-ocr page 1-

JAN CREDIEÏ,

ZIN NE KLUCHT STEL,

DOOR YVER BLOEID DE KONST.

amsteldam,

van J. L e s c a i lj e , op den Middri* ainopdehoekyande Vifchin^kt, 1706.

Met ftiyUegieii^

-ocr page 2- -ocr page 3-

Copy


e van de Privikgt


E Staten van Holland ende Weftvriefland doen te weten gt; allbo I ons vertoont is by de Regenten van her Burger Wecshuys endenbsp;Oude Mannehuisder Stad Amfterdam , en, in die qualireyt, tcnbsp;fy 'ygcnaers, mitsgaders Regenten van den Schouburg aldact, datnbsp;, fcdert eenige Jaien hebbende gejouifleert van onfennbsp;dj of Privilegie van dato den 19. September 1684, waer by \vy aeanbsp;B*oten van den felven Schouburg, in die tyt, hadden gelieven tenbsp;accorderen ende Oditoyeien, dat fy.gedurende den tyt vannbsp;achter cen volgende Jaren, de \Vctcken,'die doenmaels tennbsp;Votj ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’0' Tooneel reets gedruckt waren, ende, van tyt tot tyt, nog

p' ‘o ligt gebracht, ende ten Toneele gcvoett foude weiden, al« de mogen drucken, uytgeven en verkopen, nu ondervonden, datnbsp;Itet voorgemelde Oftroy of Privilegie genaemt, op den 19.nbsp;h ’ ^99- fouden komen te expireteni endc dewyt de Supplianten


diende van de Schouburg, waer van hunne lefpeéiiveGods-dj^y” onder andere mede moeftenwerden gefubcentegrt.devoorgemel-tt,, quot;Iton.foo van^Trcurfpellen.Blyfpellen als Kluchten.als anders,die


'lti,Ji.®'“'otkt en tcnToneelegevoer waeren, of in het toekomendege-


V*quot; nbsp;nbsp;nbsp;quot;Eoonecle gevoerlt fouden mogen werden,geernc alleen.ge-

itD'''otlieenen, fouden blyven drucken, doen dtncken, uytgeven en vet« eynde de (èlve Wercken , door het nadrucken van anderen,nbsp;doo . yft't. foo in taele als fpelkonft , niet mogtcn komen te vetliefcn ,nbsp;'dfh!*' 'nlcx aen haer.aa deexpitatie van het bovengemelde onsOöroy,nbsp;naden IQ. September 1699. niet gcpermiteert foude wcftn,foonbsp;dioj^'o de Supplianten hun gepootfaekt fig te kecrcn tot ons , ondeida-liw'loekendt, dat wy aen de Supplianten, in bate bovengemelde t]ua-blcv' geliefden te verleenen prolongatie van het voorfz. Odlroy ofPri-'''’fki’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlloo de vootfz. Werken, foo van Ttcuifpellen, Elyfpel-

dls ^*'9ehten, als andere, leets gemaeckt en ten Tooneelegevoert, en denbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in het ligt tebrengen.dentyt v^vyftien eerft achter eenvolgen-

alleen te mogen drucken en verkoopen of doen diucken en ver-method aen allen andere op feeckere hoge penen, by U Ed. '*’y (jj pOg- daer toe te ftellen, en voorts incommunifotmajfois ’t dacnbsp;1 etide ‘t vetfoeck vooife. ovetgemetkt hebbende, ende gc-Jtfcau^'lende, tet bede van de Supplianten, uyt onferechte weteH'


ï.i


^Pi S

?'quot;'^rdine magt en autotityt, dcfelve Supplianten geconfenteèrt, f'b ‘^’’de geoöroyeett hebben, confenteeren, ende oftroyecten,nbsp;/'^lepnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*y' by continuatie, de voorfz. Werckenl, foo van Treur-

quot;'yfpellen, Klugten als andere, tcets gemaekt en ten Toonecle It*'®''vofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;°ginhetlichtte biengen, dentycvanvyftieneciftach.

d nbsp;nbsp;nbsp;alleen binnen onlèn landen, fullen mogen druc-

dfi ^^'lyk nbsp;nbsp;nbsp;en verkoopen, veibicdende daerom allen ea

Sldej ' nbsp;nbsp;nbsp;SS'eteken, i n ’t gehcel.of ten deele,naer te drucken,

kuiergedwekt, binnen den felycn onfclanden te biengcn.uyc

te



-ocr page 4-

¦p

Oöroje alleen willende gratificeren tot vethoedinge van harefch»— (, het nadrucken van de voorfz. Werckcn, daer door in genigen dcelenbsp;fiaen den inhoude van dien te authorifeeren, ofte te advoueren ,eBdegt;

te geven ófte vetIc06pen,'op de veibeurte van alle de naergedruckw» brachte, ofte vetkogte exemplaren, ende een boete van drie hondei'nbsp;dens, dacr in boven te verbeuren, te applicercn een darde part vo°'nbsp;Officier, die de calangiedoen fal, een darde part voorden Atm'nbsp;Tlaetfen daer ’t cafus voorvallen faflhet refierende darde part voor “Cnbsp;plianten, alles in dien verftande, dat wy de Supplianten met delen o j

niin het felve onder onfe ptotexie en de betcherminge eenig meerder ^ dit, acnfien , ofte reputatie te geven, nemaet de Supplianten innbsp;ïnne iet onbehoorlyks foude influeren, alle het felve tot haren lafte Wnbsp;gehouden welen te verantwoorden,tot dien eynde wel exptelTelyk bfLunbsp;lende, dat by aldienfy defe onfe Oftroje voor de voorfz. WerkoBnbsp;¦willen ftellen , daer van geen geabbrevieerde ofte gecontraheerdenbsp;fullen mogen maken, nemaer gehouden lullen welen het felvenbsp;’igeheel, en fonder eenigeOmilfie, daetvoottedtucken,oftetenbsp;dtucken , ende dat fy gehouden fullen lyneen exemplaer van jenbsp;voorfz. Wereken , gebonden en welgeconditionectt, tebrengeflnbsp;ïibliotheecq van onfe Univerfiteyt tot Leyden, ende daer van behn° janbsp;te doei) blyken, alles opfpene van hen effeft van dien te vetlielên, ^^^jpnbsp;eynde de Supplianten defen onfe Oéiroje ende confente mogen

als naer behooien, lallen wy allen ende een ygelyk, die’taengacn

dat ly de_Supplianten van den inhoude van defen doen lallen endof j,,

gen, tullelyk, vredelyk ende volkomentlyk genieten ende gebruy,,.

ceflètende alle belet ter contrarie gedaen. Gedaen in den Hage,ondr fèn grooteZegele , hier onder aen doen hangen op den een en twiB e j,nbsp;May in ’t Jaer onfes Heer en Zaligmakers, een duylènt fes hondett enbsp;cn negeutigh.

A. HEINSIUS’ Terotdonnantievan de Staten.

SIM O N van B E A U M O N

De Regenten van ’t Wees- en Oude Mannci’^^jg hebben, in haar voorfz. qualiteit, het recht van jgnbsp;Privilegie , voor dit Zinnekluchtjpel, vergund aanbsp;Erfgenamen van J. Lescail je.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

InAmjieldam^ deni6. April7

ko


-ocr page 5-

Korte inhoud.

^ ïnfpeelend

komtCrediet^ hier kort te kennengee-

j door zyn goede gunft veel mepfchen moeten keven. ^oonders Welvaard werd gefteeven door Crediet;

^ 1 tonder hem, wie zou op Vreemdeling vertrouwen ? •^^Plxindel-w^xA. in ftaat, door zynen naam, gehouwen;

^ nbsp;nbsp;nbsp;kreeg het oor by zyneMeefters niet,

in Crediet hem niet geleend had van zyn kleêren: kuv(r Neering kan zyn hulp ook veeltyds niet ontbee-\\

Me dan, door zyn gunft, zyn ftaat wil houden ftaan, ^ tyn dingen, of Crediet zal van hem gaan.

E. KROOK.

Door Yver Bloeid de Konst.

VER-


-ocr page 6-

VERTOONERS.

Jan Crediet.

el)

Koophandel, Minnaar van Vretmdeling, Broeder van Neerhg.

Vreemdeling, Minnaares J _,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;van Koophandel’

Maakkoop, Bedienaar nbsp;nbsp;nbsp;\

iNvrooNDER, Man van Neering.

Nee RING, Moeder van Ko/w»?^r, tnLaJligheid-

Kommer, Oudfte Dochter van Neering.

Lastigheid, V rouw van Vryheidmoê.

Vryheidmoe, ManvanL^^/^^ezW.

ZONDERSCH AAMT,

Het Tooneel is voor’t Huis van Jan Crediet, allerleije flag van Kleederen voor hangpn-

-ocr page 7-

Pag; 7

JAN CREDIET,

ZINNEKLUCHTSPEL.

EERSTE TOONEEL. Inwoonder, Vreemdeling.

Vreemdeling.

I K moet bekennen, Inwoonder , dat dit Land 1 waard is, te ïyn geroemd:

EndeezeStad, niette vergeeffeh, eenkleene ' waereld werd genoemd ;

^ bindbaar roem veel grooter,als daarvan gezegtwerd, •Knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;door’tbefchouwen.

goede ordre in alles, de magt en rykdom, de Vorfte-gt; nbsp;nbsp;nbsp;lykenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gebouwen,

’^‘^tdienen de hoogde verwondering: maar ik kom daar ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;myn oogen op een huis te flaan,

ik nooit opgelet heb, fchoon ik hier al dik wils verby ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gegaan.

'^oond Hnnr een Uitdraager, of Kleêreverkooper ? wilt myn nieuwsgierigheid verfchoonen;

^aar moet al veel wind opzitten, als zulke lui zo een deftig huis konnen bewoonen. jvnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inwoonder.

aar hebje gclyk in. Juffrouw Vreemdeling: maard* . Heer die daar woond, kendgy die nietnbsp;is dien goedaard igen Heer, de Heer Jan Crediet.nbsp;Vreemdeling.

^ 5 Jan Crediet! die is immers lang dood ZO veelc menfehen zeggen.

^ nbsp;nbsp;nbsp;Inwoonder.

as Jan Crediet dood, Vreemdeling hadbylnwoonda niet t’huis mogen leggen;

il

A 4 nbsp;nbsp;nbsp;Want

-ocr page 8-

8 JANCREDIET,

Want onbekend, maakt onbemind.

Vreemdeling.

Ik was ook nooit in ’t vermoeit Dat hy dood was. Dochikbidje, Inwoonder, zcgine?nbsp;wat doen

Die klecderen daar te hangen ?

Invoonder.

Dat zal ik u in’t kort bediedeit; Die kleederen, zo mans, als vrouwen, zyntendieid^nbsp;van veele lieden.

Daar mcê geriert hy yder een, ’t zy hoog, of laag van ftaah En helpt hen, noch daar boven,met zyn wy zen en goede'tnbsp;raad.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C^aakcH’

Maar, die die verwaarloozen, en niet oppaffen op haj''' Komen eindelyk het kleed van Crediet, en zyn goe'^*'nbsp;gunft, kwyt te raaken;

Daarom zeggen zulke lui dat hy doöd is, wyl hy voorh^** met meêr leeft.

Men zou het nietgelooven, hoe veel Jan Crediet, , kleêren te leenentedoen heeft.

Datje eens zaagt, als ’t huurtyd is, hoe dat Baas Ambacii» £n andren, loopen, en hygen,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Oin, by Crediet, een kleedje van aanzien, voor d^ huisheer, te krygen,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(heemfeh

Je zoudje verwonderen. Zie, daar hangt noch een u'

’t Gelykt het zelfde wel, dat gy aan had, toen gy u by ter woon hebt belleed.

Vreemdeling.

Abuis, Inwoonder, doch nu ik zyn wooning ’ meenikhemtegaanfpreeken.

Maar gy hebt gezegt, dat, al die niet weloppafl^o Crediets gunft raaken verfteeken.

Zeker, in dat geval, Inwoonder, vrees ik ten hoogi

Gy, en uw huisvrouwtje Neering , leeft t’faanaen _ twiftigdatik’ervoorgruuw,

Ja verhuizen zal moeten, en daar door tot een b

werden gedreeven 5 nbsp;nbsp;nbsp;Qin

-ocr page 9-

ZINNEKLUCHTSPEL. 9 Om Heer Koophandel, die my langgevryd heeft, hetnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jawoord te geeven.

Gieen anders, lichtelyk,ïo ras noch niet gefchieden zou. Invoonder.

^^tis’tniet; maar daar is iets, ’t geen de jonge dochters zwaarder te draagen valt, als de flip van haarnbsp;pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sammaar, Juffrouw.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(trouwen,

^^^fons twiftig huishouwen de naamniet, dat jy wilt ^^ch ik wenfeh, datjoudathuuwelyk, nooitzo, alsnbsp;y mymyn tweede, mag berouwen.

''aarwel. Juffrouw Vreemdeling, daar gaat de deur op tonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;van Jan Crediet.

hem is Maakkoop, en Zonderfchaamt, die zich voor-to nbsp;nbsp;nbsp;heen Vroomaard noemen liet,

onder dienaam, elk een heeft uitgezoopen, enbe-'' *1 kanje Crediet fpreeken. nbsp;nbsp;nbsp;(droogen.

Vreemdeling.

j, Neen,ik mag dat niet doen,onder andre liêns oogen. ^ hieen naar huis te gaan, gaat gy niet meê ?

Inwoonde R. Oneen! 'hioofd ftaat my kroes, ik ga my zelven wat vertreên.

TWEEDE TOONEEL. Orediet, Maakkoop, Zonderschaamt.

Ys. nbsp;nbsp;nbsp;Maakkoop tege-as Crediet.

Aar gaat de Juffrouw, daar ik u van fprak. Crediet.

jyr nbsp;nbsp;nbsp;Ik kom het goed te vinden,

^^kkoop, dat koophandel zich, met Vreemdeling, in ’t huuwlyk wil verbinden.nbsp;Zonderschaamt.

’ ^yn Heer Crediet, leen Vroomaart noch maar eens, het een, of’t ander kleed.

\Vj.^ nbsp;nbsp;nbsp;Crediet.

noem jy jou noch Vroomaart, daar jy Zonderfchaamt heet.

A s

-ocr page 10-

10 JAN CREDIET,

Onder de naam van Vroomaart, wift je my, en duizel'* den, te bedriegen. -

Al loopje nu fchier naakt, jou fyne tronie ïel mei'!^_ nieêr in flaap wiegen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(waard-

Hoe wel had ik het rnet jou voor, eer ik recht will wieJ® Ik hebje aneefl al myn kleederen geleend, maar je bednbsp;ondeugend van aart. ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(nukked’

Eerftgafikjou koophandels kleed, dat, doorjoukwaad^ En ieder op myn naam te bedriegen, in korte tyd raa^nbsp;aan ftukken.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(honderdmaal vertreed gt;

'Toen ’tkleed van Maakkoop,waar in jy eed,en pligt,bed En, op een vreemde naam, voor jou zelfs goed gekocht-ZoNOERSCHAAMr.

Dat is immers onder Maakkoop gemeld' Isdatnietryaar,Maakkoop ?

Maakkoop.

lUet

valfchc brieven, en geruchten uit te ftrooij^d) hebt gekweeten ,nbsp;Waarinjydefynftetcgaauw waard, roer ik niet aad-ZoNDERSCHAAMT.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Wel nou, myn Heer, jy weet, dat by fommigs ‘ Maakkoop die kunsjes noch wel in zwang g^®*'

En hoe jy jou, omtrent de Aöcies, endeViflèry,

Dat moeten dic,die Zonderfchaamt gelyk zyn,weetdd' Crediet

Crediet.


eed

Toen het daar ook met je meê uitraakte, kwamj^

Praktizyns kleed by me verzoeken, nbsp;nbsp;nbsp;j-e

Wantje hebt geftudeerd: maar wat heb ik op jou ho

fchelden en vloeken, nbsp;nbsp;nbsp;, -S,

Om datje zulke verwarde T eftamenten. Voorwaard , en Kontrakten hebt gemaakt :

ZoNDERSCHAAMT.

Datgefchied immers noch wel; ook ben ik daar doo

uw gunft niet geraakt. nbsp;nbsp;nbsp;^^rl

Dewyl myn Vertrouwenheid zo aanwies, dat mV V oogdy fchappen wierden opgedraagcd ’ ^ ^

-ocr page 11-

ZIN NE KLUCHTSPEL. ii

- nbsp;nbsp;nbsp;Cr EI) IET.

Laar jy’txo meê maakte datjehaaftBrafieljenhouthad .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moeten 7.aageanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(deur.

ik Zeg, vertrek, kom nooit weer tot mynent, of aan myn V _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ZoNDERSCHAAMT.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(citeur'

ik bidje, leen me voor ’t allerlaatfte, het kleedje van Solli-pOor dat van Ambacht, ben ik nu al te oud van dagen, i^h val ook veel te lui, om zulk een zwaaren kleed tenbsp;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Crediet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(draagen.

Lat ’s een onbefchaamden guit!

Maakkoop.

gt; nbsp;nbsp;nbsp;Hy is, als zyn naam. Ei! geef hem gehoor,

hem een Solliciteurs kleed.

C RED iet.

Neeiiikbendoofaandatoor. kleed is te goed voor zulk een fchurk: hy hoeft mynnbsp;r, gunft nooit te hoopen.

fniart de goede en eerelyke Solliciteurs, die’er zyn genoeg, dat ’er van Zonderfchaamt zyn foortnbsp;_ zo veel onder loopen.

m is niet waard dat men hem voor foldaat naar Ooftinje y ^ ftuurt.

fielt, vertrek van hier, eer jou dertig word gefchuurt.

. Zonderschaamt ^iije my het kleed niet geeven, ik zal’er evenwelnbsp;voor zien te fjjeelen.

Crediet.

beklaag ik ze, die hem wat te doen geeven, want hy zalze villen, en keelen.

derde toon e el,

Crediet, Maakkoop.

. nbsp;nbsp;nbsp;Crediet*

¦iUkkoop, de val van Zonderfchaamt verftrekke utot een leer.

Dat

-ocr page 12-

IZ JAN C R E D I E T,

Datjejemeefter trouw diend, ofikneem, hetkleeddat ikjou voorheen gegeevenheb, wéér.

Jy bent me al meé den beften broêr niet. Ik komjernaar waarfchouwen.

Ga heen, zeg Koophandel, dat hy wel zal doen Vreemdeling te trouwen.

Maakkoop.

Vaar wel, myn Heer Crediet. Maar, zo ’k wel zie, koiï* hy daar zelver aan.

VIERDE TOONEEL.

Koophandel, Crediet, Maakkoop-

Koophandel.

ÜW dienaar. Heer Crediet. Maakkoop, koopV®*^ my die partijen Baarden, en Traannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

By Baardman ; ik neemze op jou opienie; maar het zo niet afloopen.

Als laatft met de Wol: maar hoe ftaat het met die andef® Waaren, zouik diekoopen?

Wat ra jy me?

Maakkoop.

Daar zouje een flag meé konnen doen, myn Indienje alles opkocht; Neering doet niet zondernbsp;en ik zal’er u wéér,

Of’t hondje byten wou, af helpen, datje vernoegti^ weezen.

Koophandel.

My luft dat niet' méér, het mogt daar ook zo me*

vallen als ’t voor deezen nbsp;nbsp;nbsp;rtrvii-

My ging met de Rog, deHennip, deWol, endeWT^ Doe maar’t geen ik gezegtheb, enlaatbefcheid,nbsp;Pakhuis van Kryn.

Maakkoop.

Ik zal.

-ocr page 13-

ZINNEKLUCHTSPEL. 13

VYFDE TOONEEL. Crediet, Koophandel.

M YnHeer, hoe komt het Maakkoop met u al te maaken ?

Koophandel. nbsp;nbsp;nbsp;t

Wat Lal ik leggen, myn Heer, hy is byLonder doortrapt ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inïynzaaken,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(praktyk,

hy bedientme , volgens de gewoonte, en de oude Maakkoop gebruik’lyk: hy word weelig, en ryk.nbsp;Zond hem by u, myn Heer, om myn voorneemen u tenbsp;vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ondekken,

'Yeegens een huuwlyk van my, en Juffrouw.... Crediet.

Gy moogt vry die zaak voltrekken. ynHeer, gy zult wel doen, zo gy met Vreemdeling

'^yl ik,meen, dat Koophandel zal zyn, met Vreemde-t, nbsp;nbsp;nbsp;ling, bewaard,

ftaat gy’er toch meê ?

Koophandel.

Ik hoop zy ’t Jawoord Maft zal geeven. Koophandel, kan alzo min zonder Crediet, alsnbsp;Vreemdeling keven,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(zei;

^ daarom verzoek ik, dat my uw goede gunft fteeds verent die diend my beter als geld, dat weet myn Heer, Jy. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Crediet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(wel.

jy'® voor u, myn Heer, en zal ook fl^eds voor ublyven, L^^y 1 gy die waard zyt, en ik zal u gery ven

, en zo ’t u, buiten uw fchuld, tegen mogt komen Qvh k ^^g^dn,

i nebt maar te fpreeken, ik zal, tot uwen dienft, fteeds vaardig ftaan.

Ik p nbsp;nbsp;nbsp;Ko OPHANDEL.

vt, myn Heer, dankbaar, eo geniet daar vangc-noegzaame proeven,

De-

-ocr page 14-

,4 J A N C R E D I E T,

Dewyl het met de Negotie zo Hecht gaat dat men zich moet bedroeven;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(geleid ¦gt;

Maar ik trooiï my, dat Vreemdeling, die lang toe heeft Om my uit dit Land te trekken, onder beloften van haatnbsp;geneegenheid,

Het welk het inzigt is, waarom zy in dit land is gekoincO» ’tGeen ik uit den mond van mynZwager Inwoonder hebnbsp;vernomen,

Dat zy, hier bly vende, door my n ftaiitvaftige liefde zo vef is gebragt,

Dat ik in ’t kort een gewenfchte uitkomftvan myn lydeh

Cr EDI ET. nbsp;nbsp;nbsp;(verwacht'

Maar hoe ishetmetuwzufterNceiing, enmetinwoo' der geleegen,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(weegeb'

id'

Leeven die noch zo twiflig ? dat moeit my van uvveb Zeker, ik dacht dat zulk een huuwelyk heel wenfehiy''nbsp;weczen zou;

iti

cn

Ook hoor ik, dat haar dochter Laftigheid, enVryhet moê, die onlangs zyn vrouwnbsp;Geworden is, mee t’ faamen overhoop leggen,

oneenigheid leeven, nbsp;nbsp;nbsp;^

En opmy fchelden, daar ik hen alle nochtans van im

kleéren heb gegeeven.

Koophandel.

Wat zal ik zeggen, myn Heer, de tyd is Hecht, ^ fpreekwoord zeid;

Een kaale beurs maakt een berooid hoofd.

id

’t le'

Credie T.

Dat is’t niet, Heer, maar, Opeenheeleandre moer, ik weet wel waar het hen-*

komt te gebreeken.

Koophandel. nbsp;nbsp;nbsp;. 2,

Vaarwel, mynHeer, ik zie daar myn Zufter Neet*

die u moogelyk wil fpreeken.

Crediet. nbsp;nbsp;nbsp;Hatcbi.

Vaarwel. Ikgainhuis, enzalhaarwatklopP^b* want als Crediet

-ocr page 15-

ZINNEKLUCHTSPEL.

Êeiis by Neering komt, is zy voor my ten eerften zo willig niet.

ZESDE TOONEEL. Neering, Kommer, Lastigheid.nbsp;Kommer.

^Ch, moeder Neering, ik ben vol van zorg, en kan ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’t nietvoorgoedhouwen,

öatwy uitgegaan zyn, en de winkel op Dienflbaarheid ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vertrouwen.

^at’er ondertuüchen eens kooplui gekomen waaren Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zonder geld,

^at raad ging ons aan; ’t is noch flecht genoeg met ons CNnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gefield.

^¦lieStiefvaderisookuit, en Laftigheids man meê, ik ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vrees zy zullen kyven

Zy ons niet thuis vinden.

Lastigheid.

w Wel ,zufler Kommer,daa had j y thuis mogen bly ven.

^nt de zaak daar wy om uit zyn, gaat u, geeofins aan. ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kommer.

^^jy danniet, dat moeder Neering, metKommer, ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gewent is te gaan ?

^ Zal haar, en uw zaak, aan Crediet wel voor draagen. , moeder, Iaat Laftigheid naar huis gaan oppaamp;n,nbsp;eer wy het óns beklaagen.

Neering.

’ Sa jy naar huis, Laftigheid, want uw man wierd X,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;licht kwaad,

‘'y .u niet thuis vond.

Lastigheid.

Moeder, waarom zegt gy niet, dat ï)].nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kommer naar huis gaat,

*«yd het hoofd vol muizeneüen heeft, en niet en tklw , doet als teemen.?

^ uuiners nu getrouwd, en heb lt;k WÜikel lang genoeg moeten w^neemen.

KoM-

-ocr page 16-

i6 JAN C R E D I E T,

Kommer.

Daar kyftje man genoeg om, Laftigheid, datje den ^ beid haat.

Lastigheid.

Daar rooi jy hem toe op.

Neer ING. nbsp;nbsp;nbsp;*

Zwygt beide ftil,maak hier geen woorden op nbsp;nbsp;nbsp;'

Lastigheid. nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Ik kan niet zwygen, Moeder, als ik denk om haaf

merijen, nbsp;nbsp;nbsp;^ y

En hoe zy geduurig aangong, toen Vryheidmoe naai n / kwam vrijen.

Kommer. nbsp;nbsp;nbsp;^

Ja,, jy bent nu getrouwd, j e hebt ’er wat aan, niet ’ fchoon kind ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Jou man heeft je byionder lief, hy peurt alle dagegt;^

den wind. nbsp;nbsp;nbsp;0

Hoe dikmaals heb ik je gezeid; je moet de Jongniah® licht niet vertrouwen,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U^j-s

Als zy getronwd zyn, komen zy, ’tgeen zy devry^

beloofde, zo net niet te houwen. nbsp;nbsp;nbsp;, ^it

Ze hebben eerft altemaal byCrediet geweeft, vrijen gaan,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-j

En daar een dunkleedje van Geloofwaardigheid

’tGccn kort na den trouwdag, van hem achter d^ werdgefmeeten.

Lastigheid. nbsp;nbsp;nbsp;..gjjO

Ben je daarom vryfter gebleeven, om datje dat ai nethebtgeweeten?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Neen, zufter Kommer, dat zegje nou maar uit P

Ipyt, nbsp;nbsp;nbsp;jj va^

Om dat je voor een talm bekend ftaat, en

iemant bent gevryd. nbsp;nbsp;nbsp;gC'

Ik meen j Moeder Neering kon geen blyder dag

naaken, nbsp;nbsp;nbsp;ert^^

Indien zy Kommer meê van den hals roaariJiog raaken,

-ocr page 17-

ZINNEKLUCHTSPEL. 1.7 ^aar dat tal nu nooit gefchiên, wantjy bent veel te oud.nbsp;Jybentaldartig, daarmennuintynvyftien, ofzelHen-dejaar, trouwd.

Kommer.

Jy Zoud maar naar huis gaan, gelyk als moeder jou heeft bevoolcn;

paffen op de vgt;f inkel, op dat ’er niet werd geftoolen. ^ou, kom, ga jy maar heen, gy gelukkige jong getrouwde vrouw;

V. nbsp;nbsp;nbsp;Neering.

^sen, Kommer, ’t zal beft zyn, dat jy gaat, dewyl bet niet paffen zou

gt; ^tjy’erbybent, als wy met Crediet zullen fpreeken, ^^ftigheid, klop aan.

Kommer,

Maar...

Neering.-

Ga heen, zeg ik, en wil my ft hoofd niet meer breeken»

Bevende tooneel. ,

Neering, Lastigheid.

Vw, nbsp;nbsp;nbsp;Neering.

y W zufter jokt alles niet, ft geen zy daar even heeft _ gezeid.

\ ^^y» in ons trouwen, door Crediet, elendig misléid.

ÊUfchte wel dat ik weeuw, en dat gy vry fter waard ^Oe gebleeven.

in welken flechten ftaat wy nu leeven.

zou iwvader, Huiszorg, opzien,dathyeenszag

’*^g wierd van hem, als een Juffrouw, opgepaft, ‘Qitip., en geëerd,

6 toen alles te vooren, daar’t nu alles tenachte-ü ^P'‘‘keerd.

rediet doet niet op, zou hy uw kloppen niet hoo-ren kunnen.^

B nbsp;nbsp;nbsp;Klop

-ocr page 18-

iS JAN C R E D I E T,

Klop ecns wat harder.

Lastigheid Klopt.

. Hy zal licht geen gehoor willen gunnet’-

Neer ING.

Waarom ?

Lastigheid. nbsp;nbsp;nbsp;.

*¦ Wel daarom, om dat moeder Neen'ngïoi^°

• _ nbsp;nbsp;nbsp;iemand ziet,

Die waar komt te haaien op de naam van Crediet.

Nee ring.

Dat is geen wonder; want Crediet doet my klaagen*

De Heer Jan Kontant kan my beter behaagen. nbsp;nbsp;nbsp;.

Indien dat Jan Crediet my niet komt op te doen, zie

Ikwilhemwelzweeren, dat ik____

Lastigheid.

Ei, moeder, bedaar-Wy moeften hem niet kwaalyk bejeegenen, ofik*^ vreezen,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Dat hy, tuffehen onze mans en ons, geen midlt;i^i^ zou willen weezen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ g-

’tZal noch wel gaan. Ikhoor gewag, dcdeurvaiJ^ diet gaat op.

ACHTSTE TOONEED-Crediet, Neering, LastigheiO-

Crediet.

geklop r

Neering.

Jk beken, het is wat tegen’tfatfoen; maari ons verfchoonen.

Credi ET.

Wat is uw begeeren ?

Neering.

El, wie maakt hier op myn deur zulk een ve eekloD ?

•ill

ik bid

0r

L-Nü C, fv Vï.

Dat gy de goedheid hebt van gunft te toonen.

-ocr page 19-

ZINNEKLUCHTSPEL. 19

. nbsp;nbsp;nbsp;Gr ED IET.

W”el, J ufFrouw Neering, meen jy dat Crediet ftraks v aardig zal liaan

^isjymaarfpreekt.^ komt het van mynentweegen, tot 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uwent, 20 wel te gaan ?

• » nbsp;nbsp;nbsp;Neering.

.'^ynHeer, dat doet dat’er veel van die menfchen wat ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kwaad vallen van betaaleii,

tn al sze by my geborgt hebben, gaanze met haar gereed 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;geld by een ander haar wak haaien.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -

. nbsp;nbsp;nbsp;Lastigheid.

^aar en boven, my n Heer, is de ty d teegenwoordig by-^ nbsp;nbsp;nbsp;zonder flecht,

f n de oprechtigheid van de menfchen heel klein. Crediet.

Dat is waar, en dat is my van Neering wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ookal dikwilsgezegt.

^ant ik heb, over de vervalfching van haar wairen, maat, elle, engewigt, veelklagtenvernomen.-^aar ik zal daar een fpeldje by lleekcn ; zeg maar waarom dat gy hier zyt gekomen ?

. nbsp;nbsp;nbsp;Neering.

Heer, ’t is n bewuft, hoe dat ik opuwgoedvin-. ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;den, en raad,

^euw zynde, mv met Inwoonder heb begeeven in b den huuwelyken Haat;

') een weinig tyds geleeden, myn dochter Lalligheid, kfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aanVryheidmoê,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uit kwam trouwen.

ieeven onze mans met ons zo onordentelyk, dat w^ IVjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’er geen huis meê kunnen houwen.

h nbsp;nbsp;nbsp;’

^9e kan ’t Neering wel gaan, als Inwoonder niet op-

Ily nbsp;nbsp;nbsp;palïèn wil ?

hy met geweld n it den huis hebben wil •

''’erwyt my dat ik veel fchulden heb, en noch een ï)ip k.. dochter Kommer daar beneeven,

Las-

-ocr page 20-

ao , J A N C R E D I E T,

Lastigheid.

Ja, myn Heer, luik een leevelt»

Was’crom myneiit wil, eer ik getrouwd was, gete*!' dig ook in huis.

Maar och! ik ben nu getrouwd; maar wat is het myee!'’ kruis!

Myn man, maakt het noch flimmer, en daar hy nu van ’t gezelfchap van de Jongemaats behoorde «nbsp;tefcheijen,

En zich met my te vermaaken, doet hy, ’t geen my en nacht, ftof geeft tot fchreijen.

Neering.

Ja hy durft wel rond uit zeggen, dat hy laftigheid haat.

Crediet.

Indien de zaaken zo zyn, gelyk jy lui zegt, zo zy»** heel kwaad.

Maar, wat wilt gy dat ik nu doe?

Neering.

Ons, Heer, uw hulp verleeoc^'

En door uwe bemiddeling., onze mans, weer met verbenen.

Crediet. nbsp;nbsp;nbsp;.

Gaatheen, en haald haar hier, maar wilt uvlytigfp^^^g

Ik beloof, dat ik om uw te verè'enigen, myn beft zal doen.

Neering. nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Myn Heer, zy zyn uit, en zullen noch niet t’huiszy »

naar myn gedachten.

Crediet.

Gaat dat bezien. Ik zal u noch een volflaagen uur biy'^ inwachten.

NEGENDE TOONEEL-

Cr-ETHET aRee». nbsp;nbsp;nbsp;.gP

At is het ook verdrietig, dat ik geen uur op gantfehendag,

-ocr page 21-

ZINNE KLUCHTSPEL. zt ’tZyopftraat, of in huis, voor myzelvenweezen mag!nbsp;Lan komen my deeten om raad, en dan wéér anderen,nbsp;om kleêren vraagen

Maar wat is het bedroefd, dat ’er zo veele zyn die het bui-ten ftof, in zulken korten tyd, afdraagen, Lat zy ’er hier , voor fatfoendelyke en eerelyke lui,nbsp;niet méér meé konnen gaan;nbsp;Maar,teViaanen, of te Kuilenburg, van de dikke voc-ring, beftaan.

En dan geeft men Crediet de fchuld, om dat ik die men-fchen kleéren van vertrouwen heb gegeeven, Laar ik nochtans, als ik wilt dat zy’er zoterkwaadernbsp;trouwen meé zochten te leeven,

Haar verzoek, al praaten zy als Brugman, glad af zou flaan,

^elyk ik daar even dat van Zonderfchaamt heb gedaan

^Vlaar. ’kziedsiarVrepmdptinP'. wntnf7vyül Kporpprpi

, 'k zie daar Vreemdeling, watofzyzalbegeeren.

TIENDE TOONEEL. Vreemdeling, Crediet, Maak-K o o P ter zyde luijiereade.

M nbsp;nbsp;nbsp;Vreemdeling.

Yn Heer, die zy gegroet.

Maakkoop ter zyde.

„Zyis’t,

Crediet.

All,

Mejuffrouw desgelyks. Wat doet u her waards keeren ?nbsp;Vreemdeling.

een het verzoek vanmynHeerzynwysoordeel, en raad.

e Heer Koophandel tracht zich met mytebegeevenin En linbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huuwelyken (laat,

^eeft my zyn dienft , en geneegenheidlang opge-Ijjj draagen.

‘eb Zyn liefde dikmaals op de toetsfleen gezet, en hem afgeflaagen;

B 3 nbsp;nbsp;nbsp;Maar

-ocr page 22-

22 JAN C R E D I E T, :

Maar hy heeft, ïo met brieven, alsanderfins, volhard, waar dat hy niy ooit vond,

’t Zy ooft, of weft: en wyl ik zyn waardigheid overal van mond, rot mond,

Eenpaarig hoorde roemen, ben ik eindelyk herwaards gekomen,

En heb de hoedanigheden, die my vanhemgexegtzyni ten vollen in hem vernomen.

Ook moet n , Vreemdeling verpligt blyven, voor de , gnnft, die zy hier, zo wenfehelyk, geniet.

Nukomik vraagen, wat gymy raad en zond, myn Heef 'Crediet?

C R E o IE T.

Mejuffrouw, als ik myn meening hier over naar waaf' heid zal verkjaaren,

Dunkt my , dat Vreemdeling , nooit beter, als nief Koophandel Zou kunnen paaren;

Niet alleen dat dit Land, deeze Stad daar gy zo gunftj^ word bejeegend, en in volle vryheidyerke.erd gt;

Alwaar Koophandel gevierd word, geacht en geeerd;

Die uwe winzucht toch vergeefs heeft getracht uit di Land te trekken;

Vreemdeling zich hier voor altoos verbindende ,

. fchatkamer van gcwenfchte vergenoeging*^

verftrekken:

Maar dat gy, aan Koophandel gehuuwlykt, zult verkry geneennaam,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

Die roemruchtig verbreid zal worden door de bazuin

de Faam. nbsp;nbsp;nbsp;^

Wat vmorts uwminnaar belangt, gybehoeftuvanh^ geenzins te fchaamen;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,,t:

Want’t geen u , van hem, tot zyn lof gezegt h?

moet ik beaamen. nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.|^;h

Is’er noch iets van uw dienft? zo fpreek , dewyl l huis wat te doen heb, ’t geen uoodig di‘-verricht.

-ocr page 23-

23

ZINNEKLUCHTSPEL. Vreemdeling.

ïk durf myn Heers goedheid voor dit maal niet meer vergen, maar blyfdie ten hoogden verpligt.

ELFDE TOONEEL.

Vryheidmoe, Vreemdeling, Maak-K o' o P ter zyden.

Vryheidmoe zyn affcbeid neemende van

Izy» gezelfchap.

K beloof u, ik zal my ten vyf uuren weer by het gezel-fchap laaten vinden,

Êiidatikgeenwyf had, wyzouden’erhetheélenachjen aanbinden.

^ctvitory , tot flus, en licht dat ik het evenwel dan .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noch doe.

^aar ’k zie daar Vreemdeling.

M.KAKKO Of ter zyden.

„ Daar komt nou juift Vryheidmoé ’) Weêr by haar , ik moet evenwel myn meefter denbsp;fchoen uit de voet zien te treeden.nbsp;Vreemdeling.

wel Vryheidmoe, je fpreekt voor een jonggetrouwd ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;man, heele deftige reden.

M 2yn opmerkens waardig, voor my, en mynsgely-ken, voorwaaV.

¦ nbsp;nbsp;nbsp;zou ’er luft tot trouwen door krygen.

Vryheidmoe.

Och! dat ik had voor een halfjaar '^'Veeten, dat ik myn zoete V ryheid, door ’t trouwen,nbsp;Junbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo kwyt zou weezen,

had al myn leeven welgeblceven, ’t geen ik geweeft ben voor deezen.

tj . leid.

X 2ci tegens my, Vryheidmoe paft niemand beter als

“•^h ik mag het Crediet dank weeten dat ik zo ben mis-

Myn

Laftigheid.

I

-ocr page 24-

24 JAN C R E D I E T ,

Myti blinde liefde deed my xyn zeggen geloofgeeven: Maar nu zie ik eerft, welk een flaaverny het is indennbsp;echten Haatteleeven.

Vreemdeling.

Indien gy die Haat flaafs noemt; wat zal een vrouw daii doen? en waarom hebt gy ze gezogt?

V R y H E I D M o E.

Om dat ik toen om de gordy nmis, het bedillen, en knot' ren van ’t wy f niet heb gedocht;

Als ik eens uit zou willen gaan, of wat laat by myn kaïm meraats mogtblyven.

Maar,fpytal myn wyfs teemen,teegenfpreeken,en kyven. Ik wil geen Haaf van een vrouw zyn, maar in Vryheid-iceven, gelyk ik voor heen heb gedaan.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

En als ik nu t’huis wat geld gehaald heb, meen ik we^-’'’ by myn gezelfchap te g.aan.

twaalfde TÖONEEL.

Vreemdeling, Maakkoop. Maakkoop.

1^ EjufFrouw Vreemdeling, Vryheidmoê zal wel 1^^

^ ren danflen, komt hy die voet maar te houwen-

De Jonge dochters zyn waarly’k te beklaagen, alszy^®' zulke mannenkomen te trouwen.nbsp;Vreemdeling.

Hebt gy het gehoord, Maakkoop

Maakkoop. nbsp;nbsp;nbsp;j

O j a, van woord, tot woo Ik Hond hier altoengymetCredietfpraakt, waarop

tenhoogftenfchyntverftoord, nbsp;nbsp;nbsp;fi

Om dat hy hem het huuwelyk, met Laftighcid, n

Maar zulke gewooiitens, fchynen aan Credict, eig®

weezen, nbsp;nbsp;nbsp;LgjU

Wanneervryers, ofvryfters,inhuuwelykszaakeUj

raad

-ocr page 25-

ZINNEKLUCHTSPEL. 2f

j^oiTien vraagen; en die maaken op Crediet dan hun ftaat. quot;daar bevind en dat Crediet hen bedroog, om dat hy nooitnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;van de gebreeken

‘'daar goede hoedanigheden der vryers , en vryfters, komttefpreeken.

gt; nbsp;nbsp;nbsp;VREEM35ET.ING.

IS waar; op iodanigen wys, heeft hy by my van Koopje nbsp;nbsp;nbsp;handel ook gedaan.

^och ik hoop dat hy waarheid fprak.

Maakkoop.

h Kon zyn; maar ik zou daar niet graag borg voor willen ftaan.nbsp;Vreemoeeing. \

at is dat te zeggen? indienge iets weet zo wilt het my p ontdekken.

Zult my dienft doen.

Maakkoop.

^ nbsp;nbsp;nbsp;Daar toe is ’t dat al my n zinnen (trekken;

dat is ook de reden, dat ik u alleen te fprecken zocht; uw berouw kwam te laat, waard gy met hem in denbsp;echt verknocht.

Ij, nbsp;nbsp;nbsp;Vreemdeling.

‘hioogelyk! zou het Vreemdeling, als zy met Koophandel trouwde, konnen berouwen? Maakkoop.

^ ^und uw zin doen; maar ik kan u niet raan, dat gy met hem zoud trouwen.

W, nbsp;nbsp;nbsp;Vreemdeling.

'^romniet?

Maakkoop.

Om dat het zo flecht met Koophandel is gefield. Va-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vreemdeling.

'Jan ontbreekt het hem dan, aan deugd, of aan geld ?

Aajj, nbsp;nbsp;nbsp;Maakkoop.

^'^gd, en aan geld; doch het geld, weet Koophandel noch wel te bekomen,

B s nbsp;nbsp;nbsp;Wyl

-ocr page 26-

26 JAN CREDIET,

Wyl hy Crediet daar toe heeft in den arm genoomen, Die voor hem goed fpreekt, als hy iets van nooden heeft ^nbsp;’tZyin, of buiten’s lands, en daar boven geeftnbsp;Hy hem de vryheid, om zo dikwils, door de achterdeurnbsp;van zyn huis te paffeeren,

Als’t hem geraaden dunkt; om te Viaanen, of elders» wéér nieuwe klcêren

Van Crediet af te wachten, indien hy hier met zynoude gt; nietmeêrmogtkonnen beltaan.

Vreemdeling.

Zou Koophandel, de achterdeur van Crediet, wel o®' zyn doorgegaan?

Maakkoop.

Wat hoef ik dat te zeggen, ’t nbsp;nbsp;nbsp;zyn geen onmoogely*^*^

zaaken; nbsp;nbsp;nbsp;.

Dat kan door toéval gefthién, en men kan het’er zelfs naar maaken.

Wantje weet, dat niet alleen Heer Zeevaart, Kooph^'*^ del veel ramps toebrengen kan,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Maar ook Juffrouw Wiffel, als zy op een ongeleegeu

komt, en dan nbsp;nbsp;nbsp;-

Die bulderwind Aétie, ik meen dat hem die ook k ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doenfpringen;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

En behalven deeze, zyn’er noch veel andere bedroe

dingen, nbsp;nbsp;nbsp;-U

Die Koophandel, buiten zyn fchuld, de achterdeur

Zou doen zoeken konnen. Maar,JuffrouwVreemdel*^^' daarfcheeld het hem niet.

Hy maakt het ’cr zelfs na.

Vreemdeling.

Wie zou dat van Koophandel vertrou^

Is’t waar? zo weufchte ik wel, dat ik hem nooit hu men aan te fchouwen!

Maakkoop. nbsp;nbsp;nbsp;^ ’tlt;’

Laat ons zo voort vaaren. Beminnelykejuftfou ’ my van harten kcd,

-ocr page 27-

ZINNEKLUCHTSPEX. 27 ^at ik génoodzaakt ben te leggen, ’t geen ik van Koop-Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;handel weet.

is Crediet al leen die hem, met kleêren van aanzien eir vertrouwen te leenen,

^faande houd, anders was de zon van Koophandel hier gewis al lang verdweenen.nbsp;pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vreemdeling.

edict, dat’swel: maarzyneigemidd’lcnook.

M A A K K o o p.

„ Gantfch bloed, wat vang ik beft meer aan, ’’Ommynmeefterin haat by haar te brengen? Ja, maarnbsp;van zyn cige middelen kan hy dus doende niepnbsp;tgt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;langbeftaan.

*')' hoopt alleen op u, Juffrouw Vreemdeling, en kwam |gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hyutemiffèn,

'hophandel zou in’t kort uitverkocht zyn. Nu kanje wel giffen,

hy flechts uw huuw’lyk zoekt om beter voort te vaareninzynbedryf:

hy volharden, denk of gy niet zoud konnen worden , van een ryke Jonge dochter, een ongeluk-kig behoeftig wyf?

gy een huuwelykzc Voorwaarde maakte, die zo-daanigen zorg van umogtweeren.

ik kanje zeggen, dat hygebreeken heeft; zo ik Juffrouw Vreemdeling wa6, ik hem niet niet zou begeeren.

urouw, ik heb u alleen, uit zuivere geneegen-^ ^U gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;heid, zyn fouten ontdekt,

Verzekerd, dat gy in uw bederf loopt, zogymet hem uw huuwelyk voltrekt.

1-1 Vreemdeling. ik doen ? ik moet bekennen, dat hy myn genec-,nbsp;S^nheid heeft gewonnen.

*'*’000 nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Maak KOOP.

f niet dat die zo fterk gezet is, ofgy zultze noch Wel verandcrenkonnen.

Laat

-ocr page 28-

28 J A N C R E D I E T,

Laat Maakkoop, to gelukkigzyn, dathy, uwgencegc'*' heid wint.

Gy zult van hem veel getrouwer, als van KoophaUueL werden bemind.

V REEMDELIKG.

Ha, nubegrypiku. Uw liefde is dan de reden.

Dat gy my’t kwaad gedrag uws meefters komtontl^®' den?

GyzytdanïynRivaal, zynmeedeminnaar? goed,

’k Beken dat Maakkoop hierzyn pligt byzonderdoef-Hy komt veel laftcr, en verfoeide loogensbraaken,

Om ’smeefters lief, kon’tzyn, dustotzynliefteit'®^ ken.

Hy zegt Koophandel blyft noch ftaande door Crediet. Maar veel van Maakkoops volk door loogen,is ’t zo

yreemdeltgt;!ggat(

Maakkoop. nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

Dit’s my mislukt! wat raad ? ’k moet kunftig dft''^ draaijen,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Koophandel; als voor heen, door loogen, zien te paau^

’k Zie Vryheidmoê komt gints met Laltigheid. wd Dit moet volvoerd, zal’tgaan, gclyk als’t pleeg te

DERTIENDE TOONEEI^-

IÉ *

Vryheidmoe, Lastigheid, Cre® in z,yn deur.

Vryheidmoe.

JA, Iaat Crediet, onze fcheidsman zyn, die ik de w

wel maggeeven, nbsp;nbsp;nbsp;_ gó-

Dat ik myn vryheid mis, en nu met u, o Laftigheid. u leeven.

Lastigheid.

juv i-R o 1 * o n -i:. 1 i/» nbsp;nbsp;nbsp;ii I

Waarom hebt gy toen gymyvry de, zodanig als u ’ gepraat ?

ftaat.

Maar ik zie dat Crediet ons in zyn deur al te w

-ocr page 29-

ZINNEKLUCHTSPEL. 29

. nbsp;nbsp;nbsp;C RE DIET.

Wel, zytgydaar, waarblyftinwoondermetNeering? Lastigheid.

X nbsp;nbsp;nbsp;Die zullenftraks komen.

Heer.'

Cr EDI et.

Vryheidmoê, ik heb van uw twiftig huisje _ nbsp;nbsp;nbsp;houden vernoomen.

^ Oei, ’t fchaamt zich zelven; doch ik weet wel waar aan het fchort.

1. nbsp;nbsp;nbsp;Vrvheidmoe.

^ Weet het ook wel. Het fchort aan myn wyf; daar hcbje’tin ’tkort.

^ nbsp;nbsp;nbsp;Lastigheid.

het fchort aan myn man, die my de huiszorg niet wil helpen draagen,

^^ar noch by de jonge maats in de kroeg gaan, als in zyn i., ongetrouwdedaagen.

‘^'latfatzoen?

Crediet.

Hoe, wou jy hebben dat een getrouwd man hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nooitin de kroeg zou gaan?

^ hioeften al de waarden bankrot; want het word van lt;^0 getrouwde mannen wel het meeftc gedaan.nbsp;Lastigheid.

'a gy my nbsp;nbsp;nbsp;Lailigheid gedaan, ik had myn lee

way Ven niet willen trouwen.

Om waarfchouwde gy my niet, voor ’t geftaadig ge-ÈHc}3, knor, bedil, engekyf?

de man, als hyeens wil uit gaan, verlof diend te vraagenaan’twyf?

Crediet.

^ quot;'^l een breede rug hebben, dat ieder een zyn ge-“reeken op Crediet tracht te leggen.

Zie

Oikbyu, n a Vryheidmoê kwam verneemen, had gy my moeten waarfchouweii.

V R Y H E I D M o E.



-ocr page 30- -ocr page 31-

3*

ZINNEKLUCHTSPEL.

LAATSTE TOONEEL. Koophandel, Vreemdeling, Maak-Koop ,Crediet,Inwoonder,Neer!Ing,nbsp;Vryheidmoe, Lastigheid.

Maak koop, weggejuagt wordende van Koophandel.

^/^Yn Héér,

^eloofme. Juffrouw Vreemdeling zal, doordegelyk-heidvanmy, en Beunhaas, zyn bedroegen, heb haar op dien tyd niet gefprooken, noch gezien metnbsp;mynoogen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

. nbsp;nbsp;nbsp;Vreemdeling.

^nrf jy dat noch ontkennen, loogenaar ?

Koophandel.

Ha, guit. Ik bid, myn fchoone,laat my begaan. ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Crediet.

is’er gefchied.^ myn Heer, wat heeft Maakkoog gedaan?

t. nbsp;nbsp;nbsp;Koophandel.

poogde my myn Bruid te ontvrijen, tot dien enden, ^’'ighy, mynnaam, en faam, byhaarop’tfchandigftnbsp;y fchenden.

®tiiyn; want Beunhaas, Ichoeitveeltyds,opMaak-koops leeft.

^^draaid zulks nu, en zegt; ’t zal Beunhaas zyn geweeft. Crediet.

Vreemdeling.


Ik jjg^’^Mïiakkoop liegen kan,zyn rok die kan niet liegen; Maakkoop.

\\r nbsp;nbsp;nbsp;Die rok kwam u bedriegen;

Eeunhaas draagt althans meê zulk een rok. Crediet.

{kiee,,. nbsp;nbsp;nbsp;Dat’s waar,

is 1 \

* Maakkoops rok, ook heb ik van myn lêeven,

Hem


-ocr page 32-

3i J A N G R E D I E T,

Hem noch wel beter rok, als Maalikoops rok, gegecvcn-Doch ik wil Maakkoop van dit ftuknietvryfprceketi» datje ’t vcrftaat;

Maaralleen zeggen, datxyelkanderbyzondergclyk^^ in praat, en gewaad.

Vryheidmoe.

Ziexo brengtCredict overal verwarring. Watdunk^I^’ dat wy met ons allen,

Hemeens helder afrolten? ikwildeallereerftewelxy^’ die op hem aan xal vallen.

Crediet- nbsp;nbsp;nbsp;^

Zoetjes, vrinden. Wat wilje beginnen ? begcerje

te (laan ? nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Daar ik niemant van uw allen ooit kwaad, maarfte® goed, heb gedaan.

V erxind, eerje begint; doch, eer gy u op my xult wreek*^*' Zo hoord my gefamentlyk eerft een oogenbliknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V

Gy, Vryheidmoê, xyt op my vergramd, en wel met rede ? zogymeend;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Maar denkt gy niet, datiku, toengyvryde, mynEt

van geloofwaardigheid heb geleend? jg Moet ik dat meeft al de vrijers niet doen, die begeer^^^nbsp;trouwen?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^,1

Zou ik, die by my om raad komen, degebreeken

devryllers, en vrijers, ontfouwen? . gg-Hoe veel van die huuwelyken zouden ’er dan we* » fchiedenin ’tjaar?

M A AK K OOP.

Geen drie geloof ik. Crediet heeftgelyk.

Vryheidmoe. nbsp;nbsp;nbsp;^ , jj^r-

Ik moet het bekennen, ’t'S' ‘

Cr EO IET. nbsp;nbsp;nbsp;hilfd^»

men vergen.

Om haar fchoon te doen fchynen, en voor al gt;

Engy, Juffrouw Laltigheid, wat kleederen, _ ](0' en krullen, my veel vryfters in’tgein^^

pen van haar kop te verbergen,

dekii^^'' piö

-ocr page 33-

ZINNEKLUCHTS^ËL. 33 I^ie zy zo kunftig voor de jongmanswccten te ontveinzen als zy worden gevryd ^

Ik denk dat gy daar van geenfms onkundig Zyt.

Maar hoor, h:tfchort uw beide aan oprechte liefde, eii als gy die te faamcn naar behooren komt bouwen,nbsp;ZalLaftigheid voor Vryheidmoê gemakkelyk valleuj eilnbsp;gy zult vreedzaam huishouwen.nbsp;Lastigheid.

I^at is zeker, want de Liefde, die is vail alle goede dingen het fondament.

,, nbsp;nbsp;nbsp;Crediet.

geloof niet dat Inwoonder, dieeenweeuwnaar, en j. ^ Neering, die een weeiiw was, ontkendnbsp;^at weêuwen,en weeuwnaars, de hulp van Crediet meenbsp;Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n iet konnen ontbeeren,

laar, zullen zy trouwen, ook al van my moeten verzien Q worden van kleêren, (ftaat of kwalieteitnbsp;ik meelt aldewaereld moet doen, ’tzy vanwatnbsp;iemand ook weezen mag. Maar^ Inwoonder, ditnbsp;_ zeg ik aan u inzonderheid.

^^rings dingen konnen niet wel, zonder Kommef, »(gt; werdengedreeven.

^ haar nut dat die dochter haar by blyft, daar moet je L , niettégenllreeven.

^ing Zal, door Koophandel, welvaaren, als Inwoon-dcr maar oppallèn wil.

Cr nbsp;nbsp;nbsp;Maakkoop.

heeft het grootfte gelyk van de waereld. Crediet.

Vfp , . nbsp;nbsp;nbsp;Kaakelaar,zwygjynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noch wat ItiL

^’ïideling, ja Koophandel zelfs, moet al zó wel doör

Of, iny, als door myn broeder Kontant,leeven, •

J houden ’er heel Hecht mee Itaan. Nou moet ik Maakkoop ook eens een beurt geeven.

« hoeft

Oah L - nbsp;nbsp;nbsp;Maakkoop.

nietj ik weet wel dat ik door U meelt beftaah

Grk-

oioet, myn Heer.


-ocr page 34-

34

JANCREDIET,

Crediet.

Dat ’s waar; maar gy gaat by de loogen fchool, en daar door kweiigy myn eer ;

En zyt een fchaiidvlek voor die eerelyke lui,die met u vajJ de zelfde bediening bennen.

Epitt j geef niy de rok, die ik u geleend heb, weêfoJW» of zeg, ofgy ’t, of Beunhaas, ge weeft zyt, dl®nbsp;uw Meefters eer dor ft fchennen.

' nbsp;nbsp;nbsp;Maakkoop.

Ei, myn Heer Crediet, wilt gy dat ik myn eigen fchai'* denondek? laat dat toch niet gefchiên,

Jk zoubefchaamd worden.

Crediet.

Dan moet het weezen, Maakko^P ’ want ik heb jou noch nooit Pnbsp;fchaamd gezien.

Noufpreek?

at

Maakkoop.

Ja, ik was ’t. Maar bid om vergiffenis, eP * my voortaan in myn bediening zo kwytei'»^nbsp;Dat fbyn meefter Koophandel my nooit eenigeontrt^nbsp;wigheid zal konnen verwyten.

Crediet.

Vergeef het hem op die kondietie, myn Heer, hem toch dikwils van doen.

K o o P H A N D p L. nbsp;nbsp;nbsp;.

Ik vergeef’t u, Maakkoop, maar had zulks nootf

u durven vermoên.

Vreemdeling.

En ik zal ’t ook nooit méér gedenken.

Maakkoop.

Heb dank, enik wcnfchuin’tntt

lyk veel zegen.

Crediet. nbsp;nbsp;nbsp;^ giol

Maar, vrinden, zeg eens, hoe is het nu met myn * gelegen ?

-ocr page 35-

35-

ZINNEKLUCHTSPEL.

Hebje die noch in’t zin? dan moeftje maar aanftonds beginnen te flaan,

Want ik meen zo opftaande voet, voor altpos, van u te gaan.

V RYHEIDM OE.

Och! doet dat toch niet myn Heer, maar vzilt onze blin-j nbsp;nbsp;nbsp;degramfchapverfchoonen,

tWas haail gedaan met ons, indien Crediet, ons niet ;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' langer wou by woonen.

i Ik beloof het gezelfchap af te fnijen, en my te draagen . als een eerlyk man.

^ nbsp;nbsp;nbsp;Lastigheid.

En ik zal myn man (leeds believen, enmynhuishouwr ding waarneemenzo trouw als ik kan.

. nbsp;nbsp;nbsp;In\(^oonder.

I Eitvoonder zal desgelyks zyn beft doèn, dat Neering niet meêr van hem zal klaagen.

' nbsp;nbsp;nbsp;Neering.

' '^Sering zal ook bezorgen, dat zy Inwoonder (leeds mag b.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bchaagen.

*¦*gt; myn Heer Crediet verlaat ons toch niet; maar vergeef, ’t geen wy u hebben misdaan.

I nbsp;nbsp;nbsp;Junbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Koophandel.

1 nbsp;nbsp;nbsp;Heer, gy weet dat wy al zo veel door u, als door

! nbsp;nbsp;nbsp;JanKontant, moeten beftaan:

^t die begeeft ons fomtyds, daarom bid ik, wilt ons ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uwgunftnietontrooven.

Vreemdeling.

doch uw gewoone goedaardigheid uwregtmaati-gegramfchap verdooven.

IVg, nbsp;nbsp;nbsp;Crediet.

bu, ik vergeef het u , en nood u al t’faamen tot .1- ^ynenttegaft,

die de gunft van Crediet wil houden, moetmaa-kcn dat hy op zyn dingen paft.

E. KROOK.

-ocr page 36-