fchoon liefu oor,
Ontßuythethert edijn,
Cheeft my doch nu ghehoor, 4
Verlost my uyt ghepijn,
Wee ff my een medecijn,
Die anderssterven moet,
Soickuclaeraenfchijn,
Langhermoet derven foet•
i^Arittoelides dießreeB. '
O Stymphaüs mijn lief/wilt nu u hert ontfiuyten, ,. Opent u ooien doch/o lief coemt by my hier buyten, Ghy hebt hier een die u/boven zijn croon bemint, Leander en had noyt/zijn Her o fo ghefint, Als ick u nu wel doe/o maecht van grooter vvaerden, V Vilt uwen dienaer doch/nu in ghenaed' aenvaerden, Och een trooftelijck woort/gheeft my uyt goeder deucht, Sonder u en heb ick/ hier ter werelt gheen vreucht, Dus ipreeel my nu eens aen/wilt doch niet 1 anghcr fwijgefl? Ontfermt u mijnder ghy/laet my eens trooft vercrijghen» Coemt (iet wie dat ick bin/fiet mijn liefde eens aen, Ick en twijfel gantfeh niet/'tfal u ter herten gaen, Als ghy my fult iïen ftaen/die trooft foecT: te verwerven, Coemt fchoon liefen trooft my/ oft ick moet de doot fterv^ Syßelen endefinghen noch eensr
Orpheus coli daerfhier
Berveghen berch en dal, Sal ick fchoon liefoock hiert CMet ditfoetJpelen al, cMet dit blijde ghefchal, f Hit
|
||||||
Vtiu helieven niet,
Ick hevf niet dat ich [al Blijven in dit verdriet. Orphaas coft voorwaer/ door zij n foet Ipeeïs bedrijf,
terghen, boflehen, ja de/harde fteenrotzen ftijf
ï evvegheh,ick laer üaen/vvreede en wilde dieren,
O liefen fal ick u/oock met defe manieren,
Kier connen winnen en/cri;ghen tot mijn gherief,
Ên weeft doch fo ftraf niet/mijn uytvercoren lief,
baet bevveghen u hert/wik u eens wel bedincken,
be neghen fufters cloeck/hooiden feer gheiren dincken-,
K^fpollonü fra'y Lier/dus hoort met herten bly,
tiet foet fpel u ghejont/cocmt üet wie dattet fy,
bic dit hier voor u doei/die wil u dicnaer vvefen,
Vernedert u doch eens/o lief van my gheprefen,
Lact my die u bemin; /niet i ri dit fvvaer verdriet,
benei: lief vvat dat ick doe/dat fulcx uyt jonft ghefchict»
Sj fielen endeßnghm noch eens*
Q Roosghy blinttfofchoon,
Als doet de [enne claer, Niemant enßant de croon, Vjilsghy fcho^n liefveorrvaer, Vreyn %efen eerbaer, Bringt my nu inden ïirijtt Ontfangt uwen dienaer, Ick bid hem jonJlich zift. ^ Stymphalis mijn lief /wilt my doch eens in laten,
bat ick u mach fien en/fpreken tot mijnder baten, * liefiijck gheficht heeft/my mijn teer hert doorvvont, ^°enit nu doch eens by my/ ick word' weder ghefent, **ct by-vvefen van u/fou mijn hert gants verquicken, 00 Sny my niet en helpt/den bram fol my verfticken, Bb 3 Och
|
||||
H
|
|||||
Och'mijn Hef wilt dien doch/tc blufichen zijn gheree£
lek ben van binnen als'eenen hoven fo heet,
Het vierder liefden fal/my het hert overloopen,
Och mocht icku om-half/mijn groot Coninckrijckcoopen,
Tvvaer u tenbeften lief/ja al mijns hertzen bloet,
Want crijch ick gheenen trooft/ ick doch vvel fterven moet»
Daerom coemt trooft my da/ en wilt maer c2 vvoort fpreké,
En doet ghy't oock niet lief/van rou fal my 'thert breken.
Sy fielen endefinghen noch eens.
Primers o Lely reyn,
Verlos! my uyter noott Mnßet o edelgreyn, Mijn hef de die is groot, Ick slerfvoorwaer de doot, Helpt ghy my niet terslonty O f hoon mondeken root, dfrlaeftmy bid ick ghtfont. Princeflè bloeme fchoon/o ghy .fuy vcrli j ck greyn,
O rootvervvighe toos/o edel Lely reyn,
Laet my bid ick doch trooft/en ghenade ontfanghen,
Naer uwen rooden monr/ftaet alle mijn verlanghen,
So ick u derven moet/lal ick fterven de doot,
Verloft hem die u is/helpt hem doch uyter noot,
Het woordeken Ia,can/my alleen vvel verblijden,
Och lief ipreed dat eens uyt/ ghy fult my fo bevrijden
Van fwaerheyt ende anext/van druck en veel ghepijn,
Ootmoedich bid ick u/laec my u dienaer zijn,
Coemt nu te voorfchijn eens/u fchoon fneeuwitte handen*
Laet my eens cuflen doch/verloft my uyt de banden,
Daer ick met gheboey t bin/door begheerlijcheyts raet,
Coemt trooft my vveirfte lief/eer dat naer word' te laet.
Sjfydennoch eens fonderfinghen.
|
|||||
Ariftoclides.
O ongheluckkh menfch/iy laet hacr niet eens hoorèn. Bcofen Vf//.
*aHeer ghy en durft u/fobi jfterli jck niet ftooren, ty is voor lukken Heer/denck ick, al wat befchaemt. Omnatighen Ittsl.
Sy vvaer al langby u/vvaert dat ghy alleen quaemt, Sy coemt vry noch wel eens/al properlijck int ftille. Arißoclides.
lek fie wel ick en mach/niet al doen dat ick wille, Och iief ial ick niet eens/hooren u foere ftem, V Vil« ghy dan iprcken niet/fo en fegt maer eens hem,
Op dat ick weten mach/dat 'tfpel u can believen, Och fy en doeghet niet/fy wil my nietgherieven, Sy heeft haer ooren nu/gheheel en al gheftopt.
Bct'fen "Wj/.
My dunft het is al voor/een doof-nians deur ghcclopt, Caen wy liever naer huys/en ftellen ons om flapen. Onmaiighen luïi. V Vy moeten haer met een/ander manier betrapen,
neer Coninck hebt ghy £echts/in u lijden ghedult. Booftn ~^nl.
^hebreket aen den vvil/fo eeft feker mijn fchult, VVy fullerit haer wel op/een ander wijs gaenkoken. AriÏÏoclides.
*ck hoop mijn leet wort ncch/in corter tijt ghewroken, ^acn vvy dan al naer huys/ick heb noch goede hoop, ^1 ligt de vifchroe uy t/ten is aki jt gheen noop. Gat» *l in
Het eer ft e vertooch <vande tweede gefchkde*
niflejn dicht gheHelt als vore».
Onmatighen luft. Eoofen wil.
Ariftodidcs. Omna-
|
||||
önntatlghenluß.
Wel broer wat fegt ghy nu/can fy haer niet prat,,houvvefl« Booten ^cil.
Sulck crijghel volck fou vvel/een feer ftercke ftat„houwefl, My gheeft wonder oftoock'eevvelijckdueren„fal. Onmatighen lufl.
Niet lang neef,ten zijnmaer/dermaechdenkueren„mal, VVat vveygheren ftaet wel/tis alom de manier„nu. Bvofen V«7.
Sy en connen niet een/foot fchijnt, maer wel ruym vkr„nu, Al fchijnen fy fo flecht/iy weten vvaert haer let. Onmatighen lue}.
Al te crijghel is dees/fy en wilt nieuwers met, lek förch ten fal aen haer/niet wel willen ghelucken. Boofert "Veil.
Ea het moet vvel,al fou/ickfe metten hayr rucken, En lb bringhen ten dans/ja met cracht en ghevvelt. Onmatighen lust.
Wel boofèn wil hoe dus/ghy fchijnt te mael ontftelt, Al foet mijn edel helr/vvy füllen haer wel keren. Boofen^til.
Ick can qualijck by fulck/crijirhel gheflacht verkceren, lek prijs al-cort en goet/al met de bruy t te bed. Onmattghen lutt.
VVy drij ven haer te coot/noch met goetheyt ick wed, Eenen eyeken boom fict/hoc diep dat hy gheplant„is, Hoe groot,hoe hart, hoe dick/ hy moet alifcr verftant„is, Ten leften vallen noch/maer niet ten eerften flach, En daer zijn vicrmael fes/uren in cznea dach, Neef dat nu niet en is/damiach inettcr tijt comen, Boof n "ft-//.
X-aet dat daer,hebt ghy vah/den Coninck niet vernomen, Het gheeft my wonder hoe/dat hem nktmeer en fpijt. Onmatkhen luïi. A1U13'
|
||||
Almanaekendru& hy/al vandennïcuvvcntj jt, .
«y is van liefden fieck/vvy moeten hem wat trooftcn. Boofen Veil.
VVy füllen hem gaen vvat/paciencie rooften *n ftercken hem ter deech/eer zijn hooft hem vvortcranck. Onmatighen laß.
kleef ick heb hem ghefien/ hy is al op den ganck, fmm!** My luft te weten vvat/liedt dat hy ons fal finghen.
Boofen Veil.
Al den ouden iänck,vant/lief,niet dan beufelinghen, Maer fvvijghen wy vvat ftil/het wort ons al verclaert. AriBoclides,
Ick hoop 'tfal noch wel zij n/tis doch der maechden aerty Sy houden haer wat prat/fy weten haer te veynfen, $y fegghen dicvvils neen/als fy int hert ja peynfen, £n heden zij n fy dus/ morghen anders gheünt. Boofen Veil.
Heer Coninck dat is" vväer/tis yeghelijck bekint, %mZl %. Hebt ghy eenighen trooft/ghy fchi jnt van moede luftich*
KjirittöclUtu
ïck fèt uyt mijnen fin/fo ick beft can,en ruftich. Set ickt over, ick maeck/vanden noot nu een deucht. Onmatighen luß.
biet ghedoen can,het is/den menfch een groote vreuchr, t)aer fchuylt voorvvaer al vvat/ghy begint moet técrijghen,' \_AriBoclide$.
ïck moet u iegghen al/ick en canniet vef fvvijghen Hoe ick heb voor de hant/eenen aerdighen vont, t>ienu moet volbracht zijn/des raft u doch terftont, ïck heb eenen brief aen/d'allerliefften ghefchreven, Een van u beyden fal/haer dien minlijck gheven Hy moet ras béftelt zij n/want daer leyt verlanck„aen. Onmatighen luH.
Pch Heer dat moet ick doen/laet my dien ganck„gaen, Cc Noyt
|
||||
Noyt deed"' ick lieVcf werck/ick hoop hacr nu tt fpreken.
Boofen"toil.
Ia Heer laet hem vry gaen/hy weet de oude ftreken, Tis werck dat hem recht dient/hy ift al meer ghewoon. Arißoclides.
Hy gtiteft Nu wel dan hout hem daer/draecht hem aë mijn lief ichootf; onntatigen £n mac& by haer fo veel/ dat fy dien mach lefen, " So fy dat maer en doet/ick hoop 'tfal al wel wefen, Dus üet dat ghy op als/wel en deghehjck paft, So ghy goe tijding bringt/fult my zijn een weirt gaft, Maer gaen wy eerft naer huys/ Mijf wat ter deghen ftercken* Onmatighenluß.
Ia Heer een ghelas wijns/can tot fulcx al veel vverckeav V Vant anders is de menfch/uyt zijn felven gheheel blöo* Beofe» ^il.
Ghy hebt meer als ghelijck/'tgaet ghemeynlijck alfoo, En daer den voghel ib/quaet als hier om vanghen,, is, Is boven al goet dat/de tong wel ghehanghen„is. Het tweede vertooch vande tweede gefchk*
deniße,w dichtghe&elt alsvoren. ,"
Stymphalis. Onmatrghen lüff,
Stymphalü. T7 ft1*« ®c^ vv'e',cr vvere^ fil/ick verhalen mijn leer,
ttghen haer lek ben miftrooftieh fehier/ dat ick niet wel en weer pi™, Qft ick l«ef,oft doot bin/vviefal ickt nu doch daghen,. Ten is om lijden niet/lb my de vryersplaghe% Elck wilt mijn dienaer zijn/trachtende naer mijn eer, Sy foeeken al mijn fchand'/dwelck my wel bedroeft leer, Maer feer veir ry van my/dat ick haer fou ghelooven, Met foetghelaet fbett elck/mijn verftant te berooven, Maer fy zijn al verdoolt/ick weet haer niet te wil, Eer-
|
|||
fcerlijck foeck kk alleen/te leven reyn en fifl,
Sonder vryer oft man/hy fy fchoon,rijck oft machtieft, ;
O Diana, laet my/altijt blijven indachtich,
t>at ick u heb belooft/reynicheyt totter doot,
Leefde mijn vader noch/dit en vvaer al gheen noot,
V Vant ick en bin nu maer/een trooftefoofe vveefe,
En ick fit als daer doet/in eenen flach de Meefe, Bevvaert my doch o God/rèyn van herten en fin, Stortin my fulcken gheeft/en prent my fulex wel in, t>at ick my lüyver en/reyn mijn leef daech mach houwen,
Laet my alle de mans/en haer valfch bedroch fchouvven, t>aghelijcx comen fy/met foeten fanck en fpel, Om my verleyden,maer/ick veracht fulck ghequel, lek gae veir van daer in/een achtercamer flapen, lek laet haer ftaen, als die/teghen den hoven gapen, V Vant ick en begheer fulcx/gantfchlijck te hooren„niet,
leken vragher niet naer/oft zijt haer ftooren,, fiet, V Vant tis quaet als een maecht/vvat begint te luyfleren,
Hetfoet gheluyt vant fpel/fou 'tverftant verduyfteren. Onnutighenlttfl.
Ha,ha_,ha nu fal ick/dees fchoon bruy t emmers Ilen, onmatige» Sy vveyghert haer te feer/wat hevet te bedien, l^Z%t'
Met beleeftheyt moet ick'haer den brief fien te gheven, *« <*&&.
Als ick daer noch om denck/ 'thert begint my te beven,
Sorghende oft fy hem/niet en nam oft cn„las, Maer wat vraech ick daer naer/laet vry loopen den„bras, lek wil mijn bevel ras/in alles nu naer comen, Ou fiet eens vvaer fy ftaet/ 'thert begint my te fchromen, Hy f0ml Oedelfuyvermaecht/eenvvienghy vvelbehaecht naerderby L>ieujonftedraecht,cuft/ufchoone handen zaeclit, ü»^ *"
En doet u goeden dach/feervriendelijck ontbieden,
Stymphalü.
ïck en ken gheen mans, niet/een onder al de lieden, Hy fy wie dat oock is/ Cc z Onm&.
|
||||
ÖnmMtghen kB.
Vanudienäersifteen.
Stymphdis,
lekenken nochhem,noch/ander dienarengheen, Duskeert weerom naer huys/ wilt my onghcplaeeht laten» Onmatighen luB.
Hy heeft u nochtans lief/en mint u boven maten, Hy is een Coninck van/Orgomenen leer ichoon, Hy heeft u fo vveirt als/zijn Conincklijcke croon, Naer niemant als naer u/ftaet al zijn groot verlangher^ Hy bidt dat u belieft/defen brief eens t'ontfaiighen, My uoni So ghy hem te wil zij t/ghy bent u leefdaech rij ck. haer den StjmthdÜ.
bmt' Segt doch u Heer dat hy/eldprs foeck zijns ghelijck,
En my met vreden laet/die gheenen man en wenlche,
Noch hem noch niemant niet/ ja ter vverelt gheen menfche» Al waert ter eere^oock/fal fbecken voor mijn lief. Omnatighenluiï.
Ontfangt en leeft dan eens/defèn des Conincx brief, En doet lb u goet dunft/föghy voor 'tbeft lult vinden* Stymphdü.
Syamv/iert Ontfanghen eenen brief/en dat totfulcken inden, matr wt'^tDaerligthy,laethemvry/indecouopftraetilapen. hem wech. Onmatighen luiï. Ia,ja,als ick vvech ben/fultghy hem wel op rapen,
Leeft hem dan ftil alleen/en ahtvvoort metter tijt. Stymphdü,
Soutghy dat fegghen/lar/vvaer een eewich verwijt, Syraep dm nu dacr? nu daer, ligt daer/nu iäl ick hem niet lefen, «,,ende " Een die brieven ontfangt/wort wel te recht mifprefen, Ah»" die» ^\s een maecht brieven leeft/dan ift met haer ghedaen, „■ . ' Segt u Heer dit al vry/endaer met wil ick gaen. OnmAtighenluB.
Ba,ba dat ifièr een/die haer woortwel can vueren, VVifl
|
||||
VVift onfen Coninck dit/ter doot toe fou hy tfliëf en^
Mijn leef daech en fach ick/noyt fo fpijtighen dier. *s dit der maechden aert/is dit hacr fray manier, lek meynde dat fy al/veel vriendelij cker waren, kleenickhou noch al veel/van de lieflijcke karen, Tis al verloren vvat/datmen fulck volck al doet, ïpreken is met my uyt/ick heb nu cleynen moet, Maer hoet is,ick en mach/ t'huys het quaetfte niet fegghen, V"Vy füllen hem weer wat/anders voor ooghen legghen, &eft fpoey ick my nacr huys/en doe van als de clacht, Hy isfeker fot, die/van fulck lief trooft verwacht. Het eerfle vertooch vande derde ge[chiedenijfe3
in dicht gbefïelt ds voren,
Boofen wil. Celeftyne. Onmatighen luft.
BoofenVoit.
VVat nieus verfrayet hert/'tfal nu om goet af loopen, Sy zijn gaen coopen nu/fchoon juvveelen met hoopen, Oft de gierkheyt 'thert/vvou bekooren opt left. Maer waer blijft mijn ghefel/ick hoop in als noch'tbeft, Hy haelt voor ons een wijf/die valfch is en doortrocken, Sy vveet de maechden wel/aen den danfle te locken, ïen oude coppelers/feer loos,valfch, en doortrapt, V is voor d'ooghen fchoon/ als een Exter fy clapt, Maer fo dit niet en luäyfo valt den moet in d'aflchen, Hier comenfe "aft aen/fy fullent vereken vvaflehen, Veleïiijnken ick vvenfeh/u mij n kaer goeden dach. CeleBjne.
£n u oock,en ons wat/goets datmen eten mach, My verlangt oft wy aen/dees bruyt wat fullenvanghen. OnmatighenlusJ.
*a3 ja vvy füllen wel/gaet ghy altijt u ganghen, Cc 3 Cele.
|
|||||||||
Gaet'in,
|
|||||||||
Boofen Wil
coem aUet» |
|||||||||
Celeftyne
ende Onma- tige lust co~ men uyt. |
|||||||||
J Cehßfjeett de hant/fil u worden ghevuk.
CeleByne.
Een die zijn beöe doet/die en heeft gantfch gheen jlchult, Ick hebber meer als dees/ 'tnet over 'thooftgheftreken. Boojen Tfo//.
Ick ghelooft wel, ghy cont/de vijf woordekens {preken, Gheen cloecker vvijfdanghy/in ditgheheele lant. Onmatighen luB.
Meeftendeel alfmen haer/met gout wel falft de hant, Cetettijnken ick fegt/al recht uy t fönder veynfen. Boofen ^oil.
€ehHijnken fiilt ghy/om my oock niet eens peynfèn, . Ick foeck oock fomtijts wel/wat frays naer mijnen fin, Celeïtyne.
Wel wat droes meynt ghy dat/ick een coppelers bin, Sorcht voor u felven ghy/vvat wilt ghy my doch leeren. Onmatighen luft.
Ia fy en doeghet niet/dan al voor groote Heeren, Wy cleyn moghen ons wel/daer afhouden gheruft. Celeïtyne.
Siet eens wie ons hier coemt/o Onmatighen luft, I«k fou4wat leggen, maer/ ghy doet my fchoon geit winnen. Boofen "ftw ƒ.
Een deghelijcke vrou/zijt ghy,dat moet ick kinnen, Maer laten vvy dat daer/en fchaffen wy wijfheyt. Onmatighen luft.
In het fvvijghen en doen/doch den meeftcn prijs leyt, Cele&ijnken wilt u/doch terftont aent vverck maken. Booten 'ft'//.
Wat hebt ghy met ghebrocht/ick begin feer te haken, Ift de pijn oock wel waert/laet my doch eens befien. Celeïtyne.
uneJint Hier zijn juvveelen fchoon/waerderinghen wel tien, ßtnma /*• Peulen;gh.efteenten,en/ketensom met tegorden. |
|||
Onmatighen fuß.
AI waer ick noch fo vroom/ick moeft wel een hoef worden, Alfmen datfraey goet fier/wie fo« den luft weer ltaen. CeleFtynt.
Chy hout my hier te lang/ghy moeft my heetcn gaen, VVant den Coninck dk haeä/hoe dit fpel noch fal enden. Boofen Vwl.
Gaet dan heen, doet het heft/oft den droes fal ti fchenden, So ghy yevvers in brot/ghy crijcht niet een cruys ciaer, Celettyne.
ïck hebrtl in de hant/men fouder niet doen vaer, Sonder de keirflèn daer/die fo wel van voor lichten, iflu broers vaert vvel iek gae/ Onmatighen lu8.
VVillet kintte recht bichten,
ï)k is voorvvaer een vvijf/van hondert fulck niet een.
BoofinVfil.
Sy heefter veel ghebracht/in ellendich ghevvecn, Maer dat en raeü ons niet/laet ons oock gaen raetflagheiï, Oft dit ftack nkt en ginck/naer onfes fins behagheny V Vat vvy dan füllen docn/fegt ons den beftcmraeu Onmatighen IttB.
^eef fo ons dit mifluö/vvy zijn in armen ftaet, $n ick ben daer heel uyt/ghy moet qns dan raet focckeu. Boofen^it.
Walt met ghcwelt zijn/ten baet tieren oft vloecken, ty moeter vry noch acn/coft oock wat coften wilt. Onmatighen Iftfi.
^ Boofen wil, met fvvaert/boghen,fpieflèn,en fchilf* ^aetghy liever te werck/dan met minne oft goetheyt. Boofen Veil.
k dat beken ick felfs/liever met cracht dan foetheyt, ^ coemtmen daer haeft af/anders ift telanek werck. Onmatighen 1*8* Oboo-
|
||||
ö Boofen wil ghy zijt/een al te ftouten clerek,
Ghy lult u lelven noch/in duyfent laften bringhen» Boofen^nil.
Ghy Onmatighen luft/cont u doch niet bedwinghen, V Vy zijnder voorwaer tvvee/d'een d'andet feer ghelijck.
Onmatighen lust.
V Vy hebben veel ghegaen/t'famen op eenen dijck,
Öns rolle fray ghefpeel t/als aerdighe knechten. Boofen Tto//.
Ghy foed te vryen meeft/en ick foeck meeft te vechten.
Als ick tot mijnen wil/niet wel en can ghecomen. Onmatighen luß.
Ghy hebbet meelt volbracht/dat ick voor hebghenomcn, Dus fvvijghen wy vry ftil/en laet onsgaen naer huys. Boofen ^>il,
V Vy moeten onfen baes/helpen draghen zijn cruys,
Met onfen wijlen raet/zijn verftant heel verdooven, Voorvvaer hy is wel wijs}dieonsbeyd' wilt ghelooven. |
||||||||||||||
Üaenin,
|
||||||||||||||
Het tweede vertooch vande derdeghefchiedc-
ftijfe,in dicht gheßelt als voren.
Stymphalis. Een dienftmaecht. Celcftyne. Stymphalti.
De camer Och hoe gheluckich ift/fo te fitten met vreden,
Mit open Altijt befich int werek/öm bedwinghen de leden, phalis ende Want leechcyt is vooryvaer/de moeder van 'tquaet„ al, |
||||||||||||||
frfmeTen ^n een ^S^ maecht/overdend den raet„mal,
otyen, Hoe fy naer haer fins lüft/tot vryen fal begheven, Maer de maechden diein/veelforchfuldieheyt leven,
JDoende een cerlijck vverek/vergheten haren tijt, Oft zijn neerftich in haer/huyfwerck te doen met vlijt, |
||||||||||||||
En die zijn al te veel/quaed' becoring' ontHaghen,
Iadwafó
|
||||||||||||||
ïndvvafe liefde cn/hebben dicghecn behaghcti,
Sy ontvlieden den bran t/ ry ontvlieden dat vier l)es vlcefchelijcken luft/en het ydel beftier Der begheerlijcheyt quaet/die menighe doet quelen, Sy foecken den dans niet/fy loopen niet tot fpelen, Maer tot eerbaerheyt is/haren fin en bedrijf. De Dienßmaecht.
My dunct dat daer een dopt/ Stymphalü,
laet ter deechvry wel ftijf, Loopt befiet Wie dat is/ BeDienHmaecht.
Tis een van ons ghcbueren, Celefiijnken die fo/vvel de tonghe.can nieren, Een de meefte clappey/die ons hier woont ontrent» S/ymphalü.
Laet haer in comen doch/dit ben ick onghev'vent, Dat dit wijf tot my coemt/vvat fal my doch ontmoeten CeleByne.
Stymphalïi ccrbaer jeucht/u coem ick nu eens groeten, Van ghebuerfaemheyt cocm/ickal ftoutelijck in, Ick en wift niet te doen/dus quam my inden fin, Int anders vvefen mach/hier een praetken te legghen. Stymphalü,
S it dan neer en (egt al/vva t ghy begh eert te fegghen, V Villecoem zijt ghy my/'tbefoeck is my een vreucht, Te weten alft ghefchict/in eerbaerheyt en deucht, Als ick hoop dat ghy my/ande.is nieten Tuk leeren. CcieHyne.
Ghebuerken ick houd' u/voor een dochter met eeren, Diealnjt befich zijt/met eenichconftich vverek, Men fiet u nieuvvers dan/in huys oft in de kerek, Als een huys-duyf kenioet/airijt in u eenicheyt/ StjmphaUs.
Vd
|
|||||||||||
Vtcn ehfi.
•3an binnen. |
|||||||||||
Uc maicbt
loopt in,tni* Coemt ter- Slónt ttyt. |
|||||||||||
Celeftyn«
tonnt in. |
|||||||||||
Celeflyne
fit neder. |
|||||||||||
Ick
|
|||||||||||
lek en foeek anders niet/dan flilheyt en rccnichéyt,
YVel tevreden in als/my houdende heel ftil. CeleHyne.
Het is te prijfen oock/ghy leeft fonder ghefchil, Nochtans ghy moet u haeft/gaen aenftelkn om houwen. Stymphalü.
Neen ick ter vverelt niet/icken wil niemant trouwen, Onghebonden albeft/eerbaer, fuyver,alleyn. CeleHyne.
Nu u vader doot is/vvaert beft fo ick wel meyn, Dat ghy yeniant hadt/die voor ftontal u faken». Stymfhalü.
Ick hoop noch fbnder man/aen den coft wel te raken, Die my van houwen fpreeft/is feker mijn vrint„niet, CeleHyne.
Onghehout can men oock/fyder toe ghefint, ,11er, Al properlijcken ftil/eenghenuechtken bedrijven» Stymphalü.
Wat meyn t ghy daer met, fegt onfalichfte der wijven, Svvijcht fulcke woorden doch/oft vertreóthaeft vanhier, CeleHyne.
Ten is maer uyt ghenuecht/o ghy föet iiefli jck dier, Ghy en moecht u daerom/fo leelijcken niet ftooreru Stymphdis.
Ick en begheer fulcx niet/meer van u aen te hooren, Weet ghy war eerlijcx te/fegghen,bringt dat viy by» CeleHyne.
Ick fal u al wat moys/laten fien, weeft flecht bly, Ceie dyne Slaet Sae>en is ^er niet/dat u hert mocht bekeuren, trengt de Stymphalü. til Je™. Voor wacr dat is wel fehpon / maer al mocht my ghebeurc^?
■»uim. So en foeck ick fulcx niet/ja hoe fchoon oockdat is, . CeleHyne.
Daer is van als dat 'thert/can, verblijden ghevvfr, Schoon
|
|||
Schoon peirkn, en feet fchoon / halfbandên volfraey ftcenür,
Seer fchoon ringhenom veel/goude ketens met eenen, So ghy daer yet bcgheert/ick weet u goeden raet. Stymphalü.
Keen ick met allen niet/tis boven mijnen ftact, Sulcke maechdë zij n dv vaes / die haer ghelt daer acn hangen. Celeflyne.
Ghy crijchtfe wel om niet/wilt ghyfe maer ontfangen, Duskieftdaer vry wat uyt/fegt wat u hert bcgheert. Siymphalis.
Tgheven ghelh£tfoet,maer/ 'tfenijn ligt inden fteert, kliemant ghceft niet om niet/dat weet ick wel van buy ten. Celeßyne.
Ick mach mijn bootfehap vvel/ongheveynfilelijck uy ten, lïnfegghen van mij ncoemft/tot uden rechten grom, Al dees juvvcelen zijn/u ghefchoncken en ghejonr, Van een die u bemint/boven alle fchoon vrouwen. Stymfhalü.
Zijn die my ghejont,fegt/dat hy die mach behouwen, Ick en neem niet fo veel/alfler can in mijn ooch. Celeßyne.
Ku weeft doch fo quaet niet/ick fpreeckal by ghedooch, Ghy en durft hem maer flechts/ eenvvoort eëshooië fprekc. Stymphdis.
Ick moet my wachten wel/vander mans loofe treken, Maer ick merek wel van vvaer/ons dees miltheyt nu coemt. So ick ucerft aenfach/ was ick daer voor befchroemt, 4riHocüdes ift/die u dit doet beginnen. Celeliyne.
lahy iftdoch,ickmoet/u dewaerheyrbekinnen, X-iefdedoeghet hem doen/die hy tot uwaerts draecht. Stymphalü.
So bemint hy een die/naer hem gantfèh niet en vraecht, V Vant ick ter V Verelt om/gheenen vryer en dincke. Dd a Dees
|
||||
Dees juWeeJen dat hy/die zijn vuyl hoeren fchincke,
Fnjonghe maeehden laet/intvvefen on verfocht,
Een maecht die giften neemt/is voorvvaer half vercocht,
V Vant men weet wel waerom/dat de vryers yet gheven,
En begheerlijckheyt heefï/feer veel maeehden doen fueven, Die daerdoon nemen de, vryers gaven den voet, Tot een ftout boos verfoeck/des elck haer wachten moet,
Van vryers,oft mans,yet/ja het min.fte t'aenvaerdcn, So fy haer eer oprecht/willen houden in waei den, Daerom loopt ghy met al/u giften weer na huys. Celeïhne.
Hier crijch ick cleynen trooft/dit en deuch niet een cruys, Maer bcdencl u noch wat/ick fal u de doofe laten. JedsUut, Stymf balts. maer fy en Foey CeleHyne foey/eeuwlijek fal ick u haten,
m tjeme. pjef gkeeft my vvoncjer dar/ghy u doch en fchiemt,,niet, Ift hierom dat ghy fo/ftoutelijck hier quaemf„fïet, So haeit als ick u iach/creech ick een groot verfchiicken. CeleStyne.
Ick meyndeu jonck hert/ met dit ghefchenck verquicken. V Velck ickdede door zijn/begheeten en verfoeck,
Stymjihalü. .
Ghy crijcht van my te loon/eenen eevvigben vloeck, Dus pad u ras van hier/en wik niet landdier beyden. Celeïïyne.
Nu tis met oorlofdan/laet ons ghevrienden fcheyden, Ick heb meynen wel doen/en u een groote deucht. Stymfbalü.
Als een coppelers die/in anders fchannt vemeucht, Dus vertred doch terftont/neemt elders u bejach„dan. . CeleByne.
Met oorlof maghet fchoon/nu het niet zijn en mach„dan, Tis goet kent ghy ueer/fo bewaren met vlijt, €'Mt'm. ^aer n°oghe berghen die/dalen wel mettet tijt.
styw
|
|||
^u gaet heen o vrou lots/ghy bent vals en doortrocken,
V Vat fie< men fukke wijfs/al quaets en fchandt berocken, Onder de maecbden teer/die fy bringhen tot val, Maer ick hoop dat ick my/akijt vvel wachten faï, En dat ick mij n reyn hert/gtcenfins en fal bevlecken, Een onrcyn ghepeynscan/ dicvvils liefde verwecken. Het eeefie vertooch vande vierde ghefchiemjfe>
' in dich gheftdt als -voren,
Ariitcclides. Onmaüghenluft. Eoofenvvil.
^sfriBodides.
VVat fal ick ons van dis/cii jghel fpi j < ich dier fegghen,
Heipet ai.nkt,v vil fy/het hooft niet int fchoot Jegghen, "ï bidden,'tv kyc'cu,cn fchoon/fprekeii, ja tranen heet, klacht al vervvinnen niet/is fyghecniu^g-irveet Te doen mijns hertzen luft/iftal moeyte verloren, Tghten ick gheibndcn heb/macht haer ganifch niet becoreßj ï.n vraecht IV nacr ghefchenck/tchoon }uvveelen,oft gout, Als ick fulcx overpeyns'mijn hert wort my fchier cout, Aenllende haren aert/en ■ boofe vvrcede finnen, lek fiervvel fy en is/met gheen goetheyt te winnen, ïck fweer nochtans fy fai/int cort oft lang mijn,, zijn, ick moet gheholpen zijn/uyt dit groot ghepijn,,fijn, bus fegt doch beyde ghy/als mijn trouwe raetilieden, Hoe dat ickt beft begin/hoe fait moeten ghefchïeden, Helpt my nu.uyt den noot/want het is een fvvaer ftuckv Onmatighen laß.
&e ftoute crijghen meeft/tot byftant het gheluck, VVaer voor forcht ghy nu doch/fy moet u vvel ghebeuren. Boofen ~$til.
En trouwen ja fy doch/al foudt ghy't naer betreuren, Dd 5 Sy
|
||||
Sy wor t van ons voor u/haeft ontlchaecï met ghewelt,
Tftaet u als Cöninck toe/die zi jt fo jonghen hejk, En ten is u ccrft niet/ghy hebbes meer gheploghen. Ariiïoclides.
Men (chrijft van Pluto dat/ hy daer wel heeft ghetoghcn Proferpifiam de maecht/naer zijne hel (che fael, Ten hielp haer niet al vvas/fy inden borcht van ftael, Hy heeft haer met ghevvelt/féer wel weten te crijghen. Onmaiighen luiï.
So fult ghy dees bruyt oock/ cont ghy ilechts doen en fwi;"*? V Vant uwen grooten brant/fal haeft worden ghebluft. Boofen "ft>//.
3y coemt u ïêlfs ter han t/hout n maer wat gheruft, En dat meeftals ghy my/als een vrient wiltghebruycken. ariiïoclides.
Maedterdaneen endtaf/icken wil niet meer duycken, ' Sy moet haeft mijn zijn, daer/hebtghy het rechte flot, lek heb te lang ghetoeft/ick ben al veel te lot, lek föu noch zijn beipo: / van yeghelijck ten leöen, lek wilder nu met door/dat dunót my veir het beften, lek en vrees de daet niet/noch oock eenighe ftraf. Onmatighen luiï.
Ick prijs u, doeghet vry/fo coemt ghy daer eens af, Maer verhaelt ons doch eens/hoe ghy't al meynt te maken. Ariiïoclides.
Ick fal haer met ghewelt/ftoutclijckgaen ontïchaken, Macht andersjiu niet zijn/ickenvraechnieuvversnaer, Ick en pas op eer,noch/op fchaemte niet een haer, Hebben is hebben, waer/naer wil ick langher toeven, Ten helpt doch niet wat wy/met foetichey t al proeven, En haer te laten en/doe ick doch nimmermeer. Boofe» "ftv/.
Daer fpree£t ghy als een man/toont dat ghy zijt een Heer, h als eea Goninck ftout/en wij flèlijck beraden, |
|||
Ick uwen boofèn vvil/lal u comen te naden,
ïn u byftaen in als/ja trou zijn totter doot. Omnatighenluß.
VVy twee en laten u/doch niet in gheenen noot, In noch honden met ons/ vvaer voor wilt ghy doch forgen. AriHoclides.
Ick en toef nu niet meer/ja oock niet eens tot morghen, lek wilt dellen int werek/en maken my reet,, fris. Beofen "Wil.
Ia fmedet y(er vry/tervvijlen dat heet,,is, Menich heeft getoeft lang / diet naermaels moeft berouwen* Maerghy moeft ons den findende meyningoirtfouvven, Hoe dat ghy met dit ftuck/meynt al te vverek te gaen. Jrißoclides.
Het wort u haeft verhaelt/ick fait cloeckli jek beftaen Met goede hulp van u/beyden,en meer mijn knechten^ VVy moeten ghereet zijn/ai wouden wy gacn vechten, " ïtn fodes avonts fpaed'/ontrent de elocke acht, Mits het vroech, doncker is/ en gantfeh zijn onverwacht. Sullen vvy al heel itil/en.properlijck vergaren, Ên fo comen by dryen/by vieren,oft by paren, ïn vinden onsghereet/ontient mijns liefften huys, So haer deut open gaet/ras dan met een ghedruys Wopenwy al daer in/en maken ons 'thuys meeüer, ban füllen ghy en ick/niet meer dan y vy ons tvveeffer, <1aer flaepcamer tegront/op loopen metter fpoet. Boofen^fil.
So foud'men te vverek gaen/baick vind'dat feergoet,' Sy en ontcomet niet/fy moeter ghewis blijvem Onwatighcnlusi.
Men fouder fo wel meer/fonder fvveep te koot drijven, lek wou fulex doch wel iien/ick heb luft tot fulck fpel. <^4r$ocUdes.
So-vvil ickt vvaghen dan/wilt dit ghelucken wel, |
||||
Wy füllen metté brayt/wat tijts in vreuchden leven.
Onmmghen luH.
Als ghy haer ghenoech hcbt/fultfe den backer gheven, ( , Wat nieus verfrayet herr/tis doch u oude deucht. Kjirisloclides.
Ia had ick haer al vaft/'tvvaer my een groote vreucht, Want mijn hert feer verlangt/naer haer met duyfènt pijnen, Maer crijch ick haer eens vaft/ d'ongeneucht (al verdwijnen Die ter doot toe deck is/fel haeft worden ghefont, lek word' gheholpen haeft/met defen nieuwen vont, Dus fpoeyen wy ons dan/om dit ftuck te volbringhen, Wy moeten ons ghelijck/wapenen oft wy ginghen Metten vyant int velt/om te leveren ftrijt, Wordet van onsghemift/ons naect cevvich verwijt, En 'tvvaer ichant dat wy niet/quamen t'onfèn vermeten. Boofen ~^>il,
Tial wel worden befchift/t'avont wil ick niet eten Voor dat ghy haer vaft hebt/dal ex fvveer ick met mijn trou. Ariiïoclides.
Het ftuck raed uoock meeft/de forghe coemt u tou, Daer den boofen wil is/wort reden gantfeh miiprelèn. Boofen ~Votl.
Den Hopman moet ick zijn/en ick wil hem oock vvefen, Want door den boofen wil/vvoret hier al volbrocht. • AfiHoclides.
Gaen wy ras naér huys dan/ons maken op den tocht, Want den avont fal haeft/ weer beginnen te vallen. Onmmghen luß.
Het ftactons doch al by/jonck ende out,ja allen " Die in u Hof zijn, dus/ioonen wy ons heel cloeck. Arifioclides.
So yemant achter blijft/die crijcht van my den vloeck,^ VVant defen ftrijt moet nu/ heel ftoutelijckgevvaecht„zij* j leken an doch niet meer/met dees liefde gheplaecht^zij1*?, |
|||
Ick ben tot vechten meer/dan tot eten ghefint,
Men feyt dat een bloo hert/ felden fchoon vrouwen bemint. Gtl~aKe te>
Het tweede vertooch yande vierde gefetitede-
mjfejn dicht gheßelt als voren.
Ariftoclides. Boofen wil. Onmatighen luft. i^irisioclides. |
||||||||||||||||
Ariftocli-
des coemt uyt met tbiH ghejvapends mans. |
||||||||||||||||
Nu ift ymmers om goet/ 'tfalder nu eens gacn ghelden,
Niet langher en fal ick/meer gaen als den onftelden,
Tfpel dat fy my aendoet/fal haer worden ghelpont,
|
||||||||||||||||
Sa fa,als mannen cloeek/dat ghy u dapper toont,
So de poort open gaet/vvilt doch al in huys loopen,
V Vaerom is fy fo trotz/ick wed fy fait becoopen,
|
||||||||||||||||
Onder u vier fielt u/daer ontrent dien cant,
En ghy drye oft vier hout/u op de rechte hant,
De boofen wil en ick/fullèn van voor in drucken,
Als de poort open gaet/vvilt dan te famen rucken,
|
Hy ïielter
•vier op d'ein zijde, ende vier op de mder zijde. |
|||||||||||||||
Loopt cloeckelijck in huys/met een manlijck bedrijf.
Boofën^il.
Wy füllen u by ftacn/al vvaert met fiel en lijf,
ïUken vvy daer flechtsin/ick fal mijnenaert toonen.
Ariftoclides.
Stelt hem yemant te vveir/en wilt niemant vcrfclioonen,
Al watter u af coemt/ick bent,ick (preker voor. Maer een faeck is daer noch/daer is een achter-door £>ie in een ander ftraet/daer ontrent oock is ftaende, Ghy Onma.ighen luft/weeft ghy dae r voorby gaende, VVandclt over en vvecr/volbringt ras mijn bevel, V Vant dat zijt daer ontquam/ien verginck u niet wel, I>us wat ghy hoort oft iiet/coemt fegghet fonder lieghen. Onmatighen luß*
Heer ick gae derwaerts aen/ick fal loopen en vlieghen, E« Ick
|
||||||||||||||||
ïck moet als een bHnt pdrt/dapper inden wint fieiu
£3Q£ Armoclides.
Loopt dan liehtelijck heen/wilt alles wel beipien,
V Vy Tullen het fray ftuck/van voren gaen becuylTchenr Hy !»y7ie>t Hola my dund ïck hoor/daer binnen al wat rnyflchen,.
om aediH-. Ginek de poort open,dar/vvaer een ghewenfehte cans.
VVy fouden de bruyt wel/haeft helpen aen den dans,
Maer hout u elck doch ftil/laet ons, ons eer bewaren, Als 'tfeyt volbracht is,men/faldergheenen wijn fparen, Dus weeft in als doch cloeck/en hout wat op van ipiacck.. xylristoclïdes*
My duncT: dat ickhier naer/ mijn ghewenfehte proy haeck, Als den grijpenden valck/dieals onthuyft 'tgheiicht„is, Soeü het vehhoë,dwelc inel / en feer fvvaer van gewicht, 3is>- Om dat met zijnen clou/ter doot te grijpen vaft, Allo clopt mijn het hert/ mijn ghemoet hem oockraft Om deesmijn lieffte bruyt/als mijn proy oock te vanghen». Den quaden luft die haeeï/den wil is int verlanghen, Emmers hoe dattet is/mijn lijden is leer groot. onmatige» GnmatighenluB. i*n mm Heer Coninck hoe ift?
AriBocUdeu
lek fweet van anext en noot, ' Door 'tverlanghen ben ick/in hondert duyfènt pijnen» Onmatighen lufi.
Weet ghy, wel wat ghy doet? i^Ariiïoclules.
Wat? Qmnatighenluß.
Ghy wacht de plattij nen, Sy is al op den loop/te loos is ons decs bruyt, Haer vierder is fy van/achter ter poorten uyt, Ghy maecï te veel gheruchts/fy hebbent al vernomen, lek
|
|||
Ick wasghehecl verbaeft/mits dat ïck haer fach toihtfy
Het verdroot my wel fèer/dat het fo ginck te werck, Maer wat coli ickghedoen/fy waren my te fterck, ïck was bly dat ick fvveech/en haer liet in hacr wcfcn. Jrißocliäes.
Die tijding treft my'thert/ wie fal my nu ghenefen, Is fy dan door gheraed/dat is qualij ck befchid, Thert dat daer meynde nu/heel te wefèn verquid, Valt my in mij nen fchoen/o ongheluckich menfche, O Stymphdis had ick/u hier naer mijnen wenfche, Ick fou leven met u/als de cat melde muys, Alft nu fo wefen moet/gaet ghy t'fämen naer huys, Wy drye füllen ons opt/ftuck wat beter berade». Onmatighenlusf. Aihetwiä
En weeft doch hier met fo/heel fvvaerli jck niet beladen, f *" "&£
Hebtghyfènunktvaft/ghycrijcht haer metter tijt. ■'**«■• Arisioclides*
De fchande is my meeft/en het leelijck verwijt Dat ick van vele fal/daghelijcx moeten hooren. Eeofen VpiL
Laet doch loöpen den bal/ghy en moecht u niet ftooren, Ghy wert noch häeft verloft/vervvacht fulcx met ghedult. Aristotlides.
Ick wou dat ghy doch fvveecht/ghy hebt de meefte fchult, VVaerom en hebt ghy haer/niet terftont vaftghegrepen. Onmatigbcn laß.
Sy had by haer drye mans/die cloeck zijn en gheflepen, Ick vvect ciaer ick en had/mij n lijf daer niet afbracht, Maer ick heb ons al wat/anderen raet bedacht, Wout ghy fulcx Hechts in als/naervolghen als de vvijfc, Arifiaclides.
Ghy gaeft my gheerne vvat/foets op de harde fpijfe, Om mijn ghemoet fo te/verquicken,nu fegt voort. Orimatighetifaïi,,
Ec z In
it.
|
|||
ïn een maent en fpraeck ick/ja niet een enckel vvoort,
Teghens yemant die haer/int minft eenichfins kinde, lek fou my houwen oft/ickJhaer niet en beminde, Dan fal fy van felfs wel/haeft comen in u hant, Hebt maer fo langgheduli/deüeckis heel claer, want Sy fal uyt en in gaen/fo fy van ouis ghewoon,, is, En comen naer de ketck/als het dach van ghetoon„is, Gaet dan en fpreeci haer vry/eens cm een vrientfehap aen, Wil zi jt dan gheenfinsdoen/fo moecht ghy wel beftaen Haer t'ontfchaken,en vvech/yevvers in huys te leyden. Boofèn Veil.
Dien raet vind' ick goet/'ck fegt vry fonder vleyden, Heer onthout doch dees les/lijdt doch wat en verdraecht. Arißoclides,
Tis wel ghefeyt,maer ick/diet proeft, weet wat my plaecht, lek förch derf ick haer noch/ fo lang,ick lalt betreuren, Tis nochtans goeden raet/ 'tfal fo moeten ghebeuren, Die van den noot een deucht/can maken is wel cloeck, Tis wonder dat ickmy/niet gheheel en vervloeck, So ongheluckich te/zijn in alle manieren, Ick wil wat tijt-verdrijf/op het lant gaen verlieren, Dus gaen wy dan naer huys/ick heb noch cleynen moet, Lijdtfaemheyt is een deucht/maer meeft in teghenfpoet. |
||||||||
ßttsnitl'm.
|
||||||||
Het eer ft e vertooch vande vüfdegefchiedeniffi»
in dicht gheftelt als voren.
Ariftoclides. Stymphalis. Onmatighenlufl.Boofen
wil. Eenderghemeynten. Tweede derghemeynten. Ariftoclides.
Ariftocli- O verlanghende hert/hoe verftroyt zijn mijn finnen, tïkm"3 ^et ^cn^ttt een ^c^te faeck/yemanden te beminnen, Ma«
|
||||||||
Maer het valt den menfch fvväer/te cri jghen een goet endt,
Thert blijft my heel verftoort/waer ick my keer óft wendt.
Och dees Stymybdu fchoon/valt my in als fo teghen,
Al wat ick ghedaen heb/en can haer niet bewegheri,
Sy heeft een hert van ftael/fy valt my veel te vvreet, ,
Troofteloos fterf ick fchier/die gheen reden en weet,
VVaerom dat fy my fo/mach mijn bidden ontfegghen,
Och fulex doet my fo wee/ick cant heften noch legghen.
Nochtans weet ick dat claer/fy wort my noch te deel,
Sorch benout my het hert/maer hoop trooft my gheheel,
Quaem fy my int ghemoet/och dat waer mijn verlanghen.
Als den voghelaer die/ uyt gaet en foed te vanghen
Een menichte van vinck/fiet rontom in de locht,
Hy wenfcht oock dat het vinck/haeftelijck vallen mocht,
So gae ick hier nu oock/fiende mei: finnen vlijtich,
Oft mijn lief niet en coemt/die al valt fy my fpijtich,
Moet nochtans in mijn net/als dat voghelken cleyn,
Dat door 'tvoghelaers conft/ghevanghen wort ghemcyn.
StymphaUs.
Ick hoop dat my dees liefd'/ gantfch niet meer en fal plaghen, stymph*. Van delen Coninck fier/die fvvaer was om verdraghen, Iis "?"% Ick was te feer ghequelt/i:k en had gants gheen ruft, ïb'dUtn** Ick hoop dat ghedaen is/dat den brant is ghebluft,
Ick heb les weken fchier/in huys ghevveeft ghefloten, En dat om zijnent wil/denct dat my heeft verdroten, leken mochte niet gaen/noch in kereknoch in cluys, Ia ick vreefde voor hem/als voor de cat de muys, Hy heeft my feer gheplaecht/ja oock ghefocht te fchenden, t)an met ghevvelt,dan met/goetheyt aen my te lenden, Maer tis nu een tij tlanck/gheweeft heel goet en ftil, £>es ick Dianum nuyhoochlijck gaen dancken wil, £>at ick fuy ver en reyn/tot noch toe ben ghebleven, Haer moet ick eer en lof/van mij n reynicheyt gheven, t)es gac ick naer de kerek/noch. met heiten verfchroemt. Ec 3 cx/r//?#-
|
||||
Ariftïictides.
Aighevvonnen,my dun&/dat mijn lief herwaerts coemt, Hoelieflijck fal ickhaer/met foete worden groeten, O gheluckighen dach/dat ick u mach ontmoeten, O uytvercoren lief/die int hert fpant de croon, Niemant alsghy alleen/o Stymphalü is fchoon, Nicmant en behaecht my/niemant can my vermaken, Dan uwen rooden mont/en u blofende kaken, Ia u lieflijck gheficht/heeft my het hert doorftraclt, leken t wijffel oock niet/waer u ter deech verhaelt, Mijn jonft en liefdegroot/ daerick met bin ontfte'ken, Ghy fout haeft ghereet zij n/ om helpen mijn ghebreken, Mijn finnen zijn verftroyr/mijn hert blijft noch doorvvofltr Ghy hebbet my ghedaen/ick bid maeft my ghefont, Die uwen dienaer is/ontfangt hem in ghenaden, Geeft my een lieflijck vvoor t / coemt my mer trooft te ftadefl, Hoe cont ghy fo wreet zijn/helpt my terwijl ghy meucht. Stj/mphatä.
<Lsfriß<idiAes wat/tijts heb ick my verheuchr, Meynende dat 'tvervolch/aen my foude op houwen, Maer fy uwer,fchaemt u/ick fegt ter goeder trouwen, Dat ghy my met dces liefd'/fo dapper qucït en placcht, Emmers foe£t ghy my die/ fterven v vil een goe maecht Te brenghen tot oneer/fy wat wilt ghy beginnen, Ick en foeck doch gheen mans/ick wil niem wit beminnen, Al vvaert ter eeren oock/ja nu noch nimmermeer, Ghy zij t een Coninck groot/een Vorft^een machtich Heer, Schaemt u dat ghy my loeft/van mijn eer te berooven, Om dat ghy groot zijt, fou/ick u dacrom gheloo ven, Neen ick gantflijekdoch niet/noch u noch gants geen niaflS. Ariïïoclides,
Ontiègtghy't my dan heel/heb ick aenu gheen can% • Siet data niet en rout/ghy füllet noch beweenen« O»mAtkhenli0<
Siet
|
|||
Siet neef hoe dat hy bidt/al waer haer hert van fteencn^
Hy foutbeweghen noch/maer fy fchudt noch het hooft. Boofen Wil.
Crijcht hy hacr niet, hy wort/van zijn finnen berooft, Ghy Onmatighen luft/doet hem dul zijn enrafen. Onmatighen lufl.
En dan ghy Boofen vvil/ghy cont het vier fo blafen, Dat hy gheen vverckhoe boos/ter vverelt en ontfiet. Boofen WiL
Al ghenoech neef fwi jcht ftü/muyft maer en meout niet, Laet ons al van veir ftaen/vvat tijts duycken en fvvijghen. i^sfriiïoclides.
O Stymphalü can ick/dan gheen ghenade crijghen, lek die u fo bemin/ die u machtich en rijck Can maken voor altijt/ghy hebt claer onghelijck, Verlint u vry in tijts/ laet den hoochmoet wat varen, Laet ons doch als gheliefs/ eens vriendelijck vergaren, j By fchoone vrouwen is/cri jghelheyt een groot quaet, Al ft u berouwen fal/dan fait wefen te laet, V Vant ghy moet mij n zij n al/fou ick u oock fchorïïereiï i Stymphaliü*
Ariïïodides hout/u gheruft,rnet die manieren, Koch met al dat ghy moecht/en fait gheenfins niet zijn, Ick weet u niet te vvil/ghy en fult d'eere mijn Niet erijghen,want ick&l/duyfentmael liever fterven, Ter vverelt fou den menfeh/veel eer connen fpijs derven, Veel eer fou de claer fon/naerlaten haer fchoon licht, Eer vloghen in de lucht/duyfent ponden ghevvicht. Eer fou de vverelt heel/in roycolenftaen branden, E)an ick met mijnen wil/fou gheraken tot fchanden, t>uslaet my in mijn mft/foecl: elders u gherief. i^driïïoclides.
tymphalü tis my leet/dat ick u heb fb lie£ Maer nu 'tfo is, wat wilt/ghy doen,ghy moet mijn vvefen, D'aU
|
||||
Daldefefchoonfte die leeft/die van ekk wort gheprefov
AI gtnck ly Venu* fëlfs/veir te boven in als,
So vvil ickgheen dan u/dus maed niet veel ghefchals,
Die woorden die ghy fpreed/connen my niet beweghen,
So vvel als Parü byIHelenam heefr gheleghen,
Sal ick u hebben oock/ten baet gheen fot bedrijf,
Coft oock vvat coften vvilt/al vvaert den hals en 'tiijf,
AI fou ick my daer door/ elck tot vyant verwecken,
Al fou men mijn terftont/met peirden van ecn trecken,
AI fou men my fo cleyn/cappen als het wit fout,
So moet ghy nu daer aen/tis alleens wiet berout,
Ick en vraech nieuvvers naer/ wie dat oock mach verdrieten-
Stympbalü.
Gheeft my tot morghen tij t/licht fult ghy trooft ghenieten. AriBoclides.
Neen ick,oock niet een uyr/ghy hout met my den fpodt. Stymphalis.
AriBoclides dend/doch datter is een Godt, Die de werelt doorfiet/en watter in ghebeurt„oock,' Een die de deucht beloont / en al het quaet naer fpeurt„oocfc> So ghy een hant aen my/ftee£t,dencT:ghy wort gheftraft. Arifloclides.
Oft ghy fulex tot my fegt/oft datter een hont baft, Tis my al even veel/coemt met my fonder toeven, Hier by int naefte huys/oft u naed groot bedroeven, Met dees poock fal ick u/terftont bringhen ter doot. Stymphalü.
O hoochfte God aenfiet/bidickaen mijnen noot, O Diana wilt my/u arm dienflmaecht doch helpen. isfrittoclides.
Weeft fo trotz alsghy wilt/ghy moet mijnen luft ftelpcn, Ghy fterft van mij nder hant/oft ghy moet terftont met. Stymphalü.
O Hemelfch heyr doet4och/mijn fiiyverheyt ontfet, .-.-"■'" Ma«
|
|||
Macr wat fal ick doch doen/ick M naer dekcrck loopen.
JriBoclides.
Loopt Co ras als ghy vvüt/ghy füllet doch becoopen. Onmatighen laß.
Loopt Duyvel loopt, Boofen^il.
Sy moet/ doch aen den dans int left. Keef volghen vvy van veirs/dat dun£t my wel het bcöj Tis het lekerfte fpel/van veirs en niet te by„ vaer. Jrifloclides.
O Stymf halls meynt ghy/nu hier te vvefen vry„kaer, Och neen ick heb u nu/al aen een fèker boort, t)oet vry wat ghy oock vvilt/ghy moet voorwaer nu voort, Ghy moerer doch nu aen/ten baet roepen oft tieren. Stywpbalti.
Help,heip, moort,brani,men vvilr/ my inde kerek fchoffiere, Coemt my doch te hulp,o/al ghy gemeynte goet. Ariiïodidès.
Ick raed' u dat ghy fvvijcht/oft ghy ftort hier u bloct. Stymphalis,
O Buna vvilr my/doch terftont te hulp comen, Befciiut doch hier mijn eer/dat fy niet wort ghenomen, Van defen Coninck vvreet/die my aendoer. ghevvelt. Eender ghemeente.
Watgheroep hoor ick hier/fulex maect my heel onftclr, Tis in Dianas kerek/naer dat ick can ghchooren. Boofen ~^>il.
Steeddeescrijghel maechtdoot/Iaetfein haerbloetfinooren, So en can fy voor 'tvolckz-over u doen gheen dacht. Arifioclides.
Hout daer/hout daer,hier toe/ hebt ghy u ielfs ghebracht, Ligt daer ghy en fult my/ voort volck niet befchaemt maken. Een ander der ghemeente.
Och wat ghefchreu is hier/fegt ons door wat oorfaken Ff Dees
|
||||||||||||
Stymphfc!
lis loopt
•uoor,Arl- ftoclides tuur. Onmatige*
luiï ende Boofeti ml volgt naer. |
||||||||||||
Stympha-
lis bout haer aen Dianas «utaer. |
||||||||||||
Degemeyn-
te,coemt met meniebte uyt. |
||||||||||||
Ariftodi- |
des fteect Stympha* lis doot, Be gemee»
te coemt its de kerekt |
||||||||||||
Dees hier gheWont ligt/vvic 1s hier afde fchulf.
AriBoclides.
Ick bid mijn goeghemeynt/hoort my doch met ghedult, Ghy vveet al 'tfamen vvei/onfes lants ftereke wetten, So ick die nu volch naer/en wilt fulcx niet beletten, Sy heeft naer haer verdienft/fy heeft den rechten loon, lek had haer voor my felß/uy t al de maeehden fchoon, vevcoren voor mijn lief/al tot trou dcuchren eeren, Al die Iiefd' die ick haer/bevvees, glnck fy verkeeren, In ontucht doende my/ontrou en groote (chant, Ick heb haer op het ftuck/bevonden, en ter haal Is fy ontweken my/en in decs kerek ghevloden, Ick roep Diaaam hier/tot tuych,en al de goden, Dat ick wel ghedaen heb/en naer reden en recht Leyt fy nu hier ghedoot/v veelt ghy lieden maer flecht Als goe borghers inals/gliemu1 en wel re vreden, Eer ick dit ghedaen heb/fo heb ick veel gheieden En verdraghen, ja veel/hoochmoers Jammers en fpijts, Veel boofheyt en bedr och/veel gheelaps en verwijtsy Dus ver treek ick van hier/met een vrolijck behaghen, Ick heb haer recht ghedaeh/niemant en heeft te daghen, Ten had haer nietghebeurt/hadfy ghelaten 'tquaer, Ariftocii- Die goet recht naer recht doet/die volcht wel goeden raet* iesgaetw. Stymphalü.
stympha-Aymy,aymy..
lis roert Een der gemeente.
VVatsdit/fy duncÜmy noch te leven,
Hack doch ctuyf en wijn, dat/ vvy haer fulcx noch ingeve*7>
_ , . Oft zijtbecomen mocht/ditfchoonvrouwelijck beek. Dmt hopt i tri
ttnom ww Eenander der ghemeente.
miccruyt. Tuffcfon je <j0ot en haer/niet al te veel en fcheelr,
Nochtans dunct fy my te/worden flackeren cloecker.
Stsptphalü.
stympha- Q gj^y opperften God/die zijt een onderfcecker |
|||||
ber menfchen herten en/wat fy bedrijven al, I ^ -/**»«»
Én u Diana claech/ ick,tuycht van mij n miival
fcn onnoofelhey t groot/hoe ick hier ben beloghen, Van defen Coninck valfch/in boof heyt op ghctoghen, Hy fègt dat ick he m heb/belooft eenighe trou, Ên dat ick nochtans in /grooter oneeren fou My nu hebben ontgaen/o vvreet vaiich hert vol loofheyt, t)it doet hy alleen doch/om bedecken zijn boof hey t, Sonder reden heeft hy/my ombracht en vermoort, Hy was op my vergramt/moordadelijck gheftóort, Om dat hy zijnen vvil/aen my niet mocht volbringhen, Mer cracht ende ghe welt/heeft hy my meynen dwinghen. Tot dat ick in t left moeft/herwaerts nemen de vlucrjt, . Ick riep Dunam aen/ick mae&e groot gherucht, O m dat ick fou ontgaen/zi jn moordadighe handen, Hy was ftracx feer bevreeft/en ontfach hem der fchanden, Des heeft hy my vcrmoort/om beletten de dacht, Die ickaen u fou' doen/ dus lig ick hier verfmacht In mijn onnoofel bloet'dan ick fterf nu goetvvillich, Van mij n fuy verheyt ghcef/ick Diana als billich, De eer,des ick een reyry'maecht vrolijck onbeyreeft, Gheef kk in handen Gods/mij uen fuy veren Gheeft. stympha- Eender ghemeeente. ^ïiencs.
Och wat fal dit nu zijn/fy fterft voorwaer de doot„b!óot, ^fd*
Haer leden vvordë ftijf/ wat coemt haer aë voor noot„groor, Och tis met haer ghedaen/haer bloet is heel vercout. i-Ander derghemeente.
Haer fpraeck is vvech,hacr hert/in haer lijfis benout, Sy is voorwaer heel doot/nochtans bloofende jcuchdich. Een der ghem.
Haer lippen blijven root/haven mont lacht noch vrcuchdich, V Vat teecken is doch dit/dit is een vreemt bediet. Ander der ahem.
Tis een teecken dat haer/groot onrecht is ghefchiet, ïf a Onnoo
|
||||
Onnoofel is iy cïaer/in als, dat is vvarachtich.
Bender ghemeente.
Deièn Ccninck fèer wreef/mits hy rijck was en machtich, Socht te ich enden dees maecht/o boos moordadich fluck. ^yinder der ghem.
Haer reyn hert en haer eer/bracht haer tot ongheluck, Liever had iy haer eer/dan 'tleven van der werelt. Eender ghem.
Wat is een maecht die hier/gaet begout en bepereïr, En haer leven mifbruyft/tot fchandelijck ghevvin. Ander derghcm.
In aeniien is fy fchoon/binnen een coppefpin, Dees was van herten reyn/en fuyver al haer leden, Des ruft fy nu in het/vrenchden-velt al met vreden, En wort heerlijck van al/d'ander maechden ghecroont. Een der ghem.
Maer dees Conincx daet boos/moei hem worden ghcloont, Onfe Overheyt iäl/hem ibecken haeft te ib aften, Thecl lant wort haeft in roer/fy füllen al raet ichaffen, Om dit moordadich ftuck/te wreken metghewelt. Ander der ghem.
Hy wort noch haeft vervolcht/al vvaert oock in het velt, Maer dees fuyver maecht moet/eerfl ghcdaen zijn ter aerden, Geeiert met cranflèn ichoon/en vccl bloemen van vvaerden, Alle eer coemt haer tce/ja oock Godli jek bekans. Eender ghem.
Sy moet boven haer hoofr/hebben den Louiicr krans, Die haer overvvinning/en haer eer verflijven,,fal, En op haer cierli/ck graf/men dit Lijckdicht fchnjven„fal- Lijckdicht op de dootvanStymfhaYis.
StymphdU fuyver en rèyn/haer leven gheendt„leeft,
Dvvelc ichoon maechdelijc greyn/ter doot toegeichent„ heeft AriJie-
|
||||
Jrißoclides wreet/in hacrder liefd' ontftekenv
Onmatigen luft heet /heeft den brant doen doorbreken, Den Boofen wil volbracht/in hem deesboofe daet, V Vant hy had haer ghedacht/te fchenden met voorraet, Maer fy is in als fier/gheweken inde kerck„daer Makende groot getier/ want hy was veel te fterck, jhaer, Tghemeynte quam terilont/des bracht hy haer ter doot, Hy floot fo haren mont/die wel claghens had noot, Sy leyt nu hierin ruft/fo jammerlijckgheftorven, Deerbaer hert heeft met luft/ d'eewige croon verworvé, Coemt al ghy maechden eert / dees fchoone jonge bruyt, Den prijs en lof vermeert/fingt van haer overluyt, Volcht haer in eer en deucht / blijft reyn in alle vvijeken, So fult ghy oock met vreucht/den prijs van eeren ftrijekc. Dit fal men ftellen nu/op haer maechdeli jek graf,
Gaen wy dan forghen voor/de behoorlijcke itraf, Dit moordadeli jek ftuck/moet elck gheopenbaert,, zijn, Al is hy een groot Hcer/hy en mach niet ghefpaert„zijn. Het tweede 'vertooch vande 'vijfde gefchiede*
mflejn dicht gheflelt als vore».
Onmatighen luft. Boofèn wil.
Onmatighen luH.
Ift nu niet fecr wel ghevrijtï
Boofen "toil.
Maken wy ons op den ganck. Onmatighen lasJ.
Ia terftont tis meer dan ti jt. Ift nu niet feer wel ghcvrijt? Boofen^il.
V Vat grooten roep, wat ghecrijt, . If 3 Wy
|
||||
VVyfcbeyden met grooten ftanck,
Onmatighen faft,
Ift nu niet fêer wel ghevrijt? Boofen "ft1//.
Maken vvy ons op den ganck, V Vaut hier en fchuyit niet dan/ roepen,tieren en weenen,
Onmatighen lusi.
Het heel lant is alom 'in wapen op de beenen, Hadden fy onfèn Heer/h y worde cleyn ghecapt. Boofen 'ftil.
Hy is al te poft door/hy is haer al ontmapt, Zijn bootfchap vvas hier uyt^tifler nu al verkerft„doch. Onmatighen luß.
Knecht dat is al u fchult/ghy bent diet al verderft„doch, Vvven boofen wil die/wrocht hier al dit quaet„ fïet. Boofen 'Veil.
Al ben ick nu den wil/ick en ben de daet„nier, Docht ick dat hy haer fou/(ö bringhen om het levea* Onmatighen lul?.
Ia eenen quaden fteeck/is al te haeft ghegheven, Maer wat raetmet ons,waer/fal nu zijn ons bejach? Boofen Veil.
Houwen ons wat bedeä/en nemen wat verdrach, Enaenfienmetghedult/watdit volck fal aen vanghen. Onmatighen lutt.
Ia maer crijghen fy ons/fy füllen ons op hanghen, En fulex ftaet my niet aen/daer ift recht uytghefeyt. Boofen "ftv/.
Nu broef ghy fpreedl: leer wel/tis al wel overleyt, Naer Orgomenen dan/in dat (choon Coninckrijckc. Onmatighen luß.
By onfèn Coninck goet/dervvaerts ickgheerne wijeke, V Vy beyde füllen daer/vermeerderen den hoop.
Boofen 'ft'//.
Gactt
|
||||
Gaen wy daer henen ras/ vvy moeten ons op den loop^
Ên bevvasen met vlijt/fteden fterckten en wallen. Onmatighen luß.
Tis wel ghefeyt, want fy/fullen hem int lant vallen, Want dit volck raeft te feer/fy fchijnen half vervvoet. Boefe» VriJ.
Sy füllen wreken noch/dk reyn onnoofel bloet, Thert int lijf my feer doet/als ick fulex gae bedincken. Onmatighen luH.
Ghy ghect met de Hen, ghy/ fult noch aen een galch ftincken, Zijn hert doet hem nu fecr/van 'tgheen dat hy felfs roet. Boofen "ïW/.
Neef ghy hebter hetu/oockal met in ghebróct, V Vy zijnder twee daei niet luttel valt op te fegghen. Onmatighen lust.
Gacnvvydandooryvvy en/moghent niet over legghen^ Tis meer dan tij* dat vvy/ ons maken op de vlucht. Boofen \W.
Ick hoor van volck,en oock/van wapens groot gherucht, Loopen vvy dan ras dooi/eer dat naer wort te fpade, Te langhe ghebey^heeft/ menighen bracht op fchadc Sluitreden by den Dichter ghefteltin
Refereyn-dicht van twaelf Syllaben.
GTJelijck het (Ivart by 'trvitihet doncker hy'tlicht
Wtfleeckt en claerder fchijnjheeft in elcks aenfehouwe», t^ilfofietghj hier deldact van defen boefwicht, Teghen de groote deucht/defes maechts voltrcitxen3 Want (y 'Veilde haer eerIreyn en fityver houwen, Sy koos liever de doet] dan 't leven volfchanden, Sy dacht 't was al bedrochlvoor de arme vrouwen,, hat de lislighe mans/meeß namen voor handen^ |
|||||
Gum 'm.
|
|||||
L.
|
|||||
fflmattt benoudefy/infvenlts Waranden,
Haer eer Vaas al/ermeelf/diep in haer hert ghepr ent, Spieghelt u aen haer ghy/maechden van dees landen, Hout u eer doch altijtfuyver en onghefchent, Den onmatighen lttB,doch alt ij t van u Veent, En Veilt den boofen Veil/oock eewelyck vlieden, Cheen coppekrjfen laet/gheenfins comen ontrent, Neemt niet Veatyemant uj mach jonnen oft bieden, Ontfangt gheenphri/ven oock/van eenighe lieden, Denc7 om Stytnphalis hier/diet niet Veou ghehinghen, Want Veilt ghyfuyver zijnlten mach niet ghefchieden, Schept lult in eenich Vcerch/Vcilt ußnnen dwinghen, Vliet hetghefelfchap der/fchcone jonghelinghen, Wat ghy doet volcht alt i/t/doch u ouders raet„Vce/, Stytnphalis die laet haer/liever ter doot bringhen, Danfy oneer begaen/fou,oft eenich quaet„Jj>el, Des den tyran haer do o t, met een boofe daet, fel, En alüfy nu doot/fy claer eewich leven „(al, Endes reynicheyts croonlhaer e lek een gheven„fal. EyndedesSpieghels der Suyverheyr.
|
||||
DEN
SPIEGHEL DES
HOOCHMOETS,
WefendeTroiados,eenfdeels uyt Homero, ende eenfdeels uyt Virgilio ghenomen^ende
in deghedaente van een Tra- gedie gheftelt Door I. D v Y M.
|
|||||||
De hochmoedighe hierj moghen Welnemen Acht
Wat der HadtTroyen üjervaren en mißchiet, Haren hoochmoet heeft haer/gheheelt onder ghebracht, En een oorfteck gheweeßjvMtjmmtr en verdriet, Boechmoet bringt Unden,en{de menßhen al teniet. |
|||||||
Redenverwint. L Z). Anno 1600.
|
|||||||
Een cort onderricht."
Oyemantdefensfieghel des Hoochmoets begeert den votc-
ke Speelwijs voor te flellen,fo filmen het Raduys,Taneel oft 1 Speelwaghen maken op defe manier, op de een zijde heel int \ mterflefilmen maken een ghedaente van een verbrande ' fiadt, eenen hoopfieenen noch roockende en brandende\daer men vlatfenwerckjftjet anders fal leggen,en dat altemet roer e,fifil de» brant vernieuwt n: inden uyterften hoeckjnoetfiaen een toorn daer VlifleS het kmt Aftianax af'fil werpen: ende beneden inde verbrande fladt by den toorn moetflaen van bujten een groot e kifte ingedaente van een grafy Voelckjal üjn het graf'van He&or daer Andromache 'tvoorfeyde kvnt in fil berghen,ende by Vliifcm fil ghevonden 'worden: naeSl dejladtfal- len uyt ende ingaen al de Troyaenfche vrouwen, ende den ouden man: daer naer int midden filfiaen een camer die met gordijnen fil open ende toegaen: hier filmt midden faen eengraf ,W elckjalwefen het grafvan Achilles daer Polixemvoorfallegghen van Pyirus doot ghcfieken^nde fal ten letten gheleyt worden in hchiWes graf, Py rrus fal \tjn fwaert af vaahen al oft bebloet -Ware: daer naefifalfiaen den uyt ende mganckjvan allede Grieckcn: ende opt lef: fal flnen het huys van Calchos, daer den 'Poeetoft'DicbtfteUer oockjal uyt ende ingaen: alle defelroyaenfcho vrouwen moetengecleet zijn mden rou als bedroeft pijnde, alleen Helena moet cokelijdende uytwendich, doch op de oude manieregbecleetzijn: Polixena als een flanghe jouffro» jonghe dochter, \ijnde eens (fonincx dochter: Aftianax moetghedeet zijn als eens Princen kint -. ende men moet noch een kvnt maken gev uit,ende alleleensgecleet als 'tvoorfeydekint, dit shevult kintfalmen op de toorn legghen, ende als Vlifies het levende kint %>ilt van boven neer werpen, dan fait hem laten ter aerden vallen, dan fal hy dat anderghevult kint van boven neer Werpen ah oft het levende Waer: Agamemnon moet gecleet ujn als eenen GnecfcheConinr.WMes, Pyirus alsgroote Heeren,doch op de oude maniere, ^»Vhlïes moet dry e oft vierknecbi;» by hem hebben gewapent als hy het kintficc~l:Calchos moet lanck^ghecleet z,ijn als een Philofóopb : den ouden man als een oudt 'Borgher: meesl moet hier gelet worden dat het dootfleken van Polixena, ende het afwerpen van Aitianax aerdich gefchiet,Want by de Griecxfche oft Latijnfche en Wort dit int openbaer niet voorghestelt, dan alleen ver- haeltfo ghefchiet te wefen. |
||||
'Hecuba.1
Ghemeen vrouyvcn.
Pyrrus. Agamemnon.
Calchos. |
||||||||||||
De namen derge-
|
||||||||||||
Ät'Ä^omache.
brücken, ^en out man, |
||||||||||||
Vliffes.
Aftianax.
Helena.
Den Poeet oft Dich tftelder.
|
||||||||||||
.Voorreden inhoudende verclaringhe van
fommighe gkefchiedeniflèn dienende tot het
veritant van deler Tragedien, in Re- fereyn-dicht geftelt van der,- thien Syllaben. Den Dichtftelder.
'T) Aiïs uyt Pmmo/ en Yltcvfozgheboren.
X Was by de Goden al/eendrachtelijck ghecoren,
Voor dry e Goddinnenfou/hy eengoet vonnis ßr ij eken,
Welck daer de fiheonffe fvas/ü hemghevraet ht te voren,
Venus Pallas, lutioldaer en ^ougheene Vcifcken,
Sich gheloofdc hem ^at/d'een groot goet om verrijeken,
& ander oock ^tijfheyt groot !maer Venus ^ort gheprefen,
Die belooft eenfehconvrouide fchoonsi' die daer mocht blijeken,
Sy creech den appel vanfgout,het fcheen 'tmoeßfo wefen,
Paris fou hebben■ ^»/Helenam uytghelefen,
Die d'alderfchoonße ^-as/die doen leefden op aerden,
Teriïontis Pulls fin/tot Helenam gherefen^
Des hem niet en verdroot/de reyfe te aènveerden,
Tot in Spart am,om de es)fchoonsi e bloeme van beerden
Te befoechen,en met/zijn ooghen te aenfehouwen,
UMoeyte,vaer,noch den laß/noch al feat hy verteerden, .
Twas al niet,als hy flèchtslfuh defhoonsleder vrouwen,
By badt Vênus ƒ?flujdoch haer beloften houwen,
En hy heeft tersiont veel/loofe omweghen ghefocht.
Op beyde zijien «7« J'/Cupido donder brouwen,
Helena w.# haer mans/bealt'onteer en niet en docht,
En haer felvenfy tot! Paris niet gheven en mocht,
Dus Paris voor hem nam/haer ffoutelijck t'ontfhaleny
Drvelckhy corts daer naer deed'/en haer met ghewelt fo brecht
Sinnen Troyen,^aer door/men elck naermaels fach raken
Int uyt er JU bederf/alfülcx zijn nu de faken,
Die
|
||||
Dletyu nujfteelrvijstillenßellen voor ooghen,
Menelaus de man/Hc\cncjach men ^aken, Die de felle daet van/Paris niet ^oughed ooghen, iMaerginck die aenalde/Griecxfche Heeren vertooghen, En liet Agamemnon/^» Coninck fulcx oock fchrijven, Syfpandent'famen allen houden neerßich pooghen, Om dit Buck metghetveltfte Vereke.n,oft te blijven, UHet voorjpoedighen ^intjfachmen haerfch epen drijven Foor Troyen,die daer Voas/beleyt thienjaer en daghen, Pallas en Iuno meeB/deden den haet verfloven, Om dat Paris naerfoad'/ 'tvoor fep vonnü b e daghen, Troyen ^teerde haer doeckjmenfach haer niet veelvraghefi Naer der Griechen ghetvelt/Dat fyfray VpederBonden, Tot dat ff het groot Peirtlvoor haer Badts poortenfaghen, Het ^elcli Vliflès <äkw/Palladis;w/ heeft vonden, De Griechen maeclenfeyl/ en d'ankers fy op bonden, Schijnendefo 'tbelegfeenemaelte verlaten, Die van Troyen t er Bont j'deden veelvreucht oorconde», Sy braken mueren afmakendegroot egaten, Om 'tpeirtfe daer door te/trecken al langs haer Braten, Tet voort Conincx fchoon Hof daer 7ijt voor deden fielten. De ma'echdenfinghen elck / ~^oas verblijf uyter maten, Coninck,Heerenyen al/deTroyaenfihe ghefellen Meynden verloB te ^ijn/van 'tlang-diterichghequellen, cMaer eylacen neen >toant(haren val^eas voor handen, Haren valfalu dees/ Tragedie vertellen, Want Troyenfiet ghy nu/helder en daer Baen branden, Hoe ff bedorven üfghecomen is totfchanden, Moechdy vervolghens najhooren,fienyende lefen, Wt 'thaesJkh' vonnüülnaer veelfvaerheytsgherefen. |
||||
De eerßegheßhiedems defer Tragedien, waer
afdeeerfie twee-en-vijftich veirfen zijn Refereyn-dicht,
ende dereB Regheldkht al van derthim Syllaben, Hecuba. Ghemeen vrouwen.
Hecttba.
HOe qualijck zijn de falck/hier op dees vverelt bedacht,
Die betrouwende haer/op de over groote macht, Het wereltfche gheluck/al te veel gheloof gheven, En hecrfchende in haer/fchoone hoven hooch gheacht, Voor feer haeftighe gheen/veranderingen beven, Noch en vreefen gheenfins/de Goden hooch verheven, Diein fulcken ftaet zij n/die aenfie mijns ghelijcken, En u Troyen daer fo/menich Grieck voor is bleven, Ghy fult leeren aen ons/hoe 'tgheluck in veel vvijcken, Den hooveerdighen can/'tzeyl haeftelijckdoen ftrijcken, En haren trotzen moet/al te dicmaels doet fincken, De (choonfte ftadt die men/ Afiam lach verrijcken, En de ftercfte die men/ter vverelt mocht bedincken, Die ligt daer over hoop/'tfvvaert fiet ghy haer nu crincken, Den roock bedeel: de ftadt/door den ellendighen brant, In colen ftaet fy nu/vvy hebben hen neer fincken Vriami Hof, het fchoonft'/dat daer was in eenich lant, De vrome helden meeft/zi jn ghedoot door fvyants hant, Die niet ghelooven coft/dat Troyen was te winnen, Die ftaet op haer en fier/als eenen leer vvreeden quant, O Troyen fchoone ftadt/V Vre fou n nu bekinnen, In roy colen ftaet ghy/en het bloet fietmen rinnen Van d'edel Heeren,och/het vioeyt langs de ftraten„clacr, AI den fchat en goet, daer/ghy op ftelden u finnen, Is nu des vyants roof/dvvelck niet en fal baten,,haer, De vrouwen meeftendeel/zijn nu verlaten,, fwaer,, Dus vervloeft al met my/dien feer droevighen dach, Hh Doe
|
||||
ï)oc men fo vroli jck ons/en blijd' tiyter maten daef
Daf overgroot hooch peirt/binnen de ftadttrecken fa<h, Vlißes uwen raet/elck een wel bcdaghen mach, Ghy zijt diedefèn brant/binnenTroyenhebtghefticht, En ghy o Sinon doet/ons roepen o wee o wach, Die u ghevanghen gaeft/fo loofïèlijck,o boofwicht, Want ghy verblinde daer/der Troyanen haer gheficht, O ft out ftuck &#<?/« tot/fulex was Vlißes vermaen, Den Schoolmeefter was hy/hy hevet haer al ghedichr, Maer tis te laet gheclaecht/vvant het is nu al ghedaen, Tftont teghefchieden fo/vvy moeden te gronde gaen, Maer Troyens onderganck/is voor ons fchier nu al out, Haren Coninck fach ick/ vermoorden dat ginck my aen, Die Pyrrm fo feer wreet/ van moede fel ende ftout, Voor luppiters outaer/met wonden fo menichfout, Met zijn bloedich fvvaert fo/ fchädich gebracht heeft ter doot, Onbegraven ligt hy/zijnenvyant hem acnichout, Zijn fchoon Hofleytgheflicht/ickbin inyd'uyterftenoor, lek ftae hier elck tot roof/ick bin van befchaernte root, Niet wetende wie my/vanden vyant fal foecken, Heïïars weduwe d'ecn/d'ander foeft den fchoonen (èhoot Van Helemvïou, en/de derd' derf hem vercloecken In ons Caßandras bed/en ick mach wel vervloecken D'uyr mijnder geboort',dus/coemtghy Troyaéfehe vrouwe, Coemt helpt my treuren nu/coemt doch uy t allen hoecken, Wilt beweenen u ftadt/vvilt gheen tranen op houwen, Want den gheclaechden noot/helpet hertuyt benouwen. Ghemeen vrouwen.
Niet nieus en ift datmen/ons ghemeente fiet vveencn, Tis gheleden thien jaer/datie ons te vercleenen. Sochten, en allereerft/ belegherden defe itadt, VVy hebben ons ghevvecrt/maer wat hebbens vvy te bat, Als ons ten leften decs/cllend moeft over comen, Dat vvy Helenam oy t/in ftadt hebben ghenomen, Isons
|
|||
Is ons berouwen wel/en d'uyr is te bcclaghcn.
Hemba.
Ghy Troyaenfché ghemeent/wcent nu al uwe daghen, Latethayr vry veryvert/opu fchouderen hanghen, Laet d'ooghen leken doch/u rootvervvighe wanghen, Laet van droefheytbleeckzijn/latet heel lichaem t meren, V Vant Troycn is veibrant/om veir ligghen de mueren, Laet u lichamen nu/vry met rouwe becleet„zijn, Slaet doch al op u borft/laet u handen ghereet„zijn, Om dievan giooten druck/fchier onftucken te vvringhen. Ghemeen vrouwen.
Hoe vroli jek hoorde elck/doen al de maechden finghen, Doen vvy dat groot quaet peirt/ door des ftadts vefté brachte, Priame^Pam me/ koft ghy u doch niet wachten Voor der Griecken boos ftuck/en Flijfes loofen raet, Bpeus vont dit vverek/ende Sinons ftoute daet Heeft onfe herten en/ooren connen verdooven, O Troyen u verftant/liet ghy udoen berooven, Daer u Laacaonlvxcl vvaerfchoude te vooren, Doen hy met zijn fpies op/'tpeirts buyc ftack, ghy koft hoorê De wapenen die daer/int peirt waren verborghen. Hecuba,.
Souden vvy anders voor/dit valfch verraet niet forghen, Maer dits te laet geclaecht/ lulcx moet ons niet meer quellen, Maer den roock die vvy fieivdie doet ons hert onftellen, En de vroom helden al die fo veel zij n doot bleven. Ghemeen vrouwen.
JJeBor bov^n a\didJgame mnon deed' beven, Achilles vreefde hem/en vlijfes oock mede, Heclor was die hier in/ ftadc 'tmeefte ghewelt dede Teghen des vyants macht/ en zijn lift defghelijeken, Men lach hem noyt voor gheen/vande vyanden vvijeken Maer heeft o Troyen u/fchier thien jaren wel bevri jt, Maer na dat vvy fulck een/vromen helt zijn worden quijt, Hh z Niet
|
||||
Niet lang hebt ghy't gemaectymaer zijt ghegaen heel t'Qndër,
Dus o Troyen weent nu/van druck bedrijft doch wonder, Dat i^Achilles ffec7or/doot floech, beweent dien dach, Dryemael wen hy gcfleypt/ (oft men ooe noch vindë mach, VVel fulck een wreetheyt groot)/ rontom onfes fladts veftë, Den twaelfden dach wort hy/noch begraven ten leften, So feer mifmaed dat hem/fchier niemant mocht bekinnen. Hecuba.
Laet HeBor blijven doch/maer laet on? nu beginnen Den ConinckiVi4;ss!»#z/bitterlijck te befchreyen. ' Ghemeen vrouwen.
O Priame wie can/uvven lof wel verbreyen, Die binnen Troyen hebt/alfo veel eeren begaen> Thien jaren hebt ghy ons/in ons lijden voor gheftaen^ Loftelijck zijt ghy ons/by ghebleven tot het endt, Als een Coninc vroom hebt/ ghy tvveemael van ons gewest Der Griecké leger, want/ ghy bracht haer fchier ter ichandé^ Verradeli jek zijt ghy/in der vyanden handen Ghevallen, ende yzn/Pyrro fb decrli j ck vermoort, Voor Iuföiters outaer/ waer is 'tghelijcx oy t ghehoort, Dus beweent doch zijn doot/ghy vrouwen al te famen. Hecuba.
Priamum nu niet fneer/fulex fou qualijck betamen, Want gheluckich is hy/gheluckich is hy voorwaer, Hy is ghefcheyden uyt/ alle fwaerheyt,ncot,en vaer, Gheluckich is hy die/niet en fiet den armen ftaet Van d'ellendighe (ladt/ Troyen, noch oock al het quact Dat de vyanden nu/ons aendoen fo moordadich, Noch gheenen fpot is hy/des vyants onghenadich, Diegheen wreetheyt en fpaert/by leecken noch byelcreke»» Ghemeen vrouwen.
Gheluckigher is hy/dan wy,fo wy't aenmereken, Want met zijn leven is/zijn rijck ghegaen te niet„oock, Hy is int vreuchden-dal/vw blijven int verdriet,, oock, Hyit
|
|||
Hy isintleft byde/Mighe fielen gheräctV
Zijnen druck is gheendt/zijn droef heyt is al ghéftae&,
Tis haer een vreueht diedaer/ vroomlijck inden crijch ftervë,
D'oorlooch is des eens eer/d'ander doetlè bederven.
|
||||||
Hiervvortby den Dichtftelderfommige
dinghen verhaelt dienende tot verftant van 'tgheen
datter volgen fal,in Refereyn-dicht van xiij .fyllaben. Den Dichtftelder.
H Ter hebt ghy nu ghehoortjden Troyaenfchen onderganck,
Hoe haerfiadt verbram is\tot roef der vyandenfier, Noch fult ghyßen,al hetfilket moorden gheduertfeer lanck, Dat den venvinner nochj^ijn bloedighc handen „hier T^iet op houden en canjal ycaert met zijn tanden„fchier, Sofoetl hy alom noch/Vvreetheytgroot te bedrijven, Thèrt branthemfo menßetjinäen hoven branden,,'tvier9 Drvekkghy aen ?ynümnu/fültßen,die "toilt ontlijven Priami dochter,eenld'alderfchoonïte der kijven, D'oorfaeck daer affal ickfu int cortHe gaen ruerent SoTroyen beleyt ^asfnaer der Poëten fihry ven, Sach Polixenam e e ns\ Achilles op demueren, Des hem zi/n hert begonH\van liefde heelt e trueren, Dés hy naer haerghefacht'f en ouders ters'tont vraechde, Datfy Priami Veas/bleeck hem tot dier ueren, Hy deed' aenfoecken haerj^ant fy hem Veel behaechde, Haer tot &jn ^te vrottjte hebben hy bejaechde, En focht dat Troyenfou] voort aen leven met vre'den■■, Hier door quam dat het volek/Voederzi/denfulcx "foaechde. Om 'thouwelijck en pais/te beffireken naer reden, Sach menTroyanen en(Grieckennaer de kerek treden, '^Alleen Par^^/'Ä den{ vrede gantßijek niet lijden, Hh j Mtef
|
||||||
'Achter Apdlloos Ueülmetfeerlißighefeden,
Wacht hy AchiWcm daer/diequamforderte mijden^ Als die alleen focht met \ de lief He te verblijden^ Verradelijck ginck hy/hem met ten pijl doorfchieten, Dwelck dede Troyen noch/ße reker dan oyt beft rij den, En de Griecken diefulcxj^aelte recht moeft verdrieten^ Sochten der liften veel/omde ^raeck teghenieten, Achilles naer z>ijn dootlhem de Griecken epenbaert, En begbeert 7jjn ^ef,des/jy fonder toeven bieten Polixenam de maechtjte offren vryonbeßvaert, Pyrr us Achülifion/met eenen hoochmoetverclaert, Dat Polixena met [recht zijnen vader toe quam, En verßeff haer tot ztjnsj vaders buet naer des crijchs aertj .Agamemnon "^foufitlcxjeerft beletttnjnaerhj nam RaetAen Calchos,dienietfaenßendemfchult cftfiam, Der Goden meyningfoj'te zijn jiracxginck verhalen, D'onfchuldighe moet voer/ denfchuldighen betalen. |
|||||||
<8m 'm.
|
|||||||
De tweedeghejchiedenijfe3gheftelt in R egheh
dicht op de maet ds voren.
Pyrrus Agamemnon^
Tyrrus.
SA1 men ^Achilli nu/weygheren 'tgheen dat zi jn„is,
Tverfoeck is voor hem,de/begheerte gheenfins mijn,, te, Voor hem,(èg ick,door vvien/dat Troyen isghevallen, De beleghering vvas/fonder hem niet met allen, Gheeft dat ghy gheven vvilt/goetvvillich fönder toeven, Oft fo ghy te laet gheeft/fo naeel u groot bedroeven, Want de Hopluyden al/hebben den buet ontfanghen, Sal K^ichilles alleen/nu blijven intverftranghen, Die doen hy leefde fo/ veel vromichey t heeft ghetoont, Is dit nu zijnen prijs/wort het hem aldus beloont, Nuhy
|
|||||||
Nu hy doot is,fal daëf/riieniant zijnder ghedmcken?
Ag&memnw*
Weet ghy wat ghy begheert/ick bid laet den moet finckcn,. Gaet met reden Te vverck/ en eyfcht doch 'tgeen dat rechtes. Pyrrus.
Defen man vraecht wat ick/eyfch,oft hy oock fo Ilecht„is, Polixenam eyfchick/die mijn vader toebehoort. Agamemnon".
Hola defen man roept/al vvaer hy ghcheel gheftoorr, Wat wilt ghy met haer doen/ willet my recht uy t fegghen. Pyrrtts.
De Goden wil ick-haer/otYeren,en dan legghen Het lichaem neffen mijns/vaders in zijn doncker graf. Agamemnon*
Hoe.eenonnoofel maecht/ dooden,tck hou daer niet af, Tis fchant dat een vroom man/fulckes eens foude peynfen, Pyrws*
lek wilt nochtans hacft doen/ick fegt u fonder veynfen^ VVat vvreetheyt ifïer doch/den verwianer verboden. Agamemnon.
Sullen vvy vreefen nier/d'onfteiffelijcke Goden, Het quaet datmen mach doen/falmen om de deucht lateny Tquaet te laten is een/eer gheacht boven maten, Den overvvinner moet/bedenckenby tijden dan,. Wat hy doen mach,en wat/de verwonnen lijden can, V Vant de middel maet en/reden langft dueren moghen,. En alle die'tghevvelt/te veel hebben gheploghen, Oock al die-door"tgheluck/ander te feer verachten, En houden gheenen ftant / want fy geen deucht verpachten, Sy en ghedencken niet/dat 'igheluck haeft can keeren, Tro>en alleen behoort/ons fukx nu wel te leeren, Maer opgheblafen maecl/fy ons en te hoochmoedich, Sy werft vvreetheyt iri ons/en maect ons fchier very voedich, Pr umi onderganck/doet my we, feer verheffen, Maer
|
||||
Macr'tfelfHc can my óock/binnen ïn mijn hert treffen,
Denckende dat my oock/ het felfde can ghebeuren, HetConincklijckecleet/contghy by my wel fpeuren, Maer tis maer ydel werck/cenen Conincklijcken naem, Tis met onshaeft verkeert/en behaelt een quade faem, Daetomwat willen wy/onsfo veel laten duncken. Pyrrus.
Va quaetheyt ick (chier berft/mijn hert dund my ontfuncke, Sal dan ^Achilles fiel/gheenen buet te loon crijghen. i^A'gamemnon.
Achilles is lang doot/maer niemant fal daer fvvijghen Zijnen eewighen lof/van clck wort hy gheprefen, Al de werelt door fal/zij nen naem bekent weien, Sulcx behoort u ghenoech/te zijn naer mijn verdaren, Dus bid ick u laet doch/den ouden haet eens varen, En dend u handen zijn/ghenoech met bloede beimet. Pyrrm.
O opgheblafèn menfch/die u hert te (eer hooch (èr, Opgheblafen zijt ghy/alft u ter yverelt wel gact, Maer feer bloode zijt ghy/als de faeck in twijfel ftaet, Ghy waert wreet als ghy gmckt/Srifeida ontfchaken, Ifler weer nieuwe liefd'/die u nu dus doet haken Om Pelixenamuyt/onib handen te trecken, Sult ghy onfen roof weer/nemen en met ons ghecken, Neen,neen,met decs haut fal/ick Achilles dooi wreken, Men fal daer niet meer van/ bedriechHjcken pais fpreken, En Pvlixena ülfvooz fulckbedroch beralen, So ghy haer weyghert,ick/lalfè met ghewelt halen, Ick weet niet hoe haer mij n/handen connen op houwen, V by Priamum te lcgghen,al fout my rouwen, - Dus fegt my oft ghy haer/ weygherc,(egt my uwen (in. xynrJpi™ Agamemnon.
i»de handt fcfc ca weygher haer niet/neen gheen dinck te werelt min,
gr« x,mdi. , . il- n. t • ■ . i • i i
Maer reden, die maeft. dat/ick tot haer wngheneghen,
Ick
|
||||
Ick beken wel dat ghyiPriamum hebt vetfleghen,
En Paris ligt daer oock/om ghèbracht al door u fvvaert, So ghy P<?//Ar^4w;/hadt,vvaerdy danal bevvaert, Ift naer donnoofel bloer/ dat ghy fo raeft,loopt,ch jaechtï Pyrrm.
Is defe (äeck fo groot/te dooden een jonghe maecht, Meynt ghy dat fulckes is/eenighe fond' oft fchande? Agamemnon.
Ift gheen fond',ten betacmt/ gheenen man van verftandc Maechden te dooden,dus/laetfe blijven onghefchent» Pyrrtts.
Ick hebs ghenoech daer af/u flechte reden doch ent, Dat fy mijn vaer toe coemt/dat moet ghy felfsbekinnen, Niemant van ons en coü/ffecJorem overwinnen Als <^4chilles alleen/mij n vader was dien helt, Die met wapenen cloeck/hem heeft daer neder ghevelt, En aldesvyants volck/moeft voor hemhaeftich vluchten, Den vyant niet,maer dit/valfch verraet deed' ons fliehten, Om Polixenas wil/en heeft hem niet verdroten In Apollonis kerck,/te gaen,daer hy ghefchoten Só verradelij ck wort/ o ftout ftuck,voor den outaer, ' De bruyt was hem belooft/hy falfè hebben voorwaer, Die in zijn leven hem/gheenfins mocht ghebearen„nie^ Die cri jcht hy in zijn graf/ten baet claer gheen treuren,, fiet, Dus gheefcfe my terftont/oft 'tvergaet u ten quade, Agamemnon-
Dat ghy fwi jcht en af laet/is beft dat ick u rade, Maer een faeck fal ick noch/voor u laten ghefchieden, VVy füllen Caichos den/ VVaerfeggher hier ontbieden, Die ons lal den wil der/Goden wel claer uy t legghen, Oftfè.u oock toe coemt/fal hy ons dan wel (ègghen, Dus mijn knecht roept hem hier/ laet hem terftöt verfchijnë, Caichos de vvaerhey t ons/te fegghen wilt u pij nen, Ii VVy
|
|||||||
Hytaflnoch
eësnae x.i]n geweer, ende Agamem- non v ä ge* fyeken. |
|||||||
De knecht
loopt in, Caichos coemt ter- ïlontuytt |
|||||||
VVy weten dat ghy van/hemel en aerd' verftant„hebf,
De fterren en de locht/ja de zee op u hant„ hebt, V isgheopenbaert/al der Goden haren wil, Segt ons dan hier om te/ leven vry fönder ghefchil, O ft de G oden voldaen/zi j n, ofrda t ter noch wat Ichort. Cakbos.
En keert noch niet naer huys/ u dacr toe noch niet en port, Tolixena moet eerft/gheoffert zijn de Goden, Al ift een jonghe maecht/ 'tvvert u wel fterck gheboden, Sy moet ruften int graf/by den vromen Jchilles, En daerenboven noch/der Goden haren wil es, Dat ffeclorschyncn foon'd'edelfte kint van allen, .Moet oock ft erven de doot/en vanden toren vallen, Dan fal der Griecken vloot/ voorlpoedich naer huys drijven. Pyrrus.
Tis ghenoech ghefeyt, wat/willen wy ftaende blijven, Onfèr Goden wil moet/nu haeftcli jek zijn volbracht, Hy is blijde die crijcht/dat hy met luft heeft verwacht. |
||||||
Hier vvort by den Dfchtftelder verhaelt
'tgheen in de derde ghefchiedenilTe wedervaren üd^
gheftelt in Refereyn-dicht van twaelf fyllaben. Den Dichtftelder.
OWreetheyt altegroot(deBadt ligt te gronde,
D'edelTroyanen zijn/m meeB al cm denhals, De meeB e rafirny(ü o-ver, drucx '"toonde Vermeerdert xochtans^door/Fynus 'Veerck hos en vals^ VliiTes oock met veel/ghetiers en veel ghefcbals, Soefi Aftianax datfkim ter doot te bringben, Ghy fult mtßen dat del felle Griecken tn als K^élle y>ereetheyt hoe quaetjalom vry ghebinghent |
||||||
Gheluéigher Is hyldiefy ter doot dwinghen
Dan die overblijft,cnlaenfttt dees ellenden, Dejonghe maechdenß/'dwdende bejpringben, ïck laet ftaen diejy daerlfchcfßeren enfchendent Vlï&m ftltghy fienihoe hy met \ijn benden Andromache de vroul van He&or Wtitflaghen, Ten Waer datfy het kintjdwelck fy noch ontkenden Te leven,terHom Wees/dwelck Was te beclaghen, Hc&ois gr af is niet vryl^iefachoyt zijn daghen Ionghe macchden,en c'uynf kinderen ontlijven, Als een rafenbe volck[fy nieuwers na vragben. Ten helpt nit niet alcanl Andromache kijvent Vlifïèsgaet haerie/ boven met zijn loofheyt, Schalckheyt is in ah quaetfalH ghefchiet tot boofheyt. De derde ge[chiedeniffe3ghefielt in Reghel-dicht
van derthienfy Ilaben.
Andromache. Een out man. Vlifies.
Aftianax. ^fndromache.
XjyAt fietmennu alom/ftorten tranen menichfout.
Over Troyen de ftadr/maer mijnen druck is al out,
Tis lang gheledcn dat/Troyen met my is vergaen, Doen mijnen Heiïor ftierf/doen vvaft met my al ghedaen, So K^ichiïles hem met/den vvaghen inrenden,, daer, Doen viel Troyen met my/al mij n vreucht die enden,, daer, En ick waer hem ghe volcht/in het diepftc der aerden, En dede dit mijn kint/dvvelckickfo hou in vvaerden, Het doet my fomtijts vvat/hopen,en weer beven„dan, Het maed dat ick my tot/fterven niet begheven,, can, Het vvaer voor allen nienfch/al te feer grooten verdr iet, li z Dat
|
|||||
<$tet it».
|
|||||
Dat hy vreefden altijt/en gheenfins en hoopten niet,
Ghelijck men hier aen my/nu ter tijt wel fpeuren, ,iaL Een otidt man.
Wat doet u bedroeft wijf/weder op't nieu treuren,, al? Tis onghenuecht en angltydie u alom valt aen boort. Andromache.
Wt het een quaet coemt nu/een wel thienmael arger voort. Troyens onghelilck is/noch niet al afgheloopen. Den ouden.
Wat fchuyl ter doch, wilt my/ uwefwaerheytontknoope, Vwen aenftaenden noot/wilt my terflont recht uyten. Andromache.
Den droeven nacht die des/daechs claerheyt can befluyten, En maken elcken een/door zijn duyfterheyt befvvaert, Eefwaerde mijnen moet/wel toonende zijnen aert, Hy brocht in my een vrees/ en angft die niet feer cleyn,, was. Den ouden.
Segt voort. Andromache.
Sö nu de ruft/des nachts elcken ghemeyn,, was, En ick flapende vaft/in eenen fvvaren droom lach, Docht my dat ick mijn man/Heffor voor mijn bed ftaen lach, Niet fo hy voormaels plach/ geheel vvreet daer uyt int ichijn, Als hy daer was beforcht/datter yet op vvech föud' zijn, Dat het Griecxfche volck hem/fou overvallen met macht, Oft als hy heel verhit/den buet van Achillem bracht, So en fach hy nier,maer/hebbendedaenficht heel bleeck, Schijnende heel vermoeyt/en van ghedaente heel weeck, Staet op uyt uwen ilaep/ iprack hy,o mijn liefïk wijf, Neemt haeß vvech uwen foon / bercht hë,iulcx fy u bedrijf, Hy is d'eenighe hoop/daer Troyen mach op bouwen, V Vaerom weent ghy,iprack hy/onialichfle der vrouwen, Om Troyens groote ïchad'/och vvaer dit doch de lefte, - Ver-
|
|||
Verbercht doch uwen foon/en doeter met het befte,
Tis ons eenighe fpruyt/ende onfer beyder ranck, Bit hebbende ghehoort/bevreeft ick terftont ontfpranck, En Heiïorem meynd' ick/in mijn armen t'ontfanghen, Maer hy ontvveeck my, dus/ mach Troyen wel verlanghen Naer u mijn foon die de/hoop van Troyen zijt alleen, Van uwen vromen vaer/zijt ghy 'tkint,en anders gheen, En ghy zijt hem in als/volghende en wel ghelijck, Zijn ghedaente hebt ghy/en van gheficht oock fo rijck, Sulck een groot voorhooft fchoon/en van fchouderen oock breet,
Ooghen, handen, en u/ leden met claren befcheet, Zijn al ws vaders,daer/en fal oock niet ontbreken, Och mocht ick dien dach/fien,dat ghy eens fult wreken, Al het onghelijck dat/Troyen nu heeft gheleden, Maer wat toef ick hier noch/ tis gheheel teghen reden Bat ick u niet ras en/verfteeck tot onfer baten, . Maer vvaer blijf ick met u/vvaer fal ick u doch laten, , Tis hier te grond' gheflecht/de heel ftadt ligt over hoop, Qualij ck weet ick een plaets/daer ick met u henen loop, Maer noch (ie ick'tgroot graf/dat Vr'tAmm liet maken Voor mijnen man,oft vvy/het kint nu daer in ftaken, Sygaeyat Voorv vaer ick en derf niet/.vreefe coemt my te voren. " ^*'1
Den ouden man.
Ba en vreeft niet,hy is/doch half ghefchi& verloren, Sulck een edel kint fal/niemant in dit graf foecken. (jsïndromache.
Maer oft dan oock uyt quam/ Denouienmm.
V Vilt u ftoutlijck vercloecken, Segt dat hy bleven is/en ghecomen ter fchanden. Jndromache.
Maer oft hy rae&en in/onfer vyanden handen* Ii5 Bc
|
||||
t)efvvaeihcytfbu int leftVnoch welzijn dallcrmceftc.
Den ouden.
Bat den vyant meeft raeft/dat is claer al int ecfte, lek hoop dat den hoochmoet/hem nu eens fal gaen fincken. Andromache.
Mijn hert verlchroomt my als/ie om dces placts moet dinck£ Daer ick mijn eenich kint/in lal moeten verborghen, Maer Heclor fal hoop ick/voor zijnen foon oock forghen, Tgheen dat ick delen moe:/lal hy hoop ick bewaren, Coemt foon en deyftdoch niet/ wat wilt ghy u vervaren, Treet vry int graf, dat u/over coemt moet ghv lijden, Al ift een leelijck hol/ick hoop u naecT: verblijden, So ghy 'tleven ontdraecht/ daer coemt vry noch wat goetsafj Maer ift der Goden wil, dat ghy fterft,ghy weet u graf) V Vy willen u haer met/uwen vader bevelen,
Maer mijnen beften vrient/vvilt decs fäeck doch welhelen^
Sulcx wort vriendelijck en/hertelijck op u bcgheert. Den ouden.
Ick belooft u,hola/nu word' ick weer heel verveert, Vliflem boos en fchalck/fie ick ras hervvaerts comen, Ick loop door,mijn hert in/mijn lij f begint te fchromen. Andromache.
V Vat raetjTiu begin ick/eerft te ichudden en beven,
O opperften God vvilt/my doch hert en moet gheven,
Dat ick den booten menfeh/ mach cloeckelijck antwoorden, Als eencn blixem fiet/hy,en als den verftoorden, Hy lalt vernielen al/fo 'tfchijnt aen zijn ftuer welen. Vlißis.
Andromache al bring/ici quac tijding mits delen, Sulcx en is niet mijn ftuck/maer aller Griecicher Heeren, Onfcn legher en fal/ gheenfins weer naer huys keeren Voor dat Heftors ghefiacht/al teenemael is te niet, Elck heeft naerdincken groot/en daerom noch te rug fier, Socc-
|
|||||||
Sy h'tngtit
foiby'tgrtf dit dacr qua lijck in wilt, matrtenk- ßeningast. |
|||||||
Vliffis met
xijn wiek toemi »yt. Hy loogtin.
|
|||||||
Sóeekende uwen foon/daer ift claer al uyt ghefeyk
Andromathe.
CAlchos heeft hy u fo/der Goden wil uytgheleyt? Vlijfes.
Al en had Calchos ons/hier af ghemae£t ghecn vermaen, So hebben vvy nochtans/van Hefior die les ontfaen, Dat wy eewelijckzijn/afcoemft wel vreefen moeten. Want een edel fpruyt fal/altijt om druck verfoeten, Soccken te volghen zijns/vadeis heerlijcke daden, V Vy hebben ons op'tftuck/vvijt ende bieet beraden,
En men fegt dat fod'ou/fonghen de jonghe pijpen, Dus moet ghy hier in nu/eenen cloecken moet grijpen, So lang vvy uwen foon/niet in onfe macht„hebben En vertrecken vvy niet/wilt op fulex wel acht„hebben, Maer hem hebbende vaft/gaen vvy t'zeyl fonder dralen, De fchepen zijn al ree/men fal d'anckers op halen, Door ons vertreck ghcfchiet/Troyen al te groote deucht. A»dremache.
Och wift ick vvaer hy vvaer /'tvvaer my noch een groote lek fou haeft fien wat den/vyant al fou bedrijven, (vieucht, Oft hy u vanghen fou/Yvech voeren oft ontlijven, V Vie weet oft hy ons noch/ op 'tieft mocht zijn ghenadich»
Maer dat hy al doot is/forch ick voorvvaei gheftadich, Daer is gheen twijfel aen/hy ligt onder de dooden» V Vaer hy ghevlodcn doch/met den hoop vande blooden,
Dat vvaer naei mijnen vvenfch/ ick wilder niét om lieghea. rlifes.
Meynt ghy Vliftem nu/met woorden te bedrieghen^ lek kenne al te wel/der fchalcke vrouwen bedrijf, Ick en gheloof haer nies /al fvvoeien fy noch fo ftijf, Dus fegt recht uyt vvaer wy/uwen foon füllen vinden* Aniromache. V Vaer is Pmmm^zcxlHe£forycïi. al de vrinden*
Ghy
|
||||
Ghy en loeft maer een, en/kk foeck haer alle ghelijck.
rtifes.
Ghy moetet fêggen claer/van mijn vvoort ick niet en vvijck, Oft ick ialder u vry/met veel ghewelts toe dwinghen. Attdromache.
Doet vry al dat ghy vvilt/laet my den hals af vvringhen, Ick en fbeck anders niet/dan haeftelijck te flerven. mjfes.
Hoe ftoutelijck fpreed fy/ Andromache.
V Vilt my het hert doorkerven,
Maer wilt ghy my leet doen/wilt my 'tleven beloven,
Ghy mae£t my heel bly als 'ghy my fulex wilt beroven, V Vaer ick doot,fo waer ick/verloft van al 'tlijden,, hier.
Vlips.
Metmoort,met brant,met flaen/fal ick ucaftijden„fchier, So ghy ons langhcr foed/uwen foon te ontftelen. Andromache.
Brant my,flaet my,doot my/ niet en mach my vervelen, Bringt ghevangenis voort/ honger,dorft,ja felle peft Ick vragher fo veel naer/als ick doe naer al de reft, Noch naer al 'tgeen dat den/winner oock mach voor ftelkn.' Vlitfes.
Dees ïbttenioeders liefd'/en laer u fb niet quellen, VViltfè naer laten doch/en haer wat verminderen, En laet erbarmen u/ over vrouen kinderen Die binnen Troyen noch/zijn in ièer groot e fwaerheyr,' Theeft thien jaren gheduert/ghy weet daer af de vvaerheyt, En Calchos ver biet ons/dat vvy niet füllen fcheyden, Oft uwen foon fal ons/zijn, wat wil ick veel vleyden,' Dus maket cort,oft u/wort veel verdriets aen ghedaen. ^Androniache.
Ghy cont Calchos}ca al/de Griecken weldoen verftaen, |
|||
Dat mij nen jonghen foon/dle ghy GseÖtfii lang doo«„ h
vftßs. ■ . . ian±AU
Som ghy dat fweerenvaft/meteeneneedt die groot,, is, Sodoeghet dan terftont/wy füllen u aenhooren. Andromache.
Ick begheer dat al de/Goden haer op my ftooren, En al 'tquaetfte dat den/winner heeft voor ghenomen, Moet my bedroefde nu/al 'tfeffensover comen, So mijnen foon daer niet/en ligt onder de dooden. ritjes.
Nu ghy ghefvvoren hebt/en ift niet meer van nooden V te quellen,ick fal/defe tijdinghe draghen, Maer Fiijfes fout ghy/fo haeft naer tranen vraghen, En van de vrouwen u/fo haeft laten verdooven, Neen,neen,de Griecken en/fouden my niet ghelooven, Laet haer dooden, oft fy/moet ons de vvaerhey t melden, Sa,fa,'tfalder voorvvaer, nu al anders gaen ghelden, Stee&fe doot fofy ons/haren foon niet wilt wijfen. Andromache.
Mijnen moet begheeft my/ 'thert crijchtnu een afgrijfen, Och vvaer ick doot,fb vvaer/ick van dees vrees ontfleghen. Flips.
Vaker al weer aen,fy/heeft nu vreefe ghecreghen, VVijftuwenfoonjoftdaer/isgheen ghena metallen, Hola Calchos vvoort coemt/my daer juyft in ghevallen, Hy fprack, cont ghy dan niet,ghevinden dat cleyne kint, So wilt ftoutelijck,om/ te blijven der Goden vrint, G aen fchenden Hettors graf/worpt d'aflchen in de revier, , Niet eer meuchdy naer huys/trecken,in gheene manier, Dus nu het kint doot is/fo moetet graf bcfueren, Ondieylighen vvy"den/tempelj 'tzijn al Mars kueren, Valter aen,keeret graf/het bovenfte heel onder. Andromache.
Kk O ramp-
|
||||||||||
Vliffes
Vieyufdehem tvech tegaé, mner keert ttrliont. |
||||||||||
Vliffès met
de knechten trecken haer git eweer »_jt. |
||||||||||
Sy dreygben
haer weder. S) boudeop.
|
||||||||||
Sy vaüeaêt
graf omdat te breken. |
||||||||||
O rampfalichflevvrjf/o vvonder Boven wonder,
Wat fal ick maken doch/ fal ick mijns mans ghebeentc Laten verftroyen/tvvaer/hem tegroote vercleente, En even wel fäl'tkint/ten leftenghevondenj^ijn, Ick fait vvi jfen,tbu hy/oock fo valfch van gronden,, zijn Endoodent,iekhoop neen/hoat op,weeft mijns ghenadicfr» Vliffes.
Neen, neen, al voorhal voort/ Andromaeht*
Bloethonden ongheftadich, Sal ick mijn eyghen kint/hier nu moeten verraden, Ia ick en trouvvens,ick/fal moeten van twee quadem Dat my bedroefde vron/het befte dund verkiefen, Liever wil ick dat kint/dan man en kint verliefen, Hout doch op,hout doch op/ick weet ons anderen raet.. rlifes.
Roeret al om en om/ftoutelijek in als voort gaet, Laet fy vry tieren noch/laetfe ter deech grijfen„noch. Andromache.
Neen hout doch op,ick fal/u mijnen fbon vvijfen;,dcch. Flijjès.
Neen, nee, ghy hebt voorvvaer/lang genoech met ons gegc&,, Ercket tot den.grom toe af/flichtet heel eer ghy vertreót, Heiïorü afch fal den/vvreeden Vliffem paeyen. s A&dromache»
Doot my eerft,wilt u met/mijn vroulijek bloet verfäeyen,. Oft hout op>en laet my/mijnen foon nu halen, ,hier. s boud? op ^oetet dan,oft ghy fult/met de doot betalen,, fchier.
va» bnkm. Andromache. Coemt uyt dijns vaders graf/cocmt uy t dit vreeflelijck gat,,
nn^m^t.Icls neb verborgnen u/maer wat helpt my doch nu dat, Daer is het kint dat ghy{Vhßes foeft te krincken,
te
|
|||
h dit het kint dat de/Grfecken dóet achte* dincken!
Gan dit kint houden hier/de fchepen in de haven? Valt op u knien dan/bidt als pleghen de {laven, Meteen ootmoedich hert/en metghevouden handen, De overwonnen niach/fulcx wel doen fonder fchanden, Als hy fy fclven vint/ i n fi j nen uy te rften noot, O Vlijfes wat is/u beholpen met 'tkints doot, Aenfieghet bid ick nu/met ghenadighe ooghen, \,Zt l{ Hebt met mijn tranen, hebt/met het kintmetghedooghen, .*«'«*>
Hy en denft niet meer op/zijn groote afcoemft voorwaer, Tlevenfaeët hy alleen/die u ghevanghen is claer, D'onnoofel bloet ligt hier/ootmoedich voor u voeten, Schind hem het leven doch/wilt onfen,dmck vérfoeten, Barmherticheyt is by/den winner een groote deucht. Vlißes.
V vveenen beroert my/maer doet vry al wat ghy meucht,
Der GrZëcken vvelvaert gaet/my vry noch al veel nader. \Andromnche.
Sal dit kint wreken dan/de doot van zijnen vader? Sal dit kint defe ftadt/Troyen wederom fliehten? Sal dit kint defen hoop/affchen weder op richten? Voorvvaer defen trooft is/voor ons met allen feer cleyn, Mijn lefte verfoeck dat/ick u hier te bidden meyn, Is,dat hy diedaer is/van Gonincklijcken gheflacht, V altijt dienen mach/dus neemt hem in uwe macht,
Maefterüvven knecht af/ hy lal u dienen int ftil. Vlijfes.
Sukx vvoit u ontfeyt om/Caicbos,niet om mijnent wil, Tghemeen beften moe. elck/bovenalledinckfoecken. Andromache.
O vvraeckgierighen fchelm/u mach ick wel vervloecken, Al u bedrijf is nier/dan elckeenuyt te ftrijeken, Noyt hebt ghy een vroom man/overwonnen 'tfal blijeken, Kk z Het
|
||||
Het fy hant teghenhanr/oft vrömefijck te ftrijdcn*
Vlijfem kent elck een/ja al van langhe tijden,
En de Troyanen oock/kennen feer wel zijn treken, Mäer wat willen wy veel/verloren woorden fprekeny lek moet mee ufoon doe r/de fchepen nacr ons beyden. i^Andromache..
Ick bid my ymmers gum/'eer ick'van 'tkint iäl fcheyden, Dat ickt omhelfen mach/ voort lelt in beyd' mijn armen.. Vlijfes..
Ick wilde voorvvaer dat/ick uwer mocht ontfarmen, JViaer neemt vry oorlof, dar/fal ick u noch ghehinghen.. Andromache.
Mijn kint dat ick bemint/heb boven alle dinghen, Mijnen ecnighen fchat/en mijnen dierbaerften panf, Moet ick fcheyden van u/en fien dat onfen vyant V vvech neemt, die daer vvaert/ d'ecnighe hoop van Troyen^ Gaetden vyant met u/Conincklijck kintfo fchoyen? Sult ghy dan nimmermeer/het fvvaert inde hant draghen? Moet ghy't verlaten al/peirden,wapens,en vvaghen* Die daer tot een Lants-Heer/van Troyen vvaert gheboren? Mijn kint fy füllen u/af worpen vanden toren, Dit moet ghy lijden al/van onfen vyant fèer wreet, Sy embelsl Nu ick beveel u de/Goden al ift my wel leet, dotJtmt, £>at }ck mjjn tranen <jus/ftort op u roode wanghen. VliJJes.
Tis des gri jfens ghenoech/gaen wy door onfe hanghen, Het duérde wel een jaer/fy is te dobbel en vals. i^sïndramache.
Dit is het left dat ick/hem lal varen om den hals,. sy cmhein Och liefde kint mocht ick/nu met u inden doot„gaen, benoch uns. Oft dat den vyant my/eerfi voor al vvoude doot„flacn, So waer des drucx een endt/mijn doot fou my verhcughen,
Ick
|
||||
Ick neem oorlof mijn kint/nu vvy niet blijven meughen,
Gaecnaer der Goden wil het moet doch nu fovvefen. jHianax.
Och moeder hout my vaft/
Andromache,
Tmoetdoch zijn/tblijd by defen, Maer u rocxken wilt my/ tot ghedachtenis laten, Om u peyfende fal/my fulcx comen ter baten, Nu vaert w el mijn lief kint/als het emmers welen moet, Moeten vvy lcheyden dan/daer 'tbywefen wasfo fcer, Maer nu het fo zijn moet/ick meet 'tli jden gheduldich D'oorloch bringhet met hacr/groot lijden menichfuldich. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hier wort vanden Dichter verhaelt wat
dacr inde vierde gefchiedenis volghen lal, in oveiander
Dicht gheflelt van derthien Syllaben. Den Dichtftelder.
Gtiy hebtghefien hoehemjde ovenvinner acnfielt,
Hy en -vrceTifonäe, noch/oneer Jblaemte^cftfchanden, Hy en n niet ghe ruft/voor dat hy alle 'tghervelt Ghebruycl heefteen al zijn/vyanden heeft in handen, Hy meynt dat hem alü/toeghelaten,van ^reetheyt En 'frort hy niet beroertjhy achtgkeen vrouwen tranen, Oft hemyemant ~frat bidt/oft datmen hem zijn leetfeyt, Onb erve ghe lij ck coemtihy h oochmoedich ter banen, Alsghy aen Tyrrum nu/ terfiont fult meghen mereken, Polixena eyUesj^ort deer lijck van hem vermoort, TtrTtont fultghyfwn ^at/^craeckgiericheyt can bereken, Priamus, Paris eock/en¥o\itcs zijn doorboort, En Polixena nu/metVyuifivaert alghefihent, V lifies en Uv/ oock/gheenßns Riefen de minfïe, Kk j Afti*.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aftianax het kim! doorhem zjn leven oock ent,
Ghelijckghy kaeBpiltfienlfonderrecht oft verdinfte, Haddenfy 'tkint int eerst'/inde raferny vernielt y Het Vtier noch eenichßnsjte lijden en verfetten, Maer nu 'tblo:jt vercoelt is/i ft een daet van eenen fielt, D'oor loch doet elckenfyjn/handen met bloet bepnettèn, Denovermnner en'ghebruyff reghel »och heetten. De vierde gefchiedeniffe 3geïielt 'm Reghel-dicht
van derthienjyllabe».
Pyrrus. VliiTes. Aftianax.
Pyrrus. negerde T\ Acr ligt fy nu/y i^gheoffert mijnen vader,
gaen open, JL-^Haerder lichamen beydVfüllen ruften te gader, .na*«0^' ^ie te &men by een/hadden hooren te leven, dwgefiekt. Nu wil ick Paris en/de Troyanen vergheven Dat fy Acht'lern mijn' vader fo verradeiijck Onder het dcxel van/vrede fo moordadelijck In Apol/inis Kcrck/om ghebracht hebben ter doot, Tis nu van my volbracht/is ly ghecomen in noot, Sulcx is,datmen met een/mäecht niemant fou bedrieghen, Achilles quam op trou/doen den pijl daer quam vliegen, Die Varis hem heeft int/hert onveriiensgheichoten, Denót dat fulcx my en de/Griecken vvel heeft verdroten, Maer Paris heefter oock/ door my om moeten treuren, En tis reden die mijn/ vader niet mocht ghebeuren Dedhtiairs In zijn leven.,daer fy/hem nochtans was toeghefeyt, <ï«»Pyrrus Dat die by hem int graf/nu doot fal worden gheieyt, iitSJ-af% Dus neemtfe dan ras op/wiltiè int graf legghen,, liet, dd ® Troya nu en vveet/ick op u te fègghen„niet, Al de vvracck is volbracht/ick ben in als vvel voldaen,
"'• PrU- |
|||
Trumus^ tam oock/hebben haren loon ontfaen,
En Volkes is oock/met mijnehant omcomen, In Tolixena heb/ick hier 'tleven ghenomen, Andromache £tec7m/weduvvehouick voor mijn, Sy fal my wat tijts lanck/in plaets van een vrouwe zijn, Dus laet ick my hier met/teenemael wel ghenoeghen, Nu fal fonder vertreck/elck een hem t'fcheepgaen voeghen, Want Calchos bevel is/met my heel en al volbracht, Tfcheep zij nde leg ick u/Troya al tij t goeden nacht. Vlißes.
De Griecxfche fchepen al/wachten fchier naer my alleen, Sy verwachten dit ftuck/ daer en is anders oock gheen, Dat nu zijndevolvuert/falmen d'anckers op halen, K^ißianax dat ghy t/met de doot moet betalen, Is my ten minften, fo/Gcd bekent is,al te leer, Maer Calchos gheboot ons/fulckes niet claren befcheet, Naer der Goden wil is/my fulex wel fterek bevolen, O Aslianax ick/ wou dat ick v fach dol en Int aller grootfte bofch/datmen op aerden oyt vont, Ofte dat ghy op den/hooghen berch Peinaiïus ftont. Oft dat ghy vvaert int lant/thien duyfent mijlen van hicr^ Ghy moet nu fterven dan /o ghy heel onnofel dier, Wie fou beclaghen niet/fulckeen jonck Princelijck bloet, Van Hefior d'eenich kint/die met fulcken cloecken moet, De Griecken eehijtsheeft,fomannelijck bevochten, Een fulcken kint,dvvelck de/ Troyanen altijt dochten Dat zijns vaders doot, en/al d'onghelijck fou wreken,, Ghy vvaert naer hoop en trooft/daer fy af mochten fpreken, En van u hadden de/Griecken een achterdincken, Die nu hier moet terftont/de Goden 'tlevenfchincken, Ick moet u over fulcx/vvorpen van defen toren* LAffiattax*
O ch ick bid om ghenaed\ rUjfes«
|
||||||||
Pyrrusg«*
in. Vlifles
hoven cpdë torë Jf reeft. |
||||||||
Hy wil het
tint grijpen, ende het laet hem vaOtn, |
||||||||
Heen tis moeyte verloren,
Ghy moeter aen,en dar/al fonder eenich verdrach,
h!*""/*" ^u ^3C (*aer ° ^cnoon kint/alft anders niet welen mach,
den teren. Met u te houwen en/vcrliefen wy niet dan tijt, Nu zijn wy alle forch/en achterdincken quijt, V Troyen willen wy/nu voorts in wefen laten, Svyants vertreck coemt een/ghewonnen ftadt te baten. Gast mcb.
|
|||||
Hier wort vanden Dich tftelder verhaelt
wat inde vijfde ghefchiedenis volghen fal,gheftelt in
Refereyn-dicht van derthien Syllaben. Den Dicht ftelder.
GTJy hebt gheßen TSW denjoverwinner vermachet,
'■IaIs hy met gheivelt heeft(ghecreghen de overkant, Hy en acht tranen,nochlbidden7noch al'tgheclach„fmal, Hem dunóldathem al ügheoorlofi, roof moort en brant, Hy en ontfet noch GodjDuyvel,nochdes bereits fchant, Polixenas onfchult/mocht Pyrrum niet beweghen, VHflès bracht het kintlter doot,noyt 'toreeder int lant, CMan, noch vrou,cleyn noch groot/ heefter ghenaed' ghecreghen. Ityfilt ghyßen,doetßechtsjd'ooghen open ter deghen, Hoe dat z*ijt met de ar mi verlaten vrouwen maken3 Sy doen alle gheli/'ck/ als ander Vrreedepleghen, Sy en achten gants gheen/onteeren oft om fchaken, cMaechden van elf oft ttvaelfjaer altotfehande raken, Engaen noch voor het leßjhet lot dorpen enßelen Blek om een,beter ^aertidat ß haer ras doot Baken, Dan dat zJjt moeten aljhaer leef daghen beqttelen: Wie enfott doch al dees/Vcreetheyt nietgants vervelen, Wit
|
|||||
Wie en ^aer liever niet/doot dan infukk ellende»\
Helena coemt terßontjdie enfal ons niet helen. Het ongheluck dat del Goden hier nu toefenden, Aen Andromachey£#/Hecuba,7«#^w benden, Vliiïès die crijcht d'eenj en Pyrrus die crijcht d'ander, Agamemnon die neemt/ Cafiandra om te gehenden, Hyjpieghelt hemfaecht dielhemjpieghelt aen een ander. |
||||||||||
De vijf deghefchiedenü ghe fielt in Regel-dicht
van derthien Syllaben.
Helena. Andromache. Hecuba.
Den ouden man. Helena.
|
||||||||||
AL Is Troy en door m y/gh ecomen in grooten laft, Helena
Al is fv om my oock/in haren flaep fo verraft, iïrua. "f *
Al is fy heel verbrant/en gantich ghecomen te niet, km.
Nochtans dient hier verhaelt/het groot ellendich verdriet
Dat mits Pyrrus nieu feeft/ en bruyloft is aenftaende, En hoe Agamemnon/ïs Caßandra ontfaende. En haer voor zijnen buet/naer Spartam is vuerende, Al ift mijn fchult,daerom/en ben ick niet truerende, Als hy fal meynen t'huys/met zijn lieftte tecomen, Wort van Oegitto enfClitemneiïra ghenomen t Haer beyder leven, aen/tafel fittende t'famen,
Maer vvac wil ick my doch/haerder ongheluck fchamen, Caßandra mach voor haer/fien en hy defghelijcken, Tis Atropos vont,hy/mach daeraf den prijs ftrijeken, En ick en acht gheen doot/daermen niet is voor bevreeft, Ick laet fulex blijven dan/haer beyden raket doch meeft, Maer tot dees vrouwen van/Troyen wil ick my keeren, Sygael by Laet varen uwen druck/laet varen het verfeeren, deTroyn»- Ll Uctfchevm""
|
||||||||||
laet u rou-cleeren nu/al af legghen op dit pas,
V hanghende hayr ftrijd/ op, en verblijt u nu ra%
V Vant het meefte verdriet/is fo ick acht al voorby,
V lichamen chiert nu/fettetaenghefichtheel bly,
Want een nieu bruylofis fceft/ifler voor u op handenj, Die niet beter mocht zijn/voor u in al dees landen, Dat is Cajpindra u/dochter de fchoon fuyver jeuchtr Coninck Jgamemnon/bc^hccn haer,u doch verheuchfy Ky belooft haer tot zijn/Coninginne te trouwen, Verblijt u dan al ghy/edel Troyaenfche vrouwen, Al waer Priamm noch/int leven fy en vvaer,, claer,
Tot grooter houlijck niet/gheraecf,latet mif baer,, daer^ Tis miflèlijck vvaer haer/gheluck noch gheleghen„is» Andremache.
Hoe ffelena,oü wel/hier yemant gheneghen,, is Tot blijlchap die fo veel/als vvy heeft moeten lijden, Souden vvy ons van rou/oft tranen connen mijden, Maer vvat raeftghy van een/feeft, foud' men u ghelooven, Om wiens wil men ons/fo deirlijek liet berooven Van ons naefte bloet, en/ons eer, ja van al de reft, En die ons bederf zij t/ on (e plaech, en onfe peft, Siet eens van beyde de/volckeren de graven„hier,. Troyanen, Griecken oock/met haer knechts en flaven„n"eiv Die om u zijn ghedoot/lb in als buyten de ftadt, D'aerde is noch met bloet/vande vrome helden nat, Datter fo veel ligt om/uwen wille vergoten, Waer fegt vry voorts my heeft/- wel meer fvvaerheyt verdrotg Dan oft ick van dit nieu/houlijck hoorde vertellen, En oft hem Pyrrm nu/ ginck tot nieu bruyloft ftellen, En Agamemnon oock/nam Cajfiwdra tot zijn wijf? Soude Treyen daerom/maken een vrolijck bedrijf? Neen,neen,laetlë van rou/kermen,vveenen ea luchten. Helena.
ji/fdrt-
|
|||
x^lndrOMichezX maeft/ghy rou en onghenuchtm
Om Heiïor fulcken helt/uwen allerliefften man, Ende tiecuba oock/om Pria?num,vvat ift dan? Helena, heeft al veel/meerder oorfaeck tot gheween, Vwenrou is ghemeen/maer mijnen is my alleen, Ghy liedens moecht vry uyt/int openbaer rou maken, Maer mi j n droef heyt feer groot/ moet mijn hert allee finakê*, leken mach Paris int/openbaer beclaghen,, niet, Noch Deophebum nu/noch tot gheenen daghen,, fier, Ick ben mijnen man uyt/Spartam met ghevvelt ontvuert, Binnen Troyen heb ickt/thien jaer lanck oock befuert, V vaderlant bevveent/ghy,en doet als de vromen, Maer my fchroomt dat ick in/mijn vaderlant fal comen, Den vervvinner alleen/over u nu vreucht vermeert, Den verwonnen was eerft/om my bly, vvelck is verkeert, Want de vervvinner om'my meeft vreucht nu hier bedrijft, Tvvas al om my dat elck/defen tvvift dus fach verftijft, En dat Troyen foo veel/drucx ghecomen is aen boort, Om my bedroefde ift/doch al ghefchiet, brant en moort, Als ick fulcx noch bedenck/ moet ick weenen dach en nacht. Andromache.
Sal Helem nu dus/gaen weenen en doen haer clacht, Och neen,macr verhaelt ons/doch eens Flijjes bedroch, Pofixena, de maecht/is fy doot,oft leeft fy noch, K^&ianax het kint/iü doot5oft noch int leven? Helena,
Och had Calchos oock voor/my fulck vonnis ghegheven, En Pyrrus fvvaert had dat/my oock 'tleven ghenomen, So waer ick dit verdriet/eyiaes al lang ontcomen, En mijnen druck vvaer met/Polixena algheent, Die by Achillem nu/in zijn graf al isghewent, VVant fy ligt nu by hem/en is in duyfent ruften. Hccuba.
LI z Achilles
|
||||
'AcUttei hoe mach u/noch onfchuldich bloet Iuflen,
O Paris dat ghy naer/hem fb looflijck gin£t fchieten, Is ooriaeck datmen naer/lb veel bloet lach vergieten, En maeft dat vvy zijn van/al de werelt verlaten, Ickginck heden by de/ghemeen vrouwen lancx ftraten, Sy vloghen my om den/hals met weenen en kullen, Twafler te fchreyen al/ick en coli: haer niet fulTen, En tvvas moeder alleen/dat ly my alom noemden, > Heet ick moeder alleen/die my eertijts beroemden Vriami huyfvrou,een/Coningin der Troyanen, Ick vvenfchten my doen doot/fulcx vvasal mijn vermanen, Mijnen fterfdach had my/lang verloft vvt dit lijden, Ghy beyde mcecht u noch/metter tijt wat verblijden, Onder de Griecken een/fal u noch yemant foecken. Andromaehe.
O Flecuba vvy twee/ moghen Teer wel vervloecken Ons ongheluck, want corts/eer langhe oft veel uren, Sal den vyant ons te/lcheep wijten breet vvech vuren, Maer ghy Helena fult/comen in u vaderlant. Helena.
Ick weet al voor vvien ghy/fult zijn,tis al voor de hant, Tis my voorwaer bekent/wie ghy zijt toeghevallen. Andromache.
Wiens dienftbode dan lal/ick doch zijn van haer allen, Wie moet ick houwen dan/voor mijnen Heer gheprefen» Helena.
Ghy fult den jonghen hzlx/Pyrrm zijnen buet welen. Hecuba.
En Caßandra yvie fal/fy voor haren Heer„hebben, Helena.
Het is haer wel ghelutT:/fy en mocht niet meer„hebben, Want Agamemnon heeft/haer ghecofen voor fijne. Hecuba.
Ifler
|
||||
IfTer oock yemant die/fegt ÏÏecuba is mijne.
Helena.
laet, Vlißss heeft u/voor zijn crijchfdeel behouwen, Hecuha.
O ongheluckich wij ponder alle de vrouwen, Moeten wy tot buet 2ijn/voor ons boofe vyanden, En lij den datmen 'tlot/om ons werpt/tfy der fehanden, Ben ick Vlisßdan/oock ghevallen.ten deel, Nu vvord' ick doch ontftelt/den moet ontiindt my ghehcel, Al gaf den vyant nu/in mijn lijf duylènt wonden, Dat ick ghevanghen vvaer/ja al vvaer ick ghebonden, Sulcx al en vvaer voor my/niet fuleke groote blaemte, Als dat Fußes my/heeft,(ulcx werft in my fchaemte, En ick woud' dat ick den/bedriegher niet en kende, Oft dat Iuppiter my/oft den Vüßem fchende, Nu ick met fuleken fchelm/fal moeten te fcheep treden» Helena.
Tis tijt dat ick vertreck/ick bid fielt u tc vreden, Datghy fegt is alfo/maer lijdet doch gheduldich, Zijn d'onghelucken nu/by onsfomenichfuldich, TismifTelijck wat goets/datter is voor handen,, jacr, Nu Hecuha ick bid/te vverek met verftanden„gaet, Ick neem oorlof, oft vvy/Troyen niet meer en faghen. K^dndromache.
Hadt ghy hier noyt gheweeft/wy en hadden gheen daghen, En dit groot jammer fou/ons niet over t'hooft hanghen. Helena.
Oorlof Jndromachefmy fal wel feer verlanghen V Vacr het gheluck u beyd' / noch ten leften fal ftieren,
V beyden bedanck ick/hier in alle manieren
Vande vrientfchap die ghy/my fo dickmael hebt ghetoont,
Tis miffelijck vvaer dat/d'ee vrientfchap weer d'ander loont. Hecuha.
|
||||||||||||
He!enafc»/i
Heeusa.
|
||||||||||||
Sy htïl mit
Andromi, the. |
||||||||||||
Helena
gaetin. |
||||||||||||
LI
|
<^sfndr&-
|
|||||||||||
tyfndromachewy zijn/d'ellendichfte van Troycn,
Den vvreeden vyant lal/nu met ons twee gaen fchoyen,
Tot zijnder proyen ons'gaén voeren heel Griecken door,
Och mocht ick fier ven doch/duyfent dooden hier al voor,
Sal ickalfogheleyt/worden elcken een tot fpot,
Mocht d'aerd' open gaen,en/ bcliefdet den hoochften Godt,
Dat ickintdiepfteder/Zeè terftont mccht verfincken.
\_Andromache\
Daer moet moedt gemaeft zijn/ ten baet geen finnê krincke, Maer onfèn ouden vriént/coemt hier, wat falder fchuylen. Denoudenman. ouden V Varen de fchepen vvcch/ib mocht 'tkermen en huyien cosmt Eens minderen,elck mocht/zijnen druck wat vergheten, Dees Princerflèn moet ick/fulcx terftont laten weten, Dat de Griecken reet zijn/en dat fy naer haer wachten. Hecttba.
Wat fchuyherï "Benouden.
Ghy moet 'tfcheep/ibnder meer te vernachten, Der tro mpetten geluyt / roept al 'tfcheep elck groot en cleyn, V loeft rfijfes^cn/u foeft Pyrrmfo ickmeyn,
VVaerdy beyde by haer/fyfouden haeftaf fteken. Andromaebe.
Van groote vrees en angft/can ick fchier quali jek ipteken, Calchos quaden wil is/hy altemael volcomen. Deneuden.
Polixena isvan/tyw'tleven benomen, By Acht/km is fs/doot zijnde int graf gheleyt. Hecuba.
Schaemt u o ty>7rvan/fulck een afgrijfelijckfeyt, V Vant meerder wreetheyt en/is ter werelt noyt ghchoort,
Waerom en heeft ufvvaert/mijn vroulijck hert niet door-* So en vvaer ick nu niet/in defen aenftaenden noot. (boort, Andro*
|
|||
Jndromache.
Mijnen <^0Unaxt Ben ouden.
Die is al gheworpen doot, Vanden toren om leech/door Vlijfes eyghen bant Andromache.
O moederli jck hert/ickghemis finnen en verftant, Sulcken moordenaer fal/hy met my 'tfchepe varen, En dien Pyrrm fal/hy nu met mygaen paren, Die Priamum en oock/Deophebum heeft vernielt, Die Poüxenam heefr/omghebracht,dien fielt Sal ick zijnen roof zij n/o bedroeffte der vrouwen; Hecuba,
Die heel Troyen verbrant/hecft,fal hy my behouwen, O Vlijfes meynt ehy/u zijde te verwarmen By de mijne, dat moet/al de Goden erbarmen, Sult ghy in de plaets zijn/van Priamo mijnen Heer, Haelt my liever o doot/ghehengt fulcx doch nimmermeer, Vwen wrecden pijl laet/my liever 'thert doorfchieten. Benouden.
V Vy moeten *tfcheep,y vant 'tfal/de Griecken verdrieten^
Met al dit ghevveen wy/niet dan tijt en verliefen. Andromache.
Gaen vvy alft vvcfen moet/laet fulcx voor 'tbeft verkiefcn^ Wy en zijns alleen niet/ghemeen druck doet verlbeten, O Troyen dat vvy u/dus nu verlaten moeten, Tbreecl ons 'therte,elck plach/yryin u te leven,,daer In weelde en veel vreucht/nu zijn vvy verdrevei^clacr, V Vy plachten in u te/ver joljjfen met ons mans,
Met vreemde gaen vvy nu/vvy gaen dolen heel en gans,
Vwen armen flaet o./Troyen ons dus daghen,,doet,
Die een fvvaer ooilooch proeft/dievvils veel verdragë„moet.
|
|||||
LI 4 Eefluyt
|
|||||
Befluy treden defer Tragedien, in Refereyn-
dicht gheftdt van tvvaelf Syllaben.
Den Dichter.
SPieghelt u nu ter deechjdie lichtelijck crijchfoeSi,
Siet Vc4/ d'oorlooch ons alj voorts bringt fchoone vruchten, Sy dient voorrvaer te recht/vande menfehen vervloed, Ghy bebt gheßen van deesi vrouwen 'tbitterfuchten En e//endighenßaet[moort, brant^ech te vluchten, Is het gheen dat hier nu]in Troyen is ghefchiet, Die daer doot bleven zijnl zijn uyt d'onghenuchten, xJMaer die daer leven noch] zijn int meefle verdriet\ Des bereits fchat engoetjenü te achten niet; iMaer die ingrooterfahand'/bal/ing moeten leven, In des vyants handt zfn/ftaen onder zi/ngbebiety Wefende uyt haer lief/ vaderlant verdreven, Deje zijnt die den moet Ir echt verloren gheven, Want al levenß noch ] levendeJy il erven, D'ander zyn uyt defijnlmaer dees altijt beven, Siende den vyant die i haer hert doet door kerven, Gheen vreucht nochtrooß en üjvan haer te verwerven^ Waer fy haer keer en oockltis al druck en lijden, O oorlooch,oorlooch "^atj doet ghy albederven^ Landenjïeden,en volck/ghy Uv'/jf nïemant wijden, Een roed' zijt ghy die den]menfch Firaft t 'allen tijden, Daghelijcxßetmen ui vele landen flaghen. Nieuwers ru8,twiß en haetftmoordadich beßrijden Bringt ghy ter bereit voort/Voie can u verdraghen, Waerfachmen fchoonder Badt]oyt t'eenighen daghen3 t^Als dit Troyen nu ^nas/die daer ligt te gronde, Haer en helpt ~$tecnen,noch]eenicb bitter daghen, Sy moeten ntetghedultldraghen des drucx ^ondc, Gheea
|
|||
Gheenplagben ^oaren daer jen "Veaer daer gheenfoiide^
Paris moeH dit in tijts! int eer ft hebben bedacht, Bedencl u doch oock all die in fwerelts ronde Ingroote deelde zijtien ander heerfcht met macht, Vliet d'oorloch die quaet is \fchouwet ghevoelt en er acht3 Wilt niemant met u daetidoch veronghelijcken, Tberout menich dat hjleen ander heeft veracht. Die overvallen ^tortjmet lift,als doet blij eken, Dees Badt Troyen die daerjniemant en *$cou 'Vvijcken, Dus die hoochmoedich zijtl^ilt fulcx doch ghedinckent Verheft u niet tefeerl^tilt in tif'ts 'tZeylftrijcken, Eer de zeebaren ujdeen te gronde fmeken, Een dieghy niet ennieyntlcanu noch ^elkrincken, Tis beter met deucht te/hcerfthen dan met ghervelt, Een goet deuchdelijck Vorftlfalals defon blincken^ Daer e enen "VtreederiVorftldaghelijcxisont&elt, Nieuwers is hy gheruB/in B'den noch int velt. Tot oorlooch ende tnisHmoethy hem dan keeren7 Zijn ghenuecht is dat hyjzijn onderdanen quelt, Die doorhem raken ml druck en groot verfeeren, Dus "Vfilt groot en cleyn/doïr Troyen nu leeren Dat hoochmoet dickwils ulfter qualijck gheraden, Priamus,Paris oocki^oarengroote Heeren, Wat hielp haer den hoochmoetjoorfaeck van haer dade»t O Troyen Paris ü/oorfaeck van ufihaden, En vanu lijden grootjdwelck "faas menichfuldich, Tghemeynt door oorlooch üfmeeft met druck beladen, Sy lijden groot verdriet/Ui zijnfe ontfchuldich, teert aen dees vrouwen dan!te ^eefen verduldich, Lijtfaemheyt is een deuchtj'ycel ^eert hoochgheprefen, Lijtfaemheyt is den tr ooslides lijdensgbehuldich, CMaecl vanden noot een deuchtI'het moet doch fo ^toefen, Ksils u lijden aen coemt/denfit om Troyen,defen |
|||||
Druck
|
|||||
&rutkff£nt doch m u hert file met aften groet„üf
Tisfchier den meeslen drttckfdaer men can aflefè/f, Des lodens endt by onsIter bereit dedoot„üf By lijdt hedenfdaechs vetljdie mits crijeh in neot„ü. Eynde des Spieghels des Hoocbmoets.
|
||||||||
Den Dicht Belder tot den afionHtghen^
Leeft doch dit Spieghelbouck/ met verftant engheduh„daer,
Zijnder fouten in,tis/mijn oft des Drnckers fchult„claer, Maer verbeteret eerft/eer dat ghy't veel veracht,, man, Datghy mifprijft fallicht/al een beter bedacht„dan Ghy,houden voor feer goet/al macht Zoylum fpijten, Die't aaer zijn beften doet/en is niet te verwijten. Redene verwint, I. D.
|
||||||||
Instituut De Vooya
Nederlandse Taai-
en L- |
||||||||