RIJKSUNIVERSITEIT UTRECHT

1403 7398

DE IVICHTEIV,

JBLIJSPEI^

IN V IJ F B E U R IJ V E N.

DEN SCHRIJVER VAN

DE NETEN.

BIBLIOTHEEK DER RIJKSUNIVERSITEIT

HAARLEM, UTRECHT.

A. C. ICnVSEIttAN.

1841.

yOORBERIGT.

Dit Blijspel was reeds een jaar geleden voor de pers gereed. Een allersmartelijkst verlies dat mij kort daarnanbsp;het harte trof^ deed het mij ter zijde leggen en vergeten.nbsp;Op aanhouden mijner vrienden, haalde ik het weder uitnbsp;de lade, en doe het nu het licht zien.

Hoe voortreffelijk de opvoering van de Nevex ook geweest zij, heeft ze mij echter in mijne meening bevestigd, dat, voor het Hollandsche blijspel, proza bovennbsp;verzen de voorkeur verdient, om dat het minder verleidtnbsp;tot een meestal geheel ongepast declameren, en de taalnbsp;van het dagelijksch leven natuurlijker voorstelt. Ditnbsp;bewoog mij dan ook om de Nichtex in proza te kleeden.nbsp;Bovendien heb ik mij, de heeren Puristen mogen het mijnbsp;vergeven of niet vergeven, in taal en spelling, menigenbsp;vrijheid veroorloofd, die ik tegen Hun Ed. Achtbaren en ¦nbsp;Zeergeleerden moeijelijk zou kunnen verdedigen, maarnbsp;waarvoor de tooneelspeler mij welligt dank zal iveten.

De mogelijkheid eener opvoering aannemende, acht ik het niet ongepast hier een enkel woord te zeggen over denbsp;wijze, waarop ik wenschen zou dat de onderscheidenenbsp;rollen werden begrepen en voorgesteld. In de eerstenbsp;plaats. Verzoek ik dat men niets overdrijve, dat men vannbsp;het blijspel geene farce make. Amaraxthe mag zich.

VOOUBEHIGT.

met hare gekunstelde gevoeligheid en spreekwijze ^ en met hare ingebeelde intellectuele meerderheid^ eenigzins bespottelijk voordoen^ in mabtiia daarentegen, doe mennbsp;minder het bespoUelijke dan het verachtelijke uitkomen.nbsp;Vis a vis Osbroek en Pimping, moet deze haren vroom-heidsschijn nagenoeg geheel afleggen, en eenen meernbsp;wereldschen toon aannemen. Haar houding en kleeding,nbsp;hoewel stemmiger dan die van hare zusters, mogen ooknbsp;niet al te oude-jufferachtig zijn. De actrice, die alsnbsp;CAROLINE optreedt, behoeft mijne wenken niet, zoo zijnbsp;die rol begrijpt, en nog minder zoo zij die niet begrijpt.nbsp;Rosine is een aardig kameniertje, die hare meesteressennbsp;in de kaart ziet, en er zich meê vermaakt. Dit rolletjenbsp;houde men voor veel minder onbeduidend dan het schijnt.nbsp;Jufvrouw PALS stelt eene brave burgervrouw voor, diepnbsp;gebukt onder huisselijke zorgen. Haar klaagtoon zijnbsp;echter geen jammertoon, haar voordragt eenvoudig ennbsp;treffend. Van heul is een type van bonhomie en gewoon gezond verstand, prozaisch en toch gevoelig^ zwaknbsp;karakter, vrolijk humeur, eenigzins burgerlijke manierenjnbsp;OSBROEK een onbeschaafd, brutaal, dom wezen. Totnbsp;in zijne liefdever klaring en toe, moet hij zich droog ennbsp;lomp voordoen. Onvatbaar voor eenig fijn gevoel, slechtsnbsp;ligt geraakt op het punt van zijne militaire eer, verdiensten en teleurstellingen, kome er slechts als hij van dezenbsp;gewaagt, (vooral in het 13c tooneel, 2e bedrijf) en bijnbsp;zijn twist met Pimping (He tooneel, 2e bedrijf) levennbsp;in hem. Men moet echter geen door en door gemeenennbsp;kerel van hem maken. Jegens van Heul en de dames,nbsp;neme hij althans de eerste regelen der welvoegelijkheidnbsp;in acht', maar hij doe dit op zijne wijze, zoo linksch

VOORBERIGT.

mogelijk. Als hij Caroline toezegt dat hij zijne zal nemen ^ (j9B tooneel^ 2e bedrijQ moet men het hemnbsp;kunnen aanzien dat hij dit niet ernstig meent. Militairenbsp;uniform^ knevel en bakkebaarden. Pimping een laaghartig intrigant^ zonder bepaald karakter^ Godsdiertr-slige of zedelijke beginselen^ weet zich te plooijen naarnbsp;de omstandigheden van het oogenblik-, en de personen ^nbsp;die hij voor heeft. Hoffelijk ^ indringend bij van Heul^nbsp;kruipend voor Osbroek ^ senlimentaliserend met Amaranthe ^nbsp;luchtig omspringend met Martha. Losse en toch beschaafde toon^ élégante kleeding. Wilman is een edelnbsp;karakter. Vurig bemint hij Caroline., niet met de driftnbsp;des aankomenden jongelings ^ maar met den hartstogt desnbsp;mans. Bij zijne declaratie., Q2e tooneel^ 4® bedrijf) trachtnbsp;hij eene uiterlijke bedaardheid aan te nemen., maar zijnenbsp;stem verraadt de aandoeningen zijner ziel, waaraan hijnbsp;zich, na Caroline's jawoord, geheel overgeeft. In zijnnbsp;tooneel met Martha, (liet 12e ^lan het Se bedrijf) is zijnenbsp;taal die der verontwaardiging van een eerlijk gemoed.nbsp;De rol van kasper vereischt talent en studie. Hij isnbsp;innig aan zijn heer en aan Wilman gehecht, en magnbsp;zich, zonder den afstand geheel uit het oog te verliezen, jegens beiden veel vrijheid veroorlooven. Zijn toon,nbsp;hoe droog en gemelijk ook, moet soms een diep gevoelnbsp;verraden. Jan moet naïf vertellen, zonder eenige em-phase of beweging. Bomba is een opgeblazen rijmelaar,nbsp;wien echter de zorgen des levens nog meer waarde doennbsp;hechten aan het lieve goud dan aan dichterlijken roemjnbsp;LOFFERs een alledaagsch mensch met een weinig pédan-terie, grijpmaar een schurk, wiens ongunstig voorkomen, reeds op het eerste gezigt, wantrouwen en afschuw

VOORBERIGT.

inboezemt. Vergeefs poogt hij gemoedelijkheid en aandoeningen te veinzen., en daardoor van HeuVs medegevoel op te wekken. Zijn toon blijft dien van een konden egoist.nbsp;Bij zijn heengaan, is die honend en tergend, maar nietnbsp;driftig. Wat george betreft.......

— „Schrijf de heeren en dames de les maar voor. Zij zullen het toch wel laten uw stuk op te voeren.’’^

—' „Om welke reden? als ik vragen mag.’’’’

—' „Omdat het al te... te... te... in een woord, te onvaderlandsch is. Kijk, mijnheer! ik ben, alnbsp;zeg ik het zelf, een, onverbasterd Oudnederlander jnbsp;Qdien kunje in uw zak steken Ij) en tart u uit,nbsp;mij, in onze vaderlandsche armee, een enkelennbsp;Osbroek, onder onze vaderlandsche Schoonen, eenenbsp;enkele Martha of Amaranthe, onder onze vaderlandsche practizijns en ambtenaren, een enkelennbsp;Grijpmaar, een enkelen Pimping, op onzen vader-landschen zangberg, eene nkelen Bomba aan te wijzen.nbsp;Foei, mijnheer! De God van Nederland vergelde unbsp;dien snooden laster!’’’’

—¦ „Dank voor uwe zachte teregtwijzing, maar indien gij even consequent als onverbasterd waart, zoudtnbsp;gij ook geen enkelen Nederlander (aterlingen uitgezonderd, en daarvoor houdt ge mij toch niet?)nbsp;tot het moedwillig beschimpen zijner eigen natienbsp;in staat achten. Of ligt er, in uwe fiere uittarting, ook eene kleine list, om mij tot de gevaarlijke bekentenis uit te lokken dat ik portretten leverde?”

Gij schudt het hoofd, lieve lezer', gij verbeeldt u dat ik u hier eene fictie, misschien wel een klein fragment

VOORBERIGT.

uit een nieuw blijspel opdisch. Als ik U eens zeide, dat ik dien zonderlingen uitval wezenlijk heb moetennbsp;doorstaan?.,. O, er zijn^ onder onze ultra Qpseudoj)nbsp;nationalen.) geestdrijvers die de woorden vaderlandschnbsp;en voortreËfelyk zoozeer synoniem achten .1 dat ze zelfsnbsp;voor een vaderlandschen boef den hoed zouden afnemen.

Elk waarachtig nationaal landgenoot erkent dat er, zoowel ten onzent als elders onkruid groeit. En waaromnbsp;zou het mij dan niet hebben vrijgestaan er, hier en daarnbsp;voor mijn blijspel.^ een enkel plantje van te plukken?nbsp;Molière plukte wel handen vol voor het zijne, datnbsp;de nationale trots der Franschen werd!

De Onverbasterde deed mij slechts grimlagchen^ maar hijy die onderstelde dat ik.^ in dit tooneelstuk^ dezennbsp;of genen portretteerde^ en mij daardoor aan eenigenbsp;personaliteit schuldig maakte^ zou mij innig grieven.nbsp;Plegtig verklaar ik^ dat de kluizenaar in de woestijnnbsp;daaraan niet onschuldiger is dan ik. Men stemme mijnbsp;slechts toe dat er., ook in ons geliefd Vaderland., Osbroeken,nbsp;Martha's, Amaranths''s, Grijpmaren, Pimpingen, ennbsp;vooral Bombars rondwandelen, en gelieve het er overigensnbsp;voor te houden, dat ik mijne modellen uit zeer flaauwenbsp;herinneringen, of, liever nog, enkel uit de lucht gegrepen heb.

DE SCHRIJVER.

PERSONEN.

VAN HEUL, rijk rentenier, gewezen koopman.

MAHTHA, \

AMABANTHE, \ zjne nichten.

CABOLINE, j

WILMAN, nbsp;nbsp;nbsp;koopman van Rotterdam.

osBBOEK, luitenant.

PIMPING, ambtenaar.

LOFFERS, geneesheer.

BOMBA, dichter.

GRijPMAAR, zaakwaarnemer.

Jufvrouw PALS.

ROSINE , kamenier van de nichten.

KASPER, oude bediende

JAN, koetsier nbsp;nbsp;nbsp;\ van van heul.

GEORGE jockeij nbsp;nbsp;nbsp;j

Het stuk speelt binnen ’s Gravenhage, in het huis van den heer van heul.

B L IJ S P E L.

EERSTE BEDRIJF.

Eene deftig gemeubeleerde kamer. Dubbele deur op den achtergrond en eene zijdeur. Links ran den aanschouwer, eene groote tafel, en daar achter eene secretaire,nbsp;Regts een canapé met een dames werktafeltje. Dezelfdenbsp;decoratie voor al de overige bedrijven.

EERSTE TOONEEL.

VAN HEüL, in een morgenjas, loffers, Caroline, alle drie aan de groote tafel zittende.

LOFFERS.

Alles gaat naar wensch, mijn vriend! de tong wordt zuiverder, de pols slaat weêr geregeld...

VAN HEEL.

Ik begrijp ook niet waarom hij ongeregeld zou slaan, daar ik me weêr volkomen wel bevind.

LOFFERS.

Volkomen wel? Eene bedriegelijke inbeelding,waarin juist het bewijs ligt dat uwe ziekte nog niet heel en alnbsp;geweken is.

VAN HEEL.

Zou je het dan voor een goed teeken houden indien ik mij erger bevond ?

1

DE NICHTEN,

LOFFEBS.

Misschien. De versehijnselen, die zich in den loop eener ziekte voordoen.,..

VAN HETJL.

Maar mijn ziekte heeft niet eens een loop gehad!

LOFFERS.

Hoe zonderling en schijnbaar tegenstrijdig, hoe be-driegelijk die verschijnselen ook vrezen mogen, het oog der kunst bedriegen ze niet. Voor ons is helder licht,nbsp;wat duisternis is voor den profonen.

VAN HEDL.

Dat zal dan ook wel eens omgekeerd waar zijn. Ik ten minste heb in mijne ongesteldheid niets duistersnbsp;gezien.

LOFFEBS.

Omdat je het duistere niet kondt zien.

VAN HEUL.

Precies; dat is te zeggen...

LOFFEBS.

Geloof me maar op mijn woord, dat je u in een zeer bedenkehjken toestand hebt bevonden.

VAN HEUL.

Kijk, Loffers, ik zou mij zelven uitlagchen als ik dat geloofde.

LOFFEBS.

Gisteren praatte je zoo niet.

VAN HEUL.

Gisteren praatte ik in het geheel niet, omdat ik den mond vol had van uwe walgelijke medicijnen.

LOFFEBS.

Die intusschen wonderen hebben gedaan. Wat zegt u er van, Jufvrouw Caroline?

VAN HEUL.

Ja, spreek dat arme kind maar van medicijnen! Ver-

I? L IJ S P E L. nbsp;nbsp;nbsp;3

leden winter, heb je haar immers eens zóóveel rhubar-ber laten slikken, dat ze drie dagen achtereen, rijst met kaneel heeft moeten eten, om, met verlof gezegd,nbsp;wéér van den galop in den stap te komen?

OAKOLINE.

Dat ik twee sofrées en een bal heb moeten verzuimen.

LOFFERS.

Phoe!

VAN HEEL.

Het groot bezwaar dat ik tegen nw kunst heb, is dat ze brandspuiten aanvoert, om een enkel vonkje tenbsp;blusschen.

LOFFEBS.

Welk vonkje spoedig een vlam zou worden, indien...

VAN HEEL.

Men u maar liet begaan. Ja, zóó is het. Verleden zondag at ik een paar sneden te veel van een lekkerenbsp;ossenrib. Daar volgt eene indigestie op, wat hoofdpijn,nbsp;en eeae flaauwte, eene simpele, onsehuldige flaauwte,nbsp;die mijnheer de eer aandoet voor eene beroerte tenbsp;houden.

LOFFEBS.

Zwijg toch stil, mijn vriend! Ik zou dan niels meer van de physiologie, van de symtomatologie moetennbsp;verstaan...

VAN HEUL,

Hoor eens docter; jij moogt schrikkelijk geleerd wezen.... ik heb. Goddank, eene stevige constitutie; dus zijn we zoo wat tegen elkaar opgewassen; maar, totnbsp;meerder securiteit, zal ik er een schotje voor schieten,nbsp;dat, als ik me weer eens aan een hartig boutje overaasdnbsp;heb, jij me maar niet zoo pardoes, met je zware artillerie op het lijf valt. Die verwenschte aderlatingnbsp;vergeef ik u nooit.

1 *

4 nbsp;nbsp;nbsp;DENICHÏEN,

LOFFEKS.

Zonder die aderlating , waart ge thans...

VAN HEUL.

Niet adergelaten, en dat ware al zoo goed geweest.

CAROLINE.

Mag oom nu weer van alles eten?

VAN HEUL.

Welk een zotte vraag! Dat spreekt immers van zelf?

LOFFERS.

Pardonneer mij, dat spreekt niet van zelf. Een weinig appelmoes, een stukje malsch, mager kalfsvleesch, eennbsp;zacht eitje ....

VAN HEUL.

Weetje wat broertje? Mijn keukenmeid is geen apotheker, dat is te zeggen, dat zij buiten u, haar dingetjes wel zal doen, en ik de mijne.

LOFFERS, eenigsins geraakt.

Het ga u dan zoo wel als het iemand gaan kan, die zich tegen de ordonnanciën der kunst verzet.

VAN HEUL.

Meer kan ik mij zelven niet wenschen.

CAROLINE.

Nu oom zooveel beter is, bestaat er immers geene zwarigheid in, dat ik van avond naar het concert ga ?

LOFFERS.

Hm!

VAN HEUI..

Alwéér een concert ? Ik mag het niet toestaan. Twee dagen en nachten achtereen, heeft ze aan mijn bed gezeten, ondanks mijn herhaald verbod, en op gevaar vannbsp;zieker te worden dan ik zelf was. Wie heeft u tochnbsp;die dwaasheid ingegeven?

CAROLINE.

Mijn hart, lieve oom.

B L IJ S P E L. nbsp;nbsp;nbsp;5

VAN HEUL.

Goed, maar voortaan zult gij wel doen uw oom eer te gehoorzamen dan uw hart, Onthou dat, nichtje, hetnbsp;kan u later eens te pas komen. Wat nu dat concertnbsp;betreft, ik raad u er van af te zien. Na al die ver-moeijenis ....

CAROLINE.

Maar ik ben niemendal vermoeid.

VAN HEEL.

Het mogt den drommel! Ik bid je, docter, voelbaar eens even den pols.

CAROLINE, opstaande.

Hartelijk dank I Ditmaal zal ik er mijn concert niet aan wagen.

LOFFEHS.

En als je dan eens ziek wordt?

CAROLINE.

Dan word ik uwe geduldige patiënte, en neem alles in wat je me voorschrijft. Ben ik nu niet lief?

LOFFERS.

Allerliefst, maar je behoort tot die gelukkige wezens, die juist geen medicijnen behoeven in te nemen om liefnbsp;te zijn.

CAROLINE.

Ei, ei! De docter wordt galant I

LOFFERS.

Als je u nu slechts een weinigje in acht naamt....

CAROLINE.

Dan zou ik gezond blijven, dat begrijp ik.

VAN HEÜL.

Kindlief, je moest wat meer naar goeden raad luisteren , in plaats van er zoo den draak mee te steken.

LOFFERS.

En laat ze eens even in den spiegel kijken, hoe bleek zij er uitzict.

DE NICHTEN,

CAROLINE.

Nu wordt ge weêr minder galant, mijnheer Loffers!

LOFFERS.

Ik ben niet galant, ik ben docter, jufvrouw Caroline, en als zoodanig, moet ik u zeggen dat er alle voortee-kenen bestaan...

CAROLINE.

Dat ik mij heerlijk amuseren zal. {Op het horlogie mn haar oom ziende, dat op tafel ligt.) Reeds elf uur! En mijnnbsp;toilet! En nog bestellingen te doen bij twee marchandesnbsp;de modes!... Waarlijk, ik heb geen minuut meer te verliezen. Goeden morgen, Oom! Beterschap, docter!

{Zij huppelt heen.)

TWEEDE TOONEEL.

VAN HEUL, LOFFERS.

LOFFERS.

Een levendig meisje, uw nicht Caroline.

VAN HEBL.

Wat al te levendig. Zij moest het verstand van hare zusters hebben, en dezen haar hart.

LOFFERS.

Maar Amaranthe en Martha...

VAN HEBL.

Hebben geregeld om de twee uren naar mij laten vernemen. Help me toch onthouden docter, dat ik haar voor die attentie bedank.

LOFFERS.

Nu, nu, ik vertrouw dat zij beiden....

VAN HEBL.

Caroline, dat meisje naar de wereld, die ijdele, die coquette heeft mij ten minste geen oogenblik willen

B L IJ S P E L. nbsp;nbsp;nbsp;7

verlaten, nadat jeu dat verwenschte woord : beroerte hadt laten ontvallen.

tOFFEBS.

Dat was braaf.

VAN HEDE,

Ongetwijfeld; maar nu denkt ze ook niet meer aan mij, vóór ik wéér eens ziek word,of zij geld behoeft. {Met gevoel.)nbsp;Aeh, mijn goede Loffers, hoe diep ongelukkig moet eennbsp;ongelukkig vader zijn!

LOFFERS.

Wat meen je daarmêe?

VAN HEEL.

Mijn nichten... Ik wil het zoo gaarn gelooven, zullen ook wel hare goede zijde hebben, en... ongelukkig bennbsp;ik wel niet, maar ik zou toch zoo geheel anders zijn,nbsp;indien zij anders Yfaien, inAien.., {met veel aandoening)nbsp;Loffers, je bent mijn oudste vriend; u mag ik niet verbergen wat ik mij zelven zoo gaarn verberg... Neen,nbsp;Loffers, ik ben niet gelukkig!

LOFFERS.

Onbegrijpelijk I

VAN HEEL.

Onbegrijpelijk, zegje? Ik zal het u duidelijk maken. De vriend moet begrijpen wat ik gevoel, en mêegevoe-len. Mijn broeder, je weet het, liet geen vermogen na.nbsp;Stervend bezwoer hij mij dat ik voor zjjne hulpeloozenbsp;kinderen zou zorgen. Ik was weduwnaar en kinderloos.nbsp;De kinderen mijns broeders werden de mijne. Ikwenschtenbsp;mij omgeven te zien van wezens, die mij liefhadden, namnbsp;ze bij mij in huis, en zorgde met vaderlijke belangstelling voor hare opvoeding. Nu verwijt ik mij dagelijksnbsp;dat ik te goed, te toegevend was. In hare vroegstenbsp;jeugd, verkregen ze reeds eene heerschappij over mij,nbsp;die ik later niet heb kunnen herwinnen. Mijne oudste

DE NICHTEN,

nicht, destijds eene coquette, veel erger dan nu Caroline haalde mij over om mijne zaken aan kant te doen, mijnenbsp;geboorteplaats, waar ik de helft mijns vermogens gewonnen had, te verlaten, en mij in de residentie neder tenbsp;zetten. Ik beging eene groote dwaasheid. Zij sloeg viernbsp;zeer aannemel jke partijen af, en toen niemand haar meernbsp;aankeek, en zij zich zelve eens ter deeg bekeken had,nbsp;zuchtte zij en werd sehijnvroom. Toen trad Amaranthenbsp;op. Even ijdel als vroeger hare zuster, ging het haarnbsp;niet veel beter. Zij is eene savante, eene sentimentelenbsp;dweepster geworden. Nu ligt Caroline aan de beurt, ennbsp;de Hemel weet wat er van deze worden zal!

LOFFERS.

Maar beste vriend, je ziet ook alles van de donkere zijde.

VAN HEÜL.

Waar is dan hier de lichte zijde? Ik had me zoo gevleid dat de meisjes eens het geluk van mijn ouderdom zouden uitmaken! Ik meende het zoo goed met haar!nbsp;Ik wilde den oom geheel aan kant zetten! Ik wildenbsp;vader, grootvader worden... maar zij wilden mijne kinderen niet zijn! Met een weinig liefde ware ik zoo gelukkig geweest... maar zij wilden mij niet beminnen!

LOFFERS.

Het waren toch zulke lieve meisjes !

VAN HEUL.

Nu zijn het drie kwelgeesten, lastige hinderpalen voor mijn doen en laten. Wil ik regts; dan willen zij links,nbsp;en dat heeft nu zoo lang geduurd, dat ik bijna geen wilnbsp;meer heb, en altijd naar haar pijpen moet dansen. Geennbsp;enkel genoegeljk oogenblik kan ik bij haar genieten.nbsp;Verlang ik eens een pleizierig gesprek, een vrolijkennbsp;lach, dan zucht Martha over het verval van zeden ennbsp;Godsdienst, redeneert Amaranthe over mythologie, mu-

B L IJ S P E L.

zijk en litteratuur, en babbelt Caroline daar tegen in over bals, concerten en de nieuwste modes. Dat snortnbsp;en haspelt dan zoo lang, totdat er een huisselijk krakeel,nbsp;eene scène ontstaat, waarvan men de schuld en den lastnbsp;op mij werpt. Dan moet ik naar mijn kamer vlugtennbsp;om rust te vinden, en zoo gaat het, den eenen dag voor,nbsp;den anderen na !

I.CFFERS.

Het zal eenmaal anders gaan.

VAN HEUL.

Als ik dood hen? Neen, het kan, het zal niet veranderen. Sinds jaren ben ik haar vriend, haar vader niet meer; ik ben slechts haar kassier gebleven, en ik verzeker u dat ik het niet voor niemendal ben. Voor dienbsp;drie nichten, kon ik twaalf paarden houden; maar hetnbsp;geld scheelt mij het minst. Voor Caroline althans, zounbsp;ik mijn laatsten stuiver uitgeven, want zij toch heeft mijnbsp;innig lief, en ze is zoo engelachtig... dat is te zeggen hijnbsp;tijden; maar die twee anderen... o, dat ik zoo gelukkignbsp;ware haar, heden nog, den bruidschat te mogen toetellen ! Blijmoedig zou ik dan uitroepen: Goddank !

LOFFEBS.

Welnu, het zou kunnen gebeuren...

VAN HEUL.

Ik vlei er mij niet meê. Ze zijn al te lang de linie gepasseerd, en Caroline houdt hetzelfde vaarwater.

LOFFEBS.

Maar... gesteld eens dat er zich een partij voor Martha op deed?

VAN HEUL, gt;net drift opstaande.

Martha ? Niet mogelijk ! Wie zou zoo gek zijn !

LOFFEBS, insgelijks opstaande.

Je legt het er ook op toe, om den gedetermineerd-sten minnaar af te schrikken.

DE JVICHTEN,

VAN HEUl.

Een minnaar ? Martha ?... Praatjes ! Je wilt me in een vrolijken luim brengen.

LOFFERS.

Geen praatjes. Ik verzeker u...

VAN HEÜL.

Lolfers, bedrieg mij niet! Indien zoo iets gebeurde!..,

LOFFERS.

Ik ken iemand, die haar meer dan achting toedraagt.

VAN HEEL.

God zegene hem ! Wie is dat ?

LOFFERS.

Het is... uw onderdanige dienaar.

VAN HEUL.

Waarlijk? Jijzelf, Loffers? Dat was een heerlijke inval! Je verrukt me! Martha is juist de ergste... dat is tenbsp;zeggen, een dood goed meisje, godsdienstig, weldadig...nbsp;en ik ben er zeker van dat ze ook eene uitmuntendenbsp;huishoudster zal wezen. Wat ik je daar van haar vertelde , moet je niet zoo letterlijk opnemen. Ik wordnbsp;oud en ongeinakkelijk, en voel het zelf dat het veelalnbsp;mijn schuld is, als mijn nichten mij den kop op holnbsp;brengen... en dat gebeurt ook slechts zelden, vooral aannbsp;Martha, die veel te lieftallig... veel te zachtaardig...nbsp;{Ter zijde.) Waar draaf ik heen ? {Luid.) Je hebt dusnbsp;eene allerverstandigste keus gedaan.

LOFFERS.

Het is tc hopen dat Martha...

VAN HEUL.

Hm, daar ligt de knoop. Zij zal zeker geflatteerd zijn, zeer geflatteerd... maar... weet je wel, Loffers, datnbsp;ik slechts vijf jaar ouder dan gij , en toch al in denbsp;zestig ben ?

L IJ S P E L.

LOFFBRS,

Ja, ja, maar ik weet ook dat we den veertienden Junij haar negenëndertig'sten verjaardag vierden; ennbsp;dat, wat mij betreft, zoo wel bij Amor als bij Mars, eennbsp;veteraan nog geen invalide is.

VAN HEUL.

Ik help het je wenschen. Wil ik Martha nu eens hier doen komen ?

LOFFERS.

Wel neen; dat gaat zóó niet.

VAN HEUL.

Hoe dan? Laat er vooral geen gras over groeijen.

LOFFERS.

Er zal toch niet veel periculum in mom bestaan ?

VAN HEOL.

Wie weet het?

LOFFERS.

Nu, dan ga ik nog maar even eene oude vrouw bezoeken, die aan den kanker ligt. Zoodra ik terugkom, waag ik den aanval op het maagdelijk hart.

DERDE TOONEEL.

VAN HEUL alleen, daarna kasfer.

Had ik dat kunnen denken! Wel mag men zeggen: ))Een haas komt soms uit het hout springen, als de jagernbsp;hem het minst verwacht.quot; I)ie ouwe haas! Maar Martha!...nbsp;De Hemel geve dat zij nog slechts eenigzins voor wederliefde... of hoe zal ik het noemen? vatbaar is, en ja zegt.nbsp;Dan zullen nummer twee en drie spoedig volgen. Heerlijk vooruitzigt! Maar mijn oude vriend! Handel iknbsp;eerlijk? Mag ik hem zoo blindelings in de val latennbsp;loopen ?

KASPER.

Mijnheer Pimping... ditmaal in het zwart. Ik geloof

I) E NICHTEN.

dat hij meer rokken dau menig fatsoenlijk mensch hemden heeft.

VAN IlEdL.

Laat hem binnen, (kasper af.) Waarschijnlijk weer om geld verlegen. Hoe kwam ik er toch toe, mij met zulkenbsp;wezens, als dien Pimping en dien Osbroek, in te laten!nbsp;Domme vraag! Moeten dan de kennissen mijner nichtennbsp;de mijne niet zijn? Heeft de een Caroline niet, totnbsp;tweemaal toe , van een bal te huis gebragt? de anderenbsp;Amaranthe eens in een stortregen zijn parapluie geleend ? en kan een weldenkend oom zulke gewigtigenbsp;diensten ooit genoeg vergelden ?

VIERDE TOONEEL.

VAN HEUL, PIMPING.

PIMPING.

Uw dienaar, mijn waarde heer van Heul! Altijd frisch en gezond? Lat verheugt me.

VAN HEUL.

Ja, zoo... op een kleine ongesteldheid na.

PIMPING.

Wie heeft die niet in dit malicieus klimaat! Wil men volmaakt gezond wezen, zoo ga men naar Frankrijk of Italië. Hoe varen de dames?

VAN HEUL.

Mijne nichten ? Vrij wel.

PIMPING.

Dat is mij lief. Wist ge hoezeer mij uw aller welzijn ter harte gaat! Tot bewijs hiervan, kom ik u eenenbsp;kleinigheid aanbieden, die dat welzijn bevorderen zal.

[Hij stelt hem drie fleschjes ter hand.)

VAN HEUL.

Wat is dat?

B L IJ S P E L.

PIMPING.

Niets minder dan hel alom vermaard elixir om lang te leven; eene Parijsche uitvinding van monsieur Grucu,nbsp;octroyé et hreveté par Sa Majesté. Men verhaalt er wonderen van. Niemand sterft, zoo lang hij die onschatbarenbsp;panacée gebruikt.

VAN HEUL.

Waarlijk!

PIMPING.

De onfeilbaarheid van dat middel valt te minder te betwijfelen, daar het...

VAN HEUL.

Uit Parijs komt?

PIMPING.

Precies; la fatneuse capitale, Ie centre des lumières!...

VAN HEUL.

Er gaat daar zeker eene heerlijke zon op , maar ook een legio dwaalsterretjes, die wij, om dat we aan zoonbsp;weinig flikkering gewoon zijn, de beleefdheid hebbennbsp;voor zonnen aan te zien.

PIMPING.

Daar is waarheid in, mijnheer van Heul! Er loopt veel klatergoud onder het echte; maar heeft de wereldnbsp;het toch niet aan de Franschen te danken, dat zij metnbsp;zulke reuzenschreden op den weg der verlichting vooruitgaat? Vroegere eeuwen waren slechts wondereeuwen.nbsp;De negentiende is die der rede, waarin men geenenbsp;wonderen meer erkent. De metaphysica is thans gewonenbsp;natuurkunde, en deze een algemeen ambacht geworden.nbsp;Vroeger geloofde men alles, om dat men niets begreep;nbsp;thans gelooft men alles, om dat men alles begrijpennbsp;kan, ziet men door eigen oogen, oordeelt men naarnbsp;eigen bevinding, analiseert men de diepste verborgen-

DE NICHTEN,

heden der natuur, en doorgrondt men zelfs het schijnbaar verhevene en onbegrijpeljke der schepping.

VAN HEUL,

En al dat moois, apropos van uw maagelixir?

PIMPING.

Apropos van alles, wat de verlichte eeuw verbetert en volmaakt. Wij weten nu wat geest en wat stof is,nbsp;hebben geleerd ons te verheffen tot het begrip van dienbsp;eeuwige waarheden, die het bijgeloof te lang met zijnenbsp;versierde leugens bedekte, en ons te ontdoen van dienbsp;belagcheljke vormen en banden, waarmede eene kinderachtige Godsdienstleer...

VAN HEüL, ernstig.

Mijnheer Pimping! ik heb u reeds meermalen gezegd en herhaal het u nogmaals, dat ik in uwe theoriënnbsp;weinig behagen vind.

PIMPING.

En waarom niet? Godsdienstig ben ik zoo goed als eenig ander. Ik maak slechts gebruik van de vrijheid,nbsp;die ieder denkend wezen...

VAN HEÜL.

Een denkend wezen gaat niet verder dan hij denken kan.

PIMPING.

Wijs mij, bid ik u, de eindpalen van den mensche-lijken geest!

VAN HECL.

Die eindpalen bestaan, mijnheer Pimping, al liggen ze ook nog zoo ver buiten ons beider gezigt.

PIMPING.

En moeten wij ons daarom door goochelaars en potsenmakers laten blinddoeken ? en met den vulgairen rnensch, al datgene voor eerwaardig houden, wat dennbsp;spot des vcrstandigen opwekt?

B L IJ S P E L.

TAN HEUL.

De verstandige spot niet; hij belilaagt of veracht... maar genoeg. Dank voor uw elixir. Ik zal er de proefnbsp;van nemen, en, ik beloof u, het zal er de eer vannbsp;hebben, zoo ik, even als dien onlangs gestorven Pool-schen jood, honderd veertig jaren oud word.

{Hij legt de fleschjes op de kleine tafel.)

PIMPING.

Twijfel er niet aan. Monsieur Grucu heeft zijn halven leeftijd besteed om achter het geheim te komen van hetnbsp;mechanisme, dat de ziel met het ligchaam verbindt, ennbsp;om het middel te vinden , waardoor dat mechanisme aannbsp;den gang kan blijven. Ilonneur au genie! Maar ik magnbsp;niet vergeten, dat ik u ook nog over eene andere zaaknbsp;te spreken heb.

VAN HEUL.

Ik moet u verwittigen, mijnheer Pimping, dat ik op dit oogenblik, zeer schraal bij kas ben.

PIMPING, ter zijde.

Tont comme ches nous! [Luid.) Eene reden voor mij om u het verschuldigd bagatel eerstdaags te rembourseren. Intusschen is het iets van vrij wat meer gewigtnbsp;dat mij tot u voert.

VAN HEUL.

Dat is te zeggen ?

PIMPING.

Ik kom u om de hand van Mejufvrouw uwe nicht verzoeken.

VAN HEUL.

Waarlijk? Hm.’... Amaranthe verraoedelijk?

PIMPING.

Vergeef mij , ik bedoel Caroline.

DE NICHTEN,

VAN UEüi, met misnoegen.

Caroline ?... Mijnheer, uw aanzoek komt zoo geheel onverwacht...

PIMPING.

Ik wil u ook tijd laten om er over na te denken.

VAN HEUL.

Zeer vriéndelijk, maar... om de waarheid te zeggen...

PIMPING.

Doe dat, mijnheer van Heul, ik hemin de waarheid.

VAN HEEL.

U ontbreekt een genoegzaam bestaan.

PIMPING.

Dat is zoo. Met eene jaarwedde van duizend gulden komt men niet ver.

VAN HEEL.

Dus begrijp je...

PIMPING.

Maar ik heb uitzigten.

VAN HEEL.

Die heeft iedereen.

PIMPING.

Men heeft mij beloofd...

VAN HEEL.

Dat doet iedereen.

PIMPING.

Met een weinig geld, zou ik eene hrillante entreprise kunnen beginnen.

VAN HEEL.

Waarvan de uitslag onzeker is.

PIMPING.

Waarbij millioenen te winnen zijn.

VAN HEEL.

De jagt op millioenen is eene gevaarlijke jagt.

« L IJ S 1' E L.

PIMPING.

Voor den vulgairen mensch, ja; maar wanneer men genie bezit...

VAN UEDL.

Bezit je dat?

PIMPING.

Een delicate vraag.

VAN IIEÜL.

Die toch zeer gepast is. Indien je een genie waart, zou ik misschien den hoed voor u afnemen, maaru ooknbsp;stellig mijne Caroline weigeren.

PIMPING.

Dat is echt Hollandsch.

VAN HEBL.

Het kan zijn. Ik hou van het positive, vriendlief! Mijn nicht Ainaranthe bezit ook genie, en wij wetennbsp;waar dat heen leidt.

PIMPING.

Komen we, bid ik u, op Caroline terug.

VAN HEUL.

Het meisje is veel te jong.

PIMPING.

Te jong? Eenentwintig jaar!

VAN HEUL.

Jij zelf...

PIMPING.

Ben acht en twintig; een eonvenable ouderdom.

VAN IIEÜL.

In de eerste plaats, zou Caroline zelve moeten toestemmen.

PIMPING.

Zij heeft reeds toegestemd.

HE NICHTEN,

VAN HEUL, verwonderd.

rmpisG.

althans, daar ze mij niet onduidelijk te

VAN HEUL.

Je zult het u verbeeld hebben. Hoe het zij, ik mag niet vergeten dat ik, als oom en voogd van een ouderloos meisje, een vaderlijk regt over haar verkreeg, ennbsp;dat ik de uitoefening van dat regt eenmaal zal moetennbsp;verantwoorden.

rrMPiNG.

Zou die verantwoording dan zoo zwaar vallen, indien ge mij hare hand schenkt?

VAN HEUL.

Welligt. Ik moet opregt zijn, mijnheer. Uw aanzoek heeft mij verrast, en de verrassing was niet aangenaam,nbsp;ü zou ik nimmer tot echtgenoot voor Caroline kiezen,nbsp;en ik twijfel zeer of hare caprices, indien zij die al hebben mogt, zwaarder zouden wegen dan mijne bedenkingen. Evenwel, ik zal er haar over spreken.

PIMPING.

Doe dat, waarde heer, en je zult vernemen hoe zij over mij denkt, en dan ook zelf gunstiger over mijnbsp;denken. Wat kan men mij ten laste leggen! Ik hehnbsp;vijanden. Wie heeft die niet! Mijne zeden zijn onbesproken; mijne Godsdienstige beginselen, hoe ook doornbsp;sommigen aangerand, wil ik voor elk redelijk menschnbsp;verdedigen, en, ik herhaal het, mijne uitzigten zijnnbsp;schitterend. Room dus van uwe vooringenomenheidnbsp;terug, en laat ik u het geluk mijns levens te dankennbsp;hebheu.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Af.)

B L IJ SPEL.

VIJFDE TOONEEL.

VAN HETJt, alleen.

Welk een man voor Caroline! Zou zij hem w'aarlijk genegen zijn ? Onbegrijpelijk ! Van de dweependc Ama-ranthe, van de hopelooze Martha, zou ik zoo iets verwachten, en er misschien amen op zeggen, maar Caroline!... Het zal nooit gebeuren! Neen, nooit leen iknbsp;de hand tot zulk een huwelijk.

ZESDE TOONEEL.

VAN HEtIL, OSBRQEK.

OSBROEK.

Pardon, mijnheer, dat ik zoo militairement koom binnenstormen.

VAN HEUL.

Luitenant Osbroek...

OSBROEK.

In eigen persoon. Mag ik zoo vrij zijn u een amicaal verzoek te doen?

VAN HEEL.

Welk, heer Luitenant?

OSEROEK.

Daar ik gevoeld, gemerkt en begrepen heb dat het de pligt van een man van eer is om zijne sentimenten,nbsp;in zoo ver namelijk als hij die beeft, door... de bandennbsp;van eene... even gewenschte, als wenschelijké... dat is...

VAN HEEL.

Zeg maar ronduit wat u op het hart ligt.

OSBROEK.

Precies, het hart... dat is hier juist de chose. Welnu dan, zonder verderen omzwaai... dat je de vriendelijkheid hebt mij uwe nicht ten huwelijk te geven.

2^^

DE NICHT E N,

VAN HEÜL.

Mijne nicht?... Ga zitten, mijnheer Osbruek.

OSBROEK.

Pardon; ik zal u niet lang ophouden, daar ik naar de parade moet.

VAN HEÜL.

Zoo, ZOO! Dus... Je bedoelt zeker Amaranthe ?

OSBROER.

Merci, Caroline.

VAN HEtiL, gemelijls.

Alweer Caroline!

OSEBOEK.

Hoe alweer? Het is immers voor het eerst dat ik u daarover aanspreek?

VAN IIEÜI..

Zonderling!

OSBROEK.

Is het zonderling dat een man van eer uw neef wil worden ?

VAN HEUL.

Dat is te zeggen...

OSBROEK.

Of val ik u misschien wat te plomp op het lijf ? Pardon, ja, ik had beter gedaan een bataillon mooije woordennbsp;en tirailleur vooruit te zenden, maar dat wapen hou iknbsp;er niet op na, en ik denk dat wij het, zonder dat, welnbsp;eens zullen worden.

VAN IIEOB.

Wij, maar Caroline?

OSBROEK.

Ik heb gemeend te kunnen merken, voelen en begrijpen dat ze mij genegen is.

VAN HEUt.

ü ook al ? Dat is verbazend !

I) L IJ S 1' E L.

OSBROEK.

Iloe ZOO ? Geloof me, mijnheer van Henl, wij militairen weten met het vrouwelijk hart om te springen als met eene vijandelijke batterij. En avant! Marche! ennbsp;ingepakt!

VAN HEUL, het hoofd schuddende.

Ingepakt!

OSBEOEK.

Derhalve kun je n volkomen gerust stellen.

VAN HEDL.

Mijnheer Osbroek, uw aanzoek vereert ons.

OSBROEK.

Dat is me lief.

VAN HEUL.

Ik hou u voor een fatsoenlijk man.

OSBROEK.

Daar doe je wel aan.

VAN HEUL.

Maar ik voorzie onoverkomelijke hinderpalen....

OSBROEK.

Laat mij die uit den weg ruimen, militairement.

VAN HEUL.

Een medeminnaar kon....

OSBROEK.

Dien breek ik den hals.

VAN HEUL.

Ik zelf ZOU zwarigheid kunnen maken....

OSBROEK.

Je zoudt verkeerd doen. Een braaf Officier ! Een man van eer!....

VAN HEUL.

Hoe het zij, de zaak is gewigtig____

OSBROEK.

Toegestemd.

DE NICHTEN,

VAN IIEÜL.

Vereischt ernstige overweging.

OSBKOEK.

Niets belet u ook om ernstig te overwegen. Neem er uw tijd voor, mijnbeer van Heul! Zoodra de paradenbsp;afgeloopen is, kom ik uw antwoord halen.

VAN HEBL.

Maar....

OSBBOEK.

Vroeger zal ik niet kunnen.... Pardon... de dienst gaat voor alles.

ZEVENDE TOONEEL.

VAN HEüL, alleen.

Wat overkomt me! Drie minnaars in een half uur!... Maar welke minnaars!... En ware het nog op Marthanbsp;of Amaranthe gemunt!.,. Hoe zal ik mij het best vannbsp;dat elixirmannetje en dien ijzervreter ontslaan! ... Indien ze elkander eens uitdaagden en doodschoten....nbsp;De wereld zou er slechts een zwetser en een vrijgeestnbsp;bij verliezen; maar als Osbroek zijn knevels opstrijkt,nbsp;kiest Pimping het hazepad, en dan blijf ik nog met dennbsp;Luitenant aan mijn hals! Zal ik dan ook voor zijn knevels moeten onderdoen, of? ... Regt zoo, een dwell datnbsp;ontbreekt er nog aan. Verwenschte positie! Het is on-christebjk naar iemands dood te verlangen, maar iknbsp;mogt wel lijden dat ze mijn tegenvoeters waren. Ennbsp;Caroline! Zou zij inderdaad zoo ligtzinnig geweest zijnnbsp;van beiden hoop te geven?

]{ L IJ S P E L. nbsp;nbsp;nbsp;23

ACHTSTE TOONEEL.

VAN HEULj MAETHA, AMABANTHE.

{Beide de Nichten omhelzen hem.)

Goeden morgen, lieve, beste oom! Wij vernemen van llosine, dat je, de Hemel zij geloofd, weêr volkomennbsp;hersteld zijt.

AMARANTHE.

Met geestdriftvollen wellust vernam ik zulks ! De droefheid had uitgeweend, nu kon ook de vreugd hare tranen storten, zalige tranen, tolken van de zaligheid des geinoeds, tranen van verrukking, van dankbaarheid ennbsp;liefde, die, zoo als Gesner zegt....

MARTHA.

En van eeht ehristelijke liefde! Ook ik heb die geweend , nadat ik vier dagen lang, in stille verzuchtingen...

VAN REDE.

Dank je, kinderen- uwe bedoelingen zijn goed, dat is te zeggen.... je meent het zoo kwaad niet. Ik moetnbsp;u evenwel doen opmerken dat ik tranen noch verzuchtingen behoefde. Ik had hulp noodig, en deze heeftnbsp;Caroline mij verstrekt.

AMARANTHE.

Die lieve, goede, gevoelige Caroline !

MARTHA.

Dat brave meisje!

AMARANTHE.

Ik zal haar verheerlijken in mijne gedichten.

MARTHA , snuift.

Ik haar gedenken in mijne gebeden.

DE NICHTEN,

AMARANTHE.

Eene Engel! Jammer slechts dat zij niets genialisch bezit!

MARTHA.

En helaas i zoo weinig zorg draagt voor haar eerlijken naam en onsterfelijke ziel. {zuchtend.) Die wereld! Dienbsp;wereld •’

VAN HEEL.

Maar bedenk, lieve nichten, dat Caroline achttien jaar jonger is dan gij.

AJIARANTHE.

Dan Martha althans.

MARTHA.

Daarom juist; een gevaarlijke leeftijd!

AMARANTHE.

Die, zoo als Rousseau zeide....

VAN HEEL.

En, antwoordt me eens opregt... waart gij, op dien leeftijd veel beter dan zij ?

MARTHA.

Waartoe, beste oom, mij een dolk in het hart gestoken ! Ja, diep was ik gezonken ! Wee mij, indien ik dat ontkende; maar de geest heeft mijn verstand verlicht en mijn hart gezuiverd, en van de zonden mijnernbsp;jeugd, is mij, de Heer zij geloofd, niets meer bijgebleven dan een opregt, christelijk berouw.

AMARANTHE.

Ook ik was een arm, prozaïsch schepsel, verzot op valschblinkend klatergoud; maar later leerde ik denken en gevoelen, en mij verheffen tot diehoogeresfeer,nbsp;tot dat aesthetisch standpunt, van waar ik thans op dezenbsp;ijdele, nietige wereld neêrzie.

VAN HEEL.

En ook op uw ouden oom, niet waar ?

B L IJ S P E L.

AMARANTHE.

Hoe zielpijnigend onbillijk! Heb ik dan in uwe wreede ongesteldheid minder deel genomen, omdat ik mij niet;nbsp;zoo als Caroline deed, en ieder ander gedaan kon hebben,nbsp;aan uwe sponde nederzette, om u, nu on dan, hetnbsp;hoofdkussen eens op te schudden, en medicijnen toenbsp;te dienen?

VAN HEÜL.

Waarom gaf je mij dat gering blijk van liefde niet! Een paar uren slechts !...

AMABANTHE.

Ónmogelijk! Ach, het schouwspel uws lijdens zou mijn gevoelig hart gebroken hebben ! Het ware bezweken,nbsp;indien ik mijn overkropten boezem geen lucht had kunnen geven door de Hemelsche kanalen der poëzie ennbsp;toonkunst! Ik sloot me dus in mijn studeervertrek op;nbsp;Apollo en Euterpe waren mij gunstig, en ik componeerdenbsp;deze Stances op uwe gelukkige herstelling.

Zij reikt hem een rolletje papier toe.

MARTHA.

Ook ik zonderde mij af, daar ons aller bijzijn u toch gehinderd zou hebben...,

AMARANTHË.

jVatuurlijk.

MARTHA.

U vooral rust behoefde..,.

AMARANTHË.

Och ja, zoete, stille rust!

VAN HEEL.

Dat is te zeggen....

MARTHA, snuift.

En opdat mij niets zou storen in de vrome gebeden, die ik voor u ten Hemel zond....

DE NICHTEN,

VAN HEUL.

Goed, maar een enkele maal badje toch. ...

MARTHA.

Nog meer heb ik voor u gedaan. Zie hier oeiie hjst van vijfentachtig Godvreezende huisgezinnen, waaraannbsp;ik aalmoezen heb doen uitdeden, ten einde zij hunnenbsp;vurige gebeden met de mijne zouden vereeiiigen.

Zij toont hem eene lijst.

VAN HEüL, die inziende.

Honderd gulden! [met misnoegend) Hm! .. . Nu, het is wèl. (ZTy gaat naar de secretaire en haalt er een banhbilletnbsp;uit, dat hij aan martha geeft.) Martha, daar hebje dienbsp;honderd gulden terug. Ik hoop dat ze goed besteednbsp;zullen zijn, maar... kinderen, om u de waarheid tenbsp;zeggen... ik hou weinig van muzijk, en nog mindernbsp;van betaalde gebeden.

MARTHA.

Oom, oom, bezondig u niet!

AMARANTHE.

Dat ik mijne goede bedoelingen zoo miskend moet zien! v-AN HEUL, met toenemend misnoegen.

Daden zijn mij liever dan woorden.

MARTHA.

Waarvoor hou je mijn gebeden dan?

AMARANTHE.

En mijne compositie?

VAN HEUL.

Een en ander voor ... {hij bedwingt zich.)

AMARANTHE.

Den ganschen nacht, bewoog ik mij in het rijk der phantasie, terwijl mijne scheppende idealen ...

MARTHA.

Drie nachten achtereen, lag ik, met opgeheven armen , in ootmoed neèrgeknield ...

B L IJ S P E L.

VAN HEUL , uitbarstende.

Genoeg! die sehijnheiligheid verdraag ik niet langer.

MARTHA.

0 gruweltaal! wee mij !

AMARANTHE.

Oom!

VAN HEUL.

En gij, Amaranthe, kunt uwe sentimentele tirades aan de liefhebbers verknopen j aan mij niet.

AMARANTHE.

Dat is te veel voor mjn gevoelig hart!

Zij valt in schijnbare jlaauwte op de canapé neder.

MARHTA, naast haar zuster neder vallende.

En voor het mijne!

VAN HEUL.

Bravo! Daar liggen ze, en ik zou van ontsteltenis al naast haar liggen, indien ik aan die tooneelen nietnbsp;zoo gewoon ware. Nu! zal het nog langer duren? [Hijnbsp;roept aan de deur.) Rosine! ... Een gevoelig hart, zegtnbsp;zij .... Hm , menig gevoelig hart is, regt op den kepernbsp;beschouwd, niets meer dan een zwak zenuwgestel... maarnbsp;ik ging toch wat te ver... Oude vrijsters moet mennbsp;iets toegeven. [Weder naar buiten roepende,) Rosine!

NEGENDE TOONEEL.

DE VORIGEN , ROSINE.

Mijnheer ! ... Ohé ! Allebei te gelijk!

VAN HEUL.

Alwéér de oude historie! Spoedig, eau de cologne en azijn gebragt! (rosine af.)

DE NICHTEN,

AMAEANTHJE, de oogeii Openende en verwilderd rondziende.

Waar was ik ! waar ben ik !

VAN HEUL, ter zijde.

Ah, de azijn werkt al. (luid) Hoe gaat het nichtje ? Iets beter ?

AMARANTHE.

Wat is er met mij gebeurd i

VAN HEUL.

Niets van aanbelang; eenige onaangename woorden...

AMARANTHE.

De looden hand des noodlots drukt zwaar op mij !

EOSINE.

Hier is azijn en eau de cologne.

AMARANTHE , neemt de eau de colosne.

Geefi (zij rui kt er aan) Ha, dat doet mij goed! Wat heb ik geleden ! En nog! ... Bleek verdriet en knagendnbsp;hartzeer slepen mij ten grave i... Geduld! (zij staat langzaam op.) Rosine, geleid mij naar mijne kamer I Je zultnbsp;me een paar zangen uit Feith’s Eenzaamheid voorlezen.

VAN HEUL, goedig.

En als ze dat gedaan heeft, zing je mij uwe Stances eens voor, niet waar?

AMARANTHE.

Ach , ik ben grenzeloos ongelukkig!

Zij gaat langzaam heen, op rosine steunende

TIENDE TOONEEL.

VAN HEUL, M.ARTHA.

VAN HEUL.

Hel oude liedje! Nu nog deze!... Martha! (Ilij ligt hare armen op, die zij weder vallen laat.) Martha! Nichtjenbsp;Martha!... Zou het met deze ernst zijn? (Hij hesprengtnbsp;haar aangezigt met azijn.)

20

mai;tiia, verschrikt, de oogen openende.

Waar ben ik 1 Wat wil men van mij !

VAN HEUL.

Niets kwaads. Wat maak je een beweging! Bedaar, kindlief! Je bibbert als een jong hondje, dat uit hetnbsp;water komt. Wacht eens... [Hij neemt een der flescljesnbsp;van PIMPING en draait er de kurk af.) Neem hier gaauwnbsp;een slokje van; dat zal u goed doen.

MAhTHA, doet het, en trekt allerlei gezigten.

Boe! Br!.,. Brandewijn! Ik sterfJ

VAN HEUL.

Integendeel, je zult er lang van leven, [op de étiquette wyzende.) Zie maar !

MARTHA.

Lang leven ? Ik ? ... Ziel en ligchaam bezwijken ! Ik voel het! Jlljn einde is nabij!... De wil des Hemels geschiede !

VAN HEUL.

Kom, kom, zoo erg zal het nog niet zijn. Sta op, lieve Martha! [hij helpt haar op de heen) Zoo!-- Ik was eennbsp;weinig driftig geworden-— Laten we alles nu maar vergeven en vergeten.

MARTHA.

Ik vergeef van ganscher harte, u, al mijne vijanden en A'ervolgers. Haten kan ik niet, maar vergeten ook niet-

VAN HEUL-

Hel is wel de moeite waard! ïoegegeven dat ik al eens ongelijk heb gehad--- en ik begin het nu ook zelf in te zien,nbsp;dal uwe gebeden mij meer goed gedaan hebben dan denbsp;medicijnen van Lolfers, vooral die ver wenschle aderlating..-

MARTHA.

Niet verder! Welk een taal! Spaar mij!-., of ga maar voort! liet voegt der vrome Christin te lijden entezwij-

30

VAN H£UL.

Mal schaap, wat lijdt ge dan ? Ben ik dan een tiran over u? Doe ik niet alles wat jij en je zusters van mijnbsp;verlangen?... Nu, hoe kijkje zoo angstig, zoo verwilderd ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

MARTHA.

Dat de Hemel mij bijsta!... Het was een vreesselijke droom! Neen, geen droom, een verschijning was het!nbsp;Mijn goede engel in strijd met satan, en satan verwon!nbsp;Wee mij !

VAN HEUL, fer zijde.

Van die gekheid moeten we partij trekken, {luid.) Het is inderdaad verschrikkelijk! Heb je vroeger meernbsp;zulke verschijningen gehad?

MARTHA.

Nooit.

VAN HEDl.

Zij geeft stof tot nadenken. Ja, lief kind, satan is een ongemakkelijke knevel, vooral voor jonge meisjes.nbsp;Menige goede engel heeft den strijd niet doorgestaan. Alsnbsp;zijn geduchte klaauwen zich naar het lammetje uitstrekken...

MARTHA.

Wee mij!

VAN HEUL.

Goed; ik hoor het gaarn datje angstvoor hem hebt, maar het staat ook aan u, om een dam tegen hem op tenbsp;werpen, die; althans provisioneel, al zijn booze aanvallen verijdelt.

MARTHA.

Welken, oom ?

VAN HEUL.

Het huwelijk, Martha! Nu, kijk maar zoo zuinig niet. Op uw leeftijd, kan een praatje over het huwelijk tochnbsp;geen schrik meer aanjagen.

B L IJ S P E L.

MARTHA , snuift.

Vergeef mij , oom, maar daar ik besloten heb al het wereldsche vaarwel te zeggen ...

VAN HEUL.

Het huwelijk is immers eene hemelsche instelling ?

MARTHA.

Lat kan wezen; evenwel...

VAN HEUL.

En je bent toch nog niet te oud om een man gelukkig te maken, enwederkeerig, door de genoegens van den echt....

MARTHA.

Ik bid U . . .

VAN HEUL.

Kom, Martha, wees eindelijk eens zoo verstandig van in te zien dat eene oude vrijster niet veel meer dan eennbsp;dooden boom in den boomgaard beteekent.

MARTHA, geraakt.

Zou een oude vrijer zooveel meer beteekenen ?

VAN HEUL.

Dat is te zeggen.... als je dat op mij toepast, dien je te weten dat er nog een hemelsbreed onderscheid, tus-schen een oude vrijer en een weduwenaar is.

MARTHA.

Hoe het zij, lieve oom, ik voel geen de minste roeping...

VAN HEUL.

Gekheid , kind! Onderstel eens dat zich eene geschikte partij voor u opdeed!...

MARTHA.

VVaartoe dat te onderstellen!

VAN HEUL.

Zich reeds opgedaan had!

iHARTHA, met drift.

Hoe, oom? Wat zeg je daar!

IJ E N I C H T E N.

VAN IIBUI..

De waarheid, Martha! Het verheugt me, u, met een pretendent'geluk te kunnen wenschen.

MABTiiA , niet moeite haar vreugd verbergend.

Goede Hemel! Zou inderdaad!... Zou.... Geloof toch, lieve, beste Oorn, dat het mij.... geheel onverschillignbsp;is.... en... als ik vragen mag... wie is de jongeling, dienbsp;zich vermeet naar mijne hand te dingen ?

VAN HEUI,.

Die jongeling... hm... is een jongeling... die eigenlijk geen jongeling meer is... dat is te zeggen... docter Doffers.

MARTHA , zigtbaar te leur gesteld.

Wat? Durft Loffers?... Ik had van een man als hij, meer christelijke ingetogenheid verwacht.

VAN HEUL.

Hoe breng je die ingetogenheid hier te pas?

MARTHA.

Een man van zijne jaren...

VAN HE Dl.

Ik begrijp dat je hem een twintig jaar jonger zoudt verlangen; evenwel...

MARTHA.

Ik verlang hem in ’t geheel niet. Zoo’n bejaard en wijs man moest zich te zeer boven de zwakheden ennbsp;ijdelheden der wereld verheffen, om aan een huwelijknbsp;te denken.

VAN HEDL.

Je zoudt gelijk hebben, indien hij een piepjong meisje had gevraagd, maar u, die toch....

MARTHA , spijtig.

Al overbejaard ben, wil je zeggen, alleen nog maar goed genoeg om de meiden op de vingers te zien, ennbsp;thee te schenken.... Het zij zoo, oom, maar daartoenbsp;behoef ik mij niet in het huwelijk te begeven.

B L IJ S 1' E L.

VAN HEUL.

Hoor eens, Martha, de zaak is dubbel waard datje haar rijpelijk overweegt, boffers is een braaf man,nbsp;die een mooi stuivertje bezit en bovendien eene goedenbsp;affaire... dat is te zeggen praktijk heeft. Hij mogenbsp;geen Adonis, en al een weinigje in de vijftig wezen,nbsp;maar we zijn ook niet op de wereld om alles zoo naarnbsp;onzen zin te hebben. Laat er dus uwe gedachten nognbsp;eens ernstig over gaan, en houd u op zijne declaratienbsp;voorbereid. Ik ga me intusschen van mijn kabaai ontdoen , want het lust me niet langer den zieke te spelen. {Af).

ELFDE TOONEEL.

MARTHA, alleen.

Die ouwe vent! [Zij snuift.) Is het dan al zoover met mij gekomen?... Wat ben ik dwaas geweest!... Hij moetnbsp;al naar de zestig loopen' {Zij snuift weder.) Zou het welnbsp;veel beter wezen zoo’n man dan geen man ? {Zij gaatnbsp;naar de tafel, neemt de elixitfleschjes in de hand, en zetnbsp;het aangebrokene voor den mond.) Br... wat is dat goednbsp;goddeloos sterk !... maar het smaakt toch zoo kwaad niet,nbsp;en het moet heerlijk voor de zenuwen zijn. Ik zal dienbsp;fleschjes maar meêpakken.

Zij gaat langzaam heen.

Einde van het eerste Bedrijf.

34 nbsp;nbsp;nbsp;DENICHTEN,

TWEEDE BEDRIJF.

EERSTE TOONEEL.

WILMAN, KASPEK , Opkomende.

Welkom, welkom, Kareltje....mijnheer Karei....mijnheer Wilman wil ik zeggen, Hoe Taarje? Hoe gaathet? Ga toeh zitten, bid ik u. Wat ben ik blij dat ik je eindelijk eens weêrzie! Het wordt den achttienden, meennbsp;ik, al vier maanden, dat je niet in den Haag bent geweest. Wil je ook wat gebruiken? En hoe vaart Sultan? Een glas madera met een beschuitje? Zijn moeder,nbsp;het arme dier, ligt in den stal van ouderdom te sterven! Ze gaat met November ook al in haar eenentwintigste....

WILMAN.

Een mooije ouderdom voor een hond.

KASPER.

Niet waar? kijk, [weemoedig) Ik zou wel eens willen weten, mijnheer Karei, waarom een mensch zooveelnbsp;ouder dan een hond moet worden.

WILMAN.

Waar denk je aan, Kasper !

KASPER.

Je hebt gelijk. Nu moet ik alleen aan u denken, den gelukkigen tijd hérdenken, toen ik u Kareltje mogt noemen. Je bent nu een heer, een rijk heer geworden,nbsp;en ik ben gebleven die ik was en altijd blijven zaljnbsp;maar je hebt den oude nog lief, niet waar? en hij magnbsp;u ook nog liefhebben?

WILMAN, hem de hand drukkende.

Beste Kasper!

B L IJ S P E L.

KASPER.

Wat ïal mijnheer blij zijn !

WILMAN.

Uoe gaat het hem?

KASPER.

Vrij goed; hij is een weinig ongesteld geweest—.

WILMAN.

En de jufvrouwen?

KASPER.

De twee oudsten krijgen nu en dan appelflaauwten als ze haar zin niet krijgen. Caroline houdt zich hetnbsp;best van allen, schoon zij zich het minst in acht neemt.

WILMAN.

Hoe zoo ?

K.ASPER.

Wel, met alle weêr en wind loopt ze uit, dan hier, dan daar, dan overal, en altijd zoo dunnetjes gekleed...nbsp;Ik wil wedden dat mijn blaauwe duffel zwaarder weegtnbsp;dan haar gansche garderobe.

WILMAN.

Wel, wel!... en hoe gaat het u, oude vriend?

KASPEE.

Mij? hm! op mijn jaren en likdorens na, nog al redelijk, wat mijn gezondheid betreft, maar de rest!--

WILMAN.

Welke rest?

KASPER.

Een hondenleven!

WILMAN.

Bah! Zou mijnheer van Heul, die zoo goed is?...

KASPER.

Juist, dtórzithet hem, Kareltje! Indien hij wat minder goed ware, zou ik het zoo kwaad niet hebben. Begrepen ?

36 nbsp;nbsp;nbsp;DENICHTEN,

WILMAN.

JViet volkomen. Zjn u welligt de overige dienstboden vijandig ?

KASPER.

Phoe! over deze ben ik nog meester gebleven. Als ik het je zeggen moet—- het zijn de jufvrouwen.

WILMAN.

Die zullen u toch het leven zoo bitter niet maken?

KASPER.

Dat weet de goede God, en de oude Kasper voelt hel. Ja, beste jongen, het gaat hier al wonderlijk toe. Indien m’jnheer nog slechts meester in zijn eigen huisnbsp;ware....

WILMAN.

Maar waarover heb je dan te klagen?

KASPER.

Over alles en over allen. Martha, die de vroomheid zelve .schijnt, heeft den duivel in het lijf!

WILMAN.

Maar Caroline ?

KASPER.

Amaranthe, die zoo wijs is, dat ze de vrouw van Salomo had kunnen zijn.... Och, dat zij het geweest ware!

WILMAN.

Maar Caroline ?

KASPER.

Een modepopje, een ligtzinnig gekkinnetje, dat mij al zoo erg plaagt als de anderen, met dat onderscheidnbsp;mi.sschien dat zij het zoo erg niet meent.

WILMAN.

Zij was zoo’n goed meisje!

KASPER.

Zij mag het nog wezen, en de anderen ook, maar voor mij deugen ze geen van drieën, [geheimzinnig ennbsp;vertrouwelijK) en voor u ook niet.

B L IJ S 1' E L.

WILMAN.

Maar Caroline ?...

KASPEB.

Is de beste van de drie; dit is alles wat ik er van zeggen kan; maar nu ga ik niijnheer roepen. [Er wordtnbsp;hard gescheld.) Ha! Jufvrouw Martha! Haar schol doetnbsp;me altijd schrikken, en toch hoor ik ze liever dan haarnbsp;stem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Er wordt ticeemaal gescheld.

WILMAN.

Ze schijnt vrij ongeduldig.

KASPEB.

Tweemaal... dat was jufvrouw Caroline. [Er wordt weder eens gescheld.) Nu Martha weêr! .. Ja, ja, eennbsp;hondenleven!

TWEEDE TOONEEL.

WILMAN, alleen.

Is het hier zóó gesteld! Geen mee.ster in zijn eigen huis! Ik voorzag het. Ongelukkige vriend! En Care-line ook! Caroline!... maar wat zegt het dat een tenbsp;regtzinnige oude haar ligtzinnig noemt! Haai’ hart kannbsp;niet bedorven zja.

DERDE TOONEEL.

WILMAN, VAN HEUL, tnet drift ophomende.

VAN HEUL.

Karei hier? [hem met hartelijkheid de hand schuddende.) Van harte welkom, beste jongen! Eindelijk kom je uwnbsp;ouden vriend dan nog eens bezoeken! Hoe gaat het ?nbsp;Hoe gaat het ?

wilman.

Met mij heel goed. U is eenigzins ongesteld geweest...

DE NICHTEN.

VAN HEUL.

Bah! eene ongesteldheid, die alleen iets te beduiden had, omdat ik mijn docter een daalder per visite betaal; en hoe gaan de zaken, Kareltje?

WILMAN.

Bij voortduring allergunstigst. Dit jaar heb ik weêr aanzienlijke winsten gedaan.

VAN HEUL.

Braaf! En ik zit hier, als een emeritus kassier, mijn couponnetjes te knippen! 0, o!

WILMAN.

Aan u heb ik het te danken dat ik een welgesteld man ben geworden. Zonder de ruime voorschotten, die uwenbsp;goedheid mij geheel renteloos...

VAN HEUL.

Zwijg toch stil! Heb ik dat geld niet lang terug, en heeft het u geen zegen aangebragt? Dit is mij rentenbsp;genoeg. Als een arm, ouderloos knaapje, nam ik uopnbsp;mijn kantoor; weldra onderscheidde ik u van mijnenbsp;overige bedienden, kreeg u lief, en legde mij de ver-pligting op om als vader voor u te zorgen. Toen iknbsp;mijne zaken aan kant deed, moest ik u dus immers welnbsp;in staat stellen om de uwe te beginnen? Maar moestnbsp;ik daarbij ook mijn eigenbelang benogen? u behandelennbsp;als of je mij vreemd waart? Foei! Had ik nog kinderen gehad... maar dit doet me denken dat ik drie nichten heb, naar wier welstand je nog niet eens gevraagdnbsp;hebt.

WILMAN.

Vergeef mij, Kasper heeft mij wegens haar al gerust gesteld.

VAN HEUL.

En geen kwaad van haar gesproken ? Goede oude! Ze maken het hem wel eens wat benaauwd... Ik zelf on-

B L IJ SPEL.

dervind, nu en dan, dat drie jonge meisjes een zware ballast voor een oud sebip zijn, zoodat ik soms alle zeilen moet bijzetten om koers te blijven houden.

WILMiN.

Ik ben zeer verlangend de dames te zien.

VAN HEÜI,.

Waarlijk jongen? Het verheugt me dat je nog belang in haar stelt. Het zijn ook zulke goede meisjes... datnbsp;is te zeggen Caroline. Een engeltje! Zoo dikwijls spreektnbsp;ze over u, Karei! iVu, ze weet ook hoe gaarn ik overnbsp;u hoor spreken... en soms verheeld ik mij dat zij hetnbsp;niet alleen om mij doet... en dan geef ik mij over aannbsp;eene gedachte, die mij zoo gelukkig maakt! dan denk ik:nbsp;Karei zal mij eenmaal Oom noemen, en ik zal hem alsnbsp;vader, blijven liefhebben.

WILMAN.

lloe, mijnheer ? zoudt ge uw goedheid zoo ver drijven van mij eene uwer nichten?...

VAN HEUL.

0, wat dat betreft, alle drie,... dat is te zeggen.... ik wil hiermêe maar te kennen geven, hoezeer mij haarnbsp;en uw geluk ter harte gaat. Martha en Amaranthe zijn watnbsp;oud voor u, maar Caroline!... Jongenlief, hoe zou ik dennbsp;dag zegenen.... maar ik ga te ver. Zulke zaken moetennbsp;buiten mij omgaan. Laten we nu eens bedenken watnbsp;wc vóór den eten zullen uitvoeren. De meisjes zijnnbsp;zeker aan haar toilet of bezigheden—. Ze zijn zeer huishoudelijk, Karei, even als mijn goede brave vrouw.—datnbsp;is te zeggen... op eene andere manier; maar wat dunkt u?nbsp;wil ik eens laten inspannen ? we hebben nog juist dennbsp;tijd om heen en weêr naar Scheveningen te rijden.

WILMAN.

Zeer gaarne.

VAN HEEL schelt.

40 nbsp;nbsp;nbsp;D E N I C II T E N,

VIERDE TOONEEL.

DE VOBIGEN, GEORGE.

VAN HEEL.

Kasper!... Is Kasper niet hier?

GEORGE.

Jufvrouw Caroline heeft hem naar de marchande gezonden.

VAN HEUL.

Die oude man I Kon zij u niet zenden ?

GEORGE.

Ik moet, voor jufvrouw Martha, zes nieuwe leerredenen opensnijden, en haar'kanarievogels te eten geven.

VAN HEEL.

Zoo, zoo!.... Laat de koetsier terstond met de kales voorkomen.

GEORGE.

Hij rijdt jufvrouw Amaraiithe naar het museum.

VAN HEEL.

Loop dan naar den duivel.... dat is te zeggen naar jufvrouw Martha; vertel haar dat de heer Wilman hiernbsp;is, en zorg vooral dat de keukenmeid hei weet, hoor je?nbsp;en jufvrouw Caroline ook. (george j;/.] Beste vriend,nbsp;wat spijt het me dat we nu niet rijden kunnen!

WILMAN.

Opregt gesproken, deed ik liever eene frissche wandeling.

VAN HEEL.

Waarlijk? Nu, dan komen we best overeen. Ik kan ook geen behagen vinden in dat eentoonig wielengesnor,nbsp;in dat snel vooruitgaan, terwijl ik gemakkelijk zittennbsp;hlijf. Daarom laat ik myn rijtuig ook zoo zelden voor-

B L IJ S 1» E L.

komen, dat mijne nichten er altijd, zonder mijn verlof, gebruik van kunnen maken. Jammer evenvvel dat Ania-raiithe nu juist.... maar, zoo als je zegt, een frisschenbsp;wandeling is veel aangenamer. Op marsch dus!

VIJFDE TOONEEL.

DE VOKIGEN, CABOLINE.

CAKODINE.

Lieve, beste Oom, nu zul je mijn smaak bewonderen... {met een blijden uitroep) 'SVilmem) {Zijgaat naar hem toe, en reikt hem de hand.) Hartelijk welkom! Hoe gaatnbsp;het u?

WILMAN.

Opperbest! en u, jufvrouw Caroline?

CAROLINE.

Hoor cens, oom, hoe beleefd hij mij doet gevoelen dat ik zoo onbeleefd was hem kortaf Wilman te noemen. Voor een meisje van de residentie was het ooknbsp;onvergeeflijk.

WILMAN.

Altijd nog dezelfde spotster.

CAROLINE.

Als men er mij aanleiding toe geeft, Wel-Edel-Gestren-ge Heer! want je bent immers kapitein van uwe Rot-terdamsche schutterij geworden?

VAN HEÜL.

Een malle betrekking voor een koopman; maar ik vind het niet lief van u, die elkander in zoo lang nietnbsp;gezien hebt, dat je al zoo dadelijk uw kleinen oorlognbsp;aanvaugt.

CAROLINE, Wilman de hand biedende.

Welnu, kapitein , om oom te believen, stel ik u den vrede voor.

DE NICHTEN,

WILMAN Itmt hare hand.

En ik ratificeer dien, om mij zelf te believen.

VAN HEÜL.

Zoo is het goed. Die nu weer mijnheer of jufvrouw zegt, verbeurt drie gulden aan de armen. Caroline,nbsp;we gaan, vóór den eten, nog eens de vijvers rond. Iknbsp;zou je wel voorstellen om meétegaan, maar de keukenmeid heeft zeker nog eene conferentie met u te houden.

CAROLINE.

O, dat is al afgesproken, (loffeks nabootsende.) Een weinig appelmoes, een stukje malsch, mager kalfsvleesch,nbsp;een zacht eitje,..,

VAN heul.

Maak me niet razend, zottinnetje ! wees gewaarschuwd dat, zoo er aan ons diner het minst ontbreekt, ikueennbsp;week lang op water en brood zet; maar, apropos, vertel me nog eens gaauw, waarin ik zoo goed zal moetennbsp;zijn uw smaak te bewonderen....

CAROLINE, hem liefkozende.

Ah ja! Beste oom, wat zul je opkijken! Wacht nog maar vijf minuten. De oude Kasper is al met twee doo-zen op weg. Hier zijn vast de rekeningetjes.

Zij geeft hem die.

VAN HEUL ziet ze in.

Chapeau d’hiver.... pélerine.... manchettes etc.... totaal drie en vijftig gulden, tachtig cents.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

CAROLINE.

Ik heb ze maar doen quiteren, daar je mij verboden hebt iets op crediet te nemen.

VAN HEUL.

Ja, ja; je verzuimt niet mij geregeld, om de zes weken , een dergelijk bewijs van uwe gehoorzaamheid te geven; maar drie en vijftig gulden!... Je hakt er watnbsp;diep in, kindlief!

B L IJ S P E L.

CAROLINE.

Wat scheelt dat! Het is immers op korting van mijn maandgeld ?

VAN HEUL.

Dat je reeds jaar en maand vooruit hebt, of denk je bij geval dat ik niets meer van het boekhouden versta?nbsp;Nu, ditmaal zal ik het geld nog zenden, maar weesnbsp;voortaan wat spaarzamer.

CAROLINE.

Spaarzamer? Men moest mij over mijne spaarzaamheid prijzen, daar, volgens de verzekering der marchandes,nbsp;alles wat ik gekoeht heb, nog ten minste drie maanden in de mode zal blijven.

VAN HEEL, tot Wilman.

Wat zeg jij daarvan?

WILSIAN.

Beste vriend, een kapitein heeft zoo weinig verstand van het dames toilet.

CAROLINE.

Goed: geantwoord, Wilman j nu merk ik dat de vrede u ernst is.

VAN HEEL.

Pas maar op dat ik u den oorlog niet verklaar.

CAROLINE.

Je zult wel wijzer zijn, lief oompje, als je eerst eens bedenkt op wien de kosten zouden neérkomen.

VAN HEEL.

Ze heeft waaraehtig gelijk, en de vrede kost me al genoeg. Kom, Kareltje, het wordt zaak dat we ons uitnbsp;de voeten maken.

VAN HEEL en WILMAN af.

44 nbsp;nbsp;nbsp;D E N 1 C II ï E N,

ZESDE rOONEEL.

CAROLINE alleen.

Kareltje! Ha, ha, ha! Bejaarde lui denken dat kinderen altijd kinderen blijven, omdat ze zich nietnbsp;kunnen verbeelden dat zij zelve oud worden. Kaspernbsp;blijft lang weg. Wat zal die pélerine geadniireerd worden! Maar madame Tnllegout is ook peperduur. Aannbsp;Wilman heb ik het te daidven dat de rekeningetjes zoonbsp;in genade zijn aangenomen. Geen zuur gezigt zelfs!nbsp;Die goede oom! liet haalt me een dozjn kusjes uit.nbsp;Nu, die zal hij toch hebben! Wat zal Wilman’a bezoeknbsp;ons huis in rep en roer brengen! Hoe zullen Marthanbsp;en Amaranthe om zijn hart twisten! En ik dan!... Alsnbsp;kinderen hadden we elkaar reeds zoo lief! Zou ik hemnbsp;nu minder lief moeten hebben, omdat hij een knappenbsp;jongen geworden is? Foei! Ware hij niets meer dannbsp;dat geworden!... Mijne gedachten moeten ernstig zijnnbsp;als ik aan hem denk. O, dat hij mij begreep! dat iknbsp;hem mogl doen gevoelen hoe lief ik hem heb! Mennbsp;noemt ons godinnen en engeltjes! verstandige mannennbsp;zelfs kennen ons, bij de kroon der schoonheid, dennbsp;scepter der liefde toe... en evenwel mogen wij, armenbsp;meisjes, eerst dan beminnen, als men goedvindt ons tenbsp;beminnen. Hoe onbillijk!

ZEVENDE TOONEEL.

CAROLINE, KASPER, «iet twee groote doozen, die hij vrij onzacht nederzet.

KASPER.

Daar liggen ze, en... {hij zoekt in heb ik dien brief nu gelaten!

]} L IJ S 1' E L.

CAROLINE.

Welken brief?

RASPER.

Wel, een brief voor u,dienRosinehad aangenomen... (/ii) slaat op zijne zakkenj Hier niet, daar niet... iknbsp;zal hem verloren hebben.

CAROLINE.

Een brief aan mij ?

KASPER.

Gelukkig dat het er geen voor mijnheer ivas. Aan u, aan een jong meisje, heeft men toch geen geheimennbsp;te schrijven.

CAROLINE.

Dat kon je wel eeiis mis hebben.

KASPER.

Ei? In dat geval, zoniet misschien niet kwaad wezen dat ik hem verloren hadj maar wacht eens... ik had hem waarachtig in mijn broekzak gestoken.

Hij geeft haar den brief.

CAROLINE.

Dank je Kasper; maar waarom brom en knorje weêr zoo?

KASPER.

Vervloekte doozen!

CAROLINE.

Het was toch geen zware last.

KASPER.

De last was het niet, maar de omvang. Ik geloof dat ik al mijn pezen verrekt heb.

CAROLINE.

Dan moet je met de linnenmeid maar eens een uurtje mangelen, om ze weêr in de plooi te brengen.

KASPER.

Mangelen , juflertje ? Zie je dan niet dat ik dood af ben?

DE NICHTEN,

CAROIINE,

Dood af? Arme Kasper, hadt je ’t maar gezegd!

KASPER.

Ja, je zegt altijd dat ik het had moeten zeggen... als het gedaan is.

CAROLINE.

Wees maar terreden. Als oom mij mijn maandgeld betaalt, krijg je er een mooijen geranden gulden van.

KASPER.

Van het maandgeld, dat al in die doozen zit ?

CAROLINE.

En als ik mijn kleêren weêr eens nazie, zal ik aan uwe dochter denken.

KASPER.

Een hrave vrouw-' ik hoop dat je woord houdt.

CAROLINE.

Zend George nu maar hier, om de doozen naar boven te dragen.

KASPER.

Wat? zou dat Satanskind zijn poppehandjes aan mijn werk slaan? {Hij neemt de doozen weder op) Heb iknbsp;ze van de marchande naar hier gebragt, dan kan ik zenbsp;ook wel van liier naar uw kamer brengen.

ACHTSTE TOONEEL.

CAROLINE alleen, daarna george.

CAROLINE, den brief openende.

Die hand ken ik niet. Eduard Pimping! Eene declaratie!... {zij leest) Ik meen bespeurd te hebben dat ik u niet onverschillig ben.... Hoe aanmatigend! Als wij dienbsp;heeren slechts eens vriendelijk aankijken, beelden zenbsp;zich al in dat we doodelijk verliefd zijn. {zij leest verder) Mijn hartstogt, aanbiddelijke Caroline, is een gloeijend

é

B L IJ S P E L.

vuur.... Nu, wees maar gerust; ik zal er geen olie in gieten.

GEORGE, haar een billet ter hand stellende.

Van mevrouw Rimmers. nbsp;nbsp;nbsp;(^/O

CAROLINE opent het.

Het programma van het concert, [zij leest) Symphoniepastorale van EEETHOVEN, mooi, maar wat lang. Concert voor de piano forte, door mevrouw.... drie sterretjes, overheerlijk.... voor de conversatie. Fagot solo. Polonaise voor denbsp;viool, door den heer ernst. Romance: Viens, viens , et disnbsp;moi je t’ aime !.....

GEORGE.

De luitenant Osbroek. nbsp;nbsp;nbsp;(-^A)

CAROLINE lagchende.

NEGENDE TOONEEL.

CAROLINE , OSEROEK,

OSBROEK.

Pardon.... gehoorzame dienaar, jufvrouw Caroline ! De parade is afgeloopen, en ik kwam....

CAROLINE.

Zeker om mijn oom. Hij is uitgegaan, heer luitenant.

OSBROEK.

Dat spijt me, in zoover namelijk dat ik mij danregel-regt tot u moet wenden. [Hij wil haar een brief in handen geven) Neem aan, als ’t u belieft.

C-IROLINE.

I?

OSBROEK.

DE NICHTEN,

CAROLINE.

En van wien ?

OSBROEK.

Van mij, jufvrouw Caroline. Lees maar! Ik flatteer me dat mijne sentimenten er naar den eiseh in besehre-ven zijn.

CAROLINE.

Geef hem dan liever aan mijn zuster Amaranthe, die eene liefhebster van beschrijvende poëzie is-

OSREOEK.

Amaranthe? Een zottin.... pardon] De brief is voor u be.stemd, en ik verzeker u dut hij u surpreneren zal.

CAROLINE-

Maar ik hou alleen van St- Nicolaas-«nryimes

OSBROEK-

Je zult er in zien dat het geluk van mijn leven, het geluk van uw leven.... dat is het geluk van ons beidernbsp;leven; alsmede onze liefde.... dat is mijne liefde ennbsp;uwe wederliefde.... met en benevens de gevoelens ennbsp;gewaarwordingen, die dezelve hebben verwekt.... zich...nbsp;op de vleugelen der zaligste toekomst... welke... dezelve... Pardon, als ik den mond open doe om welsprekend te zijn, dan vliegt de duivel er in, en gaat menbsp;op de tong zitten.

CAROLINE.

Dat is lastig.

OSBROEK.

Keroerd lastig; en daarom is hetgeen ik dan zeg, ook nooit zoo goed als hetgeen ik niet zeg-

CAROLINE.

Dan is het beter te zwijgen.

OSBROEK.

In zoover namelijk-- dat je toch weten moet dat ik gemerkt, gevoeld en begrepen heb dat ik u bemin.

« L IJ S P E L.

CAROLINE.

Mijnheer...

OSBROEK.

Parole d’ftonneur, ik bemin u.

CAROLINE, ter zijde.

Een raar span vrijers!

OSBROEK.

Mijn naam , mijn hart, mijne eer, mijn defyen en mijne epauletten leg ik aan uwe voeten.

CAROLINE.

Te veel, heer luitenant, te veel!

OSBROEK.

Ik durf mij flatteren dat ik een man van eer ben, zoo als u bekend is.

CAROLINE.

Zeer zeker.

OSBROEK.

Schoon ik het nog niet verder dan tot eersten luitenant heb kunnen brengen. Schandelijke intrigues! Ongehoord onregti... Denk maar eeiis na! Een oud militair!nbsp;In 1830, op ’s Konings roepstem, het zwaard aangegord voor Oranje en Vaderland!

CAROLINE.

Dat was braaf.

OSBBOEK.

In 1831 voorwaarts gerukt naar den tiendaagschen veldtogt. Dij Hasselt en Leuven, ’s vijands kruid geroken!

CAROLINE.

Wie twijfelt aan uwen moed!

OSEROEK.

Wie zou er aan durven twijfelen! Niemand twijfelt er aan, en toch ben ik nog slechts luitenant i

CAROLINE.

Het is hard.

4

D E N I C 11 T E IN'.

OSBROEK.

Maar ik ga den Koning spreken, den veldmaarschalk, den minister...

CAROLINE.

Doe dat, mijnheer.

OSRROEK.

Ik zal hun vertellen dat mijn Kolonel een hondsvot is.

CAROLINE.

Niet zoo driftig; je zoudt...

OSBROEK.

Wat zou ik! Ik leef alleen voor de eer... en... pardon, voor de liefde ook.

CAROLINE.

Maar...

OSBROEK.

Een compagnie en uw hart is alles wat ik verlang. Caroline.

Ik wensch u welmeenend de eerste toe.

OSBROEK.

Merci. Och ja, al was het ook bij eene andere afdee-ling; zelfs... zoo je meer zinnigheid in de grenadiers mogt hebben, zou ik mijn best doen, om bij dat wapen te worden overgeplaatst.

CAROLINE.

Mij is het eigenlijk...

OSBROEK.

En laat het dan maar eens oorlog worden; dan zulje pieizier aan mij beleven, inilitairernent.

CAROLINE.

Maar , om u de waarheid te zeggen, ik voel weinig smaak voor het militaire.

OSBROEK.

Hoe is het mogelijk !

B L IJ S P E L.

CABOLINE.

Ben veel te bestendig van aard voor die gedurige garnizoensveranderingen.

OSBBOEK.

Bestendig van aard? Ik had altijd gedacht dat je nog al van eenigen omzwaai hieldt.

CAROLINE.

In het civiele, ja.

osBROEK.

l)us... indien ik civiel werd?...

CAROLINE.

Waarom zou je u zelven zooveel geweld aandocn ?

OSBROEK.

Wel, om u.

CAROLINE.

.kl te vriendelijk.

OSBROEK.

Ik zal mijn demissie nemen.

CAROLINE.

Dat is niet militairement.

OSBROER.

Mij aan de liefde opofferen.

CAROLINE.

En uw roem ? en uw knevels ?

OSBROEK.

Ook.

CAROLINE.

Zeer galant; maar indien de liefde voor zulk offer terugdeinsde ?

OSBROEK.

Zij zou verkeerd doen.

CAROLINE.

Vergun mij...

4*

]) E NIC II TEN,

OSÜKOBK.

Je behoort nu ook, van uw kant, de vriendelijkheid te hehhen van te merken, te voelen en te begrijpennbsp;dat men buiten den huwelijken staat... in zoover namelijk als men dan... ongehuwd is...

CAROLINE.

Mijnheer Osbroek, ik moet mij openhartig en ernstig verklaren. Het streelt mij dat een man van eer, eennbsp;zoo dapper militair mij zulke hoogst teedere gevoelensnbsp;toedraagt, maar ik zou die onderseheiding geheel onwaardig zijn, indien ik de minste hoop gaf op eenenbsp;wederliefde, die ik niet gevoelen kan. Dit zjj den mannbsp;van eer genoeg. Tot weerziens, heer luitenant!

TIENDE TOONEEL.

os BROEK alleen, nog altijd met den brief in de hand.

Ik geloof dat het mis is. Duizend duivels!... Ilad ze den brief maar eens even ingezien!... Mijn tweede luite

bijeen te flansen! [Hij verscheurt den brief, en steekt de stukken in zijn zak.') Pan! daar gaat hij!... En nu magnbsp;ik hem nog een week lang op water-chocolaad tracte-ren!... Vervloekte affaire! Gisteren lachte ze mij nognbsp;zoo vriendelijk toe! Gisteren was het nog: heer luitenant voor en achter!... Zou een ander mij in harenbsp;sentimenten verdrongen hebben? die malle Pimpingnbsp;misschien, die altijd den mond vol vleijerij, en zijnnbsp;zakken vol ulevellen heeft? Hij beve, de melkmuil,nbsp;de lafbek, die zich verstouten durft een man van eer...

I

B L IJ S P E L. nbsp;nbsp;nbsp;5.1

ELFDE TOONEEL.

OSIIKOEK, PIMPING j GEOHGË.

GEORGE.

Zij was ZOO eveu nog hier, mijnheer Pimping.

OSBROEK.

Ha!

PIMPING.

Ei kijk! vriend O.sjcl Ik dacht datje, droogjes en wel, in het Eransche Koihjhuis, onder je Bittertje zat.

GEORGE af.

OSBROEK pakt hem bij zijn kraag en brengt hem op den voorgrond.

Wie was zoo even hier. Pimping? Wie zocht je? Wie? voor den duivel!

PIMPING.

Ben je razend, mijn beste?

OSBROEK.

Wie? nog eens, wie? en honderddnizendmaal, wie?

PIMPING.

Wie? Wie? Wel... het was... Een snuifje. Osbroek?

OSBROEK slaat hem de doos uit de hand. Antwoord!

PIMPING, de doos oprapende,

Mijn niooije doos! Mjjn delicieuse macuba!

OSBROEK.

A'oor de laatste maal... wie en wat kwam je hier zoeken ?

PIMPING.

En indien ik u eens dezelfde vraag deed ?

OSBROEK.

Dan zou ik je mijn antwoord zoo ouwerwets op je lelijk bakkes trommelen...

PIMPING , zich in postuur stellende.

Gelief Ie bedenken, mijnheer, dat een man als ik...

54

Mannetje !

PIMPING.

Die de achting geniet van zijn Minister en Secretaris-Generaal...

OSBROEK, als voren.

Achting! Een pennelikker!

PIMPING.

Je wordt beleedigend, mijnheer !

OSBROEK.

Als of een man van eer u beleedigen kon!

PIMPING.

Dus was het maar pour la farce ? Ha, ha , hal

OSBROEK.

Voor den duivel, neen! Ik zweer je...

PIMPING.

Hoor eens, beste vriend, je moest dat zinledige woord zoo niet elk oogenblik in den mond nemen. Het geloof aan den duivel is een dom volksvooroordeel, datnbsp;met de heldere begrippen der verlichte eeuw...

OSBROEK.

Ik begin te merken, te voelen en te begrijpen, mor-bleu! dat je den gek met mij scheert.

PIMPING.

God beware mij daarvoor!

OSBROEK.

Dat hoop ik ook, want ik zou je, zonder eenigen omzwaai , den hals breken.

PIMPING.

Om dus op het onderwerp van onze amicale conversatie terng te komen... je zoudt gaarne weten, niet waar? wie en wat ik hier kwam zoeken?

OSBROEK.

Ja.

B L IJ S P E L.

PIMPING.

Geloof mij... ik zou het u even gaarne zeggen, maar... onder ons gebleven, het is...

OSBROEK.

Welnu ?

PIMPING, hem zacht in het oor flmsterende.

Een geheim.

OSBHOEK.

Zul je spreken, mijnheer? Was het Caroline, ja of neen ?

PIMPING.

Zij... of een ander.

OSEROEK, hem weder hij den kraag vattende. Vervloekte vent!

PIMPING.

Oei, Oei!

OSEROEK.

Beken terstond!

PIMPING.

Help! Moord I

OSBROEK.

Zoo je schreeuwt, draai ik je den nek om.

PIMPING.

Laat me los, Osbroek ! Om ’s Hemels wil!

OSBROEK, hem loslatende.

Bekennen zul je.

PIMPING.

Maar deuk je dan dat ik kwam om haar te vermoorden?

OSEROEK.

Duizendmaal erger; je wilt haar trouwen.

PIMPING.

En moet je me daarom de keel toenijpeu?

OSBROEK.

In zoover namelijk dat ik dat nimmer dulden zal.

DE WICHTEN,

PIMPING.

Waarom niet?

os BROEK.

Een man van eer behoeft geen reden te geven.

PIMPING.

Ben je bij geval ook op haar verliefd?

OSBROEK.

Dat raakt je niet. Genoeg dat ik je verbied haar uw hof te maken.

PIMPING.

Maar dat heb ik al gedaan.

OSBROEK.

Al gedaan ? Ei! Hin! Dat verandert de zaak in zooverre....

PIMPING.

Niet waar ? 0, ik dacht het wel dat wij het eens zonden worden.

OSBROEK.

Je zult met mij vechten.

PIMPING.

Vechten?

OSBROEK.

Op leven en dood.

PIMPING.

Je badineert!

OSBROEK.

Neen, voor den duivel!

PIMPING.

Maar het vechten strijdt rcgclregt tegen mijne principes!

OSBROEK.

Dan moet je van Caroline afzien.

PIMPING.

Dat zou regelregt tegen mijn gevoel strijden.

B L IJ S P £ L.

os BROEK.

Die geen hart heeft oin te vechten, kan ook geen hart hehben oiu verliefd te zijn.

PIMPING.

Een ellendig Sophisme!

OSBROEK, opvliegetid.

Wat? Wat durfje zeggen! Je hent er zelf een, en nog honderdmaal ellendiger , duizend duivels!

PIMPING.

Maar Osjelief, laten we toch eeus bedaard redeneren , als verstandige lieden.

OSBROEK.

Goed, wil je vechten?

PIMPING.

Neen.

OSBROEK.

Van Caroline afzien ?

Ook niet.

OSBROEK.

Welnu, dan zal ik je in de sociëteit, in de koflBjhui-zen, op de straat, overal waar ik je rericontreer, een knip voor je neus geven; in alle couranten laten zettennbsp;dat je een ellendige lafaard hent, en u, milüairement,nbsp;door de sterkste vuisten mijner compagnie, zoo ongenadig laten afranselen , dat je op het woord liefde alleen,nbsp;de stuipen krijgt.

PIMPI»;.

Het komt mij voor dat we elkaér niet regt begrijpen.

OSBROEK.

Ik spreek toch zonder eenigen omzwaai.

PIMPING.

Laat ik de eer hehben ....

II TEN,

OSBfiOEK.

Ónmogelijk, morbleu! Die niet vechten wil, kan geen eer hebben.

PIMPING, ter zijde.

Welk een dolleman! Had ik dien brief maar niet ge-2onden! en dan nog dat goud vijfje aan Rosine....

OSBEOEK.

Wat prevel je daar ?

PIMPING.

Het is zoo... ja, hoe meer ik er over nadenk, hoe meer ik inzie dat Caroline mij juist niet bijzonder convenieert^nbsp;de ware sympathie is er niet.

OSBEOEK.

Ho, ho! ik dacht het wel dat je zoo verstandig zoudt zijn van te merken, te voelen en te begrijpen...

PIMPING.

Evenwel... trouwen moet ik. Een vrouw moet ik hebben. Mijn Secretaris Generaal en mijn zedelijk gevoel dringen er dagelijks op aan. Weet je wel, mijn beste,nbsp;dat een beroemd Spaansch of Egyptisch schrijver, reedsnbsp;voor zeven eeuwen, beweerd heeft, dat, zonder den echten staat, alles op de wereld oneeht zou zijn?

OSBEOEK.

Dat had ik er ook van kunnen zeggen, maar laat er je geleerdheid nu maar buiten. Je wilt trouwen? niemandnbsp;belet het je, mits je slechts van Caroline af blij ft.

PIÏIPING.

Ik zou er zoo veel prijs op stellen in eene familie te komen, waarvoor ik affectie gevoel.

OSBEOEK.

Dan moet je maar, zonder veel omzwaai, affectie zien te krijgen voor de eerste de beste familie, waar eennbsp;knappe meid onder is.

B L IJ S P E L.

PIMPING.

De familie van Heul...

osbboek.

Voorzigtig, Pimping!

PIMPING.

Een respectabel man, de oude Heer. Wat zijne nichten betreft...

OSBBOEK.

Ik vind ze alle drie nog al aardig.

PIMPING.

Alleraardigst.

OSBROEK.

Amaraiitlie bij voorbeeld ?

PIMPING.

Niet waar ? Geloof je niet dat men met Amaranthe gelukkig zou wezen?

OSBBOEK.

Volop, jongetje. Ga je gang maar.

PIMPING.

Wel ingezien, is het eigenlijk voor haar, dat ik sym.-palhie gevoel.

OSBROEK.

En mant dus!

PIMPING.

Ze is wel wat oud voor mij...

OSBBOEK.

Gekheid; ze draagt haar jaren militairement.

PIMPING.

En wat bezit ze talenten!

OSBROEK.

Ongemanierd.

PIMPING.

Sta je niet verrukt als je haar hoort zingen of op de piano spelen?

1) E N I C H ï E iV,

OSBBOEK.

Neen j maar dat doet er niets toe.

PISiriNG.

En daarbij maakt xe verzen als Bilderdijk.

OSBROEK.

Hoe pleizierig! ze zal er dan ook op u maken.

PIMPING.

En een gevoelig hart...

OSBROEK.

Dat heeft ze. Als ze maar een doodemuginde veng-sterbank ziet liggen, snikt ze het uit, als of het een van haar zusters was.

PIMPING.

Edele ziel!

OSBROER.

En wat de affectie betreft... de oude Heer zal haar toch wel evenveel nieêgeveii als de anderen.

PIMPING,

O, het geld is maar een bijkomend...

OSBBOEK.

Juist; dat zei mijn kapitein ook, toen hij een mooi meisje om een rijk meisje waaijen Het; maar jongetje,nbsp;je staat hier je kostelijkcn tijd te verbabbelen, en mij stanbsp;je, om de waarheid te zeggen, zoo wat in den weg.

PIMPING.

^ revoir dan, mijn beste! Mogen wij elkander weldra, op het veld der liefde, als verwinnaars en zwagers begroeten.'

TWAALFDE TOONEEL.

OSBROEK alleen.

Dat kan er van worden. Maar Caroline!... Zou ik nu eene tweede attaque wagen ? Wat ? Een braaf officiernbsp;zich blootstellen om, hij één miserabel nufje, twee

B L IJ S P E L.

blaauwe scheenen te loopen ? Morbleu!... Maar Pimping zal ze nu ook niet hebben. Niemand zal ze hebben ^nbsp;zoowaar ik Osbrock heet!... Het spijt me toch; ze ziet ernbsp;zoo lief uit! Ik had er eer inêe ingelegd!... Wat nunbsp;gedaan! Op Martha vuur geven? Dat ding zou, op hetnbsp;eerste schot, in mijne armen vallen; maar dan?... Zounbsp;ik zoo’n oudbakken schepsel aan mijn kameraden kunnen vertoonen ?... Jlaar behoef ik ze te vertoonen?nbsp;Waartoe al die omzwaai! Als ze maar eerst mijn onbetaalde rekeningen in banknoten heeft veranderd, dannbsp;verplaats ik haar hoofdkwartier naar de keuken, ennbsp;mogt ze dan vergeten dat ik haar generaal en chefben^nbsp;dan zullen we zien wie het best manoeuvreert, haarnbsp;pantoffel of mijn rotting.

DERTIENDE TOONEEL.

OSBBOEK, VAN HEtIL.

VAN HEUL.

Phu, Phu! vervloekte regenbui!

OSCROEK.

Gehoorzame dienaar, mijnheer van Heul! Vergun...

VAN HEUL.

Hé, ik ben wel de uwe, heer luitenant! Phu! Je komt van de parade; heeft het daar ook zoo militaire-ment geregend ?

OSDROEK.

Pardon; ze was vóór de bui reeds afgeloopen- Ik ben ZOO vrij u te....

VAN HEUL.

Ah ja, het is om die oude historie, niet waar ? dat is te zeggen die nieuwe.... Ach, God ! ik heb zooveelnbsp;histories aan mijn hoofd!.... maar gelief een oogenblik

I) E NICHTEN,

geduld te hebben; {hij schelt) loo druipend nat, kan men geen fatsoenlijk mensch te woord staan, {tot geobge, dienbsp;binnenkomt) Mijn kabaai en mijn pantofiFels! (georgenbsp;af) Je veroorlooft?..'. Wel! dat heb ik nu eens regt ongelukkig getroffen! Verbeelje, ik krijg een vriend vannbsp;Rotterdam over, ga met hem eene wandeling doen, ennbsp;daar overvalt ons... (george brengt de kabaai en de pantoffels) met uw verlof.... {hij doet de pantojfels aan) middennbsp;in het bosch, bij het heerlijkst herfstweêr... George,nbsp;help me eens... (george trekt hem de kabaai aan) een ïoonbsp;geweldige bui, dat ik vreesde dat we nog naar huisnbsp;hadden moeten zwemmen. Zie zoo! (george af.) Nunbsp;ben ik tot uw dienst, mijn goede heer! Neem plaats!nbsp;{Zijgaan zitten.) l’hu I Ja, ik herinner mij... we warennbsp;afgesproken, niet waar?... maar ik heb nog geen gelegenheid gehad om Caroline...

OSBROEK.

Pardon, er is geen questie meer van Caroline, daar ik gemerkt, gevoeld en begrepen heb...

braaf! Goddank !.... blaauw blaauw laten.

OSBROEK.

In zoover namelijk dat ik, zoo als ik zeide, gemerkt, gevoeld en begrepen heb, dat de liefde, die ik bij m'jnbsp;omdraag, eigenlijk op... uw nicht Martha gepointeerd was.

VAN HEtIL.

Martha? dat lijkt er beter naar. {Terzijde.)We\li eene uitkomst voor boffers 1 {Luid) Als ze sentimenteel genoegnbsp;is om op jou verliefd te worden, heb ik er vrede mêe.nbsp;Probeer het dus maar eens, maar val haar niet te mi-litairement op het lijf. Ze is een kruidje roer meniet....nbsp;dat is te zeggen een tcêrgevoelig schepseltje, even als

13 L IJ S 1' E L.

haar zuster Aiiiarantbe; ze zou, onder uw handen, dood kunnen blijven.

OSBHOEK.

Geen nood! De vesting wordt vriendelijk opgeëischt, vóór ik storm loop.

VAN HEUL.

Maar dat storm loopen, Osbroek?...

OSBROEK.

0, ik denk niet dat het daartoe komen zal.

VAN HEOL, ter zijde.

Ik ook niet.

OSBROEK.

Zij zal, van haar kant, merken, voelen en begrijpen dat ik een man van eer ben.

VAN HEÜE.

Juist, dal zal zij.

OSEROEK.

En dat eene liefdeverklaring een ding is, dat op haar jaren, niet zoo dagelijks meer voorkomt.

VAN HEEL.

Je moet niet onderstellen, mijnheer...

OSBROEK.

Pardon... ik wilde slechts, in allen ootmoed,beweren dat ik veel kans heb, omdat uw nicht eigenlijk weinignbsp;kans meer heeft, in zoo ver namelijk... dat ze een liefnbsp;meisje is, die haar eerste jeugd, zoo als men zegt, alnbsp;heeft laten voorbijgaan, maar er daarom niet te mindernbsp;om is... integendeel.

VAN HEEL.

Indien ik vermoeden kon dat eenig bijoogmerk...

OSBROEK.

Volstrekt geen, mijnheer van WavA , parole d’honneurl Ik bemin het huwelijk, de liefde en uwe nicht, andersnbsp;niet. Welk bijoogmerk zou het kunnen zijn? Ik heb

DE NICHTEN,

oen stand in de maatschappij , zou ik denken! ben, wel is waar, nog slechts eerste luitenant, maar eens tochnbsp;zal ik kapitein worden, dat ik al lang geweest zou zijn,nbsp;als mijn kolonel geen hondsvot was, die niet weet,nbsp;merkt, voelt en begrijpt wat een man van eer militai-rement toekomt, een man [ópstaande en zich voor de borstnbsp;slaande) die als braaf soldaat, op het veld van eer, dennbsp;tiendaagschen veldtogt heeft bijgewoond , en op wiensnbsp;moed, beleid en trouw, schoon hij het kruis nog nietnbsp;heeft, dat hij lang had moeten hebben, niemand ietsnbsp;te zeggen, te remarqueren, te reprocheren ofte declineren heeft!

VAN HEUL.

Nu , ik geloof u gaarne.

osBKOEK, met toenemende drift.

31orbleuI... Pardon’- De heele armee weet het, en de Veldmaarschalk zal het ook welen, en de Koning ooknbsp;en de Mini,ster ook! weten zullen zij het , merken, voelen en begrijpen, wat ik voor Oranje en Vaderland hebnbsp;gedaan j hoe ik, op het woord voorwaarts, het zwaardnbsp;heb aangegord, om het zwadder van muiterij en oproer,nbsp;als een braaf soldaat, niilitairement onder de oogen tenbsp;zien! hoe ik bij Hasselt en Leuven...

VAN HEUL.

Nu ja, dat hebben we alles al in de Couranten gehad. Om op het punt van je inclinatie terug te komen, je kunt nu de onderhandeling met mijn nicht zelvenbsp;voortzetten, en ik wensch u het beste succes toe.

OSHUOEK.

Merci. Het zal er, in de eerste plaats, op aankomen, dat ik haar de sentimenteu van mijn gevoel, met krachtnbsp;en waardigheid expliceer. Vinje dat ook niet? iiGoednbsp;ingezeept is half geschoren” zegt mijn tweede luitenant , en die heeft er verstand van. Ik ga dus met

B L IJ S P E L.

hem het gevalletje eens overleggen. Iiitusscheiï blijf ik u verpligt voor uw groote vriendelijkheid. Zoodra denbsp;vesting gecapituleerd heeft, zul je het weten.

DEERTIENDE TOONEEL.

VAK iiEDL, alleen.

Als ik hem niet voor een goedhartigen zot hield !... Het hoofd draait me om van al die heldendaden! Eennbsp;rodomont, een sacrapand, een fier a bras!... Nu, Martlianbsp;is toch ook een rare ! Ik zou er alleen mijne toestemming aan gegeven hebben, om eens te zien hoe die tweenbsp;met malkaar zullen huishouden. Laat Loffers nu tegennbsp;mij uitvaren; ik zal hem geluk wenscheri. Zij had dennbsp;armen man, in drie dagen tijds, tot een sans culotte gemaakt. Zelfs de krijgshaftige luitenant moge wel opzijnnbsp;knevels passen.

VIJFTIENDE TOONEEL.

VAK HEDl, WILMAN.

VAN HEUL.

Ah! Ben je al droog , Kareltje?

WILMAN.

Ik heb me heel en al moeten verklecden, opdat de dames mij niet zouden ontwijken alseendrnipendenpoedel.

VAN HEUL.

Wijn goede overjas heeft mij die moeite gespaard. Wel, wel! dat is nu eens een regt pleizierig wandelingetjenbsp;geweest! Maar we zullen het Amaranthc inpeperen!nbsp;Laat ze zich maar...

DE NICHTEN,

ZESTIENDE TOONEEL.

DE VORIGEN, KASPER, daarna amaranthe , Caroline, rosine , GEORGE en JAN.

Alwéér wat!

Is het eten gereed?

KASPER.

Het ziet er wel eetachtig uit! Daar komen ze al.

VAN HEEL.

Wie?

AMARANTHE treedt wankelend binnen, door Caroline en rosine ondersteund, george en jan volgen.

Ach!

CAROLINE.

Hier maar. {Zij plaatsen abiarantiie, die haargezigt met beide handen bedekt, op de Canapé.) Oom! Wilman I

VAN HEEL, ontsteld.

Amaranthe I

AMARANTHE, met een flaauwe stem.

Laat mij, goede menschen! Laat mij aan mijn noodlot, aan mijne wroegingen over ! Een rampzalige, die zelfs innbsp;de schamele hutten der armoede, verderf, vloek en ellendenbsp;brengt! O!...

VAN HEEL.

Amaranthe! Spreek ! Wat is het ? Watheb je uitgevoerd?

AMARANTHE.

Ach!

JAN.

Als mijnheer het dan toch weten wil, zal ik het maar zeggen. Toen we van het Museum terugkeerden, ennbsp;door de Veenestraat reden...

B L IJ S P E L.

AMARANTHE.

Wee mij ! Kinderlijke onschuld vermoord! I)e dolk gedrukt in het weenend hart van bloedende ouders ! Denbsp;schoonste parel uit hunne echtkroon gescheurd! 0,o!...

VAN HEEL.

In ’s Hemels naam, wat is er voorgevallen ?

JAN.

Zoo als ik zei, mijnheer, we reden door de Veenestraat, of liever ik reed, een ordentelijken drafjhet kan navraagnbsp;lijden: mijnheer weet dat ik altijd mijn pligtdoe, dat iknbsp;in de achttien jaren, die ik in zijn dienst ben geweest...

VAN HEEL.

Ik weet alles. Verder maar !

JAN.

Zoo als ik dan zei, we reden een forschen draf, maar toch niet hard genoeg voor de j ufvrouw, die met geweldnbsp;wilde dat ik de zweep over de paarden zou leggen.

AMAKANTHE.

Verfoeijelijk gelogen ! Ook dat nog ! Heb ik dat aan u verdiend, Jan ? Die onschuldige , argelooze dieren! Iknbsp;zou dan een verscheurend monster, eene tijgerin moetennbsp;zijn!

JAN.

Dat kan alles zoo wezen, jufvrouw, maar neem het mij niet kwalijk, ik spreek de opregte, zuivere waarheid.nbsp;{Tot VAN HEEL.) Zoo als ik dan zei, mijnheer, ik moest alnbsp;harder en harder rijden, en toen we... de heeren kennennbsp;dien lelijken draai van de Veenestraat in de Spuistraat?

VAN HEEL.

Ja; verder, verder!

JAN.

Nu, bij het draaijen van dien draai, had ik het ongeluk... mijnheer weet dat ongelukken menschelijk zijn; en welk koetsier kan zich beroemen?...

.7 *

DE NICHTEN,

VAN HEUL.

Zeg terstond ! Welk ongeluk ?

CAROLINE.

Een kind overreden!

VAN HEUL en WILMAN.

tlroote God !

AMARANTHE.

Wee mijl een onnoozel wichtje, dat zorgeloos, in kinderlijk eenvoud dartelend, zijne onschuldige schreedjes -naar het Gortstraatje rigteud, onbewust van...

VAN HEUL.

Hou op met die malle praat! [Tot jm,met groote angst.) En dat kind, Jan !... dat kind !... Het is immers niet dood ?

JAN.

Wat dat betreft, ik zou er aan durven twijfelen, want het schreeuwde de gansche buurt bijeen. Zelfs bennbsp;ik er niet al te zeker van, of het wel eens onder denbsp;wielen is geweest. We hebben het dadelijk bij zijnenbsp;ouders in het Achterom gebragt...

AMARANTHE.

Brave, gevoelige menschen, wier vol gemoed, door deu geweldigen schok dier onbeschrijfbare...

JAN.

De man scheen een hubschen kerel; de vrouw wist niet of ze huilen of lagchen moest. Ik geloof datnbsp;ze een tik aan had. Het geval had een schrikkelijk rumoer onder het gemeen verwekt. Eerst wilde men mijnbsp;zelfs te lijf, maar toen ik zei dat mijnheer van Heul mijnnbsp;heer was, en dat hij alles goed zou maken...

VAN HEUL.

Dat spreekt van zelf. George, loop dadelijk naar doe-ter Loflers ! Verzoek hem, uit mijn naam, dat hij terstond naar het kind ga zien. Hij moet ecu chirurgijn meênc-

L L IJ S 1' E L.

men, den eersten den besten, hoor je? En jij, Kasper, ga bij die menschen; daar is mijn beurs... Heb je hunnbsp;naam onthouden, Jan ?

JAN.

Toon Bitter in het Achterom. Het kind heet Brarnmetje.

VAN HEIII, , tot KASPER OU GEOROE .

Je hoort het. Voort nu! Binnen een half uur, voor ik aan tafel ga, moet ik berigt hebben.

KASPER en GEORGE af.

WILMAN.

Vergun me, mijnheer, dat ik Kasper vergezel.

VAN HEEL.

l)oe dat Karei, en kom mij spoedig gerust stellen.

WILMAN af.

AMARANTIIE.

Ach!

VAN heul', driftig op- en nedergaande.

Verwenschte historie ! Dwaasheid op dwaasheid ! Ongeluk op ongeluk!... Jan, zoo u, voor de tweede maal, iets dergelijks gebeurt, zal het tusschen ons spannen.nbsp;Maak daar staat op.

JAN.

Maar, zoo als ik zei, mijnheer, de jufvrouw wilde volstrekt....

VAN HEUL.

Ei wat! Is het dan al niet genoeg dat mijn nichten in huis den baas spelen? Over u en uw paarden hebbennbsp;ze niets te zeggen. Onthou dat! En voortaan zul je nietnbsp;inspannen dan op mijn bevel, en op niemands bevel^nbsp;zul je ooit mijn arme dieren mishandelen!

JAN af.

AMARANTHE.

Oom! Ik bezweer u.... Spaar mijn vaneen gereten hart L

DE NICHTEN,

VAN HEÜL.

Een mooi hart; Avaarachtig! dat mijne paarden laat zweepen, en een kind overrijden! Het kon dood geweest zijn, dat kind !

AMABANTHE, Snikkend.

Oom!

VAN HEUL, streng.

De comedie verveelt me. Laat mij alleen I

AMABANTHE.

Uw arm, Rosine!

Zij verlaat, op bosine steunende, de kamer.

VAN HEUL, tnet diep gevoel.

Broeder Ferdinand! Zoo gij van daar {ten hemel loij-zende) op ons kunt nederzien, zie dan hoe uw kinderen mijn geluk verwoesten, en bid voor mij!

CABOLiNE, op wie dezB woorden eenen smartelijken indruk maken, nadert haren Oom, die dacht alleen te zijn, slaatnbsp;haren arm om zijn hals, en barst in tranen uit. Diepnbsp;getroffen, drukt van heul haar tnet vaderlijke teederheidnbsp;aan zijn hart.

Einde van het tweede bedrijf.

B L IJ S P E L. nbsp;nbsp;nbsp;71

DERDE BEDRIJF.

EERSTE TOONEEL.

MABTHA , AMARANl’ItE.

MARTHA zit aan de groote tafel met een boek in de hand; AMARANTHE aan het werktafeltje te componeren.

AMARANTUE.

En H aak’ligst leed... dat aak’ligst klinkt hiernaar. Zou grievendst niet beter zijn? oïfolfrendst? ot snerpendst?...nbsp;Ja, snerpendst... En ’t snerpendst leed de... het... de...

Zij legt de pen neder.

Zit je daar wéér verdiept in je leerredenen, lieve zuster ? welk een drooge lectuur! Indien er nog eenigenbsp;poëzij in stak....

MARTHA snuift.

Zoek jij voedsel voor je verbeelding, Amaranthct Zoolang mijne oogen de genade behouden van mijnenbsp;zondige ziel een waardiger voedsel te kunnen toedienen.nbsp;AMARANTHE neemt de pen wéér op.

Ziel! Juist bet woord, waar ik het rijm op zocht. Ziel, ziel.... Ilad ik mijn rijmwoordenboek maar hier!

Zij overleest het geschrevene.

Als ’t afgefolterd hart,

Gekromd door ’t krimpend wee Der moederlijke smart,

Geen oor vindt voor zijn beê;

Als ’t tranend oog de ziel Ten droeven spiegel strekt,

En ’t snerpendst leed de... het... de..

Kiel.... wiel.... hiel.... viel.... Het gaat niet! Ik zal me weer een halve week in mijn studeervertrek moetennbsp;opsluiten.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zij legt de pen toeèr neder.

DE N I C H ï E ]V,

MARTHA.

Wat schrijf je daar, Amaranthc ?

AMARANTUB.

Elegie op het noodlottig voorval, uit te geven ten voordcele van het nooddruftig huisgezin. Kan ik mindernbsp;doen, Martha? Het spijt me slechts dat het lieve jongskenbsp;er zoo heelhuids is afgekomen. De ligtste kneuzing warenbsp;voldoende geweest om mij te inspireren, en mijn gediehtnbsp;eene interessante ntiance bij te zetten.

MARTHA.

Het is toch maar goed dat het zoo is afgeloopen; er zou anders aan het gebrom van oom, geen eind gekomen zijn.

AMARANTHE.

Aeh, Martha, wist ge welk een vreesselijken wanklank dat snerpend gebrom in het diepst mijner ziel te weegnbsp;brengt, welke hittere gewaarwordingen mij overstelpen ! Te regt zegt een beroemd schrijver...

MARTHA.

Eu liet hij het al niet om ons, dan moest hij het om zieh zelven laten. Dacht hij maar eens na, hoe Godvergeten hij zieh bezondigt, door die gedurige verwenschin-gen en vervloekingen , als hij , vervoerd door toomeloozenbsp;drift...

AMARANTHE.

Juist; eene aanhoudende gemotiveerde gramschap zou nog karakter bewijzen. Au verandert zijn humeur welnbsp;zesmaal daags. Wat is hij aan tafel uitgelaten vrohjknbsp;geweest! Toen Wilman en boffers goede tijding brag-ten, was alles vergeven en vergeten. Hoe inconsequent!nbsp;En Caroline!... Heb je wel opgemerkt hoe gemeen zijnbsp;zich aan stelde ?

MARTHA.

En dat in ons bijzjn !

15 L IJ S P E L.

AMABANTHE.

Schandelijk!

MARTHA.

Eenc openlijke bespotting der goede zeden!

AMABANTHE.

Ik geloof stellig dat er bij oom iets broeit. Vonje ’t niet stuitend dat hij Wilman en Caroline naast elkandernbsp;plaatste ?

MARTHA.

Allerstuitendst! Een eerbaar meisje had zich daartegen verzet. En zag je wel hoe oneerbiedig zij zich onder het gebed gedroegen?

AMARANTHE.

En hoe Caroline?...

MARTHA.

En dan dat afschuwelijk tafelliedje van Wilman!

AMARANTHE.

En oom zong mede I

MARTHA.

En Caroline lachte!

AMARANTHE.

Ontzettend!

MARTHA.

Die Wilman zal ons huis nog in opspraak brengen.

AMARANTHE.

Dat zullen ze beiden. Heb ik het, met mijn eigen oogen,niet gezien, dat hij Caroline, onder het servet,nbsp;zijn hand toestak?

MARTHA.

Verfoeijelijk!

AMARANTHE.

En dat Caroline de hare niet terugtrok?

MARTHA.

Duivelskunsten!

DE NICHTEN,

AMARANTHE.

Allecii voor elkander hadden ze woorden en oogen.

MARTHA.

TI heeft Wilman maar eens toegesproken.

AMARANTHE, geraakt.

En u in ’t geheel niet. Hoe verregaand onbeleefd! MARTHA, evenzoo.

Je vergist u, zuster j met mij was hij nog al...

AMARANTHE.

Vergeef mij , zuster; ik heh er, met voordacht, op gelet.

MARTHA.

Ik zal het zelf toch beter weten, denk ik.

AMARANTHE.

Je verbeeldt het je, lieve Martha!

MARTHA.

Mijne verbeelding is geen diehterlijke verbeelding, lieve Araaranthe!

AMARANTHE.

Wacht eens.... ja, nu ik mij wel bedenk.... het is waar dat hij u, onder het voordienen der soep, naar uw kanarievogels vroeg.

MARTHA snuift.

En u, onder het voorsnijden der fricandeau, naar uwe laatste romance, die in de tijdschriften zoo gehekeldnbsp;Werd.

AMARANTHE , vuur Vattende.

Dat is niet zoo.

MARTHA.

0, ik ben er zeker van. Vraag het Caroline maar. Zelfs kwam het mij voor dat hij een weinig den spot metnbsp;u dreef.

AMARANTHE.

Ónmogelijk ! Ik durf zeggen dat die romance...

MARTHA.

Het is de vraag niet wat jij er van zegt, mijn beste!

B L IJ S P E L.

AMAKANTHE, uitbarstende.

Infaam gelogen!

MARTHA.

Amaranthe!

AMARANTHË.

Het is je zwarte ziel, die mijne gewaarwordingen, met een hersenschimraigen schimp bezwaddert!

MARTHA.

Is dat poëzij, zusje?

AMARANTHE.

Het is je kwaadaardige bedilzucht, je galbrakend gemoed, je venijnige tong, vol leugen en laster!... [Zijvak achterover op de canapé, en bedekt haar gezigt inet beidenbsp;handen.) O, mijn hart, mijn arm hart!

MARTHA snuift.

Voorzigtig, kindlief! Je moet niet denken dat je oom voor hebt.

AMARANTHE.

Vlied van mij, ontaarde zuster !

MARTHA.

Vlied zelve, verwaande gekkin!

AMARANTHE.

Slang, die ik aan mijn zusterlijken boezem koesterde !

MARTHA.

Dolhuispraat.

AMARANTHE.

Infame huichelaarster, die onder den kunstmatigen dekmantel van valsche vroomheid....

MARTHA.

Onbeschaamde '¦

AMARANTHE.

Je wrevelige, spijtige gewaarwordingen, je laster-zuchtige, serpeutachtige....

MARTHA , op haar beurt achterover vallende. ïe veel! Te veel!

1) E NICHTEN,

AMARANTHE.

Nu, nu! Denk jij ook maar niet, datje Oom voor hebt.

MARTHA.

Als Oom wist...

AMARANTHE.

Als de menschen wisten....

MARTHA.

Wat er in je zoog'enaamd gevoelig hart omgaat!

AMARANTHE.

Wat je, met je zoogenaamde Godsvrucht en weldadigheid durft bedoelen!

MARTHA.

Hoe je onder het masker...

AMARANTHE.

Wie draagt er een valscher dan jij!

MARTHA.

Ik heb dat masker slechts af te rukken....

AMARANTHE.

Ik maar één woord te spreken...

MARTHA.

Hatelijk schepsel!

AMARANTHE.

Schijnheilige spinJ

MARTHA.

O!

AMARANTHE.

O! nbsp;nbsp;nbsp;Eenig zwijgen.

MARTHA, langzaam opslaande, en hare zuster naderende. Amaranthe!

AMARANTHE, zotider op te zien.

Wat wil je?

MARTHA.

Als Caroline en haar lieve Wilman ons eens beluisterd hadden ?

B L IJ S P E L. nbsp;nbsp;nbsp;77

AMAHANTHE, omzietide.

Nu?

MARTHA.

Wat zouden ze ons uitlagchen!

AMARAKTHE.

Het scheelt me niet.

MARTHA.

Uw driftig gestel is het kenmerk van eene edele, vrome ziel, maar deê je niet verkeerd, op een weinignbsp;onschuldige kortswijl, zoo dadelijk vuur te vatten? Dachtnbsp;je dan dat ik je met opzet beleedigen wilde? (Zij vatnbsp;hare hand.) Kon uw gevoelig hart mijne zusterlijke liefdenbsp;zóó miskennen?

AMAHANTHE, bedaarder.

Was het zusterlijk van je, datje me in mijne eer, in mijn regtmatig verworven roem?...

MARTHA.

Foei, Amaranthe! hoe breng je die opvatting met je gewone wijsheid overeen! Wat konden mijne woordennbsp;anders zijn dan eene hoogst onschuldige, argeloozenbsp;scherts, die ik, zonder de minste bedoeling....

AMARANTHE.

Als je me dat verzekert....

M.ARTHA.

Vrede tusschen ons 1 Oorlog aan Caroline, die ons op allerlei wijzen, in ooms gunst zoekt te verdringen, ennbsp;haar snoode oogmerken ook gewis bereiken zal, als wijnbsp;de handen niet zusterlijk ineen slaan. Merk je niet hoenbsp;oom met haar is ingenomen? hoe hij alles gelooft watnbsp;zij hem vertelt ? alles toestaat wat zij hem verzoekt ? allesnbsp;goedkeurt wat zij uitvoert? en hoe zij, door haar gedurig vleijen en flecnien...

AMARANTHE.

Het is maar al te waar.

DE NICHTEN,

MARTHA.

We moeten er voor zorgen dat onze beste oom niet langer haar dupe blijft.

AMARAHTHE.

Die arme, brave man!

MARTHA.

Hij moet haar leeren kennen en wantrouwen. Bj ons moet hij te rade gaan; aan ons moet hij zich overgeven.

AMARANTHE , OpStaatldc.

Regt zoo, en Caroline moet de cendrillon van de familie worden, dat coquette nufje, dat zich vermeet den neus tegen mij op te trekken, dat mij dagelijks...

MARTHA snuift.

Haat noch wraakzucht verstore ons vroom gemoed! De Hemel weet, lieve zuster, dat, als het mij of mjnenbsp;belangen alleen betrof, ik geduldig lijden en berustennbsp;zou; maar nu ’t het welzjn van een zoo overdierba-ren oom geldt...

AMARANTHE.

Je hebt gelijk; het wordt pligt, heilige pligt tegen haar zaam te spannen. Reken dus op den krachtdadig-sten bijstand van mijn zusterlijk hart. We zullen die Caroline!... maar waar blijft ze nu? Zeker zit ze in ledigheid, op hare kamer, zich aan haar verliefde mijmeringen over te geven; en, let er maar eens op, om zichnbsp;vrij en ongestoord met haren Wilman te kunnen onderhouden , zal ze u of m j thee laten schenken.

Ik doe het niet.

AMARANTHE.

Ik ook niet.

B L IJ S 1' E L. nbsp;nbsp;nbsp;79

TWEEDE TOONEEL.

DE VORIGEN , ROSINE.

AMARANTHE.

Waar is Caroline ?

ROSINE.

In de eetzaal, jufvrouw; ze laat de tafel opruimen, en alles in orde schikken.

AMARANTHE.

Zijn de heereii al van de wandeling terug?

ROSINE.

Neen.

AMARANTHE.

Meisje, het wordt tijd dat je u een fatsoenlijker toon aanwent. Men zegt niet: neen; men zegt: ik vraag unbsp;excuus, jufvrouw.

ROSINE.

Maar daar ik niet wist waarvoor ik excuus te vragen

had...

AMARANTHE.

Geen woord meer. Tegenspraak duld ik niet. Sinds jaar en dag, geef je ons eindelooze stof tot grenzeloozenbsp;ontevredenheid. Onophoudelijk maak je u aan ’t heilloost pligtverzuim schuldig.

ROSINE.

Ik kan me niet voorstellen waarin...

MARTHA.

Zwijg! Mijn zuster heeft volkomen gelijk. Je bent, tot je schande , zoo veranderd dat iedereen zich aan je ergeren moet; en ik heb je maar te zeggen dat, als ernbsp;aan je verkeering met dien gemeenen jongen geen eindenbsp;komt, en jij, tegen alle eerbaarheid aan...

ROSINE.

Ik begrijp wel waarom de juffers mij dat niet gunnen; evenwel...

DE NICHTEN,

AMARANTHE.

En waarom zouden we je dat niet gunnen, impertinente prij ?

MARTHA.

Ja, waarom niet ?

ROSIIVE.

Zeker uit pure genegenheid. De jufiers hebben waarschijnlijk nooit het zoet, maar alleen het bitter der liefde geproefd...

MARTHA.

Hoor me dat eens aan!

ROSINE.

En daarom zal het haar ook zoo moeijelijk vallen de liefde met de eerbaarheid overeen te brengen.

AMARANTHE.

Waanzinnige snip! Misselijke kleuter!

MARTHA.

Zet haar de kamer uit!

ROSINE.

Wat heb ilc dan gezegd ? Vergeef mij! Liever dan de juffers te verstoren, wil ik het er voor houden dat zijnbsp;de liefde nooit gekend hebben.

AMARANTHE.

Welk eene schaamtelooze onderstelling! Weet, rampzalige !...

MARTHA.

Goddeloos schepsel!

ROSINE.

Och ja, zoo zal het zijn; want anders zou het vroom gemoed van jufvrouw Martha, het gevoelig hart vannbsp;jufvrouw Amaranthe mijn ongelukkigen toestand begrijpen, en deernis hebben...

AMARANTHE.

Ongelukkige toestand ? Is er dan iets gebeurd,ellendige ?

15 L IJ S P E L.

BOSINE.

Ik heb mej helaas, verpligt gezien mijn Philip te bedanken !

AMARANTHE, eensklaps 'vriéndelijk en vleijend.

Wiiarlijk? Heb je‘ hem bedankt, Rosine? Nu, dat is wijs en braaf van je gehandeld. Hoor deze daad, herwin je mijn volle genegenheid. En om welke redenennbsp;heb je hem bedankt? en wanneer en hoe heb je datnbsp;gedaan ? Vertel ons alles, tot in de geringste bijzonderheden.

ROSINE.

Och, het snijdt me door de ziel als ik er aan denk! Hij was zoo kwaad niet, en ik had hem zoo lief! Datnbsp;hij wat los was, moest ik wel eenigzins door de vingersnbsp;zien. Al de jongens zijn het meer of min. Dat wetennbsp;de JuHers zoo goed als ik... maar toen ik er achternbsp;kwam, dat hij andere meisjes/nccniieerde.,.

MARTHA.

Wat een ligtzinnige taal! Welke goddelooze woorden vloeiden daar van uwe zedelooze lippen!

AMARANTHE.

En zeg dan een andermaal, in plaats van fricanteren, fréquenteren. Dat woord deriveert van het Fransch:nbsp;Je fréquente, tu fréquentes, il fréquente....

ROSINE.

Alle menschen zijn zoo geleerd niet als de jufvrouw.

AMARANTHE.

Nu, dat is wel, en dat hoeft ook niet, Rosine; maar een meisje als jij moest toch.... {tot martha) Alwéér eennbsp;bewijs, lieve zuster, hoe nuttig het zou wezen, dat iedernbsp;mensch cene althans eenigzins geletterde opvoeding genoot. Ik zal er eerlang eene verhandeling over schrijven. {tot rosine) Zorg jij intusschen voor het theewater.

ROSINE af.

6

DE N I C II T E N,

MAiiTUA snuift.

Hetgeen je daar zegt is volkomen waar, zuster Ama-ranthe ; maar ik zou het niet minder wenschelijk achten, dat men ook de godsdienstige en zedelijke....

BERDE TOONEEL.

MARTHA , AMARAKTHE , CAROLINE.

AMARANTHE.

Ziedaar onze lieve Caroline! Ei, ei! Is het voor Wilman, dat je u zoo keurig hebt uitgedost? Fu, dat mogt ook wel. Hij had zooveel attenties voor u. Dienbsp;pélerine staat u beelderig, kindlief; jammer maar, datnbsp;je wat lang van hals bent, en altijd met een seheevennbsp;rug loopt.... maar wees gerust! Wilman zal dat nietnbsp;eens opmerken* Och neen ! Zoo hij sleclits even verliefd als galant is, zal hij al uwe gebreken voor schoonheden aanzien, en jij dan ook wederkeerig de zijne,nbsp;niet waar ? Zóó komen de goede lieden aan elkander.nbsp;Ik raad u die conquète voort te zetten. Het is zeker welnbsp;niet veel bijzonders, een zeer alledaagsch inensch.... maarnbsp;wie weet of zieh, in jaren tijds, iets anders voor u zounbsp;opdoen!

CAROLINE.

Eene bedenking, die in ttw mond, nog al gewigt heeft, Amaranthe! maar indien ik eens, nu reeds,nbsp;tusschen drie minnaars te kiezen had?

MARTHA snuift.

Vergeef me, lieve zusters, maar je behandelt daar een onderwerp, dat voor zedige, eerbare meisjes....

AMARANTHE.

Stil, Martha! [tot Caroline, ironisch) Drie minnaars op uw jaren ? Dat zou sterk zijn.

B L IJ S P E L.

CAROLINE.

Op de uwe ware het misschien naluurlijker.

AMARANTHE, Opvliegend.

Wat ? Wat durfje[zich bedwingende) Er is hier geen questie Tan mijne jaren, kindlief,... en ik zou u

kunnen bewijzen..... Nu, het Terheugt me hartelijk,

dat je, tegen alle verwachting aan, zooveel opgeld doet j en.... mag men weten wie de twee anderen zijn, die unbsp;hetemiorras du choix veroorzaken?

CAROLINE.

Maar ik heb nog van geen emharras gerept.

AMARANTIIE.

Ei zoo! Derhalve reeds eene gedecideerde zaak ! Waarlijk , dan mag uwe liefde wel eene gevleugelde liefde heetenj of het moest sinds lang eene geheime zijn geweest.

CAROLINE.

Wat draaf je weer door. Zuster! Ik heb immers enkel bij onderstelling gesproken ?

AMARANTHË.

Versproken heb je u, lieve meid, maar er zal geen kwaad van komen. Een geheim, dat je ons zoo regtnbsp;zusterlijk toevertrouwt, moet ons heilig blijven.

CAROLINE.

Je doet me lagchen.

AMARANTHË.

• Die twee anderen..,, [tot martha.) Het zullen Pimping en Osbroek zijn. Nu, tot zulk een onberedeneerden stap,nbsp;kon onze lieve, verstandige Caroline ook wel niet innbsp;staat wezen.

MARTHA.

De Hemel geve het! Als de Godsdienst zelve er zich tegen verzet....

6*

DE N I C II T E N,

CAWLINE.

De Godsdienst? Het zij a toch geen Turken?

MARTHA.

Duizendmaal erger nog. Die Pimping! Een atheïst! 0 gruwel I

AMARANTHE.

En die Osbroek! De lompste beer der beeren!... Blili-tairement! Ha, ha, ha!

CAROLINE.

Derhalve zou je Wilman de voorkeur geven ?

AMARANTHE.

Waarlijk niet. Een ijskoud, prosaïsch inensch, een koopman I

CAROLINE.

Dat was oom ook.

MARTHA.

Zuster Caroline schijnt eene bijzondere genegenheid voor kooplieden te hebben. Immers is het uitgemaaktnbsp;dat ze oom veel hartelijker lief heeft dan wij.

CAROLINE.

Dat zou mij om uwent wil leed doen, Martha, daar hij ons allen toch gelijke redenen geeft om hem liefnbsp;te hebben.

AMARANTHE.

Goed geantwoord, mijn beste! maar wees er volkomen gerust op, dat de liefde, die uwe zusters hem toedragen, niet minder innig, hartelijk en vurig dan de uwe is. Martha wilde slechts zeggen dat hij op de uwenbsp;meer prijs schijnt te stellen. Welligt eene verkeerdenbsp;opvatting van hare gevoelige ziel.... maar we sprakennbsp;over Wilmanj vindt ge niet?...

CAROLINE.

Ik hou hem voor een goed mensch, en voor een aardig en geestig mensch.

li L IJ S 1' E L.

AMARANTIIE.

O, alleraardigst, allergeestigst! Ha, ha, ha !... Foei Caroline! Ik had u meer smaak toegeschreven i laffenbsp;platitudes, die mij tot walgens toe, verveelden; liederlijke uitdrukkingen, die Martha’s kuische ooren vannbsp;schaamte en verontwaardiging deden blozen!

MARTHA snuift.

Ja, ik ontveins niet....

AMARANTHE.

Onbeschaafde manieren, die zijn minder dan burger-lijke afkomst verraden !

MARTHA.

Zeer dubbelzinnige zeden!

AMARANTHE.

Onkunde en pedanterie!

MARTHA.

Ongodsdienstige beginselen!

CAROLINE.

Het is zeker uwe bedoeling, dat ik hem met die liefderijke beoordeelingen bekend maak, op dat hij zich zou kunnen verantwoorden?

AMARANTHE.

O, wat dat betreft.... ons is hij geene verantwoording schuldig.

MARTHA.

Wij hebben er geen belang bij.

AMARANTHE.

Het is alleen om u, dat de gewaarwordingen onzer zusterlijke bezorgdheid zich in den boezem der onopgesmukte waarheid ontlasten.

CAROLINE.

Welk een goedheid!

MARTHA.

Om u te waarschuwen voor den verderfelijken omgang

DE NICHTEN,

met de jonge lieden dezer eeuw, die even arglistig als onbestendig....

CAROLINE.

Moet ik er dan een nemen van de voi’ige eeuw?

MARTHA.

Ik voor mij althans....

CAROLINE.

Ja^ gij voor uj dat is een tweede.

MARTHA, vinnig.

En waarom zou dat een tweede zijn ?

AMARANTHE.

Stil, Martha ! [tot Caroline.) Weetje wat het zegt vrijheid, rust en geluk op het wisselvallig spel der liefde te zetten? Heb je de kansen berekend? Laten we eens ernstig spreken, beste Caroline! Laat mijne rijpere ondervinding uwe jeugdige onervarenheid voorlichten, uwnbsp;kortzigtig oog bevrijden van den heilloozen blinddoek,nbsp;die u, in een helschen spiegel, een valschen Hemel doetnbsp;zien 1 Bedenk dat het huwelijk een bron van onoverzienbare ellende, een morele, of liever immorele vergaarbak van alle menschelijke rampen is....

CAROLINE.

Hoe weet jij dat, zuster ?

AMARANTUE.

Een tooverstaf van Satan, waarmeê hij al het goed in kwaad verandert. En wilje autoriteiten en voorbeelden ?... Een beroemd man noemde het de vergiftigstenbsp;plant in onzen levenstuin, het graf van ons geluk! Zie,nbsp;hoe vele ongelukkige vrouwen en moeders de luehtvannbsp;hare klagten doen weêrgalmen, den aardbodem metnbsp;hare tranen besproeijen! En niogt dit een en ander voornbsp;uwe overtuiging nog niet voldoende zijn, dan zal iku,nbsp;uit onze beste autheurs, het onraadzame van het huwelijk zoo voldingend bewijzen...

CAROLINE.

0, UW beider voorbeeld is me al bewijs genoegr.

AMARANTHE, met kwalijk bedwongen wrevel.

Zeer vleijend, ^eer... Waarlijk, je weet den regten toon te treffen om onze harten te winnen, {tot martha)nbsp;Niet waar, zuster? Het lieve kind is zoo engelachtignbsp;naïf, zoo goedig, zoo gevoelig! Maar alles lacht haarnbsp;ook zoo vriendelijk, zoo heilvoorspellend toe ! Ze is zoonbsp;gelukkig, zoo zalig! Nu, het is ook zoo zoet verliefdnbsp;te zijn, zoo verrukkelijk zoet met de liefde en den geliefde te dweepen I... Dweep dan maar voort, meisje,nbsp;en moogt ge nooit ondervinden dat de liefde een roos is,nbsp;die de vreesselijkste afgronden verbergt!

CAROLINE.

Dan moet het al een zeer groote roos zijn.

VIERDE TOONEEL.

DE VORIGEN, VAN HEUL , WILMAN.

VAN HEUL.

Wil je wel gelooven, Kareltje, dat ik het aan mijn beenen voel dat ik jeune homme meer ben ? (georgenbsp;brengt het theewater) Goed, daar zal een kop thee opnbsp;smaken.

CAROLINE plaatst zich aan de tafel en zet de thee.

MARTHA.

Hebben de heeren nog eens rondgewandeld?

Allen plaatsen zich.

AMARANTHE.

De bezwangerde atmospheer heeft eene merkbare verheldering ondergaan.

VAN HEEL.

Maar de straten zijn nog verduiveld morsig.

DE NICHTEN,

AMARANTIIE.

Heb je onze residentie niet ontzettend verfraaid gevonden , mijnheer Wilman ?

WILMAN.

Zoo verfraaid, jufvrouw Amaranthe, dat ik hoop krijg dat men nu ook eens aan verbetering zal gaan denken.

AMARANTHE, ZUcht tot CAROLINE.

Welk eene laffe toespeling!

CAROLINE.

Amaranthe is het niet met u eens, Wilman ! ze vindt uwe toespeling....

AMARANTHE, Verlegen.

Je vergist u, mijn beste. Ik wilde slechts beweren...

WILMAN.

Dan zal ik ongelijk hebben. Het oog uwer lieve zuster ziet ongetwijfeld veel verder en beter dan het mijne, dat slechts gewoon is in koopmansboeken te zien.

CAROLINE dient de thee voor.

VAN HEUL , tot AMARANTHE.

Ik wil niet uitmaken wie van u beiden de beste oogen heeft, maar dit is zeker, dat er in zijne boeken meernbsp;waarde zit dan in de uwe.

AMARANTHE.

Geldswaarde!

VAN HEUL.

En dat ze ook beter de proef zouden doorstaan dan de uwe.

AMARANTHE.

Ligt mogelijk, dewijl in het boekhouden alles objectief, in kunsten en wetenschappen daarentegen meest allesnbsp;subjectief is.

V.AN HEEL.

Hoe je ook over het boekhouden inoogt denken, ik Menschte wel, Amaranthe , dat je er u , in je snipper-

B L IJ S 1' E L.

uurtjes, ook een weinig op Iiadt toegelegd, dan zou je nu te beter in staat zijn de deugdelijkheid van deze rekening te beoordeelen. Zie eens! {liij toont haar die)nbsp;fflejufvrouw Amaranthe van Heul debet aan F. Braders,nbsp;boekhandelaar...

AMABANTlie.

o, het is...

VAN HEUL.

Een bagatel, twee en negentig gulden. Ik hoop slechts dat er boeken op staan, waaruit je, behalve denbsp;zoo broodnoodige wetenschappelijke kennis, ook eenigenbsp;levenswijsheid kunt trekken. Maar wat beteekent dienbsp;post van ƒ 43,80 voor de Ode aan de vergankelijkheid?nbsp;Drie en veertig gulden! {tot wilman] Heb je ooit vannbsp;zulke dure Odes gehoord ?

AMARANTHE.

Het is mijn Ode, {tot wilman) waarvan ik het genoegen zal hebben u een exemplaar aan te bieden, {tot VAN heul) Je hebt het niet regt begrepen, lieve Oom ! Dienbsp;drie en veertig gulden zijn de kosten van het drukkennbsp;et cetera. Braders is mijn uitgever.

VAN HEUL.

Uw uitgever ? Mij d unkt dat de goede man die eer geheel aan mij overlaat. Het is zeker pleizierig een nichtnbsp;te hebben, die zich in de zon, de maan en de sterrennbsp;weet te spiegelen, en met góden en halve góden zoonbsp;gemeenzaam omgaat; maar uw genie begint me wat alnbsp;te vruchtbaar te worden. Elke poëtische inspiratie isnbsp;een aanval op mijn beurs. Ik had nooit gedacht datnbsp;het verzenmaken zoo kostbaar was.

AMARANTHE, geraakt.

Mijne exemplaren zijn toch nog al tamelijk gezocht.

VAN HEUL.

Uw present-cxemplarcn, ja. Nu, we zullen er maar

1) E NICHTEN,

een speld bij steken. Iedereen heeft zijn stokpaardje, zoo lierinner ik mij dal ik, in mijn jeugd, een ragenbsp;voor meerschuimen pijpen had.

AMARANTHE, ter Zijde.

Hoe zieledoodend prosaisch!

WIWIAN.

Jufvrouw Martha schijnt nog altijd veel van lezen te houden. Met verlof ! {Bij neemt haar boek in de hand)nbsp;Leerredenen? Eene goede lectuur, maar wat ernstignbsp;voor de theetafel.

MARMA.

Goede, stichtelijke hoeken kan men overal lezen.

VAN HEÜL.

Och ja, overal. Ze zou in staat zjn haar leerredenen op een danspartij meê te nemen. Zoo als ik zei. Wilman, ieder mensch heeft zijn stokpaardje, en wil gaarnenbsp;dat men er hem op ziet rijden.

MARTHA.

Ik bid u, oom....

VAN HEUL.

Schenk nog eens in, Caroline!... maar, nu ik je wel bezie... wat ben je opgeschikt! Ik vertrouw toch dat jenbsp;niet meer aan dat concert denkt?

CAROLINE.

Zeker niet. Indien u en Wilman geen plan hebt er te gaan....

VAN HEUL.

Ik, Caroline? Heb ik dan in mijn huis al geenmuzijk genoeg?... dat is te zeggen van die onophoudelijk voorbijtrekkende straatorgels.

CAROLINE.

Weet u dat ernst speelt?

VAN HEEL.

Neen, maar al wist ik het...

B L IJ S P E L.

AMABANTHE.

Be diep denkende, diep gevoelende ebnst !

CAROLINE.

Mijnheer Riniraers beweert dat hij nog veel meer dan een groot kunstenaar, dat hij ook een groot kunstenmaker is.

VAN HEÜL.

Ik mag het lijden; maar daar je in uw leven ,toeh al zoo veel kunsten gezien en gehoord hebt...

CAROLINE.

Ik zal het mevrouw Riramers afschrijven.

Zij gaat naar de kleine tafel aan de canapé.

MARTHA , zacht tOt AMARANTHE.

Hoe gedwee!

CAROLINE.

Ei, het genie van zuster Amaranthe schijnt weer werkzaam.

[Zij neemt het papier in de hand en leest.)

Als 't afgefolterd hart ,

Gekromd door ’t krimpend...

AMARANTHE, met drift naar haar toegaande en haar het papier ontrukkende.

0, ik vergat... [Zacht tot Caroline) Onbescheiden ding! CAROLINE zet zich aan het schrijven.

VAN HEUL.

Wat is dat, nichtje?

AMARANTHE.

Och, niets, lieve Oom!

VAN HEUL.

Zeker weer een romance, Ode of dithyrambe. Voor den dag er meê !

AMARANTHE.

Ik was aan cene elégie begonnen...

DE NICHTEN

VAN HEUL.

Elégie ? Dat is , meen ik , zooveel als een klaagdicht. Over wien heb je dan te klagen ? Over mij misschien?

AMABANTHE,

Welk eene wreede onderstelling! Over n, die?.. Weg met dat ontzettend denkbeeld ! Neen, beste Oom , mijnnbsp;vol gemoed deed mij de pen opvatten, om het noodlottig voorval van dezen middag...

VAN HECL.

Met dat kind? Ik wil er geen woord meer over hooren.

AMABANTHE.

Mijn hart zegt mij...

VAN HEUL.

En ik zeg u dat je niets beters kunt doen, dan dat vers op het vuur werpen.

AMABANTHE.

Maar indien ik er eens eene goede daad meê beoogde ?

VAN HEOL.

Wat zou dat zijn ?

AMABANTHE.

Indien ik mijne elégie ten voordeele van het nooddruftig huisgezin uitgaf?

VAN HEOL.

Dat is te zeggen ten mijnen koste? Dankje hartebjk! Dat nooddruftig huisgezin tast me al diep genoeg in denbsp;beurs.

AMABANTHE.

Het zou u geen enkelen penning...

VAN HEOL.

Gekheid! Ik weet waar die dingetjes op uildraaijen. Je moest het poëtiseren nu maar aan onze officiëlenbsp;poëten overlaten. Het heeft me reeds zoo schrikkelijknbsp;veel gekost, dat de roem al heel duur zou moetennbsp;zijn , als je er nu nog niet tot over je ooren in zat.

B L IJ S P E L.

AMABANTHE.

Maar , lieve Oom...

VAN HEUL,

Hou je bij de muïijk, dat eeiie onschuldige en aangename liefhebberij is.

AMARANTH E.

Liefhebberij ? Welk een woord !

WILMAN.

Ben je musicienne, jufvrouw Amaranthe ?

CAROLINE schelt.

VAN HEEL.

Zij? Dat zou ik je verzoeken! Ze is, hoe zal ik het noemen? de vleugelineid van onze Haagsche liefhebsters,nbsp;de prima donna onzer muzijkpartijen. Ze componeertnbsp;zelfs.

CAROLINE geeft GEORGE, die binnenkomt, het door haar geschreven billet.

Aan mevrouw Rimmers. Terstond bezorgen.

GEORGE af.

WILMAN.

Gij, Caroline, hebt zeker ook groote vorderingen gemaakt ?

CAROLINE.

Och neen, het is en blijft haspelen. Amaranthe zegt dat ik wel gewoon gevoel, maar geen aesthetisch gevoelnbsp;bezit, omdat ik het ongeluk heb, niets van hare com-positien te begrijpen.

AMARANTHE.

Ja, verbeeld u eens, mijnheer Wilman, dat, toen ik haar laatst mijn derde Cantate in Des mineur voorspeelde , zij , tegen alle regelen der aesthetica aan, bijnbsp;het verrassend effect van een chromatischen overgangnbsp;van Cis groote terts in G, ten eenemaal koud bleef!

DE NICHTEN,

WILMAN.

Arme Caroline!

VAN HEUL.

Ik kan het niet helpen, maar ik hou het met het gewoon gevoel. Als het hart wel geplaatst is, kan mennbsp;de aesthetiea missen. Denk jij er ook zoo niet over,nbsp;Wilman? Maar ik vergeet dat je zelf musicus bent.nbsp;Hoe staatje viool er bij? Jongetje, jongetje, wat hebnbsp;je me menigmaal de ooren op de pijnbank gebragt!nbsp;maar ik verdroeg het geduldig, omdat ik merkte, voeldenbsp;en begreep (zou de luitenant zeggen) dat je er zooveelnbsp;pleizier in hadt.

WILMAN.

Ik doe er niets meer aan; mijn vele bezigheden...

VAN HEUL.

Braaf! Je handelt verstandiger dan mijn arme vriend van Halzen, die van den morgen tot den avond, zat tenbsp;krassen, in plaats van op zijn kantoor te zitten. Toennbsp;de boel op was, kon hij met zijn viool niet cens dennbsp;kost verdienen, en moest ik, die nooit een viool in denbsp;hand had gehad, hem nog aan een bestaan helpen.

MARTHA.

Het laat zich begrijpen dat mijnheer van Halzen geen zegen kon hebben: op zijne Godsdienstige beginselennbsp;valt zooveel....

VAN HEEL, Streng.

Zwijg I Ik versta niet dat jij er op valt. Hij is mijn vriend, Martha!

AMAEANTHE.

En kan ónmogelijk een slecht mensch wezen, daar de muzijk de hartstogt der edele zielen is.

VAN HEUL.

Dat is Wat sterk. Zouden er dan geen edele zielen zijn zonder muzijk ?

B L IJ S 1' E L.

AMARANTIIE.

De Goddelijke Homerus, de aanbiddelijke Plato, de beininneiiswaardige Shakspeare beschouwden hen, dienbsp;ongevoelig voor de inuzijk waren, als onvolmaaktenbsp;wezens.

VAN HEÜL.

Wie is er volmaakt!

WILMAN.

Het komt mij voor dat jufvrouw Amaranthe een weinig overdrijft.

AMARANTHE.

Hoe, mijnheer? Zou je dau ontkennen dat die godin der idealiserende phantasie de uitdrukking onzer ver-hevenste natuur is? Is ze niet de hefboom onzer gewaarwordingen? de poesie onzer aandoeningen ? de be-heerscheres van ons gemoed? Heb je zelf nooit ondervonden, welk een betooverende magt zij op onzennbsp;geest, onze zinnen en hartstogten uitoefent?

VAN HEUL.

Dat is te zeggen...

AMARANTHE.

Zoo leest men van eenen, anders allerzachtmoedig-sten Koning van Denemarken, dat hij, door het aan-hooren van een allegro feroce, zoozeer in woede ontstak, dat hij een zijner hovelingen, op staanden voet neêrvelde.

CAROLINE.

Daar had dat allegro feroce weinig eer van.

VAN HEEL.

Dat vind ik ook, Amaranthe ! Als die allegro’s zoo gevaarlijk zijn, zal ik je over uw lamentabele adagio’s maar niet meer hard vallen.

DE NICHTEN,

AMABAMTUE.

En keer cens, langs de geloofwaardige dreven der geschiedenis, tot de klassieke eeuwen der oudheid terug,nbsp;dan zul je zien welk een wonderdadige kracht de goddelijke nmzijk, toen reeds, op het bezielde en zielloozenbsp;uitoefende; hoe Orpheus, door gezang en snarenspel,nbsp;wilde dieren en monsters dwong, zich aan zijne voetennbsp;neder te leggen! hoe, bij de stichting van Thebe, zwarenbsp;zuilen en steenblokken aan de liefelijke stem van Am-phion gehoorzaamden! hoe de sprakelooze kinderen desnbsp;Oceaans naar Arions lier luisterden, en hem het levennbsp;reddeden! hoe het vuur, in de stralen der morgenzonnbsp;verborgen, het standbeeld van denEgyptischenMcmnon,nbsp;met al de toovermagt der harmonie begiftigde! hoe zelfsnbsp;de norsche bewoners van den Tartarus...

VAN HEÜL.

Nu, als dat alles zuiver gebeurd moet zijn... aïiaranthe.

Zoo je er het minst aan twijfelt, zal ik het u , in onze beste autheurs...

VAN HEUL.

Laten lezen, ja; maar zulke geweldige tooverijen moet men bijgewoond hebben, om ze te kunnen gelooven.nbsp;Het sprookje van dien modernen Orpheus, die met zijnnbsp;vedel een beer verjoeg, kan er nog door. Voor de restnbsp;ben ik te weinig muzykalisch om zooveel mirakelen tenbsp;slikken, {opstaande') Wat dunkt u , Karei, willen we nognbsp;eens even de papieren gaan inzien ? Caroline , je hebtnbsp;zoo goed voor ons diner gezorgd, dat we geen zwarigheid maken u ook de zorg voor het souper toe te vertrouwen.

CAROLINE.

Ik zal mijn best doen, lieve Oom!

13 L IJ S 1' E L.

VAN HEBL.

' Goed gezegd, allerliefste! en vergeet niet dat er versche oesters zijn.

VAN HEUL en wilman af.

AMARANTH E tot Caroline.

Zorg toch vooral voor de oesters. Wilman is er dol op.

CAROLINE.

Dan zal hij ze hebben. nbsp;nbsp;nbsp;Af.

AMARANTHE.

Wat zeg je er nu van?

MARTHA.

Ik moet haar eens trachten uit te hooren. Af.

VIJFDE TOONEEL.

AMARANTHE alken.

Caroline geëngageerd! Caroline vrouw en moeder worden! Zal ik dat moeten beleven? Waar zijn nu die aanbidders van weleer, die ik met een enkel lachje be-tooverde! Ik stiet ze allen van mij af! Ik vermaakte mij met hunne foltering, met het dwaze, wreede spel, datnbsp;ik met mijn eigen hart speelde! 0, dat er nu een kwame,nbsp;aan wiens arm, ik Caroline en haar geluk trotseren kon!nbsp;Rampzalige! Eerst aangebeden en nu... veracht! Ergernbsp;nog; onverschilligheid is harder dan verachting! Hoe zalnbsp;zij juichen, die Caroline!... en al die vriendinnen ennbsp;kennissen!... Elke gelukwensch voor haar zal een bespotting voor mij zijn! En eens zal zij haar kinderennbsp;toefluisteren: iiWeest lief en vriendelijk jegens haar!nbsp;))Denkt dat ze een suikertante is!”... 0!... En dan zal iknbsp;de aanvallige kleinen nog moeten streelen en liefkozen,nbsp;om de eer van mijn gevoelig hart optehouden! Schrikkelijk ! Onverdragelijk i

7

98 nbsp;nbsp;nbsp;D E JV I C H T E PT,

ZESDE TOONEEL.

AMARANTHS , PIMPING.

PIMPING.

Jufvrouw Amaranthe....

AMARANTIIE.

Hé ! Mijnheer Pimping !

PIMPING.

Eindelijk zijn we dan eens alleen! O, dat ik moed bezat om mijne vrijmoedige gewaarwordingen vrijmoedig uittedrukken ! dat het mijn tong vergund ware denbsp;trouwe tolk van mijn smachtend hart te mogen zijn !

AMARANTIIE.

Wat is het, mijnheer ? Kan ik u eenige dienst bewijzen ?

PIMPING.

Gij zelve moedigt mij aan, Amaranthe i... Wat het is? Alles en niets!... Mij dienst bewijzen?... Ach, mijn levennbsp;lang, zou ik u willen dienen, uw slaaf willen zijn, alsnbsp;het mij gelukken mogt een gevoel in u optewekken...

AMARANTHE.

Zeker eene collecte voor arme noodlijdenden. Het strekt u tot eer, mijnheer Pimping...

PIMPING.

Lees in mijne oogen, Amaranthe, dat ik een geheel ander gevoel bedoelde, dan die loffelijke weldadigheid,nbsp;waarvan uw edel hart zulke schitterende blijken geeft,nbsp;een geheel ander, een in u meer sluimerend gevoel,nbsp;maar dat, ondanks dat sluimeren, door zijn alvermogende magnetische en sympathetische kracht, de opwellingen mijner geschokte ziel in eene verrukkelijke gisting, in een maalstroom van ongekende zaligheid brengt!nbsp;{ter zijde.) Zij zal me wel verstaan, al versta ik mij zel-ven niet.

B L IJ S P E L.

AMABANTllE.

Mijnheer! ...

PIMPING.

Laat ik duidelijker spreken. Hoe verheven, Ama-ranthe, is de bestemming, waartoe de natuur ons schiep ! Hoe rijk aan genot de Hemel, dien ïij ons opent! Hoenbsp;zalig is het, zich aan hare zoete indrukken overtegeven!nbsp;Te beminnen, bemind te worden! En hoe schoon ennbsp;eerwaardig is die hoogstzedelijke instelling, die de rozennbsp;der liefde met den gouden draad der wettigheid omwindt, om ze, in het gareel der deugd, te doen voort-bloeijen! Het huwelijk, Amaranthe! dat het zegel druktnbsp;op al die zielbedwelmende vervoeringen, wier gloed,nbsp;door de verterende vlam der liefde gealimenteerd...

AMARANTHE veiiizetide.

Ik versta u, mijnheer! Gij verlangt dat ik uw voorspraak bij mijn zuster Caroline zij.

PIMPING ter zijde.

Die vervloekte brief! {luid) Werp een blik in het mensehelijk hart, lieve engel! en je znlt bevinden datnbsp;het, schoon allervreemdst, toch niet onnatuurlijk is,nbsp;dat, terwijl onze ziel, door de geweldige vervoeringennbsp;der albetooverende liefde voortgedreven, in een chaosnbsp;van bruischende gewaarwordingen rondslingert, onzenbsp;verwarde geest, zijn onderscheidingsvermogen dervend,nbsp;in het aanduiden van het aangebeden voorwerp, mistast.nbsp;Dat is velen gebeurd, en ook mij! Helaas, ja! hoe ongelooflijk het ook schijnen moog, ik waande Carolinenbsp;te beminnen ! Caroline, wier physiek, moreel en intel-lectuëel volstrekt in het niet zinken, bij den glans uwernbsp;jonkvrouwelijke schoonheid, bij den bloemenrei uwernbsp;aanvalligheden, bij de schatkamer van uw allesomvat-tendeii geest j Ik wilde eene ster aanbidden, en hechtte

1*

DE NICHTEN,

mij aan een zandkorrel! Heil mij , dat ik het vreessclijke mijner dwaling nog tijdig inzag; dat de liefde zelf...

AMARANTIIE.

Eene oven vernuftige als dichterlijke uitlegging. Nügtans....

pimriNG.

Maar wee mij, zoo het mij niet gelukken mogt,de op-regtheid mijner gevoelens, door het kanaal der innigste overtuiging, in uwen hoezem over te gieten ! l)e wreedste foltering zou dan mijn droevig aanzijn verbitteren,nbsp;de ongehüordsle wanhoop mijn leven verkorten! O, zegnbsp;niet dat ik niet meer aan u denken, dat ik u vergetennbsp;moet! Ik voel het zoo diep, hoezeer mijn aanwezennbsp;reeds, voor eeuwig, met het uwe verbonden, metaphy-sisch verbonden is! Gij kunt mij niets anders meer dannbsp;een koesterende zon of een vernielend vuur zijn. Spreeknbsp;dus, Amarauthe! Moet ik hopen of wanhopen? Zal iknbsp;leven, in den hoogsten glans der aardsche gelukzaligheid? Of zal ik, als een gevloekt ellendeling, verkwijnend , verdorrend , wegterend wegsterven ?

amaranthe.

Je ontroert me, mijnheer.

PIMPING.

Het spel der liefde is geen kinderspel! Eens was hel zelfs een Godenspel ! Een enkel woord van u kan mijnbsp;lot een engel of een duivel, kan mij dit tranendal totnbsp;een paradijs of een hel maken. Spreek nu dat woord,nbsp;Amaranthe! Spreek en heslis! {deftig en somber, halfnbsp;declamerend.) Te zijn of niet te zijn is hier de questie!

AMARANTHE, levendig.

Hoe? heb je Shakspeare gelezen?

PIMPING.

Shakspeare, Pigault Ie lirun, Descartes, Bilderdijk, George Sand, Virgilins, Piroii, Plato, Voltaire on diii-

I! L IJ S P E L.

zend anderen. Dit verwondert u? In Frankrijk , zou ik oen homme de lettres zijn. En schrijf deze vrijmoedigenbsp;bekentenis niet aan eene niisbillijkbare verwaandheidnbsp;toe! Ik weet hoe de bleeke glans van mijn genie, doornbsp;de flonkerende lichtstralen van het uwe, overschaduwdnbsp;wordt, en echter mag ik er roem op dragen, dat ik ,nbsp;door studie en arbeid, langs de geheimzinnige kronkelpaden der wetenschap, tot het stikdonker gewelf dernbsp;metaphysica ben doorgedrongen , en er de flikkerendenbsp;fakkel der waarheid heb ontstoken; dat ik een stelselnbsp;heb gecreëerd, waaruit de onoverzienbaarste....

AMABANTIIE.

Men beweert dat uwe stelsels het inconvenient hebben van heterogeen en rcgelregt, tegen de leerstellingennbsp;onzer Godsdienst aan te druischen. Met zielgrievendnbsp;hartzeer vernam ik zulks.

PIMPING.

Zielgrievend hartzeer?... Wat ben je goed! 0, herhaal nog duizendmaal dien aandoénlijk teederen klaagtoon , die zoo liefelijk van uwe belangstelling getuigt! Iloe zegevierend verheft zich die belangstelling bovennbsp;het gegons der domme menigte, die mij veroordeelt,nbsp;omdat ze mij niet begrijpen kan. Gij, mijn engel, zultnbsp;mij begrijpen en toejuichen I Nabij is de glorievollenbsp;dag, die eene gelijke sympathie, tusschen de gevoelen.snbsp;van ons hart en de denkbeelden van ons verstand, zalnbsp;Ontwikkelen. Dan, Ainaranthe, zal ik trotsch zijn opnbsp;mijne wetenschap, en gelukkig door uwe liefde! Dannbsp;zal zich, voor u en mij , een dubbelvoudige bron vannbsp;genot en zaligheid openen, een bron, die ons met dennbsp;mildsten zegen besproeijen ,en eerst dan verdroegen zat,nbsp;als het kille grafgesteent ons kil gebeente dekt!

Hij barst in tranen uit.

DE ]V I C 11 T E N.

AMARANTHE.

Pimping! Om ’sHemels wil, spaar mijn afgefolterd liart! Roer mijn gevoel niet langer, door den allesweg-slependen vloed uwer aandoeningen, waar tegen mijnenbsp;rede onmagtig is een dam op te werpen!

PIMPING.

Laat dien vloed dan maar begaan, allerengelaehtigste engel! Kiescb en kuisch, zal hij het bekoorlijk blozennbsp;der jonkvrouwelijke schaamte eerbiedigen, en statiglijk,nbsp;op zijn zacht kabbelende golfjes, het bootje van ons geluk doen dobberen! [Ilij wil haar in zijne armen sluiten.)nbsp;O, mijne Amaranthe!

AMARANTHE,

Een oogenblik, mijnheer! Ik ben de uwe nog niet. Mijn gevoelig hart moge, onder de opwellingen van hetnbsp;uwe, bezweken zijn; maar de rede verbiedt mij om nunbsp;reeds....

PIMPING, dringend.

Geen onlijdbaar uitstel, aangebedene! Geen ziel afmattende onzekerheid!

AMARANTHE.

Later.... weldra zal ik u mijne beslissing kenbaar maken. Gij zult zelf bevroeden dat ik mij, kieschheidshalve, onthouden moet van u zelfs de geringste hoop te geven....

PIMPING, haar te voet vallende.

Wreede!

AMARANTHE.

Alles, Pimping, wat ik u,voor als nog, zeggen mag, is : wanhoop niet!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-iif.

li L IJ S P E L.

ZEVENDE TOONEEL.

PIMPING, alleen.

Die is binnen! {hij springt op) Ha, ba, ha! Hoe meesterlijk heb ik haren sentimentclen onzin gecopi-eerd, haar met haar eigen ralsche munt bedot! Latennbsp;we eerst maar eens eventjes getrouwd zijn, Goddelijke Amaranthe, en ik het zoet beheer over je tientjesnbsp;hebben, dan zal ik u een ander deuntje voorzingen,nbsp;u zoo prettig solo laten dansen, dat al nw poëtischnbsp;gevoel u naar de hielen zakt. Een Ode aan het berouwnbsp;moge dan uw zwanenzang wezen. Heerlijk uitzigt! Wijnnbsp;en vreugd! Goud en overvloed!.... maar zou de oudenbsp;heer wel zoo heel veel afschuiven? Bah! Ligt zóóveel, dat iknbsp;mijn lastigste beercn den muil stop, en mijn leven vannbsp;vrolijken Frans op nieuw beginnen kan. En als denbsp;boel dan weêr op is? Wat dan?... Welnu, dan heb iknbsp;wéér pleizier gehad, en dan kan Oomlief de aangebedene ,nbsp;voor een appel en een ei, terug bekomen.

ACHTSTE TOONEEL.

PIMPING , OSBBOBK.

OSBROEK.

Alwéér hier, Pimping? Ik geloof dat je ’t er op toelegt oin me in den weg te staan.

PIMPING.

Hoe zoo, mijn beste?

OSBROEK.

Dat raakt je niet.

PIMPING, ter zijde.

Lomper vlegel moet er nog geboren worden.

DE NICHTEN,

OSEROJ3K.

En Amaranthe ? hé ?

MMPING.

O, mijn vriei»d, ik ben de gelukkigste der inenseben ! Mon coeur palpitant...

OSEBOEK.

Waarachtig!

PIMPING.

Definitief geconcludeerd is het nog niet, maar ze heeft me toch al afgeraden te wanhopen. •

OSEBOEK.

Natuurlijk. Ondanks al haar zotheid, zal ze merken, voelen en begrijpen... nu, ik hoop dat het je wel bekomen mag.

PIMPING.

O, Osjelief, hoe zoet zal het zijn, mij te b.aden in den wellust van een geluk, dat ik u te danken zal hebben!nbsp;aan het gevoelig hart mijner Amaranthe, in de hoogste,nbsp;zaligste verrukkingen

OSBROEK.

Nu, nu, al die omzwaai hoeft er niet bij. We spreken elkaér wel eens nader. Blaas nu den aftogt maar.

PIMPING.

Adieu dan, mijn beste ! nbsp;nbsp;nbsp;Af.

NEGENDE TOONEEL.

OSBROEK alleen.

Dat heb ik eens heel slim overlegd. Ik zie mijnheer van Heul, met zijn Rotterdammer, de sociëteit binnentreden , en één, twee, drie, vlieg ik er uit, spoed mijnbsp;naar hier, en laat mij bij Martha aanmelden. Eigenlijknbsp;kon ik militairement op haar aanrukken en haar zeggen:nbsp;Jufvrouw Martha, het is met permissie van den ouden

BLUS 1’ E L.

heer; maar dan diende ik ook, zonder eenigen oni-zwaai, mijne declaratie af te vuren, en vóór ik de zware artillerie en avant breng, wil ik nogeens eventjesnbsp;ter sluik recognoseeren, om te zien of het co/ps, en vooralnbsp;het materieel, de attaque wel waard zijn. Ik weet hetnbsp;niet, maar een inwendige stem zegt mij dat ik merken,nbsp;voelen en begrijpen moest, dat ik een gekheid ga doen.

TIENDE TOONEEL.

OSBROEK , MARTHA.

MARTHA.

Ik verneem van mijne kamenier, dat je me verlangt te spreken, heer Luitenant.

OSP.ROEK.

Om je te dienen, juffrouw Martha! Ja... het is... ik kwam eigenlijk... na lang en rijp beraad... Wat doet hetnbsp;me pleizier dat je er tegenwoordig zoo fikseh uitziet!nbsp;ITw hoest schijnt geheel over te zijn* Ik vreesde waarachtig al, dat je voorgoed geconfisqueerd waart, in zoover namelijk.... dat het een lelijke hoest was. Je moetnbsp;u voor de avondlucht in acht nemen*

MARTHA.

llartelijk dank voor dien goeden raad , waarin ik een nieuw bewijs van uwe vriendschappelijke belangstelling zie.

OSBBOEK.

natuurlijk, daar ik zoo veel goeds in dit huis genoten heb, en niet tot die schuimloopers behoor, die alleen komennbsp;om te eten en te drinken, zonder zelfs, nu en dan, eennbsp;fooitje aan de booijen te geven. Ik ben een man vannbsp;eer, zoo als u bekend is; maar, wat ik zeggen of vragennbsp;wilde... je hebt een logeergast, jufvrouw Martha?

DE NICHTEN,

MARTHA.

Manheer Wilman van Rotlerdam, een vriend van oom.

OSBROEK.

En ook een beetje de uwe, hé ?

MARTHA.

Hoe kom je aan zóó iets! Het is een mensch, dien ik niet kan uitstaan.

OSBROEK.

En evenwel doet hij op mij het effect van iemand, die onder mijn duiven schiet.

MARTHA.

Hoe meen je dat, heer luitenant?

OSBROEK.

Hierover nader... Pardon!... maar weet je wel dat uw oom en die Rotterdammer, op dit oogenblik, in de so-eieteit zitten ?

MARTHA,

Ik weet het.

OSBROEK.

Dat ze er de couranten lezen ?

MARTHA.

Vermoedelijk.

OSBROEK.

Dat ze er, wat meer is, een pijpje rooken ?

MARTHA.

Zoo!... maar... goede Hemel!... uw toon... uwverlegen houding.... Er is hun toch geen ongeluk wedervaren ?

OSBROEK.

Och neen... au contraire !... Pardon dat ik u zoo schrikken deed.... en wat die verlegen houding betreft,... het kanonvuur durf ik onder de oogen zien, juffrouw Martha!nbsp;maar er zijn andere vuren... nu, we zullen daar welnbsp;eens later op terug komen. Zoo als dan gezegd is, zenbsp;zitten in de sociëteit, lezen er de couranten....

15 L IJ S 1' E 1„

Maar...

OSBROEK.

Eu hebben ieder een lang-e pijp gestopt, die, mijne becijfering, wel een half uur branden kan.

Waarlijk!

OSBROEK.

En toen ik die pijpen branden zag, dacht ik zoo, langs mijn neus weg: Blijf jelui maar zitten lezen ennbsp;rooken! Ik zal intusscheu dat buitenkansje cens milinbsp;tairement waarnemen, en met juffrouw Martha eennbsp;praatje gaan houden.

MARTHA.

Zeer vriendelijk en vereerend, mijnheer; maar je begrijpt toch dat het niet voegzaam kan zijn , dat eennbsp;jong... dat een eerbaar meisje... die de zedelijkheid opnbsp;prijs stelt....

OSEROEK.

Een tête a tête met een Officier heeft... ja, daar steekt zeker wel wat in... Hm, waren Amaranthe en Pimpingnbsp;nu maar hier, dan konden we, om de zedelijkheid innbsp;de hand te werken, een partie carrée maken.

MARTHA •verwonderd.

Amaranthe en Pimping?

OSBROEK.

Wel ja; weet je dan nog niet, dat er tusschen die twee , ook al iets gaande is ? Ila , ha , ha ! Die Pimpingnbsp;W'as zoo dol verliefd , dat hij zelf niet eens wist op wie.nbsp;Daarom heeft hij Amaranthe maar bij den kop gevat.nbsp;Als alles goed afloopt, mag hij van geluk spreken. Eennbsp;poltron ! Een wittebroodskind !

MARTHA.

Een roekelooze spotter met al wat heilig is!

DE NICHT

Behalve met mij, morbleu! Sinds ik hem de keus tus-schen mijn deg^en en mijn rotting liet, springt hij voor mij nit den weg, alsof ik een batterij rijdende artillerienbsp;ware. De lafbek ! Nu, Amaranthe verdient ook nietsnbsp;beter. Als ze je eigen zuster niet was, zou ik durvennbsp;zeggen dat me nooit zotter zottin onder de oogen is gekomen.

MARTHA.

Ze is zeker wat zonderling; van haar vroegste jeugd af, was ze zoo. Op Caroline, die iets jonger is dan wij,nbsp;valt evenmin te roemen. De eene zit den ganschen dagnbsp;bij haar boeken , waaruit ze bitter weinig wijsheid haalt,nbsp;de andere voor haar toiletspiegel, die haar gestadignbsp;voorliegt dat ze de schoonste en bevalligste van onsnbsp;drieën is. Nu, ik mag het lijden! Schoonheid en bevalligheid hebben reeds menige vrouw ongelukkig gemaakt , en menig man heeft er den last van moetennbsp;dragen.

OSRBOEK.

liet is waar dat een mooi en bevallig meisje een schrikkelijk ding is, dat veel omzwaai geeft. Ik hounbsp;het daarom ook maar met die van uw caliber.

MARTHA.

En als daar dan nog de alleronverdragelijkste aanmatigingen eener bespottebjke coquetterie bijkomen... 0, mijnheer Osbroek, als je eens wist tot welken zondigennbsp;nijd en afgunst, de passie dier coquetterie haar beidennbsp;vervoeren kan' Ze weten zich zoo lief, zoo zoetsappignbsp;voortedoen, maar je moest haar eens in den huisselij-kcri omgang bespieden!

OSRROEK, ter zijde.

Hoe lelijk liet ze daar haar lelijke landen zien!

B L IJ S P E L.

MARTHA.

En dan durven lij zich inbeelden dat niemand meer gevoel, deugden en talenten bezit dan zij! en, lievenbsp;Hemel, hoe rampzalig is het met beider hoofd en hartnbsp;gesteld! hoe arm, hoe ledig!... maar als zuster, voegtnbsp;het mij niet er meer van te zeggen.

OSBROEK , ter zijde.

Kwaadsprekende feeks!

MARTHA.

Hadden ze nog slechts een eenigzins dragelijk humeur ! God alleen weet wat ik van haar en van den ouden heer,nbsp;die misschien een braaf man, maar ook zeker do onge-inakkeljkste, de hardvochtigste van allo ooms is, tenbsp;lijden heb. Ja, soms gaat het zoover, dat ik, hoe geduldig ook, al mijn geduld verlies, en den dag zounbsp;zegenen, waarop ik, met fatsoen, dit huis verlaten kon.nbsp;osBBOEK, ter zijde.

Dat wil zeggen: haal jij er mij maar uit.

MARTHA.

De omstandigheid dat oom nog al bemiddeld is, dat hj al zjn fortuin op ons heeft vermaakt, en ieder onzer een mooi stuivertje zal meêgeven, lokte reeds menignbsp;jongeling aan, maar geen hunner kon het vier wekennbsp;bj Amaranthe of Caroline uithouden. Wat mij betreft,nbsp;ik sloeg alle aanzoeken af. Ik voelde dat de man voornbsp;mijn hart nog niet gekomen was, de man, dien ik konnbsp;beminnen, ïoo als ik wilde beminnen. Neen, welkenbsp;schitterende partjen zich ook mogen voordoen... zoolang het hart niet ja zegt, zal ik neen blijven zeggen,nbsp;en mijn tijd afwachten.

osEROEK, ter zijde.

Dat ze niet merkt, voelt en begrijpt dat haar tijd lang voorbij is!

DE NICHTEN,

Doet zich eenmaal zulk een man voor, dan kan ik hem cene reine, ongedeelde, eene eerste liefde schenken.nbsp;Enkel voor hem te leven zal dan mijne bestemming,nbsp;hem gelukkig te maken mijn wellust zijn. Gij, mijnheernbsp;Osbroek, die een man van oordeel zijt, vindt ge niet datnbsp;ik er zoo goed over denk ?

OSBUOEK.

Perfect, jufvrouw Martha... in zoo ver namelijk, dat je u dan toch niet te zeer overhaasten moet, en die mannbsp;ook niet, vooral als hij een man van eer is, die, alsnbsp;braaf soldaat, den tiendaagschen veldtogt heeft bijgewoond... maar, om eens van wat anders te praten,nbsp;denk je van avond niet naar het concert te gaan?

MARTHA.

Hoe kan ik daaraan denken, mijnheer, daar oom er niet gaat, en ik door niemand gevraagd ben!

OSBROEK.

Dat is waar... hm, ik vind het al zeer indecent dat niemand u gevraagd heeft... En wat heeft het van morgen ongemanierd geregend , hé ?

MARTHA.

Oom en de Heer Wilman zijn het gewaar geworden.

OSBROEK.

Daar kan ik borg voor blijven. Ik heb de eer gehad den ouden heer zoo door en door nat te zien, als of hijnbsp;regelregt uit het diepst der zee kwam. De parade heeftnbsp;het gelukkiger getroffen. Onder het defileren, vielen ernbsp;wel eenige droppeltjes...

MARTHA.

Maar gelief te bedenken, mijnheer, dat een pijp spoedig uilgerookt is, en de welvoegelijkheid derhalve gebiedt dat ik naar mijn kamer terug keer.

J} L IJ S P E L.

OSBROEK.

Daar is wat van aan.

MARTHA.

Als men mij zoo... met u... alleen vond..,

OSBROEK.

Och ja, men zou er al heel wat van denken.

MARTHA.

En met eenigen grond. Oom zelf, vernemende dat men mij verlangd heeft te spreken, zonal ligt willen weten,nbsp;wat men mij eigenlijk te zeggen had.

OSBROEK.

Juist; ouwe lui z'jn altijd nieuwsgierig.

MARTHA.

Het is ook niet te ontkennen, dat hij wel eenig regt zou hebben om het te weten.

OSBROEK.

Natuurlijk; als hij merken, voelen en begrijpen kon....

MARTHA.

En als hij mij dan eens ondervroeg?

OSBROEK.

Dan moet je hem maar het een of ander op de mouw spelden, bijvoorheeld.... dat ik u om een jong kanarievogeltje kwam verzoeken.

MABTHA.

En mijn zusters! als die er eens achterkwamen ! Ze zijn zoo praatziek.

OSBROEK.

Alle vrouwen zijn het.... in zoo ver namelijk.... MARTHA.

Eu als het dan eens publiek werd, dat we zoo.... een half uur lang.... zonder getuigen....

OSBROEK.

Wissewasjes! daar geef ik geen oliekoek om.

DE C II T E N,

MARTHA.

Jij, heer luitenant.... maar ik ! Het is me niet onver-sehiilig^ wat de menschen van mij denken.

OSBKOEK.

Laten ze deuken wat ze willen, als wc zelve maar beter weten.... in zoo ver namelijk.... {ter zijde.) ik moetnbsp;toch een achterdeurtje openhouden... {luid.) dat er werkelijk iets in mijn hoofd en in mijn hart omzwaait....

MARTHA.

Eenige muizennesten misschien?

OSBROEK.

Pardon, dan zouden het eer menschennesten moeten zijn, daar het menschelijk gevoel ze geformeerd heeft.

MARTHA, ter zijde.

Hoe beminnelijk naif! {luid.) Ik zoek geenszins in uwe geheimen te dringen, mijnheer Oshroek, maar alsnbsp;ze van dien aard zijn, dat een zedig, eerbaar meisje....

OSBROEK.

Natuurlijk j anders zou het niet gaan. Dat vat ik zoo goed, als of ik zelf een eerbaar meisje was. Nu,nbsp;we zullen daar wel eens nader over praten. Voor hetnbsp;overige, merk, voel en begrijp ik met u, dat als mennbsp;ons hier eens kwam overvallen, terwijl we zoo vertrouwelijk over koetjes en kalfjes keuvelen....

MARTHA.

Dat verhoede de Hemel!

OSBROEK.

En het tot eene explicatie moest komen....

MARTHA.

Wat zou je dan te zeggen hebben, heer luitenant?

OSBROEK.

Ik ? Wel ik geloof dat ik dan militairement met een mooijen mond vol tanden zou staan, en u het woordnbsp;laten doen.

B L IJ S P E L.

MABTHA, ter zijde.

Wat vermag de liefde niet! Zelfs een officier maakt ïij beschroomd I {luid.) Ik hoop u spoedig weêr te zien,nbsp;mijnheer Osbroek !

OSBROEK.

Ik ook, parole d’honneur!

MABTHA.

Het bijzijn van menschen, die ik zooveel achting, zooveel... affectie toedraag, is me altijd een hoogst streelend genoegen.

OSBBOEK.

Dat doet je eer aan, en daar ik in hetzelfde geval ben, zullen we met elkaar nog menig pleiziertje kunnen hebben j maar nu wordt het wezenlijk zaak om één,nbsp;twee, drie, links en regts te maken, vooral daar wenbsp;geen posten hebben uitgezet, en de vijand ons dus, zonder eenigen omzwaai, in de flank zou kunnen vallen.

MABTHA.

Volkomen juistj tot wcérziens dan, heer luitenant!

Zij biedt hem hare hand.

OSBBOEK, haar hand met kracht schuddende.

Adieu !

MABTHA af.

ELFDE TOONEEL.

OSBBOEK alleen.

Die heb ik voor het inpakken. Wel, wel, wat stond ze daar naar mij te hengelen ! Misschien beeldt ze zichnbsp;wel in, dat ik al gebeten heb. Merci! Zou het nietnbsp;zonde zijn, dat een braaf militair zich aan zoo’n akelig,nbsp;kwaadsprekend schepsel verslingerde? Er hoort waarachtig courage toe, om haar signalement op te maken.nbsp;Geel, rimpelig vel, spitse kin, scheeve neus, de helft

1) E NICHTEN,

barer tanden met onbepaald verlof... Boe, boe! Griet de marketentster is er nog een juweeltje bij. Ik geloofnbsp;zelfs, Godbetere ’t, dat ze snuift! Zulk meubel zounbsp;ik niet eens voor keukenmeid willen; en evenwel... Hoenbsp;rampzalig is bet, dat een man van eer geld noodig beeft!nbsp;Ik ben nu wel gedwongen eene keus te doen, de keusnbsp;tusschen bangen en worgen. Amarantbe of Martba,nbsp;Martba of Amarantbe ! Wie belpt me toezien , als ik zenbsp;tegen malkaêr op de sebaal leg ?... Zonder mijn tweedennbsp;luitenant, zou ik geen raad weten.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Af.

Einde van het derde Bedrijf.

B L IJ S P E L. nbsp;nbsp;nbsp;115

VIERDE BEDRIJF.

EERSTE TOONEEL.

WILMAN, opkomende.

De rede billijkt wat het hart zoo vurig begeert. Hoe dwaas, dat ik mij door ceii schijn van co^weMene lietnbsp;afsehrikken! Een enkele blik overtuigde mij immersnbsp;dat ze nog geheel onbedorven is?...Eindelijk zal ik dannbsp;het doel bereiken, waarnaar ik, jaren lang, met zooveel inspanning streefde! Eindelijk zal ik den schoenennbsp;droom mijner jeugd verwezenlijkt zien! Zij hemint mij!nbsp;Caroline bemint mij ! Ik las het in haar oog, terwijl eennbsp;zachte druk harer hand mij een weelde van geluk deednbsp;genieten! Zij zal de mijne woiden! De mijne! Caroline!... Welk een zaligheid! Welk een toekomst!

TWEEDE TOONEEL.

WILMAN , CABOLINE.

CAROLINE.

Vind ik u hier, Wilman? Weet je wel dat er bitter over u geklaagd wordt? Zoo in eens van onze ontbijttafel weg te loopen! Amaranthe zit al een half uurnbsp;gereed, om u hare Ode aan den besneewwvlohten winternbsp;voor te lezen j Martha scherpt zich, om over een Godgeleerd vraagpunt te twisten; Oom wil met u, een commercieel artikel van het llandelshlad beredeneren, ennbsp;ik, die niets beters wist te doen, schonk umiddelerwijlnbsp;uw vierde kop thee in. Maar wat scheelt er aan? Hoenbsp;zie je zoo ernstig, zoo stemmig? Waarlijk, ik herkennbsp;u niet meer. Voorheen waar je zoo vrolijk, zoo opgeruimd... Je bent ouder geworden, Wilman.

S'*

DE NICHTEN,

WILMAN.

Ik ben man geworden, Caroline! en de man mag wel eens ernstig zijn.

CAROLINE.

0 ja, de koopman vooral, als hij zich van zijn zaken verwijderd heeft, en bij zich zelven berekent welkenbsp;belangrijke winsten hij misschien verzuimt.

WILMAN.

Je bent onbilljk, Caroline! Geloof je waarlijk dat ik hier, dat ik in dit oogenblik, aan mjn zaken denk?nbsp;¦stel je me geljk met die alledaagsche egoïsten, wiernbsp;koude ziel slechts over hunne geldkisten zweeft? Bijnbsp;God, zoo ben ik niet! En toch [meer en meer vertrouwelijk) Hij weet, Caroline, hoe gelukkig ik mij voelde,nbsp;toen do weldaden van uw braven oom nij eene nieuwenbsp;loopbaan openden, ik mijn eigen zaken beginnen, meernbsp;dan mijn brood verdienen, geld winnen kon! Ik hebnbsp;geld gewonnen, veel gewonnen; en nu denken denbsp;menschen dat ik mijn doel bereikt heb. Zij bedriegennbsp;zich, Caroline! Zij begrijpen niet dat het geld voor mijnbsp;geene andere waarde heeft dan als middel, om mij totnbsp;een edeler doel te verheffen, dat ik niet kruipend bereiken wilde. Ik moest het meisje mjner keuze kunnen overtuigen, dat mijn hart alleen haar gekozen had.nbsp;Ik moest hare wederliefde kunnen afsmeeken, zondernbsp;den schijn te hebben als of ik om haar goud bedelde.nbsp;Ik wilde dat ze mij geloofde, als ik haar zeggen zou :nbsp;(haar hand vattende, en met veel gevoel) Lieve Caroline,nbsp;ik bemin u!

CAROLINE, getroffen.

Wilman!

WILMAN.

En je gelooft me nu, niet waar Caroline? 0, ik beminde u reeds vóór ik wist wat liefde was! Heb ik het

ii L IJ S P E L.

u niet al hoaderd malen gezegd, schoon het woord nimmer van mijn lippen vloeide? Ach, het zwijgennbsp;viel mij zoo zwaar f maar te diep voelde ik de vernedering der armoede om te kunnen spreken. liet wasnbsp;me, als of men mij niet beminnen, slechts beklagen kon!nbsp;De teederste blik der liefde ware voor mij slechts eennbsp;blik van medelijden geweest! Maar ik wanhoopte niet!nbsp;Ik vond kracht om ernstig te willen, wat ik zoo vurignbsp;wenschte, en besloot, door arbeid, een man te worden. Mijne pogingen werden gezegend. Ik verkreegnbsp;een stand in de maatschappij , die mij regt tot sprekennbsp;geeft, een vermogen, dat mij voor het uwe onverschillig doet zijn... Je moet dus overtuigd wezen, dat mijnnbsp;liefde geheel onbaatzuchtig is.

CAROLINE.

Dat zou ik toch. Wilman!,., Zonder stand of vermogen, zoudt gij dezelfde aanspraak op mijne... achting hebben.

WIL5IAN.

Achting slechts? niets meer dan achting, Caroline? Is dat alles wat mijne liefde van u verwerft? 0, spreeknbsp;zóó niet! {weder hare hand vattende') Neem dat woordnbsp;terug, dat koude woord, dat niet uit uw hart kwam.nbsp;Of was die tienjarige droom van geluk slechts begoocheling? de hoop zelfbedrog? Caroline, zonder unbsp;ben ik niets! Je bent mijn wereld, mijn leven , mijnnbsp;alles! (met toenemends teederheid) Zal uw hart mij afwijzen,nbsp;terwijl uw hand in de mijne ligt? 0, het is mij zoo zoet,nbsp;zoo zalig, die lieve hand te mogen vasthouden! haarnbsp;aan mijne lippen te brengen! (hij kust hare hand) ü, metnbsp;al de vervoering der liefde, aan mijn hart te drukken !nbsp;(hij doet het) en dan van u te mogen hooren (feeder ennbsp;smeekend) dat je dit niet slechts uit achting toclaat!

DE NICHTEN,

CAROLINE, met diep gevoel.

Wilman, zou ik uwer waardig zijn!

WILMAN.

Welk een vraag, beste Caroline!

CAROLINE.

Zou ik u zoo gelukkig kunnen maken, als je het verdient te wezen? Oordeel zelf 1 ik ben nog zoo jong!

WILMAN.

Je schertstj slechts zeven jaar jonger dan ik !

CAROLINE.

Maar zooveel jonger dan mijn jaren. Wilman! Ik ben een ijdel, ligtzinnig kind, gehecht aan vermaken,nbsp;die minder de getrouwde vrouw dan het meisje voegen.nbsp;Ik verbeeld mij dat ik al mijn vrolijkheid zou verliezen,nbsp;als men mij mevrouw noemde.

WILMAN.

Zal ik u dan niet Caroline blijven noemen?

CAROLINE.

Het is waar...

WILMAN.

En die vermaken! Geniet men ze niet beter, niet inniger, als men ze niet bij wijze van vertooning behoeftnbsp;te genieten ? als het vermaak slechts doel, niet middelnbsp;behoeft te zijn? Je begrijpt me, Caroline! Daar isnbsp;het dansen, bijvoorbeeld. Je houdt er veel van, evennbsp;als alle jonge meisjes, en het is natuurlijk. Terwijlnbsp;de voetjes over den grond zweven, zweeft ook de jeugdige verbeelding zoo aangenaam voort j maar ben jenbsp;ooit van een bal te huis gekomen, dat je geheel tenbsp;vreden over u zelve en over anderen waart? dat geennbsp;enkele spijtige opmerking, geene enkele kleine teleurstelling u meer verdriet gaf dan je vermaak genoot?nbsp;Voor getrouwde vrouwen, is het dansen uitspanning,nbsp;maar niet zoo voor jonge meisjes, die behagen enschit-

B L IJ S P E L.

teren moeten, wier natuurlijke vroljjkheid, wier ijdelheid zelfs, zich, naar zekere bijoogmerken, wijzigen moet. 0, ik voel medelijden met die arme schepseltjes,nbsp;die zich zooveel geweld aandoen om beminnelijk tenbsp;schijnen, terwijl het haar zoo weinig zou kosten omnbsp;beminnelijk te zijn; die voor iedereen willen schitteren , aan iedereen willen behagen; geen minnaar, maar honderd aanbidders zoeken; haar jeugd,nbsp;haar geluk voorbijhuppelen, en van haar leven eennbsp;danspartij maken, zonder te bedenken dat er éénnbsp;met haar meêdanst, die haar eindelijk geheel zal wegdansen.

CAKOLINE.

Welk een schets. Wilman! en wie is die galante danser ?

WILMAN.

De tijd, Caroline, die uw beide zusters al weggedanst heeft en zoo vele anderen; maar laat dit zoo wezen.nbsp;Gij zijt te goed, te verstandig om eene coquette tenbsp;worden;

DERDE TOONEEL.

DE VORICEN, VAN HEEL; dczB vcrschijnt aan de deur, luistert met de meeste inspanning, en geeft, door allerlei teeltenen, zijne goedkeuring en blijdschap te kennen.

WILMAN, vervolgende.

gij gevoelt te innig, dat liefde meer dan een spel der eigenliefde is. Raadpleeg dat gevoel, beste Caroline, ennbsp;zoo het u zegt, dat je met den man, die u meer bemintnbsp;dan zijn leven, gelukkig zult zijn, stel dan uw geluknbsp;en bet zijne niet langer uit, en schenk hem uw hart!

DE NICHTEN,

CAROilNü, hetn hare hand reikende.

Wilman!

WILMAN, haar, in de hoogste vervoering, aan zijn hart drukkende.

Lieve, beste Caroline! Engel! O, je maakt me onuitsprekelijk zalig! Welk een oogenblik! Nooit zal ik het vergeten! Nooit! Ik zweer u! Hoor mij aan... Ik neemnbsp;den Hemel tot getuige!...

VAN HEUL, die ongemerkt genaderd is, en zijn gevoel niet langer kan hedtoingen, legt zijne handen over hen.

HÜ zegene u , kinderen •'

CAROLINE, valt hem om den hals.

Oom!

VAN HEUL, beiden omhelzende.

Lieve Caroline ! Beste Karei 1 0 ! Ik voel mij zelven niet... dat is te zeggen, ik voel mij zoo gelukkig!

WILMAN.

Hoe streelt het mij, dat ge onze liefde goedkeurt!

VAN HEUL.

Goedkeurt? slechts goedkeurt? Je hebt me twintig jaar levens geschonken! Maar gaat nu, kinderen ! Denbsp;eerste oogenblikken uwer liefde moet je met elkandernbsp;genieten, en ik ook wil met mijn vreugd alleen zijn.nbsp;{Hij omhelst beiden weder.) Voort nu, voort nu!

WILMAN en CAROLINE af.

VIERDE TOONEEL.

VAN HEEL alleen. Hij blijft, gedurende dit en het volgend tooneel, zijne blijde opgewondenheid, op allerlei wijzen,nbsp;aan den dag leggen.

Karei met Caroline! welk een lichtstraal in mijne toekomst! Mij dunkt, ik zie reeds een half dozijn lie ¦nbsp;vertjes om me heen huppelen. Ze moeten mij groot-

B L IJ S P E L.

vader noemen. Karei mei Caroline! Honderdmaal heb ik hel gedroomd, en nu gebeurl hel! Hoezee! Nu larlnbsp;ik hel noodlol, mei Marlha en Amaranlhc er bij, omnbsp;mij een enkel oogenblik, uit mijn humeur te brengen.

VIJFDE TOONEEL.

VAN HEIII. , KASPER.

KASPER.

Mijnheer! Kasper!

KASPER.

Er is iemand, die u wenscht te spreken.

VAN HEEL.

Ik ben voor niemand t’ huis, dat is te zeggen..., wie is het?

KASPER.

Een zekere mijnheer Bomba.

VAN HEUL.

Bomba? Dat lijkt wel een Italiaanschen naam. Toeh geen schoorsteenveger ?

KASPER.

Ik zou hem eêr voor een wolkenveger houden. Nooit heb ik winderiger kerel voor mijn neus gehad.

VAN HEEL.

Ei zool Waarlijk.'... Kasper!

KASPER.

Mijnheer ?

VAN HEEL, hem geld gevende.

Daar heb je wat om op mijn gezondheid te drinken.

KASPER.

Dankje hartelijk, [het geld he mende') Wat? een goudstuk? Je bent toch niet jarig, mijnheer? of ben ik hel, bij geval?

DE NICHTEN

VAN HEUL.

Meer dan jarig ! Driemaal, duizendmaal meer ! Hoezee !...

KASPER.

Maar mijnheer....

VAN HEUL.

Ja, zóó is het.

KASPER,

Hoe is het?

VAN HEUL.

NVil je me uithooren, schelm?

KASPER.

Ik begrijp er niets van.

VAN HEUL.

Dat hoeft ook niet. Van het fijne van de zaak, moog je nog niets weten.

KASPER.

Vertel me dan vooreerst maar eens wat van het grove.

VAN HEUL.

Neen, neen, al tenteer je me nog zoo. Achterhoudend ben ik wel niet... maar er zijn zoo dingen... Heb je me nu begrepen?

KASPER.

Ik zet het een toovenaar om u te begrijpen.

VAN HEUL.

Kraam dan maar op met je geld, en doe er meê wat je gezegd is.

KASPER.

Maar vóór ik er het twintigste gedeelte v.an op uwe gezondheid verdronken had, zou ik zelf zoo ziek als eennbsp;hond wezen.

VAN HEUL.

Laten dan Jan, George en de meiden meê drinken. Rigt een feest aan. Ontbied den speelman , en danst za-

B L IJ S P E L,

men de keuken rond, driehonderd malen achtereen. Trala la la la !

KASPEB , bij zich zelf.

Dat zou zonde zijn! Een danspartij ! terwijl mijne arme dochter...

VAN HEBL.

Daar heb je nog een tientje voor haar • maar gedanst moet er worden.

KASPEB.

Beste, brave heer 1 God zegene u!

VAN HEUL, KASPEES heide handen grijpende; uit de volheid van zijn hart.

Dat doet Hij al, Kasper! dat doet Hij al!... 01... Jongen, jongen! Wist je eens!... Mogje eens weten !...

KASPEB.

Wat dan ?

VAN HEUL, hem loslatende.

Niets. nbsp;nbsp;nbsp;Hij gaat op en neder.

KASPEB, ter zijde.

Hij zal toch, op zijn ouden dag, niet verliefd geworden zijn ?

VAN HEUL.

Kasper!

KASPEB.

Mijnheer?

VAN HEUL, zijn arm vertrouwelijk op kaspees schouders leggende.

Als je op mijn gezondheid gedronken hebt, ga dan met een boordevolletje naar Karei , en wensch hem geluk.

KASPEB.

Heeft hij den hoogsten prijs getrokken ?

VAN HEBE.

Den hoogsten prijs. En als je dat gedaan hebt, schenk

DE NICHTEN,

dan nog een boordevoDelje, en ga er meê naar Caroline, en wenscli haar ook geluk.

KASl'EB.

Hebben ze dan zamen gespeeld?... maar 0!... nii be-grijp ik het. Is het zóó laat?... Ei, ei! Dat is aardig, regt aardig.

VATi HEEL.

Aardig slechts ? Ik dacht dat je vier voet hoog van den grond zoudt springen. Jongen, ik merk wel datnbsp;je geen vonkje vuur meer in je ouwe ziel hebt.

KASPER.

Denkje dat, mijnheer? Als je eens wist hoe magtig veel plcizier het me doet! Ik hoop nu maar, dat hetnbsp;ook met Martha en Amaranthe spoedig mag afloopen;nbsp;dan zullen we rust krijgen.

VAN HEUL, terugtredende.

Welke satansche gedachten breng je me daar in niijn hoofd!

KASPER.

Wel, ik vind ze nog al natuurlijk. Heb je me niet honderd maal in vertrouwen gezegd?..

VAN HEUL.

Onthou maar dat, wat ik je nu in vertrouwen zei, geheim moet blijven. Zoo je er een enkel woord vannbsp;rept....

KASPER.

Daar kan mijnheer gerust op zijn. Niets verders te bevelen? Ik heb nog twaalf messen te slijpen.

VAN HEUL.

Vermoei je maar niet te veel, Xasper !

KASPER.

Kijk, mijnheer, daar zegje precies zoo als de juffers zeggen. «Kasper,” zeggen ze, adoe dit! Kasper, doenbsp;dat' Kasper, werk, loop, draaf den ganschcn dag door,

B L IJ S 1' E L.

tot dat je er bij neer valt, maar... vermoei je niet!...” Nu, we zullen allebei maar op beter hopen. [Hij gaat,nbsp;doch keert terug.) Lieve Hemel! daar staat die mynheernbsp;Bomba nog in het zijkamertje !

VAN HEUL.

Laat hem binnen, Kasper! (kasper af.) Op beter hopen? De oude heeft gelijk. Zoolang die twee zwarte wolken mijn hemel verduisteren, is er geen zou voornbsp;mij.

ZESDE TOONEEL.

VAN HEÜL , BOMBA.

BOMBA.

Dat de Goden mij bijstaan! Ik kom op de vleugelen der regtmatigste verontwaardiging...

VAN HEÜl.

Wat is er van uw dienst, mijnheer?

BOMBA.

Wat er van mijn dienst is? Eene éclatante satisfactie, mijnheer, wegens geleden miskenning, versmading,nbsp;verguizing!... Dat de climax op arends wdeken stijge,nbsp;om u de allerontzettendste...

VAN HET)L.

AYat is er dan gebeurd? Wie is mijnheer?

BOMBA.

Wie ik ben? Bomba, de dichter Bomba; genoeg bekend , vertrouw ik. Wat er gebeurd is ? Door uw nicht, mejufvrouw Amaranthe van Heul, onder hetnbsp;naamcijfer A. H, in het laatste nummer der Vaderlaud-sche Letteroefeningen, allerschandelijkst aangerand !

VAN HEUL.

Door mijn nicht, mijnheer? en ter zake van wat?

DE NICHTEN,

HOMEA.

Van mijne herderszangen, die zij zich verstout heeft schapenzangen te noemen.

VAN HETJI,.

Kom, kom; dat zal eene aardigheid geweest zijn...

BOMBA.

Eene aardigheid, mijnheer? Eene aardigheid? Aan mijn roem, aan mijne onsterfelijkheid te knabbelen?nbsp;mij een bloedenden dolk in het dichterlijk hart tenbsp;wringen ?

VAN HEUL.

Maar bedenk, mijnheer Bomba, dat het, in allen gevalle , mijn schuld niet is.

BOMEA.

U is toch haar oom.

VAN HEUL.

Dat is te zeggen... ja, maar van de poëzy maak ik liefst geen familiezaak. Buitendien is ze, op het stuknbsp;van verzen, zoo stijfhoofdig als een raagbol. Intus-schen... het spijt me van die herderszangen.

BOMBA.

Wat helpt me dat!

VAN HEUL.

Ik geloof dat ik ze gelezen heb, met groot genoegen, met bijzonder groot genoegen.

BOMBA.

Veel eer, maar...

VAN HEUL.

Een verheven dictie, een brillante... hoe noem je dat ook?

BOMBA.

Versificatie, zul je meenen ?

VAN HECL.

Juist, versificatie... een rijkdom van gedachten , die wezenlijk verblindt...

B L IJ S P E L.

BOMBA.

Heb je ook de elégie ran Damon gelezen?

VAN HETJL.

Of ik die gelezen heb! nbsp;nbsp;nbsp;En... wat is uw beeld

spraak treffend en schitterend!

BOMBA.

Dat zeggen mijne vrienden ook. wDe zangen,” zeggen zij, »vooral de derde, negende, zeventiende, acht ennbsp;veertigste, en de elf nazangen.”...

VAN IIEBL.

Uitmuntend ! Overheerlijk ! Ze konden er niets anders van zeggen. Gaat het nog al met het debiet?

BOMBA.

Hm, zoo... Ons publiek is, helaas, niet poëzyaehtig.

VAN HEUL.

En heb je het werk voor eigen rekening uitgegeven?

BOMBA.

Om u te dienen. Een spotprijs ! twee gulden vijftig cents I Achttien vel druks, en nog gecartonneerd er bij !

VAN HEUL.

Waarachtig een spotprijs! Ik wil er, op speculatie, dat is te zeggen uit liefde voor de kunst, tien exemplaren van nemen. Dat maakt, geloof ik, vijfentwintig gulden. Mag ik zoo vrij zijn... {hij geeft hem geld)nbsp;twee tientjes en een vijfje.

BOMBA, opgetogen.

Mijnheer, Mijnheer! Waarlijk, al te veel goedheid! De exemplaren zullen, binnen een half uur, hier zijn,nbsp;en ik zal die ongelukkige recensie nu maar uit mijnnbsp;hoofd zetten. Welk dichter, van Homerus af, tot liil-derdijk toe, heeft niet over miskenning te klagen gehad! Welk genie!... maar ik mag uniet langer ophouden. Dank, hartelijk dank voor uwe belangstelling innbsp;mijn persoon en nederig talent! Beschik over beiden, in

DE NICHTEN,

leven en dood ! Bij huwelijk of sterfgeval, verjarings- of doopfeest, zal mijn dichtader voor u vloeijen... goed ofnbsp;geen geld! {hij geeft hem een kaartje) Hier is mijn adres.nbsp;Vaarwel, edele Mecenas!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Af.

ZEVENDE TOONEEL.

VAN HETO alleen, daarna kasper.

Dat kan te pas komen. [Hij leest het kaartje.) Bartholo-meus Bomba, Katerstraat nquot;. 74... Die malle Amaranthe! Heeft ze dan niet genoeg aan haar eigen rijmelarij, datnbsp;ze zich nog met die van anderen inlaat? Dat kost menbsp;weêr vijf en twintig gulden!... maar de arme dichternbsp;had een rok noodig.

KASPER.

Mijnheer Grijpmaar.

VAN HEEL.

Wie is dat?

Hgt;j woont zes zaken doet.

Welke zaken ?

KASPER.

Dat weet ik niet.

VAN BEUL.

Het is lastig... maar een buurman mag men niet afwijzen. (kasper af.) Grijpmaar! een lelijke naam , voor iemand, die zaken doet.

ACHTSTE TOONEEL.

GRIJPMAAR.

Uw nederige dienaar, mijnheer! Het smart mij, dat

]i L IJ S P E L.

ik verpligt ben u over een alleronaangenaamst geval te komen onderhouden.

VAM HEUL.

Welk geval, mijnheer?

Cr.IJP.MAAR.

Als zaakwaarnemer, heb ik mijn eigenbelang steeds aan de belangen mijner eliënteii ondergeschikt gemaakt,nbsp;niet zelden geheel opgeofferd, en ik mag trotsch zijnnbsp;op de reputatie van belanglooze eerlijkheid, die iknbsp;daardoor verworven heb.

V.AN HEtlL.

Verder, als ff u belieft.

GBIJPMAAR.

Mijn dochters zijn onschuldige meisjes. Vrede en rust heerschten in ons nederig gezin. Geacht, geëerd ,nbsp;be;uind , door allen, die braafheid en eerlijkheid op prijs stellen, leefden we argeloos voort, nietnbsp;vermoedende dat de kwaadaardigste laster ons, in hetnbsp;kostbaarst wat we bezitten, onzen eerlijken naam, zounbsp;aantasten.

VAN HEtJL.

Wie heeft u belasterd?

GRIJPMAAR.

Uwe oudste nicht, mijnheer. Het valt mij hard, zulk een achtenswaardig man te moeten bedroeven, maarnbsp;mijnheer zal gelieven te begrijpen , dat mijn karakter ,nbsp;mijnheer! mijn moraliteit, mijnheer! om niet eens vannbsp;andere meer materiële belangen te gewagen, en vooralnbsp;de reputatie mijner deugdzame, onsehuldige dochters...

VAN HEur..

Natuurlijk j verder.

GRIJPMAAR.

Eergister avond, heeft jufvrouw van Heul zich verstout in haar club...

9

BE NICHTEN,

VAN HEUL.

Welke club ?

GRIJPMAAH.

Weet mijnbeer dan niet dat de juffer, en nog zes of zeven andere vrome juffers wekelijks bijeenkomen, om,nbsp;zoo het heet, over Godgeleerde onderwerpen te praten ?nbsp;Het is heiligschennis! Ze doen er niets dan achterklappen , kwaadspreken en lasteren!

VAN HEUL.

Bedaar, mijnheer! Mijn nicht zou dus?...

GBIJPMAAH.

Ze zou niet, mijnheer, ze heeft. In die club, heeft ze niet geschroomd zich allerschandelijkst over mij, dienbsp;bij een ieder als een door en door eerlijk en gemoedelijk man bekend ben... Gelief bij docter Loffers maarnbsp;eens naar mij te vernemen. De goede man is van hetnbsp;geval bewust, en zóó met ons begaan...

VAN HEUL.

Wat heeft mijn nicht dan van u gezegd ?

GRIJPMAAH.

Dat ik, die de zaken der goede menschen waarneem als of het mijne eigene waren, hetgeen oud en jong, arm ennbsp;rijk getuigen kan, dat ik {zijn zakdoek aan de oogennbsp;brengende) een geldafperser, een bloedzuiger ben, dienbsp;mijne cliënten ongelukkig maak, en in ellende dompel!

VAN HEUL.

Heeft zij dat van u gezegd!

GRIJPMAAB, snikkende.

En van mijne brave dochters!... O!

VAN HEUL.

Van uwe dochters?

GRijPMAAR , ais voren.

Dat ze... 0 , o!

B L IJ S P E L.

VAN HEIII..

Dat ze ?...

GKijPMAAR, als voren.

Dat ze... Mijnheer, mijnheer! men moet vader wezen!...

VAN HEUL.

Verder. Dat ze... wat?

GRijPMAAB, als voren.

Dat ze ’s avonds... 0 , o , o !

VAN HEUL.

Nu?

GRijPMAAR, met veel beweging, zich met de vuist voor het hoofd slaande.

Met officiers wandelen!

Hij stapt eenige malen driftig op en neder.

VAN HEUL, ter zijde.

Die man bevalt mij niet. {luid.) Ik kan bezwaarlijk ge-looven dat mijn nicht zich zoo onbedachtzaam zou hebben uitgelaten.

GRIJPMAAR.

Er valt niet aan te twijfelen, mijnheer. Misken, zoo je wilt, de verontwaardiging van mijn vaderlijk gevoeljnbsp;maar de kruidenier, aan wiens huis de club vergadert,nbsp;heeft met zijn vrouw en broeder, door de reet van denbsp;denr, alles afgeluisterd. Ze zijn bereid onder eede tenbsp;getuigen.

VAN HEUL, ironisch.

Dan zal ik het wel dienen te gelooven. Die vaderlijke tranen, gevoegd bij de geloofwaardige getuigenis vannbsp;lieden, die door de reet van de deur luisterden... maar,nbsp;aangenomen dat alles waar is, wat wilje dan dat ik ernbsp;aan doe ?

GRIJPMAAR.

Wel... het komt mij voor... mijnheer moest er de jufvrouw cens ernstig over onderhouden.

9*

DE NICHTEN,

VAN UEOL.

Hu ja, dat is mijn voornemen ook.

GRIJPMAAB.

Doe dat, mijnheer I O, ik smeek er u om t Verplaats u voor een oogenblik, in den pijnlijken toestand van eennbsp;diep beleedigd vader! Ik vpil geen opspraak, geennbsp;schandaal. Duizendmaal liever, zag ik de zaak in dernbsp;minne geschikt, dan door de regtbankcn.

VAN IIEDL.

De regtbanken ? Zou een vader zulk een zaak voor de regtbanken brengen ?

CWJPMAAR.

Het zou me hard vallen... ongetwijfeld... vooral voor u, mijnheer j maar indien het onvermijdelijk werd...nbsp;Die vlek op onze reputatie moet uilgewischt worden.

VAN HEUL.

En op wat wijze zou dat in der minne kunnen geschieden ?

GKIJPMAAH.

Wel... mij dunkt... vooreerst... onder verbetering., eene schriftelijke herroeping van mejufvrouw uwenbsp;nicht... en dan... eene billijke vergoeding... een som vannbsp;zes honderd.... laten we stellen vijf honderd gulden...

VAN HEUL, verontvmardigd.

Uit mijne oogen ! Iemand, die de eer zijner dochters, van een hand vol goud afiiankelijk maakt!...

GniJPMAAK.

Maar mijnheer... het is, in dergelijke gevallen, gebruikelijk...

VAN IIETIL.

Geen cent, geen halve cent krijg je!

GRIJPMA.AR-

Dan zou ik... hoe ongaarne ook...

B L IJ S P E L.

VAN IIEL'L.

Doe wat je wilt.

CniJPSIAAR.

De regtbanken zullen mij regt verschaffen.

VAN HEUL.

Dat hoop ik.

GRIJPMAAR.

En doen ze het niet... dan zijn er immers nog andere middeltjes ? Op uw nicht zal ook nog wel zoo iets tenbsp;zeggen vallen...

VAN DEiiL, met diepe verachting.

Ellendige!

GRIJPMAAR.

lira , de zucht tot beleedigen schijnt hier een familiekwaal. JVu, we zullen er wel raad voor vinden. Uw nederige dienaar, mijnheer! Tot morgen avond, zal iknbsp;uw antwoord of eenig voorstel inwachten. Hoor iknbsp;niets van u, dan wordt uw vrome nicht overmorgennbsp;gedagvaard.

VAN HEUL wijst hem gebiedend de deur; grijpmaar vertrekt:

NEGENDE TOONEEL.

VAN HEüL alleen.

Daar komen de plagen weer! Die lelijke vent! liet schijnt iemand, die niets te verliezen lieeft, die hetnbsp;schandaal wagen zou... Was ik maar al zoo goedkoopnbsp;van hem af als van dien armen poëet! Een stapeltjenbsp;Zeeuwen zou ik er nog voor over hebben; maar vijfnbsp;honderd gu Iden! 0, die Martha, die Martha! De hemelnbsp;geve dat de luitenant mij spoedig van haar verlosse!nbsp;{Er wordt aan de deur getikt.) Binnen.

DE NICHTEN,

TIENDE TOONEEL.

VAN HEUL , LOFFEBS.

VAN HEÜL.

11a! Juist van pas, beste vriend ! Je komt als of je geroepen waart. Ga zitten. Ze gaan zitten.

BOFFERS.

Is het dan wéér minder wel? Permitteer... {Hij wil hem den pols voelen.

VAN HEEL, zijn hand terug trekkende.

Neen, neen! quot;Wat dat betreft, zoo wel als het met mogelijkheid zijn kan. Niet den docter, den vriend heb ik noodig. In de eerste plaats, moet ik je vertellennbsp;dat Caroline geëngageerd is met mijn jongen vriendnbsp;Wilman, die gister middag uit Rotterdam is overgekomen.

BOFFERS.

Wel zoo! dat zal u veel genoegen doen.

VAN HEEL.

Genoegen sleehts? 0, boffers, ik ben de gelukkigste der menschen! dat is te zeggen.... er ontbreekt altijdnbsp;wat aan.

BOFFERS.

Wat nu dan ?

VAN HEEL.

In de tweede plaats, dien je te weten... het spijt me dat ik het je zeggen moet... maar je bent nog al phi-losoof, en zult er de tering niet van krijgen.

BOFFERS.

Waarvan?

VAN HEEL.

Dat er ook voor Martha, een adorateurxüX de lucht is komen vallen.

B L IJ S 1' E L.

LOFFERS.

Een adorateur ? Ei, ei!

VAN HEÜL.

Ei, ei?... Nu, het doet me pleizier dat je ’t zoo koel opneeint. Ik begon met het geval al verlegen tenbsp;worden.

LOFFERS.

Verlegen? Hoe zoo ?

VAN HEÜL.

Wel, vis a vis u.

LOFFERS.

0, die malligheid heb ik geheel uit mijn hoofd gezet.

VAN HEUL.

Braaf! Eene verstandige resolutie! Je hadt me twintig jaar ouder gemaakt, indien je mijn neefje waart geworden.

LOFFERS.

Wie zal het nu worden ?

VAN HEUL.

Een bram van een vent, de luitenant Osbroek.

LOFFERS.

Zoo, dan zal ze toch eindelijk eens onder discipline raken.

VAN HEUL.

Dat is de vraag nog. Ondanks hare uiterbjke stemmigheid, is ze een ongemakkelijk katje. Ze heeft een grenadiers ziel in haar lijf... dat is te zeggen, in hetnbsp;ordentelijke. Vertel het vooral niet verder. De luitenant mogt er eens achterkomen. Nu van wat anders,nbsp;ken je een zekeren Grijpmaar?

LOFFERS.

Uw buurman? Wel ja. {ter zijde) Hij sehijnt het ergste nog niet te weten.

/ ¦

DE NICHTEN

VAN HEUL.

Wat is dat voor een mensch?

LOFFEKS.

Niet veel bijzonders. Vroeger heeft hij zjn eigen zaken in de war gebragt. Nu zet hij dat kunstje met de zaken van anderen voort.

VAN HEUL.

Zoo! Ik dacht het wel dat de eerlijkheid bij hem alleen op de tong lag. En zijn doehters ? Zijn brave, onschuldige dochters ? (loffees haalt grimlagchend de schouders op.) Ook al niet veel bijzonders! Je hebt van dat onvoorzigtig gebabbel van Martha gehoord j wat denk jenbsp;er van ? Die Grijpmaar is zoo even bij mij geweest.

loffees.

Ik denk dat dat gevalletje wel te sehikken zal zijn.

VAN HEUL.

Hij nam het hoog op, vorderde vooreerst eene schriftelijke herroeping...

LOFFEES.

Gekheid!

VAN HEUL.

En dan nog vijf honderd gulden.

LOFFEES, opstaande.

Met de helft zal hij het ook wel doen.

VAN HEUL.

De helft, zegje? Honderd rijksdaalders? en je noemde ’t een gevalletje?

I.OFFEBS.

Laat de schikking aan mij over. Ik zal dien Grijpmaar gaan spreken.

B L IJ S P E L.

VAN HEÜI..

In ’s Hemels naam, doe dat! Hij heeft al met een dagvaarding gedreigd. Begrijp eens, een dagvaarding! 0, die Martha, die Martha! Kom, Loö’ers, laten we Kareinbsp;en Caroline gaan opzoeken!

Zij vertrekken door de zijdeur.

ELFDE TOONEEL.

PIMPING , GEORGE.

GEORGE.

Ik zal het jufvrouw Amaranthe gaan zeggen.

PIMPING alleen.

Die satansche Osbroek! Dat is nu al de veertiende vrijerij, die met een sisser afloopt! Ik dacht daar dienbsp;haven zoo netjes binnen te zeilen ! Juist was ik bezignbsp;mij te adoniseren om het jawoord te gaan halen, ennbsp;daar wordt me, door een geknevelden korporaal, eennbsp;biljet voor den neus gesmeten, dat al mijne heerlijkenbsp;uitzigten verijdelt, mij, in mijn eigen oog, tot een lafbek maakt! Het is om iazend te worden!

Dij haalt het biljet te voorschijn, en leest.

Vriend pimping!

Ik ben van gedachte veranderd, en gelast n, op straffe mijner ongenade, {je iveet wat dat zeggen icil) dat je im-mediaat tan jufvrouw amaranthe van heul, die je nietnbsp;waard bent de voeten te kussen , af ziet. Mogt de zaak haarnbsp;beslag al hebben, zoo zulje naar IlaarEd. toegaan, en haarnbsp;deémoedig smeeken dat ze haar woord terug neemt. Mogtnbsp;ze met geweld, aan je willen blijven hangen, zoo neem jenbsp;zonder eenigen omzwaai, het uwe terug. In allen gevalle

DE NICHTEN.

7noet je j om redenen, die ik voor mij hon, eér de klok twaalf geslagen heeft, van malkaar af zijn.

Ik ben en ik blijf

ALEXANDEB OSBROEK.

Vervloekte vent! Zijn ongenade ! 0, dat ik moed bezat om den brutalen orang-outang onder de oogen te zien! Hoe pleizierig zou het zijn hem levend te verscheuren I Nu moet ik wel onderdoen! Fatale teleurstelling ! Beroerde positie!... Hoe zal ik het met haar aanvangen ! Mij met de familie te brouilleren zou geennbsp;zaak zijn. Martha is er nog, en de beurs van den oudennbsp;heer... Ik zal er maar weer een pathetisch drame vannbsp;maken, dan hlijf ik vooreerst consequent, en tennbsp;¦ tweede... Stil, daar komt ze.

Hij brengt zijn zakdoek aan de oogen, en neemt eeno sombere houding aan.

TkFAALFDE TOONEEL.

PIMPING, AMARANTHE.

AMARANTIIE.

Ah, mijnheer Pimping, is u daar !

PIMPING, diep zuchtende.

Ja, daar ben ik ! Ik zelf! O j o !

AMARANTIIE, Ontsteld.

Wat scheelt u, mijn vriend?

PIMPING.

Araaranthe I... [Hij werpt zich op een stoel neder.) Laat mij.... een oogenblik.... dat ik tot mij zclven koora....datnbsp;mijn ontroerde ziel zich van den vreesselijkeii schoknbsp;herstelle!... Slaar ach, dat kan zij niet! dat zal zij niet!nbsp;Neen I Nooit! Nimmer ! In eeuwigheid niet!

B L IJ S P E L.

AMAEANTiiE , met toenemende ongerustheid.

Pimping!

PIMPING, langzaam opstaande , op plegtigen toon. Planeten en zandkorrels hebben haar afgemeten plaatsnbsp;in de Schepping! Ook de mensch en zijn ideaal! Watnbsp;hierboven geschreven staat, moet geschieden!

AMARANTHE.

Wat beduidt dat?

PIMPING gaat snel naar haar toe, vat hare hand, en zegt langzaam, met afgewend gezigt.

Amaranthe ! bezen nacht.... heb ik ecne allerijsselijkste ontdekking gedaan!

AMARANTHE.

Welke, Pimping ? In ’s Hemelsnaam, spreek !

PIMPING.

Herinnert ge u nog wat ik u gisteren zeide?

AM.ARANTiiE, Vlet teederhcid.

Zou ik dat zoo spoedig vergeten hebben?

PIMPING, haar verplaatsende.

Daar stondt gij! {Eenige schreden terugtredende.) Hier stond ik!... Herinnert ge ’t u, Amaranthe?

AMARANTHE.

0 ja.

PIMPING.

Ik zeide u dat eene heillooze bedwelming onzer bruisende hartstogten ons vaak, bij het smachtend grijpen naar het ideaal onzer liefde, allergruwelijkst doet mistasten. Herinnert ge ’t u?

AM.ARANTHE.

Ja, iets dergelijks heb je gezegd.

PIMPING.

En als ik u nu eens zeide.... Wee mij, Amaranthe! ik

heb al tweemaal misgetast!

DE ]V I C II T E N,

PIMPING.

Eerst waande ik dat Caroline mijn ideaal was!... Ik bedroog mij! Zij was het niet!

AMAEANPHE.

Verder.

PUIPIING.

Toen dacht ik dat gij het zijn zoudt.... gij.... wier al-betooverend schoon ... wier hemelsche aanminnigheden,...

AMABANTBE.

PIMPING.

Helaas, Goddelijke Amaranthe! ik bedroog mij ten tweedemale ! Gij... waart het ook niet!

.AMABANTHE,

Mijnheer!... maar gij schertst Pimping... Ha, ha , ha !

PIMPING.

O, lach niet! Werp geen klompen ijs, inde ziedende lava van mijn kokend gemoed ! Beklaag mij, Amaranthe ! Voel hoe de foltering der wanhoop mijn bloedendnbsp;hart doorvlijint, dat hart, dat wéér gedoemd is, in dorrenbsp;ledigheid, te kloppen, terwijl mij Gods bekoorlijke natuur weêr een woeste woestenij, een onbewoonde chaosnbsp;wordt! Heb medelijden! Ach, jaren kan die folteringnbsp;nog duren! Eerst dan, als mijn smachtende ziel... misschien in hooger spheer, de ziel van mijn ideaal ontmoet,nbsp;en met haar, sympathetisch-harmonisch ineensmelt...

AMABANTiiE, Opvliegend.

Verwijder u, onbeschaamde !

PIMPING.

Ook dat nog , Amaranthe! Ben ik dan niet ongelukkig genoeg? Zal ik dan vergeefs smachten naar den troostrijken balsem uwer medelijdende vriendschap ? Zal iknbsp;miskend cn veracht?... maar neen i Ik zie het! Ook gijnbsp;deelt in den schok, die mijn hart verbrijzelt! Ziltenbsp;tranen vloeijen, als zilveren parels, langs uw bleek ge-

141

Jaat! Dat is te voel! Neen! Gij moet niet lijden ! Gij moet niet ongelukkig: zijn!... Herstel u, edele vrouw!nbsp;Droog uwe tranen! Reik mij, voor het laatst, uw poezelenbsp;hand, en... {snikkende) vergeet mij!

AM-4RANTIIE, geheel buiten zich zelve.

U vergeten, ellendeling ? Als of ik ooit aan u gedacht had, rampzalige! U vergeten? Wat durft ge u al inbeelden! Weet, lage ziel, dat ik met geen ander oogmerk hier kwam, dan om uw vermetel aanzock vannbsp;gisteren , met fiere verontwaardiging af te wijzen !nbsp;rijiPiNG, ter zjde.

Mooi zoo, netjes ! {luid) Hou op, Amaranthe! Geen spijtige dolksteken! Ach, indien ik slechts mijn hartstogl dwingen,nbsp;mijn ideaal verzaken kon!... maar het noodlot beslist!nbsp;Het wil geen liefde tusscheu ons!... 0,het is vreesselijk,nbsp;zielontzeltend u niet te kunnen beminnen!... Het zijnbsp;zoo! maar zonder uwe achting, uwe vriendschap tenbsp;moeten leven !... neen, zoo wreed is het noodlot niet 1nbsp;Dat kan het niet willen!... Amaranthe, ik smeek u,nbsp;werp een laatsten meêdogenden blik op mij ! Misken hetnbsp;hart niet langer, welks gevoel zich in den reinsten aethernbsp;zijner gewaarwordingen baadt, om... om u te voet tenbsp;vallen, u te bezweren...

Hij valt voor haar neder.

AMAUAPiTIIE.

Van hier, heillooze! van hier ! Ik zal gerucht maken, zoo je niet dadelijk...

rmriNG opstaande.

Nu dan... vaarwel, hemelsch wezen! Eens, weldra misschien, zul je me lecren kennen, hoogachten ennbsp;beklagen!

Hij vertrekt met alle uiterlijke teekenen van wanhoop.

DE ]V I C II T E IV,

DERTIENDE TOONEEL.

AMARANTHE alleen.

Monster ! Duizendvoudig monster ! welk eene behandeling ! 0, dat do wanhoop mij verteerde en verslond! Dat de dood mij van liet gruwbaar afgrijsselijke des levens verloste!

VEERTIENDE TOONEEL.

AMARANTHE, CAROLINE, die, dooT de zijdeuT, vrolijk komt binnenlmppelen.

CAROLINE.

Lieve Amaranthe, ik zocht je overal, om u iets te vertellen, dat u zeker... maar hoe zie je zoo bedrukt?nbsp;Wat scheelt er aan ?

AMARANTHE, zick herstellende.

Niets, lieve zuster, volstrekt niets. Het is maar...

CAROLINE.

Je hebt geweend, geloof ik. Zeg me terstond wat het is. {met hartelijkheid.) Je moogt niet weenen, nu ik zoonbsp;gelukkig ben.

AMARANTHE,

Zoo gelukkig?... Ah, ik begrijp...Wilman, niet waar?

Ja, beste Amaranthe, Wilman. 0, we zijn beiden zoo gelukkig, eu Oom ook !

.AMARANTHE, zich geweld aandoende.

En ik dan, Caroline J Ik !...- Wees overtuigd dat mijn zusterlijk gevoel... dat mijne opregtste, teederste gewaarwordingen... maar helaas! De mannen! De liefde!... Mennbsp;ziet zoo vaak!... Nu, ik hoop er het beste van. Moog uwenbsp;toekomst...

B L IJ S 1' E L.

O, daar ben ik in ’t minst niet beducht voor. We hebben elkander zoo lief, zoo innig lief!

AMARANTHE , kort.

Als dat ook zoo niet was, zou je al zeer dwaas gedaan hebben van je met malkaar te engageren.

CAROLINE.

Maar zeg me toch eens wat er aan hapert. Er moet iets zeer ongewoons met u gebeurd zijn.

AMARANTHE.

Och , het is waarlijk niets. Mijn zenuwen zijn slechts nog een weinig geschokt, door dat voorval van gisteren, met dat onschuldig jongske.

CAROLINE.

Kom, dat is immers lang vergeten ? Als het niets anders is, ben ik gerust. Denk er aan, Amaranthe, dat we een bruiloftsvers van u verwachten. Nu ga ik Martha opzoeken, om ook haar het blijde nieuws mede tenbsp;deelen.

Zij huppelt weg.

VIJFTIENDE TOONEEL.

AMARANTHE alleen, in tranen uitbarstende.

Caroline! 0, o!... Blijde nieuws! Bruiloftsvers!... Onverdragelijk nufje, dat, reeds als kind, mij met haar jeugdiger schoon trotseerde, en wier geluk nu mijnenbsp;ellende bespot!... Zij gelukkig, terwijl ik!... Het is besloten ! Mannen, trouwlooze mannen, van nu af, verfoei en versmaad ik u, en geen uwer zal mij meernbsp;versmaden en belecdigen! Van nu af,'veracht ik hetnbsp;nietig schijngeluk dat gij ons aanbiedt! Van nu af...nbsp;Ha, kon ik u in een klooster ontvlieden en vervloeken, al moest ik er, mijn leven lang, lijden en wanhopen !

DE N I C II ï E N, ZESTIENDE TOONEEL.

AMAHANTUE , OSBKOEK.

OSBKOEK , in het hinnenkonien , ter zijde.

De zaak is in orde; ze heeft gehuild, (/wid.)Pleizierige morgen, jufvrouw Amaranthe!

AHAEANTHE.

Mjnheer Osbroek...

OSBBOEK.

Geen belet voor een ommezientje?

AMABANTUE, zich herstellende.

O neen; ik zal mijn oom doen verwittigen....

OSBEOEK.

Merci, in zoover namelijk dat het met u zelve is, dat ik, zoo als men zegt, een appeltje te schillen heb.

AMABANTUE.

Met mij?

OSBROEK.

Kijk, jufvrouw Amaranthe, er ligt mij iets op het hart, iets zonderlings.... iets aardigs. Ik zou eigenlijknbsp;een oratie moeten houden, om u uit te leggen wat het is.

AMARANTHE, ter zijde.

Wat bedoelt hij ! (luid.) Waarlijk !

OSBROEK.

Maar daar een braaf officier niet altijd orateur is, hetgeen ik, in mijn eigen persoon, met een levendnbsp;voorbeeld, zou kunnen bewijzen, zoo zal ik maar, zonder eenigen omzwaai, militairement met u omspringen.

AMARANTHE.

Doe dat, heer luitenant; ik heb altijd veel achting voor het militaire gehad.

OSBROEK, zacht, hij zich zelven.

Ei, zoo heel stapel zot is ze dan toch niet! (TZy blijft een poos nadenhen.)

B L IJ S P E L.

AMARANTIIE.

Zou ik weten mogen?...

OSEROEK, ter zijde.

In ’sduivels naam, liet moet er oplos! {luid, haar een' brief overhandigende.) Mag ik je dan vriéndelijk verzoeken eens eventjes dezen Brief te lezen?

AMARANTHE.

Een brief? {het adres lezende.) Aan de eerzame jufvrotuw Amaranthe van Heul. Aan mij ? en van wien ?

OSBROEK.

Lees maar ! (amaranthe leest; haar gelaat toont eene aangename verrassing.) Nu, wat zeg je er van?

AMARANTHE, met moeite haar blijdschap verbergende.

Waarlijk.... de inhoud is zoo verrassend.... zoo bevreemdend verrassend....

OSBROEK.

Als hij je maar pleizier doet; dat is de chose. Ik kan er gerust nog bijvoegen dat ik alles, wat er in staat,nbsp;zoo opregt meen, als of ik het zelf geschreven had.nbsp;Parole d’honnenr! Mijn naam, mijn hart, mijne eer, mijnnbsp;degen en mijn epauletten leg ik aan uwe voeten!

AMARANTHE.

Heer luitenant, ik voel mij ongetwijfeld zeer gestreeld en vereerd... maar... voor alsnog, kan ik u slechts... denbsp;verzekering geven....

OSEROEK.

Waartoe al dien omzwaai! Ik weet wel dat de meisjes gewoonlijk gewoon zijn, dergelijke dingetjes eenigentijdnbsp;in beraad te nemen....

AMARANTHE.

Natuurlijk.

OSEROEK.

Onnatuurlijk. Als het hart ja zegt, moet de mond dan complimenten maken?

10

DE NICHTEN,

AMARANTHE.

En dan is er nog eene andere omstandigheid, die mijn huiverend aarzelen billijkt. Ik heb zoo even eennbsp;zielpijnigenden schok doorgestaan , een schok, die eigenlijk geen schok was, en mij evenwel zoo vreeslijknbsp;sehokte...

OSBROEK.

Ga je nu raadseltjes opgeven?

AMABANTHE.

Mijnheer Pimping is bij mij geweest.

OSBROEK.

Als hij terug komt, sla ik hem de hersens in.

AMARANTIIE.

Hij had de onbeschaamdheid...

OSBROEK.

Laat hij die nog eens hebben !

AMARASTUE.

Met fiere verontwaardiging, wees ik hem af.

OSBROEK.

Of je gelijk hadt! Wat zou je metzoo’n mannetje uitvoeren !

AMARANTIIE.

Neen, indien ik immer aan de zoete stem der liefde gehoor geef, dan zij het om, in overeenstemming metnbsp;mijne teederste aandoeningen, een man voor mijn hartnbsp;te kiezen.

OSBROEK ter zijde.

Net als Martha; ze willen allemaal mannen voor haar hart. [luid) En... als ik nu eens vragen raag... hoe denknbsp;je over mij ?

AMARANTRE.

Het zou immers hoogst onvoegzaam zijn, indien ik mij nu reeds daarover uitliet?

B L IJ SPEL.

OSBROEK.

Waarom ? Zeg het maar franchement. Ik zal het niemand oververtellen dat je zoo dadelijk toehapte,

AMARANTHE.

Is dat nu eene uitdrukking!

OSBROEK.

Pardon! nu zie je ’t zelve dat ik geen orateur ben. Ik wilde maar zeggen dat je me even goed nu, als overnbsp;veertien dagen, uw antwoord kunt geven.

AMABANTHE.

Dat is ZOO; echter...

OSBROEK.

Echter ?

AMARAHTHE,

Ik kan niet ontveinzen dat ik veel, zeer veel achting voor u gevoel...

OSBROEK.

Roer er wat sentimenten onder, dan is de zaak gezond.

AMARANTHE.

Maar...

OSBROEK.

Hé?

AMARANTHE.

We hebben allen onze gebreken.

OSBROEK.

Och ja, in zoover namelijk...

AMARANTHE.

Om u de waarheid te zeggen... hou het mij ten goede, maar... ik vind u wel een beetje prozaïsch.

OSBEOEK.

Dat wil zeggen dat ik veel van verzen hou? Om den drommel niet!

10*

DE NICHTEN,

AMARAHTHE.

Integendeel, ik meen dat je er niet van houdt.

OSBBOEK.

Precies, dan zijn we ’t eens. Weg met de verzen! Oranje Loven!

ASIARANTHB.

Maar je begrijpt me niet, mijnheer Osbroek. Ik wenschte dat je er veel van hieldt- ik wenschte datnbsp;uw hart zich voor het betooverend schoon der Goddelijke poëzy ontsloot en vatbaar maakte.

OSBROEK.

Ah, meen je ’t nu weer anders! Welnu, als het dan zoo wezen moet, ik hou dol veel van verzen, ik wil ernbsp;razend veel van houden j zend me maar een kruiwagennbsp;vol; ik zal ze allemaal lezen en van buiten leeren.nbsp;Ik zal er zelf ook gaan maken als het je pleizier doet.nbsp;Mijn tweede luitenant is knap genoeg om me op dennbsp;weg te helpen.

amaranthe, teederlijk.

Als ik dat zelve eens deed?

OSEROEK.

Ook goed... nog beter, wil ik zeggen. Dit is dus afgesproken. Nu het andere.

AMARANTHE.

Het andere?... Daarover zal ik u later...

OSBUOEK.

Later? Moet ik dan, dagen en nachten achtereen, in onpleizierig gepeins, bij mij zelf zitten te prevelen:nbsp;Het zal lukken!... liet zal niet lukken! en vicenbsp;versa?... Ik dacht, Amaranthe, dat je een veel te gevoelig hart hadt, om een braaf militair zooveel dorst tenbsp;laten lijden.

B L IJ S P E L.

AMABANIHE.

Maar zie je dan niet in?...

OSBEOEK.

Wel neen! Wat zou ik inzien?

AMABANTirE.

En dan mag ik niet vergeten, dat ik geheel afhankelijk van mijn oom ben.

OSCEOEK.

O, die zal, zonder eenigen omzwaai, ja knikken; daar sta ik borg voor.

AMABANTHB.

Het is waar, mijnheer Osbroek, dat ik, al sedert lang, het genoegen heb u te kennen... dat ik reden hebnbsp;u voor een man van eer, voor een edel menseh te houden... en dit zjn zeker omstandigheden...

OSGROEK.

natuurlijk zijn dat omstandigheden; derhalve?...

AMARANTHE.

Zoo ik dus de inspraak van mijn hart gehoor wilde geven...

OSBROEK.

Juist, dat moet je doen! Je spreekt als een boek. Sla toe, Amaranthe! cn, parole d’honneur, je zult de gelukkigste van alle vrouwen z jn. Geen Koningin zal hetnbsp;bj je halen!

AMARANTHE.

Indien ik dat wist!... Osbroek! Zoo vaak wordt vrou-wel jke ligtgeloovigheid het deerniswaardig slagtoffer van mannelijke ontrouw! zoo vaak ziet men een vroljknbsp;laehje, voor eeuwig, in den zilten traan van het ziel-verseheurendst leed wegsmelten! En daarom. Osbroek!nbsp;antwoord mij ernstig en plegtig, op mijne ernstige ennbsp;plegtige vraag: Zult ge niij eeuwig beminnen? eeuwignbsp;trouw blijven?

DE NICHTEN,

OSBROEK.

Hoe kunje zulke muizenesten in je hoofd zetten! Nu ik me eens gedeclareerd heb, spreekt dat immers vannbsp;zelf?

AMARANTIIE.

Welnu dan... daar! (zij reikt hem hare hand,) Moge de genius der liefde den band zegenen, dien hij zelf om onsnbsp;strengelde!

OSEROEK, haar hand op zijne wijze schuddende.

Proficiat! Geloof me, Amaranthe, daar hebjewelaan gedaan. Je hebt me nu maar te volgen op het pad vannbsp;roem en eer. Ik zal je als een braaf soldaat voorgaan,nbsp;en beminnen zal ik je, als of je een mooi meisje vannbsp;twintig jaren waart. Parole d’honneur! 11a!... en watnbsp;zal mijn tweede luitenant opkijken! Wacht eens, hij isnbsp;nu juist aan de hoofdwacht, een geweerschot van hier.nbsp;Ik moet het hem eens gaauw gaan vertellen.

AMARANTHE.

Maar, Osbroek, zulk eene voorbarigheid...

OSBROEK.

Daar zal geen ongeluk van komen. Bovendien heb ik het hem op handslag beloofd. Hij moet dol nieuwsgierig zijn. Maar ik kom immediaat terug, om uw oom,nbsp;militairement, in het front te vallen. Sans adieu dus,nbsp;overheerlijke Amaranthe!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^df.

ZEVENTIENDE TOONEEL.

AMARANTHE alleen.

Hij is de mijne! Nu kan ik Caroline trotseren! Hoe fier zal hij daar staan, met zijn blinkende epauletten,nbsp;tegenover dien stijven droogen koopman met de pennbsp;achter het oor! Ha!... Wel is waar, er valt nog veelnbsp;aan hem te beschaven} maar de schaaf, in mijne hand.

B L IJ S P E L.

zal wonderen doen. Eerst zet ik hem aan mijne gedichten j vervolgens aan feith en de eamartine... en dan moet hij viool of fluit leeren spelen, om mij te accompagneren... en noten leeren schrijven, om de hrouillonsnbsp;mijner compositiën in het net te brengen... en dan hebnbsp;ik altijd iemand voor de hand, om mijne boeken opennbsp;te snijden, mijn catalogus bij te houden, en... wat zoonbsp;oneindig meer zegt, iemand, in wiens minnende ziel,nbsp;ik, bij het zaligendst geluksgevoel, de teederste gewaarwordingen van mijn kloppend hart kan overslorten. O,nbsp;Osbroek ! hoe zal ik u beminnen!

ACHTTIENDE TOONEEL.

ASIAKANTBE, VAW HEVL , MARTHA.

VAN HEEL, in het binnenkomen tot martha.

D.at onbedachtzaam gepraat kan me een boel geld kosten. Wat hadje met die menschen noodig? Laten ze goed of slecht zijn; wat raakt het u? En dan die club!nbsp;Wat hebje in een club te maken? Het is, op zijn bestnbsp;genomen, tijd verbeuzeld.

MARTHA.

Maar, lieve oom, we komen daar bijeen....

VAN HEEL.

Om van je evcnmensch kwaad te spreken; dat blijkt nu immers? En jij, Amaranthe, wat heeft die armenbsp;dichter Bomba u gedaan, datje hem..,.

asiabanthe ; met verachting.

Bomba een dichter? Heilige poëzy!

VAN HEEE.

Hij maakt toch verzen., de man.

DE NICHTEN,

AMABANME,

Hijmen maakt hij, ellendige rijmen. Bomba een dichter? een mensch, die in eiken regel, tienmaal tegen het metrum en de caesuur zondigt! die niets Terstaatnbsp;van de pligtinatige ineensmelting der vocalische lettergrepen! die alleronbeschaaradst, de yopeidoet rijmen!nbsp;Hij een dichter ? Stel hem eens de hoogstonnoozele vraagnbsp;voor, welk onderscheid er tusschen een trochaeus ennbsp;een spondaeus is!

VAN HEUL.

Maar er zijn immers recensenten genoeg, die hem op de vingers kunnen tikken ? Een meisje moest zich metnbsp;zulke dingen niet inlaten. Foei!... en dan die hatelijke jewa? de tnotsl Je hebt zijn herderszangen schapen-zangen genoemd... Als men uw lierzangen eens bierzan-gen noemde?

ATIARASTUE.

Ik durf mij vleijen...

VAN HEUL.

Het is een gebrek van dichters en dichteressen dat ze te veel durven; maar genoeg, Weest beiden voorlaannbsp;wat omzigtiger. Ik ben in een al te goed humeur omnbsp;langer boos te zijn. Je weet zeker het groote nieuwsnbsp;al van Caroline?

AMAEANTHE.

O ja, beste oom!

MABTHA.

's Hemels mildsten zegen heb ik reeds vurig voor haar afgesmeekt.

AMAEANTHE.

En ik dan! Een stroom van vreugdetranen heb ik geweend ! Die lieve, beste Caroline ! Hoe duizendvoudignbsp;gelukkigzalzij wezen, als de wenschen van mijn zusterlijknbsp;hart, slechts voor een tienduizendste deel, vervuldnbsp;worden!

B L IJ S P E L.

MARTHA.

En dat zullen ze. Die mijnheer Wilman schijnt mij zoo geheel voor haar geschikt.

AMABANTHE.

O ja, het is een allerlieist paar, allerliefst! Alleen is het jammer dat hij wat droog, wat prozaisch is.

MARTHA.

Hij mogt ook wel een weinig christelijker wezen.

AMARANTHE.

Nu, nu, dat kan alles nog te regt komen, zuster Martha!

MARTHA, met een vromen zucht.

De Hemel geve het, zuster Amaranthe!

AMARANTHE.

En Caroline zal haar ijdele drift naar wereldsche vermaken nu ook wel wat beteugelen...

MARTHA.

Begrijpen dat het haar pligt wordt om stil en ingetogen, als een brave, godvruchtige huismoeder...

AMARANTHE.

Gewis zal ze dat begrijpen j en bovendien krijgt ze een man, die, naar ik vertrouw, waarschijnlijk welnbsp;berekend zal zijn om haar onervaren jeugd, tegen allenbsp;mogelijke struikelingen , te behoeden.

MARTHA snuift.

Het is te hopen.

AMARANTHE.

En met grond te verwachten. 0, ik voorzie volstrekt geen zwarigheid.

VAN HEUR.

Ik ook niet.

MARTHA.

Wat zal het oom een genoegen doen, onze lieve Caroline geëtablisseerd te zien! en... als het dan ook eens mogt gebeuren dat jij, Amaranthe... en... ik zelve...

DE NICHTEN,

VAN HEUL.

Juist, daar moet het heen. Heb je me niets te zeggen , Martha ?

MARTHA.

Ja, lieve oom, om er rond voor uittekoinen,.. ik heb iets... op het hart liggen...

VAN HEUL, ter zijde.

Goddank! de luitenant heeft zich gedeclareerd!

AMARANTUE.

Mijn hart is in hetzelfde geval, beste oom !

VAN HEUL, ter zijde.

Zij ook! Dat kan een gelukkige dag worden i {luid) Zeker verlang je me ieder afzonderlijk te spreken?

AMARANTHE.