.*V'

�k .!;.?� -

. i - ^

- �^� � � gt;

�v* .. nbsp;nbsp;nbsp;��.�

�V nbsp;nbsp;nbsp;quot;

-t �:'. nbsp;nbsp;nbsp;.

* � t

//3^

UICHIEL ADRIAANSZ DE R�ItER,

TREURSPEL,

J. N O M S Z.

�a Je point d�honneur peu de gens font d�accord: �.�un penfe qu�il fuffit d�ofer bwver l� mort;

Resfemble i Ia fureur, beaucoup plus qu�au courage CD � n�est plus �loign� du v�ritable honneur.

Te AMSTELDAM, By Ja� H k i. d e r s, ia de Nes,

WILLEM SILVESTER,

Dejchting, de vrindfchap en de erkentenis voor veel betoonde goedheid, toen ik my in den dienst desnbsp;lands bevond, zouden my genoeg wettigen den gro�t�tinbsp;vlootvoogd DE RUITER aan U WEDG. toe te wy.-den; met hoe veel meer recht mag ik my die vryheidnbsp;�anmatigen, wanneer ik bedenk dat UWE DG. d�nbsp;eerfte zyt geweest die my op den inval bragt di�n door-luchtigen man, het voorwerp onzer beider hoogachtingnbsp;en verwondering, ten tooneele te voeren! Men voegenbsp;hi�r by U W E D G. Herken lust in het beoefenen ennbsp;begunftigen der fraaije letteren. Ik d�nk dat m�n, ditnbsp;alles in overweging nemende, deze toewyding niet tennbsp;��nemale ontbloot van redelyke gronden zal kunnennbsp;noemen. Aanvaard dan den held zo gundig als een oprecht vrind,die hem tot UWEDG. l�id, naartrWt'DG.nbsp;oordeel, verdient: ik zal my alsdan vOor ��rst voor niy.nbsp;ren arbeid rykelyk beloond achten. Ik teeken my� metnbsp;alle achting,

-Amjleldam,

den lo*� September-, 1780.

VOORBERICHT.

Van al de helden die in de gefchiedenisfen van ons vaderland de naasten aan onze eeuw zyn, is zeker lyk de groote adt^iraal De Ruiter met recht ��nnbsp;der beroemdjie. Ik zal om die reden niets van hem innbsp;dit voor bericht zeggen, dan 't geen noodig is om ee-nigermate myn tooneelfluk op te helderen. Die zy-ner hedryven en caraSter onkundig z^n, heb ik alleen naar Brands Leven van De Ruiter te' wyzen.nbsp;Men zal daar in den admiraal den held, deneerly-ken man, in't kort den waren Christen Qdat is, zenbsp;v�rre een mensch het wezen kan,') vinden. Zyne ne-drigheid in zyn'hoogjien Jiaatging zoverre, dat hynbsp;dikwyls vermaak fte�de in het verhalen van zyn' eer-Jlen armelykften fiand} en hy was zo weinig met denbsp;hoogheid van zyn ampt ingenomen, dat hy dikwytsnbsp;wenschte dat niemant zyner kinderen ooit den last zy-ner gewigtige bediening mogt voelen, Hy was eennbsp;doodv^and van twist-en wraakzucht, gelykgeblekennbsp;4s in het beruchte voorval met Tr�ttip. Met alle zynenbsp;goede hoedanigheden, was hy niet vry van oploopend-heid;best was het dat hy zelden in toorne ontfiak, dannbsp;uit eene al te groote zucht tot het billyke. Brand verhaalt ��n voorval van hem, dat zeker lyk de drift-yervoering van den vlootvoogd geen on�er aandoer,nbsp;De admiraal gedroeg zich uiterst eerbiedig jegensnbsp;alytie tn hoogheid over hemge/leldwas. Zyngehoor-

roORBEK I CHT.

zaaniheid omtrent de regeering ging zelfs zo verre, dat, toen zyne vrinden hem den laatjien zeetogt^nbsp;waarin hy fneuveide, ontraadden,ah altegevaar-lykihy geen antwoord gafdari; � Gehoorzamen is mynnbsp;� pligt; ik zal den togt ondernemen, al zoude ik mynnbsp;,, kranke ligchaam naar boord doen draget^, Nunbsp;ontbreekt het geen land in de waereld aanmenfchennbsp;die tot de helachelyke en Jirafwaardige vermetelheidnbsp;overflaan om, in fchuiten, op wagens, maar welnbsp;meest in drinkhuizen,de regeeringtehedillen\{waar-ever klagen wy fchryvers dan toch, wanneer wy gehekeld worden O en die ontevredenheid doet dezewyze,nbsp;deze rookende of drinkende Jiaatsmannen niet zelde�nbsp;het uiten vanfmaadtaal zich veroorloven. Zulk een politiek ontmoette ongelukkig den admiraal in eenjaag-fchui'. De vlootvoogd zat zwygendeineen'hoek; denbsp;Jiaatkundige reiziger zat tegenhem over , en was zonbsp;Jlilniet. Hy begon met de hooge regeering te bedillennbsp;wegens derzeher gedrag in den oorlog, voer voortnbsp;met fchelden en eindigde met lastertaal. Deadmi-raafongelukk'g op zyn zwak getreden, verzocht dennbsp;man te zwy�gen ; doch deze, hem niet kennende, voernbsp;voort met lasteren. De admiraal, ingramfchap geraakt,zei de toen, met een ontfloken gelaat, dat hy eennbsp;dienaar der hooge regeering was, en in den tedvdftnbsp;den lande Jiond, dat hy dus zyne meesters niet mogtnbsp;hoor enfchelden en lasteren. Dit baatte niet, T een riepnbsp;* 2nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ky

y Xgt; o R B E K I C H T,

Jty 'den JcWpper, en beval hem den man te doen zwy^ gen; doch d�ze'^af hem �en onheuschbefcheid- Denbsp;lasteraar vtierd fiouter, en de admiraal, gefardnbsp;door de vermetelheid, en uit den aart een vyand vannbsp;baldadigheid^ greep den hoo ter aan, en wierp hemnbsp;Utt hei vdartiug. Deze daad wierd hem door de regee-'rihg niet kwalyk genomen, en de fchipper wierd ge-ftraft met fchorsfing zyner bediening voor den tydnbsp;�van zes weken. Ware het kwaad dat onze ko�'yhuis-poUti�keh, onze/chippers'en voerlieden nu en dannbsp;��n' De Ruiter aantroffen?

Die dit geval in het oog houd, zal de drift des admiraals ,inhetderdebedryfvan dit tooneeljluk,ont-ftoken om een 'voorval dat hem eenebaldadigheid fih��h ie zyn, billy ken ; en zyk� redekaveling over denbsp;tnenfchelyke broosheid inhetvierde bedryf, natuur-�yk,dat is, over��nkomstig zyne gedartheid liinden.nbsp;Zolang hy 'zyn' gevangen voor eed baldadig', mannbsp;'hield, moest hem dehitte v'ervoerin tot/chefpheid, tenbsp;meer daar hy 'e�n dfiftig 'fndhen een doodvyand vannbsp;twisten was; m�dr toen hy den grond der misdaadnbsp;des gevangen in een klaar licht zag,en vernam datdenbsp;bron van't'ftukriieton�del, en-de wraak byna af gedwongen was, moest de zdgtaartigheid, de Godvruchtnbsp;en m�nfchenkennis/preken i �n h�m n�pen tot ont/er-rning,

VOOKBERICHT,

kander vergelykt, en den aanleg g adejlaat, zal men lichtelyk befpeuren, yiaarom ik my de vryheid hebnbsp;�veroorloofd den admiraal een recht te geven ^ datnbsp;misfchien nooit vlootvoogd hf eft gehqd. Dichters vannbsp;den eerjien rang zyn verder gegaan dan ik in het ne^nbsp;men van vryheden. Men zal my dan deze en andersnbsp;dichterlyke vryheden wel willen vergeven; temeernbsp;wanneer men nagaat,dat byna geen gefchiedenis toe^nbsp;laat zender vryheden of immengfels tot een tooneel-ftuk te werden gevormd. Ik heb my in dit tooneeljluk pnbsp;dat zeer eenvouwdig is, Uk wenschtp dat het noch tett-Vouwdiger had kunnen tsyn,quot;) bevlytigd zo veel trek�nbsp;ken van het uitmuntend caraamp;er des admiraals tenbsp;fchetfen als myn onderwerp toeliet. Wat het leerttatnenbsp;�tan dit tooneeljluk betreft, hier omtrent laatikhetnbsp;onzydtgpubliekoordeeten. Mag de zeeheld De Ruiternbsp;zich ��nmaal beroemen op het lotmyner Mecjerlatsd^nbsp;fehe heldin Lalain, alsdan zal ik geen reden hebbennbsp;rnyyanmynmarhpid^U^beJtlagen. Zoniet, ik zalnbsp;my moeten, t^ogs^ rpe^ Jpreuk; ,, In magnisnbsp;t� volu�sfe fat est�.

PERSON AADJEN.

MICHIF.L AORIAA NSZ 0E RUITER. VALKENBURG, gevjczcn opperhoofd te Guinea,nbsp;DE JONGE valkenburg, zjn zoon.

MICHTEL ADRIAANSZ DE RUITER,

T R E U R S P E Li

EERSTE BEDRYF. EERSTE T O O N E E L.

� �e Westermaatfchappy, beheerschfter dezer landen. Stelt, naar myn� wensch, myn zoon ! myn amptdan inuvrnbsp;handen!

Voor my, �k ben afgeleefd, my walgt das �thoog gebied. Den kleinen levenstyd die my noch overfchietnbsp;IV�geer ik meest den dienst des Hemels toe te wyden.nbsp;U voegt het, in myn plaats, ten dienst des lands, te ftrydeninbsp;Uw vader, door zyn� rang gewillig af te Haan,

Was gistren opperhoofd, thans is hy onderdaan, (ven, �k Voldeed als hoofd,des lands den pligt my voorgefchre-Ik zal van rang ontbloot u blyk van achting geven ;nbsp;Opdat Guineaas kust, op �t zien mynS voorbeelds, leer�nbsp;Wat zy vetfchuldigd is aan haren nieuwen heer.

Doch Valkenburg, gezind uw hoog geZag te ftyven. Moet, fcho�n hy amptloos is, nochtans uw vader bly ven.nbsp;Uw rang is uit den mensch,en dus licht kort van duur;nbsp;Dc rang van vader blyfc, als �t werkftuk der natuur,nbsp;Die tiiy de rechten fchenkt bm vry met u te fpreken.

Myn vreugd is groot, myn zoon! niets zou daaraanoar* Zo met door �c llrenge., datin alles u beftiert, (breken.nbsp;Het vaderlyke hart door zorg belemmerd wierd.

Acblzocht gy,naar myn� wensch,ten top van flaat gerezen, Nadezcn min gevreesd, en meer bemind te wezen!nbsp;Word,(dit zy �c loon van�t geen ik voorn heb beftaan,)nbsp;V' an Ihehgen raadsheer, fteun van ieder onderdaan.

Uw' zoon , die nooit de gunst zyns vaders zal vergeten. Word, zo hy �t zeggen durft, met onrecht ftrenggeheten.nbsp;Voorzien van weinig volk dat ons geloof belyd,nbsp;Omringd van heidenen, genegen tot den ftryd,

Door volk welks groot getal, aan de uitgeftrekte zoomen Van �t Wystiyke Afrika, met reden is te Ichroomen ;nbsp;Op welks gefchroeiden huid en hoogst misvormd gelaatnbsp;Nauiur een verf verlpreid met recht door ons gehaat;nbsp;We'.ks bloed van �t vuur der zon, gezeteld in deze oorden,nbsp;Een hitte ontleent die fkohts zich tempten laat door moorden ,

En fchaars zich koelen laat, dan in �t veel kouder bloed Van ons, wier heerfchappy �t, zyns ondanks, eeren moet;nbsp;Eli welks verwoedheid hen zo verr� '/.ich doet vetloopen,nbsp;Dat zy,uit vrekheid,ons hun bloed,als flaafsch,verkoopen:nbsp;Door zulk geboefte omringd,verwyderd van ons land,nbsp;Hou� hier de vrees alleen de woestheid in den band.

Een diep ontzag, gevergd van �nze landgenooten , Moet in dit zwattgelpuis �t ontzag voor ons vergrooten,nbsp;De vreugd, die �t volk deez�dag om myn verheffing uit,nbsp;Betoont ons dat ons volk myn flrengheid niet misdoid.

Defchynglaigs vaneen� rang, myn zoon, verblind u de oo* Gy kent het yolk niet, neen! door nieu wighe�n bewogen,nbsp;Golyk het vlak der Zee door �t buldren van den wind,

Is �t by elk nieuwigheid tot uiterftens gezind, (fchouwen; �t Voegt u de vreugd des volks op�t hoogst bedaard teaan-Eeii beerfcher moet het volk bentinnen, en mistrouwen.nbsp;Geloof my vry, myn z��n, hoe vreemd het u ook fchyn�,nbsp;�tGemeen neigtfehaars tot vreugd dan om verheugd te zy�;nbsp;Het ziet u dcze^^dag te� top van Haat verheven�

TREURSPEL. 3

�as waant het aan xyn vreugd den toom te moeten geven; �t �rypt een gelegenheid om �ich ��n� dag te ontflaaanbsp;Van zorgen zyns beroeps ten hoogite gretig aan.

Ot �t beter zich door u dan my zal zien bellieren; Genoeg is �t als hun hart zich Hechts door vreugd verkwikt.nbsp;Natuur, die wyslyk werkt, heelt dit hoogst wys gefchikt;nbsp;Nooit moet het wuft gemeen zyn� wdren Hand bezinnen:

Wat ons betreft, mynzoon! �taanzienlykstampt van (laat Is een zorgkwekend goed, dat in de dood vergaat.

Hoe u �t gezag bekoor�, �t is noch voor my verborgen Of hy die zich verbind voor �s volks geluk te zorgen,nbsp;Of�t volk, dat blindlings buigt voor de opperheerfchappy,nbsp;Het meest beklag verdient, en flaaf te noemen zy.

Wat uw begrip betreft vanzwartzynde onderzaten... Hoe! voegt ons, Ghristnen! hen om hunne verf te hatennbsp;Natuur, die op bevel haars meesters �t all� verricht.nbsp;Verbond de deugd van �t hart aan �t blank noch�tzwartnbsp;gezigt*

Wy zyn , beftraald door �t licht dat zy, helaas! ontberen, Verfoeilyker dan zy, zo wy door dwang hen deeren.nbsp;He mensch fproot uit ��n� Ham: natuur wil dus geen�nbsp;dwang.

De Brit, baldadig trots op �t vreeslyk zeevermogen, Dreigt ons op nieuw met een� der bloedigile oorelogen.nbsp;Dat volk, dat in zyn land alle overheerfching vloekt.nbsp;Daar �t op de zee voor zich een overheerfching zoekt;nbsp;Onwillig ooit gerust een� konings wil te hooren,

D.aar �c zich van zyns gelyk� vernoegd laat ringeloren; De vryheid tegen �t hof der koningen verweert,

En van den wil des volks met drift de wet begeert; Heeft reeds,door Holmes vloot.naar dit gewest gedreven�nbsp;Ons op dees kust bewys van vyandfehap gegeven,

4 MICBIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

V^ant gy den neger, ddns afkeerig van uw� dwang. Genegen, en gereed ten dienst van uw belang?

DE JONGE VALKENBURG, (men: De Britten, hoe geducht, doen my in �t minst niet fchroo�nbsp;De Ruiter is gereed ter zee hen op te komen.

Die held, die meer dan ��ns hen deeer der zege ontdroeg. En menigmaal den fchrik in hunne vloten joeg ,

Holmes, �t hoofd der vloot eens volks ter zee geducht, Is reeds De Ruiters magt, zelfs zonder flag, ontvlugt;nbsp;Hy durft, fchoon ruim zo fterk, niets met De Ruiter wagen. ..

/ Go�rede is reeds verheerd, en, volgens �t jongst bericht, Heeft Ne�rlands admiraal daar de ankers reeds gelicht,nbsp;Om zich tot onze hulp te fpoeden door de ftroomen.nbsp;Wy hebben thans voor ^t eerst De Ruiters komst ver*-� nomen;

�t Geen van zyn wys beleid een fprekend blyk verflrekt, ]s, dat hy dezen ipgt zo kunstig heeft bedekt.

Hy, voor wien de overmagt zo dikwyls is bezvvekert , JJehoeft geen ncgerhulp omNe�rlands fmaad te wreken.nbsp;Zyn zeldfaam krygsgeluk, zyn deugd, zyn dapperheid,nbsp;Zyn roem, alom bekend, zyn wonderbaar beleid.

Zo hy den byftandeischt van �t binnenlandsch vermogen .. Geef, Hemel! dat myn moed den fleren zeeheld blyk�.^nbsp;valkenburg.

Wensch liever dat uw deugd de deugd des heids gelyk�. Hy,�t hoofd vanNe�rlands vloot,vrymagtig in �t gebieden,nbsp;Wint, door beftraffing zelfs,het hart der oorlogslieden,nbsp;En tempert fteeds, zo �t flechts met de eer der wet befta,nbsp;De ftrengheid van de wet, barmhartig, met gena�.nbsp;Tracht, wilt ge u zien gevreesd en tevens aangebeden,nbsp;�iea held in �t Ipoor der deugd onwrikbaar na te treden.

TREURSPEL. . s

�tis mfnrmne ernst,lt;nyn zoon'die meest de m nlch:n vlet. Begin uw landbelticr met goedertierenheidnbsp;Toon altyd grooter zucht tot goedheid dan tot ftrafFen.nbsp;Gy ziet u door �t geval gelegenheid verfehaflf�n.

Te toonen dat uw hart op �t edelst vatbaar Is Voor �t geen een� held meest eert , dat is de deerenis.nbsp;La Borde, die my ��ns 't wraakzuchtig krygsvermogcnnbsp;Van�t woest Fantynfche volk tronwhartigheeftonttogen,nbsp;Ja, met zyn lyfsgevaar, my, die u �t leven gaf,nbsp;Heldhaftig heeft bevryd van flaverny of graf,

Toen �t negervolk, beroerd door �t boos beleid der Britten, Een� aanval deed op �t geen wy op dees kust bezitten;nbsp;La Borde, (^die dit volk, ten fteun van onze magt.nbsp;Door moed en wys beleid,heeft aan myn zy�gebragrnbsp;Door last des raads,daar hem een doodflag wiera verweten.nbsp;Verwezen tot de koord, ten ladder afgefmeten,

'Doch opeen woiidre wyz�, gclyk gy weet, gefpaard. Word, andermaal ter (traffe, in �t kerkerhol bewaard.nbsp;De raad begeert zy n bloed.. Mogt gy die ifrengheid l�uitenl

Ditld dat uw zoon, mynheer! zyn mening vry moge uiten. �'k Beklaag La Bordes lot; maar ik beklaag den man,nbsp;Omdat men zulk een lot hem waardig noemen kan.

't Is waar, zyn heldenvuist,zyn yver fpaardeu�tleven; Maar kon dit tot een�moord dien krygsman vry heid geven?nbsp;Want,hoe men �took befchouwe,ecn haatlyk tweegevec^.cnbsp;Is moordery, wat eer de dwaling daaraan hecht�.

Hem, van gemeen� foldaat.tot hopman deed benoemen;, Dus Hebt gy hem betaald voor �t geen hy heeft bellaan.nbsp;2yn misdryf heeft daarna zyn� roem te niet gedaan,nbsp;Gyzelf, gy hebt den raad niet kunnen overredennbsp;Deez� krygsman niet te doen het llraftooneel betreden;nbsp;F.ii vvilt gy dat uw zoon zyn landbeftipr beginn�

Neen, verr� van met dien eisch uw� fieren geest te kwellen. Wilde ik alleen u doen tot uitftel overhellen:

De ftrengheid van de wetontxegtdien krygsman�lieven: Wat ik tot zyn behoud erkentlyk heb bedreven ,

De meerderheid des raads, de fterke ftem der wet, Heeft tny het fparen van den fchuldigen belet.

Het lot wil u, myn ibon, meer gunst dan my betoonen: Licht kunt gy redden hem dien ik niet kon verfchoonen.nbsp;Wanneer �s lands admiraal,(met ongeduld verwacht,)nbsp;Het vonnis van den raad,naar mynenwensch,ver2agt,nbsp;Zal nooit' de fiere raad xich billyk kunnen llooren,

De raad zal nooit van uiiftel willen hooren ; Ongaarne za! men hem zyn rechten af zien (laan.

Men drong my reeds ter ftraf van myn� gevangen aan. Hoe veel ik hier vermag, men kan my kwalyk vergennbsp;In �t groeijend� landgevaar den raad des lands te tergen.nbsp;Indien ik 't vonnis fchors, ik kwets hem in zyne eer,

TWEEDE r O 0 N E E L,

Wys haar niet af, myn zoon. Toon haar uw mededoogen. Wees met de tranen van elendigen bewogen.

Ik ben bereid om haar te woord te ftaan. Doemt gy my myn bellier, 6 Hemel! aau te vangennbsp;Met llryden met natuur, de wet en myn belangen!nbsp;ii dit myn lot! Men komt.

Let beige � niet, mynheer , Dat ik op de�en dag, zo gunftig voor nwe eer,nbsp;�n �t midden Van uw vreugd om �t ampt u opgedragen.nbsp;By �t algemeen gejuich, u nadien durf met klagen.nbsp;Geen Itcrfling deelt zo veel als ik in uw geluk...

Men zegt, en dit gerucht doet my dit uur u nadrcn. En jaagt elk oogenblik den doodfchrik door raynadreii.nbsp;Dat gy, op drang des raads, myn� dierbren echtgenootnbsp;Op overmorgen zult doen ftraft'en met de dood;

Myn hart neemt waarlyk deel in deangfteu die u drukken; Acht my niet koel op �t zien van uwen tranenvloed;,nbsp;�k Ben daar gevoelig aan, zo veel ik �t wezen moet. �nbsp;U w ramp fpreekt in myn hart,gelyk �t betaamtjmaar echte*nbsp;De wet en �t heilig recht fpreekt llefker; ik ben rechter,nbsp;En meer, �k ben hoofd van �t recht; en dus betaamt het mjnbsp;Dat de infpraak van de wet by my (leeds heilig zy. inbsp;Ik heb, zelfs dezen dag, dit weet gy, dier gezworennbsp;De wetten te achten, niets dan haren eisch te hooren.nbsp;De raad ver vrees, uit naam V3n�trecht,uw�echtgenooit,nbsp;A 4

8 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

Daar nu de koord geensiins den fchuldigen deed fneven, Is�t vonnis niet volvoerd, dus blyft het vonnis leven.nbsp;De moorder heeft zyn fchuld niet aan de wet betaald.nbsp;Intusfchen is noch �t uur der doodftraf niet bepaald.nbsp;Vraag my niets meerder af in deze omftandigheden.

Ik word op nieuw gedoemd ter wachting van een� ffag Die my het hart vcrfcheurtl Afgrysf'elyke dag,

Waarop myn echtgenoot, door beulen aangegrepen. Zich zag, op last des raads, ter fchand- en (Irafplaats fleepen,nbsp;Daar hem het fmaadlykst lot, �fmart! was toebereid,nbsp;Ik zal u wederzien, maar met meer yslykheid,

La Borde,��nmaal als dood ter ftrafplaatfe afgenomen. Zal in der beulen arm niet anderwerf bekomen I...nbsp;Afgryslyk lot! � Pyn, die my het hart doorfnyd !

Wyt uw� gemaal zyn lot, en �t geen gy leed en lyd. �tWas niet genoeg een� man in �t openbaar te ontlyven,nbsp;(Die daad waar� noch aan drift,fchoon ftrafbaar, toe tenbsp;fchryven,)

Neen! nadat de onverlaat zyn� vyand heeft gewond. Durft hy hem, halfontzield, noch kwetfen op den grond,nbsp;niet de ftrop een loon te zagt voor zulk een boosheid ?nbsp;MEVROUyvLABORDE.

Zyn gade pryst geenszins zo woest een fpooreloosheid; �k Beken,door �s vyands val was myn gemaal voldaan;nbsp;Maar wat kan drift,mynheer, den mensch niet doenbe-ftaan ?

Wie leeft �er die gehoond, getergd, gebragt tot woeden, Zich altyd voor �t geweld der gramfehap kan behoeden?nbsp;Wierd myn gemaal te verr� door toorn� vervoerd , de mannbsp;Die hem mishandeld heeft was zelf daar de oorzaak van.nbsp;Hy hield gewond niet op myn� echtgenoot te hobiieu.

TREURSPEL,

Is een te heete drift, (dat merk van �t Franfche bloed !) Doemwaardig, denk, mynheer! aan �s hooners overmoed.nbsp;De booswicht, na ontzind in fchandtaal uit te fpatten,nbsp;Beftond, voor �t oog myns mans, onkuisch my aan tenbsp;vatten j

En toen niyn ephtgenoot my voorftond, volgens pligt. Gaf noch xyn hoonerhemeen�flagin�taangezigt. (ren.nbsp;Wat man van moed zal, ziende een zwakke vrouw ontee-Eii dat zyne eigen vrouw , haar rechten nietverweeren ?nbsp;En welk een man op de aard� zal dulden dat, daarna,nbsp;De fchender van zyn vrouw in 't aangezigt hem fla?nbsp;Voeg hier de tedrheid by des rangs van oorlogslieden;nbsp;De onteerde krygsman zipt door ieder zich onvliedennbsp;'Als eereloos, tot dat zyn moed zyn zaak bellisf�;

En denk dat myn geniaal een hoofd van �t krygsvollt is. Te verr� getrokken wraak volgt licht een fchendig hoonen,nbsp;DE JONGE VALKENBURG.

Dit pleiten kan geenszins uw� echtgenoot verfchoonen. De weg tot klagen, dien de raad hier nimmer floot,nbsp;Stond open, zo voor u als voor uw� echtgenoot.

^o rang een� oorlogsman tot moorden recht zal geven, Wat flerfling zal gerust by krygsvolk kunnen leven?nbsp;Des krygsmans vyoesthcid (Irekt den burgren reeds tennbsp;fchroom;

Men kent zyn toomloosheid: de wet hou� die in toom. Niets fpreekt La Borde voor in�t woeste wetverbrcken,nbsp;MEVROUW LA BORDE. (fprekenlnbsp;Spreekt niets hem voor mynheer!.... Ach ! laat zyn dicnllcnnbsp;Hy heeft uw� vaders hoofd onttrokken aan de dood.

La Bordes dienstbewys was �t voorfchrift van zyn pligten. 'k heb �t u reeds gezegd, uw gunst heeft hem voldaan,nbsp;A ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Myn

Myn pligt ver�ischt en raad en wetten voor te ftaan. l!t bid met ernst, mevrouw imylangerniettekwell��,nbsp;ME-VROUW LA DORDE, zicb aan zyns voeten

Duld dat ik fmeeken moog� de doodftraf uit te (lellen, Tot Ne�rlands admiraal. �.

DE JONGE VALKENBURG, baar Opheffende,

Door �t vonnis in de magt des admiraals te geven , Wierd onzen raad door my eene oneer aangevreveu :

Ikzelf moest, en met recht, zyn ongenoegen vreczen; �k Was lid des raads, ik heb La Dorde me� verwezen;nbsp;Zou�t niet onbillyk zyn, dat ik, (thans oppeihoofd.nbsp;Van wien de raad zich niets dan alles goeds belooft,}nbsp;Een vonnis, dat hy my benevens zich zag vellen.

Aan de uitfpraak van het hoofd van Ne�rlands vloot deed Gy ziet dat ik uw be� niet zonder overleg, (Hellen?nbsp;Niet zonder reden die gegrond zyn, u ontzeg.

Schryf my geen wreedheid toe.Ik zou,zo �t kon gcfchieden, U in uw ongeluk met yver bylland bieden;

En zal met blydfchap zien dat llraks myn vader waag� Te vragen van den raad �t geen ik ongaarne vraag.

�t Verzoek door my gedaan zou voor bevel verllrekken, En dit, gy ziet het klaar, zou morrery verwekken.nbsp;Bedenk, de zekerheid d�s lands is in deez� llaatnbsp;Gegrond op de eendragt van�s lands hoofd en van den raad.nbsp;�t Is waar, op myn bevel moet alle we�rllaud vlieden;nbsp;Doch willende in dees zaak verzoekend� niet gebieden,nbsp;Begrypt gy licht dat ik, hoe hard u dit ook vall�,nbsp;Noch minder myn gezag gebruiken kan, of zal.

FIER-

TREURSPEL.

VIERDE T O O N E E L.

ynheer, myn toeverlaat! ik val aan �we voeten. Het wreed belang dat my te helpen hem verbied,nbsp;We�rhoud u, vry van rang, om my te helpen niet.

U w drift voor de eer des raads, zo menigmaal gebleken, Zal, als gy fpreekt, in �t hart der ftrengfte raden fpreken.nbsp;De trouw van myn� gemaal fpreekt in uw edel hart,nbsp;Myn droefheid flaat dit uur u meer dan ooit met fmart...nbsp;Gy merkt myn be�. Wat baat een werkloos mededoogen!

Het grieft en ftreelt die niets ter hulp der deugd vermogen t Het medelyden flrekt den waarlyk braven mannbsp;Ter foltring, als �t de deugd in nood niet baten kan;nbsp;En �t ftreelt nochtans zyn ziel, dat zy zich voelt ontvonkemnbsp;Door de eclfte drift die ooit het fchepfel is gefchonken,nbsp;u Hemel! moet die gift, dat onwaardecrlyk goed,nbsp;Die dubble werking doen op Valkenburgs gemoed !

Verwys, daar hy zo veel voor de onfchuld wil verrichten, Zyn mededoogen niet voor werkloosheid te zwichten.nbsp;Het is �w ramp, myn kind! dierny het hart doorfnyd:nbsp;^ lyde op �t wreedst, met u , omdat gy fchuldloos lyd,nbsp;En omdat ik om beide een� weg tot troost te banen,nbsp;Helaas I geen middel weet dan �t ftorten dezer tranen.

Ach ! gy kent den aart der grooten niet. Meest dorstig naar gezag, zal, fchoon zy �t loos verbergen,nbsp;Een voorfteldat hunn�rang teomluistren fchynthen tergenlnbsp;Zy weten een verzoek, hoe heuser,

TWEE-

It MICHIEL ADRIAAN'?Z DE RUltER,

Als hen�t verzoek mishaagt, met heuschheid af te flaaiu Dit ftond ontwyftlbaar my van den raad te wachten.nbsp;Myn zoon kon best den geest des Itrengen raads verzagten:nbsp;Hy kon, aanvaardend� zyn aanzienlyk ampt van rtaat,nbsp;Het doen eens gunstbewys opdringen aan den raad.

Dit was myn hoop... Helaas! herinner, tot myn fmarte, My niet in dezen Haat myn� zoons hoogmoedig harte.nbsp;Beklaag my; de eerfte dag waarop hem�t volk begroetnbsp;Als landvoogd, in myn plaats, kost my een� tranenvloed.nbsp;A Hemel! doe met fpoed den admiraal hier landen! (den.nbsp;Myn hart trekt door den vloed zyn vloot naar deze Uran-In zyn gewenschte komst beftaat myn hoop alleen.

Wel I wanhoopt gy den raad te treffen door gebe�n, (ken, Hoop dat gy �t hart uws zoons bewegen zult, door fmee-My toe te liaan flechts ��ns met myn� gemaal te fpreekeji.

Helaas! wil dan het lot zo gruwzaam op ons wo�n, Dat gy niets fmeeken kunt waaraan ik kan voldoen?nbsp;Bedenk, dat tot den man dien�tzwaard des rechts zal doo-Byna in ieder land , de toegang is verboden. (den.nbsp;Nochtans, myn kind! ik zal j hoe hopeloos �took zy.nbsp;Het hart my ns ftraffen zoons... Maar, hoe! wrie nadert my ^

V T F D E T O O N E E L.

ergeef dat ik u Hoor�. Wy zien van deze vesten, Mynheer, een kloeke vloot, ons nadrende uitbet Westen.nbsp;Ons oog, gewapend door een (Icrk aantrekkend g'as,nbsp;Befpeurdc op ��ne kiel, fchoon die de vcillc was,

TR�URSPEL. 13

Uw 7,0011 heeft my tot u met dit bericht gezonden. Men wenscht dat deze vloot haast op de ree verfchyn�.nbsp;VALKENB�UC.

Ga heen. Ik zal terftond my by myn� zoon begeven � M yn kind! Ik voel myn vreugd in �t bang gemoed herleven!nbsp;Die rasfe komst der vloot verfchaft, in dezert Haat,nbsp;Eene andre bezigheid dan ftraffen aan den raad.

Ik kan van zyne deugd my niets dan goeds beloven. Gy kent zyne inborst niet; maar ik ken die voor lang.nbsp;MEVROUW LA BORDE.

Einde van bet terftt bedryf^

14 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER, TWEEDE BEDRYF.

tel u genist,mevrouw! Gy zult La Borde fpreketh Dit zeldfaatn gunstbevvys is geen oiigunftig teeken:nbsp;Een heimelyk gefprek w'ord nimmer toegellaannbsp;Met hem die z�ker zal de doodftraf ondergaan.

Wy achten uw� gemaal, zyn lot doet ieder zuchten; Zyn lyfsgevaar kan u niet meer dan my doen duchten.nbsp;De Haat van ongeluk is die gedeltcnis,

Alll.watik kan, mynheer! in deze omilandigheden, Waarin myn hart door hoop en doodsangst word beftreden,nbsp;h u te danken voor die edelheid van hart,

Dat ge in den kerker hem niet troostloos hebt doen treuren. De gunst, waarvan ge my voor hem veel goeds belooft,nbsp;Ben ik verpligt aan uw gewezen opperhoofd,

Die zyn� gefirengen zoon daartoe heeft kunnen nopen, En my op �t edel hart des admiraals doet hopen.

Men pryst De Ruiter hoog: men zegt dat inderdaad Zyn hart meer tot gena� dan ftrafheid overflaat.

Ik heb geen redn, mynheer, dat ik �t niet zou geloven: Dc gryze Valkenburg, die niemant ooit bedroog,

Pryst

TREURSPEL. ij

Pryst by aanhoudendheid De Ruiters deugden hoog. l-)Qeh, biiiteri dit, de hoop, die doorgaans �t hart der mcu-l'chennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 ^

Geloven doet all� �t geen zy. waar te wezen wenfchen, ^^oet my geen� twyfel liaan aan held De Ruiters deugd:nbsp;Het is die hoop alleen die thans myn ziel verheugt.nbsp;Oiitfluit myn� echtgenoot. � Ik voel myn leden beven!�nbsp;D E HOOFDMAN.

Ik weel myn� last, mevrouw. Verwacht in dit vertrek Met hem om wien gy weent een ongeftoord gefprek.

TWEEDE T O O N E E L.

oe ftryden hoop en vrees gefta�g in myn gedachten!..,. Maar moctJk liddrend� hier myn� echtgenoot verwachten ?nbsp;� Ja! La Bordes lot hangt van den vlootvoogd af;nbsp;Men zegt de grooten zyn me�doogenloos en ftraf,

^n �c hoofd der vloot behoort voorzeker tot de grooten... Maar gryze Valkenburg, uit edel bloed gefproten,nbsp;^oet my ten klaarde zien, door�tdeelen in myn fmart.nbsp;Dat dlle grooten niet onmenschlyk zyn van hart.

Dy roemt den admiraal: waarom zyn woord te vreezen ? ft' is al�iii ge'acht, hy zal myn voorfpraak wezen!...nbsp;ykgt; vrees! die weinig baat, en Hechts ons wee vergroot.

DERDE T OQ N E EL.

evrodw La borde, �voeenende, in zyne armirgt;^ Trouwhartige echtgenoot! quot;�

WeCrhou die tranen toch, die rny het hart doorboren. Door vvien is my �t geluk van u te zien befchuren fnbsp;Wien danke ik deze gunst? die my hoogst dierbaar is jnbsp;Schoon zy niets goeds voorfpelt in dees gefteltenis.

Ik kan geen� enklen (lap van dezen held mistrouwen. Spreek, gaf men my ter gunst tot dit bezoek bevel?*.*nbsp;Of zegt gy anderwerf voor eeuwig my vaarwel!

Zo hy �t verzekren durft, wat ftaat ons dan te vreezen? Wat doet, by zo veel hoop, u dan zo treurig wezen?

Indieh een fchelmftuk my myne eer had doen verkorten ^ Dan voegde �t u met recht dien tranenvloed te Horten ;nbsp;Maar 'k heb uwe eer, myne eer, vol moeds, door �t Haalnbsp;gered,

Maar wat kan Valkenburg u doen verzekring geven, Dat niet ten tweedemaal myn vonnis is gefchreven ?nbsp;Onthef myn hart van fchrik, dien my het Hervcn baart.,nbsp;Om u, geenszins �m my: gy kent La Bordes aart!

TREURSPEL. 17

En gryze Valkevibnrg bezweert my dat die held T.n goedertierendheid zyn hoogfte glori (lelt.nbsp;t^e gryzaart, die u acht, wiens deugd ons is gebleken,nbsp;Belooft my zelf voor u den admiraal te fpreken.

Schep moed, myn echtgenoot! wie leeft �er die een� man Als eedlen Valkenburg een bede ontzeggen kan ?

Een Zwakke hoop, helaas! die haast tot niet zal loopen. Uw liefde is �tall� voor my ;maar, tot myn� bittren druk,nbsp;Verzwaart die liefde alleen La Bordes ongeluk;nbsp;tBefef van�twee, dat ze uom myn gevaar doet lyden.nbsp;Moet in dit oogeitblik myn hart op �t felst doorfnyden;nbsp;Naardien uw ydle hoop, alleen uit liefde ontdaan.

Als hoop vervliegt, uw hart te dieper wond� zal (laan. Ach! hoe kan V alkenburg, door zulk een hoop gedreven,nbsp;Van myn bevryding u met grond vcrzekring geven?nbsp;Vergeet hy dat zyn zoon, uit achting voor den raad,nbsp;My aan myn yslyk lot volllrekt bevolen laat? (ten.nbsp;En kan hy ooit met grond van �t hoofd der vloot verwach�nbsp;Uat hy de raden belg�, ter gunst van ydle klagten?

^ Weet dat de ramp in ons de wantrouw doet ontdaan; ^aar laat haar nevel thans uw� geest niet meer bevangen.nbsp;Ue jonge Valkenburg, gedrongen door belangennbsp;Ucnraad te ontzien, volgt (lechts wat hem �t belang gebied;nbsp;Maar Ne�rlands admiraal kent die belangen niet:

I^atzy Zo; maar dat woord is waarlyk van gewigt; t Is voor een� daatsman veel daarvan gebruik te maken.nbsp;Laat ons �t gewis gevaar niet voor ons zelv� verzaken !

i8 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

�t Ismoojflyk datmyn geest, bedwelmd door�toiigpluk. Te veel gevaren ziet, tot meerdriiig van myn� druk;nbsp;Maar hoop, ruim zo bekwaam als fniart om �t oog te bl�'o'nbsp;den,

Kan ook aan fchyn van heil u doen een toevlugt vinden: Beproeven we, onbedwelmd, aan �s tyds gqllelteuis.nbsp;Of hoop of vrees voor otis het meest bedrieglyk is.nbsp;Waant gy �t in �s lands gevaar De Ruiters zaak te wezen,nbsp;Hoe weinig hy �t gemor der raden heeft te vreezen.

Dat hy, op Valkenburgs, of uw�, ofiemants drang, Zich menge in een geval voor hem van geen belang?nbsp;Wat raakt hem of men oiy op nieuw verwyz� tot llerven ?nbsp;Waarom toch zou hy my genade doen verwerven ?nbsp;Om Valkenburgs verzoek! Maar wat in in deez� ftaatnbsp;Hem nutter. Valkenburg? of �t ligchaam van den raad?nbsp;Is �t heden zyn belang, al wil hy my verfchoonen ,

Den raad door�t fcheuren van zyn vonnis fel te hoonen ? Moet ooit decs ryke kust van tweedragt zyn bevryd.nbsp;Het is vooral in deez� hoogst hagchelyken tyd.

Heeft de admiraal de fpyt der raden niet te vreezen, Hun vrindfehap mtx;t nochtans hem aangenamer wezennbsp;Dan hunne vyandfehap, die hy niet zoeken zalnbsp;Door ten� verwezen man te onttrekken aan zyn� val.nbsp;Wie dit vertrouwen durft kent weinig �t hart der grooten,.,nbsp;MEVROUW LA BOUDE, met drift.

Gy dwaalt: het hoofd der vloot, uit lagen ftam gefproten, Heeft in een� armen ftaat, die nooit �s mans luister krenkt,nbsp;Geleerd hoe in den nood zyn medcfchepl�l denkt.

By �t aanzien van de dood natuurlyk hecht aan �t leven; De man, die in een ftulp op �t land is voortgebragt,

Is hem, als mensch,zo waard als �t vorstelykst gedacht. Dit is niet vreemd: de nood doet ons aan deugd gewennen;nbsp;?.ien dient cm mensch te zyn zichzelv� eerst zwak tenbsp;kennen�

T k E � R S P E L. � �sr

Uw trouw voor Valkenburg, den zeeheld aangeprezen, U w moed, alom bekend, uw dienst aan �t land bewezen,nbsp;Ue wondre zeldfiamheid van uw berucht geval,

�t Gaat vast dat alles op den vlootvoogd werken zal! t Geen ieder van hem zegt maakt hem onze achting waar-

�s Heids roem is te algemeen, dan dat dit fpoorl�Os zy.' Nooit fpreekt het ganl'che volk de taal der vleijery.

Het fchoon der daden naar den rang des daadbedryvers. Als een aanzienlyk man een goede daad verricht,nbsp;groeit in ieders mond, ze is groot in elks gezigt;nbsp;v. Haar wat een burger zich ook loflyks moog� vermetennbsp;Meest flaauwlyk word geroemd, en fpoedig word ver*nbsp;getep,

He goedheid van den held, geroemd fchier buiten maati. 2ou 7.0 beroemd niet zyn waar� hy geen man van ftaat.nbsp;Hat gryzen Valkenburg het alles gunflig fchyrielnbsp;Hy oordeelt ieders hart ten allen tyd� naar �t zyne.

fchoon De Ruiter heeft in lagen (laat gekerd, Watfmart de droefheid baart, zyn flaatis lang verkeerd.nbsp;He metifchen zyn doorgaans in lagen ftatid meddoogend�;nbsp;Maar�t lot hen uit hun Niet ten top van- ftaat verhoogend�,nbsp;ochryft hen, by 't wislen van hun ftandgefteltenis,

Hie llrenge li oei heid. voor die grooten eigen is. (ken, Hoch hrje De Ruiters zucht voor �t menschdom zy geble-^ ^yu flrengheid doet niet min de waereld van hem ^ekett.nbsp;Jiedenk dit. Oordeel nu of ik van zulk een� man,nbsp;in wedrwil zyns belangs, vergifnis hopen kan.nbsp;*^fiVRouw LA BOBDE, tia een weinignbsp;zwygens.

so MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

,, De gunst des admiraals moet niet onteker wezen; �En evenwel, �t gaat vast, zy kan onzeker zyn...nbsp;�De vrees myns echtgenoots is niet ontbloot van fchyn!�*nbsp;LA BORDE.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oen.

Spreek,watbefluit uw hart? �t Schynt heimlyk zich te kwel-MEvRocw LA BOKDE, uit haar gepeins tot de uiterjle levendigheid overgaande.

Uw noodlot aan uzelv�, en dat terflond! te ftellen. De Hemel Hort daartoe my �t middel in den zin!

Een middel dat uw hart geenszins zal kunnen wraken, Dat van De Ruiter u zal pniifhanglyk maken,

Dat gryzen Valkenburg de moeite fparen zal Van u door zyn verzoek te onttrekken aan uw� val.nbsp;En dat zyn� ftrengen zoon, en al de trotfe raden,nbsp;Terwyl ons ieder roemt, met fchand� zal overladen.nbsp;Dat middel is... de vlugt! maak u daartoe gereed.

Wat dekt me in �t uitgaan voor �t gezigt der wacht ? MEVROUW LA BORDE, met vervoering, bemnbsp;om den bals vallende, by de band nemendenbsp;en, na een weinig zwygens, bem metnbsp;tederheid aanziende.

Schiet het aan, om zeker weg te vlugten. Vermomd in myn gewaad hebt gy geen wacht te duchten,nbsp;irlou, als gy uit dit hol voorby de wachten trekt,

TREURSPEL.

Win onze woning ftraks, en laat uw vluglie Haven, En zy, die van hun trouw de fterkfte proeven gaven,nbsp;U vergezellen door de bosfchen, of langs �t ftrand'.nbsp;Tot by �t Fantynfche volk dat diep zich houd in �tiaud,nbsp;Gy wist voor lang hoe trouw die negers u beminden:nbsp;Gy zult dat dapper volk licht tot uw hulp verbinden.nbsp;Ik geef, zo ge uw gewaad my voor myn kleedren gunt,nbsp;G tyds genoeg dat gy dit vlek ontvlieden kunt:

Ik zal,om �t hoofd der wacht alle achterdocht te onttrekken, Gp deze tafel �t hoofd met mynen arm bedekken,nbsp;Als�fde hevigheid van�t pynlyk harteleednbsp;^y �t (preken moeilyk maakte,en �t daglicht fchuwen deed;nbsp;En, om des hoofdman oog zolang �t kanzyn te blinden,nbsp;^al hy, wat hy ook zegg�, volftrekt my fpraakloos vinden;nbsp;Gus eer hy merken kan hoe loos hy wierd misleid,

En hy u volgen doe, zyt gy in veiligheid. (fpreken! Verwerp myn� voorllag niet; gy moet dien niet wedr-^Lot heeft u lang vervolgd,gy kuntop�tlotuwreken:nbsp;Gaar �t u tot op deez� dag zo hoogst ongunftig is,nbsp;Schonk �t nochtans ons ��n gunst: ��n lyfsgeftaltenis!nbsp;Eedien u van die gunst om �t lot met roem te ftraft�nnbsp;^ oor al zyne ongunst: �t zal niet licht my kans verfchaff�nnbsp;G W��r alleen te zien; want word uw dood beftemd,nbsp;Gan is de toegang tot dit kerkerhol geftremd.

Eom, gryp het middel aan dat ik u aan durf bieden, Gtn ftrengen Valkenburg, den raad, dedood te ontvlieden.

Is loflyk met geduld te lyden �t geen men moet; tls pligilyk,als men kan,�tgevaarteontgaanmetfpoed.

gy, myn gemalin! myne eer dien afgrond delvenl i ot \yelk een� prys ftelt gy myn leven in myn hand?nbsp;Gy Wilt Hechts dat ik leve, al leve ik in de fchand�?

P u. getoond uwe eer meer te achten dan myn leven, Syjgy wilt myne eer een� wisfen doodfteek geven!

B 3 nbsp;nbsp;nbsp;Had

22 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

Had ik mln waarde aan de eer dan�t levenslicht gehecht. Ik Hond nu niet ten doel aan �t llrenge wiaakgerecht.

Ik, vlngtende,u ter prooi der trotle rechtband laten!... Ik zou myn vrinden, niyn trouwhartige Ibldaten ,

Myn bloeders, die ik Heeds naar waarde heb geacht, �wier trouw my lichtnis in myn oioed heett toegebragt,nbsp;Bedriegen! en daardoor gelegenheid verfchaffennbsp;Aan fluggen Valkenburg om hen op�t Hrengstte ftraffen !nbsp;Gy zoud de gunst eens mans bewogen met uw� rouw,nbsp;Bens vrinds, die, hoogst gerust op onze goede trouw,,nbsp;Bevt'erktdatgeuw�gemaalin �t kerkerhol moogt fpreken.nbsp;Misbruiken! en op �t fnoodst de goede trouw verbreken,!nbsp;�k Zou leven met de blaam dat ik u hulploos liet!.,.nbsp;Verwacht van uw� gemaal zo groot een lafheid niet!

.De ladder en de flrop zyn min voor my te duchten, Dan �t denkbeeld is der fchand�van op die wyz^ te vlugten,nbsp;De dood my. toegedacht is wreed voor �t oog alleen ;nbsp;Maar ije is niets voor den man die haar durft tegentre�n:nbsp;De pyn word uit gevoel, uit anders niets! geboren;

*t Gevoel word door de flraf, �n �t vonnis ,nty befchorcn, Byna niet aangedaan : ten ladder afgeftortnbsp;Is ons gevoel flraks weg; dus is ons lyden kort.

Maar op een laffe wyz� de goede trouw te fchenden, Ten koste van onze eer gevaren af te wenden.

Te leven met de blaamdat ons het leven meer Behaaglyk is dan �t hoogst van �s menfchen goed, onze eer;nbsp;Dit alles baart den man, die heeft geleerd te Her ven,nbsp;En denkbeeld heelt van de eer, meer fmart dan �t licht tenbsp;derven,

Daat uw* gemaal, wiens pligt eischt dat hy ^t middel doem� Dat ons onteert, vergaan; en gy... bewaar uw� roem.

Gy wyst myn� voorflag af! Gyzelf.gy eischt te fneven ? Gy wilt dat ik u derv�?... �k Zal u voldoening geven!nbsp;Maar waan niet dat ik laf in deez� gebaren walnbsp;By die barbaren, die u dreigen, leven zal.

, nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Toeigt;

Toen ik u de eerfte maal naar �t moordfchavot 7.ag rukken, Liet my de krankte ,ontftaan uit drang van ongelukken,nbsp;Nieis dan een affcheid toe, dat my het hart doorfneed ;nbsp;Lit hart, door tyd gewoon aan �t onverdraadykst leed,nbsp;Kan thans het groot bcfluit, waarvan�t hier all� zal beven,nbsp;Vol voeren, tot bederf van wie u wil doen fnevcn.

Ik zcide u ��ns vaarwel, ik denk daarvan, en zy�! ��'ivZeg u thans weer vaarwel,maar op eeneandrc vvyz�.nbsp;Ik, door uw r��n mer fchrik om uw gevaar bevangen ,nbsp;Wil van 'De Kuiters gunst uw hoofd nieiaf doen hangen ;nbsp;Ik (lel, uit liefde, uw lot trouwhartig in uw magt,nbsp;Lcwyl ge uit zucht voor my zyt in �t verderf gebragt;nbsp;Gy vind het minder wreed door een ont�erend liet vennbsp;U w gade, tot haat dood,uw� byftand te doen derven,nbsp;Dan, met haar bitter wee, dat ze om u lyd! begaan,nbsp;Haar liefde ��n poogii g u ter redding toe te Haan...

Een kieschheid zo barbaarsch zal fchaars naar tranen hoo-V Wel! daar ik, nevens u , u aanmerk als verloren, (ren ! Schiet my niets over dan dat ik dees plaats begeev�,

.U redde door geweld... of voor decz� kerker fneev', k Zal voor �t Fantyniche volk in �trouwgewaad verfchy �nbsp;nen:

Min wreed dan gy,naardien �tzaldceleninmynpynen, Zal �c, op den ftrengen aart des landvoogs reeds verltoorci,nbsp;Daar �t u bemint, door my ten opftand aangefpoord,nbsp;Zich, voegende aan de zy� van Euglands waterbciid.n;nbsp;^er breking van uw boei naar deze muren wenden.

En, moedig uit den aart, myn pooging byrtand bi�n. Het bloed des raads,die wreed uw bloed wil doen vergieten,nbsp;nwe�rftaat. in deze muren vlieten;

�toef, wanhopige!.,.Ach! myn bloed verllyft in de adren! pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mevrouw la borde.

VIERDE T O O N E E L.

Die held, alom bemind, zal binnen �t uur hier wezen. Maar, hoe! van waar diefchrik, geprent op �t aangezigt!

Myn vader,ach!uw deugd heeft reeds genoeg verricht. Gy hebt ons klaar doen zien hoe Iterk onze ongelukken,nbsp;Die zonder voorbeeld zyn, u op het harte drukken.nbsp;Reeds hebt gy van uw� zoon een weigring ondergaan...nbsp;Wat by De Ruiter u de vrindfehap doe beftaan,

Om een� gemaal die zich de dood niet wil onttrekken , In �t uiterst van den nood, met kracht ten (leun te (trekken,nbsp;Ons oog voorziet daarin geenszins die zekerheidnbsp;Waarmede uw goedheid ons zo gunftig heeft gevleid.nbsp;Dus, niet voorziende om wis La Bordes boei te Haken,..nbsp;Wanhopig.

�k Zal, door ��ne enkle daad, de waereld kenbaar maken, Dat liefde, ��ns aangefpoord tot wanhoop, in den noodnbsp;Oneindig fterker is dan de yzing voor de dood.

V T F D E T O O N E E L.

a Borde.welk een fchrik mag haar den geest ontroeren^ Wat mag haar opzet zyn ? wat tracht zy uit te voeren ?

treurspel.

Dat haar verheugen moest, tot zulk een wanhoop aan? �t Bericht der komst van �i hoofd van Ne�rlands water-inagtcn,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

De Ruiter, van wiens aart men niets dan goeds kan wach-Op wiens me�doogendheid zy ftraks noch heeft gehoopt, Is de oorzaak dat zy nu wanhopig my ontloopt!

Van waar die omkeer toch ? Wat doet haar alles vreezen, Daar ze alles hopen mag? Kan ik haar fmart genezen,nbsp;Het word op 't oogenblik door my in �t werk gefield.nbsp;LABORDE.,

Geen fmart hield ooit myn ziel meer dan dit uur bekneld! 'Zo gy uw hulp, mynheer! my gunstig wilt doen blyken.nbsp;Volg (Iraks myn echtgenoot�; laat zy u niet ontwyken.nbsp;Haar hart is tc�r en fier, en zulk een hart kan licht,nbsp;Door wanhoop overheerd, niet hooren naar den pligt.nbsp;In �s Hemels naam, vlieg heen! �k Heb verder niets tenbsp;frneeken,

erliezen wy geen� tyd: voldoen wy aan Zyn bed, � Doorgronden wy haar wit, en de oorzaak van haar wee.nbsp;Het laatlle grieft myn hart, het eerde doet my vreezen.nbsp;Ze is zwak; de zwakke mcnsch kan licht uitfporig wezen.nbsp;Voorkomen wy meer rainps, verdryven wy haar fmart.nbsp;De zorg voor �s naasten heil is de e�lde pligt van�t hart.

2lt;5 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER, DERDE BEDRYF.

EERSTE TOONEEL.

�kZe

L/eg andermaal ,myn kind !gy hebt geen leed te vree-�k Moet jegens uw� gemaal altyd erkentlyk we/en:

Ik vrees uw wanhoop meer dan uw� gemaals gevaar. Daar hy my weigrcn blyft �t geen gy ontwerpt te ontdekken ,

,En �t my nietmooglyk is u uw geheim te onttreklieu, ]a ik door langer drang daartoe geen pooging doe,

�k Heb van zyn�fchout by nacht,op 't oogenblik,vernomen Dat Ne�rlands admiraal myn� zoon verzoeken doet,nbsp;Dat niemant, wie �t ook zy, hem aan zyn boord beguiei�.nbsp;Dit �s anders de eerlle pligt van opperhoofd en raden.nbsp;Zo nedrig is de held, beroemd door groote daden.nbsp;Geloof toch dat ik nooit met waan u heb gevleid :

Hoe zeker u de grond van uwe hoop moog� fchynen. Uw hoop kan uit myn hart myn�angst niet doen verdwy-*1 Begrip ��ns enklen mans beflist La Bordes lat: (neu.nbsp;Het brengt hem in myn� arm,of�t brengt hem op �t fchavoc:nbsp;Men heeft van �t kloekst vernuft een wanbegrip te vreezeil.nbsp;De gunst des admiraals moet niet onzeker wezen jnbsp;En evenwel wis Haat, tot lichtuis van myn pyn,

TREURSPEL.

De Ruiter is een menscb 5 dus vatbaar voor verblinding. Ik heb van �tmenschlykhart Hechts weinig ondervinding.nbsp;Dus word een ydle fchrik my mooglyk ingeprent;

Maar myn gemaal, mynheer, die �t menschdom beter kent, Den aart der grooten hart heeft weteai na te fporen,nbsp;Weet dat zy meer �t belang dan 't mededoogen hooren.nbsp;Een oog door tyd verlicht bedriegt zich zelden; maar...

Een oog door ramp verblind ziet doorgaans v�el gevaar. Is uw gemaal, myn kind, fchaars vatbaar voor verblinding,nbsp;Ik heb van �c menschlyk harr een langer ondervinding,nbsp;Myn oog is niet bedwelmd door walm van tegenfpoed,nbsp;�k Ben in myne eerde jeugd by grooten opgevoednbsp;Befef dus wien van ons gy meer geloof moet geven,nbsp;My ,of een� driftig� man, door doodsangst aangedreven.nbsp;Ik ken den admiraal; ik kende hem toen hynbsp;In nyvren Lamplins dienst no(;h voer ter koopvaardy;nbsp;En heb tot op dit uur geen reden otn te vreezen.

Dat is, me�doogend�, groot, en nedrig van geest. Ikzelf heb V an Der Zaan, zy n� fchout by nacht, gefproken;nbsp;En dees heeft in myn hart noch meer de hoop ontdokennbsp;Waarmede ik met vermaak, in uwe omdandigheid,nbsp;Uw droefheid, my ten troost, gedurig heh gevleid.nbsp;De brave vlootvoogd komu Ik wacht hem met verlen-gen!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(fangtn,

Tree, daar myn pligt ver�ischt hem in dees zaal te 011-In�t gindfche zy vertrek. Bedwing u; nader niet, , Voor dat gy , op myn� last, �t bedemde teeken ziet.

Zy vertrekt, en defoldaat plaatst zich, op den wenk van valkenburg, voor de deurnbsp;van haar vertrek.

TIFEE.

28 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER, TWEEDE T O O N E E L.

DE RUITER, VALKENBURG, DE JONGE VALKENBURG. Hoofden der vloot, fcbeeps-kapiteinen , raadsheeren . hoofdlieden ,� ennbsp;Joldaten, aan den ingang.

en ftalic een eerbewys dat ik geenszins verwachtte , Dat ik altyd ontweek, en altyd weinig achtte.

De ftaatkunde, eigenbaats en heerschzuchts booze fpruit. Vond al die ydle praal voor hare dienaars uit,

Om hunnen rang by �t volk, dat licht zich laat verblinden, Ten Iteun der dwingVandy meer aanzien te doen vinden.nbsp;Hy , die zyn broosheid kent, zoek�, doende all� �t geen hemnbsp;Voldoening in zyn hart: al �t ovrige is een last. (past.nbsp;Laat ons,door kryg gedreigd, den dierbren tyd heftedennbsp;Aan�s lands verdediging, en niet aan kleinigheden.

De zncht voor �t land alleen verdient den eerenprys; Uw yver tot �s lands dienst ftrekk� my voor eerbewys.nbsp;Men doe de vloot voorzien: dit�s de eerftemyner zorgen.nbsp;Tegen ��n' der kapiteinen.

Gy voert de lichtfte kiel: vertrek van hier op morgen. Uw togt zy Westlyk heen langs deze kust gericht.nbsp;Doch hou, zo veel gv kunt, het land in uw gezigt.

Een kiel of vloot verneemt die herwaarts fchynt te fpoeden, Doet,door uw zwaarst gefchut,dit ftraks ons volk ver�nbsp;ftaan;

Tegen de hoofden der vloot, en verdere kapiteinen. U voegt het boven all� het zeevolk in te toornen.

TREURSPEL. a9

Vergunt geen groot getal gelyk aan land te komen. Myn vrinden! van wier trouw ik allen dienst verwacht,nbsp;Gy weet hoe hoog myn hart de tucht by �t zeevolk acht;nbsp;Men kan niet zonder haar een vloot met vrucht beftieren.nbsp;Maar wacht u, ftraffende, ook die drift den toom te vierennbsp;Die, ��ns aan �t woeii, den inensch een� mensch doet zy n innbsp;fchyn:

valkenburg. Soldaten, aan den ingang.

ynheer, die dezen dag aan dees gedreigde ftrandea Het zorglyk hoog bewint u ziet gefteld in handen.

Aan wien ik op dit ftrand my van myn pligten kweet. Uw vlyt zy met myn vlyt te? dienst des lands bedeed.nbsp;Onze eerfte zorg in �t wee, dat wy met reden vreezen,nbsp;Is meester van het hart van �t volk des lands te wezen.nbsp;Is �t min befchaafd dan wy ,het heeft geen�minder�moed ,nbsp;Eu�t waagtvoorwien�tbemint, metblydfchap zelfs,zynnbsp;bloed;

Vooral �t Fantynfche volk. Vertrouwt gy dat die benden , Ten val van �tBritfchevolk,zichyeldwaartszullenwen-DE JONGE valkenburg. (deii ?nbsp;Ja! Uwe edelheid hou� zich verzekerd vannbsp;Een volk waarvan men niets dan goeds verwachten kan.nbsp;�t V7as eerst, door Hst des Brits, tot Englands dienst gewonnen,

�t Had zelfs reeds tegen ons de vyandfchap begonnen ; Maar van hun dwaling, door den Brit hen ingeftort,nbsp;Genezen door ons volk, was deze kryg Hechts kort.nbsp;Zy hebben van hun trouw ons blyk by blyk gegeven.

E�n krygsman deed dit volkmctonsin vrindfchapleveti, Mynheer! Het achtte hem, zo om 7.yn� flouten aartjnbsp;A!s om 7yn minzaamheid; en hy is achting waard�:nbsp;Zyn vuist beftrecd huiimagt, zyn tong bellreed hun dwa-En by den roem, verdiend door deze zegepraling , ( ling;nbsp;Voegt hy noch deeerdathy meontruktheeftaan de dood,nbsp;DE RDITER,

VALKENBURG wmkt denfoldaat, die terjlond de deut ontfluit , �waaruit mevrouw lanbsp;BOR DE fcbislyk ten voorfcbyn treed, en zichnbsp;am d� meten des admiraals �werpt. Ter-�wyl vervolgt de gryzaart, tegen dennbsp;admiraal.

6 Ja! ik ben �t, mynheer! Zie hier de droeve gade Eens oorlogsmans hoogst waard� uw edelheids genade.nbsp;de ruiter, met ver�wondering, baar opnbsp;beffende.

Wat �s dit! De gade eens mans, die zo veel heeft beftaan ^ Smeekt my gena� voor hem ! Wat heeft hy dan misdaan ?

Zyn misdryffprootuitdeeer,myneeer terwraak,te hooren. tlierom is myn� gemaal �t afgryslykst lot befchoren.

Indien �t uwe edelheid op 't gunstigst mogt behagen Dit wonderbaar geval zich voor te hooren dragen,

TREURSPE

Bn kreeg ,tcn loon zyns moeds; van ons een� hooger flaat. Toen noch 't Fantynfche volk� door Englands list bedrogen ,

Befloot met NciJrlands volk ftontmoedig te oorelogen, Befloot myn vader, (door een valsch gerucht misleid.nbsp;Alsof Hechts weinig volk zich had door �t bo$ch verfpreidjnbsp;Van weinig volk vcrzeld, den vyand weg te dryven,nbsp;Het bosch te zuivren, niets daarin te laten blyven.

En �t orgelykst gevecht dat iemant immer zag Voorfpelde al �tvolk, als-hem, den laaiden levensdag.

' Zyn vuist,die wondren deed,voelt zich de kracht begeven: Hem was alre� geen hoop in �t ftryden bygebleven ,

Op �t duurst te levren aan �t Fantynfche moordgebroed; Wanneer La Borde, (dus is haar gemaal geheten,)nbsp;Zich hebbende in den drom van �t zwart gelpuisgefir.eten,nbsp;Den vyand zo veel werks verfchafte met de kling,

� Na zulk een ftoute daad, die ieder held moet roemen. Heeft hem myn� vaders gunst tot hoofdman doen benoemen ;

Maar naauwlyks in dien rang gevestigd, heeft zyn hand E�n�onzer burgery dolzinnig aangerand,

32 MICPItEL ADRIAANSZ DE RUITER,

En met de kling# ten dienst van Neerland hem gegeven. Door meer dan ��ne wond�, verwoed gebragtom �t leven.nbsp;Waarom �s lands eedle raad, naareisch van Nc�rlands wet,nbsp;Den moorder daadlyk heeft in hechtenis gezet;

En, om hier in �t vervolg den tweeftryd min te vreezen, Nadat hy wierd verhoord, hem tot den ftrop verwezen.nbsp;Dit vonnis, dat op wet, op fchuldbekentcnis,

En welzyn van �t gemeen volmaakt gegrondvest is, Wierd daadlyk uitgevoerd; en burgers en foldaten,

�t Waande alles hem ontzield. Maar naauwlyks afgelaten Van �t dwarshout, opgericht tot zyn verdiende ftraf,nbsp;Vernam men dat hy noch bevvys van leven gaf;

En door behulp der kunst, verloster van ons leven Gedreigd in zynen loop, wierd hem de kracht hergeven.nbsp;Dus wierd de man, wiens val�slandshoogeraad belloot.nbsp;Herboren op �t fchavot uit zyn gewaande dood.

�k Behoef uwe edelheid nu verder niet te ontdekken, �s Lands eedle raadzag nietsdan �t vonnis half voltrekken:nbsp;Dat vonnis eischt met recht des bloedvergieters bloed;

�t Eischt dat de dood de draf onfeilbaar ^volgen moer. Daar nu de moorder leeft, eischt vvet,belang en reden,nbsp;Dat hy ten tweedemaal ten ladder op zal treden.

Is�t waarheid? Durfde UW man zyn�medemensch verflaan? Heeft hy door moordery zyn� roem te niet gedaan?

En durft gy,vol van hoop,zyn voorfpraak u vermeten? Ja hem, ten trots des raads, genade waardig heten ?nbsp;MEVROUW LA BORDE.

Betaamt een� man van eer een Godloos tweegevecht? Zyn �t niet de Goddelyke en menfchelyke wattennbsp;Die tegen �t tweegevecht met nadruk zich verzetten ?nbsp;Wie tegen ��n van twee zichzelv� baldadig kantnbsp;Is een vermeetle fchelm, ofhy heeft geen veilland;nbsp;Wat ftaat de maatfehappy dan niet van hem te wachten.

TREURSPEL. 33

Die, door zyn drift beheerscht, haar beiden durft verachteIl^

Al hoonde �t ook de wet, den Iteun der volken, niet: Kan ooit op de aard� wel ieis meer onrechtvaardig wezen,nbsp;Dan dat in een gefchil, (uit welk een� grond gerezen,_)nbsp;De magt gelaten word aan hem die onrecht deed,

Ter moording van den man diefchuldloosonrecht leed? En dit gefchied, zodra men �t recht door �t daal verdedigt:nbsp;Want .wie verzekert ons nat hy die is beleedigd.

Ik denk niet dat ��n mcnsch op de aarde ooitzal beweeren, Dat hy, wiais overmoed een� ander durft ontceren,nbsp;Gelyk heeft in zyn zaak wanneer hy Hechts verwint;nbsp;Want wie dit ftaande houd is inderdaad ontzind.

�t Waar� met den wellland uit des volks, in alle (laten: Waar toch zou eenig volk met veiligheid beftaan.

Zo elk zichzelv� ter wraak de hand aan�t (laai mogt Haan? De losf� jongeling, of deugniet, best bedrevennbsp;In �t voeren van de kling,waar� meester van elks leven.nbsp;De minst geoefende in �t bellieren van de klingnbsp;Stond dan ter prooije aan guit, of woesten jongeling.nbsp;Het leven,�t hoogfte goed dat wy op deaardeontfangen,nbsp;Behoort niet van de kling van dwazen af te hangen.

Is, alles w�l befchouwd, het haatlyk tweegevecht Geen fchaamtlooze inbreuk op het Godlyke recht?

Het leven is den mensch door �s Hemels gunst gegeven; Hy is het dus alleen die recht heeft op ons leven;

Dus is het tweegevecht, fchoon�tfchelm en dwaas bekoort, Een inbreuk op dat recht, een weg tot wreeden moord,nbsp;�t Waar�billyk hen die zich op �t recht der kling vertrou'nbsp;wen,

De reden, geen geweld, beflisf� der menfchm za;k; De Godsdienst en de wet verbieden alle wraak.

Uw taal, mynheer, is (lerk, zy is vol edelheid. VetliGeW u niet dat ik voor �t recht des iweedryds pleit�.nbsp;De burger kan volmaakt zich naar uw� w'il gedragen;nbsp;Adaar wie moet inderdaad den krygsman niet beklagen!nbsp;Indien hy door �t geweer zichzelvcn recht verfchaft,nbsp;Wordhy, als moordenaar, door de overheid geftraft;nbsp;En zo hy wrakeloos zich hoonen laat, of kwellen,

Cf een keur dan ftraffehavot, of leven vol van fchand�. Verfchoon my.myn gemaal was nevens my belecdigd.nbsp;En heeft, als oorlogsman, zichzelv� en my verdedigd.nbsp;DE RUITER.

Ely was een oorlogsman ten dieiille van den Haat, Geenszins ten dienst van u, of zyn� ontzinden haat.

Hy droeg zyn kling om�t land, op hoog bevel, te wreken, Ihliet om zichzelv� ter wraak zyn� vyand nc�r te flckcn,nbsp;Niet om in zyn geval, ter ftraffe eens vyands wodn ,

Zo die te ontvlieden waar�, zichzelven recht te doen. Ikzal, watzydeik ook in �trechtsgeding moog�kiezen,nbsp;Uw t/cider ongelyk niet uk het oog verliezen ;

Maar wraak en moorden Raan zo min den krygsman vry. Als �t armfte medelid van deze burgery.

Word eenig oorlogsman door woord of daad belecdigd, Hy wend�zich tot het recht ;hyzy door�t recht verdedigd.nbsp;Niets maakt hem magtig tot het oefnen zyner wraak ;nbsp;Niets maakt hem, �trecht terfpyt, tolrechter in zyn zaak.nbsp;De wet die moord verbied raakt alle ftervelingen.

Niets geeft den krygsman recht naar iem.ants hals te dingen, Dan kryg, waarin de magt die over ons gebiednbsp;'�Verantwoord voor al �t bloed dat �s krygsmans llaal vergieti-Toen dc Opperhai.elheer Zyn wet ons heeft gegeven ,nbsp;Heeft Hy den krygsinan nooitdeez� regel voorgcfchrevcn :

TREURSPEL.

�Wanneer uw medemensch u hoont door daad of woord, ,,l5eproef of g} uzclv� kunt wreken door een� moord;nbsp;�Of waag uw hoogde goed aan uwen hooners woede;nbsp;,.t]y wasch�, na �t hoonen,noch zyn hand in uwen bloede�.nbsp;Zyn wet was algemeen ; � Wie iemants bloed vergoot,nbsp;�Zy door der menfehen hand geleverd aan de dood�.nbsp;Geen wet by eenig volk heeft ooit die wet we�rfproken.

Myn echtgenoot, helaas! heeft zich uit nood gewroifen. �t Waar� met zyne eer gedaan, zo �t geen hy onderging...nbsp;o E RU t TE R.

*t [s een erbarmlykc eer die deunt op �t recht der kling! Wat zonderling begrip! Hoe! moet de kling bewyzennbsp;pat wy hoogst waardig zyn dat ons de menfehen pryzen?nbsp;Word iemant eerloos door een� fchelders fchendendnbsp;woord ?

En hen niet waardig acht door flag of fchop te ftraffeiij Of hy die tegenblaft, en dus hen meer doet blaffen?

Een mensch geneigd tot (laan of fcheldeiid'entgevreesd, Gelyk een dolle hond, of ander razend beest:

Wie wederfcheld of fmyt maakt zich tot zyns gelyken; De ware man van eer zal zwygend� hem ontwyken.nbsp;Zyne eer rust op zyn deugd; en dees houd eeuwig Hand,nbsp;Hoe vinnig ook door woord of daden aangerand.

De mcnsch heeft redenkracht om �t goed van�t kwaad te Hy weet, de reden en de Godsdienst leert hem dit,nbsp;Dat hy, fchoon hy een'hart dat zondig is bezit.nbsp;Oneindig veel kan doen om in dat hart te fnoorennbsp;Air wat zich tegen �t geen dat loflyk is doet hooreii.

Dan waar� hy nooit Ifrafwaard�, wat gruwel hy beging. De Hemel heeft den mensch, in alle levenslhten,

30 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

Bcj'unftigd met de kracht om �t kwaad te kunnen laten; En wie een gunst verftnaad, die hem de Hemel gaf,nbsp;Verdient, by ons beklag, met allen recht zyn Itraf,nbsp;MEVROUW LA EO KOE, zicb aan zyne voetennbsp;�werpende.

Ach ! laat beklag, mynheer! in uwen boezem fpreken; �n laat La Bordes trouw voor hem genade fmeeken.

�k Beklaag hem inderdaad, gelyk ik elk beklaag Die waard� is dat zyn ziel den last van �t misdryfdraag�,nbsp;En voel, om zyne trouw, tot zyn behoud my fporen;nbsp;Maar �t recht heeft ook zyn Item, die ik niet min moetnbsp;hooren.

Ik acht menschlievendheid, ik acht en moed en trouw , Maar �t achtbaar, �t heilig recht acht ik niet min, mevrouw!nbsp;Zo, zonder de achtbaarheid van �t heilig recht te krenken,nbsp;�t My doenlyk zy genade aan uw� gemaal te fchenken,nbsp;Vertrouw vry dat dit hart, vol zucht voor de eer van�tnbsp;recht,

De kreet van�t menfchenbloed geenszins genade ontzegt. AU� wat ons by den last eens ftaatsampts troost moet geven,nbsp;I'S magt tot fparing van der medemenfchen leven;

�t Is als de pligt ons dwingt tot (torting van hun bloed. Achlmogtik in �t gedrag uws echtgenoots niets vinden.nbsp;Dat tot den wreedllen pligt ons billyk moet verbinden 1nbsp;Hoe �t hienne� wezen moge, ikzelf, ik wil terllondnbsp;�tGeen hem bezwaart of dient vernemen uit zyn� mond.nbsp;t Betaamt my niet uw hoop op zyn behoud te voeden,nbsp;Of uw benepen hart door fiddring te doen bloeden :nbsp;Vertrou w nochtans, fcho�n ge u door hoop niet ziet gevleid ,

VIER.

TREURSPEL. VIERDE T O O N E E L.

VALKENBURG, DE JONGE VALKENBURG, MEVROUW la horde. E�n Joldaat, innbsp;bet verfcbiet.

-ynheer!zie my,befchreid, voor u ter necrg�bogcn. Thans verg ik in den nood niets van uw incdedoogcanbsp;Waardoor gy met �s lands raad in twist geraken kunt,nbsp;Neen ! �t fmeeken om ��n gunst zy my alleen vergund.nbsp;Gy hoort hoe de admiraal, wiens ftrpngheid my doetnbsp;beven,

' �t Gaat vast dat hy van u, als kundig van �i geval Igt;at my elcndig maakt, getuignis vergen zal;

Laat my,dit is myn be�,van u geenitrengtieidvree/.cn: Verfchoon La Bordes drift, zo veel �tzal mooglyk wczcilnbsp;DE JONGE VALKENBURG.

La Bordes weldaad fpreckt:ik hoor de Item van�t bloed. Ik hoor zyn groote trouw bewezen aan myn� vader,nbsp;Den dienst aan �t land betoond,en uw verdriet tegadcr;nbsp;Maar verg� my, hoe dit all� op my ook werk�, mevrouw ,nbsp;Geen daad die�thoofd der vloot op�thoogst mishagen zon.nbsp;Hy acht de waarheid hoog. Zyn (Irengheid doet u vreezen ;nbsp;Moet zy, in mynen rang, my niet ontzaglyk wezen fnbsp;�k Zal docn�t geen my betaamt. De toeftand van den flaatnbsp;Ejscht hedtn andre zorg, en dat ik u verlaat�.

V Y F-

38 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

F r F D E T O O N E E L.

iedaar de maat gevuld van �i geen ik had te fchroomen � Ziedaar den grond van hoop voor eeuwig niy benomen !nbsp;7'hans zie ik klaar, hoe llcrk beneveld door myii pyn,nbsp;Wat burgers in den nood, en wat de grooten zyn.

Ik ken den admiraal, ik ken myn� zoon... Hoe �t zy, Zwyg van myn�zoon,en hoop op �t hoofd der vloot en my.nbsp;De Ruiters taal was ftreng, dit lyd geen tegenfpreken;nbsp;IVlaar uw� gemaals geval is Hechts hem half gebleken:nbsp;Het wierd hem inderdaad ongunstig voorgelleld.

Ik heb het aangehoord, en deed myzelv� geweld Ter breidling van een drift die my niet zou betamen;nbsp;Ivleti moet geen. hoofd des lands voor�t hoofd der vloot be-fchatnen.

Ik duchtte dat uw hart, vervoerd door bittren rouw, , Ten n.tdeel van myn� zoon zich niet bedwingen zou,

De Ruiter,die zich licht aan zulk een drift zoullooren. Zal tyds genoeg van my �i geen hy moet weten hooren:nbsp;�k Stel vast dat de admiraal, in zulk een zwaar gevalnbsp;Myn� zoon verhoorend�, zich met my beraden zaUnbsp;Alsdan zal ik, doch verr� van mynen zoon te hoonen,nbsp;Den admiraal �t geval in �t ware lichlt;t vertoouen

Intusfchen, mogt elk mensch,op �t hooren van uw� nood, *t Afgryslyk tweegevecht meer Ichuwen dan de dood!nbsp;Hy dien daarin het Haal word in de borst gedreven,

Is min beklagenswaard� dan hy die blyft in �t leven. Mogt elk, ?odra hy voelt dat honi zyn drift verbeert,

TREURSPEL.

Dat hy, (hoe fpoorlooze eer zich moog� hier tegenkanten.) De rampbewerker word van al zyn bloedverwanten!

Wat u betreft, mynlcind! ach! Ik iny gunftig toe, Dat ik aan �t fterk verzoek van uw� gemaal voldoe...nbsp;Keer in dit zy vertrek ! Met uw verdriet bewogen,nbsp;Tracht ik me ��n oogenblik te onttrekken aan iiweoogen.nbsp;Dit zuchtend� hart, een wyl door eenzaamheid ontlast.nbsp;Beraamt te beter �t geen tot uw behoud my past.

Men kerkert me op zyn bec, hy fnyd den weg my af Dien ik heb in te liaan tot zyner beulen ftraf,

�k Moet fiddren als ik denk aan�t hoofd der watermagten, Van �t opperhoofd des Jands that my geen� troost te wachten ;

Noch word in zo Veel wee myn ziel met hoop gevleid... VVkt foltring is zo wreed als deze onzekerheid!

VIER-

40 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER, VIERDE BE DRY F.

Het Tooneel verheeld bet zelfde vertrek waarin bet eerjle be dryf ir afgefpeeld.

DE KPiTEB, aan een tafel gezeten , met bet vonnis des gevangen en fcbryftiiig voor zich.nbsp;t�n hoofcman , en foldaten, aan den ingang,nbsp;tegen wie de admiraal zich wend , en,

De deur van bet vertrek word gefloten ; waarna de /idmiracl. op eene treurige wyze , betnbsp;voinis inziende, na een wrinigpeinzens,nbsp;vervolgt:

Zyn dienst zou dan niets baten!... Opflaande, en op den voor grond tredende.nbsp;Ziedaar dan �t fiiiaakly� zoet van hooj^ verheven (laten,nbsp;Naar wier oezit het hart zo on�phoudlyk haakt!

Hoe fpoorloos is de mensch met hoog gezag vermaakt! De mensch is, inderdaad ! hoe ook als wys geprezen,nbsp;Veel min een redelyk, dan redenerend wezen.

Steeds haakt hy naar geluk, en zoekt het in een goed Dat zyn� oezitter kw'elt, daar �t duizend zorgen voed.nbsp;Ten ininfte is �t wigtig ampt waartoe ik ben verheven,nbsp;Die rang die, ongezocht, door 'i lot my is gegeven,nbsp;In �toog van hem die niet door fchyngoed word verrukt,nbsp;Een wezentlyke last, die �t hart gevoelig drukt.

�k Had waarlyk meer geluk toen ik, van elk vergeten, By myn gelieft gedacht gerust myn brood mogt eeten,nbsp;Ja toen, (hoe dfkwyls was �t dat ik dien tyd herriep!)nbsp;Ik, in den laagften (laat, in Lampiins lynbaan liep,nbsp;Daa nu iny �t wigtig ampt van vlootvoogd is befchorcr,

TREURSPEL. 41

Dan zal geen zoon van my ooit, tot zyn droefenis, Bevinden wat myn post, of eenig llaatsampt is.

�t Is niet genoeg zyn� rang met luister te onderfchragen, Voor �t welzyn van den (laat angstvallig zorg te dragen ,nbsp;Den roem van �t vaderland manmoedig voor te ftaan,nbsp;Een� vyands niagt en list met kunst te keer te gaan,nbsp;Zich wreed genoopt te zien tot bloed vergietend dry den,nbsp;T e peinzen om den flag te zoeken, of te inyden,

Dat Hechts ��n eiikle flap, hoe.yvrig wy ook waken, Ons niet alleen veracht, maar zal elendig maken,

Ja dat men , inderdaad , wanneer we ��n ampt begeven Aan hen t�ie �t lot verpligt in onzen dienst te leven,nbsp;(Hoe de ainpibegevingsmagt ons dwalend hart bevali�,)nbsp;Tien hateren, en ��n�ondankbren maken zal;

Dit �s alles niet genoeg ; dit �s alles niets te noemen By dien geduchten pligt om tot de dood te doemen,..nbsp;Te doemen tot de dood ! Dat woord,dat woord alleen,nbsp;Ontroert myn ingewand! Het fcheurt myn hart van��n!nbsp;6 Hemel! hoe uw w'il en 1'chikking dient geprezen,nbsp;Waarom de Ruiters hart tot zulk een� pligt verwezen!

Is �t hem geen fmart genoeg dat hy in menfchenblotd De veiligheid zyn lands bedendig vesten moet ?

Dat hy by �t naar gekerm verwekt by bloed te plengen , Ja in de elend�des krygs, zyn�leeftyd door moet brengen?nbsp;Moet hy noch buiten kryg, ten diende van zyn land,nbsp;Het leven van den mensch gefleld zien in zyn hand?

Is dit uw W'il ? Welaan! uw gunst verlicht mydeoogen. Beflier myn zucht voor �t recht, beflier myn mededoogen;nbsp;Verlicht den last myns ampts, tot mindring myns verdriets;nbsp;Wa:U zonder uwe hulp is �s menfehen wysheid niets.

C y nbsp;nbsp;nbsp;TWEE-

42 MICHIIiL ADRIAANSZ DE RUITER, TWEEDE T O O N E E L.

DE RUITER, LA BORDE, E�n bOofduMU, m Joldaten.

-/lendige ! tree toe. Gy doet dan op uw wezen Den toeltand van een hart bevryd van wroeging lezen!nbsp;Hoort gy de Item van �t bloed dat uwe vuist vergoot,nbsp;Niet tevens met de fniart der fchuldlooste echtgenoot�?nbsp;Voegt u, daar moord uw ziel met droefheid moest bez wa-De wroeginglooshcid aan gevoelloosheid te p.aren ? (ren,nbsp;Is �t mooglyk dat een man die zo veel heeft beftaan,nbsp;Eerst moordde, en daarna niet door fmart is aangedaan ?nbsp;LA BORDE.

Nooit ftoorde zich myn hart aan argwaan of betichting. Men gaf uwe edelheid voorzeker onderrichting,

Ik ziet �t niet dan te klaar, van�t geen ik me onderwond; Maar heeft men u gemeld waaruit de twist oatllond?nbsp;Zo �t u behaagt, mynheer! als rechter, my te hooren,nbsp;Dan fmeek ik u met ernst om alles na te fporen.nbsp;Hoewel ik in gevecht, gedrongen door den nood,

Het bloed ecus wrecvlen n lans door myn geweer vergoot, De Hemel, die alleen in ons gemoed kan lezen,

Weet of ik wroeging leed, zelfs eer ik wierd verwezen; Hy weet wat wee ik leed om �t lyden van myn ga�.nbsp;En of ik noch myn hart van wroegingen ontfla.

Wie iemant doodsn kan met koele wroeginglooshcid , Bezit een eerloos hart, in (laat tot alle boosheid;

Of ik van menschlykheid op �tfchaudlykstben verbasterd. Of ik als moordenaar verdien te zyn gelasterd ,

TREURSPEL.

Gyzelf bekent in twist, om uwe vrouw/ ontfproten. Uw� vyanJ door uw ftaal te hebben ncci'^clioteninbsp;Eu zulk een woeste daad verdient de dood gew'is.

Ze is ftrafbaar, ja, mynheer! zo eerwraak ftrafbaar is. �k Heb niet in koelen olpe�e een� mensch het licht benomen;nbsp;Ik heb door toorn� vervoerd inyn� vyands bloed doen ftroo-Myn f^ade had weleer myn�vyands oog bekoord ; (men.nbsp;Hy lloeg haar �t huwiyk voor, doch ik, ik had haar woord,nbsp;Hy liet niet na alom zyn� al�keer my te toonen,

In �t einde is hy myn gade en my in �t veld ontmoet; Slechts door ons aan te zien outiiak de toorn� zyn bloed.nbsp;Elk-weet hy was geneigd om fcheldende uit te fpatten.nbsp;Dit dulde ik;maar myn gade op�tlchandlykst te zien vatten ,

En my, die haar verweerde en voorftond , volgens pligt, Bedaard te laten liaan in �c eerlyk aangezigt,

Die goedheid kon ik niet van �t grimmig hart verkrygen, Is �t leven ineeder waard� dan�thoogfte goed? onze eer!nbsp;DE RUITER.

U w wraak Hond aan �t gerecht, geenszins aan uw gew'cer. De wet door �s Hemels hand de menfehen voorgefchreveu.nbsp;Hecht minder waarde aan de eer, dun aan der menfehennbsp;leven:

Zy zorgt voor �t leven eerst,daarna voor �s menfehen goed, En daarna dat onze eer voor laster zy behoed, (den:nbsp;Wy zien de rechters meest op aard� dat voetfpoor hou-Verr� dat zy met de dood gereedlyk llraffen zouden,nbsp;Benemen zy doorgaans, en houden �t voor een� p�gt,nbsp;Zo �t z n kan, �s booswichts eer, en Ipaarzaam �r leveasquot;nbsp;Zy laten hem den tyd van denken en bekeereti. (licht;nbsp;En, inderdaad, de man die c�;;s .''ch durfde ont�crcn,

44 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

IVlen heeft dit meer gezien: maar�t onwaardeerbaar leven. ��nmaal benomen, is den meiisch nooit weer te geven;nbsp;Wat is nu grooter goed, (dat ieder dit beflisf�!)

Dat weer verkryglyk, of nooit w��r verkryglyk is? Men kan met goeden grond, althans naar myn gedachten,.nbsp;In twee gevallen flechts de eer meer dan�t leven achten :nbsp;Het eerfte is ,als ons de eer,ten dienst van 't vaderland,nbsp;Mishandeld, en gedreigd, de wapens Helt ter hand;nbsp;Dan dringt ons alles aan om �t vaderland te wreken.

En dan moet de eer in onsmeerdan delecfzuchtfpreken. Het tweede is, als men ons �t behoud van �t leven biednbsp;Voor �t doen eens gtuwellinks: men acht� dan �t leven niet;nbsp;Dan loopt onze eer gevaar, dan moet men haar bewaren,nbsp;En liever grootsch vergaan,danfchandlyk�tlevenfparen.nbsp;Maar, wat men zeggen moge, onze eer lyd nimmer lastnbsp;Door fcheldwoord of door Ilagvaueenig� woesten gast:nbsp;In tegendeel, door zich aan zyn geblaf te ftooren.nbsp;Verlaagt men zich tot hem ,eu dan gaat de eer verloren.nbsp;Onze eer ruste op de deugd; zy hang� niet van �t geblafnbsp;Eens losfen jongclings, of lagen deivgniets af.

Doch dit ter zy� gefteld. Het zy eens toe te geven Dat een mishandling u tot toorn� had aangedrevennbsp;Met reden; moest het zyn dat gy, zo wreed als woest,nbsp;Hem die u heeft gehoond juist doodlyk grieven moest ?nbsp;LA BOBDE.

Wanneer de kling in toorne ��ns is de fcheedc onttogen, Is niet altyd �t bellier der kling in ons vermogen:nbsp;Somtyds word �s vyands arm door ons geweer belaagd ,nbsp;Daar onze vuist de punt in �s vyands boezem jaagt.

Daar �{tzo onzeker is hoe �t einde eens Hrydszal wezen. Diende elk �t ontbloten van de kling te meer te vreezeiitnbsp;Die weet met wat gevaar zyn vuist op iemant (loot,nbsp;k des te meer ftrafwaard� als hy dc kling ontbloot.

Het

TREURSPEL.

Zo �t mooglyk waar� geweest, vertrouw vry dat decs hand-Myn� degen nooit in �t hart inyns hooners had geplant: De Hemel kan alleen in �t hart der menfehen lezen ,

Myn fierheid , die gy denkt dat wroegingloosheid is. Toont in het hoogst des noods myn hartgefteltenis.nbsp;Doorloop myn leven, laat geen vonnis u verblinden:

Die fierheid, die my thans het otFer maakt der wet. Heeft, met myn lyfsgevaar, myn opperhoofd gered :nbsp;Een laffe en koele geest zal fchaars zich onderwindennbsp;Gevaar te zoeken tot behoud van land of vrinden.

Dan �t opperhoofd des lauds van z.yn verderf te ontdaan ; Ik deed daardoor, ten dienst van Neerland aangedreven ,nbsp;�t F.antynfclie negervolk met ons in vrindfehap leven;

En nooit deed my myn drift,doorzoek myn leven vry, E�ne enkle daad beftaan die zweemt naar fchelmery.

Zie tny zelfs in dit uur, gedreigd door doodsgevaren, Te groot om waarheen die my fchaadlyk zyn tefparen.nbsp;Ik zal haar hulde doen: gy, oordeel of een mannbsp;Zich doemend� haar ter liefde een booswicht wezen kan ;nbsp;En of een mensch , verliefd op de eer van eedle daden,nbsp;Met opzet, met vermaak, zyn vuist in bloed kan baden;nbsp;Ja of de man die nooit zyn glori heeft verkort,

Ik moet uw fiere taal, uw zucht tot waarheid roemen. Nochtans dwingt ��ne flap my uw gedrag te doemen;nbsp;Een flap die, inderdaad, hoogst onbeftaanbaar isnbsp;Met zulk ceue eedle taal, en hartgefteltenis:

Heeft niet.de man wiens bloed gy door uw ftaal deed ftroo-Nadat hy viel in �t zand van u een vyond� bekomen ?

4(S MICeiEL ADRIAANSZ DE RUITER ,

�k Heb aan �t gerecht, als �,de waarheid vry verklaard. Diedaad maakt in elks oog inynvonnis hoogst i cent vaardig.nbsp;Het leven is my, geen� gehaten logen waardig ;

Niet wetende, in de drift die my het bloed beroerde, Hoe verr� de woede my, in�t woest gevech , vervoerde,nbsp;CWant wie is zich bewust wanneer de granilcliap woed r)nbsp;Getuigen flaven dit, die ik geloven moet.

�t Zy verr� dit ik den raad om �t vonnis (Ireng zou noemen; Die daad, als daad bcfchouwd, is bii lyk waard� te doemen.nbsp;Te zeggen dat dit feit in gramfehap is gefchied,

En dat die ons verblind, vcrfchoont een niisdryf niet; Zo zulk een uievlugt kon by�t recht verfchooning heeten,nbsp;Elk zei licht:deed ik kwaad, ik heb het niet geweten�.nbsp;De rechter heeft zyn w�et, en oordeelt naar het feit:nbsp;Doch daar myn nootlot thans flaat aan uwe edelheid,nbsp;Die hier den flrcngen eisch der wetten kan verzagten,nbsp;Durf ik voor zo veel drifts een gunstig oordeel vvacntcn.nbsp;Verblind door feilen toornc in wraak te verr� te gaan.nbsp;Toont niet altyd het hart eens vuigen booswichis aan:nbsp;De mensch gaat verre in drift, (en deze is licht te ontvonken,)

Naarmate van �t gefiel hem door het lot gefchonken. Doch dit ter zy � gefield. Wat leeft d�n mensch op de aard�nbsp;Die voor te verr� te gaan in toorn� ��ds is bewaard?nbsp;De mensch heeft reden, ja! men kan dit niet verzaken ;nbsp;Maar heeft hy kracht om ft��ds daarvan gebruik temaken ?nbsp;�t Kan �yn dat Necrlands volk h'erioe meer kracht bezitnbsp;Dan �t myne,�k Franfche volk, welks bloed licht wordnbsp;Ik twyfel echter fterk of eenigNederlander,.., (verhit:nbsp;Ja of gyzelf! de toem van Ne�rlands waterflander.

Die zich volmaakt bezit, zelts in den heetflen (Iryd, (Doch tevens echtgenoot .en jmoedig krygsman zyt.)

TREURSPEL. 47

Uw (Tnde voor uw oog onkuisch zoud aan zien vatten, Haar� hooncr na den hoon zond Icheidende uit zien fpatten.nbsp;En als gy haar befchermde,envoorhond,volgenspligt,nbsp;Uzelv� zond laten flaan in �t eerlyk aangezigt,

En van een� man die toont in drift niets heilig te achten^ E)aar reeds zyn kling u dreigde, uw noodlot af zoud wachten ;

En niet licht, op myn fpoor, wat wetten �t ook verbieden, Meer doen kon dat hy wist,het bloed ��ns zyndeaan�tnbsp;Kan rny dit alles niet verlichten by een� man (zieden,nbsp;Eic �t llrenge van de wet met zagtheid tempten kan,nbsp;Eed-f dan of myn dienst bewezen aan dees landen,

�t Ontzet van Valkenburg uit zyner nioordren handen, Eu �t uiidaan van de draf, (ten minde van haar� fchrik,)nbsp;Niet op weegt tegen ��n te driftig oogenblik!

voor de Ruiters oog La Bordes fierheid zwicht, k Ben die vernedering myn dierbre ga� verpligt:

vormde een dout ontwerp om myne boei te daken. tWaar� mooglyk haar gelukt van ketens my te ontdaan,nbsp;Nad ik haar be� verhoord, die ik niet toe kon daan,nbsp;Oindat de goede trouw, waaraan ik me acht verbonden,nbsp;, Eoor �t volgen van haar� wil te zigtbaar wierd gefchonden.nbsp;wilde noch deez� dag, toen zy me alleen mogt zien,nbsp;Eat ik in haar gewaad den kerker zoude ontvli�n...

2o groot een trouw^jinynheerlfchynt u de ziel te ontroeren; Eefef hoe verr� ze my tot droefheid moest vervoeren inbsp;, Ben ik genade onwaard�,... de bhtre tegenfpoednbsp;Van myn getrouwe gade.,.

Ontwringt me een� tranenvloed l

DE RUi�EK, ontroerd.

� Zo veel grootmoedigheid ter prooije aan zo veel plagen � �k Zal doen�t geen niy betaao t. Laat my een wyl alleen.nbsp;Tegen den hoofdman , terwyl de foldaten metnbsp;LA BOUDE vertrekken.

ooit voelde ik meer dan nu uiyn ziel door fmart heftre-Een man van zulk een�moed, zo vatbaar voor de reden, Zo openhartig, te�r, grootmoedig in zyn pyn ,

Kan, wat hy ook beftond , in �t hart geen booswicht zyn. Helaas i wat is de mensch! Hoe veel neeft hy te vreezeii!nbsp;Wat is hy, wel befchouwd, een deernis waardig wezen!nbsp;Hy is, wat hovaardy zyn� trotl�n geest verblind,

Een fpeeltuig der fortuin, een kaarslicht in den wind. Een wezen, op elk tred van zo veel ratnps orngeven,nbsp;Is dwaas, waanneer �t ooit w'ord door hoogmoed aartge-dreven;

Het is zo zwak dat, hoe geneigd tot deugdiredryven, Het nooit verzekerd is op �t fpoor der deugd te blyven:nbsp;De mensch zy wyd beroemd door �t edelst heldenlluk,nbsp;E�n zinloos oogenblik (lort hem in �t ongeluk.

Is waar, hy heeft de kracht om euvelda�n te laken; Maar is hy (leeds in (laat daarvan gebruik te maken?nbsp;t) Neen! all� wat hy kan tot weering van gevaar,

La Bordes ziel is groot,tnyn hart acht hem met reden; El�n driftig oogenblik doet hem �t fchavot betreden!

Aan welk een� (lag van �t lot, aan hue veel harde elend* Is hy niet bloot gelleld die �tfehoon der deugd niet kent?

TREURSPEL.

� Mensch! die �o veel hebt elk oo^enblik te vreeTeit, U w cerrte, uw grootfte pHgtlty nienfchenvriiid le weien.nbsp;Wieti past de ontferming meer met �s medellei flings druk inbsp;Dan hem wiens heil lo licht verkeert in ong�iuk ?

De wet roept neen! wanneer de deernis fpreekt van fparen 5 Voor wie zal zich myh ftemin zulkeen� ftryd verklaren?nbsp;Da Berde wondde in drift zyn� vyand op den grond:

Zal myn me�doogendheid e�n fchaadlyk voorbeeld geven? Maar, hoe! ik, die vermaak in recht en Weldoen �chep lt;nbsp;Ik , die hier magt en recht tot flraf en fparing heb...

Weet myn beftreden geest geen middel op te fporen, Om recht en deernis, naar beider wensch, te hooren?nbsp;Heeft niet La Bordes vuist zyn opperhoofd bcvryd ?nbsp;Won hy �t Fantynfche volk niet na dien ftoureii �ryd ?nbsp;Heeft elk die ��ns door drift zich fpoorloos heeft vef-

Zicht altyd zo veel goeds, tot heil des lands, vermeten r Is �t wel te denken dat elk mensch , gedoemd ten vaj,nbsp;Hier ooit dat recht tot eisch van fparing hebben ial ?nbsp;Toont niet de Hemelzelf door �t fparen des gevangen.nbsp;Dat hy hem van myn hand gena� wil doen erlangen?nbsp;En is de fchrik der dood, dien hy heeft uitgeliaan,nbsp;Geen draf genoeg voor �t geen Zyn gramfehap heeft mis*nbsp;daan ?

Kan ik op zo veH grond geen� fchuldigen vergeven, Wiens hart met reden wierd tot gramfehap aangedreven ?nbsp;Zal die vergiffenis, heeft dit den minden fchyn!

Hier in �t vervolg den loop der wetten fchaadlyk zyn? tl Neen? La Dorde leev�,hy leve in myn befcherming.nbsp;Hy Icev�! het is gedaan. Beminnelyke ontferming,

JO MICHIEL ADRIAANSZ DE R�ITER,

� Goed my meerder waard� dan alle heerfehappy, Sieraad van�t heldenhart, gy tegepraalt op my!

Jk juich om uw� triomf! Hoe (treelt gy myne zinnen! Hoe zal�t Fantynfche volk my om die goedheid minnen !nbsp;Maar, bovenal, hoe zal La Bordes echtgenoot�

Ik voel dat onze ziel geen eedler vreugd kan fmaken, Dan door, zo veel men kan, gelukkigen te maken.

Zyn paerlen aan de kroon van �t waarlyk groot gemoed. De landvoogd nadert my. Ik moet zyn hart doorgron-den,:

JIc heb in taal en, daad hem koel en flreng bevonden... Ach;! zo, ik voor de deugd dien jongling winnen mogt.nbsp;Ik hield my ruipi beloond voor dezen watertogt.

ynheer�k heb met ernst dit recht^eding doorlezen, De raad heeft naar de wet het vonnis uitgewezea.

La Bordes hoon is groot; maar dat verfchoont hem niet: Een doodflag is ftraiwaard�, waarom die ook gefchied�.nbsp;�t Dunkt my dus geenszins vreemd dat gy, door zucht gedreven

Voor �t heilig recht , Uw ftem hebt tot zyn dood gegeven j La Borde is voor den dienst aan dit gewest betoond,

�n �t geen hy verder deed, door.�t hopmanfehap beloond, �t Voegde m, als rechter, niet den. fchuldigen tefparen;nbsp;Maar �t geen, vergeef het my, verwondering moet barennbsp;Is dat ik hooren moet dat gy, hoewel bewustnbsp;Van myne nadering aan dees gedreigde kust,

Als

TRE�RSP�L.

Doch daar, door myne komst, u �c lot een middel gaf Om mdgelyk de boei des fchuldigen te flakcn,

Voegde u,als zoon,voor�t minst daarvan gebruik temaken; Wapt fptak La Bordes fchuld, en baarde u dit verdriet,nbsp;De erkentnis in uw hart betaamde �t zwygen niet.

Hy is en blyft altvd uw� vaders redder, en De geen dien ik de hulp der negers fchnldig ben.

Gy flaat uwe oogen nedr! .. Zie my in �t aangezigt: Spreek vry; ik ben een mensch, als andren;�k wil dit weten;nbsp;Myn rang.myn roem,mynheer! deed my ditniet vergeten.nbsp;Wat zocht gy door zo ftreng te dringen op de ftraf?

Zo dat gy om den raad Hechts aan uw zy� te krygen, De Hem der menschlykhei J en dankbaatheid deed zwygen!nbsp;Zo ik zo even u als rechter heb geroemd,

Duld dat ge als zoon door my ondankbaar word genoemd. Ware u, mynheer! myn komst volftrekt bedekt gebleven,nbsp;Ik had als rechter u verdienden lof gegeven:

Uw ftrengheid had alsdan dit woeste volk doen zien. Dat gy het misdryf nooit de Hraf zoud doen oncvli�n;nbsp;Myn hart had u beklaagd,dat gy. een�man moest doodennbsp;Die zo heldhaftig heeft uw� vader hulp geboden.

Thans toontuw handelwy,z�,hetfmarime!eeneinborstaan Die^als uw voordeel �t e;scht,geen doodftraf duur zal �aan�

Zy (laat my duur, mynheerIzy treft my boven maten; Maar kon ik �t rechtsgeding aan uw bcllisling laten.nbsp;Behoudens de eer des raads.'� En is het in �s lands noodnbsp;D 2nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Myn

52 MICKIEL ADRIA�NSZ DE RUITER,

M yn zaak dat ik den raad ontzind voor �t voorhoofd iloot�? Wy zyn verbazend verr� van Nederland gefcheiden ,nbsp;Men kan niet ieder� dag hier krygsvolk henen leiden gt;nbsp;Enzagtheid, inderdaad, is hier het middel nietnbsp;Ter zekre vestiging van Nederlands gebied:

Dat, zo, ge een vonnis �'cheurt geteekend door den raad. Ons hoog gezag daardoor verinindring ondergaat.

�k SteLvastdat gy nooit zult het vonnis krachtloos maken, N een � nooit zult ge om een� man zo laag van (lam als hy...nbsp;DE ilt; �i TEU, met Jnelbeid bem by de handnbsp;nemende.

Denkt gy wel, Valkenburg! dat gy fpreekt tegen niy ? Die licht, (hoor dit van my, zo gy �t niet hebt v ernomon,)nbsp;Ben uit veel lager bloed dan 't zyne is voortgekomen!

De deugd ,de heldenmoed, geen afkomst red een� (laat* De man die met u fpreekt kan daar bewys van geven:

�k Heb van ��n Huiver daags, als baangast, moeten leven, En' �t lot van koningen, (wat fpyt voor �t aadlyk rot Ijnbsp;Is nn in myne hand , zo zeldfa.am werkt het lot.

Zyn werktuig naar zyn� wil, uit aller menlchen Haten. De worm , en de adelaar, de boom en kleinfte plant,nbsp;BefchouwlHymet �cnoog,als�twerkRuk vanzyn hand.nbsp;De zandkorl is zyn werk, gelyk de bol der aarde.

In �t kort,de deugd alleen bepaalt derm�nfehen waarde. De dwaas zy met geboorte en edel bloed gevleid.nbsp;Geboorte is inderdaad Hechts een toevalligheid:

Zy kan niet tot verdiende ons worden toegerekend; Zolang ons leven niet door weldoen is geteekend.

Geen derfling heeftzyn�dam,zyneafkomstinzyn magt;^ De Hemel drhikr ons lot, die geeft ons ons gedacht.nbsp;Pe man dia op zyn leest of fdioonheid is hovaardig,

T R E U -R S P E L. j-j

Is�t voorwerp van elks fpot, en is befpotring waardig; Die op geboorte pogcht verdient die minder Ipot,

Daar de adeldom,als �t fchoon.een gunst is vanhetlot? Ld Borde ontfing met ons van �dne hand het leven;nbsp;Heeft hem het h ranfche bloed te verr�van �tfpoorgedrcveignbsp;Hy is daarom niet min myn tedre ontferming waard�.nbsp;'Zohy is-' fparen is, dient hy, ais mensch, gefpaacd.

Eu tevens lal ik nty naar myn beginfels voegen, fjy, wilt gy in uw� rang voortaan aanbid)yk v.yn,^nbsp;Verlaat uw woest begrip, vergaap u aan geen� fchyn.nbsp;Wees mensen : dit fmeek ik u. Ik wil u niet vcrne�ien ,nbsp;Maar verg a flechts ��ti zaak : kom lieer van my regeereu.

y T F D E T O O N E E L.

M vniieerldnld dat een man die�tgrootiledeelzyns levens Mee roem fleet in's lands dienst, in kryg en rechtbank tevens ,

Wiens llrenge zucht voor �t recht ontelbre malen bleek*, U , fchieijende, om �t behoud van nw� gevangen Imcck�.nbsp;�t Is waar.�k heb item weleer ter draf doen overgeven,nbsp;Maar ik voldeed alleen den pligt my voorgefchreven;

�k Was rechter; door myn� eed gebonden aan de wet, Gedrongen door den nood, en tevens aangezetnbsp;Door �s tyds umllandigheid, die geen gena� geheugde, �nbsp;l)evvyl hier dik wyls 't volk zyn bloed in tweeltryd plengde,nbsp;I'.p durvende in �s lands nood een� raad, geneigd ter ftraf,;nbsp;Niet wederfpreken in het vonnis dat hy gaf,nbsp;iV|oest is een� oorlogsman, befchermer van myn leven,nbsp;D 3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ia

MICHIEL ADRIAANSZ DE R�ITER,

TJw edelheid begtypt dat zo ik aan dit ftrand TJ w� togt vernomen had naar dit gedreigde land ,

Ik zeker van myn� post niet eer my had ontflagen , Voor dat ik Ne�rlands vloot en u had op zien dagen,nbsp;En dat ik da$ de ftraf, op-deez� of geenen fchyn,nbsp;Gefchorst had tot uw komst, wat ook �t gevolg mogt zyn.nbsp;Thans, door het lot verrast, verdoken van vermogen,nbsp;Is al myn troost uw deugd! de Ruiters mededoogcn!nbsp;Beftond La Borde veel, hy zag zyne echtgenoot,nbsp;Mishandlen, en daarby zyn eigen hoon was groot.

Ik twyfel of niet elk, zo fel tot toorn� gedreven Als hy, de grimmigheid en wraak gehoor zou geven. ,nbsp;Het Franfchc volk is fier, zyn bloed word licht verhit.. -Denk dat de mensch vertoornd bezwaarlyk zich bezit !nbsp;Voeg hier opmeikfaam by dat niemant ons vertoonde.nbsp;Dat dees' gevangen ooit ��n� eenig� fterfling hoonde:nbsp;Hy is bekend voor fier,maar heusch. Zyn hart is te�r;nbsp;Dat van zyn� hooner was het tegendeel, mynheer!

De waereld kende hem voor tvvistziek , licht genegen By wien zyn vrind niet was baldadigheid te plegen.nbsp;Noch meer, La Bordes dienst aan ait gewest gedaan,nbsp;Verpligt �ns die niet zagt met hem te werk te gaan ?

Wat heeft uwe edelheid te wachten van een� man Van wiens erkentnis men zich �t all� beloven kan?

Zy aan uw� dienst, ten dienst van Nederland, geheiligd. Doch is all� �t geen hy heeft voor my en �tlandbeftaan,nbsp;Te weinig om den held de dood te doen ontgaan,nbsp;Welaan! myn dienst, myn trouw, den ftaat zolang gebleken ,

Zy �t recht vergund ��n gunst van uwe hand te fmeeken: Men fchenk�, ten loon van�r geen ik heb voor�t land ver-Genade aan hem die my behield by �t levenslicht, (richt .

TREURSPEL.

Zicb aan de voeten des admiraals ^werpende. Ontzeg die bede niet aan een� trouwhartig� man,

Die, zonder trpls te zyii, zichzelv� beroemen kan Dat hy dees ryke kust belangeloos regeerde,

En �t aanzien van ons volk by �t heidendom verme�ide, DE RUITER, bem omhelzende , en opbeffende.nbsp;Sta op, eerwaarde held! uwe eedle erkentenisnbsp;Vraagt my niets dan den prys dien zy hoogst v'^aardigis.nbsp;Uwlandvoogdy was�t e�lstdatik dit volk kon wenlcheti..,nbsp;iVlen vind veel grooten, maar Hechts weinig eedle men�nbsp;Ik zal..,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(fcheii!

ZESDE T O O N E E L.

^p UW bevel is hier de raad by��ii, Mynheer, en wacht uw� last om in dees zaal te tre�n.nbsp;Maar burger en foldaat, door ongeduld bezeten,nbsp;Verlangende uit uw� mond La Bordes lot te weten.nbsp;Rot Lam� by dit kasteel, en elk van ons raad lichtnbsp;Den weiisch van �t zuchtend hatt uit hun bedrukt gcztgt.nbsp;De menigte groeit aan; terwyl La Bordes gade,

ZEVENDE T O O N E Et.

On.

gt;56 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

6 Neen! ik heb gehoord hbe gy den tweeftryd doemt. En dat La Bordes wraak by u word moord genoemd jnbsp;�]{ Weeit dat, (ik was het zelf die dit terflond ontdekte,)nbsp;De jonge Valkenburg u hier ten raadsman ftrekte.

En �t is my wel bewust dat gy , zo gy hem hoort, Myn� echtgenoot op nieuw zult doemen tot de koord.nbsp;Ik twytel daaraan niet, gy zult het vonnis vellen;

Dns kan �tmyn wit niet zyn u door gefmeek te kwellen. A Neen! volllrektbewust van uwe zucht voor �t recht,nbsp;Die myn benepen hart thans alle hoop ontzegt.

Wil ik u aan dees kust gelegenheid verfchaffen Pat gy uw� roem,mynheer! vergrooten kunt door �raffen.'nbsp;'Zo ge op �t beleedigd recht te wreken glori draagt,nbsp;Wa: roemt baart u de Draf van haar die �t recht belaagt!nbsp;Ik , ik alleen verviel deez� dag tot die verwoedheid:

Ik heb �t gerecht belaagd: misbiuikende al de goedheid Van gryzen Valkenburg, zocht ik myn� echtgenootnbsp;Door een ftrafwaarde list te onttrekken aan de dood:

Doch hy wilde op die wyz�geenszins zich hulp zien bieden. Die weigring trof myn hart, en fpoorde op �t fterkst myutaanbsp;Tot een noch (louter, doch ftrafwaardiger beDaan :

Ik wilde in �t naaste bosch�tFantynfche volk beroeren ; Ik wilde als hoofdmannin het naar dees muren voeren.nbsp;La Borde redden , all� wat my hierin weerftondnbsp;Doenfneuvlen,of,vol moeds,zelffneuvlenopdeez�grond.nbsp;Om my, om my alleen zag hy zyn borst beftryden.nbsp;Alleen myne eer ter wraak is hy gebragt in �t lyden;

Hy deed voor my �t geen ik niet voor myzelf kon doen ; Dus wilde ik, trots �tgerecht, hem voorde dood beltoon,nbsp;iiedaar wat ftra(bre drift myn moedig hart beroerde !�nbsp;Dank myn� gemaal dat ik myn opztt niet vol voerde:

treurspel. 57

Pen kwaden wil,mynheer!doe voor �t gerecht my bukken; Toon dat gy zelfs d^n wil van �t kwaad uw gunst ontzegt,nbsp;Vereeuwig dus uw zucht voor de eer van�t heilig recht:nbsp;Want by lo (treng een� held is �t zeker kwaadgeheeten,nbsp;Dat ik voor myn� gemaal zo veel my wil vermeten.nbsp;Doe meer: voorkom terftond ,in �s lands verwarden (laat:nbsp;�tOntwerp door my beraamd, zo gy mein vryheidlaat:nbsp;Want zo �t my is mislukt La Bordes boei te breken,

�t Is my noch niet belet La Bordes dood te wreken. Ikzelf, ik klaag my aan: myn dierbare echtgenootnbsp;Getuige, in �t fterven zelfs, wat ik voor hem befloof.nbsp;Het volk, door myn geween reeds tot gemor bewogen,nbsp;Eischt myn� gemaals behoud, luidkeels, met fchreijendenbsp;oogen:

Myn invloed op dit volk , hun deelen in myn pyn, Toont een� geftrengen raad wat ��ns zynlotkanzyn...nbsp;Bewaar hem, en, indien ge uw glori fielt in firaftep ,...nbsp;Wilt gy �t gedreigde land een zekre rust verfchaffen ,nbsp;Voorkom myn woede. Ikzelfhebumynfeitontdekt,,..nbsp;Kan �t zyn, ontruk my �t licht, dat my ten walg verftrekt!nbsp;DE RUITER.

De wanhoop heeft uw� geest te verr� van �t fpoor gedreven. Men kan de wanhoop licht een dreigement vergevenlnbsp;�t Is uw geluk, myii kind! dat ik de driften ken.

�t Zou my niet moeilyk zyn om u met grond te toonen Dat uw Fantynen, en al die dees kust bewonen,nbsp;V�lrtrekt onmagtig zyn ��n enkel oogenblik,

Ten nadeel van �t geiecht,m.yn hart te flaanmetfchrik, Pe wanhoop, inderdaad! doet u uzelf bezwaren:

En niemant ftraft een� wil noch niet te werk gefteld, Gedeeltlyk is me uw wit,reeds voor uw komst,gebleken...nbsp;�t L.ust my niet langer van uw vreemd ontwerp te Ipreken !nbsp;�kZal myn gemc�ed voldoen. Wacht hier uw vonnis af,nbsp;En oordeel of dit hart behagen fchept in ftraf.

Hy luistertvalkenborg iets in�f oor,�waarna hy tegen den landvoogd 'vervolgt :

DE RUITER, DE JONGE VAtKENBURG, MEVROUW la borde.la BOUDE. Raads^nbsp;beeren, boofdlieden, en foldaten, aan dennbsp;ingang.

J)e raadsbeeren plantfen zich in twee reijen, ter rechter en linker zyden van den admiraal en den landvoogd. La borde en zyne gemalin plaatfen zicb tegen elkander over, vooraan op h�t Tooneel,nbsp;�waarna v a 1 k e N b uR g , 7�et een� degen iunbsp;de handt verfcbynt, en zicb aan de linkernbsp;'zyde des admiraals plaatst.

k heb, doorluchte raad , myne achting dubbel waard�! Gezien wat wanbedryf den fchuldigen bezwaart;

En tevens ingezien, naar �t voorfchrift inyuer pligten, Wat uw� gevangens fchuld met reden Kan verlichten.nbsp;De landvoogd heeft dees zaak niet in myn hand gedeld;nbsp;Neen, ze is my door de vrouw des fchuldigen gemeld.nbsp;Het vonnis dat gy gaaft (leunt en op wet en reden;

TRElfRSPEL,

En daar aan �t vonnis niet volkomen is voldaan, Erongtgy, met recht,op nieuw op die voldoening aan�nbsp;Dit wasuwpligt. Het hoofd van dees gedreigde ftranden,nbsp;Eischte uw� gevangens bloed noch heden van myn handen^nbsp;Hy gaf in lucht voor �t recht,in ftrengheid,u niet toe;nbsp;Thans eischt myn hart van my dat ik myn� pligt voldoe:nbsp;Indien myne uitfpraak ��n� der raden mogt mishagen,nbsp;Hem voegt daarom geen�haat den landvoogd toe te dragen.nbsp;2o ze iemam, als een lid des raads, mishaaglyk fchyn�,nbsp;�k Hoop dat zy hem als mensch niet zal mishaaglyk zyn,nbsp;Ttgen LA BORDE,

Gy (liet een� man ter n��r, door gramfehap aangedreven, Gy hebt hem op den grond verwoed een wond� gegeven,nbsp;De raad drong, naar de wet, rechtvaardig op uw ftraf;nbsp;Doch daar de Hemel u bewys van byftand gaf,

Enu ,als waar�t een loon van�t geen gy voor dees landen Verrichtte, op �t wonderbaarst ruk te uit der beulen handen;nbsp;Daar gy uw opperhoofd, zelfs met uw lyfsgevaar,

Daar ge onvoorbeeldlyk wreed in gade eneerbeleedigd, En eenigzins uit nood, die beiden hebt verdedigd;nbsp;Daar ge als een eerlyk man de waarheid hebt verklaard,nbsp;En zelf betuigt dat gy, fchoon gy onkundig waartnbsp;Dat gy uw� vyand wondde in �t zand terneergeflagen,nbsp;Rechtvaardig hebt verdiend daarvoor uw ftraf te dragen,nbsp;En reeds �t fchavot betrad , zelfs zonder morrcry,

Uw moed is Valkenburg,uw trouw is�tland gebleken; Maak ,door �tgebruik ven beide,op nieuw, wanneer gynbsp;Dar elk De Ruiter dank� dat hy u heeft bevryd. (ftrvd,nbsp;�k Hc.-ftcl u in uw�rang. Aanvaard vanmydeez�degen;

Gebruik lt;]ien in �s lands dienst, trek Eugiaiids beelden tegen, lVJ,aar denk dat niets u eert,hoe ftout ge uw�vyandtart;nbsp;Dan een bezadigde aart, en een menschlievend hart.

Ziedaar myn� (trengen aart;ga,doe thans uw Fantyuen , �k Geef u daar vryheid toe, tot myn bederf verfchyneii,nbsp;MEVROUW LA HORDE.

A Held ! befchaam my niet: �k Zal hen geleiden, ja! Maar tartende, in uw�dienst, alle oorlogsongenad.nbsp;Hem met verwondering aanziende, en in tranennbsp;u�barftende.

De Ruiter! eedle ziel!... uw deugd verdient rechtvaardig... Maar �t iiienschdom is geen�vorst als held De Ruiter waar-Teget} LA boRDE.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(dig.

Die door uw tranen fpreekt, meer dan uitdruklyk is. Laat ons dien fteun des lands als onzen vader ceren.

DE RUITER, na hen te hebben opgebeft, neemt hen beiden in zyne armen, terwyl by, metnbsp;nadruk, en in verrukking, tegen dennbsp;landvoogd vervolgt:

De tranenvloed, 6 held! dien rny uw deugd ontwrong. En die my noch ontvloeit, boeit met myn hart myn tong.nbsp;Dees kling, gezwaaid ten dienst des redders van myn leven.nbsp;Zal nooit dan met myn kracht in �t veld myn vuist begeven.

Ho� juicht myn hart, myn kind, Dy �ty heden van uw� pyu! DE JONGE VALKENBURG, u� .een d�p .nbsp;gepeins bekomende, tegen den cmmirnal.

L .1A T-

aag op, mynheer! aau �t hoofd van uwe waterfcharen: VVy zien een kloeke vloot ons nadren langs de baren.nbsp;Zo veel ons oog kan zien, wend zy zich Oostwaarts heen�nbsp;�t Fantynfche volk rukt aan, 't is alles op de been ,

Om zo �t de Britfche vloot gelukken mogt te landen; Met nadruk �s vyands volk te ontfangen op de ftranden�nbsp;DE RUITER,, tegen la horde.nbsp;Welaanlthans wisfche uw drift,in �t land ten dienst te ftaan,nbsp;Het kwade uit dat zy deed, door ��ns te verr� te gaan.nbsp;Tegen den landvoogd.

Wat ons betreft, mynheer! laat ons de waereld leeren Dat wy de kunst verftaan van ftryden en regeeren,

En dat meiischlievendhcidjgeenrang,geenaadlykbloed, Het waar fieraad is van den man van eer en moed.

De Gecommiteerden tot de zaken van den Schouw-.^feurg hebben, volgens O�roy door de Heeren Staten van Holland en Westvriesland, den sden November,nbsp;1773. aan hen verleend, het recht van deze Privi-legie, alleen voor den gt; tegenwoordigen Druk vannbsp;MIGHIEL ADR IA AN SZ DE RUITER, r��r-fpel, vergund aan Jan Helders.

Geene Exemplaaren tullen voor Echt gehouden woorden, dan die door d�n� der Heeren Gecommitteerden ondertekend zyn. '

:W

UICHIEL ADRIAANSZ DE R�ItER,

TREURSPEL,

J. N O M S Z.

Te AMSTELDAM, By Ja� H k i. d e r s, ia de Nes,

WILLEM SILVESTER,

VOORBERICHT.

roORBEK I CHT.

y Xgt; o R B E K I C H T,

VOOKBERICHT,

PERSON AADJEN.

MICHTEL ADRIAANSZ DE RUITER,

T R E U R S P E Li

EERSTE BEDRYF. EERSTE T O O N E E L.

TREURSPEL. 3

4 MICBIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

TREURSPEL. . s

TWEEDE r O 0 N E E L,

8 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

TREURSPEL,

DE JONGE VALKENBURG, baar Opheffende,

FIER-

TREURSPEL.

VIERDE T O O N E E L.

TWEE-

It MICHIEL ADRIAAN'?Z DE RUltER,

V T F D E T O O N E E L.

Uw

TR�URSPEL. 13

Einde van bet terftt bedryf^

14 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER, TWEEDE BEDRYF.

Pryst

TREURSPEL. ij

TWEEDE T O O N E E L.

DERDE T OQ N E EL.

TREURSPEL. 17

i8 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

T k E � R S P E L. � �sr

so MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

TREURSPEL.

B 3 nbsp;nbsp;nbsp;Had

22 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

, nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Toeigt;

VIERDE T O O N E E L.

V T F D E T O O N E E L.

treurspel.

2lt;5 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER, DERDE BEDRYF.

EERSTE TOONEEL.

TREURSPEL.

TIFEE.

28 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER, TWEEDE T O O N E E L.

TREURSPEL. a9

valkenburg. Soldaten, aan den ingang.

TREURSPE

Ea

32 MICPItEL ADRIAANSZ DE RUITER,

TREURSPEL.

30 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

VIER.

TREURSPEL. VIERDE T O O N E E L.

V Y F-

38 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

F r F D E T O O N E E L.

TREURSPEL.

VIER-

40 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER, VIERDE BE DRY F.

TREURSPEL. 41

C y nbsp;nbsp;nbsp;TWEE-

42 MICHIIiL ADRIAANSZ DE RUITER, TWEEDE T O O N E E L.

DE RUITER, LA BORDE, E�n bOofduMU, m Joldaten.

TREURSPEL.

44 MICHIEL ADRIAANSZ DE RUITER,

Het

TREURSPEL.

4(S MICeiEL ADRIAANSZ DE RUITER ,

Uw

TREURSPEL. 47

Ontwringt me een� tranenvloed l

DE RUi�EK, ontroerd.

TREURSPEL.