E N
t’A M S T E R D A M,
By De Ervenvan J. Lescailje en D: Rank i op de Beursfluys. 1726.
-ocr page 2-t'
.\
, \
TeewWiSy Schoenlapper.
Lttykasy Schoenlapper.
Griet j Teeuwiswyf.
van Abram.
Lieve, jongen Annetje, meidnbsp;Ahram, Waert.
Xlaer, Waerdin.
Gauwdieven.
Joris ^
Tys,
Jantje, een Notaris jonge.
Arheyer,
De Klucht fpeelt t’Amfterdam.
Teewwts, Luykas.
Teeu nbsp;nbsp;nbsp;At fteken en naaycn, dat drillen en draa-
jen, benikxcxjmoealskouwepap. Ja kouwe pap moe zyn. .droogbroodnbsp;kan ik met al ’t gelap
Niet genoeg winnen.’t Is al eetje broodje droog, maar niet te dier;
Zou ik dan noch werken, neen, neen, daar leyt’et in ’tvier.
huykas z,:ngt:
Ik ty 'vrolyk aan het •werken ,
Steken-, naayen, al den dag-,
Wa7it ik wilaltydbemerken,
Hoe veel dat mynflaat vermag.
Ik moet zoo myn tydt beflede7t Om te winnen 't geen my voedt,
En ’t en zyn geen laflighede7t A lies wa t men gaar en doet.
Teeuw. Gaarn werken ? 6 buurman, hoe ftofFeerje dat. Luyk. Zeker, ik werk gaarn.
Teeuw. nbsp;nbsp;nbsp;Maakt dat de ga nfen wys, wat
Plaifieris in’t werken ?
EMyk. nbsp;nbsp;nbsp;Wat plaifieris in alle dingen?
Wat plaifier is in danfien ? wat plailier is in zingen}
Wat plaifier is in ’t fpel ? ’t koft alles arbeid en pyn,
En daar en is anders geen plaifier in, als omdat’et zoo moet zyn,
Eiken menfchen zin heeft iets tot zyn genoegen j Ik zie dat ik werken moet,zo wil ik m’er ook toe voegen.nbsp;Liever vrolykals droevig, want de wyze man die zeid:nbsp;Werkt, enzytvrolykj w’ant het is u opgeleidt
A a nbsp;nbsp;nbsp;Te
-ocr page 4-Te werken, wilt dan uw beroep volbrcr^en met vreuf r. 7?fww. Het werken waar noch iets, maardatmeniaz.ynnbsp;jeugt
Arbey t doet, om fchaars droogbrood en klein bier, Dat ’s te verdrietig, en ik zie dat andere fchiernbsp;Niet en doen als 7,uipen, en niet ten achteren bly ven.nbsp;Lusk. Het raakt my niet, hoe, en wat andere bedry ven,nbsp;Ik doe ’t zoo ’t pas geeft, elk doet ’et na zyn zin.
Tecuvj, Wel wat kenje toch doen.^ in de lappery en fteekt niet in,
Je zelt lang lappen, eerje zelt ryk fchoenlappen ,
Ze worden arm dieze naayen, en ryk dieze met voeten trappen.
Wat werkt niet meer, weg, een ander krygt dekoft voor niet,
Smytomveer, foeywerken, foey-Luyk. nbsp;nbsp;nbsp;’t En is my geen verdriet
Te werken, temeer, dat ik’er van moet leven.
7*rean;. Waaromzoiijou de lappery de koft kunnen geven En my niet ? mienje dat ik het ftuk niet kan verftaannbsp;Zoo wel als jy ? je pocht, en wilt noch al fraay gaan.nbsp;Maar ik weet het heel wel, daar fteekt niet in als pover.nbsp;Layk. Ikbenwelvernoegt, daar fchiet myn altyt over.nbsp;Tir^aw.Over? dat hegje, maakt eens wel rekening opjeleer.nbsp;Luyk. Ik reken noyt, en ik vind noch altyd meer.
Teeav}. J e lorft en borgt je leer, en die kwa knoopen En rekenje niet.
Luyk. Ik ben niemand fchuldig, en als ik ga koop en Betaal ik kontant, en al dat ik heb dat is het myn.
Leeuw 7.0 moet ik wel een ongelukkige fchoenlapper zyn. Lieve iiyt.
Luyk. Zy zyn ongelukkig die de moed verlooren geven,
’t Geluk is rondt, die zy gifterenheeft verheven V alt nu in den drek; en dat is meer verdrietnbsp;Als eeil die laag blyft, en komt tot de grootheid niet.nbsp;Leett. Daar is een aan myn deur,wat mag hy willen vragen?nbsp;Lu)k, En ik zal met’er haaft deeslchocnent’huysgaiif'nbsp;dragen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Luykasbiuueu-
^ ¦ nbsp;nbsp;nbsp;twee-
-ocr page 5-Lieve, Teeutuis.
Lieve. ^7 nbsp;nbsp;nbsp;3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fchoenen noch niet gedaan?
Teeuvj ^ Flus, flus, ik ty der datelyk aan.
Lieve. Geefeeweêr, ik zelze by een ander doen lappen. Teeuw. Zouje ? ik zou2£ liever in duyzent ftukken kappen.nbsp;Zou ik ’t vleys van myn tafel geven ? ik denk wel neen.nbsp;Want datze myn buurman lapte gt; je brakt ’er op hals ennbsp;been
Den eerften tree die j’er mee deê,ten minften hy zoudtje wenfehen.
L ieve. Al datmen een ander gund valt op zen eigen penflen. Het gunnen en krenktnoiteen haar van den menfchjnbsp;Maar het bederft altyd den gever van den wenfeh;
En die zy ’t quaad gunnen zietmen ’t goed gebeuren.
De benyers hebben maar het grimmen en het treuren. Van wenfehen fterftmen niet. geeft de fchoenen lanter-'feewM De goê meefters houwen’t werken in hctlanti(fantnbsp;Want zouwen degeeften altyd hun werk afmaken,
De ftadt zou van ’ t goedi werk zo vol raken,
Dat de Hechte knoeyers, als myn buurman en zyns ge-N iet te doen zou ^ven hebben. nbsp;nbsp;nbsp;(lyk ,
L ieve. nbsp;nbsp;nbsp;Nochtans je buurman die wort ryk.
Teeuw Alhier gezeid, ik en wil hem niet betygen,
Hoe kan hy rykzyn? waarzouhyderykdomkrygen? Van brodwerk ? ziet dat ’s werk, dat zou yzer palïeeren.nbsp;Dat hy daar eens tegen naay t, ik wil hem niet blameren:nbsp;Maar myn jongen werkt beter als hy op zyn beft.
Wat mienje, dat hy van iemant op ’t left Werk zei krygen, de lui zyn van hem bedroegen.
De loop is uit, de vlieg is in de kaars gevloogen.
Hy heeft het in de mond, maar ik in de daad.
Hy koopt Hecht leer, dat zooj’er eens meê gaat In ’t nat, hetdydt uit zo voos als turven,nbsp;Enwyefteken, en Hechte draad, zo is’tal bedurvennbsp;Werk daar hy zyn hand aan fteckt.
Lieve. nbsp;nbsp;nbsp;De lefte die jy lapte
A 3 nbsp;nbsp;nbsp;Die
-ocr page 6-Die vielen van myn voet, zoo haaft ik ’er mee trapte. 7‘eeuw. Je moet hei my vergeven, ikliet die myn buurmannbsp;maken
Omdat ik doe niet wel koft door myn werk raken, Door dien ik’tzoodroühadjzietzulkenbrodderis’t.nbsp;Lieve Ik brengze hier noit weer, is ’t datje noch eens mift,nbsp;Wanneer ik weder kom, en niet en zy n gedaan,
Ik hoorder .^yven om, ik zei op een ander gaan.
Teeuw. Gaje te bruiloft, om darj’er zo haaftig meê zyt ? Lieve.Ik weet ’et niet, maar me dunkt dat onze meid wordnbsp;gevrydt.
Tffra w. En Weetje niet van wie ? wie zei die vryfter krygen? L/fW. Ik kender niet achter komen, om datze ’tzo ver-zwygen.
En ons huis is een huis daar aldewereltkomt en gaat, Want een herberg voor elk een open ftaat;
Daarom ken ik niet den rechten vryer treffen,
Zy Zeltme niet zeggen,want wy leggen meeft oneffen. leeuw Maak peys met heur, zo lang tot datze ’t je zeid.nbsp;Lieve. Ik zelt heur niet vragen, wat brilt roy de meid.nbsp;Adieu Teeuwis, laptze af; want dat over en weer loopennbsp;Zou ik op het left met fiagen moeten bekoopen. Ltev.bin.
DERDE TOON E EL.
[Luykas uit, al geld tellende.)
Teete. T) U urman, dat is een gaan wc jongen, die me zo om ^ dit werk quelt.
„ Hy fpreekt niet, ganlch bloed i hy telt al weder geld.
,, O eleweken! moet ik dat zien, en zonder my t’ ont-ftellen ?
„ Hy moet ’et ftelen, ’tis niet meugelyk al dat tellen. „Och, dat ik de luy koft brengen in die gedachten,
„ Zonder dat men ’t van my zou durven denken of verwachten ,
,, Dat waar braaf;dan hy weet zyn zaak we! aan te leggen. ,, Alwaar t zo, hy zou zyn zelven zuiver maken metnbsp;zeggen,
Met
„Zulken fchynheilig is’t, hy zou zeggen, ’cis maar
t myn.
-ocr page 7-5, Met beleeftheid, want de dieven altyd meeft beleeft
„Is’tzakedathy ryk word, zo moet hy’t hebben genomen ;
5, Met werken wind hy’t niet, ’t moet uit de lengte of Ik wasje quyt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(breedte komen.
Z,uyk. nbsp;nbsp;nbsp;Ik brocht de goê luy {choencn t’huis.
Teeuvi. Enkontantgeld.^
L.uyk. nbsp;nbsp;nbsp;Ochja.
Teeu-iU. nbsp;nbsp;nbsp;En dat is mynmeefte kruis,
Dar de luy altyd zeggen, wilt eens weerkomen,
Gelyk de bedelaars.
L,ujk. nbsp;nbsp;nbsp;’k Heb dat altyd in geduld genomen.
Teeuw. En ondertuiïchen, vaft, en barft van hongersnood. Een ander Ipeel c met’et gek.
Z,Hjk. nbsp;nbsp;nbsp;’k At zomtyts wel dropgbrood.
Om myn kalanten niet te fcharp te manen.
7^eeu-w. 5, Hoor die fiikfloijer...
Luyk. nbsp;nbsp;nbsp;Dan tegen het koekeloere hanen
Heb ik nu wat, dies ben ik bly: ik.mag nu tegen wat borg,
Tochikben’tonweerdig, en ons allereerfte zorg Moet zyn alles goeds den hemel toe te fchry ven,
En wy verliezen niet, alswe altyd dankbaar bly ven. ‘Teeuvj. 3, Femelaar...
L-nyk. nbsp;nbsp;nbsp;Zegje iets
Teeu-w. nbsp;nbsp;nbsp;Daqe weert bent dage wel vaart.
Ik guntje uit al myn hart, want voor myn paart Ik weet van haat noch nyd.
Liuyk. nbsp;nbsp;nbsp;Ik dankje voor je gunnen.
Teeuw. Ja,al waarje myn eigen broer, ik zouje niet kunnen Liever hebben, als ikje heb, die luy zeggen myn na,
Is ’t tneqgelyk, twee van een neering malkander zo na Dat die noch vrienden zyn, en van malkander deugtnbsp;{preken;
Want myn dunkt dat ik iemant zou deurfteken Die anders vanje ïei als alles goed.
'Ltiyk. Zo hoog niet buurman, een wys man en moet
A 4 nbsp;nbsp;nbsp;Zoo
-ocr page 8-Zo fors met zyn hooft niet altyd deur varen,
Teeu-w. Zo hoor ik wel datxe ergens met myn lafter bezig waren,
Dat jyme niet en zoud als vriend veurftaan ?
ZiUyk. Ik zou...
Teeuvi. Datblykt, datje niemant zoud veür de kop flaan. Z,uyk. Dieflaatj moet üagen verwachten.
Leeu'u). nbsp;nbsp;nbsp;Daar 's niet aan gelegen.
Luyk.Goe woorden dikwils meer vermengen als den degen. De reden heeft meer plaats als onredely k gewelt.
6’ riet uyt en luyflert.
Teeuw. ’k Was leftent in een kroeg, daar wiert vertelt Hoe dat het meuglyk was, dat jy zo koft geraken,
En wouwen zeggen,dat jy’t met valsheid wond,of taken. Ik zei, daar liegje aan, en ging hem braaf te keer,
En fpeelde mesjen uit, en hy trok ook van leer;
Maar ’t volk en de waart die quamen tuffehen beijen. Luyk.Maax zeg toch wieze waren,die van my zulks zeijen ?nbsp;Teeuw. Om geen goed...
L,uyk. nbsp;nbsp;nbsp;Zo geloof ik dat jy ’t volk niet en kent.
En die ’t geZeid heeft dat jy dat zelve bent.
O buurman, buurman! het zyn al d’oude lafterlyke trekken.
Waar meê jy jou boosheid meent zoo heymelyk te bedekken ;
Ik weet van overlang dat jyme altyd haat,
AI is ’t dat jyme toont een vriendelyk gelaat. Luykashia.
VIERDE TOONEEL.
Teeuwisi yantje uit met eenTeflatnent, Griet.
^rfwtjV.TTTEefje niet waar hier een lapper woont die Luy-W nbsp;nbsp;nbsp;kas hiet ?
Teeu D'x mag aan de galg woonen,ik weet van Luykas niet. Jantje. Nochtans daar wiert gezeid, hy woonden hier on-’k Moet hem fpreken.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(trent:
Teeuw. nbsp;nbsp;nbsp;Hiernaaft.
Jantje. nbsp;nbsp;nbsp;’k Heb hiereen Teftament. Jantje bin.
Griet. Wel Teeuwis, benje van dat fchuurwater noch niet fchoon ?
O Jangat, van alle Jangatten patroon.
Ik ben maar een wyf, 2.011 ik me zo laten overfchreeu-wen?
' Je meugt wel Teeuwis bieten, want je bent een rechte Teeuwen,
Ik loof dat je vaêr die naamheef-t verzien uit je planeet. Niet een woort te fpreken tegen die kale neet ?
Maar die fnap van elk van deur tot deur hebben, Diefchytenindebroek, als ze de man zelfs veur hebben.
Hoe ftont oomkool en keek met een bakkus zo rood als bloet.
Schud uit de broek, want ik de broek aan hebben moet. Schud uit, fchud uit, het fchorteldoek zelje beter paflèn.nbsp;Kom Teeuwis isze vuil, zo gaat de broek weer wallen.nbsp;Teeuiu. Ey, ey zeg ik je, maak hier niet veel gebruis,nbsp;Ofik lapjeftraks meteen leeft in je bakhuis,
Dat’er het rood fwiet na volgt.
Griet. nbsp;nbsp;nbsp;Jy, jy, jedurft niet eens kikken
By een ander, en myn zou men wel opflikken.
Neen, onder d’armen deur met zulken Jangat.
Teeww. Heb ik hem niet geflagen, ’k heb hem genoeg ge-hadt,
Hy heeft wel duur genoeg het zeggen moeten bekoopen. Je weet wel dat de lui zeer om zyn werk loopen,
En terwyl hy me myn nydigheid verweet.
Zo was hy leeg, en werkte niet een beet,
En zo ben ik genoeg van hem in all’s gewrooken.
Wat dunk je
Griet. nbsp;nbsp;nbsp;Had je hem dan wat langer aangclprooken.
Hoe was de rekel leeg ? nbsp;nbsp;nbsp;Lujkas jluyt de venflers.
Tieeuw. nbsp;nbsp;nbsp;Hy fluit zyn huis, wat’sdat.^
Griet. Luik, hebje flus wat gezeid ? kom ¦, zeg nou wat, Joufleeplende, jouflikfloijer, joudevotaris,
Je zegt datj’ec met werken wind, maar wie weet of’t waar is.
Lu'jkas , 'Jantje, 7eeuwes, Griet.
Luyk. Tgt; At’s zeker buurwyf5 ikweethecalderbeftgt; en ^Ik ben wel te vreên te wezen die ik bennbsp;Ik heb van ’t jouwe niet 5 wat hebje dan te klagen ?
Maar hy is ongelukkig, die denydigheid zei behagen. quot;Teeuvi. Neen, wy ben) en jou niet.nbsp;huyk.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Denydiszulkenquaad,
Dat zelfs een nydig menfch zyn eigen zelven haat,
Zy fchaamt haar eigen zelts, om datze zo verwoed is,
En ganfch geen reden heeft, dan om dat ’t geluk zo goed is.
Dat het de menfch voorfpoed, en gezondheid zend. Hoort dan wat ik je zeg, want dit is jou onbekend,
Ik zei aan jou voortaan alleen het lappen laten)
Want flus zo kreeg ik tyding, toen ik ging over ftratcn, Hoe dat myn Peetje (ryk van goed) geftorven is,
En heeft by teftament my alhaar crfïènis En goederen gemaakt, omtrent vyf duizent ponden,nbsp;Ziet daar het teflaméntterllonc aan my gezonden,
W aar door ik zeker ben hoe alle zaitén liaan,
Toch’k moet myeens van all’s wei onderrechten gaan. Teeuv). Wel!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lu'jkai met Jantje binnen.
Griet, Wel!
Teeuvj. Wel!
Griet nbsp;nbsp;nbsp;Wel!
’Teeuw. nbsp;nbsp;nbsp;Wel!
Griet, nbsp;nbsp;nbsp;Wel! Wel dat is nouecnlapper,
Waarbiyfjy?
7‘eeuvj. nbsp;nbsp;nbsp;Waarbiyfjy .i*
Griet, nbsp;nbsp;nbsp;Welfnapper,
Is ’t myn fchuld datje geen goed en vergaart.
’ïeenw.' nbsp;nbsp;nbsp;’t Is al niet
Als een man na geen wy f met geld uit en ziet,
Of teirminften die het liaat te verwachten. Gr/er.Menzietdie geen goet en hebben,dat die het trachtennbsp;Met werken te krygen, en die varen dikwils ’c beft.
treeuvi.
-ocr page 11-Teeuw. Spreek van geen welvaart, fpreek liever van de peft; Want welvaart Ichuwt ons, en anderen gaatze vegen.nbsp;Daar heeft dien luyzebosal dat goed gekregen,
En heeft ’er noyt van al zyn leven voor gezweet:
En ik, die al myn tyt in ’t werken heb befteet,
Kan aan de fchrale koft ter nauwer nood geraken.
Griet. Hoor, al de fchoenen die hy plag te vermaken,
Die zei jy nou krygen, want hy is nou te ryk.
Hy fcheyt ’er nou toch uit.
Teeuw. nbsp;nbsp;nbsp;Bleef hy noch myns gelyk.
Zoo zou ik d’arremoênoch beter kunnenlyen.
Ja dat myn iemant wou terftond den hals affnyen Ik liet het toe, want ik mag’t niet langer zien.
Ryk? ryk? is’tmeugelyk?
Griet. nbsp;nbsp;nbsp;MilTelyk, of milïchien
Dat hy dit maar zeid, op dat hy^ mocht een ryke vrou trouwen.
Teeuw. Och, dat het niet waar en was, hoe zou ik hem uitjouwen.
Hy Zei miflehien maar pochen, om dat hy wil uit vryen gaan.
Ik moet’er eens na vernemen, want de fchoenen zyn Den hemel zy gelooft.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(gedaan.
Griet. nbsp;nbsp;nbsp;Wel Teeuwis, nou fpreekje te deeg.
Teewx.. Ik denk of ik dan ook wat rykdom verkreeg.
Ik zou wel devotig zyn kon ikkrygendatikzou wen-fchen.
Zegt nou ook den hemel zy gelooft,gelyk de goede men-Griet. Alsjy’tzegt, dan is’t genoeg. nbsp;nbsp;nbsp;(fclien.
Teeuw. nbsp;nbsp;nbsp;Zeg jy’took, zayza.
Griet. Waarom ?
Teeu'iu. nbsp;nbsp;nbsp;üm dat ik het wil.
Griet. nbsp;nbsp;nbsp;Gelyk me de kinders zegt, zegme na.
Griet
Wel waarom deze grillen ?
Teeuvj. Ik Zeg, je zult het zeggen.
Te^uw. Dat komt my ZO in’t zin.
Griet nbsp;nbsp;nbsp;Wel wacht, tot dat ik zei willen.
Teeuvj.M dat de man begeert dat moeten de vrouwen mee.
Griet.
-ocr page 12-üriet.Je zoud zeggen dat ik een zottin waar dat ik dat deê. Teenw. Datbenje al evenwel, ikzeg,jezelt’et zeggen,nbsp;Otik zei deze Ipanriem om je lenden leggen.
Griet. Dat wou ik wel eens zien.
Teeuw. nbsp;nbsp;nbsp;Ziet’et dan...
Griet. nbsp;nbsp;nbsp;Ojoufiel,
Jou beul...
1 eeuw. nbsp;nbsp;nbsp;Zegt ’et dan...
Griet nbsp;nbsp;nbsp;’k Wil niet.
Teeuw. nbsp;nbsp;nbsp;Wilje niet}...
Griet. nbsp;nbsp;nbsp;Neen, by me ziel.
leeuw. Zo moetje hair laten. nbsp;nbsp;nbsp;Lieve uit.
Griet. nbsp;nbsp;nbsp;Doetje beft maar, ’t is nou al verbruid.
ZESTE TOONEEL.
Lieve, Griet, Teeuwis.
Lieve Tquot;T Oe gaat dit zo in ’t werk, dat ziet’er geeftig uit.
n Wel Teeuwis, houd maat, houd op, houd op Teeuw. Zegt’et dan terftond.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Griet.
Griet. nbsp;nbsp;nbsp;Ik Zei waarachdg niet;
Ik was veul liever dood, als te leven in zulk verdriet. Teeuw. O obftinate teef!
Lieve. nbsp;nbsp;nbsp;Wat is ’er Griet ?
Griet. Om dat ik hem niet volg in al zyn zotterny.
Teeuw. Hoort Lieve, hetkomtmetjoufchoenenby.
Je hadze my op ’t hoogft bevolen te maken,
En ondertuflchen zyn myn buurman eenige zaken Gefchied tot zynen laft, ik weet niet zeker wat of hoe.nbsp;Men mompelt dievery,want ziet zyn winkel die ftaat toe;nbsp;En gelyk als men hem voor zyn buuren hoort te zetten,nbsp;Zokoftikniet, om datjou werk my dat beletten.
En toen ’t gedaan was, zey ik dat ik noit te zeggen mis, Den hemel zy gelooft, dat Lieve nu gerieft is.
En ik wil dat zy ’t ook zeid, en dat wilze niet doen, Wil ik het dan hebben, zo moet ik het haaien op zulknbsp;\Griet. Doetvryjou beft.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(fatzoen.
I Lieve. nbsp;nbsp;nbsp;Zegt’et, als ’t niet meer en Icheelt:
Nou,
-ocr page 13-Nou} nou.
Grkt. nbsp;nbsp;nbsp;Ik wil ’t niet 7.eggen, om dat hy ’t me beveelt.’
Zou ik 2,0 na zyn pypen moeten zingen ?
Nou hiet hy me dit , en morgen mocht hy me bieten in ’t water fpringen.
Daar buffels meeller zyn daarhouwenze wet noch maat. Teeuvj. Je telt’et nochtans zeggen.
Griet. nbsp;nbsp;nbsp;Zowilik, datme’kweetnietwatflaat.!
Teeww. Je zelt’et Zeggen, ofikzelderomfterven.
Lieve. MaarTeeuwisj hier vergaart zo veel volk die niet | en derven
Uitlachchen, maarlachchen in haar vuift met zulk ver- ] maken
Dat’et hun aan ’t leven baat, datze zien om zulke kleine | Zo gevochten, ja een zieke zouw'er van genezen, (zaken |nbsp;Teeuvi. 1 k wou liever een beul als iemants medecyn wezen.
Zouwenze zo lachchen, beft maak ik datelyk peis. Lieve. Dat gaat wel.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hy kufl haarA
Griet. nbsp;nbsp;nbsp;HoorTeeuwisj ikzeljounadezereisi
Niet meerweêrfpannigzyn j maarzo dikwils alsjewiltl ze) ik het zeggen,
Teeu^iU. Wel moer, zo zertkuCTente hart zyn daar jyjel hooft op zelt leggen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Annetje uit.1
Lieve. Wie komt daar uit ons huis} me dunkt ’s isonzel meid.
Teeuwis v/at moetje hebben} kom met’er haaft gezeid. Want die korfdraagfter zo urne beklappennbsp;By Miefterofby Vrouw, datikhierhebftaanfnappen.Jnbsp;Griet. Gaat zolang in ons huis, en zo zy na jou vraagt,
Wy zeilen zeggen dat jy weg bent.
Lieve. nbsp;nbsp;nbsp;Hoewort een menfch geplaagt. Lieve bm.f
ZEVENDE TOONEEL.
Annetje. '^ Teeuwis ^ Griet,
Anfi.y^j^l, is het hier of niet ? ’t is’t zeilde huis nochtans| VV Hoe, de deur toe? hetfchyt dat’er bykansnbsp;N iemant woont als een ryke rente nier.
-ocr page 14-Ik klop een reis, noch eens dan, zou hy wel zy n te bier En laten de winkel de winkel zyn ?
Neen, dat geloof ik niet, hy'sdaartoealte fyn De dardemaal houd kabel, dat is gemeen bet 'ieggen.nbsp;Teeww. Daar ’s niemant t’ huis.
Hoe zo ?
leeuw nbsp;nbsp;nbsp;Men moet al de wcrelt niet zeggen
Hoe Zen buurmanszaken juyft gelegen zyn.
Ann. Is’erfwarigbeid}
1 Teeuw. nbsp;nbsp;nbsp;Ik heb de man altyd voor fyn
En degelyk gehouwen, ’tfchynt dat s’hem iets te laffc Maar men liegt al veel van hooren zeggen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(leggen gt;
Ann. Heeft hy ergens een neerlaag gedaan }
Teeu-w. ’t En raakt my niet vryfter, het gaat my niet aan j Dieniet en zeyt, en heeft niette verantwoorden.nbsp;Genomen ik zei ’t jou, jy zoud zeggen, ik hoordennbsp;Het van Teeuwis zeggen, als of ik het had vertintnbsp;En den eerften waarj neen, neen, het zwygen men kintnbsp;Is beft. ’k heb’er weinig hooren klagen datze hun innbsp;’t zwygen gebroken hebben;
Maar wel die hun beklaagden, van te veel gefproken te hebben ;
Ik draag myn buurmans ongeluk al zn7gend in myn
IAnn. Ay zegme watter fchort. nbsp;nbsp;nbsp;(hart.
leeuw. nbsp;nbsp;nbsp;Miftchien zeljc ’t op de mart
Enfaterdag wel zien, hoedat zyn zaak zalenden. Tochliever myn tong verbrand als iemants eer te fchen-
Ir^nn. Ik bidje, zegme toch, hoe dat zyn zaken leggen, (den. rcf». We!,hoort dan,met beloften van niet weer te zeggen,nbsp;Ik draag hem een goed hart,al zyn dieven niemants vrinden,
En ik en kan nochtans ditquaat in hem niet vinden, Hoewel zyn vlucht die geeft de faak een groote bly k,
I' Danzyn Advokaat gebruikt noch een praktyk.
En zeyt dat hy het goet door erffenis heeft gekregen Van zyn Peetje, nochtans de reden ftryt’er tegen;
Want zyn Peetjedic was arm, doch dit is een behulp ter nood;
Want
-ocr page 15-Want hem niet ontfchuldigen kan, als ïyn Peetjesdoot^ Die nu zo recht van pas en date lyk is gefturven.
Ann. Hoe zou hy een dief zyn? een dief.^ wie zou dat durven
Denken?ik laat herzeggen Haan van zulken braven man.’ Teeuw. De fchyn van deugt het meeft bedriegen kan.
Ann. Zo wort er niemant fchier ter werelt meer betrout. Een dief, is’t meugelyk!
Teeu. nbsp;nbsp;nbsp;Weet dat het my berouwt
Dat ik ’t heb gezegt, terwyl ik in jou weezen Siet datter een groote droethéyt in je is gereezen.
Dan zoder droefheid geld, zo ben ik al te droef,
’t Was hem een goed gebuur, hy heeft ook welde proef Van myn getrouwigheyt al over lang genooten:
Wat moeiten ik voor hem deê, en heeft mynoitver-drooten.
Daarom zo zegt myn vry, hoe trek jy ’t je zo aan ?
Zo ik jchelpen kan het wort van my gedaan.
Ann. De man die is myn vrcemt, wie had dat oy t gezeid ? Teeu. Metoorlof, dat ikje vraag, benje niet de meidnbsp;Van Abram in die poort}
Ann. nbsp;nbsp;nbsp;Ja, v/aarom vraagje dat?
Teeu. Dat Luykas dikwils vanje heeft vermaak gehadt:
Die vryfter, zeid hy, zelt zyn die in myn arm zei flapen.' Ann. Ja, zeid hy dat r daar zou men wel zo veel uit rapen.nbsp;Als of ik hem had veil geweeft.
Teeu. nbsp;nbsp;nbsp;Daar ging niet anders om.
Ann. Betrouw dan eens een menfch ,ik waar liever ftom Als het manvolk noch wat toe te zeggen.
Ja, zo heeft hy jou de gelegentheid uit gaan leggen Vanonlèvryery ? wat zot.
Teeu. nbsp;nbsp;nbsp;Van woort tot woort deê hy ’t me verftaan.
Ann. Heeft hy ook gezeid dat wy zaterdag voor de roo-deur zouwen gaan ?
Teeu. Altemaal...
Ann. nbsp;nbsp;nbsp;E n dat hy me drie ringen zou geven ?
Teeu. O ja.
Ann. nbsp;nbsp;nbsp;En dat hy een ftuk linnen zou doen weven,
Tot
-ocr page 16-Tot hemden vcfor hem en my ?
Tfe». nbsp;nbsp;nbsp;’k Verdwaal daar in
Zo veel als hy me zey;maar ’t komt my weer in ’t zin Nou ik ’t je zeggen hoor^ want ziet,ik ben geen lieger.nbsp;'Ann. Zey hy niet dat hy me geven zou zyneerfte vrouwenbsp;vlieger?
En dat hy had een beurs met geld voor my bewaart?
Teeu. Hy zei ook datje klaagde van ’t fteken van zen baart. AnnWamp;t'ït hy dat ook gezeid ? waarom zou ik dan fwygen?nbsp;leeu. Hy zei ook dat hy zou wel haaft jou maagdom krygen.nbsp;Ann. Ja, zei hy dat? zei hy niet dat hy zou metmynuitnbsp;ridderen gaan,
Daar hy zyn kinderen inWaterland heeft Ichool gedaan ? En dat hy my honderd pond tot een voorwaard zou ma-En dat ik een rok zou dragen van rootfcharlaken ? (ken?nbsp;En dat ik zilverwerk zei dragen op my n zy ?
En een goud yzer met peerlen daar by Aan d’ooren ? en dat hy een groot er huys zou huuren ?nbsp;En dat hy ’t uit zou voeren trots iemant van zyn buuren?nbsp;Tecu. Dat kan hy heel wel doen met ander luy haar goed.nbsp;Ann. Ikzel’r je altyd dank weten de vrindfehap die je mcnbsp;Dat myn dit van jou in tyds gewaarfchouwt is, (doedgt;nbsp;Want ’t berouw komt te laat alsmen getrouwt is.
Och hoe ongelukkig waar ik te trouwen meteen dief. Ik moet het bekennen, ik heb hem wel wat lief jnbsp;Maar liefden tegen d’eer, die moet men wel vergeten.
Ik zeg het jou nocheens, ik zei ’t je al men leven dank weren.
Tceu. Ik mienden datjetwelwift, toen ikje daar kloppen Ann. Ik ging’er om onze knecht.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(zag.
Teeu. nbsp;nbsp;nbsp;Hoe geveinftbenjei mag
Ik niet weten watjedaar zogt ?
Ann. Hoor, onze knecht had’er fchoenen gebrogt,
En ik ging maar zien na onze knecht.
Teeu. Meisje en jokt niet, ziet toe datje de waarheid Zegt, Liegen is zond, wat hoefje tegen myn te liegen ?
Ann. Maar toe ze me hier Huurden, toen meenden ik te vliegen,
‘Lo 7£er trok men hart,’t was een boodfchap na myn ïin. Ik docht is’er onze Lieven niet , zo is ten miiiften mynnbsp;Bruigom in.
Teeu. De fchoenen heb ik gelapt, wat zou de knoeijer naaijen.
Hy heeft verftant van de deur uit de duimen te draaijen, Öf met een windas een traaly te winden uit haar loot,nbsp;Of om een geltkifl: met drie woorden, of met een ftootnbsp;T e openen, en al het geld daar uit te rooven.
Maar ik en ken het al evenwel noch niet gelooven. Teeu. Ik zeg niet dat het zo is, maar ik heb het zo ver-ftaan,
Want ik geloof is’er iet aan,dat’er veel word by gedaan. Jou houwelyk zei daarom niet achter blyven.
.Au». Ik trouwen met een dief ?
J^eeu. nbsp;nbsp;nbsp;Men ziet wel veel wy ven
Die oorzaak zyn van de beternis van haar mans.
Ann. Milïely k is milïchien, ik wachtme voor die kans.
Ik zou die avontuur al evenwel niet waagen:
Hcett hy geftolen, dat zc hem hangen, een dief is niet te beklaagen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Annetje binnen.
Liieve, Teeu wisGriet al/pinnende.
Lieve. quot;X fi Aar hoe hebje dat flechthooft daar zo uitgC-iVl haalt?
Ja zo vryd hour Luyk, maar je hebt daar in gefaalt,
Datje Luykas zo blameert, hoe isje dat van de tong gevlogen ,
Je kent dat liiet waar maken, dat is ommers gelogen. Teeu. Dat mocht hy wel willen, en ik wou’t van zynen’tnbsp;wegen,
’k Heb noch al meer gehoort, maar 'k weet het niet te Lieve, ’t Kan niet flimmer zyn.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(degem
Teeu. nbsp;nbsp;nbsp;Het doet, ’t is noch Wat anders.
Lieve. Wat is’t dan?
Die
2'eeu. nbsp;nbsp;nbsp;Dat hy isgeweeft een van die voerbranders,
-ocr page 18-Die buiten by de boeren, hier rondom op het land De lui zo deerlyk de voeten heeft verbrandnbsp;Om heur te dwingen, hun t^erborgen geld te wyzen;nbsp;En uit valfche munt en fieltery, komt al zyn rykdomnbsp;ryzen.
I-iew.Swygt Teeuwis, fwygt,je fpreekt met weinig gronds. Teeu. Het gene dat ik zeg, dat blyft hier tuffehen ons.nbsp;Lieve. Onze meid, ik weet het wel, en zei niet kunnennbsp;fwygen.
Teeu. Ja , ja, ’t is de hoeren al eens hoeze ’t geld krygen. Lieve. Hoe hoeren?
Teeu. Je houdtje of je ’t nieten wiftjdat kind left verdaangt; Is ’t juift niet van ^aar daad, zo twyffèlt men daar aan.nbsp;En Sinjeur die zou JufFrou hoer trouwen,
En deur het geld kan men ’t al verburgen houwen.
Hoe menig fchelmftuk blyft in ftilte deur het geld ?
En jy Lieve, wachtje datje my niet en meld j Want zoje myn zegt, ik zelt niet ftaande houwen,
’k Heb met geen moeite te doen, ’k laat hoer en dief trouwen.
Lieve. Hier deur geloof ik vaft dat jy ’t hebt geloogen,
En datje onze meid verlek hebt en bedroogen.Liew bin. Griet. Teeuwis, Teeuwis, jou tong zelje noch brengennbsp;indely.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ikmy.
Teeu. Hoj hoj ken ik een ander maar krenken ? dan verbly Ik geef’er niet om hoe ’t met my noch af zal loopen ,
Ik zou myn vet geven om een ander bradende te droo-pen.
Griet. Foei Teeuwis, zonydig, ik kan’t niet langer ver-ftaan.
Kom voort met myn in huis, ’k zie haar deur daar open gaan.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;binnen.
NEGENDE TOONEEL.
Ahram-, Klaars jinnetje. Lievey Luykas.
Abr. T TOc is’c met onZe meid en Luyk,is ’t hylik klaar?
Jrl’tSc'
HOe is’c met (
'f
Abram.
’t Schynt ja.
-ocr page 19-Ahram. nbsp;nbsp;nbsp;Weet je’t wel?
Klaar. nbsp;nbsp;nbsp;Welja, ik heb ’t zelfe van haar,
Zy 7.0U garen trouwen met ons believen.
Abram. Ze is wel gelukkig.
Klaar. Ze is ook een brave meidjen Zal hem wel gerieven Van alles dat hem en ’t huishouwen behoeft.
Abram. 'L'j fchynen dikwils goet, tot datmenlè beproeft. Klaar. Maar lieffte gt; ze dient uit ons huis te trouwen.nbsp;Abram.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ik hebt ’er toegeleit»
Dan ziet, daar komtze zelfs, laat hooren watze zeit. Annetje uit,
Ann. Is Lieve t’huis ?
Abram. nbsp;nbsp;nbsp;’k Heb hem noch niet vernomen.
Ann. Hy was al weg eer ik daar ben gekomen.
Maar Luykas heeft de Ichoenen niet vermaakt.
Klaar. Wie dan?
Ann. nbsp;nbsp;nbsp;Hy was by Teeuwis naaft de deur geraakt gt;
En die heeftze gelapt.
Liiew uit.
Abram. nbsp;nbsp;nbsp;Lieve, ik moet u vragen,
Waarom dat jy de fchoenen niet en hebt gedragen By Luykas gt; waarom dat jy die weer aan Teeuwis gaaft?nbsp;l.ieve. Dat deê ik uit fpyt j omdatonzemeidaltytleitennbsp;graaft
Dat ik Teeuwis gunftig, en Luykas afgunftig, ben gt;
En ik zeg j dat ikze allebei even kunftig, ken.
Abrafu. Ze huüt.
Lieve. nbsp;nbsp;nbsp;Doetze ?
Abram. nbsp;nbsp;nbsp;W at fchort ’er ?
Klaar. nbsp;nbsp;nbsp;Maar weet je’t wel
Abram. Wat is ’er ?
Klaar. nbsp;nbsp;nbsp;Een wonder.
Ann. nbsp;nbsp;nbsp;Ei 3 Zegt het niet.
Klaar. nbsp;nbsp;nbsp;Waarom ?
Ann. nbsp;nbsp;nbsp;Ik zei
’t Niet kunnen hooren, myn ontfteltenis is te groot 3 W ant zie 3 ik tril en beef3 en word van fchaamte root,nbsp;B 2nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mc
-ocr page 20-Me dunkt de fteenen fpringcn veur myn hooft, en elk Waarom ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(metmefpot.
Ann. nbsp;nbsp;nbsp;Ikbidje, zegt’et niet.
Klaar. nbsp;nbsp;nbsp;W el, wordje Zot ?
Wat fchand is ’t jou zo lang als J’er niet meê getrouwt bent.
Hoort man, maar jy Lieve, datje niet zo ftout bent Dat je ’t voort zegt» dat ’t door ons niet en komt opnbsp;Lieve.lk merk wel wat ’er isdk weetal van de ftaat. (llraat.nbsp;Klaar. Dat Luykas wort beticht met dieveryen.
Ahram. Hoe, heeft een diel'hier komen vryen ?
Misje niet ?
Klaar. nbsp;nbsp;nbsp;Neen.
Ahram. nbsp;nbsp;nbsp;Is hy ’er op betrapt ?
En gevangen ?
Klaar. nbsp;nbsp;nbsp;’t Schynt dat hy ’t noch is ontfnapt.
Ahram. En wie heeft dat gezeit ?
Ann. nbsp;nbsp;nbsp;Een van zyn befte vrinden j
Die ’t leet was in zyn hart.
Ahram. nbsp;nbsp;nbsp;Daar kan men de waarheid vinden.
Huilt niet, ’t is beter zyn vryftcr als zyn wyf te zyn. Luykas uit in de rouw.
Maar ziet, daar komt hy zelfs, hoe eerlyk in den fchyn ? Luykas. Ik zie haar zamen ftaan,’k moet op haar woordennbsp;Het zelje believen onze trouwdag te zetten (letten.nbsp;Na dat het u gevalt, wel benje daar myn LieDnbsp;Ann. Wiebeiyc?
Luyk. nbsp;nbsp;nbsp;Kenje me niet ?
A7in. nbsp;nbsp;nbsp;Neen, ik ken geen dief.
Luyk. Daarmee bekenje , dat ik jou hart heb gcftoolen , Dat leg ik in kennis.
Atm. nbsp;nbsp;nbsp;Je zeltme niet verdoolcn,
Ik ben wel onderrecht, je weet wel wat ik zeggen wil. Luyk.]a lief,’k verfta jou mening^maar wy zeilen het gefchilnbsp;iDeelen tuflehen orrs.
AfM. Meefter en vrouw weten ook wel van de zaken , En jy meent ’et zo fyntjes met de rouw uit te maken,
Je genoeg bekent, al doe je ’t uit bedrog.
Lurk.
-ocr page 21-Luyk. Ik doc’t alleen om d’eer.
Klaar. nbsp;nbsp;nbsp;Om d’eer ? daar hoor je ’t noch
Dat hy ’t maar doet om ’t kwaat vcrmocn te weeren. AhraSNcl Luykas,wat wiljchebben^vat komje be»eeren?nbsp;Luyk. Ik kom myn toevlucht heden nemen tot u liên.
Abr. Jou toevlucht nemen Luykas? neen, hadjebeter toegezien,
Het gaat ons geenzins aan, jon ftont ’er op te letten. huyk. Ik wil noch kolt noch drank, noch datg’haar uitnbsp;zult zetten,
Maar dat haar d’cer gefchict, te trouwen uit uw huis. . Abr. Hoe, denkje noch om trouwen, daar droclhcid ftaa tnbsp;voor’t huis?
Luyk. Het geld verzoet’et al, al heeft m’er een klein geween ,tegen.
Klaar. Hoorje wel dat’t waar is,hyzeit’er nieteens neen, Hy bekent het zelfs, nu is ’t ommers al te waar. (tegen.nbsp;En het geld, zeit hy, en maakt de zaak niet zwaar,
Luyk. ’t Is waar,daar is me zo een ongeluk overgekomen, Maar ’t geld heeft de droefheid weggenomen,
’t Moet toch al fterven dat ’t leven ontlangen heeft. Klaar. Hoort een reis, hoe weinig dat hy om de galgnbsp;geeft i
Luyk. Na dat de galg waar, zy mocht niy wel bevallen. Abr. Luykas, Luykas, jou deert me niet met alle ^
Wanr je Ipreckt noch Itout, en zonder eeiiig berouw. Luyk. Berouw? óneen, wanteenblohart bemindenoitnbsp;fchoone vrouw.
Al is ’t mezo gebeurt, ’k wil evenwel heur trouwen. Abr. Om dat ’t jou is gebeurt,daarom is ’t heur berouwen.nbsp;Luyk. Zo breekt dan ’t geld de koop,dat denk ik nimmermeer.
Abr. Genomen s’had het goet, en morgen quam de heer. En haalden ’tjou weer af.
’0'^- nbsp;nbsp;nbsp;Daar kan ik nimmer tegen,
Ik fchei als’t hem belieft daar van, ais ’t is gekregen. Abr. Maar Luykas, hoe komt dat jy dat ftuk zo Ifouteiyknbsp;bekent ?
B 3 nbsp;nbsp;nbsp;Luyk.
-ocr page 22-Lnyh. Om dat ik nimmermeerhet veinzen ben gewende. Ahr. ’t Is noodloos jou doorpyn te dwingen te bekennen.nbsp;Luyk. Ik zal myn tong toch noit de leugentaal gewennen.nbsp;Ahr. ’k Had noit van jou gelooft , het gene dat ik hoor.nbsp;Luyk. Men ziet de menfehen juift niet altyt door en door.nbsp;Ahr. Ons meit zal evenwel de rouw in ’t hart beklagen.nbsp;Luyk. Ik zalhaar neffens myn de rouw ook laten dragen,nbsp;En ’t geen dat ik bezit, daar zal zy als een vrouw ¦gt;nbsp;Noch min noch meer als ik, in blydfchap en in rouw.nbsp;Ookmeê deelachtig zyn.
'Ann. nbsp;nbsp;nbsp;Metjou deelachtig zyn?
Zo mocht ik terwyl jou zaken zo waarachtig zyn,
Een geeffeling metjou verwachten op den Dam , Indien dat ’er de galg niet achter na en quam. hinnen.nbsp;Ahr. Hoort Luykas, maakt jou deur, want hier’s geennbsp;plaats om te fchuilen.
K/lt;*lt;»r. Jou zaak is openbaar,het zal tot jouwent vuilen.^i». Luykas alleen.
Wel, is ’t een apenkuur, .of is ’t een gekkenfpel ?
Is ’tfpokery? wat is’t? ikbenhierommers wel.
Of zou myn Vryftermy dus zoeken uit te ftryken ?
Maar ’k zie myn buurman daar, ’t is beft van hier te wy-ken.
TIENDE TOONEEL. T^eeuwis, Griet.
Griet. \ T Aar Teeuwis watje Zegt, is ’t waar van zyn iVA. erftenis ?
Teeu. 't Is waar, en dubbel waar, hy heeft daar een ver-fterfFenis,
Wel van vyf duizenr pont, nou zal ik moeten zien Dat hem van al de werelt eer zal gefchiên,
Dat men hem Sinjeur zal hiecen,en my maar Teeuwen, Hy zal geruft gaan ftapen, als ik van vaak zal geeuwen.nbsp;Griet. Hyisook een man die elk dienft en eer bewyft.
quot;X’.eu.Yj bent ’er een hoer om, om datje myn vyant pryft gt;
-ocr page 23-En zo ik met myn dood in ’t minft hem konde deeren. Zie daar’k verhongmyn zelvenwelj dat wil ikje welnbsp;fweeren.
Griet. Foei, fchaamtjou Teeuwis, foei, wat doet jou de man ?
Teeu. N iet, dan dat ik zyn geluk niet langer zien en kan.
Ik hoop hem noch eer lang te helpen in gequel.
ELFDE TOON E EL.
teeuwis y LuykaSy een Arheyer met fakjes met geld y Joris om te hejpiên.
n^eeu. quot;X K Aar Luykas veel geluk, die rouw die ftaat jou iVl wel.
Arheyer. Gut heerfchop, ’t is zo zwaar, is het noch veer te dragen ?
Van deze fware laft wenfch ik te zyn ontflagen.
Luyk. Vrient, legt het daar maar neer,gaat nu daar ’t u be-En ik bedankje zeer dat jy my hebt gerieft. (Heft, Griet. W el Luykas, dat gaat wel, dat is een groote zegen.nbsp;Luyk.’t Isden hemel die het geeft,na dat het komt gelegen,nbsp;’t En zyn zyn vrienden niet, al die in voorfpoetzyn,nbsp;Maar die om zynent wil lydt armoe, fmaadt en pyn.nbsp;'Teeu. Armoe? goeden dag,by jou is ’t immers goed ooften.nbsp;L-uyk. Als ’t den hemel weder neemt, dan zal ik’t mynnbsp;getrooften,
’t Geen daar zyn groote gunft my nu mee heeft gerieft, Daar fchei ik willig af, wanneer het hem belieft.
7”?f«.Je zelt jou geldhaaft quyt zyn,zoje met een hoer gaat Luyk. Daar zal ik in voorzien.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(trouwen.
Teeu nbsp;nbsp;nbsp;O Luykas, Luykas, wilt het wel onthouwen
VV at dat ik jou daar zeg.
L uyk. nbsp;nbsp;nbsp;Ik ben zo niet te dreigen,
’t Beletfel van de deugt, en ’t fciielden isjou eigen. Teeu.]lt;t ftoft altyt op deugt,maar zelden zyn ’tdie roemen.nbsp;Luyk. Ik prys de ware deugt, en zonder my te noemen.nbsp;Teeu. louvryfterdatis ook een deugdelykefnaar ^
Wat fchaad een kint verdoen als’t nieiïiant wort gewaar. nbsp;nbsp;nbsp;B 4.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hstyk.
-ocr page 24-Luyk. Als’t niemant word gewaar, Zo kanjy’tookniet 7‘eeu. Indien Zy zelfs kon zwygen haar fecreten. (weten.nbsp;Luyk. Ik benje klapzo moe, dat’t hooren my verdriet.nbsp;Teeu. En gaat op zondag jou eerfte gebodt dan niet ?
De hoeren kunnen tegen haar pollen doch niet fwygen*
Luyk. Hoer.^
Teeu. nbsp;nbsp;nbsp;Ja boer.
Luyk. nbsp;nbsp;nbsp;’t Is van jou gezegt en fchelms betygen.
Lieve uit.
Vond ikhem flechts maar t’huis j maar ziet, daar is de man.
Luykas, komt eens by me meefter, hy heeftje van 'Ecnige zaken te fpreken, en hy bid,datje hem wilt ver-fchoonen
De bottigheid van flus,en jouTeeuwiszel hy vertooncn Van groote lallering: denkt watje hebt gezeid,
En maakt jou ribben vry tot üagen wat bereid :
Je maakt een man tot dief, een vryfter tot een hoer, Die haar onnoozel kind, als een vervloekte moer,
Zou hebben omgebrocht.
Teeu. nbsp;nbsp;nbsp;Jebenteenleugenfakje^
Ik heb ’t Zo niet geZeid, maar dat jou meid een pakje Zou verboren hebben, dat left uitgeroepen wierdt, jenbsp;draait ’t na je zin,
Als ofik een kind miende , och, ik ben daar hiel onnoozel in.
Luyk. Je hebt ’t myn ook gezeid, datze een hoer is, kenje dat wederleggen ?
Teeu. Je liegt ’talie bei, ’khebt zoniet willen zeggen. Griet. Weg, weg kanalje weg, men weet wel watje bent.nbsp;Luyk. Kom Lievelaat ons gaan, zynliegen heeft een end.
f ‘Zty kloppen.
Griet. Gaat vry, ja gaat vry heen, ei ziet, wat hem wil verantwoorden ,
Wat benje anders als een dief, en zy die haar kind vermoorden.
Gaat vuilen hutspot, en maakt geen groot gerucht, Houdtje ftil, zegikje, of maakje op de vlucht.
Teeu.'
-ocr page 25-Tecu. Ta wyfjïegt’thunzoj zo moetje opjemanpafièn. Bei de handen worden Ichoon , daarze malkanderennbsp;wallen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;binnen.
TWAALFDE TO O NEE L.
Luyhasy Ahrani') Klaar-y Annetjey Lieve.
Ltiyk. nbsp;nbsp;nbsp;Oeden dag buurmanjWat is ’er te doen^datje me
vJÏ nbsp;nbsp;nbsp;met de knecht ontbiedt ?
Ahr. Liet is een misverftant, het geen flus isgefchied. Luyk. Is ’t misverftant, zo ga ik wederom van hier.
Wel Lieve, ik meende dat ’er hallen fchier Aanhongen, zo haaftig quam je me boodfehappennbsp;Hier te komen, ei, ei, en vult met mygeenfbtskappen.nbsp;.Akr. Maar Luykas, en trekt ’et je zo niet aan.
Luyk. En hebje me niet van doenjten minften laat me gaan. .Abr. Ik zei 3 maar luifter toch 5 ikbidjehoortmefpreken.nbsp;Luyk. En daarom kom ik hier, gelyk als ’t is gebleken,nbsp;Nog zegjelpotsgewys, het is een misverftantnbsp;Dat ikje ontboodenheb 3 en wyftme nou met fchandnbsp;De deur3zyn dat geen redenen dat ik van hier vertrekke?nbsp;Ahr. Maar Luykas,mienje dan dat ik met jou zou gekken.^nbsp;Luyk. Wel degelyk vrienden wat is ’er klaarder blyk.^nbsp;Lieve. Ja Luykas is nou Ipytigs want hy is nou ryk.
Luyk. De rykdom,hoop ik sZel myn noit zo veer verleyen. Dat ik myn van de réén ontblooten zei offeheyen;nbsp;Maar daarom ben ik niet tot iemants tydverdryf.
Ami. Och Luykas, Luykas och, ik wil met ziel en lyf Verbeteren myn fout 3 ik zelme al myn leven,
Gelyk een vrou betaamt 3 tot jou geboden geven.
Och vrou 3 Ipreekt toch een woort voor myn.
Klaar. Nou Luykas 3 goede vriend 3 men mag zo quaad niet zyn,
Men moet het ongelyk vergeten 3 en vergeven.
Ann. En denkt ’er niet meer om, ik bidje 3 van je leven. Lu^. En heugt ’etjou niet meer dat jy me hebt verwetennbsp;Dat ik een dief was ? het geen me heeft gefpeten jnbsp;Want ik onfchuldig ben 3 myn deugdelyk gemoedt,
Schoon of je ’t laakt of fchelt gt; neemt alle ding in ’t goed. Maar dat jou meefter my doet met de knecht ontbieden.
En komende, zo Zeid hy dat’et door misverftant ge-fchiede,
Dat fpyt myn al te z,eer, dat is te grooten kruis,
Dat ik tot tweemaal toe ben ballalt van dit huis.
Ahr, Hoor Luykas, goede vriend, en wiltje toch niet ftooren,
’k Heb jou ontboón, ’t is waar, en na dat ik kanhooren. Je meent ik loochen het.
Luyk. nbsp;nbsp;nbsp;Ikhebhetzo verftaan.
Ahr. Kom Luykas, fpreektin huis, want Teeuwis komt daar aan.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alle bmnen.
DERTIENDE TüONEEL. Griet, Teeuwit.
Gr/e#.TOu leegwagen , jou dagdief, een hielen dag te Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;klappen,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(pen,
Is ’t noch gien tyt te werkenjZa, voort, zeg ik, aan ’t lap-Jedoet niet alseetencn drinken,je brengt niet in.
Teeww. Ei Griet fwyg, want ik heb geen werkens zin. Griet. Dat’s fraai, maar waar en waar van zelle wy dannbsp;leeven
Teeuvj. Die deganfen de koft geeft, Zelze ons ook wel geven.
Griet. Wel, die gaan blootsvoets, en eeten de drek van de ftraat.
Teeww.Och Griet, die Luykdie ftaat zo in myn haat,
Dat ik met geen zinnen op ’t werken kanpaüèn ^
Want Luykendoet nou niet als vrolyk zyn en brallen. Grist. Wel, wat gaat jou dat aan.
Teeuw. nbsp;nbsp;nbsp;\ Is te zuur dat men ziet,
Dat den eenenbuurryk word, en d’ander gaat te niet. Griet.Dzt is ’s werelts beloop, ’t waar bell jy jou niet Hoorden.
Teeuw Ik denk of je me gingt op ftaande voet vermoorden. En dat jy dan zei dat Luyk het had gedaan, zou hem dat
Niet
-ocr page 27-Niet brengen kunnen aan galg of op een rad ?
Griet. Je bent niet alleen haatig,maar je bent ’er nydig by. Waar vint men in de werelt 2.0 zotten vent alsjy,
Die trachten na zen dood noch iemant te beliegen ? Maar Teeuwis! wie zou je meer als je zelve bedriegen ?nbsp;Sa,louter aan ’t werk, wy hebben daar fchoenen gekregen
Om te lappen, en de lui zynder om verlegen,
Tyt ’er aan, gerieft de lui, zo ontfangje geld.
Teeuw. Ik weet niet hoe je me zo met werke n quelt,
’t Is avond, het werk zou niet deugen dat ik by de keer» zou lappen.
Griet. Den hielen dag en doeje altoos niet als klappen.
Kom, werkt by de keers, of zend het werk weerom. Teeuw. Ik zei zien wat ik doen zei als ik weder kom.
Griet. nbsp;nbsp;nbsp;W aar heen?
Teeuw. Om Luyk een part te Ipelen, ik ben eerder niet te vreên.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Luifiert aan Ahrarns deur.
Griet. Gaat, maar keert niet weer, of breekt eerft hals en been.
Teeuwis, yoris, Tys fluit van hmnen.
Joris. TTTle drommel of daar fluit ? aan ’t fluiten lykt het W ^ Tys,
Ik fluit weerom, fu, fu, kom hier, ik weet een prys,
O bloed broêr kom maar hier je koft noit beter komen. Tys. Hoezo?
Joris. Ik heb zo ftrakseen zaak tot onsprofyt vernomen, De kans die dient gewaagt, want zo ons die ontfnapt,nbsp;Zozyn tvy waert de naam van dieven uitgefchrapt.
Ik heb vier fakjes geld zien in dat huisje dragen,
En ’k heb hier lang geloert, ik dorfl: ’t alleen niet wagen. Tyr.Daar woont een lapper in,hebj’ hem ook uit ziai gaan?nbsp;Joris. Ja’k.
Tys. Dat ’s braaf, hier achter aan het glas daar dient een proef gedaan.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hmnen.
Teeuw.
-ocr page 28-Heuw. alluiflerende. Myn dunkt men vecht’eral, mocht ikd aar als vriend in Ipreken,
Om Luykas meteen ftokdelendenen te breken,
Slaat’er op, flaat’erop, flagen en is geen geld.
Me dunkt datze Luyk al weer te vreden ftelt,
Oja, ’tisalgedaan, menhouc’erop van vechten.
Ik ga watdichter by, enzie wat uit te rechten.
Hy roept deur 't jlotgat. Je hebt daar dieven en Ichelmen inje huis.
VYFTIENDE TOONEEL.
Joris ^ Tys.
yotquot;-Tys , wy zyn verraên I nbsp;nbsp;nbsp;gaan?
De duivel haal dien hond, hoe of dit noch zei Ik had alreê de yfers van de glazen los, daar was ntaar innbsp;te fnappen,
O bloed ! koll ik dien fchclm op heeter daad betrappen.
TVeaw. Ja, hy is een dief, een dief,een fchelm^al lykt hy een eerlyk man.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Griet roept uit haar vênjier.
Dieven aan Luykas huis! ik zei ’t hem zeggen gaan.
Joris. Daar is den hond, moord hem.
7)'r. nbsp;nbsp;nbsp;Daar, boud ’er dat v,in.
leeu-w. Ai my! wie doet my dat ? helaas 1 ik ben geileken , ’t Schynt dat den hemel ’t quaad wil tciïcns op my wreken.
O gruwelyke fteek! de dood die komt my aan,
IS' u ly ik, laas i de ftraf van dat ik heb gedaan.
ZESTIENDE TOONEEL.
Griet.) Lieve.
Zy klopt.
Griet. T S Luykas hier ? daar zyn dieven aan zyn liuis.
¦. L
Wat zegje daar Gt iet ?
Lieve. ,
Griet. Dat’er dieven zyn.
Lieve. nbsp;nbsp;nbsp;Luykas, Luykas, kom veur, hoorjc niet ?
ZEVEN-
*
-ocr page 29-Griet.) huykas j Anne tje, A hr am. Klaar.
Z.uyk. TTTEljWat is ’cr te lt;loen! hoe maakjezulk getier! Crkt. \'V Om dat’er dieven aan je huis breken 3 daaromnbsp;kom ik hier.
luusk. H0C3 dieven' zo zynze met myn geld voorzeeker al gaan ftryken.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;binnen.
Ahr. nbsp;nbsp;nbsp;Langt hier men hellebaart metmen degen3en laat’et
ons gaan kyken. nbsp;nbsp;nbsp;binnen.
K/lt;ïlt;ïr. EiGriet, blyfliierbymyn. •
Ann. nbsp;nbsp;nbsp;Ik volg myn Bruidegom. bin.
Abram en Kieve met ge'weer.
Abr. nbsp;nbsp;nbsp;Kom Lieve, volg my na-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;binneni
L ieve. nbsp;nbsp;nbsp;Zo ik ’er achter kom
Hoe zei ik ’er onder flaan, ik ben nu als een Herkelaas , Ik fteckze deur de huid gelyk als deur een verkeblaas-fo'».nbsp;Klaar.M-izïGrizt Zeg,heeft jou mande dieven na gelpeurt?nbsp;Criet.Wat zou dien clel doenrzen broek had hem gefcheurtnbsp;Had hyze niaar gezien, ik hoorden iets opbrclccn,
En heb toen boven uit myn vcnfter eens gekeken, Maar wift niet hoe of wat, ik zag twee mannen ftaan,nbsp;Den eenen riep, ó Tys, kom hier, wy zyn verraan,
Valt hy maar in ons handt, ik zweer ’t hy zelt bekoopen. Ook hoorden ik een ftem van iemant die quam loopen,nbsp;En riep vaft, ’t is een dief, voorts hoorden ik niet meer.nbsp;Toen liep ik hier na toe, ik beef noch even zeer.
Klaar. En waar was toen jou man ?
Griet. nbsp;nbsp;nbsp;Dat’s my te veel gevraagt gt;
Wat weet ik waar die guit geduurig loopt en jaagt,
Ik baril van enkel fpyt, ’k en kan als and’re vrouwen Om mynen deugeniet het hooft niet boven houwen ,nbsp;Ikz'e dat andre wyfs pleizier en vreugt gebeurt,
En ik ga altyd arm, verhakkelt en verfchcurt.
Och J uffi ouw, ’k moet aan jou myn hart eens uit gaan klaageni
Want ik heb al myn goed in de lommert moeten dragen. De ongclukkigft’ uur, die in myn leven quam,
Was
-ocr page 30-Was toen ik Teeuwis, laas! voor myne man eerft nam.' Klaar. Ik fta 7.0 ongeruft, my dunkt ik hoor iets fteenen gt;nbsp;Als ik ’er weer na hoor, dan is ’et weer verdweenen.nbsp;Griet. Het is dat jou ’t gedieft de vreeze dryft in ’t hooft.nbsp;Klaar. Hy is krank van geloof die d’oogen niet gelooft.nbsp;Griet. Ja, ja,daar komt’er een ophand’ en voeten kruipen.nbsp;Klaar. Kom ras, in huis, in huis.
Griet. nbsp;nbsp;nbsp;Die meent in huis te fluipen. bi»,
ACHTIENDE TOONEEL.
Abram, Lieve y AnnetjC t Klaar ^ Griet.
Abr. ’t T Uk heef: hem wel bewaart, het is Zeer wel ver-JLlt; gaan,
Ons volk dat verlangt, dat weet ik, te verftaan Hoe ’t afgeloopen is, za, luftig aan het kloppen,
’k Hoor niemant niet, noch eens, hetfchynt zy ons wat foppen.
Klaar op ’t balken met Griet.
Wie klopt daar ?
Abr. nbsp;nbsp;nbsp;Al goe maats-
Jn Luykas huis en is niet een ftuk uit Zen plaats ,
Noch niet een ftroo gemift, dan daar was een venfter open
In ’t ftraatje zonder end, de dieven zyn gaan loopen. Klaar. Wy zy n hier zo vervaart, en hebj’ ’et niet gezien ?nbsp;Hier kroop flus, docht ons, een op handen en op kniengt;nbsp;Om zo al ftil in huis te komen en te rooven.
Griet, ’tiszoalsjufïrouzeid.
Lieve. nbsp;nbsp;nbsp;Ik wil het wel gelooven,
Me dunkt ik zie hem noch, hetis hier niet te pluis.
O akkerloot doe op, za, laat ons ras in huis.
Abr. Hoe raaft de jongen Ais ? je zoud me wel vervaren. Lieve. Ai meefter,ftaat voor myn, ik zei jou rug bewaren.nbsp;Abr. Wat doeje met geweer, als jy ’ t op ’t loopen ftelt ?nbsp;Lieve. Daar niet en is te doen ben ik een dapper helt.
Abr. Wiebenje? fpreek, wie daar?
Lieve. nbsp;nbsp;nbsp;Hy is te lui te Ipreken,
y!br. Spreek zeg ilv je j geefbefcheit.
Lieve. nbsp;nbsp;nbsp;Hy liet hem eer deurfteken
Za 5 za, wyk miefter , wyk, hy komt ons op het lyf. Ahr. Hoe benje zo vervaart, je fchreeuwt gelyk een wyf.nbsp;Lieve.\'tx van de manjZeit menjdat maakt ouwefoldaten.nbsp;Ann. Ai vrouw, haaftje wat om ons in huis te laten.nbsp;Klaar. Ik kan niet open doen, de fleutel wringtzo ftram.nbsp;Lieve. Zo zynw’er weer om kout.
Ahr. nbsp;nbsp;nbsp;Swygt zot, je maakt me gram.
Doet open, want dezen zou men hooft met zen fchreeu-wen breken.
Lieve. Ik zei terwyl van ver lullig na den roch Heken.
Ann D at ’s goed, de deur is op.
Abr. nbsp;nbsp;nbsp;Ras Anne, haalt ons licht,
Op dat men ziet wat ’t is. nbsp;nbsp;nbsp;Anne binnen en wéér uit.
Lieve- nbsp;nbsp;nbsp;Ai miefter, niet ZO dicht,
W aarom wil jy jou lyf Zo reukeloos gaan wagen Ahr am. ’tIsTeeuwis.
Griet. nbsp;nbsp;nbsp;Mynman ?
Klaar. nbsp;nbsp;nbsp;Hoe leid hy daar ZO ftil?
Lieve. Ja, fteekt hem met een fpelt maar lullig in zen bil, Hy zd haall wakker zyn, om jou een lap te geven.
Griet. Hy is dood, moord! moord!
Abr. nbsp;nbsp;nbsp;O neen, ik voel noch leven.
Lieve. Hy is geileken, ziet.
Klaar. nbsp;nbsp;nbsp;O ja 5 hy is vermoord.
Griet. Is ’t datje fpreken kunu, ik bidje fpreek een woord , JVlyn lieve Teeuwisfpreek! och, doet my toch een teken !
Wieheeftje dus vermoord, en deerelyk deurfteken. Ann. De dieven die zyn aan dees moord voorzeker vaft.nbsp;Lieve. Zo zel hun beter niet gebeuren als een baft.,
^ Griet. Wat zei ik arme weeuw j eylacy! nu beginnen ? Klaar. Hy leeft noch, neemt hem op, en draagt de mannbsp;daarbinnen.
Loop ras om een barbier, nbsp;nbsp;nbsp;Liei)e binnen,
Abr. t Is ’er wel gebarbiert, eer dat hy komt tot hier Zo wed ik is hy dood, zyn bloed is hem ontloopen,
(Hy is al koud, daar is geen leven meer te hoopen,)
In ’t midden van zyn quaad, in ’t midden van zyn Ipyt j In ’t midden van zyn haat en lafterlyke nyd,
En zonder dat men weet wie dat ’et heett gedaan,
Zo voJgt de wraak den mcnfch, wie kan de ftraf ont* gaan ?
Zo krygt hy loon na werk; die tracht na anders druk Die valt gemeenelyk eerll: in het ongeluk.
W ie voor een ander graaft een put om in te zinken,
Die zal daar zelver in verfmooren of verdrinken.
Maar die Zyn naaJflen deugt, gelyk zyn Zelven goot, Die heeft een goed geluk en zegenryk verbond.
-ocr page 33- -ocr page 34- -ocr page 35- -ocr page 36-