BltUOTHEEK DER RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1029
Verzameling tóoneel-stukken uit de nalatenschap vannbsp;Prof. Dr. J. te WINKEL
BALLET PANtOMIMB.
DOOR
M. BLACHE.
Op Nieuw Gemonteerd door den Balletmeester A. P. VOITÜS VAN HAMME.
BIJ M. WESTERMAN amp; ZOON.
1833.
bibliotheek de-
RIJKSUNIVERStTEiT
UTRECHT.
-ocr page 6- -ocr page 7-De jonge Kapitein Muller, in een’ veldslag zeer gevaarlijk gekwetst, en zonder hulp op het slagveld gebleven zijnde, werd door eene jonge herderin gered;nbsp;Welke hem in haar huis liet brengen. Zij, zoo wel alsnbsp;haar vader, spaarden geene zorgen, welke zijn toestandnbsp;behoefde, en bragten beide veel toe, tot zijn volkomen herstel.
De bezorgdheid en deelneming van Liesbeth, jegens den Kapitein, hadden eene zoodanigen indrnk op zijnnbsp;hart, dat zich bij de erkentelijkheid de liefde voegde.nbsp;De Kapitein werd door zijnen vader, welke het Tijrolschenbsp;leger gebood, terug geroepen. Liesbeth kon, van harennbsp;geliefden gescheiden , niet leven. Haar op handen zijndenbsp;huwelijk met eenen jongen boer, wien zij niet van denbsp;hand kon wijzen, deed haar besluiten het vaderlijk huisnbsp;te verlaten.
Als een herder gekleed, naderde zij de legerplaats der Tijrolers; zij ontdekten haren minnaar, in een oogenbliknbsp;dat hij zijne schuldeloze liefkozitgen wijde aan eenenbsp;Zuster, die hem beloofde zijne liefde te begunstigen,nbsp;De minnenijd maakte zich meester van haar gemoed.nbsp;Om zich des te beter van zijne ontrouw te verzekeren,nbsp;en zich aan de navorschingen harer ouders te onttrek,nbsp;ken, werd zij soldaat. Door den schijn bedrogen, wildenbsp;zij den ondankbaren, wien zij het leven gered had,nbsp;ontvlugten. Zij werd aangehouden en als deserteur veroordeeld. De beeltenis van haren minnaar, welke zijnbsp;op haar hart droeg, deed haar ontdekken en herkennen.nbsp;Zij werd vrij gelaten en huwde de Kapitein, wiensnbsp;onschuld zij ontdekte.
-ocr page 8-2rtoners.
muller. , Kapitein derTijrolers en geheim minnaar van Lieibeth , De Heer Oberg.
HERM AN, rijk boer, eertijds so/-
daat, vader vapLiesheth, . nbsp;nbsp;nbsp;„nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ Jelgerhuis, zoon.
LiESBETH, dochter van Herman, Mejnfvr. Muller. cécinA, jongste zuster van Lies-
beth, ....... nbsp;nbsp;nbsp;„ Hana.
JOHAN , broeder van Lksbeth, . De Heer Stemmerik, AMELIA, zuster van Kapiteinnbsp;, Muller, ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...... Mejufvr. B. van Ollefen.
FRjTZ, een jong eenvoudig boer, De Heer Voitus v. Hamme. Eeae jangè Tijrolsche boerin ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Mejufvr. R. Bia.
Eenboérj nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . . De Heer A, Bia.
Buron, vader.
Smit.
Damink.
Rinkes.
Malfait.
Zegers.
yiïvvcftt, Tijrohch Generaal, vader ’van den'Kapitein , . .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„
BERTHEiM, Kolonel, gemaal van Amelia,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.......
De vader yan Fritz, een boer, . „
Een Cipier,.......
Een Sergeant Majoor, . nbsp;nbsp;nbsp;„
Een Trompetter,......
Een Majoor,
Een Soldaat,
Een Notaris.
Een Courier,
Boerinnen ,
Officiers, Tijrolsche Troepen , Husaren , Boeren ;
Tijrolers,
Het Ballet speelt in een Tijrolscb Dorp, nabij de legerplaats. Het begint des morgens ten vijf ure,
Het Tooneel verbeeldt eene vroli/he en bloei-,, jende landstreek} ter rechter zifde vannbsp;de spelersf aan het eerste scherm^ isnbsp;eene pachthoeve} twee steene hanbennbsp;zijn ter wederzijde van de deurnbsp;geplaatst} hier tegenover is eennbsp;prieel in hetwelk een tafel geplaatst is} op den achternbsp;grond, ziet men hooge ber-,nbsp;geUf en eene brug.
De Kapitein Muller zit in het pried te teeltenen. Lisbeth komt omzichtig uit de hut; Herman slaaptnbsp;nog, even als de overige huisgenoten; zij ziet om ofnbsp;niemand haar kan gade slaan; zij wordt den Kapiteinnbsp;gewaar; zij zweeren elkander altijd te zullen beminnen.nbsp;Lisbeth vreest, de wonden haars minnaars, wiens armnbsp;nog door een doek ondersteund wordt, te hebben ge*nbsp;pijnigd; Muller stelt haar gerust en doet haar verstaan,nbsp;dat zijne wonden reeds gedeeltelijk hersteld zijn : ennbsp;dat hij zijne genezing aan bare zorg to danken heelt.
DE HERDERIN SOLDAAT.
Muller haalt de beeltenis van zijne minnares, welke hij reeds geschetst heeft uit zijne borst; hij wil vannbsp;den slaap haars vaders gebruik maken om dezelve innbsp;stilte te voltooijen. Hij gaat weder zitten en voleindigt het portret; Hij staat op geleidtLiesbeth op dennbsp;yoorgrond, en laat haar zijn werk zien; zjj vindt denbsp;gelijkenis volmaakt; Muller valt op zijne kniën, zijnbsp;horen gerucht en verlaten elkander met spoed.
Cëcilia verschijnt; omhelst Liesbeth haar eenen goeden morgen wenschende, vervolgens nadert zij Muller, groet hëm en vraagt hem hoe het met zijne wonden gesteld is,
Johan komt op zijne beurt uit de woning van Herman , en hérliaalt hetzelfde.
Herman komt eindelijk, vergezeld van vier boerenknapen en even ¦ zoo véél-meisjes-, welke 2 manden dragen en het onbijt in gereed brengen; Herman druktnbsp;Liesbeth in zijne armen; en vervolgens ook zijne tweenbsp;andere kinderen; groet Muller en vraagt naar zijnenbsp;gezondheid.
' De boeren knapen zéggen dat het onbijt klaar' 'is; Herman, zijhe kindeien, en Muller nemen plaats.
_ Fritz:,- deszelfs vader en de notaris komen op: men gaat Erits te gemoet, welke springende aankomt. Hijnbsp;groet en merkt iedereen op, hij wijst op eene ver-trouweipe wijze-den notaris aan, welke bij zijnen
va-
-ocr page 11-DE HERDERIN SOLDAAT. nbsp;nbsp;nbsp;7
vader is. Frits ontmoet Muller, terwijl Herman den notaris verwelkomt. Liesbeth , welke Frits het eerstnbsp;te gemoet was gegaan, verwelkomt insgelijks zijnennbsp;vader; zij wordt den notaris gewaar, en betuigt (wijlnbsp;men het voornemen haar met Frits te vereenigen voornbsp;haar verborgen hield) hare verwondering deswegens.nbsp;Zij keert tot Fritz terug, op hetzelfde oogenblik datnbsp;Herman zich tot den notaris vervoegt. Deze toont hemnbsp;het huwelijks-kontrakt, waar in al de huwelijksgiftennbsp;van den vader beschreven staan. Terwijl dit plaatsnbsp;heeft, doet Frits aan Muller verstaan, dat hij altoosnbsp;gehechtheid voor den militairen stand, betoond had, ennbsp;ten blijke hiervan, doet hij op eene onhandige wijze,nbsp;de exercitiën met zijnen stok. Muller en Liesbethnbsp;lagchen daarom. Liesbeth neemt den stok „presenteert het geweer en neemt het op dennbsp;schouder,” en geeft bij ongeluk Frits eene klapnbsp;op de vingers, die zijne verwondering uit drukt,nbsp;Liesbeth zoo handig met de wapenen te zien omgaan.nbsp;De pyn deed Frits dadelijk opspringen en Liesbethnbsp;verontschuldigt zich-, Herman komt eene goede tijdingnbsp;brengen; 'een ieder nadert hem; hij neemt de handnbsp;zijner dochter, en die van Frits, en vereenigt dezelve. Frhs springt uit blijdschap om -den hals vannbsp;Herman, Liesbeth ontsteld; Muller is ter neer ge-slagèn.’jjbhah, Cecilia, Heftnan, de vader.van Fritsnbsp;en alië-Hüisgenooten, verblijden zich en gaan- tvedernbsp;aan tafel. igt; •
Het onbijt neemt een einde, Herman staat pp en verzoekt'Frits en deszelfs vader, de bruilofts gastennbsp;van'Ifetquot;.'naburig dorp te gaan ha}en, om het huwelijknbsp;mog'Wïor'den avond te voltrekken. : Ieder, staat vannbsp;tafeF'Ppn?‘Frits is ten .hoogsteii; verheugd; bjj ^zegt datnbsp;- '¦¦inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A 4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hij
-ocr page 12-fcjf zijne vrienden zal gaan halen, welke zijn kontraki zullen reekenen; hij gaat naar Liesbeth en zegt haarnbsp;vaarwel, Liesbeth houdt met de linker hand die vannbsp;Muller vast; hij treedt tusschen hun beiden, en wordtnbsp;gewaar dat zij elkander de hand geven; de minnenijdnbsp;komt bij hem op; de gelieven komen plotselings vannbsp;hunne bedwelming terug,, zeggen Frits vaarwel, ennbsp;vertrekken schielijk.
Johan en- Cecilia komen vervolgens bij Frits en verzoeken hem, met de bruilofs gasten te volgen.
De boeren knapen komen tot Herman en wenschen hem geluk met het huwelijk zijner dochter; Hermannbsp;beveelt hen,alles tot dit feest in gereedheid te brengen;nbsp;zij komen op.
Johan en Cècilia vliegen naar Herman toe, hem het genoegen betuigende hetwelk zij . op de bruiloft hunnernbsp;zuster zullen genieten.
Liesbeth en Muller komen neerslachtig op.
Eene ordonans komt; hij gaat naarde hut; Herman vraagt hem wien hij zoekt. Hij antwoord Mullet. Denbsp;ordonans nadert den Kapitein, groet hem en geeftnbsp;hem een’ brief over. Muller leest dat hij door den Generaal terug geroepen wordt; zijn gelaat verandert, zijanbsp;trekken zijn donker, men smeekt hém te zeggen wat denbsp;brief inhoud, hij zegt hem dat hij de order heeft ontvangen om te vertrekken. Alle de aanwezendeo toonen
DE HERDERIN SOLDAAT. nbsp;nbsp;nbsp;9
hunne droefheid wegens het vertrek van Muller, welke niet op de bruiloft zal zijn. Liesbeth is ter neer geslagen , Muller vreest dat Herman de wanhoop van zijnenbsp;dochter zal gewaar worden en verwijdert zich vannbsp;Liesbeth.
De ordonans, welke op zijn horlogie gezien heeft, zegt zijnen Kapitein, dat de tijd kort is; Herman verzoektnbsp;hem in de hut te gaan, waar men alles tot het vertreknbsp;van den Kapitein in gereedheid brengt: de ordonans voldoet aan dit verzoek; Johan en Cecilia, welke de levendigste gehechtheid aan Muller aan den dag leggen, geleidennbsp;hem in de hut, hem in hunne armen drukkende. Liesbethnbsp;is alleen bij de tafel gebleven en heeft zonder ophoudennbsp;hare oogen op die van Muller gevestigd welke al zijnenbsp;smart uitdrukken ; zij blijft alleen op het tooneel.
Liesbeth betreurt haar lot, zij zendt hare gebeden ten Hemel. (Men hoort een veldpijp spelen.) Liesbeth gaatnbsp;naar de zijde van waar zij meent die toonen gehoord tenbsp;hebben; op de veldpijp wordt het air:
„Ja’t is gedaan ik wil gaan huwen” herhaalt. Zij deinst met afschrik terug en geeft zich aannbsp;de wanhoop over.
Muller komt op: hij hoort de zuchten van zijne geliefde. Hij ziet rond, ontwaart Liesbeth , welke door de droefheid overstelpt is, en snelt tot haar. Hij geeft haarnbsp;zijn portret. Zij ontvangt het met verrukking; en slaatnbsp;A 5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beur-
-ocr page 14-lo
DE HERDERIN SOLDAAT,
beurtelings hare blikken op Muller en het portret. Muller is altijd in vrees verascht te zullen worden. Lies-beth vervalt weder in hare treurige mijmeringen, haarnbsp;hart slaat hevig. Muller siddert, hij gaat naar de hoevenbsp;en komt tot Liesbeth terug, uit vrees dat haar geweennbsp;door hare bloedverwanten bespeurd zal worden. Hijnbsp;hoort gerucht, en zij scheiden van elkander.
De ordonans, met den mantelzak van den Kapitein op den schouder, komt van de hoeve en zegt Muller datnbsp;alles tot zijn vertrek gereed is. 'Johan en Cecilia komennbsp;op met Herman, (die om Muller te vergezellen zijnnbsp;monteering als Tijrolsch Invalide aangetrokken heeft,)nbsp;verzeldt van de knecht van de hoeve. Liesbeth schijntnbsp;een ontwerp gesmeed te hebben ; en snelt, aan aller oogennbsp;ontsnappende, naar de hoeve. Muller zoekt met zijnenbsp;oogen Liesbeth en drukt de smart uit haar die hij bemindtnbsp;te moeten verlaten, zonder haar vaarwel te mogen zeggen. Herman, die hem volgt, komt terug, en beduidt denbsp;boereknapen dat zij boven de deur een kroon van bloemen moeten plaatsen, en wijst hen de plaats aan waar zijnbsp;een zetel van groen moeten oprigten: zij beloven zijnnbsp;bevelen te zullen uitvoeren; Cecilia, Johan en Mullernbsp;verwijderen zich, met de levendigste droefheid. Hermannbsp;en de boeren volgen hen en vormen een tafreel.
De vader van Frits komt met knechts van de hoeve; zij versieren den ingang met bloemen ^slingers en bloem--
va-
-ocr page 15-DE HERDERIN SOLDAAT.
vazen zijn aan de uiterste einden geplaatst. De vader van Frits verzoekt hen hun feestgewaad te gaan aantrekken.nbsp;Aiie verlaten het tooneel.
Liesbeth, heeft het gewaad van haren broeder aangetrokkén ; zij heeft het besluit genomen zich naar het, leger te begeven, om haren minnaar te volgen. Haarnbsp;hart wordt door wroeging gepijnigd; na eenigen zelfstrijd verwijdert zij zich met spoed, de pogen vol tee-derheid op het vaderlijke dak gevestigd houdende. Zij.nbsp;staat eenklaps stil, beurtelings den weg welke haar min-'nbsp;naar genomen heeft en het ouderlijk huis beschouwende.nbsp;De vreugdezangen treifen hare ooren ; zij onttyaart denbsp;bruilofs - gasten: snelt naar de hut waarin zij geborennbsp;werd, groet dezelve voor het laatste, wendt een’ blik tennbsp;hemel; de bruilofts gasten naderen; zij vlugt in verwarring: altijd de oogeu naar de hoeve gevestigdnbsp;houdende.
De bruilofts gasten komen op, danzende even als Frits','zijn vader, en de dorpelingen; Frits verblijdtnbsp;zich reeds met de vreugd gehuwd te zijn, hij verbeeldtnbsp;zich de kindertjes reeds te zien, welke hem komennbsp;liefltozen; hij is dronken van vreugde; vervolgensnbsp;danst hij rond met de bruiloftsgasten.
Twaalf-
-ocr page 16-13 nbsp;nbsp;nbsp;DE HERDERIN SOLDAAT.
Herman, 'Johan en Cecilia, komen terug: Frits vliegt hen te gemoet; omhelst hen en geeft al hetnbsp;geluk te kennen, dat hij met zijn vrouwtje genietennbsp;zal. Herman , deelt even als de anderen in de vreugde jnbsp;maar Liesbeth is verdweenen; Herman geeft last aannbsp;aan Cecilia en Johan te gaan zien, of zij bezig is zichnbsp;op te schikken.
Ijohan komt verschrikt van den hoeve en kan zijne verbazing niet uit drukken. Cecilia volgt hem metnbsp;drift en geeft denzelfden schrik te kenden. Ieder isnbsp;hier over verwondert. Men ondervraagt hen, en zijnbsp;zeggen dat Liesbeth verdwenen is, en dat hare klee-deren verstrooit in de woning liggen. Een Herdernbsp;komt, van den weg dien Liesbeth genomen heeft,nbsp;en verhaalt aan Herman dat zijne dochter , in het gewaad haars broeders, gevlugt is. Herman kan ditnbsp;niet geloven en snelt in de hut gevolgt van de overigen.
Frits blijft alleen met den herder , en vraagt dien op nieuws; de laatste bevestigt hetgeen hij verhaaldnbsp;heeft. Nu kan Frits zich niet meer bedwingen; hijnbsp;wordt woedend; herrinuert zich dat hij gezien heeftnbsp;dat Muller èn Liesbeth elkander de hand gaven; ennbsp;houdt zich overtuigd dat Muller de schaker is. Hijnbsp;wil zich wreeken of sterven. Hij gaat naar de hoeve.nbsp;Johan en Cecilia komen er in verbijstering uit, nietnbsp;wetende waarheen zich te keeren. Frits, die zichnbsp;van de sabel van Herman meester gemaakt heeft, wilnbsp;zich verwijderen; doch men houdt hem terug om ongelukken voor te komen; hij ontwringt zich aan denbsp;handen van hen die hem terug houden, en slaat dennbsp;weg in dien Liesbeth genomen heeft.
Her-
-ocr page 17-15
Herman is in wanhoop; hij maakt den vader van Frits bekend dat deszelfs zoon zich van zijn sabelnbsp;meester geeft, om den schaker van Liesbeth te straffen en hem vervolgt. De vader van Frits hierdoornbsp;verschrikt volgt woest zijn’ zoon. Herman smeekt innbsp;de vreeselijkste vervoering ieder een, zijne dochternbsp;in te halen en valt in de armen van Johan en Cecilia.
Einde van het Eerste Bedryf.
-ocr page 18-DE HERDERIN SOLDAAT.
Tiet Tooneel verbeeldt een leger / de tent van den Generaal is ter linker zijde van dennbsp;speler van het eerste tot het tweede schermnbsp;geplaatst. Onder de manoeuvres jjlaatstnbsp;men er een tegen over, voor den kapiteinnbsp;Wluller; welke tot Kolonel benoemd is.nbsp;Achter aan, ter linker zijde, is eennbsp;tent welke tot herberg strekt. Op hetnbsp;uithangbord leest men: beste AVijnnbsp;béste Brandewijn. Aan den ingangnbsp;van de Herbergtent is eene tonnbsp;op eene stelling geplcuxtst. In hetnbsp;verschiet ziet men het leger., kanonnen en ander wapentuig.
Koor de tent van den generend staat een schildwacht.
De rekruten, van allerlei wapenen, exerceren, de vermoeide soldaten wordt door de marketentsters wijn ennbsp;brandewijn geschonken; de spelenden en drinkende krijgslieden vormen onderscheiden groepen. De exercitie is af-geloopen en allen verwijderen zich.
Twee-
-ocr page 19-DE HERDERIN SOLDAAT.
De ordonans verschijnt: gevolgt door zijne vrouw en vier marketentsters ; hij zegt haar dat de kapitein hem vólgt.nbsp;Muller, geleidt door huzaren, welke hem voor gegaan zijn,nbsp;verschijnt. De ordonans den mantelzak van den kapiteinnbsp;dragende, gaat in de tent van den Generaal om de terugkomst van deszelfs zoon te melden. De huzaren omringen Muller en vragen hem naar den toestand van zijne'nbsp;wonden.
De Generaal, Amelia zijne dochter, en de Kolonel haar gemaal, verzeld van aides de Camp en de ordonansnbsp;komen uit de tent. De Kapitein Muller, omhelst zijn’nbsp;vader en zijne zuster. De Generaal maakt hem bekendnbsp;dat Amelia met den Kolonel gehuwd is. Muller betuigtnbsp;den laatsten het genoegen dat dit nieuws hem verschaft.
Men vernpemt naar de gezondheid van Muller; vervolgens gaan allen, behalven Muller en de ordonans, weder in de tent.
De ordonans maakt Muller zijn kompliment en verlaat zich op deszelfs mildheid ten einde, met zijne kameradennbsp;op de gezondheid van de Kapitein te kunnen drinken.nbsp;Muller geeft hem zijne beurs en gaat bij zijne familie.
De ordonans en de, huzaren geven zich aan de vreugde over en danzen met de marketentsters ; eennbsp;fluit accompagneert hen, na het einde van den dans-gaan zij allen in de herbergtent.
Muller, welke niet opgehouden heeft aan Lies-'
beth
-ocr page 20-i6
DE HERDERIN SOLDAAT.
beth te denken komt uit de tent; hij schijnt iets kwaads te vermoeden; zijn hart slaat hevig; misschiennbsp;wordt in dit oogenblik het voorwerp zijner liefde metnbsp;Frits vereenigt : deeze gedachten verscheurt zijnenbsp;ziel. Hij haalt het portret, van zijne geliefde vannbsp;zijn borst, beziet het met teederheid en overlaadtnbsp;het met kussen.
Amelia, welke Muller in zijne zwaarmoedige gepeinzen verascht heeft, volgt hem ongemerkt; zij slaat alle zijne beweginge gade: en op het oogenblik dat hij denbsp;beeltenis van Liesbeth beschouwt nadert zij hem omzig-tig. Muller wordt haar gewaar en ontrekt het portretnbsp;aan hare nieuwsgierigheid. Amelia beklaagt zich hierover. Muller maakt vrede met zijne zuster, laat haarnbsp;het portret zien en stort zijn hart voor haar uit. Zij verzekert hem dat zij een middel weet de gunst van hun’nbsp;vader voor Liesbeth te winnen. Muller ten toppuntnbsp;van vreugde, omhelst zijne zuster met teederheid.
Liesbeth komt in dat oogenblik op en herkent haren minnaar. Muller zijne zuster in de armen houdende gaatnbsp;met haar in de tent, welke voor hem gereed gemankt is.nbsp;De minnenijd vervult het hart van Liesbeth : zij waantnbsp;zich bedrogen te zijn. De blijdschap van Mullernbsp;schijnt haar een bewijs vanzijne trouwloosheid ; de tranennbsp;vloeijen langs hare wangen. Zij werpt zich op een banknbsp;en geeft zich aan hare droefheid over.
Eenige jonge boeren komen om in het regiment van Muller dienst te nemen.
-ocr page 21-17
DE HERDERIN SOLDAAT.
De Sergeant-Majoor komt op, neemt die boeren aan, en stelt Liesbeth, die hij voor een’jongeling houdt, voor,nbsp;om ook dienst te nemen. Liesbeth overweegt dit: zijnbsp;heeft geene andere keuze, wijl zij nimmer, na harennbsp;misstap tot haren vader terug zou durven keeren. Zijnbsp;Wil eer zij zich aan Muller ontdekt, van deszelfs onschuldnbsp;t'vertuigt zijn : in zijn regiment aangenomen zal zij hemnbsp;dagelijks zien. Zij neemt het voorstel van den Sergeant-Majoor aan. Deze wil haar, uit hoofde van hare kleinenbsp;gestalte, tambour maken; vervolgens biedt hij haar denbsp;plaats van pijper aan. Zij weigert een en ander: zij heeftnbsp;haar minnaar (gedurende zijn verblijf bij haar’ vader) metnbsp;de Soldaten zien exerceren en alzoo de manoeuvres geleerd. De Sergeant-Majoor, verrukt zulk een wel geoefend soldaat te vinden, haast zich Liesbeth te doennbsp;teeltenen en geleidt haar naar het leger. Hij ontwaartnbsp;dat zij telkens naar de tent van den Kolonel ziet, ennbsp;toont er zijn verwondering over.
Frits komt met den sabel op zij, in het leger; hij is geheel buiten adem; ontdekt de tent en plaatst ernbsp;zich voor. De schildwacht stoot hem weg; hij nadertnbsp;op nieuw's. De schildwacht dreigt hem met de bajo-jet. Frits springt verschrikt terug. In dit oogenbliknbsp;komen de huzaren uit de herbergtent; zij zijn vrolijk.nbsp;De marketensters roepen hen; zij naderen en ontwaren Frits wiens koddig voorkomen hen in lagchennbsp;doet uitbersten. De marketensters die zich er ooknbsp;mede vermaken, wèrpen Frits in de handen van dennbsp;eersten huzaar, welke hem in, de armen van een’
B nbsp;nbsp;nbsp;tw'ee-
-ocr page 22-tS
DE HERDERIN SOLDAAT.
tweeden werpt; hetwelk zoo van den een’ tot den ander voortgaat; tot de laatste hem in de herbergtent stoot;nbsp;de militairen volgen hem. Men hoort de trom roeren.
Een corps troepen komt op en maakt halte aan het einde van het toonecl.
Het regiment waarover Muller tot Kollonel benoemd is, aangeveerd door een’ Majoor, komt op, en plaastnbsp;zich voor het eerste corps; Liesbeth als een soldaatnbsp;gekleed, is de laatste van het eerste gelid.
De Generaal komt uit zijné tent, hij wordt gevolgd door Muller, dragend^ het kleed van zijnen nieuwen rang.nbsp;De staf-majoor, Kollonel ^Bertheim en Amelia, verschijnen insgelijks, om getuigen te zijn van het inhalen des Kolonels Muller. De Generaal en Mullernbsp;nemen plaats aan de rechterzijde des regiments. Denbsp;overige plaatsen zich aan de linker zijde. De Generaalnbsp;benoemt Muller tot Kolonel; deeze doet zijne eednbsp;bij het vaandel, treft zijn degen en doet het krijgsvolknbsp;eenige manoevres maken. Dit neemt een einde; denbsp;generaal treedt in zijne tent'; Amelia, welke hem metnbsp;de liefde van Muller voor de dochter van een’ oud’nbsp;militair, en het \lerdriet hetwelk hij heeft haar ver-‘ loren te hebhen , bekend gemaakt heeft, heeft heimelijknbsp;van haren vader last gekregen, de bloedverwanten vannbsp;dit meisje te doen komen, om te zien of zij niet onwaardig is, zich met zijnen zoon te vereenigen.
Muller, aan wie Amelia een’ wenk gegeven heeft, gaat niet in de tent met den generaal en de officierennbsp;van den staf. Liesbeth is als schildwacht voor denbsp;tent geplaatst,
^9
DE HERDERIN SOLDAAT*
Amelia komt geheimzinnig uit de tent, en verhaalt aan Muller welke voornemens zijn vader wegens Lies-b'eth heeft. . .vreugd van Muller, Liesbeth keert van hare plaats terug, herkent Amelia, en keert haar die zijnbsp;Waant hare medeminnares te zijn, den rug toe.
Liesbeth loopt op haren post heen en weder, Amelia heeft twee verzegelde brieven in hare hand , zij wordtnbsp;gevolgt door een’ courier aan wien. zij belast, zich tot hetnbsp;vertrek gereed te maken , hij gehoorzaamt. Zij vervoegtnbsp;zich vervolgens bij den schildwacht van de tent des Kolonels en vraagt hem of Muller er is uitgegaan; vervolgens gaat zij er in.
Liesbeth welke alles opgemerkt heeft, is buiten, zichzelve; zij roept den schildwacht en stelt hemnbsp;voor, van post te veranderen. Deze weigert dit. Liesbeth laat hem een stuk geld zien , de schildwacht neemtnbsp;dit omzigtig aan, en staat haar zijnen post af. Amelianbsp;komt met den courier uit de tent, zij geeft hem de tweenbsp;brieven; de eene is voor Liesbeth en de andere voornbsp;haren vader; de courier vertrekt; Liesbeth heeft harenbsp;oogen op de tent van Muller-gevestigd, Muller komtnbsp;daar uit, altijd met het voorwerp zijner liefde bezig;nbsp;Amelia roept hem en zegt dat zij twee brieven heeftnbsp;afgezonden aan Liesbeth en haren vader, ten einde zijnbsp;dadelijk zouden komen.
Muller, verrukt door deze gelukkige tijding , omhelst zyne zuster met de levendigste vervoering. Liesbeth kannbsp;dit wreed schouwspel niet weerstaan; zij wankelt, laatnbsp;haar wapenen vallen zoo, alsof zij het voornemen had gehad om met de bajonet Muller te wonden die zich opnbsp;dat oogenblik digt bij baar bevindt; de sergant vrel-
20
ke komt om de orders van den Kolonel te ontvangen, waant dat Liesberh Muller het leven had willen ontnemen ; valtnbsp;op haar aan , grijpt het geweer aan , met het voornemennbsp;om den moord voor te komen. De Kolonel keert zichnbsp;haastig om, en beveelt aan twee husaren , welke uit denbsp;herbergtent komen , deezen soldaat tegen te houden.nbsp;Amelia bezwijkt; haar broeder ondersteunt haar ennbsp;brengt haar in de tent van zijnen vader.
Liesbeth heeft altijd haar geweer behouden, hetwelk de sergeant vast houdt: na een’ strijd van eeni-ge oogenblikken, komt zij er toe om haar geweer aan ‘ de handen van den sergeant te ontrukken, en werptnbsp;haar wapenen weg, om Muller te vervolgen ; denbsp;: sergeant houdt haar tegen en beveelt aan de tweenbsp;huzaren zich meester v,an haar te maken, hij ver-; wijdert zich , om. de wachten te halen. Liesbethnbsp;; ontslaat zich van de twee militairen, en trekt haarnbsp;• sabel wond een der huzaren welke zich tegen haarnbsp;verzetten; wil in de tent treden waar Muller in isnbsp;gegaan; op het gezigt van den Generaal de vader vannbsp;Muller , bezwijkt hare woede zij bezeft deiï misslagnbsp;welke zij heeft begaan, en ontvlugt door de huzarennbsp;gevolgt wordende.
Ondertuschen hebben de husaren, welke Frits hebben weggebragt hem in een husaren pak gestoken, hebbennbsp;hem dronken gemaakt, en zijn aangezicht met zwart besmeerd. In dezen staat treedt hij uit den herbergtent ennbsp;ontmoet den generaal, welke weten wil welk soldaat opnbsp;het leven van zijn’ zoon heeft toegelegd; Frits op zijnnbsp;bevel vastgehouden wordt naar de gevangenis geleidt.
Liesbeth, welke door‘de soldaten is ingehaald, wordt teruggebragt, zij tracht nog in de tent te gaan; maarnbsp;. hare‘ pogingen zijn vruchteloos.
DE HERDERIN SOLDAAT.
flet Tooneel verbeeldt eene beneden zacd, naast de gevcingenis, ter regterzijde aan de eerstenbsp;seller in is een zware stoel: aan dezelfde zij denbsp;van de tweede tot de derde scherin eennbsp;groote tafel, waarop papier en schrijfgereedschap ƒ bj de tafel zijn zitbanken;nbsp;aan de vierde scherm is een gevangenismuur aan het uiterst einde voorstellende een open en getralied venster y aannbsp;dit venster. is een lange ijzeren ketennbsp;gehecht, daar onder is een tafel.nbsp;F'erder op en daar achter, is de ingang van de zaal^ 'ter regter zijdenbsp;daar tegen over is eèn gevangenhok,nbsp;waarvan de deur zeer laag is. Ditnbsp;hok is ter gevangenis voor Fritsnbsp;bestemt.
De cipier verschijnt, hij plaatst de tafel vooj de krijgsraad , welke vergaderen moet.
De sergeant komt binnen. Frits bij de kraag houdende Bsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;en
-ocr page 26-a*
D.E, hamp;rper.in soldaat.
en 116111 met geweld in de zaal duwende. De sergeant beveelt hem aan den cipier; hij zegt hem dat het eennbsp;weerspanige is en hij hem in het hok moet sluiten. Dénbsp;cipier schijnt verwondert: hij beschouwt Frits, welkenbsp;hem zoo ondeugend niet tooschijnt als de sergeant zegt.nbsp;Hij gaat water en brood halen ; de sergeant volgt, Fritsnbsp;bedreigende, wienhij te kennen geeft dat hij doodgeschoten zal worden.
Frits blijft alleen,valt op de knieën, hij is troosteloos, hij tracht te ontvlugteni de deuren zijn gesloten, hij ontwaart het getraliede venster, hij ziet rond, springt op denbsp;tafel van den krijgsraad, om beter te kunnen opmerken ofnbsp;het mogelijk ware tusschen de bouten door te komen; hijnbsp;klontert langs de keten naar het venster, maar de ketennbsp;breekt en Frits valt op de tafel, welke berst. De cipiernbsp;komt op dit gerucht zijn’ gevangen zoeken en vindt hemnbsp;onder de tafel. Hij vermoedt dat Frits wilde ontvluchten , vat hém bij de hals rigt hem op'en stoot hem ruwnbsp;naar den voorgrond.
De cipier plaatst de kruik en het brood op de tafel., en wenkt Frits hem in het hok te volgen. Frits werptnbsp;zich aan zijne voeten. De cipier nieuwsgierig de oorzaaknbsp;\;an de ge'vangeneming vun Frits- te weten en hem zoonbsp;boos niet aanziende , als men gezegd heeft, ondervraagtnbsp;hij hem. Frits richt zich.op; plaatst de cipier op eennbsp;stoel, en maakt zich gereed hem het voorgevallene tenbsp;verhalen : hij word gestoort.
Een korperaal komt, Frits hier door verschrikt, verbergt zich achter een stoel.
De
-ocr page 27-DE HERDEillN SOLDAAfl
Dc korperaal brengt bericht flat de krijgsraad zitting zal neemeii en dat de cipier Frits - in het hok moetnbsp;brengen. De korporaal gaat heen. De cipier beveeltnbsp;aan Frits, zijn brood te nemen en hem te volgen: hijnbsp;gehoorzaamt met tegenzin; neemt het brood in denbsp;eene, en de kruik in de andere hand en volgt schrei-jcnde den cipier. Deze opent het hok. Frits kannbsp;de deur niet ingaan, maar deinst met schrik terug. Denbsp;cipier vat hem bij het hoofd, stoot hem in het hoknbsp;en sluit de deur digt.
t
De leden van den krijgsraad komen binnen, door de tvachten vooruitgegaan , zij gaan zitten ; de Majoor verschijnt , de officieren groeten, zij nemen plaats. De Majoor beveelt den beschuldigden binnen te brengen; denbsp;Korporaal vertrekt.
De Korporaal komt terug aan het hoofd van vier man, Welke Liesbeth in hun midden hebben, hij is verzeltnbsp;van den Sergeant en van den schildwacht, welke hetnbsp;geld heeft ontvangen om den post te verwisselen , welkenbsp;hem toev'ertrouwd was.
De Majoor beveelt aan den Sergeant-Majoor zijne beschuldiging in te brengen. Deze beschuldigt Liesbeth haar bajonet te hebben gevelt om den Kolonel te-Vermoorden. De Majoor doet Liesbeth de misdaadnbsp;kooren, waarvan zij b.eschuldigd wordt, -zfl ontkend de*'nbsp;fl 4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zc
-ocr page 28-24
ze beschuldiging met schrik, De schildwacht brengt op zijne beurt in dat Liesbeth hem een kroon heeft betaald , op dat hij zijn’ post zoude verruilen ; de Majoornbsp;onderwraagt Liesbeth, welke die daad bekent. Denbsp;Krijgsraad neemt de stemmen op ; en veroordeelt Liesbeth tot den doodi alle de leden van den Krijgsraad tee-kenen het vonnis.
De Majoor staat op; maakt'aan Liesbeth het vonnis, over haar uitgesproken, bekend; en raad haar zich totnbsp;sterven te bereiden. Zij is veroordeeld om doodgeschoten te worden. Liesbeth beeft op dit laatste woord. Denbsp;leden van den raad verwijderen zich, en de cipier volgtnbsp;hen.
Liesbeth in de raadzaal alleen gebleven zijnde, is een oogenblik ombeweeglijk; zij slaat hare droevige blikken rondom zich heen ; zij wankelt; de gedachte aan hetnbsp;doodvonnis tegen haar uitgesproken, schokt haar verschrikkelijk ; zij stort tranen over haar ongelukkig lot;nbsp;zij werpt zich op eene stoel en blijft geheel ter neder-geslagen , hare oogen op het gewelf waarin zij is opgesloten gevestigd houdende, schijnt haars vaders beeltenisnbsp;voor haar geest te zweven, welke haar verwijt hem tenbsp;hebben verlaten. Op deze verbeelding, van ijzing vervult , deinst zij ontzet terug en durft op hem aan wiennbsp;zij herleven verschuldigd is, haar’ blik niet slaan. Vervolgens tot zichzelve komende , tracht zij zijn toorn tenbsp;verzachten. Zij heft smekende de handen op om vergiffenis te verwerven, voor den misslag welke zij in harenbsp;overijling begaan heeft. Zij waant de stem van haren
va-
-ocr page 29-*S
vader te liooren, welke haar den 2egen weigert. In hare verbijstering vreest zij dat het portret van Mullernbsp;hetwelk zij- op haar hart draagt, de toorn haars vadersnbsp;nog meer zal ontvlammen; zij rnkt het los en smeektnbsp;haar’ vader er haar van te ontslaan, uitroepende , zie-daar !. . . ziedaar den schuldigen , ziedaar den trouwlozen die mijn dood’ veroorzaakt en uw’ vloek op mijnbsp;laadt! In hare vervoering verwijt zij de beeltenis vannbsp;van haren minnaar, haar ongeluk en dat haars vaders berokkend te hebben. In wanhoop werpt zij het portretnbsp;weg .... zij waant Muller te zien. Haar afschrik vermeerdert. In haren schrikkelijken toestand, zegt denbsp;liefde haar dat zij van het beeld van haar dien zij aanbidtnbsp;gescheiden niet sterven kan. Zij neemt het portret innbsp;vervoering weder op en drukt het aan haar hart. Denbsp;hemel biddende hare zwakheid te vergeven ; zij stort opnbsp;de knieën. Een gerucht van ketenen doet zich hooren ;
Liesbeth verschrikt, staat op en laat zonder het te bemerken het portret vallen.
De sergeant aan het hoofd van een poloton, een tam-* bour wiens trommel met zwart laken bedekt is, en denbsp;cipier verschijnen, na een oogenblik maakt de sergeantnbsp;aan Liesbeth bekend dat hij komt, om haar naar de strafplaats te geleiden; hij wijst haar aan welke plaats zijnbsp;tusschen de soldaten moet nemen. Liesbeth gaat er heennbsp;maar ontwaart dat zij het portret niet meer heeft, ennbsp;verlaat spoedig haar plaats om het op te rapen; maarnbsp;de sergeant welke de rijke medallion gewaar wordtnbsp;maakt er zich meester van ; de trekken van den Kolonel
B 5 nbsp;nbsp;nbsp;her-
-ocr page 30-DE HERDERIN SOLDAAT.
herkennende, vermoedt hij dat dit portret hem door Liesbeth ontstolen is, welke bevestigt dat het haar toebehoort, De sergeant toont het portret aan den cipiernbsp;welke Muller herkent; er is geen twijfel meer: Liesbeth heeft den Kolonel willen ombrengen, na dat zijnbsp;hem bestolen had. De sergeant verontwaardigt, stootnbsp;Liesbeth , in weerwil harer smeekingen haar het portretnbsp;terug te geven, in de midden van hetpoloton; nadatnbsp;verscheurend tooneel; wordt zij weggevoert.
Negende Tooneel.
Tiet tooneel verandert in het gezicht en vertoont het leger, voor de tenten zijn schildwachten geplaatst, op den achtergrond wandelen de huzaren en pratennbsp;met elkander.
Herman komt, hij houdt den brief van Amelia in zijn hand ; Johan en Cecilia vergezellen hem , welke laatstennbsp;het leger en den krijgstoestel met verwondering beschouwen. De courier welke naar Herman gezonden was,nbsp;volgt hem ; de vader van Liesbeth veronderstelt datnbsp;zij onder de bescherming van den Generaal is, welkenbsp;voor haar de zorg eens vaders heeft en in haar huwelijknbsp;toestemt. De courier wijst haar de tent des generaalsnbsp;pan; hij spreekt met den schildwacht, welke Herman innbsp;de tent laat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Johan en Cecilia, welke Herman in de tent van den generaal hebben zien gaan, willen ook bij hun’ vadernbsp;gaan, doch de schildwacht houdt hen terug en verschrikt hen door zijne ruwheid. De huzaren, welke denbsp;lieve trekken van Cecilia opgemerkt hebben, volgennbsp;haar haar schrik verdubbelt telkens als een haar nadert.
af
DE HERDERIN SOLDAAT.
Terwijl lt;Ie kwartiermeester, wiens gelaat woester is dan dat der anderen, achter Cecilia gaat en zijn kin op haarnbsp;schouder legt, keert zij het hooft om, en vlugt verschrikt ; de huzaren volgen haar.
De courier verschijnt aan den ingang van de tent, roept Johan en Cecilia, welke bij de tent terug komen.nbsp;De courier beveelt aan den schildwacht, hen, op lastnbsp;Van den generaal, in te laten. Zij gaan binnen.
De troepen naderen en plaatsen zich in slagorde. De trom wordt geroert. De boeren snellen toe om denbsp;uitvoering van het vonnis te zien.
De sergeant en de tambour, gaan het poloton voor, dat Liesbeth naar de strafplaats leidt; het poloton houdtnbsp;halte voor de tent des generaals. De sergeant overreikt den korporaal het portret en beveelt hem hetzelve aan Muller te brengen. De korporaal gehoorzaamt.
Liesbeth werpt zich op de kniëen, en heft hare handen ten hemel. Men doet haar een doek voor denbsp;oogen en de soldaten leggen op haar aan. Mullernbsp;treedt, het portret in de hand houdende, schielijk uitnbsp;de tent, gevolgt van den courier en den korperaal;nbsp;hij snelt tusschen Liesbeth en het poloton, hetwelknbsp;gereed is op zijn geliefde vuur te geven. De soldatennbsp;heifen het geweer op. Muller ondervraagt Liesbeth,nbsp;(welke hij voor een soldaat houdt) om te weten hoenbsp;zij aan het portret komt. Zij herkent de stem vannbsp;haar’ minnaar, en valt magteloos in de armen van den
ser-
-ocr page 32-23
DE HERDERIN SOLDAAT.
sergeant. Muller rukt de doek van hare oogen en herkent Liesbeth .... Muller neemt haar in zijne armen , rukt haar weg en tracht haar in het leven terug tenbsp;roepen. De Generaal, Amalia en de Kolonel, haarnbsp;gemaal , Herman en zijne kinderen, welke door dennbsp;courier van het voorgevallene onderricht zijn, komennbsp;in wanorde uit de tent.
Herman herkent zijne dochter. Liesbeth is tot zich zelve gekomen, zij bevindt zich in de armen van Muller en stoot hem met verontwaardiging terug. Zij werptnbsp;zich aan de voeten van haren vader; Herman wil vlugten ,nbsp;maar zij houdt zich aan hem vast. De Generaal houdtnbsp;Herman terug terwijl Amelia Liesbeth opheft, en haarnbsp;in den armen haars vaders terug voert. De Generaalnbsp;vereenigt Liesbeth met Muller. Liesbeth wijst in denbsp;hoogste verwondering op Amelia; deze wijst, om Lies-betli te overtuigen dat de liefde haar misleid heeft, dezenbsp;Bertheim haar gemaal, aan. Liesbeth valt Amelia te voet,nbsp;welke haar hare onregtmatige verdenking vergeeft.
De sergeant en de courier verschijnen, als ook Frits en deszelfs vader; Frits komt met oogmerk om zich vannbsp;de beledigingen die hij heeft ondergaan te wreken ; hijnbsp;valt den generaal te voet om zijn klagten bij denzelvennbsp;in te brengen, Hij herkent Liesbeth . . . kan zijnenbsp;oogen niet geloven . . . hij nadert .. . ziet Liesbeth opnbsp;nieuw. Hij bedriegt zich niet meer. Zij verneemt datnbsp;zij Muller huwt: hij valt bewustloos neder, men bewijst hem hulp. Liesbeth, Muller en de Generaalnbsp;¦ treden in den tent van den laatsten.
Liesbeth komt in vrouwelijk gewaad terug, verzeldt van Muller en de overigen, een algemeen feest sluit het ballet.