|
KINDEEPREEKEN,
|
||||||||||||||||
|
JD. Â M O E ç E Ó, E Ô,
$n Uoett fttïtkant te purmmnSe.
|
||||||||||||||||
|
·':-.
|
||||||||||||||||
|
T»L
|
||||||||||||||||
|
BIBLIGTï
NED. Hl -XK |
||||||||||||||||
|
mïBasiamSBmF
|
||||||||||||||||
|
Mi A. SI. BROEDELET,
|
||||||||||||||||
|
1847,
5 ®*
tod  as
|
||||||||||||||||
|
ø
|
|||||
|
SCHENKING UIT Di?
BIBUOTHEEK VAN H.M. DE KONINGIN |
|||||
|
NAAMLIJST
VAN
&Ì?55£&1É1Á&Â3Ç!·
|
||||||||
|
Z. M. DE KONING DER NEDERLANDEN, 2 exempl.
H. M. DE KONINGIN DER NEDERLANDEN, 15 exempl.
Z. H. H. PRINS FREDERIK DER NEDERLANDEN, 6 exempl.
H. H. Exellentiè'n.
De ia Saeraz, Minister van Buitenlandsche Zaken. N. L. Grate tan Randwijk , Minister van Binnenlandsche Zaken. J. C. Rijk, Minister van Marine. Mr. W. de Jonge van Campens Nieüwland , Ministervan Justitie, 5 exempl.
Adriani (R.), Predikant te Rotterdam.
Alting. (J. H. Carpentier), Predikant te Purmerland.
Antinck. (H.), Predikant te Buiksloot.
Bakker. (Wed. G.), te Monnickendam.
Bavink. (L. G.), Predikant bij de Doopsgezinden te Purmerende.
Bazendijk. (T. M.), Boekhandelaar te Rotterdam.
Beelo. (Á.), te Medenblik.
|
||||||||
|
— 2 —
|
|||||
|
Begcmann. (A. J. ); Predikant le Monnickendam.
Begcmann. (A. J.), Predikant te Monnickeudam, voor den Rin
Bcgemann. (J, Water), Predikant te Roermond.
Beije. (J. F.), Med. Doctor te Barneveld.
Bénit. (J. C.), te Purmerende, 20 exempl.
Bern. (Mevrouw van), te Zeist.
Bergman. (Mcj. de Wed, Β. J.), te Amsterdam.
Biben. (Α.), Predikant te Edam.
Bibliotheek van het Departement Purmerende.
Bielevclt. (C.), Boekhandelaar te Utrecht, 29 exempl.
Blanche en Zoon. (A. F.), Boekhandelaar te Utrecht.
Blankevoorl. (À.), te Monnickendam.
Boerlage. (J. G.) te Monnickendam.
Bolderman. (C. M.), te Zcist.
Bommel. (C. van), te Edam.
Bonte. (Mejuf.), te Voorburg.
Boomsma. (R. Α.), Boekhandelaar te Harlingen, Ζ exempl.
Boreel van Hogelanden geb. Borcel. (Mevr.), te 'sGravenhagc.
Bork. (H. van), te Rotterdam.
BorlelFs. (C. J.), Boekhandelaar te Amsterdam.
Bouman. (W. P. R.), Predikant te Rotterdam.
ßouwes. (D.), te Monnickendam.
Bouwes. (J.), te Monnickendam.
Brouwer. (P. H.), te Zeist.
Brauw. (H. v.) . Boekhandelaar te Amsterdam, 2 exempl.
Brinkman. (J. H.), Boekhandelaar te Amsterdam, 3 exempl.
Brink. (A. van), Stads-onderwijzer te 'sGravenhagc.
Broedelet. (0. C.) , ïaal-onderwijzer te Rotterdam.
Broek. (P. W.-van den), Predikant te Rotterdam.
Brugman. (C. H. Zoutmaat), Notaris te Edam.
Brumund. (H. A. G.), Predikant te Vlaardingen , 5 exempl.
Buisonjé. (Z. de), Boekhandelaar te Vlissingen.
Bunink. (H.), te Monnickendam.
|
|||||
|
—- 3 —
|
|||||
|
Cool. (G.), le Barneveld.
Crevot. (S.), Boekhandelaar te Beverwijk.
Creijgthon. (J. J. Á.), Schoolopziener aan den Helder.
Crommelin. (Mejufvrouw), te Zeist.
Dam van Isselt. (E. W. van), Lid der Tweede Kamer der Slatcn
Generaal, te Geldermalsem.
Dam. (L. J. van), Predikant in de Becmster: Dam. (Mejufvrouw G. van), te Rotterdam. Dam Wbz. (W. van), te Rotterdam. . Dekema. (B.), Boekhandelaar te Utrecht, 4 exem.pl. Dekker Lz. (K.), Onderwijzer te Nieuwendam. » Departement van de Hervormde Eeredienst, te 's Hage.
Doeshurgh. (H. G. J. van), Predikant te Rotterdam. Doncan. (C), te Parmerende. Dijckmeester. (H.), te Barneveld. Ecckhof. (W.), Boekhandelaar te Leeuwarden.
Everwijn. (A. L.), Predikant te Voorthuijzen. Eijken. (Joh.), Secretaris en Notaris te Pnrmerende. Feenstra. (S. F.), Boekhandelaar te Sneek.
Feifer. (J. de) , te Barneveld.
Frikke. (Wed. L.), geb.. VVijnh. van Steijn, te Pnrmerende.
Fiihri. (K.), Boekhandelaar te 's Gravenhage, 8 exempl.
Gallis. (Mevrouw de wed. M'. F.), te Pnrmerende.
Gebhardt en Comp., Boekhandelaars te Leijden. Ghesel. (Mejufvrouw van), te Zeist, 5 exempl. Gleuns. (J ), Boekhandelaar te Groningen, 2 exempl. Goelhem. (P. van) , Kostschoolhouder te Beverwijk. Graafl". (C. G. de), Boekhandelaar te Briclle.· |
|||||
|
_ 4 —
|
|||||
|
Haagen. (W. J. van), Boekhandelaar te Groningen.
Halberstadt. (T.), te Buiksloot.
Ham. (F. van den). Predikant te Rotterdam.
Hamburg. (P.), te Monnickendam.
Haspels. (D. J.), Boekhandelaar te Nijmegen, 3 exempl
Hemkes Hz. (H.), Hoofdonderwijzer te Voorburg.
Heule. (J.), te Voorburg.
Hoen. (J. 't), te Purmerende.
Hoet. (C. ten), Boekhandelaar te Nijmegen, 4 exempl.
HofFman, Lid der Tweede Kamer der Staten-Generaal , te Voorburg,
2 exempl.
Honig. (Jansje), te Purmerende. Hooft. (Mevrouw W. ■}.), wed. Hovij, te Amsterdam.
Hoogstraten. (J.), Boekhandelaar te 's Gravenhage, 2 exempl. Hoop. (Mevrouw van der), te Rotterdam. Hooijkaas. (J.), Predikant te Middelharnis. Houck. (E. D.), Institutrice te Purmerende. Huydecoper van Nichtcvecht , te Maarsen, 10 exempl. Huydecoper van Zeijst, te Zeist, 5 exempl. Hugenhollz. (P. H.), Predikant te Rotterdam. •Jonge. (J. L. de), te Rotterdam.
Kaas. (P.), te Voorburg.
Kante. (A. P.), Boekhandelaar te 's Hertogenbosch.
Kaler Sz. (C.), te Monnickendam.
Kater. (C. P.), te Monnickendam.
Kater. (Sijmen), te Monnickendam.
Kater Pz. (J.), te Monnickendam.
Kate. (J. J. L. ten), Predikant te Marken.
Kersten. (C. W.), Predikant te Barneveld.
Resteren. (G. van), Predikant te Necle.
KolfF. (Wed. G.), Boekh. te Middelharnis.
|
|||||
|
— 5
|
|||||
|
Koning. (M.), Genees-, heel- en verloskundige lc Voorburg.
Kooij. (D.), te Monnickendam.
Koster. (B.) , Onderwijzer te 's Gravenhagc.
Kroon. (F. H.), Boekhandelaar te Oudewater, 2 exempl.
Kunst. (K.), in de Beemster.
Lage. (J.), Med. Chir. et Art. Obst. Doet. te Voorburg.
Lalau. (Mejufvrouw L. C), te Leijden. Lammerink. (II.), te Monnickendam. Lange. (W. C. de), geb. Landskroon, te Medemblik. Lee Az. (J. van der), te Monnickendam. Leeuwen. (C. J. van), Boekhandelaar te \V oerden , 2 exempl. Lenting. (D.) , Predikant te Zeijst. Loots. (IJ,), Predikant te Warder. Lotz. (D. J.), Boekhandelaar te Amsterdam , 3 exempl.
Lusac, (L. C), Lid der Tweede Kamer der Stalen-Generaal, te Leij- den , 2 exempl. Maarschalk, te Barneveld.
Makkers. (\V.), Referendaris bij het ministerie van Binnenlandselie
Zaken , te 's Gravenhage,
Makkes. (P.), Apotheker te Purmerende. Marie. (J. S. van), Boekhandelaar te Monnickendam, 2 exempl.
Mastenbroek, te Barneveld. Mees. (R. Á.), te Rotterdam, 2 exempl. Meet. (jan) , te Monnickendam. Meulen van Marwijk. (Mevr. J. van der), ie Amsterdam, 2 exempl.
Mey. (R. van der), te Buiksloot. Middelbeek. (Á.), te Monnickendam. Middelbeek. (G.), te Monnickendam. Muller. (Gebroeders), Boekhandelaars te 's Hertogenbosch.
Musketier. (Mejufvronw J. C), te Voorburg. |
|||||
|
— 6 —
|
|||||
|
Naamen van Scherpenseel geb. Hooft. (Mev. M. S. van) ; te Amster-
dam , 2 exempl. Nedermeijer van Rosenthal, Lid der 2de Kamer der Staten-Generaal,
te Arnhem. N. N., te Rotterdam.
N. Í., te Rotterdam.
Nol et. (J. D.), Boekhandelaar te Utrecht, 2 exempl.
Numan. (M.), Onderwijzer te Monnickendam.
Nienhuis. (Á.), te Monnickendam.
Onnen. (F. J.) , Med. Doctor te Purmerendc.
Oort. (N. van), Predikant te Rotterdam. Oosterzee. (T. J. van), Predikant te Rotterdam. Patijn. (D. T. F.), Predikant te Voorburg.
Persijn. (P. J.), Boekhandelaar te Hoorn. Plegt. (W. J. ter), te Zeijst. Pont. (W.), te Edam. Prins. (J. J.), Predikant te Rotterdam. Prinsen. (P. J. ) , Directeur en Onderwijzer aan 's Rijks Kweekschool
te Haarlem. Raadt. (P. de), Instituteur op Noortheij.
Romijn. (J.), te Monnickendam.
Rooij. (E. J. van), te Monnickendam.
Rossum. (E. J. van) , te Rotterdam.
Rijckevorsel. (van), Lid der 2de Kamer der Staten-Generaal, te
Rotterdam.
Rijkens. (R. G.), Onderwijzer te Groningen, 3 exempl. Sant. (H.), te Purmerendc.'
Schetsberg. (H. C.), Boekhandelaar te Leeuwarden, 3 exempl.
Schmidt. (A. h.), Onderwijzer te Monnickendam.
|
|||||
|
_ 7 —
|
|||||
|
Schogt. (fl.), Predikant te Holijsloot.
Scholten. (Á.), Onderwijzer te Edam.
Schooneveld , Lid der 2de Kamer der Statcn-Gcneraal, te 's Hage.
Schuitcmaker. (J.), Boekhandelaar te Purmerende , 38 exempl.
Siegman. (E. L.), Predikant te Delden.
Sucher. (Á.), te Monnickendam.
Smeth. (Á. de), Onderwijzer te Beets.
Smit, (M.), Boekhandelaar te Groningen.
Snellen. (Mej. Wed. J. B.), te Zeijst.
Spruijt, geb. Landskroon. (Mej. AVed.), te Scherpenseel.
Spijker, (j. C), Boekhandelaar te Amsterdam.
Steen. (G. van der), Predikant te Broek en Waterland.
Sternberg. (B.) , Predikant te Rotterdam.
Tersteeg. (J. H.), te Edam.
Thieme. (G. van Eldik), Boekhandelaar te Arnhem , 3 exempl,
Thomsen. (C. W.), Predikant te Watergang.
Tiebout. (W. J.), Boekhandelaar te Wageningen.
Tiel. (H. van), té Barneveld.
Toussaint. (J. <G.), Predikant te llpendam.
Veenstra. (K.) , Notaris te Nicuwcndam.
Veltrop. (G;), te Monnickendam. ^
Veneka. (P. J.), te Voorburg.
Ven. (H. A. van der), Predikant te Driebergen.
Verdam. (P.), te Monnickendam.
Verhoeff. (P. C.), Boekhandelaar te Vlissingen.
Verwijs. (Mevr. de wed. A)., geh. Fockema, te Deventer.
Vinckers. (J. J.), Predikant te Zuiderwoude.
Vinnis. (J. Goteling), Boekhandelaar te Haarlem.
Visscher (J.), Onderwijzer te Purmerende.
Vloten. (H. J. van), Boekhandelaar te Alkmaar.
Vloten. (C. A. van), te Barneveld.
|
|||||
|
— 8 —
|
|||||||
|
Vloten. (W. J. Bommel van), Boekhandel, te Amersfoort, 10 exempl.
Vorstman. (J. C.), Predikant te Rotterdam. Vries. (A. de), Predikant te Rotterdam. Weimer, (G. J.), te Piotterdam.
Wenning. (J.) , Boekhandelaar te Harderwijk.
Wetering. (A. van), Predikant te Purmerende.
Wezel. (Mr. F. van), te Voorburg'.
Wilkens. (J.), Boekhandelaar te Groningen-
Woestenberg. (J. Á.), Boekhandelaar te Utrecht.
Wunder. (H. J.) Predikant te Purmerendc.
Wijnbeek. (Mr. H.), Inspecteur van het onderwijs te 'sGravenhage.
Wijnoxbergen. (Wed. A. van), te Voorburg.
Wijsmuller. (Erve J.), Boekhandelaar te Amsterdam, 14 exempl.
Zalinger. (P. van), te Monnickendam.
Zweeden. (P. van), Boekhandelaar te Groningen.
|
|||||||
|
YÖORWOORD.
|
|||||
|
Met den inhoud dezes voldoe ik aan de vrij-
willig op mij genomene verpligting, om, na- melijk, aan kinderen, ouders en kindervrien- den eenig aandenken te leveren van den man, die voor de kindertvereld vooral zoo onbeschrij- felijk veel gedaan, en veelzijdig nut heeft ge- sticht. Geen ridderkruis sierde zijn Meed, ge- lijk geen gedenkteeken hoven zijn graf is op- gerigtj maar hooger adelmerk droeg hij in zijne horst; en gelijk de nederigheid zijn eergewaad was, zoo leeft hij voort in het hart van elk, die werkzaamheid en Evangelische godsvrucht op waren prijs weet te schatten. Ik geef hiermede den onvergetelijken vader- |
|||||
|
lijken arbeid zoo als die is ; zijn eigen werk,
door hem zelv', hadde hij geleefd, gewis meer beschaafd en volmaakt, waar de hand des zoons niet altijd geheelenal in zijnen geest de gapingen kon aanvullen, daar de goede man slechts weinig of bij verkorting schreef, en het een en ander bij het uitspreken genoegzaam aanvulde. Niemand houde deze Kinderpreeken voor modellen ,· {voor tvelke ook de Opsteller ze nimmer zou hebben willen gehouden;} maar voor proeven van voordragt der Bijbelsche geschie- denis en hare gewigtigste waarheden, in 't bij- zonder voor jeugdige menschen, en in een tijd, in welken dit nog niet zoo gewoon en algemeen was. Meer houde men het doel der uitgave in het oog ,· 't welk de Algoede geve dat volkomen of althans eenigermate, naar wensch, moge worden bereikt. D. Broedelet, dz.
MONNICKENDAM,
Maart 1847. |
||||
|
î.
|
|||||
|
JEZUS, DE BESTE KINDERVRIEND,
|
|||||
|
Luc. XVIII : 16.
|
|||||
|
Wanneer wij bedenken, Geliefde Hoorders! welke
belangrijke en dierbare geschenken van God onze kinderen zijn, en hoe zij noodig hebben, nevens ons, door den Heere Jezus gezaligd te worden;— wanneer wij bedenken, wat er van kinderen worden kan, zoo wel ten kwade als ten goede; en dat niets meer geschikt is om hen tot het goede op te leiden, dan de godsdienst ; ·— dat niets belangrijker voor hen is, dan dat zij in hunne vroege jeugd den Heere Jezus leeren kennen, en deu grooten inhoud van Zijne heilvolle leer, welke hier, en hiernamaals, opleidt tot het genot van waar geluk; — wanneer wij bedenken, dat ook die kleinen, welke wij soms beschouwen alsof zij eene soort van mindere wezens waren, menschen zijn, begaafd met dezelfde vermogens, welke wij |
||||
|
hebben, ofschoon ze nog niet zoo ontwikkeld en
geoefend zijn; en dat zij derhalve vatbaar zijn voor alle indrukken, gelijk wij ; ja zelfs gevoeliger, en voor sommige indrukken vatbaarder, dan vol- wassenen; wanneer wij, eindelijk, bedenken, dat; zij, zoo wel als de volwassenen, in het verbond van God en Zijne Gemeente begrepen zijn ; — dan kan liet niet vreemd luiden, dat Leeraren van de godsdienst en Opzieners der gemeente be- dacht zijn om te zorgen, dat ook aan kinderen de genade des Evangeliums gepredikt, en hun onder- scheiden gelegenheden gegeven worden om daar- van niet slechts kennis te bekomen , maar ook om te worden opgew ekt en aangespoord tot eene har- telijke belangstelling daarin, ja, tot het k iezen vanden weg der deugd en godzaligheid, die er ons door wordt aangewezen. Iemand zegt misschien wel, «daar wordt immers
voor kinderen gekatechizeerd; en als er gepredikt wordt, dan brengen godsdienstige ouders ook hunne kinderen mede ter kerke. » liegt zoo, Lieve Hoorders! Maar wij wenschteu dat er meer mögt geschieden. En wat dan wel ? Vooreerst, de ouders moesten zelve meer werk maken van het godsdienstig onderwijs hunner kinderen. Daar zijn |
||||
|
— 5 —
|
|||||
|
er wel onder ons , die dit doen : maar als men het-
geen meestal plaats heeft, vergelijkt met hetgene Mozes den Israëliten zoo ernstig aanbeval: zij moesten van Gods groote daden en Zijne gebo- den tot hunne hinderen spreken, als zij in huis zaten, en als zij op den weg gingen y als zij nederlagen en opstonden _,· zouden wij ons daarbij niet wel eens moeten schamen ? of zon hetgene Mozes zoo ernstig aanbeval, onder Christenen niet meer te pas komen ? Hebben wij niets tot onze kinderen te spreken van Gods da- den, vooral dat Hij Zijnen Zoon gezonden, en wat die op aarde geleerd , verrigt, geleden, en welke bevelen Hij ons gegeven heeft ? Als gij, vaders en moeders ! bij uwe kinderen in huis zit, (een vader, wiens hart wel geplaatst is, zit nergens bever, en vindt zich nooit gelukkiger, dan in den kring zijner lievelingen; —■ en eene regtgeaarde moeder? er kan geen grooler wellust zijn voor haar hart !) — als gij dan, vaders en moeders ! bij uwe kinderen in huis zit, of als gij met hen op den weg gaat, ja ook bij 't nederliggen en opslaan, moest gij over Gods groote daden, waarvan de Bijbel zoo veelvuldig en zulk een heerlijk onderrigt geeft, en van zijne bevelen, van der kinderen pi igten en |
|||||
|
_ 6' —
den weg tot hun geluk, dikwijls tot hen spreken.
Doch of dit al dan niet geschiede, dit hangt van ons, Leeraren en Opzieners, niet af; wij kunnen in dit opzigt niet meer doen, dan dat wij u dit op het ernstigst aanbevelen. Maar wat wij , als eene tweede zaak, in deze betrekking, nog kunnen en willen doen, is u dezen morgen bekend gemaakt. Wij willen zorgen, dat er nu en dan geheelenal naar de vatbaarheid van kinderen worde gepre- dikt, en dat zij aangemoedigd worden, om daar- van, tot hun meeste nut, gebruik te maken. Kin- deren hebben hunne eigene taal. Zoo veel wij kunnen, willen wij dan in de taal der hinderen over de aangelegenste zaken, tot hen spreken. Is het niet zoo, kinderen ! als gij in de kerk zijt, dat er dik- maals veel door den Leeraar gezegd wordt, 't welk gij nog niet begrijpen kunt ; waarom gij ook daar- in zoo veel genoegen niet vinden kunt als groote mensehen, die meer onderwezen zijn, die het beter verstaan kunnen, dan gij ? Voor w willen wij dus de moeite nemen, om nu en dan eene kinderpreek te doen. Kinderpreek, — wat is dat dan ? Het is een duidelijk en eenvoudig voorstel, tot uwe onder- wijzing en tot uwe opwekking, om in uwe jonge jaren die dingen te behartigen , die tot uw meeste |
||||
|
__ 7 —
|
|||||
|
welzijn en geluk kunnen dienen. Zoodanige eenvou-
dige Leerredenen worden in andere Gemeenten ook wel voor kinderen gehouden, en ze zijn tot groot nut. Maar in die Gemeenten, waar men dit onwaardeerbaar voorregt geniet, waar de Leeraren ook bijzonder werk maken van de kinderen, komen de volwassenen mede naarstig in de kinderpreek. Dit hopen wij, dat ook hier plaats zal vinden. Een eenvoudig voorstel immers , zoo slechts de zaak gewigtigis, zou hier ook, even gelijk elders, aan ouders zoo wel als kinderen, tot zegen kunnen zijn. Ik wil dan, dierbare kinderen! hiermede nu be-
ginnen , en eenvoudig tot u spreken over den Heere Jezus als uwen besten vriend, die kinderen liefheeft, die u ook wil zegenen, door wien gij in den tijd, zoo lang gij leeft, en ook na uw sterven, zonder einde, het grootst geluk kunt ver- krijgen. Ik twijfel er niet aan, of gij zult hier in genoe-
gen vinden, stil onder het prediken zijn, aandach- tig luisteren , van deze preek veel trachten te ont- houden, en op het gehoorde nadenken, opdat het tot uw geluk dienstbaar moge zijn. En gij, ouders ! gij volwassenen, al hebt ge ook geene |
|||||
|
— 8 —
|
|||||
|
kinderen! gij ook, ouden van dagen, die u hier
bevindt ! Kindervrienden ! gij ook zult, hoop ik, met deelneming hooren, en er voor u zelven wel eenig nut uit kunnen trekken. Ik zag het wel in de Voorafspraak, Lieve kin-
deren , dat gij al verlangdet, dat ik alleen tot u zou spreken. Nu wil ik dat ook doen ; en gij zult immers gaarne hooren ? Maar eer ik u den tekst noem, dien gij in uwen Bijbel zult opzoeken, en waarover ik tot u spreken zal, Avil ik u eerst eens zeggen, waar gij in deze preek vooral op letten moet. En dat moet ge dan ook altijd, als er ge- predikt wordt j doen. Gij wilt toch immers hooren met uw verstand? Gij wilt u wel in staat stel- len, om er over te kunnen nadenken, om er nog nut van te trekken als ge uit de kerk zijt? Luistert dan naar hetgene ik u hier toe zeggen zal. Gij moet allen, zoo gij kunt, den tekst opzoeken
en lezen. Als de Leeraar nu daarover begint te spreken, dan zegt hij doorgaans iets van het ver- hand, waarin die tekst voorkomt. Wat is dat, vraagt gei, het verband? Daardoor verstaat men hetgene |
|||||
|
— 9 —
|
|||||
|
er vóór den tekst voorafgaat, en hetgene daarop
volgt, voor zoo verre het moet worden opgemerkt, om den tekst, daar we over spreken zullen, beter te verstaan. Daar moet ge dan eerst wèl opmerken : want als ge dat wél opgemerkt hebt, begint ge al iets meer van den tekst te begrijpen. Maar dan zullen er in den tekst zelven nog wel eenige woor- den of spreekwijzen zijn, die gij beter wildet ver- staan : als de Leeraar zulke woorden of spreek- wijzen opheldert, dan moet ge ook met uw verstand daar opmerkzaam op zijn, om eenen tekst,waar over gesproken wordt, zoo veel het u mogelijk is, duidelijk te verstaan. En vooral moet gij letten op de zaak, of de zaken, die tot uwe leering in zulk eenen tekst voorkomen. Om u hier in behulp- zaam te zijn, zullen we eene verdeeling vooraf zeggen. Op die verdeeling moet ge dan inzonder- heid uwe aandacht vestigen ; en wanneer het eerste deel genoemd is, dat gedurig in uwe gedachten houden. Wanneer we dan aan het tweede deel gaan, zullen we dat weer zeggen; dan moet ge dat daarbij in gedachte houden, en uw best doen, om ook het eerste niet te vergeten. Zoo moet ge ook doen, wanneer er een derde of vierde deel ge- noemd is; schoon wij altijd de verdeeling zoo kort |
|||||
|
— 10 —
|
|||||
|
zullen maken als wij kunnen, om uw geheugen
niet al te veel te vergen. En als gij dan te huis gekomen zijt, moet ge die voorname deelen van de preek vooral eens herhalen, in uwegedachten, of in zamenspreking met elkander, of bij uwe ou- ders ; en die wat grooter zijn, zouden nog beter doen, als zij een aanteekeningboekje maakten, om den tekst, met de verdeeling, en de eene of andere voorname zaak, die zij onthouden hadden, daarin op te schrijven. Lieve kinderen! deze raadgeving kan tot uw groot nut verstrekken. Men doet immers wel moeite, om dingen van veel minder belang te onthouden. En als gij dit in uwe jonge jaren doet, dan kunt ge een' grooten schat van kundigheden krijgen, veel meer dan ouden, die onopmerkzaam zijn, en die het gehoorde, als ze uit de kerk gekomen zijn, weer vergeten. O, ik wenschte, dat ouden en jongen geloofden, dat er veel goeds, tot hunne schade, verloren gaat, doordien zij niet nadenken; — en zoodra ze uit de kerk komen, terstond weer gaan denken of spreken over andere dingen. Maar, kinderen! ik moet hier nog iets bij- voegen. In eiken tekst ligt iets tot ons gebruik. Dat zullen we u altijd aanwijzen, en gij weet het misschien wel, dat men dit de Toepassing noemt. |
|||||
|
— 11 —
|
|||||
|
Die toepassing wordt somtijds op het laatst, als een
afzonderlijk deel van de preek, daar bijgevoegd, of ook wel ingevlochten in de Leerrede. En dit is, kinderen, bij eiken tekst, iets van het allergrootst belang. Want, of ge al iets weet en begrijpt, dat is nog niet genoeg. Hetgene gij begrijpt, is een schat, dien ge niet alleen moet trachten te bewaren, maar waaromtrent ge ook altijd moet bedenken en lee- ren, hoe ge dien het best gebruiken zult tot uw nut. Als we u dit gebruik van eenen tekst hebben
aangewezen, vergeet dan uiet om daar in uw leven aan te denken; en gelooft, dat het er altijd voor- namelijk op aankomt, om de leeringen van de godsdienst te behartigen, om daar naar te doen. Zoo heb ik u al veel gezegd, lieve kinderen!
al heel veel, dat u nuttig kan zijn, niet waar? Ik heb gezegd hoe gij eene preek moet hooren, en waar ge bijzonder op merken moet; eerst op het verband, als daar iets van gezegd wordt; — dan op de verdeeling ; —■ en dan voorts, zoo veel gij kunt, op de behandeling van ieder deel, waarin gij vooral uw best moet doen — om den tekst, waarover gesproken wordt, duidelijk te ver· |
|||||
|
— 12 —
|
|||||
|
staan; — om kennis te nemen van de zaak
oï zaken, die in zulk eenen tekst worden geleerd; en te onthouden welk nuttig gebruik gij er tel· kens van kunt en moet maken voor u zelven. Nu denkt ge misschien, dat is al heel moeijelijk :
wij kunnen dat zoo niet doen ? Lieve kinderen ! als gij dat niet op eens, noch in twee of drie reizen zoo doen kunt, laat u dat niet ontmoedigen. Wij zullen er ook in de katechizatie dikmaals met u over spreken; en ik verzeker u, als gij maar oplettend zijt, het goed gevolg hiervan zal u rij- kelijk beloonen, en gij zult al doende leeren. Gij hebt tot hier toe nu zoo goed en aandachtig
geluisterd. Als ge dat nu verder doen wilt, dan zal ik nog meer zeggen, dat zeer aangenaam voor u zijn moet om te hooren. Maar ik zal het nu met den tekst, dien ik voor u behandelen wilde , zeer kort maken : want ik^ wilde niet gaarne dat gij reden hadt om te klagen, dat ik u te veel op eenmaal had willen zeggen. Neen, neen ! zegt ge: «Wij willen verder luisteren. Maar welke tekst is het toch, die ons zoo aange- naam zijn zou, om te hooren?» Wij zijn zeer verlangend om dien tekst te weten : Welaan, ik zal aan uw verlangen voldoen. De tekst, over |
|||||
|
— 15 —
|
|||||
|
welken ik nu maar zeer kort, en mogelijk in
het vervolg eens breeder, tot u wilde spreken, staat : Lucas XVIII: 16,
Hebt ge dit allen nu opgezocht! Hoe lezen wij
daar? Maar Jezus riep dezelve (kinderkens) tot
zich, en zeide : laat de kinderkens tot Mij komen, en verhindert hen niet, want derzulker is het Koninkrijke Gods. I. De Heiland bevond zich, op zijne reizen en
togtcn , gedurende Zijne omwandeling op aarde , in de streken van Judea, en wel bepaaldelijk in zeker huis. Daar zat Hij in den kring van Zijne Discipelen, (cle twaalf mannen, die Hem altijd vergezelden, en die nog gedurig zijn bijzonder onderrigt genoten , wijl Hij door hen Zijne leer wilde verbreiden, als Hij zelf niet meer op aarde zou zijn.) Omdat zij 's Heilands onderwijs gedu- rig ontvingen , worden zij discipelen of leerlin- gen genoemd; en omdat Hij hen wel eens uit- zond , en naderhand door de gansche wereld wilde uitzenden, om Zijne leer te verkondigen, heetten |
|||||
|
— 14 —
|
|||||
|
zij ook apostelen, dat is gezanten. Nu hadden
zij den Meester juist iets gevraagd, en Avas Hij bezig om hen omtrent een onderwerp te onder- rigten, Avaarvan zij gaarne alles Avilden hooren , en niet gaarne iets wilden missen. OnverAvachts, doet zich daar echter eene stoor-
nis op. cc Zij hragten ook de kinderkens tot Hem, » verhaalt Lucas, vs. 15. Het waren vrien- den , naastbestaanden, meestal moeders, die hare lieve jeugdige kleinen aan de hand tot den Hei- land leidden. En waarom zouden zij dit toch Avel hebben gedaan, Kinderen ? Omdat het eene over- oude gewoonte Avas bij de Joden, hunne kinde- ren tot mannen van grooten naam en uitstekende heiligheid te brengen, van wier zegenende hand- oplegging zij veel goeds voor hunne geliefde pan- den vernachtten ; en dit zoo veel te meer, naar- mate de zegenende handen heiliger en meer bij God geliefd Avaren. De leerlingen, dit bespeurende, en Avel teregt vreezende dat door dit bedrijf hun gesprek met den Meester stond te worden afge- broken , bestraften ze, Aveerden ze af met Avoor- den en gebaren; Avant zij waren wrevelig en ontevrede, dat zij door eene zaak, die, naar hun inzien, wel uitstel kon lijden, zouden Avor- |
|||||
|
— IS —
|
||||||
|
den gestoord. Deze meesterachtigheid, voorbarig-
heid en liefdelooze hardheid van Zijne discipelen wordt door den Zaligmaker opgemerkt en euvel opgenomen. Hij bestrafte hen ernstig, en trachtte hunne strengheid met voorkomendheid in woord en daad te vergoeden. Hij riep die kinderen tot zich ; Hij omving ze met Zijne armen, Hij leide hen de handen op, en zegende ze (*) ; terwijl Hij nog, daarenboven, eene belangrijke onderrigting aan Zijne liefdedaad toevoegt : Laat de kinderkens tot Mij komen, en verhindert ze niet ; want der- zulker is liet Koninkrijk Gods ! Dat wil niet zeggen, dat al die kinderen in den hemel zouden komen, want daar weten wij niets van. Van het Koninkrijk der hemelen of het Koninkrijk Gods wordt meermalen in de Schriften cles Nieuwen Verbunds, bepaaldelijk door Jezus zelv', gespro- ken ι maar bij lange na niet altoos in denzelfden zin. Hier is het de gemeente van Christus, om welke te stichten en te vestigen, Gods Zoon op aarde kwam en mensch werd, gelijk Hij thans als de verheerlijkte Middelaar in den Hemel, dââr haar Hoofd en Heer is. Als die kinderen groot |
||||||
|
(*) Mare. 10 : ü.
|
||||||
|
— 16 _
|
|||||
|
waren geworden, zou de leer van Jezüs worden
verkondigd en verklaard ; en als zij clan hadden leeren gelooven in Jezus Christus ; als zij volgens Zijne leer en voorschriften hun levenswandel wil- den inrigten, dan zouden zij op aarde reeds ge- lukkig worden, en hier namaals in den zaligen hemel komen. Nu reeds wilde Jezus hen opnemen in de Gemeente, welke Hij ging stichten ten einde hen voor den Hemel te bereiden. Merkt gij wel op, Kinderen ! dat Jezus niet
zegt : huhner , maar derzulker is het Koninkrijk Gods. Waarom zou dit aldus zijn geschied ? Om de volwassene menschen, die bij dit bedrijf te- genwoordig waren , eene les en onderrigting te geven, hierbij passende. Door dezulken verstond Jezus niet de kinderen, welke Hij de handen had opgelegd en gezegend ; maar menschen, die aan kinderen gelijk zijn, in wier gemoed een kin- derlijke zin heerscht ; een zin van eenvoudigheid en nederigheid, welke de eerste en noodzakelijkste vereischten zijn van allen, die tot Zijne gemeente zouden behooren. II. Kinderen! gij hebt tot hiertoe zoo braaf gelui-
sterd. Nu wildet gij daar immers gaarne, als ge uit de kerk gekomen zijt, nut van trekken ? En |
|||||
|
— 17 -,
|
|||||||
|
dat zult ge doen, als gij uw best doet om over het
nu gehoorde na te denken, en bij hetgene ik tot dusverre gezegd heb, ook opmerkt en nadenkt over hetgene ik u nog zeggen zal van het gebruik, 't welk gij voor u zelven maken moet van den behandelden tekst. Ik zal daartoe voor u, en ook voor de groote menschen het nut aanwijzen, dat gij en zij hier uit kunnen trekken. Ik zal 't u eerst zeggen, kinderen ! Nu gij Jezus
als zulk eenen kindervriend hebt leeren kennen : nu gij geleerd hebt, dat Hij ook kinderen aanneemt in zijn Koningrijk, en dat Hij ze zegenen Avil ; als gij nu uw eigen geluk lief hebt, moet gij hieruit dit nut trekken, of er dit gebruik voor u zelve van maken, dat gij ook als kinderen gaarne tot Jezus wilt komen. Maar hier, dunkt mij, hoor ik meer dan een van
u vragen: « Wij tot Jezus komen? hoe kunnen wij dat ? Zoudt gij wel instemmen met die kinderen inliet versje van van Alphen, waarvan het eene zeide : Och, was Jezus nog op aarde !
Aanstonds vloog ik naar Hem heen !
£n het andere:
|
|||||||
|
Och, was Jezus nog op aarde !
'k Vloog met u naar Jezus heen! |
|||||||
|
— 18 —
|
|||||
|
Zoudt gij daar wel mede instemmen, geliefde
kinderen ? Laat mij u dan eens zeggen hoe gij nog tot Jezus komen kunt. Hij is wel niet meer, zoo als toen, op aarde:
maar Hij kent u toch; Hij ziet u, ook als ge on- gehoorzaam zijt en kwaad doet; ja, Hij ziet u altijd. Hij is wel een waar mensch, en eenmaal een kind geweest, gelijk gij, doch zonder zonde ; maar Hij is ook de Zoon van God j en Hij heeft ons niet verlaten, toen Hij met zijne menschheid van deze aarde naar den hemel ging. Neen! Hij is dââr, in den hemel, verheerlijkt, ons ten goede. Als gij Hem dan aanbidt, nadat gij Hem als den grootsten kindervriend hebt leeren kennen, en weet dat Hij ook kinderen zegenen wil ; als gij Hem aanbidt: als gij deze of dergelijke woorden tot Hem spreekt : « Lieve Jezus neem mij ook aan ; »maak mij vrij van zonden; geef mij Uwen Geest, » opdat ik in U mag gelooven, en naar U gelijken ! ρ als gij dat met uwen mond eerbiedig in een gebed tot Hem zegt, en het met uw hart meent, zoo komt gij tot Hem, en zoo neemt Hij u ook ze- ker aan. Zoo moet gij tot Hem komen. Och deedt gij dat
nog dezen avond! Groot zou uw geluk zijn. |
|||||
|
— 19 —
|
|||||
|
En als gij dan twijfelen zoudt of Jezus u wel
aanneemt, zoo denkt aan die kindertjes, welke Hij tot zich riep, en hoe Hij hen zegende. Ei, draagt u bij herhaling zoo aan Hem op. Maar dan moet ge ook bedroefd zijn over het
kwaad en de ongehoorzaamheid, waaraan gij u zoo dikmaals schuldig maakt. O ! dat bedroeft Jezus, den besten kindervriend, die u zoo lief heeft. Belijdt Hem uwe zonden en verkeerdheden ! zegt dikwijls in uw gebed : Zoon van God, die eeuwig leeft!
Hoor ons smeeken , en vergeeft Onze stoutheid en gebreken ! Zoon van God, die eeuwig leeft! Zegen onze jeugd, en geeft Dat wij dikwijls van u spreken. Bidt Hem, dat Hij u vrij make van alle kwaad,
zoo komt ge tot Hem. En neemt toch vlijtig alle gelegenheden waar, om Hem te kennen, op dat ge Hem meer lief hebt! dan zal Hij ook u aannemen, en in leven of sterven ueen volkomen Zaligmaker zijn ! En gij , ouders of kindervrienden, die met kin-
deren gezegend zijt, of belang in kinderen stelt! Is u hunner ziele zaligheid van gewigt, ei, brengt ze toch vroeg tot Jezus, tot de kennis van Hem, |
|||||
|
— 20 —
|
|||||
|
zoo als Hij van God is geworden tot wijsheid, tot
regtvaardigmaking, tot heiligmaking en volkomene verlossing ! opdat zij toch nooit in den dag des gerigts tegen u zouden moeten opstaan en getuigen, maar uwckroone en sieraad worden! Kweekt in u zelven een Evangelischen kinderzin meer en meer aan, dit wetende, dat 's Heilands beloften nimmer zullen falen, maar ook zijne uitspraak waarachtig hlijft-.aindien gij u niet verandert, en wordt gelijk de kinderhens, zoo zult gij in 't koninkrijke Gods geenszins ingaan ! » Amen. |
|||||
|
iL
|
|||||
|
ÁÂÉÁ, ÐÅÔ HBAVE KIN» VAN GODDELOOZE OUDERS,
|
|||||
|
I Kon. XIV : 1—6, 12, 15.
|
|||||
|
.
|
|||
|
Lieve Kinderen! Het is al bijna vier maanden ge-
leden, sints wij de laatste kinderpreek gehad heb- ben. Gij hebt al zeer verlangd.dat wij dit weer beginnen zouden, niet waar ? Maar hebt ge nog wel onthouden waar de laatste kinderpreek over geweest is? Ik heb u toen verhaald de fraaije geschiedenis welke is voorgevallen toen Jerobeam Koning geworden was over de X stammen van Is- raël. Nu wil ik u nog iets verhalen van dien Jero- beam, of liever vaneen braaf kind, hetwelk hij had. Luistert dan nu weer aandachtig toe; maar laat ons eerst bidden. Wij zullen nu spreken, kinderen ! over den tekst,
dien ge leest: I. Koningen XIV : 1—6, 12, 13. Te dier zelver tijd was Áâéá, de zoon Jero-
beams krank. En Jerobeam zeide tot zijne huisvrouw : Maak
u nu op, en verstel u, dat men niet merke |
||||
|
_ 24 -
dat gij Jebobeams huisvrouw zijt : en ga henen
naar Silo, zie, daar is de Profeet Ahia , die van mij gesproken heeft, dat ik koning zoude zijn over dit volk. En neem in uwe hand tien brooden, en
koeken, en eene kruik honigs, en ga tot hem : hij zal u te kernten geven, ivat dezen jongen geschieden zal. En Jerobe^ms huisvrouw deed alzoo, en maakte
zich op, en ging naar Silo, en kwam in het huis van Ahia; Ahia nu konde niet zien, want zjne oogen stonden stijf van wege zijnen ouderdom. Maar de Heere zeide tot Ahia , zie, Jekobeams
huisvrouw komt om eene zake van u te vragen., aangaande haren zoon, want hij krank is: zoo en zoo zult gij tot haar spreken ; en het zal zijn, als zij inkomt, dat zij zich vreemd aanstellen zal. En het geschiedde als Ahia hoorde het ge-
ruisch harer voelen, zoo zij ter deure inkwam, dat hij zeide: Kom in , gij huisvrouw Jebobeams. waarom stelt gij u dus vreemd aan ? want ik hen tot u gezonden met eene harde boodschap. Gij dan, maak u op, ga naar uw huis : als
|
||||
|
— 25 —
|
|||||
|
uwe voeten in de stad zullen gekomen zijn, zoo
zal het kind sterven. En gansch Israël zal hem beklagen, en hem
begraven : want deze alleen van Jerobeam zal in H graf komen: omdat in hem wat goeds voor den Heere, den God Israels, in den huize Jerobeams gevonden is. Ziedaar, Lieve Kinderen! den tekst-, waarover
deze kinderpreek handelen zal. En hoe zullen wij die verdeelen? Daar zullen wVrhoofddeelen in zijn. Ik zal ze u duidelijk zeggen; want gij moet uw ]jest doen , om ze te onthouden. I. Eerst, zal ik u de geschiedenis verhalen.
II. Daarna, drie vragen beantwoorden. III. Ten derde, eenige nuttige lessen voor de
kinderen daaruit afleiden ; En
IV. Ten laatste, met eene les voorgroote men-
schen , zoowel als voor kinderen be-
sluiten. Nu zult ge de verdeeling gemakkelijk kunnen
onthouden. 2
|
|||||
|
— 26 —
|
|||||
|
I. Gij wilt gaarne de geschiedenis hooren ver-
halen, niet waar, Kinderen? Zeis ook wel waard, dat gij aandachtig luistert. Weet ge nog wel hoe lang het geleden is, dat die
Jerobeam leefde, die de eerste Koning was over de X stammen van Israël? Daar zijn twee Jerobeams ge- weest, dat zult ge u uit uw vraagboekje wel herinne- ren. Die andere leefde later, ruim 150 jaren later, en heette Jerobeam II ; maar diegene, van wien wij nu spreken, heeft bijna 1000 jaren vóór Christus ge- boorte geleefd. Nu weet gij dus, dat het haast 2800jaren geleden zal zijn, dat dezeeerste Jekobeam leefde, en over de X stammen regeerde. Hij was een goddeloos man. En schoon hij gewaarschuwd was door dien profeet uit Juda, van wien ik u in de laatste kinderpreek verteld heb, ging hij nog in zijne boosheid voort. O Kinderen ! dat is aller- ongelukkigst, wanneer iemand gewaarschuwd wordt en toch in zijne boosheid voortholt ! dan volgt daarop eene gewisse straf, die, naar Gods regtvaardigheid, vroeg of laat, niet kan noch zal uitblijven. Hoorteens, welk eene droefheid hem nu trof, 't welk nog maar een begin was van veel grootere ongelukken. Hij had een' braven zoon, en dien had hij zeer lief. Het was de kroonprins, dien hij dacht dat na hem Ro- |
|||||
|
— 27 —
|
|||||
|
ning zou worden. Zijn naam was Á,âéá. Van dezen
lezen wij, dat hij terzelver tijd krank was. Ter- zelver tijd, dat wil zeggen, in dien tijd, toen Jerobeam in zijne boosheden voortging, en zich niet had la- ten waarschuwen door den Profeet Ahia , uit Juda. De ziekte scheen gevaarlijk ; en de geneesheeren van den Koning wisten er geen raad toe. Jero- beam was zeer benaauwd. Toen wilde hij wel gaarne van God geholpen worden. En hij bedacht dat er een Profeet van God was in de stad Silo, die hem voorspeld had dat hij Koning zou worden. Deze profeet was al heel oud. Hij heette Ahia. Jerobeam had hem lang vergeten. Nu wilde hij zien, of hij door dien Profeet vernemen kon hoe het gaan zou met zijn kind ; en of die ook nog raad wist om den Kroonprins van den dood te redden. Wat doet Jerobeam nu? Hij zegt tot zijne vrouw, de koningin: « Maak u nu op en verstel » u, dat wil zeggen verkleed u, dat men u niet kenne, en niet merke dat gij Jerobeam's vrouw zijt. » Booze menschen handelen doorgaans met list ; en dat komt dikmaals daar van daan, omdat zij niet meer openhartig en opregt durven han- delen. Jerobeam vreesde, dat de groote heeren van zijn rijk het hem kwalijk zouden nemen, |
|||||
|
— 28 —
|
|||||
|
wanneer zij wisten dat hij eenen Profeet van
God liet raadplegen, daar hij hen zelf eerst ver- leid had tot het aanbidden der kalveren. Ook dacht hij, als de Profeet Ahia zijne vrouw kende, dat hij haar, in plaats van haar goeden raad te geven, bestraffingen zou laten hooren over zijne slechte handelwijs. Zoo hebben booze menschen altijd eene inwendige vrees, ofschoon zij die verbergen:, en daarom , kinderen ! moeten wij ons te meer voor alle boosheden wachten. Jerobeams vrouw moest zich dan kleeden, als-
of zij eene andere vrouw was; en dan moest zij een geschenk voor den Profeet meclenemen, waar door zij hem in het vermoeden kon brengen, dat zij slechts eene "aanzienlijke vrouw was, die op het land leefde. Als men in dien tijd bij een Profeet ging, om hem raad te vragen, dan bragt men hem eenig geschenk, om hem eer te bewijzen. Zot) wilde Jerobeam dat zijne vrouw zou medenemen 10 hrooden en koeken of vladen, met eene kruik versehe honig. Dit, dacht hij , zou den Profeet wel kunnen misleiden ; en niemand zou haar ken- nen als de Koningin, wanneer zij geheel verkleed was en met zulk een geschenk kwam bij den Profeet. Zij moest dan maar verhalen, dat zij |
|||||
|
— 29 —
|
|||||
|
een kranken zoon had, voor wiens ziekte geen
raad scheen, en dat de liefde haar nogtans ge- drongen had om eene reis naar den Profeet te doen, daar zij zoo gaarne weten wilde, hoe het met haar kind zou afloopen, en of er nog hoop was dat hij in het leven kon worden be- houden ? Jerobeams vrouw verkleedt zich en doet de reis
naar Silo. Zij komt in het huis van den Profeet. Deze man nu was zoo hoog bejaard, dat zijn gezigt stijf stond, en hij weinig of niets meer zien kon. Hij kon dus de Koningin niet kennen, en niemand kon hem zeggen dat zij het was. M-aar om éénc zaak had Jerobeam niet gedacht.
Dat vergeten de menschen doorgaans, als zij kwaad doen. Zij houden niet onder het oog, dat God de verborgenste dingen weet. Dit bedroog ook Jero- beams vrouw, toen zij kwam bij den Profeet Ahia. De Heer had hem verwittigd van hare komst, en gemaakt dat hij de geheele zaak wist, en ook zeggen kon, hoe het gaan zou niet alleen met dat kind, maar ook met het geheele geslacht van dien goddeloozen Koning. Hoe verschrikt zal zij dus geweest zijn, dat,
zoodra als zij maar even. de deur inkwam, de |
|||||
|
— 30 —
|
|||||
|
Profeet haar toeriep : « Kom in, gij vrouw van
Je robe am! Waarom stelt gij uzoo vreemd aan? Ik ken u wel -v en ik heb eene boodschap aan u, die heel onaangenaam zijn moet. Wat Jerobeam gevreesd had, als de Profeet zijne
vrouw kende, dat gebeurde ook zoo. Ahia sprak eene harde bestraffing uit over de boosheden van den koning, en deed daarover zeer schrikkelijke bedreigingen. Daarna zeide hij tot de koningin : « Zij moest maar heengaan naar haar huis ; maar, hoe zij zich haasten mögt, zij zou haar kind niet levend terug zien: zij zou in de stad, maar nog niet te huis zijn, als het kind stierf, zoodat hare komst met de uiterste verwarring en droef- heid vergezeld zou wezen. De Profeet voegt er bij, dat deze zoon de éénige
zijn zou van Jerobeams kinderen, die statelijk be- weend , en met eer begraven zou worden. De ove- rigen zouden geen graf hebben, maar in de stad of op het veld, waar zij vermoord werden, blij- ven liggen, en van de honden of roofvogels wor- den gegeten. Alleen deze zoon, Αβια , werd uit- gezonderd 5 omdat in hem wat goeds gevonden was, in dat goddelooze huis, voor of jegens den Heer, den God van Israël. |
|||||
|
— 51 —
|
|||||
|
Er was wat goeds in hem gevonden. Waar in
dat goede bestond, kinderen ! wordt hier niet ge- zegd; maar het blijkt, dat hier bedoeld wordt, dat het kind liefde hacl voor de ware gods- dienst ; het bad de kalveren niet aan, zoo ajs zijn vader en zijne broeders, zoo als het geheele Hof en een groot deel van het volk deden ; neen ! Áâéá bad God aan, en gaf al vroeg blijken van aankleving aan de ware dienst van God, zoo als Mozes geboden had. Dit goede was in dat kind : 't was niet maar
uitwendig voor de menschen, in woorden en daden, maar in hem. En hoe was de afloop van zijn leven? Wij le-
zen 't in het 17e en 18e vers. cc Hij stierf,. zóó als zijne moeder op den dor-
»pel van haar huis kwam. En zij begroeven » hem ; en gansch Israël beklaagde hem ; naar »het woord des Heeren dat hij gesproken had, » door de dienst zijns knechts Ahia , des Pro- feets. » Ziet daar, lieve toeluisterende kinderen! de
geschiedenis. Dit was het eerste hoofddeel der kinderpreek. Wat zou ik ook doen in het tweede hoofddeel ?
|
|||||
|
_ 32 —
|
|||||
|
II. O ! Ik herinner het mij. Ik zou drie vragen
hierover voor u beantwoorden. En welke zijn die ? A. Hoe er zulk een goed kind in een
goddeloos huisgezin kon gevonden worden? B. Hoe dit kind in het huis van zijn' va-
der zoo bemind kon zijn ? C. Waarom dit goede kind zoo jong moest
sterven ? A. Herinnert ge u nu de eerste vraag. Daarmede
zullen we onze tweede hoofdzaak beginnen. Wij vraagden : Hoe er zulk een goed kind in eert goddeloos huisgezin kon worden gevonden ? Ik zal nu hier op antwoorden, kinderen! Als
het goede, waarvan hier gesproken wordt, — de liefde voor de ware dienst van God; en aankle- ving daaraan, met lust en moed om God meer dan de menschen te gehoorzamen, — als dat goede in ons komen moest door de geboorte van onze ouders, dan was het niet te begrijpen, hoe in zulk een goddeloos huisgezin een zoo goed kind kon gevonden worden. Doch onze ouders kunnen |
|||||
|
«
|
|||||
|
— 55 —
ons dat geluk niet geven, schoon wij van hen,
naast God, het leven, en alle dingen, in onze kindschheid ontvangen. Maar hoort eens wat God zegt aangaande het leven van den mensch, van zijne jeugd af: Het gedichtsei van 's menschen hart is hoos van zijne jeugd aan. [Gen. 8:21). — Kin- deren ! denkt ge daar wel aan ? dan zoudt ge zoo veel vertrouwen niet op u zelve stellen, en niet altijd uwen zin willen volgen. Uw hart is hoos, van der jeugd af, dat heeft God gezegd; en als ge op uwe, dikmaals geheel verkeerde gedach- ten en neigingen let, zult ge 't zelf moeten er- kennen. Maar als er wat goeds in een kind, ge- lijk Áâéá, gevonden wordt, dat komt van God. God had dat in hem gewerkt. Hij had het ge- weld gezien, met 't welk zijn vader de verande- ringen in de godsdienst had doorgedrongen, en zal wel eens gehoord hebben, dat dat niet goed was geweest. Hij had opmerkzaamheid gekregen op de wet van Mozes; hij had de bedreigingen der Profeten aan zijnen vader misschien ook wel gehoord: de een of ander kan er hem wel eens iets van gezegd hebben. Van zulke middelen had God zich bediend, om dat goede in hem te leggen. Nu heb ik de eerste vraag beantwoord, hoe |
|||||
|
m
|
|||||
|
- 34 —
er zulk een goed kind in een goddeloos huisgezin
gevonden kon worden? Ik wil ook gaarne iets zeggen van de tweede vraag. Maar daar zullen er wel onder u zijn, in wel-
ker jeugdig hart God iets goeds gelegd heeft ; die moeten daar voor danken. Ja, wij allen hebben reden om Gods goedheid daarin te prijzen, dat in het land, in de plaats, en bij de ouders, waar wij geboren werden , de ware Godsdienst was, en gij, kinderen ! daar in wordt opgevoed. Dat is eene groote goedheid van God. Laat ons daarvan zingen: Ps. 71 vers 4, 12.
B. Nu zult ge verlangend zijn, kinderen! naar
het antwoord op de tweede vraag. Weet gij die allen nog wel? Ik wil ze u nog eens zeggen. Die vraag was dan : Hoe kon dit goede kind, in het god- delooze huisgezin van zijn vader zoo bemind zijn? Wat zal ik hier op antwoorden? Gij zult het wel eens merken, kinderen ! dat booze men- schen altijd de deugd haten ; en hoe meer men in boosheid toeneemt, des te meer haat men de deugd ; maar de deugdzamen maken zich toch geacht en bemind en dat kan vooral een kind |
|||||
|
— ùï) —
doen, daar goede beginsels in zijn, wanneer het
die betoont in gehoorzaamheid , gedienstigheid, vriendelijkheid, in een gezeggelijk bestaan, in vrees voor kwaad te doen, in liefdadigheid, en andere deugden, die een kind versieren, en zelfs het hart van booze menschen, vooral van ouders die zulk een lief kind hebben, aan zich trekken. O! men moest gekeelenal boos zijn, gelijk de duivelen, en geen het minste gevoel voor het goede meer hebben, om zulk een kind niet te beminnen. Zoo begrijpt gij dus , hoe Αβια zoo bemind kon zijn in het goddelooze huisgezin van zijn vader. Daar kan nog bijgekomen zijn, dat bij Jerobeam en zijne vrouw, nu zij zagen dat God Zijne oor- deelen begon uit te voeren, hunne consciëntiën ont- waakt zijn, en zij daarom te meer zorg hadden voor het behoud van dit kind. Ook konden zij hoop gehad hebben, dat misschien nog door de- zen braven zoon het koningrijk erfelijk zijn zou in het geslacht. Deze hoop zal ook bij het volk gewerkt hebben; want de schoone aanleg van den Kroonprins moet uitmuntend geweest zijn ; daar wij lezen dat gansch Israël deel nam aan de rouwklagten bij zijn vroegen dood. |
||||
|
- 36 —
|
|||||
|
C. En waarom, moest dit goede kind dan zoo
jong sterven? Deze derde vraag moet ik nog beantwoorden. Men zou zeggen, als deze brave jongeling ver-
der zoo opgegroeid was, het zou gelukkig ge- weest zijn, wanneer hij dan naderhand Koning was geworden, en hij had dan nog veel goeds kunnen doen. Maar, kinderen! God had bedreigd dat het geheele geslacht van
Jerobeam zou worden uitgeroeid, om zijne boos- heid. Hij had te veel gezondigd, dan dat God hem zulk een goed kind kon laten behouden ; tot straf voor zijne zonden moest hij dat voortreffelijk kind, daar elk nog iets goeds van verwachtte, eerst zien sterven β en voor zijne overige kinde- ren gecne andere verwachting kunnen hebben, dan dat, met hem, geheel zijn geslacht uitgeroeid, en als drek van de aarde weggenomen zoude worden. Daarbij , het volk was al te veel bedorven, dan
dat God het zulk eenen goeden Koning, na Je- bobeam , zou hebben kunnen geven. Het was niet dankbaar geweest wegens de voortreffelijke rege- ring van David en Salomo. Zij hadden zich zóó verre laten vervoeren tot afwijking van de ware |
|||||
|
— 37 —
|
|||||
|
godsdienst, en allerlei ondeugden gingen daar-
mede gepaard. Zij moesten daarom nog meer getuchtigd worden door booze Koningen : een zoo goed Koning kon over hen niet regeren. En zou het voor dezen voortreffelijken jonge-
ling wel gelukkig geweest zijn, als hij Koning- geworden was ? Neen ! Wanneer hij het verval- lene weder had willen herstellen, zou hij zeker allerlei verdrietelijkheden ontmoet hebben ; zijne goddelooze broeders (*) zouden hem veel kwaad hebben gedaan, en altijd van den troon hebben zoeken te stooten ; of hij zou de uitroeijing van zijn geheele geslacht hebben moeten zien. Voor dat alles heeft God hem behoed door een vroe- gen dood, en hem overgebragt in den hemel ; ge- lijk men eene voortreffelijke plant overbrengt in beteren grond, om weliger te tieren en schoonere vruchten te geven. Nu heb ik de vragen, die ik dacht dat gij mij
zoudt willen doen , beantwoord. Luistert nu verder, III. daar ik de derde hoofdzaak begin, en maar
(*) 2 Chroniken 11 vers 14 wordt van JerobEAMS zonen mel-
ding gemaakt; en uit hetgene de geschiedenis van Nadab meldt, kunnen wij wei opmaken, hoe de anderen geweest zijn. |
|||||
|
- 58 -
|
|||||
|
heel kort eenige nuttige lessen voor u kin-
deren ! uit deze geschiedenis zal afleiden. .4. Laat de eerste leering deze zijn : kinderen
moeten daarover denken, dat zij ook wel kun- nen ziek worden en sterven. Gij ziet dat in het voorbeeld van Jeroiuums
zoon ; en daar zijn immers vele andere voorbeel- den, die u dat gedurig leeren. Daar moet gij over denken, kinderen ! Als gij
ziek wordt, dan houdt al het vermaak cp, dat gij met uw spelen en uitgaan hebt. Gij moet dan in uwe gezonde dagen leeren , om niet ongeduldig te worden , als gij ziek zijt. Als gij kwaad doet, en ziek wordt, dan zou de gedachte daaraan u benaauwen; en als ge in uwe gezondheid het lee- ren verwaarloosd hadt, dan zoudt ge in ziekte weinig goeds hebben, om daarover te kunnen den- ken. Maar vooral moet gij bedenken , dat gij wel jong kunt sterven. O! ik wenschte, dat gij dan zóó gelukkig waart als Áâéá : gij behoeft dan nooit te vreezen voor het sterven. B. Daar is eene tweede leer ing. Gij kunt ze van
|
|||||
|
— 39 —
|
|||||
|
zelven wel afleiden uit hetgene ik u verhaald heb
van Áâéá. Zij is deze : Het is zeer gelukkig, als er wat goeds in een kind gevonden wordt. Gij hebt gehoord, hoe bemind Áâéá was : en
gij zijt immers ook gaarne bemind en geacht ? Welnu, dan moet ge u niet. laten verleiden tot kwaad, noch de boosheid, die in uw hart is , opvolgen. Pan moet ge naar uwe ouders en on- derwijzers hooren, als die u tot het goede op- wekken ; clan moet ge ook de godsdienst bemin- nen, die God ons geboden heeft; en vooral God bidden, dat Hij, door Zijnen Geest, het goede in u werke. Al wordt ge dan groot en oud, mijne lieve
kleinen! dan zal u dat goede, dat vroeg in u was, steeds bijblijven; gij zult aan uwen jeugdi- gen leeftijd altijd met genoegen terug kunnen denken ; en de goede beginselen, in uw jeugdig- hart aangekweekt, zullen met u opgroeijcn; zij zullen in uwen verderen leeftijd de schoonste vruchten voortbrengen, waardoor gij in het leven op aarde eene inwendige vergenoeging, en, in alles wat u overkomt, hei beste geluk zult ge- nieten. En al sterft ge dan vroeg, dat zal u niet scha-
|
|||||
|
— 40 —
|
|||||
|
den: het goede dat in u is, gaat, dan niet verlo-
ren; het zal u navolgen in den hemel. Maar als er niet wat goeds in ons is, ach ! dan kunnen wij hier op aarde zelfs geen waar genoegen hebben, en allerongelukkigst zijn wij dan, als wij sterven. Twee leeringen hebben wij dus opgemerkt : de
eerste was : Kinderen moeten daarover denken, dat zij ook wel kunnen ziek worden en ster- ven y de tweede, Het is zeer gelukkig, als er wat goeds in een kind gevonden ivordt. Ik heb er nog twee leeringen bij te voegen.
C. De derde leering is dan : Het kan ook wel
plaatshebben in goddelooze huisgezinnen, dat er iets goeds in een kind gevonden wordt. Het is zeker ongelukkig, als kinderen slechte
ouders hebben. Zij hooren en zien eiken dag veel kwaad, en zijn in het grootste gevaar om zóó bedorven te worden, dat er niets goeds van kunne komen. Wij moeten zulke kinderen zeer beklagen, en veel voor hen bidden. Evenwel kun- nen er onder deze kinderen ook zulke zijn, in wien wat goeds voor God gevonden wordt. In het goddelooze huisgezin van Jerobeam was een zoo voortreffelijk kind. En daaruit blijkt heel klaar, |
|||||
|
— 41 —
|
|||||
|
dat het goede in ons een werk van God is. Daar-
om moeten wij geene kinderen verachten, omdat zij slechte ouders hebben; maar wij moeten ge- looven, dat God wat goeds in hen kan werken. Zulke ouders, intusschen, verwaarloozen het beste, dat zij hellen: hunne eigene kinderen ; en be- derven hen, zoo veel in hun is. Kinderen ! ik hoop dat niemand van u zulke slechte ouders heeft. Wanneer uwe ouders een huisgezin hebben, daar God in bemind wordt, waar men den Bijbel leest, en u het goede voorhoudt, dat is de groot- ste liefde die God u bewijst. Als gij ouder zijt, zult gij het belang daarvan , meer dan nu, be- zeffen. Bewijst dubbele eer aan zulke brave ouders. Maar indien iemand zulke ouders niet heeft, die moet nog denken dat God toch het goede in hem werken kan, en dat Hij dit doen wil. Gij moet dan te meerder hier om bidden, eu naar andere goede menschen hooren. D. De vierde leering zal dit aandringen. Wij zien
toch ook in de geschiedenis van meerdere tijden : God heeft voor zulke kinderen eene bijzondere liefde en zorg. God zorgde voor het goede kind van Jerobeam.
|
|||||
|
__ 42 —
|
|||||
|
Dat g«heele geslacht moest uitgeroeid en als drek
van de aarde weggedaan worden; maar alleen dit kind genoot eene groote eer toen het stierf, en werd door gansch Israël beweend. God nam het weg, opdat het alle die onheilen niet zien, noch iets daarvan ondervinden zou. Kinderen! laat dit dan uwe grootste zorg zijn, dat er wat goeds in u zij , dat gij liefde hebt voor God en Zijne dienst. Zoo zal God ook op eene bijzondere wijze voor u zorgen : en als Hij ook de boozen straft, zal Hij u niet met hen gelijk stellen. Hij heeft goede kinderen lief, en onderscheidt ze van de goddelooze. Gij kunt u te vaster hiervan verze- kerd houden, daar gij , Christen-kinderen ! in de gelegenheid zijt oui den liefderijken Zalig- maker als den grootsten Kindervriend, en God als uwen Vader te kennen. Dus hebben wij vier nuttige lessen voor kinderen
uit onze tekst afgeleid. Doet nu uw best om ze te onthouden. Zal ik ze u nog eens voorzeggen'? De eerste was: Kinderen moeten daarover denken dat zij ook wel ziek kunnen worden en sterven ; de tweede : Het is zeer gelukkig als er tvat goeds in een kind gevonden wordt; de derde: Het kan ook wel plaats hebben in goddelooze huisge- |
|||||
|
— 45 —
|
||||||
|
zinnen , dat er iets goeds in een kind gevonden
wordt; de vierde: God heeft voor zulke kinderen eene bijzondere liefde en zorg. IV. Nu zal ik met nog ééne leering voor groote
menschen , zoowel als voor kinderen, be- sluiten. Wij hebben gezien hoe Jerobeam en zijne vrouw
den Profeet zochten te misleiden ; maar hoe zij God niet konden bedriegen. Deze leer ing moeten wij allen opmerken : God is de alwetende : alles, wat wij denken, weet Hij ; wat wij doen, kent Hij ; daar is niets voor Hem verborgen. Hij ziet het goede en het kwade; en Hij zal*ieders werk, ook wat verborgen is, vroeg of laat, in het gerigte brengen ; om over het kwade zijn allervreessehjkst ongenoegen te betoonen, en het goede heerlijk te beloonen. |
||||||
|
AMEN.
|
||||||
|
■H
|
||||||
|
III.
|
||||||
|
GOD, DE EENIGE EN MAGTIGE GOD,
|
||||||
|
I. Rosik. XX . 22 — 30.
|
||||||
|
Tekst I. Koningen XX : 22—30.
Toen trad die P-rofeet tot den Koning Is-
raels , en zeide tot hem; Ga henen, sterk u, en bemerk, en zie wat gij doen zult : want met de wederkomst des jaars zal de Ko- ning van Syrien tegen u optrekken. Want de knechten des Konings van Syrien
hadden tot hem gezegd: hunne goden zijn berg- goden . daarom zijn zij sterker geweest, dan wij: maar zeker, laat ons tegen hen op den effen velde strijden, zoo wij niet sterker zijn dan zij! Daarom, doe deze zaak : doe de Koninyen
weg, elkeen uit zijne plaatse, en stel Land- voogden in hunne plaats. En gij, tel u een heir, als dat heir, dat
van de uwe gevallen is, en paarden, als die |
||||
|
— 48 —
|
|||||
|
paarden, en wagenen, als die wagenen y en laat
ons tegen hen op het effen veld strijden, zoo wij niet sterker zijn, dan zij ! en hij hoorde naar hunne stem, en deed alzoo. liet geschiedde nu met de wederkomst des
jaars, dat Benhadad de Syriers monsterde : en hij toog op na Aphek ten krijge tegen Israël. De kinderen Israels werden ook gemonsterd,
en waren verzorgd van leeftogt, en trokken hun te gemoet : en de kinderen Israels le- gerden zich tegenover hen als twee hloote geitenkudden,· maar de Syriers vervulden het land. En de man Gods trad toe, en sprak tot
den Koning Israels, en zeide : zoo zegt de Heere: Daarom omdat de Syriers gezegd heb- ben, de Heere is een God der her gen, en Hij is niet een God der laagten, zoo zal ik al deze groots menigte in uwe hand geven, opdat gij lieden weet, dat ik de Heere hen. En deze waren gelegerd tegenover die,
zeven dagen : het geschiedde nu op den zevenden dag, dat de strijd aanging ; en de kinderen Israels sloegen der Syriers honderd duizend voetvolks op eenen dag. |
|||||
|
— 49 —
|
|||||
|
En de overgeblevenen vloden naar Aphek in
de stad, en de muur viel op zeven en twintig duizend mannen, die overgebleven waren : ook vlood BmiiAOAO, en kwam in de stad, van kamer in kamer. Lieve Kinderen! Onder de waarheden, welke
gij vroeg, zeer vroeg, leeren moet, is eene der voornaamste deze: «dat er een God is, die alle dingen op de wereld bestuurt; zonder wiens wil er niets gebeuren kan. Deze waarheid heeft God ons in den Bijbel bekend gemaakt ; niet al- leen door allerduidelijkste verklaringen, maar ook door zeer fraaije geschiedenissen, die ons haar aan- schouwelijk stellen. Gij zult daar, bij het lezen, al gedacht hebben, Lieve Kinderen ! cc dat is eene mooije geschiedenis ! » — En waarom denkt ge dat die in den Bijbel staat? dat zal ik u eens zeg- gen. Door het onderwijs 't welk gij al uit den Bijbel ontvangen hebt, weet gij, dat er maar één God is : doch die menschen, die tegen de Israëliten oorloogden, wisten dat nog niet; en de koning Achab had daar ook langen tijd, met vele Israëli- ten, aan getwijfeld. Nu wilde God betoonen, dat Hij alléén God is. Daartoe liet Hij die gebeur- 3
|
|||||
|
- 50 —
|
|||||
|
tenis voorvallen en in den Bijbel beschrijven.
Alle menschen, die den Bijbel hebben, kunnen uit zulke geschiedenissen duidelijk zien en over- tuigd worden, dat er maar één God is, en dat die God alleen het bestuur heeft over alle dingen. Om u nu te leeren, hoe die geschiedenis daartoe dienen kan, en ze tevens regt nuttig voor u te maken, zal ik deze Kinderpreek in drie deelen verdeden : I. In het eerste deel zal ik u verhalen, hoe
verkeerd de menschen, die men heide nen noemt, over God en Zijn bestuur hebben gedacht. II. In het tweede deel zal ik u doen zien, hoe de geschiedenis in den tekst, dien wij ge- lezen hebhen , deze verkeerde gedach- ten tegengaat- III. En dan zal ik, in het derde deel, aanwijzen, welk een nuttig gebruik wij hiervan kunnen en moeten maken. I. In het eerste deel zal ik u verhalen, hoe ver-
keerd de menschen, die men Heidenen noemt, over Goden zijn bestuur hebben gedacht. Luis- tert dan met alle opmerking. |
|||||
|
51 -
|
|||||
|
Kinderen! Er waren vóór de komst van Chris-
tus maar twee godsdiensten in de wereld: de Heidensche en de Joodsche godsdienst. In de Joodsche godsdienst was de'openbaring van den éénigen waren God; en die openbaring hebben wij, Christenen, door de Joden ontvangen. De Heidensche godsdienst is nog bij vele volken op de aarde, en zij is zeer oud. Van waar komt die godsdienst? Zij komt van daar, kinde- ren! dat de menschen, wanneer zij maar een weinig hun verstand gebruiken, altijd uit de beschouwing van hetgeen zij aan den hemel, op de aarde, en overal, zien, hebben opgemerkt, dat dit alles niet van zelf heeft kunnen ontstaan ; dat alles wat er is, door iemand moet zijn ge- maakt, en nog wordt onderhouden. Maar zij konden echter met het gebruik van hun verstand, bij die beschouwing, niet begrijpen, dat dit alles één Maker gehad zou hebben ; dat er één zijn zou, die zoo veel magt en rijkdom kon hebben, om dit alles te verzorgen ; en die alléén regeren zou over die geheele groote wereld. Ja, kinderen ! de we- reld is zeer groot, grooter dan gij nog ooit hebt kunnen denken. Maar als gij alleenlijk opmerkt hetgeen wij met onze oogen zien kunnen, hoe |
|||||
|
— 52 —
|
|||||
|
veel is er aan den hemel! De schoone, grootc
zon, de lieve, zachte maan, de menigte van ster-ren, in welke, op eenen helderen avond, ons oog verdwaalt, en die wij niet tellen kun- nen! Hoe veel is er ook op deze aarde! Menigte van bergen en dalen, uitgestrekte vlakten en velden, statige bosschen, met ontelbare andere gewassen, heerlijke rivieren en stroomen, on- metelijke zeeën, en zoo vele onderscheidene landen! Zou één God zoo veel magt kunnen hebben, dat Hij dit alles alleen had voortgebragt? Kan een Wezeh dat alles beheerschen? Zoo ver kon de mensch met zijn verstand alleen niet denken. Nu God ons, boven de openbaring, die in de natuur is , nog eene nadere openbaring gegeven heeft, welke Hij voor de menschen heeft laten be- schrijven, nu kunnen wij deze groote gedachte wel denken : maar zoo was en is het niet met de menschen, die alleen door de openbaring in de na- tu ur God konden leeren kennen. Deze hebben zich in alle tijden verbeeld , dat er vele onderschei- dene goden waren. Goden aan den hemel, die gemaakt hadden, wat daar, aan den Hemel, is; die daar regeerden. En dan op aarde; die was ook nog te groot voor één wezen, om daar over |
|||||
|
Bf»
— 5û —
te regeren ; zij verbeeldden zich goden, die afzon-
derlijk regeerden, deze over de bergen, dieovev de bosschen, anderen over de vlakten , over de zeeën, over het vuur, en wat er al meer is. Ja, dan meenden zij ook, dat elk land zijne bijzon- dere Godheid had, die daar geëerd moest wor- den , en die voor het volk des lands de bijzon- dere beschermgod was. Zoo dachten de Syriers, in hunne onkunde , van den waren God, die zich aan Israël had bekend gemaakt, en die door Israël ook andere volken wilde brengen lot de erkente- nis , dat Hij alleen God is. In hunne onkunde van dien waren God, zeiden zij : cc Hunne , te weten, der Israëlitische goden, zijn berggoden , »daarom hebben zij, toen wij op de bergenstre- »den, de overwinning over ons behaald; maar Iaat » ons nu tegen hen op het effen veld strijden, » dââr kan hun beschermgod hen dan niet helpen : » die heeft geene magt in de laagten ; en dus zul- »len wij hen dan wel overwinnen!» Zulke verkeerde gedachten waren er over God
en zijn bestuur onder de volken : zoo spraken er de Syriers van. II. Maar nu wilde ik u, in het ttoeede deel van de
|
||||||
|
— 54 —
|
|||||
|
Kinderpreek, doen zien hoe de geschiedenis, in
den tekst, dien wij gelezen hebben, deze ver- keerde gedachte tegengaat. Gij zult dit van zelve zien, Kinderen ! als ik
u de geschiedenis verteld zal hebben. Gij herinnert u nog wel van onze vorige Kin-
derpreek , dat de Syriers een jaar te voren Sa- maria belegerd hadden met eene groote magt. daar Benhadad, de koning van Syrië, niet alleen van zijn eigen volk een talrijk leger vergaderd had, maar ook nog door 52 Koningen geholpen werd : zoodat er voor den Koning Achab , die toen in Samaria regeerde, geene uitkomst scheen te zijn. Toen Mas er, in dien benaauwden tijd, een Profeet van God bij hem gekomen, en had hem gezegd, dat God hem over al die groote menigte de overwinning geven zou ; waardoor hij bij on- dervinding weten zou, dat God over alles het bestuur en de grootste magt heeft. Dat was ook net zoo gebeurd : de Koning Achab had met eene kleine magt dat groote leger en alle die Koningen overwonnen , zoodat zij schielijk de vlugt namen, en hij eenen grooten slag aan hen sloeg. De Koning Achab dacht toen zekerlijk, dat hij
nu van die magtige overheerschers en gevaar- |
|||||
|
— 55 —
|
|||||
|
lijke vijanden bevrijd zou zijn ; maar diezelfde Pro-
feet kwam weder bij hem, en zeide : hij mögt wel op zijne hoede wezen, en toezien wat hem te doen stond, want de Syriers zouden het aanstaande jaar weder tegen hem optrekken. Dat gebeurde ook zoo. En wilt ge de aanlei-
ding daartoe vernemen? Zij was deze: de hovelingen van den Syrischen Koning hadden hem onder het oog gebragt, dat, daar de Goden der Israëliten Berggoden waren, zij deswege, Op het gebergte strijdende, door de hulp van hunne Goden, de overhand hadden gehad ; men moest hen niet meer op het gebergte, maar in het open veld bevech- ten, dan zou men ongetwijfeld de overhand op hen hebben. Zij voegden er dezen raad bij : de Koning
moest alle die Koningen, die met hem geweest waren, van hunne waardigheid afzetten, en Stad- houders in hunne plaatsen stellen; en dan moest hij een leger op de been brengen, in manschap, paarden en krijgswagens volkomen gelijk aan dat, hetwelk nu verslagen was ; wanneer men daarmede de Israëliten bevocht in het vlakke veld, het was ongetwijffeld, dat men de overwinning op hen zoude hebben. |
|||||
|
— 56 -
|
|||||
|
De Koning gaf daaraan gehoor, en ging, over-
eenkomstig dit voorstel, te werk. Nadat hij eenen geruimen tijd besteed had, om
van nieuws een zeer groot leger te verzamelen, en alles gereed te maken , liet hij zijn volk, paar- den en krijgswagens bijeenkomen, 't Was nu in het voorjaar. Hij monsterde dat leger, waaraan zoo langen tijd alle zorg besteed was om het wel uit te rusten, en magtig te doen zijn ; waartoe alle manschappen, paarden en wagens, die men maar krijgen kon, waren bijeengebragt. Hij mon- sterde dat leger. Hij beschouwde zeker met eene groot genoegen al die magt, en twijfelde niet aan de overwinning over het land der Israëliten, wanneer hij maar niet weder op de bergen tegen hen streed. Hij trok dan naar eene stad, Aphek, op de grenzen van het Israëlitische land, aan de noordzijde : er was hier eene groote vlakte ; daar sloeg hij zijn leger neder. Israels Koning verzamelde ook zijn volk, en
verzorgde het van leeftogt ; zeker omdat hij niet voornemens was eenen slag te wagen, maar zich op eene voordeelige plaats wilde legeren, om den vijand het indringen aan die zijde te beletten. Zoo trok hij hen te gemoet; hij verdeelde zijn
|
|||||
|
57 —
|
|||||
|
volk in twee deelen, en legerde hen tegenover de
Syriers : maar hun getal was zoo gering en hun voorkomen zoo afzigtelijk, in vergelijking van het magtig en zeer aanzienlijk leger der Syriers, dat zij geleken naar twee kale, door schurftigheid van haar beroofde, geitenkudden: terwijl, in te- gendeel, de Syriers het land bedekten. Nu trad de Profeet, van wien wij gesproken
hebben, tenderden male voor den Koning, en zeide : « Zoo spreekt God : omdat de Syriers gezegd heb- »ben, de God van Israël is een God der ber- »gen, en Hij is geen God der laagten: zoo zal ik »u op deze geheele menigte, hoe groot zij ook »is, de overwinning geven; daar zult gij aan we- kten dat ik alleen God ben.:» De legers bleven zeven dagen stil liggen, tegenover
eikanderen ; doch op den zevenden dag kwam het tot een gevecht; en door Gods hulp, versloegen de Israëliten de Syriers, zoodat er van hen 100,000 man voetvolk, behalve die van de ruiterij en krijgswagens, op eenen dag in clen slag sneuvelden. De overgeblevenen namen de vlugt naar Aphek
in de stad ; maar daar liet God hen een nieuw ongeluk treffen. Er was een groote, zware muur rondom de stad: maar zoo als zij daar aankwa- |
|||||
|
— m —
|
|||||
|
men, of binnen de stad gevlugt waren, viel
(waarschijnlijk door eene aardbeving), de muur op 27,000 van die overgeblevenen , die daaronder el- iendig omkwamen ; terwijl de trotsche Koning nu niet meer uit de stad koncle ontkomen, maar vol angst in een huis vlood, van kamer in kamer. Zietdaar, Kinderen ! de geschiedenis. Wat dunkt
u nu daar van ? Toonde God nu niet duidelijk dat Hij overal God is, en rnagtig: boven al de magt der menschen? De Syriers moesten nu wel ondervinden, en Achab met alle de Israeliten kon den het nu ook wel duidelijk zien, dat God, die dit zoo had laten gebeuren, de ware God zij , die niet alleen op de hooge plaatsen regeert, maar de hoogste magt heeft over alles. Dus bleek het, dat Hij alleen God is, en dat Hij het bestuur heeft over alle dingen, op alle plaatsen, over menschen en volken, over Syriers en Israeliten^ over hrijgswapenen en elementen, over het le- ven der menschen, en over hetgeen zoo toevallig scheen, gelijk het vallen van den munr op dien tijd, en op die menschen. En opdat niemand zou kunnen denken, dat dit alles zoo bij toeval ge- komen zij, had God door Zijn Profeet die uitkomst van den strijd laten voorspellen: dus kon men |
|||||
|
■ ■ 9
— m —
immers duidelijk zien, dat God het te voren wist,
en dat Hu alleen het bestuur heeft over alle gebeurtenissen der wereld. Dus heb ik voor u, lieve, opmerkende Kinde-
ren ! de twee eerste hoofddeelen dezer Kinderpreek behandeld. Ik heb aangetoond, hoe verkeerd de ■menschen, die men Heidenen noemt, over God en zijn bestuur hebben gedacht. Dit was de eerste hoofdzaak. En de tweede, dat ik u heb doen zien, hoe de geschiedenis in den tekst, deze verkeerde gedachte tegengaat. III. Zoo zijn wij aan het derde en laatste deel van
onze Kinderpreek genaderd, waarin wij u willen aanwijzen welk een nuttig gebruik gij, Kinderen ! en wij allen, van dit onderwijs behooren te maken. Deze aanwijzing zal bestaan in twee leeringen,
maar die elk weder drie onderdeelen hebben. Doet uw best om ze te onthouden. A. God, die in de geheele Natuur en in den
Bijbel zich bekend gemaakt heeft, is alleen God. Dit hebben wij in de geschiedenis gezien. En wat moeten wij hieruit leeren? Merkt dit nu op, als onze eerste leering. Wij moeten God, omdat Hij alleen God is, ook alleen aanbidden ; Hem ten hoogste eerbiedigen, en boven alles beminnen. |
||||
|
— 60 —
|
|||||
|
Kinderen ! Als er meer dan één God was, dan
zouden wij niet weten tot wien wij in onzen nood de toevlugt moesten nemen, wie ons het best kon helpen; wij zouden altijd in twijfel moeten staan, of wij wèl deden met den eenen God meer dan den anderen, eer te bewijzen, den eenen meer dan den anderen, te aanbidden. Maar al die twijfel houdt op, nu wij den Bijbel hebben : nu weten wij dat er maar één God is, die den hemel en de aarde gemaakt heeft, de zee en al wat daarin is. Gij bidt immers wel, Kinderen ? Ja, dien God moet gij aanbidden, die alleen God is, die zich zoo heerlijk aan ons bekend gemaakt heeft in den Bijbel ; dien wij als den hemelschen Vader, die over alles magt heeft, vooral door «Ieziis, hebben leeren kennen. Maar gij moet voor dien God dan ook den hoog-
sten eerbied hebben. Zijn vermogen is zonder eenige bepaling. Hij
is boven alles heerlijk, en Hij kan alles doen wat Hem behaagt. Als wij dan bidden, moeten wij altijd eerbiedig zijn, en denken welk een groot God het is, tot wien wij spreken. Maar al zijn wij in ons werk, of in uitspanning, ook in uwe spe- len, Kinderen! en in alle verrigtingen, moeten |
|||||
|
— 61 —
|
|||||
|
wij altijd den hoogsten eerbied voor God betoo-
nen, omdat Hij alleen God, en dus zoo boven alles heerlijk, is. Het is dan een groot kwaad, als sommigenden
naam van God zoo oneerbiedig gebruiken, met vloe- ken en zweren. O Kinderen ! al doen dat groote men- schen , die geen eerbied voor God hebben, en in den Bijbel goddeloozen genoemd worden, die God zekerlijk straffen zal, volgt toch zulker voorbeeld niet na : want zoo zoudt gij met de goddeloozen gestraft moeten worden. Denkt er dan dikmaals aan: God is zoo heerlijk; Hij is alleen God. AIL· de menschen te zamen genomen, met al hun wijs- heid en vermogen, zijn als niets voor Hem ! Geene aardsche vorsten zijn bij Hem te vergelijken! Wij moeten dan altijd boven alles eerbiedig voor God zijn; en dit vooral betoonen, als wij van Hem spreken of tot Hem bidden. Maar, Kinderen! die God is ook boven alles
goed. Hij is alleen goed. Alle goedheid van men- schen is als niets bij Hem ; omdat Hij zoo geheel goed is. Dat komt ook daar van, dat Hij alleen God is. Gij moet niet denken, dat die goedheid is zoo als men het wel eens goedheid noemt van al te toegevende ouders, die hunnen kinderen veel toe- |
|||||
|
— 62 -
|
|||||
|
laten, en hen niet van het kwade, somtijds ook
door harde middelen, zoeken af te houden : want dat is geene goedheid. Bij God is alles goedheid. Wanneer wij kwaad doen, en Hij tuchtigt ons, dat is ook goedheid. Als wij in den Bijbel lezen dat God regtvaardig is, en bij de ondervinding zien hoe hij de menschen straft om hunne zon- den , dan moeten wij Hem daarom te meer lief- hebben: want, liet Hij het kwade maar toe, dan zou het kwade welhaast alles overmeesteren, en geen één mensch zou meer gelukkig kunnen le- ven. Omdat Hij alleen God is, zoo kan Hij het kwade altijd bedwingen, en het goede op het heerlijkst beloonen; daarom moeten wij Hem ook hoven alias beminnen. Ziet gij wel, Kinderen ! dit is onze eerste lee-
ring : wij moeten God, omdat Hij alleen God is, ook alleen aanbidden, Hem ten hoogste eerbiedi- gen en boven alles beminnen. B. Gij moet hier eene tweede leering bijvoegen.
En welke zal die zijn ? Deze : daar die ééne God alleen het bestuur over alles heeft, zoo moeten wij Zijne gunst ook boven alles zoeken ; aan Zijnen wil gaarne en altijd onderworpen zijn , |
|||||
|
6W
|
|||||
|
en als wij het goede doen, niet vreezen, maar
vast op Hem vertrouwen. Verstaat ge 't wel, Kinderen ? Ik noemde daar
drie dingen, die alle drie behooren tot onze tweede leering. En welke is het eerste dan van deze drie dingen,
begrepen in de tweede leering ? 't Is dit : Wij moe- ten de gunst van God boven alles zoeken. Is dat niet klaar voor u, Kinderen ! zoowel als
voor de groote menschen? Kunt ge dat niet ge- makkelijk begrijpen ? Daar alles in de hand van God is, zoo is ons immers het meest gelegen aan Zijne gunst ? Als God vóór ons is, wie zal tegen ons zijn? Maar ook, als God tegen ons is, wat zal het ons baten kunnen, al was, buiten God, alles vóór ons ? Of al meenden wij nog zoo veel wijsheid, nog zoo veel vermogen te hebben ? Al die 32 Koningen, en die groote legers, met krijgswagens en paarden, konden reeds de eerste maal den Koning van Syrië niet helpen ; want God was tegen hem ; en toen hij die Koningen afzette, en Landvoogden aanstelde; toen hij weder zoo veel volk en paar- den en krijgswagens verzamelde, toen hij dacht, ik zal nu op de vlakte strijden, en zeker overwin- nen; toen hij zich verbeeldde, dat God, die Is- |
|||||
|
- 64 —
|
|||||
|
raëls God was, daar zoo veel magt niet had; het
kon hem niet helpen: want die God is de éénige God, die op de vlakte, gelijk op de bergen, re- geert : die magtige Koning moest dit tot zijne schade en schande ondervinden; en Achab zag het, met de Israëliten, tot hunne volkomene overtuiging. Zoo kan God ons dan overal helpen en zegenen ; maar ook overal den hoogmoed der menschen vernederen, en hunne boosheden straffen. Wie ziet dus niet, dat het allerduidelijkst is: Wij moe- ten Zijne gunst boven alles zoeken. Maar gij zult mij misschien vragen: Hoe moe-
ten wij dit doen ? Waarmede kunnen wij de gunst van God, daar ons zoo veel aan gelegen is, voor ons verkrijgen ? Hier moeten wij altijd eerst daar- aan denken, dat God ons zeer lief heeft, en ons gaarne wil gelukkig maken. Zijne groote liefde heeft Hij ons vooral betoond in het zenden van Zijn Zoon, dien Hij voor ons, aan veel en schrik- kelijk lijden, ja, aan den kruisdood, heeft over- gegeven. Daarom moeten wij ons nooit verbeelden dat wij Gods liefde zouden moeten verdienen : . neen ! dat kunnen wij niet : Hij heeft ons eerst lief. Maar wat is dan het noodigste voor ons ? Dit, dat wij Hem, omdat Hij ons eerst lief ge- |
|||||
|
65 —
|
|||||
|
had heeft, weder liefhebben en gehoorzaam zijn.
Dat wordt op eene andere plaats van den Bijbel genoemd, dat wij Hem eer en. En wat staat daar van? Hoort het, Kinderen! Verneemt het Ouders, kindervrienden, allen die mij heden hoort ! God zegt: Die mij eeren, zal ik eeren ; maar die mij versma- den, zullen ligt geacht worden. Zoo moeten wij dan God eeren, om Zijne gunst
te kunnen genieten, om altijd gelukkig te zijn. Daar is meer in onze tweede leering. Herinnert het
u maar. Of kunt ge 't u niet weder bedenken ? Ik zal er u gaarne aan helpen. Ziet eens: één God heeft het bestuur over alle dingen. Aan wiens wil moet dan alles onderworpen zijn? Ja, nu we- ten wij het, zegt gij : Wij moeten aan Zijnen wil gaarne en altijd onderworpen zijn. liegt zoo ! O Kinderen, en alle mijne toehoorders ! Gij gevoelt met mij het billijke daarvan. En waarom zijn wij dan dikwijls wederstrevig ? Waarom weigeren wij menigmaal, aan God onderworpen te zijn ? Daar kunnen wij uit zien, hoe onze harten boos zijn van der jeugd af. Foei ! daar moeten wij ons over schamen, dat wij aan zulk een magtig en goeder- tieren God, en die alleen God is, niet gaarne, en niet in alles, altijd onderworpen zijn. O ! die |
|||||
|
— 66
|
|||||
|
onderwerping aan God is zoo goed voor ons! Hoe
meer wij gewillig ons aan God onderwerpen, hoe gelukkiger wij altijd zijn zullen ; en willen wij niet, wij moeten toch. Men kan dan hier op aarde geen waar geluk hebben, en niet in den hemel komen, waar het zoo gelukkig zijn zal , omdat allen zich daar zoo gaarne aan God onderwerpen. En wat is nu ook nog, ten laatste, in onze
tweede leering begrepen ? Als ik daar iets weinigs van gezegd heb, Kinderen ! dan zal ik uwe op- merkzaamheid niet meer vergen, 't Was dit : als wij het goede doen , moeten wij voor niets vree- zen, MAAR VAST OP God VERTROUWEN. Daar zijn menschen en ook kinderen genoeg,
die bang zijn om somtijds iets te doen, hetwelk zij wel weten goed te zijn. Deze zal er zoo, en die zal er zoo over spreken. Deze zal mij mis- schien dit, en die zal mij dat doen, als ik zoo fijn wil zijn ! Wel waarom vreest gij toch? Is God, die ons
het goede beveelt, niet boven allen ? Die kwaad doet, mag vreezen ; want hij kan Gods hand nergens ontvlugten, die kan hem overal vinden : hij is overal in de magl van God. Maar als gij |
|||||
|
— 67
|
||||||
|
het goede doet, vreest dan niets. Al waren alle
menschen tegen u, God kan hen immers altijd verhinderen, u eenig kwaad te doen ; want Hij regeert over alle dingen. En als Hij somtijds toe- laat dat de ondeugenden de deugdzamen onder- drukken, dan heeft Hij daar nog altijd het goede mede voor; dan valt er nog geen hair van ons hoofd, zonder Zijnen wil ; en Hij maakt dat het altijd goed uitkomt. Vertrouwt dan vast op Hem. En waarin zal dat bestaan ? Daar in, dat gij , zonder eenigen twijfel, gerust z\\t, dat Hij alles be- stuurt tot welzijn en geluk van die Hem liefheb- ben en gehoorzaam zijn ; en als gij dus het goede doet, dat Hij uw best altijd zal voor oogen heb ben, dat het altijd goed en tot uwe blijdschap, door Gods bestuur, zal uitkomen, wat dan ook menschen mogen zeggen of doen. O ! dat zeggen of doen van de menschen vergaat zoo ligt, maar Gods werk blijft in der eeuwigheid. |
||||||
|
Nu is de Jvinderpreek ten einde. Ik ben over
uwe oplettendheid, zoo veel ik gezien heb, vrij wel, en over sommigen uitnemend, voldaan. Die niet stil gezeten hebben, heeft God ook gezien. |
||||||
|
— 68 —
|
|||||
|
Maar nu zullen kinderen, die verlangen om wat
van de preek op te schrijven (en ik hoop dat velen dit nog doen), gaarne hebben, dat ik de verdee- ling nog eens herhale. Welnu, ik wil dit ook gaarne doen. De preek was verdeeld in drie hoofddeelen : in het eerste deel heb ik u verhaald, hoe verkeerd de menschen, die men Heidenen noemt, over God en Zijn bestuur hebben gedacht. In het tweede deelheh ik u doen zien, hoe de geschiedenis in onzen tekst vervat, deze verkeerde gedachten tegengaat. In het derde deel heb ik aangewezen, welk een nuttig gebruik wij hier van kunnen en moeten maken. En in dat derde deel waren twee lee- ringen , die elk weder drie onderdeden hadden. De eerste leering was ; wij moeten God, omdat Hij al- leen God is, ook alleen aanbidden ; Hem ten hoogste eerbiedigen ; en boven alles beminnen. De tweede leering was : daar die ééne God alleen het bestuur over alles heeft, zoo moeten wij Zijne gunst ook boven alles zoeken; aan Zijnen wil gaarne en altijd onderworpen zijn ; en als wij het goede doen, niet vreezen, maar vast op Hem vertrouwen. |
|||||
|
— 69 -
|
||||||
|
Onthoudt nu nog dit besluit van de preek. God,
die alleen de opperheerschappij heeft over alle din- gen, is ζόό groot, dat wij het niet kunnen be- grijpen ; en wij zijn daarentegen, zóó gering, zóó zondig en strafbaar voor Hem ! Evenwel heeft Hij ons zeer lief. Hij schenkt ons gedurig zoo vele zegeningen. Hij onderhoudt ons ; Hij voedt ons ; onze kleeding, onze verwarming is van Hem, al de vermaken, die wij genieten, beschikt Hij ons; en Hij heeft, boven dat alles, Zijnen zoon gegeven ; om ons ook, door Hem, nadat wij gestorven zul- len zijn, een volmaakter geluk, zonder einde, te doen genieten, als wij Hem hier maar liefhebben en gehoorzaam zijn. O Kinderen! behartigt dit toch ! Ja, laat ons allen dit behartigen. En daar wij dit alles uit den Bijbel weten, daar die éénige God, die boven alles is, en die de geheele wereld regeert, door den Bijbel en door de natuur, zich aan ons bekend maakt, zoeken wij Hem dan meer en meer te kennen : want in de kennis van dien God, en van Jezus Christus dien Hij gezonden heeft, is het eeuwige leven. |
||||||
|
AMEN.
|
||||||
|
IV.
|
||||||
|
DE OPRIGTING VAN HET AFGODSBEELD IN
HET DAL DURA, |
||||||
|
Daniel III : 1 — 12.
|
||||||
|
Toen ik voornemens was om in het voorjaar
des verledenen jaars eene Kinderpreek te houden, werd ik door ongesteldheid verhinderd, en juist werd ik weder ziek, toen ik bepaald had, om vroegtijdig, voor dezen winter, de Kinderpreken te beginnen. Wij zullen, echter, nog doen wat wij kunnen. Ik verblijd mij, dat ik nu eindelijk hiertoe heb kunnen optreden; en dat gij, lieve kinderen, en ook volwassenen, in zulk een aantal weder hier zijt, en veel belang toont te stellen in de instandhouding van deze zoo nuttige instel- ling. Ik zal u nu weder eene zeer fraaije geschie- denis uit den Bijbel verhalen. O! dat Boek, dat kostelijke Boek, moet gij hoe langer zoo meer hoogachten en liefhebben. Ik hoop dat dit ook de vrucht zijn moge van onze Kinderpreken. Laat ons God bidden------------
4
|
||||
|
— 74 —
|
|||||
|
Onze Tekst is: het Illde Kapittel uit het Boek
Dasiöl, vers 1—12. De Koning Nebucadnezar maakte een beeld
van goud, welks hoogte tvas zestig ellen, zijne breedte zes ellen : hij rigte het op in het dal Dura, in het landschap van Babel. En de Koning Nebucadnezar zond henen om
te verzamelen de Stadhouders, de Overheden, de Landvoogden, de Wethouders, de Schat- meesters, de Raadsheeren, de Ambtlieden, en al de Belieerschers der landschappen ; dat zij komen zouden tol de inwijding desbeelds, hetwelk de Koning Nebucadnezar had opgerigt. Toen verzamelden zich de Stadhouders, de
Overheden, de Landvoogden, de Wethouders, de Schatmeesters, de Raadsheeren, de Ambt- lieden en al de Beheerschers der landschappen, tot inwijding des beelds, hetwelk de Koning Nebucadnezar had opgerigt: en zij stonden voor het beeld, dat Nebucadnezar opgerigt had. En een Heraut riep met kracht, men zegt
u aan, gij volken, gij natiën en tongen : Ten tijde als gij' hoor en zult het geluid des
hoorns, der pijpe, der cgther, der vedelen. |
|||||
|
- 75 -
|
|||||
|
der psalteren, des accoordgezangs, en allerlei
soorten van muziek : zoo zult gij lieden neder- vallen, en aanbidden het gouden beeld, hetwelk de Koning Nebucadnezab heeft opgerigt: En wie niet nedervalt en aanbidt, die zal
te dier zelver ure in het midden van den oven des brandenden vuurs geworpen ivorden. Daarom, te dier tijd als al die volken hoorden
het geluid des hoorns, der pijpe, der cyther, der vedelen, der psalteren, en allerlei soorte?i der muziek, alle volken, natiën en tongen neder- vallende, aanbaden het gouden beeld, hetwelk de Koning Nebucadkezar had opgerigt. Daarom naderden even terzelver tijd Chal-
deeuwsche mannen, die de Joden openlijk be- schuldigden; Zij antwoordden , en zeiden tot den Koning
Nebücadkezar : o Koning, leef in der eeuwigheid! Gij, o Koning, hebt een bevel gegeven, dat
alle menschen, die hooren zouden het geluid des hoorns, der pijpe , der cyther, der vedelen , der psalteren en des accoord-gezangs, en al- lerlei soorten van muziek, nedervallen en hel gouden beeld aanbidden zouden : En wie niet nederviel, en aanbad, die zou
|
|||||
|
— 76
|
|||||
|
in het midden van den oven des brandenden
vuurs geworpen worden. Daar zijn Joodsche mannen, die gij over
de bediening des landschaps van Babel gesteld hebt, Sadrach , Mesach en Abednego , deze man- nen hebben , o Koning , op u geen achtinge ge- steld; uwe goden eeren zijniet, en zij bidden het gouden beeld niet aan, hetwelk gij opçe- rigt hebt. In dit kapittel wordt de wonderbare verlossing
verhaald van drie mannen, die geweigerd hadden het afgodsbeeld van den Koning Nebucadnezar te aanbidden, en die daarom werden veroordeeld om levend verbrand te worden in eenen heetgestook- ten oven. Ik heb op de katechisatie in het verleden jaar,
aan de meestge ν orderden geleerd, hoe zij eeno schets, of een schetsje, van eene preek konden maken ; en ik hoop niet, dat dit geheel vergeten zal zijn. Daar het evenwel zoo lang geleden is, en er na dien tijd ^eene gelegenheid was, zal ik nu vooral zorgen, dat het zeer gemakkelijk zijn zal de verdeeling van de Kinderpreek over deze fraaije geschiedenis te onthouden, en de schets |
|||||
|
— 77 —
|
|||||
|
daarvan op te schrijven; als gij maar oplettend
hoort. En dat wilt gij immers gaarne? Ik zal het geheele kapittel in vier hoofddoelen
verdeelen. Ze zijn deze: Wij vinden hier:
I. Vooreerst, De oprigting vaneen groot afgods-
beeld , met het koninklijk bevel om dat beeld te aanbidden, vs. 1 — 7. II. Ten tweede, De beschuldiging tegen drie
Joodsche mannen, die het beeld niet mede hadden aangebeden, vs. 8 —12. III. Ten derde, Hunne veroordeeling om in den
heetgestookten vuur-oven geworpen te wor- den, met de uitvoering van dit vonnis, vs. 13—23; en IV. Ten vierde, Hunne wonderbare verlossing,
vs. 24 — 30. Van deze vier hoofddeelen zullen de twee eerste
de inhoud zijn van deze, de twee laatste van eene andere Kinderpreek, die, zoo ik hoop, spoedig zal volgen. Weet gij nu nog de eerste en tweede hoofd-
|
|||||
|
— 78 -
|
|||||
|
deelen, die dan de Î7ihoud zijn zullen van deze
Kinderpreek? Ik zal ze u nog eens zeggen: Eerste hoofddeel. De oprigting van een groot
afgodsbeeld, met het Koninklijk bevel om dat beeld te aanbidden. Dit vinden wij vs. 1 — 7. Tweede hoofddeel. De beschuldiging der drie
Joodsche mannen , die het beeld niet mede had- den aangebeden. Dit vinden wij vs. 8 — 12. Bij ieder hoofddeel zal ik eerst het geschied-
kundige verhalen ; en dan leeringen daaruit trekken. Zóó zullen velen van u, hoop ik, gemakkelijk
de schets kunnen maken. I. Ik begin met de eerste hoofdzaak. De op-
rigting van een groot afgodsbeeld , met het Koninklijk bevel om dat beeld te aanbidden. En in welke verzen van dit kapittel vinden wij deze hoofdzaak? vs. 1 — 7. A. In het eerste onderdeel zal ik u nu het
geschiedkundige hiervan verhalen. Wij lezen het nog eens zamen na: — Be Koning Nebucadnezar maakte een beeld van goud van. Wat een afgodsbeeld is, weet gij wél. De
Heidenen kennen den waren God niet, die onzigt- |
|||||
|
— 79 —
|
|||||
|
baar is. Het afgodsbeeld, dat Nebucadnezar liet
maken, bestemde hij zekerlijk ter eere van de opperste Godheid, die aangebeden werd bij de Babijloniërs. Het beeld had de gedaante Tan een mensch. Maar gij denkt misschien: «Vanwaar haalde de
« Koning al het goud , om zulk een groot beeld te cc maken? » Hij zal zeker vele landen en volken over- wonnen hebben, van wier oorlogsbuit hij daartoe schatten genoeg kon hebben bijeen verzameld. Bo- vendien , hebben wij waarschijnlijk slechts aan een » met goud overtogen beeld te denken. Gij vraagt mij misschien: «Waren toen ook de
« ellen wel zoo groot als de onze ? » Niet zoo groot als de Nederlandsche, maar.drie vingers langer dan onze oude el. Zoo was, volgens een oud schrij- ver, de Koninklijke el bij de Babijloniërs, naar welke Nebucadkezar ook al zijne groote en schoone gebouwen heeft laten maken. Maar iemand denkt nu ligt bij zich-zelven :
«60 ellen hoog en 6 ellen breed, dat is toch »geene evenredigheid van een welgemaakt men- » schelijk ligchaam.» Die aanmerking is goed : en ik zou een kind prijzen, hetwelk zoo oplettend was, om uit zich zelven opheldering daarvan te |
|||||
|
— 80 -
|
|||||
|
vragen. Ik denk, dat de Koning het gouden beeld
heeft laten maken van 36 koninklijke ellen hoogte; en dat hij het op een fraai voetstuk, dat 24 ellen hoog was, heeft laten zetten ; zoo was in het geheel de hoogte 60 ellen. De evenredigheid van een welgemaakt mensche-
lijk ligchaam rekent men, zesmaal hooger dan breed ; daar nu de breedte 6 ellen was, denk ik , dat de hoogte van het beeld 36 geweest zal zijn; maardatNEBucADNEZAithetopeenhoogvoetstukheeft laten zetten, om des te verder gezien te kunnen worden, en te grootscher vertooning te maken. Waar plaatste de Koning dit beeld? Ziet dit
ook nog in het 1ste vers: a Hij rigttehet op in het dal Dura, in, het landschap van Babel. » Dit dal was denkelijk in de nabijheid der hoofd- stad Babel: het was eene groote vlakte tusschen twee bergen. Er is misschien een afgeschoten plek, of afgeperkte ruimte geweest, voor de groote Heeren, bij openbare feesten bestemd, zooals het woord Dura schijnt aan te duiden ; of men kan denken, dat het geheele dal afgeperkt was, en daarvan den naam had. Hoe lang zou het wel geleden zijn, dat Nebu-
cadnezak daar dat groote beeld had laten oprigten? |
|||||
|
— 81 —
|
|||||
|
Het was na de eerste verwoesting van Jeruzalem
en den tempel ; en dus zal het nu wel omstreeks 2400 jaren geleden zijn. Laat ons zien, welk een gebod de Koning gaf
omtrent het houden van een groot feest, ter inwij- ding van het beeld, om als eene Godheid vereerd te worden ; en hoe alle de groote Heeren van het Rijk en van de overwonnen volken aan dat bevel gehoorzaamden. En de JSTcwwg· Nebucabrezar — dus lezen wij ver-
der, vs. 2.—zond henen enz.—-Hij bepaalde zeker- lijk eenen tijd, waarop alle de groote Heeren van het Koningrijk en van de overwonnen volken daar moesten zijn. Toen verzamelden zich, volgens het derde vers,
op den bepaalden tijd, in dat dal, alle die groote Heeren en hooge Ambtenaren, die de Koning had in zijn uitgestrekt gebied5 en zij stonden, eer- biedig , voor het beeld, dat enz. Zij zagen het met verwondering aan, als eene groote Godheid, en verwachtten het bevel van den Koning. Dat bevel werd aangekondigd door eenen Heraut,
een openbaar aankondiger, in staatsiekleederen. Deze riep met kracht: cc Men zegt u aan, gij
cc volken, natiën en tongen ! (Zóó sprak hij, om- dat het Babijlonisch Rijk toen bestond uit vele |
|||||
|
_ 82 —
|
||||||
|
volken, die verschillende talen spraken; en ook,
dat klinkt zoo grootsch, gij volken, natiën en tongen! die hier door uwe oversten vertegen- woordigd wordt); ter tijd als gij hooren zult het geluid des hoorns, der pijpe, (of fluit) der cyther, der vedelen, (of schalmeijen), der psal- teren enz. (Vs. 5). En wie niet nedervalt enz. (Vs. 6).
Deze was de verschrikkelijke bedreiging tegen
de ongehoorzamen. Gij hoort hier eenen Oosterschen Alleenheer-
scher, die, door zijn'Heraut, deze taal liet voeren, gerigt tot de grootste Heeren van zijn Koningrijk! De oven des brandenden vuurs is eene be-
kende straf geweest in Babijloniën. Ook was het bij de Chaldeeuwen zeer gewoon, groote misda- digers met vuur te verbranden (*). Gij moet hier echter, niet denken aan een' oven zoo als ons brood in gebakken wordt. Het was een oven — in welken een man kon staan en gaan ; — in welken men van één of meer zijden zien kon ; en — die van boven eene groote opening had, door welke degenen, die gestraft zouden worden, naar beneden geworpen werden. Of de oven kan van boven |
||||||
|
(*) Vergel. Jer. XIX — \XU. Am. II ; 1.
|
||||||
|
— 83 -
|
|||||
|
geheel open geweest zijn, zoo dat de Koning,
op eenen afstand, van zijnen hoogen zetel, opstaan- de , daar in zien kon. (Vs. 25 en 26.) Wie zou niet bang zijn voor zulk eene aller-
verschrikkelijkste straf, met welke allen bedreigd werden, die aan het afgekondigd bevel ongehoor- zaam waren? Daarom, te dier tijd, dat is, ten tijde als alle die volken, (versta de Oversten van alle volken, die tot het Koningrijk van Babel behoorden, als de Oversten van alle die vol- ken) hoorden het geluid des hoorns, der fluit, der cither, der schalmeijen, des accoords- gezangs, en allerlei soorten van muziek, zoo waren zij terstond gehoorzaam ; en zóó alle vol- ken, natiën en tongen nedervallende, aanba- den het gouden beeld, hetwelk enz. (Vs. 7). Zoo verre is de geschiedenis van hetgeen wij ge-
steld hebben tot hel eerste hoofddeel van onze Kin- derpreek. Uit dit geschiedkundige, hetwelk wij gele- zen hebben van het 1 tot het 7 vers, zullen wij nu, B. In het tweede onderdeel, leeringen trekken.
Vestigt nu vooral uwe opmerking hier op, lieve kinderen ! want alles wat in den Bijbel geschreven is, is tot onze leering geschreven. Ik zou hier aanleiding hebben om u veel te
|
|||||
|
— 84 —
|
|||||
|
zeggen over de dwaasheid van de afgoden-
dienst. Maar waartoe zou het nut zijn? Gij hebt zeker bij u zelven al gedacht: «Wat waren die «menschen dwaas, de Koning en al die groote «heeren, dat zij van zulk een beeld dachten dat «het een God was!» Ja, kinderen! de minstkun- dige van u weet dit al beter; en daarom wil ik u liever deze twee leeringen opmerken: Voor- eerst: het is eene groote gunst en genade van God, dat wij Hem kunnen kennen; en ten tweede : de kennis van God moet ons altijd opwekken, om Hem te aanbidden en te eeren. Ik heb de eerste leering, die wij hieruit trokken,
genoemd: Het is eene groote gunst en genade van God, dat wij Hem kunnen kennen. Kinderen ! Er zijn nog zoo vele menschen , die
den waren God niet kennen. Hun getal wordt wel op zes honderd millioen berekend. Hoe komt het, dat wij Hem kunnen kennen? en dat g-i)'í an jongs af reeds beter weet dan Nebucadnezar zelf en al die groote heeren? Gij hebt dit te danken aan uwe geboorte in het Christendom. Gij zijt Chris- ten-kinderen. En wie liet u in het Christendom geboren worden? Immers God, aan wien wij alles te danken hebben. |
|||||
|
— 83 -
|
|||||
|
Onze voorouders, vóór ruim 1000 jaren, ken-
den Hem niet ; zij baden zigtbare dingen aan, en daaronder ook het vuur, gelijk er nog onderde Heidenen vuur-aanbidders zijn. Men dacht, en daar zijn er dan ook nog, die denken, dat in het het vuur, hetwelk zoo schittert, eene Godheid is, die hun veel kwaad en ook veel goed kan doen. Wat voorregt, dat wij wijzer zijn ! Ja, kinde-
ren! dit is, zoo als ik gezegd heb, eene groote gunst en genade van God: want als de hemelsche Vader zijnen Zoon niet gezonden had op aarde, en ons den Bijbel niet had beschikt, wij zouden Hem ook niet kunnen kennen. O! mijne kinde- ren, dankt Hem, dat Hij u oo\ met de kennis van Hem begunstigd heeft door den Bijbel, en vooral door het Evangelie van Christus. Maar gebruikt dan ook naarstig den Bijbel, en uwe leesboe- ken, die uit den Bijhei getrokken zijn; gebruikt ze, om de kennis van God daardoor te hekomen, en van Jezus Christus, dien Hij gezonden heeft, zoo als dit heilige boek daarvan onderrigt geeft. En wanneer uwe ouders u in den Bijhei laten lezen, doet dat gaarne; of als daaruit gelezen wordt, hoort daarnaar gaame ; en leest gaarne in uwe leesboeken, die u doen kennen wat in dek |
|||||
|
— 86 -
|
|||||
|
Bijbel beschreven staat : want in de kennis van
God en van Jezus Christus , dien Hij gezonden heeft, is het eeuwige leven. Maar dan moet ook, en dit is onze tweede leering,
dan moet ook de kennis van God u altijd op- wekken, om Hem te aanbidden en te eeren. Ziet eens, hoe die menschen, van welke wij ge-
lezen hebben, gereed waren om een beeld te aanbidden, hetwelk de Koning Nebucadnezar ge- maakt had: en zoudt gij dan God niet aanbidden zoo als Hij zich in den Bijbel bekend maakt? Ja, ziet, hoe gehoorzaam zij aan dien Koning wa- ren, toen hij bevel gaf dat zij nedervallen zouden ter eere van een' afgod, die niet helpen kan; en zoudt gij dan, op het bevel van onzen Heer Jezus Christus, uwe knieën niet buigen voor God, die altijd helpen en ons gelukkig maken kan? Maar gij moet bedenken, dat wij Hem niet kun- nen zien: want God is een geest, en zoo moeten wij Hem aanbidden. En wij moeten het met ons hart meenen, als
wij bidden. Als gij een gebed geleerd hebt, dan is het niet genoeg op uwe knieën te gaan liggen en die woorden te spreken, maar wij moeten met ons hart God eeren. Als wij dit doen, dan zul- |
|||||
|
— 87 —
|
|||||
|
len wij ook van liet kwaad willen afwijken, dat
Hij verboden heeft, en het goede doen willen, dat Hij geboden heeft. Dat leert de Bijhei overal ; en vooral heeft onze groote Koning Jezus Christus en de Apostelen de beste voorschriften daarvan gegeven. De Christenen of Christen-kinderen , die zóó niet bidden, of slecht leven, zijn nog erger dan de Heidenen, die God niet kennen. Onze eerste hoofdzaak is afgehandeld: ik heb
u er het geschiedkundige deel van verhaald, en twee leeringen daaruit getrokken. De eerste leering was: «Het is eene groote gunst en genade cc van God, dat wij Hern kunnen kennen', » en de tweede: «De kennis van God moet ons altijd op- » Wekken, om Hem te aanhidden en te eeren.y Wij gaan nu over tot
II. het tweede hoofddeel. Dit zal ik korter
kunnen uitleggen, en dan zult gij het nog beter kunnen onthouden. Vernieuwt uwe opmerkzaam- heid. Hoe hebben wij het tweede hoofddeel ook genoemd? Zal ik het nog eens zeggen? Het was: De beschuldiging der drie Joodsche mannen, die het beeld niet mede hadden aangebeden. Hiervan zal ik weder eerst de geschiedenis ver-
halen; en dan twee leeringen daaruit trekken. |
|||||
|
- 88 -
|
||||||
|
Â. De Koning van Babel had het naburig land
Chaldea ook onder zijn bewind. Nu wordt in het achtste vers gezegd, dat er even ter zelfder tijd, als het groote feest gevierd werd, Chaldeeuwsche mannen waren, die hier voorkomen als vijanden van de Joden, omdat zij tegen de Joodsche gods- dienst waren. Ten minste, dit mogen wij hierbij denken, zij zullen wel geweten hebben, dat de Joodsche godsdienst verbood deel te nemen aan de dienst der afgoden; althans er staat: «dat zij «.de Joden openlijk beschuldigden» *). Zij na- derden daartoe tot den Koning, die bij dit feest tegenwoordig was. En met veel omslag van woorden, maakten zij
den Koning bekend, dat er hier Joodsche man- nen Avaren, die het beeld niet mede hadden aangebeden ; die zich ongehoorzaam betoond had- den aan het afgekondigd bevel van den Koning. Hoort, met welk een omslag zij hunne beschul-
digingen inbragten, vers 9—12. Zij antwoordden , dat wil zeggen : Zij vatte-
denhet woord op. Met een grootschen zegenwensch, die bij de Oosterlingen gewoonte was als men Ko- |
||||||
|
*} ν ah der Palm: «Die vijanden en lasteraars der Joden waren, »
|
||||||
|
- 89 —
|
|||||
|
ningen aansprak, zeiden zij tot den Koning :
« O Koning, leef in eeuwigheid ! » cc Gij , o Koning, hebt een bevel gegeven ,
enz. (Vers 10, 16.) Nu voegen zij er bij : cc Daar zijn Joodsche
» mannen , die gij over de bediening, of in de y> beheersching des landschaps van Babel gesteld » hebt, Sadrach , Mesach en Abèdhego : deze y> mannen hebben, o Koning, op u geen acht » gesteld: uwe goden eeren zij niet, en zij y> bidden het gouden beeld niet aan, hetwelk y>gij opgerigt hebt ; dat is, men ziet hen nooit y> in onze tempels, en nu ook betoonen zij zich » ongehoorzaam aan u -, daar zij niet met ons, en » gelijk wij allen, uw gouden beeld aanbidden. » Om de beschuldigingen zwaarder te maken, stellen zij dit niet eeren van des Konings Go- den , en het niet aanbidden van zijn beeld, voor, als een bewijs van minachting voor hem en zijne godsdienst. Zij noemen die drie mannen met de Chal-
deeuwsche namen, welke de Overste der Kamer- heeren van den Koning hun gegeven had, in de plaats van hunne eigene Israëlitische namen, volgens het eerste Kapittel. Zij worden daar be- |
|||||
|
90 —
|
|||||
|
schreven als jongelingen van het Israëlitisch
Koninklijk stamhuis en medgezellen van Daniel. De Koning had hen laten onderwijzen in de boeken en spraak der Chaldeën. En naderhand had hij hen, onder Daniel , die Opper-Stadhouder was, gesteld in de beheersching des landschaps van Babel. Zij hadden zich , wegens hunne bediening, niet
kunnen verschoonen van dit dwaze afgodsfeest bij te wonen, maar moesten zich in het dal Dura, bij de inwijding van het beeld, tegenwoordig la- ten vinden ; doch zij waren niet mede, met alle de anderen, voor het beeld op hunne knieën ge- vallen, toen alle die speeltuigen zich lieten hoo- ren, schoon de Koning dit door zijn Heraut zoo uitdrukkelijk, en onder zulk eene zware strafbe- dreiging, geboden had. Zij bleven getrouw aan hunne godsdienst, door welke verboden werd eenig beeld te aanbidden. Ondertusschen wie met eenige oplettendheid
gehoord heeft, zal zekerlijk reeds bij zichzelven gedacht hebben : cc Hoe komt het, dat DANiëL hier »niet bij was? Deze toch was een hooger amb- tenaar, dan de drie mannen, die hier werden » aangehaald ; en van hem wordt niets gemeld. » Hij kan ziek geweest zijn, of, in dienst van den |
|||||
|
— 91 —
|
|||||
|
Koning, of met vergunning uitlandig, zonder
zoo spoedig terug te hebben kunnen wezen. Althans hij is voorzeker niet tegenwoordig geweest bij het feest ; want dan zou hij, evenmin als zijne drie medgezellen , op de knieën gevallen zijn, om het beeld te aanbidden, en de Chaldeeuwsche man- nen , vijanden der Joden, zouden hem wel het eerst en zwaarst beschuldigd hebben, dien de Koning- had aangesteld als bevelhebber over het gansche landschap van Babel, en eerste Opperhoofd van alle Babelsche wijzen, zooals gezegd is in het 48 vers van het IIde Kapittel. B. Ik heb genoeg gezegd over het geschied-
kundige in het tweede hoofddeel van dit ka- pittel en van de tegenwoordige kinderpreek. Ter- wijl ik het overige, van vers 13 tot het einde, in eene tweede Kinderpreek, volgens belofte, hoop te behandelen; zal ik nu nog uit hetgeen wij vers 8—12 gelezen hebben, twee leeringen trekken. En welke zullen deze zijn ? — Vooreerst « Het is slecht, als men iemand om zijne godsdienst » haat » ; en ten tweede: « wij moeten , als die drie »jongelingen of mannen, altijd getrouw blijven » aan de ware godsdienst. » |
|||||
|
— 92 —
|
|||||
|
Onze eerste leering, zoo even genoemd, is dan
deze: Het is slecht, als men iemand om zijne godsdienst haat. Het is immers altijd slecht, iemand te haten:
maar vooral is het slecht, wanneer men iemand om zijne godsdienst haat: dat is geheel onrede- lijk ; want de godsdienst moet opwekken tot liefde $ en wanneer wij denken dat iemand dwaalt, moe- ten wij medelijden met hem hebben, wel verre van hem te haten. Hoe meer gij, kinderen, het Christendom leert kennen, zoo veel te meer zult gij het leeren kennen als eene godsdienst der liefde. Onze liefde moet ook hen omvatten, die eene an- dere godsdienst dan de Christelijke hebben 5 dat zijn de Joden, de Mahomedanen en Heidenen. Maar vooral moeten Christenen eikanderen lief- hebben : zij behooren allen tot één ligchaam, en moesten één geest zijn, gelijk zij eenen Heer hebben, één geloof, eenen doop, één God en Vader van allen, zooals de Apostel Paulus zegt, in het IV Hoofdstuk van den Brief aan de E'fe- zeren, vers 4, S en 6. Het is dan dubbel slecht, wanneer godsdiensthaat onder Christenen plaats heeft ; veel slechter nog dan het van de Chal- deeuwsche mannen was , in onzen tijd, dat zij |
|||||
|
— 95 —
|
|||||
|
de Joden om hunne godsdienst haatten, en de
drie mannen, die het beeld niet wilden aanbid- den , bij den Koning aanklaagden. Onze tweede leering was ; Wij moeten, als die
drie jongelingen of mannen , getrouw blijven aan de ware godsdienst. De ware godsdienst was toen de Joodsche j
maar nadat de Joden Christus verworpen hebben, hebben zij eene valsche godsdienst. Nu is de Christelijke alleen de ware godsdienst; in on- derscheid van de Heidensche, Mahomedaansche en de tegenwoordige Joodsche godsdienst. Maar die ware godsdienst moeten wij in hare zuiver heid, volgens den Bijbel, zoeken te kennen, en ook te belijden. En in het getrouw blijven aan de ware godsdienst, hebben wij die mannen ten voorbeeld, die geen beeld wilden aanbidden, omdat hunne godsdienst het verbood. Bedenkt, dat de Christelijke godsdienst dit ook verbiedt; maar dat het nog veel meer zegt, aan die gods- dienst, die onder het Nieuwe Verbond de ware is, getrouw te blijven. Tot die getrouwheid be- hoort ook, het Christelijk geloof niet te verzaken, en niet te willen doen wat de Christelijke leer ver- biedt , al bed reigde men umet de zwaarste straffen. |
|||||
|
— 94 —
|
|||||
|
Wie kan zeggen, Kinderen ! wat gij nog kunt
en zult beleven? Er is geene verzekering, dat de gelukkige dagen van godsdienstvrijheid en vrede zullen voortduren. Wanneer gij in uwe jeugd uit den Bijbel de ware godsdienst zoekt te kennen, om uw geloof en uw leven daarnaar te rigten ; en hoe meer gij God bidt, om door den goeden G eest, dien Hij beloofd heeft, geleid te worden ; des te meer zult gij standvastig kunnen zijn, al bedreigen u gevaren, als gij aan God en Zijne dienst getrouw wilt zijn. Ja, de tijden be- hoeven niet te veranderen : veel is er, ook nu, en altijd, hetwelk ons kan aftrekken van God en Zijne dienst. Houdt de gedachte vast, dat wie getrouw aan God is, ook Hem getrouw bevinden zal in de vervulling van alle Zijne beloften, tot uw ge- luk en eer, hier in den tijd en namaals in de eeuwigheid. Zoo heb ik de kinderpreek ten einde. De ver-
deeling zal ik nog eens herhalen ; en dan God bidden, dat Hij het gesprokene zegene. Denkt aan het gehoorde terug. En wilt gij dit
te huis ook doen? Vergeet dan niet, dat wij deze Kinderpreek in twee hoofdstukken hebben ver- deeld. Het eerste hoofddeel is geweest, de oprig |
|||||
|
— 95 —
|
|||||
|
ting van een groot afgodsbeeld, met het konink-
lijk bevel om dat beeld te aanbidden ; en het tweede hoofddeel: de beschuldiging tegen drie Joodsche mannen, die het beeld niet mede had- den aangebeden. Dit elk hoofddeel hebben wij twee leeringen
vetrokken. Uit het eerste hoofddeel: vooreerst, het iseene
groote gunst en genade van God, dat wij Hem kunnen kennen; en ten tweede: de kennis va» God moet ons altijd opwekken om Hem te aan- bidden en te eeren. Uit het tweede hoofddeel ook twee leeringen,
CO wel, vooreerst : het is slecht, als men iemand om, zijne godsdienst haat; ten tweede: wij moeten, als die drie jongelingen, of mannen , getrouw blijven aan de ware Godsdienst. Laat ons nu God bidden, dat Hij dit gespro-
kene voor u zegene. «Goede God! maak het gesprokene dienstbaar
»aan het geluk van deze kinderen. Dat zij de »gelegenheid om U te kennen, regt waarderen »en gebruiken ; — dat zij U altijd aanbidden en »eeren; — dat zij de voorschriften van de ware |
|||||
|
— 96 —
|
||||||
|
»godsdienst, die liefde ademt, in acht nemen;—■
»zich aan U en Uwe dienst verbinden en daar- yyaan getrouw blijven ! Dat ouders, opvoeders »en onderwijzers hen daarin helpen, daartoe lei- Aden en in dat goede voorgaan. Bekeer de kin- Aderen, die daarin geen lust hebben, tot U. Ze- »gen al de pogingen, die aangewend worden ter »vorming van het volgend geslacht. En laat ons »zoo te zamen een volk worden, wiens God de »Heer der Heeren is.» |
||||||
|
AMEN.
|
||||||
|
ØÃ
|
||||||||
|
Y.
|
||||||||
|
DE REDDING DER DRIE JOODSGHE MANNEN
UIT DEN YURIGEN OYEN, |
||||||||
|
Dan. III: 13 — 30.
|
||||||||
|
u«k2i
|
||||||||
|
L
|
||||
|
*
|
||||
|
Daniel III : 13—30.
Toen zeide NebucadnezjIb, in toorn en grim-
migheid, dat men Sadhach, Mesach en Abed- nego voortbrengen zoude: toen toerden die mannen voor den Koning gehragt. Nebücadnezar antwoordde en zeide tot hen:
is het met opzet, Sadbach, Mesach en Abednego! dat gij lieden mijne goden niet eert, en het gouden beeld, dat ik opgerigt heb, niet aanbidt? Nu dan, zoo gijlieden gereed zijt, dat gij,
1er tijd als gij hooren zult het geluid des hoorns, der pijpe, der citer, der vedel, der psalteren en des aecoordgezancjs, en allerlei soorten der mu- zijke, nedervalt, en aanbidt het beeld, dat ik gemaakt heb [zoo is het icel); maar zoogylie- den het niet aanbidt, ter zelver ure zult gij- |
||||
|
— 100 -
|
|||||
|
lieden geworfen worden in het midden van den
oven des brandenden vuurs: en wie is de God, die ulieden uit mijne handelt verlossen zoude? Sadrach, Mesach en Abednego antwoordden, en
zeiden tot den Koning Nebucadnezar: wij hebhen niet van nooden, u op deze zake te antwoorden: Zal het zoo zijn, onze God die wij eeren,
is magtig, ons te verlossen uit den oven des brandenden vuurs, en hij zal ons uit uwe hand, o Koning, verlossen. Maar zoo niet, u zij bekend, o Koning,
dat ivij uwe goden niet zullen eeren, noch het gouden beeld, dat gy hebt opgerigt, zullen aanbidden. Toen werd jNebucadnezar vol grimmigheid, en
de gedaante zijns aangezigts veranderde tegen Sadrach, Mesach en Abednego: hij antwoordde en zeide, dat men den oven zeven maal meer heet maken zoude, dan men dien pleeg heet te maken. En tot de sterkste mannen van kracht,
die in zijn heir waren, zeide hij, dat zij Sa- drach, Mesach en Abednego hinden zouden, om te werpen in den oven des brandenden vuurs. Toen teerden die mannen gebonden inhunne
|
|||||
|
wmmammm**^!^^^^^^^***
|
|||||
|
- 101 —
mantels, hunne broeken, en hunne hoeden, en
hunne andere kleederen, en zij wierpen ze in het midden van den oven des brandenden vuurs. Daarom dan, dewijl het woord des Koning s
aandreef, en de oven zeer heet ivas, zoo heb- ben de vonken des vuurs die mannen, die Sa- drach, Mesach en Abedhego opgeheven hadden, gedood. Maar als die drie mannen, Sadrach, Mesach
en Abedhego, in het midden van den oven des brandenden vuurs gebonden zijnde, gevallen waren y Toen ontzettede zich de -ATotma^Nebucab-kezar,
en hg stond op in der haast, antwoordde en zeide tot zijne Raadsheeren: hebben wij niet drie mannen, in het midden des vuurs, gebon- den zijnde, geworpen? Zij antwoordden en zeiden tot den Koning : het is gewis, o Koning ! Hij antwoordde en zeide: ziet, ik zie vier mannen, los wandelende in het midden des vuurs, en daar is geen verderf aan hen : en de ge- daante des vierden is gelijk eens zoons der Goden. Toen naderde Nebucadnezar tot de deure van den oven des brandenden vuurs, antwoordde en sprak: gij Sadkach, Mesach en Abednego, gij |
|||||
|
- 102 —
|
|||||
|
knechten des Allerhoogsten Gods , gaat uit en
komt hier! toen gingen Sadrach, Mesach en Abednego uit het midden des vuurs. Toen vergaderden de Stadhouders, de Overig -
heden, de Landvoogden en de Raadsheeren des Konings, deze mannen beziende, omdat het vuur over hunne ligchamen niet geheerseht had, en dat het haar huns hoofds niet verbrand was, en hunne mantels niet veranderd waren: ja, dat de reuk des vuurs daardoor niet ge- gaan was. Nebucadnezar antwoordde en zeide, geloofd
zij de God van Sadrach , Mesach en Abednego , pie zijnen Engel gezonden en zijne knechten verlost heeft, die op Hem vertrouwd hebben, en des Konings woord veranderd, en hunne ligcha- men overgegeven hebben, opdat zij geenen God eerden noch aanbaden, dan hunnen God. Daarom wordt van mij een bevel gegeven,
dat alle volk, natie en tonge, die lasteringe spreekt tegen den God van äadrach, Mesach en Abednego , in stukken gehouwen worde, en zijn huis tot een drekhoop gesteld worde : want daar is geen ander God, die alzoo verlossen kan. |
|||||
|
■«■■■■■^,^^^
|
|||||
|
— 105 —
Toen maakte de Koning Sadrach, Mesach«/?
Abedhego voorspoedig in het landschap vanBabel. God is groot, een heerlijk Koning!
Alle zijne werken dragen daarvan de onbedrie-
gelijkste getuigenis. Ook de geschiedenis der nienschheid naar den
Bijbel, zet daarop allerwege den stempel der waarheid. In de vorige Kinderpreek, hebben wij dit Ka-
pittel in vier hoofddeelen verdeeld : — het eerste was : de oprigting van een groot afgodsbeeld,met het Koninklijk hevel, om dat beeld te aanbidden, (v.1—7;) — het tweede:de beschuldiging tegen drie Joodsche mannen, die het beeld niet mede hadden aangebeden, (v. 8—12;) é— het derde: hunne veroordeeling, om in den heetgestookten vuuroven geworpen te worden, met de uitvoe- ring van dit vonnis $ — en het vierde: hunne wonderbare verlossing. Wij hebben de twee laatste hoofddeelen voor
deze Kinderpreek bespaard. Ik zal van deze twee hoofddeelen eerst de
geschiedenis verhalen ; en dan eene voorname leering daaruit trekken. |
|||||
|
— 104 —
|
|||||
|
Alzoo zullen in deze Kinderpreek twee hoofd-
zaken zijn: — eerst, de geschiedenis van v. 13 tot het einde, verhalen, — dan, de voornaamste leering, tot ons nut, daaruit trekken. /. De eerste hoofdzaak is dan de geschiede-
nis ; en deze bevat tioee hij zonderheden, die ik reeds genoemd heb. Of hebt gij ze nog niet in uw geheugen? Ik moest eerst verhalen de ge- schiedenis van de veroordeeling dezer drie man- nen , om in den heetgestookten vuur-oven ge- worpen te tvorden, met de uitvoering van dit vonnis, v. 13—23; en, ten tweede, de geschiedenis tan hunne wonderbare verlossing, v. 24 — 30. A. Ik begin met de eerste bijzonderheid,
in het verhalen dër geschiedenis. De Koning had de beschuldiging gehoord tegen
de drie Joodsche mannen, die het beeld niet mede hadden aangebeden. Nu lezen wij verder:
Toen zeide Nebucadnezab in toorn en grim-
migheid, dat men Sadrach, Mesach enABEDNEGO voortbrengen, dat is tot hem brengen zou. En dit geschiedde: zij werden voor den Koning gebragt. |
|||||
|
— 105 —
De Koning zat op een hoogen zetel, niet ver
van den vuur-oven, zoo als in het vervolg blijkt. Zoudt gij nu niet denken, Kinderen, dat die mannen zeer hang geworden waren, toen zij daar tot den Koning gebragt werden, en hem zoo toor- nig zagen? Maar zij waren zich niets kwaads bewust, en dan behoeft men nooit bang te zijn. Zij moesten wel vreezen, dat de Koning hen ver- oordeelen zou om in den verschrikkelijken vuur- oven verbrand te worden;maar zij dachten: «God »is toch magtiger, dan de Koning: als wij aan God »ongehoorzaam zijn, die kan ons nog veel meer »straffen, dan de Koning.» üe Koning was nog al goed op hen. Hij wilde
hen vrij laten van de straf, als zij nu nog maar zijn beeld wilden aanbidden. Daaruit ziet gij, dat Nebucadnezar. geen tiran
was. Hij was wel hoogmoedig, en een ojpper- magtiff Koning: hij dacht: «ik moet gehoor- »zaamd wezen;» maar hij wilde die mannen nog tijd geven en sparen. Een tiran, die zooveel magt had, zou, in zijn toorn en grimmigheid, gezegd hebben: «Voort, voort maar met die rebellen »tegen mijn gezag! Voort, naar den vuur-oven !» Maar wij lezen: Nebucadhezab. antwoordde:
|
||||
|
— 106 —
|
|||||
|
dat is: »hij vatte het woord op:» dit is de be-
teekenis, Kinderen, als dat zoo gezegd wordt aan het begin eener rede; hij vatte het woord op, en zeide tot hen: als het met opzet, Sadracd, »Mesach en Abednego! dat gij lieden mijne Go- eden niet eert, en het gouden beeld, dat ik y>opgerigt heb, niet aanbidt? Nu dan, zoo gij - ulieden gereed zijt, dat gij, ter tijd, als gij yyhooren zult het geluid des hoorns, der fluit, y>der citer, der schalmeijen, der psalter en en y>des accoords-gezangs, en allerlei soorten der vmuziek, nedervalt, en aanbidt het beeld, dat y>ik gemaakt heb, \jzoo is 't wé/.]» Zij konden zich nu nog verschoonen, en zeg-
gen dat zij het bevel niet verstaan hadden; of, dat zij zoo spoedig niet hadden kunnen besluiten om te gehoorzamen, omdat zij van eene andere godsdienst waren. Dan zouden zij vrij geweest zijn, als zij nu nog wilden gehoorzamen. Er zou nog tijd zijn. Bij de voortzetting van het feest, zouden zich al die speeltuigen op nieuw laten hooren: wanneer allen dan nedervielen en aan- baden, konden zij het ook doen, en, zoo zou de Koning hen vrij laten. Maar ik moet over de eerste helft van dit tös vs.
|
|||||
|
— 107 —
|
|||||
|
nog iets opmerken. En wat is dat? Men kan dit
opvatten als eene vraag, of zy zich nog wilden bedenken, en bereid waren om nu nog den Ko- ning te gehoorzamen? En dan kunnen die woor- den, die tusschen twee haakjes staan in dit vers, uitgelaten worden. Welke zijn die woorden? Ziet maar in het
midden van dit vers. Achter de woorden: »het »beeld, dat ik gemaakt heb,« staan tusschen twee haakjes de woorden : zoo is H wel. Gij vraagt misschien, Kinderen! »waarom staan die woor- »den tusschen twee haakjes?«. Ik wil u dit gaarne zeggen. Gij weet wel, dat de Bijbel het eerst niet in onze Nederduitsche taal geschreven is ; maar dat de heilige mannen geschreven hebben in an- dere talen. En welke? Dit wilt gij ook wel gaarne weten? Maar die talen zijn u geheel vreemd, doch werden toen gesproken van de mensehen, die het eerst deze Schriften moesten lezen. Het Oude Testament is bijna geheel geschreven in de Hebreeuwsche taal; en het Nieuwe Testament in het Grieksch. Maar door de zorg van onze Over- heid, Yoor ruim 200 jaren , hebben geleerde man- nen, welke die talen kenden, alle die heilige Schriften overgezet in onze Nederduitsche taal, |
|||||
|
— 108 —
|
|||||
|
en hierdoor kunt gij dan ook den dierbaren Bijbel
lezen. Die Overzetters hebben nu en dan iets inge-
voegd, 't welk, naar hun inzigt, dienen kon, om in onze taal de meening der heilige Schrijvers duidelijker te verstaan: die invulling hebben zij tusschen twee haakjes gezet, en zulke woorden kunnen wij hier en daar ook wel weglaten. Daarom zeide ik van die woorden zoo is H wel, die hier tusschen de haakjes staan, «zij konden ook uit- »gelaten worden; maar dan moet het begin van dit vers, tot aan de woorden: «het beeld, dat ik »gemaakt heb,» gelezen worden als eene vraag, en zóó is het nog duidelijker. De Koning zegt dan : »Of zijt gijlieden nog gereed?» en zoo verder. Bij die vraag herhaalt hij de bedreigingen, die
hij door zijnen Heraut had laten afkondigen : «maar »zoo gijlieden het beeld niet aanbidt, ter zelver Dure zult gylieden geworven worden in het jimidden van den oven des brandenden vuurs.y> En hierbij voegt hij weder eene vraag :. «Έη wie y>is de God, die ulieden uit mijne hand ver- blossen zou?y> Wij verschrikken van zulk eene taal ! Wat dacht
die Koning wel? Dwaasheid en trotschheid ken- |
|||||
|
— 109 —
|
|||||
|
merkten deze zijne godslasterlijke woorden. Hij
dacht, dat er vele Goden waren; maar dat geen God zóó magtig was als* hij. Hij wist wel, dat die mannen een' ander God dan hij aanbaden, en van hunnen God geloofden, dat Hij zeer magtig was; maar xooveelmagt, dacht Nebucadnezar, kon die God niet hebben, dat Hij er hem door ver- hinderen zou, om deze mannen, die als onge- hoorzamen voor hem stonden, in den vuur-oven te werpen, en daarin in te doen verbranden! Ja, het is, als of hij in zijne trotschheid zeide: cc Wie is »de God, dien gij aanbidt? Laat hem nu zijne »magt maar over mij toonen, als gij het wagen »durft, om op Hem te vertrouwen ! » Zoo lasterde Nebtjcadüezar den eenigen waren God, dien hij niet kende. En waarom zeide hij dit toch? Omdat hij in zijne trotschheid meende, dat hij geëer- biedigd moest worden, hoven alle Goden; en hij wilde er dus die mannen door bewegen, om, uit vrees voor de straf, aan hem, meer dan aan hunnen God, gehoorzaam te zijn. Beefden die mannen nu nog niet?
Durfden zij nu nog gehoorzaamheid weigeren
aan een' Koning, die dacht en zeide: tdk heb »meer magt, dan alle Goden;» en die hen op den |
|||||
|
— 110 —
|
||||||
|
verschrikkelijken vuur-oven wees, waarin hij hen
terstond zou doen werpen, als zij niet gehoor- zaam waren? Gelukkig was het, dat zij nu ge- loofden aan de magt van den Koning, maar nog, in die akelige omstandigheden, hieven gelooven aan de magt van God. Zij dachten: »God, die »den hemel en de aarde geschapen heeft, kan den »Koning nog wel verhinderen, om ons in den »vuur-oven te werpen, en te verbranden; maar al »moesten wij daarin omkomen, Hij kan ons na y>den dood een grooter geluk schenken, dan de »gunst van den Koning, ons hier zou hebben »doen genieten!« Gij verlangt hun antwoord te vernemen.
Kinderen! Het verdient al uwe opmerking. Sa-
dr ach, Mesach en Abednego antwoordden en zei- den tot den Koning Nebucadnezar : »Wij hebben »niet van nooden,« of: »het zal ons niet ba- »ten (*), u op deze zake te antwoorden. Zal »het zoo zijn; gelijk gij, magtige Koning, ous be- »dreigt, dan nog is onze God, dien wij eeren, y>magtig, om ons te verlossen uit den oven des »brandenden vuurs, en Hij zal ons« (dit moeten wij |
||||||
|
(*) Aanteekening van v. D. Palm.
|
||||||
|
— 111 -
|
|||||
|
verstaan als of zij zeiden: «.Hij kan ons) uit
»uwe hand, o Koning ! verlossen. » Zoo bleven zij vast gelooven aan de magt van God, en op Hem vertrouwen: want zij wisten: Hij kan alles doen wat Hem behaagt, en niemand kan Hem ooit daarin verhinderen. Daarom vreesden zij niet voor de bedreiging van den Koning. Hoe verschrik- kelijk de straf van den vuur-oven wezen mögt, God kon hen verlossen. Zij wisten evenwel niet of het Hem behagen zou, hun die verlossing te schenken: het was hun genoeg, dat Hij dit konde doen; en zij gaven zich voorts aan Zijnen wil over. Daarom voegen zij er bij: «Maar zoo »niet, zoo wij ook wisten, dat Hij ons niet zou »verlossen, en wij, om onze gehoorzaamheid aan »Hem, in den vuur-oven moesten omkomen, u »zij bekend, o Koning, dat wij uwe Goden niet »zullen eeren, noch het gouden beeld, dat gij »hebt opgerigt, zullen aanbidden. Dit is ons vast »en onwankelbaar besluit.» Wat had de Koning nu moeten doen, Kinde-
ren? Hij had eerbied voor die mannen moeten heb-
ben: want die getrouw is aan zijnen God, die is ook aan zijnen Vorst getrouw, wanneer deze maar |
|||||
|
112 —
|
|||||||
|
geen kwaad beveelt. Maar de Koning Nebucad-
nezar, was te hoogmoedig, om zóó te denken. Leest maar eens verder, in het 19° vers: «Toen
»werd Nebucadnezar vol grimmigheid, en de ge-· »daante zijns aangezigts veranderde;» wij zouden zeggen: « Hij werd vuurrood (*) van gramschap» in het opgezwollen gelaat. En wat lezen wij nu verder? «Hij gaf bevel, dat men den oven zeven - »maal meer heet zou stoken, dan men dien pleeg »heet te maken.» Dit geschiedde terstond. Er werd brandstof in
menigte aangebragt, en in den oven geworpen. De mannen zagen het, en zij bevalen zich in stilte aan God, wien zij getrouw wilden blijven. Zij wankelden niet. En toen de oven zoo verschrik- kelijk heet gestookt was, zeide hij tot de sterkste mannen van kracht in zijn heir, dat zeSADRACH, Mesach en Abemego binden zouden, om hen te werpen in den oven des brandenden vuurs. Zij lieten zich gewillig binden in hunne man-
tels, hunne broeken, hunne hoeden, of tulban- |
|||||||
|
(*) Dit is, dunkt mij. eigenaardiger, dan zooals v. d. Palm hierbij
aanteekent: «hij werd bleek, en beslierf van gramschap.» Er is loch voorafgegaan : hij werd vervuld van blakenden toorn. |
|||||||
|
— 113 —
|
|||||||
|
den, en hunne (andere) kleederen (*). De staat-
siekleederen werden hun niet eens uitgetrokken. En zoo wierpen ze hen in het midden van den oven des brandenden vuurs. Het gestreng bevel van den Koning vergunde
geen oogenblik tijd aan de mannen, die het von- nis ter uitvoer moesten brengen. Zij konden, of durfden voor zichzelven geen voorzorg nemen tegen de hitte van den oven. En wat gebeurde hierdoor? Omdat de oven zoo verschrikkelijk heet gestookt was, zoo hebben de vonken, of de uitslaande vlam, die mannen, die Sadhach, Mesach en Abednego opgeheven hadden , gedood. Zij werden in een oogenblik door den heftigen gloed verstikt; en zoo vielen zij neder op den grond. Maar die drie mannen (dit behoort nog tot het 22e vs., en het ingevulde woordje als, dat tusschen twee haakjes staat, moet worden weggelaten (-{-); zoo dat wij het 23" vers dus moeten |
|||||||
|
(*) Het woord, door mantels vertaald, beteekent, volgens v. Ha-
MEISVEiD en v. D. PaiM, hembden: het laatste wordt door boven- kleederen, of door mantels vertolkt. Daar alles te zamen genomen beteekent: «hunne onder- en bovenkleederen,» maakte ik geenc aanmerking daarop in den tekst. (f) Zie V. 11AME1SV£1D, V. p. P4IM, en anderen.
|
|||||||
|
— 114 —
|
|||||
|
lezen: maar die drie mannen), Sadrach , Mesach
en Abednego vielen, gebonden zijnde, in het midden van den oven des brandenden vuurs. De eerste bijzonderheid in de geschiedenis van
onzen tekst, heb ik dus verhaald. Ik heb u drie mannen doen kennen, die in de moeijelijk- ste omstandigheden getrouw bleven aan God en godsdienst; die deswege veroordeeld werden tot de verschrikkelijke straf van den ν uur-oven; en aan wien dit vonnis ook werd ten uitvoer gebragt. ß. De laatste bijzonderheid, welke de geschiede-
nis vermeldt, en die ik nu ga verhalen, is: hunne wonderbare verlossing. Gij leest die vs. 24—30. Onverwachts lezen wij in het 24« vers, «Toen
»ontzettede zich de Koning Nerucaunezar , en hij »stond op in der haast, antwoordde en zeide tot »zijne Raadsheeren : «Hebben wij niet drie man- » »nen in het midden des vuurs, gebonden zijnde, » »geworpen?» » De meeste kinderen zullen, denkelijk, niet we-
ten, dat er achter in de groote Bijbels nog eenige boeken staan, die men Apocryfe boeken noemt; dat zijn boeken, die niet in het openbaar in de gemeente van God gelezen werden, waarvan zij den naam van Apocryfe, dat is verborgene boe- |
|||||
|
— 115 —
|
||||||||
|
ken gekregen hebben* Zij behooren niet tot den
Bijbel] maar omdat het oude geschriften zijn, die men bij de Bijbel-boeken des Ouden Testaments gevoegd heeft, zijn zij niet geheel te verwer- pen. Er is waarheid, maar ook veel verdichting io; en daarom hebben onze Overzetters ze niet in de gewone Bijbels, maar alleen in de groote Bijbels, achteraan, geplaatst. In een van die geschriften leest men een gebed
van Azabia, hetwelk hij in den vuur-oven zou hebben uitgesproken; en daarop volgt een stuk, hetwelk genoemd wordt de lofzang der drie Joden in den vuuroven. Azaria (*) was de eigen naam van Abednego, volgens Daniel I: 7. Het gebed, dat hem in den mond wordt gelegd, is buiten twijfel verdicht, en in lateren tijd opge- steld (-{-). Hetzelfde zal men wel kunnen zeggen van den lofzang der drie mannen. Evenwel, het is niet onwaarschijnlijk, dat zij in den vuur-oven gezongen hebben, en dat Nebucadnezak, hun ge- |
||||||||
|
(*) v. D. Paim schrijft: Azarja.
(f) Zie de Inleiding van v. Hamelsveld, tot hetyebed van Aza ria
enz., in zijne Overzetting der Apocryfe boeken, II. D. bl. 38. |
||||||||
|
4
|
||||||||
|
— 116 —
|
|||||||
|
zang hoorende, daardoor werd opgewekt oui in
den oven te zien (*). ' Hij zag daar iets vreemds, waarvan hij ver-
schrikte, en daarom haastig opstond, terwijl hij het zijne Raadsheeren wil mededcelen. Daartoe vraagde hij: «Hebben wij niet drie mannen »doen werpen in het midden des vuurs, gebon- »den zijnde?» Waarop zijne Raadsheeren het ant- woord gaven: cc't Is gewis, o Koning!» Nu sprak hij verder: «Ziet, ik zie viermannen,
»los Mandelende in het midden des vuurs, en daar »is ^een verderf (of geen letsel) aan hen; en de »gedaante des vierden is gelijk aan eenen zoon »der Goden.» Nebücadnezar sprak als een Heiden, bij Mien
een zoon der Goden, zooveel beteekende als iets bovenmenschelijks, een halve God. Doch na- derhand , beter onderrigt, noemt hij dien vierden persoon een Engel, in het 28° vers. Wat zijn En- gelen? Hemelsche dienaren van God, die Hij ook wel op de aarde zendt, om zijne bevelen te |
|||||||
|
(*) Zie v. D. Paim. De woorden, met welke de LXX, den over-
gang maken van den lofzang tot vs. 24 hij Dajüei , heeft ν. Ηamüls- VELP, t a. p. bl. 44. |
|||||||
|
117 —
|
|||||
|
volbrengen. Zij verschenen somtijds met grooten
glans en luister. En zoo zag Nebucadnezar er een in den vuur-oven, bij de drie mannen: daarom zeidc hij : cczijne gedaante is gelijk aan eenen zoon der y>Goden.y> Met dien Engel zag Nebucadhezar drie mannen, die gebonden geweest waren, los wan- delen in den vuur-oven, en merkte dat zij geen letsel hadden van het vuur, loaarin zij wandel- den. In het Apocryfe Schrift wordt verhaald, dat de Engel al de hitte en gloed des vuurs naar buiten verdreef, terwijl zij, in het midden van den oven, als door een zoel windje werden verkwikt. De Koning wil kennis nemen van het vreemde
geval. Het eerste, dat hij deed, wordt gemeld in het
26e vers. Hij ging zelf naar den vuur-oven, zoo digt bij de deur, als hij zonder gevaar kon komen, en liep tot de drie mannen (terwijl de Engel onzigt- baar geworden was): «Gij Sadrach, Mesach en »Abednego, gij knechten (of dienaren) des Al- »lerhoogsten Gods, gaat uit, en komt hier!» Ter- wijl, deed hij de deur open maken: of mogelijk deed de Engel dit nog voor de drie mannen. En zoo kwamen zij, op het bevel van den Koning, uit den oven, uit het midden des vuurs. |
|||||
|
118
|
|||||
|
Wat deed de Koning nu verder? Hij liet de
Stadhouders, de Overigheden en de Landvoog- den met de Raadsheeren, en dus alle de Rijks- grooten, die hier tegenwoordig waren, zamenko- men. Deze bezagen, met den Koning, die mannen, en bemerkten duidelijk, dat het vuur geenemagt gehad had op hunne ligehamen; dat zelfs hel haar van hunne hoofd niet verbrand was, en hunne mantels, of hunne bovenkleederen, geene verandering hadden ondergaan ; ja , dat geen reuk van vuur daarover gegaan, dat is, geen brand- lucht daaraan te bespeuren was. cc Nu,» denkt gij, «zal de Koning wel over-
tuigd geSveest zijn van Gods groote magt.» Dat denkt gij regt en goed, Kinderen! Hij was daar zóó van overtuigd, dat hij zelfs tot lof van God en van die drie mannen sprak: «Geloofd zij de »God van Sadkach, Mesach en Abednego, die »Zijnen Engel gezonden en zijne knechten verlost »heeft, die op Hem vertrouwd hebben, en des »Konings woorden veranderd,» een ander gebod, dan dat des Konings gehoorzaamd, «en hunne »ligchamen overgegeven hebben, opdat zij geenen »God eerden noch aanbaden, dan hunnen God.» En dit was het nog niet al. Hij gaf, bovendien,
|
|||||
|
— 119 —
|
|||||
|
een bevel, hetwelk afgekondigd werd: «dat alle
»volk, natie en tong, die laster sprak van den »God van Sadbach, Mesach en Abednego, in stuk- »ken gehouwen, en zijn huis tot een puinhoop »gesteld zou worden: want,» voegde hij daar- bij: «er is geen ander God, die alzoo verlos- y>sen kan.yy Gij zult zeggen: als Nebucadnezar dit waarlijk geloofd had, dan had hij immers dien magtigen God alleen moeten eeren;maar wij zien hier, dat hij even λ el neg aan andere Goden bleef gelooven. Ja, Kinderen! zóó groot is de kracht der verkeerde begrippen, die de menschen in hunne jeugd zijn ingeboezemd: deze blijven doorgaans hun nog altijd in het verstand, zelfs bij de beste overtuigingen. O! dankt er Jezus voor, dat gij in uwe Jeugd den eenigen waren G od kunt kennen. Nebücadnezar, intusschen, toonde, dat hij het wel meende; want wij lezen op het einde : «Toen maak »te de Koning Sadbach, Mesach en Abednego voor- »spoedig in het landschap van Babel 5« dat is: »hij »gaf hun nog meer magt en aanzien in de rege- «rings-posten, die hij hun te voren had opgedra- »cen, volgen· JKap. II: 49.» Zoo heb ik de twee hijzonderheden van de ge-
|
|||||
|
._ 120 —
|
|||||
|
schiedenis, die nog waren overgebleven, verhaald.
Kunt gij ze nog stil in uw verstand bedenken ?-------
Voor die het nog niet stil bedenken kuunen, zal ik ze.
nog eens zeggen : Onze eerste hoofdzaak is geweest: de geschiedenis verder verhalen in twee bijzon- derheden, waarvan de eerste was: de veroordeeling dezer drie mannen, om in den heetgestookten vuur-oven geivorpen te worden, met de uitvoe- ring van dit vonnis, vs. 13—23; en de tweede: hunne ivonderhare verlossing, vs. 24—30. II. Uit deze geschiedenis wilde ik nu eene voor-
name leering trekken. En dit is dan de tweede hoofdzaak der kinderpreek. Het is allernoocligst, Kinderen ! dat wij altijd de
leeringen opmerten,diein eene geschiedenis liggen. In de vorige Kinderpreek hebben wij reeds uit
elk der toen behandelde bijzonderheden, twee lee- ringen getrokken. Die deze toen opgeschreven heb- ben, zal ze mij in de Katechisatie nog wel kun- nen zeggen. Uit hetgeen wij nu behandeld heb- ben, zal ik eene leering trekken, welke de voor- naamste van allen is, en die gij daarom te gemak- kelijker zult kunnen onthouden. Gij hebt ze mij uit u zelven meermalen gezegd, als wij in de |
|||||
|
— 121 —
|
|||||
|
Katechisatie over deze of dergelijke geschiedenis
leerden. Gij druktet dit dan in uwe taal zeer goed uit met te zeggen: die op God vertrouwt, heeft niets te vreezen. Deze is de voorname leering, die wij trekken uit de geschiedenis, waarvan ik nu verhaald heb : die op God vertrouwt, heeft niets te vreezen. Maar ik heb wel eens gemerkt, dat het nog al
inoeijelijk is om zoo heel duidelijk als het wel zijn moest, te begrijpen, wat het is, op God te vertrouwen. Er zijn wel groote menschen, die daar geen klaar begrip van hebben. Ik wil mij verbeelden, dat gij daarover deze
twee vragen doet: — Wat is het, op God te ver- trouwen ? En — gaat het vast, dat wij dan niets kwaads hebben te vreezen ? Uwe eerste vraag was dan : wat is het, op God
te ve?'trouwen? Gij ziet het in Sadrach, Mesach en Abednego.
Zij waren er gerust op, dat God magtig was om hen te verlossen; en al deed Hij het niet, dat Hij het toch wél zou doen uitkomen, als zij maar stand- vastig waren. Ziet gij dus niet, dat het vertrouwen op God
eene gerustheid is, dat Hu over alles magt heeft; 6
|
|||||
|
— 122 —
|
|||||
|
zoodat Hij alle kwaad van ons kan afweren, en
alle goed, naar ziel en ligchaam, in alle omstan- digheden, voor den tijd en de eeuwigheid, ons kan beschikken? Dit vertrouwen, of deze gerustheid, bij het
aandenken aan God, steunt op zijne magt : maar wordt zeer gesterkt door het geloof aan zijne goedheid, liefde en trouw. En gaat het vast, deze was uwe tweede vraag,
gaat het vast, als wij zoo op God vertrouwen, dat wij dan niets kwaads behoeven te vreezen ? Het vertrouwen op God is juist geheel het
tegendeel van die bange vrees, die de menschen, ook de kinderen, dikwijls hebben, als zij den- ken: «wij zullen dit of dat niet kunnen beko- mmen, hetwelk goed voor ons is;» of: «Er zal »ons iets kwaads wedervaren5» of: «daar zijn er, »die de magt hebben, om ons kwaad te doen, en »voor wie wij vreezen moeten.» De drie mannen wisten wel, dat Nebucadjsezar de magt had om hen in den vuur-oven te werpen; maar zij dach- ten: »God kan ons toch verlossen; en zoo hij dit »niet doet, Hij kan ons, na den dood, een veel »grooter geluk doen genieten, dan hier de gunst »van den Koning Nebucadhezar voor ons zou kun- |
|||||
|
- 125 ~
|
|||||
|
»nen zijn.» Zij stelden niet vast, dat zij uit den
vuur-oven levende verlost zouden worden; maar zij gaven zich onbepaald aan God over; bij het denken aan God, waren zij er gerust op, dat Hij het wél zou doen uitkomen; en zóó hadden zij geen vrees ; en zij behoefden niette vreezen, hoe verschrikkelijk het was, dat de Koning hen in den vuur-oven kou doen werpen, en dat zij daarin konden omkomen. Zoo ook gij, lieve Kinderen! Als gij God eert
en gehoorzaamt, dan kan Hij wel toelaten, dat menschen u kw aad doen ; maar er is geen reden om voor hetgeen de menschen u doen kunnen, te vreezen; want God kan u altijd helpen; Hij kan het doen door andere menschen , of Hij kan het, onzigt- baar, doen door Engelen, die Hij nog in zijne dienst heeft en uitzendt. Als gij Hem maar wilt gehoorzamen, gij behoeft niet te vreezen of het wél zal uitkomen; want God heeft het bestuur over alles, en het kan Hem nooit aan magt of goedheid ontbreken; Hij zorgt altijd voor die Hem liefhebben en gehoorzaam zijn: dit leert de geheele Bijbel; en in het Nieuwe Verbond kunnen wij door onzen Heer Jezus Christus nog klaarder de kennis bekomen, dat het ieders pligt is, niét |
|||||
|
— 124 -
|
|||||
|
te vreezen voor menschen, die alleen het ligchaam
kunnen dooclen; maar veelmeer Hem, die beide ziel en ligchaam kan verderven in de hel; ja, dat wij altijd moeten denken : «Niemand kan mij eenig »het minste leed doen, zonder den wil onzes y>Vaders in den hemel ; ook de haren van ons »hoofd, om het zóó met een spreekwoord te zeg- »gen, ook de haren van ons hoofd zijn allen y>geteld.r> Lieve Kinderen! deze groote les, deze voorname
leering: wie op God vertrouwt, heeft niets te vreezen, moet u dan altijd voor de oogen zijn. Hoe gelukkig waren nu die mannen, daar God
zijne magt betoonde in hunne verlossing, en de Koning hen in eer herstelde; hoeveel gelukkiger, dan zij geweest zouden zijn, als zij uit bange vrees, tegen hunne overtuiging aan, gedaan hadden, wat de Koning zoo streng van hen eischte! Is er nu iemand, die denkt : «Ik wenschte wel het
»geluk te genieten van die op God vertrouwden: »hoe kan ik het leeren doen?)) Deze is de noodig- ste vraag, die gij doen kunt, lieve Kinderen! Hoort de beantwoording van die vraag. De hemel- sche Vader beveelt het ons als een zeer duren pligt, dat wij op Hem vertrouwen; maar Hij wil ons |
|||||
|
— 12ä —
|
|||||
|
zelf ook heren, dat wij het doen. Hij leert het
ons door zijn Woord en Geest. Hij wilde het u nu ook leeren, door hetgeen u voorgesteld is, waarin gij dat vertrouwen zoo uitnemend geoe- fend, en zoo heerlijk beloond gezien hebt. Bidt, dat Hij u geve, dit in de gedachten te houden; en dat Hij á versterke door zijnen Heiligen Geest, om zulke schoone voorbeelden, waarvan de Hei- lige Schrift vol is, na te volgen. Er kunnen u reeds als kinderen of jonge lieden, zulke gevallen voorkomen, waarin God alleen u helden kan : denkt dan: «Nu wil God hebben, dat ik op Hem »vertrouw;» en bidt dan, dat Hij het u leere. En als gij tot meerder jaren komt, o! er kunnen nog zoovele gevallen voorkomen; al wordt geene zoo zware proef van u gevorderd als van die drie mannen. Zij hadden het in mindere gevallen ge- oefend, en al doende leert men. En wiltgijhet leeren? dan moet gij er vooral op bedacht zijn, om God regt te kennen, en de zonde te haten.- want dat staat in den Bijbel bij malkander: «die y>Gods naam kennen, zullen op hem vertrou- wwen ñ en op eene andere plaats: «Vertrouwt )>op den Heer en doet het goede.» Gij vertrouwt, Kinderen ! van uwe aardsche vaders, dat zij het |
|||||
|
— 126 —
|
||||||
|
wel met u voor hebben. Leert God als uwen
hemelschen Vader kennen, die uwe zonden ver- geeft, en die u, volgens den Doop, tot zijne kinderen aannam; zoo zult gij, bij het denken aan God, geleid worden tot die gerustheid, die wij genoemd hebben, op Hem te vertrouwen. Er is geen ander, die alzoo verlossen kan!
Dit erkende Nebucamezar , schoon hij nog aan vele Goden geloofde. Wij weten nu, dat er geen ander God is dan één. Hij alleen is magtig haven alles wat in den hemel en op de aarde is. In den grootsten nood kan en wil Hij helpen. Maar, zoo als Hij magtig is om te verlossen, zoo is Hij ook magtig om zulk en, die Hem ont eeren en voortleven in zonde, te straffen. Vreest Hem te aller tijd, en boven alles; en legt dat woord van Jezïts Christus, onzen Heer, in uwe harten: «menschen kunnen alleen het ligchaam «dooden, en daarna niets doen: maar God kan, «nadat Hij gedood heeft, in de hel werpen.» God te vreezen, en op Hem te vertrouwen, is de éénige, veilige, en zekere weg tot geluk. |
||||||
|
AMEN.
|
||||||
|
VI.
|
||||||
|
JEZUS, DE GENEESMEESTER DER
ZIELEKWALEN. |
||||||
|
Matth. IX : 10 — 12.
|
||||||
|
Geliefde kinderen en kindervrienden, God geve u
de genade, dat hetgeen wij spreken zullen, diep in uwe gedachten en harten inga! Gij weet het, dat mijne ziekte, en het opeenge-
pakte werk mij hebben verhinderd om eerdei* aan uw verlangen te voldoen, en Kinder preek te hou- den. Gij weet zelve, dat ik dit gaarne doe. Ik ben dan met blijdschap weder voor u opgetreden. God heeft mijn leven gespaard, en mijne krachten ten grooten deele hersteld. Dat leven, en mijne overige krachten, zijn ook inzonderheid aan u ge- wijd, lieve jeugd! Gij, gij, die zoo weinig kunt doorzien, gij, die zoo ligt dwaalt en iets verkeerd zegt of doet, gij hebt inzonderheid in eenen gods- dienstleraar den leidsman noodig. die u waar- |
||||
|
— 130 —
|
|||||
|
schuwt voor alle dwalende paden, dieu den reg-
ten en goeden weg leert tot uw geluk. Ik hope eerlang weder eenen anderen Leeraar nevens mij te hebben, dien ook uw geluk zal ter harte gaan. Intusschen wilde ik nu toch doen wat ik kan ; en gij hebt wél gedaan, dat gij zoo gaarne hier ge- komen zijt. Ik zal u niets dan het goede leeren. Maar dan moet gij ook hooren. Dikmaals zeg ik het u, Kinderen! »alle goed begint in den mensch »met hooren.« O! ik zie het met zoo veel droef- heid, als kinderen in de kerk gedurig zitten rond te kijken, of wel eens praten. De meesten van u doen dat immers nooit, en vooral niet in de Kin- derpreek? Ik hoop, dat gij daarin niet achter- uit geleerd zult zijn. Ik zal mijn best doen, om zoo duidelijk tot u te spreken, dat gij het allen verstaan kunt; maar ik verwacht dan ook zeker, dat gij allen uw best doen zult om zeer oplettend te zijn. Ieder moet denken: »Ik ben in de kerk. »God is overal hij ons tegenwoordig ; maar vooral y>in de kerk.« Kinderen! Hij heeft, door zijne groote liefde, de Leeraars gesteld, orn ook aan nw geluk te arbeiden. Zoo gaarne als gij wildot gelukkig worden, hoort dan naar hetgeen ik tot u wilde spreken. En laat ons met de gedachte: |
|||||
|
- 151 —
|
|||||
|
»God ziet ons, en verhoort ook de stille wenschen
»van ons gebed,» laat ons met die gedachte tot Hem bidden: ccHemelsche Vader! Uwe verhevenheid en liefde
»moet overal geprezen worden. Ook wij, kinde- »ren, kunnen u prijzen, als wij gedurig denken »aan u; als wij gedurig voornemen, om altijd »gaarne te doen, Avat u aangenaam en welgeval- »lig is. Dat alleen kan ook strekken tot ons eigen »geluk, en tot genoegen van onze ouders, ja ook »van anderen, die ons liefhebben. Gij hebt ons y>nog meerder lief, hemelsche Vader! Maar wij yizijn kinderen. Wij vergeten zoo ligt wat wij »weten dat goed is; en wij zijn nog zoo onkun- »dig van hetgeen wij in alle gevallen spreken of »doen en laten moeten, om U welbehagelijk te »zijn. Wij hebben ook nog zoovele gebreken, »die verbeterd moeten worden, als wij, met reg - »ten lust, altijd doen zullen wat goed is. Wij »danken U, dat Gij Jezus Chmstus , Uwen Zoon, »in de wereld gezonden hebt, om menschen, om »ook kinderen, te verbeteren, en te leiden op »den weg tot geluk. Wij danken U, hemelsche »Vader! dat Gij door Hem, en om zijnen wil, |
|||||
|
— 152 —
|
||||||
|
»onze zonden vergeeft, als ze ons leed doen, en
»als wij ons dan ook willen verbeteren. Maar »de gaven van Uwen goeden geest hebben wij »hiertoe noodig; en die hebt Gij beloofd denge- »nen die U aanbidden. Schenk ons dan nu ook »een opmerkend verstand en een leerzaam hart. »Laat het woord, dat gesproken zal worden, eenen »blijvenden indruk op ons hebben. Geef dat wij »het niet alleen verstaan, maar ook bewaren en »betrachten. Onze Vader enz.» Teist: Matth. IX: 10—12.
En het geschiedde als hij in het huis van Mat-
theus aanzat, ziet, vele tollenaars en zon- daars kwamen, en zaten mede aan, met Jezus en zijne discipelen. En de Farizeën, (da-i) ziende, zeiden lot zij-
ne discipelen, ivaarom eet uw Meester met de tollenaars en zondaars? Maar Jezus, (zulks) hoorende, zeide tot hen :
die gezond zijn, hebben den medicijnmeester niet van noode, maar die ziek zijn. |
||||||
|
Toen Jezus, onze Zaligmaker, op aarde was,
|
||||||
|
— 133 —
|
|||||||
|
verkeerde Hij meest in het Landschap Galiléa,
en wel inzonderheid inde stad Kapémaum. Deze stad was in dien tijd zeer aanzienlijk en bloeijend, door handel en vischvangst; waarvoor zij ook uit- nemend gelegen was, aan het Galilésche meir. Vandaar waren er ook vele tolbeambten, om de schattingen en heffingen des rijks te ontvangen. Onder deze bevond zich ook Mattheus, die eerst tot een leerling van Jezus geroepen, en naderhand tot zijn' Apostel uitverkoren werd; die dit Evan- gelieboek geschreven heeft. Op eenen dag, dat de Zaligmaker te Kapérnaum was, had Hij een wonder verrigt, waarover de menigte verbaasd stond. Toen ging Hij naar den zeekant; de menigte volg- de Hem, en Hij leerde ze (*). Vandaar verder gaande, kwam Hij, aan den oever van het Gali- lésche meir, bij een openbaar gebouw, hier een Tolhuis genoemd, waar Mattheus zat. Misschien waren er op dien tijd, behalve Mattheus,(welke ook Levi genoemd werd), nog wel vele tollenaars v in dat gebouw (-j-J, hetwelk rnen zich groot ge- noeg verbeelden kan: want men behoeft niet aan |
|||||||
|
(*) Marc. Il: 13.
(f) MARC. geeft hier aanleiding toe. Kap. Il: 15*.
|
|||||||
|
— 154 —
|
||||||
|
een klein huisje te denken, zooals ze veel bij ons,
in en nabij de koopsteden zijn. Uit die menigte, riep Jezus, Mattheus o m Hem te volgen, dat is : om nu met Hem te gaan, en als Zijn leerling, dan ook bij Hem te blijven. Mattheus was aan- stonds hiertoe gereed, ja, hij was er zeer over verblijd. Hij volgde niet alleen tez-stond Jezus naar de stad, maar hij verzocht ook Hem, en de leer- lingen die Hij bij zich had, in zijn huis, waar hij een gastmaal aanrigtte (*). Wat er aan dien maaltijd gebeurde, daarvan
meldt onze tekst drie dingen : vooreerst, dat vele tollenaars en zondaars, met Jezus aan dien maal- tijd kwamen; ten tweede, dat de Farizeërs zich daarover ontevreden betoonden; en ten derde, dat Jezus zich verantwoordde met te zeggen: die ge- zond zijn enz. Dit verhaal nog eens te lezen, en het u duidelijk te doen verstaan, zal het eerste hoofddeel van deze Kinderpreek zijn; en in het tweede hoofddeel zal ik u drie lessen voor- stellen^ die wij hier voor ons zullen kunnen en moeten opmerken. De twee hoofddeelen onzer Kinderpreek heb
|
||||||
|
(*) Luc. V: 29".
|
||||||
|
— 135 —
|
|||||
|
ik. u dus genoemd: — eerst het verhaal nog
eens lezen ; ■—■ dan drie lessen daarin opmerken. I. In het verhaal vinden wij, zooals ik daar
even gezegd heb, drie hij zonderheden. A. De eerste bijzonderheid leest ge in het
10" vers: En het geschiedde als Hij enz. — Gij hebt voorzeker zoo wel opgemerkt op het-
geen ik al gezegd heb, dat gij reeds weet aan welke menschen gij denken moet, als hier ge- schreven staat van de tollenaars. Zulke man- nen waren, aangesteld om de tollen en schattingen voor de Romeinen te ontvangen; en zij hadden in het algemeen geene achting, ja, zij werden voor groote zondaars gehouden. Maar was dat beroep dan zondig'? Neen! want dan zou Johannes de Dooper, die zoo streng was, en naderhand Jezus, het hun zeker verboden hebben. Maar die tol- lenaars werden gehaat, omdat de Romeinen het geld namen, dat zij ontvingen, en omdat er velen onder hen waren, die de menschen dikmaals nog meer geld afpersten, dan hun bevolen was, waarmede zij zich dan, op eene slechte wijze, verrijkten. Daarom, als er van tollenaars en zondaars ge- |
|||||
|
— 136 —
|
|||||
|
sproken wordt, dan meende men geen tweeder-
lei menschen; maar men schold al de tolle- naars voor groote zondaars uit; en de Joodsche Overheden hadden hen verbannen uit de Syna- gogen , dat is : zij mogten in de Kerk niet komen, en werden van de godsdienst uitgesloten. Van die menschen kwamen er velen met Jezus
en zijne discipelen, in het huis van Mattheus , en namen deel aan het gastmaal. Nu verstaat gij immers duidelijk, Kinderen! het 10e vers? B. De tweede bijzonderheid in onzen tekst is:
dat de Farize'èn zich daarop te onvrede be- toonden , dat Jezus met de tollenaars en zon~ daars at. Dit leest ge in het IIe vers. Als gij te huis in uwen Bijbel, en vooral,zoo-
als ik hoop, in de Evangelische boeken, leest, of hoort lezen, — (ouders, laat dat toch in de huis- gezinnen, en bij uwe kinderen niet worden ver- zuimd) ! — dan vindt gij, dat er zeer dikmaals in gemeld wordt van de Farize'èn ; en gij denkt mogelijk: «Wat waren dat voor menschen?» Hoort! ik zal u dat kort en duidelijk trachten te zeggen. Het waren meestal geleerde mannen, en |
|||||
|
— 157 —
|
|||||
|
die voor stipte waarnemers van Gods geboden
wilden gehouden worden ; ja , die vele inzettingen hadden bij Gods geboden, welke zij zeernaauvv- keurig onderhielden. Zij waren daarom zeer ge- acht , en hadden den roem van uitstekende vroom- heid. Maar meestal, Kinderen! was het niet an- ders dan schijndeugd, waarop zij roemden en waarom zij geacht waren. In het openbaar, en in vele kleine dingen, betoonden zij zich, alsof zij zeer naauw gezet waren om Gods geboden te houden, ja, als wilden zij, uit vrije keuze, zelfs veelmeer doen, dan God geboden heeft; maar de voornaamste inhoud der wet, de menschen-liefde, werd van hen verwaarloosd en vertreden ; in het verborgene deden zij dikmaals veel kwaad, bij voorbeeld met zonden van onkuischheid, of met onregtvaardig geld aan zich te trekken, zelfs van weduwen en weezen. Zij betoonden ook inzon- derheid hun boos hart tegen Jezus ; omdat Hij hunne geveinsdheid bestrafte, en ware deugd, dat is deugd des harte, eischte; die men vooral in liefde, uit gehoorzaamheid en in navolging van God, moes- ten beoefenen: waarvan het tegendeel bij hen plaats vond. Die Farizeën, welke Mattheus als de voornaam-
|
|||||
|
— 138 —
|
|||||
|
ste noemt, {Schriftgeleerden waren er ook bij (*)),
namen het zeer kwalijk, dat Jezus met de tolle- naars en zondaars at. Zulke menschen, die uit de Synagogen verbannen waren, werden door de Farizeën ook niet tot hunnen omgang toegelaten. Zij wilden hebben, dat Jezus, als Hij een heilig man was, gelijk zij, geene gemeenzaamheid met de tollenaars zoude hebben, maar dat Hij ze zou vermij- den en schuwen,of van zich stooten,ffehjk zij deden. Zij durfden echter Hem zelven daarover niet
aanspreken; maar zij zeiden tot zijne discipelen: Waarom enz.? — Volgens Lucas V: 30, zeiden zij tot de discipelen: Waarom eet en drinkt gij met tollenaars en zondaars ? namelijk «door »uwen Meester hierin voorgegaan?» Lucas zegt: «Zij murmureerden hierover tegen zijne discipelen: »zij spraken met morrend en mompelend geluid, »en gaven ten sterkste hun ongenoegen te kennen.» De handelwijze van Jezus en zijne discipelen
stootte hun te meerder, omdat het, volgens de inzettingen der Farizeën, thans een vastendag voor hen was, en zelfs ook de discipelen van Johan- ses den Dooper dezen vastendag hielden. Daarom griefde het hun des te meer, Jezus en zijne disci- (*) Marc, en Loc. |
|||||
|
— 139 —
|
|||||
|
pelen nu aan zulk een gastmaal te zien; en zij
stookten ook de discipelen van Johannes tegen Hem op : dit blijkt uit het vervolg van Mattbeus, en vooral uit het verhaal van Lucas. Het kan wel zijn, dat de discipelen van Jezus
verlegen waren, wat zij aan die geleerde en vrome mannen, op zulk vragen en morren, zouden ant- woorden; maar Jezus, zoodra Hij het ongenoegen dezer ingedrongen Farizeën en Schriftgeleerden zag, en hunne vragen hoorde, verantwoordde zich met te zeggen: «Die gezond zijn enz.» Deze is in den tekst de derde bijzonderheid, die wij gelezen hebben in het 12e vers. C. Die gezond zijn enz. Een duidelijk woord!
Wie verstaat het niet terstond? Een geneesheer verstoot geen' kranken, omdat zij krank zijn ; hij is niet voor de gezonden, maar voorde kranken. Die gezond zijn enz. Dit is tevens hier een
veelbeteekenend woord. Wie merkt niet terstond, dat Jezus zóó bij gelijkenis sprak? Hij verklaarde er zich nader over in het 15c vers, met de woor- den: Ik ben niet gekomen om te roepen regt- vaardigen, maar zondaars tot bekeering. Beschamend woord voor de Farizeën, verblij-
dend voor de tollenaars ! Juist omdat zij zondaars |
|||||
|
— 140 —
|
|||||
|
waren, wilde Jezus hen niet van zich stooten ;
juist daarom hadden zij zijne hulpe noodig. Dal zij zondaars, en well igt sommige van hen groote zondaars waren, deed Hern met deelnemend me- delijden hen aanzien. Zij konden en zouden ge- holpen worden, als zij zijnen raad en zijne voor- schriften wilden volgen. Hij was de Geneesheer! Kon men van iemand, het zij hij Farizeër of
tollenaar ware, kon men van iemand zeggen: »die is geen zondaar $ dien zou Jezus even zoo weinig behoeven te helpen, als de geneesheer den gezonden mensch: maar dezen, als die ziek naar de ziel, en tot Hem, den geneesheer, ge- komen waren, zij zouden even weinig daarom weggezonden waren, als de geneesheer den kranken wegzendt, of weigert te helpen, omdat hij krank is. Wij hebben dus het verhaal van den tekst nog
eens gelezen, en ik hoop, Kinderen! het u dui- delijk te hebben doen verstaan. Zoo zijn wij het eerste hoofddeel van de Kinderpreek ten einde. En wij willen tusschen beide zingen : Gez. 39:1,2. II. Lieve Kinderen ! Gij hebt van Jezus zondaars-
liefde gezongen. Gij moet die ook voor u zelven kennen. In het tweede hoofddeel der Kinderpreek, waarnaar ik hoop, dat gij nu verder oplettend |
|||||
|
— 141 —
|
|||||
|
hooren zult, wil ik u drie lessen voorstellen,
die wij hier voor ons zelven moeten opmerken. Ze zijn deze: A. Wij moeten al vroeg bedenken, of wij
naar de ziel gezond of ziek zijn. B. Voor elke ziekte der ziel is Jezus de
Geneesm ees ter. C. Wij moeten ons dan van Hem laten ver-
beteren en gelukkig maken. Ze zijn van groot belang, Kinderen ! deze drie
lessen. Zal ik ze nog eens zeggen? De eerste is : Wij moeten al vroeg bedenken, o f wij naar de ziel gezond of ziek zijn ; de tweede: Voor elke ziekte der ziel is Jezus de Geneesmees- ter ; de derde : Wij moeten ons dan van Hem laten verbeteren en gelukkig maken. A. Wij, lieve Kinderen! moeten al vroeg
bedenken, of wij naar de ziel gezond of ziek zijn. Misschien denkt ge bij a zelven: «Wij weten
»wel wat het is ziek te zijn : dan is ons ligchaam »buiten staat om te doen, wat wij anders konden »en moesten doen; wij hebben benaauwdheid of »pijn; de zieke is dikwijls ontevreden; hij vindt »zich ongelukkig, en wanneer de ziekte met ge- |
|||||
|
_ 142 —
|
|||||
|
»vaar vergezeld is,· dan vreest men wel voor den
»dood: want die is verschrikkelijk!» Ja, Kinde- ren ! dat is ziekte des ligchaams ; maar weet gij nu iets van ziekte der ziel?, Onze ziel kennen wij minder dan ons ligchaam, en wij denken ook veel minder aan de gezondheid of ziekte onzer ziel. Wat behoort er wel tot de gezondheid onzer ziel? — Tot de gezondheid onzer ziel behoort: eene duidelijke kennis van God, die wij noodig hebben voor onze rust en ons geluk ; daar behoort verder toe, dat wij God boven alles liefhebben, met lust en kracht om te denken en te willen zoo als Hij het regt gaarne ziet ; er behoort ook nog toe, dat wij tevreden zijn, hoe ook onze uitwendige toestand wezen moge ; wij zouden dan altijd vertrouwen op God en het goede doen ; met geloof aan een leven na den dood, en blijd- schap in de hoop op dat eeuwige leven. Bij tegenoverstelling hiertegen, merkt gij lig-
telijk, wat ziekte der ziel is. Zij bestaat in on- kunde van God, of verkeerde gedachten van Hem; in onlust en onwil om te doen wat God welgevallig is; in ontevredenheid met onzen toe- stand ; in booze gezindheden en neigingen, zoo als jaloerschheid , nijd, haat, tvvistzucht, wan- |
|||||
|
— 145 —
|
|||||
|
trouwen; waaruit, in doen en laten, Teel kwaads
voortvloeit, met vrees en angst, bij de voorstel- ling van den dood en het leven hier namaals. Zouden er menschen zijn, die geene ziekte of
kwalen hebben naar de ziel? Ik geloof het niet. Er is wel een groot onderscheid in de ziekten en kwalen ; maar niemand is hier volkomen gezond naar de ziel, en daarom is er niemand, die Jezus niet noodig heeft. Als gij een weinig nadenkt op hetgeen ik gezegd heb, Kinderen ! dan gevoelt gij, hoe jong ook, als gij zonde doet, met liegen en ander kwaad, of als gij nijdig zijt en twist, als gij aan God niet denkt, en ongehoorzaam zijt, of als er zelfs maar booze gedachten in u opko- men , gij gevoelt dan, en moet het erkennen, dat gij ziek zijt naar de ziel. Dat moet gij wél br- denken: of zou het beter zijn, te wachten tot gij ouder zijt? — Hoe? Als men eene kwaal in het begin ontdekt, is dat niet beter ? Als men er niet vroeg op bedacht is, dan wordt de ziekte erger. Zoo is het vooral met de ziekte der ziel. En wor- telt het kwaad in, zonder dat men toevlugt neemt tot den geneesmeester, die ons helpen kan en wil, dan moeten wij verloren gaan ; geen uitkomst of redding zou er zijn in onze ellende, niet alleen |
|||||
|
— 144 —
hier, maar ook hier namaals, en dat voor eeuwig-
Daarom moeten wij vroeg bedenken, of wij naar de ziel gezond of ziek zijn. Deze is de eerste les, die wij in onzen tekst hadden op te merken. B. Herinnert ge u nog de tweede les? Zij is
nog belangrijker dan de eerste. Hoe zeide ik ze ook? Voor elke ziekte der ziel is Jezcs de ge- neesmeester. Onze ziel kan ziek zijn, door onkunde, die u
dikmaals verkeerd doet spreken en handelen : Jezus is de geneesmeester van die ziekte, want Hij is met zijne leer tot menschen gekomen, om hun de noodige kennis te geven van God, en van het- geen zij doen moeten, om God te behagen. . Onze ziel kan ziek zijn, doov gebrek aan liefde
tot God. Jezus is de geneesmeester van deze ziek- te, want Hij boezemt ons de hoogste liefde voor God in, als zijne leer ons zegt: «God is liefde;» — y>alzoo lief heeft God de wereld gehad, dat »Hij zijn eeniggehoren Zoon gegeven heeft.y> Onze ziel kan ziek zijn, door onlust en onwil in ons, om te denken en te willen, zoo als God het regt gaarne ziet: Jezus is de geneesmeester van deze ziekte, want Hij wil zijnen heiligen Geest |
||||
|
— 14ο —
|
|||||
|
schenken, om het willen en het volbrengen van
al wat goed is in ons te werken. Onze ziel kan ziek zijn, door onrust in ons
geweten, over hetgeen wij zondig gedacht, of ook wel gesproken en gedaan hebben : Jezus is Geneesmeester in die ziekte, als Hij belooft rust der ziele, en vergeving van alle onze verkeerd- heden, indien wij slechts Zijne leer en voorschrif- ten willen aannemen en volgen. Onze ziel kan ziek zijn, wanneer er hoozege-
zindheden en neigingen in ons zijn : Jezus is Geneesmeester in die ziekte, als Hij een iegelijk van ons wil afkeeren van zijne boosheden. Onze ziel kan ziek zijn, door vrees en angst
in ons binnenste »oor den dood: Jezus is Genees- meester in die ziekte, want Hij is de Redder van den dood, en Beschikker van eeuwig leven. In één woord dan: Voor elke ziekte der ziel
is Jezus de Geneesmeester. Dit leert de Bijbel allerduidelijkst. Denkt maar aan onzen tekst, hoe Jezus daarin sprak: welke slechte menschen er onder die Tollenaars waren, Jezus kon en wilde hen helpen. En zóó zeide Hij ook op eene andere plaats, gekomen te zijn om te zoeken en zalig te maken dat verloren loas. En vóór zijne ge- 7
|
|||||
|
— 146 —
|
|||||
|
boorte (Matt. É: 21), om de menschen zalig te ma-
ken van hunne zonden. C. Ik haast mij , om eene derde les hier nog bij
te voegen. Zij vloeit van zelve voort uit de twee- de, en is deze: Wij moeten ons dan van Jezus, onzen Geneesmeester, laten verbeteren en ge- lukkig maken. Wat moeten wij daartoe doen?
Gij moet, vooreerst, uwe krankheden erken-
nen en gevoelen; uwe gebreken en zonden niet willen verbloemen of voorspreken, maar er van overtuigd zijn, dat gij zoo zeker naar de ziel eenen Geneesmeester noodig hebt, als naar het ligchaam, wanneer gij ziek zijt. — Zonder dat, zullen wij in dien Geneesmeester geen belang stellen, noch ons tot Hem wenden. Maar, of wij al onze krankheden kennen en ge-
voelen, en weten dat er een Geneesmeester is, geheel berekend voor ons, bereidvaardig om ons te helpen, dat baat ons nog niets, zoo wij ons niet tot hem wenden, in vertrouwen, dat Hij ons, onder Gods zegen, kan en wil genezen. Daarom moet gij, ten tweede, gelooven, op grond van uwen Bijbel, dat Jezus u van God tot eenen Genees- meester geschonken is ,· dat Hij het vermogen |
|||||
|
— 147 —
|
|||||||
|
en den wil heeft, om u te genezen. Gij moogt
er niet aan twijfelen, of Hij u wel zou willen helpen. Ten derden: Gij moet u, als gij bidt, aan
JjEzus ter ver-betering opdragen en aanbevelen. Weet gij niet, hoe gij bidden moet? doet het een- voudig; belijdt voor Hem uwe gebreken en zonden. Zegt dikmaalsin uav gebed: «Liefderijke Heeren »Zaligmaker! vergeef de zonden mijner jongheid; »help mij om een verbeterd en gelukkig mensch »te worden. Geef mij Uwen goeden Geest.» En, ten vierde: Gij moet een getrouw gebruik
maken van de geneesmiddelen, welke Jezus aan- wendt, door welke Hij uwe genezing wil daar- stellen en bevorderen. En welke zijn die geneesmiddelen?
Jezus geeft ons zijne leer, om ons te verbe-
teren en gelukkig te maken (*). Gij moet uw best doen, om die leer te ken-
nen. Leest daartoe gaarne de Heilige Schriften, |
|||||||
|
(*) Misschien beter: en in die leer vindt gij de recepten, om
van alle zielekwalen genezen te worden. Die vergelijking kon dan ook vervolgens in de voorstelling voor oogen blijven, om het eigen- aardige en ophelderende, dal daarin kan uitkomen. |
|||||||
|
— 148 —
|
|||||
|
en vooral de Evangelische Boeken: zij kunnen u
wijs maken tot zaligheid, door het geloof in Hem. Maakt verder een naarstig gebruik van alle ge-
legenheid , om die kennis en wijsheid te verkrij- gen; zooals van de onderwijzing inde godsdienst, en van de openbare godsdienst-oefening, die gij althands op prijs moet stellen, omdat zij van zoo- veel belang en zoo nuttig kunnen zijn tot verbe- tering uwer zielen. Jezus gaf ons ook den Doop en het Avondmaal.
Denkt veel aan uwen Doop, en als gij wat grooter zijt, bereidt u tot het Avondmaal. Door die teeke- nen kunt gij versterkt worden in het geloof, dat God u in genade aanneemt, dat gij tot de Ge- meente van Christus behoort, dat Hij uwe zonden vergeeft, en u kracht wil schenken tot verbete- ring, om dus de zonden te verzaken, en in een nieuw godzalig leven te wandelen. Jezus gebruikt ook wel kastijdimjen tot onze
verbetering. Deze zijn als bittere dranken, welke een Geneesmeester tot onze genezing aanwendt. Gij moet u dan daaraan ook onderwerpen; ende kastijdingen tot uwe verbetering aannemen: zoo zullen ze, hoewel niet aangenaam voor het vleesch, |
|||||
|
— 149 —
|
|||||||
|
u echter heilzame geneesmiddelen zijn voor uwe
zielen. Als er iemand zijn mögt, die u, omdat gij
veel zonden hebt, ontmoedigen zou, alsof Jezus u daarom zijne hulp zou weigeren; denkt, in te- gendeel, tot uwe bemoediging: «Hij weet, dat »ik Hem nooclig heb: die gezond zijn, hebben »den Geneesmeester niet noodig, maar die ziek »zijn.» En neemt met een vast vertrouwen uwe toevlugt tot Hem: twijfelt nooit aan Zijne magt, maar even weinig aan Zijne gewilligheid en liefde om u te helpen. Doch onderwerpt u dan ook aan Zijne voorschriften. Volgt niet de ijdelheden en de zonden der verleidelijke wereld. Houdt daaraan vast, dat Jezus leer te gelooven, en zijne voor- schriften te volgen, de teeg tot uw geluk is. |
|||||||
|
En dat wij dit allen regt ter harte nemen, ge-
liefde Hoorders ! Het gezegde is op ons allen toe- passelijk. Wij kunnen, onze aarde vergelijken bij een groot Gasthuis. Het is vol zieken, en de ziekten zijn van onderscheiden aard ; de eene is al gevaarlijker dan de andere : maar voor allen, hoe gevaarlijk ook, is Jezus een magtig Geneesmees- |
|||||||
|
- 150 -
|
||||||
|
ter; Hij is een allei'voorzigtigst en allerdoorzig-
tigst Geneesmeester; Hij is vol liefde en mede- lijden j Hij is een onbaatzuchtig, een getrouw. een volkomen Geneesmeester; Hij is de éénige Geneesmeester. God zond Hem daartoe op aarde, en verhoogde Hem, na het lijden des doods, in den hemel. Van daar ziet Hij op dit Gasthuis, waarin wij zijn, liefderijk neder, en helpt en za- ligt wie door Hem geholpen, gezaligd wil worden voor den tijd en de eeuwigheid. «Wij danken u, dierbare Jezus! dat Gij u zoo
»ook aan ons hebt bekend gemaakt. Maak ook »het gesproken woord dienstbaar aan de genezing »onzer zielen, tot verheerlijking uwer genade, »die eeuwig van ons geprezen worde!» |
||||||
|
AMEN.
|
||||||
|
KINDERPREEK
|
||||||||
|
Pr ed. XL: 10b.
|
||||||||
|
D. BROEDELET,
EVASGELIEDIENAAR BIJ I)E UEUVOILMDE GEMEENTE TE PUltMEREMiE.
|
||||||||
|
SEHOHDESJ N'A SET AFSTBUVES ZIJNER OUDSTE
DOCHTER. MEI EENIGE AAKTEEK.EMTOEÎÎ.
|
||||||||
|
Het menschelijk geslacht valt toch als blaadrcn af:
Wij worden en vergaan — de wieg grenst aan het graf — Daar tusschen speelt een droom een treurspel met het harte ; De smart wijkt voor de vreugd, de vreugd weer voor de smarte. Maar 't vlugtig aanzijn, hier , 't begin van ons bestaan,
Neemt door den tegenspoed allengs in luister aan ; Eens rijpt het in het graf tot een volmaakter leven, En daar zal de eeuwigheid den roof des tijds hergeven. Zoo zinkt een tarwegraan in vruchtbare aarde neer —
Zoo geeft zij 't zestigvoud en meer verdubbeld weer. Bcminlijke eeuwigheid! wie kan u waardig denken, En de eer der Godheid nog, door hooploos jamren , krenken? Naar Feith. Hei graf. bl. 5o, 96.
|
||||||
|
NB. De getalnierken (!) (2j enz., verwijzen op de aa.xtee-
KENJisGEtf, Blz. 182 en vervolgens. |
||||||
|
KINDERPREEK(').
|
|||||
|
VOORAFSPRAAK.
Na het voorlezen van 2 Thess. IV, vs. 13—18,
en het zingen van Gez. CXCII, vs. 1, 5 en 9. Lieve Kikdeueïs!
Gij weet allen, dat er, binnen den tijdkring
van eenige maanden, verscheidene kinderen, in den bloei des levens, zijn gestorven, en welk een slag mij ook getroffen heeft. Ja, ik weet, hoeveel deel gij daarin naamt, en ik dank u allen harte- lijk daarvoor. Ik weet ook, dat men eenig plegtig aandenken van mij verwachtede, aan mijne dier- bare , die door den dood mij van het hart gescheurd is, om wien nog mijne tranen vloeijen. Gij hebt haar gekend, en velen van u hebben haar zeer lief gehad(2). Van haar sterven te spreken, is mij aandoenlijk, maar ik doe het gaarne; en voor u, in deze Kinderpreek, wil ik het te liever doen, omdat ik hoop, dat het u nuttig zijn kan. Ook |
|||||
|
— 154 —
|
|||||
|
voor u, ouders! die lieve kinderen verloren hebt,
wensch ik een woord van vertroosting te spreken. Ja, voor alle ouders en kinderen, die ik hier in zulk een groot getal zie zamen vei'gaderd, wensch ik nuttig te zijn. Laat ons daar God om bidden. Goede Hemelsche Vader! wij danke?i U , dat
wij leven en in gezondheid ons hier bij elkan- der mogen bevinden. Wij danken U, dat wij Uwe kinderen mogen zijn, geboren in Uwe Gemeente ; die in onze jeugd begunstigd wor- den met de leer van U en Uwen Zoon, onzen einigen Zaligmaker en Heer; en die, als wij godvruchtig leven, ook voor den dood niet be- hoeven te vreezen. Laat het sterven van ande- re kinderen toch geenen ras verdwijnenden , maar bestendigen indruk op ons maken. Zegen o?is in deze onze zamenkomst. Help den leer aar. Maak hetgeen er gesproken zal worden nuttig voor ons, en voor onze lieve ouders ; ja, voor allen, die thans hier vergaderd zijn. Gedenk niet aan de zonden onzer jongheid, maar ver- geef ze ons : Gij ziet toch in ons binnenste, of ze ons niet van harte leed zijn. Laat ons |
|||||
|
— 155 —
|
|||||
|
opregtelijk aan u verbonden zijn, en laat ons
leven als geliefde kinderen van u, die Gij wilt opkweeken tot de genieting van een eindeloos geluk, om en door den lieven Zaligmaker, on- zen Heer Jezus Christus. Amen! Tekst, Pred. XI: 10, het laatste gedeelte: de
jeugd en de jongheid is ijdelheid. Dit boek, de Prediker, mijne Kinderen! is een
zonderling boek. Als men het op vele plaatsen leest, zou men zeggen : «De schrijver is te veel «ingenomen met de genietingen dezer aarde;» — hij raadt meermalen aan, om maar te eten, te drinken en vrolijk te leven; — hij zegt: udit is «des menschen deel van al zijnen arbeid, dien hij «bearbeidt onder de zon.» En op vele andere plaatsen verklaart hij: «alles, wat hier op aarde «is, alles, wat hier verrigt en genoten wordt, is nijdelheid!» ja, hij gaat in onzen tekst zoo verre, dat wij hem hooren zeggen : «zelfs de beste leef- tijd van den mensch, de j eugd en de jongheid, «is ijdelheid!» Laat ons: I. Onderzoeken, in welken zin de Prediker
dit zegt; en |
|||||
|
— 156 —
|
|||||
|
II. van dit gezegde een nuttig gebruik voor
ons zelven maken. Gij hebt dit allen, lieve Kinderen ! hoop ik, wel
opgemerkt : deze is de hoofdverdeeling van onze Iiinderpreek: eerst onderzoeken, in welken zin de Prediker dit zegt ; en ten tweede, van dit ge- zegde een nuttig gebruik voor ons zelven maken. I. Ik begin met het eerste hoofddeel $ wij wil-
len onderzoeken, in welken zin de Predikerzegt: ((de jeugd en de jongheid is ijdelheid.)) 1. Men zou dit gezegde wel in dezen zin kun-
nen nemen: «De jeugd en de jongheid is ras « voorbijgaande ; en de dood ontziet ook de schoon- «ste jeugdige bloemen niet, om ook deze met «zijnen scherpen sikkel af te maaijen, die dan «ras verwelken, en blijken ijdelheid te zijn.» Voorzeker is het gezegde, dat de jeugd en de
jongheid ijdelheid is, in deze beide opzigten waarheid. Want immers, zeer ras, en als een droom, verdwijnt de jeugdige levenstijd; en ont- zettend groot is het getal dergenen, die slechts een weinig levensgenot mogten hebben, en dooi· den dood worden weggerukt. |
|||||
|
— 1S7 —
|
|||||
|
2. Maar als wij des Predikers gezegde alleen
hierop toepassen, zouden wij dan wel den vollen zin van deze woorden bevatten? Dit deuk ik niet, Lieve Kinderen! En waarom niet? Omdat het woord ijdelheid in dit Boek eenen sterkeren zin heeft. Wanneer hij alles, wat onder de zon is en genoten wordt, ook de jeugd en de jongheid, voor ijdel- heid verklaart; wanneer hij zelfs, bijna op het einde van dit Boek, in het 8ste vers van het XII<,e Ka- pittel, uitroept ; « ijdelheid der ijdelheden, zegt de Prediker: H is al ijdelheid!» dan geeft dit woord zeer duidelijk te kennen, dat alles hier beneden geene wezenlijkheid heeft, dat de ster- veling er geene waarcie aan hechten; er, op het einde, van zeggen moet: «men heeft daar niets aan!)> En is dit geene verkeerde beschouwing? Men
moet onderscheid maken tusschen volstrekte en betrekkelijke waarheden. Het gezegde van den Prediker is niet volstrektelijk, en in alle opzigten, waar; maar het is eene betrekkelijke waarheid, te weten, wanneer de menschen leven willen, als of er geen toekomend leven ware: dan is alles hier beneden, dan is des menschen beste leeftijd zelfs, ijdelheid. De overtuiging van den Prediker, dat er een
|
|||||
|
— 158 —
|
|||||
|
leven na dit leven zijn moet, deed hem zoo
schrijven, dat men er bij gevoelen moet : «alles, « alles is ijdelheid, en heeft geene waarde voor « den mensch , buiten betrekking tot een volgend « leven; ook aan den jeugdigen leeftijd heeft men «niets, men kan er geene wezenlijkheid aan toe- « kennen, wanneer des menschen bestaan met azijn sterven eindigt: want de jeugd, die de « schoone dageraad des levens is, gaat zoo vlugtig «voorbij, en er sterven in dezelve zoo vele kin- « deren weg, dat ook deze beste leeftijd voor enkele « ijdelheid moet gehouden worden, en er dus niets « dat wezenlijkheid heeft, voor den mensch op aarde «zijn zal, wanneer men niet gelooft, dat er een « ander en beter leven voor hem is, een leven « ook na den dood. y> (8) Den zin van dit gezegde des Predikers te on-
derzoeken, was ons eerste hoofddeel. Gij verstaat dien zin nu wel, Kinderen, bij de oplettendheid, die gij betoond hebt. Gij hebt nu wel opgemerkt, wat eene volstrekte en wat eene betrekkelijke waarheid is: eene betrekkelijke waarheid is niet in allen opzigte waar: gelooft men aan een toekomend leven, en betracht men in dat geloof de deugd, (gelijk de Prediker dit ovei'al onder- |
|||||
|
— 159 —
|
|||||
|
stelt), dan is de jeugd en de jongheid geen ijdel-
heid, dan heeft die leeftijd groote waarde; maar leeft men alsof er geen toekomend leven was, gedenkt men niet aan zijnen Schepper, doet men de toornigheid niet wijken van zijn hart, en ver- wijdert men het kwade niet van zijn vleesch, voor- zeker dan is de jeugd en de jongheid zelfs IJDELHEID !
Lieve Kinderen! Gij hebt tot hiertoe zoo goed
geluisterd, en het eerste hoofddeel onzer Kinder- 'preek, zoo ik hoop, wel begrepen. II. Ons tweede hoofddeel is: dat wij van dit
gezegde een nuttig gebruik voor ons zelven maken. Dit wil ik u, Geliefde Kinderen! in drie bijzonderheden zeggen. De eerste is : Wij moeten gelooven, dat er een ander en beter leven voor ons is, dan het aardsche leven; — de tweede: Wij moeten vooral den jeugdigen leeftijd wél gebruiken ; — de derde: Bij de ondervinding der nietigheid en onbestendigheid van alles, wat wij hier hebben of genieten, moet de verbindtenü van dit tegenwoordige met een toekomend leven, ons troosten. |
|||||
|
— 160 —
|
|||||
|
.Kunt ge dit wel onthouden? Ja, immers? —■
Hoe vele bijzonderheden heb ik genoemd ? Drie. — Welke was de eerste? ■--------de tweede? -— —
de derde? ---------
Alles, wat ik nu verder u wil voorhouden, zal
in deze drie bijzonderheden {onderdeden van ons tweede hoofddeel) begrepen zijn. (*) 1. Gij herinnert u nog wel het eerste onderdeel,
of de eerste der drie bijzonderheden, die ik zoo even genoemd heb? Wij moeten gelooven, dat er een ander en beter leven voor ons is, dan het aardsche leven. Dit volgt van zelf, omdat anders volstrekte lijk
en in alle opzigten waarheid zijn zou, wat de Prediker zegt: daar, integendeel, de Bijbel over- al — de Prediker zelve — de beschouwing van Gods wijsheid en goedheid -— en hetgeen wij bij de ontwikkeling en het sterven van kinderen en jonge menschen dikwerf zien — ons leeren: Er is een leven na dit leven. De jeugd en de jongheid kan dus niet altijd en in alle gevallen, ijdelheid zijn. Hèt is overal de leer des Bij hels, dat er een
leven na dit aardsche leven voor ons is. Als het zoo niet was, God zou dit kostelijk Boek niet voor |
|||||
|
— 161 —
ons hebben laten beschrijven: want dan hadden
wij alleen voorschriften noodig, hoc wïj hier op aarde zouden kunnen komen tot eer en hoogen staat, hoe wij vele vermaken zouden kunnen ge- nieten, of veel geld winnen; in één woord, hoe wij het best aan alle onze begeerlijkheden zou- den kunnen voldoen ; en daartoe zou het men-, schelijk verstand wel toereikende zijn. Maar om te weten, hoe wij hier leven moeten, in voorbe- reiding voor een toekomend leven, om ook na den dood, en dat eindeloos, gelukkig te zijn: dit kon het menschelijk verstand niet uitvinden. Daarom heeft God dit in den Bijbel laten beschrij- ven. Deze leert ons immers, dat als menschen ons zelfs zoo veel kwaad doen, dat zij het ligchaam dooden, zij dan niets meer kunnen doen, en de ziel niet kunnen dooden ; — dat de Christenen, die in den Heer, dat is, opregt vereenigd met Christus, sterven, zalig zijn ; — dat de dooden ook zullen worden opgewekt ,· — en dat dan de goddeloozen zullen gaan in de eeuwige pijn, maar de regtvaardigen in het eeuwige leven (*). De Prediker heeft dit ook zeer wel geweten, |
|||||
|
(*) Hattd.X:28.0p£.nb.XIV:13.Joi[. V:28,29. Ìëôôð. XXV
|
|||||
|
— 162 —
|
|||||
|
en zijn Boek geschreven, om te leeren, dat, zon-
der het geloof aan een toekomend leven, alles ijdelheid is; en daar het ongerijmd is, dat, met betrekking tot den mensch, alles ijdelheid zijn zoude, men de oplossing van het raadselachtige, dat hier is, zoeken moet in de verbindtenis van het tegenwoordige met een toekomend leven: daar- om spreekt hij in dit Boek zoo dikmaals van het gerigt (*), hetwelk hij toch ook duidelijk zegt, in het tegenwoordig leven geen plaats te hebben (-j-), en derhalve niet anders, dan in het toekomende kan worden verwacht ; — hij spreekt ook wel van de neiging in het hart der menschen, tot hetgene meer en duurzamer is, dan de aardsche dingen, de neiging tot het eeuwige en bestendige (§) ; — de voortreffelijkheid van den geest boven het stof, merkt hij daarin op, dat, terwijl het ligchaam tot de aarde wederkeert, de geest tot God keert (^); en besluit zijn Boek, met de vreeze Gods, en het houden van zijne geboden, als de hoofd- zaak van alles op te geven, daar God ieder wérk in het gerigt zal brengen (**). (*.) Kap. III: 17. V: 7. VIII: 12, 13. XI: 9. XII: 14.
(f) Kap. IX: 2, enz. (§) Kap. III : 11. U) Kap. XII: 7. (**) Kap. XII: 13, 14. |
|||||
|
— 163 —
|
|||||
|
De beschouwing van Gods wijsheid en goed-
heid leidt ook van zelf tot het besluit, dat er een leven na dit leven is. Hoe? Mijne lieve Kinderen! Zouden wij kun-
nen denken, dat God, die zoo wijs en goed is, den redelijken mensch alleen bestemd zou heb- ben om te eten, te drinken, een weinig levens- genot te hebben, en dikwijls in den bloeijeudsten leeftijd afgesneden, voor eeuwig vernietigd te wor- den ? Zouden alleen tot dat einde die schoone vermogens geschonken zijn, die in den dageraad des levens zoo dikwijls het ouderhart verblijden? Dat de schoonste bloemen ras verwelken; — dat
wij alles, wat in de zigtbare wereld leven ont- vangen heeft, aan den dood onderworpen zien, is niet zoo vreemd, als dat wij den redelijken mensch in het algemeene sterflot zien deelen, en dat, zelfs buiten bijzondere rampen, van dege- nen, die geboren worden, de helft binnen den tijd van zeventien jaren wegsterft : maar boven alles, wat vreemd is, zou dit het meest vreemde, en onmogelijk met de wijsheid en goedheid van den Schepper overeen te brengen zijn, dat niet alleen het zigtbare, dat is, het ligchaam, weg- sterft ; maar ook het onzigtbare, dat in ons denkt, |
|||||
|
— 164 —.
|
|||||
|
Het beginsel der redelijkheid, 't welk wij ziel oi geest
m ons noemen, bij het sterven des ligchaams, geheel wierde vernietigd. Neen! Kinderen ! is alles hier beneden, in het leven van den mensch; is de jeugd en de jongheid zelfs, op zichzelve beschouwd, ijdelheid; dan moet even dit, wan- neer wij bedenken, hoe wijs en goed God in alle zijne werken is, ons overtuigen, dat ditaardsche leven niet het geheele aanwezen van den mensch kan uitmaken, dat er een leven is na dit leven. Hetgene wij, bij de ontwikkeling en het ster-
ven van kinderen en jonge menschen, dikwerf zien, bevestigt ons hierin. Ik zou vele voorbeelden kunnen aanvoeren,
maar hoe lang zou dan mijne rede worden ! Gij vergunt mij, Waarde Hoorders ! ja gij verwacht en verlangt het, dat ik van mijne lieve ontsla- pene spreke ; gij inzonderheid, Kinderen ! die haar bijzonder gekend en lief gehad hebt Maar wan- neer ik mijne ondervinding met baar aanvoere, tot bewijs voor de onsterfelijkheid, zoo is het slechts ten voorbeelde. Ik weet, dat vele ouder- harten er dergelijke ondervindingen bij kunnen voegen : en, met gevoel van de goddelijke ver- |
|||||
|
— 16ï -
|
|||||
|
troosting, welke hierin is, beweer ik, dat zulke
ondervindingen ons moeten leiden tot het geloof, dat er voorzeker een leven is na dit leven. Als mijn diep getroffen hart zich herinnert,
welke schoone vermogens in haar gelegd waren, hoe gelukkig dezelve zich ontwikkelden, tot welke hoogte zij gebragt waren, en wat ze nog beloof- den, toen deze jengdige plant, in haren schoon- sten bloei, werd afgesneden; — als zich die edele geest aan mij vertegenwoordigt, die van jongs af in haar kennelijk was, en ons zoo menige vreug- de gaf, dan moet ik, of aan alles, wat mij Haai- en zeker voorkomt, twijfelen, en in hopeloosheid wegzinken; of mij even hierdoor overtuigen, dat die edele geest, met het sterven des ligchaam«, niet heeft opgehouden te bestaan. De overtuiging hiervan wordt te sterker in mij,
als ik bedenk, hoe zij van jongs af lust had om aan haren Schepper te gedenken. Zij was een voorbeeld in ons huisgezin. Hare vroege leerzaam- heid , hare stille gehoorzaamheid en tevredcnheifl maakten haar de lieveling van elk, die haar kende. Haar lust was altijd in de godsdienst; het den- |
|||||
|
— 16G —
|
|||||
|
ken aan God, en het bidden, ook alleen en uit
haar zelve, was reeds zeer vroeg behoefte voor haar hart (8). Zij had nog haar vierde levensjaar niet bereikt, toen zij vaardig, en met gevoel, las. Hetgeen den eersten kinderlijken leeftijd aanbe- langt, Kinderen! als gij zoo heel lief zijt, dat vergeten ouders nooit. Zoo is ook nooit vergeten, dat het eerste versje, hetwelk onze lieve Jet je, zoo als ik gezegd heb^ nog geen vier jaren oud, geheel uit zich zelve, voor hare moeder las, dit was: Ik ben een kind, van God bemind, en tot geluk geschapen. Zijn liefde is groot enz. Zij leerde het van buiten, en zeide het zeer gaarne: op. — Een ander Iievelings-versje van haren vroeg- sten leeftijd, was: Die, in zijn jeugd, Het pad der deugd Heeft ingeslagen, En 't goede doet enz. Beide uit het onwaardeerbaar boekje: Kleine Gedichten voor Kinderen, van den zaligen vak Alphen. Hij moet een uwer beste vrienden zijn, Kinderen ! In dat boekje leeft hij nog voor u, na- dat hij gestorven, en reeds lang in den hemel is. Wanneer gij u hem als gestorven voorstelt, en bedenkt, dat gij als kinderen zelfs, al kunt ster- ven, leert dan ook eens dit versje, hetwelk de lieve afgestorvene, van welke ik spreek, toen zij |
|||||
|
— 167 —
|
|||||
|
wat verder gevorderd was, zoo gaarne en met
veel gevoel kon opzeggen: Mijn lieve kinders! schrikt toch niet,
Wanneer gij dootle menschen ziet, enz. De eerste verzen uit het Psalmboek, die zij
zelve koos, en van buiten leerde, waren: Ps. LXVIII: 10. Geloofd zij God met diepst ont- zag, enz.; en Ps. LXXXIV: 6. Want God, de Heer, zoo goed, zoo mild, Is f allen tijde een zon en schild, enz. In het Evangelisch Gezangboek zijn weinige
schoone verzen, die zij niet van buiten kende, en dikwerf met gevoel zong of opzeide. Dit was haar zoo eigen, dat zij (ik kan het niet zonder aan- doening verhalen; maar Gods genade ontvange voor dit gevoel in haar, en de vertroosting, die wij daardoor hebben, de eer en dankerkentenis!) dat zij, zeg ik, des Donderdags vóór den Zondag van haar sterven, een oogenblik alleen liggende, stil, maar toch verstaanbaar, toen hare moeder terug- kwam, zong: Jezus leeft, Hij is verrezen:
Jezus leeft in eeuwigheid! |
|||||
|
168 —
|
||||||
|
Ik zal eeuwig bij Hem wezen;
Dat heeft Hij mij toegczeid:
Kens zal ik , als Hij, verrijzen. Juichend opstaan uit mijn graf.
Kn dien Heiland eeuwig prijzen, Die mij 'tceuwig leven gaf(*j.
Zij zou voortgegaan zijn, maar werd hier ge-
stoord door de zorgvuldige moeder, met de her- innering, dat het zingen voor hare borst nu niet goed was 5 en zij antwoordde daarop : «Och moe- der! ik dacht er zoo op, en zong, eer ik het wist.» Maar toen verzocht zij, dat hare moeder de twee daarop volgende verzen van dat Gezang voor haar zingen zou, die dat met tranen deed, en aan wie zij het laatste vers, regel voor regel, voorzeide. Zulk eene jeugd en jongheid was geen ijdel-
heid., maar had eene hooge waarde; zulk een dageraad beloofde, met allen grond, den schoon- ■sten dag : en is dit zoo? dan is er een toekomend laven: want zij is hier — afgesneden. Deze overtuiging, nog eens, beklimt den top
|
||||||
|
(*) Gez. CLXXX1I: 2.
|
||||||
|
— 169 —
in mijn gevoel, als ik mij haar onvergetelijk,
voorbeeldig sterven herinner. Gij zult mij verschoonen van dit in het breede
te verhalen; maar o! die morgen, die morgen, nu vijf weken geleden! nimmer zal hij mij uit het geheugen gaan, en voor de geheele wereld zou ik hem niet geven. Eerst zag ik hare wor- steling met de liefde tot het leven. Na met haar gesproken en gebeden te hebben, gaf zij zich onbepaald aan God en Zijnen wil over, en zeide: (.(.ik wil wel sterven ! » — Toen zij, naderhand, ons allen zag schreijen, zeide zij : »Schreit niet om «mij, ik ben gelukkig! ik ben gelukkig!"» __ «Schreit zoo niet; ik ga naar God!» — Tusschen hare hevigste benaauwdheden, zeide zij, omtrent twee uren vóór haar sterven: God kent alleen het naaste pad,
Dat uitïoopl de hemelstad :
Hu weet, wanneer in ons gemoed, Of smart, of blijdschap voordeel doet (*). En dat afscheid nemen van ons, hare ouders,
broeders en zusters, ieder in 't bijzonder — van eene (*) G£Z. XX: i.
8
|
||||
|
— 170 —
|
|||||
|
vriendin — van hare Leermeesteres en Onderwij
zers — van elk, die bij haar kwam; — dat rus- tig nederliggen, nadat zij alles, wat haar, ten opzigte van andereu, op het hart lag, zoo treffend gezegd had, nu ingekeerd tot zich zelve, zoo blijk- baar biddende — en zonder eenige vrees den laat- sten ademtogt inwachtende, — terwijl zij nog, niet hare klare stem, zoo duidelijk, geen kwar- tier uurs vóór haren dood, zeide: «Het gezigt is »mij gebroken ! ziet gij ? Ik kan niet meer zien /» Waarna men zeer zacht eenige afgebrokene woor- den van haar hoorde, en een enkel oogenblik vóór zij den adem uitblies, verstaanbaar: «Vader! in y>uwe handen beveel ik mijnen geest!-------»
Ik kan het niet breeder verhalen. —
Liever vraag ik hier: kan die geest, die, tot
de laatste oogenblikken, zoo helder was, en zoo aan God verkleefd; die geest, dien zij stervende haren Schepper aanbeval, kan die geest, bij dat sterven, op eens zijn uitgebluscht? Neen .'neen! In dat sterven zelf is een bewijs voor die groote waarheid: (.(.Er is een leven na dit levens «Er is een leven na dit leven:» daarvan zijt gij
|
|||||
|
-- 171 —
|
|||||
|
nu overtuigd, dit gevoelt gij, zoo ik hoop, Kin-
deren! Denkt er veel aan, hoe wij hebben op- gemerkt: dat niet alleen de Bijbel, overal, — ook de Prediker, in dit boek, — en die wijs- heid, die goedheid van God, die in de geheele natuur zoo kennelijk is, — ons dit duidelijk, zeer duidelijk, leeren ; — maar ook menig voor- beeld , gelijk in hetgeen ik verhaald heb, de on- sterfelijkheid als aanschouwelijk maakt, bij het sterven (6). Wij moeten,dus, vastelijkgelooven, dat er een ander en heter leven voor ons is, dan het aardsche leven. Lieve Kinderen ! Ik moet nu eindigen. Gij hebt
met zoo veel belangstelling geluisterd. — Maar neen! ik zie het wel: gij wilt, dat ik nog wat zeggen zal van hetgeen wij de tweede en derde bijzonderheid van het tweede hoofddeel dezer Kinderpreek hebben genoemd. Ik wil het ook gaarne: maar ik zal mijn best doen, om er zeer kort enkel het noodigste van te zeggen. 2. Herinnert ge u dan nog de tweede lij zon-
derheid, in welk ik het nuttig gehruik van dit gezegde des Predikers u wil aanwijzen? Zij was deze: |
|||||
|
— 172 —
|
|||||
|
« Wij moeten vooral den jeugdigen leeftijd
y>wèl besteden.» Kinderen! Als gij vroeg moest sterven, zoudt
ge dan ook niet wenschen , na uw sterven, geluk- kig te zijn? Maar dan moet uw leven ook daar- naar zijn ingerigt. De Prediker heeft te voren gezegd: «verblijd
»u, o jongeling! in uwe jeugd, en laat uw hart »u vermaken in de dagen uwer jongelingschap, »en wandel in de wegen uwes harten, en in de »aanschouwing uwer oogen;» wanneer gij dat nu doen wilt, zonder te bedenken: dat God u om alle deze dingen zal doen komen voor het ge- rigt; dan gaat uw beste leeftijd verloren, en is, zoo als de Prediker zegt, ijdellieid. Zoo is het voorzeker ook, wanneer gij, integendeel, u wilt overgeven aan gemelijkheid en verdrietelijkheid, geheel anders dan de Prediker gezegd heeft in het begin van ons tekstvers, waarin de leering was: «uwe vrolijkheid moet wel gematigd zijn; maar »gij moet, echter, vooral in den jeugdigen leef- »tijd, niet gedurig gemelijk en verdrietig zijn »want hierbij ook zou uwe jeugd, de dageraad »van tiw Ie ven, ijdelheid zijn.» En hoe gaan wij dan midden door? denkt
|
|||||
|
— 175 —
|
||||||
|
mogelijk iemand. Ja, ik wenschte dat gij allen
dacht: «Wij willen toch onzen jeugdigen leeftijd »wél gebruiken : maar wat moeten wij dan daartoe »doen?» De Prediker geeft den besten raad, als hij zegt: ^gedenkt aan uwen Schepper in de da- gen uwer jongelingschap /» (*) Wat hiertoe be- hoort, hebben we in eene andere Kinderpreek ver- klaard. Als ge, in uwe jeugd, God voor oogen houdt, aan uwen Schepper gedenkt, om Hem lief te hebben, te vertrouwen en te gehoorzamen, dan zult ge geen hartzeer hebben, wanneer ook alles zich niet naar uwen zin wil schikken ; het aanden- ken aan Hem, en aan het toekomend gerigt, zal u bewaren voor eene losse en zondige vrolijkheid; gij zult uwe ouders en onderwijzerseeren, zoo als God geboden heeft; gij zult gedurig bidden; en bij het onderzoeken van zijn woord, bij het op- merken op uwen pligt, zal Hij u Zijn verborgen onderrigt doen genieten, om uw denken en spre- ken , uwe handelingen en begeerten , zoo in te rig- ten, dat ge urnen jeugdigen leeftijd wél besteedt, en deze voor u van de grootste waarde zij. |
||||||
|
(*) Kap. XII: 1.
|
||||||
|
— 174 —
|
|||||
|
En hier kan ik weder het voorbeeld mijner dier-
bare afgestorvene herinneren. — Sommigen den- ken: «als wij altijd zóó wilden doen, als ons ge- »zegd wordt in de preken en katechizatiën, wel! »dan zouden wij weinig vreugde hebben!» Ei! herinnert ge u niet, hoe mijne lieve afge-
storvene, bijna altijd, weltevreden en vrolijk was? Daarom was zij ook zoo geliefd. Maar hare vreugde was in het goede: en die vreugde kunt gif ook genieten. De tevredenheid bij u zelven, als gij aan God denkt en van het kwade wijkt, met het ge- noegen, dat aan het goeddoen altijd verbondenis, is ontwijfelbaar van grooter waarde, dan alle uit- bundige en loszinnige vrolijkheid. En dan alleen zult gij ook zonder angst en schrik aan het sterven kunnen denken, met de hoop om na het sterven gelukkig te zijn. Of is het voorbeeld van dat ster- ven, dat ik ü heb voorgesteld, niet begeerlijk? Tracht dan daarnaar; en laat dit uw gebed tot God zijn, hetgeen wij nu, tusschen beide, willen zingen uit het 187e Gezang, het laatste vers : Leer mij. o God! hier streven enz.
Denkt niet, lieve Kinderen! «Het is tijds genoeg
|
|||||
|
- 175 —
|
|||||
|
»om daaraan te denken, als wij wat ouder ge-
»worden zijn.» Zou het niet jammer zijn, als de dageraad van uw leven ijdelheid, en van geene waarde voor uw volgend leven was? Maar is er ook wel iemand, die weten kan, of hij zal blijven leven ? Wat met andere kinderen, en met mijn lief kind, gebeurde, die in den besten leef- tijd werden afgesneden, dit kan immers met u ook gebeuren. Alles moet u derhalve dringen, om uwen jeugdigen leeftijd wél te gebruiken. In dit Heiligdom, onder gindsche zerk, rust
mijne ontslapene; of liever, dââr bragt ik haar dierbaar lijk. Mijne vijf zonen stonden nevens mij, en toen de doffe klank van het gezonken lijk gehoord was, sprak ik tot hen. Mag ik mij verbeelden, zóó ook, als bij haar graf, tot u te spreken ? Het meeste van die aanspraak wilde ik zoo gaarne, lieve Kinderen! op u ook toepassen. Ei! hoort mij, als staande voor het nog open graf : hoort de taal van eenen liefhebbenden vader, die. u allen ook, als zijne geliefde kinderen, zoo gaarne wenschte gelukkig te zien: «Dââr ligt haar stoffelijk deel in het graf! Het
»is zaad, aan de aarde toebetrouwd ; de kiem |
|||||
|
~ 176 —
|
|||||
|
»van een bemeisch ligchaam is daarin, die niet
»vergaan zal, wanneer ook het grove bekleedsel »tot stof zal keeren. Het is gezaaid in verderfe- »lijkheid ; het wordt opgewekt in onverderfe- »lijkheid. Het is gezaaid in oriéere ; het wordt »opgewekt in heerlijkheid. Het is gezaaid in » zwakheid ; het wordt opgewekt in kracht. Een »natuurlijk ligchaam is er gezaaid, een gees- »telijk ligchaam wordt er opgewekt.» «Haar beter deel, haar altijd denkende, altijd
»naar het onzigtbare en hemelsche strevende geest, »is intusschen boven, in de nabijheid van dien »Jezus, dien zij liefhad, wien zij, van de jeugd »af, navolgde, in haar leven en in haren dood.» «Mijne Kinderen! wilt gij deelen in haar geluk?
»Wilt gij haar eenmaal wederzien in de gewes- »ten der zaligheid? Volgt dan hare voetstappen »na. Uit haar graf roept zij u toe:» «Ziet, lieve »»broeders! hoe ik zoo ras, in den bloeijendsten »»leeftijd, als eene bloem des velds, ben afge- » »sneden. Ook gij — kunt alzoo afgesneden »»worden.»» «En — bij deze herinnering, vraagt de afge-
»storvene aan uw hart:» «Hebt gij voor mijne » -»nagedachtenis iets over?»---------«Belooft |
|||||
|
— 177 —
|
||||||
|
»hier, bij haar graf, dat gij voornemens zijt, in
»uwen toekomenden wandel, haar godvruchtig en »deugdzaam gedrag na te volgen. —------ «------O ! bidt er God bij om Zijnen Heiligen
»Geest. Vertrouwt niet op eigen kracht. De te-
»genwoorclige indrukken en voornemens kunnen »ras vervliegen. De verleidingen der wereld zullen »u weder aanlokken.____, — «Wat ik aan haar sterfbed tot haar zeide, wat
»hare moeder haar getuigde, dat getuig ik hier, »bij haar graf: Zij heeft ons nooit verdriet aan- y>gedaan; zij was, ook in het verbeteren harer »kinderlijke gebreken, en in het kiezen van den »goeden weg, ons altijd tot vreugde. Zij gaf haar »hart aan God en Jbzüs, — niet aan de wereld. »Daarom kon zij ook stervende zeggen, en roept, »als het ware, nu nog ons allen toe uit haar graf: » »Schreit niet om mij : ik ben gelukkig ! ik » y>hen gelukkig ! y> » «Als wij allen gestorven zijn (en daar zijn niet
»vele jaren toe noodig), dat dan niemand van ons »gemist worde dââr, waar haar beter deel thans »is; waar zij ons wacht; maar waar wij niet y>komen kunnen, ten zij wij denzelfden weg y>met haar kiezen en bewandelen.y> |
||||||
|
•
|
||||||
|
— 178 —
|
|||||
|
«Ik wil u voorgaan, mijne Kinderen! in het
λ geloof en in de hope des eeuwigen levens. » «Wie weet, hoe ras mijn taak hier is afge-
»daan. —— Mögt gij dan, die mij overleeft, met »zielrust kunnen staan bij mijn graf! Mögt gij »dan denken kunnen: Hij heeft ons geleid, — y>hij is ons voorgegaan, —op den weg ter za- y>lige onsterfelijkheid! —Dit graf van onze dier- sbare afgestorvene, het aandenken aan deze pleg- »tige oogenblikken blijve ons heilig! — Onver- »getelijke doode! »Eerlang zal ik met u nisten,
u'kllijp al vast voor de eeuwigheid;
»'k Staar vast op die blijde kusten
«Waar mij eeuwig heil verbeidt.« Laat ons dat versje nu nog zingen; en dan zal
ik mijne rede besluiten: Gez. 182: 4. Vrome, vroeg gestorven vrienden ! enz.
3. Zal ik nu nog veel behoeven te zeggen van
deze laatste leering? Bij de ondervinding der nietigheid en onbestendigheid van alles, wat wij hier hebben of 'genieten , moet (.(.de verbind- |
|||||
|
— 179
|
||||||
|
»tenis van dit tegenwoordige met een toeko-
•»niend leven,» ons troosten. Er zijn wonden, welke rede en tijd, maar vooral
de godsdienst, verzacht, doch die de eeuwigheid alleen kan heelen. Ouders, die uwe lieve kinde- ren u ontrukt zaagt ! zij zijn niet verloren : zegt met David: Ik zal wel tot hen henen gaan; maar zij zullen tot mij niet wederkeeren. Zij zijn in een ander en beter vertrek van het groote huis des hemelschen Vaders. Hun geluk, zoo veel zij in vroegen leeftijd gestorven zijn, en Gods beloften in Christus niet hebben verworpen, hun geluk is in veiligheid. Ouders! broeders! zusters! of ook anderen,
die tranen stort over dierbaren, die gij lief hebt, «n nu zoo mist! Ja, bij het gemis, als gij daar alleen op ziet, zijt gij gereed te zeggen: «alles »hier beneden, ook de jeugd en de jongheid, is »ijdelheid!» Maar ziet op het toekomend leven, zoo naauw verbonden met het tegenwoordige. O! welk een zachte balsem stort dit in de diepste wonden ! Ouders ! wat gevoelt gij, wanneer gij een kind
tot eenen goeden stand gebragt hebt ? Welk eene machte rust en belooning voor uwe zorgen! —Wat |
||||||
|
I
|
||||||
|
— 180 —
|
||||||
|
er van uwe nog overgeblevene kinderen worden
zal, is onzeker ; maar is er één in den hemel, daarin zijn zeker uwe zorgen, en uwe gebrekkige pogingen, beloond: de eeuwige wijsheid bragt hen tot eenen hoogeren stand. Zij verhuisden slechts. Zij gingen vooruit. Er was eene plaats, voor hen geschikt, opengevallen in de wereld hierboven (7). Zij waren planten voor den hemel. In eenen be- teren grond, onder een beter opzigt, dan het onze, in eenen stand, voor welken zij geboren, en, kor- ter of langer, door u opgekweekt werden, bloei- jen zij; en, prijkende met schoone vruchten, zult gij hen — wederzien, zoo gij slechts in geloof en godsvrucht Hem aankleeft, die hen en ons heeft lief gehad. Droogt uwe tranen. Denkt aan de eeuwigheid.
Gewent u, dit kortstondige en op zich zelf zoo ijdele leven, te beschouwen als ten naauwste ver- bonden met een toekomend en hooger leven. Staart niet te veel op de donkerheid des grafs, maar mee?· op het licht van de verblijfplaats der zali- gen; plaatst dood met opstanding, kinderlijke onschuld, of ontluikende beginselen der zaden van godsvrucht, met heerlijkheid, in hetzelfde oogpunt. |
||||||
|
•
|
||||||
|
— 181 -
|
||||||
|
Ouders, die nog kinderen hebt! Het gehoorde
spore u aan, om die lieve telgen, die gij nog aan uw hart moogt drukken, voor God en voor den hemel op te kweeken: want hoe ras, ach! hoe ras kunt gij ook hen den laatsten snik zien geven! En, jong of oud, onze dagspreuk zij: Van
alles, dat gehoord is, is het einde van de zaak: VREEST GOD EN HOUDT ZIJNE GEBODEN; WANT DIT IS
des menschen al (*). Hierdoor alleen zal ons leven
op aarde, en vooral de dageraad des levens, geen ijdelheid zijn, maar van de grootste waar de. Amen! Nazang: Ps. LXVIII: 10.
Geloofd zij God met diepst ontzag , enz.
|
||||||
|
(*) Pbed. XII: 13.
|
||||||
|
AANTEEKENINGEN.
(') KlNDEBPREEK. Blz. 153,
Onder de goede instellingen , bij mijne geliefde Gemeente
te Purmerende, behoort voorzeker, dat, sints omtrent twaalf jaren, eenmaal ter maand, of wel alleen in den winter, en dan, zoo veel mogelijk, tweemaal in iedere maand, des Zon- dags avonds eene Kinder godsdienstoefening gehouden, en dus bepaaldelijk tot kinderen, over hunne wezenlijkste be- langen , gesproken, met hinderen tot God gebeden wordt- Het ruim der kerk is dan gewoonlijk geheelenal met kin- deren , die men echter bepaald heeft boven de zeven jaren oud te moeten zijn, vervuld; en zij, die in het jaar 1810 tot de jongsten, voor welke deze inrigting gemaakt werd , behoorden, wonen nog als volwassenen, met hetzelfde genoe- gen, de Kinderpreek bij; doch kinderen van zeven tot vijftien jaren, hebben dan eigenlijk alleen regt op de zitplaatsen vóór den Predikstoel, en verder in het ruim, zoo veel ze voor hen noodig zijn, komende tot dat einde een weinig vroeger ter kerke; terwijl ouders en kindervrienden, dikmaals in grooten |
||||
|
— 183
|
|||||
|
getale, de plaatsen, die rondom nog open zijn, innemen.
Meermalen is dit een zeer aandoenlijk en treffend gezigt ! Op den 9e" December 1821, was ik aan de beurt van de
Kinderpreek — liever noemde ik ze Kindergodsdienstoefe- ning ; maar de naam van Kinderpreek is er voor in ge- bruik; — doch deze mij onvergetelijke dag was de sterfdag van mijne dierbare Johanna Çåíìïôôá, onze oudste dochter, die, had zij den 31en December mogen beleven , den ouderdom van zeventien jaren zoude hebben bereikt. Er was geene ge- legenheid, en ik was ook naauwelijks in staat, om eerder dan den 13en Januarij 4822, de Kinderpreek te houden. De indruk, dien haar sterven gemaakt had, noopte mij, om tot de kinderen onzer Gemeente, en vele anderen, die zamengeko- men waren, toen, te spreken over hetgeen waarvan mijn hart zoo vol was; en ik weet, dat ik niet te vergeefs gespro- ken heb. Van onderscheidene kanten verzocht men mij de lezing van het geschrevene. Ik geef het, met de bede tot God, dat het, ook nog in ruimeren kring, eenig nut moge .stichten; en heb er alleen bij te berigten, dat ik het met bekorting, en, zoo ik mij vleije, nog meer in denkindertoon dan ik had kunnen schrijven, heb uitgesproken; hetwelk mij tot verschooning strekke, wanneer men oordeelen mögt, dat deze Kinderpreek, zoo als zij in het licht komt, te lang is, en hier of daar de kindertoon, waarop ik mij echter bevlij- tigd heb, gemist wordt. — Belangstelling hield bij het hooren de oplettendheid der kinderen, ten einde toe, gespannen; wanneer dit bij degenen, dien men dit stukje in handen geeft, minder het ge cal mögt zijn, ligtelijk kunnen zij het |
|||||
|
— 184
|
|||||
|
voor eenigen tijd nederleggen, en een weinig nadenken, eer
zij het ten einde lezen. God make het dienstbaar tot hunne opwekking en aansporing, om te gelooven aan een toekomend leven, en zich te laten leiden tot die godsvrucht en deugd. welke uit dat geloof eigenaardig voortvloeit ! (2) Blz. 453. Gij helt haar enz.
Zij werd opgeleid tot het vak van onderwijs. Bij alle de
kinderen was zij zeer geliefd; en zonder iemands tegenspraak te vreezen, mag ik zeggen: Zij was ook de geliefde in hare gezelschappen, in haren kleinen vriendenkring, op de kate- chizatiën, en bij elk, die haar kende. (3) Blz. 158. Wanneer men niet enz.
Sints, voor meer dan twintig jaren, de Perponciier zijne
korte omschrijving van den Prediker, met de toepassing des sleutels in denzelven te vinden, gaf, en ik die met geen klein genoegen las, kwam mij dit oogpunt van het anders zonderling en onverklaarbaar Boek altijd belangrijk voor. Men leze ook den schoonen Inhoud van dit Boek in den Bijbel van onzen grooten van der Palm; wiens vertaling van mijnen tekst: de jeugd en de dageraad zijn ijdelheid, in denzin van de daarbij gevoegde aanteekening, mij, echter, hier een te bekrompen oogpunt gaf. Dat intusseben het woord door jongheid vertaald (in het Oude Testament alleen te dezer plaats voorkomende), op den dageraad zinspele , is buiten allen twijfel. De jeugd is de dageraad des levens: niet dan be- |
|||||
|
— 185 -
|
|||||
|
trekkelijk kan deze , zoo als ik hoop te hebben doen gevoelen,
in den sterken zin, waarin de Prediker het woord gebruikt. ijdelheid zijn. (4) Blz. 160. Onderdeelen van enz.
Wij zijn gewoon, de kinderen daarop te oefenen, dat zij
eene schets, of schetsje , van de gehoordeKiuderpreek maken: daarover wordt in die week gekatechizeerd. Zij moeten dus ia hetgeen zij hooren, duidelijk de hoofddeelen en onder- deelen (welke laatste zij weder in eerste onderdeelen , tweede enz. , onderscheiden), kennen. In het woord bijzonderheden, hun zeer bekend, heb ik mij naar hunnen spreektrant ge- schikt. — Alzoo trachten wij de kindergodsdienstoefening ook dienstbaar te maken, om hen op te leiden tot het verstandig bijwonen der godsdienstoefeningen in rijpere jaren: van welk nut der Kinderpreken reeds onder ons treiFende voorbeelden zijn. Eene belangrijke nalatenschap zullen mij en den mijnen altijd zijn en blijven , een aantal schetsen van mijn dierbaar kind, die van haar dertiende jaar af, tot Zondags vóór hare ziekte, meestal van elke gehoorde preek iets opteekende, en somtijds hare schetsen, tot mijne verbazing, geheel volledig schreef. (5) Blz. 166. Haar lust was altijd enz.
In hare vroege behoefte aan God zie ik een blijk, dat
al het goede in haar Gods werk was : daardoor gaf Hij ons den goeden grond , dien wij bewerken konden ; wij deden het |
|||||
|
— 186 —
|
|||||
|
Kcbrekk ig; maar Hij zegende het. Eeuwig wenschen wij, niet
haar, aan Zijne rijke genade dank en eere toe te brengen. Uli Hem, en door Hem, en tot Hem, zijn alle dingen. Hem zij de heerlijkheid ! Ook door lijden werd zij gevormd. — En \vie gaat ten
hemel, zonder vorming door lijden? — Onvergetelijk is ons vooral, hetgeen voorviel, toen zij weinige maanden over de vier jaren oud was, hetwelk ik hier met een ëíïïðÀ moge bijvoegen. Te weten: in Maart 1809, had zij een zwaar ongeval, door eene theeketel met kokend water over haarlig- chaampje vallende. Veel leed zij, gedurende zestien weken ; en ieder verwonderde zich over haar geduld. In zware pij- nen, ook wel midden in den nacht, verzocht zij meermalen hare moeder, om met haar te zingen uit Ps. XXV, CHI, Ps. LXVIII: 10, of uit Gez. I, XVII, XIX en EXXXIII, de verzen die zij van buiten kende. (6) Blz. 171. Menig voorbeeld enz.
Het ligt in den aard der zaak, dat bij menig sterfbed meer
de akeligheid van het sterven, dan iets van de onsterfelijkheid wordt vernomen. Doch gelijk wij , nu en dan, aanschouwe- lijke bewijzen kunnen opmerken van het albestuur dier Voor- zienigheid , die voor het overige een voorwerp is 'van ons eer- biedig geloof, zoo is het ook met de leer der Onsterfelijkheid. Voorvallen, welke nu eens de eene, dan de andere , van deze twee groote waarheden, in hare ontwijfelbare zekerheid, als voor het oog van den opmerker stellen , zijn lichtstralen in de donkerheid, welke ons hier anders omringt, en voor onzen toestand gepast is. Echter zijn dergelijke gevallen, zoo ik |
|||||
|
- 187 —
|
|||||
|
achte, menigvuldiger dan het sommigen, wegens den bepaal-
den kring hunner kennis, of bij gebrek van opmerkzaamheid, toeschijnt: maar wie verzamelt ze? — Zij werken intusschen voorzeker in den kring , waarin zij bepaaldelijk moeten wer- ken, en niet zelden spreiden zij hun licht nog verder. Het voorbeeld van mijn lief kind , in de wijze van haar af-
sterven, heb ik gerangschikt onder die, welke geacht magen worden een aanschouwelijk bewijs op te leveren voor de on- sterfelijkheid. Ik zag haar ligchaam sterven, maar haren geest leven; en wel zóó leven, dat ik nog steeds bij mij zelven daarover verbaasd sta, dat zij op dien morgen, onder zulk een lijden van het ligchaam, zoo veel dacht, zoo veel sprak, en dat zoo geregeld, met zoo veel zielskracht, met eene zoo tref- fende tegenwoordigheid van geest, ten einde toe. — Kan de stof zoo denken, zoo gevoelen, zoo werken? — Of kan de geest, van welken het schoone ligchaam slechts het bekleedsel was, op den oogenblik van sterven, op ééns zijn uitgebluscht ? 't Is waar, de Almagt kon dit doen : maar kan men het denken? — Wie ontsteekt eene lamp, die, daar zij op het helderst brandde, dezelve uitbluscht, om haar licht af te wisselen met eene eeu- wige donkerheid ? Wie heeft eenen boom geplant, die hem in den schoonsten bloei omhouwt, alleen om in verdelging genoe- gen te vinden, of zijne magt daarin te betoonen ? Neen ! waar eenige rede of wijsheid plaats vindt, kan dit nimmer worden verwacht: en hoeveel minder is dan iets veel onredelijkers (e verwachten van de hoogste Wijsheid en Lief de? — Indien ik wil blijven gelooven aan een' God, een Vader van zijne schep- selen, dan kan onmogelijk het denkbeeld der vernietiging van eenen zoo edelen geesl, wiens aanzijn en werking hier, ten einde |
|||||
|
— 188 —
|
|||||
|
toe, zoo kennelijk was, één oogenblik post vatten; dan is het zoo
ontwijfelbaar, dat die geest is blijven leven en werken, slechts van stand verwisselende, als het zeker is, dat hij hier, tot op den oogenblik van verscheiden, leefde en verstandig werkte, liet denkbeeld der vernietiging van den geest, bij het sterven des ligchaams, vernietigt voorzeker alle rede en godsdienst, en strijdt niet alleen tegen alle denkbeeld en kennis van God, maar ook tegen allemenschelijk gevoel. En hoe veel verder verwijdert zich nog dit denkbeeld , wanneer ik in aanmerking neem, hare ver- kleefdheid aan God, hare geheele onvergegevenheid aan Hem, met den troost dien zij vond in de hope op Hem, bij het aandoen- lijk scheiden ; en dan vrage : welk aardsch vader zal in staat zijn om met zijn kind, dat geheel aan hem hangt, zóó te handelen, als men in het geval dier vernietiging, van God zou moeten vooron- derstellen? — Maar geheel verdwijnt dit troosteloos en rampzalig denkbeeld, bij het aandenken, dat hare hoop, op God gesteld , gegrond was op het Evangelie der genade, en zich betoonde in het vertrouwen op Hem, die dood getoeest en weder levende geworden is, wiens verwachting niet is beschaamd, toen Hij, stervende, zijnen geest den hemelschen Vader aanbeval. Zij ook heeft in hare verwachting, in hare hoop, in haar vertrouwen, niet kunnen beschaamd gemaakt worden : haar sterven rigtte ons oog naar gindsche kimmen ; en hoe zoude ik mij verheugen, mögt de lichtstraal bij dit sterfbed, waarvan ik alles, wat ik verhalen kon, uit hetgeen terstond was opgeteekend, heb medegedeeld, ook anderen vertroosten, die met ons,bij regtmatigedroefheid , als Christenen, hope hebben (*); en mögt dezelve lichtstraal, vóór (*) 1 Thess. IV: 13. Nimmer heb ik den geheelen nadruk en het
belang van dit gezegde des Heilige Apostels zoo ingezien , als in mijne |
|||||
|
— 189 —
|
|||||
|
en boven alles, ons hart, met onzen wandel, meer hemelwaarts
rigten ! (7) Blz. 180. Er was eene plaats, enz.
Bij het zachte beeld der rust, in dit beminnelijk lijk, toen
het zoo even in de list was gelegd, stonden eenige vrienden nevens mij ; en één derzelve, instemmende in de gedachte, die mij altijd zoo troostrijk was,las een bij hem opgesteld stukje voor, getiteld: Hulde enz., waarin hij , als in eene aanspraak aan haar, na iets van haar sterven gemeld te hebben, onder andere, zeide : «Zóó sterven geenc menschen, die zich vaslkluisteren aan de »aarde; zóó worden voor den hemel gerijpte menschen slechts »verplant, om heerlijker te bloeijen, om schoonere vruchten te »geven in de bovenzinnelijke gewesten, alwaar, misschien, uw »post in vorming en opleiding van kinderzielen, waarin hier uwe »crroofste vreugde was, u reeds is aangewezen.» — Geenetroost- redenen hadden immer zoo veel invloed op mijn hart, als deze in de natuur der zaak zoo gegronde gedachte, O! hoe verheugde ik mij, zakelijk dezelfde gedachte ook, naderhand, te vinden in het zoo belangrijk Tijdschrift : Christelijk Maandschrift voor den beschaafden stand (*). Ik stemme intusschen hartelijk met droefheid over dit sterfgeval. — Wie gevoelt toch , buiten de gevallen
zelve, wat liet zegge, bedroefd te zijn. maar niet gelijk als de anderen, die (het Evangelie missende of verwerpende) geen hope hebben? — (*) Amsterdam bij v. d. Hey , 1822. Ν". III. blz, 144 enz., onder
liet opschrift: Opmerkingen over ongepaste en gepaste troostrede- nen , gemaakt bij een bezoek van beklag, benevens eenen brief van wijlen D1, Ki'ipers, Pred. te Dordrecht. |
|||||
|
— 190 —
|
|||||
|
den waardigen steller dier Opmerkingen in, dat bij het gissen
naar, of een eenigzins donker gevoel van de bijzondere oogmer- ken der Voorzienigheid, in dergelijke gevallen, de hoogstmoge- lijke behoedzaamheid moet worden aangeprezen ; doch aan de andere zijde, komt het mij ook voor, dat, zoo zeker als in gindsehe wereld orde en werkzaamheid heerscht, zóó zeker ook ieder toe- komend bewoner van dezelve, hier het aanwezen beginnende , niet slechts eene bijzondere bestemming hebbe voor de tegen woordige wereld, maar ook voor de toekomende ; en voor deze laatste, in den korteren of längeren leeftijd hier op aarde, in stand, omstandigheden en lotbeschikkingen worde voorbereid. — Dat deze gedachte eenen verzachtenden balsem giete in vele won- den; en wij ons toch ontwennen om dit aardsche leven, het be- gin slechts van ons aanwezen, op zich zelf te beschouwen, even als of het geen allernaauwst verband hadde met het toekomende leven ! |
|||||
|
VIII.
|
||||||
|
AFSCHEID
|
||||||
|
KINDEREN DER GEMEENTE,
|
||||||
|
AANLEIDING VAN PRED. XII: 15.
|
||||||
|
KINDERPREEK.
------------- é
Hemelsche Vader! Betoon ons Uwe gunstige
nabijheid hij deze Kindergodsdienst-oefening. Bekroon ze met Uwen genadigen zegen, door onzen Heer en Zaligmaker Jezus Christus. Amen ! Laat er worden voorgelezen een klein gedeelte uit de Hei-
lige Schriften ; en wel, uit de Spreuken van Sal. Ç. É : 7—10 en H. IIF: 13—24 (*). Geliefde Kinderen, die tot hiertoe ons on-
derwijs genoten hebt als kinderen van de ge~ |
||||||||
|
(*) Naar het ingevoerd gebruik alhier, wordt de voorlezing door
den Predikant zelven opgegeven. — Terwijl de kinderen, in het ruim der kerk, en andere toehoorders, rondom, zich verzamelden, was gezongen Ps. I. 9
|
||||||||
|
ifc—^^^—— ■ é
|
||||||||
|
— 194 _
|
|||||
|
meente des Heeren, en gij, die voorheen, als
kinderen, bij de Kinderpreek en onze onder- wijzingen geweest, maar nu reeds volwassen zijtl Daar ik met dat werk moest eindigen, wil ik thans nog een woord tot u spreken. Wij hebben menig aangenaam uur te zamen gehad. Als gij in de Katechizatiën bij mij waart, o! ik leefde het meest en het vrolijkst onder u $ en gij kleefdet mij aan, gij hadt mij zoo lief! Ik kan dat nooit vergeten. Als ik eene Kinderpreek hield, gij kwaamt daar zoo getrouwen zoo gaarne. En niet alleen bij mij, maar ook bij de andere Leeraars, die gij met mij gehad hebt, en den Leeraar, dien gij nog hebt: als er Kinderpreek was, gij kwaamt daar altijd met vreugde. Ook was het ons menigmaal tot blijdschap, en wij dankten er God voor, als het in de Katechiza- tie over de Kinderpreek bleek, dat gij wat had l yeleerd, en, om het niet te vergeten, het ook hadt opgeschreven y als er waren, die een groo- ter of kleiner Schetsje hadden gemaakt, zoo als wij u dit ook gaarne leerden, opdat gij in vol- genden leeftijd met te meer genoegen en nut ter kerk zoudt kunnen gaan. Zijn er niet wel vol- wassenen , die hunne kinderlijke schetsjes »oor |
|||||
|
— 195 —
|
|||||
|
geen geld zouden willen geven, of ouders en na-
bestaanden, die geen dierbaarder nalatenschap van afgestorven lievelingen kennen, dan de over- geblevene aanteekeningen en schetsen van Kin- derpreken? En dit is nog het minste. Maar als wij uwe jeugdige harten gevoelig zagen voor goede indrukken, als wij konden zien, dat gij de waar- schuwingen tegen het kwaad, en de opwekkin- gen tot het goed ter harte naamt, dat gij ge- hoorzamer wildet zijn aan uwe ouders, liefde- rijker omtrent uwe broeders en zusters en an- dere kinderen; als wij konden bemerken, dat gij gevoeldet hoeveel dat zegt: wij zijn Chris- ten-kinderen $ als wij bevonden, dat gij hadt beginnen te beseffen, hoe groot het is, God uwen Vader te mogen noemen; als wij mogten den- ken: (chetgeen vooral van onzen dierbaren Heer »en Zaligmaker in de Kinderpreek gezegd werd, »wekte eerhied en liefde voor Hem in uwe tee- »dere en gevoelige harten;» o! welke vreugde was dan bij de onze te vergelijken? — En gij naamt daar dan ook deel in, ouders en kinder- vrienden, die weder in zulk een aantal hier te- genwoordig zijt, en uwe belangstelling in deze kindergodsdienst-oefening doet blijken! Gij wilt |
|||||
|
— 196 —
|
||||||
|
dan nog wel een' ouden man tot kindermi hoo-
ren spreken ; en ik mag wel herinneren, hetgeen bij onze Kinderpreken meermalen gezegd is over de uitspraak van onzen Heer, dat ook bejaarden en ouden, wie ze zijn, het Koningrijk van God ontvangen moeten als een kindeken (*). Zonder dan van u, geliefde kinderen, afzonderlijk afscheid te hebben genomen, kon ik mijn werk aan uniet voor geëindigd houden. In u zie ik de toekom- stige gemeente, die, zoo gij blijft leven, in de plaats moet komen van ons, welke nu lidmaten zijn en Christus liefhebben, als wij overgegaan zullen zijn tot de groote gemeente, die in de he- melen is opgeschreven. — Maar ik sprak reeds zoo lang; en gij denkt bij u zelven: «Zullen wij »niet zingen?y> — Ja, daarin geef ik u gaarne genoegen. Zoekt dan in uwe Psalmboeken op den 54e" Psalm, en zingt daaruit nog eens bij beurten, zoo als wij het menigmalen deden, en waar gij dan blij om waart; zingt, de jongens vooral niet te hard, en bij afwisseling de meisjes-stem alleen, uit den genoemden Ps. (den XXXIV) het 2e ge- deelte van het 6% en geheel het Ψ vers: |
||||||
|
(*) Lcc. XVIII: 17.
|
||||||
|
— 197 —
|
|||||||||||
|
Hebt gij in 't leven lust, l Meisjes-en-
In dagen, daa.· men 't goed in ziet, ^romvenstem.
Waarin men vrij is van verdriet, j Allen ie
Daar niets ons heil ontrust? i zamen.
Houdt dan uw tong in toom ; j Meisjes
Dat zij nooit schandlijk spreek' of smaal' \
Dat nooit bedrog of logentaal |
|
|||||||||||
|
Te zamen.
|
|||||||||||
|
Op uwe lippen koom'. \
Betreedt het regte spoor; i
Veracht het kwaad; jaagt naar den vree; ί
God ziet de. vromen, en hun beê ) Allen te
Geeft hij altoos gehoor. \ zamen.
|
|||||||||||
|
Lieve Kinderen ! Wilt ge nu nog eens met mij
zamen bidden? — Uwe ouders en kindervrienden, die hier zijn, zullen gaarne medebidden. — Komt, ik wil u voorgaan. Staat allen op, Kinderen ! sluit uwe oogen voor al wat zigtbaar is, en denkt in uw binnenste aan den onzienlijken God, tot wien gij ook als uwen Vader moogt spreken. 0 ! Hij kan en wil veelmeer geven dan alle aard- sehe vaders. Spreekt stil in uwe gedachten: Liefderijke hemelsche Vader! Ook wij, kin-
deren, mogen U prijzen, en onze kindertaal wilt Gij hooren. Wij danken U, dat wij reeds zoo vele gelegenheden hadden om U als onzen Vader, en Uwen Zoon Jezus Christus , als onzen |
|||||||||||
|
— 198 —
|
|||||
|
Heer en Zaligmaker, te leeren kennen. Wij
danken U, dat Gij door Hem, en om Zijnen wil, onze zonden vergeeft, als ze ons leed doen en wij ons willen verbeteren. En wij bidden van U een goed verstand met een gevoelig hart, om het woord, dat tot ons zal gesproken wor- den, te bewaren, ook tot aandenken aan den Leeraar, die ons lief heeft ; maar vooral, om te gelooven dat Gij ons veelrneerder lief hebt. Werk dat geloof, door Uw Woord en Geest, in ons: zoo zullen wij U regt hartelijk be- minnen, en Uwe lieve kinderen zijn. Schenk ons dit, o heimische Vader, door dien grooten Kindervriend, die kinderen omarmde en ze- gende, en door welken Gij ook nu, van den hemel, Kinderen zegenen wilt. Amen' Wij nemen onzen tekst uit het Oude Testament,
en wel uit het Boek de Paed, het XIIe Hoofdst. het 15e vers. Zoekt dit in uwe Bijbels op. — Dââr lezen wij : Van alles dat gehoord is, is het einde van de zake: vreest God, en houdt zijne ge- boden j want dit (betaamt) alle menschen. Lieve Kinderen ! In de woorden, die wij daar
gelezen hebben, vinden wij een gezegde, het- |
|||||
|
199 —-
|
|||||
|
welk wij de slotsom zouden noemen van eene
behandelde zaak. Hoort gij dit, Kinderen! de slotsom, dat is het voornaamste van eene zaak, waar alles op uitkomt, wat men er van gezegd heeft of nog zou kunnen zeggen. Salomo had diep nagedacht over alle menschelijke zaken, vooral over hetgeen onder de menschen wijsheid genoemd wordt ^ hij had daar veel over gesproken met an- dere wijze menschen, en vele boeken gelezen. Wat hij nu door eigen nadenken en ondervinding, of ook door vele gesprekken en boeken, daarvan ge- leerd had, dit alles komt, aan het einde, hierop uit: Vreest God en houdt zijne geboden; dit is even als, wanneer men opgeteld heeft, de-som, die alles in zich bevat. En daarvan geeft hij re- den, in hetgeen onze Nederlandsche Overzetters met invulling, zoo als gij zien kunt, vertaald hebben: want dit [hetaamf) alle menschen- Wilt gij dan nu niet, dat ik iets tot u spreke
over die slotsom van alle menschelijke wijsheid? en wilt gij er zelf niet gaarne op denken ? Ja, ik zie het, gij wilt aandachtig hooren naar hetgeen ik nu nog zeggen zal. Eu menigmalen heb ik u ook gezegd: cc Alle wijsheid begint bij den mensch »met hooren.y) Dat moeten we immers altijd voor- |
|||||
|
— 200 —
|
|||||
|
al doen bij de godsdienst? En daarover heb ik
de meesten van u dikmaals bij de Kinderpreek geprezen. Anders toch kunt gij daar ook geen genoegen of nut van hebben. Denkt niet, het zal ons te moeijelijk zijn! Neen, ik zal het u ge- makkelijk maken, en vier vragen, zoo duidelijk ik kan, beantwoorden, die gij maar gedurig, ter- wijl ik voortspreek, in uwe gedachten moet hou- den. Vier vragen? Welke? Luistert ! Ze zijn alle genomen uit de woorden van onzen tekst. En welke is dan de eerste? Zij is deze: Wat be- teekent het, als er gezegd wordt: Vreest God ? — De tweede: Hoe is daarmede verbonden: Houdt zijne geboden? — De derde: Hoe moeten wij het vatten als er wordt bijgevoegd: Want dit [betaamt) alle menschen? — En nu de vierde? Die kunt gij zelf wel bedenken. Als gij nu uit de beantwoording der drie eerste vragen weet, wat het is, God te vreezen; hoe daaraan ver- bonden is, zijne geboden te houden; en welke reden Salomo geeft om te bewijzen dat dit de slotsom van alle wijsheid is; dan is het immers natuurlijk, nog te vragen : Moet een kind dit ook al behartigen? Deze vraag zal ik dus op het laatst voor u beantwoorden. |
|||||
|
201 —
|
|||||
|
Kunt ge nu die vie?" vragen wel onthouden?
Ik zal ze u nog eens voorzeggen. De eerste vraag was: Wat beteekent het, als er gezegd ivordt: Vreest God? — de tweede: Hoe is daarmede verbonden: Houdt zijne geboden? ■— de derde: Hoe moeten ivij het vatten als er wordt bij- gevoegd: Want dit (betaamt) alle menschen? — en de vierde: Moet een kind dit ook al behar- tigen. I.
Gij herinnert u immers nu gemakkelijk onze
eerste vraag? Zij was deze: Wat beteekent het, als er gezegd wordt: Vreest God? Kinderen! Gij hebt ouders of voogden. Vreest
gij hen ook? Ja, zegt gij, want zij kunnen en willen ons straffen als wij kwaad doen. Dat is waar. Maar hebt gij hen dan ook niet lief? Ei ! wat vraag ik? Ja, gij, kinderen die nog ouders hebt, gij hebt ze lief. Gij, kinderen die school gaat, gij hebt uwe Meesters lief, zoo gij geene slechte kinderen zijt. En mist iemand van u in zijne jeugd reeds dierbare ouders, gij hebt op- voeders, die God u in hunne plaats gegeven heeft, |
|||||
|
— 202 —
|
|||||
|
die hebt ge immers ook wel lief ? £n echter, Kin-
deren! gij vreest uwe ouders, meesters en opvoe- ders: hoe is dit daarmede te vereffenen, dat gij hen lief hebt? Wel, zegt gij, dat weten wij niet te vereffenen; maar het is toch zoo; wij ge- voelen het bij ons zelven; wij hebben hen lief, maar wij vreezen hen ook. —■ Laat mij dan nog eens vragen: Zijt gij hang voor vader of moe- der? Bang? zegt gij; neen ! dat was niet goed. Zoo ziet gij dan, dat er onderscheid is tusschen bang zijn voor iemand, en iemand te vreezen, omdat hij boven ons verheven is, en ons straffen kan als wij kwaad doen. Het moet wel een heel ondeugend kind zijn, hetwelk hang is voor zijne ouders, niet waar? En veel slechter moet de mensch dan nog zijn bij wien dat plaats kan hebben, dat hij hang is voor God, die zoo goed en enkel liefde is. Maar, God is te gelijk zeer hoog boven ons verheven : Hij heeft de hoogste magt, Hij is de Heer en Eigenaar, de Verzorger en Bestuur- der van alles. Moeten wij Hem dan ook niet eerenl Nu, dat eer en van God, of eerbied en ontzag voor Hem te hebben, wordt in den Bij- bel genoemd Hem te vreezen. Duidelijker zal dit u nog zijn, als gij .begrijpen kunt, dat het |
|||||
|
— 205 -
|
||||||
|
woord godsdienst in ons spraakgebruik er voor
genomen kan worden: want dat beteekent niet alleen «naar de kerk gaan,» maar, in het ge- heel, God te eeren. — En zoo ziet gij dan ook, hoe dat eeren of vreezen van God kan zamengaan met de hoogste liefde voor Hem. Vreest God, wil dan zeggen: Eert en ontziet
God, omdat Hij zoo hoog verheven is, en Hij u zou kunnen en willen straffen als gij kwaad deedt: daarom, en omdat Hij te gelijk zoo boven alles goed is, moet gij niets willen of durven doen dat Hem mishagen kan. Zulk een ontzag voor God heeft onze Heer Jezus Christus, aan zijne liefste vrienden zelfs, ten sterkste bevolen, als Hij zeide, in den tekst dien velen van u wel ken- nen: Ik zal u toonen wien gij vreezen zult ; vreest Dien, die, nadat Hij gedood heeft, (ook) magt heeft in de helle te werpen: ja, ik zegge u, vreest Dien (*). Schoon God zich dus, door het zenden van zijnen Zoon, meer dan tevoren, in zijne liefde en als een Vader, heeft bekend gemaakt, het blijft toch waar, wij moeten Hem vreezen, en geen kwaad durven doen, omdat |
||||||
|
{*) Luc. XII: 5.
|
||||||
|
— 204 —
|
||||||||
|
\
|
||||||||
|
Hij er ons voor zou kunnen en willen straffen.
En, Kinderen! dat ontzag voor God, vordert ook, dat wij eerbied hebben voor Christus, als onzen Heer; zoo als er in den Bijbel gezegd wordt: allen moeten den Zoon eeren, gelijk zij den Vader eeren : wie den Zoon niet eert, eert ook den Vader niet, die Hem gezonden heeft (*). Maar mij dunkt, ik zie het, gij wilt mij iets
vragen. Gij denkt: als men eens kwaad gedaan heeft, moet men dan niet bang zijn voor God? Denkt maar eens weer, Kinderen! aan de liefde die gij hebt voor uwe ouders. Als gij iets gedaan hebt dat kwaad is, en gij denkt: «mijne ouders »zullen het weten, en dan krijg ik straf!» wat zou dan wel het best zijn om te doen? Hoort eens: dan moet gij nog niet bang zijn voor uwe ouders, maar naar hen toe gaan om uwe schuld te belijden. Als zij dan zien dat gij berouw hebt en u wilt verbeteren, zoo zullen die liefhebbende ouders u vergeven wat gij kwaad gedaan en waar- door gij straf verdiend hadt. Zoo doen aardsche vaders: daarom moet gij hen wel vreezen, maar |
||||||||
|
(*) Joh. V: 3.
|
||||||||
|
— 205
|
|||||||
|
niet bang voor hen zijn. Nog veelmeer moeten
wij zóó denken over God, den hemelschen Vader. Hij weet het altijd als wij kwaad doen, maar Hij weet het ook als wij berouiv hebben en ons gaarne willen verbeteren. Daarom wordt er in den 130e" Ps. tot Hem gezegd: Bij u is vergeving, opdat Gij gevreesd wordt (*). En Jezus verhaalt, dat er een zoon was, die, door zijn' eigen zin en wil te volgen, ver afdwaalde; maar, toen hij de droe- vige gevolgen daarvan ondervond, met berouw en schuldbekentenis tot zijn' vader kwam, en zeide: «Vader! ik heb gezondigd ; ik ben niet »meer waardig uw zoon genoemd te worden /» Toen vergaf de vader hem alles (-J-). Zulk een Vader is God: daarom moeten wij Hem meteen kinderlijk ontzag liefhebhen. En omdat Hij vergeving schenkt, als \vij berouw hebben, moe- ten wij er ook bij denken, dat er gezegd wordt: zondig niet meer, opdat u niet wat erger s overkome (φ). Van die vreeze Gods, welke waarlijk hel be-
|
|||||||
|
(*) Ps. CXXX: 5. (f) Luc. XV: 21—24.
(§) Jon. V: 14. |
|||||||
|
— 206 —
|
|||||||||||||
|
gin, of het hoofd, van alle loijsheid \s, willen
wij nu zingen uit den CXI" Ps., het 6e vers: Zijn naam is heilig en geducht;
|
|||||||||||||
|
Ve jongens.
|
|||||||||||||
|
De vijand beeft op zijn gerucht:
|
|||||||||||||
|
Maar 's Heeren vrees zal altoos wezen
't Begin der wijsheid;
wien Gods hand
Die doet betrachten, heeft verstand:
Zijn naam blijft eeuwiglijk geprezen. |
} De meisjes,
IDe geheele
vergade' ring. |
||||||||||||
|
II.
Nu hoop ik toch, geliefde kinderen, dat »ij
zoudt kunnen antwoorden, als men u vraagde, wat het is God te vreezen? Maar het is niet ge- noeg, dat wij er een begrip van hebben en het zeggen kunnen. De godsdienst, of de vreeze Gods, is iets 'dat in ons hart moet zijn, en zich dan ook moet en zal betoonen in ons leven. Daarvan moet ik u vooral iets zeggen in de beantwoording van onze tweede vraag. Hoe was zij ook? Ziet den tekst nog eens in. — Nu herinnert gij het u van zelf. Wij hebben immers eerst gevraagd: «Wat beteekent het als er gezegd wordt: Vreest »God?» Nu is de tweede vraag: Hoe is daar- mede verbonden : Houdt zijne geboden ? Ik ge- |
|||||||||||||
|
— 207 —
|
|||||
|
voel wei, dat ik kort zal moeten zijn in ze te
beantwoorden, daar de tijd zoo -vlug heensnelt, en uwe opmerkzaamheid vermoeid zou worden : maar ik wil het toch duidelijk voor u doen. Hoort dan maar verder. Als er eerst gezegd was: Vreest God ; zoo ziet
gij, dat, door het woord en, daaraan verbonden wordt: Houdt zijne geboden. Dat moet gij goed opmerken. Men kan God niet vreezen zonder zijne geboden te houden, en men kan Gods ge- boden niet houden zonder Hem te vreezen. Van- waar komt dat? Indien de vreeze Gods enkel een begrip was, hetwelk wij met onze verbeel- ding denken, dan zou er niet uit volgen dat wij zijne geboden betrachten. Maar, Kinderen! gij hebt wel ïeeds kunnen bemerken dat de vreeze Gods veelmeer dan een beg?Hp is. De ware vreeze Gods is een gevoel in ons binnenste, dat Hij de verhevenste magt en majesteit, de grootste wijsheid en liefde bezit. Die God vreest, be- schouwt al wat er is, en zich zelven, met al wat men heeft en geniet, als werken van God en eigendom van God. Die God vreest, gelooft ook aan Gods Woord, waarin Hij tot ons spreekt, en dat Hij bij ons is waar wij zijn, dat Hij ons |
|||||
|
— 208 —
|
|||||
|
altijd kent en ziet, in al ons doen en laten, als
wij opstaan en als wij nederliggen, op den mid- dag en te middernacht, 't zij wij slapen of wa- ken. — Als zoo de vreeze Gods in ons is, zou- den wij dan niet wenschen te weten, wat Hem genoegen doen kan, wat Hij wil dat wij doen en laten zullen? En wij kunnen dit uit den Bijbel weten; ja, wij kunnen dit ook in ons eigen hart gevoelen. Zegt mij eens: zal wel een kind dat zijne ouders eert, in hunne tegenwoor- digheid vooral, ongehoorzaam durven zijn ? Neen, immers? Zelfs wanneer de ouders het niet zien, dan zal een goed kind nog niet durven handelen tegen het gebod van zijn vader. Gij denkt hier van zei ven, hoop ik, aan het versje, dat gij geleerd hebt van den Kindervriend van Alphen: Jantje zag eens pruimen hangen.
Hij dacht, toen hij zin kreeg om te plukken:
«Neen! ik wil gehoorzaam wezen, al is hier noch* »mijn vader, noch de tuinman, die het ziet.» Zou ik, om een handvol pruimen,
Ongehoorzaam wezen? —■ Neen! |
|||||
|
— 209 —
|
||||||
|
Hij had, als hij 't gedaan had, wel kunnen
zeggen: «Ik heb het niet gedaan!» Maar, ge- lijk in een ander versje van Cobnelis gezegd wordt, zoo onze Jan ook, Hij liad een afschrik van te liegen,
Wijl God het ziet. Zulke kinderen hebben eerbied voor God en
hunne ouders niet waar? Zij toonen dit door gehoorzaam te zijn, en door schuld te belij- den als zij eens kwaad gedaan hebben. Zoo doen wij dan ook omtrent God als wij Hem vreezen en eeren. Als wij God vreezen, dan hebben wij lust en
vreugde in het houden van Zijne geboden; om- dat wij weten, dat zijn wil altijd wijzer en be- ter is dan onze wil; omdat Hij ons altijd ziet en bij ons is, zoodat wij ons voor Hem nooit kunnen verbergen; en omdat wij ook weten, zoo als er staat in het laatste vers van den Pred.: (fGod zal ieder werk in het gerigt brengen, y>met al dat verborgen is, Ç zij goed of H zij y>kwaad.y> Dit alles is u duidelijk, hoop ik. Maar daar is iets, waarbij gij het nog veel beter zult |
||||||
|
Ø
|
||||||
|
— 210 —
|
|||||
|
kunnen gevoelen. Denkt maar eens: moet gij uit
enkele vrees gehoorzaam zijn aan uwe ouders? Neen! zegt ge: dan gehoorzaamden wij niet ge- willig en gaarne. Dat is ook zoo: maar wat gij uit liefde doet, dat doet gij altijd gewillig en gaarne: niet waar? En we hebben u immers gezegd: God te vreezen is, Hem te eeren met liefde, met de hoogste liefde, omdat Hij zoo goed en onze hemelsche Weldoener is. Als ge iemand lief hebt, dan geeft ge hem gaarne ge- noegen, en doet wat hem aangenaam is. Nu, wat God genoegen doet en Hem aangenaam is, weten wij uit Zijne geboden ; niet alleen die Hij zelf oudtijds heeft afgekondigd, maar ook, en vooral uit de geboden en de voorschriften voor ons gedrag, die wij vinden in de leer van Jezus en zijne apostelen. Daaruit weten we im- mers, dat het Gode behagelijk is, als kinderen hunne ouders eeren en gehoorzaam zijn, als men opregt met eikanderen omgaat, vlijtig en eer- lijk in zijn beroep, nederig en trouw in het verkeer met anderen is; als men matig, regt- vaardig en godzalig leeft in de tegenwoordige wereld, en denkt aan de verschijning van Chris- tus, die ons allen zal oordeelen. — Kunt gij het |
|||||
|
— 211 —
|
||||||
|
alles niet onthouden? Er is een tekst, die het
korter zegt, waaruit wij weten, dat Gods gebod voornamelijk is: dat wij gelooven in den naam zijns Zoons Jezus Christus, en eikanderen liefhebben (*). — Ziet, Kinderen! dit alles wil- len wij gaarne doen, als wij God met liefde eeren en vreezen. — Zijne geboden zijn niet zwaar, als men maar liefde heeft (-J-); doch zonder liefde, en als men niet gelooft, dat God ons eerst lief heeft gehad (§), valt alles zwaar: wat men met uitwendige daden dan nog goeds doet, of van het kwade laat, dat doet of laat men uit vrees voor straf, of om eigenbelang, of om gunst en eer van menschen. Als kinderen niet clan gedwongen naar de kerk en katechiza- tiën gaan ; als zij hunne ouders niet eeren ; als zij liegen, en nijdig of gierig zijn ; elkander kwaad doen, en andere dingen, die slecht zijn; waar komt het alles van daan? Omdat die vreeze Gods niet in hun is, van welke ik gesproken heb, die altijd gepaard gaat met liefde tot Hem als onzen hemelschen Weldoener en Vader. En van daar komt het ook, als iemand weet, dat hij iets |
||||||
|
(*) Job. III: 23. (f) Jon. V: 3. (§) -Joh. IV: 19.
|
||||||
|
— 212 -
|
|||||
|
niet goed of wel kwaad gedaan heeft, dat hij
het nog liever verhloemt οι voorspreekt dan schuld bekent en om vergeving bidt. Vreest God en houdt zijne geboden, dat is
dus ten naauwste aan elkander verbonden. — Jozef vreesde kwaad te doen, uit ontzag voor God; daarom zeide hij, toen Potifars vrouw hem verleiden wilde : Hoe ? zou ik dit een zoo groot kwaad doen, en zondigen tegen God (*)? Abra- ham toonde, dat hij godvreezend was, toen hij niet vraagde, wat zegt vernuft of vaderhart ? maar: wat zegt God? en hij zijnen éénigen, geliefden Zoon wilde offeren, omdat God het gezegd had (-{-). — Als wij Gods geboden niet houden, en zeggen, dat wij Hem vreezen, dan zijn het maar ivoorden: de vreeze Gods moet gevoel en waarheid in ons binnenste zijn; en dan betoont zij zich altijd daarin, dat onze grootste lust en vreugde is, dat wij denken, spreken en doen wat wij weten kunnen Hem wel behagelijk te zijn. Ik moet mij spoeden tot onze derde vraag.
(*) Gen. XXXIX: 9. (f) Ces. XXII; 1 — 12. |
|||||
|
— 213 -
|
||||||
|
Ei! Zoo het een weinig later wordt, wilt eenig
meerder geduld nemen. Ik zal mij bevlijtigen om u alles zoo kort te zeggen als ik maar kan. Doch ik wenschte, dat ge u nog eens verpoosdet door zingen. Het zingen moet eene verlusti- ging bij de godsdienst zijn: want God wil, dat wij Hem met blijdschap dienen (*). — Zingt dan nu tusschen beide Ps. CXIX: vs. b. De geheele vergadering:
Waarmede zal de jongeling zijn pad,
Door ijdelheên omsingeld, rein bewaren? Meisjes- en vrouwenstem.
Gewis, als bij bet houdt naar 't heilig blad. De geheele vergadering : (En zingen wij dit elk
althans met wenschbede lot God!) U zoek.' mijn hart; mijn oog Mijve op u staren!
Laat mij van 't spoor, in uw gehoon vervat,
Niet dwalen Heer; laat mij niet hulploos varen. III.
Wij hebben geleerd, wat het beteekent als er
gezegd wordt: Vreest- God ; en hoe daarmede |
||||||
|
(*) Ps. II: 11.
|
||||||
|
214 —
|
|||||||
|
verbonden is: Houdt zijne geloden. — Leest
nu nog eens de laatste woorden van den tekst. — — Wat hebben we daar ook over gevraagd ? — Ja, ik bedenk het al. Onze derde vraag was: Hoe moeten wij het vatten als er bijgevoegd wordt: want dit {betaamt) alle menschen? De Prediker, geeft hierin reden, waarom hij
het vreezen van God en het houden van Zijne geboden genoemd heeft, het einde der zaak, of de slotsom van alles dat gehoord was. Doch ik denk, gij hebt, toen ik het zeide, wel opge- merkt, dat onze Nederlandsche Overzetters deze woorden van den Prediker, met eene invulling vertaald hebben. Die invulling kan men ook weg- ïaten, en, in plaats van de woorden alle men- schen, liever lezen: des menschen alles ; het- welk zoo ook omtrent is aangeteekend op den kant van onze groote Bijbels (*). Zóó komen die |
|||||||
|
(*) Ik kon hier voor kinderen niei racer van zeggen. — Van Bijbel-
terlaling, invulling, aanteelcning op den kant van onze groote Bijbels, zeide ik hun wel iets in vorige Kindcrpreken enz. — En het zij mij vergund, eene na volgens waardige instelling in de Pur- merender-gemeente hier Ie vermelden; waar, onder hel opzigt van den kerkeraad, op afzonderlijke uren, wekelijks, de kinderen der gemeente door de Schoolonderwijzers (die daarvoor eene kleine toelage uit de keikekas ontvangen) geoefend worden in het goed |
|||||||
|
— 215 _
|
|||||||
|
woorden nog: meer gepast en duidelijk bij het
voorgaande: Vreest God en houdt zijne gebo- den ; tvant, zegt de Prediker, dit is des men- schen alles. Maar gij zegt misschien, Kinderen! wij wilden
wel klaarder zien hoe wij dit vatten moeten. _ (.(Des menschen alles, wat geeft dat te kennen?» — Ik zal mijn best doen om het u nog wat duide- lijker aan 't verstand te brengen. Als wij met eene zaak geheel ingenomen zijn en ze ten hoog- ste willen prijzen, zeggen wij dan ook niet wel: Dat is alles? Ja, dat hebt gij ook zelf, denk ik, weleens gezegd. Nu, dan verstaat gij gemak- kelijk den Prediker, als hij zegt, dat de god- vreezendheid en het houden der geboden van God des menschen alles is: «dit, » wil hij zeggen, ccdat men God vreest en Zijne geboden houdt, »bevat alles wat den mensch vergenoegd en ge- lukkig kan maken: alles, wat het tijdelijk en |
|||||||
|
lezen van den Bijbel ; waartoe dan ook behoort, dat zij de tee-
kens , en dus ook die der invulling , kennen ; terwijl voorts bekend- heid met het Titelblad, met den Inhoud der Bijbelboeken, het Register, vlujf opzoeken enz., in deze Bijbel-leesoefeiiingen wordt geleerd. |
|||||||
|
— 216 —
»eeuwig geluk van den mensch kan bevorderen,
»is hierin begrepen.y> Hij verklaart dan al het overige voor bij-
werk: of wij wat meerder of minder goederen bezitten; of de menschen ons prijzen, of dat zij, liegende, kwaad van ons spreken; of wij meer voorspoed, of ook wel tegenspoed, uitwendig ge- noegen of ongenoegen, vreugd of droefenis heb- ben, of wij wat korter of langer leven op aarde; dat maakt zoo veel niet uit voor den mensch; kan tot zijn waar geluk zoo veel niet toe- of afdoen: maar God te vreezen en Zijne geboden te houden, dit is het hoogste daar het op aan- komt, dit is alles voor den mensch! Dit is dan ook de wijsheid, die Salomo aan-
prees in hetgeen u is voorgelezen, cc Haar han- »del,» zegt hij, «is beter dan de handel in zil- »ver, en grooter haar ivinst dan van het fijn- »ste goud. Kostbaarder is zij dan paarlen, en »alle kleinoodiën zijn niet bij haar te vergc- »lijken. Langheid van dagen, is in hare reg- »terhand, in hare linkerhand rijkdom en eere. »Hare wegen, zijn wegen der liefelijkheid, en «alle hare paden vrede. De boom des levens, »is zij voor hen, die haar aangrijpen, en die |
||||
|
— 217 —
|
|||||||
|
»zich aan haar vasthouden, zijn welgelukza-
»% O»
Gij zegt misschien: «Wij hebben toch wel eens
»gehoord, dat godvreezende menschen niet ge-
y>lukkig waren.» Ja, uitwendig kunnen hun wel vele tegenspoeden treffen ; maar uit die alle redt hen de Heer (-{-). Denkt maar eens weer aan Jozef. — En de Bijbel is vol van zulke voorbeel- den, tot onze aanmoediging om altijd het meest daarop bedacht te zijn, dat wij God vreezen en Zijne geboden houden. Daarom wordt er gezegd : a Hij doet het welbehagen dergenen, die Hem ywreezen, en Hij hoort hun geroep en verlost y>ze ($).» — En is dit niet het grootste geluk, dat gij dan altijd, in ziekte, of in gevaar, en in allen nood, met gerustheid tot God bidden kunt; en als menschen u zelfs niet kunnen helpen, dan nog zeker weet, dat de Almagtige God en Vader uw gebed verhoort ; dat de liefderijke Zaligmaker u ter hulpe gereed is? Het kan wel lang du- ren, de nood en het gevaar kan wel verschrikke- lijk erg en dringend worden; maar God verlaat |
|||||||
|
(*) Spr. UI: 14—18. Vert, van v. d. Palm.
(t) Ps. XXXIV: 10. (§) Ps CXLV: 19. 10
|
|||||||
|
— 218 —
|
|||||||
|
niet degenen, die Hem vreezen: somtijds komt
er wel redding als niemand het meer zou heb- ben kunnen denken. Hebt gij dat niet gezien in de fraaije geschiedenis der verlossing van Petrus uit de gevangenis? Er werd zoo lang en gedurig om zijne verlossing gebeden, en het duurde tot den laatsten nacht ! maar toen stond Petrus on- verwachts in een biddend gezelschap voor hen: God had toch het gebed verhoord (*). — Ja, Kin- deren ! gij kunt er zeker van zijn, als wij willen doen wat God behaagt, Hij verhoort altijd het gebed (-]-) : maar Hij doet dat op Zijnen tijd en op de beste wijze. Dat hebt ge ook gezien in de bij u zoo geliefde geschiedenis van het boek Es- ther, toen ik u die in eene Kinderpreek verhaal- de. Gij kunt dus altijd, als gij God vreest en Zijne geboden houdt, een gerust hart hebben: en is dat geen grooter geluk, dan in eene koets met paarden te kunnen rijden, of, als Koning zelfs, op den verhevensten troon te zitten, met een ongerust harte. Wanneer iemand braaf ge- la gehen en veel gelds verteerd had, of in een |
|||||||
|
(*) Hand. XII: 1—16.
(f) Joh. V: 14. Verg. III: 21, 22,
|
|||||||
|
— 219 —
|
|||||||
|
vrolijk gezelschap geweest was, maar niet gerust
kon slapen, zoudt gij hem dan gelukkig noe- men? Neen, immers? En zoo ziet gij, een gerust hart is het grootste goed, men zou wel kunnen zeggen, dat is alles voor den mensch ! Als God ons altijd verhoort en helpt, dan kunnen we im- mers gerust zijn ? Niemand kan ons kwaad doen, als God het niet hebben Avil. En als Hij het toe- laat, Hij zal wel maken dat het goed uitkomt. Petrus, toen hij denken moest, dat hij den vol- genden dag als een kwaaddoener ter dood gebragt zou worden , sliep gerust tusschen twee krijgs- lieden in de gevangenis (*). Hij was niet beangst voor den dood; maai' geheel gerust in sij'ç bin- nenste, omdat hij wel wist dat Hij geen kwaad gedaan had. — Jozef was in zijn hart even gerust toen hij slaaf was en in de gevangenis, als toen hij heerschappijvoerder in Egypte was: want hij vreesde God; die dan ook in zijn ongeluk voor hem zorgde (-J-). Van Paulis en Silas, kunt gij ook in de Handelingen der Apostelen lezen, dat zij nog liederen zongen, tot lof van God, toen zij |
|||||||
|
(*) Hand. XII : G
(t) Gen. XXXIX: 3, 21.
|
|||||||
|
— 220
|
|||||||
|
onschuldig gegeeseld, en des nachts opgesloten
waren in een akeligen kerker (*). De vreeze Gods leert ons ook altijd handelen
met goedheid en trouw: zoo doen wij anderen geen verdriet aan, en vinden welgevallen bij God en menschen (-]-). En als iemand ons kwaad ge- daan heeft, dan leert de vreeze Gods, dat wij het hem vergeven ; zoo als Jozef het zijnen broe- deren deed. O, Kinderen! veelmeer dan men denkt geeft dit altijd eene aangename rust in het hart (§). Als wij God vreezen en Zijne geboden houden,
zouden wij dan zelfs wel bang zijn voor den dood ? Wij kunnen ook dan, als die verschrikkelijke, al was het in de jongheid, ons dreigt aan te grijpen, gerust zijn, zoo wij maar het goede doen. De ziel, die in u denkt, sterft immers niet met het ligchaam. Zij komt dan daarbo- ven, in den hemel, waar Jezus is, de liefderijke en getrouwe Vriend van alle goede menschen en gehoorzame kinderen. Er er komt een dag, op welken allen, die in de graven zijn, de stem |
|||||||
|
(*) Hand. XVI: 22—25. (f) Spr. III: 3, 4.
(§) Gen. I. 19, 20. |
|||||||
|
■WOHHBH
|
|||||||
|
— 221 -
van Jezus zullen hooren, en zullen uitgaan; die
het goede gedaan hebben, tot de opstanding des levens : maar, denkt eens ! die het kwade gedaan hebben, zullen verrijzen om tot de eeuwigepijn te worden veroordeeld (*). Gij zegt misschien: cc Wij kennen niet al de
»geboden van God, en hoe kunnen wij ze dan »houden'?» Dat is waar. Maar de vreeze Gods in het hart, doet ons gedurig trachten naar meer- dere kennis van Gods geboden. Gij hebt wel eens eene hand aan den weg gezien? Deze wijst ons hoe wij verder gaan moeten, om niet te verdoo- len? Zóó zijn de geboden van God: zij wijzen ons verder en verder den weg. — En als wij bidden: Laat mij van uwe geboden niet af- dwalen (-J-) ,· God verhoort ook altijd dat gebed. Maar denkt ge: cc Wij, kinderen, die nog zoo
»weinig weten, wij kunnen toch zoo ligt iets »doen, dat niet goed is?» O! ik wenschte, dat gij dit gedurig dacht: want het zondigen, wie het ook doet, is, altijd, afdwalen van den goe- den weg, dien Gods geboden ons doen kennen. |
|||||||
|
{*) Jon. V: 28, 29. Matth. XXV: 16.
(f) Ps. CX1X: 19. |
|||||||
|
— 222 —
|
|||||
|
En het is wel waar, hoe meer wij Gods gebo-
den leeren, zooveel te meer zien wij ook, dat wij gedurig zondigen. Doch gij vergeet immers niet, wat ik gezegd heb van de vergeving der zonden, als ze ons leed doen en wij ons willen verbeteren ? Wat dunkt u ? Zegt de Prediker te veel, wan-
neer hij het als de slotsom van alle wijsheid voor- stelt , dat men God vreeze, en Zijne geboden koude ? Prijst hij dit wel te sterk aan, als Hij zegt: dit is 's menschen alles ; en hij er zoo mede is ingenomen, dat hij al het andere als bijwerk rekent f De derde vraag heb ik dus ook beantwoord,
schoon zij wat moeijelijker was. Gij ziet nu, hoop ik, hoe gij het vatten moet, als wij in onze vertaling lezen: dit (betaamt) alle menschen,; dat het duidelijker is, en gij het voor vàst en zeker moet houden, alsof de Prediker zelf u zeide: adit, vreest God en houdt Zijne geboden, « is des menschen alles \ » Ik heb nog ééne vraag op het kortst te beant-
woorden. Doch gij wilt nog wel eens zingen. |
|||||
|
— 223 —
|
|||||
|
Ik wilde gaarne, dat gij dit deedt met zulke ge-
dachten , die als een gebed tot God zijn. Zóó is het zingen ook bidden ; en dit moesten wij nu doen met drie korte versjes, uit het LXVIe Gezang. Ik bedoel vs. 7, 10 en 11. Algoede God! och, leer ons zien,.
Dat wij , waar wij de zonde vliên, En ons ontworstlen aan haar juk ; Den weg betreên tot waar geluk. Leer ons, hoe, bij al 't aardsch verdriet,
Hij toch het zaligst lot geniet, Die een gerust geweten heeft, En voor geen dood of oordeel heeft. Leer ons, dat wie U Vader noemt,
Daar hij in 't kruis van Jezus roemt, Bij 't licht, dat Zijne leer verspreidt, Hier daaglijks rijpt voor d' eeuwigheid. IV.
Nu zullen we aan het einde komen. Onze vierde
vraag was: Moet een kind dit ook al beharti- gen? dat is, met andere woorden: «Moet een y>kind ook reeds ter harte nemen, wat de Pre- »diker gezegd heeft, dat het 's menschen alles »is: Vreest Goden houdt zijne geboden?» |
|||||
|
_ 224 —
|
|||||
|
Kinderen! Gij wilt immers gaarne genoegen in
uw leven hebben? Gij wilt gaarne gelukkig wor- den? Wel, er is geen andere weg dan dien wij u nu, en altijd hebben aangeprezen. Salomo stem- de daarin overeen met alle wijze menschen, die ooit geleefd hebben, en van God geleerd waren. En Hij, die oneindig meer is dan Salomo, onze Heer Jezus Christus , heeft alles bevestigd wat in het Oude Testament daarvan geschreven is, en is zelf van den hemel gekomen, om dit nog klaar- der te doen kennen. In Zijne leer, welke de Evangelisten en Apostelen beschreven hebben, wijst en prijst Hij u dien éénigen en zekeren weg aan, om hier, en vooral hier namaals, ge- lukkig te worden. Rinderen! Zoo gij dit niet behartigt in uwen
besten leeftijd, naderhand zoudt gij het u voor- zeker moeten beklagen. Zegt ge: «dat is wel moeijelijk! Wij willen
yyvrolijk leven?» Wel nu, gij zult nooit vrolij- ker kunnen leven, dan wanneer gij vroeg begint te God vreezen en Zijne geboden te houden. Obadja zeide, in een' tekst, dien wij eens
in eene Kinderpreek gehad hebben: «Ik, uw »knecht, vrees den Heer, van mijne jongheid |
|||||
|
— 228 —
|
||||||
|
»α/ (*).» Zóó, mijne kinderen, legt men vroeg
den grondslag tot een regt gelukkig leven. De meesten van u, hoop ik, kennen nog de verlei- dingen niet, die voor een jong mensch in de wereld zijn. Maar, als gij in liet leven blijft, gij zult ze wel leeren kennen; en als dan de vreeze Gods in uwe harten is, zoo zult gij daar- door uwe deugd en uw geluk bewaren, als Jo- zef. O! ik wenschte, dat gij naar mij, ouden man, en allen, die het hejjroefd hebhen, wildet hooren, en het ook beproefdet, dan zoudt ge in uwen volgenden leeftijd ondervinden, welk eene vreugde het geeft, hoe vele gevaren men ont- vliedt , en met welk een genoegen men aan zijne jongheid terug kan denken, als men zeggen kan wat Obadja zeide. Maar gij kunt immers ook wel in uwe jong-
heid sterven. En hoe zal het u dan te stade ko- men, als gij onzen raad hebt willen opvolgen! Dan vindt gij den hemel voor u geopend: terwijl slechte en ongehoorzame kinderen naar het eeu- wig verderf zullen moeten verwezen worden. O! hoc ongelukkig zoudt gij dan zijn! En het |
||||||
|
(*) 1 Kon. XVII: 12.
|
||||||
|
— 226 —
|
|||||
|
zou u eeuwig knagen in uw binnenste, dat hel
door uw eigen schuld was. Ook dit wil ik, dat gij nog opmerkt: Van het
groot geluk, dat gij genieten kunt, als de vreezc Gods in uw hart is, zegt de Bijbel, dat gij dan niet alleen kinderen zijt van uwe ouders, die u liefhebben en zich in uw geluk verblijden; maar, dat gij uit God gehören, en Zijne kinderen zijt. En wat is dat groot, in het leven en in het sterven! Waarlijk, in het leven en in het sterven is het des menschen alles, God te vreezen en Zijne geboden te houden: voor groote en voor kleine menschen, voor ouders en voor kinderen, voor al wat mensch heet, bevat dit alles wat men wenschen, wat men genieten kan. En zoo is dan dit het einde der zake, van al dat men hooren kan en hooren moet. «Hoe moet ik beginnen?» Dit, misschien,
wildet gij mij nog wel vragen. O ! ik wenschte, dat gij het allen vraagclet. Gij moet beginnen met naar het goede te willen hooren y en daarbij moet gij vooral opmerken op uw inwendig ge- voel, dat u menigmaal zegt wat goed of kwaad is. Er is iets goddelijks in u, of zal ik het nu |
|||||
|
— 227 —
|
|||||
|
liever noemen een geweten? Gij zijt u zelven
wel bewust of gij goed of kwaad doet. Die be- wustheid is eene stem van God in uw binnenste. Wie daarnaar hoort, begint op den weg der wijsheid te komen; maar als iemands inwendig gevoel hem zegt, dat iets kwaad is, en hij het evenwel doet, weest verzekerd, dat hij op den weg ten verderve is. — Uwe Ouders en Leeraars zullen u dit wel verder zeggen, en ik heb ei' nu ook al veel van gezegd. Het komt er maar vooral op aan, lieve Kinderen! dat gij bet wilt ter harte nemen: en daarom heb ik ook de vierde vraag voor u beantwoord. Wilt ge nu de vier vragen, die wij beantwoord
hebben, nog eens indenken? Gij hebt ze gemak- kelijk kunnen onthouden : maar het voornaamste is, dat gij ze te huis en bij u zelven dikmaals beantwoordt. De eerste was: Wat beteekent het, als er gezegd wordt : Vreest God ? — De twee- de: Hoe is daarmede verbonden: Houdt zijne geboden ? — De derde : Hoe moeten wij het vatten, als er bijgevoegd wordt: Want dit [be- taamt) allen menschen?— En de vierde: Moet een kind dii ook al behartigen ? |
|||||
|
— 228 —
|
|||||
|
Geliefde kinderen! mij dacht, ik kon u geen
beter afscheid geven dan door dit nog tot u te spreken. Als gij het nu onthoudt en in uw hart weglegt, dan is ook al mijn vorig werk aan u bekroond: dan zullen de Leeraars, die u verder moeten onderwijzen, dan zullen uwe ouders en alle godvreezende menschen, zich met mij over u verblijden, en gij zult er zelf de hoogste vreugd en de beste vruchten van genieten. Ik heb u dit altijd, en nu ook', voorgehouden
met al de liefde, die ik voor u heb. Mijne groote verantwoordelijkheid voor uwe godsdienstige opleiding en vorming, houdt nu op; maar niet mijne liefde voor u. Ik vergeet niet uwe tra- nen, toen ik in de katechizatiën afscheid van u nam, en met veel aandoening vernam ik, dat gij ook naderhand nog hebt geweend. Maar doet mij de vreugde, dat gij deze mijne laatste woorden vooral in uw hart iveglegt, en ze altijd voor oogen houdt. Dan, dan zult gij gelukkig zijn; en wat ik aan u gearbeid heb, zal rijke vruch- ten voortbrengen, Avaarvoor wij, hier en namaals, God, dien ik wensch, dat gij met mij wilt vree- zen en eeren, en den Zaligmaker, die ons zoo |
|||||
|
■— 229 —
|
|||||||
|
Hef heeft, zullen danken en prijzen. Hem wil ik
eere geven, die mij in de gelegenheid stelde en versterkte, zoo vele jaren mijne vermogens en krachten te gebruiken, om voor kinderen ook, zoo ik hoop, nuttig te leven. Velen, die ik als kinderen gekend, en de vreezeGods geleerd heb, zijn nu volwassen. O! dat zij in rijpere jaren met hartelijkheid daaraan terug denken ! — Sommigen hebben mijne lessen, zoo ik vreezen moet, hun tot schade, helaas! vergeten. Maar daar zijn ook vroeg gestorvenen, van welke ik er niet aan twijfelen kan, dat zij mij in den hemel wach- ten , en mij dââr met vreugde zullen verwelkomen. |
|||||||
|
Liefhebbende ouders en kindervrienden ! Meer-
malen hadden wij gelegenheid om, bij deze Kin- dergodsdienstoefeningen, ook tot u een nuttig en belangrijk woord te spreken. Ik dank u, dat gij met zoo veel toegenegenheid, en zoo voorbeeldig voor uwe kinderen, mijne eenvoudige voordragt, nevens die van uwe andere Leeraars, wildet aan- hooren. Vergunt mij, dat ik dan ook nu nog op het ernstigst u aanbevele, oin toch steeds bedacht te zijn op de onberekenbaar belangrijke zaak eener |
|||||||
|
- 250 —
|
|||||
|
regt Christelijke opvoeding en onderivij zing van
de kinderen der gemeente. Op u, ouders en voog- den , rust vooral de jerpligting om hen de vreeze Gods en het houden van Zijne geboden te leeren. O! leidt hen, leidt hen daartoe; niet te streng aan de eene, niet te toegevend of zwak aan de andere zijde. Gaat gij hen bestendig en gezet in de godsdienst voor. Laat de Bijbel ook in uw huis worden gelezen. Stelt daarnevens eene korte of langere Geschiedenis van het Vaderland, zoo als die van Martinet. Wilt ge iets verder, dat, met en door den Bijbel en de geschiedenis, de vreeze Gods en het houden Zijner geboden leert? Er is veel in onze dagen. Ik prijs u aan, als die eene regelregte strekking daartoe hebben, de kleine geschriften van het Nederlandsche Zendeling- en van het Godsdienstige Traktaat-Genootschap ; zoo als ook, met hetzelfde doel, een Christelijk Maandschrift voor den beschaafden stand wordt uitgegeven. — Zeer nuttig kan men in de huis- gezinnen zich van dit een en ander bedienen. An- dere soort van boeken kunnen bijteerk zijn. Doch vele zijn, vraagt gij het den Prediker, minder dan bijwerk. In het boek Veuteronomium, wordt op vele
|
|||||
|
■
|
|||||||
|
— 251 —
plaatsen ten sterkste aanbevolen, dat men kinde-
ren en kindskinderen moet hekend maken met de daden van God, en dat men hun Zijne geboden en inzettingen gedurig moet inscherpen, en daar- van spreken (*). Ook de Spreuken van Salomo, moesten meer bij de kinderen gebruikt worden, om hen het fraaije en vooral het belangrijke daar- van te doen kennen (-}-). En hoeveel is er niet op andere plaatsen van de Heilige Schriften, vooral in de leer en voorschriften van onzen Heer Jezus Christus, dat men dikmaals lezen moest in de huisgezinnen, en daarover zamen spreken; met de grootste bezorgdheid, dat onze kinderen, als Timotheüs, van kinds af de Heilige Schriften mogten weten, die hen icijs kunnen maken tot |
|||||||
|
(*) Deut. IV: 9, 40. VI: 7. XI: 19. XII: 28. XXX: 19, 20.
(-J-) In de Kleine Schriften, uitgegeven door het Ncderlandsche
Godsdienstige Traktaat-Genootschap, is ook hiertoe vele aanleiding. Inzonderheid prijs ik aan: j\°. 137, waar, onderden titel: De weg des Verstands, in het kort bestek van 12 bladz., vele Spreuken van Saiomo, met een juist oordeel, verzameld, toegelicht en der betrachting aanbevolen worden. Ik voeg hierbij: K°. 135: Kent den Heer in al uwe ivegen; N°. 138: Herinneringen aan ouders; N". 140. Aan de liere jeugd; N°. 141. De gevaarlijke klip; enz. Den Bijbelschen almanak, sedert eenige jaren door dit Genoot- schap uitgegeven, kunnen wij, tot dagelijks gebruik in de huisge- zinnen, niet te sterk aanbevelen, |
|||||||
|
— 232 —
|
||||||||
|
zaligheid (*). O! zorgt toch dat uwe kinderen
er mede bekend worden, en leidt, ja dringt hen ter beoefening. Ouders en voogden ! die taak is u opgelegd. — Het is waar, God moet onze gebrekkige pogingen zegenen; maar dit w>i7Hij ook; en zoo neemt dit onze verpligting niet weg. — Ook zelfs het verbond van God mei Abraham, had deze bepaling: «dat hij zijnen »kinderen, en zijnen huize na hem, zoude be- » velen den weg des Heeren te houden, om ge- y>regtigheid en regt te doen: opdat de Heer over »Abraham brengen mögt, hetgeen Hij over hem »gesproken had (i~).» Wanneer, onder het genadig bestuur van on-
zen Zaligmaker, de belemmeringen zullen zijn opgeruimd, die de volmaking der groote kunst van opvoeding en onderwijs, en hare meer al- gemeene beoefening, nog in den weg staan ; dan licht een schooner dag voor het menschdom aan. O! dat ons Vaderland, en deze onze gemeente in- zonderheid, daar ruim in deele; en elk, dien de hoogstgewigtige taak om hiertoe mede te werken, |
||||||||
|
(f) Gen. XVIII: 19.
|
||||||||
|
(*) 2 Tim. lil: 15.
|
||||||||
|
233 —
|
|||||
|
is aanbevolen, biddende en God vreezende, voor-
waarts streve (*). Æüü zal het voorzeker, want het is Gods onfeilbaar Woord, u, en uwen kin- deren na u, welgaan. Amen! Groote en goede God! Uw naam worde ge-
ëerd en geprezen, dat Gij den Leeraar gehol- pen hebt om dit nog te spreken, en wij het hebben mogen hooren. Maak het dienstbaar aan de belangen van
uw Koningrijk. Uw wil geschiede op de aarde, gelijk als in
den hemel! Geef ons ook eiken dag wat wij noodig heb-
ben voor ons tijdelijk bestaan. En vergeef ons onze zonden; de zonden on-
zer jongheid en onzer gevorderde jaren: want ook wij vergeven een' iegelijk die tegen ons mögt hebben misdreven, (*) De menschkunde, met een godsdienstig oog beschouwd, en
toegepast op de opvoeding nevens het onderwijs, zal niet weinig hieraan kunnen toebrengen, inzonderheid met betrekking tot de beheersching, vorming en veredeling onzer neigingen en gemoeds- bewegingen. Van welk laatste iets belangrijks is, en verder ver- wacht mag worden, in het Nieuwe Christelijke Maandschrift voor den leschaafden stand. 5e D. bl. 61, enz. |
|||||
|
— 234 —
|
|||||
|
En leidt ons in g een verlokking tot het kivaad;
maar verlos ons van den hooze en al wat hoos is in de wereld en in ons eigen hart. Gij kent onze zwakheid : versterk ons in den strijd dien wij met de zonde hebhen. Zegen Vaderland en Koning. Red ons uit
gevaar en nood. En wees ons een Vader, zoo als ge ons allen in uw Woord beloofd en in onzen Doop verzekerd hebt. O! geef ons, geef' ons allen, dat wij V altijd vreezen en eeren. Amen ! Nazahg:
Ps. XXV: 6.
(Jongens .·)
Wie heeft lust, den Heer te vreezen. (Meisjes:) 't Allerhoogst en cenig goed? (Jongens: God zal zelf zijn Leidsman wezen ; (Meisjes :) Leeren, hoe hij wandlcn moet. ( De geheele vergadering : )
't Goed, dat nimmermeer vergaat, Zal hij ongestoord verwerven, En zijn Godgeheiligd zaad
Zal 't gezegend aardrijk erven. |
|||||
|
w
|
||||||
|
_ 255 —
De onnaspeurlijk rijke genade van onzen
Heer Jezus Christus; de zoo heerlijk betoonde en nooit volprezen liefde van God; en de alle goed in ons werkende en versterkende gemeen- schap aan den Heiligen Geest zij met u allen ! AMEN.
|
||||||
|
INHOUD.
|
|||||
|
Bladi.
I. Jezus f de beste kindervriend......1.
II. Abia, het brave kind van goddelooze ouders. 21.
III. God, de eenige en magtige God.....45.
IV. De oprigting van het afgodsbeeld in het dal Dura. 71.
V. Redding der drie joodsche mannen uit den vu- rigen oven............97.
VI. Jezus, de geneesmeester der zielekwalen. . . 127.
VII. Kinderpreek over Pred. XL: 10. . . . .151.
VIII. Afscheid van de kinderen der gemeente. . 191. |
|||||