Verzameling tooneel^ stukken uit denbsp;nalatenschap vannbsp;Prof. Dn J. te WINKEL

No. 897-_

'■lt; ^ nbsp;nbsp;nbsp;-n 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '■

'\ nbsp;nbsp;nbsp;\' f f

' ^ nbsp;nbsp;nbsp;'é .

;gt; • ''^*1

. /•

. i ■ nbsp;nbsp;nbsp;•*• '

. gt;'' ij*-

■ '-.■. • nbsp;nbsp;nbsp;'--a'^' '*• -i

quot;*gt; \’ ^

'U\.' '-' -■

•gt; »

.,•'1

•• • nbsp;nbsp;nbsp;■* 'i

■'-M' \

ri'’' quot;v ■■ ».’ •

r^T

\ J

' 'Vi

/.

f--t^ V

^ ''W

■ •

GASTON EN BAYARD,

TREURSPEL.

De Gecommitteerden tot de zaaken van den Schouw burg hebben , volgens Oftroy door Hunne Ed. Grootnbsp;Mog.de Heeren Staateii van Holland en Westvriesland,nbsp;den Eerften November, 1787. aan hen verleend, hetnbsp;recht van deeze Privilegie, alleen voor den tegenwoor-digeu druk van GASTON en BAYARD, Treurfpd,nbsp;vergund aan j. helders en a. mars.

Geen Exemplaaren zullen voor echt erkend worden, dan die door ��n� der Heeren Gecommitteerden onder-teekendzyn.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

PER'

personaadjen.

de hertog van ALTEMORO, een Napolitaan. DE GRAAF VAN AVOGARO, een der edelen vannbsp;Brescia.

GASTON EN BAYARD,

EERSTE BEDRYF.

liet tooneel verheeld een gaandery in het tuighuis van het kasteel van Brescia , �waarin men allerhande wapenen en oorlogstuig ziet.

EERSTE TOONEEL.

van Franfcht

EAVARD , AVOGARO ,

Ridders.

Gevolg

enedigs krj�gsgeweld , een krachtloos b�kzemviiur. Sterkt Brescia vergeefs in �t ilryden voor deez� muur.nbsp;Wy tarten onbevreesd de muitgezinde fchaaren ;

Gy zyt voor ons, voor hen zyn niets dan doodsgevaaren; Dit flot is Berk genoeg wanneer men u daar ziet;

�t Vertrouwen op uw� moed is in elks oog te leezen^ Myn ziel, verrukt van vreugd, verbant een nutloosnbsp;vreezen.

Ik, burger van dees fiad, maar die myn hart en hand AanVrankryks verst,aanu, vooreeuwig, heb verpand,nbsp;A 5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ik

Ik vreesde lang de ftraf aan �t landverraad befchoren. Van hen die ik weleer tot meesters had verkoren.

Gy red myn telg en my, op deez� doorluchten dag, En toont wat heldenmoed, door pligt genoopt, vermag,nbsp;E�n held was dan bekwaam om , flechts met weinignbsp;klingen,

Ja , met een handvol volks, door legers heen te dringen! Maar, had niet reeds�t gerucht iiw daaden my gemeld?nbsp;Wierd �s vyands menigte ooit door held Bayard geteld ?nbsp;Wanneer heeft hy verzuimd den ramp eens vrinds tenbsp;keeren

�t Dreef me alles hier, en tot all��t geen ik heb verricht. Zo dra ik, in Milaan, uw� toefland had vernomen :nbsp;Maar zonder uwe trouw waar� ik te laat gekomen.nbsp;Ontfang myn eerbewys, � Franfche heldenfto�t!

Ik fta op �t hoogst verbaasd om eenen oorlogsmoed, Die, zes paar dagen, �t heir van drie ver��nde ryken,nbsp;�Van deezen zwakken muur, gefta�g terug deed wyken.nbsp;Welk een geluk, dat ik, daar u de llryd ontrooftnbsp;De krygskunde en den moed van �t waardigst legerhoofd,nbsp;Ik meen Durfort �, wiens wond hem fluit in �t grootsch ge-IVIy vader noemen mag van n,zyne oorlogslieden!(bieden,nbsp;Myn oog doorliep dees fterkte; en myne liefde en trouwnbsp;Melcl n �t geen, buiten u, ik elk verbergen zou:

In �t kort, zo wy niet ras van Gaston hulp verwerven , Dan zy ons lot om faam� op �t bed van eer te fterven.nbsp;�t Is waar, die held verwon : Bologne is buiten nood;nbsp;Maar tot zyn rasfe komst is de afftand al te groot.nbsp;Betrouwen we op onszelv�, ten fpyt van �s vyandsnbsp;magten.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^verachten.

TREURSPEL.

Urbino , om zyn deugd , met recht, r.Iom geloofd , Die oorlogsman, de neef van �t Kerklyk Opperhoofd,nbsp;Verzoekt gehoor by my. VVatfmart, dat hy durft waagennbsp;My te doen wanklen! ja, zelfs hoopt daarin te llaagen.

Ver��nen wy den moed met een bedaard beleid: Voorzigtigheid betaamt aan waare dapperheid,

Tracht dat verblyfvan weelde en ydle pracht te lloopen Bouwt daar een� fterken wal, en delft een diepe gracht.nbsp;Waardoor de Garzoftrooin zy in dit (lot gebragt.nbsp;Ikzelf, ik zal met u dat edel werk verrichten.

Batons nog langen tyd behoeden zal voor �t zwichten. Dat elk zyn� val vertraage , of wreeke eer dat hy fneev�.nbsp;En dus zyn� jongden fnik tot nut van Vrankryk geev�!,nbsp;De winst ��nsdags, wanneer men legers moet bedryden,nbsp;Doet mooglyk een� foldaat zyn vaderland bevryden.

TWEEDE T O O N E E L.

^^atlot, doorluchte vrind! is ons in �t eind�bereid. Daar zo veel krygsvolk ons van Gastons benden fcheid?nbsp;Ik zie in dit gewest ons leger ingefloten.

�t Venetiaanfche heir is, nevens �t groot getal Van Romes oorlogsvolk, ontfangen in zyn� wal:nbsp;Deeze onverwachte dag doet naauw� ons uitkomstnbsp;hoopen.

Waant dat ons een troiiwlooze in dit kasteel verzelt. liefef door welkeen drift myn ziel word aangedreven:nbsp;Eupliemia en gy, gy doet voor �t eerst iny beeven.nbsp;Hing niet een wis gevaar ons allen boven �t hoofd,

�k Verhaastte thans een� echt, myn liefde lang beloofd ; Een�echt, my door myn� pligt en neiging voorgefchreven.nbsp;Die my , tot heil des l�aats, in kroost kan doen herleeven.nbsp;Ta , fints uw telg myn hart geboeid heeft in haar inagt,nbsp;Is �t haare alleen de prys waarnaar myn glorie tracht.nbsp;Dit is der Riddren wet, die wy als heilig eeren.

Toen Karei, waarlyk de eer van Vrankryks opperheeren, Die blikzem van Itaalje, in �t ftryden altoos groot.nbsp;Die waar hy kwam verwon, my�t veld van eer ontfloot.nbsp;Sprak hy : � Ga heen , verdien door deugd den lof dernbsp;fchoonen ;

,, De liefde kan den moed verdubblen en bekroonen. ]k volgde zyne les, en heb voortaan altydnbsp;Aan �t vaderland en haar myn� oorlogsmoed gewyd;nbsp;Maar echter vond ik toen geen voorwerp nog op de aardenbsp;Dat in myn ziel dat vuur, dien gloed der liefde baarde.nbsp;Dat innig zielvermaak, dat tevens ftreelt en plaagt,nbsp;Die tvanorde in de ziel, die ons zo fterk behaagt.nbsp;Die opgetogen vreugd, alleen in ons geborennbsp;By �t zien der wedergade aan ons ten echt befchoren.nbsp;ja, in een� zachter tyd, in �t rypen van myn jeugdnbsp;bntftak Euphemia in my die driften vreugd; (ken;nbsp;Ik voelde door haar fchoon myn hart door�t oog verruk-�k Zal, tot haar hulp gefneld, de fchoonfte lauwrennbsp;plukken;

Om haar vind ik vermaak in �t hectfte doodsgevaar; Ik leef voor haar alleen ;... ik fterf met vreugd voor haar.nbsp;Ten dienstvan�tvaderland5 voor�t geen men mint, tenbsp;fneeven,

TREURSPEL. 13

Bayard, het lot fc'nynt ons nog uitkomst aan te bi�n: Urbino heeft begeerd u in dit (lot te zien.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ten:

Men moog� van zulk een komst iets ongemeens verwach-Men weet hoe Rome u eert. Wat zyn gezant moog� trachten,

Vertrouw dat zich myn hart aan uwen dienst verbind; �k Heb, eer ik Vrankryk achtte, alre� Bayard bemind:nbsp;�k Wil myn belang en heil geheel u overgeeven.nbsp;Bcfchikvry vanmyn lot, myn telg, ja van mynleven...nbsp;Maar hoe ! wat wil d�Al�gre ?

BERDE T O O N E E L.

Op �t krygsmans woord van eer Kwam ftraks Urbino hier: hy nadert reeds, Mynheer.nbsp;BAYARD.

V IER- .

14 GASTON EN BAYARDb VIERDE T 0 0 N E E L.

at is �t my zoet, � held! eene eeru aan tebictii Waairvan�t heelal flechts Ichaars cen voorbeeld heef:nbsp;gezien!

liet Kerkhoofd Julius, op Petrus ftoel verheven, Venedig, dat den trots van Afi� deed beeven.

Met Ferdinand, in Spanje als Ilyksmonarch ge�erd, En Maximiliaan, die �t Keizerryk regeert,

Zy allen hebben iiiy tot afgezant verkoren, (ren. En doen zich , doorrayn� mond als tolken middlaar, hoo-By naamen zo vermaard, zo ruchtbaar door de faam,nbsp;Voegt, en�t vergroot hunn� roem, Bayards doorluchtenbsp;naam.

Die Held, verwoester of verdediger der troonen, Treed, onder �tnedrig dak, in handeling met krooneti!nbsp;En �t llreelt myn hart dat zich een vorftenrei verne�rt,nbsp;En myns gelyken als hunn� lotbefchikker eert.

Toen de eer Urbino hield aan Lodewyk verbonden, Steunde onze vriendlcbap reeds op onverwrikbrenbsp;gronden;

�k Beklaagde uw vaderland, ondankbaar voor uw trouw. Die ieder vorst, met vreugd, op�t heerlykst loonen zou...nbsp;Gy merkt reeds wat belang my herwaards heefi gedreven:nbsp;�t Is om dees vesting niet, die gy toch op moet geeven,nbsp;Daar gy, terwyl uw moed die tegen ons verweert,nbsp;Alleen, na de overgaaf, �tverwonnen volk vermeert.nbsp;De flaatkunde en �t ontwerp van onze bondgenootennbsp;Ontdekken zich in �teind�; zy hebben faambefloten

�5

treurspel.

�tali� te ontflaan van Vrankryks overmagt, j)oor een ontzachlyk heir, l7ierroe te veld gebrngr.nbsp;Jlet Alpifche gebergt' zal �t Fransch gebied beperken:nbsp;Europa ftenit �er in, �t zal met ons medewerken:

En tot haar opperhoofd voegt Held Baynrd alleen. Urbino roemt op de eer, dathy , in de oorlogsvelden ,nbsp;Flet eerst de flappen volgt des grootften aller heiden;nbsp;�t Is Julius vooral die uwe deugd waardeert,

Hy acht uw dapperheid, en is u dankbaar tevens Voor uw doorltichte trouw in �t grootsch behoud zynsnbsp;levens.

Hy eisclit dan, tot myn loon, dat ik het worden zal!

� Neen; gy word het niet: ais uwe hulp kan baaten Aan Rome of Julius, ihoogt gy uw� vorst verlaatcn.nbsp;Een held behoort aan dien die hem het best beloont;nbsp;Hoe menig voorb eeld heeft dit Vrankryk reeds getoond ?nbsp;Een vorst, aan ivien wy ons door eigen keur verbinden ,nbsp;Kan zelfs den kleinllen dienst belooning waardig vinden;nbsp;Maar, waant een opperheer, verblind door zynenrang,nbsp;Ons,'als zyn onderdaan , verpligt aan zyn belang.nbsp;Niet zelden zal hy zich, dit weet gy, in �t beloonennbsp;Der grootlle dienden flaauw, zo niet ondankbaar toonetii

�k Weet van der Christnen wet dan waarlyk meer dan hy. De Flemelvorst doet dus zyn� wil en wetten hoorennbsp;Aan ieder onderdaan , zodra hy w'ord geboren :nbsp;j. Zo gy my dienen wilt, dien dan uW� vorst en land;nbsp;K, Myne oppermagt op de aard�ftelde ik in�s konings hand;

16 GASTON EN BAYARD,

� Het is uw� pligt voor hem te leeven en te fterven�; Dit doet den vorst het recht op onzen dienst verwerven^nbsp;En , geeft het Hoofd der Kerk die wetten aan zyn volk,nbsp;Dan fpreekt de Hemel zelf door hem , als door zyn� tolk:nbsp;Doch zo hy iets beveelt recht ftrydig met die wetten ;nbsp;Zo hy een� onderdaan tot ontrouw aan durft zetten;nbsp;Beftryd hy �s Hemels wil door zyn begeerte en wensch;nbsp;Dan is �t de mensch die fpreekt, ja een misdnadig mensch.nbsp;Vergeefs moog� Julius zyn� rang als heilig roemen:

Hy, die den vrede haat en �tmisdryfdeugd durft noemen; Verfpreidende overal die drift die hem bezielt,nbsp;Waardoor hy�twyd heelal door kryg en moord vernielt;nbsp;Wiens kruin, alreeds vergrysd door viermaaf twintignbsp;janren,

Die zelf voor Miraiidole een zwaar beleg dorst Haan , Beroovende den wees, wiens zaak hy voor moest flaan !

Denk echter niet dat ik, doorblinde drift aan �t d waaien, Des priesters wanbedryf op �t outer wil verhaalen.nbsp;Word �s Hemels recht gekrenkt door �t kwaad dat hiernbsp;gefchied?

Befmet het misdryf ooit de wet die �t ftreng verbied? Zou die, fchoon thans de Kerk zich om haar Hoofd moetnbsp;fchaamen,

Min heilig zyn voor ons ^ Twee onderfcheiden naamen, Die gy ver��nen wilt, fcheide ik vaneen, J.Iynheer:nbsp;�k Bcftry een� oorlogsman, daar ik een Kerkhoofdeer.

Wacht een foidaat met recht niet minder trouwloosheid. Venedig, ik beken �t, doet zich door Iloutheid eeren ;nbsp;Het wist, door ftorm verrast, het onweer af te keeren;

Zyn

TREURSPEL.

Zyn raad,zo grootsch als die van �t oud Romeinsch gebied. Zag �t naadreii van zyn� val en fidderde echter niet;nbsp;Zyn ftaatkunde, uitgeleerd in waarlyk fchrandre llreeken,nbsp;Wist in �t vyandlyk heir een�nutten twist �e pntfteeken;nbsp;En maakte Julius, die eertyds hen beftreed,nbsp;Befchermer van hun land; ja hunne loosheid deednbsp;Die vorften, die weleer myn� vorst ten ftryde pordehnbsp;Tot hunnen ondergang, thans Vrankryks vyand worden}nbsp;Doch, zo ooit Lodewyk zich eerloos ziet verra�n,

�t Zal dan door vorften zyn, maar door geen� onderdaan. Gy kent dien ryksmonarch, den troon zo dubbelnbsp;waardig;

Gy kent zyn hart, zo fier, z� edel eh rechtvaardig. Wat rechten heeft hy niet, behalven die der kroon.nbsp;Op dat gelukkig volk, �t welk leeft naar zyngebo�n!nbsp;Zyn oogfpoort in ons hart de liefde aan, tot verrukking;nbsp;Wy voelen de achting flechts, en nooit de fcepter-drukking.

Hy, tevens te�r van hart en onvertfaagd in �t veld. Weldoener van al de aard�, grootmoedig oorlogsheld,nbsp;Befchermthetryksgebied door�t erfrechthembefchoren;nbsp;Maar nimmer zal zyn ziel de ftem der ftaatzucht hooreri.nbsp;Ik weet dat Julius dees deugd in twyfel trekt,

Dewyl hy zulk een deugd niet in zichzelv� ontdekt. Hy denkt dat Lodewyk, ondanks zyn eer en pligten.nbsp;Ten uitvoer brengen wil al �t geen hy kan verrichten.nbsp;En dat een vorst zyn� wil flechts regelt naar zyn raagt.nbsp;Een ryksmonarch, wiens hart altoos naar glori tracht.nbsp;Een Franschman zou zichzelv� dus de eerder zege ont-rooven!...

�k Vergeef den fterveling dat hy �t niet kan gelooven! Maar gy, die mynen dienst voor andre meesters zocht,nbsp;Gy koost gewis myn� vorst, indien gy kiezen mogt;nbsp;URBINO.

Ik acht uw� meester hoog, hy is myn eerbied waardig;

18 GASTON EN BAYARD,

Daar daaglyks zyne gunst biykt aan elk� oorlogsman i Is �t held Bayard die op die gunst niet roemen kan.

Die dienden zelf; � ja, ik zie gerust myn�. koning Door hoflyke oorlogsli�n ge'ftaag om loon omringd,nbsp;Wier lange ziel naar �t goud meer dan naar glori dingt.nbsp;Daar zy, ;fteeds on vernoegd, nog al tyd meerder hoopen,nbsp;En aan hunn� vorst den dienst, die hem behoort, ver-koopen.

In�t eind�, zo Lodewyk aan �t lastig aanzoek geeft Een loon, waarop, de deugd alleen haar rechten heeft.nbsp;Denk dan dat hy fomtyds baatzuchtige onderzaatennbsp;.Moet koopen . voor�t belang van hem en van zyn ftaaten.nbsp;Een waardig onderdaan, daar hy zyn� vorst beklaagt,nbsp;Duld dat de vrekheid meest zyn fchatten met zich draagt;nbsp;En�t ftrekt my meer tot eer zo elk, met reden, oordeelt,nbsp;Bayard wierd niet genoeg door Lodewyk bevoordeeld.nbsp;Dan dat gy, en de Staat, in�t hart misnoegd, metre�n,nbsp;.My zaagt te groot beloond, ten koste van �t gemeen.

Maar hoe! wy zien den vorst my naar myn�wenschbe-Zo dra hy lauwren ziet gunt hy my die te haaien;

Zo dra hy �t vaderland ziet in gevaar gebragt, f wacht. 'Wyst hy Bayard den post daar �t grootst gevaar hemnbsp;Hyzelf dringt iny daar de eer geen lauwren doetontbceren;nbsp;Hy wil voor �t eerst doormy, wat glori! triorafeeren.nbsp;De jeirgdige Valois, die na hem heerfchen moet.

In�t perk van eer, op last zyns konings, moet betoomen. Heeft reeds, voor�toog van�their, me als vader aangenomen;

TREURSPEL.

En dat �s lands koningen, geenszins met ydle klanken. Dus aan dien onderdaan den roem eens konings danken.nbsp;Is dit niet loons genoeg? Gy, oordeel zelf, Mynheer,nbsp;Wat rang, wat waardigheid haalt ooit by zulk een eer?

Maar waarom heeft hy dan, in deeze om Handigheden ^ Daar�t Franfche ryk zich door vier vorften ziet beftredeii^nbsp;Aan 11 dien ryken oogst van lauwerbla�n ontroofd.

Te dienen onder hem!... zou dit u niet mishaagen? Bloost ge op dit denkbeeld niet?

Ik heb geen grond tot klaagen: De Broeder van den vorst van �t Spaanfche koningkrykjnbsp;De Hertog van Nemours, de Neef van Lodew�yknbsp;Gebied Bayard met recht: zou dit myii�roem vermindren?nbsp;URBINO.

Wat kan zyn jeugd toch hindrec. Wanneer hy reeds �t verftand van ryper jaaren heeft.nbsp;En iu het oorlogsveld voor geen gevaaren beeft?nbsp;lliepzinnig in �t beleid en koel in �t overweegeii,nbsp;Volvoert hy �t wys ontwerp door zyn� gevreesdeii degen.nbsp;Hy weet op tvelk een wyz� men ftryd in�t open veld.nbsp;En hoe men muuren dwingt door kunst en krygsgeweld.nbsp;Gelyk een jong foldaat haakt hy geftaag naar�t ftryden |nbsp;Gelyk een gryze held weet hy den flag te inyden.

Ik volg hem met vermaak, ja wensch hem te evenaaren. Daar zo veel deugd regeert, wmt acht men daar de jaaren?

Bs nbsp;nbsp;nbsp;En

flo GASTON EN BAYARD,

BAYARD, die te gelyk met hem opgeflaan is, � Neen; ik wil fayn lot aan uw beflisfing Hellen.

Hy wiens deugd ik eer zal hier myn vonnis vellen: Spreek, zo ik aan uw�eiscli en pooging mogt voldoen.nbsp;Zou dan uw hart voor iny de voorige achting vo�ii?

Ik fpreek tot u als mensch, niet als gezant van Romen: Zo ik u tot de hulp rayns meesters had verleid,

Zyn heil had my verheugd, maar�k had uw deugd befchreid. BAYARD, hem omhelzende,

Neen; gy,die op myn fpoor uw� roem niet kunt verkorten, Zult nimmer om Bayard dan eedle traanen Horten.

Ach! gy ontwringt my die, daar gy my fiddren doet. Wil dan Bayard vergaan door woesten overmoed!

Uw kloekheid word misleid indien gy hoop durft voeden Op Gastons onderHjind, die, door de watervloedennbsp;En menig diep moeras, in d�optogt word belet.nbsp;Rivieren, overal door d�Albanees bezet,

Verhindren deezen togt, die nimmer kan gelukken. En waant gy dat een heir, dat zich alre� voelt drukkennbsp;Door zo veel tegenfpoed, door hongersnood beHre�n,nbsp;Zo ligt den gantfchen Hoet van krygsbenoodigdhe�n.nbsp;Ja, �t koopren dondertuig, vervoert door vloed en flyken.nbsp;Daar �t draagbaar handgeweer het v�lk reeds doet be-zwyken ?

Door-

U R S

weg

PEL.

daar zo veel

Ach ! waan niet dat dit puin der vorflen magten ftiiit. Befchouw uwblikzemtuig, daar �t, op �t misvormd afuit,.nbsp;Vergeefs de moordftof wacht, vcrfpild in�t vruchtloosnbsp;hoopen �,

�w poortenreeds doorboord, uw�wal genoegzaam open; Uw grachten , overal met toorenpuin gevuld ...

BAY'ARD, die geduurende dit voor ft cl van URBINO eeiiig ongeduld heeft doen blyken , keert zich naarnbsp;den ingang.

Wat zullen dees foldaaten ?.. � Bayard, op de fchouder van een foldaat leu-, nende, en, met fierheid, op de andere kf^gsliedennbsp;wyzende.

Zie hier dan liog een� wal, waarop wy ons verlaaten; Een� andren wal, wiens fterkte uw magten kan we�rllaan,nbsp;En uwe opmerkfaamheid tot nog toe fehynt ontgaan.nbsp;Befchouw deez� heldendrom , vergrysd in �t oorelogen ,nbsp;Hun wonden, daar zy zich zo roemryk door verhoogen ;nbsp;Die merken van een�moed, die, meer dan twintig maal,nbsp;De woede tarten dorst van vuur en heldenftaal;

En weet dat geen van hen deez� moordpoel zal ontwyken. Dan langs een brug van puin en vyandlyke lyken.

22 GASTON EN BAYARD,

BAYARD, UPvBINO , ALTEMORO, d�xYE�gPvE j

BAYARD.

ALTEMORO.

BAYARD.

ALTEMQRO.

BAYARD, nadat hy en de Hertog elkander en eene poos met verwondering hebben aangezien.

Hoe groot een opperhoofd is ons ten deel gevallen! Wat eer is �t voor Nemours ons dus verbaasd te zien!nbsp;Wy, twintig jaaren lang, beroemd als oorlogsli�n.nbsp;Wier moedenkrygsbelcid ons door al de aard� deedeeren,nbsp;Komt, laat ons nog van hem de kunst des oorlogs leeren!nbsp;Kon een� van ons deez� togt ontwerpen of vermo�nnbsp;Te dienen onder hem!... zou dit ons bloozen doennbsp;Keer vry tot .hen, Mynheer, die u ten togt verzelden:nbsp;Aleld Gastons wonderwerk aan alle uw Tibeihelden :nbsp;Misfehien dat we aan dien ftrooin elka�r eens wederzien,nbsp;�k Ga naar myn legerhoofd, en zal hem hulde bi�n.

Z E S-

TREURSPEL. 23 ZESDETOONEEL.

ALTEMORO, tegen Urhino, na eerst gezien te heb-, ben of al het volk vertrokken is, in welken tusfcJien-tyd Avogaro inkomt.

emours. Mynheer, befloot te ftormen op de wallen; Betrouw de krygskans niet, die fcliaadlyk uitkan vallen.nbsp;De Prins, met al zyn heir, ftraks in de dad gebragt.nbsp;Door een gewaand verdrag, verga daar deezen nacht:nbsp;Pescara, die alleen �t geheim wist na te fpoorennbsp;Van�t nieuwe blikzemvuur, zal u myn wit doen hooren.nbsp;Hiertoe heeft Ferdinand ons beiden magt verleend:nbsp;Hy, hoofd van �t Spaanfche volk met Romes heir ver-URBINO, Avogaro aanziende, (eend.. ^

Hou op. Laat Ferdinand zich vry verraaders koopeu; Maar nooit Veneti�n of Rome daartoe noopen.

De eer zal, zo ik u volg, voor eeuwig van mywykeuj Ik overwin met eer... of wil met roem bezwykeu.

Z E V E N E E T O O N E E L.

J)ie uiterlyke deugd baar� u geen vrees. Mynheer; Zyn volk is my verkocht, hy is geen meester meer.nbsp;Die overgroote fpoed van Gastons wederkeeren,nbsp;Verydlende �ns ontwefp, kan .onze hoop verme�ren.nbsp;De Fraiifchen, die'vol drlff reeds haaken naar deez� wal,nbsp;B 4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ver-i

Vervullen onzen wensch, verhaasten zelf hunn� val: Geen hunner kan den llrik, door ons gefpreid , vermy den:nbsp;Wy zullen, met ��n� flag, 1'tali� bevryden.

Wat hoop bezielt inyn hart na de uitgeftaane pyn! Blyn echtgeno�tc en zoon ! gy zult gewroken zyn!nbsp;Waarde offers, die voor �t wo�n van �t Franfche volknbsp;moest bukken!

Ik heb , opdat myn wit te beter mo.gt gelukken, Myne eedle woede en fpyt,twee gantfchejaarenlang.nbsp;Door list en veinzery, gehouden In bedwang;

Maar, op deez�dag van wraak,zal zich myn arm verheffen. Om, met een� wisfen flag, op �t onvoorzienst te treffen.nbsp;Myn dwingelanden zyn op myne trouw gerust:

Befchuldigde ik alleen het krygslot van zyn fterven, En heb Nemours gevleid dat myn gerechte fmart.nbsp;Door zyn weldaadighe�n, geweerd was uit myn hart.nbsp;Bayard acht zich door ray myn dochters hand befchoren.nbsp;Geen hunner denkt dat ik het oproer aan dorst fpoorennbsp;In �t muitend Brescia, en heimelyk die ftadnbsp;Met volk en wapentuig, langs �t onderaardfche pad,nbsp;Hen onbekend, voorzag, ja zelfs, door myn foldaaten ,nbsp;Het heir dier ftad deez� nacht in dit kasteel zallaaten.nbsp;ALTEMORO.

Van al den dienst. Mynheer, dien ik u thans betoon, V/as uwe Euph�mia het oogmerk en het loon;

Cy bood haar hand my aan; ik acht u als myn� vader, En wreek met vreugd uw gade en uwen zoon te gader.nbsp;�k Wierd eertyds door Nemours gebannen uit myn land,nbsp;Uit Napels, toen dat ryk moest vallen in zyn hand;nbsp;Thans deel ik in zyn gunst meer dan ik kon gelooven;nbsp;Doch, om het ryksgezag van Napels hem te ontrooven,

TREURSPEL.

Dnt Lodewyk hem geeft, fpoort Ferdinand my aan. Door menig gunstbewys, om Gaston te verra�n;

Ily wil myn Hertogdom my heimlyk wedergeeven; Tot onderkoning zelfs word ik veelligt verheven;nbsp;Maar �t is een waarder zorg die my aan u verbind;nbsp;Nemours bemint uw telg , en ach !... hy word bemind.

Ditheb ikreeds vermoed, toen gy, in liefde aan �tblaaken. Van my bevel verkreegt die niet bekend te maaken.nbsp;Zie daar het goed gevolg van uw bedwang, myn vrind;nbsp;Gy treed in �t hartsgeheim van Gaston en myn kind.nbsp;Daar zy onkundig zyn van �t geen wy faamen fmeeden..,nbsp;Maar waarom hebben zy die liefde nooit beleden?nbsp;ALTEMORO.

De Prins had liaar beloofd te zwygen van die trouw. Totdat zyn vorst daartoe verlof verleenen zou;

Zo dra Bayard verneemt dat Gaston blaakt in min Voor haar die hy verwacht tot zyne gemaalin,

�Han zal zyn minnenyd, die, door de-wraak aan �t branden. Held Sotoma�orreeds deed fneuvlen door zyn handen...

6 Hemel! welk een heil word my door�tlotvoorfpeld! Myn medeminnaars de een door d�ander ne�rgeveld.'nbsp;� Vrankryk! hy die dus uw helden kan verdeelennbsp;Mag veilig zich met hoop vnn overwinning ftreelen!

�t Is zeker dat de liefde in �t hart den, roem verwint. Twee vrinden, als hun hart het zelfde voorwerp mint,nbsp;Gaan daadlyk door ��n�wenk, ��iieenkle lonk verloren...

Ach ! Vrind I zo liefde in �t hart de V'raak niet aan kan Verwydert zy voor �t minst de toezicht en �t beleid:

TREURSPEL. �7 TWEEDE BEDRYF.nbsp;EERSTE T O O N E E L.

Maar Gaston hoopt dat hy uw hand, als uw gemaal, Vrn my ontfangen zal; zelfs durft zyn hart zich vleijeii �nbsp;Dat gy door �t zelfde vuur.,.

Wanneer hy denkt. Mynheer, dat hy myn hart bezit, Dat ik hem teder min, ja dat ik hem aanbid!

Eer ik held Gaston zag moest ik hem reeds beminnen; �k Ontroerde vaak van vreugd op �t gloriryk verhaalnbsp;Van zyne heldenda�n en grootfche zegepraal:

Meu

Men zag my, op�t gerucht van zyn gevaar, verbleeken : Zyn roem fchecn in myii ziel een� fleren moed te ont-fteeken :

Myn hart riep, vol verlangst, hem telkens naar dit oord: It wenschte hem, door liefde en glorizucht gefpoord ,nbsp;Steeds nieuwe deugden toe, deeds nieuwe lauwerbladen.nbsp;En zag dien wensch vervuld door zyn doorluchte daa-den.

Zyn hoofd was te Agnadel met lainvren reeds verfierd, Toen �t fiere Brescia door hem veroverd wierd.

Gy zaagt zyn� moed, zyn deugd en zyn bevalligheden, Betoovrende ieders hart, doorleder aangebeden.

Hoe bitter heeft hy niet myns broeders dood befchreid, Die'toen het offer was van driftig wanbeleid.'

Tqen ik, door welda�n, hem uw droefheid zag geneezen! Dit zelf, dit trof uw hart. Bayard intusfehen zocht.nbsp;Van Gaston onbewust, aan my te zyn verknocht;

Ik vond geen re�n Bayard toen nog te wederflreeveii. Zo lang de vorst zyn ftein tot Gastons echt moest gee-vcn.

Helaas 1 ��n vonk van liefde, in een gedreng gemoed, Word ligt een hevig vuur, een onuitbluschbre gloed!nbsp;Bayard eischt thans myn hand. Wat lot Baat my tevree-zen!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;weezen...

�k Zal mooglyk tusfehen hen een toorts van tweedragt Maar een veel grooter angstbeknelt myn fiddrend hart:nbsp;Myn Vader! uw gevaar baart my een feller fmart: (men;nbsp;�t Geheim van �t vloekverbond ftaat aan den dag te ko-Ep, als vorst Lodewyk uw� toeleg heeft vernomen.nbsp;Wie weet of hy, na al die gruwzaame euvelda�n,

Aan held Nemours voor ii vergifnis toe wil ftaan. Verfoei uw fpoorlooshe�n , eer �t mooglyk is tefpade�.nbsp;Bekennen wy die zelf; of twyfelt ge aan genade,

Haar�

TREURSPEL.

Ik, om �t onwaardig vuur dat Gaston konontlleeken, �t Vermaak me oiurooven om myn gade en zoon tenbsp;wreeken ?

Zaagt gy uw� broeder niet in dit paleis vermoord. Door �s Gaulers woedend Haal met wond op wond doorboord?

Hier hield ik, vol van woede en vaderlyk erbarmen, Zyn ligchanm, wreed verlcheurd, nog in myn beevendenbsp;armen;

Hier drukte hy myn hand nog voor den laatften maal: Hier riep zyn veege mond, met naauwverflaanbre taal,nbsp;Zyn�vader aan om wraak; en ik, daar door verwoeden.nbsp;Bezwoer die by zyneasch, by zyne ontzielde moeder 5nbsp;Die moeder, die by �t lyk haar� laatften adem gaf,nbsp;Verpligtte my om hen te volgen in het graf.

Uw wreede tederheid kon my in �t wo�n we�rftreeven; Maar tot myn wraak alleen verdroeg ik �t lastig leven.nbsp;Gy weet dat reeds myn hart, lang eer ik zo veel kwaadnbsp;Van Vrankryk heb gele�n, dien landaart heeft gehaat:nbsp;Elk vloekt dat volk , dat ons zo fmaadlyk wil verdrukken.nbsp;Dat ons geboren acht om fchandelyk te bukkennbsp;Voor ieder dwingland wien dees heerfchappy behaagt.nbsp;En elk gelukkig acht die zyne ketens draagt.

�k IJevry myn vaderland door naar de wraaktehooren; Itali� is geenszins aan Vrankryks vorst befchoren.

Wat rechten had dit volk om kryg en rouw en moord Te brengen uit hun land in dit gelukkig oord? (geeven:nbsp;Hunrampfpoedzal, voor �t minst, mynfmart vertroostingnbsp;Dees dag zy voor al �t heir de laatlle dag van �tleven:nbsp;Gantsch Vrankryk zy vervuld met vaders zonder troost.nbsp;Wier hart, als �t myne, fchreit om �t misfen van hun kroost.

30 GASTON EN B A y A R �,

Heeft Lodewyk Milaan door�t erfrecht niet verkregen? Gy zyt zyn ondcrzaat; hy is nw opperheer:

Strekt n de grootfche nanin van Franschman niet tot eer? �t Is billyk dat inv hart zich voor dien vorst verneder�.nbsp;Uwe eer, belang enpligt�t roept a�� tot hem u weder.nbsp;Aanvaard voor uwen zoon een� veel doorluchter zoon.nbsp;Wiens liefde in iny uw bloed zal plaatfen op den troon:nbsp;Ach! mogt de fccptcrglans inv hartewee verzoeten!nbsp;Kemours legt A�apels kroon met eerbied aan uw voeten gt;nbsp;Daar uwe glorizucht nooit om dien luister dacht;

�n gy, gereed om �t hart dat u bemint en acht Te treffen met uw� dolk, als een ontmcnscht verraador,nbsp;Gy tracht zyn beul te zyn veel liever dan zyn vader!

Hoe! ivaantgy dat inyn hart misleid zou zyn door�cfcboon. Dat fclrynfchoon van een� rang uw� minnaar aangebo�n?nbsp;Dn kanyk van den aart van �t wufte volk Vertrouwennbsp;Dat Gaston ooit de kroon van Napels zal behou�n?

Of heeft hy meer geluk dan Karei, die dat ryk Welhaast verlaaton moest? Of zou hy Lodewyk, (ven?nbsp;Aan wien men�t mede ontroofde, in magt te boven ftree-En zo hy, op zyn beurt, word uit het ryk verdreven.nbsp;Moet ik, verr� van myn land, ontbloot van eer en ftnat,nbsp;Hem volgende in zyn vlucht, van elk veracht, verfmaadnbsp;Gelyk een hoveling eens kunings zonder ftaaten,

Myn leven zien ten prooije aan ramp op ramp gelaaten? Vensdig is �t alleen wiens wet ik hier erken,

Terwyl ikzelf dc heer en�t hoofd eens graaffehaps ben: Myn tytels en gezag, myn naam en rang te gadernbsp;Herleefden in myn� zoon, tot glori van zyn� vader.nbsp;Met vervoering.

�Myn zoon was al myn hoop, myn glori, lust en vreugd; �k Verdubbelde myn� roem door zyne heldendeugd;nbsp;Dit alles is voor my met hem in �t graf verloren:nbsp;liet kroost is vreemd voor my dat uit u word geboren:

TREURSPEL.

Myn naam verdwynt en fterft voor eeuwig van dee ze aard�: De zooiien uws gemaals zyn voor myii� Itam iirets waard.

Zy achten naauwlyks ons als uit hun bloed gefproten; Een zoon, wiens rang het hart door trotfche hoop verblind,

Word meer door hovaardy, dan door natuur bemind. Myn waarde vader, ach! zult gy dan nooit geheugennbsp;Dat myne liefde uw hart van�t dwaalfpooraf mag brengen,nbsp;�k Heb billyk flof tot.klagt; en ach! ik fmeek genac.

Ik ben alleen uw troost; gy hebt thans niemand nader; Wees voor Euph�mia eeii te�rbeminnend vader!

Ligt een gewoonte, in �t eind�, van dat verfoeilyk kwaad. Laat, laat een zachter drift de ftem der wraak verfmooren.nbsp;Natuur doet, aan uw kni�n, een tedre liemuhooren:nbsp;Verander voor die telg, die u de Hemel gaf.

Het dierbaar leven niet in de allerwreedfte flraf: Herleeft de deugd door my in de oorzaak van myn leven,nbsp;Dan fchenk ik hem zelfs meer dan hy my heeft gegeeven,nbsp;AVOGARO.

Sta op: verberg uw klagt, die myne gramfehap fart-De wraak is al myn heil, de wellust van myn hart.

Ik offer, fchoon uw ziel van zulk een woedegrilwe, .Aan deeze drift met vreugd myn bloed en-ook het uwe.nbsp;Slaavin van een� tiran, tviens haat uw gantsch gedachtnbsp;Wreedaartig heeft vervolgd en deerlyk omgebragt.

Uw onnatiiurlyk hart,.gewyd aan dien verraader, Behoort my langer niet... ik ben liietmeeruw'vader.

sa GASTON en BAYARD,

Men nadert ons. �t Is Gastons vrind: welaan, Doe hem myn hartsgeheim vry tot myn� val verftaaiiinbsp;Maar beef.

Tenvyl zy ne�rflagtig blyft peinzen, �vertrekt Avoguro, en geeft aan Altemoro een teken van verftand-houding.

TWEEDE T 0 O N E E L.

Befcherm myns vaders l�ven: Hy heeft u blyk op blyk van zyne gunst gegeevcn.nbsp;En in uw ballingfchap uw deerlyk lot verzoet:

Ily loopt in zyn verderf zo gy hem niet behoed. Breng, in dit vreesiyk uur, myn welda�n u te binnen:nbsp;Ik was het die u deed held Gastons vrindfehap winnen;nbsp;Uw pligt eischt thans uw zorg voor beide uw vrinden,nbsp;ach!

Toon die trouw, waarvan wy ons beloofden,.. �k Zie Gaston met Bayard, omringd van legerhoofden;nbsp;Myn ziel, te fel ontroerd, verbergt voor hem haar�rouw:nbsp;Mynheer, verwydren we^ons,

D E Rn

TREURSPEL.

GASTON, BAYARD, EUP H� MI A, ALTEMORO, D�A L � � K. e , Franfche Ridders.

hitwyk my niet, Mevrouw. Gy ziet uw krygsvolk hier. Dees pracht der oorlogsveldennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(helden:

hlishaagt geenszins aan�t oog van�t achtbaar kroost E�n lonk uit uw gezigt fpoort tot uw wraak hen aan.nbsp;En doet hun moedig hart zichzelv� te boven gaan.

Dan vliegt die helciendrom om in haar� dienst teflryden... Maar hoe ! gy fchreit, Mevrouw! wat droefheid treft uwnbsp;EUPH�MIA.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(hart?

Ach Prins ! dees dag van roem is ook een dag van fmart. Myn vader... zyn gevaar... het uwe...�S iands gevaaren...nbsp;Dit alles moet myn ziel de felfte fiddring baaren.nbsp;BAYARD.

Hoe! fiddring! daar Nemours, die altyd ov�rwon, Den vyand driemaal lloeg, twee deden wreeken kon.nbsp;En, in zo kort een� tyd, de kunst der ftervelingen,nbsp;Ja , door een wondre kracht, natuur zelf kon bedwingen!nbsp;Thans mag derFranfchen roemhunn�moed te boven gaan,nbsp;i)oor hun doorluchtig hoofd : zy beefden voor Milaan ,nbsp;Men ziet thans Julius voor Romes wal zelfs beeven^

34 GASTON EN BAYARD,

Meer dan ik immer deed deed gy in vierpaar dagen: Uw laatfte togt doet elk van �t kunstbeleid gcwaagen,nbsp;Dat gy alleen bezit: Bayard zelfheeft gebeefd,

Myn krygstucht, ftreng, doch nut, heeft onsdienfpocd Ik heb de hooffche pracht myn leger uitgedreven,

Die menigmaal den loop der helden heeft vertraagd, Hunn�arm verflappen deed, hun harten heeft vertfaagd.nbsp;De glans van �t wapentuig is al de pracht dier helden,nbsp;Die nimmer hunnen roem in grootfche weelde ftelden.nbsp;Tegen de Ridden,

Myn Vrinden ,toeft een poos eer gy ten ftryde gaat: Vier uuren zyn genoeg tot rust van een� foldaat.

Dat laf zich altoos houd befloten in zyn wallen, Terwyl het, zo �t zich had bediend van de overmagt,nbsp;Myn kleine bende reeds vernield had en gellagt.

Dit nieuwe wondervvefk kan thans myn� moed bekooren: Gantsch Vrankryk zi� deez� dag vorst Kareis tyd herbo-Toen deeze koning, door drie vorften aangevat, (ren.nbsp;Meer krygsgevangnen kreeg dan h'y foldaaten had. (nen:nbsp;Komt, trachten we ons een� weg naar zulk eene eer te baa-Men brenge in Romes muur onze achtbre lelivaanen:nbsp;Herwinnen we ons gebied vau Spanjes opperheer:

lt;5 Ridders! �k breng u thans een dierbre wet te binnen. De dienst van �t vaderland kan�t hart der fchoonenwin-Laat ons dit uur doen zienwie van deez�heldenftoet (nen:

TREURSPEL. 35

Ziet hier het waardig doel dat myne ziel doet blaaken; Ik magjdoor�skonings keaz�,dien gloeduk-enbaa�r maaken:nbsp;Haar liefde heeft voorlang myn zucht voor �t land be-baYARD, ter zyde.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(loond.

Zo dees dag myn hoofd met lauwren kroont, Wil ik, op morgen zelv�, voor Bresciaas altaaren,nbsp;Myn glori en myn� moed met haare deugden paaren,nbsp;�n, binnen weinig tyds, haar� liefdegloed ten loon ,nbsp;In Napels haar� gemaal doen praaien met de kroon,nbsp;BAYARD.

�t Verbergen van dien gloed ontvonkt myn� mihn�uyd: Blaar�k heb op u een recht, dat nooit inag zyn gcfcljonden'r

Ik heb uws vaders woord; gy zyt aan my verbonden; En ik verweer dat recht ten koste van myn bloed.nbsp;gaston, met drift.

Wel nu... maar neen ; myn pligt verbied my voort te vaa-Uw naam , uw rang... nbsp;nbsp;nbsp;(�'cn;

Myn rang ? welaan , ik leg dien n��r: Gy zyt met my gelyk door liefde en Jeugd en eer.nbsp;BAYARD.

Ja, Prins, ik wierd zyn overwinnaar. Dit is een daad. Mevrouw, waarvan gy, nimmer wist:nbsp;�k Heb Satoraa�of r�eds uw hand eertyds betwist;

Een voorbeeld van dien aart, Bayard, deed nooit niy bee-Maar �k moest u reeds verllaan; dit woord is my genoeg.

Dat elk van u terftond zich op zyn� post vervoeg�; Men wachte myn bevel en maak�ten llryd� zich vaardig.nbsp;De Ridders vertrekken niet, zj fchpien ontfleld ennbsp;fpreeken ftil onder elkanderen. Nemours vervolgt,

Ik achtuwhart te grootsch , te deugdzaam en roemwaar. Dan dat gy dulden zoud dai onze twist ooit fchand�

T ?v E U R S P E L.

Ik wil aan u, Bayard, �t geen ik befloot vertrouwen. En myn geheim ontwerp naauwkeurig doen befchouwen.

Doorzoek thans of myn jeugd ook myn beleid bedroog: Sla op inyn krygsbeleid uw wys voorzichtig oog.

Laat ons vereend, met moed, tot eer des ftaats, verwinnen; �k Zal, zo't myne eer dan duld, een� andren ftrydbeginnen.

VIERDE T 0 0 N E E L.

quot;Vi/quot;at neerat gy voor, Mynheert Waant gy dat ik een hart dat dorst naar bloed begeer?nbsp;Een liefde, die een� vrind berooven zal van �t leven,-Ofu door�tfchiildig daal van zyne hand doen fneeven?nbsp;En �t zou myn noodlot zyn, � Hemel! wilt gy dit! .nbsp;�e derven �t geen ik acht, of�t geen myn hart aanbidt

Verban dien fchrifc, Mevrauw ,uit uwe ontroerde zinnen, Bayard kan inooglvk nog zyn woeste drift verwinnen;nbsp;Ik laat aan hem deii tyd dat hy zich kan bera�n.

Die daad alleen verfchoon� de trotschheid zyner reden. Had ik dit ongelyk met meer geduld geleden ,nbsp;�k waar� veelligt rayne eer en ook myn rechten kwyt;nbsp;-Haar mooglyk, wierd Bayard te fel yervoerd van fpyt,.

C 3 nbsp;nbsp;nbsp;Door

s� GASTON EN BAYARD,

Door d�onverwaclnen fchrik dien hem myn min moest Wie kan by u de magt op zyne ziel bewaaren! (baaren;nbsp;Ikzelf, ondanks myn hart, door grimmigheid verblind...nbsp;Hy is zo fehuldig niet, hy zag zich niet bemind.

VT F D E r O O N E E L.

\^ergeef dat ik Bayard zo roekloos hoop dorst gceven; �t Is waar, doorluchte Prins, ik heb hierin misdreven:nbsp;Nooit dacht ik dat Nemours myn telg zyn hand zoubi�n:nbsp;Maar, dat Bayard vry dreig�, gy zult haar de uwe zien.

Ik wilde, 6 waarde Graaf, myn liefde u niet ontdekken, Toen�skouings weigering u kon tot fchande ftrekken.nbsp;En heb, opdat die hoon u niet gebeuren mogt,

Hem eerst verlof tot d�echt met uwm telg verzocht. Vrees geenszins held Bayard: deezearm befchermt myn�nbsp;Mogtmyne oprechte liefde en tedre zorg te gader (vader:nbsp;Een�zoonhergeevenaanuwhart, doordruk bellre�njnbsp;AVOGARO.

Myn zoon! die dierbre naam verzacht myn boezem-//y omhelst hem. nbsp;nbsp;nbsp;(finarte.

Neen, Prins, begeer ray nooit rot uwe gemaalin : Myn vader weet te wel dat ik vergeefs u min.

Zo zelfs dit wreed gevecht deez� dag niet mogt gebeuren , Zal een veel wreeder lot my uit uwe armen fcheuren;

TREURSPEL. 39

Bedrukten zien zich fbeeds vervolgd door nieuwen druk. En �t onheil volgt altyd een ander ongeluk.

Zyn bezig zich een� weg tot uw verderf te baanen ; En, als uw wreekende arm hen billyk loon verfchaft.nbsp;Word mooglyk myn geflacht, daar woonende, ookge-ftraft:

Veelligt verbind my �t bloed aan zulke fnoode harten,� Wier draf Euph�mia in eeuwigheid zou finarten.nbsp;GASTON,

Myn vader ! acht gy me ook zp wreed dan van gemoed. Dat ik myn ftrengheid zelfs zoutoonen aan uw bloed?nbsp;Tegen Euph�mia.

De neef van Lodewyk, gelast om hem te wreeken. Toont ook zyns konings gunst, zo menigwerf gebleken.nbsp;Hie traanen heeft geftort zucht om eeris anders fmart;nbsp;Hy die geleden heeft troost best een treurig hart.

Myn vorst zag reeds zyn jeugd, door duizend ongeluk-Aan een onrustig hof, op �t ysfelykst verdrukken ; (ken, Hy weende by den troon, hem eigen door het bloedjnbsp;En langs den nutten weg van hardeq tegenfpoed,

Den vorden onbekend , moest hy dien troon betreeden; Hy trad op �t pad der deugd langs �t pad der tegenheden:nbsp;Zyn hart, door leed geleerd, hoort der bedrukten dein:nbsp;De mensch en koning toont zich luisterrykst in hem ;nbsp;En ik, wiens kindsheid deelde in zyn? tegenfpoedep,nbsp;Leerde, op dezelfde wyz�, in�t hart de deernis voeden.

EU-

4Q gaston en bayard, EUPH�MIA.

ZESDE T O O N E E L.

�Die iemands eer bezwalkt moet ook die eer herftelleni �Nooit ftelt een edel hart zulk een voldoening uit.nbsp;i, Hetkrygslotkan, � Prins, deez�dag my nedervellen,nbsp;�En�k wil aan de eer voldoen eer ikmyne oogen fluit!

� Myn opperhoofd kan zelf verkiezen ,, De wapens, rechters, plaats, naar hy�t geraden vind.nbsp;,, Laat ons dit oogenblik van glori niet verliezen:

Welaan: dat hy terftondten llryd� zich vaardig maak�.., EUPH�MIA, in woede.

Neen ; �k vlieg, opdat ik ftraks die dubble misdaad ftaak�. Haaren vader aanziende.

Met recht moet dit gevaar myn ziel met fchrik bezwaa-Tegen Gaston. nbsp;nbsp;nbsp;(ten.

Ik zal Bayard het recht waarop hy fteunt verklaaren, 'En wonen hem dat hy, tny dwingend� tot myn leed,

TREURSPEL.

Der riddren wet en pligt ontrart met voeten treed; Dat hy zyn land verraad zo hy zichzelv�doet ftieeven;nbsp;Dat hy luy �t licht ontrukt door�t korten van uw leven;nbsp;Ja dat altyd een wyze, als hy zichzelv� verwint.nbsp;Daarin den grootfien roem, den e�lften wellust vind;nbsp;Gebruikende al de magt om hanen te overwinnen,

Die 't voorwerp dat men mint heeft op eens minnaars zin-En dan, zo ik nog niets kan winnen op zyn hart, (nen; Zal hy, die �t bloed vergiet van Gaston of Bayard,nbsp;Myn� onverzoenbren haat en de algenieene fchandenbsp;Ten loon genieten voor zo wreed eene offerhande.

ZEVENDE TOO N E E L,,

laarpooging is vergeefs. Dees brief verwekt myn fpyt. Na zulk een woest gedrag verhaast ikzelf den ftryd.nbsp;Bayard, ik zocht, kon �t zyn,dien ramp te wmderftreeven;nbsp;Maar gy verhaast ons lot; �k moet u voldoening geevcn.

Nlynheer, had gy deez�brief, die oorzaak van verdriet. Niet aan den prins bezorgd...

Ik wist den inhoud niet; Ook is �t Bayard alleen wiens val men hoeft le vreezLi):nbsp;i)e Hemel zal gewu's held Gastons byiiand weczcn.nbsp;Die, fteunende op zyn recht, zyn� vyand moedig tart;nbsp;En, wat Bayard betreft, de Hemel k�nt zyn hart.

42 GASTON EN BAYARD,

ALTEMORO.

Hy verkocht zich hier aan�t hoofd van�svyandsben-Gy draft dus ook een� fchelin die cer cn pligt dorst fchen-GASTON. nbsp;nbsp;nbsp;(den.

ALTEMORO.

GASTON.

Ik wil dien fmaad ora uwe drift verfchoonen: Geen grooter gunstbevvys kan u inyn vrindfchap too-

Maar hoe! myn arm beflryd dan zulk een�eedlen held ! �k Voel dat �cn trotfche hoop myn glorizuchtvoorfpelt.nbsp;Dat, zo ik aan Bayard de zege kon ontrukken,

Geen overwinning ooit kan aan myn�moed mislukken;. Dat Vrankryk, dat Euroop�, ja zelfs �t verbaasd heelalnbsp;My als den grootften held van �taardrykroemen zal...nbsp;Verfoeilyk denkbeeld, ga voor eeuwig my ontvluchten!nbsp;Ik hoor myn vaderland, ik hoorde vrindfchap zuchten!

Helaas! �k Bemin Bayard, en dit vernielend ftaal Zoekt in zyn edel hart een nieuwe zegepraal;

In dat grootmoedig hart, waarin de deugd deeds woonde. Dat hart, dat fteeds het merk der zuivere eer vertoonde!nbsp;� Dierbre landgenoot! getrouwe krygsman, gy.

6 Eer! wreedaartige eer! gy flreelt en pynt myn zinnen; Eu gYu d lauwren, gy, die ik bemin en haat!nbsp;Nemours vloekt u in ^t hart, daar hy u plukken ^aatl

TREURSPEL. 43

Welann; gy kunt Bayard terftoiid myn antwoord bren-jFTy weder houd hem. nbsp;nbsp;nbsp;(gen...

Maar �t leger zal gewis dien tweeflryd nooit g'ehengen; Indien liet volk by tyds ons lyfsgevaar ontdekt,

Is �t zeker dat elks hart ons tot een fcheidsinuur ftrekt. Draagt zorg voor dit geheim, verfpreid het niet, mynnbsp;Tegen Altemoro.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(vrinden.

Dat binnen �t nnr Bayard zich op dees plaats laat� vinden! De kling is myn geweer, �t is dat wnarme� die heldnbsp;Reeds Satonia�or heeft in tweeflryd ne�rgcveld;

Hoe! ik?

Wat ook hier de uitflag zy, vertroost haar teder hart. �k Ga zorgen dat de Staat, indien ik word verflaagen.nbsp;Al fchreiende op inyn graf de zege weg zal draagen.nbsp;Bayard, indien ik derf zy Lodewyk voldaan:

�k Wil dat gy, door myn zorg met welda�n overla�n, Nayvrig opmyne eer, myn� naam zult doen herleeven;nbsp;Dus zal myn nederlaag uw� roem te boven ftreeven.

ACHT-

44 GASTON en BAYARD, ACHTSTE TOONEEL.

*kZie door myn�vyandzelv�myn wenfchen danvoldaan: �k Zal, welk een nieuw geluk! hen beiden doen vergaan:nbsp;Wy, kundig van�t gevecht, bedekt worhunfoldaaten,nbsp;Zien beider leven thans in onze hand gelaaten:

Wy kunnen, als hier de een den andren fneuvlendoet, Den overwinnaar ftraks verfmooren in zyn bloed.nbsp;Welaan; dat ftraks de poort der vesting zy ontflotennbsp;Voor Romes legennagt en zyne togtgenooten.nbsp;� Vrankryk! al uw volk, verdrongen en ontfteld,nbsp;Beroofd van opperhoofd, worde overal geveld:

Dat naauwlyks ��n van hen ontllippeaan onze benden. Die, fiddrend�, Lodewyk �t verhaal doe dier elenden,nbsp;Itali� heeft fteeds u, als zyn ro�, gevreesd;

DER.

DERDE BEDRYF,

EERSTE T O O N E E L.

^Eiiph�mia, Mynheer, werkt vruchtloos op Bayardt Ze ontfteekt de liefde en toorn nog feller in zyn hart.

Het doodlyk uur genaakt, waarin hier de eene held Op �t overwonnen lyk door ons word ne�rgeveld.

AVOGARO. (aanfehouwen? Maar fpreek! zou Ferdinand dien moord met vreugdnbsp;De broeder van zyn ga�!... kan ik gerust vertrouwennbsp;Dat hy u zulks gebood? zouhy?...

Dat ooit een fchrander vorst het wanbedryf gebied: Een kundig hooviing weet der vorften wil te raaden.nbsp;En fpaart aldus hunne eer door nuttige euveldaaden.

In Napels kiest het volk prins Gaston tot den troon; Die hem het leven rooft geeft Ferdinand een kroon.nbsp;De deugd, den vorst onnut, hoop�vruchtloos op beloo-ning;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(koning.

Maar door zo groot een� dienst behaagt men aan zyn� Dit haatlyk heidenpaar, verbysterd door hunn� moed,nbsp;Dntrooft ons belden de eer van �t Horten van hun bloed.

Uw dochter dient met hen de min die�t hart my griefde; 7.^ ftraft, baars ondanks, zich voor haare onwaarde iiefde;nbsp;Ja dryft hem dien zy mint den moorddolk zelve in �t hart.nbsp;En offert aan myn liefde en Gaston en Bayard.

Komt, wreekt u op uzelv�, gehaate medeminnaars, Verwoesters van ons land, geldgierige overwinnaars.nbsp;Die, daar gy ons al �i goed dat ons behoort ontrooft.nbsp;Ons zelfs het hart ontrukt aan ons bezit beloofd.

Bedaar. Vrees door ��n woord uw liefde te openbaaren ; Gy moet die,nieer dan ooit,met zorg in�t hart bewaaren.nbsp;Betoom, als ik, uw� toorn, uw liefde en wraak ter gunst:nbsp;�t Bedekken van ons hart, dit is voor ons geen kunstvnbsp;Gy moet vooral den flag vertraageu of vervroegen,

De ontwerpen fcheiden of die by elkander voegen. Naar tydsomftandighe�n. Dat tot dit wigtig fluknbsp;Hier alles vaardig zy, en dat ons niets mislukk�;

Want aityd vrees ik nog, daar wy�t gevecht verbeideny Dat ligt het gantfche heir dit heidenpaar zal fcheiden.nbsp;altemoro.

Verban die vrees. Mynheer. Bayard treed herwaards aati: Ik vlieg opdat ik dit aan Gaston doe verftaan.

tweede t o o n e e l.

Geen zegepraal kon ooit my fchooner lauwren geeven. 'k Zie u met blydfchap tot myn� rechter aangefteld,nbsp;AVOGARO.

treurspel.

Bayard verwint gewis wanneer Bayard gaat ftryden. Die l�sfe jongeling verdient inyn inedelyden;

Maar�t zou iny, � Bayard, veelmeer aan�t harte gaan. Zo ik, door dwang geperst, de vrindfehap moest verra�ii;nbsp;Ja, zonder dit gevecht had my de hoop begeevennbsp;Om �t koningklyk befluit te kunnen wederflreeven.nbsp;Nemours, die, hierop Hout, myn telg ten huwlyk vraagt.nbsp;Ziet door Eiiph�mia zyn pooging onderfchraagdinbsp;Hunne onderlinge min, door�s vorften magt verdedigd.nbsp;Acht door den tegenlland eens vaders zich beleedigd.

Ach! zy aanbid Nemours, �t geen zy my zelf belyd! Elk woord uit haaren mond ontvonkt myn� minnenyd.nbsp;Hoe! zelfs die hoon vergroot alhaarbekoorlykheden!nbsp;Door welk een kracht van taal heeft zy myn drift be-ftredenI

Haar traanenvloed drong nog haar reednenfterker aan... Indien my de eer vergunde om weer te rug te gaan,nbsp;Eii met geen� yzren arm de loopbaan van ons levennbsp;Had ftfgeperkt... ik kon de ondankbre niet we�rftreeven.nbsp;� Liefde! ach! welk een juk hebt gy my opgelegd!nbsp;Door u word ons �t gebied op onze ziel ontzegd!

Hy maakt door uwe magt den mcnsch een ander wezen ! Bayard eert uw gezag en heeft zichzelv� te vreezen!nbsp;Blen komt.

derde t o o n e e l.

Be-

48 GASTON EN BAYARD,

Vrees niets, indien ik derf, van �s konings ongena�; Dat hem luv moed voor u en iny ten diende flaa:

Hy heeft met recht dien prys voor myn gemis te wachten. Betaal Hem dus mynbloed. Maar, zo ik u mogt Aagten,nbsp;Wat toch hergeef ik hem voor �t mislen van Bayard!nbsp;Ontfang myn laatst vaarwel, zo fmartlyk voor myn hart:nbsp;Vaarwel! �k bemin u nog, al wordgy myn�verwinnaar.nbsp;Omhels voor �t laatste een� vrind.

�k Heb ubeleedigd. Prins, en fchaainte was myn loon Ik wilde door myn� moed my zuivren van dien hoon.nbsp;�n, om myn�levensloop op tnieuw aan de eer te wyden.nbsp;Weet ik hoe dat Bayard held Gaston moet bedryden.nbsp;� Zuilen van den Staat, doorluchtige oorlogsli�n,nbsp;�freed toe.

Gy, wie ik eerst deed zien Wat woede en fpyt in my de minnenyd verwekte,nbsp;Getuigen van de drift die mynen roem bevlekte,nbsp;Chabannes, Luxemburg, Tonnerre, d�Aubigny,nbsp;Brisfac, myn dappre vrind, en gy, myn Coligny,

Gy, wie ik, door een wit zo edel en verheven. Verzocht dat ge ongemerkt u herwaafds zoudbegeev�n;

TREURSPEL.

Gy, die ik hoogst vereer door �t iiiisdryf en berouw, Hy trekt zyn' degen met de fchede uit.nbsp;Befchouwt... hoe zich Bayard grootmoedig kan vern��-Hy legt denzclven voor Gastons voeten neder, (^ren.

Ziet hoe de deugd en de eer hem tot zyn� pligt doen keeren, Hoe hy dien pligt vervult, zyn glori recht verfchaft.nbsp;En hoe een oorlogsman zich voor een dwaaling draft.

Ontroerd, verrukt van vreugd, voel ik myn traanen Bayard geeft my zyn kling, nu is myn heil volkomen!

'Dat myn geweer het uwe, en �t uwe �t myne zy. Beftryders van myn� vorst, beeft meer dan ooit voor my!nbsp;Het daal van held Bayard geleid myn togtgenooten:nbsp;Dees ftaf van krygsmaiis eer zal aller moed vergrooten.nbsp;Gy, Franfchen! ziet dit uur dat Gaston zulk eeu� vriendnbsp;En medeminnaar ook door zyne deugd verdient.

Cy kunt thans aan den held �t gefchrift in handen geeven, tlat hy ontfangen moest zo hy my had doen fneeven.

Gy, in wiens hart ik dacht te leeven na myn� dood, Zie Welk een' buit Nemours aan uwe zege bood : (gen inbsp;De vorst zwoer, zo het lot in�t veld myn bloed mogt plen-Dat hy myn' laatrten wil naauwkeurig zoiT volbrengen }nbsp;En gy wierd door. dit fchrift, zo gy verwinnaar waart.nbsp;Tot graaf en hertog van Nemours en Foix v'erklaard;nbsp;Mynnaam, door u gevoerd, zou nooit van de aard�ver-fterven;

Uwe

Maar door uw heldenda�neene eeuwige eer verwerven, Mevrouw, ik .waagde zelfs�tbefchikken van uw hartjnbsp;Gy had my niet verfmaad herleevende in Bayard;

Dwe eedle ziel zou de onze in grootheid evenaaren r E�n wonderwerk van eer kan andre wondren baaren.

�k Weet zelfs niet of myn ziel, in de overmaat van vreugd, Geheel verrukt door �t fchoon der luistefryke deugd.nbsp;Der eedle glorizucht, die in myn hart ontbrandde,

Die word van iiiy ge�ischt, ��n woord is hier van kracht: Gy word bemind: vergeef myn fchuld , verfchoon mynnbsp;jaaren:

Door zulk e�n� offerhand� moet ik myne eerbewaarer.i Ja, �k wil uw hand. Mevrouw, hem afftaan voor altyd.

Vergeef myn woede en fpyt. �t Gebruik der redenskracht was myne ziel onttogen inbsp;Verfchoon, Mevrouw, �t bedryf van uwe aanminnigenbsp;oogen,

�Befchouw hun groote kracht in �t geen hier is verricht; Zy hebben zelfs Bayard doen wanklen in zyn� pligt.

Maar eindlyk deed fflyn hart, die rechter onzer daaden. Die nooit word omgekocht, my met myn� pligt beraaden:nbsp;Ik zag dien, �k heb gebloosd, en daagde Gaston uit.nbsp;Om yllings voort te gaan in �t eens gevormd befluit:nbsp;Ik vreesde , zo deez� dag het krygslot my deed fneeven,nbsp;Heieerst verwytvan deeer, op�t einde van myn leven,nbsp;��k Ontveins het niet, Mevrouw, uwtraanen,uwgebe�nnbsp;Vervoerden my byna om we�r te rug te tre�n:

Uw byzyn doet my nog met fmart myn lot bellisfen ; *k Zie in dit uur wat fchat ik voor altoos moet mlsfen.nbsp;Maar een grootmoedig held, die fier zichzelv�gebied.

TREURSPEL.

Hoort, als de deugd zulks eischt, de ftem der driften niet. �k Zie in dit uur wat magt een mensch heeft op zyanbsp;zinnen :

Dit hart, waarin myn gloed nog meer dan ooit ont-Dat u fteeds minnen zal, doet afftand van uw hand; fbrand, Maar, �t zal uw fchoonheid fteeds die hulde en eerbiednbsp;to on en

Die aan de dapperheid vergund word doordefch�onen, Dat wierook, dat fteeds brand op haar gewyd altaar.nbsp;Haar daaglyks toegezwaaid door onze riddrenfchaar�;nbsp;De grootfte koningin zou zelf die niet verachten:

Gy zult die zyn, Mevrouw: ik zal uw� wil betrachten, Naast dien van Lodewyk, zo lang ik adem haal�;

�k Sta door uw grootschbeftaan verrukten opgetogen. Nooit heeft de deugd ^een hart tot eedler pligt bewogen.nbsp;Indien �er ooit een prys aan hem te beurte viel,

Die van uw beiden�t grootst�, het edelst�was van ziel, Wat fterveling zou hier het vonnis durven vellen ?nbsp;Tegen Gaston.

Maar ftemt myn vader ook in �t heil dat my verrukt? AVOGARO, tegen Euph�mia.

y I ER D E T O O N E � L.

y zien door ons gefchut de Bresciaanfche wallen, D 2nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aan

53 GASTON EN BAYARD,

De vyand Iaat, door dwang, zich zien in�t open veld ; �t Schynt dat hy tot den flag zyn heir in orde ftelt.

In�t eind� dan komen ze ons eens onder de oogen tre�n ? Vlieg, breng op �t oogenblik het leger op de been.

Myn Vrinden 1 zyt gerust: wy zullen triomfeeren.' Het wys ontwerp des ftryds zal Gastons uaam vereeren ;nbsp;Door zulk een krygsbelcid is �t overwinnen ligt,-De kunst is grootst als �t lot voor kunst gedwongennbsp;GASTON, met dezelfde levendigheid. C^wich--,nbsp;Uwmoed , uw arm , myn Vrind, zal grooter roem behaa-Tegen Euph�mia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(len.

�k Tracht door verdienfte en moed op zulk eene eer te GASTON, met dezelfde drift. (roemen.nbsp;Welaan, gelei haar dan , en volg ons ftraks in �t veld.nbsp;Tegen Bayard.

Bewaart uw� heldenroem thans meer dan ooit, myn Vrin-Wat vyand zal deez� dag u fluiten in uw' vaart! (den. Kent uw geleiders recht, ziet beiden uwer waard�.

V r F.

TREURSPEL. 55 V T F D E TO O N E E

AVOGARO, EUPH�MIA.

EUPH�MIA, hmr' vader , die yertrekken wil , tegenhoudende.

Kunt gy dit vraagen? �k ga om �t misdryf voor te komen; Ik eer, ja ik aanbid hun hoogverheven deugd,

Kom, betoon in �s vaders arm uw vreugd! (oogen. Bit voorbeeld treft myn hart; �t berouw verlicht mynenbsp;� Hemel! heeft de deugd dan zulk een groot vermogen!nbsp;Haar invloed heeft in my een wonderwerk verricht:nbsp;Zy trof myn wrokkend hart als met een� blikfemfchicht,nbsp;Beed al myn grimmigheid en woede en haat bezwyken.nbsp;En voor het naberouw en felle wroeging wyken.

Bat ik de drift vervloek waardoor ik wierd gedreven. En�t misdryf boeten wil, al waar��t ook met myn leven.

Vergeef me uw fmart, myn fchande... ik moet uw oog Gy, die my deugdzaam ziet, zult myverwinnaar zien,

ZESDE T O O N E E L.

EUPH�MIA, alken, en zittende. at heil ftreelt myne ziel, na�t wee dat haar doorgriefde!

D 3 nbsp;nbsp;nbsp;Ik

54-

GASTON EN BAYARD,

Ik zie natuur, door de eer, bevredigd met de liefde: Ik vind myn� vader weer na zo veel ongeneugt.

Myn minnaar! zynberouw fproot uit uw heldendeugd: �kWil, daar ik u verzwyg het wocn van eereloozen,nbsp;Myn� dierbren vad^r nooit vo or uw gezicht zien bloozen:nbsp;Uw ziel, thans onbewust van�t doemenswaard� verraad,nbsp;I?lyv�hem beminnen, dien zy nimmer heeft .gehaat! ...nbsp;�,om, gaan wy... maar �t gevecht...

Wat doet myn ziel nog vreezen!,., Waarom !... Nemours verwint, jadit zal zeker wezen...nbsp;Veeltyds llreelt ge. � fortuin! den held met alles goeds,nbsp;Daar gy de doodbaar dekt op zyne zegekoets,

VIER*

treurspel. 55

VIERDE BEDRYF.

EERSTE T O O N E E L.

Ontvlugten wy �t gezigt dier naare tafereelen Van �t wo�ii des ftervelings, die woeste moordtooneelen.nbsp;Die hoofden ne�rgeploft van boven van den muur ,nbsp;Dienftroom van gudzend bloed, dat fchrikverwekkendnbsp;vuur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(yzen,

Dat vreeslyk fcbittrend Haal, waardoor, daar�t ons doet De dood zich fta�g vertoont op duizend wreedewyzeUinbsp;Vervolgende overal myn� vader en myn� held 1nbsp;Zy zet zich.

Myn Vader! uw gevaar houd myne ziel bekneld, � Hemel! moest gy hem zyn misdryf doen befeffen,nbsp;Om my, door zyn gemis, te feller �t hart te treffen!nbsp;Maar Gaston, . in de bres fpreidhy zyn� moed ten toou ;nbsp;Daar wacht de glori hem op gantfche ftapelsdo�n...nbsp;De glori! �t is dan daar dat haar de mensch moet zoeken!

Hier hoor ik �t krygsgefchrei, vermengd met naar geween 5 Het dringt door �t fchor geluid der koopren dondersnbsp;heen...

�t Gefchreeuw van �t oorlogsvolk komt langs hoe meer my naadren...nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(aadren .,.

Ik hoor een naar gekerm... het bloed ftremt in myne Wat moordkreet jaagt myn ziel nog feller fiddring aan !...nbsp;�k Zie d�overwinnaar zelv�! � Hemel! �t is gedaaiv!

IH,

$6 GASTON EN BAYARD,

T W E E B E T 0 O N E E L.

(jy ziet een�oorlogsman, die, door Bayard gevangen. Van zyne kluisters ligt zyn glori af ziet hangen.

Pie held trok, met Nemours, manmoedig fbadwaards aan, Toen�t Spaanfche yolk met listeen�aanval dorst beftaannbsp;Op deeze llerkte, en reeds de brug had ingenomen.nbsp;Bayard, wien�t krygsgevaar ontvonkte en nooit deednbsp;fchroomen.

Vliegt yllings naar die brug,gaat Spanjesmagttekeer, En bied, geheel alleen, hen allen tegenweer;

Hy doet het wonderwerk der oudheid thans herleeven. En dwingt ons oorlogsvolk daaraan geloof te geeven.nbsp;Dus ftreed hy langen tyd, trotfeerende den dood,nbsp;Totdat in �t eind� zyn volk hem dapperbyftandbood:nbsp;Toen kwam ik by ons heir, dat reeds begon te vlieden;nbsp;(Ik zag hun groot gevaar en moest het byftand bieden;)nbsp;Maar noch hun groot getal, noch langbeproefdemoednbsp;Kon zulk een�ftorm we�rftaan: het Franfche volk, verwoednbsp;Door toomelooze drift, deed al de benden vreezen:nbsp;De lainfiekrygsknecht zelfs fcheen eenBayard teweezen.nbsp;�k Zie eindlyk aan ons volk de zegepraal mislukt, (rukt:nbsp;De hoofden gantsch verftrooicb, de flandaards onsont-Verlaaten op inyn beurt, moest ik my overgeeven.nbsp;Ach! in wat oogenblik! het zal uw ziel doen beeventnbsp;Bayard, die braave held, was doodelyk gewond; (grond,nbsp;I?V hond een poos nog Hand; doch, vallende op dennbsp;Bevind de bende, tot zyn� byftand aangedrongen,nbsp;�tGantsch yzer van een* fpeer by�t harnas iugewrongen.nbsp;Men wenscht hem hulp te bi�n, maar vreest, in dit geval,nbsp;Pat die bem �t ftaal ontrukt hem �t licht ontrukken zal.

Men

TREURSPEL. 57

Men zegt zelfs dat een fchelm den held zocht n��r te vel: Gy kent hen die ik zag alom zyii zy� verzeilen, (len:nbsp;EUPH�MIA.

�t Venetiaanfche volk gaat dapper hem te keer: (gen. Hun krygshopfd P�Alviane is waard� elks roem te erlan-De zege blyft met recht hier nog in twyfel hangen.nbsp;Men nadert met Bayard.

DERDE T O O N E E L.

BAYARD, het Ugchaam in een fluijer gewonden., en gedraagcn op ftandaarden en fpecren,

Ontdekt my dat het haast inyn doodiyk uur zal zyn. � Hemel! �k fterf! myn ziel verlaat deeze aardfche woo-ning!

Hie ziel was u gev'yd; myn bloed was voor myn koning. Vyf helden van myn� ftam, gefneuvcld in �t geweer.nbsp;Herkennen thans hunu� zoon, geveld op�tbed van eer.nbsp;EUPH�MIA.

Zie uw vrindin, Bayard, met uwen ramp bewogen... BAYARD, met eene afgebroken flem.

Sy �^5 Euph�mia? � wellust van myue oogen ! (ftaan? Hoe grootsch ben ik beloond voor�t moedig Zeifwe�r^nbsp;Ik fterf thans als uw vrind, en heb aan de eer voldaan.nbsp;Myn ziel, die door geen vrees noch wroeging word be-ftreden,

58 GASTON EN BAYARD,

1�'.

Ik fiieuvel door verraad Ween niet om my, �neen; Beween hem die zyn� p�gt zo eerloos heeft vertre�u,

De tyding van uw� dood deed elk in �t leger zuchten; Men zegt dat deeze maar� het krygsvolk heeft doen vlug�nbsp;J)at�s vyands heir de zege...nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ten,

En men zegt dat�s vyands heir verwint} ]^en beeft u valsch bericht,.. Brengt my te rug, myn vrin-% Moet om Nemours gevaar my alles onderwinden ;(den:nbsp;plaatst, keerend� tot den ftryd, en vechtend by uw vaan,nbsp;\ Geen van Bayard nog leeft, in �t heetst des ftorms,nbsp;vooraan.

Dit bleek, dit bloedend lyf, ontwapend, zonder krachten, Verleevendigt den fchrik welhaast in �s vyands magten,nbsp;Terwyi men hem opheft.

TREURSPE

�k Wil ftervend zelfs met u tot in hun fchuilplaats dringen : nbsp;nbsp;nbsp;_

V r F D E T o o N E E L,

Dees groote dag volmaakt den roem van �t leliryk� Nemours is in de ftaden d�Alviane in boeijen,

�k Zag om u zyn bittre traanen vloeijen; Zyn allergrootfte zorg, � Held, was uw behoud;

Ik kom hier tot uw hulp, hy heeft my dit betrouwd. Ik heb reeds door de kunst de middlen doen bereiden-.nbsp;Laat ons den held terllond naar dit vertrek geleiden.

�.Myn Nemours! ik wil, eer ik myne oogen fluit�. Nog eens het grootsch verhaal van uwe glori hooren,nbsp;deelen in �t geluk myn vaderland befchoren.

6o GASTON EN Bayard,

Hy, meester van zichzelv� en van zyn legerfchaaren, Verheft of fluit hun woede, in�t heetst der krygsgevaaren,nbsp;Gelyk men �t moedig ros met bit en toornen leid,nbsp;quot;Welks fierheid zich ontzet om zyn gehoorzaamheid.

�t Gerucht van uwe dood deed ftraks elks moedbezwyken. En deed de voorde bende een wyl te rugge wyken;nbsp;Maar, �t zien van held Nemours verwekt hunii�y ver w��r.nbsp;En maakt van hunne fchande een fpoor tot helden�er:nbsp;Wreekt, roept hy, wreekt Bayard, indieu hy �t lichtnbsp;moet derven!

Zoud gy het graf des heids onteeren na zyn derven! Pie taal, de blos die�t volk op�t achtbaar aanzicht ziet,nbsp;Pe traanen die hy thans zytl oog ontvallen liet,nbsp;Pefiisten voor altoos het lot van dees gewesten.

En fchoon het Roomfche volk op nieuw zich in de vesten Van Brescia vereent, ja, fchoon der burgren doetnbsp;DcFranfchen, van den muur, met brandend pek begroet,nbsp;'t Was alles vruchteloos: �k zag dertigduizend mannen.nbsp;Voor wie natuur en kunst en moed te diamen fpannen,nbsp;(gehoon �c ongelooflyk fchynt) dooreen tienduizendtalnbsp;Van ons heldhaftig volk vermeesterd in hunn� wal;

En �t Franfche heir, geichaard by zyne krygsbanieren. Scheen flechts een iegerveld gefchikt om feest te vieren.

Omruk my thans ditdaal, al baarde�t zelfs myn�dood: Myn volk behoud Nemours: myn land is buiten nood.

TREURSPEL 6t

Ga, beef vry voor een� flag, dien gy nog niet vermoedde i Gy laat dien held ten prooije aan Altemoroos woede.nbsp;EUPH�MIA.

Nemours is, als Bayard, van moordenaars omringd: Ligt dat men, verr� van u, hem fnood naar �t leven dingt:nbsp;Ligt dat zyn dierbaar bloed, door uwe vloekgenooten,nbsp;In �t midden van zyn zege, ontmenscht zal zyn vergoten.nbsp;Myn Vader, waak voor hem, eer�t mooglyk is tefpa�Inbsp;Indien gy hem befchermt...

Z E S Tgt; E TO O N E EU

Ik ga om aan den held den zegepalm te wyden: (den. Zo kroont de hand der liefde een� held na �t roemryk flry-

ZE.

62 GASTON EN BAYARDi Z E F E N D E T O O N E E

Een riddrenftoet, bewust van�t dingen naar zyn leven ^ Bewaarde hem voor �t zwaard dat hem den flag moestnbsp;geeven;

,Die trotfche heldenrauiir, die ons, �fpyt! we�rflond. Belette toen ons flaal in �t geeven van ��n wond�.nbsp;Maar zyn gewis verderf voigt haast zyn zegevieren:nbsp;De dood fchuilt achter �t loof van zyne krygslaurieren.nbsp;Gy ziet hem in den wal, en �t doodlyk uur komt aan:nbsp;Grbino kan geenszins dien flrik hem doen ontgaan.nbsp;Ons leger is verjaagd, maar �t is nog niet verflaagen;nbsp;Pescara zal �t gebi�n en onzen aanflag waagen;

Hy is reeds meester van het heimlyk fpoor; zodra De nacht genaaken zal, komt hy in Brescia.

Dit was myn doel: vermoeid van �t (lormen op de wallen. Zult gy de Franfchen ftraks gerust in flaap zien vallen;nbsp;Onachtzaamheid verzelt doorgaans hun krygsgeluk;

Men kan de gantfche flad van uw paleis ontdekken; Nemours zal, op myn� raad, dit grootsch gebouw betrekken ;

Ily wil zyn� krygsraad daar vergaadren binnen �t uur; En alles zal vergaan door myn verdelgend vuur.

�t fs onder dit paleis dat, door Pescaraas zorgen , (gen. De fchat van �t doodlyk kruid voorlang reeds lag verbor-

(^3

E L.

Ik weet dees nieuwe kunst, den Franfchen onbekendgt; Waarvan Navarre �t eerst een proef heeft aangewend}nbsp;Het kruid, dat met geweld ten afgrond uit komt dringen,nbsp;Doet zelfs den zwaarden muur door �t wyde luchtruimnbsp;fpringen;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(braakt,

Het wroet de grondvest offl, die �t uit zyn� vuurgloed �jn luet het hooge dak gelyk ten puinhoop maakt.

Welaan} op �t oogenb�k waarin, naar ons behaagetl, Die nieuwe donderllof hun hoofden heeft verflaagen.nbsp;Worde al het Franfche volk, in�t holde van den nacht,nbsp;Door �t leger van Pescare op �t onvoorzienst geflacht.nbsp;'k Beveel u dit ontwerp, waarop gy acht moet geeven}nbsp;Ikzelf bewaak dit fl�t, en, zo Bayard blyftleeven,nbsp;Strekk� Gaston, door uw list verzwolgen in dien kolkynbsp;Ten teken om Bayard te treffen door myn� dolk;

De Siciljaanfche moord deed zo veel bloeds niet ftrpo� men... �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;]

Gy zult, � VreemdenBoet! geenszins uw�val ontvli�nt �k Wil dat Itali� u eensklaps verdelgd zal zien.

ACHTSTE TO O N E E L.

EUPH�mia, genaderd tot hy ha ar en vader, vol fchrtk en met de traanen in de oogen.

W rt heeft men my gemeld! Barbaar,myn boezembeeft. Kan �t zyn dat my uw mond op 'c fnoodst bedrogen heeft ?

(54 GASTON en BAYARD,

My om nooit na dit nnr op vaders trouw te bouwen? Hoe grootsch blonk uw berouw... daar�t hart de wraaknbsp;bedoelt!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(gevoelt!

� Wreedlle dag myns levens! Myn vltder zelf omhelst me, en hy vermoord my tevens I

Dreef niet uw hand verwoed Bayard het daal in�t hart? zy druipt nog van zyn bloed.

Gy. Urbino zag dat gy hem hebt doorftoken j Dat uw gevloekte fpeer is in de wond� gebroken ;

Zyne achting voor myn deugd verzweeg me uw fnoodheid AVOGARO* �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(niet.

Zie daar het geen gyZelf bericht aan een� verraader: Gy roemt hier by Pescare op �t moorden van Bayard;nbsp;Daar gy met Gastons dood hem vleit in�t wrokkend hart.nbsp;AVOGARO, verlegen,

tRE�RgPELi

Hy volgde, van zyn jeugd, zyn� vorst in veinzeryj En blyft getrouw aan elk die handlen durft als hy.

De braave Bresciaan , verknocht aaii myn belahgerfi ' Die van nw wreede list my deed bericht ontfangen.nbsp;Wist ook dit heilloos fchrift te krygen in zyn magt,: �nbsp;Dat, door zyn vlyt en zorg, terftond :my is gebragt.nbsp;Ily blyft, fchoon reeds vergrysd, niet minder onb�zw�-�nbsp;En onvermoeid in deugd, dangy in Ihoode treken, (kerf

Wat wilt gy ? denk dat ik u �t leven heb gegeeven, -j Dat gy het roekloos waagt.

Stoot toe, herneem datleyerij*-Rn gy�t bezoedeld hebt: ik haat, ik fchaani my�t licht, Ta wtmyn ongeluk ben ik �t aan u verpligt.

Gy zult, wat ge ook moogt vreezen,' � Vyand my zo waard! my �t licht ookfchuldig weezen:nbsp;Ik zal uw� val verho�n of nevens u vergaan.

Ja, wreede vader... zo myn mond u heeft misdaan, Verfchoon die razerny om �t geen myn ziel moet lyden.nbsp;Zie, zie my aan natuur dees bittre traaiien wyden:

Kunt gy die, zonder fmart, in �t lot .datmy verdrukt, �w hand befproeijen zien, die my het hart ontrukt?

66 GASTON en BAYARD,

Gy moet danmyn geheim , uitliefde en pligt, bedekken, �k Zal morgen reeds met u uit Brescia vertrekken.nbsp;EUPH�MIA.

Op morgen! Ach ! gy hebt Nemours een� ftrik gefpreid, Waarvan gy d�uitflag nog in deezen nacht verbeid;nbsp;Ditfchrift bericht het my... �k Moet alles hem doennbsp;hooren:

Hoe!

�tZy ik fpreeke of zwyg�, myn lot is deerniswaard�; Maar, zo myn tedre zorg Nemours in �t leven fpaart,nbsp;Zal by, myn .djeiigd ten loon , uw misdaad u vergeeven.nbsp;AVOGARO.

Gy zult in held Nemours uw dochter gruwzaam dachten Hy zal, om my, uw fchuld genade waardig achten;nbsp;�k Betrouw uw let aan hem, en, daar ik hem bewaar,nbsp;Ontruk ik u aan �t kwaad en �t zeker lyfsgevaar.

�t Gevaar, ontaarde telg! is u alleen befchoren. (^fpooren: Beef voor myn woede ; en vrees myn wanhoop aan tenbsp;Ik hoor alleen haar Hem, haar invloed fpoort my aan.nbsp;Uw minnaar zal geenszins myn� haat en wraak ontgaan :nbsp;Ikwytaan hem myn leed en �t fterven van uw moeder;nbsp;Hy is het eerloos hoofd der moorders van uw� broeder,nbsp;Die ligt met eigen hand heeft op zyn borst gewoed :nbsp;Gy zult my fterven zien bezoedeld met zyn bloed.

�7

TREURSPEL.

Die deugd van myn gewest, die drift van myne jaaren: Ik volg u overal; gy zult my niet ontvli�n;

Gy zult uw� minnaar nooit, dan in myn byzyn, zien. Beef: door ��n woord, ��n� wenk verhaast ge ons beider fterven:

Al moest ik door zyu volk terftond het leven derven, Hy zal, voor uw gezicht, door my zyn omgebragt.nbsp;Of gy, myn wraak ten zoen, zelfs in zyn� arm geflacht.nbsp;EUPH�MIA.

Gy zult het grimmig oog uws vaders niet ontgaan: Verberg voor elks gezicht uw� fchrik en boezemfmart�^

NEGENDE T O O N E E L.

Lcvrouw,deel in myn vreugd, zo flreeiend voor myn Tegen Avogaro.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(harte.

Bayard, die braave held, is van gevaar bevryd: t)it zal zyn� moordenaar verbleeken doen vanfpyt!

En nbsp;nbsp;nbsp;Zyn

^8 GASTON EN BAYARD,

Wat heil is �tvoor den Staat hem dus gered te zien! Ons ryk verloor in hem de bloem der oorlogsli�n,

Die ons op �tpad der eer geleidde en voort deed ftreeven. Der Franfchen roem , Bayard, leeft door uw dierbaarnbsp;leven!

Lautrec vertrekt m�t de vaandeU, de andere ridders blyven. Xdaston vervolgt tegen Etipk�mia.

Iloe zal myn zegepraal �t Paryfche volk bekooren! Haast ziet ge of zy in �t hart de llem dergiori hooren!

Engy , � Heldenlloet! in deugd niet te evenaaren , V�rwinnaars van uw� moed en �s vyands legerfchaareh,nbsp;�Gebied altyd uzelv� door uw gehoorzaamheid:nbsp;Defchouwt het grootsch gevolg van uwbedaard beleid :nbsp;Kostte ooit zo groot een roem zo weinigbloed? � Vrinden!nbsp;Dus kan Nemours zyn vreugd in zyne zege vinden;nbsp;Dus is 't dat hy den wil van Lodewyk voldoet,nbsp;� Franfchen! fpilde gy voor uwen vorst uw bloed,nbsp;Uw d�ugd verdient dat hy dat bloed moet dierbaar ach-Gaat, wilt my in�t paleis van Avogaro wachten, ([ten.

Waakt daar deez�nacht met my. Vergunt het volk de rust: hetlyd veel meer dan wy.nbsp;'Spaart de arme burgery, hetfpeeltuig fleebts der grooten;nbsp;Haar bloed word vaak het eerst, in�two�n des llryds,nbsp;vergoten.

T R E U Ts. S ' P E L. 69 TIENDE TOO NE E L.

Het krygsgeiuk is veeltyds niet dan fchyn. Pie �leeds verwinnen wil moet ook deeds waakzaam zyn�nbsp;Men kan degantfcheftaduit uw paleis befchouwen.nbsp;Daar kan een legerhoofd zyn oQg op alles hou�n:

Myn hart acht zich op �t hougst gcdreeld met zulk Maar gaan wy ftraks.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(eeneeer...

Ik wenschte, eer wy van hier vertrekken , Omuit uw� beider mond een vloekgefpau te ontdekken.

Deed (Iraks, door een� foldaat, dees tydingmy verdaan; � De raoorder van Dayard, dus fprak hy, dreigt uw leven;nbsp;� Euph�mia zal u van �t verdere oopning geeven.

Tegen Avogaro, hem vattende by de hand, waar-� mede hy naar zyn' dolk viilde grypen.

E 3 nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G�

70 Gaston en bayard,

We�rhoudgy haar'? zyfchynt door angst beftre�n ! E�PHEMIA, terwyl Gaston haar de hand toereikt.

Zy houd hem tegen, en omhelst hem met groote drift. Gaston flaat de hand aan zyn geweer.nbsp;avogaro.

ELF-

treurspel. 71

ELFDE TOONEEL.

Die wreedaart zocht zyn kind Eu my te moorden, door de zucht tot wraak verblind,nbsp;Hy werpt den dolk weg.

Hoe! gy? wat kon uw ziel tot zulk een woede noopen? AVOGARO, met eene gemaakte gramfchap.

Ik volg u geenszins na in �t eerloos landverkoopeii. � Ik zocht �s lands dwingeland op te offren aan myn�haat.nbsp;En tevens eene telg die eerloos my verraad.

Zy fpaart u�t leven, ja; �t geen u behoud, Verraader, Is haar geween, haar deugd... en dat gyzyt haar vader.nbsp;Tegen Altemoro.

Ik fchaam myzelv� om hem.. .6 Hemel! eer myn hart Zo wreed eene euveldaad verdenke of ooit geloove.nbsp;Dat liever dan zyn hand my �t levenslicht ontroove!

Ey blyve in zyn paleis; men breng� hem ftraks daar heen, E 4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EU�

6i GASTON EN BAYARD,

�k Wil dat de gaatfche raad hem daadlyk zal verhooren, ijm �t fchandelyk geheim dier gruvvlen na te fpooren.

Gy zult gehoorzaamd zyn, meer dan gy ooit vermoedde;, EUPH�MIA, tegen Gaston, met levendigheid.nbsp;pe liefde redde uw hoofd; zy ftelt hem in uvv hoede.

Ik volg hem in �t paleis. Stel vry uw hart te vre�n; Uw deugd verkrygt meer glans door uwe tegenhe�n;nbsp;Zy moet misfehien myn liefde en achting meer behaagen,nbsp;paar �t kwaad uws vaders zelf haar heerlykst op deednbsp;daagen.

V YE-

TREURSPEL. 73 VYFDE BEDRYF.

IJct Tooneel verbeeld eene kamer naast de gaandciy waarin de vier eerftc bcdryven vertoond zyn. Bay �nbsp;ard zit naast een veldledikant, rustende op hetnbsp;zelve-, zyne wapens Jlaan by het ledikant,

EERSTE TOONEEL,

\Vi

ie die ons ziet, Mynheer, in dees gefteldtenis. Denkt dat Urbino hier Bayards gevangen is!

�k Ileb, welk een heil! in�t einde uw dood niet meer te bayard.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^vreezen.

Grootmoedig vyand! �k roem uw zorg aan my bewezen. Zo zyn braave oorlogsli�n, onvatbaar voor den nyd.nbsp;Wel vyanden in �t veld, maar vrinden na den ftryd.nbsp;URBINO.

�t Is voor uw volk, gewond in�t jongst gevecht, gefchikt: �k Wil dat gy, in myn plaats, daarme� hun hart veritwlkt:nbsp;�w meester wrocht hunn�ramp, hy moet dien weer verzachten.

Kan zyn gewyde fchat ooit eedler eer verwachten? Maar weet gy verder niets van Avogaro?

Neen�

Toen zyn doemwaarde haat uw� val had voorgenomen. Trachtte ik door zyne telg dien toeleg voor te komen:nbsp;Ik dacht myn land en u getrouw ten dienst te ftaan: (ra�ii.nbsp;�k We�rhie�d zyn fnood ontwerp, maar heb hem uiet ver-E 5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ik

74 GASTON en BAYARD,

Ik noemde u, zo ik kon, zyn fnoode vloekgenooten; Gy vreest hen thans niet meer; waartoe hun bloed vergoten ?

TWEEDE T O O N E E L.

Bayard, gy ziet my beeven Voor Vrankryk en voor u : men dreigt hier nog uw leven:nbsp;quot;quot;k Verlaat u met een hart doorwreedcn angst bellre�n.

Ik kan voor u niets doen, dit is myn ramp alleen. Wat, is dan ons gevaar?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

�t Kwam daadlyk my ter ooren: Gy zult het uit den mond eens trouwen burgers hooren.nbsp;Ik zoek uw� wyzeh raad in �t onheil dat men vreest.nbsp;BAYARD.

DERDE T O O N E E L.

Zyn

TREURSPE

Ily loont grootmoedig thans zo veel genoten goed: Vertrouwende op haar deugd, deed hy haar heimlyknbsp;weeten

�k Heh van zyn zoonen llraks het naar berichi gehoord Van �t ysfelykst verraad en van een� dubblen moord.nbsp;Gaston gaat zitten.

Men leest de oprechte deugd, � Gryzaart, uit uwe oogen; �t Inneeniende gelaat...

Gena�!

Ach! vergeef myn fchaamte en zielverdriet. Ik ben een Bresciaan; ik was �t voordeezen niet;

�k Zag in Parys het licht. In laagen ftaat geboren. Dong ik, nog jong,naar de eer, die helden knn bekooren.nbsp;�k Heb voor Beauvais getoond wat ik verrichten kon,nbsp;Wanneer een vrouw het Vlaamfche en �t Britfcne heirnbsp;verwon;

Maar ach! ik zag myn trouw niet door den vorst betaalen; Hit deed myn losfe jeugd zo verr' van �t fpoor verdwaale�,nbsp;Hat ik tien jaaren lang in vreemden dienst verfleet.nbsp;Sints dertig jaaren, fchoon ik Vrankryk nooit vergeet.

76 GASTON en BAYARD,

Woon ik in deeze ftad, en flyt, met angstig klaagen, In deeze balliiigfchap myne overige dagen.

�kl�eflreed inyn vaderland, dit grieft my �t hart. Mynheer, Op Gauler afkomst trotsch, moet ik die wreed bedekken,nbsp;pe vrees voor draf we�rhield me om uit dit oord te trekken ;

Ook ben ik aan dees plaats verbonden door myn�echts B�yn zoonen zyn nochtans aan�s fconings dienst gehecht;nbsp;Zy, (Irydende onder u, en waard�uw liefde en achting.nbsp;Vertroosten myn verdriet door hunne pljgtbetrachting.nbsp;Als ik nw daaden zie , den naam van Franschman hoor ,nbsp;Hoe fchaamt zich dan myn ziel, dat ik dien naam verloor.nbsp;Met meerder drift.

Maar �k wil u redden ; en wat krygsman , die zyn pligten Mot roem volbragt.kon meer�voor�t vaderland verriQhten?nbsp;Door zulk een� trouwen dienst, in dit geval betoond.nbsp;Worde al myn wanbedryf in �s konings hart verfchoond,nbsp;GASTON,

Men durft hier tegen n een� fnooden aanflag waagen. De donder dreigt uw hoofd daar gy de zege wacht;nbsp;Men brand naar�t Franfche bloed. Gy zult nog deezennbsp;nacht,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(men.

Door d�ysfelykften moord, de flad van bloed zien ftroo-�Pcscare en �t Roomfehe volk (laan heimlykop te koomen, Ey �t heilige gebergt�, langs wegen onder de aard�.nbsp;�en deel der burgery, naby den ftroom verga�rd,,

Lmigs eene aloude gracht den vryen toegang baanen. Het pas ontwapend volk is reeds, om hulp te bi�n,

In Biinno tempelen van wapentuig voorzien, (hraaken Men zegt zelfs dat hier de aarde een� zwavelgJoed zalnbsp;En een geheele vest zal tot een� puinhoop ninaken;

De Spanjaard roemt die vond. Ilt weet niet p�ar.r het vuar Uit de aarde barsten moet; maar�kweet dat, binnen�tnbsp;Tege/i Gaston.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(uuTj

Dees-doodlyke afgrondskolk u�t eerfte moet verzwelgen. En dus de ziel van�t heir (dus noemt men u) verdelgen.nbsp;Ik lidderde van fchrik j van gramfehap, woede en �nait:nbsp;De zorg voor. uw behoud ging my het naast aan�t hart.nbsp;Gy ziet aan zulk een trouw dat ik, fchoon eens gewekennbsp;Van�t waarc gloritjsodr, fchier door rayn�ramp bezweken^nbsp;Verzwakt door ouderdom, nog d�ouden moed bezit.nbsp;En, krygsman in myn hart, de helden nog aanbid.

E�n middel vond ik flechts om tot myn wit te komend �k Verkocht het nedrig dak, bewoond doormyne Vrouw,nbsp;Dat fchamele verblyf van armoede en van rouw.

Vaar voort, getrouwe vrind, ontdek my alles fpoedig; Hebt gy ook nagefpoord wat fnoode vloekverwant.nbsp;Met Avogaro, tot ons onheil famenfpant?

78 GASTON en BAYARD,

Een verder onderzoek fchynt fchrik in hem te wekken; Maar ik, Mynheer, maar ik, wiens onbaatzuchtig hart,nbsp;Tot weering van uw� ramp , den dood in �t aanzicht tart,nbsp;Ik heb het geen ik wist u daadelyk doen hooren,

'k Voel dat myn bloed verjongt voor�t dierbaar vaderlandj Ik geef myn leven zelfs daarvoor ter offerhand�;nbsp;Wanneer een Fransch foldaat gevaaren moetbraveeren.nbsp;Dan onderzoekt hy nooit of hy tc rug zal keeren.

BAYARD, met verrukking, t Franschman! neem op nieuw deez� eedlen eernaam aan,nbsp;GASTON, de Gryzdart omhelzende.

�k Zal daadlyk derwaards gaan. Weerhon my, zo myn jeugd, door drift te verr� gedreven.nbsp;Te roekeloos iets waagt. Ik zal bevelen geevennbsp;Tot ftuiting van dit kwaad. Treed toe.

Volg, met D�Evreux, terftond deez� braaven gryzaart na: Gy moet hetheiiijlykfpoor, dathyutoont, bezetten.nbsp;En aan �t vyandlyk heir den uitgang dus beletten.

Kiest daartoe honderd man van�t beste krygsvolkuit; �t Zy u genoeg dat gy hiermee den doortocht fluit.nbsp;Crusfol en D�Imbercourt, gy zult terflond de benden.nbsp;Gelegerd op het veld, naar Brescia doen wenden;nbsp;Doch doet den aanval niet, voordat des vyands magtnbsp;Geheel befloten is in de onderaardfche gracht:

Gy, om de burgery in diep ontzag te hou�n, Verfpreid u door de ftad, met fakkels in de hand.

TREUR

PEL.

Ik vlieg �er daadlyk been, opdat ik ii, indien (bi�n. De myn een bolwerk floopte, op �t fpoedigst� hulp raoog�nbsp;Tegen Bayard.

Het kan elks hart behaagen: Een ander voert hetuit, ditmaaktinyn�gcestverflagen,nbsp;DE GRYZAART.

Al moest myn leven zelfs daarvoor ten offer ftrekken. Gelukkig zo ik flechts bevryd van wroeging flerv�,

GASTON, tenvyl de Gryzaart vertrekt. Vertrouw dat wy uw� dienst naar waarde zullen loouen:

Ik ben onwaard� dat gy me uw gunst zoud toonen: Maar �k fmeek u. Prins, dat gy die aan myn zoonen gunt:nbsp;Ligt dat gy morgen my die niet meer toonen kunt.nbsp;lly vertrekt met de zes Ridders en eenige Soldaaten.

B� GASTON EN BAYARDi

Wat heil, indien myn zorg die dierbre harten fpaart, Zo ik myn weerhelft hoed voor�t onheil haar befchoren 1nbsp;Die flervend� haar bevryd gaat niet geheel verloren.

F I E RD E TO O N E E

raar is dan ��n triomf, daar is dan ��n gevaar. Waarin Bayard niet deelt met zyne vrindenfchaar�!nbsp;Tegen den Ridder.

Hoor, � mynVoedfterling, aan Frankryk trouw bevonden! D�Estaing, A hart vol vuur, aan my door�tbloed verbonden!

Uws vorften fchild te zyn, de fteuii van zyne magt. Verlaat held Gaston niet; zorg voor zyn dierbaar leven ;nbsp;Nooit zal de zege �t heif, doorhem geleid, begeeven.nbsp;Dt Ridder vertrekt.

Gy zaagt dieiiGryziiart flraks, al fchreijend�,van ons ga'an: Hy is een vlugteliiig, wien zulks te laat berouwdei-Denkt dikwils aan den flaat waarin gy hem aanfchouvvde,nbsp;Aan al zyn wroegend wee en felle boezemfmart.

Dat al de zucht vxjor bloed en vaderland verdoofde. En leven, trouw en dienst zyn�wettig�vorst ontroofde:nbsp;We�rfpannig tegen hen wier zorg eri tedre vlytnbsp;Zyn leven heeft behoed, ind�eerflen levenstyd, (nen;nbsp;Beflrydenfchaamte eufchrik, waar hy ook gaat, zyn zin-

iiy

Baar hy, van elk verfoeid, in treurige eenzaamheid� Met vruchtloos naberouw� de bange dood verbeid�

VY F D E T O O N E E

emours heeft u ontbo�n; volgt daadlyk zyn begeereili Ikzelf bewaak Bayard, en zal dit flot verweeren.

Nemours vreest dat men hier uw dierbaar bloed zal �k Heb Avogaro reeds naar zyn paleis doen brengen;nbsp;Hoch hy,door�tmuitziek volk ontweldigd aan myn wacht,nbsp;Is heiinlyk weggevlugt, begunftigd door den nacht;nbsp;En mooglyk zal hy nog, gefterkt door zyne vrinden,nbsp;Uit zyne fchu�plaats, zich een� aanval onderwinden,

Zyn vrinden worden .ligt zo wel ontdekt als hy: liet kwaad verraad zichzelf, door eigen kunstnaary,

Dit denk ik niet; nochtans zal, door dees tegenfpoedenj Elk hoofd van �t Franfche heir voortaan meer argwaannbsp;voeden.

Re Gauler, heet van bloed, Verfiaaad de listighe�n;

F nbsp;nbsp;nbsp;Zyn

Zyn ziel blinkt in zyn oog, en fpreekt inalzynre�n; Of�t moed of zwakheid zy , hy kan zich niet bedwingen jnbsp;�t Geweld van zyne drift zal hem�t geheim omwringen�nbsp;Hier zyia wy meer bedaard: elk heelt, metryp beleid,nbsp;Zyn wraakzucht, door een� fchyn van trouw.eii vrind-lykheid:

De ziel vermomt zich loos met nutte wezenstrekken: Dus weet de haat het kleed der vrindfehap aan te trekken.nbsp;En, met een gul gelaat, een hartbetoovrend woord.nbsp;Houd hy den dolk bedekt, die u het hart doorboort.nbsp;Ter tyde.

Zo my �t verraad doetfneeven, Dan zal de moordenaar, en niet het offer, beeveti.nbsp;Wie weet, als hy zyn� arm verheft tot mynen val.

fly fprsekt de waarheid... maar...�k hoor iemand her-Hy gaat een weinig achterwaards.

TREURSPEL. 83

^len hoort het fchrikkel^k geluid van het in de lueH fpringen vau Avogaroos paleis,

Den vyand die myn liefde en eerzucht fterkst we�rflond, EUPH�MIA, hczuyfnende.

84 GASTON EN BAYARD,

BAYARD, zyn [peer, die bezyden zyn rustbed ftaat., opneemende, velt dezelve tegen Altemoro.

Wat hebt gy voorgenomen? Dat titans uw moed voor my en voor dit krygsvolk zwicht!nbsp;De Soldaaten naderen Bayard, die zich met zynnbsp;lans verweert.

Altemoro en zyne Soldaaten wenden het hoofd en onti gekken Nemours, die met eenige Franfche riddersnbsp;inkomt. De Italiaanen neemen de vlugt,nbsp;Altemoro, verfchrikt, laat zyn fpeernbsp;vallen.

ZEVENDE TOO NE EL.

6 Dierbre vrind!

Wat heil! gy red my uit zyn handen? Wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GASTON, wyzende op Altemoro en Urbino.

TRE�RSPE

RIen breng� dien fnooden fchelm op �t oogeiiblik ter dood. Men floept Altemoro weg.

�k Was naauw� �t paleis genaderd , Waarin ik reeds de bloem der riddren had vergaderd.nbsp;Toen ik hem naadreii zag, met een ontroerd gelaat.nbsp;En beevende van fchrik, gevolgd van dien foldaat,nbsp;Die , door hem aangezocht om ons zyn hulp te bieden,nbsp;Op hoop van grooter loon,den vuurkolk dorst verfpieden;nbsp;Vlugt haastig, fchreeuwden zy, vertoef hier niet, vliegnbsp;De vloekpoel tot uw� val is ouder uwe fchre�n; (heen;nbsp;Tracht, eer�t te laat zal zyn, Bayard de dood te ontruk-Die held zal voor het Haal van Altemoro bukken, (ken;nbsp;Wy allen vliegen ftraks tot ftuiting van uw lot;

�laar, naauwlyks naadren wy de poorten van dit flot, Of hoorei! een gedruis dat aller hart deed yzen,

85 GASTON EN BAYARD,

De muuren van �t paleis deed ftiiiven door de lucht. Wat heil dat ik, ontflipt aan�t wo�n van een�verrnader,nbsp;IJet leven hoeden mag van myn� doorluchten vader;nbsp;Dat ik zo waard een� vrind myn hulp en byllandbied.nbsp;Opdat,geen vuige fchelm zyn heldenbloed vergiet�!

Ik heb te lang verzuimd uw voorbeeld na te ftreeven. Bayard heeft, toen een fchelm myn�meester dong naar�tnbsp;Hem gloriryk behoed voor zyne razerny. (leven.nbsp;Waar is, � Rome, uw roem I die tydeii zyn voorby;nbsp;Gy hebt uw heidenrei, uwe eedie deugd, verloren!nbsp;Fabriciuslcn zien we in �t Franfche ryk herboren!

Myn Vrinden , laat ons w��r vol moeds ten flryde gaan; Zorgt boven al Pescare in ketenen te liaan:

IJy, waanend� dat de myn my�t leven heeft benomen. Zal uit zyn� fchuilhoek reeds te voorfchyn zyn gekomen,nbsp;//y wil vertrekken.nbsp;bayard,

L J ATST E T 0 O N E E L.

'e zege is ons; al�s vyands oorlogsraagc Wierd, door ons hcldenvolk, befloten in de gracht:nbsp;Venedigs oorlogsvolk, dat fnood ons dorst belaagen,nbsp;Is, met het Roomfehe heir, in ketenen geflaagen.

fc' ' 7

Maar is Pescara?...

TREURSPEL. 87

Prins, zyn fchrander krj'gsbeleid Had, aan een ander oord, ons meer gevaar bereid^nbsp;De poort van Faufta wierd op �t hevigst aangevallen:nbsp;Hy, waanende, op�t gerucht der zwavelinyn, de wallennbsp;Ontbloot van tegenweer, viel llraks de torens aan;nbsp;Maar ziende dat ons volk hem moedig dorst we�rftaan.nbsp;Daar hy niets anders dacht dan fchrik cn vrees te vinden ,nbsp;Dn tevens onderricht van �tonheil van zyn vrinden.nbsp;Verbergt hy verr� van hier zyn fchande en zielverdriet.

Wat doet die gryzaart thans? waarom verfchynt hy niet. Met zyne zoonen, hier? zyn deugd kon iny behaagcn.nbsp;Ik wil...

Gy zult zyn lot, zyn deerlyklot, beklaagen. Zo dra hy in �t geheim de tyding had verftaannbsp;Dat Avogaro was in zyn paleis gegaan.

Om daar met eigen hand het biikfemvuur te ontlleeken. Vloog hy terftond daar heen, om hem, door vuurig fmee-In �t wo�n te fluiten, of hem te offren aan de wraak ;(ken ,nbsp;Maar, �t zy dat die barbaar een yslyk zielvennaaknbsp;Kon vinden om met u, op d�eigen ftond, te fneeveii*nbsp;Of dat hy, in den tyd der werking onbedreven,

Die rasfe uitbarfting van zyn vuur niet had vermoed, �k Zag beider lyken, gantsch misvormd,geblaakt,bebloed.nbsp;Door �t moordend dondervuur geworpen langs de ftraaten,nbsp;Verr�van�t gefloopt paleis, pas door ons_volk verlaatea.

� Soldaat! met roem gedaald in �t graf! �k merkte dat uw hart zich �t inisdryf niet vergaf.

88 GASTON en BAYARD.

Helaas! vergun myn deugd deez� bitrren traanenvloed: Natuur vereiscbt voor hem myn liefde en rouw te gader;nbsp;En �t voegt my niet dat ik bedenk voor welk een� vader.

�k Heb eer�oied voor dien rouw; uw droefheid treft myn Ik wacht geenszins myn heil in �t midden uwer ftnart:nbsp;Bayard voer� my weer hier, ter trouwvoltrekking vaardigsnbsp;Yerwinnaar van Ravenne, en uwer meerder waardig.

�k Wacht, voor dienfterken wal, uwhulp enraad, myn Wat baat Nemours de zege, als gy niet me� verwint!

Acht niets door u verricht,zo lang ge iets kunt verrichten: Gy, wien reeds de eer haar�prys aan �t eind� der loopbaannbsp;peft.

Hebt, in een�korten tyd, v�or de eeuwigheid geleefd; Maar denk dat zich uw moed ligt kan te veel vermeeten,nbsp;.Enge, in den fchoot der zege, uzelven kunt vergeeten�

No. 897-_

'X, ; f

V. V

/.

GASTON EN BAYARD,

TREURSPEL.

PER'

personaadjen.

GASTON EN BAYARD,

EERSTE BEDRYF.

EERSTE TOONEEL.

TREURSPEL.

TWEEDE T O O N E E L.

TREURSPEL. 13

BERDE T O O N E E L.

V IER- .

14 GASTON EN BAYARDb VIERDE T 0 0 N E E L.

treurspel.

Hy eisclit dan, tot myn loon, dat ik het worden zal!

16 GASTON EN BAYARD,

Zyn

TREURSPEL.

Ik acht uw� meester hoog, hy is myn eerbied waardig;

18 GASTON EN BAYARD,

TREURSPEL.

Bs nbsp;nbsp;nbsp;En

flo GASTON EN BAYARD,

Door-

22 GASTON EN BAYARD,

BAYARD, UPvBINO , ALTEMORO, d�xYE�gPvE j

BAYARD.

ALTEMORO.

BAYARD.

ALTEMQRO.

Z E S-

TREURSPEL. 23 ZESDETOONEEL.

Z E V E N E E T O O N E E L.

TREURSPEL.

TREURSPEL. �7 TWEEDE BEDRYF.nbsp;EERSTE T O O N E E L.

Meu

Haar�

TREURSPEL.

30 GASTON EN B A y A R �,

TREURSPEL.

sa GASTON en BAYARD,

TWEEDE T 0 O N E E L.

D E Rn

TREURSPEL.

34 GASTON EN BAYARD,

TREURSPEL. 35

En

T ?v E U R S P E L.

VIERDE T 0 0 N E E L.

C 3 nbsp;nbsp;nbsp;Door

s� GASTON EN BAYARD,

VT F D E r O O N E E L.

TREURSPEL. 39

C4

4Q gaston en bayard, EUPH�MIA.

ZESDE T O O N E E L.

TREURSPEL.

ZEVENDE TOO N E E L,,

42 GASTON EN BAYARD,

ALTEMORO.

ALTEMORO.

GASTON.

TREURSPEL. 43

Hoe! ik?

ACHT-

44 GASTON en BAYARD, ACHTSTE TOONEEL.

DER.

DERDE BEDRYF,

EERSTE T O O N E E L.

tweede t o o n e e l.

treurspel.

derde t o o n e e l.

48 GASTON EN BAYARD,

Gy

TREURSPEL.

TREURSPEL.