V A N
E N
TRE U RSP e Li
DOOR
FREDERIKDUIM.
-• \
'■’v'?,' nbsp;nbsp;nbsp;’•■'quot;L» •
-'.• V-^ nbsp;nbsp;nbsp;;■nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;3.. '.'.4'^-
tTy die denBur’gerfiaat derKodpftadt Rotterdam,
Getrouwgehanthaaftheeft, dentydtvan zevenjaren, Kn toen in Hollants Raadt, als hunne Voorfpra.ik, kwam,nbsp;l'erredüinge van ’tLant, in de Oorelogs gevaren. _nbsp;ün wierd gezonden aan Vorflllend’rik , om zyn’zin.nbsp;Reeds neigende tot Vree met Spanje ) valt te hechtennbsp;tlan Nederlant. ])iewierd, tot wederzyds gewin,
.iezond’ in Duitslant, om den wank’len Staat te rechten. 3ie klaar Lycefters Stag's en Kerkzuchts Huich'iarynbsp;Dntdektte. en 't Vaderlant bevryde van zyn lagen.
Die voegde, met den Staat, zich aan Prins Mauritszy Vlet Hem’t.Stadhouvverfchap, en Vclddafopte dragen.nbsp;Oie met Prins Maurits was althans in één verliant.nbsp;DieMaurits noemde zyn’ byzond’ren Vh-iend, en V’’ader.nbsp;Die, om ’tfluiten van^tBeliant, in'tVaderlant,
8y veele wierd geacht te zyn een’Lantverrader.
Die ’t Vaderland gedient heeft dryendertig jaar. droot inheleid; en groot vaninoed, om ’cLanttefiyven;nbsp;Eerbiedig in den Raad; grootmoedig in ’t gevaar inbsp;’erflandig; vol van vuur, inallezyn bedryven ,
Dien Man ; dien Barnevelt; onthalfl; op ’t Hof-Schavot, .eed Schipbreuk op deKerke, cn Politie klippen ,nbsp;lierom wert hem het Zwaart geklonken door den ftror,
In liet ’s Lams Teugel, niet zyn Leven , hem ontglippen. Den Scherreprechter veegt zyn bioet af van het zwaart,nbsp;fyl hy a.an ’t edel LyK niet llian mogr zyne handen, aard.nbsp;Hooft gaapt noch; fti oomen bloets vliên uit den itrot.in denbsp;weeVingers; metden flag getroiFen, aan de randen,
'Ss Zanthoops, leggen. Rn Jan Franken ftaat gereet,
!°ch fchreyende, om,mee hulp,het Lichaam weg te dragen, . ^hzynen Terwyl.met druk, en harten leet,nbsp;h’ Ziel - Arts omziet naar het Lyk , ter neêr geflngen.nbsp;Hofvvacht houd bezet het bloedig Treur Toneel,nbsp;cot wrev’le Aanrchou\vers,wylze zyn verdeelt van zinnennbsp;Cel hem befchuldigen, en wel het grootfte deel,nbsp;och and’jen , hem wel teer, hartgrondiglyk beminnen :nbsp;y is geweefc. Wie ftaat, drang zorge voor den Val.nbsp;c Hemel plaaft zyn Ziele in ’t Zalige getal. _
Ier linkerzydezietgy Hogerbeets weg leiden ,
'¦iinngt met K;rygsvolk.(r;iiy,in Hoorne eerf; zag het licht.
tï' i, 7 nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(-) Door
V*; Hogeruects, geboren jn Hoorn. 15 1.
-ocr page 6-Cz) Doorleert in ’t Roomfche, en in het Hollants Recht; be-fcheiden,
En vroom van inborft; hielt zich aan de Deugt verplicht. Welfprekent Redenaar; die, op Religie houden,
Zyn reed’nen, met een trouw en oprecht Hollants hart. Voorziclitig Raadsheer; met een eng gemoed, in ’t houdennbsp;Van zyne woorden , fchoon, in tegenfpoed verwart.
(3) nbsp;nbsp;nbsp;Penfionarisvvierd’hy van ’t beroemde Leiden,
En Schryver van ’t^Gehcim der Curatoren, in
Het Leidfche Kweekhof. Hier niet lange hy verbeiden,
(4) nbsp;nbsp;nbsp;Dewyl, tot wering van ’tgefchi!, in zyn begin,
Men Hem als Afgezant, zond naar de Noorder Kronen, Toen zyde een Mede-Lidt, van Hollants hogen Raadt.nbsp;Hiervan ontflagen, wild’hy weêrzyn yver tonen,nbsp;AlsLeidens Raadsman, in zynongeruftenStaat.
(5) nbsp;nbsp;nbsp;De Groot, zyn Amptgenoot, en beide Lotgenoten,nbsp;Van ’t wankelent geval, ziet gy, aan de and’ren kant.nbsp;Wegleiden. Dit’sdenMjn, die onder al de Groten,
De grootfteeens worden zoude, in Wysheid en verftant. Zyn overvliegende Vernuft, en fchrander oordeel,nbsp;Welfprekenheit, met kracht en aandrang, en volleert,nbsp;Beloofde aan’tVaderlant, van hem, niet luttel voordeel.nbsp;Toen hy uit Vrankryk was in Hollantweêr gekeert.
In Orleans wierdhy een’Doéfor in deRechttn,
Paszynde vyftienjaar; en hier, als Advokaat, TerPleitrol mede erkent, om ’tllechtsgefchi! te Hechten.nbsp;Maar, zyn’verheven Geeft moeit dienll doen aan den Staat.nbsp;Hy wierd verkoren tot Fiskaal, in Rechtsgedingen,nbsp;Penfionaris van het Scheepryk Rotterdam.
Der Stads Gecommitteerde, in Staats Vergaderingen;
Dus hy, tils Comparant, in hun Cal/egfekwam,
Die groote Mannen, twee oprechte Patriotten
Van ’t Vaderlant, raakte in een Maalftrooin, door d’Orkaan
Van Kerken Politie ; het Staat-Schip wou niet vlotten,
Na hunnen zin; ’t ftont pal; men drulft ’er tegens aan,
En wagen ’t uiterfte, zy voorgeen Schipbreuk vrezen.
Van Kerk, of Vaderlant, maar trotfeen het gevaar.
Hierom zynze eeuwig tergevangenis verwezen ,
’t Welkhier word uitgevoertaan dit eerwaardig Paar,
Gy ziet, door ’t Krygsvolk, d’een van d’ander afgcfcheiden; Men brengtze fcheep, om voorts naar Loeveftein te leiden*
(2) Dit alles getuigden de Groot van Hem, na zynen Dood. (r) den jare 1590. (4) in denjarei596. (j)DeGroots£is;nièhappev*nbsp;nenévens zyneveiheifmcc; vint mei}iijzyne vlugtjuii X-ocveftein»nbsp;eii ’t vervoig.
-ocr page 7-BERECHT Aan den
¦r)EwylikdeVIugtvanHuig de Groot, en ’s MansLevens-^ gevallen, nazyne Vlugt, tot, cnnazynen Doot, be-nevensde BroedermoortvanlCornelisenJoan de Wit, ende Beraamde Mooit op Prins Mauiits, door de Zonen vannbsp;Joan van Oldenbarnevelt, na den inhoudder Hiflorien, To-neelfpelswyze, de Lezers dezer Eeuwe hebbe mecdcgedeelt,nbsp;achteikhet nootzakelyktezyn, de Bron op te delven, waarnbsp;uit alle deeze voorige (Iroomen gevloeitzyn, en dit is hetnbsp;Rechtsgeding, gehouden over het gedrag van Joan van Ol-denbarnevelt, llomboutHogerbeets, en Fluig de Groot, innbsp;welke handelinge, den Lezer zien zal, de grontoorzaake ,nbsp;waar uit alle de volgende Gevallen zyn ontidaan.
Ik hebbe zorggedragen, zo in dit Stuk, als indevorigen, geen Party te kiezen. om geen vooroordeel in inynen Lezer tenbsp;prenten, maar zyn Oordeel vry te laten. Hierom laat ik denbsp;Perzonen , van de eene en de andere Party, dus fpreken,nbsp;als zy. na hun gevoelen, en grontUellinge, moeten fpreken.
Het fpreekwoort zegt, zo vee! hoofden, zo veel zinnen. Derhalven is quot;quot;t geen wonder, dat ’er verfchillende oordelen, over myne Werkjes zyn. Die ’erfmaak in vinden,zeg.nbsp;gen. dat ik de gevallen onzes Vaderlants, in een kort beftek,nbsp;voor het geheugen van ons, en onze nakomelingen, op eenenbsp;bevallige wyzé hebbe ten toon geftelt. Anderen, dat ikfiar-nevelt uit het Graf haale; De oude Zeren weder opkrabbe,nbsp;echter is de zaake, in zich zelve, één. Zy verandert doornbsp;alle die gezegdens niet; ’t geeft ai leen te kennen, dat 'er geennbsp;Woorden ontbreken, om van eene zaake, ten goede, of tennbsp;kwaade 'e fpreken ; ’t is dan niet in het onderwerp; maarnbsp;in der. Menfche , die oordeelt en fpreekt naar zynen waan ,nbsp;derhalven relle ik luttel op het zeggen van anderen, ’t zynbsp;teil voor- ofnadeele; dewylmyde Vleyerye in deneenen,nbsp;en kwaatfprekenheit, in den ‘ nderen , mishaagt, ik hebbenbsp;achting voor Je zulke, die rontborüig, en ongeveinit, denbsp;v/aarheit fpreken.
? 2 nbsp;nbsp;nbsp;¦En•
-ocr page 8-En dewyl ’s Vaderlants troeblen, van dien tydt, inveele Boeken, van de eene en de andere party befchrcven zyn,nbsp;gevolliglyk zynze waereltkundig, is ’t kinderachtig tefpre-ken van oude zeren op te krabben, dewyl het is de eigen-fchap van een Spel; voorJedene gevallen op bet Toneel tenbsp;vertegenwoordigen, of het moeten de zulke zyn, die zichnbsp;geraakt voelen, wanneerze de gevallen van dien tydt, oneen-zydig horen verhalen, en hierom wenfchen, dat alle dienbsp;gevallen uit de Hiftoriën konden uitgekrapt worden, ik weetnbsp;zeer wel, dat het onmogelyk is, aan yder genoegen te ge-ven, ’t is my genoeg als ik my zelve kan voldoen.
Vaart wel.
PERSOONEN.
JOHAN VAN Oldenbarnevelt, Ridder, Heere van Berkel, Rodenrys amp;c. Advokaatnbsp;van Hollant en Weftvrieflant.nbsp;RombOut Hogerbeets, Penfionaris van Leiden.nbsp;Huig de Groot, Penfionaris van Rotterdam.nbsp;Maurits, Prins van Oranje, amp;c. amp;c. amp;c.
VooGT Prefident van de Rechters.
Mandemaker, Een van de Rechters der Generaliteit. Me VROUWE Barnevelt, Gemalinne van Johan vannbsp;Oldenbarnevelt.
Hillegond Wentsen, Gemalinne van Rombout Hogerbeets.
Maria va» Reigersbergek, Gemalinne van Huig de Groot.
VAN ZwiETEN, IjRechters uit de Edelen van Hollant. Matenesse, 1
Sylla, Fiskaal.
Pots, Griffier van ’t Hof van Hollant.
VAN DER Meülen, Kapitein des Armes van de Garde.
Stommen.
20 Rechters.
-ocr page 9-HET rechtsgeding
VAN
• nbsp;nbsp;nbsp;E N
HUIG DE GROOT. EERSTE BEDRYF,nbsp;EERSTE TONEEL.nbsp;Barnevelt, Hogerbeets, de Groot.nbsp;Barnevedt.
Hoe is ’t tot Utrecht , zyn de Staaten van het Sticht
Gemoedigt, om het volk te houden in zyn’plicht ? Nad’Eed aan hen gedaan, en ons, niets te ondernemen,nbsp;Daii ’tgeen’het Hof belaft ? of, willen zy vervremennbsp;Van ons, en doen hun woort,en de (i J Unie geen geftant ?nbsp;Bepaaldelykmet hen gefloten, hantaan hant.
Om ’t Nieuwgeworven volk althans in dienft te houwen ; ^oitaf te danken; wyl wy opdat volk vertrouwen,
^ weêrwil van den Prins,en Generaliteit. «ebcgydeulaftvan'tHof, rond uit, hen aan gezeit?nbsp;Hogerbeets.
. tBaar, ’trad isomgedraait; deHeereStaaten Van U trecht, willen thans onze U nie varen laten;
(i) Hollant en Utrecht hadden eene nader Unie met alkander gefloten, om hen ,in hunne Steden, door Waart-Selders te verzekeren. Uitenb. Hift. p.979*
A
-ocr page 10-(2) Zy ne Excellentie heeft een’ fchrik in ’t hart gebragt; De Leden zyn verdeelt; de grootften hoop nu trachtnbsp;Te komen in de gunlt van Maurits, wyl zy vrezen,
Dat tcgenfpreken zoud’ hun’ ftaat nadelig wezen,
E n hierom Hemmen thans de meelte, naar zyn’ wil,
En and’ren laten hem begaan,en zwygen Hil.
De tegenftreverszyn reeds vlugtig , ofverfchuilen Zich elders in een’ hoek, en afgclege kuilen,
(5) Zelfs Ledenberg was niet te vinden in de Stade.
In 't kort, de hoop van ons, geheel in duigen fpac,
Diewy hadd’opOBSvolk;wantjdusveris ’tgekomen, Dat hen de wapenen, ’k ftel ’t valt, zyn reeds ontnomen,nbsp;Gevolgelyk, alt’zaam’ontflagen van den Eed.
Dicis, in ’tkortc, ai’tgeene ik u te zeggen weet. Barnevelt.
Hebt gy voorzichtig, en omzichtig wel gewandelt,
En met befcheidenlieit diegrootezaak behandelt ?
De Groot.
Dewy 1 ons was bewufl: ’t geheim van ’t Raadsbefluit, Heeftyderwelgetrachtzyn’lafttevoerenuit, ten,nbsp;Temeer, wyl hier aan hing’cgezach van HoIlantsStaa-’tGeen wagg’lent Hout, en haaft’t zou moeten varen la-Indieu Oranje kreeg in Utrecht de overhant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ten ,
De General iteit was hierom van verftant,
Om een’ge Heeren, met Prins Maurits, aftezenden, Naar Utrechts Staaten, ter afdankinge dier benden.
(^4) Wy kwamen, voor den Prins, tot Utrecht j men ontbood
Tcr-
’twelk beide hem gelukt is.
(^) Prins Maurits kwam, meteenige Gedeputeerden van de Generaliteit, te Utrecht, om de Staaten te bewegen, totnbsp;afdankinge van dc Waartgelders, en ’t bewilligen in ’t Synode;
(3) Ledenberg, Secretaris van Utrecht.
(4} De Groot kwam, met eenige Gedeputeerden van Hol-lant, eerder dan den Prins, te Utrecht, oinhet Afdanken tc beletten.
-ocr page 11-JOHAN VAN OLDENBARNEVELT, 3 Terftoiit Heer Ledenberg ;ine ontdekten hem den noot.nbsp;Waar in thans Utrecht was, vermits Prins Maurits wildenbsp;Al’t volk afdanken, waar aan Hollant ’t zwaarfte tildenbsp;’k Vroeg hierom Ledenberg, of Utrechts Staaten, nietnbsp;Iets hadden uitgedachtter weringe,eer’tgefchied’,
Om de Afgezond’nen, en de Prins te vreên teftellen ?
Hy zei; naar Hollant zoudeal my n gedachten hellen ,
De zaak zal berer daar, dan hier, worde afgedaan.
’k Vong hierop in den Raad my n reedenen dus aan,
(5) N iet zonder ongeneuchte is by de Heeren Staaten Van Hollant, thans ver ftaan, als wilde gy verlatennbsp;Onze Unie, tuflehenonsbepaaldelykgelecht,
En onaffcheidely k te zamen valt gehecht,
Met een’ onbreekb’ren bandt, te lichten Rads foldaten j Wy 1 weêrzyds Staaten zich alleen op hen verlaten.
Nu zy zyn ’t nodigft, in deez’verrezienden tydt,
Slaat gy ons voor, om u dat volk temaken kwyt.
Zy z \ n geworven om de Staaten te befchermen,
Voor alle muiterye en oproer, wegens ’t kermen Der Ingezet’nen, die men dreigden, metgewelttnbsp;Die voorzorg isin elks Provintie vaflgeftelt,
Om zorg te dragen voor de lagen, dieze ons leggen j Het algemeen Ver bont kan niets hier tegen zeggen ,
Dit heeft men klaar getoont zyn Excellentie, en De Staaten Generaal, by monde, en met de pen ,
Niet tegcnftaaude dit bewys, is goed gevonden,
Dat een’ge Heeren wierd’uw Ed’le toegezonden.
Hier toe verkoren uit de Generaliteit,
^erzelt met Maurits, aan wiens y ver, en beleid, ten, Het Ruk word toevertrouwt ,• Des hebben Hollants Staa-Denpariglyk verRaan ,men moeRen u niet verlaten,
Wyl wy, door de Unie, zyn tevaR verknocht aan één; Des vondme goed, ook ons te zenden herwaarts heen ,
Dm de Edel Mogende verzekering’ te geven,
Van
„p) Propofitie van de Groot gedaan aan de Staaten van Recht, üitenb. p. 979.
A 2
-ocr page 12-Van hunne vriendfchap, die onlcheid’lykaan zal kleven ’t Belang van Utrecht; en v^atmcogdyk kanzyn,nbsp;Toebrengen, om, met u, te trekken eene ly n,
Jndien uweEdelen ook hebben voorgenomen,
Te zy n onwrikbaar, wat ons ook raag overkomen,
In ’c algemeen befluit, en nader Unie, om Tedulden nimmerhetafdanken, wieiszodom,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;len,
Die niet kan merken, datme ons weer’loos tracht te ltd-En dan te hand’len als hartnekkige rebellen ? jyiaarzyt verzekert, dat het Hoi’ van Hollanrzal, val.nbsp;Door kracht, uwe Achtbaarheên befchutten voor dennbsp;En dus krachtdadig, na ’t befluit, u onderfleunen,
Dat gy vernoegt zult zyn op Hollantsarm te leunen. Deeze aanfpraak hebbe ik aan de Vroedfchap ook ge-Bar NEVELT.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;daan.
Ze is bondig; cn hoe nam den Staat uw’ voorftel aan ?
De Gr o o t.
]k wierd bedankt, men zoude op dezen voorflel letten. Hogereeets
Maar’savonts,toen dePrinszyn’voet in ütrechtzetten, Met een’ge Heeren van de Generaliteit,
Wiert hy verwellekomt, met grootemiiin’lykheit,
Van al de Vroedfchap, en van Utrechts Heeren Staaten, Des durfden wy ons nietop Utrechts Staat verlaten;
Zyn Excellentie trat den vol legenden dagh,
Ter Raadzaal binnen, en, hy deede zyn beklag,
Om datme in dienlt hield nieuw geworveSoldenieren, Die door ganfch Hollant, en wel ’t meefte in Utrechtnbsp;zwieren,
Bepaalt verbonden, elk aan een’ byzond’ren Eed,
Niets te ondernemen, dan al’t geen men klaar’ly kweet, Den lafl: te zyn van hun betaalsheers, Hollants Staaten,nbsp;En daar zy leggen, van der Steeden Magiftraaten;
F.n wyl ditis cèn’fiaat oprechten in den Staat,
Waar in men flegts bedoelt gezach, en eigenbaat,
•Üra door d it krygsvolk, wie hen tegenflaat, te dwingen, Hunwilte doen, cnzichdusin ’t gezach te dringen,
Hier-
-ocr page 13-JOHAN VAN OLDENBARNEVELT. 5 Hierommeis’tnodig, datditnieuwgcworvevolk ,nbsp;Worde afgedankt, en ftomp gemaakt zyn fcherpe dolk;nbsp;Om’t uit te voeren, ben ik heden afgezonden,
Van d'algcmenenStaat, waar aangy zyt verbonden , Door de Unie, des wil ik in ’t rninttgceii twyfel liaan,nbsp;Ofgy zult blydelyk, dien voorüel, nemen aan.
Myu tweede voorRel is ’t bewill’gen van ’t Synode;
Uwe Ed’le weten wat verdachte, ja, wat fuoode,
En vaifche Stellingen zyn in de Kerk gevoert,
Waardoor zy is verdeelt, en innerlyk beroert,
Men heeft tien jaren ’t zoek gebragt, met DJ'puteeren; Wat vrucht heeft zulks gebragt? llegts tegenllrydig Ieren ;
Men hoor’ het Kerkgefchil des morgens van de een zy; js Namiddags men ’t verwerpt, van zyne weêrparty;
Zo dat ’er thanszyn twee Gerefonneerde Kerken,
In ééue Kerk, waar van zich de eenezoekt te Herken, Met de üppermagt; een zaak, vlak tegens’t Kerk gebruik ;
Desmoct den Kerkendienlt men oefFenen ter fluik ,
En zulks te doen, word van de Magiftraat verboden , Gettoort; de Stadt ontzeit; vervolgt, als waren ’t fuoden.nbsp;En wederhorigen. die ’t Lant met muiterynbsp;Vervulden; en gy weet, ’t gefchiet, om met een vry ten;nbsp;Gemoed, hun’ Kerkdienll, naar hun mening’,te verrich-Duszietmein Hollantltaag tumult, eiToproerftichten;nbsp;Is zulks te dulden in een Souvereinen Staat?nbsp;oNeen, myn Heeren, neen, men fchaffe hierin raad,len;nbsp;t kleeft langgenoeggeduurtjditfehimpen; lalt’renjfma-Niets, dan’t Synode, kan dit twiltziek volk bepalen,
Het yonniflè, en fchifte eens, na ’t oordeel van de Kerk;
één verzamelt, in en buitens lands, dit werk,
J^P dat men weet, wat Kerk men hebbe te geloven, d e zyn de zuiv’re,diede onzuiv’regaatte boven,nbsp;Want,dusteblyveü,metdenaam Verdraagzaamheit,nbsp;Hganfchonmoog’lyk;en ,dewyleenyder pleitnbsp;Voor Zyn gevoelen, zou men tegeuftrydigleeren.
A3 nbsp;nbsp;nbsp;De
-ocr page 14-6 HET RECHTSGEDING VAN
DeStaateu Generaal hierom, volftrekc begeren ’t Synode; en ookzyn reeds zes Steden van ons Lant,
Met de and’re Staaten in een zelleve verftant,
Desbiddeik, datgeook wilt hier toe uw ftemmegevcn.
B ARNEVEL T.
Düs moetme boeten, ’t geen door and’ren is bedreven,
Een anders misdaac, wordeonsop denhalsgelegc. Watantwoort gaf men aan den Prins, op zya berecht ?
De Groot
Men kwam tot geen befluit, men wilde ’t overwegen, En zien, waar toe den Staat zal’tmeellezyn genegen,
Ten befte van ’tgemeen. dit mcldeons Ledenberg.
Men ging, op dat den Prins niet op vatt’ eenige erg,
Zyn Excellentie zelf begroeten , en wy toonden,
De Brieven van geloof; opdat hy óns verfchoonden, Indien wy, volgens plicht, iets mogtenonderftaan,
’t Welk tegens ’t inzicht liep van zy ne H oogheit aan, Verzoekende, de zaak’ hier henen te belciden,
Dat Hollant niet en wierd van U trecht afgefcheiden, Maar t’zaam verzek’riug kreeg’,op een’ eenpaar’gen voer,nbsp;Tot hun befcherminge,envoor’c plengen van hun bloet.nbsp;DeMagiftraat zal geen befcfaerreminge ontberen,
Was’t antwoort,als men weet’hoe zy hun Stadt regeren. Waar uit wy merkten, wat men hadde met ons voor,
En dat den Prinfe, van de Staaten hadde ’t oor, wen, Waarom’t ons Vrucht’loos dacht zich langer op te hou-Dewy 1 men op den Prins, noch Staaten dorft vertrouwen,nbsp;Des ftelde ik voor, of’t niet geraden zoude zyn,
Dat wy vertrokken maar’twierdeafgekeurt,infchyn. Of wy de Staaten dan verlegen zouden laten.
Heer Ledenberg bragt my de mening’ van de Staaten, (’tWelk was eenantwoort, aan de Staaten Generaal;)nbsp;Verzocht, ofikzulkswilde,in rond’Hollantfclie taal,nbsp;Ter neder zetten, ’k heb’t gedaan, ’t was, Zy verftonden,nbsp;Tot hun geruftheit, dat hun krygsvolk wierd verbonden,nbsp;Door een’ byzond’ren Eed, aan elk zyne Overheit.
En geeueafdankinge, of, ’t ftuk moefte zyn beleid,
Om
-ocr page 15-JOHAN VAN OLDE\’BARNSVELT. 7
Omhicr van op’iiingeerft tedoeii aan HoIJantsStaaten, Enleccen op wien elk ^ich vciJigkon veriacen.
Maar, Maurits had gecoont misnoegen, om ’c bedryf Van ous, aan (6) Amfterdam die Stad 5 geftyfc met vyfnbsp;Hollantfche Steên. verklaarde aan’t Hof, dooreen’ bezending’,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ding’,
Ons doen onwettig, envoor Nnl, dit bragteonwen-In ons begonnen werk; en fchoon deRidderfchap,
Noch cen’gen tot ons zond, wy vorderden geen’Rap, Men wierd wel andermaal verzocht, noch eens te komennbsp;InhunVergad’ring, doch, wy hadde reeds vernomen,nbsp;(7) Hoede Afgezonderden, op morgen, met ge weltnbsp;Begeerden, dat een Kerk, wierdein hun magtgellelt,
C’t Zy waar, of logen,) ’k bragtdanin ,of, voor rebellen, Men niet door dubb'le wacht moell; Rrikter orde Rellen,nbsp;En wel bezetten doen de PoRen van belang ?
Om, door die voorzorg, ’t volk te bonden in bedwang. Doch door de onééiiheit, die wy merkten in deStaacen,nbsp;Wierd niets beÜoten, en, wy moeRen ’t daar by laten.
B A R N E V E L T.
Ik merk wel, ’t hart was al vergiftigt door den Prins ,
Het dachte op Staatsbelang, en eigenbaat, alfins :
Laf harte weifelaars, laat gy den teugel glippen ?
’k Zie u haaR Rranden dan op de Algcmecne klippen;
Dus gaat het; maak eens Raat op uwen bontgenoot. Hogereeets.
Men merkte aan hun gedrag, hoeme onderéén befloot.
(6) De Prins fchreef aan de Magiftraat van AmRerdatn, degens de bezendtnge der Gedeputeerde van Hollant,nbsp;Waarop Amfterdam , Dordrecht, Schiedam, Enkhuizen,nbsp;Edaa) , en Purmerent, eenige Gedeputeerdens naar dannbsp;H^^ge zonden, verklarende hunne bezendinge onwettig.
C?) Dit gaf men voor, om fchyn te geven aan’t bezetten der Poften, maar de Prinsgezinden verftonden, dat men zulksnbsp;zccht te doen, om het voornemen van den Prins te beletten.nbsp;A4
-ocr page 16-De Afdanking’ van dit volk, en’c hier toe zoude komen j Dewyl Prins Mauritshad zuks vaft’lyk voorgenomen,nbsp;Temeer, wyl(8) Harteveltbefchrooint was,datdenbsp;Na Staateii order , opdepolten wiercgebragt, wacht,nbsp;Omhunbeveelen, terbefcherminge, uitte voeren.
Wy vroegen hem, voelt gy uw harte niet ontroeren,
Wyl gy verbonden zy t aan Hollant, door uw’ Eed ?
Men las den Eed hem voor. ’s Nachts kregen wy de weet, Van (9) Oglie, dat zyn volk ook op de Neumoefi; komen,nbsp;En vroeg, wat hy zou doen. men zeid’, hy zou nietnbsp;fchroomen
Om daar te gaan, en zien wat of’er wiert gedaan;
Voorts kreeg men kenniffc, dat hy ’er was gegaan;
Men hoorde rrom’len, en wy zagen’t voetvolk trekken, Voor byonshuis. men dorft den tydt niet langer rekken.nbsp;En vonden raadfaam, op het fpoedigfte ,en zo ftilnbsp;Als ’t mooglyk was,ter vlugt te ontwyken hunnen wil.nbsp;En wel ten rechten lydt, dew vl men had befloten ,nbsp;Onsvafl: te houden, en in (lo) Hazenburg te ftooten.nbsp;Doch zulks is hen, door ons te fpoeden, thans mislukt.nbsp;Barnevelt.
-Dus word de Magiftraat van Utrecht onderdrukt.
’k Stel valt, ’t is uitgev oert; de vaite onbreekb’re banden, Zyn thans verbroken, en de magc is in hun’ handen.
Gy hebt zeer wel verricht en uitgevoert uw’lalt,
En zo gedragen, als het Patriottenpall.
’kBedanke u, en ikneem volkoomeu vergenoegen.
TWEE-
(8) nbsp;nbsp;nbsp;Hartevelt, Kommandeur van de VVaartgelders.''
(9) nbsp;nbsp;nbsp;Oglie, Kapitein, in dienft van de Staaten Generaal.
(10) nbsp;nbsp;nbsp;Hazenburg, een gevangenhuis in’C Sticht,
-ocr page 17-JOHAN VAN OLDENBARNEVELT. 9 TWEEDE TONEEL.nbsp;Barnevelt, de Groot, Hogerbeets,
VAN ZwiETEN..
Barnevelt. nbsp;nbsp;nbsp;voegen,
Wat nu gedaan, myn’ Heer ,zal Hollantzich thans Naar Maurits, en den w il der Generaliteit ?nbsp;Hetvo!kjsafgedaukt;’tSynodetoegezeit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hndert.
In Utrecht, en de (ii) Wet, ’t is moog’lyk, reeds ver-Zal Hollant nu alleen noch voeren ’s krygsvolks flan-dert?
Of zal men buigen, wen de Afdanking’wordt geeifcht? ’k Weet Maurits, met dien laü:, van Utrecht herwaartsnbsp;reift.
En ons, ik twyffel niet, de Afdankinge op zal dringen.
VAN Z WIETEN.
En Raat men ’t tegen, zal hy tnogelyk ons dwingen, aan Door ’t oude krygsvolk, ’t welkzyn’ Eed gedaan heeftnbsp;Dc Staaten Generaal ; wie kan hem wederfiaan ?
Des zal het beft zyn , om, voor overmagt, te buigen, Ecr’t lanteen bloetbad word , en alles fpatte aan duigen.nbsp;Uw giffinge is gegront; het werk word aangeleid,nbsp;Volkomen na den zin der Generaliteit,
En ’t Ruk wil Maurits, na dien zin, ook uit doen voeren; En, wen hy heeft de magt des krygsvolks doen ont-Danzalmefchryvenaan de Vorllen, om de hant fnoeren,nbsp;Te bieden aan ’t Synode, als ’c werk’lykis in ’t lant,
En elk Provintie zal dienzei ven lalt ontvangen,
Dus zal het nu alleen aan Hollants Staaten hangen,
Om voort te gaan, in dit, dus lang begeerde werk,
Als ter veréénigingvan de oud hervormde Kerk.
Dit weet ik, en het is eenparig reeds befloten,
MetPrinfeMaurits, en met aide Bontgenoten,
Des
(tl) Ka ’t afdanken van de Waartgelders, wiert de Magiliraat van Utrecht verandert,
Deszytvoorzichtig;ziewelvüoru watgydoet.
Druilt gy ’er tegeusaan, kon ’t kotten noch wel bloet. Dit wilde iku,myn’ Heer, ten voorzorge, eerttberich-Om te overwegen, of’c niet beft zal zyn te zwichten,ten,nbsp;\Vy 1 zelfs de Ridderfchap, en de Ed’len zyn verdeelt,nbsp;Barnevelt,
’k Weet wel, de tegenttant van ons, aan hen verveelt; Men wil nu Hollants Maagt verkrachten, en verlaten;nbsp;DeSouvereiniteit vatthech'en aandeStaaten; flip,nbsp;Maar , ’k wyk niet eer van’t Recht der Vry heit, eenennbsp;Tot Hollants teugel, met myn leven, my ontglip’.nbsp;Hebbeik myn leven in haar’ dientt, getrouw vertieren,nbsp;’k Zal haarind’ouderdom, fchoonmagt’loos, niet vergeten,
’k Wil haar befchermen, en verdad’gen Hollants Recht, Wyl Souvereiniteit is aan zyn kroon gehecht.
Ik merk wel dat het loopt met Hollants recht ten ende, En ’c Roer van dezen Staat, men andersomme wende;
’k Zal echter Hollants recht, zo lange ik adem haal, Eclchermen, tot zyn recht, met my ten granvedaal’.nbsp;VAN ZwiETEN.
U w opzet is wel waart te zyn van elk geprezen;
Maar, kunt gy dus de breuk van Kerk en Staat genezen ? HetRecht, waar van gyfpreekc, Itaatheden in verfch:!,nbsp;Een yder houd zyn Recht; doch ’t buigt zyn’ eigen wil,nbsp;Naard’algemeneu wil, wanneeronsdrygcgcvarcn;
Dus is het thans geilek, wy worR’lcn in de baren ,
En woelen regens ftroom , in een’ verbolgen vloed,
Waar in men zinken zal, door al te hogen moed.
Ik bidd’jHeer Advokaat, wil ryp’lyk overdenken,
Of’t niet zal dienltigzyn,naard’and’renkanttezwen-Voormy ,ikwaggel,om,in d’algemenen Raadt, keu? Myn Item te geven, ter behoud’nis van den Staat,
’k Ga naar den Raadt, euzie, hoe’t werk is daar gelegen. Wil, metde Hceren, ’tllukwel ryp'lykoverwcgen.
JOHAN VAN OLDENB ARNE VELT. ii DERDE TONEEL.nbsp;Barnevelt, de Groot, Hogerbeets.
B 4RN EVELT.
Hoe! ook vanZwieten! diealchansftontalseen’paal, Stantvaftig voor het recht van Hollant! wil denbsp;DoenoverhclLn , liaardezyde vandeStaaten, fchaalnbsp;Der Generaliteit! wilt gy dan ook verl atennbsp;Het Rechtvan Hollant, en’s Lants Souvereiniteit.
DE Groot.
óNeen, Heer Advokaat, wyzyn althans bereid Onsleven, goed en bloer, voor Hollantoptezetten;nbsp;Kadde ik een dóórzicht om ’t verkrachten te beletten,nbsp;Het welk men onderneem’, van Hollant, en zyn Recht,nbsp;Edoch, indien de twifl:, en tweedragt was beflegt,
Met af te danken Stadsgeworvene Soldaten ,
’k Zou haalt bewiirgen,wyl dit volk ons niet kan baten, In dezen llant, waar in wy heden zyn gebragt,
Alleen is ’t nodig, dat menPrinfe Mauritstracht,
Dus ver te brengen, om verzek’ring ons te geven ,
Van zynbefcherminge, om geruft te mogen leven,
In deeze troub’len, voor het ongeltuimig grauw. Barnevelt.
En zal men onze Kerk dan laten in het nauw ?
Dieeeuiglykhaar heil, opHoIIants-Hofmoet bouwen? Zy durvc op niernant, dan op ons alleen vertrouwen;nbsp;Gaat het Synode door, dan is ’t met haar gedaan,
Zy word veroordeelt, en de handen zal men liaan,
¦Aan al haar leden, die niet volgen zyn geboden. Hogerbeets.
Hier is voorzichtigheit, en wysheit toe van noden,
Kon gy ’c beleiden, datze als Rechters, in ’t gefchil Niet kwamen, omtedoeneenuitfpraaknahun’ wil.nbsp;Barnevelt.
’t Zal belt zyn in myn huis ’t Ituk nader te overleggen,
En over wegen, wat’er tegen valt te zeggen.
DE
-ocr page 20-De Groot.
Eer vvy vertrekken, moet u zy n een zaak bewuft,
Diemy ontroert,enmaaktme,om een’geu,ongeruft, gen, ’k Heb horen momp’len, zelfseerwy naar Utrecht^iu-Om een’geu van den Raadt,door hechcenisfte dwingen,nbsp;Ümtoeteftaaii al ’t geen de Generaliteitnbsp;Beftoten heeft, ook is hier nevens my gezeit,
Dat zulks is met den Prins, in hun vergaderingen, Befternt. En,wylik duchte, ofme u ookmogt befpringen,nbsp;Dewy 1 gy loopt in ’t oog by velen van den Raadt,
En by ’t onftuimig grauw, ’t welk toont een blyk van Geefiku Edele voorzichtig te overdenken,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;haat,
Ofgy niet wel zoud doen, eermcnuweEerkoomtkren-Zich zelf te veil’gen in een goedeen zek’re ftadt ? ken,
Bar NEVELT.
Wilt gy , datik my zelf met Lantverraad beklad ?
Dit zou men zeggen, wen ikzochtemy te bergen,
Die vlugc isfchuldig; neen,gymoctmezulks niet ver-Hogeriïeets. nbsp;nbsp;nbsp;gen.
En hy, die blyft, fteltzich moetwilletis in ’t gevaar;
Wat baat zyn onfchult by een toinelooze fchaar,
By bitt’re vyanden, die ’t Recht in Onrecht keren,
En een gerechte zaak, door dwang, wil o verhereu ? Wanneer ge vry zy t, kuntge krachtiger uw rechtnbsp;Verdadigen, dan , als men u gevangen legtnbsp;Ook vrezen wy, dat zy, met u, verdacht ons houwen,nbsp;Dewyl gy wel het meefte u wilt op ons vertrouwen;
En, zo men onderneem de hand’aan u te flaan, WeêrraartoiJs’tzelvelot ,men neemeonsmeê gevaan.nbsp;En fchoon men ons al vat, wen gy zy t buiten banden,
Kan niemant, met bewys, ons komen aan te randen,
’t Ontkennen heeft van onsdan zo veel fchyn en kracht, Dan hunne ftell’ge daat; voor ’t minft, men neeme innbsp;O m eenen goeden zin te geven aan de woorden,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acht,
Die, tot ons nadeel, zy, van d’eene ofd’ander hoorden, En zulks kan niet gefcbiên wen gy word ondervraagt,nbsp;Wy loa'ze Doening’ met uwe order. was gcfchraagt,
Des
-ocr page 21-Desachtc ik meede’t befte, ecn wyle u fchuil te houwen,
B ARNE VELT.
Myn vrienden zyt geruft, wil u op my vertrouwen,
Laat varen alle vreeze, als ’c al op ’t k waatft valt uit,
Is alles goed gemaakt 5 met toeteftaau ’tbeftuit.
Om aftedanken ons geworvene Soldaten,
En in ’i bewill’gen van ’t Synode, ’k weetdeStaaten ,
En PrinfeMauritszal hier meedezyn te vreên.
En ftel, men word gevat, fchoon regens rechten reen, Wie kan onsRechten, dan onze ordinaire Rechte s?
En zyzyn, nevensons, voorHollantvroome vechters. Room gaan vvy, en verban vry alle zwarigheit.
De Groot.
Men b!y ve dan geruft op ’t woort ons toegezeit.
Wyl wy zy n veilig, en onsniemant moog befpringen,
Ter vryeDagvaart, noch doen aan bekommeringen.
EERSTE TONEEL.
M AURiTs, VoocT, Mandemaker, Bar-NEVELT, HogERBEETS, DE GrOOT.
Maurits.
Heer Advokaat, ’kheb,metdieHeeren, uontboón, Om u bericht te doen van myn bezending’, fchoonnbsp;Gy zulks te weren zocht, in naam van Hollants Staaten,nbsp;’k Hebbe echter afgedankt, in Utrecht,de Soldaten,nbsp;UwNieuw- geworven.volkjcn hen ,van hunnen Eed,nbsp;Ontflagen, alles metbewill’ginge, en omkleednbsp;Met Staaten order, wyl ook Hollantzelfsverklaarde,nbsp;Dien laft van Hollant, Nul te zyn, van geen’er waarde,nbsp;Wyl, regens Hollant,zelfs zich Hollant heeft gekant,nbsp;En noit geftemt in u w befluic; maar, ’t van de hantnbsp;Gewezen; ’k heb den laft der Generale Staaten,
Dan fpoedig uitgevoerd; verzet de Magiftraaten,
Die, door u opgezet, weêrftondcü’tloff’lyk werk,
Be*
-ocr page 22-Beroerte brachten )n den Staat en Neêrlants Kerk,
Ik t wyfel niet, de ruft is thans in ’t Sticht herboren. Barnevelt.
Zulks waar my lief, indieu ik uituw’mond mogt horen. Dat op Vtrdraagzaamheit dierufte was geftelt,
In ’t Kerkely ke, en dat men pleegde geen gewelt,
Van, tegens willeen dank, de Kerken in te dringen,
En dus hun hunne overheit, by weigering te dwingen; Die t hanszyn bloot geftelt voor hunne oplopenheit;
Wie is ’er die tot haar befcherminge is bereit ?
Wy 1 zy zy n afgedankt waar op wy ons verlieten,
M A U R I T s.
Daar ’s geen deminfte fchy n tot eenig bloetvergieten;
Gy , en uw’aanhang, hebt gewelt gepleegt, wanneer IVien de Afgezouderden ging dadely k ten keer,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ten,
Om Kerk’lykeoef’ning’,door f ix) Plakkaten , te belet-En die, iia hun gemoed, zich wild’ hier regens zetten, Eefloegme in boetens,wierd’ ontpoortert weg gejaagt;nbsp;Dus wierd ’t Rechtzinnig volk,door ’c ganfche laut ge-plaagt,
Geen’Kerkdienftte oefenen ,of, valfche Leer te horen. Geef hen ook Kerken j maar, hier voor- ftopt gy uwenbsp;Dit vreeze dat te klaar de Valsheit aan den dagh ooren,nbsp;Zou komen, hierom ’t volk geen waarheit horen mag,
En als ’t gedaan word, noemt men ’t (13) bulderen en fchelden,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;melden,
Hoewel men ernft’lyk , flegts uw dwaalleer koomt te En valt men klagtig, van gewelt en tyranny,
Menwyft hen af, zelfs’t Hof, en Staaten zyn party,
’£ J uftitie Hof is, voor de ontfchuldigen, gefloten,
Gegt;
Crzl Deeze Plakkaten zyn gemaakt van ’t Hot van Hol. lant,en in verfcheidene Steden, onder deeze te Rotterdam,nbsp;op den Naame van Schielant afgekondigt. Uitenb. p. 678,679.
(13; Bulderen en Schelden, was hetgemeenezeggen der Remonflranten , wanneer hunne Stellingen, van de Contra-Reinonftrantenwederlegt wierden.
-ocr page 23-]OHAN VAN OLDENBARNEVELT. 15-
Gcweld’uaars word de hant geboón; die klaagt ^ verfto-ten, nbsp;nbsp;nbsp;tydt.
Dit heeft reeds lang genoeg geduurt, ’t word éénmaal Dat weder ’t Vaderlaut, Confcientie dwang raak k w^t,nbsp;En zulks kan nietgelchiên door glimpige Plakkaten,nbsp;Maar, door ’t afdanken der Waartgelders, uw Soldaten,nbsp;Dit eifche ik, in den naam der Genèralitcit,
En ’t worde, op ’t fpoedigfte, alle uw Steden aangezeit.
BarNE VELT,
Men wil thans Hollant,zo hetfchynt,op ’t harte trappen, Het nadert zynenval,metbreedeen wydeftappen;
Men voert nu in den top de Generaliteit; DeSouvereiniteit word reeds voor haar bereit;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;men,
Maar, ’k zal, zo lange ik leef, het Hollants recht befcher-Wyl zyn verdrukte Maagt neemt toevlugt in myne ar-Die nugefchonden word, en pynelyk verkracht, men, Maurits.
6 Neen, gy wilde lief/l dat over wierd gebragt,
De Generaliteit, alleen in Hollants Staaten,
Dit ’s uwen toeleg, om hen alle te verlaten,
Die niet aanfpanuen ;xia den wil, zo gy ’t begeert.
Dan roept me, Hollants Maagt word fchandelyk ont-’t Is Privilegiën; Vry- en-Gerechtigheden; nbsp;nbsp;nbsp;eert;
Als of men Hollants Recht met voeten wilde treden,
Dus valfchlyk fchreeuwt, en klaagt men, tegeiis zy n gemoed ,
En beter weten aan; neen, Hollants Maagt eifchtfpoed. Om haar, in Hollants tuin, geruft te doen vcrbly veii,
En alle wolven, en tuinrovers weg te dry ven.
Zeg, waar eifcht Hollants recht, om volk te nemen aan, In een’ byzond’ren Eed ? en ftout’lyk aan te gaan,
Zelfs tegens Hollant, en de Generale Staaten ?
Dus rechtmeeen’ Staat op inden Staat; en de onderzaten Verdeekme, kiezende elk, na hunnen zin, party,
En trektze liftig, of door dwang, naar uwe zy; broken.
’k Zwyg’, hoe onze Unie word, door zulk een’ Eed, ver-Hccft Hollant recht, om twift te voeden, en te ftooken,
Door
-ocr page 24-16 HET RECHTSGEDING VAN
Door valfcheleeriiigein de NederJantfche Kerk?
Waar iiigy hebcgedrulct eenaltedrocvigmerk, den, ’c Gemoed ontruft; verwekt den oproer; Rechtsgezin-Eet Prediken verboón, of, nioeften zich verbinden,nbsp;Geen woort te leren, wen ’t was ftrydig met uwleer.
W'ie fcheurt de Keik dan, zy, die dienen hunnen Heer , Op de oude gronden, die men onvervalft moet leren ?
Of, die naar Nieuwigheên zich zelve willen keren?heit, Men geeft een’fchooneglimp,’t is, door Verdraagzaam-Kan ’t twiftende verfchil haalt worden by geleid,
Om beide, fchoon verdeelt, eenpariglyk te werken: Duswilmein ééneKerk, tweeNederlandfcheKerken,nbsp;Dit mag niet zy n; de Kerk is één en éénig ruilnbsp;Op de Unie, dus is zy gevelligt op dees kult.
Desza! hetydelzyn, uwhoofdigtegenftreven.
Men zal zich aanftonts, tot de Afdankinge begeven , Dieorder, en dien lalt, is reeds in alle Steen.
BARNE VELT.
’k Zal wyken, wyl den Staat op 't harte word getreên, Doch, onvermindert’t Recht van Hollant,enzyn Hoog-heit,
Vry- en- Gerechtigheên, die hen nu dwars in ’t oog leit,
MAU RITS.
Zeg, wat gy wilt, dit Ituk is heden af gepleit.
’k Éifch verder, in den Naam der Generaliteit,
(14) Met de and’reSteden,in ’t bewill’gen van ’t Synode. Barnevelt.
]]lt; geeve myne Item, in ’t houden van dit fuoode Synode? daar zal zyn den Rechter ook party ,nbsp;Enbitt’renvyanden , alleen van deéénezy, drukken.nbsp;Slegts uitfpraak zullen doen, om de and’ren te onder«nbsp;Ik Item zulks nimmermeer, ’k zalonder hen noit bukken.nbsp;VOOGT.
EnwatSynode zaagt gy lieflt dan aangeleit.
Ho*
*(14) Deeze Steeden waren Amlterdam, eh de vorige ge-aoemden.
-ocr page 25-Hogerbeets
Zulk één , waar in’t verfchil wiert minn’lyk voorbereit, Nietomtevonniflen; totflegcingdcrgefchillcu,
Maar tot verdraagzaamheit, om de onruil eerft te Itillen, Als’t Broederen betaamt; wiert dus den grout geiegc,nbsp;Provinciaal, dan kon’t verfchil baad zyn beflegt,
Op een Synode ,’t welk men Generaal mogt houden* Barnevelt.
Ja, wcnme op dezen voet, en onpartydig, bouden,
Sta ik volkomen toe ’t Synode, op dezen gront. Mandemaker.
AI watgy voorwerpt, is tienmaal’, in voor’gen (lont,
Al ondernomen, en ’t verfchil koomt niet ten ende,
’t Vermeerdert, hierom men ’t naar een Synode wende, L/at uitfpraak doen zal, en, ten nutte van de Kerk,
Dus maaktme een einde van dit moeijelyke werk.
De Groot.
’k Heb al de zwarigheên, die hierin zyn gelegen,
De Zesendertig raan doen ryp'lykoverwegen,
(i j')Van’t magtig Amfl:erdam,’k heb,in dea(iö_) Zeeuw-fchen Raadt,
K.laarblykelyk getoon t, het wagg’len van den Staat,
En Kerk, indien men dreef een Nationaal Synode.
De C17) KoningJacob heeftme, in Englant zynde, ont-Die ik berichte van den Staat des Kerks gefchil, boode. En zich ook voegde, en wel volftrekt, na mynen wil,
(15) De Groot heeft eenewyd - uitgeftrekteRedeneringe bier over gedaan, aan de Zesendertig Raden in Aintlerdam,nbsp;om hunne Groot Achtbaarheden ^ in zyne belangen over tenbsp;halen, doch te vergeefs, wyl hunne Edelen beftendig blevennbsp;tot het bouden van een Synode Nationaal,nbsp;fi6) Ook aan de Staaten van Zeelant, m^t den zeivennbsp;Uitflag.
(17) ToenDeGroot, als Afgezant, met Pauw, Boreel, en Meerman, in Engelant was.
ig HET RECHTSGEDING VAN Hy was van oordeel, door’t gezachder HeerenStaaten,
En geen Synode, moeil:, tot ruft der onderzaten,
Dit twiftvuur zyn gefmeort. dit ’s yder openbaar, Hieromme onnodig,dat ik nader my verklaar,
Indien die redenen geen’ ingang kunnen vinden,
Achce ik het nodeloos zulks weder tonderwinden,
Wan neer men niet wil zien, of bly ft al zien de blint,
Is alles vruchteloos, ook wat men onderwint.
Maurits. nbsp;nbsp;nbsp;oogen,
Wy weten ’t, maar, inyn’Heer, die Heereii hebben En worden niet te licht, door glimp’gen fchyn, bedro-Zy zyn niet ziende blint, maar, zien u door e;; door,gen,nbsp;En lenen nimmer, naar pluimftrykerye,’t oor ,
Gy Ipreekt van droevige verbittering’ der zinnen, nen, Die, wegens ’t Kerkverfchil, ontftaan zyn, zelfs tot bin-3n ’t hart van Hollant. maar, is’t wonder ?wyl men wordnbsp;Befnoeit in ’t Leren, waar door Waarheit word verkort,nbsp;Verhindert Kerk’lyke orde, om recht te doen.hier tegen,nbsp;Men Leeraars, ongezond, ftaagindringt allerwegen,
En van Gezonden, men dc Kerreken berooft, dooft. Dus word Reclitzinn’ge Leer, voor’tminft, geheel ver-Men handhaaftalle,diede Nieuwigheên aanhangen;
En die beftendig zyn, wilme in benauwtheit prangen, nbsp;nbsp;nbsp;,
Men geeft Plakkaten uit, in fchyn. (door u gemaakt,)
Tot Vreede; en waar in niets naar Vreede ,of rufte fmaakt» Vermits de Kerk’, door u, word onverhoort veroordeelt, ‘nbsp;En ’t waereltlyk gezach, hier in alleen bevoordeelt,
Naar welk gezach, zich dan ’c Synode fchikken moeft, Hier door word ’t Kcrk’Jyk Recht ontfenuwt, en ver-woeft,
’t Welk verre zvn moet van Rechtzinnige Overheden.
Ter voorbereiding’van ’t Synode, wil men leden, nbsp;nbsp;nbsp;j
Dieonpartydigzyn,vergad’ren, hiermeêfpoên,
(i8) Wat vrucht zou’t doen? hun werk,moet het Synode
(i8) De zes Steden van Hollant, nevens Zeelant, en
Dcs isdicn voorflag, van dc Raden afgeflagcn,
Wyl welde Politie de Kerk moet ooderfehraagen, recht, (i9_) Maar nimmer mag zy zich aanmaac’gen ’t Kerk’lyknbsp;Het Kerkgcfchil, moet van de Kerke zyn beflegt, men,nbsp;Of ’c Kcrkelyk gezach word Necrlauts Kerke ontno-En ’t Waercltlyke zond’ het Kcrk’ly ke overftroomen,nbsp;Geen Kerk regeert men oit na ’t Waereltly k gezach,nbsp;Indien men zulk* ftont toe, men hoorde een naar geklag,nbsp;Vermits men waarheitzou vermengen metde logcn.gen,nbsp;Gywilt, men moefte naar Verdraagzaamheit thanspo-’t Is duiding’, duiding’, daar gy heden alle om roept,
En kunt niet dulden, wentne,in oef’ning, t’zamen troept, Die duiding mag niet zyn, wyl waarheitis verlaten,
En valfche ftellingen, bezitten ’t hart der Staaten.
Uw Kerk’lykeordcning’heeft zulks al vroeg geroont, (20} Gevolgt van ’t Haags befluit, toen ’t Kerkrechtnbsp;wiertgehoont,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;voeren
Wanneerme op nieuwsbefloot, om’tWaereltlyk te iu-DeKerke, waar door gy dc Kerke kwaamt beroeren. Dcfchlkking’, die door u, totruftcword beraamt,
Is ’t middel niet, wyl zulks niet in dc Kerk betaamt,
Zy zou disorder, en dc ontroeringe vermeeren,
Indien menongchoort, de Kerk wou overhecren,
’t Is van u uitgedacht, ter drukkinge van hen,
Die zyn beftendig. en,dieftout,met monde en pen,
Dc
de andere Provintiën , drongen op een Synode, om Decifie, pf uitfpraake te doen; zynde zulks hetwerkvan’cSynode:nbsp;integendeel wilde de Remonftranten, dat men by één zoudenbsp;^otnên tot Accommodatie, en duldingc, dat eigentlyk hetnbsp;Werk van geen Synode is.
fipj Hier over heeft de Groot een Boek gefchreven, waar in hy beweert, dat de Hooge Overheit, het Recht hadde,nbsp;otn over Kerkelyke twiften uitfpraake te doen, ’t welk van denbsp;Contra Remonftranten anders verdaan wierde.
(ao) Zieditbelluit, UUenb. Hift. 619.
I
-ocr page 28-De waarheit trotzen, in hun ftoutheit te onderfchragen ; Met openbaar gewelc, rechtzinn’geii weg te jagen;nbsp;Enoptedringen, diezyn ongezont in Leer,
Het itrekt ook de Overheit tot luttel roem en eer, gen , (zi)Een Formulier,ganfch nieuw,de Kerken op te drin-Wyld’oorlogisgevoert, om nimmer onste ontwringen,nbsp;Dezuiv’reLecr, zo, alszy althansisgelcert.
Om haar is ’t Vaderlantgewonnen, atgeweert,
Al wie Religio bellonden te onderdrukken.
Hi er op ruft de Un ie van de Landen ,• op die ftukken ,
Is, met den Engelsman, den Staat in ccnverbondt. VerwardtmendandeKerk, oncfchrocftis dezen grond.nbsp;Waarop onze Unie, en verbonden zy n ge veftigt.
Men vocht dus lange tot Confcientie dwang, dien pelt, zwicht’
Uit Nederlant, thans word bedekt, die ingevoert,
Want,alsecn’Lceraar worddetonge enmond gefnoert. En hy de Dwalingen nietmooge wederleggen, gen,nbsp;’t Welk zynen plicht brengt raeede, is ydel alzynzeg-Hy word gemuilbant, en gedwongen in ’tgemoed,
En de onrechtzinnigen, fteltme opeen’ vallen voet,
Om hunne dwaalleer, in de Kerken, uit te breiden 5 Dus wilme voor dat volk een gladde baan bereiden ,
Om aan te lopen tegens de aangenome leer,
En hunne Dwalingen vermeerd’ren meêr en meêr.
Hieromme is ’t nodig, dat, voor Nul, de Heeren Verklaren uw belluit, en voorige Plakkaten; Staaten,nbsp;En, als party dig zynde, uw haat’lyke orders magnbsp;Vemiet’gen, ingevoert alleen door ’t hoog gezacu,
En die gebleven zyn by’t zuivere gevoelen,
Hun’Kerkdienftoef’ncn doen, eiizondertegenwoelen# Van Boetens, Bannen, en ’c verftoren metgewelt;
Zy worde, in hunne Kerke, ook openbaar herftelt,
En ook gehanthaaft, elk van zyneMagiftraten.
(21) Twee Formulieren zyn van De Groot ontworpen gt; waar naar zich de Kerke in ’t algemeen hadde te richten.
-ocr page 29-En eind’lyk, dac terftont, 00k Hoilants Hecren Staatcn, Naar’t vaftgeftelt befluit derStaaten Generaal,nbsp;BcwiH’gen, ’r houden van’t Synode Nationaal,
’k Welk al voor twalef jaar befloten is te houwen,
Opdat men zie, op welk een Leer men kan vertrouwen, Dit raadc ik u, neemt gy, Heer Advokaat, die aan ?nbsp;Barnevelt.
Om wigt’ge red’nen vind zulks Hollant ongcraSn, DeRideterfchapkan nietbewill’gen om tefcheurennbsp;De Kerk van één, want zulks zal zekerlyk gebeuren,nbsp;Door een Synode, wyl ’t volltrekt,partydig is;nbsp;Wierd’taangelegttotruften vreede.ja, gewis ,
Men zou gewillig, tot zulk een Synode, ftemmen,
Maar, om te vonniflê als partyen, zal ik ftremmen,
Zo lange ik adem haal. de Generaliteit,
Heeft geen bepaalde magt op Hollant; ’k ben bereid Dit aantetpoaen...
VOOGT.
Zacht, fchopn ’t was zo, ’t kan niet baten, Wyl Hoilants wille is, als den wil der Heeren Staatcn,nbsp;Gyfpreektvan Hollant , en gy weet, hoe zeer verdeeltnbsp;Is uw Provintie, waar die breukc toegehcelr, tegen ,nbsp;Dan had zulks een’gen fchyn,thans fpreektge elkandernbsp;De helft begeer ’t Synode, eb ’t Hof blyft ongenegen,
En druift’ertegensaan, metloutr’ hartnekkigheit.
Ook Overyflel heeft ’t Synode toegezeit,
Eu Utrecht, ’tfchort alleen aan ’t Hof, en een’ge Steden. Mandemaker.
Jk weet, waaromge u nictwiltlaten overreden.
vreeft, te worden in het ongelyk geftek,
W anneer ’t Synode, naar ile wa^rheit, vonnis velt,
En hierom noemt gy deeze uw Rechters, Kerk partyen. Ja gt; TV anden, gefchikt uw Leere te beftryen,
Hoe kunt gy w^eten, wie de Kerkezendezal ?
^yl yder Kerkenraad verkieft, uit hun getal, Bekwaame Mannen, in de Leere wel ervaren,
Hoe veeleuitheemïchc, dieons Leerftuk evenaren,
B 3 nbsp;nbsp;nbsp;Zya
-ocr page 30-22 HET RECHTSGEDING VAN
Zyn reedsbefcbreven, om hun oordeel, in ’t gcfchil,
Te horen, zyn die alle uw vyanden ? hoe wil Gy ’t hebben ? ’k denk, geen één zal uwen zin behagen,nbsp;Dewylme aan uw party, dit ampt niet op zal dragen,nbsp;Maar hen ontbieden, om te horen uit hun’mond,
Promt hun gevoelen, en of’t rufte op waar beits grond, Zulks onderzoeken, om hun oordeel dan te vellen.
De Groot.
Iftdien men ’t Kerkgefchil in orde voor mogt ftellen,
En reden geven, van de gronden, waarme op bouwt. Maak ik geen zwarigheit dat men ’t Synode houwd ,nbsp;Wanneer men wederzyds mag uiten zyn gevoelen,
M ANOEMAKER.
Dit zal elk vry ftaan; maar, denk niet, of men wil doelen. Opreden twiften. dan hebbcydereen’gcnfchynnbsp;Vanwaarheit, neen, óneen, hier moet eens vonnis zynnbsp;Geflagen, dat men weet wat Leer men heb te volgen,nbsp;Ditheeft tien jaar geduurt, ter wederzyds verbolgen,nbsp;’tls éénmaal tydt, dat virord’, hier van, een eind gemaakt,
Vermits de Kerke, naar de Vreede,en Eendragt haakt. Tot die bevord’ïing’zynde Brieven afgezonden.nbsp;Hogerbeets.
Dus wil men fluiten, recht gevoelende, de monden; Door overftemminge, om te dwingen ons gemoed;
Doch ,’t is den Hemel, diezyn Kerke by ftant doet,
Die jhoope ik,zal ons een gewenfchte voorfpraak wezen. Maurits.
Heer Advokaat, ’k bid, wil uw Steden toch belezen, Om meê de hant te flaan aan dit hoognodig werk,nbsp;Wylzulkstot rufteftrekt van’t VaderlantenKcrk.nbsp;Barnevelt.
’k Zal myn gedachten aan ’s Lants Ed ’Icn openbaren,
En hunne meninge u dan rondelyk verklaren.
^ nbsp;nbsp;nbsp;Maurits.
Blyf) Heer de Groot.
Maurits, Voogt, Mandemakerj de Groot.
Maurits.
G,
_[y zyt den mond van d’Advokaat,
Zyn’ boezemvrient, op wien hy zich wel’t meeft verlaat, Met wien hy raad leeft, en voert uitwar is befloteii.
Zo gy myn vrienfehap acht, melt my, wat by de Grooten Befloten is; ’t raakt my; ik hebbe ’er kennis van,
’k Weet, den bclcider is dien oude en gryzen Man, Doch, ’k heb ’er in voorzien, ’k zal zulk een orde Hellen,nbsp;Met vyf Provintiën, dat niemant my zal kwellen,nbsp;Geftyft door Steden, uit het midden van ons Lant,nbsp;Althans genegen, om te bieden my de hant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ren.
’k Verzoek, doe op’ninge, op wat wy s men ’t uit zou voe-UE Groot.
Zyn Exellentie doet myn harte in my ontroeren!
'k Weet niets! word iets geüneed, en tcgeiis u w’ perzoon ?
JMaurits. nbsp;nbsp;nbsp;hoon,
(22') Men tracht my aan le doen die fchande, fmaat, en Eerft af te zetten vau myn’ dieull, dan ’t Lant uitjagen.nbsp;De Groot.
’k Weet niet wie zulks neemt voor! ik fta, ó Vorft, verfla-’k Verzeker u , wy zyn gewillig en bereid, nbsp;nbsp;nbsp;gon!
't Erkennen uw verdieuftc, uit toegenegenheit.
Maurits. nbsp;nbsp;nbsp;den,
Neen, myn verdicnfle is klein, wat hebbe ik, voor de lan-In d’oor’log toch gedaan; het is door Hollants handen,
En zyne middelen verricht.
Zulks wierp zyne Exellentie de Groot voor te Vtrecht, en ook het volgende. Uit de Groots Memorië».
E4
-ocr page 32-a4
De Groot.
Men moet het één Van’t ander, nimmermeer afzonderen in tweën,
Uw gaven w orden hoog geroemt, van Hollants Staatcn ;
En gy kon ’tbctleu ookop ’t Hollants geit verlaten;
Uwe Exellentie heeft zulks menigmaal betuigt.
Thans wilme, batons Lant, demoedig neder buigti Teut onderwerping’, van de Generale Staaten.
Maurits.
Neen, d’Advokaat wil thans onze Unie varen laten;
Van Hollant maken, nudeStaaten Generaal;
Dit melt den Advokaatin geen bedekte taal,
Hy, hy is de oorzaak van alle onze oneenigheden.
De Groot.
Was d’Advokaat ’er niet, elk zou de plaats bekleden,
In deez’, als Advokaat, om voor te ftaan ’s Lan ts recht.
Maurits. nbsp;nbsp;nbsp;flegt;
Schoon ’t was zo. ’t Recht moet thans door reedc zy n be-Mcn moet op’t Recht niet ftaan, als prykel^, en gevaren, Zo groot zyn; ’t zy men buigt, wy fmooren in die baren.nbsp;De Groot.
Wy hebben middelen om dit gevaar te ontgaan, Maurits.
En wel ke ? door Nieuw volk in dienft te nemen aan ?
Die volk moet afgedankt, wyl zy het Lant vervelen,
En flimmer zyn voor ons, dan Spaanfche dwang kaftelcn. Ook raade ik u, de Groot, doet van uw zyde uw beft,
Op dat ’t Synode word gehouden eens, op ’t left.
UE Groot.
Indien dehelft van’t volk me afdaakten ,zoudgenemen Hierin genoegen?
Maurits.
Neen, ’t moet alles weg 5 dit tcmca Verveeltmc, weet, in’tkort, de Generaliteit,
Wil niet dat Rotterdam, rond uit, en promt gezeit,
Dit volk behouden zal, het moet, als de Amfterdamrners, En ónsNoorthollandj’t Lant ontheffen van mcêrj.aminers,
't Welk
-ocr page 33-’t Welk onstc wachten ftaat van’c nicuwgeworrcnvolk. Als die is afgedankc, zal’t wel zyn.
rgt;E Groot.
Om den dolk
Niet meêr tefeherpen, tot een bloedblad, wil ik helpen, Herwerk beleggen, om debloetwondecenste ftelpea,nbsp;Van Kerk eu ’t v aderlaut, men zal her danken af.
En Holiant, voor’t Synode j allangzyn ftemmegaf,
Wen d’Algcmcenen Staat genoden had genomen,
In d’Aöen, en ook elk vry willig mogtekomen,
Op het Synode, niet gedwongen, vry in wil.
Maurits.
Ikben verwondert, darmenzichnuhoud dusM,
En toont gereed tezyn te afdanken de Soldaten i En in ’t bewill’gcn van ’t Synode, wyl de Staaten,
Ecu jaar lang ftonden op de Rechten van hun Lant.
De Groot.
Ik oordeel noch, al wat men eifch t van Hollants kant,
Is tegen Hollants Recht, doch, dat men alles deedc,
Om meerder onheil eens te ontgaan, en zucht tot vreedc. Wat ik gedaan hebbe, ennoch doe , is volgens laftnbsp;Gefchiet mys’s Meefters, wyl gchoorzaambeitmy paft,nbsp;Uwe Excllentiezal hicromme my vcrfchoonen,
Temeer, wyl uw Genad’heeftduid’lyk willen tonen, Veel jaaren, hoe zy doelde ook op Verdraagzaamheit,
En ftemde,zoals’twierd van Holland toen beleid,
]a jd’Advokaat is cerc en gunft van u, bewezen.
En zy n beleid, wy ’t meelle, al volligden in dezen.
’k Bid hierom, wen ik wiert bcfchuldigt, dat ik mag Ontboden worden, wyl ik vaft ftel, op ’t beklag,
Te zullen u, ó Vorft, ten vollen vergenoegeu.
Maurits. nbsp;nbsp;nbsp;gen.
’kBelovcu Vrientfehap, wengeuna myn’zin wilt voe-
DERDE TONEEL.
Mau RITSj VOOGT, MaNDEMAKER.
V O O G T. nbsp;nbsp;nbsp;moed,
Ik merk, deGroot krygt thans een knagingc in ’t ge-Hy valt, bedekt’lyk ,uwGcnadereedsten voet,
En merkt, wat onheil hem in ’t korte kan genaken, Indien hy is vermengt in d’Advokaatzyn zaken,nbsp;Hieromme ishetbefluit der Generaliteit,
Dat d’A d vokaat thans in vcrzek’ring’word geleit,
Met Hogerbeets, en Huig de Groot, dry wervel drayers. Van ’tganfcheNederlant, en loutere oproer krayers,nbsp;Dewy 1 ik valt ftel, dat in ’t harte iets meerder fchuilt.nbsp;Mandemaker.
Ik twyfel niet, of ’t is met lancverraat bevuilt,
Voor al den Advokaat,dic blykcn heeft gegeven, Hoezeer hethartc, naar den vyant, wiert gedreven,nbsp;Dittuig’t (23)bcftant, het welk hy door dreef, om hetnbsp;(44) Geit,
’t Welkhem vanSpanje, voor die dienft, is toegetelt, Thans wil hy noch’t befl:anc,waar’tmogelyk, verlengen.nbsp;En zoekt, door vleycry, hier toe den Staat te brengen ,
Ja, ftookt den oproer, en de tweelpalt in ons lant,
Opdat men, door die twiit, verleuge het beftant,
M a ü r IT s.
De Generaliteit moet hen gevangen nemen.
V OOGT.
Men tooüe, dat wy ons van Hollant niet vervremen.
D E R-
(23J Het twalef jarige Beftant, doorBarnevelt, in de» jaare 1607. doorgedrongen.
(24) De Prinsgezinde zeide, dat Barnevelt van Spanje, voor ’t fluiten van de Treves, geit getrokken hadde.
-ocr page 35-EERSTE toneel.
Mandemaker, Voogt.
Mande maker.
DC Groot cn Hogerbeets verwacht men, cm te gaan , Uit het Collejie der Gecommitteerde Raaii. • • •
V O O G T*
Daar zynze,
TWEEDE TONEEL.
Mandemaker, Voogt, Hogerbeets, De Groot.
M Mandemaker. nbsp;nbsp;nbsp;gen,
erk, gy neemt, myn Heeren, thansgeuoe-En wilt u ua ’t beflurc der Heeren Staaten voegen,
Zy zyn reeds bezig, om het nieuw geworven volk,
Alom te danken af; dus zal die donk’re wolk, nbsp;nbsp;nbsp;nen ,
Die Hollant drygdc met zwaar on wéér, haalt verdwy-j En ’t lieve Vreede licht ons Nedcrlant befchynen;
Te meer, wen ’t Kerkgcfchil eenparig word beflecht, Door een Synode, daar de grontvan is gclegt,nbsp;MccaandeStaatendcr Provintidn tcfchryven,
En Vorften van ’c Geloof, om , met hun raad teftyven.. j;
DERDE TONEEL.
Mandemaker, Voogt, Hogerbeets, De Groot, van der Meulen,
Van der Meulen.
Heer Hogerbeets gelieft te gaan, met Heer de Groot, Eens boven by de Prins; zo aanftonts hy ontbood,nbsp;Den Heere Baruevclc, om t’zameu u te fprecken,
Hy
-ocr page 36-Hy is reeds by den Prins.
Hogerbeets.
Ik blyvein geen gebreken;
De Groot.
Ga voor, wyvoU’genu.
VIERDE TONEEL.
Mandemaker, Voogt.
V oogt.
^('^^en voeg zich in den Raadt E)er Staaten Generaal, of Holland, om die Daad,
Te onvrcede was, en wild’ hier van de reedc weten.
(ay) Ook achte ik nodigdat elk wectc, hoe vermeten. En buicenfporig zy, totd’ondergangvan’tLant,
Zich zelf gedragen ,en ’er lenen toe de hanc , nbsp;nbsp;nbsp;den.
Men maak 't gemeen bekent, hoe lang den Staat vermoe-Dat. onder ’c Kerkgefchil, iets dood’ly ks lag te broeden, Dac alles is ontdekt tot Utrecht, toen de Wet,
Door Prinfe Maurits, op onze order, was verzet; den, Toen bleek ’t, in wat gevaar’t Sticht was, enand’reSte-Om in een Bloetbad néér te ftorten, met hun Leden jnbsp;En wyl deaaiileiderszyn Johan van Barnevclt.
De Groot en Hogerbeets, zynze in Arreftgeftelt,
Om dus ons Vaderlant, en goede Borgerye,
InHollants Steden ,van gevaren eens tevrye,
En om te leven ,alsvoorheene, in Eenigheic,
En Vrieufehap, word den weg, hier door, dus toe bereid. Mandemaker.
’c Isbondig, en vol kracht, dus zullen wy ontdekken, Het oordeel van ’tgemeen, wanneer dit uiezal lekken,nbsp;Wyl ’t volk isganfch verdeelt, een hoop kielt hunparty^
” (25; Na dat de gemeldeHeeren gevangen ffenomen waren, wiert een BUjet uitgegeven, waar van den innout nier gemeinbsp;word.
-ocr page 37-En’t ander voegt zich wcêr geheel aan onze zy.
Waar, ’k zie Heer Mateneffe.
VYFDE toneel.
Mandemaker, Voogt, Matenesse.
Matinesse.
(26) l n Naam der Heereli Staatcn Van Hollant, vraage ik, op wiens laft, men hebbe latennbsp;Gevangen nemen, Huig de Groot, en d’Advokaat,
Met Hogerbeets,
Mandemaker.
Uit lafl: van d’algemenen Staat. Matenessi»
De Generaliteit beeft ganfch geen Recht, op Leden Van Hollant, zyzyn hier gezonden vauhun Steden,
Ter vrye Dagvaart, des ,moog geen bekommering’,
Hen worden aangedaan, de Lalt, dieelkoutfiug’.
Van zyneStad,inoechy, enveiligopcnbaren,
Des liiemant hem vermag, als Afgezant, bezwaren. Voogt.
Behalven ,als hy flaat verkeerde wegen in,
Eu twill en tweedragt fmeed’ in zyn’ verkeerden zin. _
Matenesse. nbsp;nbsp;nbsp;nilT,
Schoon 't was zo, ge onderneemt, en buiten Hollants ken-Zulk eene feit’ly kheit; ftrekt de Edelen tot fchennisf
{26) Na dat de Heer van MateneffekenniiTe haddegege. Ven, aan de Gecommitteerden van Hollant, wegens het Gevangen neemen der dry gemelde Heeren, doordeHeerennbsp;Staaten Generaal, toonden de Leden van Hollant de onbillyk-j^eit, en onrechtmatigheit, naar hunne ineeninge, nopendenbsp;het Gevangen nemen der dry gemelde Heeren, aan de Generaliteit , hier, igt;or denHeerevanMatenefle, gemcit.
-ocr page 38-Voor ’t minft moeft op’ning zyn gedaan, in Hollants Raadt,
Dan zou men weetcn, in wat ftuk beftont het kwaat;
En haddenze iets misdaan, aan Hollantzy behoorden Gcftelt te zyn voor ’t Recht, daar recde van hun woor-En zaken geren; ’t is dat Hof alleen, wienslaftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;den,
Zy hebben uitgevoert, des ’t Recht aan Hollantpaft.
Mandemaksr. nbsp;nbsp;nbsp;ten,
Myn’ Heer, ’t zal bly ken, dat hun werk, de Bontgeno-Gezaïnentlyk betreft; hicrommeisvaftbefloten,
Oni bond’ge redenen, de hand’ aan hen te Haan. Matenessi.
’k Denk , Hollant zal dit ftuk u anders doen verftaan.
En duid’ly k tonen hoe volftrekt is zyn begeren,
Dat dees Ge vaBg’ncn in hun huizen wederkeren , Recht.’ Met dad’lyk hen te ontdaan , wyl ’tftrydt met Hollantsnbsp;V o o G T.
Neen, Hollant zelve recdsgeheel wat anders zegt,
V erftaat dat dceze zaakein Staate thans zal bly ven, Matenesse.
Zy bly ve in Staate; mits niets verders te bcdry ven,
In ’t Rechtsgeding, voor dat ook Hollant neem’ bcfluit.
ZESDE TONEEL.
MauRITS, met een'Brief in de bant ^ Matenesse, Mandimaker, Voogt, van Zwikten.
M A u RIT s. nbsp;nbsp;nbsp;tegen van Zvvieten.
Vind gy ’t verzoek gegront, myn’ Heere, voer het uit. Het is myn werk niet, maar, der Algemene Staaten,nbsp;F en gaat het aan; des kuntgcu niet op my verlaten,
De Generaliteit thans zorgt voor ’t Vaderlant.
van ZvriETEN.
Zyne Exellentie bied die meedeaan hen dehant,
Om ’s Lants Souvreinheit, vry - en zyn Gerechtigheden,
Van HoIIant, in hct Hof gcocfFcnt, ca zyn Steden,
Te brengen over aan de Staateii Generaal ?
Maurits. _
Dus fmaaltme, maar, roy n’ Heer, dit’s lout’re lafter taal, DeSouvereinitcitzal wel aauHollaotblyven;
Maar, wylzichHollant wilde, in deUnicjinnelyven, Als Bontgenoot, was hy verbonden aan zyn’Eed’,
Van noit te dulden, dat in ’t Lantwicrdeietsgefmecd, Tot nadeel v?.n den Staat, of Kerk. De dry paar Steden,nbsp;Zyn, om uw woelingen,oncruO:, enganfchteonvreeden;nbsp;Hoe! zouden zy hun Recht wegfchoppen met den voet ?nbsp;Zy, de cdelfl:e;die ’t Kof van H ollaiit ’t meelt doen goed ?nbsp;Neen, neen myn’Keer, zyhebb’hier toete klaarziendenbsp;oogen,
En zullen de Inbreuk van hun Rechten noit gedogen;
Des is’t vergeefs, fchoongy, en ’t Hof hier regens druift. Matenesse.
Word’t Recht van Hollantniet vernietigt, ja, vergruifl. Nu zy, opHollants grond, Hollanders durven vatten,nbsp;’tZyn vreemde Nagebuurs, dieroek’Joos uitgaan Ipat-En treden in het Ampt ’t geen Hollant toebehoort ? ten ,nbsp;Maurits.
Wat Vreemden; (a8) Hollant zelf gegeven heeft zyn Is Elollantdan geen Lidt der Generale Staaten ? woort;
Mandemaker.
Van wie koomt dit verzoek.
Maurits.
’t Isvan de Magiftraaten , Der Koopftad Rotterdam, en my ter hant geftelt.
Van hun Gemagtigden; daar, zie eens waar ’t van melt.
Mandemaker. nbsp;nbsp;nbsp;Leejl.
(29) UweExellcntiewy eerbiediglyk vertoonen,
faS) Te weten, de gemelde Zes Steden van Hollant.
(29) Dit Requell, van de Vröedfchap der Stadt Hotter, dam, laatc ik door den Hcere van Zwieten, Prins Maurits aanbieden.
-ocr page 40-32 HET RECHTSGEDING VAN
HoedatiDC, in ’t vangen van de Groot, ons kooint te hoo-Vermitsdeu Heer de Groot ter Daghvaart isgegaan,ncn. Op Vroed fcbaps order, des moet elk hem merken aan,nbsp;Tezyn een meede Lid van Hollants Hecren Staaten,nbsp;Derhalven mag hy op 's Lants vryheit zich verlaten,
Die eifcht, dat niemantzyn’ Perzoon bekomm’ren m«og’, Ter vryc Daghvaart, fchoon hy een’geliep in ’t oog,
En wyl de Vroedfehap heeft den Raad van hem hoogno-Eifcht zy hem weder omme,en toont zich overbodig, dig, Om hem, de Groot, te doen be waren in zyn Huis ,
En, al wat hy gezegc mogt hebben, in ’t gedruis Der tegenftribbelaars, te laten verantwoorden,
Aan haar’ Groot Mogende, zo, als ’t van ouds behoorden , Des bid de Vroedfehap uw’ hoogachtbaarheit, dat gy,
Als Stedehouwer, u thans voege aan Hollants zy, gen, Om haar’ Hoog Mogende, zyn recht dus voor te dra-Dat dees Gevangenen op ’t fpoedigft word’ ontflagen ,
Te weten Hogerbeets, de Groot, en Bar nevelt,
Dan hanthaaft gy 's Lants Recht, en weert bet fors ge-VooGT. nbsp;nbsp;nbsp;welt.
De Generaliteit zal op dien voordel letten;
En zyn Genade in ’t kor t, (30) de hekken zo verzetten, lueen’ge Steden ,en in Hollants Ridderfchap,
Dat niemant trachten zal tedocu een’ wank’len flap,
Met zulke Schriften ons te brengen onder de oogen.
Ja, Hollants Staaten zelfs, haaft zullen die vertogen, Alsfpoor’Joos, en onnut, verwerpen ,eu den Bantnbsp;Van Ecnigheitjbyna verbroken, houwd’in ftant.
Dan zalEendragtigheit buisveften in de Staaten, Gegrontop de unie ,diemen fchand’lyk wil verlaten,
De Tweedragt, ftribbelinge, en warringc, zal dan Gebannen zy n v an on s; en, als één éénig man,
Zal elk raadplegen van ’s Lants zaken, cnbeuuitcn
VAN
(30J Dit is door zyne Exellentie gedaan, kort na het gevangen neeinen der gemelde Heeren, in de meede Stedennbsp;van Hollant.
-ocr page 41-VAN ZwIETEN. nbsp;nbsp;nbsp;ten
C31) Wie kail zich fchikken na de mening’ van diebui-Des Lants Regeringzyn ? en naderhant’t bewint vind, Der zaken flaan ter hant ? na’t oordeel,’t welk mennbsp;Bydierotnochtoc,aanhetRoervan Hollantzaten,nbsp;Hebbe ik gefprokcn, ’k moog’ bun Recht niet varen la-Wyl ik noch oordeel, dat gy hen doet ongelyk ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ten ,
En’t Hpllants Recht verkracht.
Maurits.
Men zal haaft ander blyk U tonen, alsmc’t feit hen leggen zal voor oogen,nbsp;Matenesse.
Wel, zyn zy fchuldig, ’k ben, met velen, dan bedrogen» Wy gaan, en zullen met gedult den uitflag zien.
VAN ZwiETEN.
Zie voor u, laat door haat, geen onr echt hen gcfchiêfl* ZEVENDE TONEEL.nbsp;Maurits, Mandemaker, Voogt.
M AU R ITS.
De Staaten Generaal thans willen u verkiezen ,
Tot Rechters in dit werk; men moet geen’ tydt verliezen,
Noch d raaien in het recht; men haal, met volle magt, Hun fchriften aanftonts weg; zy worden voortgebragenbsp;In ’t midden van den Raad, omzc alle te doorzoeken,
Of geen verradery fchuilt in verhoole hoeken,
En deondervraging moet gefchieden, na deftof Die gy ontdekken zult;’t Hof geeft u oorelof,
Om acht te nemen op den Zin; want, zy verbloemen De zaken, die men niet in ’t openbaar durf noemen.
voorgehouden,^
C
-ocr page 42-Maürits, Mandemaker, Voogt, van DER MeULEN.
VAN DER MeULEN.
De Gemalinneu der Gevangenen ftaan voor
De deur; verzoeken op ’c detnoedigfte gehoor,
Zyn Exellentie , en de Heeren van deStaateu Der Generaliteic.
Maurits,
Ga, wützebinnen laten,
Maurits, Mandemaker, Voogt, Me-vRouwE Barnevelt, Hillegond Wentsen, M. V. Reigersbergen.
Mevrouwe Barnevelt.
Een’dodelyke flag verplettert’tangflighart,
En maakiTieonmagtig u te klagen myneür.ert;
M y n’ Man , als waar ’t om Raad te vragen, word ontbo-Gekoinenzynde, vafl: gehouden, als een’fnooden den. Verrader, van het lieve en waarde Vaderlanc,
’c W elk hy trouwhartig hebbe, uit zyn’ vervallen flant, Thans dryeiidertigjaargered, in veel gevaren, zwaren,nbsp;Van toen (5z_) Lycefter ’cLant, fchynheilig, kwam be-
Door
(32^ Lycefter was gezonden van de Koninginnc Elizabeth uit Engelant, terbefcherminge van de Nederlanden, Hy, innbsp;fchyn van Godsdienftigheit, zocht de voorrechten van den
Staatteondeniiynen,nietEngelfchen,endievan zynen aanhang, in de gewichtiglle Ampten te dringen, om dus het opper gezach in handen tekrygen, doch wierde door Barnevelt tegen geftaan, die zyn gedrag aan deKoninginne, dusnbsp;Jevendig afmaalde, dat,hy,Tycefter, van haar herroepennbsp;Vierde.
-ocr page 43-JOHAN VAN OLDENBARNEVELf.
Door’t oiidermynen van het oude Hollants Recht,
Van hem onzeuieuwd;ja, byiia geheel geflegt,
Door in te dringen in’s Lants Ampten, vanzyn maakzel, Verraders vanons Lahtjvan Eng’lanc’tvuilfte uitbraak-ze!;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te en Stad ;
DenSlootvoogt (53) Yorkgafaan den Spanjaard 'Sterk-’t Was Zutfen , dat men aan zyn zorg bevolen had’.
En Stanley, zonder vrees voor eenige ongenade,
Op cene fchelmfche wyze, ook Deventer verraade ?
W le was’tdiehem ontdekte,en ’tmoinmegryns aftoog? Was ’t niet ’s Lants Advokaat ? hy zag hem onder ’t oog’;nbsp;Den valfchen handel, hoe fchynheilig, men bemerktte.nbsp;En by Elizabeth, myn’ Man zoveel bewerktte,
Dathy, fLycelter,) van baar op ontboden wierd. viert, (34) Wieheeft’tNaffaulchehuisoitmeêrgeëerd, ge-Dau myn’ Gemaal ? hy was een toevlugt voor Oranje;
H y heeft hem opgebeurt, tot fchrik en vrees van Spanje; Toen hy ’t Stadhouderfchap van ’t Hollants Vaderlant,
D opdroeg , enugaf’s Lants Veltftafin dehant,
Ten teken, hoe zeer hy zyne Exelleiitie minde;
Ook met genegenheitgy hem alzins bezinde,
Ja, toen was Barnevclt’t orakel in den Raadt,
Een Steun-Py laar, waarop geruft was Hollants Staat;
In wiens beftieringe gy althans naamt genoegen;
Hy wilde zich naar u, gy, nazyn’ Raad, u voegen Thans is die vrientfehaps bant verbroken van die twee,nbsp;Vertraptmetvoeten; Ach!óHemel!weej 6wee!
Kunt gy gedogen dat dien Vader is gevangen ?
2y n vroome ziel bezwaart, met zyn gemoed te prangen,
Door
C33) York, en Stanley, twee Engelfchen, door Lycefter, 3's Gouverneurs, in Zutfen en Deventer gelcgc, welke Stedennbsp;zy beide aan den vyant overgaven.
(3/1.) Na de Doot van Prins Willem den eerde, yverdö Earuevelt voor Prins Maurits, dat hem, fchoon noch eennbsp;Jongeling zynde, ’tKapiteinGeneraalfchap, en’tStadhoa^nbsp;werfchap, van de Staaten wierde opgedragen.
g(S HET RECHTSGEDING VAN
Door ’topte tichten een verfoey ely ke dant, jAIs of hy fchuldig was aan eenig Lantverraadt ?
Al wathy thans verricht, word met afgunftigeoogen Befchouwt, het fchyntmen wil hem langer niet gedogen;nbsp;Men wederftreeft hem, wen hy y vert voor het Rechtnbsp;Van Hollaut; wathy zegt, ’tword av’regsuitgelegt.nbsp;Zelfs in zyn woorden wil men hem, kon ’tzyn, verltrik-Doorvalfchedrayiugeu, om in zyn’aam telfikken, ken,nbsp;En al zyn werk word nu ten kwaatften opgevat.
Schoon hy alleen bedoelt de ruftein yder Stade.
Mishaagt umyu’Gemaal, waarom hem nietontflagen, Van ’toverlaftig Ampt? tothygenstoegedragen,
Thans Dryendertig jaar’. hy heeft geflaaft voor ’t Lant, Om Hollants wagg’lent Schip te redden, eer het ftrand’nbsp;Op Spaanfche klippen, in hun zee bedekt, verborgen.
Hy heeft zigafgefiooft met onophouw’lykzorgen,
Voor Hollants vrye Maagt; is ftyf en (tram, vermalt Van ouderdom; denk zelve of hem de ruft niet paft;
(35) Hy was begerig om zyn Ampten neêrteleggca; \Vaarom hem zyn verzoek geweigert, cn te ontzeg-De Raadt van Hollant kon niet miflen zyn’ Perzoon, gen ?nbsp;Was ’t antwoort; en, thans is Gevangenisf ’ zya loon.
Uwe Exellentie weethy hebbe niets misdreven, Schoon hy u, in ’t Beftant, zomwyl moeft tegenftreven ,nbsp;Hy heeft zulks doorgezet ten befte van het Lant;
De Generaliteit, met Hollant, floegdehant meening’. Ook aan dit Heilzaam werk; voor ’tminft, naar hunnenbsp;Ik weet wel, dit Beftant baarde eenigzinsvervreeming’,nbsp;Vorft, tuffehen u, en my n’ Gemaal, doch, naderhantnbsp;Zytgy verzoent, enleefdCjalsoir,!!) goet verftant,
Gy hebt ’er blyken van getoont, aan (36) mync Zoonen,
Die
(35) nbsp;nbsp;nbsp;Zulks hadde hy voorgeflagen, doch door deStaatennbsp;van Hollant verzocht te Continueeren.
(36) nbsp;nbsp;nbsp;Na ’t fluiten van ’t Beftant, ten blyke van ver-zoeninge, heeft Prins Maurits, de Heer van Groeneveltnbsp;begiftigt met het Houtvellerfchap van Hollant, en ’t Hoogheem-
-ocr page 45-JOHAN VAN OLDENBARNEVELT. 37
Diegy,nadit verfchil,met Ainpteii woud belooneii,naac, Voor hunn’ eti’s Vadersdieiift. des biddeik, Ach! ouc-Enftekopvrycnvoet’sLauts Voorlpraak, d’Advokaac.nbsp;M A u R IT s.
Mevrouw, gy fchynt uw réén alleen aan my te richten , Als of ik waar den Man, die uw’ Gemaal deed lichten;
Gy zy t verdoolt; ’t (tuk raakt de Generaliteit;
Zy hebben uwen Man in hechtenisf ’ geleit,
Des moetg’, in uw verzoek, naar my u niet ioe keren, Maar’taanzicht wenden, om te fmeekendeezeHeeren»nbsp;AlsLeden zynde van deStaaten Generaal.
E n ’t geene my betreft, gemelt in uw verhaal, Ofjdoorzyn toedoen, my den Staf is opgedragen.
Als Kap’tein Generaal, in inyne jonger dagen,
En ook ’tStadhouderfchap, ismy niet onbekent,
Maar, of hy van dit fpoor zich niet heeft afgewent, Inlat’rcu tyde, en’them berouwdemyn verheffen,
Zal ’tbeft’ hem zyn bewuft: men kan zeer licht bezeffen, Die ftaag my tegenftreeft, zich althans wreev’Jig toont,nbsp;Dat in zulk harte geene oprechte vrientfehap w oont:
’k Spreek niet van het Beftant, neen, ’klaat zulks in zyn waarde,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vaarde
’tZf-Iblyken, waarom hy den Raadt ried, om tc aan-Dic fchandelyk Beftant, tot nadeel van den Staat,
’t Wasluchten ademtogt te geven, my terfmaat,
Aan onzen Vyant, om weêr Hollantte befpringen,
Die toen onmagtig was ’t na zy nen wil te dwingen,
Neen,’kfpreek van zaken die hy thansdurve onderftaan. Zich kanten tegens my, en alle Staaten aan.
Doch , kent hy zich in ftaatzyn ftukken te verded’gen , Gy hebt geen zwarigheitj kanhy den Staat bevred’gen.nbsp;En z; ch verfchoonen, datme niets dan trouheit vind’,
In al den handel vau zyn Advokaats bewint ^
'kZal
beemraadfehap , en de Heer van Stoutenburg, met het Goaverneurfchap van Bergen op den Zoom, en ’t Rid-“’¦eelierfchap.
’k Zal ’tondertek’nen, en hierin genoegen nemen:
Doch, wen het bly ke, dat uw’ Man zich liet ver vremen, VanHollants welftant, door zyn Heerszucht, of doornbsp;Geit,
Zal ’t vonnis blind’lings, na de misdaat, zyn gevelt.
Hil LEGOND WeNTSEN, nbsp;nbsp;nbsp;dig,
En keurtme myn’Gemaal, en Huig de Groot dan fchul^ Met d’Oldenbarnevek ?fchoon hy was onverduldig,
En outoegevende aan den wille van den Staat,
Wat raakt zulks onze Mans ? waar in beftaat hun kwaat ?
Wat hebben zy gedaan ? niets, dan ’er was bevolen,
Te brengen in den Raad; om nergens in te dolen,
Zyn zy recht uit gegaan, als ’t trouwe Dienaars paft,
Die in bezendig’ gaan, met hunner Steden laft; nbsp;nbsp;nbsp;ren,
Dek necht misdoet niet, wen hy volgt den laft zy n’s Hee-? Dit’s te over u bekent j desbidde ik, datzy keerennbsp;Weêr in hun eigen Huis, ’k zal ftellen vafte Borg,
Dan zyn de Heercn voor hun vlugten, zonderzorg, Ontbiedgemyn’ Gemaal om nader hem tefpreeken,nbsp;jH y zal wiltvaardig zyn, niet bly ven in gebreken,nbsp;AUcen’lyk,dat^yn huis, totzyn verblyfplaats ftrek.nbsp;Mande MAKER.
Mevrouw, te ontydig is in dezen uw gefprek,
Uw’ Man word niet bewaart om hem weêr los te laten, Maar, om te antwoorden opdevraag der HeerenStaa-En of hy deel heeft in het werk van d’.^i d vokaat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ten,
Zal bly ken, wen hy zal antwoorden voor den Raadt. E'nof geenknegtsmisdoen, die de orders hunner Heerennbsp;Opvolgen, zullen wy hen, zyiize onkundig,Ieren ,
Te meer, wanneer meuk drift, de M eefters zelve port, Tot zulk een’laft, waar door onze Eendragt word verkort.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Moorden,
Wat dunkt u, wen een’ knecht kreeg laft, te branden, Vanzynen Heer, moethydau luift’ren naar zyn woorden ,
Of raden zulks hem af? voor ’t minft’,hy moog dien laft Niet op zich nemen, of de ItrafFe ook hem paft,
Zo
-ocr page 47-Zowel, alsopdeu Heer, diehaddezulks bevolen.
M. V. Reigersbergen. UwmeniDgCjinyn’Heer, is klaar, en niet verholen,
Ik merk zeer we! waarop die fcherpc reede doek,
’t Is Huig, en HogerbeetSjOm wieii men driftig woelr, Zy zyn ’t, die’s Meefters lalt getrouwclyk vol voeren,
Jü aüeoprechtigheic, wiens monden men wilfnoeren ,
In het verdadigen van Hoiiantsoude Recht.
Zy zyn ’t, ja, elk van hen is dien getrouwen knecht,
Die niets gedaan heeft dan zyn’s Mcelfcrslalt te volgen. En om 't vol voeren van dien Lalt, toontgcu verbolgen,nbsp;Als of iets fchand’ly ks lag befloten in ’t bevel;nbsp;Maar,’tRecht van Hollant weet een yderal te wel,
En ’t is zyn Recht, waarop die tCnechten beiden doelen, Schoon d’algemenen Staat, doet hen zyn’haat gevoelen.nbsp;Wieovertuigthen, alsfchandelyk, en kwaac,
Hunn’uitgevoerden laft?was ’tdusgeweed:, hun’raad. Zou hebben afgekeurt te uitvoeren die bevelen,nbsp;Maarneen, ’cwasaangelegtom Hollants breuktehelen.nbsp;Niets waaredienltiger, dan’t geen men heb verricht;
En dezen worden, van die Heeren, noch beticht,
Ais ofzetegens’cRechtvan Hollant iecsmisdreven : Wiefchend’ het Hollants Recht? zy zyn ’t, diezich bege-Te Haan de handen aan een ander Mans gebied,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ven.
En, door bedekte lilt, gelykeenvos ,verfpied G^conimitteerdens, van de vry’Hollantfche Steden,nbsp;Omze op te lichten, valt te zetten, tegeus reden,
En tegens ’t Hollants Recht, ter Daghvaarc, daar men Enonbekommert, voor bedekten aanflagzy, vry»nbsp;Hierom behoorden gy, voor ’t minfte, aan ons te gunnen,nbsp;Hen, ter gevangenis!'’, hun huizen, immers kunnennbsp;tot u komen, wen ze worden op ontboön ;
Maar ’tfchynt, dien voor dag is gefproken aan dedoón, Onwaardig antwoorc; wcf, ’k verzoekMan, wilme ooknbsp;fluiten
Ey mynen Man, dan kan ik dienfl doen, niet hier buiten,
Hy hebbceen zwak geflel, en heeft myn hulp van do'”'' -C 4 nbsp;nbsp;nbsp;quot; r-
-ocr page 48-4p HET RECHTSGEDING VAN
Beft kenneikzyn Natuur j om my ter hulptefpoên. Indien, door zulk een’ramp, kwam ziekt’hem overval-Ik denk niet datge my ’t zult weig’rcn, één van allen. len.nbsp;V o o G T-
Geen één, maar al den Raat, zal weig’ren uw verzoek, Gy toont uw levend’aart, vry driftig, wonder kloek,nbsp;En fpreekt ons aan, als of gy fprak met uw’sgelyken;
Of hy misdaan heeft, zal in ’c onderzoeken bly ken:
En zyn verzek’ringe is gefchiet, behoudens ’c Recht Van Hollant, desis ’t valfch ’t geenge ons ten lafte legt,nbsp;De Staaten Generaal die hebben ’ t Recht in handen ,
Om acht te flaan op hen, die ons vereende Landen Ontruften, t’zaam gehecht, door de Unie, vaft aan één.
’t Was nutter datgy voerde al fmeekendeuwe reên,
En ’t hooft lag in den fchooc, Genade kwam verzoeken , Dan met een bits verwyt, u driftig te verkloeken ,
Als waar’ het aangelegt te tergen ons gedül t.
Keurt gy hem zui ver, en te wezen zonder fchult,
Hy zal vry uit gaan, wen ’t de Rechters zy gebleken, Maar fchuldig zynde, zal ookvrucht’looszynuwfmec-Te tonen hem Genade; ó neen, hy zal zyn ftrafnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ken,
pntfangen, volgens ’t Recht. nbsp;nbsp;nbsp;*
M. V. Reigersbergen.
Denk niet, dat ik zo laf,
Enmoed’Iooszyn zal,utefmeekenom Genade,-Wylhy heeft niets misdaan,’k verachte, en ik verfmade, W at flegts een zweemzel heeft, van heel of half Gena,
quot;k Eifch Recht, wanneer hem Recht gefchiet, waarop ik Dan zal ik zyn voldaan.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ita,
Maurits.
Gy zult uw’wenfeh erlangen, Wyl hy niet, dan na ’t Recht, zyn vonnisf’ zal ontfangen.
M. V. Reigersbergen. nbsp;nbsp;nbsp;kieft,
’k Ben dan gerflft, maar, wenme Eenzyd’ge Rechters Ook hoe rechtvaardig dan de Daat is, men ’t verlieft.nbsp;ü we Exellentie zal, zo ’k hoop, wel zorge dragen,nbsp;pat aiemant reede hebbe om opently k teklagen,
Om
-ocr page 49-JOHAN VAN OLDENBARNEVELT. 41
Om zulke Rechters, die Party zy n iu’t gefchil, Maurits.
Stel u geruft, men zal’t bezorgen, na uw’ wil.
Mevrouwe Barnevelt.
Ik denk, men zal hen voor den Raadt van Hollant zetten , En de Ed’le Ridderfchap.
Maurits.
Wy zullen hier op letten ,
De Generaliteit voert hier in ’t hoogft gezach.
Hillegond Wentsen Wy hopen, dat men zich hier op verlaten mag,
En hen word toegevoegt hunne ordinare Rechters, ters. Want vreemde wierden licht, van Rechters, hun bevech--Maurits,
Houd op, Mevrouwen, gy hebt reeds te veel gczecht,
M ANDEMAKER.
Hoe, denkrgedatmendryftdenfpotin ’t heilig Recht? Zy zullen, die men kieft, voor Rechters moeten kennen.
V OOGT. nbsp;nbsp;nbsp;fchennen.
Mevrouwen gaat uw’ weg; wil de Achtbaarheit niet Der Staaten Generaal, die gy bedekt’lyk hoont.
Kwam ’t vanuwfex niet, zulk een taal wierd nietver-Gaat heen, gy hebtgedaan. nbsp;nbsp;nbsp;fchoont.
M. V. Reigersbergen.
Wy gaan van u op heden,
Doch duchte, datme ons Recht met voeten wil vertreden.
TIENDE TONEEL.
Maurits, Mandemaker, Voogt.
Maurits.
Opdat den lafteraar zyn tonge word gefnocrt,
En niemantdenke, datme word door haat vervoert,
Jn ’t onderzoeken van all’hunneoproer’ge werken,
En alle Burgers ^ door ’t verkiezen, kunnen merken, Hoe onzedoeling’ruftcop’s Lantsgerechtigheic.
(3’) Zal elk Provintie van de Generaliteit, nbsp;nbsp;nbsp;men,
Twee Rechcers kiezen, '1 waalf van Hoüanc, maken c’za-Dan Vierentwintig, ftel in fchriften hunne iSiamen, Mandemaker.
Men zal den vollen Raadt uw’ voorftel doen verflaan. Maurits.
’k Weet, Hollant zal inyn keur gewillig nemen aan.
VIERDE B E D R Y F. EERSTE TONEEL.nbsp;Maurits, Mevrouwe Bar nevelt, Hil-
LEGOND WeNTSEN, M V.REIGERSBERGEN, Maurits.
Wat reden hebtge om u dus onvernoegt te '^oonen,
Met Hollants keur ? houd gy verdacht die dry Perzoncn?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;melsdyk.
Muis, Pauw, en ’s LantsGriefEer, de Heer van Soin-A Is waren zy Party? doet men uongelyk?
Wyl TwalefRechters, all’Hollanders, zyn verkoren, Met zo veel and’ren, om, inR.echten, hen te hooi en ?nbsp;Word dusdeWeegfchaalniet in Evenwicht gcRelt,
Op datRechtvaardigheit, na rechte, vonnis velt ?
En durft gy trots en fier, aan dc Algemeene Staateq, Eeuvoorïchrift geven, wiecekiczen,of telaten?
Zeo-, waaromzyndiedrygetTieldcu,u verdacht?
° Mevrouwe B a r n e v e l t.
Om datzezynParty; zy hebben ftaag getracht,
Door weder[lrevinge,onsdt'n voet op ’c hart tezetten.
Ja, waar ’t in hu nne magt geweeO:, geheel verpletten.
Hoe kunnen zulke, en onpirtydig , Rechters zyn ?
M A ü«
(37) Twaalf Rechters zvn verkoren van de Zes Provintiên, gn uvaalfalleen van Hollant, tc zaaien vierentwintig.
-ocr page 51-ƒ nbsp;nbsp;nbsp;Maurits.
Liefft woud gy Rechters, die met hen, aan eenelyn Staag ti okkeii, bygevolg, beroerders van de Landen.
Zy alle zyn gelbhopt. Die hebben ’cRoer in handen,
Van’s Lants Revering, koom’ het toe, na hunnen vvil, Te kiezen Rechters; desGehoorzaam, en zyt Itil;
Gy hoont die Heeren,’t waare u nutter llil te zwygen.
M. V. Reigersbergen. nbsp;nbsp;nbsp;gen?
Wat goeds verwachten wy van Rechters, diereeds dry-Vervoert door paflie; ’c bly kt in woorden en gelaat,
Zelfs eer het Rechtsgeding hen ’t onderzoeken Haat.
Is 't vreemt, dat hun gedrag onsbaart bekommeringen ? Wyl zulke Rechters’! Recht in bochten zullen wringen,nbsp;IViet valfche drayen, en dus alles duiden kwaat,
Wat met een’ goeden zin gebragt is in den Raadt,
Dit vreezet! wy,des zy verdacht ons zullen bly ven.
Maurits. nbsp;nbsp;nbsp;klyven.
Schoon ’t was zo, ’t drygen kan in ’t Rechten nietbcr' Zyn zy gedrygt, het is gefchiet, wanneer den twiltnbsp;Te hoog liep ia den Raadt, men zich wel tens verg if ,nbsp;Wanneerme isiu gefprek met zyne mecde leden,
Maar,diealsRcchterzit,moetvolgenopdc reden ;
Zy eifcht, darmen dezaak, naar Rechten onderzoek ,
JnalJeoprechiheit,na ’t Gewyde, en ’tRoomfchedoek, Dit moet gy alle, van die Heeren, ook verwachten.
Hillegond Wentsen ’t Behoort zo; waar het dus geprent in hun gedachten,
Wy hadden minder vrees. Maar, wy I wezy n bewuft, Datze ons party zyn, maakt dees’ keufconsongerull:,nbsp;Maürits.
Geruft, of ongeruft ,gy zultze moeten kennen Wor hunne Rechters, cn tot zwygen ugewennen,
Want, (ïg) Amftcrdam,enDort,cn deüdelen van ’t FTof,
Hcr-
(3S) Té weten, Pauw, Muis van Holy, gevende den Heere van Sommelsdyk vryheit, om als Rechter te veigt;,nbsp;fcheinen, of zich af tc zonderen, die ook geen Rechter
over
-ocr page 52-Herhaalden lalt hen heeft gegeven, tot hun’ lof,
W'y 1 hun bekwaamheit, voor geen and’reu heb te tvy ken; Des was ’t bedanken, hen op ’t hoogft verongelyken,
En zulks mag niet gefchiên, des laat u hunne keus’.
Ook welgevallen, of gy toont u zeer onheus,
M. V. Reigersbergen. fchenken, (39) Uwe Exellentie wil myn’ Man zyn vrientfehapnbsp;Mauw beloften, en uw woorden nu gedenken;nbsp;Hoegyzoudblyven, en oprecht, de Groot zyn’vrient,nbsp;Maurits.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dient.
Geen vrientfehap heeft uw’ Manin’tminfte aanmy ver-Vermitshy, tegensmy,zich weder liet gebruiken,
Na die beloften, hoe! zal ik met oogcnluiken,
’t ül door de ving’ren zien, hoe wrev’lig hy zich toont. En toeleid, wen eens wierdmyn Achtbaarheit gehoon t,nbsp;Zyuvoordeeldatitedoen, om ’toogwitteberyken,nbsp;Waar op zy doelden, om de vlag voor hen te ftry ken?
’k Geucnic die woorden wel, maar ben hem niets ver-M. V. Reigersbergen. nbsp;nbsp;nbsp;plidu.
Uwe Exellentie kon wel kwalyk zyn bericht, nbsp;nbsp;nbsp;gen,
Myn’ Man heeft t’allcn tyd’ tegrooteen zucht gedra-Voorliet Naflaufehebuis;zyn fchriftenzulks gewagen, Hoe 1 zoud’ hy ergens in dan hand’len tot oneernbsp;Van uw üoorluchtigheit ? des bidde ik Vorlt, ai! keernbsp;Toch uw Goedgunitigheit weêr toe hem, als voor dezen,nbsp;En geef my hoope, ommy te Rellen buiten vrezen,
M AU-pver de Gevangenen geweell is, deeze Dry Heeren wierden yan de Gevangenen verdacht gehouden ,en hieromme, ver-zocht, hen nietalsRechters.overhunneMannenteüellen.
(39) Prins Maurits, had de Groot zyne vrientfehap belooft, wen hy het afdanken der Waartgeldets bevorderden te Rotterdam, dit liet de Groot aan den Prinfenbsp;vernieuwen, toen hy gevangen zat. ’t volgende’ antwoortnbsp;gaf zyne Exellentie.
-ocr page 53-JOHAN VAN OLDENBARNiWELT. 4f
Maurits. nbsp;nbsp;nbsp;plicht»
Wcl, fchoon ik aan uw’ Man niet ben in’t miult ver-’k Zal echter doen al wat ik kan, in dit gewricht Van zaken, voor uw’ Man, zo veel ons toe wil latennbsp;Gerechtigheit, by ’t Hof, en Generale Staatennbsp;Gaatheene,enzytgeruft, vertrouwuopmyn woort.nbsp;Daar zyn de Rechters, gaat dan heene, en fpoed u voort.nbsp;H. Wentsen.
Wy gaan, cn onze hoop ruft flegts op uw Genade.
M. Barnevelt.
Ach 1 dat ook Barnevelt die komen mogt te ftade! Gedenk ten goede, ÓVorft! de werken zynerjeuchtjnbsp;Denk, hoe hy wandelden, althans op’tfpoor der deugt;nbsp;Voor’tleft, denk aan zyn oude etihooggeklomme Jaren,
Maurits, Voost, Mandemaker, Edelen uit de Generaliteit, van Zwieten, Matenes s e , Edelen uit de Ridderfchap van Hollant,nbsp;Syela en Pots met eenige Papieren , zitten aan een vierkante tafel. VooGT Prefi-dent. 20 Rechters zitten aan twee tafels ternbsp;wederzyde van 't Toneel.
C40)
GYHeerenRechters, die, omRecht te doen, U word belaft, in naam van d’AJgemenennbsp;W el nette kenniffe te nemen van de Daat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Staat,
Of Daden, die men heb ten lafte van die Heeren,
Thans uw’Gevang’nenj wil uonparcydig keren Ter onderzoeking’, van ’tgekregene bericht;
Ook zal den handel, in hun Schrift gemelt, groot licht U geven; hoor den eifch van beide de Fiskalen,
En onderzoek zulks wel, om, zonder lang te dralen,
Tc
C40) Deeze Comnilllie is van de Generaliteit aan de Kechters gegeven.
-ocr page 54-Tefpreeken Vonuis ;eii voer ’t uic, inec goed beleid, Door de Officieren van de Generaliteit,
En, om ua’c vonniffen, voor geen gevaar te vrezen, Beveel tze u alle, hooft voor hooft, gerull te wezen ,
Wyl zy u vry waart in uw goederen en Eer ,
Zo in, als buiten ’s lants, ja, zy belooft noch meer,
Al’t geene om deezezaak, u over mogtekomen,
Zy ’t rek’nenzal, al waar die fchendaat voorgenomen, Zelfstegens haar, cn zywierdeopenbaar veracht,
Des zal zy ’t weren, en doen bet’ren, door haar Magt.
Dit is den inhoud der Coinmiffie, ’t wel behagen Der G eneraliteit ,die ik u voor koom d ragen;
Hierom zy elk van u geruft, op dit bericht,
Zieden Perfoon niet aan-; betracht uw' Eed en plicht.
De HeerenJtaan op, en buigen zich. V o o G T klinkt met de tafeljcbel.
DERDE TONEEL.
VooGT, Mandemaker, van Zwieten, Matenesse, Syela, Pots, van dernbsp;Meülen, 20 Rechters.
fAat heen’, haal d’Advoka3t, men wil hem ondervragen ,
V. d. Meulen buigt zich. Die tyding zal zy n hart, hoe fier het is, vertzagen.
tegen Pots.
Geefmy de Stukken die ons te ondervragen zyn,
Zyzyn in order? ja.
VAN Zwieten.
Wat zal hetfmai te en pyn ,
In ’t harte van den Man verwekken, aan te horen Befchuldigingen, die hy and’ren lag tevoren ,
Hy was althans gewent te voeren ’t hoogfte woort, Mandemaker.
Dus gaat het, als me na geen Recht, noch reden hoort,
En
V o o G T. tegen van der Meulen,
-ocr page 55-En eer zou barfteu, dan hec Hooft te willen buigen,
Al fpatten ’c Vaderlant en Kerk, door t wift, aan duigen, MATëNESSE,
Daar is het gryzc hooft.
VIERDE TONEEL.
VOOGT,Mandemaker,vanZwieten, Matenesse, Barnevelt, van dernbsp;Meuren, Sylla, Pots, 20 Rechters.
V o o G T, nbsp;nbsp;nbsp;tegens v. d. Meulen,
^Ta buiten. Barnevelt,
Gy, die op heden voor uw Rechters zy t gedelt,
Zult hebben, ongeveinft, te antwoorden op myn vra-Barnevelt. nbsp;nbsp;nbsp;geii.
Wiezyn mynRcchters ?
M ANDEMAKER.
Wy, dien ’t Ampt is opgedragen , Om onderzoek te doen van al uw flinks beleid,
En zulks door order van de Generaliteit.
Barnevelt.
De Staten Generaal, zyn die nu’s Lantsbeflechters? Heeft Hollant, en het Hof, dan niet zyn eige Rechters ?nbsp;Ik hebbeaanHollantenWeftfricflant Eed gedaan;
Die zyn myn Rechters; ’k moet voor hunne Rechtbank Indien ik elders in mogt hebben iets misdreven. flaan,nbsp;’k Ben niet verplicht, myn’ Heer, omantwoortu tege-Op uwe vraag, als waart gy Rechter; echter wil ven ,nbsp;Ik wel getuig’nis van myn werk, en ons verfchil,
Aanu , en wie het zy, ganfeh openhartig geven,
V o o G T.
Oy hebt, door hoofdigheic, en blinde zucht gedreven ,
De wclftant van ons Lant en Kerke niet betracht;
Gy waart, zelfs van ’t Beflant, by velen al verdacht,
Als of de grootheit van Oranje u ftak in de oogen,
Wyl ter vernedering’ van hem, was alle uw pogen,
En
-ocr page 56-Endreefhierom ’t Beftaat, metdrift’gered’iien door; Maar,datgy leende naar den Vyant toen uwoor,nbsp;Vermoede u niemant toe, fchoon datme , uit een’genbsp;Schriften,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ten.
’t Wcl koude ontdekken, als men ’teen van ’t ander fchif-(41) Hefvaare ontdekkingen by voorraad. Samen/praak, Noodwendig, om ’t geheim te ontdekken van de zaak ,nbsp;Waaropgy doelde, met de lift des Raads van Spanje,
Al tot verklciningedes Prinfe van Oranje.
Die Punten ftaan ’er, en wel duid’lyk in gemelt,
]a, dat van ’s Vyands zyde u Geit is toegetelt,
Mitsgy, nauweMagtjdeTrevesdoorzouddringen. Watantwoortgy, Myn’ Heer, op dees befchuldigiugen ?nbsp;Barnevelt.
Dit is niet nieuws, ’k heb zulks al menigmaal gehoort.
M AND EM AKER.
Maar, ter befchuldiging’, brengt men ze heden voort, Des antwoortongeveinft, na waarheit op de vragen.nbsp;Barnevelt.
IkhebdeTreves,namynmeening’, voorgeflagen,
En door gedrongen, als toen dicnllig vooi' het La nt;
Dit wasmyn inzicht, en hier leende ik toe dehant,
En het genoote Geit, ’t welk aanblaafl: vuur’ge vonken j Behoorde tot myn Ampt, ’t ismy uit gunft gelchonken.nbsp;VOOGT.
Geen’ Vyand is gewoon te fchenken Geit om Niet,
Uw red’uenzyn verdacht, wylmein uw werken ziet, Hoe gy, bedek t’lyk, met den Vyant tracht te hand’len.nbsp;(42} De JuftraalJ'cbe Compagnie wiltgy ook meê doennbsp;wand’Jen,
Met
(41) nbsp;nbsp;nbsp;Provijioneek Ontdekkinge.NootwendigDifcoers, PraSiyknbsp;van den Spaanfeben Raadt, uitwelke men befloot, dat hy Gelenbsp;van Spanje genoten hadde, om de Treves te bevorderen, ennbsp;om de Weftindifche Compagnie, den handel te beletten.
(42) nbsp;nbsp;nbsp;Men gaf voor, dat Barnevelt, om de ïreves te
ver*
-ocr page 57-JOHAN VAN OLDENBARNEVELT. 49
Met de onze, in de Indiën gt; dit Itelr gy r uftig voor, JnSluypvergad’rings,endaargeeftmeugehoor, men.nbsp;Als waar’t, om hierdoor, tot een goed verdrag te ko-De Wefter Maatfchappy ’ hebt gy ook ondernomennbsp;Te ftremmen, en althans veel zwarigheit gemaakt,
In haar verdadiging’, Heer Advokaat, waar finaakt Dit anders na, dan, om den Vyant te believen:
Hier van getuigen alle uw redenen, en Brieven,
Gy wilt de Treves, door’t verlengen, houd’in ftant, En’tgeengy voorfteltftrekttotd’ondergangvan ’t Lant.nbsp;Wat zegt gy, is dit ook verdicht, en flegts verzonnen ?nbsp;Barnevelt.
Tl^een, maar wy hebben niet, van deeze zaak, begonnen Te hand’len, voormen had verzek’ringe.. op wat gront, ^nbsp;De Aujiraalfche Compagnie zou treên in ons verbondt,
Eu haar belofte wierde aannemely k bevonden 1 O ok vcele Leden der vergadering’, verltonden,nbsp;Wanneerde Wetterbleeve incenen vatten ftant,
Ivlen op geen’ Vreedehad te hopen in ons Lant.
En die is, voor het lant, op 't aller hoogtte nodig,
’k Maak des geen zwarigheit, ja, ik ben overbodig.
Te zeggen, dat ik voor ’c verlengen ben geweett,
En noch ben, van ’t Beftant.
(43) Boiffife licht geneed De Breuk van ’t Lant; hieromm’ hebtgy hem hier doennbsp;Barenvelt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;komen.
’t Is waar; en heb zyn komtl,vanHeer(;44) Maurier,
vernomen. nbsp;nbsp;nbsp;Man-
verlengen , en den Vrede te bewerken, Spangie wilde toeftaan, om , nevens de Hollandfche Compagnie , medenbsp;de InÉ'ën te handelen , en de Weftindifche Compagnie tenbsp;'vernietigen.
C43)BoilIife, Extraordinaar Afgezantvan de Kroon Vrank-om de verfchillen in Hollaut by te leggen. jg^^l^^Maurier ordinaat Arabatradear van Vrankryk , aan
D
-ocr page 58-50
MaNDEM AKER.
En kwaamt gy van ’t Beftant, met hem in geen gefprek , Als lag ons d’Oorlog al te laflig op den Nek ?
Barneveet. nbsp;nbsp;nbsp;lengen
’k Heb hem gezegt; dat veel’ hierwenfchenom’tver-Vanhet Beftaut.
Mandemaker.
En wou zyn’ Koningzulksgehengen ? MagNederlant’tBeftant verlengen, buiten hem?
En moet dien Bontgenootniet geven zynen ftem ?
Wic gaf u order ? uit wiens Naam hebt gy gefproken ? Barnevelt.
’t Heeft my in Hollant, aan toeftemmers niet ontbroken , VAN Zwikten.
Men hebbe nooit ia ’t Hof genomen dit befluit.
Matenesse.
Veel minder , metgewelt, dit Stuk te voeren uit.
VooGT. nbsp;nbsp;nbsp;den?
Wat oogwit hadgc, u,met de(4j) AchtSteden teverbin-Was ’t om een ander Hooft, voor uw Party, te vinden ?
Barneveet. nbsp;nbsp;nbsp;moën,
6Neen, menhaddeopveele, om’tlaft’renjkwaatver-’t Was ter gerufthcit, doch, om niemant leet te doên.
V o o c T. nbsp;nbsp;nbsp;den ,
C4lt;ï) Dit ’s beuzeltaal; zeg eer, gy woud met deze Stc* Een fchandelyk verraad, zelfs tegens Maurits, fmeden ,nbsp;Uit vreeze, of ook den Prins mogt krygen meêr gezach.nbsp;Barneveet.
Wy vreesden zulks, ’t is waar, byzonder opdicn dagh,
Toefl
(¦45) Haarlem , Leiden , Delft , Rotterdam, Gouda» Schoonhoven, Woerden en Hoorn.
C49) Barnevelt wiertbefcbuldigt, gecomplotteert te hebben met de Acht genoemde Steden, Prins Fredrik Hendrik tot Hooft van hunne party te kiezen, om dus ’t gezach va»nbsp;Prins Maurits te beteugelen, en hem dan hetLantuit tenbsp;jagen.
-ocr page 59-Toen hy in Utrcchtwildeafdanken deSoIdaten, Waarop zicfa’t Hof, en op gecne and’ren, kon verlaten}nbsp;Die Steden doelden op een redelyk verdragnbsp;MetMaurits; maar, toen elk de ^47} K-loofterkerkezagnbsp;Innemen, regens het gezach der Heeren Staten,
Was elk in vrees, dat ons Oranje wou verlaten ,
Des vond mchgoed, dePrinstefmceken, om in ftaat Te ftellen, tot hun ruft, der Steden Magiftraat,
Sylla.
Wat was de mening dan,indien dePrins’t wou weig’ren?
Barnevelt.
Hier op is niets beraamt.
Mate NES SE. nbsp;nbsp;nbsp;fteig’rcn,
^ nbsp;nbsp;nbsp;C48)Ja, ’twasomopte
Om, onder ’t dekfcl van den ftapel, op den Bricl,
Een’ aanfiag dan te doen.
Mandemaker.
Hierom men’t volk behiel,
C49) Het welk gy alle, zocht te doen in Utrecht komen , En wiert ’er, tegensSticht, beleg’ringondernomen.
Ons dan te dreigen met den Vy ant. ’t Is verdicht,
Dat, totBefchcr’ming, was dit vreemde volk gelicht,
’t Was, om door overmagt te fty ven uwen handel» Barnevelt.
Zeg wat u goed dunkt , wyl oprecht zy onzen wandel.
VOOGT,
f47) DeKfoofterkerke inSchravenhagen, wiert.tnetbe-Williginge van Prins Maurits, van de Contra-Rempnllianten ^'^genoinen, tegens den wille van Barnevelt.
(4S^ Men lelde Barnevelt ten lalle, datRotterdam, met zyne kennifle, onder ’t dekzel van den Stapel, een delTein opnbsp;den Briel hadde gefmeet.
.U9) Ook, dat hy alle de Waartgelders binnen Utrecht Wilde doen komen, om metgewelt zyn Stuk door te dryven ,nbsp;kelegereli^^*” met den Vyant, inaienme die Stade wilde
VOOGT,
(50) Wat reden hebt gy om te zeggen, Nederlant Zou meer gcvordert zy n, indien ’t was in de ban tnbsp;Van ’t H uis Bourgonje, en zyn Regexinge.
Barnevelt.
Ik dit zeggen!
Wie z^n ze die my zulks ten lafte durven leggen ?
VAN ZwiETEN.
Ik heb ’t gehoort, doch van ter zyde, niet recht uit.
Matenesse nbsp;nbsp;nbsp;befluit.
Men maak , van ’t geen verbloemt gezegtword, geen M ANDEMAKER.
ó J a, men merkt wat in het harte legt verholenV Die toelegt om den Prins, uitlandig te doen dolen »
De voet te lichten, en te jagen buiten ’t Lant, Tooncblykcn,dathymctden Vyanthoud verftant.
V o o G T.
(f 0 WrenS order had gy, om de Sticht s Gedeputeerden,. Zo ver te brengen, dat zy weer naar Utrecht keerden,nbsp;En zonder opening’te doen van hunnen lalt.
Barnevelt.
Om dat de Afdankinge, tot Utrecht, geenszinspafb’
In dezen tydt ; hierom wasdit befluit genomen,
Om nimmer tot die daat, dan generaal, te komen. Manbemakter.
Ja, oni in Haat te zyn, fchoon tegens Maurits wil,
Prins Frcdrik Hendrik ook te mengen in ’t gefchil,
Met
Cso) Op eene verbloemde wyze, zoude Barnevelt zulks gezegt hebben.
(51) De Gedeputeerden van Utrecht hadden laft met Prins Maurits te Ipréken, om de Waartgelders binnen Utrecht afnbsp;t-edauKen, doch, hunne openipgewierde van Barnevelt ontraden, en hen bewogen, zonder hunnen lall te openen, weder naar Utrecht te keeren. .
* Men gaf vóór. Prins Fredrik te verkiezen tot Hooft van hunne Party, om een tegenwigt te brengen aan de magcnbsp;van zynen Broeder, Prins Maurits.
-ocr page 61-Met hem, na zy nen rang, tot fty ving, plaats te geven In Bollants Edelen, om dus, tot Hooft verhevennbsp;Van uv? Party, als dan een krachtig tegen wigtnbsp;Tc brengen aan den Prins, wylge anders woeg te licht.nbsp;Barnevelt.
Ja,’t is beraamt, wylhy in Hollant heeft veel Haven,
En Heer van N aaltwy k is, en om zyn groote gaven,
Maar niet om hem, hierom, te erkennen voor ons Hooft, VooGT.
Zeg eer, wy 1 gy, en alle uw’ aanhang, hebt gelooft,
En itoutelykgezegt, alsofzyne Exellentie, tentie, Stont naar Souv’reinheit.en men zulks, fpyt zyn pre-Hem moeit beletten ,en zyn opzet tegen Itaan.nbsp;Barnevelt.
Ik heb gevreell, dat zulks de mening was; geraan ,
Niet met disorde, naar verandering te pogen.
Mandemaker.
Zo is ’t, des was uw’ raad te fchuilen ouder de oogen (yi) VanSpanje,en Ooltenryk,’t bekwaamde middel,omnbsp;Een eind te maken van ’t gedruis der Oor’logstrom;
’t Gefchil der Kerk men op de lange baan moed brengen, Omhier door het Beftaut met Spanje te verlengen.
Barnevelt.
Wie legt my zulks ten lad ?
VAN Zwikten.
V o o G T.
En wathebtgy gemelt ten, •Aan Vrankryks Koning, datme uw vry heit wou vetdove Staaten Generaal tot d’ondergang beflotennbsp;' au Hollant, om hun Recht te Ichoppen met den voet ?
En
(52) Barnevelt, en zynen aanhang dachten, dat Prins «aurits ftontnaar de Souvereiniteit.nbsp;h‘’bbennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bedekte wyze zoude Barnevelt zulks gezegt
^4, HET RECHTSGEDING VAN
En dezen Vorft, hierom, ’t verzoek mogt vinden goet y Om niemant van zyn volk te zenden op ’t Synode,nbsp;Totftyvingedertwifl:, van zulke wrcv’le, enfnoodenbsp;Scheurmakers? fchaamtge u niet om zulk een Lafternbsp;Ba KNEVELT.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fchrift?
Dit is de Groot zyn werk.
Mandemaker.
Maar’t wierd door u gezifty En goed gekeurt, en door uw ordere gefchreven,
Toen ’t uit was, en gy niet kon langer tegeuftreven ,
Het houden van ’c Synode; eenpariglyk beraamt,
Geftyft van Eng’lant, en de Vorften, thans genaamt De Proteftantfche, alszyude een middel, om de Vrede*nbsp;En ruft t’herftellen van de Kerke, in eik zyn fteede.
Klinkt met de tafelfchel.
Nu, ’t is genoeg, men breng’ hem weg. Heer Advokaat, Wilt overwegen,en wel letten opuw’ ftaat.
Barnevelt, nbsp;nbsp;nbsp;gens.
'k Ben wel gemoed, en trooftme in al het bitter pran-V o o G T. nbsp;nbsp;nbsp;t egens v ¦ d. Meulen.
Breng aanftonts voor’ Gcrccht onze andere gevangens.
VYFDE TONEEL.
VooGT, Mandemaker, van Zwieten, Matenesse, SYLL.A, PoTs, 10 Rccbters^
GV o o G T. nbsp;nbsp;nbsp;tegens Pots.
y hebt zyn antwoort op de vragen, als ’t behoort. Wel aangetekent, en gelet opyder woort ?
Potsbuigtzieb.
Mandemaker.
De Hceren Rechters zelv’ het hebben aangetekent,
Des zalme, in ’t Rechtsgeding niet hebben mis gerekent. VAN Zwieten.
Verfcheide zaken ftaan op eenen loffen gront.
Matenesse.
Ook een’gen hy ontkent, cn wederfpreekt zyn’ Mond.
Man-
-ocr page 63-M andemaker. nbsp;nbsp;nbsp;gen.
Geen wonder, maar men kan hem, tot bekennen, dwin-Indieii’twas nodig, doch, men heb zoyecle dingen,
Tot zynen lafte, waar van hy is overtuigt,
Die hem verwyzen,dat hy’t hooft voor’t Slagtraes buigt, V O O G T.
DeHeercn nad’ren.
ZESDE TONEEL.
VooGT, Mandemaker, vanZwieten, Matenesse,Hogerbeets,DeGroot,nbsp;Sylla, Pots, VAN DER Meulen.
Gren, A. IkbenverblydmynHee-Um de oude vriendfchap •, wyl uw daden van ons wec-’t Vermoeden, ofge ook met den Vyand, had getracht rennbsp;Nad’ondergangvan’t Lant, neen, gyzyt niet verdacht.nbsp;Ais wel den Advokaat; vau hem zyn klaare blyken,nbsp;Vcrftaiit te houden met den Vyant ;zichverrykennbsp;MetSpaanfche Penningen, tot nadeel van het Lant.
Des zultge wel doen, wen gy, tegens hem, u kant,
En ’t geen’ u is bewuft van hem, bekent te maken, Rechtuit, ofzyd’lings, al ’tgeen na verraat mogtünaken.nbsp;Hogerbeets,
Wyl geen geheimen van den Advokaat ons zyn Bewuft, kan men geen licht ugeveninden fchyn ,
Die gy liên meent te zien in zyne handelingen.
VAN ZWIETEN.
Men twyfeltechter niet, ofu zyn een’ge dingen,
V an d’Advokaat, bewuft, wyl gyliên zyt zyn’ raad,
En rechterhant, waarop hy zich wel ’t meeft verlaat,
Des mek ons’c geen gy weet, het zal u veel verlichten,
In al de ftulcken, daarwe u zullen meê betichten.
D 4 nbsp;nbsp;nbsp;Ma-
-ocr page 64-Matenesse.
Gy Zy t door d’Advokaat misleid 5 des, red u zelf.
Eer, met den Advokaat, ftort op u ’t valfch gewelf.
De Groot.
In welk een opzicht moet ik richten myne reden Totu!gt;als Rechters, of, a'sordinare Ledennbsp;Van ’t Hof van Hollant, en dc Staaten Generaal ?
V o o G T.
Als Rechters:
De Groot.
’k Zag dan gaarne uw’Lallbrief, taal! Mandemaker. Welkeennbsp;Hoe! denktgedat wy zyn, en, zonder lafl:, gekomen ?
De Groot. nbsp;nbsp;nbsp;nomen,
’k Vertrouw dit niet; maar ’t paft ons, dat ’er word ver-Van wie, en hoe dien Laft aan ugegeven is,
V o o G T. nbsp;nbsp;nbsp;geeft hem een' Brief.
Wel, ziet den Lallbrief, die afeifcht bekentenisf Of, datme, door de Pley, u moogehicr toedwingen.
DE Groot. geeft den Brief wéér over. Dewyl wy Poorters zyn, kan geene Rechtsgedingen,
Ons worden aangedaan, dan elk in zy ne Stad, nbsp;nbsp;nbsp;vat,
Voor Heercn Scheep’nen,fchoon men ons hier heeft ge-Ten minfte, ik, zyndeindienft van Hollant,moet te recht ftaan,
Voor ’t Hof van Hollant, of, den Raad; dan zal het echt gaan
Word dit geweigert, dat men ons dan Rechters ftel,
Die onpartydigin de zaak zyn, ’t menen wel;
Waar iu vooroordeel word, noch geen belang gevonden. Mandemaker.
Wiezynze, die gy hebt dus lafterlykgefchonden ?
De Groot.
Die’t Utrecht dreven, en zelfs tegensUtrechts wil,
Het volk te danken af, en wyl dit is ’tverfchil, Hellen, Moet zulk een’ Rechter, voor wiens Rechtbank zy onsnbsp;Met een vooroordeel, in hun zaake, vonnis vellen.
van
-ocr page 65-JOHAN VAN OLDENBARNEVELT. 5?
VAN ZwiETEN.
De meefte Rechters wilt gy houden dan verdacht. Matenesse.
Myn Heeren, geef veel eer op uw verded’ging’ acht, Want, ’t is vergeefs den Lafl; der Rechters te bctwiften,nbsp;Hogerbeets.
Wy zyn gedwongen dan, door onrechtvaard’ge liften, Te antwoorden op uw vraag.
V nbsp;nbsp;nbsp;O O G T*
Hetzyzo. Door wiens laft Hebt gy verhindert die van Utrecht, ze ondertaft,
Of’t wel ondienftig ware om Hollant te verlaten ,
En zonder op’ning, van hun’ laft te doen, de Staaten ? De Groot.
’t Befluit der Vroedfchap van de Koopftad t Rotterdam; Die wilde, dat men tot befcher’ining’, volk aannam.
V nbsp;nbsp;nbsp;o o G T.
Dit is de vraag niet. en, waartoe gelicht Waartgelders ? De Groot.
Te wceren feitl’ykheên van fnoode ruft ontftelders,
Dewylme afzetten wou der Steden Magiftraat.
V nbsp;nbsp;nbsp;o o G T.
Wat doen ze in Gouda dan ?
De Groot. nbsp;nbsp;nbsp;ftaat.
’k Weet niets van Gouda’s Hogerbeets.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;den,
OmdeCytJ)Afgezonderden. dielprakenfcherpewoor-En ’t oude Krygsvolk flegts,na hunne woorden,hoorden. VOOGT.
En in Schoonhoven isgezonden ook dit volk.
De Groot.
Dit ’s buiten myncn raad gefchiet.
Hog erbeets.
Een donk’re wolk
Onsdrygde, en voor den val, men tyd’lykmoefte zorgen,
VooGT.
(56) DeContra-Remonftranten..-
D 5
-ocr page 66-VOOGT.
Heeft Rotterdam, ook in Schoonhoven, volk verborgen. En Geit gefchoten ?
De Groot.
Niet, met myne kennisf’,
MaNDEM AKER.
Zeg
De reden, Waarom gy, naar ryp’ly k overleg,
Al de Afgezondenen van Utrecht, hebt ontraden.
Om te op’nen hunnen Laft.
De Groot.
Hoe! duidme dit ten kwaden? ’k Heb niet geweten dat men had volftrektcn laft.
’k Heb ’t ook niet afgcraaii, maar ’t ftuk flegtsondertaft, Of men van Hollant het Beft uit niet afmoett wachten.nbsp;VoOGT.
Waarom geen op’ning’ aan den Prins gedaan ?
De Groot.
Wy trachten
Te letten, op al ’t geen men floeg ten goede voor,
En wiftcn niet, dat men de Prins moeft lenen ’t oor.
VooGT. nbsp;nbsp;nbsp;ven?
Was’tkwaat dan, dat den Prins ook kennisf’wiert gege-DE Groot.
Na onze mening’, was ’t veel beter raad te leven,
Met hem, in Hollant, dan in U trecht.
Mandemaker
Had gylaft.
Aan die van Utrecht te beloven, dat men valt In’t Hof was bezig., om, met kracht, hen by tefpringen?nbsp;De Groot.
Men zoude by ftant, na onze Unie, hen toe bringen, Dit’s hen belooft, die acht geeft opzyn zekerheit,nbsp;Moetééuigzyn,ingoed verftaut,euwys beleid,nbsp;Mandemaker.
Die met u waren, by de Utrechts Gedeputeerden,
Wat hebben die gezeit ?
De
-ocr page 67-De Groot.
Gulhartig 7,y hen eerden ,
Wylze achting’ hadde voor die vrientichap onderhoud.
V nbsp;nbsp;nbsp;OOGT.
Hoe dorftge aan Ogelci belaften, zy n zo ftout,
Om U trechts order, en geen andere, teerkennen ?
Hogerbeets, nbsp;nbsp;nbsp;nen
Men hebb’ hem niets belaft, dan, hy moeft zich gewea-Te doen, na ’t voorfchrift, ’t welk aan hem gezonden Mandemakkr,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;was.
Waarom hem dan bevel gegeven, op dat pas,
Ook over al ditvo!k,dewylhy was verbonden , Aanand’ren, doorzyn’Eed?
Hogerbeets.
Wy hebben goed gevonden gt; Hem aan te manen, om te zorgen, als voor heen.
Geen meêr gezach is hem gegeven,
V nbsp;nbsp;nbsp;OOGT.
Om wat rcên .5*
Hadgy’erlaft toe?
Hogerbeets.
Neen, geen’laftwas.ons van noden ; Men heb niet nieuws verricht.
Mandemaker. nbsp;nbsp;nbsp;boden
Hebtge Oglei niet out-
En hem gevraagt, wat ofme in Hollant zoude doen, iüdiende Prins het volk afdankten ?
Hogerbeets.
Ik heb toen,
Aan Oglei, in den Nacht, wel eeneii Brief gezonden , Maar, van die Vraageweet ik niets.
De Groot.
Noch ik niet. Manoemaker.
Vonden^
Slegts uitgedacht, om u te houden buiten fchoots, Watftont’crinuw’Bricf?
Hogerbeets,
Hy hadde, als ’t goe py loots Betaamt, te zorgen, wen hy op deNeuzou komen,
Dat niemant Krygsvolks bloet zag over de aarde ftroo-VAN ZwriETEN. nbsp;nbsp;nbsp;men.
’t Was zeer voorzichtig.
VOOGT.
Hebt gy Oglei niet gevraagt, Of hy geen middel wift (indieii ’t den Prins behaagd’.
Om Krygsvolk in de Stad te brengen;} ’t hem beletten, Met, door zyn Krygsvolk, al de Poorten te bezetten l*nbsp;Hogerbeets.
’k Heb geen geheugen.
De Groot.
’k Weet ’er niets van. Mandemaker.
Denk gy ftaat
Ter plaatfc, daar men weet tot fchult bekennen raad,
En wylgy zelf Fiskaal geweeït zyt ,moetge weten,
Wat hierop volgen kan. ofis u zulksvergeten ?
Q O G T
Wi^ zeiden te Utrecht, toen men nam Waartgelders aan, Dat nu ’t verfchil niet lang zou duuren ?
De Groot,
Kon ik’traan,
’t Wierdeugezegt. ik weet het niet.
VoOGT.
Ook was gevaar’lyk, Den inhoud van uw’ Laft. waarom ?
De Groot. nbsp;nbsp;nbsp;lyk
Men zou bezwaar’-
Tc vrede (tellen de Oude en Nieuwe Coropagnien, Indien den voorflag niet wierd goed gekcurt.
VoOGT.
Van wien
Is Ledenberg gezegt, de Prins zal’t kwalyk nemen,
Dien voorflag ?
De
-ocr page 69-De Groot. nbsp;nbsp;nbsp;vremen
’k Denk, van ons, hy zich wou ver* Van Hollants Ed’lcn, en de Steden in dit ftuk.
VOOGT.
Zou’toude Krygsvolkhen dan laten in den druk? Hogerbeets.
Heer Ledenberg zy ons, dat hyze niet vertrouwden.
V nbsp;nbsp;nbsp;O O G T*
Zulks zy ook d’Advokaat? .
Hogerbeets. nbsp;nbsp;nbsp;den;
’k Heb ’t niet te wel onthou-V o 0 G T.
Waarom zou niet de zaak geheim gebleven zyn,
Wen zy wiert meê gedeclcPrins Maurits?zcg, watfchyn Van zwarigheit j was in die kennis toch gelegen ?
De Groot.
Om de Oude Compagnien wiert dit bcfluit verzwegen , Die zoude denken, datme hen wou danken af.
V nbsp;nbsp;nbsp;o o G T.
Waarom ontraden, dat men ’t volk zyn affchcit gaf? Hogerbeets.
Wy hebben hem geraèn ’t van Hollant af te wachten ;
En na verzekerheit, en veiligheit te trachten.
V nbsp;nbsp;nbsp;o o G T.
Waarom gezegt, men moeit met dapperheit dezaak Verdedigen j hun Recht hanthaven met vermaak,
Zells tegens Maurits, en die na yerand’ring trachten ?
De Grooe.
Zyn’Naam is niet genoemt.
M ANDEM AKER.
Maar wel in uw gedachten.
V nbsp;nbsp;nbsp;o o G T.
Wiezoude fchifflpen metdeafdankinge? en watvolk Zou dan verzwakt zyn ?
De Groot. nbsp;nbsp;nbsp;dolk»
Zy, die fcherpten hunnen Op
-ocr page 70-op ’t Nieuw geworven volk; en ’t zou de MagiflratcH Verzwakken.
Mandemaker.
Hierom zond gy hen niervaren laren, Maar byftanr doen; dir hebtge in Hollanrsnaam belooft.nbsp;Hogerbeets.
Wy hoopten dat hun’ Staat,eer ’t Sticht wierd afgeflooft, Zouzynbeftendigin ’t Vcrbont, methen gefloten.
V o o G T.
Waarom zou Hollants Hofzyn yver doen vergroten.
Om hen te helpen, wy 1 den uitftel ïchad’lyk was ?
De Groot.
Dewyl men eindclyk befloot, om, op dat pas,
De Magiftraat, die men verachte, by tefpringen, Wierdlpoed vereifcht.
V o o G T. nbsp;nbsp;nbsp;volk dwingen ,
Waar door zou Hollant’t Krygs-Om eens te weten , wie ontrouw was of getrouw ? Hogerbeets.
Die vraage ü teallerbeft den Advokaat ontvouw’,
Wyl onsis onbekcnt,of zulks is voorgenomen, Mandemaker.
Wy zyndan eind’lyktothet lette punt gekomen,
Mctde ondervraging’, teropheld’ring’vanuwwerk,
En woorden, uitgcvoert van utotUtrecht. ’kMerk Gy fpreekt niet rond’lyk uit de waarheit, ’tzynflegtsnbsp;En dus gebogen om ’er voordeel uitte maijen, draijen ,nbsp;C58) Wantal wat isgevraagt, zy wezentlyk verricht,
Van UtotUtrecht, dit zy u bekent; om licht“
Te hebben, zyn u thans de vragen voor gehouwen, Waarom het is gefchiet: wy kunnen niet vertrouwennbsp;üp ’t antwóort, dat gy hebt gegeven in decf ’ ftont,
Maar ttcllen vaft, uw werk ruft op een’ and’ren gront.
Voorts (60) Alle de vorige vragen, zyn wezentlyk verricht,nbsp;van Hogerbeets en de Groot, te Utrecht, thans onder-
zoe.
-ocr page 71-Voorts wat gy hebt verricht in (fpj Schielaut, watge-fchreven
Naar(éo) Vraukryk, V7atin(lt;5i) Sluik vetgaderings beis wareltkundig, eiiaan yder openbaar, nbsp;nbsp;nbsp;dreven,
Des zs t gy beide mede in’t uiterfte gevaar ;
Mag ik u raade, denk orn fchult-bekentcnifle,
De Groot.
W ie kan bekennen fchul t, die hebbc een rein gewifle ?
VoOGT.
’tiswel. nbsp;nbsp;nbsp;klinkt met detaf elfcbel,
tegen van der Meulen die inkomt. Men breng’ hen weg.
tegen de Rechters. ’t Word tydt dat men be-En Vonnis uitfpreek, om’t terftont tc voeren uit. fluit,
EERSTE TONEEL.
VoOGT, Mandemaker, van Zwieten, Syjlla, Pots, Matenesse, van dernbsp;Meulen, 20 Rechters,
VoOGT,
DEwyI wy Barnevelt, eenparig keuren fchuldig,
Uit zyn beken t’nis, cn de olyken, menigvuldig,
Xe hebben fchennis aan de hoogde Magt begaan ,
Moet
zoeken de Rechters, in hunne Examinatie, na de Reden van hunne Woorden en Daden.
(.59) Op de Naam van Schielant, had de Groot een Plakkaat ontworpen, en door Rotterdam doen afkondigen, tegens den Kerkdienft der Contra Remonftranten.
(60) Zyn’ Brief aan den Koning van Vrankryk.
(61) Xen huize van den Predikant Uitenbogaart, en irefei, eerde Klerk der Heeren Staten Generaal, en bynbsp;aüderen.
-ocr page 72-lt;54 HET RECHTSGEDING VAN
Moethy zynvonnisf’jopdeRolj vau ons verdaan.
tegen van der Meiden.
Gaat heene, en wil terftont hem herrewaartsgeleiden. VAN ZwiETEN
My deert zyn ongeluk; hoe hart zal zyn het fchciden j VanzyneGemalinne,en Kind’ren.
Mandemaker.
’c Is den loon,
Van die fteckt de Unie, en de Kerke na de Kroon. Matenesse.
Daar is den ouden Man; ik zie zyn Leden beven,
Styf, dram, en afgeflooftjja, by na zonder leven.
TWEEDE TONEEL.
V.ooGT, Mandemaker, van Zwieten, Sylla, Pots, Barnevelt, Matenes-SE, VAN DER Meulen, 20 Recbters.
VOOGT.
HEer Advokaat, gy zy t ter Rolle thans ontboón,
Om ’t Vonnis, valt geftelt, te aanhoren, als een’ loon
Van alle uw Misdryf, door uw hoofdigheit bedreven, Waar door bezoedelt is het lofF’ly kft van uw leven.
Geeve acht op ’t geene u, den Griffier zal lezen voor , Barnevelt.
Hetweinig levensispas waard, dat ik ’t aanhoor’;
Gy moogt dees moeite om my, deef’ oude Man, wel Is ’t om rayn hooft te doen? ik ben bereid te varen, fparen;nbsp;Langs d’algemenen weg des doots, naar de Eeuwigheit.nbsp;Mandemaker.
Het zy zo, zwyg, en tot aanhoren u bereid.
Barnevelt.
Een woort; zy t ge overtuigt, en is u klaar bewezen Myn Misdaat ? gaat dan voort.
VoocT. _ tegen Pots. Ja. wil het Vonnis lezen.
Pots.
-ocr page 73-(62) Vermits den Heer Johan van Oldenbarnevelt, Gewecfï’sLantsAdvokaat; gevangen; thans gefteltnbsp;Voor Commiflariffen der AJgemeeneStaaten;
Ook voorde Rechteren, op wienzy zich verlaten.
Van hen volmagtigt, om goet onderzoek te doen,
Van zyn’ Pcrfoon; dewylme op hem had kwaat vermoên.
Na ondervraging’, heeft hy, buiten pyiie en banden, Vaiiyzere, bekent, al’tgeene reeds in handen.
Van zyne Rechters vras; zyn Schriften geven blyk,
Hoe hy heeft onderftaan de Kerke in ’c ongelyk Te ftellen;haar bezwaart, Religie’s Rant verandert; dert,nbsp;Voor’tminRe,zulks gezocht te doen doord’Oorlogsftan-Een werk, gevaar’lyk voor den Staat, en voor de Kerk’.
Hy heeftgedreven , ’c was alleen der Staaten werk, InelksProviiitie, om Religies Rant te fchikken.
Na hunnen wil; des tnogt hier niemant tegens kikken.
Hyhebbe, en zonder laR, ontworpen een Frote/ï,
In Hollants naam, met ’t Sticht van Utrecht, vaR gevcft InOveryffel, om’t Synode te doen Rremmen,
(Schoon vier Provintiëngegeven hadd’ hun Remmen,) Als of’t Synode was, tot onheil van den Staat,
Hy hcbbe, tegensall’heilzaameen goeden raad.
Hier tegen zich gekant, totouruRvandeLanden, Schoon hy zag ’t Schip van Staaten Kerke, in ’t Onweernbsp;Hy heeft twee Koningen argliRiglyk misleid,Rrandcn,nbsp;Aan onzen Afgezant in Engelant, gezeid,
Wen zyne MajeReit aan Hollantwildefchryven, Van’tKerkelykgefchil, zulksmoeRverholen blyven,nbsp;En Hy den Brief eerR zien; opd’inhoud gade flaan;
Eus matigden hy ’s Lants gezach, zich zei ven aan.
Hy heeft gefchrevenin den Naam van Hollants Staten, AanVrankryksKoniug, niet te dulden, toe te laten.
Dat
Korten inhoud van ’t Vonnis, uitgefproken over Joan van Oldenbarnevelt.
-ocr page 74-HET RECHTSGEDING VAN
Datiemaut van zyn volk, op’sl.a ,ts Synode kwam,
Ja, badt, dachy hetLant, inzynbdchcrming' nam, Wyl hunn’ Hoogmogende, in' de uitfchryving’, valsnbsp;gebruikten
Den Naamdcr .quot;tatenGeneraal: en Hollant fnuikten,
In zyn aloude Recht, ’t welk Hollant toebehoort.
Hy hebbeook Rngelant, met lilt, geklampt aan boort, En Brieven, hier gedicht naar zynen zin, gekregennbsp;Hit E ng’lant, en ’t bedrog heeft hy althans verzwegen.
Hy heeft noch andermaal van Eng’lant zulks verzogt, En toen 'them milte, wy dien Vorlt kreeg achterdocht,nbsp;Dorlt hy die Majelteit tc befdiuld’gen , van te wezennbsp;De oorzaak der zwarigheên, in Hollant opgerezcn.
Totmeêrverwerring’van denStaat,enNeêrlan'.sKcrk, Zyn iiigedrongen. doorgewelt van Hem, wienswerknbsp;Was, tiiigezondel.eertckeren, enPerfoonennbsp;Vauzyne Factie, Hy in’tPoiityk, woutronen.
Met decs zyn’ aanhang, heeft hy Sluykvcrgadering Gehouden, en beraamt, hoe datme’t belle dwing’,
. Al de overige h'teêu, om, nevens hen, teftemmen,
Hy hebne ook noic getracht het fcherp Plakkaat te ftremmen,
Waarin verboden wierd’hunne Oef’ning, na’tGeloof Der zuiv’re Kerk; wiens Leernie . als hat’lyk, van zichnbsp;Vlak icgens de Unie aan, enalledeTiadaten, fchoof.nbsp;Die melden, nimmermeer verand’riug toe te laten.
Hy , en zyn’aanhalig, heeftargliltiglyk getracht, DenStantdcr Poütiete brengen in zyn tnacht; den.nbsp;Het vuur van Tweedragt aangeltookr. en met Acht Ste-Afzoi'derlykgewerkt, ten tj ots van d’and’re Leden.
Hy zei v’ heef t ingeitelt dat over fchcrp Plakkaat,
In wcêrwil van zeer vecle en Magt’gen inden Raadt, Waarinhy’t Vonnis der Jülütie , Nul verklaarde, de;
Met zyn geworven Volk hy Hollant lang bezwaar-Staande in byzond’ren Eeden ’t oude wiert beiall Gehoorzaamhcit,aanzyijBeraalsheers, hen zulks paft’nbsp;Ook op te volgen, aan der Stedeu Magiftrateu ,
Schoon
-ocr page 75-Scliooii de Algemenen Staat be?al, zuJksnatelateni Wie ongehoorzaam was, zou worden weg gcjaagc;
En zulks is in den Briel, door dwang. hem wel geflaagt.
Hy hebbeookUcrech' tor Waartgelders aangeraden, Zelfs te rcns wil van hunn’ Hoog Mogende; ten kwaden,nbsp;’t Sticht in dit werk geltyft, met aanbod, om met krachtnbsp;Hen re ouderileune, en by tefpringenmet hun magt.
Hy heeft geheimen van den Staat, aan vreemdelingen 1’ekentgemaakt; ’t Hofvanjuititie willen dwingen.nbsp;Niet uit te voeren ’t geen behoorden aan zyn Ampt.
Dus heeft hy trouw’loos . en opzettelyk gekampt,
OmNeêrlantsRechten, Vry en zyn Gerechtigheden, Eerltteondermynen, dan, met voeten te vertreden,
Hy heeft veelGelts vaneen’geuirheemfchejalseenegifr, Ontfaiigen , en, door zyue Kenzyd’ge en hoofd’ge drift,nbsp;In’sLf.ntsRegering, StaarinStaatenopdoenrichten,nbsp;En in de Kerke, een Kerk in Hollant willen Hichten,nbsp;Door Tweed ragt, oproer, al, vlak tegens de Unie aan,nbsp;Vv'aar door ’s Lands inkomlleisverfpilt; tengrondt ge-Veel Millioeneu heeft dit werk gekoll te Landen, gaan;nbsp;Euze in gevaar gebragt om deerelyk te ftranden.
De HeercnRechcereu, hierom, metrypberaad ,
’c Werk hebbende doorzien; en nademaai zulk kwaad , Ill’s LautsRegeeringe, men nimmermeer kan dulden.nbsp;Moet hygeltraft zyn, voor zo menig vuld’gefchulden,nbsp;Des doen zv Recht, iunaamder Generaliteit,
Wanneer’c Scherprechters Zwaart zyn Hooft van ’t Lig-VooGT, nbsp;nbsp;nbsp;haamlcheid.
Berey u tot den Dood, op morgen zult gy fterven.
Bar NEVELT.
’k Ben lang bereid geweefl: om’t Leven te verwerven , Door eeneu korten Oood Men hebb’ hier na getracht ,nbsp;Wel twalef Jaren, fmts men maakte my verdacht,
Als of myn zinnen, naarden Vyant overhelden.
Watik,
ter veirging der R cgecringe in elks Stade;
E 2 nbsp;nbsp;nbsp;Ge-
Schoon niemant meer dan ik,oit,tegens hem,zich (telden, t Wordav’regtsthansverdrait; ten kwaatlten opgevat.
-ocr page 76-Gedaan hebb’,om de Kerk,door Ecndragt,vafl; te binden, Op dat geen breuke in haar gebragt wierd, door verblinden ,
En bittere yv’raars, om tefcheureii haar vanéén.
KIen hebbe al lang gezocht my op den nek te treëii,
’t Is eind’lyk hen gelukt, in fchy n, als waare ik fchuldig Aan ’t onheil van ons Lant, doch,’k draag’hun’haat geduldig,
Voormy, ik kan niet méér, ’kbenoudenafgeleeft.
En ’t weinig Leven my van zelve reeds begeeft.
Maar, wat heeft Huig de Groot, en Hogerbeets misdreven ? nbsp;nbsp;nbsp;ven,
('(53) Hetzoumydeeren, wen dieHeeren moeftenfue-Zy hebben niets gedaan, dan uitgevoert den lafb Van hunne Mecllers, als’t getrouwe Dienaars paft.
V ö o G T.
Waartoe, Myn’Heer, zyn al die nodeloze klagten?
tegen van derMeulen.
Men breng’ hem weg.
Barnevelt.
Wel aan, ik zal den llagverwagten. ’k Wenfeh, dat ons Vaderlant verzoent word door my onbsp;VooGT.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bloet.
Erengdeand’reHeerenopdeRoI, de tydt eifchtfpoed.
DERDE TONEEL.
VooGT, Mandemaker, VAN Zwikten, Sylla, Pots, 20 Recbiers.
VAN Zwikten.
’k rTEbmedelydenmctdeGroot; zyn jonge Jaren, Jl En overvliegende verftant, myn hart bezwaren,
Wyl
(65) Over Hogerbeets en de Groot, toondehy zyne bekonimeringe, ’s nachts, voor zyne onthalzingeV wanneernbsp;hy deze woorden fprak.
-ocr page 77-Wyl hy gerukt isin diendwarrelftroom; mislcit,
Door lift van d’Advokaar, cn zyn ftyf hoofdigheit. Thans zal het licht van zyn Geleertheit veel verdwyneo,nbsp;Voor’cminft, beneveltzyn, enrakenaan het kwynen.
Man DEMAKER.
’t Is waar,doch,wyl hy bouwde op eenen valfchen grond, In deze zaken, is verderf’lyk, ’tgeen zyn’mond,
E n Pe n n ’ heeft voortgebragt, wie zou zy n gaven fnuiken, Indien hy zyn verftant had willen wel gebruiken rnbsp;Sylla.
Zy nad’ren.
VoOGT, Mandemaker, van Zwieten, Sylla, Pots,Hogerbeets, De Groot,nbsp;VAN DER MeULE N, 20 Rechters,
Mandemaker.
’t
f
1S my Ieet,MynHeeren,om ftgeneucht, En voor’ge vrientfehap, in ons beider jongejeuchtnbsp;'Genoten,datik moet, alsRechter, vonnisfpreken;nbsp;Om uwe misdaan, en veelvuldige gebreken,
Zy t gy, My n Heeren, op de Rolle thans ontboón. Hogerbeets.
^Verzoek, eer’t vonnis word gevelt,voor myn’ perfoon, Ter onderrichtinge, u myn onfchul c, klaar te tonen.
V OOGT.
Gy hebt den tydt gehad u zelve te verfchonen ,
Indien verfchoningc, in den handel van u lag,
^yzyc ontboden op de Rolle , door’t gezag Generaliteit, des hoor het vonnis lezen,
W aar toege, om uwcfchult, eenparig zyt verwezen; Der halven neem gedult; zwygftille, en geef gehoor.nbsp;¦Myu’Hecr Griffier, lees hen verftaanbaar’t vonnis voor.
E .3
Pots.
-ocr page 78-70
HET RECHTSGEDING VAN
Pots. nbsp;nbsp;nbsp;I.eefi,
(^64) Wyl Hoqerbeets, en Huig de Groot, althans ge-Bcleden hebben vry en zonder hen te prangen , vangen , Metyz’rcBanden , nochdefelleP'okerkoort,nbsp;Indeondervraginge, alsiuRcchtenzulks behoort,nbsp;Hoezy deuftant van’s LantsReligie, hebbenhclpennbsp;Ontruften, oindeKerke, indroefheit ic overkelpei),nbsp;H ier toe iuftellende een verkeert verderf’lyk werk.
’tWas, elkProvintieinoeflTegerenbaareKerk,
Schoon hen bekent was, datde wetten onzerlanden, Alleeulyk rullen op Religie; die de banden,nbsp;Derzamenbinding, van onze Uuieftrikten valt.
Hocze ook, weêrfprekende den Generaleii lafl: DerStaaten, toegeflaan, en hebben helpen ftneden,nbsp;Verfcheide punten, tot verderf der Kerke leden ,nbsp;Gantfch ftrydig zynde metden bant der Eenighctt,
Noicaangenomen van deKerk . maar, henzeontzeit,
En echter hebben zy die Leer’haar opgedrongen, gen, Voor’tminll:’,hen,totgeeu dieufta!Ieentedoen,gedwon-Dooreen wel fcherp Plakkaat, geftek opSchielants naaui.nbsp;Waar inmcnyder Lid der Kerke, noemde infaam,
Wie zynen Kerkdienft, naargemoeae, wou verrichten. En na ’t aloud gebruik; en die ’er niet voor zwichten,nbsp;Verklaarden zy verbeurt te hebben Huis, ofSchuur,
’t Zy ’t was deseigenanrs ofdat men ’t hadde in huur, ten; Waar in zy oeff’nenzoud’ hun’dienfl:,om zichtcftich-En noch dry hondert pond, wie ’t Preek-Ampt zounbsp;verrichten.
En tot verhind’rin^ van ’t Synode Nationaal,
(Wyl zy vermoeden, dathunNieuwigheên, defchaal Niet overhalen zou van ’t wettelyk gevoelen,)nbsp;Eeftonden zy met lift, hier tegens aan te w'oelen,
Schoon Eng’lant, en den Prins en zes HollantfcheSteên , Klef vier Provintiën, t’zaam kwamen overéén,
Om, tot de ruft der Kerk, ’t Synode te beleggen :
Hier
(64) Dit is den korten inbond van ’t vonnis, uitge-fproken over Hogerbeets en de Groot.
-ocr page 79-Hier regens durtaen zy - in ’s i .aiits vergadVing’, zeggen, Weumeeen Synode wilde ons Hollant dringen op,
Men dan ’s Lants Hoogheir,en voorrechten gaf den fchop.
En om te beter het Synode te beletten,
Is onderling beraamt, hier tegenszicli te zetten,
In Sluip-vergaderings, om, na beraamt befluit.
Te fpreken, en gely k hun drift te voeren uit,
Datzy, Gevangenen, zich hebben onderwonden.
Te fchryven een Frolejty waar inze fchand’iyk fchon-Devierfrovintiën, als zoudenze oorzaak zyn, den. Van onheil; zwarigheên; en fcheuring’ j metdien fchy n,nbsp;Om, door’t Synode, ruft de Kerke toe te brengen,nbsp;Wyldry Provintiën, als zoudenze oorzaak zyn, den.nbsp;Van onheil; zulks wilden nietgehengen.
Zu'kshebbenzeonderftaantedoen; op Name enlaft Van Foliant, Utrecht, en van Uveryffe', vaftnbsp;Aanéén verknocht, fchoon ,noit die order was gegeven.
Zy hebben helpen, metdeAchtStedea,voortgedreven
Door hunne tuimel geeft, te ftemmen, * om den Brief Der StaacenGeneraal, totfehande, en grootontriefnbsp;Der Bontgenoten, ongeopent wcêrtezenden ;
Om dus ’t Synode, enzvneuitfchryvinge, aftewendeh.
Zy hebben ook een’Briefgedicht op Holiants Naam, Gezonden Vrrnkryks Vorft, wiens iuhoud was infaam,nbsp;Wylmen die Majeileit zocht loofly kin lefcherpen,
Dat, door ’c Synode, men ’s Lants Rechten w'ou ver-En ’t Patronaatfebap. Dat de Siaaten Generaal, werpen , Dien Naam misbruikten, in het Synodaal verhaal;nbsp;i u dat zyn Majefteit toch nieraant wilde zenden den ,nbsp;Totftyving' van’c Synode, om Holiants Recht te fchen-IVlaar Hollant helpen, door zvn Majefteits gezach.
* Aan alle de Provintiën, wierd door de Staaten Ge* neraal eenenBrief gezonden, om het Synode te beroepen,nbsp;doch Barnevelt, Hogerbeets en de Groot. gellyft doornbsp;de gemelde Acht Steden .zonden den Brief, ongeopent, aaanbsp;de Staaten Generaal weder te rugge.
In Eiig’lant hebben zy gekt, op het gedrag Der Eiflchoppeii, om, aJs ’t ten kwaatften viel, te krygen,nbsp;Zulke op ’c Sviiode, die veel liever wilden zwy gen,
Dan hunne Nieuwigheên, te helpen tegen Haan,
Of, tegens het Synode, eenparig aan te gaan.
Datzy, Gevangenen, ook hebben ondernomen,
De Politie, fomdus, tot hunnen wenlch te komen,) t’Ontruften, Bannende, die klaagden van gewelt;nbsp;JuJlitie hen ontzeit; De Magiflraat gefteltnbsp;in volle vryhek, om hun Wetten uit te voeren,
Offchoon ’t Juftitie Hof hun Vonnis wou ontfnoeren;
En om met zekerheit hier in te mogen gaan,
De M agiflraat geraan, Krygsvolk te nemen aan In een’ byzond’i en EeT Ook Hollants Officierennbsp;Tedwingen, hunnenEed, na Hollants wil tellieren ,nbsp;Om uit te voeren, wathenwiert van’t Hof belaft,
En van de Magiftraat der Steden; wyl ’t niet paft’, Aaniemant, buiten hen, gehoorzaamheit te tonen.
Ook hebbenze ouderftaan den Hoogen Raad te ho-En hun Perzoonen voor weérhorigen verklaart, nen, üls, tegens Eere en Eed , te hebben’cLant bezwaart.nbsp;HunVonniflenvoor Nul verklaart, van geen’er waarde.nbsp;Die m’uitfprak voor het volk, dat zy, t’onrecht, bezwaar-Waarop gevolgtisook’t aannemen van dit Volk, de.nbsp;Met dezen fchyn, alsofhen drygde een donk’ren wolknbsp;Op ’c hoof: te komen, en zulks hebbenze aangeraden,nbsp;DeStedeRotterdam,eiiLeiden, om, voorfchaden.
Zich zelf te hoên; en met dien glimp, men Volk nam aan.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;daan,
Het Krygsvolk in den Briel heeft meedeeen’Eedge-Door hen gedwongen, om, op niemants woort te kt-Wie tegens Hollant fprak, maar zich’er tegen zetten,ten. Alwas’cdenPrinfe; ja, de Staten Generaal.
Ook zyn zy overtuigt van valfchheic, in ’t verhaal, Als waar dit Volk geligt om oproer voor te komen, men,nbsp;Dewyl geen Tweedragt is in Goudc en Hoornverno-Noch ook niet te Utrecht, maar men hebzichdaar ge-fterktnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xcc
-ocr page 81-JOHAN VAN OLDENBARNEVELT. 73
Tot weerftant, met die volk. Ook hebben zy gewerkt. Om Delft, tot lichting’ van dit Volk, ook te overhalen;nbsp;Een klaar bewys, dat men wat anders zocht, dan h finalennbsp;Van ’t Grauw te wederftaan. Ook hebbenze overleid.nbsp;Dit Volk re brengen tot der Generaliteitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fchen,
Haar’ Latte, of, dat men wilde Afdanken al de Fran-Om, met dat Geit, al ’t Volk, ’t welk op hun’ toon moeft danfen,
In dientt te houden. Eiizy hebben ook den Eed,
De Generaliteit gedaan, verdrait; verkeerd Hen uitgelegt, alsofhaar Volkde Magiftraaten,
En Hollant dienen moeft, zelfs regens wil der Scaaten; En ook den Prins, indien ’t was tegen het gebodnbsp;Van Hollaar, deed men’t niet, ’tafdankenwas zynlor.nbsp;Dus zocht men ’t Krygsvolk der Geünieerde Landen,nbsp;Door’t Nieu geworven Volk, tekrygenin hun handen.
Ook hebben zy verklaart, van nimmer toe te ttaan,
Al watinNeêrlantsKerk. doorand’ren, wiertgedaan. En hierom ook getracht den Briel te bezetten,
Met hun geworven Volk, om ’t Oude te beletten, Teleggen in den Briel, daar't wasin Garnifoen; doen ,nbsp;En, wie ’t wou weren, fchoon’t Prins Maurits wildenbsp;Dien moeit men wederftaan. Met de Acht byzond’rcnbsp;Steden,
Zy, tegens Maurits wille, en hunn’ Hoog Mogenheden, ’tSynodeweren wilde, en’tdankenafvan’tVolk ,
Door ben geworven, en dus groeven zy een Kolk,
Om Hollants Burg’ren, daar elcndig in te finooren. ren. Men floot verbonden, dieme ook Utrecht lag te vo*nbsp;Maar Utrechts Staaten wilde in geen bepaalt verbond,nbsp;Met Hollanttreên, ten zy ’t opde Unie was gegront.
En toen zy zonden aan den Prinfe, om, van die Gaflen, Het Sticht te ontdaan, vermits het zulke zwaare laden,nbsp;Niet langer dragen kon, zynzy (d7)inet JandeHaan,
(67) Joan de Haan, Penfionaris van Haarlem,
by üitenbogaart, eii in Trefds huis gegaan,
Daarde Hifgezondenenvan Utrecht, aüe waren Vergadert, en beraamd hun’ laft niet te openbarennbsp;ZyneExdleiitie, maar, ’c wclcrnftigafgeraan,nbsp;Deszyuzy, zonder iets te ontdekken, weggegaan.
Zyne Exellentie wiert van hen genoemt pa: tydig,'
DeStaaten Generaal, kvraatguiihig, enéénzydig;
Des moeftrae, metgewelt, hen beidetegenftaan;
En met ’s Lants Middelen, de hand aan ’t werrek liaan , Hier door zoude Utrecht haaft veriichtinge gevoelen,nbsp;En weten, na war wit het Krygsvolkzoudcdoelen.
Toenzynzy, met dien Lalt van Bariieveit, gereifl: Naar Utrecht, en met Raad en Daad, naar ’t werk ver-eifcht’,
De Stc'aten van het Sticht, eenparig by gefprongen; Beloofd’ hun’byftaut, weniets wierd’hen op.gedrongen,nbsp;Om af te danken hun Waarrgelders in het Lant,
Ja, zulks te weren metgewelt, wiefloegdehant Aan zulk een fchcndigltuk. Ook toonden zy de Brievennbsp;Aan ’t Krygsvolk, niets te doen, daiiHoüaut zou gelieven
Hen toe te laten, en der Steden MagiRraat.
Verftaande uit Ledenberg de meniiii^’ van den Raadt, Die Prinfe Maurits, op zyn reen, was voorgehouwen,nbsp;Hoe datze op niemant konde, als op huil volk vertrouwen ,
Om veilig en geruit te leven in het Sticht,
Toen hebbenze, inden Naam der Staaten, valfch verdicht,
Hoe de Afgezondene der Algemcene Staaten,
’t Sticht niet erkende, en’t zoude ook nimmermeer toelaten ,
’tAfdankenvanzynVolk. Voortshebbenzeoverleit, Wathentedoenftont, toendePrins, totDaad’lykhsit,nbsp;Wouvoortgaan, hen geraSnde Poorten te bezetten,
Om ’t vreemde Krygsvolk dus den inkomlt tebeletten. EntcgensHartevelt, (diemaaktezwarigheie,
Te
-ocr page 83-Te dieneij regens wil des Staats.) heeft men gezeit,
’c Was’t werk van ecn’PoIuon ; vol groote üntrouwig-heden,
Hy mocfte hen alleen getrouw zyn, en de Steden,
Waar in zy lagen; dus kon men de zwarigheic Te boven konten , waarin’tLant,met kommer, leit.
Die Daden moeite in ’t Lant beroeringe verwekken; En ,oogenfchyivlyk, zich met Burgers bloet bevlekken;nbsp;Zyne Exellenae ttelle in ’t ui tcrlle gevaar;
En ’t Lanttenproye van een Vyantlykefchaar’;
AI welke feiten, en opeen gehoopte fchulden,
Men niet onltraf btar, in een’ vi yen Staat, kan dulden, Des doen de Rechters Recht, hieromme, en inden Naamnbsp;Der vStaaten Generaal, verklaren hen infaam,
Ten dienlte van het Lant; des worden zy verwezen , Thans tot eene KeuwigeGcvangenisf’.
De Groot.
’k Hoor’t lezen ,
(66) Maar ken geen Eeuwige Gevang’nisf’, dan de Hel. Hogerbeets.
’k Hebaangeboort, door dwang, alleen op uw bevel. Dit Vonnis lezen, maar, veel Punten , te'-bez waring’,nbsp;Zy n niet naar waarheir opgeltck, na my n verklaring’,nbsp;Derhalven word van my herzieninge verzocht,
VOOGT.
Gyhebtgedaan; deszwyg; bereiu tot den tocht Naar Locveltcin, waar i nme uw Beiden op zal fluiten.nbsp;Hogerbeets,
Of opgefloten in het Slot, of vry, ’er buiten, k Roep uit, dat (6j) myn gemoed een kop’re Muurnbsp;verftrekt,
Voor
(66) Dit zeide de Groot tegens zyn’ Dienaar van den , toen hy weder in zyne Kamer gebragt was.
(6-;) Hogerbeets hadde, na ’t lezen van ’t Vonnis, de sntop zyn Bqrft leggende, gezcgt: Bona Confcientiamu-Regels omtrent den zin van be-
-ocr page 84-Voor’t Recht van Hollaiic j Blank; van misdaan onbevlekt,
VooGT. nbsp;nbsp;nbsp;wenkt aan van der Meukt! f
om ben mg te brengen,
VYFDE TONEEL.
VooGT, Mandemaker, van Zwieten, Sylla, Pots, zo Rechters.
V o o G T.
Des Scherrep-Rechters zwagrt, van ’t Lichaam, d’ant Heeren,
Zalmen térftonc vanhier, naarLoeveflein doen keren. Dus word den Staat, en Kerke eens rulte toegebragt,nbsp;Die lang, door Twcedragt, lag ter neder, zonder magt.
DEwyl thatis’t Rechtsgeding ten einde is afgelopen. Staat ons op mor’gen, af te üiy den al bet hopen,nbsp;V^anhen, om’t Vonnis te verzachten, door gefmeek,nbsp;IVletd’Advokaatzyii Hooft tcfcheiden,dooreen’flreek,
rc
T'N-- T-1_______ T) nbsp;nbsp;nbsp;____________ ______ gt;*. T : . }______ ,15„_