|
\
|
|||||||||
|
D E .
V R O L T K E
ZANGGODINNEN,
O F
MENGEL VTE K K
VAN
VERNUFT.
|
|||||||||
|
.----------------Ridiculum acri
Foriius t*: melius magnas pkrumque fecat res.
TWEEDE os LAATSTE DEEL.
* * * |
|||||||||
|
Te AMSTERDAM,
Ey PETRUS CONRADI, Te HAR L INGEN,
By V. van der PLAATS,
MDCCLXXXII.
|
|||||||||
|
Pag. i
k....... ii i......il———«np— mmgÊiÊgggm ■—a—^
HEKELSCHRIFT OP AMSTERDAM*
|
|||||||||||
|
Wit doet een eeriyk man in deze ftad te blyveh',
Waar afkomst, waar verfland, waar wysheid, deugd C en geest,
Reeds lang verwaarloosd en vergeten zyn geweest, Waar niemand iets waardeert dan overvloed van fchyven? ó Eer! die in de deugd voor dezen werd gefteld,
Hoe zytgy zoo verkeerd! hoe gaat gy zoo verloren! Een harsfenlooze zot, met narretuig geboren, Bezit u heden door zyn loos gewoekerd geld.
ö Liefde! gy, die 't al op aarde plagt te dwingen,
Die boven al wat leeft de meester plagt te zyn, Hét goud maakt hier ter (lede u even als een zwyrt, Welks magt men heeft betoomd, door 't aan de fnuit te ringeU.
De gaven van de ziel zyn hier geheel verfmaad;
Al wat beminlyk is durft elk hier ftout veragten : Hier ziet men elk naar 't geen veragting vordert tragttn : De deugd is hier het geld, en de eer is eigenbaat;
In 't eind, 't is enkel geld, waarvan men hier hoort roemen;
Al wie het heeft is braaf, en wie 't ontbeert is 't niet.
't Geluk, dat op de Stad de rykfte gaven giet,
Zaait daar flegts distelen en doornen zonder bloemea. |
|||||||||||
|
WfiJt
|
|||||||||||
|
A
|
|||||||||||
|
II. »KEU
|
|||||||||||
|
HEKELSCHRIFT OP AMSTERDAM*
r
Want zoo een witte Rave iets zeldzaams wordt geagj,
Nog fchaartcher is het hier 't belangloos hart te vinden, De geldzügt, die de deugd onfeilbaar moet verflinden, Heeft door haar helsch geweld hier alles in haar magt.
ó Neen! een eel gemoed hangt nimmer aan de gaven
Der blinde Lukgodin, die zonder aanzien geeft: Maar 't mint alleen een ziel, die ware fchatten heeft, Veel fchooner dau al 't goud, uit al 't gebergt gegraven.
't Veragt het ydel goed, dat als een rook verdwynt,
En kiest de deugd alleen: zy flteelt alleende zinnen. Zy is 't, die tyd noch ramp noch toeval kan verwinnen, Wyl zy, gelyk een zon, door alle wolken fchynt.
|
||||||||
|
BRUILOFTSDIGT.
|
||||||||
|
X reekt vry Paus en Kardinaal,
Met uwe orden al te maal, Met al uw gefchoren knapen , Jefuieten, Leéken, Papen : Preekt vry Luther en Kalvyn, Preekt vry Menno en Armyn; Laat vry preeken en vermanea Puritein, Socinianen, Libertyn en Perfectist, Arianen en Sophist, |
||||||||
|
T-urk
|
||||||||
|
BK.UIL OPTSDICT.
Turk en Jood en blinde Heyden,
Knipperdoüing, Jan van Leyden Preekt en knort vry hard en lang, 't Minnen gaat zyn' ouden gang. Al 't vernuft van Joris Wyskop,
Al de raad van d' ouden Gryskop, Al het (horken van Hans Mof, Al het blazen van Hein Pof, Al de vlyt van Koenraad Wakker, Al 't gekneê vanjochem Bakker, Al dit wezen, al en al, Leidt de min niet van de flal. Niemand kan Cupido keeren, Hy fchynt wel een Heer der Heeren; Spreek van kluisters, fpreek van dwang, 't Minnen gaat zyn'.ouden gang. Noch de Suikermond van Zoetje,
Noch de milde hand van Goetje, Noch 't bedriegen van Jut Valsch, Noch 't gepraat van Elsje Kals, Noch de looze ftrik van Lyntje, Noch de vrolykheid van Wyntje, Noch de konst van Sara Kols, Noch het wroeten van Truy Mols, Noch 't gefnap van Leentje Labben, Noch 't gekyf van Aaltje Krabben, Noch het Walsch van Fransje Frans, Noch 't geknor van Dieuwert Dans, Noch 't belang in gouden fchyven, Kan de zuivre min verdryven. A a |
||||
|
BRÜILOFTSDlGTi
|
||||||||
|
4
|
||||||||
|
AI ziet Besje nog zo bang,
't Minnen gaat zyn' ouden gang.
De Bruigom had niet eer den waren lust van 't leven, "Voordat de Bruid hei» had het zoete ja gegeven : Doch, lief en jeugdig paar! daar is wat meer te doen : Paar hoort wat meer ten dans dan een gezoolde fchoen : De min is een Harpoen, daar blyft wat veel aan hangen s Men ziet naauw eerst te regt, voordat men is gevangen. Als het op een trouwen gaat
Komt de zorg voor huisfieraad,
Zorge voor de Kinderdoeken,
Zorge voor Papier en Boeken,
Zorg voor turf en ook voor hout,
Zorg voor kaarsfen, zeep en zout,
Zorg om 't linnen goed te flyveu,
En 'er blaauwzel in te wryven,
Zorge voor een goede meid,
Die de fpys en drank bereidt,
Zorge voor het kind te dragen,
Zorge voor den kinderwagen,
Zorg als 't kind ter fchool zal gaair,
Zorg om tydig op te ftaan,
Zorg om eene roé te maken ;
En meer andre zeven zaken,
Die men aanftonds moet beginnen,
Schaklen zich heel vast aan 't minnen.-
Al fchynthet ongerymd, het is onloochenbaar, De min is juist van kragt, of ze Adams appel waarV |
||||||||
|
07ER-
|
||||||||
|
c
|
||||||
|
OVERDENKINGEN IN EENZAAMHEID.
|
||||||
|
Jriier in dit klein, doch ftil vertrek,
Tragt ik alleen myn vreugd te zoeken, Daar ik geen woest gewoel ontdek,
Maar my verlustig met myn boeken, En hou de waereld voor de gek.
Ik agt al 's waerelds vreugd een fpook,
Dat wy op 't fchielykst zien verzwinden. Dit leer ik, wyl ik zit en fmook.
'k Mag hieruit telkens ondervinden -, Dat alle vreugd is als de rook.
Dit leer ik hier, en 't is gewis :
Want, waar ik myn gezigt mopg' keeren, Straks vind ik een gelykenis,
Die my, dóór 't geen ik zie, doet leeren Dat al het waereldfche ydel is.
Een gryns, die ik van ver befchouw,
Leert my de waereld wel bekyken, Wyl ontrouw zich vermomt als trouw*
En ieder fchelm kan eerlyk lyken, By elk, die fchyn geloovcn zou.
Let ik op myn fiool en fluit,
Pie doen my mede een leering vinden: Want even als het maatgeluid, A3 Nog
|
||||||
|
OVERDENKINGEN IN EENZAAMHEID»
Nog pas gehoord, weer • gaat verzwinden,
Zoo fchielyk heeft ook 't leven uit. Of zie ik voor my op het beeld
VanKarel, voormaals Britfchen Koning, Zoo dunkt my dat het weinig fcheelt,
Of't leven is maar een vertooiiing, Daar ieder mensch zyn rol in fpeelt.
't Is waar de een pronkt met Majefteit;
Men ziet 'er armen , vindt 'er ryken, 't Verfchil is groot in heerlykheid,
Maar die in 't graf hen mögt bekyken , Zag inderdaad geen cnderfcheid.
Of zie ik van ter zyden aan
De beelden van myn bloedverwanten , Ik denk , wie kan den dooa weerftaan!
't Kopy hangt hier nog aan de kanten, Maar 't principaal is lang vergaan.
Zoo Hort de dood elk een in 't fiyk ,
Eu fpaart noch flaaf, noch knegt, nochheercn? Want ieder moet, 't zy arm of ryk,
In 't geen hy eertyds was verkeeren. Zoo maakt de dood elk een gelylc.
De rust, my hier naar wensen bereid,
Vernieuwt my telkens die gedagten. 'k Leer, wat my 't lotheeit tfljfeeleid,
Op aard niets dan verandring wagten : Want alles is hier ydeiheid.
|
|||||
|
HET
|
|||||
|
HET ONGELYK. FORTUIN.
|
||||||
|
JUaar d' eenen mensch de zon op 't luifterrykst befcliynt,
En zegent met een' gloed van goud en zilvren ftralqn : Daar de een zit op een' berg van dukatons te pralen, Een ander by 't bezit van zestien ftuiverskwynt.
Daar deze lekkertandt ep fnip of op patrys,
En zuigt den Ambrozyn uit Baccherachfche peeren, Eu die met haantjes Mom zyn bokking moet larderen, Of't graauwe veldhoen keurt zyn hofFelykfte fpys.
Daar dces met Demokriet, op Hollands Speeltoneelcn,
Het fchatrend lagchen hoort om 's waerelds ydelheid, En die met Herakliet de droeve rol befchreit, Die hy genoodzaakt is als Robbeknol te /pelen.
Daar deze met zyn' (bat zyn vrienden ziet vermeeren,
Als hen verbindende»^oor trouwen raad en daad, En die, omzwervende als een jakhals langs de flraat, Zich met veragting ziet van elk deu nek toe keeren.
Daar dees zyn gallery en vorftelyke zalen,
Ot in een frisfche lugt zyn bloemprieel doorkruist, En die, in een fpelonk van zestien voet gehuisd, Door 't fchoorfteengat fomtyds zyn' adem dient te halen.
Daar blykt het dat Fortuin, te wankelbaar en blind,
Don eenen bitter haat, den andren mal bemint. |
||||||
|
A4 aan
|
||||||
|
AAN NEDERLANDS JUFFER SC HAP.
|
|||||||
|
•k Wil thans myn' raad ti mededeelen.
Ik heb, ö Iris: lang geleerd
Dat hy, die naar de kunst zyn zaak beredeneert, Niet flagen kan in 't hart te ftreelen.
Geloof dat ik by u geen woorden wagen zou, Of flegts een lugtig lied , dat eene maagd of vrouw In onzen leeftyd kan bekooren,
Tot enkel tydverdryf doen hooren,
Zoo niet uw moeder, door haar zorgen en beleid, Uw Jeugdig hart had toebereid
Om vrugt van nutten laad te trekken.
Vergun dat deeze zang u moog ter les verfirekken, In 't bloeyendst van uw' lieve jeugd.
'k Laat andren op het middel denken
Om aardsch vermaak aan u te fchenkcn';
Ik wyze u 'f fpoor der u are deugd.
Begin den aangenamen loop,
Die u, een' lange reeks van jaren, Een ongeftoord geluk moog'baren; Hoop op een hcilryk lot : verheug u in die hoop.
Een maagd van vyftien jaar, ik wjl het niet ontveinzen,
Voegt violykheid, geen angftig peinzen. Maar vvenscht ge uw voorfpoed lang van duur Zoo moet uw hart, in't aardfche leven, Geen cnkle diift voldoening geven, Dan die vermaken zoekt, pnfehüldig van natuur,
|
|||||||
|
AAN NEDERLANDS JÜFFERSCHAP, 9
't I« noodeloos de ftrenge wetten
Van zedigheid en kuisch gedrag,
Die niemand immer fchenden mag,
Voor zulk een Maagd als gy in 't fterkfte licht te zetten, riet bloed, waaruit gy fproot, zal 't ieder oogenblik, Met grooter aandrang doen dan ik.
Nooit zult gy deze wetten buigen.
Gy weet, ó Iris! waar gy gaat,
Dat op den minden fchyn van kwaad,
Pat bloed u laken zou : 't zou tegen u getuigen. Gebruik in 't fpreken wys beleid,
En volg, zo wel in uwe reden,
Als in de wys van u te Ideeden,
De nooit volprezen wet der ware eenvoudigheid. Eene opgefchikte taal moet ge, in befchaafde tyden» Zoo wel als lage ftraattaal myden.
Befchaafdheid wraakt eene ydle zugt
Om, in 't gezellig famenleven,
Steeds ongevergd bevvys te geven
Van letteroeffening : die moeite is zonder vrugt, Wees tog niet mild met fpotternye,
Zoo ze ooit het hart van vrouw of man ,
In eenig opzigt, wonden kan.
Wees, 't zy men u berispe of u een loffpraak wye, Noch moedig op den roem, noch om den blaam bedroefd, 't Is best dat gy den grond beproeft,
Waarop men laken durft of pryzen.
',__ gedenk, in 't eerst en laatst geval, A s Hae
|
|||||
|
,
|
|||||
|
IO AAN NEDERLANDS JUFFERSCHAP.
Hoe elk de zaak beflisfen zal,
Dien ge als bevoegd belchouwt om 't vonnis uit te wyzen. Een ftrenge deugd verban 't gelach
Nooit uit den kring van gulle vrinden, In wier gezelfchap ge u moogt vinden. Weet dat in zulk een' kring elk geestig fchertfen mag, Eu zoo gy't voorwerp zyt der zoete boerteryeh, Dan moet gy ze ongedwongen lyen ,• Ja waag ze ook vry van uwen kant: Maar waag ze zoo dat geen van allen, Dien ge in het fpotten aan durft vallen, Iets laakt in uwe deugd of vindingryk verfland. Een maagd , die 't aanzoek blyft gedoogen
Van hem , wiens hart zy heeft bekoord» Die zyne klagt gewillig hóórt, Is waarlyk meer dan half flavin van zyn vermogen. Wanneer een jong en teer gemoed
De deugd eens jongma.us kan ontdekken,
Die haare liefde poogt te trekken,
Is 't zeker dat zy meer dan enkele agting voedt. De vriendfehap, fchooii ze in 't eerst eenvoudig fchynt te wezen, Geeft reden om iets meer te vrezen.
Zorg, Iris, dat ze u niet verrasP.
Een, die uwe agting weet te winnen,
Ziet zich, wanneer hy't wenscht, beminnen.
't Wordt liefde, dat in 't eerst maar bloote vriendfehap was. 'k Ben niet van zulke ftrenge zeden,
Dat ik een fchoone er jonge maagd , Wier
|
||||
|
AAN NEDERLANDS JÜFFERSCHAP. IJ
Wier lief gelaat aan elk behaagt»
Gansch onoplettend wensch op haar bekoorlykheden. De Hemel fchonk geen gaaf yan fchoonheid aan een vrouw, Opdat zy die ontluiftren zou.
'k Ben egter tevens van gedagten
Dat zy, die zorgt dat al haar fchoon
Zich telkens voor het oog vertoon',
Verdient dat jonge lui zich voor haar listen wagtea. Een, die met weinig keuze of fmaak,
Elk, wien hy ziet, beflaat te pryzen,
Verdient, naar 't oordeel aller wyzen,
Geen wezenlyken lof, en baart geen waar vermaak. Maar hy, die trotsch van aart des naasten levenswandel Befchouwt, en zwakheên in zyn' handel,
Durft laken met een fhiursch gelaat,
Maakt dat hem alle braven vlieden.
U leer' 't gebrek van andre lieden
Wat misflag , wat gebrek u zelv' te myden ftaat. Wees wars van hevig redentwisten,
En hoor naar reen en tegenreên.
Voert zwakheid u ter dwaling heen,
Wees nooit ftyfzinnig, maar leergierig, als een Christen, Staa van uw dwaling af als gy de waarheid ziet, Al waar 't een vyand, die ze u toonde;
Een hart, waar immer deugd in woonde,
Schaamt zich 't erkennen van een' enklen misflag niet. Geene ydle zugt moet u verleiden
Om 's naasten zaken na te gaan, Die
|
||||
|
12 AAN NEDERLANDS J UF F E R S'C HA 1?
|
|||||||||||
|
Die veel geheimen wil verftaan,
Is raenigwerf vry onbefchciden. Zoo iemand ongevergd u zyn geheim al meldt, Zorg dat gy 't nimmer navertelt, Doe dien verteller zelfs vergeten Dat gy het immer hebt geweten. |
|||||||||||
|
BESCIIRYVING VAN HOtLAND,
ZO ALS HET WAS IN 1672.' Uit bit Franscb van den Heer pavillon.
|
|||||||||||
|
Wa
|
|||||||||||
|
nneer ik in dit vlak gewest,
|
|||||||||||
|
Waar de aarde, lager dan de ftroomen,
Steeds watervloeden heeft te fchroomen ,
Voor 't eerst zag een Gemeenebest,
Gevormd uit dertig boerfche lieden,
Scheen my dit Volk in aart en zeden
(Want ieder heerscht in 't zyn zoo juist in dit moeras ) Der Vorfchcu woeste ziigt tot vryheid af te beelden, Der Vorfchen, die voorheen ook zoo den meester Ipeelden, En geen' gebiedend' Vorst begeerden in de plas, Dat ik in twyflfel ftoud of't niet hun nakroost was. 'D? Staat is zoo belast met fchulden,
En de Onderdaan moet zulk een zwaare fehatting dulden, Dat ge u met regt verwondren zult,
Wanneer gy herwaarts komt, door reislust aangedreven, Hoe
|
|||||||||||
|
seschryving van holland, enz. 13
Hoe de een betalen kan de rente van de fchuld,
En de ander 't geen hy 's jaars moet geven.
De grond, die in dit land gewis
Voor elk, die hem bebouwt, een kwade fliefmoêr is j Brengt hier geen granen voort, die elders welig groeyeri* Doch egter ziet men hier , dit is de gulde vrugt Van ieders naarftigheid, de nooddruft overvloeyen, In fpyt van de aarde zelf, van water, vuur en lugt. Laat ieder wat hy wil van hunne Vrouwen zeggen :
(Dat ze al te karig zyn, en zeer Jaloersch, is waar) Maar minziek! zoo men dit heur wou te laste leggen, 'k Ontken het, als verdigt door eenen lasteraar; Doch by de Vrysters mag men mallen : Die deernen zyn zoo vies niet; neen : Ze zyn de minnen in 't gemeen Der meeste kindren, daar de Vrouwen van bevallea* 't Eenvoudig net wordt hier betragt,
Eenvoudig, maar met een behaaglyk,
Wyl elk met grootfche zwier en pragt,
In andre landen onverdraaglyk,
Als met een ydel fchynfchoon lacht.
Hier kan men zien, en 't gaat byna 't geloof te boven s En egter mag men 't vry gelooven,
Het geen men nergens vinden kan,
De ïlykdom, nedrig by de fchatten,
De Vryheid zonder uit te fpatten,
Veel pagten, ejjter geen noodlydend ainbagtsma». |
||||
|
*4 EESCHRYVING VAN HOLLAND, CllZ.
Elk een gelooft hier wat hem lust:
Men heeft dus, in het fluk van Godsdienst, niet te veinzen, En is by de overheid voor alle ftraf gerust, Al is men nog zo vry in 't uiten van gepeinzen: Wordt haar gezag flegts niet getergd, Zal ze ieder een in vrede laten, Dewyl zy anders geen geloofsbetragting vergt, ^. Dan onderwerping aan de Staten. Toepassing op den tegenwoor-
DIOEN TYD.
|
||||||
|
£joo Pavillon eens opltond uit het graf,
En voor de tweede maal zich op den weg begaf, Om Holland door te ieizen, Wat zou hy, federt zynen dood,
De pragt en weelde zien vergroot!
Hy zag zyne oogen blind aan ftad enland-paleizen. Doch zoo hy thans den boerfchen fledeling
By de oude Vorfchen wou gelyken, 't Mögt wezen uit de zugt tot iïaatsverandering, Die velen nu te ontydig laten blyken.
Zy (maaien op den Vorst, maar ach! uit eigenbaat, Njet uit een klaar begrip wat best is voor den Staat. Ik wil niet van de fchulden reppen,
Waar van het land de rente in ieder jaar betaalt: 'k Vraag:
|
||||||
|
TOEPASSING, Ig
'k Vraag niet van waar men 't geld tot al die lasten haalt.
Ik ben een onderdaan, die nooit vermaak zal fcheppeu In, als een vreemdeling , te fpreken by de gis Van iets, dat voor zyn oog met regt verborgen is. Het aardryk is en blyft, gelyk het was voor dezen,
Een ftiefmoer, die ons weinig geeft.
Doch zoo der Vadren vlyt hen deed gelukkig wezen, De luiheid, daar men thans in leeft,
En die men 's middags nog dient uit het nest te kloppen, Dreigt in het kort de bron der welvaart toe te floppen. Het zyn de vryflers niet alleen,
Die lustig in de bogt met hare minnaars fpringen; De vrouwen vallen vaak zoo vies niet als voorheen; Want federd de overkomst van Franfche vlugtelingen, Is hier een vreemde trant van leven ingevoert, En met de ftrenge tugt des ouden tyds geboert. 't Eenvoudig is reeds lang verdreven ;
De hovaardy groeit aan by 't mindren van de magt: Men Zou de vryheid eer geheel ten besten geven, Dan 't kleinlTe deel van weitfche pragt :
En velen, als ze zien het einde hunner fchatten, Beginnen t' ecnemaal als dollen uit te fpatten. Elk een gelooft hier wat hem lust,
ó Guide Vryheid van geweten!
Door u leeft elk in volle rust.
Gy zyt het hoogde goed van Hollands Ingezeten. Hy zy vervloekt, die u van verre flegts belaagt; Hy zy vervloekt, die u geen gunst en eerbied draagt. Laat
|
||||
|
*6 Toepassing.
Laat dan de Franschman vry op onze boerschheid fmalerij,
Hy noeme ons geesteloos en ruwen onbefchaafd, Wy egter, wy, die aan geen menfchen zyn verflaafd, Ook niemand in de keur van zyn geloof bepalen, Genieten grooter heil dan eenig landfchap heeft, Dat voor het dom gezag van kerkcinranen beeft. |
|||||
|
PUNT-
|
|||||
|
PUNT-
|
|||||||||
|
E W
|
|||||||||
|
S N E L-
D I G T E N.
|
|||||||||
|
II. DEEL,
|
|||||||||
|
»
|
|||||||||
|
«"ju- ^mmmmmmmum
|
||||
|
jjÉjÉ|
jamt
|
||||
|
i. De 'Latinist.
|
|||||
|
, Jan kreeg een zwaren Hik, dat deed hem Hic onthouwen:
Hy zag een Hek in 't veld, daarby onthield hy Haec: Hy hokte met de kaart: dit kon.hem Hoc ontvouwen. -
't Was geen kwaad overleg voor een' volflagen gek; 2. Jan.
Ik fprak van Salomon, den wyzen Vorst, met Jan ;
'k Zei wat zyn Vader was, en wat hy voor een man.
Ja, zei hy, 't huis vol goeds, vol voorlpoeds, en vol Vrouwen, En groene jeugds genoeg om die wel te onderhouwen. Laat my die wysheid ook eens proeven, en preek dan.
3. De Vertellers.
Jan komt my fteeds aan de oörea lellen ,
Van Maartens groote gaaf om aartig te vertellen. < 'k Verwonder me over hem , zoo zegt hy, keer op keer :
't Is of men alles wat hy voordraagt, zag gebeuren. 'k Wil, wasmyn antwoord, 'kwil uwloffpraakbillyk keuren. Maar, Vriend! gy hoorde hem ligt ééns, en toen niet meer> Want hoort gy hem verfcheiden malen,
Dan zult ge ook merken dat hy prompt is in 't herhalen* 4. De Liefderyke.
Dirk fpeelt zyn Beursje leeg, en als dat zoo gegaan isj Tast hy eens anders aan, tot heimelyk gerief.
Hy denkt dan waariyk dat zyn pligt ruim half voldaan is , Dirk heeft-zichzelveii en zyn' Naasten even lief. B 2 5» '/>
|
|||||
|
tO PUNT- EN SNEL- DÏGTËN.
5- T/r.
Tys Óuverfland is op den Schouwburg zeer gefield;
Hy ftaat 'er zonder iets van taal of ftyi te weten, En heeft hy 't fpel gezien, flraks is hy 't weer vergeten: Want al wat hy verftaat is anders niet dan geld.
6. Onnut gewigt.
't Rappier hangt Jonker Jan zoo vast aan als een klit;
'k Beny hem 't yzer niet: hem lust te zyn geladen. Maar waarom gaat de Kok niet pronken met zyn fpit,
Wanneer geen mensch hem roept tot kooken of tot braden ? j. Jan onderrigt.
Wat Daivel is een Wyf! fprak Jan, met ftoute Hemmen, Als ik het ondernam dat ik ze niet zou temmen : Die woorden zyn nog naauwlyks koud, Of Jan heeft reeds een Vrouw getrouwd. En nu zyn huis fteeds vol gekyf is-, Weet hy maar al te wel wat Duivel dat een Wyf is. 8. De Praceptsr Dirk * * *.
Dirk kwam zyn booze Wyf te dragen dooreen plas, En fprak, alzugtende, wyl hy mismoedig was, Weg met het Fabeltje , daar ik my lang aan zat las , Het komt hier niet eens by: ik draag veel meer dan Atlai. o. De twistzieke Zoon.
Ik vond Jan met zyn Vaar in zwaar gekyf getreden: Hem dagt al wat hy fprak was regt en meer dan reden, 't Mögt meer dan reden zyn wat Jan fprak, naar zyn zin; Maar my dagt, met zyn Vaar te kyvea was veel min. 10. Ver
|
||||
|
SUNT- EN SNEL- DIGTEN. ÄJ
io. Verwaand Jantje.
Jan! wees wat op uw hoede, en wil tog overleggen
Hoe veel gevaars men loopt door op zich zelf te Haan : Gy fpreekt fteeds vonnis uit: ik ben met u begaan. My dunkt ik heb u nooit my dunkt nog hooren zeggen.
il. Dronken Iryn.
Tryn riep: wat draagt gy, Klaas? een ponjaard, zei hy,Tryß!
En 't was een fles met lekkrcn wyn.
Geef, zei ze, en dronk, en fprak, nadat zy had gedronken: Het lemmer is 'er uit, de fcheê is jou gefchonken. 12. Aan de Poëeten.
Dirk meent, zyn laf gedigt is zoet en daarom goed:
Maar 't geen niet fmaakt naar zout, keurt naau wlyks iemand zoet.
13. Jan Broer.
Jan! hebt ge een malle klugt ontydig voortgebragt?
Men lacht wel met u: maar 't is om u dat men lacht. 14. Onderfcbeid tusfcben Wys en Geleerd.
Wys en Geleerd verfchilt: wilt gy 't verfchil ontdekken,
Ziet letterloozen wys, en veel geleerden gekken. 15. Tdele moeite.
Kans preekte een' mallen Vent veel ftigtelyke zaken,
En meende dat hy heel in ernst aan 't hooren waar'; Doet zulke 'gekken goed: hyfcheenin 't eind te ontwaken,
En vraagde fluimerig: Wat is 't ? Wat zegt gy daar? |
|||||
|
B 3 16. Cf
|
|||||
|
22 PUNT- EN SNEL- D IGT EN.
1(5. Gelyk HuwelyK
Is 't waar dat Jonkheer Jan met Jongvrouw Betje trouwt ?
.En is hy zestig Jaar, en zy ruim vyftig oud ? Ik zeg niet of het wel- of misgepaärde trouw is s Maar dat hy een Jonkheer als zy een jonge Vrouw is. 17. Op ïfaanwyzen Tbomas.
'k Behoefde om kundigheên geen letter meer te lezen, Ware ik maar half zoo wys als Thomas meent te wezen, 18. Klaas Kompaan.
Klaas had een' Spaanfchen Don gegrepen in 't gevegt, Hy gaf hem met der vaart een douwtje tot aan 't hegt. Dat hem de darmen uit zyn zwarte pens deed fcheyen : Want, zei hy, 't Ventje flinkt, zoo wy hem niet ontweyen« ip. Denken gaat voor doen.
Men wilde, om 't Sneldigt, eens een'Digters agting krenken:
Men zei, hy doe wat goeds: dat 's beter dan 't gezeg. 't Is zeide ik zoo gy leert; maar als ik 't overleg, Die goed Wil leeren doen, moet eerst goed Iccren denken.
20. Gted en kwaad.
Veel vrienden rieden Jan een ryke Weeuw te trouwen:
Jan hield zich koeltjes: maar hy teekende de kaats. Als ik het overfloeg, ik waar' 'er mee behouwen :
Doch mannen, zei hy, hoort: (lelt u in myne plaats: Wat dunkt u? kunt ge my wel infiaan voor 't berouwen?
Zy heeft veel goeds, 6 ja: maar by het goed veel kwaads. |
|||||
|
si Ge«
|
|||||
|
PUNT» EN SNEL- DIGTEN. £3
21. Genezing der Miltziekte.
Jan, zeide ik eens, gy moogt zoo ryk zyn als gy wilt, Gy kunt nooit vrolyk zyn: het fcheelt u aan de Milt. Ja, zei hy, mögt ik eens zoo ryk zyn als ik wou, 'k Wed dat de Miit myn vreugd niet lang beletten zou. 22. Dubbele ivenscb.
Ziet wat de woorden veel verfchillen, Wanneer het valfche.menfchen willen. Jan hoopt nog eens zoo ryk te worden als ik ben : Dat heeft hy goed te doen naar ik myn armoe ken : IVhar 't is een dubble zin : hy wil my niet gelyk zyn: Eens is hem niet genoeg : hy wil nog eens zo ryk zyn, 23. Goed arms.
Hoe goed het geven is, heeft Tys genoeg gelezen. Maar, zegt hy , geve ik fteeds, en komt my weinig t'huis, 'k Word van een wollig Schaap dan haast een kale Muis. 't Is goed, goed arms te zyn, maar kwaad goed arm te wezeis, 24. Aan Tys Krimp.
Ik hoor de luiden, Tys, uw' grooten Rykdom pïyzen. Het kan wel regt zyn : maar
Hoe kan ik weten of het leugen is of waar? Gy durft het niet bewyzeu.
25. Blaauwe oogen.
Jan zei, zyt gy zoo trotsch op uw blaauwe oogjes, Klaartje?- Myn wyf (dit 's u bekend) die heeft 'er ook een paartje, •^n a!s het lukken wil wel drie : ei kom eens hier : Naar 't gistren avond ging, zoo heeft zynu wel vier. 13 4, , %6., Graj)«..
|
||||
|
54 PUKT-EN SNEL- DIGTEN.
26. Grappige Flip.
Ik rekende met Flip, die my veel moest betalen, Van wien ik egter nooit een ftuiver gelds kon halen. Hy ftoorde 't cyfferen, en riep, myn Heer, ei ziet! Die fom hebt gy niet wel. 't Was waar: ik had ze niet. 27. Openhartige Biegt.
Eer ge omzaagt, zeide een Held, ontkomen uit een ilag, Waar 't al ter neder lag,
Eer ge omzaagt was 't befchikt. Neen Jonker, zei zyn dienaar, Daar was voor my wel zien naar:
ïfc had > eer 't zoo ver kwam, wel een reis agt of tien Bekommerd omgezien,
28. Siegte Muziek.
Ik bid, ontfteluniet, Iprak Teunis tot zyn Wyf, In d' eerflen aanvang van gekyf:
Ik weet niet wat ik liefst zou hoorcn; of 't geluid Van een ontflelde Vrouw, of een geborften fluit? ap. Vuil wascht geen vuil. \ ,
Thys had zyn egte trouw op 't onvoorzienst gebroken, En gaarne, naardekonst, des Schouten hand ontdoken. Heer, zei hy, mag ik niet wel ftaven met een eed, Dat ik, zoo waar ik leef, vangeene misdaad weet? Neen vast niet, zei de Schout: ik zal het vonnis fpreken. Valsch zweeren is zoo ligt als woord en trouw te breken, 30. Aan Jan.
Eens waart gy arm en*mild; nu ryk en gierig, Jan. De toetsfteeii proeft het Goud : het Goud ontdekt den man. |
|||||
|
SU Luye
|
|||||
|
PUNT-EN SNEL-DI6TR», «5
31. Luye Klans.
*
Klaas is een luye vent: ik zou fchier durven zeggen,
De dood komt hem gewis niet half zoo aaklig voor Als 't bezig leven doet, omdat hy eens daardoor, Veel jaren agtereen, gerust zal blyven leggen.
3a. Valfcbe Regel.
Het rookt by Jan in huis: die rook is niet te ontloopea, Of deuren moeten los, en alle venfters open. liet fpreekwoord gaat niet aan, zegt Jan, al is het oud: Daar't rookt is't doorgaans warm ;myns oordeels is het koud. 33. Regtvaardige groet.
Daar is zoo veel gerugts in 't mondje van Conftancic,
En zulk een' omflag in haar praat,
Dat iemand, by geval ontmoetend' haar op ftraat, Niet kwalyk zei: goên dag, MejufFer Circumftantie. 34. Amflerdam ontroerd.
Hoe kwam 't dat Amflerdam zoo gram waj,
En waarom was't niet voor den Prins? In zeven woorden gaat veel zins: Om dat de Prins voor Amfterdam was.
35. Van Pi et er.
Wat doet toch Pjeter by de aanzienelykfte Hén ? Meu ziet 'er Pieter, en hy is 'er niet gezien. 36". Fan Tennis.
Vraag Tennis waarhywoont: hy zoekt befeheid te omleggen, En vreest, men mögt het Schout en Crediteuren zeggen. B 5 2,7' Losfe
|
||||
|
S6E PUNT-EN SNEL - ©IGTEN*
, 37. Losfe Mat.thys.
Celyk als ieder mensen zyn zinnetje, zyn wensebje , Zyn eigen lustjes heeft,
Waarnaar hy gaarne teeft,
Zoo heeft ook ieder mensch zyn eig:en confeientie. Bus fprak ik tot Matthys. Ei, zei hy : ieder een ? Dan heeft 'er iemand twee : want, Heer! ik heb 'er ge«. 38, Aan Kees.
De Buik vol wyns, het hoofd vol windï, Is Kees genoegiyk, zoet en kinds» Dan is hy Heer van alle Heeren : Dan kan hy zelfs geleerden ïeeren: , Dan is hy eê! dan is hy ryk: Dan is 'er niemand zyns gelyk. Blyf dronken Kees, en dans en zing, Om niet uit uwen troon te vallen : Want dronken zyt gy alle ding, En nugtren zyt gy niet mqt allen. 39. Luiaarts verantwoording.
, Op! zeide een Heer: kom Luiaard, op i
En gaf zyn knegt met een een fchop.
De Zon is reeds voor lang gerezen. De Zon, Myn Heer! dat kan wel wezen, f Zoo antwoordt hem die flimme guit_) Zy moet wel vroeg ter fiaapftede uit, En mo,et den gantfehen d?g ook ylen.' Zy moet veel verder gagn dan ik,: het fcheelt wd mylee.
|
|||||
|
40. f
|
|||||
|
PUNT-EN SNEL-DIPTEN. &?
|
|||||
|
40. Van ten' Prediker. '
Een Preeker raasde op ftoel, als of men 't hoorde dondren, Het volk was als verftomd : het hoorde niets dan wondren. Ik hoorde 't preeken ook, en vond, ronduit gezeid, Een zee van woorden, maar geen droppel fnedigheid. 41. Aan Dirk.
Dirk zoekt ge een', die u leert hoe matigheid een deugd i* 9 Hoe in te weinig leed, en in te veel geen vreugd is; Dat kan een al te naauwe fchoen, jt Dat kan een al te wyde doen. '42. Van Tryn.
Men preekte Tryn deWeeuw : zy hoorde zich te onthouwen; De trouwe Tortelduif wist nimmer van hertrouwen. Als ik by beesten moet ter fchole gaan, zei Tryn, Waarom niet by de Musch, waarom niet by 't Konyn? 43. Te fcMelyk Ryh.
De fehatten, Adriaan, waarin gy u verheugt, Houd ik u wel te goed dat gy zoekt op 'te leggen. Maak 't huis maar 'niet zoo vol, dat wyze luiden zeggeil: Daar is byna geen plaiits gebleven voor 'de Deugd. 44. De Hagenaar en Zeeuw.
vriend! fprak een Hagenaar tot een' opregten Zeeuw, Gy zyt my 200 gelyk, als waart gy fchier myn Broeder; Zyt gy niet onderrigt of ooit uw zoete Moeder In 's Graverihage kwam?. Neen, zei de looze fpreeuw, Myn Moeder kwam 'er nooit: maar, naar ik heb vernomen Zoo plagt myn Vader veel in 's Gravenhaag te komen. 45. Fan
|
|||||
|
gg PUNT-EN S NEL-DIGTEN.
45. Fan Dirk.
Dirk, zeide ik, door wat konst zaagt ge uwen fchat gerezen?
Het weinige, zei Dirk, verkreeg ik met verdriet, Met zure zorg en zweet: myn' grooten rykdom niet: Die wat heeft, krygt haast meer: daar 't geld is wil het wezen.
46. Jasper en Jan.
Wie was uw Vader, Jan , zei Jasper, mag men 't weten? Jan voelde hoe hy voer,
En heeft hem toegebeten:
Het is een duilïre vraag ; wiens kind meent gy te heten? 't Is honderd tegens een weet zulks uw eigen Moer. 47. Verdediging der Advokaten.
Hoe ftaat dat goed en bast, zei Frans van de Advokaten! Die hem betigtten van wat veel handgauwery. Ja, zei 'er een van al: wy basfen; zeg dat vry ; Wanneer wy dieven zien, daa kunnen wy 't niet laten. 48. Aan een' onbedagt' Jongman.
Zoo jong en zoo veel praats; den fnater zoo te roeren?
Ei neem den fpiegel eens, en zoek daarin, myn kindi Of gy dien mallen muil genoeg bewasfen vindt, Om by bejaarde lui het hooglïe woord te voeren ?
49. Gierige Klaas,
Klaas zit vol goed en goud, en durft geen buik vol eten. Zyn geld bezit hy niet, maar hem bezit zyn geld.
Helaas! het is met Klaas erbarmelyk gefield ;
Hy heeft een zwaare kwaal: de kaerel is bezeten. |
|||||
|
50. Aan
|
|||||
|
-ÏUNT-EN SNEL- DlGTEN.
|
|||||||
|
*f
|
|||||||
|
50. Aan een Vleier.
Wat fchort my, Adriaan, dat gy u zoo gewent Myn zeggen en myn doen te roemen, zonder end? Ik bid u, fchei 'er uit: gy zyt te wel bekend. Sr. Van Jan.
Is 't mogelyk dat Jan, die nooit van fcliaamte rood was, Eens wel gefproken heeft van my en myn beleid ?
Dan heeft men zeker hem verteld dat ik reeds dood was: Want van geen levend mensch heeft hy ooit goedgezeliU
52. Fyne Gys.
Cys, gortiger dan ooit een varken wierd gevonden,
En telkens jagtig naar des een' of andren Vrouw, Meent wel bewaard te zyn, in plaats van goed berouw, Met een' verdraaiden tekst : de liefde dekt veel zonden.
53. Dirk en Jan.
Dirk heeft een bitfe pen, en Jan een* zwaren ftok : Daarmee betaalt hy hem het fchryven op zyn' rok. Die beiden hebben zich niets merklyks te verwyteiu 't Is Ezelen gevegt; zy kunnen flaan en byten. 54. Aan Jan.
Ei, Jan, 'k bid prys my niet: daar houdt togniemandVMt Men gaf u geen geloof, al preest ge u zelven, Jan. f 55. Liefde tot Kindskinderen.
k Speel met Kindskinderen, alsof ik van hun tyd waar.
Eil zwygt wat, jonge lui, die my myn zwak verwyt:
Het zal wel beteren : verfchoont me van 't verwyt maar. Totdat ge eerst Vaders, en dan Grootevaders zyt. 5<ï. Wraak
|
|||||||
|
30 PüNT-ÏN SNEL-DIGTEN.
56. Wraak van Fier Kromvoet.
Pier Kromvoet, wien zyn fchoen ter fluik ontfutzeld waèj
Sprak met een zagt gelaat, ik ben niet vaa die menfchen,
Die elk, die hunjnisdoet, de grootfte ftraffen wenfchen,
'k Wensch datmyn fchoen deu Dief, als waar"t zyn eigen,
(pasf.
57. Lekker eten,
'k Zat tusfchen Kakelaars en Spreeuwen in 't gedrang.
Zy rammelden om t feerst, en maakten 't my zqo bang,
Dat ik, in 't eerst vol zweets, in 't eind begon te geeuwen*
Een vraagde, by geval, wat kost ik liever at,
Of visch, of Vleesch ? Ik zei, daar ik te kiezen had,
Gezoden Kakelaars, en wel gebraden Spreeuwen.
58. Aan zekeren Bastert,
»Wat werpt gy op de ftraat met ileenen dat het kraakt i Zie dat gy by geval uw' Vader maar niet raakt. 5p. Betaling vsn een' Speelmm.
Een Speelman s moe gezaagd, zag naar betaling om, En wagtte voor zyn konst een ldeïne of groote fqin. Maar Jasper Buur zei: neen, de toon, djengy deedhooreu, Is my ontgaan: 'k heb daar 't geheugen van verloren. En ik heb u gevoed met hoop op eenig loon. 't Is beiden enkel wind : dus ftaan wy even fchooa. 60. Jagt ige Katryn.
Een Jager, zegt Katryn, zou my vooral behagen, Wanneer ik nog eens trouwen zou. Zy fpreekt gelyk een wyze Vrouw : Een Jager, meent zy, zou wel hoornen willen dragen. tu Frp
|
|||||
|
/
|
|||||
|
*U«T-ï;N SNEL - DIfcTBN. •££
6ï. Frybeid.
Ëen' goed' arm' Eds Iman gaf Tys eens dezen raad: Hy zou zich, by es :n' Heer van middelen en ftaat, In dienst beftellen, om met eere voort te komen, Neen, fprakhy, wj/slyk, ware ik ook my zelv1 ontnomen3 Ik, 't eenigfte bezit, dat ik als eigen ken, Dan was ik alles kv/yt, en armer dan ik ben, 62, Pleitzügt.
Ik vraagd' een Adv okaat van grooten naam en neering, Waarom hy meest zyn geld aan 't Dolhuis had gemaakt? 't Goed, zei hy, ke ert vanwaar het kwam, naar de oude leering, Ik ben door dolle Lui meest aan myn geld geraakt. 63. Aan den $otd* * * die op de Piek van Teneriffe
ivas geweest. riadt gy den weg naar 't hoogst van Tenerif genomen *
Verbasterd Isrelièt, wat deed ge 'er af te komen?
Gy raakt niet ligt .nog eens den Hemel zoo naby.
Dus hebt ge een ft hoone kans verkeken „• Hel dat vry.
64. Wiskonfiige Klaas.
Klaas riep in een -gelag, laat kakelen wie wil, Onze Aardbol loopt rondom : de Hemelen ïtaan (lil: 'k Hou 't met Capernicus : ik voel onze Aarde zwaayea, 't Was op het eind van 't maal: zyn hoofd begon te draaye«. 65- daarom gaat Jan ter kerk?
Ik moet ter kerke gaan, al kan ik niets bedryven, Zei Jan, tweemaal mistrouwd, aan .twee praatzieke wyvea, My dunkt het is aoo vreemd, zoo wonderlyk, zoo zoet Bk één Man honderden vaa Vrouwen zwygen doet. 66. Huvds~
|
||||
|
3t fUNT-BN SNEL-DEGTEN«
66. Huwelyks Gebrek..
De dag gaat nimmer op of Hermans wyf verkerft het:
Alle uren rokkenr hem de Pry een nieuw gekwel : Eerst vond ik 't ipreekwoord vreemd: nu denk ik zegt me»
(wel,
Het trouwen is zeer goed: de Vrouw alleen bederft het. 67. Groeiende Liefde.
Hoe ouder, zegt Jan zoet, hoe 'k meer begin te malen,
En kryg myn Wyfje lief, zoo 't fchynt, hoe langs hoe meer: Ik wenschte in vroeger tyd, de Drommel mögt haar halen; Nu wensch ik daaglyks haar by onzen Lieven Heer. 68. Zedelyke Vermaning aan ee-n' Gierigaan.
Gy ftapelt telkens goed op goed. Kan dan, hoe veel ge ook hebt, niets uwe hebzugtflclpen? Wees tog gewaarfchuwd, blinde bloed,
By 't laatst en hoogst gerigt zal u geen rykdora helpen. 69. Van Joost.
Joost vraagt of zoete kost ook wyze luiden past ? Meent Joost dat Suikerriet maar voor de Gekken wast? 70. Verliefde Klaas.
Klaas, die ten oor en toe in 't Minnegaren ftak , Viel politikelyk aan 't jammeren, en lprak : ö Schout en Schepenen, dien 't Wetboek is bevolen, Wel zegt men wysfelyk in Kerken en in Scholen, De kleine Dieven helpt de fcherpe ftraf van kant: De groote raken vry : Maay heeft myn hart gefloten $ Maar voor de dieffche Maay is geene ftraf in 't land. |
|||||
|
71. Aan
|
|||||
|
«
|
||||||||||||
|
mm
|
||||||||||||
|
i»
|
||||||||||||
|
PUNT- EN SNEL- DIGTEN* 33
71. ./Awj Jonker * * *.
2yt ge een uitnemend man, ó Jonker, als ik hoor
Veeltyds van u gewagen; Zoo blyf tog wat van myn Kantoor : 'k Mag zulk uitnemend volk niet by myn Kas verdragen. 72. Poorzigtige Dirk.
Dirk wil geen water in zyn* wyn,
Daar moet eeii zware reden zyn, Waarom hy 't nimmer heeft geleden. Hy zegt ons zelf die zware reden, 't Is omdat elk op 't glippen ftaat, Wien 't water op de lippen (iaat. 73. Comedien.
Verbiedt men oud en jong Comedien te zien , Zoo mögt men hen met een de waereld wel verbién; Of laat men hen op aard, dan dient men last te geven, Dat elk met de oogen toe, of gantsch alleen, moet leven. 74, Aaii een Liefhebber van pragt.
Zes Paarden, Heer! en zoo veel Knegten,
Voor wie gy daaglyks aan moet regten , Die voor en op uw rytuig ftaan, Of agter u geflikkerd gaan ? t Staat heerlyk , zonder wederzeggen: Maar mag ik 't met u overleggen ? Voelt ge aan u zelf niet waar 't u fchort ? Uw ftaart wordt lang, uw vleugels kort. |
||||||||||||
|
II. deel.
|
||||||||||||
|
75. Mii»
|
||||||||||||
|
3£ PUNT- EN SNEL- DlG TEN.
75. Misrekening.
Houd daar Vriend, zei 'er een, en gaf den Armen wat: De Hemel zal 't ray, in ïnyn leven, Door zyne goedheid wedergeven. Alsof de Hemel 't hem niet reeds gegeven had. ~6. Aan Reinier den Snapper.
Reinier, 'k moet iets van u bedingen, Als ik fpreek moet uw mond niet gaan,
Twee kunnen wel te famen zingen, Maar 't famen fpreken gaat niet aan.
7". Pieters [Vysbeid.
Ik wenschte ray zoo wys als Pieter meent te wezen , Dan had ik Salomon noch Seneca te vrezen , Koch Aristoteles ; maar zeker en gewis , Wenschte ik myn' vyand niet zoo zot als Pieter is, 78. Nederige Hoogmoed.
Gepronkte nedrigheid is hoogmoeds trotfche kap s Ik vind min ydelheids in kostelyke kleerea Van Koningen en Heeren ,
Dan in een Monnikskap.
79. Dominus * * * *
Gy, die daar ftaat en zingt, en mer gemaaktp zwieren Uw handen künftig roert, die best Natuur zou ftieren, Onthoud dit eens vooral , myn goede Predikheer, Zoo haast ge u zelv' behaagt, behaagt gy niemand meer. |
|||||
|
80 Jaji
|
|||||
|
PUNT- EN SNEL- DIGTEN. 35
80. Jan * * * V
ts iemand mooi, zegt Jan, my dunkt dat ik het ben;
Schryft iemand wel , my dunkt ik fchryf een vlugge pen;
Is iemand wel befpra'akt, my dunkt ik kan wel fpreken;
Preekt iemand wel, my dunkt ik zou ligt beter preken,
My dunkt van al dat dunken , Jan , Dat ge u wat veel laat dunken , Man. 81. Aan Jan den Brillenmaaker.
Geflepen glazen, die vergrooten , Verkoopt men ons met volle fchooteii; Maar wil ik u wat leeren, Jan? Gy zult van de allerbesten maken, Kunt gy maar aan wat Glas geraken, Uit de oogen van een nydig' Man, 82. Vriendelyke Wenscb.
Myn Wyf, zegt Klaas, wil aan het planten zich verflaven; Myn hart , zoo fpreekt ze , legt in mynen tuin begraven» Ik wensehte waarlyk wel dat zy 't niet langer-zei , Maar dat haar hart daar eens ter deeg begraven lei. 83 .Op W. van T * * * \
Geeft wyn in Wouters glas, riep ik aan myne Knegten: In Wouters glas, myn Heer! zeide een doortrapte Guit', Dat 's maar verlooren werk: mag ik u onderregten? Iïy wil 'er niet een drop in hebben: ftaag is 't uit. 84. Mildheid in bet groeten.
Tast haastig naar den hoed, en houd u traag in 't dekken: Dat komt zoo wel te pas by Wyzen als by Gekken. C 2 85. Op
|
||||
|
3*
|
||||||||
|
PUNT- EN SNEL» DISTEN.
|
||||||||
|
85. Op zekeren Geleerden.
Gy hebt uw hersfenen verfleten
Om veel te weten, en dat '.« goed. Maar 't is verfchillend veel te weten , En weten 't geen men weten moet. 8(5. Op fan Oom.
'k Begryp de gierigheid van oude luiden niet.
Van alle zotterny, die ge in de waereld ziet»
Zou 't vast de grootfte zyn, meest reisgeld te begeeren ,
Wanneer ge op 't eind der reis flegts weinig kunt verteererc»
87. Op 't ver/pillen van den Tyd.
Wanneer ik overleg wat wandelen, en gapen,
En zitten over 't maal, en dood zyn , dat is flapeil, My in rnya bezigheên al veel belemmerd heeft, Dan heb ik menig jaar, maar weinig tyds geleefd. 88. Jan met zyn Degen.
Hoe is 't gelegen, Jan ? wat zyt gy, zot of kwaad ? Ei hoor: wat doet gy met een' Degen langs de Straat f Een Degen, Jan, een Degen!
Hoe hebt gy dien gekregen?
Hoe, Jan , geboren, Jan gezworen Advokaat ; Een kling op zyne zyde , en egter geen Soldaat ? Mag ik het vergelyken,
't Is even aan te kyken,
Alsof een Krygsman, in een Advokaten rok, De pen ftak agter 't oor, en zoo ten ftryde trok. |
||||||||
|
8p. Ham
|
||||||||
|
ÏUNT- EN SKE1> DIGTEN. 37
|
|||||
|
89. Hans * * * aan zyn Vriend.
Gy fchynt verlegen om klein geld, En zoekt liet allerwegen.
Veel erger is 't met my gelteld, Ik ben om groot verlegen.
90. Praaten en doen.
f Iet baat niet of we al veel gebloemde reden hoorden, In het School of in de Kerk. De Gekken Hellen prys op woorden; De Wyzen Hellen prys op werk. pi. Voorzigtige Aalmoes.
Dirk deelt veel Guldens uit voor Lammen en voor Blinden; Maar voor geleerde Lui kan hy geen fluiver vinden. Zyn vrienden wisten niet waarom ?
Zy vroegen 't, en hy ftond in d' eerften opflag (lom , Doch zei, nadat zy hem wat fterk om antwoord porden: 'k Sta mooglyk lam of blind maar nooit geleerd te worden. p2. Gelyle kans.
Een dapper Krygsmanhoorde een'jaßen bloodäart roepen: De vyand is naby met overmagt van Troepen! Hy fprak: Soldaten, is de vyand ons naby, Wy zyn het ook by hem : houdt moed: men volge my. 93. Op een Gastmaal.
Klaas, noodt gy my te gast by vyfentwintig Gasten ? Van allen, die gy noemt, ken ik 'er waarlyk geen. Ei laat my liever t' huis wat peuzelen of vasten Met luiden, die ik ken: ik eet niet graag alleen. G 3 94. OP
|
|||||
|
38 PUNT- EN SNE£« DIG'fEN.
94. Op zekeren Advokaat.
Pier pleitte in een geval van klein belang, in woorden»
Zoo windrig en zoo grootsch van klank, Dat allen , die den Pleiter hoorden, Hem HÏet in 't n;inst gefchikt verklaarden voor de bank,
Flip zei: gy houdt uw werk voor aardig, Maar ik, hoe zeer ge u zelv' voldoet, Agt u en hem net even waardig Die wyde. fchoenen maakt voor d' allerkleinilen voet.
P5< Konst om lang te leven.
*k Vroeg Jan: hoe komt gy tog zoo oud ? al tagtig jaar S Ik trouwde laat, zei Jan , ein,werd vroeg Weeuwenaar.. 96. Zedelyke Vermaaning.
Jan, zyt gy gram ? dat is geen wonder. Maar wonder waar 't, en zonde meê, Zoo ge ongeneigd waart tot den vree. Kom, wees bedaard: de Zon gaat ouder, 97. Gedigten van Dirk.
Dirk zegt, zyn Poè'zy is lang en menigmalcn Den Lezer aangenaam geweest.
Wie zal hem dezen lof onthalen ?
Men weet dat Dirk alleen zyn eigen Dignverk leest, 98. De Onpartydige Regter.
Dirk neemt van wederzy gefchenken, en is Regter. Hy zegt, wanneer men 't hem verwyt, en ernftig dreigt: 't is gped, ( hoe zeer men roep', daaris geen handelflegter} Het maakt my wederzy ds noch min noch meer geneigd. 99. De
|
||||
|
PUNT- EN SNEL- »IGTEN. 39
99. De zedige Autbeur,
Klaas wil gelezen zyn, maar niet van alle man: Van volk, dat gaarne leest, maar niet dat fchryven kan. De Schryvers noemt hy Koks, te keurig in het fmaken, En veel te dun van tong: voor dezen kookt hy niet.
Gemeene Lezers zyn 't, die hy zyn tafel biedt.
't Is hem genoeg, als hy zyn Gasten mag vermaken. 100. Ongewone list.
Jan heeft zyn Paard verkogt, en fpilt het geld met fmeeren.
Antony hielp van 't geld het grootfte deel veneeren, Ily pryst de goede kost, en zegt 'er daaglyks af: 'k Wist niet dat Paardenvleesch zulk lekker eten gaf. 101. Beter benyd dan beklaagd.
Jan was eens arm, en werd beklaagd,
Nu komt men zyn geluk benyden, Hy zegt, fchoon hem de nyd mishaagt,
't Is beternyd dan nood te lyden. 102. Meester boven Meester.
Thys zei, hy zag een Zalm, waar by de groote Mast
Van een Oost-Indisch Schip ïn dikte niet kon halen, Gantsch levend ia een fuik. De knegt, die op hem past,
Moest dit bevestigen: hy ftond een poos te dralen, En was verlegen; want die dikte viel hem bang,
En dage hem by een mast bezwaarlyk vast te (lellen. Maar, zei de knegt, men mögt voor waarheid wel vertellen, Was niet de Zalm zoo dik, hy was wel ruim zo lang. |
|||||
|
C 4, 103. Dub-
|
|||||
|
4e »UNT-EH SNEL- DISTEN.
103. Dubbelzinnig antwoord.
Jan, hoe veel kindren hebt gy wel ?
Vroeg iemand, zonder agterdenken;
Agt, zei hy, heeft 'er onze Nel.
Nel ftönd 'er by, en (prak: hoe dus myn eer te krenken f Dat moest gy waarlyk laten , Jan.
Hy fprak : ik hoon u niet; maar hoef ik alleman Beivys en rekening te geven
Van al de kindren, die ik elders heb in't leven? 104. Floot;
Al wat my Floor belooft gelykt wel naar de bellen , Die kinderen van zeep en water op doen zwellen, 'k Vergaap my aan den glans, en word in 't eind een kind« Want als 't op grypen komt, zoo vat ik niets dan wind. 105. Klaar aan Jan.
Gy zeide, toen gy me onlangs fpraakt, Gy hebt my zoo wat wys gemaakt. i ö Jan! wie zal een mensch tog laken, Die zulk een' gekskap wys kan maken ?
106. Fan jfan den Dobbelaar.
Jan fpeelt maar om groot geld uit wel voorziene Kisten j
Hy kan 't geraaklyk doen : de Gaauwert blyft nog ryk: Ook zegt hy, zeer in ernst, de tyd is kostelyk : Men zou dienj om klein geld, onwaardiglyk verkwisten.
107. Nydige Klaas.
Waarom of bitfe Klaas van daag zoo treurig ziet? Hem is gewis iets kwaads, of my iets goeds gefchied, io8. Am
|
||||
|
PUNT- EN SNEL -ÏJIGTEN. 4*
|
|||||
|
108. Aan Klaas Cornutus.
Dat lieve Kindje, Klaas, dat u Papaatje noemt, Is 't uwe, en 't uwe niet, naar Pieter zich beroemt. Doch kwel ' er u niet om : daar is tog geen herdoen aan. Denk dat gy 't hebt gekogt: gy wint 'er het fatzoen aan. iop. Aan :<Jan * * * *.
Ik heb het zelden ondernomen U een bezoek te geven, Jan :
De ware reden is 'er van
De vrees dat ge ook by my zoudt komen. iio. Hein aan zyn Wyf.
Hein ziet dat dronke lui zin krygen in zyn Neel, Maar nugtre menfchen juist niet veel : Dus zit hy ftaag en drinkt, en opdat Neel moog zwygen , Die 't hare, me: verdriet, ziet loopen door zyn keel, Zoo zegt hy, 't is maar om wat zin in u te krygen. in. Nydige Kryn.
Hoe of ons Kryn zoo treurig ziet ? Is hy ook ziek? wat mag hem letten? Twee zaken kan hy niet verzetten : Eens anders heil en zyn verdriet. 112. Klaas de Wyze.
Klaas kreeg een douw in 't lyf van een onzagt rappier.
Elk nep, gaa naar den Schout, gaa voort en doe uw klagten. Neen, zeihy, zeker niet: 'k heb daar niets goeds te wagt en. Daar is geen zalf fa huis: ik ga naar myn' Barbier.
C 5 113. Op
|
|||||
|
4» PUNT -EN SNEL -DIGTEK.
113. Op zeker Pronkertje.
Gy hebt een kleed aan 't lyf van 't allerfynfle laken, Dat Wevers immer kunnen maken.
Wel Herman, zyt gy daar zoo mooi meê, en zoo bly ? Eens droeg een Schaap die Wol, en 't was een Schaap als gy, 114. Dirk aan Taalgeleerden.
Dirk hoorde Letterliên, die met elkandren fpraken, Van nieuwe woorden in hun moedertaal te maken. Hy zei: ei zoekt ze niet : het is een zot bedryf; Dat zweer ik by de tong van myn weifprekend wyf. Zoo gy eens hoorde wat al woorden ze ons kan fchenken, Gy zoudt geen moeite doen om nieuwe te bedenken. 115. Aan Jan.
*k Merk dat gy door uw dreigen , Jan, Me aan 't fchrikken zoekt te krygen.
'k Vrees niet wat gekken fchreeuwen, Man; Maar wel wat wyzen zwygen.
116. Betaalde Nieuwsgierigheid.
Elk vroeg aan Dirk : ei zeg; wat is dat voor een pak Dat gy zoo wel verbergt met uwen Mantelzak ? 'k Wil 't gaarne weten: zeg wat is 't ?
Wat zyt ge , fprak hy , groote gekken.
Mögt ik wel lyden dat gy 't wist,
Dan zoude ik 't immers niet bedekken.
117. Fan Klaas.
Klaas praat, maar brengt in fchrift geen letter voor den dr>g, Opdat hyaltyd vry, gy liegt het, zeggen mag. u8, Jan
|
|||
|
ÏUNT-EN SNEL ' DISTE N. 43
118. Aan Frits.
Frits, gaat gy nu geheel vermomd,
En fchaamt ge u voor de Lui- nu ge uit het Hoerliuiskomt? Daar gy, met voorbedagten raad,
Verboden werken hebt bedreven.
Myn vriend uw fchaamte komt wat laat ,
En hadt ge u eer gefchaamd; gy waart 'er uit gebleven. 1*19. Hermans Rouw.
'k Zag Herman: zyn gelaat Hond niet zoo als het plag,
'k Vroeg, hoe hy zoo benepen zag? Benepen ? zei hy : 'k heb wel reden : 'k Zal mooglyk inyne Vrouw op heden Zien flerven ; och! ze is flegt gefield. Ze is met een heete koorts gekweld, Die al haar kragten doet verflyten. Zou ik niet zugten, klagen, kryten? Dat arme Wyf lydt veel: ze is byfler ziek, ó ja!
'k Ontmoette Herman weer, een dag of drie daarna.
En zyn gezigt ftond nog veel banger dan te voren.
Ik dagt hy heeft zyn Vrouw verloren. Maar 'khoorde, dat het anders was. De ziekte was op 't hoogst, en Hermans Vrouw genas.
120, Adriaan aan zynen Zoon.
Blok nagt en dag, myn Zoon; hebt gy wat leerens lust, De langftc dag valt kort: een deel van onze rust Moet aan den arbeid gaan. Zegt iemand dat ftuderen I Uw zinnen krenken kan, en al uw kragt verteren, Zoo geef hem geen gehoor; flaa handen aan de ploeg :
I Wie dikwyls rust, myn Zoon, die vordert niet genoeg. 121. Aan
|
|||||
|
#
|
|||||
|
44 »UNT-EN SNEL-DIGTEN,
|
|||||
|
lal. Aan Jan.
Gy meent dan eer en lof te winnen,
Wyl gy veel drinken kunt, en blyven by uw zinnen? Daar is in 't land geen Ezel, Jan! Die deze konst niet volgen kan. 122. Opregte Verklaaring. ,
Antoni zegt, hy wil zyn' naasten niet bedriegen;
Hy is op zyn verbetring uit : En die hem fchelden voor een Guit, Die liegen 't, of zy zullen 't liegen. '123. Goei befcheid.
Joost vraagde een' Voerman op het Veer,
Wat hebt gy liever Wind of Regen ? My dunkt zyn antwoord was ter degen. Heer, zei hy, 'k heb het liefst mooi weer.
124. Scbyn zonder zyn.
Een Advokaat, zoo fchoon in wezen en gewaad, Als op de Rol verfchynt, is my te beurt gevallen : Als 't op een pleiten komt, de onnozelfte van allen, De domlte, als 't op een fchryven gaat.
'k Vond my ten uiterften verlegen.
De fcheê was van Fluweel, maar- 't was een looden Degen. 125. Huig overdaai.
Huig, zeide ik, gy waart ryk: wat Geest heeft u bezeten, Dat ge al uw goed zoo jong verflempt bebt, en zoo ras 1 Ja, fprak hy, jk was jong, en kwam te vroeg te weten Dat al myn goed myn eigen was. iz6. Ryk-
|
|||||
|
ÏUNT-EN SNEL - DIGTE».
|
45
|
|||||||
|
125. Rykdom baart zorg.
Is 't nu niet wonderlyk gefield?
Jan bragt den besten tyd zyns levens door met fchrapeu : Nu durft de hals by nagt niet flapen,
Omdat hy bang is voor 't verliezen van zyn geld. 127. Jmflerdamfcbe Tbys.
fhys fmeedt goê tydingen, en voedt het volk fflet leuge». Ontdekt men zyn bedrog, en fcheldt hem ieder uit;
Hy lacht, en zegt: ik wil, hoe't ookmynvyandduid',
In zulk een groote Stad myn medemensen verheugen. 128. Algemeent Les.
Leent ge iets aan Mannen of aan Wyveu» Zoo neem een handfehrift van de fom :
Dan krygt gy 't, zonder flaan of kyveu» ' ' Ook van uw vrienden wederom.
12p. Algemeene misflas:.
Legt ge in de Regenbak ? dus riep men overluid : Hoe komt ge aan 't ongeluk, onnoozele Adriaan? Hoe is dat werk tog toegegaan? Ei, riep hy , laat dat vragen ftaan» En help 'er my maar fchielyk uit. 130. Groote vermeerdering van Wysbeii.
Wat was men eertyds grof' wat is men heden fyn! *en telde in Griekenland niet meer dan zeven Wyzen, en hoort 'er in ons land wel zevenhonderd pryzen, Die allen meenen dat zy waarlyk wyzen zyn. |
||||||||
|
f 31. Fm
|
||||||||
|
40 t>ÜNT- ÉN SNEL- DIÖÏE»,
|
|||||
|
131. Van Joon.
Joost bragt zyn boos oud wyf naar 't graf»
En zag zoo droef als andre Vrinden* Maar dat ons 't meeste wonder gaf,
Hy heeft ook tranen kunnen vinden. 132; Voorwaarde.
Antoon, een vrind van 't viye leven t En altyd ongehuwd gebleven, Neemt altyd kwalyk dat ik 't blyv', En raadt my tot een tweede Wyf. 'k Befluit ligt om in d' egt te leven, Wil hy me een van zyn Cogters geven* 133. Jean de Sergeant.
Jean is zyn leven lang een kloek Soldaat geweest:
i)at is , hy heeft gehakt, geftoken en gekurven, En menig eerlyk man is door zyn hand gefturven: Hy was een Leeuw in't veld, maarleefde ook als een Beest,
134. Aan Dirk Snap.
Gy zit en overmapt aan tafel oud en jonk»
Somtyds met reden, Dirk, en veeltyds zonder reden. Ei lieve, zwyg zoo lang dat ik eens drink met vreden. 't Is ongezond geftoord te worden in zyn dronk.
135. Kompliment.
Dirk zegt altyd myn Paard en ik: Al fchynt dat zoo wat'vreemd te ffïtati,
't Heeft, myns bedunkens, goeden fchik : Het Paard moet voor den Ezel gaan. 126. fan
|
|||||
|
frÜNT- BN SNEL - DIGTEN. 4?
136. r<i?j üfi-yra.
Tryn kwam by een'Doctoor met water van haar' Man , En vroeg hem: Domine, wat zegje van myn Jan? 'k Wou dat gy uit dit glas kost lezen
Of hy zal fterven of genezen.
Ik wist dit gaarne ; ja: want is het zoo gefield Dat hy niet fterven zal, zoo houde ik't mooye geld^ Dat gy me kosten zoudt: kan hy niet langer leven, Wat helpen is 'er aan, en waarom zou ik 't geven? 137. Van Antoni.
Antoni ftrykt ten huis, ter ftad, ten landen uit, En laat zyn wederhelft, zyn lief, zyn uitverkoren^ Met vele duizenden min dan een roode duit, En zeven Kinderen in negen jaar geboren. Men zegge eens of'er beter Man,
En milder gever wezen kan,
Ke Vrouw komt flegts de helft van gelden en Conquesf en, Hy laat het al voor haar ten besten.
138. Van Dirks Dogter.
Dirk , die zyn Dogter zoekt te venten^ Gelykt haar by de lieve Lente, In 't bloeyen van haar frisfchejeugd» Of die gelykenis veel deugt, Laat ik den kundigen bevolen. My dunkt, Monpeer zou minder doolea, Geleek hy liever haar gedaant, Byde allerfchoonfte Herrefstmaand, Zoo vrugtbaar, zeggen ftoute monden, Is 't meisje in hare jeugd bevonden. J3P. Eei
|
||||
|
4$ PUNT- EN SNEL- DIGTENi
139. Eed van Joost.
Daar werd een Ring vermist by vrienden ondereen t
En lang vergeefs gezogt in hoeken en in holen. Joost werd 'er meê betigt, en riep geweldig, neen :
Ik zweer, ik ben een Dief, zoo ik hem heb geftolen. ï\o. De Uitleggers.
De Uitleggers zonder eind bekladden boek aan boek, Terwyl ze elk even heet Voor hun gevoelen vegtenj En ik , in dat gedrang , vind nimmer dat ik zoek ,
Wel zegt men, vele Koks bederven goê geregten. 141. Van Dirk.
Goe Mannen, luistert toe. Dirk zal wat nieuws verflaan
Van 't geen hy heeft gezien, gelezen of gedaan, 'k Bid zoekt niet al te naauvvof'tnieuwzalindengrondzynj Zoo 't maar waaragtig is zal 't nieuw in zynen mond zyn. 142, Eensgezindheid.
Hoe komt 'er tusfchen Jan en Tryn
Zoo groote oneenigheid gerezen, Dewyl ze lleeds eenftemmig zyn ?
Want elk van hun wil meester xvezea. Ï43. Kryns Adel.
Kryn zegt, en heeft gelyk, hy kan zyn adel trekken
Van zeer veel ouder tyd, dan menig Edelman.
' Hy komt in regte lyn (veel Heeren zyn 'er van} Van 't oudfte en grootfte Huis der waereld, van de Gekke». |
|||||
|
144. Jans
|
|||||
|
PUNT- EN SNEL- DIGTEÏ*. 49
144. Jans Verfland.
Het einde goed al goed, zei Dirk , en ik zei 't me3. Hoe goed is dan een Worst, zei Jan, die heeft 'er twee. 145. Aan een' Frediker.
Zagt, niéuwe Domine, verheug u niet te zeer; Gy hebt nu al den loop, als anderen weleer : Maar gunst is juist geen erf: de zaken gaan in orden. Daar is geen Zondags pak, of 't kan een daaglyks worden« 146. Aan Jasper Fraaier.
Gy praat, myn vriend, meer dan een ander, En hangt met fchakelen van woorden aan malkander: Gy fcheurt onze ooren met den klepel van uw keel: Ei, Jasper, dol wat meer,' en praat maar half zöo veel. 147. Zedelyke Nieuwjaars vuenscb.
Het oude jaar is om: wat vleyen zich de menfchen Met mallen overvloed van onverflandig wenfchen ? Wenscht boven allen wenjch te le^en in 't nieuw jaar. Of elke dag uw eerfle, en ook uw laatite waar'. I48. Op het lang Prediken.
't Is konftig, Domine, ja meesterlyk gepreekt: t Is zeker dat in uw Verklaaring niets ontbreekt.
t Is al te goed en veel voor Leeken en voor Vrouwen.
Doch preek wat minder lang: zy zullen meer onthouwen. 149. Van Dirk.
Dirk fpreekt nooit tot zyn' eigen lof. Te regt: het hapert hem aan ilof. II. OSE h. D IJ# y„„
|
||||
|
50 PUNT- EN SNEL- DIGTEÏf,
150. Vergeltung.
Een Vuurpyl en een Hoveling Zyn na genoeg' het zelfde ding: Men ziet hun hoogte ras vermeêren : Maar hoe ze hooger gaan, hoe rasfer zy verteeren. I
15f. Nutteloosheid van eigen Lof. I
Pryst nooit u zelv' maar wordt geprezen. Laat op 't gerügt de zorg voor uw verheffing liaan:
De zaken zullen beter gaan.
't Gerügt wil niet gedwongen wezen.
152. Vrugteiooze groet.
'k Bedank u , vriendelyke meufchen,
Zei Jan buur, daarhy lag, > Voor al uw heil en zegenwenfehen,
Van goeden morgen, Jan,goên avond, en goê nagt. Maar kost gy met uw wenfehen go,ed doen,
't ZoumyontwyfFelbaar wat meer deugds aan myn bloed doen, Dan ik van woorden hopen mag.
Ik heb een harde koorts, en 't is myn kwade dag. 153. De Roem van een Geneesheer.
Een Doctor roemde op zyn geluk in 't praktizeren.
Hy zag zyn konst van velen eeren:
Geen van zyn Lyders had zich ooit van hem beklaagd. Dat is niets ongemeens Czoo liet een fnaak zich hooren) Dewyl men dag aan dag de fouten der Doctoren , Met hunne Lyders, grafwaards draagt.
154. UW'
|
|||
|
PUNT-EN SNEL-DIGTEN. 51
|
|||||
|
154. Weigering van Aalmoes.
Jan zag een' arm' Man naakt, maar zogt geen geld tederven.
Ik fterf van kou, "zei de arme Man.
Dat doen \vy allegaar, zei Jan;
Want wierd een mensen niet koud, een mensch zou nimmer
(fterven.
155. De Ondankbaarheid verdedigd.
Dirk pleegt ondankbaarheid: hy prystze : en dat wel geestig.
Men preekt hem, Kat en Hond zyn dankbaar voorliet goed, Dat hun de hand des meesters doet.
We!, zegthy, vergt my dan die deugd niet; wantze is beestig. 156. Aan Klaas.
Neen, Klaas, gy kunt my nimmer krenken,
Al lastert gy uzelven heesch.
Myn hart voedt een gansch andre vrees. Wat, bidde ik, zou de waereld denken, Indien uw mond myn daden prees ?
157. De Troost van Joost Domoor.
Joost Domoor kreeg eens van zyn' Meester harde flageas
Hy kreet, hy zette 't op een klagen: Och! riep hy, met een groot misbaar, ^ Geloof vast dat de fchurk my 't leven heeft benomen,
Zoo is dat kloppen aangekomen. f Vertroost me in mynen dood dat deze moordenaar
Zyn ftraf zal door 't geregt ontvangen. 'k Hoop nog te hoeren dat de fchelra ij opgehangen.
D 2 158. Aan-
|
|||||
|
5<2 PUNT- EN SNEL- Dl G TEN.
158. Aanrading van het Htwaelyk.
Een jonge Juffer vroeg een Weduw , wat 'zydagt Van 't hooggeprezen huwlyksleven.
Myn lief, was 't antwoord,'t zou de zoetfte blydfchap geven, Wanneer 't zoo ftreclend bleef a's in den eerden aagt. 159. Op zeker algemeen zeggen.
Gy noemt uw Huisvrouw kind, en ze is zoo jong van jaren
Dat haar die bynaam voegt: nu hebt gy haar zien baren: Zy maakte u Vader: maar, indien gy 't wel verzint, Dan zycgy Grootvaar, Dirk: het kind is uw kinds kind. 160. Spaarzugt,
Klaas is een zuinig man: men zegt het om hem te eeren : Ily fpaart zyn goed en bloed: hy fpaart zyn brood en kleeren. Doch dit 's van allen 't minst: die averegtfche geest Spaart 't geen nog beter is : de waarheid fpaart hy 't meest. 161. Voorzigtigbeid aangeprezen.
De Gekken zeggen: Jan, gy zyt een man van waarde: Verftandig, hoog geleerd, fchoon, vaardig, wel te paarde j En gy gelooft het ook, en meent, gy hebt gelyk: Want gy zyt magtig, grootsch en ryk.
Maar wagt u wel voor hen, die fteeds met ryke gekken Van harte lachen: want gy kunt u niet bedekken. 162. Willem Styfkup.
Wat breekt ge tog uw hoofd met Willem te overreén ? Het hegt niet wat men zegge, en honderdmaal moog' zeggen: Gy zyt zoo gek als hy met daarop toe te leggen. Men lymt veel ligter een' gefcheurden pot aaneea. 163. Dirk
|
|||
|
PUNT- EN SNEL- DIGTEN.. 53
163. Dirl aan Klaas.
Een huis, in Hollands grootfte Stad',
Een huis van Klaas, die daar wel zeven huizen had , Was afgebrand: de man ging krycen.
Dirk zag 't, en zei, ik moet die zwakheid u verwyten: Gy hebt zes huizen, en nog toont ge ons uw verdriet. Ik heb geen enkel huis, en egter kryt ik niet. 164. Westfaalfibe domheid.
Westfaalfche Jan werd door zyn maat
Verzogt om van beneên een kanne biers te halen : Hy gaf ten antwoord; kameraad ,
'k Zou zulk een' dienst te duur betalen.
De zeilen zyn al klaar,- men kiest zoo daadlyk zee, En als men by geval de reis had aangenomen, Eer ik weer boven was gekomen,
Waar bleef ik dan alleen? hoor broerlief ik wil meé. 16$. Kees Onverfland.
Kees jaagt zyn ligten Zoon ten huis uit, als een kind Dat hy zyns goeden naams en faams onwaardig vindt. Wat ik 'er tegen fpreek, hy wil 'er niet naar hooren: En breng ik reden by, hy zeidt , Metredelyken goed befcheid, myt gy een Luis niet weg, al is ze uit u geboren ? 166. Jigtige Klaas.
Lang leven en het flerefyn, Zegt elk dat Bloedverwanten zyn: Ten besten moog het Klaas gedyen; Hy zal lang leven en lang lyen. D 3 16/. Dom-
e.
|
||||
|
54 PUNT- EN SNEL-DIGTEK.
167. Dommelige Hans.
Hans fliep, in 't midden van den guren wintertyd , Met bedgordyn en deur en kamervenfter open; Zyn Broer kwam 's morgens vroeg in zyue kamer loopen „ En zei, hoe nu? wat 's dit? zyt ge uwe zinnen kwyt? Wat noopt u thans om zoo te leggen ? Myn lieve Broer , ik zal 't u zeggen, Riep Kans: ik zie, met groot vermaak, Het daglicht van myn bed, wanneer ik's nagts ontwaak, 168. Jigtige Neel,
Nee! wandelt, fchoon ze ligt in banden, Aan voeten , knieën, armee , handen , Elk om het zeerfte zeer van jigt. . Wat meent ge, dat ze daarom zwigt ? Nog wandelt Neel, niet als voor dazen,
Maar met haar lugte tong rondom haar' rooden momi: Die kuyert even fris: want wie heeft ooit gelezen, Dat eenig Doctor jigt in Vrouwentongen vond ? 169 Les aan een Barbier.
Een fnappende Barbier, my onder handen krygende,
Sprak veel in kreupel Duitsch, gemengd met (legt Latyn. Hy vroeg me in goeden ernst, hoe 'k wou gefehoren zyn : Ik zei, myn goede Vriend , is 't mogelyk , al zwygeude. 170. Aan Dirk,
Viel 't kaaklen uwe tong zoo lastig als onze ooren,
Het is dan zeker dat we u minder zouden hooren. |
|||||
|
171. Mis-
|
|||||
|
t
|
||||||
|
PUNT -EN SNEL - DIGTE N. 55
171. Misßag van Griet.
De liefde zal veel zonden dekken;
Dit heeft verliefde'Griet gelezen in het woord\ Zy meent dat deze tekst gewis tot haar behoort , Eu poogt ze tot haar troost en voordeel te doen (trekken. Jlaar zie wel toe, verliefde Griet!
De tekst /preekt in 't geheel van uwe liefde niet. 172. Aan tenen valfcben Speler.
Naar ik gewaarfchuwd word van velen, Is 't uw gewoonte, Gys, om daaglylcs iedereen Te foppen met een blad of fteen.
't Scheelt maar een letter- Is het (leien of is 't (pelen ? 173. Onverfiand verfchoonf.
Ik groet een minder man dan ik ben op de ftraat. fcly groet my niet weerom, naar myn' of zynen ftaat. jVIoet ik 'er kwaad om zyn? zoude ik my wel vergrammenf Wanneer ik by geval een kreupelen of lammen Ontmoette ? lydeu zy niet veel aan voet of hand ? En lydt een lompen niet nog meer aan zyn verliand ? 174, Strydige vrees.
De vrouw van Jan was ziek; zyn Buurman vroeg hem, Jan, |foe vaart uw kranke Vrouw? ó! fprak hy, goede man, Zy vreest elk oogenbük dat zy den geest zal geven, En ik, ik ben vol vrees dat zy zal biyven leven. De vrees kwelt my en haar : wy voelen beiden 't kruis. Het zift 'er bitter uit in ons rampzalig huis. |
||||||
|
D 4 175. Hans
|
||||||
|
£$ P UKT- EN SNEL- DIGTEN.
175. Ham Domoor.
Hans Domoor zag een Karper braden;
Hy roerde vin en flaart, gelyk men duidlyk zag, Schoon hy, van ingewand ontbloot, voor kolen lag, ó Wonder! riep de kwant, nu geef ik elk te raden, Wat foort van Visch uit alle Visch
Het langst kan leven, als hy reeds geftorven is. 176. Op zekeren Profesfor.
My dunkt Frits had ge'.yk, toen hy een Muisvrouw koos, By wie de lydzaamheid zichzelve zou verliezen. De man heeft lof verdiend door zulk een gaê te kiezen, Ter fcl;ole van geduld, om, in al 's waerelds boos, Als meester van de konst verdraagzaam te verkeeren. Die 't buiten kennen wil, moet binnens huis wat leeren, 177. Op ftegte Gedigten.
Men ziet fchier dagelyks een vaars-,
Dat wel verdient in 't licht te komen, Wordt maar myn meeviing wel genomen i 'k Meen door het vuur of door de kaars.
178. DanUaare Joost.
Joost was van drinken ziek, en zou men hem genezen, Hy moest den bittren kroes uitpooyen dik en veel.
Genezen, valt hy weer aan 't fpoelen van zyn keel,
En pooit veel naarftiger dan immermeer voor dezen. Hy geeft dit praatje voor een roden van gewigt:
Paar zyn geenmenfchen, die meer dan de ondankbren flinken, 'k Ben aan myn Doctor voor zyn' byltand duur verpligt:
Du? rnoet ik ieder uur op zyn gezondheid drinken. 179. Vm*
|
||||
|
PUNT- EN SNEL- DIGTEN. 57
|
||||||||
|
179. Voorzigtige Ledigheid*
Tys doet in huis nooit iets, en buiten niet met allen. Hy flyt met ledig gaan zyn' mantel en zyn fchoen.
My is de reden van dit niet doen ingevallen. Hy kent zyn' eigen aart, en vreest iets kwaads te doen.
180. Tvsr van Jan.
Die voor het Vaderland wil fterven op de Vest
Verdient veel eers, zegt Jan : 'k wil hem die eer ook geven s Maar voor myn eigen hoofd, agt ik het nog voor't best,
Steeds als goed Vaderlands, voor 't Vaderland te leven. 181. Van Dirk en zyn geblanket Wyf,
Dirk is een gek, een Uil: zyn wyfje fineert haar wezen. En doet het glimmen, trotsch het best Veneecfche glas.
Daar ipiegdt Dirk zich in. Waar hebt gy ooit gelezen , Geleerden, dat een. Vrouw een Uilenfbiegel was?
182. Op 't fierven van een ouder'' Broeder.
Jan heeft zyn' Broir naar 't graf gebragt.
Ik weet niet of hy fchreit of lacht:
Althans ik heb hem hooren zeggen,
Hy legt wel, die zoo warm mag leggen. En fomtyds ook, met goed bexigt; 'k Ben aan dien Vrind al veel verpligt 9 Meer zelfs dan aan myn Vaartje en Moertje, Zy maakten my het jongde Broertje. Broer is in 't onderfpit geraakt, £» heeft my oudften Broer gemaakt. |
||||||||
|
CS
|
||||||||
|
183. 0%
|
||||||||
|
58 PUNT - EN SNEL - DI6TE N.
183. Op Jan Uil.
Een Graffchrift voor Jan Uil? Wie zou dat overleggen ? Men heeft met groote zorg vermyd,
Te fpreken van zyn doen in al zyn levenstyd; Eu waarom zou men thans iets van zyn daden zeggen? 184. Op de afbeelding van een' Stommen.
Ontbreekt niets dan de fpraak aan oude fchilderyen, Die elk als meesterftukken ziet,
Denkt dan hoe ver 't Penfeel geraakte in onze tyen : Want hier ontbreekt zy waarlyk niet.
185. Wclfprekendbeid.
Gy fnapt gedurig, Dirk, en meent, met wind te breken, Voor een' welfprekend' man te worden aangezien.
Let hoe gy u bedriegt: zoo zeggen wyze Liên:
Die niet wel zwygen kan, kan minder nog wel fpreken. 186. Mans band boven.
Het Huisgezin is heel verdraait, Daar 't Haantje zwygt, en 't Hentje kraait, 187. Zwakheid van Gezigt.
Mathys, een verwers Knegt, was voor 't Geregt gekomen, Waar hem, in volle plegtigheid,
Dewyl hy was verklaagd door zekre zwangre meid, Een eed zou worden afgenomen.
Hy ftak op 't oogenblik, waarin hy zweeren zon, Twee zwarte handen uit de mouw.
De Schout riep : handfchoen uit: dit vordren onze wetten." Thys zei, myn Heer, gelief uw Bril maar op te zetten. 188. Qn*
:ê
|
||||
|
PUNT-EN SNEL-DIGTEN.
|
|||||
|
188. Ongcßadigbeid der FrowvuenS
Wat is 't een fpyt, Anna, dat een der kloekfte Wyzen Gezegd heeft: 'k durf geen Vrouwen pryzen :
Want de allerbeste, die ik ken,
Zou licht veranderen, terwyl ik bezig ben. 189. Klapagtige Neel.
Ik wist in 't eerst niet hoe het kwam, Dat Neeltjcs tong zoo lugtig weidde ; Tot dat haar man my eindlyk zeide : Ze is al haar tanden kwyt 5 het hek is van den dam. 190 • Vtorzigtig Testament.
Jan heeft zyn groote goed gelaten aan den Armen. Wat heeft Jan wel gedaan!
Waar't anders, vast vergoot geen neef dan eene traan; Nu moeten al zyn Neeven kannen,
191. Nooit ieder van pas.
Die alle menfehen wil behagen, en in al,
Moog' zonder tydverzuim beginnen:
Maar 't is wat moeilyk te verzinnen Wanneer hy 't groote werk ten einde brengen zal.
192. Goed berigt.
Hoor Wyfje, 2eide een Man, niet al te ver van hier: Het volk zegt dat de Mans, rondom in ons kwartier, Al Horenbeesten zyn, een' enkel' uitgenomen. »en zoudt gy rekenen dat voorregt toe te komen?
Laat zien eens, zei de Pry, een ongehorend Man ? Ik weet in waarheid niet, myn lief, wie 't wezen kan. 193-
|
|||||
|
6a HINT- EN SNEL- DIGTEN,
193. Welberaden Huwelyk.
Klaas, in de wandeling de lange Klaas geheten, Nam kleine Mietje tot zyn Vrouw.
Men wilde graag de reden weten
Van zulk een vreemde keus. Na zyn voltrokken trouw Zeideelk : wel Klaas, gy zult uw Vrouwtje in't bed verliezen. Waarom dat kleintje tog gezogt?
Het antwoord was : ik heb de zaak wel overdogt; Myn vaste regel is, het kleinfte kwaad te kiezen. 194. Onbezorgde Waarzegger.
Klaas is al zeventig, en profeteert voor waar Des waerelds jongften dag op over tagtig jaar. ïs iemand wel bevoegd om 't Klaas te heten liegen ? Hy neemt het'ruim genoeg, en zal de lui bedriegen. 195. Geblankette Tryn.
Tryn is zeer gaarne ryp, en daarom wil ze bloozen, Gelyk rype Appelen en Kersfen doen en Roozen, Zy zegt, het is al even goed, Waarmee men kaken bloozen doet, Of uit zyn eigen bloed of uit zyn eigen doozen, 196. Wederzydfcbe Vergiffenis.
Heb ik te veel gepraat, en langer dan 't behoort , Vergeef het my, zei Kees, 'k zal beter leeren leven, Eu voortaan korter webben weeven.
Kees, zeide ik, laten wy 't eikanderen vergden: Gy hebt my waarlyk niet geftoord;
Hebt gy wat veel gefnapt, ü heb niet veel gehoord. |
||||
|
PUNT- EN SNEL- DIGTEN. 6l
|
||||||
|
107. afgebroken taal.
Gy zyt een groote fchelm, zei onze Schout aan Piet, Die in de bocyen zat. Neen heerfchap, zei hy , niet Zoo groot een fchelm als gy (hier hoestte hy met eenen, En fnoot ook zynen neus) wel ligtelyk zoudt meenen. 198. Aan Jeroen.
'k Zend u myn Digten niet, al zoudt ge 'er over pruilen,
'k Vrees dat gy van uw' kant het zelfde weer zoudt doen: En weet ge waar 't my fchort: ('k vertrouw het u Jeroen) Ik wil myn werk, hoe flegt, niet voor het uwe ruilen. 199. Aan ryken Dirk.
Hebt ge eene Dogter Dirk en daar drie Zonen by?
Wel vrind, gy zyt zoo ryk als ik; Maar beter ware ik inmynfchik, Ware ik net even ryk als gy. 5200. Verlegen Tryn.
Tryn, die niet gaarne heeft dat iemand haarverfpiedt,
Tryn klaagde dat haar man een toeval had gekregen; Het heet een Negenoog: och! zegt ze met verdriet,
Hy zag te veel met twee : wat zal hy nu met Negen ? 201. Nieuws.
't Is mis, al zeggen 't wyze lieden: Daar kan zeer wel wat nieuws gefchieden, Dat nimmer was; hier is 't befcheid, Hans heeft vaudaag eens waar gezeid. |
||||||
|
soa. De
|
||||||
|
6a PUNT- EN SNEL- DIGTEN.
202. De geruste Schuldenaar.
Jan (leekt tot 'de ooren toe in fchuld, ea leeft met lust; Slaapt ganfche nagten door, en denkt niet om te treuren. Vraagt iemand uu of dan , hoe zy: ge zoo gerust 'i Hy antwoordt: 'k laat de zorg voor myne Krcditeuren. 203. Aan eene Pruilfler.
Mooi Meisje, in uwe jeugd met zoo veel zoets gezegend,
Gy doet u zelf te kort met zuur zien. Weet gy 't niet, Zoo let op 't groot verfchil, da; ge in het Weder ziet, In Zomer zonnefchyn, en als het itormt en regent. 204. Klaas vol Schalde};.
Klaas, over 't hoofd in fchuld, beklaagt zich van 't getier
Van zwarte geesten, die om 't hunne komen (preken ; En zegt wat Almanak fchreef ooit, in weinig weken, Maandagen zonder end, en niet een Vrydag fchier ? 205, Engelfcbe Nel.
Jan malde wat met Nel, en 't was wel met haar wil; Nogtans en deed ze niets dan roepen , itül , Jan , Hill. Maar Jan verftond die taal, en hield ze by haar pak: Nel was van Londen, en 'twasEngelsch, dat ze fprak (*)* 206. Aan Bruidegom Antoni.
Antcni, zeide ik, trouwt ge een Wyf van zestig jaar, Omdat gy geene vrouw kunt derven ?
'k Wou , was zyn antwoord» dat de (loof nog ouder waar: Want zy heeft geld, en kent geen Erven.
(*;) Still beteekent in het Engelsch nog meer.
|
|||||
|
207. Pe*
|
|||||
|
63
|
||||||||
|
i»UNT- EN SÏÏEL* DIGTEN.
|
||||||||
|
207. Pedanten.
't Is omiitfpreeklyk hoe de Gekken ons verveelen, Die met hun hersfeuen, in letteren verbrod, 't Woord voeren waar ze zyn, en voeren 't zonder flot. Wat waart gy liever, Jan, my zou het magtig fcheelen, Een ongeleerd wys man, of een geleerde Zot? 208. Wetrjlag.
Geen Vader, zegt Mathys, dien ik ter waereld ken, Is ongelukkiger dan ik door kinders ben. Dat hoort zyn jongfte Zoon: die zegt, bedenk u nader. Hoe meent gy was 't gefield aan 't huis van Grootevader ? 209. Be Laatfle Druk.
Dirks Digten komen uit in een aanzienlyk Stuk.
Men zie den titel in: daar Haat: de laatfle Druk.
Hoe? ging 'er dan een voor? Zoo dient het niet genomen.
De ware meening is, daar zal geen tweede.komen.
210. IJermans voorzorg.
Men fprak van Grietje/ai volatile te geven. Wat/a/ volatile, riep Herman, aan myn Griet?
Ei lieve geef haar goed f al fixum, moet ze leven; Zy is me alreê te vlug, én fix in alles niet.
211. Uitzondering.
Scheert nu en dan den gek: gy zult voor gek verflrekkert. Met Meester Jan, Barbier, heeft dit een andren zin. Hy wordt voor wys en vroed gerekend : niettemin, Scheert hy in eene week een meenigte van Gekken. |
||||||||
|
ai«. Zus-
|
||||||||
|
<?4 FÜNT-EN SNEL-DIGTEN.
212. Zus en zoo.
Wat mensch zal my gelooven willen ?
Een zelfde werking baart gevolgen , die verfchillen. Men zal myn meening ligt verdaan.
Men blaast; de kaars gaat uit: men blaast; het vuur gaat aan. 213. De Baden,
Reinier is, met zyn ftramme leden,
Naar Akens bade» toe gereden. Daar heeft hy Paard en Geld verteerd. Ziet wat de vratren al vermogen : Hy is te paard naar 't Bad getogen En op zyn voeten weergekeerd. 214. Dingtaal van Jan de Gek.
Drie darde Juffertjes verzogten Jan den Gek, Dat hy haar een voor een zou zeggen haar gebrek. Neen fprak hy, kindren; weet dat Jantje niet gewend ie Gerügt te maken van een zaak, die elk bekend is. 215. De verkragte.
Zoo zyt gy dan verkragt, zeide een vernuftig Schepen ,
Op zulke pleitery van overlang geflepen. 't Moet ü meer van dien Schelm gefchiedzyn, naar't verhaal; Ja, zei, de malle Meid, wel meer dan zevenmaal. 216. Fan Klaas.
Klaas werpt een handvol zands op 't minfte, dat hy fchryft
'k Hou van dien overvloed: 't is 't best dat ky bedryft. Wat Klaas te voorfchyn brengt, uit zyn verfufte gaven, Moet, als 't geboren is, ten eertten weer begraven. 217. A»
|
||||
|
PUNT- EN SNEL- DIGTEN. ^5
|
|||||
|
217. Annas vonnis.
ïwee oude Boeven, die Suzanne deden fchroomen , Zyn wel te regt geftraft, zegt Anna, naar men leest.
Maar waren 't, voegt ze 'er by , twee jonge lui geweest;
De zaak waar voor 't Geregt gewislyk nooit gekomen. si8. De Spotter betaald.
Een domme Spotter kwam, op een' der buitenwegerif
Een fchamele Ezeldryffrer tegen , En zei, toen hy haar voor zich zag , Ik groet u, Ezelmoer, ik wensch u goeden dag.
Hy kreeg een antwoord , dat hem weinig kon behageü.
't Kwam hierop uit: myn Zoon, ik wensch u goede dagen«
219. Jok voor Joke
Heeroom uw mantel brandt, riep iemand tot den Pater: ( De flip hing over boord, en flodderde in het nat) Het fchaadt niet zei de man, hy.had de kneep gevat, Ik weet wel dat hy brandt: en hang hem zelf in 't water.- 220. Op zeker oud ProcureuK
len zegt dat Jan, die elk het hoofd met ramlen breekt * Steeds tegen zyn geweten fpreekt.
it zeggen noemt hy valsch: 'k heb, zweert hy, geen geweten ,- Eu heb' 'er nimmer een bezeten. 221. By het overlyden van een ouden Vrek.
Een erfgenaam fchreit om 't verfcheien
an hem, wiens goed hy erft; maar kwam de doodeweef, Of n treurde de erfgenaam nog meer;
Dan zou hy meer van j,arte fehreienj
"•«si» E iii.SlinP |
|||||
|
66 PtTNT-EN SNEL-BIO TEW.
222. Slimme Tryn.
Ontken 't niet, zei de Schout; het zal u fchaadlyk zyn , Gy hebt een Hoerhuis, en dat hou ik ftaande Tryn. Och, doe dat, 'brave Heer, zei Tryn:'k durf u vertrouwen, Ik kan het waarlyk zelf niet langer ftaande houwen. 223. Een booze Vrouw, een nutte plaag.
Een booze Vrouw, zegt Jan ,is ons een nutte plaag.
Ze is wel eens iligtelyk voor een geheel gezin : Want menigwerf brengt zy het waar berouw 'er in , En doet ons aau de Hel gedenken alle daag. 224, Diogenes.
'k Roem, fprak Diogenes, 't geluk dier luiden niet,
Die met de Ryken veel verkeeren ,
En die men dikwerf aan den disch van groote Heeren Een kostbre niaaltyd houden ziet.
Zy eten laat of vroeg, naar mate hy, die 't geeft , Een uurtje vroeger of wat laater honger heelt. 225. Ware Leugens.
'Ie Heb onlangs eerst verftaan wat Henrik overhaalt,
Van zeekren (legten lümap altyd met lof te (preken, Die deze vriendlykheid met laster fteeds betaalt. Wy fpelen , zegt hy, bei met averegtfche (treken , Ik noem hem deugdelyk; hy heet my vol gebreken. Die liedjes zyn gelyk, al fchelen zy van dem, Want even als hy my beliegt, belieg ik hem. |
|||||
|
226. Jvs-
|
|||||
|
PUNT-EN SNEL - DICTON. Sf
22<5. Avarus.
De vallende avond blyft Avarus fteeds bezwaren,
Men vraagt naar de oorzaak van zyn' druk.
Hyzegt: viel de avond nooit, wat waar't me een groot geluk, 'k Had dau geen kaars van doen, en zou veel gelds befparen. 227. Barbiers Winkel.
Hans fchoor eens zeekren Snaak, en was, naar zyngedagteti,
Wat al te langzaam in zyn werk.
Ras, roept de Snaak, ei ras, je moet zoo lang niet wagten; Aan de afgefchoren zy groeit anders 't hair weer fterk, Terwyl je bezig bent met deze fchoon te maken. Ik zal zoo doende nooit uit dezön winkel raken* 228. DronkemansVerdediging.
Jan weert zich in zyn volle wapen,
En wil geen water in zyn Wyn : Want, zegt hy, als dat zoo moest zyn t Dan waar de Druif om niet gefchapen. 229, De Bezwangerde Bedevaarfler.
Anet wil moeder zyn, en gaat te bedevaart.
Zy komt bezwangerd weer: de Hemel fchenkt haar zegen,
Zy heeft naar wensch een kind gebaard:
Wie fpreekt nu langer 't nut der Bedevaarten tegen ? Of zou men denken dat Anet
Een Pelgrim toeliet in haar bed ?
|
|||||||
|
E 2
|
|||||||
|
S30. G*«
|
|||||||
|
63 PUNT- EN SNEL- DIGTEN.
230. Geweigerde lof.
Toen Chloris twintig jaren telde ,
Was 't gansch niet ongemeen dat elk ha-irfchoouheid meldde, En telkens haar den naam van fchoone Chloris gaf. Nu is ze byna vyftig jaren,
En Biemand wil haar fchoon verklaren :
Zy noemt die weigering te draf:
Zy kan die hardheid niet vergeten.
Myns oordeels heeft het me sch in hare klagt niet mis , Wyl elk de Nieuwe Brug, die vry wat ouder is , Nog over duizend jaar de Nieuwe Brug zal heten. 231. Gegronde weigerinz.
Myn Regenmantel, Jan, zoude ik daar zoo van fcheiden?
Die ei<scii is ongerymd: want let op een van beiden , Of gy behoeft hem niet, zoo 't droog is na den noen; Of zoo het regent, dan heb ik hem zelf van doen. 232. Geloofwaardige Verzekering.
Een Dame zwoer, by kris en kras ,
Dat zy maar weinig meer dan dertig jaren was. , < Een Heer, die 't hoorde, zei: geen mensch kan u weerleggen:
'k Heb twintig jaar geleên u 't zelfde hooren zeggen. 233. De Staatkundige Koning.
Een volk was zwaar belast en klaagde van geweld. ,
De Koning hoorde ras 't gemor der onderzaten : Het wordt hem aangediend: laat , zei hy,'t volk wat praten; Ik gun hun waariyk dat genoegen voor hun geld.
234. De
|
|||||
|
i
|
|||||
|
I
|
|||||
|
ÏUKT-EN SNEL-DIGTEN. 69
234 De Burenplager.
Klaas woonde naast een' man, die, naar zyn ampten pügt, De Klok, als 't noodig was, moest luyen.
Klaas hoorde nooit de Klok, of fronfte zyn gezigt , En riep: danr gaat de Vent al weer zyn buren bruyen ? Och! mögt het touwtje, dat hem (leeds in handen raakt, Eens om zyn' hals zyn vastgemaakt! 235. De Hoveling.
Hans is aan 't Hof, en roemt op 's Konings gunst , en zegt, Al wat ik vraig wordt door den Vorst my toegelegd. Reinier, een Wysgeer, geeft ten antwoord op dit roemen, 'k Zou u eerst regt gelukkig noemen,
Wanneer gv juist genoeg bezat,
En van den goeden Vorst geen gunst te vragen hadt. 23Ö. Graffcbrift op eene Egtgenoote.
Tan maakte, toen de dood hem zyne Vrouw deed derven, Het volgend Graffchrift na haar fterven.
Hier ligt myti Vrouw: wat is zy goed!
Hoe kon zy beter eind van onze twisten maken ? Haar ziel mag aan het rusten raken !
Terwyl my hare rust den vrede vinden doet. 237. Mihiades.
De Held had onverwagt een groot geluk verkregen, En bleef bedaard en koel in 't midden van dien zegen. Men vraagt hem de oorzaak van zyn koelheid ernllig af. Ziet hier wat antwoord hy aan zyne vrienden gaf: Wie weet hoe kort ik nut van myn geluk zal hebben ? Nu vloeit my alles toe : misfchien zal 't morgen ebben. E 3 23 b'. Jên
|
|||||
|
70 PUNT-EN SNEL-D1GTEN,
2 3 3. Aan de Ouders "van eer.e huwbaar e Dogter,
Jans Dogter wordt gevryd: hy ftemt niet in de trouw : Men raadt hem'e'rnitig, aan geen weigring meer te denken : Want, zegt men, weigert ge aan de meid den naam van vrouw > Dan zal zy, ongehuwd, dien naam zïchzeive fchenken. 239. De Kryg.
6 Kryg f wat rukt uw woest geweld
Al velen in den bloei der jaren uit het leven! De jonge manfchap ftrydt en fneuvekinhet veld, Terwyl omelbre maagden fheeveii
Van bitter hartenleed en rouw;
Zy haken naar den naam van Vrouw,
pe vrees dat haar het lot dien naam niet toe zal leggen Doet haar vaarwel aan 't leven zeggen.
240. O.nherjlelbaar Verlies.
Neel klaagt., haar Maagdom is verloren. Men zei: kom lsiat ons om gaan. hooreu , En zoeken of hy ergens, is. Neen, zei ze, dat is te ongewis ;
Ik laat my waarlyk zoo niet doeken : Ik ben hem kwyt geraakt rneo zoeken, 241. Op de Hange Kaf zeis.
Een Beer ging met zyn wyf fpanferen door de Stad,
En zag in zyuen weg meer dan een Dame loopen, Die op haar hoofd een van dtr hoogfre kaplèls had. Kyk, zei hy tot zyn wyf, moet je ook zoo'n ding niet koopen ? Men doet 'er kunstjes meé : het is een raar bedryf. Een mensch brengt dus zyn hooid ia 't midden van zyn lyf. §42. Hst
|
||||
|
PUNT- EN SNEL- DlGTEN. 7-1
242. Het zuiverend Huis.
Jan had.fplendiet geleefd en daaglyk« volk genood :
In 't einde ontbrak, het hem aan brood ;
En vrienden had hy niet.: hy kon, niet meer trakteren. Het was by Jan gedaan, en uit met alle hoop. Wat zou de (lokker doen? hy zet zyn huis te koop. Een, die zulks hoorde, zei: dit huis is aan 't vomeren, Omdat het zich in fpyze en drank verloopen heeft, Is 't wonder dat het nu zyn' meester overgeeft ? 243. Raad om lang te leven.
Hoe komt het, mögt men aan een' kundig' Wysgeer vragen,
Dat 's menfchen leeftyd nu zoo kort envlugtig is? En waarom leven wy, hoe noó men 't leven misf', Zoo lang niet als de lui in de alleroudfte dagen? Men zend' de Doctors en de Koks, met hun gezin, Was 't antwoord , met een fchip naar vergelegen landen Men werp' de kruiden weg, als moordtuig in hun handen, En zie hoe veel.de mensch hy die verhuizing winn'. 244. Bedreiging van Nero beantwoord.
Demetrius , ter ftraf gedoemd,
Door Keizer Nero, om zyn zagtheid nooit geroemd,
Werd met den dood gedreigd : 'k wil dat menu doe lier ven ,
Zoo fprak de Vorst: die taal ging hem vry buldrend af.
'k Vrees, was het antwoord, niets: ge ontneemt my, tot myn
( ftraf,
Iets, datge,6Dwingland! ook haast zelf zult moeten derven.
E 4 245. Flip, |
||||
|
1% PÜNT-EN SNEL-DIGTEN.
|
|||||
|
245. jR(p.
Flip zag zyn grammen Waard een Kan den trap afgooyen,
En Flip nam Schotelen, Tailjoor en Kandelaar , En Zoutvat en Servet, en wierp her een op 't aêr. Wat denkt gy? riep de A'aard: zoometmyngoedtefchcoyeii j Ik ben niet uit op uwe feliaê, Zei Flip: 'k volg flegts uw voorbeeld na, En dagt dat gy my zoo ftilzwygend woudt doen weten, Dat uw believen was beneden te gaan eten. |
|||||
|
FA-
|
|||||
|
111
|
||||||
|
FABELEN
E N
VERTELZELS.
|
||||||
|
ES
|
||||||
|
^^Ä
|
|||||||||||
|
DE GEDAAGDE,
|
||||||||
|
1"*. en man werd voor 't geregt gedaagd,,
Omdat hy eenen hond liet leven had benomen, Die, woedende op hem afgekomen,
Hem naar de beenen vloog: de man werd aangeklaagd, Omdat hy 't beest had kunnen flaan en van zich weeren, Door 't hout van zyne piek alleen.
Vast had ik (/prak de man, die als gedaagd verfcheen) Me op zulk een wyze kunnen kwyten,
Indien uw hond my met zyn' Staart had willen bysen. |
||||||||
|
DE VOORBARIGE BIEGT,
|
||||||||
|
JLen Dame, wel bewust van eenig wangedrag,
Het geen zy, na de biegt, zeer graag voor al haar. leven,
Tot haar gerustheid zag vergeven,
Sprak zeker' geestlyk' Heer, dien, ze in. een Klooster zag, Van hare zaken met vertrouwen,
Zy knielde voor hem neer, en maakte hem bekend Hoe ze, om een braaf flag van een' Vent,
Haar' Ega had gekroond. Hy bleef haar flegts aanfchouwea, En fprak geen woord op hare taal.
Zyn zwygen deed haar Merk om abfolutje vragen. Me,
|
||||||||
|
f6 FABELEN EN V S R T E L Z E L 'S.
Mejuffrouw , fprak hy toen, ik moet uw drift beklagen:
Ik ben zoo min als uw Gemaal In flaat om 't geen gy vvensclit te fchenken. Ik ben niet meer dan Kapetlaan. De Dame rees, en zei: dat komt u duur te liaan ,
En zal u al uw leven krenken, Dat gy my zulks niet hebt gezegd, Eer ik myn biegt had afgelegd! »k Zal aan den Prior uw gedrag terftond ontdekken !
Gaa heen, vergramde Vrouw (."zoo fprak de Kloosterling)
Verklaag my, zoo 't u lust: myn dwaling is gering :
Uw misdaad zal u lang tot fchande en onheil (trekken.
Ik zal, terwyl ge my verklangt, Uw' man een' korten poos gaan {preken , En zeggen welk een hart ge in uwen boezem diaagt.
Gramftoorigheid was ras geweken : Mevrouw werd op dit woord gedwee, En 't eene mes hield hier het ander in de fcheê.
mm—
VERKEERDE OORDEELVELLING. |
||||||
|
jan heeft zyn Vrouw by uittlek lief ;
Hy noemt haar fteeds zyn hartedief, Zyn troost, zyn zielsvermaak, het leven van zyn leven, Het waardig voorwerp van zyn min., Zy ia*
|
||||||
|
FABEtEN ÈN
|
|||||||||||
|
VEkTELZELS.
|
|||||||||||
|
77
|
|||||||||||
|
Zyn' besten fchat, zyn Engelin,
Voor wie hy, gautscli verheugd . al's waerelds goed zou gevea» De Vrouw denkt anders dan de man,
Zy maakt zeer weinig werk van Jan, En noemt hem dommen bloed , en bron van al haar plagen.
Ze agt hem een karel zonder hart, Met wien zy, tot haar bittre fmart, Het beste deel verfleet van hare levensdagen.
Jan wordt beklaagd, van allen kant,
Door buur en vriend en bloedverwant:
Elk raadt hem nooit weer goedvan'tboozewyf te fpreken. Maar hy volhardt in zyn bedryf,
A! toont men dat het booze wyf
Hem, kon zy 't veilig doen, gewis den hals zou breken, Hy zegt- ik bid, beklaagtmy niet:
Myne Ega heeft meer zielsverdriet.
Zy ziet my, dien zy haat gedurig voor hare oogen. Ik zie , en ftel myn heil 'er in ,
Haar als het voorwerp van myn min.
Beklaagt myn Bedgenoot: zy eischt uw mededogen. |
|||||||||||
|
DE KLEINE KEUKEN.
|
|||||||||||
|
-Ivlaas had een huis gebouwd-, een vrind kwam dit bekyken ,
En zei: 'k vind geen gebrek altoos in uw gebouw: Gy
|
|||||||||||
|
?8 FABELEN EN VËRTELZELS.
Gy hebt uw goeden lliiaak doen blyken.
Het eenigst, dat ik zeggen zou,
Betreft uw Keuken : daar valt mangel in te ontdekken t Zy is te klein naar uw vertrekken.
Klaas had zyn antwoord fluks gereed.
!>enk , zei hy, vriendlief dat ik nooit met gasten eet. Ik heb myn Keuken in een klein bellek befloten , Om dus myn Woonhuis te vergrooten.
|
|||||||
|
HET BESLISTE GEDING.
|
|||||||
|
X wee Dragers torsten, iti een ftoel,
Een' Heer van aanzien, die zich dagelyks liet dragen, Wyl hy verkoos , in 't ftraatgewoel , Zichzelven nooit te voet te wagen. Ze ontmoetten juist een Slagers knegt, Die, met een zware vragt beladen, Eü van een' (Tok voorzien, gefchikt tot heldendaden , Zyn' weg vervolgde , en regelregt Op onze Dragers aan kwam loopen. Hy had twee Kalven , pas gefiagt, Op zynen rug, en fcheen te hopen Dat elk zou wyken voor zyn vragt. Het lompe Dragersvolk was anders van gedagtcn, En riep hem reeds van verre toe ,
Loop uit den weg: maak plaats! Hy antwoordt zonder wagten; Ik
|
|||||||
|
',
|
||||||||||
|
FABELEN EN VERTE12EIS. ?9
Ik weet myn regt, en eisen dat elk 'er aan voldoe.
Daar niemandfcliyn van wyken maakte,
Liep de een vast op den ander aan:
Zy bleven, toen m' elkandren raakte,
Als Beelden zonder fpreken ftaan.
De Slager ging in 't eind zyn blllyk regt betoogen , En fprak, zoo deftig als hy kon.
Men meldt ons dat liy dns begon :
6 Vrienden ! zoudt ge my het wyken vergen mogen ? Gy draagt een vragt; dat doe ik meê.
Gy hebt één fchepfel; en ik tors 'er waarlyk twee. Elk Regter zal het vonnis ftryken.
Als meerder komt moet minder wyken»
.Door hem, die in den draagtloel zat,
Werd juist de volle kragt van 't argument gevat: Hy gaf de Dragers last om uit den weg te treden , 't Was uit met alle oneenigheden.
|
||||||||||
|
DE GOEDE STAATKÜNDE.
|
||||||||||
|
E
|
en magtig Vorst, dien elk met eerbied moest aanfchouwen,
Liet vele jaren agtereen, Hem, die ooit eenig ampt bekwam, dat amptbehouên. Men vroeg nieuwsgierig hem de reen ,
Waarom dezelfden tleeds in de eigen posten waren. 'k'Maak (was het antwoord, dat hy gaf) 'kMaak
|
|||||||||
|
So
|
||||||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS*
|
||||||||||
|
'k Mauk geen verandering in eenige Amptenarea ;
'k Neem niemand zyn bediening af, Al hoor ik nu of dan eens tot zyn nadeel fpreken.
De fpreuk gaat zeker en gewis, Wanheer een Vlieg verzadigd is, Dan houdt zy daadlyk op met iteken. I——■—e—
|
||||||||||
|
APOLLO EN DAPHNE.
|
||||||||||
|
Ik , riep Apollo Daphne toe ,
Ik ben het zelf, ó ja! ( toen hy, van 't loopen moê En hygend naar zyn aêm , haar agter na bleef loopen) Hy zweeg niet van zyn groot verftand;
En door het zwetfen dagt de kwant,
Dathy ontwyffelbaar op Daphne's gunst mögt hopen. 'k Ëen, fprak hy , zoo gy 't nog niet weet,
Ik ben der Oigtren God, en zelf een groot Poëet. Ik ben een fraai vernuft : ik ben Poëet geboren. Maar ach ! de fchoone Maagd was bang
Voor digterlyke kunst en zang :
Haar kon geen fraai vernuft, geen Poëzy, oekoorea. Hou ftand (zoo voer Apollo voort)
'k Speel konftig op de luit: al wie myn fpeeltuig hooft * Voel: zich en hart en oor door zagie klanken ftreelen. Maat
|
||||||||||
|
FABELEN SN VERTELZELS. $1
Maar Daphne liep met drift vooruit,
Alsof zy vreesde dat de luit , Waarvan de pogcher fprak, hare ooren zou verveelen. Ik ken (zoo roemt hy op dat pas)
Ik ken den waren aart en kragt van elk gewas : Ik ben der Artfen God: gy moogt myn woord vertrouwen. Doch Daphne had dit pas gehoord , Of fcheen , door fchrik en angst gefpoord, Te vliegen om den Arts tog van haar lyf te houên. Apol was gantsch niet wel bedagt.
Had hy gezegd .• beichouw, ó Daphne, uwe oppennagt: Ik ben de jeugdigfte en de fchoonfle van de Godea. Ik heb , om uw bevalligheid,
U myne liefde toegezeid :
Dan waar de fchoone Daphne Apollo niet ontvloden. |
|||||||
|
DE KIKKERS.
|
|||||||
|
^er Kikkren heir was opeen' tyd,
Toen, na een regenvlaag, de Zon zich weer vertoonde, In poelen, waar het veilig woonde, Niet weinig in zyn lot verblyd. Het fprong, om 't hart eens op te halen, Boor zich te koeftren in de blyde zonneftralen, Al rikkikkikkend uit het nat. Men zag de Burgers van de flooten, H. deel. F Als |
|||||||
|
Si. FABELEN EN VERTELZELS.
|
||||||
|
Als wilden zy hun ryk vergrooten,
By hoopen op het land : daar had men post gevat. Zy zagen, in die oogénblikken,
Onnoosle kinders voor hun fchrikkenj De Dames waren bang voor 't goed. Nooit had de kikker durven droomeiï Dat hy die magt ooit zou bekomen. Het groeyen van zyn magt vergrootte zynen moed. Het heir, dat zulk een voorfpoed ftreelde,
Bleef weinig dagen in die weelde. Het werd eerlang ondraaglyk heet. Der kikkren heir, het land ontweken, Befloot zich op de Zon te wreken. Men hoor' het grootsch ontwerp, in zulk een' (taatgefmeed. Zy waren, gantsch niet wel beraden,
Gereed tot eedle heldendaden ; Zy namen 't ongehoord beüuit Om aan de Zon haar kragt te ontrukken, En zeiden: 't zal ons vast gelukken Wanneer fleg:s 't groote licht in 't klimmen wordt gefluit. Doch dit was nimmer te verkrygen.
De Zon bleef telkens hooger ftygen; De warmte groeide dag aan dag. En wat de kikker mögt verzinnen, Het was onmooglyk iets te winnen, Zoo lang men nog de Zon in haren voortgang zag. |
||||||
|
Eea
|
||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS.
|
|||||
|
Een Wyshoofd onder deze bende
Zei dat hy 't juifte middel kende, Dat hier onfeilbaar werken zou. Gy, fprak hy, zult voldoening vinden : Gaat flegts te water, lieve vrinden , En werpt het vogt omhoog : weest vlytig en getrouw. Zoo zult gy best de Zon betrekken:
Een dikke nevel zal haar dekken; Gy zult niets voelen van haar' gloed. Nu, ziet gy, is ze alreeds aan 't dalen i De damp zal morgen haar bepalen. Stelt vast dat ze altyd in die laagte blyven moet. De troep was willig in 't gelooven j
En dagt zich wakker uit te flooven, Door 't roeren van de modderfloot. Doch wat de kikkers werken mogen, De Zon blyft lachen om hun pogen. Al ryst de damp omhoog, haar magt blyft even groots Al kon de hoop de fchaar verblyden ,
Zy moest welhaast al 't nadeel lyden, Dat door dit*werk veroorzaakt werdt De droeve ftond werd dra geboren, Dat al het water was verloren» j De Kikker lydt in droogte eene onverdraagbre fine«. Zy wyten 't onheil aan elkandren.
De een fneuvek fchielyk na den andreri* De Reiger grypt, in dezen nood, Een, die nog hoop heeft op het leven, F a |
|||||
|
84 FABELEN EN VERTELZELS.
Daar zyn 'er weinigen gebleven,
Die hun verkeerd bedryf niet boetten met den dood. Een, die, op 't puntje van verfcheyen,
Zyn dwaasheid bitter moest befchreyen, Gaf dezen raad nog aan de rest: Myn vrienden! fpot nooit met de Goden. Men heeft hun gunften fteeds van nooden. Zy weten wat ons dient : zy fchikken alles best. |
||||||||||
|
DE NAGTEGAAL»
|
||||||||||
|
Ee
|
||||||||||
|
n Nagtegaal, wiens lief gezang
|
||||||||||
|
Het menschlyk oor behaagde en harten kon verrukken,
Verlangde naar den tyd, waarin 't hem zou gelukken Het Bosch, waarin hy fterk en lang
Zyn' gorgel had geroerd , voor beter plaats te ruilen. Dit Bosch, waarin de Ravens huilen,
Waarin de Zwaluw piept, zoo fprak hy in zyn taal, Is waarlyk niet gefchikt voor eenen Nagtegaal, Een Vogel, die der menfchen zinnen
Bekoort, en wien de menfchen minnen.
Hoe fchoon ik in deez' wildernis,
Die onbewoond en eenzaam is,
Myn zang by dag en nagt doe hoorea,
Die moeite is nutloos en verloren.
'k Be«
|
||||||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS, 85
'k Behaal geen* roem, al zing ik nooit myn oude lied;
Het roofgevogelt luiftert niet :
Het tjilpend moschje vindt geen fmaak in myne toonen. Al de andre Vogels, die dit Bosch met my bewonen, Zyn onaandoenlyk voor myn klank;
'k Behaal door myn geluid by geene fchepfels dank. Zoo de een of ander hier al eens een voet moog zetten, Is 't flegts een Herdersknaap met zyne Herderin, Die famen praten van de min,
Niet denkende om op my of myrten zang te letten. 'k Heb waarlyk al te lang dat harteleed gehad, Zoo fprak 't onnozel Dier , en vloog, uit dwaas verlangen, Voorbarig naar de naafte Stad :
Daar liet het zich ten eerflen vangen.
Men floot het in een kooi, en bragt het kleine beest, Dat nooit een enkel uur was onder dak geweest, In een der pragtigfte vertrekken
Van een der huizen, die, door grootfche bouwfieraéa, Als vorftelyke Hoven flaan,
En door hun fchoon verwondring wekken.
Hier zingt het Vogeltje : hier zingt het wonder fchoon. De zuivre klank wordt hoog geprezen.
- De menfchen luiftren naar dien toon. Zou 't fchepfeltje in dien flaat niet wel te vrede wezen? Het vindt al wat het wenscht in dezen nieuwen (land ; Want al wat nieuw is moet behagen.
De Dogter van het huis bezoekt het alle dagen, En voedt het met haar eigen hand.
Geen mensch dan zy alleen mag zulk eer. werk verrigtea. De Nagtegaal is in zyn wenschlyk lot verblyd, F 3 En
|
||||
|
8<S FABELEN EN VEUTELZELS,
En dankt, als kende hy zyn pligten,
Zyn Meefteres, die hem haar teedre zorgen wydt. Hem ftaat«geen grooter heil te wenfchen
Dan lang in zulk een' ftaat te blyven by de metifchen, En hen te onthalen op zyn.' zang.
Nu vond hy de aangenaamfte weelde;
En 't bly genoegen, dat hem ftreelde,
Werd dag aan dag gefmaakt, wel veertien dagen lang. Doch 't geen het meest behaagt moet door den tyd verveelen. Niets kan de waereld mededeelen,
Dat opgevatte hoop voldoet.
Het Nagtegaaltj'e flaat aan 't kwynen :
Zyn vreugd en tierigheid verdwynen,
Wyl 't opgefloten leven moet.
Het wil, voor 't luiftrend oor der wreede fterveliiigeu, Niet meer op lieve wysjes zingen.
'? Haakt naar zynoudverblyf: maar't wenfchen baat hier niet.: Wat zorg voor 't beestje word' gedragen,
Ze is vrugtloos : binnen weinig dagen
Is 't reeds geftorven van verdriet.
|
||||||||
|
SAMENSPRAAK TUSSCHEN EEN WAN-
DELAAR EN EEN TORTEL. |
||||||||
|
WANDELAAR.
JTUoe zit ge, ó Torteltje! zoo treurig in dit woud?
TOS
|
||||||||
|
FABELEN E N' VE E. TE L ZE LS, 87
/
/ TORTEL. Ik zugt: ik heb myn gaê, myn lieve gaê verloren.,
WANDELAAR.'
gwyg ftil: de Vogelaar zou ligt uw zugtjes ho/oren.
TORTEL.
Helaas! de Vogelaar heeft me al myn leed gebroud.
Hy heeft myn Duifje, myn getrouwe Qaê, doen fneeven.
WANDELAAR.
Zvvyg ftil : want hoort hy u, dan raakt gy ook om't leven.
tortel.
't Is juist het geen ik wensch: velt my geenmenfchenhand, Dan fterf ik van verdriet: ik wil, ik moet van kant. , ggag
DE VLEYERS. |
||||||
|
\Jt Terragowiers, vermaard als wyze kwanten,
Gelyk den Lezer is bewust,
Verzonden op een' tyd de wysten als Gezanten Naar Romes Keizer, Vorst August,
Ora hem, tot vordring van hun ftaatsbelang en zaken, Een deftig komplimeut te maken.
Zy kwamen by dat fchrander hoofd.
Elk hunner heeft om ftryd zich wakker uitgedoofd, Om hem, wien 't moeilyk viel wat om den tuin te leyee» Door hooffche woorden braaf te. vleyetu
F 4 Iets
|
||||||
|
88 FABELEN EN VERTELZELS.
Iets vreemds, dus was de taal, die raadzaamst werd gekeurd,
Iets vreemds, 6 groote Vorst! in onze Stad gebeurd, Zal uw verheven ziel bekoren: Wy willen 't wonder u doen hooren. Een Altaar, tot uwe eer geftigt, Met groote kosten opgerigt, Pronkt met een Palmboom, die van zelfs is opgekomen, En die zyn takken zoo voor 't oog te pronken (lelt, Als de allerfchoonfte van die Boomen, Die immer groeide in 't open veld. Augustus lachte, en zei : wat hebt gy fraai gefproken! 'k Ben overtuigd, uit uw verhaal, Dat op die plaats niet menigmaal liet heilig vuur is aangeitoken. |
|||||||
|
VERANTWOORDING VAN ARISTOTELES.
|
|||||||
|
l_Je Wysgeer Arifloteles
Gaf op een' tyd een duit vyf zes Aan een', die, van gebrek en honger fchier bezweken, Hem om een aalmoes aan.kwam Ipreken. Een, die het ziet, berispt de daad, En keurt het in den Wysgeer kwaad, Dat hy een' deugeniet, onwaardig om te leven, Een' regten Gal^enbrok , een aalmoes heeft gegeven. De fchrandre Filofoof verdedigt fterk en flyf, De wettigheid van zyn bedryf, E»
|
|||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. 89
|
||||||||
|
En zegt: myn oogmerk was hem byftand te verfchaffén:
Ik agt my niet bevoegd zyn flegt gedrag te ftraffen. |
||||||||
|
RAAD OM SMAK.ELYK TE ETEN.
|
||||||||
|
JtLen Vorst van d' ouden tyd, die , ieder' nagt en dag,
Studeerde hoe hy 't best en maklykst zat of lag. Doch weinig (maak vond in 't bewegen ,
Had een* Lakonifch' Kok gekregen.
Van dezen vergde hy 't bereiden van een fpys, Naar zyne Vaderlandfche wys.
De Kok was vaardig in zyn moeite en zorg te tooiien, Doch wist wei dat de Vorst hem weinig zou beloonen. De kost was niet naar 's Konings imaak.
'k Geloof Q dit moest de Kooker hooren )
Dat gy in 't reizen uw bekwaamheid hebt verloren. Gy zyt niet afgerigt, niet kundig in uw zaak. 't Lakonisch Volkje houdt te veel van lekkernyen Om zich met zulk een fpys als deze te belyen. De Dienaar had zyn antwoord klaar,
En zei, ó Vorst! by myne Vaderlandfche fchaar Wordt zekre goede faus gevonden,
Die 't kostje , thans door u gewraakt,
Regt fmaaklyk en verkwikkend maakt,
Een faus, die wy door konst u hier niet geven konden. De Koning eischt, op ftaande voet,
Dat hy die goede faus dan ergens zoeken moet : F 5 Doch
|
||||||||
|
9P FABELEN E N VE R. T E L Z E L S,
•Doch 't was onraooglyk die te vinden.
De Kok ontfchuldigt zich, en zegt, met goed beleid, 'k Wil my tot allen dienst verbinden ,
Maar 't geen ge, 6 Vorst! my vergt is buiten mooglykhejd. Uw Majefteit (zy wil myn vryheid tog gedoogen! ) Heeft maar alleen in haar vermogen
Om aan zichzelv' die faus te geven als zy wil. Myn Landvolk is gewoon te reizen en te trekken, En d' eetlust telkens door beweging op te wekken, Doe ook zoo, groote Vorst! en zit niet eeuwig ftil. DE LENTE; LOFDIGT AAN OLYMPIA«
|
||||||
|
v/lympia, wier fchoon gelaat
Aan velen, die ge in boeyen (laat,
Gedurig ftof geeft om te klagen,
Schoon naauwlyks iemand, die u kent,
Zyn klagten tegen u in 't openbaar durft wagen , Hoe zeer ge ook zyne vryheid fchendt,
Olympia, die fteeds, om uw bekoorlykheden, Wordt van de ieugd gevierd , bemind en aangebeden, En elk , die niet omzigtig waakt,
Een flaaf van uwe fchoonheid maakt;
Zyt gy, zoo ryk met fchoon gezegend,
Niet hartelyk geneigd om de oorzaak na te gaan , Waarom, het dag aan dag thans ouophoudlyk. regent ? Wiif
|
||||||
|
FABELEN E N VE R TE L ZE L S. Ql
Wilt gy de reden niet verdaan ,
Waarom het buldren van de winden In 't beste jaargety , ons 't flegtfte weer doet vinden ? Zoodat een Hovenier, die vrugren plukken wil, De bloeifems dekken moet in 't einde van April. Wilt gy aan myn verhaal uwe aandagt niet onttrekken , Dan zal ik de oorzaak u ontdekken : Verneem het fyn van 't gantfche rtuk. De lieve Lente , ontrust door onbefchryfbren druk , Kwam op een' zekren tyd haar' nood der Zonne klagen, Ik , (prak ze , kan 't niet langer dragen ,
Dat my geen ruimer tyd tot heerfchen word' verleend. Ik heb in eenzaamheid te lang dit leed beweend, En kan, wat moeite \k doe, niet van my zelv' verkrygen, Om van liet onregt meer te zwygen, AI ben ik 't fchoonfte jaarfaizoen, Al kleede ik boom en hof en veld met Iagehend groen , Al ziet men, door myn magt, het lief gebloemte pronken, Al doe ik minnevuur in 't jeugdig hart ontvonken , Myn heerfchappy begint te laat ,
En loopt te ras ten einde op d' eisch van eigenbaat. Men kan my in den tyd ,gy moogt myn woord vertrouwen » My door de Goden toegefchikt, Bezwaarlyk voor de Lente houên. De Winter, voor wier magt al 't menschdom beeft en fchrikt, Die velen zyn geweld en invloed doet bezuren , Ziet zyn gebied zoo lang als ik het myne duren, 'k Bid , zeg me', ó Zon, indien gy 't zeggen moogt en kunt, Waarom is my de helft van 't halve jaar vergund ? Waarom verkreeg ik niet, in fpyt van die 't benyden , Hei;
|
||||
|
<)2 FABELEN EN VERTELZELS.
j Het halve jaar in zyn geheel ?
Ware elk der zustren nog te vrede met haar deel, 'k Zou dan myn lot geduldig lyden ;
Ik viel dan 't Godendom nooit lastig met myn klagt. Maar denk eens of my niet de zwaarfle fmart moet drukken Nu ik my van den tyd , my gunflig toegedagt, Voor 't minde jaar aan jaar de helft wel zie ontrukkeiii De zagtheid van myn aart, die alle wraakzugt vliedt, Berokkent my dien hoon, dat bitter zielsverdriet. Natuur is door myn zorg nog naauwlyks aan 't herleven , 'k Heb naauwlyks bloem en groente aan hof en veld gegeven > Of ziet, de winter keert, en toont haar woest geweld, In 't vroege voorfaizoen, aan 't pas begraasde veld. Haar fleeds verwenschte kou doet bloem en fpruit bevriezen. De Landman ziet , in eenen nagt ,
Het werk van weken tyds geheel te niet gebragt , En moet het voorwerp van zyn blyde hoop verliezen, 'k Word door de Zomer ook geplaagd.
Men ziet, wanneer gy pas in Stier of Tweeling daagt, Haar, tot myn bitter ongenoegen, Den tyd van haar gebied vervroegen , Myn beekjes droogen uit, daar gy te ras verfchynt. Der voglen heir, nog pas aan 't zingen ,
Vergunt geen' blyden toon aan 't oor der ftervelingen, Terwyl 't in groote warmte kvvynt. Myn bloetapjes, fchoon voor 't oogdcrmenfchen, Verdorren, treuren en verflenfchen. 'k Zie naauwlyks eenen wensch vervuld, En ben , hoe zagt van aart, ten einde myn geduld. Dus (prak de lieve Lente, in 't leed a?m haar befchcren. zy
|
||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. 93
Zy hield o:n regt by Febus aan.
Laat tog de Winter, als haar tyd is afgedaan, (Zoo liet zy haren eisch, na 't vorig klagen, hooren) Niet weer op nieuw een reis naar deze ftreken doen > Tot nadeel van myn lagcheud groen :
En laat de Zomer ook de vryheid zyn benomen. Om ooit voor haren tyd in dit gewest te komen. Doch al het klagen en het eifchen was om niet: De Zon nam weinig deel in 't bitter zielsverdriet, Waarvan de Lente had. gefproken;
Zy had, door hare taal, hem vrugtloos 't hoofd gebroken. Al 't fchoone, dat zy had gezeid,
Kon Febus even min bewegen,
Als 't preeken der mildadigheid
Het hart eens Gierigaarts tot geven maakt genegen, 't Ging alles als van ouds : de Winter kwam te rug: De warme Zomer bleef te vlug.
De Lente, fel getergd, begon zich boos te maken, En 't wraakvuur floeg welhaast aan 'c blaken.
Zy nam een vast befluit dat ze,' in vervolg van tyd, Zich aan geen zorgen meer zou flooren,
Dat niemand hare klagt zou hooren.
Zy riep : heersch, Winter,'heersch: wees in uwlotverblyd. 'k Zal nooit om wind of regen denken :
'k Zal, door myn' invloed, na deez' dag,
Geen lieflyk weer aan 'c menschdom fchenkeh,
Maar kies een vryplaats, waar ik veilig wonen mag, En waar ik, zonder hitte of winterkou te vrezen, Vernoegd en vrolyk in myn' ftaat,
By elk een voorwerp van verwondering kart wezen. Zoo
|
||||
|
94 FABELEN EN VÈRTELZELS.
Zoo fprak de lieve Lente, en vloog op uw gelaat.
Daar ftreelt zy 't oog, door frisfche kleuren j
Daar heeft zy hare aanvalligheid, ó Schoone Olympia! voor elk ten toon gefprcld;
Daar mag haar 't heilrykst lot gebeuren : Zy heerscht en tiert 'er, naar heur' zin, Geen vierde deel van 't jaar, maar wel jaar uit jaar in.
|
|||||||
|
DE VLEYERY BEANTWOORD;
|
|||||||
|
JcLen jong en geestig Prins, die fraaie konften leerde *
En ook met fmaak 't penfeel hanteerde, Had eens een landfchap afgemaaid, Waarvnn hy zelf het zwak befpeurde.
't Was waarlyk groot in hem dat hy, van 't fpoorgedwaald» Zyn eigen misflag merkte, en 't werk wanftaltig keurde* Der Hovelingen (loet was egter wel voldaan, En zag het Schilderftuk met groot genoegen aan : Men kon 'er geen gebrek in vinden.
Maar 't fchrander brein, dat waarheid zogt,
Liet, waakzaam tegen list, vol eedlen agterdogt, Zich door geen' valfchen fchyn verblinden.
'k Weet, fprak hy, dat ik geenen lof
Verdien, al wordt de lof my gunih'g toegewezen. Maar heeft de Vleizugt ooit, aan 't Hof,
De daden van een* Vorst misprezen ?
t - V R I E M.
|
|||||||
|
FABELEN EN VERTELZÉLS. £<j
VE.IENDELYK VERWït.
|
|||||||||
|
De groote Henrik, Vrankryks Koning,
Het waardig voorwerp van der braven eerbetooning, Zag, wyl hy, op een' zekren ftond ,
Met fpelen bezig was, en daar vermaak in vond, Een' Heer, met groote plegtigheden,
En ongemeen beleefd, in zyne kamer treden. De man, die nu den Vorst eerbiedig nadren kwam , Had in den burgerkryg geen blyk altoos gegeven, Wiens zaak hy meest ter harte nam,
Maar was geheel bedekt gebleven;
Verzekerd dat hy zich met voordeel voegen kori By hem, die door 't geluk bekroond werd, en verwon. De Koning fprak : myn Heer, blyf nog een weinig wagten: Het fpel loopt fterk naar't eind: ik win't, naar myn gedagtea. !k Verlaat me op uwe trouw, wyl ik uw' inborst ken, Wanneer ik overwinnaar ben.
|
|||||||||
|
DE WYZE GELUKZOEKER.
|
|||||||||
|
i\en man, die vele levensdagen,
Tot vordring van geluk, aan 't hof gefleten had, Vond
|
|||||||||
|
96 FABELEN SN VERTELZELS.
Vond'goed om zynen nood te klagen,
Dewyl de Vorst, naar 't fcheen, hem gansch en al vergat. Hy, fchier van ongeduld bezweken ,
Beftond, op zekren tyd, den Koning aan te fpreken, En zeide , ó Sire! ik bid , neem 't my niet kwalyk af Dat ik de reden wenscli te weten,
Waarom ik telkens blyf vergeten .
In al het voordeel, dat uw gunst aan andren gaf. 'k Zal, fprak de Vorst, u antwoord geven.
Kom in myn Kabinet: daar wordt het u ontvouwd. Zie hier twee doosjes: kies 'er een; 't is my om 't even. 't Eene is met lood gevuld; het tweede is vol met goud. De Hoveling kiest uit. Wat valt het lot hem tegen! Hy kiest de doos met lood, en gaat het goud voorby. De Koning zag 't, en fprak : wat klaagt gy over my ? Ik ken uw deugd en trouw: 'k ben u niet ongenegen : Maar wagt tog nooit iets groots tot betring van uw' ftaat, Gy hebt geen goed geluk te baat:
Fortuin doet nooit uw' wensch beklyven.
De man liet zulk een taal niet onbeantwoord blyven. Maar zeide tot den Vorst: het geen gy zegt is waar ; Ik wist het lang, en zag het klaar;
'k Wilde, om die reden, nooit op 't goed geluk vertrouwen} 'k Heb alles van uw hand verwagt:
't Wasallerveiiigst, naar ik dagt,
Myn hoop op uwe gunst te bouwen.
Een weldaad, my door u betoond ,
Door u, in wien beleid en ware Wysheid woont, Is grooter in myn oog dan alle fchynvermaken, Die 't grillig lot den mensch in blinkend goud doet fmaken. DE
|
||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. 9?
|
|||||||
|
DE HOLLANDSCHE FRANSÖHMAN,
BEANTWOORD. |
|||||||
|
üeri Heer vaii aanzien en vermogen ,
Die door een' grootfchen ftoet in 't reizen werd verzeld, Die , rykelyk bedeeld van geld ,
Door malle moedermin verneerdwas opgetogen; Kwam aan de poort van zekre Stad,
Wier fmalle brug geen leuning had :
Hy reed 'er over met zyn koets en zyne knegteu , En kwam behouden door de poort.
Hy vroeg, waar woont de Schout? en had dit pas gehoord,
Offpoeitzichderwaards, gantsch vergramd , als wou hy veg-
(ten.
Zyt gy de Schout ? was toen de vraag :
Ja Heer, was 't antwoord hem gegeven.
't Is billyk dat ik u by de Overheid verklaag; ( Zoo fprak de vreemdeling, door gramfchap aangedreven ) Gy zorgt niet* comme il faut, dat elk hier veilig is: 't Is wonder dat ik zelf het leven nog niet mis; Dat me een malheur nog niet in 't water heeft gefmeten. Men heeft (ligt is 't u meer gezegd,
Want dat verzuim is byfter (legt)
Aan de al te fmalle brug de Gardefous vergeten. Dit dubbelzinnig woord was gunftig voor den Schout, Om fpoedig van de zaak en 't Heerfchap af te raken. II. DEEU G Hy
|
|||||||
|
98 FABELEN EN VERTEL ZE LS.
Hy zei: de Gardefous, myii Heer, had ik doen maken,
Zoo ik geweten had dat gy hier komen zoudt. Hy , die dit kort verhaal met regten fmaak zal lezen ,
Moet in de Franfche taal niet onbedreven wezen.
Een , die 'er niets van weet, vindt, leest hy zoo 't betaamt,
De leuning van een brug een Gardefous genaamd :
Maar hy, die zich aan 't Fnnsch een weinig mögt ge wennen«
Let op den dubblen zin van 't hier gebruikte woord.
In d' eerften opftag naar de letter flegts gehoord,
Geeft Gardefous zoo veel als JJekkenvuagt te kennen.
|
|||||||
|
KLUGTIG HUWELYK.
|
|||||||
|
D aar ftond op zekren tyd een zeker Predikant
In zeker dorp van Engeland ,
Wiens leeftyd, naam en plaats geen mensch ons heeft befchre- En daarom kan ik ook geen nader denkbeeld geven ^ "
Van hem, die in dit ftuk de hoofdrol heeft gefpeeld Dan dat hy ons wordt afgebeeld,
Als een, die d' ouderdom van in de vyf tig jaren Bereikt had , eer hy ooit gedagt had om te paren. Hy had met al 't gewoel der waerelcl weinig op : Bleef gantfche dagen t'huis, zeer (til en afgezonderd. Die over zulk een wys van leven zich verwondert Moet wesen dat hy niet kon fcheiden van zyn Pop. Al
|
|||||||
|
eAbelên en vertèlzels. 99
Al zogten vriend en buur hem daarvan af te trekken ,
't Was voor een korte poos, en nooit een' gantfcheri dag. Laat, Lezers, zulk een vreemd gedrag
In u geen ergernis verwekken.
Het is bekend dat elk, die leeft,
(De Leeraars meigeteld zyn eigen Speelpop heeft. En om u langer niet te doeken ,
De leeszugt was zyn Pop : hy hield zich aan de boeken» Een Lidmaat van de Kerk fprak eens den Leeraar aan *
En vroeg hem of hy niet gezind ware ooit te trouwen. Het antwoord was ; 'k hou meer van boeken dan van Vrömveös Hier bleef de man een jioosje liaan ,
Doch eindlyk kwam 'er uit: ik zou het nog wel wagen , Indien ik hopen dorst naar wensch te zullen (lagen. Ik ken een' eerlyk man, zei de ander; 't is uw Buur* Hy woont niet ver van hier : niet verder dan een udr. Hy heeft drie dogters, een van allen,
Wyl 't hupfche Meisjes zyn, zal Zeker u gevallen. Dus kreegt ge eert goede Vrouw, maar weinig gelds 'er by. De Leeraar fprak: wie is 't? Ik bid u zeg het my : Aan 't geld zal ik my nimmer ftooren-
De naam wordt hem gezegd: daar gaä geen tyd verloren, Zoo zegt de Domine: 'k moet morgen naar dien Heer. Hy cioet naar zyn befluit: hy wordt als vriend ontvangen . Van hem, die weinig gist, waarom hy zulk een eer Van d' ouden Vryer kwam te erlangen.
Het eerde kompliment werd kortjes afgelegd.
De Leeraar zet zyn zaak op 't fpoedigst voort, eri 2egt: Gy hebt drie Dogters, een van dezen G a Zoüt
|
||||
|
FABELEN EN VERTËLZELS*
|
|||||||
|
IOO
|
|||||||
|
Zou , naar ik hoor, voor my een goede Huisvrouw wezen'*
De Vader, heusch en gul van aart, Heeft zich op 't voorftel düs verklaard : Ja, 'k heb drie dogters, Heer! 'khooruw verzoek gewillig, Maar meld me, bid ik , tog met wie Gy gaarne trouwde van de drie. Het antwoord was: 't is me onverfchillig. Kom . . de oudfte; opdat men hier zich aan de mode houd'» Het oudfte kind zy 't eerst getrouwd. Met al myn hart: ik ben te vrede, Ontving hy tot befcheid. De Dogter werd terftond Geroepen, kwam terftond , en zag op de eerde trede, Die 2e in de kamer deed, de pyp in 's Leeraars mond, Haar ziende, heeft hy , onder 't rooken, Uit grond zyns harten dus gefproken : Men zegt my dat ge een goede Vrouw Voor my zoud: zyn in 't huwlyksleven. Zy ftond verbaasd en fprak : of ik zulks wezen zou Voor u, is me onbekend, maar wien ik, by de trouw, Myn hand en hart zal mogen geven , Heeft niet te vrezen voor berouw. Wel nu gy kunt met ja of neen uw meening uiten , Hervat hy : wilt ge my of niet ?
Zy : 't huwlyk is geen zaak om onbedagt te fluiten : 't Is billyk dat het nooit dan na beraad gefchiedt. . De vriend beroept zich voorts op zyne bezigheden , Die geen langwylig vryen leden , En haalt het Uunverk uit zyn' zak. Zie, zegs hy , 'K zal het maar op deze tafel leggen', Uw Vader kan u dan of ik 't verzet heb zeggen , |
|||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. ÏOI
Bedenk het ftuk nu nog een uur op uw gemak.
De jonge Juffer neemt haar affcheid, houdt zyn praten
Voor enkle boertery , en flaat het in den wind ,
Zoo min als 't jongstgeboren kind
Bedagt of ze in den egt wil Hemmen of het laten. *
De tyd is eindelyk verftreken. Onze Vriend ,
Die zjch by voorraad reeds van 't Mannenregt bedient, ' Ontbiedt haar, en zy fpoedt naar binnen. Toen vvas het : zie , het uur is om :
Hebt ge op het voorftel nu gelet met al uw zinnen ? Men kiest zoo ras geen Bruidegom ,
Daar hangt te veel van af. De tyd, dien gy me (lelde, Zoo fprak ze, is veel te kort. Dit zag men dat hem kwelde» Dewyl hy aanftonds riep.- gy wilt (dit merk ik ) my Nier hebben: Hei: myn Paard ! opdat ik huiswaards ry. De Vader weer: Hola! we moeten zo niet fcheiden. De tweede valt misfehien zoo vies niet : heb geduld: 't Is, mooglyk zoo ge flegts een uur nog wilt verbeiden, Dat gy in't kort, door haar, myn Schoonzoon worden zult. De Leeraar laat zich overhaalen,
En flopt een verfche pyp : de Juffer komt zooras Als 't, uit hoars Vaders naam, aan haar geboodichapt was. De Vryer , zonder iets te dralen ,
Geeft haar dezelfde keur, die hy aan de eerfte gaf : Zy moest ook binnen 't uur befluiten , of fpit af. Zy groet, en gaat weer heen om op de zaak te denken. Haar Vader liep vast af en aan ,
En heeft haar zekerlyk het huwlyk aangeraên , Opdat ze , zonder fchroom van haar fatzoen te krenken , G 3 Het
|
||||
|
IQ2 FABELEN EN VERTE LZE LS.
|
||||||
|
Het jawoord hem zoo gul mögt fchenken,
Alsof zy in de Kerk naast zyne zyde ftond, En ingezegend wierd in t heilig egtverbond. Toen 'tuur verfirekenwas, kreeg Koeibloed wondre vlagen 5 Hy wil voiftrekt naar huis, verloofd qi o.nverloo.fd. Men roept de Maagd: zyko.mt: deflooffchemzeerveiflagens, En keek onnozel neer, met een gebogen hoofd. Hy ging aan 't vragen . wol! hoe is t 'er mee gelegen ? Hebt ge alles qverdagt V Ja , zegt ze : Hy : hoe na By land? fpreek : zyt ge nu tot onzen Egt genegen? Zy beurt het hoofd omhoog, en roept vry hartig, ja,. Het is nu wel: was al de blyk van zyn genoegen. Wanneer men trouwen zou was vertier zyne vraa°-, 't Wordt in zyn keur gefteld. Wei nu! dan wil ik graag Aanftaanden Dingsdag. Elk zei neen ! dat zou niet voegen: Het kan zoo vroeg niet zyn : hy hield zich by zyn woord. Denk, fprak de Vader toen, daar is meer tyds van uoodeu Eer gy 't verlof yerkrygt der Huwelyksgehoden. Hy weer: laat my die zorg : ik weet wel hoe 't behoort. Dit dagt hem dat voldeed, en daar meê brast hy voort. Hy had het vierde deel pas van een uur gereden,
pf denkende om 't verlof, en hoe hy best den Brief Kon krygen, valt hem in dat hy nog van zyn Lief, Die met hem in den egt zou treden ,
Den voor- of- doopnaam niet gevraagd had, dienpgthans, Zoo wel dient in den Briefte ftaan, als die des Mans. Zyns oordeels was het best dat hy ten eerden wendde, En met den fneiften fp.oed weer naar de woning rende. Dit deed hy. De oudfte ftond by toeval aan de devyr.* Hjer bleek hqt dat de Vriend zqii trouwen zonder keur, |
||||||
|
J
|
||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS, 103
Devvyl hy deze Maagd niet ftraks voor de oudfte kende,
Hy vraagt hoe ze in den doop genaamd werd; 't geen ze zegt. Hy keert, en heeft zyn reis voorts fpoeciig afgelegd. Dit olyk hoofd, zooras ds tyd nu was verfchenen , Tot zynen trouwdag vastgefteld,
Gaat om de lieve Maagd, met wie hy zou vereenen. De Vader, van zyn Kroost verzeld,
En velen van de Bloedverwanten,
Geleidt het Paar verheugd, met ftatie , naar de Kerk.
't Was nu, naar allen fchyn, een afgehandeld werk,
Want niemand kwam 'er zich in 't minite tegenkanten.
't Raakt egter in de war, zooras een vieze Klerk
Vraagt naar den naam van haar, die hy als Bruid moest noemen.
De Tweede wordt genoemd: zy pronkte ook meest met bloe-
(men
2agt! (fprak de Klerk) zagt, zagt! Ik mag niet verder gaans
Ik zie in dezen Brief den naam der Oudfte ftaan.
't Verlof komt niet te pas: men moet hier de andre brengen-
De Bruigom fchreeuwt: ik wil geen uitftel meer gehengen.
Het moet 'er nu meê door op de eene of andre wys :
Ik fchat ze tog op eenen prys,
En 't fcheelt rny niet san wie van beide ik my verbinde. Wanneer ik u genegen viude,
Zoo fpreekt hy de Oudfte toe, dan fchenk ik u myn trouw, Zy had zich toen bedagt, zei ja, en werd zyn Vrouw. Nadat men weer aan 't huis des Vaders was gekomen, En 't middagmaal genoten had,
Beveelt hy aan zyn Lief, die ftil te peinzen zat Op 't geen 'er was gebeurd, en weinig konde droomen. Wat haaj: als Vrouw te doen zou (laan,
G 4 Tsa
|
||||
|
|
|||||
|
IO4 FABELEN EN VERTELZEL8,
Ten eerften met hem heen te gnan,
Devvyl hy vast hud voorgenomen Omfpoedigt'huis te zyn : hy zegt dat ze al het goed, Dat zy niet misien kon, maar fchielyk pakken moet. De Vrienden bidden hem ten miniten nog te wagten Tot morgen; want het was de mode te overnagten By de Ouders van de Bruid, en daar het vol beflag Te geven aan den Egt: doch wat men fmeeken mag, Het baat niet: Steiloor wil in zyne woning flapen. Zy, ziende hoe het ftond gefchapen, En dat ze als tegen d' oven gapen, Daar alles wat men wenscht door hem geweigerd wordt, Verzoeken dat de reis nogtans worde opgefchort, Totdat de jonge Vrouw baar zaken, «
Met hulp van Man en Maagd, ten besten klaar kan maken, Di': flaat hy toe, ter naauwernood, Dewyl het hem reeds zeer verdroot Zqo lang en ver te zyn gefcheiden van zyn boeken. Door 't venfter van 't vertrek, dat uitzag op een plein, Ontdekt hy kort daarna een trein Van paarden : toen aan 't ouderzoeken, Waarom zich zulk een tal van kleppers daar bevond, Met zadels op den rug en breidels in den mond. Opdat wy uwe Vrouw en u op weg verzeilen, Was 'r antwoord, Hy betuigt zich tegen zulk bedryf Uit al zyn rnagt te zullea (tellen :
Dies laat men hem alleen vertrekken met zyn Wyf. Zy komen vroegjes t'huis; hy leidt haar vriendlyk binnen. En toen hy jjaar voor 't eerst omhelsd had en gekust, Was 'f welkom! veel geluk,?! doch na een korte rust, |
|||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. le>5
Gebood hy, met bedaarde finnen,
Aan een bejaarde Meid, een vroome en trouwe ziel, Te halen 't allerbeste wiel,
Waarop hy, nog een kind, zyn moeder had zien fpinnen. Het komt: hy vraagt zyn Vrouw of zy dat werktuig kent. Zy knikt, waarop hy dus tot haar zyn reden wendt. Zyt naarftlg, en voorzie de kasfen wel met linnen, Gefponnen door uwe-eigen hand. •
Zy is het beste Wyf, die 't meest weet uit te winnen, Ik gaa te ftond, van mynen kant,
Myn letterarbeid ook beginnen.
Hy gaat naar zyn vertrek; zy maakt het rokken klaar. Het was omtrent een uur geleden,
Als zy den Huisvoogd hoorde, en ook zag binnen treden., Opdat hy vroeg of 't niet van haar verkiezing waar' Te zeggen wat ze zouden eten.
Zy doet het; doch , naar allen fchyn,
Was 't kost, die haast gereed kon zyn.
Want kort daarna zyn -ze aangezeten.
Zooras als elk verzadigd was,
Gaat hy weer heen, en zy aan 't fpinnen van het vlas. "De man komt eindelyk, uu was 't voor goed , van boven. Schei, zegt hy tot de Vrouw, fchei nu van 't werken uit. Het wordt te laat : zy wil dit ruim zoo graag gelooven Als langer yvrig zitten flooven.
Hierop begint hy overluid ,
In tegenwoordigheid van 't Vrouwtje en van zyn Meiden," Te bidden, daar hy voorts zyn dagwerk mee befluit, (Hoewel hy weinig dagt van d' arbeid af te fcheideu). Hy feak toen de oude zorg met deze woorden aair: G $ Gy
|
|||||
|
.-
|
|||||
|
Iq5 fabelen en vertelzels,
Gy moet zoo daadlyk henen gaan,
Om uwe Meefteres naar 't flaapvertrek te leiden, En verder haar in 't bed te helpen. Toen de Meid De rol van Kamenier in alle eenvoudigheid Gefpeeld had, ging de Man terflond de zyne fpelea, Op zulk een wys als ik den Lezer meê zal deelen. De nieuvvgetrouwde Heer trad mede in 't huvvlyksbed.
Hy was daar naauwlyks, niet gelegen, maar gezeten, Of heeft dé dienstbre Maagd geheten ,
Dat zy een lesfenaartje en kaarslicht by hem zett'. Toen dit gefbhied was, moest ze een zeker boek gaan halen.' Hy zegt, opdat zy niet mögt falen,
Haar duidlyk welk, en meldt waar zy het vinden kon. Zy brengt het hem, en hy begon
Weer met vernieuwden lust te tyen aan het lezen. De Vrouw, die meê niet lui wil wezen,
Roept ook, op hare beurt, haar nieuwe Kamenier, En byt haar fiil in 't oor: ei lieve, breng my hier Een blaker, lange kaars en 't wiel: ik leg te gapen, Te geeuwen in het bed : ik weet niet wat my fchort, Voordezen was ik pas gelegen of kon. flapen. Zy kreeg het geen ze vroeg; het was toen bort, bort, bort,
Rut tutte rutte tut, zoo hard als 't wiel mögt kraken. Dit grof en (troef geluid deed hem zyn' arbeid flaken, En hooren dat 'er geen het allerminst akkoord \& tusfchen 't fpinmuziek en 't lezen. Met één woord Hy krygt een denkbeeld van de zaken ,
En fohatert van den lach. De lesfenaar en 't boek Verhuizen met een vaart; zyn kaars wordt uitgemeten. ße Vrouw, die faedig was en kloek,
Bo#
|
||||
|
FABELEN EN VE £. TELZ EL S. iQf
Poet alles eveneens; waarop ze, als Egtgenooten,
Zich vlyen by eikaar : wat verder zy gefchied
Gisfe ieder wien het lust : voor my, ik meld het niet :
Doch 't heeft den Lettervriend vvaarfchyuiyk niet verdroten
Hy noemt, des andren daags, zyn Vrouw zyn Engelin,
En zegt haar dat zy regt een Wyf is naar zyn zin :
Al wat ze deed zou hem behagen;
Des kon zy haren tyd verflyten naar heur lust, Met werken, fpelen, of in rust.
Ook werd het huisbevvind haar willig opgedragen. Dit Huwlyk, in 't begin zoo grappig dat geen mensoh Ooit van de weerga had gelezen, ging naar wensen : Ta, 't had niet beter kunnen Hagen;
Zoo yrolyk, zoo gerust, zoo vreedzaam fleet het Paap Geen maand drie vier, geen enkel jaar,
Maar al de rest der levensdagen,
Die 's Hemels dierbre zorg hun gunde met elkaar. DE QASKQNJER,
|
||||||
|
JtLen arm Gaskonjer ging uit vryen,
En roemde magtig op den fchat En rykdorn, dien zyn Vader had : Hy fprak, als waar' die Heer de ryicfte zyner tyeiu Juist in 't gezeltchap van zyn lief,
En van meer andren van zyn vrienden en bekenden, By wien hy 't aanzien plag van Vader voor te wenden, |
||||||
|
JOS FABELEN EN VB R TE LZ E LS.
|
|||||||
|
Kreeg hy, op 't onverwagtst, van d' ouden Heer een' Brief.
Hylas, en de inhoud was : mynZoon, door's Hemels zegen, Heb ik geeii klein geluk verkregen :
Men fchonk my eenen post, die jaarlyks, naar ik gis, Wel duizend livres waardig is.
De Zoon vond goed den Brief gulhartig voor te lezen, En zorgde dat hy wel tien duizend livres las. Een Heer, die in 't gezelfchap was ,
Zei, hou! het moet maar duizend wezen.
Dit zei de man op goeden grond,
Dewyl hy agter hem, die zoo vergrootte, ftond, En dus ten klaarften kon befpeuren,
Wat fom den ouden man zoo kragtig op kon beuren. De pogcher was niet cem verbluft.
Hy fprak : myn gryze Vader fuft.
Hy heeft, dit ftel ik vast, een gamfche nul vergeten : 't Ware anders veel te klein orn 't my te laten weten. DE EDELMOEDIGE BURGER.
|
|||||||
|
JlLen man, die grooten rykdom had,
Deed nut, zoo veel hy kon, met zyn verworven rchat, En gaf aan elk, die in zyn dienst zich wou begeven, En 't werk verrigten dat hy kon,
Niet flegts zoo veel als diende om naar zyn' ftaat te leven, Maar maakte dat de viyt zelfs nog wat overwon. Etn man, wat meer bepaald in zyne wys van denken, Sprak s
|
|||||||
|
FAEELEN EN VERTELZELS. I09
Sprak: waaróm vindt gy goed om zoo veel weg te fchenken ?
Wat fchade leedt ge tog, zoo ge al dat volk niet haat 2 Gy hebt hen niet van doen : zy zyn dus overboodig.- 't, Is waar, was 't antwoord, vriend! gy hebt het wel gevat. Ik heb hen niet van doen ; maar 't volkje heeft my noodig. |
|||||||
|
DE EDELMOEDIGE 6ENERAAJÈ.
|
|||||||
|
H-en oud en deftig Officier ,
Met wonden en met lauwerbladen ,
In 't veld behaald, niet fchaarsch beladen ,
Wist weinig van de mode, en hooffchen fmaak en zwier. Het leger was in 't veld: een groote ftoet van Heeren Werd vriendlyk, door den Generaal ,
Genoodigd tot het middagmaal.
De Krygsman hoorde dat de Veldheer zou trakteren, En ging, als wel by hem bekend,
Stoutmoedig in de groote tent,
En was met andren aan den ryken disch gezeten. Men deed hem, na het maal, zyne onbeleefdheid weten, Dewyl 'er niemand was, die ongenood verfcheen , Of komen dorst, dan hy alleen,
Men heeft hem dit verwyt vry fchamper toegedreven. Hy merkt zyn lompheid eenigzins.
Hy fprak den Heirvoogd aan, en fmeekte dat de Prins Hem de onbeleefdheid wou vergeven.
Het antvroord was, zoo luid dat elk hethooren kon, Spreek
|
|||||||
|
ilO FABELEN EN VERTELZELS,
Spreek nog van misflag noch pardon,
feom hier van avond weer, dan zal ik weer trakteren, Ik zie u aan myn disch met ongemeen vermaak. Leer in myn tent den hooffehen fmaak ;
Én iaat uw voorbeeld ons 't kloekmoedig ftryden leeren. |
|||||||||
|
HENRIK. DE VIERDE , BY HET DOEN
VAN EENE PROFESSORAALE ORA- TIE. |
|||||||||
|
Een Orateur maalde, in de taal van't oude Romen,
Den lof van Grooten Henrik af: De Vorst was juist ter plaats gekomen, Waar deeze Orator blyk van zyne vvysheid gaf.
Hy deelde zyn Vertoog in twee voorname deelen.
't Begon den Koning te verveelen , £00 ras als 't eerfte deel ten eind geloopen was.
De Cicero voer voort: ik zal de reis beginnen ,
Die Alexander deed om Afia te winnen.
De Koning iprak op 't zelfde pas :
Ik meen, Profesfor, wel te weten, Dat Alexander eerst een weinig had gegeten ,
Eer hy den verren togt begon naar d' Aziaan;
Gun dat wy ook wat eten gaan. |
|||||||||
|
J3S
|
|||||||||
|
FABELEN EN V£RTELZÈtS. Itf
DE -AMBASSADEUR G * * *.
|
||||||
|
Een, die, voor 't waar belang ende eer van 't Vaderland <
Verkoren was als Afgezant,
En aan een Hof verfcheen , waarin befchaafdheid bloeide „ Waarmee de Ambasfadeur zich byfter weinig moeide , Had zich, by 't eerst gehoor, hem door den Vorst verleend« Naar zyn begrip , regt braaf gekweten.
't Is mooglyk dat geen mensch dit meent ,
Wanneer wy hem de daad van dezen Heer doen weten* Hy had een lang Vertoog, met groote kunst, gefteld ,, En zich een gantfche week gekweld,
Om 't opgefchikt Vertoog van buiten wel te leeren , Opdat hy flerlyk mögt oreren.
Doch zyn geheugen was niet fterk ,
En deze zwakheid bragt verwarring in zyn werk ; Zoodat men naauwlyks wist te zeggen ,
Wat hy den Koning voor wou leggen.
Ook fprak de Vorst, nadat hy de aanfpraak had gehoordt Op zyne beurt geen enkel woord.
Dit deed den Afgezant, getrouw aan zyne pligten, De vraag doen wat zyn Majefteit
Begeerde dat hy zou berigten ,
Aan zyne Meesters, tot befcheid ?
Het antwoord was: gy kunt, op goeden grond, vertellens* Dat gy u wel hebt toegelegd
|
||||||
|
tl* FABELEN EN VERTELZELS*
Om uwen last my voor te (lellen,
En ik oplettend was op 't geen gy hebt gezegd. |
|||||||||
|
* * xv.
|
|||||||||
|
JtLen Vrouw , die zwaar beledigd werd ,
Gaf de oorzaak van haar bittre fmert
Te kennen aan den Vorst, en fmeekte 't medelyden Van haren Koning ernftig af.
Al 't antwoord, dat de Vorst haar gaf,
Was: Vrouwtje, gaa nu heen; kom weer op andre tyden. 'k Heb van de week noch lust noch tyd
Om te onderzoeken of gy zwaar beledigd zyt. Ik moet de gantfche week my met het Hof vermaken , En moei my niet met ftrafbre zaken,
»t Bedroefde Vrouwtje weende, en fprak, ophoogen toon: Ach ! waarom zyt ge een Vorst ? doe afïland van de kroon, Zoo gy voor 't volk uw teerde pligten ,
Wanneer 't vennaak u roept, noch kunt noch wilt verrigten. |
|||||||||
|
JAAP DE MOLENAAR.
't VTebeurde, op zekren tyd, dat Jaap de Molenaar ,
Verzeld van Kees, zyn' Zoon, eea borst van vyftien jaar, Een*
|
|||||||||
|
FABELEN EN VER.TELZELS. II3
Een' Ezel, hem onnut , in Stee wou gaan verkoopen.
Maar, dagt hy, zoo het beest den langen Wegmoet loopen Van 't dorp af heel tot aan de Stad ,
Dan komt het daar gantsch afgemat.
Men zou 'er minder prys voor geven.
Die vrees kwam in hem op. Hoehgeft hy haar verdreven? Ily ftrikt de pooten vast, en hangt het aan een ftok ; Hy buigt , gelyk zyn Zoon , zyn fchouders onder 't jok; En leende de Ezel hun van tyd tot tyd zyn beeneu , Zy willen hem de hunne leenen.
Zy trentlen dus al zoetjes voort.
Welhaast komt hun een man aan boord ,
Die zei : wat fpel wordt hier bedreven ? ^
Wat mensch zag immer, in zyn leven,
Een lompen Ezel dus vereerd ?
Hier is de waercld omgekeerd.
Kees, fprak de Vaar, 't moet zyn beleden:
Hy heeft gelyk: hy fpreekt met reden :
Maak los den Ezel, laat hem gaan.
't Gefcliietlt : hy met zyn' Zoon volgt zagtjes agteraan. Een konen poos daarna komt hun een tweede ontmoeten, - En met dit kompliment begroeten : Wel goede luiden, waar zoo heen ?
Heeft de Ezel letfel aan zyn been ?
Öf denk je niet om 't fchoenen fpären,
Indien ge 't beest maar moogt bewaren ?
Wel, ware ik in je plaats, ik koos
Het dier te fluiten in een doos.
Wel ? valt hier weer wat op te vitten ?
Zei Jaap: kom Keesje, kom: gaa jy op d' Ezel zitten, II. DEEL. II Jy
|
||||
|
114 FABELEN EN VERTÈLZELÜ.
Jy bent van beiden 't ligtfte pak.
Ry zagt: ik volg op myn gemak. Zy vordren dus een wyl: doch zien, met trage fchredétl, Een oud en llatig man op weg hun tegen treden : Deez' ziet een poos verbaasd het reizend drietal aan. Hoe zal 't nog, zegt hy, in de waereld eindlyk gaan ? Wel! wat beleeft men wondre tyden!
De Gryssart gaat te voet? de jonge wulp moet rydén! Wel! zeker dat is niet te lyden: Foei! 't fchaamt zich zelf: kom äf van 't dier. Wat kwelt my deze bengel bier? De Knaap gehoorzaamt, ftaat het beest af aan zyn' Vader. Maar naauwlyks duizend pasfen nader
Naar fteê toe, toonen zich twee meiden op den tril $ En krygen ook een vieze gril. Wie zou zich hier niet aan vergapen ? Ei kyk dien ouden aap der apen! Uy bruikt zyn' jongen als een Hond. Schier hangt de tong hem uit den mond , Terwyl hy rydt en zit zoo maklyk als een Pater. Nog fchooner! fprak de man, wel kleuters, houwjé friatér, 'r Is myn zeun; jouwe niet: zoo ben je dan zyn Vaar?' Wel zoo veel te erger: dan is 't eene beest op 't aar. Köm , Kees j zit agterop: nu kan het beest 'er tegen* Wy zyn al ruimpjes hallef wegen, Zegt hy: indien het mooglyk was , Maakte ik het liefst elk een van pas. Het beestje zelf had geen behagen Om dezen dubblen last te dragen , ' En naauwlyks kreeg men 't voort mét (lagen. Dit
|
|||||
|
!■
|
|||||
|
FABELEN EN VER.TELZELS. 11$
|
||||||||
|
Dit merkt een Spotboef, en hy zegt:
Dit beest trakteert men byfter flegt.
Wat balkt het! zoo het kon , 't zou kermen.
De Vrienden moesten zich erbermen
Ten minften over huns gelyk.
Als ik dit werkje wel bekyk ,
Zou 'k my verbeelden , zegt een ander,
Dat deze maats gaan met malkander
Het beest niet veilen , maar zyn huid.
Hier is 't geen kleintje weer verbruid.
l)aar moet, fprak de oude Jaap , het zou een Job vervelen,
De Drommel en zyn Moer meê fpelen. Hoe dat men 't maakt of niet en maakt, 't Geen dè eene keurt voor goed is 't geen een ander la^kt.
Gaa voort maar jong en oud den fpot met my te dryven.
Ik ben een Ezel: goed: ik wil een Ezel blyven.
Ik heb den brui van al 't gekwel, En volg myn' eigen zin: hy deed zoo en deed wel.
|
||||||||
|
Uraktér. der. nbdeu.la.Mder.en.
|
||||||||
|
■E^en fchrander Franschinan, die, aan boertery gewoon $
Zyn vrienden menigwerf op keur van ftof onthaalde, Sprak, daar hy d' aart van meer dan eene Natie maalde , Van Neerlands Volk op dezen toon.
De Burgers van de Nederlanden
II 3 Q>
|
||||||||
|
Il6 FABELEN EN VER.TELZELS.
Gelyken naar de Turf, die ze op hun haarden branden.
Die brandftof gaat niet fchielyk aan: Zy legt in 't eerst vry lang te fmooken ; Maar is de vlam eens los. gebroken , Dan kan men hare kragt bezwaaiiyk tegengaan.
|
|||||||
|
DE ANTICHAMBRE.
|
|||||||
|
■*->en eerbewys, hoe klein, van grooten en geringen,'
Is van belang in 't oog van vele ftervelingen. Een Edelman , die menigmaal
Den fchraßd'reö Mazaryn om gunden had gebeden 5 Maar vrugtloos aanzoek deed, voerde eindlykdeze reden, In 't fpreken tot den Kardinaal.
'k Verflout me om u nog eens een weldaad af te vragen; 'k Stel vast dat deze beê my niet wordt afgeflagen. Uwe Eminentie kent me, ik ben een Edelman , Die middel zoeken moet om met fatzoen te leven. Gy hebt my vriendlyk nu en dan
Op myn bevordring hoop gegeven.
Uwe agting viel my lang ten deel.
Hoor thans wat ik verzoek : 't is inderdaad niet veel. By 't openbaar gehoor verleenen ,
Kunt gy my helpen, naar myn wenfchen, zoude ik meenen > Zoo gy, daar elk het ziet, my , met een gul gelaat, Slegts vriendlyk op de fchouder flaat.
De
|
|||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS, II?
Debeè werd niet ontzegd; de gunst werd ook bewezen,
't Geluk des Edelmans was haast in top gerezen. Elk, die dit voorval had gezien ,
Was willig om den man gefchenken aan te biên : Want elk v/as ernftig van gedagten
Iets groots van hem te mogen wagten.
Zyn voorfpraak was genoeg : hy moest, by Mazaryn, In alles doen en laten zyn.
DE SMEEKBRIEF.
|
||||||
|
JcLen jonge Maagd van hoogen rang,
Die fclioon en geestig was, en eedle deugden kweekte, Maar juist geen geld had van belang,
Zond zekren Vorst een' Brief, waarin zy ernftig fmeekte Dat zyne Majefteit, in haar' bekrompen ftaat, Haar eenig jaargeld toe zou leggen.
Zy had wel opgelet om in 't gefchrift te zeggen Dat zy, fchoon jong, en vry aanvallig van gelaat, Zich altyd eerlyk had gedragen,
En nooit, in hare levensdagen,
Het minite denkbeeld had gevoed,
Dat zich met naberouw vertoonde in haar gemoed.
Zy floot haar fmeekfchrift dus: 'k durf vry myn'wensch ohtdek-
l'"n hopen op de gunst van uwe Majeftsit: (ken,
Geen van myn Sexe zal die gunst, my toegeleid,
Ooit in gevolge kunnen trekken.
H 3 de
|
||||||
|
tï8 FABELEN EN VERTELZELS.
|
|||||||
|
DE TROUW DER VROUWEN.
|
|||||||
|
tLen derde Kohraad, die een StaJ,
Tot muitery vervoerd, door kragt van daal gedwongen En aan zich onderworpen had,
Vond zich door wraakzugt fel befprongen.
De Keizer vordert ftrenge ftraf,
Daar hy de gantfche Stad ter piondring overgaf, Er last gaf om al 't volk gevangen weg te brengen, Behalven al den Vrouwenftoet.
De Vrouwen vielen hem, met dankbaarheid, te voet, En fmeekten dat de Vorst iets meerder zou gehengen» Zy wenschten ernftig dat de vragt,
Die zy in de armen konden dragen,
En ook, die op den rug kon worden weggebragt, Haar eigen blyven mögt : dit werd niet afgeflagen. De Vrouwenfchaar was fterk en vlug,
Nam 't kroost in de armen , en hare Egaas op den rug. En poogde man en kiad der flaverny te ontvoeren. De Keizer zag dien moed en trouw : Zy konden 't vorstlyk hart ontroeren.
Hy wilde dat zyu volk de Stad verfchoonen zon. |
|||||||
|
SS-
|
|||||||
|
FABELEN BN VERTÄLZEtS. 119
|
||||||||||||
|
BEVORDERING ZONDER VERDIENSTEN.
|
||||||||||||
|
E«
|
||||||||||||
|
n Vorst fchonk, op 't aanhoudend fmeeketi
|
||||||||||||
|
Van een, die deugd en moed en fchranderheid bezat,
Aan een', die geen verdienden had ,
Maar aadlyk was, een Ridderteekea.
De man, die deze gunst ontving,
Door voorfpraak van den Hoveling,
Bedankte zynen Vorst, en ichroomde niet te zeggen.: Ik weet, ó Koning! en erken
Dat ik deze eer onwaardig ben,
Die uwe Majeileit my gunftig toe wil leggen. Het antwoord was: 'k verhef., myn Heer!.
Om uw verdiende, u niet tot zulk een' trap van eer; Maar enkel op 't verzoek van een van uwe vrinden, In wien verdienden zyn te vinden.
|
||||||||||||
|
D B O N V E R BE' T E R L Y K. E.
|
||||||||||||
|
iLen Dame, die op rang en (chatten,
Meer dan op deugd en trouw en onlchuld roemen mögt, Vond groote moeite om wel te vatten
Wauom haar Broer in 't fpel fteeds zyn genoegen zogt; H 4 Daar
|
||||||||||||
|
ISO
|
FABELEN EN
|
||||||||||
|
VERTELZELS.
|
|||||||||||
|
Daar't, hoe hy kunstjes mögt verzinnen,
Hem nooit gelukte een fpel te winnen. Zy ftelde hem 't gevolg van zyn verkeerdheid voor.
Die dwaze Broeder gaf zyn Zuster geen gehoor.
Zy hield met preeken aan : zy fpralc van eer en fchulden.
't Getalm verveelde hem : hy kon 't niet langer dulden,
En voegde haar dit antwoord toe : Ik ben uw lastig teemen moe. Ik zal myn Speelzugt wederftreeven , Wanneer gy , als een brave Vrouw , Aan huwlykspligt en eer getrouw , Alleen voor uw' Gemaal zult leven. De Dame was geftoord : haar oogen ilonden ftraf.
Dan, riep ze, ftaat gy nooit van uwe fpeelzugt af.
DE BOETVAARDIGE KRANKE.
|
|||||||||||
|
JtLen, die al 't erfgoed, hem befchoren ,
Door daaglyks dobblen had verloren , En efudlyk door het geld , zyn vrienden afgeleend ,
In onbetaalbre fchulden raakte , Had zyne dwaasheid nooit beweend , Voordat een heete koorts hem bang voor fterven maakte.
Zyn Biegtvaar gaf hem , in dien (laat , Met waren ernst , den besten raad, En wilde dat hy zich opregtlyk zou bereiden
Om
|
|||||||||||
|
vNmwmssaammmmmmmmmnammB
|
|||||||||||||||
|
wmmmwm
|
mm
|
||||||||||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS.
|
|||||||||||||||
|
ïil
|
|||||||||||||||
|
Om welgemoed van hier te feheiden.
Och! fprak de zieke, ik wensch niet meer dan eene zaak. De goede Hemel gunn' dat ik 't 'er door moog' halen , En leef, tot dat ik met vermaak
Al myne fchulden moog' betalen.
De Pater antwoordt: Vriend! de Hemel hoort gewiï Een beê, die zoo regtmatig is.
Mag, fprak de kranke toen, die beê gehoor verwerven, Dan ben ik welgemoed, dan zal ik nimmer flerven. |
|||||||||||||||
|
STERKE SPOTTERNY.
|
|||||||||||||||
|
JLen man, die langen tyd in 't huwlyksleven fleet,
Eer zyne Huisvrouw hoop op minzaam kroost mögt voeden, Vond, fchoon hy weinig zugtte in bange tegenfpoeden, Veel huiskruis in 't verwyt, dat hem zyne Ega deed. Niet zelden moest hy ook de ruwe fpottefnyeu Van meer dan een' bekenden lyen.
Doch eindlyk openbaart de Vrouw, die hy bemint , Hem op een' zekren dag , dat zy zich zwanger vindt. Hy kan dit nieuwtje niet verzwygen;
En ieder , die den hals te voren heeft befpot , Moet nu van zyn gelukkig lot
Nog op denzelfden dag de blyde tyding krygen. Een' onbefcheiden knaap, aan wien hy't nieuws vertelt, En die hem 't ergtte had gekweld,
H 5 Koa
|
|||||||||||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS.
|
||||||||||||||
|
Ï3£
|
||||||||||||||
|
Kon nog de fpotterny bekooren.
Myn Vriend ! zoo fprak hy , 'k heb 't vorwagt
De blyde tyding my gebragt Klinkt in 't geheel niet vreemd of wonder in myne ooren: De vrugtbaarheid van haar, die uvye liefde won, Was geene zaak, waaraan de waereld twyflen kon. |
||||||||||||||
|
SPOTTÏRNÏ VAN AUGUSTUS BEANT-
WOORD. |
||||||||||||||
|
At
|
||||||||||||||
|
gtistiïs had een Griekfchen flaaf ,
|
||||||||||||||
|
Die wel naar hem geleek van aanzigt en van ledea;
De karel was befchaafd van zeden ,
En in zyn dienst getrouw en braaf.
De Keizer fprak hem, om zyn hupschheid en zyn gave» , Meer vriendlyk aan dan andre flaven,
En altyd had de knaap een geestig woord gereed. 't Behaagde , op zekren dag, Augustus dus te fpreken , Nadat hy zynen flaaf een' poos had aangekeken : Ei lieve ! zeg me eens , zoo gy' t weet,
Of uwe Moeder ook, in hare huwbre jaren , Te Rome kwam of was ? De flaaf, een vlugge geest, Gaf fpoedig antwoord: Heer! ik durf u wel verklaren Dat myne Moeder nooit is in de Stad geweest. •k Hoorde egter nienigwerf, en heb het wel onthouwen, Dat, 'k weet juist niet hoe lang, myn Vader voor zyn trouwen, Hier
|
||||||||||||||
|
fABELEN EN VERTELZEL5. \%$
Hier binnen Rome heeft gewoond ,
En zich aan 's Keizers Hof vertoond. DE HERTOG VAN MILAAN.
|
||||||
|
V erdriet bedwelmt der menfchen reden ;
En maakt in alles hen te onvreden.
£y hun , die, in een' flaat van ramp en tegenfpoed , Met fchreyende oogen zugten flakeu,
Is 't vuur van gramfchap haast aan 't blaken ;
Zy vinden naauwlyks iets, dat hunnen geest voldoet. Een Hertog van Milaan , in 't onheil, hem befchoren 9 Aan knorrigheid gewoon , onrustig door den fpyt, Moest deze les , op zekren tyd ,
Van zynen fchrandren Hof kok hooren.
De magt des nagebuurs viel hem zo hevig aan, Dat hy bedugt was voor 't verliezen van Milaan. De vrees, die hem ontrustte , maakte
Dat hem zyn eten nimmer fmaakte ;
De Kok kreeg dag aan dag de fchuld ,
En hoorde 't knorren lang met ongemeen geduld: Doch eindlyk vond hy goed zyn' Heer te wederleggen, En voor zyne onfchuld iets te zeggen.
Heer! fprak hy, met vrymoedigheid ,
'k Heb daaglyks naar de kunst uw fpyzen toebereid. Uw yleescli en visch zyn goed: gy zoudt dit waariyk proeven, Mögt
|
||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS.
|
||||||||||
|
11+
|
||||||||||
|
Mögt maar geen hartzeer u bedroeven:
Uw vyand geeft , hoe wel ik 't maak', Aan alles een' verkeerden fmaak. |
||||||||||
|
BOILEAU VERDEDIGD.
|
||||||||||
|
Jöoileau, wiens kunstryk Hekeldigt
Van velen fterk wordt aangeprezen,
En met genoegen doorgelezen ,
Is ook van velen ilerk betigt ,
En als een letterdief luidrugtig uitgekreten. De Nyd werd woedend op dien Fenix der Poëten, Men riep en fchreeuwde menigmaal ,
Dat ieder van zyn fraaifte trekken
By Flakkus of by Juvenaal,
Mee weinig moeite, was te ontdekken.
In't byzyn van een' fchrandren geest,
Die wist hoe fraai Boileau als Digter had gezongen, Werd die betigting eens wat heftig aangedrongen : Men zei, vry onbeleefd: hy is een dief geweest. De man , die best de zaak des Digters kon vervveeren, Sprak dus: wat raakt dat om , myn Heeren ?
•Wanneer ge in dit geval bevoegde Ilegters zyt, Dan deed Boileau juist naar 't gebruik van onzen tyd. Ontelbre lui , die zwierig leven ,
Doen zulks van geld, dat hun een vriend ter leen verfchafr. |
||||||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. 12$
Zy brengen 't aan den man: 't wordt zelden weer gegeven.
En vindt men wel een mensch, die dat gebruik beftraft? |
|||||||
|
DE BOER, EN DE LISTIGE ADVOKAAT.
|
|||||||
|
kLcn boer, zoo lomp en onbedreven 4
Als immer van een mensch gehoord is of befchreven, Had by zyn zalig wyf maar eenen Zoon geteeld , Een' jongen, dien hy fchier zoo lief had als zyn koeyen; Des dagt hy , „ 't zou me gruwlyk moeyen,
„ Zoo deuze van myn goed zou worden misgedeeld. „ Ik heb zoo dikkels hooren praten
* ,, Van Testementen en legaten, „ Waarby men dit an die, en dat an deuze maakc ;
„ Derhalven wil ik eens een Avekaat gaan fprekeri, „ En 't werkje na zen raad belleken
„ Dat Keesje, zoo ik fterf, an 't heele boeltje raakt". Hy was eerst met Joost Bok, den hospes in den Vlegel, Geweest by d' Advokaat Reinier,
Die fchreeuwen kon als andre vier,
En fcherpgepend was als een egel.
Ja dien men in het Fransch met regt een Pelisfon, Dat is een fpotboef, noemen kon;
Die telkens ieder een met loopjes wou betrekken , Waarvin ik in 't vervolg een Haaltje zal ontdekken, Dat niet onaardig is; dit was de man, dien Louw Moest
|
|||||||
|
i'aß FABELEN EH VERTELZBLS.
Moest fpreken in de Stad, en die hem helpen zou.
Dies tydt hy op de reis, voorzien van goede vrinden , Die in den flegtften tyd patronen kunnen vinden, Vooral zoo hun getuigenis ,
ïn 't oog van d' Advïfeur, niet al te mager is. 'k Wil zeggen dat hy geld had uit de kas genomen. Hy is nog pas aan 't huis van Heer Reinier gekomen 't Of groet hem, niet de muts eerbiedig in de hand , En fpreekt hem aan op deez' of diergelyken trant. „ Men Heer den Avekaat, je móet niet kwalyk nemen
,; Dat ik je lastig val; ik meen je knap en kort „ Terüönd te zeggen waar 't me f'chort. .
„Ik hou tog niet van veul te temen,
„ En kom , men heer den Avekaat ,
„ Je vragen of je myn geen raad
„ Kent geven in me zaak: ik ben 'er ïrieê verlegen, „ En meester Balthazar ( das onze Sirrezyn „ Men Heer den Avekaat!) zei lest an fcheele Tryn, ;, 't I* beter vroeg eklaagd als al te larig ezwegen. ,i Dat héb ik ook edagt, en daarom kom ik ras „ Reis kyken of ik niet deur jou te helpen was. „ Ei lieve ! wil je dan eens hoorén 1
„ Ik héb niet meer as eenen zeun ,
,, Een jongen as een wolk, ehadby onze Pleün, „ De dögter van Kryn Jans, die zeun Was van Jan Floorëis, „ Wiens vaartje zes of zeuvénmaal
„ Het in de Schepènsbank èzeten.
f, Men heer den Avekaat, nou wou ik wel eens wéten, „ Of ik me zeun, Kees Louwen Schraal, » Niet
|
||||
|
FABELEN EN VER. TELZ B Li. llf
,-3 Niet in me testement as erfienaam mag ftellen ?
„ Et zou me na men dood nog kwellen ,
„ Zoo 'k an den jongen niet mögt maken al men goed : „ Ik heb 'er mit zen moer te droevig om ewroet". Hier zweeg de onnoofle hals, en dorst byna niet kikken,
Terwyl hem de Advökaat met opgezette blikken - Eens aankykt, maar zyn hoed ftraks over de oogen haalt, Om op zoo zwaar een zaak kwanfuis heel ftil te peinzeni Hy houdt zich , want hy wist byzonder wel te veinzen , Als of hy op de vraag met al zyn zinnen maalt. Doch eindlyk heeft de boer, 'die barstte van verlangen , Dit antwoord dilaioir ontvangen. ,, Wel hutaan ! 'k wilje graag verklaren op myn eer;
„ Dat my voórheenen nimmermeer „ Een vraag als deze is voorgehouden. ,j Daar zyn 'er, die men ook al Regtsgeleerden noemt; ;, Die ligt uit grootschheid u ftraks antwoord geven zouden „ Maar zulk een haastigheid is nooit door my geroemd. ,i Al wat ik AdvSfeer móet hegt (laan op zyn kooien: 5, Dierhalven kom ik graag beflagen op het Y$, „ En hou om rede« myn advys „ Nog voor een uur of twee gefloten, „ Terwyl ik op je zaak eens braaf ftüderen zal. ,, Maar boertje, zeg, hoe oud is nu jou Krelis al? si Om, zoo't eens wezen mögt, dathyje goed iriogt erven, ,i Te weeten ófhy ook, indien je haast woudt fterveu, ,. Moet onder Voogden ftaan of niet:
„ Want zoo je dat verzuimt, dan zalhy groot verdriet ,, Ontmoeten van 't geregt, dat alles zal vefkoopen» „Al
|
||||
|
128 FABELEN EN VERTELZELS.
„ Al moest 'er nog geen jaar verloopen ,
„ Éer dat hy meerderjarig wierd,
„ Het zy door d' ouderdom van vyfentwintig jaren , ,, Of dat hy zich deed wys verklaren
„ Door huwlyk, wyl men dan zyn goedje vry beftiert". „ Weinou, Menheer, laat zien, ik zei't je deuntjes zeggen",
Was 't au woord van den boer, „ toen onze Krelis kwam, ,, Was't kennis aan den Leidfchen dam:
„ En ik, maar zagt, ik moet het deeglyk overleggen, „ Bin mit zyn moer in Mey etrouwd.
,, Ze had een maand of Vyf op rekening enoten. „ Nou dat gebeurt wel onder Grooten.
„ En wordt het onder heur zoo naauwtjes niet gefchouvvt, „ Dan is het voor een boer geen fchande.
. „ Nou das tot daarentoe ;x ik gis „ Dat onze jonge maat ruim zesentwintig is. „ Ja, ja Menheer, ik zet men k-op 'er veur te pande. „ Want onze Domene most juist in dezen tyd, „ Nadat hy zes volflagen weken ,
„ Geen enkel woord had meugen preeken,
„ Bekennen, op den Iloel, hoe dat hy, tot zen fpyt, „ ( En dat geloof ik wel) hem fchriklyk had verloopen. „ Want zie, Menheer, zen meid kwam waarlyk in de kraam , „ En 't heele dorp gaf hem den naam.
,, Ze heit em ook de trouw gedwongen of te koopeu „ Dat al' en mooie duit ekost het an zen vaar. ,, En dat ïs nou eleen ruim zesentwintig jaar". „ Ik heb" , zei de Advokaat, „ je zaak al wel begrepen:
„ Kom kgrtjes na den middag weer". „ Das
|
||||
|
FABELEN EN VERTIlZELJ. I29
5, Das goed, das goed", riep Louw, „ tot weerziens dan
(Menheer"!
En dagt: „ wat hoefik ook zoo langs de ftraat te fleepen?
,, 't Is beter , want het is nog vroeg ,
„ Dat ik men wat ontnugter in de kroeg*'.
De Heer Reinier ging aan 't ftuderen,
Maar al zoo min op Louwtjes zaak
Als op de Ilottentotfche fpraak ,
Naardien hy met den vent flegts dsigt den gek te fcheereri, Die naauwlyks de eerfte klok twee uren hoorde flaan, Of ftond weer aan het huis van d' Advokaat te bellen. Toen was 't: „ wei nou, Menheer ! nou mot je 't vonnis vellen. „ Wät zeg je ? kan 't 'er deur? of mag het niet beflaan? j, Ja boer", fprak de ander, „ja, ziedaar, in deze boeken
„ Staat alles wat ik ooit gezien heb of gehoord,
„ Maar van zoo vreemde zaak als de uwe niet een woord.
,, 'k Heb alles moeten door gaan zoeken,
„ En eindlyk nog maar eene wet
„ Gevonden, die my klaar en net
,, Geleerd heeft d»t het wel mag wezen.
i, Ik wou dat gy Latyn kost'lezen".
„ Latyn, Menheer? daar gek je meê,
„ In ken geen A fchier voor en Be , „ En pasjes maar een kruisje .zetten , „ As ik me naam eens fchryren moet: „ Maar jy, Menheer, verftaat de wetten. „ En dat is immers even goed. „ Waarmee zei ik je nou beloonen" ? II. T) E EL. r „ Wel
|
||||
|
i».JM i-w^-r"^rrÄ-T^'iT , .:,.»»-W* •' !*'us-'W V^Wt '■ . WIR .. ^'«*?* *W^S*p«PflESiP5S*PP
|
||||||||
|
I
|
||||||||
|
I30 FABELEN EN VER.TELZELS.
„ Wel boer" , zei de Advokaat, .,, ik heb 'er op geblokt;
,, Je moet je genereuslieid toonen.
„ Ik eiscli vyf groot, en die verzoek ik dat je dokt". „ Dnnr heerfehap" , zei de Boer , „ nou alles kant en klaar is, ,, Nou leit men Testement 'er morgen oggent al.. „ Ik ga van avent aog na onzen Sekretaris , „ Die 't varken dan wel wasfcheu zal".
„ Maar Louwtje" , zei Reinier, „ dezaak is vry gewigtig:
,, Dierhalven draag je tog voorzigtig : ,. Ik zou je raden eens te gaan, „ Want twee zien meer dan een , by meester Pontiaan.
,, Als die het ook zoo vindt, dan is de zaak geklonken.
,, Ik wensch je goeden dag en dankje voor je geld,
„ Maar dat we op 't goedfucces nog eerst een glaasje dronken'!
Waarop de fchalk ten eerden belt,
Eu last geeft aan de meid een beker vol te tappen Die meer hield als een pint; toen was 't: „ dat geldj e vriend'! „ Wel grammercie, Menheer; ik zei em binnen lappen.
,, Je bent een eele baas, en hebt 1112 wel ediend. ,, Ik dank je voor je drank, nou zei ik eens gaan kyken Of Pontiaan et ook zoo vat". Hiermee ging Louwtje heenen flryken ,
En zogt nog lang eer hy den man gevonden had. Aan dezen heeft hy ftraks zyn zaken* voorgedragen , Gelyk hy aan den eêrften deed ;
Maar kreeg ten antwoord op zyn vragen :
„ Wat duivel! ben je gek, of vraagje dat je weet ? „ 't Zyn
|
||||||||
|
FABELEN EN VERTE LZE LS. 131
„ 't Zyn immers ongehoorde grillen
„ te twyfflen of een vaar zyn goed , by testament, „ Kan maken aan zyn'Zoon : wellchoonjenietmogtwillen „ Testeren, evenwel zou hy het erven , vent". „ Zagt, zagt Menheer ( zei Louw) je moet et myn vergeven !
„ Ik heb je met fatzoen evraagd.
,, Want as en boer zoo veul zei weten
„ As jy, Menheer, zei jy geen vette foppen eten 5 „ Dan zei het tyd zyn dat je tóaagt ,
„ En byfter flegt (laan met je winkel". „ Wat meent", fprak Pontiaan, „die feldromentfche kinkel?
„ Je bent hier in geen kommeny ; ,, Daar mag je van een winkel praten : „ Maar heb refpekt voor Advokaten; „ Ik zeg refpekt, en geld 'er by". Wel zeg dan eens (zei Louw) hoe veul ik jou moet langen ?
„ Net zes -en- dertig ftuivers maat". „ Zoo, bymen keel, ik laat me hangen
,, As jy je"t fchachren niet verftaat.
„ Nou heb ik reden om te looven
„ De reedlykheid van Heer Reinier :
j, Die heit me maar vyf groot evraagd voor al zen flooven, ,, Jou confelafies vallen dier.
») Ken jy de peperkoek'tot zulk en mart verkoopen, >. Dan zei 't welgaan, neen; neerï, danzelet vveiverloopen: » Want uit ons hiele Dorp kryg jy geen klanten meer. » Ruim veertienmaal zoo veul te vragen as een ander, Ia „ Ea
|
||||
|
132 FABELEN EN VERTELZELS,
,, En niet de tiende part van 't werk te doen, Menheer?
„ Wanneer je 't zoo begrypt, dan benje drommels fchrander. „ Maar leg et fchaplyk an : zie daar is ook vyf groot, ,, Zo veul' as de andre man genoot,
,, Die myn nog bovendien bedankt het en befchonken". Toen barstte Pontiaan in dolle gramfchap uit.
., Wat fcheeltje, rekel ? benje dronken ?
,, Ik zegje dat je 'i geld zeit geven tot een duis , ,> Of anders zal ik Schout en Dienders laten halen. „ Dan zei je 't evenwel betalen,
„ En zien of deze ra lats het reeknen mee verftaan". „ Daar is het" , zei de Boer, ,, daar is et Pontiaan. „ Nou heb ik vryheid om te fpreken.
„ Ik zelje'dat wel op doen breken,
,, En maken dat je nooit een' klant van onzent krygt; „ Ja, 'k -zeit van avend in de herberg nog vertellen. „ Wac Duivel! zoo een mensch te kwellen 9
,, En hem te dwingen dat hy zwygt!
„ Foei, foei! 't is finousfenwerk; je zeit nog honger lyen „ Omdat Je een Christenmensch zoo zoekt de beurs te fnyen. „ Ik wenschje dat je aan de eerfte harst ,
„ Die Jy voorzulken geld zeit koopen, dandlyk barst". Hier mede heefc de boer den togt weer aangenomen ,
En 't geen hy dreigde nagekomen.
Hy maakte Pontiaan zoo zwart als ebbenhout, Mtar wist niet hoog genoeg van Heer Reiuier te roemen; Dat was een man zoo goed als goud ,
Ea niet op eenen dag met zulk een fchrok te noemen. |
|||||
|
Rei-
|
|||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. 133
Reinier trok vrugt van zyr.e Hst.
Want rees 'er in hel dorp maar de allerminfle twist, Hy werd tot fcheidsman uitgekoren :
In kleine zaken was hy mild,
Doch als hy zag zyn1 tyd geboren,
Dan weet ik dat hy braaf de beurzen heeft gevild. |
|||||||
|
DE HUWLYKSHATER WEERLEGD.
|
|||||||
|
iL en Huwlykshater, die als Digter lauwren won,
Heeft vry, en bly, en ongedwongen
Zoo zagt en ftreelend als hy kon,
Een Ingtig Hekeldigt, ten fchimp van d' egt, gezongen. Ik geef den aanvang van zyn lied,
Al fmaakt my zyn gevoelen niet.
» 'k Stel vast", zooklinktzynlier, „dat velen hunne trouw,
„ Met ware liefde, in 't hart, voltrekken; „ Maar twyffel niet of naberouw 5, Is, na den bruiloftsdag, by ieder paar te ontdekken.
„ 't Genot verdryft, in d' egten Haat, „ Den fmaak des huwlyks vroeg of laat". ó Lezers, is het woord van dezen Digter waar?
Neen : 'k zal de valschheid u vertoonen.
Adrast werd onlangs Weduwnaar,
Nadat zyn lieve Gaê drie dogters en drie zonen, • ' I 3 Tot
|
|||||||
|
134 FABELEN EN VE It TEL ZEL S.
Tot vreugd van hem en zyn geflagt,
Aan hem ter waereld had gebragt, Hy fmaakte 't heilrykst lot: het voorwerp zyner min
Bleef zoo in al de huwlyksjaren,
Voor de eer van zyne Bedvriendin,
Nam hy het vast befluit om fpoedig weer te paren. Hy ziet een Weeuw, die hem bekoort;
Hy vryt haar, eu ze geeft hem 't woord.
Zyn kinders liooren 't nieuws : het komt hun wonder-voor :
Zy moeten :t wel voor waarheid houên.
't Klinkt hun niet lieflyk in het oor,
Te hooren dat Papa ten tweeden maal zal trouwen. Zy vragen of hun oude man
Hen ergens inmispryzenkan?
Neen, zegt de Vader, neen : myn kroost! ik ben voldaan;
Gy hebt me uw liefde en deugd doen blyken.
'k Wensch maar een huwlyk aan te gaan,
Opdat ik myn gezin vergroot' met uws gelyken. Valt my dat groot geluk ten deel,
Dan flaagt myn oogmerk in 't geheel.
* * *
* *
|
|||||
|
GE WIL-
|
|||||
|
FABELEN EN VERTELZELS.
|
|||||||||||||||
|
135'
|
|||||||||||||||
|
GEWILLIGE BALLINGSCHAP VAN DIO-
GENES. |
|||||||||||||||
|
Me
|
|||||||||||||||
|
n had Diogenes, uit naam der Overheden,
|
|||||||||||||||
|
Het land van zyn geboorte ontzeid.
Hem werd, tot ftraf van vrye en onbedwongen reden, Dit harde vonnis opgeleid.
Hem trof het lot van vele braven,
Die om hun deugd of eedle gaven,
Om hunnen heldenmoed, hun kunde of kloek verftand, Uit hun ondankbaar Vaderland,
Als offers van den haat en wangunst, moesten vlugten. Dit wist de Wysgecr, en men vond
Dat, by 't verlaten zelfs van zyn' geboortegrond, Zyn hart afkeerig bleef van zugten.
Een enkel vriend, die hem nog zag, .
Eer hy als balling om ging dwalen,
Beftond zyn ongeluk breedvoerig op te halen, En teemde een lastig rouwbeklag.
Keen! fprak Diogenes, hier voegen blyde zangen, 'k -Ben vry : 'k gaa buitens lands al waar ik maar begeer; Betreur het ongeluk van myne Regters meer ; Zy zyu in 't Vaderlaud gevangen.
|
|||||||||||||||
|
I4
|
|||||||||||||||
|
DS
|
|||||||||||||||
|
13*5 FABELEN EN VERTELZELS.
DE VRIEND DER WAARHEID.
|
||||||
|
J-fi 't Perfisch ryk, ver van de flreken,
Eie wy bewonen, af, was, lang voor onzen tyd, Een burgerman , aan deugd gewyd,
En bovenal gewoon om niets dan waar te fpreken. Hy leefde haast eelie eeuw, bekend in zyne Stad Als een, die nooit gelogen had.
Men zei dit aan den Vorst, die naauwlyks kon vertrouwen, Dat dit geen leugen was; hy moest den man aanfchouwen, Hy moest hem hooren in perfoon.
Men gaf den Vorst zyn' zin, en biagt, naar zyn begeeren „ Den braven Gryzaart voor zyn' troon :
Daar ftpnd hy in een' kring van Heeren.
Men fielt hem vragen voor: op al, wat elk hem vraagt, Geeft hy een antwoord, dat behaagt.
Al wat hy fprak was waar; men hoorde 't met genoegen. Daar velen hem nu 't een en dan het ander vroegen, Wilde ook de Koning dat hy hem , ter goeder trouw, Den naam zyns Vaders melden zou.
Het antwoord was : myn Vorst! ik wil u niet bedriegen; Noemde ik myns Vaders naam, dan zou ik moogiyk liegen. Myn Moeder. en dit is, al wat ik zeggen kan, Leefde in den egt met zekren man ,
Dien zy my altyd deed vertrouwen ,
Dat ik moest voor myn' Vader kouên.
|
||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. I Jf
KONING FILIPPUS VAN MACEDONIË
BERISPT, |
|||||||||
|
't IA ieuwsgierig menschdom let op 's naastens levenswandel 5
Men gaat elks daden na, en ziet,
Uit onbedagtzaamheid , zyne eigen fouten niet : Men denkt niet om zyn' eigen handel.
De Macedoonfche Vorst, Filippus, groot van magt, Zy hier ten voorbeeld bygebragt.
Hy leefde in misverftand met haar, die hy te voren Als Bedgenoot had uitverkoren,
En haatte zynen Zoon, die Alexander was, Niet minder dan Olympias.
Een burger van Korinthe, aan 's Konings hof gekomen, Moest melden wat hy had vernomen.
De Koning vroeg hoe 't met den Staat der Grieken iïond, En of men daar wel eendragt vond ?
\ Myn Vorst! zoo fprak de knaap op dat nieuwsgierig vragen, Het zoude uw Majeiïeit mishagen,
Wanneer gantsch Griekenland door eendragt werd geftreeld, Daar twist uw eigen huis verdeelt.
Dit antwoord, flout genoeg, was inderdaad voldoende; Het maakte dat de Koning ras,
Tpt vreugd van 't gantfche ryk, met zyne Olympjas, £n met zyn' dappren zoon, verzoende.
|
|||||||||
|
Is
|
|||||||||
|
ALES*
|
|||||||||
|
Ïg8 FABELEN EN VERTELZELS.
|
||||||||||||
|
ALEXANDER EN DIOGENES.
|
||||||||||||
|
He
|
||||||||||||
|
id Alexander, ruim zoo trotsch als andre zes ,
|
||||||||||||
|
Zag op een' zekren tyd, gemeld in oude Boeken,
Den Filofoof Diogenes
Naar menfchenbeenders op een aklig Kerkhof zoeken^ De Koning zei ; wat gaat u aan?
Wie kan het oogmerk van uw vreemd gediag verdaan? Ontdek my wat gy poogt. Wat zult ge uonderwinden? *k Tragt, zei de Wysgeer, hier de waarheid uit te vinden. 'k Zoek naar de beenders van myn' knegt,
En van den man , tot wien gy Vader hebt gezegd. 'k Wil zien of ik 't gebeent van beiden,
In deze plaats, kan onderfcheiden :
Maar alles ligt hier zoo verward en ondereen, Dat ik my vrugtloos zal vermoeyen, naar ik meen. |
||||||||||||
|
DE DEUGDZAME MEVROUW.
|
||||||||||||
|
xLen Vorst, die gaarne gunden won,
En toegang' zogt by fchoone Vrouwen, En zich met regt beroemen kon, Dat hem de Jufferfchap vereerde met vertrouwen, Bood
|
||||||||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. 139
Bood aan een brave Vrouw, die ongemeen verftand
Met ware deugd en fchoonheid paarde,
Met zyne liefde een' Diamant.
De fteen was groot en fraai, en van onfchatbre waarde, Hy zwoer haar, by zyne eer en trouw,
Dït hy haar alles wat zy wenschte fchenken zou, Zoo hy flegts uit haar mond mogthooren,
Door welk gefchenk of daad haar gunst hem was befchoren , En waar 't gevoeglykst kon gefchiên
Haar dikwerf in perfoon te zien.
Haar antwoord was : myn Vorst! 'k .beloof en fchenk myne Aan eere en trouw en deugdsbetragtirrg. ' akunS
Men ziet my in de Kerk: ik leef voor rnyn' Gemaal, En laat my zonder hem nooit in gezelfchap vinden. De Vorst befpeurde klaar, na zulk een vrye taal, Dat hy zich vrugteloos iets meer zoude onderwinden. Hy roemde hare trouw, fclionk haar den kostbren ring, E'i zei s 't is een gefchenk, waarvoor ik niets beding. |
||||||
|
MISNOEGEN, DOOI«. WELDADEN GESTUIT,
|
||||||
|
-ELen Vorst, die groote raagt by groote deugd bezat,
En weinig zin in vleyers had,
Hoorde, op een' zekrcn tyd, van zyne Hovelingen, Dat zeker Officier ongunftig van hem fprak, Alsof hy theilig regt verbrak,
En 4aaglyks fchuldig was aan andre (legte dingen. De
|
||||||
|
140 FABELEN EN VE'RTELZELS,
De Koning zei, bedaard en koel,
Ik, die myn eigen zwak gevoel,
Gaf aan den man misfchien wel reden om te klagen. Het leed maar zes of zeven dagen,
Wanneer den Troonvoogd werd berigt
Hoe de Officier, getrouw aan eed en woord en pügc, Zich had beklaagd by een' der Grooten,
Dat hy voor al zyn zorg en vlyt,
Voor al zyn moeite en dienst, aan 't Vaderland gewyd, Nog nooit een gunstbewys had van den Vorst genoten. De Vorst erkende dit, en nam 't befltiit met één, Om hem, naar zyn verdienfte, een jaargeld toe te leggen. Dit was geen volle week geleên,
Wanneer men aan het Hof hoorde als iets wonders zeggen Dat de Officier, die jaar en dag,
Zoo flerk als iemand kan of mag,
In Vorst en Staatsbeftier de fouten aan dorst wyzen, Nu telkens bezig was met 's Konings gunst te pryzen. De Koning hoorde 't ook, en 't antwoord dat hy gaf, Was in dit kort gezeg gelegen :
Ik won dus meer door gunst dan iemand won door ftraf. Een Krygsman, die my laakte , is heden my genegen. WYSGEEU.IGE STAATKUNDE.
|
||||||
|
JcLen fchrander Filofoof, een man, reeds vry bedaagd,
Werd door een' Vorst, die pas ten rykstrooii was verheven, In
|
||||||
|
EN VER.TELZELS.
|
||||||||||||
|
FABELEN
|
Hl
|
|||||||||||
|
In meer dan een geval gevraagd
Om hem zyn' wyzen raad te geven.
De Koning wenschte, op zekren dag,
Dat hem de Wysgeer tog het middel zoude ontdekken, Dat, naar zyn denkbeeld, meest totnutvan'tLandkonftrek- En tevens dienftig was voor 't Vorftelyk gezag. («"i De fchrandre Filofoof gaf op die beide vrügen :
Vrymoedig dezen wyzen raad :
Geef aan geen' onderdaan, die leeft in uwen ftaat, Door eenig onregt grond tot klagen;
Win ieders hart, kan't zyn, door uw weldadigheid; Leen de ooren aan geen mensch, wiens tong u listig vleit; Kies weinig luiden uit tot uw vertrouwelingen; Erken Gods hand in alle dingen;
Stel al uw hoop op hem, alsof der menfchen magt Nooit wettig werk ten einde bragt;
Maar denk met een dat God, wiens wysheid elk moet eeren, Geen werkeloosheid van de menfchen kan begeeren. |
||||||||||||
|
DE SCHTNHÏILICÏ KWEZEL.
|
||||||||||||
|
Üen Kwezel, ruim zoo fyn als Blompap in haar fpreken,
En in haar uiterlyke dragt,
Die eeuwig tegen alle pragt,
En alle blydfchap ftaat te preeken,
Ja 't allerminst verzuim een zonde een gruwel noemt, En
|
||||||||||||
|
14* FABELEN EN VERTELZELS.
Èn allen, die zich niet geheel en al verzaken,
Maar met een vrolyk hart zich nu en dan vermaken, Uit bittren ernst ter helle doemt,
Als zynde geen der uitverkoren ,
Voor wie van eeuwigheid de Hemel is befchoren Heeft kort geleên getoond hoe fynen van haar foor: Tot nadeel van hunn' naasten, liegen,
En 't menschdom allermeest bedriegen,
Wanneer zy 't emffigst zich bedienen van het Woord. Haar Neef, een brave Boer, die, van den vroegen morgen,
* Moest, tot den laten avond, zorgen
Hoe hy zyn huisgezin zou voorflaan met zyn werk; Een hupsch en deeglyk man, een lidmaat van de Kerk, Nam eens den Zondag waar, den Sabbath moest ik zeggen, Om, waar het mooglyk, eenig land, Waarin wat winst voor hem kon leggen, In koop te krygen uit de hand. Hy ging, om met den vriend te (preken Aan wien het eigen was, en kon den Predikant Toen by gevolg niet hoorea preeken.
Hy vond zyn vriend wel t'huis : doch, zoo als ieder Weet, De boeren zyn te taai om (Iraks een koop te fluiten, En zullen, nooit, al waar' 't in 't volgend uur hun leed, Zich op den eisch ten eerden uiten.
Zoo was ook hier 't geval: men feheidde vrugte'oos : De koop bleef (leken,«doch, zoo 't fcheen, maar voor een poos. De Boer, die, onverrigter zaken, Moest fcheiden van dien flüggen kloen , Treft tot zyn ongeluk, in 't uitgaan van 't fermoen, De Kwezel aan : ilaa vast 1 nu zal 't 'er deeglyk kraken. Wel
|
|||||||
|
JÈt
|
|||||||
|
FABELEN- EN VERTELZELS. I43
Wel Fynman, was liet eerfte woord.
Is dit den dag, den dag des Heeren,
Befteed naar uwen pligt, gevierd naar zyn begeeren? Wordt dus de Sabbathdag geheiligd of geftoord ? Gy hebt den dag, een dag, zoo hoog ons aanbevolen, Moedwillig van uw' God ontftolen,
En zyn gemeente ontffigt door 't blyven uit de preek. Of is 'er voor u in de week
Geen tyd om uit het dorp te varen ?
Vaar zoo maar voort, ó Neef! zoo vaart gy naar de hel; Wagt daar uw ftraf oneindig fel,
Tenzy, op diep berouw, de Heer uw wilde {paren; Spreek op : waar komt gy nu van daan ?
De Boer, met tranen op de wangen,
Beteuterd en van fchrik bevangen,
Trilt, of hy reeds de hel zag voor zich open ftasn. Hy had een Duivelin voor oogen,
Die hy voor heilig hield : de fchyn had hem bedrogen. De man erkent zyn gruweldaad.
De Satan had hem aangedreven,
En door de hoop op winst die pligtbreuk ingegeven. Op 't woord van winst vraagt ftraks de fchyndeugd, waar be- (ito
De winst in, die u zou den Hemel doen verliezen?
Hoe kan een Christen mensch zoo onverftandig kiezen, Dat hy zyn zaligheid wage aan een aardsch gewin ? Zorg in de week voor 't huisgezin;
Maar op den Sabbath moet ge uvv dierbre ziel bezorgen. Ik heb, zes toen de Boer, de zaak zoo nies bevat, En-
|
||||
|
144 FABELEN EN VE RTEIj Z E h S.
En meende een ftuk van drie vier morgen,
Dat haast oritgr'ond wordt, zoo ik fchat, Te koopen : ja ik meen, het is zoo goed als binnen, En door den eigenaar op zulk een' prys gefield, Dat ik 'er vast wat op zal winnen.
(Toen heeft de Gek inet een den eisch en 't bod gemeld) Maar 'k fpreek myn laatfte woord het eerst niet; want myn Is morgen nog zo goed als heden.. (»<•'''' Daar., Nigtje, hoorje nou de reden,
Waarom ik in 't gehoor van ogtend niet verfcheen. Wel nu dan, zeize, gaa maar heen,
Maar kom firaks in de Kerk, op dat gy daar, in 't middel Der uitverkoren fchaar, moogt om vergeving bidden , En door 't vermogen van 't gebed, Uit 's Duivels kiaauwen wordt gered. Zy fcheidden dus, dog zeer verfcheiden van gedagten, D' onnooslen Boer was een gewaande zonde leed, Tefwyl de fnoode feeks in 't haft een' aanflag fmeedt, Dïen ieder Christen moet veragten. Zy liet de» eigenaar terftond Ontbieden, want (dit had ik waarlyk haast vergeten) De naam ea woonplaats was den Veenpuit uit den moiïd Gevallen, anders kon de Kwezel die niet weten : Wanrfyne preekers zelfs zyn immers geen Profeten. Doch laat het hiermee zyn, zoo 't wil, , Zy liet den eigenaar heel ftil Verzoeken om terftond met haar te komen fpreken. Ily komt, en firaks is 't land verkagt. Dewyl zy wist wat prys hy zogt, Was 't gansch ounoodig lang te talmen of te precken« Matr
|
||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. I4S
Maar, vraagt ge, dorst ze zelf de rust desSabbaths breken?
Dan vraag ik weer, wel waarom niet ? Of zou een fyne Hypokriet Daarop geene uitvlugt kunnen vinden ? ó Ja! die ftrenge pligt raakt flegts een aardsgezinden : Die moet door wetten zyn beteugeld in zyn drift > * Maar eén, die alles naar de Schrift
Behandelt, overweegt en fchift, Behoeft zich aan het ftrengst der wetten niet te binden. Hy is een vrygemaakte, en de ander flegts een flaaf: Maar haren Neef zyn winst op deze wys te onulelen, Is dat ook Ckistelyk gehandeld ?'is dat braaf? Of kan zy ook die breuk met fchyn van reden heelen ? ]i zeker, al zoo wel alsof zy in de School Der fnoode volgers van Lojool Was tot het meesterfchap verheven, En wilt gy Iuistren, 'k zal voor haar een antwoord geren. Men weet gewis dat alle ding In handen van een waereldling • '^ Is als een mes in kindfche handen.
Wat ziet men kindren van de waereld menigwerf Het goed misbruiken t' hunner fchanden ,
En hunnen naasten ten verderf! Eischt dan de liefde niet van vrye hemellingen Dat zy den waereldling dat fchaadlyk tuig ontwringen? Ik dan , die weêrgeboren ben ,
En buiten tegenfpraak aan zekre teken s ken De ware fchapen, die ten leven zyn verkoren, Uit andren, die gewis in zonden zullen fmooren j (Want dezen weten plaats noch tyd II. deel. K Te |
||||
|
I4<J KABELEN EN VERTELZELS,
Tenoemin, waar, noch ook wanneer, zy zyn herboren}
Moet, met eene ongemeene viyt, Myn' onbekeerden Neef beletten , Dewyl hy waarlyk niets dan zonden kan begaan , Niets goeds, nieis Christelyks bedenken of beton , Zyn rriagt , tot zyn verderf, nog verder uit te zette». Wat dunkt u , zon ze,zelfs al waar' ze een Jefuiet, Wel voor hare eigen vuile feiten
Met grooter fchyn van reden pleiten ?
Kaar myn gedagten waarlyk niet.
Doch hoe men 't fcbelmftukmoog' /emisfen of verbloemen ■> 'k Zal zulke ftreken fteeds verdoemde (treken noemen: En is haar Neef op haar geftoord,
Daar zyn 'er meer dan hy, die zulk een volk verfoeyen, Ja wenfehen dat men , door Gods woord,
De fynlieid zonder deugd haast uit de Kerk moog' roeyen* ■ KBBinnwsgiiBaj^Bis SSBBBgfiPgHBfififiSBÉBBBWBHI
LES AAN DE VORSTEN.
|
||||||||
|
D e Keizer, die met regt Severus werd genoemd,
Had vele Grooten, in zyn Staten,
Uit zorg voor 't nagelagt, op 't wreedst ter dood gedoemd, 'k Wil, fprakhy, aan myn kroost geen enklen vyand laten. 't Is best dat, na myn' dood, geen enkel Staatsman leeft, Van wien myn nageflagt iets kwaads te wagten heeft. Prins Geta, 's Keizers Zoon, was anders van gedagten; Daar was, naar zyn begrip, geen heil voor 't Rykte wagten Va»
|
||||||||
|
tABELÈN EN VEIITELZEL3. 14?
Van al 't vergoten mcnfchcnbloed.
Hy tragt zyn' Vader klaar te toonen
Dat hy . tot nadeel zyner Zooncn ,
Den haat van al den Adel voedt.
ó Vorst! zo fprak de Zoon, van elk, dien gy doet fuecven» Blyft menig bloedverwant in 't leven.
Een man, door uw bevel wreedaanig omgebragt, Zal, na zyn dood, by 't nageflagt,
Tot nadeel van uw kroost en vrinden,
In 't Ryk ontelbre wreekers vinden.
DE K R Y G S L U 1 D E N.
|
|||||||
|
11.en Hopman lie: den trommel roeren,
Opdat hy eenig volk ten krygsdienst werven mögt: Hy zag drie knapen tot zich voeren,
Zoo kloek en rustig als hy zogt.
Zy hadden meer gediend : elk had als Held geftreden : Dit toonden aangezigt en leden,
Waarop men tekens van verkreegen wonden zag. De Hopman fprak hun aan met ongedwongen lach : Zoo mannen, welkom hier ! ik zie 11 aan voor braven« 'k Hou veel van zulke lui als ik hier voor my zie : Maar 'k hou nog meer van. hun , die joului alle drie Die wonden in jou bakhuis gaven.
|
|||||||
|
Ka het
|
|||||||
|
I4S FADELEN EN VER.TELZELS,
HET LOT.
|
|||||||
|
jVJ en had een drietal van Soldaten
Betrapt op dingen, die een Krygsman na moest laten. De Krygsraad vonniste, en het vonnis werdt geroemd , Schoon 't een der drie ten galge doemt,
Om , by de woeste legerfcharen ,
Door 't frraffen van het kwaad, een fchrik van 't kwaad te baren. De fchuld van alle drie was waarlyk even groot: Op ieders misdaad ftond de dood :
Het lot alleen moest dan beflisfen
Wie van den vriendenftoet het levenslicht zou misfen. Men neemt den dobbeUleen; de een werpt, tot zynpiaifier, Twee mooye zesfen met een vier.
De tweede kan 't nog beter rooyen i
Hy telt twee zesfen en een vyf.
De derde dobbelt mee tot losfing van zyn lyf , En 't lot begunftigt hem: hy mag drie zesfen gooyen. Hy ryst gramftoorig op, en fchreeuwt: dat 'sraargefteld ! 't Geluk zou myne zy niet kiezen,
Had ik het fpel gewaagd om geld:
En, zoo ik 't morgen doe, dan zal ik vast verliezen. - |
|||||||
|
jjeT
|
|||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS.
|
I49
|
||||||||||||
|
HET GRAFSCHRIFT.
|
|||||||||||||
|
Len Edelman, wpj ryk in goed,
Maar van vernuft misdeeld, onbuigzaam van gemoed, Werd krank en ftierf en werd begraven.
De Digtei's zongen niet: men zweeg van zyne gaven. En alles wat men nog, na zyn begraving , deed, Was dat men op zyn zerk het volgend Graffchrift fneed : „ Hier ligt een Heer, die by zyn leven,
„ Schoon ryk met goed bedeeld, en hoog in rang verheven, ,, Kooit eenig aandeel nam in 's naastens vreugd of fmart. „ Hy toonde dat een mensch kan leven zonder hart, j, En derven zonder Q 't luidt wat vreemd) den geest te geven.' |
|||||||||||||
|
DE TROUWLOOZE HOVELING.
|
|||||||||||||
|
A ompejus, waarlyk wys en groot,
Verzogt Antonius, juist geen van zyne vrinden, . Op een der Schepen van zyn Vloot.
Antonius verfcheen : hy zou zich veilig vinden. Hy fteunde op 't woord, en op de trouw,
Des Helds, die hein vergasten zou.
Geen edelaartig man, beroemd door heldendaden, Kon ooit een' dischgenoot verraden.
K 3 |
|||||||||||||
|
De
|
|||||||||||||
|
,-
|
|||||||||||||
|
I50 FABELEN EN VERTELZELS.
De Stuurman van het Schip fprak . even voor het maal,
Pompejus zagtjes toe, en Voerde deze taal: Uw vyand is in ons vermogen.
Een enkel woord, Myn Heer, een wenk flegts van uwe oogcn.' En 'k maak de touwen los, en haal de zeilen by3 En voer Antonius naar afgelegen oorden, Zoo blyft gy meester van de Roomfche heerfchappy. Pompejus antwoordt hem, en zegt op deze woorden; Iladt gy dit (luk begaan , en 't my niet eerst gemeld. Dan harit gy ''t in myn mag' gefteid
Om, zoo ik voordeel zogt uit uw bedryf te trekken, . My zelven voor 't venvyt van fiiobd bedrog te dekken. Ku is Antonius gerust op myne trouw ' Ik wil het heiligst regt, het gastregt, nimmer feilenden, \J\v raad werkt egter iets: 'k zal u naar elders zenden, 'k Verlaat me op geen Kloot dien ik voor eerloos hou. DE VOGELAAR. EN NAGTEGAAL. |
||||||
|
en Nagtegaal, die in zyn zoort een fehrander beest,
En gantsch geen fiegthoofd is geweest, Werd door een Vogelaar op 't onvoorzienst gevangen,; Maar naamvlyks was hy in de klem Of fprak , op hoop van gunst te erlangen , Zyn' nieuwen meester aan, met een bedroefde Item. Wat kan een mondvol vleesch n baten ?
Ik
|
||||||
|
FABELEN EN VE R. T E LZ El S. I5I
|
|||||
|
Ik bid ii dat gy dit bedenkt:
Doch zoo. gy wilt aan ray het lieve. leven laten , En uw' gevangen thans de blyde vryheid fchenkt, Zal ik u voorts te kennen geven
Drie zaken , daar gy in uw leven
Veel voordeels raeê behalen kunt.
De Schutter ftond als opgetogen,
Maar toen hy by zich zelf de zaak had overwogen, Heelt hy aan 't beest fiat op dit request vergund, ■ Waarop de Zangfter ttraks is van hem afgevlogen, Maar was rraatiw buiten fchoots, of deed haar woord gelland, Want on'getrouwe en valfche fchoften ,
Die niet voldoen arm hun beloften,
Zyn onbekend in 't beestenland..
Ach ! waar' het ook zoo by de menfchen !
Doch met iets tegen fchyn van alle hoop te wenfchen, Zou 'k toonen dat ik zelf niets had van 't biest geleerd , 't Geen tot den Vogelaar dus zyne reden keert. Voor eerst dan, kwel u om geen zaken,
Die ver zyn buiten uw bereik ,
En daar gy door uw magt zoo weinig aan kunt raken Als aan den hoogen top van d' allerhoogften eik. Ten tweeden, hebt gy iets verloren ,
liet geen men zeker en gewis
Weet dat niet weer- te vinden is,
Gy moet u daarom noch bedroeven noch verïloorea. Ten derden, flaa toch nooit geloof
Aan ongeïoofelyke dingen , .
Maar hond uw hart en oogea doof
K 4 Voor
|
|||||
|
Ig2 FABELEN EN VERTELZEtS.
Voor ieder, die u zulks zou tragten op te dringen.
Ik heb me nu van myne fchuld,
Gelyk een beest van eer gekweten :
Wil flegts myn lesfen niet vergeten,
Devvyl ge u in 't vervolg daar wel by vinden zult. Dit egter dient gy nog te weten,
Hoe dat ge een ongemeeuen fchat
Hebt laten vliegen uit uw handen,
Wyl ik een fchoonen fteen heb in myne ingewanden,
Wiens weergaê nooit een Vorst in zyu vermogen had,
Dien ik heb meegebragt uit vergelegen landen;
Een' fteen, die voor het allerminst
Het grootfte Struis -ei op zou weegen.
Ds Vogelaar, bedroefd om 't misfen van de winst,
Die voor hem, zoo hy aagt, was in dien fteen gelegen, Had graag den Nagtegaal weer in zyn magt gekregen, Hy deed al wat hy kon, en fpaarde geenen list, Maar wat hy deed of niet zyn aanflag is gemist. Hy kon het diertje- niet verleyen,
Derhalven ving hy aan met vleyen.
Ei lieve Nagtegaal, ach lieve Vogel, keer!
Gy zult, het geen ik u by alle Goden zweer,
U nimmer over my beklagen, 'k Zal zorgen dat ge uw levensdagen In koramerlooze rust en volle weelde flyt:
Of, zoo de vrye lugt u beter kan behagen,
Maak u dien fchoonen fteen flegts in myn handen kwyt,
Gy wordt op ftaande voet ontüageu, Maar
|
||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. 153
Maar blyf me liever by, op dat ik, tot uw dood,
U weldoe als een' Vriend en waarden huisgenoot. De fchalke Vogel gaf ten antwoord op dit fineeken;
Nu ken ik regt uw dwazen aart,
Naardien gy list noch lagen fpaart,
Om my, die buiten fchoots ben van u afgeweken, Te krygen onder uw geweld,
Waartoe ge u vrugtelops en zonder reden kwelt; Ik mögt maar pas uw hand ontglippen,
Des vlei en frneek zoo veel gy wilt,
Het is maar praat en tyd gefpild;
Een Vogel van verftand laat zich geen tweemaal knippen. Gy zyt ook in uw hart bedroefd
Om 't misfen van een' fchat, waarmee ge uw lusten ftreelde, Als waar die fchat een bron van alle vreugd en weelde , Van alles wat een mensch tot zyn geluk behoeft. Maar dagt ik dat gy zoudt gelooven
(Want deze dwaasheid gaat die andre nog te boven) Dat in een ligchaam als het myn
Zoo groot en zwaar een ftera kan opgefloten zyn ? Neen: 'k had het nooit gedagt, maar merk wel dat de gekken V\t goeden raad geen voordeel trekken.
|
|||||||
|
KS
|
|||||||
|
DE
|
|||||||
|
154 FAB IJLEN EN VERTELZELS.
DE MUSCH EN DE TORTELDUIF.
|
||||||
|
1\J eualkas minde Galaté :
Hy mögt, op zekren tyd, haar van zyn liefde (preken, En om haar wederliefde fmeeken,
Maar won geen voordeel door zyn bec.
Ach! zei ze, kvvel my niet: gy moogt myn opzet weten. Ik minde Licidas: hy zwoer my menigmaal Di' ik zyn hart bezat: 'k vertrouwde op deze taal; Maar ach: die Licidas heeft Galaté vergeten : Hy koos Lizeue tot zyn vrouw.
Doch fchoon die Herdersknnap zyne eeden heeft gefclionden, Blyf ik aan mynen pligt getrouw.
Ik heb my door myn woord verbonden
Dat niemand buiten hem, hoe lang ik leven mo^t, Hoe fterk men ook myn liefde zogt,
Zou (lagen in zyn wensch: gy kunt dus nimmer denken Dat ik u myne hand zal fchenkcn.
Menalkas ging met vryen voort,
En poogde Galaté , door teedre minneklagten, Te doen verandren van gedagten ;
Maar alles bleef vergeefs: zy hield zich by haar woord. Menaikas Vader kwam om voor zyn' Zoon te vryen, Maar Gaïaté wou naauvvlyks lyen
Dat hy van trouwen repte, en zong Ir.ar ouden zang; Haar weigering bleef fterk, en duurde dagen lang, Niets
|
||||||
|
'•
|
|||||
|
FABEL! N EN VERTEL?'. LS. ISS
Niets had de brave man haast onbeproefd gelaten
Om 't lieve meisje te bepraten.
Ily raadde zynen Zoon op 't voorwerp zyner min Nu geen verwagting meer te ilellen :
Doch eindlyk viel hem nog een nieuwe vinding in : Ily kon met goeden zwier een fabeltje vertellen : De fchoone leende hem, wanneer hy (prak, gehoor: Zy hoorde, met vermaak, den grysaart ,wat verhalen. Dit dagt hem kon de zaak naar zynen wensch bepalen: In zulk een hoop droeg hy haar 't volgend fprookje voor, Een Muschje dorst de poging wagen
Om aan een Tortelduif, die kwynde van verdriet, Op 't nedrigst om haar min te vragen ,
Maar 't zugtend Duifje hoorde niet.
Het fprak, op droeven toon, ik wil rayn trouw niet breken, Al is my nog zoo klaar gebleken
Dat hy, met wien ik lang den zoetften wellust vond, Een aiftier gaiken zogt, en zyn beloften fchond. 'k Za| nimmer naar 't gevlei eens andren minnaars hcoren. Geen aanzoek zal my ooit bekooren.
ó Muschje! kwel my niet: vlieg naar een ander toe. 'k Schrik van de liefde , ja ,. 'k ben zelfs de waereld moe«. Een oude Tortel kwam, op 't hooren van die reden, Uit zynen fchuilhock voortgetreden.
En fprak; onnoofle Duif, my deert uw misverflaud: Gy wyst het Muschje van de hand,
Omdat uw wederhelft veranderd is van zinnen : Doch om die reden moest uw hart,
ppor de ontrouw al te veel geftrd,,
Da,t
|
|||||
|
I56 FABELEN EN VE R TE LZ EL S.
Dat lieve Vogeltje beminnen.
Had u de wreede dood een' dierbren gade ontrukt, Waar' door een ïlerfgeval uw liefde wenich misluKt, Dan mögt ge uw leven lang dit harde lot beklagen, En nooit een' ander liefde dragen.
Maar nu die Gade u fnood verlaat,
En toont dat uwe trouw hem niet ter harte gaat, Zyt gy van allen dwang ontheven.
Nu moogt ge een' ander' deel in uwe liefde geven. Die taal voldoet de Duif: ze is thans volmaakt gerust, En deelt met haren Musch in teedren minnelust. Geen mensch hoeft Galaté de Fabel uit te leggen :
Zy weet wat de oude man met dit verhaal wil zeggen; Het weert haar vorig misverftand , Zy fchenkt Menalkas har: en hand. |
||||||
|
SCHADELYKHEID VAN DEN WYK,
XVces liep voorhceu, van 's morgens vroeg
Tot 's avonds, nu in de eene en dan in de andre kroeg; Blaar liet zich eindlyk, door zyn huisvrouw enzyn vrinden, Bepraten tot een goed gedrag.
Nu kan men Knelis, dag aan dag ,
In 't land aan 't werk of by zyn vrouw en kinders vinden. Des avonds zit hy by den haard ,
Daar hein een leerzaam boek geen klein genoegen baart. Hy
|
||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. 157
Hy krygt 'er kennis door om fleeds, by zyns gelykcn,
Met eedlen zwier te rederyken.
Hier gaf hy kort geleèn een treflyk voorbeeld van. Een van zyn buren vroeg, met vriendelyke reden, Hem in de herberg in te treden:
Kom, zei hy, Kees, gaa raeê : 'k zal u trakteren, man ! Ik heb een milde bui: 'k heb heden, moet je weten, Al myne kaas verkogt, en die vry duur gefleten: Nu moet*er, tot vermaak, een flesch of drie op Haan. Kees hoort die reden (tang aan,
En zegt: neen Buurman, neen: gy zult my niet belezen : 'k Zou tot ons onheil ligt in uw gezelfchap wezen. Ik vergelyk de flesch fteeds by Pandoraas doos. Al wat daar uitkomt is voor 't mensdidom fchriklyk boos. 11 "nu "■TMMgmtgte ■■————B—a———mm—
|
|||||||
|
DE UITDAGING.
|
|||||||
|
JlLen trekfchuit, die by nagt den weg van Amfterdam ,
Door Alphen heen, naar Leiden nam , Was met een tweetal vreemdelingen En andre Pasfagiers, niet byster veel, belaên.
Men toonde zich gereed om over vele dingen,
Een onderling gefprek, met vriendfchap, aan te gaan.
Een Buitenlander, die 't gezelfchap uit hielp maken,
VVas een Gaskonjer, en de tweede was een Deen.
En deze laatfte was vry vrugtbaar in zyn reêfi,
Toea
|
|||||||
|
l58 FABELEN EN VERTELZELS.
Toen hy aan 't praten van zyn' Koning mögt geraket!.
Hy (prak, met ongemeene kragt, Van 's Vorilen zee- en legermagt; Van 's Vorften grooten fchat en uitgebreide (laten. De Heer Gaskonjer lette aandagtig op dit praten, En had fehier elk geiproken woord Als waar en heilig aangehoord. En toen de Deen befloot te zwyo-en Zogt hem de onnoosle hals weer aan de praat 'te krygeil. Hy vroeg, in eenvoud zyns gemoeds : fleer! houdt uw Koning wei een koets? 'kZou denken dat de lui dit mee nog gaarne wisten. Elk Vaderlander in de fehuit
Borst, op die domme vraag, byna in lagchen uit Terwyl het Deenfcße bloed vry ffcrk begon te gisten. De man, die pasjes nog zyns Kocings eer verhief, Nam zulk een imva! niet voor lief,
En wilde een', die den ('pot met zynen Vorst dorst dryven tot (laving van zyne eer, op heeter daad omlyven. De vrager, die Biet wist waarom hy fchuldig was, Verbleekte, en zat van angst te beeven
Hy fmeekte elk een om hulp, en zwoer by kris en kras Dat hy geen reden tot misnoegdheid dagt te geven. De Deen, wei driftig, maar niet kwaad,' Liet zich door cusfehenfpraak van de andre lui belezen, • Om op zyn' reisgenoot niet langer boos te wezen 't Was vrede en (til: 't werd nagt: elk nam den Öaap'te baat Êehalven een, die nog zyn' fchrik niet vond vervlogen. Hy deed niets meer dan fluimeroogen, En luisterde een', die naast hem zat,' Be-
|
|||||
|
■n^Mki
|
|||||
|
FABELEN EN VER.TELZELS. Ijj
|
|||||||
|
Cehendig in liet oor, by 't nadren tot de Stad,
'1:131yf nog een korte poos in deze fchuit vertoeven,
h- dolle vreemdeling, zoo woest in zyn bedryf,
Mögt willen vegten lyf om lyf,
En zulk een aardigheid zal, zoo ik denk, niet hoeven. De Deeii en elk trad uit: de flokker bleef alleen. De Schipper, die ook iets had van de zaak vernomen, Riep, na een korte poos, myn Heer, gaa je ook niet heen f 't Is waarlyk meer dan tyd om uit de fchuit te komen: Gy bleeft 'er lang genoeg, ik bragt u in de Stad. De man rees op; en toen werd ook zyn moed geboren. Waar is myn vyand? (dus liet zich de bloodaart liooren) Of koos hy reeds het Hazenpad?
"k Dagt dat hy nog een kans zou wagen,
Maar neen: hy vreesde zelfs dat ik hem uit zou dagen, En 't was de vrees, die hem zoo Ichielyk henen dreef, Terwyl ik op myn plaats bezadigd zitten bleef. Men merkt wel, Schipper, wat de fukkel uit zou regten. Al ftrydt hy met zyn' mond voor Vorst en Vaderland, Hy noch zyn' Koning is bettend
Om tegen myn' perfoon te vegten.
i
HET TESTAMENT. |
|||||||
|
en Heer, aan wien, in 't aardfche leven,
Een ryke voorraad was van geld en goed gegeven, En die by velen was bekend Als
|
|||||||
|
ï6o FABELEN EN VERTELZELS»
Als een, die fchranderheid bezat by groote fehatteu,
Kon, onder andren, nooit de dwaasheid regt bevatten, By 't maken van een Testament,
Waarin een mensch befchryft wat luiden, na zyn fterven, Het geen'er nablyft zullen erven,
En zelf bepaalt wat, na zyn' dood, als een legaat, Elk, die hem dienstbaar is, gewis te wagten (laat. Dit moest, naar zyn begrip, benoemden kragtig wekken Om, met een ongeveinsd gemoed,
Te wenfchen dat de man, nog meester van zyn goed, Dit regt aan andren liet, door fpoedig af te trekken. Hy had het anders overlegd.
Hem trof een zware ziekte; een Arts had reeds gezegd Dat, zoo myn Heer voor 't een of ander had te zorgen , Hy 't niet verfchuiven moest tot morgen.
Hy vindt dien raad gegrond : men gaat, op zyn bevel, * Ten eerften een' Notaris halen.
De knaap was voort gereed, vertoont zich, zonder dralen: Hy treedt i". 't ziekvertrek : de kranke roert de fchel. De Schryver wilde 't werk met hem alleen beginnen, En was verwonderd, toen de Heer van 't huis een' knegt, Die in de kamer trad , zeer duidlyk heeft gezegd : Kom hier, roep myn koetfier en al de meiden binnen, En zorg dat ook myn Doctor kom.
'kMoet, als Notaris, (prak de man, hier 't eerst ontboden, U vragen, Heer, of al die omflpgis van nooden, Ik zie in waarheid niet waarom.
De, kranke, nog in (laat om 't hoofd wat op te heffen , Gar tot befcheid: geduld; gy zult het wel befeffen, Zoo ras de gantfche fchaar hier in myn kamer is. |
||||
|
FABELEN EN VÉRTELZELS. lêl
Zy kwamen: hy voer voort: nu zyn ze 'er naar ik gis«
Notaris, 'k zal nu vry en onbewimpeld fpreken. Hoor wat gy fchryven moet, op dat ik 't onderteeken*» 'k Beloof, wanneer ik myn gezondheid weer verwerf, En niet van deze ziekte fterf,
Aan mynen Arts voor zorg, tot redding van myn levenJ Vier hónderd Dukatons prefent te zullen geven. Elk van myn knegts en van myn meiden, die hier fiaati Zal, zoo de Hemel my het lieve leven laat, Wel zien dat ik hun hulp en dienten wil gedenken. 'k Zal ieder voor zyn hoofd een zakje guldens fchenkeri, Maar zoo ik fterven mögt, dan is dit alles uit» Dan krygt noch Arts, noch meid, noeh knegteen kopren duit» Ik maak geen Testament: wanneer ik kom te fierven j Zoo gaamyn goed daar'thoort: myn naaste bloed zal 't erveri* Notaris fchryf terfkmd: gy Weet wat ik begeer. De gantfche zaak werd voort befchreven;
De zieke beterde en behield het lieve leven. De Doctor zorgde trouw voor zulk een' goeden Heen Koetfier ett knegt en meid was even zeer genegen Tot moeyelyken dienst, in hope op ryken zegen. |
||||||||||
|
DE GIERIGAART ZONDER VOORBEELD,
|
||||||||||
|
W at is
|
||||||||||
|
de Gierigaart een gek,
|
||||||||||
|
In 't koestren van zyn vreemd gebrek!
Waf is het in zyn' aart van ander kwaad verfcheiden, II deel. L Wa«r- |
||||||||||
|
1(5* FABELEN EN VERTE LZE L 3.
Waartoe zich 't menschdom Iaat verleiden»
Een, die wellustig is loopt fchoone vrouwen r.a, Om 't ftreelend minnezoet te fmaken;
Dat is zyn ware doel; dat flaat hy telkens gaê. Een dronkaart, wien de vvyn ten hoogfteu kan vermaken, Vindt by de fles de zoetfte rust.
Hy volgt zyn neiging in , verzadigt zynen lust, En mag het geen hy wenscht genieten.
Maar hy, die gierig is, vindt, fchoon hem geld en goed Gefclïonken wordt in overvloed,
In 't allervoïst genot, geen eind aan zyn verdrieten. Wraakt iemand deze leer, een ander ilemt met my.
Ik breng Horatius als myn getuige by. Hy maalt Opimius als ryk en gierig tevens: 's Mans vrekke fcbraapzugt was te groot
Tot kooping van het daaglyksch brood. Hy miste dag aan dag de nooddruft zelfs des levens. Opimius werd door den honger aangetast, Was bleek van flaauwte, en gaf geen tekens meer vanleves. Zyn erfgenaam geloofde vast
Dat hy den geest reeds had gegeven.
Die erfgenaam was in zyn fchik,
En zamelde, in een oogenblik,
De ileutels van de kist en kasfen by malkander. Hy waj dus Heer van "t goed: maar, tot zyn bitter kruis s Was juist de Doctor nog in huis,
En die was d' Erfgenaam te fchrander.
De Doctor was een vriend van hem,
Die thans geen menfchelyke ftem,
Hoe fterk, boe fcliel vaa klank, ko» hoeren,
Di«
|
||||
|
FABELEN EN VËRTELZELS. 163
|
|||||
|
t)ie met zyn zinnen zyn beweging had Verloren*
Hy poogde, in zulk een' flaat, zyn' vriend nog huif* te biêri s
In hoop van hem herfteld te zien.
Hy (kan men zyne konst wel hoog genoeg verheften? ) Bedagt. een middel, dat een gierig mensch moest treffen $ En liet, aan 't hoofdeneind van 's kranken Ledikant, Terftond een houten'tafel Hellen;
Daar was eeD zak met geld ten eerften by de hand: Dit geld begon hy met een groot geraas te tellen: 't Scheen hem viy moojdyk toe dat deze klank, door't öóï,- De levensgeesten op zou wekken.
't Geluk begunftigt hem; de kranke krygt gehoor; Hy roert zich, geeuwt, en zugt; hy kan zyn leden rekken* De Doctor neemt terftond dit gunftig tydftip waan 't Is (zegt hy i heden tyd om voor uw goed te waken. Uw erfgenaam is hier: hy heeft reeds alles klaar, Om zich bezitter van uw' gantfchen fchat te makea: Hy fleept dien daadlyk in zyn nest.
De zieke kan, fchoon flaauw, verftaanbre woorden uitëüj En vraagt: rnyn vriend, wat doe ik best
Om hem in dat beftaan te ftuiten?
Zyn Arts geeft hem een- goeden raad.
Uw kragt is uitgeput ( zoo fpreekt hy ) gy moet eteii. Zie daar; neem deze fpys: de konst is my vergeten Zoo zulk een medicyn u niet ten eerften baat. Maar kost het middel Veel ? mögt toen de Lydéf' vragen,- Het kost drie ftuivers, was het antwoord dat hy kreeg. Och! riep hy, daar hy weer gantsch magtloos neder zeeg,- Drie ftuivers! zulk een fom! Ik kan zoo veel niet wagen. 't Is beter dat ik nu van honger fterf, myn Heer' Dan dat ik langer leve, en al myn geld verteer. |
|||||
|
I&f- FABELEN EN VERTELZELS.
|
||||||
|
DE WINTER OP DEK HELIKON.
|
||||||
|
.fcLen 2ware kou regeerde in Pindus blyde ftreeken i
Het vIoeib;e water in de beeken,
Ja zelfs het edel hengltenat
Werd, door den vorst, een gangbaar pad.
De lieve Mufen klappertandden,
Apollo zelf blies in de handen,
En Klio fprak aldus haar dierbre Zusters aan: Helaas! het is met ons gedaan ,
Zoo wy geen takkebosfen maken
Van 't digterlyke lauwerloof. .
Euterpe riep: al zagt! dat opzet moet ik wraken.
ó Zuster! is uw oor niet voor myn reden doof, Zoo brand tog, bidde ik, geen laurieren.
Waar zouden wy de kruin van Febus braven (loet, Waar zouden wy de deugd en dapperheid meê fleren, Indien men 't heüig woud ter prooi gaf aan den gloed? Maar boor, daar fcliiet my iets te binnen.
Het geen men daadiyk kan beginnen.
Ik twyffil niet of 't zal ook wezen naar uw' fmaak. Da:r zyn vetl duizenden Poëten,
Of luiden, die zoo willen heten,
Die, met een zonderling vermaak,
Den lof der zuivre min trompetten, In Herderskouten en Sonnetten.
Daar zyn'er, die, op 't Schouwtooneel,
Voof'
|
||||||
|
l€$
|
|||||||||
|
VERTEI.ZELS,
|
|||||||||
|
FABELEN EN
|
|||||||||
|
Voorzien van laaggehielde laarzen,
Verfchriklyk brommen in hun vaarzen.
Nog hoort men van een magtig deel,
Dat op elk voorval flaat aan 't rymen,
Schoon't naauwlyks 't eene woord kan aan het ander lymsn, De fchriften dezer maats, door rotten aangerand, £n evenwel niet gantsch verflonden door hunn' tand, Moet nu de vlam geheel verduiden.
Men kiez' 'er flegts de besten uit,
En al de rest vall' 't vuur ten buit,
Zoo Vader Febus 't goed kan vinden.
Dees gaf terflond zyn dem tot zulk een wys befluiE. Men bragt een ftapel Bruiloftszangen En Lykgedigten voor den dag.
Ziet hier, fprak Erato, indien ik 't zeggen mag, Een werk, dat niet verdient zoo hard een draf te ontvangen; Het zyn de vrugten van thersites grooten geest. Apollo fchudt het hoofd, en kan zich niet bedwingen. Hy zegt: zou dit papier zyn' ondergang ontfpringen, Daar ieder valt in flaap, die zeven regels leest ? Neen! Die verwaande heeft nooit eenig vaars gefchreven» Dat my behaagt. Smyt maar dien bondel in het vuur. Driewerf onzalig is het uur,
Dat hem den eerden lust tot rymcn heeft gegeven. Den zelfden weg ging 't haatlyk rot
Der geenen, die om geld een lelyk fchepfel roemen a Of die den allergrootften zot
Een Cicero en Cato noemen:
Het geen maar zelden misfen 2al
By eenig trouw- of fterfgevai»
L 3 Mm
|
|||||||||
|
l66 ?ABELEN EN VERTELZELS,
|
|||||
|
Maar och! hoe ftond Apol te kyken,
Toen een der zusjes hem een arm vol boeken bragt, En fprak: zie hier een goede vragt:
Dit 's kunst, waarby men niets ter waereld kan gelykenl Befchouvv dees deelen, ftuk voor ftuk : Ei zie wat fraaye letterdruk! (Geen beter printwerk hadt ge, 6 Febus! ooit in handen, Met regt verdient die fchat, in kostelyke banden, Te pronken aan de zy van huigens Godlyk Digti Ily zag de zangfter aan met een vergramd gezigt, En viel haar fchielyk in de reden.
Hoe! daar ik telkens voel een rilling door myu leden, Wanneer my zulk een laf banket, Tot vvalgens toe 5 wordt voorgezet, Durft gy, met al dat goed, my onder de oogen treden ? Weg! weg! de vodden, die gy roemt, Zyn reeds voor lang ter vlam gedoemd. De ftof was taai en droog, en brandde ligterlagen. Toen kwam Melpomene, die naauw den last kon dragen Van menig Treuifpel, dat geen tweemaal was gefpeeld Of 't had ten minften eens verveeld. Myn waarde, uw vlyt kan ons behagen. Kom hier, zei Delius, kom hier, En fmyt die grollen ook in 't vier. Maar hebt ge 'er wel, met zorg, de goeden uit genomen? Ja, was het antwoord, wil niet fchroomen.
De ftukken, die gy zelf voor grootsch en deftig houdt, En die 't verftandig volk met gragen lust befchouwt, Zult ge onder dezen hoop niet vinden, Maar wel de Mqnfters van de kunst, Wier
|
|||||
|
FABELEN EN VERTELZEiS. l6f
W!er makers nooit een ftraal ontvingen van myn gunst,
En die door kinderfpel 't onkundig oog verblinden. Die lompen, die men, nu ter lyd,
Hoe zeer het my en ieder fpyt,
Op 't Amfterdamsch Tooneel gedurig ziet vertoonen, En die ik weet dat gy onmooglyk kunt verfchoonen, Blaar buiten tvvyffel zelf zoudt offren aan den brand. Voorts bragt Thalie een volle mand
Met fchaamtelooze en zotte Rlugten,
Niet waardig om de {traf te ontvlugten.
Kortom zy gaven ieder wat,
Deze een volkomen Werk* en die een enkel blad. Het boekvertrek werd leeg geplonderd
Door 't kunstbeminnend Negental;
Een dikke rook vervulde 't heilig dal. Geen Digters werden uitgezonderd,
Dan zy, wier edel Werk elks agting waardig was. Het was victorie op Parnas:
Daar rees een vlam, waarby ge een os hadt kunnen braden. De Nimfen dansten daar rondom.
En zy, die flus van kou nog zaten ftyf en krom, Bevonden zich verkwikt: zoodat ze Apollo baden Te fparen 't overfchot tot op een' andren tyd. Hy geeft hiertoe zyn woord; zy keeren des verblyd Weer naar de Boekzaal toe, om daar de rest te bergen , Totdat een felle Vorst haar weer eens kwam te tergen. |
|||||
|
L 4 ȣ
|
|||||
|
JS8 FABELEN EN VE RTEL ZE LS.
DE GELUKKIGE UITKOMST.
|
||||||
|
lien jonge Juffer, fchoon van leden ,
En naar den eerften fmaak in Vrankryk opgevoed, Bevallig door verïïand en zeden ,
En in haar Oudren huis gewoon aan overvloed , Werd , in den ouderdom van twee- en-twintig jaren, Door Broeders, die verliefd op groote fchatten waren s Uit hebzugt en uit eigenbaat,
Op 't fterkst gedrongen tot den Geestelyken Staat. Zy kon dien dwang niet wederftreven,
En fchikte, in hare jeugd, zich tot het Klooster leven, Poch haast verveelde haar die dwang,
De nare Kerker viel haar bang,
Zy zogt eea poos vergeefs het fh'l verblyf te ontvlugtea.2. Geen middel kwam haar mooglyk voor:
Zy, die de yryheid eens verloor ,
Zeide alle hoop vaarwel , en bleef wanliopend zugten; Doch eindlyk vond ze, in haren druk ,
Zich nog begunltigd van 't geluk.
'tt3dukte in zekren nagt, wyl elk der Kloosterlingen, In diepen flaap gedompeld lag ,
Jlav, die een venfterraam maar half gefioten zag, De vryheid weer te zien , door 't venfler uit te fpringen, Zy ipoeide naar Parys; en (hoeft dit wel gezegd ?) Het Kloosterkleed werd afgelegd.
|
||||||
|
ÏABELEN EN VERTELZELS. l6j>
Nu kwam haar 't eene ontwerp dan 't ander in gedagten.
Doch onder allen was 'er geen,
Dat raadzaam of uitvoerlyk fcheen :
Dus bleef ze een week of twee een gunflig toeval wagte?- 't Geval bood haar op nieuw de hand,
En bragt haar by de Vrouw van Englands Afgezant. Die Dame is gunflig aan 't verlangen
Der jonge Juffer, wier gelaat iets goeds vertoont. Zy wordt 'er zelfs in huis ontvangen,
Op dat ze by Mevrouw tot haar gezelfchap woont. Ook was zy naauwlyks daar gekomen,
Of zeker Jongling, die haar zag,
Had fpoedig by dat zien vernomen,
Wat jeugd en fchoonheid op een teder hart vermag. Hy was een Heer van rang, en niet misdeeld van fchyven» Hy was een yvrig Protestant;
En wyl geen moeite of tyd zyn liefde kon verdry ven, Sloeg hy een huwlyk voor: zy bood hem hare hand. Een uurtje na de trouw was 't Vrouwtje gautsch verflagen. De Man werd fchielyk ziek; bleef lang in ftervensnood. De Leeraars kwamen, alle dagen,
Hem zien, en gaven troost by 't naadren van den dood. Zy wekten telkens hem om in 't geloof te fierven, Aan 't Protestantendom getrouw;
Dan zou hy waar geluk en zagte rust verwerven. Doch deze taal was niet gevallig voor Mevrouw, 't Was tegen haren zin dat die Eerwaarde Heeren Haat'' man een valsch geloof zoo ernflig kwamen leeren. Zy had, voor 't fluiten van den egt,
Hem duidelyk en klaar gezegd, <■> L 5 Dat
|
||||
|
wmm
|
|||||||||||
|
wmmmf^^mmmm
|
|||||||||||
|
»ABELEN EN VERTELZELÖ.
|
|||||||||||
|
170
|
|||||||||||
|
Dat zy de Roomfche Kerk, of 't fchaden mögt of baten,
Nooit om een huwlyk zou verlaten.
Zy was, op zekren dag, een' vastendag, zoo 'k meen, Met haren kranken Man alleen,
En nam dien tyd eens waar om hem met ernst te zeggen, Wat groot gevaar hy liep, zoo hy een valsch geloof Tot aan zyn' dood behield, en 't leven af mögt leggen In 't Kettersch wanbegrip. Hy hoort de goede Sloof; Hy ziet haar trouw en zorg, en kan die niet weerftreevea. De Man befloot terftond, en gaf hier van een blyk, 't Hervormd geloof den zak te geven, En werd ten eerften Katholyk. Hy was nog in de kragt der jaren, En niet bedorven van geftel. Dit hielp hem uit den nood:, zyn kwaal raakte aan't bedaren: Men zag hem haast volkomen wel.
Nu wilde hy met haar, wier jeugd hem kon bekooren ,
In 't Huwlyk leven naar behoorenj
Maar moederlief gedoogde 't niet.
Ze ontdekte hem wat voor hun trouwen was gefchied.
Dit had hy waarlyk nooit geweten,
En hoorde nu voor 't eerst hoe zy, door flaaffchen dwang, Een deel van haaren tyd in 't Klooster had gefleten, Waar toe zy was gedoemd door haatlyk zelf belang, 'k Ben, fprakze, door geweld wel in dien ftaat gekomen.- Ik heb me 'er weder uit gefcheurd; Maar egter is de zaak gebeurd. De geestlyke Orde, ó Vriend! is door rny aangenomen. Gy moet, zoo gy me vergt u gunden toe te (taan, Eerst nevens my naar Rome gagn. 'kZal
|
|||||||||||
|
I
|
|||||||||||
|
FABELEN EN VERTELZBLS. Ifj
!k Zal daar bewyzen hoe 'k door baatzugt ben gedwongen
Om tegen mynen wil te gaan in "t Nonnenpak, En heb ik daar myn pleit voldongen,
Dan volgt myn vtyheid met gemak: Dan mag ik, door den Paus van myn belofte ontheven, Gerust naar huwiykswetten leven.
De Man was Katholyk: hy dagt nu als zyn Vrouw, Beleelde zyn geloof getrouw,
En liet zorgvuldig wat zyn weerhelft zou mishagen. Men ging naar Rome dan om daar 't ontllag te vragen Van 't heilige verband, waaronder 't vrouwtje lag. Nog pas begon m' 'er van te praten
Of alles was gereed : men kreeg 't begeerde ontflag, Nu mögt men Rome vry verlaten,
En keeren naar Parys, gelyk men fpoedig deed. Daar waren Man en Vrouw in korten tyd gereed Om deel te krygen aan het goed, dat kinders erven Wanneer hunne Ouders 't leven derven.
Terwyl men van die zaak met Advokaten fprak, En zogt om goed bewys voor 't wettig regt te vinden, Waar aan geen zekerheid ontbrak,
En dat de Regter vast aan hunne zy' mögt binden, Werd hun een zaak van groot gewigt,
Op 't alleronvérwagtst, berigt:
Een zaak, die, in 't geval, hun ongemeen moest bate«. De Broer en Schoonbroer van Mevrouw,
Die tegen orde en goede trouw
Het ouderlyke goed bezaten,
Benydden door den tyd elkandren, kregen twist: Men flreed met woorden; maar de zaak bleef onbeflist: |
||||
|
ira FABELEN EN VERTELZELS.
En wyl geen tusfchenfpraak de Vriendfchap kon herflelle»,
Moest in een tweegevegt de Degen 't vonnis vellen. Elk trof den andren met een ileek,
Zoo dat het broederpaar ter zelfder tyd bezweek. 't Is wel te denken dat Mevrouw het nieuws moest hooren, Met groote ontfteltenis en fchrik,
Dewyl ze op 't onverwagtst, en in een oogenblik, Twee bloedverwanten had verloren.
Doch wierd dit lotgeval door haar in 't eerst betreurd, Zy vond eerlang haar hart getroost en opgebeurd, Toen zy het erfgoed, haar door eigenbaat ontnomen, Met dubble winst mögt weer bekomen.
Nu leeft ze, met haar' man, in ruimen overvloed, En fmaakt naar wensch het Huwlykszoec.
|
|||||||
|
HET PAARD EN DE VOERMAW.
|
|||||||
|
Jriet flaaflche Paard v/eék met een' wagen.
Die yreeslyk zwaar geladen was,
Te ver van 't regte fpoor, en raakte in een moeras. De Voerman gaf het dier, haast finoarende in de plas, Meêdoogenloos de huid vol flagen.
Hy vloekt en tiert by iedren flag,
Schoon 't ongelukkig beest werkt wat het werken mag, En eindlyk zugtend zegt: ó wreedaart! wil u fchameu. Qy flaat my, armen hals, het magre Ivf vol flrameu, 'f*
|
|||||||
|
FABELEN E N VER TE L Z E L Sé I?3
|
||||||||
|
En egter fchroom ik, als gy ziet,
Voor uw belang den arbeid niet.
Ik trek met al rnyn kragt of 't me eindlyk mögt gelukkea My zelven en uw kar uit dezen poel te rukken. Zwyg, fprak de Voerman, zwyg : ik duld in deze zaak Van u geen enkel woord : ik wil geen tegenfpraak. Doe alles naar myn' zin, of anders moogt gy vrezen 5 Uw fpys zal nimmer haver wezen,
Maar ftokkenbrood in overvloed ,
Zo lang tot ge alles naar myn welgevallen doet. Dit voorbeeld kan den Vorften baten.
Het weer' de dwinglandy tot heil der onderzaten. |
||||||||
|
DE V O Si
|
||||||||
|
D é trotfché Leeuw, der Dieren Koning,
Geliet zich doodlyk krank in zyn gewelfde wonïngj Hy daagde 't woudgedierte aan 't Hof, op zekren dag, Om over zaken vau belang met hem te fpreken, Waardoor men, na zyn' dood, den bloei in 't Ryk zou kweekên. Elk vo gde 's Koniugs last met eerbied en ontzag. De looze Vos alleen, het flimfte dier van allen, Had in 't ontbod geen welgevallen:
Hy hield zieh agteraf, en liet al de andren gaan, Terwyl hy voor 't Paleis bleef (laan,
En ze allen, zonder vrees voor onraad,in zag treden. Hy was verwonderd, eu met reden,
Dit
|
||||||||
|
I?4 FABELEN EN V ERfEL ZELS*
Dat elk zo vaardig en gerust, op 's Konings wil,
Zich waagde, als of hem niets kon deereri.
Hem dagt, als 't veilig was zou iemand wederkeereri;
Maaroele! . . . Seintjemaat vernam een naar gegil*
En giste dat de Leeuw zyn meerderheid deed blyken.-
Hy vond, op 't hooren van t getier, Het best wat agterwaards te wyken , En wagtte nog een poos of 't een of acder dier
Ook uit het Hof te rug zou komen: Hy wagtte een' gantfchen dag, eu had 'er geen vernomen :
Dus zag hy duidlyk dat de Koning wel te pas ,
En al 't gediert gevangen was. Hoe dom, zoo borst hy uit, zyn myne medgezellen.'
Niet een komt immers my vertellen Hoe onze Koning vaart, of wat 'er is gebeurd.
Maar tot myn troost blyve ik alleen ligt onverfcheurd.
Dus ziet Voofzigtigheid de Iooze ftrikken hangen,
Waarin 't eenvoudig Volk zich onbedagt laat vangen. OE OLM - EN EIKENBOOM.
|
|||||||
|
D e raad, door d' Olm, in oude dagen,
Aan d' Eik eerbiedig voorgedragen, Was deze : ó Koning van het Woudl die heerlyk bloeit, Indien gy al 't geboomt, dat hier rondom u groeit, Met eenen flag ter aarde velde, Wat ree« uw heerlykheid dan boog f Dan
|
|||||||
|
-
|
|||||||
|
FABELEN EN VEftTELZELS. tfS
Dan zag ik, die uwe eer met grootfchen lof vermelde,
U 't eenigst voorwerp van verwondring voor het oog. Weer dan die Boomen weg; geef ruimte aan uwe loten , Zoo krygtge een heerlykheid, gefchikt naar uwen (laat. Doch de Eik begreep dat deze raad Uit vleiery was voortgefproten, En gaf ten antwoord: Vriend! gy toont my wie gy zyt i Want, zoo ik naar dien raad wou hooren,
En al't geboomte door myn toedoen ging verloren, Waar bleef ik in den Herfst en guren wintertyd ? Wat zou myn' wisfen val verhoeden, Wanneer de ftormen hevig woeden, En alles, wat hun kragt flegts raakt s Hoe diepgeworteld , buigt en kraakt, Zoo niet een dikke fchaar van Beuken , Elzen , Linden, My dekten voor 't geweld van bulderende winden ? Uw vleiery is al te grof:
Gy pryst my veel te lomp : ik ban u uit myn Hof. Geen Vorst, wat vleiers mogen praten,
Vindt heil dan in de zorg van volk en onderzaten. DS VLIES,
|
|||||||
|
^L(es fterke Paarden, voor een' zwaar geladen wagen
Gefpannen, trokken ftadig aan,
En 't rytuig bleef nogthans maar maglyk voorwaards gaan, Schoon
|
|||||||
|
$
|
|||||||
|
175 FABELEN E tt VÊRTELZELS.
|
||||||||
|
Schoon hen de Voerman dreef met (lagen.
Een kleine Vlieg zag, met het grootfte harteleed, Wat moeite 't arme zesfpan deed.
Zy was bedagt op liefdepligten ,
En wilde, als een gefcliikt en edelaartig dier, Op haar vermogen trots en fier,
Het zwoegende gefpan in 't lastig werk verligten. Zy vloog van 't eene paard naar 't andre, zworf rondom, En maakte hanr gewoon gebrom.
Zoo dra het lukte dat de paarden, onder 't hygen, De kar in !t einde eens op de hoogte mogten krygcn, Gaf zy zich de eer van 't ganfche werk.
Ik, fprak zy, gaf hun moed; de moed maakt ze allen flerk. Dus was de Vlieg gelyk aan zuiken , die zich roemen»
En gaarne kloeke helden noemen ; Schoon elk hen als onnut befchouwt, En zelfs voor laag en lastig houdt. |
||||||||
|
DÉ KOMEDIEHAATSTER.
|
||||||||
|
Jl,ene oude Vryfter had, in al haar levensdagen,
Geen ernftig aanzoek vän een' man ooit afgeflagen • Doch C deze zaak dient ook wel degelyk gemeld ) Het huwlyk was haar nooit regt ernftig voorgefteld. Die Dame (of zy den naam van oude Maagd mögt kiezen • Of niet, doet weinig tot de zaak} Kreeg
|
||||||||
|
FABELEN ÉN VERTELZÈLSJ *??
Kreeg, toen de tyd haar deed het jeugdig fcboon verliezen»
Een fterke zugt voor 't landvermaak.
Zy huurde een klein verblyf in aangenaams ftreeken i Naby een bloeyend Dorp, waar zy, in eenzaamheid, De wulpschheid van haar jeugd, een jeugd, haar lang ontwé-
(.ken*
Met heete tranen nog befchreit; In 't Vlek j naby haar huis gelegen, Was, door toegevenheid vän Schout en Ambagtsheér* De weelde en dartelheid tot zulk een' trap gedegen, Dat zelfs Komedievolk, in fpyt van deugd en eer, Wanneer' het Kermis was publiek, op Sehouwtooneelèri,■ Een Treur • of Blyfpel of een laffe Klugt zou fpelen. De Dame kreeg, fehoon thans wat oud s
Somtyds bezoekjes van den Schout.
Hy kwam juist 's morgens om een uurtje of twee te praten < Wanneer men 's avonds, voor het eerst op't Kermisfeest j Komedie houden zou. Hy was 'er kort geweest, Toen Zuster dus begon : wat hebt gy toegelaten ? Komedianten ? een Tooneel ?
Helaas! wat moet een mensch in dazen tyd belevend Een Schouwburg, dien men hier een vryplaats heeft gegeven1 # Is erger nog dan een Bordeel.
Ik dagt niet dat gy ooit die fnoodheid zoudt bedryven. 'k Had meer verwagting, Schout, van uw Godsdienftighei& Ei keer te rug! hoor my, die tot uw welzyn plek, Laat hier tog geen Komedie blyven.
Gy kent uw pligt te wel: ik bid u volg myn' zin'. De ftraf des Hemels zal het Ambagt anders treffen. De Schout zag evenwel de zaak zoo zwaar niet in y II. DEEL. M E»
|
||||
|
I?8 FABELEN EN VERtELZELS»
En kon den grond van die voorfpelüng niet befeffen.
Hoe zoo zwaarmoedig? was zyne aanfpraak op die taal, 'k Weet wat een Schouwburg is: ik kwam 'er menigmaal t Eer ik, als fchout van 't Dorp, moest by de boeren wonen \ Ik zag !er menigwerf een treflyk (luk vertonen : En 'k heb ( want waarlyk myn geheugen is nog goed ) U, in de naafte Stad, daar ook wel eens ontmoet. Ach! fprak ze, breng dat kwaad my niet weer ingedagten: Ik overdenk genoeg myn vorig wangedrag; De Hemel weet hoe dag aan dag By my wordt doorgebragt in boete en bittre klagten. 't Iä waar : ik hield voorheen, in onbedagte jeugd, Niet weinig van Komedievreugd.
Maar 'k heb te wel geleerd wat nadeel en gevaren, Voor 't geestelyk belang, Komedieipelers baren. Zy kweeken ontugt aan, en 't vrouwvolk brengt vooral f Dooropfchik, houding, ydle reden, En door meer andre dartelheden, Veel jonge luiden in verderf en ongeval. Doch deze taal kon nog den Schout niet doen befluitert, Orn 't voorgenomen werk te fluiten.
Tut! tut ! was 't antwoord dat hy gaf, ik vrees geen kwasi Van zulk een tydverdryf, waarvan ge ongunftig praat. Ik zelf zal 't fpel gaan zien, en geen der Dorpelingen Zal iets onheblyks doen: het volk is hier gefchikt. ^Toen borst de Kwezel uit: 'k heb nimmer zoo gefchrikt. ïk ben geheel ontroerd: ach! welke flegce dingen! Gy loopt Komedianten na!
Bedenk u wel, myn Heer! het is nog tyd, ó jal 'k Bid hoor me ; ik ben gereed u aan't verderf te onttrekken. Kons
|
||||
|
FAfeELEN EN VERTE LZE t S. I79
Kom dezen avond hier: wy zullen met gefprekken -,
Die nut zyn voor een zondig mensch ,
Door geestlyk zingen, 't hart vermurwen en verkwikken. Kom te avond aan myn disch : ontzeg my geenen wenscii too heilzaam voor uw ziel, in haglyke oogenblikken. De Schout, geneigd om zich van 't zot geteem te ontflaan, Nam, met een' fchyn van ernst, hetgeenzyvoorfloeg aari; Maar dagt het weinig na te komen.
Hy ging Komediêwaards: dit had ze waargenomen, En maakte zich gereed öm hem,
Wannéér hy wederkwam, met woorden, vol van fcleiti, Te (haffen voor zyn kwaad; Vervuld met die gedagten j Kreeg zy een' knegt aan huis, die zei : my is belast Te zeggen dat gy uwen gast
Van dezen avond niet moet wagteri;
6 Welk een fmaad voor haar! Nog trof haar gröriter kruis: Want nimmer kwam de Schout weer praten aan haar huis. Zy kon dit niet ftilzwygehd dragen,
Maar moest voor't minst haar'nood aan eenigfchepfelklägeri. Gezelfchap had zy niet dan maar alleen haar meid. Aan deze heeft zy haar bezwaren voorgeleid, Die zy ten laste van den Schout had in te brengeri. Ach Juffrouw!, fprak de ohnoosle floöf,
Hoe kan men in het Dorp dien flegten Schout geheugen j? De vent heeft waarlyk geen geloof;
Want anders zou hy vast üw byzyn liever kiezen, Dan dat van 't (legte volk, dat hier Komedie fpeelt. Maar laat hem loopen, want hy heeft my lang verveeld; Ik zie niet dat wy aan zyn boosheid veel verliezen, Ma fïy
|
|||||
|
v
|
|||||
|
ISO FABELEN EN VERTELZEtS.
Hy gaf my nimmer munt of kruis,
Hoe Vriendlyk hy ook wierd ontvangen in uw huis. ULYSSES.
|
||||||
|
D e Fabels, die men hoog hoort pryzen,
Zyn van veel meer belang, ó Fillis ! dan men denkf. Efopus wil, wanneer zyn pen een fprookje fchenkt, Aan d' onbedagten mensch den weg ter wysheid wyzetï. De minfte Fabel is van vrugt,
Wanneer men zelf maar zoekt daar voordeel uit te trekke* Hem, die de minneftrikken dugt,
Kan ligtlyk deze of die ten goeden raad verftrekken, Al heeft zelfs bestemoer gemeld
pat haar de Fabel wierd in hare jeugd verteld. Wil iemand myne leer weerleggen,
Ik breng een voorbeeld by tot ftaving van myn zegge». Een Eiland, daar de naam my van vergeten is,
Werd door drie Juffertjes bewoond in oude dagen. Elk haarer was gevat op looze minnelagen. Haar eene helft was vleesch, haar andre helft was visefe Haar ftem was aangenaam; zy waren fchoon van wezen. Wanneer zy zongen raakte een hart,
Waarin haast nooit gevoel of zagte driften rezen-, In minneftrikken ras verward.
De grootfte woestheid zelf liet zich door haar bekooren» Men kwam by haar aan land, en viel in haren ftrik. Van
|
||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. l8l
Van 't lot, haar flaven dan befchoren,
Weet ligt een ander meer dan ik.
Doch laat ik voortgaan met vertellen.
Een Griek ('k meen dat men hem Ulysfes heeft genoemd) By de oude Digters als een fnoode vos geroemd, Ontfnapte aan dit gevaar met al zyn medgezellen. Toen hy by 't Eiland kwam, welks plaats hy netjes wist» Bedagt de vent een fchrandre list,
En gaf, op dat de zang niet een van 't fchlp zou foppen, Bevel dat al het volk zich de ooren toe zou floppen, Hy ging in die verrigting voor.
De meisjes zongen hard; maar kregen geen gehoor. Niet een van 't fcheepsvolk dagt om koers naar land te rigten, En elk bleef veilig voor de kragt der minnefchigten j Men raakte, voor verleiding vry,
't Gevaarlyk Eiland dus voorby.
Wie vreest dat hem de Min in 't looze net zal vangen s
Doe als Ulysfes heeft gedaan. Ily myde, om 't groot gevaar te ontgaan, De plaatfen, wa,ar dje ftrikken hangen. DE VOS EN DE KRAAN.
D e Vos, geneigd tot fpotterayen ,
Noodde eens de Kraan te gast : zy komt by haren Vriad Doch ziet, toen zy de fpys behoorlyk vaardig vindt, M3 Dat
|
|||||
|
t
|
|||||
|
l8a FABELEN EN VER TELZEL §,
|
|||||
|
Dat zy zich zonder iets, fchoon hongrig, moest belyen,
De foep was in een platten bak;
De Gastheer at 'er van, en zelfs met groot gemak : De langgebekte Kraan moest ledig zitten kyken, En gaat, wat moeilyk om de zaak, Bedagt op zekre wederwraak, Ontveinzende den wrok, naar haare woning ftryken. Zy noodigt Reintjemaat een' korten tyd daarna, En op die noodiging zegt hy blymoedig Ja. Hy komt 'er om te middagmalen,
En denkt dat zyn Vriendin hem deftig zal onthalen. Maar welk een vreemde trek! de Vogel handelt valsch: Daar komt een groote fles, die, byster naauw van hals, Alleen voor lange Kranenbekken
Gefphikt is om 'er iets tot voedfel uit te trekken. De looze vierpoot zit te kyken als Piet fiiot, En vindt, in die omftandigheden, Zich nog door deze taal befpot ; Hoe Reintje? zyt gy ziek? Wat bidde ik is de reden Dat ge aan myn' disch zoo zuinig ziet ?
Of feheelt het aan de kost? ei: waarom eet ge niet? De Vos fteekt de ooren op: zyn ftaart raakt aan het zwellen,, Nu hy zich dus ten toon ziet Hellen : Maar eindlyk denkt hy aan den dag Toen hy de Kraan onthaalde, en kan de reden gisfert, Waarom dit onvoorzien gedrag
Hem, fchoon te gast genood, een goed onthaal deed misfen, 't Is, zegt hy, waarlyk keer om keer:
Die «iet een' ander fpot krygt fpotternyea weer. BB
|
|||||
|
FABELEN EN VERTEL ZELS. 183
|
|||||||||
|
DE V A A U W.
|
|||||||||
|
De
|
|||||||||
|
Paauw, hoogmoedig op haar fchoongeverwde veeren,
|
|||||||||
|
Hoorde, in een' Zomermorgenftond,
Het Nagtegaaltje kwinkeleren.
De trotfche Vogel, die den toon betoovrend vond , Verleende 't oor met lust, en lang,
Aan dat bekoorlyk woudgezang;
En riep in 't eind verrukt: wat is dat heerlyk zingen ! Waarom, ó Moeder aller dingen,
Natuur! by mynen ichoonen ftaart
Dit groote voordeel niet gepaard?
Dan zoude ik op gedaante en kunst my zelf verheffen , En alle Vogels overtreffen.
Natuur had deze vraag gehoord,
En werd een weinig boos :'kzal,fprakze, u antwoord fchen-
(ken:
Gy moet byzonder weinig denken. De Nagtegaal heeft niets, dat 's menfchen oog bekoort,
Zy ziet uw fchoonheid aan, en zal die nooitbenyden,
Maar zich in 't geen zy heeft verblyden.
Doe ook zoo, en wees wys: gaa wel te vreden heen. 'k Schenk al myn gunften nooit aan één.
sk Voldoe nooit ieders wensch: want anders mögt ik vrezen» Dat myn gedurig werk vernieuwing ftond te wezen. Elk zy dan met het lot vernoegd,
Dat hem, door 's Hemels gunst, op aarde is toegevoegd. M 4 D© |
|||||||||
|
l84 FABELEN EN VERTELZELS.
|
|||||||
|
DE LEEUW EN DE MUIS.
|
|||||||
|
JuLea deerlyk toeval deed den fleren Leeuw verfchrikkeo.
De Jager had hem lang belaagd,
En hem in't looze net gejaagd.
Hy raakte op 't onverwagtst in toebereide ftrikken. De fiere Leeuw , die, als hy brult ,
Het grootfte bosch met angst vervult,
Verwekte een naar geluid, en fpande zyn vermogen, Al worstlend, tot zyn redding, in :
Maar 't worstlen zelf was regt naar 's vyands boozen zin: poor 't woelen werdt hy 't net nog dieper ingetogen. Een Muisje hoorde zyn gefchreeuw ,
't Had kort te voren van den Leeuw
Een' ongemeenen dienst genoten
Het beestje dagt 'er aan, en is, uit dankbaarheid , Ter hulpe daadlyk toegefchoten.
't Vernielt, op 't z,ien va,n 't leed, der Dieren Vorst bereid. De {hikken met zyn fcherpe tanden ,
En redt zyn' Koning uit de banden.
Al zyt ge, ó menfchen! ryk en groot,
Yerfmaadt geringen niet, ligt baten ze u in nood. |
|||||||
|
S3E
|
|||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. 185
|
|||||||||
|
DE KREKEL EN DE MIER.
|
|||||||||
|
D e magre Krekel, door de Winterkouwbefprongen,
En door den honger fei gedrongen,
Hield, met een heefehe ftem, by 't bezig Miertjen aan? Verzoekende om een weinig graan,
'k Bid, fprak het hongrig Dier, ontfluit uw volle fchurea Voor my, die van gebrek verga;
Komt my uw byftand niet te fta,
Dan heeft myn leven uit: dan kan 't geen dag meer duren. De wakkre Mier vroeg, op die klagt,
Hoe komt het dat gy niet kunt eten?
Hoe hebt ge uw' Zomer doorgebragt ?
De Krekel antwoordt ras : ik heb myn' tyd gefleten In onbezorgde rust, met zingen en gekweel. Zoo valt u, was't befcheid, het regte loon ten deel : Want wie zyne uren fpiit, door ze aan 't vermaak te geven, En werkeloos den dag verkwist, Moet eens een' droeven tyd beleven, En treuren om zyn lot wanneer hy nooddruft mist. |
|||||||||
|
DE MUILEZEL.
|
|||||||||
|
M en roem' zich zelv' zoo hoog men will',
Be waare heldendeugd moet uit bedryven blyken. M 5 Eeq
|
|||||||||
|
186
|
||||||||||||
|
FABELEN EN VEB.TEIZELS.
|
||||||||||||
|
Een Muil ftond op den ftal by volle kribben ftil,
En roemde als had hy niet voor 't moedig Paard te wykea
In 't draven naar de grootfte kunst.
'k Ben (fprak dit trotfche Dier) uit goed geflagtgefproten, 'k Ben edeler van aart dan al myn tydgenooten, En, wint het Paard zyns meesters gunst,
Door fpringen, rennen, wenden, keeren,
Ik heb dit van natuur, en hoef het niet te leeren. Doch eindlyk werd de Muil de Renbaan ingeleid; Daar bleek zyn droevig onvermogen.
Hy vond, met welk een onbefcheid
Hy, korten tyd geleén, dorst op zyn gaven boogen, Hy kan geen enklen fprong of draf
Der Hengften naar behooren volgen.
Toen lag het Dier zyn trotsheid af,
En fprak, als waar' het op zich zelf verftoord, verbolgen: Nu merk ik dat ik vast voor Paarden wyken moet, Ik heb te veel van 't Ezelsbloed.
|
||||||||||||
|
DE EENDEN EN DE ZWAAN.
|
||||||||||||
|
A au de oevers van den ftroom Meander
Vergaarde een talryk heir van Eenden by elkander. Men hoorde, met gering vermaak,
By dien beroemden vloed, hun rusteloos gekwaak. |
||||||||||||
|
Zy
|
||||||||||||
|
zsam^.___,,., ,-Jüi^
|
||||||||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS, 18?
Zy wilden 't, wat men deed, niet laten,
Maar kwetiten elks gehoor door hunnen valfchen toon. Daar was een reden voor : zy waren lang gewoon De blanke Zwanen fel te haten.
Het zien van 't zuiver wit viel d' Eenden hard en bangj Hier by kwam knorrigheid om d' aangenamen zang, Die alle menfchen kpn bekooren.
Zy mogten ' t wit niet zien, en 't lief geluid niet hooren, By deze Zwanendrift was een volfchoone Zwaan. Zy blies, door 't zuiver wit der veeren, En door haar heerlyk kwinkeleren, De nyd en wangunst magtig aan. Het Eendenkroost hield aan een fterk gerügt te maken, Naby de plaats, waar, zich de fchoone Zwaan bevond, Op dat men, door 't gedurig kwaken,
Dat aller ooren trof, een halve myl in 't rond, Naar d' aangenamen zang, gefchikt om 't hart te kluiftrei?, Geene uuren agtereen mögt lui (Iren. De Zwaan was egter door 't gebroed Niet in het minst beroofd van moed, Maar deed haar toonen hooger ryzen. Men hoorde naar »den zang : en 't aangenaam geluid, Door 't lastig kwaken niet gefluit,
Heeft velen fterk genoopt om 't fchoon muziek te pryzen* Al de Eenden waren, in dien ftaai;, Verlegen en ten einde raa,d, Behalven een, die, oud van dagen, Dus fprak : ik heb een' vond, een' fchoonen vondbedags, Om die gehate Zwaan, die om haar' vyand lacht, Naar heur verdienden braaf te plagen,. |
||||
|
l88 TABELEN EN VERTELZELS,
Ik meld u mynen raad : gehoorzaamt op dit pas.
Niet ver van hier is een moeras;
Gaat, met uw' gantfchen ftoet, u in den modder baden. En keert, met vuil en flik beladen,
Ten eerften naar de plaats, waar zich de trotfche Zwaan, Op 't bed van biezen, vindt door flaapzugt overvallen. Daar moet ge uw vlerken zagtjes flaan;
Spoeit voort: 'k geef onder weg meer lesfen aan u allen, Al 't Eendenkroost zwemt rustig voort ,
Terwyl 't meer andre lesfen hoort,
En handelt naar den raad, met groot verftand gegeven. 't Schudt, weergekeerd, naby de Zwaan, de vlerken uit; De modder vliegt 'er af, en wordt zo ver gedreven, Dat ze op het ligchaam van den blanken Vogel ftuit. Het Eendenheir floeg toen aan 't roemen:
't Vertelde , op deze wys, wat nieuws aan menig buurj Men mag die blanke Zwaan niet meer de fchoonfte noemen Ze is gantsch veranderd van natuur.
Een bitter onheil is haar fchielyk overvallen; Ze is thans, tot hare ondraagbre fmart,
Gantsch morsfig, ongezien, en zwart.
De een bragt het d' ander' aan, men was gezet op kallen: Dit baarde een onderling vermaak.
Maar ieder Vogel, wien dit nieuwtje kwam ter ooren, Sioeg juist nog geen geloof aan zulk een vreemde zaak: 't Scheen wonder dat de Zwaan haar blankheid had verloren, De ftoet der Eenden zag nu klaar
Dat al 't verhaalde niet genoeg werd aangenomen, Om twyffelingen voor te komen.
Dus gaf men meer bewys, en zei: de zaak is waar ; Ons
|
||||
|
PABELEH EN VERTEtZELS» l8?
Ons enkel zeggen kan het ftuk wel niet betoogen ;
Doch onderzoekt het naauw : gelooft uwe eigen oogen. Dit zeggen brak de twyffeling,
En bragt te weeg dat elk, by 't ryzen van den morgen, Zich overtuiging wou bezorgen,
En, om de Zwaan te zien, naar heur verblyfplaats ging. De Vogels zagen riu dé waarheid
Van 't geen hun ob het ftefkst door de Eenden was gezeld: De duiftre zaak was vol van klaarheid :
'tBeflikte Zwaantje was haast zwart van morsfigheid. De Vogels, toen zy dit bevonden,
Verwekten een verward geluid ;
Zy fchreeuwden hun verwondring uit,
En gaapten met ontfloten monden.
De Zwaan, die bly te zingen zat,
2ong voort, miar merkte juist dat elk, by't vrolyk dagen, 't Gezigt op haar gevestigd had:
En eindlyk heeft zy 't oog ook op Zichzelf geflagen; Nu zag ze dat zy morsfig was.
Zy wist wie haar die kool uit wangunst had gaan ftooven. Zy dompelde zich in de plas:
Al 't flik werd afgefpoeld: zy kwam gezuiverd boven. De Vogels vonden zich misleid.
Het Eendenheir liet af van meer baldadigheid. • • •
|
|||||
|
BS
|
|||||
|
i£Ó FABELEN EN VERTELZÈLSi
|
||||||||
|
DE LASTER VERSTOMD.
|
||||||||
|
U?e Laster, die, uit zelfsbehagen,
Breed fprak van zekre daad, als waar' ze een heldenftuk, Verbreidde zelf het groot geluk
Dat zy verworven had door de Onfchuld aan te klagen; De Waarheid, (leeds geneigd om braven voor te ftaan, Trok zich dat onregt ernfTig aan,
En fprak tot de aangeklaagde: ik zal u wraak verfehafTen: Ik zal eerlang den laster rtraffen.
Haast werd die taal vervuld: zy, die men had betigt, Was ftil, bedaard en koel, en zogt zich niet te wreeken. De' Waarheid kende en deed haar pligt :
Zy fprak: en 't geen zy fprak, bleef zonder tegeufpreken; DE BEEK.
|
||||||||
|
Jrlet water van een zilvren Beek
Bleef altyd onberoerd en zuiver henen vloeyen. Men merkte dat het Vee, in de omgelegen ftreek, &ooit eene poging deedt om naar die Beek te fpoeyefi. 't Geboomte, dat aan de oevers ftondj
En die met zyne fehaduw dekte,
Liet
|
||||||||
|
FAßELEN EN VERTELSELS. Ipl
Liet nooit, op dat geen vuil het kristallyn bevlekte ,
Een blaadje vallen op den grond.
Degantfche Herderftoet, die 't naaste Vlek bewoonde, Kwam detwaards om zich zelv' te ipicglen in het nat » Alsof 't een vreemde kragt bezat,
En beelden in volmaaktheid toonde.
Het was, om kort te gaan, een Beek,
Wier fchoonheid grooterwerd, hoe meer men haar bekeek $ Doch, met al 't voordeel, haar befchoren ,
Vond zy zich telkens meer benyd.
Al de andre Beekjes, die hunn' ouden roem verloren, Viel deze fchade hard : zy zwollen fterk van fpyt. In 't eind verbonden al die Beeken
Zich zamen, tot verderf van die haar vyand was. Men moet, zoo was de taal, de ondraagbre trotschheid breken» En maken 't vloeibaar nat geheel en al moeras, Ik heb, dus dorst 'er een den ftouten fnater roerea» Ik heb een' ryken fchat van dik en drabbig flik, 'k Zal, in een enkel oogenblik,
Al mynen modder naar 't hoogmoedig Beekje voereö» 't Beloofde werd terftond volbragt. De fombre ftilte van den nagt
Was gunftig voor 't ontwerp: het moest gelukkig flagen» Niets kon het heldenftuk vertragen j Maar by 't ontwaken zag de Beek,
Toen zy zich zelve wel bekeek, Wat kinderagtig werk de wangunst had bedreven. ó.' CZei ze,) die onnoofle ftoet
Nam voor my kwaad te doen, maar deed mywaarlyk goed/ Ik zal eerlang, van flik ontheven , Myn
|
||||
|
15a FABELEN EN VE RTE LZE 13.
|
||||||||
|
Myn helder bronkristal, met vreugd, voor elksgezigt,
In grooter zuiverheid doen vloeyen.
't Was waar: de modder zonk welhaast door zyn gewigt; De fchoonheid van de Beek fcheen zelfs door 't zwart M (groeyen.
—— —■■■■■■—— w——h——■■
|
||||||||
|
DE B O E k EN DE AFGOD.
|
||||||||
|
JT>en Boer, tot geld en goed genegen,
Was, in zyn onverftand, tot afgodsdienst gezind. Hy fmeektCj, door zyn drift verblind,
Een houten Beeld om ryken zegen.
Hy knielde op 't aardryk neer, en bad zyn Godheid aan j Op dat hem 't heilig Hout van armoe mögt ontdaan; Maar armoe bleef hem fteeds befchoren.
Hy werd misnoegd, en dagt op wraak.
Hy bad nog eens; maar bleef' verdoken van de zaak , En al zyn moeite was verloren.
Toen hield hy op, en bad niet meer;
Maar floeg den Afgod met een' ftalen Byl ter neer, En mögt door dit bedryf 't geen by begeerde winneö. Het fraaye Beeld was hol van binnen,
En in de holte had een ryke Gierigaart, Om tog voor alles wel te zorgen, >
Zyn'lieven fchat, zyn geld, verborgen.
Die rykdom was daar wel bewaard,
Zoo lang het Beeld mögt ftaande blyvea:
Maar
|
||||||||
|
#ÄBELEN EN VERTELZELä. I<?3
Maar toen het, door den zwaren fraaki
In 't nedervallen (lukken brak,
Ontlastte 't zich van al de fchyven.
De Boer was wel verheugd met zyn verkregen goed, Maar heeft geen dänkbre drift gevoed.
Hyriep : wat waart gy dwaas', dat ge u zoo ftérk liet dwingen,; Hadt gy myii wënfch'en raé voldaan ;
Dan zoude u lof noch eer ontdaan :
Nu za! ik nooit van u en uwe weldaad zingen. Een ongedwongen gunstbewys
Verdient alleen dat elk den gever eere en p'rys. |
|||||||
|
DE VOS EN DE K*A T T E N.
|
|||||||
|
De fchalke Vos was met de Kaften','
Op zekren tyd, in 't eenzaam veld,
En fprak, daar hy den lof van zyne flimheid nieldt: „ Onnooffe Diertjes, die flegts Muizen vangt én Ratten',' „ Hoe kunt' ge, welk geluk u ook befchorén fchyn', „ Uw lot gelyken by het myn' ?
„ Ik mag met Hoendervleesch en andre lekkernyen „ My zelven dag aan dag verblyen.
„ En 't is Yoor u een groot geluk,
„ Een nooit volprezen Heldenftuk,
s, Naar 't welk de beste Kat wel jaren kan verlangen, „ Wanneer ge eens by gevaleenenkle Vinkmoogtvangeri"« Terwyl zich Reintje niagtig roemt,
II DB EU N Erf
|
|||||||
|
Ip4 FABELEN EN VERTEtZELS»
En telkens 't woordje Kat, met een veragtend wezen,
Als waar' 't een groote fcheldnaam, noemt,
Is tusfchen Kat en Vos een zware twist gerezen. In 't midden van dien feilen twist,
Waar in de Katten zich op 't hoogst beledigd vonden, Werd binnen weinig tyds de gantfche zaak beflist. Daar kwam op 't onvoorzienst een koppel groote Honden; Zy fchooten, ongetoomd en los,
Met groote hevigheid ten eerilen naar den Vos, Die toen geen middel wist om dit gevaar te ontkomen. De Poesjes wisten beter raad :
Het klimmen ftond hun vry : dit kwam Imnfchoonte baat: Zy raakten veilig op de boomen.
Maar Reintje wankelde in 't geloof
Aan 't voordeel en geluk, hem in zyn' ftaat befclioren. Hy klaagde en fmeekte wel : maar 't Hondenoor was doof, En al zyn zugten was verloren.
Hy zag, ter dood gewond, der Katten fpotterny : Zy zaten veilig, hoog en bly :
Hy vond hoe flegt men is beraden,
Wanneer men, met een trotfehen geest,
In voorlpoed en geluk geen nadrend onheil vreest, En andren fchamper durft verfmaden.
|
||||||
|
» * «
|
||||||
|
* *
|
||||||
|
' ■ ■ ' I
|
|||||||
|
FABELEN ËN VERTELZELS; I95
|
|||||||
|
t)E VOS EN DE BYüN.
|
|||||||
|
-Ue Voä raakte in een ftrik, die ioos verborgen lag^
En was haast jammerlyk in lyen ,
Déwyl een grooté zwerm van Byen,
Hem', met hare angels, priemde op 't heetfte van den dag. Zyn makker, die dit ziet, laat hem geen raad ontbreken. Waar, vraagt hy , blyft beleid en moed?
Hoe lang zult ge u van dit gebroed
Nog zoo geduldig laten (leken ?
Maak ras een eind van hun bedryf,
Schud al de Byen van uw lyf,
En laat niet langer toe dat ze u zoodeerlykplagen: Of, zyt ge met myn hulp gediend,
Ik zal, als een trouwhartig vriend,
In weinig tyds het heir verjagen.
't Gevangen Dier riep : doe dat niet:
Ligt zoude dit bedryf my grooter kwelling baaren; Nu heb ik hoop dat myn verdriet,
Hoe groot het thans ook zy, in 't kort weer zal bedaren. Deze aanval is wel zeer verwoed ,
Maar draag ik dien met kloeken moed i
'kHeb dan geen zwarer pyn , dan die ik leed, te fchroomen : Doch dwingt-gy dezen zwerm om van myn lyf te gaan , Dan zal 'er daadlyk weer een ander leger komen , Waardoor de zwaarfte pyn me op nieuw wordt aängedacn. N 2 'k WSl |
|||||||
|
IJfö FABELEN ÉN VERTELZELS.
'k Wil van twee kwaden 't minfte kiezen,
'k Mögt anders al myn hoop van uitkomst ligt verliezen»- |
|||||||||||
|
DE DOOP SEE L.
|
|||||||||||
|
Ve
|
|||||||||||
|
ermyd verflrooying van gedagten,
Zoo gy de ware rust begeert;
Veragt geen Fabel, die u leert,
Wat uit óhagtzaamheid al nadeel (laat te wagten : Het zy men zich als gek vertoon',
Het zy men brave luiden hoon',
Of 't voordeel, dat men wenscht, zie vlugten,
En fterke reden hebbe om groot verdriet te dugten.
Een Koopman, die by dag , by avond en by nagt,
Wanneer hy wakker lag of bezig was metdroomen,
Steeds droomde van 't Kantoor en 't geen daaf voor kon ko
(men,-
En naauwlyks ooit om iets dan om Negotie dagt, Moest eens, om zekre zaak teftyven,
Een doopfeel van zyn eenig kind,
Gewonnen by zyn vrouw, die hem alleen bemint 9 Met zynen naam en van noodwendig onderfchryven. Hy fchreef alleen een woord of drie :
Twee kwamen wel te pas: het laatfte , zoo wy agten, Sproot uit verltrooying van gedagten.
Hy fchreef jan tel en Kompagnie.
|
|||||||||||
|
p-R
|
|||||||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. 197
|
||||||
|
DE VOSSEN-WRAAK,
|
||||||
|
Jüen Arend, krom van bek, die 't Vosfen nest beloerde,
En telkens, door zyne pvermagt,
Een oude Vos haar kroost ontvoerde,
En 't by zyn eigen jongen bragt,
Zat, zonder regen, wind, qf wild gediert tefchroomen, Gelegerd in den top van een' der hoogde boomen , En dage aan onheil noch gevaar.
De Vos was wapenloos, maar tilde 't onheil zwaar, En peinsde dag en nagt, in gramfchap fel ontfteken, Om zich op 't allerftrengst te wreeken.
Maar ach! het arme Dier was reis op reis bedugt Dat al zyn peinzen niets zou baten.
Het had geen vlerken om te ftygen in de lugt, En moest zyn dierbaar kroost aan roofzugt overlaten; Doch eindlyk durft het iets beftaan
Om zynen vyand aan te randen,
'i Steekt, met een brandend hout, den boom van qndren aan ■ Het vuur flaat fchielyk voort, en doet den boom ontbranden« Het Arendsnest raakt, vol met rook,
De vogels zwymen door den fmook :
Niet een van allen kan den hoogen nood ontkomen : Zy fterven fchielyk door den gloed.
De Vos heeft ftrenge wraak genomen.
Een listig vyand fnuikt den ftoutlten heldenmoed. N 3 CH,\Ri
|
||||||
|
198 FABELEN EN VERTELZELS.
|
||||||
|
CHARLOTTE VEELPRAAT.
|
||||||
|
IL en Dame van fatfoen, maar niet van zuivre zeden,
Wier man, om zyne bezigheden , Niet zelden uit de Stad moest gaan, Hield vee! van goed bezoek, zag dikwyls jonge Heeren, En elk bood zich gewillig aan
Om met een vrouw van rang als vriend te converferen. Zy vond , op zekren tyd, zich in een' grooten kring Van vrienden; haar Gemaal was een der medgezellen. Men koutte , fprak van de eene en andre beuzeling, En eindlyk ging men aan 't vertellen.
Mevrouw kreeg ook een beurt, en wist wat noodig was Om de ooren aan haar taal te binden.
Haar woordenryke tong zeide alles net van pas : 't Gezelfchap moest vermaak in hare fprookjes vinden. Haar vuur en yver kregen kragt,
Naar mate haar verhaal de vrinden meer mögt finaken, Zy gaf, in haar verhaal, een juist berigt van zaken, Van alles wat, in zekren nagt,
In 't flaapvetrrek van een Mevrouw was voorgevallen, Tcrwyl ze, in 't afzyn van haar' man,
Genoegen vond om (■ 't geen gemaklyk wezen kan) Met haren minnaar wat te mallen. Maar, toen ze in 't midden van de vreugd, (Zoo ging zy voort met hare reden) Niet
|
||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. I99
Niet droomde dan van zielsgeneugt,
Kwam op het onverwagtst de Huisvoogd binnen treden, Bedenk eens wat bekommering
My in dat oogenblik beving!...
Hier brak de bommel uit: de vrouw had zich verfproken. Elk -ftond verbaasd op deze taal,
En de uitflag van dit zot verhaal
Was dat zy van haare eer voor altoos was verlTooken. |
|||||||
|
DE VOS EN DE KAT.
|
|||||||
|
D e Vos ging met de Kat op weg :
Zy raakten bezig, onder 't wandlen, Met van den aart van regt en billykheid te handlen:
Zy prezen 't heilig regt door meer dan een gezeg.
Zy zagen, onder 't ftigtlyk praten, Een Wolf, die, dol en uitgelaten, Op d' open weg te voorfchyn kwam. Hy greep in woede een weerloos Lam, En 't weerloos diertje kon den aanval niet ontloopen,
Maar moest dien met den dood bekoopen. O! riep de Kat, wat wreed, wat onregtvaardig doen»
Moet hy dit vreedzaam fchaap verflinden? Kon Slokop zyne maag niet met iets anders voen?
Kon hy tot fpyze in 't bosch geen ftruik of eekels vinden?
De Vos liet zich nog fterker uit, En zei: wat heeft het fchaap misdreven? N 4 Kon
|
|||||||
|
£00 FABELEN EN VE B. TEL ZE LS,
Kon deze Wolf, zoo heet op buit,
Niet zonder zulk een Bloedfchuld leven?
'Terwyl zy dus, verftoord en gram,
Naby een boerenflulp geraakten,
Geviel het dat de Vos van verre een Hoen vernam, Waarna zyn hart eii tanden haakten;
Waarom hy 't naliep , 't kreeg en at.
Daarna verlchafte een Rot, die aantrok, zonder vrezen. Een lekkre maaltyd aan de Kat,
Die toonde net zoo wreed als Wolf en Vos te wezen. Een Spin zat in haar vvebbe alleen,
En fprak, terwyl ze op 't Schouwfbel Haarde,
Wat boosheid! wat geweld! Daar gaan de irionfters heéu. Maar denk niet dat de Spin een enkel Vliegje fpaarde. Zoo gaat het menigwerf: men vloekt in andren 't kwaad, Het geen men reis op reis begaat.
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
w at'
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
elt ge, ó moedige Oorlogsknegten,
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
Uw glorie in de zugt van lyf om lyf te vegten ?
Toont die gewoonte uw dapperheid, Uw groote ziel, uw kloek beleid ? 6 Neen! zy toont een drift, een lage drift tot moorden. Zy had haar' oorfprong in een" tyd,
Toen onbefchaafdheid heerschte in 't ongezellig Noorden '• Zy wyk' nu ieder volk zich aan befchaafdheid wydt. Hoe
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
2QI
|
|||||||||
|
VERTEIZELS.
|
|||||||||
|
FABELEN EN
|
|||||||||
|
Hoe wys wordt deze drift beteugeld door de wetten!
Gustaaf Adolf, die haar met regt
Verfoeid heeft, duldde, toen zyn magt het kon beletten, In 'c Zweedfche Ilyk geen tweegevegt.
Hem dagt, hy zou zyn volk van de oude kwaal genezen , Wanneer flegts elk, die , woest van aart, Zich zelven regt deed door het zwaard , Met fchande werd ter dood verwezen. Die wet, zoo nuttig, wys en goed, Werd elk bekend gemaakt, om dus den overmoed, Waar 't mooglyk, in zyn' loop te keeren. Welhaast ontftond een felle twist, Die 't punt van eerbetrof, by twee voorname Heeren, 't Gefcliil rees hoog : men fprak: het word' door 't ftaal Cbeflisc-
't Is noodig, voer men voort, dat wy den Koningfprekea, En hem met ernst om vryheid fmeeken Om dezen twist, zoo fterk en hoog, Van zoo veel aanbelang, te Hegten door den degen, Op dat de nieuwe wet, die ingang heeft gekregen, In ons geval niet gelden moog'.
Het ernstig aanzoek was den Vorst naauw voorgekomen,, Of hy, die reden had voor 't geven van zyn wet, Heeft met verwondering die dwaze drift vernomen, En tegen dit verzoek zich juist niet fterk verzet. Hy ftelde zelf de plaats, waar't paar zyn'moed zou toonen, Hy noemde by de plaats den tyd: Gustaaf had lust om dezen ftryd Verzeld van zynen ftoet en lyfwagt by te wonen. Het Krygsvolk iloot een' ring rondom de dappre twee. N 5. P)R
|
|||||||||
|
g04 TABELEN EN VER. TEL ZE LS.
Myn zoon, geboren om de kroon na mynen dood
(Ik hoop tot nut van 't Volk en tot zyne eer) te dragen,
Moet ook , in 't leerzaamst van zyn dagen,
De wysheid leeren van myn' waardden guustgenoot: 'k Weet niet aan wien myn hart dien post zal toevertrouwen, Tenzy gy zelf hem de eer vergunt,
Mitranes, dat hy u als meester mag aanfchouvven. Doe my den grootften dienst, dien ge ooit bewyzeukunt. Een Prins, geboren tot regeereu ,
• Moet, in zyn vorderende jeugd, Niet daaglyks aan het Hof verkeeren:
Daar brengt noch zedeleer noch voorbeeld hem ter deugd. 't Is best in 't ftil verblyf, van drok gewoel gefcheiden, Daar niets het jeugdig hart ontftigt,
Hem tot de kennis van zyn' pligt,
Tot fmaak voor 't hoogde goed te leiden.
'k Weet dat hem, door uw' wyzen raad ,
In 't eenzaam landverblyf, waarin gy rust zult vinden, En door het voorbeeld van uw wyze boezemvrinden, Een hoog geluk te wagten ftaat.
Mitraan verliet het Hof met zyne voedfterlingen. Zyn Zoon voldeed aan zynen wensch :
Maar 's Vorften Zoon liet zich door tugt noch reden dwingen, En fpelde weinig van een. wys en deugdzaam mensch. Mitranes keerde, na verloop van zeven jaren, Toen beide Zoons volwasfen waren ,
Naar 't Hof van Koning Kosroè's,
tye Vorst zag, met vermaak, zyn' Telg terug gekomen j Doch vond welhaast dat Arzazes,
Kist naar zyn' wensch had toegenomen
In
|
||||
|
VERTELSELS.
|
205
|
||||||||||
|
FABELEN EN
|
|||||||||||
|
In iets, dat Vorften past, of dient tot hun geluk.
De Zoon zyns vriends gaf blyk van groote vorderingen, 't Verfchil, dat zigtbaar was in deze jongelingen, Vervulde 's Vaders geest met ongemeenen druk. Mitranes moest, na weinig dagen,
Zyn' Koning bitter hooren klagen.
De Vorst vroeg hem den grond van die mislukking af: Het antwoord was: ik moest die klagten,
Myn Koning , uit uw' mond verwagten.
Myn Zoon , opmerkzaam op de lesfen , die ik gaf, Beantwoordt aan myn hoop, voldoet aan myn verlangen 4 En heeft myn' raad met vrugt ontvangen :
Hy wist dat hem de gunst van menfchen noodig was ; Maar de uwe, tot de kroon geboren,
Begreep niet dat hy zich aan eenig mensch moest iTooren. Ik, fprak hy, ben een Vorst; myn gunst komt elk te pas'* JANTJE, OVER 'T VERLIES VAN ZYN
MOEDERS PROCES.' |
|||||||||||
|
Jtlet lust ons kindren, die bekooren, n
tVanneer ze, in hunne eenvoudigheid
Iets zeggen, dat het hart hun op het tongje leidt, In 't kinderlyk gefnap te hooren. Een Weduwvrouw van hoogen fiaat
Had , tot verwondring van haar' wyzen Advokaat, Doof
|
|||||||||||
|
S04 FABELEN EN VER. TEL ZE LS.
Myn zoon, geboren om de kroon na rnyneu dood
(Ik hoop tot nut van 't Volk en tot zyne eer) te dragen,
Moet ook , iu 't leerzaamst van zyn dagen,
De wysheid leeren van myn' waardden gunstgenoot: 'k Weet niet aan wien myn hart dien post zal toevertrouwen, Tenzy gy zelf hem de eer vergunt,
Mitranes, dat hy u als meester mag aanfchouwen. Doe my den grootften dienst, dien ge ooit bewyzenkunt. Een Prins, geboren tot regeereu ,
Moet, in zyn vorderende jeugd,
Niet daaglyks aan het Hof verkeeren:
Daar brengt noch zedeleer noch voorbeeld hem ter deugd. 't Is best in 't ftil verblyf, van drok gewoel gefcheideii, Daar niets het jeugdig hart ontftigt,
Hem tot de kennis van zyn' pligt,
Tot fmaak voor 't hoogfte goed te leiden.
'k Weet dat hem, door uw' wyzen raad ,
In 't eenzaam landverblyf, waarin gy rust zult vinden, Eu door het voorbeeld van uw wyze boezemvriiiden, Een hoog geluk te wagten (laat.
Mitraan verliet het Hof met zyne voedßerlingen. Zyn Zoon voldeed aan zynen wensch :
Maar 's Vorften Zoon liet zich door tugt noch reden dwingen, En fpelde weinig van een. wys en deugdzaam mensch. Mitranes keerde, na verloop van zeven jaren, Toen beide Zoons volvvasfpii waren ,
Naar 't Hof van Koning Kosroè's.
De Vorst zag, met vermaak, zyn' Telg terug gekomen» Doch vond welhaast dat Arzazes,
Niet naar zyn' wensch had toegenomen
In
|
||||
|
205
|
|||||||||||||
|
VER TEI.2ELS.
|
|||||||||||||
|
FABELEN EN
|
|||||||||||||
|
In iets, dat Vorften past, of dient tot hun geluk.
De Zoon zyns vriends gaf blyk van groote vorderingen. 't Verfchil, dat zigtbaar was in deze jongelingen', Vervulde 's Vaders geest met ongemeenen druk. Mitranes moest, na weinig dagen,
Zyn' Koning bitter hooren klagen.
De Vorst vroeg hem den grond van die mislukking af: Het antwoord was: ik moest die klagten,
Myn Koning , uit uw' mond verwagten.
Myn Zoon , opmerkzaam op de lesfen , die ik gaf, Beantwoordt aan myn hoop, voldoet aan myn verlangen i En heeft myn' raad met vrugt ontvangen :
Hy wist dat hem de gunst van menfchen noodig was ; Maar de uwe, tot de kroon geboren,
Begreep niet dat hy zich aan eenig mensch moest ftooren. Ik, fprak hy, ben een Vorst; myn gunst komt elk te pas. |
|||||||||||||
|
JANTJE, OVER 'T VERLIES VAN ZÏN
MOEDERS PRO-CES.' |
|||||||||||||
|
JLlet lust ons kindren, die bekooren, „,
Wanneer ze, in hunne eenvoudigheid
Iets zeggen, dat het hart hun op het tongje leidt, In 't kinderlyk gefnap te hooren. Een Weduwvrouw van hoogen ftaat
Had , tot verwondring van haar' wyzen Adyokaat, Poos
|
|||||||||||||
|
äotf FABELEN EN VERTELZELSi
|
||||||||
|
Door de uitfpraak van den hoogen Raad,
Een wigtig pleitgeding verloren.
Haar Zoontje, een kind van zeven jaar ,
Hoort, wyl hy bezig is met zyne kinderspellen, Dit deerlyk nieuws aan zyn Mama vertélen : Hy werpt zyn fpeeltuig weg; hy lacht, en nadert hasr, Ja zegt; nu zal uw Jantje zingen,
Mgmaatjelief, ik ben zoo blyd.
Dat lelyke Proces is weg: gy zyt het kwyt. Procesfen zyn tog malle dingen.
Ik heb het wel gemerkt: gy zugtte als gy maar zat, Zoo lang als gy 't Proces nog hadt.
|
||||||||
|
ZUGT TOT VRYHEID.
|
||||||||
|
JlLen jonge Wilde, die in Frankryk was gebragt,
En daar een' meester had gevonden, Die, heusch van aart, van inborst zagt, Hem telkens vaster had aan. zynen dienst gebonden,
Gedroeg zich wel te vrede en bly, En had geen denkbeeld van den last der flaverny.
Men vroeg hem of^hy nu wel immer zou begeeren,
Weer naäp'zyn Vaderland te keeren? Och I ja £ zoo fprak hy zugtend ) ja ! Men zend' my naar Amerika, Men wilde graag den grond van die verkiezing weten ;
|
||||||||
|
t AB ELEN EN VÈttTElZELSi 20/
Hy gaf 'erdeze reden van:
'k Mag hier, wanneer 'tmy lust, nooit fiapen of nooit eten: 'k Moet altyd wagten tot myn Meester honger heeft Of tot hy zich naar bed begeeft.
|
|||||||
|
HUIS-CATECHIZATIE.
|
|||||||
|
ü'en driftig Predikant, van wïen het volk moest leeren
Wat in den Godsdienst noodig was,
Verkoos in 't onderwys , dat hy voor kindren las, Het Oude Testament heel deftig te expliceren. Toen hy aan 't geen men vindt gemeld van Bileam , En 't fpreken van den Ezel kwam,
Vertoonde een kleine knaap een grimlach in zyn wezen. De gramfchap van den Predikant
Was in een oogenblik geweldig hoog gerezen. Hy gromde, en dreigde, en gafeenblyk van zyn verOand Door veel bewyzen voor te dragen ,
Die toonden dat men hier geen tegenfpraak mögt wagen: Want dat een Ezel, dag aan dag,
Verftaanbre menfchentaal kon fpreken,
Wanneer hy flegts een' Engel zag,
Gewapend met een zwaard om iemand dood te fleken. De jonge lachte op deze taal,
En zelfs nog ruim zoo hard en fterk als de eerfte maal. De Farheer kon zich niet bedwingen
Om.
|
|||||||
|
SOS FABELEN EN VERTELZELSc
Om, door zyn drift vervoerd, naar 't knaapje toe te fpringen»
Hy fchopte hem met zynen voet ,•
Hy gaf, uit gramfchap, hem een flag of drie om de ooreri, En tierde als zinloos en verwoed.
De Leerling liet zich toen met deze woorden hooren : ö Dominé ontfchuldig my;
'k Stel vast dat de Ezel heeft gefproken net als gy. Maar heeft hy (als ik dit mag vragen )
Ook eveneens als gy gefchopt, geraasd, geflagen ? |
|||||||
|
STOFFEL
|
|||||||
|
JCLen lompert van een knegt, die lezen kon noch fchryven,
En egter in zyn' dienst mögt blyven ,
Om dat men alles op zyn trouw kon laten liaan, Was met zyn' Heer op reis gegaan.
Hy hoopte daaglyks ( was by het vertrek zyn zeggen ) Zich op het fchryven toe te leggen;
Óp dat hy, reis op reis, aan vriend en bloedverwant Al, wat hy buiten 't Vaderland
Maar meldenswaardig vond, in Brieven mögt verhalen, En zeggen waar hy al moest dwalen;
Doch dag aan dag op reis, vergat de goede knegt Wat hy aan elk had toegezegd.
Hy dagt niet aan de kunst, die hy befloot te leeren Zo goed als de allergrootfte Heeren.
Maar zeker voorval bragt hem onverwagt in 't hoofd Hos
|
|||||||
|
FABELEN EN VERTELZËLS, 20p
Hoe hy aan velen had beloofd
Met ongeraeene viyc zyn poging aan te wenden Om hun gefcareveu fchrift te zenden. Zyii Meester toefde een week in zekre groote Stad,
Waar hy een goede Herberg had.
Hy hield zich 's avonds thuis, en kon Zyn' tyd befteeden, Met de eene of andre bezigheden ,
Wanneer het een of der by toeval hem ontbrak, Dat in zyn' zak of mantel ftak;
Doch hy ging nooit alleen : wat hy ook moest vcrrigteil, Riep hy zyn' knegc om hem te lichten,
't Gevoel van zekren drang dreef eens den jonker aan Om fchcurpapiertjes heen te gaan,
De zak van zynen rok , in 't flaapvertrek gehangen, Zou ruim voldoen aan zyn verlangen.
Hy belde : Joris kwam : ,, kom Joris ; gaa eens mee , „ En licht my met een kaars of twee",
't Gefchiedde: Joris lichtte, opdat men niet mögt dwalen In 't geen men tot gebruik ging halen.
De Heer vond wat hy zogt: een Ilouwbriefvan een'vriend Had, na 't ontvangen , uitgediend,
'k Mag ( fprak hy by zichzel v' j dien Brief gerust verfch mren, 5 Want telkens zal ik hem betreuren,
Wanneer myn oog dat lak, die zwarte randen ziet. Maar Joris fchreeuwde: doe het niet.
Geef my den Brief, myn Heer ; verfcheur hem niet een ziertja, 'k Geef reis op reis een fchoon pampienje ,
Voor iedren Brief, dien gy na 't lezen fcheuren kunt : En wordt my deze wensch gegund,
II. DEEL, O Ü3VJ
|
||||
|
aio FABELEN EN VER.TELZELS.
Dan hou de ik vast myn woord aan vrienden en bekenden :
'k Zal hun die Brieven overzenden. 'k Heb wel beloofd, dat ik die fchryven zou, myn Heer!
Maar 'k vrees dat ik nooit fchryven leer! MdttlMKMMBBilMMIIIlyfllilliyiimiPff^+^MfflMMfflW
|
|||||||
|
OVERZEESCIIE JAN.
|
|||||||
|
'k JLid, in myn Fabels, meer van deugden en gebreken,
Van lompe en fchrandre knegten fpreken.
Nu zing ik van 't gedrag van Overzeefchen Jan , Die diende by een' Edelman.
Zyn Heer was eens te gast; en tegens de uur van fclieiden Moest Jan hem halen van de plaats,
Waar de eedle Jonker zich vermaakte met zyn maats. Hy was 'er op zyn tyd, en liet zich niet verbeiden. Toen ieder naar de voordeur trad,
En van den Heer, die hen trakteerde ,
Op 't vriendlykst affcheid voor dien dag genomen had, Was 't of men hier elkaar nog komplimcnten leerde. Elk bleef al buigend in het ruime voorhuis (taan. Men twistte op 't alierflerkst; geen mensch wou de eerfle gaan: Elk deed zyn best om uit beleefdheid dit te omleggen. In 't eind liet zich de Heer van onzen Jan gezeggen , Dewyl 't gezelfchap 't zoo verflond.
In 't uitgaan boog hy zich op 't nedrigst tot den grond; Maar Jan begreep dat hy zyn' pligt niet zou betragten, Wan-
|
|||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. 2!I
Wanneer hy niet terftond vertrok na zynen Heer.
De komplimentenklugt begon ten eerden weer ; Doch hy was niet van zin te wagten. Hy gaf niet om het hoofsch gebmi Van die wellevende Edeliui, Maar pastte om door hunn' kring met allen fpoed te booren, En was de tweede man, die uit de huisdeur kwam. Zyn meester, die dit kwalyk nam,
Deed hem een fcherpe les tot zyn bevreemding hooren. De onnoosle hals kreeg dit verbod :
Verftout u nimmer weer, jou fchurk, jou lompe zot, Op welken tyd of plaats, by wat gelegenheden, Gy luiden van fatfoen voor open deuren ziet; Eer gy den laatiTen Heer zaagt uitgaan, voort te treden. De ful vergat die leering niet,
Maar toonde eerlang dat hy opregt had voorgenomen Om, met onkreukbre trouw, zyn pligten na te komen. De Jonker kreeg, maar kort na die geltreng bevel, Na dat hy 's middags had gegeten,
Begeerte om uit te gaan, en deed zyn' dienaar weten, Waar hy hem halen moest: de knegt begreep het wel. De tyd wanneer, de plaats van waar werd juist befchreved, 't Was by een' vriend van 't buitenleven, Die, flegts een uurtje van de Stad, Eene aangename landhoef had, Waar Jan zyn' Heer ten zeven uren Moest komen halen met de Chaife, en later niet; Myn Heer moest 's avonds nog met iemand van zyn buren Souperen, 't geen hy zelden liet.
De Dienaar was gereed om op zyn' tyd te komen : O a Hy
|
||||
|
212 V ABEL EN EN VERTELZÈLS.
Hy was voor zesfen reeds op weg.
Nu, dagt hy byzichzelv', heb ik geen kwaad te fchroomen: '1; Ben inderdaad een vent van fnedig overleg. Ik neem net zoo veel tyds om met de Chais te ryden, Als ik van nooden heb, wanneer ik loopen moet : Nu komt het ongetwyffeld goed
Al houdt me een toeval op : het kan een weinig lyden. Met die gedagten reed hy voort,
En kwam vry fpoedig aan de Poort;
Daar zag hy eenen troep van Juffers en van Heeren Naar buiten treden om zich zelf te diverteren, En, in bekoorlyk weer, in 't aangenaamst faizoeiï, Eene avondwandeling te doen.
Een oogenblik daarna kwam weer een Heer van buiten : Terftond kwam weer een ander aan.
Dit deed d' onnooslen hals befluiten
Om voor een poosje van het rytuig af te gaan, En eens in 't rond te zien, zoo ver zyn oog kon (trekken j Of hy nog ergens lui van aanzien mögt ontdekken, Wien hy , zoo als zyn Heer uitdruklyk had gezegd, De voortogt door de deur volflrekt moest overlaten. Hy zag nu links dan regts; en uit verfcheiden (traten Kwam telkens iemand voor het oog van onzen knegt, Dien hy met eerbied moest befchouwen,
En voor een Dame of Heer van vry wat aauziens houwen. Hy bond zyn Paard dan vast, en nam het fterk befluit Om niet weer op zyn Chais te (tygen,
Voor hy geen Dame of Heer meer in 't gezigt kon krygen, Die uit de Poort zon gaan. Staag (tapte de een 'er uit, En de arider kwam 'er weder binnen.
Hy
|
|||||||
|
■«■*»«■>*■■■
|
|||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. » 213
Hy boog voor elk tot de aarde toe,
En dorst, al wierd hy 't wagten moe, Nog niet op 'trytuig gaan. 't Ging 't Heerfchap aan de zinnen Dat hy een uur byna moest wagten naar zyn Jan : Hy dagt niet anders of de vent had onderwegen Een droevig ongeluk gekregen, En was reeds een geftorven man. Men hoorde nu de klok van agten; De Jonker had geen' lust om 't langer af te wagten, Maar nam de beenen op, en vloog langs 't wandelpad. Hy kwam vry fchielyk in de Stad;
Daar zag hy voort zyn paard aan eenen boom gebonden; Daar werd de Dienaar by gevonden,
Die, met den hoed van 't hoofd, zich telkensuedrigboog. Nu kreeg hy ook zyn' Heer in 't oog,
En riep : myn Heer, wat ben ik blymetuteaanfchouwen! Ik ben een uur of drie, door luiden van fatfoen , In 't uitgaan van de deur* zoo byster opgehouwên. 'k Moest wagten; 'k wist myn'pligt; en dorst niet anders doen. De Jonker lachte, en kon den flokker niet bekyven: Hy zei, nu met den ful begaan,
Dat hy 't bevel om 't laatst voor eene deur te blyven, Maar van een Huisdeur had verftaan. |
|||||||
|
'T O W T«
|
|||||||
|
03
|
|||||||
|
214 FABEI-EN EN VE RTELZ EL S.
|
||||||
|
't ontdekt geheim.
|
||||||
|
Te dikwerf zal men 't zich beklagen ,
Wanneer men aan een' knegt te veel heeft opgedragen , En hem geheimen toevertrouwd, Die hy maar zelden by zich houdt. Op zekren Zondag liet een Heer by goede vrinden Zich tegens 't middagmaal, met andre gasten, vinden. Men fprak , voor't middagmaal, van't aangenaam laizoen, Van 't fchoon der lieve buitenwegen,
't Gezelfchap had welhaast, door't praten, lust gekregen Om eens te wandlet! na den noen.
Elk zei volmondig dat een wandling hem zou fmaken, Behalven hy, van wien wy fpraken. Hy had een reden van belet; Wanteen aanzienlyk man, met wienhyiets moest handlen' Had hem, na etenstyd, juist plaats en uur gezet, Zoodat hy waarlyk niet kon wandlen. Dit gaf hy voor, maar 't was zoo niet: Hy had, gelyk wel meer gefchiedt, Zich aan een Dame, die hy ergens had gevonden, Op 't plegtigst, door zyn woord , verbonden.,
Dat hy op Zondag, na den noen, Omtrent den theetyd zoude aan hare wooning komen : Hy had ook waarlyk voorgenomen Om die viflte dan te doen. Doch
|
||||||
|
FABELEN EN VERTELZELS. 21$
Doch 't loopje mögt hem weinig baten :
De Dames hielden fterk om zyn gezelfchap aan. Hy kon 't verzoek niet tegenftaan ,
En liet zich in het eind bepraten.
Zyn knegt was in de buurt: hyzond , en Hendrik kwam, Zooras hy 's Meesters last vernam.
Hein ( fprak hy zagtj es, zoodat hem geen mensch kon hooren) Gaa fpoedig naar Mevrouw Lizard,
En zeg, dat ik vandaag de occafie heb verloren Van haar te komen zien, 't geen my geweldig fmart. Vraag tevens of zy de mur wil ftellen ,
Wanneer ik morgen haar kan zien;
En kom , zooras als 't kan gefchiên ,
Hier weer, om fpoedig my haar antwoord te vertellen : Doch zorg omzigtig' dat gy dan
Niet van een Dame fpreekt, maar van een' Edelman : Men hoeft hier myn gedrag zoo netjes niet te weten. De knegt vertrok: men raakte aan 't eten,
En voor het einde van het maal
Was Hendrik al terug : men liet hem in de zaal, Waar hy zich by zyn' Heer1 vervoegde ,
En zei , zoo luid dat hy door elk, van woord tot woord, In 't geen hy meldde, werd gehoord,
Dat de Edelman zich met de boodfchap zeer vernoegde , En duidlyk had gezegd dat hem des andren daags 't Bezoek gelegen kwam, wanneer "t zyn Heer zou fchikken, 't Kwam voor of na den middag flaags.
Be Jonker toonde, door zyn' dienaar toe te knikken, Dat hy genoegen nam in 't Spel.
Hoe, vroeg hy, voer myn Vriend? was hy gezond en wel? O 4 Ja, |
||||
|
2rß FABELEN EN VERTELZELS.
Ja, was het antwoord, Heer, zoo veel als ik kon merken.
Jly had zoo even zyn Pellife eerst aangedaan ,
En vatte, toen ik kwam, juist zynen waayer aan.
Hy maakte zich , naar 't fcheen, reisvaardig om te kerken.
Hierop rees 't algemeen gelach :
Een lompe knegt bragt hier geheimen aan den dag. BEGROETING VAN EEN EN KONING.
|
||||||
|
i-/er Franfcheii Koning deed ('men denk niet dat ik jokk',
't Geval is waarlyk in gefchrift ons nagelaten) Een reisje door een deel der uitgebreide Staten, En ook naar zekre Stad van Neder Languedok. Dewyl daar flegts één Burger woonde ,
Die ooit Parys gezien , en dus bevonden had , Hoe, als de Koning zich in 't openbaar vertoonde, Men hem begroette in zulk een Stad, Was 't eerde werk om hem te {preken, Te vragen om zyn raad in zulk een wigüg ff uk, . Opdat aan 't plegtig werk, by louter ongeluk, Geen deftig aanzien mögt ontbreken. Men zogt en vond hem ras: hy was by elk bekend. I!y moest cp't Raadhuis voorden agtbrenRaad verfchyneu, Hy kwam: men fprak hem aan.' och J zei de Prefident, Onze ongerustheid moet verdwynen,
Wanneer ge in zekre zaak ons uwe hulp wilt bien, |
||||||
|
FABELEN EN VER TE LZ EL S. Êl?
Gy hebt, bereisde Heer ! gy hebt Parys gezien 5
Gy kunt voldoen aan ons verlangen,
En zeggen hoe men best den Koning zal ontvangen: Op morgen komt zyn Majefteit.
Hy wil, zoo zeide ons een van zyne beste vrinden, Zich in deez' Raadzaal laten vinden:
Van daag wordt dit vertrek voor onzen Vorst bereid, De billykheid vereischt, dit kunnen we allen denken, Dat hier dan een Commisfie zy ,
Die hem begroete, uit naam der gantfche Burgery. 't Is billyk dat wy hem ook 't een of ander fchenkén': De vraag is enkel hoe en wat.
Al wat wy hebben in de Stad
Beftaac in Appels en in Vygen ;
Wy kunnen hier van daag geen andre Vrugten krygen. De vraag, waarop men antwoord wagt,
Is nu wat gy gevoeglykst agt :
Is *t best, geef ons tog raad, want wyzyn onbedreven, Dat we Appels aan den Vorst, of dat we Vygen geven? En zeg ons hoe wy , met fatzoen,
Onze aaufpraak by de gift behoorlyk zullen doen. De man, wiens hulp men zogt, doorhem om raad te vragen, Wist weinig van de zaak : hy was geen fchrandre geest: Hy had Parys bezogt, maar flegts voor weinig dagen, En was 'er nooit aan 't Hof geweest.
Jly agtte 't egter niet geraên voor zyn belangen 't Beleefd verzoek vergeefs te ontvangen,
Maar droeg zich of hy vry wat raad wist in de zaak. |Iyn Heeren! fprak hy, 'kvind, met ongemeen vermaak, My tot uw' Raadsman uitgekoren,
O 5 Eq
|
||||
|
2ï8 FABELEN EN VER.TELZELS.
En zal met nedrigheid u myn advys doen hooren,
't Is best dat gy den Vorst uw lekkre Vygen biedt; 'k Ben voor 't gefchenk van de Appels niet.
Om alles zoo 't behoort en deftig uit te voeren, Opdat men elk den mond tot onzen lof doe roeren , Is 't noodig dat men zes verflerde korven haal' , En die met Vygen vuil' : ik zelf zal de eerfte dragen. Benoemt vyf andren naar uw eigen welbehagen, pie met hun kostbre vragt my volgen in de zaal : Maar elk van hun moet naarftig letten
Hoe ik myn voeten zal verzetten ,
Hoe ik myn gantfche houding fchikk',
En alles net zoo doen als ik.
Men pryst zyn goeden raad ; agt hem den voorrang waardig Benoemt een vyftal, dat zou Vliegen van zyn hand. De korven waren 's avonds vaardig,
En vol met Vygen tot den rand.
't Was alles klaar; men kon fiolen laten zorgen ; Men fliep dien nacht tot aan den morgen,
En egter rees raen tyds genoeg.
Dit was, zoo 't wezen moest: de Koning kwam al vro ;g. Men deed, zooras hy in het Regthuis was gezeten , Den Vorst door eenen Bode weten,
Hoe de agtbre Raad van deze Stad
Zes mannen, uit de bloem van hare burgerfcharen , Aan zyne Majefteit met last gezonden had, En dat zy voor de deur met hun gefchenken waren. De Koning vond dit zoo beleefd ,
Dat hy bevel gegeven heeft ,
Om die oplettende onderzaten
Geen
|
||||
|
FABELEN EN VER.TELZELS. aig
i
Geen oogenblik te laten wagten, maar terftond
Hen in 't gehoorvertrek te laten,
Het geen 't gezelfchap in den Vorst hoogst loflyk vond, De boodfchap werd gedaan : men kon naar binnen flappen. Hy, die geleider was van dezen burgerftoet, Was vol van yver, maar hy dagt, in zynen moed, Niet om het afgaan van twee trappen,
Schoon hy een dag geleên nog in de kamer was. Hy liep regt toe regt aan, en deed een" valfchen pas, Zoodat hy moest voorover vallen.
Dit voorbeeld werd gevolgd door allen,
Die meenden dat de daad van hem, die hen geleidt, Behoorde tot de plegtigheid,
En dat men dus, met fuifebollen,
Den Koning 't kompliment, met zwier, te maken had. Dat al de Vygen uit de korven moesten rollen. De leidsman rees weer op tot berging van zyn gat. Dit deed het vyftal ook : zy, die den Vorst verzelden, Bedwongen, op dit vreemd gedrag,
In 's Vorften byzyn zelfs, zich niet van luid gelach, En wierpen Vygen naar den kop van deze helden. Zy raakten, met een heele huid,
. De kamer en het Regthuis uit. Hy, die den voortogt hield, en zag dat zyn gezellen
Begrepen dat hy 't kompliment
In orde had gedaan , ging naar den Prefident, Om nevens hen 't voldoen der boodfchap te vertellen. Hy voerde 't woord, en zei; de Koning en zyn ftoet Zyn van ons, zoo ' t behoort, met nedrigheid begroet, 't Is ons gelukt, by 't nederfthieten , |
||||
|
3ftO FABELEN EN VE RTELZELS.
De Vygenkorven leeg te gieten.
Het hoofsch gezelfchap was voldaan,
En lachte ons op het vriendlykst aan;
Men wilde met elkaêr en ons zich diverteren : Men wierp elkaêr en ons met Vygen naar 't gezigt ; Doch onze boodfchap was verrigt;
Wy lieten 't gooyen voor de Heeren.
Wy keerden weer, in 't hart verheugd
Dat onze last niet was 'om Appels uit te deelen. • Met Vygen gooit men zagt: men lacht om deze vreugd, Maar Appels zyn te hard, men kan 'er niet meê fpelen. Elk was met hem van dat begrip.
Men dankt? hem: hy was en bleef het roer van 't fchip. |
|||||||||
|
9 * *
* *
|
|||||||||
|
<
|
|||||||||
|
GE-
't
|
|||||||||
|
•N3DNVZ3D
|
||||
|
i
|
||||
|
r ".....^^M«'---"^-■■<■'--' — ir _______>_________ -•' - immI
|
||
|
|
||||||
|
^00 g', ó Vriend ! u ooit Iaat brandea,
Door een lonkend aangezigt,
Of door twee yvooren handen, Dan is u liet hoofd te ligt :
Want de min heeft geen vermogen, Noch in handen noch in oogen. Liefde krygt alleen haar' luister,
Van het fchoon en glinftrend goud. Zonder dat is ze al te duister,
En geheel verflaauwd en koud. Had Kupied geen gouden fchigten,
Waar zou hy tog brand med ftigten ?
Boog en koker kan niet maken,
Zoo zyn pyl niet is verguld,
't Goud alleen kan harten raken , Maar de pyl heeft nimmer fcliuld.
Trof een pyl van lood uw zinnen, Gy zoudt haten en niet minnen. 'k Weet nogthans wat flerke bandea
Ware fchoonheid aan my geeft,
'k Zal tot haar in liefde branden, Die bekoorlykheden geeft,
Me«
|
||||||
|
224 GEZANGEN.
|
|||||||||
|
Met een koffer vol dukaten,
'k Zal die minnen , en niet haten. 'k Wil geen fchat noch wellust zoeken
Op Parnas maar in Peru.
Al de rest zal ik vervloeken. Wat is enkle fchoonheid nu !
Wordt een meisje als ryk geprezen, Zeker zal z' ook deugdzaam wezen. Tegenzang*
Zoo gy ooit, ó Vriend! wilt minnen ,
Wilt geen agt (laan op het goud;
Haat een Vrouw met wyze zinnen, Zorg dat g' om de fchoonheid trouwt.
Schoonheid is den mensch gegeven, Om de liefde te doen leven. Haat de zotheid van de waereld,
Die geblinddoekt door het geld ,
Slegts op Juffers wel bepaereld, Al haar ziel en zinnen Helt:
Want het zyn geen biste zaken , Daar het goud de min moet maken. Wil met zorg de trotschheid fchouwen,
Die in ryke bruiden leeft;
Wyl men altyd in de vrouwen , By het geld ook hoogmoed heeft.
Wilt g' een ryke vrouw verkrygen , Leer dan vry met fchande zwygen. Wyze
|
|||||||||
|
merrrmirr - , " <Ma '
|
|||||||||
|
GEZANGEN.
Wyze vrouwen van gelyken
Zult ge raeê vol hoogmoed zien, Wyl z al, even als de ryken,
Willen over u gebiên. Wie zou zulk een Wyslieid roemen,
En niet liever zotheid noemen ?
Schoonheid is alleen gegeven,
Tot verfierzel aan een vrouw, Om de liefde te doen leven ,
Door de banden van de trouw. Zonder die zyn al haar gaven,
In een' donkren nagt beg.raven.
Slotzang.
Wat kan ydle fchoonheid baten ?
Die verdwynt gelyk de wind.
Wat zyn tonnen vol dukaten , Als g' 'er nimmer rust by vindt ?
lly, die 't meeste heeft van dezen, Kan nog gantsch t' onvrede wezen. Wie zal tog op fchoonheid roemen,
Die de tyd kan nederdaan, Eveneens gelyk de bloemen,
Die in eenen nagt vergaan? Bloemen, zeg ik, welker bladen,
Slangen voên om ons te fchaden.
|
|||||
|
II. DEEL. P
|
|||||
|
226 GEZANGEN,
|
||||||||||||
|
Rykdom! ydelst' aller dingen,
Wie is 't, die op u vertrouwt? Wie kan t' uwer eere zingen,
Wyl g' alleen beftaat uit goud, 't Welk, hoe fchoon, hoe hoog van luister,
Drukt en doodt, en fleept in 't duister?
Alles kan de tyd vernielen,
't Zy hoe magtig , ryk of fchoon. Maar by welgeboren zielen,
Houdt de deugd haar gloriekroon.
't Ware fchoon, de regte fchatten,
Kan de ziel alleen bevatten.
Wilt gy my, ó Min ! doen leven,
In een aangename pyn ,
Wil my dan een Juffer geven, Die en fchoon en ryk moog' zyn.
Maar regt ryk en fchoon zyn dezen, Die de deugd regt wys doet wezen. |
||||||||||||
|
ZANG NA HST SMOOKEN VAN EEN TYPJEt
|
||||||||||||
|
Wy
|
||||||||||||
|
l ik hier dus aan den haa^d,
|
||||||||||||
|
Met myn oogen gantsch naar d' aard',
Eb 't gemoed en 't hoofd bezwaard, Zat een pyp te dampen,
|
||||||||||||
|
Dagt-
|
||||||||||||
|
GE ZANGE K.
Dagt ik aan de rampen,
Die myn ziel onfchuldig draagt, Eh daar my 't geval meê plaagt. Hoop, die telkens my verblydt,
Schoon ze my, van tyd tot tyd, Leert hoe 't hart door uitftel lydt, Zegt dat ik d' ellenden Schielyk zal zien enden : En belooft my meer ten loon Dan een Keizerlyke Kroon. Maar myn pyp is niet tot asch,
Of ik vind my even ras,
Die ik voor het rooken was.
*k Voel weer d' oude pynen,
'k Zie de hoop verdwynen, Als de rook in d' ydle lugt.
Hoop en rook zyn my ontvlugt.
*k Heb dan mehigwerf gezeid,
'k Vind maar weinig onderfcheid In een menfch, door hoop gevleid, En een' Vriend van 't fmooken, Die zich voedt met rooken. Geeft een pyp maar enkel fmook, Hoop is weinig meer dan rook, |
|||||
|
P ft
|
|||||
|
228
|
||||||||
|
GEZANGEN.
|
||||||||
|
SHäBBUUBäftHI
|
||||||||
|
VERLIEFDE HANS.
|
||||||||
|
Ik heb het by myn zolen ,
Dan eindlyk op myn huid. Myn hartje brandt als kolen, En fpringt myn vel fehier uit. De fh'alen van uw oogen, Beftierd door Venus kind , Doen my geheel verdroogen , Als Stokvisch in den wind. 'k Heb dezen nagt gekreten,
Ruim tweepaar emmers vol. 'k Heb 't rooken fchier vergeten, Zoo is myn kop op hol. 'k Heb myn gekrulde lokken Zoo kaal geplukt om jou, Dat men, uit al de vlokken , Zes ballen maken zou. Ach ! moet dit langer durerr,
Dan geef ik 't hagjen op ,
Al zou ik by myn buren
Gaan vragen om een ftrop.
Want ik wil , by fint feiten,
Eer fterven als een man,
Dan dus door u verfmelten ,
Als boter in de pan.
Ach!
|
||||||||
|
gezangen. 229
Ach! of myn ongelukken
U porden tot genaê ! Zie hoe myn hart op krukken ' U nafpringt vroeg en fpaê. Ei wil myn trouw ontvangen , En koester in' in uw fchoot, Wilt gy my niet zien hangen Tien jaren voor myn' dood. ^-"-^BTiiWtmmMM^^^ ^""f**!! M—BB BBHBBBBMBB JBBBHBBT*^*W
NUT VAN DEN WYN.
|
||||||
|
Ik ben een nieuwerwetsch Doctoor,
Die, zonder magtig veel te praten, Voor iedre kwaal , waarvan ik hoor,
Recepten geef, die moeten baten. Neem van dit edel fap, het fap van muskadellen , Gy zult herftellen: Neem van dat edel fap; Gy zult wis genezen kort en knap. Zie eens den vriend, die kwynt van min;
Zyn kwelling blykt ons uit zynoogen : Hy iterft byna , wyl zyn vriendin Geen plaats geeft aan het mededogen. Geef hem van't edel fap, het fap van muskadellen, Hy zal herftellen. P 3 Geef
|
||||||
|
SS© GEZANGEN.
Geef hem van 't edel fap,
Hy zal wis herttellen kort en knap. Hoe komt hst dat een Jongeling,
Die zich in weermin mag verblyden , Steeds zugt en leeft in mymering ? Baart wederliefde zelf nog lyden ? Geef hem van 't edel fap, het fap van muskadellen, Niets zal hem kwellen. Geef hem van 't edel fap, Zyn druk zal verdvvynen kort en knap. Die fterke zugt voor de Oudheid voedt,
Eu haar geheel poogt naar te ilreeven, Heeft waarlyk iets in zyn gemoed,
Dat hem in ziekte en fmart doet leven. Geef hem van 't edel fap, het fap van muskadellen, Niets zal hem kwellen. Geef hem van 't edel fap, Zyn fmart zal verdvvynen kort en knap. Befchouw dien edlen Zoon van Mars,
Elk, fchynt het, wil zyn woede ontvlugten, Wat ziet hy fier! wat fpreekt hy bars!
Een krygskoorts doet den knevel zugten. Geef hem van 't edel fap, het lap van muskadellen, Hy zal herftellen. Geef hem van 't edel fap, Zyn koorts zal bedaren kort en knap. Wat dunkt u tog van dien Polfon ?
Hy heeft geen zin om bloed te plengen. Een
|
|||||
|
:
|
|||||
|
GEZANGEN. 23I
Een enkle fchoot van een Kanon
Zal zyn gezwets ten einde brengen. Geef hem van 't edel fap, het fap van muskadellen, Hy zal herftellen. Geef hem van 't edel fap , Zyn lafheid zal wyken kort en knap. Wat baat tog een' jaloerfchen Gek,
Die telkens leeft in duizend vrezen, En fchroomt dat hem zyn lieve Bek,
Zyn Huisvrouw, ongetrouw zal wezen ? Geef hem van 't edel fap, het fap van muskadellen, Hy zal herftellen. Geef hem van 't edel fap , Zyn vrees zal verdwynen kort en knap. Een Rymer, door geen raad gefluit,
Wil een verheven Klinkdigt maken; Hy drinkt de hengftebron fchieruit,
En egter moet hy d' arbeid ftaken. Geef hem van 't edel fap, het fap van muskadellen, Zyn aar zal zwellen. Geef hem van 't edel fap , Zyn Klinkdigt raakt vaardig ras en knap. |
||||||
|
P 4 HOOG«
|
||||||
|
^_______
|
||||||
|
B34 GEZANGEN.
|
||||||||||
|
HOOGAGTING DER OUDHEID VOOR DEN
WYN. |
||||||||||
|
'kZc
|
||||||||||
|
ek vrugtloos wat tot waarheid leidt,
|
||||||||||
|
Zoo my de Wyn geen kragt mag geven,
Is d' eer der Oudheid uitgebreid,
't Word' aan den Wyn llegts toegefchreven. Hy geeft een vlug verftand: elk moet zyn kragten ecren ; Dit kan Hipokraat ons leeren. Drink, zoo fprak hy, uit uw kroes, Eens ter maand een halve roes. De wyze Sokrates, een man,
Wien niemand laakt om zyn gebreken , Zogt zynen troost by glas en kan.
Wanneer zyn wyf wat bars ging fpreken. Wat kan men beter doen dan naar zyn voorbeeld leven, Hipokraat zelf na te ftreeven, Die ons zegt: drink , uit uw kroes, Eens ter maand een halve roes ? ' Een Plato-, dien men Godlyk noemt,
Kon zyne gasten wel trakteren : Zyn wyn werd ongemeen geroemd
Van al de Filofooffche Heeren. Hy wilde, daar zyn disch zyn vrienden kon behagen, Zich naar Hipokraat gedragen , Dia
|
||||||||||
|
GEZANGEN. &33
|
|||||
|
Die ons zegt: drink, uit uw kroes,
Eens ter maand een halve roes. Diogenes woond' in een vat;
Men zegt, hy hield van water zuipen, Maar kwam hy aan het Druivennat, Dan liet hy 't zagtjes binnen fluipen. Zyn ton had reuk naar wyn: die reuk kou hem bekooren. Hipokraat had ook doen hooren Deze les: drink, uit uw kroes, Eens ter maand een halve roes. De Wysgeer Ariftoteles,
By elk bekend als kloek en fchrander, Hield mee niet weinig van de fles: Want dit bewyst ons Alexander. Des Wysgeers Leerling vond by Wyn een groot genoegen, Wou naar Hipokraat zich voegen, Die ons zegt: drink, uit uw kroes, Eens ter maand een halve roes. Demokritus , verzwakt door pyn ,
Heeft ons een klaar bewys gegeven Van 't groot vermogen van den Wyn,
Tot rekking van het menschlyk leven. De Wyn verfterkt het hart, en kan den dood vertragen. Wil het Hipokraat maar vragen : 't Antwoord is: drink, uit uw kroes, Eens ter maand een halve roes. Heraklitus en Epikuur,
G.üenus en meer andre wyzen, P 5 Er-
|
|||||
|
334 GEZANGEN.
Erkenden uwe gunst, Natuur,
Door Iekkre Wynen hoog te pryzen. Zy vonden dat de Wyn de zorgen kan verdooven. Hipokraat deed hen gelooven Aan de les : drink, uit uw kroes, Eens ter maand een halve roes. HET GELUK.
|
||||||
|
VJy, die de ware vreugd wilt fmaken ,
Leer hier wat weg gy volgen moet; Ik jaag in alles naar vermaken,
En^ vind myn leven telkens zoet. Ik leer hoe elk C wie kan dit wraken ? }
Zyn voordeel met de Reden doet. Het fehoon der leer, die wy waarderen,
Is ligt te vatten voor 't verfland.
't Is 't hoogde goed, waarvan we u leeren ; 'k Heb myn bewyzen by de hand.
Wil iemand tegen my ageren, Zyn hart legt tegenfpraak aan band.
De Waarheid blyft my t'-aller ure,"
Als zuiver en eenvoudig, by.
Ik volg de leiding der Nature : Zy is 't, aan wie ik alles wy'.
Dat
|
||||||
|
GEZANGEN, , 235
|
|||||
|
Dat hare wet my fteeds beflure,
Dan leef ik waarlyk vry en bly. Van hier dan trotfche Stoicynen!
Uw leer wordt a!s te ftreng gewraakt.
Uw wysheid doet de blydfchap kwynen, Terwyl z' ons ongevoelig maakt.
Geen leer zal my aanneemlyk fchynen, Wanneer zy 't inenschiyk hart niet raakt.
Kan Ariftoteles wel fpreken
Dan wartaal, vol van duifterheid ?
Wien 't iust het hoofd met hem te breken, Hoor hoe hy voor de waarheid pleit'.
My is in 't leven nooit gebleken Dat hy ons nutte dingen zeit,
'k Wil Sokrates en Plato loven,
En Seneka, die fchrander was.
Ik heb hun fraaye Werken boven; Daar ftaan z' in myne boekenkas,
En mooglyk zyn ze vry beftoven; Wyl ik 'er nooit een woord in las.
De regels, die men volgt in 't leven,
Zyn juist niet altyd goed en waar :
Wy raaken, fchoon w' ons moeite geven, Met ons ontwerp niet altyd klaar.
Een Doctor, in zyn kunst bedreven, Wordt zelfs wel eens een moordenaar.
Wat mögt g', ó grooten van Atheenen!
Zoo ernftig als ooit iemand kon, Dioge.
|
|||||
|
GEZANGEN.
Diogenes gehoor verleenen,
Wanneer by zyn geknor begon ? Dat groote licht was u verfcheneii :
't Kreeg luister van een leege ton. Wat mögt Heraklitus tog leeren,
Die huild' en jankt' en handen wrong?
Was Demokriet een man met eeren,
Daar hy fleeds lacht' om oud en jong ? Zy waren beiden vreemde Heeren,
Wier lof ik nooit van harte zong. Men kom dan weder tot ïnyn leering.
ó Vrienden! volgt die, want z' is goed.
Zoekt waar genoegen in verkeering, Zorgt dat gy zagte driften voedt.
Want by het volk is tog de neering, En wat is zonder driften zoet?
6 Epikuur! wil 't my vergeven,
Dat ik uw wet heb uitgelegd. Elk zoek' vermaak en vreugd in 't leeven:
Dit 's billyk, eerlyk, goed en regt. Gy waart in zulk een regt bedreven ;
Dat had Natuur u voorgezegd. * * »
• *
|
|||||
|
BOE-
|
|||||
|
GEZANGEN. 237
~~tmtrr-TT-~"iamBaBgggM—B^a3iaaaMng«Baa—
|
|||||||
|
BOE RENLIED.
|
|||||||
|
Wy Dorpelingen fmaken regt
Een ongeftoord en bly genoegen. 'k Wil, wat men van de Steden zegt,
My nimmer in een Stad vervoegen. Wy leven hier vervreemd van haat : Hier heerscht in alles middelmaat. Geen mensch is hier eene andre wet Dan die van goede trouw gezet. Jaloerfche zorg heeft nimmer kans
Om boerenlui door 't hoofd te malen; En onze Vrouwen doen de mans
Nooit met een kroon van hoornen pralen. Zoo nu of dan zich een vertoont, Die door zyn Huisvrouw is gekroond , Dan is 't een van den fteedfehen ftoet, Die hier zyn geld verteeren moet. Kom ik des avonds uit het veld,
Dan zie ik my met vreugd ontvangen: Myn wyf heeft fpys gereed gefield ;
Myn wyf begunftigt myn verlangen. Zy geeft my eten naar myn fmaak.
'k Vind in haar praatjes myn vermaak.
Wy gaan naar bed : ik weet myn pligt.
Wy flapen tot aan 't morgen licht.
|
|||||||
|
mw
|
|||||||
|
038 GE ZANGE Nó
Elk werkt met vlyt in onze ftreek,
En ieder dag met nieuwe lusten, Elk werkt zes dagen in de week.
De Zondag dient om uit te rusten. Dan hoören w' onzen Leeraar aan ; En als de Kerktyd is gedaan, Dan'zoeken kind en man en wyf, Elk naar zyn zin , een tydveidryf. Griet kuyert met haar bestemaat,
Of buurtjes kouten met elkander; Men blyft tot 's avonds aan de praat,
Of fpeelt het eene fpel of 't ander. Maar zelden, of't moet kermis zyn, Gebruikt men Herken drank of wyn. Hier heerfchen waarlyk reiner zeen, Dan by de Heeren in de Steen. |
|||||||
|
BEDROG EN WAARHEID.
|
|||||||
|
'k jLjag in myn droom een Nagtuil vliegen.
Hy fchreeuwde luid, wel twintig maal, Het is bedriegen.
Hoor wat ik menigwerf herhaal : 't Is ware taal.
De mensch vertoont zich rein van zeden,
Getrouw aan zyn verbintenis. 't Heeft
|
|||||||
|
GEZANSEN.
|
|||||
|
't Heeft fchyn van reden:
Maar fchyn is vol bedrieglykheden. Die zegt dat veinzen menschlyk is, Spreekt waar en wis. Klimeen verftaat het listig vryen;
Zy heeft een houding , die bekoort, Vol veinzeryen. Wie kan haar valschheid langer lyen, Dewyl men uit haar' mond geen woord Dat waar is hoort ? Menalkas, zoo de lui niet liegen,
Is mild , en vordert lofgetuit. Maar 't is bedriegen, 't Gerügt, hoe ver het ook moog' vliegen, Komt, wyl hy telkens jaagt naar buit, Op valschheid uit. Wie durft de jonge Lyfis vryen ?
Verliefde woorden zyn by haar Bedriegeryen.
En egter mag zy heel wel lyen , Een' dubbelzinnig' babbelaar : 't Is waarlyk waar. Jan is hoogdravend in zyn fpreken :
Hy roemt zyn geest; maar dikwyis is 't Bedrog gebleken. Als mooye woorden hem ontbreken, Dan wykt zyn geest voor da: gemis: 't Is waar en wis. |
|||||
|
GEZANGEN,
|
||||||
|
De fneeuw, roept elk, heeft meerder fmetten
Dan 't vel van Kloris. Vleyery ! Gy moet maar letten Dat Kloris fchoon wordt door 't blanketten , En oordeel dan, benevens my, Of 't waarheid zy. Een zwervend Arts moog' zich beroemen,
Elk moet zyn dwaze zwetfery Bedriegen noemen: Hy zoekt zyn armoe te verbloemen. Beproef eens, raakt hy uit de ly, Of 't waarheid zy. Bedaagde Laura hoort men liegen.
Z' is, zegt ze, nog geen dertig jaar:
Maar 't is bedriegen. Haar jeugd was langer aan 't vervliegen : Dit toouen rimpel, mond en haar, 't Is waarlyk waar. Een bloodaart praat van dapper ftryen ;
Maar elk befpeurt, in 't minst gevaar, Zyn veinzeryeii. De pogcher zal aan 't loopen tyen. Zyn voeten heeft hy altyd klaar, 't Is waarlyk waar. |
||||||
|
HET
|
||||||
|
|
|||||||||
|
OEZANGEN. »4*
|
|||||||||
|
HET WERK VAN EEN OOGENBLIK.
|
|||||||||
|
V/m in het leven niet te minnen
Befluit men al te los en ligt. 't Is ras gezeid, maar zwaar verrlgt.
Wie blyft fteeds meester van zyn zinnen ? Een oogenblik: de fterkfte zwigt.
Een brand, die nimmer zou verkoelen,
Raakt menigwerf geheel te niet, Terwyl men vlammen ryzen ziet, Waar w' enkle vonkjes zagen woelen.
Een oogenblik: en zulks gefehiedt. Men moog' het groot geluk verheffen
Van een', die ras tot hoogheid klom, Maar fchielyk wykt zyn adeldom, Wanneer hem tegenfpoeden treffen.
Een oogenblik keert alles om. |
|||||||||
|
EIGENBAAT.
lyn beste maat, wil my tog zeggen
Hoe ik de reden van 't gedrag, Dat ik hier telkens houden zag, Met goed verftand dien uit te leggen. II. deel. Q Myn |
|||||||||
|
OEZANGEN.
Myn lieffte Vrindje, zeg het my,
Vischt ieder niet op zyn gety ? Bedriegers noemen zich regt.vaardig;
De bloodaart pocht op heldendaên:
Een ligtekooi wil (tätig gaan,
Als waar zy vroom en edelaardig. Myn lieffte Vrind , erken met my,
Dat ieder vischt op zyn gety.
Een fchraalhans, trotsch endwaas van zinnen,
Roemt dat hy ryk is in zyn land ;
Maar neemt hier alles by de hand ,
Om flegts zyn daaglyksch brood te winnen. Myn liefde vrind , erken met my,
Dat ieder vischt op zyn gety.
Een oude Dame, ryk in fchyven,
Betoont haar mildheid aan een* Heer.
Maar ach ! de man verfchynt, niet meer.
In plaats van haar getrouw te blyven, Is hy voor 't geld met jonger bly.
Dus Yischt de vrind op zyn gety.
Een Grysaart, di'e, jaloersch van zinnen,
Steeds raast en knarsfetandt van fpyt, En 't Wyf met harde fporen rydc, Meent dat hy dus zyn' wensch zal winnen.
De Grysaart vischt, hoe dwaas hy zy, Zyns oordeels s ook op zyn gety. |
||||
|
fS E Z A N G E N, 343
Een Farheer, om zyn' zin te krygen, , . •
Maar 'k zeg niets meer van deze z»ak ,
Opdat ik 't niet te gortig maak'.
Men lach eens ftil, en leer' het zwygen. Myn liefde vrind, erken 'tmetmy,
De Farheer vischt op zyn gety.
Ziet gy die bleeke Vrouw genaken?
Zy preekt de kuischheid: doch in fchyn.
Houd haar in 't oog; haar werk zal zyn
Een' Jongman tot haar (laaf te maken. Erken, myn lieffte vrind, met my,
Dat ieder vischt op zyn gety.
VERANDERING VAN ZANG.
|
|||||
|
Jonge en fchoone Silviaatje
Hield met buurtjes, in het rond ,
's Avonds een gezellig praatje , Zong ook dus in d' Avondftond : Weg laffe min , 'k Blyf u weerftreven, Myn herdersleven Neemt al myn uurtjes in. Tirfis mögt haar eenzaam vinden,
Eu verloor dat tydflip niet; Q 2 Sp«»
|
|||||
|
GEZANGEN.
Spelend', om haar hart te binden,
Op zyn fluit haar liefïle lied: Weg laffe min, 'k Blyf u weerftreven. Myn herdersleven Neemt al mya uurtjes in. Straks begint de Knaap te zingen ,
Woorden, door hem zelv' gedigt,
Met een Item , die 't hart kan dwingen, Stelt hy 't geen hy denkt in 't licht. Al wat ik wensch Is teer beminnen. Dit doet den mensch Genoegen winnen. Wil, zo fprak ze, 't oor niet krenken:
Myn gezang is ruim zoo ichoon.
Toen verviel ze, zonder denken, Aan het zingen, in zyn toon. Al wit ik wensch Is teer beminnen. Dit doet den mensch Genoegen winnen. Tirfis wierp zich aan haar roeten ,
Zag haar lief en vriendlyk aan,
Dagt ze naar heur' zin te groeten, Door nog eens zyn toon te flaan. Al wat ik wensch Is teer beminnen. |
||||
|
... mm».\ «K,!.......ju" mmsmmmmssBSGSKBHBSmSf
|
||||||||
|
GEZANGEN. 245
Dit doet den mensch
Genoegen winnen. Beiden zag men menigmalen
Neergezeten aan een Vliet. Nimmer zingen z', of herhalen 't Lied van Tirfis, 't nieuwe Lied: Al wat ik wensch Is teer beminnen. Dit doet den mensch Genoegen winnen. |
||||||||
|
AAN EENE SCHOON E.
|
||||||||
|
JL/aar u Natuur, met eigen handen,
Voor aller oog, heeft opgefchikt,
Maakt gy haar groot gefchenk te fchanden , Wanneer g' u zelve verwt en (hikt,
Voeg niets, wilt g' als een fchoonheid leven, By 't geen Natuur u heeft gegeven. De konst, hoe zeer z' u ook doe pronken ,
Wat nut g' u van haar hulp verbeeldt, Heeft nimmer eedier fchoon gefchonken
Dan u de jeugd heeft toegedeeld. Voeg niets, wilt g' als een fchoonheid leven,
By 't geen Natuur u heeft gegeven.
Q 3 Gy
|
||||||||
|
GESÄNGEN.
|
||||||
|
Gy toont ons al d' aanvallïgheden,
Waardoor men harten wint en houdt.
Vermeng tog nooit, om welke reden, Het zuivre goud met klatergoud.
Voeg niets, wilt g' als een fchoonheid levea, By 't geen Natuur u heeft gegeven. Gy moet geen' vreemden opfehik dragen,
Schoon gy dit fteeds van andren ziet: Want, wil men al te flerk behagen,
ó Iris ! dan behaagt men niet. Voeg niets, wilt g" als een fchoonheid leven ,
By 't geen Natuur u heeft gegeven.
Uyj naaste Buur, wier jaren klimmen ,
Moet minnaars lokken door de kunst: Zy moet het oude vel doen glimmen :
U fchonk Natuur haar grootfte gunst. Voeg niets, wilt g' als een fchoonheid leven,
By 't geen Natuur u heeft gegeven.
Men kan, met kieschheid, kleine Vlekken
Verbergen voor het menschlyk oog, Of luister geven aan zyn trekken 5
Maar dikwerf vliegt de kunst te hoog.
Voeg niets, wilt g' als een fchoonheid leven ,
By 't geen Natuur u heeft gegeven.
* * *
* *
|
||||||
|
v 1
|
||||||
|
GEZANGEN. ltf
UITGEZOGT GEZELSCHAP.
|
||||||
|
Alier, zoo zegt men, komt een ftoet
Van uitheemfche vrinden ,
Die , vry deftig opgevoed , Aller harten binden.
Kyk eens uit: waar zyn ze dan ? Zie eens of ze komen, Jan. 'k Wagt een' Abt, die niets bemint
Dan de Hooge Scholen;
Die zyn lust in weldoen vindt , Weg fchenkt in 't verholen.
Kyk eens uit: waar is hy dan ? Zie eens of hy nadert, Jan. 'k Wagt een deugdryk' Overheid,
Die, als Regtsgeleerde ,
Voor't belang deronfchuld pleit, Nooit het regt verkeerde.
Kyk eens uit: waar blyft hy dan ? Zie eens of hy nadert, Jan. 'k Wagt hier ook een Man en Vrouw,
Die elkaêr beminnen. Q 4 D'ee»
|
||||||
|
GEZANGEN»
|
|||||
|
D' een tragt, in onkreukbre trouw,
D' ander te overwinnen.
Zie eens uit: waar zyn ze dan? Zie eens of ze komen, Jan. 'k Zal een jonge Juffer zien,
Onbevlekt van zeden,
Schoon een jaar of negentien, En volichoon van leden.
Kyk eens uit: wnar blyft ze dan? Zie eens of ze nadert, Jan, Hier komt mee een jonge Non,
Schoon gelyk de Rozen, Die, hoe vry zy Jeven kon, 't Klooster heeft gekozen.
Kyk eens uit: waar blyft ze dan? Zie eens of ze nadert, Jan, By 't gezelfchap zal gewis
't Jong Soldaatje wezen , Dat niet mild in woorden is,
Maar niet weet van vrezen. Kyk eens uit: waar blyft hy dan ?
Zie eens of hy nadert, Jan.
'k Wagt een Monnik, zoo men praat,
Die ( wat vreemde dingen ! ) |
|||||
|
849
|
|||||||||||
|
eEZANOEN,
|
|||||||||||
|
Nimmer zich verleiden laat,
Maar zyn drift kan dwingen.
Kyk eens uit: waar blyft hy dan ? Zie eens of hy nadert, Jan. Nog komt hier eer< Predikant,
Die het hart kan treffen, j
Doch ongaarne zyn verftand
Hoort met lof verheffen.
Kyk eens uit: waar tilyft hy dan ? Zie eens of hy nadert, Jan. Eindlyk wagt ik een Matroon ,
Die, reeds oud van dagen,
't Groot verlies van 't jeugdig fchoon Nimmer zai beklagen.
Kyk eens uit: waar blyft zy dan? Zie eens of zy nadert, Jan. * * *
|
|||||||||||
|
1
Q 5 VE R-
|
|||||||||||
|
■lll I
|
|||||||||||
|
___
|
|||||||||||
|
25o
|
||||||||
|
VERSCHEIDENHEID VAN DWAASHE-
DEN. |
||||||||
|
M en vindt niet een der ftervelingen,
In wien de tyd geen dwaasheid baart:
Elk kiest nu d' een dan d' andre dingen, Het zy hy jong is of bejaard.
En wat de mensch, met wufte zinnen , Ook doe of laat', is 't in 't gemeen, De vrugt van Wysheid ? zeker neen: Nog eens neen, neen. Men ziet hem fteeds de dwaasheid minnen. De jonge Damon feheen bezeten :
Hy wilde flerven ongetrouwd, Hy heeft wel dertig jaar gefleten,
Als waar' de fuffer grys en oud. Nu is hy zestig en gaat minnen.
Hy zal zelfs trouwen, naar ik meen. Is Damon wyzer ? zeker neen:
Nog eens neen, neen. Hy gaat eea nieuwe kjuur beginnen.
|
||||||||
|
Een
|
||||||||
|
O E ZA NC EN«
Een minnaar moet zyn' wensch verliezen :
Zyn lief lacht tuet zyn mhmepyn. Hy wil iets tot vertroosting kiezen ,
En zoekt zyn töevlvtgt by den Wyn. Hy vloekt de vrouwen, gantsch verbolgen:
Zyn hart wordt harder dan een fteen. Wordt hy wel wyzer ? zeker neen .-
Nog eens, neen, neen. 't Is maar een andre dwaasheid volgen.
Een knaapje , deftig in de noppen,
Bidt vele Vemisdienjes aan,
Die hem, helaas 1 geweldig foppen : 't Komt hem op groot verlies te (laan.
Hy trouwt een Best om hare fchyven, Met rimplig vel, en mank ter been.
Wordt Kalis wyzer? zeker neen: Nog eens, neen, neen.
't Is maar een andre kuur bedryven. Elk gaat zich naar zyn' zin vermaken.
Die mint een meisje : deze 't fpel:
Een' andren fchynt de Wyn te fmaken, Een vierde vindt het fmullen wel.
Een vyfde flyt met lagchen de uren, |
||||
|
»SÄ ö E Z A W O E K.
In 't byzyn van zyn Klorimeen.
Zyn z' allen wyzer ? zeker neen: Nog eens, neen, neen.
Elk beeft maat andre zotte kuren. |
||||||
|
SPREU.'
|
||||||
|
- —- - ■-______________________■ --
|
||||||
|
SPREUKEN
EN
ZEDELESSEN.
|
||||||||
|
iJÜJ^U___ULIPWLL
|
||||||||
|
■ i i .!■ ____- - ________—
|
||||||||
|
.......
|
||||||||
|
spre'uken en zedelessen, S55
B—I—B———■——— «—■—
|
|||||||
|
I.
't Is nutteloos gezegd : 'k heb dit of dat gehad.
Wat baat ons nu de wyn, die gistren was in 't vat ? Zwyg liever van den ftroom, wanneer 't verloopen ty is. De molens malen niet met wind, die al voorby is. 2.
Die altyd weelde fmaakt j en nimmer tegenfpoed,
Denkt weinig om zyn' God, de bron van 'thoogfte goed. 3.
In woorden zonder flot,
Is 't kenmerk van een' zot. 4-
Leef wel en handel zoo dat elk u mag vertrouwen;
Maar zoo. gy elk vertrouwt, zal 't u te laat berouwen. 5-
Zwyg uw geheimen , om geen naberouw te krygen :
Zoo gy die niet ontdekt, zal elk ze moeten zwygen. €.
Wie vreedzaam leven wil, en nooit zyn rust zien froofefl»
Moet ziende blind zyn, en al hoorende niet hooren. 7'
Wanneer ge in ziekte veel op flegte Doctors bouwt, Is 't of gy Mannenwerk aan kindren toebetrouwt. 8. De
|
|||||||
|
■ ■11
|
|||||||
|
25<5 SPREUKEN EN ZEDELESSEN,
8,
De roem uws Vaders, zoo liy regt op agting heeft,
Behoort u niet, tenzy ge als hy roemvvaardig leeft. Wie zich met reden niet genoegzaam kan verweeren ,
Is vry gereed om met de vuis.t te disputeren. zo.
Wie niemand borgt. en niemands borg wordt, en geen borgen
Voor eigen i'chuld behoeft, is vry van alle zorgen. ii.
Wat is de waereld groot» zei Besjen , en zy kwam
Van Wormer, door Zaandyk en Koge , te Zaandam. 12.
Indien een mensch , die nooit gelaakt werd, was geboren,
Dan zou men zekerlyk meer vreemde dingen hooren. Die al wil zeggen wat hem lust, gewenn' zyne ooren,
Om 't geen hy liever niet wil weten , ook te hooren. , 14.
Het wisfelziek geluk verandert ligt van loop :
Het geesièlt nu met vrees, het troetel*; dan met hoop.
15.
T)e Kroegelooper wordt tot werken telkens trager,
Hy mest den Hospes, maar hy maakt zichzelven mager. iS. Berisp
|
||||
|
SPREUKEN EN ZEDELESSEN. «57
|
|||||
|
ï6.
Berisp niet flerk, zoo gy berisping hebt te vreezen.
Wie andren ftraffen wil, moet zelf onftraf baar wezen. Het goudryk Land is woest, hard , dor en onbeplant.
't Goudgierige gemoed gelykt naar 't goudryk Land. 18.
Een vyand, die u vleit, zoekt u in flaap te wiegen ;
Hy heeft uw hulp van doen, of zal u haast bedriegen. JQ.
Het eerde huwelyk wordt door de Min beleid :
Het tweede is Koopmanfchap: het derde dolligheid. 20.
Iets, dat een Gierigaart by 't fterven hinder doet,
Is dat men Graf en Kist met geld betalen moet. 21.
Men fcheldt den tyd voor kort: hy is te fnel van gang ;
Maar elk zoekt tydverdryf. Is dan de tyd niet lang ? 22.
Schoon 't lagchen en geween elkandren tegenftreeven,
Men vindt voor beiden ftof in 's waerelds ydelheid. Men gunn' dan Demokriet te lagchen om het leven , En laak' geea Herakliet, die 't menschlyk lot befchreit. II. DEEL. R 23. Di&
|
|||||
|
258 SPREUKEN EN ZEDELESSEN.
23.
Die wel eens anders kwaad, maar niet zyn eigen ziet, Is voor zyn naasten vvys, en voor zichzelven niet. 24.
Wenscht noch om hoogen ouderdom ,
Noch om een' vroegen dood in 't ondermaanfche leven, Het zy u even wellekom Wat u het lot ontnemen moge of geven. 25.
Men mag met Bachus fpelen, (toeyen;
Met Venus kuffelen en knoeyen, En zoeken in den wellust vreugd; Terwyl wy zelf onze oogen blinden : Maar ware vreugd is niet te vinden, Dan in de omhelzing van de Deugd. 26.
Hy, die den lof verbreidt van elk , wien hy ontmoet,
Doet groot gebrek aan oordeel blyken. Wat gunftig vonnis hy moog' ftryke'i, 't Is zeker dat zyn Hem aan niemand voordeel doet.
27-
Geen leeftyd is 'er, die geen ramp en ondeugd baart.
De wulpfche jeugd is los van aart. En in de kragt van 't menschlyk leven Heerscht eerzugt in het hart. Als de ouderdom begint, Wordt agterdogt gewekt: men wantrouwt zelf zyn' vriud, Of wordt door gierigheid gedreven. En
|
|||||
|
iiiii i nfi^a-h-"-*™---*—'-"■______
|
|||||
|
SPREUKEN EN ZEDELESSEN. 259
En als de tyd des doods genaakt,
Dan is het dat men 't meest voor zyn bezitting waakt. 28.
Veel gekken hebben (leeds, hoe dwaas, de wyzeftuipen,
Dat ze in hun eigen vat eens anders voordeel kuipen. 29.
Indien gy leven wilt gerust en wel te vreên,
Maak u met velen vriend, met weinigen gemeen. 3°
Leef als de looze Hang, leef als het duif ken plag, Opdat gy niemand krenkt, u niemand krenken mag. . 31.
Waaragt men thans het goud niet hooger dan hec leven?
Wie neemt zyn goud niet meer dan zyn gezondheid waar? De mensch, te dikwerf door een dwazen geest gedreven, Gaart niet opdat hy leev', maar leeft opdat hy gaar'? 't Opregt gemoed is vry en zalig en verheven :
Het onopregte is flaaf, ook middenin 't bevel. De ware Deugd alleen doet vry en vrolyk leven ,
Hy leeft gelyk hy wil, die nimmer wil dan wel. 33-
Als ik uit hout of Heen een nut gebouw verheven ,
Uit zyde, wol of vlas, een goed gewaad geweven , Uit graan' het nuttig brood gekneed zie voor den buik ; Dan kan myn daukbre zi< i niet laten lof te zingen R 2 Hem,
|
|||||
|
-___.
|
|||||
|
a<5o SPREUKEN EN ZE D ELÈ S SEN.\
Hem , die ons handen fchiep, bekwaam tot alle dingen;
Hy fchonkuiet flegtsde ftof, maar leerde ons ook't getiraik. 34«
De Wet en Godsdienst zyn verknogt door naauwen band % De een houdt der boozen geest, en de andre bindt hun hand. 35-
't Gemoed eens wyzen mans weet nimmer van bewegen: Geen voorfpoed maakt hem trotsch, geen tegenfpoed verlegen. Een zot integendeel is niet dan ebbe en vloed : Hy is verwaand in voor- en fufc in tegen.fpoed. 3(5-
De Deugd eischt daad: de praat heeft weinig te beduiden.
Geloof en Liefde en Hoop zyn zaken, geen geluiden. 37-
Schoon 't braaf en loflyk is het Bygeloof te weeree,
Nog kan men veel te fterk, te driftig reformeeren.
Men is ligt al te zeer geftoord op zyn party.
Het midden houdt de deugd; niet deeene.otde andre zy'.
Zy, die, met groote zorg, de vrekheid myden willen,
Vervallen menigwerf van fparen tot verfpillen.
Een mensch is wys, wanneer hy 't veilig midden houdt ,
En op Charybdis let, terwyl hy Scylla fchouwt.
33.
Door vlyt wordt ons vernuft geflepeuer en wyzer; 't Wordt ook gefleteu door eene al te groote vlyt. Vlyt flypt en flyt den geest, gelyk de Wetfteen 't yzer Al flytende verfcherpt, al fcherpende verflyt. 39. Het
|
||||
|
SPREUKEN EN ZEDELESSEN. 2ÖI
39-
Het mager Osken wordt in 't vette gras gedreven ; Maar 't weidt zich voor de byl, och armen! vet en groot. De mensch treedt eveneens de weide in van het leven : Hy komt, hoe meer hy weidt, fteeds nader aan de dood. Ook winnen is verlies : zoo veel de jaren groeyen , Zoo veel neemt ook meteen de tyd van 't leven af: 't Zy dat wy oud of jong, in 't dorren zyn of bloeyen, Wy lpoeden van de wieg geffadig naar het graf. 40.
Die t' eenemaal de ziel van driften wil ontkleeden , Ontkleedt de reden ook meteen van haar bewind. Want zonder driften zou in 's menfchen ziel de reden Zyn als een Stuurman, die geen wind in zeilen vindt. 41.
De Vorst is geenszins wys, die fleeds het vvraakzwaard voert,
De Vader is niet wys, die fteeds de roede roert. Als Vorst en Vader nooit het ftraffen willen laten, Dan maakt een Vader't kroost, een Vorst zyne onderzaten, Meer boos in 't heimelyk, dan vroom in 't openbaar. Onthoudt, ó Vaders! dit: neemt dit, ó Voriïen! waar. 4a.
Tersvyl Saturnus zat aai 't roer der gouden tyden ,
Was 't, meent men, ongewoon eens anders bed te ontwydqn;
Maar in de zilvren eeuw, toen 't Ryk was voor zyn Zoon,
Wierdt fchoonheid minder kuisch , en kuischheid minder
( fchoon.
|
|||||
|
R 3 43- Die
|
|||||
|
£f5ü SPREUKEN EN ZEDELESSEN.
43-
Die voor een dag of vier gaat zwerven door de baren, Verzorgt voor zoo veel tyds zyn' knapzak, eer by fcheidt: Waarom dan desgelyks voor zoo veel kwade jaren , Als hier een mensch beleeft, geen teergeld opgeleid ? 44'
Het weten is wel fchoon, maar doen gaat boven weten. Die vele zakai kent verdient geleerd te heten. Maar die zyn tyden meet, zyn driften houdt in toom , Zyn daden wel beleidt, is waarlyk wys en vroom. 45-
Opdat de lust en vreugd den zinnen finaken mogen, Zoo fmaak ze niet te veel, maar toom uw togten in. Het al te fterke licht baart fchemering voor de oogen, En al te veel vermaaks benadeelt geest en zin. Gebruik uw goed zoo mild alsof gy ftond op 't fcheiden ;
Zoo fpaarzaam insgelyks, als had gy lang te beiden. Gy, die dit beiden weet en bei betragten wilt, Zuk, naar gelegenheid, en fpaarzaam zyn en mild. 47-
Heeft u de Minnelust wat al te veel bezeten , Zoo breek wat van uw eten
Ea van uw drinken af: want zonder wyn en brood , ïs Venns koud en dood.
|
|||||
|
48 't Ge-
|
|||||
|
SPREUKEN EN ZEDELESSEN. 263
48.
't Gemunt Metaal, het Geld, neemt meer veranderingen
Dan een Vertumnus aan: 't verkeert in alle dingen. 't Verkeert in dekzel, däk, en voeder voor den buik , 't Geld , in natuur maar een, wordt alles in gebruik. 49'
Deweitfche klederpragt is wel 't livrey der gekken : Maar egter moet het kleed wat meer doen dan ons dekken: 't Moet wyslyk zyn gefchikt naar jaren, fexe en (laat * En daarom in een' Vorst gepaard gaan met fieraad. De Hemel heeft de ftof der fulpen en fatynen Verordend tot gebruik der menfchen, niet der zvvynen. En die naar maat en Haat zich aanflelt in zyn dragt, Kan van die ftof 't gebruik wel nemen, zonder pragt. Gy moet niet milder zyn dan beurs of kas kan lyden ;
Maar (lel uw mildheid aan naar mate van uw goed : Of anders komt gy u het middel af te fiiyden, Van lang te kunnen doen het geen gy gaarne doet. 51.
Vermaak, ie lang genut, wordt laf en zonder fmaak. Een weinig onlust dient tot voedzel van vermaak. 52-
Gelyk de Deugd alom in 't midden is gelegen , Zoo vindt ze zich ook best in middelbaren (laat; Gebrek en overvloed zyn haar niet zelden tegen: Want overvloed verlokt, en armoe dwingt tot kwaad. R 4 53. Het
|
||||
|
fiÖ4 SPREUKEN SN ZEDELESSEN,
53-
Plet hart gebruikt de tong tot taalsman der gedagten. De tong begin da:i niet voor 't hart eerst heeft gedaan. Een tolk moet in gefprek de tweede beurt verwagten. Wie wel vertalen wil, moet eerst de zaak verdaan. 54-
Van zotte fchryfzugt fchynt der zotten geest geflagen: Elk fchept in 't geen hy broeit een ongemeen behagen. Dan dus verzorgen zy de Aptheek van vuil papier, 't Privaat van goed gerief, den Tabakist van vier. 55-
Het goud verguldt de Deugd en fiert der wyzen leven. Hy, die zoo ryk van goed a!s edel is van geest, Heeft middel om van verr' de Godheid na te ftreeven ; Maar hy, die minst begeert, gelykt God allermeest. 5*.
DeRyken, zegt de tekst, gaan fehaars ten Hemel binnen; Maar van wat Ryken is 't dat hier gefproken werd ? Van zulken niet, die 't geld bezitten, maar bezinnen, Van die niet, die 't in huis inlaten , maar in 't hert. 57-
Al wat men tusfehen Maan en Aardbol vindt befloten, Is wisfelziek van aart, wordt dikwerf als vergoten. Vrugt wordt geduurig zaad , zaad weder telkens vrugt; Lugt water; water land ; land water; water lugt •, Eugt vuur , en vuur weer lugt. Dus is de ftofder zaken Geen uur ooit werkeloos in 't maken en ontmaken. Dik
|
||||
|
SPREUKEN EN ZEDELESSEN. 265
Dus blyft zy fteeds in ftand. Al wat men fterven ziet
Verandert flegts van vorm. Nooit gaat 'er iets te niet. 58.
Die wakker wederftaat den aanval zyner togten, En zyn begeerlykheid durft fchoppen met den voet, Is beter man dan hy, die nimmer wordt bevogten ; Want die niet kwaad kan zyn, is nooit volkomen goed, 59-
De wondren der Natuur zal nóóit een Luiaart merken; De ware Zedeleer eischt by het weten 't werken : Men heeft dan daar de hand en hier 't verftand van doen. Wy hebben dus veel tyds met weinig vrugts. gefleten : My fiaat, fchoon ik reeds veel gedaan heb om te weten, Nog meer te weten, en my ftaat nog meer te doen. 60.
Waarom heeft Vrouw Natuur het dom gediert zoo mild
Befchonkenen begaafd met Wapens, Huis en Kleeren? Waarom heeft zy de Slak van dak verzorgd en fchild, De Lammeren van wol, de Vogelen van veeren; Den mensch nogthaus alleen naakt uitgezet op 't zand ? Zy gaf den Mensch 't gebruik van reden en van hand. 61.
Het fluit niet al te wel, of liever niet met al,
Het noodlot van Chryfip ons op te willen dringen : Maar minder fluit het nog een wild en woest geval Te zetten aan het roer der menfthelyke dingen. Wys is 't gedrag van hem, die 't veilig midden houdt, En Epikurus mydt, terwyl hy Zeno Ichouwt. R 5 ' 62. Dient
|
||||
|
a6Ö SPREUKEN EN ZEDELESSEN.
62.
Dient ge iemand in een zaak, die eerlyk is noch goed;
Hoe beter dat gy dient, hoe boozer dat gy doet. 63-
Dat bei de waerelden elkandren onlangs vonden , Heeft beiden menigwerf te jammerlyk gerouwd.
Het ftaal der Oude heeft de Nieuwe fchier verflonden; De Nieuwe bragt bederfin de Oude door haar goud.
64.
De Liefde is nu in praat en niet in daad gelegen ; 't Geloof hangt van 't vernuft, niet van de Schrift, zoo 't pleeg: De Godsdienst is van 't hart naar 't hersfeiihuis geftegen: Daar is hy nu gehuisd, en 't hart helaas! is leeg, 6S.
't Is noodig dat in ons een edel Boomken fpruit, OnliefFelyk van tronk, doch lieflyk in zyn vrugten : Dat vreze Godsdienst baart, is juist geen vreemd befluït. God wordt gediend door hun, die voorzyn Almagt dugtets. De Godsdienst is een plant, zuur onder, boven zoet, Een plant, die uit de vrees de liefde fpruiten doet. 66.
Opdat gy na uw' dood een beter leven erft, Wees by uw leven dood , en fterf voor dat gy fterft. 67-
De Liefde is 't, die met ons ten Hemel ftygen zal, 't Geloof en zelfs de Hoop zal fterven in ons fterven : 't Ge-
|
||||
|
SPREUKEN EN ZEDELESSEW. 267
't Geloof geldt namaals niet: men ziet in 't zalig dal.
Het hopen heeft daar uit: wy zullen daar verwerven. 't Is dan de Liefde alleen, die na ons derven leeft, En in het wezen Gods akyd haar wezen heeft. 68.
Het Ryk der Hemelen, het ruimde Ryk van all', Is maar voor weinigen: waarom ? de weg is fraai. 69.
De zonde alleen is fchand, Schavotten, droppen , roedea Bevlekken nimmermeer den goeden naam des goeden. Schoon menigwerf de Deugd zeer veel te lyden heeft, Nooit lydt hy fchandelyk, die vroom en eerlyk leeft. Zoo boeven ergens ook op troon of kusfen raken, Noch troon noch kusfen kan de fchelmen eerlyk maken. Hoe heerlyk ooit een troon of kusfen wezen kan , De man vereert de plaats, maar niet de plaats den man. 7°-
Des Scheppers wysheid heeft des Hemels zolderingen Voorzigtiglyk gefligt op wigt, getal en maat.
Hier vloeit een fchikking uit, die, in de lager dingen, Sieraad met nut vermengt, en nut weer met fieraad.
7i.
De vreugd der zaligen. het heil der hemelliêu ,
Heeft nimmer oor gehoord, nooit menschlyk oog gezien. Nu treedt 'er geen verftand , geen kennis by ons binnen Dan -door de venderen der uiterlyke zinnen ; Dies wordt 'er wel te regt door Paulus bygedaan: Dat 's menfchen hart die vreugd onmooglyk kan verdaan. 72. Schoon
|
||||
|
S68 SPREUKEN EN ZEDELESSEN.
11.
Schoon onze laatfte dag aan 't graf ons geeft ten besten,
Wy fterven juist daarom alleen niet op den lesten , Maar met ons leven neemt ons fterven zyn begin.
De tyd des ouderdoms, der jeugd, der middeljaren, De dagen, die wy zien, gaan met ons heenen varen : Al rollen ze naar 't graf, de laatfte valt 'er in.
73-
Schoon al, zoo David zingt, de lamp van 's menfchen leven Van levensfap verzorgd , van olie is voorzien ,
Voor tienmaal zeven jaar, of wel voor agtmaal tien :
Want zoo lang kan het vogt der vlamme voedzel geven: Wie is nogthans de man, die, veilig en gerust,
Zich uitblaakt tot den grond '? Het meeste deel der lampen Wordt lang voor dat bellek, door honderdduizend rampen, Van binnen uitgedroogd , van buiten uitgeblust.
74.
Het leven vleit den mensch, doch voor een oogenblik. Wat is 't ? een morgenroos, die 's avonds legt in 't flik, 75-
Elk wil den dood ontvliên, omdat hy 't leven blust. Het leven is een droom; de dood het bed van rust. 76.
De Godsdienst roept de ziel: het lyf de zorg voor't leven: Elk heeft zyn' tyd en beurt: wee, die hier tegenftreven! Wie op zyn pligten let wordt geen Tooneel ontzeid. Men kweekt, door leerzaam fpel, zelfs deugd in ledigheid. |
|||||
|
17' De
|
|||||
|
■Ni
|
nm
|
||||||||||||||
|
■w*
|
|||||||||||||||
|
3(5?
|
|||||||||||||||
|
SPREUKEN EN ZEDELESSEN.
|
|||||||||||||||
|
77-
De dag ontfluit het hof der zorgen met het licht: Geen huis, hoe ryk, of't is by dag tot zorg verpligt. 73.
De Nagt ontlast het vdlk, en ftreelt de matte leen. De rust heeft met de zorg der menfchen niets gemeen. 79-
Klaag nooit eer 't kwaad u raakt, of't klagen wondt u 't hart. Wie klaag: eer't kwaad hem treft, gevoelt een dubble fmart. 8o.
My dunkt de man fprak wel en waar ,
Die dus het vonnis wees:
't Is beter vrees met geen gevaar, Dan met gevaar geen vrees.
8/.
Betrouw toch uw geheim, zelfs aan uw vrienden niet: Hec is uw fchuld, wanneer't geheim hunu'mond ontfchiet, 82.
Het goede moet men vlytig zoeken ,
En wagten 't kwade uit alle hoeken. 83.
Wie Doctor, Advokaat of Biegtvaar wil bedriegen , Bedriegt zichzelven door te liegen. 84.
De liefde, geld en groote pyn
Zyu dingen, die niet lang verborgen kunnen zyn. 9$. Eet
|
|||||||||||||||
|
-■.....■"• ■■■■';*'--" ~ ■
|
|||||||||||||||
|
,,.-^:,.:______—i—
|
|||||||||||||||
|
Ä70 SPREUKEN EN ZEDELESSEN.
85. '•
Eet matig; doe uw' pligt; verpoos het werk door rust,
En lacht men om uw doen, laat lagchen wien het lust. 86.
Het oude fpreekwoord kan niet misfen.
In troebel water is 't goed vislën. 87.
Hoe fchoon de Leugen zy verzonnen ,
Zy wordt van waarheid overwonnen. 88.
Al zyt gy oud en wys, en kloek in alle deelen,
Laat u nooit goede raad verveelen. 89.
Men kent verloren geld en goed
Eerst regt, wanneer men 't misfen moet.
po.
Schoon water is niet kwaad: het wordt om niet gefchonken ,
En 't maakt den drinker nimmer dronken. 91.
Het buitenleven is bevallig : ja : 't is waar;
Doch voor een maand of vier, niet voor 't geheele jaar.
92.
Wie dunkt u naar de Wet der liefde best te leven ?
Hy, die zyn fchuld betaalt, en gaarne wil vergeven 92' Hoe
|
||||
|
SPREUKEN EN ZEDEtESSEN. Sfï
93.
Hoe meer een mensch in aanzien raakt,
Hoe meer de wangunst hem genaakt. 94.
Van eten raken 'er veel duizenden ter dood,
Van honderdduizenden pas een door hongersnood. 95.
Wees voor een haastig mensch niet altyd even bang;
Maar fchuw een' man, die zwygt, uw gantfche leven lang. 96.
Wanneer men dagelyks zyn fchuldeu ziet vermeeren,
Dan zal men , door den tyd, het liegen ook wel leeren. 97«
Groot geld en goed verftand en ongekreukte trouw Zyn waarlyk dun gezaaid: meer dan men denken zou. 98.
Die dag en nagt wil leven zonder pyn , Denk dat de dag de dag, de nagt de nagt moet zyn. 99.
Een. man van oordeel heeft zyn welvaart in zyn hand ;
Al wat de tyd vermag, vermag hy door verftand. 100.
De Vrouw, die met haar Meid dan jokken wil dan kyven,
Zal nimmer by die Meid met kyver, iets bedryven. 101. Die
|
||||
|
27a SPREUKEN EN ZEDELE5SEN.
101.
Die zich in fpotterny met oude lui vermaakt ,
Lacht wel, maar wagte dat hy haast aan 't fchreyen raakt.
102.
Hy heeft zeer wel verkogt, die wel gegeven heeft;
Zoo 't maar geen gek is, dien hy geeft, 103.
Hy, die een fterke zugt om veel te fpreken voedt, Ziet zelden dat men aan zyn wysheid hulde doet. 104.
Hy, die geboorte, fchat en gaven
Vereenigd vinden wil.in 't voorwerp van zyn min, Zal zich aan blooten fchyn verflaven :
Hy krygt een Meesteres, maar vindt geen zielsvriendin. 105.
Een edelmoedig mensch laat al 't geheugen varen
Van 't goed , dat hy een' ander' geeft; Maar zal het denkbeeld in 't erkennend hart bewaren
Van 't geen hy zelf ontvangen heeft. 106. Vergeef, het kwaad , u aangedaan ,
Al raadt de drift u wraakzugt aan : Beftryd die drift, zooras ze in 't hart begint te wdelen.
Een, die zich wreeken wil, zal eens berouw gevoelen.
107. Hebt ge u een grootsch ontwerp in 't leven voorgefteld,
Zorg dat ge uw oogmerk niet vertelt; Ligt
|
||||
|
SPREUKEN EN ZEDELESSEN. 273
Ligt daagt gy nimmer in uw wenfchen :
En wat verwagt gy dan?* De fpotterny der menfchen. 108.
Mistrouw een vleyer, die u toejuicht om gebreken ,
Meer dan een'vyand, die u hoont, door kwaad te Iprekeo. 109.
Een geest, die al te veel wil voor het ligchaam waken,
Zal zyn gevangenis zich haast ondraaglyk maken. aio.
Geef aan uw vyand raad, maar zelden aan uw vrinden ;
Zoo kunt ge een nieuwen vriend in uwen vyand vinden. in.
Een kwistgoed leeft, als moest hy morgen 't leven derven;
Een Vrek als of hy nooit zal fterveu. 112.
Veragt uw vyand niet, hoe zwak van hart of bind:
Een kleine vonk doet kwaad * zy wekt een feilen brand. 113.-
D'e wat Handgiftjes kan doen finaken, Weet van zyn onregt regt te maken. 114.
Hem, die gewoon is in het klaaghuis fteeds te leven,
Zal een gering vermaak een groot genoegen geven, 115.
Daar nooit wordt ingebragt en altyd uitgenomen , Zal eens de grond te voorfchyn komen. II. D CEL. S Utf. Elk
|
||||
|
374 SPREUKEN EN ZEDELESSEN.
lid.
Elk Snapper, wie't ook zy , is vast aan twee gebreken;
Te zwygen weet hy niet, noch met verftand te fpreken. 117.
Den armen zal al 't maagfchap vvykên , Maar elk is maagfchap van den ryken. 118.
Hebt ge uw gezondheid lief, zoo volg deez'wyzen raad:
Eet 's middags matig, en des avonds niet te laat. Die 't zandpad ploegen wil en zaayen by den weg,
Vermoeit zyne Osfen maar, en werpt zyn granen weg. 120. Als Klappyen zameii kyven,
Komt all' uit wat zy bedryvcn. 121.
In't huis daar booze knegts te famen willen {pannen,
Is't Heerfchap, hoe gegoed, haast uit zynRyk gebannen,
122.
Hits my niet op tot vuile wraak,
Want zie wat rekening ik maak; De vreugd van wreeken kan niet duren, Dan op zyn hoogst maar weinige uren. De eer van vergeven met befcheid Kan duren tot in eeuwigheid. 123, Dien
|
||||
|
SPREUKEN EN ZEDELESSEN. 275
|
||||||||
|
123.
Dien vry een edel hart, al is 'er niets te halen :
Gy zult u vroeg of laat de moeite zien betalen. 124.
Die by zyn leven vrienden derft,
Wordt niet betreurd , wanneer hy fterft. 125.
Elk, die wel derft,heeft wel geleefd: -
Want 't is een ieder niet gegeven , Dat hy, na't eind van 't kwade leven#. Nog tyd om wel te fterven heeft. 12(5.
Die onbedagte taal noch zwakheid kan verfchoonen;
Die ongeduldig is in fmaad of onbefcheid;
Die elk volmaakt begeert, moet vast naarde eeuwigheid,
Of naar een ftil vcrblyf, waarin geen menfchen wonen. 127.
Is aan uw teder kind gegeven,
Al wat een ryper mensch kan krygen door den tyd, Wees daarin niet te zeer verblyd ;
Die vroeg bejaard is heeft ook vroeg gedaan met leven. < 128.
Beftaat de lasterzugt tot uwe fchaê te liegen,
Zoo toon door uw gedrag haar fnoodheid in 't bedriegen.
|
||||||||
|
12p. IJ3p
|
||||||||
|
S 2
|
||||||||
|
27<S SPREUKEN EN ZEDELESSEN.
|
||||||||||
|
129.
Indien gy vallen moogt, weest daar niet om begaan:
Het vallen is geen fchand, maar wel niet op te ftaan. I3°-
Wat zoekt men te vergeefs, dat nimmer was voordezen,
Noch is, noch wezen zal ? Wie van de dankbaarheid Van menfclien fpreken wil, bedenk wel wat hy zeidt. Een mensch, die dankbaar is, kan vast geen zondaar wezen,
131.
Befteedt den kostbren tyd,
By dagen en by nagten, Terwyl gy in uw kragten, En onverQeten zyt. Het fchynt, jong en ervaren Zyn zelden wel te paren : Maar 't is een valfche fchyn. |
||||||||||
|
Gelukkig is de man, die heel veel goeds beheert;
Maar veel gelukkiger, die niet veel goeds begeert. |
||||||||||
|
Kwaadfprekers, denkt aan welke moorden
Ge u fchuldig maakt door booze woorden. De fcherpe kling kwetst maar in 't bloed : Kwaê woorden ihyden in 't gemoed. |
||||||||||
|
134. Weest
|
||||||||||
|
*
|
|||||
|
SPREUKEN EN ZEDELESSEN. SJ7
134-
Weest dankbaar en te vrede in 't geen de Godheid doet.
De Zon hoeft niet altyd te fchynen :
En fchoou de wolken, die we aanfchouwen, niet verdwynen, Blyft menigwerf het weder goed.
135.
Die niets begeert dan 't geen hy mag met eeren >
Krygt alles wat hy kan begeeren.
Die nooit iets wil dan 't geen aan God behaagt , Heeft nimmer zich zyn lot beklaagd.
136.
Vraagt armoe u om brood, zoo wees niet 'onverduldig :
Zy vraagt om 't hare, en gy , gy zyt het aanhaar fchuldig. 137-
Weg met het groot gezag van uitgebreide magt!
Hy heeft de grootfte ziel, die dit het meest veragt. 138.
Zie voor u, ouderdom! zie voor u , domme jeugd!
De rouw zit veeltyds op de flippen van de vreugd. 139.
Wy woelen zonder eind voor kindren en voor erven,
En 't gaat ons in 't gewoel, gelyk 't gewiegde kind: Wy woelen ons in ilaap door allerlei bewind, En vallen moê daar heen, met de oogen toe, en fterven. S 3 140. Een
|
|||||
|
27ö SPREUKEN EN ZEDELESSEN.
140«
Een onbezuisd gezel,, die, met een wild geluid ,
En zonder overleg, ontelbre woorden uit,
Gelykt men by een''"'alk, die, met de huif op de oogen,
Den Weiman fchielyk is ontvlogen, Hy dryft, hy zwerft, hy vliegt alleen , De goede Hemel weet waar heen. 141.
Wy zyn niet beter dan half gek ,
Met geld en goed by een te fchrapen. 't Betaamt een mensch gerust te flapen, Als hy verzekerd is van voedzel en van dek. 142. Al wie Geleerdheid zoekt, en Wysheid niet betragt,
Slaapt by de Kamenier, wyl hy de Vrouw veragt. 143.
Die altyd wel en welkom wil te hoof zyn ,
Moet altyd blind, en Itom en doof zyn,
144.
Kakelaar, die 't hooge woord;
Allerwegen tragt te voeren , En alleen u zelven hoort,
Laat u eene reden roeren, Die ik u ten regel leen,
Van wel fpreken en wel hooren s God voorzag u van twee ooren , En van hoe veel monden ? één.
|
|||||
|
145. Ge
|
|||||
|
SPREUKEN EN ZEDELESSEN. a?<>
145«
Gelyk een Steen het Goud beproeven kan, Zoo proeft het Goud een' eerlyk Man. 146.
Die kwade woorden geeft moet kwade woorden hooren,
En met deze ongeneugt gaat die geneugt verloren. 147.
De waereld toont ons fteeds een hoop verblinde gekken,
Die d' een den anderen by kap en kovel trekken , En helpen ieder, die hen navolgt, in de floot, Dat is in misverftand, in fchande en in den dood. 143,
Die de onbedagte jeugd naar 't regte pad wil dry ven ,
Rigt byfter weinig uit met kyven.
Luid roepen doet niets tot de zaak,
Men kan vermanen met vermaak.
En 't zou den zieken lust noch voordeel kunnen wezen, Wanneer de Doctor keef: hy moet hem. maar genezen, 149.
Zou 'k niet te bruiloft gaan, en leven by den Wyn, Zoo als ontelbre luiden leven ?
De iwysfte man heeft zelf gefchreven :
Schreit met bedrukten, lacht met hun , die vrolyk zyn. 150.
Geen ongenadiger beklapper kan 'er zyn
Van iigchaam en van ziel, dan Spiegelglas en Wyu.
|
|||||
|
S 4 151. Ik
|
|||||
|
580 SPREUKEN EN ZEDELESSEN.
151.
Ik leef altyd in vrees voor gekken en voor wyzen. 'k Vrees dat ik deez' mishaag, en de anderen my pryzen. 152.
Hoe ver de zugt tot Roem by 't menschdom moge gaan, Zy blyve in middelmaat beftaan :
Want overfchrydt zy 't perk, dat haar is afgemeeten , Zy zal geen deugd meer, maar eene ondeugd moeten heten. 153-
Men fpreke een fchertfend woord, maar fpreek' het op zyn tyd; 't Maakt dikwyls eer dan ernst een eind van zwaren ftryd. 154«
Een hart dat Konlten en geleerdheid poogt te kennen, Zal zich aan ware deugd "gewennen. 155.
Voorwaar indien ik ooit geneigd wierd tot de trouw, Liet ik veel liever my verbinden aan een Vrouw Van nederigen ftaat, en buiten opgetogen, Eenvoudig, zonder pragt, dan dat ik zou gedoogen Dat ik my kopplen zag aan een doorlugten (lam, Wiens grootsheid myn gezag heel in bezitting nam. 156.
Een wreeder onheil dan het Oorlog, treft den Staat, Als 't hart der Burgers wordt verlokt tot Overdaad. 157.
Dees krygt voor fchelmery een galg of rad ten loon, Een ander, lukt het hem, bekomt een gouden kroon. 158, Tragt
■0
|
||||
|
SPREUKEN EN ZEDELESSEN. 28I
I5B.
Tragt korte zotterny met oordeel te vermengen,
Wyl regte tyd en plaats wel boertery gehengen. 159.
Al wordt den zwarten Smit een Koningryk bevolen, Nog zal hy Ipreken van zyn yzer en zyn kolen. 160.
't Is gantsch geen moeilyke eer 't eenvoudig maagdenhart
Te leiden om den tuin, in fchyn van minnefmart, 161.
Een man van oordeel zwygt wat dartle Rotgezelien
En Snappers, onbedagt, aan ieder voort vertellen. 162.
't Is geen geringer Deugd gewonnen goed te fparen, Dan fchatten door beleid en yver te vergaren. 163.
Al wie vermaaklyk ftigt en fligtelyk vermaakt, Heeft net het middelpunt van 't ware wit geraakt. 164.
Geen Aardfche troon of Kroon, vol flaaffche zorge, is tegen
Het heilgenot der ruste, in eenig deel, te wegen. Het Aardfche leven wordt door zulk een rust gerekt, De geest vervrolykt, en in 't hart een drift verwekt, Om 't Godlyk Albeftuur en zyne gunstbewyzen, Vol dankerkentenis en bly gebaar, te pryzen. 1*5. Te
|
|||||
|
'**■
|
|||||
|
äSa SPREUKEN EN ZEDELESSEN,
165.
Te dikwerf ziet men 't hart der reeds volwasfen jeugd,
Daar 't ingenomen wordt door ongeftoorde vreugd, Op 't ongevoeligst, door een liefdedrift bekruipen, Die, eer men 't wordt gewaar, ten boezem inkomtfluipen. 166.
De laffe ledigheid, een oorzaak van veel kwalen,
Maakt dat den luiaard 't hoofd en al de zinnen malen. Het volk, als 't faalt aan werk, wordt weeldrig, kwaad gezind: 't Haakt naar verandring, a!s 't geen bezigheden vindt. 167.
Het volk, welles aart men kent, doet vceltyds zonder reden ,
De onwaardigften de plaats der opperlte eer bekleden. 168.
Wie h toch vry ? Een wyze; een, die zich zelv'gebiedt;
Die voor geen armoe vreest; geen boei of dood ontziet; Die, altyd vergenoegd, naar geene Staatzugt luiitert, Maar zyn begeerlykheên en driften dwingt en kluittert; Die rond is en befchaafd, en dus geen aauftoot lydt, En wien het los geval (leeds vruchteloos beftrydt. 169.
Geleerd en ongeleerd, 't fchryft al wat fchryven kan. ■
De Boeken raken nog al veeltyds aan den man. Zy vinden reis op reis, hoe zot ze ook mogen wezen, Een Boekwurm, die ze drukt, en gekken, die ze lezen. |
|||||
|
170. Hos
|
|||||
|
SPREUKEN EN ZEDELESSEN. «83
170.
Iloe zeer een mensch op aard zyn vlyt in zyn bedryven,
Door 's Hemels dierbrc gunst, ziet naar zyn wenschbeklyven; Hoe zeer hy, dag aan dag, zyn' ftaat gezegend ziet, Nooit is zyn lot volmaakt; gedurig is 'er iet, Dat zyn geluk verkleint, of fchynt zyn hoogst begeereu Te wederftreeveu, en den nek hem toe te keeren. 171.
Opregte Godvrucht ftaat, gelyk een harde rots,
In 't woeste midden van afgryslyk zeegeklots ,
Van geen vervviikken weet of fchokken of bewegen,
Ook geenzins in dien ftorm en 't wildgedruis verlegen,
Of eenigzins vertfaagd, maar even fier en pal,
Gerust dat 's Hemels hulp haar wel befcherrnen zal.
EINDE.
|
|||||||
|
* * * *
* * *
* *
|
|||||||
|
By
|
|||||||
|
By de Drukkers van die werk zyn nog eenige
exemplaaren te bekoomen der
KONSTPLAATEN
f i) DE WALVISCHVANGST. In i6n werd door
eenige Burgers van Hoorn, Amfterdarhen andere plaatfen, eene Nöordfche of Groenlandfche Maatfchappy opgeregt, om te handelen en te visfehen op de kusten en landen van Nova Zembla en Spitsbergen. En naderhand werd de- zelve ook geocü'etid aan het jan Mayen-eiland. Men berekent dat van 1669 tot 1780 door de Nederlanders zyn gevangen meer dan vyf en vyftig duizend VValvïsfchen, aan de kusten van Groenland alleen. In 't begin deezer eeuwe is ons Volk ook begonnen te vaaren naar Straat- Davis, en na het jaar 1720 met zulk een ernst dat in 1730 even zo veel fchepen derwaarts zeilden ais naar Groen- land Twee en tagtig Nederlandfche fchepen hebben in dat jaar in c!e Straat - Davis tweehonderd en twaalf Visfehen gevangen ; en in 1732 voeren 'er honderd en zevenender- tig fchepen heen. (2) DE HARINGVISSCHERY. Het is de gezouten
of zogenaamde Pekel-baring die het meest geagt, en in- zonderheid door geheel Europa venierd wordt, zyude, niet te lang in het zout geftaan hebbende , buitengemeen fmaak- lyk en gezond. Ook heeft men in Amfterdam, Enkhui- zen. Vlaardingen er.z. byzondere voorzorgen genomen ten einde deeze Visch met de vertischte kunst behandeld % gefchifc, gezouten en gepakt worde, waardoor zy de 00- gen van geheel Europa tot zig trekt, en groote wiuften aanbrengt, Voltaire zelf fpreekt van den Hollandfchen Haring, en 't is bekend dat Keizer Karel de Vyfde naar Bierviiet ging om het graf van Willem Beukelszoon aldaar te bezigtigen, welke beroemde Haringkaaker, zo men be- rigt, de Nederlanders niet minder had verrykt door zyne vinding en kunst, dan de Spanjaarden waren ver- rykt door de Goud-en Zilver-Mynen van Amerika. -,* De prys van ieder deezer Konstplaaten is ƒ 1- 5-:
Van de groot papieren, . . . 1-10-:
Van de Proefdrukken. . . . i-ió-;
|
||||